z 443 stránek
Titul
Ia
Ib
Předmluva
I
II
III
Edice
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
Název:
Petra Chelčického Postilla, díl I.
Autor:
Smetánka, Emil
Rok vydání:
1900
Místo vydání:
Praha
Česká národní bibliografie:
Počet stran celkem:
443
Počet stran předmluvy plus obsahu:
V+438
Obsah:
- Ia: Titul
- I: Předmluva
- 1: Edice
upravit
Strana Ia
PETRA CHELČICKÉHO POSTILLA. DÍL I. K VYDÁNÍ UPRAVIL EMIL SMETÁNKA. O V PRAZE. VIDÁNÍN A NÁKLADEM COMEMIA, EVANJELICKÉ MATICE KOMRESKÉnO. TISKEM ČESKE GRAF. SPOL. »UNIE«. 1900.
PETRA CHELČICKÉHO POSTILLA. DÍL I. K VYDÁNÍ UPRAVIL EMIL SMETÁNKA. O V PRAZE. VIDÁNÍN A NÁKLADEM COMEMIA, EVANJELICKÉ MATICE KOMRESKÉnO. TISKEM ČESKE GRAF. SPOL. »UNIE«. 1900.
Strana Ib
COMENIUM. XIV. YÉDECKÝ ODBOR. ČÍSLO 8. PETRA CHELČICKÉHO POSTILLA. P DÍL I. VYDÁNÍM PRAZE. VALLAD MATICE 1900.
COMENIUM. XIV. YÉDECKÝ ODBOR. ČÍSLO 8. PETRA CHELČICKÉHO POSTILLA. P DÍL I. VYDÁNÍM PRAZE. VALLAD MATICE 1900.
Strana I
Vydávaje první část jedné z nejslavnějších památek naší reformace, cítím se povinen k několika zatímním poznámkám. První díl Chelčického Postilly byl již jednou nedávno otištěn (r. 1890 jako příloha „Českého Bratra“). Vychází-li znovu, je to proto, že otisk ten nedostačuje. Neníť ani staro- český ani novočeský a hemží se hrubými omyly, z nichž mnohé, jako vynechání celých řádkův a časté nepochopení staročeských slov a vazeb, smysl naprosto zatemňují. Vydání toto určeno jest filologům, historikům a všem, kdo naši minulost reformační, ať již jako mohutný projev probudilého citu náboženského, či jako červánky novodobého myšlení, mají rádi. Upraviti text tak, aby vyhovoval dokonale všem, bylo ovšem nemožno. Čtenářům, kteří sáhnou po knize z pouhé lásky k bohatým myšlenkám jejím, bude obtíží zejména starý pravopis a starý jazyk. Obtíž tu však lze dílem snadno pře- konati, dílem nelze jí vůbec dobře odstraniti. Starému pravo- pisu zvykne i průměrný čtenář, přečte-li pět stran, a natříti myšlenkovou budovu po staru stavěnou novým lakem nyněj- šího jazyka působilo by tou měrou odpudivě, jakou stará čeština právě nefilologa čímsi tajemným přitahuje. Text vzat jest z tisku z r. 1522. Od originálu odchyluje se jen novou interpunkcí a tím, že zkratky kromě o a z důvodů typografických rozpuštěny. Staročeské poznámky
Vydávaje první část jedné z nejslavnějších památek naší reformace, cítím se povinen k několika zatímním poznámkám. První díl Chelčického Postilly byl již jednou nedávno otištěn (r. 1890 jako příloha „Českého Bratra“). Vychází-li znovu, je to proto, že otisk ten nedostačuje. Neníť ani staro- český ani novočeský a hemží se hrubými omyly, z nichž mnohé, jako vynechání celých řádkův a časté nepochopení staročeských slov a vazeb, smysl naprosto zatemňují. Vydání toto určeno jest filologům, historikům a všem, kdo naši minulost reformační, ať již jako mohutný projev probudilého citu náboženského, či jako červánky novodobého myšlení, mají rádi. Upraviti text tak, aby vyhovoval dokonale všem, bylo ovšem nemožno. Čtenářům, kteří sáhnou po knize z pouhé lásky k bohatým myšlenkám jejím, bude obtíží zejména starý pravopis a starý jazyk. Obtíž tu však lze dílem snadno pře- konati, dílem nelze jí vůbec dobře odstraniti. Starému pravo- pisu zvykne i průměrný čtenář, přečte-li pět stran, a natříti myšlenkovou budovu po staru stavěnou novým lakem nyněj- šího jazyka působilo by tou měrou odpudivě, jakou stará čeština právě nefilologa čímsi tajemným přitahuje. Text vzat jest z tisku z r. 1522. Od originálu odchyluje se jen novou interpunkcí a tím, že zkratky kromě o a z důvodů typografických rozpuštěny. Staročeské poznámky
Strana II
pod čarou jsou ukázky z vydání druhého (r. 1532). Při vý- běru jich měl jsem na mysli dílem předvésti celkově, čím se liší čeština vydání druhého od jazyka vydání prvého, dílem uváděti zajímavé jednotlivosti pisecké, hláskoslovné, zejména pokud se týkají kvantity, tvaroslovné a syntaktické. dílem konečně znázorniti, jak sazeč a korrektor při druhém vydání pracovali. Pokud bylo lze, hleděl jsem tyto drobty omezovati. Doklady biblické, které jsou mezi poznámkami při- míšeny, snesl jsem při místech, kde Chelčický přímo ci- tuje, — jiných ohlasů biblických je v Postille množství —, pro ty, koho to zajímá, dílem, aby se mohli přesvědčiti, jak Chel- čický cituje z paměti, dílem, aby mohli snáze přehlédnouti. jak Chelčický při svém výkladu perikop je doma v bibli celé. Druhá část knihy, která bude obsahovati další text Postilly, slovník, rozpravu o díle a opravy tiskových omylů,*) vyjde asi za půldruhého roku. Zatím kéž najde dosti čtenářů díl první! V KRAKOVĚ 14. září 1900. Emil Smetánka. *) Rušivou chybou v díle prvém je na str. 6. ř. 2. shora slovo na místo ma.
pod čarou jsou ukázky z vydání druhého (r. 1532). Při vý- běru jich měl jsem na mysli dílem předvésti celkově, čím se liší čeština vydání druhého od jazyka vydání prvého, dílem uváděti zajímavé jednotlivosti pisecké, hláskoslovné, zejména pokud se týkají kvantity, tvaroslovné a syntaktické. dílem konečně znázorniti, jak sazeč a korrektor při druhém vydání pracovali. Pokud bylo lze, hleděl jsem tyto drobty omezovati. Doklady biblické, které jsou mezi poznámkami při- míšeny, snesl jsem při místech, kde Chelčický přímo ci- tuje, — jiných ohlasů biblických je v Postille množství —, pro ty, koho to zajímá, dílem, aby se mohli přesvědčiti, jak Chel- čický cituje z paměti, dílem, aby mohli snáze přehlédnouti. jak Chelčický při svém výkladu perikop je doma v bibli celé. Druhá část knihy, která bude obsahovati další text Postilly, slovník, rozpravu o díle a opravy tiskových omylů,*) vyjde asi za půldruhého roku. Zatím kéž najde dosti čtenářů díl první! V KRAKOVĚ 14. září 1900. Emil Smetánka. *) Rušivou chybou v díle prvém je na str. 6. ř. 2. shora slovo na místo ma.
Strana III
Knijha wýkladuow Spaſytedlnych na Cžtenie Nedielnij czeleho roku Wierneho a dobreho Muže a Cžecha Petra Chelficzkeho, milowníka horliweho prawdy pana Kryſta, W kterychžto knihach mnoho potrzebnych wyftrah a treftanije y vžitecžnych na- ucženije vprziemie podle ſmyflu Zakona božie po- lože° geft.
Knijha wýkladuow Spaſytedlnych na Cžtenie Nedielnij czeleho roku Wierneho a dobreho Muže a Cžecha Petra Chelficzkeho, milowníka horliweho prawdy pana Kryſta, W kterychžto knihach mnoho potrzebnych wyftrah a treftanije y vžitecžnych na- ucženije vprziemie podle ſmyflu Zakona božie po- lože° geft.
Strana 1
PRZEDMLUWA. Tuto ſe!) pocžinagij ſpaſytedlnij wykladowe na Cžtenie 2) Nedielnij Mnohymi dary obohaczeneho muže Petra Chelcžiczkeho, Cžecha bohu wierneho, Kteryž geft byl horliwy milownik pana Gezukryſta a prawdy geho; A nayprw przedmluwa geho takto:3) An gežifs, genž geſt pocžatek y dokonanie 4) wſſech wieczij, budiž pomocz ma w teto praczy, aby proſpielſna mohla byti k geho chwale. A že ti, kterziž žadagij bohu wiernij byti a plniti przikazanie5) geho, magij hledieti dob- rych przicžin a k tomu pomocznych. Y chczy rzecž vežiniti o tom przikazanie,6) geſlto die7) pan buoh: „Pomni, aby den ſwatecžnij nebo Sobotnij nebo nedielnij ſwietil.“ Toho ſwieczenie*) rozum vkazuge odpocžinutij od hrziechuow9) ſmrtedlnych; Nebo ſ tiemi žadny cžlowiek nemuož nicz ſwietie a dobrze cžiniti, ani w nedeli, ani w giny cžas. Druhe odpocžinutie 10) w den ſwatecžnij geft vpokogenie11) ducha y tiela s bohem w dobrych cžinech a zaneprazdnienij 12) w modlitbach a w ſlowu božim a w tom, czož ku pamato- wani dobrodinij bozíkych přilluffie.13) Protož krzeſtiane w fly- ſſenie 14) ſlowa božiho, w przemyſllowanij a w cžtenie 15) trwati magij w den nedielnij. A poniewadž gfu 16) cžtenij 1) gſe. 2) Cžtenij. 3) takto gſe začíná. *) dokonani. 5) prykazanij. *) přikazanij. 7) dij. *) ſwěcenij. 9) hřýchuow. 15) odpočinutij. 11) vpoko- genij. 12) zanepraždněnij. 13) přiſluſlij. 15) Hyffenij. 15) w čtenij. 16) ſú.
PRZEDMLUWA. Tuto ſe!) pocžinagij ſpaſytedlnij wykladowe na Cžtenie 2) Nedielnij Mnohymi dary obohaczeneho muže Petra Chelcžiczkeho, Cžecha bohu wierneho, Kteryž geft byl horliwy milownik pana Gezukryſta a prawdy geho; A nayprw przedmluwa geho takto:3) An gežifs, genž geſt pocžatek y dokonanie 4) wſſech wieczij, budiž pomocz ma w teto praczy, aby proſpielſna mohla byti k geho chwale. A že ti, kterziž žadagij bohu wiernij byti a plniti przikazanie5) geho, magij hledieti dob- rych przicžin a k tomu pomocznych. Y chczy rzecž vežiniti o tom przikazanie,6) geſlto die7) pan buoh: „Pomni, aby den ſwatecžnij nebo Sobotnij nebo nedielnij ſwietil.“ Toho ſwieczenie*) rozum vkazuge odpocžinutij od hrziechuow9) ſmrtedlnych; Nebo ſ tiemi žadny cžlowiek nemuož nicz ſwietie a dobrze cžiniti, ani w nedeli, ani w giny cžas. Druhe odpocžinutie 10) w den ſwatecžnij geft vpokogenie11) ducha y tiela s bohem w dobrych cžinech a zaneprazdnienij 12) w modlitbach a w ſlowu božim a w tom, czož ku pamato- wani dobrodinij bozíkych přilluffie.13) Protož krzeſtiane w fly- ſſenie 14) ſlowa božiho, w przemyſllowanij a w cžtenie 15) trwati magij w den nedielnij. A poniewadž gfu 16) cžtenij 1) gſe. 2) Cžtenij. 3) takto gſe začíná. *) dokonani. 5) prykazanij. *) přikazanij. 7) dij. *) ſwěcenij. 9) hřýchuow. 15) odpočinutij. 11) vpoko- genij. 12) zanepraždněnij. 13) přiſluſlij. 15) Hyffenij. 15) w čtenij. 16) ſú.
Strana 2
Przedmluwa. 2 zwlalitnie 1) položena na každu nedieli. Protož, aby przicžina byla k vžitecžnemu ſwieczeni, Myllim tuto rozumy tiech cžtenie2) popſati, tak yakž ya gim po ginych mijſtrzich 3) mohu rozumieti. A že glu 4) w každu nedieli y w gine ſwatky zrziedili 5) a položili ežtenie naywybornieyllie,6) Zda ſe po tom rzadu, že glu ti milowali pana kryſta a geho ežtenie. Ale nynie,7) hlediecze 8) na duchownie2) vrzedníky, widieti gelt po ſkutczych, že tiemi rzady ſlawnymi w koftelech to- liko zakrywagij ſwa Ieredftwie 10) ſwych ohawnych žiwotuow lakomych, ſwatokupeczkych, ſmilnych a prazdnych, w roz- kolfech wychowanych, kterzižto w Chramiech 11) oflawugij ežtenie,17) wyſokymi hlaſy ge krzicžicze, zwonijcze gemu, kadiecze,13) žehnagicze y libagiczo ge a tiem 14) cžinem ſwu 15) lež odiewagicze 16) a pokrytltwie 17) a lid o duſfe y o ſtatky klamagicze a w llepotu ge vwodijcze, Aby pro gich ſlawne rzady a pro gich mylnu nadiegi nicz praweho a vprzimeho nemohli poznati. Protož, acž tiem 18) ſwrchnim, hlaſytym welebeniem 19) powyllugij cžtenie 12) a oflawugij gim wlleczky cžaly, Wilak ſwym pelkym žiwotem a neprzikladnym každemu ſe ruhagi a ge potlacžugi. K tomu, aby ge wyſokymi hlaſy zpiowali 20) a gemu kadili, przes rok gfu cžaſy každemu zrziedili.21) — Ale cžiniti lkutecžnie ežtenie,12) tomu glu ni- žadneho ežaſu nepoložili. Nebo ſu neprzitele cžtenie, 12) w ſkutku geho zapieragicze22) a pro nie wierne kazatele na oheň odſuzugijcze y gine lidi ſprawedliwe pro nie tiſknucze a kaczerzugicze. Protož gich oflawowanie 23) cžtenie 12) geſt. peniez lowenie, zbohaczenie 21) a rozkoſlij tiela shromaždienij. nebo ſu neprzitele krziže kryſtowa. A to gich ſlawne powy- Iſowani przes rok cžtenie 13) gfut znamenie 25) Ižiwa, w nichž 1) zwlátni. 2) čtenij. 3) miſtřijch. 4) fú. 5) zřijdili. 6) čtenij naywýbor- něgſlij. 7) nynij. 5) hledijce. 9) duchownij. 15) eredftwij. 11) w chrámijch. 12) čtenij. 13) kadijce. 14) tim. 15) ſwau. 16) odijwagice. 17 pokrytſtwij. 15) tijm. 19) welebenim. 20) zpijwali. 21) zřijdili. 22) zapiragice. 23) oſla- wowanij. 24) lowenij, zbohacenij. 25) znamenij.
Przedmluwa. 2 zwlalitnie 1) položena na každu nedieli. Protož, aby przicžina byla k vžitecžnemu ſwieczeni, Myllim tuto rozumy tiech cžtenie2) popſati, tak yakž ya gim po ginych mijſtrzich 3) mohu rozumieti. A že glu 4) w každu nedieli y w gine ſwatky zrziedili 5) a položili ežtenie naywybornieyllie,6) Zda ſe po tom rzadu, že glu ti milowali pana kryſta a geho ežtenie. Ale nynie,7) hlediecze 8) na duchownie2) vrzedníky, widieti gelt po ſkutczych, že tiemi rzady ſlawnymi w koftelech to- liko zakrywagij ſwa Ieredftwie 10) ſwych ohawnych žiwotuow lakomych, ſwatokupeczkych, ſmilnych a prazdnych, w roz- kolfech wychowanych, kterzižto w Chramiech 11) oflawugij ežtenie,17) wyſokymi hlaſy ge krzicžicze, zwonijcze gemu, kadiecze,13) žehnagicze y libagiczo ge a tiem 14) cžinem ſwu 15) lež odiewagicze 16) a pokrytltwie 17) a lid o duſfe y o ſtatky klamagicze a w llepotu ge vwodijcze, Aby pro gich ſlawne rzady a pro gich mylnu nadiegi nicz praweho a vprzimeho nemohli poznati. Protož, acž tiem 18) ſwrchnim, hlaſytym welebeniem 19) powyllugij cžtenie 12) a oflawugij gim wlleczky cžaly, Wilak ſwym pelkym žiwotem a neprzikladnym každemu ſe ruhagi a ge potlacžugi. K tomu, aby ge wyſokymi hlaſy zpiowali 20) a gemu kadili, przes rok gfu cžaſy každemu zrziedili.21) — Ale cžiniti lkutecžnie ežtenie,12) tomu glu ni- žadneho ežaſu nepoložili. Nebo ſu neprzitele cžtenie, 12) w ſkutku geho zapieragicze22) a pro nie wierne kazatele na oheň odſuzugijcze y gine lidi ſprawedliwe pro nie tiſknucze a kaczerzugicze. Protož gich oflawowanie 23) cžtenie 12) geſt. peniez lowenie, zbohaczenie 21) a rozkoſlij tiela shromaždienij. nebo ſu neprzitele krziže kryſtowa. A to gich ſlawne powy- Iſowani przes rok cžtenie 13) gfut znamenie 25) Ižiwa, w nichž 1) zwlátni. 2) čtenij. 3) miſtřijch. 4) fú. 5) zřijdili. 6) čtenij naywýbor- něgſlij. 7) nynij. 5) hledijce. 9) duchownij. 15) eredftwij. 11) w chrámijch. 12) čtenij. 13) kadijce. 14) tim. 15) ſwau. 16) odijwagice. 17 pokrytſtwij. 15) tijm. 19) welebenim. 20) zpijwali. 21) zřijdili. 22) zapiragice. 23) oſla- wowanij. 24) lowenij, zbohacenij. 25) znamenij.
Strana 3
Przedmluwa. 3 geſt przilfel ežlowiek hřiecha,1) ſyn zatraczenie,2) genž ſe po- wylluge na 1b]de wffeczko, czo ſlowe buoh, aby tiemi zna- menimi ſwedl wileczky ty, kterziž geho lžij naſledugi a ne- wierzij prawdie. A tak ta cžteni s gich ſlawami gfu twarz tiech pokrytczuow,3) o nichž die 4) ſwaty Pawel,5) že budu mieti 6) twarnoft dobroty, ale moczy gegij budu zapierati.") A že geſt lež a leſt na kniežiechs) y na lidu, To ſe9) vkazuge z toho, že gſu opuſtili wſleczka przikazanie božie 10) a gſu zlorzecženij przed bohem, toliko vſty ſwymi welebiece 11) boha, ale ſrdcze gich daleko geſt od nieho. Ale yakž gſu koli tiech cžtenie 12) pokrytcy a lide duchownie 13) požiewali 14) k ſwe" zyſku ticleſnemu a k oklamani lidu, Wilak proto gſu od pana Kryſta wiernym lidem k ſpaſeni oſtawena, kterzijž by ge w ſkutku cžiniti chtieli, k vtieſleni cžijſti a k vrozumieni 15) o ne ſpolu rozmluwati a na tom den nedielnij ztrawiti. Protož, bude-li wuole božie"6) a da rozum a pomocz ſwu k tomu a odpuſtij konati, budu nietczo plati o tiech cžtenich k vžitku tiech, kterziž gſu poznali a milugij prawdu. A že od Adwentu pocžinagi fe 17) cžtenie 18) przes rok, A prwnie 19) nediele w Adwent cžtenie12) take cžte ſe 20) na Kwietnu nedieli, A tam ſe 21) na wifeczko wyklad cžinij:23) Protož tuto gedine tu rzecž, ktera ſe chyli k Adwentu. z nieho wezmu, kdež die: 23) Prwnie Nediele w Adwent. Cžtenie Swateho Matulfe w Gede- naczte 24) kapitole. Tuto geft wyklad na ſlowa z nieho wzata, genž przi- ſluſſegij k Adwentu. 1) hřicha. 2) zatracenij. 3) pokrytcúw. *) dij. 5) 2. Tim. 3, 5. 6) miti. 7) zapěrati. 5) kněžijch. °) To gſe. 10) přikazanij božij. 11) welebijcze. 17) čtenij. 13) duchownij. 15 požiwali. 15) vrozuměnije. 16) wůle božij. 17) počinagij gſe. 15) Cžtenij. 13) prwnij. 26) čte gſe. 21) tam gſe. 21) či- nije. 23) dij. V následujícím dokladů ie—í již neuvádím. 20) Sic. Má státi 21.
Przedmluwa. 3 geſt przilfel ežlowiek hřiecha,1) ſyn zatraczenie,2) genž ſe po- wylluge na 1b]de wffeczko, czo ſlowe buoh, aby tiemi zna- menimi ſwedl wileczky ty, kterziž geho lžij naſledugi a ne- wierzij prawdie. A tak ta cžteni s gich ſlawami gfu twarz tiech pokrytczuow,3) o nichž die 4) ſwaty Pawel,5) že budu mieti 6) twarnoft dobroty, ale moczy gegij budu zapierati.") A že geſt lež a leſt na kniežiechs) y na lidu, To ſe9) vkazuge z toho, že gſu opuſtili wſleczka przikazanie božie 10) a gſu zlorzecženij przed bohem, toliko vſty ſwymi welebiece 11) boha, ale ſrdcze gich daleko geſt od nieho. Ale yakž gſu koli tiech cžtenie 12) pokrytcy a lide duchownie 13) požiewali 14) k ſwe" zyſku ticleſnemu a k oklamani lidu, Wilak proto gſu od pana Kryſta wiernym lidem k ſpaſeni oſtawena, kterzijž by ge w ſkutku cžiniti chtieli, k vtieſleni cžijſti a k vrozumieni 15) o ne ſpolu rozmluwati a na tom den nedielnij ztrawiti. Protož, bude-li wuole božie"6) a da rozum a pomocz ſwu k tomu a odpuſtij konati, budu nietczo plati o tiech cžtenich k vžitku tiech, kterziž gſu poznali a milugij prawdu. A že od Adwentu pocžinagi fe 17) cžtenie 18) przes rok, A prwnie 19) nediele w Adwent cžtenie12) take cžte ſe 20) na Kwietnu nedieli, A tam ſe 21) na wifeczko wyklad cžinij:23) Protož tuto gedine tu rzecž, ktera ſe chyli k Adwentu. z nieho wezmu, kdež die: 23) Prwnie Nediele w Adwent. Cžtenie Swateho Matulfe w Gede- naczte 24) kapitole. Tuto geft wyklad na ſlowa z nieho wzata, genž przi- ſluſſegij k Adwentu. 1) hřicha. 2) zatracenij. 3) pokrytcúw. *) dij. 5) 2. Tim. 3, 5. 6) miti. 7) zapěrati. 5) kněžijch. °) To gſe. 10) přikazanij božij. 11) welebijcze. 17) čtenij. 13) duchownij. 15 požiwali. 15) vrozuměnije. 16) wůle božij. 17) počinagij gſe. 15) Cžtenij. 13) prwnij. 26) čte gſe. 21) tam gſe. 21) či- nije. 23) dij. V následujícím dokladů ie—í již neuvádím. 20) Sic. Má státi 21.
Strana 4
Prwnie Nediele To wſſeczko ſtalo ſe geſt, aby naplnieno bylo pijſmo, czož powiedino geſt ſkrze proroka rzkuczyeho: Powiezte Dcerzi Syonſke: Ay Kral twuoy 1) gde k tobe tichy, fedie na oflicy a na oſlatku tee podrobenem. A llowa pijſma proroczkeho a cžtenie ſwateho prawie ſe 2) tiem, kterziž gſu poznali prawdu a kterzij ſu ta dezera Syon a chot kryſtowa, kteražto ſama vmie ſliby božij wd'ecžnie wažiti a k vžitku ſobie prziweſti mnoha dobrodinij božij. Te k vtieſleni a k rozmnoženi wiery a nadiege powiedino geſt to od boha ſkrze proroky, Zie kral gegie gde k nij a k vžitku gegimu A že geft tichy. aby ſe geho nebala. Ale ginym lidem tyto wieczy yako marna powieſt minu,3) tiem, geſito z ſamych obycžeguow mrtwych a z llepoty ſe4) rodij w domnienij mylneho ſpaſenie. Tiem toliko ten vžitek oſtane, že rziekagij: „Adwent geſt, nemame masſa gieſti, budem czalty kupowati. puogdem k zpowiedi.“ Protož toliko yako howado kuoru 2a) ſwrchu hlozy, hody a poſwatne dni k tomu cženichagicze, czož vtieffenie a vžitkuow5) tiela mohu przi tom popadnuti nebo ſytoſti a rozpuſitienie tieleſneho. A dotyeže tu cžtenie tiech, kterzij magij ty nowiny dczerzi Syon prawiti. To ſu ti, kterzij bywagij k tomu po- ſlani od boha. Jakož gſu byli prorocy 6) a po nich 7) Apolltole a potom kazatele wiernij, geſito prawij dezerzi ſyonſke, choti kryſtowie, o gegim krali, czo w niem dobreho ma, že wíleczka bohatſtwie a wíleczky mudroſti vmienij božieho w niem gſu ſloženy, y wifeczka plnoſt bozltwie w niem geſt, aby w tom plnu radoſt miela, že k nij tak welebny kral gde, žadage kraſy gegij. Protož tuto pijſmo die o tiech, kterziž bywagi poſla8) k dczerzi Syonſke: „Kterak glu kraſne nohy zwieſtu- 1) twuy. 2) gſe. s) minau. 2 gſe. 5) vžitkuo. 9) prorocý. 7 nijch. *) Sic, konec řádku; m. posláni; 2. vyd. pollij.
Prwnie Nediele To wſſeczko ſtalo ſe geſt, aby naplnieno bylo pijſmo, czož powiedino geſt ſkrze proroka rzkuczyeho: Powiezte Dcerzi Syonſke: Ay Kral twuoy 1) gde k tobe tichy, fedie na oflicy a na oſlatku tee podrobenem. A llowa pijſma proroczkeho a cžtenie ſwateho prawie ſe 2) tiem, kterziž gſu poznali prawdu a kterzij ſu ta dezera Syon a chot kryſtowa, kteražto ſama vmie ſliby božij wd'ecžnie wažiti a k vžitku ſobie prziweſti mnoha dobrodinij božij. Te k vtieſleni a k rozmnoženi wiery a nadiege powiedino geſt to od boha ſkrze proroky, Zie kral gegie gde k nij a k vžitku gegimu A že geft tichy. aby ſe geho nebala. Ale ginym lidem tyto wieczy yako marna powieſt minu,3) tiem, geſito z ſamych obycžeguow mrtwych a z llepoty ſe4) rodij w domnienij mylneho ſpaſenie. Tiem toliko ten vžitek oſtane, že rziekagij: „Adwent geſt, nemame masſa gieſti, budem czalty kupowati. puogdem k zpowiedi.“ Protož toliko yako howado kuoru 2a) ſwrchu hlozy, hody a poſwatne dni k tomu cženichagicze, czož vtieffenie a vžitkuow5) tiela mohu przi tom popadnuti nebo ſytoſti a rozpuſitienie tieleſneho. A dotyeže tu cžtenie tiech, kterzij magij ty nowiny dczerzi Syon prawiti. To ſu ti, kterzij bywagij k tomu po- ſlani od boha. Jakož gſu byli prorocy 6) a po nich 7) Apolltole a potom kazatele wiernij, geſito prawij dezerzi ſyonſke, choti kryſtowie, o gegim krali, czo w niem dobreho ma, že wíleczka bohatſtwie a wíleczky mudroſti vmienij božieho w niem gſu ſloženy, y wifeczka plnoſt bozltwie w niem geſt, aby w tom plnu radoſt miela, že k nij tak welebny kral gde, žadage kraſy gegij. Protož tuto pijſmo die o tiech, kterziž bywagi poſla8) k dczerzi Syonſke: „Kterak glu kraſne nohy zwieſtu- 1) twuy. 2) gſe. s) minau. 2 gſe. 5) vžitkuo. 9) prorocý. 7 nijch. *) Sic, konec řádku; m. posláni; 2. vyd. pollij.
Strana 5
w Adwent. 5 “1) A že pijímo gicych pokoy, hlafagiczych dobre wieczy! zwlaiitie nohy chwali; Nebo nohy, totižto žadoſti tiech poſluow božich, gſu cžiſte a nebeſke, neb na nie takowe žadoſti ſlu- Hlegij, gellto magij poſelſtwie dieti od krale nebeſkeho k choti geho, Aby od nie nehledali zemſkych wiecy, ale aby gi pocztiwie krali vſnubili. Nebo y on ſam, kral gežiſs vkrzižo- wany, když geſt prziſſel k te choti ſem na nizkoſt zemſku, obnowiti gi chtie prawdu žiwota, ne zemíkych a tieleſnych wiecy od nij hledal, ale ſam ſe gi v weliky zyſk dal, w zyſk nebelkeho žiwota, A te žadoſti, kteruž geſt k te choti miel, ſmrtij vkrutnu geſt dokazal. Takež y poſlowe goho wiernij, Apolitole y ginij, ſnubicze gemu tu chot, žiwoty ſwe na ſmrt gſu wydali pro ſlawu gegij. A proti tomu zpiet cžinie ti, geſſto ſami biežij, ano gich buoh nepoſyla, ale ſami ſe 2) cžinie poſlowe od kryſta k te choti geho, A magicze ſikarede nohy, vmazane w lay- niech zemſkych žadoſtij, a w zyſku tiela gluce poſtaweni, ſtado ſtrziecy myſlece, lakomſtwie nenaſyczeneho pilni gſucze, na dwory y na diediny, na platy, na deſatky prwe a pilniegij nežli na ſpaſenie lidſke ſe ptagicze a wſleczky ſlužebnoſti po- ſwatne w zyſku peniežitem faczugicze A tak bez miloſti a bez ſtudu pod gmenem Apoſitolſke ſlužebnoſti lid z ſtatkuow gich laupicze a o dulle zklamawagicze. Protož takowi ſ tiemi necžiſtymi žadoſtmi nehodi ſe ku poſelſtwie nebeſkemu, mi- lugicze ſwiet a stogicze w mrzkych žadoftech tiela a w kalu zemlkych liboſtij. Takowi toliko mohu ruliti a przekažeti duchu gežillov w lidech a ſobie k zyſku lid vſnubiti. A aniž mohu gednati duchownich a nebeſkych vžitkuo w lidech, poniewadž ſami ani gich znagij, ani magij, ani mieti mohu, dokudž tak w rozkoflech žiwota tieleſneho ſtogij. Ale pollowe božij s kraſnymi nohami, tit vžitecžnie zwieftugij to poſelſtwie k welikemu vtieſſenie wierziczym, že 1) Iza. 52, 7; Řím. 10, 15 2) gſe.
w Adwent. 5 “1) A že pijímo gicych pokoy, hlafagiczych dobre wieczy! zwlaiitie nohy chwali; Nebo nohy, totižto žadoſti tiech poſluow božich, gſu cžiſte a nebeſke, neb na nie takowe žadoſti ſlu- Hlegij, gellto magij poſelſtwie dieti od krale nebeſkeho k choti geho, Aby od nie nehledali zemſkych wiecy, ale aby gi pocztiwie krali vſnubili. Nebo y on ſam, kral gežiſs vkrzižo- wany, když geſt prziſſel k te choti ſem na nizkoſt zemſku, obnowiti gi chtie prawdu žiwota, ne zemíkych a tieleſnych wiecy od nij hledal, ale ſam ſe gi v weliky zyſk dal, w zyſk nebelkeho žiwota, A te žadoſti, kteruž geſt k te choti miel, ſmrtij vkrutnu geſt dokazal. Takež y poſlowe goho wiernij, Apolitole y ginij, ſnubicze gemu tu chot, žiwoty ſwe na ſmrt gſu wydali pro ſlawu gegij. A proti tomu zpiet cžinie ti, geſſto ſami biežij, ano gich buoh nepoſyla, ale ſami ſe 2) cžinie poſlowe od kryſta k te choti geho, A magicze ſikarede nohy, vmazane w lay- niech zemſkych žadoſtij, a w zyſku tiela gluce poſtaweni, ſtado ſtrziecy myſlece, lakomſtwie nenaſyczeneho pilni gſucze, na dwory y na diediny, na platy, na deſatky prwe a pilniegij nežli na ſpaſenie lidſke ſe ptagicze a wſleczky ſlužebnoſti po- ſwatne w zyſku peniežitem faczugicze A tak bez miloſti a bez ſtudu pod gmenem Apoſitolſke ſlužebnoſti lid z ſtatkuow gich laupicze a o dulle zklamawagicze. Protož takowi ſ tiemi necžiſtymi žadoſtmi nehodi ſe ku poſelſtwie nebeſkemu, mi- lugicze ſwiet a stogicze w mrzkych žadoftech tiela a w kalu zemlkych liboſtij. Takowi toliko mohu ruliti a przekažeti duchu gežillov w lidech a ſobie k zyſku lid vſnubiti. A aniž mohu gednati duchownich a nebeſkych vžitkuo w lidech, poniewadž ſami ani gich znagij, ani magij, ani mieti mohu, dokudž tak w rozkoflech žiwota tieleſneho ſtogij. Ale pollowe božij s kraſnymi nohami, tit vžitecžnie zwieftugij to poſelſtwie k welikemu vtieſſenie wierziczym, že 1) Iza. 52, 7; Řím. 10, 15 2) gſe.
Strana 6
Prwnie Nediele on gde k dezerzi ſyonſke a chcze kralem gegim byti. Nebo geſt weliku potrzebnoſt miela a wždy ma toho krale. neb geſt byla a wždy bude we mnohem ſwazani, w nepokogi a v wiezeni, aby gi zprawowal, z wiezenie wyproſtil a w pokogi poſtawil. A to geſt dokonal, když geſt gij dobyl z moczy [2b nayprotiwnieyſlieho wraha ſmrtedlneho, diabla,1) ſmirziw gi s bohem a ocžiſtiw ji od hrziechuow w krwi swe. Protož magiczy giž pokoy s bohem a gluczy ſwobodna, wždy ma ten pokoy s bohem mieti a wždy geho s weliku pracy hledati. Rowňe yako mieſto obležene od neprzatel, dokudž ſe") s nimi tepe a przemaha ge, dotud před nimi pokoy ma: Težt geſt y tuto; bude-li proti diablom 3) witiezltwie, tehdyt pokoy w ſwiedomi s bohem oſtane ſkrze wyſwobozenio krale naſſeho. gežiſſe vkrzižowancho. A tot ma dezera ſyonlka za wieru držeti, že on geſt kral gegi prawem bozſkym, biſkup a kniez wiecžny prawem prziſežnym; Protož muož wiecžnie ſpaſyti a poſwietiti, wždyczky gſa žiw k orodowani za nas. A z te wiery dlužna geſt žiwa byti dczera Syonſka; Neb nenie ni- žadne gmeno pod nebem, w niemž by dano bylo lidem ſpa- ſeni, gedine w Kryſtu gežiſli, panu naſſem. Protož dezera Syonſka z potrzeby ſpaſenie ſweho ma ſe opatřiti. Hylleczy mnohe hlaſy nowe a od lidij nalezene a ſmyſllene, ano w mnohych mieſtech prowolawagij ſpaſenie a poſwieczenie a mnohych miloſtij nalezenie ſkrze mocz kňežij welikych. bo- hatych a w ſwietie zwelebenych, kterziž prawij, že mocz magij dati wilem hrziechom 4) odpulltienie za penieze y muk zbawenie, a rozlicžne liſty k mijſtom 5) poſwatnym. aby k nim mnohe puti cžinieny byli, dawagi llawnie k obdrženie mnohych miloſtij, Aby tak ſpaſenie a poſwieczenie ſkrze ňe ſlawnie Illo, w cžemžkoli a kdežkoli ge vkaži. A tudy geſt odwržen kryſtus, kniez a biſkup naywyzili, ſkrze ty kniožij a vežinien yako nemoczny przed nimi a czyzij5) lidu ſwemu. 1) dábla. 2) gſe. 3) dáblúm. *) hřijchnom. 5) mijítuom. 6) cyzý.
Prwnie Nediele on gde k dezerzi ſyonſke a chcze kralem gegim byti. Nebo geſt weliku potrzebnoſt miela a wždy ma toho krale. neb geſt byla a wždy bude we mnohem ſwazani, w nepokogi a v wiezeni, aby gi zprawowal, z wiezenie wyproſtil a w pokogi poſtawil. A to geſt dokonal, když geſt gij dobyl z moczy [2b nayprotiwnieyſlieho wraha ſmrtedlneho, diabla,1) ſmirziw gi s bohem a ocžiſtiw ji od hrziechuow w krwi swe. Protož magiczy giž pokoy s bohem a gluczy ſwobodna, wždy ma ten pokoy s bohem mieti a wždy geho s weliku pracy hledati. Rowňe yako mieſto obležene od neprzatel, dokudž ſe") s nimi tepe a przemaha ge, dotud před nimi pokoy ma: Težt geſt y tuto; bude-li proti diablom 3) witiezltwie, tehdyt pokoy w ſwiedomi s bohem oſtane ſkrze wyſwobozenio krale naſſeho. gežiſſe vkrzižowancho. A tot ma dezera ſyonlka za wieru držeti, že on geſt kral gegi prawem bozſkym, biſkup a kniez wiecžny prawem prziſežnym; Protož muož wiecžnie ſpaſyti a poſwietiti, wždyczky gſa žiw k orodowani za nas. A z te wiery dlužna geſt žiwa byti dczera Syonſka; Neb nenie ni- žadne gmeno pod nebem, w niemž by dano bylo lidem ſpa- ſeni, gedine w Kryſtu gežiſli, panu naſſem. Protož dezera Syonſka z potrzeby ſpaſenie ſweho ma ſe opatřiti. Hylleczy mnohe hlaſy nowe a od lidij nalezene a ſmyſllene, ano w mnohych mieſtech prowolawagij ſpaſenie a poſwieczenie a mnohych miloſtij nalezenie ſkrze mocz kňežij welikych. bo- hatych a w ſwietie zwelebenych, kterziž prawij, že mocz magij dati wilem hrziechom 4) odpulltienie za penieze y muk zbawenie, a rozlicžne liſty k mijſtom 5) poſwatnym. aby k nim mnohe puti cžinieny byli, dawagi llawnie k obdrženie mnohych miloſtij, Aby tak ſpaſenie a poſwieczenie ſkrze ňe ſlawnie Illo, w cžemžkoli a kdežkoli ge vkaži. A tudy geſt odwržen kryſtus, kniez a biſkup naywyzili, ſkrze ty kniožij a vežinien yako nemoczny przed nimi a czyzij5) lidu ſwemu. 1) dábla. 2) gſe. 3) dáblúm. *) hřijchnom. 5) mijítuom. 6) cyzý.
Strana 7
w Adwent. Protož dlužni ſme o takowych kniežich bohatych držeti, že wſliczkni ſpolu gſu ten naywyzíli Antykryſt, kteryž wſſemi obycžegi mrtwij kryſta, pana naſleho, tau mocij, kteruž nazy- wagi duchowni. Ale poněwadž ſkrze ni 1) mrtwij kriſta, wie- dome geſt, že geſt z duchu diabelſkeho. 2) Tež y moczij ſwietſku tlacžij a chtij konecžnie potlacžiti to. czož kryſtowa geſt, y ſluhy 3) geho zwolene. Ale ktož w boha wierzij a žada ſkrze nieho byti ſpaſen, ma geho za ſweho krale a za pana mieti a poddati ſe w plne poſluffenſtwie zprawie 4) geho a podkloniti wlleczko tielo y duch ſwuoy k plnienij przikazanie geho. Ginak5) nižadny nebude mieti ſpaſenie ſkrze gmeno geho. A že geſt zprawa veženi kryſtowa, aby lide wierzili w gednoho boha, ſtworzitele wſlech wieczij, A cztili geho takowu pocztu, yakož ſluſli na ſtworzitele wſſech wieczij, A aby wierzili we gmeno ſyna geho gednorozeneho. gehož geft otecz poſlal a dal w ňem žiwot wiecžny wílem, ktož wierzij we gmeno geho. To take geſt veženie a zprawa kra- lowſka, aby každy, kto chce mieti miloſt božij a ſpaſenie wiecžne, warowal ſe ode wileho nepraweho, czož buoh ma za neprawe, aby nemilowal ſwieta, ani tiech wieczy, kterež na ſwietie gfu, A mrtwil žadofti hřiechuo w tiele ſwem. A ktož te zprawie nenie poddan, boha neuzřij na wieky. Ale lid od kryſta pobiehly domniewa [3a] ſe bohu ſlužiti, ſtoge pod za- kony a zprawami papežíkymi a prelatſkymi, ani ſu tiem zpuoſobem ſtrženi od kryſta a zklamani o duſſe, domniewa- gicze ſe ſpaſeni hledati w tak gedowatych zakoniech z rady diablowy6) poſilych, genž gfu traweniny kurwy welike, w nichžto mnozy narodowe bludij, odſtupiwſle od kryſta y od geho zakona. A ty ſmrtedlne wieczy pijſmy y duchem ſwatym gſu ozdobeny od miſtruow lži, že mnozy pigij z nich. neſtra- chugicze ſe w nich gedu. - 1) nij. 2) dábelſkého. 2) lúhy. *) zprawij: sazeč patrně dost me- chanicky ie prvního vydání měnil v ij. 5) Ginák. 3) ďáblowy.
w Adwent. Protož dlužni ſme o takowych kniežich bohatych držeti, že wſliczkni ſpolu gſu ten naywyzíli Antykryſt, kteryž wſſemi obycžegi mrtwij kryſta, pana naſleho, tau mocij, kteruž nazy- wagi duchowni. Ale poněwadž ſkrze ni 1) mrtwij kriſta, wie- dome geſt, že geſt z duchu diabelſkeho. 2) Tež y moczij ſwietſku tlacžij a chtij konecžnie potlacžiti to. czož kryſtowa geſt, y ſluhy 3) geho zwolene. Ale ktož w boha wierzij a žada ſkrze nieho byti ſpaſen, ma geho za ſweho krale a za pana mieti a poddati ſe w plne poſluffenſtwie zprawie 4) geho a podkloniti wlleczko tielo y duch ſwuoy k plnienij przikazanie geho. Ginak5) nižadny nebude mieti ſpaſenie ſkrze gmeno geho. A že geſt zprawa veženi kryſtowa, aby lide wierzili w gednoho boha, ſtworzitele wſlech wieczij, A cztili geho takowu pocztu, yakož ſluſli na ſtworzitele wſſech wieczij, A aby wierzili we gmeno ſyna geho gednorozeneho. gehož geft otecz poſlal a dal w ňem žiwot wiecžny wílem, ktož wierzij we gmeno geho. To take geſt veženie a zprawa kra- lowſka, aby každy, kto chce mieti miloſt božij a ſpaſenie wiecžne, warowal ſe ode wileho nepraweho, czož buoh ma za neprawe, aby nemilowal ſwieta, ani tiech wieczy, kterež na ſwietie gfu, A mrtwil žadofti hřiechuo w tiele ſwem. A ktož te zprawie nenie poddan, boha neuzřij na wieky. Ale lid od kryſta pobiehly domniewa [3a] ſe bohu ſlužiti, ſtoge pod za- kony a zprawami papežíkymi a prelatſkymi, ani ſu tiem zpuoſobem ſtrženi od kryſta a zklamani o duſſe, domniewa- gicze ſe ſpaſeni hledati w tak gedowatych zakoniech z rady diablowy6) poſilych, genž gfu traweniny kurwy welike, w nichžto mnozy narodowe bludij, odſtupiwſle od kryſta y od geho zakona. A ty ſmrtedlne wieczy pijſmy y duchem ſwatym gſu ozdobeny od miſtruow lži, že mnozy pigij z nich. neſtra- chugicze ſe w nich gedu. - 1) nij. 2) dábelſkého. 2) lúhy. *) zprawij: sazeč patrně dost me- chanicky ie prvního vydání měnil v ij. 5) Ginák. 3) ďáblowy.
Strana 8
8 Prwnie Nediele Ale muožem 1) ſe geſſtie na prwnie rzecž nawratiti. kteruž geſt buoh przikazal powiedeti dczerzi Syonſke, že gij kral gegij gde, aby geho vmiela hodnie cžekati, pocztiwie ſe prziprawieczy.2) Protož gij y wiece wzkazuge ſkrze proroky a die: „Otrzes ſe z prachu, powſtaň a ſed, Geruzaleme!“ 3) „Otrzes ſe z prachu“ — Nebo by ginak") kraſy nemiela. ležeczy w prachu zemſkych wieczij. Nebo ktera geſt przicžina flepoty a bluduow lidſkych, gedine zemſke wieczy, na niež ſu ocži tieleſne otewrzeli temierz wſliczkni lide, any se gim zdagij welike wažnoſti, welike kraſy, welikych vžitkuo, že k nim tak miloſtij przilnu, že ocži gich wnitrznij tak oflneta. že nebudu znati ani boha, ſtworzitele ſweho, ani zakona geho. ani ſami ſebe. Nebo vpadnu w takowu tmu, že nebudu wie- dieti, kam gdu a czo cžinij. Jakož die pijſmo, Zie tmy a blud hrzieflnikom5) gſu przirozeny. Take ſe z prachu diela blato. gimž ſe cžlowiek zmaže. A kde wiecze zmazanie dulle hrziechy, gedine od zemſkych wieczij? Protož o tom zlem prachu a blatu die ſwaty Pawel : 6) „Korzen wſſeho zleho geſt žadoſt zemſkych wieczij, gichžto niekterzij žadagicze, poblu- dili gſu od wiery a zapletli ſu ſe w oſydla diabelſka.“ 7) Byt nynie Swaty Pawel zde byl, czot by rziedkeho nalezl, gelltot ſ wieru8) ſtogij, ano temierz wilickni bez wiery pro žadoſt zemſkych wieczij! A nayprwe kniežij zabludili") fu od wiery pro zemſke wieczy a v welika oſydla dabellka vpletli gſu ſe y weſlken lid po ſobie w ta oſydla wleku. Protož potrzebie geſt dezerzi Syonſke otrzieſti ſe z toho prachu, chcze-li twarz krale ſweho opatrziti. Take prach muožem rozumieti tielo naſle zemſke. Jakož die pan buoh: 10) „Pomni, že gſy prach a w prach ſe obratiſs." A že to tielo geſt prach žiwy, z hrziecha ſe rode a mage w ſobie žadoſti hřichuow, Protož brzo obali duſli w mrzkoſti 1) múžem. 2) přyprawěcy. 3) Iza. 52, 2. 4) ginák. 5) hřiffnikuom. 1) 1. Tim. 6, 10. 7) dábelſka. 3) I wěrú. ") zablaudili. 19) 1. Mojž. 3, 19.
8 Prwnie Nediele Ale muožem 1) ſe geſſtie na prwnie rzecž nawratiti. kteruž geſt buoh przikazal powiedeti dczerzi Syonſke, že gij kral gegij gde, aby geho vmiela hodnie cžekati, pocztiwie ſe prziprawieczy.2) Protož gij y wiece wzkazuge ſkrze proroky a die: „Otrzes ſe z prachu, powſtaň a ſed, Geruzaleme!“ 3) „Otrzes ſe z prachu“ — Nebo by ginak") kraſy nemiela. ležeczy w prachu zemſkych wieczij. Nebo ktera geſt przicžina flepoty a bluduow lidſkych, gedine zemſke wieczy, na niež ſu ocži tieleſne otewrzeli temierz wſliczkni lide, any se gim zdagij welike wažnoſti, welike kraſy, welikych vžitkuo, že k nim tak miloſtij przilnu, že ocži gich wnitrznij tak oflneta. že nebudu znati ani boha, ſtworzitele ſweho, ani zakona geho. ani ſami ſebe. Nebo vpadnu w takowu tmu, že nebudu wie- dieti, kam gdu a czo cžinij. Jakož die pijſmo, Zie tmy a blud hrzieflnikom5) gſu przirozeny. Take ſe z prachu diela blato. gimž ſe cžlowiek zmaže. A kde wiecze zmazanie dulle hrziechy, gedine od zemſkych wieczij? Protož o tom zlem prachu a blatu die ſwaty Pawel : 6) „Korzen wſſeho zleho geſt žadoſt zemſkych wieczij, gichžto niekterzij žadagicze, poblu- dili gſu od wiery a zapletli ſu ſe w oſydla diabelſka.“ 7) Byt nynie Swaty Pawel zde byl, czot by rziedkeho nalezl, gelltot ſ wieru8) ſtogij, ano temierz wilickni bez wiery pro žadoſt zemſkych wieczij! A nayprwe kniežij zabludili") fu od wiery pro zemſke wieczy a v welika oſydla dabellka vpletli gſu ſe y weſlken lid po ſobie w ta oſydla wleku. Protož potrzebie geſt dezerzi Syonſke otrzieſti ſe z toho prachu, chcze-li twarz krale ſweho opatrziti. Take prach muožem rozumieti tielo naſle zemſke. Jakož die pan buoh: 10) „Pomni, že gſy prach a w prach ſe obratiſs." A že to tielo geſt prach žiwy, z hrziecha ſe rode a mage w ſobie žadoſti hřichuow, Protož brzo obali duſli w mrzkoſti 1) múžem. 2) přyprawěcy. 3) Iza. 52, 2. 4) ginák. 5) hřiffnikuom. 1) 1. Tim. 6, 10. 7) dábelſka. 3) I wěrú. ") zablaudili. 19) 1. Mojž. 3, 19.
Strana 9
w Adwent. 9 hrziechuow, poniewadž wždy žada proti duchu zlych wiecij, yako ſmilſtwij, obžerſtwie, opilstwie, pychy, zwelebenie na ſwietie, przizni marne, hniewuow, zlych miloſtij. Takowych y k tiem podobnych žadoſtij plno geft w tiele naflem, kte- režto muož wždy tiežeze ſebu mazati duſli, gſa s nij w gednu ſukni oblecženo a wždy proti nij žadagicz zleho. Tu geſt po- trzebie welike bedliwoſti a otrzafanie toho prachu, abychom s nim tomu převaſnemu krali w oſſkliwoſt neprziſli. Geſitie gij przidawa pan buoh rzka: 1) „Odwiež ſwazani hrdla tweho, yata dezero Syonſka!“ To ſwazanie a getij roz- umiegi ſe dawnij obycžegowe zlij w hrzielliech, [3b] Z kte- rychž aež niekdy pomyíle lide wygiti, ale že na hrdle magij tiežke ſwazky tiech zlych obyežeguow w hrzieſlich, kterziž ge držij a nehned gich puſtij, když pochtij z nich. Nebo, acž mnozij ſlyflij ſlowo boži a pokuſſegij ſe o to, aby žiwot prom'enili, ale rziedczy ſe odeymu zlym obycžegom, aby prawie pokanie ežinili, — nebo ſu yako za hrdlo vwazani od mladoſti zlymi obycžegi, ſmilſtwim, miloſtmi zlymi, lenoſtij, prazdnoſtij. lakotu, lanijm, marnym mluwenim bez miery, — ſwobodam2) zlym. ſobiewolnostem rozpulitienym y ginym wieczem k tiem podobnym, w nichž obycžegem vwazan bywa cžlowiek. z nichž3) ſe neſnadnie dobude, lecž w dluhem cžaſu, ſtrziedmie ſa žiw w pokogi, proti nim 4) praczuge a na- fyle ſobie ežinie — gedwa ge tak bude moczy darem božim ſkrze wieru przemoczy. Pakli ſobie bude w nich lahoditi a ge wymluwati, tehdy vmrze w nich. Gelltie ten mily kral, když ſobie ta dczera Syon, prze- bywagicy w tomto vdoli placže, ſteſkne w vzkoſtech mnohych, gſuczy potlacžena zlymi wiecmi, a die:5) „Opuſtil geſt mne pan buoh a zapomniel geſt mne,“ Tehdy gij k vtieſſeni 1) Iza. 52, 2. 2) Jiný možný výklad: svobodám — podobným závisí na uvázáni; dat. místo instr. zapomenutím na sloveso a vlivem předcházejících slov láním a marným mluvením. 3) z nijchž. 1) nijm. 5) lza. 49, 14.
w Adwent. 9 hrziechuow, poniewadž wždy žada proti duchu zlych wiecij, yako ſmilſtwij, obžerſtwie, opilstwie, pychy, zwelebenie na ſwietie, przizni marne, hniewuow, zlych miloſtij. Takowych y k tiem podobnych žadoſtij plno geft w tiele naflem, kte- režto muož wždy tiežeze ſebu mazati duſli, gſa s nij w gednu ſukni oblecženo a wždy proti nij žadagicz zleho. Tu geſt po- trzebie welike bedliwoſti a otrzafanie toho prachu, abychom s nim tomu převaſnemu krali w oſſkliwoſt neprziſli. Geſitie gij przidawa pan buoh rzka: 1) „Odwiež ſwazani hrdla tweho, yata dezero Syonſka!“ To ſwazanie a getij roz- umiegi ſe dawnij obycžegowe zlij w hrzielliech, [3b] Z kte- rychž aež niekdy pomyíle lide wygiti, ale že na hrdle magij tiežke ſwazky tiech zlych obyežeguow w hrzieſlich, kterziž ge držij a nehned gich puſtij, když pochtij z nich. Nebo, acž mnozij ſlyflij ſlowo boži a pokuſſegij ſe o to, aby žiwot prom'enili, ale rziedczy ſe odeymu zlym obycžegom, aby prawie pokanie ežinili, — nebo ſu yako za hrdlo vwazani od mladoſti zlymi obycžegi, ſmilſtwim, miloſtmi zlymi, lenoſtij, prazdnoſtij. lakotu, lanijm, marnym mluwenim bez miery, — ſwobodam2) zlym. ſobiewolnostem rozpulitienym y ginym wieczem k tiem podobnym, w nichž obycžegem vwazan bywa cžlowiek. z nichž3) ſe neſnadnie dobude, lecž w dluhem cžaſu, ſtrziedmie ſa žiw w pokogi, proti nim 4) praczuge a na- fyle ſobie ežinie — gedwa ge tak bude moczy darem božim ſkrze wieru przemoczy. Pakli ſobie bude w nich lahoditi a ge wymluwati, tehdy vmrze w nich. Gelltie ten mily kral, když ſobie ta dczera Syon, prze- bywagicy w tomto vdoli placže, ſteſkne w vzkoſtech mnohych, gſuczy potlacžena zlymi wiecmi, a die:5) „Opuſtil geſt mne pan buoh a zapomniel geſt mne,“ Tehdy gij k vtieſſeni 1) Iza. 52, 2. 2) Jiný možný výklad: svobodám — podobným závisí na uvázáni; dat. místo instr. zapomenutím na sloveso a vlivem předcházejících slov láním a marným mluvením. 3) z nijchž. 1) nijm. 5) lza. 49, 14.
Strana 10
10 Prwnie Nediele odpowie:1) „Zdali muož zapomenuti matie dietiatka ſweho?" pakli ſe ona zapomene, ale ya tebe nezapomenu. Ay tot na ruku ſwych napſal ſem tie.“ To mluwic ten weliky nebelky kral dezerzi Syoníke, choti ſwe, k vtieſſeni gogimu a ku po- zdwiženie nadege k ſobie, wyprawuge gij welike ſwazanie miloſti. kteruž k nij ma. Protož przedklada ſrdcze materzino laſku prziwazane k Synu, geyž geſt porodila, kterehož lehczo opuſtiti nemuož ani zapomenuti w przihodie tiežko a zle, Aniž mož2) kdy zanedbati ktere potrzeby geho, malo nebo welike; Protož ſweho žiwota radieyflo3) polkyte k raňe, než by geho opuſtila a trpieti gemu dala. A gelltie gij wiecze ſwe milowanie nad miloſt materſku Ilibuge tento kral vkazati rzka: „A byt ſe pak ona nad ſynem zapomenula, ale ya tebe nezapomenu. Ay tot na ruku ſwych napſal ſem tie.“ A to welmi tiežkym napiſem, daw fobie probiti oſtrymi hrzebiky rucze, aby ti fframowe nižadnym zapomenutim nemohli shla- zeni byti. Tyto wiecy vžitecžne gfu tiem. ktož o nich nietezo cžiti mohu, geſlto w nadiegi ſlibuow božich ſtogij, chwata- gicze k odplatie buducy z tohoto przibytka horzkeho, kdež mnohe zle wieczy ge tiſknu. Aby na tato ſlowa božie wzpo- minali, kterake geſt prziwazanie lalky geho k nam ſe wilim obmyllem nallich potrzebnoſtij, aby z toho welike douffanie oſtalo w nas k niemu a w nieho, že mame goho nynie wždy hotoweho ſpomocznika. Gelltie ta llowa ežtenie gſu welmi vžitecžna a vtiellena milownikom4) gežiſſe Kryſta. Kdež die: „Nerod ſe5) bati. dezero ſyonlka! ay, kral twuoy gde k tobie tichy, ſedie na ofliczy.“ Nayprwe weli ſe gij nebati krale ſwoho, a przicžinu toho prawi, od niež bazeň nepochodij, rzka: „Twuoy kral gde k tobie tichy, ſedie na olliku.“ Pokoynie gode, nehrozij gij panowanim a porobenim vkrutnym, ani robotami, ani 4a] 1) Iza. 49, 15. 16. 2) množ. 3) raděgij. ") milownikuom. 5) gſe.
10 Prwnie Nediele odpowie:1) „Zdali muož zapomenuti matie dietiatka ſweho?" pakli ſe ona zapomene, ale ya tebe nezapomenu. Ay tot na ruku ſwych napſal ſem tie.“ To mluwic ten weliky nebelky kral dezerzi Syoníke, choti ſwe, k vtieſſeni gogimu a ku po- zdwiženie nadege k ſobie, wyprawuge gij welike ſwazanie miloſti. kteruž k nij ma. Protož przedklada ſrdcze materzino laſku prziwazane k Synu, geyž geſt porodila, kterehož lehczo opuſtiti nemuož ani zapomenuti w przihodie tiežko a zle, Aniž mož2) kdy zanedbati ktere potrzeby geho, malo nebo welike; Protož ſweho žiwota radieyflo3) polkyte k raňe, než by geho opuſtila a trpieti gemu dala. A gelltie gij wiecze ſwe milowanie nad miloſt materſku Ilibuge tento kral vkazati rzka: „A byt ſe pak ona nad ſynem zapomenula, ale ya tebe nezapomenu. Ay tot na ruku ſwych napſal ſem tie.“ A to welmi tiežkym napiſem, daw fobie probiti oſtrymi hrzebiky rucze, aby ti fframowe nižadnym zapomenutim nemohli shla- zeni byti. Tyto wiecy vžitecžne gfu tiem. ktož o nich nietezo cžiti mohu, geſlto w nadiegi ſlibuow božich ſtogij, chwata- gicze k odplatie buducy z tohoto przibytka horzkeho, kdež mnohe zle wieczy ge tiſknu. Aby na tato ſlowa božie wzpo- minali, kterake geſt prziwazanie lalky geho k nam ſe wilim obmyllem nallich potrzebnoſtij, aby z toho welike douffanie oſtalo w nas k niemu a w nieho, že mame goho nynie wždy hotoweho ſpomocznika. Gelltie ta llowa ežtenie gſu welmi vžitecžna a vtiellena milownikom4) gežiſſe Kryſta. Kdež die: „Nerod ſe5) bati. dezero ſyonlka! ay, kral twuoy gde k tobie tichy, ſedie na ofliczy.“ Nayprwe weli ſe gij nebati krale ſwoho, a przicžinu toho prawi, od niež bazeň nepochodij, rzka: „Twuoy kral gde k tobie tichy, ſedie na olliku.“ Pokoynie gode, nehrozij gij panowanim a porobenim vkrutnym, ani robotami, ani 4a] 1) Iza. 49, 15. 16. 2) množ. 3) raděgij. ") milownikuom. 5) gſe.
Strana 11
w Adwent. 11 platy welikymi, Ale, prziffed k nij, wíleczky ſwazky, brze- mena v obtiženie robotna, pod nimiž geſt ležela, powržena ſuczy na zemi pro nuzy tiech robot a ſlužebnoſtij diabelſkych.1) Ty wileczky wieczy na ſe wzal tento miloſrdny kral a ſnial ge s hrdla gegieho, wiſe na křiži s placžem boleſtnie. Aniž geſt gij take obtiežil, pokrmuow nakladnych a deſatkuow obilnych na ni 2) nepoložiw, aby ſluhy 3) ſwe ſytil tiemi po- krmy. Ale ſam ſwe tielo a ſwu krew dal gij za pokrin a za napoy. Aniž geſt gij take kterymi ſlužebnoſtmi robotnymi obtižil, ale ſam gij racžil ſlužiti. Protož aby ſe geho nebala w nicžemž; nebo k vžitku gegimu, k vtielleni a k rozmno- ženi nadiege prziffel geſt gij, aby gij prziwedl pokoy a ſwo- bodu a wſlel ſ nij w prawe milowanie. Nebo nicz od nij ne- žada, gedine toho, aby gemu dala ſrdeze ſwe a w milowanie prawe s nim weſlla a z te miloſti ge wierzila a plnila wuoli geho a w niem wiſeczku ſwu nadiegi ſložila A vmiela za mnohe dobrodinij ďekowati bohu ſkrze nieho. Druha Nediele w Adwent. Cžtenie Swateho Lukafle v XXI. Ka- pitole. *) DVdau znamenie na ſluncy a na mieſycy y na hwiezdach, a na zemi daw lidij pro ſlewanij zwuku morſkeho a wlnobitij, takže ſchnuti budu lide pro ſtrach a pro očžekawani tech wieczij, kterež przigdu na weſſken ſwiet. Neb moczy ne- beſke pohnu ſe. A tehdyt vzrzij ſyna cžlowieka przichazegicyho w oblace s moczij welikua s we- lebnoſtij. A když ty wiecy pocžnu ſe dijti, po- hledtež a pozdwihnetež5) hlaw waſſich, nebt ſe 6) przibližuge wykupenij waſſe. Y powiedel gim?) 1) dábelíkych. 2) na nij. 3) lúhy. *) w Gedenmezcýtmý ka. 5) Sic- m. — ňe —; 2. vyd. — ňe —. 6) nebt gſe. 7) gijm.
w Adwent. 11 platy welikymi, Ale, prziffed k nij, wíleczky ſwazky, brze- mena v obtiženie robotna, pod nimiž geſt ležela, powržena ſuczy na zemi pro nuzy tiech robot a ſlužebnoſtij diabelſkych.1) Ty wileczky wieczy na ſe wzal tento miloſrdny kral a ſnial ge s hrdla gegieho, wiſe na křiži s placžem boleſtnie. Aniž geſt gij take obtiežil, pokrmuow nakladnych a deſatkuow obilnych na ni 2) nepoložiw, aby ſluhy 3) ſwe ſytil tiemi po- krmy. Ale ſam ſwe tielo a ſwu krew dal gij za pokrin a za napoy. Aniž geſt gij take kterymi ſlužebnoſtmi robotnymi obtižil, ale ſam gij racžil ſlužiti. Protož aby ſe geho nebala w nicžemž; nebo k vžitku gegimu, k vtielleni a k rozmno- ženi nadiege prziffel geſt gij, aby gij prziwedl pokoy a ſwo- bodu a wſlel ſ nij w prawe milowanie. Nebo nicz od nij ne- žada, gedine toho, aby gemu dala ſrdeze ſwe a w milowanie prawe s nim weſlla a z te miloſti ge wierzila a plnila wuoli geho a w niem wiſeczku ſwu nadiegi ſložila A vmiela za mnohe dobrodinij ďekowati bohu ſkrze nieho. Druha Nediele w Adwent. Cžtenie Swateho Lukafle v XXI. Ka- pitole. *) DVdau znamenie na ſluncy a na mieſycy y na hwiezdach, a na zemi daw lidij pro ſlewanij zwuku morſkeho a wlnobitij, takže ſchnuti budu lide pro ſtrach a pro očžekawani tech wieczij, kterež przigdu na weſſken ſwiet. Neb moczy ne- beſke pohnu ſe. A tehdyt vzrzij ſyna cžlowieka przichazegicyho w oblace s moczij welikua s we- lebnoſtij. A když ty wiecy pocžnu ſe dijti, po- hledtež a pozdwihnetež5) hlaw waſſich, nebt ſe 6) przibližuge wykupenij waſſe. Y powiedel gim?) 1) dábelíkych. 2) na nij. 3) lúhy. *) w Gedenmezcýtmý ka. 5) Sic- m. — ňe —; 2. vyd. — ňe —. 6) nebt gſe. 7) gijm.
Strana 12
12 Druha Nediele podobenſtwij: Patrztež na fikowe drzewo y na wſſecka drziwij; když giž wydawagij z ſebe owotcze. wiete, že blizko geſt leto. Takež y wy. když vzrzite, ano ſe tyto wiecy degij, wieztež, žet blizko geſt Kralowſtwie božij; zagiſte prawim wam, žet nepomine pokoleni toto. ažt ſe wſſecky wie[4b] cy ſtanu. Nebe a zemie pominu. ale ſlowa ma nepominu. Oto cžtenie ſwate chylij ſe 1) k ſaudu konecžne kryſtowu a geſt o tiech przihodach hroznych, kterež magij przedgiti geho ſaud. A ſnad geſt ten vmyll byl tiech, kterziž gfu rzad cžtenie nedielnich položili, aby w prwnie nedieli w Adwent pamatowali lide przichod Kryftuow na ſwiet w tiele a w tom przichodu milofrdenſtwie božie, A w druhu nedieli przichod Kryftuow poslednie k ſaudu a w něm ſprawedlnoſt boži. Nayprwe prziffel geſt, chtie ſe ſmilowati dobrotiwie. Ale po druhe przigde hroznie nemiloſtiwym, aby ge porazyl ſpra- wedliwie yako nepoſluſlne, poſtawie k gich odſuzenie wileczko ſtworzeni na ſwiedecztwie zloſti gich. Nebo pijſmo die,2) že buoh oblecže w odienie wileczko ſtworzenie proti lidem ne- prawym. Neb geſt wlleczko ſtworzil k gich vžitku a k ſlužbie gim a poddal gim wile ku pollulfenſtwie, a to proto, aby oni ſami byli bohu poddani w poſluffenſtwie a ſkrze ty dobre wieczy wždy gemu chwalu wzdawali. Ale když to nemudrzij lide lehcze wažij a geſitie toho ſtworzenie proti bohu poži- wagi a boha ſkrze nie tupij, neſkrownie a newdiecžnie žerucze ge a pychagicze ſkrze nie A wiece ſobie wažicze ſtworzenie než ſtworzitele ſameho, wždyczky miloſt geho tra- ticze pro vžitek a pro miloſt ſtworzeni: Protož buoh poſtawi proti nim ſtworzenie na gich wiecžne potupenie A poſtawi twarz nemiloſtiweho proti niemu ſamemu, aby byl ſam ſwiedek 1) gfe. 2) Moudr. 5, 18.
12 Druha Nediele podobenſtwij: Patrztež na fikowe drzewo y na wſſecka drziwij; když giž wydawagij z ſebe owotcze. wiete, že blizko geſt leto. Takež y wy. když vzrzite, ano ſe tyto wiecy degij, wieztež, žet blizko geſt Kralowſtwie božij; zagiſte prawim wam, žet nepomine pokoleni toto. ažt ſe wſſecky wie[4b] cy ſtanu. Nebe a zemie pominu. ale ſlowa ma nepominu. Oto cžtenie ſwate chylij ſe 1) k ſaudu konecžne kryſtowu a geſt o tiech przihodach hroznych, kterež magij przedgiti geho ſaud. A ſnad geſt ten vmyll byl tiech, kterziž gfu rzad cžtenie nedielnich položili, aby w prwnie nedieli w Adwent pamatowali lide przichod Kryftuow na ſwiet w tiele a w tom przichodu milofrdenſtwie božie, A w druhu nedieli przichod Kryftuow poslednie k ſaudu a w něm ſprawedlnoſt boži. Nayprwe prziffel geſt, chtie ſe ſmilowati dobrotiwie. Ale po druhe przigde hroznie nemiloſtiwym, aby ge porazyl ſpra- wedliwie yako nepoſluſlne, poſtawie k gich odſuzenie wileczko ſtworzeni na ſwiedecztwie zloſti gich. Nebo pijſmo die,2) že buoh oblecže w odienie wileczko ſtworzenie proti lidem ne- prawym. Neb geſt wlleczko ſtworzil k gich vžitku a k ſlužbie gim a poddal gim wile ku pollulfenſtwie, a to proto, aby oni ſami byli bohu poddani w poſluffenſtwie a ſkrze ty dobre wieczy wždy gemu chwalu wzdawali. Ale když to nemudrzij lide lehcze wažij a geſitie toho ſtworzenie proti bohu poži- wagi a boha ſkrze nie tupij, neſkrownie a newdiecžnie žerucze ge a pychagicze ſkrze nie A wiece ſobie wažicze ſtworzenie než ſtworzitele ſameho, wždyczky miloſt geho tra- ticze pro vžitek a pro miloſt ſtworzeni: Protož buoh poſtawi proti nim ſtworzenie na gich wiecžne potupenie A poſtawi twarz nemiloſtiweho proti niemu ſamemu, aby byl ſam ſwiedek 1) gfe. 2) Moudr. 5, 18.
Strana 13
w Adwent 13 ſwe zloſti. A podle toho rozumu poſtawi buoh proti hrziellnym y wileczka dobrodinie ſwa, czož gſu gich od nieho mieli, protože gſu ge nadarmo brali, ſpaſenie ſweho gſu nehledali. ani gemu ſkrze ne chwaly wzdawali. A tak, czož flyflie vžitecž- neho w nedeli prwni, mieli by ſe radowati, A tuto, ſlyſlicze hrozne wieczy, miela by w nich bazeň božie zuoſtati,1) a tak by gim bylo obe k vžitku, když by prawda ſila w tiech wieczech. Ale když kňežij pokrytij a neprzietele krziže kry- ſtowa giž tiemi rzady vſtawenymi wladnu, nicz neuzdrawij lidu, ani czo žiweho w nich zgednagi, poniewadž ſu kryſta w lidu vmrtwili mnohymi ſwody a lžemi, Ale wždy dale budu ge° morziti w nich tiemi traweninami, Lecžicze rany gich k ohawnoſti, aby potom wždy wietežij rozkyfanie ran gich bylo. Ale tiem, gellto bohu žiwie wierzi, lluſlij gim toto cžtenie hrozne wažiti, aby, magicze przed ocžima wyſtrahu z rzecžij kryftowych, mohli vteczy tiech zlych wieczij, kterež ſe degij a dieti budu, až y przigde2) ten, gehož wiernij ra- doſtnie ežekagij a zlij nezwiedij, až v przigde. A že tu ežtenie ſwate die: „Budu znamenie na Sluncy. na Mieſycy a na Hwiezdach.“ Ta ſlowa miſtrzi*) rozlicžnie wykladagij. wilak mi ſe tento wyklad zda nayprziležitieyſli, kdež wykladagij Sluncze Kryſta gežiſle a [5a] Miefycz Cierkew geho. A že by podobnie, yakož Sluncze a Mieſycz zatmiwagic ſe ſwietloſt a mocz ſwu ztraczugij, Takež 4) y kryftus w ſwe prawdie a w ſwe moczy že by zkažen a pohanien byl a ſtal yako tma na ocžijch lidem, aby w niem ani mocy, ani mud- roſti nižadne nemohli znati, ani cžijti iako w 5) mrtwem. Protož, když on tak welebňe ſwijtij ſwym ſwatym a pokornym žiwotem a ſwu nayſwatieyili prawdu, aby každy, patrze na ni, 6) mohl tu ſwietlo žiwota nalezti a gemu ſe naucžiti, tehdy ſe tu nalezne znamenita promiena a odporna wiecz 1) zůſtati. 2) přigdé, není-li to jen chyba tisku j. jistě o něco výše trawéninami. 3) miſtrij. 1) Takéž. 5) v. 6) nij.
w Adwent 13 ſwe zloſti. A podle toho rozumu poſtawi buoh proti hrziellnym y wileczka dobrodinie ſwa, czož gſu gich od nieho mieli, protože gſu ge nadarmo brali, ſpaſenie ſweho gſu nehledali. ani gemu ſkrze ne chwaly wzdawali. A tak, czož flyflie vžitecž- neho w nedeli prwni, mieli by ſe radowati, A tuto, ſlyſlicze hrozne wieczy, miela by w nich bazeň božie zuoſtati,1) a tak by gim bylo obe k vžitku, když by prawda ſila w tiech wieczech. Ale když kňežij pokrytij a neprzietele krziže kry- ſtowa giž tiemi rzady vſtawenymi wladnu, nicz neuzdrawij lidu, ani czo žiweho w nich zgednagi, poniewadž ſu kryſta w lidu vmrtwili mnohymi ſwody a lžemi, Ale wždy dale budu ge° morziti w nich tiemi traweninami, Lecžicze rany gich k ohawnoſti, aby potom wždy wietežij rozkyfanie ran gich bylo. Ale tiem, gellto bohu žiwie wierzi, lluſlij gim toto cžtenie hrozne wažiti, aby, magicze przed ocžima wyſtrahu z rzecžij kryftowych, mohli vteczy tiech zlych wieczij, kterež ſe degij a dieti budu, až y przigde2) ten, gehož wiernij ra- doſtnie ežekagij a zlij nezwiedij, až v przigde. A že tu ežtenie ſwate die: „Budu znamenie na Sluncy. na Mieſycy a na Hwiezdach.“ Ta ſlowa miſtrzi*) rozlicžnie wykladagij. wilak mi ſe tento wyklad zda nayprziležitieyſli, kdež wykladagij Sluncze Kryſta gežiſle a [5a] Miefycz Cierkew geho. A že by podobnie, yakož Sluncze a Mieſycz zatmiwagic ſe ſwietloſt a mocz ſwu ztraczugij, Takež 4) y kryftus w ſwe prawdie a w ſwe moczy že by zkažen a pohanien byl a ſtal yako tma na ocžijch lidem, aby w niem ani mocy, ani mud- roſti nižadne nemohli znati, ani cžijti iako w 5) mrtwem. Protož, když on tak welebňe ſwijtij ſwym ſwatym a pokornym žiwotem a ſwu nayſwatieyili prawdu, aby každy, patrze na ni, 6) mohl tu ſwietlo žiwota nalezti a gemu ſe naucžiti, tehdy ſe tu nalezne znamenita promiena a odporna wiecz 1) zůſtati. 2) přigdé, není-li to jen chyba tisku j. jistě o něco výše trawéninami. 3) miſtrij. 1) Takéž. 5) v. 6) nij.
Strana 14
14 Druha Nediele tomu ſlunczy wílij ſprawedlnoſti, gelikožto na tiech, kterzij gſu namieſtkowe Apolitoliltij a na mijstech poſwatnych yakožto vrzedniczy llužebnoſtij kryftowych: Kterak ty wilecky mile wieczy Kryſtowy, w nichž ſo geſt naywiecze ftkwiel, we tmu ſu ſe promienily, Jakoby ſe to giž nepodobne zdalo, czož geſt on s Apolitoly ſwymi wedl. Nebo ti, geſſto ſu weſlli na mijſta Apolltollka, chudobu kryſtowu zmienili gſu v welike panſtwic, že gſu yako Kniežata ſwietſka Geho ſkrownoſt w obžerſtwie, w lakotu a w ſytoſt kniožecy vwedli; Mijſto pracze Kryſtowy a biehanie o ſpaſenie lidſke magij pokoge cžifte, zemie, hrady, domy kraſne, žiwot prazdny a lenij. rozkolli mnohe, platy, diediny, dwory, A na ſmrti kryftowie horzke a vzke vdielali ſu czeſtu ſliroku ſwobodnu do nebes wifem hrziellnikom 1) neſprawedliwym; Na kliježe ſwateho Petra ſwatokupecztwie rozſlijrzili, odpuſtkuow hoyne dawanie ode wilech hrziechuow y muk zbawenie, rozhrzeffowanie we- likych hrziechow2) z peňez. Ty y gine mnohe wiecy zlee založeny gfu na kryftowi leſtnie a na nicy vwaleny, aby giž na nieho nižadny nemohl patrziti. Druhe w tom zatmielo ſe geſt to lluncze wilie ſprawedl- noſti, totižto w ſwe prawdie, že ſe ta dawno neſwijtij na ſwietie; Nebo giž dawno prziffel geft Antykryft, protiwnik kriſtuow, geſſto nenawidij prawdy geho, ſam gij nekaže a ginym, ktož3) by gi kazati chtieli, branij. A mijſto prawdy kryſtowy rozmnožil geft antykrift zakony mnohe a przikazanie ſwa a prawa duchownij vſtawil a rzady mnohe k ſluženi bohu zpuoſobil.1) Protož kriſtus přiliſs s ſwu prawdu zatm'el ſe geft w frdczych lidíkych, že nižadneho poznanie praweho o niem nemagij, Aniž mohu prawie znati, procž geſt przilſel, czo nam dobreho vežinil, ktera geſt wiera geho; Nebo geſt dawno mležano o tom o wſſem, A na kazanich papež a geho mocz hlaſana a welebena byla a wždy ſe geſitie hlaſa. 1) hřijínikuom. 2) hřichuow. 3) kdož. 4) zpuſobil.
14 Druha Nediele tomu ſlunczy wílij ſprawedlnoſti, gelikožto na tiech, kterzij gſu namieſtkowe Apolitoliltij a na mijstech poſwatnych yakožto vrzedniczy llužebnoſtij kryftowych: Kterak ty wilecky mile wieczy Kryſtowy, w nichž ſo geſt naywiecze ftkwiel, we tmu ſu ſe promienily, Jakoby ſe to giž nepodobne zdalo, czož geſt on s Apolitoly ſwymi wedl. Nebo ti, geſſto ſu weſlli na mijſta Apolltollka, chudobu kryſtowu zmienili gſu v welike panſtwic, že gſu yako Kniežata ſwietſka Geho ſkrownoſt w obžerſtwie, w lakotu a w ſytoſt kniožecy vwedli; Mijſto pracze Kryſtowy a biehanie o ſpaſenie lidſke magij pokoge cžifte, zemie, hrady, domy kraſne, žiwot prazdny a lenij. rozkolli mnohe, platy, diediny, dwory, A na ſmrti kryftowie horzke a vzke vdielali ſu czeſtu ſliroku ſwobodnu do nebes wifem hrziellnikom 1) neſprawedliwym; Na kliježe ſwateho Petra ſwatokupecztwie rozſlijrzili, odpuſtkuow hoyne dawanie ode wilech hrziechuow y muk zbawenie, rozhrzeffowanie we- likych hrziechow2) z peňez. Ty y gine mnohe wiecy zlee založeny gfu na kryftowi leſtnie a na nicy vwaleny, aby giž na nieho nižadny nemohl patrziti. Druhe w tom zatmielo ſe geſt to lluncze wilie ſprawedl- noſti, totižto w ſwe prawdie, že ſe ta dawno neſwijtij na ſwietie; Nebo giž dawno prziffel geft Antykryft, protiwnik kriſtuow, geſſto nenawidij prawdy geho, ſam gij nekaže a ginym, ktož3) by gi kazati chtieli, branij. A mijſto prawdy kryſtowy rozmnožil geft antykrift zakony mnohe a przikazanie ſwa a prawa duchownij vſtawil a rzady mnohe k ſluženi bohu zpuoſobil.1) Protož kriſtus přiliſs s ſwu prawdu zatm'el ſe geft w frdczych lidíkych, že nižadneho poznanie praweho o niem nemagij, Aniž mohu prawie znati, procž geſt przilſel, czo nam dobreho vežinil, ktera geſt wiera geho; Nebo geſt dawno mležano o tom o wſſem, A na kazanich papež a geho mocz hlaſana a welebena byla a wždy ſe geſitie hlaſa. 1) hřijínikuom. 2) hřichuow. 3) kdož. 4) zpuſobil.
Strana 15
w Adwent. 15 Protož kriftus a geho prawda yako pytel žinieny zatmiel le geft. Trzetim obycžegem diege ſe zatmienij Kryſta ſkrze! zgewne powſtanie Antykryſta proti kryſtu, proti eho 2) prawdie y proti zwolenym geho. A to s moczij ſwietſku y duchownij; a to ohleday, kto chcze, že zgewnie proti cžtenie powſtal geſt. Kalich božij obczy Krzeſtianſke odgima a, ktož gey pigij bez geho wuole, za kaczierzitwi to gim pocžita, A wlfecka prawda ežtenie potud geſt v nieho waž 5bjna, pokud on gij powoli a pokud on gij duch ſwuoy da. Ale podle duchu Kry- ſtowa wileczko ežtenie y geho pijſma glu v nieho kaczierz- Iſtwie. A to geſt welmi zgewno; neb ty kazatele, kterziž ežtenie zwieſtugi podle duchu kryſtova, palij, w žalarzijch ge hnogij, klne. kacerzuge. Y tiem, kterziž ežtenie naſledugij, poſmniewa y ruha ſe, hrozy, tepe, ſtijna, palij, žalarzuge A o to pilnie vſyluge, aby vſta zawrzel wilem zwieſtugiczym ožtenie a wykorzenil ty z zemie, kterziž wyznawagi gmeno gežiffowo, a na to y rady ſwolawa 3) y mocy ſwietſke hleda. A acž ten antykryſt w koſtele ežtenie žehna. kadij gemu y zwonij a ſlawnie ge zpijwa y lijba. Wilak wíſeczka ta ſna- ženſtwie4) proto gedna, aby prawdu ežtenie vmrtwil, y s tiemi, ktož gemu wierzij a o nie mluwij. Protož podle takoweho potupenie welmi ſe geſt zatm'el kryftus, a znamenite promieny a potupy na niem ſu, a giž gedine poruhanie a poſmiwanie na tomto ſwietie geſt. Takež ten lid, ſkrze Mieſycz wyznamenany, kteryž by miel kryſta nalledowati a chotij geho byti a ſwietlo yako Miefycz od fluncze brati, ten geft antykryſt we wſſelike zka- ženie vwedl; lžmi a bludy mnohymi gest naſpielan, že giž dale newij kam bluditi; hrziechuow a przeſtupenie naplnien geſt, geſlto neprzileži to lidu kryſtowu przicžitati. 5) Tež o hwiezdach, ſkrze než podle wykladu miſtruow" — . 1) ſkrzé. Chyba? 2) Sic m. jeho. 3) wzdělawá. *) ſnáženſtwij. 5) miſtruo.
w Adwent. 15 Protož kriftus a geho prawda yako pytel žinieny zatmiel le geft. Trzetim obycžegem diege ſe zatmienij Kryſta ſkrze! zgewne powſtanie Antykryſta proti kryſtu, proti eho 2) prawdie y proti zwolenym geho. A to s moczij ſwietſku y duchownij; a to ohleday, kto chcze, že zgewnie proti cžtenie powſtal geſt. Kalich božij obczy Krzeſtianſke odgima a, ktož gey pigij bez geho wuole, za kaczierzitwi to gim pocžita, A wlfecka prawda ežtenie potud geſt v nieho waž 5bjna, pokud on gij powoli a pokud on gij duch ſwuoy da. Ale podle duchu Kry- ſtowa wileczko ežtenie y geho pijſma glu v nieho kaczierz- Iſtwie. A to geſt welmi zgewno; neb ty kazatele, kterziž ežtenie zwieſtugi podle duchu kryſtova, palij, w žalarzijch ge hnogij, klne. kacerzuge. Y tiem, kterziž ežtenie naſledugij, poſmniewa y ruha ſe, hrozy, tepe, ſtijna, palij, žalarzuge A o to pilnie vſyluge, aby vſta zawrzel wilem zwieſtugiczym ožtenie a wykorzenil ty z zemie, kterziž wyznawagi gmeno gežiffowo, a na to y rady ſwolawa 3) y mocy ſwietſke hleda. A acž ten antykryſt w koſtele ežtenie žehna. kadij gemu y zwonij a ſlawnie ge zpijwa y lijba. Wilak wíſeczka ta ſna- ženſtwie4) proto gedna, aby prawdu ežtenie vmrtwil, y s tiemi, ktož gemu wierzij a o nie mluwij. Protož podle takoweho potupenie welmi ſe geſt zatm'el kryftus, a znamenite promieny a potupy na niem ſu, a giž gedine poruhanie a poſmiwanie na tomto ſwietie geſt. Takež ten lid, ſkrze Mieſycz wyznamenany, kteryž by miel kryſta nalledowati a chotij geho byti a ſwietlo yako Miefycz od fluncze brati, ten geft antykryſt we wſſelike zka- ženie vwedl; lžmi a bludy mnohymi gest naſpielan, že giž dale newij kam bluditi; hrziechuow a przeſtupenie naplnien geſt, geſlto neprzileži to lidu kryſtowu przicžitati. 5) Tež o hwiezdach, ſkrze než podle wykladu miſtruow" — . 1) ſkrzé. Chyba? 2) Sic m. jeho. 3) wzdělawá. *) ſnáženſtwij. 5) miſtruo.
Strana 16
16 Druha Nediele veženie ſe mijnij. K gichžto založenie hlediecze, nezda ſe mluwiti o gich kterem zkaženie aneb o promienie ginak, 1) než toliko tak, yakož ſe zakladagij na kryſtu prawiecze, že gſu oni s ſwym veženim obrancze wiery geho. aby gij branili przed kaczierzi a przed ginymi bludnymi, aby nezahynula. Y nezda se to za podobne, aby ta pycha wyſoka, mudroſtij tohoto ſwieta odiena.2) rozkollij tieleſnu poroſtla, lakomſtwi nenaſyczeneho plna mohla braniti gežille kryſta vkrzižowaneho a od ſwieta pohrdaneho, poſmiewaneho, chudeho. pokorneho. praczowiteho boleſtňe o ſpaſenie lidſke. Ale ſpieſle takowi ſwu mudroſti a ſmyſly pohanſkymi gſu oſydlo a poraženie wilij ſproſtnoſti Kryſtowy. Protož mohut tak ſ tiemi biehy obrancze wiery Kryſtowy byti, rowne yako papež Apolitolem a ſwiedkem vtrpenie kryſtowych; nebo ſu oni ſmrt krzijže geho a hanba przed pohany ſproſtnoſti geho. Ale prawdu toho zatmienij hwiezd vkazal geſt kryſtus, když goft mluwil o tiech przihodach, kterež przedeydau ſaud jeho polledni: Zie to zlee przigde, že lalka vſtydne, a zloſt ſe 3) przemnožij. a wy budete w nenawiſt wilem lidem pro gmeno me. ne pohanom,4) ani czyzym, ale ſwym domaczym. Kterziž acž w ſlowijch vſty wyznawati budu a welebiti kriſta. Wilak kryſtus w ſwe prawd’e tak od nich potupen bude, že geho vežedlniky budu mieti w takowu nenawiſt, že ge zmordugij a ſpale pro gmeno geho. A tot geſt nebezpecženſtwie nay- wietežij a oſydlo vežedlnikom 5) kryſtowym nade wlleczka gina, aby od tiech, geſſto chwale kriſta a nabožnie ſe gemu klaniegij, mieli zmordowani byti pro gme Gajno geho y ginak hanijni a poſimniewani yako kaczyerzi. Dale die cžtenie: „A na zemi daw lidu pro flewanie zwuku morſkeho.“ W tiech llowich muožem tento rozum wzyti podle rzecžij kryſtowych, kdež die,6) Zie powſtane lid proti lidu a kralowſtwie proti kralowſtwi, a že ſe?) przemnožij 7 gſe. 1) ginák. 2) odijna. 3) gſe. *) pohanum. 5) včedlnikuom. 6) Mat. 24, 7.
16 Druha Nediele veženie ſe mijnij. K gichžto založenie hlediecze, nezda ſe mluwiti o gich kterem zkaženie aneb o promienie ginak, 1) než toliko tak, yakož ſe zakladagij na kryſtu prawiecze, že gſu oni s ſwym veženim obrancze wiery geho. aby gij branili przed kaczierzi a przed ginymi bludnymi, aby nezahynula. Y nezda se to za podobne, aby ta pycha wyſoka, mudroſtij tohoto ſwieta odiena.2) rozkollij tieleſnu poroſtla, lakomſtwi nenaſyczeneho plna mohla braniti gežille kryſta vkrzižowaneho a od ſwieta pohrdaneho, poſmiewaneho, chudeho. pokorneho. praczowiteho boleſtňe o ſpaſenie lidſke. Ale ſpieſle takowi ſwu mudroſti a ſmyſly pohanſkymi gſu oſydlo a poraženie wilij ſproſtnoſti Kryſtowy. Protož mohut tak ſ tiemi biehy obrancze wiery Kryſtowy byti, rowne yako papež Apolitolem a ſwiedkem vtrpenie kryſtowych; nebo ſu oni ſmrt krzijže geho a hanba przed pohany ſproſtnoſti geho. Ale prawdu toho zatmienij hwiezd vkazal geſt kryſtus, když goft mluwil o tiech przihodach, kterež przedeydau ſaud jeho polledni: Zie to zlee przigde, že lalka vſtydne, a zloſt ſe 3) przemnožij. a wy budete w nenawiſt wilem lidem pro gmeno me. ne pohanom,4) ani czyzym, ale ſwym domaczym. Kterziž acž w ſlowijch vſty wyznawati budu a welebiti kriſta. Wilak kryſtus w ſwe prawd’e tak od nich potupen bude, že geho vežedlniky budu mieti w takowu nenawiſt, že ge zmordugij a ſpale pro gmeno geho. A tot geſt nebezpecženſtwie nay- wietežij a oſydlo vežedlnikom 5) kryſtowym nade wlleczka gina, aby od tiech, geſſto chwale kriſta a nabožnie ſe gemu klaniegij, mieli zmordowani byti pro gme Gajno geho y ginak hanijni a poſimniewani yako kaczyerzi. Dale die cžtenie: „A na zemi daw lidu pro flewanie zwuku morſkeho.“ W tiech llowich muožem tento rozum wzyti podle rzecžij kryſtowych, kdež die,6) Zie powſtane lid proti lidu a kralowſtwie proti kralowſtwi, a že ſe?) przemnožij 7 gſe. 1) ginák. 2) odijna. 3) gſe. *) pohanum. 5) včedlnikuom. 6) Mat. 24, 7.
Strana 17
w Adwent. 17 zloſt, a vſtydne laſka mnohych. A tak, když laſky božij a bratrſke mezy lidmi nebude, tehdy daw tiežky a wſfecka nemocz mezy nie vpadne, zawift, nenawift, hniewowe, ſwa- rowe, hanienij, vtrhanie, zrazowanie, taynoſtij pronaffenie. neſwornoſti, neſhowieni geden druhemu, tieleſnych wieczij lakome oſobenie geden před druhym, ſpolu bitij y zabigenie, boyowanij y krwe prolitij, naſyle a lupenie a wilelike bez- prawie godno" od druheho, A to proto, že lid proti lidu powſtal z przicžiny wiery, kteraž geſt giž dawno potlacžena, a z toho ſu ſe dali v welike ſwary, w mordy y w nemiloſti. Y zdaliž to negſu mezy lidmi przeweliczy dawowe? Gfut pak y gine mnohe wieczy zlee, gellto newim, by ge kto wyežiſti mohl, gimiž ſe lidee wždy bez przeſtanie dawij. Zdali dawu nenie od lakomczuow, kterzijž wile hltagi před ginymi? Od tiech opiet, kterziž zlymi obchody wuokol gdu, Ilantroky, lichwami a rozlicžnym oklamanim bližnich w rzemellech 1) y ginde? Zdali tež od lenochuow prazdnych, gelito leſtnie ležij na lidu robotnem, nicz nezaſluhugicze, ale vako trupi 2) mezy weželami hotowe wyžieragicze? Zdali dawu nenie od obžerſtwie, opilitwij, hodowanie vſtawicžneho a na- kladneho, gelto z toho vgma welika bywa chudinie w po- trzebnych pokrmiech? Opiet geft daw od pychy welike w odiewijch drahych a nakladnych a rozmnoženych, že z too mnoho nahych a odranych muſy byti, A ſkrze to naſyle, dranij, lupežowe, krziwij ſudowe y gine mnohe zlee. Zdali dawu welikeho nenie od kraluow, od kniežat, od panuow, od rytierzuow. od panoſlij, od gich vrzednikuow 3) przi lidu pod- danem?4) A tež y od duchownich, papežuow, kardynaluow, bilkupuow, opatuo, ffararzuow3) y ginych, gichž gmena negſu napſana w knihach žiwota, geſſto weliky ſaud poneſu, ne- hodňe ſtogice na mijſtech poſwatnych, prawdie ſe protiwiecz a lid poddany naſylim vtiſkagicz a gey ſwodicz od prawdy? 1) w řemelléch. 2) trůpi. 3) (—ow). *) poddaným.
w Adwent. 17 zloſt, a vſtydne laſka mnohych. A tak, když laſky božij a bratrſke mezy lidmi nebude, tehdy daw tiežky a wſfecka nemocz mezy nie vpadne, zawift, nenawift, hniewowe, ſwa- rowe, hanienij, vtrhanie, zrazowanie, taynoſtij pronaffenie. neſwornoſti, neſhowieni geden druhemu, tieleſnych wieczij lakome oſobenie geden před druhym, ſpolu bitij y zabigenie, boyowanij y krwe prolitij, naſyle a lupenie a wilelike bez- prawie godno" od druheho, A to proto, že lid proti lidu powſtal z przicžiny wiery, kteraž geſt giž dawno potlacžena, a z toho ſu ſe dali v welike ſwary, w mordy y w nemiloſti. Y zdaliž to negſu mezy lidmi przeweliczy dawowe? Gfut pak y gine mnohe wieczy zlee, gellto newim, by ge kto wyežiſti mohl, gimiž ſe lidee wždy bez przeſtanie dawij. Zdali dawu nenie od lakomczuow, kterzijž wile hltagi před ginymi? Od tiech opiet, kterziž zlymi obchody wuokol gdu, Ilantroky, lichwami a rozlicžnym oklamanim bližnich w rzemellech 1) y ginde? Zdali tež od lenochuow prazdnych, gelito leſtnie ležij na lidu robotnem, nicz nezaſluhugicze, ale vako trupi 2) mezy weželami hotowe wyžieragicze? Zdali dawu nenie od obžerſtwie, opilitwij, hodowanie vſtawicžneho a na- kladneho, gelto z toho vgma welika bywa chudinie w po- trzebnych pokrmiech? Opiet geft daw od pychy welike w odiewijch drahych a nakladnych a rozmnoženych, že z too mnoho nahych a odranych muſy byti, A ſkrze to naſyle, dranij, lupežowe, krziwij ſudowe y gine mnohe zlee. Zdali dawu welikeho nenie od kraluow, od kniežat, od panuow, od rytierzuow. od panoſlij, od gich vrzednikuow 3) przi lidu pod- danem?4) A tež y od duchownich, papežuow, kardynaluow, bilkupuow, opatuo, ffararzuow3) y ginych, gichž gmena negſu napſana w knihach žiwota, geſſto weliky ſaud poneſu, ne- hodňe ſtogice na mijſtech poſwatnych, prawdie ſe protiwiecz a lid poddany naſylim vtiſkagicz a gey ſwodicz od prawdy? 1) w řemelléch. 2) trůpi. 3) (—ow). *) poddaným.
Strana 18
18 Druha Nediele A czožby zleho mohlo powiedijno byti, tot geſt na nich. 1) geſſto ſkrze to muſy welike daweni a natilk wſleczka zemie trpieti. Potom vkazuge ſpaſytel przicžinu, procž ten weliky daw na zemi bude, a die, Zie pro ſlowanie zwuku morſkeho a wlnobitie geho. To morze nepokoyne niekdy ſe mijnie mnoho lidij zlych, a niekdy geden oblaſſtie. Jakož die pan buoh:2 „Nemiloſtiwij yako morze nepokoyne, gellto ſe vpokogiti nemuož.“3) Toho zwuku morze vkrutneho a wlnobitij geho tato zemie Cželka welmi geſt zkuſyla;! Nebo bezmala wíleczky zemie okolnij proti nij powſtawali gſu") pro przi wiery, takže ten zwuk od tiech wln mohl geſt po wſfem ſwietie temierz llyffan byti. Take burzenie toho morze muož5) [6b] byti a cžaſto bywa pro zemſke wieczy; wždy pro nic gedni proti druhym walky wedu, chtiecz ſe powyíliti gedni nad druhe a lepſlij byti, y wadij ſe o to a ſahagij ſobie na zbožij, na lid- y na cžeſt a o to ſe tepu, palec ſobie, krew prolewagij. Tež y giny lid hrzieffny iako moře nepokoyny a neprzemoženy w zloſti, — gimžto diablowe hybagi k nepokoyom,6) aby wždy zloſt proti zloſti ſlla iako wlny morſke proti wlnam, Swada proti ſwadie, pycha proti pyſſo, neſnaze proti neſnazy, — Onde ſe zbili, onde ſobie pobrali, onde7) ſobie odpowiedieli, že ſe chtij bijti nebo ſobie brati. A tak wždy ten przežaloſtny zwuk toho morze geſt flyffeti. A w tiech we wſlech burzkach toho morze kryſtowym ſluham ſe 8) pokuſleni wyprawuge. Jakož geſt gim mluwil pan rzka: „Když vſlyſliete boge a ſwary. nerodte ſe bati, nepřikwacžijt was to moře ſwymi wlnami, neb wlas s hlawy waſlij nezhyne; oſtanete-li we mnic. pokoy muoy ") w was oſtane, a burze morſka mimo was puogde.“ 10) A ty wſfecky wieczy, kterež tu kryftus prawij, nutijt nas na hotowie ſe mieti, abychom geho hodnie docžekali. 1) nijch. 2) Iza. 57, 20. 3) nemúž. *) powſtawali ſú. 5) mož. 6) k ne- pokogiuom. 7 ondé.? ") gſe. 3) múi. 10) pugde.
18 Druha Nediele A czožby zleho mohlo powiedijno byti, tot geſt na nich. 1) geſſto ſkrze to muſy welike daweni a natilk wſleczka zemie trpieti. Potom vkazuge ſpaſytel przicžinu, procž ten weliky daw na zemi bude, a die, Zie pro ſlowanie zwuku morſkeho a wlnobitie geho. To morze nepokoyne niekdy ſe mijnie mnoho lidij zlych, a niekdy geden oblaſſtie. Jakož die pan buoh:2 „Nemiloſtiwij yako morze nepokoyne, gellto ſe vpokogiti nemuož.“3) Toho zwuku morze vkrutneho a wlnobitij geho tato zemie Cželka welmi geſt zkuſyla;! Nebo bezmala wíleczky zemie okolnij proti nij powſtawali gſu") pro przi wiery, takže ten zwuk od tiech wln mohl geſt po wſfem ſwietie temierz llyffan byti. Take burzenie toho morze muož5) [6b] byti a cžaſto bywa pro zemſke wieczy; wždy pro nic gedni proti druhym walky wedu, chtiecz ſe powyíliti gedni nad druhe a lepſlij byti, y wadij ſe o to a ſahagij ſobie na zbožij, na lid- y na cžeſt a o to ſe tepu, palec ſobie, krew prolewagij. Tež y giny lid hrzieffny iako moře nepokoyny a neprzemoženy w zloſti, — gimžto diablowe hybagi k nepokoyom,6) aby wždy zloſt proti zloſti ſlla iako wlny morſke proti wlnam, Swada proti ſwadie, pycha proti pyſſo, neſnaze proti neſnazy, — Onde ſe zbili, onde ſobie pobrali, onde7) ſobie odpowiedieli, že ſe chtij bijti nebo ſobie brati. A tak wždy ten przežaloſtny zwuk toho morze geſt flyffeti. A w tiech we wſlech burzkach toho morze kryſtowym ſluham ſe 8) pokuſleni wyprawuge. Jakož geſt gim mluwil pan rzka: „Když vſlyſliete boge a ſwary. nerodte ſe bati, nepřikwacžijt was to moře ſwymi wlnami, neb wlas s hlawy waſlij nezhyne; oſtanete-li we mnic. pokoy muoy ") w was oſtane, a burze morſka mimo was puogde.“ 10) A ty wſfecky wieczy, kterež tu kryftus prawij, nutijt nas na hotowie ſe mieti, abychom geho hodnie docžekali. 1) nijch. 2) Iza. 57, 20. 3) nemúž. *) powſtawali ſú. 5) mož. 6) k ne- pokogiuom. 7 ondé.? ") gſe. 3) múi. 10) pugde.
Strana 19
w Adwent. 19 Potom dale die ežtenie, Zie schnuti budu lidee pro ſtrach a pro cžekanie, ktere ma przigiti wſſemu ſwietu, to geſt pro tu nuzy, kteru budu trpieti a gij ſe bati, kteraž geſt wzniknuti miela lidem w cžaſu naywietežieho zamuczenie od kryſta powiedieneho, kterež z blizka vkazuge blizky przichod kryſtuow. Jakož o tom ſam die. Zie geſt nebylo prwe tak welikeho, aniž potom bude. A aežkoli w tiechto cžaſech zkuſyli ſu lidee teto zemie v okolnij welikych za- muczenij, bied 1) a nuzy, když ſe ſtalo zbuřenie ſtrany proti ſtranie z prziecžiny wiery, že gedni na druhe tiſkli moczij yako na kaczierze. A trwala walka vkrutna na patnaczte let s zahubami přiliſlnymi, s welikymi ſtrachy a s dawy; Mnozij z ſedlakuow 2) a lidij robotnych pro chudobu a pro hlad ne- mohli na diedinach oſtati. Nebo niekterzij troge neb ežtwery platy na hrady a na mieſta muſyli platiti obiema ſtranoma, a woylka polnij oſtatek gim wydrali: Wilak o tom ſchnutij lidíkem a naywietežim zamuczenij muožem rozumleti podle duchownich nuzij, kterež gſu3) mieli a geſſtie magij mnozij w ſwiedomiech ſwych podle ilkody wiery, geſlto pro ty y ſchnuti v blazniti mohli gfu.3) Nebo ten zamutek naywiecze geſt niekteru ſtranu vpadl a prziſſel ſkrze ffalefſne proroky, O nichž geſt pan kryſtus powiedel, že przigdu we gmeno geho a ſwedu mnohe. Ti nayprwe widucze, že kral a paani protiwij ſe kazanie prawemu a kalichu božiemu, zdwihli gſu boy proti nim. A potom ti giſtij kniežij zmienichu kazanie prawaa a zatocžichu lidem na gine ceſty, popuzegicze gich k boyom 4) proti ſtranie odporne, a roztrhali ſu ten lid roz- liežnymi naucženimi w roty, Jakož geſt Danyel prorok po- wiediel,5) že w cžaſu too zamuczenie bude mnohotwarne vmienij; na niemž gſu ti ffaleſſni proroczy ſtali a geſſtie ſtogij. každy z nich lid ſobie oſobiw, ginak a ginak kryſta gim vkazuge. A tijm mnohotwarnym veženim [7a] roztrhan geſt 1) bijd. 2) z ſedlakow. 3) ſú. 5) bogiuom. 5) Dan. 12, 4.
w Adwent. 19 Potom dale die ežtenie, Zie schnuti budu lidee pro ſtrach a pro cžekanie, ktere ma przigiti wſſemu ſwietu, to geſt pro tu nuzy, kteru budu trpieti a gij ſe bati, kteraž geſt wzniknuti miela lidem w cžaſu naywietežieho zamuczenie od kryſta powiedieneho, kterež z blizka vkazuge blizky przichod kryſtuow. Jakož o tom ſam die. Zie geſt nebylo prwe tak welikeho, aniž potom bude. A aežkoli w tiechto cžaſech zkuſyli ſu lidee teto zemie v okolnij welikych za- muczenij, bied 1) a nuzy, když ſe ſtalo zbuřenie ſtrany proti ſtranie z prziecžiny wiery, že gedni na druhe tiſkli moczij yako na kaczierze. A trwala walka vkrutna na patnaczte let s zahubami přiliſlnymi, s welikymi ſtrachy a s dawy; Mnozij z ſedlakuow 2) a lidij robotnych pro chudobu a pro hlad ne- mohli na diedinach oſtati. Nebo niekterzij troge neb ežtwery platy na hrady a na mieſta muſyli platiti obiema ſtranoma, a woylka polnij oſtatek gim wydrali: Wilak o tom ſchnutij lidíkem a naywietežim zamuczenij muožem rozumleti podle duchownich nuzij, kterež gſu3) mieli a geſſtie magij mnozij w ſwiedomiech ſwych podle ilkody wiery, geſlto pro ty y ſchnuti v blazniti mohli gfu.3) Nebo ten zamutek naywiecze geſt niekteru ſtranu vpadl a prziſſel ſkrze ffalefſne proroky, O nichž geſt pan kryſtus powiedel, že przigdu we gmeno geho a ſwedu mnohe. Ti nayprwe widucze, že kral a paani protiwij ſe kazanie prawemu a kalichu božiemu, zdwihli gſu boy proti nim. A potom ti giſtij kniežij zmienichu kazanie prawaa a zatocžichu lidem na gine ceſty, popuzegicze gich k boyom 4) proti ſtranie odporne, a roztrhali ſu ten lid roz- liežnymi naucženimi w roty, Jakož geſt Danyel prorok po- wiediel,5) že w cžaſu too zamuczenie bude mnohotwarne vmienij; na niemž gſu ti ffaleſſni proroczy ſtali a geſſtie ſtogij. každy z nich lid ſobie oſobiw, ginak a ginak kryſta gim vkazuge. A tijm mnohotwarnym veženim [7a] roztrhan geſt 1) bijd. 2) z ſedlakow. 3) ſú. 5) bogiuom. 5) Dan. 12, 4.
Strana 20
20 Druha Nediele lid w roty a poſtawen geden proti druhemu, a tiem geſt naywiecze laſka vmrtwena, a zloſt welika powſtala mezy lidem. A z toho welike zatocženie v wierze y w ſwiedomie geft oſtalo mnohym, a tak pochybowanie y lekanie a ſkrze to welike zamuczenie, gellto ſu pro nižadne lkody tieleſne a trapenie nebyli tak obtieženi zamutky yako pro ta zapletenie v wierze, newieducze, czo držeti za prawe, ano onen kniez. ginak 1) a onen ginak 1) vežij. Potom die cžtenie: „A tehdy vzrzij ſyna ežlowieka gduczyho w oblaczych s moczij weliku a welebnoſtij.“ Ginak ") tehdy przigde nežli prwe. Nebo prwe tichy, ſede pokorňe na olliku, prziſlel, nehroze pomſtu, ale nadiegi dawage bazliwym. chtie ſe 2) nad nimi ſmilowati a z pomſty wiecžne wyproſtiti: Ale giž napoſledy przigde s moczij, aby potrzel wſleczky moczne a hrde tohoto ſwieta, gelito glu moczij tupili a od- ſuzowali prawdu geho, ſluhy3) y chudinu ge° glu drali a žrali pot gich a vkrutnic nad nimi panowali. Giž tu vzrzij pana a mſtitele ſwe chudiny, k nimž geſt on wiece prawa miel. kupiw ge ſobie krwij ſwu, nežli oni, kupiwile ge ſobic za penieze. Tiežkot bude s nim tehdaž panom 4) tohoto ſwieta. geſlto gſu bez miloſti wozyli ſe na geho robotne chudinie. draze od nicho kupene; Nebt ſe 2) tu giž okaže ne vako prwe nemoczny, nahy, na krziži hrzeby przibity, oblupeny. boleſtiwy, žiezniwy, placžtivy, ſyry a ode wílech opulltieny a vporuhany a pro boleſt ſrdcze wolagiczij, — Ale tuto s mocij weliku a welebnoſtij, aby tu poznali ſlawu geho ti, gellto gfu na nieho wydali faud naywietežieho potupenie nemnijce. by ten gežifs kdy potom giž kteru llawu a mocz miel. Protož. leknucze ſe moczy geho, diegit horam „przikryte nas“; Nebo, kterehož gſu widiewlle zaprzeli, tu geho muſy wyznati kralem ſwym na ſwe odſuzenie, a kteremuž ſu, wyznawagicze 1) ginák. 2) gſe. 3) ſlúhy. *) panuom. 5) Oz. 10, 8; Luk. 23, 30.
20 Druha Nediele lid w roty a poſtawen geden proti druhemu, a tiem geſt naywiecze laſka vmrtwena, a zloſt welika powſtala mezy lidem. A z toho welike zatocženie v wierze y w ſwiedomie geft oſtalo mnohym, a tak pochybowanie y lekanie a ſkrze to welike zamuczenie, gellto ſu pro nižadne lkody tieleſne a trapenie nebyli tak obtieženi zamutky yako pro ta zapletenie v wierze, newieducze, czo držeti za prawe, ano onen kniez. ginak 1) a onen ginak 1) vežij. Potom die cžtenie: „A tehdy vzrzij ſyna ežlowieka gduczyho w oblaczych s moczij weliku a welebnoſtij.“ Ginak ") tehdy przigde nežli prwe. Nebo prwe tichy, ſede pokorňe na olliku, prziſlel, nehroze pomſtu, ale nadiegi dawage bazliwym. chtie ſe 2) nad nimi ſmilowati a z pomſty wiecžne wyproſtiti: Ale giž napoſledy przigde s moczij, aby potrzel wſleczky moczne a hrde tohoto ſwieta, gelito glu moczij tupili a od- ſuzowali prawdu geho, ſluhy3) y chudinu ge° glu drali a žrali pot gich a vkrutnic nad nimi panowali. Giž tu vzrzij pana a mſtitele ſwe chudiny, k nimž geſt on wiece prawa miel. kupiw ge ſobie krwij ſwu, nežli oni, kupiwile ge ſobic za penieze. Tiežkot bude s nim tehdaž panom 4) tohoto ſwieta. geſlto gſu bez miloſti wozyli ſe na geho robotne chudinie. draze od nicho kupene; Nebt ſe 2) tu giž okaže ne vako prwe nemoczny, nahy, na krziži hrzeby przibity, oblupeny. boleſtiwy, žiezniwy, placžtivy, ſyry a ode wílech opulltieny a vporuhany a pro boleſt ſrdcze wolagiczij, — Ale tuto s mocij weliku a welebnoſtij, aby tu poznali ſlawu geho ti, gellto gfu na nieho wydali faud naywietežieho potupenie nemnijce. by ten gežifs kdy potom giž kteru llawu a mocz miel. Protož. leknucze ſe moczy geho, diegit horam „przikryte nas“; Nebo, kterehož gſu widiewlle zaprzeli, tu geho muſy wyznati kralem ſwym na ſwe odſuzenie, a kteremuž ſu, wyznawagicze 1) ginák. 2) gſe. 3) ſlúhy. *) panuom. 5) Oz. 10, 8; Luk. 23, 30.
Strana 21
w Adwent. 21 gey, nechtieli z miloſti poddani byti, tehdy ſe muſy gemu poddati, gducze k geho rozkazani na wiecžne zatraczenie. Protož z tiechto wieczij nicz potrzebnieyſliho newidim rozumnym lidem, gedine to, aby, znamenagicze tak twrdy ſaud. neprzemožene vprzimnoſti a na wieky neodwolany, kteryž puogde proti nemiloſtiwym a nekagiczym, opatrzili ſe, 1) Pomnicze na rzecž S. Pawla, geſlto die: 4) „Wiliczkni my muſyme ſe 1) poſtawiti przed ſtolicy kryftowu, aby každy przinell zwlaitnij wieczy tiela ſweho, kterež geſt cžinil, budto dobre nebo zlee." Snad tu nietcžij dobrota za hrziechy tiežke bude od geho vprzimnoſti odſuzena, A ty wieczy, gichž gſu lidee za hrziechy zde nemieli, tam ge ſudcze za tiežke hrziechy okaže. Protož to toliko oſtawa opatrnym, aby wy- dali duch y tielo ſwe ſprawedlnoſti božie a zaneprazdnili ſe po wífeczky cžafy wierau3) a dobrymi ſkutky, vkazanymi za- konem božim; Neb tam nebudu przigati nižadnij z zamyſla lidſkeho poſllij a podle gich zakonuow nalezenij, Ani ti, geſſto ſe diegij podle ſwych zwlaitniech zamyfluow, Ani ſe ti ſlibij, gellto ſe 1) mijſy, ſtranku dobry a ſtranku [7b] zly gſa ežlo- wiek, gedine proſtie ſami dobrzij. Protož ti gedno nebudu tam odſuzeni, kterziž proſtie podle zprawy zakona božieho z wiery a z hnutie ducha ſwateho budu dielani vmyllem vprzimym. Dale die cžtenie: „A když ſe ty wieczy dieti pocžnu, wzhledniete a pozdwihniete hlaw waſlich,*) nebot ſe bližij wykupenie waſle. Y powiediel gim podobenſtwie: Patřte na ffikowe dřewo a na wſſeczka Iitiepij; když giž wydawagi z ſebe owotcze, wijte, že blizko geſt leto. Takez y wy, když vzrzijte, že ſe tyto wiecy diegij, wiezte, že blizko geſt kra- lowſtwie božij.“ Tato wíleczka rzecž ſpaſytele naſſeho przi- ſluſli ku prwnij, aby prwnie srozumina byla ſkrze poſledni. Protož ſkrze podobenſtwie to vkazuge, aby patrzili na drzewo 1 gfe. 2) 2. Kor. 5, 10. 3) wěrau. 9) walých.
w Adwent. 21 gey, nechtieli z miloſti poddani byti, tehdy ſe muſy gemu poddati, gducze k geho rozkazani na wiecžne zatraczenie. Protož z tiechto wieczij nicz potrzebnieyſliho newidim rozumnym lidem, gedine to, aby, znamenagicze tak twrdy ſaud. neprzemožene vprzimnoſti a na wieky neodwolany, kteryž puogde proti nemiloſtiwym a nekagiczym, opatrzili ſe, 1) Pomnicze na rzecž S. Pawla, geſlto die: 4) „Wiliczkni my muſyme ſe 1) poſtawiti przed ſtolicy kryftowu, aby každy przinell zwlaitnij wieczy tiela ſweho, kterež geſt cžinil, budto dobre nebo zlee." Snad tu nietcžij dobrota za hrziechy tiežke bude od geho vprzimnoſti odſuzena, A ty wieczy, gichž gſu lidee za hrziechy zde nemieli, tam ge ſudcze za tiežke hrziechy okaže. Protož to toliko oſtawa opatrnym, aby wy- dali duch y tielo ſwe ſprawedlnoſti božie a zaneprazdnili ſe po wífeczky cžafy wierau3) a dobrymi ſkutky, vkazanymi za- konem božim; Neb tam nebudu przigati nižadnij z zamyſla lidſkeho poſllij a podle gich zakonuow nalezenij, Ani ti, geſſto ſe diegij podle ſwych zwlaitniech zamyfluow, Ani ſe ti ſlibij, gellto ſe 1) mijſy, ſtranku dobry a ſtranku [7b] zly gſa ežlo- wiek, gedine proſtie ſami dobrzij. Protož ti gedno nebudu tam odſuzeni, kterziž proſtie podle zprawy zakona božieho z wiery a z hnutie ducha ſwateho budu dielani vmyllem vprzimym. Dale die cžtenie: „A když ſe ty wieczy dieti pocžnu, wzhledniete a pozdwihniete hlaw waſlich,*) nebot ſe bližij wykupenie waſle. Y powiediel gim podobenſtwie: Patřte na ffikowe dřewo a na wſſeczka Iitiepij; když giž wydawagi z ſebe owotcze, wijte, že blizko geſt leto. Takez y wy, když vzrzijte, že ſe tyto wiecy diegij, wiezte, že blizko geſt kra- lowſtwie božij.“ Tato wíleczka rzecž ſpaſytele naſſeho przi- ſluſli ku prwnij, aby prwnie srozumina byla ſkrze poſledni. Protož ſkrze podobenſtwie to vkazuge, aby patrzili na drzewo 1 gfe. 2) 2. Kor. 5, 10. 3) wěrau. 9) walých.
Strana 22
22 Druha Nediele ffikowe y na gine drziwij; když liſt a owotcze pocžnu z ſebe wydawati, že znagij blizko byti leto; Teež aby y o geho przichodu mieli poznanie, že, když zlee wieczy a znamenite puogdu, blizky geſt przichod geho, aby hotowi byli. A to giž z ſkutkuow muožem 1) znati, že ſu ti zamutkowe naytiežilij vpadli na lidi w tyto cžaſy poſlednij, když ſe geſt zloſt Anty- kryſtowa na wrch doplnila. Tehdy ſlowo prawdy ohlaſſeno- geſt proti geho zloſti, a odkryt geſt ežlowick hrziecha w ſwych taynych zloſtech, A yhned wylila ſe geſt zloft geho proti prawde, a zamutkowe pocžali ruoſti, až gſu na wrch doroſtli do naywietcžiho zamucenie, kterež wyprawuge pan gežifs, pocžinage od ffaleſſnych prorokuo, že mnozy przigdu we gmeno geho a ſwedu mnohe A dadij znamenie tak welika, to geſt: znamenite wieczy, k oklamani brzke budu mluwiti, že by mohlo byti, y wolene božij by ſwedli, — a tak ſe geſt. wſle dalo. Potom gim prawij, že powſtane lid proti lidu, kralow- ſtwie proti kralowſtwi, a budu boyowe a domnienij boyuow. ſwarowe a roztrženie, a budu ſe ſpolu zrazowati, ſpolu ſebe- nenawidieti. Take geſt powiedel, že budu morowe, hladowe- a zemietrzeſenie po mijſtech. To geſt wile przebiehlo w cžaſu tohoto zamuczeni. A wymluwiw pan Gežifs ty wieczy y gine. weli vežedlnikom2) patrziti na ffikowe drzewo a na wíleczky ſitiepy, z kterychžto zgewno geſt, že vežedlniky prziprawuge k tomu, aby ten cžas neomylnie w ſobie držali, kteryž z blizka bude vkazowati ſaud božij. Protož gim vtwrzuge to, že zamuczenie takoweho nebylo geſt, yakž gſu pocžali lide na zemi przebywati, aniž potom bude. Nebo w tom zamuczenie ztraczena geſt nadiege žiwota cžaſneho a každe wieczy dobre geho, A we mnohych ztraczena geſt y nadiege ſpaſenie pro przieliſſne zapletenie a pochybowanie v wierze z veženie mnohotwarneho ffaleſſnych prorokuow. 1) můžem. 2) včedlnikuom.
22 Druha Nediele ffikowe y na gine drziwij; když liſt a owotcze pocžnu z ſebe wydawati, že znagij blizko byti leto; Teež aby y o geho przichodu mieli poznanie, že, když zlee wieczy a znamenite puogdu, blizky geſt przichod geho, aby hotowi byli. A to giž z ſkutkuow muožem 1) znati, že ſu ti zamutkowe naytiežilij vpadli na lidi w tyto cžaſy poſlednij, když ſe geſt zloſt Anty- kryſtowa na wrch doplnila. Tehdy ſlowo prawdy ohlaſſeno- geſt proti geho zloſti, a odkryt geſt ežlowick hrziecha w ſwych taynych zloſtech, A yhned wylila ſe geſt zloft geho proti prawde, a zamutkowe pocžali ruoſti, až gſu na wrch doroſtli do naywietcžiho zamucenie, kterež wyprawuge pan gežifs, pocžinage od ffaleſſnych prorokuo, že mnozy przigdu we gmeno geho a ſwedu mnohe A dadij znamenie tak welika, to geſt: znamenite wieczy, k oklamani brzke budu mluwiti, že by mohlo byti, y wolene božij by ſwedli, — a tak ſe geſt. wſle dalo. Potom gim prawij, že powſtane lid proti lidu, kralow- ſtwie proti kralowſtwi, a budu boyowe a domnienij boyuow. ſwarowe a roztrženie, a budu ſe ſpolu zrazowati, ſpolu ſebe- nenawidieti. Take geſt powiedel, že budu morowe, hladowe- a zemietrzeſenie po mijſtech. To geſt wile przebiehlo w cžaſu tohoto zamuczeni. A wymluwiw pan Gežifs ty wieczy y gine. weli vežedlnikom2) patrziti na ffikowe drzewo a na wíleczky ſitiepy, z kterychžto zgewno geſt, že vežedlniky prziprawuge k tomu, aby ten cžas neomylnie w ſobie držali, kteryž z blizka bude vkazowati ſaud božij. Protož gim vtwrzuge to, že zamuczenie takoweho nebylo geſt, yakž gſu pocžali lide na zemi przebywati, aniž potom bude. Nebo w tom zamuczenie ztraczena geſt nadiege žiwota cžaſneho a každe wieczy dobre geho, A we mnohych ztraczena geſt y nadiege ſpaſenie pro przieliſſne zapletenie a pochybowanie v wierze z veženie mnohotwarneho ffaleſſnych prorokuow. 1) můžem. 2) včedlnikuom.
Strana 23
w Adwent. 23 Potom gim prawi k vtieſſeni: „Pozdwihňete hlaw ſwych, neb ſe blijži wykupenie waiſe,“ Totižto aby ſe 1) nebali, když ſe zlee wieczy zdwihnu, ani ſe 1) pro nie zamuczowali, držiecze z giftoty, že po nich yako w patach wykupenie ſprawedliwych bližij ſe. Nebo gedine ſamych vežedlnikuow vtieſſenie geſt cžekati toho wykupenie. Protož nayprawieyſlij ra[8a]da a na- pomenutij o tom geſt, aby tam lide hlawy pozdwihli, kam giti žadagij, a kde gich konecžne lloženie nadiege gich ožeka. Potom die cžtenie: „Wierňe prawim wam, že nebe y zemie pominu, ale ſlowa ma nepominu, A že pokolenie toto nepomine, až ſe wíleczky wieczy ſtanu.“ Tiemi ſlowy pan potwrzuge prwnich wiecij, kterež geſt mluvil o ſkonani ſwieta a o przihodach, kterež przedeydu ſaud geho, že ſe tak giſtie dokona bez pochybenie a bez vmenſſenie gednoho ſlowa. Gedno die, že pokoleni lidſke nepomine bytem w ſtawu nynieyſlim na zemi a neprzeneſe ſe 1) od ſmrtedlnoſti w ne- lmrtedlnoft, až ty wieczy powiediene we ežtenie dokonagij ſe. Druhe die. Zie nebe y zemie pominu, To geſt podle hruboſti widome, neb potom tepruw 2) budu kraſne, když ge obnowij buoh. Jakož ſwaty Petr ſwiedcžij. Zie przigde den božij yako zlodiey, w nemžto nebeſa weliku prudkoſtij po- minu, a žiwlowe horkoſtij ohnie ſe rozplynu,3) Y przidawa a die: „Poniewadž ty wieczy tak byti muſegij, kteracy my muſyme byti w ſwatych obczowanijch a dobrotach, ežekagice a chwatagicze ku przichodu dne pana naſſeho gezukryſta? Protož, naymileylli, nowych nebes a nowe zemie podle ſlibuow 4) geho ežekame, w nichž ſprawedlnoſt przebywa.“5) Y dopowieda pan gežiſs: „Ale ſlowa ma nepominu." Tu mluwi ſpaſytel o giſtotie flow ſwych, že ſe nemohu pro- mieniti, ani neſtati, ani odwolana byti, w cžem ſu koli po- 1) gſe. 2) teprúw. 3) 2. Petr. 3, 10. *) ſlibúw. 5) 2. Petr. 3, 11—13.
w Adwent. 23 Potom gim prawi k vtieſſeni: „Pozdwihňete hlaw ſwych, neb ſe blijži wykupenie waiſe,“ Totižto aby ſe 1) nebali, když ſe zlee wieczy zdwihnu, ani ſe 1) pro nie zamuczowali, držiecze z giftoty, že po nich yako w patach wykupenie ſprawedliwych bližij ſe. Nebo gedine ſamych vežedlnikuow vtieſſenie geſt cžekati toho wykupenie. Protož nayprawieyſlij ra[8a]da a na- pomenutij o tom geſt, aby tam lide hlawy pozdwihli, kam giti žadagij, a kde gich konecžne lloženie nadiege gich ožeka. Potom die cžtenie: „Wierňe prawim wam, že nebe y zemie pominu, ale ſlowa ma nepominu, A že pokolenie toto nepomine, až ſe wíleczky wieczy ſtanu.“ Tiemi ſlowy pan potwrzuge prwnich wiecij, kterež geſt mluvil o ſkonani ſwieta a o przihodach, kterež przedeydu ſaud geho, že ſe tak giſtie dokona bez pochybenie a bez vmenſſenie gednoho ſlowa. Gedno die, že pokoleni lidſke nepomine bytem w ſtawu nynieyſlim na zemi a neprzeneſe ſe 1) od ſmrtedlnoſti w ne- lmrtedlnoft, až ty wieczy powiediene we ežtenie dokonagij ſe. Druhe die. Zie nebe y zemie pominu, To geſt podle hruboſti widome, neb potom tepruw 2) budu kraſne, když ge obnowij buoh. Jakož ſwaty Petr ſwiedcžij. Zie przigde den božij yako zlodiey, w nemžto nebeſa weliku prudkoſtij po- minu, a žiwlowe horkoſtij ohnie ſe rozplynu,3) Y przidawa a die: „Poniewadž ty wieczy tak byti muſegij, kteracy my muſyme byti w ſwatych obczowanijch a dobrotach, ežekagice a chwatagicze ku przichodu dne pana naſſeho gezukryſta? Protož, naymileylli, nowych nebes a nowe zemie podle ſlibuow 4) geho ežekame, w nichž ſprawedlnoſt przebywa.“5) Y dopowieda pan gežiſs: „Ale ſlowa ma nepominu." Tu mluwi ſpaſytel o giſtotie flow ſwych, že ſe nemohu pro- mieniti, ani neſtati, ani odwolana byti, w cžem ſu koli po- 1) gſe. 2) teprúw. 3) 2. Petr. 3, 10. *) ſlibúw. 5) 2. Petr. 3, 11—13.
Strana 24
24 Druha Nediele wiediena. 1) neb ſu ſlowa božij. A tu se dawa bazeň wſfem. aby lehcze newažili geho ſlow, ale s naywietcžij 2) pilnoſtij aby každe ſlowo geho ſkutecžnie naplnili, To znamenagicze. že ſme ſlowy geho tak ſwazani, že w nižadny cžas, ani w ktere wieczy muožem 3) ſe odchyliti od geho Hlow; Neb nam przikazuge, abychom gey milowali ze wíſeho ſrdcze, na každy cžas, a abychom každu wiec cžinili podle jeho przika- zani, a abychom wilocko bud w Ilowie, nebo w ſkutku z mi- loſti tee cžinili k geho chwale, we wilem czti geho hleda- gicze. Protož ſlowa geho nedopuſtij nam nikdy4) cžiniti ňetczo kromie boha nebo proti bohu. Protož nam toliko oſtawa wiſeliky cžas pecži mieti na božij llowo wieducze, že ginak5) nemuož6) nicz byti než tak, yakž llowo božij chce. Pakli my z newiery a z nedbanie puſtime ſe ?) wecž podle wuole ſwe, gehot ſe vprzimnoſt nepromieni proto ginak;5) Ale když my geho ſlowo opuſtime, yhned geho miloſt ztra- time a w geho prokletij vpadneme, a potom nas peklo cžeka, nepokageme-li ſe.7) Trzetij Nediele w Adwent. Cžtenie Swateho Matuffo w XI. ") Kapitole. AKdyž vſlyſſel Jan w okowach ſkutky kryſtowy, poſlaw dwa vežedlniky ſwa, rzekl gemu: Ty-li gfy, genž przigiti [8b] maſs, cžili gineho cžekame? Y odpowiedage Gežils. rzekl gim: Gducze powiezte Janowi, czo gſte widieli a ſlyſſeli. Slepij widij, kulhawij przimie chodij, malomocznij ſe cžiſtij, hluſſij ſlyſſij, mrtwij z mrtwych wſtawagij, chudij ſe cžtenim zprawugij. A blahoſlaweny geſt. 1) powědijna. 2) naiwětilý. 3) múžem. 4) nikdý. 5) ginák. *) nemúž. 7) gfe. Dále již dokladů na gſe neuvádím. 3) w Gedenáctý.
24 Druha Nediele wiediena. 1) neb ſu ſlowa božij. A tu se dawa bazeň wſfem. aby lehcze newažili geho ſlow, ale s naywietcžij 2) pilnoſtij aby každe ſlowo geho ſkutecžnie naplnili, To znamenagicze. že ſme ſlowy geho tak ſwazani, že w nižadny cžas, ani w ktere wieczy muožem 3) ſe odchyliti od geho Hlow; Neb nam przikazuge, abychom gey milowali ze wíſeho ſrdcze, na každy cžas, a abychom každu wiec cžinili podle jeho przika- zani, a abychom wilocko bud w Ilowie, nebo w ſkutku z mi- loſti tee cžinili k geho chwale, we wilem czti geho hleda- gicze. Protož ſlowa geho nedopuſtij nam nikdy4) cžiniti ňetczo kromie boha nebo proti bohu. Protož nam toliko oſtawa wiſeliky cžas pecži mieti na božij llowo wieducze, že ginak5) nemuož6) nicz byti než tak, yakž llowo božij chce. Pakli my z newiery a z nedbanie puſtime ſe ?) wecž podle wuole ſwe, gehot ſe vprzimnoſt nepromieni proto ginak;5) Ale když my geho ſlowo opuſtime, yhned geho miloſt ztra- time a w geho prokletij vpadneme, a potom nas peklo cžeka, nepokageme-li ſe.7) Trzetij Nediele w Adwent. Cžtenie Swateho Matuffo w XI. ") Kapitole. AKdyž vſlyſſel Jan w okowach ſkutky kryſtowy, poſlaw dwa vežedlniky ſwa, rzekl gemu: Ty-li gfy, genž przigiti [8b] maſs, cžili gineho cžekame? Y odpowiedage Gežils. rzekl gim: Gducze powiezte Janowi, czo gſte widieli a ſlyſſeli. Slepij widij, kulhawij przimie chodij, malomocznij ſe cžiſtij, hluſſij ſlyſſij, mrtwij z mrtwych wſtawagij, chudij ſe cžtenim zprawugij. A blahoſlaweny geſt. 1) powědijna. 2) naiwětilý. 3) múžem. 4) nikdý. 5) ginák. *) nemúž. 7) gfe. Dále již dokladů na gſe neuvádím. 3) w Gedenáctý.
Strana 25
w Adwent. 25 kto ſe nepohorſſil na mnie. A když gſu oni odeſili, pocže gežiſs prawiti k zaſtupom!) o Janowi: Czo gfte wychazeli na puſſt? wi- dieti-li treft wietrem klaczenu? Aneb czo gſte wychazeli? Zdali widieti cžlowieka mickkym ruchem odieneho? ay, kterzižt ſe mekkym ruchem odiewagij, w domiecht2) kra- lowſkych gfu. Ale, czo gſte wychazeli widieti? proroka-li? Giftiet prawim wam, y wicze nežli proroka. Totot geſt zagiſte, o niemž plano geſt: Ay, ya poſylam Angela ſweho przed twarzi twu, kteryžto prziprawi czeſtu twu przed tebu. Oto ſwate cžtenie nayprwe cžinie zmienku o Janowu wiezenie, kterež gelt trpiel pro ſwu vprziemnoſt, kteruž geft miel w treſtanie krale Herodefa pro czyzolozſtwo, že miel ženu bratra ſweho. Protož geſt gey Herodes yal a w žalarz wſadil y hrdla zbawil, gſa oſlepen miloſtij ženy a rozkoſſij ſmilnu, neobratiw ſe ani na ſwatoſt geho. A tiem geſt obtiežil hrziech ſwuoy, Gedno, že geft potupil napomenutij prawe cžlowieka ſwateho, Druhe, že geſt gey proto y žiwota zbawil. aby gemu w geho ſmilftwu neprzekažel; a tak hrziech na hrziech na ſe vwalil, czyzoložftwie potupne a wraždu. A w tom ſe zna tiežkoſt oſydla hrziechu ſmilneho, kterak ſe pro niey welikych wieczij lide odwažij. Nayprwe boha a geho 3) miloſti, a potom potupugij napomienanij dobrych lidij y na hrdla gim ſahagij a naberu na ſe hrziechuow tiežkych bez cžilla. Zatmiewagij take w ſobie rozum y poznanie wieczij prawych pro žadoſt ženſku, Jako gelt vežinil to Sfalomun, kteryž. weliku 4) mudroft od boha mage y ginych daruow wiecze nad gine lidi, wſlak geſt ſe modlam klaniel pro žadoſt žen; Neb 1) k záſtupuom. 2) w domich. 2) 1532 a geho schází. * welikau.
w Adwent. 25 kto ſe nepohorſſil na mnie. A když gſu oni odeſili, pocže gežiſs prawiti k zaſtupom!) o Janowi: Czo gfte wychazeli na puſſt? wi- dieti-li treft wietrem klaczenu? Aneb czo gſte wychazeli? Zdali widieti cžlowieka mickkym ruchem odieneho? ay, kterzižt ſe mekkym ruchem odiewagij, w domiecht2) kra- lowſkych gfu. Ale, czo gſte wychazeli widieti? proroka-li? Giftiet prawim wam, y wicze nežli proroka. Totot geſt zagiſte, o niemž plano geſt: Ay, ya poſylam Angela ſweho przed twarzi twu, kteryžto prziprawi czeſtu twu przed tebu. Oto ſwate cžtenie nayprwe cžinie zmienku o Janowu wiezenie, kterež gelt trpiel pro ſwu vprziemnoſt, kteruž geft miel w treſtanie krale Herodefa pro czyzolozſtwo, že miel ženu bratra ſweho. Protož geſt gey Herodes yal a w žalarz wſadil y hrdla zbawil, gſa oſlepen miloſtij ženy a rozkoſſij ſmilnu, neobratiw ſe ani na ſwatoſt geho. A tiem geſt obtiežil hrziech ſwuoy, Gedno, že geft potupil napomenutij prawe cžlowieka ſwateho, Druhe, že geſt gey proto y žiwota zbawil. aby gemu w geho ſmilftwu neprzekažel; a tak hrziech na hrziech na ſe vwalil, czyzoložftwie potupne a wraždu. A w tom ſe zna tiežkoſt oſydla hrziechu ſmilneho, kterak ſe pro niey welikych wieczij lide odwažij. Nayprwe boha a geho 3) miloſti, a potom potupugij napomienanij dobrych lidij y na hrdla gim ſahagij a naberu na ſe hrziechuow tiežkych bez cžilla. Zatmiewagij take w ſobie rozum y poznanie wieczij prawych pro žadoſt ženſku, Jako gelt vežinil to Sfalomun, kteryž. weliku 4) mudroft od boha mage y ginych daruow wiecze nad gine lidi, wſlak geſt ſe modlam klaniel pro žadoſt žen; Neb 1) k záſtupuom. 2) w domich. 2) 1532 a geho schází. * welikau.
Strana 26
26 Trzetij Nediele ten hřiech w yakes zuffalftwie a w pobiehloſt vwozuge lidi. aby ſe boha y geho daruow odwažili y zbožij y lidij y hrdla. Takež przi tomto treſtani Janowu znama geſt vprziem- noſt, genž geſt ſmiele krali rzekl: 1) „Nefluſli tobie mieti ženy czyzy." A w tom geſt naucženie oſtaweno vprzimym kňežim, ſwiedkom *) kryſtowym, aby treſktali3) vprziemo zloſti wſſech lidij, odwažijce ſe prziezni y žiwota; Acž by to vzko bylo nynie w tento cžas ſodomíky rziecy ňekomu „neſluflie tobie te zlee wieczy mieti“, neb nynie wſleczko llullij každemu. A ktož by giž z cžeho gich potreſktal,1) hned ſe na ňeho oſupij, A owſſem hlawatij, geſlto gim duchownij lftiwij, po- krytczy pomazugij rany ku potrzenij, rziekagicze gich welikym hrziechom5) „pane, tot na twu miloſt ſluflije, tot geſt waſs rzaad." Ale, byt na to prziſſel Jan, miloſt božij mage w ſobie a wytrhna mecž prawdy na to zlee, rzekl by gim: „Neſluflie na was, paani, [9a] ta lenoſt, czely den prazdniti, ſedieti. tulati ſe, w Sfachy,6) wrchczaby neb w karty hrati, dluho ſpati, wždy ſmilniti yako howadom,7) wždy w ſe czpati 8) a lijti wino nebo piwo czo do ſudu a nikdy") nezlacžnieti. Take neſluſſij na was lidi chudee ſwe drati a bezprawie gim cžiniti robotami, lowy, ponuoczkami 17) przimyſllenymi a ginymi brzemeny gich tiſknuti.“ A czo by ginych wieczij mohlo nale- zeno byti, geſlto na nie neſluſlegij a giž nynie gſu na nich ſe cztij yako ſluſſnoſt! Geſſtie pilniegij ſlowa ežtenie o tom Janowu poſlanie a otazcze lluſlij znamenati, že geſt nebylo z nižadneho pochybo- wanie a newiedomie o panu Kryſtu, Neb on, gefitie w žiwotio matky gſa,11) radowal ſe geſt gemu yako ſpaſyteli wſlech wierziczych A, když gey krztil, flyffel geſt hlas otczuow z nebe rzkuczy: „Tentot geſt Syn muoy mily, geho poſlu- chayte,“ A, když kazal, s vcžedlniky chodie, tehdy geſt naň 1) Mark. 6, 18. 2) ſwědkuom. 3) treſtali. * potreſtal. 5) hrzýchuom. *) w Háchy. 7) howaduom. 3) depáti. 9) nikdý. 1) ponuckami. 11) ſa.
26 Trzetij Nediele ten hřiech w yakes zuffalftwie a w pobiehloſt vwozuge lidi. aby ſe boha y geho daruow odwažili y zbožij y lidij y hrdla. Takež przi tomto treſtani Janowu znama geſt vprziem- noſt, genž geſt ſmiele krali rzekl: 1) „Nefluſli tobie mieti ženy czyzy." A w tom geſt naucženie oſtaweno vprzimym kňežim, ſwiedkom *) kryſtowym, aby treſktali3) vprziemo zloſti wſſech lidij, odwažijce ſe prziezni y žiwota; Acž by to vzko bylo nynie w tento cžas ſodomíky rziecy ňekomu „neſluflie tobie te zlee wieczy mieti“, neb nynie wſleczko llullij každemu. A ktož by giž z cžeho gich potreſktal,1) hned ſe na ňeho oſupij, A owſſem hlawatij, geſlto gim duchownij lftiwij, po- krytczy pomazugij rany ku potrzenij, rziekagicze gich welikym hrziechom5) „pane, tot na twu miloſt ſluflije, tot geſt waſs rzaad." Ale, byt na to prziſſel Jan, miloſt božij mage w ſobie a wytrhna mecž prawdy na to zlee, rzekl by gim: „Neſluflie na was, paani, [9a] ta lenoſt, czely den prazdniti, ſedieti. tulati ſe, w Sfachy,6) wrchczaby neb w karty hrati, dluho ſpati, wždy ſmilniti yako howadom,7) wždy w ſe czpati 8) a lijti wino nebo piwo czo do ſudu a nikdy") nezlacžnieti. Take neſluſſij na was lidi chudee ſwe drati a bezprawie gim cžiniti robotami, lowy, ponuoczkami 17) przimyſllenymi a ginymi brzemeny gich tiſknuti.“ A czo by ginych wieczij mohlo nale- zeno byti, geſlto na nie neſluſlegij a giž nynie gſu na nich ſe cztij yako ſluſſnoſt! Geſſtie pilniegij ſlowa ežtenie o tom Janowu poſlanie a otazcze lluſlij znamenati, že geſt nebylo z nižadneho pochybo- wanie a newiedomie o panu Kryſtu, Neb on, gefitie w žiwotio matky gſa,11) radowal ſe geſt gemu yako ſpaſyteli wſlech wierziczych A, když gey krztil, flyffel geſt hlas otczuow z nebe rzkuczy: „Tentot geſt Syn muoy mily, geho poſlu- chayte,“ A, když kazal, s vcžedlniky chodie, tehdy geſt naň 1) Mark. 6, 18. 2) ſwědkuom. 3) treſtali. * potreſtal. 5) hrzýchuom. *) w Háchy. 7) howaduom. 3) depáti. 9) nikdý. 1) ponuckami. 11) ſa.
Strana 27
w Adwent. 27 vkazal rzka: „Ay. beranek božie, ay, genž ſnima hrziechy s ſwieta!“ — Ale to poſelſtwie geſt vežinil pro ty vežedlniky ſwe, aby napraweni v wierze byli, y pro wſleczkny buduczy lidi, kterziž gſu mieli vwierziti w Syna božieho. Nebo geſt byla toho welika przicžina: že rozdwogenie a pochybenie bylo o naſſem ſpaſyteli, a zwlaſitie pro oſobu Swateho Jana. Nebo- Jan niekterymi zwlaitnoſtmi byl geſt znamenitieyflij w lidu nežli pan Kryſtus, že zwlatňeyſli žiwot twrdy a poſwatny, na pullti przebywage, wedl, pokrmu y odiewu nemiel podle obeczniho lidu, ale ſproſtny, z ſrſtij welbludowych. A pro ta poſwatna znamenie mieli gſu wietežij zrzenie k oſobie Ja- nowie domniewagicze ſe, že by on byl Kryftus. Protož Jan yako wierny ſluha 1) Kryſtuow, poſlan gſa2) proto, aby ſwie- decztwie wydal o niem, aby wíliczkni wierzili ſkrze ſwie- decztwie geho w ſyna božieho, Odehnal geſt od ſebe to domnienij a vkazal lidem gich ſpaſytele, aby k niemu hle- dieli o ſwe ſpaſenie. Takaž wiecz prziluſli wſſem, kterziž gſu3) poſtaweni w Ilužebnoſtech a w pofelstwiech Kryſtowych, aby te moczy a doſtatecžnoſti Kryftowy,4) kteraž v tiech llužebnoſtech prziležij k ſpaſeni lidſkemu, netahli na ſe, ani z pychy, ani pro lakomſtwie, aby tak pana ſweho neoblupili ze czti, be- rucze geho dobre wiecy k ſwe wuoli a k ſwe czti. A ponie- wadž pro poſwatnu oſobu ſwateho Jana bylo geſt dwogenie a pochybowanie o kryſtowi, a wietežij zrzenij bylo k Janovi nežili 5) k Kryftowi, Mnohem wiecze nynie muož byti k Anty- kryſtowi, A netoliko pochybowanie o Kryſtowi, ale konecžne odſtupenie od neho; Neb ſe geſt vſadil Antykryſt na mijſtie Apofſtolſkem v welike ſlawie, mage weliku mocz tohoto ſwieta a mocz Apolltolſku y mocz božij prawie ſe mijti, moha po- ſwieczowati hrzieſſnych wiſech a miloſti wileczky gim dawati, ktož we gmeno geho požadagij, Odien gſa Swatoſtij a nabo- 1) ſlúha. 2) ſa. 3) ſú. 4) Kryſtowý. 5) m. nežli, 1532: nežli.
w Adwent. 27 vkazal rzka: „Ay. beranek božie, ay, genž ſnima hrziechy s ſwieta!“ — Ale to poſelſtwie geſt vežinil pro ty vežedlniky ſwe, aby napraweni v wierze byli, y pro wſleczkny buduczy lidi, kterziž gſu mieli vwierziti w Syna božieho. Nebo geſt byla toho welika przicžina: že rozdwogenie a pochybenie bylo o naſſem ſpaſyteli, a zwlaſitie pro oſobu Swateho Jana. Nebo- Jan niekterymi zwlaitnoſtmi byl geſt znamenitieyflij w lidu nežli pan Kryſtus, že zwlatňeyſli žiwot twrdy a poſwatny, na pullti przebywage, wedl, pokrmu y odiewu nemiel podle obeczniho lidu, ale ſproſtny, z ſrſtij welbludowych. A pro ta poſwatna znamenie mieli gſu wietežij zrzenie k oſobie Ja- nowie domniewagicze ſe, že by on byl Kryftus. Protož Jan yako wierny ſluha 1) Kryſtuow, poſlan gſa2) proto, aby ſwie- decztwie wydal o niem, aby wíliczkni wierzili ſkrze ſwie- decztwie geho w ſyna božieho, Odehnal geſt od ſebe to domnienij a vkazal lidem gich ſpaſytele, aby k niemu hle- dieli o ſwe ſpaſenie. Takaž wiecz prziluſli wſſem, kterziž gſu3) poſtaweni w Ilužebnoſtech a w pofelstwiech Kryſtowych, aby te moczy a doſtatecžnoſti Kryftowy,4) kteraž v tiech llužebnoſtech prziležij k ſpaſeni lidſkemu, netahli na ſe, ani z pychy, ani pro lakomſtwie, aby tak pana ſweho neoblupili ze czti, be- rucze geho dobre wiecy k ſwe wuoli a k ſwe czti. A ponie- wadž pro poſwatnu oſobu ſwateho Jana bylo geſt dwogenie a pochybowanie o kryſtowi, a wietežij zrzenij bylo k Janovi nežili 5) k Kryftowi, Mnohem wiecze nynie muož byti k Anty- kryſtowi, A netoliko pochybowanie o Kryſtowi, ale konecžne odſtupenie od neho; Neb ſe geſt vſadil Antykryſt na mijſtie Apofſtolſkem v welike ſlawie, mage weliku mocz tohoto ſwieta a mocz Apolltolſku y mocz božij prawie ſe mijti, moha po- ſwieczowati hrzieſſnych wiſech a miloſti wileczky gim dawati, ktož we gmeno geho požadagij, Odien gſa Swatoſtij a nabo- 1) ſlúha. 2) ſa. 3) ſú. 4) Kryſtowý. 5) m. nežli, 1532: nežli.
Strana 28
28 Trzetij Nediele ženſtwim mnohym przielifs welebnie. Protož mnozitwie ne- zcžillne lidij ſwietſkych miluge a zwoluge tu geho [9l ſwatoft a mocz, A giž mnozij narodowe odpocžiwagij pod geho po- žehnanim, cžekagicze ſpaſenie ſkrze gmeno llawy geho, genž tak mocznie a mudrze poſwieczuge wílech prawie, že ma plnu mocz kryſtowu y ſwateho Petra, A, czož on vežinij o ſpaſeni duſlij, že buoh ſe wſlemi ſwatymi toho potwrzuge. Pakli by kto pochybowal a tomu odpieral, by ſpaſenie v nieho bylo, ale ma mocz ſwietíku y nebeſku, aby mohl przipuditi každeho k tomu. A toho, ktož by tak twrde llige byl a nechtiel wierziti, ma mocz, zmucže gey, ſtijti y ſpaliti dati. Protož vzkat geſt brana prowolati nynie ſpaſenie we gmeno kryſtowo. Zie geſt pak Jan, w okowach a w žalarzi ſa zawrzien. ptal ſe na ſkutky Kryftowy, tot geft w niem miloſt cžinila. kteruž geſt k niemu miel, ſwoboden gſa. Y nemohli w niem te miloſti ani okowy ani žalarz zaſtawiti, neb ſe tak muože prawa miloſt shledati. Protož geft y Swaty Pawel, prawy mi- lownik Kryftuow, rziekal:1) „Kto nas odlucžij od laſky Kry- ſtowy, zdali mecž, zdali oheň, zdali protiwenſtwie, zdali ſmrt? giſtie nicz takoweho nemuože nas odlucžiti od laſky Kryſtowy.“2 Protož gedine ten vžitecžnie prziſtupij k Kryſtowi, ktož ſrdcze ſwe vſtawi miloſtij božij; tat neodpadne pro neſnaze, oku- ſywſli. kterak geſt mily a ſladky pan buoh; a wždy geſt ſrdezy tomu wſludy chuten; w chudobie, w žalarzi, w haňenich. w praczech y w ginych bezprawiech wždy neprzeſtawa milo- wati a ptati ſe na geho wuoli y na ſkutky. Ginak, cžiem ſe koli vſtawuge, s Kryſtem neoſtogijt. A yako Jan tuto chwalu ma, že, gſa w okowách, ne- opuſtil geſt pro okowy ptati ſe na ſkutky Kryſtowy, Tak zaſe pohanien geſt Cžlowiek lenij a nedbawy, gellto, mage swobodu a cžas wzaczny k tomu, nedba ſe ptati na ſkutky kryſtowy 1) Parafrase Řím. 8, 35. 38. 39. 7) Kryſtowý.
28 Trzetij Nediele ženſtwim mnohym przielifs welebnie. Protož mnozitwie ne- zcžillne lidij ſwietſkych miluge a zwoluge tu geho [9l ſwatoft a mocz, A giž mnozij narodowe odpocžiwagij pod geho po- žehnanim, cžekagicze ſpaſenie ſkrze gmeno llawy geho, genž tak mocznie a mudrze poſwieczuge wílech prawie, že ma plnu mocz kryſtowu y ſwateho Petra, A, czož on vežinij o ſpaſeni duſlij, že buoh ſe wſlemi ſwatymi toho potwrzuge. Pakli by kto pochybowal a tomu odpieral, by ſpaſenie v nieho bylo, ale ma mocz ſwietíku y nebeſku, aby mohl przipuditi každeho k tomu. A toho, ktož by tak twrde llige byl a nechtiel wierziti, ma mocz, zmucže gey, ſtijti y ſpaliti dati. Protož vzkat geſt brana prowolati nynie ſpaſenie we gmeno kryſtowo. Zie geſt pak Jan, w okowach a w žalarzi ſa zawrzien. ptal ſe na ſkutky Kryftowy, tot geft w niem miloſt cžinila. kteruž geſt k niemu miel, ſwoboden gſa. Y nemohli w niem te miloſti ani okowy ani žalarz zaſtawiti, neb ſe tak muože prawa miloſt shledati. Protož geft y Swaty Pawel, prawy mi- lownik Kryftuow, rziekal:1) „Kto nas odlucžij od laſky Kry- ſtowy, zdali mecž, zdali oheň, zdali protiwenſtwie, zdali ſmrt? giſtie nicz takoweho nemuože nas odlucžiti od laſky Kryſtowy.“2 Protož gedine ten vžitecžnie prziſtupij k Kryſtowi, ktož ſrdcze ſwe vſtawi miloſtij božij; tat neodpadne pro neſnaze, oku- ſywſli. kterak geſt mily a ſladky pan buoh; a wždy geſt ſrdezy tomu wſludy chuten; w chudobie, w žalarzi, w haňenich. w praczech y w ginych bezprawiech wždy neprzeſtawa milo- wati a ptati ſe na geho wuoli y na ſkutky. Ginak, cžiem ſe koli vſtawuge, s Kryſtem neoſtogijt. A yako Jan tuto chwalu ma, že, gſa w okowách, ne- opuſtil geſt pro okowy ptati ſe na ſkutky Kryſtowy, Tak zaſe pohanien geſt Cžlowiek lenij a nedbawy, gellto, mage swobodu a cžas wzaczny k tomu, nedba ſe ptati na ſkutky kryſtowy 1) Parafrase Řím. 8, 35. 38. 39. 7) Kryſtowý.
Strana 29
w Adwent. 29 ani dba mylliti na nie, protož z nich nebude diekowati, an gich potom muož vežaſten byti. Protož tuto Jan, chtie vſtawiti vežedlniky ſwe nepo- chybnic v wierze ſyna božieho, Aby oni nemieli zrzenic- k niemu, yako by on byl Kryftus, ani take gineho potom cžekali: y odeílal geft ge od ſebe ku panu Kryſtu, aby tomu vplnie wierzili, že ta oſoba Kryftowa podle ſlibu w proroczych pollana geſt na wykupenie ſwieta. Y nas temuž vežij, abychom ſe v každého temuž vežili a od bluduow 1) odwodili, kterak koli kto bludij anebo pochybuge o Kryſtowi, Nebo že ſobie niekto zwoluge Antykryfta mijſto Kryſta a hleda ſpaſenie z moczy geho, a ſpaſenie toho, kterež ſkrze wykupenie a mocz Kryſtowu dano geſt, nezna, — A z toho nynje wyweſti lidi, mnoho geſt rzecženo. Potom die ežteni: „A odpowiediew Gežifs, wecze gim: Gducze powiezte Janowi ty wieczy, kterež ſte ſlyſleli a wi- dieli. Slepij widij, chromij chodij, malomocnij ſe cžiſtij, a hluílij Hyflij.“ Z tiech flow cžtenie možem2) znati nayprwe to. že kriftus vežedlniky ianowy veži takowe prawde, aby nikdy 3) gineho neſ10a ſwiedežili, gedine to, czo by widieli a flyffeli. A tiem prziekladem y nas vežij prawdie, abychom ſe w tomto ſwietie lžiwem bohu neohyzdili, gineho nietezo ſwiedcžiecze, než czož ſme widieli a ſlyfſeli giſteho, geſlto z vſt božich pochazij, z prawdy neoklamane. Tu odpowied dale hodne geſt znamenati, kdež kryftus die „Slepij widij, chromij chodij, a wſliczkni nemoczni zdrawij beru“, aby to vežedlniczy ti Janowi powiedieli, aby Jan vežedlnikom4) dale řekl, že giž gineho nemate hledati ani cžekati, gedine toho, na komž ſe to pijſmo naplnij, ſkrze proroka powiediene, že ſe ocži otewru ſlepym, a chromy bude ſkakati yako gelen vzdrawen gſa. Aniž ſe o mne mylte, neb na mnie takych ſkutkuow newidite. A nayprwe ſe tu 1) bluduw. 2) můžem. 3) nikdý. ) včedlnikuom
w Adwent. 29 ani dba mylliti na nie, protož z nich nebude diekowati, an gich potom muož vežaſten byti. Protož tuto Jan, chtie vſtawiti vežedlniky ſwe nepo- chybnic v wierze ſyna božieho, Aby oni nemieli zrzenic- k niemu, yako by on byl Kryftus, ani take gineho potom cžekali: y odeílal geft ge od ſebe ku panu Kryſtu, aby tomu vplnie wierzili, že ta oſoba Kryftowa podle ſlibu w proroczych pollana geſt na wykupenie ſwieta. Y nas temuž vežij, abychom ſe v každého temuž vežili a od bluduow 1) odwodili, kterak koli kto bludij anebo pochybuge o Kryſtowi, Nebo že ſobie niekto zwoluge Antykryfta mijſto Kryſta a hleda ſpaſenie z moczy geho, a ſpaſenie toho, kterež ſkrze wykupenie a mocz Kryſtowu dano geſt, nezna, — A z toho nynje wyweſti lidi, mnoho geſt rzecženo. Potom die ežteni: „A odpowiediew Gežifs, wecze gim: Gducze powiezte Janowi ty wieczy, kterež ſte ſlyſleli a wi- dieli. Slepij widij, chromij chodij, malomocnij ſe cžiſtij, a hluílij Hyflij.“ Z tiech flow cžtenie možem2) znati nayprwe to. že kriftus vežedlniky ianowy veži takowe prawde, aby nikdy 3) gineho neſ10a ſwiedežili, gedine to, czo by widieli a flyffeli. A tiem prziekladem y nas vežij prawdie, abychom ſe w tomto ſwietie lžiwem bohu neohyzdili, gineho nietezo ſwiedcžiecze, než czož ſme widieli a ſlyfſeli giſteho, geſlto z vſt božich pochazij, z prawdy neoklamane. Tu odpowied dale hodne geſt znamenati, kdež kryftus die „Slepij widij, chromij chodij, a wſliczkni nemoczni zdrawij beru“, aby to vežedlniczy ti Janowi powiedieli, aby Jan vežedlnikom4) dale řekl, že giž gineho nemate hledati ani cžekati, gedine toho, na komž ſe to pijſmo naplnij, ſkrze proroka powiediene, že ſe ocži otewru ſlepym, a chromy bude ſkakati yako gelen vzdrawen gſa. Aniž ſe o mne mylte, neb na mnie takych ſkutkuow newidite. A nayprwe ſe tu 1) bluduw. 2) můžem. 3) nikdý. ) včedlnikuom
Strana 30
30 Trzetij Nediele mluwi o ranie ſlepoty; Neb llepota duchowni nad gine rany ſſkodi, neb geſt w nij neznamoſt boha y geho czti y wilech potrzebnych wieczij. A ty llepe nazywame niektorym obycžegem lid ſproſtny a hlupy, geſſto nema ſmylluow wyſokych a pro- yatych, než toliko o nizkych wieczech ſmyllij, pokrmy a po- hodle tiela na mylli ma a o zemſkych wieczech pecžuge, ale o bozíkych wiecech tem'erz nicz newi. Y na tom lidu giž znati geſt, že ſkrze llyflenie prawdy ta nebezpecženſtwie, kteraž ſpaſenie dotykagij, we mnohych wieczech poznal geft a prozrzel. Kterak mnohymi bludy a ſwody zmamil geſt dawno Antykryft ſwiet tento, rozllirzuge ſwo gedowate miloſti a hrziechuow wifech odpuſltienie y muk zbawenij. A y to poznanie ma ten lid proſty ſkrze llowo prawdy, že pro ni- žadne ſlibowanie Antykryftowo a geho polluow nenie aniž byti muož hrzichuow odpulſtienie, nebudo-li gich z plneho ſrdeze oſtanie, — a to poznati ſproſtnym, prawiet gſu prozrzeli. Ginij ſlepij gſu, že, acž mnoho mohu zde na ſwietie ſpatrziti ocžima tieleſnyma a ſmyllem tieleſnym, ale o prawych a bozſkych wieczech magij weliku ſlepotu. Tieleſnie ſmyllem ſpatrzugij welikoſt ſkutkuow božich w ſtworzeni, a kterak ſe ten ſwiet wale w hoynoſti, we czti, w zbožij. w rozkollech a v pokogi ſkrze ty dobre wieczy ſtworzene, y obraczegi ſe k nim a vbiehagij w ta vtieſlenie a w rozkofli ſwieta a olnu w lahodach geho a zaneprazdnij ſe tijm a tomu žiwi budu. Jako onen bohatecz, kteryž na každy den ſtkwoſtnie hodowal, tak byl oflnul, že tepruw w pekle prozrzel: Takež tito tak daleko oſlnu ſkrze ty liboſti w ſtworzenie, že ſtworzitele wſſech wieczij zapomenau, a tak gim zmalij, že yako nicz bude gim na mylli. Protož takowij, když k nim przigde ſlowo prawdy, genž ſwietlo noham geſt wilech, w niemž ſwietle mohu poznati wſſelike odpornoſti wuoli božie y ty marne liboſti a rozkoſſi tohoto ſwieta, Acž goft gim ton Swiet ſwu rozkoflij byl weliky w ocžijch, že ſe gim zdaal yako Ray
30 Trzetij Nediele mluwi o ranie ſlepoty; Neb llepota duchowni nad gine rany ſſkodi, neb geſt w nij neznamoſt boha y geho czti y wilech potrzebnych wieczij. A ty llepe nazywame niektorym obycžegem lid ſproſtny a hlupy, geſſto nema ſmylluow wyſokych a pro- yatych, než toliko o nizkych wieczech ſmyllij, pokrmy a po- hodle tiela na mylli ma a o zemſkych wieczech pecžuge, ale o bozíkych wiecech tem'erz nicz newi. Y na tom lidu giž znati geſt, že ſkrze llyflenie prawdy ta nebezpecženſtwie, kteraž ſpaſenie dotykagij, we mnohych wieczech poznal geft a prozrzel. Kterak mnohymi bludy a ſwody zmamil geſt dawno Antykryft ſwiet tento, rozllirzuge ſwo gedowate miloſti a hrziechuow wifech odpuſltienie y muk zbawenij. A y to poznanie ma ten lid proſty ſkrze llowo prawdy, že pro ni- žadne ſlibowanie Antykryftowo a geho polluow nenie aniž byti muož hrzichuow odpulſtienie, nebudo-li gich z plneho ſrdeze oſtanie, — a to poznati ſproſtnym, prawiet gſu prozrzeli. Ginij ſlepij gſu, že, acž mnoho mohu zde na ſwietie ſpatrziti ocžima tieleſnyma a ſmyllem tieleſnym, ale o prawych a bozſkych wieczech magij weliku ſlepotu. Tieleſnie ſmyllem ſpatrzugij welikoſt ſkutkuow božich w ſtworzeni, a kterak ſe ten ſwiet wale w hoynoſti, we czti, w zbožij. w rozkollech a v pokogi ſkrze ty dobre wieczy ſtworzene, y obraczegi ſe k nim a vbiehagij w ta vtieſlenie a w rozkofli ſwieta a olnu w lahodach geho a zaneprazdnij ſe tijm a tomu žiwi budu. Jako onen bohatecz, kteryž na každy den ſtkwoſtnie hodowal, tak byl oflnul, že tepruw w pekle prozrzel: Takež tito tak daleko oſlnu ſkrze ty liboſti w ſtworzenie, že ſtworzitele wſſech wieczij zapomenau, a tak gim zmalij, že yako nicz bude gim na mylli. Protož takowij, když k nim przigde ſlowo prawdy, genž ſwietlo noham geſt wilech, w niemž ſwietle mohu poznati wſſelike odpornoſti wuoli božie y ty marne liboſti a rozkoſſi tohoto ſwieta, Acž goft gim ton Swiet ſwu rozkoflij byl weliky w ocžijch, že ſe gim zdaal yako Ray
Strana 31
w Adwent. 31 vtieſfenie, wlludy ktwa radoſtij, przieznij, przately a ginymi lahodami ſwymi: Giž 1) potom, ſkrze prawdu prozřicze, vzrzij. že geſt to wlleczko lžiwe, oklamawe a kratke, a že geſt zde na ſwietie godno vſyle a boleſt a brzke [10b] zahynutie. Y zarodij ſe w nich wſleczka wdiecžnoſt a pocztiwoſt k bohu, že netoliko hrziechuo welikych, ale y rzecžij lehkych y po- myſllenie marneho bogij ſe przed nim pomyíliti. Protož welike vzdrawenie od zle rany geſt zprofitienu byti od temnoſtij a przigiti prawe ſwietlo wiery z daru božieho. Potom die pan: „Chromij chodij.“ To geſt: ti, kterziž gſu prwe na obie ſtranie kulhali, ſkrze prawdu vzdraweni") gſucze, vprzijme kroky cžinij noham ſwym. Ti chromij roz- licžnij gſu. Gedni gſu, gellto ſe zdagij, že niekdy chodij; a to gſu krzeſtiane nehodnij, bez prawdy, kterziž ſebu niekdy hybi k dobrym ſkutkom3) krzeſtianſkym. Jako: ňekdy w ſkrownoſti pobyti, popoſtiti ſe, s ginymi rowňe w nabo- ženſtwie ſe okazowati, tielo a krew pana gežiſſe przigimati, modliti ſe, miloſrdne ſkutky niekdy chudym vkazowati, — to giž magij gednu nohu, Ale druhu nohu srownawagij ſe s ſwietem w marnych wieczech, w lakotie, w pilnoſtech a pecžech o zbožie a o gine ſwietſke wieczy, w prziezni s mar- nymi lidmi, w kwaſyech, w rzecžech marnych dluhe cžaſy trawijcze, w chlubach ſwieta, w lenoſti, w nedbani na boha, w zapomenutij na przikazani boži. A tiemi obycžegi wždy kleczegi na obie ſtranie przed lidmi, ale przed bohem nepo- wſtawagi nikdy 4) podle wuole, gijž ſe wždy przidržij ſwieta. Protož, gich blaznowſtwie haniege, buoh ſkrze proroka die : 5) „Dokawad 6) budete kulhati na obie ſtranie? geſt-li buoh?) waſlim bohem, naſledugtež goho; Pakli geſt baal buoh waſs, tehdy chodtež za nim.“ Geſt-li ſwiet tento marny wam za buoh a žracž brzicha waſſeho, budtež gemu wiernij, muož-lit 1) Gijž. 2) vzdrawenij. 3) ſkutkuom. 4) nikdý. 5) 1. Král. 18, 21. *) Dokawád. 7) bůh.
w Adwent. 31 vtieſfenie, wlludy ktwa radoſtij, przieznij, przately a ginymi lahodami ſwymi: Giž 1) potom, ſkrze prawdu prozřicze, vzrzij. že geſt to wlleczko lžiwe, oklamawe a kratke, a že geſt zde na ſwietie godno vſyle a boleſt a brzke [10b] zahynutie. Y zarodij ſe w nich wſleczka wdiecžnoſt a pocztiwoſt k bohu, že netoliko hrziechuo welikych, ale y rzecžij lehkych y po- myſllenie marneho bogij ſe przed nim pomyíliti. Protož welike vzdrawenie od zle rany geſt zprofitienu byti od temnoſtij a przigiti prawe ſwietlo wiery z daru božieho. Potom die pan: „Chromij chodij.“ To geſt: ti, kterziž gſu prwe na obie ſtranie kulhali, ſkrze prawdu vzdraweni") gſucze, vprzijme kroky cžinij noham ſwym. Ti chromij roz- licžnij gſu. Gedni gſu, gellto ſe zdagij, že niekdy chodij; a to gſu krzeſtiane nehodnij, bez prawdy, kterziž ſebu niekdy hybi k dobrym ſkutkom3) krzeſtianſkym. Jako: ňekdy w ſkrownoſti pobyti, popoſtiti ſe, s ginymi rowňe w nabo- ženſtwie ſe okazowati, tielo a krew pana gežiſſe przigimati, modliti ſe, miloſrdne ſkutky niekdy chudym vkazowati, — to giž magij gednu nohu, Ale druhu nohu srownawagij ſe s ſwietem w marnych wieczech, w lakotie, w pilnoſtech a pecžech o zbožie a o gine ſwietſke wieczy, w prziezni s mar- nymi lidmi, w kwaſyech, w rzecžech marnych dluhe cžaſy trawijcze, w chlubach ſwieta, w lenoſti, w nedbani na boha, w zapomenutij na przikazani boži. A tiemi obycžegi wždy kleczegi na obie ſtranie przed lidmi, ale przed bohem nepo- wſtawagi nikdy 4) podle wuole, gijž ſe wždy przidržij ſwieta. Protož, gich blaznowſtwie haniege, buoh ſkrze proroka die : 5) „Dokawad 6) budete kulhati na obie ſtranie? geſt-li buoh?) waſlim bohem, naſledugtež goho; Pakli geſt baal buoh waſs, tehdy chodtež za nim.“ Geſt-li ſwiet tento marny wam za buoh a žracž brzicha waſſeho, budtež gemu wiernij, muož-lit 1) Gijž. 2) vzdrawenij. 3) ſkutkuom. 4) nikdý. 5) 1. Král. 18, 21. *) Dokawád. 7) bůh.
Strana 32
32 Trzetij Nediele was na wieky zproſtiti od zleho a vežini-lit wam dobrze. Pakli wierzite, že buoh waſs geft prawy ſtwořitel a wykupitel waſs a dawa wam wileczko 1) dobre a muož was wyproſtiti ode wſſeho zleho, milugtež geho a držtež ſe geho czelym ſrdezem a položte nadiegi plnu w niem. Ginij kulhawij ſu takowij, gelito gſu giž ſwrehnimi obyežegi pominuli ſwiet a k bohu ſe chyle, ale nouplnie. Nebo ne owilem by chtieli zawrženi a pohanieni byti od ſwieta pro gmeno gezukryſta; geſltie ſe gim mnoho ſtydij. ani krziwdy ktere odpuſtiti, any zyſku tieleſneho opuſtiti pro- ňeho chtiecze. O nichž pijſmo die: „Bieda tiem, kterzij gſu rozdwogeneho ſrdeze! 2) czo ti vežinij, když pocžne przihledati pan?“ 3) Wſlak y w ty když przigde prawda kriſtowa, yhnedt zprawij kroky ſwe na czeſtach prawych a poſkoržij iako gelen, czele nohy magicz. Potom die ežtenie: „Malomocznij ſe cžiſtij.“ Malomo- cenftwie tieleſne geſt nemocz ohawna, gijž by lidee neradi * na ſobie mieli, Ale duchownicho na duſli nowažij ſobie aniž gemu rozumiegij. Tieleſne malomoczenſtwie magij w mrzkoſt a z obeze lidi pro nie wymietagi, nebo gich nemocz na gine przechazy a kazy ge a ſmrdij lidem. Skrze niež muož roz- umiena byti každa zloſt, genž kazy gine tymž fferedstwim noprawoſti a vwodij ge w ni.5) A muož byti newiera bluduow nebo veženie odpornych wierze krifto[11a wie, gellto yhned muož gine zkazyti v wierze. A toho geft giž nynie przemnoho. že giž prawe veženie mijſta nema, nebrž tak geſt vhanieno. že ſtogij iako blud blazniwy. Ale veženie neprawe vako zly kwas zakwaſylo ſe geft a zmalomocznielo zemi wifelikymi ohawnoſtmi. Takež ſkrze malomoczenſtwie mož6) rozumiena byti wſlelika zloft, gijžto lidee cžini mrzku duíli bohu a vwodij na gine takowež wieczy zle a zmalomoczniegij ge rzecžij zlu neb přiklady zlymi. A tiech malomocznych nynie 1) wileckno. 2) Sirach 2, 14. 3) Sir. 2, 17. *) neradi. 5) w nij. 5) múž.
32 Trzetij Nediele was na wieky zproſtiti od zleho a vežini-lit wam dobrze. Pakli wierzite, že buoh waſs geft prawy ſtwořitel a wykupitel waſs a dawa wam wileczko 1) dobre a muož was wyproſtiti ode wſſeho zleho, milugtež geho a držtež ſe geho czelym ſrdezem a položte nadiegi plnu w niem. Ginij kulhawij ſu takowij, gelito gſu giž ſwrehnimi obyežegi pominuli ſwiet a k bohu ſe chyle, ale nouplnie. Nebo ne owilem by chtieli zawrženi a pohanieni byti od ſwieta pro gmeno gezukryſta; geſltie ſe gim mnoho ſtydij. ani krziwdy ktere odpuſtiti, any zyſku tieleſneho opuſtiti pro- ňeho chtiecze. O nichž pijſmo die: „Bieda tiem, kterzij gſu rozdwogeneho ſrdeze! 2) czo ti vežinij, když pocžne przihledati pan?“ 3) Wſlak y w ty když przigde prawda kriſtowa, yhnedt zprawij kroky ſwe na czeſtach prawych a poſkoržij iako gelen, czele nohy magicz. Potom die ežtenie: „Malomocznij ſe cžiſtij.“ Malomo- cenftwie tieleſne geſt nemocz ohawna, gijž by lidee neradi * na ſobie mieli, Ale duchownicho na duſli nowažij ſobie aniž gemu rozumiegij. Tieleſne malomoczenſtwie magij w mrzkoſt a z obeze lidi pro nie wymietagi, nebo gich nemocz na gine przechazy a kazy ge a ſmrdij lidem. Skrze niež muož roz- umiena byti každa zloſt, genž kazy gine tymž fferedstwim noprawoſti a vwodij ge w ni.5) A muož byti newiera bluduow nebo veženie odpornych wierze krifto[11a wie, gellto yhned muož gine zkazyti v wierze. A toho geft giž nynie przemnoho. že giž prawe veženie mijſta nema, nebrž tak geſt vhanieno. že ſtogij iako blud blazniwy. Ale veženie neprawe vako zly kwas zakwaſylo ſe geft a zmalomocznielo zemi wifelikymi ohawnoſtmi. Takež ſkrze malomoczenſtwie mož6) rozumiena byti wſlelika zloft, gijžto lidee cžini mrzku duíli bohu a vwodij na gine takowež wieczy zle a zmalomoczniegij ge rzecžij zlu neb přiklady zlymi. A tiech malomocznych nynie 1) wileckno. 2) Sirach 2, 14. 3) Sir. 2, 17. *) neradi. 5) w nij. 5) múž.
Strana 33
w Adwent. 33 mnoho geft wſfudy a wždy roſtu, gedni od druhych ſe rodijcze ſkrze zloſt. Ti malomocznij ſe cžiſtij tehdaž, když prawda kryftowa žiwie a mocznie przigde w niektere z nich a ocžiſtij ge mocznie a doſtatecžnie. Ale nynie ſu ſe ti malomocznij welmi rozmnožili, kterziž netoliko nehledagij vzdraweni byti, ale pudij každeho, aby s nimi byl malomoczny, a nechtij mezy ſebu trpieti toho, na niemž geho newidij, A paklit kde trpij, ale mucžij gey ſmradem ſweho malomoczenſtwij yako Lota w Sodomie. Potom die pan: „Hluſlij ſlyffie.“ Vzdraweni hluchoty tieleſne wažno geſt welmi lidem a radi gſu tomu, Ale te hluchoty, ktera geſt w duchu gich, ani ſobie wažij, ani gij rozumiegij, protož k nij lekarzſtwie nehledagij; ale buoh 1) wiecze wažij y mluwij o hluchotie duchownie nežli o tieleſne, nebo ne každy, tieleſne ſa 2) hluch, w pekle bude, Ale, ktož geſt hluch duchowňe, nelze mu než w pekle byti, — A to geſt ten, ktož, llyfſe prawe wieczy, w nichž ſe gemu wuole božie oznamuge, y pohrda gimi a wždy proto hrzeſlij a bude tiem horilij. než geſt prwe byl, neprziyaw ſlowa žiwota. A že ſu 3) rozlicžnij hluſlij. Yako: židee a pohane. Ti proſtie proto neſlyſlij, že gim nenie kazano; a to geſt ſaud a taynoſt bozíka, ont wij procž. Ginij hluſlij ſu krzeſtiane, že take kazanie nemagij; pakli magij, ale geſt tak neprawe a gedowate, že w niem toliko zabitij duſlij geſt. Nebo lide duchowni, dielniczy Iſtiwij, pod flowy ežtenie a pijſma ſwateho wſſeczky ſwe bludy gedo- wate wſpielagi na kazanich w ten lid. A to muož") byti zalluženim zleho lidu, že gim podle rzecži S. Pawla3) poſle buoh cžinitele bluduow a kazatele lžij, aby, wierzicze gim, zatraczeni byli. Ginij mohu nalezeni byti tau przicžinu hluſſij, že, acž 1) búh. 1) gſa. 3) gſú. 2 mi.ž. 5) 2. Thessal. 2, 10. 11.
w Adwent. 33 mnoho geft wſfudy a wždy roſtu, gedni od druhych ſe rodijcze ſkrze zloſt. Ti malomocznij ſe cžiſtij tehdaž, když prawda kryftowa žiwie a mocznie przigde w niektere z nich a ocžiſtij ge mocznie a doſtatecžnie. Ale nynie ſu ſe ti malomocznij welmi rozmnožili, kterziž netoliko nehledagij vzdraweni byti, ale pudij každeho, aby s nimi byl malomoczny, a nechtij mezy ſebu trpieti toho, na niemž geho newidij, A paklit kde trpij, ale mucžij gey ſmradem ſweho malomoczenſtwij yako Lota w Sodomie. Potom die pan: „Hluſlij ſlyffie.“ Vzdraweni hluchoty tieleſne wažno geſt welmi lidem a radi gſu tomu, Ale te hluchoty, ktera geſt w duchu gich, ani ſobie wažij, ani gij rozumiegij, protož k nij lekarzſtwie nehledagij; ale buoh 1) wiecze wažij y mluwij o hluchotie duchownie nežli o tieleſne, nebo ne každy, tieleſne ſa 2) hluch, w pekle bude, Ale, ktož geſt hluch duchowňe, nelze mu než w pekle byti, — A to geſt ten, ktož, llyfſe prawe wieczy, w nichž ſe gemu wuole božie oznamuge, y pohrda gimi a wždy proto hrzeſlij a bude tiem horilij. než geſt prwe byl, neprziyaw ſlowa žiwota. A že ſu 3) rozlicžnij hluſlij. Yako: židee a pohane. Ti proſtie proto neſlyſlij, že gim nenie kazano; a to geſt ſaud a taynoſt bozíka, ont wij procž. Ginij hluſlij ſu krzeſtiane, že take kazanie nemagij; pakli magij, ale geſt tak neprawe a gedowate, že w niem toliko zabitij duſlij geſt. Nebo lide duchowni, dielniczy Iſtiwij, pod flowy ežtenie a pijſma ſwateho wſſeczky ſwe bludy gedo- wate wſpielagi na kazanich w ten lid. A to muož") byti zalluženim zleho lidu, že gim podle rzecži S. Pawla3) poſle buoh cžinitele bluduow a kazatele lžij, aby, wierzicze gim, zatraczeni byli. Ginij mohu nalezeni byti tau przicžinu hluſſij, že, acž 1) búh. 1) gſa. 3) gſú. 2 mi.ž. 5) 2. Thessal. 2, 10. 11.
Strana 34
34 Trzetij Nediele by mohli prawe ſlyſſeni prawdy mijti, ale zamyſllegi ſobie tehdaž gina zaneprazdnienij ſwietika s kupecztwim, s hodo- wanim y s ginymi wieczmi. Ginij gſu, geſlto tiežku hluchotu magij, kteřiž mnoho poſluchagi a cžtu zakona božieho, wllak ſkrze to mnohe ſly- ſſenie neprzichazegi k ſprawedlnoſti, kterež ſlowo boži vežij. — Niekdy proto, že ſyſliecze nerozumiegi, niekdy, zlu wuoli magicze, nepowolugi ſlowu božimu, ale protiwij ſe gemu; a tak bez vžitku zhyne 1) w nich ſlowo božie, když ſe gemu vplnie nedadij. Protož k takym ke wilem hluchym, kterziž flyflicze nellyſſij, prawi pan buoh: 2) „Kto geſt hluch, gedine ten, k komuž ya poſylam lluhy me proroky?“ Y tak giž ohlechl ten domaczy lid obwolany, žet ſe geho nižadny [11b] nedowola. Potom die pan : „A mrtwij witawagij,“ To geft z mrtwych ožiwagi ſkrze mocz ſpaſytele. A proto geſt pan Gežiſs krziefyl mrtwe na tiele, aby tiem ſpielſe mohli wſtati mrtwij na duſli; Nebo, weducze3) diwy od nieho, ſpieſſe gſu prawdie vwierzili a tak gſu z mrtwych na duſſi wſtali. Ale mluwiti o tom, kto ſu mrtwi na duſli, newim zgewnieylli giftoty, gedine tu, že ti wſliczkni gfu mrtwij, kterziž w kořenu kryſtowi žiwu wierau,4) laſkau a nadiegij neſtogij. Jakož ſam die:5) „Ktož we mne neoſtane, ten iako wietew vſchne.“ A w niem nemuož nižadny ginak oſtati, gedine acž každe6) geho przikazanie zachowa. Nebo ſmrt wždy oſtawa w cžlowieku, kterež koli geho przikazanie przeſtupij, a hned miloſt7) božij ztrati a w prokletie geho vpadne. Pakli, shrzelle gednu, y hrzeſli na to dluho giž z obycžege, tehdy wždy wiece mrze a tak ſe vmrtwij, že nechtiwoft wietežij k dobremu oftane, a we- lika przichylnoſt a hotowoſt ke zlemu zroſte. Protož tiežka geſt ſmrt mnoheho hrzeſſenie, a gedine ſam buoh mož z nij 1) zhyné. 2) Izai. 42, 19. 3) Sic. 1532: widuce. *) wěrau. 5) Jan 15, 6. 6) každy. 7) miloſti. Chyba.
34 Trzetij Nediele by mohli prawe ſlyſſeni prawdy mijti, ale zamyſllegi ſobie tehdaž gina zaneprazdnienij ſwietika s kupecztwim, s hodo- wanim y s ginymi wieczmi. Ginij gſu, geſlto tiežku hluchotu magij, kteřiž mnoho poſluchagi a cžtu zakona božieho, wllak ſkrze to mnohe ſly- ſſenie neprzichazegi k ſprawedlnoſti, kterež ſlowo boži vežij. — Niekdy proto, že ſyſliecze nerozumiegi, niekdy, zlu wuoli magicze, nepowolugi ſlowu božimu, ale protiwij ſe gemu; a tak bez vžitku zhyne 1) w nich ſlowo božie, když ſe gemu vplnie nedadij. Protož k takym ke wilem hluchym, kterziž flyflicze nellyſſij, prawi pan buoh: 2) „Kto geſt hluch, gedine ten, k komuž ya poſylam lluhy me proroky?“ Y tak giž ohlechl ten domaczy lid obwolany, žet ſe geho nižadny [11b] nedowola. Potom die pan : „A mrtwij witawagij,“ To geft z mrtwych ožiwagi ſkrze mocz ſpaſytele. A proto geſt pan Gežiſs krziefyl mrtwe na tiele, aby tiem ſpielſe mohli wſtati mrtwij na duſli; Nebo, weducze3) diwy od nieho, ſpieſſe gſu prawdie vwierzili a tak gſu z mrtwych na duſſi wſtali. Ale mluwiti o tom, kto ſu mrtwi na duſli, newim zgewnieylli giftoty, gedine tu, že ti wſliczkni gfu mrtwij, kterziž w kořenu kryſtowi žiwu wierau,4) laſkau a nadiegij neſtogij. Jakož ſam die:5) „Ktož we mne neoſtane, ten iako wietew vſchne.“ A w niem nemuož nižadny ginak oſtati, gedine acž každe6) geho przikazanie zachowa. Nebo ſmrt wždy oſtawa w cžlowieku, kterež koli geho przikazanie przeſtupij, a hned miloſt7) božij ztrati a w prokletie geho vpadne. Pakli, shrzelle gednu, y hrzeſli na to dluho giž z obycžege, tehdy wždy wiece mrze a tak ſe vmrtwij, že nechtiwoft wietežij k dobremu oftane, a we- lika przichylnoſt a hotowoſt ke zlemu zroſte. Protož tiežka geſt ſmrt mnoheho hrzeſſenie, a gedine ſam buoh mož z nij 1) zhyné. 2) Izai. 42, 19. 3) Sic. 1532: widuce. *) wěrau. 5) Jan 15, 6. 6) každy. 7) miloſti. Chyba.
Strana 35
w Adwent 35 ežlowieka wzkrzieſyti a geho ſlowa, genž ſu prawda moczna, kteryž by hrziellnik chtiel ſe gij poddati. Potom die pan: „A chudij lowem božim proſpiewagij," To geſt chudij duchem vžitek prziwodij ſkrze flowo božij. Ale to geft znamenite, že gedine w chudych duchem vkazal geſt proſpiech llowa božieho. Nebo tak geſt daleko od zem- ſkych lidij bohatych flowo boži, že w nich hned nemuož mijſta mieti pro gich odporne žadoſti. Jakož ſam pan o tom we cžtenie die,1) že w nie vako w trnij ſlowo boži pada, kterež w ſobie pecžemi ſwieta, rozkollmi tiela y ginymi zlymi žadoſtmi vmrtwij. Protož chudij duchem, geſſto od ſwieta odſtupugij, od geho pecžij a rozkoſlij ſe wzdalugij, nedoſtatky tiela a protiwenſtwie mnoha a ſuženie podſtupugicze; a gedwa tak budu moczy proſpiech ſlowa božieho mieti. Neb tu muſy byti ſrdeze dobre a naylepſlie, kterež w trpieliwoſti a w po- kuffenich mnohych zachowa llowo božie. Takež y ti, kterziž ſkrze kazanie magi proſpiech vežiniti w ſlowu božim, muſy chudij duchem y tielem byti, nelakomij, neobžernij, pro kte- režto wieczy oni pak tahnu k ſobie zemſka zbožij a hromaždij ge. aby rozkoffny, ſyty a prazdny žiwot wedli. Aniž geſt potrzebie o tom z pijſma duowoduow, kterak a procž ſu nynie kniežij yalowij, neprziwodice vžitkuow2) ſkrze ſlowo božij. Nebo, zapletíle ſe w zemſke zbožie, yako pani tohoto ſwieta panugij a rozkoff tieleſnu wedu a pecži o ſwiet magij. Protož ſami ſlowa božiho necžinij a ginym geho kazati ne- umiegij, ani chtij, aniž ſe gemu vežiti chtiegij; Nebo nayprwe ſam kniez muſy ge cžiniti a potom muſy w ſobie mieti vin'enij a mudroſt ſlowa božieho ne ſmieſleneho, ale cžiſteho, odlucženeho od bluduo 3) a od zakonuow lidíkych. A tak kňez chudy duchem y tielem mohl by mnoho proſpieti flowem božim, nehoríſe ſproſtnych, ani gich ſwodie vcženim krziwym, mage ſlowo poſlane z nebe. 1) Luk. 8, 14. 2) vžitkúw. 3) od bluduow.
w Adwent 35 ežlowieka wzkrzieſyti a geho ſlowa, genž ſu prawda moczna, kteryž by hrziellnik chtiel ſe gij poddati. Potom die pan: „A chudij lowem božim proſpiewagij," To geſt chudij duchem vžitek prziwodij ſkrze flowo božij. Ale to geft znamenite, že gedine w chudych duchem vkazal geſt proſpiech llowa božieho. Nebo tak geſt daleko od zem- ſkych lidij bohatych flowo boži, že w nich hned nemuož mijſta mieti pro gich odporne žadoſti. Jakož ſam pan o tom we cžtenie die,1) že w nie vako w trnij ſlowo boži pada, kterež w ſobie pecžemi ſwieta, rozkollmi tiela y ginymi zlymi žadoſtmi vmrtwij. Protož chudij duchem, geſſto od ſwieta odſtupugij, od geho pecžij a rozkoſlij ſe wzdalugij, nedoſtatky tiela a protiwenſtwie mnoha a ſuženie podſtupugicze; a gedwa tak budu moczy proſpiech ſlowa božieho mieti. Neb tu muſy byti ſrdeze dobre a naylepſlie, kterež w trpieliwoſti a w po- kuffenich mnohych zachowa llowo božie. Takež y ti, kterziž ſkrze kazanie magi proſpiech vežiniti w ſlowu božim, muſy chudij duchem y tielem byti, nelakomij, neobžernij, pro kte- režto wieczy oni pak tahnu k ſobie zemſka zbožij a hromaždij ge. aby rozkoffny, ſyty a prazdny žiwot wedli. Aniž geſt potrzebie o tom z pijſma duowoduow, kterak a procž ſu nynie kniežij yalowij, neprziwodice vžitkuow2) ſkrze ſlowo božij. Nebo, zapletíle ſe w zemſke zbožie, yako pani tohoto ſwieta panugij a rozkoff tieleſnu wedu a pecži o ſwiet magij. Protož ſami ſlowa božiho necžinij a ginym geho kazati ne- umiegij, ani chtij, aniž ſe gemu vežiti chtiegij; Nebo nayprwe ſam kniez muſy ge cžiniti a potom muſy w ſobie mieti vin'enij a mudroſt ſlowa božieho ne ſmieſleneho, ale cžiſteho, odlucženeho od bluduo 3) a od zakonuow lidíkych. A tak kňez chudy duchem y tielem mohl by mnoho proſpieti flowem božim, nehoríſe ſproſtnych, ani gich ſwodie vcženim krziwym, mage ſlowo poſlane z nebe. 1) Luk. 8, 14. 2) vžitkúw. 3) od bluduow.
Strana 36
36 Trzetij. Nediele Potom die pan: „Blahoſlaweny, ktož koli ſe nade m[12a]nu nepohorſli,“ Totižto že nižadnu lehkoſtij, ani pochybenim z newiery, ani protiwenſtwim nebude odwraczen ode mne pro ohyzdu, kteru na mne vwedu veženij miſtrzi a biſkupowe, zapieragicze toho, bych ia byl ſyn boži, a wíleczky od te wiery odwodiecze a geſltie y z obcze wymietagicze ty, ktož by wierziti chtieli we mne. Protož blaze 1) tomu bude, ktož ſe nepohorſſi na mnie a nebude odwraczen ode mne nižadnu newieru, ani ſtrachem. Ty wieczy geft mluwil pan gežils zwlafſtie pro vežedlniky Janowy, aby w prawdie poznali, že on geſt, gehož gſu cžekali. A že gſu ſe wždyczky horſlili na panu gežiflowi, y dnes ſe horſlie židee y pohane. Wſlak to nenie2) tak diwne; Ale totot geſt diwne a nezname pohorilenie na panu gežifowi. kterež ſkrze pokrytſtwie gde na domaczych, Krzeſtianech. gellto ſe nezda, by na kom z nich byti mohlo. Neb každy z nich wyznawa gey bohem a ſpaſytelem ſwym a wierzij tomu. že geſt za nie vmrzel a ge od zatracenie wykupil. A s tu wieru3) modle ſe ger yako bohu a chwale geho welmi, že geſt miloſrdny, a nadiegi magij, že ſkrze nieho ſpaſeni budu. Protož takowi nemieli by ſe horíliti nad nim, tolik llužeb a pocztiwoſtij gemu cžiniecze. Pakli puogdem k lidu veženemu, tu owſſem vhledame weliku wieru o panu gežiflowi a chwalu powyſlenu gmena geho, A kterak geho branij przed kaczyerzi pilne ſkrze mudroſt pijíma mnoheho; by pak kto chtiel zle držeti o kry- ſtowi, ale oni ſe poſtawij proti niemu, nebo magi knihy hlu- bokych ſmylluow, mudre a Dekrety welike, Loyku, Gramatyku, Biblij a Doktoruo mnoho. Byt niekto od kray ſwieta prziſſel. chtie ſe pohorſliti nad panem kryſtem anebo gey lehcze wa- 1) bláze. 3) nynij. Buďto z néní nebo tím, že nepozorný sazeč nenie vykládal si jako nynie (nyní slove v stč. nynie i nenie), nebo konečně snad pouhou chybou tisku. 3) wěru.
36 Trzetij. Nediele Potom die pan: „Blahoſlaweny, ktož koli ſe nade m[12a]nu nepohorſli,“ Totižto že nižadnu lehkoſtij, ani pochybenim z newiery, ani protiwenſtwim nebude odwraczen ode mne pro ohyzdu, kteru na mne vwedu veženij miſtrzi a biſkupowe, zapieragicze toho, bych ia byl ſyn boži, a wíleczky od te wiery odwodiecze a geſltie y z obcze wymietagicze ty, ktož by wierziti chtieli we mne. Protož blaze 1) tomu bude, ktož ſe nepohorſſi na mnie a nebude odwraczen ode mne nižadnu newieru, ani ſtrachem. Ty wieczy geft mluwil pan gežils zwlafſtie pro vežedlniky Janowy, aby w prawdie poznali, že on geſt, gehož gſu cžekali. A že gſu ſe wždyczky horſlili na panu gežiflowi, y dnes ſe horſlie židee y pohane. Wſlak to nenie2) tak diwne; Ale totot geſt diwne a nezname pohorilenie na panu gežifowi. kterež ſkrze pokrytſtwie gde na domaczych, Krzeſtianech. gellto ſe nezda, by na kom z nich byti mohlo. Neb každy z nich wyznawa gey bohem a ſpaſytelem ſwym a wierzij tomu. že geſt za nie vmrzel a ge od zatracenie wykupil. A s tu wieru3) modle ſe ger yako bohu a chwale geho welmi, že geſt miloſrdny, a nadiegi magij, že ſkrze nieho ſpaſeni budu. Protož takowi nemieli by ſe horíliti nad nim, tolik llužeb a pocztiwoſtij gemu cžiniecze. Pakli puogdem k lidu veženemu, tu owſſem vhledame weliku wieru o panu gežiflowi a chwalu powyſlenu gmena geho, A kterak geho branij przed kaczyerzi pilne ſkrze mudroſt pijíma mnoheho; by pak kto chtiel zle držeti o kry- ſtowi, ale oni ſe poſtawij proti niemu, nebo magi knihy hlu- bokych ſmylluow, mudre a Dekrety welike, Loyku, Gramatyku, Biblij a Doktoruo mnoho. Byt niekto od kray ſwieta prziſſel. chtie ſe pohorſliti nad panem kryſtem anebo gey lehcze wa- 1) bláze. 3) nynij. Buďto z néní nebo tím, že nepozorný sazeč nenie vykládal si jako nynie (nyní slove v stč. nynie i nenie), nebo konečně snad pouhou chybou tisku. 3) wěru.
Strana 37
w Adwent. 37 žiti. obranij gemu a dowedu gemu wſſeho, ocž ſe geſt nad nim horſlil. Protož nepodobne geſt domniewati ſe, by oni w Cierkwi kryſtowie byli prwnij pohorlitele nad kryftem k vwedenie wilech pohorſſenie w krzeſtianſtwo, gimž geſt vmrtwen kryftus w nich. A to muož znamo byti tu, kdež ſam die:1) „Ja ſem prawda a czeſta.“ Protož poſtawiecze prawdu kryftowu proti miſtrom veženym a duchownim do- mnienym paſtyrzom, genž gſu pohrzeli kryftem a geho chudym a praczowitym žiwotem, geho pokoru a ſproſtnoſtij,2) a vwalili gfu ſe w ſwiet a w lakomſtwie, w lakotu a w rozkoſs tieleſnu. w panowani pohanſke, w pychu, hledagicze zwelebenie na ſwietie yako pohane, geſito nadiege nemagi o buduczij od- platie: Z tiech wieczij pozname, kterak ti veženij a duchownij gmenem toliko daleko ſu od kryſta, a kterak geſt gim on mrzek w ſwe prawdie, A naywiecze, když ſe ohlaſſuge prawda chudoby geho a czeſty vzke proti lakomſtwie a rozkoſſem gich. Tut ſe zgewnie vkaže welike gich horſſenie nad prawdu Kryſtowu, kterakt gim bude položena w nenawiſt, w mrzkoſt. w ruhanie, w hniewy welike až do wylewanie krwe. Takež y giny lid v wierze kryſtowie, yakž koli wyznawa a chwale geho a poklony ſlawne gemu cžinij w chramich [12b], Wſſak, przimierziecze prawdu kryſtowu k gich zlym a nectnym žiwotom a obycžegom, kterziž gſu we wſſelikem przeſtupenie przikazanie božiech vſtaweni,3) Teež k gich ſtawom, vrzadom, obchodom, k gich ſlužbam bohu, miloſtij lžiwu obalenym: Shledame a na oko vzrzime, že w tom we wſlem, w cžemž gſu ſe vpokogili, prawda kryſtowa bludem geſt nazwana, a vkaže ſe, kterak tiežke pohorſſenie a ruhanie na prawdu vpadne. Nebo to ginak") nepomine, než že on geſt kamen vraženi a ſkala pohorſlenie. Protož, když ſe prawda ſkryta a neobwykla zgewi, tehdy netoliko lehkym lidem, ale y tiem, gellto by mieli z blizka byti vežedlnicy geho, bude ſe bludem 1) Jan 14, 6. 2) ſproſnoſtij. 3) vſtawenij. *) ginák.
w Adwent. 37 žiti. obranij gemu a dowedu gemu wſſeho, ocž ſe geſt nad nim horſlil. Protož nepodobne geſt domniewati ſe, by oni w Cierkwi kryſtowie byli prwnij pohorlitele nad kryftem k vwedenie wilech pohorſſenie w krzeſtianſtwo, gimž geſt vmrtwen kryftus w nich. A to muož znamo byti tu, kdež ſam die:1) „Ja ſem prawda a czeſta.“ Protož poſtawiecze prawdu kryftowu proti miſtrom veženym a duchownim do- mnienym paſtyrzom, genž gſu pohrzeli kryftem a geho chudym a praczowitym žiwotem, geho pokoru a ſproſtnoſtij,2) a vwalili gfu ſe w ſwiet a w lakomſtwie, w lakotu a w rozkoſs tieleſnu. w panowani pohanſke, w pychu, hledagicze zwelebenie na ſwietie yako pohane, geſito nadiege nemagi o buduczij od- platie: Z tiech wieczij pozname, kterak ti veženij a duchownij gmenem toliko daleko ſu od kryſta, a kterak geſt gim on mrzek w ſwe prawdie, A naywiecze, když ſe ohlaſſuge prawda chudoby geho a czeſty vzke proti lakomſtwie a rozkoſſem gich. Tut ſe zgewnie vkaže welike gich horſſenie nad prawdu Kryſtowu, kterakt gim bude položena w nenawiſt, w mrzkoſt. w ruhanie, w hniewy welike až do wylewanie krwe. Takež y giny lid v wierze kryſtowie, yakž koli wyznawa a chwale geho a poklony ſlawne gemu cžinij w chramich [12b], Wſſak, przimierziecze prawdu kryſtowu k gich zlym a nectnym žiwotom a obycžegom, kterziž gſu we wſſelikem przeſtupenie przikazanie božiech vſtaweni,3) Teež k gich ſtawom, vrzadom, obchodom, k gich ſlužbam bohu, miloſtij lžiwu obalenym: Shledame a na oko vzrzime, že w tom we wſlem, w cžemž gſu ſe vpokogili, prawda kryſtowa bludem geſt nazwana, a vkaže ſe, kterak tiežke pohorſſenie a ruhanie na prawdu vpadne. Nebo to ginak") nepomine, než že on geſt kamen vraženi a ſkala pohorſlenie. Protož, když ſe prawda ſkryta a neobwykla zgewi, tehdy netoliko lehkym lidem, ale y tiem, gellto by mieli z blizka byti vežedlnicy geho, bude ſe bludem 1) Jan 14, 6. 2) ſproſnoſtij. 3) vſtawenij. *) ginák.
Strana 38
38 Trzetij Nediele zdati, A nad to pak, geſt-li czo pro ni trpieti nebo hanienu byti nebo od welikych wieczij odſtupiti nebo obycžego twrde a gedowate zmieniti. Tehdy y takowi yako eželednij pohor- ſliet ſe nad prawdu a, s neprzately ſe srownagicz, vbiehnut w gich bludy, aby gedno przi czti a przi dobrem bydle zuoſtati mohli. Protož neniet to rzecž panie lehka, genž die: „Blahoſlaweny, ktož ſe na mnie nepohorilij“; Nebo pohor- ſlitelom 1) nad kryſtem neoſtawa ſpaſenie zpuoſobene ſkrze kryſta. Potom die ežtenie: „A když oni odgidechu, poežal Gežiſs mluwiti k zaſtupom 2) o Janowi: Czo gſte wychazeli na pullt? wideti-li treſt wietrem klacenu?“ W te rzecži nas ſpaſytel vežij mudroſti a prawdie ſpaſytedlne, abychom wie- deli, przed kym a o kom czo mluwiti, abychom nedymali marnu pochwalu w veho lidem, ani zlym ani dobrym, malo ge chwalecze a gelltie menie hyzdiecze; Nebo prawy przietel. yakož odgima hanienij neprzizniwe w vſli, takež odgima od przietele pochlebne chwalenie, aby gemu nebyl przicžina k nadutij a k marne chlubie. Ale že geſt pochwalil pan gežifs Jana ſwate° před zaſtupy yakožto cžlowieka ſwateho a v wieře ſtaleho, na nemžto zaſtup netoliko prziklad ſwatoſti mohi geſt nalezti, ale take y naucženie vprzimne k ſpaſeni mohl geſt od nieho mijti; Neb geſt nebyl lehky a neuſtawiežny yako treſt, gednak3) wieře, gednak3) pochybuge. A protož. poňewadž z ſtaloſti takowe chwali pan Jana, znamo geſt z toho, žet gi miluge na každem a chcze gi mieti; Neb. ktož geſt yako treſt lehky, žadny takowy gemu ſe nelibi, aniž muož geho ſluha4) byti. Protož fluſlij znamenati, procž ſe treſt tak ſnadnie wietrem klati, že proto, nebo w bahnie mdle 5) korzenem ſtogij a geſt w ſobie prazdna a lehka. Takt geſt y pokolenie lidſke; zakladage ſe na zakladu tiela a krwe yako na bahnie ohyzdnem, y nema moczy ku prawe dobrotie, 1) pohorffyteluom. 2) k zaſtupuom. 2) gednák. *) ſlúha. 5) mdlé?
38 Trzetij Nediele zdati, A nad to pak, geſt-li czo pro ni trpieti nebo hanienu byti nebo od welikych wieczij odſtupiti nebo obycžego twrde a gedowate zmieniti. Tehdy y takowi yako eželednij pohor- ſliet ſe nad prawdu a, s neprzately ſe srownagicz, vbiehnut w gich bludy, aby gedno przi czti a przi dobrem bydle zuoſtati mohli. Protož neniet to rzecž panie lehka, genž die: „Blahoſlaweny, ktož ſe na mnie nepohorilij“; Nebo pohor- ſlitelom 1) nad kryſtem neoſtawa ſpaſenie zpuoſobene ſkrze kryſta. Potom die ežtenie: „A když oni odgidechu, poežal Gežiſs mluwiti k zaſtupom 2) o Janowi: Czo gſte wychazeli na pullt? wideti-li treſt wietrem klacenu?“ W te rzecži nas ſpaſytel vežij mudroſti a prawdie ſpaſytedlne, abychom wie- deli, przed kym a o kom czo mluwiti, abychom nedymali marnu pochwalu w veho lidem, ani zlym ani dobrym, malo ge chwalecze a gelltie menie hyzdiecze; Nebo prawy przietel. yakož odgima hanienij neprzizniwe w vſli, takež odgima od przietele pochlebne chwalenie, aby gemu nebyl przicžina k nadutij a k marne chlubie. Ale že geſt pochwalil pan gežifs Jana ſwate° před zaſtupy yakožto cžlowieka ſwateho a v wieře ſtaleho, na nemžto zaſtup netoliko prziklad ſwatoſti mohi geſt nalezti, ale take y naucženie vprzimne k ſpaſeni mohl geſt od nieho mijti; Neb geſt nebyl lehky a neuſtawiežny yako treſt, gednak3) wieře, gednak3) pochybuge. A protož. poňewadž z ſtaloſti takowe chwali pan Jana, znamo geſt z toho, žet gi miluge na každem a chcze gi mieti; Neb. ktož geſt yako treſt lehky, žadny takowy gemu ſe nelibi, aniž muož geho ſluha4) byti. Protož fluſlij znamenati, procž ſe treſt tak ſnadnie wietrem klati, že proto, nebo w bahnie mdle 5) korzenem ſtogij a geſt w ſobie prazdna a lehka. Takt geſt y pokolenie lidſke; zakladage ſe na zakladu tiela a krwe yako na bahnie ohyzdnem, y nema moczy ku prawe dobrotie, 1) pohorffyteluom. 2) k zaſtupuom. 2) gednák. *) ſlúha. 5) mdlé?
Strana 39
w Adwent. 39 neb geſt hotowe a hbite ke zlym wieczem, Protož mezy wietry mnohych pokuſſenie a promien yako treſt ſe tocžij ſem y tam. A s tiem potrzebuge ſtaloſti Janowy a moczy od boha; neb ginak1) ſtati nebude moczy. Take ſe treſt proto klatij, neb geſt prazdna a lehka. Y rozumi ſe ſkrze ni ežlowiek prazny, a to bywa tehdy, když w ſobie nema miloſti božij, kteražto geſt mocz a ſyla duchownie, geſlto netoliko bez- prawie male, ale y ſmrt przemaha, kdež geſt [13a] dokonala. Ale. kdež geſt mala nebo nižadna, hned to vkaže male pro- tiwenftwie; jedno flewcze 2) protiwne a nelibe yhned tu treſt prazdnu zamuti a k zemi ſehne, takže neoſtogi tam nicz, aež geſt czo božiho prwe tam bylo. Geſltie geſt gedna nemocz, w nijžto muož byti cžlowiek vkazan yako treſt hybawa na dwie ſtranie. To geſt vmyll dwuoy w ežlowieku, kterymž diel hledij k ſwrchnim wieczem a diel k zemſkym. O takowych lidech ſwaty Jakub die:3) „Muz 4) dwogiho vmylla neustawicžen geft we wſfech czeftach ſwych." Na gednu ſtranu chylij ſe, chtie nietezo boha zyſkati, a na druhu ſtra' take, chtie zyſkati ſwiet, przizeň lidſku, ežeſt a chwalu, a, tak chtie pokoy s ſwietem mieti, y ztratij obee.3) Nebo buoh chcze mieti czele ſrdcze a oko vprziemne, aby gedno k niemu proſtie hledielo; Neb to ginak nepuoyde, gedine tak, že, kto ſe chcze lidem ſwietſkym libiti, ten ſluha6) kryſtuo nemuož?) byti. Take klaczenie to yako treſt mož4) byti v wiecech libych a nelibych. Neb, když ſitieſtij, proſpiech a chwala od lidij puogde, tehdy cžlowieka ſehne na gednu ſtra', aby ſe tomu radowal a tiem ſe chlubil, že geſt w tom iitiaſten na ſwietie; Pakli odtud powſtane ohyzda, hanienij a bezprawie, odkud prwe chwala ila a ſitieſtij, tehdy bude 1) ginák. 2) Sic! 1532 také, m. slovce. 3) Jak. 1, 8. 1) Múž. 5) 1532: chwalu; a tak chtij pokoy s ſwětem mijti y tratij obé, t. j. ta- koví lidé; možná dost, že i v 2. vyd. je chtij part. praes., mechanickým převáděním ie v í zatemnělé. 6) lúha. 7) nemúž.
w Adwent. 39 neb geſt hotowe a hbite ke zlym wieczem, Protož mezy wietry mnohych pokuſſenie a promien yako treſt ſe tocžij ſem y tam. A s tiem potrzebuge ſtaloſti Janowy a moczy od boha; neb ginak1) ſtati nebude moczy. Take ſe treſt proto klatij, neb geſt prazdna a lehka. Y rozumi ſe ſkrze ni ežlowiek prazny, a to bywa tehdy, když w ſobie nema miloſti božij, kteražto geſt mocz a ſyla duchownie, geſlto netoliko bez- prawie male, ale y ſmrt przemaha, kdež geſt [13a] dokonala. Ale. kdež geſt mala nebo nižadna, hned to vkaže male pro- tiwenftwie; jedno flewcze 2) protiwne a nelibe yhned tu treſt prazdnu zamuti a k zemi ſehne, takže neoſtogi tam nicz, aež geſt czo božiho prwe tam bylo. Geſltie geſt gedna nemocz, w nijžto muož byti cžlowiek vkazan yako treſt hybawa na dwie ſtranie. To geſt vmyll dwuoy w ežlowieku, kterymž diel hledij k ſwrchnim wieczem a diel k zemſkym. O takowych lidech ſwaty Jakub die:3) „Muz 4) dwogiho vmylla neustawicžen geft we wſfech czeftach ſwych." Na gednu ſtranu chylij ſe, chtie nietezo boha zyſkati, a na druhu ſtra' take, chtie zyſkati ſwiet, przizeň lidſku, ežeſt a chwalu, a, tak chtie pokoy s ſwietem mieti, y ztratij obee.3) Nebo buoh chcze mieti czele ſrdcze a oko vprziemne, aby gedno k niemu proſtie hledielo; Neb to ginak nepuoyde, gedine tak, že, kto ſe chcze lidem ſwietſkym libiti, ten ſluha6) kryſtuo nemuož?) byti. Take klaczenie to yako treſt mož4) byti v wiecech libych a nelibych. Neb, když ſitieſtij, proſpiech a chwala od lidij puogde, tehdy cžlowieka ſehne na gednu ſtra', aby ſe tomu radowal a tiem ſe chlubil, že geſt w tom iitiaſten na ſwietie; Pakli odtud powſtane ohyzda, hanienij a bezprawie, odkud prwe chwala ila a ſitieſtij, tehdy bude 1) ginák. 2) Sic! 1532 také, m. slovce. 3) Jak. 1, 8. 1) Múž. 5) 1532: chwalu; a tak chtij pokoy s ſwětem mijti y tratij obé, t. j. ta- koví lidé; možná dost, že i v 2. vyd. je chtij part. praes., mechanickým převáděním ie v í zatemnělé. 6) lúha. 7) nemúž.
Strana 40
40 Trzetij Nediele ſehnut na druhu ſtran', neb yhned bude hniew, reptanie, pomíta, zamutek a oborzenie wſſeho cžlowieka, takže nemuož ſnadnie vkogen byti. Muož1) take ten rozum o trzti klacene ſtati na tiech, kterziž pochybenie v wierze magij, a ňekteřij o mnohych ſtrankach wiery, protož ſe w tom tocžij yako treft, newieducze prawdy. Ale nenie weliky diw nynie, že by pochybowali lidee v wierze. kdežto mnohotwarna veženie ſu. na nichž mnozij veženij ffalefſnij prorocy2) ſtogij a mnohe gfu od wiery ſwedli a mnohe ztocžili a ſpletli v wierze, že newiedij, czo praweho o nij držeti, neb proti ſobie odpornie lid vežij; Czož geden za wieru držij a lidu prawij, to druhy za blud wyznawa. Protož o tiech nenie nadiege, by nynieyllie zapletenie a pochybenie v wierze naprawili. Potom die cžtenie: „Y czo gſte wyſlli? widieti-li cžlo- wieka miekkym ruchem oblecženeho? wilak ti, kterziž ſe miekkymi wieczmi odiewagij, w domiech kralowſkych gſu.“ 3) Tu pan gežifs ginu chwalu Janowi dawa przed zaſtupy: že ſe geſt miekkymi wieczmi neodiewal, rozkoſli tiela a chwaly ſwieta w nich hledage, yako ti ežinij to, kterziž w domiech kralowſkych gſu. Ale, yakož potrzebnoſt žiwota odiewu žada, — proto gey noſy, aby zymu zahnal a nahotu przikryl, — huni z ſrſtij welbudowych4) geſt na ſe wzal, Jako ten, gellto ruchem oznamuge a ſwiedežij pokanie po ztraczeni ſprawedl- noſti, genž geft prawy odiew cžlowieka. Take geſt na puſlti chude przebywal, aby w prawdie vkazal, že nema zde bydla zuoſtawagiczyho, ale buduczyho hleda, gſa zde putnikem pro- pokanij a pro hledanij chwaly nebeſke na pulſti placžtiwe zdeyſli.5) Protož gey ſpaſytel chwali, aby tijm geho žiwotem pokornym a trpieliwym treſktal neprawoſt lidſku, geſſto marne chwa[13b]ly a rozkofli hledagij w odiewijch miekkych a na- kladnych, w ſtaweni domuow zbytecžnych ku pochwale lidij, w pokrmiech rozkofſnych, magijce to zde za konecžne dobre 1) Múž. 3) prorocý. 3) ſú. ) 1532: welblúdowých. 5) zdayfij.
40 Trzetij Nediele ſehnut na druhu ſtran', neb yhned bude hniew, reptanie, pomíta, zamutek a oborzenie wſſeho cžlowieka, takže nemuož ſnadnie vkogen byti. Muož1) take ten rozum o trzti klacene ſtati na tiech, kterziž pochybenie v wierze magij, a ňekteřij o mnohych ſtrankach wiery, protož ſe w tom tocžij yako treft, newieducze prawdy. Ale nenie weliky diw nynie, že by pochybowali lidee v wierze. kdežto mnohotwarna veženie ſu. na nichž mnozij veženij ffalefſnij prorocy2) ſtogij a mnohe gfu od wiery ſwedli a mnohe ztocžili a ſpletli v wierze, že newiedij, czo praweho o nij držeti, neb proti ſobie odpornie lid vežij; Czož geden za wieru držij a lidu prawij, to druhy za blud wyznawa. Protož o tiech nenie nadiege, by nynieyllie zapletenie a pochybenie v wierze naprawili. Potom die cžtenie: „Y czo gſte wyſlli? widieti-li cžlo- wieka miekkym ruchem oblecženeho? wilak ti, kterziž ſe miekkymi wieczmi odiewagij, w domiech kralowſkych gſu.“ 3) Tu pan gežifs ginu chwalu Janowi dawa przed zaſtupy: že ſe geſt miekkymi wieczmi neodiewal, rozkoſli tiela a chwaly ſwieta w nich hledage, yako ti ežinij to, kterziž w domiech kralowſkych gſu. Ale, yakož potrzebnoſt žiwota odiewu žada, — proto gey noſy, aby zymu zahnal a nahotu przikryl, — huni z ſrſtij welbudowych4) geſt na ſe wzal, Jako ten, gellto ruchem oznamuge a ſwiedežij pokanie po ztraczeni ſprawedl- noſti, genž geft prawy odiew cžlowieka. Take geſt na puſlti chude przebywal, aby w prawdie vkazal, že nema zde bydla zuoſtawagiczyho, ale buduczyho hleda, gſa zde putnikem pro- pokanij a pro hledanij chwaly nebeſke na pulſti placžtiwe zdeyſli.5) Protož gey ſpaſytel chwali, aby tijm geho žiwotem pokornym a trpieliwym treſktal neprawoſt lidſku, geſſto marne chwa[13b]ly a rozkofli hledagij w odiewijch miekkych a na- kladnych, w ſtaweni domuow zbytecžnych ku pochwale lidij, w pokrmiech rozkofſnych, magijce to zde za konecžne dobre 1) Múž. 3) prorocý. 3) ſú. ) 1532: welblúdowých. 5) zdayfij.
Strana 41
w Adwent. 41 a rozkoſlij w nebi pohrzewlle,1) a, giž nad ſebu y nad za- traczenim ſwym zuffawffe, ani tomu, czo kryftus powiediel. wierzij, kterak bohatecz z takowychž rozkoflij geſt wyneſen a w pekle pohrzeben. Takež mieſitiane y ginij lidee obecznij, hlediecze gedni na druhe, nicz gineho nemylle, gedine lakomſtwie a doby- wanie zbožie, aby z toho mohli weſti rozkoſli tieleſne w ho- dowanie, w pieknych odiewijch miekkych, drahych, potwor- nych, hefownych, w ſtawenie domuow a pokoyuow kraſnych a nakladnych; A tak, k wuoli tiela a k liboſti cyzieho y ſweho oka podobnie iako pohane przebywagicze, o buduczy ſlawie nicz newierzij. A netoliko ten lid, geflto flowe ſwietſky, w ta- kowych hrziellich ležij, ale y ten, geſlto flowe a miel by byti duchownij, miekkoft rucha magij, domy kralowſke a kniežetſke. odiewy mnohe, drahe a miekke w chozenie y w lehanie, po- krmy rozkolfne, hodowanie ežaſta ſe pany a s mieſſtiany na vſyle chudych, ſwatokupeczky na nich wyderucze. A magicze lid do nebe weſti, y przedežij w tiechto wieczech, kterež ku peklu wedu, a ginij, po nich gducze, nemohu ginudy než tymiž ſllepiegemi kracžeti. A acž ſe rozlicžnie z tiechto hrziechuow 2) mnozij wymluwagij, wſlak tato chwala Janowa od Kryſta zgewnie gim vkaže, že ſe zle a lžiwie wymluwagij. Nebo, byt nebyl tiežky hrziech k zatraczeni rucho drahe, k liboſti a k rozkoflem prziprawene, nikdy by ſpaſytel pro nie zatraczenie bohatczowa3) neohlaſyl; Takež, byt nebyla cztnoſt bohu mila rucho ſproſtne na ſprawedliwem, nikdy by Jana z ſproſtneho rucha pan nechwalil. Protož hunie Janowa odſudi wileczky lidi pyſne, y ty popy s gich drahymi odewy. Geft ge 4) rozum giny tee rzecži panie o tiech wieczech miekkych, z nichžto take gedna a znamenita geſt pochle- 1) pohřewíle(!). 2) hřychúw. 3) bohačowa. 5) 1532 také, m. ještě.
w Adwent. 41 a rozkoſlij w nebi pohrzewlle,1) a, giž nad ſebu y nad za- traczenim ſwym zuffawffe, ani tomu, czo kryftus powiediel. wierzij, kterak bohatecz z takowychž rozkoflij geſt wyneſen a w pekle pohrzeben. Takež mieſitiane y ginij lidee obecznij, hlediecze gedni na druhe, nicz gineho nemylle, gedine lakomſtwie a doby- wanie zbožie, aby z toho mohli weſti rozkoſli tieleſne w ho- dowanie, w pieknych odiewijch miekkych, drahych, potwor- nych, hefownych, w ſtawenie domuow a pokoyuow kraſnych a nakladnych; A tak, k wuoli tiela a k liboſti cyzieho y ſweho oka podobnie iako pohane przebywagicze, o buduczy ſlawie nicz newierzij. A netoliko ten lid, geflto flowe ſwietſky, w ta- kowych hrziellich ležij, ale y ten, geſlto flowe a miel by byti duchownij, miekkoft rucha magij, domy kralowſke a kniežetſke. odiewy mnohe, drahe a miekke w chozenie y w lehanie, po- krmy rozkolfne, hodowanie ežaſta ſe pany a s mieſſtiany na vſyle chudych, ſwatokupeczky na nich wyderucze. A magicze lid do nebe weſti, y przedežij w tiechto wieczech, kterež ku peklu wedu, a ginij, po nich gducze, nemohu ginudy než tymiž ſllepiegemi kracžeti. A acž ſe rozlicžnie z tiechto hrziechuow 2) mnozij wymluwagij, wſlak tato chwala Janowa od Kryſta zgewnie gim vkaže, že ſe zle a lžiwie wymluwagij. Nebo, byt nebyl tiežky hrziech k zatraczeni rucho drahe, k liboſti a k rozkoflem prziprawene, nikdy by ſpaſytel pro nie zatraczenie bohatczowa3) neohlaſyl; Takež, byt nebyla cztnoſt bohu mila rucho ſproſtne na ſprawedliwem, nikdy by Jana z ſproſtneho rucha pan nechwalil. Protož hunie Janowa odſudi wileczky lidi pyſne, y ty popy s gich drahymi odewy. Geft ge 4) rozum giny tee rzecži panie o tiech wieczech miekkych, z nichžto take gedna a znamenita geſt pochle- 1) pohřewíle(!). 2) hřychúw. 3) bohačowa. 5) 1532 také, m. ještě.
Strana 42
42 Trzetij Nediele benstwie, w niž ſe geft Jan neodiel,1) neb geſt twrdie prze- ſtupniky treſktal. A to pochlebenſtwij naywiecze panuge a nayflkodniegij v lidij welikych, v kraluo, v kniežat, v panuo. v wladyk, v mieſltian, V papeže, v kardynaluow.2) v biſkupuo,3) v ffararzuow*) atd. A ti naywiece gſu poruſfeni 5) pochleben- ftwim, tak že žadneho rzadu ani prawdy nedržij. Prelati a kniezſtwo temierz wlleczkno doſlli gfu vrzaduow a bohatſtwie ſkrze pochlebenſtwie v kraluo,6) v kniežat, v papeže. v bi- ſkupuow a w mieſtech, pochlebugicze gim a padagicze przed nimi a przidawagicze gim ſwatoſt weliku lžiwie, ani gij y malo nemagij. A tak wellken lid tijm geſt poražen; ſluhy panom ſwym pochlebugij a rzecži ſladke gim mluwij k gich chwale, hledagicze od nich daruow a ſwobody zloſtem ſwym. a oni gim wlleho dopuſtij, magicze ge za wierne pro gich pochlebenſtwie ſladke. Takež y przatele tieleſnij nicz praweho neumiegij gedni druhym mluwiti, gedine chwaliti a pochle- bowati, zlee wieczy na ſobie omluwati; A tak ſe [14a] ſpolu kazy a mrtwij tiem pochlebenſtwim. Tež otczowe a matery ?) dietem yhned od mladoſti pochlebowati pocžnu a tiem ge zkazy, že z nich potom zlij lidce budu, bez bazni wyroſtucz, že ſe potom ani weſti, ani kazati dadij. Tež y duchownie. knežij a mniſlij, gelito ſwiet trawij pochlebenſtwim, Tu, kdež by gim m'eli vprzimo prawdu prawiti a hrziechy na lidech twrdie treſktati, tu hrzieſlnikom pochlebugij pro tieleſne vžitky, mluwiecze gim rzecži ſladke a zakladagicze gim ſpa- fenie na ſwych modlitbach a na ginych naboženſtwiech y na leczyakychs wieczech lehkych, negiftych, ſwietu libych. Protož gich pochlebenftwie geft ged ſmrtedlny ; Nebo, acž pochlebnik wſludy ranij, kdež přiyat bywa, wllak s naywietežij ſlkodu ranij ti, kterziž w tiech wieczech, kterež k ſpaſenie przillu- ſſegij, Iftiwie pochlebugij. 1) neodijl. 2) v kardynalúw. 3) v biſkupuow. *) v ffarařuw. 5) po- ruſfenij. 6) v králuow. 7 1532: mateřy.
42 Trzetij Nediele benstwie, w niž ſe geft Jan neodiel,1) neb geſt twrdie prze- ſtupniky treſktal. A to pochlebenſtwij naywiecze panuge a nayflkodniegij v lidij welikych, v kraluo, v kniežat, v panuo. v wladyk, v mieſltian, V papeže, v kardynaluow.2) v biſkupuo,3) v ffararzuow*) atd. A ti naywiece gſu poruſfeni 5) pochleben- ftwim, tak že žadneho rzadu ani prawdy nedržij. Prelati a kniezſtwo temierz wlleczkno doſlli gfu vrzaduow a bohatſtwie ſkrze pochlebenſtwie v kraluo,6) v kniežat, v papeže. v bi- ſkupuow a w mieſtech, pochlebugicze gim a padagicze przed nimi a przidawagicze gim ſwatoſt weliku lžiwie, ani gij y malo nemagij. A tak wellken lid tijm geſt poražen; ſluhy panom ſwym pochlebugij a rzecži ſladke gim mluwij k gich chwale, hledagicze od nich daruow a ſwobody zloſtem ſwym. a oni gim wlleho dopuſtij, magicze ge za wierne pro gich pochlebenſtwie ſladke. Takež y przatele tieleſnij nicz praweho neumiegij gedni druhym mluwiti, gedine chwaliti a pochle- bowati, zlee wieczy na ſobie omluwati; A tak ſe [14a] ſpolu kazy a mrtwij tiem pochlebenſtwim. Tež otczowe a matery ?) dietem yhned od mladoſti pochlebowati pocžnu a tiem ge zkazy, že z nich potom zlij lidce budu, bez bazni wyroſtucz, že ſe potom ani weſti, ani kazati dadij. Tež y duchownie. knežij a mniſlij, gelito ſwiet trawij pochlebenſtwim, Tu, kdež by gim m'eli vprzimo prawdu prawiti a hrziechy na lidech twrdie treſktati, tu hrzieſlnikom pochlebugij pro tieleſne vžitky, mluwiecze gim rzecži ſladke a zakladagicze gim ſpa- fenie na ſwych modlitbach a na ginych naboženſtwiech y na leczyakychs wieczech lehkych, negiftych, ſwietu libych. Protož gich pochlebenftwie geft ged ſmrtedlny ; Nebo, acž pochlebnik wſludy ranij, kdež přiyat bywa, wllak s naywietežij ſlkodu ranij ti, kterziž w tiech wieczech, kterež k ſpaſenie przillu- ſſegij, Iftiwie pochlebugij. 1) neodijl. 2) v kardynalúw. 3) v biſkupuow. *) v ffarařuw. 5) po- ruſfenij. 6) v králuow. 7 1532: mateřy.
Strana 43
w Adwent. 43 Geſſtie ginymi miekkoſtmi odiewagij ſe lidee, když chwalu a poctiwoſt wždy chtij mijti a miekke wieczy a libee wždy chtij ſlyffeti o ſobie y k ſobie A, czožkoli cžinij, wždy chtij, aby to chwaleno bylo a za dobre a mudre pocžteno. A takowych lidij wuole wždy žada pokoge tielu, cžiſtoty, pieknoſti a miekkoſti, a twrdych wieczij nenawidij, aby gij žadny neborzil, nezamuczowal, ani czo nelibeho mluwil. Potom die cžtenie: „Czo gſte wyſlli widieti? proroka-li? Owffem prawim wam, wiecze než proroka. Tentot geft giftie, o nemž pſano geſt: Ay,!) ya poſylam Angela meho przed twarzi twu, kteryž prziprawi2) czetu twů przed tebu.“ W tiech flowiech wyprawuge ſpafytel chwalu o Janowi a nazywa gey Angelem a poſlem dobreho ſwiedecztwie od boha otcze, kteryž miel prziprawiti czeſtu przed kryſtem, ſynem božim, prze- degda gey w ſkutczych ſprawedliwych, kaže pokanie lidu a krztie. A nazywa geho pan wiecze než proroka; Nebo pro- roczy prawili gſu o niem, že ma przigijti, Ale Jan geſt na niey prſtem okazal rzka: 3) „Ay, beranek božij, genž ſnima hrziechy ſwieta,“ to geft wſſech lidij, kterziž vwierzij w neho prawu a žiwu wieru. A tu czeſtu ne ginde geſt prziprawowal, gedine w frdcych lidſkych, aby hotowa byla geho kazanim ku przigetij kryfta, ſyna božieho. A z toho muožem byti na- pomenuti, že netoliko w ten cžas, když geſt byl przietomnie ſyn boži na ſwietie, bylo geſt potrzebi praweho ſwiedecztwie o niem, ale y nynie; Nebo znamo geſt, kterak Kryſtus vmrzel geſt giž w lidu, y geho wiera, y wſſeczky geho mile wieczy zahynuly gſu, protože geſt giž dawno przeſtalo prawe ſwiedecztwie o kryſtowi, a vmlkli ſu o niem pſy nemi, geſſto ſſtiekati neumiegij, knežij weliczy a bohatij, ſtogicze na mijſtech Apoiitolſkych, przebywagicze w domiech kralowſkych a w pokogi w rozkoffech ſwietſkych, mužij rumnij, roz- tylij, s welikymi brzichy, o ſtolu tucžnem wždy pecži a 1) Ahle (sic). 2) přyprawil. 3) Jan 1, 29.
w Adwent. 43 Geſſtie ginymi miekkoſtmi odiewagij ſe lidee, když chwalu a poctiwoſt wždy chtij mijti a miekke wieczy a libee wždy chtij ſlyffeti o ſobie y k ſobie A, czožkoli cžinij, wždy chtij, aby to chwaleno bylo a za dobre a mudre pocžteno. A takowych lidij wuole wždy žada pokoge tielu, cžiſtoty, pieknoſti a miekkoſti, a twrdych wieczij nenawidij, aby gij žadny neborzil, nezamuczowal, ani czo nelibeho mluwil. Potom die cžtenie: „Czo gſte wyſlli widieti? proroka-li? Owffem prawim wam, wiecze než proroka. Tentot geft giftie, o nemž pſano geſt: Ay,!) ya poſylam Angela meho przed twarzi twu, kteryž prziprawi2) czetu twů przed tebu.“ W tiech flowiech wyprawuge ſpafytel chwalu o Janowi a nazywa gey Angelem a poſlem dobreho ſwiedecztwie od boha otcze, kteryž miel prziprawiti czeſtu przed kryſtem, ſynem božim, prze- degda gey w ſkutczych ſprawedliwych, kaže pokanie lidu a krztie. A nazywa geho pan wiecze než proroka; Nebo pro- roczy prawili gſu o niem, že ma przigijti, Ale Jan geſt na niey prſtem okazal rzka: 3) „Ay, beranek božij, genž ſnima hrziechy ſwieta,“ to geft wſſech lidij, kterziž vwierzij w neho prawu a žiwu wieru. A tu czeſtu ne ginde geſt prziprawowal, gedine w frdcych lidſkych, aby hotowa byla geho kazanim ku przigetij kryfta, ſyna božieho. A z toho muožem byti na- pomenuti, že netoliko w ten cžas, když geſt byl przietomnie ſyn boži na ſwietie, bylo geſt potrzebi praweho ſwiedecztwie o niem, ale y nynie; Nebo znamo geſt, kterak Kryſtus vmrzel geſt giž w lidu, y geho wiera, y wſſeczky geho mile wieczy zahynuly gſu, protože geſt giž dawno przeſtalo prawe ſwiedecztwie o kryſtowi, a vmlkli ſu o niem pſy nemi, geſſto ſſtiekati neumiegij, knežij weliczy a bohatij, ſtogicze na mijſtech Apoiitolſkych, przebywagicze w domiech kralowſkych a w pokogi w rozkoffech ſwietſkych, mužij rumnij, roz- tylij, s welikymi brzichy, o ſtolu tucžnem wždy pecži a 1) Ahle (sic). 2) přyprawil. 3) Jan 1, 29.
Strana 44
Trzetij Nediele 44 ftaroft magicze wieteži než o duſle lidíke. Nemohut ti byti prawij ſwiedkowe kryſta gežiſſe chudeho, boleſtneho a od ſwieta pohrdaneho, aniž takowij na wieky budu ſwiedkowe geho, glucze neprzatele krziže geho [14b] a wždy gey mrtwiecze w lidu a žiwot ſwuoy wzdielawagicze ſkrze niey. Mohut oni toliko ſwiedcžiti o ſwych panſtwijch, kterak gſu welika, y o zyſku, kteryž magij, peniežicze ſwatoſti, o diedi- nach a hoſpodarzſtwie, o wijnijch, koliko drayliňkuow geho magij, a o huſtych piwijch ftarych a o traweninach kurwy welike, kterak by go w chramijch wylili w lid boha nezna- gijczy, Aby owſſem Kryſtus tiemi traweninami byl vmrtwen a zapomenut w lidu. Gichžto ramene pan buoh z ſwe miloſti vkratij a ſylu gich zetrze a pamiet gich rozwiego yako py- řenie wichrem, aby byli v wiecžne poklinanie wilemu ſwietu. Protože kryſta, obžiwitele duſlij, morzili gſu w lidu pro ſwe brzicho. Jakož to ſe giž rozmaha nynie, tento cžas, ſkrze poſly božij, že lidee poznawagij w niemeczkych kraginach y wſludy tem’erz welike lotrowſtwie kniezſke a ſwe ſkrze nie zawe- denie. Cžas giž ten gde, žet da pan buoh a poſlle dielniky na žeň ſwu a da ſwobodu milugiczym ſe y ſwe prawdie. Nedicle Cžtwrta w Adwent. Cžtenic Swateho Jana w Prwnie Kapito: ZA ono° cžaſu poſlali ſu žide od Geruza- lema kniežij a Jahny k Janowi, aby otazali ho: Ty kto gſy? Y wyznal geſt a nezaprzel; a wyznal. že ya negſem Kryſtus. Y otazali ho: Czož tehdy? Eliaſs ſy ty? Y rzekl: negſem. Prorok-li gly? A odpowiediel: nicz. Tehdy rzekli gemu: Kto gſy? at odpowied dame tiem, kterziž gſu nas po-
Trzetij Nediele 44 ftaroft magicze wieteži než o duſle lidíke. Nemohut ti byti prawij ſwiedkowe kryſta gežiſſe chudeho, boleſtneho a od ſwieta pohrdaneho, aniž takowij na wieky budu ſwiedkowe geho, glucze neprzatele krziže geho [14b] a wždy gey mrtwiecze w lidu a žiwot ſwuoy wzdielawagicze ſkrze niey. Mohut oni toliko ſwiedcžiti o ſwych panſtwijch, kterak gſu welika, y o zyſku, kteryž magij, peniežicze ſwatoſti, o diedi- nach a hoſpodarzſtwie, o wijnijch, koliko drayliňkuow geho magij, a o huſtych piwijch ftarych a o traweninach kurwy welike, kterak by go w chramijch wylili w lid boha nezna- gijczy, Aby owſſem Kryſtus tiemi traweninami byl vmrtwen a zapomenut w lidu. Gichžto ramene pan buoh z ſwe miloſti vkratij a ſylu gich zetrze a pamiet gich rozwiego yako py- řenie wichrem, aby byli v wiecžne poklinanie wilemu ſwietu. Protože kryſta, obžiwitele duſlij, morzili gſu w lidu pro ſwe brzicho. Jakož to ſe giž rozmaha nynie, tento cžas, ſkrze poſly božij, že lidee poznawagij w niemeczkych kraginach y wſludy tem’erz welike lotrowſtwie kniezſke a ſwe ſkrze nie zawe- denie. Cžas giž ten gde, žet da pan buoh a poſlle dielniky na žeň ſwu a da ſwobodu milugiczym ſe y ſwe prawdie. Nedicle Cžtwrta w Adwent. Cžtenic Swateho Jana w Prwnie Kapito: ZA ono° cžaſu poſlali ſu žide od Geruza- lema kniežij a Jahny k Janowi, aby otazali ho: Ty kto gſy? Y wyznal geſt a nezaprzel; a wyznal. že ya negſem Kryſtus. Y otazali ho: Czož tehdy? Eliaſs ſy ty? Y rzekl: negſem. Prorok-li gly? A odpowiediel: nicz. Tehdy rzekli gemu: Kto gſy? at odpowied dame tiem, kterziž gſu nas po-
Strana 45
W Adwent. 45 ſlali, czo prawiſs ſam o ſobic. Die: Ja1) hlas wo- lagiczyho na puſſti: 2) Zprawte czeſtu panie, Jakož die Yzayaſs prorok. A kterzij byli poſlani. z zakonnikuow gfu3) byli. Y otazali ho a rzekli gemu: Czož tehdy krztijís, poniewadž ty negſy Kryſtus, ani Eliafs, ani prorok? Odpowiediel gim rzka: Ja krztim v wodie, ale vproſtrzed was ſtal, gehož wy newite; ont geſt, genž po mne przigiti ma, genž nad mie vcžinien geſt, Gehožto negſem hoden rozwazati rzemenka4) v obuwi geho. Tyto wieczy w Betany ſtaly gſu ſe za Jor- danem, kdežto byl Jan krztie. Oto ežtenic ſwate vkazuge nam weliku leſt a ne- uprziemnoſt židowſku. Gedno, že ſe neprawym vmyſlem tijžie. Druhe, že ſe tu tiežij, kdež toho nenie, nacž ſe tiežij. A w tom geſt giſtota, že ſu neprawym vmyſlem tazali, neb glu neprzivali ani vwierzili odpowiedi prawe o tom, o ežemž glu tazali. Neb gſu ſe tazali o Kryſtu, giž-li geſt prziſfel; A že Swaty Jan y ſam ſpaſytel prawdu duowodnu rzecžij y ſkutkem vkazal geſt, a nechtieli gſu wierziti, Ale, popuzeni glucz k hniewu, potupili gſu konecžnie to, nacž ſu ſe tazali. Tee neupři[15a mnoſti nynie naſledugij mnozij lidee, že ſe niekdy pilnie tažij na dobre wieczy, a potom to malo wažij a lehcze zanedbagij a bez vžitka zmarzij, Anebo niekdy pro malu ſikodu, neb pro bazeň a hanienij, nebo pro prziezeň lidſku opuſtij to dobre, na niež gſu ſe pilnie tazali. Jako ono knieže, kterež ſe tazalo pana gežiſſe. Czo cžinie bude mijti žiwot wiecžny, kteryž, když zwiediel, zarmutil ſe a odífel prycž od nieho. Gine tazanie neupřiemne bywa, když ſe kto tieže lſtiwie na niekteru wiecz, chtie toho, na niemž ſe tieže, w niecžem- 1) Ja ſem. 2) pauſſti. 3) ſú. 4) řemenku.
W Adwent. 45 ſlali, czo prawiſs ſam o ſobic. Die: Ja1) hlas wo- lagiczyho na puſſti: 2) Zprawte czeſtu panie, Jakož die Yzayaſs prorok. A kterzij byli poſlani. z zakonnikuow gfu3) byli. Y otazali ho a rzekli gemu: Czož tehdy krztijís, poniewadž ty negſy Kryſtus, ani Eliafs, ani prorok? Odpowiediel gim rzka: Ja krztim v wodie, ale vproſtrzed was ſtal, gehož wy newite; ont geſt, genž po mne przigiti ma, genž nad mie vcžinien geſt, Gehožto negſem hoden rozwazati rzemenka4) v obuwi geho. Tyto wieczy w Betany ſtaly gſu ſe za Jor- danem, kdežto byl Jan krztie. Oto ežtenic ſwate vkazuge nam weliku leſt a ne- uprziemnoſt židowſku. Gedno, že ſe neprawym vmyſlem tijžie. Druhe, že ſe tu tiežij, kdež toho nenie, nacž ſe tiežij. A w tom geſt giſtota, že ſu neprawym vmyſlem tazali, neb glu neprzivali ani vwierzili odpowiedi prawe o tom, o ežemž glu tazali. Neb gſu ſe tazali o Kryſtu, giž-li geſt prziſfel; A že Swaty Jan y ſam ſpaſytel prawdu duowodnu rzecžij y ſkutkem vkazal geſt, a nechtieli gſu wierziti, Ale, popuzeni glucz k hniewu, potupili gſu konecžnie to, nacž ſu ſe tazali. Tee neupři[15a mnoſti nynie naſledugij mnozij lidee, že ſe niekdy pilnie tažij na dobre wieczy, a potom to malo wažij a lehcze zanedbagij a bez vžitka zmarzij, Anebo niekdy pro malu ſikodu, neb pro bazeň a hanienij, nebo pro prziezeň lidſku opuſtij to dobre, na niež gſu ſe pilnie tazali. Jako ono knieže, kterež ſe tazalo pana gežiſſe. Czo cžinie bude mijti žiwot wiecžny, kteryž, když zwiediel, zarmutil ſe a odífel prycž od nieho. Gine tazanie neupřiemne bywa, když ſe kto tieže lſtiwie na niekteru wiecz, chtie toho, na niemž ſe tieže, w niecžem- 1) Ja ſem. 2) pauſſti. 3) ſú. 4) řemenku.
Strana 46
46 Cžtwrta Nediele podtrhnuti, aby, wyzwieda vmyll geho, y připrawil gey o ſtatek neb o ginu wiecz anebe 1) aby gey zradil aneb gey potupil. Jako žide, když gſu tazali pana Gežiffe, Sílufli-li daň dati Cieſarzi cžili nicz. Druhe ſe vkazuge neuprzimnoſt židowlka w tom, že ſe tiežij tu, kdež toho nenie, nacž ſe tiežij; Neb tiežij Jana. Geſt-li on kryſtus, a ſameho kryſta netiežij. A w tom ſe vkazuge welika ſlepota tiech židuow y ginych lidij pobiehlych. že ſo wždy od boha chylij ginam ſe wílemi wieczmi, kterychž potrzebugij. A to geſt oklamanie diablowo, že on wždy na to lidi wede, aby kromie boha ſwoho dobreho hledali. Aež geft on pan wſſech mocznoſtij, moha wileczko, czož chce. vežiniti a nad každym bezprawim panowati. Wllak kuzedlnicy. cžarodeyniczy, wieltkarzi, hadacži, duchu diabelikeho nalle- dugijcze, wiecze gſu nynie mnohym wažni než buoh2) we wſfelikych pomoczech a potrzebnoſtech. A temierz wileczko mnozſtwie hrzieſſnikuow poſpiecha po nich, tulagicze ſe z krayuow do krayuow a pomoczy k potrzebam ſwym ptagicze v nich. Teež w mocznych lidech tohoto ſwieta, naywiecze nynie wſliczkni nadiegi kladu w nich, naywietežie zrzenie, poddanij. padanie, klanienij, pochlebowanie a przichylenij wilim frdezem k nim magij, kterež wileczky wieczy na ſameho boha lluffegij. Ale poniewadž ta poſtawa poſwatna Janowa zewnitrz k oku lidem dala geft przicžinu, aby ſe domniewali o ňem, že by on byl kryſtus, a o to ſe tazali a za tiem ſameho pana opu- ftili: Czož tehdy chwaleni ta przewylena mnohych ſwatych a gich mnoha miloſt, pomoc y przimluwa za hrzieſſne lidi! Poniewadž ſe nad kryſta wychwalugij ty miloſti a pomoczy ſwatych k hrzielnym, Tehdy wſliczkni temierz nynie neme- ſikagicze obraczegi ſe k ſwatym, hledagice v nich3) miloſti a pomoczy, aby ge zaſtupili przed bohem o gich dobre. 1) Sic! 1532 nebo. 2) búh. 3) v nijch.
46 Cžtwrta Nediele podtrhnuti, aby, wyzwieda vmyll geho, y připrawil gey o ſtatek neb o ginu wiecz anebe 1) aby gey zradil aneb gey potupil. Jako žide, když gſu tazali pana Gežiffe, Sílufli-li daň dati Cieſarzi cžili nicz. Druhe ſe vkazuge neuprzimnoſt židowlka w tom, že ſe tiežij tu, kdež toho nenie, nacž ſe tiežij; Neb tiežij Jana. Geſt-li on kryſtus, a ſameho kryſta netiežij. A w tom ſe vkazuge welika ſlepota tiech židuow y ginych lidij pobiehlych. že ſo wždy od boha chylij ginam ſe wílemi wieczmi, kterychž potrzebugij. A to geſt oklamanie diablowo, že on wždy na to lidi wede, aby kromie boha ſwoho dobreho hledali. Aež geft on pan wſſech mocznoſtij, moha wileczko, czož chce. vežiniti a nad každym bezprawim panowati. Wllak kuzedlnicy. cžarodeyniczy, wieltkarzi, hadacži, duchu diabelikeho nalle- dugijcze, wiecze gſu nynie mnohym wažni než buoh2) we wſfelikych pomoczech a potrzebnoſtech. A temierz wileczko mnozſtwie hrzieſſnikuow poſpiecha po nich, tulagicze ſe z krayuow do krayuow a pomoczy k potrzebam ſwym ptagicze v nich. Teež w mocznych lidech tohoto ſwieta, naywiecze nynie wſliczkni nadiegi kladu w nich, naywietežie zrzenie, poddanij. padanie, klanienij, pochlebowanie a przichylenij wilim frdezem k nim magij, kterež wileczky wieczy na ſameho boha lluffegij. Ale poniewadž ta poſtawa poſwatna Janowa zewnitrz k oku lidem dala geft przicžinu, aby ſe domniewali o ňem, že by on byl kryſtus, a o to ſe tazali a za tiem ſameho pana opu- ftili: Czož tehdy chwaleni ta przewylena mnohych ſwatych a gich mnoha miloſt, pomoc y przimluwa za hrzieſſne lidi! Poniewadž ſe nad kryſta wychwalugij ty miloſti a pomoczy ſwatych k hrzielnym, Tehdy wſliczkni temierz nynie neme- ſikagicze obraczegi ſe k ſwatym, hledagice v nich3) miloſti a pomoczy, aby ge zaſtupili przed bohem o gich dobre. 1) Sic! 1532 nebo. 2) búh. 3) v nijch.
Strana 47
w Adwent. 47 A poniewadž geſt newiernie zaprzien Kryſtus s ſwu moczij. kteruž ma nad ſmrtij y nad peklem. Giž ſwata Barbora geſt schwalena. že muož boleſt ocžij vzdrawiti, Swata Apolona 1) zuby, Swaty Walentin paduczy nemocz; A tak, ktož koli czo trpij. wždy k každe przihodie a nemocy geſt zwlaſſtni ſwaty, geſlto pomoha vzdrawuge a zprofitiuge, Aby tu giž nebyl potrzeben Kryſtus, kdež zaſtawa ſwaty Girzij s kopim przed drakem. A gelitie wiecze, když ſe ohlaſſuge hrzieſſnym na- diege, pomocz y przimluwa takowa, kteraž gim w bohu ani w Kryſtu, ſynu geho. neoſtawa. [15b] Nebo, w cžemž ſobie boha hrozneho cžinij a nadege k Hlyſleni ſwych modliteb neſmiegij w famem bohu mieti pro hrziech ſweho žiwota, s tymž ži- wotem obratij ſe k ſwatym, magicze w nich tu nadiegi o ſwe dobre. kterež nemohu micti w ſamem bohu o tež dobre. Protož gim w bohu bazeň oſtawa a w ſwatych naďege; Procž ge buoh zamijta, s tiem vtocžiſſtie magij k ſwatym. Protož o každe prohrzieflenie2) mohu ſe smluwiti s ſwatymi, a s bohem neſmiegij, geſlto ſe hniewa, ale ſwietij ſe przimlu- wagij. Pakli by kterij ſwatij nebyli doſtatecžnij zaſtupiti hrziefſne od hniewu božieho, Ale matka geho, genž geſt na- dege hrzieſlnych a matka miloſrdenſtwie, wſleczkno obdržij. A giž ta wiera dawno geſt oznamena ſkrze kniežij offier nalledowne, že, za kohož ſe ona przimluwi, nižadny nebude zatraczen. A podle gegiho ſlirokeho miloſrdenſtwie mohu wíliczkni hrzieni ſpaſeni byti, a bude hřieſſnym wiecze platno gegij milofrdenſtwi nežli ſmrt kryftowa. A z toho mož znamo byti, kterak buoh3) a Kryſtus daleko geſt na ſtranu odſazen. A tak nebe, peklo y ſwiet lupij boha ze czti ſkrze vſta neprawych a lžiwych kniežij. Nebo podle gich vſt nebe ſe poſtawuge za hrzieſſne a modlij ſe za nie, prwe ſlitowani mage než buoh, A peklo ge cžiſtij, acž by ſwietij doczela 3) Búh. 1) Sic. 1532 také Apolona. Nebude asi pouhá chyba. 2) prohřeſfenij.
w Adwent. 47 A poniewadž geſt newiernie zaprzien Kryſtus s ſwu moczij. kteruž ma nad ſmrtij y nad peklem. Giž ſwata Barbora geſt schwalena. že muož boleſt ocžij vzdrawiti, Swata Apolona 1) zuby, Swaty Walentin paduczy nemocz; A tak, ktož koli czo trpij. wždy k každe przihodie a nemocy geſt zwlaſſtni ſwaty, geſlto pomoha vzdrawuge a zprofitiuge, Aby tu giž nebyl potrzeben Kryſtus, kdež zaſtawa ſwaty Girzij s kopim przed drakem. A gelitie wiecze, když ſe ohlaſſuge hrzieſſnym na- diege, pomocz y przimluwa takowa, kteraž gim w bohu ani w Kryſtu, ſynu geho. neoſtawa. [15b] Nebo, w cžemž ſobie boha hrozneho cžinij a nadege k Hlyſleni ſwych modliteb neſmiegij w famem bohu mieti pro hrziech ſweho žiwota, s tymž ži- wotem obratij ſe k ſwatym, magicze w nich tu nadiegi o ſwe dobre. kterež nemohu micti w ſamem bohu o tež dobre. Protož gim w bohu bazeň oſtawa a w ſwatych naďege; Procž ge buoh zamijta, s tiem vtocžiſſtie magij k ſwatym. Protož o každe prohrzieflenie2) mohu ſe smluwiti s ſwatymi, a s bohem neſmiegij, geſlto ſe hniewa, ale ſwietij ſe przimlu- wagij. Pakli by kterij ſwatij nebyli doſtatecžnij zaſtupiti hrziefſne od hniewu božieho, Ale matka geho, genž geſt na- dege hrzieſlnych a matka miloſrdenſtwie, wſleczkno obdržij. A giž ta wiera dawno geſt oznamena ſkrze kniežij offier nalledowne, že, za kohož ſe ona przimluwi, nižadny nebude zatraczen. A podle gegiho ſlirokeho miloſrdenſtwie mohu wíliczkni hrzieni ſpaſeni byti, a bude hřieſſnym wiecze platno gegij milofrdenſtwi nežli ſmrt kryftowa. A z toho mož znamo byti, kterak buoh3) a Kryſtus daleko geſt na ſtranu odſazen. A tak nebe, peklo y ſwiet lupij boha ze czti ſkrze vſta neprawych a lžiwych kniežij. Nebo podle gich vſt nebe ſe poſtawuge za hrzieſſne a modlij ſe za nie, prwe ſlitowani mage než buoh, A peklo ge cžiſtij, acž by ſwietij doczela 3) Búh. 1) Sic. 1532 také Apolona. Nebude asi pouhá chyba. 2) prohřeſfenij.
Strana 48
48 Cžtwrta Nediele komu miloſti newyproſyli. A tak gim wždy ſpaſenie dogde; protož, kto ſe dopta, czo ſu czeſty božij, podle tiech rzecžij? Potom die ežtenie: „A wyznal geſt a nezaprzel, že ya negſem Kryſtus.“ To geſt wyznal Jan wida, že ſe o niem domniewagij, že by byl Kryſtus, y odehnal ge od ſebe a po- wiediel gim rzka: „Mezy wami ſtal geſt, gehož wy neznate." A to powieducze y my o Kryſtowi, že geſt ſpaſytel lidíky. potrzebie geſt nam o niem mieti takowe rozluzenie, aby po- znano bylo, czo geſt on a czo nenie, A naywiece proto, že mnozij zpiet wyznawagij; Tu Kryſta prawij, kdež geho nenie. a, kdež geſt, tu geho zapieragij, aež ne oſobnie Kryſta, ale prawdy geho; Nebo ſe tak rozumij, že, kde a w cžem ſpa- ſenie geſt, tu kryſtus geſt, a, kdež a w ežem ſpaſenie nenie. tu kryſta nenie. Protož poznati prawie to, že on ſam geſt ſpaſenie lidij wiernych, a, w ežem a kde geſt vkazal ſpaſenie. tu geſt, Ale, kdež lidee hrziellnij podle bludu a zamylla ſweho vkazugij ſpaſenie, tu geho nenie. A když by to buoh dal. aby to rozſuzenie prawe o ſpaſenie doſlo, zhynula by douffanie ffalefſna o ſpaſeni, a prawe by zuoſtalo, kterež w panu Ge- žiſſi geſt, a tiem by Antykryſt zahynul. Nebo to geſt dielo geho: we lži ſpaſenie prawiti a prawe ſpaſenic, w Kryſtu dane, ruſliti. Ale poňewadž tuto ežtenie chwali Jana z toho, že geſt wyznal prawdu a nezaprzel. Ta wiecz z wiery prziležij každemu, ktož 1) chcze ſluha 2) kryſtuow byti; zawazan geſt prawdu o ňem wyznati a nezaprzieti geho pod tiežkym za- wazkem. Neb ſam o tom die:3) „Ktož mie wyzna przed lidmi. wyznam ya geho przed otczem mym y před Angely geho, a ktož mie zaprzij, take ya zaprzim geho.“ A že przicžina [16a] bywa, aby zaprzien4) byl pan gežiſs, když w nenawiſt vpadne a vhanien bude od bhrzieſlnikuow 5) mocznych tohoto ſwieta, 1) kdož. 3) ſlúha. 3) Mat. 10, 32 a Luk. 12, 8. ) zapřijen. 5) Sic!
48 Cžtwrta Nediele komu miloſti newyproſyli. A tak gim wždy ſpaſenie dogde; protož, kto ſe dopta, czo ſu czeſty božij, podle tiech rzecžij? Potom die ežtenie: „A wyznal geſt a nezaprzel, že ya negſem Kryſtus.“ To geſt wyznal Jan wida, že ſe o niem domniewagij, že by byl Kryſtus, y odehnal ge od ſebe a po- wiediel gim rzka: „Mezy wami ſtal geſt, gehož wy neznate." A to powieducze y my o Kryſtowi, že geſt ſpaſytel lidíky. potrzebie geſt nam o niem mieti takowe rozluzenie, aby po- znano bylo, czo geſt on a czo nenie, A naywiece proto, že mnozij zpiet wyznawagij; Tu Kryſta prawij, kdež geho nenie. a, kdež geſt, tu geho zapieragij, aež ne oſobnie Kryſta, ale prawdy geho; Nebo ſe tak rozumij, že, kde a w cžem ſpa- ſenie geſt, tu kryſtus geſt, a, kdež a w ežem ſpaſenie nenie. tu kryſta nenie. Protož poznati prawie to, že on ſam geſt ſpaſenie lidij wiernych, a, w ežem a kde geſt vkazal ſpaſenie. tu geſt, Ale, kdež lidee hrziellnij podle bludu a zamylla ſweho vkazugij ſpaſenie, tu geho nenie. A když by to buoh dal. aby to rozſuzenie prawe o ſpaſenie doſlo, zhynula by douffanie ffalefſna o ſpaſeni, a prawe by zuoſtalo, kterež w panu Ge- žiſſi geſt, a tiem by Antykryſt zahynul. Nebo to geſt dielo geho: we lži ſpaſenie prawiti a prawe ſpaſenic, w Kryſtu dane, ruſliti. Ale poňewadž tuto ežtenie chwali Jana z toho, že geſt wyznal prawdu a nezaprzel. Ta wiecz z wiery prziležij každemu, ktož 1) chcze ſluha 2) kryſtuow byti; zawazan geſt prawdu o ňem wyznati a nezaprzieti geho pod tiežkym za- wazkem. Neb ſam o tom die:3) „Ktož mie wyzna przed lidmi. wyznam ya geho przed otczem mym y před Angely geho, a ktož mie zaprzij, take ya zaprzim geho.“ A že przicžina [16a] bywa, aby zaprzien4) byl pan gežiſs, když w nenawiſt vpadne a vhanien bude od bhrzieſlnikuow 5) mocznych tohoto ſwieta, 1) kdož. 3) ſlúha. 3) Mat. 10, 32 a Luk. 12, 8. ) zapřijen. 5) Sic!
Strana 49
w Adwent. 49 geho prawda a vpřimnoſt poežtena bude yako ílkoda a ochu- zenie ſwieta, a wifechen w hanbie od nich poftawen bude. a ſpaſenie, kterež ſkrze nieho geſt, položeno budo bludem a kaczierzſtwim, aby každy s gežiffem w hanbie a w naroku kaczierzſtwie zuoltal mezy tiemi. geſlto mudrze, ſe etij a v po- kogi boha a ſpaſenie hledagij. Protož tehdaž wyznawati gmeno pana gežiſſe a geho vprzimnoſt a w niem ſpaſenie proti zamyílom hrzieffnikuow, yhned przileži poſmiewani, ruhanie, wyobezowanie, oblupenie, wiezenie y hrdla zbawenie tiem, ktož by kryſta vprzimo wyznawali, — Jakož nynie cžas toho przileži. Protož neniet lehka rzecž: „Ktož m'e wyzna przed tiem pokolením zlym.“ Nemuožt 1) tu byti ſrdeze lehke. proti tak mnohemu bezprawij ſe poſtawiti. Neucžinit toho ten, ktož nechcze poſmiewan byti od mnohych a blazen a kaczierz byti nazwan; A kto gim neſmij s ſtatkem y s hrdlem w rucze vpadnuti. ale radiegijt zaprzij aneb ſe vežinij toho newieda, czož o kryftowi a o geho prawde přiležij. Potom dale die ežtenie: „Y otazali gſu geho: Czož tehdy Eliafs gly ty? A odpowiediew rzekl gest: Negsem. Prorok-li gſy? Odpowiediel: nicz.“ W te odpowiedi vkazuge ſwaty Jan mudroft a prawdu vžitecžnu; Neb, czož wyznawa. prawie wyznawa, a czož tagij, to mudrze ežinij. Zapijra oſoby Eliaffe, kteryž byl za Achaba krale; Zapijra y proroka, že nenie žadny z tiech prorokuow prwnich, kterziž gſu budu- czyeho kryſta prorokowali niekdy. A toho mudrze tagi, že geft Eliafs w duchu, Jakož geſt to ſam ſpaſytel o niem po- wiedel, že geſt Eliafs a wiecze než prorok. A w tom nas vežij Jan, abychom podle faudu lidij newiedomych nebyli vwedeni w domnienij lžiwe ſami o ſobie ſkrze gich ſwie- decztwie negifte. Geſitie z tohoto tagenie mudreho Janowa, czo on geft. muož nam tento rozum zuoſtati, že neprzatel prawdy aneb ) Nemuož.
w Adwent. 49 geho prawda a vpřimnoſt poežtena bude yako ílkoda a ochu- zenie ſwieta, a wifechen w hanbie od nich poftawen bude. a ſpaſenie, kterež ſkrze nieho geſt, položeno budo bludem a kaczierzſtwim, aby každy s gežiffem w hanbie a w naroku kaczierzſtwie zuoltal mezy tiemi. geſlto mudrze, ſe etij a v po- kogi boha a ſpaſenie hledagij. Protož tehdaž wyznawati gmeno pana gežiſſe a geho vprzimnoſt a w niem ſpaſenie proti zamyílom hrzieffnikuow, yhned przileži poſmiewani, ruhanie, wyobezowanie, oblupenie, wiezenie y hrdla zbawenie tiem, ktož by kryſta vprzimo wyznawali, — Jakož nynie cžas toho przileži. Protož neniet lehka rzecž: „Ktož m'e wyzna przed tiem pokolením zlym.“ Nemuožt 1) tu byti ſrdeze lehke. proti tak mnohemu bezprawij ſe poſtawiti. Neucžinit toho ten, ktož nechcze poſmiewan byti od mnohych a blazen a kaczierz byti nazwan; A kto gim neſmij s ſtatkem y s hrdlem w rucze vpadnuti. ale radiegijt zaprzij aneb ſe vežinij toho newieda, czož o kryftowi a o geho prawde přiležij. Potom dale die ežtenie: „Y otazali gſu geho: Czož tehdy Eliafs gly ty? A odpowiediew rzekl gest: Negsem. Prorok-li gſy? Odpowiediel: nicz.“ W te odpowiedi vkazuge ſwaty Jan mudroft a prawdu vžitecžnu; Neb, czož wyznawa. prawie wyznawa, a czož tagij, to mudrze ežinij. Zapijra oſoby Eliaffe, kteryž byl za Achaba krale; Zapijra y proroka, že nenie žadny z tiech prorokuow prwnich, kterziž gſu budu- czyeho kryſta prorokowali niekdy. A toho mudrze tagi, že geft Eliafs w duchu, Jakož geſt to ſam ſpaſytel o niem po- wiedel, že geſt Eliafs a wiecze než prorok. A w tom nas vežij Jan, abychom podle faudu lidij newiedomych nebyli vwedeni w domnienij lžiwe ſami o ſobie ſkrze gich ſwie- decztwie negifte. Geſitie z tohoto tagenie mudreho Janowa, czo on geft. muož nam tento rozum zuoſtati, že neprzatel prawdy aneb ) Nemuož.
Strana 50
50 Ožtwrta Nediele lidij prawdy newiedomych muož cžlowiek odbyti podobnu rzeczij kromie lži. Ale vmylluow taynych o prawdie anebo o božich wieczech anebo o ſwych taynoſtech nema gim pra- witi, gimž by ſe pohorílili pro ſwu nerozumnost a obratili by to we zle aneb by to zradili gelitie horſlim. Dale ežtenie die: „Tehdy rzekli glu gemu: Kto ſy? at odpowied dame tiem, kterziž ſu nas potlali. Czo dieſs o ſobie? Y wecze: 1) Ja hlas wolagiczyho na puſlti: prziprawte czeſtu panie, yakož die Yzayaſs prorok.“ Z teto otazky židowlke: „Co diefs o ſobie?“ muožem tento rozum wzyti, že ſe w tom oſydlo vkazuge netoliko Janowi, ale y nyniegílim, ktož nalle- dugij ſprawedlnosti Kryftowy. Neb tuto, kdež tieže Jana. Czo die o ſobie, mijnie o tiech wiecech, kterež ſpaſeni dotyežij. Totiž: podle tiech wieczij, ponjewadž kažeſs a krztiſs a duchownij wiecy gednafs, powiez o lobie podle tiech ežinuow. czo gly. Protož nynic za dnuow Antykryftowych. geſito zpiet proti Kryſto] 16b wi ſpaſenie lidſke gedna a oſydla leczy wiernym lidem, — zobalowaw swo zamylly gedowate a bludne pijſmy mnohymi. y poſtawil ge yako wieru a czeltu ſpafenie przed lidom. Y pudij wífeczky, aby geho bludy ozdobene ſpaſenim drželi vako wieru božic. A treſktati? chcze wíleczky yako przeſtupniky wiery, kto by goho zakony gedowate opuſtili. — Protož. przedložicze wiernym ty zakony. tijži ſe gich k ſwiedomi a pod prziſahu. czo rzku o ſobie przi tiech wieczech.3) czo o nich ſmyllee a držij. A. bude-li to wyznani proti nim, aby v wiezenie yako kaczierze wſadili: neb chtij, aby o gich mocy drželi vako o moczy božij, o gich zbožij a panſtwie vako o diedicztwie Kryftowu, O ocžifitienie duſlij w pekle pilniegij než ocžilltieni duſlij w krwi Kryftowie. A tiech wymylluow gich, gellto giž yako wiera ſtogij. mnoho geſt, gellto chtij zwiedieti, ezo by kto o nich držel anebo rzekl, aby mohl w tom polapen byti. ... 1) řekl. 2) treftati. 3) Sic, 1532 také; m. při sobě o těch věcech,
50 Ožtwrta Nediele lidij prawdy newiedomych muož cžlowiek odbyti podobnu rzeczij kromie lži. Ale vmylluow taynych o prawdie anebo o božich wieczech anebo o ſwych taynoſtech nema gim pra- witi, gimž by ſe pohorílili pro ſwu nerozumnost a obratili by to we zle aneb by to zradili gelitie horſlim. Dale ežtenie die: „Tehdy rzekli glu gemu: Kto ſy? at odpowied dame tiem, kterziž ſu nas potlali. Czo dieſs o ſobie? Y wecze: 1) Ja hlas wolagiczyho na puſlti: prziprawte czeſtu panie, yakož die Yzayaſs prorok.“ Z teto otazky židowlke: „Co diefs o ſobie?“ muožem tento rozum wzyti, že ſe w tom oſydlo vkazuge netoliko Janowi, ale y nyniegílim, ktož nalle- dugij ſprawedlnosti Kryftowy. Neb tuto, kdež tieže Jana. Czo die o ſobie, mijnie o tiech wiecech, kterež ſpaſeni dotyežij. Totiž: podle tiech wieczij, ponjewadž kažeſs a krztiſs a duchownij wiecy gednafs, powiez o lobie podle tiech ežinuow. czo gly. Protož nynic za dnuow Antykryftowych. geſito zpiet proti Kryſto] 16b wi ſpaſenie lidſke gedna a oſydla leczy wiernym lidem, — zobalowaw swo zamylly gedowate a bludne pijſmy mnohymi. y poſtawil ge yako wieru a czeltu ſpafenie przed lidom. Y pudij wífeczky, aby geho bludy ozdobene ſpaſenim drželi vako wieru božic. A treſktati? chcze wíleczky yako przeſtupniky wiery, kto by goho zakony gedowate opuſtili. — Protož. przedložicze wiernym ty zakony. tijži ſe gich k ſwiedomi a pod prziſahu. czo rzku o ſobie przi tiech wieczech.3) czo o nich ſmyllee a držij. A. bude-li to wyznani proti nim, aby v wiezenie yako kaczierze wſadili: neb chtij, aby o gich mocy drželi vako o moczy božij, o gich zbožij a panſtwie vako o diedicztwie Kryftowu, O ocžifitienie duſlij w pekle pilniegij než ocžilltieni duſlij w krwi Kryftowie. A tiech wymylluow gich, gellto giž yako wiera ſtogij. mnoho geſt, gellto chtij zwiedieti, ezo by kto o nich držel anebo rzekl, aby mohl w tom polapen byti. ... 1) řekl. 2) treftati. 3) Sic, 1532 také; m. při sobě o těch věcech,
Strana 51
w Adwent. 51 Gefitie muož nieyaky rozum z tee odpowiedi Janowy byti, geſito die: „Ja hlas wolagiczyho na puſlti.“ W tom by mohla pokora Janowa y naſle vkazana byti, když bychom k tiem flowom 1) ſrdcem přiſtupili; Nebo nazwati ſe hlaſem, to geſt mdla wiecz. geſlto na male trwa, když ſe pocžne, brzo ſe ſkona. A opiet pijſmo nazyewa žiwot naſs ſtien brzo- pominugicy a paru, gelito z vſt pochazy a vkažiczy ſe yhned zahyne. Tak geft žiwot nafs mdly a kratky. nepewny a ne- moczny. Ale že gfu2) lidce ollepeni pychu, protož toho, czož glu.2) newažij, aniž na to pomnij, že gſu nemocz neužitecžna, A zapomenucz toho, v nadmu ſe a welike wieczy o ſobic ſmyſle a chodij podle ſmieloſti ſrdeze ſweho, dovffagi w ſwe blaznowſtwie, powſtawagi gedni proti druhym pyſfnie. haniegicze ſe ſpolu, vtiſkagico gedni druhe. chlubicze ſe gedni proti druhym bohatſtwim, ſylu, mudroſtij, vrozenim, duoſtogenſtwim tohoto ſwieta. aniž na to kdy pomylle, že gſu2) para, brzy pominucz. Ale Jan ſprawedliwy nizko ſtogij wyznawage, že geſt hlas wolagiczyho na puſſti a kratkeho ežaſu. Gefitie powažme tiechto flow Janowych, geſſto die : „Ja hlas wolagicyho na puſſti: zprawte cžeſtu panie, vakož die Yzayaſs prorok.“ Tu Jan wyznawa, že geſt hlas toho, gefſto wola. to gest poſel božij. prowolawage wuoli3) geho. Nebo buoh geſt ten, geſlto wola lidi, aby ſe k niemu obratili, v nieho a w niem ſweho dobreho hledali. A to pak naypil- niegij wola k nalezeni ſebe: „zprawte ezeſtu panie!“ A czeſta panie geſt, vakož prorok die: 1) „Ceſtu przikazanich3) twych bježel ſem, když gſy rozílirzil ſrdeze me.“ Protož Jan geſt proto poſlan od boha, aby nawedl lid na czeſty przikazanie geho, aby, opuſticze czeſty ſwe nakrziwene a neprawe, obratili ſe a žiwi byli k wuoli geho. A tomu rziekame pokanie, když nemiloftiwy opustij czefty ſwe neprawe a bude choditi we wiſech przikazanijch geho. A tot geſt byl hlas w Janowi po- 1) flowum. 2) ſú. 2) wůli. *) Žalm 119, 32. 5) Sic. 1532: přikazanijch.
w Adwent. 51 Gefitie muož nieyaky rozum z tee odpowiedi Janowy byti, geſito die: „Ja hlas wolagiczyho na puſlti.“ W tom by mohla pokora Janowa y naſle vkazana byti, když bychom k tiem flowom 1) ſrdcem přiſtupili; Nebo nazwati ſe hlaſem, to geſt mdla wiecz. geſlto na male trwa, když ſe pocžne, brzo ſe ſkona. A opiet pijſmo nazyewa žiwot naſs ſtien brzo- pominugicy a paru, gelito z vſt pochazy a vkažiczy ſe yhned zahyne. Tak geft žiwot nafs mdly a kratky. nepewny a ne- moczny. Ale že gfu2) lidce ollepeni pychu, protož toho, czož glu.2) newažij, aniž na to pomnij, že gſu nemocz neužitecžna, A zapomenucz toho, v nadmu ſe a welike wieczy o ſobic ſmyſle a chodij podle ſmieloſti ſrdeze ſweho, dovffagi w ſwe blaznowſtwie, powſtawagi gedni proti druhym pyſfnie. haniegicze ſe ſpolu, vtiſkagico gedni druhe. chlubicze ſe gedni proti druhym bohatſtwim, ſylu, mudroſtij, vrozenim, duoſtogenſtwim tohoto ſwieta. aniž na to kdy pomylle, že gſu2) para, brzy pominucz. Ale Jan ſprawedliwy nizko ſtogij wyznawage, že geſt hlas wolagiczyho na puſſti a kratkeho ežaſu. Gefitie powažme tiechto flow Janowych, geſſto die : „Ja hlas wolagicyho na puſſti: zprawte cžeſtu panie, vakož die Yzayaſs prorok.“ Tu Jan wyznawa, že geſt hlas toho, gefſto wola. to gest poſel božij. prowolawage wuoli3) geho. Nebo buoh geſt ten, geſlto wola lidi, aby ſe k niemu obratili, v nieho a w niem ſweho dobreho hledali. A to pak naypil- niegij wola k nalezeni ſebe: „zprawte ezeſtu panie!“ A czeſta panie geſt, vakož prorok die: 1) „Ceſtu przikazanich3) twych bježel ſem, když gſy rozílirzil ſrdeze me.“ Protož Jan geſt proto poſlan od boha, aby nawedl lid na czeſty przikazanie geho, aby, opuſticze czeſty ſwe nakrziwene a neprawe, obratili ſe a žiwi byli k wuoli geho. A tomu rziekame pokanie, když nemiloftiwy opustij czefty ſwe neprawe a bude choditi we wiſech przikazanijch geho. A tot geſt byl hlas w Janowi po- 1) flowum. 2) ſú. 2) wůli. *) Žalm 119, 32. 5) Sic. 1532: přikazanijch.
Strana 52
52 Cžtwrta Nediele loženy od boha, když, na pulti Zidowíke przebywage, rzekl geſt: „Pokanie ežiňte, a przibližij ſe k wam [17a] kralowſtwie nebeſko.“ Proto pokanje nemnož ginak 1) gijti. gedine tak. aby nemiloſtiwy opuſtil ceſty ſwe; Jakož geſt. prziwykl ſwu wuoli mieti w rozkofli tiela, w obžeritwie, w opilstwie. w ffregijch, w miloftech tielefnych, w lakomftwi, w zlych obchodiech, w neſprawedliwých diolech.2) w pyfle, w towa- ryftwi marnem, aby ty wlleczky zle wieczy wypultil z wuole a z vmylla a w Ikutku od nich przeltal a do ſmrti toho želel. Protož s nafylim a s tiežkym bogem muſy lidee vſtawiežnjc czelym trdezem pana boha žadati, aby gim tu mocz a doſta- teežnoſt k tomu racžil dati, totiž wieru przedkem, aby z to wiery mohli praczowati a ſwieticzyti proti tiem hrziechom" a proti zlym obycževom.4) Nebo ti obvežegowe a libolti wždy zaſe tahnu ežlowicka a draždij to ſrdeze zlec a popuzegij ge k prwniemu biehu zlemu. Protož tot by prwnje ſtranka po- kanie byla: odftupiti z wnole 5) od každe zloſti. Druha: choditi we wilech przikazaniech božtech, nebo ginak 1) nemuož mieti ožlowiek miloſti božij. lecž ſwolij ſtati w každem przikazani božimi. Ginakb) gelt pokanie mylne a zamyfllene, gimž ſe lidce nemudrzi ſwodij, na nie zpolehagicz. Toliko niektere cžaly ku pokanic ſobic vkladagicz a tu ſe nietczo w obycžegich zlych pokrotiecz, niekoliko ſe dnij poſtijcz A opiet ſe w też hrziechy zaſe nawraczugij.") Y mnij, že tiem hřichuow zbudu, vmylla ani wuole od hrziechow ne- odwratiwſfe. Tot geſt czeſta oklamanie Iftiwych knežij s lidem nemudrým. Potom die ežtenie: „A ti, kterziž ſu ?) byli potlani, byli gſu z zakonnikuo.8) Y otazali gſu") geho a rzekli glu gemu czož tehdy krztiſs, poniewadž negly Kryltus, ani Eliafs, ani prorok?“ Z te rzecži k nynievílimu bichu pohlediecze, muožem 1) ginák. 2) dělech 31 hřichnom, t) obyčegnom. 5) z wůle. “) Sic. 1532 také tak. Čísti asi navracujíc. 5) glú. 3) z Zákonikuo. 2) ſú.
52 Cžtwrta Nediele loženy od boha, když, na pulti Zidowíke przebywage, rzekl geſt: „Pokanie ežiňte, a przibližij ſe k wam [17a] kralowſtwie nebeſko.“ Proto pokanje nemnož ginak 1) gijti. gedine tak. aby nemiloſtiwy opuſtil ceſty ſwe; Jakož geſt. prziwykl ſwu wuoli mieti w rozkofli tiela, w obžeritwie, w opilstwie. w ffregijch, w miloftech tielefnych, w lakomftwi, w zlych obchodiech, w neſprawedliwých diolech.2) w pyfle, w towa- ryftwi marnem, aby ty wlleczky zle wieczy wypultil z wuole a z vmylla a w Ikutku od nich przeltal a do ſmrti toho želel. Protož s nafylim a s tiežkym bogem muſy lidee vſtawiežnjc czelym trdezem pana boha žadati, aby gim tu mocz a doſta- teežnoſt k tomu racžil dati, totiž wieru przedkem, aby z to wiery mohli praczowati a ſwieticzyti proti tiem hrziechom" a proti zlym obycževom.4) Nebo ti obvežegowe a libolti wždy zaſe tahnu ežlowicka a draždij to ſrdeze zlec a popuzegij ge k prwniemu biehu zlemu. Protož tot by prwnje ſtranka po- kanie byla: odftupiti z wnole 5) od každe zloſti. Druha: choditi we wilech przikazaniech božtech, nebo ginak 1) nemuož mieti ožlowiek miloſti božij. lecž ſwolij ſtati w každem przikazani božimi. Ginakb) gelt pokanie mylne a zamyfllene, gimž ſe lidce nemudrzi ſwodij, na nie zpolehagicz. Toliko niektere cžaly ku pokanic ſobic vkladagicz a tu ſe nietczo w obycžegich zlych pokrotiecz, niekoliko ſe dnij poſtijcz A opiet ſe w też hrziechy zaſe nawraczugij.") Y mnij, že tiem hřichuow zbudu, vmylla ani wuole od hrziechow ne- odwratiwſfe. Tot geſt czeſta oklamanie Iftiwych knežij s lidem nemudrým. Potom die ežtenie: „A ti, kterziž ſu ?) byli potlani, byli gſu z zakonnikuo.8) Y otazali gſu") geho a rzekli glu gemu czož tehdy krztiſs, poniewadž negly Kryltus, ani Eliafs, ani prorok?“ Z te rzecži k nynievílimu bichu pohlediecze, muožem 1) ginák. 2) dělech 31 hřichnom, t) obyčegnom. 5) z wůle. “) Sic. 1532 také tak. Čísti asi navracujíc. 5) glú. 3) z Zákonikuo. 2) ſú.
Strana 53
w Adwent. 58 twrdſlij bezprawie prawdie nalezti od naſſich zakonnikuow a od welikych llupuow, na nichž bludowe pewniegij ſtogij než na onech prwnich. A že oni Zakonniczy, czož geft na nich bylo, chtieli křeft Janowi sſtawiti tiem, rzkucz: „Czož tehdy krztiſs. když ty negſy Kryſtus. ani Eliaſs?“ Krztu nezapieragij, ale chtij. aby k niemu byl nicyaky weliky Eliafs. Ale maly. yako Jan. že by nemiel te moczy, ani toho hoden byl. A w te lllepiegi stogij take Antykryft, kteryž ſe geſt nad buoh powyſlil a mocz božie ſobie oſobil a tu gedno ſpa- fenie puogežuge, czož z geho moczy wychazy. Protož geft ſobie oſobil wíleczky ſkutky, w nichž by mieli lidec ſpaſenie hledati. a wifeczky rzady a ſlužebnoſti w duchowenſtwij, A vſtawil gest vrzedniky zwlaiitnij z mocy ſwe s welikymi gmeny, aby oni mieli ty ſlužebnoſti w ſwych ruku a tieželi gimi. A bez gich powolenic a moczy aby nižadny nemohl lkutkuo ſpafytedlnych ežiniti nižadnych, aež by y ſwaty a bohu mily byl. A tiem geſt wlleczka ſwoboda prawdie y ſluham božim zaſtupena w Ilužebnostech. Protož, poſlle-li koho Buoh s ſwym duchem. yakož geſi byl Jana poſlal. ti kniežij weliczij odſaudij geho na ohen. protože nenie od nich pollan a ſwieczen, a že gſu ge 17b mu oni moczy nedali. Ale ty, pane bože. wzpomen na to bezprawij, nechtiey dluho vtieſſen byti nad gich 1) pychu! Potom die eztenie: „A odpowiediel gim Jan rzka: Jat krztim v wode, ale mezy wami ſtal geſt ten, genž po mnie przigde, kteryž nad mie vežinien geſt, gehožto negſem hoden rzemenka v obuwi“, rozwazati.“ Jan. chtie doſti vežiniti otazeze gich, odpowieda o ſwem krztu, že goſt geſſtie nedo- ſtatecžny, toliko vwodie pokanie, Ale že giny ma po niem przigiti, dokonale krztie w duchu ſwatem.3) Acž gfu 4) pro to žide ani Janowa, ani Kryſtowa krztu newažili, Ale nam 1) gijch. 2) obuwij. ") ſwatym. 1) ſú.
w Adwent. 58 twrdſlij bezprawie prawdie nalezti od naſſich zakonnikuow a od welikych llupuow, na nichž bludowe pewniegij ſtogij než na onech prwnich. A že oni Zakonniczy, czož geft na nich bylo, chtieli křeft Janowi sſtawiti tiem, rzkucz: „Czož tehdy krztiſs. když ty negſy Kryſtus. ani Eliaſs?“ Krztu nezapieragij, ale chtij. aby k niemu byl nicyaky weliky Eliafs. Ale maly. yako Jan. že by nemiel te moczy, ani toho hoden byl. A w te lllepiegi stogij take Antykryft, kteryž ſe geſt nad buoh powyſlil a mocz božie ſobie oſobil a tu gedno ſpa- fenie puogežuge, czož z geho moczy wychazy. Protož geft ſobie oſobil wíleczky ſkutky, w nichž by mieli lidec ſpaſenie hledati. a wifeczky rzady a ſlužebnoſti w duchowenſtwij, A vſtawil gest vrzedniky zwlaiitnij z mocy ſwe s welikymi gmeny, aby oni mieli ty ſlužebnoſti w ſwych ruku a tieželi gimi. A bez gich powolenic a moczy aby nižadny nemohl lkutkuo ſpafytedlnych ežiniti nižadnych, aež by y ſwaty a bohu mily byl. A tiem geſt wlleczka ſwoboda prawdie y ſluham božim zaſtupena w Ilužebnostech. Protož, poſlle-li koho Buoh s ſwym duchem. yakož geſi byl Jana poſlal. ti kniežij weliczij odſaudij geho na ohen. protože nenie od nich pollan a ſwieczen, a že gſu ge 17b mu oni moczy nedali. Ale ty, pane bože. wzpomen na to bezprawij, nechtiey dluho vtieſſen byti nad gich 1) pychu! Potom die eztenie: „A odpowiediel gim Jan rzka: Jat krztim v wode, ale mezy wami ſtal geſt ten, genž po mnie przigde, kteryž nad mie vežinien geſt, gehožto negſem hoden rzemenka v obuwi“, rozwazati.“ Jan. chtie doſti vežiniti otazeze gich, odpowieda o ſwem krztu, že goſt geſſtie nedo- ſtatecžny, toliko vwodie pokanie, Ale že giny ma po niem przigiti, dokonale krztie w duchu ſwatem.3) Acž gfu 4) pro to žide ani Janowa, ani Kryſtowa krztu newažili, Ale nam 1) gijch. 2) obuwij. ") ſwatym. 1) ſú.
Strana 54
54 Cžtwrta Nediele by mohlo nietczo powiedienie Janowo platno byti, geſlto wy- znawa, že on toliko v wodie krztij, kteražto wiecz prziležie ſprawedlnoſti zewnitrzni, kteruž ežlowiek muož dielati zewnitrz ocžitie, 1) zprawuge ſe w tom przikazanim božim, czo gemu ono kde a o ežem mluwi, aby przi tom oſtal. hrziechuow tieleſnych, kradežuow, czyzoložitwa. Imilftwa y ginych nepra- woftij aby necžinil a od nich aby tielem odſtupil a proti nim boyowal. A to geft vmywanie zewnitrz, yako wodu. Ale ten, genž geft ſylnieyflij, po Janowi prziffel. mage mocz, aby wnitrz vmywal a cžiftil duchem ſwatym. zprawuge cžlowieka przi dobrych lkutczych, kterež on diela wnie, aby przi nich miel prawy vmyſl, aby ge ožinil proftie, z miloſti a pro chwalu božie, mage žadoſt. aby buoh byl zweleben ſkrze to. A aby to ežinil ne bozdieky, przipuzen gla, — yako ežlowiek lenij, geſſto bozſke wieczy s mrzkoſtij diela.2) — ani pekla toliko ſe boge, ale boha miluge a pro nieho to ožinie a ne- domniewage ſe, by z zalluženie ſweho ſpafenie doffel. ale z miloſti boži. Take w tiech llowich od Jana powiedienych zaležie wileczka ilkoda tiech židuow, že glu3) neznali toho, kto geſt m'el mocz krztiti ge w duchu ſwatem.4) A Jana gſu znali. gellto gedine v wode mocz miel krztiti. Protož y dnes wilem lidem geſt takowaž ſſkoda, že gedno ty znati mohu, kterziž ge v wodie krztij a ſprawedlnoſti widome. zamvillene na nic vwodij a w tiech gim ſpaſenie Ilibugij. Ale toho neznagij. gellto mocz ma krztiti w duchu ſwatem, a neznagij ani za- kona geho. Kterakž tehdy ſpaſeni mohu byti lkrze nieho. neznagicze geho? Wifak on die:3) „Oweze me znagij mne a hlas muoy flyllij a nalledugij mne, a ya gim dam žiwot wiecžny.“ Pohled, že tiem toliko llibuge žiwot wiecžny. Neb wſfeliky, ktož odchazy a neoſtawa w naucženij Kryſtowu, ten 1) očitij; mechanická transkripce. 3) dijla; mechan. transkripce. 3) ſú. *) ſwatým. 5) Jan 10, 27. 28.
54 Cžtwrta Nediele by mohlo nietczo powiedienie Janowo platno byti, geſlto wy- znawa, že on toliko v wodie krztij, kteražto wiecz prziležie ſprawedlnoſti zewnitrzni, kteruž ežlowiek muož dielati zewnitrz ocžitie, 1) zprawuge ſe w tom przikazanim božim, czo gemu ono kde a o ežem mluwi, aby przi tom oſtal. hrziechuow tieleſnych, kradežuow, czyzoložitwa. Imilftwa y ginych nepra- woftij aby necžinil a od nich aby tielem odſtupil a proti nim boyowal. A to geft vmywanie zewnitrz, yako wodu. Ale ten, genž geft ſylnieyflij, po Janowi prziffel. mage mocz, aby wnitrz vmywal a cžiftil duchem ſwatym. zprawuge cžlowieka przi dobrych lkutczych, kterež on diela wnie, aby przi nich miel prawy vmyſl, aby ge ožinil proftie, z miloſti a pro chwalu božie, mage žadoſt. aby buoh byl zweleben ſkrze to. A aby to ežinil ne bozdieky, przipuzen gla, — yako ežlowiek lenij, geſſto bozſke wieczy s mrzkoſtij diela.2) — ani pekla toliko ſe boge, ale boha miluge a pro nieho to ožinie a ne- domniewage ſe, by z zalluženie ſweho ſpafenie doffel. ale z miloſti boži. Take w tiech llowich od Jana powiedienych zaležie wileczka ilkoda tiech židuow, že glu3) neznali toho, kto geſt m'el mocz krztiti ge w duchu ſwatem.4) A Jana gſu znali. gellto gedine v wode mocz miel krztiti. Protož y dnes wilem lidem geſt takowaž ſſkoda, že gedno ty znati mohu, kterziž ge v wodie krztij a ſprawedlnoſti widome. zamvillene na nic vwodij a w tiech gim ſpaſenie Ilibugij. Ale toho neznagij. gellto mocz ma krztiti w duchu ſwatem, a neznagij ani za- kona geho. Kterakž tehdy ſpaſeni mohu byti lkrze nieho. neznagicze geho? Wifak on die:3) „Oweze me znagij mne a hlas muoy flyllij a nalledugij mne, a ya gim dam žiwot wiecžny.“ Pohled, že tiem toliko llibuge žiwot wiecžny. Neb wſfeliky, ktož odchazy a neoſtawa w naucženij Kryſtowu, ten 1) očitij; mechanická transkripce. 3) dijla; mechan. transkripce. 3) ſú. *) ſwatým. 5) Jan 10, 27. 28.
Strana 55
w Adwent. 55 boha nema, aniž geho na wieky mijti bude. Protož nepodobňe ſe krztij a ſpaſenie hleda ten we gmeno kryſtowo, ktož geho nezna, krzižuge gey a newierzij gemu yakožto cžlowiek ne- wiedomy kryſta. Narodie ſe przigima krzeſt v wodie od tiech, gelſto take kryſta newiedij, yako gſu kniežij ſwatokupcy, kaczyrzi naywietežij, geſito prodawagij a zrazugi kriſta za penieze. A tež otecz. matie y kmotrowe neznagi kriſta a ne- wieri ge“ a nepoſluchagi geho, ſwiet milugi a neprawolti plni fu. A křtieny, ten dorolta, na tež ceſty wſtupi yako otecz ge“ a bude ruhacž kryſtuo wiece než[18a]li pohan. Protož. fucze neprzitele kryftowi. marne ſwu naďegi kladu we křtu wodnim nebo w ginych ſprawedlnoſtech lidmi wymvillenych, Ponewadž z wiery žiwe, s milowanim ſpogene, ſpaſeni w kryſtu zuoſtawa tiem, gelſto kryſta znagij a gemu wierzij. Gelitie gim Jan przidawa ku prwni rzecži, powyſluge przed nimi 1) kryſta, a die: „Mezy wami ſtal geſt ten, genž po mnie przigde.2) lkutek dokonaly mage. krztie w duchu ſwatem, kteryž nad mie vežinien geſt.“ Protož Jan, fwu maloft z pokory przed nim wyznawage, die: „Gehož va negſem hoden, abych rozwazal rzemen obuwi geho.“ Obutie kryftowo A rozwazanie Janowo mož3) tento rozum mieti, Zie pan kryftus podle bozltwie byl geft newiedom a cžlowiecženftwim obut. Protož Jan wyznawa. že nenie hoden toho ſpogenie bozſtwie s ežlowiecženſtwim rozwazati, rozumem toho doſahuge a ginym to wyprawowati chtie, gellto geft wiecz to ſkryta od ſmyſlu wílech lidij. Y dopowida ežtenie: „A ty wieczy ſtaly glu4) ſe w Betany za Jordanem. kdežto byl Jan krztie.“ Genž geſt Betany duom pofluffenftwie. tež w eželedi. kteraž pollucha boha. y. dnes wlleczko ſe to diege, czož Ožtenie vežij. h před nijmi. 3) přýgde. 3) muož. 5) fú. V části následující do- kladů jsú-šú atd. a ó-uo-ů již neuvádím.
w Adwent. 55 boha nema, aniž geho na wieky mijti bude. Protož nepodobňe ſe krztij a ſpaſenie hleda ten we gmeno kryſtowo, ktož geho nezna, krzižuge gey a newierzij gemu yakožto cžlowiek ne- wiedomy kryſta. Narodie ſe przigima krzeſt v wodie od tiech, gelſto take kryſta newiedij, yako gſu kniežij ſwatokupcy, kaczyrzi naywietežij, geſito prodawagij a zrazugi kriſta za penieze. A tež otecz. matie y kmotrowe neznagi kriſta a ne- wieri ge“ a nepoſluchagi geho, ſwiet milugi a neprawolti plni fu. A křtieny, ten dorolta, na tež ceſty wſtupi yako otecz ge“ a bude ruhacž kryſtuo wiece než[18a]li pohan. Protož. fucze neprzitele kryftowi. marne ſwu naďegi kladu we křtu wodnim nebo w ginych ſprawedlnoſtech lidmi wymvillenych, Ponewadž z wiery žiwe, s milowanim ſpogene, ſpaſeni w kryſtu zuoſtawa tiem, gelſto kryſta znagij a gemu wierzij. Gelitie gim Jan przidawa ku prwni rzecži, powyſluge przed nimi 1) kryſta, a die: „Mezy wami ſtal geſt ten, genž po mnie przigde.2) lkutek dokonaly mage. krztie w duchu ſwatem, kteryž nad mie vežinien geſt.“ Protož Jan, fwu maloft z pokory przed nim wyznawage, die: „Gehož va negſem hoden, abych rozwazal rzemen obuwi geho.“ Obutie kryftowo A rozwazanie Janowo mož3) tento rozum mieti, Zie pan kryftus podle bozltwie byl geft newiedom a cžlowiecženftwim obut. Protož Jan wyznawa. že nenie hoden toho ſpogenie bozſtwie s ežlowiecženſtwim rozwazati, rozumem toho doſahuge a ginym to wyprawowati chtie, gellto geft wiecz to ſkryta od ſmyſlu wílech lidij. Y dopowida ežtenie: „A ty wieczy ſtaly glu4) ſe w Betany za Jordanem. kdežto byl Jan krztie.“ Genž geſt Betany duom pofluffenftwie. tež w eželedi. kteraž pollucha boha. y. dnes wlleczko ſe to diege, czož Ožtenie vežij. h před nijmi. 3) přýgde. 3) muož. 5) fú. V části následující do- kladů jsú-šú atd. a ó-uo-ů již neuvádím.
Strana 56
56 Na den Na den Narozenie božiho. Rzecž welmi vtieſfena na flowa pro- roczka 1) nijže položena. Vto rzecž bude o narozenie ſpaſytele naſſeho. pana gezukryfta, pokudž vmiem a mohu mluwiti o nem s kratku doſtatecžnoſtij. A potom take bude y na ežtenie wyklad po- ložen, kteréž ſe ežte na ten den ſlawny. Ale k mluweni o hodu narozenie ſpaſytele nalſeho prziſluſſegij ſlowa proročzka. yakož ſe zpiewagi na ten hod, kdež prorok die:2) „Dietiatko narodilo ſe geſt nam, a ſyn dan geſt nam.“ Ta flowa božij przilluſſegij k nadiegi a radoſti wiernych lidij, genž w prawdie pamatugi a ſlawij hod narozenie kryſtowa: Nebo ti ſami mohu mluwiti tato llowa w prawdie: „Dietiatko narodilo ſe geft nam,“ miloſtiwe, gellto ſe lmiewati neumi, aby winnij a hniewu hodnij vtieſlili ſe nad tiem dietiatkem, w nienžto odneſen geft hniew božij od nich, aby gim miloft božij dana byla a hotowa k nalezeni byla. Protož přidawa pan rzka: „A fyn dan geft nam." to geft: fyn panny a ſyn božij gedno- rozeny z wiecžne laſky otczowy poſlan a dan geft nam k vtie- ſleni a k ſpaſeni, abychom ſkrze nieho žiwot wieežny mieli. Protož k dokonale nadiegi dan geſt nam ſyn božij godno- rozeny, mage mocz ſpaſenie vežiniti vplnie a dokonale a smirziti nas s bohem w krwi ſwe a vmyti nas od ſwiedomie zleho, abychom mohli hodnic bohu llužiti, fucze ſprawedliwi od hrziechuow ikrze nieho. Protož. magicze giž ſvna božieho ſobie k vžitku daneho. k obnoweni, k oſprawedlnieni a k wiecžnemu oſlaweni. chodmež w nowotie žiwota. Nebo. poniewadž mame ſlawiti hod narozenic kryftowa, noweho cžlowieka, muſyme k niemu podobni byti nowym a cztnoſtnym žiwotem. Nebo yako tma nocžni ne 18b)množ chwaliti ſwietla dennieho, protože geſt ge" odporna wiec a od neho wzdalena. Takež hrzieffniczy w ſtarem žiwotie poflkwrnienem nemohut 1) prorocíká. 2) Izai. 9, 6.
56 Na den Na den Narozenie božiho. Rzecž welmi vtieſfena na flowa pro- roczka 1) nijže položena. Vto rzecž bude o narozenie ſpaſytele naſſeho. pana gezukryfta, pokudž vmiem a mohu mluwiti o nem s kratku doſtatecžnoſtij. A potom take bude y na ežtenie wyklad po- ložen, kteréž ſe ežte na ten den ſlawny. Ale k mluweni o hodu narozenie ſpaſytele nalſeho prziſluſſegij ſlowa proročzka. yakož ſe zpiewagi na ten hod, kdež prorok die:2) „Dietiatko narodilo ſe geſt nam, a ſyn dan geſt nam.“ Ta flowa božij przilluſſegij k nadiegi a radoſti wiernych lidij, genž w prawdie pamatugi a ſlawij hod narozenie kryſtowa: Nebo ti ſami mohu mluwiti tato llowa w prawdie: „Dietiatko narodilo ſe geft nam,“ miloſtiwe, gellto ſe lmiewati neumi, aby winnij a hniewu hodnij vtieſlili ſe nad tiem dietiatkem, w nienžto odneſen geft hniew božij od nich, aby gim miloft božij dana byla a hotowa k nalezeni byla. Protož přidawa pan rzka: „A fyn dan geft nam." to geft: fyn panny a ſyn božij gedno- rozeny z wiecžne laſky otczowy poſlan a dan geft nam k vtie- ſleni a k ſpaſeni, abychom ſkrze nieho žiwot wieežny mieli. Protož k dokonale nadiegi dan geſt nam ſyn božij godno- rozeny, mage mocz ſpaſenie vežiniti vplnie a dokonale a smirziti nas s bohem w krwi ſwe a vmyti nas od ſwiedomie zleho, abychom mohli hodnic bohu llužiti, fucze ſprawedliwi od hrziechuow ikrze nieho. Protož. magicze giž ſvna božieho ſobie k vžitku daneho. k obnoweni, k oſprawedlnieni a k wiecžnemu oſlaweni. chodmež w nowotie žiwota. Nebo. poniewadž mame ſlawiti hod narozenic kryftowa, noweho cžlowieka, muſyme k niemu podobni byti nowym a cztnoſtnym žiwotem. Nebo yako tma nocžni ne 18b)množ chwaliti ſwietla dennieho, protože geſt ge" odporna wiec a od neho wzdalena. Takež hrzieffniczy w ſtarem žiwotie poflkwrnienem nemohut 1) prorocíká. 2) Izai. 9, 6.
Strana 57
Božieho Narozenie. 57 ſlawiti narozenie kryſtowa; Nebo kryſtus nowy ežlowiek geſt. z boha narozeny. ale oni ſkrze zloſt hrziechuow rodij ſe z diabla v wetchy žiwot ohyzdny. Protož, acž ſe zda zewnitrz. ze weliku flawu cžinij kryftu, pamatugicze ſkrze tieleſne a ſlepe obvežege den narozenie geho. Wffak, když, hrziechy ſmrtedlnymi a tiežkymi obwazani glucze, w ſlepotie ſtogij. neſwietij ani flawij narozenie kryftowa, ale ſwe narozenie. gimž ſe z diabla rodij. A kryſtowu narozeni, genž geft nowe, ruhagij ſe. Nebo czo cžinie kniežij ſwatokupczy, lakomi a ſmilni. na den narozenie kryftowa trzi míle ſlužicze a gine Hlawnoſti w chramich gednagicze? Wllak to, aby lid lupili tiemi dluhymi milemi, mieſeze a tobolky aby gim wyprazdnili a ſobie aby hromadu peniez ſhrnuli a potom na ne hodowali a pili dobra wina A tak w hoynoſti rozkoflij tieleſnych žiwot ohyzdny aby rozmnožili. Czož ti tehdy gineho ſwietij než lakomftwie a ſwatokupecztwie1) ſwa, layna a ſmilſtwie, tau pamietij narozenie kryftowa v ginych hoduow geho? A tež y hodowe ſwatych rozmnoženij potluhugit gich lakomftwie a obžerstwie v ginym rozkoffem. Take y giny lid plny hrziechuo?) a ſlepotu obtieženy, genž nema ducha ani ſrdcze w ſobie, tielefne obycžege a mrtwe toliko plni na den narozenie Kryſtowa. Cžary, kuzla a powiery gedna na ten hod a myllij, czo na ktere mili ma offiery položiti. czo kterym kolednikom dati. kterak wſleczky pokoge y chlewy zkaditi, rozkofli ſlawne ſobie priprawiti, w rucha cžiſta a draha ſe obleczy a ſwietu ſe w nich pocztiwie vkazowati. Protož tiemi wſſemi wieczmi geft ſwe zwlaftnie narozenie poflkwrniene ſwietiti a ſlawiti a narozenie kriſtowo ſwate tupiti a gemu ſe ruhati A pod gmenem narozenie kryftowa diablom ſe klanieti. Protož ta- kowym neproſpiegij ta ſlowa, kteraž ſe zpiewagij: „Dietiatko narodilo ſe nam, a3) ſyn dan geſt nam.“ Nebo takowij ne- mohu mieti ſyna boži" k ſwemu dobremu, aniž mor ſwietiti 1) ſwatokupecítwij. 2) hřichuow. 1) scházi.
Božieho Narozenie. 57 ſlawiti narozenie kryſtowa; Nebo kryſtus nowy ežlowiek geſt. z boha narozeny. ale oni ſkrze zloſt hrziechuow rodij ſe z diabla v wetchy žiwot ohyzdny. Protož, acž ſe zda zewnitrz. ze weliku flawu cžinij kryftu, pamatugicze ſkrze tieleſne a ſlepe obvežege den narozenie geho. Wffak, když, hrziechy ſmrtedlnymi a tiežkymi obwazani glucze, w ſlepotie ſtogij. neſwietij ani flawij narozenie kryftowa, ale ſwe narozenie. gimž ſe z diabla rodij. A kryſtowu narozeni, genž geft nowe, ruhagij ſe. Nebo czo cžinie kniežij ſwatokupczy, lakomi a ſmilni. na den narozenie kryftowa trzi míle ſlužicze a gine Hlawnoſti w chramich gednagicze? Wllak to, aby lid lupili tiemi dluhymi milemi, mieſeze a tobolky aby gim wyprazdnili a ſobie aby hromadu peniez ſhrnuli a potom na ne hodowali a pili dobra wina A tak w hoynoſti rozkoflij tieleſnych žiwot ohyzdny aby rozmnožili. Czož ti tehdy gineho ſwietij než lakomftwie a ſwatokupecztwie1) ſwa, layna a ſmilſtwie, tau pamietij narozenie kryftowa v ginych hoduow geho? A tež y hodowe ſwatych rozmnoženij potluhugit gich lakomftwie a obžerstwie v ginym rozkoffem. Take y giny lid plny hrziechuo?) a ſlepotu obtieženy, genž nema ducha ani ſrdcze w ſobie, tielefne obycžege a mrtwe toliko plni na den narozenie Kryſtowa. Cžary, kuzla a powiery gedna na ten hod a myllij, czo na ktere mili ma offiery položiti. czo kterym kolednikom dati. kterak wſleczky pokoge y chlewy zkaditi, rozkofli ſlawne ſobie priprawiti, w rucha cžiſta a draha ſe obleczy a ſwietu ſe w nich pocztiwie vkazowati. Protož tiemi wſſemi wieczmi geft ſwe zwlaftnie narozenie poflkwrniene ſwietiti a ſlawiti a narozenie kriſtowo ſwate tupiti a gemu ſe ruhati A pod gmenem narozenie kryftowa diablom ſe klanieti. Protož ta- kowym neproſpiegij ta ſlowa, kteraž ſe zpiewagij: „Dietiatko narodilo ſe nam, a3) ſyn dan geſt nam.“ Nebo takowij ne- mohu mieti ſyna boži" k ſwemu dobremu, aniž mor ſwietiti 1) ſwatokupecítwij. 2) hřichuow. 1) scházi.
Strana 58
58 Na den hodu narozenie geho ſwateho, dokawadž narozenie fwe z hrziechu a z diabla 1) welebij a cztij. Nebo czo geſt pocztiwoft kryſtu od tiech krzeſtianuo.2) kterziž, ffalelfnie3) twarnoft wiery geho na ſe berucze. hrziechy ſwymi tiežkymi vſta- wiežnie gey krzižugi a prawďe y pokorze geho ſe poſmiewagi? Wilak gich poctiwoft a klaňenij 4) před kryſtem geſt takowež wažnoſti yako oniech rytieřuow. 5) gellto ſu před nim klekali a wſtanucz policžky gey bili a na twarz gemu plwali rzkucze:“ „Prorokuy nam, kryſte, kto geſt. genž tie tepe?“ Z tiech rzecžij muož byti znamo wilem, že narozenie kryſta noweho. duchem ſwatym pocžateho, z panny narozeneho, nemuož ni- žadny hodnie ſwietiti, w žiwotie ftarem, ſmrtedlnymi hrziechy pollkwrnienem przebywage. Protož pocztiwu wieczij a ſwatu muſy ctijti wiecz pocztiwu a ſwatu. Nowy ežlowiek. genž ſe z boha rodij, ten mož [19a] llawiti a ſwietiti nowe narozenie kryſtowo. Nebt o tiech cźtenie die:7) „Kterziž koli przivali glu geho, totiž rozumnu a žiwu wieru, dal geft gim mocz. aby byli ſynowe božij, kterziž ne z tiela ani ze krwe rodij ſe, ale z boha.“ Protož. przivawile lkrze kryſta gežille nowe rozenie z boha, ctij a ſlawij gezukryſta a narozenie gelio nowe, w nowotie žiwota chodiecze a ſprawedlnoſt podobnu gemu na ſwem tiele noſycze: teež cžiſtotu. zdrželiwoft. ſkrownoſt, pokoru, tichoft, tapieliwoft, pohanienij mnoha od ſwieta y gine wieczy, kterež k newinnoſti žiwota kryltowa przillulfegij, ty wilecky magi na ſe brati. A tak, magijcze nowotu žiwota Kryftowa na ſwem tiele, vſtawiežnie na kaźdy den ſlawij a cztij ſebu a w ſobie narozenie kryftowo. Neb gednu w rok kolacži a czaltami welikymi, ani ſwieceninami mnohymi žadny geho neucztij. Ale wiernij na den narozenie Kryſtowa. gehož pamatka w rok przichazy. zaneprazniugi ſe wieczmi duchownimi, modlitbami hodnymi w duchu a w prawdie, 1) z diábla, jinde dábl-. 2) krzeſtianuow. 3) ffalefnij. Mechan. transkr. f) klanenij. 5) rytijřuo. “) Mat. 26, 68. 7) Jan 1, 12. 13.
58 Na den hodu narozenie geho ſwateho, dokawadž narozenie fwe z hrziechu a z diabla 1) welebij a cztij. Nebo czo geſt pocztiwoft kryſtu od tiech krzeſtianuo.2) kterziž, ffalelfnie3) twarnoft wiery geho na ſe berucze. hrziechy ſwymi tiežkymi vſta- wiežnie gey krzižugi a prawďe y pokorze geho ſe poſmiewagi? Wilak gich poctiwoft a klaňenij 4) před kryſtem geſt takowež wažnoſti yako oniech rytieřuow. 5) gellto ſu před nim klekali a wſtanucz policžky gey bili a na twarz gemu plwali rzkucze:“ „Prorokuy nam, kryſte, kto geſt. genž tie tepe?“ Z tiech rzecžij muož byti znamo wilem, že narozenie kryſta noweho. duchem ſwatym pocžateho, z panny narozeneho, nemuož ni- žadny hodnie ſwietiti, w žiwotie ftarem, ſmrtedlnymi hrziechy pollkwrnienem przebywage. Protož pocztiwu wieczij a ſwatu muſy ctijti wiecz pocztiwu a ſwatu. Nowy ežlowiek. genž ſe z boha rodij, ten mož [19a] llawiti a ſwietiti nowe narozenie kryſtowo. Nebt o tiech cźtenie die:7) „Kterziž koli przivali glu geho, totiž rozumnu a žiwu wieru, dal geft gim mocz. aby byli ſynowe božij, kterziž ne z tiela ani ze krwe rodij ſe, ale z boha.“ Protož. przivawile lkrze kryſta gežille nowe rozenie z boha, ctij a ſlawij gezukryſta a narozenie gelio nowe, w nowotie žiwota chodiecze a ſprawedlnoſt podobnu gemu na ſwem tiele noſycze: teež cžiſtotu. zdrželiwoft. ſkrownoſt, pokoru, tichoft, tapieliwoft, pohanienij mnoha od ſwieta y gine wieczy, kterež k newinnoſti žiwota kryltowa przillulfegij, ty wilecky magi na ſe brati. A tak, magijcze nowotu žiwota Kryftowa na ſwem tiele, vſtawiežnie na kaźdy den ſlawij a cztij ſebu a w ſobie narozenie kryftowo. Neb gednu w rok kolacži a czaltami welikymi, ani ſwieceninami mnohymi žadny geho neucztij. Ale wiernij na den narozenie Kryſtowa. gehož pamatka w rok przichazy. zaneprazniugi ſe wieczmi duchownimi, modlitbami hodnymi w duchu a w prawdie, 1) z diábla, jinde dábl-. 2) krzeſtianuow. 3) ffalefnij. Mechan. transkr. f) klanenij. 5) rytijřuo. “) Mat. 26, 68. 7) Jan 1, 12. 13.
Strana 59
Božieho Narozenie. 39 w Ilowu božim, w pamatowani welikeho dobrodienij 1) bozſkeho w tom, že geſt buoh otecz poſlal nam ſyna ſweho gednoroze- neho, ſpaſytele nalleho, abychom ſkrze nieho žiwi byli. A že ſyn božij, wtieliw fe w žiwot panny Marye duchem ſwatym. narodil ſe geſt z nij iako ten den. a to w chudobie. Y diekugij a chwalu gemu wzdawagij z lalky geho neſmierne, nedomniene a k diwu podobne. Zie geſt buoh racžil pro nas byti cžlo- wiekem chudym, robotnym a boleſtnym, aby nas lkrze ežlo- wiecženſtwi ſwe wyſwobodil z moczy diabelſke, 2) pod niž ſme- leželi. zawazani fucze k wiecžnemu zatraczenic. Neb proto geſt buoh racžil lidij vežaſten byti, aby oni mohli vežaltni byti boha. A proto racžil byti cžlowiekem, aby lidi vežinil bohy, ne przirozenim, ale vežaltenſtwim. A takowym pamato- wanim ſluſlij ſe zaneprazniti na den narozenie ſpaſytele naſſeho, czož kto naywiecze muože a vmij. A w tomt zaleži zewnitrznij a poſwatne ſwieczenie narozenie Kryſtowa, genž geſt w prawdie y duchownie. 3) Ožtenie toto Swate Pijffe Swaty Lukafs w Druhe Kapitole. Y Stalo fe geſt w tiech dnech, Wyſllo geſt wyreženie od ciefarze Auguſta, aby po- pfan byl wefſkeren ſwiet, — to popfanie nay- prwnie ſtalo ſe geſt od wladarze Syrſkeho cyryna. Y rfli ſu wſficzkni, aby ſe přiznali, každy do ſweho meſta. Wltupil gert také y Jozeff od Galilee4) z miefta Nazareta do židowftwa, do meſta Dawidowa, genž flowe Betlem. protože byl z domu a z cželedi Dawi- dowy, aby ſe prziznal s Marygi, oddanu ſobie manželku, tichotnu. Y ſtalo ſe geſt. když gſu tu by[19b]li, naplnili gfu ſe dnowe, aby poro- - 1) dobrodinij. 2) dibelſke. 3) duchowně. *) od Gialilé.
Božieho Narozenie. 39 w Ilowu božim, w pamatowani welikeho dobrodienij 1) bozſkeho w tom, že geſt buoh otecz poſlal nam ſyna ſweho gednoroze- neho, ſpaſytele nalleho, abychom ſkrze nieho žiwi byli. A že ſyn božij, wtieliw fe w žiwot panny Marye duchem ſwatym. narodil ſe geſt z nij iako ten den. a to w chudobie. Y diekugij a chwalu gemu wzdawagij z lalky geho neſmierne, nedomniene a k diwu podobne. Zie geſt buoh racžil pro nas byti cžlo- wiekem chudym, robotnym a boleſtnym, aby nas lkrze ežlo- wiecženſtwi ſwe wyſwobodil z moczy diabelſke, 2) pod niž ſme- leželi. zawazani fucze k wiecžnemu zatraczenic. Neb proto geſt buoh racžil lidij vežaſten byti, aby oni mohli vežaltni byti boha. A proto racžil byti cžlowiekem, aby lidi vežinil bohy, ne przirozenim, ale vežaltenſtwim. A takowym pamato- wanim ſluſlij ſe zaneprazniti na den narozenie ſpaſytele naſſeho, czož kto naywiecze muože a vmij. A w tomt zaleži zewnitrznij a poſwatne ſwieczenie narozenie Kryſtowa, genž geſt w prawdie y duchownie. 3) Ožtenie toto Swate Pijffe Swaty Lukafs w Druhe Kapitole. Y Stalo fe geſt w tiech dnech, Wyſllo geſt wyreženie od ciefarze Auguſta, aby po- pfan byl wefſkeren ſwiet, — to popfanie nay- prwnie ſtalo ſe geſt od wladarze Syrſkeho cyryna. Y rfli ſu wſficzkni, aby ſe přiznali, každy do ſweho meſta. Wltupil gert také y Jozeff od Galilee4) z miefta Nazareta do židowftwa, do meſta Dawidowa, genž flowe Betlem. protože byl z domu a z cželedi Dawi- dowy, aby ſe prziznal s Marygi, oddanu ſobie manželku, tichotnu. Y ſtalo ſe geſt. když gſu tu by[19b]li, naplnili gfu ſe dnowe, aby poro- - 1) dobrodinij. 2) dibelſke. 3) duchowně. *) od Gialilé.
Strana 60
60 Na den dila. Y porodila geſt ſyna ſweho gednoroze- neho a plenkami geho obinula a položila w geſlech, neb mu nebylo mijſta w hoſpodie. A paſtyrzi byli w kraginie te ponoczugicze a oſtrziehagicze bdienie nocžnicho nad ſwym ftadem. A ay. Angel panie poſtawil ſe podle nich, a yaſnoſt božij obklicžila ge. Y bali gfu ſe bazni weliku. Y rzekl gim Angel: Neboytež fe. neb. ay, zwieftugi wam radort weliku, kteraž bude wffemu lidu; neb narodil fe geft nam dnes fpafytel. genž geſt kryftus pan, w meftie Dawidowic. A toto wam znamenie: Naleznete nemluwniatko plenkami obinute a položene w gellech. A hned s Angelem ſtalo geſt mnozſtwie rytierzſtwa nebeſkeho za- ftupu, chwalecze boha a rzkucze: Slawa na wyfoſtech bohu, a na zemi pokoy lidem dobre wuole. Vto Ewangeliſta vkazuge nayprwe znamenitu wierz zemíku, aby po nij vkazal znameniticyllij nebelku. Neb vka- zuge, že Ciefař weliky, genž panowal wifemu ſwietu. przikazal geft z moczy ſwe, aby byl poplan ten ſwiet, aby wiediel. kterak welike geſt ežijflo lidij na wilem ſwietie. A když geſt bylo tak pokoyne panowanie gedne moczy na wifem ſwietie. Tu yhned ežtenie vkazuge wyzilij a znamenitieyilij wiecz ne- beſku: že ſe geſt w tu chwieli narodil ſpaſytel ſwieta. Ikrze niehož ſwiet vežinien geft. A przitfel geft žaduczij wifech lidij, a poſlan geſt ten, kteryž miel poſlan byti podle llibuow božiech, aby vpokogil w prawdie ſwiet a kralowstwie nad nim obdržel 1) a panowal nad dobrymi v nad zlymi, dobrym *) obdržal.
60 Na den dila. Y porodila geſt ſyna ſweho gednoroze- neho a plenkami geho obinula a položila w geſlech, neb mu nebylo mijſta w hoſpodie. A paſtyrzi byli w kraginie te ponoczugicze a oſtrziehagicze bdienie nocžnicho nad ſwym ftadem. A ay. Angel panie poſtawil ſe podle nich, a yaſnoſt božij obklicžila ge. Y bali gfu ſe bazni weliku. Y rzekl gim Angel: Neboytež fe. neb. ay, zwieftugi wam radort weliku, kteraž bude wffemu lidu; neb narodil fe geft nam dnes fpafytel. genž geſt kryftus pan, w meftie Dawidowic. A toto wam znamenie: Naleznete nemluwniatko plenkami obinute a položene w gellech. A hned s Angelem ſtalo geſt mnozſtwie rytierzſtwa nebeſkeho za- ftupu, chwalecze boha a rzkucze: Slawa na wyfoſtech bohu, a na zemi pokoy lidem dobre wuole. Vto Ewangeliſta vkazuge nayprwe znamenitu wierz zemíku, aby po nij vkazal znameniticyllij nebelku. Neb vka- zuge, že Ciefař weliky, genž panowal wifemu ſwietu. przikazal geft z moczy ſwe, aby byl poplan ten ſwiet, aby wiediel. kterak welike geſt ežijflo lidij na wilem ſwietie. A když geſt bylo tak pokoyne panowanie gedne moczy na wifem ſwietie. Tu yhned ežtenie vkazuge wyzilij a znamenitieyilij wiecz ne- beſku: že ſe geſt w tu chwieli narodil ſpaſytel ſwieta. Ikrze niehož ſwiet vežinien geft. A przitfel geft žaduczij wifech lidij, a poſlan geſt ten, kteryž miel poſlan byti podle llibuow božiech, aby vpokogil w prawdie ſwiet a kralowstwie nad nim obdržel 1) a panowal nad dobrymi v nad zlymi, dobrym *) obdržal.
Strana 61
Božicho Narozenie. 61 aby w prawdie pokoy priwedl, s bohem ge ſmirze. A mnohem prawiegij wij Kryftus, pan a kral nebelky y wſſeho ſwieta. pocžet wſlech lidij nežli tento Ciefarz. kazaw go popſati: Nebo w niem napſani gſu wſliczkni vako w žiwych knihach. netoliko žiwij, ale take y mrtwij, czož gich bylo od pocžatku ſwieta a bude až do lkonanie. Neb wiliczkni glu zecžteni v řeho, v gich myíllenie y flowa v lkutkowe, A před geho ſaudem ſtanu wiliczkni a wydadij pocžet ze zlych ſkutkuow y z dobrých. Potom die ežtenie: „Y ſlli gſu wſliczkni, aby ſe przi- znali, každy do ſweho mieſta. Wſtupil geft take y Jozeff od Galileo 'i z mieſta Nazaretu do židowſtwa, m'eſta Dawidowa, gellto flowe Betleem, protože byl z domu a z eželedi Dawi- dowy, aby ſe prziznal s Marygi, oddanu ſobie manželku, tiehotnu." Ale že geſt to znamenite, že k tomu poſluſſenſtwie Cieſarzowu Ili ſu wſliczkni, y Jozeff take s matku Gežiſlowu. To muož rozumnie wzato byti k vžitku, že y ſwatym lidem tluflij poddanu byti moczem wyzílim, ale opatrnie, totižto w ticch wieczech, kterež by przikazowali, geflto by nebyly proti pa bohu. To gelt poddanu byti s platy, s diely2) praczowitymi, gellto ge chtij mieti pani od poddanych. Rzekl ſem, že magij poddani byti lide wíliczkni moczem wyzílim 3) w ticch wieczech. [20a] ktere by nebyly proti bohu, — Jakož gſu vežinili tomuto Ciefarzi. Ale wilak ſe geſt wždy nalezalo. že gfu lidce poddani byli a poſlufni panuow ſwietſkych y w tiech wiecech, kterež gſu proti bohu. Jakož fu vežinili wſliczkni krom trzij mladenczuo Nabochodonozorowi, krali Babilonſkemu, že ſe klaňeli 4) ſoſſe zlatte k geho rozkazani. A tcežt vežinij v nynie lid lehky a prazdny bez wiery, žet przikazanie kralowlka nebo panſka wiecze wažiti budu nežli przikazanie bozíka. A ted toho duowod we ežtenie, že glu wſliczkni na ſwietie ſili ku przikazani Cieſarzowu, každy do 1) do Galilé. 2) s dijly. 3) wyžílym. ) kláněli.
Božicho Narozenie. 61 aby w prawdie pokoy priwedl, s bohem ge ſmirze. A mnohem prawiegij wij Kryftus, pan a kral nebelky y wſſeho ſwieta. pocžet wſlech lidij nežli tento Ciefarz. kazaw go popſati: Nebo w niem napſani gſu wſliczkni vako w žiwych knihach. netoliko žiwij, ale take y mrtwij, czož gich bylo od pocžatku ſwieta a bude až do lkonanie. Neb wiliczkni glu zecžteni v řeho, v gich myíllenie y flowa v lkutkowe, A před geho ſaudem ſtanu wiliczkni a wydadij pocžet ze zlych ſkutkuow y z dobrých. Potom die ežtenie: „Y ſlli gſu wſliczkni, aby ſe przi- znali, každy do ſweho mieſta. Wſtupil geft take y Jozeff od Galileo 'i z mieſta Nazaretu do židowſtwa, m'eſta Dawidowa, gellto flowe Betleem, protože byl z domu a z eželedi Dawi- dowy, aby ſe prziznal s Marygi, oddanu ſobie manželku, tiehotnu." Ale že geſt to znamenite, že k tomu poſluſſenſtwie Cieſarzowu Ili ſu wſliczkni, y Jozeff take s matku Gežiſlowu. To muož rozumnie wzato byti k vžitku, že y ſwatym lidem tluflij poddanu byti moczem wyzílim, ale opatrnie, totižto w ticch wieczech, kterež by przikazowali, geflto by nebyly proti pa bohu. To gelt poddanu byti s platy, s diely2) praczowitymi, gellto ge chtij mieti pani od poddanych. Rzekl ſem, že magij poddani byti lide wíliczkni moczem wyzílim 3) w ticch wieczech. [20a] ktere by nebyly proti bohu, — Jakož gſu vežinili tomuto Ciefarzi. Ale wilak ſe geſt wždy nalezalo. že gfu lidce poddani byli a poſlufni panuow ſwietſkych y w tiech wiecech, kterež gſu proti bohu. Jakož fu vežinili wſliczkni krom trzij mladenczuo Nabochodonozorowi, krali Babilonſkemu, že ſe klaňeli 4) ſoſſe zlatte k geho rozkazani. A tcežt vežinij v nynie lid lehky a prazdny bez wiery, žet przikazanie kralowlka nebo panſka wiecze wažiti budu nežli przikazanie bozíka. A ted toho duowod we ežtenie, že glu wſliczkni na ſwietie ſili ku przikazani Cieſarzowu, každy do 1) do Galilé. 2) s dijly. 3) wyžílym. ) kláněli.
Strana 62
62 Na den ſweho mieſta. Ale, když geſt hlas przikazanie božiho wyſfel. aby pokanie ežinili wiliczkni po wilem ſwietie, nikdy ſe gelt toho neſtalo. Protož. znagicze mocz weliku tiech lidij wyſokych w ſwietie, przielifs ſe gich bogij a trzafu 1) ſe przed nimi. a wiliczkni pocztiwoſt bozíku na nie wznalfegi klanienim, pa- danim v klekanim y wſſeliku llužbu a poſluffenſtwim nad buoh. Ale krzeftianuow wiernych y doktoruo ") tento geft. rozum: Przikaže-li pan to, czož geſt proti pijímu ſwatemu, nenie w tom a nema byti ſluha poddan panu. Protož. gelt-li dobre to, czož Cieſarz przikazuge, plu rad wuoli geho; Pakli geſt zle. odpowiez rzka: „muſym wiecze boha poſluchati než lidij." Ale hubeny a pobiehly toho nenaplni; neb geſt gemu wažňegili cžlowiek hrzieffny nežli buoh. ſtworzitel geho. A že Jozeff s pannu Marygi fili ſu ku prziznani do Betlema k przikazani Ciefarzowu; w tom nam ežtenie gich pokoru a poſluffenſtwie na przieklad oznamuge, že oni, gſucze ſwietij a dokonali. byli ſu poddani pohanu, przed bohem zawrženemu. Neb, poniewadž ſu ſe naywiece pro ſwu pokoru libili bohu. chtieli ſu wſludy tu pokoru vkazati, netoliko k bohu. ale y k lidem zlym, aež wſak ne we zlem. Ginak panna Marya nemohla by byla podobnie rzieczy, že geſt buoh wzezrzel na gegij pokoru, pro niž gij welike wieczy vežinil; wiecze na niem dobyla pokoru nežli cžiſtotu. Neb cžiſtota welike llawy geſt, s pokoru spogena, ale sama ežiſtota na pylſnem ožlowieku takowa geſt, že na ni buoh newzezrzij: Neb, by to mohlo byti, že by ežlowiek pyſlny doſahlj Angelſkeho žiwota. nellibi ſe bohu. A 3) toho gelt duowod na Angelu, kteryž pro pychu dablem vežinien geſt a w nebi nemohl zuoſtati. A protož. hlediecze na przieklad pokory tiechto ſwatych lidij, na než buoh wzezrzel pro gich pokoru, newijm kterym duchem a kteru przicžinu nynie niekterzij prziſtupugij k bohu a nacž ſwe vſyle nakladagij mnoho let, naduwſſe ſe zrzeym'e przi 1) třefu. 2) doktoruow. 3) Sch.
62 Na den ſweho mieſta. Ale, když geſt hlas przikazanie božiho wyſfel. aby pokanie ežinili wiliczkni po wilem ſwietie, nikdy ſe gelt toho neſtalo. Protož. znagicze mocz weliku tiech lidij wyſokych w ſwietie, przielifs ſe gich bogij a trzafu 1) ſe przed nimi. a wiliczkni pocztiwoſt bozíku na nie wznalfegi klanienim, pa- danim v klekanim y wſſeliku llužbu a poſluffenſtwim nad buoh. Ale krzeftianuow wiernych y doktoruo ") tento geft. rozum: Przikaže-li pan to, czož geſt proti pijímu ſwatemu, nenie w tom a nema byti ſluha poddan panu. Protož. gelt-li dobre to, czož Cieſarz przikazuge, plu rad wuoli geho; Pakli geſt zle. odpowiez rzka: „muſym wiecze boha poſluchati než lidij." Ale hubeny a pobiehly toho nenaplni; neb geſt gemu wažňegili cžlowiek hrzieffny nežli buoh. ſtworzitel geho. A že Jozeff s pannu Marygi fili ſu ku prziznani do Betlema k przikazani Ciefarzowu; w tom nam ežtenie gich pokoru a poſluffenſtwie na przieklad oznamuge, že oni, gſucze ſwietij a dokonali. byli ſu poddani pohanu, przed bohem zawrženemu. Neb, poniewadž ſu ſe naywiece pro ſwu pokoru libili bohu. chtieli ſu wſludy tu pokoru vkazati, netoliko k bohu. ale y k lidem zlym, aež wſak ne we zlem. Ginak panna Marya nemohla by byla podobnie rzieczy, že geſt buoh wzezrzel na gegij pokoru, pro niž gij welike wieczy vežinil; wiecze na niem dobyla pokoru nežli cžiſtotu. Neb cžiſtota welike llawy geſt, s pokoru spogena, ale sama ežiſtota na pylſnem ožlowieku takowa geſt, že na ni buoh newzezrzij: Neb, by to mohlo byti, že by ežlowiek pyſlny doſahlj Angelſkeho žiwota. nellibi ſe bohu. A 3) toho gelt duowod na Angelu, kteryž pro pychu dablem vežinien geſt a w nebi nemohl zuoſtati. A protož. hlediecze na przieklad pokory tiechto ſwatych lidij, na než buoh wzezrzel pro gich pokoru, newijm kterym duchem a kteru przicžinu nynie niekterzij prziſtupugij k bohu a nacž ſwe vſyle nakladagij mnoho let, naduwſſe ſe zrzeym'e przi 1) třefu. 2) doktoruow. 3) Sch.
Strana 63
Božicho Narozenie. 63 tom pychu. A zda ſe, ežiem dale trwagij w ſlužbie božij, že wždy wiecze pychy nabywagij a 1) pokory menie magij. Zieny vkazugij znamenij pychy na zawitijch, podobňe k lidem marnym a lehkym ſe prziprawugicze, genž glu znamenie pychy wnitrznij a duowod frdcze lehkoho a neuprziemneho. Take lezti po marne chwale a rzecžmi ſe wylowati we mnohych wiecech w chlubu, to wífe z pychy ſrdcze rodij ſe. Takež rzecži drzy, pyſſne, ſwarli[ 20b we s hanienim, tot gſu wſſe z frdce pyſſneho pochodiecze. A když bywa ežlowiek pyſſny pohanien, aneb když ſe gemu vake bezprawij ſtane. tu navzwlaiitniegij ſwu pychu obnaži. zaſe haňege a mitie ſe, a. chtie ſwu ožeſt haňenim oprawiti, v pak wiecze na ſe hanby vwede a nalezen bude notrpieliwy, hance a rozmnožitel ſwaruow. Ale že vžtenie mluwij o pannie Marygi, že geſt oddana byla w manželftwie a porodila ſpaſytele naſſeho. Muožem ſobie z toho niektery rozum wzyeti. Nebo ſam ſpaſytel die,?) Zie ten, ktož ežini wuoli božij. geſt matka ma. A poniewadž takowy ma byti matka, tehdy geho roditi ma, ne tieleſnie, ale duchownie ſkrze ty cztnoſti.3) kterež geft on m'el na ſobie, a ſkrze wieru a dobre žadoſti. Ale toto geſt naywaž- nievſlij, že ta, kteraž geſt porodila ſpaſytele, byla geſt panna a že byla oddana muži. A toho potrzebuge každy, ktož by miel duchownie roditi ſpafytele, že oddan ma byti yako chot muži ſwemu. A to oddanie niekdy przidawa ſe rozu' oſwie- czene“4) a ſtalemu, že ma wnole oddana byti gemu a ſkrze ten rozum bohu famemu. A tak bywa duſle zpuoſobena k rozeni Kryſta ſkrze wieru a dobre žadoſti, To geſt magiczy czeloft a newinnoft ſwiedomi, kterehož gelt na krztu dobyla. Pakli geft ge ztratila a pofſkwrnila hřiechy ſmrtedlnymi. ale muſy ſkrze pokanie prawe, rozumne, a předkem ſkrze wieru hledati znowu dobreho ſwiedomie a newinnoſti panenſke, 1) Sch. 2) Mat. 12. 50. 3) eznofti. 4) ofwěcenemu.
Božicho Narozenie. 63 tom pychu. A zda ſe, ežiem dale trwagij w ſlužbie božij, že wždy wiecze pychy nabywagij a 1) pokory menie magij. Zieny vkazugij znamenij pychy na zawitijch, podobňe k lidem marnym a lehkym ſe prziprawugicze, genž glu znamenie pychy wnitrznij a duowod frdcze lehkoho a neuprziemneho. Take lezti po marne chwale a rzecžmi ſe wylowati we mnohych wiecech w chlubu, to wífe z pychy ſrdcze rodij ſe. Takež rzecži drzy, pyſſne, ſwarli[ 20b we s hanienim, tot gſu wſſe z frdce pyſſneho pochodiecze. A když bywa ežlowiek pyſſny pohanien, aneb když ſe gemu vake bezprawij ſtane. tu navzwlaiitniegij ſwu pychu obnaži. zaſe haňege a mitie ſe, a. chtie ſwu ožeſt haňenim oprawiti, v pak wiecze na ſe hanby vwede a nalezen bude notrpieliwy, hance a rozmnožitel ſwaruow. Ale že vžtenie mluwij o pannie Marygi, že geſt oddana byla w manželftwie a porodila ſpaſytele naſſeho. Muožem ſobie z toho niektery rozum wzyeti. Nebo ſam ſpaſytel die,?) Zie ten, ktož ežini wuoli božij. geſt matka ma. A poniewadž takowy ma byti matka, tehdy geho roditi ma, ne tieleſnie, ale duchownie ſkrze ty cztnoſti.3) kterež geft on m'el na ſobie, a ſkrze wieru a dobre žadoſti. Ale toto geſt naywaž- nievſlij, že ta, kteraž geſt porodila ſpaſytele, byla geſt panna a že byla oddana muži. A toho potrzebuge každy, ktož by miel duchownie roditi ſpafytele, že oddan ma byti yako chot muži ſwemu. A to oddanie niekdy przidawa ſe rozu' oſwie- czene“4) a ſtalemu, že ma wnole oddana byti gemu a ſkrze ten rozum bohu famemu. A tak bywa duſle zpuoſobena k rozeni Kryſta ſkrze wieru a dobre žadoſti, To geſt magiczy czeloft a newinnoft ſwiedomi, kterehož gelt na krztu dobyla. Pakli geft ge ztratila a pofſkwrnila hřiechy ſmrtedlnymi. ale muſy ſkrze pokanie prawe, rozumne, a předkem ſkrze wieru hledati znowu dobreho ſwiedomie a newinnoſti panenſke, 1) Sch. 2) Mat. 12. 50. 3) eznofti. 4) ofwěcenemu.
Strana 64
64 Na den nawraticz ſe celym ſrdcem k bo' a oprawugicz na ſobie wiecy poruffene ſkrze hrziechy. Ale aby ežlowiek miel ſwiedomie prawe a tak newinnoſt a ržiſtotu panenſku w duchu ſwem, mnohot gelt rzecženo; nobt ſe rziedko naleza ſwiedomi prawe podle wiery. Acž ſe gich mnoho muož nalezti. geſito v ſebe magi ſwiedomie dobre, gehož gſu ſami ſudcze a magij ge. w žem chtij, pokud chtij a kdy chtij. Rucho pyſſne a 1) drahe pocztiwoft nazywagij, a tut w nich ſwiedomie nenie z pychy a z nakladuow przieliſſnych; a tak zhyne ſwiedomi we wilech hřiefliech, že budu wymluwani vžitky, potrzebami, zakony. ſtawy, obycžegi, vrozenim, mladoſtij y ginymi wieczmi. Ale va to byti prawiem ſwiedomie dobre, kterež geft y před bohem y przed lidmi prawe a kterež geſt bez pokrytſtwie. beze líti, beze lži y bez winy hrziechuo*) ſmrtedlnych. A to ginak w lidech ſtati nemuož, 3) lecž ſe srownagij wolij, vmyllem y každým ſkutkem s przikazanim božim; Nebo nižadny nemož ſwiedomie dobreho mieti, kterež koli naymenllie przikazanie zruſlij wiedomie.1) Protož ſwiedomie dobre geft newinne. pokoyne, radoſtne; k tomu geſt tehdy przigiti, aby panenſka myſl rodila ſpaſytele ſweho. A že ta panna. kteraž geſt porodila ſpaſytele naſſeho, flula5) geſt Marya, genž ſe wyklada „horzka". A to ſe przi- držij tiech prawych, cžiſtych a panenſkych mylli. gelito rodij w duchu ſwem ſpaſytele ſwoho; tit we mnohych horzkoſtech muſy ežaſto byti. a zwlaſitie, když ſe rozpominagij na wieczy minule nehodne. Jakož pijſmo die:6) „Rozpomenut ia [21a) tobie leta ma w horzkoſti duſſe me.“ To gelt kteraž gſu hrziechy zanoprazdniena byla. w nichž geſt ežlowiek milolt boži ztratil a hniewu geho zaſluhowal. a bez vžitka ge ztrawil. nicz w nich k wiecžnoſti nezaſluhuge. Y ginak wždy takowij s mnohymi horzkoltmi pokuffenie rozliežných muſy roditi 1) Sch. 2) hřychuow. 3) nemúže. *) wědomij. Mech. transkr. 3) Hluda. t) Job 10, 1.?
64 Na den nawraticz ſe celym ſrdcem k bo' a oprawugicz na ſobie wiecy poruffene ſkrze hrziechy. Ale aby ežlowiek miel ſwiedomie prawe a tak newinnoſt a ržiſtotu panenſku w duchu ſwem, mnohot gelt rzecženo; nobt ſe rziedko naleza ſwiedomi prawe podle wiery. Acž ſe gich mnoho muož nalezti. geſito v ſebe magi ſwiedomie dobre, gehož gſu ſami ſudcze a magij ge. w žem chtij, pokud chtij a kdy chtij. Rucho pyſſne a 1) drahe pocztiwoft nazywagij, a tut w nich ſwiedomie nenie z pychy a z nakladuow przieliſſnych; a tak zhyne ſwiedomi we wilech hřiefliech, že budu wymluwani vžitky, potrzebami, zakony. ſtawy, obycžegi, vrozenim, mladoſtij y ginymi wieczmi. Ale va to byti prawiem ſwiedomie dobre, kterež geft y před bohem y przed lidmi prawe a kterež geſt bez pokrytſtwie. beze líti, beze lži y bez winy hrziechuo*) ſmrtedlnych. A to ginak w lidech ſtati nemuož, 3) lecž ſe srownagij wolij, vmyllem y každým ſkutkem s przikazanim božim; Nebo nižadny nemož ſwiedomie dobreho mieti, kterež koli naymenllie przikazanie zruſlij wiedomie.1) Protož ſwiedomie dobre geft newinne. pokoyne, radoſtne; k tomu geſt tehdy przigiti, aby panenſka myſl rodila ſpaſytele ſweho. A že ta panna. kteraž geſt porodila ſpaſytele naſſeho, flula5) geſt Marya, genž ſe wyklada „horzka". A to ſe przi- držij tiech prawych, cžiſtych a panenſkych mylli. gelito rodij w duchu ſwem ſpaſytele ſwoho; tit we mnohych horzkoſtech muſy ežaſto byti. a zwlaſitie, když ſe rozpominagij na wieczy minule nehodne. Jakož pijſmo die:6) „Rozpomenut ia [21a) tobie leta ma w horzkoſti duſſe me.“ To gelt kteraž gſu hrziechy zanoprazdniena byla. w nichž geſt ežlowiek milolt boži ztratil a hniewu geho zaſluhowal. a bez vžitka ge ztrawil. nicz w nich k wiecžnoſti nezaſluhuge. Y ginak wždy takowij s mnohymi horzkoltmi pokuffenie rozliežných muſy roditi 1) Sch. 2) hřychuow. 3) nemúže. *) wědomij. Mech. transkr. 3) Hluda. t) Job 10, 1.?
Strana 65
Božieho Narozenie. 65 ſpaſytele ſkrze eztnoſti. Neb takowij nemohu s vtieſſenim tiela roditi ſweho ſpaſenie. Take miewagij horzkoſti ty duſſe. kterež w milowani boha ſladkoſti geho okuſſegi, když ſe gim to zde ruſlij odpornymi wieczmi; nebo ſe wždy protiwne wieczy tru o ežlowicka, ruſlijcze gemu pokoy a vtieſſenie wnitrznij. A naywiece wztekloſt tieleſna toho nedopuſti, geſſto ſe neſe wen ſkrze ſmylly tieleſne w rozlicžna wylitij s ſwietem; nebo žadoſt tieleſna wždy chcze kromie ſebe pohoſtinu byti. Protož ta duſfe, kteraž ma roditi ſpaſytele, ma byti oddana gednomu muži. Položmež ale tuto muže rozum oſwieczeny.1) gellto muož boha znati a geho ſe przidržeti poddanim prawdie geho. A ten rozum ma wlaſti yako muž a držeti duſſi w božim oddani a poſluffenſtwij, tak aby gij žadoſt tieleſna a ſwietſka newedla po ſobie, ale aby ſobie gednoho muže, boha, ſkrze poznanie rozumu zwolila a gemu poddana byla, tak aby bez geho rady a bez geho wuole nicz ežiniti neſmiela. Nebo takowe oddani ma byti, aby bylo vſtawicžno ſpogenie, ne- rozdielne 2) a wieežne. A muſy byti w towaryftwie vežaſtne. Jakož 3) ňetczo k tomu podobnie oddanie tieleſne towaryſtwie ma, — že opuítij otcze, materz, przately y wíleczky gine muže,1) gedine ſ tiem przitomne towaryftwie držij do ſmrti. kteremuž bywa oddana. Protož ginak neporodi ſpaſytele, ne- weyde-li s nim w takowy ſwazek lkrze wieru a cžiſte obwlafitnij milowanie, aby geho s oka neſpufitiela a bez nieho nikdy byti nechtiela. Nebo ginak duſle, kterež neprzeby- wagij v wieře Kryſtowie, gſu yako czyzoložnicze, k mnohym milownikom patrziecze; Acž ſe vſty prziznawagi k kryſtu, ale frdezem y ſkutkem ſmilnij s tiemto ſwietem y s diably.3) A to z toho pochazy, že negſu oddany 6) czelym ſrdezem bohu, — než, kam chtij, tam gdu, czo zamylle, to cžinij. Muſy tehdy zkazane ſrdcze byti a bazniwe, cžinie wſleczko s radu boži, kterež by mielo w tom oddanie byti. Ale pyſſnij. 1) ofwěczeny. 2) nerozdělne. 3) Jako. *) může. 5) s ďábly. 3) oddaný
Božieho Narozenie. 65 ſpaſytele ſkrze eztnoſti. Neb takowij nemohu s vtieſſenim tiela roditi ſweho ſpaſenie. Take miewagij horzkoſti ty duſſe. kterež w milowani boha ſladkoſti geho okuſſegi, když ſe gim to zde ruſlij odpornymi wieczmi; nebo ſe wždy protiwne wieczy tru o ežlowicka, ruſlijcze gemu pokoy a vtieſſenie wnitrznij. A naywiece wztekloſt tieleſna toho nedopuſti, geſſto ſe neſe wen ſkrze ſmylly tieleſne w rozlicžna wylitij s ſwietem; nebo žadoſt tieleſna wždy chcze kromie ſebe pohoſtinu byti. Protož ta duſfe, kteraž ma roditi ſpaſytele, ma byti oddana gednomu muži. Položmež ale tuto muže rozum oſwieczeny.1) gellto muož boha znati a geho ſe przidržeti poddanim prawdie geho. A ten rozum ma wlaſti yako muž a držeti duſſi w božim oddani a poſluffenſtwij, tak aby gij žadoſt tieleſna a ſwietſka newedla po ſobie, ale aby ſobie gednoho muže, boha, ſkrze poznanie rozumu zwolila a gemu poddana byla, tak aby bez geho rady a bez geho wuole nicz ežiniti neſmiela. Nebo takowe oddani ma byti, aby bylo vſtawicžno ſpogenie, ne- rozdielne 2) a wieežne. A muſy byti w towaryftwie vežaſtne. Jakož 3) ňetczo k tomu podobnie oddanie tieleſne towaryſtwie ma, — že opuítij otcze, materz, przately y wíleczky gine muže,1) gedine ſ tiem przitomne towaryftwie držij do ſmrti. kteremuž bywa oddana. Protož ginak neporodi ſpaſytele, ne- weyde-li s nim w takowy ſwazek lkrze wieru a cžiſte obwlafitnij milowanie, aby geho s oka neſpufitiela a bez nieho nikdy byti nechtiela. Nebo ginak duſle, kterež neprzeby- wagij v wieře Kryſtowie, gſu yako czyzoložnicze, k mnohym milownikom patrziecze; Acž ſe vſty prziznawagi k kryſtu, ale frdezem y ſkutkem ſmilnij s tiemto ſwietem y s diably.3) A to z toho pochazy, že negſu oddany 6) czelym ſrdezem bohu, — než, kam chtij, tam gdu, czo zamylle, to cžinij. Muſy tehdy zkazane ſrdcze byti a bazniwe, cžinie wſleczko s radu boži, kterež by mielo w tom oddanie byti. Ale pyſſnij. 1) ofwěczeny. 2) nerozdělne. 3) Jako. *) může. 5) s ďábly. 3) oddaný
Strana 66
66 Na den ſmielij a ſobiewolnij ztrhagi ty ſyeti a ſwazky. nezawiži ſe w ty vzkoſti, gedwa s nim w tom oſtanu, procž by ge ſwietſka hanba obtřežila. Potom die cžtenie: „Y ſtalo ſe geſt, když tu bijchu, Naplnili gſu ſe dnowe, aby porodila. Y porodila geſt ſyna ſweho prworozeneho a plenkami geho obinula a položila w geſlicžky, nebo nebylo gemu mijſta w obeczniczy.“ To geſt bylo vloženim božim, že gfu iili do Betlema, když ſe ežas porodu doplniowal; Nebo gſu pijſma proroczka 1) o tom byla, že ſe ma Kryſtus w Betlemie naroditi. A že die cžtenie: „Y porodila geſt ſyna ſweho prwo- rozeneho,“ — Proto, že geſt gey miela bohu obietowati podle przikazanie božiho. A že k tomu ma byti pacholik prworo- zeny, To geft we wffech [21b] wieczech nafliech °) aby prwotnij vmyſl byl to mieti, toho požiewati pro chwalu božij a ke czti gemu., Protož wždy prworozene obietugem, když naprzed pana boha předkladame w každe wieczy, abychom ſe gemu w tom ſlibili a tiem gemu poſlužili. Ale lid tento wždy ſwe prworozene ginemu obietuge než bohu, a toho geſt gilty duowod. Neb, když ſe przihodij, dwie wieczy, wuoli božij naplniti a lidíku, przikazani cžlowieka a przikazanie boži, Naleza ſe, že przikazanie božij bywa opuſitieno pro lidſke anebo pro ſwuoy marny zamyſl. Ale že ma obietowan byti bohu pacholik prworozeny rodu mužíkeho, a ne žena: Neb žena znamenawa nedoſtatek a neuſtawicžnoſt lehku w dobrem: a ta muož y na muži byti. Protož muož ženau byti muž* podle toho rozumu, a žena mužem, když zmužile a fylnie w dobrem proſpiewa, fylnie a vſtawicžnie w dobrem trwa a netocžij ſebu iako treſt lehka a prazdna mezy wietry, pocžnuczy to y chytij ſe opiet gine°, a tot ſlowe žena wietrna, dobreho nekonagiczy. Protož chcze pan zmužile ſtaloſti, aby gemu obietowana byla. 1) prorocſká. 2) naflých. 3) múž.
66 Na den ſmielij a ſobiewolnij ztrhagi ty ſyeti a ſwazky. nezawiži ſe w ty vzkoſti, gedwa s nim w tom oſtanu, procž by ge ſwietſka hanba obtřežila. Potom die cžtenie: „Y ſtalo ſe geſt, když tu bijchu, Naplnili gſu ſe dnowe, aby porodila. Y porodila geſt ſyna ſweho prworozeneho a plenkami geho obinula a položila w geſlicžky, nebo nebylo gemu mijſta w obeczniczy.“ To geſt bylo vloženim božim, že gfu iili do Betlema, když ſe ežas porodu doplniowal; Nebo gſu pijſma proroczka 1) o tom byla, že ſe ma Kryſtus w Betlemie naroditi. A že die cžtenie: „Y porodila geſt ſyna ſweho prwo- rozeneho,“ — Proto, že geſt gey miela bohu obietowati podle przikazanie božiho. A že k tomu ma byti pacholik prworo- zeny, To geft we wffech [21b] wieczech nafliech °) aby prwotnij vmyſl byl to mieti, toho požiewati pro chwalu božij a ke czti gemu., Protož wždy prworozene obietugem, když naprzed pana boha předkladame w každe wieczy, abychom ſe gemu w tom ſlibili a tiem gemu poſlužili. Ale lid tento wždy ſwe prworozene ginemu obietuge než bohu, a toho geſt gilty duowod. Neb, když ſe przihodij, dwie wieczy, wuoli božij naplniti a lidíku, przikazani cžlowieka a przikazanie boži, Naleza ſe, že przikazanie božij bywa opuſitieno pro lidſke anebo pro ſwuoy marny zamyſl. Ale že ma obietowan byti bohu pacholik prworozeny rodu mužíkeho, a ne žena: Neb žena znamenawa nedoſtatek a neuſtawicžnoſt lehku w dobrem: a ta muož y na muži byti. Protož muož ženau byti muž* podle toho rozumu, a žena mužem, když zmužile a fylnie w dobrem proſpiewa, fylnie a vſtawicžnie w dobrem trwa a netocžij ſebu iako treſt lehka a prazdna mezy wietry, pocžnuczy to y chytij ſe opiet gine°, a tot ſlowe žena wietrna, dobreho nekonagiczy. Protož chcze pan zmužile ſtaloſti, aby gemu obietowana byla. 1) prorocſká. 2) naflých. 3) múž.
Strana 67
Božieho Narozenie. 67 A kdež tuto ežtenie die: „Y porodila geſt ſyna ſweho prworozeneho a w plenky geho obinula a položila w geſlech, neb gemu nebylo mijſta w obeczniczy,“ Ty wieczy flyffeti nebo cžijſti nam gſu lehke a naflemu žiwotu zhowadilemu neprzigemne a meňe wažne než nieyake kronyky. Nebo ſe tu prawij, že pan flawy, pan nebe y zem'e a pan Angelfky, prziſſed k nam ſkrze wtielenie a narozenie cžaſne, nalezen geft chudy a vmenſfeny. W ſtagi obecne ſe narodil a y w te ſtaagi gineho mijíta nemiel než geſlicžky howadom připra- wene. a odiew giny nebyl gedno plenky. Wſleczky wieczy, kterež k zwelebeni ſlawy zdeyſlij, 1) ktere k bohaczeni a k rozkofſem gſu, ty ge nebyly, Ani pokoyuo kralowſkych, ani zlattohlawuow, ani fluh mnohych, ani kterych ginych hoynoſtij, kterež k ſlawie a k rozkoſli prziſluſſegij. Ale wſleczko chude, potupne a od žadoſtij lidij ſwietſkych wzdalene. Protož, chtie vežiti rzecžij y przikladem lidi zemíke dokonalym wieczem a žadoſti gich k nebeſkym wieczem obratiti, Nayprwe ku przikladu potupil w ſkutku wieczy zemſke, kterež k ſlawie a k zwelebeni ſwieta, k zbohaczeni a k rozkoſſem gſu. A yakž przi ſwem narozenie, tak y po wſleckny dni žiwota ſweho; y na ſkonani oblupeny a nahy s placžem vmrzel geſt. A protož, llawicze narozenie geho, mame wiedieti, že tijm, czož o niem pamatugem, mame napomenuti byti, že, yakož ſe geſt nam vkazal przi ſwem narozeni bez ſlawy zemſke a bez tiech wiecij, o nichž powiedino geſt, giž nas take chcze tak mieti. proto, aby nas zemſke wieczy newažily od nebelkych; Nebo nebudem hodni nebeſkych držeti, nepotupime-li zemſkych dobrowolnie. Protož, pamatugicze narozeni ſpaſytele naſſeho w chudobie, bez ſlawy tohoto ſwieta, y pak hledati bohatſtwi a ſlawy na ſwietie — Czo takowij ſwietij, czo pamatugij? wiſak k nim nicz neprziležij to narozenie, kterziž ſ nim tak nemyíle byti; [22a] nicz geho nepožiwu, nicz v nieho newezmu. 1) zdayſlij.
Božieho Narozenie. 67 A kdež tuto ežtenie die: „Y porodila geſt ſyna ſweho prworozeneho a w plenky geho obinula a položila w geſlech, neb gemu nebylo mijſta w obeczniczy,“ Ty wieczy flyffeti nebo cžijſti nam gſu lehke a naflemu žiwotu zhowadilemu neprzigemne a meňe wažne než nieyake kronyky. Nebo ſe tu prawij, že pan flawy, pan nebe y zem'e a pan Angelfky, prziſſed k nam ſkrze wtielenie a narozenie cžaſne, nalezen geft chudy a vmenſfeny. W ſtagi obecne ſe narodil a y w te ſtaagi gineho mijíta nemiel než geſlicžky howadom připra- wene. a odiew giny nebyl gedno plenky. Wſleczky wieczy, kterež k zwelebeni ſlawy zdeyſlij, 1) ktere k bohaczeni a k rozkofſem gſu, ty ge nebyly, Ani pokoyuo kralowſkych, ani zlattohlawuow, ani fluh mnohych, ani kterych ginych hoynoſtij, kterež k ſlawie a k rozkoſli prziſluſſegij. Ale wſleczko chude, potupne a od žadoſtij lidij ſwietſkych wzdalene. Protož, chtie vežiti rzecžij y przikladem lidi zemíke dokonalym wieczem a žadoſti gich k nebeſkym wieczem obratiti, Nayprwe ku przikladu potupil w ſkutku wieczy zemſke, kterež k ſlawie a k zwelebeni ſwieta, k zbohaczeni a k rozkoſſem gſu. A yakž przi ſwem narozenie, tak y po wſleckny dni žiwota ſweho; y na ſkonani oblupeny a nahy s placžem vmrzel geſt. A protož, llawicze narozenie geho, mame wiedieti, že tijm, czož o niem pamatugem, mame napomenuti byti, že, yakož ſe geſt nam vkazal przi ſwem narozeni bez ſlawy zemſke a bez tiech wiecij, o nichž powiedino geſt, giž nas take chcze tak mieti. proto, aby nas zemſke wieczy newažily od nebelkych; Nebo nebudem hodni nebeſkych držeti, nepotupime-li zemſkych dobrowolnie. Protož, pamatugicze narozeni ſpaſytele naſſeho w chudobie, bez ſlawy tohoto ſwieta, y pak hledati bohatſtwi a ſlawy na ſwietie — Czo takowij ſwietij, czo pamatugij? wiſak k nim nicz neprziležij to narozenie, kterziž ſ nim tak nemyíle byti; [22a] nicz geho nepožiwu, nicz v nieho newezmu. 1) zdayſlij.
Strana 68
68 Na den Potom die cžtenie: „A paſtuflky biechu w kraginie to bdijcze a oſtrziehagicze bdieni nocžnieho nad ſwym ſtadem. A ay, Angel panie ſtal geſt przi nich, a yaſnoſt božij obklicžila ge; y bali gſu ſe bazni weliku. Y weeze gim Angel : Nechtieyte ſe bati! nebo, ay, zwieftugi wam radoft weliku, kteraž bude wſſemu ſwietu; Nebo ſe geſt narodil nam dnes ſpaſytel, genž geft kryftus pan, w m'eſtie Dawidowie.“ To glu wile zname- nite wieczy, ezo tu ežtenie prawij. A zwlaitie, že narozenie ſpaſytele naſſeho, kterež tayne bylo, paſtufſkam geſt zgeweno lkrze Angely w cžaſu nocžnim v welikem ſwietle yaſnoſti božij k welike radoſti wſſemu ſwietu. Ale, pominucze giž ony paſtyrze, prziſtupmež k nynieyllim, kterziž podle rzecžij doktoruo mieli by bdieti nad ſwymi ſtady, aby ſe gim zgeweni a zwieftowanie ſtalo prwotnie 1) o narozeni nalleho ſpaſytele. Ale nynie geſt shledano na mnohych, že na den narozenie božiho proto bdij od puol noczy a vpiegij až do poledne. že gim offiery kladu; y zahrnu mnoho peniez po tom ranijm bdienij, aby ſe mieli nacž wina napiti w ſwate hody. Tit yako wlczij bdij, aby zdawili, ſežrali, ſtrzihli, dogili, lupili owcze a dali ſtado na roztrhanie wilelike zwierzi polnij. A to cžinij pod kožij owcžij, aby ſe gich wyſtrziczy nemohli. Ale prawa ſu llowa we cžtenie a k diwu podobna, že tak ſlawne narozenie Kryftowo nayprwe geſt oznameno paſtyrzom, lidem zawrženym a proſtym, genž gſu ſobie pracznie chleba doby- wali paſenim ſtada we dne y w noczy. A že geſt buoh f tiem pominul bilkupy, gellto gſu zakonem wladli, a k nim przi- ſluſſelo o narozenie ſpaſytele lidlkeho. Tež y miſtry w zakonie" vežene, krale, kniežata y wífeczky mudre tohoto ſwieta. — aby w tom prawe bylo, z ežehož geſt ſam ſpafytel bohu otczy diekowal rzka: 3) „Dieky cžinim tobie, oteže a pane nebeſky, že gſy ty wieczy ſkryl od mudrych a opatrnych tohoto ſwieta a zgewil gſy ge malicžkym; tak ſe geſt lijbilo, oteže, przed 1) prwotně. 2) V textu: wiſtry ni zakonie. 3) Mat. 11, 25. 26.
68 Na den Potom die cžtenie: „A paſtuflky biechu w kraginie to bdijcze a oſtrziehagicze bdieni nocžnieho nad ſwym ſtadem. A ay, Angel panie ſtal geſt przi nich, a yaſnoſt božij obklicžila ge; y bali gſu ſe bazni weliku. Y weeze gim Angel : Nechtieyte ſe bati! nebo, ay, zwieftugi wam radoft weliku, kteraž bude wſſemu ſwietu; Nebo ſe geſt narodil nam dnes ſpaſytel, genž geft kryftus pan, w m'eſtie Dawidowie.“ To glu wile zname- nite wieczy, ezo tu ežtenie prawij. A zwlaitie, že narozenie ſpaſytele naſſeho, kterež tayne bylo, paſtufſkam geſt zgeweno lkrze Angely w cžaſu nocžnim v welikem ſwietle yaſnoſti božij k welike radoſti wſſemu ſwietu. Ale, pominucze giž ony paſtyrze, prziſtupmež k nynieyllim, kterziž podle rzecžij doktoruo mieli by bdieti nad ſwymi ſtady, aby ſe gim zgeweni a zwieftowanie ſtalo prwotnie 1) o narozeni nalleho ſpaſytele. Ale nynie geſt shledano na mnohych, že na den narozenie božiho proto bdij od puol noczy a vpiegij až do poledne. že gim offiery kladu; y zahrnu mnoho peniez po tom ranijm bdienij, aby ſe mieli nacž wina napiti w ſwate hody. Tit yako wlczij bdij, aby zdawili, ſežrali, ſtrzihli, dogili, lupili owcze a dali ſtado na roztrhanie wilelike zwierzi polnij. A to cžinij pod kožij owcžij, aby ſe gich wyſtrziczy nemohli. Ale prawa ſu llowa we cžtenie a k diwu podobna, že tak ſlawne narozenie Kryftowo nayprwe geſt oznameno paſtyrzom, lidem zawrženym a proſtym, genž gſu ſobie pracznie chleba doby- wali paſenim ſtada we dne y w noczy. A že geſt buoh f tiem pominul bilkupy, gellto gſu zakonem wladli, a k nim przi- ſluſſelo o narozenie ſpaſytele lidlkeho. Tež y miſtry w zakonie" vežene, krale, kniežata y wífeczky mudre tohoto ſwieta. — aby w tom prawe bylo, z ežehož geſt ſam ſpafytel bohu otczy diekowal rzka: 3) „Dieky cžinim tobie, oteže a pane nebeſky, že gſy ty wieczy ſkryl od mudrych a opatrnych tohoto ſwieta a zgewil gſy ge malicžkym; tak ſe geſt lijbilo, oteže, przed 1) prwotně. 2) V textu: wiſtry ni zakonie. 3) Mat. 11, 25. 26.
Strana 69
Božieho Narozenie. 69 tebu.“ Nebo ſproſtnoſt a vprziemnoſt lidíka, przi niž lſti nenie, ta ſe lijbi bohu, a ohawnoſt geſt gemu wſſeliky lharz a Iſtiwy, ale s proſtymi geſt rozmluwani geho, yakož ſe tuto widij s paſtyrzi, chytrezuow ſwieta nechaw. Wſlak wiedieti ſluſlij, že ne hlupoſt a ne ſlepota lidſka geſt ſproſtnoſt, ta eztnoſt bohu mila. Ale ſproſtnoſt vprziemnoſt mienij 1) k bohu y k lidem. Neb neſproſtnij wždy muſy byti lſtiwij, a welmi neſnadnie muož w nich ſtati prawa miloſt k bohu y k bližnim. Ale ſproſtnij gſu yako wolowe, geſſto, aež gſu weliczy a ſylnij, wſlak ge male robic zaprzeže w tiežky wuoz, ani ſe gemu nebranij. Tež ſproſtnoſt prawa. geſſto vpřimie k bohu zrzij, czož na ni2) wzloženo bude, wždy przed ſe gde, a neukrziwij gij nicz protiwneho ani libeho; wſſe pominuczy, wždy ſe boha przydržij a geſt bližnimu powolna, magiczy miloſt k przatelom v k neprzatelom. Ale že geſt buoh zgewil narozenie ſyna ſweho tiem paſtuflkam, kterziž gſu bdieli nad ſwymi [22b] ſtady a oſtrzie- hali gich w cžaſu nocžnim nebezpecžnem. Protož, obratiecze to k rozumu duchowniemu, muſyt každy k tomu podobnym paſtyrzem byti, kto chcze vrozumieti kryſtowu 3) narozenie a byti geho vežaſten; Neb každy ma ſtada neſklidna, geſſtot ma czo paſti a nad ežim bdieti w teto welike a temne noczy, Gedno ſtado tiežke paaſti ma, ſrdcze ſwe, o niemž pijſmo przikazuge a die: 4) „Wſſeliku ſtražij oſtrzihay ſrdcze ſweho, nebot z nieho žiwot wychodij;“ Pakli w ne wpuſtiſs zle wieczy, tehdy hotowa ſmrt w niem ſtogij. Nebo buoh chcze, aby gemu ſamemu oddano bylo, a w niem toliko milowanie boži bylo. A poňewadž ſe w niem rodij zla milo- wani, zla myſllenie, zlee žadoſti, hniewowe, zawiſti, neuprziem- noſti, lſti, newiery, pycha, Tehdy ge muſy cžlowiek na pecži mieti a bedliwie nad nim ſtati, aby ty zlee wieczy, pocžnucze 1) měnij.1 2) na nij. 3) kryftowo. *) Přísl. 4, 23.
Božieho Narozenie. 69 tebu.“ Nebo ſproſtnoſt a vprziemnoſt lidíka, przi niž lſti nenie, ta ſe lijbi bohu, a ohawnoſt geſt gemu wſſeliky lharz a Iſtiwy, ale s proſtymi geſt rozmluwani geho, yakož ſe tuto widij s paſtyrzi, chytrezuow ſwieta nechaw. Wſlak wiedieti ſluſlij, že ne hlupoſt a ne ſlepota lidſka geſt ſproſtnoſt, ta eztnoſt bohu mila. Ale ſproſtnoſt vprziemnoſt mienij 1) k bohu y k lidem. Neb neſproſtnij wždy muſy byti lſtiwij, a welmi neſnadnie muož w nich ſtati prawa miloſt k bohu y k bližnim. Ale ſproſtnij gſu yako wolowe, geſſto, aež gſu weliczy a ſylnij, wſlak ge male robic zaprzeže w tiežky wuoz, ani ſe gemu nebranij. Tež ſproſtnoſt prawa. geſſto vpřimie k bohu zrzij, czož na ni2) wzloženo bude, wždy przed ſe gde, a neukrziwij gij nicz protiwneho ani libeho; wſſe pominuczy, wždy ſe boha przydržij a geſt bližnimu powolna, magiczy miloſt k przatelom v k neprzatelom. Ale že geſt buoh zgewil narozenie ſyna ſweho tiem paſtuflkam, kterziž gſu bdieli nad ſwymi [22b] ſtady a oſtrzie- hali gich w cžaſu nocžnim nebezpecžnem. Protož, obratiecze to k rozumu duchowniemu, muſyt každy k tomu podobnym paſtyrzem byti, kto chcze vrozumieti kryſtowu 3) narozenie a byti geho vežaſten; Neb každy ma ſtada neſklidna, geſſtot ma czo paſti a nad ežim bdieti w teto welike a temne noczy, Gedno ſtado tiežke paaſti ma, ſrdcze ſwe, o niemž pijſmo przikazuge a die: 4) „Wſſeliku ſtražij oſtrzihay ſrdcze ſweho, nebot z nieho žiwot wychodij;“ Pakli w ne wpuſtiſs zle wieczy, tehdy hotowa ſmrt w niem ſtogij. Nebo buoh chcze, aby gemu ſamemu oddano bylo, a w niem toliko milowanie boži bylo. A poňewadž ſe w niem rodij zla milo- wani, zla myſllenie, zlee žadoſti, hniewowe, zawiſti, neuprziem- noſti, lſti, newiery, pycha, Tehdy ge muſy cžlowiek na pecži mieti a bedliwie nad nim ſtati, aby ty zlee wieczy, pocžnucze 1) měnij.1 2) na nij. 3) kryftowo. *) Přísl. 4, 23.
Strana 70
70 Na den ruoſti w ſrdczy, moczy newzaly a nezkazyly w niem milo- wanie božieho. A tež pilnie oſtrziehati muſy ſrdcze cžlowiek y od tiech wieczij, gellto w nie vpadagij z ſwieta, mezy nimiž wždy ežlowiek przebywa a widij a llyſlij ge, nebo ſe ty wſleczky wieczy w nie ſtiehugij a chtij ge oſeſti a diablu w niem hoſpodu prziprawiti. Protož, chcze-li wždy cžlowiek bdieti a ſtrzieczy geho, muſyt dobrymi wieczmi zaneprazdniti !) ge yako mlyn pſſeniczij, aby much a plew nemlel, nebo prazden ſtati nemuož. Druhe ſtado paſti ma, ſmyſly tieleſne, gelito gſu yako brany, ſkrze niež ſe zlee wieczy w ſrdcze ſtiehugij, a ſu okna, ſkrze niež ſmrt w nafle domy wchazij. Protož muſy to ſtado pilnie paſti, aby ne wſſeho widel a poſluchal, ne- wſſeho cženichal a okuſſel, ne wſſeho ſe dotykal, ne wlſudy nohami kracžel, neb to wiſe ſtado geho geſt. Trzetij ſtado geſt obczowanie, aby nad tiem bdiel a pilnie ge pall, aby bylo przikladne, poctiwe, ſtydliwe, pokorne. krotke, ſnažne, nelenij, ſlužebne ginym k vžitku a ku po- lepſſeni, opatrne w ſkutku y w rzecži; Neb geſt to ſpaſytel ſam przikazal rzka: 2) „Tak ſwiet ſwietlo waſle, aby lidee. widucze dobre ſkutky waſſe, welebili boha otcze, genž w ne- beſych geft.“ Cžtwrte ſtado paſti ma, ſkutky dobre, kterymiž dlužen geſt z przikazanie božieho a za ktere ma cžekati chwaly w nebi; protož ge paſti ma, pilen gſa gich, dokudž k nim cžas ma, Jakož pan die: 3) „Dielayte, dokudž den geft; nebot przigde nocz, když nižadny nebude mocy nicz delati.“ Dokudž tehdy cžas geft, pilnoſt ma byti z wiery o dobrych ſkutcych. aby gimi vgiſtil powolani a ſpaſenie ſwe. Protož magi byti pilnij a neſmieſſeni ſe zlymi, vprziemnij beze Iſti, nad kte- rymžto ſtadem mnoho bdieti muſy, aby geho lenoſt a po- krytſtwie neumenſlilo a nezkazylo. —— - 1) zanepráždniti. 2) Mat. 5, 16. 3) podle Jan 9, 4.
70 Na den ruoſti w ſrdczy, moczy newzaly a nezkazyly w niem milo- wanie božieho. A tež pilnie oſtrziehati muſy ſrdcze cžlowiek y od tiech wieczij, gellto w nie vpadagij z ſwieta, mezy nimiž wždy ežlowiek przebywa a widij a llyſlij ge, nebo ſe ty wſleczky wieczy w nie ſtiehugij a chtij ge oſeſti a diablu w niem hoſpodu prziprawiti. Protož, chcze-li wždy cžlowiek bdieti a ſtrzieczy geho, muſyt dobrymi wieczmi zaneprazdniti !) ge yako mlyn pſſeniczij, aby much a plew nemlel, nebo prazden ſtati nemuož. Druhe ſtado paſti ma, ſmyſly tieleſne, gelito gſu yako brany, ſkrze niež ſe zlee wieczy w ſrdcze ſtiehugij, a ſu okna, ſkrze niež ſmrt w nafle domy wchazij. Protož muſy to ſtado pilnie paſti, aby ne wſſeho widel a poſluchal, ne- wſſeho cženichal a okuſſel, ne wſſeho ſe dotykal, ne wlſudy nohami kracžel, neb to wiſe ſtado geho geſt. Trzetij ſtado geſt obczowanie, aby nad tiem bdiel a pilnie ge pall, aby bylo przikladne, poctiwe, ſtydliwe, pokorne. krotke, ſnažne, nelenij, ſlužebne ginym k vžitku a ku po- lepſſeni, opatrne w ſkutku y w rzecži; Neb geſt to ſpaſytel ſam przikazal rzka: 2) „Tak ſwiet ſwietlo waſle, aby lidee. widucze dobre ſkutky waſſe, welebili boha otcze, genž w ne- beſych geft.“ Cžtwrte ſtado paſti ma, ſkutky dobre, kterymiž dlužen geſt z przikazanie božieho a za ktere ma cžekati chwaly w nebi; protož ge paſti ma, pilen gſa gich, dokudž k nim cžas ma, Jakož pan die: 3) „Dielayte, dokudž den geft; nebot przigde nocz, když nižadny nebude mocy nicz delati.“ Dokudž tehdy cžas geft, pilnoſt ma byti z wiery o dobrych ſkutcych. aby gimi vgiſtil powolani a ſpaſenie ſwe. Protož magi byti pilnij a neſmieſſeni ſe zlymi, vprziemnij beze Iſti, nad kte- rymžto ſtadem mnoho bdieti muſy, aby geho lenoſt a po- krytſtwie neumenſlilo a nezkazylo. —— - 1) zanepráždniti. 2) Mat. 5, 16. 3) podle Jan 9, 4.
Strana 71
Božieho Narozenie. 71 „A když ſu tak paſtufíky bdieli, Ay, Angel paňe ſtal geſt przi nich atd.“ Ty paſtyrze nayprwe widienij Angelſke zamutilo geſt, a potom ge vtieſlilo, iakož geſt obycžey dobrych Angeluow. Ale dabel, zly Angel, geſſto hleda zatraczenie lidſkeho, ten hned lahodij nemudrym, aby ſe w hrzieſſich vbezpecžili, až by ſmrt przigduczy [23a] do pekla ge pro- wodila. A že ſe to zwieſtowanie ſpaſytele naſleho narozenie ſtalo o puolnocy s yaſnoſtij weliku. 1) Skrze to ſe rozumi, že vžas temne noczy byl geſt na ſwietie, a on yakožto prawe ſwietlo ſwieta prziſſel geſt vproſtrzed tiech temnoſtij. Jakož pijſmo dij:1) „Lid, kteryž geft ſediel w temnoftech, vzrzel geft ſwietloft weliku, a fediecym w kraginie ſtienu ſmrti ſwietlo wzeſllo geſt gim.“ Bylot by giftie y nynie welike potrzebie, aby to ſwietlo zaſwietilo we tmach giž ſkodniey- ſlich; Nebo gſu tuto giž przewyfenieyſlij ſikody, když ſwietlo llowa, božieho tmami geſt, a tmy ſwietlem, Aby ſkrze zly ſmyll wiery, ſkrze pijſma a ſkrze duchownie a poſwatne wieczy bludili a ſlepij byli a zahynuli. Ale to ſwietlo geſt takowe a tak moczne, žet muož y ty wílocky tmy proſkocžiti a na- hotu y hanbu wílech vkazati a každeho, ktož w kterych tmach bludij. oſwietiti; 3) Nebo on geſt ſwietlo prawe, genž oſwieczuge každeho cžlowieka przichazegiczyho na tento ſwiet. Take tu Angel panie paſtyrzom die: „Nerodte ſe bati!" A prawi gim przicžinu, procž ſe nemagi bati. rzka gim: „Neb, ay, zwieftugi wam radoſt weliku, kteraž bude wilemu ſwietu, nebo ſe geſt dnes nam narodil ſpaſytel.“ Nebo on ſpaſy lid ſwuoy od hrziechuow gich a tak y od pekla; neb geft nas ſmirzil s bohem otczem w krwi ſwe a prziwedl miloſt a pokoy. Koho ſe tehdy bati budem, vffagicze w boha yako fynowe w oteze? Prawie tehdy, zwieftuge narozenie ſpaſytele, angel die: „Nerodte ſe bati,“ neb ſe geſt nam na- 1) welikau. 2) Mat. 4, 16. 3) oſwětiti.?
Božieho Narozenie. 71 „A když ſu tak paſtufíky bdieli, Ay, Angel paňe ſtal geſt przi nich atd.“ Ty paſtyrze nayprwe widienij Angelſke zamutilo geſt, a potom ge vtieſlilo, iakož geſt obycžey dobrych Angeluow. Ale dabel, zly Angel, geſſto hleda zatraczenie lidſkeho, ten hned lahodij nemudrym, aby ſe w hrzieſſich vbezpecžili, až by ſmrt przigduczy [23a] do pekla ge pro- wodila. A že ſe to zwieſtowanie ſpaſytele naſleho narozenie ſtalo o puolnocy s yaſnoſtij weliku. 1) Skrze to ſe rozumi, že vžas temne noczy byl geſt na ſwietie, a on yakožto prawe ſwietlo ſwieta prziſſel geſt vproſtrzed tiech temnoſtij. Jakož pijſmo dij:1) „Lid, kteryž geft ſediel w temnoftech, vzrzel geft ſwietloft weliku, a fediecym w kraginie ſtienu ſmrti ſwietlo wzeſllo geſt gim.“ Bylot by giftie y nynie welike potrzebie, aby to ſwietlo zaſwietilo we tmach giž ſkodniey- ſlich; Nebo gſu tuto giž przewyfenieyſlij ſikody, když ſwietlo llowa, božieho tmami geſt, a tmy ſwietlem, Aby ſkrze zly ſmyll wiery, ſkrze pijſma a ſkrze duchownie a poſwatne wieczy bludili a ſlepij byli a zahynuli. Ale to ſwietlo geſt takowe a tak moczne, žet muož y ty wílocky tmy proſkocžiti a na- hotu y hanbu wílech vkazati a každeho, ktož w kterych tmach bludij. oſwietiti; 3) Nebo on geſt ſwietlo prawe, genž oſwieczuge každeho cžlowieka przichazegiczyho na tento ſwiet. Take tu Angel panie paſtyrzom die: „Nerodte ſe bati!" A prawi gim przicžinu, procž ſe nemagi bati. rzka gim: „Neb, ay, zwieftugi wam radoſt weliku, kteraž bude wilemu ſwietu, nebo ſe geſt dnes nam narodil ſpaſytel.“ Nebo on ſpaſy lid ſwuoy od hrziechuow gich a tak y od pekla; neb geft nas ſmirzil s bohem otczem w krwi ſwe a prziwedl miloſt a pokoy. Koho ſe tehdy bati budem, vffagicze w boha yako fynowe w oteze? Prawie tehdy, zwieftuge narozenie ſpaſytele, angel die: „Nerodte ſe bati,“ neb ſe geſt nam na- 1) welikau. 2) Mat. 4, 16. 3) oſwětiti.?
Strana 72
72 Na den rodil ne k bazni, ale k nadiegi, ne k zamutku, ale k radoſti. ne k zatraczeni, ale aby nas ſpaſyl od hrziechuow naſlich, ne ku pohanieni, ale k wiecžnemu oſlawenij. A die tu Angel: „Narodil ſe nam“; Nebo, yako ſe geſt narodil lidem k ſlawie, takež y angelom k radoſti. Nebo paad Angelſky oprawil geſt pokolenim lidſkym, naplniuge gimi kuory angelſke, z nichž gſu angele zlij wypadli. To geft pak znamenite, že tu die angel, Zie bude radoſt wſfemu lidu, To geſt wierziczymu w nicho žiwu wieru. ") Nebo takowa wiera žiwa vwodij vžitek narozenie kryſtowa. aby ſe w duchu mohli radowati, magicze w ſobic mocz na- rozenie geho, aby neczyzymi vſty rzieczy mohli: „Nam ſe geſt narodil ſpaſytel.“ Ginak netoliko pohane a žide nemohu ſe radowati z goho narozenie, Ale wileczko mnozſtwie toho krzeſtianſtwa,2) geſlto gey vſty wyznawagi a welebij geho na- rozenie w chramiech, ale ſkutky zlymi geho zapieragij, — Tit ſe neradugi geho narozeni w prawdie, lecž ſkrze pijfltialy warhanuow a ſkrze nieyake pijſnie s lamanymi notami. Potom die cžtenie: „A to wam za znamenie: naleznete nemluwniatko w plenky obinute a položene w geſlech.“ Wſle znamenie kralowlka; aby geho po Erbiech a po koruhwech poznali, po zlattohlawiech a po ſynich kraſnych, toho wſſeho nicz nemiel. Protož dietiatkem chtiel od paſtyrzuow nalezen byti, w plenky obinuty a w geſlech položeny. A ty wſleczky wieczy glu znamenie poko[23b]ry a chudoby, kterež geſt zwolil po wſeczky dni žiwota ſwe° až do ſimrti ohawne krziže, kdež chudie oblupeny a nahy vmrzel geſt pro nas. Ale Antykryftowa znamenie ſu proti tomu zpiet Slowa pychy. bohatſtwie, rozkoſs welika, kteryž wſſeho nenawidij a waruge ſe, czož geſt koli pan gežiſs 3) na ſobie miel. Die dale ežtenie: „A w nahle ſtalo geft s angelem mnozſtwie Rytiorzſtwa nebeſkeho. chwalecze boha.“ To geſt. 1) wěrú. 2) křeltianstwa. 3) pán buoh.
72 Na den rodil ne k bazni, ale k nadiegi, ne k zamutku, ale k radoſti. ne k zatraczeni, ale aby nas ſpaſyl od hrziechuow naſlich, ne ku pohanieni, ale k wiecžnemu oſlawenij. A die tu Angel: „Narodil ſe nam“; Nebo, yako ſe geſt narodil lidem k ſlawie, takež y angelom k radoſti. Nebo paad Angelſky oprawil geſt pokolenim lidſkym, naplniuge gimi kuory angelſke, z nichž gſu angele zlij wypadli. To geft pak znamenite, že tu die angel, Zie bude radoſt wſfemu lidu, To geſt wierziczymu w nicho žiwu wieru. ") Nebo takowa wiera žiwa vwodij vžitek narozenie kryſtowa. aby ſe w duchu mohli radowati, magicze w ſobic mocz na- rozenie geho, aby neczyzymi vſty rzieczy mohli: „Nam ſe geſt narodil ſpaſytel.“ Ginak netoliko pohane a žide nemohu ſe radowati z goho narozenie, Ale wileczko mnozſtwie toho krzeſtianſtwa,2) geſlto gey vſty wyznawagi a welebij geho na- rozenie w chramiech, ale ſkutky zlymi geho zapieragij, — Tit ſe neradugi geho narozeni w prawdie, lecž ſkrze pijfltialy warhanuow a ſkrze nieyake pijſnie s lamanymi notami. Potom die cžtenie: „A to wam za znamenie: naleznete nemluwniatko w plenky obinute a položene w geſlech.“ Wſle znamenie kralowlka; aby geho po Erbiech a po koruhwech poznali, po zlattohlawiech a po ſynich kraſnych, toho wſſeho nicz nemiel. Protož dietiatkem chtiel od paſtyrzuow nalezen byti, w plenky obinuty a w geſlech položeny. A ty wſleczky wieczy glu znamenie poko[23b]ry a chudoby, kterež geſt zwolil po wſeczky dni žiwota ſwe° až do ſimrti ohawne krziže, kdež chudie oblupeny a nahy vmrzel geſt pro nas. Ale Antykryftowa znamenie ſu proti tomu zpiet Slowa pychy. bohatſtwie, rozkoſs welika, kteryž wſſeho nenawidij a waruge ſe, czož geſt koli pan gežiſs 3) na ſobie miel. Die dale ežtenie: „A w nahle ſtalo geft s angelem mnozſtwie Rytiorzſtwa nebeſkeho. chwalecze boha.“ To geſt. 1) wěrú. 2) křeltianstwa. 3) pán buoh.
Strana 73
Božieho Narozenie. 73 aby twrdie a pewnie vgiſtilo mnozítwie angeluow to, czož geft angel geden paſtyrzom zwieftowal o narozeni ſpafytele naſſeho, kterež ſu dawno proroczy 1) przedpowiedieli, Aby omluwy nemieli potupnij židee, že gſu prziſlleho potupili, an gim ſlijben byl, a aby wždy wiecžnie gich newdiecžnoſt pa- matowana a hlaſana byla. Ale neni diw tak weliky do židuow newiernych, že gfu tak mnohym ſwiedectwim o prziſſtij Kry- ftowu wierziti nechtieli, ani gemu famemu, ano y dnes mnozſtwie naroduow, zemij a yazykuow, wierziecze a vſty wyznawagicze, že on geft Kryftus, fyn božie, Ale z mnoha feth lidij nebude nalezen geden, gefito by ge’ wierzil a cžinil, czož on przikazuge. Budem krzicžeti od puolnoczy, welebicze narozenie geho hlaſy mnohymi, Ale male wieczy tieleſne ne- dame na geho ſaud a pro halerz ſelžeme... K tiem pak ſlowo mame pilnie zrzieti, kterymiž mnozſtwie rytierzſtwa nebeſkeho chwalili gſu boha rzkucze: Slawa na wyſoſti bohu a na zemi pokoy lidem dobre wuole." Angele bohu ſlawu a welebnoſt ohlaſſugij z narozenie kryftowa; Neb geft w tom neſmierne milofrdenstwie lidem hrzieffnym vkazal, poſlaw ſyna ſweho gednorozeneho, ſpaſytele ſwieta, aby ſkrze nieho žiwi byli. Take proto wzdawali gſu bohu chwalu Angele, Neb geft byla bohu odyata w pokolenij lidíkem, když to pokolenie ſkrze hrziech Adamowa przeſtupenie odyato geſt bylo bohu, takže geſt nemohlo hodnie bohu chwaly wzdawati, tupieczy2) boha hrziechy ſwymi, glucz prodano pod hrziech w ſlužbu diablu. Protož ſkrze wykupenie ſpaſytele nawraceno geſt bohu, gſucz giž ſmirzeno s nim w krwi geho. A tudy geſt ſniata potupa s pana boha, že to pokolenie, glucz ocžiſſtieno od hrziechu, geft giž ke czti a k chwale boži przipraweno, aby w nem buoh weleben byl yako w ſwem zwlaſſtnim ſtworzeni. ſobie ke czti prziprawenem. Aby giž yako ežlowiek rozumny 1) prorocý 2) tupěcy.
Božieho Narozenie. 73 aby twrdie a pewnie vgiſtilo mnozítwie angeluow to, czož geft angel geden paſtyrzom zwieftowal o narozeni ſpafytele naſſeho, kterež ſu dawno proroczy 1) przedpowiedieli, Aby omluwy nemieli potupnij židee, že gſu prziſlleho potupili, an gim ſlijben byl, a aby wždy wiecžnie gich newdiecžnoſt pa- matowana a hlaſana byla. Ale neni diw tak weliky do židuow newiernych, že gfu tak mnohym ſwiedectwim o prziſſtij Kry- ftowu wierziti nechtieli, ani gemu famemu, ano y dnes mnozſtwie naroduow, zemij a yazykuow, wierziecze a vſty wyznawagicze, že on geft Kryftus, fyn božie, Ale z mnoha feth lidij nebude nalezen geden, gefito by ge’ wierzil a cžinil, czož on przikazuge. Budem krzicžeti od puolnoczy, welebicze narozenie geho hlaſy mnohymi, Ale male wieczy tieleſne ne- dame na geho ſaud a pro halerz ſelžeme... K tiem pak ſlowo mame pilnie zrzieti, kterymiž mnozſtwie rytierzſtwa nebeſkeho chwalili gſu boha rzkucze: Slawa na wyſoſti bohu a na zemi pokoy lidem dobre wuole." Angele bohu ſlawu a welebnoſt ohlaſſugij z narozenie kryftowa; Neb geft w tom neſmierne milofrdenstwie lidem hrzieffnym vkazal, poſlaw ſyna ſweho gednorozeneho, ſpaſytele ſwieta, aby ſkrze nieho žiwi byli. Take proto wzdawali gſu bohu chwalu Angele, Neb geft byla bohu odyata w pokolenij lidíkem, když to pokolenie ſkrze hrziech Adamowa przeſtupenie odyato geſt bylo bohu, takže geſt nemohlo hodnie bohu chwaly wzdawati, tupieczy2) boha hrziechy ſwymi, glucz prodano pod hrziech w ſlužbu diablu. Protož ſkrze wykupenie ſpaſytele nawraceno geſt bohu, gſucz giž ſmirzeno s nim w krwi geho. A tudy geſt ſniata potupa s pana boha, že to pokolenie, glucz ocžiſſtieno od hrziechu, geft giž ke czti a k chwale boži przipraweno, aby w nem buoh weleben byl yako w ſwem zwlaſſtnim ſtworzeni. ſobie ke czti prziprawenem. Aby giž yako ežlowiek rozumny 1) prorocý 2) tupěcy.
Strana 74
74 Na den z vmyíla a z wuole we wſfelikem ſkutku hledal czti a chwaly boži A wifudy s pilnoſtij oſtrziehal ſe, aby k hanbie a ku potupie bohu nicz neucžinil, ani mluwil, ani ſam byl. Nebo. czožkoli kto proti przikazani geho vežini, to na potupu a ku- poſmiechu bohu vežini. Protož rzijſle nebeſka, wzdawſli chwalu bohu na wyſoſti. wyznawa na zemi pokoy lidem dobre wuole. Pokoy, kterymž ſkrze gezukryſta, ſyna božieho, ſmirzeni gſu s bohem. Nebo na tom naywiecze zaležij pokoy gich, gehož potrzebugij, aby w prawem mieru s bohem ſtali. Nebo ſnadnie ten muož pokoy mieti, komuž buoh przege, a ktož ma miloſt [24a] geho. A ten pokoy ne každemu dan bywa, Jakož gſu Angele po- wiedieli, ale toliko lidem dobre wuole. A tot gſu ti, kterziž žadagij a milugij to dobre, kterež ſe bohu lijbi. A to ſe gemu lijbi, aby každa wuole dobra ſlla po geho naylepſlij wuoli. kteražto ginde geſt wifem ſkryta, gedine w geho zakonie geſt zgewna tiem, kterziž gij hledagij a na ni 1) ſe w Zakonie geho ptagij, myſlecze na ni we dne y w noczy. A ta dobra wuole w cžlowieku muſy byti praczowita, chtieczy 2) wždy dobra byti. Nebo dobree wuoli mnohe zlee wieczy prziležij. gelito s vtieſſenim, s radoſtij a s liboſtmi lahodnymi tahnu wuoli dobru w przeſtupeni. Protož, budo-li dobra wuole ſpo- gena s dobru wolij božij, muſy tiemi wílemi lahodnymi a li- bymi wieczmi tiela pohrzeti a gim ſe s boleſtij odgijti; Aniž by mohla poznana byti, by dobra byla, když by zleeho ſwo- bodnie nezawrhla, bywagiczy od nieho lahodnie gijmana. Druhe zlee geſt protiwne, geſſto ſužuge a zamuczuge wuoli dobru a niekdy gi naſylim poraži a obtiežuge a ke zlemu popuzuge. Protož ty wieczy protiwne dobra wuole muſy trpieliwoftij a pokorau przemoczy a w tiech zlych wieczech boleſtnie s nuzij newinnoft zachowati. Niekdy ſkrze mnoha protiwenſtwie poſikwrnij ſe a ztratij dobrotu ſwu 1) na nij. 2) chtěcy.
74 Na den z vmyíla a z wuole we wſfelikem ſkutku hledal czti a chwaly boži A wifudy s pilnoſtij oſtrziehal ſe, aby k hanbie a ku potupie bohu nicz neucžinil, ani mluwil, ani ſam byl. Nebo. czožkoli kto proti przikazani geho vežini, to na potupu a ku- poſmiechu bohu vežini. Protož rzijſle nebeſka, wzdawſli chwalu bohu na wyſoſti. wyznawa na zemi pokoy lidem dobre wuole. Pokoy, kterymž ſkrze gezukryſta, ſyna božieho, ſmirzeni gſu s bohem. Nebo na tom naywiecze zaležij pokoy gich, gehož potrzebugij, aby w prawem mieru s bohem ſtali. Nebo ſnadnie ten muož pokoy mieti, komuž buoh przege, a ktož ma miloſt [24a] geho. A ten pokoy ne každemu dan bywa, Jakož gſu Angele po- wiedieli, ale toliko lidem dobre wuole. A tot gſu ti, kterziž žadagij a milugij to dobre, kterež ſe bohu lijbi. A to ſe gemu lijbi, aby každa wuole dobra ſlla po geho naylepſlij wuoli. kteražto ginde geſt wifem ſkryta, gedine w geho zakonie geſt zgewna tiem, kterziž gij hledagij a na ni 1) ſe w Zakonie geho ptagij, myſlecze na ni we dne y w noczy. A ta dobra wuole w cžlowieku muſy byti praczowita, chtieczy 2) wždy dobra byti. Nebo dobree wuoli mnohe zlee wieczy prziležij. gelito s vtieſſenim, s radoſtij a s liboſtmi lahodnymi tahnu wuoli dobru w przeſtupeni. Protož, budo-li dobra wuole ſpo- gena s dobru wolij božij, muſy tiemi wílemi lahodnymi a li- bymi wieczmi tiela pohrzeti a gim ſe s boleſtij odgijti; Aniž by mohla poznana byti, by dobra byla, když by zleeho ſwo- bodnie nezawrhla, bywagiczy od nieho lahodnie gijmana. Druhe zlee geſt protiwne, geſſto ſužuge a zamuczuge wuoli dobru a niekdy gi naſylim poraži a obtiežuge a ke zlemu popuzuge. Protož ty wieczy protiwne dobra wuole muſy trpieliwoftij a pokorau przemoczy a w tiech zlych wieczech boleſtnie s nuzij newinnoft zachowati. Niekdy ſkrze mnoha protiwenſtwie poſikwrnij ſe a ztratij dobrotu ſwu 1) na nij. 2) chtěcy.
Strana 75
Božieho Narozenie. 75 a niekdy male a lehke bezprawie vwede cžlowieka v weliku nepokoru, w ſwary, w hanienij, w pomſty, — A giž gi ty protiwne wieczy poſlkwrnij, a hned nebude dobra wuole ſpo- gena 1) s wolij boži, lecž to pokanim oprawi. Take dobra wuole muſy przemoczy a odrazyti od ſebe lenoſt, z nijž pochazy opuſltienie dobreho, wahanie, nechtiwoſt, rozmarziloſt, nedbanie, teſknoſt, bazeň, rozpacži tužebne a potom mrzkoſt k dobremu a nechanie dobreho. Protož muſy býti horliwa, pilna, ſnažna k naplnieni wuole božie. Take dobra wuole muſy byti trwawa a vltawicžna, dluho trpieliwa, aby, pocžnuczy2) dobre, konala przed ſe, neprzeſtawagicz pro mnohe odpornoſti, ani ſe rozpakugicz pro dluhe cžaſy; a tot ſlowe dluhocžekanie boha. Take dobra wuole muſy byti vprziemna, tak aby gij nemohlo vkrziwiti od wuole božij pokrytſtwie, ani marna chwala, ani prziezeň, ani zyſk tieleſny, ani aby czo dobreho pro ty powiediene wieczy cžiniti chtiel, Nebo kterau zloft taynie a pokrytic ſobie oſobiti, než, aby wſſeczko dobree cžinil pro ſamu cžeſt a chwalu božie z miloſti a odplaty aby w zaſluženij pana Kryſta mohl a žadal dogiti. Protož nižadny pokrytecz pyſíny, marnochlubny nenie vprziemny a nenie dobre wuole, ani ten, ktož ſe kterym hrziechem delij od wuole boži. Toto Cžtenic teež cžte ſe na Den Božieho Narozenie. Lukafs w II. Ka. 3) Y Stalo ſe geſt, když odeſſli od nich4) Ange[24b|le do Nebe, Paſtyrzi mluwili gſu we- 1) ſpogená. 2) počnúcy. 3) 1522 zde záhlaví stran popletena: 24b Prwnie Nediele — v levo, Narozenie — v pravo; 1532 též: 20b Na den Božiho — v levo, Po Narozenij — v pravo. *) od nijch.
Božieho Narozenie. 75 a niekdy male a lehke bezprawie vwede cžlowieka v weliku nepokoru, w ſwary, w hanienij, w pomſty, — A giž gi ty protiwne wieczy poſlkwrnij, a hned nebude dobra wuole ſpo- gena 1) s wolij boži, lecž to pokanim oprawi. Take dobra wuole muſy przemoczy a odrazyti od ſebe lenoſt, z nijž pochazy opuſltienie dobreho, wahanie, nechtiwoſt, rozmarziloſt, nedbanie, teſknoſt, bazeň, rozpacži tužebne a potom mrzkoſt k dobremu a nechanie dobreho. Protož muſy býti horliwa, pilna, ſnažna k naplnieni wuole božie. Take dobra wuole muſy byti trwawa a vltawicžna, dluho trpieliwa, aby, pocžnuczy2) dobre, konala przed ſe, neprzeſtawagicz pro mnohe odpornoſti, ani ſe rozpakugicz pro dluhe cžaſy; a tot ſlowe dluhocžekanie boha. Take dobra wuole muſy byti vprziemna, tak aby gij nemohlo vkrziwiti od wuole božij pokrytſtwie, ani marna chwala, ani prziezeň, ani zyſk tieleſny, ani aby czo dobreho pro ty powiediene wieczy cžiniti chtiel, Nebo kterau zloft taynie a pokrytic ſobie oſobiti, než, aby wſſeczko dobree cžinil pro ſamu cžeſt a chwalu božie z miloſti a odplaty aby w zaſluženij pana Kryſta mohl a žadal dogiti. Protož nižadny pokrytecz pyſíny, marnochlubny nenie vprziemny a nenie dobre wuole, ani ten, ktož ſe kterym hrziechem delij od wuole boži. Toto Cžtenic teež cžte ſe na Den Božieho Narozenie. Lukafs w II. Ka. 3) Y Stalo ſe geſt, když odeſſli od nich4) Ange[24b|le do Nebe, Paſtyrzi mluwili gſu we- 1) ſpogená. 2) počnúcy. 3) 1522 zde záhlaví stran popletena: 24b Prwnie Nediele — v levo, Narozenie — v pravo; 1532 též: 20b Na den Božiho — v levo, Po Narozenij — v pravo. *) od nijch.
Strana 76
76 Na den ſpolek rzkucze: Podme až do Bethlema1) a wizme to ſlowo, ktere ſe geſt ſtalo, ktere vežinil pan a vkazal nam. Y prziſſli chwatagicze a nalezli Marygi a Jozefa a nemluwniatko položene w geſlech a vzrzewſſe poznali o flowu, kterež geſt powiedieno bylo o tom dietieti. Y diwili gſu ſe wſficzkni, kterziž ſlyſſeli ge, y tiem wieczem, kterež praweny byly od paſtyrzuow k nim. A Marya zachowawala wſſeczka ſlowa. ſkladagiczy ge w Irdczy ſwem. Y nawratili gſu- ſe paſtyrzi, chwalecze a welebijcze boha ze wſſech wieczij, kterež byli ſlyſſeli a widieli. yakož geſt powiedieno k nim. V Cžtenie mluwi wo Angelech, že, zdijwíle poſel- ſtwie k paſtyrzom od boha, wratili ſe do nebe; Neb tak Angele flowu2) poſlowe poſlanij w llužbu pro ty, kterziž diedicztwie ſpaſenie przigiti magi, Aby y w tom buoh po- wyflil cžlowieka, przidawage gemu k ſlužbie Angely, když by toho vmiel wdiecžen byti. Dale tu mluwi cžtenie wo paſtyrzijch, kterak, magijcze zgewenie z nebe a poſelſtwie od boha, yhned z toho obno- weni 3) gſu v wnitrznim cžlowieku a nemohli gſu tagiti toho, ale pocžali mluwiti ſpolu o tom. Nebo dar nebeſky yako oheň zapaluge myll lidíku w dobrem a rozum oſwieczuge. aby ti darowe hoyniegij w nich roſtli. Protož, bude-li to prawda, že ſe geſt nam s paſtyrzi narodil ſpaſytel, a geſt-li yaka giſkra gich ohnie w nas, nebudet to tayno, a budeme radoſtnie o niem ſpolu mluwiti, aby ſrdcze naſle wiecze ſpolu horzalo radoſtij, kteraž geſt zwieſtowana od angeluow wiſemu lidu wierziczymu. 1) Betléma. 2) ſlowau. 3) obnowenij.
76 Na den ſpolek rzkucze: Podme až do Bethlema1) a wizme to ſlowo, ktere ſe geſt ſtalo, ktere vežinil pan a vkazal nam. Y prziſſli chwatagicze a nalezli Marygi a Jozefa a nemluwniatko položene w geſlech a vzrzewſſe poznali o flowu, kterež geſt powiedieno bylo o tom dietieti. Y diwili gſu ſe wſficzkni, kterziž ſlyſſeli ge, y tiem wieczem, kterež praweny byly od paſtyrzuow k nim. A Marya zachowawala wſſeczka ſlowa. ſkladagiczy ge w Irdczy ſwem. Y nawratili gſu- ſe paſtyrzi, chwalecze a welebijcze boha ze wſſech wieczij, kterež byli ſlyſſeli a widieli. yakož geſt powiedieno k nim. V Cžtenie mluwi wo Angelech, že, zdijwíle poſel- ſtwie k paſtyrzom od boha, wratili ſe do nebe; Neb tak Angele flowu2) poſlowe poſlanij w llužbu pro ty, kterziž diedicztwie ſpaſenie przigiti magi, Aby y w tom buoh po- wyflil cžlowieka, przidawage gemu k ſlužbie Angely, když by toho vmiel wdiecžen byti. Dale tu mluwi cžtenie wo paſtyrzijch, kterak, magijcze zgewenie z nebe a poſelſtwie od boha, yhned z toho obno- weni 3) gſu v wnitrznim cžlowieku a nemohli gſu tagiti toho, ale pocžali mluwiti ſpolu o tom. Nebo dar nebeſky yako oheň zapaluge myll lidíku w dobrem a rozum oſwieczuge. aby ti darowe hoyniegij w nich roſtli. Protož, bude-li to prawda, že ſe geſt nam s paſtyrzi narodil ſpaſytel, a geſt-li yaka giſkra gich ohnie w nas, nebudet to tayno, a budeme radoſtnie o niem ſpolu mluwiti, aby ſrdcze naſle wiecze ſpolu horzalo radoſtij, kteraž geſt zwieſtowana od angeluow wiſemu lidu wierziczymu. 1) Betléma. 2) ſlowau. 3) obnowenij.
Strana 77
Božieho Narozenie. 77 A že gſu paſtyrzi rzekli: „Podme až do Betlema.“ 1) Bethlem2) ſe wyklada „duom chleba“. Protož ta ſrdcze, w nichž hoynie flowo božie przebywa, duom chlebny gſu, a tu ſe duchownie ſpaſytel rodij. Dayž nam to, pane bože, aby w nas flowo božic ſe vrodilo a vžitek nello a nezhynulo yako manna nepoluffnym židom, Ale abychom w ňem žiwot nalezli a ſpaſytele z nieho duchownic rodili! A dale paſtyrzi diegij: „A wizme to ſlowo, kterež geſt vežinil pan a vkazal nam, a ohledayme to dietiatko!“ Protož polluflenſtwie ſkutecžne w tom k ſlowu božiemu vkazugij; ezož geſt gim tu koli vkazalo a zgewilo, tomu gſu vwierzili a ſkutecžnic naplnili. A tot geſt wyklad naygiſtežij, na tomt wlleczkno zaleži, aby, ktož3) ſlyſli ſlowo boži, widel ge take okem rozumnoſti a poznal, k cžemu Cžlowieka wede, a przidal k niemu wieru a ſkutkem to naplnil, czož koli ono chcze a przikazuge. Nebo, yako geſt bylo potrze[25a]bie paſtyrzom podle tiech llow zwiedieti o geho ſynu, Takt geft y nam potrzebi rozumieti a wierziti, že ſe geſt wtielil, v welike pokorze a chudobic ſe narodil, praczowitie a boleſtnie na tom ſwietie obczowal a ohawnie w vkrutnych boleſtech a w naywietežij chudobie, oblupeny gſa, za naſſe hrziechy geſt vmrzel. Protož ty wieczy ſpatrziti a wieru žiwu k nim mieti geſt vžitek ſpaſenie, Tak wſſak, acž kto vzrzij a ſpatrzij tlowa ta, kteraž geſt nam mluwil na zemi, s nami przeby- wage; nebo gſu ſlowa žiwota wiecžneho, geſito podle nich mame zrzediti ſwe lkutky k wuoli boži; a takt przigiti muož vžitek narozenic Kryſtowa. Ale bez toho mluwiti o plenkach, o gellech, o paſtyrziech a o ginych wieczech, kterež byly przi tom. a na to oſlawowati narozenie Kryſtowo pijſniemi lladkymi a mnohymi, geſitie v kadidla przidaducz, nic tiem boha nezklamame, ani ſe pan Gežiſs okogij tiem wieczem, když my geho pokoru a chudobu, kteruž geſt, 1) Betléma. 2) Bethlém. 3) kdož.
Božieho Narozenie. 77 A že gſu paſtyrzi rzekli: „Podme až do Betlema.“ 1) Bethlem2) ſe wyklada „duom chleba“. Protož ta ſrdcze, w nichž hoynie flowo božie przebywa, duom chlebny gſu, a tu ſe duchownie ſpaſytel rodij. Dayž nam to, pane bože, aby w nas flowo božic ſe vrodilo a vžitek nello a nezhynulo yako manna nepoluffnym židom, Ale abychom w ňem žiwot nalezli a ſpaſytele z nieho duchownic rodili! A dale paſtyrzi diegij: „A wizme to ſlowo, kterež geſt vežinil pan a vkazal nam, a ohledayme to dietiatko!“ Protož polluflenſtwie ſkutecžne w tom k ſlowu božiemu vkazugij; ezož geſt gim tu koli vkazalo a zgewilo, tomu gſu vwierzili a ſkutecžnic naplnili. A tot geſt wyklad naygiſtežij, na tomt wlleczkno zaleži, aby, ktož3) ſlyſli ſlowo boži, widel ge take okem rozumnoſti a poznal, k cžemu Cžlowieka wede, a przidal k niemu wieru a ſkutkem to naplnil, czož koli ono chcze a przikazuge. Nebo, yako geſt bylo potrze[25a]bie paſtyrzom podle tiech llow zwiedieti o geho ſynu, Takt geft y nam potrzebi rozumieti a wierziti, že ſe geſt wtielil, v welike pokorze a chudobic ſe narodil, praczowitie a boleſtnie na tom ſwietie obczowal a ohawnie w vkrutnych boleſtech a w naywietežij chudobie, oblupeny gſa, za naſſe hrziechy geſt vmrzel. Protož ty wieczy ſpatrziti a wieru žiwu k nim mieti geſt vžitek ſpaſenie, Tak wſſak, acž kto vzrzij a ſpatrzij tlowa ta, kteraž geſt nam mluwil na zemi, s nami przeby- wage; nebo gſu ſlowa žiwota wiecžneho, geſito podle nich mame zrzediti ſwe lkutky k wuoli boži; a takt przigiti muož vžitek narozenic Kryſtowa. Ale bez toho mluwiti o plenkach, o gellech, o paſtyrziech a o ginych wieczech, kterež byly przi tom. a na to oſlawowati narozenie Kryſtowo pijſniemi lladkymi a mnohymi, geſitie v kadidla przidaducz, nic tiem boha nezklamame, ani ſe pan Gežiſs okogij tiem wieczem, když my geho pokoru a chudobu, kteruž geſt, 1) Betléma. 2) Bethlém. 3) kdož.
Strana 78
78 Na den w plenkach 1) a w geſlech leže, vkazal, potupime yako blud. warugicze ſe gij yako ežert krziže. Potom die Cžtenie: „Y prziſli gſu s chwatanim a na- lezli gſu Marygi a Jozeffa a dietiatko položene w gellech A vzrzewſſe poznali gſu o ſlowu, ktere gim bylo powiedieno?) o tom dietieti.“ Zie gſu tito paſtyrzi poſluſſenſtwie s chwa- tanim vežinili, tomu muož ſnadnie vwierzeno byti, když gſu mieli zgewenie z nebe, geſſto gſu gim oſwieczeni byli a obno- weni v wnitrznim cžlowieku a yako ohniem zapaleni y ra- doſtij obweſeleni. Protož gſu nemohli wahati meſlkagicze, ani lenowati nedbagicze, Nebo y nynie, když malo ſrdcze lidíka budu ſwlažena darem miloſti božij, yhned yako ze ſna pro- buzeni bywagij, ſnaženſtwie s chwatanim vkazugicze w tiech wieczech, k kterym ge miloſt božij pudij. Aniž ſe to muož vtagiti, neb poſpiechagij wždy z dobreho w lepſlij. Pakli toho daru bozíkeho nenie w kom. tehdy wileczko, czož božieho geſt, mležij w niem, pokoy ma yako puſtka bez lidij. Prziſſedile pak takowij poſluſſnij paſtyrzi, poznali gſu ta znamenie, kteraž gim Angel oznamil, przi tom dietiatku a vwierzili gſu ſlowom božim, že to dietiatko položene w gellech geft ſpaſytel ſwieta Kryftus gežiſs, w zakonie ſlibeny. A to gſu mohli z toho mieti, že gſu giž byli vwie- rzili prwe Ilowu božiemu od Angela prawenemu, A, acž gſu wieczy ſproſtne a nezrzetedlne byly przi tom, ſtaage, gelle. pleny 3) y gine wieczy chude, kterež gſu gim za znamenie byli dany, wſlak glu nepochybili pro ta znamenie chaterna a chuda.) A z toho nam naucženie oſtawa, po yakych zna- menijch nam ſlowo božij prawdu vkazuge. Powaž onoho, kdež ſwaty Jakub die:4) „Kto chcze mudrym byti, budiž 1) w plénkách. 2) powiedino. 3) plény. *) Chelč. zde patrně cituje z paměti, protože citované nísto není z Jak., nýbrž z I. Kor. 3, 18.
78 Na den w plenkach 1) a w geſlech leže, vkazal, potupime yako blud. warugicze ſe gij yako ežert krziže. Potom die Cžtenie: „Y prziſli gſu s chwatanim a na- lezli gſu Marygi a Jozeffa a dietiatko položene w gellech A vzrzewſſe poznali gſu o ſlowu, ktere gim bylo powiedieno?) o tom dietieti.“ Zie gſu tito paſtyrzi poſluſſenſtwie s chwa- tanim vežinili, tomu muož ſnadnie vwierzeno byti, když gſu mieli zgewenie z nebe, geſſto gſu gim oſwieczeni byli a obno- weni v wnitrznim cžlowieku a yako ohniem zapaleni y ra- doſtij obweſeleni. Protož gſu nemohli wahati meſlkagicze, ani lenowati nedbagicze, Nebo y nynie, když malo ſrdcze lidíka budu ſwlažena darem miloſti božij, yhned yako ze ſna pro- buzeni bywagij, ſnaženſtwie s chwatanim vkazugicze w tiech wieczech, k kterym ge miloſt božij pudij. Aniž ſe to muož vtagiti, neb poſpiechagij wždy z dobreho w lepſlij. Pakli toho daru bozíkeho nenie w kom. tehdy wileczko, czož božieho geſt, mležij w niem, pokoy ma yako puſtka bez lidij. Prziſſedile pak takowij poſluſſnij paſtyrzi, poznali gſu ta znamenie, kteraž gim Angel oznamil, przi tom dietiatku a vwierzili gſu ſlowom božim, že to dietiatko položene w gellech geft ſpaſytel ſwieta Kryftus gežiſs, w zakonie ſlibeny. A to gſu mohli z toho mieti, že gſu giž byli vwie- rzili prwe Ilowu božiemu od Angela prawenemu, A, acž gſu wieczy ſproſtne a nezrzetedlne byly przi tom, ſtaage, gelle. pleny 3) y gine wieczy chude, kterež gſu gim za znamenie byli dany, wſlak glu nepochybili pro ta znamenie chaterna a chuda.) A z toho nam naucženie oſtawa, po yakych zna- menijch nam ſlowo božij prawdu vkazuge. Powaž onoho, kdež ſwaty Jakub die:4) „Kto chcze mudrym byti, budiž 1) w plénkách. 2) powiedino. 3) plény. *) Chelč. zde patrně cituje z paměti, protože citované nísto není z Jak., nýbrž z I. Kor. 3, 18.
Strana 79
Božieho Narozenie. 79 blaznem w ſwietie, aby byl mudry“; A opiet: 1) „ktot da w licze, naſtaw mu y druheho, A kto ſe chcze ſ tebu ſaudem ſwarziti o ſukni, prziday mu y plaſit, A, když wſſeczko zle- rzku na was, radugte ſe.“ Wilak to wſſe prawe blaznowſtwie v ſwieta geſt, a ſlowo božij geſt k to', ge[25b]hož ſe przi- držij yakaſy potupnoſt poſmieſſna; a ktož w tom vwierzij llowu božiemu, vrozumijt prawde. Potom die cžtenie: „A wſliczkni, ktož gſu to Hlyſleli. diwili glu ſe, y tiem wieczem, kterež praweny byly od paſtyrzuow k nim." Tito paſtyrzowe byli gſu prwnij ſwiedkowe z lidij Kryſtowa narozenie a kazatele, wyznawagicze gneno gežiſſowo za geho dietinſtwie. Dobyl ſobie kazateluow od ſtada a brzo ge naucžil kazati. Protož, pane gežiſli — weliket geft nynie mleženie o tobie, acž geſt mnohe huhlanie dia- belſtwie ſikolniho — Poniewadž gſy otewrzel vſta paſtyrzom neumielym, moczen gſy y dnes dati flowo ſwe neumielym, at by gineho nicz nemluwili, než gmeno twe mnohym ohla- ſyli. Pane, pomni, že daremnij gſy, darmo gſy ſe narodil a darmo gly trpiel, neb giž pokrytezy bohatij wyprazdnili gſu chwalu twu. Wilak oni prawij, že gich2) modlitby platny ſu. a ne twe. Onit proſy, Onit wyproflugij, Onit cžiftij. Onit ſprawedliwy cžinij, Onit hrziechy odpuſſtiegij, a wſſech ſpa- ſenie w ruku3) gich, a ty gſy odſtrežen, gedinet tebu w mieſſecz lidi ženu! Kaž, pane, at kamenie za tie pro- mluwij! A že pro kazanie paſtyrzuow o panu Gežifowi diwili gſu ſe wſliczkni. Neb oheň nemohl prazniti, kteryž geſt w nie buoh miloftiwie s nebe wpuſtil, a yhned ſe zapalowal we mnohych, kterziž ſlyſſeli ſlowo božie od nich o ſynu božiem. A že gich mluwenie bylo geſt z vprziemnoſti, y mohlo geſt mnohymi hnuti a miloſti przidati; a y dnes to byti muože. 1) Mat. 5, 39. 40; 5, 11. 12. 2) gijch. 3) w rukau.
Božieho Narozenie. 79 blaznem w ſwietie, aby byl mudry“; A opiet: 1) „ktot da w licze, naſtaw mu y druheho, A kto ſe chcze ſ tebu ſaudem ſwarziti o ſukni, prziday mu y plaſit, A, když wſſeczko zle- rzku na was, radugte ſe.“ Wilak to wſſe prawe blaznowſtwie v ſwieta geſt, a ſlowo božij geſt k to', ge[25b]hož ſe przi- držij yakaſy potupnoſt poſmieſſna; a ktož w tom vwierzij llowu božiemu, vrozumijt prawde. Potom die cžtenie: „A wſliczkni, ktož gſu to Hlyſleli. diwili glu ſe, y tiem wieczem, kterež praweny byly od paſtyrzuow k nim." Tito paſtyrzowe byli gſu prwnij ſwiedkowe z lidij Kryſtowa narozenie a kazatele, wyznawagicze gneno gežiſſowo za geho dietinſtwie. Dobyl ſobie kazateluow od ſtada a brzo ge naucžil kazati. Protož, pane gežiſli — weliket geft nynie mleženie o tobie, acž geſt mnohe huhlanie dia- belſtwie ſikolniho — Poniewadž gſy otewrzel vſta paſtyrzom neumielym, moczen gſy y dnes dati flowo ſwe neumielym, at by gineho nicz nemluwili, než gmeno twe mnohym ohla- ſyli. Pane, pomni, že daremnij gſy, darmo gſy ſe narodil a darmo gly trpiel, neb giž pokrytezy bohatij wyprazdnili gſu chwalu twu. Wilak oni prawij, že gich2) modlitby platny ſu. a ne twe. Onit proſy, Onit wyproflugij, Onit cžiftij. Onit ſprawedliwy cžinij, Onit hrziechy odpuſſtiegij, a wſſech ſpa- ſenie w ruku3) gich, a ty gſy odſtrežen, gedinet tebu w mieſſecz lidi ženu! Kaž, pane, at kamenie za tie pro- mluwij! A že pro kazanie paſtyrzuow o panu Gežifowi diwili gſu ſe wſliczkni. Neb oheň nemohl prazniti, kteryž geſt w nie buoh miloftiwie s nebe wpuſtil, a yhned ſe zapalowal we mnohych, kterziž ſlyſſeli ſlowo božie od nich o ſynu božiem. A že gich mluwenie bylo geſt z vprziemnoſti, y mohlo geſt mnohymi hnuti a miloſti przidati; a y dnes to byti muože. 1) Mat. 5, 39. 40; 5, 11. 12. 2) gijch. 3) w rukau.
Strana 80
80 Prwnie Nediele Potom die ežtenie: „A Marya zachowawala wſleczka flowa ta, ſnaſſegiczy ge w ſrdczy ſwem.“ Tu ežtenie oznamuge plnoſt 1) panny Marye przi ſlowiech prawdy, kteraž gfu tehdy mluwena byla od boha ikrze Angely k paſtyrzom y ginym lidem o panu Kryſtu. Miela geſt ſrdeze dobre, gelito ſe ho- dilo w niem chowati flowa prawdy, zwlafitie w tu chwieli. když ſe geſt narodil z nij a dietietem byl; Neb mnohe wieczy podle zgewenie ducha ſwateho mluweny gfu o niem od lidij dobrych. Protož wiſech nas miela by napomenuti gogij pilnoit k zachowani flow božich, abychom gich wietrnie a leheze newažili, ani w zapomenutij gich weſlli ſami pro ſe y pro- bližnij; Nebo ſe na nich mame zaſtawiti we wſſelike przi y przihodie naſlij, neb wiera na ſlowiech božijch ſtogij. Ale. když gich newime nebo zapominame, aniž wiery mieti budeme. Y die cžtenie: „Wratili gſu ſe paſtyrzi, chwalecze a welebiecze boha we wſſech wieczech, kterež gſu widieli a ſlyffeli, yakož geſt mluweno k nim.“ Wratili ſe, glucze giž wiecze obohaczeni w miloſti božij a w radoſti, nalezíle ſpa- ſytele ſwieta a giž gey ocžima opatrziwíle, plenkami obinu- teho a w geſlech položeneho. Nebo, geho zgewenie komuž geft, wždy s boohaczenim") geft, Amen. Nediele Prwnie po Božim Narozenie. Cžtenie ſwateho Lukalli w II. Ka. (26 a.) ZA onoho cžalu Byli glu otecz geho a matka diwiecze ſe tiem wiecem, kterež pra- weny byly o niem. Y požehnal gich Symeon a rzekl k Marygi, matcze geho: Ay, položen geſt tento na pad a ku powſtani mnohych 1) Sic! 1532 také; m. pilnost. 2) M obohaczenim.
80 Prwnie Nediele Potom die ežtenie: „A Marya zachowawala wſleczka flowa ta, ſnaſſegiczy ge w ſrdczy ſwem.“ Tu ežtenie oznamuge plnoſt 1) panny Marye przi ſlowiech prawdy, kteraž gfu tehdy mluwena byla od boha ikrze Angely k paſtyrzom y ginym lidem o panu Kryſtu. Miela geſt ſrdeze dobre, gelito ſe ho- dilo w niem chowati flowa prawdy, zwlafitie w tu chwieli. když ſe geſt narodil z nij a dietietem byl; Neb mnohe wieczy podle zgewenie ducha ſwateho mluweny gfu o niem od lidij dobrych. Protož wiſech nas miela by napomenuti gogij pilnoit k zachowani flow božich, abychom gich wietrnie a leheze newažili, ani w zapomenutij gich weſlli ſami pro ſe y pro- bližnij; Nebo ſe na nich mame zaſtawiti we wſſelike przi y przihodie naſlij, neb wiera na ſlowiech božijch ſtogij. Ale. když gich newime nebo zapominame, aniž wiery mieti budeme. Y die cžtenie: „Wratili gſu ſe paſtyrzi, chwalecze a welebiecze boha we wſſech wieczech, kterež gſu widieli a ſlyffeli, yakož geſt mluweno k nim.“ Wratili ſe, glucze giž wiecze obohaczeni w miloſti božij a w radoſti, nalezíle ſpa- ſytele ſwieta a giž gey ocžima opatrziwíle, plenkami obinu- teho a w geſlech položeneho. Nebo, geho zgewenie komuž geft, wždy s boohaczenim") geft, Amen. Nediele Prwnie po Božim Narozenie. Cžtenie ſwateho Lukalli w II. Ka. (26 a.) ZA onoho cžalu Byli glu otecz geho a matka diwiecze ſe tiem wiecem, kterež pra- weny byly o niem. Y požehnal gich Symeon a rzekl k Marygi, matcze geho: Ay, položen geſt tento na pad a ku powſtani mnohych 1) Sic! 1532 také; m. pilnost. 2) M obohaczenim.
Strana 81
Po Božim Narozenie. 81 w lidu Izrahelſkem A na znameni, gemužto bude odpierano. A twut duſfi pronikne geho mecž, aby zgewena byla z mnohych ſrdczij myfflenie. Byla take Anna prorokynie, dczera Famuelowa, z pokoleni Affer; ta ſe byla zſta- rala we dnech mnohych a žiwa byla s mužem ſwym ſedm let od panenſtwie ſweho. A ta wdowa byla až do let ofmdefati a cžtyrz; kte- ražto neodchazela z Chramu, poſty a modlitbami ſlužeczy bohu we dne yw noczy., Ata, w tu hodinu prziſſedſfi, chwalila hoſpodina a mluwila o niem wſſem, kterziž cžekali wykupeni Izrahelſkeho. A když gfu dokonali wſfeczky wieczy podle zakona panie, wratili ſu ſe do Galilee,1) m'eſta ſweho Nazaretu. Dietie pak roſtlo a poſyl- niowalo ſe, plne mudroſti; a miloſt božie byla w niem. Ayprwe tu Cžtenie wyprawuge, kterak Jozeff, otecz domn'eny, a matka prawa, panna Marya, diwili ſu ſe tiem diwnym wieczem taynym y zgewnym, kterež gſu praweny byly o tom dietiatku, panu Gežiſfowi, od paſtyrzuow, od trzij kraluow, kterziž od wychodu fluncze prziſli s dary a klanieli ſe gemu, od Angeluow y od lidij, a kterak buoh hybe ſrdczy lidſkymi, oznamuge gim to detiatko. A mnohym, geſſto gſu ſpaſenie ežekali, zgewuge ſe k gich vtieſſenie. A gim 2) nay- prwe, yakožto rodicžom, k utieſſeni nayhoynieyſlimu, gimžto ſwierzen byl poklad naywyzſli s nebe, ſyn boži gednorozeny, genž geſt chtiel tielo z teto drahe panny przigiti a ſynem gegim byti; a to geft gij bylo naywiecze diwno, a to welike dobre ukazal geſt gij pro gegij pokoru. 1) Galilé. 2) gijm.
Po Božim Narozenie. 81 w lidu Izrahelſkem A na znameni, gemužto bude odpierano. A twut duſfi pronikne geho mecž, aby zgewena byla z mnohych ſrdczij myfflenie. Byla take Anna prorokynie, dczera Famuelowa, z pokoleni Affer; ta ſe byla zſta- rala we dnech mnohych a žiwa byla s mužem ſwym ſedm let od panenſtwie ſweho. A ta wdowa byla až do let ofmdefati a cžtyrz; kte- ražto neodchazela z Chramu, poſty a modlitbami ſlužeczy bohu we dne yw noczy., Ata, w tu hodinu prziſſedſfi, chwalila hoſpodina a mluwila o niem wſſem, kterziž cžekali wykupeni Izrahelſkeho. A když gfu dokonali wſfeczky wieczy podle zakona panie, wratili ſu ſe do Galilee,1) m'eſta ſweho Nazaretu. Dietie pak roſtlo a poſyl- niowalo ſe, plne mudroſti; a miloſt božie byla w niem. Ayprwe tu Cžtenie wyprawuge, kterak Jozeff, otecz domn'eny, a matka prawa, panna Marya, diwili ſu ſe tiem diwnym wieczem taynym y zgewnym, kterež gſu praweny byly o tom dietiatku, panu Gežiſfowi, od paſtyrzuow, od trzij kraluow, kterziž od wychodu fluncze prziſli s dary a klanieli ſe gemu, od Angeluow y od lidij, a kterak buoh hybe ſrdczy lidſkymi, oznamuge gim to detiatko. A mnohym, geſſto gſu ſpaſenie ežekali, zgewuge ſe k gich vtieſſenie. A gim 2) nay- prwe, yakožto rodicžom, k utieſſeni nayhoynieyſlimu, gimžto ſwierzen byl poklad naywyzſli s nebe, ſyn boži gednorozeny, genž geſt chtiel tielo z teto drahe panny przigiti a ſynem gegim byti; a to geft gij bylo naywiecze diwno, a to welike dobre ukazal geſt gij pro gegij pokoru. 1) Galilé. 2) gijm.
Strana 82
82 Prwnie Nediele Ale chwaliti lidi ſwate, že gſu tak wiernij bohu byli a cžtenie prawie plnili, neproſpiege nam to, nebudem-li gim w tom podobni.1) Nebo gſu ſe oni z wiery diwili a z miloſti tiem wieczem, kterež ſu praweny byly o tom ďetiatku. Teež y my, milugicze geho, mame ſe diwiti tiem wieczem, kterež gfu praweny o n'em od wiekuo. Protož nelehcze tu cžtenie die: „Byli ſu otecz a matie diwicze ſe.“ Nebo ginym ni- žadným lidem neprzileži diwiti ſe o te wieczy, gedine aby matka geho byla, geſſto rodij w duchu ſwem pana Gežiſſe a miluge gey z ſrdce. A takowe milowniky ſwe ſam matkami nazywa rzka: 2) „Ktož cžinij wuoli otcze meho, genž w nebi geſt, ten matka ma geſt." Tent pocžina tak ſpaſytele duchem ſwatym, když ſwe ſpaſenie pocžne d'elati z miloſti božij a z vmyſla praweho, wſleczko pro chwalu boži dielage a pro- polepſſeni ſwych bližnich, Nicz z bezdiecžnoſti a z przipu[26b]- zeni, ani z obycžeguow mrtwych, ani pro marnu chwalu, ani pro vžitky tieleſne, ale proſtie z miloſti boži a pro chwalu geho. A že matka Gežiſſova ma gmeno Marya. A nayprwe podle rozumu pijſem wyklada ſe „oſwiecena, yaſnoſt ſwietla božiho w ſobie magicy“. A tu geſt potrzebie tiem, ktož gſu matky pana gežiſſe, aby w nich*) ſwietlo znamoſti boži bylo, aby mohli ſpatrziti bozíke wieczy a rozumni4) w nich byti A powyſlenie ſlavy pana gežiſſe aby mohli ſwiedomi byti. Yakož we cžteni geſt powiedieno:5) „Wideli ſme ſlawu geho, ſlawu iakožto gednorozeneho od otce, plneho miloſti a prawdy“. A my z geho plnoſti wſſeczko berzem, a, ktož te plnoſti nezna, yako chudy žebrak, wſludy ginde hledage, chudobu ſwu nalezne. Druhe Marya wyklada ſe „horzka". A ta geſt potrzeb- noſt tiech, genž, wuoli boži cžiniecze, magi byti matky ge- žiſlovy, aby znali a cžili hořkoſt tohoto ſwieta, že on geſt 1) podobnij. ") Mat. 12, 50. ") w nijch. 9 rozumnij. 5) Jan 1, 14.
82 Prwnie Nediele Ale chwaliti lidi ſwate, že gſu tak wiernij bohu byli a cžtenie prawie plnili, neproſpiege nam to, nebudem-li gim w tom podobni.1) Nebo gſu ſe oni z wiery diwili a z miloſti tiem wieczem, kterež ſu praweny byly o tom ďetiatku. Teež y my, milugicze geho, mame ſe diwiti tiem wieczem, kterež gfu praweny o n'em od wiekuo. Protož nelehcze tu cžtenie die: „Byli ſu otecz a matie diwicze ſe.“ Nebo ginym ni- žadným lidem neprzileži diwiti ſe o te wieczy, gedine aby matka geho byla, geſſto rodij w duchu ſwem pana Gežiſſe a miluge gey z ſrdce. A takowe milowniky ſwe ſam matkami nazywa rzka: 2) „Ktož cžinij wuoli otcze meho, genž w nebi geſt, ten matka ma geſt." Tent pocžina tak ſpaſytele duchem ſwatym, když ſwe ſpaſenie pocžne d'elati z miloſti božij a z vmyſla praweho, wſleczko pro chwalu boži dielage a pro- polepſſeni ſwych bližnich, Nicz z bezdiecžnoſti a z przipu[26b]- zeni, ani z obycžeguow mrtwych, ani pro marnu chwalu, ani pro vžitky tieleſne, ale proſtie z miloſti boži a pro chwalu geho. A že matka Gežiſſova ma gmeno Marya. A nayprwe podle rozumu pijſem wyklada ſe „oſwiecena, yaſnoſt ſwietla božiho w ſobie magicy“. A tu geſt potrzebie tiem, ktož gſu matky pana gežiſſe, aby w nich*) ſwietlo znamoſti boži bylo, aby mohli ſpatrziti bozíke wieczy a rozumni4) w nich byti A powyſlenie ſlavy pana gežiſſe aby mohli ſwiedomi byti. Yakož we cžteni geſt powiedieno:5) „Wideli ſme ſlawu geho, ſlawu iakožto gednorozeneho od otce, plneho miloſti a prawdy“. A my z geho plnoſti wſſeczko berzem, a, ktož te plnoſti nezna, yako chudy žebrak, wſludy ginde hledage, chudobu ſwu nalezne. Druhe Marya wyklada ſe „horzka". A ta geſt potrzeb- noſt tiech, genž, wuoli boži cžiniecze, magi byti matky ge- žiſlovy, aby znali a cžili hořkoſt tohoto ſwieta, že on geſt 1) podobnij. ") Mat. 12, 50. ") w nijch. 9 rozumnij. 5) Jan 1, 14.
Strana 83
Po Božim Narozenie. 83 w ſobie pln gedowate hořkoſti, a, ktož gij nezna a necžige, tor ſe zda ſladek, lahoden a pln vtieſleni yako rag, ano ſe mu wſleczko na niem dobrze lijbi, a chcze ſe na niem dluho byti. Protož matka Gežiffowa muſy byti horzka, znagiczy a cžitedlna gſuczy horzkoſti tohoto ſwieta, aby gij omrzal, aby od n'eho nebyla zklamana a wuole boži pro niey ne- ztratila. Druha ſtrana horzkoſti matek gežiſowych geſt, že, v we- like horzkoſti gſucze, muſy wuoli boži cžiniti. Nebo naſſe przieliſſne poruſfenie a zkaženi odporno geſt wuoli boži w nas. Protož gedwa s naſylim a s praczij možem ſwu zlu wuoli przemoczy a dati mijſto wuoli boži. A netoliko ten zly žiwot naſs tomu odpiera, ale wſſechen ſwiet y s diably zrohatij ſe proti nam, když bychom chtieli wuoli boži cži- niti, chtie w nas ten vmyſl zkazyti. Protož, chtiecze wuoli boži cžiniti, netoliko pokoge tieleſneho a libych wieczij ſwieta muſyme ſe odwažiti, ale y bezprawie mnoha od nieho podſtupiti, abychom tak wuoli božie mohli w ſobie mijſto dati a matky gežiffowy s horzkoſtij byti. A že z mnohych wieczij diwu podobnych to geſt przediwne, že buoh wiecžny, neſmrtedlny a w ſlawie przewyſleny, racžil geſt byti cžlo- wiekem tieleſnym a ſmrtedlnym pro naſle oſlawenie a powy- ſfenie, Chudy ſe naroditi w obeczniczy, w geſlech položen byti a plenkami obinut; a weſſken byt putowanie geho zde praczowity, trpieliwy, bolestny, fuženy, pohanieny, chudy až do krzijže prziliſs trpkeho byl geſt. A ty wſſeczky wieczy z ne- ſmierne laſky, kteruž k nam ma, podítupil geſt. Protož, komuž geft plnoft wſfeho dobreho pan gežifs, ten ſe diwi wſle", czož geft o niem praweno, s wažnoſtij duchu ſweho, ale, ktož ſe geſt okogil žadoftij ſwu w marnych wieczech tohoto ſwieta, tomu nicz nenie diwno to, czož ſe prawij o geho takowem poni- ženij, o plnoſti a o ſlawie geho. Neb geho duſſe ginemu ſe diwi: czož geho oko libeho widij a vcho ſlyſly, w tom ſe geho myſl paſe a vtieſſenie ſwe ma. Takež y kniežij bohatij, ſytij
Po Božim Narozenie. 83 w ſobie pln gedowate hořkoſti, a, ktož gij nezna a necžige, tor ſe zda ſladek, lahoden a pln vtieſleni yako rag, ano ſe mu wſleczko na niem dobrze lijbi, a chcze ſe na niem dluho byti. Protož matka Gežiffowa muſy byti horzka, znagiczy a cžitedlna gſuczy horzkoſti tohoto ſwieta, aby gij omrzal, aby od n'eho nebyla zklamana a wuole boži pro niey ne- ztratila. Druha ſtrana horzkoſti matek gežiſowych geſt, že, v we- like horzkoſti gſucze, muſy wuoli boži cžiniti. Nebo naſſe przieliſſne poruſfenie a zkaženi odporno geſt wuoli boži w nas. Protož gedwa s naſylim a s praczij možem ſwu zlu wuoli przemoczy a dati mijſto wuoli boži. A netoliko ten zly žiwot naſs tomu odpiera, ale wſſechen ſwiet y s diably zrohatij ſe proti nam, když bychom chtieli wuoli boži cži- niti, chtie w nas ten vmyſl zkazyti. Protož, chtiecze wuoli boži cžiniti, netoliko pokoge tieleſneho a libych wieczij ſwieta muſyme ſe odwažiti, ale y bezprawie mnoha od nieho podſtupiti, abychom tak wuoli božie mohli w ſobie mijſto dati a matky gežiffowy s horzkoſtij byti. A že z mnohych wieczij diwu podobnych to geſt przediwne, že buoh wiecžny, neſmrtedlny a w ſlawie przewyſleny, racžil geſt byti cžlo- wiekem tieleſnym a ſmrtedlnym pro naſle oſlawenie a powy- ſfenie, Chudy ſe naroditi w obeczniczy, w geſlech položen byti a plenkami obinut; a weſſken byt putowanie geho zde praczowity, trpieliwy, bolestny, fuženy, pohanieny, chudy až do krzijže prziliſs trpkeho byl geſt. A ty wſſeczky wieczy z ne- ſmierne laſky, kteruž k nam ma, podítupil geſt. Protož, komuž geft plnoft wſfeho dobreho pan gežifs, ten ſe diwi wſle", czož geft o niem praweno, s wažnoſtij duchu ſweho, ale, ktož ſe geſt okogil žadoftij ſwu w marnych wieczech tohoto ſwieta, tomu nicz nenie diwno to, czož ſe prawij o geho takowem poni- ženij, o plnoſti a o ſlawie geho. Neb geho duſſe ginemu ſe diwi: czož geho oko libeho widij a vcho ſlyſly, w tom ſe geho myſl paſe a vtieſſenie ſwe ma. Takež y kniežij bohatij, ſytij
Strana 84
84 Prwnie Nediele a magice žiwot rozkoffny, acž mnoho o tom mohu kaza[27a]ti a wyklady cžiniti, ale ſami w tom diwenie ſu yalowij a prazdnij bez duchu iako howada, magicze w chut rozkoſſne krmie a hoyna pitij, odiewy hoyne s pochwalu. Protož w řiedkych lidech prawdu nalezne to cžtenie, než toliko ſamo mluwenie. Potom die cžtenie: „A požehnal geſt gim Symeon a rzekl k Marygi, matcze geho: Ay, položen geſt tento ku padu a ku powſtani mnohym w Izraheli.“ Die tuto „požehnal,“ ne- ruku nad nimi pomachaw yako knežij nad ſoli neb nad ko- lacži, žehnagicze ge, Ale pochwalil pana gežiſſe s matku a s Jozeffem, Ne tiem chwalenim, yako ſwiet chwali ſobie podobne w zlych wieczech, ale božim chwalenim, Jakož mohu chwaleni byti ſwietij lidee z dobrych wieczij, kterež ma w nich buoh ſkrze dary ſwe; Jako geſt Alžbieta rzekla pannie Marygi: 1) „Blahoſlawena ſy, že's vwierzila.“ Teež tuto Symeon wida, kterak gſu w tom obdarowani od boha, že gſu mieli ſyna božiho przitomneho s ſebu, a ona matku geho byla, tielefnie gey porodiwſſi, a Jozeff ſtražce a pieſtun geho: Protož podle zwlaſſtnich miloſtij a obdarowanie od boha mohl geſt gim blahoſlawiti rzka: „Blaženij gſte, nalezíſe zwlaſſtni a prwni miloſt od boha, glucze rodicži a ſtražcze toho, ſkrze- niehož wſſem wierziczym w nieho dana bude miloſt.“ A tak muožem žehnani rozumieti: pro dobre wieczy božij lidij po- chwaliti, dobrych wieczij gim žadati, z dobrych wieczy za nie bohu diekowati, boha w nich chwaliti a dobre gich w bohu wyprawowati, kterež geſt prziprawil k gich wiecžne ſlawie. A, czož geſt pak koli bylo w tom požehnani dobreho, pro naſſe wiecžne požehnanie geſt bylo, acž s nimi towa- ryftwie w ſprawedlnoſti Kryſtowie budem moczy prziſtihnuti. Y rzekl geſt Symeon k Marygi, matcze geho: „Ay, po- ložen geſt tento ku padu etc.“ Tu mame rozum'eti, že nenie- 1) Luk. 1, 45.
84 Prwnie Nediele a magice žiwot rozkoffny, acž mnoho o tom mohu kaza[27a]ti a wyklady cžiniti, ale ſami w tom diwenie ſu yalowij a prazdnij bez duchu iako howada, magicze w chut rozkoſſne krmie a hoyna pitij, odiewy hoyne s pochwalu. Protož w řiedkych lidech prawdu nalezne to cžtenie, než toliko ſamo mluwenie. Potom die cžtenie: „A požehnal geſt gim Symeon a rzekl k Marygi, matcze geho: Ay, položen geſt tento ku padu a ku powſtani mnohym w Izraheli.“ Die tuto „požehnal,“ ne- ruku nad nimi pomachaw yako knežij nad ſoli neb nad ko- lacži, žehnagicze ge, Ale pochwalil pana gežiſſe s matku a s Jozeffem, Ne tiem chwalenim, yako ſwiet chwali ſobie podobne w zlych wieczech, ale božim chwalenim, Jakož mohu chwaleni byti ſwietij lidee z dobrych wieczij, kterež ma w nich buoh ſkrze dary ſwe; Jako geſt Alžbieta rzekla pannie Marygi: 1) „Blahoſlawena ſy, že's vwierzila.“ Teež tuto Symeon wida, kterak gſu w tom obdarowani od boha, že gſu mieli ſyna božiho przitomneho s ſebu, a ona matku geho byla, tielefnie gey porodiwſſi, a Jozeff ſtražce a pieſtun geho: Protož podle zwlaſſtnich miloſtij a obdarowanie od boha mohl geſt gim blahoſlawiti rzka: „Blaženij gſte, nalezíſe zwlaſſtni a prwni miloſt od boha, glucze rodicži a ſtražcze toho, ſkrze- niehož wſſem wierziczym w nieho dana bude miloſt.“ A tak muožem žehnani rozumieti: pro dobre wieczy božij lidij po- chwaliti, dobrych wieczij gim žadati, z dobrych wieczy za nie bohu diekowati, boha w nich chwaliti a dobre gich w bohu wyprawowati, kterež geſt prziprawil k gich wiecžne ſlawie. A, czož geſt pak koli bylo w tom požehnani dobreho, pro naſſe wiecžne požehnanie geſt bylo, acž s nimi towa- ryftwie w ſprawedlnoſti Kryſtowie budem moczy prziſtihnuti. Y rzekl geſt Symeon k Marygi, matcze geho: „Ay, po- ložen geſt tento ku padu etc.“ Tu mame rozum'eti, že nenie- 1) Luk. 1, 45.
Strana 85
Po Božim Narozenie. 85 položen z vmyſla, chtie tor, aby padli w niem nebo ſkrze ňeho w hrziechy a potom w zatraczenie, Poniewadž chce, aby wſliczkni lide ſpaſeni byli a ku poznanie prawdy prziſli, Ale, s ſtrany zlych lidij, že geho dobrota a vprziemoſt bude gim na paad. Tu, kdež gſu mieli wſtati, tu padnu; kdež mieli žiwot wzyeti, tu wezmu ſmrt. A že die cžtenie: „Položen geſt na paad mnohym w Izraheli,“ To geſt w lidu domaczym, gimž geſt byl ſliben a cžinil mezy nimi mnohe moczy. Ale oni gſu ſe zatwrdili proti niemu a nechtieli gemu wierziti ani k tor ſwoliti, by on, gſa cžlowiekem, byl take prawym bohem. Protož geho dobre wieczy obraczeli 1) ſu we zle a, pohorſſiwſſe ſe nad nim, vkrzi- žowali gſu gey. A to pohorſſeni nayprwe ſe pocžalo w do- maczych a ſ lehka ſe y w domaczych ſkona, kterziž gſu geho prziyali ſamym gmenem a wieru2) mrtwu, ale prawda geho geſt gim vraz, nebo gſu zaſlli w prziliſſnu ſlepotu pro mnohu mudroſt zemſku 3) a pro vmienij lidíka. Ucženych ſmyſl nemuož prziſtupiti k vmieni Kryftowu, a lid obeczny toliko w zemſke mudroſti geſt poſtawen a wſleczko frdcze poſtawil geft odpornie proti duchu gežiffowu w lakom[27b]ftwi wymyſllenem a neſlychanem, w rozkoffech tieleſnych, w nadutij pychy we- like y w ginych neprawoſtech. Protož nemuož ani wierziti ani powoliti tomu, by to prawe bylo, czo vcženie kryſtowo žada a geho ſwaty a przikladny žiwot naſledowati weli; wſfeczko to geft hniew, reptanie, ruhanie a kacierzftwie tomu lidu, a tak ku padu gežiſs vkrzižowany. Take tiem na pad bude kryſtus, kterziž gſu ſe pewnie vtwrdili w vſtawenijch lidſkych a zwolili ge ſobie nad zakon kryſtuo. Kteražto vſtawenie przieliſs ſu rozmnožena a ſlawnie ozdobena yakožto rzad božie a chwala geho, tak že geſt w nie lid vweden od dawnich 4) cžafuow a obwykl gim, že ne- umie bohu ginak ſlužiti, gedine tak, yakož to vſtawenie vcžij. 1) obráceli.? 2) wěrú. 3) 1532 omylem ženíkú. 3 dawnijch.
Po Božim Narozenie. 85 položen z vmyſla, chtie tor, aby padli w niem nebo ſkrze ňeho w hrziechy a potom w zatraczenie, Poniewadž chce, aby wſliczkni lide ſpaſeni byli a ku poznanie prawdy prziſli, Ale, s ſtrany zlych lidij, že geho dobrota a vprziemoſt bude gim na paad. Tu, kdež gſu mieli wſtati, tu padnu; kdež mieli žiwot wzyeti, tu wezmu ſmrt. A že die cžtenie: „Položen geſt na paad mnohym w Izraheli,“ To geſt w lidu domaczym, gimž geſt byl ſliben a cžinil mezy nimi mnohe moczy. Ale oni gſu ſe zatwrdili proti niemu a nechtieli gemu wierziti ani k tor ſwoliti, by on, gſa cžlowiekem, byl take prawym bohem. Protož geho dobre wieczy obraczeli 1) ſu we zle a, pohorſſiwſſe ſe nad nim, vkrzi- žowali gſu gey. A to pohorſſeni nayprwe ſe pocžalo w do- maczych a ſ lehka ſe y w domaczych ſkona, kterziž gſu geho prziyali ſamym gmenem a wieru2) mrtwu, ale prawda geho geſt gim vraz, nebo gſu zaſlli w prziliſſnu ſlepotu pro mnohu mudroſt zemſku 3) a pro vmienij lidíka. Ucženych ſmyſl nemuož prziſtupiti k vmieni Kryftowu, a lid obeczny toliko w zemſke mudroſti geſt poſtawen a wſleczko frdcze poſtawil geft odpornie proti duchu gežiffowu w lakom[27b]ftwi wymyſllenem a neſlychanem, w rozkoffech tieleſnych, w nadutij pychy we- like y w ginych neprawoſtech. Protož nemuož ani wierziti ani powoliti tomu, by to prawe bylo, czo vcženie kryſtowo žada a geho ſwaty a przikladny žiwot naſledowati weli; wſfeczko to geft hniew, reptanie, ruhanie a kacierzftwie tomu lidu, a tak ku padu gežiſs vkrzižowany. Take tiem na pad bude kryſtus, kterziž gſu ſe pewnie vtwrdili w vſtawenijch lidſkych a zwolili ge ſobie nad zakon kryſtuo. Kteražto vſtawenie przieliſs ſu rozmnožena a ſlawnie ozdobena yakožto rzad božie a chwala geho, tak že geſt w nie lid vweden od dawnich 4) cžafuow a obwykl gim, že ne- umie bohu ginak ſlužiti, gedine tak, yakož to vſtawenie vcžij. 1) obráceli.? 2) wěrú. 3) 1532 omylem ženíkú. 3 dawnijch.
Strana 86
86 Prwnie Nediele Ale zakona kryſtowa newiedij ani držij, neb ſpaſeni ſweho podle tiech vſtaweni hledagij, kteraž yako prawda wiery ſtogij, ano gich brani Doktory ſwatymi yako rzadu božiho, duchem ſwatym vwedeneho rzadnie ſkrze otce ſwate, ducha ſwate° plne, geſſto bluditi nemohu. Protož newim nižadne przicžiny, pro niž by mohl Kryftus w tak tiežky pad položen byti lidu mnohemu, yako gſu ti ſlawnij rzadowe od lidij wy- myſlenij; Neb wſſeczek ſmyſl y ſrdcze lidſka wywraczena gſu od kryſta y od geho zakona pro nie. Druha ſtrana te rzecži die: „A na wſtanie mnohych," To geſt, že kryſtus, ſyn božij, ſwym przitim bude mnohym przicžina a mocz doſtatecžna, aby ſkrze nieho wſtali z padu hrziechuow a z moczy diablowy. Neb gest przifel, dobře cžinie a vzdrawuge wſleczky poſedle od diabla. A opiet proto geft přiffel ſyn boži, aby rozwazal diela diablowa. Protož mocz laſky Kryſtowy muožt nam pomoczy z moczy diablowy, wſſak tak, chczeme-li ſe geho puſtiti a života, kterehož nam kryftus podawa, chczeme-li ſe držeti; a tak powſtanem ſkrze nieho od ſmrti w žiwot, To geſt, opuſtiecze žiwot ſmrtedlny, hrzeſlijczy, powſtanem w žiwot miloſti a cztnoſti. Potom die cžtenie: „A na znamenie, gemužto bude odpierano.“ To geſt, lidem zlym položen geſt na znameni od- pornoſti, w poruhani a w nenawiſt, Ale milugiczym boha a wdecžnym položen geſt na znamenie miloſti. Jako mezy chotem a chotij bywagij darowe, aby gim znamenie miloſti wždy przed ocžima bylo, Protož buoh otecz z wiecžne laſky choti ſwe a choti Kryſtowie dal geſt dar naydražſli, poſlaw gij ſyna ſweho, aby byl znamenie laſky naywyzſſie. Neb w tom geſt laſka boži ſ nami, že buoh otecz poſlal ſyna ſweho, ſpa- ſytele ſwieta, abychom žiwi byli ſkrze nieho, a aby nas s ſebu ſkrze nieho ſmirzil, abychom mohli prziſtup mieti k ſtolicy miloſti geho we wſſelike potrzebnoſti naſſie, magicze ſyna ge° przed nim, geſſto wždy geſt žiw k orodowani za nas. Protož on geſt znamenie ſlibuow božich mezy bohem a nami,
86 Prwnie Nediele Ale zakona kryſtowa newiedij ani držij, neb ſpaſeni ſweho podle tiech vſtaweni hledagij, kteraž yako prawda wiery ſtogij, ano gich brani Doktory ſwatymi yako rzadu božiho, duchem ſwatym vwedeneho rzadnie ſkrze otce ſwate, ducha ſwate° plne, geſſto bluditi nemohu. Protož newim nižadne przicžiny, pro niž by mohl Kryftus w tak tiežky pad položen byti lidu mnohemu, yako gſu ti ſlawnij rzadowe od lidij wy- myſlenij; Neb wſſeczek ſmyſl y ſrdcze lidſka wywraczena gſu od kryſta y od geho zakona pro nie. Druha ſtrana te rzecži die: „A na wſtanie mnohych," To geſt, že kryſtus, ſyn božij, ſwym przitim bude mnohym przicžina a mocz doſtatecžna, aby ſkrze nieho wſtali z padu hrziechuow a z moczy diablowy. Neb gest przifel, dobře cžinie a vzdrawuge wſleczky poſedle od diabla. A opiet proto geft přiffel ſyn boži, aby rozwazal diela diablowa. Protož mocz laſky Kryſtowy muožt nam pomoczy z moczy diablowy, wſſak tak, chczeme-li ſe geho puſtiti a života, kterehož nam kryftus podawa, chczeme-li ſe držeti; a tak powſtanem ſkrze nieho od ſmrti w žiwot, To geſt, opuſtiecze žiwot ſmrtedlny, hrzeſlijczy, powſtanem w žiwot miloſti a cztnoſti. Potom die cžtenie: „A na znamenie, gemužto bude odpierano.“ To geſt, lidem zlym položen geſt na znameni od- pornoſti, w poruhani a w nenawiſt, Ale milugiczym boha a wdecžnym položen geſt na znamenie miloſti. Jako mezy chotem a chotij bywagij darowe, aby gim znamenie miloſti wždy przed ocžima bylo, Protož buoh otecz z wiecžne laſky choti ſwe a choti Kryſtowie dal geſt dar naydražſli, poſlaw gij ſyna ſweho, aby byl znamenie laſky naywyzſſie. Neb w tom geſt laſka boži ſ nami, že buoh otecz poſlal ſyna ſweho, ſpa- ſytele ſwieta, abychom žiwi byli ſkrze nieho, a aby nas s ſebu ſkrze nieho ſmirzil, abychom mohli prziſtup mieti k ſtolicy miloſti geho we wſſelike potrzebnoſti naſſie, magicze ſyna ge° przed nim, geſſto wždy geſt žiw k orodowani za nas. Protož on geſt znamenie ſlibuow božich mezy bohem a nami,
Strana 87
Po Božim Narozenie. 87 Jako ona Duha, kteruž geſt buoh po potopie wſſeho ſwieta za znamenie w oblaczych poſtawil, vežiniw s Noe ſprawe- dliwym ſmluwu a ſliby. Geſſtie o tom znameni kryſtowu ginak 1) muožem [28a] mlu- witi k tomu rozumu, yakož k niemu cžtenie chyli, když die: „A na znamenie, gemužto bude odpierano." Y muož to ſlowo tu welmi diwno byti, že ta wiecz, kteraž geſt ſwrchowaňe dobra a toliko ſama geſt prawy vžitek lidíky, ma byti zna- menie nenawiſtne lidem. A kterak geſt to lid neſſtiaſtny byl a bude, když gemu ta ſwrchowana dobrota bude k znameni odpornemu a k odmluwani! To wſſe muſy giti nepoznanim te dobroty a we zle obraczenim. Jakož geſt to bylo nayprwe na židech, geſſto gſu geho mnohe dobroty obratili w ſikodu ſobie a geho ſwate ſkutky przicžtli ſu radiegi diablom než bohu. Byl geſt gim tehdy yako znamenie odpornoſti k ruhani a byl geſt gim tiežky y k widieni. Czo pak dieme o tom lidu, kteryž wyznawa vſty, že by on byl ſpaſytel gich, a podle zprawy oklamane ma za to, že gemu tak ſpaſenie dogde ſkrze kryſta s mrtwu wierul Ale kterak geft gemu protiwen a od nieho dalek, pohledme! Kryftus geſt duchowni a nebeſky, s bohem ſpo- geny, w naywietežim poniženi poſtaweny, w pokorze, w po- hanienij, ohawnie gſa vplwan, vpoſmiewan a potupnie vkrzi- žowan, a geſt przewyſleňe vprzimny w ſwe prawde, kteraž oddieluge cžlowieka vplnie od ſwieta a od žadoſtij tiela. A ty wſſeczky potupnoſti a pohanienij kryftowa ſu přiklad plny každeho cžlowieka, kteryž by chtiel geho vcžaſten byti, aby pod nie podnikl a dobrowolnie ge na ſobie noſyl, neſtydie ſe gimi, ale chlubie ſe w nich. A z toho muož znamo byti, že ten lid, kteryž ſe Iſtijwie przicžijta Kryſtowi, nalezen bude zgewnie ruhage ſe a mluwie proti wſſemu, czož geſt kryſtowa. Neb z ſkutkuow zgewno geſt, že nemuož 1) ginák.
Po Božim Narozenie. 87 Jako ona Duha, kteruž geſt buoh po potopie wſſeho ſwieta za znamenie w oblaczych poſtawil, vežiniw s Noe ſprawe- dliwym ſmluwu a ſliby. Geſſtie o tom znameni kryſtowu ginak 1) muožem [28a] mlu- witi k tomu rozumu, yakož k niemu cžtenie chyli, když die: „A na znamenie, gemužto bude odpierano." Y muož to ſlowo tu welmi diwno byti, že ta wiecz, kteraž geſt ſwrchowaňe dobra a toliko ſama geſt prawy vžitek lidíky, ma byti zna- menie nenawiſtne lidem. A kterak geſt to lid neſſtiaſtny byl a bude, když gemu ta ſwrchowana dobrota bude k znameni odpornemu a k odmluwani! To wſſe muſy giti nepoznanim te dobroty a we zle obraczenim. Jakož geſt to bylo nayprwe na židech, geſſto gſu geho mnohe dobroty obratili w ſikodu ſobie a geho ſwate ſkutky przicžtli ſu radiegi diablom než bohu. Byl geſt gim tehdy yako znamenie odpornoſti k ruhani a byl geſt gim tiežky y k widieni. Czo pak dieme o tom lidu, kteryž wyznawa vſty, že by on byl ſpaſytel gich, a podle zprawy oklamane ma za to, že gemu tak ſpaſenie dogde ſkrze kryſta s mrtwu wierul Ale kterak geft gemu protiwen a od nieho dalek, pohledme! Kryftus geſt duchowni a nebeſky, s bohem ſpo- geny, w naywietežim poniženi poſtaweny, w pokorze, w po- hanienij, ohawnie gſa vplwan, vpoſmiewan a potupnie vkrzi- žowan, a geſt przewyſleňe vprzimny w ſwe prawde, kteraž oddieluge cžlowieka vplnie od ſwieta a od žadoſtij tiela. A ty wſſeczky potupnoſti a pohanienij kryftowa ſu přiklad plny každeho cžlowieka, kteryž by chtiel geho vcžaſten byti, aby pod nie podnikl a dobrowolnie ge na ſobie noſyl, neſtydie ſe gimi, ale chlubie ſe w nich. A z toho muož znamo byti, že ten lid, kteryž ſe Iſtijwie przicžijta Kryſtowi, nalezen bude zgewnie ruhage ſe a mluwie proti wſſemu, czož geſt kryſtowa. Neb z ſkutkuow zgewno geſt, že nemuož 1) ginák.
Strana 88
88 Prwnie Nediele wiecze potlacženo a zruhano byti wſle, czož geſt kryftowo, yako giž geſt zruhano od domacych neprzatel, geſſto, pod gmenem wiery ſtogicze, litiwe ſlužby a poklony gemu cžinij a wſleczky geho mile wieczy gſu potlacžili a vhanieli yako kaczyerzſtwie. Zakon geho yako blud odſudili, pro nieyž ſluhy 1) geho mrtwij a pale, Ale zakony Ciefarzíkymi, Mieſtſkymi, prelatſkymi zprawugij ſe y w ſlužbie, kteruž bohu cžinij. Protož pan gežifs chudy, pokorny, trpieliwy, praczowity, vpoſmiewany a vkrzižowany czo gim bude, gedine znamenie ku poſmiewani a k ruhani položene, gimž ſe oni ſtydij a wſliczku pokoru a chudobu geho w nenawiſti magij? Spatrzmež take, kterak pycha a rozkoſs papežíka, bi- ſkupſka a kniezſka odporna2) geſt krzijži kryſtowu! V tiech geſt giž dawno yat, ſwazan, vplwan a vpoſmiewan yako blazen. Giž ti mudrzij mužij koſtela magij gey w ſwe moczy, wladnu gim, yakž chtij, a wedu geho, kam chtij, a czenij geho, yakž naydraže mohu; gim mnozy ſwatokupczy zbohatiegij a každeho, ktož gim peniez zaň poda a ge vdaruge, vežaſtna geho cžinij, ale geho boleſtem a pohanienij wždy ſe po- ſmiewagi a ruhagi. A ſtrzielegi k niemu yako z ſamoſtrzieluow3) miernie Iſtiwymi wtipy, aby blazniwu ſwietu vežinili mudroſt geho a ſwu mudroſt zamyſllenu zwelebili, aby ſe zdala pra- wieyſly než [28b] kryſtowa, a mocz ſwu aby vežinili vžitecžniegſli ku poſwieczeni nežli mocz kryſtowu. A giž oni z moczy ſwe poſwieczugij vplnie cžlowieka, dawagicze mu odpuſſtienij wſlech hrziechuow. Protož giž do ſmrti vſtrzielen geſt od nich kryſtus, a ge° krziž ohawny gich ſlawau w ruhanie geſt dan, geho prawdy vprziemnoſt ſkrze gich przemudry ſmyl bludem geſt položena. Potom die ſwaty Symeon k Marygi, matce geho : „A twu duſli progde mecž.“ W tiech flowiech prorokuge gij zamotek") a boleſt, ktera geſt m'ela progiti gegij duſſi pro ſmrt ſyna 1) lúhy. 2) odporná. ) z famoſtřelú. *) Sic místo zámutek.
88 Prwnie Nediele wiecze potlacženo a zruhano byti wſle, czož geſt kryftowo, yako giž geſt zruhano od domacych neprzatel, geſſto, pod gmenem wiery ſtogicze, litiwe ſlužby a poklony gemu cžinij a wſleczky geho mile wieczy gſu potlacžili a vhanieli yako kaczyerzſtwie. Zakon geho yako blud odſudili, pro nieyž ſluhy 1) geho mrtwij a pale, Ale zakony Ciefarzíkymi, Mieſtſkymi, prelatſkymi zprawugij ſe y w ſlužbie, kteruž bohu cžinij. Protož pan gežifs chudy, pokorny, trpieliwy, praczowity, vpoſmiewany a vkrzižowany czo gim bude, gedine znamenie ku poſmiewani a k ruhani položene, gimž ſe oni ſtydij a wſliczku pokoru a chudobu geho w nenawiſti magij? Spatrzmež take, kterak pycha a rozkoſs papežíka, bi- ſkupſka a kniezſka odporna2) geſt krzijži kryſtowu! V tiech geſt giž dawno yat, ſwazan, vplwan a vpoſmiewan yako blazen. Giž ti mudrzij mužij koſtela magij gey w ſwe moczy, wladnu gim, yakž chtij, a wedu geho, kam chtij, a czenij geho, yakž naydraže mohu; gim mnozy ſwatokupczy zbohatiegij a každeho, ktož gim peniez zaň poda a ge vdaruge, vežaſtna geho cžinij, ale geho boleſtem a pohanienij wždy ſe po- ſmiewagi a ruhagi. A ſtrzielegi k niemu yako z ſamoſtrzieluow3) miernie Iſtiwymi wtipy, aby blazniwu ſwietu vežinili mudroſt geho a ſwu mudroſt zamyſllenu zwelebili, aby ſe zdala pra- wieyſly než [28b] kryſtowa, a mocz ſwu aby vežinili vžitecžniegſli ku poſwieczeni nežli mocz kryſtowu. A giž oni z moczy ſwe poſwieczugij vplnie cžlowieka, dawagicze mu odpuſſtienij wſlech hrziechuow. Protož giž do ſmrti vſtrzielen geſt od nich kryſtus, a ge° krziž ohawny gich ſlawau w ruhanie geſt dan, geho prawdy vprziemnoſt ſkrze gich przemudry ſmyl bludem geſt položena. Potom die ſwaty Symeon k Marygi, matce geho : „A twu duſli progde mecž.“ W tiech flowiech prorokuge gij zamotek") a boleſt, ktera geſt m'ela progiti gegij duſſi pro ſmrt ſyna 1) lúhy. 2) odporná. ) z famoſtřelú. *) Sic místo zámutek.
Strana 89
Po Božim Narozenie. 89 gegiho. A tak ſe w ſkutku ſtalo, že, prziſtogeczy geho bo- leſtem, neſla geſt s nim krziž, a mecž tiežky proſſel geſt duſli gegij. A tomu podobnie y tiech, kterziž ſu matky pana gežiſſe, množt nynie ten mecž boleſti prochazeti duſſe pro- ſmrt Kryftowu, když bywa prawie w pamieti držana a roz- gimana, kterak geſt byla vkrutna, tiežka, pohaniena, poſmie- wana y ginymi ohyzdami potupna, a to wſſe pro naſſe hrziechy mnohe a tiežke, pro naſſe zlee liboſti a rozkoſli w nich, pro naſſe zla vtieſſeni a wesele w pychach, w chlubach, w hodowanich y w ginych ſwobodach neprawych, w nichž ſe wuole tieleſna zla plnij. A tohot nemuož než matka geho vežiniti, kteraž gey miluge. Jidaſs geſt toho neucžinil, kteryž gey zradil, ani kayffaſs, geffto gey odſudil na ſmrt a pod krzižem ſe gemu ruhal s ginymi židy, než geſſtie radoſt gſu mieli z toho, že geſt ſmrt wzal. Tekež y dnes ti křeſtiane ffalefſnij, geſſto ſu z roty gidaſſowy, nicz ſmrti geho neželegij ani na ni 1) pamatugij, ale wždy gey zrazugij a krzižugij a przidawagi ran k boleſtem geho. Tit gſu vzdaleni od tiechto rzecžij. A že die dale Symeon we cžtenie: "A twu duſſi progde mecž, aby byla zgewena z mnohych ſrdczij myſllenie.“ To geſt, že w mnohych ſrdcziech myllenie o przichodu kryftowu buducym byla gſu tayna,2) a wſſe to w nich ſpalo. Ale když geſt prziſſel a trpiel, tehdy gich myſllenie zgewena ſu, nie- kterych welmi zla a kryſtowi protiwna, kterziž gſu ſe na niem pohorſlili a potupili gey yako ſwudcy3) a dabelnika a geho dobre wieczy obratili gſu we zle. Takež y w nyňeyſlim lidu pokrytem, geſſto miluge ſwiet, chwalu marnu a rozkofs tie- leſnu a ſtogij wſſeczken proti Gežiſfowi vkrzižowanemu, Takowaž myſllenie zgewij ſe a zgewugij giž proti gežiffowi, aby gey wyhladili z zemie žiwych a przeſtati kazali te krwi geho, kteraž geſt za mnohe wylita na odpuſſtenie hrziechuow. 1) na nij. 2) tayná. 3) ſwuodcý.
Po Božim Narozenie. 89 gegiho. A tak ſe w ſkutku ſtalo, že, prziſtogeczy geho bo- leſtem, neſla geſt s nim krziž, a mecž tiežky proſſel geſt duſli gegij. A tomu podobnie y tiech, kterziž ſu matky pana gežiſſe, množt nynie ten mecž boleſti prochazeti duſſe pro- ſmrt Kryftowu, když bywa prawie w pamieti držana a roz- gimana, kterak geſt byla vkrutna, tiežka, pohaniena, poſmie- wana y ginymi ohyzdami potupna, a to wſſe pro naſſe hrziechy mnohe a tiežke, pro naſſe zlee liboſti a rozkoſli w nich, pro naſſe zla vtieſſeni a wesele w pychach, w chlubach, w hodowanich y w ginych ſwobodach neprawych, w nichž ſe wuole tieleſna zla plnij. A tohot nemuož než matka geho vežiniti, kteraž gey miluge. Jidaſs geſt toho neucžinil, kteryž gey zradil, ani kayffaſs, geffto gey odſudil na ſmrt a pod krzižem ſe gemu ruhal s ginymi židy, než geſſtie radoſt gſu mieli z toho, že geſt ſmrt wzal. Tekež y dnes ti křeſtiane ffalefſnij, geſſto ſu z roty gidaſſowy, nicz ſmrti geho neželegij ani na ni 1) pamatugij, ale wždy gey zrazugij a krzižugij a przidawagi ran k boleſtem geho. Tit gſu vzdaleni od tiechto rzecžij. A že die dale Symeon we cžtenie: "A twu duſſi progde mecž, aby byla zgewena z mnohych ſrdczij myſllenie.“ To geſt, že w mnohych ſrdcziech myllenie o przichodu kryftowu buducym byla gſu tayna,2) a wſſe to w nich ſpalo. Ale když geſt prziſſel a trpiel, tehdy gich myſllenie zgewena ſu, nie- kterych welmi zla a kryſtowi protiwna, kterziž gſu ſe na niem pohorſlili a potupili gey yako ſwudcy3) a dabelnika a geho dobre wieczy obratili gſu we zle. Takež y w nyňeyſlim lidu pokrytem, geſſto miluge ſwiet, chwalu marnu a rozkofs tie- leſnu a ſtogij wſſeczken proti Gežiſfowi vkrzižowanemu, Takowaž myſllenie zgewij ſe a zgewugij giž proti gežiffowi, aby gey wyhladili z zemie žiwych a przeſtati kazali te krwi geho, kteraž geſt za mnohe wylita na odpuſſtenie hrziechuow. 1) na nij. 2) tayná. 3) ſwuodcý.
Strana 90
90 Prwnie Nediele Take gſn byla zgewena myſllenie z mnohych ſrdezij miloſti- wych lidij, geſſto gſu vwierzili w ſyna božiho a ſkrze ſwietlo znamoſti božij poznali gſu mocz a vžitek boleſtij Kryſtowych. A yhned ſwata a ſpaſytedlna myſſlenie zgewena ſu z gich frdczij. A težt y dnes mohu zgewena byti, když pamiet bo- leſtij Kryftowych progde žiwie yako mecž oſtry ſrdcze gich. že ſe zgewij ku pokani, k chwaleni boha a k diekowani ge" z geho neſmierneho miloſrdenſtwie, kterež geſt nam vkazal w ſynu ſwem. Die potom cžtenie: [29a] „A byla Anna prorokynie, dczera Famuelowa, z pokolenie Affer, a ta ſe byla sſtarala we dnech mnohych a byla geſt žiwa s mužem ſwym od panenſtwi ſwe" let VII, a ta wdowa byla až do let oſmdeſati a cžtyrz.“ Tau rzecžij cžteni chwale tuto ſwatu ženu ze trzij ſtawuow gegijch, A dotycže panenstwie, manželftwie y wdowstwie. Nebo tato dobra Anna zachowala panenſtwie do manželftwie. yakož obycžey byl toho zakona. A to by y dnes pocztiwo bylo mezy Krzeſtiany, aby ty panny, ktere ſe magij wdawati, zachovaly ſe w cžiſtotie až do manželſtwie, w poſluſfenſtwie ſtaroſt, w ſtudu a w bazni. Neb chcze-li ſe dobrze wdati a dobru manželku 1) byti, aby prwe dobry a pocztiwy žiwot przediſel; Neb, když ſe yhned z mladi poſlkwrni ffregi a ſmilftwim, to bude potom ſwobodňe bez ſtudu konati. Jakož to nynieyſſiho lidu bieh ohawny vkazuge, geſſto bez ſtudu a bez poſluſfenſtwi bydle, w ffregijch, w ſmilftwij pokutnem, w tanczych, w tulanich po yarmarczych, po poſwieczenich, po krežmach, w rozpuſſtienich neſtydatych, oplzlych a ruffi- anſkych ; ſlibugij ſobie diewecžky s pacholky bez wuole ftaroft ſwych a, nebudu-lit mieti ſwobody a powolenie na ſpiech od ftarſliech, tehdy hned famy biežij leczkams za pacholky, aby ſe ſpieſſe napachali ſmilſtwi. A nenie diw, že geſt takowy nerzad w lidu mladem, 1) dobrau manželkú.
90 Prwnie Nediele Take gſn byla zgewena myſllenie z mnohych ſrdezij miloſti- wych lidij, geſſto gſu vwierzili w ſyna božiho a ſkrze ſwietlo znamoſti božij poznali gſu mocz a vžitek boleſtij Kryſtowych. A yhned ſwata a ſpaſytedlna myſſlenie zgewena ſu z gich frdczij. A težt y dnes mohu zgewena byti, když pamiet bo- leſtij Kryftowych progde žiwie yako mecž oſtry ſrdcze gich. že ſe zgewij ku pokani, k chwaleni boha a k diekowani ge" z geho neſmierneho miloſrdenſtwie, kterež geſt nam vkazal w ſynu ſwem. Die potom cžtenie: [29a] „A byla Anna prorokynie, dczera Famuelowa, z pokolenie Affer, a ta ſe byla sſtarala we dnech mnohych a byla geſt žiwa s mužem ſwym od panenſtwi ſwe" let VII, a ta wdowa byla až do let oſmdeſati a cžtyrz.“ Tau rzecžij cžteni chwale tuto ſwatu ženu ze trzij ſtawuow gegijch, A dotycže panenstwie, manželftwie y wdowstwie. Nebo tato dobra Anna zachowala panenſtwie do manželftwie. yakož obycžey byl toho zakona. A to by y dnes pocztiwo bylo mezy Krzeſtiany, aby ty panny, ktere ſe magij wdawati, zachovaly ſe w cžiſtotie až do manželſtwie, w poſluſfenſtwie ſtaroſt, w ſtudu a w bazni. Neb chcze-li ſe dobrze wdati a dobru manželku 1) byti, aby prwe dobry a pocztiwy žiwot przediſel; Neb, když ſe yhned z mladi poſlkwrni ffregi a ſmilftwim, to bude potom ſwobodňe bez ſtudu konati. Jakož to nynieyſſiho lidu bieh ohawny vkazuge, geſſto bez ſtudu a bez poſluſfenſtwi bydle, w ffregijch, w ſmilftwij pokutnem, w tanczych, w tulanich po yarmarczych, po poſwieczenich, po krežmach, w rozpuſſtienich neſtydatych, oplzlych a ruffi- anſkych ; ſlibugij ſobie diewecžky s pacholky bez wuole ftaroft ſwych a, nebudu-lit mieti ſwobody a powolenie na ſpiech od ftarſliech, tehdy hned famy biežij leczkams za pacholky, aby ſe ſpieſſe napachali ſmilſtwi. A nenie diw, že geſt takowy nerzad w lidu mladem, 1) dobrau manželkú.
Strana 91
Po Božim Narozenie. 91 nebo od ſtarych nenie naweden k nižadnym cztnoſtem krze- ſtianſkym, a ſami ſtarzij takež gſu wyroſtli w ſlepotie a w newiedomi a gich dieti tež po nich. Protož nemož ten lid ſlepy a w hrziechy zawedeny prawie w manželftwi wſtupovati ani w niem prawie ſtati, neb nezna przi tom prawdy. Ale na teto Annie netoliko panny a manželky, ale y wdowy miely by ted prziklad brati, kterak geſt rzadnie ſtaw wdowſky wedla, w modlitbach, w poſtech a w chwaleni boha we dne y w noczy. Ale nynie, když geſt ſprawedlnoſt padla na uliczy a vmienij božieho nenie, Tehdy, przebywagicze peſky w manželſtwijch, nehned potom zechcze ſe ſwateho wdowſtwie. A lecž giž przieliſſna ſtaroſt nadiela czo wdow; cztnoſt malo. Protož, glu-li kde ktere prawe wdowy, ted magij prziklad na Annie. Ale pohrziechu zgewne geſt to, že geſt nynie malo w wdoſtwie proſpieſſnych lidij, aby prawe pokanie cžinili w niem z prwni rozkoſſi a z hrziechuow mnohych, a zwlaſſtie z powyſſenych lidij. Spijſle naydem žiwot leni, ſobiewolny, ani ſwobody tiela nezbedňegij hledagi než w manželftwie s welikym howienim a s neſnadnymi ſlužbami; A tot ſu przed bohem podle rzecži ſwateho Pawla wdowy mrtwe. Takowe naywiecze naboženſtwim mnizíkym a kniezſkym ſu zkaženy, gimž mniſſij a ginij kniežij lſtiwie pochlebugij pro ſtatek tieleſny, kteryž ony gim obycžeyňe da- wagij. Protož, kdež ſe zda opuſſtienie ſwieta, tu geſt nale- zenie nezbedneho a ſobiewolneho žiwota; giž ty wdowy wſſechen ežas ſwuoy ſtrawij w vtrhani, w poſuzowani a w klewetach. A potom die ežteni: „Taw tu hodinu při[29b ſledſli, chwa- lila boha a mluwila o niem wſſem, kterziž gſu ocžekawali wykupenie Izrahelſkeho.“ W tiech ſlowiech geſt tento rozum, že w tu hodinu, když matka gežiſlowa a Jozeff przineſli gſu dietiatko Gežiſſe do chramu božieho, aby zaň obieti cžinili podle zakona, dwe hrdlicžatek nebo holubatek obietugicze, Prziſla geſt take tato Anna do chramu a, magiczy duch pro-
Po Božim Narozenie. 91 nebo od ſtarych nenie naweden k nižadnym cztnoſtem krze- ſtianſkym, a ſami ſtarzij takež gſu wyroſtli w ſlepotie a w newiedomi a gich dieti tež po nich. Protož nemož ten lid ſlepy a w hrziechy zawedeny prawie w manželftwi wſtupovati ani w niem prawie ſtati, neb nezna przi tom prawdy. Ale na teto Annie netoliko panny a manželky, ale y wdowy miely by ted prziklad brati, kterak geſt rzadnie ſtaw wdowſky wedla, w modlitbach, w poſtech a w chwaleni boha we dne y w noczy. Ale nynie, když geſt ſprawedlnoſt padla na uliczy a vmienij božieho nenie, Tehdy, przebywagicze peſky w manželſtwijch, nehned potom zechcze ſe ſwateho wdowſtwie. A lecž giž przieliſſna ſtaroſt nadiela czo wdow; cztnoſt malo. Protož, glu-li kde ktere prawe wdowy, ted magij prziklad na Annie. Ale pohrziechu zgewne geſt to, že geſt nynie malo w wdoſtwie proſpieſſnych lidij, aby prawe pokanie cžinili w niem z prwni rozkoſſi a z hrziechuow mnohych, a zwlaſſtie z powyſſenych lidij. Spijſle naydem žiwot leni, ſobiewolny, ani ſwobody tiela nezbedňegij hledagi než w manželftwie s welikym howienim a s neſnadnymi ſlužbami; A tot ſu przed bohem podle rzecži ſwateho Pawla wdowy mrtwe. Takowe naywiecze naboženſtwim mnizíkym a kniezſkym ſu zkaženy, gimž mniſſij a ginij kniežij lſtiwie pochlebugij pro ſtatek tieleſny, kteryž ony gim obycžeyňe da- wagij. Protož, kdež ſe zda opuſſtienie ſwieta, tu geſt nale- zenie nezbedneho a ſobiewolneho žiwota; giž ty wdowy wſſechen ežas ſwuoy ſtrawij w vtrhani, w poſuzowani a w klewetach. A potom die ežteni: „Taw tu hodinu při[29b ſledſli, chwa- lila boha a mluwila o niem wſſem, kterziž gſu ocžekawali wykupenie Izrahelſkeho.“ W tiech ſlowiech geſt tento rozum, že w tu hodinu, když matka gežiſlowa a Jozeff przineſli gſu dietiatko Gežiſſe do chramu božieho, aby zaň obieti cžinili podle zakona, dwe hrdlicžatek nebo holubatek obietugicze, Prziſla geſt take tato Anna do chramu a, magiczy duch pro-
Strana 92
92 Prwnie Nediele roczky, poznala geſt, že to dietie gežifs geſt ten ſpafytel, gehož gſu wiernij cžekali podle ſlibuow božich. A mluwila o nem y ginym, giftieczy 1) ge w tom, že geſt ten przed nimi, o niemž gſu proroczy2) pſali a mluwili, aby giž y s nij boha chwalili z toho daru newymluwneho, že geſt gim poſlal ſyna ſweho, ſpaſytele ſwieta, kteryž ma wykupiti z moczy diabelſke lid ſwuoy. A toto geſt znamenite, že, když gſu obietowali dietie gežiſfe w chramie, tehdy yhned vſtawil geſt buoh prawe ſwiedky k lidu o niem, Symeona proroka a Annu prorokyni, aby ſkrze nie oznamen byl potrzebnie wiernym k ſpaſeni. A potom gim ſam mluwil. Potom poſlal Apoſftoly k židom y k pohanom, aby gim oznamili ſyna božiho a w niem ſpa- ſenie plne a doſtatecžne. Protož y nynie w tento cžas po- trzebij geſt o niem prawych ſwiedkuo, geſlto by mieli w ſobie duch Gežiffuow. Neb Antykryft, wrah ge° Imrtedlny, potlacžil geft gey a vmrtwil w lidu, a dan geſt w zapomenutij yako mrtwy od ſrdcze, Tak že tijže oznamen muož byti tomu lidu zkaženemu nežli ſprwu pohanom, gelito gſu proſtie nicz o nem newiedieli, ani o ktere dobrotie božie. Ale tato Anna mluwila geſt o niem wſſem, kterziž gſu cžekali wykupeni Izrahelſkeho. A takowymt y dnes proſpieſſnie oznamen bude Kryſtus ſkrze kazanie prawdy, kterziž cžekagij wykupenie geho, kterež geft milugiczym boha ſlibeno; W nichžto cže- kanie a nadiege tohoto ſwieta vmrzela geſt, ale ſam pan nadiege gich geft. Potom die cžtenie: „A když gſu ſe dokonaly wſleczky wieczy podle zakona božieho, wratili gſu ſe do Galilee, mieſta ſweho Nazaretu." To geſt, když ſe wſeczky wieczy dokonaly, kterež gſu k obietem prziſluſſely przi pacholiczych prworo- zenych z przikazanie božiho, y to, czož ženam ſluſſelo cžiniti, když gſu k vwodu illi. Acž geſt k nim tato ſwata panna 1) giftěcy. 2) prorocý.
92 Prwnie Nediele roczky, poznala geſt, že to dietie gežifs geſt ten ſpafytel, gehož gſu wiernij cžekali podle ſlibuow božich. A mluwila o nem y ginym, giftieczy 1) ge w tom, že geſt ten przed nimi, o niemž gſu proroczy2) pſali a mluwili, aby giž y s nij boha chwalili z toho daru newymluwneho, že geſt gim poſlal ſyna ſweho, ſpaſytele ſwieta, kteryž ma wykupiti z moczy diabelſke lid ſwuoy. A toto geſt znamenite, že, když gſu obietowali dietie gežiſfe w chramie, tehdy yhned vſtawil geſt buoh prawe ſwiedky k lidu o niem, Symeona proroka a Annu prorokyni, aby ſkrze nie oznamen byl potrzebnie wiernym k ſpaſeni. A potom gim ſam mluwil. Potom poſlal Apoſftoly k židom y k pohanom, aby gim oznamili ſyna božiho a w niem ſpa- ſenie plne a doſtatecžne. Protož y nynie w tento cžas po- trzebij geſt o niem prawych ſwiedkuo, geſlto by mieli w ſobie duch Gežiffuow. Neb Antykryft, wrah ge° Imrtedlny, potlacžil geft gey a vmrtwil w lidu, a dan geſt w zapomenutij yako mrtwy od ſrdcze, Tak že tijže oznamen muož byti tomu lidu zkaženemu nežli ſprwu pohanom, gelito gſu proſtie nicz o nem newiedieli, ani o ktere dobrotie božie. Ale tato Anna mluwila geſt o niem wſſem, kterziž gſu cžekali wykupeni Izrahelſkeho. A takowymt y dnes proſpieſſnie oznamen bude Kryſtus ſkrze kazanie prawdy, kterziž cžekagij wykupenie geho, kterež geft milugiczym boha ſlibeno; W nichžto cže- kanie a nadiege tohoto ſwieta vmrzela geſt, ale ſam pan nadiege gich geft. Potom die cžtenie: „A když gſu ſe dokonaly wſleczky wieczy podle zakona božieho, wratili gſu ſe do Galilee, mieſta ſweho Nazaretu." To geſt, když ſe wſeczky wieczy dokonaly, kterež gſu k obietem prziſluſſely przi pacholiczych prworo- zenych z przikazanie božiho, y to, czož ženam ſluſſelo cžiniti, když gſu k vwodu illi. Acž geſt k nim tato ſwata panna 1) giftěcy. 2) prorocý.
Strana 93
Po Božim Narozenie. 93 zakonem nebyla zawazana yako gina žena; Nebo, czo geſt ona byla a kterak geſt toho ſyna pocžala, toho geſt ſwiet newiediel yako tagemſtwie božiho. A ta ſlowa nynie ze cžteni powiediena mnoho welegi a žadagi od nas: konati wſleczky wieczy podle zakona božiho. Neb cžtenie die, Zie fu dietie gežiffe obietowali panu a dwe hrdlicžatek. Czož tehdy y my, yako matky geho? Take bychom geho obietowati mieli panu iako ſwu obiet nam od otcze danu, abychom ſkrze nieho wſſelike miloſti od boha wždy hledali yako ſkrze ſwu obiet za hrziechy naſſe obietowanu. Ale že gſu s nim take obietowali z pokoleni ptacžiho cžiſteho hrdlicžek a ho- lubkuo po dwem. Ty wieczy nam oſtawagij k znameni wieczij duchownich. Jakož miſtrzi wykladagij y pijſma, [30a] že hrdlicžka pijſne žaloſtne ma, když oſami, a ſeda na ſuchem dřiwij, A holubek ſproſtnoſt ukazuge: Protož, obietugicze pana gežiſſe otcy za hřichy ſwe, y tyto menſlij obieti gſu potrzebne k one welike. Hrdlicžky, geſlto oſamiele 1) žaloſtnie zpijwagij, tak nam obietij mohu byti, když bychom ſkrze wieru mohli cžijti tu oſamieloſt, ktera geſt na nas niekdy vpadla pro ztraczenie boha a geho miloſti ſkrze hřiechy, kterak geſt ſlkodna,2) že ſam cžlowiek oſtane, ſyry, nižadne dobroty nemage, a vpada w chudobu wſſelikeho prokletij, czo geho muož ſwiet y peklo mijti. Protož, ktož by miel duch truchly hrdlicžky ofamiele po ſwem bo', wždy na to ſmutne lkanie muſyl by mieti a k niemu wolati, aby on wieru žiwu, ſylu a doſtatecžnoſt k naplnieni ſwe ſwate wuole racžil dati; ginak v weſelij, we czti ſwieta, w rozkoſli tiela znamoſti božij giſtie nedoydem. Druha hrdlicze, totižto lkanie, miela by obietowana byti na to, že nikdy 3) nemožem aniž vmieme vplnie 4) libiti ſe bohu vplnie, dokudž ſme 5) zde w ſwietie; kterakžkoli o to praczu- gem neb ſe ſnažugem, wždy ſme daleko od toho, kterak by 1) ofamělee. 2) Ikodná. 3) nikdý. 3 1532 také. Škrtni! 5) ſmé.
Po Božim Narozenie. 93 zakonem nebyla zawazana yako gina žena; Nebo, czo geſt ona byla a kterak geſt toho ſyna pocžala, toho geſt ſwiet newiediel yako tagemſtwie božiho. A ta ſlowa nynie ze cžteni powiediena mnoho welegi a žadagi od nas: konati wſleczky wieczy podle zakona božiho. Neb cžtenie die, Zie fu dietie gežiffe obietowali panu a dwe hrdlicžatek. Czož tehdy y my, yako matky geho? Take bychom geho obietowati mieli panu iako ſwu obiet nam od otcze danu, abychom ſkrze nieho wſſelike miloſti od boha wždy hledali yako ſkrze ſwu obiet za hrziechy naſſe obietowanu. Ale že gſu s nim take obietowali z pokoleni ptacžiho cžiſteho hrdlicžek a ho- lubkuo po dwem. Ty wieczy nam oſtawagij k znameni wieczij duchownich. Jakož miſtrzi wykladagij y pijſma, [30a] že hrdlicžka pijſne žaloſtne ma, když oſami, a ſeda na ſuchem dřiwij, A holubek ſproſtnoſt ukazuge: Protož, obietugicze pana gežiſſe otcy za hřichy ſwe, y tyto menſlij obieti gſu potrzebne k one welike. Hrdlicžky, geſlto oſamiele 1) žaloſtnie zpijwagij, tak nam obietij mohu byti, když bychom ſkrze wieru mohli cžijti tu oſamieloſt, ktera geſt na nas niekdy vpadla pro ztraczenie boha a geho miloſti ſkrze hřiechy, kterak geſt ſlkodna,2) že ſam cžlowiek oſtane, ſyry, nižadne dobroty nemage, a vpada w chudobu wſſelikeho prokletij, czo geho muož ſwiet y peklo mijti. Protož, ktož by miel duch truchly hrdlicžky ofamiele po ſwem bo', wždy na to ſmutne lkanie muſyl by mieti a k niemu wolati, aby on wieru žiwu, ſylu a doſtatecžnoſt k naplnieni ſwe ſwate wuole racžil dati; ginak v weſelij, we czti ſwieta, w rozkoſli tiela znamoſti božij giſtie nedoydem. Druha hrdlicze, totižto lkanie, miela by obietowana byti na to, že nikdy 3) nemožem aniž vmieme vplnie 4) libiti ſe bohu vplnie, dokudž ſme 5) zde w ſwietie; kterakžkoli o to praczu- gem neb ſe ſnažugem, wždy ſme daleko od toho, kterak by 1) ofamělee. 2) Ikodná. 3) nikdý. 3 1532 také. Škrtni! 5) ſmé.
Strana 94
94 Prwnie Nediele hodne bylo vplnie ſe lijbiti bohu, ale žadati mame, aby on w Synu ſwem, w panu Kryſtu vmucženem, a w geho zaſluženi nam odpuſtil nedoſtatky a winy naſe a w ňem nas a ſkrze nieho ſprawedliwy 1) vežinil. Protož milugicym boha zuoſtawa mnohe lkanie za to, nebo w zemi žiwych toliko vplnie ſe gemu libiti budu. A tie dwie hrdlicy dwogiho lkanie vprziemie ſrdezem ſkruſſenym obietowati bohu ſpaſytedlne geſt. Geſſtie k te obieti prziſluſlijta dwie holubiczy, a chcze ge pan mijti za pilne obieti ſobie, když przikazuge Vežedl- nikom: 2) „Budte ſproſtnij iakožto holubice," Neb draha obiet panu geſt ſproſtnoſt ſrdcze. A geſtit ta ſproſtnoſt dobrota wnitrznij w ſrdczy, cžinieczy3) každy4) ſkutek dobry, bohu liby; a bez nij dobrzij ſkutkowe gſu hrziechowe, a nebude-li prawe ſproſtnoſti ſrdcze, nemuož toho doſahnuti, aby vplnie k bohu prziſtupilo a gemu ſe wſſeczko dalo, tak yakž on gemu chcze. A to by byl pocžatek tee ſproſtnoſti, když by nemiel cžlowiek nižadneho ſkutku za dobry a bohu liby, gedine ten, kteryž buoh przikazuge. A tak by neſlužil bohu przikazanimi za- myſllenymi od lidij, než proſtie, czož z boha a z geho zamyſla wyfllo. A przi tiech dobrych ſkutczych aby m'el ſwobodnu wuoli, aby gich necžinil nieyaku bezdiecžij przinuczen5) gſa, yako zlij lidee cžinij, ani toliko pro bazeň pekla, ani aby w nie6) nedouffal,7) chtiege za ſwe zaſluženij a že gſy 8) ge cžinil, hoden odplaty byti. Než toliko z fame miloſti pro cžeſt a chwalu božij aby ge cžinil, žadage geho wuoli naplniti w nich. A tot geſt ſpaſenie bez przimieſſeni: zřenie mijti w buoh. Tu geſt pak naywiecze nebezpecžna ſproſtnoſt, kdež muož opogiti cžlowieka marna chwala, když pro dobre ſkutky bywa przidana, a cžlowiek tiem zgewnie vtieſſen bude anebo ſe geſſtie dale tiemi ſkutky chlubij. Teež geſtliže 1) ſprawedliwý. 3) Mat. 10, 16. 3) činěcy. 4) káždý.? 5) přinúcen *) w nij. Omyl mechanický. 7) nedaufal. *) ſy.
94 Prwnie Nediele hodne bylo vplnie ſe lijbiti bohu, ale žadati mame, aby on w Synu ſwem, w panu Kryſtu vmucženem, a w geho zaſluženi nam odpuſtil nedoſtatky a winy naſe a w ňem nas a ſkrze nieho ſprawedliwy 1) vežinil. Protož milugicym boha zuoſtawa mnohe lkanie za to, nebo w zemi žiwych toliko vplnie ſe gemu libiti budu. A tie dwie hrdlicy dwogiho lkanie vprziemie ſrdezem ſkruſſenym obietowati bohu ſpaſytedlne geſt. Geſſtie k te obieti prziſluſlijta dwie holubiczy, a chcze ge pan mijti za pilne obieti ſobie, když przikazuge Vežedl- nikom: 2) „Budte ſproſtnij iakožto holubice," Neb draha obiet panu geſt ſproſtnoſt ſrdcze. A geſtit ta ſproſtnoſt dobrota wnitrznij w ſrdczy, cžinieczy3) každy4) ſkutek dobry, bohu liby; a bez nij dobrzij ſkutkowe gſu hrziechowe, a nebude-li prawe ſproſtnoſti ſrdcze, nemuož toho doſahnuti, aby vplnie k bohu prziſtupilo a gemu ſe wſſeczko dalo, tak yakž on gemu chcze. A to by byl pocžatek tee ſproſtnoſti, když by nemiel cžlowiek nižadneho ſkutku za dobry a bohu liby, gedine ten, kteryž buoh przikazuge. A tak by neſlužil bohu przikazanimi za- myſllenymi od lidij, než proſtie, czož z boha a z geho zamyſla wyfllo. A przi tiech dobrych ſkutczych aby m'el ſwobodnu wuoli, aby gich necžinil nieyaku bezdiecžij przinuczen5) gſa, yako zlij lidee cžinij, ani toliko pro bazeň pekla, ani aby w nie6) nedouffal,7) chtiege za ſwe zaſluženij a že gſy 8) ge cžinil, hoden odplaty byti. Než toliko z fame miloſti pro cžeſt a chwalu božij aby ge cžinil, žadage geho wuoli naplniti w nich. A tot geſt ſpaſenie bez przimieſſeni: zřenie mijti w buoh. Tu geſt pak naywiecze nebezpecžna ſproſtnoſt, kdež muož opogiti cžlowieka marna chwala, když pro dobre ſkutky bywa przidana, a cžlowiek tiem zgewnie vtieſſen bude anebo ſe geſſtie dale tiemi ſkutky chlubij. Teež geſtliže 1) ſprawedliwý. 3) Mat. 10, 16. 3) činěcy. 4) káždý.? 5) přinúcen *) w nij. Omyl mechanický. 7) nedaufal. *) ſy.
Strana 95
Po Božim Narozenie. 95 kterzij ſkutkowe dobrzij vžitky tiela przinaſſegij, a cžlowiek geſt [30b] tu bezpecžen, neleka ſe toho, s chutij to przigima a tiehne ſe na to giž prawem, czož geſt ſobie nawedl przicžinu dobrych ſkutkuow: tut geſt giž ſproſtnoſt prycž. Tyto wiecy gſu geſſtie, geſſto ruſſij ſproftnoſt ſrdcze w dobrych ſkutcych: Bazeň protiwnych wieczij, mudroft zemſka, lenoſt a zauffanie. Bazeň nakrziwuge ſrdcze przi ſkutczych dobrych a niekdy proſtie odražij od nich a niekdy w nich cžlowieka zſlabij, že gich zvgima anebo ſe w nich ginak przediela; Nebo gedny opuſtij a gine na ſe wezme, mierze ge k tiem, gichž ſe bogij. A to pochodi z toho, že vprziemo k bohu nehledij, ale wiecze ſobie wažij lidi, pro niež boha necha. Mudroſt zemſka podle tiela vſtawuge cžlowieka poži- wagicz opatrnoſti tieleſne w ſlužbie boži, oſtrziehagicz pro- ſpiechuo tiela, odſtupa od proſpiechuo a vžitkuow duchu a zkrziwuge přiliſs ſrdcze przed bohem a zabijgi w ſobie tu ſproſtnoſt. Lenoſt z neuprziemnoſti pochodij, nebo vprziemnoſt geſt ze wſſeho ſrdce miloſtij božij wedenu byti k dobrym ſkutkom, a tu by lenoſt mijſta nem'ela. Nebo miloſt geſt fylna yako ſmrt, kteraž przemuož duch ſpawy. A že mala miluoſtka, wlažna, rodij lenoſt, a lenoſt ma teſknoſt, tužebnoſt, horzky duch, roztrhane ſrdcze a z toho opufitienie dobrych wieczy a s tiem yako na hlawie mage zuffanie; Nebo nicz nema, na cžem by nadiegi poſtawil, ſam ſobie mrzek y tiežek gſa. A tot wifeczko diela w lidech neſproſtne ſrdcze. Protož welmi geſt draha cztnoſt ſproſtnoſt, a ktož gij rozumi, aby ſ nij vmiel delati ſwe ſpaſenie, drahu holubiczy obietowal by bohu ſe panem Gežiſſem. Druha holubicze ma byti ſproſtnoſt k každemu bliž- niemu w tom, yakož nas zakon k nij prziwazuge rzka: „A ſweho bližnieho yako ſam ſe.“ A w tom przikazanie ſtogij
Po Božim Narozenie. 95 kterzij ſkutkowe dobrzij vžitky tiela przinaſſegij, a cžlowiek geſt [30b] tu bezpecžen, neleka ſe toho, s chutij to przigima a tiehne ſe na to giž prawem, czož geſt ſobie nawedl przicžinu dobrych ſkutkuow: tut geſt giž ſproſtnoſt prycž. Tyto wiecy gſu geſſtie, geſſto ruſſij ſproftnoſt ſrdcze w dobrych ſkutcych: Bazeň protiwnych wieczij, mudroft zemſka, lenoſt a zauffanie. Bazeň nakrziwuge ſrdcze przi ſkutczych dobrych a niekdy proſtie odražij od nich a niekdy w nich cžlowieka zſlabij, že gich zvgima anebo ſe w nich ginak przediela; Nebo gedny opuſtij a gine na ſe wezme, mierze ge k tiem, gichž ſe bogij. A to pochodi z toho, že vprziemo k bohu nehledij, ale wiecze ſobie wažij lidi, pro niež boha necha. Mudroſt zemſka podle tiela vſtawuge cžlowieka poži- wagicz opatrnoſti tieleſne w ſlužbie boži, oſtrziehagicz pro- ſpiechuo tiela, odſtupa od proſpiechuo a vžitkuow duchu a zkrziwuge přiliſs ſrdcze przed bohem a zabijgi w ſobie tu ſproſtnoſt. Lenoſt z neuprziemnoſti pochodij, nebo vprziemnoſt geſt ze wſſeho ſrdce miloſtij božij wedenu byti k dobrym ſkutkom, a tu by lenoſt mijſta nem'ela. Nebo miloſt geſt fylna yako ſmrt, kteraž przemuož duch ſpawy. A že mala miluoſtka, wlažna, rodij lenoſt, a lenoſt ma teſknoſt, tužebnoſt, horzky duch, roztrhane ſrdcze a z toho opufitienie dobrych wieczy a s tiem yako na hlawie mage zuffanie; Nebo nicz nema, na cžem by nadiegi poſtawil, ſam ſobie mrzek y tiežek gſa. A tot wifeczko diela w lidech neſproſtne ſrdcze. Protož welmi geſt draha cztnoſt ſproſtnoſt, a ktož gij rozumi, aby ſ nij vmiel delati ſwe ſpaſenie, drahu holubiczy obietowal by bohu ſe panem Gežiſſem. Druha holubicze ma byti ſproſtnoſt k každemu bliž- niemu w tom, yakož nas zakon k nij prziwazuge rzka: „A ſweho bližnieho yako ſam ſe.“ A w tom przikazanie ſtogij
Strana 96
96 Prwnie Nediele prawa ſproſtnoſt k bližnim, nebo tu nemuož nižadna ne- uprziemnoſt ani oklamanie ani leſt mijſta mieti. A nenie-li tak proſtie, yakož ſe tu weli, tehdy wždy lſtiwie s newieru gde proti bližnimu. Ale, ktož tomu srozumieti muože a w ſproſtnoſti ſrdcze prziſtupiti k milowani bratrſkemu, ten bolubiczy drahu obietuge bohu s panem Gežiſfem a dokona wſleczky wieczy podle zakona božieho, kterež koli k milowani boha a bližnieho wedu y ke wſſelike ſprawedlnoſti. Nebo ſam zakon božij geſt nepoſlkwrnieny; Ginij zakonowe lidiſtij gſu marnij a kalu bluduow plnij, aby ſe w nich poſſkwrnil každy, ktož ſe k nim przichyli. A die tu cžtenie: „A dokonawffe wſleczky wieczy podle zakona božieho, wratili ſu ſe do Galilee.“ Prwe gſu byli w Geruzalemie obietugicze, modlecze ſe, chwalu bohu wzda- wagicze, ſkutky duchownie a powyſſene cžiniecze. Kterzižto ſkutkowe sgednawagi duch cžlowiecžij s bohem a obžiwugij gey y vtieffenie w niem oſtawugij. A ty wieczy duchownij cžinili gſu w Geruzalem'e, genž geſt „widienie pokoge“. Nebo tu muož nieyaky pokoy widien 1) byti, když ſe myſl powyſli ſkrze duchowni wieczy zhuoru k bohu a nieyaku ſylu a obno- wenie wnitrz przig[31a]me z miloſti boži. A odtud ſe wratij do Galilee, geſfto geſt neuftawicžnoft zdeyſſieho 2) bydlenie w pro- mienach a w praczech, kterež zde z potrzeby prziležij. Nebo to ſluſſij na putugiczy zde, aby ſe geden cžas przidrželi v pokogi ſrdcze ſweho w duchownich wieczech a, odpocžinucze w nich, wratili ſe potom k cžaſnym wieczem — aby w nich mohli s vtieſſenim a prawdau praczowati —, Aby nebyli ſkrze tieleſne wieczy oblupeni z duchownich pro nezpuoſob duchu ſweho, Jakž ſe to diege na mnohych, když ſe tak zapuſtij w nedbanich, ani ſe modlece ani cžim duchownim duchu ſweho poſylugicze, a, tak zlehcžegicze w chudobie duchu ſweho, 1) widijn. ") zdayſſyho.
96 Prwnie Nediele prawa ſproſtnoſt k bližnim, nebo tu nemuož nižadna ne- uprziemnoſt ani oklamanie ani leſt mijſta mieti. A nenie-li tak proſtie, yakož ſe tu weli, tehdy wždy lſtiwie s newieru gde proti bližnimu. Ale, ktož tomu srozumieti muože a w ſproſtnoſti ſrdcze prziſtupiti k milowani bratrſkemu, ten bolubiczy drahu obietuge bohu s panem Gežiſfem a dokona wſleczky wieczy podle zakona božieho, kterež koli k milowani boha a bližnieho wedu y ke wſſelike ſprawedlnoſti. Nebo ſam zakon božij geſt nepoſlkwrnieny; Ginij zakonowe lidiſtij gſu marnij a kalu bluduow plnij, aby ſe w nich poſſkwrnil každy, ktož ſe k nim przichyli. A die tu cžtenie: „A dokonawffe wſleczky wieczy podle zakona božieho, wratili ſu ſe do Galilee.“ Prwe gſu byli w Geruzalemie obietugicze, modlecze ſe, chwalu bohu wzda- wagicze, ſkutky duchownie a powyſſene cžiniecze. Kterzižto ſkutkowe sgednawagi duch cžlowiecžij s bohem a obžiwugij gey y vtieffenie w niem oſtawugij. A ty wieczy duchownij cžinili gſu w Geruzalem'e, genž geſt „widienie pokoge“. Nebo tu muož nieyaky pokoy widien 1) byti, když ſe myſl powyſli ſkrze duchowni wieczy zhuoru k bohu a nieyaku ſylu a obno- wenie wnitrz przig[31a]me z miloſti boži. A odtud ſe wratij do Galilee, geſfto geſt neuftawicžnoft zdeyſſieho 2) bydlenie w pro- mienach a w praczech, kterež zde z potrzeby prziležij. Nebo to ſluſſij na putugiczy zde, aby ſe geden cžas przidrželi v pokogi ſrdcze ſweho w duchownich wieczech a, odpocžinucze w nich, wratili ſe potom k cžaſnym wieczem — aby w nich mohli s vtieſſenim a prawdau praczowati —, Aby nebyli ſkrze tieleſne wieczy oblupeni z duchownich pro nezpuoſob duchu ſweho, Jakž ſe to diege na mnohych, když ſe tak zapuſtij w nedbanich, ani ſe modlece ani cžim duchownim duchu ſweho poſylugicze, a, tak zlehcžegicze w chudobie duchu ſweho, 1) widijn. ") zdayſſyho.
Strana 97
Po Božim Narozenie. 97 puſtij ſe w prom'eny praczy zdeyſſich 1) zewnitrz a s teſknoſtij ge konagij a nekdy z toho w hňewy, w reptani y w ſwary zachazegi. Potom die cžtenie, Zie ſu prziſſli do ſweho mieſta Nazaretu. Buducyho dobreho muož ſluti m'esto ſwe, geſſto wſleczkno ktwe dobrotu boži. O niemž k vtieſſeni putugiczym ſwaty Pawel die: 2) „Nemame zde mieſta3) zuoſtawagiczyho, ale buducyho hledayme“ — Aby tiem wiecze poſpiechali odſud z to- hoto bezbydle ſtiehowati ſe do mieſta ſweho, bohem przipra- weneho, Vſyle kratke oblehcžugicze ſobie wiecžnym odpocži- nutim, aby w nem nevſtawali, rozpakugijcze ſe nad praczy tiežkych pokuſfenie.4) Dale die ežtenie: „A dietie roſtlo geſt a ſylilo ſe plne mudroſti, a milost boži byla w niem.“ Rostlo dietie a ſylilo ſe podle tiela, aby rzaad s lidmi zachoval, roſta pomalu podle 5) tiela a ſyly wiece bera pod cžaſem delſlim. Byl geſt tak pln mudroſti, gſa dietietem, iako ſa mužem, nebo wždy byl geſt plny buoh, Acž nehned w ſkutczych a w rzecži vkazal geſt tee mudroſti, gſa dietietem, yako geſt vkazal, gſa giž mužem, w ſkutczych dokonalych. Potom die Cžtenie: „A miloſt božij byla w niem —“ To geſt zwlaſſtňegi nad gine lidi ſwate, kterziž ſu byli od pocžatku ſwieta, neb gest geho pomazal buoh miloſtij ducha ſwateho nade wſſeczky vežaſtniky geho. Nebo ginij mieli gſu miloſt ſami toliko libiti ſe bohu ſkrze ni geſſtie nedokonale a nietczo mluwiti z daru božieho ginym lidem, Ale tento toliko ſam dobry a dokonaly byl ſkrze miloſt boži a každemu ſwatemu dobyl geſt dobroty a miloſti. Protož geſt nam polo- žena nadiege w te miloſti, kteraž geſt w kryſtu ſe wſlij plnoſtij, aby wſliczkni ſwu plnoſt, kterež doſahnu, mieli z plnoſti geho. Amen. 1) zdayfijch. 1) Žid. 13, 14. 3) města. 3 pokúffenij. 5) podlé.
Po Božim Narozenie. 97 puſtij ſe w prom'eny praczy zdeyſſich 1) zewnitrz a s teſknoſtij ge konagij a nekdy z toho w hňewy, w reptani y w ſwary zachazegi. Potom die cžtenie, Zie ſu prziſſli do ſweho mieſta Nazaretu. Buducyho dobreho muož ſluti m'esto ſwe, geſſto wſleczkno ktwe dobrotu boži. O niemž k vtieſſeni putugiczym ſwaty Pawel die: 2) „Nemame zde mieſta3) zuoſtawagiczyho, ale buducyho hledayme“ — Aby tiem wiecze poſpiechali odſud z to- hoto bezbydle ſtiehowati ſe do mieſta ſweho, bohem przipra- weneho, Vſyle kratke oblehcžugicze ſobie wiecžnym odpocži- nutim, aby w nem nevſtawali, rozpakugijcze ſe nad praczy tiežkych pokuſfenie.4) Dale die ežtenie: „A dietie roſtlo geſt a ſylilo ſe plne mudroſti, a milost boži byla w niem.“ Rostlo dietie a ſylilo ſe podle tiela, aby rzaad s lidmi zachoval, roſta pomalu podle 5) tiela a ſyly wiece bera pod cžaſem delſlim. Byl geſt tak pln mudroſti, gſa dietietem, iako ſa mužem, nebo wždy byl geſt plny buoh, Acž nehned w ſkutczych a w rzecži vkazal geſt tee mudroſti, gſa dietietem, yako geſt vkazal, gſa giž mužem, w ſkutczych dokonalych. Potom die Cžtenie: „A miloſt božij byla w niem —“ To geſt zwlaſſtňegi nad gine lidi ſwate, kterziž ſu byli od pocžatku ſwieta, neb gest geho pomazal buoh miloſtij ducha ſwateho nade wſſeczky vežaſtniky geho. Nebo ginij mieli gſu miloſt ſami toliko libiti ſe bohu ſkrze ni geſſtie nedokonale a nietczo mluwiti z daru božieho ginym lidem, Ale tento toliko ſam dobry a dokonaly byl ſkrze miloſt boži a každemu ſwatemu dobyl geſt dobroty a miloſti. Protož geſt nam polo- žena nadiege w te miloſti, kteraž geſt w kryſtu ſe wſlij plnoſtij, aby wſliczkni ſwu plnoſt, kterež doſahnu, mieli z plnoſti geho. Amen. 1) zdayfijch. 1) Žid. 13, 14. 3) města. 3 pokúffenij. 5) podlé.
Strana 98
98 Druha Nediele Druha Nediele po Božim Narozenie. Cžtenie Swateho Lukaſſe W II. Ka. KDyž byl ucžinien Gežiſs we dwanacti letech, a oni wſtupowali do Geruzalema podle") obycžege dne ſwatecžniho. Tehdy, ſkonawſſe dni, když ſe nawraczowali. [lb] zuoſtalo dietie Gežiſs w Geruzalemie, a nepoznali rodicžowe toho. A domniewagicze ſe o niem, že by byl w za- ſtupu, prziſſli gſu czeſtu dne godnoho; y hle- dali ho mezy przibuznymi a znamymi. A ne- nalezſſe wratili gſu ſe do Geruzalema, hleda- gicze geho. Y ſtalo ſe geſt po trzech dnech, nalezli gſu gey w Chramie, an ſedij mezy doktory, poſluchage gich a otazuje ſe. Tehdy zſtraſfili ſe wſſiczkni, kterziž gey ſlyſſeli, nad opatrnosti a odpowiedmi geho a widucze diwili gfuſe. Y rzekla Matka geho k niemu: Synu, czo gſy nam vežinil tak? ay otecz twuoy a ya s žaloſtij ſme hledali tebe. Y rzeklk nim: Czo geſt, že gſte mne hledali? zdali ſte ne- wiedieli, že w tiech wieczech, kterež gſu otcze meho, muſym ya byti? A oni neſrozum'eli ſlowu, kterež geſt mluwil k nim. Y sftupil geſt s nimi a prziſſel do Nazaretu, a byl poddan gim. A matka geho zachowawala wſſeczka ſlowa ta, ſnaſſegiczy ge w frdczy ſwem. A Gežils pro- ſpiewal mudroſtij a wiekem a miloſtij przed bohem y przed lidmi. Tiech flowiech cžtenie vkazuge poctiwoſt a poſlu- Ifenſtwie pana gežiſſe s matku a s Jozeffem k bohu w geho- 1 podlee.
98 Druha Nediele Druha Nediele po Božim Narozenie. Cžtenie Swateho Lukaſſe W II. Ka. KDyž byl ucžinien Gežiſs we dwanacti letech, a oni wſtupowali do Geruzalema podle") obycžege dne ſwatecžniho. Tehdy, ſkonawſſe dni, když ſe nawraczowali. [lb] zuoſtalo dietie Gežiſs w Geruzalemie, a nepoznali rodicžowe toho. A domniewagicze ſe o niem, že by byl w za- ſtupu, prziſſli gſu czeſtu dne godnoho; y hle- dali ho mezy przibuznymi a znamymi. A ne- nalezſſe wratili gſu ſe do Geruzalema, hleda- gicze geho. Y ſtalo ſe geſt po trzech dnech, nalezli gſu gey w Chramie, an ſedij mezy doktory, poſluchage gich a otazuje ſe. Tehdy zſtraſfili ſe wſſiczkni, kterziž gey ſlyſſeli, nad opatrnosti a odpowiedmi geho a widucze diwili gfuſe. Y rzekla Matka geho k niemu: Synu, czo gſy nam vežinil tak? ay otecz twuoy a ya s žaloſtij ſme hledali tebe. Y rzeklk nim: Czo geſt, že gſte mne hledali? zdali ſte ne- wiedieli, že w tiech wieczech, kterež gſu otcze meho, muſym ya byti? A oni neſrozum'eli ſlowu, kterež geſt mluwil k nim. Y sftupil geſt s nimi a prziſſel do Nazaretu, a byl poddan gim. A matka geho zachowawala wſſeczka ſlowa ta, ſnaſſegiczy ge w frdczy ſwem. A Gežils pro- ſpiewal mudroſtij a wiekem a miloſtij przed bohem y przed lidmi. Tiech flowiech cžtenie vkazuge poctiwoſt a poſlu- Ifenſtwie pana gežiſſe s matku a s Jozeffem k bohu w geho- 1 podlee.
Strana 99
Po Božim Narozenie. 99 przikazani, Zie ſu chodili po wſſecka leta rodicžowe geho do Geruzalema na den ſlawny welikonocžni. A tuto ſu y pana Gežifſe, když we dwanacti letech byl vežinien, s ſebu poyali. Neb geſt byl pilnie przikazal buoh židom ten hod weliko- nocžni ſlawiti cžtrnaczty den Miefycze Dubna, pocžnucze s wecžera, aby ten wecžer beranka gedli pamatugicze, že toho cžaſu a toho Mieſycze wywedeni gſu otczowe gich z Egipta, z nuze a z ſlužby tiežke krale Egiptſkeho, w rucze fylne a w diwiech mnohych. Protož, ktož gſu milowali pana boha a wažili ſobie zakon geho, ti gſu s pilnostij cžinili to przikazani. Jakož ted pan gežiſs s ſwymi rodicži, geſſto gſu nad gine pilni byli ſkutkuow božich, aby ge pamatowali podle przikazani 1) geho. Protož gſu mieli mnohe obycžege duchownij a hody ſlawne, aby cžaſto duchownich ſkutkuow naſledowali, pamatku boha ſweho w nich obnowugicze. Kte- režto wieczy duchownij mnohem wiecze naffemu ſtawu krze- ſtianſkemu miely by přiſluſleti, když bychom przieliſs tieleſnij nebyli a mohli srozumieti, czo ſu duchownij wiecy. Netoliko, diem, duchownij wieczy koftelnij, zaneprazniene 2) s modloſlu- ženim a s ſwatokupecztwim a traweninami kurwy welike, Ale abychom mohli tiem wieczem duchownim rozum'eti, kterež wždy przi nas byti magij; Nebo nas buoh chcze mieti duchownij, když bychom mohli k duchu přigiti a od tiela odkrocžiti. Zide gſu pamatowali weliku nocz w podobenſtwie, že gſu tielefnie z mocy neprzatel welikych wyſwobozeni ſylnu ruku božij. Ale my z ruky tiežílieho neprzietele wyproſſtieni gſme, kteryž držal Cieſařſtwie ſmrti, genž geſt byl zabil wſſeczkno pokolenie lidſke a mrtwe ſobie w ſlužbie a w tiežke robotie oſtawil, z niež [32a] geſt nas ſobie dobyl ſyn boži ſkrze nemocz tiela ſweho; mra boleſtnie na krzijži, žiwe nas ſobie w duchu vſtawil, abychom gemu žiwi byli w dobrych ſkutczych. Protož, abychom takoweho dobrodijni pamatku žiwu a cžaſtu 1 přikázanich. 3) zanepráždněné.
Po Božim Narozenie. 99 przikazani, Zie ſu chodili po wſſecka leta rodicžowe geho do Geruzalema na den ſlawny welikonocžni. A tuto ſu y pana Gežifſe, když we dwanacti letech byl vežinien, s ſebu poyali. Neb geſt byl pilnie przikazal buoh židom ten hod weliko- nocžni ſlawiti cžtrnaczty den Miefycze Dubna, pocžnucze s wecžera, aby ten wecžer beranka gedli pamatugicze, že toho cžaſu a toho Mieſycze wywedeni gſu otczowe gich z Egipta, z nuze a z ſlužby tiežke krale Egiptſkeho, w rucze fylne a w diwiech mnohych. Protož, ktož gſu milowali pana boha a wažili ſobie zakon geho, ti gſu s pilnostij cžinili to przikazani. Jakož ted pan gežiſs s ſwymi rodicži, geſſto gſu nad gine pilni byli ſkutkuow božich, aby ge pamatowali podle przikazani 1) geho. Protož gſu mieli mnohe obycžege duchownij a hody ſlawne, aby cžaſto duchownich ſkutkuow naſledowali, pamatku boha ſweho w nich obnowugicze. Kte- režto wieczy duchownij mnohem wiecze naffemu ſtawu krze- ſtianſkemu miely by přiſluſleti, když bychom przieliſs tieleſnij nebyli a mohli srozumieti, czo ſu duchownij wiecy. Netoliko, diem, duchownij wieczy koftelnij, zaneprazniene 2) s modloſlu- ženim a s ſwatokupecztwim a traweninami kurwy welike, Ale abychom mohli tiem wieczem duchownim rozum'eti, kterež wždy przi nas byti magij; Nebo nas buoh chcze mieti duchownij, když bychom mohli k duchu přigiti a od tiela odkrocžiti. Zide gſu pamatowali weliku nocz w podobenſtwie, že gſu tielefnie z mocy neprzatel welikych wyſwobozeni ſylnu ruku božij. Ale my z ruky tiežílieho neprzietele wyproſſtieni gſme, kteryž držal Cieſařſtwie ſmrti, genž geſt byl zabil wſſeczkno pokolenie lidſke a mrtwe ſobie w ſlužbie a w tiežke robotie oſtawil, z niež [32a] geſt nas ſobie dobyl ſyn boži ſkrze nemocz tiela ſweho; mra boleſtnie na krzijži, žiwe nas ſobie w duchu vſtawil, abychom gemu žiwi byli w dobrych ſkutczych. Protož, abychom takoweho dobrodijni pamatku žiwu a cžaſtu 1 přikázanich. 3) zanepráždněné.
Strana 100
100 Druha Nediele cžinili, ne gednu w rok, ale z potrzeby na každy1) den, giž ne tieleſneho beranka yako žide obietugicze, ale ſameho ſyna božieho, w prawdie giž magijcze tielo a krew Kryſtowu k žiwe pamieti geho welike a mnohe laſky, kteruž geſt nam vkazal, naſſe tielo na ſe przivaw, toliko pokuſſenij 2), pracze a chudoby w niem pro nas trpiew a krew ſwu z nieho wyliw na odpuſſtienij hrziechuow. Protož ta pam’et geſt naywyzllij 3) laſky ſyna božiho k nam a naywyzílieho ſwazku s nami, abychom w niem byli a on w nas ſkrze gedenie tiela a pitij krwe geho, Acž budem moczy okuſyti, kterak on to k nam mluwie, a, to dobre nam vkazaw, geſt nam ſladky buoh w tiech miloſtech, ktere geſt nam vkazal ſkrze to tielo; a ty wieczy gſu duchownie, kto gich ſkrze wieru a duchowni ſmyſl muož zkuſyti. Potom die cžtenie: „Oſtalo geſt dijtie gežiſs w Geruza- lemie, a nepoznali ſu otecz a matie geho, domniewagicze ſe, že by w zaſtupu byl.“ W tiech flowiech vkazuge ežtenie, že matka gežiſſowa a Jozeff ztratili gſu pana Gežiſſe na te puti. A toho ztraczenie byla dwoge przicžina. Prwnie geſt nepoznanie neb newiedomie, nebo to ſpolu zaroweň gde; ktož nezna, ten take newie. Druha przicžina geft domnienie, založene w negiſtotie. Protož rana naytiežílij, od pocžatku trwagiczy na lidech ſlkodnie k ztraczeni boha, rodij ſe z nepoznani boha a geho- prawdy. Nebo, poniewadž w te duſli, ſwietla mudroſti boži a geho milowanie naplňene a k nemu ſrdczem prziwazane, newiedomi k ztraczeni geho nalezeno geſt, Kto giny, menie rozumny, menie geho milowny a menie s nim ſpogeny, bez- pecžen lebu muož byti? Ale tuto nicžehož o ſwietu nemuož mluweno byti, by on pro ktere neumienie a nepoznanie miel ztratiti boha; Nebo ſe odpiera ſwietu poznanie geho proſtym 1) káždý. 2) pokúsenij. 3) naywyžílij.
100 Druha Nediele cžinili, ne gednu w rok, ale z potrzeby na každy1) den, giž ne tieleſneho beranka yako žide obietugicze, ale ſameho ſyna božieho, w prawdie giž magijcze tielo a krew Kryſtowu k žiwe pamieti geho welike a mnohe laſky, kteruž geſt nam vkazal, naſſe tielo na ſe przivaw, toliko pokuſſenij 2), pracze a chudoby w niem pro nas trpiew a krew ſwu z nieho wyliw na odpuſſtienij hrziechuow. Protož ta pam’et geſt naywyzllij 3) laſky ſyna božiho k nam a naywyzílieho ſwazku s nami, abychom w niem byli a on w nas ſkrze gedenie tiela a pitij krwe geho, Acž budem moczy okuſyti, kterak on to k nam mluwie, a, to dobre nam vkazaw, geſt nam ſladky buoh w tiech miloſtech, ktere geſt nam vkazal ſkrze to tielo; a ty wieczy gſu duchownie, kto gich ſkrze wieru a duchowni ſmyſl muož zkuſyti. Potom die cžtenie: „Oſtalo geſt dijtie gežiſs w Geruza- lemie, a nepoznali ſu otecz a matie geho, domniewagicze ſe, že by w zaſtupu byl.“ W tiech flowiech vkazuge ežtenie, že matka gežiſſowa a Jozeff ztratili gſu pana Gežiſſe na te puti. A toho ztraczenie byla dwoge przicžina. Prwnie geſt nepoznanie neb newiedomie, nebo to ſpolu zaroweň gde; ktož nezna, ten take newie. Druha przicžina geft domnienie, založene w negiſtotie. Protož rana naytiežílij, od pocžatku trwagiczy na lidech ſlkodnie k ztraczeni boha, rodij ſe z nepoznani boha a geho- prawdy. Nebo, poniewadž w te duſli, ſwietla mudroſti boži a geho milowanie naplňene a k nemu ſrdczem prziwazane, newiedomi k ztraczeni geho nalezeno geſt, Kto giny, menie rozumny, menie geho milowny a menie s nim ſpogeny, bez- pecžen lebu muož byti? Ale tuto nicžehož o ſwietu nemuož mluweno byti, by on pro ktere neumienie a nepoznanie miel ztratiti boha; Nebo ſe odpiera ſwietu poznanie geho proſtym 1) káždý. 2) pokúsenij. 3) naywyžílij.
Strana 101
Po Božim Narozenie. 101 ſlowem cžteni1): „A ſwiet geho nepoznal“, A opiet2) : „Swiet ne- widi mne“; to ſam pan mluvi. A klade ſe toho przicžina, procž geho nezna ſwiet, w pijſmie, kterež o milowniczych ſwieta die: „Weſele fe w nayhorſſich wiecech a we ghrach, držij buben a huſle, radugij ſe w zwuku warhanuow, wedu w dobrych wieczech dni ſwe a w okamženie do pekla sſtupugij, Ti, kterziž gſu rzekli bohu: odegdi od nas, vmienij czeſt twych nechczeme.“ To o ſwietu pijſmo die. Druha przicžina byla geſt k ztraczeni pana Gežiſſe matcze geho, a welmi ſkodna, totiž domnienij. Tak, že geſt zanedbala vgiſtiti ſe gim mniegiczy, by byl w zaſtupu. Y oklamalo geſt gi to, že geſt wždy bez nieho domuo prziſla. Protož tolika nam bazeň oſtawa w gegij ztratie, a naywiecze proto, že newiedom'e a duchowňe muožem ztratiti ſwe ſpa- ſenie, negistie fe niekde domniewagicze. Jako: domnieti ſe toho, že naſſe ſpaſenie bezpecžno geſt w zaſtupu neb [32b] w to- waryſtwie kromie nas. Protož przi tiech wieczech, kterež ſe mluwij o nebezpecžnem zklamanij, rozlicžnij lidee mohli by w niem shledani byti, geſſto ſe domniewagij Gežiffe w towa- ryſtwie bezpecžna mieti. Protož nayprwe o prawdie powiem, kteraž ſe domniewa v faufeduow o Gežiſſowi, ale doma geho nechcze mieti. O kterežto prawdie ſwaty Pawel die3): „Pro tu wiecz klekam na ſwu kolenu k otczy pana naſſeho gezu- kryſta, z niehožto wſſelike otczowſtwo w nebi y w zemi gme- nuge ſe, aby nam dal podle bohatſtwie ſlawy ſwe ku poſyl- nieni ſkrze ducha geho v wnitrznim cžlowieku przebywati Kryſta ſkrze wieru w ſrdczych waſſich.“ Ta ſlowa Apoſſtola nemagij w ſobie ani newiedomie, ani domniewanie, ani po- chybenie, ani zabluzenie, Ale prawdy proftie naſledugij w tom, aby lidee Kryſta mieli w ſrdczy žiwie ſkrze wieru; a to ſamo bezpecžne geſt. Protož, w komž geſt Kryſtus, nemuožt ſe to tagiti, nebt muſy žiwie žiwe wieczy cžiniti. Pakli geho nenie, 1) Jan 1, 10. 2) podle-I. Jan 3, 1. 3) Ef. 3, 14.—17.
Po Božim Narozenie. 101 ſlowem cžteni1): „A ſwiet geho nepoznal“, A opiet2) : „Swiet ne- widi mne“; to ſam pan mluvi. A klade ſe toho przicžina, procž geho nezna ſwiet, w pijſmie, kterež o milowniczych ſwieta die: „Weſele fe w nayhorſſich wiecech a we ghrach, držij buben a huſle, radugij ſe w zwuku warhanuow, wedu w dobrych wieczech dni ſwe a w okamženie do pekla sſtupugij, Ti, kterziž gſu rzekli bohu: odegdi od nas, vmienij czeſt twych nechczeme.“ To o ſwietu pijſmo die. Druha przicžina byla geſt k ztraczeni pana Gežiſſe matcze geho, a welmi ſkodna, totiž domnienij. Tak, že geſt zanedbala vgiſtiti ſe gim mniegiczy, by byl w zaſtupu. Y oklamalo geſt gi to, že geſt wždy bez nieho domuo prziſla. Protož tolika nam bazeň oſtawa w gegij ztratie, a naywiecze proto, že newiedom'e a duchowňe muožem ztratiti ſwe ſpa- ſenie, negistie fe niekde domniewagicze. Jako: domnieti ſe toho, že naſſe ſpaſenie bezpecžno geſt w zaſtupu neb [32b] w to- waryſtwie kromie nas. Protož przi tiech wieczech, kterež ſe mluwij o nebezpecžnem zklamanij, rozlicžnij lidee mohli by w niem shledani byti, geſſto ſe domniewagij Gežiffe w towa- ryſtwie bezpecžna mieti. Protož nayprwe o prawdie powiem, kteraž ſe domniewa v faufeduow o Gežiſſowi, ale doma geho nechcze mieti. O kterežto prawdie ſwaty Pawel die3): „Pro tu wiecz klekam na ſwu kolenu k otczy pana naſſeho gezu- kryſta, z niehožto wſſelike otczowſtwo w nebi y w zemi gme- nuge ſe, aby nam dal podle bohatſtwie ſlawy ſwe ku poſyl- nieni ſkrze ducha geho v wnitrznim cžlowieku przebywati Kryſta ſkrze wieru w ſrdczych waſſich.“ Ta ſlowa Apoſſtola nemagij w ſobie ani newiedomie, ani domniewanie, ani po- chybenie, ani zabluzenie, Ale prawdy proftie naſledugij w tom, aby lidee Kryſta mieli w ſrdczy žiwie ſkrze wieru; a to ſamo bezpecžne geſt. Protož, w komž geſt Kryſtus, nemuožt ſe to tagiti, nebt muſy žiwie žiwe wieczy cžiniti. Pakli geho nenie, 1) Jan 1, 10. 2) podle-I. Jan 3, 1. 3) Ef. 3, 14.—17.
Strana 102
102 Druha Nediele tehdy nicz žiweho nenie w cžlowieku. Protož ſwaty Pawel die1): „Geſt-li Kryſtus w nas, tielo zagiſte vmrzelo geſt hrziechu, ale duch žiw geſt ſprawedlnoſti.“ A tot geft žiwot z wiery ſe rodie. Jakož pan buoh die2): „Sprawedliwy muoy z wiery žiw geſt“, z wiery bohem wdechnute, ne lidmi nalezene. Ale ta žiwa wiera gedine ſauženym, bedliwym a milownym boha dana bude; Ale ginym, aby ſe o nij domniewali, že niekde w towaryſtwi podle cžlowieka ſtogij. Jakož bywa przi wieczech Zakony lidíkymi vloženych, acž pak niektere z zakona bo- žieho wybrany ſu od nich k wuoli gich. Protož w tiech za- koniech pracze weſti cžaſy vloženymi a obycžegi s lidmi swyklymi, to gest towaryftwie doſti blizkee. A tu ſe muož ſnadňe domniewati cžlowiek ſpaſenie, cžinie ty rzady koſtelnij, lidmi wymyſlene, w nichž ſe wſſem ſpaſenie ſlibuge zgewnie a ſlawnie. Nebo nehlupie gſu vgiſitieni ſpaſenim pod tiemi zakony prelatſkymi, neb gſu ge pijſmem ſwatym zuodijwali a ſtarymi ſwatymi Doktory plnymi Ducha ſwateho, rzadem božim a chwalu3) geho, tak že gedwa z tiech wieczij mohu.) wypleſti wolenij božij; Protož, kdež radda gich ſtara zaſtane, tu giž nema rzecženo byti domnienij mylne o ſpaſeni, ale naywyzſlie dovffani5) giſtoty. Ale že ty wieczy zuostawagij w towaryſtwij neprawych, geſſto boha nenawidij a Gezukryſta den ode dne krzižugij ſwymi neſlechetnymi cžiny. Z toho znamo geſt, že ſe gedine domniewa teu lid ſpaſenie pod tiemi zakony, wſſem k towaryſtwij vloženymi a whod ſkrogenymi, Aby wſeczko mnozſtwie przeſtupnikuow, ze ſpolka poſlužiecze bohu w chramijch podle vſtawenie ſtarſſiech, take ſe ze ſpolka sgednali w pyſſe, w lakomſtwij, w rozkoffech tieleſnych, w obžerſtwij, w opilſtwij, w roz- puſſtienij, we ghrach,") w weſelijch, w tanczych y w ginych wſlech pobiehloſtech pohanſkych a s tiem ſe wſlim aby od- 1) Řím. 7, 10. 3) Řím. 1, 17; Gal. 3, 11; Žid. 10, 38. 3) chwalau. 1) Sch. se. 5) dauffanij. 9) we hrách.
102 Druha Nediele tehdy nicz žiweho nenie w cžlowieku. Protož ſwaty Pawel die1): „Geſt-li Kryſtus w nas, tielo zagiſte vmrzelo geſt hrziechu, ale duch žiw geſt ſprawedlnoſti.“ A tot geft žiwot z wiery ſe rodie. Jakož pan buoh die2): „Sprawedliwy muoy z wiery žiw geſt“, z wiery bohem wdechnute, ne lidmi nalezene. Ale ta žiwa wiera gedine ſauženym, bedliwym a milownym boha dana bude; Ale ginym, aby ſe o nij domniewali, že niekde w towaryſtwi podle cžlowieka ſtogij. Jakož bywa przi wieczech Zakony lidíkymi vloženych, acž pak niektere z zakona bo- žieho wybrany ſu od nich k wuoli gich. Protož w tiech za- koniech pracze weſti cžaſy vloženymi a obycžegi s lidmi swyklymi, to gest towaryftwie doſti blizkee. A tu ſe muož ſnadňe domniewati cžlowiek ſpaſenie, cžinie ty rzady koſtelnij, lidmi wymyſlene, w nichž ſe wſſem ſpaſenie ſlibuge zgewnie a ſlawnie. Nebo nehlupie gſu vgiſitieni ſpaſenim pod tiemi zakony prelatſkymi, neb gſu ge pijſmem ſwatym zuodijwali a ſtarymi ſwatymi Doktory plnymi Ducha ſwateho, rzadem božim a chwalu3) geho, tak že gedwa z tiech wieczij mohu.) wypleſti wolenij božij; Protož, kdež radda gich ſtara zaſtane, tu giž nema rzecženo byti domnienij mylne o ſpaſeni, ale naywyzſlie dovffani5) giſtoty. Ale že ty wieczy zuostawagij w towaryſtwij neprawych, geſſto boha nenawidij a Gezukryſta den ode dne krzižugij ſwymi neſlechetnymi cžiny. Z toho znamo geſt, že ſe gedine domniewa teu lid ſpaſenie pod tiemi zakony, wſſem k towaryſtwij vloženymi a whod ſkrogenymi, Aby wſeczko mnozſtwie przeſtupnikuow, ze ſpolka poſlužiecze bohu w chramijch podle vſtawenie ſtarſſiech, take ſe ze ſpolka sgednali w pyſſe, w lakomſtwij, w rozkoffech tieleſnych, w obžerſtwij, w opilſtwij, w roz- puſſtienij, we ghrach,") w weſelijch, w tanczych y w ginych wſlech pobiehloſtech pohanſkych a s tiem ſe wſlim aby od- 1) Řím. 7, 10. 3) Řím. 1, 17; Gal. 3, 11; Žid. 10, 38. 3) chwalau. 1) Sch. se. 5) dauffanij. 9) we hrách.
Strana 103
Po Božim Narozenie. 103 pocžinuli na panu bohu a na geho wiecžnem ſpaſenie. A netoliko [33a] tu, geſſto geſt neyaka ſwatoſt lžemi pocztiwymi okraſlena, ale y welike hrziechy gich w zaſluženi ſpaſenie položij gim; Když mnohu krew ſwatych wyligij, aneb když, branicze za- kona anebo Cierkwe ſwate a rzaduow gegijch, mnoho lidij zmordugij, tehdy ſu ſlužbu v wuoni chutnu bohu ucžinili. A czo pak ſlužba ſwatokupecka mſlij a ginych wieczij duchownich, za penieze a za gine vžitky tieleſne zczeniena, kolike ſe tu ſpaſenie duſlij ſlibuge! A prawda die, že geſt to naywietežij kaczierzſtwie. A tak diabel, kde chcze, muož czeſtu ſpaſenie vweſti tomu lidu, Puti mnohe oſlawiti, aby, w towaryftwij radoftnie1) gducze, hoyne geducze a pigijcze, ſpaſenie tak v ſwatych na poklonach hledali a wierzili, že kniežij bohatij magi weliku mocz odpuſſtienie hrziechuow tu dawati a lidij rozlicžnie poſwieczowati. Take ſe mnozij domniewagij o niekterych kňežijch, že magij towaryftwie s bohem, y wkupugij ſe w gich zaſluženie a domniewagij ſe, že gim tu ſpaſenie na hotowie ſtogij; A nad to pak chtiegij geſſtie zpolehati na ſwatoſt ſwatych w nebi, wiece než na ſwatoſt2) mnizſku zpolehagij. A tak potom až y do pekla sſtupij s ſwu nadiegij; když by gim 3) giž wſeczka poſwieczo- wanie domniena nemohla plne nadiege w bohu ſamem vſta- nowiti, ale peklu ſebe ſwierzij a sſtupij do nieho, aby ge vplnie wycžiſtilo a do nebe zhuoru poſlalo. A na tom do- mnienij temierz wſſeczkno mnozſtwie hrzieſfnikuow ſtogij, pokanie necžinice a w ocžiftcy ſwe dokonale ſpaſenie wie- rziecze. A to wſleczko, czožkoli muož bludneho a lehkeho domniewanij o ſpaſeni byti, vežinila geſt neznamost boha a blud Antykryftuow odieny a przieliſs rozlity. A tiem Kryftus y geho prawda geſt potlacžena a yako ruhani blazniwe po- ſtawena. Dale die ežtenie: „A ſſedſſe czeſtu gednoho dne, hledali 1) rádoſtně.? 7) ſwátoſt.? 3) gijm.
Po Božim Narozenie. 103 pocžinuli na panu bohu a na geho wiecžnem ſpaſenie. A netoliko [33a] tu, geſſto geſt neyaka ſwatoſt lžemi pocztiwymi okraſlena, ale y welike hrziechy gich w zaſluženi ſpaſenie položij gim; Když mnohu krew ſwatych wyligij, aneb když, branicze za- kona anebo Cierkwe ſwate a rzaduow gegijch, mnoho lidij zmordugij, tehdy ſu ſlužbu v wuoni chutnu bohu ucžinili. A czo pak ſlužba ſwatokupecka mſlij a ginych wieczij duchownich, za penieze a za gine vžitky tieleſne zczeniena, kolike ſe tu ſpaſenie duſlij ſlibuge! A prawda die, že geſt to naywietežij kaczierzſtwie. A tak diabel, kde chcze, muož czeſtu ſpaſenie vweſti tomu lidu, Puti mnohe oſlawiti, aby, w towaryftwij radoftnie1) gducze, hoyne geducze a pigijcze, ſpaſenie tak v ſwatych na poklonach hledali a wierzili, že kniežij bohatij magi weliku mocz odpuſſtienie hrziechuow tu dawati a lidij rozlicžnie poſwieczowati. Take ſe mnozij domniewagij o niekterych kňežijch, že magij towaryftwie s bohem, y wkupugij ſe w gich zaſluženie a domniewagij ſe, že gim tu ſpaſenie na hotowie ſtogij; A nad to pak chtiegij geſſtie zpolehati na ſwatoſt ſwatych w nebi, wiece než na ſwatoſt2) mnizſku zpolehagij. A tak potom až y do pekla sſtupij s ſwu nadiegij; když by gim 3) giž wſeczka poſwieczo- wanie domniena nemohla plne nadiege w bohu ſamem vſta- nowiti, ale peklu ſebe ſwierzij a sſtupij do nieho, aby ge vplnie wycžiſtilo a do nebe zhuoru poſlalo. A na tom do- mnienij temierz wſſeczkno mnozſtwie hrzieſfnikuow ſtogij, pokanie necžinice a w ocžiftcy ſwe dokonale ſpaſenie wie- rziecze. A to wſleczko, czožkoli muož bludneho a lehkeho domniewanij o ſpaſeni byti, vežinila geſt neznamost boha a blud Antykryftuow odieny a przieliſs rozlity. A tiem Kryftus y geho prawda geſt potlacžena a yako ruhani blazniwe po- ſtawena. Dale die ežtenie: „A ſſedſſe czeſtu gednoho dne, hledali 1) rádoſtně.? 7) ſwátoſt.? 3) gijm.
Strana 104
104 Druha Nediele gſu geho mezy przately a znamymi a nenalezſſe wratili gſu ſe do Geruzalema, hledagicze geho.“ Tuto nam naucženie vžitecžne oſtawa, kterak pan Gežiſs, od matky ztraczeny, nechtiel od nij nalezen byti mezy przately a znamymi, Abychom my tomu rozumieli, že, když gey ztratime, nena- leznem geho mezy przately a znamymi, To geſt, bydlecze s nimi podle žadoſtij tieleſnych. Nebo milowanie przatellke geſt welmi ſmrtedlne a nenawiſtne bohu a geho miloſtem; w nemž geſt tiežky ſwazek, gimž tahnu gedni druhee ke zlym wieczem a ze zlych wieczij ſebe netreſkczy1) ani ſobie w nich przekažegij, ale tahnu gedni druhe w nie, pomahagij ſobie w nich, pochlebugij a lahodij ſobie w nich, zowu ſe ſpolu k hodowanim cžaſtym,2) weſele neſluſſna gednagij mezy ſebu; Y od wiery, y od ſwatoſti žiwota, y od praweeho vmyſla odwedu gedni druhe, a wſleczko ſrdce zkazy ta przizeň a zaneprazdnij ge ſebu. A z toho bywa plno nepokoguow, zamutkuow, placžuow a blazniwych wztiekanie, když ſlkody nebo ſmrti wberu ſe mezy nie. Protož tak geſt to gedowata prziezeň, že nemuož tak mnoho lidem vſlkoditi zloſt ne[33b]przatel, yako ona vſlkodij. O nichž pan gežifs die3): „Neprzietele cžlowieka domaczy geho.“ A opiet die“): „Ktož ſe gich ne- odpowie a w nenawiſti gich5) nema, nemuož byti muoy vežedlnik.“ Takež ſtogijcz w prziezni towaryſlike, geſſto geſt podobnie ku prwniemu gedowata, tahnuczy we zle, radau, pomoczy y prziklady zlymi a obycžegi ſwyklymi°), lahodnymi a po- chlebnymi, a mnohy tiechto cžafuow pro towaryſfe zlee, — ale oni ge dobrymi gmenugij, — ſtatek, przately prawe, hrdlo y boha ztratij a owſſem geho tu nenagde pro tu zlu prziezeň. A w temž rozumu geſt ſikodliwa prziezeň tohoto ſwieta a przekaži velmi nalezti pana Gežiſſe, neb ta owſſem odeyme 1) netreftcý. 2) částým. 3 Mat. 10, 36. 9 podle Luk. 14, 26. 5) gijch. 9) zwyklými.
104 Druha Nediele gſu geho mezy przately a znamymi a nenalezſſe wratili gſu ſe do Geruzalema, hledagicze geho.“ Tuto nam naucženie vžitecžne oſtawa, kterak pan Gežiſs, od matky ztraczeny, nechtiel od nij nalezen byti mezy przately a znamymi, Abychom my tomu rozumieli, že, když gey ztratime, nena- leznem geho mezy przately a znamymi, To geſt, bydlecze s nimi podle žadoſtij tieleſnych. Nebo milowanie przatellke geſt welmi ſmrtedlne a nenawiſtne bohu a geho miloſtem; w nemž geſt tiežky ſwazek, gimž tahnu gedni druhee ke zlym wieczem a ze zlych wieczij ſebe netreſkczy1) ani ſobie w nich przekažegij, ale tahnu gedni druhe w nie, pomahagij ſobie w nich, pochlebugij a lahodij ſobie w nich, zowu ſe ſpolu k hodowanim cžaſtym,2) weſele neſluſſna gednagij mezy ſebu; Y od wiery, y od ſwatoſti žiwota, y od praweeho vmyſla odwedu gedni druhe, a wſleczko ſrdce zkazy ta przizeň a zaneprazdnij ge ſebu. A z toho bywa plno nepokoguow, zamutkuow, placžuow a blazniwych wztiekanie, když ſlkody nebo ſmrti wberu ſe mezy nie. Protož tak geſt to gedowata prziezeň, že nemuož tak mnoho lidem vſlkoditi zloſt ne[33b]przatel, yako ona vſlkodij. O nichž pan gežifs die3): „Neprzietele cžlowieka domaczy geho.“ A opiet die“): „Ktož ſe gich ne- odpowie a w nenawiſti gich5) nema, nemuož byti muoy vežedlnik.“ Takež ſtogijcz w prziezni towaryſlike, geſſto geſt podobnie ku prwniemu gedowata, tahnuczy we zle, radau, pomoczy y prziklady zlymi a obycžegi ſwyklymi°), lahodnymi a po- chlebnymi, a mnohy tiechto cžafuow pro towaryſfe zlee, — ale oni ge dobrymi gmenugij, — ſtatek, przately prawe, hrdlo y boha ztratij a owſſem geho tu nenagde pro tu zlu prziezeň. A w temž rozumu geſt ſikodliwa prziezeň tohoto ſwieta a przekaži velmi nalezti pana Gežiſſe, neb ta owſſem odeyme 1) netreftcý. 2) částým. 3 Mat. 10, 36. 9 podle Luk. 14, 26. 5) gijch. 9) zwyklými.
Strana 105
Po Božim Narozenie. 105 ſrdcze bohu. Protož ſwaty Jakub die"); „Cyzoložnicy, zda-li newite, že prziezeň ſwieta geſt neprzitelkynie bohu?“ Gſu geſltie y ginij przatele tiela, kterziž gſu na prze- kažku weliku k nalezeni pana Gežiſſe, Totižto každa wiecz, kteraž cžlowieku dobrze cžini a liboſt vkazuge podle tiela. Jako: miekkoſt rucha drahe" ne ku potrzebie putugicych ſtrogene°, ale k rozkoſſem a k liboſtem2) bohatcze pohrzebe- neho w pekle. Przietele take ſu hoynoſt pokrmuow a napoguow drahych k rozkofſem prziprawenych. Přietele gſu domowe kraſnij s mnohymi pokogi, k ſwo- bodam, k rozkoſſem, k chlubam a k liboſtem oka nakladnie przipraweni. Przietele ſu howieni ſluh nezbedne, geſſto mnozij ne- mohu gedne wuoli vhowieti. Przietele gſu wſſeczky lahodne miekkoſti, w nichž ſe wuole tiela paſe. Przietel pak naybližíli cžlowieku geft wuole domaczy, geſſto gemu naywiecze przege mimo gine przately a rada by wſleczky gine libe wieczy k niemu prziwedla a przitahla, nelibe a protiwne wſeczky3) zahnala. Protož mezy takowymi przately nižadny nemuož boha nalezti, ktož gich tak požiwa, ne ku potrzebam, ale k rozkoſſem, nebo ne na ſwe vſylee, ale na lidſke, plnijcze rozkoſli ſwe. Takowij, nerzku, boha hledagij, ale tiemi wſſemi neprawoſtmi ztraczugij geho. Take matka Gežiſſowa a Jozeff, hledawſſe geho mezy znamymi, nenalezli gſu geho. A muožt ſe y dnes mnozſtwie welikemu tež przihoditi, žet gežifle mezy znamymi nenaydu. A tot gfu obycžegowe mrtwij dawno od kniežij litiwych k hledani boha vwedenij pro zwlaſſtni zyſk gich, geſſto ſu giž nynie y hlupym oracžom dobrze znami po gich4) vſta- 1) Jak. 4, 4. 2) v obou vyd. omylem liſtem. 3) wſſeckny. 9 gijch.
Po Božim Narozenie. 105 ſrdcze bohu. Protož ſwaty Jakub die"); „Cyzoložnicy, zda-li newite, že prziezeň ſwieta geſt neprzitelkynie bohu?“ Gſu geſltie y ginij przatele tiela, kterziž gſu na prze- kažku weliku k nalezeni pana Gežiſſe, Totižto každa wiecz, kteraž cžlowieku dobrze cžini a liboſt vkazuge podle tiela. Jako: miekkoſt rucha drahe" ne ku potrzebie putugicych ſtrogene°, ale k rozkoſſem a k liboſtem2) bohatcze pohrzebe- neho w pekle. Przietele take ſu hoynoſt pokrmuow a napoguow drahych k rozkofſem prziprawenych. Přietele gſu domowe kraſnij s mnohymi pokogi, k ſwo- bodam, k rozkoſſem, k chlubam a k liboſtem oka nakladnie przipraweni. Przietele ſu howieni ſluh nezbedne, geſſto mnozij ne- mohu gedne wuoli vhowieti. Przietele gſu wſſeczky lahodne miekkoſti, w nichž ſe wuole tiela paſe. Przietel pak naybližíli cžlowieku geft wuole domaczy, geſſto gemu naywiecze przege mimo gine przately a rada by wſleczky gine libe wieczy k niemu prziwedla a przitahla, nelibe a protiwne wſeczky3) zahnala. Protož mezy takowymi przately nižadny nemuož boha nalezti, ktož gich tak požiwa, ne ku potrzebam, ale k rozkoſſem, nebo ne na ſwe vſylee, ale na lidſke, plnijcze rozkoſli ſwe. Takowij, nerzku, boha hledagij, ale tiemi wſſemi neprawoſtmi ztraczugij geho. Take matka Gežiſſowa a Jozeff, hledawſſe geho mezy znamymi, nenalezli gſu geho. A muožt ſe y dnes mnozſtwie welikemu tež przihoditi, žet gežifle mezy znamymi nenaydu. A tot gfu obycžegowe mrtwij dawno od kniežij litiwych k hledani boha vwedenij pro zwlaſſtni zyſk gich, geſſto ſu giž nynie y hlupym oracžom dobrze znami po gich4) vſta- 1) Jak. 4, 4. 2) v obou vyd. omylem liſtem. 3) wſſeckny. 9 gijch.
Strana 106
106 Druha Nediele wicžnem rozkazowani. Jako gſu: zpowied trzikrat do roka s pokanim peňežitym, aby hned potom przigimati tielo božij mohli, offiery, defatky, kropenie y mnozy ginij řadowe a prawa, w nichžto wždy lid ſlepy boha hleda a nalezti geho nemuož. Gefltie ginak1) muož byti hledani mezy znamymi ſlkodnym obycžegem, když ſe niekterzij lide zaſtawij na ſwem2) poznanie w hledani boha. A diem proto na ſwem, nebo, acž pijſmo nebo rozumowe prawij mohu od nich ſlyſani byti, wſſak to ſ nimi ginak1) neoſtane, gedine na gich poznani, neb wieři piſmo y gina naučeni k zam'eřene cyli ſwych obycžeguo a tiech neuſtupňe brani y s hňewy. [34a] Potom die cžtenie: „Y ſtalo ſe geſt po trzech dnech, nalezli gſu gey w chramie ſedieczyeho mezy miſtry, poſlucha- giczyho a tiežicyho ſe gich.“ Toto hledanie matky pana gežiſſe bylo geſt hodne k nalezeni, neb geſt bylo horzke a pilne, že ſe geſt nemohla vpokojiti ani odpocžinuti, ani ſna ocžima dati, neb gi k to ſama miloſt horzijczy pudila, A dokudž geho nenalezla, dotud wždy truchloſt ſrdcze gegieho obtiežo- wala gi. Protož, mame-li przieklad wzyti w gegijm hledani, czo k tomu dieme, že nenie giž gedno naſſe ztraczenie, ale tak mnohe, iak mnohe bywa přeſtupenie! Protož, kterak geho hledati budem po mnohem ztraczeni, nebude-li w nas tak mnoheho milowani, pilnoſti a horliwe ſnažnoſti3) yako w geho matcze? Ale že tu cžtenie die, Zie geſt nalezla matka pana Gežiſſe po trzech dnech. Acž to rozlicžnie mijſtrzi wykladagi, wſſak ya znamenage, že nižadne bozſke wieczy ani hledany, ani držany, ani cžinieny mohu byti bez miloſti boži a poznani geho, Nerzku, aby gey kto vplnie poznal w geho ſlawie, ale przi naymenſſim aby mohl poznati geho rozumnoſt, wypra- wenu w zakonie geho. Kteružto rozumnoſtij wladna cžlowiek, 1) ginák. 3) ſwým. 3) ſnážnoſti.
106 Druha Nediele wicžnem rozkazowani. Jako gſu: zpowied trzikrat do roka s pokanim peňežitym, aby hned potom przigimati tielo božij mohli, offiery, defatky, kropenie y mnozy ginij řadowe a prawa, w nichžto wždy lid ſlepy boha hleda a nalezti geho nemuož. Gefltie ginak1) muož byti hledani mezy znamymi ſlkodnym obycžegem, když ſe niekterzij lide zaſtawij na ſwem2) poznanie w hledani boha. A diem proto na ſwem, nebo, acž pijſmo nebo rozumowe prawij mohu od nich ſlyſani byti, wſſak to ſ nimi ginak1) neoſtane, gedine na gich poznani, neb wieři piſmo y gina naučeni k zam'eřene cyli ſwych obycžeguo a tiech neuſtupňe brani y s hňewy. [34a] Potom die cžtenie: „Y ſtalo ſe geſt po trzech dnech, nalezli gſu gey w chramie ſedieczyeho mezy miſtry, poſlucha- giczyho a tiežicyho ſe gich.“ Toto hledanie matky pana gežiſſe bylo geſt hodne k nalezeni, neb geſt bylo horzke a pilne, že ſe geſt nemohla vpokojiti ani odpocžinuti, ani ſna ocžima dati, neb gi k to ſama miloſt horzijczy pudila, A dokudž geho nenalezla, dotud wždy truchloſt ſrdcze gegieho obtiežo- wala gi. Protož, mame-li przieklad wzyti w gegijm hledani, czo k tomu dieme, že nenie giž gedno naſſe ztraczenie, ale tak mnohe, iak mnohe bywa přeſtupenie! Protož, kterak geho hledati budem po mnohem ztraczeni, nebude-li w nas tak mnoheho milowani, pilnoſti a horliwe ſnažnoſti3) yako w geho matcze? Ale že tu cžtenie die, Zie geſt nalezla matka pana Gežiſſe po trzech dnech. Acž to rozlicžnie mijſtrzi wykladagi, wſſak ya znamenage, že nižadne bozſke wieczy ani hledany, ani držany, ani cžinieny mohu byti bez miloſti boži a poznani geho, Nerzku, aby gey kto vplnie poznal w geho ſlawie, ale przi naymenſſim aby mohl poznati geho rozumnoſt, wypra- wenu w zakonie geho. Kteružto rozumnoſtij wladna cžlowiek, 1) ginák. 3) ſwým. 3) ſnážnoſti.
Strana 107
Po Božim Narozenie. 107 poznal by ceſtu dobrych a bohu libych ſkutkuow a miel by pocžatek k hledani boha. Nebo on die ſam: „Proto geſt lid muoy yaty weden, neb geft nemiel vmienij.“ To geſt poznani boha a geho zakona. Protož, yakož ſe wždy ztraczuge buoh pro nepoznanie a newieru zakona geho, Takež geſt pocžatek k nalezeni prziſtupiti k vmieni zakona geho, w niemž geſt zprawa ſkutkuow božiech. A y to ginym dano nebywa, než milownikom toho Zakona. A ktož by k tomu prziſſel, ten by giž prwnij den m'el, znage, kterak ma hledati pana, dokudž muož nalezen byti, a wolal by k niemu, dokudž blizko geſt, chtie vſlyſſeti. A vrodil by ſe gemu z toho den druhy, to geſt poznanie ſame° ſebe, když by giž vmienij zakona božieho ſwietlem ge" bylo na czeſtie, aby ſe mohl ohledati, kto geſt, a vzrze ſe, že geſt potrzebny, nuzny y wſſij biedy naplnieny, aby tiem pilniegij hledal pana. Neb, pohledi-li na ſe, mage oko ſwietle, vzrzij, že geſt duom chudoby, do niehož ſe wſlemi czeſtami chudoba ſtiehuge s každe ſtrany. A vzrzij duom prazny, nicz nemage toho, czož praweho geſt, nemage zboži, genž z boha geſt, nemage zdrawij ani žiwota. A gedine to nayde w ſobie, že by mohl dobre przigiti w ſe, když by k niemu mohl prziſtupiti pro ſwu chudobu a mohl gemu mijſto dati a na to dobre prawie patrziti. A tak by trzetij den mohl hledati toho, gehož miluge duſfe ma, milownika chudych; Nebo on geft pan naſs gežiſs, genž, gſa bohaty ſwieta ſtworzitel, pan nad pany a kral nad krali, vežinil ſe geft chudy pro nas, abychom my geho chudobu zbohatieli we wſſelikem zbožij duchownim, w ſlowijch prawdy a we wſſelikem vmienij božim y w každe miloſti geho, sgednawage duch naſs s bohem a s bližnim ge°. Protož, acž w tiechto wiecech ſwietlo božij poſwijtij komu a den trzetij w niem vežini, tak hledati bu[34b]de toho, w niemžto oprawenie a žiwot mož naleznuti. Kdež pak cžtenie die, že geſt ho matka nalezla w chramie ſedijczyho mezy vcžiteli, poſluchagiczyho a taži-
Po Božim Narozenie. 107 poznal by ceſtu dobrych a bohu libych ſkutkuow a miel by pocžatek k hledani boha. Nebo on die ſam: „Proto geſt lid muoy yaty weden, neb geft nemiel vmienij.“ To geſt poznani boha a geho zakona. Protož, yakož ſe wždy ztraczuge buoh pro nepoznanie a newieru zakona geho, Takež geſt pocžatek k nalezeni prziſtupiti k vmieni zakona geho, w niemž geſt zprawa ſkutkuow božiech. A y to ginym dano nebywa, než milownikom toho Zakona. A ktož by k tomu prziſſel, ten by giž prwnij den m'el, znage, kterak ma hledati pana, dokudž muož nalezen byti, a wolal by k niemu, dokudž blizko geſt, chtie vſlyſſeti. A vrodil by ſe gemu z toho den druhy, to geſt poznanie ſame° ſebe, když by giž vmienij zakona božieho ſwietlem ge" bylo na czeſtie, aby ſe mohl ohledati, kto geſt, a vzrze ſe, že geſt potrzebny, nuzny y wſſij biedy naplnieny, aby tiem pilniegij hledal pana. Neb, pohledi-li na ſe, mage oko ſwietle, vzrzij, že geſt duom chudoby, do niehož ſe wſlemi czeſtami chudoba ſtiehuge s každe ſtrany. A vzrzij duom prazny, nicz nemage toho, czož praweho geſt, nemage zboži, genž z boha geſt, nemage zdrawij ani žiwota. A gedine to nayde w ſobie, že by mohl dobre przigiti w ſe, když by k niemu mohl prziſtupiti pro ſwu chudobu a mohl gemu mijſto dati a na to dobre prawie patrziti. A tak by trzetij den mohl hledati toho, gehož miluge duſfe ma, milownika chudych; Nebo on geft pan naſs gežiſs, genž, gſa bohaty ſwieta ſtworzitel, pan nad pany a kral nad krali, vežinil ſe geft chudy pro nas, abychom my geho chudobu zbohatieli we wſſelikem zbožij duchownim, w ſlowijch prawdy a we wſſelikem vmienij božim y w každe miloſti geho, sgednawage duch naſs s bohem a s bližnim ge°. Protož, acž w tiechto wiecech ſwietlo božij poſwijtij komu a den trzetij w niem vežini, tak hledati bu[34b]de toho, w niemžto oprawenie a žiwot mož naleznuti. Kdež pak cžtenie die, že geſt ho matka nalezla w chramie ſedijczyho mezy vcžiteli, poſluchagiczyho a taži-
Strana 108
108 Druha Nediele czyho ſe gich1), Tu geſt pan prziklad oſtawil tiem, kterziž geho hodnie chtij naſledowati, že nenie nalezen na mijſtie hanby a žaloby hodnem, ale na mijſtie poſwatnem, ke czti bohu przi- prawenem, Aby cžlowiek božie, na nieho pomňe, warowal ſe wſſelikeho mijſta, na niemž boha nechwale a necztij, ale tupij, a na nemž by duſſi ſwu poſſkwrnil a vraz bližnim oſtawil a w zle domnienij o ſobie ge vwedl. Jako: kdež geft opilftwie, hodowanie, ffreyowanie oplzle, rozpufftiene weſele, tanczowe y gine neſtydatoſti, aby tu nikdy2) nebywal. Y w tom take oſtawil geſt prziklad pokory pan Gežiſs, že poſluchal a tazal miſtruow, a gſa ſam miſtrem vmienij prawdy nade wſleczky miſtry. A toto gſu hodne przicžiny k nalezeni pana gežiſle. Gedna ta, že geſt nalezen od matky w mijſtie modlitebnem, a to mož byti w mijſtie pokoge, to geft w duchu a w prawdie podle przikazani kryſtowa, kdež naypodobniegij muož ſrdcze vpokogeno byti a k bohu ſwu žadoſtij obraczeno. A že modlitba ten ſkutek mnoho bywa proſpieſſen k nalezeni boha. Nebo cžlowiek dobywa modlitbu odpuſſtienie hrziechuow, gimiž boha ztraczuge, a dobywa take miloſti a darno od boha, gimiž bywa vtwrzen w dobrem. Take y ty przicžiny ſu hodne k nalezeni boha, to geſt poſluchanie a tazanie prawdy. Nebo w tiech wieczech naleza ſe rozumnoſt vm'enij, kteraž wydana geſt od boha w zakonie ger, a ti toho naywiecze mohu mieti, kterziž poſluchagi veženie zakona a tiežij ſe oň s mudrymi vežiteli, kterež buoh k tomu poſlle, a da gim w ſrdcze zakon ſwuoy, aby ſe z vſt gich tazali naň; a ti by nepochybnie nalezli pana Ge- žiſſe w poſluchani a w tazani. A potom die cžteni: „Y zſtraſſili gſu ſe wſf. zkni. kterziž gſu geho ſlyſſeli, nad mudroſtij a odpowiedmi geho a widucze diwichu ſe,“ Tuto cžtenie oznamuge, že mudroſt 1) gijch. 3) nikdý.
108 Druha Nediele czyho ſe gich1), Tu geſt pan prziklad oſtawil tiem, kterziž geho hodnie chtij naſledowati, že nenie nalezen na mijſtie hanby a žaloby hodnem, ale na mijſtie poſwatnem, ke czti bohu przi- prawenem, Aby cžlowiek božie, na nieho pomňe, warowal ſe wſſelikeho mijſta, na niemž boha nechwale a necztij, ale tupij, a na nemž by duſſi ſwu poſſkwrnil a vraz bližnim oſtawil a w zle domnienij o ſobie ge vwedl. Jako: kdež geft opilftwie, hodowanie, ffreyowanie oplzle, rozpufftiene weſele, tanczowe y gine neſtydatoſti, aby tu nikdy2) nebywal. Y w tom take oſtawil geſt prziklad pokory pan Gežiſs, že poſluchal a tazal miſtruow, a gſa ſam miſtrem vmienij prawdy nade wſleczky miſtry. A toto gſu hodne przicžiny k nalezeni pana gežiſle. Gedna ta, že geſt nalezen od matky w mijſtie modlitebnem, a to mož byti w mijſtie pokoge, to geft w duchu a w prawdie podle przikazani kryſtowa, kdež naypodobniegij muož ſrdcze vpokogeno byti a k bohu ſwu žadoſtij obraczeno. A že modlitba ten ſkutek mnoho bywa proſpieſſen k nalezeni boha. Nebo cžlowiek dobywa modlitbu odpuſſtienie hrziechuow, gimiž boha ztraczuge, a dobywa take miloſti a darno od boha, gimiž bywa vtwrzen w dobrem. Take y ty przicžiny ſu hodne k nalezeni boha, to geſt poſluchanie a tazanie prawdy. Nebo w tiech wieczech naleza ſe rozumnoſt vm'enij, kteraž wydana geſt od boha w zakonie ger, a ti toho naywiecze mohu mieti, kterziž poſluchagi veženie zakona a tiežij ſe oň s mudrymi vežiteli, kterež buoh k tomu poſlle, a da gim w ſrdcze zakon ſwuoy, aby ſe z vſt gich tazali naň; a ti by nepochybnie nalezli pana Ge- žiſſe w poſluchani a w tazani. A potom die cžteni: „Y zſtraſſili gſu ſe wſf. zkni. kterziž gſu geho ſlyſſeli, nad mudroſtij a odpowiedmi geho a widucze diwichu ſe,“ Tuto cžtenie oznamuge, že mudroſt 1) gijch. 3) nikdý.
Strana 109
Po Božim Narozenie. 109 pana Gežiffe w odpowiedech a w tazanich dala gim bazeň a diwenie, ale wiery, newim, by gim przidala. A tot geft wiecz mala w ſobie diwiti ſe mudroſti božij a gij ſe leknuti a wiery potom neuſtawiti k bohu. Takt bywa, že niekdy y newiernij mohu ſe gij diwiti yako nowinie neſlychane a zazraku w nowie prziſlemu; potom to lehcze mimo ſe puſtij. Ale na ty, geſſto wiery a prawdy naſledugij, prziſluſſij dokonalegi a s vžitkem diwiti ſe mudroſti boži z wiery a miloſti; kterymžto diwenim duſſe roſte a ſylu berze w žiwotie duchownim. A acž ſe wiernij mohu mnoho welebnoſti a mud- roſti geho diwiti w tom, že geſt ſtworzil nebe y zemi y w�eczky wieczy, Awſlak mnohem diwnieyſli bywa tiem, kterziž gey milugij, w tom, že fam racžil cžlowiekem byti a bijdu mnohu a dluhu na tiele neſti a potom ſmrt vkrutnu pro naſſe ſpaſenie podſtupiti; a tut giž bude diwenie y nad miloſtij naywyzſli, nebo wietežij miloſti nad tu nižadny nema, nežli ktož ſwuoy žiwot da za [35a] ſwe przately. A z toho diweni przichazy zaſe milowanie k niemu a s nim sgednanie. Nebo miloſt prawa chtiela by raada na ſobie mijti, czož na nem widij, a, czož geſt on neſl, wſſe by s nim rada neſla, a, czož weli, wſſeczko by rada vežinila. Takež ma ſtrachowanie a bazeň k niemu ne yako otrok leni ku panu vkrutnemu, toliko pomſty ſe boge, cžini wuoli geho a necztij geho yako ſyn otcze, od niehož diedicztwij cžeka. Kteryž mijſto bazni, geſſto muku ma, wždy pocztiwoſt a milowanie k niemu zachowawa. Die dale cžtenie: „Y wecze1) matka geho k němu: Synu, czo gſy vežinil nam tak? Ay, otecz twuoy a ya s boleſtij hledali ſme tebe. Y wecze k nim: Czo geſt, že gſte mne hledali? zdali gſte newiedieli, že w tiech wieczech, kterež gſu otcze meho, muſym byti?“ W tom ſlowu muož byti tazanie nebo treſktanie2), že by gim w tom krziwdu vcžinil, oſtaw bez gich wiedomi a ge k takowe praczy a žaloſti prziprawiw. 1) wetcze. 2) treſtanij.
Po Božim Narozenie. 109 pana Gežiffe w odpowiedech a w tazanich dala gim bazeň a diwenie, ale wiery, newim, by gim przidala. A tot geft wiecz mala w ſobie diwiti ſe mudroſti božij a gij ſe leknuti a wiery potom neuſtawiti k bohu. Takt bywa, že niekdy y newiernij mohu ſe gij diwiti yako nowinie neſlychane a zazraku w nowie prziſlemu; potom to lehcze mimo ſe puſtij. Ale na ty, geſſto wiery a prawdy naſledugij, prziſluſſij dokonalegi a s vžitkem diwiti ſe mudroſti boži z wiery a miloſti; kterymžto diwenim duſſe roſte a ſylu berze w žiwotie duchownim. A acž ſe wiernij mohu mnoho welebnoſti a mud- roſti geho diwiti w tom, že geſt ſtworzil nebe y zemi y w�eczky wieczy, Awſlak mnohem diwnieyſli bywa tiem, kterziž gey milugij, w tom, že fam racžil cžlowiekem byti a bijdu mnohu a dluhu na tiele neſti a potom ſmrt vkrutnu pro naſſe ſpaſenie podſtupiti; a tut giž bude diwenie y nad miloſtij naywyzſli, nebo wietežij miloſti nad tu nižadny nema, nežli ktož ſwuoy žiwot da za [35a] ſwe przately. A z toho diweni przichazy zaſe milowanie k niemu a s nim sgednanie. Nebo miloſt prawa chtiela by raada na ſobie mijti, czož na nem widij, a, czož geſt on neſl, wſſe by s nim rada neſla, a, czož weli, wſſeczko by rada vežinila. Takež ma ſtrachowanie a bazeň k niemu ne yako otrok leni ku panu vkrutnemu, toliko pomſty ſe boge, cžini wuoli geho a necztij geho yako ſyn otcze, od niehož diedicztwij cžeka. Kteryž mijſto bazni, geſſto muku ma, wždy pocztiwoſt a milowanie k niemu zachowawa. Die dale cžtenie: „Y wecze1) matka geho k němu: Synu, czo gſy vežinil nam tak? Ay, otecz twuoy a ya s boleſtij hledali ſme tebe. Y wecze k nim: Czo geſt, že gſte mne hledali? zdali gſte newiedieli, že w tiech wieczech, kterež gſu otcze meho, muſym byti?“ W tom ſlowu muož byti tazanie nebo treſktanie2), že by gim w tom krziwdu vcžinil, oſtaw bez gich wiedomi a ge k takowe praczy a žaloſti prziprawiw. 1) wetcze. 2) treſtanij.
Strana 110
110 Druha Nediele A kdyby geho przicžina hodna newymluwala, byl by gim krziw. Protož matka od polu treſkcze gey dobrotiwie a tieže take, procž gſy nam to vežinil, ty wieſs, poniewadž pochy- biti nemuožeſs ani zle vcžiniti. A mohli by ſe tuto lide po- vežiti od teto ſwate matky, geſſto deti kaži, aby mudrze kazali; Ale blazen blazna nenawede; daducz detem wuoli w gich blaznowe ſobiewolnoſti, potom ge tepu bez rozumu, lagice a klnuce ge. A w tiech flowiech matky gežiſfowy 1): „Synu, czo gſy nam ucžinil tak, neb s žaloſtij hledali ſme tebe,“ Rozum oſtawa tiem, ktož gey mohu nalezti a przigiti, že lehcze a ſnadnie bywa ztraczen pan Gežifs, ale s weliku praczy, s zamutkem y s žaloſtij muož nalezen byti od tiech, kterziž, naleznucze gey, myſle s nim na wieky w plne przizni oſtati yako matka geho. Ale od tiech nebude nikdy2) nalezen, kterziž podle ſwe wuole myſle geho w niektere cžaſy hledati a gine cžaſy geho krzižowati. A to by m'elo ſtraſſiti lidi rozumne, že lehcze muož ztraczen3) byti, ale ne každy ztratie yhned zaſe nalezne geho. Male powolenie proti zapowiedi boži k gedeni yablka, o, kterak dluho przeſeda pokolenie Ewinemu, kterak od toho yablka dluhe laſkominy magij na zubijch fynowe Adamowi, czo bijdy przetrpij, a czo gich w pekle geſt a bude pro to yablko! A czo my giž mame przikazani, wydanych od boha, geſſto w každeho przeſtupeni ſtogij ztra- czenie boha! A netoliko w przeſtupeni ſkutkem, ale w žadoſti s powolenim že ležij brzke ztracenie miloſti boži! A to ſtogi na liboſti wiecij zapowiedenych, a acž ty libofti velmi rychle minu, wſſak pro nie cžlowiek muož wiecžnie zatraczen byti. Protož ne každe ztraczenie przichazy k nalezeni, ale miloſt boži welika geſt, komuž to da, aby po ztratie mohl s žaloſtij hledati; geſſtie geſt nadiege o niem, že nalezne, acž bude žaloſt mijti, iako buoh welij: „Plaacž gednorozeneho vežiň 1) Gežy�owý. 2) nikdý. 1) ſtraczen.
110 Druha Nediele A kdyby geho przicžina hodna newymluwala, byl by gim krziw. Protož matka od polu treſkcze gey dobrotiwie a tieže take, procž gſy nam to vežinil, ty wieſs, poniewadž pochy- biti nemuožeſs ani zle vcžiniti. A mohli by ſe tuto lide po- vežiti od teto ſwate matky, geſſto deti kaži, aby mudrze kazali; Ale blazen blazna nenawede; daducz detem wuoli w gich blaznowe ſobiewolnoſti, potom ge tepu bez rozumu, lagice a klnuce ge. A w tiech flowiech matky gežiſfowy 1): „Synu, czo gſy nam ucžinil tak, neb s žaloſtij hledali ſme tebe,“ Rozum oſtawa tiem, ktož gey mohu nalezti a przigiti, že lehcze a ſnadnie bywa ztraczen pan Gežifs, ale s weliku praczy, s zamutkem y s žaloſtij muož nalezen byti od tiech, kterziž, naleznucze gey, myſle s nim na wieky w plne przizni oſtati yako matka geho. Ale od tiech nebude nikdy2) nalezen, kterziž podle ſwe wuole myſle geho w niektere cžaſy hledati a gine cžaſy geho krzižowati. A to by m'elo ſtraſſiti lidi rozumne, že lehcze muož ztraczen3) byti, ale ne každy ztratie yhned zaſe nalezne geho. Male powolenie proti zapowiedi boži k gedeni yablka, o, kterak dluho przeſeda pokolenie Ewinemu, kterak od toho yablka dluhe laſkominy magij na zubijch fynowe Adamowi, czo bijdy przetrpij, a czo gich w pekle geſt a bude pro to yablko! A czo my giž mame przikazani, wydanych od boha, geſſto w každeho przeſtupeni ſtogij ztra- czenie boha! A netoliko w przeſtupeni ſkutkem, ale w žadoſti s powolenim že ležij brzke ztracenie miloſti boži! A to ſtogi na liboſti wiecij zapowiedenych, a acž ty libofti velmi rychle minu, wſſak pro nie cžlowiek muož wiecžnie zatraczen byti. Protož ne každe ztraczenie przichazy k nalezeni, ale miloſt boži welika geſt, komuž to da, aby po ztratie mohl s žaloſtij hledati; geſſtie geſt nadiege o niem, že nalezne, acž bude žaloſt mijti, iako buoh welij: „Plaacž gednorozeneho vežiň 1) Gežy�owý. 2) nikdý. 1) ſtraczen.
Strana 111
Po Božim Narozenie. 111 ſobie pro przeſtupenij twa,“ To gest, aby toho horzcze želel až do ſmrti yako mati ſyna ſweho gedineho až do ſmrti, nepromieniuge ſe w vmylle, v wierze a w ſkutcych dobrych. A takowe pokanie dano bywa z mi[35b]loſti niekterym, ale ne wiſem. Nebo niekterzij s placžem y s žaloſtij 1) hledali gſu miloſti a nenalezli gſu, Jako Ezau a Saul proto, nebo, lehcze wažijcze boha, hrzeſlili gſu proti niemu a zawrženi ſu. A že tu die pan gežiſs: „Czo geſt, že ſte mne hledali? zda-li gſte newiedieli, že w tiech wieczech, kterež gſu otcze meho, muſym byti?“ Tu, acž miloſt gich waži, pro niž gſu geho žaloſtnie hledali, wſſak newiedomij gich przi tom nelibi ſe gemu. A tent nedoſtatek wždy na lidech geſt, neb, kterak koli gſu dokonalij a mnoho boha znagij a wieru weliku k niemu magij: Wſſak geho przewyſſenym myſllenim a zwlaſt- noſtem rozumieti vplnie nemohu ani gich sſtihati ſtatcžij, protož ſe brzo w necžem pro newiedomi s nim chybij. A ňekdy ta znamoſt vduſſena bywa przicžinami protiwnymi, yakoby gij nemieli, že brzy ſmutek nebo roztrhanie vpadne na ňe. Protož nam wiecze wažiti to ſluſſi, geſſto menie zna- moſti a wiery o niem a k niemu mame, a tak mnohe ne- wiedomie a z toho pochybenie y gine nemoczy roſtu w nas, A podle toho, neurozumiegicze wuoli boži a geho taynym ſaudom, ſtanem proti nim, ginak chtiecze nežli on, a budem ſnad y reptati proti niemu. A procž my trpijme mnoho ne- libych wieczij? gedine proto, že plneho sgednanie s geho woli nemame, ginam tahnucz, než on nas zaprzaha. Ale pan gežiſs matce die: „Zda-li gſte newiedieli, že w tiech wieczech, geſlto ſu dokonaleyſſi 2) a bohu libieyſlij, muſym byti?“ Nebo to ge° dokonaloſti prziſluſſelo, aby, nižílij wieczy opuſtie, prziſtupil k dokonaleyſſim3), a muož to y ginym prziſluſſeti, aby pro nebeſke zemſke opuſſtieli. Geſltie tiemi ſlowy, geſito die: „Muſym byti w tiech 1) s žaloſtije. 2) dokonolayſlij (sic). 3) k dokonalayſlijm.
Po Božim Narozenie. 111 ſobie pro przeſtupenij twa,“ To gest, aby toho horzcze želel až do ſmrti yako mati ſyna ſweho gedineho až do ſmrti, nepromieniuge ſe w vmylle, v wierze a w ſkutcych dobrych. A takowe pokanie dano bywa z mi[35b]loſti niekterym, ale ne wiſem. Nebo niekterzij s placžem y s žaloſtij 1) hledali gſu miloſti a nenalezli gſu, Jako Ezau a Saul proto, nebo, lehcze wažijcze boha, hrzeſlili gſu proti niemu a zawrženi ſu. A že tu die pan gežiſs: „Czo geſt, že ſte mne hledali? zda-li gſte newiedieli, že w tiech wieczech, kterež gſu otcze meho, muſym byti?“ Tu, acž miloſt gich waži, pro niž gſu geho žaloſtnie hledali, wſſak newiedomij gich przi tom nelibi ſe gemu. A tent nedoſtatek wždy na lidech geſt, neb, kterak koli gſu dokonalij a mnoho boha znagij a wieru weliku k niemu magij: Wſſak geho przewyſſenym myſllenim a zwlaſt- noſtem rozumieti vplnie nemohu ani gich sſtihati ſtatcžij, protož ſe brzo w necžem pro newiedomi s nim chybij. A ňekdy ta znamoſt vduſſena bywa przicžinami protiwnymi, yakoby gij nemieli, že brzy ſmutek nebo roztrhanie vpadne na ňe. Protož nam wiecze wažiti to ſluſſi, geſſto menie zna- moſti a wiery o niem a k niemu mame, a tak mnohe ne- wiedomie a z toho pochybenie y gine nemoczy roſtu w nas, A podle toho, neurozumiegicze wuoli boži a geho taynym ſaudom, ſtanem proti nim, ginak chtiecze nežli on, a budem ſnad y reptati proti niemu. A procž my trpijme mnoho ne- libych wieczij? gedine proto, že plneho sgednanie s geho woli nemame, ginam tahnucz, než on nas zaprzaha. Ale pan gežiſs matce die: „Zda-li gſte newiedieli, že w tiech wieczech, geſlto ſu dokonaleyſſi 2) a bohu libieyſlij, muſym byti?“ Nebo to ge° dokonaloſti prziſluſſelo, aby, nižílij wieczy opuſtie, prziſtupil k dokonaleyſſim3), a muož to y ginym prziſluſſeti, aby pro nebeſke zemſke opuſſtieli. Geſltie tiemi ſlowy, geſito die: „Muſym byti w tiech 1) s žaloſtije. 2) dokonolayſlij (sic). 3) k dokonalayſlijm.
Strana 112
112 Druha Nediele wieczech, ktere gſu otce meho,“ Zawrhl geſt každu wiecz, kteraž nenie otczowa, Y matky, y Jozeffa, y wſſeczky gine, ktož by geho k ginemu tahli nežli otecz geho nebeſky. Protož on ſobie to poklada za pokrm rzka 1): „To geſt pokrim muoy, abych cžinil wuoli toho, genž mne geſt poſlal.“ A w tom oſtawuge přiklad wſſem, ktož geho chtij naſledowati, aby ſe tak vſtawili w ſwem duchu ſpogenie s wuoli božij a aby nepoſluchali nižadnych lidij proti woli boži, ani raddy 2), ani prozby; ani puzeni 3) naſylnemu žadny nema poddan byti proti wuoli boži. Protož ani panom, ani rodicžom, ani towaryffom, ani manželu nema poddan byti ſluha boži proti bohu, Wždy na tom ſtoge. že w tiech wiecech muſym byti, kterež gſu otcze meho. A tak ani žadoſtem tiela, ani diablom nema powoliti, aby oſtal wždy w tiech wieczech, kterež gſu božie. Potom die cžtenie: „A oni ſu nerozum'eli ſlowu, ktere geſt powiedel k nim." A w tom nedoſtatek vkazuje ſe na nich, že gſu tak pilne wiecy nerozumieli. By to mohli mniſlij shladiti, radi by to vcžinili, geſſto welebij matku boži nad ſyna ſlepie diabelſky a lžiwie na oklamani lidu ſlepemu, geſſto boha necztij, bludnie douffage 4), že matka božij we wſſem ge zaſtane, cžimž ſe oni bohu ruhagij, przeſtupugicze przika- zanie geho. A to pro gich welebenie li[36a]che, bez wiery, duofto- genſtwie gegiho. Ale ted cžtenie ukazuge, že y matka geho wſſech taynoſtij geho newiediela, ani wſſem rzecžem geho vplnie rozumiela w niektery cžas, ale, czož gij buoh z daru ſweho dal, kteryž wſſem mudrze rozdawa k vžitku a ſſtiedrze, Ale wždy tak, aby gim oſtalo nietczo nedoſtatkuow, aby wiedieli, že glu lide a nezpychali yako luczyper. Protož howiege howij nemoczem gich, necha gich 5) v nemoczech a klade ge przed nie, aby, hlediecze na nemoczy ſwe, korzili a nižili ſe w nich. Potom die cžtenie: „Y sſtupil geſt s nimi a byl geſt 1) Jan 4, 34. 2) ráddy.? 3) půzenij. " dúffage. 5) gijch.
112 Druha Nediele wieczech, ktere gſu otce meho,“ Zawrhl geſt každu wiecz, kteraž nenie otczowa, Y matky, y Jozeffa, y wſſeczky gine, ktož by geho k ginemu tahli nežli otecz geho nebeſky. Protož on ſobie to poklada za pokrm rzka 1): „To geſt pokrim muoy, abych cžinil wuoli toho, genž mne geſt poſlal.“ A w tom oſtawuge přiklad wſſem, ktož geho chtij naſledowati, aby ſe tak vſtawili w ſwem duchu ſpogenie s wuoli božij a aby nepoſluchali nižadnych lidij proti woli boži, ani raddy 2), ani prozby; ani puzeni 3) naſylnemu žadny nema poddan byti proti wuoli boži. Protož ani panom, ani rodicžom, ani towaryffom, ani manželu nema poddan byti ſluha boži proti bohu, Wždy na tom ſtoge. že w tiech wiecech muſym byti, kterež gſu otcze meho. A tak ani žadoſtem tiela, ani diablom nema powoliti, aby oſtal wždy w tiech wieczech, kterež gſu božie. Potom die cžtenie: „A oni ſu nerozum'eli ſlowu, ktere geſt powiedel k nim." A w tom nedoſtatek vkazuje ſe na nich, že gſu tak pilne wiecy nerozumieli. By to mohli mniſlij shladiti, radi by to vcžinili, geſſto welebij matku boži nad ſyna ſlepie diabelſky a lžiwie na oklamani lidu ſlepemu, geſſto boha necztij, bludnie douffage 4), že matka božij we wſſem ge zaſtane, cžimž ſe oni bohu ruhagij, przeſtupugicze przika- zanie geho. A to pro gich welebenie li[36a]che, bez wiery, duofto- genſtwie gegiho. Ale ted cžtenie ukazuge, že y matka geho wſſech taynoſtij geho newiediela, ani wſſem rzecžem geho vplnie rozumiela w niektery cžas, ale, czož gij buoh z daru ſweho dal, kteryž wſſem mudrze rozdawa k vžitku a ſſtiedrze, Ale wždy tak, aby gim oſtalo nietczo nedoſtatkuow, aby wiedieli, že glu lide a nezpychali yako luczyper. Protož howiege howij nemoczem gich, necha gich 5) v nemoczech a klade ge przed nie, aby, hlediecze na nemoczy ſwe, korzili a nižili ſe w nich. Potom die cžtenie: „Y sſtupil geſt s nimi a byl geſt 1) Jan 4, 34. 2) ráddy.? 3) půzenij. " dúffage. 5) gijch.
Strana 113
Po Božim Narozenie. 113 poddan gim,“ To geſt, ſluže a przikazani gich plnie. Protož neſluſſi w netbani too položiti, neb geſt to welika wiecz, že pan wſſe° ſwieta, ſkrze niehož geft ſwiet vežinien, a wieky wiecžne geho obmyſllenim gſu vſtaweny, — A ocži naſe widijta poſluſfenſtwie, kterež gemu zachowawagi wſfecka ſtworzenie, vkazugicz ſkutek ſwuoy k geho przikazanie a nam poſluhugicz,— A ted geſt sſtupil a cžlowiekem vcžinien, nam podobnym, a ſſel s lidmi w towaryſtwij geda, pige, ſpie, lacžniege, vſta- wage yako y oni, a byl geſt gim poddan w poſluffenſtwij a w ſlužbu, ten, gehož wſſeczko poſlucha a ſlužij ge". Protož diwne geft w tom geho poniženie a neniet bez przicžiny, ale pro vžitek weliky wſſech lidij, aby tiem poniženim treſktal gich pychu a naucžil ge pokorze. A naywiecze geho pokorne poddanie rodicžom mielo by lidem mladym za prziklad ſpa- ſytedlny byti, aby oni take byli poddani rodicžom w dobrem. Ale to wſſe malo ſe nynie diege cztnoſtnie; nebo, wiera a cztnoft poniewadž geſt zhynula w ftarych, kterziž, nemagicz w ſobie znamoſti a poſluſſenſtwie božiho, przebywagi w ſle- potie a we wſſelikem przeſtupeni przikazanij božiech: Protož takowij, yako pohane bez boha glucze, kterak mohu k cztnoſt- nemu žiwotu neb k kteremu zrziezeni podle boha weſti a na- weſti dieti ſwe mlade, zſſediwiewſſe ſami bez vmienie božieho a bez kazni boži? Protož zaſe mladij, neprzigemſſe mudroſti od ſtarych, nemohu k nim zachowati pocztiwoſti dlužne a poſluſſenſtwie, ale gdu podle wuole ſwe w nebazni, zloftem ſtarych obwykagicze, ſwietu a marnoſtem geho ſe vežijcze, w lotrowſtwij pobiehle poſpiechagicze, w rozpuſſtieni a w ſmilſtwij pokutna lezucze. Protož, neoprawi-li ſam pan lidu w tiech wieczech, tak geſt giž lid po lidu padl, aby wſtati nemohl. Potom die cžtenie: „A matka geho zachowala wſſeczka flowa ta, ſkladagicy ge w ſrdcy ſwem.“ Acž gim w tu chwieli rozum'eti nemohla, wſſak gich proto lehcze newažila, neb geſt wiediela, že nižadne nenie lehke ani daremne; protož
Po Božim Narozenie. 113 poddan gim,“ To geſt, ſluže a przikazani gich plnie. Protož neſluſſi w netbani too položiti, neb geſt to welika wiecz, že pan wſſe° ſwieta, ſkrze niehož geft ſwiet vežinien, a wieky wiecžne geho obmyſllenim gſu vſtaweny, — A ocži naſe widijta poſluſfenſtwie, kterež gemu zachowawagi wſfecka ſtworzenie, vkazugicz ſkutek ſwuoy k geho przikazanie a nam poſluhugicz,— A ted geſt sſtupil a cžlowiekem vcžinien, nam podobnym, a ſſel s lidmi w towaryſtwij geda, pige, ſpie, lacžniege, vſta- wage yako y oni, a byl geſt gim poddan w poſluffenſtwij a w ſlužbu, ten, gehož wſſeczko poſlucha a ſlužij ge". Protož diwne geft w tom geho poniženie a neniet bez przicžiny, ale pro vžitek weliky wſſech lidij, aby tiem poniženim treſktal gich pychu a naucžil ge pokorze. A naywiecze geho pokorne poddanie rodicžom mielo by lidem mladym za prziklad ſpa- ſytedlny byti, aby oni take byli poddani rodicžom w dobrem. Ale to wſſe malo ſe nynie diege cztnoſtnie; nebo, wiera a cztnoft poniewadž geſt zhynula w ftarych, kterziž, nemagicz w ſobie znamoſti a poſluſſenſtwie božiho, przebywagi w ſle- potie a we wſſelikem przeſtupeni przikazanij božiech: Protož takowij, yako pohane bez boha glucze, kterak mohu k cztnoſt- nemu žiwotu neb k kteremu zrziezeni podle boha weſti a na- weſti dieti ſwe mlade, zſſediwiewſſe ſami bez vmienie božieho a bez kazni boži? Protož zaſe mladij, neprzigemſſe mudroſti od ſtarych, nemohu k nim zachowati pocztiwoſti dlužne a poſluſſenſtwie, ale gdu podle wuole ſwe w nebazni, zloftem ſtarych obwykagicze, ſwietu a marnoſtem geho ſe vežijcze, w lotrowſtwij pobiehle poſpiechagicze, w rozpuſſtieni a w ſmilſtwij pokutna lezucze. Protož, neoprawi-li ſam pan lidu w tiech wieczech, tak geſt giž lid po lidu padl, aby wſtati nemohl. Potom die cžtenie: „A matka geho zachowala wſſeczka flowa ta, ſkladagicy ge w ſrdcy ſwem.“ Acž gim w tu chwieli rozum'eti nemohla, wſſak gich proto lehcze newažila, neb geſt wiediela, že nižadne nenie lehke ani daremne; protož
Strana 114
114 Druha Nediele geſt ge hromaždila yako drahe kamenie w ſrdczy ſwem, aby byla na poklad buduczymu lidu. Takež y nynie, kterež glu matky geho duchownij, tyt zachowawagij ſlowa geho w ſrdczy ſwem k ſwemu vtieſſeni; neb gſu takowym vtieſfenie w za- mutczych ſlowa geho; protož na ne pamatugij w ſrdczy ſwem, ne w vſtech toliko k chlubie, k ſwarom, k hanieni a k vka- zowani vmieni [36b] przed druhymi ge miwagijcze, ale ſrdcze prazdne od žiweho ſlowa božiho. A to ſu naynebezpecžnieyſlij 1) wieczy, tak tieleſne a mrtwe mieti obczowanie w flowijch božich z obycžeguow2) dawnijch. Dale die cžtenie: „A gežiſs proſpiewal wiekem, mud- roſtij y miloſtij przed bohem y przed lidmi.“ Proſpiewal wiekem, tieleſnie roſta od dietinſtwie w ginoftwij a potom až do plneho mužſtwie. Take proſpiewal mudroſtij y miloſtij; acž gi wždy y w dietinſtwi miel, wllak cžaſem podle wieku wiecze gi w ſkutczych y w rzecži okazowal ginym k vžitku. A to geft buduczym na prziklad oſtaweno, aby take wiedieli, že magij proſpiewati3) w dobrem. Ale ta wiecz nemuož mlu- wena byti o ſwietu, kteryž mudroſti boži ani z mladi ani na ſtaroſt nema. Protož o takowych muož prawie powiedieno *) byti, že proſpiewagi wiekem a zloſtij, aby, cžiem dele gſu žiwi, tiem w rozmnoženiegſli a hoynieyſli zloſti byli. Ale na tiech, kterziž proſpiewagi w dobrem, mož niekdy poznano byti, že magij pod cžaſem delſſim wiecze do ſebe dobreho, nežli glu pocžinagicze mieli: Lepſlie ſwiedomij, obycžege krotſſij, wažnieyſlij, prziekladnieyſlij, w laſcze ſpogenieyſlij; a mudroſti boži take wiecze miewagi než prwe. Die tu cžtenie, Zie pan Gežiſs proſpiewal mudroſtij a miloſtij pred bohem y przed lidmi. Netoliko ſe chtiel bohu libiti, ale y lidem w dobrem. A w tom geſt každy zawazan pana Gežiſe naſledowati; nebo w tom zaleži obecznie przi- kazanie božij: ze wſſeho ſrdcze boha milowati a ſweho bliž- 1) naynebezpečnayſlij. 2) z obyčegiuo. 3) proſpěwati. " powiedino.
114 Druha Nediele geſt ge hromaždila yako drahe kamenie w ſrdczy ſwem, aby byla na poklad buduczymu lidu. Takež y nynie, kterež glu matky geho duchownij, tyt zachowawagij ſlowa geho w ſrdczy ſwem k ſwemu vtieſſeni; neb gſu takowym vtieſfenie w za- mutczych ſlowa geho; protož na ne pamatugij w ſrdczy ſwem, ne w vſtech toliko k chlubie, k ſwarom, k hanieni a k vka- zowani vmieni [36b] przed druhymi ge miwagijcze, ale ſrdcze prazdne od žiweho ſlowa božiho. A to ſu naynebezpecžnieyſlij 1) wieczy, tak tieleſne a mrtwe mieti obczowanie w flowijch božich z obycžeguow2) dawnijch. Dale die cžtenie: „A gežiſs proſpiewal wiekem, mud- roſtij y miloſtij przed bohem y przed lidmi.“ Proſpiewal wiekem, tieleſnie roſta od dietinſtwie w ginoftwij a potom až do plneho mužſtwie. Take proſpiewal mudroſtij y miloſtij; acž gi wždy y w dietinſtwi miel, wllak cžaſem podle wieku wiecze gi w ſkutczych y w rzecži okazowal ginym k vžitku. A to geft buduczym na prziklad oſtaweno, aby take wiedieli, že magij proſpiewati3) w dobrem. Ale ta wiecz nemuož mlu- wena byti o ſwietu, kteryž mudroſti boži ani z mladi ani na ſtaroſt nema. Protož o takowych muož prawie powiedieno *) byti, že proſpiewagi wiekem a zloſtij, aby, cžiem dele gſu žiwi, tiem w rozmnoženiegſli a hoynieyſli zloſti byli. Ale na tiech, kterziž proſpiewagi w dobrem, mož niekdy poznano byti, že magij pod cžaſem delſſim wiecze do ſebe dobreho, nežli glu pocžinagicze mieli: Lepſlie ſwiedomij, obycžege krotſſij, wažnieyſlij, prziekladnieyſlij, w laſcze ſpogenieyſlij; a mudroſti boži take wiecze miewagi než prwe. Die tu cžtenie, Zie pan Gežiſs proſpiewal mudroſtij a miloſtij pred bohem y przed lidmi. Netoliko ſe chtiel bohu libiti, ale y lidem w dobrem. A w tom geſt každy zawazan pana Gežiſe naſledowati; nebo w tom zaleži obecznie przi- kazanie božij: ze wſſeho ſrdcze boha milowati a ſweho bliž- 1) naynebezpečnayſlij. 2) z obyčegiuo. 3) proſpěwati. " powiedino.
Strana 115
Po Božim Narozenie. 115 niho yako ſam ſe. Protož, miluge tak boha, proſpiewa przed bohem miloſtij a, miluge bližnij iako ſam ſe, proſpiewa przed lidmi miloſtij. A milowati tak bližnij geſt ſe gim wydati k dobremu, yakož by od nich chtiel w ſwu potrzebu mijti, bud ſtatkem nebo životem; a zleho aby gim nicz necžinil ani žadal, neſſkodil, neprzekažel, nezklamawal, nedawal zlee rady ani naucženi, nicžimž gich nehorſlil, ani kterych vrazuow dawal. A tomut gfu Apofftole lid wierny vežili, aby obmyſlleli dobre wiecy netoliko przed bohem, ale take y 1) przede wſſemi lidmi. Nediele Trzetie po Božim Narozenie Aneb prwnie po Ochtabu božiho krztieni. Cžtenie Swateho Jana w II. Kapitole. Toho cžaſu ſtala ſe geſt ſwatba w Kanie Galileyſkee, a byla matka Gežiſſowa tu. A pozwan geſt take Gežifs y vežedlnicy geho na ſwatbu. A když ſe nedoſtalo wina, Die matka Gežiſſowa k ňemu: Wijna nemagij. Y die gij gežiſs: Czo mne a tobie, ženo? geſſtie neprziſſla hodina ma. Rzekla matka geho ſlužebnikom: Czožkoli die wam, vcžiňte. A bylo tu kamennych ſſtudwij ſſeſt poſtaweno wedle ocžifftiowa [37a]nie židowſkeho, be- ruczy2) w ſe gedna každa mierzicze dwie nebo trzi. Die gim Gežifs: Naplňte ſſtudwe wodu. Y naplnili gſu ge až do wrchu. Y die gim gežiſs: Berzte giž a neſte przednimu hoſti. Y neſli ſu. A když okuſyl przednij hoſt wody winem vcžiniene (a newiediel, odkud by bylo; ale ſlužebniczy wiedieli, kterziž wažili wodu), 1) Sch. 2) berúce.
Po Božim Narozenie. 115 niho yako ſam ſe. Protož, miluge tak boha, proſpiewa przed bohem miloſtij a, miluge bližnij iako ſam ſe, proſpiewa przed lidmi miloſtij. A milowati tak bližnij geſt ſe gim wydati k dobremu, yakož by od nich chtiel w ſwu potrzebu mijti, bud ſtatkem nebo životem; a zleho aby gim nicz necžinil ani žadal, neſſkodil, neprzekažel, nezklamawal, nedawal zlee rady ani naucženi, nicžimž gich nehorſlil, ani kterych vrazuow dawal. A tomut gfu Apofftole lid wierny vežili, aby obmyſlleli dobre wiecy netoliko przed bohem, ale take y 1) przede wſſemi lidmi. Nediele Trzetie po Božim Narozenie Aneb prwnie po Ochtabu božiho krztieni. Cžtenie Swateho Jana w II. Kapitole. Toho cžaſu ſtala ſe geſt ſwatba w Kanie Galileyſkee, a byla matka Gežiſſowa tu. A pozwan geſt take Gežifs y vežedlnicy geho na ſwatbu. A když ſe nedoſtalo wina, Die matka Gežiſſowa k ňemu: Wijna nemagij. Y die gij gežiſs: Czo mne a tobie, ženo? geſſtie neprziſſla hodina ma. Rzekla matka geho ſlužebnikom: Czožkoli die wam, vcžiňte. A bylo tu kamennych ſſtudwij ſſeſt poſtaweno wedle ocžifftiowa [37a]nie židowſkeho, be- ruczy2) w ſe gedna každa mierzicze dwie nebo trzi. Die gim Gežifs: Naplňte ſſtudwe wodu. Y naplnili gſu ge až do wrchu. Y die gim gežiſs: Berzte giž a neſte przednimu hoſti. Y neſli ſu. A když okuſyl przednij hoſt wody winem vcžiniene (a newiediel, odkud by bylo; ale ſlužebniczy wiedieli, kterziž wažili wodu), 1) Sch. 2) berúce.
Strana 116
116 Trzetij Nediele Powolal ženicha przednij hoſt a dij gemu: Každy cžlowiek nayprwe dobre wino ſtawij. a když by ſe podnapili, tehdy to, ktere horſſij geft; Ale ty zachowal gfy wino dobre až do- ſawad.1) To vcžinil Gežiſs pocžatek diwuo w Kaňe Galileyſke a zgewil ſlawu ſwu. A vwierzili gſu w nieho vcžedlniczy geho. Rzicžina toho, že geſt pan gežiſs s vežedniky ſwymi y s matku byl na teto ſwatbie, mož byti takowa, že ti lidee. kterziž gſu ſwatbu mieli, byli ſu przatelee panny Marye. A byli gſu bezpochyby lidee bohoboynij, kdežto rzecži prawe pana Gežiſſe mohly gſu mijſto mijti a k vtieſſeni ſlyſſany od kwaſyteluo ſwatebnijch byti. Jakož ſe geſt to ſtalo, že zazrak ſlawny k gich vtieſſeni tu geſt vkazal, z wody wino vežiniw. Ginak2) pan Gežiſs ani geho matka neſlli by na ſwatbu, když by ſlla nynieyſſim biehem ruffianſkym, s rozpuſſtienim wzteklym a nepocztiwym, bez ſtudu, pocžinagicze manželſtwie na zaklad ſmilſtwie ſtawieti, neb o tom gedine rzecž chtij mijti giž na ſwatbach. Ale že za naypilnieyſli chtij mieti ze cžteni to, že pan Gežiſs a matka geho byli gſu na ſwatbie, aby tiem potwrdili ſwatoſti manželike, že w lobie nenie bludem, neb geſt gi buoh na pocžatku vſtawil w ragi. Y takt geſt, že geſt w ſobie dobre; ale s přicžinami dobrymi geſt dobre. Nayprwe pro vžitek rozmnoženie pocztiweho lidij, neb geſt to zrziezeni boži, aby ſe dva cžlowieky ſnijmala k manžel- ſtwi hodna a zawazana 3) byla ſobie do ſmrti, aby žadnij nerza- dowe mijſta mezy lidmi nemieli, a pokolenie lidſke aby w pohanienij neupadlo. Druhy vžitek manželftwie geft v wieczech tieleſnych, 1) dofavád. 2) Ginák. 3) zawázaná.
116 Trzetij Nediele Powolal ženicha przednij hoſt a dij gemu: Každy cžlowiek nayprwe dobre wino ſtawij. a když by ſe podnapili, tehdy to, ktere horſſij geft; Ale ty zachowal gfy wino dobre až do- ſawad.1) To vcžinil Gežiſs pocžatek diwuo w Kaňe Galileyſke a zgewil ſlawu ſwu. A vwierzili gſu w nieho vcžedlniczy geho. Rzicžina toho, že geſt pan gežiſs s vežedniky ſwymi y s matku byl na teto ſwatbie, mož byti takowa, že ti lidee. kterziž gſu ſwatbu mieli, byli ſu przatelee panny Marye. A byli gſu bezpochyby lidee bohoboynij, kdežto rzecži prawe pana Gežiſſe mohly gſu mijſto mijti a k vtieſſeni ſlyſſany od kwaſyteluo ſwatebnijch byti. Jakož ſe geſt to ſtalo, že zazrak ſlawny k gich vtieſſeni tu geſt vkazal, z wody wino vežiniw. Ginak2) pan Gežiſs ani geho matka neſlli by na ſwatbu, když by ſlla nynieyſſim biehem ruffianſkym, s rozpuſſtienim wzteklym a nepocztiwym, bez ſtudu, pocžinagicze manželſtwie na zaklad ſmilſtwie ſtawieti, neb o tom gedine rzecž chtij mijti giž na ſwatbach. Ale že za naypilnieyſli chtij mieti ze cžteni to, že pan Gežiſs a matka geho byli gſu na ſwatbie, aby tiem potwrdili ſwatoſti manželike, že w lobie nenie bludem, neb geſt gi buoh na pocžatku vſtawil w ragi. Y takt geſt, že geſt w ſobie dobre; ale s přicžinami dobrymi geſt dobre. Nayprwe pro vžitek rozmnoženie pocztiweho lidij, neb geſt to zrziezeni boži, aby ſe dva cžlowieky ſnijmala k manžel- ſtwi hodna a zawazana 3) byla ſobie do ſmrti, aby žadnij nerza- dowe mijſta mezy lidmi nemieli, a pokolenie lidſke aby w pohanienij neupadlo. Druhy vžitek manželftwie geft v wieczech tieleſnych, 1) dofavád. 2) Ginák. 3) zawázaná.
Strana 117
Po Božim Narozenie. 117 že mohu giti nieyakym rzadem; nebo lidee mladij a ſwo- bodnij nižadne pilnoſti potrzebne o hoſpodarzſtwi nemagij, k marnoſtem pobiehlym toliko zrzij, ale, když ſe pogmu, yhned ginam nemyſle, pecži k hoſpodarzſtwi prziložij, aby ſe s cželedij a s dietmi žiwiti mohli. Ale k tomuto rozumu hledijcze, genž ſe dij, Zie manželftwie geft znamenie wieczij ſwatych a geſt ſwatoft Cierkwe ſwate, Podle toho mniſſij a ginij kniežij ten lid niekterak ſpaſenim bezpecžij, ſmilſtwie gich ſwobodne a rozmnožene nazywagicz ſwatoft manželſku, Pychu a rozkoſs mnohu rzad gich, a že to na nie ſluſſij podle gich ſtawu, Lakomftwie a ffantroky lichewne prziſwiedcžili gim za hoſpodarzſtwie. Protož ta ſwatoſt manželſtwie ſniedla geft wífeczky hřiechy, že gim nicz hřiech nenie, gedno czyzoložſtwie geſltie ſe nietczo v niekterych wažij, že geſt s hanbu przed lidmi. Ale, czožkoli ti mniſſij a kniežij rzku o gich ſwa[37b]toſti, podle toho, že manželſtwie geſt ſwate wieczy znamenie, to geſt ſpogenie Kryſta ženicha s chotij geho, Cierkwi ſwatu, genž geft zbor wſfech wywolenych božich, Podle tiech ſlow nicz k ſpaſeni nemagij, lecž ſu z tiech wy- wolenych, a že gich duſfe ſu w prawdie choti kryftowy, od- dane gemu ſkrze žiwu wieru a laſku, aby, iakož gſu znamenie te naywyzſli ſwatoſti, genž geft w Kryſtu a w Cierkwi geho, takež byli y prawda podle ſpogenie duchuow gich s Kryftem ſkrze wieru a laſku. A takowe by pogimanie bylo giž w kryſtu a w geho zprawie, odwrhucze odtud wuoli tieleſnu a obycžege tohoto ſwieta. Nebo, k wierze w prawdie hlediecze, nižadne" ſtawu, kteryž ma mijſto pod wieru boži, nemuož przicžitano a ſlibowano byti ſpaſenie, prziprawene ſkrze pana gezukryſta, pro nižadne znamenie ſwate wiecy anebo pro ſwatoſt na- zwanu od lidij; Ale pro wieru toliko a pro prawdu žiwota ſlibeno geſt ſpaſenie božij ſkrze pana gezukryſta, kteražto prawda žiwota gde podle zprawy przikazani božijch. Nebo gina zprawa ku prawdie žiwota byti nemuož, gedine ta, kteruž geſt buoh položil w zakonie ſwem. Pakli ſe kto
Po Božim Narozenie. 117 že mohu giti nieyakym rzadem; nebo lidee mladij a ſwo- bodnij nižadne pilnoſti potrzebne o hoſpodarzſtwi nemagij, k marnoſtem pobiehlym toliko zrzij, ale, když ſe pogmu, yhned ginam nemyſle, pecži k hoſpodarzſtwi prziložij, aby ſe s cželedij a s dietmi žiwiti mohli. Ale k tomuto rozumu hledijcze, genž ſe dij, Zie manželftwie geft znamenie wieczij ſwatych a geſt ſwatoft Cierkwe ſwate, Podle toho mniſſij a ginij kniežij ten lid niekterak ſpaſenim bezpecžij, ſmilſtwie gich ſwobodne a rozmnožene nazywagicz ſwatoft manželſku, Pychu a rozkoſs mnohu rzad gich, a že to na nie ſluſſij podle gich ſtawu, Lakomftwie a ffantroky lichewne prziſwiedcžili gim za hoſpodarzſtwie. Protož ta ſwatoſt manželſtwie ſniedla geft wífeczky hřiechy, že gim nicz hřiech nenie, gedno czyzoložſtwie geſltie ſe nietczo v niekterych wažij, že geſt s hanbu przed lidmi. Ale, czožkoli ti mniſſij a kniežij rzku o gich ſwa[37b]toſti, podle toho, že manželſtwie geſt ſwate wieczy znamenie, to geſt ſpogenie Kryſta ženicha s chotij geho, Cierkwi ſwatu, genž geft zbor wſfech wywolenych božich, Podle tiech ſlow nicz k ſpaſeni nemagij, lecž ſu z tiech wy- wolenych, a že gich duſfe ſu w prawdie choti kryftowy, od- dane gemu ſkrze žiwu wieru a laſku, aby, iakož gſu znamenie te naywyzſli ſwatoſti, genž geft w Kryſtu a w Cierkwi geho, takež byli y prawda podle ſpogenie duchuow gich s Kryftem ſkrze wieru a laſku. A takowe by pogimanie bylo giž w kryſtu a w geho zprawie, odwrhucze odtud wuoli tieleſnu a obycžege tohoto ſwieta. Nebo, k wierze w prawdie hlediecze, nižadne" ſtawu, kteryž ma mijſto pod wieru boži, nemuož przicžitano a ſlibowano byti ſpaſenie, prziprawene ſkrze pana gezukryſta, pro nižadne znamenie ſwate wiecy anebo pro ſwatoſt na- zwanu od lidij; Ale pro wieru toliko a pro prawdu žiwota ſlibeno geſt ſpaſenie božij ſkrze pana gezukryſta, kteražto prawda žiwota gde podle zprawy przikazani božijch. Nebo gina zprawa ku prawdie žiwota byti nemuož, gedine ta, kteruž geſt buoh položil w zakonie ſwem. Pakli ſe kto
Strana 118
118 Trzetij Nediele ginak 1) domniewa nebo hleda ſpaſenie, to giž podle zklamanie, a ne podle božiho ſlibenie geſt. Nebo ſmluwa božie a llibowe geho o dani wiecžneho ſpaſenie s tiemi geſt, kterziž vwierzij w ſyna geho, pana gezukryſta, a zachowagi przikazani geho wſfeczka. Nebo nižadny nemuož miloſti boži mieti a vcžaſten byti pana gezukryſta a geho boleſtij, gedine ten, ktož v wierze geho vplnie ſtogij, zachowawage przikazanij geho. Protož bez zachowawani przikazani geho nižadny ſtaw ani vrzad nemuož przicžten byti Kryſtowi w prawdie, než toliko ſkrze blud Antykryſtuow. Protož ani zakonowe mniziltij ani ſtav manželſky, nedrže przikazanie Kryſtowych, nenie ſtaw geho, neb ſe nezprawuge zakonem geho w tiech wieczech, w nichž geſt ſobie zwolil ſtati; A czož neſtogij pod zprawu zakona geho, wſſeczko geſt necžiſte a nemož wgijti do kra- lowſtwie nebeſkeho. Potom die cžtenie: „A když ſe wijna nedoſtalo, rzekla geſt matka gežiſſowa k niemu: Wina nemagij.“ Netoliko geſt matka geho nechtiela, aby ſwatebnij kwaſytele s zamutkem na ſwatbie byli, wieduczy, že on muož oprawiti gich nedo- ſtatek s gich welikym vžitkem yako 2) przatelom, Ale mnohem 3) wiecze, aby ſe gim zgewil ſkrze ten zazrak w moczy welike ſwe, aby gim mohl v wietežij vžitek byti podle duchownieho vtieſfenie a opraweni na duſli: Aby to wino z wody vežiňene byla gim przicžina k wiecžnemu vtieſleni, kterehož by mohli dogijti, wierzicze w nieho. A že dwojim obycžegem mluwime nynie o ſwietle, to geſt tieleſnie a duchownie; a podle toho mela by byti rzecž o nedoſtatku wina, když by platna byla. O tieleſnych ſwatbach lidee magij doſti rzecžij od kniežij, ani ge przielifs ſlawnie tiem odiewagij, že pan gežiſs s matku ſwu na ſwatbie byl a že tiem potwrdil gich ſtawu ſwateho. A yat take k tomu toto diem, že ona [38a] dobra Sara miela geſt ſedm ſwateb, a na každe byl diabel a zdawil gij 1) Ginák. 2) yakožto. 3) mnoheem.
118 Trzetij Nediele ginak 1) domniewa nebo hleda ſpaſenie, to giž podle zklamanie, a ne podle božiho ſlibenie geſt. Nebo ſmluwa božie a llibowe geho o dani wiecžneho ſpaſenie s tiemi geſt, kterziž vwierzij w ſyna geho, pana gezukryſta, a zachowagi przikazani geho wſfeczka. Nebo nižadny nemuož miloſti boži mieti a vcžaſten byti pana gezukryſta a geho boleſtij, gedine ten, ktož v wierze geho vplnie ſtogij, zachowawage przikazanij geho. Protož bez zachowawani przikazani geho nižadny ſtaw ani vrzad nemuož przicžten byti Kryſtowi w prawdie, než toliko ſkrze blud Antykryſtuow. Protož ani zakonowe mniziltij ani ſtav manželſky, nedrže przikazanie Kryſtowych, nenie ſtaw geho, neb ſe nezprawuge zakonem geho w tiech wieczech, w nichž geſt ſobie zwolil ſtati; A czož neſtogij pod zprawu zakona geho, wſſeczko geſt necžiſte a nemož wgijti do kra- lowſtwie nebeſkeho. Potom die cžtenie: „A když ſe wijna nedoſtalo, rzekla geſt matka gežiſſowa k niemu: Wina nemagij.“ Netoliko geſt matka geho nechtiela, aby ſwatebnij kwaſytele s zamutkem na ſwatbie byli, wieduczy, že on muož oprawiti gich nedo- ſtatek s gich welikym vžitkem yako 2) przatelom, Ale mnohem 3) wiecze, aby ſe gim zgewil ſkrze ten zazrak w moczy welike ſwe, aby gim mohl v wietežij vžitek byti podle duchownieho vtieſfenie a opraweni na duſli: Aby to wino z wody vežiňene byla gim przicžina k wiecžnemu vtieſleni, kterehož by mohli dogijti, wierzicze w nieho. A že dwojim obycžegem mluwime nynie o ſwietle, to geſt tieleſnie a duchownie; a podle toho mela by byti rzecž o nedoſtatku wina, když by platna byla. O tieleſnych ſwatbach lidee magij doſti rzecžij od kniežij, ani ge przielifs ſlawnie tiem odiewagij, že pan gežiſs s matku ſwu na ſwatbie byl a že tiem potwrdil gich ſtawu ſwateho. A yat take k tomu toto diem, že ona [38a] dobra Sara miela geſt ſedm ſwateb, a na každe byl diabel a zdawil gij 1) Ginák. 2) yakožto. 3) mnoheem.
Strana 119
Po Božim Narozenie. 119 ty wſſeczky muže, kterzi gi 1) pro chlipnoſt pogimali. Kterakt ſe pak zda o nynieyſſich lidech, geſſto gſu od wiery odſtupili a bydle w ſlepotie yako pohane a sbiehnu ſe yako pſy2) pro ſmilftwie a gednagij ſwatby biehem ruffianſkym s rozpuſſtienim oplzlym a ſe wſſij nepocztiwoſtij w rzecži y w ſkutku? Czo tu bude diabluow, geſſto ge bez pochyby zdawij na duſſi mnohem ſlkodniegij, nežli by ge na tiele toliko zdawili! Y na ono take pohledme, kterak geſt buoh wſſeczken ſwiet potopil, když lide, wybrawſſe ſobie z naykrasſſiech3) žen, y pogimali ge pro ſmilſtwie. To zlee buoh wida, rzekl geſt4): „Žel mi, že ſem cžlowieka ſtworzil; protož gey zahladim z ſwieta." Protož takowij hrzieffniczy y dnes nechtielit by, aby pan Gežiſs prziſſel na gich ſwatby a vežinil gim wodu winem, aby vtieſlenij duchownie na nij mieli. Nebot oni gina vtieſſenij miewagij w hudczych, w pifftczych, w tanczych, w trubacžijch a w mnohych rozpufitienich, w pitij a w žradle neſlychanem a w kwaſych neſkrownych, kdežto bez pochyby mezy takowe kofferzſtwo peſke a bezeczne newſſel by pan gežiſs, aniž by take geho mezy ſebe puſtili s geho ſwatymi rzecžmi, geſito gich nenawidij iako ſmrti ſwe; protož takowym ſwatebnikom brzo ſe wijna nedoſtane, tudijž to gich vtieſſenie a pleſanie zbytecžne przeſtane, a bieda mnoha ge poſede. Nebo takowij muſy mnohe zamutky tiela neſti. A když panu Kryſtu ne- wierzij a nadiege w niem nemagij, kterak k pomoczy ſwe hledati geho budu? Ginak 5) ſwatba geſt duchownie, kteruž geſt vežinil kral nebeſky, buoh otecz, ſynu ſwemu par Gežiſſowi. A poſylal y geſitie poſyla mnohe poſly, aby zwali a ſnubili chot ſynu kralowu; Neb wſſeczky duſſe ſwatych ſu gedna chot toho ſyna kralowa a každa zvlaſitie. A poſlowe geho o to magij praczo- wati, aby gemu hodnie ty choti vſnubili, aby s tiem chotiem w prawu znamoſt weſlli a w prawu gednotu ſkrze miloſt 1) gij. 2) pſý. 3) z naykražíych. 9 1. Mojž. 6, 6. 7. 3) Ginák.
Po Božim Narozenie. 119 ty wſſeczky muže, kterzi gi 1) pro chlipnoſt pogimali. Kterakt ſe pak zda o nynieyſſich lidech, geſſto gſu od wiery odſtupili a bydle w ſlepotie yako pohane a sbiehnu ſe yako pſy2) pro ſmilftwie a gednagij ſwatby biehem ruffianſkym s rozpuſſtienim oplzlym a ſe wſſij nepocztiwoſtij w rzecži y w ſkutku? Czo tu bude diabluow, geſſto ge bez pochyby zdawij na duſſi mnohem ſlkodniegij, nežli by ge na tiele toliko zdawili! Y na ono take pohledme, kterak geſt buoh wſſeczken ſwiet potopil, když lide, wybrawſſe ſobie z naykrasſſiech3) žen, y pogimali ge pro ſmilſtwie. To zlee buoh wida, rzekl geſt4): „Žel mi, že ſem cžlowieka ſtworzil; protož gey zahladim z ſwieta." Protož takowij hrzieffniczy y dnes nechtielit by, aby pan Gežiſs prziſſel na gich ſwatby a vežinil gim wodu winem, aby vtieſlenij duchownie na nij mieli. Nebot oni gina vtieſſenij miewagij w hudczych, w pifftczych, w tanczych, w trubacžijch a w mnohych rozpufitienich, w pitij a w žradle neſlychanem a w kwaſych neſkrownych, kdežto bez pochyby mezy takowe kofferzſtwo peſke a bezeczne newſſel by pan gežiſs, aniž by take geho mezy ſebe puſtili s geho ſwatymi rzecžmi, geſito gich nenawidij iako ſmrti ſwe; protož takowym ſwatebnikom brzo ſe wijna nedoſtane, tudijž to gich vtieſſenie a pleſanie zbytecžne przeſtane, a bieda mnoha ge poſede. Nebo takowij muſy mnohe zamutky tiela neſti. A když panu Kryſtu ne- wierzij a nadiege w niem nemagij, kterak k pomoczy ſwe hledati geho budu? Ginak 5) ſwatba geſt duchownie, kteruž geſt vežinil kral nebeſky, buoh otecz, ſynu ſwemu par Gežiſſowi. A poſylal y geſitie poſyla mnohe poſly, aby zwali a ſnubili chot ſynu kralowu; Neb wſſeczky duſſe ſwatych ſu gedna chot toho ſyna kralowa a každa zvlaſitie. A poſlowe geho o to magij praczo- wati, aby gemu hodnie ty choti vſnubili, aby s tiem chotiem w prawu znamoſt weſlli a w prawu gednotu ſkrze miloſt 1) gij. 2) pſý. 3) z naykražíych. 9 1. Mojž. 6, 6. 7. 3) Ginák.
Strana 120
Trzetij Nediele 120 s nim ſe sgednali a ſkrze wieru nezruſſenu pewnoſtij wiecžnie ſe s nim ſpogili; k to magij zwany byti wſleczky duſſe ſwatych do ſkonanie. Jakož to znamenati muožem na tiech poſlech, kterež geſt ſam ženich poſlal, to geſt Apofftoly ſwe, Z nichž geden, ſwaty Pawel, k židom y ku pohanom, giž k znamoſti kryſtowie obracenym, die 1): „Zaſnubil ſem was giftie gednomu muži, pannu cžiſtu wydati kryſtu.“ A to nay- wiecze magij mieti w ſwe rzecži ti, ktož zowu a ſnubij tu chot, aby gi od mnohych milownikuow odwolali a gednoho chotie naykrazſſieho, Kryſta, ſyna božiho, gij vkazali a s nim oddali; Jakož on ſobie tiem zawazuge každu 2) duſli iako chot, aby gemu wſſeczko ſrdce dala a miloſt k niemu ſamemu m'ela, wieru plnu gemu zachowala a w niem ſamem nadiegi ſwu wſlecku ſložila a tak by podle toho newinnoſt yako panna cžiſta miela. Ale to, czož ſe tuto prawij, s praczij a s pokuffenim y s placžem muſy na pa? bohu wyžadano a do- byto byti a [38b] boy vſtawicžny na to naložiti, ktož by chtiel chotij kryſtowu byti. Nebo wſleczken ſwiet tahne od kryſta naſſe ſrdcze w czyzolozſtwie s diablem. A ta ſwatba nynie kona ſe tak s nedoſtatkem wijna; Nebo we mnohych za- muczenich vſylugij ſprawedliwij 3), opuſſtieni ſucze od bozíkeho vtieſſenie na cžas, yako od wijna, geſſto lidi obweſeluge. A že geſt tuto matka Gežiſſowa ſama pecžowala o nedoſtatek wijna. Tot by mieli duchownij zprawce take do ſebe mijti, yako matky o to pecžugijcze, kde by ſe wijna vtieſfenie a miloſti nedoſtalo, aby wolali k ženichowi ſwatby rzkucze: „Wijna nemagij, Pane, ſmiluy ſe, chudoba nas prziſtihla a wſſelike opuſſtienie, a yako nocz temna ſme bez tebe. Ty ku pomoczy naſlij wzezrzi, pane; aby nam pomohl, poſpieſs." Ale zda ſe mnie, že nynie duchownij zprawcze malo nebo nicz toho cžigij, kterak geſt lid welmi opuſſtien v welike chudobie duchownij ; nebo gemu nenie vtieffitel nalezen. Ano, 1) 2. Kor. 11, 2. 3) každau. 3) 1522 omylem ſpraweliwij.
Trzetij Nediele 120 s nim ſe sgednali a ſkrze wieru nezruſſenu pewnoſtij wiecžnie ſe s nim ſpogili; k to magij zwany byti wſleczky duſſe ſwatych do ſkonanie. Jakož to znamenati muožem na tiech poſlech, kterež geſt ſam ženich poſlal, to geſt Apofftoly ſwe, Z nichž geden, ſwaty Pawel, k židom y ku pohanom, giž k znamoſti kryſtowie obracenym, die 1): „Zaſnubil ſem was giftie gednomu muži, pannu cžiſtu wydati kryſtu.“ A to nay- wiecze magij mieti w ſwe rzecži ti, ktož zowu a ſnubij tu chot, aby gi od mnohych milownikuow odwolali a gednoho chotie naykrazſſieho, Kryſta, ſyna božiho, gij vkazali a s nim oddali; Jakož on ſobie tiem zawazuge každu 2) duſli iako chot, aby gemu wſſeczko ſrdce dala a miloſt k niemu ſamemu m'ela, wieru plnu gemu zachowala a w niem ſamem nadiegi ſwu wſlecku ſložila a tak by podle toho newinnoſt yako panna cžiſta miela. Ale to, czož ſe tuto prawij, s praczij a s pokuffenim y s placžem muſy na pa? bohu wyžadano a do- byto byti a [38b] boy vſtawicžny na to naložiti, ktož by chtiel chotij kryſtowu byti. Nebo wſleczken ſwiet tahne od kryſta naſſe ſrdcze w czyzolozſtwie s diablem. A ta ſwatba nynie kona ſe tak s nedoſtatkem wijna; Nebo we mnohych za- muczenich vſylugij ſprawedliwij 3), opuſſtieni ſucze od bozíkeho vtieſſenie na cžas, yako od wijna, geſſto lidi obweſeluge. A že geſt tuto matka Gežiſſowa ſama pecžowala o nedoſtatek wijna. Tot by mieli duchownij zprawce take do ſebe mijti, yako matky o to pecžugijcze, kde by ſe wijna vtieſfenie a miloſti nedoſtalo, aby wolali k ženichowi ſwatby rzkucze: „Wijna nemagij, Pane, ſmiluy ſe, chudoba nas prziſtihla a wſſelike opuſſtienie, a yako nocz temna ſme bez tebe. Ty ku pomoczy naſlij wzezrzi, pane; aby nam pomohl, poſpieſs." Ale zda ſe mnie, že nynie duchownij zprawcze malo nebo nicz toho cžigij, kterak geſt lid welmi opuſſtien v welike chudobie duchownij ; nebo gemu nenie vtieffitel nalezen. Ano, 1) 2. Kor. 11, 2. 3) každau. 3) 1522 omylem ſpraweliwij.
Strana 121
Po Božim Narozenie. 121 duchownij ſami nicz newiedij o vtieſſeni duchownim: podle tiela ſe tieſſij; dokud pokoy tieleſny a žiwot ſyty a prazny magij, dotud ſe gim zda, že dobrze ſtogij a že w knezſtwie proſpiewagij. A když ſe tiech wieczy nedoſtane, nagemnik hned vtecže, a wlk paſtyrzem oſtane a owcze ſem y tam rozžene. Ale když tu matka Gežiflowa, pecžugiczy o nedoſtatek wijna, rzekla k ňemu „Wijna nemagij“, Wecze gij Gežiſs: „Czo mne a tobie ženo? geſſtie geſt neprziſla hodina ma." W tiech flowijch paňe zda ſe tu yakaſy neochotna odpowied matcze; neb gij tu nicz neprzimaſtil, nerzekl gij „matko“ ani „panno“, ano gij to obe mohlo prawie rzecženo byti. Tu bychom ſe mohli netczo povcžiti od te mudroſti, geſlto ſe nicz s ſwietem neſrownawa. O gegijm panenſtwij nicz rzeczy nechtiel yako o wieczy tayne a od lidij neprziyate w tu chwili, Ani chtiel rzieczy „matko“, kdež pochlebenſtwie przi- ležij, gehož geſt k nij nepožiwal tu ani ginde yako cžlowiek duchowni k cžlowieku duchowniemu. Neb pochlebenſtwie geft wiecz gedowata, gelito zklamawa a zmiekcžuge ſikodňe ſrdcze lidſka; a tieleſny cžlowiek wždy o ne ſtogij, wždy ſe paſe pochlebenſtwim a liſanim. Protož geſt to odyal w mlu- weni s matku rzka: „Czo mne a tobie ženo?“ Prawdu powiediel; neb geſt przirozenim byla žena. Ale, czož bylo k okraſe te ženy yako panna a matka, toho w ſlowijch nechal, acž to obe na nij w prawdie milowal. Take geſt gij ta ſlowa pro- pecži, kteruž miela o nedoſtatek wijna, řekl, Jakoby gij na tom pozaſtawil, že mnie a tobie ta wiecz neprziležij, nebo ſme hoſtee zde na ſwatbie, a ſwatba hoſpodaře a ſtaroſty ma, kterzijž myſle o potrzebach ſwatby, ale my, czož ſluſſij k ſlawie žiwota buduczyho, o to myſliti mame. Protož tyto wieczy mohly by vžitecžny byti tiem, kterziž gſu doſli takych wieczy duchownich, geſſto by ſe mohli powyſliti k ſwrchnim wieczem, nizkymi pohrdawſſe. Jako by mieli byti kniežij, panny, wdowy y ginij lidee, kterziž ſe zgewnie bohu odda-
Po Božim Narozenie. 121 duchownij ſami nicz newiedij o vtieſſeni duchownim: podle tiela ſe tieſſij; dokud pokoy tieleſny a žiwot ſyty a prazny magij, dotud ſe gim zda, že dobrze ſtogij a že w knezſtwie proſpiewagij. A když ſe tiech wieczy nedoſtane, nagemnik hned vtecže, a wlk paſtyrzem oſtane a owcze ſem y tam rozžene. Ale když tu matka Gežiflowa, pecžugiczy o nedoſtatek wijna, rzekla k ňemu „Wijna nemagij“, Wecze gij Gežiſs: „Czo mne a tobie ženo? geſſtie geſt neprziſla hodina ma." W tiech flowijch paňe zda ſe tu yakaſy neochotna odpowied matcze; neb gij tu nicz neprzimaſtil, nerzekl gij „matko“ ani „panno“, ano gij to obe mohlo prawie rzecženo byti. Tu bychom ſe mohli netczo povcžiti od te mudroſti, geſlto ſe nicz s ſwietem neſrownawa. O gegijm panenſtwij nicz rzeczy nechtiel yako o wieczy tayne a od lidij neprziyate w tu chwili, Ani chtiel rzieczy „matko“, kdež pochlebenſtwie przi- ležij, gehož geſt k nij nepožiwal tu ani ginde yako cžlowiek duchowni k cžlowieku duchowniemu. Neb pochlebenſtwie geft wiecz gedowata, gelito zklamawa a zmiekcžuge ſikodňe ſrdcze lidſka; a tieleſny cžlowiek wždy o ne ſtogij, wždy ſe paſe pochlebenſtwim a liſanim. Protož geſt to odyal w mlu- weni s matku rzka: „Czo mne a tobie ženo?“ Prawdu powiediel; neb geſt przirozenim byla žena. Ale, czož bylo k okraſe te ženy yako panna a matka, toho w ſlowijch nechal, acž to obe na nij w prawdie milowal. Take geſt gij ta ſlowa pro- pecži, kteruž miela o nedoſtatek wijna, řekl, Jakoby gij na tom pozaſtawil, že mnie a tobie ta wiecz neprziležij, nebo ſme hoſtee zde na ſwatbie, a ſwatba hoſpodaře a ſtaroſty ma, kterzijž myſle o potrzebach ſwatby, ale my, czož ſluſſij k ſlawie žiwota buduczyho, o to myſliti mame. Protož tyto wieczy mohly by vžitecžny byti tiem, kterziž gſu doſli takych wieczy duchownich, geſſto by ſe mohli powyſliti k ſwrchnim wieczem, nizkymi pohrdawſſe. Jako by mieli byti kniežij, panny, wdowy y ginij lidee, kterziž ſe zgewnie bohu odda-
Strana 122
122 Trzetij Nediele wagi w ſlužbu, že magij myſliti ty wieczy, kterež ſu boži, aby by[39a]li ſwietij duchem y tielem, aby gim1) nebyla pecže o Swatbach ſwietſkych, o poſwieczenijch Antykryftowych, o yarmarczych, o trzych, o zwanijch kwaſohodnych, o kwa- ſyech przatelſkych, o pilnoſtech ſwietſkych, o pecžowanij wiecy tieleſnych, o vtieſſenij marnych lidij, gimiž ſe zana- ſſegi prazni a mrtwij bez boha lidee. Acž zewnitrz zpuofoby duchownij magij niekterzi, wſſak w tiechto flowijch panie nemagij dijlu takowij, nebo myſl gich twrdie ſe držij zem- ſkych wieczij a bozíkych nezna. Druha ſtrana te odpowiedi pana Gežiſle matcze, kdež gij rzekl: „Geſſtie geſt nepřiſlla hodina ma,“ vkazuge, yako by gij zgewnie rzekl: „Ty žadaſs, abych ya pecži miel o wijno na tomto kwaſu ſwatebnim, aby weſele a radoſt vežinilo kwaſytelom. Tato ſwatba tieleſna geſt znamenie anebo ſtijn daleky te ſwatby, o kterež ya myſlim, gegijž ženich ſem ya. Y k tomu geſt geſſtie neprziſla hodina ma, když ya ſe ra- dowati budu s chotij ſwu, když doroſte a naplnij ſe wiek gegij, aby wijno vtieſſeni a weſele za ſtolem mym poſtaweno bylo; Neb geſſtie prwe mam trpieti a w horzkoſt obraczen byti, abych mra dobyl ſobie te choti, o niž ſtogim a pro niž ſem cžlowiekem chtiel byti, pro niž vmrziti muſym, abych gij ſobie dobyl z moczy diabelſke a abych gi ſobie ocžiſtil a vkraſnil krwij ſwu, aby na ſobie nem'ela nižadne poſlkwrny ani wraſky mnie nelibe. A tepruw, když z mrtwych wſtanu a oſlawen budu, dokonam plne wykupenie te choti a dwerze gij do nebe otewru. A když ſe dokona cžas wiekuow a ſaudu meho, tehdy ta chot bude w ſwe plnoſti a oblecže ſe w ſlawu ſwu, w neſmrtedlnoft wiecžnu, A tehdy naſtane cžas radu- giczych ſe na ſwatbie, a bude gim rzecženo:2) Pijte, przietele, wijno, ktere ſem wam ſmijfyla ya, mudroſt, a zapijte ſe, nay- mileyffij. A tut bude chwala a radoft wſſem ſwatym, a bude 1) gijm. 2) Přísl. 9, 5.
122 Trzetij Nediele wagi w ſlužbu, že magij myſliti ty wieczy, kterež ſu boži, aby by[39a]li ſwietij duchem y tielem, aby gim1) nebyla pecže o Swatbach ſwietſkych, o poſwieczenijch Antykryftowych, o yarmarczych, o trzych, o zwanijch kwaſohodnych, o kwa- ſyech przatelſkych, o pilnoſtech ſwietſkych, o pecžowanij wiecy tieleſnych, o vtieſſenij marnych lidij, gimiž ſe zana- ſſegi prazni a mrtwij bez boha lidee. Acž zewnitrz zpuofoby duchownij magij niekterzi, wſſak w tiechto flowijch panie nemagij dijlu takowij, nebo myſl gich twrdie ſe držij zem- ſkych wieczij a bozíkych nezna. Druha ſtrana te odpowiedi pana Gežiſle matcze, kdež gij rzekl: „Geſſtie geſt nepřiſlla hodina ma,“ vkazuge, yako by gij zgewnie rzekl: „Ty žadaſs, abych ya pecži miel o wijno na tomto kwaſu ſwatebnim, aby weſele a radoſt vežinilo kwaſytelom. Tato ſwatba tieleſna geſt znamenie anebo ſtijn daleky te ſwatby, o kterež ya myſlim, gegijž ženich ſem ya. Y k tomu geſt geſſtie neprziſla hodina ma, když ya ſe ra- dowati budu s chotij ſwu, když doroſte a naplnij ſe wiek gegij, aby wijno vtieſſeni a weſele za ſtolem mym poſtaweno bylo; Neb geſſtie prwe mam trpieti a w horzkoſt obraczen byti, abych mra dobyl ſobie te choti, o niž ſtogim a pro niž ſem cžlowiekem chtiel byti, pro niž vmrziti muſym, abych gij ſobie dobyl z moczy diabelſke a abych gi ſobie ocžiſtil a vkraſnil krwij ſwu, aby na ſobie nem'ela nižadne poſlkwrny ani wraſky mnie nelibe. A tepruw, když z mrtwych wſtanu a oſlawen budu, dokonam plne wykupenie te choti a dwerze gij do nebe otewru. A když ſe dokona cžas wiekuow a ſaudu meho, tehdy ta chot bude w ſwe plnoſti a oblecže ſe w ſlawu ſwu, w neſmrtedlnoft wiecžnu, A tehdy naſtane cžas radu- giczych ſe na ſwatbie, a bude gim rzecženo:2) Pijte, przietele, wijno, ktere ſem wam ſmijfyla ya, mudroſt, a zapijte ſe, nay- mileyffij. A tut bude chwala a radoft wſſem ſwatym, a bude 1) gijm. 2) Přísl. 9, 5.
Strana 123
Po Božim Narozenie. 123 gim rzecženo: 1) Chwalu wzdawayte bohu naſſemu wſſickni ſwietij geho a genž ſe bogijte boha, malij y weliczij, nebo geft kralowal pan buoh naſs wſſemohuczy. Raduyme ſe a we- ſelme ſe a wzdayme bohu chwalu, nebo geſt prziſla ſwatba berankowa, a chot geho prziprawila ſe geſt.“ A protož blaho- ſlaweni, kterziž ſu na wecžerzi ſwatby berankowy pozwani. Tut bude hodina geho, o nijž geſt rzekl matcze, že geſt ne- prziſla geſſtie. Potom die cžtenie: „Y wecze2) matka geho ſluham: Czožkoli die wam, vežinte.“ Nechawſli matka flow tiech, ňetczo twrdych, kteraž k nij powiediel, przikazuge ſluham, aby vcžinili wſſeczko, czož gim rozkaže, neb geſt wiecze vffala geho laſcze, nežli ſe bala geho twrdych flow. A tot cžinij plne ſpogenie s bohem, žet nemuož odehnati cžlowieka od boha ani mnoha neſnaze od geho douffanie. Ale lehky ežlowiek, gedine ſe naň nieyake protiwenſtwie woſlkerzij, ažt prchne prycž; nebo ſe lehcze boha przidržij y lehcze ſe geho puſtij. Ale ti, kterziž gſu založeni pewnie w miſoſtech božich, rozumiegij gim, že negdu w lijfani tieleſnem, ale w treſktani 3) cžaſtem a niekdy y w twr[39b]dem; nebo, kohož on miluge, toho treſkcze.*) A tuto by mieli naucženie wzyti ti, kterzijž podle ſwoduow Antykryftowych wietežij zrzenij magij ku panňe Marygi nežli k famemu panu Kryſtu, ſynu božiemu. At po- hledij, kam geſt ge noſy obratila w gich potrzebu, w ſobie-li geſt gim dobre vkazala, cžili w ſynu božim. A zgewne geſt, že geſt przieſnie obratila ge s potrzebu gich k ſynu ſwemu rzkuczy: „Czož wam koli przikaže, vcžiňte“, Aby, chtie-li 5) to wijno mijti, vežinili wſlecko, czož on gim przikaže; Protož, ktožkoli hleda ktere miloſti od boha, že gij ginak nikdijž6) nemuož nalezti, gedine ſkrze gezukryſta. A ſkrze nieho žadny 1) Zjev. 19, 5. 7. 2) wetce. 3) w treſtanij. *) treſtce. 3) chtěli; neporozuměním souvislosti. 9 nikdýž.
Po Božim Narozenie. 123 gim rzecženo: 1) Chwalu wzdawayte bohu naſſemu wſſickni ſwietij geho a genž ſe bogijte boha, malij y weliczij, nebo geft kralowal pan buoh naſs wſſemohuczy. Raduyme ſe a we- ſelme ſe a wzdayme bohu chwalu, nebo geſt prziſla ſwatba berankowa, a chot geho prziprawila ſe geſt.“ A protož blaho- ſlaweni, kterziž ſu na wecžerzi ſwatby berankowy pozwani. Tut bude hodina geho, o nijž geſt rzekl matcze, že geſt ne- prziſla geſſtie. Potom die cžtenie: „Y wecze2) matka geho ſluham: Czožkoli die wam, vežinte.“ Nechawſli matka flow tiech, ňetczo twrdych, kteraž k nij powiediel, przikazuge ſluham, aby vcžinili wſſeczko, czož gim rozkaže, neb geſt wiecze vffala geho laſcze, nežli ſe bala geho twrdych flow. A tot cžinij plne ſpogenie s bohem, žet nemuož odehnati cžlowieka od boha ani mnoha neſnaze od geho douffanie. Ale lehky ežlowiek, gedine ſe naň nieyake protiwenſtwie woſlkerzij, ažt prchne prycž; nebo ſe lehcze boha przidržij y lehcze ſe geho puſtij. Ale ti, kterziž gſu založeni pewnie w miſoſtech božich, rozumiegij gim, že negdu w lijfani tieleſnem, ale w treſktani 3) cžaſtem a niekdy y w twr[39b]dem; nebo, kohož on miluge, toho treſkcze.*) A tuto by mieli naucženie wzyti ti, kterzijž podle ſwoduow Antykryftowych wietežij zrzenij magij ku panňe Marygi nežli k famemu panu Kryſtu, ſynu božiemu. At po- hledij, kam geſt ge noſy obratila w gich potrzebu, w ſobie-li geſt gim dobre vkazala, cžili w ſynu božim. A zgewne geſt, že geſt przieſnie obratila ge s potrzebu gich k ſynu ſwemu rzkuczy: „Czož wam koli przikaže, vcžiňte“, Aby, chtie-li 5) to wijno mijti, vežinili wſlecko, czož on gim przikaže; Protož, ktožkoli hleda ktere miloſti od boha, že gij ginak nikdijž6) nemuož nalezti, gedine ſkrze gezukryſta. A ſkrze nieho žadny 1) Zjev. 19, 5. 7. 2) wetce. 3) w treſtanij. *) treſtce. 3) chtěli; neporozuměním souvislosti. 9 nikdýž.
Strana 124
124 Trzetij Nediele nicz newezme od boha, gedine tak, acž geho vpoſlucha a vežini wſleczko, czožkoli gemu przikazuge. A z tiechto rzecžij muož znamo byti ono, gellto ſe prawij, že przimluwa panny Marye ſtateži každemu hrziefſne" k ſpaſeni. Ale tutot geſt odporne, by ktery hrzieſſnik miel ſpaſenie pro gegij przimluwy nebo pro cžij pro gine, Po- niewadž ne przimluwy položeny ſu k zyſkani ſpaſenie, ale wiera Gežiſſe kryſta w zachowawani przikazanij geho.1) A po- newadž tak a w tom zaleži ſpaſenie, tehdy miloſti a przi- mluwy, geſſto matcze pane Antykryſt pro zyſk ſwoy przidawa, powyſſuge gij nad Kryſta, negfut prawe, a cžijm wiecze gich ſlijrzi, tiem wiecze lež rozmnozuge ſkrze nie2) a oklamawa ſladku rzecžij ty, kterziž ſu ſe wždy prziwykli lžij paſti. Potom die cžtenie: „A bylo tu Iitudwij kamennych ſfieſt poſtawenych podle cžifitienie3) židowſkeho,“ To geſt, že gſu mieli takowe ſltudwe w domijch, w nichž gſu ſe vmywali od ſwych necžiſtot podle zakona Moyžiſſowa. A o tiech geſt rzekl pan ſluham: „Naplnte ſltudwe wodu." A naplnili ſu ge až do wrchu. A w tom znamo geſt, že ten, genž geſt z nicžehož wſfeczko vežinil, kazal wody w ſltudwe naliti a z nich nay- lepſlieho wijna kazal okuſyti; z dobre wieczy vcžinil lepſli, neb geſt s polepſſenim prziſſel a wſleczky wieczy cžini nowe a cžini ze zlych lidij ſwate a z poruſlenych a zemíkych ne- ſmrtedlne a oſlawene. Ale aby nam nieyaky rozumecz z toho oſtal: Ty ſltudwe mohu byti cžas naſſeho zde przebywanie, genž ſe kona w ſſeſti dnech. Woda pak, ktera ſe ma lijti w ty ſltudwe, geſt pracze naſſe, w nijž ſme poſtaweni. A to muožem mluwiti podle zakona božieho, genž die: 4) „Sſeſt dnij dielati budeſs a wſſelike dijlo w nich vežiniſs, a ſedmy den odpocžineſs, nebo ten den geſt ſwaty panu bohu twemu." Protož pracze naſſe ſut nechutne yako woda, geſlto ſe gich 1) Tak v obou vyd. Má býti patrně: viera v J. Kr. a zachová- vaní. 2) nij. Mechan. transkripce. 3) čiſtěni.? 4) 2. Mojž. 20, 9. 10.
124 Trzetij Nediele nicz newezme od boha, gedine tak, acž geho vpoſlucha a vežini wſleczko, czožkoli gemu przikazuge. A z tiechto rzecžij muož znamo byti ono, gellto ſe prawij, že przimluwa panny Marye ſtateži každemu hrziefſne" k ſpaſeni. Ale tutot geſt odporne, by ktery hrzieſſnik miel ſpaſenie pro gegij przimluwy nebo pro cžij pro gine, Po- niewadž ne przimluwy položeny ſu k zyſkani ſpaſenie, ale wiera Gežiſſe kryſta w zachowawani przikazanij geho.1) A po- newadž tak a w tom zaleži ſpaſenie, tehdy miloſti a przi- mluwy, geſſto matcze pane Antykryſt pro zyſk ſwoy przidawa, powyſſuge gij nad Kryſta, negfut prawe, a cžijm wiecze gich ſlijrzi, tiem wiecze lež rozmnozuge ſkrze nie2) a oklamawa ſladku rzecžij ty, kterziž ſu ſe wždy prziwykli lžij paſti. Potom die cžtenie: „A bylo tu Iitudwij kamennych ſfieſt poſtawenych podle cžifitienie3) židowſkeho,“ To geſt, že gſu mieli takowe ſltudwe w domijch, w nichž gſu ſe vmywali od ſwych necžiſtot podle zakona Moyžiſſowa. A o tiech geſt rzekl pan ſluham: „Naplnte ſltudwe wodu." A naplnili ſu ge až do wrchu. A w tom znamo geſt, že ten, genž geſt z nicžehož wſfeczko vežinil, kazal wody w ſltudwe naliti a z nich nay- lepſlieho wijna kazal okuſyti; z dobre wieczy vcžinil lepſli, neb geſt s polepſſenim prziſſel a wſleczky wieczy cžini nowe a cžini ze zlych lidij ſwate a z poruſlenych a zemíkych ne- ſmrtedlne a oſlawene. Ale aby nam nieyaky rozumecz z toho oſtal: Ty ſltudwe mohu byti cžas naſſeho zde przebywanie, genž ſe kona w ſſeſti dnech. Woda pak, ktera ſe ma lijti w ty ſltudwe, geſt pracze naſſe, w nijž ſme poſtaweni. A to muožem mluwiti podle zakona božieho, genž die: 4) „Sſeſt dnij dielati budeſs a wſſelike dijlo w nich vežiniſs, a ſedmy den odpocžineſs, nebo ten den geſt ſwaty panu bohu twemu." Protož pracze naſſe ſut nechutne yako woda, geſlto ſe gich 1) Tak v obou vyd. Má býti patrně: viera v J. Kr. a zachová- vaní. 2) nij. Mechan. transkripce. 3) čiſtěni.? 4) 2. Mojž. 20, 9. 10.
Strana 125
Po Božim Narozenie. 125 lidem welmi nechcze. Neb die pan 1) : „W potu twarzi twe budeſs robotowati.“ A ginde pijſmo die2): „Rozſyewali ſu s placžem ſemena ſwa, ale ſnopky s radoſtij gſu neſli.“ Protož tiech wieczij naywiecze fluſli pilnu byti, kterež buoh przika- zuge; acž ſu protiwne a nechutne, protot mohu byti vžitecžne, když ſe w nich wuole boži plnij, a mat byti plne douffanie w bohu, že naſs ſmutek a placž zdeyſlij3) obratij nam w radoſt. Potom die ežtenie: „Y rzekl geſt pan Gežiſs: Berzte nynie a neſte [40a] przednimu hoſti. A neſli gſu. A když okuſyl, newiediel geſt, odkud by bylo; ale ſluhy4) gſu wiedieli, kterziž ſu wino brali.“ Ten zazrak vežinil pan Gežiſs, aby mocz geho oznamena byla. Kteružto mocz poznal geſt tento przednij hoft tehdaž, když geft okufyl wody winem vcžiniene. A že gſu nemohli poznati moczy geho gedno ſkrze okuſſeni. Muož z toho znamo byti, že y podnes ten korzen winny muože mezy nami byti yako mrtwy a newiedomy, že o nižadne moczy geho a welebnoſti ani o ktere geho ſladkoſti nicz neokuſſime. Protož pijſmo die5): „Okuſte a wizte, kterak geſt chutny pan buoh.“ A ktož geho ſladkoſti okuſyti mohu, tiem niekdy promienij wodu v wino, že gim pracze gich 6) robotne v pokuſſenijch obleheženy bywagij; Nebo tu ſylu duchowni beru z toho korzene w okuſſeni geho a mocz plnoſti geho poznawagij. Obratiecze pak rzecž k tomu, czož dokonaley- ſſiho bude konecžnie na ſwatbie berankowie, muož tato rzecž welmi prawa byti, geſſto die: „Berzte nynie a neſte prwniemu hoſti.“ Nebo my toliko doſtatecžnij budem ſkrze nieho w naſſiech ſkutczych, prziyati glucz libie od otcze yako wino z wody vežiniene. Nebo buoh otecz geſt ſtruoycze te ſwatby, kteru geſt vežinil ſynu ſwemu, a on geſt proto položil wſleczky ſwe miloſti w tak dobry korzen winny, aby ſe od nieho 1) 1. Mojž. 3, 19. 7) Podle Žalm. 126, 5. 6. 3) zdayílij. 9) ſlúhy. 5) Žalm 34, 9. °) gijch.
Po Božim Narozenie. 125 lidem welmi nechcze. Neb die pan 1) : „W potu twarzi twe budeſs robotowati.“ A ginde pijſmo die2): „Rozſyewali ſu s placžem ſemena ſwa, ale ſnopky s radoſtij gſu neſli.“ Protož tiech wieczij naywiecze fluſli pilnu byti, kterež buoh przika- zuge; acž ſu protiwne a nechutne, protot mohu byti vžitecžne, když ſe w nich wuole boži plnij, a mat byti plne douffanie w bohu, že naſs ſmutek a placž zdeyſlij3) obratij nam w radoſt. Potom die ežtenie: „Y rzekl geſt pan Gežiſs: Berzte nynie a neſte [40a] przednimu hoſti. A neſli gſu. A když okuſyl, newiediel geſt, odkud by bylo; ale ſluhy4) gſu wiedieli, kterziž ſu wino brali.“ Ten zazrak vežinil pan Gežiſs, aby mocz geho oznamena byla. Kteružto mocz poznal geſt tento przednij hoft tehdaž, když geft okufyl wody winem vcžiniene. A že gſu nemohli poznati moczy geho gedno ſkrze okuſſeni. Muož z toho znamo byti, že y podnes ten korzen winny muože mezy nami byti yako mrtwy a newiedomy, že o nižadne moczy geho a welebnoſti ani o ktere geho ſladkoſti nicz neokuſſime. Protož pijſmo die5): „Okuſte a wizte, kterak geſt chutny pan buoh.“ A ktož geho ſladkoſti okuſyti mohu, tiem niekdy promienij wodu v wino, že gim pracze gich 6) robotne v pokuſſenijch obleheženy bywagij; Nebo tu ſylu duchowni beru z toho korzene w okuſſeni geho a mocz plnoſti geho poznawagij. Obratiecze pak rzecž k tomu, czož dokonaley- ſſiho bude konecžnie na ſwatbie berankowie, muož tato rzecž welmi prawa byti, geſſto die: „Berzte nynie a neſte prwniemu hoſti.“ Nebo my toliko doſtatecžnij budem ſkrze nieho w naſſiech ſkutczych, prziyati glucz libie od otcze yako wino z wody vežiniene. Nebo buoh otecz geſt ſtruoycze te ſwatby, kteru geſt vežinil ſynu ſwemu, a on geſt proto položil wſleczky ſwe miloſti w tak dobry korzen winny, aby ſe od nieho 1) 1. Mojž. 3, 19. 7) Podle Žalm. 126, 5. 6. 3) zdayílij. 9) ſlúhy. 5) Žalm 34, 9. °) gijch.
Strana 126
126 Trzetij Nediele zlepſſili a wzali ſladkoſt a mocz prawe dobroty w ſe od ko- rzene tak tucžneho a ſladkeho. Potom die cžtenie: „A zawolaw ženicha przednij hoſt, y die ge: Každy cžlowiek nayprwe dobre wino ſtawij, a když ſe podnapigij, tehdy to, kterež horſlij geſt.“ Ty wieczy mohu prawie ſamemu bohu byti przidany, kteryžto wſleczky wieczy podle mudroſti ſwe prawie diela ſkrze pana gezukryſta. Takež y odplatu poſlednij wiernym ſkrze nieho dokona podle tiechto rzecžij. Napoſledy yako mudry naylepſſi wijno zachowage. Protož ſe prawie die: Každy cžlowiek tohoto ſwieta tak cžinij, že libym naprzed przedchazy. Ale ſwrchowana mudroſt boha naſſeho toho necžinij, aby nayprwe na dobrych a libych wieczech lidi zpokogil a vſadil, yako na líti ge chtie vbez- pecžiti, ale twrdſlij wieczy gim prwe předklada; Nebo wiera naſſe podle flow božich takowe wieczy vkazuge wſudy, že vzku czeſtu ſkrze trpke wieczy wede buoh wolene ſwe do žiwota wiecžneho, podawage gim zde praczij mnohych, ne- pokoguow, vzkoſtij,1) pokuffeni protiwnych, a tiemi nechutnymi wieczmi zkuſy gich,2) prawie-li ſe geho držij, prawie-li geho mi- lugij; a oſtogij-li s nim w zamutczych, zgewno bude, že ſe geho neleſtnie držij. A takowym potom flibuge a zachowawa dobre takowe, gehož geſt oko newidielo ani veho ſlyffelo, ani na ſrdcze cžlowieku wſtupilo, kterež geſt prziprawil buoh tiem w panu Kryſtu, ktož geho milugij a w pokuſſeni s nim ſetrwagij. A to geft napoſledy zachowal, když ſe ſkonagij kratochwile, vtieffeni a rozkoſli tohoto žiwota, gimiž ſwiet geſt zklaman. Tehdy pan wſſeho ſwieta nacžne przatelom ſwym wijno ſladke a naylepſſie a poſadij ge [40b] za ſtolem ſwym w kralowſtwi ſwem a die gim: „Pijtež, przatele, a zapijtež ſe, naymileyſlij, vtieſſenim boha waſſeho." A tehdyt chot berankowa bude vwedena do geho pokoge, s nijž ſe geſt oddal na wieky ſkrze wieru, a bude s nij trwati bez ſkonani w milowanijch. 1) V orig. vyd. 1. i 2. omylem vzſtij. 2) gijch.
126 Trzetij Nediele zlepſſili a wzali ſladkoſt a mocz prawe dobroty w ſe od ko- rzene tak tucžneho a ſladkeho. Potom die cžtenie: „A zawolaw ženicha przednij hoſt, y die ge: Každy cžlowiek nayprwe dobre wino ſtawij, a když ſe podnapigij, tehdy to, kterež horſlij geſt.“ Ty wieczy mohu prawie ſamemu bohu byti przidany, kteryžto wſleczky wieczy podle mudroſti ſwe prawie diela ſkrze pana gezukryſta. Takež y odplatu poſlednij wiernym ſkrze nieho dokona podle tiechto rzecžij. Napoſledy yako mudry naylepſſi wijno zachowage. Protož ſe prawie die: Každy cžlowiek tohoto ſwieta tak cžinij, že libym naprzed przedchazy. Ale ſwrchowana mudroſt boha naſſeho toho necžinij, aby nayprwe na dobrych a libych wieczech lidi zpokogil a vſadil, yako na líti ge chtie vbez- pecžiti, ale twrdſlij wieczy gim prwe předklada; Nebo wiera naſſe podle flow božich takowe wieczy vkazuge wſudy, že vzku czeſtu ſkrze trpke wieczy wede buoh wolene ſwe do žiwota wiecžneho, podawage gim zde praczij mnohych, ne- pokoguow, vzkoſtij,1) pokuffeni protiwnych, a tiemi nechutnymi wieczmi zkuſy gich,2) prawie-li ſe geho držij, prawie-li geho mi- lugij; a oſtogij-li s nim w zamutczych, zgewno bude, že ſe geho neleſtnie držij. A takowym potom flibuge a zachowawa dobre takowe, gehož geſt oko newidielo ani veho ſlyffelo, ani na ſrdcze cžlowieku wſtupilo, kterež geſt prziprawil buoh tiem w panu Kryſtu, ktož geho milugij a w pokuſſeni s nim ſetrwagij. A to geft napoſledy zachowal, když ſe ſkonagij kratochwile, vtieffeni a rozkoſli tohoto žiwota, gimiž ſwiet geſt zklaman. Tehdy pan wſſeho ſwieta nacžne przatelom ſwym wijno ſladke a naylepſſie a poſadij ge [40b] za ſtolem ſwym w kralowſtwi ſwem a die gim: „Pijtež, przatele, a zapijtež ſe, naymileyſlij, vtieſſenim boha waſſeho." A tehdyt chot berankowa bude vwedena do geho pokoge, s nijž ſe geſt oddal na wieky ſkrze wieru, a bude s nij trwati bez ſkonani w milowanijch. 1) V orig. vyd. 1. i 2. omylem vzſtij. 2) gijch.
Strana 127
Po Božim Narozenie. 127 Ty wieczy ſu wiery naſſij a gſu ſlibowe božij, ale malo lidij geſt, geſſto by na to myſlili. Tohoto geft wiecze, geſsto we cžteni prawij, že každy cžlowiek nayprwe dobre wijno ſtawij, a když ſe zpigij, tehdy to, kterež horſlij geſt. To cžinij take y ſwiet y diabel ſwym milownikom, geſſto ge zklamawa. Nayprwe gim podawa libych wieczij, aby ge oſadil na ſwem rzadu a zpogil ge lahodami marnymi yako ſladkym wijnem. Takt cžinij y cžlowiek cžlowieku, geíto ſkrze lahody a po- chlebenſtwie neuprziemne zklamawa geden druheho, pieknie gemu w ocži mluwie, ale lſtiwie. A takowy geft ſyn diabluow ; Nebo tak diabel, otecz wſſech zlych, cžinij lidem nemudrym 1) tohoto ſwieta, že ſkrze lahodne wieczy k nim prziſtupa, aby wieczmi libymi zpogil ge a oſlepil, aby neſrozum'eli tomu, czo cžinij, kam gdau a kam ſe konecžne podiegij. Aniž tak opilij lide wijnem vtieſfenij tohoto ſwieta mohu pomyſliti, by czo nad ſwiet lepſſieho bylo; ani buoh. ſwrchowane dobre, nebo geho wiecžna mudroſt nicz gim k myſli nenie. Nebo myſl gich prwe opila ſe geſt liboſtij tohoto ſwieta a chut geho w ſe geſt wzala, že prawa dobrota bozíka nemuož w ni 2) wſtu- piti, yako nowe wijno w lahwicze ſtare. Protož, když tak zapogij dabel milowniky tohoto ſwieta wijnem vtieffenie zdeyſlieho,3) Potom pak ma horilij, kterehož kryge a tagij nynie przed nimi, a cžinij ge bezpecžny a dawa gim dobru myll, aby ſobie neſtylkali a na buducy wieczy nepamatowali, Jako onen bohatecz, geſſto duſli ſwu k hodowani byl przi- prawil, nicz na to nemyſlil, že te nocy duſſi z nieho dablowe wydrau a nacžnu gemu ten napoy nayhorſſie w ohni wiecžnem, na kteryž geſt on nemyllil ani geho cžekal, než zdal ſe ſobie byti przed nim bezpecžen. A tot przigde wſſem, kterež geſt diabel zapogil miloſtij tohoto ſwieta. Potom die cžtenie: „To geſt vcžinil pocžatek diwuow pan gežifs w Kaňe Galileyſke,“ To geſt, vežiniw wodu wijnem; 1) nemaudrym. 2) nij. 3) zdayſlyho.
Po Božim Narozenie. 127 Ty wieczy ſu wiery naſſij a gſu ſlibowe božij, ale malo lidij geſt, geſſto by na to myſlili. Tohoto geft wiecze, geſsto we cžteni prawij, že každy cžlowiek nayprwe dobre wijno ſtawij, a když ſe zpigij, tehdy to, kterež horſlij geſt. To cžinij take y ſwiet y diabel ſwym milownikom, geſſto ge zklamawa. Nayprwe gim podawa libych wieczij, aby ge oſadil na ſwem rzadu a zpogil ge lahodami marnymi yako ſladkym wijnem. Takt cžinij y cžlowiek cžlowieku, geíto ſkrze lahody a po- chlebenſtwie neuprziemne zklamawa geden druheho, pieknie gemu w ocži mluwie, ale lſtiwie. A takowy geft ſyn diabluow ; Nebo tak diabel, otecz wſſech zlych, cžinij lidem nemudrym 1) tohoto ſwieta, že ſkrze lahodne wieczy k nim prziſtupa, aby wieczmi libymi zpogil ge a oſlepil, aby neſrozum'eli tomu, czo cžinij, kam gdau a kam ſe konecžne podiegij. Aniž tak opilij lide wijnem vtieſfenij tohoto ſwieta mohu pomyſliti, by czo nad ſwiet lepſſieho bylo; ani buoh. ſwrchowane dobre, nebo geho wiecžna mudroſt nicz gim k myſli nenie. Nebo myſl gich prwe opila ſe geſt liboſtij tohoto ſwieta a chut geho w ſe geſt wzala, že prawa dobrota bozíka nemuož w ni 2) wſtu- piti, yako nowe wijno w lahwicze ſtare. Protož, když tak zapogij dabel milowniky tohoto ſwieta wijnem vtieffenie zdeyſlieho,3) Potom pak ma horilij, kterehož kryge a tagij nynie przed nimi, a cžinij ge bezpecžny a dawa gim dobru myll, aby ſobie neſtylkali a na buducy wieczy nepamatowali, Jako onen bohatecz, geſſto duſli ſwu k hodowani byl przi- prawil, nicz na to nemyſlil, že te nocy duſſi z nieho dablowe wydrau a nacžnu gemu ten napoy nayhorſſie w ohni wiecžnem, na kteryž geſt on nemyllil ani geho cžekal, než zdal ſe ſobie byti przed nim bezpecžen. A tot przigde wſſem, kterež geſt diabel zapogil miloſtij tohoto ſwieta. Potom die cžtenie: „To geſt vcžinil pocžatek diwuow pan gežifs w Kaňe Galileyſke,“ To geſt, vežiniw wodu wijnem; 1) nemaudrym. 2) nij. 3) zdayſlyho.
Strana 128
128 Cžtwrta Nediele a ohlaſyl geſt tiem 1) ſlawu ſwu, to geſt bozſku, kteraž geſt byla ſkryta, 2) aby w obem byl lidem zgewen a ſkrze to wažen a milowan byl, že, mage ſlawu bozſku, chtiel take mijti nijzkoſt a nemocz lidíku, aby, s nimi cžlowiekem gſa, nayprziezniwiegij s nimi w miloſt wſfel a ge ſlawy ſwe vcžaſtny vežinil. A že geſt pro nicz gineho neohlaſyl te ſlawy lidem, gedine pro to, aby, poznagijcze ſlawu geho, hledali gij vežaſtni byti. Protož to hned potrzebno bude k tomu, czož cžtenie na ſkonanij die: „A vwierzili ſu w niey vcžedlniczy geho“ — Tehdaž, když ſkrze diw ohlaſyl ſlawu ſwu. A bylo by doſti y nynie, aby, poznagicze ſlawu geho a plnoſt, vwierzili w nieho, aby mohli geho vcžaſtni byti; Nebo wiera žiwa a rozumna w ſyna bo- žieho geſt doftatecžna, aby ſkrze ni3) vcžaſtni byli boha a ge[41ajho ſlawy. Ale že, wierziti w nieho geſt byti cžlowiekem geho a z wiery geho žiwu byti; a to muſy ſtati pod zprawu veženi geho, nebo ginak geho nižadny nemuož byti, gedine tak, aby pod zprawu veženie geho ſtal. A tot geſt z wiery geho žiwu byti. Cžtwrta Nediele po Božim Narozeni. Cžtenie Swateho Matuſſe W VIII. Ka. Když sſtupil4) pan Gežiſs s huory, ſſli gſu za nim zaſtupove mnozij. A ay, malo- moczny prziſſed klaňel ſe gev ařka: Pane, chceſſ-li, možeſs m'e ocžiſtiti. Y ztahl gežiſs ruku, dotekl fe hořka: Chczy, bud cžift! a yhned ocžiſſtieno geſt malomocenſtwi geho. Y rzekl geſt ge Gežiſs: Wizyž, aby žadnemu neprawil; ale gdi a vkaž ſe kňezy a obietuy dar, kteryž geſt przikazal Moyžifs, na ſwie- 1) Mechan. těm. 3) ſkrytá. 3) nij. 9 sſtaupil.
128 Cžtwrta Nediele a ohlaſyl geſt tiem 1) ſlawu ſwu, to geſt bozſku, kteraž geſt byla ſkryta, 2) aby w obem byl lidem zgewen a ſkrze to wažen a milowan byl, že, mage ſlawu bozſku, chtiel take mijti nijzkoſt a nemocz lidíku, aby, s nimi cžlowiekem gſa, nayprziezniwiegij s nimi w miloſt wſfel a ge ſlawy ſwe vcžaſtny vežinil. A že geſt pro nicz gineho neohlaſyl te ſlawy lidem, gedine pro to, aby, poznagijcze ſlawu geho, hledali gij vežaſtni byti. Protož to hned potrzebno bude k tomu, czož cžtenie na ſkonanij die: „A vwierzili ſu w niey vcžedlniczy geho“ — Tehdaž, když ſkrze diw ohlaſyl ſlawu ſwu. A bylo by doſti y nynie, aby, poznagicze ſlawu geho a plnoſt, vwierzili w nieho, aby mohli geho vcžaſtni byti; Nebo wiera žiwa a rozumna w ſyna bo- žieho geſt doftatecžna, aby ſkrze ni3) vcžaſtni byli boha a ge[41ajho ſlawy. Ale že, wierziti w nieho geſt byti cžlowiekem geho a z wiery geho žiwu byti; a to muſy ſtati pod zprawu veženi geho, nebo ginak geho nižadny nemuož byti, gedine tak, aby pod zprawu veženie geho ſtal. A tot geſt z wiery geho žiwu byti. Cžtwrta Nediele po Božim Narozeni. Cžtenie Swateho Matuſſe W VIII. Ka. Když sſtupil4) pan Gežiſs s huory, ſſli gſu za nim zaſtupove mnozij. A ay, malo- moczny prziſſed klaňel ſe gev ařka: Pane, chceſſ-li, možeſs m'e ocžiſtiti. Y ztahl gežiſs ruku, dotekl fe hořka: Chczy, bud cžift! a yhned ocžiſſtieno geſt malomocenſtwi geho. Y rzekl geſt ge Gežiſs: Wizyž, aby žadnemu neprawil; ale gdi a vkaž ſe kňezy a obietuy dar, kteryž geſt przikazal Moyžifs, na ſwie- 1) Mechan. těm. 3) ſkrytá. 3) nij. 9 sſtaupil.
Strana 129
Po Božim Narozenie. 129 decztwie gim. A když geſt wſfel do Kaffar- naum, prziſtupil k niemu Centuryo, proſe geho a rzka: Pane, ſlužebnik muoy ležij w domu dnu zlamany a zle ſe trapij. Yrzekl gemu Gežiſs: Jat puogdu a vzdrawim geho. A odpowiedage ſetnik rzekl: Pane, neyſemt hoden, aby wſſel pod ſtrzechu mu, ale toliko rczy ſlowem, a vzdra- went bude ſlužebnik muoy. Nebyya ſem cžlowiek pod mocij poſtaweny, mage pod ſebu Rytierze; a diem tomuto: gdil a puogde, a ginev: podl a przigde, a ſlužebniku memu: vcžiň tol a vcžini. To vſlyſſaw gežiſs podiwil ſe geſt a gducym po ſobie rzekl: Zagiſte prawim wam, nenalezl ſem tak welike wiery w lidu Izrahelſkem. Nebt prawim wam, žet przigdu mnozij od wychodu a od zapadu ſluncze a odpocžiewati budu s Abra- hamem, s Izakem a s Jakobem w kralowſtwie ne- beſkem; ale ſynowe kralowſtwie vwrženi budu do temnoſtij zewnitrznijch; tut bude placž a ſſkrzipenie zubuow. Y rzekl geſt gežiſs ſetni- kowi: Gdi, a yako's vwierzil, ftaň ſe tobie. Y vzdrawen geſt ſlužebnik ge° w tu hodiv. Oto cžtenie nam oznamuge, že pan gežifs s niektere huory ſchazel tieleſnie. Neb cžas žiwota ſwe° v welike robotie a praczy zaneprazniowal 1) ſe geſt. Protož niekdy wchazel geſt na hory ſukromi od zaſtupuo k pokoyne modleni a zwlaſſt- niemu rozmluwani o wiecech dokonalych s vežedlniky. A w tom duchownim odpocžinuti cžas zanepraznil a potom k zaſtupom ſchazel gim 2) k vžitku. A to geſt wždy potrzebne lidem rozumnym, aby ſe gim zprawowali, w praczy na cžas 1) zanepražniowal. 2) gijm.
Po Božim Narozenie. 129 decztwie gim. A když geſt wſfel do Kaffar- naum, prziſtupil k niemu Centuryo, proſe geho a rzka: Pane, ſlužebnik muoy ležij w domu dnu zlamany a zle ſe trapij. Yrzekl gemu Gežiſs: Jat puogdu a vzdrawim geho. A odpowiedage ſetnik rzekl: Pane, neyſemt hoden, aby wſſel pod ſtrzechu mu, ale toliko rczy ſlowem, a vzdra- went bude ſlužebnik muoy. Nebyya ſem cžlowiek pod mocij poſtaweny, mage pod ſebu Rytierze; a diem tomuto: gdil a puogde, a ginev: podl a przigde, a ſlužebniku memu: vcžiň tol a vcžini. To vſlyſſaw gežiſs podiwil ſe geſt a gducym po ſobie rzekl: Zagiſte prawim wam, nenalezl ſem tak welike wiery w lidu Izrahelſkem. Nebt prawim wam, žet przigdu mnozij od wychodu a od zapadu ſluncze a odpocžiewati budu s Abra- hamem, s Izakem a s Jakobem w kralowſtwie ne- beſkem; ale ſynowe kralowſtwie vwrženi budu do temnoſtij zewnitrznijch; tut bude placž a ſſkrzipenie zubuow. Y rzekl geſt gežiſs ſetni- kowi: Gdi, a yako's vwierzil, ftaň ſe tobie. Y vzdrawen geſt ſlužebnik ge° w tu hodiv. Oto cžtenie nam oznamuge, že pan gežifs s niektere huory ſchazel tieleſnie. Neb cžas žiwota ſwe° v welike robotie a praczy zaneprazniowal 1) ſe geſt. Protož niekdy wchazel geſt na hory ſukromi od zaſtupuo k pokoyne modleni a zwlaſſt- niemu rozmluwani o wiecech dokonalych s vežedlniky. A w tom duchownim odpocžinuti cžas zanepraznil a potom k zaſtupom ſchazel gim 2) k vžitku. A to geſt wždy potrzebne lidem rozumnym, aby ſe gim zprawowali, w praczy na cžas 1) zanepražniowal. 2) gijm.
Strana 130
130 Cžtwrta Nediele trwagicze a potom k modleni pokoge hledagicze, od zaſtupuo nepokoynych a blekotnych wzdalugicze ſe. Ginym obycžegem muožem rozumieti o sgitij s huory, to geſt s nebes na vdole placže, kdežto mnozſtwie nemocznych ſtuonie a w lacžnoſti przebywa a mnohe nedoſtatky trpij. Protož ſpaſytel sſtupil geſt s huory yakožto dokonaly lekarz a otecz ſyrotkuo miloſrdny. Ten mezy ty potrzebne a obtie- žene přiſſel geſt, aby ge oprawil w gich nuzech a zlecžil gich rany a zaſtupy lacžne aby naſytil, 1) a s pilnoſtij ſe geſt [41b] na to wydal, aby chode hledal a ſpaſyl to, czož bylo zahy- nulo, a aby w niem duch lkagiczych odpocžinul, a zamuczenij aby ſe gim obradowali a boha pochwalili, že geſt gim poſlal ſyna ſwe°, ſpaſytele ſwieta, aby žiwi byli ſkrze nieho. A že die cžtenie: „A ſlli ſu po niem zaſtupowe mnozy." To geſt bylo przicžinu rozlicžnu. Duchownij miſtrzi a zakon- niczy naywiecze ſu proto chodili po ňem, aby geho w rzecži nebo w ſkutku popadli a potom geho obžalowali a zradili; Ginij, aby naſyczeni 2) byli; Ginij, aby od ſwych nemocy byli zproſitieni a ſlowo boži aby od ňeho ſlyſfeli. A takowa roz- licžnoſt lidij y dnes byti muože. Neb lehczy a marnij zaſtu- powe tulagij ſe po ſwietie a hledagi boha tu, kdež geho ne- naydu, po lhařijch, geſſto ge ſwodij bludy ſwymi, biežij po putech a po miloſtech lžiwych, gedni druhych zřijcze, a ceſt božich newiedij. Ale ginij z zaſtupow, žadagice zdrawij a na- krmeni a naucženie, y chodij o to ku panu gežiſfowi prawie podle pijſma, geſſto die, 3) Zie bude prziprawena hora do božiho, a potahnu ſe k nij wſliczkni lide řkuce: podte, wzey- deme") k horze boži a k domu boha Jakobowa, a naucžijt nas ceſtam ſwym; Nebo pan gežiſs geſt ta hora, k nijž ſe dobrze tahnu wſlickni nemocnij, lacžnij a žizniwij, aby žiwot wiecžny v nij nalezli a czeſtam božim ſe naucžili. 1 naſýtil. 2) naſýceni. 1 Iza. 2, 2. 3. * wzayděme.
130 Cžtwrta Nediele trwagicze a potom k modleni pokoge hledagicze, od zaſtupuo nepokoynych a blekotnych wzdalugicze ſe. Ginym obycžegem muožem rozumieti o sgitij s huory, to geſt s nebes na vdole placže, kdežto mnozſtwie nemocznych ſtuonie a w lacžnoſti przebywa a mnohe nedoſtatky trpij. Protož ſpaſytel sſtupil geſt s huory yakožto dokonaly lekarz a otecz ſyrotkuo miloſrdny. Ten mezy ty potrzebne a obtie- žene přiſſel geſt, aby ge oprawil w gich nuzech a zlecžil gich rany a zaſtupy lacžne aby naſytil, 1) a s pilnoſtij ſe geſt [41b] na to wydal, aby chode hledal a ſpaſyl to, czož bylo zahy- nulo, a aby w niem duch lkagiczych odpocžinul, a zamuczenij aby ſe gim obradowali a boha pochwalili, že geſt gim poſlal ſyna ſwe°, ſpaſytele ſwieta, aby žiwi byli ſkrze nieho. A že die cžtenie: „A ſlli ſu po niem zaſtupowe mnozy." To geſt bylo przicžinu rozlicžnu. Duchownij miſtrzi a zakon- niczy naywiecze ſu proto chodili po ňem, aby geho w rzecži nebo w ſkutku popadli a potom geho obžalowali a zradili; Ginij, aby naſyczeni 2) byli; Ginij, aby od ſwych nemocy byli zproſitieni a ſlowo boži aby od ňeho ſlyſfeli. A takowa roz- licžnoſt lidij y dnes byti muože. Neb lehczy a marnij zaſtu- powe tulagij ſe po ſwietie a hledagi boha tu, kdež geho ne- naydu, po lhařijch, geſſto ge ſwodij bludy ſwymi, biežij po putech a po miloſtech lžiwych, gedni druhych zřijcze, a ceſt božich newiedij. Ale ginij z zaſtupow, žadagice zdrawij a na- krmeni a naucženie, y chodij o to ku panu gežiſfowi prawie podle pijſma, geſſto die, 3) Zie bude prziprawena hora do božiho, a potahnu ſe k nij wſliczkni lide řkuce: podte, wzey- deme") k horze boži a k domu boha Jakobowa, a naucžijt nas ceſtam ſwym; Nebo pan gežiſs geſt ta hora, k nijž ſe dobrze tahnu wſlickni nemocnij, lacžnij a žizniwij, aby žiwot wiecžny v nij nalezli a czeſtam božim ſe naucžili. 1 naſýtil. 2) naſýceni. 1 Iza. 2, 2. 3. * wzayděme.
Strana 131
Po Božim Narozenie. 131 Potom die ežtenie: „A ay, malomoczny prziffel, modli ſe geſt gev rzka: Pane, chczeſſ-li, muožeſs mie ocžiſtiti." Malomocny podle rzecži naſſi ten geſt, ktož malo mocy aneb nicz nema. A geft ten, kteryž geft mocz ſwu ztratil prze- ſtupenim przikazani božiho; a tent y miloſt boži ztratij a tak boha ſe wſſim geho dobrym, a geſt ſe wſlim proklety, hoden ſa wſſeho zleho. Ginak take malomoczenſtwie geſt ohyzda nebo ohawnoſt, kterež buoh nenawidij; Jakož zakon ſtary to ſſirocze okazuge, kterak geſt buoh mnohe wieczy o nem przikazowal kniežim ſtareho zakona, aby ſe wſſij pilnoſtij opatrowali lid, aby ſe na nižadnem cžlowieku nerozmohlo, a kdež by ſe koli zge- wilo naymenſlim znamenim, aby yhned toho cžlowieka z obcze wywrhli a dotud ge mijíta w obczy nedali, dokudž by na niem ktere znamenie malomoczenſtwie bylo. A to geſt bylo gedno znamenie duchowniho malomoczenſtwie, genž gest po- ſſkwrna wnitrz na duſli, wſtupugicy na ni 1) ſkrze wſſelike prze- ſtupeni przikazanij božich. Awſſak ſu kniežij muſyli przieliſſnu pracy mieti s tiemi malomocznymi, wždyczky ge ohledugicze. A czo ſu potom prace s nimi m'eli, když ſe ocžiſtiowali, to zakon ffiroce vkazuge, aby znamo bylo, že prawda tiech po- dobenſtwie mnohem wiecze ma oſtrziehana byti; Nebo, vpad- nuti w duchowni malomoczenſtwie nikdy 2) menſlij ſlkody ne- muož neſti než ztratiti miloſt božij a vpadnuti w hniew geho; a to ſe ſtane pro každe przeſtupeni przikazanij božijch. O tom malomoczenſtwie nenie potrzebie mnoho rzecž ſlirziti, nebo ono ſamo wola po vliczych a po ryňczych; wſludy przeſtupenie zgewno geſt, a neprawoſt przemohla wſleczky, aniž ſe za nie boha bogi ani lidij ſtydij [42a]. A poniewadž geſt tak rozmnoženo po wílech domiech a ſpieſſnie leze s gedňech na druhe, Protož gedwa ti, geſſto ſe od nieho pilnie wyſtrzie- hagij, budu przed nim zachowani. A že geſt dal buoh znati 1) nij. 2) nikdý.
Po Božim Narozenie. 131 Potom die ežtenie: „A ay, malomoczny prziffel, modli ſe geſt gev rzka: Pane, chczeſſ-li, muožeſs mie ocžiſtiti." Malomocny podle rzecži naſſi ten geſt, ktož malo mocy aneb nicz nema. A geft ten, kteryž geft mocz ſwu ztratil prze- ſtupenim przikazani božiho; a tent y miloſt boži ztratij a tak boha ſe wſſim geho dobrym, a geſt ſe wſlim proklety, hoden ſa wſſeho zleho. Ginak take malomoczenſtwie geſt ohyzda nebo ohawnoſt, kterež buoh nenawidij; Jakož zakon ſtary to ſſirocze okazuge, kterak geſt buoh mnohe wieczy o nem przikazowal kniežim ſtareho zakona, aby ſe wſſij pilnoſtij opatrowali lid, aby ſe na nižadnem cžlowieku nerozmohlo, a kdež by ſe koli zge- wilo naymenſlim znamenim, aby yhned toho cžlowieka z obcze wywrhli a dotud ge mijíta w obczy nedali, dokudž by na niem ktere znamenie malomoczenſtwie bylo. A to geſt bylo gedno znamenie duchowniho malomoczenſtwie, genž gest po- ſſkwrna wnitrz na duſli, wſtupugicy na ni 1) ſkrze wſſelike prze- ſtupeni przikazanij božich. Awſſak ſu kniežij muſyli przieliſſnu pracy mieti s tiemi malomocznymi, wždyczky ge ohledugicze. A czo ſu potom prace s nimi m'eli, když ſe ocžiſtiowali, to zakon ffiroce vkazuge, aby znamo bylo, že prawda tiech po- dobenſtwie mnohem wiecze ma oſtrziehana byti; Nebo, vpad- nuti w duchowni malomoczenſtwie nikdy 2) menſlij ſlkody ne- muož neſti než ztratiti miloſt božij a vpadnuti w hniew geho; a to ſe ſtane pro každe przeſtupeni przikazanij božijch. O tom malomoczenſtwie nenie potrzebie mnoho rzecž ſlirziti, nebo ono ſamo wola po vliczych a po ryňczych; wſludy przeſtupenie zgewno geſt, a neprawoſt przemohla wſleczky, aniž ſe za nie boha bogi ani lidij ſtydij [42a]. A poniewadž geſt tak rozmnoženo po wílech domiech a ſpieſſnie leze s gedňech na druhe, Protož gedwa ti, geſſto ſe od nieho pilnie wyſtrzie- hagij, budu przed nim zachowani. A že geſt dal buoh znati 1) nij. 2) nikdý.
Strana 132
132 Cžtwrta Nediele malomocenſtwij kniežim zakona ſtareho na trogij barwie, kteraž ſe vkazowala na koži a na wlaſych, cžerwena, bleda a bijla, genž rozlicžne poſlkwrny wnitrznij mohu znamenati. Cžerwena barwa znamena krwawoſti tieleſne, geſſto ſe rodij z tiela a z krwe, Jako geſt ſmilitwie y wſfelika necži- ſtota ſmilna, neſtydatoft, ſwarowe, hniewowe, hanienij, vtrhanie, nenawiſti, wraždy, obžerſtwie, opilftwie, hodowanie, ſobie- wolnoſti, ſwobody zlee, odpulltienie neprawe, rodijcze pohor- ſſenie mnoha, pycha, nadutij, ſm'eloſt a chluba obykla w vſtech. Ty wieczy a k tiem podobne rodij ſe z tiela a z krwe; O ňemž die ſwaty Pawel:1) „Toto prawim, že tielo a krew nepřigmu kralowſtwie božiho.“ Druha barwa byla bleda a znamena zloſti przikryte pod ponižowanim tiela; kteruž treſktal ſpaſytel na zakon- niczych, že poſtiecze ſe y vkazowali bledu twarz lidem, aby widijni byli od lidij, že ſe poſtij. A w tom ſe zna vmyſl poruſleny a od boha odchyleny, a tu geſt oko krziwe a wſſeczko tielo temne a malomoczenſtwie duchownij welike. Trzetij barwa, geſſto ukazowala malomoczenſtwie, byla bijla. A ta muož znamenati okraſu a pieknoſt ſwrchnij, genž geſt pokrytſtwie. O niemž geft powiediel pan 2) : „Bieda wam, miſtrzi3) a zakonniczy pokrytczy, gellto ſte podobni k hrobom zbielenym4), zdate ſe lidem ſprawedliwij ſwrchu, ale wnitrz gſte plnij pokrytſtwij a wſlij necžiſtoty. Okrafllugete hroby ſprawedliwych, ano ge otczowe waſſi zbili.“ A pod takowym bijlenim okraflenym geft y nynie lid duchowni pokryty, plny malomoczenſtwie nayhorſſieho, odiew5) ſe chwalu božij a rzady mnohymi duchownimi, ſwatoſtmi, vrzady, moczij duchowni lžiwu, pln ſa pokrytstwie a kacierzitwie mnohotwarneho a wſlech mylnoſtij oklamanych. A w tiech ſe ſtkwij ſlawnie to- muto ſwietu na wiecžne zklamanie, dawagicze gemu ſwobodu 1) 1. Kor. 15, 50. 3) Podle Mat. 23, 27. 28. 29. a Luk. 11, 47. 3) miſtřij. 4) 1522 omylem zbielneym, 1532 zbijleneym. 5) odiw.
132 Cžtwrta Nediele malomocenſtwij kniežim zakona ſtareho na trogij barwie, kteraž ſe vkazowala na koži a na wlaſych, cžerwena, bleda a bijla, genž rozlicžne poſlkwrny wnitrznij mohu znamenati. Cžerwena barwa znamena krwawoſti tieleſne, geſſto ſe rodij z tiela a z krwe, Jako geſt ſmilitwie y wſfelika necži- ſtota ſmilna, neſtydatoft, ſwarowe, hniewowe, hanienij, vtrhanie, nenawiſti, wraždy, obžerſtwie, opilftwie, hodowanie, ſobie- wolnoſti, ſwobody zlee, odpulltienie neprawe, rodijcze pohor- ſſenie mnoha, pycha, nadutij, ſm'eloſt a chluba obykla w vſtech. Ty wieczy a k tiem podobne rodij ſe z tiela a z krwe; O ňemž die ſwaty Pawel:1) „Toto prawim, že tielo a krew nepřigmu kralowſtwie božiho.“ Druha barwa byla bleda a znamena zloſti przikryte pod ponižowanim tiela; kteruž treſktal ſpaſytel na zakon- niczych, že poſtiecze ſe y vkazowali bledu twarz lidem, aby widijni byli od lidij, že ſe poſtij. A w tom ſe zna vmyſl poruſleny a od boha odchyleny, a tu geſt oko krziwe a wſſeczko tielo temne a malomoczenſtwie duchownij welike. Trzetij barwa, geſſto ukazowala malomoczenſtwie, byla bijla. A ta muož znamenati okraſu a pieknoſt ſwrchnij, genž geſt pokrytſtwie. O niemž geft powiediel pan 2) : „Bieda wam, miſtrzi3) a zakonniczy pokrytczy, gellto ſte podobni k hrobom zbielenym4), zdate ſe lidem ſprawedliwij ſwrchu, ale wnitrz gſte plnij pokrytſtwij a wſlij necžiſtoty. Okrafllugete hroby ſprawedliwych, ano ge otczowe waſſi zbili.“ A pod takowym bijlenim okraflenym geft y nynie lid duchowni pokryty, plny malomoczenſtwie nayhorſſieho, odiew5) ſe chwalu božij a rzady mnohymi duchownimi, ſwatoſtmi, vrzady, moczij duchowni lžiwu, pln ſa pokrytstwie a kacierzitwie mnohotwarneho a wſlech mylnoſtij oklamanych. A w tiech ſe ſtkwij ſlawnie to- muto ſwietu na wiecžne zklamanie, dawagicze gemu ſwobodu 1) 1. Kor. 15, 50. 3) Podle Mat. 23, 27. 28. 29. a Luk. 11, 47. 3) miſtřij. 4) 1522 omylem zbielneym, 1532 zbijleneym. 5) odiw.
Strana 133
Po Božim Narozenie. 133 a bezpecženſtwie we wſſelikem přeſtupeni přikazanij božich ſwymi ffaleſſnymi miloſtmi, naboženſtwimi a modlitbami pro- dawanymi. Protož, ſami glucze w naywietcžim malomoczen- ftwie bluduow a hrziechuow tiežkych, ſwatokupeczíkych a la- komych, y wedu ſwiet po ſobie w každe malomoczenſtwie, kterež buoh zapowieda a w mrzkoſt ma. Protož geſt potrzebij tiem, genž w ſobie magij duſſi cžiſtu a od malomocenſtwie omytu, prozrzijti k tiem ſlowom božim, geſſto die 1): „Oſtrzie- hayte ſe pilnie, abyſlte neupadli w malomoczenſtwie;“ Nebo rozlito geſt wiludy ſlirocze. Služba duchownij obraczena geſt w malomoczenſtwie a porozuge ſwiet we wſſelike malomo- czenſtwie. Nebo takowij zprawcze duchownij, odſtupiwſle od boha a zakon geho zawrhſle, nicz prawie w ſlužbach ſwych ežiniti nemohu, kterakž ge koli lidem k oku ſlawnie wedu, gedine ſwa pokrytſtwie gimi za[ 42b krywagij a penieze gimi tiežij a lidi gimi trawij yako gedem. Nebo ta ſlužebnoſt przeſtup- nikuow zakona božieho z zamyſla hrzieſlnikuo poſla geſt ſkrze gednanie diabelſke k zabitij duſlij lidſkych, a ohawne ſu ty wieczy przed bohem. Protož die ſkrze proroka2): „Ne- obietugte mi poſwatne obieti; nadarmot geſt. Zapalna obiet ohawnoft geft mnie; hoduow a ſwatkuow waſſich nenawidiela geſt duſle ma. Protož, když budete množiti modlitby, ne- uſlyſſim was, nebo ruce waſſe 3) plne ſta krwe, a wkydnut ya na waſs oblicžey layno ſwatkuo waſſich.“ Protož, poniewadž nynie takowa ſlužba duchownij geſt, tehdy muſy byti pilny ſtražcze ten, ktož by nyni chtiel vteczy rany too malomo- cenftwie. Owſfem pak tu w hotowie stogij malomocenstwie, kdež geſt zgewno na vliczych, w domijch, w trzych, ſtawijch, w vrzadech, cžekagicz wſudy cžlowieka, aby geho poſſkwrnilo neprawoſtij, nebo wſſudy zly prziklad ſlyſlij y widij, gimž pohorſſen bywa. 1) Podle 5. Mojž. 24, 8. 2) Kompilace z Iza. 1, 13. 14. 15. a Mich. 2, 3. 3) wáſſe.
Po Božim Narozenie. 133 a bezpecženſtwie we wſſelikem přeſtupeni přikazanij božich ſwymi ffaleſſnymi miloſtmi, naboženſtwimi a modlitbami pro- dawanymi. Protož, ſami glucze w naywietcžim malomoczen- ftwie bluduow a hrziechuow tiežkych, ſwatokupeczíkych a la- komych, y wedu ſwiet po ſobie w každe malomoczenſtwie, kterež buoh zapowieda a w mrzkoſt ma. Protož geſt potrzebij tiem, genž w ſobie magij duſſi cžiſtu a od malomocenſtwie omytu, prozrzijti k tiem ſlowom božim, geſſto die 1): „Oſtrzie- hayte ſe pilnie, abyſlte neupadli w malomoczenſtwie;“ Nebo rozlito geſt wiludy ſlirocze. Služba duchownij obraczena geſt w malomoczenſtwie a porozuge ſwiet we wſſelike malomo- czenſtwie. Nebo takowij zprawcze duchownij, odſtupiwſle od boha a zakon geho zawrhſle, nicz prawie w ſlužbach ſwych ežiniti nemohu, kterakž ge koli lidem k oku ſlawnie wedu, gedine ſwa pokrytſtwie gimi za[ 42b krywagij a penieze gimi tiežij a lidi gimi trawij yako gedem. Nebo ta ſlužebnoſt przeſtup- nikuow zakona božieho z zamyſla hrzieſlnikuo poſla geſt ſkrze gednanie diabelſke k zabitij duſlij lidſkych, a ohawne ſu ty wieczy przed bohem. Protož die ſkrze proroka2): „Ne- obietugte mi poſwatne obieti; nadarmot geſt. Zapalna obiet ohawnoft geft mnie; hoduow a ſwatkuow waſſich nenawidiela geſt duſle ma. Protož, když budete množiti modlitby, ne- uſlyſſim was, nebo ruce waſſe 3) plne ſta krwe, a wkydnut ya na waſs oblicžey layno ſwatkuo waſſich.“ Protož, poniewadž nynie takowa ſlužba duchownij geſt, tehdy muſy byti pilny ſtražcze ten, ktož by nyni chtiel vteczy rany too malomo- cenftwie. Owſfem pak tu w hotowie stogij malomocenstwie, kdež geſt zgewno na vliczych, w domijch, w trzych, ſtawijch, w vrzadech, cžekagicz wſudy cžlowieka, aby geho poſſkwrnilo neprawoſtij, nebo wſſudy zly prziklad ſlyſlij y widij, gimž pohorſſen bywa. 1) Podle 5. Mojž. 24, 8. 2) Kompilace z Iza. 1, 13. 14. 15. a Mich. 2, 3. 3) wáſſe.
Strana 134
134 Cžtwrta Nediele Protož Apoſitole Kryſtowi, znagicze takowa malomoczen- ſtwie ne po barwach na koži, ale po ſkutczych zlych nebo dobrych a po obczowani, nechtieli gſu takowych w obczech trpieti. A toho duowod w Koryntu na onom ſmilniku, kterehož gſu nechtieli trpieti yako zleho kwaſu, aby ginych nepo- ſikwrnil. A przikazal geſt gim 1) Apofítol, aby ſe k žadnemu takowemu malomocznemu neprzimieſſowali, rzka2): „Geſtliže ten, geſſto bratrem ſlowe, mezy wami geſt ſmilnik, nebo la- komecz, nebo modloſluha, nebo zlomluwcze, nebo opilecz, aneb dracž, s takowym ani pokrmuow przigimayte.“ A w tom ma znamo byti odſtupenie nynieyſliho kniezſtwa y s lidem od boha a od zakona geho, že tak ſpolu pokoynie ſtogij, naplnieni ſuce každe° malomocenſtwie; neb geſt wſſelike przeſtupenie na hlawie wſſech a ohawnoſt rozlična nad po- hany. Ktož tehdy koho wywrže z obce, kniez-li obecz peſku cžili obecz knieze malomoczneho s ſwatokupectwim, s lakom- ftwim, s žiwotem prazdnym a rozkofſnym, pohorſlenym, vmrlym a neužitecžnym yako ſuol zmarzilu? Snad ſpijſle ta obecz malomoczna y s kniezem, když by kto zdrawy, mage wieru gežiſfowu, prziſſel mezy nie, ſtrpieti by geho nemohli, ale wywrhli by gey z ſebe yako necžiſtotu. A w tom zgewno geſt, že ty kniežij y s lidem zprawuge ona kurwa welika, geſſto ſe geſt opila krwij ſwatych a mucžedlnikuow Geži- ſſowych, s nijž gſu ſmilnili kralowe zemſſtij, a zpili ſu ſe winem ſmilſtwie gegieho wſliczkni, kterziž bydlee na zemi. Nebo yako obeczna kurwa ſmilnij ſe wſſemi z naymu, takež ten zbor pokryteho kniezſtwa, welike kurwy ſynowe, wſleczky dobre wieczy Kryſtowy, ſluham božim prziprawene, w nichžto oni ſlužebnoſti požiwagij, vcžinili gſu obeczny3) wſſem prze- ſtupnikom tohoto ſwieta pro vžitky tieleſne. A zyſkali gſu ſobie prziezeň wſlech lidij ſwietſkych, podawagijcze gim ſpa- ſenie pod ſlužebnoſtij ſwatoſtij kryſtowych za dobre wieczy 1) gijm. 2) 1. Kor. 5, 11. 3) obecný.
134 Cžtwrta Nediele Protož Apoſitole Kryſtowi, znagicze takowa malomoczen- ſtwie ne po barwach na koži, ale po ſkutczych zlych nebo dobrych a po obczowani, nechtieli gſu takowych w obczech trpieti. A toho duowod w Koryntu na onom ſmilniku, kterehož gſu nechtieli trpieti yako zleho kwaſu, aby ginych nepo- ſikwrnil. A przikazal geſt gim 1) Apofítol, aby ſe k žadnemu takowemu malomocznemu neprzimieſſowali, rzka2): „Geſtliže ten, geſſto bratrem ſlowe, mezy wami geſt ſmilnik, nebo la- komecz, nebo modloſluha, nebo zlomluwcze, nebo opilecz, aneb dracž, s takowym ani pokrmuow przigimayte.“ A w tom ma znamo byti odſtupenie nynieyſliho kniezſtwa y s lidem od boha a od zakona geho, že tak ſpolu pokoynie ſtogij, naplnieni ſuce každe° malomocenſtwie; neb geſt wſſelike przeſtupenie na hlawie wſſech a ohawnoſt rozlična nad po- hany. Ktož tehdy koho wywrže z obce, kniez-li obecz peſku cžili obecz knieze malomoczneho s ſwatokupectwim, s lakom- ftwim, s žiwotem prazdnym a rozkofſnym, pohorſlenym, vmrlym a neužitecžnym yako ſuol zmarzilu? Snad ſpijſle ta obecz malomoczna y s kniezem, když by kto zdrawy, mage wieru gežiſfowu, prziſſel mezy nie, ſtrpieti by geho nemohli, ale wywrhli by gey z ſebe yako necžiſtotu. A w tom zgewno geſt, že ty kniežij y s lidem zprawuge ona kurwa welika, geſſto ſe geſt opila krwij ſwatych a mucžedlnikuow Geži- ſſowych, s nijž gſu ſmilnili kralowe zemſſtij, a zpili ſu ſe winem ſmilſtwie gegieho wſliczkni, kterziž bydlee na zemi. Nebo yako obeczna kurwa ſmilnij ſe wſſemi z naymu, takež ten zbor pokryteho kniezſtwa, welike kurwy ſynowe, wſleczky dobre wieczy Kryſtowy, ſluham božim prziprawene, w nichžto oni ſlužebnoſti požiwagij, vcžinili gſu obeczny3) wſſem prze- ſtupnikom tohoto ſwieta pro vžitky tieleſne. A zyſkali gſu ſobie prziezeň wſlech lidij ſwietſkych, podawagijcze gim ſpa- ſenie pod ſlužebnoſtij ſwatoſtij kryſtowych za dobre wieczy 1) gijm. 2) 1. Kor. 5, 11. 3) obecný.
Strana 135
Po Božim Narozenie. 135 tiela. Protož takowij zradcze lidu neodlucžijt necžiſte° od cžiſteho; [43a] Nebo ne božij czti hledagij, ale zyſkuow ſwych, zbohaczenie a chwaly na ſwietie a rozkoſlij tiela ſweho ſkrze ty wieczy ſwate, boleſtmi kryſtowymi dobyte k ſpaſeni tiech, kterziž gſu vwierzili w nieho a milugij gmeno geho. Ale oni tak ſlužebnoſt vkazugij w tiech wieczech yako lotrzi 1) a zlo- diegij, geſlto ſu weſlli w owcžinecz kromie dwerzij proto toliko, aby kradli, zabigeli a zatratili. Protož wſleczko zpiet przewraczenie cžinij, prawdy nehledagicze w te ſlužebnoſti, ale vwodijcz gi2) ſlkodliwie k zabitij duſlij lidſkych, Necžiſtym a prokletym ſwate wieczy dawagijcze, aby zabitym od nich na gich duſlech hoynieyſlij zatraczenij prziprawili, než ge pohane v modl ležijcze przigmu. A tot geſt dijlo lotrowo, dobre wieczy zkazyti a we zle ge obratiti. A die tu cžtenie: „A ay, malomoczny prziſfed modlil ſe gemu rzka: Pane, chczeſſ-li, muožeſs mie ocžiſtiti.“ Tento malomoczny, poznaw mocz dokonalu a bozíku w panu Geži- ffowi, nechaw wſſech lekarzuow, obratil ſe k nie a modlil ſe gemu za ſwe zdrawie, wyznawage mocz geho panſtwie, kteraž muož zahnati a vzdrawiti každu nemocz. A tu geſt czeſta vkazana3) wſſem, ktož hledagij zdrawij tieleſneho nebo duchownieho, aby s takowym poznanim a s wieru ſlli k to- muto milofrdnemu wſlech moczy panu, geſíto chcze a muož vzdrawiti a ma klicže od ſmrti y od pekla, aby bez geho wuole nemohla k cžlowieku ani ſmrt, ani peklo, ani nemocz, ani zamutek, ani ktere neſſtieſtij prziſtupiti. Pakli czo ta- koweho cžlowieka obtieži, ont nad tiem mocz ma, zahnati to wſle od tiech, kterziž nadiegi magij w niem a obraczugij ſo k niemu s plnu") wierau5) w nuzech a potrzebach ſwych, Ale, když toho miloſrdneho wſſech moczij pana neznagij lidee a gemu newierzij: acž ſu na duſſi malomocznij, wſſak s tiem od nieho zdrawij nehledagij, aniž ſe w ſwem neduhu znagij. 1) lotřij. 2) gij. 3) vkázaná. 9 plnau. 3) wěrau.
Po Božim Narozenie. 135 tiela. Protož takowij zradcze lidu neodlucžijt necžiſte° od cžiſteho; [43a] Nebo ne božij czti hledagij, ale zyſkuow ſwych, zbohaczenie a chwaly na ſwietie a rozkoſlij tiela ſweho ſkrze ty wieczy ſwate, boleſtmi kryſtowymi dobyte k ſpaſeni tiech, kterziž gſu vwierzili w nieho a milugij gmeno geho. Ale oni tak ſlužebnoſt vkazugij w tiech wieczech yako lotrzi 1) a zlo- diegij, geſlto ſu weſlli w owcžinecz kromie dwerzij proto toliko, aby kradli, zabigeli a zatratili. Protož wſleczko zpiet przewraczenie cžinij, prawdy nehledagicze w te ſlužebnoſti, ale vwodijcz gi2) ſlkodliwie k zabitij duſlij lidſkych, Necžiſtym a prokletym ſwate wieczy dawagijcze, aby zabitym od nich na gich duſlech hoynieyſlij zatraczenij prziprawili, než ge pohane v modl ležijcze przigmu. A tot geſt dijlo lotrowo, dobre wieczy zkazyti a we zle ge obratiti. A die tu cžtenie: „A ay, malomoczny prziſfed modlil ſe gemu rzka: Pane, chczeſſ-li, muožeſs mie ocžiſtiti.“ Tento malomoczny, poznaw mocz dokonalu a bozíku w panu Geži- ffowi, nechaw wſſech lekarzuow, obratil ſe k nie a modlil ſe gemu za ſwe zdrawie, wyznawage mocz geho panſtwie, kteraž muož zahnati a vzdrawiti každu nemocz. A tu geſt czeſta vkazana3) wſſem, ktož hledagij zdrawij tieleſneho nebo duchownieho, aby s takowym poznanim a s wieru ſlli k to- muto milofrdnemu wſlech moczy panu, geſíto chcze a muož vzdrawiti a ma klicže od ſmrti y od pekla, aby bez geho wuole nemohla k cžlowieku ani ſmrt, ani peklo, ani nemocz, ani zamutek, ani ktere neſſtieſtij prziſtupiti. Pakli czo ta- koweho cžlowieka obtieži, ont nad tiem mocz ma, zahnati to wſle od tiech, kterziž nadiegi magij w niem a obraczugij ſo k niemu s plnu") wierau5) w nuzech a potrzebach ſwych, Ale, když toho miloſrdneho wſſech moczij pana neznagij lidee a gemu newierzij: acž ſu na duſſi malomocznij, wſſak s tiem od nieho zdrawij nehledagij, aniž ſe w ſwem neduhu znagij. 1) lotřij. 2) gij. 3) vkázaná. 9 plnau. 3) wěrau.
Strana 136
136 Cžtwrta Nediele Nebo ſwietſke lidi duchownie malomocenſtwie nehňete ani boli, ale liboſt tielu a rozkoſs prziwodij; protož w nie ne- mudrzij radoſtňe poſpijchagij, pokoynie w niem odpocžiwagij a ſpieſſnie lekarzem kryſtem hrdagij. Ale tento malomoczny, wyznaw geho ſwobodnu mocz, podawa ſweho zdrawij na geho wuoli rzka: „Chczeſſ-li ty, mily pane, geſlto prawdu wiefs a faudijſs o wſech wieczech a znaſs, kdy czo komu dobre geſt. geſt-li to prawe przed tebu1) a mnie vžitecžne, abych byl zdraw2), vcžiň to, mily pane!“ Nebo ne wždy zdrawie tieleſne vžitecžne geſt niekterym, ale niekdy nemoczy, — aby wždy w poniženi a w treſktani božim byli a zachowani byli tiemi nemoczmi tiela od nemoczy duſle. Ale malo lidij naydeſs, by ſe na wuoli božij podawali s tie- leſnym zdrawim, ale wždy chtij a žadagij zdrawi byti, aby boleſti znikli a s ſwietem w vtieſſenij geſſtie pobyli, a aniž zdrawie k dobremu vžiwati vmiegij. Potom die cžtenie: „A ztahl gežiſs ruku, dotekl ſe geſt geho rzka: Chczy, bud žiſt.“ Tu cžtenie vkazuge weliku a rychlu hotowoſt k vſlyſleni tohoto malomoczneho, kteryž ſe gemu s wieru3) pomodlil. Nebo, [43b] předchazege žadoſt malo- mocnych, prziffel geft na ſwiet, protož geſt ſnadnie vſlyſſel ge a nalezen od nich. „A ztahl ruku, dotekl ſe geho.“ Tu naybliže, když, gſa bohem, vcžinien geſt cžlowiekem pro nie, aby s nimi*) towaryſtwie miel, cžlowieczky s nimi przebywage; y dotekl ſe geſt z blijzka malomoczenſtwie gich rukau naywyzílieho milofrdenftwie ſwe° a ocžiſtil wſlecka malomocenſtwie gich, vmyw hrziech gich w krwi ſwe, Aby porzadnie a w prawdie ocžifitien byl malomoczny, a buoh vkogen byl za nieho, aby wiecžnie prchliwoſt geho nehniewala ſe na malomocneho. Nebo ten kňez weliky pan gežifs wždy ſtogij před bohem, modle ſe za nieho. 1) tebau. 2) zdráw. 3 wěrú. 9 nijmi.
136 Cžtwrta Nediele Nebo ſwietſke lidi duchownie malomocenſtwie nehňete ani boli, ale liboſt tielu a rozkoſs prziwodij; protož w nie ne- mudrzij radoſtňe poſpijchagij, pokoynie w niem odpocžiwagij a ſpieſſnie lekarzem kryſtem hrdagij. Ale tento malomoczny, wyznaw geho ſwobodnu mocz, podawa ſweho zdrawij na geho wuoli rzka: „Chczeſſ-li ty, mily pane, geſlto prawdu wiefs a faudijſs o wſech wieczech a znaſs, kdy czo komu dobre geſt. geſt-li to prawe przed tebu1) a mnie vžitecžne, abych byl zdraw2), vcžiň to, mily pane!“ Nebo ne wždy zdrawie tieleſne vžitecžne geſt niekterym, ale niekdy nemoczy, — aby wždy w poniženi a w treſktani božim byli a zachowani byli tiemi nemoczmi tiela od nemoczy duſle. Ale malo lidij naydeſs, by ſe na wuoli božij podawali s tie- leſnym zdrawim, ale wždy chtij a žadagij zdrawi byti, aby boleſti znikli a s ſwietem w vtieſſenij geſſtie pobyli, a aniž zdrawie k dobremu vžiwati vmiegij. Potom die cžtenie: „A ztahl gežiſs ruku, dotekl ſe geſt geho rzka: Chczy, bud žiſt.“ Tu cžtenie vkazuge weliku a rychlu hotowoſt k vſlyſleni tohoto malomoczneho, kteryž ſe gemu s wieru3) pomodlil. Nebo, [43b] předchazege žadoſt malo- mocnych, prziffel geft na ſwiet, protož geſt ſnadnie vſlyſſel ge a nalezen od nich. „A ztahl ruku, dotekl ſe geho.“ Tu naybliže, když, gſa bohem, vcžinien geſt cžlowiekem pro nie, aby s nimi*) towaryſtwie miel, cžlowieczky s nimi przebywage; y dotekl ſe geſt z blijzka malomoczenſtwie gich rukau naywyzílieho milofrdenftwie ſwe° a ocžiſtil wſlecka malomocenſtwie gich, vmyw hrziech gich w krwi ſwe, Aby porzadnie a w prawdie ocžifitien byl malomoczny, a buoh vkogen byl za nieho, aby wiecžnie prchliwoſt geho nehniewala ſe na malomocneho. Nebo ten kňez weliky pan gežifs wždy ſtogij před bohem, modle ſe za nieho. 1) tebau. 2) zdráw. 3 wěrú. 9 nijmi.
Strana 137
Po Božim Narozenie. 137 Take ſe geſt proto dotekl pan Gežiſs nemoczy ežlowieka toho ohyzdneho, ſa ſam welebny, aby ſwau pokorau potupil a odſaudil pychu prelatuo nadutych, papežuow, kardynalow, biſkupuow, ffararzuow y ginych kniežij pyſſnych y wſlech lidij, geſſto magij w mrzkoft chude lidi a nemoczne, a aby naďegi dal a potieſfenie welike nemocznym a malomocznym. Protož dale cžtenie die: „A yhned ocžifſtieno geft malomoczenſtwie geho." — Totiž k ſlowom geho mocznym; nebo nebe y zemie yhned bez pomeſſkani byli gſu k geho ſlowom. Takež y nemoczy muſy pominuti a przeſtati na každem, když on chce a przikaže gim, y z mrtwych wſſiczkni wſtanu k geho przikazani, protož ſmrt y žiwot, zdrawie y nemocz w ruku geho geft. Potom die cžtenie: „Wecze gemu Gežifs: Nižadnemu nepraw," — To geſt ſikodnie, nepotrzebnie a lehcze chlubie ſe darem wzatym od boha, yako by to ſam od ſebe miel. Nebo dar od boha proto dan bywa, aby z nieho bohu diekowal a wiecze gey než prwe milowal, czti a chwaly geho ſkrze to hledal, aby tak hoyňe gmeno geho ſwate bylo zwelebeno; Take dar boži proto dan bywa, aby gim proſpiel cžlowiek bližnim k gich ſpaſeni y w cžemž by koli mohl; Ginak aby z lehkoſti o nich nemluwil ani gich lidem zgewowal, gſa hnut kterukoli marnoſtij zyſkuow tieleſnych, nebo chwaly marne za nie hledage, nebo w nie douffage, nebo ſe gimi chlubie, yako by gich ſwym zaſluženim dobyl. Potom die pan Gežifs malomoczne" giž ocžifftienemu: „Gdi, vkaž ſe kniezy a obietuy dar, yakož geſt przikazal Moyžiſs.“ A to geſt bylo libo kniežim oniem y nynieyſſim, aby ſe gim malomocnij vkazowali a dary gim obietowali. Protož to kniežij s chwalu ohlaſſugij a mnoho ſe chlubij, že ſpaſenie lidſke na nich zaleži a že nemohu bez nich ſpaſeni byti. Ale yat dijm, že bez knieze kryſta naywysſlieho žadny nemož ſpaſen byti; Ale, ktož ſe przidržij knieze lotra a
Po Božim Narozenie. 137 Take ſe geſt proto dotekl pan Gežiſs nemoczy ežlowieka toho ohyzdneho, ſa ſam welebny, aby ſwau pokorau potupil a odſaudil pychu prelatuo nadutych, papežuow, kardynalow, biſkupuow, ffararzuow y ginych kniežij pyſſnych y wſlech lidij, geſſto magij w mrzkoft chude lidi a nemoczne, a aby naďegi dal a potieſfenie welike nemocznym a malomocznym. Protož dale cžtenie die: „A yhned ocžifſtieno geft malomoczenſtwie geho." — Totiž k ſlowom geho mocznym; nebo nebe y zemie yhned bez pomeſſkani byli gſu k geho ſlowom. Takež y nemoczy muſy pominuti a przeſtati na každem, když on chce a przikaže gim, y z mrtwych wſſiczkni wſtanu k geho przikazani, protož ſmrt y žiwot, zdrawie y nemocz w ruku geho geft. Potom die cžtenie: „Wecze gemu Gežifs: Nižadnemu nepraw," — To geſt ſikodnie, nepotrzebnie a lehcze chlubie ſe darem wzatym od boha, yako by to ſam od ſebe miel. Nebo dar od boha proto dan bywa, aby z nieho bohu diekowal a wiecze gey než prwe milowal, czti a chwaly geho ſkrze to hledal, aby tak hoyňe gmeno geho ſwate bylo zwelebeno; Take dar boži proto dan bywa, aby gim proſpiel cžlowiek bližnim k gich ſpaſeni y w cžemž by koli mohl; Ginak aby z lehkoſti o nich nemluwil ani gich lidem zgewowal, gſa hnut kterukoli marnoſtij zyſkuow tieleſnych, nebo chwaly marne za nie hledage, nebo w nie douffage, nebo ſe gimi chlubie, yako by gich ſwym zaſluženim dobyl. Potom die pan Gežifs malomoczne" giž ocžifftienemu: „Gdi, vkaž ſe kniezy a obietuy dar, yakož geſt przikazal Moyžiſs.“ A to geſt bylo libo kniežim oniem y nynieyſſim, aby ſe gim malomocnij vkazowali a dary gim obietowali. Protož to kniežij s chwalu ohlaſſugij a mnoho ſe chlubij, že ſpaſenie lidſke na nich zaleži a že nemohu bez nich ſpaſeni byti. Ale yat dijm, že bez knieze kryſta naywysſlieho žadny nemož ſpaſen byti; Ale, ktož ſe przidržij knieze lotra a
Strana 138
138 zlodiege, nelze gemu zatraczenij vgijti. Protož ſe blaznowie chlubij takowij, wiecze ſe tomu radugijcze, že tu od nich dary beru, nežli zdrawij malomocznych. A protož pilňe lakomij popkowe napominagij, aby ſe gim ti malomocznij vkazowali, nebo zyſku tieleſneho od nich doſahugij; ale o gich cžiſitienij newelmi ſtogij, nebo ſe gich tobolcze lepe hodij malomocznij nežli cži 44a ]ítij. Ale, když by ſe radowali zdrawij malomocznych. tak by ge pilňegij tahli z malomoczenſtwij, vežiece ge pilnie rzecžij y przikladem, aby w nie nižadnau czeſtau neupadli. Ale zle ſobie tuto kniežij cžteniem dowodij, že ſe gim magij malomocznij s dary vkazowati. Nebo tam kniežij podle za- kona mnoho ſu muſyli malomoczne ohledowati a praczy s nimi mijti, Ale nižadnych daruow od nich nemohli ſu ani bohu obietowati, ani ſobie wzyti prwe, než až malomoczny na mijſto ocžiſltien byl. Protož, by aſpoň nynieyſlij kniežij židowſkym ſe wrownali, aby ſe na nižadne dary malomocznych netahli, lecž by prwe ſwu praczij, modlitbu a naucženim ſwatym ſkrze wieru malomoczneho k cžiſtotie ſwiedomi prziwedli! Potom die cžtenie: „A když geſt wſlel do Kaffarnaum, Prziſtupil k nie Centuryo, proſe geho a rzka: Pane, ſlužebnik muoy ležij w domu dnu zlamany a zle ſe trapij. Wecze gemu Gežiſs: Ja puoydu a vzdrawim geho.“ Tu cžtenie oznamuge, že wſſel pan Gežiſs do toho m'eſta, kterež bylo hlawnij w Galileyſke wlaſti, gmenem 1) Kaffarnaum, w nemžto geſt mnoho kazal a diwuow cžinil, ale oni ſu newierzili kazani geho, ani gſu pokanie cžinili pro ta wſleczka dobrodijni geho. Protož to gmeno Kaffarnaum wykladagij miſtrzi*) „Wes tucžnoſti“, geſſto ſu byli roztyli, zbugeli a pohrdali bohem ſwym; pozdwihli ſu ſe byli pychu až do nebe a poniženi glu až do pekla. A po nich wſſiczkni naſledowniczy gich roztucžnieli gſu w rozkofſech, hrdagicze bohem ſwym, a naywiecze ti, geſito mnohe ſlowo božie potupij a pokanie po niem necžinij. Cžtwrta Nediele 1) gmeenem. 7) Miſtřij.
138 zlodiege, nelze gemu zatraczenij vgijti. Protož ſe blaznowie chlubij takowij, wiecze ſe tomu radugijcze, že tu od nich dary beru, nežli zdrawij malomocznych. A protož pilňe lakomij popkowe napominagij, aby ſe gim ti malomocznij vkazowali, nebo zyſku tieleſneho od nich doſahugij; ale o gich cžiſitienij newelmi ſtogij, nebo ſe gich tobolcze lepe hodij malomocznij nežli cži 44a ]ítij. Ale, když by ſe radowali zdrawij malomocznych. tak by ge pilňegij tahli z malomoczenſtwij, vežiece ge pilnie rzecžij y przikladem, aby w nie nižadnau czeſtau neupadli. Ale zle ſobie tuto kniežij cžteniem dowodij, že ſe gim magij malomocznij s dary vkazowati. Nebo tam kniežij podle za- kona mnoho ſu muſyli malomoczne ohledowati a praczy s nimi mijti, Ale nižadnych daruow od nich nemohli ſu ani bohu obietowati, ani ſobie wzyti prwe, než až malomoczny na mijſto ocžiſltien byl. Protož, by aſpoň nynieyſlij kniežij židowſkym ſe wrownali, aby ſe na nižadne dary malomocznych netahli, lecž by prwe ſwu praczij, modlitbu a naucženim ſwatym ſkrze wieru malomoczneho k cžiſtotie ſwiedomi prziwedli! Potom die cžtenie: „A když geſt wſlel do Kaffarnaum, Prziſtupil k nie Centuryo, proſe geho a rzka: Pane, ſlužebnik muoy ležij w domu dnu zlamany a zle ſe trapij. Wecze gemu Gežiſs: Ja puoydu a vzdrawim geho.“ Tu cžtenie oznamuge, že wſſel pan Gežiſs do toho m'eſta, kterež bylo hlawnij w Galileyſke wlaſti, gmenem 1) Kaffarnaum, w nemžto geſt mnoho kazal a diwuow cžinil, ale oni ſu newierzili kazani geho, ani gſu pokanie cžinili pro ta wſleczka dobrodijni geho. Protož to gmeno Kaffarnaum wykladagij miſtrzi*) „Wes tucžnoſti“, geſſto ſu byli roztyli, zbugeli a pohrdali bohem ſwym; pozdwihli ſu ſe byli pychu až do nebe a poniženi glu až do pekla. A po nich wſſiczkni naſledowniczy gich roztucžnieli gſu w rozkofſech, hrdagicze bohem ſwym, a naywiecze ti, geſito mnohe ſlowo božie potupij a pokanie po niem necžinij. Cžtwrta Nediele 1) gmeenem. 7) Miſtřij.
Strana 139
Po Božim Narozenie. 139 A když wſſel pan Gežiſs do toho mieſta, nahodil ſe gemu pohan wdiecžny s weliku wieru,1) Centuryo nebo ſetnik, ſto Rytierzuow mage pod ſebu a gſa wladarzem 2) od Rzima- nuow vſtawen nad tiem m'eſtem. Ten, mage ſluhu3) nemocneho, když poznal, že pan Gežiſs, lekarz naylepſlij, mage mocz nade wſſemi nemoczmi, prziſſel k nim, yhned toho pilen byl, aby proſyl za zdrawij ſluhy*) ſweho, genž tiežku nemocz dny trpiel. A w tom ſe vkazuge zwlaſſtnij laſka, aby tak ten pan o zdrawij ſluhy 4) ſweho ſtal. A tiem geſt to diwnieyſlie na pohanu, ežiem ſe meňe toho na krzeſtianech naleza, kterzijž mnohym bezprawijm ſluhy4) obtiežugij, ſlitowanie k nim ne- magijcze, potrzeby gim nedawagijcze, dijly tiezkymi nad mocz ge obtiežugicze, na mzdie gich vgimagicze, ſikody na nie lſtiwie ſkladagicze, aby gim mzdu ſraželi. A przihodi-li ſe nemocz, nicz na nie nedbagij; ſpijſſe by pſa ſweho politowali a pohodle gemu vcžinili než ſwym robotnikom. Protož tento pohan Centuryo na potupu krzeſtianom pobiehlym ſluhu3) ſweho miluge, plnij pijſmo, naucžiw ſe gemu, geſſto die5): „Maſſ-li lluhu wierneho, buď tobie mijl yako duſſe twa, a nakladay ſe s nim yako s bratrem." Protož, hledage gemu zdrawij tento ſetnik od pana gežiſſe, wyprawuge nuzy geho, že ſe dnau zle- trapij. A že dna geſt nemocz tiežka, že netoliko cžinij boleſt lidem weliku, ale y koſti w nich zlame, Pro[44b]tož k nij lekarz- ftwie hledagij; neb podle tiela cžitedlnij gfu nuze te. Ale mohlo by rozumieno 6) byti, že y podle 7) duſſe miewagij nemocz dny, geſſto w nich8) duchowni koſti lama; ale ne tak ſu cži- tedlni 9) trapenie te dny yako tieleſne, nebo žiwota wnitrznieho neznagij; nebo gſu owſſem mrtwi 10) w ſwe duſſi; protož ran a boleſtij w ſwe duſſi necžigij, nebo gſu zetrzijni dnu w koſtech ſwych a ztratili ſu žiwot duſſe. A že koſti duſſe ſu moczy gegij v wnitrznim cžlowieku: rozum, pamiet a 1) wěrů. 2) wládařem. 3) ſlúhu. 4) lúhy. 5) Sir. 33, 31. 3) roz- umijno. 7) podlé. 3) nijch. ") čitedlnij. 10) mrtvij.
Po Božim Narozenie. 139 A když wſſel pan Gežiſs do toho mieſta, nahodil ſe gemu pohan wdiecžny s weliku wieru,1) Centuryo nebo ſetnik, ſto Rytierzuow mage pod ſebu a gſa wladarzem 2) od Rzima- nuow vſtawen nad tiem m'eſtem. Ten, mage ſluhu3) nemocneho, když poznal, že pan Gežiſs, lekarz naylepſlij, mage mocz nade wſſemi nemoczmi, prziſſel k nim, yhned toho pilen byl, aby proſyl za zdrawij ſluhy*) ſweho, genž tiežku nemocz dny trpiel. A w tom ſe vkazuge zwlaſſtnij laſka, aby tak ten pan o zdrawij ſluhy 4) ſweho ſtal. A tiem geſt to diwnieyſlie na pohanu, ežiem ſe meňe toho na krzeſtianech naleza, kterzijž mnohym bezprawijm ſluhy4) obtiežugij, ſlitowanie k nim ne- magijcze, potrzeby gim nedawagijcze, dijly tiezkymi nad mocz ge obtiežugicze, na mzdie gich vgimagicze, ſikody na nie lſtiwie ſkladagicze, aby gim mzdu ſraželi. A przihodi-li ſe nemocz, nicz na nie nedbagij; ſpijſſe by pſa ſweho politowali a pohodle gemu vcžinili než ſwym robotnikom. Protož tento pohan Centuryo na potupu krzeſtianom pobiehlym ſluhu3) ſweho miluge, plnij pijſmo, naucžiw ſe gemu, geſſto die5): „Maſſ-li lluhu wierneho, buď tobie mijl yako duſſe twa, a nakladay ſe s nim yako s bratrem." Protož, hledage gemu zdrawij tento ſetnik od pana gežiſſe, wyprawuge nuzy geho, že ſe dnau zle- trapij. A že dna geſt nemocz tiežka, že netoliko cžinij boleſt lidem weliku, ale y koſti w nich zlame, Pro[44b]tož k nij lekarz- ftwie hledagij; neb podle tiela cžitedlnij gfu nuze te. Ale mohlo by rozumieno 6) byti, že y podle 7) duſſe miewagij nemocz dny, geſſto w nich8) duchowni koſti lama; ale ne tak ſu cži- tedlni 9) trapenie te dny yako tieleſne, nebo žiwota wnitrznieho neznagij; nebo gſu owſſem mrtwi 10) w ſwe duſſi; protož ran a boleſtij w ſwe duſſi necžigij, nebo gſu zetrzijni dnu w koſtech ſwych a ztratili ſu žiwot duſſe. A že koſti duſſe ſu moczy gegij v wnitrznim cžlowieku: rozum, pamiet a 1) wěrů. 2) wládařem. 3) ſlúhu. 4) lúhy. 5) Sir. 33, 31. 3) roz- umijno. 7) podlé. 3) nijch. ") čitedlnij. 10) mrtvij.
Strana 140
140 Cžtwrta Nediele wuole, kterežto moczy magij w ſobie wieru a vmyſly twrde, vložene s bohem; a w tiech mocech wſlecka ſyla a doſta- tecžnoſt cztnoſtna ſtogij w cžlowieku a držij geho w czeloſti s bohem, dokud ty 1) moczy zdrawe a czelee ſtogij w cžlowieku. Protož geft rzecž o nemoczy dny, kteraž netoliko boleſti vwodij, ale y koſti lama w ſylnych. A niekdy toliko lama, boleſti prziwodieczy, a nekdy pak y koſti zlama. A že wieru a vmyſly prawe a cztnoſti, wieczy fylne, protiwne wiecy la- magij; neb ſu rozlicžna trapenie dablowa, geſſto vmyſly twrde yako koſti mohu lamati, a s tijm y wiera y gine wieczy duffe bywagi zlamany. Niekdy to bywa ſkrze obycžege ſtare. zlemu prziwykle od mladosti, geſtliže gich neumrtwij w ſobie cžlowiek, že ſkrze ne zlaman bude; a przigdu-li k nim przicžiny zlee, mož w nich y zahynuti cžlowiek a zlaman byti, by pak miel železne vmyſly. Take ſtrachem tiežkych muk muož brzy zlaman byti a od wiery odſtupiti. Take lama dna niektere, že boleſt a trapenie cžigij, ale nemuož gich zlamati w vmyſle a v wuoli rozumne; acž ſe mutij, ale s odplatu. Takowij ſe mohu bohu modliti podle ?) pijſma rzkucze3): „Hoſpodine, ſmiluy ſe nade mnu, nebot ne- moczen ſem; Vzdraw mne, hoſpodine, nebot ſu zamuczeny wſſeczky koſti me.“ Jako geſt tento pohan vežinil; cžige nuzy ſluhy ſweho, proſyl geſt za zdrawie geho. A pan yhned po- wolil geſt a rzka: „Ja przigdu a vzdrawim geho.“ Neodpo- wiediel twrdie, neodkladal, ani zmeſſkal nuzy trpijczych prozby, aby w nas dokonale dovffanie ſweho milofrdenſtwie vtwrdil a aby take dal prziklad ſwym kniežijm a ſwym naſledownikom, aby vm'eli hotowi byti a ſlužebni4) tiem, ktož gich budu žadati w ſwych potrzebach, neodgijdagicze ſe. ani haniegicze, ani odkladagicze. A tež magij wſliczkni veži- niti, ktož ſe Kryſtowy ſluhy 5) nacžitagij, aby opatrzili žadoſt profyczych bližnijch, potrzebnych, dobrotiwie, hotowie, ne- 1) tý. 3) podlé. 3) Žalm 6, 3. 9) ſlužebnij. 5) llúhy.
140 Cžtwrta Nediele wuole, kterežto moczy magij w ſobie wieru a vmyſly twrde, vložene s bohem; a w tiech mocech wſlecka ſyla a doſta- tecžnoſt cztnoſtna ſtogij w cžlowieku a držij geho w czeloſti s bohem, dokud ty 1) moczy zdrawe a czelee ſtogij w cžlowieku. Protož geft rzecž o nemoczy dny, kteraž netoliko boleſti vwodij, ale y koſti lama w ſylnych. A niekdy toliko lama, boleſti prziwodieczy, a nekdy pak y koſti zlama. A že wieru a vmyſly prawe a cztnoſti, wieczy fylne, protiwne wiecy la- magij; neb ſu rozlicžna trapenie dablowa, geſſto vmyſly twrde yako koſti mohu lamati, a s tijm y wiera y gine wieczy duffe bywagi zlamany. Niekdy to bywa ſkrze obycžege ſtare. zlemu prziwykle od mladosti, geſtliže gich neumrtwij w ſobie cžlowiek, že ſkrze ne zlaman bude; a przigdu-li k nim przicžiny zlee, mož w nich y zahynuti cžlowiek a zlaman byti, by pak miel železne vmyſly. Take ſtrachem tiežkych muk muož brzy zlaman byti a od wiery odſtupiti. Take lama dna niektere, že boleſt a trapenie cžigij, ale nemuož gich zlamati w vmyſle a v wuoli rozumne; acž ſe mutij, ale s odplatu. Takowij ſe mohu bohu modliti podle ?) pijſma rzkucze3): „Hoſpodine, ſmiluy ſe nade mnu, nebot ne- moczen ſem; Vzdraw mne, hoſpodine, nebot ſu zamuczeny wſſeczky koſti me.“ Jako geſt tento pohan vežinil; cžige nuzy ſluhy ſweho, proſyl geſt za zdrawie geho. A pan yhned po- wolil geſt a rzka: „Ja przigdu a vzdrawim geho.“ Neodpo- wiediel twrdie, neodkladal, ani zmeſſkal nuzy trpijczych prozby, aby w nas dokonale dovffanie ſweho milofrdenſtwie vtwrdil a aby take dal prziklad ſwym kniežijm a ſwym naſledownikom, aby vm'eli hotowi byti a ſlužebni4) tiem, ktož gich budu žadati w ſwych potrzebach, neodgijdagicze ſe. ani haniegicze, ani odkladagicze. A tež magij wſliczkni veži- niti, ktož ſe Kryſtowy ſluhy 5) nacžitagij, aby opatrzili žadoſt profyczych bližnijch, potrzebnych, dobrotiwie, hotowie, ne- 1) tý. 3) podlé. 3) Žalm 6, 3. 9) ſlužebnij. 5) llúhy.
Strana 141
Po Božim Narozenie. 141 haniegicze, nekřikagicze, neodkladagicze, ani ſe lſtiwie wy- mluwagicze. A když se pan Gežifs hotowie k tomu poſtavil, aby przigda vzdrawil ſluhu 1) tomuto pohanu welike wijry, Odpo- wiediel geſt panu Gežiffowi rzka: „Pane, negſem hoden, aby wſſel pod ſtrzechu mu.“ W tiech ſlowijch vkazuge ſe pokora prawa a wiera welika na tomto panu ſwietſkem. Wiera w tom, že wyznawa welebnoſt a duoſtogenſtwij pana Gežiffe, rzka gemu „Pane“. A pokora w tom, že nehodnoſt ſwu2) ozna- muge rzka: „Negſem hoden, aby wſſel pod mu ſtrzechu,“ Znage ſe byti pohanem, a že [45a] w domu geho nicz bozſkeho a nicz pocztiweho nenie. Takowe poznanie prziwodij lidi ku prawe pokorze, že, poznagicze ſwu nehodnoſt y bozſku3) welebnoſt, y oſtanu w ſwem poniženij, lucžijcze od ſebe wſſeczky po- chwaly z vprziemeho ſrdcze. Neb geſt zgewno na mnohych, kterziž takoweho poznanie neznagij a nemagij, že, acž mnoho potupneho a nehodneho o ſobie mluwij vſty, že ſe zdati bude welika pokora a ſrdcze nijzke w nich: Wſlak, že geſt to left, z toho muož znamo byti, že, když gich kto giny takež nebo menie ponijži, tehdy ſe o to tuze zaſtawij, odha- niegijcze to zlee a potupne od ſebe; a z toho ſe vkazuge, že ſkrze tu pokoru chtij ſobie oſobiti gmeno dobre v lidij y v boha. Niekterzij ſe take ponižugij a pokoru vkazugij rzkucz, že ſu nehodnij a hrzieſſnij y zmeſlkalij, aby ſe tiem zyſkali lidem, aby ſe domniewali, že gſu pokornij a dobrzij; a tak doſahnu chwaly a powyſlenij od lidij. Ginij opiet by- wagij proto poniženij, aby ſlawy doſlli. Gest pak geſſtie pokora welmi zla, w nijžto ſe niekterzij ponižugij bez mijry ſlkodnie netoliko przed lidmi, ale y przed diably, takowe poznanie o ſwych hrzieſlijch magijcz y o nehod- nosti ſwe, že w nich mijſta nemož mijti nadiege prawa; a toho dabel yhned hledij w zuffalſtwie vweſti, aby zuffage 1) ſlúhu. 2) ſwau. 3) bozſkau.
Po Božim Narozenie. 141 haniegicze, nekřikagicze, neodkladagicze, ani ſe lſtiwie wy- mluwagicze. A když se pan Gežifs hotowie k tomu poſtavil, aby przigda vzdrawil ſluhu 1) tomuto pohanu welike wijry, Odpo- wiediel geſt panu Gežiffowi rzka: „Pane, negſem hoden, aby wſſel pod ſtrzechu mu.“ W tiech ſlowijch vkazuge ſe pokora prawa a wiera welika na tomto panu ſwietſkem. Wiera w tom, že wyznawa welebnoſt a duoſtogenſtwij pana Gežiffe, rzka gemu „Pane“. A pokora w tom, že nehodnoſt ſwu2) ozna- muge rzka: „Negſem hoden, aby wſſel pod mu ſtrzechu,“ Znage ſe byti pohanem, a že [45a] w domu geho nicz bozſkeho a nicz pocztiweho nenie. Takowe poznanie prziwodij lidi ku prawe pokorze, že, poznagicze ſwu nehodnoſt y bozſku3) welebnoſt, y oſtanu w ſwem poniženij, lucžijcze od ſebe wſſeczky po- chwaly z vprziemeho ſrdcze. Neb geſt zgewno na mnohych, kterziž takoweho poznanie neznagij a nemagij, že, acž mnoho potupneho a nehodneho o ſobie mluwij vſty, že ſe zdati bude welika pokora a ſrdcze nijzke w nich: Wſlak, že geſt to left, z toho muož znamo byti, že, když gich kto giny takež nebo menie ponijži, tehdy ſe o to tuze zaſtawij, odha- niegijcze to zlee a potupne od ſebe; a z toho ſe vkazuge, že ſkrze tu pokoru chtij ſobie oſobiti gmeno dobre v lidij y v boha. Niekterzij ſe take ponižugij a pokoru vkazugij rzkucz, že ſu nehodnij a hrzieſſnij y zmeſlkalij, aby ſe tiem zyſkali lidem, aby ſe domniewali, že gſu pokornij a dobrzij; a tak doſahnu chwaly a powyſlenij od lidij. Ginij opiet by- wagij proto poniženij, aby ſlawy doſlli. Gest pak geſſtie pokora welmi zla, w nijžto ſe niekterzij ponižugij bez mijry ſlkodnie netoliko przed lidmi, ale y przed diably, takowe poznanie o ſwych hrzieſlijch magijcz y o nehod- nosti ſwe, že w nich mijſta nemož mijti nadiege prawa; a toho dabel yhned hledij w zuffalſtwie vweſti, aby zuffage 1) ſlúhu. 2) ſwau. 3) bozſkau.
Strana 142
142 Cžtwrta Nediele yako gidaſs obieſyl ſe nebo vtopil, nebo zabil, yakož geſt to ſhledano na ňekterych. Ale pokory prawe prziklad mame na tomto pohanu we cžtenie, že geft w prawdie rzekl: „Negſem hoden przitomnoſti pana Gežiſſe w dov ſwem,“ Acž geſt wſlak rozumnie miloſti žadal. Težt y nam prziležij k te pokorze, kteraž beze líti geſt, rzieczy, že negſme hodni chwaly, ani tiech wieczij, ktere na hodne ſluſlegij; A potah-li by gich kto od nas, abychom bez hniewu, bez pomſty ſwolili tomu, že negſme hodni; Pakli by nas zlymi wiecmi ohyzdili, abychom z ſrdcze wyznali. že ſme toho hodni pro naſſi 1) nehodnoſt y mnohem 2) wiecze; A tiem protiwnikom abychom zleho za zlee necžinili, ani k nim 3) miloſti ztratili; a tak bychom ſrownali ſrdcze s vſty, rziekagicze „negſme hodni". Mame pak z takowe vprzime po- kory a z potrzeby ſwe žadati a hledati miloſti boži, neb wieru a dary geho oprawuge ſe nehodnoſt naſſe a cžinij z nas nehodnych hodne. Nebo proto Kryftus z naywietcžij milosti od otcze poſlan geft nam, aby nas oprawil a hodny y vežaſtny ſebe vežinil a oſprawedlnil nas w krwi ſwe. Dale die Centuryo: "Ale gedine rezy flowem, a vzdrawen bude ſluha 4) muoy. Wſſak y ia cžlowiek ſem pod moczij po- ſtaweny, mage pod ſebu Rytierze. A diem tomuto: gdil a gde ; a ginemu: przid! a przigde, a ſluze5) ſwemu: vežiň to! a vežinij." W tiech flowijch Centuryo wyznawa mocz weliku flowa Kry- ftowa, že, czož chcze, muož vežiniti y nemoczy každe przi- kazati, netoliko ſtoge blijzko, ale daleko ſa od nieho. „Nebot ia wieřim, že ty, pane, maſs tak moczna ſlowa, že gich 6) muſy poſluchati každa nemocz. Aniž gim mož przekažeti ktera dalekoſt, nebo gſy przitomen každemu mijſtu w nebi y na zemi; wſſeczkot muſy byti k [45b] twemu flowu. Protož gedine rczy flowem, yhned prziſpiege zdrawij y žiwot." A czož geft tuto powied’el tento ſwietiky cžlowiek o moczy flowa kry- 1) naſlý. 2) mnohém. 3) nijm. 1) ſlúha. 5) ſlúze. °) gljch.
142 Cžtwrta Nediele yako gidaſs obieſyl ſe nebo vtopil, nebo zabil, yakož geſt to ſhledano na ňekterych. Ale pokory prawe prziklad mame na tomto pohanu we cžtenie, že geft w prawdie rzekl: „Negſem hoden przitomnoſti pana Gežiſſe w dov ſwem,“ Acž geſt wſlak rozumnie miloſti žadal. Težt y nam prziležij k te pokorze, kteraž beze líti geſt, rzieczy, že negſme hodni chwaly, ani tiech wieczij, ktere na hodne ſluſlegij; A potah-li by gich kto od nas, abychom bez hniewu, bez pomſty ſwolili tomu, že negſme hodni; Pakli by nas zlymi wiecmi ohyzdili, abychom z ſrdcze wyznali. že ſme toho hodni pro naſſi 1) nehodnoſt y mnohem 2) wiecze; A tiem protiwnikom abychom zleho za zlee necžinili, ani k nim 3) miloſti ztratili; a tak bychom ſrownali ſrdcze s vſty, rziekagicze „negſme hodni". Mame pak z takowe vprzime po- kory a z potrzeby ſwe žadati a hledati miloſti boži, neb wieru a dary geho oprawuge ſe nehodnoſt naſſe a cžinij z nas nehodnych hodne. Nebo proto Kryftus z naywietcžij milosti od otcze poſlan geft nam, aby nas oprawil a hodny y vežaſtny ſebe vežinil a oſprawedlnil nas w krwi ſwe. Dale die Centuryo: "Ale gedine rezy flowem, a vzdrawen bude ſluha 4) muoy. Wſſak y ia cžlowiek ſem pod moczij po- ſtaweny, mage pod ſebu Rytierze. A diem tomuto: gdil a gde ; a ginemu: przid! a przigde, a ſluze5) ſwemu: vežiň to! a vežinij." W tiech flowijch Centuryo wyznawa mocz weliku flowa Kry- ftowa, že, czož chcze, muož vežiniti y nemoczy každe przi- kazati, netoliko ſtoge blijzko, ale daleko ſa od nieho. „Nebot ia wieřim, že ty, pane, maſs tak moczna ſlowa, že gich 6) muſy poſluchati každa nemocz. Aniž gim mož przekažeti ktera dalekoſt, nebo gſy przitomen každemu mijſtu w nebi y na zemi; wſſeczkot muſy byti k [45b] twemu flowu. Protož gedine rczy flowem, yhned prziſpiege zdrawij y žiwot." A czož geft tuto powied’el tento ſwietiky cžlowiek o moczy flowa kry- 1) naſlý. 2) mnohém. 3) nijm. 1) ſlúha. 5) ſlúze. °) gljch.
Strana 143
Po Božim Narozenie. 143 ſtowa, toho potwrzuge ſam ſebu rzka: „Wſlak y ya cžlowiek ſem pod moczij Cieſarze Rzimſkeho vſtaweny, poſluchage przi- kazanij geho, a mam ſluhy pod ſebu a rozkazugi gim, a oni poſluchagij mne,“ Jakoby rzekl: „Poniewadž ya, gſa cžlowiek hrzieffny a neſtatecžny, mohu przikazovati ſluham 1) ſwym po ſwe wuoli, czož chczy, Owſfem ty, pane wſſech moczij, geſsto tobie wſleczko ſlužij a cžinij twe przikazani. Protož gedine rczy flowem, a yhned nebude nemocz na ſluze2) mem.“ Protož wiera rozumna, kteraž k bohu prziſluſlij, vkazuge ſe na tomto cžlowieku. Kteraž by prawie miela byti na tom lidu, kteryž pod gmenem 3) wiery ſtogij v welike ſlepotie; kteražto ſlepota w tom geſt zgewna, že o panu bohu zle a bludnie ſmyſle, yako by tieleſny byl, že by otecz gine tielo byl, ſyn gine, a duch ſwaty tielo holubicze mage. Protož bohu y ſwatym obrazy dielagij a modle ſe przed nimi, tepucze ſe w prſy, iako pohane przed modlami, nebo wieru bludnu o bohu magij. Tež o geho mocy nicz temierz newierzij, neb gij ku pomoczy ſwe nehledagij, ale modle ſe ſwatym w nemocech a w ginych potrzebach a hledagij cžaruow, kuzel a hadacžuow. Takowij nerzku: „Gedine rezy ſlowem, a nemoczy naſſe zdrawy4) budu.“ Tež take mniegij, že by byl buoh ſlepy, neb, kdež oko lidſke newidij, wſſeczko zlee tu cžinij, ani ſwiedomie przi tom, ani hanby magij, — Jakoby nebylo oka geho, kterež we tmach y w ſrdczych wſleczko widij a pomítij zleho. Protož ani roz- umneho wieřenie, ani cztnoſtneho obczowanie, ani ktereho k bohu poſluſfenſtwie ten lid w dobrotie zhynuty") nema. Potom die cžtenie: „To když vſlyſfel pan Gežiſs, diwil ſe gest a gduczym po ſobie rzekl geſt: Wiernie, prawim wam, nenalezl ſem takowe wiery w lidu Izrahelſkem.“ Toho diwenie pana Gežiſle nemame tak brati, by on ſe tak diwil cžemu, yako my ſe diwime niecžemu nowemu, cžehož ſme ne- 1) ſluhám. 2) ſlúze. 3) gménem. 3) zdrawý. 5) zhynuti. Dlužno asi čísti: poslušenstvie v dobrotě ten lid zhynutý nemá.
Po Božim Narozenie. 143 ſtowa, toho potwrzuge ſam ſebu rzka: „Wſlak y ya cžlowiek ſem pod moczij Cieſarze Rzimſkeho vſtaweny, poſluchage przi- kazanij geho, a mam ſluhy pod ſebu a rozkazugi gim, a oni poſluchagij mne,“ Jakoby rzekl: „Poniewadž ya, gſa cžlowiek hrzieffny a neſtatecžny, mohu przikazovati ſluham 1) ſwym po ſwe wuoli, czož chczy, Owſfem ty, pane wſſech moczij, geſsto tobie wſleczko ſlužij a cžinij twe przikazani. Protož gedine rczy flowem, a yhned nebude nemocz na ſluze2) mem.“ Protož wiera rozumna, kteraž k bohu prziſluſlij, vkazuge ſe na tomto cžlowieku. Kteraž by prawie miela byti na tom lidu, kteryž pod gmenem 3) wiery ſtogij v welike ſlepotie; kteražto ſlepota w tom geſt zgewna, že o panu bohu zle a bludnie ſmyſle, yako by tieleſny byl, že by otecz gine tielo byl, ſyn gine, a duch ſwaty tielo holubicze mage. Protož bohu y ſwatym obrazy dielagij a modle ſe przed nimi, tepucze ſe w prſy, iako pohane przed modlami, nebo wieru bludnu o bohu magij. Tež o geho mocy nicz temierz newierzij, neb gij ku pomoczy ſwe nehledagij, ale modle ſe ſwatym w nemocech a w ginych potrzebach a hledagij cžaruow, kuzel a hadacžuow. Takowij nerzku: „Gedine rezy ſlowem, a nemoczy naſſe zdrawy4) budu.“ Tež take mniegij, že by byl buoh ſlepy, neb, kdež oko lidſke newidij, wſſeczko zlee tu cžinij, ani ſwiedomie przi tom, ani hanby magij, — Jakoby nebylo oka geho, kterež we tmach y w ſrdczych wſleczko widij a pomítij zleho. Protož ani roz- umneho wieřenie, ani cztnoſtneho obczowanie, ani ktereho k bohu poſluſfenſtwie ten lid w dobrotie zhynuty") nema. Potom die cžtenie: „To když vſlyſfel pan Gežiſs, diwil ſe gest a gduczym po ſobie rzekl geſt: Wiernie, prawim wam, nenalezl ſem takowe wiery w lidu Izrahelſkem.“ Toho diwenie pana Gežiſle nemame tak brati, by on ſe tak diwil cžemu, yako my ſe diwime niecžemu nowemu, cžehož ſme ne- 1) ſluhám. 2) ſlúze. 3) gménem. 3) zdrawý. 5) zhynuti. Dlužno asi čísti: poslušenstvie v dobrotě ten lid zhynutý nemá.
Strana 144
144 Cžtwrta Nediele widali ani ſlychali, —Neb pan gežifs takoweho diwenie nema, — ale diwenie geho takto mame wzyti, že ſlowy nebo poſtawu vkazal diweni yakožto wiecz ſobie milu a nam diwnu, že ten pohan tak ſlawnie o niem wieru wyznal nade wſſeczku obecz židowſku. A že geſt pan Gežiſs tu rzekl: „Nenalezl ſem takowe wiery w Izraheli.“ Tomu ma takto rozumieno 1) byti, že tak welike wiery nenalezl mezy židy, obecznym biehem mluwiecze. Ale w oſobach zwlaſſtnijch nalezl geſt. Jakožto w matcze ſwe, w Alžbietie, w Zacharyaffowi, w Symeonowi, w Apofftolech, w Martie, w Magdalenie, w Annie prorokyni y w ginych židech dobrych, geſlto gſu rzecžij geho poſluchali a wierzili w nieho. Protož ta flowa prziležij k obczy židowſke newdiecžne, že mezy nimi tak welike wiery cžlowieka ne- nalezl yako tohoto pohana. Giž pak nam k naucženi tauto chwalau wiery Centu- ryowy oznamuge czeſtu a chcze, abychom gij ſlli. Nebo wierze welike [46a] a rozumne chcze od lidij, a bez te ſe nižadny nemož libiti bohu ani ſpaſen byti. Protož wiera rozumna geſt ſtihanie dokonalostij bozíkych podle mocy, mudroſti a dob- roty geho, aby z tee wiery rozumne mohl o niem wierziti tak, yakož ſy 2) zgewňe mohl znati, czo geho mocz geſt, czo mudroſt a czo dobrota, kterež nam dawno ſlawnie w ſwych welikych ſkutczych vkazuge, A take, aby z poznani tee wijry wiediel, ktere wiecy gſu bohu libe a ktere nelibe, A w te rozumnoſti aby zuoſtal, nehybage ſe po nižadnem bludu ani zamyſlu lidſkem. A ktož ſe w tiech wieczech pewniegij a rozumniegij vſtawij, ten wietcžij wiery geſt. Take welika wiera geſt a muož byti podle3) toho, že niekto z wiery žiw geſt, Jakož die pan buoh:*) „Sprawedliwy muoy z wiery žiw geſt.“ A ten z wiery žiw geſt, ktož ſwuoy žiwot frowna a vwede gey w poſluffenſtwie bohu podle rozumu wiery Kry- 1) rozumijno. 7) gſy. Čísti však: by. 3) podlé. 1) Abak. 2, 6; Řím. 1, 17; Gal. 3, 11; Žid. 10, 38.
144 Cžtwrta Nediele widali ani ſlychali, —Neb pan gežifs takoweho diwenie nema, — ale diwenie geho takto mame wzyti, že ſlowy nebo poſtawu vkazal diweni yakožto wiecz ſobie milu a nam diwnu, že ten pohan tak ſlawnie o niem wieru wyznal nade wſſeczku obecz židowſku. A že geſt pan Gežiſs tu rzekl: „Nenalezl ſem takowe wiery w Izraheli.“ Tomu ma takto rozumieno 1) byti, že tak welike wiery nenalezl mezy židy, obecznym biehem mluwiecze. Ale w oſobach zwlaſſtnijch nalezl geſt. Jakožto w matcze ſwe, w Alžbietie, w Zacharyaffowi, w Symeonowi, w Apofftolech, w Martie, w Magdalenie, w Annie prorokyni y w ginych židech dobrych, geſlto gſu rzecžij geho poſluchali a wierzili w nieho. Protož ta flowa prziležij k obczy židowſke newdiecžne, že mezy nimi tak welike wiery cžlowieka ne- nalezl yako tohoto pohana. Giž pak nam k naucženi tauto chwalau wiery Centu- ryowy oznamuge czeſtu a chcze, abychom gij ſlli. Nebo wierze welike [46a] a rozumne chcze od lidij, a bez te ſe nižadny nemož libiti bohu ani ſpaſen byti. Protož wiera rozumna geſt ſtihanie dokonalostij bozíkych podle mocy, mudroſti a dob- roty geho, aby z tee wiery rozumne mohl o niem wierziti tak, yakož ſy 2) zgewňe mohl znati, czo geho mocz geſt, czo mudroſt a czo dobrota, kterež nam dawno ſlawnie w ſwych welikych ſkutczych vkazuge, A take, aby z poznani tee wijry wiediel, ktere wiecy gſu bohu libe a ktere nelibe, A w te rozumnoſti aby zuoſtal, nehybage ſe po nižadnem bludu ani zamyſlu lidſkem. A ktož ſe w tiech wieczech pewniegij a rozumniegij vſtawij, ten wietcžij wiery geſt. Take welika wiera geſt a muož byti podle3) toho, že niekto z wiery žiw geſt, Jakož die pan buoh:*) „Sprawedliwy muoy z wiery žiw geſt.“ A ten z wiery žiw geſt, ktož ſwuoy žiwot frowna a vwede gey w poſluffenſtwie bohu podle rozumu wiery Kry- 1) rozumijno. 7) gſy. Čísti však: by. 3) podlé. 1) Abak. 2, 6; Řím. 1, 17; Gal. 3, 11; Žid. 10, 38.
Strana 145
Po Božim Narozenie. 145 ſtowy, pomina wſeczky zprawy a zakony lidíke. Protož muſy puſtiti wuoli tieleſnu od ſebe, chcze-li, aby wiera cztnoſtny žiwot w ňem dielala, aby ani tielo, ani ſwiet nedielalo w niem žiwota mrtwebo a hrziechy poſlkwrnieneho; nebo žiwot z wiery roſta geſt oſwieceny cztnoſtmi a geft duchowni. Take mož byti wiera welika, ktož z wiery a pro wieru tiežke wieczy trpij, tak že tee wiery tiežka a twrda pokuffenie1) nemohu zlamati, ſikody y gina bezprawie podſtupugij y žiwot k ſmrti ſpijſſe poddadij, než by wieru božij zm'enili. Než muſy k do- bytij wijry dar boži weliky byti, aby cžlowiek ſe wſlech ſtran od hrziechuow ſe zdržowal, ſauženi ſobie cžinil, cžaſto proſyl, wolal ku panu bohu s placžem, ſrdczem ſkruſfenym a pokor- nym te wiery hledal a gij w ſobie mijſto dal, a takowym lidem zaſlibil geſt pan gi dati a w frdczych gich zakon napſati. Dale ſpaſytel we cžtenie die, Zie mnozy od wychodu y od zapadu ſluncze przigdu a ſed'eti budu s Abrahamem, Izakem a Jakobem w kralowſtwie nebeſkem, a ſynowe kra- lowſtwie budu wywrženi. Tu pohanom od koncžin zemie przedpowieda ſliby ty, kterzij Abrahamowi y geho ſemeni zallibeni gfu, a domaczy židy potupuge a zamieta od toho, czož gfu nayprwe2) držeti mieli podle ſlibow božich. Protož hrozne geſt to flyfleti z vſt božich, ktož by mohl wierziti k ſobie ſlowu božiemu, geſſto geho nelze odwolati ani minuti, ale wždy ge proto na wieky neſti; A naywiecze domaczym. geſlto by mieli ſynowe božij byti, gimž buoh mnoho dobreho cžinij nad gine lidi, dawage gim poznanie a mnohe dary ſwe, kterziž magij towaryftwie3) s rzecžmi božimi a s duchownimi wieczmi, a przi tom ſebe nepoznawagij ani geho dobrodienim rozumiegij, ani gich wdiecžni gſu, yako y oni žide ſpaſytele ſweho. Protož ſtrach geſt za mnohe, by na nie tato rzecž neprziſlla: „A ſynowe kralowſtwi budu wywrženi w temnoſti zewnitrznij, tam bude placž a ſkrzipenie zubuow.“ 1) pokúſſenij. 2) nayprwee. 3) towaryſtwij.
Po Božim Narozenie. 145 ſtowy, pomina wſeczky zprawy a zakony lidíke. Protož muſy puſtiti wuoli tieleſnu od ſebe, chcze-li, aby wiera cztnoſtny žiwot w ňem dielala, aby ani tielo, ani ſwiet nedielalo w niem žiwota mrtwebo a hrziechy poſlkwrnieneho; nebo žiwot z wiery roſta geſt oſwieceny cztnoſtmi a geft duchowni. Take mož byti wiera welika, ktož z wiery a pro wieru tiežke wieczy trpij, tak že tee wiery tiežka a twrda pokuffenie1) nemohu zlamati, ſikody y gina bezprawie podſtupugij y žiwot k ſmrti ſpijſſe poddadij, než by wieru božij zm'enili. Než muſy k do- bytij wijry dar boži weliky byti, aby cžlowiek ſe wſlech ſtran od hrziechuow ſe zdržowal, ſauženi ſobie cžinil, cžaſto proſyl, wolal ku panu bohu s placžem, ſrdczem ſkruſfenym a pokor- nym te wiery hledal a gij w ſobie mijſto dal, a takowym lidem zaſlibil geſt pan gi dati a w frdczych gich zakon napſati. Dale ſpaſytel we cžtenie die, Zie mnozy od wychodu y od zapadu ſluncze przigdu a ſed'eti budu s Abrahamem, Izakem a Jakobem w kralowſtwie nebeſkem, a ſynowe kra- lowſtwie budu wywrženi. Tu pohanom od koncžin zemie przedpowieda ſliby ty, kterzij Abrahamowi y geho ſemeni zallibeni gfu, a domaczy židy potupuge a zamieta od toho, czož gfu nayprwe2) držeti mieli podle ſlibow božich. Protož hrozne geſt to flyfleti z vſt božich, ktož by mohl wierziti k ſobie ſlowu božiemu, geſſto geho nelze odwolati ani minuti, ale wždy ge proto na wieky neſti; A naywiecze domaczym. geſlto by mieli ſynowe božij byti, gimž buoh mnoho dobreho cžinij nad gine lidi, dawage gim poznanie a mnohe dary ſwe, kterziž magij towaryftwie3) s rzecžmi božimi a s duchownimi wieczmi, a przi tom ſebe nepoznawagij ani geho dobrodienim rozumiegij, ani gich wdiecžni gſu, yako y oni žide ſpaſytele ſweho. Protož ſtrach geſt za mnohe, by na nie tato rzecž neprziſlla: „A ſynowe kralowſtwi budu wywrženi w temnoſti zewnitrznij, tam bude placž a ſkrzipenie zubuow.“ 1) pokúſſenij. 2) nayprwee. 3) towaryſtwij.
Strana 146
146 Pata Nediele Y konage cžtenie, die pan Gežiſs tomu pohanu: „Gdi, a yak's vwierzil, tak ſe tobie ſtaň“; a vzdrawen geſt ſluha geho w tu ho[46b] dinu. Protož y nam, yakž wierziti budem, tak ſe ſtane. Bude-li w nas wiera welika, žiwa a vprziema, yhned zdrawie prawe duchowni w ſwiedomi, w žadoſtech y w rozumu przigde. Pakli budem mieti wieru mrtwu, prokyſalu 1) a obyklu2) podle faufeduow, tak y my prokyſalij3) a znedužiwielij") powlacžeti ſe budem ftoniecze, Ano ſwiedomie boleftne, ran 5) mnohych plne. a zewnitrz žiwot hňetliwy, prawdu neuzdraweny, wždy ſe wleka w vzkoſti ſkrze krziwoty mnohe a neumieloſti ſlepe, w nichž ſe mnozy iako we tmach ſſamagij a vražegij, ſwietla wiery žiwe a rozumu nemagicze, tak biednie ſe yako nedu- žiwij°) obraczegicze. Pata Nediele po Božiem Narozenie. Cžtenie Swateho Matuffe w VIII. Ka. AKdyž witupil pan Gežifs na lodicžku, wItupili gfu za nim y vcžedlnicy geho. A ay, baurzka welika ſtala ſe geſt na morzi, tak že lodiježka przikrywala ſe wlnami; Ale on geſt ſpal. Y prziſtupili a zbudili gey rzkucze: Pane, pomoz nam, nebot hyneme! Y die gim: Czo ſe bogite? male wijry! Tehdy wſtaw przi- ka zal wietrom a morzi; Y ſtalo ſe geſt vtiſſenie welike, tak že ſe diwili lide rzkucze: Y kteraky geſt tento, že wietrowe a morze poſluchagij geho!" Oto Cžtenie vkazuge tieleſne wſtupenie na lodicžku pana gežiſſe s vžedlniky ge°, Tieleſne take zburzenie morze 1) prokýfalú.? 1) obwyklu. 3 prokýfalij.? *) znedúživělij.? *) rán.? 3) nedúžywij.?
146 Pata Nediele Y konage cžtenie, die pan Gežiſs tomu pohanu: „Gdi, a yak's vwierzil, tak ſe tobie ſtaň“; a vzdrawen geſt ſluha geho w tu ho[46b] dinu. Protož y nam, yakž wierziti budem, tak ſe ſtane. Bude-li w nas wiera welika, žiwa a vprziema, yhned zdrawie prawe duchowni w ſwiedomi, w žadoſtech y w rozumu przigde. Pakli budem mieti wieru mrtwu, prokyſalu 1) a obyklu2) podle faufeduow, tak y my prokyſalij3) a znedužiwielij") powlacžeti ſe budem ftoniecze, Ano ſwiedomie boleftne, ran 5) mnohych plne. a zewnitrz žiwot hňetliwy, prawdu neuzdraweny, wždy ſe wleka w vzkoſti ſkrze krziwoty mnohe a neumieloſti ſlepe, w nichž ſe mnozy iako we tmach ſſamagij a vražegij, ſwietla wiery žiwe a rozumu nemagicze, tak biednie ſe yako nedu- žiwij°) obraczegicze. Pata Nediele po Božiem Narozenie. Cžtenie Swateho Matuffe w VIII. Ka. AKdyž witupil pan Gežifs na lodicžku, wItupili gfu za nim y vcžedlnicy geho. A ay, baurzka welika ſtala ſe geſt na morzi, tak že lodiježka przikrywala ſe wlnami; Ale on geſt ſpal. Y prziſtupili a zbudili gey rzkucze: Pane, pomoz nam, nebot hyneme! Y die gim: Czo ſe bogite? male wijry! Tehdy wſtaw przi- ka zal wietrom a morzi; Y ſtalo ſe geſt vtiſſenie welike, tak že ſe diwili lide rzkucze: Y kteraky geſt tento, že wietrowe a morze poſluchagij geho!" Oto Cžtenie vkazuge tieleſne wſtupenie na lodicžku pana gežiſſe s vžedlniky ge°, Tieleſne take zburzenie morze 1) prokýfalú.? 1) obwyklu. 3 prokýfalij.? *) znedúživělij.? *) rán.? 3) nedúžywij.?
Strana 147
Po Božim Narozenie. 147 a tak nebezpecženſtwie žiwotuo tieleſnych w burzi morſke, když ſe giž lodicžka przikrywala wlnami; kdež ſnažnu 1) praczy na panu Gežiflowi widijme, genž, chodie2) po ſwietie a przes wody ſe woze z kragin do kragin, kazal a vzdrawowal ne- moczne, aby od tiech, kterychž geſt tak pilnie a robotnie hledal, tiem wiecze milowan byl, a aby geho ſnaženstwie o gich dobre zbudilo gich leni myll k milowani geho a ku pilnoſti dobrych ſkutkuow,3) kterziž prziſluſſegi k geho chwale a k ſpa- ſeni duſſij gich. Take cžtenie toto vkazuge diw na panu Gežiſfowi, že morzi a wietrom przikazal, aby ſe vkrotili od ſweho nepokoge. A tiem geſt oznamil mocz ſwu, aby ti zazrakowe přidali lidem poznanie a wiery o ňem. Ale nynie lid tento nemuož ſkrze wieru kryſtowu pohnut byti k dobrotie ani ſkrze geho diwy. Nebo k zabitij duſlij lidſkych poſtawena geft wiera Kryſtowa ſkrze kniežij lotry, geſſto ſu kromie dwerzij weſlli w duom božij, Kryſta, žiwot wiecžny, w ſmrt gim obratiwſle ſkrze duch lžiwy, kladuce geho lidem w ſrdcze k gich okla- mani a k zabitij duſſij gich. Ale w tiech flowijch ežtenie, geſlto die: „Wſtupil Gežifs [47a] na lodicžku s vežedlniky ſwymi. A ay, burze welika ſtala ſe geſt na morzi,“ To wſtupenie geho tieleſne y morze zburzenie k tomu nas wede, abychom s nim take na lodicžku wſtupili, na kterež bychom ſe mohli přewezti przes morze nepokoyne tohoto ſwieta. Nebo, yakož na morzi tieleſnem nemuož ni- žadny bez lodi choditi bezpecžnie, neb by žiwot ztratil, Takež podle rozumu duchowniho, nebude-li kto na lodij ſedieti ſe panem gežiflem, zahyne w moři nebezpecžnem tohoto ſwieta. Ale tiem toliko muož cžtenie duchownimi rozumy wykladano byti, kterziž mohu duchownim wieczem rozumieti, geſſto magij duſſi žiwu a cžigij zahynutij gegij a rozumiegi plawenij nebezpecžnemu przes morze tohoto ſwieta. Protož 1) ſnážnú. 1) chodij. Mech. transkr. 3) ſkutků.
Po Božim Narozenie. 147 a tak nebezpecženſtwie žiwotuo tieleſnych w burzi morſke, když ſe giž lodicžka przikrywala wlnami; kdež ſnažnu 1) praczy na panu Gežiflowi widijme, genž, chodie2) po ſwietie a przes wody ſe woze z kragin do kragin, kazal a vzdrawowal ne- moczne, aby od tiech, kterychž geſt tak pilnie a robotnie hledal, tiem wiecze milowan byl, a aby geho ſnaženstwie o gich dobre zbudilo gich leni myll k milowani geho a ku pilnoſti dobrych ſkutkuow,3) kterziž prziſluſſegi k geho chwale a k ſpa- ſeni duſſij gich. Take cžtenie toto vkazuge diw na panu Gežiſfowi, že morzi a wietrom przikazal, aby ſe vkrotili od ſweho nepokoge. A tiem geſt oznamil mocz ſwu, aby ti zazrakowe přidali lidem poznanie a wiery o ňem. Ale nynie lid tento nemuož ſkrze wieru kryſtowu pohnut byti k dobrotie ani ſkrze geho diwy. Nebo k zabitij duſlij lidſkych poſtawena geft wiera Kryſtowa ſkrze kniežij lotry, geſſto ſu kromie dwerzij weſlli w duom božij, Kryſta, žiwot wiecžny, w ſmrt gim obratiwſle ſkrze duch lžiwy, kladuce geho lidem w ſrdcze k gich okla- mani a k zabitij duſſij gich. Ale w tiech flowijch ežtenie, geſlto die: „Wſtupil Gežifs [47a] na lodicžku s vežedlniky ſwymi. A ay, burze welika ſtala ſe geſt na morzi,“ To wſtupenie geho tieleſne y morze zburzenie k tomu nas wede, abychom s nim take na lodicžku wſtupili, na kterež bychom ſe mohli přewezti przes morze nepokoyne tohoto ſwieta. Nebo, yakož na morzi tieleſnem nemuož ni- žadny bez lodi choditi bezpecžnie, neb by žiwot ztratil, Takež podle rozumu duchowniho, nebude-li kto na lodij ſedieti ſe panem gežiflem, zahyne w moři nebezpecžnem tohoto ſwieta. Ale tiem toliko muož cžtenie duchownimi rozumy wykladano byti, kterziž mohu duchownim wieczem rozumieti, geſſto magij duſſi žiwu a cžigij zahynutij gegij a rozumiegi plawenij nebezpecžnemu przes morze tohoto ſwieta. Protož 1) ſnážnú. 1) chodij. Mech. transkr. 3) ſkutků.
Strana 148
148 Pata Nediele ti geſſtie hledagij lodij czele a pewne, aby neztonuli w ne- prawoftech tohoto ſwieta a neztratili žiwota praweho a wiecžneho. A že geſt wſtupil pan Gežifs na lodicžku malu a vzku, geſito gich na ni nemuož mnoho wſyeſti, gedine vežedlniczy geho chudij, opuſtiwſle ſwiet. Protož bohatij, geſſto gſu roz- ſſirzili czeſty ſwe na ſwietie, ti newſedu na tu vzku lodicžku. Ale že rozlicžnie wykladagij tu lodicžku vzku. Niekterzij krziž vzky Kryſtuow, nekterzij žiwot grho ſuženy, a niekterzij pokanie neb prawdu geho. Protož tuto zda mne ſe o prawdie rzecž mieti; neb, ktož by ſe prawie vſtanowiti mohl na czeſtach prawdy Kryſtowy, mohl by ty wſleczky wieczy na ſobie mieti. Křiž Kryſtuo ma, ktož ſwuoy neſe, gda po kryſtowi, iakož on welij, a tu y geho žiwot vzky na ſobie cžige y pokanij cžini, nebo tomu wſſemu prawda geho vežij. Ale prawdu ſe wezti a zm'erziti vzket geſt. Gedno proto, že krziwda, wſludy wuokol prziftogeczy, tahne cžlowieka od prawdy. Protož, chcze-li kto w prawdie zuoſtati, muſy nayprwe wuoli ſwe křiwe naſyle vežiniti, przemahage liboſt hrziechu domaczyho, genž ſe rodij z wuole tieleſne. Pakli pokuſſenie hrziechu przigde na nas z neprzizni a krziwdy od ginych lidij, tut bude trpieliwoſti potřebij, neb pro každu takowu netrpieli- woſt prawdu ztratime. Take bywa cžlowieku vzko pro ne- znamoft prawdy; protož, bude-li kto chtieti prawdu držeti w duchownich wieczech a bozíkych, muſy gi s praczij zwie- dieti, gij hledati, vežiti ſe, ptati ſe, tazati ſe, aby prawy rozum w ſlowijch božijch mohl mijti, w nichžto wſſeczka 1) prawda ſtogij. Take ku poznani prawdy božij naſlemu rozumu malemu a zatmielemu przekaži welika mylnoſt2) a pokrytſtwie w duchowenſtwij, kterež ſebu prawdu zaſtiera. Nebo wſſeczkno to duchowenstwij obraczeno geft w lež od lidij duchownijch pokrytych, kterzižto, odſtupiwſle od boha a zakon geho opu- 1) wſleckna. 2) mýlnoſt.?
148 Pata Nediele ti geſſtie hledagij lodij czele a pewne, aby neztonuli w ne- prawoftech tohoto ſwieta a neztratili žiwota praweho a wiecžneho. A že geſt wſtupil pan Gežifs na lodicžku malu a vzku, geſito gich na ni nemuož mnoho wſyeſti, gedine vežedlniczy geho chudij, opuſtiwſle ſwiet. Protož bohatij, geſſto gſu roz- ſſirzili czeſty ſwe na ſwietie, ti newſedu na tu vzku lodicžku. Ale že rozlicžnie wykladagij tu lodicžku vzku. Niekterzij krziž vzky Kryſtuow, nekterzij žiwot grho ſuženy, a niekterzij pokanie neb prawdu geho. Protož tuto zda mne ſe o prawdie rzecž mieti; neb, ktož by ſe prawie vſtanowiti mohl na czeſtach prawdy Kryſtowy, mohl by ty wſleczky wieczy na ſobie mieti. Křiž Kryſtuo ma, ktož ſwuoy neſe, gda po kryſtowi, iakož on welij, a tu y geho žiwot vzky na ſobie cžige y pokanij cžini, nebo tomu wſſemu prawda geho vežij. Ale prawdu ſe wezti a zm'erziti vzket geſt. Gedno proto, že krziwda, wſludy wuokol prziftogeczy, tahne cžlowieka od prawdy. Protož, chcze-li kto w prawdie zuoſtati, muſy nayprwe wuoli ſwe křiwe naſyle vežiniti, przemahage liboſt hrziechu domaczyho, genž ſe rodij z wuole tieleſne. Pakli pokuſſenie hrziechu przigde na nas z neprzizni a krziwdy od ginych lidij, tut bude trpieliwoſti potřebij, neb pro každu takowu netrpieli- woſt prawdu ztratime. Take bywa cžlowieku vzko pro ne- znamoft prawdy; protož, bude-li kto chtieti prawdu držeti w duchownich wieczech a bozíkych, muſy gi s praczij zwie- dieti, gij hledati, vežiti ſe, ptati ſe, tazati ſe, aby prawy rozum w ſlowijch božijch mohl mijti, w nichžto wſſeczka 1) prawda ſtogij. Take ku poznani prawdy božij naſlemu rozumu malemu a zatmielemu przekaži welika mylnoſt2) a pokrytſtwie w duchowenſtwij, kterež ſebu prawdu zaſtiera. Nebo wſſeczkno to duchowenstwij obraczeno geft w lež od lidij duchownijch pokrytych, kterzižto, odſtupiwſle od boha a zakon geho opu- 1) wſleckna. 2) mýlnoſt.?
Strana 149
Po Božim Narozenie. 149 ſtiwſle, vwedli ſu ſwe zakony rozmnožene a ozdobene zewnitrz k oku lidem, Služby a rzady koſtelnij mnohe a nazwali gſu ty wieczy chwalu božij, rzadem božim a poklonu božij a pozdwihli gſu gich s weliku flawu 1) až do nebe na odiwu lidu llepemu, kteryž giſtie mnij, že nenie gine czeſty k ſluženi bohu, gedno ti zakonowe a rzadowe wymyſllenij dawno od [47b] prelatuow pokrytych. Protož, yako oblak ſluncze, tak ta mylnoſt 2) Ižmi ſkowana zaſtijra prawdu kryſtowu, že gij pro ni 3) lide neſnadno poznagij, lecž to z daru božiho bude komu dano. Take ku poznani prawdy przileži minuti wſfecky lidi w tiech wieczech, w nichž bezpecžňe ſtogij ſe ctij tohoto ſwieta, ne- hledagicze przi tom prawdy. Protož, ktož ſe na prawdu pta, ma wiedieti, že každy ſtaw, obchod, rzemeſlo, vrzad, obycžey, trh muſy prawdu zakona božiho zprawen byti. Protož tent vežedlnik ſe panem gežiſfem w lodicžku wſeda, ktož, ſe wſlech ſtran a we wſſech wieczech prawdu poznage, držij gi“) ſkutecžnie; a tent lodij czelu 5) ma, aby neprawoſt yako woda morſka nemohla nižadnym mijſtem k niemu prziſtupiti. Ale že tu dale die cžtenie: „Když wſtupil Gežiſs na lodicžku s vežedlniky ſwymi, tehdy ſe ſtalo hnutij welike na morzi, tak že ſe lodiježka przikrywala wlnami.“ Tu vkazuge cžtenie, že wſtupenie na lodiježku pana gežifle s vežedlniky bylo geſt przicžina zburzenie morze tieleſneho, aby ſkrze to znamo bylo, že wſſeczek ſwiet y diablowe rozhniewali gſu ſe yako morze vkrutne a horzke proto, že pan gežifs chudy s vežedlniky ſwymi wezl ſe geſt na lodijcžcze, prawdu ohlaſſuge a welebie gi. A to ſe wſſe chyli na pohanienij ſwieta a na zborzeni kralowstwie diablowa. Neb swiet wellken vstawen geſt w marnoſtech, we lži mnohe a w mylnoſtech ſkrze za- ſtaralu chytroſt diablo'. Protož y nynie pan gežiſs, weza ſe na te lodijcžcze, budet ohlaſſowati prawdu ſwu proti lži, proti mylnoſti, proti wſſelikemu ſpiknutij diabelſkemu, w niemžto 1) fláwú. 2) mýlnost.? 3) nij. 9 gij. 3) celau.
Po Božim Narozenie. 149 ſtiwſle, vwedli ſu ſwe zakony rozmnožene a ozdobene zewnitrz k oku lidem, Služby a rzady koſtelnij mnohe a nazwali gſu ty wieczy chwalu božij, rzadem božim a poklonu božij a pozdwihli gſu gich s weliku flawu 1) až do nebe na odiwu lidu llepemu, kteryž giſtie mnij, že nenie gine czeſty k ſluženi bohu, gedno ti zakonowe a rzadowe wymyſllenij dawno od [47b] prelatuow pokrytych. Protož, yako oblak ſluncze, tak ta mylnoſt 2) Ižmi ſkowana zaſtijra prawdu kryſtowu, že gij pro ni 3) lide neſnadno poznagij, lecž to z daru božiho bude komu dano. Take ku poznani prawdy przileži minuti wſfecky lidi w tiech wieczech, w nichž bezpecžňe ſtogij ſe ctij tohoto ſwieta, ne- hledagicze przi tom prawdy. Protož, ktož ſe na prawdu pta, ma wiedieti, že každy ſtaw, obchod, rzemeſlo, vrzad, obycžey, trh muſy prawdu zakona božiho zprawen byti. Protož tent vežedlnik ſe panem gežiſfem w lodicžku wſeda, ktož, ſe wſlech ſtran a we wſſech wieczech prawdu poznage, držij gi“) ſkutecžnie; a tent lodij czelu 5) ma, aby neprawoſt yako woda morſka nemohla nižadnym mijſtem k niemu prziſtupiti. Ale že tu dale die cžtenie: „Když wſtupil Gežiſs na lodicžku s vežedlniky ſwymi, tehdy ſe ſtalo hnutij welike na morzi, tak že ſe lodiježka przikrywala wlnami.“ Tu vkazuge cžtenie, že wſtupenie na lodiježku pana gežifle s vežedlniky bylo geſt przicžina zburzenie morze tieleſneho, aby ſkrze to znamo bylo, že wſſeczek ſwiet y diablowe rozhniewali gſu ſe yako morze vkrutne a horzke proto, že pan gežifs chudy s vežedlniky ſwymi wezl ſe geſt na lodijcžcze, prawdu ohlaſſuge a welebie gi. A to ſe wſſe chyli na pohanienij ſwieta a na zborzeni kralowstwie diablowa. Neb swiet wellken vstawen geſt w marnoſtech, we lži mnohe a w mylnoſtech ſkrze za- ſtaralu chytroſt diablo'. Protož y nynie pan gežiſs, weza ſe na te lodijcžcze, budet ohlaſſowati prawdu ſwu proti lži, proti mylnoſti, proti wſſelikemu ſpiknutij diabelſkemu, w niemžto 1) fláwú. 2) mýlnost.? 3) nij. 9 gij. 3) celau.
Strana 150
150 Pata Nediele geſt ſwiet vpokogil, oſlepil a wypraznil prawdu z ſrdczy lidíkych a vſtanowil y vtwrdil wſleczky po ſwe wuoli a na ſwu ſtranu, ſwietſke y duchowni; we wſlech ftawijch y vrzadech ſwazal ge yako rzetiezy, aby ſobie gednomyſlňe pomoczni byli proti prawdie gežiſſe chudeho a od nich 1) odſuzeneho, aby moczij ſwietſku y duchowni a wiſeliku mudroſtij tohoto ſwieta tiſkli ſwornie na ſproſtnoſt pana gežiſſe Ti, genž gſu ſebrani w gednom duchu diabelſkem, a zpokogili ſe w ſluženi bohu zamyſllenem, mylnem, pokrytem a kacierzíkem a we wſſelikem przeſtupeni zakona božieho, w pychach, w rozko- ffech, w cyzoložftwijch, we wſfelikych mrzkostech neſtydatych, w obžerftwijch, w opilftwijch, w lakomftwijch, w lichwach, w ffantroczych, w lupežijch, w naſylijch, w krwe prolewani y w ginych przeſtupenijch a pobiehloſtech, w nichžto ten zbor ſatanow pod wieru2) zpokogil ſe geſt, že giž ani ſwiedomie, ani hanby z tiech wieczy przewraczenych ſobie necžinij. Protož, když ten zbor tak obnažen3) bude w ſwe hanbie ſkrze prawdu pana gežiſſe, Tehdy ſe diabel proto popudij wida, že by ſe tak kralowſtwie geho zruſſilo, a geho welebnoſt na zemi by padla. Y zburzi to wſleczko mnozſtwie w diablu ſpogene a popudij gich k welikym hňewom a k hruozam, aby ſe poſtawili proti prawdie, aby gi potlacžili a vlili ſwym bez- prawim, Aby prawe bylo, czož cžtenie die: Zie ſe lo[48a]diježka przikrywaſſe wlnami. Nebo prawda Kryſtowa przielifs geft protiwna*) diablu a geho vdom, geſſto ſe lžij diablowu krmij, že, ktož ſe od nich oddielij ſkrze prawdu, yhned ſe naň oborzij a pokoge gemu nedadij, wſſeczkna pokuſſenie a bez- prawij na nieho vwale, puzenie, hanienij, poſmiewanij, wiezenij, mucženie, palenie y wſleczko,5) czož zleho mohu wymyſliti naň, to gemu vežinij. A ſam diabel chodij yako lew rzewa, hle- dage, koho by a kterak by ſežral to, czož praweho w kom nalezne, aby geho ſwu nenawiſtij zprzeſywal iako piſeniczy 1) nijch. 2) wěrú. 3) obnážen.? * protiwná. 3) wſſeczkno.
150 Pata Nediele geſt ſwiet vpokogil, oſlepil a wypraznil prawdu z ſrdczy lidíkych a vſtanowil y vtwrdil wſleczky po ſwe wuoli a na ſwu ſtranu, ſwietſke y duchowni; we wſlech ftawijch y vrzadech ſwazal ge yako rzetiezy, aby ſobie gednomyſlňe pomoczni byli proti prawdie gežiſſe chudeho a od nich 1) odſuzeneho, aby moczij ſwietſku y duchowni a wiſeliku mudroſtij tohoto ſwieta tiſkli ſwornie na ſproſtnoſt pana gežiſſe Ti, genž gſu ſebrani w gednom duchu diabelſkem, a zpokogili ſe w ſluženi bohu zamyſllenem, mylnem, pokrytem a kacierzíkem a we wſſelikem przeſtupeni zakona božieho, w pychach, w rozko- ffech, w cyzoložftwijch, we wſfelikych mrzkostech neſtydatych, w obžerftwijch, w opilftwijch, w lakomftwijch, w lichwach, w ffantroczych, w lupežijch, w naſylijch, w krwe prolewani y w ginych przeſtupenijch a pobiehloſtech, w nichžto ten zbor ſatanow pod wieru2) zpokogil ſe geſt, že giž ani ſwiedomie, ani hanby z tiech wieczy przewraczenych ſobie necžinij. Protož, když ten zbor tak obnažen3) bude w ſwe hanbie ſkrze prawdu pana gežiſſe, Tehdy ſe diabel proto popudij wida, že by ſe tak kralowſtwie geho zruſſilo, a geho welebnoſt na zemi by padla. Y zburzi to wſleczko mnozſtwie w diablu ſpogene a popudij gich k welikym hňewom a k hruozam, aby ſe poſtawili proti prawdie, aby gi potlacžili a vlili ſwym bez- prawim, Aby prawe bylo, czož cžtenie die: Zie ſe lo[48a]diježka przikrywaſſe wlnami. Nebo prawda Kryſtowa przielifs geft protiwna*) diablu a geho vdom, geſſto ſe lžij diablowu krmij, že, ktož ſe od nich oddielij ſkrze prawdu, yhned ſe naň oborzij a pokoge gemu nedadij, wſſeczkna pokuſſenie a bez- prawij na nieho vwale, puzenie, hanienij, poſmiewanij, wiezenij, mucženie, palenie y wſleczko,5) czož zleho mohu wymyſliti naň, to gemu vežinij. A ſam diabel chodij yako lew rzewa, hle- dage, koho by a kterak by ſežral to, czož praweho w kom nalezne, aby geho ſwu nenawiſtij zprzeſywal iako piſeniczy 1) nijch. 2) wěrú. 3) obnážen.? * protiwná. 3) wſſeczkno.
Strana 151
Po Božim Narozenie. 151 na rzeſſetie zamutky mnohymi horzkymi, duchem tužebnym a roztrhanym, wrtkoſtij neuſtawicžnu, nedowieru a pochybo- wanim, rozpacžij a lenoſtij k dobremu, zuffalſtwim a ginymi neſnazemi, Aby ſkrze takowe tiežkoſti, lidem nezwykle, potrzel prawdu w ſrdczych yako wlnami prudkymi. Y die dale cžtenie: „A on geſt ſpal. Y prziſtupiwſle k niemu vežedniczy,1) zbudili gſu geu2) rzkucze: Pane, ſpomoz nam, hynemet!“ Tato ſlowa potrzebij geſt nam wažiti, že geſt vſnul w naywietcžij nebezpecženſtwie, když naywiecze po- trzebij bylo bdieti. Tot geſt darmo nebylo, ale z prziecžiny vežedlnikuow, že geſt bylo wnitrz w nich ſikodne ſpanie. Protož geft vſnul pan w cžas burze, aby ge tiem probudil z bezpecženſtwie kodneho a z nedoſtatku wiery, aby gim burze wnitrznij ocži otewrzela. Protož podle takoweho roz- umu my geho cžaſto vſpijme ſwym ſpanim, acž on nikdy3) neſpij. Ale, když my ſpijme w lenoſti prokyſale a rozmarzile, w newieře, w ſikodnem vbezpecženie, w liboſti marnych wieczy a necžigem ſikody ſwe w tom, ani gij rozumijme, Protož on vſne, opuſſtiege nas w pokuſſenijch protiwnych, aby nas gimi probudil z naſſeho ſlkodneho ſna. A ſam ſe vtagij, yako by ſpal a newiediel, czo my zleeho trpijme, tak dluho, až nam pokuſſenie wnitrznij ocži otewrze, a ſamo tra- penie da rozum a prziwede nas k tomu, abychom pana vbudili, wolagicze na ney s tiemito vežedniky a rzkucze: „Pane, ſpomozyž nam, hynemet.“ Nebo pokuſſenie tiežka a naſylna gſu przicžina k zahynutij duſlij, nebo ſu ſmrt wſſem lidem, kterziž gſu ſe neprziprawili k nim4) s moczy duchownij; nebo cžlowiek tielefny a opuſitieny yako nahy przed mecžem bude zetrzijn bez nij. Yhned bazeň zabij geho, leknucz ſe protiwnych wieczy; w nepokoru, w netrpieliwoſt vpadne pro bezprawij. kteraž naň przigdu od zlych lidij, A z toho w žaloby, w rep- tanie proti bohu y proti lidem, a potom zmietenie na roz- 1) včedlnicy. 2) sic! sotva m. jen; 2. vyd. gey. 3) nikdý. 3) nijm.
Po Božim Narozenie. 151 na rzeſſetie zamutky mnohymi horzkymi, duchem tužebnym a roztrhanym, wrtkoſtij neuſtawicžnu, nedowieru a pochybo- wanim, rozpacžij a lenoſtij k dobremu, zuffalſtwim a ginymi neſnazemi, Aby ſkrze takowe tiežkoſti, lidem nezwykle, potrzel prawdu w ſrdczych yako wlnami prudkymi. Y die dale cžtenie: „A on geſt ſpal. Y prziſtupiwſle k niemu vežedniczy,1) zbudili gſu geu2) rzkucze: Pane, ſpomoz nam, hynemet!“ Tato ſlowa potrzebij geſt nam wažiti, že geſt vſnul w naywietcžij nebezpecženſtwie, když naywiecze po- trzebij bylo bdieti. Tot geſt darmo nebylo, ale z prziecžiny vežedlnikuow, že geſt bylo wnitrz w nich ſikodne ſpanie. Protož geft vſnul pan w cžas burze, aby ge tiem probudil z bezpecženſtwie kodneho a z nedoſtatku wiery, aby gim burze wnitrznij ocži otewrzela. Protož podle takoweho roz- umu my geho cžaſto vſpijme ſwym ſpanim, acž on nikdy3) neſpij. Ale, když my ſpijme w lenoſti prokyſale a rozmarzile, w newieře, w ſikodnem vbezpecženie, w liboſti marnych wieczy a necžigem ſikody ſwe w tom, ani gij rozumijme, Protož on vſne, opuſſtiege nas w pokuſſenijch protiwnych, aby nas gimi probudil z naſſeho ſlkodneho ſna. A ſam ſe vtagij, yako by ſpal a newiediel, czo my zleeho trpijme, tak dluho, až nam pokuſſenie wnitrznij ocži otewrze, a ſamo tra- penie da rozum a prziwede nas k tomu, abychom pana vbudili, wolagicze na ney s tiemito vežedniky a rzkucze: „Pane, ſpomozyž nam, hynemet.“ Nebo pokuſſenie tiežka a naſylna gſu przicžina k zahynutij duſlij, nebo ſu ſmrt wſſem lidem, kterziž gſu ſe neprziprawili k nim4) s moczy duchownij; nebo cžlowiek tielefny a opuſitieny yako nahy przed mecžem bude zetrzijn bez nij. Yhned bazeň zabij geho, leknucz ſe protiwnych wieczy; w nepokoru, w netrpieliwoſt vpadne pro bezprawij. kteraž naň przigdu od zlych lidij, A z toho w žaloby, w rep- tanie proti bohu y proti lidem, a potom zmietenie na roz- 1) včedlnicy. 2) sic! sotva m. jen; 2. vyd. gey. 3) nikdý. 3) nijm.
Strana 152
152 Pata Nediele umu y na ſwiedomi a z too w rozpacženi w dobrem a od- wraczenie konecžne; a tak zahynutij w pokuſlenijch przichazy. Take při tom znamo byti ma, že cžlowiek, odpijrage pokuſſenim ſkrze netrpieliwoſt a reptanie, nezažine gich 1) od ſebe, ani gich ſobie vmenſli, ale rozmnoži a prodli w nich ſwu netrpieliwoſtij a reptanim; hniewy mſtiwymi cžinie zlee za zle, y rozmnožij ſobie wiecze neprziznij, nepokoyow a ſikod, Jako onen lid reptawy na puſiti, gimž za den rok a za cžtyrzidczeti dnij cžtyrzidczeti let przibylo pracze [48b] y wſlech pokuſfenie, a mnozſtwie gich zemrzelo na puſſti pro reptani. Nebo reptanie neprziwodij ſmilowanie božieho, aby ſpomohl w cžaſu zamutku, ale prziwodij hňew a pomítu. Protož z tiechto rzecžij nezuoſtawa gineho tiem, kterziž ſedij ſe panem gežiſſem na lodijcžcze vproſtrzed wln morſkych, Ge- dine aby ta wlnobitij potkali witiezſtwim, trpieliwie ſnaſfe- gicze treſktanij2) od boha a pomocy k tor od nieho hledagicze, Wezmucz przieklad na tiech, geſſto ſe tieleſnie plawij na morzi, že oni mijwagij k to' mnohe pomoczy, weſla, kotwy, platno etc., aby neztonuli v welikych burzech morſkych. Kotwa geſt k tor, aby zdržala lodi na mijſtie, aby ſe prud- koftij wietruo neprzewrhla. Kotwa tehdy proti wietrom du- chownim, geſſto pochodij z nenawiſti dablowy a vduo geho, ma byti nadiege ſylna k bo' — Kteružto nadegi nazywa Apoſitol kotwu duſli bezpecžnu —, aby w burzech a nebezpecženſtwijch tohoto ſwieta plnym ſrdcem zpolehl cžlowiek na panu bohu, nadiegi ſwe pomoczy w niem polože; neb ta nadiege przidawa ſyly w pokuſfenijch, aby wiernie ſtal a nerozpacžil3) ſe, že za tu wieru a w nij praczy odplata hoyna prziprawuge ſe w nebie. Platno take pomaha lodij na morzi, neb tiſkne lodij, aby neſtala, ale ſpieſſne biežela. Na duchowni pak lodij 1 gijch. Dále již kvant rozdílů při i v zájm. jen, náš, váš ne- uvádím. 2) treſtanij. 3 nerozpáčyl.
152 Pata Nediele umu y na ſwiedomi a z too w rozpacženi w dobrem a od- wraczenie konecžne; a tak zahynutij w pokuſlenijch przichazy. Take při tom znamo byti ma, že cžlowiek, odpijrage pokuſſenim ſkrze netrpieliwoſt a reptanie, nezažine gich 1) od ſebe, ani gich ſobie vmenſli, ale rozmnoži a prodli w nich ſwu netrpieliwoſtij a reptanim; hniewy mſtiwymi cžinie zlee za zle, y rozmnožij ſobie wiecze neprziznij, nepokoyow a ſikod, Jako onen lid reptawy na puſiti, gimž za den rok a za cžtyrzidczeti dnij cžtyrzidczeti let przibylo pracze [48b] y wſlech pokuſfenie, a mnozſtwie gich zemrzelo na puſſti pro reptani. Nebo reptanie neprziwodij ſmilowanie božieho, aby ſpomohl w cžaſu zamutku, ale prziwodij hňew a pomítu. Protož z tiechto rzecžij nezuoſtawa gineho tiem, kterziž ſedij ſe panem gežiſſem na lodijcžcze vproſtrzed wln morſkych, Ge- dine aby ta wlnobitij potkali witiezſtwim, trpieliwie ſnaſfe- gicze treſktanij2) od boha a pomocy k tor od nieho hledagicze, Wezmucz przieklad na tiech, geſſto ſe tieleſnie plawij na morzi, že oni mijwagij k to' mnohe pomoczy, weſla, kotwy, platno etc., aby neztonuli v welikych burzech morſkych. Kotwa geſt k tor, aby zdržala lodi na mijſtie, aby ſe prud- koftij wietruo neprzewrhla. Kotwa tehdy proti wietrom du- chownim, geſſto pochodij z nenawiſti dablowy a vduo geho, ma byti nadiege ſylna k bo' — Kteružto nadegi nazywa Apoſitol kotwu duſli bezpecžnu —, aby w burzech a nebezpecženſtwijch tohoto ſwieta plnym ſrdcem zpolehl cžlowiek na panu bohu, nadiegi ſwe pomoczy w niem polože; neb ta nadiege przidawa ſyly w pokuſfenijch, aby wiernie ſtal a nerozpacžil3) ſe, že za tu wieru a w nij praczy odplata hoyna prziprawuge ſe w nebie. Platno take pomaha lodij na morzi, neb tiſkne lodij, aby neſtala, ale ſpieſſne biežela. Na duchowni pak lodij 1 gijch. Dále již kvant rozdílů při i v zájm. jen, náš, váš ne- uvádím. 2) treſtanij. 3 nerozpáčyl.
Strana 153
Po Božim Narozenie. 153 potrzebna geſt bazeň božij k wezenij ſpieſſne, aby gij lenoſt a rozpacž tužebna nezaſtawila, ani wietr s ceſty prawe ne- nakřiwil; neb ſe lenij w tomto prziwoze nehodij, kdež wlny na lodij bez przeſtanij tepu. Lenij by ſe zmeſſkal, yako Jonaſs na lodij ſpie, až by ſe przewrhla lodij burzij weliku; ale bazeň probudij 1) ta ſpanie zmeſſkala. Take prziwoznika s weſlem potrzebij geſt na lodij, gehožto opatrnoſtij naywiece miela by mijti lodij proſpiechu v wlnobitij morſkem. Prziwoznik by ten miel byti kniez opatrny, a weſlo geho zakon božij, w niemž geſt položena wſſelika mocz a doſtatecžnoſt k zprawowani gifte a bez- pecžne te lodij. Ale že kniežij toho weſla nemagij, nebo ſu dawno odſtupili od zakona božieho. Protož ani gemu roz- um'egi, a mnozy newiedij, czo geſt zakon božij, baſnie, ſny a lži rozſywagij a topij 2) duſle lidíke w zatraczenie. Ale, ktož by zakon božij w rucze wzal, mohl by ſobie y ginym pro- ſpieſſen y pomoczen byti ku prziwozu na te lodiježcze. Take- pomocz welmi proſpieſſna k bezpecžne przewezeni geſtit modlitba podle przikazani kryſtowa, genž die3): „Bdiete a modlte ſe, abyſſte neweſli w pokuſſenie." Kteražto wlnobitij pokuſſeni wždy cžigicze a trpijcze, potrzebij ſe geſt wždy modliti, aby nam ſpomohl w tiech nauzech a baurziech we- likych. Paklit ſpij, vtagiw ſe a yako newieda o naſſem ne- pokoji, ale budime geho naſſim pilnym wolanim k niemu za pomocz, a nemožt tak twrdie vſnuti, byt geho ſnažna modlitba naſyle trpijczych, z wijry pochazegicz, neubudila. Potom die cžtenie: „Y wecze gim pan: Czo bazniwi gite? male wiery!“ Tuto pan gežiſs potreſktal 4) vežednikuo ſwych pro bazeň a pro malu wieru a tak pro nedoſtatek, ale miloſtiwie[49a]. A tu by nam mohlo byti naucženi w tom, abychom miloſtiwie treſtali bližnij ſwe; a ma byti treſktanie pro zle, a kdež nenie zleho, tu přeſtupeni nenie; protož . ... 1) probúdij.? 2) túpij.? 3) Mat. 26, 41. 9 potreſtal.
Po Božim Narozenie. 153 potrzebna geſt bazeň božij k wezenij ſpieſſne, aby gij lenoſt a rozpacž tužebna nezaſtawila, ani wietr s ceſty prawe ne- nakřiwil; neb ſe lenij w tomto prziwoze nehodij, kdež wlny na lodij bez przeſtanij tepu. Lenij by ſe zmeſſkal, yako Jonaſs na lodij ſpie, až by ſe przewrhla lodij burzij weliku; ale bazeň probudij 1) ta ſpanie zmeſſkala. Take prziwoznika s weſlem potrzebij geſt na lodij, gehožto opatrnoſtij naywiece miela by mijti lodij proſpiechu v wlnobitij morſkem. Prziwoznik by ten miel byti kniez opatrny, a weſlo geho zakon božij, w niemž geſt položena wſſelika mocz a doſtatecžnoſt k zprawowani gifte a bez- pecžne te lodij. Ale že kniežij toho weſla nemagij, nebo ſu dawno odſtupili od zakona božieho. Protož ani gemu roz- um'egi, a mnozy newiedij, czo geſt zakon božij, baſnie, ſny a lži rozſywagij a topij 2) duſle lidíke w zatraczenie. Ale, ktož by zakon božij w rucze wzal, mohl by ſobie y ginym pro- ſpieſſen y pomoczen byti ku prziwozu na te lodiježcze. Take- pomocz welmi proſpieſſna k bezpecžne przewezeni geſtit modlitba podle przikazani kryſtowa, genž die3): „Bdiete a modlte ſe, abyſſte neweſli w pokuſſenie." Kteražto wlnobitij pokuſſeni wždy cžigicze a trpijcze, potrzebij ſe geſt wždy modliti, aby nam ſpomohl w tiech nauzech a baurziech we- likych. Paklit ſpij, vtagiw ſe a yako newieda o naſſem ne- pokoji, ale budime geho naſſim pilnym wolanim k niemu za pomocz, a nemožt tak twrdie vſnuti, byt geho ſnažna modlitba naſyle trpijczych, z wijry pochazegicz, neubudila. Potom die cžtenie: „Y wecze gim pan: Czo bazniwi gite? male wiery!“ Tuto pan gežiſs potreſktal 4) vežednikuo ſwych pro bazeň a pro malu wieru a tak pro nedoſtatek, ale miloſtiwie[49a]. A tu by nam mohlo byti naucženi w tom, abychom miloſtiwie treſtali bližnij ſwe; a ma byti treſktanie pro zle, a kdež nenie zleho, tu přeſtupeni nenie; protož . ... 1) probúdij.? 2) túpij.? 3) Mat. 26, 41. 9 potreſtal.
Strana 154
154 Pata Nediele z hniewu a z nenawiſti a z pychy nema trefktati nižadny newinneho. Wſlak, když ſu przicžiny na lidech, weducze ge w hrziechy, m'eli by w tom napomenuti byti, aby za przicži- nami w hrziechy neweſlli. A že tuto ſpaſytel gmenuge maloſt wiery a bazeň, a ta ſe rodij z maloſti wijry. Nebo, když by kto m'el wieru weliku neb dokonalu, ten by ſe bati ſlkodliwie nemohl. Ale tuto o vežedlniczijch kryftowych neſnadno mož powiedijno byti o welike wierze gich. Nebo, acž ſu to' vplnie wierzili, že geſt on prawym bohem, ale že ſu to opuſtili, obtieženi 1) fuce ſtrachem w cžas burze welike, když ſe lodicžka wlnami przikrywala, že ſu wyraženi byli z ſebe ſtrachem, aby na to nepamatowali s weliku wieru, že ten s nimi tu geſt, geſlto vtonuti nemuož a geſſto moc ma nad wietry y nade wſlim ſtworzenim. Protož, acž geſt podle cžlowiecžen- ſtwie mohl ſpati, ale podle bozſtwij nikdy neſpij, aniž mož milugicych ſe opuſtiti ten, o ňemž prorok die w žalmu2): „Nezdřijmet ſe ani vſne, kteryž oſtrzieha Izrahele.“ Protož tak ſu mohli male wiery byti, fucze ſtrachem v wierze vmenſſeni.3) Nebo, yako z male wiery bazeň ſe rodij, takež bazeň naramna wieru vmenſluge a poražij w lidech, že ne- magij wažnoſti k tiem wieczem, kterež ſu z wiery drželi, a ňekdy odſtupij od nich leknucze ſe; Jako tuto vežedlniczy domniewali ſe, že ſnad s nim ztonu; tak w nich wijra zmalela ſtrachem! Protož y nynie muože tež nebo huorze byti, že z malee wiery welika bazeň a nerzadna s mnohymi hrziechy ſe wlecže w lidu necžijſlnem, geſlto pod gmenem wiery ſtogij. A netoliko ma wieru malu, ale take ſlepu, bludnu a mrtwu, geſito ani o bohu ani o geho prawdie a czeſtie czo rozumneho držij. Czož yako za wijru držij, to geſt puhy a zgewny blud, w niemž ſe diablom klaniegij. Protož, w ſlepotie ſtogicze, podle tiela ſu žiwi") vako pohane we wſſelikem przeſtupeni. Ginij ſu pak rozumňeyſſij, iako kňežij a miſtrzi, geſſto 1) obtijženij. 2) Žalm 121, 4. 3) vmenſſenij. ") žywij.
154 Pata Nediele z hniewu a z nenawiſti a z pychy nema trefktati nižadny newinneho. Wſlak, když ſu przicžiny na lidech, weducze ge w hrziechy, m'eli by w tom napomenuti byti, aby za przicži- nami w hrziechy neweſlli. A že tuto ſpaſytel gmenuge maloſt wiery a bazeň, a ta ſe rodij z maloſti wijry. Nebo, když by kto m'el wieru weliku neb dokonalu, ten by ſe bati ſlkodliwie nemohl. Ale tuto o vežedlniczijch kryftowych neſnadno mož powiedijno byti o welike wierze gich. Nebo, acž ſu to' vplnie wierzili, že geſt on prawym bohem, ale že ſu to opuſtili, obtieženi 1) fuce ſtrachem w cžas burze welike, když ſe lodicžka wlnami przikrywala, že ſu wyraženi byli z ſebe ſtrachem, aby na to nepamatowali s weliku wieru, že ten s nimi tu geſt, geſlto vtonuti nemuož a geſſto moc ma nad wietry y nade wſlim ſtworzenim. Protož, acž geſt podle cžlowiecžen- ſtwie mohl ſpati, ale podle bozſtwij nikdy neſpij, aniž mož milugicych ſe opuſtiti ten, o ňemž prorok die w žalmu2): „Nezdřijmet ſe ani vſne, kteryž oſtrzieha Izrahele.“ Protož tak ſu mohli male wiery byti, fucze ſtrachem v wierze vmenſſeni.3) Nebo, yako z male wiery bazeň ſe rodij, takež bazeň naramna wieru vmenſluge a poražij w lidech, že ne- magij wažnoſti k tiem wieczem, kterež ſu z wiery drželi, a ňekdy odſtupij od nich leknucze ſe; Jako tuto vežedlniczy domniewali ſe, že ſnad s nim ztonu; tak w nich wijra zmalela ſtrachem! Protož y nynie muože tež nebo huorze byti, že z malee wiery welika bazeň a nerzadna s mnohymi hrziechy ſe wlecže w lidu necžijſlnem, geſlto pod gmenem wiery ſtogij. A netoliko ma wieru malu, ale take ſlepu, bludnu a mrtwu, geſito ani o bohu ani o geho prawdie a czeſtie czo rozumneho držij. Czož yako za wijru držij, to geſt puhy a zgewny blud, w niemž ſe diablom klaniegij. Protož, w ſlepotie ſtogicze, podle tiela ſu žiwi") vako pohane we wſſelikem przeſtupeni. Ginij ſu pak rozumňeyſſij, iako kňežij a miſtrzi, geſſto 1) obtijženij. 2) Žalm 121, 4. 3) vmenſſenij. ") žywij.
Strana 155
Po Božim Narozenie. 155 mnohu rozumnoſt o bohu magij w ſobie, kterež ſu doſli a naucžili ſe ſkrze vmienij a knihy prwotnijch vcžiteluow. Ale y ti take nemagij žiwe wiery w ſobie o bohu; kterak koli weliku rozumnoſt a wieru magij w ſobie, wſſak w nich ne- diela milowanie božiho, ſprawedlnoſti a poſluſſenſtwie k bohu, neb ſu naduti 1) pychu weliku, lakomſtwim, ruhanim mnohym bohu, ſwody tiežkymi, oklamawagicze lid o gich ſpaſenie. A tak podle miloſti a prawdy mala geſt a mrtwa wiera w nich. A geſſtie mezy tiem geft rozlicžny lid, geſlto muože mieti wietežij nebo menſlij wieru; yakž ſu mohli ku poznani boha przigiti wiecze nebo menie, tak wierzij o niem nebo gemu. Protož wiera z fyffenie geſt a flyffenie z flow Kry- ſtowych, a z tiech flow poznanie boha. Pakli geſt male po- znanie, tehdy bude y wiera mala a z male wiery mala miloſt k ňer, z male2) wiery a miloſti mala pocztiwoſt k ňemu a wažnoſt temierz žadna k ge° vzke czeſtie a k [49b] geho przika- zanim a tak y male wierzenie k niemu, by tak twrdie mielo držano byti, že by prwe miel cžlowiek žiwot y ſtatek tieleſny ztratiti, než by przeſtupil przikazanie božij. A z te male wiery y to pochazy, že lide newierzij, by každe3) przikazanie božie pomſſtieno bylo, a že pro každeho 4) przeſtupenie miloſt božij cžlowiek ztraczuge a pekla zaſluhuge a geſt proklety przed bohem; kde geſt ta wiera nynie w lidech? Protož, yako malo wierzime o geho moczy a o geho ſwrchowane dobrotie, tak malo douffame ge° ſmilowani a pomoczy w ſwych po- trzebach a w zamutcych, a tak wždy z te male wiery welika bazeň a nerzadna wzroſte a oſtawi lidi w tom, aby ſe gedno bali za žiwot tieleſny, aby w nedoſtatky neupadl. Potom die cžtenie: „A wſtaw przikazal geſt wietrom a morzi; y ſtalo ſe geſt vtiſſeni welike.“ Nayprw vežedlnikuo*) potreſktal6) z male wiery, kterziž ſu hodnie a dlužnie mieli ) nadutij. 2) maly. 3) káždy. 9 káždeho.? 5) včedlnikuow. 5 potreſtal.
Po Božim Narozenie. 155 mnohu rozumnoſt o bohu magij w ſobie, kterež ſu doſli a naucžili ſe ſkrze vmienij a knihy prwotnijch vcžiteluow. Ale y ti take nemagij žiwe wiery w ſobie o bohu; kterak koli weliku rozumnoſt a wieru magij w ſobie, wſſak w nich ne- diela milowanie božiho, ſprawedlnoſti a poſluſſenſtwie k bohu, neb ſu naduti 1) pychu weliku, lakomſtwim, ruhanim mnohym bohu, ſwody tiežkymi, oklamawagicze lid o gich ſpaſenie. A tak podle miloſti a prawdy mala geſt a mrtwa wiera w nich. A geſſtie mezy tiem geft rozlicžny lid, geſlto muože mieti wietežij nebo menſlij wieru; yakž ſu mohli ku poznani boha przigiti wiecze nebo menie, tak wierzij o niem nebo gemu. Protož wiera z fyffenie geſt a flyffenie z flow Kry- ſtowych, a z tiech flow poznanie boha. Pakli geſt male po- znanie, tehdy bude y wiera mala a z male wiery mala miloſt k ňer, z male2) wiery a miloſti mala pocztiwoſt k ňemu a wažnoſt temierz žadna k ge° vzke czeſtie a k [49b] geho przika- zanim a tak y male wierzenie k niemu, by tak twrdie mielo držano byti, že by prwe miel cžlowiek žiwot y ſtatek tieleſny ztratiti, než by przeſtupil przikazanie božij. A z te male wiery y to pochazy, že lide newierzij, by každe3) przikazanie božie pomſſtieno bylo, a že pro každeho 4) przeſtupenie miloſt božij cžlowiek ztraczuge a pekla zaſluhuge a geſt proklety przed bohem; kde geſt ta wiera nynie w lidech? Protož, yako malo wierzime o geho moczy a o geho ſwrchowane dobrotie, tak malo douffame ge° ſmilowani a pomoczy w ſwych po- trzebach a w zamutcych, a tak wždy z te male wiery welika bazeň a nerzadna wzroſte a oſtawi lidi w tom, aby ſe gedno bali za žiwot tieleſny, aby w nedoſtatky neupadl. Potom die cžtenie: „A wſtaw przikazal geſt wietrom a morzi; y ſtalo ſe geſt vtiſſeni welike.“ Nayprw vežedlnikuo*) potreſktal6) z male wiery, kterziž ſu hodnie a dlužnie mieli ) nadutij. 2) maly. 3) káždy. 9 káždeho.? 5) včedlnikuow. 5 potreſtal.
Strana 156
156 Pata Nediele mijti weliku, ale potom ſe geſt nad nimi nerozpacžil, ale dobrze gim vežinil y s malu wieru w nuzy gich. Nebo on ſwu dobrotu powyſluge wiery w lidech; acž oni malo wierzij, ale on gim mnoho dobre° cžinij, aby tudy wietežij wieru w nich vtwrdil mnohu miloſtij ſwu, popuzege gich k welike" wierzeni a douffani w ſe. Protož tu die: „A wſtaw przikazal wietrom a morzi; y ſtalo ſe geſt vtiſſenie welike.“ Neb, když on powstane s mocy ſwu a fylu weliku, tehdy yhned budu rozptyleni wſliczki 1) neprzatele ge° 2) yako pyrz kudelny od twarzi wietru, a vežini ſluham 3) ſwym ſwobodu a tichoſt weliku; Jakož geſt ted vežedlnikom vežinil s malu wieru.") Owſlem pak, když by kto weliku wieru m'el k ňe, vežinil by ge tichoft a zpokogil by geho. Protož, ktož trpij czo a kterukoli burzi a neſnaz ma, ont geſt plne mocy a hotow geſt wſtati a przikazati wietrom prudkym5) a fylnym, aby newijli, acž gedine ſam niekto nebude ſe meſſkati, aby ge° budil, modle ſe ge w burzi wlnobitij morike°. Muožeſs dobře y nyni, mily pane, pro ſwe wolene vežiniti to a vkratiti tiech dnij, aby mohli ſpaſeni 6) byti a wyſwobozeni z ruku ffaleſſnych a ſwod- nych zprawczuo a nawraczeni k twe prawde z tak welike" roztrhanie a vmdlenie. Poſli, pane, Angely ſwe s trubu, at shromaždi wolene twe od cžtyrz wietruow nebeſkych, at tie chwali iako ſprwu! Giž ſy dawno howiel a miloſtiw byl vſtom tiem, geſlto ſe tobie poſmijwagij a ruhagij, a dobrze ſy cžinil tiem, geſſto ſu tie na zemi powrhli a žiwot twoy iako w blatie potlacžili. Nebud dele miloſtiw vſtom gich k ruhani otewrzenym! Powſtaň, pane, a rozprchnut ſe twogi neprzitele,7) zemdli gich fylu weliku, o nijž prawij, že na wieky ſtane nepohnuta; roztrhay ſwazky gich železne, w nichž nadiegi magij! Nebot tobie, mily pane, wſfeczky wieczy podobne fu ; ty možeſs to morze vkrutne zpokogiti iako gedno° cžlowieka 1) sic m. všickni; 2. vyd. wſlyckni. " gemu. 3) ſlúham. ") wijru. 5) prutkym. °) ſpaſenije. 7) nepřatele.
156 Pata Nediele mijti weliku, ale potom ſe geſt nad nimi nerozpacžil, ale dobrze gim vežinil y s malu wieru w nuzy gich. Nebo on ſwu dobrotu powyſluge wiery w lidech; acž oni malo wierzij, ale on gim mnoho dobre° cžinij, aby tudy wietežij wieru w nich vtwrdil mnohu miloſtij ſwu, popuzege gich k welike" wierzeni a douffani w ſe. Protož tu die: „A wſtaw przikazal wietrom a morzi; y ſtalo ſe geſt vtiſſenie welike.“ Neb, když on powstane s mocy ſwu a fylu weliku, tehdy yhned budu rozptyleni wſliczki 1) neprzatele ge° 2) yako pyrz kudelny od twarzi wietru, a vežini ſluham 3) ſwym ſwobodu a tichoſt weliku; Jakož geſt ted vežedlnikom vežinil s malu wieru.") Owſlem pak, když by kto weliku wieru m'el k ňe, vežinil by ge tichoft a zpokogil by geho. Protož, ktož trpij czo a kterukoli burzi a neſnaz ma, ont geſt plne mocy a hotow geſt wſtati a przikazati wietrom prudkym5) a fylnym, aby newijli, acž gedine ſam niekto nebude ſe meſſkati, aby ge° budil, modle ſe ge w burzi wlnobitij morike°. Muožeſs dobře y nyni, mily pane, pro ſwe wolene vežiniti to a vkratiti tiech dnij, aby mohli ſpaſeni 6) byti a wyſwobozeni z ruku ffaleſſnych a ſwod- nych zprawczuo a nawraczeni k twe prawde z tak welike" roztrhanie a vmdlenie. Poſli, pane, Angely ſwe s trubu, at shromaždi wolene twe od cžtyrz wietruow nebeſkych, at tie chwali iako ſprwu! Giž ſy dawno howiel a miloſtiw byl vſtom tiem, geſlto ſe tobie poſmijwagij a ruhagij, a dobrze ſy cžinil tiem, geſſto ſu tie na zemi powrhli a žiwot twoy iako w blatie potlacžili. Nebud dele miloſtiw vſtom gich k ruhani otewrzenym! Powſtaň, pane, a rozprchnut ſe twogi neprzitele,7) zemdli gich fylu weliku, o nijž prawij, že na wieky ſtane nepohnuta; roztrhay ſwazky gich železne, w nichž nadiegi magij! Nebot tobie, mily pane, wſfeczky wieczy podobne fu ; ty možeſs to morze vkrutne zpokogiti iako gedno° cžlowieka 1) sic m. všickni; 2. vyd. wſlyckni. " gemu. 3) ſlúham. ") wijru. 5) prutkym. °) ſpaſenije. 7) nepřatele.
Strana 157
Po Božim Narozenie. 157 nyni, neb když ſe tobie libiti bude. Gedine w tento cžas zachoway lid ſwuoy profty, kteryž milugeš, at by nezahynul w tiechto burzech, kterež muožeſs brzo vkrotiti, geſt-li tak libee a prawe przed tebu. Potom die cžtenie: „Tehdy lidee diwili gſu ſe rzkucze: [50a] Kteraky geſt tento, geſſto wietrowe a morze poſluchagij geho!“ To diwenie bylo geſt pro neznamoſt, kde ſe geſt ta mocz w niem wzala, že on, ſa cžlowiekem nam podobnym, cžinij ſkutky bozíke; protož ſe ptagij, kteraky geſt tento a kto by byl. A k tomut gſu ſkutkowe geho welicy byli, aby mocz geho bozſka oznamena byla ſkrze nie, aby ten w tiele poznan byl, kteryž wladne nebem y zemij a chodij na wlnach morſkych a przikazuge gim byti y nebyti. Težt y nynie muože byti, ktož rozumnie geho zwiedij, mohut w niem mocz dokonalu k ſpaſeni ſwe" poznati, acž ne ſkrze diwy, ale z ſlyſfenie ſlowa božieho; tit ſpaſenie w niem naleznu. Ale nynie mnozij ginij zklamani gfu ſkrze lžiwe diwy Antykry- ſtowy, kteryž geſt přiſſel proti Kryſtowi we wſſelikem ſwodu neprawoſti, w znamenijch a w zazraczych lžiwych, dawage miloſti krziwe, odpuſſtieni hrziechom, leta miloſtiwa, puti lžiwe, liſty na ſwobodu hrzeſſenie y gina poſwieczowanie lžiwa, geſſto gim wierzij lid od Kryſta pobiehly a klade nadiegi ſpaſenie ſweho w moczy antykryftowie a potupuge prawu mocz, ktera v Kryſtu geſt k ſpaſeni doſtatecžna 1) wſſem lidem. 1) doſtatečná.
Po Božim Narozenie. 157 nyni, neb když ſe tobie libiti bude. Gedine w tento cžas zachoway lid ſwuoy profty, kteryž milugeš, at by nezahynul w tiechto burzech, kterež muožeſs brzo vkrotiti, geſt-li tak libee a prawe przed tebu. Potom die cžtenie: „Tehdy lidee diwili gſu ſe rzkucze: [50a] Kteraky geſt tento, geſſto wietrowe a morze poſluchagij geho!“ To diwenie bylo geſt pro neznamoſt, kde ſe geſt ta mocz w niem wzala, že on, ſa cžlowiekem nam podobnym, cžinij ſkutky bozíke; protož ſe ptagij, kteraky geſt tento a kto by byl. A k tomut gſu ſkutkowe geho welicy byli, aby mocz geho bozſka oznamena byla ſkrze nie, aby ten w tiele poznan byl, kteryž wladne nebem y zemij a chodij na wlnach morſkych a przikazuge gim byti y nebyti. Težt y nynie muože byti, ktož rozumnie geho zwiedij, mohut w niem mocz dokonalu k ſpaſeni ſwe" poznati, acž ne ſkrze diwy, ale z ſlyſfenie ſlowa božieho; tit ſpaſenie w niem naleznu. Ale nynie mnozij ginij zklamani gfu ſkrze lžiwe diwy Antykry- ſtowy, kteryž geſt přiſſel proti Kryſtowi we wſſelikem ſwodu neprawoſti, w znamenijch a w zazraczych lžiwych, dawage miloſti krziwe, odpuſſtieni hrziechom, leta miloſtiwa, puti lžiwe, liſty na ſwobodu hrzeſſenie y gina poſwieczowanie lžiwa, geſſto gim wierzij lid od Kryſta pobiehly a klade nadiegi ſpaſenie ſweho w moczy antykryftowie a potupuge prawu mocz, ktera v Kryſtu geſt k ſpaſeni doſtatecžna 1) wſſem lidem. 1) doſtatečná.
Strana 158
158 Sſeſta Nediele Sſeſta Nediele po Božiem Narozenie. Cžtenie Swateho Matuſle w XI. Kapi. VTen cžas odpowiediew pan Gežiſs rzekl: Chwalim te, oteže, pane nebe y zemie, že's ſkryl tyto wiecy przed mudrymi a opa- trnymi, a zgewilfy 1) ge malicžkym. Tak, oteže. neb tak libilo ſe przed tebu. Wſſeczky wieczy dany gfu mi od otcze meho; A nižadny nezna Syna, gedine otecz; ani otcze kto zna, gedine ſyn, a komu bude chtieti ſyn zgewiti. Podte ke mnie wſficzkni, kteřiž praczugete a ob- tijženi gſte, a yat was nakrmim; Wezmietež ghome na ſe a vcžte ſe ode mne; nebt ſem ya tichy a pokorny frdczem; a naleznete od- pocžinutij dufſem waſſim. Gho mee zagiſte geſtit ſladke, a brzimie mee lehke. Vto rzecž vežinil geſt pan Gežifs w ten cžas, když ſu ſe vežedlniczy geho wratili z kazanij, A když pan Gežiſs zlorzecžil mieſtom pro newdiecžnoſt mnoheho dobrodieni geho. A že w tu chwijli vežedlniczy prziſſedíle, y prawili ſu gemu, že y diablowe ſu gim poddani we gmeno geho. A z toho zradowal ſe geſt pan Gežifs w duchu ſwatem a rzekl: „Chwalim tie, oteže, pane nebe y zemie.“ Tu geſt potrzebij nam znamenati ſlowa too chwalenie. Kto chwali: že ſyn božij wiecžny; koho chwali: že otcze ſweho, boha wiecžneho, pana nebe y zemie; z cžeho chwali a diekuge ge": z toho, že geſt ſkryl ſwe wieczy prawe a naylepſlij, duchownij a ſpaſytedl[50b]ne, yakožto poklady ſweho bohatſtwie; Od koho ſkryl: od tiech mudrych, gellto ſe mohu mnohych 1) 1522 omylem zgewisy.
158 Sſeſta Nediele Sſeſta Nediele po Božiem Narozenie. Cžtenie Swateho Matuſle w XI. Kapi. VTen cžas odpowiediew pan Gežiſs rzekl: Chwalim te, oteže, pane nebe y zemie, že's ſkryl tyto wiecy przed mudrymi a opa- trnymi, a zgewilfy 1) ge malicžkym. Tak, oteže. neb tak libilo ſe przed tebu. Wſſeczky wieczy dany gfu mi od otcze meho; A nižadny nezna Syna, gedine otecz; ani otcze kto zna, gedine ſyn, a komu bude chtieti ſyn zgewiti. Podte ke mnie wſficzkni, kteřiž praczugete a ob- tijženi gſte, a yat was nakrmim; Wezmietež ghome na ſe a vcžte ſe ode mne; nebt ſem ya tichy a pokorny frdczem; a naleznete od- pocžinutij dufſem waſſim. Gho mee zagiſte geſtit ſladke, a brzimie mee lehke. Vto rzecž vežinil geſt pan Gežifs w ten cžas, když ſu ſe vežedlniczy geho wratili z kazanij, A když pan Gežiſs zlorzecžil mieſtom pro newdiecžnoſt mnoheho dobrodieni geho. A že w tu chwijli vežedlniczy prziſſedíle, y prawili ſu gemu, že y diablowe ſu gim poddani we gmeno geho. A z toho zradowal ſe geſt pan Gežifs w duchu ſwatem a rzekl: „Chwalim tie, oteže, pane nebe y zemie.“ Tu geſt potrzebij nam znamenati ſlowa too chwalenie. Kto chwali: že ſyn božij wiecžny; koho chwali: že otcze ſweho, boha wiecžneho, pana nebe y zemie; z cžeho chwali a diekuge ge": z toho, že geſt ſkryl ſwe wieczy prawe a naylepſlij, duchownij a ſpaſytedl[50b]ne, yakožto poklady ſweho bohatſtwie; Od koho ſkryl: od tiech mudrych, gellto ſe mohu mnohych 1) 1522 omylem zgewisy.
Strana 159
Po Božim Narozenie. 159 wieczij domyſliti a dowtipiti, mnohych zkuſyti,1) ktere gſu lepſſij, a kde gich dobywati magij a kterak k nim mudrze przigijti. A to ſu mudrzij tohoto ſwieta a opatrnij, geſſto mudrze vmiegij ſhledati tento ſwiet a mudrze gey vmiegij zyſkati a wieczy naylepſlij a naypocztiwieyſlij na nem zwoliti, k nim prziſtupiti a ge ſmyſlem, ſylu, ſmienu y moczy obdržeti. Ale takowij ſu przed bohem nehodnij a gemu nemilij, Takže mudroſti wiecžne, ſynu božimu, nezdalo se nižadnym pohanienim nebo prokletijm gich potupenie wyprawiti, gedine aby boha pochwalil a gemu podiekowal, že geſt před takymi ſkryl mudroſt nebeſku a ſwe naylepſſij wieczy, geſlto ſu prawe a vwodij lidi w towaryftwij boži a w geden duch s bohem. A proto gich buoh naywiecze nenawidij, že ſkrze tu mudroſt toliko ſe vmiegij od boha wzdalowati, A wzlaſſtie2) ti naywietežij mudrczy Swieta, mijſtrzi a doktorzi,3) geſſto vmiegij ſwymi Imyſly prawdu Kryftowu a mudroſt neſmrtedlnoſti geho po- ſtawiti przed mnohym lidem iako lež blazniwu a iako blud kacierzíky, a ſwu lež wymyſſlenu yako wieru. A tot gest y dnes mudroſt Kryſtowa ſkrze gich ſmyſly yako ſmijch wſlem w vſtech; protož hodni glu wſleho tohoto pohanienij, kterež ſu na Kryſta vwedli. Protož tyto rzecži ſyna božiho mohu toliko wažny byti tiem, ktož gſu neuwazli w oſydle mudroſti tohoto ſwieta, aby ſe gij warowali, ſlyſſiecze o nij zlu powieſt, horſſij než o zlodiegi a ruffianu. A pakli by se nahodil kto, geſſto by ſe kati chtiel te mudroſti, y tomu by proſpiela rzecž ſyna božiho, Slyſſe, že ſyn božij prokletie naywyzllij položil geſt na lid pro mudroſt zemíku, y nad hrziechy tieleſne ohyzdne. Neb ta mudroſt geſt czeſta a proſpiech ke wilem hrziechom a wſech hrziechy zakrywa, aby newažili gich ani ſe za nie ſtydieli; nebo tau mudroſtij ozdobeni ſu hrziechowe naywietežij, aby ge za cztnosti, za pocztiwoſt a za rzaad mieli. Protož nad gina prokletij to geſt: „Diekugi 1) ſkuſyti. 2) zwláitě. 3) Mijſtřij a Doktořij.
Po Božim Narozenie. 159 wieczij domyſliti a dowtipiti, mnohych zkuſyti,1) ktere gſu lepſſij, a kde gich dobywati magij a kterak k nim mudrze przigijti. A to ſu mudrzij tohoto ſwieta a opatrnij, geſſto mudrze vmiegij ſhledati tento ſwiet a mudrze gey vmiegij zyſkati a wieczy naylepſlij a naypocztiwieyſlij na nem zwoliti, k nim prziſtupiti a ge ſmyſlem, ſylu, ſmienu y moczy obdržeti. Ale takowij ſu przed bohem nehodnij a gemu nemilij, Takže mudroſti wiecžne, ſynu božimu, nezdalo se nižadnym pohanienim nebo prokletijm gich potupenie wyprawiti, gedine aby boha pochwalil a gemu podiekowal, že geſt před takymi ſkryl mudroſt nebeſku a ſwe naylepſſij wieczy, geſlto ſu prawe a vwodij lidi w towaryftwij boži a w geden duch s bohem. A proto gich buoh naywiecze nenawidij, že ſkrze tu mudroſt toliko ſe vmiegij od boha wzdalowati, A wzlaſſtie2) ti naywietežij mudrczy Swieta, mijſtrzi a doktorzi,3) geſſto vmiegij ſwymi Imyſly prawdu Kryftowu a mudroſt neſmrtedlnoſti geho po- ſtawiti przed mnohym lidem iako lež blazniwu a iako blud kacierzíky, a ſwu lež wymyſſlenu yako wieru. A tot gest y dnes mudroſt Kryſtowa ſkrze gich ſmyſly yako ſmijch wſlem w vſtech; protož hodni glu wſleho tohoto pohanienij, kterež ſu na Kryſta vwedli. Protož tyto rzecži ſyna božiho mohu toliko wažny byti tiem, ktož gſu neuwazli w oſydle mudroſti tohoto ſwieta, aby ſe gij warowali, ſlyſſiecze o nij zlu powieſt, horſſij než o zlodiegi a ruffianu. A pakli by se nahodil kto, geſſto by ſe kati chtiel te mudroſti, y tomu by proſpiela rzecž ſyna božiho, Slyſſe, že ſyn božij prokletie naywyzllij položil geſt na lid pro mudroſt zemíku, y nad hrziechy tieleſne ohyzdne. Neb ta mudroſt geſt czeſta a proſpiech ke wilem hrziechom a wſech hrziechy zakrywa, aby newažili gich ani ſe za nie ſtydieli; nebo tau mudroſtij ozdobeni ſu hrziechowe naywietežij, aby ge za cztnosti, za pocztiwoſt a za rzaad mieli. Protož nad gina prokletij to geſt: „Diekugi 1) ſkuſyti. 2) zwláitě. 3) Mijſtřij a Doktořij.
Strana 160
160 Sſeſta Nediele tobie, otcže, pane, že gſy ſkryl ſwe drahe wiecy od mudrych Tak, aby gich nenalezli ani ſe o nich domyſliti mohli, ale aby, ſtogicze tak we czti zemſke mudroſti, bez ſtrachu hro- maždili na ſe ſkrze ni welike hrziechy a potom s nimi sſtu- pili nayhlube 1) do pekla.“ A že ta mudroſt zemſka naywiecze chyli lidi ku powyſſeni a k zwelebeni na ſwietie, k rozkoſſem tiela a k vpokogeni zde w cžaſnych wieczech s proſpiechem bez zamutkuow a bez przekažek; a tiech wieczij miſtrynie geſt ta mudroſt, neb ſkrze ni k tiem wieczem przichazegij lidee a rzijdi ſe w nich ſkrze ni, a naywiecze nade wíleczko žadagij powyſlenij a czti, a tot geſt pycha. Protož ze zleeho založenie hledagij gmena welike° po rodijch, po vrzadech, po vmienij pijſem, po ſlužebnoſtech w kniezſtwij, po nabo- ženſtwie zakonnim y po ſtawijch obecznych, a tomu wſſemu dala geſt jim czeſtu mudroſt2) zemſka. A z toho dale taž mudroſt, yakož žada we 51a]czti a w rozkoſfech zwelebena byti na ſwietie, Tak3) nenawidij wieczy ſobie odpornych a wždy ge od ſebe žiene a wzdaluge wſſelike pohanienij, vmenſſenie, biednoſt, ponieženij, chudobu, praczy, ſlužebnoſt, treſktanie,) aby nikdijž w nicžemž yako hubeny a zawrženy a beze czti neoſtal. Pakli by od koho pohanien a ponižen byl w ktere wieczy, o to yhned w ſwar a wywozowanie a zaſe hanienij y w bitij zagde. Ty wifeczky wieczy y k tiem podobne dela mudroſt zemſka a zaneprazdnij ſebu wſſeho cžlowieka y wſfeczky geho wieczy. Protož ſe ted te mudroſti naywietcžij potupenij od ſyna božieho wydawa, že ſe tak we wſſem boha zbawuge a nenie gemu poddana. Jakož ſwaty Pawel die5): „Mudroſt tiela ſmrt geſt a zakonu božiemu nenie poddana, aniž muož“; Neb zakon Kryftuow na pokorze, na poniženi a na trpeni hanby zaležij, a mudroſt tiela a ſwieta wſſe°) to zamijta. Take mudroſti zblizka poddana geſt opatrnoſt tiela. Ta 1) nayhlůbě. 2) maudroft. 3) v obou tiscích omylem tať. * treſtánij. 5) podle 1. Kor. 3, 19. °) wſfeczkno.
160 Sſeſta Nediele tobie, otcže, pane, že gſy ſkryl ſwe drahe wiecy od mudrych Tak, aby gich nenalezli ani ſe o nich domyſliti mohli, ale aby, ſtogicze tak we czti zemſke mudroſti, bez ſtrachu hro- maždili na ſe ſkrze ni welike hrziechy a potom s nimi sſtu- pili nayhlube 1) do pekla.“ A že ta mudroſt zemſka naywiecze chyli lidi ku powyſſeni a k zwelebeni na ſwietie, k rozkoſſem tiela a k vpokogeni zde w cžaſnych wieczech s proſpiechem bez zamutkuow a bez przekažek; a tiech wieczij miſtrynie geſt ta mudroſt, neb ſkrze ni k tiem wieczem przichazegij lidee a rzijdi ſe w nich ſkrze ni, a naywiecze nade wíleczko žadagij powyſlenij a czti, a tot geſt pycha. Protož ze zleeho založenie hledagij gmena welike° po rodijch, po vrzadech, po vmienij pijſem, po ſlužebnoſtech w kniezſtwij, po nabo- ženſtwie zakonnim y po ſtawijch obecznych, a tomu wſſemu dala geſt jim czeſtu mudroſt2) zemſka. A z toho dale taž mudroſt, yakož žada we 51a]czti a w rozkoſfech zwelebena byti na ſwietie, Tak3) nenawidij wieczy ſobie odpornych a wždy ge od ſebe žiene a wzdaluge wſſelike pohanienij, vmenſſenie, biednoſt, ponieženij, chudobu, praczy, ſlužebnoſt, treſktanie,) aby nikdijž w nicžemž yako hubeny a zawrženy a beze czti neoſtal. Pakli by od koho pohanien a ponižen byl w ktere wieczy, o to yhned w ſwar a wywozowanie a zaſe hanienij y w bitij zagde. Ty wifeczky wieczy y k tiem podobne dela mudroſt zemſka a zaneprazdnij ſebu wſſeho cžlowieka y wſfeczky geho wieczy. Protož ſe ted te mudroſti naywietcžij potupenij od ſyna božieho wydawa, že ſe tak we wſſem boha zbawuge a nenie gemu poddana. Jakož ſwaty Pawel die5): „Mudroſt tiela ſmrt geſt a zakonu božiemu nenie poddana, aniž muož“; Neb zakon Kryftuow na pokorze, na poniženi a na trpeni hanby zaležij, a mudroſt tiela a ſwieta wſſe°) to zamijta. Take mudroſti zblizka poddana geſt opatrnoſt tiela. Ta 1) nayhlůbě. 2) maudroft. 3) v obou tiscích omylem tať. * treſtánij. 5) podle 1. Kor. 3, 19. °) wſfeczkno.
Strana 161
Po Božim Narozenie. 161 ma duomylly rozſlirzene o ſhromaždienij a o zachowani tieles- nych zyſkuow, gedine myſlij o zbohaczenij na ſwietie, kterak by a w cžem geho doſahla; nebo rozkoſs tiela, ſwoboda, ſytoſt, prazdnoſt 1) a pokoy nemuož chudemu przigiti, by pak chtiel. Protož k tiem ſwobodam a rozkofſem muſy zbožij byti, a zbožij neopatrny neſnadnie dobude. Pakli kdy po rodijch przigde, to neopatrny brzo rozptyli a bude lotrem biehati. Ale opatrnij, aby proſpiech w rozkoſſech a we czti mieli, muſy k niemu mudrze a s opatrnoſtij prziſtupiti, lu- pežem, naſylim, lichwami, kupecztwim, trhy, ffantroky, roz- liežnymi obchody, ffeňky, kramarzſtwim, aby gim wždy zbožie roſtlo. A ta zyſkowanij opatrna na bližnijch s oklamanim ſu proti laſcze bratrſke, geſſto na to wſſeczko ſrdcze wyle- wagi myſlece, kteraku koli lſtij, přicžinami, ſlowy mohli by dobyti ſtatku gich na nich. A yakož gſu zle opatrnij w do- bywanij zbožij, takež gſu zle opatrnij w vtraczeni geho, Milofrdenftwie chudym a nuznym necžinicze, aby gim zbožij neubylo. A tot ſe zda gich opatrnoſt: hromažditi, chovati, nedati ſe oklamati, ale gine pod gmenem trhu klamati wſſeli- kterak; a ktož ſe ginak ma, blazen geſt a hlupecz, ten ne- umij ſweho dobrze hledati ani chowati. Protož ta opatrnoſt mocy a obrany ſwieczke požiwa, a z to° boyowe, ſwady, ſwa- rowe, ſaudowe, prziſahy, ſwiedecztwie krziwa a hanienij gdu mezy lidem. Nebo tu giž hanba poſtawena geſt, ktož by ſe faudem nebo ſwarem nepoſtawil o ſwe wieczy. Ten hubeny, vtulny a blazniwy geſt, da ſe klamati 2) o ſwe wieczy hube- nieyſlijmu, než ſam geſt. Ale ktož s hrdu ſmieloſtij a s wy- myſllenymi krziwotami moczij y ſaudy vmie ſwych wieczij braniti, ten mudry a dobry geſt. A takowa opatrnoſt zemſka geſt vako matie ginych zloſtij a geſt prziliſs protiwna za- konu božiemu, poražegiczy wſleczko dobre w lidech, pokoru, 1) praznoſt. 2) 1522 chybou tisku klamamati, 1532 z toho kla- mawati.
Po Božim Narozenie. 161 ma duomylly rozſlirzene o ſhromaždienij a o zachowani tieles- nych zyſkuow, gedine myſlij o zbohaczenij na ſwietie, kterak by a w cžem geho doſahla; nebo rozkoſs tiela, ſwoboda, ſytoſt, prazdnoſt 1) a pokoy nemuož chudemu przigiti, by pak chtiel. Protož k tiem ſwobodam a rozkofſem muſy zbožij byti, a zbožij neopatrny neſnadnie dobude. Pakli kdy po rodijch przigde, to neopatrny brzo rozptyli a bude lotrem biehati. Ale opatrnij, aby proſpiech w rozkoſſech a we czti mieli, muſy k niemu mudrze a s opatrnoſtij prziſtupiti, lu- pežem, naſylim, lichwami, kupecztwim, trhy, ffantroky, roz- liežnymi obchody, ffeňky, kramarzſtwim, aby gim wždy zbožie roſtlo. A ta zyſkowanij opatrna na bližnijch s oklamanim ſu proti laſcze bratrſke, geſſto na to wſſeczko ſrdcze wyle- wagi myſlece, kteraku koli lſtij, přicžinami, ſlowy mohli by dobyti ſtatku gich na nich. A yakož gſu zle opatrnij w do- bywanij zbožij, takež gſu zle opatrnij w vtraczeni geho, Milofrdenftwie chudym a nuznym necžinicze, aby gim zbožij neubylo. A tot ſe zda gich opatrnoſt: hromažditi, chovati, nedati ſe oklamati, ale gine pod gmenem trhu klamati wſſeli- kterak; a ktož ſe ginak ma, blazen geſt a hlupecz, ten ne- umij ſweho dobrze hledati ani chowati. Protož ta opatrnoſt mocy a obrany ſwieczke požiwa, a z to° boyowe, ſwady, ſwa- rowe, ſaudowe, prziſahy, ſwiedecztwie krziwa a hanienij gdu mezy lidem. Nebo tu giž hanba poſtawena geſt, ktož by ſe faudem nebo ſwarem nepoſtawil o ſwe wieczy. Ten hubeny, vtulny a blazniwy geſt, da ſe klamati 2) o ſwe wieczy hube- nieyſlijmu, než ſam geſt. Ale ktož s hrdu ſmieloſtij a s wy- myſllenymi krziwotami moczij y ſaudy vmie ſwych wieczij braniti, ten mudry a dobry geſt. A takowa opatrnoſt zemſka geſt vako matie ginych zloſtij a geſt prziliſs protiwna za- konu božiemu, poražegiczy wſleczko dobre w lidech, pokoru, 1) praznoſt. 2) 1522 chybou tisku klamamati, 1532 z toho kla- mawati.
Strana 162
162 Sſefta Nediele trpieliwoft, vprziemoſt, milowanij, ſlitowanie a ſprawedlnoſt. Protož ſyn božij diekuge otcy, že geſt przed takowymi ſkryl ſwe [51b] naylepſlij wieczy yako poklady drahe. Jakož to cžinij y mudrzij ſwieta y pani, — kterymž doplna newierzij, tiem poru- cžegij ty wieczy, kterež ſobie malo wažij, ale poklady drahe a tayne przatelom toliko — Takež buoh przed newiernymi, geſto ſobie wiecze wažij zemſke wieczy než boha, mudrze vmiegij ſwiet zyſkati, rozkofs tieleſnu, chwalu a pokoy, a toho wſſeho mudrze oſtrziehati, před tiemi prawych wieczij kryge. ale toliko gim zemi oſtawil, aby ſe na nij mucžili, pecžugicze o zemſkych wieczech. Druhe z toho ſyn božij diekuge otczy, že geſt ſwe drahe poklady zgewil malicžkym, yakožto přatelom zwlaſſtnim ſobie wiernym, geſſto czti a chwaly geho hledagij z tiech wieczij, kterež gim buoh zgewuge, A to tiem malicžkym, kteřiž od boha poznani gſu, že przed nim w prawdie malicžczy ſu, geſſto pokoru prawu a ſproſtnoſt1) ſrdecžnu w ſobie magij. Kterziž w ſobie nemagij wyſokych wieczij, ani gich o ſobie myſle, nechlubij ſe dobrymi wieczmi ſwymi, nepowyſlugij ſe nad gine, aniž ginych potupugij, netahnu k ſobie wyſokych wieczij, ale pohrzegi gimi a vtiekagi od nich, Malym a po- tupnym wieczem ſe poddawagij a gim powolugij. Protož ta- kowij, magicze tak poniženy duch, acž magij nadiegi k bohu žiwemu, že ge ſpaſy ſkrze ſwu dobrotu, ale wſſak ne w dob- rych ſkutczych zakladagij te nadiege, ale w miloſti božij a w ſmrti Kryſtowie. Protož ten, genž geft przed bohem w prawdie malicžky, leka ſe wſech ſkutkuow ſwych wida, že przi wſlem, czož cžini, obmeſlkaloſt vſtawicžna a mnoha mijſy ſe, newieda ſaudu božiho tayneho o tom, lijbi-li ſe gemu cžili nelibi w ſwych ſkutczych — a tiem ſe ſnižuge; gedine ſama wiera, kteraž duſli cžiſtij, a nad'ege w dobrotie božij, ta ge° držij a tieſſi, že on podle ſweho bohatſtwie a milo- 1) proſtnoſt.
162 Sſefta Nediele trpieliwoft, vprziemoſt, milowanij, ſlitowanie a ſprawedlnoſt. Protož ſyn božij diekuge otcy, že geſt przed takowymi ſkryl ſwe [51b] naylepſlij wieczy yako poklady drahe. Jakož to cžinij y mudrzij ſwieta y pani, — kterymž doplna newierzij, tiem poru- cžegij ty wieczy, kterež ſobie malo wažij, ale poklady drahe a tayne przatelom toliko — Takež buoh przed newiernymi, geſto ſobie wiecze wažij zemſke wieczy než boha, mudrze vmiegij ſwiet zyſkati, rozkofs tieleſnu, chwalu a pokoy, a toho wſſeho mudrze oſtrziehati, před tiemi prawych wieczij kryge. ale toliko gim zemi oſtawil, aby ſe na nij mucžili, pecžugicze o zemſkych wieczech. Druhe z toho ſyn božij diekuge otczy, že geſt ſwe drahe poklady zgewil malicžkym, yakožto přatelom zwlaſſtnim ſobie wiernym, geſſto czti a chwaly geho hledagij z tiech wieczij, kterež gim buoh zgewuge, A to tiem malicžkym, kteřiž od boha poznani gſu, že przed nim w prawdie malicžczy ſu, geſſto pokoru prawu a ſproſtnoſt1) ſrdecžnu w ſobie magij. Kterziž w ſobie nemagij wyſokych wieczij, ani gich o ſobie myſle, nechlubij ſe dobrymi wieczmi ſwymi, nepowyſlugij ſe nad gine, aniž ginych potupugij, netahnu k ſobie wyſokych wieczij, ale pohrzegi gimi a vtiekagi od nich, Malym a po- tupnym wieczem ſe poddawagij a gim powolugij. Protož ta- kowij, magicze tak poniženy duch, acž magij nadiegi k bohu žiwemu, že ge ſpaſy ſkrze ſwu dobrotu, ale wſſak ne w dob- rych ſkutczych zakladagij te nadiege, ale w miloſti božij a w ſmrti Kryſtowie. Protož ten, genž geft przed bohem w prawdie malicžky, leka ſe wſech ſkutkuow ſwych wida, že przi wſlem, czož cžini, obmeſlkaloſt vſtawicžna a mnoha mijſy ſe, newieda ſaudu božiho tayneho o tom, lijbi-li ſe gemu cžili nelibi w ſwych ſkutczych — a tiem ſe ſnižuge; gedine ſama wiera, kteraž duſli cžiſtij, a nad'ege w dobrotie božij, ta ge° držij a tieſſi, že on podle ſweho bohatſtwie a milo- 1) proſtnoſt.
Strana 163
Po Božim Narozenie. 163 frdenſtwie ſwych muož gey pro tu wieru a ty ſkutky male a zmeſſkale zbohatieti a przigiti. A on pan gežiſs, geſlto ſtogij przed otczem za wſleczky přeſtupniky gich a doplniuge gich zmeſſkaloſt, ten ge držij w nadiegi prawe, a tiem buoh zgewij to dobre, za kterež ted ſpaſytel diekuge otczy, — a to gine nenie, gedno oznamenie toho ſpaſytele, gehož geſt poſlal na ſwiet pro hrzieſſne z naywietežij laſky ſwe, aby ge ſpra- wedliwy 1) vežinil od hrziechuow w krwi ſwe. A w komž takowe poznanie bude, w tomt vmrze ſwiet, a kryſtus ožiwe w niem ſkrze wieru, a tak prawy vžitek ſpaſytedlny w kryſtu nalezne a ſkrze nieho ſameho boha w vžitek mieti bude. Ale to po- znanie o Kryſtowi, kterež we mnohych geſt ſwrchnie a ya- lowe, omylne geft, když wyznawagi vſty, že geſt prziffel, ale nepoznawagij vmylluow geho a moczy dokonale k ſpaſeni. Protož bywagij lftiwie bludem ſwedeni, domniewagicze ſe ſkrze nieho ſpaſeni byti, przikazani geho nepoznawſſe a zakon y ſprawedlnoſt geho potupiwſle, bez nijž nemohu geho vežaſtni byti ani ſpaſenie dogiti. Y przidawa ſpaſytel ku prwnim ſlowom rzka: „Tak, oteže, neb tak libilo ſe geſt przed tebu,“ To geſt, aby pyſſne lidi zawrhl, geſlto w ſe [52a] vffagij a ſobie ſe lijbi a ſwu mudroft obwlafitnij welebij, Ale twu mudroſt wiecžnu, w nijž geft žiwot, tupij, za blaznowſtwie magij, gij ſe poſmiewagij a pod- dani gij byti nechtij; Aby przed takymi ſkryl ſwe wiecy nay- lepſſij duchownij, nebeſke a wiecžne, a vežinil ge czyzy w dedicztwij twem a w towaryftwie wolenych twych ; A aby gich nechal w žadoſtech ſrdcze gich a w rozkoffech tohoto ſwieta, aby ſe w nich paſli a waleli, až by ſplynuli yako ne- cžiſtota do pekla Ti, kterziž gſu ſwe dobre pokladali kromie tebe w ſwych doſtatecžnoſtech a w ſwych fferedſtwijch, yako by gich ſmyfl lepflij wieczy nalezl než ty, mily oteže. Protož prawie a dobrze ſe geſt libilo przed tebu, aby take przed 1) ſprawedliwý.
Po Božim Narozenie. 163 frdenſtwie ſwych muož gey pro tu wieru a ty ſkutky male a zmeſſkale zbohatieti a przigiti. A on pan gežiſs, geſlto ſtogij przed otczem za wſleczky přeſtupniky gich a doplniuge gich zmeſſkaloſt, ten ge držij w nadiegi prawe, a tiem buoh zgewij to dobre, za kterež ted ſpaſytel diekuge otczy, — a to gine nenie, gedno oznamenie toho ſpaſytele, gehož geſt poſlal na ſwiet pro hrzieſſne z naywietežij laſky ſwe, aby ge ſpra- wedliwy 1) vežinil od hrziechuow w krwi ſwe. A w komž takowe poznanie bude, w tomt vmrze ſwiet, a kryſtus ožiwe w niem ſkrze wieru, a tak prawy vžitek ſpaſytedlny w kryſtu nalezne a ſkrze nieho ſameho boha w vžitek mieti bude. Ale to po- znanie o Kryſtowi, kterež we mnohych geſt ſwrchnie a ya- lowe, omylne geft, když wyznawagi vſty, že geſt prziffel, ale nepoznawagij vmylluow geho a moczy dokonale k ſpaſeni. Protož bywagij lftiwie bludem ſwedeni, domniewagicze ſe ſkrze nieho ſpaſeni byti, przikazani geho nepoznawſſe a zakon y ſprawedlnoſt geho potupiwſle, bez nijž nemohu geho vežaſtni byti ani ſpaſenie dogiti. Y przidawa ſpaſytel ku prwnim ſlowom rzka: „Tak, oteže, neb tak libilo ſe geſt przed tebu,“ To geſt, aby pyſſne lidi zawrhl, geſlto w ſe [52a] vffagij a ſobie ſe lijbi a ſwu mudroft obwlafitnij welebij, Ale twu mudroſt wiecžnu, w nijž geft žiwot, tupij, za blaznowſtwie magij, gij ſe poſmiewagij a pod- dani gij byti nechtij; Aby przed takymi ſkryl ſwe wiecy nay- lepſſij duchownij, nebeſke a wiecžne, a vežinil ge czyzy w dedicztwij twem a w towaryftwie wolenych twych ; A aby gich nechal w žadoſtech ſrdcze gich a w rozkoffech tohoto ſwieta, aby ſe w nich paſli a waleli, až by ſplynuli yako ne- cžiſtota do pekla Ti, kterziž gſu ſwe dobre pokladali kromie tebe w ſwych doſtatecžnoſtech a w ſwych fferedſtwijch, yako by gich ſmyfl lepflij wieczy nalezl než ty, mily oteže. Protož prawie a dobrze ſe geſt libilo przed tebu, aby take przed 1) ſprawedliwý.
Strana 164
164 Sſeſta Nediele nimi ſkryl prawe a ſobie libe wieczy a zgewil ge malicžkym a nizkym w ſwu ocžij, geſſto nemagi ſmyſla na ſwietie, ale w tobře a w twem ſmyſle wſſeczka doſtatecžnoſt a radoſt gich, a ty ſam douffanie gich gſy. Potom die pan Gežifs: „Wſleczky wieczy dany gfu mi od otcze meho.“ To geſt wſleczky wieczy, kterež otecz ma, ty geſt dal ſynu mijti, to geſt: byt potítaty ſwe, aby, yakož otecz w ſobie ma žiwot, takež geſt dal ſynu mieti žiwot w ſobie ſamem. A w tom ſe rownoſt vkazuge w bozſtwie a w oſobach ſyna s otczem, w moczy, w mudroſti, w poznani, w dobrotie, w neſmiernoſti, w wiecžnoſti. A czož ſluſlij k ſlawie a ku plnoſti bozſke mijti otczy, to ma y ſyn a obiema rowny duch ſwaty; nebo ti trzij w uoſobach gedno gſu w bozſtwie. Opiet ginak: „Dany gſu mi wſfeczky wieczy od otcze." Panu Kryſtu, ſynu božiemu, gelikož cžlowiekem geſt. dana geſt wſſelika mocz w nebi y w zemi, aby byl pan nebe y zemie, Angeluow y lidij, aby miel mocz nad každym tielem ſpaſyti nebo do pekla poſlati, aby miel mocz ſaud vežiniti o wſſech lidech y wſſech gich hrzieffiech, Aby ani Ciefarz moczny, ani papež pyſny, ani kto na ſwietie hlawaty neod- hrozyl ſe a newyſlel ſwu mudroſtij z geho ruku, ale muſyl k geho ſlowu lezti do pekla s diably w oheň wiecžny, ant s nieho giž ſeberu koruny ſlawne, poſtawcze ſtkwiele, roz- koſli geho y mnozſtwie ſluh. Takowyt ſaud ma mocz vcžiniti chudy pan Gežiſs nad pyſſnymi, geſito gſu gim zde pohrdali a geho y prawdu geho odſuzowali. Wſleczky wieczy dany gſu od otcze Kryſtowi cžlowieku, to geſt, wſſelika mocz k vežinienij ſpaſenie plneho wſſem w ňe° wierziczym Tak. aby nem'eli potrzeby hledati geho ginde w ktere wieczy nebo w kterem cžlowieku krom'e nieho. Nebo, ktož geho ginde hleda, ten geho nenalezne a panu Kryſtu krziwdu cžinij. Protož ani w papeži, ani w geho moczy, ani w geho vſtawenijch, ani w biſkupijch, ani w gich konijch ſpaſenie geſt ; Nebo ffaleſſna gich mocz, ffaleffna gich vſtaweni, ffaleſfne
164 Sſeſta Nediele nimi ſkryl prawe a ſobie libe wieczy a zgewil ge malicžkym a nizkym w ſwu ocžij, geſſto nemagi ſmyſla na ſwietie, ale w tobře a w twem ſmyſle wſſeczka doſtatecžnoſt a radoſt gich, a ty ſam douffanie gich gſy. Potom die pan Gežifs: „Wſleczky wieczy dany gfu mi od otcze meho.“ To geſt wſleczky wieczy, kterež otecz ma, ty geſt dal ſynu mijti, to geſt: byt potítaty ſwe, aby, yakož otecz w ſobie ma žiwot, takež geſt dal ſynu mieti žiwot w ſobie ſamem. A w tom ſe rownoſt vkazuge w bozſtwie a w oſobach ſyna s otczem, w moczy, w mudroſti, w poznani, w dobrotie, w neſmiernoſti, w wiecžnoſti. A czož ſluſlij k ſlawie a ku plnoſti bozſke mijti otczy, to ma y ſyn a obiema rowny duch ſwaty; nebo ti trzij w uoſobach gedno gſu w bozſtwie. Opiet ginak: „Dany gſu mi wſfeczky wieczy od otcze." Panu Kryſtu, ſynu božiemu, gelikož cžlowiekem geſt. dana geſt wſſelika mocz w nebi y w zemi, aby byl pan nebe y zemie, Angeluow y lidij, aby miel mocz nad každym tielem ſpaſyti nebo do pekla poſlati, aby miel mocz ſaud vežiniti o wſſech lidech y wſſech gich hrzieffiech, Aby ani Ciefarz moczny, ani papež pyſny, ani kto na ſwietie hlawaty neod- hrozyl ſe a newyſlel ſwu mudroſtij z geho ruku, ale muſyl k geho ſlowu lezti do pekla s diably w oheň wiecžny, ant s nieho giž ſeberu koruny ſlawne, poſtawcze ſtkwiele, roz- koſli geho y mnozſtwie ſluh. Takowyt ſaud ma mocz vcžiniti chudy pan Gežiſs nad pyſſnymi, geſito gſu gim zde pohrdali a geho y prawdu geho odſuzowali. Wſleczky wieczy dany gſu od otcze Kryſtowi cžlowieku, to geſt, wſſelika mocz k vežinienij ſpaſenie plneho wſſem w ňe° wierziczym Tak. aby nem'eli potrzeby hledati geho ginde w ktere wieczy nebo w kterem cžlowieku krom'e nieho. Nebo, ktož geho ginde hleda, ten geho nenalezne a panu Kryſtu krziwdu cžinij. Protož ani w papeži, ani w geho moczy, ani w geho vſtawenijch, ani w biſkupijch, ani w gich konijch ſpaſenie geſt ; Nebo ffaleſſna gich mocz, ffaleffna gich vſtaweni, ffaleſfne
Strana 165
Po Božim Narozenie. 165 gich mnozſtwie konij k ſpaſeni, ffaleſſne zdi wyſoke kofteluow a klafiteruow k ſpaſeni, ffaleſſna wſſech pokrytczow 1) nabo- ženſtwie k ſpaſeni. Protož gediny Kryſtus geſt prawda k ſpa- ſeni wſſem wierziczym w nieho. Potom die pan Gežiſs: „Niža [52b]dny geſt nepoznal ſyna, gedine otecz, ani kto poznal otcze, gedine ſyn,“ To geſt: tiem poznanim wlaſtnim, bozſkym, kterak ſyn otcze a otecz ſyna zna od wiecžnoſti, giny nižadny gich tak nezna. Ale ginij ňekterak zdaleka mohu trogicy ſwatu znati ſkrze wieru yako w podobenſtwie, pokudž ſyn komu racžij zgewiti; nebo ſyn ma zwlaſitnoſt s lidmi naybližílij, gſa s nimi a pro nie cžlo- wiekem. A otecz ſkrze nieho dawa lidem wileczky2) miloſti y zgewuge, czož ſe gemu komu lijbi. A poniewadž trogicze swata geden buoh geft, ftworzitel wſlech wieczij a naylepſlie dobre, Czož tehdy lepſſieho a potrzebnieyſſieho geſt lidem, gedine poznati otcze, Syna y ducha ſwateho, gednoho boha? neb tayna wiecz geft a naywiecze potrzebna, a nižadny o nij newi, gedine ten, komuž ſyn zgewi, a ſyn nižadnemu nezgewi, gedine tomu, ktož s plnu wieru přiſtupij a podda ſe gemu w poſluſſenſtwie. Potom die pan Gežiſs: „Podte ke mnie wſliczkni, kterziž vſylugete a obtijženi gſte, a ya nakrmim was.“ Ten, genž wſſeczky wieczy otcze ma a wladne gimi, wola k ſobie pra- czowite a obtijžene, chtie ge oprawiti a polehcžiti gim w gich nuzy; ale ginak3) k niemu nemohu lide przigiti než ſkrze wieru rozumnu, aby gey poznali a s nim ſe ſpogili. Ne- przigdu-li tak, take tiech wieczij, kterych podawa, mieti ne- mohu. A ne nohami tieleſnymi magij k niemu ňekam na put giti, ale wolij ſrdce ſweho k geho vmyſlom a k geho zako" prziſtupiti a tak po niem giti czeſtu vzku, krziž ſwuoy ne- fucze. A tit przigmu pomoczy a vžitky od nieho, kterež chcze dati tiem, kterziž k nie tak przigdu, yakož powiedijno geſt. 1) pokrytcuo. 3) wſſeckny. 3) ginák.
Po Božim Narozenie. 165 gich mnozſtwie konij k ſpaſeni, ffaleſſne zdi wyſoke kofteluow a klafiteruow k ſpaſeni, ffaleſſna wſſech pokrytczow 1) nabo- ženſtwie k ſpaſeni. Protož gediny Kryſtus geſt prawda k ſpa- ſeni wſſem wierziczym w nieho. Potom die pan Gežiſs: „Niža [52b]dny geſt nepoznal ſyna, gedine otecz, ani kto poznal otcze, gedine ſyn,“ To geſt: tiem poznanim wlaſtnim, bozſkym, kterak ſyn otcze a otecz ſyna zna od wiecžnoſti, giny nižadny gich tak nezna. Ale ginij ňekterak zdaleka mohu trogicy ſwatu znati ſkrze wieru yako w podobenſtwie, pokudž ſyn komu racžij zgewiti; nebo ſyn ma zwlaſitnoſt s lidmi naybližílij, gſa s nimi a pro nie cžlo- wiekem. A otecz ſkrze nieho dawa lidem wileczky2) miloſti y zgewuge, czož ſe gemu komu lijbi. A poniewadž trogicze swata geden buoh geft, ftworzitel wſlech wieczij a naylepſlie dobre, Czož tehdy lepſſieho a potrzebnieyſſieho geſt lidem, gedine poznati otcze, Syna y ducha ſwateho, gednoho boha? neb tayna wiecz geft a naywiecze potrzebna, a nižadny o nij newi, gedine ten, komuž ſyn zgewi, a ſyn nižadnemu nezgewi, gedine tomu, ktož s plnu wieru přiſtupij a podda ſe gemu w poſluſſenſtwie. Potom die pan Gežiſs: „Podte ke mnie wſliczkni, kterziž vſylugete a obtijženi gſte, a ya nakrmim was.“ Ten, genž wſſeczky wieczy otcze ma a wladne gimi, wola k ſobie pra- czowite a obtijžene, chtie ge oprawiti a polehcžiti gim w gich nuzy; ale ginak3) k niemu nemohu lide przigiti než ſkrze wieru rozumnu, aby gey poznali a s nim ſe ſpogili. Ne- przigdu-li tak, take tiech wieczij, kterych podawa, mieti ne- mohu. A ne nohami tieleſnymi magij k niemu ňekam na put giti, ale wolij ſrdce ſweho k geho vmyſlom a k geho zako" prziſtupiti a tak po niem giti czeſtu vzku, krziž ſwuoy ne- fucze. A tit przigmu pomoczy a vžitky od nieho, kterež chcze dati tiem, kterziž k nie tak przigdu, yakož powiedijno geſt. 1) pokrytcuo. 3) wſſeckny. 3) ginák.
Strana 166
166 Sſeſta Nediele A tyt wola k ſobie, kterziž po rozkazani božim vſylugi z wiery na dijlech geho yakožto geho ſluhy.1) Ginij ſu, geſlto zla dijla dielagij podle žadoſtij ſwych z przikazani diabelſkeho. Geſtliže pan wola k ſobie takowe zle dielniky, chtie gim polehcžiti břemen a krmiti ge, Tehdy ge ku pokani nayprwe*) wola podle řecži božij:3) „Opuſt ne- miloſtiwy czeſtu ſwu, a muž") neprawy myſlleni ſwa a nawrat ſe k hoſpodinu; a ſmiluget ſe nad nim." A že na czeſtach ne- prawoſti geſt vſyle a obtieženij, tot nemiloſtiwij cžaſem ſwym wyznawagij rzkucze: „Vſtawali gſme na czeſtie neprawoſti a zatraczenie, chodili ſme po neſnadnych ceſtach a czeſty božij ſme newiedieli.“ Protož miloſrdny ſpaſytel, mage litoft nad hrzieſſnymi w te gich przezlee praczy, die gim: „Poďte ke mnie wſliczkni, geſſto tak zle a daremnie vſylugete a obtijženi gſte nad mocz zloſtij waſlij, a nakrmim was chlebem žiwota.“ Wllak tyto przevtieſlene a ſpaſytedlne wiecy proto malo wažny5) gſu hrzieſſnym, že ge ted ſpaſytel tak miloſtiwie k ſobie wola, chtie gim dobrze vežiniti a z biedy welike go- wyſwoboditi, nebo, we tmach bludijcze, nemohu ſebe znati. Jakož die pijſmo,") Zie czeſta nemiloſtiwych tmawa geſt, že nezwiedij, ažt kleſnu, aniž mohu znamenati ſweho vſyle a obtijženie w hrzieſſiech. Czo geho magij lakomij, lowiecze penijze, ano gim cžaſto ſpati a temieř nikdy7) žadneho pokoge neda! Tež [53a] pyſſnij czo pracze magij s pychu, nemohucze gij nikdy 7) whod byti ani gij naſytiti barwami, krogi lepymi a dwornymi, ani ſtoly na zchlubu prziprawenymi! Takež ſmil- niczy, ožralczy, koſtkarzi, czo ti noczij dobrych neſpij a žiwot ſobie kazy pro ſwe lotrowſtwie! Tež zlodiegij, lupež- niczy, wražedlniczy, hniewiwij, geſlto ſe w ſwadach mordugij a lupij a ſchnu hniewy, nenawiſtmi, pomſtami. A protož litoſtiwy ſpaſytel, znage gich obtijženie daremne, wola ge 1) ſlúhy. 2) nayprwé. 3) Iza. 55, 7. 9 múž. 3) wažný. 9) podle Přísl. 2, 13. 7) nikdý.
166 Sſeſta Nediele A tyt wola k ſobie, kterziž po rozkazani božim vſylugi z wiery na dijlech geho yakožto geho ſluhy.1) Ginij ſu, geſlto zla dijla dielagij podle žadoſtij ſwych z przikazani diabelſkeho. Geſtliže pan wola k ſobie takowe zle dielniky, chtie gim polehcžiti břemen a krmiti ge, Tehdy ge ku pokani nayprwe*) wola podle řecži božij:3) „Opuſt ne- miloſtiwy czeſtu ſwu, a muž") neprawy myſlleni ſwa a nawrat ſe k hoſpodinu; a ſmiluget ſe nad nim." A že na czeſtach ne- prawoſti geſt vſyle a obtieženij, tot nemiloſtiwij cžaſem ſwym wyznawagij rzkucze: „Vſtawali gſme na czeſtie neprawoſti a zatraczenie, chodili ſme po neſnadnych ceſtach a czeſty božij ſme newiedieli.“ Protož miloſrdny ſpaſytel, mage litoft nad hrzieſſnymi w te gich przezlee praczy, die gim: „Poďte ke mnie wſliczkni, geſſto tak zle a daremnie vſylugete a obtijženi gſte nad mocz zloſtij waſlij, a nakrmim was chlebem žiwota.“ Wllak tyto przevtieſlene a ſpaſytedlne wiecy proto malo wažny5) gſu hrzieſſnym, že ge ted ſpaſytel tak miloſtiwie k ſobie wola, chtie gim dobrze vežiniti a z biedy welike go- wyſwoboditi, nebo, we tmach bludijcze, nemohu ſebe znati. Jakož die pijſmo,") Zie czeſta nemiloſtiwych tmawa geſt, že nezwiedij, ažt kleſnu, aniž mohu znamenati ſweho vſyle a obtijženie w hrzieſſiech. Czo geho magij lakomij, lowiecze penijze, ano gim cžaſto ſpati a temieř nikdy7) žadneho pokoge neda! Tež [53a] pyſſnij czo pracze magij s pychu, nemohucze gij nikdy 7) whod byti ani gij naſytiti barwami, krogi lepymi a dwornymi, ani ſtoly na zchlubu prziprawenymi! Takež ſmil- niczy, ožralczy, koſtkarzi, czo ti noczij dobrych neſpij a žiwot ſobie kazy pro ſwe lotrowſtwie! Tež zlodiegij, lupež- niczy, wražedlniczy, hniewiwij, geſlto ſe w ſwadach mordugij a lupij a ſchnu hniewy, nenawiſtmi, pomſtami. A protož litoſtiwy ſpaſytel, znage gich obtijženie daremne, wola ge 1) ſlúhy. 2) nayprwé. 3) Iza. 55, 7. 9 múž. 3) wažný. 9) podle Přísl. 2, 13. 7) nikdý.
Strana 167
Po Božim Narozenie. 167 k ſobie, chtie gim to oblehcžiti, gich poſyliti w dobrem a nakrmiti ge. Neb on tak cžinij wſlem tiem, kterež k ſobie prziwola, že s nich ta brzemena diabelſka sberze a vwede ge w ſwobodu ſkrze prawdu ſwu, kteraž muož wyſwoboditi z takowych obtijženie a ſuženie. A tak dijla diablowa a diela pana gežiſſe mohu znama byti, že diabel ranij, zamutij a obtijži, A pan gežiſs vzdrawuge a oblehcžuge a ſwobodu vwodij a dawa vtieſſeni a na to ted k ſobie wola. Ginij gſu pak, geſſto ge wola k ſobie tento miloſtiwy pan, kterziž vſylugij a obtieženi ſu dijly ſprawedliwymi, kteraž dielagij z geho przikazanie. Nebo tu muſy byti vſta- wicžna pracze proti neprzatelom, genž ſu ſwiet, tielo a dabel, geſſto nas wždy w hrziechy vweſti chtiegij. A on nam za dijlo przikazuge, abychom nehrzeſlili, a hrziechowe nam wždy prziſtogi wnitrz y zewnitrz, pudijcze nas, abychom ge vžinili. Wſſeczko tielo y ſrdcze plno geſt hrziechuow,1) ſwych zlych žadoſtij, liboſtij, ke zlemu chylenie, pychy, nenawiſti, pomſty, marnoſti, lehkoſti, ſobiewolnoſti. Protož muſy wždy ežlowiek bdijti a ſtrzieczy ſrdcze ſweho y ſmyſluo tieleſnych, nebo ſkrze nie hrziechowe wždy ſylnie w ſrdcze poſpiechagij od ſwieta, geſlto geſt na niem plno zlych przikladuo. A to wíle przemahati, aby tiemi wieczmi nebyl cžlowiek po- iikwrnien, a tut muſy pracze a vſyle byti. Tiecht pracy ſkrze wieru oblehcžuge pan gežiſs a každu tiežkoſt ſwu mudroſtij oſladij, zde ſwu miloſt dada a potom wiecžnu radoſt. Take ma cžlowiek z przikazani božieho wždy ſprawe- dlnoſt cžiniti, czož kde przikazuge k ſwe chwale a k pro- ſpiechu bližnich. Czo tu y obecznych pracij bywa, w nichž ſe potiti lide muſy, každy podle ſweho powolani a moczy! A czo obtijženij w pokuſfeni a w zamutczych od ſwieta a od diabluo, w nichžto ſprawedliwij z wiery vſylugij a niekdy gimi nad ſylu obtieženi bywagij! Protož ted pan gežiſs wola 1) hřichuo.
Po Božim Narozenie. 167 k ſobie, chtie gim to oblehcžiti, gich poſyliti w dobrem a nakrmiti ge. Neb on tak cžinij wſlem tiem, kterež k ſobie prziwola, že s nich ta brzemena diabelſka sberze a vwede ge w ſwobodu ſkrze prawdu ſwu, kteraž muož wyſwoboditi z takowych obtijženie a ſuženie. A tak dijla diablowa a diela pana gežiſſe mohu znama byti, že diabel ranij, zamutij a obtijži, A pan gežiſs vzdrawuge a oblehcžuge a ſwobodu vwodij a dawa vtieſſeni a na to ted k ſobie wola. Ginij gſu pak, geſſto ge wola k ſobie tento miloſtiwy pan, kterziž vſylugij a obtieženi ſu dijly ſprawedliwymi, kteraž dielagij z geho przikazanie. Nebo tu muſy byti vſta- wicžna pracze proti neprzatelom, genž ſu ſwiet, tielo a dabel, geſſto nas wždy w hrziechy vweſti chtiegij. A on nam za dijlo przikazuge, abychom nehrzeſlili, a hrziechowe nam wždy prziſtogi wnitrz y zewnitrz, pudijcze nas, abychom ge vžinili. Wſſeczko tielo y ſrdcze plno geſt hrziechuow,1) ſwych zlych žadoſtij, liboſtij, ke zlemu chylenie, pychy, nenawiſti, pomſty, marnoſti, lehkoſti, ſobiewolnoſti. Protož muſy wždy ežlowiek bdijti a ſtrzieczy ſrdcze ſweho y ſmyſluo tieleſnych, nebo ſkrze nie hrziechowe wždy ſylnie w ſrdcze poſpiechagij od ſwieta, geſlto geſt na niem plno zlych przikladuo. A to wíle przemahati, aby tiemi wieczmi nebyl cžlowiek po- iikwrnien, a tut muſy pracze a vſyle byti. Tiecht pracy ſkrze wieru oblehcžuge pan gežiſs a každu tiežkoſt ſwu mudroſtij oſladij, zde ſwu miloſt dada a potom wiecžnu radoſt. Take ma cžlowiek z przikazani božieho wždy ſprawe- dlnoſt cžiniti, czož kde przikazuge k ſwe chwale a k pro- ſpiechu bližnich. Czo tu y obecznych pracij bywa, w nichž ſe potiti lide muſy, každy podle ſweho powolani a moczy! A czo obtijženij w pokuſfeni a w zamutczych od ſwieta a od diabluo, w nichžto ſprawedliwij z wiery vſylugij a niekdy gimi nad ſylu obtieženi bywagij! Protož ted pan gežiſs wola 1) hřichuo.
Strana 168
168 Sſeſta Nediele takowe k ſobie a chcze nakrmiti yako vſtale na czeſtie dluhe; a na to gim prziprawil pokrm tiela ſweho prawy a napoy krwe ſwe, aby ſebe mohli prawie poſyliti na czeſtie vſtalij. Y ginak 1) mnoha poſylenie dawa w ſlov ſwem y w vtieſſeni ducha ſweho. Potom die pan gežifs: „Wezmiete gho me na ſe a vežte ſe ode mne, žet ſem tichy a pokorneho ſrdcze; a na- leznete odpocžinutij duſſem waſlim.“ W teto rzecži ſpaſytel giž gim weli wzyti na ſe gho ſwe tak, aby prwnie gho tiežke, pod nimž gſu ſtonali, ſložili s ſebe a geho lehke a ſnadne gho na ſe wzali, — nebo obu ſpolu žadny noſyti nemož. Ale že gho [53b] geho geſt zakon geho dokonale ſwobody, kterymž buoh na cžlowieka wieru a laſku s ſebu ſwazaneho wzklada mnohe wieczy, yako neſnaze, pokuſlenie, zamutky, hanienij, neprzizni, chudobu, nemocy a czožkoli geft tiech wieczy protiwnych a praczowitych, geſito ge cžlowiek z wuole božie a z przikazani geho ma cžiniti a ſnaſleti; a tot bude brzimie. Nebo ta duſſe, kteraž geſt ſwazana2) prawu miloſtij ſe panem gežiffem, žadnym protiwenſtwim ani praczij nemuož odtržena byti od geho milowanie; wſſeczkot po ſobie potahne, wſleczkot sneſe, wſſe gij ſnadno przigde. Ale ežlowiek tieleſny, geſito ghem laſky nenie ſwazan s bohem, bywat teſkliwy, tužebny, reptawy, netrpieliwy, žalobny a mrzkoftij obtieženy nad každym ſkutkem od boha przikazanym y nad každym poku- ſſenim. A przikazaw ſpaſytel, aby gho geho na ſe brali. przidawa k tomu rzka: „A vežte ſe ode mne, žet tichy ſem a pokorneho ſrdcze.“ Welij, aby ſe od nieho vežili yakožto od naywyſlieho miſtra, geſſto wſſeczka vmienij bozíke mudroſti w ſobie ma a pobluditi w veženi a v wydani zakona nemuož. Protož on ſam vm'el geſt lidi vežiti a vmienij w zakoňe k gich zprawie wydati bez nedoſtatku, gimižto zprawugicze ſe mohli by ſe libiti bohu a ſpaſeni byti bez ginych zakonuow *) ginák. 7) ſwázaná.
168 Sſeſta Nediele takowe k ſobie a chcze nakrmiti yako vſtale na czeſtie dluhe; a na to gim prziprawil pokrm tiela ſweho prawy a napoy krwe ſwe, aby ſebe mohli prawie poſyliti na czeſtie vſtalij. Y ginak 1) mnoha poſylenie dawa w ſlov ſwem y w vtieſſeni ducha ſweho. Potom die pan gežifs: „Wezmiete gho me na ſe a vežte ſe ode mne, žet ſem tichy a pokorneho ſrdcze; a na- leznete odpocžinutij duſſem waſlim.“ W teto rzecži ſpaſytel giž gim weli wzyti na ſe gho ſwe tak, aby prwnie gho tiežke, pod nimž gſu ſtonali, ſložili s ſebe a geho lehke a ſnadne gho na ſe wzali, — nebo obu ſpolu žadny noſyti nemož. Ale že gho [53b] geho geſt zakon geho dokonale ſwobody, kterymž buoh na cžlowieka wieru a laſku s ſebu ſwazaneho wzklada mnohe wieczy, yako neſnaze, pokuſlenie, zamutky, hanienij, neprzizni, chudobu, nemocy a czožkoli geft tiech wieczy protiwnych a praczowitych, geſito ge cžlowiek z wuole božie a z przikazani geho ma cžiniti a ſnaſleti; a tot bude brzimie. Nebo ta duſſe, kteraž geſt ſwazana2) prawu miloſtij ſe panem gežiffem, žadnym protiwenſtwim ani praczij nemuož odtržena byti od geho milowanie; wſſeczkot po ſobie potahne, wſleczkot sneſe, wſſe gij ſnadno przigde. Ale ežlowiek tieleſny, geſito ghem laſky nenie ſwazan s bohem, bywat teſkliwy, tužebny, reptawy, netrpieliwy, žalobny a mrzkoftij obtieženy nad každym ſkutkem od boha przikazanym y nad každym poku- ſſenim. A przikazaw ſpaſytel, aby gho geho na ſe brali. przidawa k tomu rzka: „A vežte ſe ode mne, žet tichy ſem a pokorneho ſrdcze.“ Welij, aby ſe od nieho vežili yakožto od naywyſlieho miſtra, geſſto wſſeczka vmienij bozíke mudroſti w ſobie ma a pobluditi w veženi a v wydani zakona nemuož. Protož on ſam vm'el geſt lidi vežiti a vmienij w zakoňe k gich zprawie wydati bez nedoſtatku, gimižto zprawugicze ſe mohli by ſe libiti bohu a ſpaſeni byti bez ginych zakonuow *) ginák. 7) ſwázaná.
Strana 169
Po Božim Narozenie. 169 lidſkych, z pychy zamyſlenych od hrzieffnikuow w ſwietie powy�enych, Kryftowu zakonu odpornych, Kterzižto zakonowe nemohli gſu nicz lepſſieho ani mudrzeyſſieho nad zakon Kryſtuo vkazati, Ale odpornoſti blazniwe k zabitij duſlij lidſkych rozmnožili gſu w ſwych zakonijch. Take tento naywyzſlij miſtr, pan gežiſs, netoliko chtiel mudroſtij ſlow lidi vežiti, ale przikladem y ſwatoſtij. Protož nedie: „Vežte ſe ode mne rzecžem mudroſti,“ ale „tichoſti a pokorze“, yakožto na knihach prítem božim napſanych. A to pak zwlaitnie 1) waženo ma byti, cžemu vežij: že pokorze a tichoſti, czož geſt v nieho nam naydiwnieyſlij. Nebo on, gſa naywyzſlij a naywelebnieyſſi boh, pokoren byti chtiel, zmarzil ſe a ponižil, cžlowiekem racžiw byti. A ſa ežlowiekem, ponižil ſe pod wieczy male, potupne a biedne, chudobu, praczij, pohanienij a bezprawij od hřieffnikuow podſtupiw pokornie, krotcze a nemſtiwie. A tomu se welij vežiti lidem hrzieſſnym, zawrženym a wilie biedy naplnienym, kterziž, ſucze takowij, wſſak pokory mijti nechtij, Ale wždy zwelebenie, powyſlenie a czti na ſwietie hledagij, gſucze gij nehodni, a chtij byti to, czož negſu a byti w prawdie nemohu. Protož, wida na nich miloftiwy ſpaſytel tu ranu a nemocz naytiežílij, y chtiel ge odweſti od toho nadymani pyſſneho a vežiti ge ſam ſebu pokorze a tichoſti. A že tichoft poznana muož byti zewnitrz w obczowani na obycžegijch ſkrownych a krotkych, dobro- tiwych a nemſtiwych; Zie takowij tiſfij nepopuzegi ginych k hniewu, k ſwarom, ani k ginym nepokogom, ale s krotkoſtij miloſtiwu obczugij. Take ſebe nedadij popuditi k hniewom, k nahloſtem, k ſwadam, ku pomítam protiwnymi wieczmi. Toto take o [54a] pokorze mluwiti množem, že geſt tu prawa pokora, kdež geſt prawe poddanie bohu w poſluſfenſtwie. Nebo ten wždy pychu ežinij, ktož, boha nepoſluchage, hrzeſſij, przeſtupuge przikazanie geho. Nebo pijſmo die2): „Každeho 1) zwláfftnij. Mechan. 2) Sir. 10, 15.
Po Božim Narozenie. 169 lidſkych, z pychy zamyſlenych od hrzieffnikuow w ſwietie powy�enych, Kryftowu zakonu odpornych, Kterzižto zakonowe nemohli gſu nicz lepſſieho ani mudrzeyſſieho nad zakon Kryſtuo vkazati, Ale odpornoſti blazniwe k zabitij duſlij lidſkych rozmnožili gſu w ſwych zakonijch. Take tento naywyzſlij miſtr, pan gežiſs, netoliko chtiel mudroſtij ſlow lidi vežiti, ale przikladem y ſwatoſtij. Protož nedie: „Vežte ſe ode mne rzecžem mudroſti,“ ale „tichoſti a pokorze“, yakožto na knihach prítem božim napſanych. A to pak zwlaitnie 1) waženo ma byti, cžemu vežij: že pokorze a tichoſti, czož geſt v nieho nam naydiwnieyſlij. Nebo on, gſa naywyzſlij a naywelebnieyſſi boh, pokoren byti chtiel, zmarzil ſe a ponižil, cžlowiekem racžiw byti. A ſa ežlowiekem, ponižil ſe pod wieczy male, potupne a biedne, chudobu, praczij, pohanienij a bezprawij od hřieffnikuow podſtupiw pokornie, krotcze a nemſtiwie. A tomu se welij vežiti lidem hrzieſſnym, zawrženym a wilie biedy naplnienym, kterziž, ſucze takowij, wſſak pokory mijti nechtij, Ale wždy zwelebenie, powyſlenie a czti na ſwietie hledagij, gſucze gij nehodni, a chtij byti to, czož negſu a byti w prawdie nemohu. Protož, wida na nich miloftiwy ſpaſytel tu ranu a nemocz naytiežílij, y chtiel ge odweſti od toho nadymani pyſſneho a vežiti ge ſam ſebu pokorze a tichoſti. A že tichoft poznana muož byti zewnitrz w obczowani na obycžegijch ſkrownych a krotkych, dobro- tiwych a nemſtiwych; Zie takowij tiſfij nepopuzegi ginych k hniewu, k ſwarom, ani k ginym nepokogom, ale s krotkoſtij miloſtiwu obczugij. Take ſebe nedadij popuditi k hniewom, k nahloſtem, k ſwadam, ku pomítam protiwnymi wieczmi. Toto take o [54a] pokorze mluwiti množem, že geſt tu prawa pokora, kdež geſt prawe poddanie bohu w poſluſfenſtwie. Nebo ten wždy pychu ežinij, ktož, boha nepoſluchage, hrzeſſij, przeſtupuge przikazanie geho. Nebo pijſmo die2): „Každeho 1) zwláfftnij. Mechan. 2) Sir. 10, 15.
Strana 170
170 Sſeſta Nediele hrziechu pocžatek geſt pycha“; Zie wždy cžlowiek nayprwe 1) muſy bohem pohrzeti a geho potupiti a tak, newaže geho, przeſtupiti przikazani geho. Ginak2) podle rzecžij prwnich pokora geſt nijzke ſrdcze, ſama v ſebe znagicz ſwu maloſt, nijzkoſt a nehodnoſt, to o ſobie drže a na tom ſtoge ſrdczem ſwym. Protož neniet lehka cztnoſt pokora ſrdecžna, acž gij mnoho muož byti na řecži, na raufle a na ginych potup- noſtech tieleſnych zewnitrz, na ponižowanijch tiela, w poſtech, w klekanijch, w bdenijch, w twrdych lehanijch, w žinijch y w ginych poklonach zewnitrznijch ku pokani przidanych. Tiech wſlech poniženi mož ſe mnoho nalezti, Ale pokora ſrdecžna welmi rziedko, aby ſe cžlowiek widiel maleho, nizkeho a neduſtoyneho A przi tom, czož geft, aby ſtal ſrdczem a netahl na ſe lupežem ſkrze lež chwaly, powyſlenie a pocztiwoſti krziwe od ſwieta A ſwolil proti ſobie ohyzdam a ponižowanim od ginych, pokoynie, nepopuzege ſe k hniewom a k ſwarom, — tent ſe geſt prawie naucžil pokorze ſrdecžne od pana gežiſle. A takowymt vžitek toho ſlibuge rzka: „A naleznete odpocžinutij duſſem wallim.“ A tot geft vžitek welmi drahy, ktož by gey hledage mohl nalezti a vmiel gey ſobie wažiti., Acžkoli lide mnozy bludijcze ginak hledagij ſobie odpocžinutij a vpokogenij duſlij ſwych w rozlicžnem ſtworzenij a w rozlicžnych wymyſllenijch, wſſak nicz nenaleznu. Neb gim neſtacžij k tomu odpocžinutij mnozſtwie zlatta, ſtrzibra, kamenie draheho a mnoheho, ani kraſa a liboſt lidſka, ani hlaſowe ſladczy pijſem a hudeb, ani kochanie w rozkoflech tieleſnych a v wuoniech chutnych gijdel a pitij rozkofſnych, Ani v welikem bohatftwie, ani we czti mnohe a w duoſtogenſtwie tohoto ſwieta. Takowa nižadna wiecz ſwietſka a tieleſna nemuož prziweſti odpocžinutij duſlij, Acž ſe to zda lidem ſwietſkym podle gich ſlepoty a bluduo, že tiemi wieczmi vpokogij duſſe ſwe yako onen bohacž, geſſto 1) nayprwé. 2 ginák.
170 Sſeſta Nediele hrziechu pocžatek geſt pycha“; Zie wždy cžlowiek nayprwe 1) muſy bohem pohrzeti a geho potupiti a tak, newaže geho, przeſtupiti przikazani geho. Ginak2) podle rzecžij prwnich pokora geſt nijzke ſrdcze, ſama v ſebe znagicz ſwu maloſt, nijzkoſt a nehodnoſt, to o ſobie drže a na tom ſtoge ſrdczem ſwym. Protož neniet lehka cztnoſt pokora ſrdecžna, acž gij mnoho muož byti na řecži, na raufle a na ginych potup- noſtech tieleſnych zewnitrz, na ponižowanijch tiela, w poſtech, w klekanijch, w bdenijch, w twrdych lehanijch, w žinijch y w ginych poklonach zewnitrznijch ku pokani przidanych. Tiech wſlech poniženi mož ſe mnoho nalezti, Ale pokora ſrdecžna welmi rziedko, aby ſe cžlowiek widiel maleho, nizkeho a neduſtoyneho A przi tom, czož geft, aby ſtal ſrdczem a netahl na ſe lupežem ſkrze lež chwaly, powyſlenie a pocztiwoſti krziwe od ſwieta A ſwolil proti ſobie ohyzdam a ponižowanim od ginych, pokoynie, nepopuzege ſe k hniewom a k ſwarom, — tent ſe geſt prawie naucžil pokorze ſrdecžne od pana gežiſle. A takowymt vžitek toho ſlibuge rzka: „A naleznete odpocžinutij duſſem wallim.“ A tot geft vžitek welmi drahy, ktož by gey hledage mohl nalezti a vmiel gey ſobie wažiti., Acžkoli lide mnozy bludijcze ginak hledagij ſobie odpocžinutij a vpokogenij duſlij ſwych w rozlicžnem ſtworzenij a w rozlicžnych wymyſllenijch, wſſak nicz nenaleznu. Neb gim neſtacžij k tomu odpocžinutij mnozſtwie zlatta, ſtrzibra, kamenie draheho a mnoheho, ani kraſa a liboſt lidſka, ani hlaſowe ſladczy pijſem a hudeb, ani kochanie w rozkoflech tieleſnych a v wuoniech chutnych gijdel a pitij rozkofſnych, Ani v welikem bohatftwie, ani we czti mnohe a w duoſtogenſtwie tohoto ſwieta. Takowa nižadna wiecz ſwietſka a tieleſna nemuož prziweſti odpocžinutij duſlij, Acž ſe to zda lidem ſwietſkym podle gich ſlepoty a bluduo, že tiemi wieczmi vpokogij duſſe ſwe yako onen bohacž, geſſto 1) nayprwé. 2 ginák.
Strana 171
Po Božim Narozenie. 171 byl mnoho obile nahromaždil a rzekl geſt duſſi ſwe: „Maſs mnoho zbožij ſloženeho za mnoha leta. Protož odpocžieway, gez a pij a hoduy, duſſe ma.“ O, czo geſt brzo na zlee hody przila! Protož krziwie nemudrzij hledagij odpocžinutij duſſem ſwym w hladu a w chudobie ſwe. Jako onen ſyn marnotratny; wzem dijl otcze ſweho, y vtratil gey zle a vpadl w chudobu a w hlad a žadal mlatem naſycen byti, a nižadny gemu geho nemohl doſti dati. A tot gſu ti, geſſto boha, ſwe dobre, opu- ſtiwſle, žadagij rozkoſlij libych w ſtworzenijch yakožto mlata, ale nemohu ſe tiemi liboſtmi naſytiti, acž ſe w nich paſu, žadagicze odpocžinutij. Nebo nenie gineho w tiech ſtwo- rzenijch, gedine chudoba a hlad duſſi položen, a duſſe ma ža- doſti tak naramne a neſyte, že gedine ten, ktož gi ſtworzil. muož žadoſti gegij naſytiti a gim odpocžinu [ 54b]tij dati. Protož ſpaſytel miloſtiwy wida, že ſu lide zabludili w teto wieczy, hledagicze krziwie s hrziechy odpocžinutij duſſem ſwym w libych wieczech tiela, y nalezagij chudobu, nepokoy, hlad, nemocz, vſyle a brimie neunoſne: Y die gim: „Poďte ke mnie a wezmiete gho me na ſe a vežte ſe ode mne, že tichy ſem a pokorneho ſrdcze, a naleznete odpocžinutij duffem waſlim.“ W tiechto pak ſlowijch oznamuge konecžňe, w cžem zaleži to odpocžinutij duſlij rzka: „Nebo gho me geſt ſladke, a brziemie me lehke." Ale, czo by w prawdie geho gho a brziemie bylo, muože znamo byti, že to gho geſt ſwazek cžlowieka s Kryftem ſkrze milowanie prawe w gednotu ne- rozdijlnu, A brziemie geho to geſt, czož on na cžlowieka wzklada chtie, aby to noſyl na ſobie. A že to gho geſt ſladke, to muož ten poznati, ktož okuſy a ma ten ſwazek ſkrze miloſt s Kryſtem. A tent muſy ginych miloſtij odpor- nych Kryſtu nechati a toliko ge žiw byti a o to praczowati, aby mohl hoden byti gijíti mannu ſkrytu, kterež nižadny newij než ten, ktož gi wezme. A ktož by te manny okuſyl, ten by wiediel, kterak geſt ſladke gho kryftowo, a mohl by y ginym nietczo powiedieti o tom. Ale poniewadž od každeho
Po Božim Narozenie. 171 byl mnoho obile nahromaždil a rzekl geſt duſſi ſwe: „Maſs mnoho zbožij ſloženeho za mnoha leta. Protož odpocžieway, gez a pij a hoduy, duſſe ma.“ O, czo geſt brzo na zlee hody przila! Protož krziwie nemudrzij hledagij odpocžinutij duſſem ſwym w hladu a w chudobie ſwe. Jako onen ſyn marnotratny; wzem dijl otcze ſweho, y vtratil gey zle a vpadl w chudobu a w hlad a žadal mlatem naſycen byti, a nižadny gemu geho nemohl doſti dati. A tot gſu ti, geſſto boha, ſwe dobre, opu- ſtiwſle, žadagij rozkoſlij libych w ſtworzenijch yakožto mlata, ale nemohu ſe tiemi liboſtmi naſytiti, acž ſe w nich paſu, žadagicze odpocžinutij. Nebo nenie gineho w tiech ſtwo- rzenijch, gedine chudoba a hlad duſſi položen, a duſſe ma ža- doſti tak naramne a neſyte, že gedine ten, ktož gi ſtworzil. muož žadoſti gegij naſytiti a gim odpocžinu [ 54b]tij dati. Protož ſpaſytel miloſtiwy wida, že ſu lide zabludili w teto wieczy, hledagicze krziwie s hrziechy odpocžinutij duſſem ſwym w libych wieczech tiela, y nalezagij chudobu, nepokoy, hlad, nemocz, vſyle a brimie neunoſne: Y die gim: „Poďte ke mnie a wezmiete gho me na ſe a vežte ſe ode mne, že tichy ſem a pokorneho ſrdcze, a naleznete odpocžinutij duffem waſlim.“ W tiechto pak ſlowijch oznamuge konecžňe, w cžem zaleži to odpocžinutij duſlij rzka: „Nebo gho me geſt ſladke, a brziemie me lehke." Ale, czo by w prawdie geho gho a brziemie bylo, muože znamo byti, že to gho geſt ſwazek cžlowieka s Kryftem ſkrze milowanie prawe w gednotu ne- rozdijlnu, A brziemie geho to geſt, czož on na cžlowieka wzklada chtie, aby to noſyl na ſobie. A že to gho geſt ſladke, to muož ten poznati, ktož okuſy a ma ten ſwazek ſkrze miloſt s Kryſtem. A tent muſy ginych miloſtij odpor- nych Kryſtu nechati a toliko ge žiw byti a o to praczowati, aby mohl hoden byti gijíti mannu ſkrytu, kterež nižadny newij než ten, ktož gi wezme. A ktož by te manny okuſyl, ten by wiediel, kterak geſt ſladke gho kryftowo, a mohl by y ginym nietczo powiedieti o tom. Ale poniewadž od každeho
Strana 172
172 Sſeſta Nediele obecznie chcze milowan byti, ktož gemu chcze ſlužiti, tehdy muſy každy nietczo te miloſti mijti, aby ſe gij ſpogil s Kryſtem; a ktož by gij nicz nemiel, nemuož gineho gha mijti, aby gey s nim ſprzahlo. A neſprzeže-li ſe s nim tau prawau mi- loſtij, nicz gemu nemuože ſladko byti, ani kryſtus, ani jeho vzka czeſta, ani kralowſtwie nebeſke. Y w cžemž tehdy ta- kowa myll ſladkoſt pocžige? Zie pak weſſken ſwiet liknuge ſe brzemena kryftowa a vtieka od nieho, mage ge za naytiežſlij, To geſt pro ne- rozum lidſky, že ſu nepoznali ani zkuſyli brzemena Kryſtowa. Protož, když ſlowa brzemene toho vſlyſlij, yhned ſe leknu a ſmutij ſe pro nie a pocžnu gim prwe odpowiedati, než ge na ramena wezmu.1) Ale wždy to prawe geſt, že proti gich brzemeni, kterež oni k wuoli diablu a ſwietu hanebnie a pracznie, ſehnuwſſe ſe pod nim, neſu, przieliſs geſt lehke brziem'e kryſtovo tomu, ktož geho okuſlij a na ſobie ge noſy. Nebo, poniewadž ten zakon, kteryž geft dokonale ſwobody, wzklada brziemie na cžlowieka, neni pochyby, že to brziemie muſy byti lehke nade wſleczky zakony lidſke, geſito gimi neunoſytedlna brzemena wzkladagij na ramena lidſka. A proto ma gmeno to zakon božij, že geſt dokonale ſwobody, neb snima s lidij brzemena tiežka a neunoſna, kteraž na nie diabel a ſwiet wzklada ſkrze ſlepotu a bludy. A nayprwe2) wſfecky hrziechy ſmrtedlne wymieta z nich, neb na nižadnem ežlowieku nemož byti s hrziechy ten zakon. A když giž zbude ſkrze ten zakon hrziechuow, tehdy y brzemena tiech hrziechuow ſwalena budu s ramena cžlowieka; a tak bude ſwoboden a oblehežen. Potom pak, czož wzklada na ežlowieka ten zakon, ſwietlo geſt, a ktož gey w ſe wezme ſkrze wieru a poznanie, bude mieti ſwietlo žiwota, aby widiel, kam gde, a kterak czo kdy dielati ma, zwij to [55a] prawie. Take proto geſt zakon dokonale ſwobody, nebo přika- 1) wezmau. 2) nayprwé.
172 Sſeſta Nediele obecznie chcze milowan byti, ktož gemu chcze ſlužiti, tehdy muſy každy nietczo te miloſti mijti, aby ſe gij ſpogil s Kryſtem; a ktož by gij nicz nemiel, nemuož gineho gha mijti, aby gey s nim ſprzahlo. A neſprzeže-li ſe s nim tau prawau mi- loſtij, nicz gemu nemuože ſladko byti, ani kryſtus, ani jeho vzka czeſta, ani kralowſtwie nebeſke. Y w cžemž tehdy ta- kowa myll ſladkoſt pocžige? Zie pak weſſken ſwiet liknuge ſe brzemena kryftowa a vtieka od nieho, mage ge za naytiežſlij, To geſt pro ne- rozum lidſky, že ſu nepoznali ani zkuſyli brzemena Kryſtowa. Protož, když ſlowa brzemene toho vſlyſlij, yhned ſe leknu a ſmutij ſe pro nie a pocžnu gim prwe odpowiedati, než ge na ramena wezmu.1) Ale wždy to prawe geſt, že proti gich brzemeni, kterež oni k wuoli diablu a ſwietu hanebnie a pracznie, ſehnuwſſe ſe pod nim, neſu, przieliſs geſt lehke brziem'e kryſtovo tomu, ktož geho okuſlij a na ſobie ge noſy. Nebo, poniewadž ten zakon, kteryž geft dokonale ſwobody, wzklada brziemie na cžlowieka, neni pochyby, že to brziemie muſy byti lehke nade wſleczky zakony lidſke, geſito gimi neunoſytedlna brzemena wzkladagij na ramena lidſka. A proto ma gmeno to zakon božij, že geſt dokonale ſwobody, neb snima s lidij brzemena tiežka a neunoſna, kteraž na nie diabel a ſwiet wzklada ſkrze ſlepotu a bludy. A nayprwe2) wſfecky hrziechy ſmrtedlne wymieta z nich, neb na nižadnem ežlowieku nemož byti s hrziechy ten zakon. A když giž zbude ſkrze ten zakon hrziechuow, tehdy y brzemena tiech hrziechuow ſwalena budu s ramena cžlowieka; a tak bude ſwoboden a oblehežen. Potom pak, czož wzklada na ežlowieka ten zakon, ſwietlo geſt, a ktož gey w ſe wezme ſkrze wieru a poznanie, bude mieti ſwietlo žiwota, aby widiel, kam gde, a kterak czo kdy dielati ma, zwij to [55a] prawie. Take proto geſt zakon dokonale ſwobody, nebo přika- 1) wezmau. 2) nayprwé.
Strana 173
Po Božim Narozenie. 173 zuge dokonalu prawdu cžiniti, kteražto prawda diela brziemie lehke, neb odgima od cžlowieka zbytecžne a daremne wieczy, kterež by ge tiežkoft cžinily, A przikazuge lidem, aby iako hoſte a putniczy przebywali na zemi wieducze, že gſu nicz s ſebu neprzineſli, aby, magicze pokrm a odiew, na tom doſti mieli. Aby tijm ſkrownym a malym oſobenim cžaſnych wieczij wſleczka pecžowanij neſmierna a zanepraznienij 1) mnoha vſtrzeli od ſebe; a oſtane-li przi tom chudoba dobrowolna, vežinij lehke brziemie. Take bude-li prawda cžiniena podle przika- zani zakona kryſtowa, tat prziwede prawu newinnoſt ſwiedomij a radoſt ſrdczy. Nebo ten, ktož miluge boha, raduge ſe prawdie. Protož to wſle cžinij lehke brziemie Kryſtowo. Gefitie w tomto zaleži lehkoſt břemene kryſtowa tiem, ktož ſe nauežij od nieho tichoſti a pokorze ſrdecžne, Neb geſt tu ſam odpocžinutij duſſi przidal, že, tichoſt magiczy, dobrotiwe a krotke obczowanie, nepopuzy w ginych nepo- koyuow, ſwaruow, rozbroyuow, ani kterych nemiloſtij, A ſama ſe take neda popuzeti czyzym bezprawim k ſwarom, k hanieni, k cžinieni zleho za zle. Y mine ſkrze to mnohe a tiežke neſnaze. Y bude tiche to gedine brziemie, nepocžinati po- puzenim zlych wiecy, a pakli ginij pocžnu, nedati ſe zloſti przemoczy, aby zlym za zle neodplaczel; y požiwe mnoheho pokoge, a lehcze proydu wſleczky wieczy geho. Takež, naucže ſe pokorze ſrdecžne od pana Gežiſſe, zawrže pychu, kteraž daremnie nadyma cžlowieka, aby hledal czti a chwaly a powy�enie na ſwietie, a tiehne po ſobie mnoho nakladuow a praczy tiežkych a oſydl plna 2) geſt, ha- nienij ani bezprawij nechcze trpieti, protož w ſwadach prze- bywa, bohu ſe nechcze poddati a s lidmi nechcze srownati. Protož, naucže ſe ežlowiek pokorze od pana Gežiſſe, to prze- tiežke brziemie, kterež pycha po ſobie tiehne, ſwalil by s ſebe a pod lehkym brzemenem pokory oſtal by. Nebo po- 1) zanepraždněnij. 2) plná.
Po Božim Narozenie. 173 zuge dokonalu prawdu cžiniti, kteražto prawda diela brziemie lehke, neb odgima od cžlowieka zbytecžne a daremne wieczy, kterež by ge tiežkoft cžinily, A przikazuge lidem, aby iako hoſte a putniczy przebywali na zemi wieducze, že gſu nicz s ſebu neprzineſli, aby, magicze pokrm a odiew, na tom doſti mieli. Aby tijm ſkrownym a malym oſobenim cžaſnych wieczij wſleczka pecžowanij neſmierna a zanepraznienij 1) mnoha vſtrzeli od ſebe; a oſtane-li przi tom chudoba dobrowolna, vežinij lehke brziemie. Take bude-li prawda cžiniena podle przika- zani zakona kryſtowa, tat prziwede prawu newinnoſt ſwiedomij a radoſt ſrdczy. Nebo ten, ktož miluge boha, raduge ſe prawdie. Protož to wſle cžinij lehke brziemie Kryſtowo. Gefitie w tomto zaleži lehkoſt břemene kryſtowa tiem, ktož ſe nauežij od nieho tichoſti a pokorze ſrdecžne, Neb geſt tu ſam odpocžinutij duſſi przidal, že, tichoſt magiczy, dobrotiwe a krotke obczowanie, nepopuzy w ginych nepo- koyuow, ſwaruow, rozbroyuow, ani kterych nemiloſtij, A ſama ſe take neda popuzeti czyzym bezprawim k ſwarom, k hanieni, k cžinieni zleho za zle. Y mine ſkrze to mnohe a tiežke neſnaze. Y bude tiche to gedine brziemie, nepocžinati po- puzenim zlych wiecy, a pakli ginij pocžnu, nedati ſe zloſti przemoczy, aby zlym za zle neodplaczel; y požiwe mnoheho pokoge, a lehcze proydu wſleczky wieczy geho. Takež, naucže ſe pokorze ſrdecžne od pana Gežiſſe, zawrže pychu, kteraž daremnie nadyma cžlowieka, aby hledal czti a chwaly a powy�enie na ſwietie, a tiehne po ſobie mnoho nakladuow a praczy tiežkych a oſydl plna 2) geſt, ha- nienij ani bezprawij nechcze trpieti, protož w ſwadach prze- bywa, bohu ſe nechcze poddati a s lidmi nechcze srownati. Protož, naucže ſe ežlowiek pokorze od pana Gežiſſe, to prze- tiežke brziemie, kterež pycha po ſobie tiehne, ſwalil by s ſebe a pod lehkym brzemenem pokory oſtal by. Nebo po- 1) zanepraždněnij. 2) plná.
Strana 174
174 kora ſnadne wieczy przi ſobie ma, geſſto y chudy muož ſ ni byti. Protož pokornemu a tichemu lehke geft brziemie kryſtowo ; wſſe, czož on przikazuge s praczy a s pohanienim, tiſlij a pokornij ſnadnie naplnij, neb ſrdce gich poddawa ſe potupnym ohyzdam, nebo ſamo w ſobie przimierzeno geſt k malym wieczem a ſwoluge pokornym, geſſto gim pycha na ocži neda. A ktož by ſe naucžil prawe pokorze od pana Gežiſſe, tent pozna llowa geho prawa w tom, že brziemie geho geft naylehežeyſlij ze wſlech tiem, kterziž ſnadnie bez vrazuow a bez oſydl a bez brzemen diablowych žadagij przibytek zemíky przeminuti. Nebo pokora lehkym perem prawij ſe byti a ze wſech oſydl ſnadňe do nebe wletij. A wſleczky ty wieczy puoſobij to gho ſladkeho ſwazanij milo- wanim s Kryſtem, gellto každemu praczy przikazanu Kryſtem muož ſladku vežiniti, aby ſe lide radowali a chlubili we mnohych zamutczych wieducze, že ti zamutkowe przicžina ſu welike wieczy a naylepſſij. Nebo miloſt necžige ani po[ 55b]mnij ani wažij tiežkoſti; nebo horzkoſti mnohe obratij ſobie w ſladkoſt pro miloſt toho, pro niehož trpij, neb neſtogij ſrdcze geho tu, kdež trpij, ale kdež miluge. Protož na ghu ſladkem neſe břiem'e ſladke a lehke. Sedma Nediele Sedma Nediele po Božim Narozeni. Cžtenie Svateho Matuſſe w XIII. Ka. Podobno vcžinieno geſt Kralowſtwij nebeſke cžlowieku, kteryž naſal dobreho ſemene na poli ſwem. A když ſu zeſnuli lide, prziſſel neprzitel geho a naſal kaukole vpro- ſtrzed pſſenicze a odſfiel. A když geſt wzroſtla bylina a vžitek vcžinila, tehdy ſe vkazal y kaukol. A prziſtupiwíſe ſlužebniczy hoſpo- darzowi, rzekli gſu gemu: Pane, wſſak gſy
174 kora ſnadne wieczy przi ſobie ma, geſſto y chudy muož ſ ni byti. Protož pokornemu a tichemu lehke geft brziemie kryſtowo ; wſſe, czož on przikazuge s praczy a s pohanienim, tiſlij a pokornij ſnadnie naplnij, neb ſrdce gich poddawa ſe potupnym ohyzdam, nebo ſamo w ſobie przimierzeno geſt k malym wieczem a ſwoluge pokornym, geſſto gim pycha na ocži neda. A ktož by ſe naucžil prawe pokorze od pana Gežiſſe, tent pozna llowa geho prawa w tom, že brziemie geho geft naylehežeyſlij ze wſlech tiem, kterziž ſnadnie bez vrazuow a bez oſydl a bez brzemen diablowych žadagij przibytek zemíky przeminuti. Nebo pokora lehkym perem prawij ſe byti a ze wſech oſydl ſnadňe do nebe wletij. A wſleczky ty wieczy puoſobij to gho ſladkeho ſwazanij milo- wanim s Kryſtem, gellto každemu praczy przikazanu Kryſtem muož ſladku vežiniti, aby ſe lide radowali a chlubili we mnohych zamutczych wieducze, že ti zamutkowe przicžina ſu welike wieczy a naylepſſij. Nebo miloſt necžige ani po[ 55b]mnij ani wažij tiežkoſti; nebo horzkoſti mnohe obratij ſobie w ſladkoſt pro miloſt toho, pro niehož trpij, neb neſtogij ſrdcze geho tu, kdež trpij, ale kdež miluge. Protož na ghu ſladkem neſe břiem'e ſladke a lehke. Sedma Nediele Sedma Nediele po Božim Narozeni. Cžtenie Svateho Matuſſe w XIII. Ka. Podobno vcžinieno geſt Kralowſtwij nebeſke cžlowieku, kteryž naſal dobreho ſemene na poli ſwem. A když ſu zeſnuli lide, prziſſel neprzitel geho a naſal kaukole vpro- ſtrzed pſſenicze a odſfiel. A když geſt wzroſtla bylina a vžitek vcžinila, tehdy ſe vkazal y kaukol. A prziſtupiwíſe ſlužebniczy hoſpo- darzowi, rzekli gſu gemu: Pane, wſſak gſy
Strana 175
Po Božim Narozenie. 175 dobreho ſemene naſal na ſwem poli? kdež ſe geſt pak wzal kaukol? Y rzekl gim: Neprzietel cžlowiek geſt to vcžinil. Tehdy ſlužebniczy rzekli gemu: Chceff-li, puoydemet a wytr- hame gey. Y řekl: Nicz, abyſſte ſnad, trha- gicze kaukol, ſpolu s nim newytrhali y pſſe- nicze. Nechtež, at obe ſpolu roſte až do žni; a w cžas žni diem ženczom: Wytrhaytež nayprw kaukol a ſwiežtež gey w ſnopky k ſpaleni; ale pſſeniczy shromaždte do mee ſtodoly. ſſeczka rzecž tohoto cžtenie ſwateho mluwi ſe ſkrze podobenſtwie, aby prawda tu powiediena byla, zlym pro nehodnoſt ſkryta, A tiem, geſito prawdy naſledugij a wiernie ſe na ni ptagij, aby rozumu podobenſtwij przidalo. A takowa ſlowa cžaſto bywagij we cžtenie položena. Niekdy die ſpafytel, že geſt podobno kralowſtwie nebeſke cžlowieku bohatemu, nebo hoſpodarzi, nebo krali, a rozumij ſe o bohu. A niekdy ta ſlowa „kralowſtwie nebeſke“ rozumiegij zbor wy- wolenych zde na ſwietie, genž geft Cierkew ſwata rytierzu- giczy, a niekdy ſwrchnij kralowſtwie božij. Ale w tomto cžtenie ſam o ſobie die, že rozſywa dobre ſymie, lidi ſpra- wedliwe, zde na ſwietie yako na poli; a to ſe diege ſkrze mocz ſlowa geho. Nebo cžlowiek padly nemuož ginak1) oprawen byti, gedine aby vwierzil ſkrze ſlowo božij prawdie Kryftowie a aby tak byl vežaſten ſmrti geho a omyt od hrziechuow ſwych w krwi geho. A giny nižadny nema moczy te, aby rozſywal ſyny kralowſtwie nebeſkeho. Nebo nižadny nema ſlowa žiwota, geſſto by porodil lidi w žiwot nowy. A nikto te moczy ma, aby poſwietil w krwi ſwe tiech, kterež by 1) ginák.
Po Božim Narozenie. 175 dobreho ſemene naſal na ſwem poli? kdež ſe geſt pak wzal kaukol? Y rzekl gim: Neprzietel cžlowiek geſt to vcžinil. Tehdy ſlužebniczy rzekli gemu: Chceff-li, puoydemet a wytr- hame gey. Y řekl: Nicz, abyſſte ſnad, trha- gicze kaukol, ſpolu s nim newytrhali y pſſe- nicze. Nechtež, at obe ſpolu roſte až do žni; a w cžas žni diem ženczom: Wytrhaytež nayprw kaukol a ſwiežtež gey w ſnopky k ſpaleni; ale pſſeniczy shromaždte do mee ſtodoly. ſſeczka rzecž tohoto cžtenie ſwateho mluwi ſe ſkrze podobenſtwie, aby prawda tu powiediena byla, zlym pro nehodnoſt ſkryta, A tiem, geſito prawdy naſledugij a wiernie ſe na ni ptagij, aby rozumu podobenſtwij przidalo. A takowa ſlowa cžaſto bywagij we cžtenie položena. Niekdy die ſpafytel, že geſt podobno kralowſtwie nebeſke cžlowieku bohatemu, nebo hoſpodarzi, nebo krali, a rozumij ſe o bohu. A niekdy ta ſlowa „kralowſtwie nebeſke“ rozumiegij zbor wy- wolenych zde na ſwietie, genž geft Cierkew ſwata rytierzu- giczy, a niekdy ſwrchnij kralowſtwie božij. Ale w tomto cžtenie ſam o ſobie die, že rozſywa dobre ſymie, lidi ſpra- wedliwe, zde na ſwietie yako na poli; a to ſe diege ſkrze mocz ſlowa geho. Nebo cžlowiek padly nemuož ginak1) oprawen byti, gedine aby vwierzil ſkrze ſlowo božij prawdie Kryftowie a aby tak byl vežaſten ſmrti geho a omyt od hrziechuow ſwych w krwi geho. A giny nižadny nema moczy te, aby rozſywal ſyny kralowſtwie nebeſkeho. Nebo nižadny nema ſlowa žiwota, geſſto by porodil lidi w žiwot nowy. A nikto te moczy ma, aby poſwietil w krwi ſwe tiech, kterež by 1) ginák.
Strana 176
176 Sedma Nediele llowem naucžil. Ale Kryſtus to obe ma. Take ma mocz. aby ge vſtawicžnie rozſywal ſkrze duchownij dary, dawage pro- ſpiech tomu, czož ſege ſkrze ſlowo božij, ſwlažuge ge yako delft cžaſty zemi, dawage w frdcze wierziczych ſwietlo mu- droſti ſwe, vtwrzenij w vmyſlech prawych, ſtaloſt [56a] w trpieli- woſti, ſkrownoſt w obycžegijch, žadoſt prawu k ſwrchowanym wieczem, krotkoſt žiwota, poniženi ſrdcze a milowani ſebe, aby wietrowe a wedro nemohli přemoczy toho ſetij; yakožto dſltiem rozlicžnym dary ſwymi ſpomaha a ſylij to, czož geſt naſal a czož wždy ſege w tiech, kterziž gſu geho pole, gimž on wladne a orze ge, yakž racžij, y zawlacžuge pluhem a branami woſtrych pokuffenij, aby, czož bylo prwe oſtre a ne- rowne, vežinil w rowne czeſty; Obycžege zle, pyſſne, twrde, ſobiewolne yako oſtru branu zdrhne a zmielnij, aby w krotkoſt obraceni byli, aby ſe mohlo ſyeti ſyemie dobre tu, kdež ſobie buoh po ſwe wuoli připrawij. Potom dale die ežtenie: „A když ſu zeſnuli lide, prziſſel geſt neprzitel geho y naſal kaukole mezy pſſeniczy a odſſel geſt." Tu prawij pan, že vſledil neprzitel geho, dabel, ty lidi, w kterež geſt ſemeno dobre naſato, ani zeſnuli, y naſal kaukole mezy pſſenicy. A wyklada ſam pan, že dobre ſyemie ſu ſynowe kralowſtwij a kaukol ſynowe zloſtnij, kterež diabel rozſyewa we ſpani, bludy a rozlicžne zloſti vwodie 1) ſwym chytrym rzemeſlem w ſrdcze ſpanliwych.2) Ale, dokawadž geft ten lid, kteryž prziyal ſemeno dobre pana Gežiſſe w ſe, miel zprawcze a stražce Apofitoly y gine wierne paſtyrze po nich. geſſto ſu bdeli nad nimi iakožto nad ſtadem dobytym krwi Kryſtowu a vežili ſtado geho, aby ſtrziezliwij byli a bdieli na modlitbach wieducze, že diabel, protiwnik gich, chodij okolo nich rzewa yako lew, hledage, koho by ſežral: Y ne- mohl geſt pro takowe pilne bdieni tak ſnadňe naſyeti kukole. Ale, když geſt ežinil meſſkanie ženich, zdrziemaly ſu ſe a 1) vwodij. Mechan. 2) ſpánliwých.
176 Sedma Nediele llowem naucžil. Ale Kryſtus to obe ma. Take ma mocz. aby ge vſtawicžnie rozſywal ſkrze duchownij dary, dawage pro- ſpiech tomu, czož ſege ſkrze ſlowo božij, ſwlažuge ge yako delft cžaſty zemi, dawage w frdcze wierziczych ſwietlo mu- droſti ſwe, vtwrzenij w vmyſlech prawych, ſtaloſt [56a] w trpieli- woſti, ſkrownoſt w obycžegijch, žadoſt prawu k ſwrchowanym wieczem, krotkoſt žiwota, poniženi ſrdcze a milowani ſebe, aby wietrowe a wedro nemohli přemoczy toho ſetij; yakožto dſltiem rozlicžnym dary ſwymi ſpomaha a ſylij to, czož geſt naſal a czož wždy ſege w tiech, kterziž gſu geho pole, gimž on wladne a orze ge, yakž racžij, y zawlacžuge pluhem a branami woſtrych pokuffenij, aby, czož bylo prwe oſtre a ne- rowne, vežinil w rowne czeſty; Obycžege zle, pyſſne, twrde, ſobiewolne yako oſtru branu zdrhne a zmielnij, aby w krotkoſt obraceni byli, aby ſe mohlo ſyeti ſyemie dobre tu, kdež ſobie buoh po ſwe wuoli připrawij. Potom dale die ežtenie: „A když ſu zeſnuli lide, prziſſel geſt neprzitel geho y naſal kaukole mezy pſſeniczy a odſſel geſt." Tu prawij pan, že vſledil neprzitel geho, dabel, ty lidi, w kterež geſt ſemeno dobre naſato, ani zeſnuli, y naſal kaukole mezy pſſenicy. A wyklada ſam pan, že dobre ſyemie ſu ſynowe kralowſtwij a kaukol ſynowe zloſtnij, kterež diabel rozſyewa we ſpani, bludy a rozlicžne zloſti vwodie 1) ſwym chytrym rzemeſlem w ſrdcze ſpanliwych.2) Ale, dokawadž geft ten lid, kteryž prziyal ſemeno dobre pana Gežiſſe w ſe, miel zprawcze a stražce Apofitoly y gine wierne paſtyrze po nich. geſſto ſu bdeli nad nimi iakožto nad ſtadem dobytym krwi Kryſtowu a vežili ſtado geho, aby ſtrziezliwij byli a bdieli na modlitbach wieducze, že diabel, protiwnik gich, chodij okolo nich rzewa yako lew, hledage, koho by ſežral: Y ne- mohl geſt pro takowe pilne bdieni tak ſnadňe naſyeti kukole. Ale, když geſt ežinil meſſkanie ženich, zdrziemaly ſu ſe a 1) vwodij. Mechan. 2) ſpánliwých.
Strana 177
Po Božim Narozenie. 177 zeſnuly wſſeczky panny. Pohlediž, že prodlenie przidalo zſtydloſti,1) lenoſti, bazni tieleſne a drziemanij y ſpanij vwedlo na lidi. A prwotnie na knieži, kterziž gſu mieli byti na- mieſtkowe Apoſitolfitij, bdijcze a oſtrziehagice ſtada božieho; ti pak w rozlicžna ſpanie dali gſu ſe. A tu nayznamenitiegij, když ſu byli puzeni pro wieru a ſuženie mnoha trpieli od pohanuow, krygicze ſe w yamach, w leſych y ginde, ano gim wſludy tieſno. A zatijm Cieſarz geden, vwieřiw w kryſta, podal zbožij, czti a chwaly tohoto ſwieta tiem kňežim z lefa, giž bezpochyby vſtraſlilym a w duchu zemdlenym. Nebo by w tom kniezy, kteryž geft tak rychle cžeſt ſwieta prziyal, horliwoſt miloſti Apoſſtolſke a wiera žiwa a nepochybna byla, kterak by panſtwie a ſlawu Cieſarze pohanſkeho na ſe wzal a w ni wſſel, Wida przed ſebu prziklad ſpaſytele ſweho, žiwot pokorny, praczowity, boleſtny a od ſwieta pohrzeny, kteryž geſt zgewnie czti tohoto ſwieta vtiekal a v wieczy ſwietſke ſe nepletl a ſwe Apofitoly od ſwieta odwolal, w chudobie, w praczy a w puzenijch nepřizniwych ge vſtawil a chudobu gim przikazal? Protož to wſle pominuti kniezy, nam'eſtku gich, a wſtupiti w cžeſt a w ſlawu Ciefarzíku a zwelebenu byti podle ſwieta nade wſſeczky lidi, — To geſt muſylo byti welike ſpanij newiery a omracženie ſlepoty, w tak zpietny žiwot Kryſtu vwaliti ſe k [56b] wuoli pohanu, protože geſt byl ňeyak vwierzil. A ten kniez, prziyaw geho v wieru, nenie zgewno, by gey naucžil poniženi Kryſtowu. Ale to geſt zgewno, že Ciefarz knieze naucžil zwelebeni pohaníkych kraluow a odſadil gey daleko od pokory a chudoby Kryftowy. Protož w tom takowem ſpanij hlas flyffan geft: "Dnes geft wlit ged w Cierkew ſwatu.“ A tut geſt kaukol od dabla mezy pſfenicy rozſat w tom ſpanij a hlubocze ſe y ſſirocze wkorzenil a mnohe ſyny zloſtne zrodil giž we mnoho ſtech letech. Nebo z toho pocžatku gedowateho nižadny Papež nechcze chudoby 1) ſtydloſti.
Po Božim Narozenie. 177 zeſnuly wſſeczky panny. Pohlediž, že prodlenie przidalo zſtydloſti,1) lenoſti, bazni tieleſne a drziemanij y ſpanij vwedlo na lidi. A prwotnie na knieži, kterziž gſu mieli byti na- mieſtkowe Apoſitolfitij, bdijcze a oſtrziehagice ſtada božieho; ti pak w rozlicžna ſpanie dali gſu ſe. A tu nayznamenitiegij, když ſu byli puzeni pro wieru a ſuženie mnoha trpieli od pohanuow, krygicze ſe w yamach, w leſych y ginde, ano gim wſludy tieſno. A zatijm Cieſarz geden, vwieřiw w kryſta, podal zbožij, czti a chwaly tohoto ſwieta tiem kňežim z lefa, giž bezpochyby vſtraſlilym a w duchu zemdlenym. Nebo by w tom kniezy, kteryž geft tak rychle cžeſt ſwieta prziyal, horliwoſt miloſti Apoſſtolſke a wiera žiwa a nepochybna byla, kterak by panſtwie a ſlawu Cieſarze pohanſkeho na ſe wzal a w ni wſſel, Wida przed ſebu prziklad ſpaſytele ſweho, žiwot pokorny, praczowity, boleſtny a od ſwieta pohrzeny, kteryž geſt zgewnie czti tohoto ſwieta vtiekal a v wieczy ſwietſke ſe nepletl a ſwe Apofitoly od ſwieta odwolal, w chudobie, w praczy a w puzenijch nepřizniwych ge vſtawil a chudobu gim przikazal? Protož to wſle pominuti kniezy, nam'eſtku gich, a wſtupiti w cžeſt a w ſlawu Ciefarzíku a zwelebenu byti podle ſwieta nade wſſeczky lidi, — To geſt muſylo byti welike ſpanij newiery a omracženie ſlepoty, w tak zpietny žiwot Kryſtu vwaliti ſe k [56b] wuoli pohanu, protože geſt byl ňeyak vwierzil. A ten kniez, prziyaw geho v wieru, nenie zgewno, by gey naucžil poniženi Kryſtowu. Ale to geſt zgewno, že Ciefarz knieze naucžil zwelebeni pohaníkych kraluow a odſadil gey daleko od pokory a chudoby Kryftowy. Protož w tom takowem ſpanij hlas flyffan geft: "Dnes geft wlit ged w Cierkew ſwatu.“ A tut geſt kaukol od dabla mezy pſfenicy rozſat w tom ſpanij a hlubocze ſe y ſſirocze wkorzenil a mnohe ſyny zloſtne zrodil giž we mnoho ſtech letech. Nebo z toho pocžatku gedowateho nižadny Papež nechcze chudoby 1) ſtydloſti.
Strana 178
178 Sedma Nediele a pokory Kryſtowy neſti, ale panſtwie a chwalu kraluow po- hanſkych. A po niem tež biſkupowe a ffararzowe chtij mijti d’ediny, platy y s ginym lakomſtwim. A tak wſliczkni kniežij y zakonniczy w zbožij a w panſtwie weſlli gſu. A zatijm kazanij prawe cžtenie ſwateho opuſtili gſu a, odſtupiwſſe od zakona božiho, obratili gſu ſe w lež, w baſnie a w vſtaweni lidíka a zakony ſwe przieliſs gſu rozmnožili a tijm ſu otra- wili ſwiet gedem ſmrtedlnym a vſtawili gfu mnozſtwie hrzieff- nikuow yako zly kaukol. Ale, poniewadž glu odſtupili ſami od zakona božieho, giž diwno nenie, že geſt wſleczka obecz odeſlla we wſſelika přeſtupenie, a rozmnožena gſu na zemi ohawenſtwij podobna pohanom. Protož z toho pocžatku kňez- ſkeho zbohaczenij tak geſt daleko ſahlo oſlepenie a przeſtu- penie, že ſe geſt wſleczko mnozſtwie w kaukol obratilo a tak rozmohlo, že z mnoha tiſyczuow lidij gedwa muož nalezeno byti nekoliko zrnecz pſlenicze, geſſto by w nich žiwa wiera Gežiſſowa byla. A z tehož pocžatku wyroftl geſt cžlowiek hrziecha, ſyn zatraczenie, aby ſkrze nieho takowymi czeſtami byli rozmnoženi a vtwrzeni hrziechowe, aby gich, tu gſa, ne- ſnadno mohl kto zniknuti; nebo ſkrze nieho temierz wſliczkni w oſydlo a w przicžinu hrziechuow vwedeni gſu. Wileczkna ſlužebnoſt vrzadu kniezſkeho y s ſwatoſtmi w ſmrt obraczena geſt ſkrze gich rozum přewraczeny. Gedno w tom, že ſu ge vwedli podle 1) zamyla lidſkych zakonuow a vſtawenij. Druhe proto, že ta ſlužebnoſt toliko pro vžitky peňežite tieleſnych zbohaczenij gedna ſe, obycžegi nepocztiwymi a ſwatokupeczkymi, aby wždy placzena byla s napominanim a s trženim neſtydliwym, — pakli nebude placzena, aby przeſtala. Trzetij proto, že ta ſlužebnoſt kňezſka vežiňena geſt obeczna wſſem przeſtupnikom zakona božiho, geſſto ſu pro- kletij przed bohem. A gefſtie wiecze nad tu ſlužebnoſt geſt *) podlé.
178 Sedma Nediele a pokory Kryſtowy neſti, ale panſtwie a chwalu kraluow po- hanſkych. A po niem tež biſkupowe a ffararzowe chtij mijti d’ediny, platy y s ginym lakomſtwim. A tak wſliczkni kniežij y zakonniczy w zbožij a w panſtwie weſlli gſu. A zatijm kazanij prawe cžtenie ſwateho opuſtili gſu a, odſtupiwſſe od zakona božiho, obratili gſu ſe w lež, w baſnie a w vſtaweni lidíka a zakony ſwe przieliſs gſu rozmnožili a tijm ſu otra- wili ſwiet gedem ſmrtedlnym a vſtawili gfu mnozſtwie hrzieff- nikuow yako zly kaukol. Ale, poniewadž glu odſtupili ſami od zakona božieho, giž diwno nenie, že geſt wſleczka obecz odeſlla we wſſelika přeſtupenie, a rozmnožena gſu na zemi ohawenſtwij podobna pohanom. Protož z toho pocžatku kňez- ſkeho zbohaczenij tak geſt daleko ſahlo oſlepenie a przeſtu- penie, že ſe geſt wſleczko mnozſtwie w kaukol obratilo a tak rozmohlo, že z mnoha tiſyczuow lidij gedwa muož nalezeno byti nekoliko zrnecz pſlenicze, geſſto by w nich žiwa wiera Gežiſſowa byla. A z tehož pocžatku wyroftl geſt cžlowiek hrziecha, ſyn zatraczenie, aby ſkrze nieho takowymi czeſtami byli rozmnoženi a vtwrzeni hrziechowe, aby gich, tu gſa, ne- ſnadno mohl kto zniknuti; nebo ſkrze nieho temierz wſliczkni w oſydlo a w przicžinu hrziechuow vwedeni gſu. Wileczkna ſlužebnoſt vrzadu kniezſkeho y s ſwatoſtmi w ſmrt obraczena geſt ſkrze gich rozum přewraczeny. Gedno w tom, že ſu ge vwedli podle 1) zamyla lidſkych zakonuow a vſtawenij. Druhe proto, že ta ſlužebnoſt toliko pro vžitky peňežite tieleſnych zbohaczenij gedna ſe, obycžegi nepocztiwymi a ſwatokupeczkymi, aby wždy placzena byla s napominanim a s trženim neſtydliwym, — pakli nebude placzena, aby przeſtala. Trzetij proto, že ta ſlužebnoſt kňezſka vežiňena geſt obeczna wſſem przeſtupnikom zakona božiho, geſſto ſu pro- kletij przed bohem. A gefſtie wiecze nad tu ſlužebnoſt geſt *) podlé.
Strana 179
Po Božim Narozenie. 179 hrziechuo 1) rozmnožitel ſkrze mocz, kteruž geſt ſobie nad Kryſta oſobil, aby z tee moczy wſfeczky hrziechy odpuſitiel za penieze tiem, kterymž buoh neodpuſſtij, geſſto ſtogij bez pokanij w vſtawicžnem przeſtupeni przikazanij geho. Ale že tu cžtenie mluwi o ſpanij duchownim, kterež mož mnohymi obycžegi rozumijno byti. Nayprwe to ſpanie muož byti zameſlkanij nedbanliwe,2) geſſto z lenoſti a z ne- oſtrziehanij ſebe pochodij. Nebo pijſmo korzen wſſech ſſkod cžlo[ 57a] wiecžijch lenoſt byti okazuge. A protož k treſtani lenimu ſe prawij: 3) „Dokawad, lenij, ſpijfs, dokawad ze ſna nepowſtaneſs? Malo nynij poſpijſs a malo podrzijmeſs, malicžko rucze ſložiſs, aby odpocžinul, a przigde na tie vako bieharz chudoba twa a žebrota twa yako muž*) odienecz.“ Protož ďabel, chode okolo a rzewa iako lew hledage, koho by ſežral, wida ſpanij mnoha toho lenieho, an ftuden a bogij ſe pracze dobrych ſkutkuow, rozpacžij tužebnych pln geſt: y geſt pilen ſyeti tu kaukol ſwoy w tiech ſpanijch. Tak, yakž koho widij, prziſtupa k nemu a ſwa pokuſſenij wpuſſtij: Niekterym zlee a bludne rozumy o wierze aneb o flowijch božich, aby bludnie to neb ono drželi,5) zlee rozumy o tom mieli. Niekterym zla myſllenij, zle žadoſti, zle miloſti, tieleſne prziezni s marnymi lidmi, pychu, lakomftwie, aby ſkrze ty wieczy w kaukol obratil ežlowieka. Ale ty wieczy diabel rozſywa taynie a necžitedlnie we ſpanijch, geſito oko tieleſne na to nemože patrziti, kterake ſe ſpanij w duſli diege. Protož pan Gežiſs die:9) „Ale to wiezte. byt wiediel hoſpodarz, w kteru hodinu zlodiey miel by przi- giti, bdiel by zagiſte a nedal by podkopati dov ſwe°." Proti ſpanij vkazuge bdenij, geſlto muož oſtrzieczy cžlowieka, aby ſyeti kaukole w ſe nedal ani do podkopati. Potom die cžtenie: „A když zroſtla bylina a vžitek veži- nila, tehdy ſe vkazal y kaukol." Když nayprw byl wſat kaukol, 1) hrychuow. 2) nedbánliwé. 3) Přísl. 6, 9. 10. 11. *) muož. 5) držal. 6) Luk. 12, 39.
Po Božim Narozenie. 179 hrziechuo 1) rozmnožitel ſkrze mocz, kteruž geſt ſobie nad Kryſta oſobil, aby z tee moczy wſfeczky hrziechy odpuſitiel za penieze tiem, kterymž buoh neodpuſſtij, geſſto ſtogij bez pokanij w vſtawicžnem przeſtupeni przikazanij geho. Ale že tu cžtenie mluwi o ſpanij duchownim, kterež mož mnohymi obycžegi rozumijno byti. Nayprwe to ſpanie muož byti zameſlkanij nedbanliwe,2) geſſto z lenoſti a z ne- oſtrziehanij ſebe pochodij. Nebo pijſmo korzen wſſech ſſkod cžlo[ 57a] wiecžijch lenoſt byti okazuge. A protož k treſtani lenimu ſe prawij: 3) „Dokawad, lenij, ſpijfs, dokawad ze ſna nepowſtaneſs? Malo nynij poſpijſs a malo podrzijmeſs, malicžko rucze ſložiſs, aby odpocžinul, a przigde na tie vako bieharz chudoba twa a žebrota twa yako muž*) odienecz.“ Protož ďabel, chode okolo a rzewa iako lew hledage, koho by ſežral, wida ſpanij mnoha toho lenieho, an ftuden a bogij ſe pracze dobrych ſkutkuow, rozpacžij tužebnych pln geſt: y geſt pilen ſyeti tu kaukol ſwoy w tiech ſpanijch. Tak, yakž koho widij, prziſtupa k nemu a ſwa pokuſſenij wpuſſtij: Niekterym zlee a bludne rozumy o wierze aneb o flowijch božich, aby bludnie to neb ono drželi,5) zlee rozumy o tom mieli. Niekterym zla myſllenij, zle žadoſti, zle miloſti, tieleſne prziezni s marnymi lidmi, pychu, lakomftwie, aby ſkrze ty wieczy w kaukol obratil ežlowieka. Ale ty wieczy diabel rozſywa taynie a necžitedlnie we ſpanijch, geſito oko tieleſne na to nemože patrziti, kterake ſe ſpanij w duſli diege. Protož pan Gežiſs die:9) „Ale to wiezte. byt wiediel hoſpodarz, w kteru hodinu zlodiey miel by przi- giti, bdiel by zagiſte a nedal by podkopati dov ſwe°." Proti ſpanij vkazuge bdenij, geſlto muož oſtrzieczy cžlowieka, aby ſyeti kaukole w ſe nedal ani do podkopati. Potom die cžtenie: „A když zroſtla bylina a vžitek veži- nila, tehdy ſe vkazal y kaukol." Když nayprw byl wſat kaukol, 1) hrychuow. 2) nedbánliwé. 3) Přísl. 6, 9. 10. 11. *) muož. 5) držal. 6) Luk. 12, 39.
Strana 180
180 Sedma Nediele nemohl widijn byti, ale roſta wen ſe pſleniczy, geſito by giž miel znam byti vžitek, tut kaukol oznamen bywa. Nebo przi tom, když prawda cžtenie ſkrze duchownij a rozumne polly Kryſtowy bywa ohlaſſena, geſlto yako duchownij wſfeczky wieczy wiery sſtihagij a zkuſlugij, tehdy ſrdcze lidſka zgewena budu, když ſlyſſeni w ſkutku magij vkazati. Neb yhned, yakž vilyſlij prawdu nekterzij, kaukol nenawiſti, prawdie odporny. bude gim wſat w frdcze, a hned gey zgewij protiwnu odpor- noſtij prawdie, že pohorſlicze ſe odwratij ſe a zlorzecžiti budu ceſtu božij, repcyce a vtrhagice. A nekterzij na obie ſtranie budau, magicze ſtranky krzeſtianſkych ſkutkuow ne- plne, ani wždy trwagicy; a s tijm take w nich kaukol roſte. žadoſti tieleſne a zemſke, zlij, twrdij a ſobiewolnij obycžeyowe. ſwarowe, hanienij, vtrhanie, rozbrogowe y gine pobiehloſti. Ti ani chutnie prawdy naſledugij, ani gij chutňe zaprzij. nebo ſu dwogiho ſrdcze, bohu nemilij a lidem ohyzdnij. Ginij, przigmucz prawdu ſlowa božiho, y ſpij przi tom, nemagice doſtatecžne° poznanie w ſlowijch božijch; protož w ňe diabel nafege rozumuow bludnych a kaczyrzíkych, aby veženie božij bludem w nich oſtalo. A tiech geft nynie przielifs mnoho w vrzadiech kniezíkych na mijítech Apofitolſkych, geſſto netoliko bludy taynie Ikladagij, aby ge, cžas ſwuoy vhledagicz, zgewili, Ale giž moc Ciefarzíku y kralowſku magij a nad tiem bdij, kde by ſe prawda kazanij zgewila, gich vhlawnym kacierzſtwim odporna, aby to ſylňe poſedli rozumy bludnymi, ſwa kacieřſtwij wierau, 1) řadem božim a poklonu božij cžinicz, a wieru prawu za kaczierzſtwie potupugicz, li[57b]di pro ni palecze, ſtienagicze, v wiezeni morzicz, klnucz, zlo- rzecžijcz. Ten kaukol giž ſe geſt nynie welmi zgewil a prze- mohl proti prawdie a vžitek zlych proſpiechuo vkazal tiem, ktož naň mohu pohledieti. 1) wěrau.
180 Sedma Nediele nemohl widijn byti, ale roſta wen ſe pſleniczy, geſito by giž miel znam byti vžitek, tut kaukol oznamen bywa. Nebo przi tom, když prawda cžtenie ſkrze duchownij a rozumne polly Kryſtowy bywa ohlaſſena, geſlto yako duchownij wſfeczky wieczy wiery sſtihagij a zkuſlugij, tehdy ſrdcze lidſka zgewena budu, když ſlyſſeni w ſkutku magij vkazati. Neb yhned, yakž vilyſlij prawdu nekterzij, kaukol nenawiſti, prawdie odporny. bude gim wſat w frdcze, a hned gey zgewij protiwnu odpor- noſtij prawdie, že pohorſlicze ſe odwratij ſe a zlorzecžiti budu ceſtu božij, repcyce a vtrhagice. A nekterzij na obie ſtranie budau, magicze ſtranky krzeſtianſkych ſkutkuow ne- plne, ani wždy trwagicy; a s tijm take w nich kaukol roſte. žadoſti tieleſne a zemſke, zlij, twrdij a ſobiewolnij obycžeyowe. ſwarowe, hanienij, vtrhanie, rozbrogowe y gine pobiehloſti. Ti ani chutnie prawdy naſledugij, ani gij chutňe zaprzij. nebo ſu dwogiho ſrdcze, bohu nemilij a lidem ohyzdnij. Ginij, przigmucz prawdu ſlowa božiho, y ſpij przi tom, nemagice doſtatecžne° poznanie w ſlowijch božijch; protož w ňe diabel nafege rozumuow bludnych a kaczyrzíkych, aby veženie božij bludem w nich oſtalo. A tiech geft nynie przielifs mnoho w vrzadiech kniezíkych na mijítech Apofitolſkych, geſſto netoliko bludy taynie Ikladagij, aby ge, cžas ſwuoy vhledagicz, zgewili, Ale giž moc Ciefarzíku y kralowſku magij a nad tiem bdij, kde by ſe prawda kazanij zgewila, gich vhlawnym kacierzſtwim odporna, aby to ſylňe poſedli rozumy bludnymi, ſwa kacieřſtwij wierau, 1) řadem božim a poklonu božij cžinicz, a wieru prawu za kaczierzſtwie potupugicz, li[57b]di pro ni palecze, ſtienagicze, v wiezeni morzicz, klnucz, zlo- rzecžijcz. Ten kaukol giž ſe geſt nynie welmi zgewil a prze- mohl proti prawdie a vžitek zlych proſpiechuo vkazal tiem, ktož naň mohu pohledieti. 1) wěrau.
Strana 181
Po Božim Narozenie. 181 Potom dij cžtenie: „A prziſtupiwſle ſluhy 1) hoſpodarzowy, rzekli ſu ge?: Pane, wſſak gſy dobreho ſemene naſal na ſwem poli, kde ſe geſt wzal kaukol? Y wece gim: Neprzietel ežlowiek to vežinil.“ Tyto ſluhy tiežij, odkud geſt kaukol mezy pſſeniczy, želegicze ſkutku dobreho hoſpodarzowa w tom, že kaukol mezy pſſeniczy wſaty pohaniel dijlo božij dobre. A tot przi- ſluſlij ſluham božim wždy toho želeti, w cžemž koli dijla božij pohaniena bywagij, aneb w kom bywagij daremna ſkrze ne- nawiſt a gednanij dablowo. Nebo w ňekterych bywa daremna y pracze y ſmrt Kryftowa, w nichž geſt byla ozdobena vežaſt- noſtij ducha S., a odwratiecz ſe, potom w nich bywa kryſtus krzižowan. A to geſt welike žaloſti hodne, že ſe tak krziwda dege tak velike" dobrodienczy duſlij lidſkych. Protož pan oznamuge ſluham bezprawij ſwe a die gim: „Neprzietel cžlowiek vežinil to." To o diablu die, a muož tak prawie nazwan byti, neb geſt neprzietel cžlowieka. Nebo ne- nawiftij diablowu weſlla geſt ſmrt na okrſllek wſſij zemie. Ale ſluhy, želegicze potupy pana ſweho ſkrze kaukol ohyzdny, rzku gemu: „Chczeff-li, at puogdeme a wytrhame gey?“ Wece gim hoſpodarz: „Nicz, neb ſnad, trhagice kaukol, wytrhali byſſte s nim y pſſeniczy." Protož gim hagij, neb on ſam gediny zna nepochybnie yako buoh, ktera geſt pſſenicze a ktery kukol, ale gim to neprziležij. Protož hodnie chcze do cžaſu nechati kaukole ſe pſſeniczy. Protož branij kaukole trhati, totiž ſaudu ſmrti zbraniuge proti hrzieſſnym, pro niež geſt Kryſtus prziſſel, aby ge ku pokanij wolal. A toho gim branij z naypilnieyſlij teto przicžiny, neb geſt gim wydal przikazanie, aby ſe ſpolu milowali, A netoliko przately, ale y neprzately, geffto gich nenawidij, haniegij a gim fe protiwij, aby, takowe milugijcze, dobrze gim cžinili a za nie ſe modlili. A takowe milowanie nemuož nicz zleho ani przatelom ani neprzatelom cžiniti, ani žadati, ani przijti, ani zabijgeti gich, neb geſt to 1) �lúhy.
Po Božim Narozenie. 181 Potom dij cžtenie: „A prziſtupiwſle ſluhy 1) hoſpodarzowy, rzekli ſu ge?: Pane, wſſak gſy dobreho ſemene naſal na ſwem poli, kde ſe geſt wzal kaukol? Y wece gim: Neprzietel ežlowiek to vežinil.“ Tyto ſluhy tiežij, odkud geſt kaukol mezy pſſeniczy, želegicze ſkutku dobreho hoſpodarzowa w tom, že kaukol mezy pſſeniczy wſaty pohaniel dijlo božij dobre. A tot przi- ſluſlij ſluham božim wždy toho želeti, w cžemž koli dijla božij pohaniena bywagij, aneb w kom bywagij daremna ſkrze ne- nawiſt a gednanij dablowo. Nebo w ňekterych bywa daremna y pracze y ſmrt Kryftowa, w nichž geſt byla ozdobena vežaſt- noſtij ducha S., a odwratiecz ſe, potom w nich bywa kryſtus krzižowan. A to geſt welike žaloſti hodne, že ſe tak krziwda dege tak velike" dobrodienczy duſlij lidſkych. Protož pan oznamuge ſluham bezprawij ſwe a die gim: „Neprzietel cžlowiek vežinil to." To o diablu die, a muož tak prawie nazwan byti, neb geſt neprzietel cžlowieka. Nebo ne- nawiftij diablowu weſlla geſt ſmrt na okrſllek wſſij zemie. Ale ſluhy, želegicze potupy pana ſweho ſkrze kaukol ohyzdny, rzku gemu: „Chczeff-li, at puogdeme a wytrhame gey?“ Wece gim hoſpodarz: „Nicz, neb ſnad, trhagice kaukol, wytrhali byſſte s nim y pſſeniczy." Protož gim hagij, neb on ſam gediny zna nepochybnie yako buoh, ktera geſt pſſenicze a ktery kukol, ale gim to neprziležij. Protož hodnie chcze do cžaſu nechati kaukole ſe pſſeniczy. Protož branij kaukole trhati, totiž ſaudu ſmrti zbraniuge proti hrzieſſnym, pro niež geſt Kryſtus prziſſel, aby ge ku pokanij wolal. A toho gim branij z naypilnieyſlij teto przicžiny, neb geſt gim wydal przikazanie, aby ſe ſpolu milowali, A netoliko przately, ale y neprzately, geffto gich nenawidij, haniegij a gim fe protiwij, aby, takowe milugijcze, dobrze gim cžinili a za nie ſe modlili. A takowe milowanie nemuož nicz zleho ani przatelom ani neprzatelom cžiniti, ani žadati, ani przijti, ani zabijgeti gich, neb geſt to 1) �lúhy.
Strana 182
182 Sedma Nediele naywietcžij zlee. Protož podle toho zakona nemuož žadny žadneho zabiti, ktož by gey plnil a dokud. Tehdy zabitij muſy kromie toho zakona nalezeno byti. Take proto lidee lidij nemohu zabijgeti, neb gſu ſobie rownij w odſuzenij winy. Jako ten hoden geſt zleeho, ktož zabit bywa, takež ten, ktož zabigij. Protož geſt pan ten ſaud zabigecžom položil, rzka wo one czyzoložniczy: 1) „Kto z was geſt bez hrziechu, ten prwnij wrz na ni kamenem.“ Y newrhl geſt na ni nižadny; neb každy poznal na ſobie takež y wietežij hrziechy a vtekl prycž, nechaw kamenowanie. A že przi tom ſkutku trhanie kaukole naywiecze by mohlo przekazyti ſluham božim newiedomie gemu na potupu; Neb luhy mohu toliko znati zewnitrz pſſenicy po dobrych ſkutcych a kaukol po zlych. Ale, poniewadž [58a] geft pan prziffel wolat hrzieſſnych ku pokani, Tehdy hrzieſſny, odwratie 2) ſe od ſwe zloſti, bude-li cžiniti pokanie, y przibliži ſe gemu kra- lowſtwie nebeſke, a giž bude pſfenicze cžiſta.3) A když by gey ſluhy byli zabili, potupili by zwoleneho, geſſto geſt miel do- konati zwoleni ſwe ſkrze pokanie a ſkrze obmytij hrziechuow ſwych w krwi Kryſtowie. Protož geſt nedal trhati ſluham toho kaukole, neb nemohu tak yako buoh znati wilech przicžin. ktere ſu przi kaukoli a przi plſeniczy. Ale yakož geſt powiedijno, že pan, braňe kaukole trhati, tijm wraždy zapowieda: Proti tomu cžinij Cierkew Rzimíka, wzawſli ſmieloſt a ſwobodu w prolewanij krwe lidſke mnohymi obycžegi. A pominuwſli giž kaukol, na plſeniczy hoſpodarzowu ſe geſt zakrwawila, aby gi wytrhala, a giž na to y odpuſtky wydawa, aby ſkrze boge mnoha krew wylita byla tiech, kterymž ona nepřege. A tiem vwedenim tak ſmieleho wy- lewanie krwe lidſke vežinila geſt ranu weliku wierze Kry- ſtowie y wſſemu lidu, geſſto ſe od nij trawij, že temierz každy žijzni krwe bližnieho ſweho. 1) Jan 8, 7. 2) odwrátij. Mech. transkr. 3) čiſtá.
182 Sedma Nediele naywietcžij zlee. Protož podle toho zakona nemuož žadny žadneho zabiti, ktož by gey plnil a dokud. Tehdy zabitij muſy kromie toho zakona nalezeno byti. Take proto lidee lidij nemohu zabijgeti, neb gſu ſobie rownij w odſuzenij winy. Jako ten hoden geſt zleeho, ktož zabit bywa, takež ten, ktož zabigij. Protož geſt pan ten ſaud zabigecžom položil, rzka wo one czyzoložniczy: 1) „Kto z was geſt bez hrziechu, ten prwnij wrz na ni kamenem.“ Y newrhl geſt na ni nižadny; neb každy poznal na ſobie takež y wietežij hrziechy a vtekl prycž, nechaw kamenowanie. A že przi tom ſkutku trhanie kaukole naywiecze by mohlo przekazyti ſluham božim newiedomie gemu na potupu; Neb luhy mohu toliko znati zewnitrz pſſenicy po dobrych ſkutcych a kaukol po zlych. Ale, poniewadž [58a] geft pan prziffel wolat hrzieſſnych ku pokani, Tehdy hrzieſſny, odwratie 2) ſe od ſwe zloſti, bude-li cžiniti pokanie, y przibliži ſe gemu kra- lowſtwie nebeſke, a giž bude pſfenicze cžiſta.3) A když by gey ſluhy byli zabili, potupili by zwoleneho, geſſto geſt miel do- konati zwoleni ſwe ſkrze pokanie a ſkrze obmytij hrziechuow ſwych w krwi Kryſtowie. Protož geſt nedal trhati ſluham toho kaukole, neb nemohu tak yako buoh znati wilech przicžin. ktere ſu przi kaukoli a przi plſeniczy. Ale yakož geſt powiedijno, že pan, braňe kaukole trhati, tijm wraždy zapowieda: Proti tomu cžinij Cierkew Rzimíka, wzawſli ſmieloſt a ſwobodu w prolewanij krwe lidſke mnohymi obycžegi. A pominuwſli giž kaukol, na plſeniczy hoſpodarzowu ſe geſt zakrwawila, aby gi wytrhala, a giž na to y odpuſtky wydawa, aby ſkrze boge mnoha krew wylita byla tiech, kterymž ona nepřege. A tiem vwedenim tak ſmieleho wy- lewanie krwe lidſke vežinila geſt ranu weliku wierze Kry- ſtowie y wſſemu lidu, geſſto ſe od nij trawij, že temierz každy žijzni krwe bližnieho ſweho. 1) Jan 8, 7. 2) odwrátij. Mech. transkr. 3) čiſtá.
Strana 183
Po Božim Narozenie. 183 Take proto neda wytrhati hoſpodař kaukole ſkrze za- hlazenie ſmrti, neb ſu proſpieſſni zlij lide dobrym, trapiecze ge bezprawim, hanienim, nepokogem y ginym protiwenstwim, aby tak ſprawedliwij zkuſſeni byli ſkrze nie w ſwe dobrotie, prawie-li ſe boha bogij a gey milugij. Neb to y niekterzij z mudrych prawij, že ſprawedliwij nemohli by prawie dobrzij byti, když by zlych nebylo. Ale wſak y w tom potrzebij geſt opatrnoſti, nebo kaukol 1) wždy hledij pſſeniczy w ſe obratiti a dobrotu gegij w ſwu zloſt prom'eniti. A take y pijſmo nam k wyſtraze die:2) „S przewraczenym przewraczeny budeſs. Protož ſprawedliwij muſy prazdni byti obczowani s hrzieſſnymi, aby poſlkwrnieni nebyli gich hrziechy. Neb to y ſam buoh przi- kazuge, aby po trzetiem treſktanie takowych ſe warowali, a Apoſitol s takymi y pokrmu brani przigimati. Potom die cžtenie: „Nechte obeho ruoſti až do žnij, a w cžas žni diem ženczom: Wytrhayte nayprwe kaukol a ſwiežte gey w ſnopky k ſpaleni, ale pſſeniczy shromaždte 3) do ſtodoly me." To giž prwe powiedijno geſt, že geſt proto branil hoſpodarz kaukole wytrhati, nebo ſluhy nevmiegij ani mohu ſmrtij geho wytrhati. Druhe proto, že geſt pan pro hrziefſne prziſlel na ſwiet a chce, aby wſliczkni lidee ſpaſeni byli a w znamoſt prawdy geho prziſlli a z kukole pſſenicze byli. Pakli nebudau chtieti pſfeniczy byti, nechtež tak obeho do žni ruoſti, nebot ſe y to hodij k me ſlawie. Nebo, yakož ſe zwelebuge miloſrden- ſtwie geho, když ſe ſlituge nad hrzieſſnymi, kterziž ſe kagij, a ſpaſy ge: Takež ſe ozdobuge geho ſprawedliwoſt, když za- tratij odporne a nekagiczy hrzieflniky. Protož y w tom zweleben bude w ſwe przewyſlene flawie, že ten kaukol odporny zetrze. A iakož ginde pijſmo die o ſynu diewky: 4) „Wywrz diewku y ſyna gegieho, nebot nebude diediczem ſyn diewky s ſynem ſwobodne." Takež y tuto die: „A w cžas žni [58b] die ženczom: 1) kúkol. 2) Žalm 18, 27. 3) shromažte. *) Gal. 4, 30.
Po Božim Narozenie. 183 Take proto neda wytrhati hoſpodař kaukole ſkrze za- hlazenie ſmrti, neb ſu proſpieſſni zlij lide dobrym, trapiecze ge bezprawim, hanienim, nepokogem y ginym protiwenstwim, aby tak ſprawedliwij zkuſſeni byli ſkrze nie w ſwe dobrotie, prawie-li ſe boha bogij a gey milugij. Neb to y niekterzij z mudrych prawij, že ſprawedliwij nemohli by prawie dobrzij byti, když by zlych nebylo. Ale wſak y w tom potrzebij geſt opatrnoſti, nebo kaukol 1) wždy hledij pſſeniczy w ſe obratiti a dobrotu gegij w ſwu zloſt prom'eniti. A take y pijſmo nam k wyſtraze die:2) „S przewraczenym przewraczeny budeſs. Protož ſprawedliwij muſy prazdni byti obczowani s hrzieſſnymi, aby poſlkwrnieni nebyli gich hrziechy. Neb to y ſam buoh przi- kazuge, aby po trzetiem treſktanie takowych ſe warowali, a Apoſitol s takymi y pokrmu brani przigimati. Potom die cžtenie: „Nechte obeho ruoſti až do žnij, a w cžas žni diem ženczom: Wytrhayte nayprwe kaukol a ſwiežte gey w ſnopky k ſpaleni, ale pſſeniczy shromaždte 3) do ſtodoly me." To giž prwe powiedijno geſt, že geſt proto branil hoſpodarz kaukole wytrhati, nebo ſluhy nevmiegij ani mohu ſmrtij geho wytrhati. Druhe proto, že geſt pan pro hrziefſne prziſlel na ſwiet a chce, aby wſliczkni lidee ſpaſeni byli a w znamoſt prawdy geho prziſlli a z kukole pſſenicze byli. Pakli nebudau chtieti pſfeniczy byti, nechtež tak obeho do žni ruoſti, nebot ſe y to hodij k me ſlawie. Nebo, yakož ſe zwelebuge miloſrden- ſtwie geho, když ſe ſlituge nad hrzieſſnymi, kterziž ſe kagij, a ſpaſy ge: Takež ſe ozdobuge geho ſprawedliwoſt, když za- tratij odporne a nekagiczy hrzieflniky. Protož y w tom zweleben bude w ſwe przewyſlene flawie, že ten kaukol odporny zetrze. A iakož ginde pijſmo die o ſynu diewky: 4) „Wywrz diewku y ſyna gegieho, nebot nebude diediczem ſyn diewky s ſynem ſwobodne." Takež y tuto die: „A w cžas žni [58b] die ženczom: 1) kúkol. 2) Žalm 18, 27. 3) shromažte. *) Gal. 4, 30.
Strana 184
184 Sedma Nediele Wytrhayte nayprwe kaukol a ſwažte gey w ſnopky k ohni!“ Swazanie vkazuge neſwobodu; nebo, kohož ſwijži, ten ſebu wlaſti nemuož. A že zlij, glucze ten kaukol nehodny, dokawadž zde žiwi gſu, to za naylepſlij a za ſwuoy oddiel magij, aby ſwobody zlee a nehodne w zloftech, w rozkoffech, w hodo- wanijch, w pitijch, w ſmilftwijch, w rozpufftienijch, w weſelijch y w ginych nayhorſlijch ſwobodach wuoli božij protiwnych požiwali: Protož gim rownu pomítu vcžiniti przikazuge, aby ge ſwazali, každu ſwobodu gim odeymucze, aby giž nicžimž newladli, ani ſebu, ani wolij, ani ſwietem, ani žiwotem, Ale, aby gimi wladlo wſſeczko zle, gemuž gſu nechtieli a gehož gſu ſe bali anebo trpieti nechtieli pro ſwe dobre zde w ſwietie, awſſak giž ted wždy to trpieti wiecžnie muſy. Swiežte ge; nebot gſu oni prwe wazali chude a ſprawedliwe a wodili ge do žalarzow y na ſmrt, a pani zde ſwu chudinku rozlicžnie trapili mnohymi neſprawedlnoſtmi yako vkrutnij pohane. Protož die pan : „Swiežte ge w ſnopky,“ každeho pokolenie hrzieſſniky ſpolu. Pyſlnych ſnop s lucyperem, kralem gich. Wražedlniky wileczky s Kaynem nenawiſtnym. Smilniky wſſeczky s ſodom- ſkymi. Zracže, hodowniky a wožralcze peſke s bohatczem, kteryž hodowal na každy den ſtkwoftnie a potom w pekle pohrzeben. Lakomcze s onim bohatczem ſwažij, geſſto zborziti chtiel ſtodoly ſtare a nowe vſtawieti a naplniti ge, a než gimi doſpiel, až z nieho cžertij duſli wydrzeli. Lenij wſleczky s onim lenochem, gellto, wzaw hrziwnu, zakopal gi a netiežel gij. A tak wſſeczkny hrzieſlniky ſobie podobno w vmyllech y w ſkutczych, kterziž ſu ſobie pomoczni byli radami nebo ginymi przicžinami kterychkoli zloſtij nebo ſe w bludy ſwo- dili, aby take tak ſpolu ſwazani byli w ſnopky k wiecžne" ohni. Y die dale cžtenie: „A pſſenicy shromaždte do ſtodoly me.“ Tehdy ſe ſtkwijti budu ſprawedliwij yako ſluncze w kra- lowstwij otcze gich, To geſt, když wſleczken kaukol od nich oddielen bude a ſwazan w ſnopky k ſpaleni. A tu pan die
184 Sedma Nediele Wytrhayte nayprwe kaukol a ſwažte gey w ſnopky k ohni!“ Swazanie vkazuge neſwobodu; nebo, kohož ſwijži, ten ſebu wlaſti nemuož. A že zlij, glucze ten kaukol nehodny, dokawadž zde žiwi gſu, to za naylepſlij a za ſwuoy oddiel magij, aby ſwobody zlee a nehodne w zloftech, w rozkoffech, w hodo- wanijch, w pitijch, w ſmilftwijch, w rozpufftienijch, w weſelijch y w ginych nayhorſlijch ſwobodach wuoli božij protiwnych požiwali: Protož gim rownu pomítu vcžiniti przikazuge, aby ge ſwazali, každu ſwobodu gim odeymucze, aby giž nicžimž newladli, ani ſebu, ani wolij, ani ſwietem, ani žiwotem, Ale, aby gimi wladlo wſſeczko zle, gemuž gſu nechtieli a gehož gſu ſe bali anebo trpieti nechtieli pro ſwe dobre zde w ſwietie, awſſak giž ted wždy to trpieti wiecžnie muſy. Swiežte ge; nebot gſu oni prwe wazali chude a ſprawedliwe a wodili ge do žalarzow y na ſmrt, a pani zde ſwu chudinku rozlicžnie trapili mnohymi neſprawedlnoſtmi yako vkrutnij pohane. Protož die pan : „Swiežte ge w ſnopky,“ každeho pokolenie hrzieſſniky ſpolu. Pyſlnych ſnop s lucyperem, kralem gich. Wražedlniky wileczky s Kaynem nenawiſtnym. Smilniky wſſeczky s ſodom- ſkymi. Zracže, hodowniky a wožralcze peſke s bohatczem, kteryž hodowal na každy den ſtkwoftnie a potom w pekle pohrzeben. Lakomcze s onim bohatczem ſwažij, geſſto zborziti chtiel ſtodoly ſtare a nowe vſtawieti a naplniti ge, a než gimi doſpiel, až z nieho cžertij duſli wydrzeli. Lenij wſleczky s onim lenochem, gellto, wzaw hrziwnu, zakopal gi a netiežel gij. A tak wſſeczkny hrzieſlniky ſobie podobno w vmyllech y w ſkutczych, kterziž ſu ſobie pomoczni byli radami nebo ginymi przicžinami kterychkoli zloſtij nebo ſe w bludy ſwo- dili, aby take tak ſpolu ſwazani byli w ſnopky k wiecžne" ohni. Y die dale cžtenie: „A pſſenicy shromaždte do ſtodoly me.“ Tehdy ſe ſtkwijti budu ſprawedliwij yako ſluncze w kra- lowstwij otcze gich, To geſt, když wſleczken kaukol od nich oddielen bude a ſwazan w ſnopky k ſpaleni. A tu pan die
Strana 185
Po Božim Narozenie. 185 k gich vtieſſenie a k nadiegi, že ſe budu ſtkwijti iakožto fluncze, geſſto geft naywietežij kraſy a iaſnoſti w ſwietle. A prawij gim, kde: že w kralowstwie otcze wilech zwolenych, kdež nebude ſluncze, neb ſam buoh bude ſwietlo toho kra- lowſtwie, a wſliczkni wolenij k niemu podobni budu w yaſnoſti ſlawy geho. Amen.1) Oſma Nediele po Božiem Narozenie. Cžtenie Swateho Matuſfe w XX. Kapi. Ten cžas rzekl pan gežiſs vcžedl- nikom ſwym: Podobno geſt kralowſtwie ne- beſke cžlowieku hoſpodarzi, kteryž geſt wyſfel nayprwe rano, aby vwedl dielniky na winniczy [59a] ſwu. A když ſe ſmluwa ſtala z diel- niky z penijze dennieho, poſlal ge na wi- niczy ſwu. A wyſſed w hodinu trzetij, vzrzel gine na naymiſſti, ani ſtogij prazdnij. Y rzekl gim: Gdiete y wy na winniczy mu, a czo bude ſprawedliweho, damt wam. A oni ſſli gfu. Opiet pak wyſſed przi ſſeſte a dewate ho- dinie, a vcžinil teež. Przi gedenaczte pak hodinie wyſſel a nalezl gine, ani ſtogij. Y rzekl gim: Czo tu ſtogite czely den prazdni? Rzku gemu: Neb nižadny nas nenayal. Die gim: Gdietež y wy na winniczy mu. A když byl wecžer, rzekl pan winnicze ſſaffarzi ſwemu: Powolayž dielnikuow a zaplat gim mzdu, pocžna od poſlednijch až do prwnijch. A když ſu prziſſli ti, geſſto byli przi gedenaczte hodinie prziſſli, wzali gſu po gednom pe- 1) Schází.
Po Božim Narozenie. 185 k gich vtieſſenie a k nadiegi, že ſe budu ſtkwijti iakožto fluncze, geſſto geft naywietežij kraſy a iaſnoſti w ſwietle. A prawij gim, kde: že w kralowstwie otcze wilech zwolenych, kdež nebude ſluncze, neb ſam buoh bude ſwietlo toho kra- lowſtwie, a wſliczkni wolenij k niemu podobni budu w yaſnoſti ſlawy geho. Amen.1) Oſma Nediele po Božiem Narozenie. Cžtenie Swateho Matuſfe w XX. Kapi. Ten cžas rzekl pan gežiſs vcžedl- nikom ſwym: Podobno geſt kralowſtwie ne- beſke cžlowieku hoſpodarzi, kteryž geſt wyſfel nayprwe rano, aby vwedl dielniky na winniczy [59a] ſwu. A když ſe ſmluwa ſtala z diel- niky z penijze dennieho, poſlal ge na wi- niczy ſwu. A wyſſed w hodinu trzetij, vzrzel gine na naymiſſti, ani ſtogij prazdnij. Y rzekl gim: Gdiete y wy na winniczy mu, a czo bude ſprawedliweho, damt wam. A oni ſſli gfu. Opiet pak wyſſed przi ſſeſte a dewate ho- dinie, a vcžinil teež. Przi gedenaczte pak hodinie wyſſel a nalezl gine, ani ſtogij. Y rzekl gim: Czo tu ſtogite czely den prazdni? Rzku gemu: Neb nižadny nas nenayal. Die gim: Gdietež y wy na winniczy mu. A když byl wecžer, rzekl pan winnicze ſſaffarzi ſwemu: Powolayž dielnikuow a zaplat gim mzdu, pocžna od poſlednijch až do prwnijch. A když ſu prziſſli ti, geſſto byli przi gedenaczte hodinie prziſſli, wzali gſu po gednom pe- 1) Schází.
Strana 186
186 Woſma Nediele niezy. A prziſſedſſe prwnij, domniewali gſu ſe, že by wiecze mieli wzyti. Ale wzali gſu y oni po gednom peniezy. A wzemſſe reptali gſu proti hoſpodarzi rzkucze: Tito poſlednij gednu hodinu gſu dielali, a rowne gſy ge nam vcžinil, genž ſme neſli brzieme dne a wedra. A on odpowiediew gednomu z nich rzekl: Przieteli, necžinimt tobie křiwdy, wſſaks zpenijze denniho ſmluwil ſemnu; wez- miž, czož tweho geſt, a gdi; chcyt zagiſte y to- muto poſlednijmu dati yako y tobie. Zdaliž mi neſluſſij vcžiniti, czož chczy? cžili oko twe neſſlechetne geſt, že ya dobry ſem? Takt budu poſlednij prwnij, a prwnij poſlednij; Neb geſt mnoho powolanych, ale malo wywo- lenych. Oto podobenſtwij od ſpaſytele naſſeho powiedene geft y tagemftwie, plne ſkrytych a welikych wieczy bozſkych a naſſie hlupoſti yako twrdy pokrm przed dietmi položeny. wſſak prziliſs chutny a ſyly plny. Protož ty, mily hoſpodarzi naſs, pane Gezukryſte, racžiž nam toho chleba vlomiti, abychom z nieho ſyly a naſyczeni nabyli a k twe czti a k chwale ſpolu s bližnimi ſe gim zdijleli atd. To kralowſtwie nebeſke tuto se rozumij, že gest Cierkew swata, genž geft zbor wy- wolenych božijch k wiecžnemu ſpaſenie, w niemžto on bydlij a bydliti chcze. Winnicze pak ta, do nijž ten hoſpodarz dielniky vwodij. takež tymž gmenem Cierkew ſwata gmenuge ſe, — kteruž geſt tuto przipodobnil k teto hmotne winniczy, Na nijž hoſpodarz, vežinie ſmluwu s dielniky z penijze dennieho, poſyla ge, aby tam dielali, Aby z takoweho przikladu tieleſneho mohla ſnaze
186 Woſma Nediele niezy. A prziſſedſſe prwnij, domniewali gſu ſe, že by wiecze mieli wzyti. Ale wzali gſu y oni po gednom peniezy. A wzemſſe reptali gſu proti hoſpodarzi rzkucze: Tito poſlednij gednu hodinu gſu dielali, a rowne gſy ge nam vcžinil, genž ſme neſli brzieme dne a wedra. A on odpowiediew gednomu z nich rzekl: Przieteli, necžinimt tobie křiwdy, wſſaks zpenijze denniho ſmluwil ſemnu; wez- miž, czož tweho geſt, a gdi; chcyt zagiſte y to- muto poſlednijmu dati yako y tobie. Zdaliž mi neſluſſij vcžiniti, czož chczy? cžili oko twe neſſlechetne geſt, že ya dobry ſem? Takt budu poſlednij prwnij, a prwnij poſlednij; Neb geſt mnoho powolanych, ale malo wywo- lenych. Oto podobenſtwij od ſpaſytele naſſeho powiedene geft y tagemftwie, plne ſkrytych a welikych wieczy bozſkych a naſſie hlupoſti yako twrdy pokrm przed dietmi položeny. wſſak prziliſs chutny a ſyly plny. Protož ty, mily hoſpodarzi naſs, pane Gezukryſte, racžiž nam toho chleba vlomiti, abychom z nieho ſyly a naſyczeni nabyli a k twe czti a k chwale ſpolu s bližnimi ſe gim zdijleli atd. To kralowſtwie nebeſke tuto se rozumij, že gest Cierkew swata, genž geft zbor wy- wolenych božijch k wiecžnemu ſpaſenie, w niemžto on bydlij a bydliti chcze. Winnicze pak ta, do nijž ten hoſpodarz dielniky vwodij. takež tymž gmenem Cierkew ſwata gmenuge ſe, — kteruž geſt tuto przipodobnil k teto hmotne winniczy, Na nijž hoſpodarz, vežinie ſmluwu s dielniky z penijze dennieho, poſyla ge, aby tam dielali, Aby z takoweho przikladu tieleſneho mohla ſnaze
Strana 187
Po Božim Narozenic. 187 prawda srozumiena byti, kteružto prawdu zprawowati ſe ma lid božij w czeſtie ſpaſenij ſweho. Die tu ežtenie, Zie geft wyffel nayprwe rano, aby vwedl dielniky na winniczy ſwu. „A když ſe ſmluwa ſtala s dielniky z penijze dennieho, poſlal ge do winnicze ſwe.“ To geſt, že ten hoſpodarz naypilnieyſſi a naymudrzeyſlij, buoh wſſech za- ſtupuow, hned s pocžatku, yakž geſt lidi ſtworzil, wždy geſt hledal tiech, kterzij by ſe hodili na to dijlo wyborne do geho winnicze. Protož hned rano na pocžatku ſwieta vwedl geſt na ſwe dijlo ty, kterziž gſu ſe gemu lijbili a gemu wierzili. Ale, hledijcze ku poežatku rzecži cžtenie tohoto, když geſt ſobie zwolil winniczy ze [59b] wilech naroduow na ſwietie a fitipil gi krwij ſyna ſweho, To muož nayprwe rano byti, když geſt tento hoſpodarz winnice ſam prziſſel wolat dielnikuo na dijlo winnicze ſwe. A nayprwnieyflij dielniky na tu winniczy vwedl geſt Apofitoly ſwe A zdielal ge po ſobie zprawcze a winarze te winnicze, kterež geſt dobyl a ſitiepil gi krwij ſwu, a poſlal ge po wſſem ſwietie, aby kazali cžtenie wſſemu ſtworzenij a wolali delniky do winnicze geho. A vežinil s nimi ſmluwu o wſſelikem dijle, kterak czo ma dielano byti w geho win- niczy. A tu wſliczku ſmluwu položil gim w zakonie ſwem a na tu ſmluwu dal gim mocz a klijcže vmienij ku poznani wſſelikeho diela zleeho nebo dobreho, aby, tijm vmienim po- znagicze zle delniky, nedali gim mijſta w winniczy. Nebo y s prwnij winniczy, kteruž geſt ſobie byl z Egipta wywedl w rucze ſylne, ſmluwu welmi rozumnu, pamietliwu a twrdu vežinil gelt, aby wſſeczko tak delano bylo, yakž ſmluwa geho zakona vežij. A za to gim ſlibil pod prziſahu dati zemi dobru, mlekem a ſtrdij tekuczy, wſſak tak, geſtliže naplnij przikazanij geho. Protož prziſſel ſam na ſwiet, vežinil geſt ſmluwu s dielniky winnicze, kteruž geſt zwolil ze wſſech na- roduow pod nebem a ſitiepil gi krwij ſwu, A dielnikom to za dijlo položil w ſmluwie, aby nayprw wierzili gemu a milo- wali pana boha ze wſſeho ſrdeze ſweho a ze wſlij duſſe ſwe
Po Božim Narozenic. 187 prawda srozumiena byti, kteružto prawdu zprawowati ſe ma lid božij w czeſtie ſpaſenij ſweho. Die tu ežtenie, Zie geft wyffel nayprwe rano, aby vwedl dielniky na winniczy ſwu. „A když ſe ſmluwa ſtala s dielniky z penijze dennieho, poſlal ge do winnicze ſwe.“ To geſt, že ten hoſpodarz naypilnieyſſi a naymudrzeyſlij, buoh wſſech za- ſtupuow, hned s pocžatku, yakž geſt lidi ſtworzil, wždy geſt hledal tiech, kterzij by ſe hodili na to dijlo wyborne do geho winnicze. Protož hned rano na pocžatku ſwieta vwedl geſt na ſwe dijlo ty, kterziž gſu ſe gemu lijbili a gemu wierzili. Ale, hledijcze ku poežatku rzecži cžtenie tohoto, když geſt ſobie zwolil winniczy ze [59b] wilech naroduow na ſwietie a fitipil gi krwij ſyna ſweho, To muož nayprwe rano byti, když geſt tento hoſpodarz winnice ſam prziſſel wolat dielnikuo na dijlo winnicze ſwe. A nayprwnieyflij dielniky na tu winniczy vwedl geſt Apofitoly ſwe A zdielal ge po ſobie zprawcze a winarze te winnicze, kterež geſt dobyl a ſitiepil gi krwij ſwu, a poſlal ge po wſſem ſwietie, aby kazali cžtenie wſſemu ſtworzenij a wolali delniky do winnicze geho. A vežinil s nimi ſmluwu o wſſelikem dijle, kterak czo ma dielano byti w geho win- niczy. A tu wſliczku ſmluwu položil gim w zakonie ſwem a na tu ſmluwu dal gim mocz a klijcže vmienij ku poznani wſſelikeho diela zleeho nebo dobreho, aby, tijm vmienim po- znagicze zle delniky, nedali gim mijſta w winniczy. Nebo y s prwnij winniczy, kteruž geſt ſobie byl z Egipta wywedl w rucze ſylne, ſmluwu welmi rozumnu, pamietliwu a twrdu vežinil gelt, aby wſſeczko tak delano bylo, yakž ſmluwa geho zakona vežij. A za to gim ſlibil pod prziſahu dati zemi dobru, mlekem a ſtrdij tekuczy, wſſak tak, geſtliže naplnij przikazanij geho. Protož prziſſel ſam na ſwiet, vežinil geſt ſmluwu s dielniky winnicze, kteruž geſt zwolil ze wſſech na- roduow pod nebem a ſitiepil gi krwij ſwu, A dielnikom to za dijlo položil w ſmluwie, aby nayprw wierzili gemu a milo- wali pana boha ze wſſeho ſrdeze ſweho a ze wſlij duſſe ſwe
Strana 188
188 Woſma Nediele a ze wſſech moczij ſwych A to milowanij tak vgiſtili, oſtrzie- hagicze wſſech przikazanie geho. Nebo nižadny nemož milo- wati boha, kto ſe gemu protiwij, a ten ſe každy gemu pro- tiwij a gey tupij, ktož przikazanie geho nedržij. A w tiech przikazanijch geſt rozumnoſt, vmienij tiech dijl, ktera magij dielniczy na winniczy božij dielati. Nebo nižadny neproſpiege ani ſe ſlijbi hoſpodarzi, kterakkoli diela, nediela-li podle ſmluwy tiech dijl, kteraž on przikazuge. A tu ſmluwu vežinil s del- niky, kterzijž prawie dielati budu z penijze dennieho, To geſt, aby, ſkonagicze praczy dijla v winniczy geho, m'eli za to odplatu wiecžnu. Jakož die ſwaty Jan: 1) „Tot geſt zaſlibenie. kterež geſt zaſlibil nam, žiwot wiecžny.“ Protož nicz nemuož byti pomyſlleno na ſwietie mileyſliho lidem putugiczym, než takowe nadiege cžekanie, aby gich pracze byla takoweho Iitieſtij, po nijž tak ſlawne odpocžinutij a žiwota zwelebeni ma prziyato byti. A dokawadž geſt takowe douffanie2) bylo w lidech žiwo, dotud ſitieſtij a rozkoſſi ſwieta w mrzkoſti iako layna byli ſu, a pracze dijla na winniczy chutna byla bez lenoſti. bezprawij a ſmrt pro gmeno boži trpieti byla gim radoſt. Ale když geft takowe douffanij w lidech vmrzelo. wſſeczky ty wieczy powiediene padli gſu w nich, a milowanij ſwieta a tieleſneho žiwota žiwo w nich geſt. Lenoſt k ſkutkom dobrym a bazeň welika k trpeni protiwnych wieczij; a z toho wſleczka ſprawedlnoſt w lidech vmrtwena geſt. Protož my giž w tiechto cžaſych zlych a nebezpecžnych, w nichž ſe ſwiet kona,3) nicz vtieſlene nemuožem o te win- niczy mluwiti. [60a] Nebo weprz diwoky z leſa z korzen wykopal gi, a zwlaſitnie4) zwierz s deſyti rohy a s ſedmi hlawami ſpaſla gi a zkazyla ohradu gegij, a w planoſt obraczena geſt a czy- zieho ſſtiepenie neſe przekyſely hrozen z winnicze ſodom- ſkych a z przedmieſtij gomorſkych, iahodka winna gich va- hodka žlucži, a hrozen přewelmi horzky, žlucž drakuow wino 1) 1. Jan 2, 25. 3) dúffanij. 3) ſkona. 4) wzláfftnij.
188 Woſma Nediele a ze wſſech moczij ſwych A to milowanij tak vgiſtili, oſtrzie- hagicze wſſech przikazanie geho. Nebo nižadny nemož milo- wati boha, kto ſe gemu protiwij, a ten ſe každy gemu pro- tiwij a gey tupij, ktož przikazanie geho nedržij. A w tiech przikazanijch geſt rozumnoſt, vmienij tiech dijl, ktera magij dielniczy na winniczy božij dielati. Nebo nižadny neproſpiege ani ſe ſlijbi hoſpodarzi, kterakkoli diela, nediela-li podle ſmluwy tiech dijl, kteraž on przikazuge. A tu ſmluwu vežinil s del- niky, kterzijž prawie dielati budu z penijze dennieho, To geſt, aby, ſkonagicze praczy dijla v winniczy geho, m'eli za to odplatu wiecžnu. Jakož die ſwaty Jan: 1) „Tot geſt zaſlibenie. kterež geſt zaſlibil nam, žiwot wiecžny.“ Protož nicz nemuož byti pomyſlleno na ſwietie mileyſliho lidem putugiczym, než takowe nadiege cžekanie, aby gich pracze byla takoweho Iitieſtij, po nijž tak ſlawne odpocžinutij a žiwota zwelebeni ma prziyato byti. A dokawadž geſt takowe douffanie2) bylo w lidech žiwo, dotud ſitieſtij a rozkoſſi ſwieta w mrzkoſti iako layna byli ſu, a pracze dijla na winniczy chutna byla bez lenoſti. bezprawij a ſmrt pro gmeno boži trpieti byla gim radoſt. Ale když geft takowe douffanij w lidech vmrzelo. wſſeczky ty wieczy powiediene padli gſu w nich, a milowanij ſwieta a tieleſneho žiwota žiwo w nich geſt. Lenoſt k ſkutkom dobrym a bazeň welika k trpeni protiwnych wieczij; a z toho wſleczka ſprawedlnoſt w lidech vmrtwena geſt. Protož my giž w tiechto cžaſych zlych a nebezpecžnych, w nichž ſe ſwiet kona,3) nicz vtieſlene nemuožem o te win- niczy mluwiti. [60a] Nebo weprz diwoky z leſa z korzen wykopal gi, a zwlaſitnie4) zwierz s deſyti rohy a s ſedmi hlawami ſpaſla gi a zkazyla ohradu gegij, a w planoſt obraczena geſt a czy- zieho ſſtiepenie neſe przekyſely hrozen z winnicze ſodom- ſkych a z przedmieſtij gomorſkych, iahodka winna gich va- hodka žlucži, a hrozen přewelmi horzky, žlucž drakuow wino 1) 1. Jan 2, 25. 3) dúffanij. 3) ſkona. 4) wzláfftnij.
Strana 189
Po Božim Narozenie. 189 gich. Nebo winarzi te winnicze opuſtili gſu pana boha a opili gſu ſe krwij ſwatych, kterež buoh poſyla k tomu, aby oprawili zkaženij te winnicze. A ſami winarzi przezlij weſlli ſu w ſmluwu s dielniky winnicze ſkrze czyzy duch lžiwy pod gmenem wiery Kryftowy; poſtawiwſe ge na ſwych lžiwych zakonijch, y vežij delniky dielati podle zprawy tiech zakonuow; 1) dawſle gim czeſty a ſwobodu we wſſelikem przeſtupeni zakona božio, ſitiepugij ge ſkrze ſwoy duch lžiwy w ſkutczych za- myſllene a mylne ſprawedlnoſti podle zakonuow ſwych zakonu Kryſtowu odpornych. A podle toho ſlibugij gim w kryſtu lſtiwie ſpaſenie. A tak pod gmenem Kryſta ſwu lež prowedu, ſwuoy duch lžiwy w niey obalugicz. Protož neokuſy hoſpodarz wina gich tak przezleho. Aniž takowi winarzi przewraczeni vwodi koho do winnicze ſodomſkych a ſmluwy s nim cžinij ginak, gedine aby ſobie geho w vžitek ſmluwili a hrozny ſe gim cžinili, aby z nich sſali ſladkoſt vžitkuow zemſkych k vtieſſeni tiela. Nebo wſleczka gich poſwieczowanie y ſwatoſti ſlužebnoſtij gich, wſlecky gich ſllawnoſti hoduow a naboženſtwie gſu w zyſku zczenieny. Potom die cžtenie: „A wyſſed w hodinu trzetij, vzrzel gine ſtogicze na naymiſſti prazdny. Y wecze gim: Gdiete y wy na winniczy mu, a czož bude ſprawedliwe, damt wam. Y ſli gfu. A opiet wyfled w hodinu ſfeſtu a dewatu, a vežinil tež. W gedenacztu pak hodi wyſſel geſt a nalezl gine ſto- gicze, y rzekl gim: Czo tu ſtogite czely den prazdni? Rzekli ſu gemu: Neb nas nižadny nenayal. Wece gim: Gdete y wy na winniczy mu.“ W tiech ſlowijch cžtenie vkazuge pilnoſt hoſpodarze, že od prwnij hodiny až do gedenacte wychazel na naymiſſtie k nagimani dielnikuo rozlicžnych na winniczy ſwu, aby na nij wždy czely den dielano bylo, aby pro ne- doſtatek dielnikuo nezpuſtla. Protož welike ſitieſtij nahodij ſe tomu, ktož, gſa powolan na geho winniczy, diela wiernie podle 1) zakonů.
Po Božim Narozenie. 189 gich. Nebo winarzi te winnicze opuſtili gſu pana boha a opili gſu ſe krwij ſwatych, kterež buoh poſyla k tomu, aby oprawili zkaženij te winnicze. A ſami winarzi przezlij weſlli ſu w ſmluwu s dielniky winnicze ſkrze czyzy duch lžiwy pod gmenem wiery Kryftowy; poſtawiwſe ge na ſwych lžiwych zakonijch, y vežij delniky dielati podle zprawy tiech zakonuow; 1) dawſle gim czeſty a ſwobodu we wſſelikem przeſtupeni zakona božio, ſitiepugij ge ſkrze ſwoy duch lžiwy w ſkutczych za- myſllene a mylne ſprawedlnoſti podle zakonuow ſwych zakonu Kryſtowu odpornych. A podle toho ſlibugij gim w kryſtu lſtiwie ſpaſenie. A tak pod gmenem Kryſta ſwu lež prowedu, ſwuoy duch lžiwy w niey obalugicz. Protož neokuſy hoſpodarz wina gich tak przezleho. Aniž takowi winarzi przewraczeni vwodi koho do winnicze ſodomſkych a ſmluwy s nim cžinij ginak, gedine aby ſobie geho w vžitek ſmluwili a hrozny ſe gim cžinili, aby z nich sſali ſladkoſt vžitkuow zemſkych k vtieſſeni tiela. Nebo wſleczka gich poſwieczowanie y ſwatoſti ſlužebnoſtij gich, wſlecky gich ſllawnoſti hoduow a naboženſtwie gſu w zyſku zczenieny. Potom die cžtenie: „A wyſſed w hodinu trzetij, vzrzel gine ſtogicze na naymiſſti prazdny. Y wecze gim: Gdiete y wy na winniczy mu, a czož bude ſprawedliwe, damt wam. Y ſli gfu. A opiet wyfled w hodinu ſfeſtu a dewatu, a vežinil tež. W gedenacztu pak hodi wyſſel geſt a nalezl gine ſto- gicze, y rzekl gim: Czo tu ſtogite czely den prazdni? Rzekli ſu gemu: Neb nas nižadny nenayal. Wece gim: Gdete y wy na winniczy mu.“ W tiech ſlowijch cžtenie vkazuge pilnoſt hoſpodarze, že od prwnij hodiny až do gedenacte wychazel na naymiſſtie k nagimani dielnikuo rozlicžnych na winniczy ſwu, aby na nij wždy czely den dielano bylo, aby pro ne- doſtatek dielnikuo nezpuſtla. Protož welike ſitieſtij nahodij ſe tomu, ktož, gſa powolan na geho winniczy, diela wiernie podle 1) zakonů.
Strana 190
190 Woſma Nediele ſmluwy. Neb, kromie te winnicze boha zaſtupow czožkoli kto 1) diela, nediela diela božiho aniž muož dielati. A poňewadž podle ſmluwy nediela w geho winniczy, taket penieze den- nieho nebude mieti od nieho. Skrze ty pak hodiny rozum'egij ſe wiekowe ſwieta, že on yako hoſpodarz, geſſto wſſem wieczem rozumi, znal geſt od pocžatku, koho, kterak a kdy ma powolati do ſwe winnicze na tak wyborne dijlo a k tak welike odplatie przidiediti geho. Ale že geſt niektere hodiny opuſtil, newychazege na- gimat, ſnad proto, že widiel niektere nehodne k dijlu winnicze ſwe a tak y k odplatie. Take ſkrze hodiny dne wiekowe cžlowieka každeho roz- um'egij ſe. Protož tento hoſpodarz prze[60b]mudry, znage bieh každeho cžlowieka y w tom, že ne w každu hodinu wola geho na dijlo do winniczce ſwe, ale niektere rano, w newin- noſti, hned z mladi prziwola k ſprawedlnoſti a ku pocztiwym ſtawom. Niektere wola w trzetij, w ſſeftu a w dewatu ho- dinu, Jako w ginoſtwij, w mužſtwij a nad to wyſſe. Neb ta- kowij ſylnij mohu v wietiezſtwij ſtalij byti proti hrziechom; nebo w tiech ežaſych naywiecze panugij lidem ſmilftwa. vtieſleni ſwieta a k mnohym zloſtem chtienie; a to bude gich dijlo na winniczy, przemoczy ty klopotnoſti drzy ke zlemu. Take mohu byti ſylnij, podſtupiti welika pokuſſenie a bez- prawij od ſwieta. Take mohu byti ſtatecžnij k ſlužebnoſtem dobrych ſkutkuow podle vrzadow anebo ginak.2) A to gſu wſle diela hodna na winniczy podle ſmluwy hoſpodarzowy. Ti pak, kterziž gſu až do dewate hodiny kromie winnicze byli, nicz dobreho nedielagicze, takowij bywagij, geſſto ſe giž rozlicž- nych hrziechuow napaſu na ſwietie, tak že gim niekdy ſamym pocž w mrzkoſti byti, a pan w tu hodinu zawola na nie. aby Illi na geho dijlo do winnicze. Nebo w ten cžas bywagij pochopnieyſlij geho ſprawedlnoſti než w tu chwijli, když ſu 1) kdo. 2) ginák.
190 Woſma Nediele ſmluwy. Neb, kromie te winnicze boha zaſtupow czožkoli kto 1) diela, nediela diela božiho aniž muož dielati. A poňewadž podle ſmluwy nediela w geho winniczy, taket penieze den- nieho nebude mieti od nieho. Skrze ty pak hodiny rozum'egij ſe wiekowe ſwieta, že on yako hoſpodarz, geſſto wſſem wieczem rozumi, znal geſt od pocžatku, koho, kterak a kdy ma powolati do ſwe winnicze na tak wyborne dijlo a k tak welike odplatie przidiediti geho. Ale že geſt niektere hodiny opuſtil, newychazege na- gimat, ſnad proto, že widiel niektere nehodne k dijlu winnicze ſwe a tak y k odplatie. Take ſkrze hodiny dne wiekowe cžlowieka každeho roz- um'egij ſe. Protož tento hoſpodarz prze[60b]mudry, znage bieh každeho cžlowieka y w tom, že ne w každu hodinu wola geho na dijlo do winniczce ſwe, ale niektere rano, w newin- noſti, hned z mladi prziwola k ſprawedlnoſti a ku pocztiwym ſtawom. Niektere wola w trzetij, w ſſeftu a w dewatu ho- dinu, Jako w ginoſtwij, w mužſtwij a nad to wyſſe. Neb ta- kowij ſylnij mohu v wietiezſtwij ſtalij byti proti hrziechom; nebo w tiech ežaſych naywiecze panugij lidem ſmilftwa. vtieſleni ſwieta a k mnohym zloſtem chtienie; a to bude gich dijlo na winniczy, przemoczy ty klopotnoſti drzy ke zlemu. Take mohu byti ſylnij, podſtupiti welika pokuſſenie a bez- prawij od ſwieta. Take mohu byti ſtatecžnij k ſlužebnoſtem dobrych ſkutkuow podle vrzadow anebo ginak.2) A to gſu wſle diela hodna na winniczy podle ſmluwy hoſpodarzowy. Ti pak, kterziž gſu až do dewate hodiny kromie winnicze byli, nicz dobreho nedielagicze, takowij bywagij, geſſto ſe giž rozlicž- nych hrziechuow napaſu na ſwietie, tak že gim niekdy ſamym pocž w mrzkoſti byti, a pan w tu hodinu zawola na nie. aby Illi na geho dijlo do winnicze. Nebo w ten cžas bywagij pochopnieyſlij geho ſprawedlnoſti než w tu chwijli, když ſu 1) kdo. 2) ginák.
Strana 191
Po Božim Narozenie. 191 wrzeli w zloſtech s mnohu liboſtij, ale wſſak po welikem hrzeſſenie s weliku ranu oſtanu. Nebo obwykloſt mnoha w hrzieſſijch s liboſtmi oſtane w nich, popuzegiczy myſli y ſrdcze ku prwnim cžinom zlym. Protož ty wiecy ſkrotiti a domuow s nimi przigiti, tiežko geſt w tom obwyklym lidem. Awſſak to za dijlo na winniczy podle ſmluwy magicze, muſy s naſylim przemahati wuoli tieleſnu a obycžege zle, aby za to penijz dennij podle ſmluwy wzali. Ale ti, geſſto gſu w gedenacztu hodinu powolani, roz- umiegij ſe lide ſtarzij podle tiela, geſſto gſu giž yako na podežepij a gſu giž mrtwij ſwietu, a ſwiet k nim mrzkoſt ma. Awſſak malo takowych do winnicze božij wchodij. Neb aniž giž mohu prawie rozumieti božim wieczem. Ale wſſak tento hoſpodarz dobrotiwy, geſſto w ſwe winniczy ma ne- doſtatek w dielniczych, y takowymi nepohrda a gelltie ge przigme, puogdau-li na dijlo dobrowolnie do geho winnicze. Take gedenaczta hodina mož byti cžas poſlednij před ſmrtij cžlowieka, geſlto, rozlicžnymi ſmrtmi w nahle zachwa- czeni glucze, hledagij miloſti božij. Jako lotr, na krziži wiſe ſe panem Gežiſſem, pozdie ſe kage, miloſt božij geſt nalezl. Neb geſt k tomu rzecž ſwateho Petra, geſſto die: 1) „Nemeſſkat pan zaſlibenim, ale trpieliwie cžeka, pro was nechtie, aby kto zahynul, ale aby ſe wſliczkni ku pokani obratili.“ A z toho geſt znamo, že buoh niektere iidi trpij dluho, cžekage obra- czenie gich do poſlednij hodiny. Ale ti negſu tijmto mluwenim vgiſſtieni, geſlto ežaſto, mnoha leta glucze wolani ku pokani, wždy zhrdagij prawe pokanij cžiniti; ti ſobie nebezpecžnie tijm lotrem pozdie kagiczym czeſtu ku pokani na ſmrti ſtelij. Nebo poſlednij cžas negiſty k oprawenij žiwota a ku pokanie ſobie vkludagij a giſty s potupu pomigegij, mnoha wolanij a napomienanij z[6la]meſſkawagicze niekdy y zaumyſlňe. 1) 2. Petr. 3, 9.
Po Božim Narozenie. 191 wrzeli w zloſtech s mnohu liboſtij, ale wſſak po welikem hrzeſſenie s weliku ranu oſtanu. Nebo obwykloſt mnoha w hrzieſſijch s liboſtmi oſtane w nich, popuzegiczy myſli y ſrdcze ku prwnim cžinom zlym. Protož ty wiecy ſkrotiti a domuow s nimi przigiti, tiežko geſt w tom obwyklym lidem. Awſſak to za dijlo na winniczy podle ſmluwy magicze, muſy s naſylim przemahati wuoli tieleſnu a obycžege zle, aby za to penijz dennij podle ſmluwy wzali. Ale ti, geſſto gſu w gedenacztu hodinu powolani, roz- umiegij ſe lide ſtarzij podle tiela, geſſto gſu giž yako na podežepij a gſu giž mrtwij ſwietu, a ſwiet k nim mrzkoſt ma. Awſſak malo takowych do winnicze božij wchodij. Neb aniž giž mohu prawie rozumieti božim wieczem. Ale wſſak tento hoſpodarz dobrotiwy, geſſto w ſwe winniczy ma ne- doſtatek w dielniczych, y takowymi nepohrda a gelltie ge przigme, puogdau-li na dijlo dobrowolnie do geho winnicze. Take gedenaczta hodina mož byti cžas poſlednij před ſmrtij cžlowieka, geſlto, rozlicžnymi ſmrtmi w nahle zachwa- czeni glucze, hledagij miloſti božij. Jako lotr, na krziži wiſe ſe panem Gežiſſem, pozdie ſe kage, miloſt božij geſt nalezl. Neb geſt k tomu rzecž ſwateho Petra, geſſto die: 1) „Nemeſſkat pan zaſlibenim, ale trpieliwie cžeka, pro was nechtie, aby kto zahynul, ale aby ſe wſliczkni ku pokani obratili.“ A z toho geſt znamo, že buoh niektere iidi trpij dluho, cžekage obra- czenie gich do poſlednij hodiny. Ale ti negſu tijmto mluwenim vgiſſtieni, geſlto ežaſto, mnoha leta glucze wolani ku pokani, wždy zhrdagij prawe pokanij cžiniti; ti ſobie nebezpecžnie tijm lotrem pozdie kagiczym czeſtu ku pokani na ſmrti ſtelij. Nebo poſlednij cžas negiſty k oprawenij žiwota a ku pokanie ſobie vkludagij a giſty s potupu pomigegij, mnoha wolanij a napomienanij z[6la]meſſkawagicze niekdy y zaumyſlňe. 1) 2. Petr. 3, 9.
Strana 192
192 Woſma Nediele A die tu cžtenie, Zie ſu ſtali na naymiſſti. Y muožem ſkrze to rozumieti tento ſwiet, na niemž marnij lidee prazdni ſtogij a zly trh na niem konagij a ſmienu s diablem we dne y w noczy magij. Nebo, przigimagicze od diabla hrziech, w niemž geſt ſmrt gich, ſami ſe diablu w mocz a w ſlužbu dawagij a tak v neho ſe nagimagij a wſſeczko ſwe dobre wnitrznij a duchownij za blato zemlkych rozkoflij tiela, a wiecžne dobre za cžaſny a kratky przibytek zdeyflij ſmie- niugij. A rzekl gim hoſpodarz, že ſtogij na tom tržiſſti prazdnij. Aež gim diabel prazdniti neda, ale wodij ge po neſnadnych czeſtach, Wſlak gſu pro to prazdnij, neb gſu vžitkuow zbaweni. kterymiž ſe žiwot wiecžny zaſluhuge a miloſt božij; a te mi- loſti nemohu mijti ginak,1) lecž ge hoſpodarz vwede na dijlo do winnicze ſwe. Nebo gedine w te platnaa gſu s vžitkem dijla. Y dij tu, že ſu ſe wymluwali z te prazdnoſti 2) rzkucze: „Nebo geſt nas nižadny nepoyal do winnicze.“ Protož gediny ſam tento hoſpodarz llitowal ſe a poyal takowe prazdne do- winnicze.3) Nebo nenie o tom pochybeni nyni y gindy, by geho oblaſſtnie miloſti w tom nebylo, nižadny by nebyl vweden na dijlo do winnicze 3) geho. Neb, acž mnozy gſu ti przezlij winarzi, tit nemohu nižadneho vweſti do te winnicze, Poniewadž za- bigegij ſluhy geho, kterež on poſyla k opraweni te winnicze, kteruž gſu oni zkazyli a spaſli yako zla zwierz. A giž gſu y ſameho hoſpodarze z nij wywrhli; Giž ſami panugij, giž ſami poſwieczugij mijſto nieho, A giž ne krew Kryſtowa po- ſwieczuge a omywa hrziechuow lidſkych, ale oni z ſwe moczy cžinij ſwaty,") kterež chtij. Protož, pane bože moczny, obrat ſe a ſezrzi s nebe a wiz a nawfltiew winniczy tuto a dokonay gi, kteruž geſt ſitijpila prawicze twa! Ty ſam, mily pane, opraw zkaženie gegij a poſli na ni winarze podle duchu 1) ginák. 2) praznoſti. 3) winice. *) ſwáty.
192 Woſma Nediele A die tu cžtenie, Zie ſu ſtali na naymiſſti. Y muožem ſkrze to rozumieti tento ſwiet, na niemž marnij lidee prazdni ſtogij a zly trh na niem konagij a ſmienu s diablem we dne y w noczy magij. Nebo, przigimagicze od diabla hrziech, w niemž geſt ſmrt gich, ſami ſe diablu w mocz a w ſlužbu dawagij a tak v neho ſe nagimagij a wſſeczko ſwe dobre wnitrznij a duchownij za blato zemlkych rozkoflij tiela, a wiecžne dobre za cžaſny a kratky przibytek zdeyflij ſmie- niugij. A rzekl gim hoſpodarz, že ſtogij na tom tržiſſti prazdnij. Aež gim diabel prazdniti neda, ale wodij ge po neſnadnych czeſtach, Wſlak gſu pro to prazdnij, neb gſu vžitkuow zbaweni. kterymiž ſe žiwot wiecžny zaſluhuge a miloſt božij; a te mi- loſti nemohu mijti ginak,1) lecž ge hoſpodarz vwede na dijlo do winnicze ſwe. Nebo gedine w te platnaa gſu s vžitkem dijla. Y dij tu, že ſu ſe wymluwali z te prazdnoſti 2) rzkucze: „Nebo geſt nas nižadny nepoyal do winnicze.“ Protož gediny ſam tento hoſpodarz llitowal ſe a poyal takowe prazdne do- winnicze.3) Nebo nenie o tom pochybeni nyni y gindy, by geho oblaſſtnie miloſti w tom nebylo, nižadny by nebyl vweden na dijlo do winnicze 3) geho. Neb, acž mnozy gſu ti przezlij winarzi, tit nemohu nižadneho vweſti do te winnicze, Poniewadž za- bigegij ſluhy geho, kterež on poſyla k opraweni te winnicze, kteruž gſu oni zkazyli a spaſli yako zla zwierz. A giž gſu y ſameho hoſpodarze z nij wywrhli; Giž ſami panugij, giž ſami poſwieczugij mijſto nieho, A giž ne krew Kryſtowa po- ſwieczuge a omywa hrziechuow lidſkych, ale oni z ſwe moczy cžinij ſwaty,") kterež chtij. Protož, pane bože moczny, obrat ſe a ſezrzi s nebe a wiz a nawfltiew winniczy tuto a dokonay gi, kteruž geſt ſitijpila prawicze twa! Ty ſam, mily pane, opraw zkaženie gegij a poſli na ni winarze podle duchu 1) ginák. 2) praznoſti. 3) winice. *) ſwáty.
Strana 193
Po Božim Narozenie. 193 apofftoluow twych, at by ſe zazelenala ſkrze mocz ſyna tweho a ſladkoſt hroznuow k liboſti twe aby przineſla, a wypleniž z nij zlee winarze a nagemniky, kterzijž gſu do nij dieru 1) ſe wetrzeli a neprawie w nij ſlaffugij. Potom die cžtenie: „A když ſe ſtal wecžer, Rzekl pan winnicze wladarzi ſwemu: Powolay dielnikuow a day gim mzdu gich, pocžna od naypoſlednieyſlijch až do prwnijch. A když gſu prziſli ti, kterziž ſu w gedenacztu hodinu prziſli, wzali gſu godnoſtayne penijze.“ W tiech flowijch cžtenie wy- prawuge ſe welike vtieſſenie tiem dielnikom, kterziž ſu wiernie dielali na 2) winniczy božij. A die: „Když byl wecžer." A tent przigde každemu na ſmrti anebo w ſudny3) den, když pan winnicze platiti bude ſkrze wladarze kryſta wſſem tiem podle ſkutkuo.4) kterziž gſu dielali na winniczy geho. Wecžer del- niczy radi widij, neb geho žadoſtiwie cžekagij pro odpocži- nutij ſwe pracze, kteraž ſe gim prodlewala, prziwodieczy b) vſtanie a zemdlenij žiwota. O, kterak nad to po takowem obtieženij, kterež zde wiernij neſu, chutny wecžer bude, ſko- nawage pracze ty a prziwodie odpocžinu [61b]tij s vtieſſenim, po niemž giž nikdy žadna pracze nenaſtane! A nad to wiecze, že tu mzda za praczy dana bude s plnu radoſtij, s poznanim boha s geho plnoſtij. Jakož on ſam dij:6) „Ja ſem odplata twa hoyna.“ A tež y ſpaſytel die: 7) „Tot geft žiwot wiecžny, aby poznali tie ſameho praweho boha" etc. A geſt tuto vtieſfenie w ſlowijch pana winnicze lekawym. zmeſlkalym a pozdie do winnicze prziſlym s malym zaſlu- ženim, když przikazuge wladarzi, aby platil dielnikom, pocžna od naypoflednieyílijch až do prwnijch, a aby dal poſlednim tolikež peniez za dijlo gedne hodiny yako prwnim za dijlo czeleho dne, aby vkazal ochotnoſt ſwu zmeſlkalym, aby w niem wietežij wieru a nadiegi m'eli. 1) děru. 2) dělníkóm — na (incl.) schází. 3) faudny. 6) ſkutkůw. 5) přywodijcy. 9 1. Mojž. 15, 1. 7) Jan 17, 3.
Po Božim Narozenie. 193 apofftoluow twych, at by ſe zazelenala ſkrze mocz ſyna tweho a ſladkoſt hroznuow k liboſti twe aby przineſla, a wypleniž z nij zlee winarze a nagemniky, kterzijž gſu do nij dieru 1) ſe wetrzeli a neprawie w nij ſlaffugij. Potom die cžtenie: „A když ſe ſtal wecžer, Rzekl pan winnicze wladarzi ſwemu: Powolay dielnikuow a day gim mzdu gich, pocžna od naypoſlednieyſlijch až do prwnijch. A když gſu prziſli ti, kterziž ſu w gedenacztu hodinu prziſli, wzali gſu godnoſtayne penijze.“ W tiech flowijch cžtenie wy- prawuge ſe welike vtieſſenie tiem dielnikom, kterziž ſu wiernie dielali na 2) winniczy božij. A die: „Když byl wecžer." A tent przigde každemu na ſmrti anebo w ſudny3) den, když pan winnicze platiti bude ſkrze wladarze kryſta wſſem tiem podle ſkutkuo.4) kterziž gſu dielali na winniczy geho. Wecžer del- niczy radi widij, neb geho žadoſtiwie cžekagij pro odpocži- nutij ſwe pracze, kteraž ſe gim prodlewala, prziwodieczy b) vſtanie a zemdlenij žiwota. O, kterak nad to po takowem obtieženij, kterež zde wiernij neſu, chutny wecžer bude, ſko- nawage pracze ty a prziwodie odpocžinu [61b]tij s vtieſſenim, po niemž giž nikdy žadna pracze nenaſtane! A nad to wiecze, že tu mzda za praczy dana bude s plnu radoſtij, s poznanim boha s geho plnoſtij. Jakož on ſam dij:6) „Ja ſem odplata twa hoyna.“ A tež y ſpaſytel die: 7) „Tot geft žiwot wiecžny, aby poznali tie ſameho praweho boha" etc. A geſt tuto vtieſfenie w ſlowijch pana winnicze lekawym. zmeſlkalym a pozdie do winnicze prziſlym s malym zaſlu- ženim, když przikazuge wladarzi, aby platil dielnikom, pocžna od naypoflednieyílijch až do prwnijch, a aby dal poſlednim tolikež peniez za dijlo gedne hodiny yako prwnim za dijlo czeleho dne, aby vkazal ochotnoſt ſwu zmeſlkalym, aby w niem wietežij wieru a nadiegi m'eli. 1) děru. 2) dělníkóm — na (incl.) schází. 3) faudny. 6) ſkutkůw. 5) přywodijcy. 9 1. Mojž. 15, 1. 7) Jan 17, 3.
Strana 194
194 Woſma Nediele A die dale ežtenie: „A widucze to prwnij, domniewali ſe, že by mieli wiecze wzieti, a wzali gſu y oni gednoſtayne penieze. A wzemſſe reptali gſu proti hoſpodarzi rzkucze: Tito naypoſledňeyſſij gedinu hodinu delali gſu, a rowne gſy ge nam vežinil, geſſto ſme neſli brzemeno dne a horka.“ Tato ſlowa cžinij weliku neſnaz. Nebo, przidaducz wieru k tiem flowom, dijme, že wecžer geſt ſudny den, kdežto gednomu každemu bude zaplaczeno podle ſkutkuo1) geho; ale, aby tu delnicy, wezmucz peniez blahoſlawenſtwie wiecžneho, reptali proti hoſpodarzi, to nemož ſtati podle wiery naſſij. Jakož y doktorowe tomu odpieragij rzkucze, že nižadny neprzigde do blahoſlawenſtwie wiecžneho, ktož repcze, ani kto reptawy muož tam oſtati. Nebo blahoſlawenſtwie takowe dokonaloſti gelt, že ty, kterziž tam przigdu, w ſe promienij a ſpogij ge w gednu wuoli s bohem a naplnij ge radoſtij bez nedostatku. Protož takowij giž nebudu mocy reptati proti bohu ani proti bližnim ſwym, nebo w nich nenawiſti nebude, kteraž zbuzuge reptanij. Tam wſſe pokoynij a wdiecžnij budu. Nebo pſano geſt, že ti, kterziž diekugij bohu a chwale gey, diediti budu zemij wiecžnu. Aniž take wladarz pan Gežifs v weežer, w den fudny, platie každemu podle ſkutkuow geho, die niekomu:2) „Przieteli, necžinim tobie krziwdy; wezma, czož tweho geſt, gdiž.“ Ale dij tiem, kterziž budu odplaty hodni od nieho:3) „Poďte, požehnani otcze meho, a wladniete kralowſtwiem wam prziprawenym,“ A druhym die: „Odſtupte ode mne, zlorzecženij, do ohnie wiecžneho,“ A to nebude penijz dennij za dijlo na winniczy, ale pomíta hrozna za hřiechy. Aniž take z toho, že hoſpodarz kazal platiti wſlem dielnikom, pocžna od po- ſlednijch až do prwnijch, vgiſſtieno geſt, že by toliko ſami dobrzij kromie zlych wchazeli nebo trwali v winniczy božij, Poniewadž giſte geft, že od pocžatka w one prwnie winniczy, kteruž geſt przewedl z Egipta a ſitiepil gi prawiczy ſwu, 1) ſkutkuow. 2) k ňemu. 3) Mat. 25, 34. 41.
194 Woſma Nediele A die dale ežtenie: „A widucze to prwnij, domniewali ſe, že by mieli wiecze wzieti, a wzali gſu y oni gednoſtayne penieze. A wzemſſe reptali gſu proti hoſpodarzi rzkucze: Tito naypoſledňeyſſij gedinu hodinu delali gſu, a rowne gſy ge nam vežinil, geſſto ſme neſli brzemeno dne a horka.“ Tato ſlowa cžinij weliku neſnaz. Nebo, przidaducz wieru k tiem flowom, dijme, že wecžer geſt ſudny den, kdežto gednomu každemu bude zaplaczeno podle ſkutkuo1) geho; ale, aby tu delnicy, wezmucz peniez blahoſlawenſtwie wiecžneho, reptali proti hoſpodarzi, to nemož ſtati podle wiery naſſij. Jakož y doktorowe tomu odpieragij rzkucze, že nižadny neprzigde do blahoſlawenſtwie wiecžneho, ktož repcze, ani kto reptawy muož tam oſtati. Nebo blahoſlawenſtwie takowe dokonaloſti gelt, že ty, kterziž tam przigdu, w ſe promienij a ſpogij ge w gednu wuoli s bohem a naplnij ge radoſtij bez nedostatku. Protož takowij giž nebudu mocy reptati proti bohu ani proti bližnim ſwym, nebo w nich nenawiſti nebude, kteraž zbuzuge reptanij. Tam wſſe pokoynij a wdiecžnij budu. Nebo pſano geſt, že ti, kterziž diekugij bohu a chwale gey, diediti budu zemij wiecžnu. Aniž take wladarz pan Gežifs v weežer, w den fudny, platie každemu podle ſkutkuow geho, die niekomu:2) „Przieteli, necžinim tobie krziwdy; wezma, czož tweho geſt, gdiž.“ Ale dij tiem, kterziž budu odplaty hodni od nieho:3) „Poďte, požehnani otcze meho, a wladniete kralowſtwiem wam prziprawenym,“ A druhym die: „Odſtupte ode mne, zlorzecženij, do ohnie wiecžneho,“ A to nebude penijz dennij za dijlo na winniczy, ale pomíta hrozna za hřiechy. Aniž take z toho, že hoſpodarz kazal platiti wſlem dielnikom, pocžna od po- ſlednijch až do prwnijch, vgiſſtieno geſt, že by toliko ſami dobrzij kromie zlych wchazeli nebo trwali v winniczy božij, Poniewadž giſte geft, že od pocžatka w one prwnie winniczy, kteruž geſt przewedl z Egipta a ſitiepil gi prawiczy ſwu, 1) ſkutkuow. 2) k ňemu. 3) Mat. 25, 34. 41.
Strana 195
Po Božim Narozenie. 195 bylo geſt mnoho zlych przimieſſeno; Takež y w teto, kteruž geſt ſltiepil ſkrze krew ſyna ſweho, mnoo ſtogij ſuchych rato- leſtij na korzenu Kryſtowi, kterež hoſpodarz winnicze odtijna, aby darmo na korzenu neſtali, a tiem neplati za to penieze dennijho. Z kterychžto wieczij geſt giſtota, že ti dielniczy, kterymž geſt kazal dati peniez dennij, ne wſſickni [62a] gſu przivali nebo přigmu wiecžneho žiwota. A to muožem geſitie z tehož cžtenie poznati, kdež pan gežiſs die: „Nebo mnozy ſu powolanij, ale nemnozy wywolenij.“ A to o tiech die, kterymž hoſpodarz kazal platiti, pocžna od poslednijch až i do prwnijch, že z tiech mnozy reptacy byli, gſucze powolani a newywoleni, a tak odplaty w nebi nebudu pro ſwe reptanij mijti. Ale kde by pak ta flowa panie ſwu prawdu držela, že dielniczy, wzemſſe peniez, reptali ſu proti hoſpodarzi. Muožem gim nekterak toho puogežiti w tom, Zie, kterziž bywagij powolani do winnicze geho, tak mnoho magij a beru od boha, že ſtranku muož rzecženo byti, že beru peniez dennij. Nebo mnohe dary yako zaklad buducyho žiwota beru, gichž by nemieli, ſucze krom’e winnice; ale zkazy ſob'e to, aby gim nedoffel žiwot wiecžny, newdecžnym reptanim. Protož muožem z toho podobenſtwie o winniczy wzyti prawdu vžitecžnu tiem dielnikom, kterziž na winniczy dielati magij. Nechagicze wſſeho lidu pobiehleho z winnicze ſodomſkych, kteryž geſt fitiepen od pokrytczuow ſkrze duch lžiwy w rozmnožene bludy, Toliko geſt mluwiti o tiech, kterziž podle ſmluwy hoſpodařowy s prwnimi dielniky do winnicze wchazegij. Tu tepruw nalezen bywa nedoſtatek mnohy neznamenity wnitrznij, geſito ſe muož zgewiti reptanim nenawiſtnym proti hoſpodarzi y proti ſpoludielnikom. Nebo mohu mnozy na ſe wzyti wſleczky pracze zewnitrznij ſkutkuow przikazanych zakonem božim, Awffak pod tiemi ſkutky zakonnimi a praczemi tiež- kymi nezprawij ſrdcze ſweho s bohem v wierze, w laſcze a w nadiegi, ani wuole ſwe srownagij s wolij božij. A tu neuprziemnoſt a neczele ſrdcze zuoſtawa, mage mnoho kalu
Po Božim Narozenie. 195 bylo geſt mnoho zlych przimieſſeno; Takež y w teto, kteruž geſt ſltiepil ſkrze krew ſyna ſweho, mnoo ſtogij ſuchych rato- leſtij na korzenu Kryſtowi, kterež hoſpodarz winnicze odtijna, aby darmo na korzenu neſtali, a tiem neplati za to penieze dennijho. Z kterychžto wieczij geſt giſtota, že ti dielniczy, kterymž geſt kazal dati peniez dennij, ne wſſickni [62a] gſu przivali nebo přigmu wiecžneho žiwota. A to muožem geſitie z tehož cžtenie poznati, kdež pan gežiſs die: „Nebo mnozy ſu powolanij, ale nemnozy wywolenij.“ A to o tiech die, kterymž hoſpodarz kazal platiti, pocžna od poslednijch až i do prwnijch, že z tiech mnozy reptacy byli, gſucze powolani a newywoleni, a tak odplaty w nebi nebudu pro ſwe reptanij mijti. Ale kde by pak ta flowa panie ſwu prawdu držela, že dielniczy, wzemſſe peniez, reptali ſu proti hoſpodarzi. Muožem gim nekterak toho puogežiti w tom, Zie, kterziž bywagij powolani do winnicze geho, tak mnoho magij a beru od boha, že ſtranku muož rzecženo byti, že beru peniez dennij. Nebo mnohe dary yako zaklad buducyho žiwota beru, gichž by nemieli, ſucze krom’e winnice; ale zkazy ſob'e to, aby gim nedoffel žiwot wiecžny, newdecžnym reptanim. Protož muožem z toho podobenſtwie o winniczy wzyti prawdu vžitecžnu tiem dielnikom, kterziž na winniczy dielati magij. Nechagicze wſſeho lidu pobiehleho z winnicze ſodomſkych, kteryž geſt fitiepen od pokrytczuow ſkrze duch lžiwy w rozmnožene bludy, Toliko geſt mluwiti o tiech, kterziž podle ſmluwy hoſpodařowy s prwnimi dielniky do winnicze wchazegij. Tu tepruw nalezen bywa nedoſtatek mnohy neznamenity wnitrznij, geſito ſe muož zgewiti reptanim nenawiſtnym proti hoſpodarzi y proti ſpoludielnikom. Nebo mohu mnozy na ſe wzyti wſleczky pracze zewnitrznij ſkutkuow przikazanych zakonem božim, Awffak pod tiemi ſkutky zakonnimi a praczemi tiež- kymi nezprawij ſrdcze ſweho s bohem v wierze, w laſcze a w nadiegi, ani wuole ſwe srownagij s wolij božij. A tu neuprziemnoſt a neczele ſrdcze zuoſtawa, mage mnoho kalu
Strana 196
196 Woſma Nediele bohu protiwneho w ſobie, pokrytſtwi mnohe, nadymanie pychy libenim ſe ſobie ſamych w ſwych zwlaitnijch ſprawedl- noſtech, ginych ponižowanij, duch vkrutny proti bližnim zmeſſkalym a nedoſtatecžnym, pohrdanij ginymi, ſobiewolnoſt mnoha przi ſlužbie powolanie ſweho, nedotcžiwoſt netrpieliwa. myl zamutkem powržena, žalobna ku pomſtie a w twrdych w protiwenstwijch hotowa wždy k reptani. Protož, zrze k ta- kowym nemoczem a poruſlenim pan Gežifs, powiediel geft podobenſtwie toto o winniczy, w niemž naypilniegij k vžitku naſſemu oznamuge reptanie neſprawedliwe proti hoſpodarzowi, Protože on podle ſwe ſitiedroſti chtiel geſt platiti poſlednim zmeſkalym za malu praczy yako gim za weliku. Protož zna- menage, že pod zakonem ſtarym mnoho toho reptanie pro vſyle tiežke y pro gine wieczy mnohe przebiehlo geſt. y tehdaž za pana gežiffe y wždy až ſem,1) Chtiel geſt za weliku ſlkodu oznamiti ſkrze podobenſtwij toto, aby ſe lide dale naucžili opatrnoſti, netoliko aby wchazeli na winniczy na dijlo podle ſmluwy s hoſpodarzem vcžiniene, Ale aby s pokoru a s vpřimnoſtij dielali, nepoſuzugicze hoſpodarze. kterak on komu platij, bud mnoho nebo malo. Ale ſe ſami aby rozſuzowali, že, czož dielagij a kte [62b]rak koli mnoho dielagij. že geſt to zmeſlkale a wiecze kazni hodne nežli zaplaty zaſlužile, aby prawe bylo toto powiedienij:2) „Když wileczko vežinite, czož geſt wam przikazano,“ to geſt: acž wſſeliku*) praczy od gitra mladoſti až do wecžera ſledin ſneſete, „tehdy rcete: neužitecžne ſluhy ſme, to wſle vežiniwile." Protož, ſpaſy-li nas buoh, ne pro naſſe ſkutky a ſprawedlnoſti to vežinij, ale podle ſweho miloſrdenſtwij neſmirneho. A když ſe tak ſrdeze zprawij, tehdy reptani nepowſtane proti hoſpodarzi, ani za- wiſtne rozſuzowani ſitiedroſti geho k zmeſſkalym. A že tuto pan na reptawych znamenitu przicžinu vka- zuge, pro kteruž popuzeni gfu k reptani. To geſt, že glu 1) gſem. 2) Luk. 17, 10. 3) wielikau.
196 Woſma Nediele bohu protiwneho w ſobie, pokrytſtwi mnohe, nadymanie pychy libenim ſe ſobie ſamych w ſwych zwlaitnijch ſprawedl- noſtech, ginych ponižowanij, duch vkrutny proti bližnim zmeſſkalym a nedoſtatecžnym, pohrdanij ginymi, ſobiewolnoſt mnoha przi ſlužbie powolanie ſweho, nedotcžiwoſt netrpieliwa. myl zamutkem powržena, žalobna ku pomſtie a w twrdych w protiwenstwijch hotowa wždy k reptani. Protož, zrze k ta- kowym nemoczem a poruſlenim pan Gežifs, powiediel geft podobenſtwie toto o winniczy, w niemž naypilniegij k vžitku naſſemu oznamuge reptanie neſprawedliwe proti hoſpodarzowi, Protože on podle ſwe ſitiedroſti chtiel geſt platiti poſlednim zmeſkalym za malu praczy yako gim za weliku. Protož zna- menage, že pod zakonem ſtarym mnoho toho reptanie pro vſyle tiežke y pro gine wieczy mnohe przebiehlo geſt. y tehdaž za pana gežiffe y wždy až ſem,1) Chtiel geſt za weliku ſlkodu oznamiti ſkrze podobenſtwij toto, aby ſe lide dale naucžili opatrnoſti, netoliko aby wchazeli na winniczy na dijlo podle ſmluwy s hoſpodarzem vcžiniene, Ale aby s pokoru a s vpřimnoſtij dielali, nepoſuzugicze hoſpodarze. kterak on komu platij, bud mnoho nebo malo. Ale ſe ſami aby rozſuzowali, že, czož dielagij a kte [62b]rak koli mnoho dielagij. že geſt to zmeſlkale a wiecze kazni hodne nežli zaplaty zaſlužile, aby prawe bylo toto powiedienij:2) „Když wileczko vežinite, czož geſt wam przikazano,“ to geſt: acž wſſeliku*) praczy od gitra mladoſti až do wecžera ſledin ſneſete, „tehdy rcete: neužitecžne ſluhy ſme, to wſle vežiniwile." Protož, ſpaſy-li nas buoh, ne pro naſſe ſkutky a ſprawedlnoſti to vežinij, ale podle ſweho miloſrdenſtwij neſmirneho. A když ſe tak ſrdeze zprawij, tehdy reptani nepowſtane proti hoſpodarzi, ani za- wiſtne rozſuzowani ſitiedroſti geho k zmeſſkalym. A že tuto pan na reptawych znamenitu przicžinu vka- zuge, pro kteruž popuzeni gfu k reptani. To geſt, že glu 1) gſem. 2) Luk. 17, 10. 3) wielikau.
Strana 197
Po Božim Narozenie. 197 od gitra až do wecžera dielali na winniczy a neſli brziemie a wedro dne czeleho, A poſlednij gedinu hodinu k wecžeru podielali bez wedra, a hoſpodarz ge s prwnimi w odplatie srownal; a oni to hoſpodarzi k neprawoſti pocžetſſe, przicžinu k reptani wzali gſu. Kteražto wiecz tieleſnie znama geſt, aby ſkrze ni duchownij lepe vkazana byla. A že na winniczy tieleſne geſt brziemie tiežkeho vſyle, potiti ſe mnoho a peczy na horku przes czely den, wietruow a deſltinow mnoho ſneſti, žiezni take y hladu potrpieti, Protož gedine chudina chaterna na winniczych delagij, geſlto fnadnie z obycžege takowe brziemie vſyle a wedra a ginych nechwijli ſnefu. Ale lide rozkoffnij tohoto ſwieta a chladoležkowe nechodij na win- nicze ďelat, anobrž v dijwati ſe gim tiežko dielnikom bywa, yako mieſſtiane roztyli a mieſltky, pani, wladyky. Kniežij, ti ſe pak proto ſwietij, aby pracze vſlli. Mniſlij a geptiſſky, takowij ſe nenagimagij na winnice pro ſwoy rozkoffny žiwot, neb ſu neprziwykli na horku byti. Ale takowij obecznie wijna wyžeru, ſedijcze w chladku w domijch kraſnych, a za kratku chutku dagij ty penijze, z kterychž tito pracznie a dluho dielagij. A poniewadž ſe takowij nehodij na dijlo winnicze tieleſne. Owſſem pak na winniczy božij nepuogdu, gelſto geſt brzijmie tiežke a wedro welmi vkrutne na nij milownikom ſwieta a tiela, tiem, geſſto ſobie lahodij a po- chlebugij w rozkofſech tiela, miekkoſti a vtieſlenij geho wždy pilni ſucze, chwalu a cžeſt za ſwe dobre zwolugicze. Protož tiem na ſe wzyti břemeno winnicze božij, geſtit podſtupiti ty pracze, kterež ſe přikazugi od hoſpodarze w ſmluwie: Aby ſe poddali tiem ſprawedlnoſtem, kterež ſe ſkrze zakon boži przikazugij a ſpolecžnie tomu chtij, aby cžlowiek od wuole tieleſne odftupil a gij zapřel y zyſky neprawe tohoto ſwieta mimo ſe puſtil, neprawie nedobywage, ani ſe o dobyte s ſwarem a ſaudem wadie, Y ginak podle przikazani roz- licžne prace w ſlužebnoſtech bozſkych na ſe bera a w nich ſnaženſtwie wiery ſwe k bohu vkazuge a wždy proti wnoli
Po Božim Narozenie. 197 od gitra až do wecžera dielali na winniczy a neſli brziemie a wedro dne czeleho, A poſlednij gedinu hodinu k wecžeru podielali bez wedra, a hoſpodarz ge s prwnimi w odplatie srownal; a oni to hoſpodarzi k neprawoſti pocžetſſe, przicžinu k reptani wzali gſu. Kteražto wiecz tieleſnie znama geſt, aby ſkrze ni duchownij lepe vkazana byla. A že na winniczy tieleſne geſt brziemie tiežkeho vſyle, potiti ſe mnoho a peczy na horku przes czely den, wietruow a deſltinow mnoho ſneſti, žiezni take y hladu potrpieti, Protož gedine chudina chaterna na winniczych delagij, geſlto fnadnie z obycžege takowe brziemie vſyle a wedra a ginych nechwijli ſnefu. Ale lide rozkoffnij tohoto ſwieta a chladoležkowe nechodij na win- nicze ďelat, anobrž v dijwati ſe gim tiežko dielnikom bywa, yako mieſſtiane roztyli a mieſltky, pani, wladyky. Kniežij, ti ſe pak proto ſwietij, aby pracze vſlli. Mniſlij a geptiſſky, takowij ſe nenagimagij na winnice pro ſwoy rozkoffny žiwot, neb ſu neprziwykli na horku byti. Ale takowij obecznie wijna wyžeru, ſedijcze w chladku w domijch kraſnych, a za kratku chutku dagij ty penijze, z kterychž tito pracznie a dluho dielagij. A poniewadž ſe takowij nehodij na dijlo winnicze tieleſne. Owſſem pak na winniczy božij nepuogdu, gelſto geſt brzijmie tiežke a wedro welmi vkrutne na nij milownikom ſwieta a tiela, tiem, geſſto ſobie lahodij a po- chlebugij w rozkofſech tiela, miekkoſti a vtieſlenij geho wždy pilni ſucze, chwalu a cžeſt za ſwe dobre zwolugicze. Protož tiem na ſe wzyti břemeno winnicze božij, geſtit podſtupiti ty pracze, kterež ſe přikazugi od hoſpodarze w ſmluwie: Aby ſe poddali tiem ſprawedlnoſtem, kterež ſe ſkrze zakon boži przikazugij a ſpolecžnie tomu chtij, aby cžlowiek od wuole tieleſne odftupil a gij zapřel y zyſky neprawe tohoto ſwieta mimo ſe puſtil, neprawie nedobywage, ani ſe o dobyte s ſwarem a ſaudem wadie, Y ginak podle przikazani roz- licžne prace w ſlužebnoſtech bozſkych na ſe bera a w nich ſnaženſtwie wiery ſwe k bohu vkazuge a wždy proti wnoli
Strana 198
198 Woſma Nediele tiela a žadoſtem hrziechuow praczuge. Takowe brimie neſti tiem, geſſto gſu rozkoſlem tiela obwykli a w nich ſe wy- krmili a wždy ſobie w tiele pochlebugij a pochlebowanij žadagij w hrzieſlijch A wždy to za zyſk mieli gſu, tu wuoli tiela w žadoſtech a w roz[63a]kofſech hrziechuow paſti. Tiežke brzijm'e gim geſt opuſtiti to, wiece než na winniczy tieleſne potie ſe kopati. Protož k tomu brzemenu muſy dobrze otrzely byti a welmi ſe žiwota tieleſneho zyſkuow a pochwaly ſwieta odwažiti. Takež wedro czeleho dne neſti w chladu obwyklym geſt tiežko, žadoſti ſmilne, hniewiwe yakožto naramne wedro od mladoſti přemahati a wždy yako na wedrze ſtati w ohni zapalenem od hrzieſſnikuow tohoto ſwieta. Nebo wſlechen ſwiet we zlem ohni položen geſt. Protož. ftoge cžlowiek vproſtrzed toho plamene yakožto na wedrze vkrutnem, ma przicžiny zapalowati ſe ke zlemu a przemahati,1) yako wedro trpij. Nebo w ohni pokuſſegij zlatta a ſtrziebra, ale lidee wzaczni bohu bywagij v wyhni poniženij rozlicžnych, zamutkuow, bezprawij, lupenie, wiezeni, hanienij, zleho gmena nareženi, neprzieznij, z obcze wymietani.2) Protož takowij zamutkowe gfut wedro welike, a byti geft cžlowieku draziliemu než zlatto, kteryž by tak rozlicžnymi obycžegi wedro cely den od mladoſti neſl. A to ſe muſy przihoditi na dijle v božij winniczy, aniž ſe kto pokuſſeg gijti do nij ginak, gedine lecž by, předlože ſobie radoſt a odplatu penijze dennijho, chtiel podſtupiti brzijmie dijla winnicze božij a wedro dne neſti. Ginak lenij, chladoležnij, teſkliwij, neduotcžiwij a ſtraſliwij nicz neproſpiegij w winniczy božij. Protož hledijcze k to', kde a kterak mohli bychom takowych reptanij proti hoſpodaři prawdu nalezti a w kterych lidech až do nas, genž by, takowu wažnoſtij zaſluženij ſweho 1) 1. vyd. przemahali; snad čísti: a. přemáhá-li, jako. 2) V obou tiscích omylem vymítaním.
198 Woſma Nediele tiela a žadoſtem hrziechuow praczuge. Takowe brimie neſti tiem, geſſto gſu rozkoſlem tiela obwykli a w nich ſe wy- krmili a wždy ſobie w tiele pochlebugij a pochlebowanij žadagij w hrzieſlijch A wždy to za zyſk mieli gſu, tu wuoli tiela w žadoſtech a w roz[63a]kofſech hrziechuow paſti. Tiežke brzijm'e gim geſt opuſtiti to, wiece než na winniczy tieleſne potie ſe kopati. Protož k tomu brzemenu muſy dobrze otrzely byti a welmi ſe žiwota tieleſneho zyſkuow a pochwaly ſwieta odwažiti. Takež wedro czeleho dne neſti w chladu obwyklym geſt tiežko, žadoſti ſmilne, hniewiwe yakožto naramne wedro od mladoſti přemahati a wždy yako na wedrze ſtati w ohni zapalenem od hrzieſſnikuow tohoto ſwieta. Nebo wſlechen ſwiet we zlem ohni položen geſt. Protož. ftoge cžlowiek vproſtrzed toho plamene yakožto na wedrze vkrutnem, ma przicžiny zapalowati ſe ke zlemu a przemahati,1) yako wedro trpij. Nebo w ohni pokuſſegij zlatta a ſtrziebra, ale lidee wzaczni bohu bywagij v wyhni poniženij rozlicžnych, zamutkuow, bezprawij, lupenie, wiezeni, hanienij, zleho gmena nareženi, neprzieznij, z obcze wymietani.2) Protož takowij zamutkowe gfut wedro welike, a byti geft cžlowieku draziliemu než zlatto, kteryž by tak rozlicžnymi obycžegi wedro cely den od mladoſti neſl. A to ſe muſy przihoditi na dijle v božij winniczy, aniž ſe kto pokuſſeg gijti do nij ginak, gedine lecž by, předlože ſobie radoſt a odplatu penijze dennijho, chtiel podſtupiti brzijmie dijla winnicze božij a wedro dne neſti. Ginak lenij, chladoležnij, teſkliwij, neduotcžiwij a ſtraſliwij nicz neproſpiegij w winniczy božij. Protož hledijcze k to', kde a kterak mohli bychom takowych reptanij proti hoſpodaři prawdu nalezti a w kterych lidech až do nas, genž by, takowu wažnoſtij zaſluženij ſweho 1) 1. vyd. przemahali; snad čísti: a. přemáhá-li, jako. 2) V obou tiscích omylem vymítaním.
Strana 199
Po Božim Narozenie. 199 hnuti glucze, mohli reptati proti hoſpodarzi a bližnijch ſwych ponižowati z toho, znagicze ge, že gſu menſlieho zaſluženi než oni: to poznati we cžteni byl by nam vžitek. Protož k tiem ſlowom hledijcze, že hoſpodarz v wecžer na ſkonanij dne przikazal wladarzi 1) delniky ſwolati a mzdu gim dati, Giž powiedijno geft, že weežer geft wiek poſlednij, w nemžto dawa rozum'eti poſledni ſaud, kdež ſe ſwiet kona. Nebo Apofitole Kryftowi giž w tu chwijli prawili gſu, že koncžiny ſwieta giž gſu prziſlli, a že poſlednij hodina geſt, O nijž die- gij, že kryftus prziffel geſt na ſkonanie wiekuow na zkaženi hrziecha ſkrze obiet ſwu w tu poſlednij hodinu. A on geſt ten wladarz,2) on platij dielnikom. pocžaw od poſlednijch až do prwnich; Nebo w geho rucze geſt zaplata y ſlibowe božij. Protož geſt pocžal poſlednim platiti, prwe lotru pozdie kagiczymu nežli prorokom prwnim w ſlibijch a než ſwym Apoſſtolom, Toho dne hned rag gemu dati ſlibiw. Ne pro za- ſluženie ſkrze ſprawedlnoſt zakona ſtareho, poniewadž pro hrziechy vmrtwen geft, ale ſkrze wieru kryftowu a geho miloſt ſpaſen geſt, že tu na krziži vwierzil w ſyna božieho. A netoliko tomu opozdilemu platiti pocžal, ale, prziſfed na ſkonanij wiekuow yako w poſlednij hodinu gedenactu. Poſlal apoſitoly ſwe po wſſem ſwietie, aby kazali cžtenie pohanom, kterzižto od pocžatku ſtali gſu prazdni na tržiſſti tohoto ſwieta. ano gich nižadny nenayal na dijlo do winnicze božij. Pro[63b]tož vwierziwſle pohane w ſyna božieho, mohli ſu prwe mnozy žiwot wiecžny mijti než niekterzij žide, geſſto gſu drziwe vwierzili w ſyna božiho než pohane, acž židom prwe byl fliben y poſlan. Protož, pocžaw od newiernych a zpozdilych hrzieffnikuow platiti, platil geſt do tiech, geſſto prwnie w ſlibijch a w praczy dijla byli. Ale že geſt rzecž o reptani proti hoſpodarzi pro takowe placzenie prwnim nelibe. Muožem to znati z onoho podobenſtwi, kdež pan gežiſs dij: „Cžlowiek 1) wládařy. 2) wládař.
Po Božim Narozenie. 199 hnuti glucze, mohli reptati proti hoſpodarzi a bližnijch ſwych ponižowati z toho, znagicze ge, že gſu menſlieho zaſluženi než oni: to poznati we cžteni byl by nam vžitek. Protož k tiem ſlowom hledijcze, že hoſpodarz v wecžer na ſkonanij dne przikazal wladarzi 1) delniky ſwolati a mzdu gim dati, Giž powiedijno geft, že weežer geft wiek poſlednij, w nemžto dawa rozum'eti poſledni ſaud, kdež ſe ſwiet kona. Nebo Apofitole Kryftowi giž w tu chwijli prawili gſu, že koncžiny ſwieta giž gſu prziſlli, a že poſlednij hodina geſt, O nijž die- gij, že kryftus prziffel geſt na ſkonanie wiekuow na zkaženi hrziecha ſkrze obiet ſwu w tu poſlednij hodinu. A on geſt ten wladarz,2) on platij dielnikom. pocžaw od poſlednijch až do prwnich; Nebo w geho rucze geſt zaplata y ſlibowe božij. Protož geſt pocžal poſlednim platiti, prwe lotru pozdie kagiczymu nežli prorokom prwnim w ſlibijch a než ſwym Apoſſtolom, Toho dne hned rag gemu dati ſlibiw. Ne pro za- ſluženie ſkrze ſprawedlnoſt zakona ſtareho, poniewadž pro hrziechy vmrtwen geft, ale ſkrze wieru kryftowu a geho miloſt ſpaſen geſt, že tu na krziži vwierzil w ſyna božieho. A netoliko tomu opozdilemu platiti pocžal, ale, prziſfed na ſkonanij wiekuow yako w poſlednij hodinu gedenactu. Poſlal apoſitoly ſwe po wſſem ſwietie, aby kazali cžtenie pohanom, kterzižto od pocžatku ſtali gſu prazdni na tržiſſti tohoto ſwieta. ano gich nižadny nenayal na dijlo do winnicze božij. Pro[63b]tož vwierziwſle pohane w ſyna božieho, mohli ſu prwe mnozy žiwot wiecžny mijti než niekterzij žide, geſſto gſu drziwe vwierzili w ſyna božiho než pohane, acž židom prwe byl fliben y poſlan. Protož, pocžaw od newiernych a zpozdilych hrzieffnikuow platiti, platil geſt do tiech, geſſto prwnie w ſlibijch a w praczy dijla byli. Ale že geſt rzecž o reptani proti hoſpodarzi pro takowe placzenie prwnim nelibe. Muožem to znati z onoho podobenſtwi, kdež pan gežiſs dij: „Cžlowiek 1) wládařy. 2) wládař.
Strana 200
200 Woſma Nediele geden miel dwa ſyny,“ Skrze kterež miſtrzi rozumiegij dwuoy lid, totiž židowſky — ſyn ſtarſfij, geto od pocžatku v wierze božij ſtal — A pohanſky lid — ſyn mladſlij, geſſto dijl od otcze wzal a zaſſel daleko, s modlami ſe obchazel y ginak w mrz- koſtech przebywal a w hladu yako pſy k wecžeru tulali glu ſe, wſſeczky przirozene wieczy dobre vtratiwile w ſwem fferedſtwie. A když gim bohatſtwie otczowo ohlaſſeno ſkrze kazanie Apoſitoluow, yhned ſobie ſtelkli s ſwym hladem a požadali ſu hoynoſti chlebuow, kterzij glu w domu otcze gich. A když ſe k tomu pochylili, chtiecze okulyti tiech chlebuow, yhned otecz, hnut gſa milofrdenſtwim, wyffel gim w puotku na pomocz a hody jim naſtrogil, tele tucžne zabil a weſele prziprawil, To geſt: za vtieſſenij na hodech dal gim ſyna ſwe° obietowaneho, aby gim byl pokrmem a obietij, A kazal rucho prwnij newinnoſti przineſti, ktere gſu byli w Adamowi ztratili, a tak přizeň a pocztiwolt bozíku na ňe wzložil. Syn geho ſtarſliij, geſſto na poli tieleſnych ſprawedlnoſtij zakona ſtareho ſtal, zwieďew, že otecz pocztil ſyna ztracze- neho takowymi hody, netoliko reptal proti otczy a proti bratru, ale rozhniewal ſe na otcze, nechtiel na mijſto gich hodowanie. Take ſe naleza reptanij toho lidu domacyho proti pohanom y proti ginym krzeſtianom, gimž buoh zwlaſſtnij prziezeň vkazuge, yako by oniem tau przeznij krziwdu cžinil. Gefitie y gine reptanij zgewno geft za Apolftoluow proti pohanom. Když ſlowo božij a duch ſwaty prziſſel na nie, tehdy ſu reptali proti petrowi ti žide, kterzij ſu byli giž vwierzili w pana Gežiſſe, rzkucze: 1) „Procž gly wſſel k mužom neobrzezanym a gedl ſy s nimi?“ Y zprawil ſe gim Petr rzecžij mnohu, že y pohanom dal geſt buoh miloſt ſwu, a vmlkli gſu w reptanij a rzekli: 2) „Tehdy y pohanom dal geſt buoh pokanie k žiwotu wiecžnemu.“ A to dobrze prziležij 1) Skutk. 11, 3. 2) Skutk. 11, 18.
200 Woſma Nediele geden miel dwa ſyny,“ Skrze kterež miſtrzi rozumiegij dwuoy lid, totiž židowſky — ſyn ſtarſfij, geto od pocžatku v wierze božij ſtal — A pohanſky lid — ſyn mladſlij, geſſto dijl od otcze wzal a zaſſel daleko, s modlami ſe obchazel y ginak w mrz- koſtech przebywal a w hladu yako pſy k wecžeru tulali glu ſe, wſſeczky przirozene wieczy dobre vtratiwile w ſwem fferedſtwie. A když gim bohatſtwie otczowo ohlaſſeno ſkrze kazanie Apoſitoluow, yhned ſobie ſtelkli s ſwym hladem a požadali ſu hoynoſti chlebuow, kterzij glu w domu otcze gich. A když ſe k tomu pochylili, chtiecze okulyti tiech chlebuow, yhned otecz, hnut gſa milofrdenſtwim, wyffel gim w puotku na pomocz a hody jim naſtrogil, tele tucžne zabil a weſele prziprawil, To geſt: za vtieſſenij na hodech dal gim ſyna ſwe° obietowaneho, aby gim byl pokrmem a obietij, A kazal rucho prwnij newinnoſti przineſti, ktere gſu byli w Adamowi ztratili, a tak přizeň a pocztiwolt bozíku na ňe wzložil. Syn geho ſtarſliij, geſſto na poli tieleſnych ſprawedlnoſtij zakona ſtareho ſtal, zwieďew, že otecz pocztil ſyna ztracze- neho takowymi hody, netoliko reptal proti otczy a proti bratru, ale rozhniewal ſe na otcze, nechtiel na mijſto gich hodowanie. Take ſe naleza reptanij toho lidu domacyho proti pohanom y proti ginym krzeſtianom, gimž buoh zwlaſſtnij prziezeň vkazuge, yako by oniem tau przeznij krziwdu cžinil. Gefitie y gine reptanij zgewno geft za Apolftoluow proti pohanom. Když ſlowo božij a duch ſwaty prziſſel na nie, tehdy ſu reptali proti petrowi ti žide, kterzij ſu byli giž vwierzili w pana Gežiſſe, rzkucze: 1) „Procž gly wſſel k mužom neobrzezanym a gedl ſy s nimi?“ Y zprawil ſe gim Petr rzecžij mnohu, že y pohanom dal geſt buoh miloſt ſwu, a vmlkli gſu w reptanij a rzekli: 2) „Tehdy y pohanom dal geſt buoh pokanie k žiwotu wiecžnemu.“ A to dobrze prziležij 1) Skutk. 11, 3. 2) Skutk. 11, 18.
Strana 201
Po Božim Narozenie. 201 ke ežteni wzyti, poňewadž gſu w gedenacztu hodinu powolani pohane, geſlto ſe den kona, aby, pocžna gim platiti, y dal do prwnijch. A netoliko gſu reptali žide proti pohanom, ale ha- neli gſu ge, chlubijcze ſe proti nim a rzkucze: „My ſami hodni ſme byli zakon božij przigijti,“ y gine pochwaly mnohe wyprawili ſu o ſobie, pohanow ponižugicze tijm, že ge pan wiecze pſy nazywal než lidmi. A mohut takowij mnozy byti y nynij pod zakonnu ſprawedlnoſtij zewnitrz, yako gſu byli za pana Gežiſſe zakonniczy, geſſto ſu zpuoſob zakona mieli, ale w prawdie zakona necžinili, Wſlak ſu wždy reptali proti panu [64a] Gežiſſowi proto, že hrzieſſnym hrziechy odpuſltij, s nimi gij a přigima ge y wymluwa przed reptawymi a s nimi obczuge a da ſe gim dotykati ſebe. Protož y dnes takowij duchowni, pod ſprawedlnoſtij zakonuo lidſkych yako prwnij hodinu pocžinagicze dijla, geſſto ſe ſtkwiegij yako ſwata k oku lidem, Y wždy repcy proti zpozdilym hrzieflnikom nezallužilym, geſſto gim kagiczym dawa buoh miloſti a dary ſwe a poznani mnoha hoyniegij než tiem zakonnikom, geſſto ſe mnoho chlubij ſwymi ſprawedlnoſtmi, prawiece ginym: „Wy nemuožete pro ſwa dijla bo' ſlužiti. My za was we dne y w noczy bohu lužime, my was vežaſtny cžinime naſſich ſwatych mílij, hodin, žaltařuo, wigilgij, gedno wy naplňte pytle naſſe.1)“ A yakž takowij vzrzij, ano buoh s hrzieſlniky w przizeň zachazy prwe a wiecze než s nimi, yhned repczij proti ne" y proti hrzieſſnym, a zda ſe gim buoh neſprawedliwy w tom, že pocžne pozdnim prwe platiti než gim prwnim. Nebo darowe boži ſu pocžatek placzeni, a giž to, czož žadagij držeti, w nadegi zde pocžinagij mieti. A tot nynie twrdie lid veženy držij, že by buoh neſprawedliwy byl, když by za pokanie gedne hodiny tak ſpieſſnie dal kralowſtwij nebeſke iako za pokani mnohych let. Protož glu položili artykul nebo ežlanek wiery wo ocžiſtczy, pod tijmto vſuzenim zakon bohu 1) náfe.
Po Božim Narozenie. 201 ke ežteni wzyti, poňewadž gſu w gedenacztu hodinu powolani pohane, geſlto ſe den kona, aby, pocžna gim platiti, y dal do prwnijch. A netoliko gſu reptali žide proti pohanom, ale ha- neli gſu ge, chlubijcze ſe proti nim a rzkucze: „My ſami hodni ſme byli zakon božij przigijti,“ y gine pochwaly mnohe wyprawili ſu o ſobie, pohanow ponižugicze tijm, že ge pan wiecze pſy nazywal než lidmi. A mohut takowij mnozy byti y nynij pod zakonnu ſprawedlnoſtij zewnitrz, yako gſu byli za pana Gežiſſe zakonniczy, geſſto ſu zpuoſob zakona mieli, ale w prawdie zakona necžinili, Wſlak ſu wždy reptali proti panu [64a] Gežiſſowi proto, že hrzieſſnym hrziechy odpuſltij, s nimi gij a přigima ge y wymluwa przed reptawymi a s nimi obczuge a da ſe gim dotykati ſebe. Protož y dnes takowij duchowni, pod ſprawedlnoſtij zakonuo lidſkych yako prwnij hodinu pocžinagicze dijla, geſſto ſe ſtkwiegij yako ſwata k oku lidem, Y wždy repcy proti zpozdilym hrzieflnikom nezallužilym, geſſto gim kagiczym dawa buoh miloſti a dary ſwe a poznani mnoha hoyniegij než tiem zakonnikom, geſſto ſe mnoho chlubij ſwymi ſprawedlnoſtmi, prawiece ginym: „Wy nemuožete pro ſwa dijla bo' ſlužiti. My za was we dne y w noczy bohu lužime, my was vežaſtny cžinime naſſich ſwatych mílij, hodin, žaltařuo, wigilgij, gedno wy naplňte pytle naſſe.1)“ A yakž takowij vzrzij, ano buoh s hrzieſlniky w przizeň zachazy prwe a wiecze než s nimi, yhned repczij proti ne" y proti hrzieſſnym, a zda ſe gim buoh neſprawedliwy w tom, že pocžne pozdnim prwe platiti než gim prwnim. Nebo darowe boži ſu pocžatek placzeni, a giž to, czož žadagij držeti, w nadegi zde pocžinagij mieti. A tot nynie twrdie lid veženy držij, že by buoh neſprawedliwy byl, když by za pokanie gedne hodiny tak ſpieſſnie dal kralowſtwij nebeſke iako za pokani mnohych let. Protož glu položili artykul nebo ežlanek wiery wo ocžiſtczy, pod tijmto vſuzenim zakon bohu 1) náfe.
Strana 202
202 Woſma Nediele vložiwſfe: že když by byla dwa cžlowieky, geden aby dobře žiw byl od ſwe mladoſti až do ſtaroſti aneb do ſmrti, A druhy by byl zle žiw tež od ſwe mladoſti až do ſtaroſti, a przed ſmrtij vežinil pokanie kratke, A když oba vmrzeta pogednu, yhned-li oba puogdeta do nebe? Die-li kto, že oba puogdeta do nebe, odpowiedagij k to, že, když by to tak bylo, byl by buoh neſprawedliwy, daw tolikež za malu praczy yako za weliku. Protož ma na to ocžiſtecz w pekle, aby toho, geſlto zde neucžinil pokanim doſti za hrziechy, mukami pe- kelnimi dokonal. Potom die ežtenie: „Tehdy on odpowiediew gedno" z nich wecze: Przieteli, necžinim tobie krziwdy; wſſak ſy z penijze dennijho ſmluwil ſe mnu; Wezmi,1) czož tweho geſt. a gdi.“ Tento miloſtiwy hoſpodarz. wymluwage ſe reptawe z krziwdy, podawa ge- na ſe prawa vmluwnijo, rzka gemu: „Wſſak ſy z penijze dennijho ſmluwil ſe mnu, a ten ia tobie dawam; protož podle ſmluwy nemožeš mi nižadne krziwdy přicžitati.“ Protož obeczna ſmluwa s lidmi geſt zakon geho. aby tak dielali na winnicy, iakož zprawa too zakona vežij. a penijz dennij aby za to wzali, aby proti ſmluwie hoſpodarz wiecze brzemene neprzidawal ani mzdy vgimal, a dielniczy take dijla zahalenim neugimali, ani ſe cžeho neprawie proti ſmluwie chytali. — Aby z toho rozum byl, že tento hoſpodarz. buoh wiecžny, ſprawedliwy geft w ſmluwach ſwych, že ne- dopufltij wiecze trpieti. než cžlowiek muože ſneſti, ale aby prziſſel proſpiech s pokuſſenim. Aniž geſt wzložil zakonem ſwym na cžlowieka toho brzemene, gehož by sneſti nemohl. Ale powiediel, že brzijmie me geſt lehke a gho ſladke. Ani w placzeni ciinij ge� krziwdy, dawage gemu žiwot neſmrtedlny, w ſlawie dokona [64b]ly, podle ſmluwy za žiwot kratky, ſmrtedlny a hrzieſſny. Protož die reptawemu: „Necžinim tobie krziwdy ale ty mnie cžiniſs. chtie placzeni nad ſmluwu.“ A take dij 1) wezmiž.
202 Woſma Nediele vložiwſfe: že když by byla dwa cžlowieky, geden aby dobře žiw byl od ſwe mladoſti až do ſtaroſti aneb do ſmrti, A druhy by byl zle žiw tež od ſwe mladoſti až do ſtaroſti, a przed ſmrtij vežinil pokanie kratke, A když oba vmrzeta pogednu, yhned-li oba puogdeta do nebe? Die-li kto, že oba puogdeta do nebe, odpowiedagij k to, že, když by to tak bylo, byl by buoh neſprawedliwy, daw tolikež za malu praczy yako za weliku. Protož ma na to ocžiſtecz w pekle, aby toho, geſlto zde neucžinil pokanim doſti za hrziechy, mukami pe- kelnimi dokonal. Potom die ežtenie: „Tehdy on odpowiediew gedno" z nich wecze: Przieteli, necžinim tobie krziwdy; wſſak ſy z penijze dennijho ſmluwil ſe mnu; Wezmi,1) czož tweho geſt. a gdi.“ Tento miloſtiwy hoſpodarz. wymluwage ſe reptawe z krziwdy, podawa ge- na ſe prawa vmluwnijo, rzka gemu: „Wſſak ſy z penijze dennijho ſmluwil ſe mnu, a ten ia tobie dawam; protož podle ſmluwy nemožeš mi nižadne krziwdy přicžitati.“ Protož obeczna ſmluwa s lidmi geſt zakon geho. aby tak dielali na winnicy, iakož zprawa too zakona vežij. a penijz dennij aby za to wzali, aby proti ſmluwie hoſpodarz wiecze brzemene neprzidawal ani mzdy vgimal, a dielniczy take dijla zahalenim neugimali, ani ſe cžeho neprawie proti ſmluwie chytali. — Aby z toho rozum byl, že tento hoſpodarz. buoh wiecžny, ſprawedliwy geft w ſmluwach ſwych, že ne- dopufltij wiecze trpieti. než cžlowiek muože ſneſti, ale aby prziſſel proſpiech s pokuſſenim. Aniž geſt wzložil zakonem ſwym na cžlowieka toho brzemene, gehož by sneſti nemohl. Ale powiediel, že brzijmie me geſt lehke a gho ſladke. Ani w placzeni ciinij ge� krziwdy, dawage gemu žiwot neſmrtedlny, w ſlawie dokona [64b]ly, podle ſmluwy za žiwot kratky, ſmrtedlny a hrzieſſny. Protož die reptawemu: „Necžinim tobie krziwdy ale ty mnie cžiniſs. chtie placzeni nad ſmluwu.“ A take dij 1) wezmiž.
Strana 203
Po Božim Narozenie. 203 ger: „Wezmi, czo tweho geſt, a gdi." To geſt: iakož ſy vwierzil w ſmluwie ſlibom mym, drže nadiegi prawu o tom, gdiž z gedne ctnoſti w druhu a ſetrwayž w tom až do koncze. Geſtliže ſetrwaſs v wirze žiwe, w laſcze a w nadiegi. Jat tobie krziwdy neucžinim w poſlednij odplatie žiwota wiecž- neho." Tu hoſpodarz tento, wymluwiw ſe reptawe z krziwdy. dij ger: „Jat tomuto chczy zmeſſkale poſledni tolikež dati yako y tobie.“ Nebo tobie ſem zaſlibil žiwot wiecžny dati podle ſmluwy obeczne, kteruž ſem vcžinil ſe wſſemi delniky winnicze, A tut ſprawedlnoft k tobie držim. Wſlak chczy y tomuto zmeſſkale a pozdie kagiczy za praczy gedne ho- diny dati kralowſtwie nebeſke, yako y tobie za praczy czeleho dne. A cžijnim to ne podle zaſluženij, ale podle miloſti z ſwe ſitiedroty, dawage wſſem, yakž chczy. A z too muož rozum oſtati. že ani dlauhau pracij ani kratkau nemohl by nižadny zaſlužiti kralowſtwie nebeſkeho, když by geho buoh z miloſti každemu nedal. Ale nietczo ſtranku muožem zaſluhowati, tak, když my, wieru žiwu magicze k niemu a miloſt, y z te wijry a miloſti vſylugem, boy we- duce proti tielu, ſwietu a diablu, a wuoli boži plnime. A tak bude prawe, že ne podle naſſeho zaſluženie, ale z miloſrden- ſtwie ſweho ſpaſeny nas cžini. A ktož wiecze miluge, wiecze ſe mu odpuſſtij 1) podle rzecži ſpaſytele, a tak wiecze zaſluhuge, ale wſſak vplnie zaſlužiti nemuož; protož muſy wždy z miloſti, a ne z zaſluženij przigijti kralowſtwie božie. A poniewadž y prwnij y poſlednij z miloſti przigimagij, tehdy gedine wietežij miloſt w odplatie muožem znati s tijm, kteryž, dluho ſe bohu protiwie,2) pozdie ſkrze pokanie miloſt božij nalezl. Ale w tom geſt prwnij wiecze miloſti prziyal, že, yhned z mladi powolen gſa, w newinnoſti przebywal, netupie boha ſkrze hrziechy, ale wuoli božij cžinie a boha cztie; mnoho ma takowy nad ono° daruo od boha a muož byti wietcžij 1) odpauſſtij. 2) protiwij. Mech. transkr.
Po Božim Narozenie. 203 ger: „Wezmi, czo tweho geſt, a gdi." To geſt: iakož ſy vwierzil w ſmluwie ſlibom mym, drže nadiegi prawu o tom, gdiž z gedne ctnoſti w druhu a ſetrwayž w tom až do koncze. Geſtliže ſetrwaſs v wirze žiwe, w laſcze a w nadiegi. Jat tobie krziwdy neucžinim w poſlednij odplatie žiwota wiecž- neho." Tu hoſpodarz tento, wymluwiw ſe reptawe z krziwdy. dij ger: „Jat tomuto chczy zmeſſkale poſledni tolikež dati yako y tobie.“ Nebo tobie ſem zaſlibil žiwot wiecžny dati podle ſmluwy obeczne, kteruž ſem vcžinil ſe wſſemi delniky winnicze, A tut ſprawedlnoft k tobie držim. Wſlak chczy y tomuto zmeſſkale a pozdie kagiczy za praczy gedne ho- diny dati kralowſtwie nebeſke, yako y tobie za praczy czeleho dne. A cžijnim to ne podle zaſluženij, ale podle miloſti z ſwe ſitiedroty, dawage wſſem, yakž chczy. A z too muož rozum oſtati. že ani dlauhau pracij ani kratkau nemohl by nižadny zaſlužiti kralowſtwie nebeſkeho, když by geho buoh z miloſti každemu nedal. Ale nietczo ſtranku muožem zaſluhowati, tak, když my, wieru žiwu magicze k niemu a miloſt, y z te wijry a miloſti vſylugem, boy we- duce proti tielu, ſwietu a diablu, a wuoli boži plnime. A tak bude prawe, že ne podle naſſeho zaſluženie, ale z miloſrden- ſtwie ſweho ſpaſeny nas cžini. A ktož wiecze miluge, wiecze ſe mu odpuſſtij 1) podle rzecži ſpaſytele, a tak wiecze zaſluhuge, ale wſſak vplnie zaſlužiti nemuož; protož muſy wždy z miloſti, a ne z zaſluženij przigijti kralowſtwie božie. A poniewadž y prwnij y poſlednij z miloſti przigimagij, tehdy gedine wietežij miloſt w odplatie muožem znati s tijm, kteryž, dluho ſe bohu protiwie,2) pozdie ſkrze pokanie miloſt božij nalezl. Ale w tom geſt prwnij wiecze miloſti prziyal, že, yhned z mladi powolen gſa, w newinnoſti przebywal, netupie boha ſkrze hrziechy, ale wuoli božij cžinie a boha cztie; mnoho ma takowy nad ono° daruo od boha a muož byti wietcžij 1) odpauſſtij. 2) protiwij. Mech. transkr.
Strana 204
204 Woſma Nediele ſlawy w nebi než prwnij. Ale mohl by nekto rzieczy, poniewadž poſlednij zpozdily doſti ma vſyle gedne hodiny, aby mohl przigiti kralowſtie nebeſke, tehdy nenie potrzebij o to pra- czowati mnoho let, ale, toliko poſlednij hodinu zachowage cžlowiek ku pokani, nalezne ſpaſenie. K to mož tento rozum byti, že takowa rozſuzowanie negſu na wuoli lidſke, aby oni hledali boha, když chtij, a ſwu wuoli w hrzieflijch aby mieli, dokudž chtij. Nebo tento zpo- zdily, ſtoge prazden na tržiſſti do gedenaczte hodiny, ne w tom vmyſle geſt ſtal tak dluho, aby, gedno w poſlednij hodinu podielage, zallužil ſobie penijze dennijho, Ale proto geſt ſtal czely den prazden, neb geho nižadny nenayal, a tak pro ne- wiedomie a ne pro nedbanie zmeſſkal dijlo czeleho dne. Ale, ktož geſt rano powolan a gijti nechtiel, myſle ſwe wuole požiwati až do poſlednij hodiny, Kto ze wſlech takowy ſpasen bude anebo geft, aby, ſobiewolnie odgi[65a ]mage ſe wolani božiemu, chtiel ſobie zwoliti cžas ku pokani? Na lotru ne- wiedomem nenie duowod, gedine newiedomym, geſlto gich prwe nižadny newedl ku pokani. Nebo takowe vloženie po- kani k cžaſu poſlednimu proto, aby do te chwiele paſl ſwu wuoli. A k tomu przedloženie ſobie miloſrdenſtwie božieho, že gemu buoh odpuſtij hrziechy pro poſlednij pokanie, geſt hrzeſſenij na miloſrdenſtwij božij. A poniewadž geſt z vmylla a z ſwobodne wuole hřeſſenij, tehdy geſt hřiech proti duchu ſwater ze zloſti. Protož nebezpecžne geſt, opulitiegicze mnoha napominanij ku pokani za mnohe ežaſy, odkladati to ku po- ſlednimu cžaſu. Neb ežtenie toto nicz gineho nam tuto o zpo- zdilych neprawi, gedine newiedomij, že gich nižadny nenayal prwe až w gedenacztu hodinu, a hoſpodarz z miloſti platil iako y prwnim. Y die dale hoſpodarz reptawemu: „Zdaliž mnie neſlullij vežiniti, czož chcy? cžili oko twe krziwe geſt?“ Jako by ge" rzekl: „Powol, kterer chczeſs, nebo že me ſwobodne dobrotie
204 Woſma Nediele ſlawy w nebi než prwnij. Ale mohl by nekto rzieczy, poniewadž poſlednij zpozdily doſti ma vſyle gedne hodiny, aby mohl przigiti kralowſtie nebeſke, tehdy nenie potrzebij o to pra- czowati mnoho let, ale, toliko poſlednij hodinu zachowage cžlowiek ku pokani, nalezne ſpaſenie. K to mož tento rozum byti, že takowa rozſuzowanie negſu na wuoli lidſke, aby oni hledali boha, když chtij, a ſwu wuoli w hrzieflijch aby mieli, dokudž chtij. Nebo tento zpo- zdily, ſtoge prazden na tržiſſti do gedenaczte hodiny, ne w tom vmyſle geſt ſtal tak dluho, aby, gedno w poſlednij hodinu podielage, zallužil ſobie penijze dennijho, Ale proto geſt ſtal czely den prazden, neb geho nižadny nenayal, a tak pro ne- wiedomie a ne pro nedbanie zmeſſkal dijlo czeleho dne. Ale, ktož geſt rano powolan a gijti nechtiel, myſle ſwe wuole požiwati až do poſlednij hodiny, Kto ze wſlech takowy ſpasen bude anebo geft, aby, ſobiewolnie odgi[65a ]mage ſe wolani božiemu, chtiel ſobie zwoliti cžas ku pokani? Na lotru ne- wiedomem nenie duowod, gedine newiedomym, geſlto gich prwe nižadny newedl ku pokani. Nebo takowe vloženie po- kani k cžaſu poſlednimu proto, aby do te chwiele paſl ſwu wuoli. A k tomu przedloženie ſobie miloſrdenſtwie božieho, že gemu buoh odpuſtij hrziechy pro poſlednij pokanie, geſt hrzeſſenij na miloſrdenſtwij božij. A poniewadž geſt z vmylla a z ſwobodne wuole hřeſſenij, tehdy geſt hřiech proti duchu ſwater ze zloſti. Protož nebezpecžne geſt, opulitiegicze mnoha napominanij ku pokani za mnohe ežaſy, odkladati to ku po- ſlednimu cžaſu. Neb ežtenie toto nicz gineho nam tuto o zpo- zdilych neprawi, gedine newiedomij, že gich nižadny nenayal prwe až w gedenacztu hodinu, a hoſpodarz z miloſti platil iako y prwnim. Y die dale hoſpodarz reptawemu: „Zdaliž mnie neſlullij vežiniti, czož chcy? cžili oko twe krziwe geſt?“ Jako by ge" rzekl: „Powol, kterer chczeſs, nebo že me ſwobodne dobrotie
Strana 205
Po Božim Narozenie. 205 a moczy neſluſſie vežiniti, czož chczy, anebo že oko twe krziwe geſt, zawidic mi w tom, že ya ſe ſmilugi, nad kymž chczy, a miloſrdenſtwie okaži nad tijm, ktož mi ſe ſlijbi. A horſſiſs ſe nad tijm, že ya hrzieſſne ku pokani przigimam a chczy ge ſpaſyti tak dobrze iako newinne. A to ſluſlij na mu dobrotu vežiniti, netoliko podle toho, czož lide mohu o nij wierziti a rozumieti, ale nad to wiecze geſt ma dobrota k nim, než oni wierzij a rozumiegij, y nad to, než oni zaſlužiti mohu.“ Nebo ſluſlij na geho ſwobody dobrotu a mocz, aby niektere zbohatil a oſlawil bez zaſluženie, Jako duchy Angelſke, kterež geſt ſtworzil w přirozene ctnoſti a ſlawie, tak aby nemohli hnuti byti ke zle'. A z lidij niektere oſwijtil w žiwotie materze gich a powyſlil gich ſwatoſti nad gine lidi a ňektere za- chowal po krztu bez hrziechuow a powyſlil gich cztnoſtmi. A nekterzij s weliku praczij a s mnohymi pokuſſenimi doſli gſu ſpaſenie z miloſti geho, pokawíle ſe hřiechuow welikych. A niekterzij, zmeſſkawſſe wſſechen cžas, w poſlednij hodinu nalezli ſu miloſt geho. Nebo gemu ſluſſij vežiniti, czož chcze. a nižadny gemu nemuož rziecy: „procž tak cžinifs?“ aniž mož kto zawide reptati proti niemu, že onomu dal mnoho, onomu malo a ginemu nicz. A pro takowe wiecy dij reptawemu: „Nebot oko twe krziwe geſt, že ya dobry ſem.“ To geſt vmyl křiwy neb rozum llepy, pro neyž mne zle ſudiſs, yakot bych na tom krziwdu vežinil, že ſwu dobrotu vkazugi, komuž chczy, yako by ma dobrota obtiežowala tie a byla przicžina twe zloſti. A to geſt znamenite, že pro krziwe oko neuprziemeho vmylla mnohokrat muož dobrota božij byti na pad lidem, aby ſe gij rozlicžnie horſſili, zle rozumiegijcze dobrotie a miloſrdenſtwie božimu. Potom die ežtenie: „Takt budu poſlednij prwnij, a prwnij poſlednij." Ta ſlowa paňe w niekterem rozumu ſu 1) welmi hrozna. 1) gſau.
Po Božim Narozenie. 205 a moczy neſluſſie vežiniti, czož chczy, anebo že oko twe krziwe geſt, zawidic mi w tom, že ya ſe ſmilugi, nad kymž chczy, a miloſrdenſtwie okaži nad tijm, ktož mi ſe ſlijbi. A horſſiſs ſe nad tijm, že ya hrzieſſne ku pokani przigimam a chczy ge ſpaſyti tak dobrze iako newinne. A to ſluſlij na mu dobrotu vežiniti, netoliko podle toho, czož lide mohu o nij wierziti a rozumieti, ale nad to wiecze geſt ma dobrota k nim, než oni wierzij a rozumiegij, y nad to, než oni zaſlužiti mohu.“ Nebo ſluſlij na geho ſwobody dobrotu a mocz, aby niektere zbohatil a oſlawil bez zaſluženie, Jako duchy Angelſke, kterež geſt ſtworzil w přirozene ctnoſti a ſlawie, tak aby nemohli hnuti byti ke zle'. A z lidij niektere oſwijtil w žiwotie materze gich a powyſlil gich ſwatoſti nad gine lidi a ňektere za- chowal po krztu bez hrziechuow a powyſlil gich cztnoſtmi. A nekterzij s weliku praczij a s mnohymi pokuſſenimi doſli gſu ſpaſenie z miloſti geho, pokawíle ſe hřiechuow welikych. A niekterzij, zmeſſkawſſe wſſechen cžas, w poſlednij hodinu nalezli ſu miloſt geho. Nebo gemu ſluſſij vežiniti, czož chcze. a nižadny gemu nemuož rziecy: „procž tak cžinifs?“ aniž mož kto zawide reptati proti niemu, že onomu dal mnoho, onomu malo a ginemu nicz. A pro takowe wiecy dij reptawemu: „Nebot oko twe krziwe geſt, že ya dobry ſem.“ To geſt vmyl křiwy neb rozum llepy, pro neyž mne zle ſudiſs, yakot bych na tom krziwdu vežinil, že ſwu dobrotu vkazugi, komuž chczy, yako by ma dobrota obtiežowala tie a byla przicžina twe zloſti. A to geſt znamenite, že pro krziwe oko neuprziemeho vmylla mnohokrat muož dobrota božij byti na pad lidem, aby ſe gij rozlicžnie horſſili, zle rozumiegijcze dobrotie a miloſrdenſtwie božimu. Potom die ežtenie: „Takt budu poſlednij prwnij, a prwnij poſlednij." Ta ſlowa paňe w niekterem rozumu ſu 1) welmi hrozna. 1) gſau.
Strana 206
206 Woſma Nediele a mohu take s vžitkem byti. A tu neſſkodnie poſlednij prwnij bywagij, když niekteřij pocžnu weſti žiwot ſprawedliwy, a [65b] ginij, po nich pocžnucze prawdy naſledowati, przedeydu prwnij w tom, ſnažnym a horliwym duchem bohu ſlužicze, y oſtawij prwni na zad. Giny tiech ſlow rozum chylij ſe na židy. Geſſto ſu prwni hodinu od pocžatku otczowe gich powolani do winnicze božij, a s nimi ſmluwa o dijlo winnicze ſtala ſe geſt, gim prwotnie ſlibowe ſpaſenie zaſlibeni ſu. A potom tak dluho w te winniczy ſtali gſu s mnohym reptanim, s nepoſluffenſtwim, s newdecž- noſtmi pyſſnymi a nadutymi, že ſe geſt bohu ſtyſkalo nad nimi. A potom ſu proroky zabigeli, ktere k nim poſylal, aby ge" vžitky z winnicze przinaſſeli. A potom ſu y ſyna božieho zabili, kteryž gim prwotnie ſliben byl. A protož geſt doffel na nie hniew božij, aby wiecžnym zapomenutijm nemohl shlazen byti. Protož, bywſle prwnij do winnicze, potom pro- ſwu pychu poſlednij a cyzij od miloſti a od ſpaſeni vcžinieni fu. A pohane potupenij a ohyzdnij do gedenacte hodiny fu ſtali yako poſlednij a odſuzenij. A když gich powolal do win- nicze, prziyali ſu ſlawu prwnijch, miloſt ſu nalezli, ſlibuow vežaſtni ſu vežinieni a prwotnoſt žiwota wiecžneho gſu przi- yali ſkrze miloſt pana naſſeho Gezukryſta; gimžto gſu prwnij pohrdali, poſlednim vcžinien geft w nadiegi. Ale geſſtie ta rzecž nenij wyprazdniena, nebo ſe lid wždy dwogij. Geden, yako prwnij, odieny zewnitrz ſprawedl- noſtij zakonnij; Ale geſt neuprzimny, nema ſrdcze praweho k bohu, geſt reptawy, naduty pychu, nemage ſlitowani nad hrzieſlnymi. Ten s chwalu yako prwnij ſtogij, hrdage ginymi; ten odwržen bude od ſlawy božie a na zad, totiž w pekle, oſtane. A poſlednij budu prwnij. Zgewnij hrzieſſniczy pokanie cžiniti budu a przedeydau 1) ty poſwatne pokrytce pyſſne do kralowſtwie nebeſkeho. 1) předagdú.
206 Woſma Nediele a mohu take s vžitkem byti. A tu neſſkodnie poſlednij prwnij bywagij, když niekteřij pocžnu weſti žiwot ſprawedliwy, a [65b] ginij, po nich pocžnucze prawdy naſledowati, przedeydu prwnij w tom, ſnažnym a horliwym duchem bohu ſlužicze, y oſtawij prwni na zad. Giny tiech ſlow rozum chylij ſe na židy. Geſſto ſu prwni hodinu od pocžatku otczowe gich powolani do winnicze božij, a s nimi ſmluwa o dijlo winnicze ſtala ſe geſt, gim prwotnie ſlibowe ſpaſenie zaſlibeni ſu. A potom tak dluho w te winniczy ſtali gſu s mnohym reptanim, s nepoſluffenſtwim, s newdecž- noſtmi pyſſnymi a nadutymi, že ſe geſt bohu ſtyſkalo nad nimi. A potom ſu proroky zabigeli, ktere k nim poſylal, aby ge" vžitky z winnicze przinaſſeli. A potom ſu y ſyna božieho zabili, kteryž gim prwotnie ſliben byl. A protož geſt doffel na nie hniew božij, aby wiecžnym zapomenutijm nemohl shlazen byti. Protož, bywſle prwnij do winnicze, potom pro- ſwu pychu poſlednij a cyzij od miloſti a od ſpaſeni vcžinieni fu. A pohane potupenij a ohyzdnij do gedenacte hodiny fu ſtali yako poſlednij a odſuzenij. A když gich powolal do win- nicze, prziyali ſu ſlawu prwnijch, miloſt ſu nalezli, ſlibuow vežaſtni ſu vežinieni a prwotnoſt žiwota wiecžneho gſu przi- yali ſkrze miloſt pana naſſeho Gezukryſta; gimžto gſu prwnij pohrdali, poſlednim vcžinien geft w nadiegi. Ale geſſtie ta rzecž nenij wyprazdniena, nebo ſe lid wždy dwogij. Geden, yako prwnij, odieny zewnitrz ſprawedl- noſtij zakonnij; Ale geſt neuprzimny, nema ſrdcze praweho k bohu, geſt reptawy, naduty pychu, nemage ſlitowani nad hrzieſlnymi. Ten s chwalu yako prwnij ſtogij, hrdage ginymi; ten odwržen bude od ſlawy božie a na zad, totiž w pekle, oſtane. A poſlednij budu prwnij. Zgewnij hrzieſſniczy pokanie cžiniti budu a przedeydau 1) ty poſwatne pokrytce pyſſne do kralowſtwie nebeſkeho. 1) předagdú.
Strana 207
Po Božim Narozenie. 207 Y die dale pan: „Nebo mnozij gſu powolani, ale malo wywolenych.“ To geſt: z židuo y z pohanuo welike mnozſtwij geſt gich powolano na dijlo do winnicze božie, Ale z toho mnozſtwie nemnozy fu wywolenij k žiwotu wiecžnemu, Jakož to ſkutek vkazuge, kterak z toho prziliſſneo mnozſtwie, kterež pod gmenem wiery ſtogij, gedwa z mnoha tiſycz geden nahodij ſe, že by owcze kryſtowa byl a hlas ge° ſlyffel. Neb on po tom dawa znati owce ſwe zwolene, kterež hlas geho ſlyſlij a w ſkutku držij to, czož on przikazuge a w ežem gim prziklad dawa. Protož ti ſami gſu zwolenij geho, yako hroznowe winnij zralij a przechutnij k liboſti hoſpodarzowie. Nebo ti sami beru mocz a žiwot z žiwota praweho, duchowniho korzene, Kryſta. Ale ginij, geſſto s mrtwu wieru ſtogij w te winniczy yako ſuche wietwij k ohni prziprawene, ti gſu yako pres v winniczy, aby dawili zwolene yako hrozny ſwym nena- wiſtnym vkrutenſtwim. Protož tiemito ſlowy poſlednimi ſpa- ſytel wyklada to podobenſtwie o winniczy a o dielniczych, že, acž gich mnoho powolano bywa do nij, wſſak malo wy- wolenych nalezeno bude. A kterziž z toho mnozſtwie negſu zwolenij, ti do pekla puogdau. [66a] Dewata Nediele po Božim Narozeni. Cžtenie Svateho Lukaſſe w VIII. Ka. Za onoho cžafu, když zaſtup mnohy ſgide ſe a z mieſt poſpijchali k Gežiſſowi, prawil geſt gim ſkrze podobenſtwie: Wyſſel, genž rozſywa, aby rozſyewal ſyemie ſwe; A když rozſyewal, gedno padlo podle czeſty, y potla- cženo geſt, a ptaczy nebeſſtij szobali ge. A gine padlo na ſkalu, a když wzeſſlo, vwadlo geſt, neb nemielo wlhkoſti. Gine pak padlo mezy trnij, a ſpoluwzroſtle trnij vduſylo ge.
Po Božim Narozenie. 207 Y die dale pan: „Nebo mnozij gſu powolani, ale malo wywolenych.“ To geſt: z židuo y z pohanuo welike mnozſtwij geſt gich powolano na dijlo do winnicze božie, Ale z toho mnozſtwie nemnozy fu wywolenij k žiwotu wiecžnemu, Jakož to ſkutek vkazuge, kterak z toho prziliſſneo mnozſtwie, kterež pod gmenem wiery ſtogij, gedwa z mnoha tiſycz geden nahodij ſe, že by owcze kryſtowa byl a hlas ge° ſlyffel. Neb on po tom dawa znati owce ſwe zwolene, kterež hlas geho ſlyſlij a w ſkutku držij to, czož on przikazuge a w ežem gim prziklad dawa. Protož ti ſami gſu zwolenij geho, yako hroznowe winnij zralij a przechutnij k liboſti hoſpodarzowie. Nebo ti sami beru mocz a žiwot z žiwota praweho, duchowniho korzene, Kryſta. Ale ginij, geſſto s mrtwu wieru ſtogij w te winniczy yako ſuche wietwij k ohni prziprawene, ti gſu yako pres v winniczy, aby dawili zwolene yako hrozny ſwym nena- wiſtnym vkrutenſtwim. Protož tiemito ſlowy poſlednimi ſpa- ſytel wyklada to podobenſtwie o winniczy a o dielniczych, že, acž gich mnoho powolano bywa do nij, wſſak malo wy- wolenych nalezeno bude. A kterziž z toho mnozſtwie negſu zwolenij, ti do pekla puogdau. [66a] Dewata Nediele po Božim Narozeni. Cžtenie Svateho Lukaſſe w VIII. Ka. Za onoho cžafu, když zaſtup mnohy ſgide ſe a z mieſt poſpijchali k Gežiſſowi, prawil geſt gim ſkrze podobenſtwie: Wyſſel, genž rozſywa, aby rozſyewal ſyemie ſwe; A když rozſyewal, gedno padlo podle czeſty, y potla- cženo geſt, a ptaczy nebeſſtij szobali ge. A gine padlo na ſkalu, a když wzeſſlo, vwadlo geſt, neb nemielo wlhkoſti. Gine pak padlo mezy trnij, a ſpoluwzroſtle trnij vduſylo ge.
Strana 208
208 Dewata Nediele A gine padlo do zemie dobre, a když wzeſſlo. vcžinilo vžitek ſty. To powiedew wolal geſt: Kto ma víſi k ſlyſleni, ſlyſs! Y tazali ho vcžedlniczy geho, ktere by to bylo podoben- ſtwij. Gimžto on rzekl: Wam geſt dano znati tagemſtwie kralowſtwij božieho; ale ginym w podobenſtwij, aby widucze newidieli a ſlyſſijcze nerozumieli. Y geſtit podoben- ſtwie toto: Syemie geſt ſlowo božij. Kterzij pak wedle czeſty, to gſu ti, kterzij ſlyſſij, a potom przichazy diabel a wynima ſlowo z ſrdce gich, aby wierzijcze ſpaſeni nebyli. Ale kterzij na ſkalu, ti ſu, kterziž, když vſlyſſij ſlowo, s radoſtij przigimagij, a tit kořenuo 1) ne- magij; nebo na cžas wierzij a w cžas poku- ſſenie odſtupugij. Ktere pak padlo mezy trnij, tit gſu, geſſto ſlyſſij a po pecžowanij a zbožij a rozkoſſech žiwota chodijcze, bywagij vduſſeni, a neprzinaſſegij vžitka. Ale ktere do zemie dobre, tit gſu, geſſto w ſrdczy dobrem a wybornem, ſlyſſijcze ſlowo, zachowawagij a vžitek przinaſſegij w trpieliwoſti. Rwnij ſlowa cžtenie tohoto ſu o zaſtupijch, kterak gſu poſpiechali k panu Gežiſfowi. A takowa flowa cžaſto we cžteni ſlyſfana bywagij, že ſu zaſtupowe chodili za panem Gežiffem. Nebo welike a mnohe vžitky m'eli ſu z toho, neb neduhy a boleſti na nich vzdrawowal, dabelſtwij ze mnohych wymietal, vežil ge vžitecžnie y krmil ge take. Ale kniežij a zakonniczy, ti gſu neuprzimie2) za nim chodili mezy zaſtupy. aby gey w ſlowijch popadli a geho dobre ſkutky we zlee 1) kořenuow. 2) neupřymně.
208 Dewata Nediele A gine padlo do zemie dobre, a když wzeſſlo. vcžinilo vžitek ſty. To powiedew wolal geſt: Kto ma víſi k ſlyſleni, ſlyſs! Y tazali ho vcžedlniczy geho, ktere by to bylo podoben- ſtwij. Gimžto on rzekl: Wam geſt dano znati tagemſtwie kralowſtwij božieho; ale ginym w podobenſtwij, aby widucze newidieli a ſlyſſijcze nerozumieli. Y geſtit podoben- ſtwie toto: Syemie geſt ſlowo božij. Kterzij pak wedle czeſty, to gſu ti, kterzij ſlyſſij, a potom przichazy diabel a wynima ſlowo z ſrdce gich, aby wierzijcze ſpaſeni nebyli. Ale kterzij na ſkalu, ti ſu, kterziž, když vſlyſſij ſlowo, s radoſtij przigimagij, a tit kořenuo 1) ne- magij; nebo na cžas wierzij a w cžas poku- ſſenie odſtupugij. Ktere pak padlo mezy trnij, tit gſu, geſſto ſlyſſij a po pecžowanij a zbožij a rozkoſſech žiwota chodijcze, bywagij vduſſeni, a neprzinaſſegij vžitka. Ale ktere do zemie dobre, tit gſu, geſſto w ſrdczy dobrem a wybornem, ſlyſſijcze ſlowo, zachowawagij a vžitek przinaſſegij w trpieliwoſti. Rwnij ſlowa cžtenie tohoto ſu o zaſtupijch, kterak gſu poſpiechali k panu Gežiſfowi. A takowa flowa cžaſto we cžteni ſlyſfana bywagij, že ſu zaſtupowe chodili za panem Gežiffem. Nebo welike a mnohe vžitky m'eli ſu z toho, neb neduhy a boleſti na nich vzdrawowal, dabelſtwij ze mnohych wymietal, vežil ge vžitecžnie y krmil ge take. Ale kniežij a zakonniczy, ti gſu neuprzimie2) za nim chodili mezy zaſtupy. aby gey w ſlowijch popadli a geho dobre ſkutky we zlee 1) kořenuow. 2) neupřymně.
Strana 209
Po Božim Narozenie. 209 obratili a diablom ge přicžtli. Protož y dnes bohatij kniežij a zakonniczy ſmuczugij zaſtupy, kterziž by radi ſlyſſeli ſlowo božij, hyzdij gim ſe yako kaczyerzſtwie a cžinij gim bez- prawij pro nie, neb ſe bogij, aby tudy pohanieni nebyli a zbožij aby neztratili. Take to chwatanie zaſtupuow bylo geſt z welike žadoſti a horliwe, nebo ſu okuſſeli hoyne wody žiwe k zahnani tiežke žiezni. Z kterychžto wieczij muož byti napomenutij y treſk- tanie 1) krzeſtianom lenim, vſtydlym a prokyfalym, geſſto tak bijdnie mnoha leta ſtogij v wierze Kryſtowie, nepoznawſle ni- žadnych vžitkuow ani [66b] ktere mocy duchownij w teto ſtud- niczy pana Gežifſe, plne wod žiwych, y gſu zhynutij a vwadlij w duchu ſwem. Protož nepoſpijchagi s chwatanim, aby pili žiwe wody z te ſtudnicze, wiecze horliwoſti magicze k ſwietu, neb ſe gim mnohe wieczy libij na niem. Protož k nim ſrdcze przikladagij a duch ſwuoy k nim wylewagij, Ale, czož boha dotycže a geho ſlužby, to lenie, nechtiwie a zpozdile cžinij. Potom ſpaſytel die: „Wyffel geft, kteryž rozſyewa, roz- fyewat ſemene ſweho,“ To geft na swe wlaftnij pole. Acž geft prwe poſyelal mnohe, aby rozſyewali 2) geo ſyemie, tak yakž geſt gim przikazowal, Ale nyni giž ſam wyſſel k rozſyewani, aby lidee wiecze wažili ſameho a ſtydieli ſe hoſpodarze toho, kteryž wſſeczkno rozſyewa a wſſe zroſt dawa. A to ſyem’e geſt ſlowo božij, yakož ſam wyklada. Tehdy geſt on buoh y mluwij ſlowo ſwe yako wierny buoh, wieda, czo, o cžem, komu a procž mluwij, tak giſtie a dokonale, aby nižadny potom nemohl tomu odpierati, ani treſktati,3) ani polepſſiti geho mluwenie. Nebo buoh, ten, geſſto geſt lidi ſtworzil, ſam gediny vmiel geſt a mohl vžitecžnie k naucženi gim mluwiti a zakon o w�ech wieczech položiti, kterym by naylepe zpraweni byli. Ale ginij nemohu toho rziecy, by ſwe ſemeno rozſyewali. Ale kterziž bywagij poſlani od nieho, tit gſu yako rozſyewky geho, 1) treſtanij. 2) roſýwali. 3) treſtati.
Po Božim Narozenie. 209 obratili a diablom ge přicžtli. Protož y dnes bohatij kniežij a zakonniczy ſmuczugij zaſtupy, kterziž by radi ſlyſſeli ſlowo božij, hyzdij gim ſe yako kaczyerzſtwie a cžinij gim bez- prawij pro nie, neb ſe bogij, aby tudy pohanieni nebyli a zbožij aby neztratili. Take to chwatanie zaſtupuow bylo geſt z welike žadoſti a horliwe, nebo ſu okuſſeli hoyne wody žiwe k zahnani tiežke žiezni. Z kterychžto wieczij muož byti napomenutij y treſk- tanie 1) krzeſtianom lenim, vſtydlym a prokyfalym, geſſto tak bijdnie mnoha leta ſtogij v wierze Kryſtowie, nepoznawſle ni- žadnych vžitkuow ani [66b] ktere mocy duchownij w teto ſtud- niczy pana Gežifſe, plne wod žiwych, y gſu zhynutij a vwadlij w duchu ſwem. Protož nepoſpijchagi s chwatanim, aby pili žiwe wody z te ſtudnicze, wiecze horliwoſti magicze k ſwietu, neb ſe gim mnohe wieczy libij na niem. Protož k nim ſrdcze przikladagij a duch ſwuoy k nim wylewagij, Ale, czož boha dotycže a geho ſlužby, to lenie, nechtiwie a zpozdile cžinij. Potom ſpaſytel die: „Wyffel geft, kteryž rozſyewa, roz- fyewat ſemene ſweho,“ To geft na swe wlaftnij pole. Acž geft prwe poſyelal mnohe, aby rozſyewali 2) geo ſyemie, tak yakž geſt gim przikazowal, Ale nyni giž ſam wyſſel k rozſyewani, aby lidee wiecze wažili ſameho a ſtydieli ſe hoſpodarze toho, kteryž wſſeczkno rozſyewa a wſſe zroſt dawa. A to ſyem’e geſt ſlowo božij, yakož ſam wyklada. Tehdy geſt on buoh y mluwij ſlowo ſwe yako wierny buoh, wieda, czo, o cžem, komu a procž mluwij, tak giſtie a dokonale, aby nižadny potom nemohl tomu odpierati, ani treſktati,3) ani polepſſiti geho mluwenie. Nebo buoh, ten, geſſto geſt lidi ſtworzil, ſam gediny vmiel geſt a mohl vžitecžnie k naucženi gim mluwiti a zakon o w�ech wieczech položiti, kterym by naylepe zpraweni byli. Ale ginij nemohu toho rziecy, by ſwe ſemeno rozſyewali. Ale kterziž bywagij poſlani od nieho, tit gſu yako rozſyewky geho, 1) treſtanij. 2) roſýwali. 3) treſtati.
Strana 210
210 Dewata Nediele a tit mluwij ſlowo geho tak, iakž on gim dava mocz k mlu- weni. A gineho nicz nemohu, aniž ſmiegij mluwiti gedine ſlowo geho. Jakož geden z poſluow geho ſwaty pawel o ſobie dij: 1) „Ja neſmiem nicžehož 2) mluwiti tiech wieczij, kterychž geſt ſkrze mne negednal kryſtus, ku poſluſſenſtwi pohanſtwa ſlowem, ani ſkutkem." Takež zaſe wſliczkni lharzi, geſſto ſwiet oklamawagij, gſu rozſyewky diablowy, na geho lži založene, na žadoſtech ſwych a na žadotech tohoto ſwieta. Protož ti, naberucze w ſwe hrdlo lžiwe flow božijch, y wyprawugij pod nimi ža- doſti ſrdcze ſwe° a obraczegij ge, k cžemuž chtij. Neb vmyll ſlowa božieho geſt k tor, aby neprawoſti hrziechow ruſſeny byly ſkrze ňe, a dobrota cztnoſtna, od boha przikazana, aby wzdelana byla. Protož, když takowij lharzi gmenugij a mluwij ſlowo božie vſty a neruſlij zloſti w lidu ſwieckem, ale wzdie- lawagij ſami ſe w tiele, w ſytoſti, we cti, w zbožij, w pokogi ſwietſkem a tieleſnem, w prziezni s marnymi lidmi tohoto ſwieta: Tehdy geſt giſtota, že oni, gmenugicze ſlowa božij. kažij ſe ſami pod nimi. Protož podle ſwe žadoſti wykladagij ſlowa božij a hybagij gimi whod ſwe mieſſtczy a brzichu, aby ſwymi wyklady nezbudili neprziezni na ſe od zlych lidij, ani nedoſtatku tieleſneho vwedli, ani z obcze wyhnanie. Ale cžijm ſlawnieyſlij kazatel, tijm wiece přibywa mu platuo, knih a ſadla w brziſſe, lijce bywagi cžerwenieyſſij a rucha zby- tecžneho hoynoſt. Nebo kazanij geho dobre a mudre geſt a lijbi ſe dobrze lidem ſwietſkym y mužom rathuznim, a chwala po ňem zuoſtawa, že kraſňe cžtenij wyklada a mnoho pijſma doktorſkeho vmij a mnoho kapitol wy[67a ]gmenuge z za- kona. A s tijm do klady nebude od bohatych weden po kazanij, ale ſpijfle za tucžny ſtuol bude od nich pozwan. Protož ta- kowij z ſwieta gſu, o ſmietu mluwij, a ſwiet gich poſlucha, — nebo neruſſi obycžeguow a bluduow geho, ale mluwij gemu 1) Řím. 15, 18. 3) ničehehož.
210 Dewata Nediele a tit mluwij ſlowo geho tak, iakž on gim dava mocz k mlu- weni. A gineho nicz nemohu, aniž ſmiegij mluwiti gedine ſlowo geho. Jakož geden z poſluow geho ſwaty pawel o ſobie dij: 1) „Ja neſmiem nicžehož 2) mluwiti tiech wieczij, kterychž geſt ſkrze mne negednal kryſtus, ku poſluſſenſtwi pohanſtwa ſlowem, ani ſkutkem." Takež zaſe wſliczkni lharzi, geſſto ſwiet oklamawagij, gſu rozſyewky diablowy, na geho lži založene, na žadoſtech ſwych a na žadotech tohoto ſwieta. Protož ti, naberucze w ſwe hrdlo lžiwe flow božijch, y wyprawugij pod nimi ža- doſti ſrdcze ſwe° a obraczegij ge, k cžemuž chtij. Neb vmyll ſlowa božieho geſt k tor, aby neprawoſti hrziechow ruſſeny byly ſkrze ňe, a dobrota cztnoſtna, od boha przikazana, aby wzdelana byla. Protož, když takowij lharzi gmenugij a mluwij ſlowo božie vſty a neruſlij zloſti w lidu ſwieckem, ale wzdie- lawagij ſami ſe w tiele, w ſytoſti, we cti, w zbožij, w pokogi ſwietſkem a tieleſnem, w prziezni s marnymi lidmi tohoto ſwieta: Tehdy geſt giſtota, že oni, gmenugicze ſlowa božij. kažij ſe ſami pod nimi. Protož podle ſwe žadoſti wykladagij ſlowa božij a hybagij gimi whod ſwe mieſſtczy a brzichu, aby ſwymi wyklady nezbudili neprziezni na ſe od zlych lidij, ani nedoſtatku tieleſneho vwedli, ani z obcze wyhnanie. Ale cžijm ſlawnieyſlij kazatel, tijm wiece přibywa mu platuo, knih a ſadla w brziſſe, lijce bywagi cžerwenieyſſij a rucha zby- tecžneho hoynoſt. Nebo kazanij geho dobre a mudre geſt a lijbi ſe dobrze lidem ſwietſkym y mužom rathuznim, a chwala po ňem zuoſtawa, že kraſňe cžtenij wyklada a mnoho pijſma doktorſkeho vmij a mnoho kapitol wy[67a ]gmenuge z za- kona. A s tijm do klady nebude od bohatych weden po kazanij, ale ſpijfle za tucžny ſtuol bude od nich pozwan. Protož ta- kowij z ſwieta gſu, o ſmietu mluwij, a ſwiet gich poſlucha, — nebo neruſſi obycžeguow a bluduow geho, ale mluwij gemu 1) Řím. 15, 18. 3) ničehehož.
Strana 211
Po Božim Narozenie. 211 libe wieczy, pochlebugicze gim w zlych ſwobodach, a mno- heho cžinij ſe newieducz a za naypilnieyſlij wiecz magij proſyti boha za gich przately, kterziž ſu w trzetijm pekle w ocziſtczy. Protož pro przewyfſenu mocz, kteruž geſt lež obdržela ſkrze ty rozſywky diablowy rozmnožene a moczij ſwietſku odiene, Giž tento rozſewacž wierny kryſtus, geſlto ſwe ſyemie dobre rozſyewa, mijſta na ſwietie 1) nema, aniž ma, kde by rozſywal a kam by koho ſweho poſlal rozſewat, ano wſludy rozſyewky ďablowy zastupily s moczy ſwietſku, roz- ſyewagicze lež diablowu na oklamanij wſſemu ſwietu. Protož potrzebij by bylo proſyti pana rozſyewanie, aby poſlal ſlowo ſwe na zemi, aby vzdrawena byla. Nebo wſſeczko geſt ſtra- weno ſkrze lež pod gmenem geho, aby on mijita nemiel na ſwietie. Potom ežtenie o tom prawem rozſewacži, panu Gežiffowi, die: „A když rozſyewa2), gine geſt padlo podle czeſty, a po- tlacženo geſt od lidij, a ptacy nebeſſtij ſniedli gſu ge.“ K vrozumieni tiech flow nemuož prawieyſlij wyklad byti, nežli geho ſameho, ſpaſytele naſſeho, že, ktož podle czeſty faat geft, ten geſt, ktož ſlyſlij ſlowo božij a nerozumij gemu, A przigda diabel, wyňme to, czož wſato geſt w ſrdczy. Neb z nerozumnoſti yhned bude newažnoſt, zanedbanie a zapo- menutij, a tak bude daremne to, czož ſe ſlyſlij; nebo roz- umnoſt ſlowa božieho s vtieſſenim a s rozſuzenim ſwietla przichazy, a když ſ tiemi wiecmi nepřigde k komu, tehdy nicz ſwe° neoſtawij w cžlowieku. Ginak geſſtie nerozum przekažij w ſlyſſenij ſlowa božieho, když gemu kto zle srozumij, ne geho wlaſtnij rozum z nieho wezma. Tu wždy muſy byti bez vžitku ſlowo božij. A bude-li ktere ſkutky cžiniti podle cyzyho rozumu, kteryž geſt po- chytil pod flowem božim, tut geſt bludem zklaman pod nim, aby, domniewage ſe cžiniti ſlowo božij, bludu naſledowal a 1) V orig. omylem sazečovým na ſwieti; 2. vyd. na ſwětě. 2) rozſywá.
Po Božim Narozenie. 211 libe wieczy, pochlebugicze gim w zlych ſwobodach, a mno- heho cžinij ſe newieducz a za naypilnieyſlij wiecz magij proſyti boha za gich przately, kterziž ſu w trzetijm pekle w ocziſtczy. Protož pro przewyfſenu mocz, kteruž geſt lež obdržela ſkrze ty rozſywky diablowy rozmnožene a moczij ſwietſku odiene, Giž tento rozſewacž wierny kryſtus, geſlto ſwe ſyemie dobre rozſyewa, mijſta na ſwietie 1) nema, aniž ma, kde by rozſywal a kam by koho ſweho poſlal rozſewat, ano wſludy rozſyewky ďablowy zastupily s moczy ſwietſku, roz- ſyewagicze lež diablowu na oklamanij wſſemu ſwietu. Protož potrzebij by bylo proſyti pana rozſyewanie, aby poſlal ſlowo ſwe na zemi, aby vzdrawena byla. Nebo wſſeczko geſt ſtra- weno ſkrze lež pod gmenem geho, aby on mijita nemiel na ſwietie. Potom ežtenie o tom prawem rozſewacži, panu Gežiffowi, die: „A když rozſyewa2), gine geſt padlo podle czeſty, a po- tlacženo geſt od lidij, a ptacy nebeſſtij ſniedli gſu ge.“ K vrozumieni tiech flow nemuož prawieyſlij wyklad byti, nežli geho ſameho, ſpaſytele naſſeho, že, ktož podle czeſty faat geft, ten geſt, ktož ſlyſlij ſlowo božij a nerozumij gemu, A przigda diabel, wyňme to, czož wſato geſt w ſrdczy. Neb z nerozumnoſti yhned bude newažnoſt, zanedbanie a zapo- menutij, a tak bude daremne to, czož ſe ſlyſlij; nebo roz- umnoſt ſlowa božieho s vtieſſenim a s rozſuzenim ſwietla przichazy, a když ſ tiemi wiecmi nepřigde k komu, tehdy nicz ſwe° neoſtawij w cžlowieku. Ginak geſſtie nerozum przekažij w ſlyſſenij ſlowa božieho, když gemu kto zle srozumij, ne geho wlaſtnij rozum z nieho wezma. Tu wždy muſy byti bez vžitku ſlowo božij. A bude-li ktere ſkutky cžiniti podle cyzyho rozumu, kteryž geſt po- chytil pod flowem božim, tut geſt bludem zklaman pod nim, aby, domniewage ſe cžiniti ſlowo božij, bludu naſledowal a 1) V orig. omylem sazečovým na ſwieti; 2. vyd. na ſwětě. 2) rozſywá.
Strana 212
212 Dewata Nediele przeſtupoval ſlowo božij. A toho naywiecze ma ten lid, geſlto ſobie chutna zakony lidſke, zamyſllene pod czyzymi rozumy ſlowa božiho. Tež wſleczka naboženſtwij lidmi wymyſlena, geſſto gich potwrzugij czyzoložnymi rozumy pijſma ſwateho, proſtie ſu dijlem ptaka wyſoko letagiczyho, diabla, geſlto geſt w nich szobal ſlowo božij welmi ſmyſlnie, Aby od nieho ne- odchazeli ani geho zapierali, ale na niem ſtali domniele, ko- nagicze bludy poſwatne, odiene ſprawedlnoſtij mylnu, lidmi wymyſllenu pod czyzymi rozumy pijſma ſwateho a ſlowa bo- žieho. A tiem biehem nynie naywiecze proſpiewa v Krzeſtian- ſtwu, vſtawiw ge na czyzych rozumijch wiery pijſma ſwateho a na krziwych rozumijch przi požiwanij ſwatoſtij a ſtawuow. aby ſe domniwali wieru hodnie držeti. A take gim przidawa wiecze oklamanie, aby s tu wieru domnienu mohli ta[67b]ke y ſwiet milowati a ſwe wuole w hrzieſlijch požiwati, yakž chtij. Taket ma diabel mnoho pyſſnych lidij, Miftruow a doktoruow welmi wyſoko vmielych yakožto ptakow, geſſto ſwymi ſmyſly pod nebem letagij. A ti na to nakladagij wſſeczko ſwe vmienij, aby potlacžili chytře flowo božij, praczugicze o to nynie v kraluow, v kniežat, v panuow y v mielſtian. aby w nich zradili ſlowo božie. A mnoho gſu proſpieli w tiechto cžaſyech, branicze kazati ſlowa božiho a obczy lidu ſproſtneho branijcze poſluchati. A dwa cžlowieky ſprawedliva s welikymi naklady vpalili ſu w Konftanczy 1) pro kazanie, a to weliky zbor mijſtruow, biſkupuow y s papežem ſwatokupczem, hlawu ſwu. Druhu przicži znamenitu pan Gežiſs prawij, pro niž proſpiechu nemuož mijti ſlowo božij w niekterych lidech, a die, Zie padlo podle czeſty a bywa potlacženo od lidij. To muož nayſpieſſe byti, když lide ſwu neprawoſtij, kteražto gich wlaftnij geft, vpadagij na nie, chodijcze podle czefty ſwe. kteruž na ſwiet przichazegij. A ta czeſta gich geſt w kochani ſmilnem, a ktož krocžij ſrdczem na tu czeſtu a podda ſe gij, 1) w konſtancý.
212 Dewata Nediele przeſtupoval ſlowo božij. A toho naywiecze ma ten lid, geſlto ſobie chutna zakony lidſke, zamyſllene pod czyzymi rozumy ſlowa božiho. Tež wſleczka naboženſtwij lidmi wymyſlena, geſſto gich potwrzugij czyzoložnymi rozumy pijſma ſwateho, proſtie ſu dijlem ptaka wyſoko letagiczyho, diabla, geſlto geſt w nich szobal ſlowo božij welmi ſmyſlnie, Aby od nieho ne- odchazeli ani geho zapierali, ale na niem ſtali domniele, ko- nagicze bludy poſwatne, odiene ſprawedlnoſtij mylnu, lidmi wymyſllenu pod czyzymi rozumy pijſma ſwateho a ſlowa bo- žieho. A tiem biehem nynie naywiecze proſpiewa v Krzeſtian- ſtwu, vſtawiw ge na czyzych rozumijch wiery pijſma ſwateho a na krziwych rozumijch przi požiwanij ſwatoſtij a ſtawuow. aby ſe domniwali wieru hodnie držeti. A take gim przidawa wiecze oklamanie, aby s tu wieru domnienu mohli ta[67b]ke y ſwiet milowati a ſwe wuole w hrzieſlijch požiwati, yakž chtij. Taket ma diabel mnoho pyſſnych lidij, Miftruow a doktoruow welmi wyſoko vmielych yakožto ptakow, geſſto ſwymi ſmyſly pod nebem letagij. A ti na to nakladagij wſſeczko ſwe vmienij, aby potlacžili chytře flowo božij, praczugicze o to nynie v kraluow, v kniežat, v panuow y v mielſtian. aby w nich zradili ſlowo božie. A mnoho gſu proſpieli w tiechto cžaſyech, branicze kazati ſlowa božiho a obczy lidu ſproſtneho branijcze poſluchati. A dwa cžlowieky ſprawedliva s welikymi naklady vpalili ſu w Konftanczy 1) pro kazanie, a to weliky zbor mijſtruow, biſkupuow y s papežem ſwatokupczem, hlawu ſwu. Druhu przicži znamenitu pan Gežiſs prawij, pro niž proſpiechu nemuož mijti ſlowo božij w niekterych lidech, a die, Zie padlo podle czeſty a bywa potlacženo od lidij. To muož nayſpieſſe byti, když lide ſwu neprawoſtij, kteražto gich wlaftnij geft, vpadagij na nie, chodijcze podle czefty ſwe. kteruž na ſwiet przichazegij. A ta czeſta gich geſt w kochani ſmilnem, a ktož krocžij ſrdczem na tu czeſtu a podda ſe gij, 1) w konſtancý.
Strana 213
Po Božim Narozenie. 213 muſyt w niem wſſeczko, czož božiho geſt, potlacženo byti. A když w obycžey toho hrziechu vbiehnu, tehdy od nieho naramňe puzeni bywagij, ſwazani gſucze liboſtmi ge°, žet malo moczy nad ſebu mohu mijti. A k tomu przicžiny zaple- tene a tiežke z miloſti tieleſne k niemu magij, ženy k mužom a mužij k ženam. A tiemi miloſtmi a liboſtmi toho hrziecha tak ſu popadeni, že nicz praweho nemuož ſe w nich založiti. ano ſrdcze plno wždy nepokoje, Pamiet tijm zaneprazdniena, pudiecy 1) k tiem ſkutkom, Rozum ſlep, ſaudu przi tom nemage. Protož llowo božie, tu podle te plzke a ohawne czeſty padnucz, od lidij potlacženo bywa. Nebo ten, kteryž geſt pro ſmilſtwie ženu poyal, yhned bez omluvy odpowiediel, že nemuož przi- giti na wecžerzi, protože geſt ženu poyal. A tak w ſmil- nicych ſu bližffj przicžiny a przichylnoſti zlee, s liboſtmi ſpogene, aby gimi diabel vmrtwil ſlowo božij w nich, aby geho ani w pamieti držeti mohli, ani w žadoſti, ani gemu srozumieti. A przicžiny prawij ſpaſytel, procž to diabel ežinij, wynijmage tak z lidij flowo božij. Die, že proto, aby wierzicze ſpaſeni nebyli. A tot geſt nepřiezeň geho od pocžatka proti lidem, aby wilemi obyčegi ruſſil gich ſpaſenie, gehož naywietežij przicžinu magij w ſlowu božim. Protož, zawidie gim toho ſpaſenie, geſt toho pilen, aby hned s pocžatku wyzobal z nich ſlowo božij. Pakli ge giž w pamieti držeti budu, ale hledij, aby zly rozum vwrhl przi ſlowu božim; Nebo take wiera z nieho newzroſte, když ge w ſe zlym roz- umem wezme cžlowiek, ale blud ſe vrodi. Ginak diabel protiwij ſe ſlowu boži w tiech oſobach, kterež kaži aneb kazati magij ſlowo božij, že nebo ge w hřiechy hledij zaweſti aneb w bludy odporne prawde. A tiemi wieczmi poraži w nich prawdu kazanij, aby mijſto te ſwodili od prawdy a zlym žiwotem aby horſlili lidi mijſto ſpaſytedlnych prziekladuo. A [68a] niektere ſtrachem odtiſkne od 1) puděcy.
Po Božim Narozenie. 213 muſyt w niem wſſeczko, czož božiho geſt, potlacženo byti. A když w obycžey toho hrziechu vbiehnu, tehdy od nieho naramňe puzeni bywagij, ſwazani gſucze liboſtmi ge°, žet malo moczy nad ſebu mohu mijti. A k tomu przicžiny zaple- tene a tiežke z miloſti tieleſne k niemu magij, ženy k mužom a mužij k ženam. A tiemi miloſtmi a liboſtmi toho hrziecha tak ſu popadeni, že nicz praweho nemuož ſe w nich založiti. ano ſrdcze plno wždy nepokoje, Pamiet tijm zaneprazdniena, pudiecy 1) k tiem ſkutkom, Rozum ſlep, ſaudu przi tom nemage. Protož llowo božie, tu podle te plzke a ohawne czeſty padnucz, od lidij potlacženo bywa. Nebo ten, kteryž geſt pro ſmilſtwie ženu poyal, yhned bez omluvy odpowiediel, že nemuož przi- giti na wecžerzi, protože geſt ženu poyal. A tak w ſmil- nicych ſu bližffj przicžiny a przichylnoſti zlee, s liboſtmi ſpogene, aby gimi diabel vmrtwil ſlowo božij w nich, aby geho ani w pamieti držeti mohli, ani w žadoſti, ani gemu srozumieti. A przicžiny prawij ſpaſytel, procž to diabel ežinij, wynijmage tak z lidij flowo božij. Die, že proto, aby wierzicze ſpaſeni nebyli. A tot geſt nepřiezeň geho od pocžatka proti lidem, aby wilemi obyčegi ruſſil gich ſpaſenie, gehož naywietežij przicžinu magij w ſlowu božim. Protož, zawidie gim toho ſpaſenie, geſt toho pilen, aby hned s pocžatku wyzobal z nich ſlowo božij. Pakli ge giž w pamieti držeti budu, ale hledij, aby zly rozum vwrhl przi ſlowu božim; Nebo take wiera z nieho newzroſte, když ge w ſe zlym roz- umem wezme cžlowiek, ale blud ſe vrodi. Ginak diabel protiwij ſe ſlowu boži w tiech oſobach, kterež kaži aneb kazati magij ſlowo božij, že nebo ge w hřiechy hledij zaweſti aneb w bludy odporne prawde. A tiemi wieczmi poraži w nich prawdu kazanij, aby mijſto te ſwodili od prawdy a zlym žiwotem aby horſlili lidi mijſto ſpaſytedlnych prziekladuo. A [68a] niektere ſtrachem odtiſkne od 1) puděcy.
Strana 214
214 Dewata Nediele kazanij, popudie proti nim vduo ſwych, aby ſe gim protiwili a kazati branili. A niekterym prawdy vgmu ta protiwenſtwie ; když nechtij vprzimo pro prawdu pohanini byti, ale, chtijcz ſe zlymi pokoy mijti, oſlabij w kazani, lidem k wuoli kažiecze. A to wſſe diabel gedna, aby w tiech oſobach vprziemoſt flowa božieho poražena byla. Potom die cžtenij: „Gine geſt padlo na ſkalu, a když wyſllo, vſchlo geſt, neb nemielo wlahy.“ W tiech ſlowijch vka- zuge ſpafytel opiet gine przekažky w niekterych lidech, pro niež 1) zhyne a nepřigde2) k vžitku ſlowo božie pro zwlaſſtnij nedoſtatek ſrdce gich; a ty nazywa ſkalu. A ſam wyklada, czo ta ſkala ſe rozumij, nebo ktere przicžiny magij ti lide, geſſto gſu ſkale podobni, a ſlowo boži w nich daremne bywa. Die o nich: „Když vſlyſle ſlowo božij, s radoſtij ge przigmu yhned.“ A to geſt welika przicžina k tomu, aby proſpiech ko- necžny ſlowo božij wzalo w nich, poniewadž yhned ſpieſlnie, yakž vſlyſlij, s radoſtij przigmu, nebo tu ani odpornoſti, ani mrzkoſti muož nalezeno byti k ſlowu božiemu, ale mnoho mi- loſti y wažnoſti k niemu ta radoſt vkazuge. Awſſak y to gelitie neſpomuož k dokonani praweho, ſkutecžneho proſpiechu flowa božieho, když nenie praweho založenie aneb korzene k tomu. A to geſt hrozne y bazni hodne, když tak mnoho magij w cžlowieku flowa božij, že ſe raduge, ſpieſſnie ge przigimage, a gefitie y w takowych brzo zhyne. Czož tehdy w tiech, geſſto, ſlyſſiecze ge w veho, yhned ſe popuzegij, rmutij, repczij a horſſij ſe, magicze mrzkoft k tomu, czož ſlyſſij! Od takowych owſſem daleko geſt ſlowo božij. Protož ta ſkala mohu rozumijni byti pyſſnij lide s wy- ſoku myſlij, mnoho o ſobie ſmyſlecze, ſobie ſe lijbicze, dobrzij a mudrzij wždy oſtati a gmeno welike zde obdržeti chtijcze, wždy chwaly a zwelebenij od lidij hledijcze. Ti, vſlyflijcze ſlowo božij, mohu ge ſnadno przigijti, mnoho o ňem chwaly 1) po nijž. Omyl. 7) nepřýgde.
214 Dewata Nediele kazanij, popudie proti nim vduo ſwych, aby ſe gim protiwili a kazati branili. A niekterym prawdy vgmu ta protiwenſtwie ; když nechtij vprzimo pro prawdu pohanini byti, ale, chtijcz ſe zlymi pokoy mijti, oſlabij w kazani, lidem k wuoli kažiecze. A to wſſe diabel gedna, aby w tiech oſobach vprziemoſt flowa božieho poražena byla. Potom die cžtenij: „Gine geſt padlo na ſkalu, a když wyſllo, vſchlo geſt, neb nemielo wlahy.“ W tiech ſlowijch vka- zuge ſpafytel opiet gine przekažky w niekterych lidech, pro niež 1) zhyne a nepřigde2) k vžitku ſlowo božie pro zwlaſſtnij nedoſtatek ſrdce gich; a ty nazywa ſkalu. A ſam wyklada, czo ta ſkala ſe rozumij, nebo ktere przicžiny magij ti lide, geſſto gſu ſkale podobni, a ſlowo boži w nich daremne bywa. Die o nich: „Když vſlyſle ſlowo božij, s radoſtij ge przigmu yhned.“ A to geſt welika przicžina k tomu, aby proſpiech ko- necžny ſlowo božij wzalo w nich, poniewadž yhned ſpieſlnie, yakž vſlyſlij, s radoſtij przigmu, nebo tu ani odpornoſti, ani mrzkoſti muož nalezeno byti k ſlowu božiemu, ale mnoho mi- loſti y wažnoſti k niemu ta radoſt vkazuge. Awſſak y to gelitie neſpomuož k dokonani praweho, ſkutecžneho proſpiechu flowa božieho, když nenie praweho založenie aneb korzene k tomu. A to geſt hrozne y bazni hodne, když tak mnoho magij w cžlowieku flowa božij, že ſe raduge, ſpieſſnie ge przigimage, a gefitie y w takowych brzo zhyne. Czož tehdy w tiech, geſſto, ſlyſſiecze ge w veho, yhned ſe popuzegij, rmutij, repczij a horſſij ſe, magicze mrzkoft k tomu, czož ſlyſſij! Od takowych owſſem daleko geſt ſlowo božij. Protož ta ſkala mohu rozumijni byti pyſſnij lide s wy- ſoku myſlij, mnoho o ſobie ſmyſlecze, ſobie ſe lijbicze, dobrzij a mudrzij wždy oſtati a gmeno welike zde obdržeti chtijcze, wždy chwaly a zwelebenij od lidij hledijcze. Ti, vſlyflijcze ſlowo božij, mohu ge ſnadno przigijti, mnoho o ňem chwaly 1) po nijž. Omyl. 7) nepřýgde.
Strana 215
Po Božim Narozenie. 215 mohu wydati, že dobre a prawe geſt, Ale nicz dale než potud, dokudž gich nepotahne ſlowo božij k tomu, aby ſe ponižili, rohy wyſoke ſložili a v pokorze na ſwietie przebywali, ſpa- ſytele ſweho naſledowali, pyſſne obycžege luczyperowy zawr- hucze. Tut bude kamen twrdy, zdraſtijt ſe to ſrdcze pyſſne. A tuto geſltie twrſlij 1) kamen bude, když pohanienij, poſmie- wanij a zlehcženij od ginych na to ſrdcze pyſſne przigde, gelfto geft obwyklo wždyczky pochlebenſtwij, pochwale, lifanij a mnohotwarnym pocztiwoſtem; tehdy ſe yhned zetrze a wſleczko powrženo bude zamutky, placži a horlenim a bude hrozyti a mítiti ſe. A tut kamen twrdy vkazan bude, geſſto tu ſlowa boži nemohu ruoſti, neb wlahy nemagij. Takež wſfeczka twrdoft ſrdcze muož byti kamen a ſkala, když niektere wieczy aneb mnohe cžaſne oſobij ſobie na ſwietie nevſtupňe, protože gſu tielu libe. A když k tomu ſlowo božij podano bude, aby ty wieczy cžlowiek opuſtil, aby w nich nezahynul, Yhned ſe kamen vkaže twrdeho ſrdcze, a žet takowy radiegij puſtij od ſebe flowo [68b] božij než ty vžitky tieleſne, geſſto w nich tielo, ſytoſt a ſwobodu y gina vtieſſenie ma. A tež y wſliczkni obycžeyowe zlij, prziwazanij k ſrdczy ne- uſtupňe, wždy zamietagij ſlowo božij, aby ſami oſtali. Geſltie ſpaſytel wyklada o tiech, kterzij gſu ſkala, že ſu ti, kterziž ſlyflij, ale kořene k tomu nemagij, praweho za- loženie, a že ſu cžaſnij, geſſto na cžas wierzij a w cžas po- kuſfenie odſtupugij; Neb, když naſtane zamuczenij a proti- wenſtwij pro ſlowo boži, tehdy ſe pohorſlij. Tu ſpaſytel vka- zuge zwlaſſtnij przekažku, pro niž daremnij bywa ſlowo božij w tiech, na niež protiwenſtwie a zamuczenie bude przicha- zeti pro ſlowo božij. Z kterychž gedni tehdaž ſe pohorſſugij, když prawda flowa božiho w nenawiſt vpada neprzatelom ſylnym a mnohym, že pro ni pale, ſtinagi, mucžij, v wieze- nijch trapij, ſtatky odgimagij, z obczy wymietagij, zlorzecžij, 1) twrdſlý.
Po Božim Narozenie. 215 mohu wydati, že dobre a prawe geſt, Ale nicz dale než potud, dokudž gich nepotahne ſlowo božij k tomu, aby ſe ponižili, rohy wyſoke ſložili a v pokorze na ſwietie przebywali, ſpa- ſytele ſweho naſledowali, pyſſne obycžege luczyperowy zawr- hucze. Tut bude kamen twrdy, zdraſtijt ſe to ſrdcze pyſſne. A tuto geſltie twrſlij 1) kamen bude, když pohanienij, poſmie- wanij a zlehcženij od ginych na to ſrdcze pyſſne przigde, gelfto geft obwyklo wždyczky pochlebenſtwij, pochwale, lifanij a mnohotwarnym pocztiwoſtem; tehdy ſe yhned zetrze a wſleczko powrženo bude zamutky, placži a horlenim a bude hrozyti a mítiti ſe. A tut kamen twrdy vkazan bude, geſſto tu ſlowa boži nemohu ruoſti, neb wlahy nemagij. Takež wſfeczka twrdoft ſrdcze muož byti kamen a ſkala, když niektere wieczy aneb mnohe cžaſne oſobij ſobie na ſwietie nevſtupňe, protože gſu tielu libe. A když k tomu ſlowo božij podano bude, aby ty wieczy cžlowiek opuſtil, aby w nich nezahynul, Yhned ſe kamen vkaže twrdeho ſrdcze, a žet takowy radiegij puſtij od ſebe flowo [68b] božij než ty vžitky tieleſne, geſſto w nich tielo, ſytoſt a ſwobodu y gina vtieſſenie ma. A tež y wſliczkni obycžeyowe zlij, prziwazanij k ſrdczy ne- uſtupňe, wždy zamietagij ſlowo božij, aby ſami oſtali. Geſltie ſpaſytel wyklada o tiech, kterzij gſu ſkala, že ſu ti, kterziž ſlyflij, ale kořene k tomu nemagij, praweho za- loženie, a že ſu cžaſnij, geſſto na cžas wierzij a w cžas po- kuſfenie odſtupugij; Neb, když naſtane zamuczenij a proti- wenſtwij pro ſlowo boži, tehdy ſe pohorſlij. Tu ſpaſytel vka- zuge zwlaſſtnij przekažku, pro niž daremnij bywa ſlowo božij w tiech, na niež protiwenſtwie a zamuczenie bude przicha- zeti pro ſlowo božij. Z kterychž gedni tehdaž ſe pohorſſugij, když prawda flowa božiho w nenawiſt vpada neprzatelom ſylnym a mnohym, že pro ni pale, ſtinagi, mucžij, v wieze- nijch trapij, ſtatky odgimagij, z obczy wymietagij, zlorzecžij, 1) twrdſlý.
Strana 216
216 Dewata Nediele klnu yako kaczierze, — Tehdy ſe nad prawdu ſlowa božieho pohorſlij a od nij odſtupugij. Jakož ſe geſt to na mnohych nalezlo w tyto cžaſy, kterziž ſu drželi w pokogi tu prawdu o kalichu panie y o mnohe gine prawdie zakona božiho. A když ſu proto pocžali paliti, ſtijnati, v wiezenij dawati, z obczij wymietati, kleti, do pekla odſuzowati, tehdy gſu ſe mnozy pohorſili a odſtupili od toho, nechtijce proto trpieti ſmrti, ani haňenij, ani ginych bezprawij. Ginij ſu, geſſto ſe pohorſlugij, když, vwierzicze ſlowu božimu, k geho naucženij opuſtij ſwiet a odſtupij od geho marnoſti, wzdale ſe od geho plzkeho a przewraczeneho obezo- wanie y od towaryſtwa zleho a zbawij ſe kwaſuow a ſpolkuow takowych lidij a obratij ſe k ſprawedlnoſti, k cžiftotie a k ginym cztnoſtem, myſlecze ſe giž ſamemu bohu libiti. Tehdy yhned ſwiet yako morze vkrutne rozwodnij ſe w ſwem wztie- kanij, cžinie mnoha protiwenſtwie, hanienij, poſmiewanij, zla nareženi, lžij wymyſllenych ſkladanij, neprzieznij a bezprawij zgewnych y taynych gednati neprzeſtane. Protož, nebude-li to dijlo mieti založenie praweho z boha w takowych zamut- czych, tehdy ſe pohorflij a odſtupij od ſlowa božieho. Protož takowy nižadny nemuož mijti dobroty plne a dokonale, gedine dotud, dokudž geho dobrotie nicz protiwneho nepřekažij ani gij cžijm ruſlij, a dokudž gij pochwalugij a lahodij a gi zpodpieragij, chranicze gij yako nežitu boleſtneho, aby ſe niecžim neupſſil, a gedwa tak nietczo ſſero. Ale protiwneho a oſtreho nicz neprzidaway takowym lidem, at ſe nerozpuknu yako nežit boleſtny s mnohu prchliwoſtij nezbednu. O tako- wych o wſſech giž prawenych dij tuto pan gežiſs, že w nich ſlowo božie na ſkalu pada, a korzene nemagij. Skala geſt w nich ta myſl neuſtupnie prziwazana ſama k ſobie, nechtieczy 1) ſwe zle wuole od ſebe puſtiti a mijſta w ſobie dati ſlowu božiemu, neb korzene nema prawe miloſti k famemu bohu, 1) nechtecy.
216 Dewata Nediele klnu yako kaczierze, — Tehdy ſe nad prawdu ſlowa božieho pohorſlij a od nij odſtupugij. Jakož ſe geſt to na mnohych nalezlo w tyto cžaſy, kterziž ſu drželi w pokogi tu prawdu o kalichu panie y o mnohe gine prawdie zakona božiho. A když ſu proto pocžali paliti, ſtijnati, v wiezenij dawati, z obczij wymietati, kleti, do pekla odſuzowati, tehdy gſu ſe mnozy pohorſili a odſtupili od toho, nechtijce proto trpieti ſmrti, ani haňenij, ani ginych bezprawij. Ginij ſu, geſſto ſe pohorſlugij, když, vwierzicze ſlowu božimu, k geho naucženij opuſtij ſwiet a odſtupij od geho marnoſti, wzdale ſe od geho plzkeho a przewraczeneho obezo- wanie y od towaryſtwa zleho a zbawij ſe kwaſuow a ſpolkuow takowych lidij a obratij ſe k ſprawedlnoſti, k cžiftotie a k ginym cztnoſtem, myſlecze ſe giž ſamemu bohu libiti. Tehdy yhned ſwiet yako morze vkrutne rozwodnij ſe w ſwem wztie- kanij, cžinie mnoha protiwenſtwie, hanienij, poſmiewanij, zla nareženi, lžij wymyſllenych ſkladanij, neprzieznij a bezprawij zgewnych y taynych gednati neprzeſtane. Protož, nebude-li to dijlo mieti založenie praweho z boha w takowych zamut- czych, tehdy ſe pohorflij a odſtupij od ſlowa božieho. Protož takowy nižadny nemuož mijti dobroty plne a dokonale, gedine dotud, dokudž geho dobrotie nicz protiwneho nepřekažij ani gij cžijm ruſlij, a dokudž gij pochwalugij a lahodij a gi zpodpieragij, chranicze gij yako nežitu boleſtneho, aby ſe niecžim neupſſil, a gedwa tak nietczo ſſero. Ale protiwneho a oſtreho nicz neprzidaway takowym lidem, at ſe nerozpuknu yako nežit boleſtny s mnohu prchliwoſtij nezbednu. O tako- wych o wſſech giž prawenych dij tuto pan gežiſs, že w nich ſlowo božie na ſkalu pada, a korzene nemagij. Skala geſt w nich ta myſl neuſtupnie prziwazana ſama k ſobie, nechtieczy 1) ſwe zle wuole od ſebe puſtiti a mijſta w ſobie dati ſlowu božiemu, neb korzene nema prawe miloſti k famemu bohu, 1) nechtecy.
Strana 217
Po Božim Narozenie. 217 aby pro tu miloſt ſobie libee wieczy mohla opuſtiti a pro- tiwne ſtrpieti. Druhy korzen geſt wiera, kteraž vžitecžna prziſtogij k ſlyffeni ſlowa božiho, aby ſkrze ni roſtlo ſkutecžnie w cžlo- wieku, když žiwie [69a] wierzij, že za každu pracy, kterež vežij llowo božij, za pokuſſenie tiežka a za witiezſtwij w nich, za zamutky hořke bude welika odplata, rozkoſs a radoſt wiecžna na wieky w nebi. Druha ſtrana tee wiery w tom geſt, že wierziti mame, že wſlelike ſlowo boži dlužni ſme naplniti, wieducze to, kte- rehož koli nenaplnime, že wždy miloſt boži ztraczugem a hniew geho na ſe vwodijme a zatraczenie wiecžneho zaſlu- hugem. Potom die ežtenie: „A gine geft padlo mezy trnij, a ſpolu wzeſſle vduſylo ge trnij.“ A tot gſu ti, geſſto ſlyſſiij ſlowo a od pecžliwoſtij, bohatſtwij a rozkoſlij žiwota gducze vduſſeni bywagij. W tiech ſlowijch vkazuge ſpaſytel trzetij lid, geſſto opiet zwlaſſtnimi 1) obyežegi mrtwij w ſobie ſlowo božij, že, aež geſt giž roſtlo ſpolu s trnim, ale trnij, magicz mocz weliku, huſtie a wyſocze zroſtlo okolo ſlowa božijho y vduſylo ge a bez vžitku vežinilo. Kteraž ſlowa ſam ſpaſytel wyklada a dij, Zie gſu ti, geſſto ſlyſlij ſlowo božij, ſucz w pecžliwoſtech tohoto ſwieta. A giž by na te překažce doſti bylo, ale k tomu geſſtie toto prziſtogij: bohatſtwie, gehož vlowiti nelze, a wiecze geſſtie rozkofli žiwota, geſſto w nich vmrze ſlowo božij iako w bahňe rozſata zrna. Protož przi tiech bohatſtwijch a rozkoffech ne geden, ale mnoho hrziechuow muſy byti. Nebo rozkoſs ma w ſobie obžerſtwie, opilſtwie, hodowanie, rozkoſſnych wieczij k gijdlu a ku pitij s welikymi naklady dobywanij, lenoſt, prazdnoſt, ſpanij mnoha, ſedanij dluha s mluwenim vtieſſenym, s weſelymi kratochwijlemi, kterež ſe zalewagij truňky pitij lahodnych. A czo ſmilſtwie ) zwláſſnimi.
Po Božim Narozenie. 217 aby pro tu miloſt ſobie libee wieczy mohla opuſtiti a pro- tiwne ſtrpieti. Druhy korzen geſt wiera, kteraž vžitecžna prziſtogij k ſlyffeni ſlowa božiho, aby ſkrze ni roſtlo ſkutecžnie w cžlo- wieku, když žiwie [69a] wierzij, že za každu pracy, kterež vežij llowo božij, za pokuſſenie tiežka a za witiezſtwij w nich, za zamutky hořke bude welika odplata, rozkoſs a radoſt wiecžna na wieky w nebi. Druha ſtrana tee wiery w tom geſt, že wierziti mame, že wſlelike ſlowo boži dlužni ſme naplniti, wieducze to, kte- rehož koli nenaplnime, že wždy miloſt boži ztraczugem a hniew geho na ſe vwodijme a zatraczenie wiecžneho zaſlu- hugem. Potom die ežtenie: „A gine geft padlo mezy trnij, a ſpolu wzeſſle vduſylo ge trnij.“ A tot gſu ti, geſſto ſlyſſiij ſlowo a od pecžliwoſtij, bohatſtwij a rozkoſlij žiwota gducze vduſſeni bywagij. W tiech ſlowijch vkazuge ſpaſytel trzetij lid, geſſto opiet zwlaſſtnimi 1) obyežegi mrtwij w ſobie ſlowo božij, že, aež geſt giž roſtlo ſpolu s trnim, ale trnij, magicz mocz weliku, huſtie a wyſocze zroſtlo okolo ſlowa božijho y vduſylo ge a bez vžitku vežinilo. Kteraž ſlowa ſam ſpaſytel wyklada a dij, Zie gſu ti, geſſto ſlyſlij ſlowo božij, ſucz w pecžliwoſtech tohoto ſwieta. A giž by na te překažce doſti bylo, ale k tomu geſſtie toto prziſtogij: bohatſtwie, gehož vlowiti nelze, a wiecze geſſtie rozkofli žiwota, geſſto w nich vmrze ſlowo božij iako w bahňe rozſata zrna. Protož przi tiech bohatſtwijch a rozkoffech ne geden, ale mnoho hrziechuow muſy byti. Nebo rozkoſs ma w ſobie obžerſtwie, opilſtwie, hodowanie, rozkoſſnych wieczij k gijdlu a ku pitij s welikymi naklady dobywanij, lenoſt, prazdnoſt, ſpanij mnoha, ſedanij dluha s mluwenim vtieſſenym, s weſelymi kratochwijlemi, kterež ſe zalewagij truňky pitij lahodnych. A czo ſmilſtwie ) zwláſſnimi.
Strana 218
218 Dewata Nediele bywa w tiech lidech ſytych, ožralych a prazdnych, czo pecžij nefmiernych a ſnaženſtwie naramnych! Protož tu nemuož ſlowo božie proſpiechu mieti, nebo ſrdce tiech lidij miloſtmi odpornymi polapeno a ſwazano geſt, y nemož w ſobie dati mijſta ſlowu božiemu. Protož ſpaſytel takowe lidi pecžliwe o ſwiet a o zbožij nazywa trnim, geſſto bode; acž oni geho za trnij nemagij ani bodenij geho cžigij, wſſak ge mnoho bode. Czo toho bodenie magij w dobywanij zbožij, kteraku ſrdcze boleft ma, chtie geho mnoho shromažditi! Protož mnoho bieha, gezdij po zemijch, neſpij, mnoha nebezpecženſtwie na czeſtach podſtupuge, lupeže a zabitij ſe bogij, hlad, žijzeň,1) zymu, deſſt trpij, a yaka nuze myſli te bywa, když ſe zyſko- wanie nedarzi podle nadiege! A tak y we wſſelikych obcho- dijch lakomczy ſchnu a žeru ſe horzem, když gim ta wiecz negde,2) yakž chtij. Czo pak w oſtrziehani zbožij lopoty magij, chtiecze, aby neubylo, ale przibylo! Jaka newole s cželedmi, wždy ſe ſ nimi rotijcz, an dijla meſlkagij a newiernie dielagij! Kteraka bazeň przed zlodiegi a naſylniky, aby gim zbožij nepobrali! A czo pak bodeni bywa po ztratie zbožij! Wſſeczko ſrdcze zhyne ſmutkem a žaloſtij, že ſobie pro nie lakomczy y žiwoty odgimagij. Czo pro ztratu geho ſwaruo, bitij, faudow, nepokoguow, pomſt, že niekdy oſtatek ge° doutratij, tepucze ſe a ſudiecze o ňe! A wždy ſe gim nezda, by trnij bylo. Ano y na ſmr[69b]ti trnim geft niekterym, ano ſe nechcze od nieho, ano mijlo bylo w ňem ocži paſti, a niekdy nebude geho komu milemu oſtaviti, než neprzatelom, a s ſebu ho nelze pobrati, y muſy ſe s nim bijdne a žaloſtnie rozdeliti. A toho y ſwaty Pawel potwrzuge, že zbožie trnij geft, když dij:3) „Ktož chtij bohatij byti, vpadagij w pokuſſenij a w oſydlo diablowo a w žadoſti mnohe neužitecžne, gellto pohrzižugij lidi na zatraczeni." Nebo mnozy, žadagicze geho, pobludili gſu od wiery a vpletli gſu ſe w boleſti rozlicžne. Zie pak bodenie 1) žižeň. 3) nagde. 3) 1. Tim. 6, 9.
218 Dewata Nediele bywa w tiech lidech ſytych, ožralych a prazdnych, czo pecžij nefmiernych a ſnaženſtwie naramnych! Protož tu nemuož ſlowo božie proſpiechu mieti, nebo ſrdce tiech lidij miloſtmi odpornymi polapeno a ſwazano geſt, y nemož w ſobie dati mijſta ſlowu božiemu. Protož ſpaſytel takowe lidi pecžliwe o ſwiet a o zbožij nazywa trnim, geſſto bode; acž oni geho za trnij nemagij ani bodenij geho cžigij, wſſak ge mnoho bode. Czo toho bodenie magij w dobywanij zbožij, kteraku ſrdcze boleft ma, chtie geho mnoho shromažditi! Protož mnoho bieha, gezdij po zemijch, neſpij, mnoha nebezpecženſtwie na czeſtach podſtupuge, lupeže a zabitij ſe bogij, hlad, žijzeň,1) zymu, deſſt trpij, a yaka nuze myſli te bywa, když ſe zyſko- wanie nedarzi podle nadiege! A tak y we wſſelikych obcho- dijch lakomczy ſchnu a žeru ſe horzem, když gim ta wiecz negde,2) yakž chtij. Czo pak w oſtrziehani zbožij lopoty magij, chtiecze, aby neubylo, ale przibylo! Jaka newole s cželedmi, wždy ſe ſ nimi rotijcz, an dijla meſlkagij a newiernie dielagij! Kteraka bazeň przed zlodiegi a naſylniky, aby gim zbožij nepobrali! A czo pak bodeni bywa po ztratie zbožij! Wſſeczko ſrdcze zhyne ſmutkem a žaloſtij, že ſobie pro nie lakomczy y žiwoty odgimagij. Czo pro ztratu geho ſwaruo, bitij, faudow, nepokoguow, pomſt, že niekdy oſtatek ge° doutratij, tepucze ſe a ſudiecze o ňe! A wždy ſe gim nezda, by trnij bylo. Ano y na ſmr[69b]ti trnim geft niekterym, ano ſe nechcze od nieho, ano mijlo bylo w ňem ocži paſti, a niekdy nebude geho komu milemu oſtaviti, než neprzatelom, a s ſebu ho nelze pobrati, y muſy ſe s nim bijdne a žaloſtnie rozdeliti. A toho y ſwaty Pawel potwrzuge, že zbožie trnij geft, když dij:3) „Ktož chtij bohatij byti, vpadagij w pokuſſenij a w oſydlo diablowo a w žadoſti mnohe neužitecžne, gellto pohrzižugij lidi na zatraczeni." Nebo mnozy, žadagicze geho, pobludili gſu od wiery a vpletli gſu ſe w boleſti rozlicžne. Zie pak bodenie 1) žižeň. 3) nagde. 3) 1. Tim. 6, 9.
Strana 219
Po Božim Narozenie. 219 geho necžigij, to cžinij miloſt, kteruž magij k zbožij. A proto take, že ſkrze nie rozkoſlij tieleſnych mohu mnoho mijti, kterychž vžiwagicze necžigij ran a boleſtij, kterež gim to trnij ſwym bodenim diela. Take y proto nemohu cžijti mno- hych ran, neb ſu wnitrz mrtwij w ſwem duchu; protož, czož ſe tu diege hrziechuow w tiech rozkoffech a pecžliwostech pro zbožij, nicz toho necžigij w ſwiedomij. A czo nepokoguow a zamutkuow magij zewnitrz, to gim tež ta miloſt, kteruž k zbožij magij, oblehcžie. Protož cžijti rany od zbožij w ſwie- domi a rozbroge zewnitrznij, muſyt 1) byti duſſe zdrawa w ſwie- domi a vpokogena, magiczy wnitrz žiwot božij, geſíto mož w ſobie rany cžijti, odkud kdy vpadnu w ſrdcze; protož y ta zbožie zna, že ſu žiwot hrziechuow a ſmrt cztnoſtij. A to rzku netoliko o welikem a mnohem zbožij, ale y o 2) male a nuzne potrzebie, geſſto bez nij nemohu ſnadnie lide byti; awſſak ſe y tau praczij a pilnoſtij nezrziezenu poražij a hyne duch. A to wſſe mohu znati ti, ktož magij žiwot wnitrznij zdrawy; ale mrtwy nicz nedij ani cžige,3) acž by gemu ſekyru ranu w hlawie vežinil. Ale tuto geſt pan gežiſs odfudil lidi lakome, bohate, o ſwiet pecžliwe a rozkofſne, že, acž ſe cha- pagij ſlowa božieho, a myſle s tiemi rozkoſſmi ſpaſenie ſweho hledati. Ale že to nemuož na nich ſtati tak, aby, w rozkoffech ſtogijce, mohli take boha hledati podle naucženie ſlowa bo- žieho, poniewadž w nich nema moczy ſlowo božij a vduſſeno bywa od nich. Potom die cžtenie: „A gine geſt padlo w zemi dobru a vcžinilo vžitek ſty.“ W tiech flowijch oznamuge ſpaſytel cžtwrtu ſtranu lidij, kterziž poſluchagij flowa božieho; že we trzech ſtrankach lidij neproſpielo ſlowo božij — Kterež na- zywa czeſtu, ſkalu a trnim — a cžtwrta toliko ſtranka przinaſlij vžitek ſlowa božieho, — kteruž nazywa zemij dobru —. A w tom miela by byti bazeň wſſem, kterziž poſluchagij ſlowa božieho, 1) muſy. 2) Obě vyd. omylem w. 3) čijge.
Po Božim Narozenie. 219 geho necžigij, to cžinij miloſt, kteruž magij k zbožij. A proto take, že ſkrze nie rozkoſlij tieleſnych mohu mnoho mijti, kterychž vžiwagicze necžigij ran a boleſtij, kterež gim to trnij ſwym bodenim diela. Take y proto nemohu cžijti mno- hych ran, neb ſu wnitrz mrtwij w ſwem duchu; protož, czož ſe tu diege hrziechuow w tiech rozkoffech a pecžliwostech pro zbožij, nicz toho necžigij w ſwiedomij. A czo nepokoguow a zamutkuow magij zewnitrz, to gim tež ta miloſt, kteruž k zbožij magij, oblehcžie. Protož cžijti rany od zbožij w ſwie- domi a rozbroge zewnitrznij, muſyt 1) byti duſſe zdrawa w ſwie- domi a vpokogena, magiczy wnitrz žiwot božij, geſíto mož w ſobie rany cžijti, odkud kdy vpadnu w ſrdcze; protož y ta zbožie zna, že ſu žiwot hrziechuow a ſmrt cztnoſtij. A to rzku netoliko o welikem a mnohem zbožij, ale y o 2) male a nuzne potrzebie, geſſto bez nij nemohu ſnadnie lide byti; awſſak ſe y tau praczij a pilnoſtij nezrziezenu poražij a hyne duch. A to wſſe mohu znati ti, ktož magij žiwot wnitrznij zdrawy; ale mrtwy nicz nedij ani cžige,3) acž by gemu ſekyru ranu w hlawie vežinil. Ale tuto geſt pan gežiſs odfudil lidi lakome, bohate, o ſwiet pecžliwe a rozkofſne, že, acž ſe cha- pagij ſlowa božieho, a myſle s tiemi rozkoſſmi ſpaſenie ſweho hledati. Ale že to nemuož na nich ſtati tak, aby, w rozkoffech ſtogijce, mohli take boha hledati podle naucženie ſlowa bo- žieho, poniewadž w nich nema moczy ſlowo božij a vduſſeno bywa od nich. Potom die cžtenie: „A gine geſt padlo w zemi dobru a vcžinilo vžitek ſty.“ W tiech flowijch oznamuge ſpaſytel cžtwrtu ſtranu lidij, kterziž poſluchagij flowa božieho; že we trzech ſtrankach lidij neproſpielo ſlowo božij — Kterež na- zywa czeſtu, ſkalu a trnim — a cžtwrta toliko ſtranka przinaſlij vžitek ſlowa božieho, — kteruž nazywa zemij dobru —. A w tom miela by byti bazeň wſſem, kterziž poſluchagij ſlowa božieho, 1) muſy. 2) Obě vyd. omylem w. 3) čijge.
Strana 220
220 Dewata Nediele aby w tom mnozſtwie nebyli pocžteni, kterežto, marnie poſlu- chagicz, vžitka neprzinaſſi a ſpaſeno nebude. Take przi tiechto wieczech, kterež ſe mluwij, zgewno geſt oklamani kniezſke, kterež vwodij na lid, že wſleczky przicžitagij ſpaſeni ne z te giſtoty, že gſu w prawdie za- chowali ſlowo božij, ale že ſu ſkrze nie ſmirzeni a przicžteni k ſpaſeni podle zamyſluow gich, podle zewnitrzniho przigi- manie ſwatoſtij a podle wſſech trawenin gich, gimiž lid trawij, kladucze w nich ſpaſenie mnozſtwij hrzieffnikom, w nichžto ſmrt a lež geſt, niekde przikryta a niekde [70a] zgewna. A nenie, kto by z nich pomylil na prawdu kryſtowu, že malo ſpaſeno bude tiech, gedine ti, kterziž w prawdie ſlowo božij ſlyſlij a ſkutkem zachowawagij. O tom pak ſrdcy dobrem rozum geſt, že ginak nemuož byti dobre, než tak, aby przewracenych wieczij necžinilo. kterež gſu s przeſtupenim przikazanij božijch. Nebo ni- žadnych lidij ſrdce bez toho nemuož byti dobre mnoho ani malo, nebo proſtie gedine w tom dobre geſt, že powoluge a poddawa ſe przikazanim božim, kteraž zdržugij ežlowioka od ſmrtedlnych hrziechuow. Gfut pak nemoczy gine lidike. gimž rziekame nedoſtatek, geſlto vmenſſugij miloſt božij w ſrdczy. Nebo s hrziechem ſmrtedlnym miloſt božij nemuož ſpolecžňe ſtati, ale s mnohymi nemocmi a nedoſtatky muož ſtati w tiech, geſſto tak milugij boha, aby z wuole, z wiedomij a z vmyſla nehrzeſlili ſmrtedlnie, Nebrž y malych wieczij z wuole ſwobodne aby necžinili proti bohu; nebot nikdy hřiech maly nebywa, když z wuole ſwobodne a s potupu bywa cžinien. Ale, mluwiecze o ſrdczy naylepſlim, poniewadž zde nižadne ſrdcze lidíke nemuož byti bez nedoſtatku, Protož ſnad w niekterych wieczech muožem geho powyſſiti, aby bylo naylepſlij, A naywiecze w tom, že ſobie vplňe zwoluge boha a chcze s nim wlaſtnie z blijzka wieru a prziezeň mijti; A podle toho zamyſla ſpatrzuge okolo ſebe wſſeczky wieczy, ktere ſe geho przidržij a ktere gemu mijly ſu a potrzebny,
220 Dewata Nediele aby w tom mnozſtwie nebyli pocžteni, kterežto, marnie poſlu- chagicz, vžitka neprzinaſſi a ſpaſeno nebude. Take przi tiechto wieczech, kterež ſe mluwij, zgewno geſt oklamani kniezſke, kterež vwodij na lid, že wſleczky przicžitagij ſpaſeni ne z te giſtoty, že gſu w prawdie za- chowali ſlowo božij, ale že ſu ſkrze nie ſmirzeni a przicžteni k ſpaſeni podle zamyſluow gich, podle zewnitrzniho przigi- manie ſwatoſtij a podle wſſech trawenin gich, gimiž lid trawij, kladucze w nich ſpaſenie mnozſtwij hrzieffnikom, w nichžto ſmrt a lež geſt, niekde przikryta a niekde [70a] zgewna. A nenie, kto by z nich pomylil na prawdu kryſtowu, že malo ſpaſeno bude tiech, gedine ti, kterziž w prawdie ſlowo božij ſlyſlij a ſkutkem zachowawagij. O tom pak ſrdcy dobrem rozum geſt, že ginak nemuož byti dobre, než tak, aby przewracenych wieczij necžinilo. kterež gſu s przeſtupenim przikazanij božijch. Nebo ni- žadnych lidij ſrdce bez toho nemuož byti dobre mnoho ani malo, nebo proſtie gedine w tom dobre geſt, že powoluge a poddawa ſe przikazanim božim, kteraž zdržugij ežlowioka od ſmrtedlnych hrziechuow. Gfut pak nemoczy gine lidike. gimž rziekame nedoſtatek, geſlto vmenſſugij miloſt božij w ſrdczy. Nebo s hrziechem ſmrtedlnym miloſt božij nemuož ſpolecžňe ſtati, ale s mnohymi nemocmi a nedoſtatky muož ſtati w tiech, geſſto tak milugij boha, aby z wuole, z wiedomij a z vmyſla nehrzeſlili ſmrtedlnie, Nebrž y malych wieczij z wuole ſwobodne aby necžinili proti bohu; nebot nikdy hřiech maly nebywa, když z wuole ſwobodne a s potupu bywa cžinien. Ale, mluwiecze o ſrdczy naylepſlim, poniewadž zde nižadne ſrdcze lidíke nemuož byti bez nedoſtatku, Protož ſnad w niekterych wieczech muožem geho powyſſiti, aby bylo naylepſlij, A naywiecze w tom, že ſobie vplňe zwoluge boha a chcze s nim wlaſtnie z blijzka wieru a prziezeň mijti; A podle toho zamyſla ſpatrzuge okolo ſebe wſſeczky wieczy, ktere ſe geho przidržij a ktere gemu mijly ſu a potrzebny,
Strana 221
Po Božim Narozenie. 221 k kterym ſe ſrdcze ge° chyli, ktere geho obtiežugij, zane- prazdniugij, nepokoy zbuzugij, vmenſſugij a pomeſſkawagij, — Ty wieczy od ſebe zamieta, przed nimi vtieka a gimi pro- milowanie boha ſweho pohrda, gehož ſame° za ſwe vtieſſenij a za ſwe wſleczko dobre ſobie zwoluge, aby ſobie nicžimž neprzekažel a nepokoge neuwodil tiemi wieczmi, w nichž ſwiet nedužij a ſmrt ſobie w nich prziprawuge. Ale y naylepílij frdcze gefitie mnoho nemoczy a nedo- ſtatkuo duchownijch ma w ſobie, pro niež ſobie ſtyfftie,1) ža- dage ſe rozdieliti s tielem a byti s Kryſtem. Nebo tu tepruw bude dobre a naylepſlij, když znikne przibytka zdeyſlieho, geſlto vwodij nemocz a nedoſtatek ſrdczy a tahne ge k tomu, aby wždy zlee a krziwe bylo. Geſſtie z rzecži panie muožem znati ſrdcze dobre a naylepſſi patrzicze, kde on zlee ſrdcze vkazuge, že tu, kdež czeſta geſt, kdež nerozumiegij ſlowu božiemu; a pro gich nerozum przigda diabel, y 2) wezme ſlowo z ſrdcze gich. Y geſt proti tomu ſrdcze dobre to, kterež ku poznani božimu przi- chodij, a buoh z ſwe miloſti zakon wlewa a žiwu wieru w ňe y ſwietlo ſwe, takže rozumij prawdie božij w ſlowijch geho A podle toho poznani vmie w ſobie oſtrziehati ſlowa božiho před diablem, aby, przigda taynie ſwu Iſtij, y newyzobal ſlowa božieho z ſrdcze. Opiet zlee ſrdcze geſt tu, kdež ſkala geſt, kdežto ſrdcze geft pychu nadute, zawržene yakožto hory Gelboe, proklete od Dawida, aby na nie 3) ani deſſt ani roſa miloſti božij neprzi- chazela. Ale proti tomu ſrdce dobre a naylepſlij geſt, kterež [70b) ſe prawie ponijži, veže ſe pokorze od ſweho ſpaſytele; a ta- kowet od nieho mnohych daruow nabywa. Opiet zlee ſrdcze geſt, kdež trnij lakomych a rozkoff- nych lidij geſt, geſlto gich pecže a žadoſti libych wiecij na ſwietie y mnozy nepokogowe iako trnij bodu ſlowo božij a 1) ſtyſltij. Mechan, transkr. 2) a. 3) nij. Mechan.
Po Božim Narozenie. 221 k kterym ſe ſrdcze ge° chyli, ktere geho obtiežugij, zane- prazdniugij, nepokoy zbuzugij, vmenſſugij a pomeſſkawagij, — Ty wieczy od ſebe zamieta, przed nimi vtieka a gimi pro- milowanie boha ſweho pohrda, gehož ſame° za ſwe vtieſſenij a za ſwe wſleczko dobre ſobie zwoluge, aby ſobie nicžimž neprzekažel a nepokoge neuwodil tiemi wieczmi, w nichž ſwiet nedužij a ſmrt ſobie w nich prziprawuge. Ale y naylepílij frdcze gefitie mnoho nemoczy a nedo- ſtatkuo duchownijch ma w ſobie, pro niež ſobie ſtyfftie,1) ža- dage ſe rozdieliti s tielem a byti s Kryſtem. Nebo tu tepruw bude dobre a naylepſlij, když znikne przibytka zdeyſlieho, geſlto vwodij nemocz a nedoſtatek ſrdczy a tahne ge k tomu, aby wždy zlee a krziwe bylo. Geſſtie z rzecži panie muožem znati ſrdcze dobre a naylepſſi patrzicze, kde on zlee ſrdcze vkazuge, že tu, kdež czeſta geſt, kdež nerozumiegij ſlowu božiemu; a pro gich nerozum przigda diabel, y 2) wezme ſlowo z ſrdcze gich. Y geſt proti tomu ſrdcze dobre to, kterež ku poznani božimu przi- chodij, a buoh z ſwe miloſti zakon wlewa a žiwu wieru w ňe y ſwietlo ſwe, takže rozumij prawdie božij w ſlowijch geho A podle toho poznani vmie w ſobie oſtrziehati ſlowa božiho před diablem, aby, przigda taynie ſwu Iſtij, y newyzobal ſlowa božieho z ſrdcze. Opiet zlee ſrdcze geſt tu, kdež ſkala geſt, kdežto ſrdcze geft pychu nadute, zawržene yakožto hory Gelboe, proklete od Dawida, aby na nie 3) ani deſſt ani roſa miloſti božij neprzi- chazela. Ale proti tomu ſrdce dobre a naylepſlij geſt, kterež [70b) ſe prawie ponijži, veže ſe pokorze od ſweho ſpaſytele; a ta- kowet od nieho mnohych daruow nabywa. Opiet zlee ſrdcze geſt, kdež trnij lakomych a rozkoff- nych lidij geſt, geſlto gich pecže a žadoſti libych wiecij na ſwietie y mnozy nepokogowe iako trnij bodu ſlowo božij a 1) ſtyſltij. Mechan, transkr. 2) a. 3) nij. Mechan.
Strana 222
222 Nediele moczij ſwu vduſy ge, aby vžitka nemohlo przineſti. Ale proti tomu geſt ſrdcze dobre a naylepſli tiech, kterziž ſu blahoſlaweni chudij duchem, kterziž ſobie zwolugij vmenſfenie v wieczech ſwietſkych a tieleſnych, aby tak pecžij mnohych, žadoftij marnych a nepokoguo roztrhanych mohli vteczy a tijm ſe wiecze k bohu przibližiti. A pro ty wieczy mož byti dobre, libe wieczy tiela opufftiegicz dobrowolnie 1) pro milowanie pana boha ſweho, ale naylepſſie pro to, že zle wieczy a ne- doſtatky protiwne trpieliwie ſnaſly pro nieho. A netoliko tak, ale take wſleczkna bezprawij, kteraž na nas od ſwieta vpa- dagij, muſyme pro ſlowo božij trpieliwie sneſti; ginak nemož nižadne mocy w nas mijti ſlowo božij. Protož muſy ſam ſebe cžlowiek zaprzieti a naſylim žadoſti hrziechuow, kterež w tiele a w ſrdczy gſu, mrtwiti a dati mijſto ſlowu božiemu, aby mijſto hrziechuow cztnoſti ſtaly w nas. Bezprawie take, kteraž na nas vpadagij, muſy trpieliwie przemožena byti, abychom za zly vežinek dobrze cžinili neprzatelom, mijſto pomſty mo- dlecze ſe za ne; a tut ſe muſy hniew vmrtwiti, ſlkod ſwych newažiti. Protož ſrdce k tomu prziprawiti, muſyt byti dobre a naylepſlij; nebo gedine z daru božieho muož to byti, a muſye ſobie welmi vmrzijti cžlowiek a boha milowati, aby to k geho czti a chwale a pro geho milowanie wſſeczko mohl cžiniti s geho pomoczij, czož on tak neſnadneho przikazuge. W Nedieli Maſopuſtnie. Cžtenie Swateho Lukaffe w XVIII. Ka. oyal pan Gežiſs dwanacte vcžedlnikuo ſwych a rzekl gim: Ay, wItupugeme do Geru- zalema, a dokonagij ſe wſſeczky wiecy, kterež ſu pfany ſkrze proroky o Synu cžlowieka. Nebo wydan bude pohanom a bude poſmiewan 1) V obou vyd. dobrowolni.
222 Nediele moczij ſwu vduſy ge, aby vžitka nemohlo przineſti. Ale proti tomu geſt ſrdcze dobre a naylepſli tiech, kterziž ſu blahoſlaweni chudij duchem, kterziž ſobie zwolugij vmenſfenie v wieczech ſwietſkych a tieleſnych, aby tak pecžij mnohych, žadoftij marnych a nepokoguo roztrhanych mohli vteczy a tijm ſe wiecze k bohu przibližiti. A pro ty wieczy mož byti dobre, libe wieczy tiela opufftiegicz dobrowolnie 1) pro milowanie pana boha ſweho, ale naylepſſie pro to, že zle wieczy a ne- doſtatky protiwne trpieliwie ſnaſly pro nieho. A netoliko tak, ale take wſleczkna bezprawij, kteraž na nas od ſwieta vpa- dagij, muſyme pro ſlowo božij trpieliwie sneſti; ginak nemož nižadne mocy w nas mijti ſlowo božij. Protož muſy ſam ſebe cžlowiek zaprzieti a naſylim žadoſti hrziechuow, kterež w tiele a w ſrdczy gſu, mrtwiti a dati mijſto ſlowu božiemu, aby mijſto hrziechuow cztnoſti ſtaly w nas. Bezprawie take, kteraž na nas vpadagij, muſy trpieliwie przemožena byti, abychom za zly vežinek dobrze cžinili neprzatelom, mijſto pomſty mo- dlecze ſe za ne; a tut ſe muſy hniew vmrtwiti, ſlkod ſwych newažiti. Protož ſrdce k tomu prziprawiti, muſyt byti dobre a naylepſlij; nebo gedine z daru božieho muož to byti, a muſye ſobie welmi vmrzijti cžlowiek a boha milowati, aby to k geho czti a chwale a pro geho milowanie wſſeczko mohl cžiniti s geho pomoczij, czož on tak neſnadneho przikazuge. W Nedieli Maſopuſtnie. Cžtenie Swateho Lukaffe w XVIII. Ka. oyal pan Gežiſs dwanacte vcžedlnikuo ſwych a rzekl gim: Ay, wItupugeme do Geru- zalema, a dokonagij ſe wſſeczky wiecy, kterež ſu pfany ſkrze proroky o Synu cžlowieka. Nebo wydan bude pohanom a bude poſmiewan 1) V obou vyd. dobrowolni.
Strana 223
Maſopuſtnie. 223 a bicžowan a vplwan. A když gey vbicžugij. zabigij gey; a trzetij den z mrtwych wſtane. A oni glu tomu nicz neſrozumieli, a bylo flowo toto ſkryto przed nimi, a neſrozumieli, czo ſe prawilo. Y ſtalo ſe geſt, když ſe przi- bližowal k Gerychu, ſlepy fediel wedle czeſty žebrze. A když vſlyſſel zaſtup pomi- gegicy, otazal ſe, czo by to bylo. Y rzekli glu gemu, Zie Gežifs Nazaretſky gde. Y zwolal rzka: Gežiſſi, ſynu Dawiduo, ſmilug ſe nade mnu. Tehdy, kterziž naprzed ſſli, przimlu- wali ge, aby mlcžal. Ale on mnohem wiecze wolal: Synu Dawiduow, ſmilug ſe na [71a]de mnu. Tehdy zaſtawiw ſe Gežiſs, kazal ho ſobie prziweſti; A když ſe przibližil, otazal ho rzka: Co chczeſs, at tobie vcžinim? A on rzekl: Pane, at widijm. A Gežifs rzekl gemu: Prozrzi, wiera twa ta tie geſt vzdrawila. A yhned geſt widiel a ſſel za nim, welebie boha; A weſſken lid, když to vzdrzel,1) wzdal geſt chwalu bohu. Tomto ežtenie ſwatem ſpaſytel oznamuge vmu- cženie ſwe, vložene od boha dawno a zwieſtowane ſkrze proroky, a že ſe s cžaſem przibližowalo. Ale že geſt to zna- menite, že to ežtenie o vmucženij Kryftowu cžtu w maſo- puſtnij nedieli, kdežto naywiece krzeſtiane neprawij Kriſta krzižugij, gemu ſe ruhagij a na geho vmucženie owſlem ne- pamatugij. Nebo diabel zapali ten lid yako pecz we mnoha wztekla blaznowſtwie, w ſmilſtwie, w obžerſtwie, w opilſtwie, w marne weſele, w neſtydate rozpuſſtienie, giž za prawo na maſopuſt vwedene. Y prawij kniežij takowym, že proto dnes 1) vzrzel.
Maſopuſtnie. 223 a bicžowan a vplwan. A když gey vbicžugij. zabigij gey; a trzetij den z mrtwych wſtane. A oni glu tomu nicz neſrozumieli, a bylo flowo toto ſkryto przed nimi, a neſrozumieli, czo ſe prawilo. Y ſtalo ſe geſt, když ſe przi- bližowal k Gerychu, ſlepy fediel wedle czeſty žebrze. A když vſlyſſel zaſtup pomi- gegicy, otazal ſe, czo by to bylo. Y rzekli glu gemu, Zie Gežifs Nazaretſky gde. Y zwolal rzka: Gežiſſi, ſynu Dawiduo, ſmilug ſe nade mnu. Tehdy, kterziž naprzed ſſli, przimlu- wali ge, aby mlcžal. Ale on mnohem wiecze wolal: Synu Dawiduow, ſmilug ſe na [71a]de mnu. Tehdy zaſtawiw ſe Gežiſs, kazal ho ſobie prziweſti; A když ſe przibližil, otazal ho rzka: Co chczeſs, at tobie vcžinim? A on rzekl: Pane, at widijm. A Gežifs rzekl gemu: Prozrzi, wiera twa ta tie geſt vzdrawila. A yhned geſt widiel a ſſel za nim, welebie boha; A weſſken lid, když to vzdrzel,1) wzdal geſt chwalu bohu. Tomto ežtenie ſwatem ſpaſytel oznamuge vmu- cženie ſwe, vložene od boha dawno a zwieſtowane ſkrze proroky, a že ſe s cžaſem przibližowalo. Ale že geſt to zna- menite, že to ežtenie o vmucženij Kryftowu cžtu w maſo- puſtnij nedieli, kdežto naywiece krzeſtiane neprawij Kriſta krzižugij, gemu ſe ruhagij a na geho vmucženie owſlem ne- pamatugij. Nebo diabel zapali ten lid yako pecz we mnoha wztekla blaznowſtwie, w ſmilſtwie, w obžerſtwie, w opilſtwie, w marne weſele, w neſtydate rozpuſſtienie, giž za prawo na maſopuſt vwedene. Y prawij kniežij takowym, že proto dnes 1) vzrzel.
Strana 224
224 Nediele cžtenie o vmucženi Kryſtowu geſt, aby dczery a ſynowe božij, pamatugice na ſpaſytele ſweho, zdrželi ſe od marnoſtij. Ale ſynowe božij nemagij ſe maſopuſty zprawowati, ale duchem ſwatym, Jakož ſwaty Pawel die, Zie wllickni, kterziž gſu fynowe a dczery božie, duchem božim zprawugij ſe. Aniž geſt podobne, by ſynowe božij toliko tak pamatowali vmucženie Kryſtowo, že ſe cžte wo tom ežtenie w tu nedieli; Aniž geft to rozum prawy, aby ſynowe božij, geſſto ſe zprawugij duchem božim a magij prawdu vſtawicžnu w pamatowanie vmucženie Kryſtowa, aby oni toliko cžafuow niekterych k tomu požiwali a gine cžafy ſe opiet ginak zmienili, w hrziechy ſe obratiecze. To nepřiſluſſie ſynom božim, geſito vſtawicžnu pocztiwoſt otczy ſwemu nebeſkemu cžiniti magij. Neb geſt gim nedal nižad- neho cžaſu k hrzeſlenij, ale každy k milowani ſebe, a chcze, aby na každy den pamatowali vmucženie Kryſtowo ſkutecžnie, na ſwem žiwotie krziž ſwuoy noſycze, Jakož geſt gim przi- kazal rzka: 1) „Acž kto chce po mnie przigiti, zaprzi ſam ſebe a wezmi krziž ſwuoy na každy den a pod po mnie.“ Take geft wiecze wažil ku pamatowani vmucženie ſweho: aby cžaſto tielo geho gedli a geho krew pili a tu pamatowali ſmrt geho. Ale kniežij, opuſtiwſle prawdu zakona božieho, giž podle obycžeguow zamyfllenych a mrtwych prowolawagij gedny cžaſy k hrzeſſeni a druhe ku pokani: Maſopuſt, aby y s nimi w obžerſtwie a w ginych ohawnoſtech iako pohanſtwo bez ſtudu trwali, A puoſt ku pokani, aby ge w pokrytſtwi do cžaſu pod kyſeſem zawrzeli a chowali pod ffaleſfnymi zpo- wiedmi a pod mylnymi pokanimi bez oprawenie žiwota hrze- ſſicyeho, magicze neprzeſtawagicij wuoli k buduczymu hrze- ſſenie. A w tom przewyſſenem bludu zpokogili gfu ten lid a vbezpecžili w mylne nadegi ſpaſenie. Protož die cžtenie: „Wſtupuge gežiſs do Geruzalema, poyal geſt dwanaczte vežedlnikuow taynie,“ Jakož geſt flu- 1) Mat. 16, 24; Mark 8, 34.
224 Nediele cžtenie o vmucženi Kryſtowu geſt, aby dczery a ſynowe božij, pamatugice na ſpaſytele ſweho, zdrželi ſe od marnoſtij. Ale ſynowe božij nemagij ſe maſopuſty zprawowati, ale duchem ſwatym, Jakož ſwaty Pawel die, Zie wllickni, kterziž gſu fynowe a dczery božie, duchem božim zprawugij ſe. Aniž geſt podobne, by ſynowe božij toliko tak pamatowali vmucženie Kryſtowo, že ſe cžte wo tom ežtenie w tu nedieli; Aniž geft to rozum prawy, aby ſynowe božij, geſſto ſe zprawugij duchem božim a magij prawdu vſtawicžnu w pamatowanie vmucženie Kryſtowa, aby oni toliko cžafuow niekterych k tomu požiwali a gine cžafy ſe opiet ginak zmienili, w hrziechy ſe obratiecze. To nepřiſluſſie ſynom božim, geſito vſtawicžnu pocztiwoſt otczy ſwemu nebeſkemu cžiniti magij. Neb geſt gim nedal nižad- neho cžaſu k hrzeſlenij, ale každy k milowani ſebe, a chcze, aby na každy den pamatowali vmucženie Kryſtowo ſkutecžnie, na ſwem žiwotie krziž ſwuoy noſycze, Jakož geſt gim przi- kazal rzka: 1) „Acž kto chce po mnie przigiti, zaprzi ſam ſebe a wezmi krziž ſwuoy na každy den a pod po mnie.“ Take geft wiecze wažil ku pamatowani vmucženie ſweho: aby cžaſto tielo geho gedli a geho krew pili a tu pamatowali ſmrt geho. Ale kniežij, opuſtiwſle prawdu zakona božieho, giž podle obycžeguow zamyfllenych a mrtwych prowolawagij gedny cžaſy k hrzeſſeni a druhe ku pokani: Maſopuſt, aby y s nimi w obžerſtwie a w ginych ohawnoſtech iako pohanſtwo bez ſtudu trwali, A puoſt ku pokani, aby ge w pokrytſtwi do cžaſu pod kyſeſem zawrzeli a chowali pod ffaleſfnymi zpo- wiedmi a pod mylnymi pokanimi bez oprawenie žiwota hrze- ſſicyeho, magicze neprzeſtawagicij wuoli k buduczymu hrze- ſſenie. A w tom przewyſſenem bludu zpokogili gfu ten lid a vbezpecžili w mylne nadegi ſpaſenie. Protož die cžtenie: „Wſtupuge gežiſs do Geruzalema, poyal geſt dwanaczte vežedlnikuow taynie,“ Jakož geſt flu- 1) Mat. 16, 24; Mark 8, 34.
Strana 225
Maſopuſtnie. 225 [71bjſſelo na geho mudroſt ſwrchowanu, aby, mage pilne a tayne wieczy mluwiti a wſſemu ſwietu ſkryte, toliko vežedlniky ſwe wierne k tor poyal. Kterežto wieczy gedine ſamym vežedl- nikom geho k vžitku znati przipraweny gſu, kterziž toho wdiecžni ſu, take s nim trpijeze a žadagicze vežaſtni byti geho ſmrti. Tit srozumiegij vmyſlom pana Gežiſſe, kterak geſt on vmienil za hrzieſſne vmrzieti, že ne za ty hrzieſſne, kterziž rozmnožugij hrziechy ſkrze ſmrt ge°, Ale za ty, w kterychž hrziechowe ſkrze ſmrt geho vmru a zahynu, aby giž wiecze nad nimi hrziech nepanowal, ale aby bohu ſwietij a nepo- ſikwrnienij byli. A die gim: „Ay, wstupugem do Geruzalema.“ Witupugem dobrowolnie, neglucze przipuzeni bezdieky, aby wierziczij a wykupenij wietežij z toho poznali miloſt widucze, že z dobre a ſwobodne wuole ſpaſytele naſſeho wykupenie naſſe poſllo geſt. A die: Wſtupugem wſſiczkni ſpolu k vtrpenij. Nebo ya ſem korzen a wy ratoleſti, aby, yakož korzen dawen bude, takež y ratoleſti tuž czeſtu aby ſlly. A die gim, Zie wſtu- pugem do Geruzalema, genž geſt „widienij pokoge" tieleſneho a ſwietſkeho, kdežto geſt mieſto poſwatne, a gſu w nem we- like ſlawy, a ma w ſobie mnoho kniežij duchownijch a miſtruow veženych y mieſftianuo bohatych. A ti wſliczkni gednu radu widij, pokoy tohoto ſwieta, w me ſmrti gey založiwlle. Protož tam mezy ne wſtupuge pan, chtie ge z pychy a z lakomſtwie treſktati.1) A že tu muſy byti zrazen ſyn cžlowieka kniežatom kniezſkym a pohanom od gidaſſe apoſſtola a že bude od nich poſmiewan, bicžowan, a zabigij geho, a trzetij den wstane z mrtwych. Ty wſſeczky wieczy vežinili gſu gemu z nena- wiſti, widucze w tom a obmyſlegicze pokoy ſwuoy. Geſſtie ta flowa panie: „Ay, wſtupugem do Geruzalema. a budu dokonany wſfeczky wieczy“ mohu nynie nalezena byti 1) treſtati.
Maſopuſtnie. 225 [71bjſſelo na geho mudroſt ſwrchowanu, aby, mage pilne a tayne wieczy mluwiti a wſſemu ſwietu ſkryte, toliko vežedlniky ſwe wierne k tor poyal. Kterežto wieczy gedine ſamym vežedl- nikom geho k vžitku znati przipraweny gſu, kterziž toho wdiecžni ſu, take s nim trpijeze a žadagicze vežaſtni byti geho ſmrti. Tit srozumiegij vmyſlom pana Gežiſſe, kterak geſt on vmienil za hrzieſſne vmrzieti, že ne za ty hrzieſſne, kterziž rozmnožugij hrziechy ſkrze ſmrt ge°, Ale za ty, w kterychž hrziechowe ſkrze ſmrt geho vmru a zahynu, aby giž wiecze nad nimi hrziech nepanowal, ale aby bohu ſwietij a nepo- ſikwrnienij byli. A die gim: „Ay, wstupugem do Geruzalema.“ Witupugem dobrowolnie, neglucze przipuzeni bezdieky, aby wierziczij a wykupenij wietežij z toho poznali miloſt widucze, že z dobre a ſwobodne wuole ſpaſytele naſſeho wykupenie naſſe poſllo geſt. A die: Wſtupugem wſſiczkni ſpolu k vtrpenij. Nebo ya ſem korzen a wy ratoleſti, aby, yakož korzen dawen bude, takež y ratoleſti tuž czeſtu aby ſlly. A die gim, Zie wſtu- pugem do Geruzalema, genž geſt „widienij pokoge" tieleſneho a ſwietſkeho, kdežto geſt mieſto poſwatne, a gſu w nem we- like ſlawy, a ma w ſobie mnoho kniežij duchownijch a miſtruow veženych y mieſftianuo bohatych. A ti wſliczkni gednu radu widij, pokoy tohoto ſwieta, w me ſmrti gey založiwlle. Protož tam mezy ne wſtupuge pan, chtie ge z pychy a z lakomſtwie treſktati.1) A že tu muſy byti zrazen ſyn cžlowieka kniežatom kniezſkym a pohanom od gidaſſe apoſſtola a že bude od nich poſmiewan, bicžowan, a zabigij geho, a trzetij den wstane z mrtwych. Ty wſſeczky wieczy vežinili gſu gemu z nena- wiſti, widucze w tom a obmyſlegicze pokoy ſwuoy. Geſſtie ta flowa panie: „Ay, wſtupugem do Geruzalema. a budu dokonany wſfeczky wieczy“ mohu nynie nalezena byti 1) treſtati.
Strana 226
226 Nediele w tak ruhawem pokogi, yakož tu praweno geſt. Tu, kdež cžlowiek hrziecha ſedij w Chramie božim, vkazuge ſe, iako by on byl buch, naduw ſe pychu weliku, a, gſa vhlawny nepřietel pana Gežiſſe, ſtogij vproſtrzed Cierkwe geho, oſadiw wſleczky vrzady duchownij ſwymi apoſſtoly ffaleſſnymi a pomoczniky, geſſto wſſiczkni ſpolu ſkrze duch diabelſky ſpogeni gſu w gednu radu 1) proti niemu. A ti wſſiczkni gſu ſpolu cžlowiek hrziecha, we wſlech ginych hrziech rodiecze a rozmahagicze. A wſliczkni widij pokoy tieleſny a ſwietſky ſkrze tiežke boleſti, mnohu a dluhu praczy a robotu geho, Oſahſſe vrzady duchownij, mijſta apoſſtolſka y ſwatoſti, lidu wierziczymu od Kryſta wydane k ſpaſeni gich, y wſſeliku mocz, kteraž prziſlullij Apolitolom Kryſtowym, y kliježe gich. A ty wileczky wieczy duchownij obratili ſu na zylk tieleſny a ſkrze to gſu doſahli panſtwie tohoto ſwieta, chwaly a czti a rozkoflij tieleſnych. Wileczka ſlužebnoſt kniezſtwie gich zanepraznena geſt zyſkem tieleſnym, lakomſtwim a ſwatokupecztwim. Opiet ginak widij pokoy w Kryſto zahynutij. To geſt, když by ſe Kry[72a]ſtus zgewil kde w ſwe prawdie ſkrze vdy ſwe a pocžal oznamowati a treſktati pychu, ſwatokupecztwie, ſmilſtwie a rozkoſli gich a ruſſiti gim gich pokoy zly w hrzie- ſliech, kteryž ſu ſobie geho boleſtmi mudrze prziwedli: Tehdy oni, pohledijcze na tak lladky pokoy, an gim pada ſkrze ka- zanie prawdy kryftowy, nenazowut toho prawdu, ale kaczyř- ftwijm nayhorſlim, z korzen wieru krzeſtianſku kazyczym. Protož takowij otczowe mudrzij, želegicze ſwate matky Cierkwe Rzimſke, nepokoge gegijho a zkaženie, wſliczku pilnoſt przicži- niwſle, ſnažili ſu ſe, aby to kaczierzſtwie kazyli moczy ſwieta, palecze, ſtijnagicze a w žalarzijch morzijcze takowe, kterzijž kažij prawdu Kryſtowu, od nich kaczierzſtwim nazwanu. A giž mnoho let o to praczugij s Ciefarzi, s Krali, s Kniežaty, 1) raddu.
226 Nediele w tak ruhawem pokogi, yakož tu praweno geſt. Tu, kdež cžlowiek hrziecha ſedij w Chramie božim, vkazuge ſe, iako by on byl buch, naduw ſe pychu weliku, a, gſa vhlawny nepřietel pana Gežiſſe, ſtogij vproſtrzed Cierkwe geho, oſadiw wſleczky vrzady duchownij ſwymi apoſſtoly ffaleſſnymi a pomoczniky, geſſto wſſiczkni ſpolu ſkrze duch diabelſky ſpogeni gſu w gednu radu 1) proti niemu. A ti wſſiczkni gſu ſpolu cžlowiek hrziecha, we wſlech ginych hrziech rodiecze a rozmahagicze. A wſliczkni widij pokoy tieleſny a ſwietſky ſkrze tiežke boleſti, mnohu a dluhu praczy a robotu geho, Oſahſſe vrzady duchownij, mijſta apoſſtolſka y ſwatoſti, lidu wierziczymu od Kryſta wydane k ſpaſeni gich, y wſſeliku mocz, kteraž prziſlullij Apolitolom Kryſtowym, y kliježe gich. A ty wileczky wieczy duchownij obratili ſu na zylk tieleſny a ſkrze to gſu doſahli panſtwie tohoto ſwieta, chwaly a czti a rozkoflij tieleſnych. Wileczka ſlužebnoſt kniezſtwie gich zanepraznena geſt zyſkem tieleſnym, lakomſtwim a ſwatokupecztwim. Opiet ginak widij pokoy w Kryſto zahynutij. To geſt, když by ſe Kry[72a]ſtus zgewil kde w ſwe prawdie ſkrze vdy ſwe a pocžal oznamowati a treſktati pychu, ſwatokupecztwie, ſmilſtwie a rozkoſli gich a ruſſiti gim gich pokoy zly w hrzie- ſliech, kteryž ſu ſobie geho boleſtmi mudrze prziwedli: Tehdy oni, pohledijcze na tak lladky pokoy, an gim pada ſkrze ka- zanie prawdy kryftowy, nenazowut toho prawdu, ale kaczyř- ftwijm nayhorſlim, z korzen wieru krzeſtianſku kazyczym. Protož takowij otczowe mudrzij, želegicze ſwate matky Cierkwe Rzimſke, nepokoge gegijho a zkaženie, wſliczku pilnoſt przicži- niwſle, ſnažili ſu ſe, aby to kaczierzſtwie kazyli moczy ſwieta, palecze, ſtijnagicze a w žalarzijch morzijcze takowe, kterzijž kažij prawdu Kryſtowu, od nich kaczierzſtwim nazwanu. A giž mnoho let o to praczugij s Ciefarzi, s Krali, s Kniežaty, 1) raddu.
Strana 227
Maſopuſtnie. 227 s Pany walkami a neſnazemi tiežkymi, myſlecze tak zkazyti to kaczyrzſtwie ſobie nelibe. A w tom znamo geſt, kterak oni widij pokoy tohoto ſwieta w potlacženie Kryſta s geho prawdu a s geho vdy, kteryž geſt wſtupil do toho Geruza- lema. A tut geſt giž iat y ſwazan a ſtogij v biſkupuow, ne- wladna niežimž, ſa na gich miloſti; ezo oni o geho prawde vložij a vſudij, to ona muſy byti; treſktati 1) ſe gij a vežiti nedadij. Ale, kdež brzicho gich ſytij a cti ſwietſke gim na- hanij, tut gij podadij to ſkrze duch ſwuoy, odporny duchu Gežiffowu, w niemžto geſt lež k zabitij duſlij lidſkych. A zradili ſu gey pohanom a w mocz gim dali; a ti pohane ſu lid ſwietíky, hrzieflny, howadny, vkrutny, nerozumny, zloſti naplnieny, kryftowi a geho prawdie wſlechen odporny. S tijm lidem biſkupowe a kniežij ſpogili ſu ſe w gednoſtaynu prziezeň a poddali gſu gim w mocz Kryſta, aby mieli plne prawo k wierze geho iako ſwietij lide; gelikož gich ſlužebnik wladne Kryſtem a ma geho, tak ſu gey dali k wuoli tomu pohanſtwu za penijze. Ale ginak geho dati nemohu gim, gedine ſkrze duch ſwoy lžiwy k zabitij duſlij gich. Protož, když ſu gim geho w mocz dali, aby geho tak ſmrtedlnie vežaſtni byli, tak ſu gim geho dali a k to', aby od nich byl poſmiewan, vplwan, bicžowan a wždy vſtawicžnie krzižowan a mrtwen w ſwe prawde a w vdech ſwych. Nebo v nich geſt banba Kryftus s ſwu vprziemnoſtij, s ſproſtnoſtij, s pokoru, s chu- dobu, s cžiſtotu, s ſkrownoſtij, Ale, ezožkoli geſt mrzkeho a ohawneho przed bohem, to geſt v nich chwala a cžeſt. A když Kryftus wſtupuge s ſwymi vežedlniky do toho Geruzalema, gellto w niem magij widienij pokoge tieleſneho a ſwietſkeho k zahubenij a potlacženij kryſta, prawdy geho y geho veže- dlnikuow, Tehdy gim nenie gine nadiege ani cžekanij zde na ſwietie, gedno zahynutij a potlacženij od neprzatel prawdy. A tu ſe geſt nam prziprawiti k temuž, czož na Kryftowi 1) treſtati.
Maſopuſtnie. 227 s Pany walkami a neſnazemi tiežkymi, myſlecze tak zkazyti to kaczyrzſtwie ſobie nelibe. A w tom znamo geſt, kterak oni widij pokoy tohoto ſwieta w potlacženie Kryſta s geho prawdu a s geho vdy, kteryž geſt wſtupil do toho Geruza- lema. A tut geſt giž iat y ſwazan a ſtogij v biſkupuow, ne- wladna niežimž, ſa na gich miloſti; ezo oni o geho prawde vložij a vſudij, to ona muſy byti; treſktati 1) ſe gij a vežiti nedadij. Ale, kdež brzicho gich ſytij a cti ſwietſke gim na- hanij, tut gij podadij to ſkrze duch ſwuoy, odporny duchu Gežiffowu, w niemžto geſt lež k zabitij duſlij lidſkych. A zradili ſu gey pohanom a w mocz gim dali; a ti pohane ſu lid ſwietíky, hrzieflny, howadny, vkrutny, nerozumny, zloſti naplnieny, kryftowi a geho prawdie wſlechen odporny. S tijm lidem biſkupowe a kniežij ſpogili ſu ſe w gednoſtaynu prziezeň a poddali gſu gim w mocz Kryſta, aby mieli plne prawo k wierze geho iako ſwietij lide; gelikož gich ſlužebnik wladne Kryſtem a ma geho, tak ſu gey dali k wuoli tomu pohanſtwu za penijze. Ale ginak geho dati nemohu gim, gedine ſkrze duch ſwoy lžiwy k zabitij duſlij gich. Protož, když ſu gim geho w mocz dali, aby geho tak ſmrtedlnie vežaſtni byli, tak ſu gim geho dali a k to', aby od nich byl poſmiewan, vplwan, bicžowan a wždy vſtawicžnie krzižowan a mrtwen w ſwe prawde a w vdech ſwych. Nebo v nich geſt banba Kryftus s ſwu vprziemnoſtij, s ſproſtnoſtij, s pokoru, s chu- dobu, s cžiſtotu, s ſkrownoſtij, Ale, ezožkoli geſt mrzkeho a ohawneho przed bohem, to geſt v nich chwala a cžeſt. A když Kryftus wſtupuge s ſwymi vežedlniky do toho Geruzalema, gellto w niem magij widienij pokoge tieleſneho a ſwietſkeho k zahubenij a potlacženij kryſta, prawdy geho y geho veže- dlnikuow, Tehdy gim nenie gine nadiege ani cžekanij zde na ſwietie, gedno zahynutij a potlacženij od neprzatel prawdy. A tu ſe geſt nam prziprawiti k temuž, czož na Kryftowi 1) treſtati.
Strana 228
228 Nedicle cžigem, chczeme-li geho vežaſtni byti; Nebo, nebudeme-li s nim trpieti, take do kralowſtwij geho neprzigdem. A že die tuto cžtenie: „A dokonagij ſe wſfecky wiecy, kterež pſany gſu ſkrze proroky o ſynu cžlowieka.“ W tom vkazuje giſtotu nepohnutu rzecžij božijch, kte [72b]rež ſu powie- dijny od boha ſkrze proroky o zaſlibenie naſſeho wykupenie 1 ſkrze ſpaſytele naſſeho, že geſt tak miel trpieti a wykupiti lid wierziczy od zatraczenie a ſmirziti gey s bohem w krwi ſwe. A z toho dale, aby ſrdcze naſſe nepochybnie držalo o wſſech ſlibijch božijch, kterzijž nepohnutie w pijſmiech ſwatych vtwrzeni gſu, abychom, na nich ſtogicze, nebyli po- hnuti w cžas burze protiwne, ani ſe obtiežowali zamutky cžaſnymi, poňewadž nam ſlibowe wiecžnij k vtieſlenij vtwr- zeni gſu od boha w pijſmijch ſwatych a naydokonalegij w ſynu geho wlaſtnim. Ale že y tuto gim k vtieſleni prawij, že z mrtwych wſtane. A z toho geft giftota, že zlij lidee nebudu morziti Kryſta na wioky, ani geho ſluh. Wſtanut yako hlawa gich Kryftus w krafe welike a budu na wieky žiwi a budu ſe ſtkwijti yakožto ſluncze w kralowſtwie otcze gich. Potom die cžtenie: „A oni tomu nicz nerozumieli, a bylo ſlowo to ſkryto od nich, a nerozumieli gſu, czo gim praweno bylo.“ To gich neſrozumienij nemohlo geſt bez ſkody niektere byti, Jako w tom, že, nerozumiewſſe geho mluwenij o vmucženi geho, nemohli gſu tov ſnadnie vwierziti, by z mrtwych wſtal, an gim to obe ſpolu prawil. Ale te gich nerozumnoſti muož przicžina byti zamutek, gimž glu byli obtieženi, flyſlijcze od nieho ty wieczy, Jakož to cžtenie zgewnie vkazuge, kdež gim rzekl2): „Gdu k niemu, genž mie geſt poſlal, a nižadny netiijže mie: kam gdeſs? Ale že ſem to powiedel wam, zamutek naplnil geft frdcze waffe.3)“ Protož ſmutkem zaneprazdniena ſrdcze nemohu ſwobodna*) byti k roz- umnoſtem bozíkych wieczij, Jako y, ginym cžimž ſe koli za- ) wykaupenij. 3) Jan 16, 5. 6. 3) wáſe. *) ſwobodná.
228 Nedicle cžigem, chczeme-li geho vežaſtni byti; Nebo, nebudeme-li s nim trpieti, take do kralowſtwij geho neprzigdem. A že die tuto cžtenie: „A dokonagij ſe wſfecky wiecy, kterež pſany gſu ſkrze proroky o ſynu cžlowieka.“ W tom vkazuje giſtotu nepohnutu rzecžij božijch, kte [72b]rež ſu powie- dijny od boha ſkrze proroky o zaſlibenie naſſeho wykupenie 1 ſkrze ſpaſytele naſſeho, že geſt tak miel trpieti a wykupiti lid wierziczy od zatraczenie a ſmirziti gey s bohem w krwi ſwe. A z toho dale, aby ſrdcze naſſe nepochybnie držalo o wſſech ſlibijch božijch, kterzijž nepohnutie w pijſmiech ſwatych vtwrzeni gſu, abychom, na nich ſtogicze, nebyli po- hnuti w cžas burze protiwne, ani ſe obtiežowali zamutky cžaſnymi, poňewadž nam ſlibowe wiecžnij k vtieſlenij vtwr- zeni gſu od boha w pijſmijch ſwatych a naydokonalegij w ſynu geho wlaſtnim. Ale že y tuto gim k vtieſleni prawij, že z mrtwych wſtane. A z toho geft giftota, že zlij lidee nebudu morziti Kryſta na wioky, ani geho ſluh. Wſtanut yako hlawa gich Kryftus w krafe welike a budu na wieky žiwi a budu ſe ſtkwijti yakožto ſluncze w kralowſtwie otcze gich. Potom die cžtenie: „A oni tomu nicz nerozumieli, a bylo ſlowo to ſkryto od nich, a nerozumieli gſu, czo gim praweno bylo.“ To gich neſrozumienij nemohlo geſt bez ſkody niektere byti, Jako w tom, že, nerozumiewſſe geho mluwenij o vmucženi geho, nemohli gſu tov ſnadnie vwierziti, by z mrtwych wſtal, an gim to obe ſpolu prawil. Ale te gich nerozumnoſti muož przicžina byti zamutek, gimž glu byli obtieženi, flyſlijcze od nieho ty wieczy, Jakož to cžtenie zgewnie vkazuge, kdež gim rzekl2): „Gdu k niemu, genž mie geſt poſlal, a nižadny netiijže mie: kam gdeſs? Ale že ſem to powiedel wam, zamutek naplnil geft frdcze waffe.3)“ Protož ſmutkem zaneprazdniena ſrdcze nemohu ſwobodna*) byti k roz- umnoſtem bozíkych wieczij, Jako y, ginym cžimž ſe koli za- ) wykaupenij. 3) Jan 16, 5. 6. 3) wáſe. *) ſwobodná.
Strana 229
Maſopuſtnie. 229 neprazdnij, bud miloſtmi tieleſnymi, pecžemi ſwietlkymi, baznij nezrzieze, hořkoſtij teſkli, — to wſſe, iako tma ſwietlu odgima mocz, takež ty wiecy ſtijnij rozumnoſt w lidech. Potom dij ežtenie: „Y ſtalo ſe geſt, když ſe przibli- žowal k Gerycho 1), Slepy geden ſediel podle czeſty žebrze." Toto przibliženie ſpaſytele naſſeho tento rozum duchownij w ſobie držij, že pro przieliſſnu laſku, kteruž geſt miel k ſwemu ſtworzenie, aby gemu tudy z nuze a z pſoty wiecžne pomohl, racžil ſe przibližiti k Gerychu promien a hubenſtwie zdeyflijch 2) tehdaž, když tielo prawe lidſke na ſe wzal, ale bez hrziechu, než gine wſfeczky bijdnoſti s lidmi geſt nell, aby ſwymi nemoczmi gich nemoczy vzdrawil. Ten take llepy, kterehož geſt nalezl podle czeſty, znamenat wſleczko poko- lenie lidſke yako gednoho ſlepeho. Neb pro paad prwnieho ežlowieka wſlickni nemoczij hrziecha a llepotu poraženi gſu v wnitrznim ežlowieku na rozumu, že bozíkych wieczij a du- chownijch nicz temierz nemohu znati. A že tento ſlepy fediel podle czeſty, tot k tomu puogde, že llepota nema gineho dijlu, gedno podle czeſty ſedieti; Nebo po czeſtie nemuož gijti, protože gij nemuož widieti. Ceſta do nebe geſt zakon geho, Jakož prorok die3): „Ceſtau przikazanie twych biehal ſem, když gſy rozſſierzil ſrdcze me.“ A kdež ta przikazanie s wieru žiwu gſu, tut geſt y ſwietlo, nebo ona ſa[73a]ma w ſobie ſwietlo gſu, a ktož na ne wſtupij, acž by ſlep byl, yhned prozrzij a wida puogde ceſtu rownu bez vrazu. Ale, na czeſtie tiech przikazanie negſa, ſedij we tmach, ſlep gſa a newida giž nicz, kam by ſe na kteru ſtranu miel bezpecžnie obratiti, aniž wij, kde geſt ſkonanie czeſty geho. Protož muſy každy nebo, vwierze przikazanie geho, yako w ſwietle gſa, k niemu gijti, nebo, we tmie hrziechuow a bluduow gſa, od nieho gijti w zatracenie. A gineho nicz nezuoſtawa wſſelikemu cžlowieku, czož ſe koli domniewa o ſpaſenie a kterakkoli ſwatoſti dobywa 1) k Gerychu. 2) zdagílých. 3) Žalm 119, 32.
Maſopuſtnie. 229 neprazdnij, bud miloſtmi tieleſnymi, pecžemi ſwietlkymi, baznij nezrzieze, hořkoſtij teſkli, — to wſſe, iako tma ſwietlu odgima mocz, takež ty wiecy ſtijnij rozumnoſt w lidech. Potom dij ežtenie: „Y ſtalo ſe geſt, když ſe przibli- žowal k Gerycho 1), Slepy geden ſediel podle czeſty žebrze." Toto przibliženie ſpaſytele naſſeho tento rozum duchownij w ſobie držij, že pro przieliſſnu laſku, kteruž geſt miel k ſwemu ſtworzenie, aby gemu tudy z nuze a z pſoty wiecžne pomohl, racžil ſe przibližiti k Gerychu promien a hubenſtwie zdeyflijch 2) tehdaž, když tielo prawe lidſke na ſe wzal, ale bez hrziechu, než gine wſfeczky bijdnoſti s lidmi geſt nell, aby ſwymi nemoczmi gich nemoczy vzdrawil. Ten take llepy, kterehož geſt nalezl podle czeſty, znamenat wſleczko poko- lenie lidſke yako gednoho ſlepeho. Neb pro paad prwnieho ežlowieka wſlickni nemoczij hrziecha a llepotu poraženi gſu v wnitrznim ežlowieku na rozumu, že bozíkych wieczij a du- chownijch nicz temierz nemohu znati. A že tento ſlepy fediel podle czeſty, tot k tomu puogde, že llepota nema gineho dijlu, gedno podle czeſty ſedieti; Nebo po czeſtie nemuož gijti, protože gij nemuož widieti. Ceſta do nebe geſt zakon geho, Jakož prorok die3): „Ceſtau przikazanie twych biehal ſem, když gſy rozſſierzil ſrdcze me.“ A kdež ta przikazanie s wieru žiwu gſu, tut geſt y ſwietlo, nebo ona ſa[73a]ma w ſobie ſwietlo gſu, a ktož na ne wſtupij, acž by ſlep byl, yhned prozrzij a wida puogde ceſtu rownu bez vrazu. Ale, na czeſtie tiech przikazanie negſa, ſedij we tmach, ſlep gſa a newida giž nicz, kam by ſe na kteru ſtranu miel bezpecžnie obratiti, aniž wij, kde geſt ſkonanie czeſty geho. Protož muſy každy nebo, vwierze przikazanie geho, yako w ſwietle gſa, k niemu gijti, nebo, we tmie hrziechuow a bluduow gſa, od nieho gijti w zatracenie. A gineho nicz nezuoſtawa wſſelikemu cžlowieku, czož ſe koli domniewa o ſpaſenie a kterakkoli ſwatoſti dobywa 1) k Gerychu. 2) zdagílých. 3) Žalm 119, 32.
Strana 230
230 Nediele neb gij naſleduge, kterymkoli zakonem ſprawedliw ſe cžinij; neſtogi-li na czeſtie przikazanij božiech, wždy ve tmie bluduow a przeſtupenij ſtogij, poſpijchage k zatraczeni. Nebo nižadny neweyde do kralowſtwie nebeſkeho, gedine ten, ktož cžinij wuoli božij. A wuole geho tu goſt, kdež geſt przika- zani geho. Neb on, czož chtiel a czož za dobre ſam v ſebe miel, to przikazal a w tom vkazal wuoli ſwu 1) a tak chcze mijti. A wſludy kromie wuole geho, vkazane w geho zakonie, geſt tma, blud bludnow, a po nich prokletij a zatraczenie. W kterežto bludy a tmy y w ſmrt take wſleczko pokolenie lidſke w Adamowi pocžatkem vpadlo geſt. A po tom padu przieliſs daleko we mnohe gine pady, vrazy a ſlepoty zapletlo ſe geſt. Protož pan Gežiſs, ſyn božij, przibližil ſe geſt k Ge- rychu, cžlowiecženſtwie naſſe na ſe wzem, w niemž nedoſtatky a promieny lidſke na ſe prziyal, Aby ſkrze tielo ſwe oprawil pokoleni lidike a ſwietlo wiery a prawe znamoſti bozíke v wnitrznim cžlowieku aby gim dal. Nebo on geft ſwietlo tohoto ſwieta, oſwieczuge každeho cžlowieka w ſe wierziczyeho, aby we tmach nechodil, ale aby miel ſwietlo žiwota. A proto geſt poſlal otecz ſyna ſweho, ſpaſytele ſwieta, aby ſkrze nieho oprawil a ſpaſenie dal wſſelikemu wierziczymu w nieho. A dal gim ſkrze nieho wſſeczky zakony ſwe, kterež geſt koli chtiel na nich mijti, aby ſe wſleliky cžlowiek ſkrze ňeho tazal vſt božijch o wſfelikych wieczech. Nebot geſt ſam řekl: 2) „Tentot geſt ſyn muoy mily, w niemž mi ſe dobrze zalibilo, geho poſluchayte." A die tu cžtenie, Zie ten ſlepy fediel podle ceſty a neſtal na nohach, ani dielal dijl prawych a potrzebnych. Nebo to obe cžlowiek na duſſi ſlepy na ſobie ma. Gedno že ſedij. nebo newidij pro ſlepotu nebezpecženſtwie, w kteremž goſt, a ktere ma naň przigiti. Protož ſedij pokoynie. bezpecžen ſa, necžekage na ſe zle przihody; Ne proto, by, pokoy prawy ) ſwau. ") Mat. 17, 5.
230 Nediele neb gij naſleduge, kterymkoli zakonem ſprawedliw ſe cžinij; neſtogi-li na czeſtie przikazanij božiech, wždy ve tmie bluduow a przeſtupenij ſtogij, poſpijchage k zatraczeni. Nebo nižadny neweyde do kralowſtwie nebeſkeho, gedine ten, ktož cžinij wuoli božij. A wuole geho tu goſt, kdež geſt przika- zani geho. Neb on, czož chtiel a czož za dobre ſam v ſebe miel, to przikazal a w tom vkazal wuoli ſwu 1) a tak chcze mijti. A wſludy kromie wuole geho, vkazane w geho zakonie, geſt tma, blud bludnow, a po nich prokletij a zatraczenie. W kterežto bludy a tmy y w ſmrt take wſleczko pokolenie lidſke w Adamowi pocžatkem vpadlo geſt. A po tom padu przieliſs daleko we mnohe gine pady, vrazy a ſlepoty zapletlo ſe geſt. Protož pan Gežiſs, ſyn božij, przibližil ſe geſt k Ge- rychu, cžlowiecženſtwie naſſe na ſe wzem, w niemž nedoſtatky a promieny lidſke na ſe prziyal, Aby ſkrze tielo ſwe oprawil pokoleni lidike a ſwietlo wiery a prawe znamoſti bozíke v wnitrznim cžlowieku aby gim dal. Nebo on geft ſwietlo tohoto ſwieta, oſwieczuge každeho cžlowieka w ſe wierziczyeho, aby we tmach nechodil, ale aby miel ſwietlo žiwota. A proto geſt poſlal otecz ſyna ſweho, ſpaſytele ſwieta, aby ſkrze nieho oprawil a ſpaſenie dal wſſelikemu wierziczymu w nieho. A dal gim ſkrze nieho wſſeczky zakony ſwe, kterež geſt koli chtiel na nich mijti, aby ſe wſleliky cžlowiek ſkrze ňeho tazal vſt božijch o wſfelikych wieczech. Nebot geſt ſam řekl: 2) „Tentot geſt ſyn muoy mily, w niemž mi ſe dobrze zalibilo, geho poſluchayte." A die tu cžtenie, Zie ten ſlepy fediel podle ceſty a neſtal na nohach, ani dielal dijl prawych a potrzebnych. Nebo to obe cžlowiek na duſſi ſlepy na ſobie ma. Gedno že ſedij. nebo newidij pro ſlepotu nebezpecženſtwie, w kteremž goſt, a ktere ma naň przigiti. Protož ſedij pokoynie. bezpecžen ſa, necžekage na ſe zle przihody; Ne proto, by, pokoy prawy ) ſwau. ") Mat. 17, 5.
Strana 231
Maſopuſtnie. 231 mage. bezpecžen byl, ale proto, že newidij toho nebezpecžen- ſtwij, w niemž geſt, ani budurzyho, kterehož newieda na ſe cžekaa. Nebo w niem geſt nebezpecženſtwie pro prowinienij mnohych hrziechuow a ſlepota s mnohymi bludy. W kterychž wieczech zlych neznage ſebe, pokoy zly ma, aniž take widij poſledniho ſaudu ſprawedliweho, kteryž wydan bude proti zlym podle ſkutkow gich. Protož ſedij, pokoy a bezpecžen- ſtwie zlee mage, zle ſe weſele, dobru myll ſobie w hrzieſlijch dawage, hrziech na hrziech przicžinie 73b]ge, Rownie yako ten, geſſto zpijwa, ano gey na ſlibeniczy wedau. Geſltie ſlepy proto ſedij vpokogen gſa od ſkutkuow prawych, nebo gich dielati nemuož. Nebo k dobrym ſkutkom muſy byti poznani, ſwietloſt ocžij wnitrznijch, a kterak by mieli dielani byti. A poniewadž ſlepy nema vmienij k roze- znanij zleho a dobreho, nemuož cžiniti dobroty, znamoſti o nij nemage. Neb geſt faud w nem przewraczen, aby rziekal zlemu dobre a dobremu zlee. Take gich nemuož proto cžiniti, nebo mrtew geſt, ne- mage w ſobie žiwota miloſti božij. Protož nicz žiweho a bohu mileho nemuož cžiniti ani ſobie odplaty buduczy w nebi za- ſluhowati; a tak geſt daremny a yalowy od wzroſtu a mno- ženie dobrych ſkutkow na tom mijſtie, kterež gedine k dobrym ſkutkom dano geſt, aby ſobie zaſluhowali lide žiwota wiecžneho. To wſſe ſlepy zmeſſka, prazden ſedie. Tuto biedu take ten ſlepy miel geft, že, tak ſedie, žebral,— yakož bieh ſlepych geſt, že, dielati nemohucze pro ſlepotu, gſu chudij, y muſy žebranim hubenie žiwi byti. Mnohem wiecze ma toho ſlepota duchownie, gſuczy vwalena w przie- liſſnu chudobu. Gedno proto, že nechodij po czeſtie, Kryſta naſleduge; protož zaſlibenie diedictwie ſkrze Kryfta zbawen gest, y gest chudy a nedoſtatkuow wſech naplnieny. Take proto muſy chudobu weliku trpieti ten ſlepy, nebo geſt opuſtil pana boha, ſtworzitele ſwee, dobrotu ſwrchowanu a ſtudniczy žiwych wod,
Maſopuſtnie. 231 mage. bezpecžen byl, ale proto, že newidij toho nebezpecžen- ſtwij, w niemž geſt, ani budurzyho, kterehož newieda na ſe cžekaa. Nebo w niem geſt nebezpecženſtwie pro prowinienij mnohych hrziechuow a ſlepota s mnohymi bludy. W kterychž wieczech zlych neznage ſebe, pokoy zly ma, aniž take widij poſledniho ſaudu ſprawedliweho, kteryž wydan bude proti zlym podle ſkutkow gich. Protož ſedij, pokoy a bezpecžen- ſtwie zlee mage, zle ſe weſele, dobru myll ſobie w hrzieſlijch dawage, hrziech na hrziech przicžinie 73b]ge, Rownie yako ten, geſſto zpijwa, ano gey na ſlibeniczy wedau. Geſltie ſlepy proto ſedij vpokogen gſa od ſkutkuow prawych, nebo gich dielati nemuož. Nebo k dobrym ſkutkom muſy byti poznani, ſwietloſt ocžij wnitrznijch, a kterak by mieli dielani byti. A poniewadž ſlepy nema vmienij k roze- znanij zleho a dobreho, nemuož cžiniti dobroty, znamoſti o nij nemage. Neb geſt faud w nem przewraczen, aby rziekal zlemu dobre a dobremu zlee. Take gich nemuož proto cžiniti, nebo mrtew geſt, ne- mage w ſobie žiwota miloſti božij. Protož nicz žiweho a bohu mileho nemuož cžiniti ani ſobie odplaty buduczy w nebi za- ſluhowati; a tak geſt daremny a yalowy od wzroſtu a mno- ženie dobrych ſkutkow na tom mijſtie, kterež gedine k dobrym ſkutkom dano geſt, aby ſobie zaſluhowali lide žiwota wiecžneho. To wſſe ſlepy zmeſſka, prazden ſedie. Tuto biedu take ten ſlepy miel geft, že, tak ſedie, žebral,— yakož bieh ſlepych geſt, že, dielati nemohucze pro ſlepotu, gſu chudij, y muſy žebranim hubenie žiwi byti. Mnohem wiecze ma toho ſlepota duchownie, gſuczy vwalena w przie- liſſnu chudobu. Gedno proto, že nechodij po czeſtie, Kryſta naſleduge; protož zaſlibenie diedictwie ſkrze Kryfta zbawen gest, y gest chudy a nedoſtatkuow wſech naplnieny. Take proto muſy chudobu weliku trpieti ten ſlepy, nebo geſt opuſtil pana boha, ſtworzitele ſwee, dobrotu ſwrchowanu a ſtudniczy žiwych wod,
Strana 232
282 Nediele gefito geſt w nij plnoſt wſlech dobrych wiecij. Protož iako- bijdny muſy žebrati, malych a kratkych žadage vžitkuo a lijboftij, kterež w ſtworzenij ſu od ſtworzitele dane yakožto kruopicžky roſne na trawie. Gichžto rozkoſlij a liboſti okuſlij ten ſlepy žebrak, popaſage w nich ſwych žadoſtij a nemoha gich tudy nikdy 1) naſytiti. Neb tiemi rozkofſmi a liboſtmi, ktere w ſtworzeni fu, nemohu ty žadoſti vpokogeny byti. Nebo ony wždy wolagij „przines, poday, naberz, kup, dobuď, ſhromažď, tohoto dnes k wecžerzi zgednayte a tohoto zytra k uobiedu napeczte, nawarzte, poſedme, pohrayme oc.“, neb „podme ſpat, zytra prziwſtanem a puogdem tuto a tuto oc.“ Tak y ginak ten ſlepecz wždy žebrze, lowij, honij, poſpiecha; ano wſſeczko kratko, nemuož ſe w nicžemž vpokogiti a od- pocžinuti. Malo a kratko gemu bywa panſtwie y kralowſtwie welike tohoto ſwieta, wiecze a ſpijſſe to wſſeczko prziwodij tomu ſrdczy žebranie a chudoby než paſtyrzowi huol, gellto ſe po nij doſti bijdnie žiwij. Potom die ežtenie: „A když ſlepy vſlyſſel zaſtup pomij- gegijczy, tazal ſe, czo by to bylo. Y rzekli gſu gemu, že Gežiſs Nazaretíky gde. Y wolal geſt rzka: Gežiſli, Synu Da- widuow, ſmiluy 2) ſe nade mnau 3)!“ Tento ſlepy ežtyrzi nedoſtatky welike na ſobie miel geſt: Slepotu, mdlobu, blud a chudobu. Jakož to wſſe na niem ſe vkazuge, y na každem duchownie ſlepem. Nayprwe die, Zie byl ſlepy, — Boha neznage. Druhee, že geft byl mdly; neb geſt ſediel, nemoha ſta 74a ]ti pro mdlobu a hubenſtwie. Trzetij, že geſt bludil bez prawdy — neb die, že ſediel podle czeſty. Cžtwrte, že byl chudy, — neb geſt žebral. A tak wſleczko- hubenſtwie držij ſe cžlowieka na duſſi ſlepeho, dokudž geho- pan Gežiſs neoſwietij a nezbohatij miloſtmi ſwymi a dary 1) nigdý. 2) fmiluog. 3) nade mnú.
282 Nediele gefito geſt w nij plnoſt wſlech dobrych wiecij. Protož iako- bijdny muſy žebrati, malych a kratkych žadage vžitkuo a lijboftij, kterež w ſtworzenij ſu od ſtworzitele dane yakožto kruopicžky roſne na trawie. Gichžto rozkoſlij a liboſti okuſlij ten ſlepy žebrak, popaſage w nich ſwych žadoſtij a nemoha gich tudy nikdy 1) naſytiti. Neb tiemi rozkofſmi a liboſtmi, ktere w ſtworzeni fu, nemohu ty žadoſti vpokogeny byti. Nebo ony wždy wolagij „przines, poday, naberz, kup, dobuď, ſhromažď, tohoto dnes k wecžerzi zgednayte a tohoto zytra k uobiedu napeczte, nawarzte, poſedme, pohrayme oc.“, neb „podme ſpat, zytra prziwſtanem a puogdem tuto a tuto oc.“ Tak y ginak ten ſlepecz wždy žebrze, lowij, honij, poſpiecha; ano wſſeczko kratko, nemuož ſe w nicžemž vpokogiti a od- pocžinuti. Malo a kratko gemu bywa panſtwie y kralowſtwie welike tohoto ſwieta, wiecze a ſpijſſe to wſſeczko prziwodij tomu ſrdczy žebranie a chudoby než paſtyrzowi huol, gellto ſe po nij doſti bijdnie žiwij. Potom die ežtenie: „A když ſlepy vſlyſſel zaſtup pomij- gegijczy, tazal ſe, czo by to bylo. Y rzekli gſu gemu, že Gežiſs Nazaretíky gde. Y wolal geſt rzka: Gežiſli, Synu Da- widuow, ſmiluy 2) ſe nade mnau 3)!“ Tento ſlepy ežtyrzi nedoſtatky welike na ſobie miel geſt: Slepotu, mdlobu, blud a chudobu. Jakož to wſſe na niem ſe vkazuge, y na každem duchownie ſlepem. Nayprwe die, Zie byl ſlepy, — Boha neznage. Druhee, že geft byl mdly; neb geſt ſediel, nemoha ſta 74a ]ti pro mdlobu a hubenſtwie. Trzetij, že geſt bludil bez prawdy — neb die, že ſediel podle czeſty. Cžtwrte, že byl chudy, — neb geſt žebral. A tak wſleczko- hubenſtwie držij ſe cžlowieka na duſſi ſlepeho, dokudž geho- pan Gežiſs neoſwietij a nezbohatij miloſtmi ſwymi a dary 1) nigdý. 2) fmiluog. 3) nade mnú.
Strana 233
Maſopuſtnie. 233 ducha ſwateho. Tento ſlepy zwiediew, že Gežifs Nazaretiky w tom zaſtupu gde, wolal geſt k nie rzka: „Gežiſli, ſynu Dawiduow, ſmilug ſe nade mnu.“ Neb zailibil geft a prziſahl buoh Dawidowi, že z rodu geho wywede ſpaſytele lidu wie- rzieymu. Protož tento ſlepy, tak wierze, wola k niemu a žada ſmilowanie od nieho v zwlaſſtnij potrzebnoſti ſwe, aby ſlepoty znikl. Protož každy cžlowiek s tu potrzebnoſtij, kteraž geho dotycže, ma hledati miloſti geho ſrdcem ſkruſſenym a poniženym, wolage k niemu, aby ſe nad nim ſmilowal. A když tento ſlepy pocžal wolati ku panu Gežiſſowi, ſmilowani od nie° proſe, Tehdy zaſtup, kteryž naprzed ſſel, przimluwali gſu gemu, aby mležel, a nedali gfu gemu wolati. A tot ſe y dnes diege, že, ktož pozna pana Gežiſſe a vwierzij w nieho a pocžne wolati k niemu a w niem famem toliko ſwe ſpafenie položij, tehdy ſe yhned neprziezeň a przekažka kdeſy wezme. Nebo diabel nenawidij toho tiežcze, když ktere frdcze widij, ano ſe chylij ku par Gežiſſowi. Protož y zaſtup zloſtny a przedkem y nektereho pana ffararze proti niemu zburzij, aby ſe protiwili, hanieli, lali a branili wolati a naſle- dowati pana Gežiffe. Y ty take ſladke zaſtupy, domaczy, przately, ženu a gine diabel popudij proti takowym lidem, aby s gedne ſtrany lali, hrozyli, a s druhe ſtrany lahodili, pochlebowali, mnoho ſlibo- wali ſladke rzecži dawali a ſrdcze obmiekcžili, aby nekwa- pili mnoho wolati a tulati ſe po Gežiſlowi: že y doma geſt buoh, A že cžlowiek, bydle yako ginij lide a newytrhage ſe z nich a necžinie hanby przatelom, muož bohu ſlužiti; a tiemi zradnymi řecžmi mnohe od prawe ſlužby božij odrazij 1) ti lſtiwij przatele. Ale že tu we cžteni die, Zie ten zaſtup, kteryž geſt předchazel pana Gežiſfe, lal a branil tomu ſlepemu wolati ku par Gežiſſowi. To muſy byti zaſtup ſwedeny od kniežij 1) odražij.
Maſopuſtnie. 233 ducha ſwateho. Tento ſlepy zwiediew, že Gežifs Nazaretiky w tom zaſtupu gde, wolal geſt k nie rzka: „Gežiſli, ſynu Dawiduow, ſmilug ſe nade mnu.“ Neb zailibil geft a prziſahl buoh Dawidowi, že z rodu geho wywede ſpaſytele lidu wie- rzieymu. Protož tento ſlepy, tak wierze, wola k niemu a žada ſmilowanie od nieho v zwlaſſtnij potrzebnoſti ſwe, aby ſlepoty znikl. Protož každy cžlowiek s tu potrzebnoſtij, kteraž geho dotycže, ma hledati miloſti geho ſrdcem ſkruſſenym a poniženym, wolage k niemu, aby ſe nad nim ſmilowal. A když tento ſlepy pocžal wolati ku panu Gežiſſowi, ſmilowani od nie° proſe, Tehdy zaſtup, kteryž naprzed ſſel, przimluwali gſu gemu, aby mležel, a nedali gfu gemu wolati. A tot ſe y dnes diege, že, ktož pozna pana Gežiſſe a vwierzij w nieho a pocžne wolati k niemu a w niem famem toliko ſwe ſpafenie položij, tehdy ſe yhned neprziezeň a przekažka kdeſy wezme. Nebo diabel nenawidij toho tiežcze, když ktere frdcze widij, ano ſe chylij ku par Gežiſſowi. Protož y zaſtup zloſtny a przedkem y nektereho pana ffararze proti niemu zburzij, aby ſe protiwili, hanieli, lali a branili wolati a naſle- dowati pana Gežiffe. Y ty take ſladke zaſtupy, domaczy, przately, ženu a gine diabel popudij proti takowym lidem, aby s gedne ſtrany lali, hrozyli, a s druhe ſtrany lahodili, pochlebowali, mnoho ſlibo- wali ſladke rzecži dawali a ſrdcze obmiekcžili, aby nekwa- pili mnoho wolati a tulati ſe po Gežiſlowi: že y doma geſt buoh, A že cžlowiek, bydle yako ginij lide a newytrhage ſe z nich a necžinie hanby przatelom, muož bohu ſlužiti; a tiemi zradnymi řecžmi mnohe od prawe ſlužby božij odrazij 1) ti lſtiwij przatele. Ale že tu we cžteni die, Zie ten zaſtup, kteryž geſt předchazel pana Gežiſfe, lal a branil tomu ſlepemu wolati ku par Gežiſſowi. To muſy byti zaſtup ſwedeny od kniežij 1) odražij.
Strana 234
284 Nediele a od zakonnikuow, kterzižto, welebiecze zakony a vſtawenij ſwa nad zakon Kryftuow, przedcžij przed Gežiſſem, yako by oni lepe a rozumniegij nalezli czeſtu ſpaſenie lidſkemu než pan Gežiſs. Protož takowij, przedcžiecz pyſſnie przed gežiſſem, ſwedli ſu zaſtupy mnohe, welebiecze przed nimi ſwa vſtawenij a poſwieczowanij, kladucze gim wietežij nadiegi w ſwatych a w matcze Kryſtowie než w ſamem bohu a k nim welegijcze wolati; a to wſſe pro ſwe lakomſtwie, neb Swatymi a matku Kryſtowu, mnoho peniez y ginych zyſkuow wylhu na zaſtu- pijch. Protož takowij kniežij, y s zaſtupy ſobie powolugiczymi w gednoftavnych bludijch gfucz, nenawidij tiech, kterziž, prozrzewſſe ſkrze mocz pana Gežiſſe, geho welebij, k niemu wolagij, gemu wierzij a w niem ſamem nadiegi ſweho ſpaſenie kladu. Ty oni y s kniežimi ha[74b]niegij, bludugij, klnu a kacze- rzugij A tak nezrzetedlnie gmeno Kryſtowo potupij w tiech, kterziž gſu nalezli miloſt v pana gežiſſe a toliko we gmenu geho wyznawagij ſpaſenij. Protož takowym potrzebij geft připrawiti duſli ſwu ku pokuſſeni, widucze proti ſobie zaſtup hniewem nenawiſtnym zapaleny. Ale, když ſu zaſtupowe tomuto ſlepemu lali a branili, aby newolal ku panu Gežiſſowi, Neobratil geſt ſe ſlepy na gich branienij, ale wždy mnohem wiecze wolal a chwalil pana Gežiſſe, trpie odpornoſti ſwemu wolanij. Nebo geſt pro lidi nepocžal dobrem; take pro gich lanij a branienij nenechal ſweho zamyſla w dobrem pocžateho. A tut geft naucženi každemu wiernemu a dobremu ſrdczy, kterež vprziemie boha hleda, geſlto nepocžijna dobrych ſkutkuo1) pro chwalu lidíku ani pro přiezeň ani pro zyſk dielati. Tež take pro gich hruozy, hanienij, nenawiſti nema nechati dobreho ani opuſtiti, neb to ſluſlij na wierneho cžlowieka, aby, cžijm wiecze prze- kažek a protiwenſtwie gemu przibywa, tijm wiecze wolal ku panu bohu, žadage miloſti pomocy y ſyly od neho k ſetrwani; 5) ſkutkuow.
284 Nediele a od zakonnikuow, kterzižto, welebiecze zakony a vſtawenij ſwa nad zakon Kryftuow, przedcžij przed Gežiſſem, yako by oni lepe a rozumniegij nalezli czeſtu ſpaſenie lidſkemu než pan Gežiſs. Protož takowij, przedcžiecz pyſſnie przed gežiſſem, ſwedli ſu zaſtupy mnohe, welebiecze przed nimi ſwa vſtawenij a poſwieczowanij, kladucze gim wietežij nadiegi w ſwatych a w matcze Kryſtowie než w ſamem bohu a k nim welegijcze wolati; a to wſſe pro ſwe lakomſtwie, neb Swatymi a matku Kryſtowu, mnoho peniez y ginych zyſkuow wylhu na zaſtu- pijch. Protož takowij kniežij, y s zaſtupy ſobie powolugiczymi w gednoftavnych bludijch gfucz, nenawidij tiech, kterziž, prozrzewſſe ſkrze mocz pana Gežiſſe, geho welebij, k niemu wolagij, gemu wierzij a w niem ſamem nadiegi ſweho ſpaſenie kladu. Ty oni y s kniežimi ha[74b]niegij, bludugij, klnu a kacze- rzugij A tak nezrzetedlnie gmeno Kryſtowo potupij w tiech, kterziž gſu nalezli miloſt v pana gežiſſe a toliko we gmenu geho wyznawagij ſpaſenij. Protož takowym potrzebij geft připrawiti duſli ſwu ku pokuſſeni, widucze proti ſobie zaſtup hniewem nenawiſtnym zapaleny. Ale, když ſu zaſtupowe tomuto ſlepemu lali a branili, aby newolal ku panu Gežiſſowi, Neobratil geſt ſe ſlepy na gich branienij, ale wždy mnohem wiecze wolal a chwalil pana Gežiſſe, trpie odpornoſti ſwemu wolanij. Nebo geſt pro lidi nepocžal dobrem; take pro gich lanij a branienij nenechal ſweho zamyſla w dobrem pocžateho. A tut geft naucženi každemu wiernemu a dobremu ſrdczy, kterež vprziemie boha hleda, geſlto nepocžijna dobrych ſkutkuo1) pro chwalu lidíku ani pro přiezeň ani pro zyſk dielati. Tež take pro gich hruozy, hanienij, nenawiſti nema nechati dobreho ani opuſtiti, neb to ſluſlij na wierneho cžlowieka, aby, cžijm wiecze prze- kažek a protiwenſtwie gemu przibywa, tijm wiecze wolal ku panu bohu, žadage miloſti pomocy y ſyly od neho k ſetrwani; 5) ſkutkuow.
Strana 235
Maſopuſtuie. 235 nebo, ktož w takowych neſnazech ſetrwa a pohnuti ſe od dobreho neda, ten ſpaſen bude. Geft geſltie giny zaſtup okolo cžlowieka w ſrdcy geho ze mnohych wiecij tohoto ſwieta, geſlto roztrhuge cžlowieka ſwu nepraznij a ſwymi hrzmoty nepokoynymi, chtie sſtawiti. aby ten cžlowiek, kteryž geft poznal ſwe dobre w panu Gežiſlowi. newolal k ňemu na pomocz. A niekdy ti zaſtupowe gfu powyk a hrzmot tohoto ſwieta, vwodiecz w ſrdcze ne- pokoy a roztrhanie, yako obczowani towaryſtwa zleeho, przatel y ginych znamych, geſſto gſu bez pokoge. A tiech zaſtupuow z vnyſla mudrzij vtiekagij. Ale nemudrzij, w nie ſe bez potrzeby vpletucze, nechagij wolanie pokoyneho na modlitbach ku panu gežiffowi a gednagij leczyakes wiecy a pobiehloſti marne s tiemi zaſtupy, cžiniecze ſe vcžaſtni ſwietſkych ne- pokoguow. Ginij zaſtupowe ſu zaneprazdnienij hoſpodarzſkych pecžij a pilnoltij bezprziemnych, geſſto ſwym nepokogem welmi branij wolati ku panu gežiſſowi. A tiemi zaſtupy ſe mnozy wymluwagij, že nemagij kdy wolati a modliti ſe bohu. Ale ya newim, przigme-li t) buoh tu wymluwu, aby oni, nechagicze milowanie boha, obratili ſe2) k hoſpodarzſtwie lakov 3) žadoſtij. Gefſcie ginij zaſtupowe ſu, geſlto ſe w ſrdczy rodij z poku- ſſenij tiežkych, yako žadoſti zlee, popuzenie ſrdcze w netrpie- liwoſt. w ſmutek, w pochybowanie, w neuſtawicžnoſti, w roz- pacži tužebne. Z kterychžto wieczij nahromaždij ſe w frdcy nepokoyow a roztrhanij takowych, že nedadij wolati ku panu bohu ſkrze ſwa wolanij na to ſrdcze. Protož, neprzewola-li on gich ſnažnym modlenim k bohu, a přewolagi-li ony geho ſwym nepokoynym krzikem, tehdy zapowiedij gemu modlitby a chwaleni boha a budu gomu mluwiti ſe a ſwuoy nepokoy. Potom die cžtenie: „A zaſtawiw ſe gežiſs, kazal go- prziweſti k ſobie. A když ſe przibližil, otazal geho rzka: Czo 3 příme-li. 1) V orig ge. 3) — lakomú; 2. vyd. takomemu.
Maſopuſtuie. 235 nebo, ktož w takowych neſnazech ſetrwa a pohnuti ſe od dobreho neda, ten ſpaſen bude. Geft geſltie giny zaſtup okolo cžlowieka w ſrdcy geho ze mnohych wiecij tohoto ſwieta, geſlto roztrhuge cžlowieka ſwu nepraznij a ſwymi hrzmoty nepokoynymi, chtie sſtawiti. aby ten cžlowiek, kteryž geft poznal ſwe dobre w panu Gežiſlowi. newolal k ňemu na pomocz. A niekdy ti zaſtupowe gfu powyk a hrzmot tohoto ſwieta, vwodiecz w ſrdcze ne- pokoy a roztrhanie, yako obczowani towaryſtwa zleeho, przatel y ginych znamych, geſſto gſu bez pokoge. A tiech zaſtupuow z vnyſla mudrzij vtiekagij. Ale nemudrzij, w nie ſe bez potrzeby vpletucze, nechagij wolanie pokoyneho na modlitbach ku panu gežiffowi a gednagij leczyakes wiecy a pobiehloſti marne s tiemi zaſtupy, cžiniecze ſe vcžaſtni ſwietſkych ne- pokoguow. Ginij zaſtupowe ſu zaneprazdnienij hoſpodarzſkych pecžij a pilnoltij bezprziemnych, geſſto ſwym nepokogem welmi branij wolati ku panu gežiſſowi. A tiemi zaſtupy ſe mnozy wymluwagij, že nemagij kdy wolati a modliti ſe bohu. Ale ya newim, przigme-li t) buoh tu wymluwu, aby oni, nechagicze milowanie boha, obratili ſe2) k hoſpodarzſtwie lakov 3) žadoſtij. Gefſcie ginij zaſtupowe ſu, geſlto ſe w ſrdczy rodij z poku- ſſenij tiežkych, yako žadoſti zlee, popuzenie ſrdcze w netrpie- liwoſt. w ſmutek, w pochybowanie, w neuſtawicžnoſti, w roz- pacži tužebne. Z kterychžto wieczij nahromaždij ſe w frdcy nepokoyow a roztrhanij takowych, že nedadij wolati ku panu bohu ſkrze ſwa wolanij na to ſrdcze. Protož, neprzewola-li on gich ſnažnym modlenim k bohu, a přewolagi-li ony geho ſwym nepokoynym krzikem, tehdy zapowiedij gemu modlitby a chwaleni boha a budu gomu mluwiti ſe a ſwuoy nepokoy. Potom die cžtenie: „A zaſtawiw ſe gežiſs, kazal go- prziweſti k ſobie. A když ſe przibližil, otazal geho rzka: Czo 3 příme-li. 1) V orig ge. 3) — lakomú; 2. vyd. takomemu.
Strana 236
230 Nediele chezefs, [75a] at vežinim tobie? A on wecze : Pane, at widim ! Y rzekl gemu gežiſs: Prozrziž, wiera twa tie geſt vzdravila." Tu ſe pokora a miloſrdenſtwi geho vkazuge, že nepohrdal potupnym žebrakem, ale, kazaw gey k ſobie prziweſti, litoſtiwie gemu z bijdy pomohl, aby tau pokorau pohaniel papežowu pychu, biſkupuow y ginych prelatuow, geſſto mrzkoſt magij k chudym, aniž gim przed ſe dadij; tu gedine před ne w po- ſtawcych a w zlattie mohu przigiti. Ale že pan Gežiſs tijže llepe°, czo by chtiel od nieho. podawage toho na geho wuoli. Nebo dobreho naſſeho bez wuole naſlij necžinij w niekterych wieczech, gefsto my 1) ge muožem zwoliti neb opuſtiti. Ale ſlepy zwolil to, aby widiel. A to geft wažne podle duchu prozrzieti, ale podle tiela ne wždy; nebo widenij tieleſne w mnohych geſt llepota duſſe. Protož na duſli prozrzijti bez pochyby geſt dar weliky, neb geſt w niem poznanie boha y wſfelike prawdy potrzebne k ſpaſeni naſſemu. A toho my nemuožem wychwaliti. czo dobre° muož mijti poznanie božij; nebo wſſech bozſkych cžinuow geſt pocžatek y zrziezene plnienij gich, a take na tom poznanie wiecžny žiwot zaležij. Neb ſpafytel die 2): „Totot geſt wiecžny žiwot, aby tie poznali, praweho boha, a toho, kterehož ſy poſlal, gežiſle kryſta.“ Ale tento ſlepy, prziyaw zrak, ſſel geſt po panu Gežiſſowi, welebie boha. A to geſt rozum, czo cžinij oſwieczenij, kterež dawa pan gežiſs, že to, aby ſſel cžlowiek po niem, welebie boha, neſedie w prazdnoſti, yako geft prwe, ſlepy gſa, ſediel, ani chodie po kom ginem. ale po nem, geſſto geſt czeſta do nebe, Welebie boha z toho, že geſt nam poſlal ſyna ſweho, ſpaſytele ſwieta, abychom žiwi byli ſkrze nieho. Potom die ežtenie: „A weſlken 3) lid, když to vzrzel, dal geſt chwalu bohu.“ Tu geſſtie tento diw tieleſny przidal lidu, aby pochwalili ſkutku Kryſtowa w oſwieczeni ſlepeho. Ale 1) mý. 2) Jan 17, 3. ") weslkeren.
230 Nediele chezefs, [75a] at vežinim tobie? A on wecze : Pane, at widim ! Y rzekl gemu gežiſs: Prozrziž, wiera twa tie geſt vzdravila." Tu ſe pokora a miloſrdenſtwi geho vkazuge, že nepohrdal potupnym žebrakem, ale, kazaw gey k ſobie prziweſti, litoſtiwie gemu z bijdy pomohl, aby tau pokorau pohaniel papežowu pychu, biſkupuow y ginych prelatuow, geſſto mrzkoſt magij k chudym, aniž gim przed ſe dadij; tu gedine před ne w po- ſtawcych a w zlattie mohu przigiti. Ale že pan Gežiſs tijže llepe°, czo by chtiel od nieho. podawage toho na geho wuoli. Nebo dobreho naſſeho bez wuole naſlij necžinij w niekterych wieczech, gefsto my 1) ge muožem zwoliti neb opuſtiti. Ale ſlepy zwolil to, aby widiel. A to geft wažne podle duchu prozrzieti, ale podle tiela ne wždy; nebo widenij tieleſne w mnohych geſt llepota duſſe. Protož na duſli prozrzijti bez pochyby geſt dar weliky, neb geſt w niem poznanie boha y wſfelike prawdy potrzebne k ſpaſeni naſſemu. A toho my nemuožem wychwaliti. czo dobre° muož mijti poznanie božij; nebo wſſech bozſkych cžinuow geſt pocžatek y zrziezene plnienij gich, a take na tom poznanie wiecžny žiwot zaležij. Neb ſpafytel die 2): „Totot geſt wiecžny žiwot, aby tie poznali, praweho boha, a toho, kterehož ſy poſlal, gežiſle kryſta.“ Ale tento ſlepy, prziyaw zrak, ſſel geſt po panu Gežiſſowi, welebie boha. A to geſt rozum, czo cžinij oſwieczenij, kterež dawa pan gežiſs, že to, aby ſſel cžlowiek po niem, welebie boha, neſedie w prazdnoſti, yako geft prwe, ſlepy gſa, ſediel, ani chodie po kom ginem. ale po nem, geſſto geſt czeſta do nebe, Welebie boha z toho, že geſt nam poſlal ſyna ſweho, ſpaſytele ſwieta, abychom žiwi byli ſkrze nieho. Potom die ežtenie: „A weſlken 3) lid, když to vzrzel, dal geſt chwalu bohu.“ Tu geſſtie tento diw tieleſny przidal lidu, aby pochwalili ſkutku Kryſtowa w oſwieczeni ſlepeho. Ale 1) mý. 2) Jan 17, 3. ") weslkeren.
Strana 237
Maſopuſtnie. 287 nynie, ktož by prozrzel, od pana gežiſſe gſa na wnitrznijch ocžijch wieru ofwieczen, tak by byl protiwen lidu zkaženemu, když by ſe s nimi w ſluženi bohu neſrownal, že by rzekli ſpijſſe, že geſt w kaczyrzſtwie vpadl nežli prozrzel. Prwnij Nediele w Poſtie. Cžtenie Swateho Matuffe w IV. Ka. W Ten cžas Weden geſt pan Gežiſs na pufit 1) od Ducha, aby byl pokuſfien2) od diabla. A když ſe poſtil čtyrzidceti dnij a ežtyrzidceti nocy, potom geſt zlacžniel. A prziſtupiw po- kuffitel, rzekl gemu: Gfy-li ſyn božij, rczyž. at kamenie toto chlebowe budu. Kteryž od- powiediew rzekl gemu: Pſanot geſt zagiſte. že ne famym chlebem žiw geſt cžlowiek, ale každym ſlowem, kterež pochazy z vít božijch. Tehdy po[75blyal gey diabel do ſwateho mieſta a poftawil gey na wrchu Chramowem a rzekl gemu: Gſy-li ſyn božij, ſpuſt ſe doluow; nebt pſano geſt, že Angelom ſwym przikazal o tobie, a na rucze vchopij tie, aby ſnad ne- urazyl o kamen nohy ſwe. Y řekl gemu gežiſs: Taket pſano geſt: Nebudeſs pokuſleti pana boha Iweho. Opiet poyal gey diabel na huoru wyſoku welmi a okazal mu wſſeczka kralow- ſtwie fwieta y flawu gich a rzekl gemu: Tyto wſfeczky wieczy dam tobie, acž padna budeſs mi ſe klanieti. Tehdy rzekl ger Gežiſs: Gdi, ſatanaſſi, nebot geſt pſano: Panu bo' twe" klanieti ſe budeſs a ger ſamer ſlužiti. Tehdy 1) paníſt. 2) pokússen.
Maſopuſtnie. 287 nynie, ktož by prozrzel, od pana gežiſſe gſa na wnitrznijch ocžijch wieru ofwieczen, tak by byl protiwen lidu zkaženemu, když by ſe s nimi w ſluženi bohu neſrownal, že by rzekli ſpijſſe, že geſt w kaczyrzſtwie vpadl nežli prozrzel. Prwnij Nediele w Poſtie. Cžtenie Swateho Matuffe w IV. Ka. W Ten cžas Weden geſt pan Gežiſs na pufit 1) od Ducha, aby byl pokuſfien2) od diabla. A když ſe poſtil čtyrzidceti dnij a ežtyrzidceti nocy, potom geſt zlacžniel. A prziſtupiw po- kuffitel, rzekl gemu: Gfy-li ſyn božij, rczyž. at kamenie toto chlebowe budu. Kteryž od- powiediew rzekl gemu: Pſanot geſt zagiſte. že ne famym chlebem žiw geſt cžlowiek, ale každym ſlowem, kterež pochazy z vít božijch. Tehdy po[75blyal gey diabel do ſwateho mieſta a poftawil gey na wrchu Chramowem a rzekl gemu: Gſy-li ſyn božij, ſpuſt ſe doluow; nebt pſano geſt, že Angelom ſwym przikazal o tobie, a na rucze vchopij tie, aby ſnad ne- urazyl o kamen nohy ſwe. Y řekl gemu gežiſs: Taket pſano geſt: Nebudeſs pokuſleti pana boha Iweho. Opiet poyal gey diabel na huoru wyſoku welmi a okazal mu wſſeczka kralow- ſtwie fwieta y flawu gich a rzekl gemu: Tyto wſfeczky wieczy dam tobie, acž padna budeſs mi ſe klanieti. Tehdy rzekl ger Gežiſs: Gdi, ſatanaſſi, nebot geſt pſano: Panu bo' twe" klanieti ſe budeſs a ger ſamer ſlužiti. Tehdy 1) paníſt. 2) pokússen.
Strana 238
288 Frwnie Nediele opultil gey diabel; A ay. Angele prziſtupili a poſluhovali gemu. Y wieczy pſany ſu o naſſem ſpaſytoli, to geſt, že vtrpenie w poſtu a witiezitwie proti dablu dokonal gelt. A ſu ty wieczy na przieklad wſlem nalledownikom Kryſtowym, kterziž chtij za nim do nebes gijti, že muſy geho ſllepiegemi kracžeti. A die nayprwe cžtenie, Zie weden geit na pulit od ducha. To geſt, že duch S., gehož geſt pln byl, wedl geho na puſſt k dobrym ſkutkom, k to', aby ſe tam poſtil a diabla przemohl. A bez pochyby, že, tam ſa v pokogi, mnoho ſe geſt modlil; nebo y gindy to geſt cžinil, odchazege od vežedlnikuo na puſte miſto, modlewal ſe geſt. A že obeczno gemu bylo. aby gey duch ſwaty wodil we wſlech Ikutczych geho. neb geho pln byl. a nicz v nieho nikdy nebylo bez dijla ducha ſwateho. Ale tuto pro zwlaitni przicžiny, yakož die ežtenie. Weden geft od ducha na puſſt: aby byl pokuſlien 1) od diabla. Neb ginde mezy lidem nemiel k niemu dabel takowych prziſtupuow k takowemu pokuſlenie yako na puſſti w ſamot- tnoſti a w przicžinie hodne ku pokuflenij, to geſt w lacžnoſti poſtnij. Protož geſt geho tu pokuſſel, chtie na niem tu dob- rotu zruſliti, aby geho od nij odwedl aneb gi na nem necžijm ohyzdil. Ale nemohl geſt na niem nicžimž proſpieti, nebo geft on gediny ze wsfech zdrawy, gefsto geft na nem nicžehož ſweho nem'el, ale na ginych na wſſech ma a nižadne" ne- propuſtij. A poňewadž ma byti o tom rzecž, že geſt on prziklad a zprawa tiem, kterzi magij ſpaſeni byti, Protož tiem, kterziž chtij naſledowati Kryſta a na puſiti s nim byti, tyto rzecži magij byti mluweny, aby ſe poznali, kterym duchem na puſſ 1) pokuſſen.
288 Frwnie Nediele opultil gey diabel; A ay. Angele prziſtupili a poſluhovali gemu. Y wieczy pſany ſu o naſſem ſpaſytoli, to geſt, že vtrpenie w poſtu a witiezitwie proti dablu dokonal gelt. A ſu ty wieczy na przieklad wſlem nalledownikom Kryſtowym, kterziž chtij za nim do nebes gijti, že muſy geho ſllepiegemi kracžeti. A die nayprwe cžtenie, Zie weden geit na pulit od ducha. To geſt, že duch S., gehož geſt pln byl, wedl geho na puſſt k dobrym ſkutkom, k to', aby ſe tam poſtil a diabla przemohl. A bez pochyby, že, tam ſa v pokogi, mnoho ſe geſt modlil; nebo y gindy to geſt cžinil, odchazege od vežedlnikuo na puſte miſto, modlewal ſe geſt. A že obeczno gemu bylo. aby gey duch ſwaty wodil we wſlech Ikutczych geho. neb geho pln byl. a nicz v nieho nikdy nebylo bez dijla ducha ſwateho. Ale tuto pro zwlaitni przicžiny, yakož die ežtenie. Weden geft od ducha na puſſt: aby byl pokuſlien 1) od diabla. Neb ginde mezy lidem nemiel k niemu dabel takowych prziſtupuow k takowemu pokuſlenie yako na puſſti w ſamot- tnoſti a w przicžinie hodne ku pokuflenij, to geſt w lacžnoſti poſtnij. Protož geſt geho tu pokuſſel, chtie na niem tu dob- rotu zruſliti, aby geho od nij odwedl aneb gi na nem necžijm ohyzdil. Ale nemohl geſt na niem nicžimž proſpieti, nebo geft on gediny ze wsfech zdrawy, gefsto geft na nem nicžehož ſweho nem'el, ale na ginych na wſſech ma a nižadne" ne- propuſtij. A poňewadž ma byti o tom rzecž, že geſt on prziklad a zprawa tiem, kterzi magij ſpaſeni byti, Protož tiem, kterziž chtij naſledowati Kryſta a na puſiti s nim byti, tyto rzecži magij byti mluweny, aby ſe poznali, kterym duchem na puſſ 1) pokuſſen.
Strana 239
W Poltic. 239 wedeni bywagij. Nebo tuto nižadna rzecž nenie o tiech. kterzij wedeni bywagij w ſwiet, w hrziechy, w weſele, w roz- koſſi a w gina odſtupenie od boha. Neb w ty wieczy netoliko ge diabel wede, ale ſami ſwymi wlaſtnimi žadoſtmi a towa- ryſtwem ſobie rownym wedeni w takowe wieczy bywagij. a nenie gim potrzebij k takym bludom pokuſſenij diablowa tak daleko, neb tu každy ſwuoy diabel geſt przicžinami, radu. pomoczij, popuzenim, przikladem, moczij, przipuzenim; yako ghem gedni druhe tahnu w zatraczenie, przedchazegicze diabla w geho lakanij. A že puſft tiele[76a]na bywa mijſto ſamotne na horach, kromie lidij, bez rozkoſlij tieleſnych, bez vtieſſenie tieleſneho. geſſto niekterzij lide, z miloſti pokoge z bohem žadagijce po- žiewati a pohrzewile ſwietem s goho nepokogi, bywali ſu tam. Takež podle rozumu duchownieho puſſt geſt: rozkoſli a vtieſfenie ſwieta opuſtiti, zyſkowanie lakoma, towaryſtwi zla, rozbroge a zaneprazdnienij daremna y gine neſprawedlnoſti ſwietſke pro miloſt božij, a prziježin ku pokogi hledati. Takt by puſſtie doſti bylo, a welike opuſſtieni zlych wieczij ſtalo by ſe. A tyt wieczy tahnu ſe k naſledowani pana gežiffe, yakož on vežij ſwiet opuſtiti a ſebe naſledowati w pokorze, w chudobie, w trpieliwoſti a w ginych zawrženijch ſwieta. Ale ne každy proto, zewnitrz niekterak ſwiet opuſtie, na puſlt tieleſnie gda nebo do klaſſtera nebo ginak žiwot duchownij w prziežinach zewnitrznijch zwolugicz, duchem S. weden bywa k tomu. Nebo takowe duchownij lidi, budto puſtenniky nebo mnichy, nebo kniežij, nebo gine duchownij ſtrycze, panny, wdowy treſkczeme pod gmenem duchownieho žiwota, totižto lakomcze, opilce, hancze lidij, vtrhacže, ſwarliwe, neuſtupne, nemiloſtiwe, pohorſſitele ſlkodne, kteriž na potupu gmenu božimu horſli než ruffiani nalezeni bywagij, ſobie- wolnij, nekazanij lidmi ani bohem, kterzižto opili ſu ſe zewnitrz tijm naboženſtwim Iſtiwym a zeſnuli fu w niem; Jakožto mniſſij w ſwych wymyillenych zakonijch pro zyſk
W Poltic. 239 wedeni bywagij. Nebo tuto nižadna rzecž nenie o tiech. kterzij wedeni bywagij w ſwiet, w hrziechy, w weſele, w roz- koſſi a w gina odſtupenie od boha. Neb w ty wieczy netoliko ge diabel wede, ale ſami ſwymi wlaſtnimi žadoſtmi a towa- ryſtwem ſobie rownym wedeni w takowe wieczy bywagij. a nenie gim potrzebij k takym bludom pokuſſenij diablowa tak daleko, neb tu každy ſwuoy diabel geſt przicžinami, radu. pomoczij, popuzenim, przikladem, moczij, przipuzenim; yako ghem gedni druhe tahnu w zatraczenie, przedchazegicze diabla w geho lakanij. A že puſft tiele[76a]na bywa mijſto ſamotne na horach, kromie lidij, bez rozkoſlij tieleſnych, bez vtieſſenie tieleſneho. geſſto niekterzij lide, z miloſti pokoge z bohem žadagijce po- žiewati a pohrzewile ſwietem s goho nepokogi, bywali ſu tam. Takež podle rozumu duchownieho puſſt geſt: rozkoſli a vtieſfenie ſwieta opuſtiti, zyſkowanie lakoma, towaryſtwi zla, rozbroge a zaneprazdnienij daremna y gine neſprawedlnoſti ſwietſke pro miloſt božij, a prziježin ku pokogi hledati. Takt by puſſtie doſti bylo, a welike opuſſtieni zlych wieczij ſtalo by ſe. A tyt wieczy tahnu ſe k naſledowani pana gežiffe, yakož on vežij ſwiet opuſtiti a ſebe naſledowati w pokorze, w chudobie, w trpieliwoſti a w ginych zawrženijch ſwieta. Ale ne každy proto, zewnitrz niekterak ſwiet opuſtie, na puſlt tieleſnie gda nebo do klaſſtera nebo ginak žiwot duchownij w prziežinach zewnitrznijch zwolugicz, duchem S. weden bywa k tomu. Nebo takowe duchownij lidi, budto puſtenniky nebo mnichy, nebo kniežij, nebo gine duchownij ſtrycze, panny, wdowy treſkczeme pod gmenem duchownieho žiwota, totižto lakomcze, opilce, hancze lidij, vtrhacže, ſwarliwe, neuſtupne, nemiloſtiwe, pohorſſitele ſlkodne, kteriž na potupu gmenu božimu horſli než ruffiani nalezeni bywagij, ſobie- wolnij, nekazanij lidmi ani bohem, kterzižto opili ſu ſe zewnitrz tijm naboženſtwim Iſtiwym a zeſnuli fu w niem; Jakožto mniſſij w ſwych wymyillenych zakonijch pro zyſk
Strana 240
240 Prwnie Nediele y ginij gim w tom podobnij. Takowym nenij tato rzeež, duchem ſwatym wedenu byti yako pan gežiſs. Ale ty vwodij diabel, aby s nimi takoweho boge nemiel yako ſe panem gežiſſem. Neb wiecze ſobie takowij pokoy tieleſny a ſwobodu przedkladagij než czo duchownieho, aby w te ſwobodie žiwi byli bez treſktanie, aby gim žadny nicz neprzikazowal ani gimi w ežem wlaſti mohl, aby tak bohu ſlužili, vplnie ſwogi glucze. Protož diabel, wida takowe lidi w kniezſtwie v mni- chuow. v puſtennikow, v panen, v wdow y wfudy v tiech ſobiewolnych duchownijch a wolmi nemudrych lidij, Zdalit gim zawidieti bude w tom duchowonftwij? Wſfak ge tam rad vwede. Y dnes by k tomu pomohl, aby polowice lidu byli takowymi kniežimi a mnichy, yako gſu nynieyſlij, aby wiece lidu do pekla wehnali a ſobie wietežieho zatraczenie dobyli. Protož, hledijcze k lowom cžtenie y k tiem rzecžem naprzed powiedienym, že ti, kterež duch ſwaty na tu puſt duchownij przikladem pana Gežiffe wede, muſy w prawdie opuſtiti ſwiet y ty wieczy, kterež magij z potrzeby opuſtiti pro milowanie pana boha z praweho vmyſla, žadagicze ſe toliko ſamemu bohu w tom ſlibiti a geho wuoli naplniti, Neprzedkladagicze na te puſſti w nicžemž ſwe wuole proti wuoli božij hledati, ani kterych lidij na prziklad brati na pomocz ſwe wuole aneb ſwobody ktere nepodobne nebo k wymluwani zlych obycžeyuow. Ale wiecze aby cžlowiek w takowych wieczech wiery nafledowal, geſlto ona lidij nena- fleduge ani gich zamyfluow, Ale [76b] treſkeze na lidech wſfeczky wieczy wnitrz y zewnitrz, ktere gfu bohu protiwne, s nimiž nechce w cžlowieku przibytku mieti. A take duch S. wede na puſſt cžlowieka, aby ſkrze wieru tak ſe zpuoſobil, tak z nij žiw byl, aby w ſobie prziebytek duchu ſwatemu zprawil, vpokoge ſe na puſſti od ſwieta. Aniž ſe kto domniway, by koho duch ſwaty vwedl na puſſt a w duchownij ſtaw nebo žiwot, ktož zkazan byti nemuož ſkrze prawdu wiery, ani muož prziweden byti veženim z wiery ku prawemu ſwiedomie.
240 Prwnie Nediele y ginij gim w tom podobnij. Takowym nenij tato rzeež, duchem ſwatym wedenu byti yako pan gežiſs. Ale ty vwodij diabel, aby s nimi takoweho boge nemiel yako ſe panem gežiſſem. Neb wiecze ſobie takowij pokoy tieleſny a ſwobodu przedkladagij než czo duchownieho, aby w te ſwobodie žiwi byli bez treſktanie, aby gim žadny nicz neprzikazowal ani gimi w ežem wlaſti mohl, aby tak bohu ſlužili, vplnie ſwogi glucze. Protož diabel, wida takowe lidi w kniezſtwie v mni- chuow. v puſtennikow, v panen, v wdow y wfudy v tiech ſobiewolnych duchownijch a wolmi nemudrych lidij, Zdalit gim zawidieti bude w tom duchowonftwij? Wſfak ge tam rad vwede. Y dnes by k tomu pomohl, aby polowice lidu byli takowymi kniežimi a mnichy, yako gſu nynieyſlij, aby wiece lidu do pekla wehnali a ſobie wietežieho zatraczenie dobyli. Protož, hledijcze k lowom cžtenie y k tiem rzecžem naprzed powiedienym, že ti, kterež duch ſwaty na tu puſt duchownij przikladem pana Gežiffe wede, muſy w prawdie opuſtiti ſwiet y ty wieczy, kterež magij z potrzeby opuſtiti pro milowanie pana boha z praweho vmyſla, žadagicze ſe toliko ſamemu bohu w tom ſlibiti a geho wuoli naplniti, Neprzedkladagicze na te puſſti w nicžemž ſwe wuole proti wuoli božij hledati, ani kterych lidij na prziklad brati na pomocz ſwe wuole aneb ſwobody ktere nepodobne nebo k wymluwani zlych obycžeyuow. Ale wiecze aby cžlowiek w takowych wieczech wiery nafledowal, geſlto ona lidij nena- fleduge ani gich zamyfluow, Ale [76b] treſkeze na lidech wſfeczky wieczy wnitrz y zewnitrz, ktere gfu bohu protiwne, s nimiž nechce w cžlowieku przibytku mieti. A take duch S. wede na puſſt cžlowieka, aby ſkrze wieru tak ſe zpuoſobil, tak z nij žiw byl, aby w ſobie prziebytek duchu ſwatemu zprawil, vpokoge ſe na puſſti od ſwieta. Aniž ſe kto domniway, by koho duch ſwaty vwedl na puſſt a w duchownij ſtaw nebo žiwot, ktož zkazan byti nemuož ſkrze prawdu wiery, ani muož prziweden byti veženim z wiery ku prawemu ſwiedomie.
Strana 241
W Poſtie. 241 Nebot ginak duch S. newede lidij k gich ſpaſenie než podle wiery gednu dane ſwatym od boha, aby z nij žiwi byli. Protož ta wiera kazy na lidech wſſeczko, czožkoli tielo a krew wymayſllij, a cžimkoli ſwiet poſluhuge žadoftem lidíkym krziwym, a cžijm diabel zklamawa lidi. To wiera treſkeze a ruſſij na tiech, kterež duch ſwaty na puſſt wede. A tut geſt hned diabel hotow, aby pokuſſel, mage nenawiſt k tomu, czož duch S. zprawuge a diela w lidech, yako k wieczy ſobie protiwne. Protož, toho želege, wiſeczka ſwa pokuſſeni a oſydla naprawij proti tomu cžlowieku, aby w niem tiemi pokuſſenimi protiwnymi zkazyl dijlo ducha ſwateho: aby obtiežil a ſužil w cžlowieku dobre vmylly, žadoſtij zlych naſege w nieho, a popudil proti niemu zlych lidij, aby geho hanieli, pudili, przekaželi; ſrdcze take obracy w horzkoſt, w bazeň, w po- chybowanie, aby, la ežlowiek obtiežen takowymi wieczmi, y ſtelkl ſobie s dobrym vmyſlem a odpadl od nieho pro tiežkoſt protiwnych pukuffenie. Y takt vſyluge diabel proti cžlowieku, kterehož nalezne, an ſe poſtij od žadoſtij tohoto ſwieta a ſweho tiela a ma mnoho ſuchych dnij a yalowych patkuow. A ktož bude zkuffen w tiech wiecech protiwnych, w tom dijla ducha ſwateho dokonala budu, neb ſu prwe ne- byla vgiſſtiena. Ale, když ſu gich nemohla protiwna pokuſſeni zkazyti, giž budu zkuffena a dokonala w niem. Ale, ktož nemuož zkuffen byti, w tom dijla ducha ſwateho nemohu oſtati, nebo ge ztratij w cžas pokuſfenie a vmyſl dobry pro- mienij, prawdu potupij a odſtupij od wiery. K zkuſſeni muſy byti trpieliwoft, aby ty wieczy protiwne, ktere v pokuſſenij przichodij, mohl trpieliwie ſneſti, aby pro netrpieliwoſt ne- promienil vmyla a cztnofti neztratil. Protož cžlowiek netr- pieliwy nemuož zkuſſen byti protiwnu wieczy, že nebo repcze, nebo ſe mſtij, nebo gi od ſebe nepokornie tiſkne, nebo przed nij vtieka, nebo pro ni cztnoſt tratij, a tak geſt wždy horſſij ſkrze pokuſſenie, nežli geſt prwe byl. Potom die cžtenie: „A když ſe poſtil cžtyrzidczetij
W Poſtie. 241 Nebot ginak duch S. newede lidij k gich ſpaſenie než podle wiery gednu dane ſwatym od boha, aby z nij žiwi byli. Protož ta wiera kazy na lidech wſſeczko, czožkoli tielo a krew wymayſllij, a cžimkoli ſwiet poſluhuge žadoftem lidíkym krziwym, a cžijm diabel zklamawa lidi. To wiera treſkeze a ruſſij na tiech, kterež duch ſwaty na puſſt wede. A tut geſt hned diabel hotow, aby pokuſſel, mage nenawiſt k tomu, czož duch S. zprawuge a diela w lidech, yako k wieczy ſobie protiwne. Protož, toho želege, wiſeczka ſwa pokuſſeni a oſydla naprawij proti tomu cžlowieku, aby w niem tiemi pokuſſenimi protiwnymi zkazyl dijlo ducha ſwateho: aby obtiežil a ſužil w cžlowieku dobre vmylly, žadoſtij zlych naſege w nieho, a popudil proti niemu zlych lidij, aby geho hanieli, pudili, przekaželi; ſrdcze take obracy w horzkoſt, w bazeň, w po- chybowanie, aby, la ežlowiek obtiežen takowymi wieczmi, y ſtelkl ſobie s dobrym vmyſlem a odpadl od nieho pro tiežkoſt protiwnych pukuffenie. Y takt vſyluge diabel proti cžlowieku, kterehož nalezne, an ſe poſtij od žadoſtij tohoto ſwieta a ſweho tiela a ma mnoho ſuchych dnij a yalowych patkuow. A ktož bude zkuffen w tiech wiecech protiwnych, w tom dijla ducha ſwateho dokonala budu, neb ſu prwe ne- byla vgiſſtiena. Ale, když ſu gich nemohla protiwna pokuſſeni zkazyti, giž budu zkuffena a dokonala w niem. Ale, ktož nemuož zkuffen byti, w tom dijla ducha ſwateho nemohu oſtati, nebo ge ztratij w cžas pokuſfenie a vmyſl dobry pro- mienij, prawdu potupij a odſtupij od wiery. K zkuſſeni muſy byti trpieliwoft, aby ty wieczy protiwne, ktere v pokuſſenij przichodij, mohl trpieliwie ſneſti, aby pro netrpieliwoſt ne- promienil vmyla a cztnofti neztratil. Protož cžlowiek netr- pieliwy nemuož zkuſſen byti protiwnu wieczy, že nebo repcze, nebo ſe mſtij, nebo gi od ſebe nepokornie tiſkne, nebo przed nij vtieka, nebo pro ni cztnoſt tratij, a tak geſt wždy horſſij ſkrze pokuſſenie, nežli geſt prwe byl. Potom die cžtenie: „A když ſe poſtil cžtyrzidczetij
Strana 242
242 Prwnie Nediele dnij a cžtyrzidczeti noczij, potom geſt zlacžniel.“ Bozíke geſt cžtyrzidczeti dnij a tolikež noczij nicz negeſti ani pijti, ale cžlowieczíke geſt lacžnieti. Protož, položicze geho puoſt prawy yakožto cztnoft dokonalu Y to, že my geho tak mame naſle- dowati, cžtyrzidczeti dnij ſe poſtijcze, to geſt tak rzecž o tom. A kniežij ſadelnij a s rumnymi lijczy huſtie to hla- fagij miefftianom vtylym a brzichatym a panom rozkoffnym, geſſto wždy w tuku [77a] ſtkwoſtnij pokrmowe w nich plowagij. A widijm, že geft diabel przielifs wdecžen toho poſtu, nebo k geho lowom mudrym geſt gemu mnoho proſpieſſnieyſlij než maſopuſt, wieda, že geft ten lid krzestianſky do naha wywlekl ze wſleho odiewu duchownieho w przeſtupenij wſſech przi- kazanie božijch, ze wſlech cztnoſtij y ze wſlech prawych poczti- woſtij bozíkych v pobiehloſt neſtydatych a rozlitych hrzie- chuow a v przieliſſnu ſlepotu, že ſtopy prawe nikdijž newij ten z boha wytrženy lid. Protož to diabel mudrze opatruge, aby ten lid newidiel ſwe nahoty ohawne, y przimieta naň ſtary odiew zedrany na gich hanebnoſt, totiž puoft cžtyrzi- dczeti dnij, A popuzege tiech kniežij a miſtruo roztylych, aby wysoko vſta otewřeli w prwnij nedieli poſtnij 1), oflawugicze gi poſtem pana Gežiſſe, že on, ſwaty gſa, poſtil se za nas za hrzieſſne cžtyrzidczeti dnij a tolikež noczij, negeda ani pige až do lacžnoſti, owſfem my hrzieſſnij mame geho naſledowati w tom. To y gine wſleczko ſlawnie wymluwijcze tomu lidu, y oſtanu y s nim na tom rozkoffnem a ſytem poſtu, yakož ſu gemu prwe obwykli, geſſto geho cžertu nebude žel. Ale že ſu prokletij przed bohem pro tak mnoha przeſtupenij zakona geho y s tijm takowym poſtem, toho ani wiedij, ani to gim na myſl wſupuge. Ale že die S. Pawel 2): „Bych dal tielo ſwe na utrpenij, tak že bych horzal 3), a laſky nemiel-li bych, nicz mi platno nenie.“ A laſky božij nižadny nema, ktož ne- držij každe přikazani božiho; neb ſwaty Jan die 4): „Ktož by 1) w poſtnij. 7) 1. Kor. 18, 3. 3) horzel. " 1. Jan 2, 4; 5, 8.
242 Prwnie Nediele dnij a cžtyrzidczeti noczij, potom geſt zlacžniel.“ Bozíke geſt cžtyrzidczeti dnij a tolikež noczij nicz negeſti ani pijti, ale cžlowieczíke geſt lacžnieti. Protož, položicze geho puoſt prawy yakožto cztnoft dokonalu Y to, že my geho tak mame naſle- dowati, cžtyrzidczeti dnij ſe poſtijcze, to geſt tak rzecž o tom. A kniežij ſadelnij a s rumnymi lijczy huſtie to hla- fagij miefftianom vtylym a brzichatym a panom rozkoffnym, geſſto wždy w tuku [77a] ſtkwoſtnij pokrmowe w nich plowagij. A widijm, že geft diabel przielifs wdecžen toho poſtu, nebo k geho lowom mudrym geſt gemu mnoho proſpieſſnieyſlij než maſopuſt, wieda, že geft ten lid krzestianſky do naha wywlekl ze wſleho odiewu duchownieho w przeſtupenij wſſech przi- kazanie božijch, ze wſlech cztnoſtij y ze wſlech prawych poczti- woſtij bozíkych v pobiehloſt neſtydatych a rozlitych hrzie- chuow a v przieliſſnu ſlepotu, že ſtopy prawe nikdijž newij ten z boha wytrženy lid. Protož to diabel mudrze opatruge, aby ten lid newidiel ſwe nahoty ohawne, y przimieta naň ſtary odiew zedrany na gich hanebnoſt, totiž puoft cžtyrzi- dczeti dnij, A popuzege tiech kniežij a miſtruo roztylych, aby wysoko vſta otewřeli w prwnij nedieli poſtnij 1), oflawugicze gi poſtem pana Gežiſſe, že on, ſwaty gſa, poſtil se za nas za hrzieſſne cžtyrzidczeti dnij a tolikež noczij, negeda ani pige až do lacžnoſti, owſfem my hrzieſſnij mame geho naſledowati w tom. To y gine wſleczko ſlawnie wymluwijcze tomu lidu, y oſtanu y s nim na tom rozkoffnem a ſytem poſtu, yakož ſu gemu prwe obwykli, geſſto geho cžertu nebude žel. Ale že ſu prokletij przed bohem pro tak mnoha przeſtupenij zakona geho y s tijm takowym poſtem, toho ani wiedij, ani to gim na myſl wſupuge. Ale že die S. Pawel 2): „Bych dal tielo ſwe na utrpenij, tak že bych horzal 3), a laſky nemiel-li bych, nicz mi platno nenie.“ A laſky božij nižadny nema, ktož ne- držij každe přikazani božiho; neb ſwaty Jan die 4): „Ktož by 1) w poſtnij. 7) 1. Kor. 18, 3. 3) horzel. " 1. Jan 2, 4; 5, 8.
Strana 243
W Poſtie. 248 rzekl, že boha zna aneb miluge, a przikazanie geo neplnij, lhař geſt, a prawdy w niem nenie. Nebo laſka geſt, abychom chodili podle przikazanij geho.“ Protož wiedomo geſt z wiery božij, že buoh nižadnemu lidu ani w ſtarem ani w nowem zakonie neprzedložil geſt postuow zakonu ſwemu, aby ſe gemu poſtili a, newieducze czeſt položenych w zakonie geho aneb z vmyſla pohrzegicze geho zakonem, y pak chtieli by geho cztiti poſty ſytymi. Nebo puoft geft cztnoſt. w nijžto rozumny ežlowiek, milownik božij, ponižuge dobrowolňe tiela ſweo ſkrownostij gijdla a pitij pro miloſt božij, treſkcze tijm tielo ſwe, aby poddano bylo duchu. Protož toho ſkutku bohu ke czti nemuož vcžiniti, ktož ſwe tielo y ſrdce poddava hrziechom. Protož trpenie tieleſna platna gſu milugiczym boha. Ale, ktož dawagij ſrdcze hrziechom a brzicho yalowym krmijm a tielo trapenij, ti iako diablowe ſe poſtij. A tyto wieczy, kterež ſe prawij, znamy mohu byti z rzecžij božijch, gelſto ſe mluwij o poſtu, kdež lid nepoſluſſny dij: „Procž ſme ſe poſtili, a newzhledl ſy? pokorzili ſme duſſe naſſe, a newidel ſy." Die gim k tomu odpowied bozſka") : „Ay, w den poſtu waſſeho naleza ſe wnole waſſe. Wſleczky dlužniky waſle twrdie na- pominate, ay k ſwarom y k ſwadam poſtiete ſe a tepete pieſtij nemiloftiwie. Zdali geſt takowy puoft, kteryž ſem ya wywolil, przes den trapiti ežlowieku duſſi ſwu? zdali vako obrucžem stilknuti hlawu ſwu a pytlem prziſtrzijti? zdali to nazyewati budeſs za [77b] puoſt a za den wzaczny2) panu?“ Z tiech rzecžij muož znamo byti, ktož by chtieli sro- zumieti, že ſe darmo zklamawagij wſliczkni lidee nemudrzij, neglucze bohu poddani a nedržiecze geho przikazanij, rzecžem geho newierziecze, ani gich wažijcze a tak gim ſamym zhrda- gicze, Y zamyſllegij ſobie zwlaſſtnij czeſtu, chtijcze ſe gemu ſlibiti ſwymi poſty a trapenimi tiela wymyſlenymi. Byt pak z lebe blaznuow nadielali tijm trapenim a ſpaliti ſe dali 1) lza. 58, 3. 4. 5. 3) wzactny.
W Poſtie. 248 rzekl, že boha zna aneb miluge, a przikazanie geo neplnij, lhař geſt, a prawdy w niem nenie. Nebo laſka geſt, abychom chodili podle przikazanij geho.“ Protož wiedomo geſt z wiery božij, že buoh nižadnemu lidu ani w ſtarem ani w nowem zakonie neprzedložil geſt postuow zakonu ſwemu, aby ſe gemu poſtili a, newieducze czeſt položenych w zakonie geho aneb z vmyſla pohrzegicze geho zakonem, y pak chtieli by geho cztiti poſty ſytymi. Nebo puoft geft cztnoſt. w nijžto rozumny ežlowiek, milownik božij, ponižuge dobrowolňe tiela ſweo ſkrownostij gijdla a pitij pro miloſt božij, treſkcze tijm tielo ſwe, aby poddano bylo duchu. Protož toho ſkutku bohu ke czti nemuož vcžiniti, ktož ſwe tielo y ſrdce poddava hrziechom. Protož trpenie tieleſna platna gſu milugiczym boha. Ale, ktož dawagij ſrdcze hrziechom a brzicho yalowym krmijm a tielo trapenij, ti iako diablowe ſe poſtij. A tyto wieczy, kterež ſe prawij, znamy mohu byti z rzecžij božijch, gelſto ſe mluwij o poſtu, kdež lid nepoſluſſny dij: „Procž ſme ſe poſtili, a newzhledl ſy? pokorzili ſme duſſe naſſe, a newidel ſy." Die gim k tomu odpowied bozſka") : „Ay, w den poſtu waſſeho naleza ſe wnole waſſe. Wſleczky dlužniky waſle twrdie na- pominate, ay k ſwarom y k ſwadam poſtiete ſe a tepete pieſtij nemiloftiwie. Zdali geſt takowy puoft, kteryž ſem ya wywolil, przes den trapiti ežlowieku duſſi ſwu? zdali vako obrucžem stilknuti hlawu ſwu a pytlem prziſtrzijti? zdali to nazyewati budeſs za [77b] puoſt a za den wzaczny2) panu?“ Z tiech rzecžij muož znamo byti, ktož by chtieli sro- zumieti, že ſe darmo zklamawagij wſliczkni lidee nemudrzij, neglucze bohu poddani a nedržiecze geho przikazanij, rzecžem geho newierziecze, ani gich wažijcze a tak gim ſamym zhrda- gicze, Y zamyſllegij ſobie zwlaſſtnij czeſtu, chtijcze ſe gemu ſlibiti ſwymi poſty a trapenimi tiela wymyſlenymi. Byt pak z lebe blaznuow nadielali tijm trapenim a ſpaliti ſe dali 1) lza. 58, 3. 4. 5. 3) wzactny.
Strana 244
244 Prwnie Nediele gemu ke czti, nepohledijt buoh na to, poniewadž geho przi- kazanie ruſſij a newažij geho; a on to gich trapenij yako layno ſwatkuow gich wažij Nebo, ponievadž ežlowiek te llužby, kteruž buoh zwoluge a ge prikazuge, newažij a zamijta gi, Owſfem wiecze bnoh zhrda tu ſlužbu, kteruž ežlowiek hrziellny zwoluge a ſam z ſebe zamayſllie, chtie tak boha ſwym za- myllem pocztiti, pohrdaw geho prawdau, gemu libu, od nieho zwolenu a cžlowieku pod pokutu wiecžneho zatraczenie przikazanu. Ale že kniežij mnoho mluwij a napominagij lid k naſle- dowani Kryſta w geho poſtu. Kterak to prawe bude? Wiſak toho owſſem nižadny neržinij aniž vežiniti muož, a tak da- remnie m'uwij o ge° naſledowanie, klamagicze ſami ſe y lid. Pakli položij naſledowani krysta, vložicze ſobie na každy den fyty obied 1), ryby ve trogijch promienach, w ginych a w ginych korzenijch, huſpeniny rozkoffne, heryňky, wyzynu, ffijky a mandly, rzeczke wino y gine wieczy rozkoffne w ne- malem pocžtu krmij, Wijno k tomu dobre a piwo huſte pi- gijeze až do wecžera, a s tijm ſpat puogdu... Takt ſe poſtij nayprwe kniežij a mijſtrzi. Potom knijžata, pani, mieſſtiane y fedlacy giž gich také nafledugij, pokudž naydale mohu; acž tak rozkoffnych krmij mijti nemohu, ale nažeru ſe ſmatlok obecznych, že gim gedwa brzicha ſtatežij. Y geſt pak w ta- kowem poſtu naſledowanie Kryſta? Ano, bude to prawda, až on k takowemu poſtu ſwolij. Wſlak geſt to takowy puoft, o nemž geſt rzecž bozíka malo naprzed powiediena, genž dij 2) : „Ay, w den poſtu waſſeho naleza ſe wuole waſſe 3).“ Z kte- rychžto rzecžij zgewno geſt przed bohem, že ten lid w tiech poſtech ſobiewolnych a ſytych Kryſta nenaſleduge, ale ſwe wuole a diabla, gedine že ſwu lež odijwa naſledowanim Kryſta yako odiewem ſmrdutym, welmi zedranym, nemage nižadneho dijlu s kryſtem yako ktery diabel; toliko gim za- 1) obiet. 3) Iza. 58, 3. 3) wáffe.
244 Prwnie Nediele gemu ke czti, nepohledijt buoh na to, poniewadž geho przi- kazanie ruſſij a newažij geho; a on to gich trapenij yako layno ſwatkuow gich wažij Nebo, ponievadž ežlowiek te llužby, kteruž buoh zwoluge a ge prikazuge, newažij a zamijta gi, Owſfem wiecze bnoh zhrda tu ſlužbu, kteruž ežlowiek hrziellny zwoluge a ſam z ſebe zamayſllie, chtie tak boha ſwym za- myllem pocztiti, pohrdaw geho prawdau, gemu libu, od nieho zwolenu a cžlowieku pod pokutu wiecžneho zatraczenie przikazanu. Ale že kniežij mnoho mluwij a napominagij lid k naſle- dowani Kryſta w geho poſtu. Kterak to prawe bude? Wiſak toho owſſem nižadny neržinij aniž vežiniti muož, a tak da- remnie m'uwij o ge° naſledowanie, klamagicze ſami ſe y lid. Pakli položij naſledowani krysta, vložicze ſobie na každy den fyty obied 1), ryby ve trogijch promienach, w ginych a w ginych korzenijch, huſpeniny rozkoffne, heryňky, wyzynu, ffijky a mandly, rzeczke wino y gine wieczy rozkoffne w ne- malem pocžtu krmij, Wijno k tomu dobre a piwo huſte pi- gijeze až do wecžera, a s tijm ſpat puogdu... Takt ſe poſtij nayprwe kniežij a mijſtrzi. Potom knijžata, pani, mieſſtiane y fedlacy giž gich také nafledugij, pokudž naydale mohu; acž tak rozkoffnych krmij mijti nemohu, ale nažeru ſe ſmatlok obecznych, že gim gedwa brzicha ſtatežij. Y geſt pak w ta- kowem poſtu naſledowanie Kryſta? Ano, bude to prawda, až on k takowemu poſtu ſwolij. Wſlak geſt to takowy puoft, o nemž geſt rzecž bozíka malo naprzed powiediena, genž dij 2) : „Ay, w den poſtu waſſeho naleza ſe wuole waſſe 3).“ Z kte- rychžto rzecžij zgewno geſt przed bohem, že ten lid w tiech poſtech ſobiewolnych a ſytych Kryſta nenaſleduge, ale ſwe wuole a diabla, gedine že ſwu lež odijwa naſledowanim Kryſta yako odiewem ſmrdutym, welmi zedranym, nemage nižadneho dijlu s kryſtem yako ktery diabel; toliko gim za- 1) obiet. 3) Iza. 58, 3. 3) wáffe.
Strana 245
W Poſtie. 245 krywa ſwa mnoha ohawna ſferedftwie, w kterychž yako rzeka prudcze tecže w zatraceni, pod gmenem wiry ge° ftoge. Protož ti gedno naſledugij kryſta w poſtu ge°, kterziž za nim gdu 1), bezprawij rozliežna, kteraž na nie przichazegij, trpieliwie pro gmeno geho ſnaſfegijcze, necžinijcze zle° za zle. Takowij, když ſe poſtij od pokrmuow z dobre wuole podle moczy ſwe pro miloſt božij cžyrzidczeti dnij, nebo ſſedeſat, nebo deſet, nebo tyden, nebo dwa dni, neb geden, dobrze a libie bohu poſtij se. Die dale čtenie, Zie, když zlacžniel, prziſtupil 2) k niemu tehdy pokuſſitel. Neb ſnad na twarzi pozblediele bylo poznati lacžnoſt. A to [78a] wida, prziſtupil k niemu chytrze; s gedne ſtrany chtiel ſe tiem ugiſtiti, geſt-li ſyn boži, S druhe ſtrany chtie geho lakotu porazyti. Y rzekl geſt gemu: „Gſy-li ſyn božij, rcy, at toto kamenie chlebowe budu3).“ A poniewadž geſt k nie prziſtupil, przicžinu blizku *) k tomu pokuſſenie na niem nalezl. Nemeňe tiech wſſech lidij pilen geft s lakotu w takowych przicžinach, když ge vznamena lacžne, geſlto by radi ſyti byli, aneb ſyte, geſſto ſe bogij, by lacžni nebyli. Neodpuſtijt gim w ten cžas, ale podat gim podobnych wieczij k gich vmyſlom, kteru by czeſtu mohli k lakotie przigijti nebo pocžatu konati. Nebt on shlidne wſfeczky lidi w tom, k cžemu ſe chylee a cžeho ſu lacžni a w cžem by ſe radi paſli. A tak prziſtupa k žakom, když geſltie ge w ſlkole s moſſnu widij, geſſto gim partekowe chleba žadni ſu, y po- kuſſij gich, vkazuge gim ſtuol tucžny a lahodny v knežij, ani dobra bydla magij, rozkoffny a ſyty žiwot wedu beze wili pracze na vſyle a krew robotneho lidu, — Jakož na nie to ſwiedcžij gich tucžnij a ſſiroczij terzichowe, ſadlem proroſtli zaſſigkowe a lalokowe vtylij a lijcze duczate a rumne, an ge ſobie wychowal Antykryft na bohatych ffarach czo pekarz wepře na krmnieku, — ani chodij yako pani w cžiſtych ſlubach"). 1) gdau. 2) przyſtaupil. 3) budau. 9 blizkau. 5) čubach.
W Poſtie. 245 krywa ſwa mnoha ohawna ſferedftwie, w kterychž yako rzeka prudcze tecže w zatraceni, pod gmenem wiry ge° ftoge. Protož ti gedno naſledugij kryſta w poſtu ge°, kterziž za nim gdu 1), bezprawij rozliežna, kteraž na nie przichazegij, trpieliwie pro gmeno geho ſnaſfegijcze, necžinijcze zle° za zle. Takowij, když ſe poſtij od pokrmuow z dobre wuole podle moczy ſwe pro miloſt božij cžyrzidczeti dnij, nebo ſſedeſat, nebo deſet, nebo tyden, nebo dwa dni, neb geden, dobrze a libie bohu poſtij se. Die dale čtenie, Zie, když zlacžniel, prziſtupil 2) k niemu tehdy pokuſſitel. Neb ſnad na twarzi pozblediele bylo poznati lacžnoſt. A to [78a] wida, prziſtupil k niemu chytrze; s gedne ſtrany chtiel ſe tiem ugiſtiti, geſt-li ſyn boži, S druhe ſtrany chtie geho lakotu porazyti. Y rzekl geſt gemu: „Gſy-li ſyn božij, rcy, at toto kamenie chlebowe budu3).“ A poniewadž geſt k nie prziſtupil, przicžinu blizku *) k tomu pokuſſenie na niem nalezl. Nemeňe tiech wſſech lidij pilen geft s lakotu w takowych przicžinach, když ge vznamena lacžne, geſlto by radi ſyti byli, aneb ſyte, geſſto ſe bogij, by lacžni nebyli. Neodpuſtijt gim w ten cžas, ale podat gim podobnych wieczij k gich vmyſlom, kteru by czeſtu mohli k lakotie przigijti nebo pocžatu konati. Nebt on shlidne wſfeczky lidi w tom, k cžemu ſe chylee a cžeho ſu lacžni a w cžem by ſe radi paſli. A tak prziſtupa k žakom, když geſltie ge w ſlkole s moſſnu widij, geſſto gim partekowe chleba žadni ſu, y po- kuſſij gich, vkazuge gim ſtuol tucžny a lahodny v knežij, ani dobra bydla magij, rozkoffny a ſyty žiwot wedu beze wili pracze na vſyle a krew robotneho lidu, — Jakož na nie to ſwiedcžij gich tucžnij a ſſiroczij terzichowe, ſadlem proroſtli zaſſigkowe a lalokowe vtylij a lijcze duczate a rumne, an ge ſobie wychowal Antykryft na bohatych ffarach czo pekarz wepře na krmnieku, — ani chodij yako pani w cžiſtych ſlubach"). 1) gdau. 2) przyſtaupil. 3) budau. 9 blizkau. 5) čubach.
Strana 246
246 Prwnic Nediele Protož diabel s tijm gich žiwotem ſytym a lahodnym przi- ſtupuge k tiem ſlkolnim lacžnym a pſoty plnym, aby ſe pilnie vežili a, naucžice ſe nietczo, aby na ſwieczenie mohli gijti a, nažebrziecze peňez, pleſs ſobie kupiti, aby mohli mſſi ſlu- žiti a gine rzady y nerzady kniežim vſtawene weſti a tak k tucžnym oňem ſtolom po hladu ſlkolnim dogijti. A netoliko k mladym žakom tak diabel prziſtupa s lakotu, ale y k gich otczom, aby ſwe dieti tiem vmyſlem do Ilkoly dawali, aby, gſucze kniežimi, dobra bydla w ſytoſti žiwota mieli a czti na ſwietie doſahli. A pro tu ſytu lakotu mnoho kniežij a mnichow neužitecžnych diablowym gednanim w kniezſtwie wchazy. A tijm cžinem take dabel prziſtupa 1) k lidem mladym, robotnym a lacžnym, aby ſe tahli ke dworom paníkym, k bi- ſkupom, k opatom a k ginym kniežim ſytym, widucze v nich ſytoſt lehcze dobytu, aby gich ſtoluow tucžnych požiwali, geſſto by v pluhuow2) aneb przi gine ſprawedliwe praczy ne- mohli k temuž przigijti. K ſytym tak prziſtupa, geſſto ſe bogij, aby nikdy lacžni nebyli. Protož ge napne, aby pilnie peniez dobywali lichwami a ginymi newierami, aby ſe na dluhoſt gijdlem zaſobili, aby k nim nemohl hlad za mnoho let przigijti. Pani a ginij na- ſylniczy na to lupij a ſwu chudinu deru, aby gim ſtolowe ſytij nezhynuli. Tiech diabel k naſylij popuzy pro buduczy lakotu, aby gine lacžny zdielali, chtiecze lakotu ſwu wždy hrdlatie ſytiti. Protož wſleczky zporzada a proleze diabel lakotu a w neprawoſt ge obalij ſkrze ni. Y tiech geſt s nij pilen, geſſto by ſe radi poſtili y ginak dobřij radi byli, aby ge zklamal lakotu a w neprawoſt ge ywedl a z toho w ne- liboſt bohu y w pohorſſenie ginych; tak gich ſkrownoſt hledij poruſſiti, aby nekdy drahych wieczij pro lijboſt [78b] požiwali w gijdle, mohucze bez nich dobrze žiwi byti, anebo aby ne- ſkrownie prziliſs gedli do obtieženij tiela, Anebo aby opiet 1) przyſtaupá. 3) v pluhú.
246 Prwnic Nediele Protož diabel s tijm gich žiwotem ſytym a lahodnym przi- ſtupuge k tiem ſlkolnim lacžnym a pſoty plnym, aby ſe pilnie vežili a, naucžice ſe nietczo, aby na ſwieczenie mohli gijti a, nažebrziecze peňez, pleſs ſobie kupiti, aby mohli mſſi ſlu- žiti a gine rzady y nerzady kniežim vſtawene weſti a tak k tucžnym oňem ſtolom po hladu ſlkolnim dogijti. A netoliko k mladym žakom tak diabel prziſtupa s lakotu, ale y k gich otczom, aby ſwe dieti tiem vmyſlem do Ilkoly dawali, aby, gſucze kniežimi, dobra bydla w ſytoſti žiwota mieli a czti na ſwietie doſahli. A pro tu ſytu lakotu mnoho kniežij a mnichow neužitecžnych diablowym gednanim w kniezſtwie wchazy. A tijm cžinem take dabel prziſtupa 1) k lidem mladym, robotnym a lacžnym, aby ſe tahli ke dworom paníkym, k bi- ſkupom, k opatom a k ginym kniežim ſytym, widucze v nich ſytoſt lehcze dobytu, aby gich ſtoluow tucžnych požiwali, geſſto by v pluhuow2) aneb przi gine ſprawedliwe praczy ne- mohli k temuž przigijti. K ſytym tak prziſtupa, geſſto ſe bogij, aby nikdy lacžni nebyli. Protož ge napne, aby pilnie peniez dobywali lichwami a ginymi newierami, aby ſe na dluhoſt gijdlem zaſobili, aby k nim nemohl hlad za mnoho let przigijti. Pani a ginij na- ſylniczy na to lupij a ſwu chudinu deru, aby gim ſtolowe ſytij nezhynuli. Tiech diabel k naſylij popuzy pro buduczy lakotu, aby gine lacžny zdielali, chtiecze lakotu ſwu wždy hrdlatie ſytiti. Protož wſleczky zporzada a proleze diabel lakotu a w neprawoſt ge obalij ſkrze ni. Y tiech geſt s nij pilen, geſſto by ſe radi poſtili y ginak dobřij radi byli, aby ge zklamal lakotu a w neprawoſt ge ywedl a z toho w ne- liboſt bohu y w pohorſſenie ginych; tak gich ſkrownoſt hledij poruſſiti, aby nekdy drahych wieczij pro lijboſt [78b] požiwali w gijdle, mohucze bez nich dobrze žiwi byti, anebo aby ne- ſkrownie prziliſs gedli do obtieženij tiela, Anebo aby opiet 1) przyſtaupá. 3) v pluhú.
Strana 247
W Poſtie. 247 bez cžaſu za obycžey gijdla tkyfali, nechtiegicze toho oby- cžege lakoty przemoczy, Aneb aby klopotňe a chwatawie hltali. Tak y ginak hledij diabel lidi lapati yako rybarz ryby, naſtraže vdicze. A dokudž duchownij takowymi wieczmi na- pagij, o, giſtiet gſu gemu w hod ſoleni! Také geſt rzekl diabel panu Gežiſſowi: „Gly-li ſyn božij, rczy, at kamenie toto chlebowe budu.“ Muožet toho nynij y ginym podawati, kterziž giž vmyſl dobry magij a w twrde praczy przi ſlužbie božij ſtogij yako ſynowe božij, geſſto ta pracze geſt tielu tiežka yako kamenie. Y muožt toho dabel podati pode Iſtij, aby to kamenie w chleb obratili, rzka, že gſu ſynowe božij, a že ſynowe božij wſleho gſu hodni, by mohli zlatto gijfti a w ffarlatu choditi; wſſak ta trpeni tieleſna malo proſpiewagij, gedno vmyſl když geſt dobry a ſwiedomij cžiſte, a žet nenie tiech neſnazy potrzebij twrdych. A možt diabel tak podobňe a chytrze raditi ſynom božim ſkrze ſwe udy, žet ſobie z vzke czeſty ſliroku vežinie. A ſtrach geſt, že na tento ſmyll zakonnicžij niekterzij kar- tuſitij y ginij vhazegij a pod twarnoſtij mucžedlnictwa rozkoſſij panſkych požiwagij. Protož pod gmenem ſynowſtwie božieho opuſtiti trpieliwoſt, praczowite a ponižene wieczy, kterež gſu dlužni ſynowe božij neſti pro dokazanie toho ſynowſtwie, a pod tijm odpuſtiti ſobie ſwobody, kterež neſluſſegij na ſyny božij, a tak nadielati z kamenie chlebuow: nenie ten ſmyll od boha. A mam za to, že by ten ſmyſl y w kniežijch k oku lidem nabožnych nalezl, že ſobie tak lahodij a howiegij, nadielawffe z vtrpnych a mucžedlnickych žiwotuow yako z kamenie twrdeho žiwotow rozkoflnych bohatczowych. Mucžedl- niky w koſtele chwale, a bohatcze doma naſledugij, wſleczka kamenie twrda w chleb rozkoſlij obratiwſſe, yako pieſtunowe a ſynowe božij. Ale pan Gežifs nechtiel geſt k wuoli diablu z kamenie chleba nadielati. Než rzekl gemu: „Pſanot geſt: Ne ſamym
W Poſtie. 247 bez cžaſu za obycžey gijdla tkyfali, nechtiegicze toho oby- cžege lakoty przemoczy, Aneb aby klopotňe a chwatawie hltali. Tak y ginak hledij diabel lidi lapati yako rybarz ryby, naſtraže vdicze. A dokudž duchownij takowymi wieczmi na- pagij, o, giſtiet gſu gemu w hod ſoleni! Také geſt rzekl diabel panu Gežiſſowi: „Gly-li ſyn božij, rczy, at kamenie toto chlebowe budu.“ Muožet toho nynij y ginym podawati, kterziž giž vmyſl dobry magij a w twrde praczy przi ſlužbie božij ſtogij yako ſynowe božij, geſſto ta pracze geſt tielu tiežka yako kamenie. Y muožt toho dabel podati pode Iſtij, aby to kamenie w chleb obratili, rzka, že gſu ſynowe božij, a že ſynowe božij wſleho gſu hodni, by mohli zlatto gijfti a w ffarlatu choditi; wſſak ta trpeni tieleſna malo proſpiewagij, gedno vmyſl když geſt dobry a ſwiedomij cžiſte, a žet nenie tiech neſnazy potrzebij twrdych. A možt diabel tak podobňe a chytrze raditi ſynom božim ſkrze ſwe udy, žet ſobie z vzke czeſty ſliroku vežinie. A ſtrach geſt, že na tento ſmyll zakonnicžij niekterzij kar- tuſitij y ginij vhazegij a pod twarnoſtij mucžedlnictwa rozkoſſij panſkych požiwagij. Protož pod gmenem ſynowſtwie božieho opuſtiti trpieliwoſt, praczowite a ponižene wieczy, kterež gſu dlužni ſynowe božij neſti pro dokazanie toho ſynowſtwie, a pod tijm odpuſtiti ſobie ſwobody, kterež neſluſſegij na ſyny božij, a tak nadielati z kamenie chlebuow: nenie ten ſmyll od boha. A mam za to, že by ten ſmyſl y w kniežijch k oku lidem nabožnych nalezl, že ſobie tak lahodij a howiegij, nadielawffe z vtrpnych a mucžedlnickych žiwotuow yako z kamenie twrdeho žiwotow rozkoflnych bohatczowych. Mucžedl- niky w koſtele chwale, a bohatcze doma naſledugij, wſleczka kamenie twrda w chleb rozkoſlij obratiwſſe, yako pieſtunowe a ſynowe božij. Ale pan Gežifs nechtiel geſt k wuoli diablu z kamenie chleba nadielati. Než rzekl gemu: „Pſanot geſt: Ne ſamym
Strana 248
248 Prwnie Nediele chlebem žiw geft cžlowiek, ale každym ſlowem, kterež po- chazy z vít božijch;“ Jakož on nepochybňe, cžlowieczky ſe poſtie cžtyrzidczeti dnij a tolikež noczij, žiw geſt byl tiemi prawymi ſlowy w duchu ſwem, w nichž ſe kochage, že y ten zewnitrznij tielefny cžlowiek tau ſylau mohl geſt trwati tak dluho bez pokrmu tieleſneho. A k tomu nietczo podobnie mohli by byti y ginij, kterzijžto przeneſeni gſu od ſmrti w žiwot a okuſyli gſu dobreho ſlowa božijho, kterak geſt ono welike moczy a plno geſt ſladkoſti božij nad ſtred. Takowij mohu panowati nad lakotu; y tieleſny a zemlky cžlowiek w nich vkroczen bywa w ſwych žadoſtech zlych tu moczij flowa božieho, že nenie tak klopoten ku pokrmom tielefnym ani k lehkoftem, k ſmiechom, k rzecžem mnohym a ke wſſelikym žadoſtem hrziechuow, a wſleczka wažnoſt y ſtydliwoſt zewnitrz na tom cžlowieku bywa, když geſt w niem žiwie ſlowo božij ſwu moczy. Ale duſſe ya [79a]lowa, gelfto w nie z zwukem pomijgij ſlowo božij, ta nižadne moczy z ňeho neberze, nenie žiwa 1) tiem ſlowem; wždy takowa geſt potom yako před tijm. Potom die cžtenie: „A tehdy wzal geho dabel do ſwa- teho m'eſta a poſtawil geho na wrchu chramowem a wecze gemu: Gfy-li ſyn božij, puſt ſe doluo; Neb pſano geſt, že An- gelom ſwym przikazal o tobie, a na ruku poneſu tie, aby ſnad neurazyl o kamen nohy ſwe. Die gemu Gežiſs: A take geſt pſano: Nebudeſs pokuſſeti pana boha ſweho.“ W tom, že ſe geſt dal diablu noſyti, pokora welika ſe vkazuge, že nay- prwe tomu, genž geſt pocžatek zloſtij a neprziezni ſpaſenie lidſkeho, dal geſt ſebu wlaſti, Potom geho vdom zloſtnym dal ſe gimati, wazati, bijti, na ſe plwati a na krziž przibiti. A tak ſe pod zle wieczy ponižil trpieliwie a pokornie ne- repcze, nemſtie ſe, aby tiem rozdijl vkazal mezy dobrymi a zlymi, aby dobrzij z te pokory a trpieliwoſti poznani byli, 1) žywá.
248 Prwnie Nediele chlebem žiw geft cžlowiek, ale každym ſlowem, kterež po- chazy z vít božijch;“ Jakož on nepochybňe, cžlowieczky ſe poſtie cžtyrzidczeti dnij a tolikež noczij, žiw geſt byl tiemi prawymi ſlowy w duchu ſwem, w nichž ſe kochage, že y ten zewnitrznij tielefny cžlowiek tau ſylau mohl geſt trwati tak dluho bez pokrmu tieleſneho. A k tomu nietczo podobnie mohli by byti y ginij, kterzijžto przeneſeni gſu od ſmrti w žiwot a okuſyli gſu dobreho ſlowa božijho, kterak geſt ono welike moczy a plno geſt ſladkoſti božij nad ſtred. Takowij mohu panowati nad lakotu; y tieleſny a zemlky cžlowiek w nich vkroczen bywa w ſwych žadoſtech zlych tu moczij flowa božieho, že nenie tak klopoten ku pokrmom tielefnym ani k lehkoftem, k ſmiechom, k rzecžem mnohym a ke wſſelikym žadoſtem hrziechuow, a wſleczka wažnoſt y ſtydliwoſt zewnitrz na tom cžlowieku bywa, když geſt w niem žiwie ſlowo božij ſwu moczy. Ale duſſe ya [79a]lowa, gelfto w nie z zwukem pomijgij ſlowo božij, ta nižadne moczy z ňeho neberze, nenie žiwa 1) tiem ſlowem; wždy takowa geſt potom yako před tijm. Potom die cžtenie: „A tehdy wzal geho dabel do ſwa- teho m'eſta a poſtawil geho na wrchu chramowem a wecze gemu: Gfy-li ſyn božij, puſt ſe doluo; Neb pſano geſt, že An- gelom ſwym przikazal o tobie, a na ruku poneſu tie, aby ſnad neurazyl o kamen nohy ſwe. Die gemu Gežiſs: A take geſt pſano: Nebudeſs pokuſſeti pana boha ſweho.“ W tom, že ſe geſt dal diablu noſyti, pokora welika ſe vkazuge, že nay- prwe tomu, genž geſt pocžatek zloſtij a neprziezni ſpaſenie lidſkeho, dal geſt ſebu wlaſti, Potom geho vdom zloſtnym dal ſe gimati, wazati, bijti, na ſe plwati a na krziž przibiti. A tak ſe pod zle wieczy ponižil trpieliwie a pokornie ne- repcze, nemſtie ſe, aby tiem rozdijl vkazal mezy dobrymi a zlymi, aby dobrzij z te pokory a trpieliwoſti poznani byli, 1) žywá.
Strana 249
W Poſtie. 249 trpijcze bezprawij od zlych newinnie, A zlij po tom, že bez przicžiny neſprawedliwie dobrym ſſkodij, aby ctnoſt dobrych tijm dokonaleyflij byla, že gſu tak hubene a neſſlechetne vdy diabelſke pokornie ſtrpieli. Ale že geſt diabel noſyl ſpafytele; wſſak geſt tijm nicz lepſlij nebyl, ale horſſij. Takež y zlij kniežij, geſſo ſe pyſſne nad obecz powyſlugij, chlubijcze ſe tijm, že boha ſtworzugij a pieſtugij, a tak ſe gim zda, že wladnu Kryſtem y wierau 1) y geho ſwatoſtmi, lakom'e a pyſlňe obraczegicze to k rozkoffem a k zwelebeni ſwemu na ſwietie. Nad gine gich hrziechy tiežilij geft ten, neb w tom diabla przewyſlugij zloſtij. Tak panugicze nad wieru a po ſwe wuoli gij wladnucze, flkodliwiegij wodij pana Gežiffe a noſy než diabel. Neb geſt pan tu diabla przemohl, když geft gey noſyl. Ale, když kniežij k zyſkom a k zwelebeni ſwemu noſy gey a wladnu prawdu geho a cžinij z nij, czož chtij, yako zlodiegij a lotrzi dierau2) ſe wedrzewſle do geho owcžince, y w tom hromaždij mnohe hrziechy k ſwedeni mnohych od prawdy Gežiſlovy. A tak na zkaženie kryſta pana ſameho geſt gich pieftowanie a Kryſtem wladnutij. Ale tuto diabel wzal pana Gežiſſe a poſtawil geho wy- ſoko na wrchu Chramowem, na mijſtie poſwatnem, geſſto zakon a proroky mijſtrzi a kniežij tu cžijtali, aby geho pychu pokuſyl, aby ſwe vmienij chlubnie tu vkazal. Wieda to diabel, že geſt tu w Chram'e mnohe miſtry a kniežij mohl pychu zklamati ſkrze vmienij pijſma, kdežto ſe vkazugij gedni przed druhymi, každy chtie vmieleyſlim byti, Protož, wieda to diabel, že ſkrze nie muož naywietcžij ranu wierze vežiniti, y geſt pilen, aby ge na ty ſtolicze vwodil, aby gimi ſnadňe ſwiet oklamawal a prawdu przemahal ſkrze gich wtipy pohanſke. Tež kazatele Antykryftovy na ſtolicze Chramowe vwodij. aby ſe naduli pychu nad gine a žadnemu se treſktati nedali 1) wijrau. 2) dijrau.
W Poſtie. 249 trpijcze bezprawij od zlych newinnie, A zlij po tom, že bez przicžiny neſprawedliwie dobrym ſſkodij, aby ctnoſt dobrych tijm dokonaleyflij byla, že gſu tak hubene a neſſlechetne vdy diabelſke pokornie ſtrpieli. Ale že geſt diabel noſyl ſpafytele; wſſak geſt tijm nicz lepſlij nebyl, ale horſſij. Takež y zlij kniežij, geſſo ſe pyſſne nad obecz powyſlugij, chlubijcze ſe tijm, že boha ſtworzugij a pieſtugij, a tak ſe gim zda, že wladnu Kryſtem y wierau 1) y geho ſwatoſtmi, lakom'e a pyſlňe obraczegicze to k rozkoffem a k zwelebeni ſwemu na ſwietie. Nad gine gich hrziechy tiežilij geft ten, neb w tom diabla przewyſlugij zloſtij. Tak panugicze nad wieru a po ſwe wuoli gij wladnucze, flkodliwiegij wodij pana Gežiffe a noſy než diabel. Neb geſt pan tu diabla przemohl, když geft gey noſyl. Ale, když kniežij k zyſkom a k zwelebeni ſwemu noſy gey a wladnu prawdu geho a cžinij z nij, czož chtij, yako zlodiegij a lotrzi dierau2) ſe wedrzewſle do geho owcžince, y w tom hromaždij mnohe hrziechy k ſwedeni mnohych od prawdy Gežiſlovy. A tak na zkaženie kryſta pana ſameho geſt gich pieftowanie a Kryſtem wladnutij. Ale tuto diabel wzal pana Gežiſſe a poſtawil geho wy- ſoko na wrchu Chramowem, na mijſtie poſwatnem, geſſto zakon a proroky mijſtrzi a kniežij tu cžijtali, aby geho pychu pokuſyl, aby ſwe vmienij chlubnie tu vkazal. Wieda to diabel, že geſt tu w Chram'e mnohe miſtry a kniežij mohl pychu zklamati ſkrze vmienij pijſma, kdežto ſe vkazugij gedni przed druhymi, každy chtie vmieleyſlim byti, Protož, wieda to diabel, že ſkrze nie muož naywietcžij ranu wierze vežiniti, y geſt pilen, aby ge na ty ſtolicze vwodil, aby gimi ſnadňe ſwiet oklamawal a prawdu przemahal ſkrze gich wtipy pohanſke. Tež kazatele Antykryftovy na ſtolicze Chramowe vwodij. aby ſe naduli pychu nad gine a žadnemu se treſktati nedali 1) wijrau. 2) dijrau.
Strana 250
250 Prwnie Nediele a aby wlili lež diablo" w lid nemudry ſkrze cžtenie a ſkrze gina pijſma a opaſky peniez a zlattych s nich nalowili a shromaždili a potom žiwot peſky na prziklad po [79b] ſobie zuoſtawili. Ale že ted dabel, yako prawu czeſtu chtie ſpaſyteli vkazati, dowodij gemu pijſmem rzka: „Gſy-li ſyn božij, puſt ſe dolow; Nebo pſano geſt, že Angelom ſwym przikazal o tobie, a na ruku vchopij tie, aby ſnad o kamen neurazyl nohy ſwe.“ A tak chytrze ſkrze pijſmo prawe chtiel pana podtrhnuti w ſwuoy ſmyſl krziwy, aby, douffage bohu, puſtil ſe doluow, že Angelowe prziftogij a nedopuſtij naň žadne ſikody ani vrazu, aby ſe tu vkazal bozſke wiecy cžine, moha to cžlowieczſkym ſkutkem poſtihnuti. Y nechtiel geſt ſpaſytel vpoſlechnuti w tom diabla, neb to geſt boha pokuſſeti. Jakož geſt tak diablu odpowiediel: „A take pſano geſt: Nebudeſs pokufſeti pana boha ſweho.“ Y geſt tu naucženie od ſpaſytele, aby lide boha nepokuſſeli tijm, na boha to wzkladagicze, czož geft gim on w mocz dal a chcze pracy a opatrnoft gich w tom mijti, genž y to nam z geho daru dano geſt. Neb geſt nam dal k tomu zwlaſſtnij rozumnoſt, abychom, zlee poznagicze, ſwobodnu wolij odchylili ſe od nieho, geſito bychom, podle tiech zlych wieczij žiwi gſucze, zahynuli ſkrze nie. Než, když by cžlowiek, w oſydla vpadna, nemiel ſyly ani opatrnoſti k wygitij z nich, tehdy w ten čas ma vprziemo na miloſt božij zpolehnuti, mage w niem wieru a nadiegi prawu; nebot on muož pomoczy z tiech wſech zlych wieczy. Ale, netbagicze opatrnoſti požiwati, kteruž on nam przikazuge mijti, y gdeme bezpecžnie w oſydla, w nichž geſt przewra- czenie naſſe 1), zpolehagicze na pomoczy božij; tu geſt boha pokuſleti. A opiet, když to ztratijme, o cžemž ſme leſtnie bohu vffali, nechtiecze ſami ſobie pomoczy ani ſebe oſtrzie- hati, opiet bludnie dieme : „Nechtiel geft buch tomu, bychom 1) náſle.
250 Prwnie Nediele a aby wlili lež diablo" w lid nemudry ſkrze cžtenie a ſkrze gina pijſma a opaſky peniez a zlattych s nich nalowili a shromaždili a potom žiwot peſky na prziklad po [79b] ſobie zuoſtawili. Ale že ted dabel, yako prawu czeſtu chtie ſpaſyteli vkazati, dowodij gemu pijſmem rzka: „Gſy-li ſyn božij, puſt ſe dolow; Nebo pſano geſt, že Angelom ſwym przikazal o tobie, a na ruku vchopij tie, aby ſnad o kamen neurazyl nohy ſwe.“ A tak chytrze ſkrze pijſmo prawe chtiel pana podtrhnuti w ſwuoy ſmyſl krziwy, aby, douffage bohu, puſtil ſe doluow, že Angelowe prziftogij a nedopuſtij naň žadne ſikody ani vrazu, aby ſe tu vkazal bozſke wiecy cžine, moha to cžlowieczſkym ſkutkem poſtihnuti. Y nechtiel geſt ſpaſytel vpoſlechnuti w tom diabla, neb to geſt boha pokuſſeti. Jakož geſt tak diablu odpowiediel: „A take pſano geſt: Nebudeſs pokufſeti pana boha ſweho.“ Y geſt tu naucženie od ſpaſytele, aby lide boha nepokuſſeli tijm, na boha to wzkladagicze, czož geft gim on w mocz dal a chcze pracy a opatrnoft gich w tom mijti, genž y to nam z geho daru dano geſt. Neb geſt nam dal k tomu zwlaſſtnij rozumnoſt, abychom, zlee poznagicze, ſwobodnu wolij odchylili ſe od nieho, geſito bychom, podle tiech zlych wieczij žiwi gſucze, zahynuli ſkrze nie. Než, když by cžlowiek, w oſydla vpadna, nemiel ſyly ani opatrnoſti k wygitij z nich, tehdy w ten čas ma vprziemo na miloſt božij zpolehnuti, mage w niem wieru a nadiegi prawu; nebot on muož pomoczy z tiech wſech zlych wieczy. Ale, netbagicze opatrnoſti požiwati, kteruž on nam przikazuge mijti, y gdeme bezpecžnie w oſydla, w nichž geſt przewra- czenie naſſe 1), zpolehagicze na pomoczy božij; tu geſt boha pokuſleti. A opiet, když to ztratijme, o cžemž ſme leſtnie bohu vffali, nechtiecze ſami ſobie pomoczy ani ſebe oſtrzie- hati, opiet bludnie dieme : „Nechtiel geft buch tomu, bychom 1) náſle.
Strana 251
W Poſtie. 2E1 to dobre mieli anebo ten ſtaw drželi; ſnad nas takto chtiel mijti.“ A tak, czož gim blud, nedbanie a neopatrnoſt przineſla, to bohu przicžtu. Opiet ti boha pokuſſegij, kterziž, hledijcze k onomu pijſmu blaznowie, kdež die we cžtenie Kryftus1): „Nerodte pecžo- wati, czo byſſte gedli a czo byſſte pili“, Y nechtij z vmyſla dielati mohucze, ani ginak potrzebnie a ſprawedliwie obmy- ſliti ſvych potřeb. A w temž rozumu geſt wſſelika opatrnoſt o zachowani žiwota tieleſneho, kdež by mohl vgiti cžlowiek oſydl zlych lidij neb ſmrti ſkrze podobnu opatrnoſt, aby w ta oſydla wſſetecžnie newchazel, na boha tu blaznowie zpolehage. Ale že tuto diabel dowodij pijſmem tak prawie iako y pan Gežiſs. Ta wiecz potrzebuge rozmyſlu praweho, když by kto byl tak pecžliwy; nebot w tom zaležij nebezpecžen- ſtwie welike, gehož ſe ſproſtnij newyſtrzehu ani nedbanliwij. Acž geho welmi mnoo geſt, wſſak ſe proto nepohnu k opatr- noſti. Nebo, yako ſam diabel proti ſpaſyteli naſſemu prawe pijſmo zle geſt wykladal, chtie gey w ſwu krziwotu vweſti pod pijſmem prawym: Takež vdowe geho proti vdom Kryſtowym k oklamani gich pijſma praweho požiwagij, lſtiwym ſmyſlem proti nim gducze ſkrze dabelſky duch wymyſllenym. A w tom nynie zaležij weliky ſwod a okla[ 80a]manie krzeſtianſke, kdežto bezmala wſſechen lid veženy opil ſe geſt lžij diablowu, po- twrzuge ſkrze pijſma prawa, bozſka wſſelikych bluduow z ſebe nalezenych a wymyſllenych, aby ti odpornij bludowe, pijſmy zodijwanij mijſternie, zdali ſe pijſmo ſwate a yako zakon od boha wydany. A tak lid oklamany a ſlepy cztij lež dia- blowu ſkrze pijímo prawe. Nebo, czož chtij a zwole, to pijí- mem obalecz, ti lſtiwij lharzi wyligij w ſrdcze tomu lidu, w niemž nenij opatrnoſti bozſke ani zkuſlenij duchuow. giž tak wſſeczko pigij ſpolu yako howada nerozumna z lauže 1) Mat. 6, 25; Luk. 12, 22.
W Poſtie. 2E1 to dobre mieli anebo ten ſtaw drželi; ſnad nas takto chtiel mijti.“ A tak, czož gim blud, nedbanie a neopatrnoſt przineſla, to bohu przicžtu. Opiet ti boha pokuſſegij, kterziž, hledijcze k onomu pijſmu blaznowie, kdež die we cžtenie Kryftus1): „Nerodte pecžo- wati, czo byſſte gedli a czo byſſte pili“, Y nechtij z vmyſla dielati mohucze, ani ginak potrzebnie a ſprawedliwie obmy- ſliti ſvych potřeb. A w temž rozumu geſt wſſelika opatrnoſt o zachowani žiwota tieleſneho, kdež by mohl vgiti cžlowiek oſydl zlych lidij neb ſmrti ſkrze podobnu opatrnoſt, aby w ta oſydla wſſetecžnie newchazel, na boha tu blaznowie zpolehage. Ale že tuto diabel dowodij pijſmem tak prawie iako y pan Gežiſs. Ta wiecz potrzebuge rozmyſlu praweho, když by kto byl tak pecžliwy; nebot w tom zaležij nebezpecžen- ſtwie welike, gehož ſe ſproſtnij newyſtrzehu ani nedbanliwij. Acž geho welmi mnoo geſt, wſſak ſe proto nepohnu k opatr- noſti. Nebo, yako ſam diabel proti ſpaſyteli naſſemu prawe pijſmo zle geſt wykladal, chtie gey w ſwu krziwotu vweſti pod pijſmem prawym: Takež vdowe geho proti vdom Kryſtowym k oklamani gich pijſma praweho požiwagij, lſtiwym ſmyſlem proti nim gducze ſkrze dabelſky duch wymyſllenym. A w tom nynie zaležij weliky ſwod a okla[ 80a]manie krzeſtianſke, kdežto bezmala wſſechen lid veženy opil ſe geſt lžij diablowu, po- twrzuge ſkrze pijſma prawa, bozſka wſſelikych bluduow z ſebe nalezenych a wymyſllenych, aby ti odpornij bludowe, pijſmy zodijwanij mijſternie, zdali ſe pijſmo ſwate a yako zakon od boha wydany. A tak lid oklamany a ſlepy cztij lež dia- blowu ſkrze pijímo prawe. Nebo, czož chtij a zwole, to pijí- mem obalecz, ti lſtiwij lharzi wyligij w ſrdcze tomu lidu, w niemž nenij opatrnoſti bozſke ani zkuſlenij duchuow. giž tak wſſeczko pigij ſpolu yako howada nerozumna z lauže 1) Mat. 6, 25; Luk. 12, 22.
Strana 252
252 Prwnie Nediele kalne. A giž ie diablu z potrzeby zda, aby, opuſtie wſleczka oklamani gina, y wylewal ſwoy duch lžiwy ſkrze pijſma vſty ffaleſſneho kniezſtwa, aby pijſmo ſtalo yako modla, aby ſe wſſudy diablu a ge° lži klanieli pod twarzij pijſma. Neb duch Ižiwy, ſkrze pijſma prolity, giž geſt vmrtwil hrziech w lidech, aby nicz nebyl na ſwietie. Protož giž podle gednanie chyt- reho diablowa pijſma prawa obraczena ſu w lež na roz- množenie hrziechuow, a aby przikrywani a vymluwani byli hrziechowe ſkrze pijſma. Protož nynie ſamu miloſtij božij muož niekto zachowan byti, ktož toho vprzijmie pokornym a ſkruſſenym ſrdczem na panu bohu žada. Potom die cžtenie: „Opiet wzal geho diabel na horu wyſoku welmi a vkazal mu wſleczka kralowſtwie ſwieta y ſlawu gich a rzekl gemu: Ta wſleczka tobie dam, acž padna klanieti mňe ſe budeſs. Tehdy wecze ge" Gežiſs: Gdi, ſatane! nebot pſano geſt: Par bohu twemu klanieti ſe budeſs a gemu ſamemu ſlužiti budeſs.“ Trogim obycžegem pokuſſel geſt diabel pana gežiſſe, Nayprwe lakotu, Druhe pychu A trzetij ted lakomftwim a pychu y modloſluženim, Podawage ge wſfech kralowſtwij ſwieta s gich chwalu, aby tak bohatym a ſlawnym kralem nade wſlecky gine byl za to, když by padna modlil ſe gemu. Wizyž každy tohoto cžerta chudeho a pyſlneho, czot ſe gemu chcze: aby před nim padali a modlili ſe gemu yako bohu, kdežto ſlibuge to dati, cžehož nema; nebo nicz ſweho nema, gedine hrziech a peklo, a toho nižadnemu neſlibuge dati, ale litiwie a ſkrytie pra- czuge o to, aby wſſecky do pekla prziprawil, zakrywage przed nimi hrziechy a zallepuge zloſtmi lidi, pro niež do pekla puogdu 1), a pokanie gim odklada do ſmrti. A na tiech lžech temierz wifeczky držij bez ſwiedomij w hrzieſlijch y bez pokani, aby ge do pekla wludil, do niehož ſam odſuzen geſt. Protož ſlibuge dati, cžehož ſam nema, a w tom vgiſltiuge, 11 pugdad.
252 Prwnie Nediele kalne. A giž ie diablu z potrzeby zda, aby, opuſtie wſleczka oklamani gina, y wylewal ſwoy duch lžiwy ſkrze pijſma vſty ffaleſſneho kniezſtwa, aby pijſmo ſtalo yako modla, aby ſe wſſudy diablu a ge° lži klanieli pod twarzij pijſma. Neb duch Ižiwy, ſkrze pijſma prolity, giž geſt vmrtwil hrziech w lidech, aby nicz nebyl na ſwietie. Protož giž podle gednanie chyt- reho diablowa pijſma prawa obraczena ſu w lež na roz- množenie hrziechuow, a aby przikrywani a vymluwani byli hrziechowe ſkrze pijſma. Protož nynie ſamu miloſtij božij muož niekto zachowan byti, ktož toho vprzijmie pokornym a ſkruſſenym ſrdczem na panu bohu žada. Potom die cžtenie: „Opiet wzal geho diabel na horu wyſoku welmi a vkazal mu wſleczka kralowſtwie ſwieta y ſlawu gich a rzekl gemu: Ta wſleczka tobie dam, acž padna klanieti mňe ſe budeſs. Tehdy wecze ge" Gežiſs: Gdi, ſatane! nebot pſano geſt: Par bohu twemu klanieti ſe budeſs a gemu ſamemu ſlužiti budeſs.“ Trogim obycžegem pokuſſel geſt diabel pana gežiſſe, Nayprwe lakotu, Druhe pychu A trzetij ted lakomftwim a pychu y modloſluženim, Podawage ge wſfech kralowſtwij ſwieta s gich chwalu, aby tak bohatym a ſlawnym kralem nade wſlecky gine byl za to, když by padna modlil ſe gemu. Wizyž každy tohoto cžerta chudeho a pyſlneho, czot ſe gemu chcze: aby před nim padali a modlili ſe gemu yako bohu, kdežto ſlibuge to dati, cžehož nema; nebo nicz ſweho nema, gedine hrziech a peklo, a toho nižadnemu neſlibuge dati, ale litiwie a ſkrytie pra- czuge o to, aby wſſecky do pekla prziprawil, zakrywage przed nimi hrziechy a zallepuge zloſtmi lidi, pro niež do pekla puogdu 1), a pokanie gim odklada do ſmrti. A na tiech lžech temierz wifeczky držij bez ſwiedomij w hrzieſlijch y bez pokani, aby ge do pekla wludil, do niehož ſam odſuzen geſt. Protož ſlibuge dati, cžehož ſam nema, a w tom vgiſltiuge, 11 pugdad.
Strana 253
W Poſtie. 253 czož nenie a nebude a nemuož byti. yako prwotnij lharz a otecz každe lži. Ale tento dokonaly cžlowiek nebeſky, s huory prziſſed, yako layno ſlawu zemſku a bohatſtwie potlacžiw, nemohl geſt byti oklaman tiemi wieczmi, gimiž geſt dabel oklamal prziliſſne mnozſtwie blaznuow tohoto ſwieta. Nebo proto geſt poſlan ſem ſpafytel, aby od tiech wieczy poruſſi- tedlnych odwratil milowniky ſwieta, kterzijž gemu a w nieho vwierzij, przikladem y rzecžij vože ge tomu, aby nemilowali ſwieta ani tiech[8Ob]wieczij, kterež na niem gſu, nebo wſſeczky zahynu y s tiemi, ktož ge milugij a o nie ſtogij, ale po niem tahli vprziemo do nebe, ty minute a paduczy wieczy opu- ſtiecze. gſucze yako putniczy, zde ſe neſobijcze. Protož diabel chtie, aby przed nim lidee padali za dar tiech kralowſtwie, kteraž gſu geho toliko ſkrze hrziech na nie vwedeny od nieho, Powyſſil geft Antykryfta, namieſtka ſweho, na Rzimſke ſtolicy v welikem duoſtogenſtwie a zbožij tohoto ſwieta, aby ſediel w chramie božijm, powyfluge ſe nade wſeczko, czož ſlowe buoh, mage gmeno otecz nayſwietieyſlij a Buoh zemſky. Przed nimž padagij mijſto ežerta, paty gemu lijbagicze a na kolena klekagijcze a na twarz padagicze yako przed bohem, aby on, yako buoh ſedie, rozdawal obroky za zlatte. A zakony ſwe, odporne zakonu Kryſtowu. vſtawuge a ſpaſenie z moczy ſwe ſitiedrze wilem na liſtech rozpiſuge a rozſyla miloſti a odpuſtky ode wſſech hrziechuow y od muk; Protož, aby ten buoh tak moczny, na mijſtie cžertowy pychy fedie, y mohl rzieczy knieztwu ſwemu ſwatokupeczkemu y k ginemu lidu: „Acž padna modliti ſe budels mnie a daſs opaſek zlattych, budeſs Biſkupem, Opatem, Kanownikem Fararzem a trzebas lotrem, y cžiem chczeſs.“ Ale že tuto diabel lharz chtiel geſt dati kralowſtwie wſſeho ſwieta, nemage gich. Takež Antykryft, namieſtek dia- bluo, rozdawa obroky, vrzady, duoſtogenſtwie, ſam nicz ne- mage ani wieda, kde geſt, czož dawa. A geſſtie w zloſti prze- wyffuge diabla w tom. Nebo diabel, acž geſt lžiwie chtie.
W Poſtie. 253 czož nenie a nebude a nemuož byti. yako prwotnij lharz a otecz každe lži. Ale tento dokonaly cžlowiek nebeſky, s huory prziſſed, yako layno ſlawu zemſku a bohatſtwie potlacžiw, nemohl geſt byti oklaman tiemi wieczmi, gimiž geſt dabel oklamal prziliſſne mnozſtwie blaznuow tohoto ſwieta. Nebo proto geſt poſlan ſem ſpafytel, aby od tiech wieczy poruſſi- tedlnych odwratil milowniky ſwieta, kterzijž gemu a w nieho vwierzij, przikladem y rzecžij vože ge tomu, aby nemilowali ſwieta ani tiech[8Ob]wieczij, kterež na niem gſu, nebo wſſeczky zahynu y s tiemi, ktož ge milugij a o nie ſtogij, ale po niem tahli vprziemo do nebe, ty minute a paduczy wieczy opu- ſtiecze. gſucze yako putniczy, zde ſe neſobijcze. Protož diabel chtie, aby przed nim lidee padali za dar tiech kralowſtwie, kteraž gſu geho toliko ſkrze hrziech na nie vwedeny od nieho, Powyſſil geft Antykryfta, namieſtka ſweho, na Rzimſke ſtolicy v welikem duoſtogenſtwie a zbožij tohoto ſwieta, aby ſediel w chramie božijm, powyfluge ſe nade wſeczko, czož ſlowe buoh, mage gmeno otecz nayſwietieyſlij a Buoh zemſky. Przed nimž padagij mijſto ežerta, paty gemu lijbagicze a na kolena klekagijcze a na twarz padagicze yako przed bohem, aby on, yako buoh ſedie, rozdawal obroky za zlatte. A zakony ſwe, odporne zakonu Kryſtowu. vſtawuge a ſpaſenie z moczy ſwe ſitiedrze wilem na liſtech rozpiſuge a rozſyla miloſti a odpuſtky ode wſſech hrziechuow y od muk; Protož, aby ten buoh tak moczny, na mijſtie cžertowy pychy fedie, y mohl rzieczy knieztwu ſwemu ſwatokupeczkemu y k ginemu lidu: „Acž padna modliti ſe budels mnie a daſs opaſek zlattych, budeſs Biſkupem, Opatem, Kanownikem Fararzem a trzebas lotrem, y cžiem chczeſs.“ Ale že tuto diabel lharz chtiel geſt dati kralowſtwie wſſeho ſwieta, nemage gich. Takež Antykryft, namieſtek dia- bluo, rozdawa obroky, vrzady, duoſtogenſtwie, ſam nicz ne- mage ani wieda, kde geſt, czož dawa. A geſſtie w zloſti prze- wyffuge diabla w tom. Nebo diabel, acž geſt lžiwie chtie.
Strana 254
254 Prwnie Nediele dati to, czož nema, ale nežadal peniez za ſwu lež. Ale Antykryſt, takež nicz nemage, ſame lži te geſſtie darino ne- dawa, ale zlatte za to wezme, cžehož geſt ani kupil, ani vydielal; ani wij, w kteru geſt ſtranu ſwieta ten koftel, za nieyž penijze berze. Protož diabel toho neprzeſtava ſkrze namieſtka ſweho rzijkati: „Acž padna budeſs mi ſe modliti a podaſs mi zlattych — než darmot nicz neudielam —, budeſs wietžij tohoto ſwieta, dobree bydlo mage, a zbohatneſs tudijž, když take od tebe ginij menſlij budau kupowati ſpaſenie ſwe a žaczy pleſſa.“ Takež y v Kraluow, v Knijžat a v ginych mocznych tohoto Swieta padagij, pochlebugij gim a ſtogij przed nimi, przehybugijcze nohy ſwe, a klaniegij ſe gim yako Bohom, chtijcze v nich mnoho wyſlužiti. A netoliko tak, ale y ſam diabel wklada ſe w ſrdeze lidem marnym, aby padali wſliczkni przed nim, wuoli geho ſe poddawagijcze, a on gim zgedna bohatſtwie welika a duo- stogenftwie tohoto Swieta. Nebo lichewniczy, kupczy, fan- trocžniczy, trhowczy, krežmarzi y wſliczkni lakomezy nay- prwe muſy padnuti przed diablem a we wilem ſe poddati geho wuoli, geho lstem a newieram a dobywanijm s okla- manim bližnijch. A tak ſkrze to dohodij gim diabel zbožij mnoho, rozkoſlij y chwaly zde na Swietie. Aniž geden halerz muož dobyt byti ne[81a ]ſprawedliwie, gedine aby prwe padl przed diablem, wuoli geho ſe poddawage. Protož mnohot nynij ma diabel flužebnikuow, geſſto padagij przed nim ſkrze geho na- mieſtky, Papeže, Biſkupy, Krale, Knijžata a gine powyſene lidi w ſwietie pyſſne a ſkrze krziwe dobywanie zbožij. Ale, ktož ſe Bohu klaniegij a geho cztij, nemohu tak nižadnymi obchody ſprawedliwymi zbohatieti. Nebo pro geho przikazanie neſmiegij žadneho oklamati o nižadnu wiecz a, ſprawedliwie dobywagicze, gedwa ſkrownu potrzebu mohu z toho mijti. Ale že geſt tuto rzecž o panu Gežiſſowi, že geſt ne- chtiel przed diablem padati, ale zahnal gey ſtateežnie od
254 Prwnie Nediele dati to, czož nema, ale nežadal peniez za ſwu lež. Ale Antykryſt, takež nicz nemage, ſame lži te geſſtie darino ne- dawa, ale zlatte za to wezme, cžehož geſt ani kupil, ani vydielal; ani wij, w kteru geſt ſtranu ſwieta ten koftel, za nieyž penijze berze. Protož diabel toho neprzeſtava ſkrze namieſtka ſweho rzijkati: „Acž padna budeſs mi ſe modliti a podaſs mi zlattych — než darmot nicz neudielam —, budeſs wietžij tohoto ſwieta, dobree bydlo mage, a zbohatneſs tudijž, když take od tebe ginij menſlij budau kupowati ſpaſenie ſwe a žaczy pleſſa.“ Takež y v Kraluow, v Knijžat a v ginych mocznych tohoto Swieta padagij, pochlebugij gim a ſtogij przed nimi, przehybugijcze nohy ſwe, a klaniegij ſe gim yako Bohom, chtijcze v nich mnoho wyſlužiti. A netoliko tak, ale y ſam diabel wklada ſe w ſrdeze lidem marnym, aby padali wſliczkni przed nim, wuoli geho ſe poddawagijcze, a on gim zgedna bohatſtwie welika a duo- stogenftwie tohoto Swieta. Nebo lichewniczy, kupczy, fan- trocžniczy, trhowczy, krežmarzi y wſliczkni lakomezy nay- prwe muſy padnuti przed diablem a we wilem ſe poddati geho wuoli, geho lstem a newieram a dobywanijm s okla- manim bližnijch. A tak ſkrze to dohodij gim diabel zbožij mnoho, rozkoſlij y chwaly zde na Swietie. Aniž geden halerz muož dobyt byti ne[81a ]ſprawedliwie, gedine aby prwe padl przed diablem, wuoli geho ſe poddawage. Protož mnohot nynij ma diabel flužebnikuow, geſſto padagij przed nim ſkrze geho na- mieſtky, Papeže, Biſkupy, Krale, Knijžata a gine powyſene lidi w ſwietie pyſſne a ſkrze krziwe dobywanie zbožij. Ale, ktož ſe Bohu klaniegij a geho cztij, nemohu tak nižadnymi obchody ſprawedliwymi zbohatieti. Nebo pro geho przikazanie neſmiegij žadneho oklamati o nižadnu wiecz a, ſprawedliwie dobywagicze, gedwa ſkrownu potrzebu mohu z toho mijti. Ale že geſt tuto rzecž o panu Gežiſſowi, že geſt ne- chtiel przed diablem padati, ale zahnal gey ſtateežnie od
Strana 255
W Poſtie. 255 ſebe rzka: „Gdiž, ſatane!“ Nebo, czož ſe geſt dotykalo geho cžlowiecženſtwie, y s diablem choditi y od nieho noſſen byti pokornie powolil. Ale padati przed nim a modliti ſe gemu nechtiel, neb geſt to bohu ruhanie a potupa. Tu geſt geho nechtiel dale ſtrpieti, czož ſe czti bozſke dotykalo. A tijm nas vežij, abychom tak pohanienij na ſe brali, ale na pana boha pohanienij nedopufltieli, czož na nas byti muože. Y die tu ſpaſytel, zahaniege diabla pyſſneho a ruhaweho: „Gdiž, ſatane! nebot pſano geſt: Panu bohu ſwemu modliti ſe budeſs a gemu ſamemu ſlužiti budeſs.“ A z tiech flow prze- wiernych znamo geſt, že nižadnemu nepuoycžuge toho, gedine ſamemu bohu modliti ſe a ſlužiti gemu. Nebo geſt tijm przi- wazal k ſobie ſtworzitel ſtworzenie rozumne, ežlowieka, aby geho milowal, ze wſſeho ſrdcze ſlužil gemu a modlil ſe gemu; a to famemu gemu muſy vežiniti, ale ſtworzenie nižadnemu, neb hned by za buoh miel ſtworzenie. Nayprwe tu dij o modlenie: „Panu bohu ſwemu modliti ſe budeſs.“ Nebo ſtworzenie rozumne dlužnie to vežiniti ma ſtworziteli ſwemu, poniewadž ma ſwu bytnoſt od nieho ſtwor- zenim, zprawowanim, zachowawanim, krmenim y branienim, y czož muož rzecženo byti k žiwotu duchowniemu y tielef- nemu potrzebneho. A to prawo chcze mijti ſtworzitel k cžlo- wieku w modlenie, aby ge k niemu obratil za wſſeliku 1) po- trzebnoſt ſwu obogijho žiwota, wierze toliko w niem wſſemu ſwemu dobremu yako w ſtworziteli ſwem. Neb on chcze a muož dobrze vežiniti ſtworzenie ſwemu, kterež w nieho ſameho vſfa. Takež y druhe ſlowo, geſſto die: „A gemu ſamemu ſlužiti budeſs." Y mame rozumieti, czo geſt to ſamemu bohu ſlužiti. To muožme poznati z flow božijch, že ſlužiti bohu geſt ponižiti ſe przed nim s naywyzſlij pocztiwoſtij, s kla- nienijm, na kolena klekanim, twarzij na zemi padanim, rukau 3) wſſelikau.
W Poſtie. 255 ſebe rzka: „Gdiž, ſatane!“ Nebo, czož ſe geſt dotykalo geho cžlowiecženſtwie, y s diablem choditi y od nieho noſſen byti pokornie powolil. Ale padati przed nim a modliti ſe gemu nechtiel, neb geſt to bohu ruhanie a potupa. Tu geſt geho nechtiel dale ſtrpieti, czož ſe czti bozſke dotykalo. A tijm nas vežij, abychom tak pohanienij na ſe brali, ale na pana boha pohanienij nedopufltieli, czož na nas byti muože. Y die tu ſpaſytel, zahaniege diabla pyſſneho a ruhaweho: „Gdiž, ſatane! nebot pſano geſt: Panu bohu ſwemu modliti ſe budeſs a gemu ſamemu ſlužiti budeſs.“ A z tiech flow prze- wiernych znamo geſt, že nižadnemu nepuoycžuge toho, gedine ſamemu bohu modliti ſe a ſlužiti gemu. Nebo geſt tijm przi- wazal k ſobie ſtworzitel ſtworzenie rozumne, ežlowieka, aby geho milowal, ze wſſeho ſrdcze ſlužil gemu a modlil ſe gemu; a to famemu gemu muſy vežiniti, ale ſtworzenie nižadnemu, neb hned by za buoh miel ſtworzenie. Nayprwe tu dij o modlenie: „Panu bohu ſwemu modliti ſe budeſs.“ Nebo ſtworzenie rozumne dlužnie to vežiniti ma ſtworziteli ſwemu, poniewadž ma ſwu bytnoſt od nieho ſtwor- zenim, zprawowanim, zachowawanim, krmenim y branienim, y czož muož rzecženo byti k žiwotu duchowniemu y tielef- nemu potrzebneho. A to prawo chcze mijti ſtworzitel k cžlo- wieku w modlenie, aby ge k niemu obratil za wſſeliku 1) po- trzebnoſt ſwu obogijho žiwota, wierze toliko w niem wſſemu ſwemu dobremu yako w ſtworziteli ſwem. Neb on chcze a muož dobrze vežiniti ſtworzenie ſwemu, kterež w nieho ſameho vſfa. Takež y druhe ſlowo, geſſto die: „A gemu ſamemu ſlužiti budeſs." Y mame rozumieti, czo geſt to ſamemu bohu ſlužiti. To muožme poznati z flow božijch, že ſlužiti bohu geſt ponižiti ſe przed nim s naywyzſlij pocztiwoſtij, s kla- nienijm, na kolena klekanim, twarzij na zemi padanim, rukau 3) wſſelikau.
Strana 256
256 Prwnie Nediele ſpinanim, w prſy ſe bitijm, hlawy obnaženim, Y kteražkoli poklona pokorna ſluſſij na geho pocztiwoſt, ta aby gemu ſa- memu byla od lidij wzdawana. Take geſt poniženij przed nim a gemu ſamemu ſužo- wanie tiela rozumne a trapenie, budto poſtem nebo kterukoli 1) praczy hodnu, w nijž ſe cžlowiek obietuge bohu, gemu ſamemu ſe tijm ponižuge yako ſluha geho pokorny. Ale toto geft [81b] nayzgewnieyſlij wiecz, w nijž ma ſlužba bohu vkazana byti, to geſt prawe a poſluſſne poddanie bohu. A to ſe plnij w tom, že wierzime tak o niem a gemu, iakož on nas zawazuge k tomu. Takež y w przikazanijch geho mame gemu poddani byti; nebo, poniewadž y lide lidem ſlužij a w tom ſe gim poddawagij, czož gim przikazowati budu, aby toho oſtrziehali: Mnohem hoyniegij ſtworzitel chcze mijti prawo k tomu, aby gemu lide poddani byli s plnym poſlu- ffenſtwim we wilem, czož on gim przikaznge. Protož gelt gim przikazanij wydal o ſprawedlnoſtech ſobie libych, aby, ge ežinijeze, byli dijlo ke czti geho prziprawene. A w tom budu gemu ſame" ſlužiti, wuoli geho libu cžinijcze w geho przi- kazanijch. Gina przikazanie negſu z toho pocžtu, tiech lidij, kterziž, zawrhſſo přikazanij geho, ſami ſobie wymyſlegij obycžey k ſluženij bo' Anebo zwolugij ſobie k tomu zakony od prwnijch ſložene, aby gemu mnohe pijſmo tworzili pod ſlad- kymi notami a mnoho víty bublali wymyſllenych modliteb obycžegem pekelnikuow. A mnoho tiech obycžeguow za- myſllenych lid bludem od kniežij oklamany ma, geſſto ſe w nich domniewa bohu ſlužiti, yakož gſu naboženſtwie vſta- nowena podle cžaſuow czeleho roku, ſwieczenie, poſitienie, koſtelnij rzadowe, putowanie z gedniech kraguow2) do druhych, kdežto otecz gich nayſwietieyſlij zbohatil geſt ty pauti mno- hymi odpuſtky lžiwymi. Protož takowe ſlužby ſu tmy nocžnij, 1) kteraukoli. 2) kraiuo.
256 Prwnie Nediele ſpinanim, w prſy ſe bitijm, hlawy obnaženim, Y kteražkoli poklona pokorna ſluſſij na geho pocztiwoſt, ta aby gemu ſa- memu byla od lidij wzdawana. Take geſt poniženij przed nim a gemu ſamemu ſužo- wanie tiela rozumne a trapenie, budto poſtem nebo kterukoli 1) praczy hodnu, w nijž ſe cžlowiek obietuge bohu, gemu ſamemu ſe tijm ponižuge yako ſluha geho pokorny. Ale toto geft [81b] nayzgewnieyſlij wiecz, w nijž ma ſlužba bohu vkazana byti, to geſt prawe a poſluſſne poddanie bohu. A to ſe plnij w tom, že wierzime tak o niem a gemu, iakož on nas zawazuge k tomu. Takež y w przikazanijch geho mame gemu poddani byti; nebo, poniewadž y lide lidem ſlužij a w tom ſe gim poddawagij, czož gim przikazowati budu, aby toho oſtrziehali: Mnohem hoyniegij ſtworzitel chcze mijti prawo k tomu, aby gemu lide poddani byli s plnym poſlu- ffenſtwim we wilem, czož on gim przikaznge. Protož gelt gim przikazanij wydal o ſprawedlnoſtech ſobie libych, aby, ge ežinijeze, byli dijlo ke czti geho prziprawene. A w tom budu gemu ſame" ſlužiti, wuoli geho libu cžinijcze w geho przi- kazanijch. Gina przikazanie negſu z toho pocžtu, tiech lidij, kterziž, zawrhſſo přikazanij geho, ſami ſobie wymyſlegij obycžey k ſluženij bo' Anebo zwolugij ſobie k tomu zakony od prwnijch ſložene, aby gemu mnohe pijſmo tworzili pod ſlad- kymi notami a mnoho víty bublali wymyſllenych modliteb obycžegem pekelnikuow. A mnoho tiech obycžeguow za- myſllenych lid bludem od kniežij oklamany ma, geſſto ſe w nich domniewa bohu ſlužiti, yakož gſu naboženſtwie vſta- nowena podle cžaſuow czeleho roku, ſwieczenie, poſitienie, koſtelnij rzadowe, putowanie z gedniech kraguow2) do druhych, kdežto otecz gich nayſwietieyſlij zbohatil geſt ty pauti mno- hymi odpuſtky lžiwymi. Protož takowe ſlužby ſu tmy nocžnij, 1) kteraukoli. 2) kraiuo.
Strana 257
W Poſtie. 257 geſſto geſt w nich zeſnul lid hrzieſſny. A w tom ſpanij tiech temnoſtij vkradl geſt gim diabel prawu ſlužbu božij, kteraž geſt podle ge° przikazanij. A giž gim diabel lže, czo chce, o tiech naboženſtwijch ſmrtedlnych, že nemuož takowe lži kniez wyneſti mezy nie, by gij s chutij newypili pod gmenem flužby božij, neb nižadne moczy ani obrany nemoť mijti k ro- zeznani bludu, ſtogijcze w tolike tmie tee ſlužby lſtiwe. Ale že przi tiechto ſlowijch panie, genž die: „Par bohu twemu modliti ſe budeſs a gev ſamemu ſlužiti budeſs,“ Mijſtrzi a kňežij, oczaſowe Antykryſtowi, geſſto gebo hanby chranij iazykem lžiwym, nechtij to“, abychom przi tiech flowijch vprzimie tak oſtali, doſti magijcze na modlenie a ſlužbie ſamemu panu bohu, Ale przidawagij nam k tomu wſleczky ſwate, abychom ſe gim modlili, ſlužili, poſtili, ſwietili, obieto- wali. ſwietla palili, nerzku menſlij ſlawu než bohu, ale czo naywayſle mohau 1), przewyffugicze y dni panie, nedele božie, ſwatych chwalenim welikym. A przijlifs mijſternie to vwodij, aby ſe gim modlili a llužili, chtijcze ſwe lſtiwe 2) wtipy yako wieru o tom w lidu vſtawiti. Ale nižadny gich duowod ne- muož prawy byti. Poňewadž wiera Apoſſtolſka w kryſtu vka- zuge przimluwu wſſem doſtatecž, Tehdy ginde, kromie te wijry Apoſſtolſke, nemohu gij vſtawiti nižadnymi ſmyſly nay- mudrzeyſlimi. Die S. Jan zboru krzeſtianuo, kterziž ſu w kryſta vwierzili a od nich cžtenim ſwatym zprawowani byli 3): „Synacžkowe mogi, totot pijſſi wam, abyſſte nehrzeſlili. Pakli by kto shrze[ 82a]llil, przimluwcy mame v boha, otce naſſeho, pana Gežiſſe ſprawedliweho; a ont geſt ſlitowani za hrziechy naſſe, a netoliko za nafſe, ale y za wíleho ſwieta.“ Protož z toho pijíma y z ginych mnohych mame wieru vtwrzenu, že kryftus Gežifs, ſyn božij, geft smijrcze wſlech lidij wy- wolenych s bohem a geſt przimluwce doſtatecžny za nie przed otczem w cžas gich prohrzeſſenie. Neb on snima 1) mohú. 2) Iftiwý. 3) 1. Jan 2, 12.
W Poſtie. 257 geſſto geſt w nich zeſnul lid hrzieſſny. A w tom ſpanij tiech temnoſtij vkradl geſt gim diabel prawu ſlužbu božij, kteraž geſt podle ge° przikazanij. A giž gim diabel lže, czo chce, o tiech naboženſtwijch ſmrtedlnych, že nemuož takowe lži kniez wyneſti mezy nie, by gij s chutij newypili pod gmenem flužby božij, neb nižadne moczy ani obrany nemoť mijti k ro- zeznani bludu, ſtogijcze w tolike tmie tee ſlužby lſtiwe. Ale že przi tiechto ſlowijch panie, genž die: „Par bohu twemu modliti ſe budeſs a gev ſamemu ſlužiti budeſs,“ Mijſtrzi a kňežij, oczaſowe Antykryſtowi, geſſto gebo hanby chranij iazykem lžiwym, nechtij to“, abychom przi tiech flowijch vprzimie tak oſtali, doſti magijcze na modlenie a ſlužbie ſamemu panu bohu, Ale przidawagij nam k tomu wſleczky ſwate, abychom ſe gim modlili, ſlužili, poſtili, ſwietili, obieto- wali. ſwietla palili, nerzku menſlij ſlawu než bohu, ale czo naywayſle mohau 1), przewyffugicze y dni panie, nedele božie, ſwatych chwalenim welikym. A przijlifs mijſternie to vwodij, aby ſe gim modlili a llužili, chtijcze ſwe lſtiwe 2) wtipy yako wieru o tom w lidu vſtawiti. Ale nižadny gich duowod ne- muož prawy byti. Poňewadž wiera Apoſſtolſka w kryſtu vka- zuge przimluwu wſſem doſtatecž, Tehdy ginde, kromie te wijry Apoſſtolſke, nemohu gij vſtawiti nižadnymi ſmyſly nay- mudrzeyſlimi. Die S. Jan zboru krzeſtianuo, kterziž ſu w kryſta vwierzili a od nich cžtenim ſwatym zprawowani byli 3): „Synacžkowe mogi, totot pijſſi wam, abyſſte nehrzeſlili. Pakli by kto shrze[ 82a]llil, przimluwcy mame v boha, otce naſſeho, pana Gežiſſe ſprawedliweho; a ont geſt ſlitowani za hrziechy naſſe, a netoliko za nafſe, ale y za wíleho ſwieta.“ Protož z toho pijíma y z ginych mnohych mame wieru vtwrzenu, že kryftus Gežifs, ſyn božij, geft smijrcze wſlech lidij wy- wolenych s bohem a geſt przimluwce doſtatecžny za nie przed otczem w cžas gich prohrzeſſenie. Neb on snima 1) mohú. 2) Iftiwý. 3) 1. Jan 2, 12.
Strana 258
Prwnie Nediele 258 hrziechy s ſwieta a ma kniezſtwie wiecžne, pro niež muož take wiecžne ſpaſyti, wiecžnie ſa žiw k orodowani za nas. Protož, iako wſlech wykupenie a ſmirzenie w niem ſamem ſtogij, takež y przimluwa k nalezeni wſſelikeho odpuſſtienie hrziechow a k nalezenij wſſelike miloſti a obdarowanie od boha. Protož nižadny z tiech, kterziž gſu ſprawedliwi1) veži- nieni ſkrze gezukryſta od hrziechuo, nehledal geſt miloſti, pomoczy a przimluwy w ginem ſobie rownem, kteražto mi- loſt, pomocz a przimluwa toliko w ſamem Kryſtu ſtogij, genž geſt bohem y cžlowiekem, a w niem geſt odpuſitienij a mi- loſti nalezenie wſſem; nebo wſſiczkni gſu shrzeſſili a wſſiczkni potrzebugij ſlawy božij ſkrze Gezukryſta, pana naſſeho. Protož wſfecko toto cžtenie y boy ſpaſytele s diablem geft wiernym lidem k vžitku a na prziklad, aby, hledijce na nieho, kterak geſt przemohl diabla w lakotie, w pyſle, w lakomſtwij, w modloſluženie, pijſinem ſe braňe gemu, abychom y my tež cžinili, czož koli proti nam zbudij pro- tiwneho anebo w myſl puſtij przikazanie božimu odporneho, abychom proti geho zaſtřelam ſmrtedlnym pijímem a mod- litbu boyowali, Wieducze to, že ani geho ſyla ani geho chytroft nicz nemuože proti nam, nebude-li mijti na pomocz naſſeho powolenie a lenoſti naſlij nedbanliwe a neopatrne. Nebo on toho naywiecze hledij, aby z nas ſamych taras ſobie vdielal a aby nami nas dobywal, wida, že naſſe ne- mudroſt, lenoſt a lehkoft a přicžiny nebezpecžne ſu gemu odienij proti nam. Ale, když geſt ſpaſytel diabla przemohl a zahnal, Tehdy gſu Angele prziſtupili a poſluhovali gemu, aby tiem zgewno bylo, že po zdeyſlim2) witiezſtwij proti ſwietu, tielu a diablu bude vtieffenie w ſlužbie Angeluow, a netoliko Angeluow, ale ſam ſpaſytel kaže gim ſyeſti, a chodie bude gim ſlužiti. 1) ſprawedliwij. 3) zdagſým.
Prwnie Nediele 258 hrziechy s ſwieta a ma kniezſtwie wiecžne, pro niež muož take wiecžne ſpaſyti, wiecžnie ſa žiw k orodowani za nas. Protož, iako wſlech wykupenie a ſmirzenie w niem ſamem ſtogij, takež y przimluwa k nalezeni wſſelikeho odpuſſtienie hrziechow a k nalezenij wſſelike miloſti a obdarowanie od boha. Protož nižadny z tiech, kterziž gſu ſprawedliwi1) veži- nieni ſkrze gezukryſta od hrziechuo, nehledal geſt miloſti, pomoczy a przimluwy w ginem ſobie rownem, kteražto mi- loſt, pomocz a przimluwa toliko w ſamem Kryſtu ſtogij, genž geſt bohem y cžlowiekem, a w niem geſt odpuſitienij a mi- loſti nalezenie wſſem; nebo wſſiczkni gſu shrzeſſili a wſſiczkni potrzebugij ſlawy božij ſkrze Gezukryſta, pana naſſeho. Protož wſfecko toto cžtenie y boy ſpaſytele s diablem geft wiernym lidem k vžitku a na prziklad, aby, hledijce na nieho, kterak geſt przemohl diabla w lakotie, w pyſle, w lakomſtwij, w modloſluženie, pijſinem ſe braňe gemu, abychom y my tež cžinili, czož koli proti nam zbudij pro- tiwneho anebo w myſl puſtij przikazanie božimu odporneho, abychom proti geho zaſtřelam ſmrtedlnym pijímem a mod- litbu boyowali, Wieducze to, že ani geho ſyla ani geho chytroft nicz nemuože proti nam, nebude-li mijti na pomocz naſſeho powolenie a lenoſti naſlij nedbanliwe a neopatrne. Nebo on toho naywiecze hledij, aby z nas ſamych taras ſobie vdielal a aby nami nas dobywal, wida, že naſſe ne- mudroſt, lenoſt a lehkoft a přicžiny nebezpecžne ſu gemu odienij proti nam. Ale, když geſt ſpaſytel diabla przemohl a zahnal, Tehdy gſu Angele prziſtupili a poſluhovali gemu, aby tiem zgewno bylo, že po zdeyſlim2) witiezſtwij proti ſwietu, tielu a diablu bude vtieffenie w ſlužbie Angeluow, a netoliko Angeluow, ale ſam ſpaſytel kaže gim ſyeſti, a chodie bude gim ſlužiti. 1) ſprawedliwij. 3) zdagſým.
Strana 259
W Poſtie. 259 Druha Nediele w Poſtie. Cžtenie Swateho Matuſfe w XV. Kapi. W Ten cžas wyſſed pan Gežiſs odtud, ffel geft do kragin Tyrſkych a Sydonſkych. A ay, žena Kananeyſka, od koncžin tiech wy- ſſedſſi, wolala rzkucy gemu: Smiluy ſe nade mnu, pane, ſynu Dawiduow! dczera ma zleſe od dabla trapij. Kteryžto neodpowiediel gij ſlowa. Y prziſtupiwſſe vežedlniczy pro [82b] ſyli gſu ho rzkucze: Puſtiž gi; nebo wola po nas. A on odpowiediew rzekl: Negſem poſlan. ge- dine kowczym, ktere ſu zahynuli domu Izra- helſkeho. Tehdy ona prziſtupila a klaniela fe gemu rzkuczy: Pane, pomoz mi! Kteryž od- powiediew rzekl: Neniet dobre wzyti chleb ſynuow, a wrczy pſom. A ona rzekla: Owſſem, pane! awſſak y ſſtieňatka gedij drobty, kterež padagij s ſtolow panuow gich. Tehdy Gežiſs rzekl gij: O. ženo! welikat geſt wiera twa; ſtaniž ſe tobie, yakž chczefs! Y vzdrawena geſt dcera gegij w tu hodiv. Tomto ſwatem ežtenie, acž mnohe wieczy mohu 1) byti k naucženij, wſſak zwlaſſtie ſkutek ſlawny pana Gežiſſe miel by wažen byti, kdežto mocz weliku nad diablem vežinil: wywrhl geho ze dezery tee ženy Kananeyſke. 2) Ale ginak ne- muož nicz wažno byti, czo geſt cžinil pan gežiſs aneb mocz vkazowal nad diably, gedine lecž by w tom žiwa wiera byla. Ta ſama mohla by cžijti o ſkutczych pana Gežiſfe niekteru chut, ginak toto y gine wſſeczko yako baſeň ſkrze vſſi lehcze probiehne. A kniežij ted nietczo o to pobagij druhu nedieli 1) mohau. 2) Kananagſké.
W Poſtie. 259 Druha Nediele w Poſtie. Cžtenie Swateho Matuſfe w XV. Kapi. W Ten cžas wyſſed pan Gežiſs odtud, ffel geft do kragin Tyrſkych a Sydonſkych. A ay, žena Kananeyſka, od koncžin tiech wy- ſſedſſi, wolala rzkucy gemu: Smiluy ſe nade mnu, pane, ſynu Dawiduow! dczera ma zleſe od dabla trapij. Kteryžto neodpowiediel gij ſlowa. Y prziſtupiwſſe vežedlniczy pro [82b] ſyli gſu ho rzkucze: Puſtiž gi; nebo wola po nas. A on odpowiediew rzekl: Negſem poſlan. ge- dine kowczym, ktere ſu zahynuli domu Izra- helſkeho. Tehdy ona prziſtupila a klaniela fe gemu rzkuczy: Pane, pomoz mi! Kteryž od- powiediew rzekl: Neniet dobre wzyti chleb ſynuow, a wrczy pſom. A ona rzekla: Owſſem, pane! awſſak y ſſtieňatka gedij drobty, kterež padagij s ſtolow panuow gich. Tehdy Gežiſs rzekl gij: O. ženo! welikat geſt wiera twa; ſtaniž ſe tobie, yakž chczefs! Y vzdrawena geſt dcera gegij w tu hodiv. Tomto ſwatem ežtenie, acž mnohe wieczy mohu 1) byti k naucženij, wſſak zwlaſſtie ſkutek ſlawny pana Gežiſſe miel by wažen byti, kdežto mocz weliku nad diablem vežinil: wywrhl geho ze dezery tee ženy Kananeyſke. 2) Ale ginak ne- muož nicz wažno byti, czo geſt cžinil pan gežiſs aneb mocz vkazowal nad diably, gedine lecž by w tom žiwa wiera byla. Ta ſama mohla by cžijti o ſkutczych pana Gežiſfe niekteru chut, ginak toto y gine wſſeczko yako baſeň ſkrze vſſi lehcze probiehne. A kniežij ted nietczo o to pobagij druhu nedieli 1) mohau. 2) Kananagſké.
Strana 260
260 Druha Nediele w poſtie. vložiwſſe rok po trzi nediele poſtnij diabelſtwie z lidij wymietati A w cžtwrtu nedieli rzieczy zproſſtienim od diabelftwi „Letare“ t. „Raduy ſe, Geruzaleme“, Nebo ten lid. genž widij pokoy, zbawen geft diablow. Ale chybugit welmi w tiech řečech, Wijcze tiemi rzady vſtawenymi zklamawagice lid a dably w nich zamazugicze. Nebo ani v poſtie, ani kromie poſtu nemohu z lidij wymetati 1) diabluow, wždy lid bez po- kanie w hrzieſlijch ſmrtedlnych trwa, a oni gim o diablech kdes ginde rozprawiegij, ani gich doma plni. 2) Ale že die cžteni: „Wyfled Gežiſs odtud.“ Tu mijnie, že wyffel od židuow newdiecžnych y ſſel mezy pohany, neb ſe ſpijſſe niekto 3) wdiecžny geho mnohych miloſtij nahodil mezy nimi. Neb przed tiem byl geſt mezy židy nadutymi pychu a oſlepenymi mudroſtij tieleſnu a ſpravedlnoſtij domnienu. pro nižto gſu vcženij Kryſtowa neprzigimali, ani ſu wažili ſkutkuow geho, ale treſktali gſu geho y vežedlniky, že nedržij vſtawenie ſtarſlijch, a proto ſu ſe y horílili nad nim. Protož gſu ge° dobroty a moczy v welikych ſkutcych nemohli wa- žiti, ani gich k dobre ſobie obratiti, ſuce ſlepij s ſwu ſpra- wedlnoſtij. Protož, iako daremny ſa gich newierze, odſſel geſt od nich. A yako ten lid, ſa zklaman ſprawedlnoſtij zakonni a wieru domnienu, neprziyal pana gežiſle, Tež lid nynieyſlij. geſlto ſtogij pod gmenem wiery a pod zakony lidmi vſtawe- nymi a tau ſprawedlnoſtij lidmi zamyſllenu ſtkwij ſe a mu- droftij tieleſnu naplnien geſt, Ten lid neprzigme 4) pana Gežiffe, aniž ktera wdiecžnoſt geho mnohe laſky, kteruž geſt nam vkazal, muož w niem nalezena byti. Protož ſu to nayhorſli wiecy, když pan gežiſs pro nie odchazy od lidij tak zka- ženych, geſito ſtogi pod gmenem wiery bez prawdy žiwota a bez poſluſfenſtwie božijho, oſlepeni ſucze mylnu a zamy- ſllenu [83a] ſprawedlnoſtij a nemohucze ſe poddati prawdie božij pro zwlaſſtnij mudroſt a opatrnoſt tiela, Ale leczyaks ginak 1) wymětati. 2) plnij. 3) někdo. *) nepřýgme.
260 Druha Nediele w poſtie. vložiwſſe rok po trzi nediele poſtnij diabelſtwie z lidij wymietati A w cžtwrtu nedieli rzieczy zproſſtienim od diabelftwi „Letare“ t. „Raduy ſe, Geruzaleme“, Nebo ten lid. genž widij pokoy, zbawen geft diablow. Ale chybugit welmi w tiech řečech, Wijcze tiemi rzady vſtawenymi zklamawagice lid a dably w nich zamazugicze. Nebo ani v poſtie, ani kromie poſtu nemohu z lidij wymetati 1) diabluow, wždy lid bez po- kanie w hrzieſlijch ſmrtedlnych trwa, a oni gim o diablech kdes ginde rozprawiegij, ani gich doma plni. 2) Ale že die cžteni: „Wyfled Gežiſs odtud.“ Tu mijnie, že wyffel od židuow newdiecžnych y ſſel mezy pohany, neb ſe ſpijſſe niekto 3) wdiecžny geho mnohych miloſtij nahodil mezy nimi. Neb przed tiem byl geſt mezy židy nadutymi pychu a oſlepenymi mudroſtij tieleſnu a ſpravedlnoſtij domnienu. pro nižto gſu vcženij Kryſtowa neprzigimali, ani ſu wažili ſkutkuow geho, ale treſktali gſu geho y vežedlniky, že nedržij vſtawenie ſtarſlijch, a proto ſu ſe y horílili nad nim. Protož gſu ge° dobroty a moczy v welikych ſkutcych nemohli wa- žiti, ani gich k dobre ſobie obratiti, ſuce ſlepij s ſwu ſpra- wedlnoſtij. Protož, iako daremny ſa gich newierze, odſſel geſt od nich. A yako ten lid, ſa zklaman ſprawedlnoſtij zakonni a wieru domnienu, neprziyal pana gežiſle, Tež lid nynieyſlij. geſlto ſtogij pod gmenem wiery a pod zakony lidmi vſtawe- nymi a tau ſprawedlnoſtij lidmi zamyſllenu ſtkwij ſe a mu- droftij tieleſnu naplnien geſt, Ten lid neprzigme 4) pana Gežiffe, aniž ktera wdiecžnoſt geho mnohe laſky, kteruž geſt nam vkazal, muož w niem nalezena byti. Protož ſu to nayhorſli wiecy, když pan gežiſs pro nie odchazy od lidij tak zka- ženych, geſito ſtogi pod gmenem wiery bez prawdy žiwota a bez poſluſfenſtwie božijho, oſlepeni ſucze mylnu a zamy- ſllenu [83a] ſprawedlnoſtij a nemohucze ſe poddati prawdie božij pro zwlaſſtnij mudroſt a opatrnoſt tiela, Ale leczyaks ginak 1) wymětati. 2) plnij. 3) někdo. *) nepřýgme.
Strana 261
W Poſtie. 261 z zamyſlu ſweho a ſpravedlnoſtij lidſku chtij welmi ſwati 1) byti, naboženſtwie welika, trpenij a množenie modliteb ma- gicz. Ale prawda Kryſtowa, geſlto wede ku poſluſfenſtwij boha a k opufſtienie zwlaſitnij wuole ſwe, nemuož w ſrdcze tiem jidem. A to zkaženie duchownij protiwnieyſlij geſt par Ge- žiſfowi než zgewne hrzeſſenie lidij newiedomych; s nimiž on neoſtane yako y s tiemito židy zkaženymi a newdiecžnymi, kterež opuſtiw odſſel mezy pohany. Jakož ted die cžtenij, že geſt ſſel do kragin Tyrſkych a Sydonſkych, geſlto ſe wy- kladagij „ſuženij a low“. A to zlym prziležij, geſſto bez boha bydle, prawdy a wijry w ſobie nemagicze. Protož ſu robotne ſluhy diablowy byli Tyrſſtij a Sydonſſtij, ſuženij bludem, ſle- potu, zuffalſtwim 2), horzku nemiloſtij. Jakož y dnes ſwiet w tom fuženij ſtuoňe, obtiežen ſa brzemeny diabelſkymi, fužene kroky mage neprawoſtmi ſwymi. Take ſu wždy na lowu, množijcze zloſti; lowij wiecze, než mohu popadnuti, nebo neſkrowne ſyeti žadoſtij tieleſnych magij. Nebo to gſu ty kraginy ſužene a low, tu, kdež chudoba naywietcžij pře- bywa mezy takowymi, w nichž boha nenij. Ale že geſt pan Gežiſs ſſel do tiech kragin; nebo w tom lidu newiedomem a opuſitienem ſpijſſe ſe nahodij niekto, geſſto pozna a przigme prawdu Kryſtowu a bude pokanij cžiniti. A množ gim prawda ſnadňe hrzijchy vkazati, aby ge ſobie wažili, gich želeli a za ňe ſe ſtydieli y kali, newymlu- wagicze gich iako onino ſwu křiwu ſprawedlnoſtij, pro niž le nemohu 3) znati w hrzijſlijch, ale mnoho gich braniti vmiegij a protož ſe kati gich nemohu. Ale tito wdiecžni bywagi mi- loſti pana gežiſſe, kteruž on k hrzielſnym vkazuge. Jakož ted prawij cžtenie o ženie Kananeyſke, kteraž z kragin Tyr- lkych a Sydonſkych wyllla, když od dabla luženie trpiela a w přezlem lowu byla v welike chudobie bez boha. Protož wola ted ku panu gežiſſovi, rzkuczy gel: „Smiluy ſe nade 1) ſwatij. 2) zauffalſtwim. 2) nemohau.
W Poſtie. 261 z zamyſlu ſweho a ſpravedlnoſtij lidſku chtij welmi ſwati 1) byti, naboženſtwie welika, trpenij a množenie modliteb ma- gicz. Ale prawda Kryſtowa, geſlto wede ku poſluſfenſtwij boha a k opufſtienie zwlaſitnij wuole ſwe, nemuož w ſrdcze tiem jidem. A to zkaženie duchownij protiwnieyſlij geſt par Ge- žiſfowi než zgewne hrzeſſenie lidij newiedomych; s nimiž on neoſtane yako y s tiemito židy zkaženymi a newdiecžnymi, kterež opuſtiw odſſel mezy pohany. Jakož ted die cžtenij, že geſt ſſel do kragin Tyrſkych a Sydonſkych, geſlto ſe wy- kladagij „ſuženij a low“. A to zlym prziležij, geſſto bez boha bydle, prawdy a wijry w ſobie nemagicze. Protož ſu robotne ſluhy diablowy byli Tyrſſtij a Sydonſſtij, ſuženij bludem, ſle- potu, zuffalſtwim 2), horzku nemiloſtij. Jakož y dnes ſwiet w tom fuženij ſtuoňe, obtiežen ſa brzemeny diabelſkymi, fužene kroky mage neprawoſtmi ſwymi. Take ſu wždy na lowu, množijcze zloſti; lowij wiecze, než mohu popadnuti, nebo neſkrowne ſyeti žadoſtij tieleſnych magij. Nebo to gſu ty kraginy ſužene a low, tu, kdež chudoba naywietcžij pře- bywa mezy takowymi, w nichž boha nenij. Ale že geſt pan Gežiſs ſſel do tiech kragin; nebo w tom lidu newiedomem a opuſitienem ſpijſſe ſe nahodij niekto, geſſto pozna a przigme prawdu Kryſtowu a bude pokanij cžiniti. A množ gim prawda ſnadňe hrzijchy vkazati, aby ge ſobie wažili, gich želeli a za ňe ſe ſtydieli y kali, newymlu- wagicze gich iako onino ſwu křiwu ſprawedlnoſtij, pro niž le nemohu 3) znati w hrzijſlijch, ale mnoho gich braniti vmiegij a protož ſe kati gich nemohu. Ale tito wdiecžni bywagi mi- loſti pana gežiſſe, kteruž on k hrzielſnym vkazuge. Jakož ted prawij cžtenie o ženie Kananeyſke, kteraž z kragin Tyr- lkych a Sydonſkych wyllla, když od dabla luženie trpiela a w přezlem lowu byla v welike chudobie bez boha. Protož wola ted ku panu gežiſſovi, rzkuczy gel: „Smiluy ſe nade 1) ſwatij. 2) zauffalſtwim. 2) nemohau.
Strana 262
262 Druha Nediele mnu, pane, ſynu Dawiduo, neb dezera ma zle ſe od diabla trapij.“ Protož tato žena poznawſli, že geſt lekarz weliky do gich kragin prziſſel, hnulo ſe geſt ſrdcze gegij k nemu, a krzicžela geſt, oznamugiczy ger boleſt ſwu a proſecz, aby diabla wywrhl z dezery gegij; nebo boleſt neduhu ſweho tiežcze geſt trpiela. Sobie ſmilowanij proſy, ale mucženie dczery ſwe od diabla wyprawuge. Na kterežto materzi zname- nite milowanie nalezeno geſt, že, widuczy trapenij dabelike na ſwe dczerzi, rmutij ſe a proto hleda miloſti v pana ge- žiſſe, aby z nij dabla wywrhl. A to geſt milowanie prawe a vžitecžne každe otczy a materzi: ſtati o to, aby dczera nebo ſyn z moczy diablowy wyproſſtieni byli, aby w gich duſli nepanowal a w zatraczenij gich neuwedl. Ale milowanie tieleſne a howadne rodicžuow k detem przepuſſtij gim zlu ſwobodu a ſobiewolnu 1) mijti we wſſem; nebo bez kazni ge wy- chowagij, a oni bez ſtudu ſe sſtaragij a o gine neſtogij, [83b] než aby z nich cžeſt tohoto ſwieta mieli, a na to nakladagij a k tomu ge z mladi wedu, aby ſe ſwietu przirownali, žiwnoſti a ſtatku neprawie dobywali, ſe zlym towaryſtwem w prziezeň weſlli, pieknie ſe lidem k oku w draha rucha prziprawowali, k tanczom a k ginym marnym weſelim aby chodili. A milu- gicze ge tak przewraczenie, k tomu ge wedu a prziprawugij, aby dabla w ſe přivali ſkrze ty hrziechy. Y wedu ge za mladu w nemiloſt bohu, nedbagicze gich vežiti dobremu a ne- sſtawugicze na nich treſktanim zlych wieczy, ale geſltie ſami gich zlym przikladem pohorſlugicz. Protož gich zawedenim prwotnie winni budu. A tak geſt po ſkutczych zgewno, že ſe malo mater a otczuow tiechto cžaſuow nagde, aby proto boleſt a žaloſt mieli, že diabel gich ſyny a dczery trapij mnohymi neprawoſtmi, ffregi plzkymi tahna ge w pokutna ſmilſtwij, nadymage ſrdcze gich zlymi žadoſtmi, vmyſly y ſkutky. Protož geſt to, že gſu ſami howadnij, ſlepij a tie- 1) ſoběwolnau.
262 Druha Nediele mnu, pane, ſynu Dawiduo, neb dezera ma zle ſe od diabla trapij.“ Protož tato žena poznawſli, že geſt lekarz weliky do gich kragin prziſſel, hnulo ſe geſt ſrdcze gegij k nemu, a krzicžela geſt, oznamugiczy ger boleſt ſwu a proſecz, aby diabla wywrhl z dezery gegij; nebo boleſt neduhu ſweho tiežcze geſt trpiela. Sobie ſmilowanij proſy, ale mucženie dczery ſwe od diabla wyprawuge. Na kterežto materzi zname- nite milowanie nalezeno geſt, že, widuczy trapenij dabelike na ſwe dczerzi, rmutij ſe a proto hleda miloſti v pana ge- žiſſe, aby z nij dabla wywrhl. A to geſt milowanie prawe a vžitecžne každe otczy a materzi: ſtati o to, aby dczera nebo ſyn z moczy diablowy wyproſſtieni byli, aby w gich duſli nepanowal a w zatraczenij gich neuwedl. Ale milowanie tieleſne a howadne rodicžuow k detem przepuſſtij gim zlu ſwobodu a ſobiewolnu 1) mijti we wſſem; nebo bez kazni ge wy- chowagij, a oni bez ſtudu ſe sſtaragij a o gine neſtogij, [83b] než aby z nich cžeſt tohoto ſwieta mieli, a na to nakladagij a k tomu ge z mladi wedu, aby ſe ſwietu przirownali, žiwnoſti a ſtatku neprawie dobywali, ſe zlym towaryſtwem w prziezeň weſlli, pieknie ſe lidem k oku w draha rucha prziprawowali, k tanczom a k ginym marnym weſelim aby chodili. A milu- gicze ge tak przewraczenie, k tomu ge wedu a prziprawugij, aby dabla w ſe přivali ſkrze ty hrziechy. Y wedu ge za mladu w nemiloſt bohu, nedbagicze gich vežiti dobremu a ne- sſtawugicze na nich treſktanim zlych wieczy, ale geſltie ſami gich zlym przikladem pohorſlugicz. Protož gich zawedenim prwotnie winni budu. A tak geſt po ſkutczych zgewno, že ſe malo mater a otczuow tiechto cžaſuow nagde, aby proto boleſt a žaloſt mieli, že diabel gich ſyny a dczery trapij mnohymi neprawoſtmi, ffregi plzkymi tahna ge w pokutna ſmilſtwij, nadymage ſrdcze gich zlymi žadoſtmi, vmyſly y ſkutky. Protož geſt to, že gſu ſami howadnij, ſlepij a tie- 1) ſoběwolnau.
Strana 263
W Poſtie. 263 leſnij, protož bozſkych wieczij a duchownijch na dietech yako y na ſobie neznagij, ani brž toho znagij, procž a k cžemu dieti magij. Protož zatraczeni a trapenie od diabla dietij gich zda ſe gim cžeſt, pocztiwoft a proſpiech na ſwietie. Y die dale cžtenie: „Y neodpowiediel geft gij flowa. A przi- ſtupiwſle vežedlniczy, proſyli gſu geho rzkucze: Puſt gi, nebot wola po nas. Ale on odpowiediew wece: Negſem poſlan, gedine k owczem, ktere gſu zahynuli z domu Izrahel- ſkeho 1)." Hledijcze k oſobie teto ženy, že geſt gij nicz ne- odpowiediel w cžaſu wolanie a zamutku gegijho, Zda ſe protiwne ſlyſſeti o niem, že ten, geſſto s nim prziſlo wſſeczko ſlitowani na ſwiet, takowu nuzy wida a wolanie ſlyffe, ted mležij, yako nicz toho nedbage, yako by ſe hniewal aneb mrzkoſt k tomu miel; protož gij nicz neodpowijda, ani ginych za ni ſe przimluwagiczych ſlyſfij. Ale v ňeho y to prawe geſt a przicžina nam ſpaſytedlna, acž teto ženie welmi teſk- liwa a k rozpacženie o geho ſlowutnem milofrdenſtwie ho- towa. Protož on znage, czo chcze vežiniti, meſſka do cžaſu, aby potom proſpieſlnegij vcžinil, aby prodlenim odpornym podržal žadoſti gegij a popudil gi k wietcžij ſnažnoſti a ſta- loſti, aby, dluho a neſnadnie o dobre ſtogeczy, tijm wiernieyſlij a giſtieyſli nalezena byla w tom, ocž geſt ſtala. Nebot on v podnes vmij mudrze s lidmi nakladati, a ne yhned gim da to, ocž oni ftogij, aby, ňekomu dluho nedada, potom mohl s vžitkem a s wietežij wdiecžnoſtij dati. A nieko neda k geho chtienij wida, že nenij komu dati. Nebo ſnad pochcze niekto, a wida, že gemu rychle k wuoli neda, yhned o to dale neſtogij. Nebo gedine ti o dobre prawie ſtogij a vžitecžne dobre wezmu, ktož nepohnutie dluho praczugij a wolagij, nerozpakugicze ſe pro geho mleženie a neochotne odmluwa- nie; a ktož ſetrwa tluka, wždy ſe dotlucže, aby gemu ote- 1 vzdrahelikoho.
W Poſtie. 263 leſnij, protož bozſkych wieczij a duchownijch na dietech yako y na ſobie neznagij, ani brž toho znagij, procž a k cžemu dieti magij. Protož zatraczeni a trapenie od diabla dietij gich zda ſe gim cžeſt, pocztiwoft a proſpiech na ſwietie. Y die dale cžtenie: „Y neodpowiediel geft gij flowa. A przi- ſtupiwſle vežedlniczy, proſyli gſu geho rzkucze: Puſt gi, nebot wola po nas. Ale on odpowiediew wece: Negſem poſlan, gedine k owczem, ktere gſu zahynuli z domu Izrahel- ſkeho 1)." Hledijcze k oſobie teto ženy, že geſt gij nicz ne- odpowiediel w cžaſu wolanie a zamutku gegijho, Zda ſe protiwne ſlyſſeti o niem, že ten, geſſto s nim prziſlo wſſeczko ſlitowani na ſwiet, takowu nuzy wida a wolanie ſlyffe, ted mležij, yako nicz toho nedbage, yako by ſe hniewal aneb mrzkoſt k tomu miel; protož gij nicz neodpowijda, ani ginych za ni ſe przimluwagiczych ſlyſfij. Ale v ňeho y to prawe geſt a przicžina nam ſpaſytedlna, acž teto ženie welmi teſk- liwa a k rozpacženie o geho ſlowutnem milofrdenſtwie ho- towa. Protož on znage, czo chcze vežiniti, meſſka do cžaſu, aby potom proſpieſlnegij vcžinil, aby prodlenim odpornym podržal žadoſti gegij a popudil gi k wietcžij ſnažnoſti a ſta- loſti, aby, dluho a neſnadnie o dobre ſtogeczy, tijm wiernieyſlij a giſtieyſli nalezena byla w tom, ocž geſt ſtala. Nebot on v podnes vmij mudrze s lidmi nakladati, a ne yhned gim da to, ocž oni ftogij, aby, ňekomu dluho nedada, potom mohl s vžitkem a s wietežij wdiecžnoſtij dati. A nieko neda k geho chtienij wida, že nenij komu dati. Nebo ſnad pochcze niekto, a wida, že gemu rychle k wuoli neda, yhned o to dale neſtogij. Nebo gedine ti o dobre prawie ſtogij a vžitecžne dobre wezmu, ktož nepohnutie dluho praczugij a wolagij, nerozpakugicze ſe pro geho mleženie a neochotne odmluwa- nie; a ktož ſetrwa tluka, wždy ſe dotlucže, aby gemu ote- 1 vzdrahelikoho.
Strana 264
264 Druha Nediele wrzeli. Ale w horko nakwaſſenij po male praczy, nenie-li gim k gich wuoli dano, yhned ſe rozpacžij a pocžate dobre opuſtij. A niekterzij yako Saul, gſa ſaužen od nepřa[84a]tel. hledal rady od boha ſkrze obieti, ſkrze kniežij, ſkrze proroky, a nedal gemu buoh; A on, nechaw potud hledati boha, oddal ſe na cžarodieyniky a nalezl babu cžarodieynu, aby s nij radu bral o ſwe przihodie. Takež y nynie muož byti neza- loženym v wierze a wrtkym lidem, že k ſwe pomoczy w cžas pokuffenij bud kuzedlnikuow nebo diabluow nebo czožkoli protiwneho bohu hledagij, chtijcze tijm na ſpiech pokuſſenij zbyti. Protož z tiechto rzecžij možem rozum mijti, že naſſe wztekloſt klopotna, ſobiewolna a netrpieliwa nicz nenalezne v boha tak, iakož ona rozumij a chce, Ale pokornij a trpieliwij, geſlto, newažiecze ſwe mnohe pracze a dluhe, pokornie boha cžekagij, dokudž on ſe neſmiluge. Jakož Dawid o tom die: „Ocžekawage ocžekawal ſem hoſpodina, a naklonil ſe geſt ke mnie.“ Neb on ſam zna cžas hodny k tor, kdy ſe ma ſmilo- wati a kterak a komu s geho pokuſſenim rzieczy ma: „Doſti maſs na mee miloſti.“ Y dij dale ežtenie: „A prziſtupiwſle vežedlniczy, proſyli gſu geho rzkucze: Puſt gi; nebt wola po nas." To geſt: ženu tuto, kteruž držij ſmutek, a diabel nuzy weliku gij cžinie, puſt gi z te nuze. A to gſu vežinili vežedlniczy yako bu- duczy kniežij, pilnoſt paſtyrzſku o ſpaſeni duſſij pocžawſle mieti w tom, czož na nie fluſlij yako na wuodcze, aby ſmutne a zawedene pilňe wedli ku panu gežiſlowi. Ale nynieyſlij kňežij odgidawij nehodij ſe k tomu, neb ſpijſle zamuczenym a žadagiczym dobreho ſmutku przidadij, než ge vtieſlij. Ne- byli ſu przi tom, když geſt za nie trudnie s welikym zamut- kem vmieral pan Gežiſs. Protož w nich nenie toho ſrdcze, aby napomohli boleſtem geho w tiech zamutczych a tieſſili ge tau laſkau geho. Ale když ſu vežedlniczy proſyli tak, aby puſtil ženu a miloſt s nij vežinil, toho gſu kniežij neopuſtili daremnie, ale yako na wierze ſtaale zakladagij tuto przimluwy
264 Druha Nediele wrzeli. Ale w horko nakwaſſenij po male praczy, nenie-li gim k gich wuoli dano, yhned ſe rozpacžij a pocžate dobre opuſtij. A niekterzij yako Saul, gſa ſaužen od nepřa[84a]tel. hledal rady od boha ſkrze obieti, ſkrze kniežij, ſkrze proroky, a nedal gemu buoh; A on, nechaw potud hledati boha, oddal ſe na cžarodieyniky a nalezl babu cžarodieynu, aby s nij radu bral o ſwe przihodie. Takež y nynie muož byti neza- loženym v wierze a wrtkym lidem, že k ſwe pomoczy w cžas pokuffenij bud kuzedlnikuow nebo diabluow nebo czožkoli protiwneho bohu hledagij, chtijcze tijm na ſpiech pokuſſenij zbyti. Protož z tiechto rzecžij možem rozum mijti, že naſſe wztekloſt klopotna, ſobiewolna a netrpieliwa nicz nenalezne v boha tak, iakož ona rozumij a chce, Ale pokornij a trpieliwij, geſlto, newažiecze ſwe mnohe pracze a dluhe, pokornie boha cžekagij, dokudž on ſe neſmiluge. Jakož Dawid o tom die: „Ocžekawage ocžekawal ſem hoſpodina, a naklonil ſe geſt ke mnie.“ Neb on ſam zna cžas hodny k tor, kdy ſe ma ſmilo- wati a kterak a komu s geho pokuſſenim rzieczy ma: „Doſti maſs na mee miloſti.“ Y dij dale ežtenie: „A prziſtupiwſle vežedlniczy, proſyli gſu geho rzkucze: Puſt gi; nebt wola po nas." To geſt: ženu tuto, kteruž držij ſmutek, a diabel nuzy weliku gij cžinie, puſt gi z te nuze. A to gſu vežinili vežedlniczy yako bu- duczy kniežij, pilnoſt paſtyrzſku o ſpaſeni duſſij pocžawſle mieti w tom, czož na nie fluſlij yako na wuodcze, aby ſmutne a zawedene pilňe wedli ku panu gežiſlowi. Ale nynieyſlij kňežij odgidawij nehodij ſe k tomu, neb ſpijſle zamuczenym a žadagiczym dobreho ſmutku przidadij, než ge vtieſlij. Ne- byli ſu przi tom, když geſt za nie trudnie s welikym zamut- kem vmieral pan Gežiſs. Protož w nich nenie toho ſrdcze, aby napomohli boleſtem geho w tiech zamutczych a tieſſili ge tau laſkau geho. Ale když ſu vežedlniczy proſyli tak, aby puſtil ženu a miloſt s nij vežinil, toho gſu kniežij neopuſtili daremnie, ale yako na wierze ſtaale zakladagij tuto przimluwy
Strana 265
W Poſtie. 265 ſwatych. Acž by gich tu owſſem nemieli zprawnie zakladati. neb geſt gich przimluw neuſlyſſel za tu ženu. Druhe proto nemohu prawie zakladati przimluw ſwatych, kterzij gſu w nebi, na tiech přimluwach, ktere zde na ſwietie bywagij o tiech wieczech, ktere ſu naſle 1) lidſke, gimiž ſme ſobie weſpolek zaroweň dlužni gedni za druhe ſe przimlu- wati a ſkrze laſku ſobie ſlužiti. Protož ta przimluwa, kteraž w nebi geſt a toliko ſame" Kriſtu dana geſt od boha za wolene geho, nemuož ſe zakladati na nijzkych przimluwach, Ani na te Apoſſtolſke za tuto ženu Kananeyſku, gijž geſt neuſlyſſel. Nebo ta przimluwa, kteru Kryſtus, ſyn božij, ma, nenij nižadnym przimluwam podobna, nebo on ſe za ni- žadneho pro dary neprzimluwa, ani ſe za ktere gine przi- mluwa, gedine za ty, ktere geſt buoh wywolil, kterzijž gemu poddani gſu a cžinij wuoli geho a Kryſta w ſkutczych na- ſledugij. Ti, když z nemoczy nechtienim anebo newiedomijm w hrziechy padagij, Kryſtowy przimluwy potřebugij a magij gi. Nebo, kteru miloſtij przipuzen ſa, vmieral geſt za nie, tuž miloſtij wždyczky przipuzen bywa przimluwati ſe za nie. A netoliko w ten cžas [84b] hotow geſt przimluwati ſe za nas, když my ſe gemu za to modlime, ale y prwe, když on naſſi potrzebu zna. Nebo, gſa bohem, lepe zna naſſe potrzeby než my ſami. A gſa neſmirneho miloſrdenſtwie, wiecze předežij nam dobrze cžiniti, než my proſyme a než toho na niem za- ſluhugem. A ont ſe muož prawie przimluwati za lid ſobie powolugicy przed bohem, kteryž geſt mohl ge ſmirziti s bo- hem w krwi ſwe. Ale gine přimluwy fu nowe, przidane a zamyfllenim lidſkym nalezene, peniezom kněžij ſwatokupec- ſkych poſluhugijcze2), douffani gedowate a oklamawe lidu hrziefſnemu vwodijcze, Kterzijžto, nadiege prawe w bohu nemagicze, leſtnie na przimluwach ſwatych odpocžiwagij, 1) náſſe. 2) 2. vyd. omylem poſluchagijce.
W Poſtie. 265 ſwatych. Acž by gich tu owſſem nemieli zprawnie zakladati. neb geſt gich przimluw neuſlyſſel za tu ženu. Druhe proto nemohu prawie zakladati przimluw ſwatych, kterzij gſu w nebi, na tiech přimluwach, ktere zde na ſwietie bywagij o tiech wieczech, ktere ſu naſle 1) lidſke, gimiž ſme ſobie weſpolek zaroweň dlužni gedni za druhe ſe przimlu- wati a ſkrze laſku ſobie ſlužiti. Protož ta przimluwa, kteraž w nebi geſt a toliko ſame" Kriſtu dana geſt od boha za wolene geho, nemuož ſe zakladati na nijzkych przimluwach, Ani na te Apoſſtolſke za tuto ženu Kananeyſku, gijž geſt neuſlyſſel. Nebo ta przimluwa, kteru Kryſtus, ſyn božij, ma, nenij nižadnym przimluwam podobna, nebo on ſe za ni- žadneho pro dary neprzimluwa, ani ſe za ktere gine przi- mluwa, gedine za ty, ktere geſt buoh wywolil, kterzijž gemu poddani gſu a cžinij wuoli geho a Kryſta w ſkutczych na- ſledugij. Ti, když z nemoczy nechtienim anebo newiedomijm w hrziechy padagij, Kryſtowy przimluwy potřebugij a magij gi. Nebo, kteru miloſtij przipuzen ſa, vmieral geſt za nie, tuž miloſtij wždyczky przipuzen bywa przimluwati ſe za nie. A netoliko w ten cžas [84b] hotow geſt przimluwati ſe za nas, když my ſe gemu za to modlime, ale y prwe, když on naſſi potrzebu zna. Nebo, gſa bohem, lepe zna naſſe potrzeby než my ſami. A gſa neſmirneho miloſrdenſtwie, wiecze předežij nam dobrze cžiniti, než my proſyme a než toho na niem za- ſluhugem. A ont ſe muož prawie przimluwati za lid ſobie powolugicy przed bohem, kteryž geſt mohl ge ſmirziti s bo- hem w krwi ſwe. Ale gine přimluwy fu nowe, przidane a zamyfllenim lidſkym nalezene, peniezom kněžij ſwatokupec- ſkych poſluhugijcze2), douffani gedowate a oklamawe lidu hrziefſnemu vwodijcze, Kterzijžto, nadiege prawe w bohu nemagicze, leſtnie na przimluwach ſwatych odpocžiwagij, 1) náſſe. 2) 2. vyd. omylem poſluchagijce.
Strana 266
266 Druha Nediele douffanie w nich magicze, že pro gich dary, poſty a ſlužby za nie ſe przimluwagij. Potom die cžtenie: „A ona prziſſedſli modlila ſe gemu rzkuczy: Pane, pomoz mi! Kteryžto odpowiedew wece: Neni dobre wzyti chleb fynowſky a dati pſom.“ Tato wiecz k diwu podobna geſt na teto ženie pohanſke, že tak twrdymi odpowiedmi nemohla rozpacžena byti, ale, vſtawicžna ſuczy, modlila ſe geſt panu kratcze, ale przieliſs prawie a vžitecžnie řkucy: „Pomoz mil“ K vmylu paňe modlitby požiwa, neb on tak vežij rzka 1): „Když ſe modlite, nechtieyte mnoho mlu- witi, yako pekelniczy cžinij domniwagicze ſe, že w ſwem dluhem modleni budau vſlyſſani.“ Jako nynieyſlij kniežij, s pe- kelniky držiecze, napſali gſu ſobie welike knihy k dluhemu bublanij, ale ne k modlenij w duchu a w prawde. Protož geſt tato žena na prziklad, že w kratke rzecži nalezla prawu modlitbu rzkuczy: „Pane, pomoz mi!“ Ziada pomoczy, yako nafyle trpieczy2) od neprzietele, a žada gij od pana, kteryž muož pomoczy tomu, ktož naſyle a bezprawij trpij. Pohanka o potrzebne wieczy tu wieru miela, že nenie cžlowieku obtiežene" bezprawim na ſwietie spomocznika kromie naſſeho ſpaſytele, na hanbu miſtru, kniezy a krzeſtianu po- krytev, geſſto ſkrze pobiehle pomoczy kryſta tupij, kromie nieho ge ſhledawage. A yakož cyzoložne proti wijrze po- moczy ſwatych hledagij, tak ſnadnie ſkrze bludne domnienij na putech zamyſllenych krziwym pomoczem ſe nadiegij, tak ſnadnie y od kuzedlnikuow a od cžarodieynikow. A ktere geſt bezprawij nebo nuze mezy nimi, aby s nimi przigducze k Kryſtowi, ſpaſyteli y ſtworziteli ſwej, rzekli gel: „Pomoz nam, pane, z nuze naſſij, nebt nam nenie giny pomocznik w nebi ani w zemi kromie tebe“? Ale tito wſleczko zpiet iako czyzoložne pokolenie dielagij: w ſtwořenij nebeſkem y zemſkem pomoczy ke wſſemu hledagij a nadegi w nich 1) Mat. 6, 7. 2) trpicze.
266 Druha Nediele douffanie w nich magicze, že pro gich dary, poſty a ſlužby za nie ſe przimluwagij. Potom die cžtenie: „A ona prziſſedſli modlila ſe gemu rzkuczy: Pane, pomoz mi! Kteryžto odpowiedew wece: Neni dobre wzyti chleb fynowſky a dati pſom.“ Tato wiecz k diwu podobna geſt na teto ženie pohanſke, že tak twrdymi odpowiedmi nemohla rozpacžena byti, ale, vſtawicžna ſuczy, modlila ſe geſt panu kratcze, ale przieliſs prawie a vžitecžnie řkucy: „Pomoz mil“ K vmylu paňe modlitby požiwa, neb on tak vežij rzka 1): „Když ſe modlite, nechtieyte mnoho mlu- witi, yako pekelniczy cžinij domniwagicze ſe, že w ſwem dluhem modleni budau vſlyſſani.“ Jako nynieyſlij kniežij, s pe- kelniky držiecze, napſali gſu ſobie welike knihy k dluhemu bublanij, ale ne k modlenij w duchu a w prawde. Protož geſt tato žena na prziklad, že w kratke rzecži nalezla prawu modlitbu rzkuczy: „Pane, pomoz mi!“ Ziada pomoczy, yako nafyle trpieczy2) od neprzietele, a žada gij od pana, kteryž muož pomoczy tomu, ktož naſyle a bezprawij trpij. Pohanka o potrzebne wieczy tu wieru miela, že nenie cžlowieku obtiežene" bezprawim na ſwietie spomocznika kromie naſſeho ſpaſytele, na hanbu miſtru, kniezy a krzeſtianu po- krytev, geſſto ſkrze pobiehle pomoczy kryſta tupij, kromie nieho ge ſhledawage. A yakož cyzoložne proti wijrze po- moczy ſwatych hledagij, tak ſnadnie ſkrze bludne domnienij na putech zamyſllenych krziwym pomoczem ſe nadiegij, tak ſnadnie y od kuzedlnikuow a od cžarodieynikow. A ktere geſt bezprawij nebo nuze mezy nimi, aby s nimi przigducze k Kryſtowi, ſpaſyteli y ſtworziteli ſwej, rzekli gel: „Pomoz nam, pane, z nuze naſſij, nebt nam nenie giny pomocznik w nebi ani w zemi kromie tebe“? Ale tito wſleczko zpiet iako czyzoložne pokolenie dielagij: w ſtwořenij nebeſkem y zemſkem pomoczy ke wſſemu hledagij a nadegi w nich 1) Mat. 6, 7. 2) trpicze.
Strana 267
W Poſtie. 267 kladu. Protož ta wiera oſtawa tiem, kterziž gſu w prawdie w Kryſta, ſyna božieho, vwierzili, že ti w niem ſamem wſech pomoczy hledati magij. Neb to mluwij prorok rzka1): „Po- zdwihl ſem ocžij mych k horam, odkad by mi pomocz prziſſla; pomocz ma od hoſpodina, kteryž vožinil nebe y zemi.“ Ale tuto ſpaſytel wieda, czo myſlij vežiniti žeňe teto napoſledy, nynie gij twrdie odpowieda, yako by gi zahnati chtiel, [85a] rzka: „Nenie dobre wzyeti chleb ſynom a wrczy gey pſom.“ Ale ona y w tom nepohnula ſe od pocžateho zamyſla, acž gi tak pohaniel yako pſa a odſudil gi tiech chlebuow, kterziž ſynom przipraweni gſu. A geſt to rzecž znamenita, že pſom nenie ten chleb a pokrm prziprawen. Nebo pſy gſu howada necžiſta a mrzke wieczy žeru, mrchy ſmrdute, layna, muchy, a czož nayohawňeyſlijho, to hltagij. A takowymi pſy pan Gežiſs po- hany nazywa, neb wſleczky necžiſtoty bohu ohawne za pokrm mieli gſu, v modl yako v mrchy necžiſte a ſmrdute ležijcze, a obwykli ſrdcze ſwe paſti w ſmilftwie neſtydatem y we wſſech mrzkoſtech. Jakož y dnes mnozy hrzieflniczy, pod wieru ſtogicze, tak gſu yako pohane žiwi: necžiſte za cžiſte magij a w mrzkych wiecech ſwa vtieſfenij magij a wſfeczky ohawnoſti a przeſtupenie milugij a na ſobie magij yako y ginij pohane. Protož pokrmowe ſynuow božijch na ty pſy necžiſte, kufawe, hanliwe, hňewiwe, vtrhawe neſluſfegij. A ten ſaud paňe zruſſili ſu knežij lotrzi a zlodiegij; wſſedſſe w prziezeň s ſwietem, wſeczky 2) wieczy ſwate, gelikož gimi wladnu podle ſlužebnoſti ſwe, vežinili ſu obeczny pſom a ſwinijm pro zyſk tieleſny a w tom nemagij rozdijlu mezy ſwatym a proklatym, yako zradce pana ſweho geho dobre wieczy mrhagicze. Tielo a krew geho, chleb žiwy, genž geft s nebe sſtupil, prodawagij peſkemu lidu, trzidczeti mſlij za patnaczte groſlno. Anobrž, czo geſt giž ſwateho Kryſtowa, geſſto by oni toho trhowie nezczenili? A kdy diegij: „Neſluſſegij 1) Žalm 121, 1. 2. 2) wſeczkny.
W Poſtie. 267 kladu. Protož ta wiera oſtawa tiem, kterziž gſu w prawdie w Kryſta, ſyna božieho, vwierzili, že ti w niem ſamem wſech pomoczy hledati magij. Neb to mluwij prorok rzka1): „Po- zdwihl ſem ocžij mych k horam, odkad by mi pomocz prziſſla; pomocz ma od hoſpodina, kteryž vožinil nebe y zemi.“ Ale tuto ſpaſytel wieda, czo myſlij vežiniti žeňe teto napoſledy, nynie gij twrdie odpowieda, yako by gi zahnati chtiel, [85a] rzka: „Nenie dobre wzyeti chleb ſynom a wrczy gey pſom.“ Ale ona y w tom nepohnula ſe od pocžateho zamyſla, acž gi tak pohaniel yako pſa a odſudil gi tiech chlebuow, kterziž ſynom przipraweni gſu. A geſt to rzecž znamenita, že pſom nenie ten chleb a pokrm prziprawen. Nebo pſy gſu howada necžiſta a mrzke wieczy žeru, mrchy ſmrdute, layna, muchy, a czož nayohawňeyſlijho, to hltagij. A takowymi pſy pan Gežiſs po- hany nazywa, neb wſleczky necžiſtoty bohu ohawne za pokrm mieli gſu, v modl yako v mrchy necžiſte a ſmrdute ležijcze, a obwykli ſrdcze ſwe paſti w ſmilftwie neſtydatem y we wſſech mrzkoſtech. Jakož y dnes mnozy hrzieflniczy, pod wieru ſtogicze, tak gſu yako pohane žiwi: necžiſte za cžiſte magij a w mrzkych wiecech ſwa vtieſfenij magij a wſfeczky ohawnoſti a przeſtupenie milugij a na ſobie magij yako y ginij pohane. Protož pokrmowe ſynuow božijch na ty pſy necžiſte, kufawe, hanliwe, hňewiwe, vtrhawe neſluſfegij. A ten ſaud paňe zruſſili ſu knežij lotrzi a zlodiegij; wſſedſſe w prziezeň s ſwietem, wſeczky 2) wieczy ſwate, gelikož gimi wladnu podle ſlužebnoſti ſwe, vežinili ſu obeczny pſom a ſwinijm pro zyſk tieleſny a w tom nemagij rozdijlu mezy ſwatym a proklatym, yako zradce pana ſweho geho dobre wieczy mrhagicze. Tielo a krew geho, chleb žiwy, genž geft s nebe sſtupil, prodawagij peſkemu lidu, trzidczeti mſlij za patnaczte groſlno. Anobrž, czo geſt giž ſwateho Kryſtowa, geſſto by oni toho trhowie nezczenili? A kdy diegij: „Neſluſſegij 1) Žalm 121, 1. 2. 2) wſeczkny.
Strana 268
268 Druha Nediele ſwate wieczy pſom a ſwiniem“? poňewadž gſu weſlli w prziezeň s ſwietem o Kryſta a o geho dobre wieczy, gimiž ſlužebnie wladnu, ſwiet cztij za penijze, dawagicze nadiegi ffaleſfnu tomuto ſwietu ſkrze Kryſta a ſkrze geho ſwate wieczy za tieleſny zyſk. Ale toto geft znamenite we cžtenie na teto ženie: Když gij die pan: „Nenie dobre wzyti chleb ſynom a dati gey pſom,“ To pohaňenij ona ſtale, trpieliwie a pokornie przivala geſt, nicz neodpadla ani ſe rozpacžila pro geho twrde a ne- przigemne odpowiedi, magiczy dovffanie, že ſwu ſtaloſtij przemuože geho prodlewani a twrda ſlowa geho že zmiekežij trwanim ſwym, že ſe nebude moczy zdržeti geho wylite ſrdcze k miloſrdenſtwie, iako ſtudnicze žiwa, plna wody, a že vkaže nad nij litoſt. A netoliko geſt tak ſtale trwala, ale pokorňe a mudrze odpowiedala k tomu, když gij po- nijžil rzka: „Nenie dobre wzyti chleb ſynom a wrczy gey pſom.“ Toho ge pokornie potwrdila rzkuczy: „Owſlem, pane, takt geft, czož dijſs; ale wſſak take ſitieniatka gedij drobty, kterež padagij z ſtoluow panuo gich. Protož, mily pane, acž twych ſynuo hoynoſti chlebuow negſem hodna, ale racž na to pomnieti, když gſu giž ſynowe twogi ſyti hoynoſtij chlebuo ſtolu tweho, mnie yako ſitienieti nevžitecžnemu vdiel maly drobet ſlitowanie tweho.“ Z tiechto rzecžij powiedienych mož pomyſlleno byti, že by Iitiaſtňe nynie nalezeno bylo z mnoha krzeſtianuow niekoliko, geſſto mnoho leth bohu ſlužij a od [85b] mladoſti ſe o niem vežij, aby sſ tuto ženu doſahli ſtaloſti a rozumnoſti. kteraž geſt potrzebna k ſlužbie božij, aby s nij mohli trpie- liwie boha scžekati, geho takowe vkazowani přehowieti a gijti w niem przed ſe z gedne cztnoſti w druhu, neohleda- gicze ſe, nepoſtawagicze, nerozpakugice ſe w tom, nerepczycze w ten cžas, geſſto ſe gim zda, že ge zamijta a od ſebe od- hanij twrdymi odpornoſtmi, geſſto ſe to wzdaluge od milo- wanij. Mnohot geſt to, ſtati tu a przed ſe gijti, držijce na-
268 Druha Nediele ſwate wieczy pſom a ſwiniem“? poňewadž gſu weſlli w prziezeň s ſwietem o Kryſta a o geho dobre wieczy, gimiž ſlužebnie wladnu, ſwiet cztij za penijze, dawagicze nadiegi ffaleſfnu tomuto ſwietu ſkrze Kryſta a ſkrze geho ſwate wieczy za tieleſny zyſk. Ale toto geft znamenite we cžtenie na teto ženie: Když gij die pan: „Nenie dobre wzyti chleb ſynom a dati gey pſom,“ To pohaňenij ona ſtale, trpieliwie a pokornie przivala geſt, nicz neodpadla ani ſe rozpacžila pro geho twrde a ne- przigemne odpowiedi, magiczy dovffanie, že ſwu ſtaloſtij przemuože geho prodlewani a twrda ſlowa geho že zmiekežij trwanim ſwym, že ſe nebude moczy zdržeti geho wylite ſrdcze k miloſrdenſtwie, iako ſtudnicze žiwa, plna wody, a že vkaže nad nij litoſt. A netoliko geſt tak ſtale trwala, ale pokorňe a mudrze odpowiedala k tomu, když gij po- nijžil rzka: „Nenie dobre wzyti chleb ſynom a wrczy gey pſom.“ Toho ge pokornie potwrdila rzkuczy: „Owſlem, pane, takt geft, czož dijſs; ale wſſak take ſitieniatka gedij drobty, kterež padagij z ſtoluow panuo gich. Protož, mily pane, acž twych ſynuo hoynoſti chlebuow negſem hodna, ale racž na to pomnieti, když gſu giž ſynowe twogi ſyti hoynoſtij chlebuo ſtolu tweho, mnie yako ſitienieti nevžitecžnemu vdiel maly drobet ſlitowanie tweho.“ Z tiechto rzecžij powiedienych mož pomyſlleno byti, že by Iitiaſtňe nynie nalezeno bylo z mnoha krzeſtianuow niekoliko, geſſto mnoho leth bohu ſlužij a od [85b] mladoſti ſe o niem vežij, aby sſ tuto ženu doſahli ſtaloſti a rozumnoſti. kteraž geſt potrzebna k ſlužbie božij, aby s nij mohli trpie- liwie boha scžekati, geho takowe vkazowani přehowieti a gijti w niem przed ſe z gedne cztnoſti w druhu, neohleda- gicze ſe, nepoſtawagicze, nerozpakugice ſe w tom, nerepczycze w ten cžas, geſſto ſe gim zda, že ge zamijta a od ſebe od- hanij twrdymi odpornoſtmi, geſſto ſe to wzdaluge od milo- wanij. Mnohot geſt to, ſtati tu a przed ſe gijti, držijce na-
Strana 269
W Poſtie. 269 degi nepohnutu k ňemu, an vako czyzy wzhleda po oku a ſlowa rowneho nepromluwij. Ginet geſt to, geſſto cžlowiek, ſluže bohu, neſſetrzij toho, gde-li przed ſe cžili zaſe poſtupa, A mezy tijm neznamena, w ktere chuti aneb twrdy-li ge gemu buoh cžili ochotny. o to ſobie mnoho neſtyfitie. Ten nic newij, kterym obycže- gem tato žena chwalu ma z ſwe ſtaloſti, A že proto, že, pocžawſli gijti w dobrem, ſlla przed ſe, potykagiczy ſe s proſtymi odpornoſtmi ſwe" vmyſlu dotud, dokudž miloſti nenalezla ſwu 1) vſtawicžnoſtij. Tiech wieczij neznamena ten, ktož necžige, roſte-li cžili hyne a menſlij-li ſe w tom, czož geſt w domnienij lidem, že by božij bylo. Opiet rzku, že giny bieh geſt w božij ſlužbie tiech, kterzijž gſu nikdy toho w ſrdcze newkladali, chtiecze bohu ſlužiti, aby ſe przi tom protiwnym wieczem wydali a ſkrze trpieliwoſt zkuſfeni v wierze ſwe byli, Ale to naprzed wiecze vložiwſſe, aby ſe opatrzili protiwnych wieczij vchazeti, kte- rymžkoli obycžegem mohu; a kteraž protiwenſtwij na ňe při- padnu, to bez hanby a bez ſwiedomie z obycžege cžinij, že ſe gim odgidagij s ſwarem, s hanienim zaſe, s pomluwanim 2) a s reptanim, Anebo przed nimi vtiekagij, nebo ge od ſebe zahaniegij, a wždy ty protiwne wieczy w ſmutku, w horzkoſti, w roztrhanij a ſwiedomie gich w tužebnoſti žalobne a ra- niene ge oſtawugij. Oni magij na myſli nechtijcze zle", a zlee w patach za nimi ſtogij, rany na nie wzkladagicz. To wſſe magij z toho, že gſu nikdy neuložili w ſrdczy boha a geho miloſt nalezti ſkrze protiwne wieczy, gedine tak lidſky tie- leſnie nietczo ſmyſle o bohu a o ſwem ſpaſenij, magicze zhynuty duch w ſobie, malo neb nicz prawdie newierzijcze. Ale k trefktanij tiech krzeftianuow neugilitienych a welmi nebezpečnych w gich ſpaſenie geſt prziklad we ežtenie ſtaloſt ženy pohanſke, kteražto neprzedložila w ſrdczy ſwem 1) ſwau. 2) s pomlauwanim.
W Poſtie. 269 degi nepohnutu k ňemu, an vako czyzy wzhleda po oku a ſlowa rowneho nepromluwij. Ginet geſt to, geſſto cžlowiek, ſluže bohu, neſſetrzij toho, gde-li przed ſe cžili zaſe poſtupa, A mezy tijm neznamena, w ktere chuti aneb twrdy-li ge gemu buoh cžili ochotny. o to ſobie mnoho neſtyfitie. Ten nic newij, kterym obycže- gem tato žena chwalu ma z ſwe ſtaloſti, A že proto, že, pocžawſli gijti w dobrem, ſlla przed ſe, potykagiczy ſe s proſtymi odpornoſtmi ſwe" vmyſlu dotud, dokudž miloſti nenalezla ſwu 1) vſtawicžnoſtij. Tiech wieczij neznamena ten, ktož necžige, roſte-li cžili hyne a menſlij-li ſe w tom, czož geſt w domnienij lidem, že by božij bylo. Opiet rzku, že giny bieh geſt w božij ſlužbie tiech, kterzijž gſu nikdy toho w ſrdcze newkladali, chtiecze bohu ſlužiti, aby ſe przi tom protiwnym wieczem wydali a ſkrze trpieliwoſt zkuſfeni v wierze ſwe byli, Ale to naprzed wiecze vložiwſſe, aby ſe opatrzili protiwnych wieczij vchazeti, kte- rymžkoli obycžegem mohu; a kteraž protiwenſtwij na ňe při- padnu, to bez hanby a bez ſwiedomie z obycžege cžinij, že ſe gim odgidagij s ſwarem, s hanienim zaſe, s pomluwanim 2) a s reptanim, Anebo przed nimi vtiekagij, nebo ge od ſebe zahaniegij, a wždy ty protiwne wieczy w ſmutku, w horzkoſti, w roztrhanij a ſwiedomie gich w tužebnoſti žalobne a ra- niene ge oſtawugij. Oni magij na myſli nechtijcze zle", a zlee w patach za nimi ſtogij, rany na nie wzkladagicz. To wſſe magij z toho, že gſu nikdy neuložili w ſrdczy boha a geho miloſt nalezti ſkrze protiwne wieczy, gedine tak lidſky tie- leſnie nietczo ſmyſle o bohu a o ſwem ſpaſenij, magicze zhynuty duch w ſobie, malo neb nicz prawdie newierzijcze. Ale k trefktanij tiech krzeftianuow neugilitienych a welmi nebezpečnych w gich ſpaſenie geſt prziklad we ežtenie ſtaloſt ženy pohanſke, kteražto neprzedložila w ſrdczy ſwem 1) ſwau. 2) s pomlauwanim.
Strana 270
270 Druha Nediele hledati miloſti božij toliko do niektere neſnaze a do od- powiedi protiwne, ale wiecze to vložila zanedbati pokorňe a trpieliwie sneſti, czožkoli puogde proti nij yakychkoli pro- tiwnych wieczij, aby, s nadiegij wſſeczko to przecžekagicy, 1) y przemocy mohla dawatele dobrych wieczij ſtaloſtij, aby on, dluho ſe drže, dluho odpowiedage, y nemohl dele odpowijdati. ale řekl: „O ženo, welikat geft wiera twa, že ſy mne tak dluho trpiela a že ſy ſe pro tak dluhe odpornoſti nade mnu nepohorſſila, toliko gſy o mnie ſmyſliti mohla nad židy do- maczy me. Protož welikat geft wiera twa, a cžeho ſy hodna zaſluženim nebyla, w tom geft tie wiera doſtatecžnu veži[ 86a ]nila. aby ſmilowani nalezla.“ Protož giž ted tato žena ne drobty a truſy gij z ſtolu ge", ale za ſtuol ſynuo ſwych giž geſt gi zaſadil, aby hoynie s nimi požiewala wſſeho dobreho, rzka: „Buď tobie, yakž chczeſs; giž ſama wladni, buď zdrawij a zprofitienie dezery wiera twa.“ Ty wſleczky wieczy ſu vgi- Iitieny w ſkutcych naſleho ſpaſytele, aby myll tiech, kterziž prawdy naſledugij, miela ſe na cžem z giſtoty zaſtawiti w po- kuſfenijch, A tijm wietežij nadiegi aby mieli w bohu, cžijm wijcze tiech milofrdenftwij geho we cžtenie oſtaweno geſt. Nebot nenie toliko pro ony lidi pſano cžtenie, ale pro po- ſlednij, kterziž magij vwierziti w ſyna božieho, aby takowij. podle przikladu cžtenie z wiery hledagicze boha, w pro- tiwnych wieczech nebyli zemdleni rozpacžij, zuffanim ſkrze nadymanij diabelſke. Nebo pan chwali wieru weliku ženy teto proto, že w protiwne wieczy trwala w pocžatem dobrem a že geſt w tom naſledovala tiech, geſlto ſu ſkrze wieru przemohli ſwiet a mnoo zlych wieczy ſtrpieli, aby bohu wiernij nalezeni byli, w protiwnych wiecech dluho ge ſna- ſlegicze. A když pan Gežifs wieru weliku te ženy wyhlaſyl rzka: „O ženo, welika geſt wiera twa; budiž tobie, yakož 1) přečekagice.
270 Druha Nediele hledati miloſti božij toliko do niektere neſnaze a do od- powiedi protiwne, ale wiecze to vložila zanedbati pokorňe a trpieliwie sneſti, czožkoli puogde proti nij yakychkoli pro- tiwnych wieczij, aby, s nadiegij wſſeczko to przecžekagicy, 1) y przemocy mohla dawatele dobrych wieczij ſtaloſtij, aby on, dluho ſe drže, dluho odpowiedage, y nemohl dele odpowijdati. ale řekl: „O ženo, welikat geft wiera twa, že ſy mne tak dluho trpiela a že ſy ſe pro tak dluhe odpornoſti nade mnu nepohorſſila, toliko gſy o mnie ſmyſliti mohla nad židy do- maczy me. Protož welikat geft wiera twa, a cžeho ſy hodna zaſluženim nebyla, w tom geft tie wiera doſtatecžnu veži[ 86a ]nila. aby ſmilowani nalezla.“ Protož giž ted tato žena ne drobty a truſy gij z ſtolu ge", ale za ſtuol ſynuo ſwych giž geſt gi zaſadil, aby hoynie s nimi požiewala wſſeho dobreho, rzka: „Buď tobie, yakž chczeſs; giž ſama wladni, buď zdrawij a zprofitienie dezery wiera twa.“ Ty wſleczky wieczy ſu vgi- Iitieny w ſkutcych naſleho ſpaſytele, aby myll tiech, kterziž prawdy naſledugij, miela ſe na cžem z giſtoty zaſtawiti w po- kuſfenijch, A tijm wietežij nadiegi aby mieli w bohu, cžijm wijcze tiech milofrdenftwij geho we cžtenie oſtaweno geſt. Nebot nenie toliko pro ony lidi pſano cžtenie, ale pro po- ſlednij, kterziž magij vwierziti w ſyna božieho, aby takowij. podle przikladu cžtenie z wiery hledagicze boha, w pro- tiwnych wieczech nebyli zemdleni rozpacžij, zuffanim ſkrze nadymanij diabelſke. Nebo pan chwali wieru weliku ženy teto proto, že w protiwne wieczy trwala w pocžatem dobrem a že geſt w tom naſledovala tiech, geſlto ſu ſkrze wieru przemohli ſwiet a mnoo zlych wieczy ſtrpieli, aby bohu wiernij nalezeni byli, w protiwnych wiecech dluho ge ſna- ſlegicze. A když pan Gežifs wieru weliku te ženy wyhlaſyl rzka: „O ženo, welika geſt wiera twa; budiž tobie, yakož 1) přečekagice.
Strana 271
W Poſtie. 271 chceš,“ W tu chwijli wyhnal geſt diabla z gegij dezery pro wieru materzinu. A z te prawdy geſt naucženie, že otczowe a matery, magijcze wieru weliku, žiwu, ſkutecžnu a rozumnu. mohli by mnoho proſpieti dietem ſwym k dobytij miloſti božij a k wyproſſtienij z moczy diabelſke; A w te wijrze. kteruž ſami držij, mohli by dieti wychowati a prziweſti ge k tomu, aby y ti deti z wiery kryſtowy žiwi byli; a tu by mnoho proſpiela wiera materzina a otczowa dietem. Tež y ginych krzeſtianow ſwatych wiera welika a žiwa mnohymi obycžegi proſpijwa gich bližnim, aby y oni prawie wierzili a z wiery žiwi byli, Jako wiera ſwatych Apofftoluow proſpiela pohanom, aby y oni tuž wieru drželi. Ale že mijſtrzi a kniežij nynieyſlij, geſſto pecži neſu tiech duſlij, ktere gſu w trzetijm pekle w ocžiſtczy, dowodij tauto ženau Kananeyſku 1) welmi ſmyſlnie, kterak wiera welika gegij proſpiela geſt dczerzi, aby diabla zproſſtiena byla, A že takež muož proſpieti wiera przatel tiem, kterziž ſe w pekle cžiſtij, aby wieru gich z toho pekla wyſlli. A przi- wodij k tomu ten obycžey, kteryž ſe na krztu diege dietem, a že ti dieti przigimagij na krztu miloſt ſynowſtwie božieho beze wſſeho zaſluženie ſweho ſkrze zaſluženie Kryſtowo a ſkrze wieru Cierkwe, rodicžow a kmotruow. Protož ya o krztu dijm, že przi tom, czož oni mluwij, mož byti puogeženo lidu naucženemu wierze Apoſſtolike, že ti, wie- rzicze ežtenie a krztijce ſe a ſwe dieti, mohli ſu ſpaſeni byti, protože gſu ſkutecžne wieru žiwu mieli y s dietmi. Ale toto geft gine, geſſto giž ſwiet ma w mocy krzeft wodny a tieleſny, giž dawno odſtupiw od boha a od geho zakona, cžtenie newierzij a owſſem geho w ſkutku nedržij, geſſto geft prwotny zaklad potrzebny ke křtu wierziti cžtenie a w ſkutku go zacho[86b]wati. Nebo nikdijž Apoſſtole nekrztili gſu prwe, dokudž gſu cžtenie newierzili a w ſkutku geho necžinili. 1) Kananayſků.
W Poſtie. 271 chceš,“ W tu chwijli wyhnal geſt diabla z gegij dezery pro wieru materzinu. A z te prawdy geſt naucženie, že otczowe a matery, magijcze wieru weliku, žiwu, ſkutecžnu a rozumnu. mohli by mnoho proſpieti dietem ſwym k dobytij miloſti božij a k wyproſſtienij z moczy diabelſke; A w te wijrze. kteruž ſami držij, mohli by dieti wychowati a prziweſti ge k tomu, aby y ti deti z wiery kryſtowy žiwi byli; a tu by mnoho proſpiela wiera materzina a otczowa dietem. Tež y ginych krzeſtianow ſwatych wiera welika a žiwa mnohymi obycžegi proſpijwa gich bližnim, aby y oni prawie wierzili a z wiery žiwi byli, Jako wiera ſwatych Apofftoluow proſpiela pohanom, aby y oni tuž wieru drželi. Ale že mijſtrzi a kniežij nynieyſlij, geſſto pecži neſu tiech duſlij, ktere gſu w trzetijm pekle w ocžiſtczy, dowodij tauto ženau Kananeyſku 1) welmi ſmyſlnie, kterak wiera welika gegij proſpiela geſt dczerzi, aby diabla zproſſtiena byla, A že takež muož proſpieti wiera przatel tiem, kterziž ſe w pekle cžiſtij, aby wieru gich z toho pekla wyſlli. A przi- wodij k tomu ten obycžey, kteryž ſe na krztu diege dietem, a že ti dieti przigimagij na krztu miloſt ſynowſtwie božieho beze wſſeho zaſluženie ſweho ſkrze zaſluženie Kryſtowo a ſkrze wieru Cierkwe, rodicžow a kmotruow. Protož ya o krztu dijm, že przi tom, czož oni mluwij, mož byti puogeženo lidu naucženemu wierze Apoſſtolike, že ti, wie- rzicze ežtenie a krztijce ſe a ſwe dieti, mohli ſu ſpaſeni byti, protože gſu ſkutecžne wieru žiwu mieli y s dietmi. Ale toto geft gine, geſſto giž ſwiet ma w mocy krzeft wodny a tieleſny, giž dawno odſtupiw od boha a od geho zakona, cžtenie newierzij a owſſem geho w ſkutku nedržij, geſſto geft prwotny zaklad potrzebny ke křtu wierziti cžtenie a w ſkutku go zacho[86b]wati. Nebo nikdijž Apoſſtole nekrztili gſu prwe, dokudž gſu cžtenie newierzili a w ſkutku geho necžinili. 1) Kananayſků.
Strana 272
272 Druha Nediele Protož pochybnet geſt o tom, když kniežij ten ſwiet po- biehly od boha, kteryž cžtenie newierzij, Cierkwi S. nazye- wagij, aby on ſwu wieru zaſluhowal na krztu dietem ſynow- ſtwie božieho, gehož ſam nema, ani wij, czo geſt to ſynow- ſtwie božij. A tak y, kterziž ſe krztij, w teež ſlepotie a w hrzieſſijch roſtu a sſtaragij ſe, newieducze nicz o ſynowſtwij božiem yako y gich otczowe. A tak gedno pokolenie po druhem gde, bludem przedkuow ſwych ſe napagegicze. boha neznagicze a ſwatoſtij tak tieleſnie bez rozumu od kniežij ſwatokupeckych nafledugicze. Protož, hledijcze k Apoſftolom y k gich potomnim vežedluikom, kterak ſu oni wiery po- žiwali za mlade dieti na krztu, nemuožem tohoto ſwieta po- biehleho a od boha odwraczeneho przirownati k nim w tom ſkutku. Nebo oni prwotnij mieli fu fami wieru ſkutecžnu prawu a žiwu a tak ſu ďetem krzeſt dawali tymž cžinem, aby oni z wiery žiwi byli. Ale nyniegſlij ſwatokupczy y s ginymi hrzieffnymi a neſlechetnymi kmotry nemagij toho rzadu w ſobie, ani w ſwe moczy, aby ſwe dieti ginak wedli, gedine k tymž bludom, w nichž ſami ſtogij yakožto ruhacži a po- ſmiewacži bozíkych 1) zakonuow a potlacžitele domaczy nay- horſlij boleſtij Kryftowych y geho wiſech miloſtij, kterež geft nam vkazal ſwymi tiežkymi praczemi. Takež y to založenie na wierze ženy Kananeyſke o tiech, kterziž po tomto žiwotie w trzetijm pekle ſpij cžiſtijcze ſe, a že by tiem m'ela wiera žiwych proſpieti k gich docžiſitienie ſpieſſnemu anebo z toho pekla wyproſſtienij, nenie prawe. Nebo by nayprwe muſyla byti wiera krzeſtianſka založena w pijſmie ſwatem o tom cžiſſtienij w trzetijm pekle; A potom, geſt-li przikazanij božij k tomu, aby žiwij zde ſkrze weliku wieru wyproſtili ty ſpijczy z toho pekla, Tehdy muož prawie ta wiecz zakladana byti na wierze ženy Kananeylke. Ale že nikdijž we wſſech pijſmijch ſwatych nemohu mijſtrzi a kniežij vkazati takoweho 1) boſkých.
272 Druha Nediele Protož pochybnet geſt o tom, když kniežij ten ſwiet po- biehly od boha, kteryž cžtenie newierzij, Cierkwi S. nazye- wagij, aby on ſwu wieru zaſluhowal na krztu dietem ſynow- ſtwie božieho, gehož ſam nema, ani wij, czo geſt to ſynow- ſtwie božij. A tak y, kterziž ſe krztij, w teež ſlepotie a w hrzieſſijch roſtu a sſtaragij ſe, newieducze nicz o ſynowſtwij božiem yako y gich otczowe. A tak gedno pokolenie po druhem gde, bludem przedkuow ſwych ſe napagegicze. boha neznagicze a ſwatoſtij tak tieleſnie bez rozumu od kniežij ſwatokupeckych nafledugicze. Protož, hledijcze k Apoſftolom y k gich potomnim vežedluikom, kterak ſu oni wiery po- žiwali za mlade dieti na krztu, nemuožem tohoto ſwieta po- biehleho a od boha odwraczeneho przirownati k nim w tom ſkutku. Nebo oni prwotnij mieli fu fami wieru ſkutecžnu prawu a žiwu a tak ſu ďetem krzeſt dawali tymž cžinem, aby oni z wiery žiwi byli. Ale nyniegſlij ſwatokupczy y s ginymi hrzieffnymi a neſlechetnymi kmotry nemagij toho rzadu w ſobie, ani w ſwe moczy, aby ſwe dieti ginak wedli, gedine k tymž bludom, w nichž ſami ſtogij yakožto ruhacži a po- ſmiewacži bozíkych 1) zakonuow a potlacžitele domaczy nay- horſlij boleſtij Kryftowych y geho wiſech miloſtij, kterež geft nam vkazal ſwymi tiežkymi praczemi. Takež y to založenie na wierze ženy Kananeyſke o tiech, kterziž po tomto žiwotie w trzetijm pekle ſpij cžiſtijcze ſe, a že by tiem m'ela wiera žiwych proſpieti k gich docžiſitienie ſpieſſnemu anebo z toho pekla wyproſſtienij, nenie prawe. Nebo by nayprwe muſyla byti wiera krzeſtianſka založena w pijſmie ſwatem o tom cžiſſtienij w trzetijm pekle; A potom, geſt-li przikazanij božij k tomu, aby žiwij zde ſkrze weliku wieru wyproſtili ty ſpijczy z toho pekla, Tehdy muož prawie ta wiecz zakladana byti na wierze ženy Kananeylke. Ale že nikdijž we wſſech pijſmijch ſwatych nemohu mijſtrzi a kniežij vkazati takoweho 1) boſkých.
Strana 273
W Poſtie. 278 ocžiftcze, ktery oni za wieru držijcz twrdij, ani tiech obycže- gow a przicžinkuow, kterymiž ozdobugij ten ocžiſtecz. Ale wiecze znamo geſt, že ten ocžiſtecz zakladagij na diwijch negiſtych, na ſnijch a na domnienijch mnohymi wtipy ſko- wanych. Na nichžto wiera Krzeſtianſka od ſwatych Apoſlto- luow nebyla geſt zakladana, ale na Kryſtu a na geho ſlowijch A naywicze o cžiſtotie cžlowieka wierzijczyho w Kryſta wždy gfu wyznawali, že geſt nas tak milowal, že nas omyl w krwi ſwe od hrziechuow naſſijch. Pakli ſe zda mijſtrom založiti wieru w doktorzijch o tiech, geſſto ſpij w trzetijm pekle, ta wiera owſfem w gich pijímijch nemuož založena byti, nebo ne wſliczkni doktorowe toho potwrzugij. A naywiecze ſtarzij a dawnij rzku, že po vmucženie kryftowie duſſe ſwatych krzeſtianuow negdu do nižadnych pekel. A niekterzij z nich prawij, že po tomto žiwotie mijſto ocžiſtcze nenie vkazano, ale toliko mnohymi przijklady a zgewowa [87a nimi duſlij w tiech mukach položenych. Protož ſnad podobniegij rzecženo bude, že wſfecky duſſe w tiech mijſtech naypodobniegij pomítu trpij, w kterychž gſu hrzeſlili. Protož nemuož wiera ſtati podobnie o cžiſſtienij duflij po tomto žiwotie na takowych ruozniczych doktorſkych ſobie odpornych a na pijſmie ſwatem nezaloženych, o niemž ſu ſe tak welmi lidee neſrownali, a buoh o niem nicz nepowiediel, nacž tu wieru ma obratiti ta Cierkew iako na propaſt, geſſto gij dna nenie. Trzetij Nediele w Poſtie. Cžtenie Swateho Lukaffe w XI. Kapi. ZA onoho cžafu Byl geſt pan gežifs wymietage diabelftwie, a to bylo nieme; A když wywrhl diabelfwie, mluwil geſt niemy; Y diwili ſu ſe zaſtupowe. Ale niekterzij
W Poſtie. 278 ocžiftcze, ktery oni za wieru držijcz twrdij, ani tiech obycže- gow a przicžinkuow, kterymiž ozdobugij ten ocžiſtecz. Ale wiecze znamo geſt, že ten ocžiſtecz zakladagij na diwijch negiſtych, na ſnijch a na domnienijch mnohymi wtipy ſko- wanych. Na nichžto wiera Krzeſtianſka od ſwatych Apoſlto- luow nebyla geſt zakladana, ale na Kryſtu a na geho ſlowijch A naywicze o cžiſtotie cžlowieka wierzijczyho w Kryſta wždy gfu wyznawali, že geſt nas tak milowal, že nas omyl w krwi ſwe od hrziechuow naſſijch. Pakli ſe zda mijſtrom založiti wieru w doktorzijch o tiech, geſſto ſpij w trzetijm pekle, ta wiera owſfem w gich pijímijch nemuož založena byti, nebo ne wſliczkni doktorowe toho potwrzugij. A naywiecze ſtarzij a dawnij rzku, že po vmucženie kryftowie duſſe ſwatych krzeſtianuow negdu do nižadnych pekel. A niekterzij z nich prawij, že po tomto žiwotie mijſto ocžiſtcze nenie vkazano, ale toliko mnohymi przijklady a zgewowa [87a nimi duſlij w tiech mukach položenych. Protož ſnad podobniegij rzecženo bude, že wſfecky duſſe w tiech mijſtech naypodobniegij pomítu trpij, w kterychž gſu hrzeſlili. Protož nemuož wiera ſtati podobnie o cžiſſtienij duflij po tomto žiwotie na takowych ruozniczych doktorſkych ſobie odpornych a na pijſmie ſwatem nezaloženych, o niemž ſu ſe tak welmi lidee neſrownali, a buoh o niem nicz nepowiediel, nacž tu wieru ma obratiti ta Cierkew iako na propaſt, geſſto gij dna nenie. Trzetij Nediele w Poſtie. Cžtenie Swateho Lukaffe w XI. Kapi. ZA onoho cžafu Byl geſt pan gežifs wymietage diabelftwie, a to bylo nieme; A když wywrhl diabelfwie, mluwil geſt niemy; Y diwili ſu ſe zaſtupowe. Ale niekterzij
Strana 274
274 Trzetij Nediele z nich prawili: W Belzebubu, kniežeti diabel- ſkem, wymijta dably. A ginij pokuſſegicze znamenij s nebe hledali od nieho. Ale on, když vzrzel myſſlenij gich, rzekl gim: Každe kralowſtwie ſamo w ſobie rozdielene ſpuſtne, a duom na duom padne. Protož, geſliže y fa- tanafs proti ſobie geſt rozdelen, kterak ſtane kralowſtwie geho? Nebo prawijte, že ya w Belzebubu wymietam dably. A geftliže ia w Belzebubu wymietam diably, fynowe waffi kym wymietagij? Protož oni ſudcze waffi budu. Pakli prſtem božiem wymietam diably, giſtie prziſſlo geſt mezy was kra- lowſtwie božij. Když ſylny odienecz oſtrzicha ſyeni1) ſwe, w pokogi gfu wſfeczky wieczy, kterymiž wladne; Pakli fylňeyffij než on przigda przemuož gey, wſſeczka odienij geho odegme, w než geſt vffal, a lupeže geho rozdieli. Ktot nenie ſe mnu,2) proti mnie geſt; a kto nezbijra ſe mnu, rozptyluget. Když ne- cžilty duch wygde od cžlowieka, chodij po mijítech fuchych, hledage odpocžinutij; a nenalezna y die: Wratim ſe do domu Iweho. odkud ſem wyſſel; a když przigde, nalezne gey chorſtiſiti vcžilſtieny a ozdobeny. A tehdy gde a przigme k ſobie ginych ſedm duchuow horſſijch ſebe, a wegducz przebywagij tam, Y ſu poſlednij wieczy cžlowieka toho horſſij prwnijch. Y ſtalo ſe geſt, když to powiediel, pozdwihíſi hlaſu gedna žena z zaſtupu, rzekla gemu: Blahoſlaweny žiwot, genž tie geſt noſyl, a prſy, kterychž gly požiwal. A on rzekl: 1) ſýnie. 2) ſe mnau.
274 Trzetij Nediele z nich prawili: W Belzebubu, kniežeti diabel- ſkem, wymijta dably. A ginij pokuſſegicze znamenij s nebe hledali od nieho. Ale on, když vzrzel myſſlenij gich, rzekl gim: Každe kralowſtwie ſamo w ſobie rozdielene ſpuſtne, a duom na duom padne. Protož, geſliže y fa- tanafs proti ſobie geſt rozdelen, kterak ſtane kralowſtwie geho? Nebo prawijte, že ya w Belzebubu wymietam dably. A geftliže ia w Belzebubu wymietam diably, fynowe waffi kym wymietagij? Protož oni ſudcze waffi budu. Pakli prſtem božiem wymietam diably, giſtie prziſſlo geſt mezy was kra- lowſtwie božij. Když ſylny odienecz oſtrzicha ſyeni1) ſwe, w pokogi gfu wſfeczky wieczy, kterymiž wladne; Pakli fylňeyffij než on przigda przemuož gey, wſſeczka odienij geho odegme, w než geſt vffal, a lupeže geho rozdieli. Ktot nenie ſe mnu,2) proti mnie geſt; a kto nezbijra ſe mnu, rozptyluget. Když ne- cžilty duch wygde od cžlowieka, chodij po mijítech fuchych, hledage odpocžinutij; a nenalezna y die: Wratim ſe do domu Iweho. odkud ſem wyſſel; a když przigde, nalezne gey chorſtiſiti vcžilſtieny a ozdobeny. A tehdy gde a przigme k ſobie ginych ſedm duchuow horſſijch ſebe, a wegducz przebywagij tam, Y ſu poſlednij wieczy cžlowieka toho horſſij prwnijch. Y ſtalo ſe geſt, když to powiediel, pozdwihíſi hlaſu gedna žena z zaſtupu, rzekla gemu: Blahoſlaweny žiwot, genž tie geſt noſyl, a prſy, kterychž gly požiwal. A on rzekl: 1) ſýnie. 2) ſe mnau.
Strana 275
W Poſtie. 275 Zagiſte tak geſt: Blahoſlawenij, kterziž ſly- ſſij ſlowo božie a oſtrziehagij geho. le na pocžatku cžtenij: „Byl Gežifs wymietage dia- belſtwie,“ To geſt mocz nad nim mage. Nebo gſu diablowe takowe moczy, že nenie nižadna mocz na zemi, geſſto by ſe gij oni baali. Protož geft gediny pan Gežifs prziflel s mocy [87b] weliku, aby wymetal z lidij diabelftwie, kterziž gemu wierzij a gemu powolugij. Ginak diabel nad každym mocz ma a dijla ſwa w nem dela. Ale že geſt pan gežiſs proto prziſſel, aby geho wen wymetal a zkazyl dijla geho w tiech, kterzij vwieřij w nieho a wdiecžni geho budu, že ge wyproſtij z tak zloſtne moczy, geſlto geft ge w ſmrti držala a w ſmrt wiecžnu wedla. Die dale cžtenij: „A to bylo nieme.“ To geſt, že dabel, kteryž geft byl w cžlowieku, oſlepil a oniemil geho, Aby w tom znali lidee diabla w geho ſkutczych zloſtnych; nebo to ſu ſkutkowe geho: raniti nemoczy, ſlepotu a niemotu przi- weſti a vmorziti. A tiech wſſech wieczy lidee cžitedlni fu, když ſe tieleſnie na nich diegij, a wſſemi obycžegi hledagij zdrawij a pomoczy od tiech ran; nemuož-li byti proſpieſſno lekarzſtwim a korzenim, ale žehnanim, nabawanim, powierami, kuzly, hadacži. Wiſeho ſu pilni ptati ſe pro zdrawij tiela; by ge y v diabluow mohli lidee tieleſnij nalezti, nicz by ſe ne- rozmylili, že geſt to proti bohu. Ale ktere rany a nemoczy od diablow magij na duſſi, tiech necžigij ani gim rozumiegij; protož na to neſtonij ani placžij ani ſe na lekarze tiech ran a nemoczy ptagij. Pakli kdy lekarze poptagij v tiech, geſlto gſu ſami ranienij od diabluow, takowij ſwym lekarzſtwim do koncze ge vmorzij, vzdrawugicze rany gich ku potrzenij ſkrze blud. Die ežtenie, že geſt diabel ranil toho cžlowieka ſlepotu, z niehož geſt gey pan Gežiſs wywrhl. Slepota tieleſna geft
W Poſtie. 275 Zagiſte tak geſt: Blahoſlawenij, kterziž ſly- ſſij ſlowo božie a oſtrziehagij geho. le na pocžatku cžtenij: „Byl Gežifs wymietage dia- belſtwie,“ To geſt mocz nad nim mage. Nebo gſu diablowe takowe moczy, že nenie nižadna mocz na zemi, geſſto by ſe gij oni baali. Protož geft gediny pan Gežifs prziflel s mocy [87b] weliku, aby wymetal z lidij diabelftwie, kterziž gemu wierzij a gemu powolugij. Ginak diabel nad každym mocz ma a dijla ſwa w nem dela. Ale že geſt pan gežiſs proto prziſſel, aby geho wen wymetal a zkazyl dijla geho w tiech, kterzij vwieřij w nieho a wdiecžni geho budu, že ge wyproſtij z tak zloſtne moczy, geſlto geft ge w ſmrti držala a w ſmrt wiecžnu wedla. Die dale cžtenij: „A to bylo nieme.“ To geſt, že dabel, kteryž geft byl w cžlowieku, oſlepil a oniemil geho, Aby w tom znali lidee diabla w geho ſkutczych zloſtnych; nebo to ſu ſkutkowe geho: raniti nemoczy, ſlepotu a niemotu przi- weſti a vmorziti. A tiech wſſech wieczy lidee cžitedlni fu, když ſe tieleſnie na nich diegij, a wſſemi obycžegi hledagij zdrawij a pomoczy od tiech ran; nemuož-li byti proſpieſſno lekarzſtwim a korzenim, ale žehnanim, nabawanim, powierami, kuzly, hadacži. Wiſeho ſu pilni ptati ſe pro zdrawij tiela; by ge y v diabluow mohli lidee tieleſnij nalezti, nicz by ſe ne- rozmylili, že geſt to proti bohu. Ale ktere rany a nemoczy od diablow magij na duſſi, tiech necžigij ani gim rozumiegij; protož na to neſtonij ani placžij ani ſe na lekarze tiech ran a nemoczy ptagij. Pakli kdy lekarze poptagij v tiech, geſlto gſu ſami ranienij od diabluow, takowij ſwym lekarzſtwim do koncze ge vmorzij, vzdrawugicze rany gich ku potrzenij ſkrze blud. Die ežtenie, že geſt diabel ranil toho cžlowieka ſlepotu, z niehož geſt gey pan Gežiſs wywrhl. Slepota tieleſna geft
Strana 276
Trzetij Nediele 276 znama lidem O niž diabel newelmi ſtogij, aby gij cžlowieka ranil. Nebo, že lidee tieleſnie ocži paſu po marnoſtech ſwieta a, widucze ge, o nie ſtogij, to geſt diablu pomoczno, neb ge tijm wžiene 1) ſnaze do pekla. Ale, ktož widij w duchu ſwem wuoli božij, muož vteczy diablu z ruku. Protož on pilniegij hleda oſlepiti cžlowieka na rozumu, aby nepoznal wuole božij a newiedel, kam gde, a dijlom ſprawedlnoſti božij aby nerozumiel a aby tak pro ſlepotu zahynul. A tak geſt nynie welmi oſlepil lidi ſkrze kniežij mylnu 2) ſprawedlnoſtij, kterziž ſu nikdy nepoznali wuole božij w zakonie geho, ani gij cži- nili. Ti, zklamani ſucze, domniewagij ſe, že boha cztij a gemu ſlawne ſlužby cžinij, naſledugicze zakonuow lidſkych zamy- fllenych a ſprawedlnoftij mylnych, vwedenych od lakomych kniežij k gich zyſkom a aby byli welebeni na ſwietie. A ta- kowa ſlepota nenij ginym podobna, aby tak neuptale mohla wyprazdniti boha z lidij pod yakus ſlawu geho ſlužby ſkrze czyzy duch vwedene. A že diabel tento, kteryž oſlepil cžlowieka, take geſt gey y oniemil. Acž neprzekaži mluwiti ge przilifs mnoho marnych a ſikodliwych wieczij, ale wnitrz geſt niem od chwa- lenij boha a od wyznanie gmena geho a prawdy geho a od praweho mluwenie mezy bližnimi ku polepſſeni; to wſſe vmlkne w niem. Ale že fe mluwij we cžtenie o diabelftwie niemem. Muož toho tento rozum wzat byti, když nietczo zleho a ne- fluſfne° ſkryto anebo tayno bywa w gednom cžlowieku nebo we mnohych, a to [88a] muož mnoho vſlkoditi, mleže w taynoſti. Neb ſobie diabel proto oſobi cžlowieka tak a wede geho k tomu, aby kryl a tagil zloſtij niekterych, aby w nich pro- ſpiel daleko k welikym ſkodam, aby zuoffage ſetrwal w nich do ſmrti bez pokanij. A tiemito przicžinami chcze byti tagen cžlowiek w zloſti: Nebo proto, že nemijnij oſtati pro liboſt 1) wžyne. 2) mylnau.
Trzetij Nediele 276 znama lidem O niž diabel newelmi ſtogij, aby gij cžlowieka ranil. Nebo, že lidee tieleſnie ocži paſu po marnoſtech ſwieta a, widucze ge, o nie ſtogij, to geſt diablu pomoczno, neb ge tijm wžiene 1) ſnaze do pekla. Ale, ktož widij w duchu ſwem wuoli božij, muož vteczy diablu z ruku. Protož on pilniegij hleda oſlepiti cžlowieka na rozumu, aby nepoznal wuole božij a newiedel, kam gde, a dijlom ſprawedlnoſti božij aby nerozumiel a aby tak pro ſlepotu zahynul. A tak geſt nynie welmi oſlepil lidi ſkrze kniežij mylnu 2) ſprawedlnoſtij, kterziž ſu nikdy nepoznali wuole božij w zakonie geho, ani gij cži- nili. Ti, zklamani ſucze, domniewagij ſe, že boha cztij a gemu ſlawne ſlužby cžinij, naſledugicze zakonuow lidſkych zamy- fllenych a ſprawedlnoftij mylnych, vwedenych od lakomych kniežij k gich zyſkom a aby byli welebeni na ſwietie. A ta- kowa ſlepota nenij ginym podobna, aby tak neuptale mohla wyprazdniti boha z lidij pod yakus ſlawu geho ſlužby ſkrze czyzy duch vwedene. A že diabel tento, kteryž oſlepil cžlowieka, take geſt gey y oniemil. Acž neprzekaži mluwiti ge przilifs mnoho marnych a ſikodliwych wieczij, ale wnitrz geſt niem od chwa- lenij boha a od wyznanie gmena geho a prawdy geho a od praweho mluwenie mezy bližnimi ku polepſſeni; to wſſe vmlkne w niem. Ale že fe mluwij we cžtenie o diabelftwie niemem. Muož toho tento rozum wzat byti, když nietczo zleho a ne- fluſfne° ſkryto anebo tayno bywa w gednom cžlowieku nebo we mnohych, a to [88a] muož mnoho vſlkoditi, mleže w taynoſti. Neb ſobie diabel proto oſobi cžlowieka tak a wede geho k tomu, aby kryl a tagil zloſtij niekterych, aby w nich pro- ſpiel daleko k welikym ſkodam, aby zuoffage ſetrwal w nich do ſmrti bez pokanij. A tiemito przicžinami chcze byti tagen cžlowiek w zloſti: Nebo proto, že nemijnij oſtati pro liboſt 1) wžyne. 2) mylnau.
Strana 277
W Poſtie. 277 hrziechuow, nebo pro zyſk, nebo pro ſtud a pro bazeň, aby nebyl pohaňen, aneb aby nietczo pro ty hrziechy netrpiel. A przi tiech tagenijch ſkodnych biežij hrziechowe ſmilnij, ohyzdnij, czyzoložſtwa, ffreyowe, miloſti tieleſne, zlodievſtwie, kaczyrzſtwie, gichžto tagij lide pro ty wieczy powiediene a negdu s nimi na ſwietlo, aby treſktani z nich nebyli a opuſtiti gich nemuſyli; Pakli by ſe kdy zgewowati pocžali, tehdy nebo zaprzij, nebo wymluwu chytru yhned k tov naleznu. A tak dabel niemy ma w nich mocz proſpieſſnu ſobie, a oni geho przikrywagij a tagij w ſobie, aby bez przekažky do- konal w nich zatraczenie gich. O, czo by o tom diabelftwij niemem mohlo powiedijno byti, ktere ſe zakrywa, tagij a wymluwa w Cierkwi Rzimſke, Acž ſe owſſem zakryti a vtagiti každemu nemuož ta pobiehloſt a odſtupenie od boha a od geho zakona! Mat diabel w te Cierkwi mnoho prelatuo a kniežij, aby wymluwali a branili bluduow gich a hrziechuow, aby gim nerziekali ſkutkowe diabelſitij, ale przirozenie lid- ſke. rzad, potrzebnoſt, obchodowe opatrnij, Cierkwi ſwate proſpieſſnij. Morderzſtwij a naſyle prawij, že geſt rzad ry- tierzíky, bez niehož by Cierkew ſwata nemohla rzaduow bozíkych proweſti; Swatokupecztwie, to kaczyrzſtwij nay- wietcžie, geſt hodny pokrm dielnikuow a pecže duſlij, kterež w ocžiſtczy trpij; Rozkofs a prazdnoſt kniezſka geſt pokoyny žiwot lidij duchownijch. A czo pak odiewuo ma dabel nemy, pod nimiž ſe kryge, yakoby tu nebyl! totiž rzaduow poſwatnych, chwaly božij, roz- množenie odpuſtkuow, let miloſtiwych, pautij, naboženstwij, poſwieczowanie rozlicžnych, gimiž geft diabel zakryt, tak aby ſe tu o niem žadny nicz zleho nedomniewal, by on tu pod tiemi odiewy ſtkwielymi byl, ale myſlil, že radiegij buoh w ſwe ſlawie odpocžijwa w takowych rzadijch, tu pocztiwie k geho chwale vwedenych, A aby tu, kdež cžert ſedij, hltage duſſe, nadiegi w bohu mieli a ſpaſenie geho cžekali a cžerta tu ſe nelekali, ani geho na pamiet brali.
W Poſtie. 277 hrziechuow, nebo pro zyſk, nebo pro ſtud a pro bazeň, aby nebyl pohaňen, aneb aby nietczo pro ty hrziechy netrpiel. A przi tiech tagenijch ſkodnych biežij hrziechowe ſmilnij, ohyzdnij, czyzoložſtwa, ffreyowe, miloſti tieleſne, zlodievſtwie, kaczyrzſtwie, gichžto tagij lide pro ty wieczy powiediene a negdu s nimi na ſwietlo, aby treſktani z nich nebyli a opuſtiti gich nemuſyli; Pakli by ſe kdy zgewowati pocžali, tehdy nebo zaprzij, nebo wymluwu chytru yhned k tov naleznu. A tak dabel niemy ma w nich mocz proſpieſſnu ſobie, a oni geho przikrywagij a tagij w ſobie, aby bez przekažky do- konal w nich zatraczenie gich. O, czo by o tom diabelftwij niemem mohlo powiedijno byti, ktere ſe zakrywa, tagij a wymluwa w Cierkwi Rzimſke, Acž ſe owſſem zakryti a vtagiti každemu nemuož ta pobiehloſt a odſtupenie od boha a od geho zakona! Mat diabel w te Cierkwi mnoho prelatuo a kniežij, aby wymluwali a branili bluduow gich a hrziechuow, aby gim nerziekali ſkutkowe diabelſitij, ale przirozenie lid- ſke. rzad, potrzebnoſt, obchodowe opatrnij, Cierkwi ſwate proſpieſſnij. Morderzſtwij a naſyle prawij, že geſt rzad ry- tierzíky, bez niehož by Cierkew ſwata nemohla rzaduow bozíkych proweſti; Swatokupecztwie, to kaczyrzſtwij nay- wietcžie, geſt hodny pokrm dielnikuow a pecže duſlij, kterež w ocžiſtczy trpij; Rozkofs a prazdnoſt kniezſka geſt pokoyny žiwot lidij duchownijch. A czo pak odiewuo ma dabel nemy, pod nimiž ſe kryge, yakoby tu nebyl! totiž rzaduow poſwatnych, chwaly božij, roz- množenie odpuſtkuow, let miloſtiwych, pautij, naboženstwij, poſwieczowanie rozlicžnych, gimiž geft diabel zakryt, tak aby ſe tu o niem žadny nicz zleho nedomniewal, by on tu pod tiemi odiewy ſtkwielymi byl, ale myſlil, že radiegij buoh w ſwe ſlawie odpocžijwa w takowych rzadijch, tu pocztiwie k geho chwale vwedenych, A aby tu, kdež cžert ſedij, hltage duſſe, nadiegi w bohu mieli a ſpaſenie geho cžekali a cžerta tu ſe nelekali, ani geho na pamiet brali.
Strana 278
278 Trzetij Nediele Potom die cžtenie: „A když wywrhl diabelſtwij, mluvil geft niemy,“ Totiž ten, kteryž geſt tieleſnu niemotu m'el. Takežt y o duchownim diabelſtwij niemem bywa; když ge wywrže pan Gežiſs z koho, przeſtanet w niem niemota pli- ſkawa, lhawa, vtrhawa, ſwarliwa, a budet mluwiti chwalu božij a ty wieczy, ktere ſu k vzdielani bližnich. Ale že wſſeczka mocz toho diabelftwij niemeho ſtogij w kniezſtwu bohatem, ſwatokupecſkem, ſwodnem a neprzikladnem, geſſto fu lidu obecznemu za yamu a branu pekelnij. Protož muožet wywrczy pan Gežifs to diabelſtwie ſkrze ohlaffenij ſwe vprzieme prawdy w kazanij [88b] prawem, anebo, yakž bude chtijti, vkratijt ramene gich, a takt bude moczy niemy lid promluwiti prawdu o ſwem bohu, a budet od nich zweleben pan buoh, a ohlaſſena bude prawda geho, když wywrže pſy nieme, geſſto ſitiekati neumiegij, w nichž gſu wſliczkni vrazowe lidu božimu položeni a wſſeczkny odpornoſti Kryſtowi. Y die dale cžtenie: „A diwili gſu ſe zaſtupowe a we- czechu: Y zdali geſt tento ſyn Dawiduow? Ale zakonnicy prawijchu: Tento newymieta diabluow, gedine Belzebubem, kniežetem dabelſkym.“ Ruoznicze tehdy znamenita byla geſt o ſkutky pana Gežiſſe. Zaſtupowe z lidu ſproſtneho diwij ſe moczy bozíke w geho ſkutczych. A toho nayſpijíle muož byti ta przicžina, že gſu mohli mieti zwlaſitnij newinnoſt podle ſwe ſproſtnoſti, mimo ony chytre a prolezle w pijſmijch. Protož gich ſproſtnoſti newinne mohla ſe geſt ſlibiti prawda pana Gežiſſe a geho ſkutkowe ſlawnij, moczy bozſku cžinienij. že ſu ſe w nich moczy bozíke podiwili, kterak ona diela ta- kowe diwy neſlychane od pocžatka, przikazugiczy mocznie diabelftwie wygiti od cžlowieka. Ale zakonniczy duchownij, iako neprzietele zwlaitnij a vhlawnij pana Gežiſſe, vſlyffewſſe, že to o niem zaſtup mluwij a ſkutky geho ſlawne prawie wyklada, yhned nenawiſtňe iako
278 Trzetij Nediele Potom die cžtenie: „A když wywrhl diabelſtwij, mluvil geft niemy,“ Totiž ten, kteryž geſt tieleſnu niemotu m'el. Takežt y o duchownim diabelſtwij niemem bywa; když ge wywrže pan Gežiſs z koho, przeſtanet w niem niemota pli- ſkawa, lhawa, vtrhawa, ſwarliwa, a budet mluwiti chwalu božij a ty wieczy, ktere ſu k vzdielani bližnich. Ale že wſſeczka mocz toho diabelftwij niemeho ſtogij w kniezſtwu bohatem, ſwatokupecſkem, ſwodnem a neprzikladnem, geſſto fu lidu obecznemu za yamu a branu pekelnij. Protož muožet wywrczy pan Gežifs to diabelſtwie ſkrze ohlaffenij ſwe vprzieme prawdy w kazanij [88b] prawem, anebo, yakž bude chtijti, vkratijt ramene gich, a takt bude moczy niemy lid promluwiti prawdu o ſwem bohu, a budet od nich zweleben pan buoh, a ohlaſſena bude prawda geho, když wywrže pſy nieme, geſſto ſitiekati neumiegij, w nichž gſu wſliczkni vrazowe lidu božimu položeni a wſſeczkny odpornoſti Kryſtowi. Y die dale cžtenie: „A diwili gſu ſe zaſtupowe a we- czechu: Y zdali geſt tento ſyn Dawiduow? Ale zakonnicy prawijchu: Tento newymieta diabluow, gedine Belzebubem, kniežetem dabelſkym.“ Ruoznicze tehdy znamenita byla geſt o ſkutky pana Gežiſſe. Zaſtupowe z lidu ſproſtneho diwij ſe moczy bozíke w geho ſkutczych. A toho nayſpijíle muož byti ta przicžina, že gſu mohli mieti zwlaſitnij newinnoſt podle ſwe ſproſtnoſti, mimo ony chytre a prolezle w pijſmijch. Protož gich ſproſtnoſti newinne mohla ſe geſt ſlibiti prawda pana Gežiſſe a geho ſkutkowe ſlawnij, moczy bozſku cžinienij. že ſu ſe w nich moczy bozíke podiwili, kterak ona diela ta- kowe diwy neſlychane od pocžatka, przikazugiczy mocznie diabelftwie wygiti od cžlowieka. Ale zakonniczy duchownij, iako neprzietele zwlaitnij a vhlawnij pana Gežiſſe, vſlyffewſſe, že to o niem zaſtup mluwij a ſkutky geho ſlawne prawie wyklada, yhned nenawiſtňe iako
Strana 279
W Poſtie. 279 blatem 1) to zakydli rzkucze: „Tento newymieta diabluow ginak, gedno Belzebubem, kniežetem diabelſkym.“ A to mluwijcze zakonniczy, žadali glu ohyzditi pana Gežiſle y ſkutky geho zaſtupom, tak aby ſe oni nicz dobreho o niem nedomniewali, yako by on nebyl meſyaſs, ale towaryſs dabluow. A netoliko takowu 2) zloſt ma nenawiſt, aby zlymi wieczmi žadala ohyzditi ſobie nemileho, ale y dobre wieczy geho lehcžij, vgima a tagij gich, zapijra gich a we zle obraczij geho dobree lkutky, nemuož-li gich vtagiti a zaprzieti. Protož, kto muož wymluwiti o nebezpecženſtwie tiechto wieczij, kterež se prawij w cžaſu nemiloſti? Zie gſu pak zakonniczy, glucze ne- nawiſtij oſlepeni, ſkutky Kryſtowy diablom przicžtli, to geſt muſylo byti przewraczenie welike w rozumu, že oni, cžtucze zakon y proroky, w nichž geſt gim ſliben Kryftus, a widucze geho y ſkutky geho ſlawne, bohu cžiniti hodne, prwnij pak proti niemu powſtali ſu. Tu gineho nemuožem řijczy, gedine twrdy ſaud božij na takowe lidi, že, poznanie magicze o bohu, y necztili gſu geho. Protož geſt ge poddal w przewraczeny ſmyll, a ſrdcze gich nemudre zatmielo ſe geſt tu, když ſwietlo ſwieta prziſlo; tehdy gſu oni w naywiecžij tmu vbiehli, tem- noſtem pekelnim przicžietagicze to ſwietlo. A takowež proti- wenftwie y ruhanie diege ſe y nynij prawdie Kryftowie od przieliſlneho mnozſtwie lidu duchowniho, od Papežuow, Kar- dynaluow, Biſkupuow, Opatuow, Miſtruo, Kňežij, Mnichuow, geſito w tiele prziſleho Kryſta ſlawnie welebij vſty, ale ſkutky zapieragij a proti prawdie geho ſitiekagij yako pſy neſtydatij, kaczerzugicze a palecze dobre lidi pro ni, A wždy ſe zbie- ragij w rady3) [89a] proti prawdie geho, myſlecze gi zahladiti z ſwieta. Tu nenij gine przicžiny, gedine hrozny ſaud božie na to mnozſtwie duchownijch, geſlto boha necztij, wuole geho necžinijcze; protož gſu dani w zly ſmyll a cžinij ty wieczy, 1) 2. vyd. omylem bláto. 2) takowau. 3) w raddy.
W Poſtie. 279 blatem 1) to zakydli rzkucze: „Tento newymieta diabluow ginak, gedno Belzebubem, kniežetem diabelſkym.“ A to mluwijcze zakonniczy, žadali glu ohyzditi pana Gežiſle y ſkutky geho zaſtupom, tak aby ſe oni nicz dobreho o niem nedomniewali, yako by on nebyl meſyaſs, ale towaryſs dabluow. A netoliko takowu 2) zloſt ma nenawiſt, aby zlymi wieczmi žadala ohyzditi ſobie nemileho, ale y dobre wieczy geho lehcžij, vgima a tagij gich, zapijra gich a we zle obraczij geho dobree lkutky, nemuož-li gich vtagiti a zaprzieti. Protož, kto muož wymluwiti o nebezpecženſtwie tiechto wieczij, kterež se prawij w cžaſu nemiloſti? Zie gſu pak zakonniczy, glucze ne- nawiſtij oſlepeni, ſkutky Kryſtowy diablom przicžtli, to geſt muſylo byti przewraczenie welike w rozumu, že oni, cžtucze zakon y proroky, w nichž geſt gim ſliben Kryftus, a widucze geho y ſkutky geho ſlawne, bohu cžiniti hodne, prwnij pak proti niemu powſtali ſu. Tu gineho nemuožem řijczy, gedine twrdy ſaud božij na takowe lidi, že, poznanie magicze o bohu, y necztili gſu geho. Protož geſt ge poddal w przewraczeny ſmyll, a ſrdcze gich nemudre zatmielo ſe geſt tu, když ſwietlo ſwieta prziſlo; tehdy gſu oni w naywiecžij tmu vbiehli, tem- noſtem pekelnim przicžietagicze to ſwietlo. A takowež proti- wenftwie y ruhanie diege ſe y nynij prawdie Kryftowie od przieliſlneho mnozſtwie lidu duchowniho, od Papežuow, Kar- dynaluow, Biſkupuow, Opatuow, Miſtruo, Kňežij, Mnichuow, geſito w tiele prziſleho Kryſta ſlawnie welebij vſty, ale ſkutky zapieragij a proti prawdie geho ſitiekagij yako pſy neſtydatij, kaczerzugicze a palecze dobre lidi pro ni, A wždy ſe zbie- ragij w rady3) [89a] proti prawdie geho, myſlecze gi zahladiti z ſwieta. Tu nenij gine przicžiny, gedine hrozny ſaud božie na to mnozſtwie duchownijch, geſlto boha necztij, wuole geho necžinijcze; protož gſu dani w zly ſmyll a cžinij ty wieczy, 1) 2. vyd. omylem bláto. 2) takowau. 3) w raddy.
Strana 280
280 Trzetij Nediele kterež neſluſſegij. Prawdu, kteruž gſu mieli ſami kazati a cži- niti, te branij kazati y cžiniti ginym. Potom dij cžtenie: „A on wida myſllenij gich, rzekl gim: Každe kralowſtwie ſamo w ſobie rozdielene zpuſtne, a duom na duom padne. A ponewadž fatan w ſobie rozdielen geſt, kterak ſtane kralowſtwie geho? A že mne prawijte Belze- bubem wymietati diably. Synowe waſſi kym wymietagij? Protož oni ſudcze waſſi budau.“ Tijm podobenſtwim branij ſe pan Gežifs zakonnikom proti tomu narcženij, ktere gſu gemu nenawiſtňe przidali, rzka, že toho diabel nemuož vožiniti, aby panstwij ſwe ſam ruſſil. Nebo diabel ſworen geft geden s druhym, a w zloſti ſe twrdij a vſtawuge kralowſtwij geho. když každy z nich gednomylňe hleda, aby nas oſlepil, oňa- miel, ranil, nemocz vwedl, tielo zetrzel, vmrtwil a do pekla wehnal. Ale proti niemu vprzimo Kryſtus, ſyn božij, žiwot na a ten diela w tiech, kterziž wierzij w ňeho a powolugij gemu. Nebo geſt proto prziſſel, aby žiwot mieli, a czož geſt diabel zkazyl, ranil a vmrtwil, aby to zaſe naprawil, vlecžil a obžiwil. Kralowſtwie pak kryſtowo giž ſe nynie nazywa Cierkew Swata Rzimſka, kteraž by ſycz ginak doſti ſworna 1) w zloſti byla, když by tolik ſlibalftwie a rot mnichowych w ſobie ne- miela a tolik panuow duchownijch neužitecžnych, geſsto lid deru a trhagij mezy febu, A toliko klaſſteruow a zakonuow. toliko domnienij a rozdijluow v wierze. A wſlemi tiemi do- muienimi tahnu 2) lid od wijry a od zakona Kryftowa. Protož ta Cierkew pobiehla geſt od kryſta a vcžiniena geſt kralowstwie a prziebytek diabluow. Ale ſtranka ta, kteraž by ſe chtiela Kryſtu přicžijíti a geho kralowſtwim byti, ta geft przilifs w ſobie rozdelena pro mnohe ffaleſſne proroky, geſlto, s mnohotwarnym vmienim glucze vproſtrzed, roztrhali gſu lid w roty. A mezy tijm 1) ſworná. 3) táhnau.
280 Trzetij Nediele kterež neſluſſegij. Prawdu, kteruž gſu mieli ſami kazati a cži- niti, te branij kazati y cžiniti ginym. Potom dij cžtenie: „A on wida myſllenij gich, rzekl gim: Každe kralowſtwie ſamo w ſobie rozdielene zpuſtne, a duom na duom padne. A ponewadž fatan w ſobie rozdielen geſt, kterak ſtane kralowſtwie geho? A že mne prawijte Belze- bubem wymietati diably. Synowe waſſi kym wymietagij? Protož oni ſudcze waſſi budau.“ Tijm podobenſtwim branij ſe pan Gežifs zakonnikom proti tomu narcženij, ktere gſu gemu nenawiſtňe przidali, rzka, že toho diabel nemuož vožiniti, aby panstwij ſwe ſam ruſſil. Nebo diabel ſworen geft geden s druhym, a w zloſti ſe twrdij a vſtawuge kralowſtwij geho. když každy z nich gednomylňe hleda, aby nas oſlepil, oňa- miel, ranil, nemocz vwedl, tielo zetrzel, vmrtwil a do pekla wehnal. Ale proti niemu vprzimo Kryſtus, ſyn božij, žiwot na a ten diela w tiech, kterziž wierzij w ňeho a powolugij gemu. Nebo geſt proto prziſſel, aby žiwot mieli, a czož geſt diabel zkazyl, ranil a vmrtwil, aby to zaſe naprawil, vlecžil a obžiwil. Kralowſtwie pak kryſtowo giž ſe nynie nazywa Cierkew Swata Rzimſka, kteraž by ſycz ginak doſti ſworna 1) w zloſti byla, když by tolik ſlibalftwie a rot mnichowych w ſobie ne- miela a tolik panuow duchownijch neužitecžnych, geſsto lid deru a trhagij mezy febu, A toliko klaſſteruow a zakonuow. toliko domnienij a rozdijluow v wierze. A wſlemi tiemi do- muienimi tahnu 2) lid od wijry a od zakona Kryftowa. Protož ta Cierkew pobiehla geſt od kryſta a vcžiniena geſt kralowstwie a prziebytek diabluow. Ale ſtranka ta, kteraž by ſe chtiela Kryſtu přicžijíti a geho kralowſtwim byti, ta geft przilifs w ſobie rozdelena pro mnohe ffaleſſne proroky, geſlto, s mnohotwarnym vmienim glucze vproſtrzed, roztrhali gſu lid w roty. A mezy tijm 1) ſworná. 3) táhnau.
Strana 281
W Poſtie. 281 mnohotwarnij a ſobiewolnij duchowe pronikli ſu ſrdcze mno- hych, aby ſe každy na ſwu czeſtu naklonil, po ſwem rozu" gda, od gineho ſe diele, ginemu negſa poddan, ginemu ne- wierze, gineho newaže, každy ſam ſe ſobie lijbie a w ſwem ſmyſle hogen gſa. Protož przieliſne poraženie, zemdlenij y ze- trzenij toho lidu geft zewnitrz na wierze, na cztnoſtech y na pomoczy bratrſke. Nebt nenij bratr bratru pomoczen, ale lowij gey až k ſmrti, žadage geho prawym lowem veži- niti kaczierze a to mnohymi duowody naň vweſti, a to pro- ſwa domňenij, kteraž za wieru ma. A z toho bywagij zgewnij ſwarowe, hanienij, vtrhanie, boyowe, mordove a welika ze- trzenij wychazegij. Protož giž przieliſſne zpuſſtienij toho kra- lowftwie geft, a duom na duom pada, lid proti lidu, cžlowiek proti cžlowieku, aby nemiel nadiege geden w druhem, ale podwraczenie a oklamanij. Tak že gedwa ſamu miloſtij božij [89b) muož niekto nalezen byti z toho lidu na czeſtie ſpaſenie, aby vtekl tiech hrziechuow, geſſto gſu ſe przemnožili pro- zhaſſenij laſky a rozmnoženie nenawiſti a gine nemiloſti až nad mijru, a tiech veženij mnohotwarnych s rozſſierzenymi bludy, pro niež, by to mohlo byti, y wolenij božij byli by w bludy zawedeni. Take by mielo byti kralowſtwi Kryſtowo wlaſtnie wſſe- liky ten, ktož ſe nazywa ſluha geho, aby w niem wladl, zpra- wowal a prziebytek s odpocžinutim miel. A toho prziebytka v nižadneho ginak mijti nemož, lecž by gey zprawowal mocz- nie zakonem ſwym. A ktož ſe gemu tak zprawowati neda, ten nepřepuſtij gemu kralowati nad ſebu. A zrzijce k tiemto ſlowom, geſlto dij: „Každe kralowſtwie w ſobie rozdielene zpuſtne 1), a duom na duom padne,“ Tehdy y to kralowſtwie du- chownij, gfucz rozdielene, muſy byti zpuſſtieno. Y bywa to kralowſtwie tiemto rozdieleno, když niekto chcze byti ſtranku Kryſtuow a ſtranku ſwuoy a tohoto ſwieta. A to muſy byti 1) ſpuſtne.
W Poſtie. 281 mnohotwarnij a ſobiewolnij duchowe pronikli ſu ſrdcze mno- hych, aby ſe každy na ſwu czeſtu naklonil, po ſwem rozu" gda, od gineho ſe diele, ginemu negſa poddan, ginemu ne- wierze, gineho newaže, každy ſam ſe ſobie lijbie a w ſwem ſmyſle hogen gſa. Protož przieliſne poraženie, zemdlenij y ze- trzenij toho lidu geft zewnitrz na wierze, na cztnoſtech y na pomoczy bratrſke. Nebt nenij bratr bratru pomoczen, ale lowij gey až k ſmrti, žadage geho prawym lowem veži- niti kaczierze a to mnohymi duowody naň vweſti, a to pro- ſwa domňenij, kteraž za wieru ma. A z toho bywagij zgewnij ſwarowe, hanienij, vtrhanie, boyowe, mordove a welika ze- trzenij wychazegij. Protož giž przieliſſne zpuſſtienij toho kra- lowftwie geft, a duom na duom pada, lid proti lidu, cžlowiek proti cžlowieku, aby nemiel nadiege geden w druhem, ale podwraczenie a oklamanij. Tak že gedwa ſamu miloſtij božij [89b) muož niekto nalezen byti z toho lidu na czeſtie ſpaſenie, aby vtekl tiech hrziechuow, geſſto gſu ſe przemnožili pro- zhaſſenij laſky a rozmnoženie nenawiſti a gine nemiloſti až nad mijru, a tiech veženij mnohotwarnych s rozſſierzenymi bludy, pro niež, by to mohlo byti, y wolenij božij byli by w bludy zawedeni. Take by mielo byti kralowſtwi Kryſtowo wlaſtnie wſſe- liky ten, ktož ſe nazywa ſluha geho, aby w niem wladl, zpra- wowal a prziebytek s odpocžinutim miel. A toho prziebytka v nižadneho ginak mijti nemož, lecž by gey zprawowal mocz- nie zakonem ſwym. A ktož ſe gemu tak zprawowati neda, ten nepřepuſtij gemu kralowati nad ſebu. A zrzijce k tiemto ſlowom, geſlto dij: „Každe kralowſtwie w ſobie rozdielene zpuſtne 1), a duom na duom padne,“ Tehdy y to kralowſtwie du- chownij, gfucz rozdielene, muſy byti zpuſſtieno. Y bywa to kralowſtwie tiemto rozdieleno, když niekto chcze byti ſtranku Kryſtuow a ſtranku ſwuoy a tohoto ſwieta. A to muſy byti 1) ſpuſtne.
Strana 282
282 Trzetij Nediele muž dwogijho vmyſla, neuſtawicžny na wſlech czeſtach ſwych; Czož geden cžas vſtawij, podle Kryſta ſtoge, to druhy cžas zborzij, przimierzege 1) ſe k ſwietu miloſtij, prziznij, towa- ryftwem, zapletenim onim y onim w geho teneta, pilnoſtmi ſwietu pomocznymi, przirownanim k niemu we mnohych wie- czech. Takowy ſe neſlibij panu Kryſtu, a zhyne to kralowſtwij, dwoge wieczy odporne ſobie mage, geſſto gedny druhe ruſſij. Potom die cžtenij: „Wymietam-li ya w Belzebubu diably. Synowe waſſi w kom wymietagij? Protož oni ſudcze waſſi budau.“ To geſt, poniewadž mie tupite yako diabelnika, czo tehdy dijte o ſynijch waſſijch, kterak oni diably wymietagij a cžij moczij? Protož oni budu proti wam na ſwiedecztwij k ſaudu poſtaweni pro waſſi newdiecžnoſt a ruhanij. Neb ſem ya prziſſel pro waſſe ſpaſenie, a wy gſte mne neprzivali a tupijte mne. A netoliko pro mne obtieženi ſaudem budete. ale y pro me vežedlniky, kterziž gſu we gmeno me welike a bozíke ſkutky cžinili przed waſſima ocžima, abyſſte, widucze to, wierzili a ſpaſeni byli. Ale wy, to wſſe potupijcze, ze wſſeho ſaud hrozny na ſe hromaždijte. Takež y nynieyflij lid zuffaly2) cžinij, kteryž, mnoha na- pominanij mage a dobrodijnie bozſka przigimage, neleka ſe zanedbati a potupiti dobrot geho a ſaud tiežky pro newdiecž- noſt na ſe hromažditi. Y die dale pan Kryſtus: „Pakli ya wymietam prſtem Božijm diably, giſtie prziſlo geſt mezy was kralowſtwie božij.“ To geſt: zaſlibenie Božij naplnieno geſt, kterež geſt ſkrze Moyžiſſe a mnohe proroky ſlibowal, Zie ma przigijti Spaſytel tohoto Swieta a wſſeczky nemoczy lidſke ma lecžiti, diabel- ſtwie wymietati a ſpaſenie wiecžne prziweſti wſlem wierzi- czym a w kralowſtwie nebeſke ge vweſti. Potom die cžtenie: „Když ſylny odienecz oſtrzieha Syeni3) ſwe, w pokogi gſau wſſeczky wieczy. kterymiž wladne. Pakli 1) přiměřege. Mechan. transkr. 3) zauffalý. 3) ſýně.
282 Trzetij Nediele muž dwogijho vmyſla, neuſtawicžny na wſlech czeſtach ſwych; Czož geden cžas vſtawij, podle Kryſta ſtoge, to druhy cžas zborzij, przimierzege 1) ſe k ſwietu miloſtij, prziznij, towa- ryftwem, zapletenim onim y onim w geho teneta, pilnoſtmi ſwietu pomocznymi, przirownanim k niemu we mnohych wie- czech. Takowy ſe neſlibij panu Kryſtu, a zhyne to kralowſtwij, dwoge wieczy odporne ſobie mage, geſſto gedny druhe ruſſij. Potom die cžtenij: „Wymietam-li ya w Belzebubu diably. Synowe waſſi w kom wymietagij? Protož oni ſudcze waſſi budau.“ To geſt, poniewadž mie tupite yako diabelnika, czo tehdy dijte o ſynijch waſſijch, kterak oni diably wymietagij a cžij moczij? Protož oni budu proti wam na ſwiedecztwij k ſaudu poſtaweni pro waſſi newdiecžnoſt a ruhanij. Neb ſem ya prziſſel pro waſſe ſpaſenie, a wy gſte mne neprzivali a tupijte mne. A netoliko pro mne obtieženi ſaudem budete. ale y pro me vežedlniky, kterziž gſu we gmeno me welike a bozíke ſkutky cžinili przed waſſima ocžima, abyſſte, widucze to, wierzili a ſpaſeni byli. Ale wy, to wſſe potupijcze, ze wſſeho ſaud hrozny na ſe hromaždijte. Takež y nynieyflij lid zuffaly2) cžinij, kteryž, mnoha na- pominanij mage a dobrodijnie bozſka przigimage, neleka ſe zanedbati a potupiti dobrot geho a ſaud tiežky pro newdiecž- noſt na ſe hromažditi. Y die dale pan Kryſtus: „Pakli ya wymietam prſtem Božijm diably, giſtie prziſlo geſt mezy was kralowſtwie božij.“ To geſt: zaſlibenie Božij naplnieno geſt, kterež geſt ſkrze Moyžiſſe a mnohe proroky ſlibowal, Zie ma przigijti Spaſytel tohoto Swieta a wſſeczky nemoczy lidſke ma lecžiti, diabel- ſtwie wymietati a ſpaſenie wiecžne prziweſti wſlem wierzi- czym a w kralowſtwie nebeſke ge vweſti. Potom die cžtenie: „Když ſylny odienecz oſtrzieha Syeni3) ſwe, w pokogi gſau wſſeczky wieczy. kterymiž wladne. Pakli 1) přiměřege. Mechan. transkr. 3) zauffalý. 3) ſýně.
Strana 283
W Poſtie. 283 fylniegſlij nad nieho przigda przemuože geho, wſſeczka odie-[90a] nij geho odeyme, w kterež geſt vffal, a lupež geho rozdieli. Tau rzecžij chcze nam pan Gežiſs dati rozum, že diabel geft ten fylny odienecz, oftrziehage ſyeni lupežem dobyte y tiech wieczy, kterychž geſt lupežem nahromaždil, totižto: ſwieta tohoto, neb lidu mnoheho, kteryž gemu w poſluffenſtwie poddan geſt, anebo gednoho cžlowieka, gehož ſobie geft w mocz oſobil; a w to we wſle krziwie a lupežem ſe wieže, neb y ſwiet y každy cžlowiek ſtworzenij božij geſt. Ale nay- wiecze toho hledij, aby mnohy lid ſobie oſobil ſkrze hlawnij lidi, krale, knijžata, pany a ſkrze wyſoke prelaty a vežene lidi, aby ſkrze gich zla poſluffenſtwie a neprawe veženie wſſeczko 1) mnozſtwij poddanych zyſkal a vežinil ſobie z nich duom. A tijm ežinem wiſeliky lid, geſlto w niem boha nenij, geft ſyeň nebo duom diabluow, a on wždy hledij toho, aby pokoyňe bez przekažky odpocžiwal, ſtrzeha toho domu. Ale odienecz fylňeyſfij geft pan Gežifs, kteryž geft prziſſel na nieho a przemohl geho a odyal mu odienij y ty lupeže, w ktere ſe geſt vwazal, krziwie oblupiw boha z geho wlaſtnieho ſtworzenie. A nayprwe počal tieleſnie na tiech, kterzij gſu byli diablem poſedeni a nauzy tieleſnu a rany od nich trpieli; ty geſt zproſtil bozſku moczy od nich, yako ted tohoto ſlepeho a nemeho. Ale napoſledy za odenij nayſyl- nieyſlij proti diablu y wſlemu odienij geho a moczy nemocz tiela ſweho položiw a zgewne nad nim ſkrze ſmrt ſwietiezyw, mocz geho odyaw 2) y lupež, kteryž držal w žalarzi pekelnem. Ale toliko w tiech gemu mocz odyal, kterziž vwierzij we gmeno geho a budu vmyti od hrziechnow ſwych w geho krwi a kteřiž konecžnie zuoſtanu3) w veženij geho. Protož muſy ten, ktož chcze mijti vžitek wijtiezſtwie Kryſtowa nad diablem. ſam take przemoczy diabla w tom, kdež gey chcze w hrziechy zaweſti. 1) wſfeckno. 2) Asi m. odjal. 3) zúftanau.
W Poſtie. 283 fylniegſlij nad nieho przigda przemuože geho, wſſeczka odie-[90a] nij geho odeyme, w kterež geſt vffal, a lupež geho rozdieli. Tau rzecžij chcze nam pan Gežiſs dati rozum, že diabel geft ten fylny odienecz, oftrziehage ſyeni lupežem dobyte y tiech wieczy, kterychž geſt lupežem nahromaždil, totižto: ſwieta tohoto, neb lidu mnoheho, kteryž gemu w poſluffenſtwie poddan geſt, anebo gednoho cžlowieka, gehož ſobie geft w mocz oſobil; a w to we wſle krziwie a lupežem ſe wieže, neb y ſwiet y každy cžlowiek ſtworzenij božij geſt. Ale nay- wiecze toho hledij, aby mnohy lid ſobie oſobil ſkrze hlawnij lidi, krale, knijžata, pany a ſkrze wyſoke prelaty a vežene lidi, aby ſkrze gich zla poſluffenſtwie a neprawe veženie wſſeczko 1) mnozſtwij poddanych zyſkal a vežinil ſobie z nich duom. A tijm ežinem wiſeliky lid, geſlto w niem boha nenij, geft ſyeň nebo duom diabluow, a on wždy hledij toho, aby pokoyňe bez przekažky odpocžiwal, ſtrzeha toho domu. Ale odienecz fylňeyſfij geft pan Gežifs, kteryž geft prziſſel na nieho a przemohl geho a odyal mu odienij y ty lupeže, w ktere ſe geſt vwazal, krziwie oblupiw boha z geho wlaſtnieho ſtworzenie. A nayprwe počal tieleſnie na tiech, kterzij gſu byli diablem poſedeni a nauzy tieleſnu a rany od nich trpieli; ty geſt zproſtil bozſku moczy od nich, yako ted tohoto ſlepeho a nemeho. Ale napoſledy za odenij nayſyl- nieyſlij proti diablu y wſlemu odienij geho a moczy nemocz tiela ſweho položiw a zgewne nad nim ſkrze ſmrt ſwietiezyw, mocz geho odyaw 2) y lupež, kteryž držal w žalarzi pekelnem. Ale toliko w tiech gemu mocz odyal, kterziž vwierzij we gmeno geho a budu vmyti od hrziechnow ſwych w geho krwi a kteřiž konecžnie zuoſtanu3) w veženij geho. Protož muſy ten, ktož chcze mijti vžitek wijtiezſtwie Kryſtowa nad diablem. ſam take przemoczy diabla w tom, kdež gey chcze w hrziechy zaweſti. 1) wſfeckno. 2) Asi m. odjal. 3) zúftanau.
Strana 284
284 Trzetij Nediele Potom die cžtenie: „Ktož nenie ſe mnu, proti mnie geſt, a ktož nezbiera ſe mnu, rozptyluget.“ Tu wždy geſltie pan Gežiſs odpijra zakonnikom o tom narcženi, kterež gſu gemu z nenawiſti przidawali, že by on byl towaryſs diabluow 1), a vkazuge dijlo diablowo, totižto raniti nemoczij, ſlepotau y ſmrtij, A že, negſa ſe mnu w dobrotie ani w moczi, nicz dobreho ſe mnu nediela. A ya take, neyſa s nim w nižadne zlee Iſti, nicz zleho s nim nedielam; protož on vplnie geſt proti mnie a ya proti niemu. On kazy me dobre dijlo, a ya ge° zle ruſſim a oprawugi geho zkaženie na wſlem dijle. Muožem y takto wzyti ta ſlowa panie: „Ktož nenie ſe mnu, proti mnie geſt“: Niekdy tak proſtie dabel vmyſlem zlym ſtogij proti Kryſtu — cžlowiek neprawy. A niekterzij ſu s Kryſtem ſtrankami niekterych ſprawedlnoſtij ſwrchnijch, ale frdczem a prawym milowanim neyſu s nim; Milugij ſwiet a prziezeň na ſwietie y gine wieczy Kryſtu odporne. Protož, když kto ſrdczem czelym nenie s Kryſtem, geſt proti niemu, acž pak y ty ſtranky ma s nim. Ale, ktož czele ſrdcze ma s Kryſtem, pokudž ge muož wſſudy wſſeczko ſebrati k ňe, tehdy gefltie mnoho nemoczy Kry[90b]ſtu protiwnych oſtawa na tiech lidech; ale ty on trpij na nich, geſlto oni gimi vplne wlaſti nemohu 2), ty on gim odpuſſtij, mage litoſt nad gich nemoczmi. Geſitie w tiechto ſlowijch panie geſt prze miſtrow o gich vſtawenijch a zakonijch, že ge chtij zwyſliti, aby byli zakonu Kryſtowu rownij a tak vžitecžnij, gedine tijm, že negſu proti zakonu Kryſtowu. A to by muſylo tak prawe byti, czož oni w tiech mudroſtech ſkladagij, že ſu gich zakonowe vplnie tež moczy a doſtatecžnoſti yako zakon Kryſtuo, a tak by nebyli proti niemu, ale s nim. A geſt-li to tak, tehdy nenij geden dawatel zakona, ale mnozy. Czo geſt tiech Papežuo a Biſku- puow, geſſto ſu zwlaſſtnij zakony vſtawowali, wſſiczkni gſu da- 1) dábluo. 3 nemohau.
284 Trzetij Nediele Potom die cžtenie: „Ktož nenie ſe mnu, proti mnie geſt, a ktož nezbiera ſe mnu, rozptyluget.“ Tu wždy geſltie pan Gežiſs odpijra zakonnikom o tom narcženi, kterež gſu gemu z nenawiſti przidawali, že by on byl towaryſs diabluow 1), a vkazuge dijlo diablowo, totižto raniti nemoczij, ſlepotau y ſmrtij, A že, negſa ſe mnu w dobrotie ani w moczi, nicz dobreho ſe mnu nediela. A ya take, neyſa s nim w nižadne zlee Iſti, nicz zleho s nim nedielam; protož on vplnie geſt proti mnie a ya proti niemu. On kazy me dobre dijlo, a ya ge° zle ruſſim a oprawugi geho zkaženie na wſlem dijle. Muožem y takto wzyti ta ſlowa panie: „Ktož nenie ſe mnu, proti mnie geſt“: Niekdy tak proſtie dabel vmyſlem zlym ſtogij proti Kryſtu — cžlowiek neprawy. A niekterzij ſu s Kryſtem ſtrankami niekterych ſprawedlnoſtij ſwrchnijch, ale frdczem a prawym milowanim neyſu s nim; Milugij ſwiet a prziezeň na ſwietie y gine wieczy Kryſtu odporne. Protož, když kto ſrdczem czelym nenie s Kryſtem, geſt proti niemu, acž pak y ty ſtranky ma s nim. Ale, ktož czele ſrdcze ma s Kryſtem, pokudž ge muož wſſudy wſſeczko ſebrati k ňe, tehdy gefltie mnoho nemoczy Kry[90b]ſtu protiwnych oſtawa na tiech lidech; ale ty on trpij na nich, geſlto oni gimi vplne wlaſti nemohu 2), ty on gim odpuſſtij, mage litoſt nad gich nemoczmi. Geſitie w tiechto ſlowijch panie geſt prze miſtrow o gich vſtawenijch a zakonijch, že ge chtij zwyſliti, aby byli zakonu Kryſtowu rownij a tak vžitecžnij, gedine tijm, že negſu proti zakonu Kryſtowu. A to by muſylo tak prawe byti, czož oni w tiech mudroſtech ſkladagij, že ſu gich zakonowe vplnie tež moczy a doſtatecžnoſti yako zakon Kryſtuo, a tak by nebyli proti niemu, ale s nim. A geſt-li to tak, tehdy nenij geden dawatel zakona, ale mnozy. Czo geſt tiech Papežuo a Biſku- puow, geſſto ſu zwlaſſtnij zakony vſtawowali, wſſiczkni gſu da- 1) dábluo. 3 nemohau.
Strana 285
W Poſtie. 285 watele zakonuow Kryſtu podobnych. Ale že to prawda nenij. Neb die ſwaty Jakub 1), že geft geden dawatel zakona a faudcze. A o tom geſt rzekl buoh otecz"): „Tot geſt ſyn moy mily, w nemž mi ſe dobrze zalibilo; geho poſluchayte.“ Protož z tiech pijſem znamo geſt, že, poniewadž kryſtus, buoh a ežlowiek, geden vſtawitel zakona geſt, Tehdy potom mnozy vſtawitele rozmnoženych zakonuow nepoſlli ſu z wuole božij a tak negſu s nim. Protož, kto by chtiel aneb mohl na to pohledieti, netoliko by nerzekl, že negſu proti zakonu Kry- ftowu, ale zpiet by muſyl rzeczy, že geſt takowa czeſta mu- ſyla w diablu nalezena byti, geſſto by pro ni mohli lide tak zakon božij od ſebe odwrcy a geho zapomenuti a w tak przielifnu nerozumnoſt vpadnuti, yako ſkrze ty zakony po- ſwatnee a ſlawau weliku ozdobene vpadli ſu. Protož, zuo- ſtawſfe w tiech zakonich hrzieſſniczy tohoto ſwieta. wzali ſu wſſeczku ſmieloſt przeſtupowati zakon božij a ſitiekati proti niemu yako pſy neſtydatij. Nebo, milugicze tento ſwiet a ſto- gijcze w geho biehu boleſtnem, hledagij k tomu zprawy za- konuow lidſkych, neb gij w zakonie Kryſtowie nemohu na- lezti. Neb zakon božij nezprawuge ſwarnow, morduow, bo- guow, lupežuo, naſyly, pychy, lakomſtwij, ſauduo y wſſech rozdijluow tohoto ſwieta; neb ty wileczky wiecy za blud od- ſuzuge a odwodij od nich ty, ktož ſe dadij odweſti. A k tomu ke wiſe hřieſſniczy magij zprawy w zakonijch Cieſarzſkych, zemſkych a w prawijch mieſtſkych. Takež Cierkew Rzimſka, nemohucz pychy ſwe welike, ſwatokupecztwie, rozkoſſij a panowanij pohanſkeho zprawo- wati zakonem Kryſtowym, y ma k tomu vſtawenij zakonuow ſwych, prawa duchownij, Dekrety, Dekretaly, klementyny a mnohe Doktory, geſſto zchwalugij odiewy mrzkoſti gegij a za- krywagij mnoha gegij ſſeredftwie. O druhe ſtranie teto rzecži die ſpaſytel: „A ktož ne- 1) Jak. 4, 12. 2) Mat. 17, 5.
W Poſtie. 285 watele zakonuow Kryſtu podobnych. Ale že to prawda nenij. Neb die ſwaty Jakub 1), že geft geden dawatel zakona a faudcze. A o tom geſt rzekl buoh otecz"): „Tot geſt ſyn moy mily, w nemž mi ſe dobrze zalibilo; geho poſluchayte.“ Protož z tiech pijſem znamo geſt, že, poniewadž kryſtus, buoh a ežlowiek, geden vſtawitel zakona geſt, Tehdy potom mnozy vſtawitele rozmnoženych zakonuow nepoſlli ſu z wuole božij a tak negſu s nim. Protož, kto by chtiel aneb mohl na to pohledieti, netoliko by nerzekl, že negſu proti zakonu Kry- ftowu, ale zpiet by muſyl rzeczy, že geſt takowa czeſta mu- ſyla w diablu nalezena byti, geſſto by pro ni mohli lide tak zakon božij od ſebe odwrcy a geho zapomenuti a w tak przielifnu nerozumnoſt vpadnuti, yako ſkrze ty zakony po- ſwatnee a ſlawau weliku ozdobene vpadli ſu. Protož, zuo- ſtawſfe w tiech zakonich hrzieſſniczy tohoto ſwieta. wzali ſu wſſeczku ſmieloſt przeſtupowati zakon božij a ſitiekati proti niemu yako pſy neſtydatij. Nebo, milugicze tento ſwiet a ſto- gijcze w geho biehu boleſtnem, hledagij k tomu zprawy za- konuow lidſkych, neb gij w zakonie Kryſtowie nemohu na- lezti. Neb zakon božij nezprawuge ſwarnow, morduow, bo- guow, lupežuo, naſyly, pychy, lakomſtwij, ſauduo y wſſech rozdijluow tohoto ſwieta; neb ty wileczky wiecy za blud od- ſuzuge a odwodij od nich ty, ktož ſe dadij odweſti. A k tomu ke wiſe hřieſſniczy magij zprawy w zakonijch Cieſarzſkych, zemſkych a w prawijch mieſtſkych. Takež Cierkew Rzimſka, nemohucz pychy ſwe welike, ſwatokupecztwie, rozkoſſij a panowanij pohanſkeho zprawo- wati zakonem Kryſtowym, y ma k tomu vſtawenij zakonuow ſwych, prawa duchownij, Dekrety, Dekretaly, klementyny a mnohe Doktory, geſſto zchwalugij odiewy mrzkoſti gegij a za- krywagij mnoha gegij ſſeredftwie. O druhe ſtranie teto rzecži die ſpaſytel: „A ktož ne- 1) Jak. 4, 12. 2) Mat. 17, 5.
Strana 286
286 Trzetij Nediele zbijra ſe mnu, ten rozptyluge.“ Nayprwe dabel s nim ne- zbijra w gednotu, w laſku, w ſwornoſt a w pokoy, Ale, wſe na ruozno diele a trhage, gine ſrdcze w každem hledij vſta- witi. aby ſe nadymali gedni proti druhym, a lijbil ſe ſobie každy nad gine, ponižuge ginych, gich newaže. A tak diabel, wſleczko rozptyluge na ruozno, wſeczky oblaſſtnie ſnadnie zlapa yako z boge pobie[91a]hle, gellto žadny druhemu nemuož pomoczy. Tot ſu geho dijla odporna panu Gežiffowi, Kteryž proti tor mnozſtwie wierziczych cžinij gednoho ſrdcze a ged- noho duchu a wede ge k tomu, aby dokonali byli w ged- notie, w ſwornoſti, v wieře a w milowanie. A yakož diabel na ruozno rozptyluge, takež y ten, ktož s diablem držij, geho w tom naſleduge a hledage roty rozſewati a ſnaſſeti k roz- deleni a k vhaſſeni miloſti mezy bratrzimi. Ale, ktož geſt ſam ſpogen s Kryſtem v wierze a w gednom duchu, ten take muož s nim zbierati w tyž duch, aby gedno w Kryſtu mnozy byli. Ale neniet tato rzecž o tiech ſlibalſtwijch, kterež ſobie k vžitku kniežij nyňegſlij hledij vweſti, aby mieli lid ſworny w temž ſmyſle, w kteremž geſt ge kniez naſolil, aby ſe ne- trhali ruozno w tom, což gim on za wieru wklada w gich ſrdcze, A z toho aby bylo, koliko geſt kňežij, toliko rozdij- luow v wierze. Protož tu pan Gežifs die: „Ktož ſe mnu nezbijra w tuž wieru, ten rozptyluge.“ Neboť gſu gednoty shromaždiene w li- dech ne w duchu Kryſtor, ale z zamyſla lidſkeho, toliko tie- leſnymi przicžinami spletene, ale tak, aby s tu gednotu každy byl ſwoy ſe wſſim, ežimž wladne, a ginym ſebe vdawal k tee gednotie, pokudž chcze, a ginij gemu tež zaſe; a mezy tiem každy druheho ſpatrzuge a winy geho. Protož ztrhana 1) geſt ta gednota, a cžert muož w ni krocžiti, kudy chcze, yako mezy lidi tieleſne, geſito w nich nenie ſmyſla ani moczy duchownij. Protož mnohot geſt rzecženo: „Ktož ſe mnu 1) ztrhaná.
286 Trzetij Nediele zbijra ſe mnu, ten rozptyluge.“ Nayprwe dabel s nim ne- zbijra w gednotu, w laſku, w ſwornoſt a w pokoy, Ale, wſe na ruozno diele a trhage, gine ſrdcze w každem hledij vſta- witi. aby ſe nadymali gedni proti druhym, a lijbil ſe ſobie každy nad gine, ponižuge ginych, gich newaže. A tak diabel, wſleczko rozptyluge na ruozno, wſeczky oblaſſtnie ſnadnie zlapa yako z boge pobie[91a]hle, gellto žadny druhemu nemuož pomoczy. Tot ſu geho dijla odporna panu Gežiffowi, Kteryž proti tor mnozſtwie wierziczych cžinij gednoho ſrdcze a ged- noho duchu a wede ge k tomu, aby dokonali byli w ged- notie, w ſwornoſti, v wieře a w milowanie. A yakož diabel na ruozno rozptyluge, takež y ten, ktož s diablem držij, geho w tom naſleduge a hledage roty rozſewati a ſnaſſeti k roz- deleni a k vhaſſeni miloſti mezy bratrzimi. Ale, ktož geſt ſam ſpogen s Kryſtem v wierze a w gednom duchu, ten take muož s nim zbierati w tyž duch, aby gedno w Kryſtu mnozy byli. Ale neniet tato rzecž o tiech ſlibalſtwijch, kterež ſobie k vžitku kniežij nyňegſlij hledij vweſti, aby mieli lid ſworny w temž ſmyſle, w kteremž geſt ge kniez naſolil, aby ſe ne- trhali ruozno w tom, což gim on za wieru wklada w gich ſrdcze, A z toho aby bylo, koliko geſt kňežij, toliko rozdij- luow v wierze. Protož tu pan Gežifs die: „Ktož ſe mnu nezbijra w tuž wieru, ten rozptyluge.“ Neboť gſu gednoty shromaždiene w li- dech ne w duchu Kryſtor, ale z zamyſla lidſkeho, toliko tie- leſnymi przicžinami spletene, ale tak, aby s tu gednotu každy byl ſwoy ſe wſſim, ežimž wladne, a ginym ſebe vdawal k tee gednotie, pokudž chcze, a ginij gemu tež zaſe; a mezy tiem každy druheho ſpatrzuge a winy geho. Protož ztrhana 1) geſt ta gednota, a cžert muož w ni krocžiti, kudy chcze, yako mezy lidi tieleſne, geſito w nich nenie ſmyſla ani moczy duchownij. Protož mnohot geſt rzecženo: „Ktož ſe mnu 1) ztrhaná.
Strana 287
W Poſtie. 287 nezbiera," neb mnozy mohu zbierati 1), ale ne ſ nim. Neb y kriſtuo duch cyzy take by rad odpocžinul w nieyake shro- maždiene gednotie, aby gij zyſk tieleſny miel; a muož tu gednotu shromažditi flowy Kryſtowymi, ale ſebe tu vſtawiti žada a prwnim w nij byti. Jakož w tom ſſayderzſtwij mni- chowſka y gina k tomu podobna ſtogij. Muož take zbierati 1) s Kryſtem ſkrze pilne ſnaženſtwie dobrych ſkutkuow, dokawadž žiw geſt; nebo potom ani rozum, ani ſkutek, ani čžas dan bude. A ktož tak vžitecžnie s Kry- ſtem nezbiera, ten rozptyluge wſſeczko; nebo ſe neſhleda s nicžimž w den ſmrti ſwe. Acž geſt pak mnoho na ſwietie zbožij nahromaždil, panowanie welikeho doſahl, czti a chwaly mnoho miel, rozkoſſny žiwot k wuoli ſwe zyſkal a mnohe pod ſe probil, a czo by mohlo pomyſlleno byti k wuoli geho li- beho, že by to wſſe k ſwemu vtieſlenie m'el, wſſeczko to ſmrt odeyme, a rozptyleno bude, že gemu ze wſleho nicz gineho neoſtane, gedno zkaza vtieſſenie, hrziech a za niey peklo. Geſitie geft dlužen cžlowiek zbierati ſrdcze ku pokogi, k milowani a k czeloſti, aby ſkrze mnoha rozptylenie ne- ztratil geho, puſtie ge od ſebe ſkrze mnohe wylitij w marne mluwenie, ſkrze marna vtieſſenie, przichyleni przizni prza- telſke. Protož, ktož w ſobie neumij ſrdcze ſebrati w gedne wieczy prawe a držeti ge ſpolu, tent mnoho rozptyluge te moczy duchownij a wnitrznij. A czo od boha danych daruow, miloſtij, ežaſuow vžitecžnych rozptyle, geſlto by wſſeczko miel zbierati ſe panem Ge[91bjžiſlem! Protož, czo kterak rozpty- lugij a tratij, nemohu tiech ſlkod duchownijch znamenati, ani ſe pro ne rmutiti; dokudž prawe ſwietlo wnitrznij a žiwot božij neprzigde, wždy w nie chodij a necžigij. Potom dij cžtenie: „A když duch necžiſty wygde z cžlo- wieka, chodij po mijſtech ſuchych, hledage odpocžinutij; A ne- nalezna dij: Wratijm ſe do domu ſwe°, odkud ſem wyſſel. 1) zběrati. Mech. transkr.
W Poſtie. 287 nezbiera," neb mnozy mohu zbierati 1), ale ne ſ nim. Neb y kriſtuo duch cyzy take by rad odpocžinul w nieyake shro- maždiene gednotie, aby gij zyſk tieleſny miel; a muož tu gednotu shromažditi flowy Kryſtowymi, ale ſebe tu vſtawiti žada a prwnim w nij byti. Jakož w tom ſſayderzſtwij mni- chowſka y gina k tomu podobna ſtogij. Muož take zbierati 1) s Kryſtem ſkrze pilne ſnaženſtwie dobrych ſkutkuow, dokawadž žiw geſt; nebo potom ani rozum, ani ſkutek, ani čžas dan bude. A ktož tak vžitecžnie s Kry- ſtem nezbiera, ten rozptyluge wſſeczko; nebo ſe neſhleda s nicžimž w den ſmrti ſwe. Acž geſt pak mnoho na ſwietie zbožij nahromaždil, panowanie welikeho doſahl, czti a chwaly mnoho miel, rozkoſſny žiwot k wuoli ſwe zyſkal a mnohe pod ſe probil, a czo by mohlo pomyſlleno byti k wuoli geho li- beho, že by to wſſe k ſwemu vtieſlenie m'el, wſſeczko to ſmrt odeyme, a rozptyleno bude, že gemu ze wſleho nicz gineho neoſtane, gedno zkaza vtieſſenie, hrziech a za niey peklo. Geſitie geft dlužen cžlowiek zbierati ſrdcze ku pokogi, k milowani a k czeloſti, aby ſkrze mnoha rozptylenie ne- ztratil geho, puſtie ge od ſebe ſkrze mnohe wylitij w marne mluwenie, ſkrze marna vtieſſenie, przichyleni przizni prza- telſke. Protož, ktož w ſobie neumij ſrdcze ſebrati w gedne wieczy prawe a držeti ge ſpolu, tent mnoho rozptyluge te moczy duchownij a wnitrznij. A czo od boha danych daruow, miloſtij, ežaſuow vžitecžnych rozptyle, geſlto by wſſeczko miel zbierati ſe panem Ge[91bjžiſlem! Protož, czo kterak rozpty- lugij a tratij, nemohu tiech ſlkod duchownijch znamenati, ani ſe pro ne rmutiti; dokudž prawe ſwietlo wnitrznij a žiwot božij neprzigde, wždy w nie chodij a necžigij. Potom dij cžtenie: „A když duch necžiſty wygde z cžlo- wieka, chodij po mijſtech ſuchych, hledage odpocžinutij; A ne- nalezna dij: Wratijm ſe do domu ſwe°, odkud ſem wyſſel. 1) zběrati. Mech. transkr.
Strana 288
288 Trzetij Nediele A když przigde, nalezne gey chwofftiffti vmeteny a okralleny. Y gde a przigme ginych ſedm duchow horſſijch ſebe, a we- gducze przebywagij tam. A gſu poſlednij wieczy cžlowieka too horſſij než prwnij." W tiech flowijch oznamuge pan Gežifs, že ten duch ne- cžifty geft diabel, bohu, prawe a ſwrchowane cžiftotie, od- porny. Neb geſt vpadl w zloft a obalil ſe w necžiſtotu od- pornu geho ſwrchowane dobrotie a prawdie a pozdwihl ſe proti niemu, mage w nenawiſti wſleczko, czož buoh miluge, a ruſſij wſſeczko, czož buoh vſtawuge. Protož geſt bohu tak necžifty a mrzky, wiecze než nam mohu byti mrzke ktere necžiſtoty mrch, pro ſwe odſtupeni pyſlne a pro ſwe dijlo ne- nawiſtne, kterež wždy diela w fynijch newiernych. Neb y proto geſt zwlafitie necžiſty, že geſt znecžiſtil ſebu wileczko pokolenie lidſke a wždy na nie vwodij ſwu necžiſtotu a cžinij ge bohu tak mrzky, yako geſt ſam, weda ge w przeſtupeni. w nemž ſam ſtogij. Protož prawe geſt, czo S. Jan dij ): „Ktož ežinij hrziech, z diabla geſt“, neb s geho radu duch necžiſty ge° w ſe berze. A konage hřiech, z diabla ſe rodij a geſt diabel pro zloſt, kteruž2) geſt na ſe z diabla wzal. „Protož diabel od pocžatku hrzeſlij“; nebo ſkrze nieho gſu wſſiczkni hřijchowe wſſech tiech, kterzij ſu od pocžatka hrzeſſili. Zda ſe pak nekterym z tiech flow Kryſtowych tento rozum wzyti, Zie na pocžatku wiery krzeſtianſke ſkrze ka- zanie Apofftolſke byl geft wyffel duch necžiſty z lidu mno- heho, pohanſkeho y židowſkeho, geſſto, vwierziwſſe cžtenie. odſtupili gſu od modl y od ginych bluduow a zloſtij a byli ſu iako cžiſty duom božij, cžinijcze wuoli geho podle naucženie cžtenie; Ale w prodlenij cžaſu, když gfu prawij vežitele a ka- zatele, Apoſitole y ginij po nich, zemrzeli, a vcženij prawe przeſtalo a krziwe yako kaukol rozmnožilo ſe ffaleſfnymi ka- zateli w cžaſu ſpaſenie lidíkeho, Tehdy ten duch necžifty 1) Jan 3, 8. 3) kterauž.
288 Trzetij Nediele A když przigde, nalezne gey chwofftiffti vmeteny a okralleny. Y gde a przigme ginych ſedm duchow horſſijch ſebe, a we- gducze przebywagij tam. A gſu poſlednij wieczy cžlowieka too horſſij než prwnij." W tiech flowijch oznamuge pan Gežifs, že ten duch ne- cžifty geft diabel, bohu, prawe a ſwrchowane cžiftotie, od- porny. Neb geſt vpadl w zloft a obalil ſe w necžiſtotu od- pornu geho ſwrchowane dobrotie a prawdie a pozdwihl ſe proti niemu, mage w nenawiſti wſleczko, czož buoh miluge, a ruſſij wſſeczko, czož buoh vſtawuge. Protož geſt bohu tak necžifty a mrzky, wiecze než nam mohu byti mrzke ktere necžiſtoty mrch, pro ſwe odſtupeni pyſlne a pro ſwe dijlo ne- nawiſtne, kterež wždy diela w fynijch newiernych. Neb y proto geſt zwlafitie necžiſty, že geſt znecžiſtil ſebu wileczko pokolenie lidſke a wždy na nie vwodij ſwu necžiſtotu a cžinij ge bohu tak mrzky, yako geſt ſam, weda ge w przeſtupeni. w nemž ſam ſtogij. Protož prawe geſt, czo S. Jan dij ): „Ktož ežinij hrziech, z diabla geſt“, neb s geho radu duch necžiſty ge° w ſe berze. A konage hřiech, z diabla ſe rodij a geſt diabel pro zloſt, kteruž2) geſt na ſe z diabla wzal. „Protož diabel od pocžatku hrzeſlij“; nebo ſkrze nieho gſu wſſiczkni hřijchowe wſſech tiech, kterzij ſu od pocžatka hrzeſſili. Zda ſe pak nekterym z tiech flow Kryſtowych tento rozum wzyti, Zie na pocžatku wiery krzeſtianſke ſkrze ka- zanie Apofftolſke byl geft wyffel duch necžiſty z lidu mno- heho, pohanſkeho y židowſkeho, geſſto, vwierziwſſe cžtenie. odſtupili gſu od modl y od ginych bluduow a zloſtij a byli ſu iako cžiſty duom božij, cžinijcze wuoli geho podle naucženie cžtenie; Ale w prodlenij cžaſu, když gfu prawij vežitele a ka- zatele, Apoſitole y ginij po nich, zemrzeli, a vcženij prawe przeſtalo a krziwe yako kaukol rozmnožilo ſe ffaleſfnymi ka- zateli w cžaſu ſpaſenie lidíkeho, Tehdy ten duch necžifty 1) Jan 3, 8. 3) kterauž.
Strana 289
W Poſtie. 289 opiet ſe geft wratil w ten duom s fedmi diably horſlimi, než geſt ſam. Nebo hrziechy tiežke, mnohotwarne vwedl geſt w ten lid pokrytſtwim wymyſlenym a neſlychanym prwe na ſwietie, bohem ge zodiewaw. Protož nad ony hrziechy po- hanſke w tiežſlij geſt zawedl poſlednij krzeſtiany. Neb prwnij oni w ſlepotie a w newiedomij ſkrze modly a gine przicžiny ſobie blijzke hrzeſſili gſu, Ale tento lid nemuož ſe giž tako- wym newiedomim wymluwati, prziyaw giž mnoho vcžaſt- noſtij bozíkych a mnohych miloſtij, kterychž zaſlužil Kryftus, ſyn božij, lidu ſwemu dluhu ſwu praczij a tiežku ſmrtij. Protož ten lid to wſleczko potupuge dobrodijnſtwie ſwu ne- wdiecžnoſtij a hrziechy tiežke na to cžinij, opiet znowu ſyna bo[92a žiho krzižuge potupniegij nežli pohane, ſkrze boha a miloſti geho hřeſſe a newdiecžnoſt gemu vkazuge. Ale gefitie geſt podobne ku prawdie wzyeti tuto rzecž pana Gežiſe nayprwe o tom lidu, k niemuž geſt gi obratil, A potom na ty, kterziž by naybliže byli podobni ge w hrzie- flijch a w temž bludu a duchu odpornem. A že bez pochyby z flow cžtenij poznati muožem, že geft tu rzecž mluwil o tiech zakonniczych, kterziž ſu gemu przidali to, že Belzebubem, kniežetem diabelſkym, wymieta dably. A wymluwiw gim mnohe rzecži twrde y tuto rzecž o duchu necžiſtem 1), že s ſedmi diably horſſimi wegde w duom, z kterehož geſt wylſel, Y die gim: „Takt bude pokolenie tomuto nayhor- ſlimu." To pokolenij nayhorſlij byli gſu ti giſtij zakonnicy, horſſij nežli pohane a horſlij než žide, zgewnij hrzieſſniczy, protiwnieyſlij bohu a ſikodnieyſlij prawdie y ſpaſenie lid- ſkemu k wietežimu padu a oklamani, Magicze zewnitrz žiwot poſwatny a okraſlleny ſprawedlnoſtmi mylnymi A ſucz yako hrobowe zbijleni k oku lidem, ale wnitrz plni lupeže, po- krytſtwij y wſſij neprawoſti. A wſlecky ſkutky ſwe cžinijce 1) nečyſtým.
W Poſtie. 289 opiet ſe geft wratil w ten duom s fedmi diably horſlimi, než geſt ſam. Nebo hrziechy tiežke, mnohotwarne vwedl geſt w ten lid pokrytſtwim wymyſlenym a neſlychanym prwe na ſwietie, bohem ge zodiewaw. Protož nad ony hrziechy po- hanſke w tiežſlij geſt zawedl poſlednij krzeſtiany. Neb prwnij oni w ſlepotie a w newiedomij ſkrze modly a gine przicžiny ſobie blijzke hrzeſſili gſu, Ale tento lid nemuož ſe giž tako- wym newiedomim wymluwati, prziyaw giž mnoho vcžaſt- noſtij bozíkych a mnohych miloſtij, kterychž zaſlužil Kryftus, ſyn božij, lidu ſwemu dluhu ſwu praczij a tiežku ſmrtij. Protož ten lid to wſleczko potupuge dobrodijnſtwie ſwu ne- wdiecžnoſtij a hrziechy tiežke na to cžinij, opiet znowu ſyna bo[92a žiho krzižuge potupniegij nežli pohane, ſkrze boha a miloſti geho hřeſſe a newdiecžnoſt gemu vkazuge. Ale gefitie geſt podobne ku prawdie wzyeti tuto rzecž pana Gežiſe nayprwe o tom lidu, k niemuž geſt gi obratil, A potom na ty, kterziž by naybliže byli podobni ge w hrzie- flijch a w temž bludu a duchu odpornem. A že bez pochyby z flow cžtenij poznati muožem, že geft tu rzecž mluwil o tiech zakonniczych, kterziž ſu gemu przidali to, že Belzebubem, kniežetem diabelſkym, wymieta dably. A wymluwiw gim mnohe rzecži twrde y tuto rzecž o duchu necžiſtem 1), že s ſedmi diably horſſimi wegde w duom, z kterehož geſt wylſel, Y die gim: „Takt bude pokolenie tomuto nayhor- ſlimu." To pokolenij nayhorſlij byli gſu ti giſtij zakonnicy, horſſij nežli pohane a horſlij než žide, zgewnij hrzieſſniczy, protiwnieyſlij bohu a ſikodnieyſlij prawdie y ſpaſenie lid- ſkemu k wietežimu padu a oklamani, Magicze zewnitrz žiwot poſwatny a okraſlleny ſprawedlnoſtmi mylnymi A ſucz yako hrobowe zbijleni k oku lidem, ale wnitrz plni lupeže, po- krytſtwij y wſſij neprawoſti. A wſlecky ſkutky ſwe cžinijce 1) nečyſtým.
Strana 290
290 Trzetij Nediele proto, aby widijni byli od lidij yako dobrzij a aby za to chwalu od nich mieli. A nade wſleczky gich hrziechy, kterež o nich ſyn božij wyprawuge, ten ſu mieli nayhorſlij, že ſpaſytele ſwieta, o gehožto prziſſtij mluwili gſu wſliczkni pro- roczy a radowali ſe gemu, toho ſu oni nenawidieli a lidu hyzdili a potom gey na ſmrt prziprawili. Protož glu nay- horſſij pokolenie nade wſſeczky zlee lidi. Ale czo geft o tiech zakonniczych židowſkych mluwiti? wſſak geſt gich pod wieru kryftowu mnohem wiecze tak zlych nebo horſlijch, s tiemi naytiežſſimi hrziechy duchownimi, geſſto ſu wſſelika ruhanie proti duchu ſwatemu. Tieleſnij hrziechowe ti ſu giž zgewnij na nich. A czo pokrytſtwi, w niemž ſtogij hrziechowe du- chownij, kacyerzſtwie mnoha a tak ruhanie bohu! A giž nenie rzieczy: „Když wygde 1) duch necžiſty.“ Ale, wchazege nayprwe cžlowiek mlady mezy nie, bude yhned poſeden kwaſem po- krytstwie gich, a znowu obraczeny od nich vcžinien bude dwakrat wietežij pekelnik od nich než ti zaſtarali prelati, ſpolu nenawiſtnij a vhlawnij neprzatele prawdy Kryftowy y wílech nalledownikuow geho zradcze. Protož nenie tuto rziczy, že by kam cžert od tiech wychazel, kterež s po- cžatku tam vwede, když ſobie z nich duom k bydleni při- prawij. A toho wſludy bati ſe geſt, kdež pokrytczy pod gmenem pokanie a mylne ſprawedlnoſti ſtogij na odiwu k oklamani lidem, aby niekteři, myſlecze niektera pokanie s nimi cžiniti, prwe ſe nenaplnili gedu pokrytſtwij gich a zka- ženie takoweho, geſſto nebudau moczy pravdu ani przikladem ſprawedliwych opraweni byti, když, pohorſlijcze ſe napoſledy, plinu na to naboženſtwie rzkucze: „Prawijt ſu zloſynove po- krytij, neniet nižadneho dobreho mezy nimi“; a gižt prokwi- tagij takowa ſlowa. Protož, když ſe giž pohorſlij takowij, ne- niet diablu potrzebij nikam; prochazyt ſe w nich, radiegijt [92b] podiela ſobie whod tiech ſrdczy; buď že, pokrytymi 1) wýgde.
290 Trzetij Nediele proto, aby widijni byli od lidij yako dobrzij a aby za to chwalu od nich mieli. A nade wſleczky gich hrziechy, kterež o nich ſyn božij wyprawuge, ten ſu mieli nayhorſlij, že ſpaſytele ſwieta, o gehožto prziſſtij mluwili gſu wſliczkni pro- roczy a radowali ſe gemu, toho ſu oni nenawidieli a lidu hyzdili a potom gey na ſmrt prziprawili. Protož glu nay- horſſij pokolenie nade wſſeczky zlee lidi. Ale czo geft o tiech zakonniczych židowſkych mluwiti? wſſak geſt gich pod wieru kryftowu mnohem wiecze tak zlych nebo horſlijch, s tiemi naytiežſſimi hrziechy duchownimi, geſſto ſu wſſelika ruhanie proti duchu ſwatemu. Tieleſnij hrziechowe ti ſu giž zgewnij na nich. A czo pokrytſtwi, w niemž ſtogij hrziechowe du- chownij, kacyerzſtwie mnoha a tak ruhanie bohu! A giž nenie rzieczy: „Když wygde 1) duch necžiſty.“ Ale, wchazege nayprwe cžlowiek mlady mezy nie, bude yhned poſeden kwaſem po- krytstwie gich, a znowu obraczeny od nich vcžinien bude dwakrat wietežij pekelnik od nich než ti zaſtarali prelati, ſpolu nenawiſtnij a vhlawnij neprzatele prawdy Kryftowy y wílech nalledownikuow geho zradcze. Protož nenie tuto rziczy, že by kam cžert od tiech wychazel, kterež s po- cžatku tam vwede, když ſobie z nich duom k bydleni při- prawij. A toho wſludy bati ſe geſt, kdež pokrytczy pod gmenem pokanie a mylne ſprawedlnoſti ſtogij na odiwu k oklamani lidem, aby niekteři, myſlecze niektera pokanie s nimi cžiniti, prwe ſe nenaplnili gedu pokrytſtwij gich a zka- ženie takoweho, geſſto nebudau moczy pravdu ani przikladem ſprawedliwych opraweni byti, když, pohorſlijcze ſe napoſledy, plinu na to naboženſtwie rzkucze: „Prawijt ſu zloſynove po- krytij, neniet nižadneho dobreho mezy nimi“; a gižt prokwi- tagij takowa ſlowa. Protož, když ſe giž pohorſlij takowij, ne- niet diablu potrzebij nikam; prochazyt ſe w nich, radiegijt [92b] podiela ſobie whod tiech ſrdczy; buď že, pokrytymi 1) wýgde.
Strana 291
W Poſtie. 291 pohrzegijeze, w ſwiet puogdu, bud s nimi oſtanu, nebudu na ſlkodu diablu. Ale hledijcze k ſlowom panie, wždy geſt to prawe, že geft od niekterych wyffel duch necžiſty niekterak, že mož rzecženo byti, že geſt wyſſel. A od niekterych muož prawie wygiti, pokanim ſa wyhnan, že gſu przi naymenſlim, tieleſnych hrziechuow ponechawſfe, pokanie ſwrchnie na ſe wzali a s dia- blem tiem pokanim ſe rozeſſli, yakožto za przimierzim; ale, wyfled wen, chodij po mijftech ſuchych, hledage ſobie odpo- cžinutij, a nenalez geho etc. Mijſta ſucha mohu rozumijna byti lidee newiernij, budto pohane neb hrzieſlnij křeſtiane nebo ginak lidee oddielenij wierau 1) a miloſtij od boha, w nichžto nenie wlahy ducha ſwa- teho, kterzižto neſtogij na korzenu Kryftowi, z niehož by miel duchownij žiwot gich žiwnoft brati a owotcze ſprawedl- noſti neſti. A tiech mijſt ſuchych mnoho geſt, geſſto ſe po nich diabel tula, hledage odpocžinutij; a nemuož odpocžinuti w nich, neb w nich nema nicz ſobie odporneho ani bohu mileho. Ale tut by geho nenawiſtna žadoft odpocžinula, když by mohl ſobie k bydleni ko' doſahnuti, w komž geſt buoh bydlil anebo ſobie bydlo prziprawowal, aby, tu wegda, s chutij boha potupil. Neb w tom myll geho muož odpocžinuti, paſucz žadoſt w potupeni boha a w zahynutij naſlem. Ginak o mijſtech ſuchych muož rozumijno byti, že ſu lide ſprawedliwi, kterziž treſkczy tielo ſwe a mrtwij žadoſti tieleſne, wlažnoſt hrziechuo ſkrze poſty w ſobie wyfuſfugicze; a tu diabel hledage odpocžinutij, nemuož geho nalezti; acž ſe tam poſkytne, rozſyewage zlee žadoſti w ſrdcze, wſſak ſe gemu protiwij. A když geſt tu nikdijž nemohl tak k ſwe li- boſti nalezti odpocžinutij, rzekl na ſwe myſli: „Nawratim ſe do domu ſweho, odkud ſem wyſlel,“ a przigda nalezne ten duom prazdny 2). chwoſſtiſſti vmeteny a okraſſleny. To geſt welmi 1) wěrau. 3) prázny.
W Poſtie. 291 pohrzegijeze, w ſwiet puogdu, bud s nimi oſtanu, nebudu na ſlkodu diablu. Ale hledijcze k ſlowom panie, wždy geſt to prawe, že geft od niekterych wyffel duch necžiſty niekterak, že mož rzecženo byti, že geſt wyſſel. A od niekterych muož prawie wygiti, pokanim ſa wyhnan, že gſu przi naymenſlim, tieleſnych hrziechuow ponechawſfe, pokanie ſwrchnie na ſe wzali a s dia- blem tiem pokanim ſe rozeſſli, yakožto za przimierzim; ale, wyfled wen, chodij po mijftech ſuchych, hledage ſobie odpo- cžinutij, a nenalez geho etc. Mijſta ſucha mohu rozumijna byti lidee newiernij, budto pohane neb hrzieſlnij křeſtiane nebo ginak lidee oddielenij wierau 1) a miloſtij od boha, w nichžto nenie wlahy ducha ſwa- teho, kterzižto neſtogij na korzenu Kryftowi, z niehož by miel duchownij žiwot gich žiwnoft brati a owotcze ſprawedl- noſti neſti. A tiech mijſt ſuchych mnoho geſt, geſſto ſe po nich diabel tula, hledage odpocžinutij; a nemuož odpocžinuti w nich, neb w nich nema nicz ſobie odporneho ani bohu mileho. Ale tut by geho nenawiſtna žadoft odpocžinula, když by mohl ſobie k bydleni ko' doſahnuti, w komž geſt buoh bydlil anebo ſobie bydlo prziprawowal, aby, tu wegda, s chutij boha potupil. Neb w tom myll geho muož odpocžinuti, paſucz žadoſt w potupeni boha a w zahynutij naſlem. Ginak o mijſtech ſuchych muož rozumijno byti, že ſu lide ſprawedliwi, kterziž treſkczy tielo ſwe a mrtwij žadoſti tieleſne, wlažnoſt hrziechuo ſkrze poſty w ſobie wyfuſfugicze; a tu diabel hledage odpocžinutij, nemuož geho nalezti; acž ſe tam poſkytne, rozſyewage zlee žadoſti w ſrdcze, wſſak ſe gemu protiwij. A když geſt tu nikdijž nemohl tak k ſwe li- boſti nalezti odpocžinutij, rzekl na ſwe myſli: „Nawratim ſe do domu ſweho, odkud ſem wyſlel,“ a przigda nalezne ten duom prazdny 2). chwoſſtiſſti vmeteny a okraſſleny. To geſt welmi 1) wěrau. 3) prázny.
Strana 292
292 Trzetij Nediele hrozne, že diabel toho cžlowieka, z niehož geſt byl wyſfel, nazywa domem ſwym. To muož byti nayſpijſle proto, že, gda od nieho, nepuſtil geſt byl od nieho vplnie, ale proſſel ſe byl niekam na chwieli, mage tu nadiegi, že ſe po niekterem 1) cžalu wratij zaſe s wiecžim vžitkem. A muož podobnie rze- cženo byti, že z mnohych wychazy diabel tak, yakož gſu gemu kniežij mijru a obycžej k wygitij položili. Jako: cžas cžtyrzidczeti dnij, aby ſe prom'enil s przidanymi pokanimi a poſwieczenimi od nich nalezenymi, aby w niekterych wieczech hrziechuo ponechali a wymetli duom chwofltifſtiem zpowiedi a želenie a okrafilili ſwrchu pokanimi, vrcženymi tielem Kryſtowym a geho ſwatu krwij. Protož, progda ſe diabel do prowodu po mijſtech ſuchych, y wratij ſe w duom ten, an gemu okraſllen, ano ſe gemu zpowidali, poſtili a wſſeczko poſwatnie gednali, aby ſe on pod tijm yako pod zlattym przikrowem ztahl. Y přigme z ſwe cželedi ſedm ďabluow, horſſijch, než ſam geſt, k obtijženij hrziechow poſlednijch wiecze než prwnijch. Ne[93a]bo ta pokanie takym biehem vwedena ſu poſmiewanij a ruhanij bohu a tak naytiežſlij boha potupenij. Muožem geſltie bližſlim obycžegem znamenati ta ſlowa, geſfto ge diabel mluwij, chtie ſe wratiti w duom ſwuoy, že to mohu byti takowij, geſſto opuſtij wſlecky hrziechy zewnitrz, z nichž by mohli ſlyffani byti iako przeſtupniczy. Opuſtij ňe- kterzij zbožij, przately, towaryſtwie marne y gine wieczy ſwietſke; Ale, že by diabel mohl o tiech rzieczy, že gſu duom geho, tot by mohlo byti proto, že geſt frozumiel tomu cžlo- wieku, gda prwe od nieho gednu czeſtu, že druhu anebo tuž bude ſe moczy wratiti zaſe. Nebot mnoho mož cžlowiek opuſtiti, chtie bohu ſlužiti, ale ſam ſebe neſnadnie; ne yhned chcze dati czeleho ſrdcze bohu, ne yhned plneho vmyſla s bohem ſpogij, ne yhned srozumij ſwemu powolani a obycže- guow ſlužby božij, ne yhned ſe prawie na bohu založi. Protož 1) některým.
292 Trzetij Nediele hrozne, že diabel toho cžlowieka, z niehož geſt byl wyſfel, nazywa domem ſwym. To muož byti nayſpijſle proto, že, gda od nieho, nepuſtil geſt byl od nieho vplnie, ale proſſel ſe byl niekam na chwieli, mage tu nadiegi, že ſe po niekterem 1) cžalu wratij zaſe s wiecžim vžitkem. A muož podobnie rze- cženo byti, že z mnohych wychazy diabel tak, yakož gſu gemu kniežij mijru a obycžej k wygitij položili. Jako: cžas cžtyrzidczeti dnij, aby ſe prom'enil s przidanymi pokanimi a poſwieczenimi od nich nalezenymi, aby w niekterych wieczech hrziechuo ponechali a wymetli duom chwofltifſtiem zpowiedi a želenie a okrafilili ſwrchu pokanimi, vrcženymi tielem Kryſtowym a geho ſwatu krwij. Protož, progda ſe diabel do prowodu po mijſtech ſuchych, y wratij ſe w duom ten, an gemu okraſllen, ano ſe gemu zpowidali, poſtili a wſſeczko poſwatnie gednali, aby ſe on pod tijm yako pod zlattym przikrowem ztahl. Y přigme z ſwe cželedi ſedm ďabluow, horſſijch, než ſam geſt, k obtijženij hrziechow poſlednijch wiecze než prwnijch. Ne[93a]bo ta pokanie takym biehem vwedena ſu poſmiewanij a ruhanij bohu a tak naytiežſlij boha potupenij. Muožem geſltie bližſlim obycžegem znamenati ta ſlowa, geſfto ge diabel mluwij, chtie ſe wratiti w duom ſwuoy, že to mohu byti takowij, geſſto opuſtij wſlecky hrziechy zewnitrz, z nichž by mohli ſlyffani byti iako przeſtupniczy. Opuſtij ňe- kterzij zbožij, przately, towaryſtwie marne y gine wieczy ſwietſke; Ale, že by diabel mohl o tiech rzieczy, že gſu duom geho, tot by mohlo byti proto, že geſt frozumiel tomu cžlo- wieku, gda prwe od nieho gednu czeſtu, že druhu anebo tuž bude ſe moczy wratiti zaſe. Nebot mnoho mož cžlowiek opuſtiti, chtie bohu ſlužiti, ale ſam ſebe neſnadnie; ne yhned chcze dati czeleho ſrdcze bohu, ne yhned plneho vmyſla s bohem ſpogij, ne yhned srozumij ſwemu powolani a obycže- guow ſlužby božij, ne yhned ſe prawie na bohu založi. Protož 1) některým.
Strana 293
W Poſtie. 293 dale diabel cžlowieku rozumij y geho powaham nežli on ſam ſobie. Protož, ſpatrze geho, progda geho ſkrze, obeyda okolo, y muož o niem rzieczy: „Wratijm ſe do domu ſwe°.“ Nebude-li podobne s tymiž hrziechy tieleſnymi, s kterymiž prwe w niem byl, ale s tiežſſimi duchownimi. Nebo, prwe przebywage w tom cžlowieku, ſam geſt byl; ale w druhem wraczeni s zna- menitymi przicžinami chcze odpocžiwati, kdežto duom vme- teny geft od necžiſtot, po nichž by dabla oſledili, a okraſleny, aby ſe bohem a ge° ſwatoſtij ſtkwiel, a prazdny, aby tam diabla nicz nehnetlo ani ſužowalo, aby on, wezma ſedm diablow horſlijch, než geſt ſam, tu s nimi przebywal, dielage dokonale zatraczenie tiech lidij, yakožto w nayhorſlim pokolenie, bohu nemilem; W domu ſwem vmetenem a okraſllenem bohem a cztnoſtmi, kterež muož ten cžlowiek mijti na ſobie zewnitrz, aby gmeno miel duchownij, zakonnik, puſtennik, kňez, kazatel, panna neb wdowa duchownij, Aby pod takowymi duchowen- ſtwimi ozdobenymi on s ſedmi dably horſſimi, než ſam geſt. mohl odpocžiwati s liboſtij naypochotnieyſlij. vwodie 1) potupenie naywietežij na pana boha ſkrze ty lidi, geſſto, przidržiecze ſe boha leſtnie, mohu mnohymi miloſtmi božimi winni byti A s druhe ſtrany mnoha pohorſſenie vweſti ſebu na potupu gmenu božimu. A že na nich zuoſtawi diabel wíleczky cztnoſti zewnitrznij, poſty, modlenij, ſwatoſti przigimanie y gina na- boženſtwie koſtelnij a ſlužebnoſti kniezíke y zdrželiwoſt na niekterych wieczech do cžaſu. Neb pod tiemi cztnoſtmi giž bezpecžňe odpocžine, lepe, než by to wſle wyprazdnil z cžlo- wieka a poſtawil geho naha bez dobroty. Protož diabel lepe pod bohem odpocžine nežli w oblupenem cžlowieku. A niektere z nich w bludy kacyerzſke wžiene. Jakož geſt to mnohym vežinil przed naſſima ocžima, wyprazdniw z nich wieru tak daleko, že y boha zapieragij, pijímu a cztnoſtem ſe poſmiewagij, hrziechu w nicžemž nemagij, o buduczym ži- 1) vwodij. Mechan, transkr.
W Poſtie. 293 dale diabel cžlowieku rozumij y geho powaham nežli on ſam ſobie. Protož, ſpatrze geho, progda geho ſkrze, obeyda okolo, y muož o niem rzieczy: „Wratijm ſe do domu ſwe°.“ Nebude-li podobne s tymiž hrziechy tieleſnymi, s kterymiž prwe w niem byl, ale s tiežſſimi duchownimi. Nebo, prwe przebywage w tom cžlowieku, ſam geſt byl; ale w druhem wraczeni s zna- menitymi przicžinami chcze odpocžiwati, kdežto duom vme- teny geft od necžiſtot, po nichž by dabla oſledili, a okraſleny, aby ſe bohem a ge° ſwatoſtij ſtkwiel, a prazdny, aby tam diabla nicz nehnetlo ani ſužowalo, aby on, wezma ſedm diablow horſlijch, než geſt ſam, tu s nimi przebywal, dielage dokonale zatraczenie tiech lidij, yakožto w nayhorſlim pokolenie, bohu nemilem; W domu ſwem vmetenem a okraſllenem bohem a cztnoſtmi, kterež muož ten cžlowiek mijti na ſobie zewnitrz, aby gmeno miel duchownij, zakonnik, puſtennik, kňez, kazatel, panna neb wdowa duchownij, Aby pod takowymi duchowen- ſtwimi ozdobenymi on s ſedmi dably horſſimi, než ſam geſt. mohl odpocžiwati s liboſtij naypochotnieyſlij. vwodie 1) potupenie naywietežij na pana boha ſkrze ty lidi, geſſto, przidržiecze ſe boha leſtnie, mohu mnohymi miloſtmi božimi winni byti A s druhe ſtrany mnoha pohorſſenie vweſti ſebu na potupu gmenu božimu. A že na nich zuoſtawi diabel wíleczky cztnoſti zewnitrznij, poſty, modlenij, ſwatoſti przigimanie y gina na- boženſtwie koſtelnij a ſlužebnoſti kniezíke y zdrželiwoſt na niekterych wieczech do cžaſu. Neb pod tiemi cztnoſtmi giž bezpecžňe odpocžine, lepe, než by to wſle wyprazdnil z cžlo- wieka a poſtawil geho naha bez dobroty. Protož diabel lepe pod bohem odpocžine nežli w oblupenem cžlowieku. A niektere z nich w bludy kacyerzſke wžiene. Jakož geſt to mnohym vežinil przed naſſima ocžima, wyprazdniw z nich wieru tak daleko, že y boha zapieragij, pijímu a cztnoſtem ſe poſmiewagij, hrziechu w nicžemž nemagij, o buduczym ži- 1) vwodij. Mechan, transkr.
Strana 294
294 Trzetij Nediele wotie nicz nedržij. Protož to geſt muſylo byti dijlem s ſedmi dably nayhorſſimi. Ale naywietežij ſtranu [93b] toho lidu ma, w kterež ſe podruhe wraczuge, aby ge pokrytſtvim nakwaſyl, pod nimžto vwede hrziechy tiežke na nie, duchownij y tieleſne. Protož prwnij rana na pokrytcych geſt milowanie tieleſneho žiwota a z toho milowanie odpuſitienie ſobie w mnohych wieczech zlych bez ſwiedomie, gedine aby ſe kryli oka tiech, ktož by ge treſktali. A w tom odpuſſtieni vežinij ſobie czeſtu ſſiroku, mnohe ſwobody tieleſneho žiwota w potrzebach zawru. howieni mnoha s pohorſſenim. A geſtliže gſu kterzij mieli na ſobie kteru pokoru, ſtud, krotkoſt, horliwoſt k bohu ſprwu, z toho ge oblupij diabel, aby bez pokory a bez ſtudu s we- liku ſm'eloſtij a nadutym ſrdczem ſtali, hotowi ſucz bez ſtudu k rzecžem drzym 1) a nemudrym, k hanienim, k vtrha- nim, k ſwarom, k pomſtam. Nebo to geſt gedno a zwlaſſtnij dijlo toho nayhorſſieho diabelſtwio, aby miloſt vmrtwilo w tiech lidech a ſrdcze vkrutne, pyſſne a mſtiwe s weliku 2) ſobie- wolnoſtij w nich vſtawilo. A protož ſe tu dij, že ten duch necžiſty naleza duom prazdny 3), totižto nemage laſky božij w niem. Nebo tu, kdež gij nenij, wſleczko 4) muſy prazdno byti. Acž y vmeteny a okra- mlleny niekterak dobrotu mohl byti, ta geſt gemu k vžitku mohla oſtati, aby pod nij poſlednij hrziechy cžinili, tiežílij než prwnij, potupenie mnohych miloſtij božijch, tiela a krwe Kryſtowy nehodne przigimanie a ſmiele ſlowa božieho w leh- koſt obraczenie. Skrze mudroſt tieleſnu wyſtrziehati ſe krziže Kryſtowa vmiegij opatrugicze ſe, aby nicz protiwneho gich nedotklo, hanienij aby neprziſllo, ſwoboda aby roſtla. To mudrze lowiti tiežíli geſt nežli lakomstwie tieleſne. Tež pycha, gijž gſu pilni pokrytczy ti s ſedmi diably nayhorſſiemi, geſſto ſkrze mylnu ſprawedlnoſt a gmeno krziwie 1) 2. vyd. mylným čtením: drýw. 2 s welikau. 3) prazný. *) wſſeczkno.
294 Trzetij Nediele wotie nicz nedržij. Protož to geſt muſylo byti dijlem s ſedmi dably nayhorſſimi. Ale naywietežij ſtranu [93b] toho lidu ma, w kterež ſe podruhe wraczuge, aby ge pokrytſtvim nakwaſyl, pod nimžto vwede hrziechy tiežke na nie, duchownij y tieleſne. Protož prwnij rana na pokrytcych geſt milowanie tieleſneho žiwota a z toho milowanie odpuſitienie ſobie w mnohych wieczech zlych bez ſwiedomie, gedine aby ſe kryli oka tiech, ktož by ge treſktali. A w tom odpuſſtieni vežinij ſobie czeſtu ſſiroku, mnohe ſwobody tieleſneho žiwota w potrzebach zawru. howieni mnoha s pohorſſenim. A geſtliže gſu kterzij mieli na ſobie kteru pokoru, ſtud, krotkoſt, horliwoſt k bohu ſprwu, z toho ge oblupij diabel, aby bez pokory a bez ſtudu s we- liku ſm'eloſtij a nadutym ſrdczem ſtali, hotowi ſucz bez ſtudu k rzecžem drzym 1) a nemudrym, k hanienim, k vtrha- nim, k ſwarom, k pomſtam. Nebo to geſt gedno a zwlaſſtnij dijlo toho nayhorſſieho diabelſtwio, aby miloſt vmrtwilo w tiech lidech a ſrdcze vkrutne, pyſſne a mſtiwe s weliku 2) ſobie- wolnoſtij w nich vſtawilo. A protož ſe tu dij, že ten duch necžiſty naleza duom prazdny 3), totižto nemage laſky božij w niem. Nebo tu, kdež gij nenij, wſleczko 4) muſy prazdno byti. Acž y vmeteny a okra- mlleny niekterak dobrotu mohl byti, ta geſt gemu k vžitku mohla oſtati, aby pod nij poſlednij hrziechy cžinili, tiežílij než prwnij, potupenie mnohych miloſtij božijch, tiela a krwe Kryſtowy nehodne przigimanie a ſmiele ſlowa božieho w leh- koſt obraczenie. Skrze mudroſt tieleſnu wyſtrziehati ſe krziže Kryſtowa vmiegij opatrugicze ſe, aby nicz protiwneho gich nedotklo, hanienij aby neprziſllo, ſwoboda aby roſtla. To mudrze lowiti tiežíli geſt nežli lakomstwie tieleſne. Tež pycha, gijž gſu pilni pokrytczy ti s ſedmi diably nayhorſſiemi, geſſto ſkrze mylnu ſprawedlnoſt a gmeno krziwie 1) 2. vyd. mylným čtením: drýw. 2 s welikau. 3) prazný. *) wſſeczkno.
Strana 295
W Poſtie. oſobene od lidij chwaly dobywagij, a to geſt wiecze chwala tieleſna. Potem die ežtenie: „Y ſtalo ſe geſt, když ty wieczy mluwil, Pozdwil ſli hlaſu gedna žena z zaſtupu, wecze: Blaho- ſlawene brzicho, genž tie noſylo, a prſy, kterychž gly požiwal. A on wece: Ano geſt tak: Blahoſlaweni, kterziž ſlyſlij ſlovo božie a oſtrziehagij geho.“ Tato žena, poznawſli prawdu w ſkutczych pana Gežifle y w geho prawych odpowiedech, kterež geſt dawal ruhawym zakonnikom na potupu gich ruhanie, pochwalila geſt pana Gežiſſe a geho przemudrych odpowiedij. A ſtatecžnie pozdwilſli hlaſu nad zaſtup, ohlaſyla geho prawdu a dala ſelhanie rubawym zakonnikom, geſſto ſu geho ſwate ſkutky we zle obraczeli a diablom ge prziežijtali. Acž gſu ſe duchownij ſnažili, chtijcze geho potupiti, ale žeňe buoh ſrdeze otewřel, aby branila geho prawdy a newinnoſti. Protož y nynie nechat ſe radij, roky a ſniemy ſkladagij o chudeho pana Gežiffe a o prawdu geho, necht o to vſylugij, gezdij, po zemijch bichagij; wždyt rada božij oſtane, a rada nemiloſti- wych zahyne. A kdež ſe oni nenadiegij, tut muož buoh czeſtu ſwe prawdie nulezti a wyweſti gi na ſwietlo k vžitku lidu ſweho a na gich wiecžnu ban[94a]bu. Protož pan Gežiſs, ſlyſſe od teto ženy, ana geho blahoſlawij pro geho dobrotu y matku geho. Vkazal gij czeſtu, že y ſama muož byti blahoſlawena, naplnieczy 1) ſkutkem ſlowo božij. Nebo ſe y ginym zda mnoho blažiti ſwate pro gich dobrotu, a ſami, magicze takuž przi- cžinu k ſwatoſti yako oni, awſſak nemagij tee wažnoſti doma te ſwatoſti hledati, kteruž 2) na ginych chwale. Protož, necžinie toho ežlowiek, moha ſ to byti, darmo ſwate blahoſlawij, zpo- lehage na gich ſwatoſt. 1) naplněcy. 2) kterauž.
W Poſtie. oſobene od lidij chwaly dobywagij, a to geſt wiecze chwala tieleſna. Potem die ežtenie: „Y ſtalo ſe geſt, když ty wieczy mluwil, Pozdwil ſli hlaſu gedna žena z zaſtupu, wecze: Blaho- ſlawene brzicho, genž tie noſylo, a prſy, kterychž gly požiwal. A on wece: Ano geſt tak: Blahoſlaweni, kterziž ſlyſlij ſlovo božie a oſtrziehagij geho.“ Tato žena, poznawſli prawdu w ſkutczych pana Gežifle y w geho prawych odpowiedech, kterež geſt dawal ruhawym zakonnikom na potupu gich ruhanie, pochwalila geſt pana Gežiſſe a geho przemudrych odpowiedij. A ſtatecžnie pozdwilſli hlaſu nad zaſtup, ohlaſyla geho prawdu a dala ſelhanie rubawym zakonnikom, geſſto ſu geho ſwate ſkutky we zle obraczeli a diablom ge prziežijtali. Acž gſu ſe duchownij ſnažili, chtijcze geho potupiti, ale žeňe buoh ſrdeze otewřel, aby branila geho prawdy a newinnoſti. Protož y nynie nechat ſe radij, roky a ſniemy ſkladagij o chudeho pana Gežiffe a o prawdu geho, necht o to vſylugij, gezdij, po zemijch bichagij; wždyt rada božij oſtane, a rada nemiloſti- wych zahyne. A kdež ſe oni nenadiegij, tut muož buoh czeſtu ſwe prawdie nulezti a wyweſti gi na ſwietlo k vžitku lidu ſweho a na gich wiecžnu ban[94a]bu. Protož pan Gežiſs, ſlyſſe od teto ženy, ana geho blahoſlawij pro geho dobrotu y matku geho. Vkazal gij czeſtu, že y ſama muož byti blahoſlawena, naplnieczy 1) ſkutkem ſlowo božij. Nebo ſe y ginym zda mnoho blažiti ſwate pro gich dobrotu, a ſami, magicze takuž przi- cžinu k ſwatoſti yako oni, awſſak nemagij tee wažnoſti doma te ſwatoſti hledati, kteruž 2) na ginych chwale. Protož, necžinie toho ežlowiek, moha ſ to byti, darmo ſwate blahoſlawij, zpo- lehage na gich ſwatoſt. 1) naplněcy. 2) kterauž.
Strana 296
296 Cžtwrta Nediele Cžtwrta Nediele w Poſtie. Cžtenie Swateho Jana w VI. Kapi. Ten cžas odſſiel geſt pan Gežiſs za morze Galileyſke, genž geft Tyberyadſke; a ſſlo za nim mnozſtwie welike; neb gſu wi- dieli diwy, ktere geſt cžinil nad tiemi, kte- rziž nemoczni byli. Tehdy wſtupil na huoru Gežiſs a tam ſediel s vcžedlniky ſwymi. A byla blizka1) welikanocz, den ſwatecžnij ži- dowſky. Protož, když pozdwihl Gežiſs ocžij a widiel, že mnozſtwie welike gde k niemu, Die k Filipowi: Odkud nakupime2) chlebuow, aby gedli tito? Ale to geſt rzekl, zkuſſege geho; neb geſt ſam wiediel, czo by miel vcži- niti. Odpowiediel gemu Filip: Za dwie ſtie peniez chlebuow neſtacžij gim, aby geden každy ňetczo malicžko wzal. Diegemu geden z vcžedlnikuow geho, Ondrzey, bratr Sfi- mona Petra: Geftit zde geden mladenecz. geſſto ma piet chlebuow gecžnych a dwie rybie; ale czo geſt to mezy tak mnohe? Tehdy rzekl gim Gežiſs: Kažte lidu ſyeſti. A bylo trawy mnoho na tom mijſtie; Y poſadilo ſe mužuow w pocžtu yakožto piet tifyczuow. Tehdy Gežifs wzal chleby a, když dieky veži- nil, rozdawal ſedijczym; teež y ryby, yakž gfu mnoho chtieli. A když byli ſyti, rzekl vcžedlnikom ſwym: Zberzte, kterzij zuoſtali, drobty, at nezhy.3) Tehdy ſebrali a naplnili dwanaczte koſfuow drobtuow z pieti chlebuo gecžnych a ze dwu ryb, gefſto gſu oſtali po tiech, kterzij gſu gedli. Ti pak lide, když 1) blízká. 2) nakaupime. 3) nezhynau.
296 Cžtwrta Nediele Cžtwrta Nediele w Poſtie. Cžtenie Swateho Jana w VI. Kapi. Ten cžas odſſiel geſt pan Gežiſs za morze Galileyſke, genž geft Tyberyadſke; a ſſlo za nim mnozſtwie welike; neb gſu wi- dieli diwy, ktere geſt cžinil nad tiemi, kte- rziž nemoczni byli. Tehdy wſtupil na huoru Gežiſs a tam ſediel s vcžedlniky ſwymi. A byla blizka1) welikanocz, den ſwatecžnij ži- dowſky. Protož, když pozdwihl Gežiſs ocžij a widiel, že mnozſtwie welike gde k niemu, Die k Filipowi: Odkud nakupime2) chlebuow, aby gedli tito? Ale to geſt rzekl, zkuſſege geho; neb geſt ſam wiediel, czo by miel vcži- niti. Odpowiediel gemu Filip: Za dwie ſtie peniez chlebuow neſtacžij gim, aby geden každy ňetczo malicžko wzal. Diegemu geden z vcžedlnikuow geho, Ondrzey, bratr Sfi- mona Petra: Geftit zde geden mladenecz. geſſto ma piet chlebuow gecžnych a dwie rybie; ale czo geſt to mezy tak mnohe? Tehdy rzekl gim Gežiſs: Kažte lidu ſyeſti. A bylo trawy mnoho na tom mijſtie; Y poſadilo ſe mužuow w pocžtu yakožto piet tifyczuow. Tehdy Gežifs wzal chleby a, když dieky veži- nil, rozdawal ſedijczym; teež y ryby, yakž gfu mnoho chtieli. A když byli ſyti, rzekl vcžedlnikom ſwym: Zberzte, kterzij zuoſtali, drobty, at nezhy.3) Tehdy ſebrali a naplnili dwanaczte koſfuow drobtuow z pieti chlebuo gecžnych a ze dwu ryb, gefſto gſu oſtali po tiech, kterzij gſu gedli. Ti pak lide, když 1) blízká. 2) nakaupime. 3) nezhynau.
Strana 297
W Poſtie. 297 vzřeli diw, kteryž byl vežinil, rzekli glu: Tento geſt giſtie prorok, kteryž m'el przi- giti na ſwiet. Ozlicžne zrziezenij geſt k tomuto cžtenie. Prwnij Iwateho Jana, kteryž, napſaw to cžtenie, chtiel geſt oznamiti, že pan Gežifs odfel za morze Galileyſke a tu diw weliky vežinil, nakrmiw mnozſtwie welike lidij z pieti peczenczuo chleba a ze dwu ryb; A w tom diwu aby mocz pana Gežiſſe oznamena byla, že moczňe iako ſylny buoh w prawem tiele ežlowieczkem 1) ſkutky welebne, kterziž na boha ſluſfegij, cži- nil geft, praczowitie žiwotem tieleſnym chode po kraginach, za morze y przes morze, kdež widiel pro[94b]ſpiech a potrzeb- noſti lidíke, tu kazal, diwy cžinil, nemoczy na lidech vzdra- wowal. A na to geſt rzad cžtenie tohoto popſan, aby z tiech mocznych a welikych ſkutkuow pana gežifſe wiera buduczymu lidu oſtala. Ale gina zrziezenij potomnij mnohych k tomuto cžtenij ginak než prwnij položena gſu. Jakož geſt zgewno o rzadu poſtu ſedmi nedielij, kteryž geſt nazwan cžas kagiczy. A tijmto rzadem ſe kona, aby prwnij trzi nediele s diabelftwim ſe obierala Cierkew ſwata, wymietagicy ta diabelftwie roz- licžna, niema, ſlepa y hlucha z hrzieſſnikuow ſwatym pokanim. A když giž tiech wſlech diabelftwij we trzech nedielich1) po- zbude, tehdy w cžtwrtu nedieli, podle cžtenie wynduczy s kagiczymi, odpocžine od horzkoſti diabelſke a od zamutkuow gich. A to ſe ſkrze moře Galileyſke 3) znamena. A giž k vtie- ſſenie a k naſyczenij chlebuow proweducze ge, zazpijwa rzkuczy: „Radug ſe, Geruzaleme nebo lide boži, geſlto giž widiſs pokoy a vtieſſeni maſs w naſyczenie chlebuow boz- ſkych.“ A když by ty wieczy prawdu miely, kterež tak lekczy 1) člowěcſkem. 2) we třech nedělij. Asi jen chyba tisku. 3) Gali- lagſké.
W Poſtie. 297 vzřeli diw, kteryž byl vežinil, rzekli glu: Tento geſt giſtie prorok, kteryž m'el przi- giti na ſwiet. Ozlicžne zrziezenij geſt k tomuto cžtenie. Prwnij Iwateho Jana, kteryž, napſaw to cžtenie, chtiel geſt oznamiti, že pan Gežifs odfel za morze Galileyſke a tu diw weliky vežinil, nakrmiw mnozſtwie welike lidij z pieti peczenczuo chleba a ze dwu ryb; A w tom diwu aby mocz pana Gežiſſe oznamena byla, že moczňe iako ſylny buoh w prawem tiele ežlowieczkem 1) ſkutky welebne, kterziž na boha ſluſfegij, cži- nil geft, praczowitie žiwotem tieleſnym chode po kraginach, za morze y przes morze, kdež widiel pro[94b]ſpiech a potrzeb- noſti lidíke, tu kazal, diwy cžinil, nemoczy na lidech vzdra- wowal. A na to geſt rzad cžtenie tohoto popſan, aby z tiech mocznych a welikych ſkutkuow pana gežifſe wiera buduczymu lidu oſtala. Ale gina zrziezenij potomnij mnohych k tomuto cžtenij ginak než prwnij položena gſu. Jakož geſt zgewno o rzadu poſtu ſedmi nedielij, kteryž geſt nazwan cžas kagiczy. A tijmto rzadem ſe kona, aby prwnij trzi nediele s diabelftwim ſe obierala Cierkew ſwata, wymietagicy ta diabelftwie roz- licžna, niema, ſlepa y hlucha z hrzieſſnikuow ſwatym pokanim. A když giž tiech wſlech diabelftwij we trzech nedielich1) po- zbude, tehdy w cžtwrtu nedieli, podle cžtenie wynduczy s kagiczymi, odpocžine od horzkoſti diabelſke a od zamutkuow gich. A to ſe ſkrze moře Galileyſke 3) znamena. A giž k vtie- ſſenie a k naſyczenij chlebuow proweducze ge, zazpijwa rzkuczy: „Radug ſe, Geruzaleme nebo lide boži, geſlto giž widiſs pokoy a vtieſſeni maſs w naſyczenie chlebuow boz- ſkych.“ A když by ty wieczy prawdu miely, kterež tak lekczy 1) člowěcſkem. 2) we třech nedělij. Asi jen chyba tisku. 3) Gali- lagſké.
Strana 298
298 Cžtwrta Nediele víli blaznom, nižadny by nemiel toho hyzditi, iakožto polep- ſſenie a vtwrzenij krzeſtianſkeho. Ale ſkutek odpijra a zgewnu lež znati dawa, neb diabluow z lidij newymietagij ani we trzech nedielech, ani w ſedmi letech, ani nikdy. Nebo ne- przeſtawagicy hrziechowe a wſleczky ohawnoſti z obycžege pohanſkeho zuffaleho a zatwrzeneho ten lid zgewne bez ſtudu cžinij s tiemi pokanimi y po tiech pokanijch. Protož vloženij takowe cžaſuow poſwatnych s tiemi rzady a poſwieczenimi wymy- шenymi pod gmenem naplnienij cžtenij geſt vſpiti lid hrzieſſny w neuptaſem a wiecžnem nekanij a dati gim czeſtu ſwobodnu k ſmielemu a zuffalemu hrzeſſenij. A tak vplnie zawrzien geft lid w ſlepotie bluduow neſkonalych pod gmenem naplňenij cžtenie. Ale magijt to rozumnij lidee poznati, k cžemut to cžtenie poſluhuge, a kterak ge odpornym ſmyſlem domnijwagij ſe takowij plniti a ſkrze nie tak ſikodnie chtij lhati, newie- rzicze gemu. Ale patrzijcze k wykladom cžtenie przi tiech ſlowijch: „Wyffed Gežifs za morze Galileyſke“, Tento ſe rozum od mu- drych vkazuge, že morze Galileyſke geft tento ſwiet horzky, nepokoyny a neuſtawicžny, tocže ſe yako kolo w rozlicžných promienach. Ten rozum tak daleko geſt prawy, yak daleko mož niekto z toho rozumu naucžen byti tomu, aby w prawdie ſe panem gežiſſem to morze horzke a nepokoyne przeſſel a- nebo za nie zaſſel. Ginak neproſpiege, by pak kto naymud- rzeyſlimi ſmyſly a wyklady na to cžtenie mluwil nebo pſal. Neb ne hned milowniczy tohoto ſwieta a tiela ſwole k tomu a za prawe to wezmu. Neb oni horzkoſti a nepokoge na ſwietie cžijti nemohu; nebo, czož ma ſwiet, to gich vtieſfenij geſt, a tu ſe ſrdcze vſtawuge a ginde nicz, a gich myll nicz geſt gineho nikdy neokuſyla. Protož tyto wieczy, kterež ſe mluwij, tiem ſu rozumne, kterziž gſu odwolani od miloſtij ſwieta ſlowem prawdy. Kterzižto, wyſſedſſe z ſwieta, pohrdali gfu 1) 1) gſau.
298 Cžtwrta Nediele víli blaznom, nižadny by nemiel toho hyzditi, iakožto polep- ſſenie a vtwrzenij krzeſtianſkeho. Ale ſkutek odpijra a zgewnu lež znati dawa, neb diabluow z lidij newymietagij ani we trzech nedielech, ani w ſedmi letech, ani nikdy. Nebo ne- przeſtawagicy hrziechowe a wſleczky ohawnoſti z obycžege pohanſkeho zuffaleho a zatwrzeneho ten lid zgewne bez ſtudu cžinij s tiemi pokanimi y po tiech pokanijch. Protož vloženij takowe cžaſuow poſwatnych s tiemi rzady a poſwieczenimi wymy- шenymi pod gmenem naplnienij cžtenij geſt vſpiti lid hrzieſſny w neuptaſem a wiecžnem nekanij a dati gim czeſtu ſwobodnu k ſmielemu a zuffalemu hrzeſſenij. A tak vplnie zawrzien geft lid w ſlepotie bluduow neſkonalych pod gmenem naplňenij cžtenie. Ale magijt to rozumnij lidee poznati, k cžemut to cžtenie poſluhuge, a kterak ge odpornym ſmyſlem domnijwagij ſe takowij plniti a ſkrze nie tak ſikodnie chtij lhati, newie- rzicze gemu. Ale patrzijcze k wykladom cžtenie przi tiech ſlowijch: „Wyffed Gežifs za morze Galileyſke“, Tento ſe rozum od mu- drych vkazuge, že morze Galileyſke geft tento ſwiet horzky, nepokoyny a neuſtawicžny, tocže ſe yako kolo w rozlicžných promienach. Ten rozum tak daleko geſt prawy, yak daleko mož niekto z toho rozumu naucžen byti tomu, aby w prawdie ſe panem gežiſſem to morze horzke a nepokoyne przeſſel a- nebo za nie zaſſel. Ginak neproſpiege, by pak kto naymud- rzeyſlimi ſmyſly a wyklady na to cžtenie mluwil nebo pſal. Neb ne hned milowniczy tohoto ſwieta a tiela ſwole k tomu a za prawe to wezmu. Neb oni horzkoſti a nepokoge na ſwietie cžijti nemohu; nebo, czož ma ſwiet, to gich vtieſfenij geſt, a tu ſe ſrdcze vſtawuge a ginde nicz, a gich myll nicz geſt gineho nikdy neokuſyla. Protož tyto wieczy, kterež ſe mluwij, tiem ſu rozumne, kterziž gſu odwolani od miloſtij ſwieta ſlowem prawdy. Kterzižto, wyſſedſſe z ſwieta, pohrdali gfu 1) 1) gſau.
Strana 299
W Poſtie. 299 gim a od[95a]dielili gſu ſe od nieho. Tit znagij a cžigij horz- koſt geho a nepokoy, neb geſt giž myſl gich w ſladkoſt boz- ſkeho milowanij obraczena a okuſyla, kterak geſt ſladky buoh a dobry welmi tiem, kterzijž ſe geho bogij. Protož gim za to morze zagijti nebo z neho wygiti geſt potrzebne, aby gich tento ſwiet ſwu horzkoſtij nenapagel a ſwym rozbrogem ne- roztrhal. Neb hotowe geſt, aby ti, kterziž ſe k niemu przi- mieſſugij przizni, towaryſtwem, miloſtij przatelſku,1) nebo nie- kterymi zyſky tieleſnymi, nebo obchody, nebo vrzady, nebo kterymikoli przicžinami, aby ge ſkrze ty wieczy napagel gedem ſmrtedlnym ſwe horzkoſti, nepokoguow, pecžij, roztrha- nim, zamutky, neuſtawicžnoſtmi a aby tak ſrdcze gich obratil w ſwu horzkoſt a zetrzel w niem pokoy boži a ſladkoſt geho w mrzkoſt obratil. Protož ti, geſſto ſwietu tak rozumiegij a cžigij geho poruſſenu horzkoſt, wzdalugij ſe od nieho a ſu na nem iako putnijczy a hoſte a warugij ſe przieznij a to- waryſtwij geho yakožto wraha ſmrtedlneho, geſſro zabigij wiſeczko dobre wnitrznij gich duſſe. A geſtliže kto w prawdie wygde2) ſe panem Gežiſſem za to morze plne horzkoſti ne- uſtawiežne, po tomto poznan bywa, že nižadna wiecz ſwietſka nenij przi tom ožlowieku, geſſto by geho mohla w horzkoſt obratiti w cžaſu ztraty nebo ſlkody. Nebo o takowych, geſſto gſu tak vplnie to morze przeſlli, pamiet ſlawna Apoſſtolſka geſt, že lupež ſtatku ſweho s radoſtij ſu přigimali wierzijcze. že lepſlij a zuoſtawagijczy ſtatek magij w nebi. Neb, dokudž miloft ktera w ſrdczy geſt k tiem wieczem ežaſnym nezrij- zena, dotud zamutky, horliwoſti, popuzenij, ſwary, pecže, roztrhanij a rozlicžne nepokoge vwodij tiem lidem. Ale, když geſt pan Gežiſs zaſſel za morze, ſllo geſt po nem mnozſtwij welike; nebo gſu widieli diwy, ktere geſt cžinil nad tiemi, kteriž gſu nemocznij byli. Mnozſtwij welike- ſllo za nim za morze, naſledugijcze geho ſlapiegi, opuſtiwſſe- 1) přátelíkau. 2) wýgde.
W Poſtie. 299 gim a od[95a]dielili gſu ſe od nieho. Tit znagij a cžigij horz- koſt geho a nepokoy, neb geſt giž myſl gich w ſladkoſt boz- ſkeho milowanij obraczena a okuſyla, kterak geſt ſladky buoh a dobry welmi tiem, kterzijž ſe geho bogij. Protož gim za to morze zagijti nebo z neho wygiti geſt potrzebne, aby gich tento ſwiet ſwu horzkoſtij nenapagel a ſwym rozbrogem ne- roztrhal. Neb hotowe geſt, aby ti, kterziž ſe k niemu przi- mieſſugij przizni, towaryſtwem, miloſtij przatelſku,1) nebo nie- kterymi zyſky tieleſnymi, nebo obchody, nebo vrzady, nebo kterymikoli przicžinami, aby ge ſkrze ty wieczy napagel gedem ſmrtedlnym ſwe horzkoſti, nepokoguow, pecžij, roztrha- nim, zamutky, neuſtawicžnoſtmi a aby tak ſrdcze gich obratil w ſwu horzkoſt a zetrzel w niem pokoy boži a ſladkoſt geho w mrzkoſt obratil. Protož ti, geſſto ſwietu tak rozumiegij a cžigij geho poruſſenu horzkoſt, wzdalugij ſe od nieho a ſu na nem iako putnijczy a hoſte a warugij ſe przieznij a to- waryſtwij geho yakožto wraha ſmrtedlneho, geſſro zabigij wiſeczko dobre wnitrznij gich duſſe. A geſtliže kto w prawdie wygde2) ſe panem Gežiſſem za to morze plne horzkoſti ne- uſtawiežne, po tomto poznan bywa, že nižadna wiecz ſwietſka nenij przi tom ožlowieku, geſſto by geho mohla w horzkoſt obratiti w cžaſu ztraty nebo ſlkody. Nebo o takowych, geſſto gſu tak vplnie to morze przeſlli, pamiet ſlawna Apoſſtolſka geſt, že lupež ſtatku ſweho s radoſtij ſu přigimali wierzijcze. že lepſlij a zuoſtawagijczy ſtatek magij w nebi. Neb, dokudž miloft ktera w ſrdczy geſt k tiem wieczem ežaſnym nezrij- zena, dotud zamutky, horliwoſti, popuzenij, ſwary, pecže, roztrhanij a rozlicžne nepokoge vwodij tiem lidem. Ale, když geſt pan Gežiſs zaſſel za morze, ſllo geſt po nem mnozſtwij welike; nebo gſu widieli diwy, ktere geſt cžinil nad tiemi, kteriž gſu nemocznij byli. Mnozſtwij welike- ſllo za nim za morze, naſledugijcze geho ſlapiegi, opuſtiwſſe- 1) přátelíkau. 2) wýgde.
Strana 300
300 Cžtwrta Nediele ſwiet a gim pohrdawſſe, nebo gſu nicz ſweho nenalezli na niem, gedine že ſu oklamanij blazniwych a horzkoſtij darem- nijch mnoho widieli na ňem. Sſlo geſt po nem take mnozſtwij proto, že geſt mnohe diwy newidane cžinil nad tiemi, kterzij nemoczy, nuze a trapenij diablowo trpieli gſu. A mohli gſu mnozy ſkrze ty diwy tieleſne vwierziti w nieho vplnie a s nim morze ſwieta tohoto opuſtiti a naſledowati geho, neb geſt cžinil diwy prawe, aby wieru a prawdu ſkrze nie vwedl. Ale Antykryft potom prziffel geſt w znamenijch a w zazraczych lžiwych na to, aby ſkrze ta znamenij wieru a prawdu w mnohych zkazyl. Protož muſy byti vzko wierze Kryſtowie w tu chwieli, kdyžto doſti magij diwadl Anty- kryſtowych a tiech ffaleſſnych prorokuow, geſſto rozmnožugij znamenie takowa, pro niežto by mohlo byti, y wolene božij ſwedli by s wiery. Neb tiemi znamenimi tak geſt zkažen a roztrhan lid, že newij, cžemu wierziti. Potom die cžtenie: „Y wgide pan Gežifs na huoru a ſediel geſt tu s vežedlniky ſwymi." Neb czo lepſlie[95b]ho muož byti, než od nižſlijch wiecij k wyzllim wſtupiti? Jakož ted pan Gežiſs, přeſſed morze horzke s vežedlniky ſwymi, wſſel geſt na huoru a, tu s nimi ſeďew, vpokogil ſe w bozſkych wieczech, geſlto myſl obweſelugij. Ale k tomu voženim lidíkym nemuož nižadny przigiti, gedine z daru miloſti božij, aby, ſkruſſenym frdczem odwole hrziechom, cžaſto cžlowiek žadal, aby mu žiwa wiera a to ſwietlo wnitrznij s huory dano bylo, aby prozrzel a opatrzil wieczy duchownie a mohl gim nietczo srozumieti a znati, že netoliko geſt dobre horzkoſti morze tohoto ſwieta przegijti, ale že geſſtie lepſlij gest žiwot swoy opatrziti a chyliti gey k tomu, aby w dobrem proſpiewal netoliko w ſnaženſtwij dobrych ſkutkuow, ale w opatrnem zrziezenij žiwota, ruſſe na niem zlee a zaſtarale obycžege, klopotne, neſkrowne, roztrhane, ſobiewolne, pohorſſene, lidem tiežke, neprzijkladne, s mnohu nezbednoſtij, przicžiny ſkodne
300 Cžtwrta Nediele ſwiet a gim pohrdawſſe, nebo gſu nicz ſweho nenalezli na niem, gedine že ſu oklamanij blazniwych a horzkoſtij darem- nijch mnoho widieli na ňem. Sſlo geſt po nem take mnozſtwij proto, že geſt mnohe diwy newidane cžinil nad tiemi, kterzij nemoczy, nuze a trapenij diablowo trpieli gſu. A mohli gſu mnozy ſkrze ty diwy tieleſne vwierziti w nieho vplnie a s nim morze ſwieta tohoto opuſtiti a naſledowati geho, neb geſt cžinil diwy prawe, aby wieru a prawdu ſkrze nie vwedl. Ale Antykryft potom prziffel geſt w znamenijch a w zazraczych lžiwych na to, aby ſkrze ta znamenij wieru a prawdu w mnohych zkazyl. Protož muſy byti vzko wierze Kryſtowie w tu chwieli, kdyžto doſti magij diwadl Anty- kryſtowych a tiech ffaleſſnych prorokuow, geſſto rozmnožugij znamenie takowa, pro niežto by mohlo byti, y wolene božij ſwedli by s wiery. Neb tiemi znamenimi tak geſt zkažen a roztrhan lid, že newij, cžemu wierziti. Potom die cžtenie: „Y wgide pan Gežifs na huoru a ſediel geſt tu s vežedlniky ſwymi." Neb czo lepſlie[95b]ho muož byti, než od nižſlijch wiecij k wyzllim wſtupiti? Jakož ted pan Gežiſs, přeſſed morze horzke s vežedlniky ſwymi, wſſel geſt na huoru a, tu s nimi ſeďew, vpokogil ſe w bozſkych wieczech, geſlto myſl obweſelugij. Ale k tomu voženim lidíkym nemuož nižadny przigiti, gedine z daru miloſti božij, aby, ſkruſſenym frdczem odwole hrziechom, cžaſto cžlowiek žadal, aby mu žiwa wiera a to ſwietlo wnitrznij s huory dano bylo, aby prozrzel a opatrzil wieczy duchownie a mohl gim nietczo srozumieti a znati, že netoliko geſt dobre horzkoſti morze tohoto ſwieta przegijti, ale že geſſtie lepſlij gest žiwot swoy opatrziti a chyliti gey k tomu, aby w dobrem proſpiewal netoliko w ſnaženſtwij dobrych ſkutkuow, ale w opatrnem zrziezenij žiwota, ruſſe na niem zlee a zaſtarale obycžege, klopotne, neſkrowne, roztrhane, ſobiewolne, pohorſſene, lidem tiežke, neprzijkladne, s mnohu nezbednoſtij, przicžiny ſkodne
Strana 301
W Poſtie. 301 a pohorſſenie od ſebe wzdaluge a krotkoſt obycžeguow na ſe bera. A z toho by mohli na tu huoru krocžiti, magicze hor- liwu žadoſt k wieczem ſwrchowanym a duchownim, k modleni a k vtieſſeni ſobie požiwagijcze ſlowa božiho, aby ge rozgi- mali w duchu ſwem, žadoſt magicze žiwota buducyho a pokoy w takowych wieczech milugicze. Ale, ktož w kraginach toho morze oſtawagij, mnohet wieczy ſwieta twrde ſobie oftawij, pro niež mnoho boleſtij horzkych w ſrdczy miewagij y pla- cžuow pro ztratu przatel y ginych wieczij milych. Takowij ne brzo na huoru k wyzſſim wieczem poſpieſſlij, aniž k nim mohu przigijti, ani gim rozumieti; Než toliko budau praczo- wati w zewnitřnijch ſkutczych a žiwot teſkliwy weſti w tom, počžinagicz wždy, ano ſe gim borzij dijlo gich, a duchownij wieczy mohu na ſobie mijti toliko zewnitrz zm'erzene lidmi. A to z toho gde, že na gruntu žiwe wiery, laſky a nadiege negſu založeni. Y die tu dale cžtenij: „A byla blijzko welikanocz, den ſlawny židowſky,“ W nemžto mieli ſu žide gijíti beranka, pa- matugijcze cžas wywedenie z Egipta, kdežto gſu byli podro- beni w ſlužbu krali Egiptíkemu a ſuženi dijly naramnymi. Ale, když wolali ku panu bohu, vſlyſfal ge a wywedl ge odtud w rucze fylne a w diwijch welikych. Ty wieczy ſlly gſu v ži- duow tak tieleſnie w znamenie prawdy, ktera geſt miela w Kryſtu naplňena byti, kdež pokolenie lidſke bylo geſt po- drobeno pod mocz a ſlužbu diabelſku. Protož geſt pan Gežiſs wyproſtil ge z moczy geho ſkrze nemocz tiela ſweho, obie- tuge ſam ſe bohu na krziži w1) obiet zapalnu a v wuoni chutnu. Protož my tu welikunocz giž pamatugem, totiž wygitij z temnoſtij bluduow, z moczy diabelſke a z wiecžneho zatra- czenie ſkrze miloſt pana gezukryſta. Protož na pamatku tiech miloſtij, ktere geſt nam vkazal, vmierage boleſtnie za nas a wyprofitiuge nas z moczy diablowy, oſtawil nam tielo ſwe a 1) V obou vyd. omylem w chybí.
W Poſtie. 301 a pohorſſenie od ſebe wzdaluge a krotkoſt obycžeguow na ſe bera. A z toho by mohli na tu huoru krocžiti, magicze hor- liwu žadoſt k wieczem ſwrchowanym a duchownim, k modleni a k vtieſſeni ſobie požiwagijcze ſlowa božiho, aby ge rozgi- mali w duchu ſwem, žadoſt magicze žiwota buducyho a pokoy w takowych wieczech milugicze. Ale, ktož w kraginach toho morze oſtawagij, mnohet wieczy ſwieta twrde ſobie oftawij, pro niež mnoho boleſtij horzkych w ſrdczy miewagij y pla- cžuow pro ztratu przatel y ginych wieczij milych. Takowij ne brzo na huoru k wyzſſim wieczem poſpieſſlij, aniž k nim mohu przigijti, ani gim rozumieti; Než toliko budau praczo- wati w zewnitřnijch ſkutczych a žiwot teſkliwy weſti w tom, počžinagicz wždy, ano ſe gim borzij dijlo gich, a duchownij wieczy mohu na ſobie mijti toliko zewnitrz zm'erzene lidmi. A to z toho gde, že na gruntu žiwe wiery, laſky a nadiege negſu založeni. Y die tu dale cžtenij: „A byla blijzko welikanocz, den ſlawny židowſky,“ W nemžto mieli ſu žide gijíti beranka, pa- matugijcze cžas wywedenie z Egipta, kdežto gſu byli podro- beni w ſlužbu krali Egiptíkemu a ſuženi dijly naramnymi. Ale, když wolali ku panu bohu, vſlyſfal ge a wywedl ge odtud w rucze fylne a w diwijch welikych. Ty wieczy ſlly gſu v ži- duow tak tieleſnie w znamenie prawdy, ktera geſt miela w Kryſtu naplňena byti, kdež pokolenie lidſke bylo geſt po- drobeno pod mocz a ſlužbu diabelſku. Protož geſt pan Gežiſs wyproſtil ge z moczy geho ſkrze nemocz tiela ſweho, obie- tuge ſam ſe bohu na krziži w1) obiet zapalnu a v wuoni chutnu. Protož my tu welikunocz giž pamatugem, totiž wygitij z temnoſtij bluduow, z moczy diabelſke a z wiecžneho zatra- czenie ſkrze miloſt pana gezukryſta. Protož na pamatku tiech miloſtij, ktere geſt nam vkazal, vmierage boleſtnie za nas a wyprofitiuge nas z moczy diablowy, oſtawil nam tielo ſwe a 1) V obou vyd. omylem w chybí.
Strana 302
302 Cžtwrta Nediele krew w ſwatoſti chlebne a winne, abychom, geducze a pigicze ge hodnie, pamatowali tu laſku zwlaſſtnij geho, že ſe geſt racžil wtieliti, praczowati a v[96a]mrzijti za nas, a tak bychom mieli den ſlawny welikonoežnij. Potom die cžtenie: „Protož, když pozdwihl ocžij Gežifs a vzrzel, že mnozſtwie welike gde k nemu.“ Na mnozſtwie ocžij pozdwihl yako mnohych cželedij otecz, mage na nich pecži w gich nuzy, chtie gich hlady a nuze 1) oprawiti. A ne- toliko o tiech pecži ma otczowſku, kterziž geho proſy a gdu k niemu w cžaſu ſwych potrzebnoſtij, Ale y o tiech, kterziž od nieho gdu a neproſy geho, ani gſu wdecžni wíech dobrych wieczy, kterež gim z ſwe dobroty cžinij, z mnohych neſnazy, z nebezpecženſtwie, z nemocy y od ſmrti niekdy ge wyſwo- bozuge, chtie wždy ge k ſwemu milowani naweſti. Protož ted, opatrziw to mnozſtwi welike a vmieniw oprawiti gich ne- doſtatky, Wecze k Filipowi: „Odkud kupime chlebuow, aby gedli tito?“ Wecze gemu Filip: „Za dwie ſtie peniez chleba neſtatežij gim, aby každy nietczo malo wzal.“ Tu pan na Filipa podawa a s nim ſe tijže o naſyczeni toho mnozſtwie weli- keho, czo by Filip o niem rozumiel, bude-li moczy dogijti. Ale Filip nemocznie a dalecze od pana radu ſwu wynaſſij a prawij, že z toho nicz nebude. Y die dale cžtenie: „Ale to geſt rzekl, pokuſſege geho; neb geſt wiediel, czo ma vcžiniti." A to geſt nadarmo nebylo, že tak Filipa tazal, pokuſſege geho, neb ſkutkowe geho tak ſlawnij a przewyſſenij byli gſu, že netoliko zaſtupowe przi- choze o nich ſu wiery a rozumu nem'eli. Ale ani geho do- macy vcžedlniczy, genž ſu na oko widieli mnoho ſkutkuo bozſkych od pana Gežiſſe, z nichž geſt mohl Filip tento znati, že pan ma tu mocz, aby naſytil ten zaſtup bez kupeni chlebuo; y nebylo geſt te wiery w niem. Protož pan pro geho wiery nedoſtatek a pro lepſlij geho pokuſyl geho tau otazkau, 1) nauze.
302 Cžtwrta Nediele krew w ſwatoſti chlebne a winne, abychom, geducze a pigicze ge hodnie, pamatowali tu laſku zwlaſſtnij geho, že ſe geſt racžil wtieliti, praczowati a v[96a]mrzijti za nas, a tak bychom mieli den ſlawny welikonoežnij. Potom die cžtenie: „Protož, když pozdwihl ocžij Gežifs a vzrzel, že mnozſtwie welike gde k nemu.“ Na mnozſtwie ocžij pozdwihl yako mnohych cželedij otecz, mage na nich pecži w gich nuzy, chtie gich hlady a nuze 1) oprawiti. A ne- toliko o tiech pecži ma otczowſku, kterziž geho proſy a gdu k niemu w cžaſu ſwych potrzebnoſtij, Ale y o tiech, kterziž od nieho gdu a neproſy geho, ani gſu wdecžni wíech dobrych wieczy, kterež gim z ſwe dobroty cžinij, z mnohych neſnazy, z nebezpecženſtwie, z nemocy y od ſmrti niekdy ge wyſwo- bozuge, chtie wždy ge k ſwemu milowani naweſti. Protož ted, opatrziw to mnozſtwi welike a vmieniw oprawiti gich ne- doſtatky, Wecze k Filipowi: „Odkud kupime chlebuow, aby gedli tito?“ Wecze gemu Filip: „Za dwie ſtie peniez chleba neſtatežij gim, aby každy nietczo malo wzal.“ Tu pan na Filipa podawa a s nim ſe tijže o naſyczeni toho mnozſtwie weli- keho, czo by Filip o niem rozumiel, bude-li moczy dogijti. Ale Filip nemocznie a dalecze od pana radu ſwu wynaſſij a prawij, že z toho nicz nebude. Y die dale cžtenie: „Ale to geſt rzekl, pokuſſege geho; neb geſt wiediel, czo ma vcžiniti." A to geſt nadarmo nebylo, že tak Filipa tazal, pokuſſege geho, neb ſkutkowe geho tak ſlawnij a przewyſſenij byli gſu, že netoliko zaſtupowe przi- choze o nich ſu wiery a rozumu nem'eli. Ale ani geho do- macy vcžedlniczy, genž ſu na oko widieli mnoho ſkutkuo bozſkych od pana Gežiſſe, z nichž geſt mohl Filip tento znati, že pan ma tu mocz, aby naſytil ten zaſtup bez kupeni chlebuo; y nebylo geſt te wiery w niem. Protož pan pro geho wiery nedoſtatek a pro lepſlij geho pokuſyl geho tau otazkau, 1) nauze.
Strana 303
W Poſtie. 303 aby on to opatrzil, že gelltie weliky nedoſtatek v wierze ma, chodie s nim cželedňe a mnoho ſkutkuow bozíkych wida od nieho. A z tiech wieczy muož znamo byti, že wždy lkody welike gſu na tiech, kterziž by mieli bohu ſlužiti, po geho ceſtach chodijcze, že takowij nemohu niekdy na ſobie znati tiech ſikod a nedoſtatkuow, kterež magij w te ſlužbie, yakež by buch chtiel od nich, aby byla rozumna a czela s dobrym ſwiedomim a s plnu živu wieru. Protož z potrzeby pan pokuſli takowych, protiwne wieczy na nie dopufitiege a vwodie gich ſlepotie a domnienim, ktera gim ſſkodij a držij ge we zlem anebo ge wedu we zlee. Protož bude ſe zdati niekterym, že mnoho ſmyſla magij a že wiedij wſle, což na ſluhy boži fluflie. A niekdy buoh prawdu ſlowa ſweho proti nim poſlle, aby ge gim vkazalo a nahy poſtawilo, aby opatrzili ſlepotu ſwu, že niekdy pocžatku praweho neuzrzij w ſobie, m'ewſſe za to prwe, že nenie przi nich nižadna nerozumnoſt. Niekdy mniegij, že gſu plni 1) cztnoſtij; a když ſe pokuſſenie hrziechuow na nie oborzij, poznagij z toho, že rziedka cztnoſt czela muož ſe nalezti w nich, ano wſſe ſkrze poku- ſſenie hrziechuo potrzieno bude. Zda ſe nikdy welike pokory cžlowiek, ano gey rowne pohanienij zburzij, a ſrdcze ſe zdraſtij a nadyma [96b] ſe pychu, pocžne zaſe hanieti. Protož pokuffenie mudrym a dobrym lidem zdrawo geſt, aby gim gich nemocy vkazalo. Niekdy myſl hoynu ma niekto, domniewage ſe welikych wieczy do ſebe, yako by dokonaly byl, mluwij ſmiele o mucžedlnicztwu, o trpenij, o ſtaloſti v welikych ne- ſnazech, gichž geſt geſſtie neokuſyl, a ktere ſu daleko od nieho; A przigducz male pokuſſenie, niekdy ſikoda rowna a niekdy ſtrach maly, až ta hrdinſtwie plewu oſtanu, a wietrzik maly zaneſe ge, a cžlowiek roztrhany oſtane, ſehnut gſa k zemi tijm, geſſto geſt pocžatek malicžky pokuſſenij. Tež niekdy mnij, že geſt welmi vprzijmnie ſrdcze z bohem 1) plnij.
W Poſtie. 303 aby on to opatrzil, že gelltie weliky nedoſtatek v wierze ma, chodie s nim cželedňe a mnoho ſkutkuow bozíkych wida od nieho. A z tiech wieczy muož znamo byti, že wždy lkody welike gſu na tiech, kterziž by mieli bohu ſlužiti, po geho ceſtach chodijcze, že takowij nemohu niekdy na ſobie znati tiech ſikod a nedoſtatkuow, kterež magij w te ſlužbie, yakež by buch chtiel od nich, aby byla rozumna a czela s dobrym ſwiedomim a s plnu živu wieru. Protož z potrzeby pan pokuſli takowych, protiwne wieczy na nie dopufitiege a vwodie gich ſlepotie a domnienim, ktera gim ſſkodij a držij ge we zlem anebo ge wedu we zlee. Protož bude ſe zdati niekterym, že mnoho ſmyſla magij a že wiedij wſle, což na ſluhy boži fluflie. A niekdy buoh prawdu ſlowa ſweho proti nim poſlle, aby ge gim vkazalo a nahy poſtawilo, aby opatrzili ſlepotu ſwu, že niekdy pocžatku praweho neuzrzij w ſobie, m'ewſſe za to prwe, že nenie przi nich nižadna nerozumnoſt. Niekdy mniegij, že gſu plni 1) cztnoſtij; a když ſe pokuſſenie hrziechuow na nie oborzij, poznagij z toho, že rziedka cztnoſt czela muož ſe nalezti w nich, ano wſſe ſkrze poku- ſſenie hrziechuo potrzieno bude. Zda ſe nikdy welike pokory cžlowiek, ano gey rowne pohanienij zburzij, a ſrdcze ſe zdraſtij a nadyma [96b] ſe pychu, pocžne zaſe hanieti. Protož pokuffenie mudrym a dobrym lidem zdrawo geſt, aby gim gich nemocy vkazalo. Niekdy myſl hoynu ma niekto, domniewage ſe welikych wieczy do ſebe, yako by dokonaly byl, mluwij ſmiele o mucžedlnicztwu, o trpenij, o ſtaloſti v welikych ne- ſnazech, gichž geſt geſſtie neokuſyl, a ktere ſu daleko od nieho; A przigducz male pokuſſenie, niekdy ſikoda rowna a niekdy ſtrach maly, až ta hrdinſtwie plewu oſtanu, a wietrzik maly zaneſe ge, a cžlowiek roztrhany oſtane, ſehnut gſa k zemi tijm, geſſto geſt pocžatek malicžky pokuſſenij. Tež niekdy mnij, že geſt welmi vprzijmnie ſrdcze z bohem 1) plnij.
Strana 304
304 Cžtwrta Nediele srownal, že toliko k nemu ſe wſſijm vprzijmo zrzij, Awſfak shledano bywa, ano ſatan ſrdcze to po ſobie wlecže, pychu ge nadymage, ano mnohe wieczy dobre marne chwaly dle dela, nebo przieznij tieleſnu glucz w to vwedeno, A ňekdy zlee wieczy ſobie odpuſſtij a lehcžij ge, kdež oko lidíke ne- widij; a ty wieczy z neuprziemnoſti ſrdcze pochodij. Protož na nie vwodij buoh pokuſſenie takowa, geſito gim otewru ocži, aby ſobie porozumieli w tom, czož magij w ſobie bohu protiwneho. A to gedine ſami dobrzij poznagijcze, ſe oprawij, ale zlij ſkrze pokuſſenij wždy dale we zle gdu. Potom die cžtenie: „Y rzekl geſt gemu geden z vežedl- nikuo geho, Ondrzey, bratr Slimona Petra: Geſt mladenecz geden zde. genž ma piet chlebuow gecžnych a dwie rybie; ale ezo geſt to mezy tak mnohe?“ W tiech flowijch oznamuge ſe odpowied Ondrzegova y Filipowa, že ſta oba na tieleſnem rozumu založila naſyczenie toho zaſtupu; w gichžto rzecžech zaležij tieleſny ſmyfl, nicz tu wiery nedotykage. Protož tu czeſtu wſſiczkni lide tieleſnij gdu, geſſto negſu žiwi z wiery, zawrzijni glucze w tom, czož mohu pocžijíti!) a shromažditi tiech wiecy cžaſnych; a bude-li gich mnoho, tehdy ſobie dobrze tuſlij a wietcžij nadiegi magij, že wždy ſyti budu a dluho; Pakli tiech wieczy malo shrnu a ſecžtu, tehdy ſobie ſtelknu a rzkucz yako tito vežedlniczy: „Czo geſt to mezy tolik cželedi do roka? a k tomu ſme mnoho dlužni etc.“ Nebo ten lid vplnie gelt odſtupil od boha, protož w niem nižadne nema nadiege, aniž ſe mož w cžem kde na bohu zaſtawiti, gedine toliko na tiech zemlkych wieczech ſe obraczy. A z toho pak yhned zatwrzenie bude. Aby nižadny nedal druhemu ſebe vžiti w nicžemž, ani danim, ani puogcženim, boge ſe každy, aby ge neubylo. Protož lakomſtwie wſludy powſtawati muſy, aby každy lapal a hromaždil zbožij, kudyžkoli muož, prawymi y neprawymi obchody, aby wždy mnoho nahromaždili k dluhym 1) 2. vyd. počijti. Omyl.
304 Cžtwrta Nediele srownal, že toliko k nemu ſe wſſijm vprzijmo zrzij, Awſfak shledano bywa, ano ſatan ſrdcze to po ſobie wlecže, pychu ge nadymage, ano mnohe wieczy dobre marne chwaly dle dela, nebo przieznij tieleſnu glucz w to vwedeno, A ňekdy zlee wieczy ſobie odpuſſtij a lehcžij ge, kdež oko lidíke ne- widij; a ty wieczy z neuprziemnoſti ſrdcze pochodij. Protož na nie vwodij buoh pokuſſenie takowa, geſito gim otewru ocži, aby ſobie porozumieli w tom, czož magij w ſobie bohu protiwneho. A to gedine ſami dobrzij poznagijcze, ſe oprawij, ale zlij ſkrze pokuſſenij wždy dale we zle gdu. Potom die cžtenie: „Y rzekl geſt gemu geden z vežedl- nikuo geho, Ondrzey, bratr Slimona Petra: Geſt mladenecz geden zde. genž ma piet chlebuow gecžnych a dwie rybie; ale ezo geſt to mezy tak mnohe?“ W tiech flowijch oznamuge ſe odpowied Ondrzegova y Filipowa, že ſta oba na tieleſnem rozumu založila naſyczenie toho zaſtupu; w gichžto rzecžech zaležij tieleſny ſmyfl, nicz tu wiery nedotykage. Protož tu czeſtu wſſiczkni lide tieleſnij gdu, geſſto negſu žiwi z wiery, zawrzijni glucze w tom, czož mohu pocžijíti!) a shromažditi tiech wiecy cžaſnych; a bude-li gich mnoho, tehdy ſobie dobrze tuſlij a wietcžij nadiegi magij, že wždy ſyti budu a dluho; Pakli tiech wieczy malo shrnu a ſecžtu, tehdy ſobie ſtelknu a rzkucz yako tito vežedlniczy: „Czo geſt to mezy tolik cželedi do roka? a k tomu ſme mnoho dlužni etc.“ Nebo ten lid vplnie gelt odſtupil od boha, protož w niem nižadne nema nadiege, aniž ſe mož w cžem kde na bohu zaſtawiti, gedine toliko na tiech zemlkych wieczech ſe obraczy. A z toho pak yhned zatwrzenie bude. Aby nižadny nedal druhemu ſebe vžiti w nicžemž, ani danim, ani puogcženim, boge ſe každy, aby ge neubylo. Protož lakomſtwie wſludy powſtawati muſy, aby každy lapal a hromaždil zbožij, kudyžkoli muož, prawymi y neprawymi obchody, aby wždy mnoho nahromaždili k dluhym 1) 2. vyd. počijti. Omyl.
Strana 305
W Poſtie. 305 cžaſom. Teež y nynieyſlij Apofſtole, geſſto z wiery kryftowy žiwi negſu, owſſem ti w kňezſtwij nebrzo puogdu ginak, lecž by obrok giſty m'eli, platu mnoho a ffaru bohatu 1) s pocžte nymi vžitky. Protož ti ne w boži nadiegi, ale w giſtotie la- komczuow kniežimi chtij byti. Protož neniet diw o ginem lidu, že ſe geſt tak wſſij wieczij ſtrhl z boha, vffage w to, czož ruka držij a czož polapiti muož, poniewadž ten przi[ 97a klad widij na kniežijch s mudrzeyſlij opatrnoſtij, ani gedine na vreženu2) a poežtenu giſtotu pocžinagij bohu ſlužiti, a tu magij zapiſy Ciefaříkymi a ginymi mnohymi vtwrzenu, aby gim do ſmrti zhynuti nemohla, a ginak by k ſlužbie boži ne- prziſtupili, lecž gich takowa ſyta a bezpecžna giſtota brzicha powola. Tiech pak piet pecenczuow gecžnych, o nichž cžtenie zmienku cžinij, walegij nynie z rozlicžne muky; oni tak, oni ginak kažij. Niekterzij piet ran Kryſtowych gimi cžinij. Ginij, že zpowied kniežim w vſli geſt prwnij pecznecz; Druhy — ſtud za hřiechy przed kňezem; Trzetij — doſti vežiňenij bohu za hrziechy; Cžtwrty — ſetrwanie w dobrem; Paty — nadiege. To gedni tak prawij, že tiemi pecenczy lid krmij. A dwie rybie: Modlitba nabožna — to ryba prwnij; Slowa božieho poſluchanie — ryba druha. A tie dwie rybie ochutňugeta ſwu ſladkoſtij piet peczenczow gecžnych, aby bylo plne naſyczenij lidu giž radugiczyho ſe, gemuž Cierkew ſwata pozbytij dabelſtwij na každy rok w ežtwrtu nedieli poſtni zazpijwa rzkuczy: „Raduy ſe, Geruzaleme anebo ty lide božij, geſito giž pokoy widijfs a radugeſs ſe po horzkoſti, zbyw diabluow.“ Ale ſkutek lež vkazuge, a nekagiczy lid ſwiedcžij, že prawda nenij, czož oni tak ſkladagij wymyſlene rzecži. Nebo lid dawno za gich baſňemi odſtupil3) geſt od boha a od geho zakona a pokanij praweho necžinij, ani muož cžiniti, dokudž tak ſtogij w prze- ſtupenij a dokudž geſt oklaman gich mylnym a lſtiwym po- 1) bohatau. 2) vrčenau. 3) odſtaupil.
W Poſtie. 305 cžaſom. Teež y nynieyſlij Apofſtole, geſſto z wiery kryftowy žiwi negſu, owſſem ti w kňezſtwij nebrzo puogdu ginak, lecž by obrok giſty m'eli, platu mnoho a ffaru bohatu 1) s pocžte nymi vžitky. Protož ti ne w boži nadiegi, ale w giſtotie la- komczuow kniežimi chtij byti. Protož neniet diw o ginem lidu, že ſe geſt tak wſſij wieczij ſtrhl z boha, vffage w to, czož ruka držij a czož polapiti muož, poniewadž ten przi[ 97a klad widij na kniežijch s mudrzeyſlij opatrnoſtij, ani gedine na vreženu2) a poežtenu giſtotu pocžinagij bohu ſlužiti, a tu magij zapiſy Ciefaříkymi a ginymi mnohymi vtwrzenu, aby gim do ſmrti zhynuti nemohla, a ginak by k ſlužbie boži ne- prziſtupili, lecž gich takowa ſyta a bezpecžna giſtota brzicha powola. Tiech pak piet pecenczuow gecžnych, o nichž cžtenie zmienku cžinij, walegij nynie z rozlicžne muky; oni tak, oni ginak kažij. Niekterzij piet ran Kryſtowych gimi cžinij. Ginij, že zpowied kniežim w vſli geſt prwnij pecznecz; Druhy — ſtud za hřiechy przed kňezem; Trzetij — doſti vežiňenij bohu za hrziechy; Cžtwrty — ſetrwanie w dobrem; Paty — nadiege. To gedni tak prawij, že tiemi pecenczy lid krmij. A dwie rybie: Modlitba nabožna — to ryba prwnij; Slowa božieho poſluchanie — ryba druha. A tie dwie rybie ochutňugeta ſwu ſladkoſtij piet peczenczow gecžnych, aby bylo plne naſyczenij lidu giž radugiczyho ſe, gemuž Cierkew ſwata pozbytij dabelſtwij na každy rok w ežtwrtu nedieli poſtni zazpijwa rzkuczy: „Raduy ſe, Geruzaleme anebo ty lide božij, geſito giž pokoy widijfs a radugeſs ſe po horzkoſti, zbyw diabluow.“ Ale ſkutek lež vkazuge, a nekagiczy lid ſwiedcžij, že prawda nenij, czož oni tak ſkladagij wymyſlene rzecži. Nebo lid dawno za gich baſňemi odſtupil3) geſt od boha a od geho zakona a pokanij praweho necžinij, ani muož cžiniti, dokudž tak ſtogij w prze- ſtupenij a dokudž geſt oklaman gich mylnym a lſtiwym po- 1) bohatau. 2) vrčenau. 3) odſtaupil.
Strana 306
306 Ožtwrta Nediele kanim, aniž mož gijſti kterych peczenczuow, w nichž by mohlo byti duchownij nafyczenij, duchownijch miloſtij nebo vtielleni) bozſkych, a tot gſu nayprawieyſlij peczenczy. Potom die cžtenie: „Tehdy wecze Gežiſs: Kažte lidu ſyeſti. Y ſedlo geſt mužow w pocžtu yako piet tiſycznow. Y wzal Gežifs chleby a, když dieky vežinil, rozdielil geſt ſe- dijczym; tež y ryb, kterak ſu mnoho chtieli.“ Vežedlniczy welegij lid rozpuſtiti, protože pozdie bylo a mijſto puſte; A pan ge welij sſaditi yakožto na kwaſu, aby vkazal, že da- leko gſu myſllenie lidíka od myſllenij božijch. Což lide ne- mohu rozumieti ani wierziti, to on muož nad hoynoſt vežiniti; Czož mrze na myli lidem, to žiwot ma ſmrtij neprzemoženy w ruku geho. Protož, aby ſkrze takowy diw poznan byl od lidij, že on geſt ten, že netoliko z pieti chlebuow mohl mnoho chleba rozmnožiti k naſyczeni toho zaſtupu mnoheho. Ale take že z nicžehož mohl ſwiet kraſny a weliky ſtworziti, nebeſa y zemi y wſſeczky zaſtupy nebeſke y zemſke, a že on ge wſſeczky ſytij, pokrmy gim prziprawuge: na to poznani a na tu wieru diwowe tieleſnij prziſli ſu, aby, poznagijcze geho. ſtworzitele ſweho, w geho welebnych ſkutcych, kterež geft cžinila ruka geho, a glucze wždy ſyti, chwalu gemu wzdawali. iakožto wſſe berucze z ruku geho. A netoliko tomu mame rozumieti z ſkutkuow geho, že nas tak tieleſnie vſtawicžňe ſytij. Ale wijcze, že nas chcze ſytiti duchownie, acž budem moczy tomu rozumieti a hodni toho budem. Kterežto naſyczenie du [97b]chownie prawieyſlij dawa mocz a wzroſt lepſlieho a duoftoynieyſlieho žiwota než pokrm tieleſny. Protož ežtenie mluwij, že po naſyczenie tieleſnem zaſtupa mluwil geſt pan Gežiſs o pokrmu duchovnim, kteryž nezhyne, ale zuoſtawa k žiwotu wiecžnemu. A ſam ſe nazyewa tiem pokrmem rzka: 1) „Ja ſem chleb žiwy; ktož przigde ke mnie, nebude lacžnieti, a ktož wierzij w mie, nebude žijzniti2) na wieky. Jat ſom 1) Jan 6, 35. 51. 3) žížniti.
306 Ožtwrta Nediele kanim, aniž mož gijſti kterych peczenczuow, w nichž by mohlo byti duchownij nafyczenij, duchownijch miloſtij nebo vtielleni) bozſkych, a tot gſu nayprawieyſlij peczenczy. Potom die cžtenie: „Tehdy wecze Gežiſs: Kažte lidu ſyeſti. Y ſedlo geſt mužow w pocžtu yako piet tiſycznow. Y wzal Gežifs chleby a, když dieky vežinil, rozdielil geſt ſe- dijczym; tež y ryb, kterak ſu mnoho chtieli.“ Vežedlniczy welegij lid rozpuſtiti, protože pozdie bylo a mijſto puſte; A pan ge welij sſaditi yakožto na kwaſu, aby vkazal, že da- leko gſu myſllenie lidíka od myſllenij božijch. Což lide ne- mohu rozumieti ani wierziti, to on muož nad hoynoſt vežiniti; Czož mrze na myli lidem, to žiwot ma ſmrtij neprzemoženy w ruku geho. Protož, aby ſkrze takowy diw poznan byl od lidij, že on geſt ten, že netoliko z pieti chlebuow mohl mnoho chleba rozmnožiti k naſyczeni toho zaſtupu mnoheho. Ale take že z nicžehož mohl ſwiet kraſny a weliky ſtworziti, nebeſa y zemi y wſſeczky zaſtupy nebeſke y zemſke, a že on ge wſſeczky ſytij, pokrmy gim prziprawuge: na to poznani a na tu wieru diwowe tieleſnij prziſli ſu, aby, poznagijcze geho. ſtworzitele ſweho, w geho welebnych ſkutcych, kterež geft cžinila ruka geho, a glucze wždy ſyti, chwalu gemu wzdawali. iakožto wſſe berucze z ruku geho. A netoliko tomu mame rozumieti z ſkutkuow geho, že nas tak tieleſnie vſtawicžňe ſytij. Ale wijcze, že nas chcze ſytiti duchownie, acž budem moczy tomu rozumieti a hodni toho budem. Kterežto naſyczenie du [97b]chownie prawieyſlij dawa mocz a wzroſt lepſlieho a duoftoynieyſlieho žiwota než pokrm tieleſny. Protož ežtenie mluwij, že po naſyczenie tieleſnem zaſtupa mluwil geſt pan Gežiſs o pokrmu duchovnim, kteryž nezhyne, ale zuoſtawa k žiwotu wiecžnemu. A ſam ſe nazyewa tiem pokrmem rzka: 1) „Ja ſem chleb žiwy; ktož przigde ke mnie, nebude lacžnieti, a ktož wierzij w mie, nebude žijzniti2) na wieky. Jat ſom 1) Jan 6, 35. 51. 3) žížniti.
Strana 307
W Poſtie. 307 chleb žiwy, kteryž ſem s nebe sſtupil; acž kto bude gijſti z toho chleba, žiw bude na wieky. A chleb, kteryž ya dam, tielo me geſt, za život ſwieta.“ Ty wieczy mluwij pan o pokrmu dokonalem a nechczet tomu, bychom o niem ginak rozumieli, by ktery giny dati chtiel než ſam ſebe prawym chlebem ži- wota tiem, ktož gemu srozumiegij a budu gey gijſti hodnie, A že ten chleb bude dokonale krmiti ge, aby po niem ne- lacžnieli. Protož, aby wſſech geho dobrodinij, ktere geſt nam vkazal w ſwe mnohe a dluhe praczy, w tom tiele zde pře- bywage a potom ge na ſmrt wydawage, pamiet živa w nas oſtala, a wdečnoſt y milowani ſe obnowowalo 1), dal geſt nam tielo ſwe za pokrm a krew ſwu za napoy, a tak ſam ſe, žiwy chleb, genž geſt s nebe sſtupil, Aby to mohlo w pamieti vži- tecžnie a rozumnie nam zuoſtati, že on, prawy buoh, ponižil ſe, tielo prawe cžlowieczke na ſe wzaw, a ſkrze to tielo nam wſleczky miloſti ſwe vkazal a dal. Protož, ktož mož wierziti a rozumieti, že to tielo gijſti ma, ktere geſt pro nas pra- czowalo a trpielo, a w tom gedenie žiwie rozpomijnati tu laſku, kteraž geſt geho prziwedla k tomu, aby to tielo na ſe wzal, w niem praczowal a trpiel: A tyt krmij tijm žiwym chlebem, dawage z toho naſyczeni duchu cžlowiecžijmu, aby nelacžniel, A aby ten zly hlad a žiezeň 2) przeſtala, kteryž trpij hrzieſlniczy, yako pſy obchazegijcze mieſto, žadagijcze naſytiti brzich ſwuoy mlatem hrziechuow a žadoſti ſwe vpokogiti li- boſtij hrziechuow, ale nemohu 3), neb on ſam gediny muož ža- doſti lidſke naſytiti a vpokogiti a ten przezly hlad zahnati. Protož ya tuto za tiech piet peczenczuow k naſyczenij zaſtupu oſtawugi ſameho pana Gežiſſe tiem, ktož mohu roz- umieti a geho ſameho okuſyti w tom duchowniem prawem gedenij, a w kterychž pan Kryftus przebywa ſkrze wieru a oni w niem, W kterychž Swiet vmiera a oni Swietu. Ginym 1) Tak asi dlužno čísti. 1. vyd. má obwowalo, 2. vyd. obchowalo. 2) žyžeň. 3) nemohau.
W Poſtie. 307 chleb žiwy, kteryž ſem s nebe sſtupil; acž kto bude gijſti z toho chleba, žiw bude na wieky. A chleb, kteryž ya dam, tielo me geſt, za život ſwieta.“ Ty wieczy mluwij pan o pokrmu dokonalem a nechczet tomu, bychom o niem ginak rozumieli, by ktery giny dati chtiel než ſam ſebe prawym chlebem ži- wota tiem, ktož gemu srozumiegij a budu gey gijſti hodnie, A že ten chleb bude dokonale krmiti ge, aby po niem ne- lacžnieli. Protož, aby wſſech geho dobrodinij, ktere geſt nam vkazal w ſwe mnohe a dluhe praczy, w tom tiele zde pře- bywage a potom ge na ſmrt wydawage, pamiet živa w nas oſtala, a wdečnoſt y milowani ſe obnowowalo 1), dal geſt nam tielo ſwe za pokrm a krew ſwu za napoy, a tak ſam ſe, žiwy chleb, genž geſt s nebe sſtupil, Aby to mohlo w pamieti vži- tecžnie a rozumnie nam zuoſtati, že on, prawy buoh, ponižil ſe, tielo prawe cžlowieczke na ſe wzaw, a ſkrze to tielo nam wſleczky miloſti ſwe vkazal a dal. Protož, ktož mož wierziti a rozumieti, že to tielo gijſti ma, ktere geſt pro nas pra- czowalo a trpielo, a w tom gedenie žiwie rozpomijnati tu laſku, kteraž geſt geho prziwedla k tomu, aby to tielo na ſe wzal, w niem praczowal a trpiel: A tyt krmij tijm žiwym chlebem, dawage z toho naſyczeni duchu cžlowiecžijmu, aby nelacžniel, A aby ten zly hlad a žiezeň 2) przeſtala, kteryž trpij hrzieſlniczy, yako pſy obchazegijcze mieſto, žadagijcze naſytiti brzich ſwuoy mlatem hrziechuow a žadoſti ſwe vpokogiti li- boſtij hrziechuow, ale nemohu 3), neb on ſam gediny muož ža- doſti lidſke naſytiti a vpokogiti a ten przezly hlad zahnati. Protož ya tuto za tiech piet peczenczuow k naſyczenij zaſtupu oſtawugi ſameho pana Gežiſſe tiem, ktož mohu roz- umieti a geho ſameho okuſyti w tom duchowniem prawem gedenij, a w kterychž pan Kryftus przebywa ſkrze wieru a oni w niem, W kterychž Swiet vmiera a oni Swietu. Ginym 1) Tak asi dlužno čísti. 1. vyd. má obwowalo, 2. vyd. obchowalo. 2) žyžeň. 3) nemohau.
Strana 308
308 Cžtwrta Nediele nicz nemuož mluweno byti o nižadnem naſyczenie duchowniem a Bozíkem. Ale že pan, chtie naſytiti mnozſtwie na puſſti, przikazal, aby ſedli na ſenie ti, kterziž m'eli naſyczeni byti. Protož zda ſe za podobne mudrym, že by y dnes bylo toho potrzebij tiem, kterziž hledagij bozſkeho naſyczenie, aby ſedli na ſenie. Sedienij to vkazuge poniženie a poddanie, kterež nay- wiecze Bohu prziſluſlij, aby ſe každy poddal geho przikazanij. A owſſem tu poniženie pokornecho bylo by potrzebie, ktož by mohl znamenati, za ežij ſtuol zaſeſti ma a kterymi wieczmi ſe za nim naſytiti žada, A že my[98ajilij za ſtuol Božij zaſeſti a tu pokrm Tiela geho gijſti a napoy krwe geho pijti. Protož cžlowieku hrziefſnemu k tomu ſtolu gijti a tu naſyczenie bozſkeho hledati, hodne geſt mnoho ſe ponijžiti a rzieczy: „Pane, negſem hoden, aby wſfel pod mu ſtrzechu ; ale rezy llowem, a budut vzdrawen od mych hrziechow.“ A že to ſedienij przi- kazano geſt znamenitie na ſenie, O niemž die pan ſkrze pro- roka 1): „Každe tielo ſeno, a chwala geho yako kwiet ſena." A poniewadž tak geſt, tehdy naypodobniegij geft na tom ſenie ſedieti, howadnoſt geho poddati rozumu, aby ne podle žadoſtij geho nepořadnych ſfel cžlowiek w zloſti, ale zdržal ge a panoval nad nim, kdyžto žadoſti tiela tahnu 2) cžlowieka w przeſtupenij, w ſmilſtwij, w obžerſtwij, w hodowanij, w roz- koſli, w hniewy, w miloſti, w pomſty, w ſobiewolnoſti, w pychu, w chlubu, w pokrytſtwie a w gine ſwobody zle. A tiem wiecze potrzebij geſt toho, aby liboſti a rozkoſli tieleſne byly mrtweny, Nebo, poniewadž rozkoflij bozíkych k naſyceni v geho ſtolu hledame, ſ prawem rozkoſſmi hrziechow zhrdati mame. Nebo tu nemohu bozíka naſyczenij mijſta mijti, kdež ſrdcze žada ſe rozkoſlij hrziechuo naſytiti. Potom die cžtenie: „Y rzekl geſt Gežiſs vežedlnikom ſwym: Zberzte drobty, kterziž gſu zuoſtali, at nezhynu. Y ſebrali 1) 1. Petr. 1, 24. 3) táhnau.
308 Cžtwrta Nediele nicz nemuož mluweno byti o nižadnem naſyczenie duchowniem a Bozíkem. Ale že pan, chtie naſytiti mnozſtwie na puſſti, przikazal, aby ſedli na ſenie ti, kterziž m'eli naſyczeni byti. Protož zda ſe za podobne mudrym, že by y dnes bylo toho potrzebij tiem, kterziž hledagij bozſkeho naſyczenie, aby ſedli na ſenie. Sedienij to vkazuge poniženie a poddanie, kterež nay- wiecze Bohu prziſluſlij, aby ſe každy poddal geho przikazanij. A owſſem tu poniženie pokornecho bylo by potrzebie, ktož by mohl znamenati, za ežij ſtuol zaſeſti ma a kterymi wieczmi ſe za nim naſytiti žada, A že my[98ajilij za ſtuol Božij zaſeſti a tu pokrm Tiela geho gijſti a napoy krwe geho pijti. Protož cžlowieku hrziefſnemu k tomu ſtolu gijti a tu naſyczenie bozſkeho hledati, hodne geſt mnoho ſe ponijžiti a rzieczy: „Pane, negſem hoden, aby wſfel pod mu ſtrzechu ; ale rezy llowem, a budut vzdrawen od mych hrziechow.“ A že to ſedienij przi- kazano geſt znamenitie na ſenie, O niemž die pan ſkrze pro- roka 1): „Každe tielo ſeno, a chwala geho yako kwiet ſena." A poniewadž tak geſt, tehdy naypodobniegij geft na tom ſenie ſedieti, howadnoſt geho poddati rozumu, aby ne podle žadoſtij geho nepořadnych ſfel cžlowiek w zloſti, ale zdržal ge a panoval nad nim, kdyžto žadoſti tiela tahnu 2) cžlowieka w przeſtupenij, w ſmilſtwij, w obžerſtwij, w hodowanij, w roz- koſli, w hniewy, w miloſti, w pomſty, w ſobiewolnoſti, w pychu, w chlubu, w pokrytſtwie a w gine ſwobody zle. A tiem wiecze potrzebij geſt toho, aby liboſti a rozkoſli tieleſne byly mrtweny, Nebo, poniewadž rozkoflij bozíkych k naſyceni v geho ſtolu hledame, ſ prawem rozkoſſmi hrziechow zhrdati mame. Nebo tu nemohu bozíka naſyczenij mijſta mijti, kdež ſrdcze žada ſe rozkoſlij hrziechuo naſytiti. Potom die cžtenie: „Y rzekl geſt Gežiſs vežedlnikom ſwym: Zberzte drobty, kterziž gſu zuoſtali, at nezhynu. Y ſebrali 1) 1. Petr. 1, 24. 3) táhnau.
Strana 309
W Poſtie. 309 ſu dwanaczte koffuow drobtuow z pieti chlebow gecžnych a ze dwu ryb, genž ſu zuoſtali tiem, kterziž gedli.“ Protož tau rzecži pan Gežifs vkazuge, že nechcze nicz daremnieho mijti z dobrych wieczij, kterež on tak ſlawnie cžinij, ale aby s vžitkem byly. Protož, magicze hoynoft dobrych wieczij z ruku geho, magij wſſeczko pilnie opatrziti, aby nižadna wiecz nedbanim nezahynula ani na marnu wiecz vtraczena byla; Nebo k vžitku prawemu, geſſto oſtawa v wiecžny žiwot. dana geſt, A bude-li marnie vtraczena, muſy z nij pocžet wy- dati pa naywyzſlimu; nebo ſam pan wažij to, ktery vžitek muož byti z tiech wieczij, ktere zbywagij, a dij 1): „Czož wam zbywa, dawayte almužnu; a ay, wſſeczky wieczy budu wam cžiíte.“ A to geft vžitek weliky tak potrzebne cžiſtoty zaſlu- žiti za danie zbytecžnych wieczy. Muož take przikazanie to k tomu tahnuti, aby po tak znamenitem diwu ti zbytkowe drobtuow ſebrani byli, aby delílij pamiet toho ſkutku tak welikeho a ſlawneho zuoſtala, aby tijm wijce ſyn božij zweleben byl. Nebo y w zakonie ſtarem takowych ſkutkuow božich przikazowal buoh pamiet oſtawiti, aby buduczy lid ſkutky božij znal a w pamieti držal. Mohl geſt take k treſktani nedowiery apoſitolſke to przi- kazati, kdež ſu oni konecžnie te wiery nem'eli, aby z tiech chlebuow 2) pieti tak welike mnozſtwie pan Gežiſs naſytil, aby pak zbytkuow3) toliko koſſuow nabrali, koliko geſt Apoſftoluow bylo, aby potom nepochybowali o naſyczenij zaſtupuow ani na puſſti ani na poli, kdež pan Gežiſs geſt, že wſſudy muož vežiniti ſytoſt. Die dale cžtenie: „A když gſu vzrzeli lidee ten diw, rzekli ſu, Zie tento gest giſtie prorok, kteryž przigiti miel na [98b] ſwiet." Protož z ſkutku božiho prziſlo gim poznanie božij; neb ſkutkowe božij na to gſu, aby ſkrze nie byl poznan buoh a po poznani welmi milowan a nade wſſeczko zweleben a 1) Luk. 11, 41. 2) chlebuo. 2) zbytkuo.
W Poſtie. 309 ſu dwanaczte koffuow drobtuow z pieti chlebow gecžnych a ze dwu ryb, genž ſu zuoſtali tiem, kterziž gedli.“ Protož tau rzecži pan Gežifs vkazuge, že nechcze nicz daremnieho mijti z dobrych wieczij, kterež on tak ſlawnie cžinij, ale aby s vžitkem byly. Protož, magicze hoynoft dobrych wieczij z ruku geho, magij wſſeczko pilnie opatrziti, aby nižadna wiecz nedbanim nezahynula ani na marnu wiecz vtraczena byla; Nebo k vžitku prawemu, geſſto oſtawa v wiecžny žiwot. dana geſt, A bude-li marnie vtraczena, muſy z nij pocžet wy- dati pa naywyzſlimu; nebo ſam pan wažij to, ktery vžitek muož byti z tiech wieczij, ktere zbywagij, a dij 1): „Czož wam zbywa, dawayte almužnu; a ay, wſſeczky wieczy budu wam cžiíte.“ A to geft vžitek weliky tak potrzebne cžiſtoty zaſlu- žiti za danie zbytecžnych wieczy. Muož take przikazanie to k tomu tahnuti, aby po tak znamenitem diwu ti zbytkowe drobtuow ſebrani byli, aby delílij pamiet toho ſkutku tak welikeho a ſlawneho zuoſtala, aby tijm wijce ſyn božij zweleben byl. Nebo y w zakonie ſtarem takowych ſkutkuow božich przikazowal buoh pamiet oſtawiti, aby buduczy lid ſkutky božij znal a w pamieti držal. Mohl geſt take k treſktani nedowiery apoſitolſke to przi- kazati, kdež ſu oni konecžnie te wiery nem'eli, aby z tiech chlebuow 2) pieti tak welike mnozſtwie pan Gežiſs naſytil, aby pak zbytkuow3) toliko koſſuow nabrali, koliko geſt Apoſftoluow bylo, aby potom nepochybowali o naſyczenij zaſtupuow ani na puſſti ani na poli, kdež pan Gežiſs geſt, že wſſudy muož vežiniti ſytoſt. Die dale cžtenie: „A když gſu vzrzeli lidee ten diw, rzekli ſu, Zie tento gest giſtie prorok, kteryž przigiti miel na [98b] ſwiet." Protož z ſkutku božiho prziſlo gim poznanie božij; neb ſkutkowe božij na to gſu, aby ſkrze nie byl poznan buoh a po poznani welmi milowan a nade wſſeczko zweleben a 1) Luk. 11, 41. 2) chlebuo. 2) zbytkuo.
Strana 310
310 Pata Nediele zwyſlen od nich. Ale ollepene geſt ſrdcze nynieyſlieho lidu, takže nižadnij ſkutkowe božij, ani rzecži geho miloſtiwe, ani hrozne, ani nižadna dobrodinij, nicz gich nemuož prziweſti ku poznani geho a owſlem k milowani. Prazden geſt buoh w nich, a oni gſu vwadli, kromie nieo gſu žiwot pominuli a w ſmrt ſu obaleni. Pata Nediele w Poſtie. Cžtenie Swateho Jana w VIII. Kapi. Za onoho čaſu rzekl Gežiſs vežedlnikom ſwym a Kniežatom kniezſkym: Ktoz was bude mie treſktati z hrziechu? Poniewadž prawdu prawim wam, procž mi newierzijte? Kto z boha geſt, ſlowa božij ſlyſſij; protožwy neſlyſſijte, nebo z boha negſte. Tehdy odpowiedieli židee a rzekli gemu: Wffak my dobrze dijme, že gſy Samarytan a diabla maſs. Odpowiedel Gežiſs: Ja diabla nemam, ale cztiem otcze ſweho; a wy ſte mne neucztili. Jat zagiſte nehledam chwaly me; geſtit, ktot hleda a ſaudij. Giftie, giftie prawim wam: Bude-li kto řecž mu za- chowawati, Imrti neuzdrzij1) na wieky. Tehdy rzekli žide: Nynij ſme poznali, že diabla maſs. Abraham vmrzel geſt, y proroczy ze- mrzeli gfu, a ty prawijſs: Bude-li kto zachowa- wati rzecž mu, ſmrti neokufy na wieky. Zdali ty wietcžij gfy než otecz nals Abraham, kteryž geſt vmrzel? Y proroczy zemrzeli ſu; kym ſe ſam cžiniſs? Odpowiediel Gežiſs: Chwalim-li ſe ya ſam, chwala ma nicz nenie; geſtit otecz moy, genž mie chwali, gehož wy 1) nevzřý.
310 Pata Nediele zwyſlen od nich. Ale ollepene geſt ſrdcze nynieyſlieho lidu, takže nižadnij ſkutkowe božij, ani rzecži geho miloſtiwe, ani hrozne, ani nižadna dobrodinij, nicz gich nemuož prziweſti ku poznani geho a owſlem k milowani. Prazden geſt buoh w nich, a oni gſu vwadli, kromie nieo gſu žiwot pominuli a w ſmrt ſu obaleni. Pata Nediele w Poſtie. Cžtenie Swateho Jana w VIII. Kapi. Za onoho čaſu rzekl Gežiſs vežedlnikom ſwym a Kniežatom kniezſkym: Ktoz was bude mie treſktati z hrziechu? Poniewadž prawdu prawim wam, procž mi newierzijte? Kto z boha geſt, ſlowa božij ſlyſſij; protožwy neſlyſſijte, nebo z boha negſte. Tehdy odpowiedieli židee a rzekli gemu: Wffak my dobrze dijme, že gſy Samarytan a diabla maſs. Odpowiedel Gežiſs: Ja diabla nemam, ale cztiem otcze ſweho; a wy ſte mne neucztili. Jat zagiſte nehledam chwaly me; geſtit, ktot hleda a ſaudij. Giftie, giftie prawim wam: Bude-li kto řecž mu za- chowawati, Imrti neuzdrzij1) na wieky. Tehdy rzekli žide: Nynij ſme poznali, že diabla maſs. Abraham vmrzel geſt, y proroczy ze- mrzeli gfu, a ty prawijſs: Bude-li kto zachowa- wati rzecž mu, ſmrti neokufy na wieky. Zdali ty wietcžij gfy než otecz nals Abraham, kteryž geſt vmrzel? Y proroczy zemrzeli ſu; kym ſe ſam cžiniſs? Odpowiediel Gežiſs: Chwalim-li ſe ya ſam, chwala ma nicz nenie; geſtit otecz moy, genž mie chwali, gehož wy 1) nevzřý.
Strana 311
W Poſtie. 311 prawite, že buoh waſs geſt. A nepoznali ſte ho; ale ya gey znam. A dijm-li, že ho neznam, budu podobny wamlharz; ale znam geya rzecž geho zachowawam. Abraham, otecz waſs, radowal ſe geſt, aby widel den moy; widiel geſt a ra- dowal ſe. Tehdy rzekli k niemu žide: Pade- ſati let geſſtie nemaſs a Abrahama gſy widiel?" Rzekl gim Gežiís: Giftie, giftie prawim wam: Drzijwe než geſt Abraham byl, yat ſem. Y zcha- pali ſu židee kamenie, aby hazeli na nieho. Ale Gežiſs ſkryl ſe geſt a wyſſel z chramu. Vto cžtenie ſwate kterakes odpornoſti prawij, ktere gfu ſe daly mezy panem Gežiſſem a mezy židy, A kterak hroznie žide podle ſlepoty a newiery ſwe zetrzeli gſu ſe geho vprziemnoſtij a hřijchy tiežkymi obtieženi gſu, pohaňewlle geho. A pohorſſiwſſe ſe nad geho vprziemnoſtij, nižadneho vzdrawenie nemohli ſu przigijti z ge° tak prawych rzecžij. Ale, cžijm wij[ 99a]cze gim mluwil, tijm wždy v wietcžij ſlepotu a za- twrzenie gſu padali. A to geſt wždy nayhrozňeyſlij, komuž lekarz rozmnoženij nemocy geſt a ſpaſytel zatraczenie nayhlubſlij. A toto treſktanie, kterež cžtenie wyprawuge, naywijcze geft obratil na duchownij; Nebo oni, když gſu byli zlij a bludili, ne ſami gſu zlij byli a bludili, ale y mnozſtwij lidu na paad a na oklamanie mnoha za ſebu gſu tahli. Y die na pocžatku: „Kto z was bude mne treſktati z hrziechu?“ W tom oznamuge newinnoft ſwu, k nijž nemuož nicz winneho przimieſſeno byti, procž by žaloba anebo treſk- tanie mohlo na nieo vwedeno byti. Protož „wſeczky ohyzdy a nareženie z nenawiſti przidawſle mnie a dobre wieczy we zle obratiwſſe, netoliko mne pro ne treſkczete, ale hanijte a bezžiwotij meho hledijte.“ Take tiemi ſlowy vkazuge ſpa- fytel, že treſktanie nema byti než z hřiechu, když by nale-
W Poſtie. 311 prawite, že buoh waſs geſt. A nepoznali ſte ho; ale ya gey znam. A dijm-li, že ho neznam, budu podobny wamlharz; ale znam geya rzecž geho zachowawam. Abraham, otecz waſs, radowal ſe geſt, aby widel den moy; widiel geſt a ra- dowal ſe. Tehdy rzekli k niemu žide: Pade- ſati let geſſtie nemaſs a Abrahama gſy widiel?" Rzekl gim Gežiís: Giftie, giftie prawim wam: Drzijwe než geſt Abraham byl, yat ſem. Y zcha- pali ſu židee kamenie, aby hazeli na nieho. Ale Gežiſs ſkryl ſe geſt a wyſſel z chramu. Vto cžtenie ſwate kterakes odpornoſti prawij, ktere gfu ſe daly mezy panem Gežiſſem a mezy židy, A kterak hroznie žide podle ſlepoty a newiery ſwe zetrzeli gſu ſe geho vprziemnoſtij a hřijchy tiežkymi obtieženi gſu, pohaňewlle geho. A pohorſſiwſſe ſe nad geho vprziemnoſtij, nižadneho vzdrawenie nemohli ſu przigijti z ge° tak prawych rzecžij. Ale, cžijm wij[ 99a]cze gim mluwil, tijm wždy v wietcžij ſlepotu a za- twrzenie gſu padali. A to geſt wždy nayhrozňeyſlij, komuž lekarz rozmnoženij nemocy geſt a ſpaſytel zatraczenie nayhlubſlij. A toto treſktanie, kterež cžtenie wyprawuge, naywijcze geft obratil na duchownij; Nebo oni, když gſu byli zlij a bludili, ne ſami gſu zlij byli a bludili, ale y mnozſtwij lidu na paad a na oklamanie mnoha za ſebu gſu tahli. Y die na pocžatku: „Kto z was bude mne treſktati z hrziechu?“ W tom oznamuge newinnoft ſwu, k nijž nemuož nicz winneho przimieſſeno byti, procž by žaloba anebo treſk- tanie mohlo na nieo vwedeno byti. Protož „wſeczky ohyzdy a nareženie z nenawiſti przidawſle mnie a dobre wieczy we zle obratiwſſe, netoliko mne pro ne treſkczete, ale hanijte a bezžiwotij meho hledijte.“ Take tiemi ſlowy vkazuge ſpa- fytel, že treſktanie nema byti než z hřiechu, když by nale-
Strana 312
312 Pata Nediele zeno bylo przeſtupenij przikazani božich. A když ſe ginak diege trefktanie, to bywa z nedoſtatku toho, ktož treſkce1), když treſktanij zaklada w negiſte žalobie anebo w ſwem dommenij negiſtem, aneb že ma nieczo2) za hřijch z ſlepoty, geſſto geſt lidíky zamyll, y treſkce tak bližnieho, yako by przikazanij božij przeſtupil. Ginak take treſktani neprawe bywa, když z nenawiſti a z hniewu ſkladagij gedni na druhe winy, zbieragicze ge z oniech y z oňech przicžin y z pijſem, chtijcze ge niecžim lžiwie v winu 3) wehnati a z toho ge treſktati, hanieti a lidem ohyzditi žadagijcze a mijſto treſktanie pomſtu wylewagijce na bližnij. W takowych wiecech ma weliky nedoſtatek ten, ktož trefkcze gine, nepožiwage rozumu, prawdy newieda, miloſti k bližnim nemage a boha ſe neboge. Take s ſtrany tiech, kterziž treſktani bywagij, gſu ne doſtatkowe. Niekto nema pana ani miſtra, ani tiech, od nichž by hodnie miel cžaſto treſktan byti, a bratra ſe neſtydij w treſktanie a menſſieho ſebe newažij a rowneho ſobie vhani. Protož ze wsfech geden nenahodij se lidem fobiewolnym. gehož by treſktanie mohlo s vžitkem na nich progijti. Nebo pycha ſobiewolna oſlepila geſt rozum gich a miloſt ſwa domaczy. pro niž ſe ſobie libij we wſſem a zdagij ſe ſobie mudrzij a prawij, protož nikdy treſktanij nepowolee proti ſobie. Neb treſktanie geſt s pohanienim a s zruſſenim wuole gich zle a obycžeguo nehodnych. A pycha nikdy haniena byti nechcze, a miloſt ſwa nicz nechcze puſtiti, w cžemž geft obwykla roz- koſſi a liboſti mijti. A že ſem rzekl, že nema treſktan byti nižadny podle hniewuow a zamyſluow, než toliko z przeſtupenie przikazanij božijch. Ale wſſak geſſtie toto przidiem, že mezy ſwatymi lidmi netoliko treſktani ku polepſſeni bywa potrzebno, ale y napomienanij z dobroty, aby ty prziežiny, po nichžto1) padowe nebo pohorſſenie poſpijchagij, opuſſtieny byly, aby od 1) treftce. 2) nětco. 3) v winnu. 4) 1. vyd. asi omylem po nichto.
312 Pata Nediele zeno bylo przeſtupenij przikazani božich. A když ſe ginak diege trefktanie, to bywa z nedoſtatku toho, ktož treſkce1), když treſktanij zaklada w negiſte žalobie anebo w ſwem dommenij negiſtem, aneb že ma nieczo2) za hřijch z ſlepoty, geſſto geſt lidíky zamyll, y treſkce tak bližnieho, yako by przikazanij božij przeſtupil. Ginak take treſktani neprawe bywa, když z nenawiſti a z hniewu ſkladagij gedni na druhe winy, zbieragicze ge z oniech y z oňech przicžin y z pijſem, chtijcze ge niecžim lžiwie v winu 3) wehnati a z toho ge treſktati, hanieti a lidem ohyzditi žadagijcze a mijſto treſktanie pomſtu wylewagijce na bližnij. W takowych wiecech ma weliky nedoſtatek ten, ktož trefkcze gine, nepožiwage rozumu, prawdy newieda, miloſti k bližnim nemage a boha ſe neboge. Take s ſtrany tiech, kterziž treſktani bywagij, gſu ne doſtatkowe. Niekto nema pana ani miſtra, ani tiech, od nichž by hodnie miel cžaſto treſktan byti, a bratra ſe neſtydij w treſktanie a menſſieho ſebe newažij a rowneho ſobie vhani. Protož ze wsfech geden nenahodij se lidem fobiewolnym. gehož by treſktanie mohlo s vžitkem na nich progijti. Nebo pycha ſobiewolna oſlepila geſt rozum gich a miloſt ſwa domaczy. pro niž ſe ſobie libij we wſſem a zdagij ſe ſobie mudrzij a prawij, protož nikdy treſktanij nepowolee proti ſobie. Neb treſktanie geſt s pohanienim a s zruſſenim wuole gich zle a obycžeguo nehodnych. A pycha nikdy haniena byti nechcze, a miloſt ſwa nicz nechcze puſtiti, w cžemž geft obwykla roz- koſſi a liboſti mijti. A že ſem rzekl, že nema treſktan byti nižadny podle hniewuow a zamyſluow, než toliko z przeſtupenie przikazanij božijch. Ale wſſak geſſtie toto przidiem, že mezy ſwatymi lidmi netoliko treſktani ku polepſſeni bywa potrzebno, ale y napomienanij z dobroty, aby ty prziežiny, po nichžto1) padowe nebo pohorſſenie poſpijchagij, opuſſtieny byly, aby od 1) treftce. 2) nětco. 3) v winnu. 4) 1. vyd. asi omylem po nichto.
Strana 313
W Poſtie. 313 nich odſtupili prwe, než przineſu zle ſwiedomij a krzik mezy lidmi. A miloſtiwij lide, kterziž ſe dadij prawdau weſti, tit powole napomienanij a vteku oſydl nebezpecžnych prwe, než ſe z nich zloſt 1) vrodij. Ale lidee [99b] ſobiewolnij z toho ſwary, nadymanij a ruoznicze zdwihnu, na tom ſtogijcze, že na nie ne- muož nižadny hřijchu vkazati, než že ſe toho na nie domnie- wagij zla ſrdcze, ano gim nikdy na myſl newzeſlo. Protož, czo geſt mielo ge ſkrze dobrotiwe napomienanij k opatrnoſti przi- weſti, to ſe geſt w ged ſmrtedlny obratilo pro zlu nepowol- noſt. Protož toto dijm, že nižadny lid, chtie bohu ſlužiti bez treiktanie a napomienanij, nemož dobrze ſtati a diabla vteczy. neb ſu gemu w nich dwerze otewrzieny. Co pak dijme o treſktani v tiech, geſſto ſe domniewagij prwnij wuodcze ſpaſenie lidſkeho byti A stogij w vrzadech Apolſtolſkych a obaleni gſu ſwatoſtij weliku a flowu otczowe ſwietij a nayſwietieyſlij, mijſto boha na ſwietie nemohucze po- bluditi a glucze w radie2) ducha ſwateho cželednie, poſwieczu- gicze wſſeho a ſwato cžinijcze, — kdy pak v tiech hrziech bude a czo geft hrziech v nich? Smilftwie a ruffianſtwie přirozena wiecz. Panowanie pohanſke a pycha luczyperowa, to poczti- woft namieftkuow Apofftolſkych. Swatokupecztwij to gim ſluſſij, nebo hoden geſt dielnik pokrmu ſweho; poniewadž du- chownij wieczy rozfyewa, procž by tieleſnych nežal? Protož nikdiež v nich hrziech nenij. A kto by ge treſktal, ten by proti pijſmu vežinil. Wyzſlieho netreſkczy, neb magij mocz we- liku a mohu ty ſpaliti, ktož ge treſkczij a ktož gich zloſyn- ſtwa ginym a bludy ohlaſſugij. Potom dale pan Gežifs dopowieda tiem miftrom a bi- ſkupom židowlkym rzka: „Poňewadž prawdu prawim, procž mi newierzite?“ Y chtiel geſt nam tiem rozum dati, že, kdež hrziech mijſta nema, tu ſama prawda mijſto ma a tu gedine 1) 2. vyd. omylem zroſt. 2) w raddě.
W Poſtie. 313 nich odſtupili prwe, než przineſu zle ſwiedomij a krzik mezy lidmi. A miloſtiwij lide, kterziž ſe dadij prawdau weſti, tit powole napomienanij a vteku oſydl nebezpecžnych prwe, než ſe z nich zloſt 1) vrodij. Ale lidee [99b] ſobiewolnij z toho ſwary, nadymanij a ruoznicze zdwihnu, na tom ſtogijcze, že na nie ne- muož nižadny hřijchu vkazati, než že ſe toho na nie domnie- wagij zla ſrdcze, ano gim nikdy na myſl newzeſlo. Protož, czo geſt mielo ge ſkrze dobrotiwe napomienanij k opatrnoſti przi- weſti, to ſe geſt w ged ſmrtedlny obratilo pro zlu nepowol- noſt. Protož toto dijm, že nižadny lid, chtie bohu ſlužiti bez treiktanie a napomienanij, nemož dobrze ſtati a diabla vteczy. neb ſu gemu w nich dwerze otewrzieny. Co pak dijme o treſktani v tiech, geſſto ſe domniewagij prwnij wuodcze ſpaſenie lidſkeho byti A stogij w vrzadech Apolſtolſkych a obaleni gſu ſwatoſtij weliku a flowu otczowe ſwietij a nayſwietieyſlij, mijſto boha na ſwietie nemohucze po- bluditi a glucze w radie2) ducha ſwateho cželednie, poſwieczu- gicze wſſeho a ſwato cžinijcze, — kdy pak v tiech hrziech bude a czo geft hrziech v nich? Smilftwie a ruffianſtwie přirozena wiecz. Panowanie pohanſke a pycha luczyperowa, to poczti- woft namieftkuow Apofftolſkych. Swatokupecztwij to gim ſluſſij, nebo hoden geſt dielnik pokrmu ſweho; poniewadž du- chownij wieczy rozfyewa, procž by tieleſnych nežal? Protož nikdiež v nich hrziech nenij. A kto by ge treſktal, ten by proti pijſmu vežinil. Wyzſlieho netreſkczy, neb magij mocz we- liku a mohu ty ſpaliti, ktož ge treſkczij a ktož gich zloſyn- ſtwa ginym a bludy ohlaſſugij. Potom dale pan Gežifs dopowieda tiem miftrom a bi- ſkupom židowlkym rzka: „Poňewadž prawdu prawim, procž mi newierzite?“ Y chtiel geſt nam tiem rozum dati, že, kdež hrziech mijſta nema, tu ſama prawda mijſto ma a tu gedine 1) 2. vyd. omylem zroſt. 2) w raddě.
Strana 314
314 Pata Nediele giſta 1) geſt, kdež hrziech nepanuge. A to geſt toliko na ſynu božim bylo, že gſu geho nemohli z hrziechu nižadneho, z we- likeho ani z maleho, treſktati. Neb on gediny, cžlowiekem ſa, ze wſſech byl geſt bez každeho hrziechu, aby mohl wſſech ginych hrziechy neſti. A tak geſt miel ſam z ſebe prawdu cžiſtu a plnu, prawdu bozíku a doſtatecžnu, aby, ežinijcze gi lidee, mohli zaſlužiti žiwota wiecžneho. Protož w ginych, geſſto mohu s namijſſenim prawdu mluwiti, nenij tak giſta, a owſlem tu, gichž žiwot muož trefktan byti z mnohych hrzie- chuow, kdež geſt žiwot rozkoflny, paſa ſe za obycžey laho- dami yako žiwot bohatczuow, žiwot m'ekky, rozmazany cžiſtie na ložijch a w laznijch cžaſtych a w lekarzſtwijch, žiwot lakomy, tahna zemſke wieczy bez ſtudu od lidij, dwory, diediny, platy, deſatky, ſyry y gine zamylly lakome a ſwato- kupeczíke s mnohymi pohorilenimi ſproſtnych lidij, cžaſto y s ſwary. Protož, geſt-li tu ktera prawda, muſyt byti welmi trudna, yako v trnij ſtogeczy, namijſlena a ſplaczena prawu žebrotu2) z czyzych knih a negiſtych, dobrze lžmi proroſtlych, pod nimiž ſe cžtenie prowede w kazanijch yako raniene a ſlepe, gemuž ſu ocži wylupeny ſmylly negiſtych lidij, aby tak rozum dawalo, yakž ſu oni chtieli; kterzijž nemohu daleko kazati cžtenie od ſweho žiwota, od ſweho ſtolu y od ginych wieczy, kterež fo[100a]bie oſobugij proti cžtenie, muſy k tomu wyklady przimieřeti.3) Awſfak pro to wždy rziekagij: „Cžtenij kažem“, ano by bylo prawiegij rzieczy, že ſebe kažem ſkrze cžtenij. Protož, bude-li ktera prawda powiedijna od takowych, potrzebij geft, aby dobře zkuſfena byla, aby, vílylle tak nekto gednu prawdu, y nepožrzel s nij niekolika lžij. Protož nicz takowij kniežij neproſpiegij, acž mnoho tiech praczij zvlaſſtnijch przepaſlij s onim y s onim. Nebo wijcze borzij ſprawedlnoſt w lidu ſwymi obogetnoſtmi a neprziklady, nežli wzdielawagij ſwymi 1) giftá. 2) žebrotau. 3) přimieřyti. Sloveso přimieřěti nebylo asi již sazeči 2. vyd. běžné.
314 Pata Nediele giſta 1) geſt, kdež hrziech nepanuge. A to geſt toliko na ſynu božim bylo, že gſu geho nemohli z hrziechu nižadneho, z we- likeho ani z maleho, treſktati. Neb on gediny, cžlowiekem ſa, ze wſſech byl geſt bez každeho hrziechu, aby mohl wſſech ginych hrziechy neſti. A tak geſt miel ſam z ſebe prawdu cžiſtu a plnu, prawdu bozíku a doſtatecžnu, aby, ežinijcze gi lidee, mohli zaſlužiti žiwota wiecžneho. Protož w ginych, geſſto mohu s namijſſenim prawdu mluwiti, nenij tak giſta, a owſlem tu, gichž žiwot muož trefktan byti z mnohych hrzie- chuow, kdež geſt žiwot rozkoflny, paſa ſe za obycžey laho- dami yako žiwot bohatczuow, žiwot m'ekky, rozmazany cžiſtie na ložijch a w laznijch cžaſtych a w lekarzſtwijch, žiwot lakomy, tahna zemſke wieczy bez ſtudu od lidij, dwory, diediny, platy, deſatky, ſyry y gine zamylly lakome a ſwato- kupeczíke s mnohymi pohorilenimi ſproſtnych lidij, cžaſto y s ſwary. Protož, geſt-li tu ktera prawda, muſyt byti welmi trudna, yako v trnij ſtogeczy, namijſlena a ſplaczena prawu žebrotu2) z czyzych knih a negiſtych, dobrze lžmi proroſtlych, pod nimiž ſe cžtenie prowede w kazanijch yako raniene a ſlepe, gemuž ſu ocži wylupeny ſmylly negiſtych lidij, aby tak rozum dawalo, yakž ſu oni chtieli; kterzijž nemohu daleko kazati cžtenie od ſweho žiwota, od ſweho ſtolu y od ginych wieczy, kterež fo[100a]bie oſobugij proti cžtenie, muſy k tomu wyklady przimieřeti.3) Awſfak pro to wždy rziekagij: „Cžtenij kažem“, ano by bylo prawiegij rzieczy, že ſebe kažem ſkrze cžtenij. Protož, bude-li ktera prawda powiedijna od takowych, potrzebij geft, aby dobře zkuſfena byla, aby, vílylle tak nekto gednu prawdu, y nepožrzel s nij niekolika lžij. Protož nicz takowij kniežij neproſpiegij, acž mnoho tiech praczij zvlaſſtnijch przepaſlij s onim y s onim. Nebo wijcze borzij ſprawedlnoſt w lidu ſwymi obogetnoſtmi a neprziklady, nežli wzdielawagij ſwymi 1) giftá. 2) žebrotau. 3) přimieřyti. Sloveso přimieřěti nebylo asi již sazeči 2. vyd. běžné.
Strana 315
W Poſtie. 315 kazanimi; nebo nicz rzecž nemuož wažna byti, když ſkutek gich gim w ohyzdie geft. Ale pan tuto die: „Poniewadž ya prawdu prawim, procž mi newierzite?“ Aby ſe nižadny lidmi newymluwal, že oni bludij a lži rozſyewagij pod pokrytſtwim a ſwodij lid. Ale tuto ſe nemohu nicžimž wymluwati, procž by kryſtowie prawdie ne- wierzili; neb newzklada na lidi tiežkych wieczy, poniewadž brzijmie geho geſt lehke a gho ſladke; Ani vežij czo ſſkod- neho, ale tomu, czož geſt vžitecžne k zachowani života cžaſ- neho y wiecžneho; ani vežij czo nepotrzebneho, ale tomu, czož geſt dobre powieſti a czož geſt božij. Ale lidee pro zuoffanie nemohu wierziti Kryſtu a ge° prawdie, neb mnoha gina wierzenij gſu gim poſtawena, blijže oſazena a oznamena nežli wierzenij prawdie Kryſtowie. Nezdayt ſe malo wierziti Papeži s geho moczij weliku, geſlto muož wſleczky hrziechy odpuſtiti a gelitie y muk zbawiti. Miſtrzi po pokani ne- ſm'egij geſſtie vprziemo do nebe propuſtiti, ale w ocžiſtecz do trzetieho pekla do muk; než Papež y bez muk. Protož, byt dnes pan Gežiſs rzekl: „Procž mi newierzite?“ Rzekli bychom: „Neb ſe nam lepſlij nahazy. Lepſlijt geſt naſſe toto: mijti miloſti, hrziechom odpuſſtienij ſnadnie, a tak ſpaſenie, nenoſycze krzijže ani muk trpijcze, než bychom ſe tu bijdnie nuzowali a trapili podle zakona Kryſtowa.“ A czo geft tiech zakonuow Papežſkych, geſlto ſu w nich mnozij Artykulowe za wieru lidu vtwrzeni, geſlto yako cžtenie muſy držani byti. a ktož by ge przeſtupil, aby yakožto kaczyrz potupen byl! Czo praw Mieſtlkych a Ciefarzíkych geſt, geſlto na nich od- pocžijwa ta Cierkew ſe wſlim mnozſtwim, yakožto na wierze ežtenij, wſleczky ſwe dobre wieczy opatrugiczy podle zprawy tiech zakonuow a praw! Protož, poniewadž Antykryſt plne po- ſwieczenie y odpuſitienij množ lidem dawati za penijze a za- kony plne vſtawowati k zprawowanij duchovnijch y cžaſnych wieczij, Procž by wierzili Kryſtu a geho prawdie, mohuce ſnaze podle ſwobody tiela przebywati a potom ſpaſeni byti,
W Poſtie. 315 kazanimi; nebo nicz rzecž nemuož wažna byti, když ſkutek gich gim w ohyzdie geft. Ale pan tuto die: „Poniewadž ya prawdu prawim, procž mi newierzite?“ Aby ſe nižadny lidmi newymluwal, že oni bludij a lži rozſyewagij pod pokrytſtwim a ſwodij lid. Ale tuto ſe nemohu nicžimž wymluwati, procž by kryſtowie prawdie ne- wierzili; neb newzklada na lidi tiežkych wieczy, poniewadž brzijmie geho geſt lehke a gho ſladke; Ani vežij czo ſſkod- neho, ale tomu, czož geſt vžitecžne k zachowani života cžaſ- neho y wiecžneho; ani vežij czo nepotrzebneho, ale tomu, czož geſt dobre powieſti a czož geſt božij. Ale lidee pro zuoffanie nemohu wierziti Kryſtu a ge° prawdie, neb mnoha gina wierzenij gſu gim poſtawena, blijže oſazena a oznamena nežli wierzenij prawdie Kryſtowie. Nezdayt ſe malo wierziti Papeži s geho moczij weliku, geſlto muož wſleczky hrziechy odpuſtiti a gelitie y muk zbawiti. Miſtrzi po pokani ne- ſm'egij geſſtie vprziemo do nebe propuſtiti, ale w ocžiſtecz do trzetieho pekla do muk; než Papež y bez muk. Protož, byt dnes pan Gežiſs rzekl: „Procž mi newierzite?“ Rzekli bychom: „Neb ſe nam lepſlij nahazy. Lepſlijt geſt naſſe toto: mijti miloſti, hrziechom odpuſſtienij ſnadnie, a tak ſpaſenie, nenoſycze krzijže ani muk trpijcze, než bychom ſe tu bijdnie nuzowali a trapili podle zakona Kryſtowa.“ A czo geft tiech zakonuow Papežſkych, geſlto ſu w nich mnozij Artykulowe za wieru lidu vtwrzeni, geſlto yako cžtenie muſy držani byti. a ktož by ge przeſtupil, aby yakožto kaczyrz potupen byl! Czo praw Mieſtlkych a Ciefarzíkych geſt, geſlto na nich od- pocžijwa ta Cierkew ſe wſlim mnozſtwim, yakožto na wierze ežtenij, wſleczky ſwe dobre wieczy opatrugiczy podle zprawy tiech zakonuow a praw! Protož, poniewadž Antykryſt plne po- ſwieczenie y odpuſitienij množ lidem dawati za penijze a za- kony plne vſtawowati k zprawowanij duchovnijch y cžaſnych wieczij, Procž by wierzili Kryſtu a geho prawdie, mohuce ſnaze podle ſwobody tiela przebywati a potom ſpaſeni byti,
Strana 316
316 Pata Nediele než by robotnie krzijž a s hanbu wždy noſyh, ſpaſenie hleda gijcze? A czo geſti mužuow flawnych Cierkwe a gmenowitych, gimž geſt przidana ſwatoſt welika a plnoſt ducha S. a prze- wyſfena mudroſt, a ti glu poſtaweni za wieru lidu y s každu rzecžij ſwu, a ſpijffe by pro gich rzecži kaczyrzem oſtal nežli pro ežtenie! Protož, die-li pan Gežifs opiet: „Poniewadž prawdu prawim, procž [100b] mi newierzite?“ Dijme: „Neb ſme vwierzili mužom welikym koſtela, plnym ducha ſwateho, po nichž nam oſtawa nadiege w nebi y w pekle“ W nebi wſliczkni zaſtu- powe nebeſſtij przimluwagij ſe za hrzieſſne, na než ſe buoh hňewa pro gich hřijchy mnohe, a peklo ge ma čiſtiti od hrziechuow, gichž ſu ſe zde prawie nepokali. Oſtawa nam take z gich welikych ſmyfluow mecž oſtry k obranie ſwate matky Cierkwe Rzimſke, aby ſkrze ten mecž mohla ſe za- chowati w ſwe ſprawedlnoſti, kteruž ona miluge, wſlelikemu bezprawij braniecy1) ſe, kterež by miela, kryftu wierzeczy, trpieti. Giž w gich ſmyſlu wſfeczky wieczy ſtogij, czož Cierkew Rzimſka žada, a ona z nich vežij wierziti. A tak tiemi prawdami lidikymi prawda Kryſtowa geſt zaſlepena, že ſe zda blaznowftwie, lež a hanba. Protož totot muož každemu rze- cženo byti: „Poni-wadž prawdu prawim, procž mi newierzijte?“ Ohledayž ſe tehdy každy z nas, procž ta newiera na kom ſtogij. Nebo w niekom mala wiecz cžinij tu newieru, po nijž ſe wlecže wiecžne peklo, yako: male wieczy požadanie, male pochylenij miloſti, maly zyſk tieleſnych a zemſkych wieczij. mala ſwoboda, mala pochwala, male pohanienij, mala bazeň od ſwieta; a to každe cžinij weliku newieru prawdie geho. Protož wſſecko ſmijchu hodne geſt, procž by koli kto newierzil prawdie; neb by pro marnu a bijdnu wiecz newierzil welike a wiecžne prawdie. Potom dij cžtenie: „Ktož z boha geſt, ſlowo božij ſlyſlij. 1) branijce ſe.
316 Pata Nediele než by robotnie krzijž a s hanbu wždy noſyh, ſpaſenie hleda gijcze? A czo geſti mužuow flawnych Cierkwe a gmenowitych, gimž geſt przidana ſwatoſt welika a plnoſt ducha S. a prze- wyſfena mudroſt, a ti glu poſtaweni za wieru lidu y s každu rzecžij ſwu, a ſpijffe by pro gich rzecži kaczyrzem oſtal nežli pro ežtenie! Protož, die-li pan Gežifs opiet: „Poniewadž prawdu prawim, procž [100b] mi newierzite?“ Dijme: „Neb ſme vwierzili mužom welikym koſtela, plnym ducha ſwateho, po nichž nam oſtawa nadiege w nebi y w pekle“ W nebi wſliczkni zaſtu- powe nebeſſtij przimluwagij ſe za hrzieſſne, na než ſe buoh hňewa pro gich hřijchy mnohe, a peklo ge ma čiſtiti od hrziechuow, gichž ſu ſe zde prawie nepokali. Oſtawa nam take z gich welikych ſmyfluow mecž oſtry k obranie ſwate matky Cierkwe Rzimſke, aby ſkrze ten mecž mohla ſe za- chowati w ſwe ſprawedlnoſti, kteruž ona miluge, wſlelikemu bezprawij braniecy1) ſe, kterež by miela, kryftu wierzeczy, trpieti. Giž w gich ſmyſlu wſfeczky wieczy ſtogij, czož Cierkew Rzimſka žada, a ona z nich vežij wierziti. A tak tiemi prawdami lidikymi prawda Kryſtowa geſt zaſlepena, že ſe zda blaznowftwie, lež a hanba. Protož totot muož každemu rze- cženo byti: „Poni-wadž prawdu prawim, procž mi newierzijte?“ Ohledayž ſe tehdy každy z nas, procž ta newiera na kom ſtogij. Nebo w niekom mala wiecz cžinij tu newieru, po nijž ſe wlecže wiecžne peklo, yako: male wieczy požadanie, male pochylenij miloſti, maly zyſk tieleſnych a zemſkych wieczij. mala ſwoboda, mala pochwala, male pohanienij, mala bazeň od ſwieta; a to každe cžinij weliku newieru prawdie geho. Protož wſſecko ſmijchu hodne geſt, procž by koli kto newierzil prawdie; neb by pro marnu a bijdnu wiecz newierzil welike a wiecžne prawdie. Potom dij cžtenie: „Ktož z boha geſt, ſlowo božij ſlyſlij. 1) branijce ſe.
Strana 317
W Poſtie. 317 Protož wy nellyſlijte. nebo z boha negſte.“ Tu giž mluwij pan Gežifs o flowu božim, o te naywyzílij prawdie, že geſt geho buoh pollal na to, aby ſlowo geho naydokonalegij wyprawil, a to prawdu nazywa, kteruž geſt od boha ſlyſlel. Protož tuto vkazuge, že gedine ten ſlyſlij prawdu ſlowa božijho, ktož z boha geſt zwolenym. a ſkrze dar geho. Neb mnozy mohu w veho ſlyſleti, ale nerozumiegij tomu, aniž ſrdcze magij hodneho a w bohu založeneho; a to gſu ſlyſſenij marna. Protož tuto ſpa- fytal o ſlyffenie prawem a ſkutecžnem prawij, geſlto z boha pochazy ſkrze dar geho miloſti, kteraž przedchazy a oſwie- czuge ſrdcze a zpuoſobuge wuoli ku poddani ſlowu božiemu, aby ge s vtielfenim brala w ſe a rozumnoſt wietežijho poznanie z nieho przigimala. A tak pocžne ſe roditi z boha cžlowiek, vſtawuge ſe v wierze a ſprawedlnoſti, kteruž gemu buoh przi- kaznge w ſlowu ſwem, a obratij ſe w rod božij duchovnij podle wuole a vmyſla, gimžto ſe w gednom duchu s bohem vſta- wuge, a vežini ſe giž nowy ežlowiek, mage giž nowe ſrdcze, nowe vmylly, nowe poznanij y nowe ſkutky, a bude ſlyſleti llowo božij, gehož cžlowiek tieleſny nemuož ſlyfleti, ſwazan gla žadoſtmi tieleſnymi a ſwietſkymi, Smilſtwem, rozkoſſmi, pychu, lakomſtwim, hniewy, pomſtami, ſwobodami tieleſnymi, ſobiewolnoſtij mnohu, newierami a zlymi obwykloſtmi, kte- režto wileczky wieczy flowo božij zapowieda a ruſſij w cžlo- wieku. Protož to prawe geſt, že gedine ten, ktož z boha geſt, muož w prawdie ſlyſleti ſlowo bo[10fa]žij, mage giž rod božij w ſobie, z nehož ma miloſt k bohu, aby z te miloſti wažil ſobie ſlowo božij a, mage w ſobie mocz duchownie z rodu božieho, aby tu moczy mohl w ſobie przemoczy žadoſti, li- boſti a rozkoſli hrziechuow, kterychž zbraniuge ſlowo božij, A aby mohl przemocy ſkrze trpieliwoſt protiwna bezprawij, hanienij a mnoha pokuſſenie, geſſto to muſy trpieliwoſtij prze- moczy, kto chcze flowo božij zachowati. Ginak každy ežlowiek, z diabla ſa, nemuož ſlyſleti ſlowa božieho. Jakož tuto pan dij: „Protož wy neſlyſſiete, nebo z boha negſte. Nebo, ſucze
W Poſtie. 317 Protož wy nellyſlijte. nebo z boha negſte.“ Tu giž mluwij pan Gežifs o flowu božim, o te naywyzílij prawdie, že geſt geho buoh pollal na to, aby ſlowo geho naydokonalegij wyprawil, a to prawdu nazywa, kteruž geſt od boha ſlyſlel. Protož tuto vkazuge, že gedine ten ſlyſlij prawdu ſlowa božijho, ktož z boha geſt zwolenym. a ſkrze dar geho. Neb mnozy mohu w veho ſlyſleti, ale nerozumiegij tomu, aniž ſrdcze magij hodneho a w bohu založeneho; a to gſu ſlyſſenij marna. Protož tuto ſpa- fytal o ſlyffenie prawem a ſkutecžnem prawij, geſlto z boha pochazy ſkrze dar geho miloſti, kteraž przedchazy a oſwie- czuge ſrdcze a zpuoſobuge wuoli ku poddani ſlowu božiemu, aby ge s vtielfenim brala w ſe a rozumnoſt wietežijho poznanie z nieho przigimala. A tak pocžne ſe roditi z boha cžlowiek, vſtawuge ſe v wierze a ſprawedlnoſti, kteruž gemu buoh przi- kaznge w ſlowu ſwem, a obratij ſe w rod božij duchovnij podle wuole a vmyſla, gimžto ſe w gednom duchu s bohem vſta- wuge, a vežini ſe giž nowy ežlowiek, mage giž nowe ſrdcze, nowe vmylly, nowe poznanij y nowe ſkutky, a bude ſlyſleti llowo božij, gehož cžlowiek tieleſny nemuož ſlyfleti, ſwazan gla žadoſtmi tieleſnymi a ſwietſkymi, Smilſtwem, rozkoſſmi, pychu, lakomſtwim, hniewy, pomſtami, ſwobodami tieleſnymi, ſobiewolnoſtij mnohu, newierami a zlymi obwykloſtmi, kte- režto wileczky wieczy flowo božij zapowieda a ruſſij w cžlo- wieku. Protož to prawe geſt, že gedine ten, ktož z boha geſt, muož w prawdie ſlyſleti ſlowo bo[10fa]žij, mage giž rod božij w ſobie, z nehož ma miloſt k bohu, aby z te miloſti wažil ſobie ſlowo božij a, mage w ſobie mocz duchownie z rodu božieho, aby tu moczy mohl w ſobie przemoczy žadoſti, li- boſti a rozkoſli hrziechuow, kterychž zbraniuge ſlowo božij, A aby mohl przemocy ſkrze trpieliwoſt protiwna bezprawij, hanienij a mnoha pokuſſenie, geſſto to muſy trpieliwoſtij prze- moczy, kto chcze flowo božij zachowati. Ginak každy ežlowiek, z diabla ſa, nemuož ſlyſleti ſlowa božieho. Jakož tuto pan dij: „Protož wy neſlyſſiete, nebo z boha negſte. Nebo, ſucze
Strana 318
318 Pata Nediele rod diabluow, bohu protiwny, nemožete liyffeti Ilowa božiho. Nebo diabel, mage w was przibytek ſwuoy, neda mijſta llowu božiemu v was, aby ſe geho przibytek nezruſlil, a aby lide. neſlyſlijcze ſlowa božijho, ginym take ſlyffeti y mluwiti branili. Potom die cžtenie: „Tehdy odpowiediewfle židee, rzekli ſu gemu: Wſfak my dobrze prawijme, že Samarytan ſy ty a diabla maſs.“ Tu žide, aby gim ſwiedomij pohanienee ne- oſtalo, prwe ſe tijm ohradili, že dobrze hanieti budu a mlu- witi to, že on geſt pohan, zmietenecz a diabelnik. Y to geſt znamenite, že nemiloſtiwi proto naywiecze hrzeſlij a rozlicžne zle wiecy cžinij, že, magijcze w ſobie przewraczeni, y nazy- wagi zle wiecky dobrymi a dobre zlymi. Protož, chtijce nay- horſlij wieczy ſynu božiemu cžiniti a diabelniky gemu da- wati, y rzku tomu, že dobře cžinij. Protož v tiech zlych lidy zpietna ge dobrota; což boh chce, to oni tupij, a cžim se bo" protiwij, to za dobre chwale. A když proſta odpornoſt hrziechuo v nich dobrotu geſt, czož pak blud przikryty ſwatoſtij mnohem wiecze dobry a ſwaty geſt! Ktož gim tehdy ſwiedomij vežini. a ktož gim želeti kaže hrziechuo gich, ani ſe v nich cztnoſt- mi ſtkwiegij? A že toto popuzenij k hniewu a k hanienij proti pa- Gežiffowi z te prawdy geſt poſllo, gellto gim rzekl: „Ktož z boha geſt, ſlowo božij llyſlij; protož wy neſlyſlijte, nebo z boha negſte.“ A z toho muož znamo byti, že w tom naytiežílij po- puzenie muož byti duchownijch lidij pokrytych k hniewom, kdyby kto ſkrze prawdu ſlowa božijho pohaniel gich poſwatnych naboženſtwij, pod nimiž ſu ſe zpokogili w ſwem pokrytſtwie a we mnohem ruhani bohu. A tiem przidati, že nepoſluchagij boha a geho prawde newierzij a že z boha negſu yako ſſitie- penie czyzoložne, gehož geſt neſſtiepil otecz nebeſky! Czo wietcžiho kaczierzftwij, tolik ſwatych rzaduow a ſlužeb bohu pohanieti a welikych ſwatych zakony vſtawene tak wſetecžnie potupiti a tyto od boha odwrczy, ani ſobie w niem nadiegi vſtlali mnohymi ſlužbami a naboženſtwimi! Protož poſtaw
318 Pata Nediele rod diabluow, bohu protiwny, nemožete liyffeti Ilowa božiho. Nebo diabel, mage w was przibytek ſwuoy, neda mijſta llowu božiemu v was, aby ſe geho przibytek nezruſlil, a aby lide. neſlyſlijcze ſlowa božijho, ginym take ſlyffeti y mluwiti branili. Potom die cžtenie: „Tehdy odpowiediewfle židee, rzekli ſu gemu: Wſfak my dobrze prawijme, že Samarytan ſy ty a diabla maſs.“ Tu žide, aby gim ſwiedomij pohanienee ne- oſtalo, prwe ſe tijm ohradili, že dobrze hanieti budu a mlu- witi to, že on geſt pohan, zmietenecz a diabelnik. Y to geſt znamenite, že nemiloſtiwi proto naywiecze hrzeſlij a rozlicžne zle wiecy cžinij, že, magijcze w ſobie przewraczeni, y nazy- wagi zle wiecky dobrymi a dobre zlymi. Protož, chtijce nay- horſlij wieczy ſynu božiemu cžiniti a diabelniky gemu da- wati, y rzku tomu, že dobře cžinij. Protož v tiech zlych lidy zpietna ge dobrota; což boh chce, to oni tupij, a cžim se bo" protiwij, to za dobre chwale. A když proſta odpornoſt hrziechuo v nich dobrotu geſt, czož pak blud przikryty ſwatoſtij mnohem wiecze dobry a ſwaty geſt! Ktož gim tehdy ſwiedomij vežini. a ktož gim želeti kaže hrziechuo gich, ani ſe v nich cztnoſt- mi ſtkwiegij? A že toto popuzenij k hniewu a k hanienij proti pa- Gežiffowi z te prawdy geſt poſllo, gellto gim rzekl: „Ktož z boha geſt, ſlowo božij llyſlij; protož wy neſlyſlijte, nebo z boha negſte.“ A z toho muož znamo byti, že w tom naytiežílij po- puzenie muož byti duchownijch lidij pokrytych k hniewom, kdyby kto ſkrze prawdu ſlowa božijho pohaniel gich poſwatnych naboženſtwij, pod nimiž ſu ſe zpokogili w ſwem pokrytſtwie a we mnohem ruhani bohu. A tiem przidati, že nepoſluchagij boha a geho prawde newierzij a že z boha negſu yako ſſitie- penie czyzoložne, gehož geſt neſſtiepil otecz nebeſky! Czo wietcžiho kaczierzftwij, tolik ſwatych rzaduow a ſlužeb bohu pohanieti a welikych ſwatych zakony vſtawene tak wſetecžnie potupiti a tyto od boha odwrczy, ani ſobie w niem nadiegi vſtlali mnohymi ſlužbami a naboženſtwimi! Protož poſtaw
Strana 319
W Poftie. 319 ňekto proti nim nayſwietievlij prawdu a poſili proti nim mnohe ſwiedky Kryftus, gižt Cierkew Rzimſka s mnichy tak weliku 1) mocz ma, ze wſſeczky potupij, zkaczerzuge a ſpali. Protož ted ſpaſytel pro wieczy k tiem podobne pohanien geft yako diabelnik. Czo pak nynie bude, ty wijſs, pane! Dale cžtenie die: „Odpowiediew Gežiſs wece: Ja dabla nemam [101b], ale cztijm otcze meho; a wy ſte mne neucztili. Ja zagiſte chwaly me nehledam; geſtit, kto hleda a ſuditi bude." W tiech Ilowijch ſpaſytele naſſeho pokorna a trpieliwa od- powied ſe vkazuge k neprzatelom ge°, od nichž geſt potupnie bez winy pohanien, a zaſe gich nehaniel a zlym za zle ſe gim neodplaczel, ale dobrotiwie odpowiediel, že diabla nema. A muož byti prziklad niekomu, genž prawdy naſleduge, aby branil a wymluwal ſwu newinu doniekud, když by narežen byl zlu powieſtij krziwie a hanienim neprawym ohyzdien; a muož-li ſe wyweſti bez ſwaruow a bez hanienij oznamiti ne- winu ſwu, dobrze cžinij. Pakli ge° wymluwy dobrotiwe ne- przigimagij, taket ſwarem a haňenim dobre powieſti ſobie ne- nawratij, ani newinen oſtane. ale dale ſe w pohanienij a w hrziech zawede. Pakli geſt pohanien pro prawdu wiery kaczierzſtwim, muož-li ſe wieru a prawdu wyweſti z toho, dobře geſt, pakli nemuož, aby ſe lžij newymluwal ani prawdy zapijral, ani od nij odſtupowal pro hanienij a pro hruozy ne- przatel. Protož pan Gežiſs, gelikož geft byl wzdalen od dabla y od geho wſlij zloſti a ſwrchowanie ſtal w plne newinnoſti. tak geſt mohl rzieczy: „Ja diabla nemam ani ktere ohyzdy geho. Ale cztijm otcze meho dokonalu newinnoſtij, ſa chram naycžiſtežij ke czti geho przipraweny.“ Protož, ktož necztij boha cžiſtotu ſrdeze, kamenim wyſoko zdelanym, zlattem a ſtrziebrem, poſtawczy drahymi, palenim woſku mnoheho a ginymi na- klady tieleſnymi nemož geho cztiti, nebo on w takowych wieczech nekocha ſe, Aniž hrzieſſnijk muož geho cztiti tijm, 1) welikau.
W Poftie. 319 ňekto proti nim nayſwietievlij prawdu a poſili proti nim mnohe ſwiedky Kryftus, gižt Cierkew Rzimſka s mnichy tak weliku 1) mocz ma, ze wſſeczky potupij, zkaczerzuge a ſpali. Protož ted ſpaſytel pro wieczy k tiem podobne pohanien geft yako diabelnik. Czo pak nynie bude, ty wijſs, pane! Dale cžtenie die: „Odpowiediew Gežiſs wece: Ja dabla nemam [101b], ale cztijm otcze meho; a wy ſte mne neucztili. Ja zagiſte chwaly me nehledam; geſtit, kto hleda a ſuditi bude." W tiech Ilowijch ſpaſytele naſſeho pokorna a trpieliwa od- powied ſe vkazuge k neprzatelom ge°, od nichž geſt potupnie bez winy pohanien, a zaſe gich nehaniel a zlym za zle ſe gim neodplaczel, ale dobrotiwie odpowiediel, že diabla nema. A muož byti prziklad niekomu, genž prawdy naſleduge, aby branil a wymluwal ſwu newinu doniekud, když by narežen byl zlu powieſtij krziwie a hanienim neprawym ohyzdien; a muož-li ſe wyweſti bez ſwaruow a bez hanienij oznamiti ne- winu ſwu, dobrze cžinij. Pakli ge° wymluwy dobrotiwe ne- przigimagij, taket ſwarem a haňenim dobre powieſti ſobie ne- nawratij, ani newinen oſtane. ale dale ſe w pohanienij a w hrziech zawede. Pakli geſt pohanien pro prawdu wiery kaczierzſtwim, muož-li ſe wieru a prawdu wyweſti z toho, dobře geſt, pakli nemuož, aby ſe lžij newymluwal ani prawdy zapijral, ani od nij odſtupowal pro hanienij a pro hruozy ne- przatel. Protož pan Gežiſs, gelikož geft byl wzdalen od dabla y od geho wſlij zloſti a ſwrchowanie ſtal w plne newinnoſti. tak geſt mohl rzieczy: „Ja diabla nemam ani ktere ohyzdy geho. Ale cztijm otcze meho dokonalu newinnoſtij, ſa chram naycžiſtežij ke czti geho przipraweny.“ Protož, ktož necztij boha cžiſtotu ſrdeze, kamenim wyſoko zdelanym, zlattem a ſtrziebrem, poſtawczy drahymi, palenim woſku mnoheho a ginymi na- klady tieleſnymi nemož geho cztiti, nebo on w takowych wieczech nekocha ſe, Aniž hrzieſſnijk muož geho cztiti tijm, 1) welikau.
Strana 320
320 Pata Nediele czo geft prwe ſobie ke czti buoh ſtworzil. Když on toho ne- ſprawedliwie lichwu nebo Iſtij nebo naſylim doſahl, y chcze tijm boha cztiti a ſam chcze przibytek dabluo byti. Take geſt tijm znamenitie pan Gežiſs cztil otcze, že w teto przi ſtrpiel pokornie hanienij a bezprawij od ſwych neprzatel, zaſe ſe nemſtie, ale pomſtu bohu porucžege podle przikazanie geho, geſſto die1): „Mnie pomſta, a ya odplatim." Ktož ſe tehdy ſam mſtij, berze na ſe to, czož na ſameho boha ſluſlij, a tak y chwalu geho lupežnie na ſe berze. Protož we- liky geft prziklad oftawil pan Gežifs ſwym nafledownikom, nehaniege zaſe neprzatel ſwych pro pocztiwoſt božij. Protož tuto pyſſnym a netrpieliwym nedoſtawa ſe toho ſwateho przi- kladu, geſſto male wiecy ani welike, czož ge nelibeho a pro- tiwneho kdy potka, nemohu mimo ſe puſtiti pokoynie ani pomſty bohu porucžiti, aneb gelitie prawiegij bohu ſe za ne- przately modliti, aby gim odpuſtil, — ale hned zle za zle cžinij, haniegij, klnu, lagij, vtrhagij, mſtij ſe, tepu, zabigegij; A ne- toliko tak, yak gfu pohanieni a íkodu trpieli, ale, czož nay- wiecze mohu wymyſllenie hanieti a ſikody cžiniti, to cžinij, aby ſe pomſtili; A czož wiedij taynych wieczij ſwych hanczy, to wſſe w ſwaru k gich hanbie a ſikodie na nie wyneſu. A neto- liko nayhorſlij to cžinij, ale y ti, geſſto chtij byti naylepſlij, kniežij a pani, ti, geſſto mocz magij pohaňeti pro bezprawij ſwa przed Konſfely, [102a] žalowati, do wiezeni dawati, z mieſt wymietati, na ſtoliczych w Chramijch pod gmenem kazanij wymſtiti ſe do ſwe liboſti naymenſſieho ſlowcze. Teež pani a panoſſe; ti pak wſedagij o ſwu dobrotu a o marnu cžeſt to- hoto ſwieta; nežli by pohanienij trpieli, radiegij na ſmrt wy- dadij žiwoty ſwe, a než by oſtali chlapi, radiegij oſtanu diably pyſlnymi. Protož ze wſſech lidij malo ſe nalezne, kto by po- cztil boha w tom, nemſtie ſe ſam pro ſwa pohaňenij a bez- 1) 5. Mojž. 32, 35; Řím. 12, 19.
320 Pata Nediele czo geft prwe ſobie ke czti buoh ſtworzil. Když on toho ne- ſprawedliwie lichwu nebo Iſtij nebo naſylim doſahl, y chcze tijm boha cztiti a ſam chcze przibytek dabluo byti. Take geſt tijm znamenitie pan Gežiſs cztil otcze, že w teto przi ſtrpiel pokornie hanienij a bezprawij od ſwych neprzatel, zaſe ſe nemſtie, ale pomſtu bohu porucžege podle przikazanie geho, geſſto die1): „Mnie pomſta, a ya odplatim." Ktož ſe tehdy ſam mſtij, berze na ſe to, czož na ſameho boha ſluſlij, a tak y chwalu geho lupežnie na ſe berze. Protož we- liky geft prziklad oftawil pan Gežifs ſwym nafledownikom, nehaniege zaſe neprzatel ſwych pro pocztiwoſt božij. Protož tuto pyſſnym a netrpieliwym nedoſtawa ſe toho ſwateho przi- kladu, geſſto male wiecy ani welike, czož ge nelibeho a pro- tiwneho kdy potka, nemohu mimo ſe puſtiti pokoynie ani pomſty bohu porucžiti, aneb gelitie prawiegij bohu ſe za ne- przately modliti, aby gim odpuſtil, — ale hned zle za zle cžinij, haniegij, klnu, lagij, vtrhagij, mſtij ſe, tepu, zabigegij; A ne- toliko tak, yak gfu pohanieni a íkodu trpieli, ale, czož nay- wiecze mohu wymyſllenie hanieti a ſikody cžiniti, to cžinij, aby ſe pomſtili; A czož wiedij taynych wieczij ſwych hanczy, to wſſe w ſwaru k gich hanbie a ſikodie na nie wyneſu. A neto- liko nayhorſlij to cžinij, ale y ti, geſſto chtij byti naylepſlij, kniežij a pani, ti, geſſto mocz magij pohaňeti pro bezprawij ſwa przed Konſfely, [102a] žalowati, do wiezeni dawati, z mieſt wymietati, na ſtoliczych w Chramijch pod gmenem kazanij wymſtiti ſe do ſwe liboſti naymenſſieho ſlowcze. Teež pani a panoſſe; ti pak wſedagij o ſwu dobrotu a o marnu cžeſt to- hoto ſwieta; nežli by pohanienij trpieli, radiegij na ſmrt wy- dadij žiwoty ſwe, a než by oſtali chlapi, radiegij oſtanu diably pyſlnymi. Protož ze wſſech lidij malo ſe nalezne, kto by po- cztil boha w tom, nemſtie ſe ſam pro ſwa pohaňenij a bez- 1) 5. Mojž. 32, 35; Řím. 12, 19.
Strana 321
W Poſtie. 321 prawij, yakož geſt ted wſſech pan vežinil rzka: „Ja cztijm otce meho; ale wy gſte mne neucztili“ Tak, yakož geſt hodno bylo cztiti ſyna božieho, takuž cztij, yakuž cztij otcze. Ale diablom zlorzecženym geho przicžijſti a rzieczy, že ge w ſobie ma a gimi ſe zprawuge w zloſtech, to geſt nayodpornieyſſij pohanienij ſynu božiemu a ruhanie welike. A nemuožem tomu rowneho pohanienij ſynu božimu nalezti nynie, gedine tu, kdož, geho miloſti vežaſtni glucze, potupij geho hrziechy w ſobie, podruhe krzižugijcze ſyna božieho a gemu ſe po- ſmiewagijcze. Geſſtie pan k temuž rozumu přidawa ſlow rzka: „Ja zagiſte chwaly me nehledam,“ Totiž tak, yako hledana bywa od lidij marnych, kterzijž, když kto pohani gich gmena a vrozenie, ſkutkem toho branij zaſe haňenim, wſedanim, po- mſtami y wſſemi obycžegi zlorzecženymi, chtijcze tijm ſwu cželt oprawiti, abych ya tež hrziechem a pychu 1) chtiel po- tupu ſwu oblepſſiti a dobrym przed tiemi hrzieſſniky oſtati. „Ale geſtit giny, ktot hleda chwaly me a ſuditit bude przi mu proti nepřatelom mym.“ Protož, przedložiw ſobie radoſt a prawu chwalu w nebi od boha, wſſech pohanienij y ohawne ſmrti ſe odwažil a ponižil ſam ſe a vežinil ſe poſluſſnym otczy až do ſmrti, a ſmrti krzijže. Protož buoh powyſſil geho, aby we gmeno geho každe koleno klekalo y wſſeliky yazyk wyznawal, že pan Gežifs geft w flawie boha otcze, na pra- wiczy geho kraluge, dokudž nepodložij neprzatel wſſech geho pod geho nohy a prze geho neuſudij proti nim. Potom die cžtenie: „Y rzekl geſt židom Gežiſs: Giſtie, giſtie prawim wam: Bude-li kto2) rzecž mu zachowawati, ſmrti neuzrzij na wieky.“ Tu rzecz przidawa gim k one prwnij, kdež geſt rzekl: „Kto z boha geſt, ſlowo božij ſlyſlij; ale wy proto neſlyſlijte, nebo z boha negſte,“ po nijž gſu na nieho byli s hanienim powſtali. A tijm vkazuge, že gich mnoho ne- 1) pychau. 2) kdo.
W Poſtie. 321 prawij, yakož geſt ted wſſech pan vežinil rzka: „Ja cztijm otce meho; ale wy gſte mne neucztili“ Tak, yakož geſt hodno bylo cztiti ſyna božieho, takuž cztij, yakuž cztij otcze. Ale diablom zlorzecženym geho przicžijſti a rzieczy, že ge w ſobie ma a gimi ſe zprawuge w zloſtech, to geſt nayodpornieyſſij pohanienij ſynu božiemu a ruhanie welike. A nemuožem tomu rowneho pohanienij ſynu božimu nalezti nynie, gedine tu, kdož, geho miloſti vežaſtni glucze, potupij geho hrziechy w ſobie, podruhe krzižugijcze ſyna božieho a gemu ſe po- ſmiewagijcze. Geſſtie pan k temuž rozumu přidawa ſlow rzka: „Ja zagiſte chwaly me nehledam,“ Totiž tak, yako hledana bywa od lidij marnych, kterzijž, když kto pohani gich gmena a vrozenie, ſkutkem toho branij zaſe haňenim, wſedanim, po- mſtami y wſſemi obycžegi zlorzecženymi, chtijcze tijm ſwu cželt oprawiti, abych ya tež hrziechem a pychu 1) chtiel po- tupu ſwu oblepſſiti a dobrym przed tiemi hrzieſſniky oſtati. „Ale geſtit giny, ktot hleda chwaly me a ſuditit bude przi mu proti nepřatelom mym.“ Protož, przedložiw ſobie radoſt a prawu chwalu w nebi od boha, wſſech pohanienij y ohawne ſmrti ſe odwažil a ponižil ſam ſe a vežinil ſe poſluſſnym otczy až do ſmrti, a ſmrti krzijže. Protož buoh powyſſil geho, aby we gmeno geho každe koleno klekalo y wſſeliky yazyk wyznawal, že pan Gežifs geft w flawie boha otcze, na pra- wiczy geho kraluge, dokudž nepodložij neprzatel wſſech geho pod geho nohy a prze geho neuſudij proti nim. Potom die cžtenie: „Y rzekl geſt židom Gežiſs: Giſtie, giſtie prawim wam: Bude-li kto2) rzecž mu zachowawati, ſmrti neuzrzij na wieky.“ Tu rzecz przidawa gim k one prwnij, kdež geſt rzekl: „Kto z boha geſt, ſlowo božij ſlyſlij; ale wy proto neſlyſlijte, nebo z boha negſte,“ po nijž gſu na nieho byli s hanienim powſtali. A tijm vkazuge, že gich mnoho ne- 1) pychau. 2) kdo.
Strana 322
322 Pata Nediele bude, ani wſſiczkni, kterzij by zachowali ty rzecži. ale welmi rzijdczy, Neb ty rzecži ſu ſwrchowane a duchownij, dielagicze w lidech nowe rozenie z boha w nowy žiwot duchownij. A ktož muož ten vžitek řecžij geho poznati, ten ge s ra- doſtij przigima a zachowawa a w nich ſe obnowuge podle wnitrznieho cžlowieka. Ale newiernij haniegij pro ne lidi a ruhagij ſe gim. „Protož gſu rzekli židee: Nynie ſme poznali, že diabla maſs. Abraham vmrzel geſt y proroczy, a ty dijſs: Acž kto 1) rzecž mu zachowa, ſmrti neokuſy na wieky. Zdali ty wietcžij 4) gſy než Abraham a proroczy, geſlto ſu rzecži božie, wietežij?) než twe, zachowali. [102b] awſfak ſu zemrzeli? Protož kym ty ſe cžiniſs nad nie?“ Tu giž geſt gedno w zuby pieſtij ddati bylo, aby ſe nad tak ſwate lidi, Abrahama a proroky, nepozdwihal w pychu a nerozſyewal w lid yakychſy nowin bludnych. Takowijt ſu y nyneyſlij kňežij mnozy y s prelaty, geſito mi- lugi ſwiet, bohatſtwie, panowanie, pychu, rozkoſſi,3) obchody ſwatokupeczke, brzicho ſwe za buoh magijcze. Czo meňe ne- nawiſti vkažij, když ty ſwate rzecži proti gich peſke a ru- hawemu žiwotu poſtaweny budu? Zdali gſu gim neprzidali kaczyerzſtwie a neſpalili pro nie ſprawedliwych w Konftanczy *) a duſſe gich cžertom ſu porucžili, kterzijž ſu 5) wiernie rzečži Kryſtowy proti gich lakomemu ſwatokupecztwie kazali? Potom die cžtenie: „Odpowiedel gim Gežifs: Geſtliže ia chwalim ſam ſe, chwala ma nicz nenie; geſtit otecz muoy, genž chwali m’e, gehož wy prawijte, že buoh waſs geſt. A ne- poznali ſte geho“ etc. Pan Gežifs nelſtiwie mohl geft rzieczy : „Chwala ma nicz nenie“, Ne yako lide mnozy rzikagij, že marna chwala nicz nenie, a když gich kto pobani a gimi pohrzy, tehdy ſobie chwaly dobywagij ſwarem, haňenim y pomſtami; Ale, když geſt w panu Gežiſſi nebyla, nicz geſt zleho w niem 1) kdo. 2) wětílý. 3) rozkoffe. 1) w Konſtancý. 5) glau.
322 Pata Nediele bude, ani wſſiczkni, kterzij by zachowali ty rzecži. ale welmi rzijdczy, Neb ty rzecži ſu ſwrchowane a duchownij, dielagicze w lidech nowe rozenie z boha w nowy žiwot duchownij. A ktož muož ten vžitek řecžij geho poznati, ten ge s ra- doſtij przigima a zachowawa a w nich ſe obnowuge podle wnitrznieho cžlowieka. Ale newiernij haniegij pro ne lidi a ruhagij ſe gim. „Protož gſu rzekli židee: Nynie ſme poznali, že diabla maſs. Abraham vmrzel geſt y proroczy, a ty dijſs: Acž kto 1) rzecž mu zachowa, ſmrti neokuſy na wieky. Zdali ty wietcžij 4) gſy než Abraham a proroczy, geſlto ſu rzecži božie, wietežij?) než twe, zachowali. [102b] awſfak ſu zemrzeli? Protož kym ty ſe cžiniſs nad nie?“ Tu giž geſt gedno w zuby pieſtij ddati bylo, aby ſe nad tak ſwate lidi, Abrahama a proroky, nepozdwihal w pychu a nerozſyewal w lid yakychſy nowin bludnych. Takowijt ſu y nyneyſlij kňežij mnozy y s prelaty, geſito mi- lugi ſwiet, bohatſtwie, panowanie, pychu, rozkoſſi,3) obchody ſwatokupeczke, brzicho ſwe za buoh magijcze. Czo meňe ne- nawiſti vkažij, když ty ſwate rzecži proti gich peſke a ru- hawemu žiwotu poſtaweny budu? Zdali gſu gim neprzidali kaczyerzſtwie a neſpalili pro nie ſprawedliwych w Konftanczy *) a duſſe gich cžertom ſu porucžili, kterzijž ſu 5) wiernie rzečži Kryſtowy proti gich lakomemu ſwatokupecztwie kazali? Potom die cžtenie: „Odpowiedel gim Gežifs: Geſtliže ia chwalim ſam ſe, chwala ma nicz nenie; geſtit otecz muoy, genž chwali m’e, gehož wy prawijte, že buoh waſs geſt. A ne- poznali ſte geho“ etc. Pan Gežifs nelſtiwie mohl geft rzieczy : „Chwala ma nicz nenie“, Ne yako lide mnozy rzikagij, že marna chwala nicz nenie, a když gich kto pobani a gimi pohrzy, tehdy ſobie chwaly dobywagij ſwarem, haňenim y pomſtami; Ale, když geſt w panu Gežiſſi nebyla, nicz geſt zleho w niem 1) kdo. 2) wětílý. 3) rozkoffe. 1) w Konſtancý. 5) glau.
Strana 323
W Poſtie. 323 cžiniti nemohla, ani ſkutkem, ani rzecžij, ani znamenimi. Ale, dokudž w kom marna chwala geſt, dotud dela, czož gegijho geſt. Protož pan, potupiw tu chwalu, geſſto nicz nenij, y die: „Geſtit otecz moy, geſſto chwali mie,“ To geſt tak w prawdie, yakož lluffij na boha chwaliti, kteryž nemuož nicz chwaliti, czož by nebylo chwaly hodne. Protož chwalu zdeyſlij hřieſſnych lidij iako mrzkoſt potupil geſt ſpaſytel, cžekage prawe a wiecžne od boha. Tež y každy cžlowiek muož vežiniti, kteryž by poznal mrzkoft chwaly lidíke a frozum'el, ktera geſt eželt chwaly bozſke. Y die tu pan Gežifs: „Geftit otecz muoy, geflto mie chwali, o niemž wy diete, že buoh waſs geſt. A nepoznali ſte geho.“ A to geſt nayhroznieyflij wiecz, wyznawati vſty boha a nacžitati geho bohem ſwym, chlubiti ſe gim, a neznati geho; tot geſt oklamanie nayhorſlij. Neb dij ſwaty Jan 1): „Ktož die. že boha zna, a przikazanie geho neoſtrzieha, lharz geſt, a prawdy w niem nenie." Protož w tom omylu mnozſtwie lidij tapa, netoliko proſtych a hlupych, ale y miſtruow, geſſto ſe niekterak bohu nacžijtagij, bohem geho nazywagijcze, a wſſe- like przeſtupenie geho zakona cžinij. Protož, glucz ve tm'e zawřieni mylnoſtij offemetnu, nayhorze ſe y gine zklama- wagij. Potom pan rzka, že ſu geho nepoznali, die o ſobie: „A diem-li, že neznam geho, budu podobny wam lharz; ale znam geho a rzecž geho zachowawam.“ Ta rzecž paňe pro- tiwna a twrda židom ſlepym tiemto proto geft naywiecze byla, že ſu ſe domniewali, že ſu welmi blizczy2) boha a že gſu rod geho, tak i ginak gim ſe chlubiecze, a pana Gežiſſe ſyna božieho wždy gſu tlacžili, diablom gey przicžitagijcze yako pohana. Protož geſt gim rzekl, že ſte nepoznali boha, acž ſe gim mnoho chlubijte, neb ani geho zakona držite, ani geho za buoh mate; protož, [103a] czožkoli o niem takoweho dijte, wſſe lžete. A tijm by m'ela treſktana byti ſlepota wſſech 1) Jan 2, 4. 2) blijzcý.
W Poſtie. 323 cžiniti nemohla, ani ſkutkem, ani rzecžij, ani znamenimi. Ale, dokudž w kom marna chwala geſt, dotud dela, czož gegijho geſt. Protož pan, potupiw tu chwalu, geſſto nicz nenij, y die: „Geſtit otecz moy, geſſto chwali mie,“ To geſt tak w prawdie, yakož lluffij na boha chwaliti, kteryž nemuož nicz chwaliti, czož by nebylo chwaly hodne. Protož chwalu zdeyſlij hřieſſnych lidij iako mrzkoſt potupil geſt ſpaſytel, cžekage prawe a wiecžne od boha. Tež y každy cžlowiek muož vežiniti, kteryž by poznal mrzkoft chwaly lidíke a frozum'el, ktera geſt eželt chwaly bozſke. Y die tu pan Gežifs: „Geftit otecz muoy, geflto mie chwali, o niemž wy diete, že buoh waſs geſt. A nepoznali ſte geho.“ A to geſt nayhroznieyflij wiecz, wyznawati vſty boha a nacžitati geho bohem ſwym, chlubiti ſe gim, a neznati geho; tot geſt oklamanie nayhorſlij. Neb dij ſwaty Jan 1): „Ktož die. že boha zna, a przikazanie geho neoſtrzieha, lharz geſt, a prawdy w niem nenie." Protož w tom omylu mnozſtwie lidij tapa, netoliko proſtych a hlupych, ale y miſtruow, geſſto ſe niekterak bohu nacžijtagij, bohem geho nazywagijcze, a wſſe- like przeſtupenie geho zakona cžinij. Protož, glucz ve tm'e zawřieni mylnoſtij offemetnu, nayhorze ſe y gine zklama- wagij. Potom pan rzka, že ſu geho nepoznali, die o ſobie: „A diem-li, že neznam geho, budu podobny wam lharz; ale znam geho a rzecž geho zachowawam.“ Ta rzecž paňe pro- tiwna a twrda židom ſlepym tiemto proto geft naywiecze byla, že ſu ſe domniewali, že ſu welmi blizczy2) boha a že gſu rod geho, tak i ginak gim ſe chlubiecze, a pana Gežiſſe ſyna božieho wždy gſu tlacžili, diablom gey przicžitagijcze yako pohana. Protož geſt gim rzekl, že ſte nepoznali boha, acž ſe gim mnoho chlubijte, neb ani geho zakona držite, ani geho za buoh mate; protož, [103a] czožkoli o niem takoweho dijte, wſſe lžete. A tijm by m'ela treſktana byti ſlepota wſſech 1) Jan 2, 4. 2) blijzcý.
Strana 324
324 Pata Nediele tiech, geſſto puhu lžij chtij ſe weprzijti w boha a wežijſti ſe ge w przatelftwie. Potom dij cžtenie: „Y rzekl geſt gežiſs židom: Abraham, otecz waſs, radowal fe geft, aby widiel den muoy ; widiel geft a radowal ſe geſt.“ Wida pan gežiſs, ano ti žide mnoho ſe chlubij tijm ſwatym cžlowiekem Abrahamem, z gehož ſu pokolenij byli, y chtieli ſe wežijſti bohu w rod gim: Protož k hanbie gim prziwodij toho Abrahama, že on, z daleka poznaw narozenie kryſtowo buduczy, radowal ſe gemu, A tito ſynowe geho przitomneho Kryſta ſu newidieli mezy ſebu. A w tom welika mocz wiery žiwe ſe vkazuge, že Abraham daleky a neprzitomny radowal ſe przijfſtij kryftowu. Kdež geſt tehdy wiera žiwa, tat ſe raduge z wiery Kryftowy. Ale prokyfalu wieru ktož magij, tyt rmutij1) wiera Kryſtowa. Y rzekli ſu gemu židee: „Padeſati let geſitie nemaſs, a Abrahama ſy widel?“ Tu rzecž gemu yhned zpiet obratili. On rzekl: „Abraham ſe radowal, aby widiel den muoy.“ A oni ginak: „Widiel’s Abrahama?“ A tot nenawiſt cžinij, magiczy mrzkoſt k tomu, ktož mluwij: tiežcze ſlyfij a nemuož nicz rozumieti. A tot geſt y dnes znamo na neprzatelech prawdy, že rzecži tiech, gellto prawdu kaži, rozlicžnie przewraczegij, lži ſkladagice o nich, zle rzecži gich wykladagijcze, zraditi ge, obžalowati y na ſmrt prziprawiti, czož geſt na nich, ho- towi ſu. Potom die cžtenie: „Rzekl geft gim Gežifs: Giftie, giftie prawim wam, prwe než geft byl Abraham, yat ſem. Tehdy zchapali ſu žide kamenie, aby hazeli na neho; ale gežiš ſkryl ſe a wyſſel z Chramu.“ Tot gimi tepruw doſpiel tu odpowiedij až do zetrzenie ſrdcze. Protož dotud gemu lali, dablom gey přicžitagice, až zchytiwſle kamenie, chtieli gey kamenowati. Czo tehdy ſlepota vežinij lidem! A czo zleho cžinieczy, lekne ſe toho, poňewadž ſyna božieho s taku chutij 1) rmautij.
324 Pata Nediele tiech, geſſto puhu lžij chtij ſe weprzijti w boha a wežijſti ſe ge w przatelftwie. Potom dij cžtenie: „Y rzekl geſt gežiſs židom: Abraham, otecz waſs, radowal fe geft, aby widiel den muoy ; widiel geft a radowal ſe geſt.“ Wida pan gežiſs, ano ti žide mnoho ſe chlubij tijm ſwatym cžlowiekem Abrahamem, z gehož ſu pokolenij byli, y chtieli ſe wežijſti bohu w rod gim: Protož k hanbie gim prziwodij toho Abrahama, že on, z daleka poznaw narozenie kryſtowo buduczy, radowal ſe gemu, A tito ſynowe geho przitomneho Kryſta ſu newidieli mezy ſebu. A w tom welika mocz wiery žiwe ſe vkazuge, že Abraham daleky a neprzitomny radowal ſe przijfſtij kryftowu. Kdež geſt tehdy wiera žiwa, tat ſe raduge z wiery Kryftowy. Ale prokyfalu wieru ktož magij, tyt rmutij1) wiera Kryſtowa. Y rzekli ſu gemu židee: „Padeſati let geſitie nemaſs, a Abrahama ſy widel?“ Tu rzecž gemu yhned zpiet obratili. On rzekl: „Abraham ſe radowal, aby widiel den muoy.“ A oni ginak: „Widiel’s Abrahama?“ A tot nenawiſt cžinij, magiczy mrzkoſt k tomu, ktož mluwij: tiežcze ſlyfij a nemuož nicz rozumieti. A tot geſt y dnes znamo na neprzatelech prawdy, že rzecži tiech, gellto prawdu kaži, rozlicžnie przewraczegij, lži ſkladagice o nich, zle rzecži gich wykladagijcze, zraditi ge, obžalowati y na ſmrt prziprawiti, czož geſt na nich, ho- towi ſu. Potom die cžtenie: „Rzekl geft gim Gežifs: Giftie, giftie prawim wam, prwe než geft byl Abraham, yat ſem. Tehdy zchapali ſu žide kamenie, aby hazeli na neho; ale gežiš ſkryl ſe a wyſſel z Chramu.“ Tot gimi tepruw doſpiel tu odpowiedij až do zetrzenie ſrdcze. Protož dotud gemu lali, dablom gey přicžitagice, až zchytiwſle kamenie, chtieli gey kamenowati. Czo tehdy ſlepota vežinij lidem! A czo zleho cžinieczy, lekne ſe toho, poňewadž ſyna božieho s taku chutij 1) rmautij.
Strana 325
W Poſtie. 325 žada kamenowati? To nerowenſtwij panu a ſpaſyteli wſſech wierzijczych illo geft od geho nepřatel. A tež y za dnuow Antykryſtowych prawda geho bude mijti mnoho natiſkuow bezprawnych, hanienij, kaczerzowanie, žalarzowanie, palenie; ſluhy Antykryſtowy vkažij tiem, kterzi by prawdy kryftowy naſledowali, wiecze než židee panu kryſtu. Nebo Antykryft wladne vrzady Apofitolſkymi y wieru, aby toliko lidem ſilo ſpaſenie z ge° ruku 1), genž geſt neprzietel vhlawnij a domaczy Kryſtuo, gelto pod gmenem prawdy kryſtowy a pod zpuoſobem vrzadow a ſlužebnoſtij Apoſitol- ſkych ſwu lež wylewa a vkazuge w nij ſpaſenij lidem a prawdu mrtwij y s tiemi, ktož ſe gij přidržij2). Protož tut muſy welmi vzko byti tiem, ktož prawdie wierzij a gij roz- umieti mohu,3) když geſt w mocy Antykriftowie prawda, aby on gi ſudil4), yakž chcze, a czož on o nij dij, to buď prawda, a kdež on gi odſudij 5), tu ſe na ni žadny neptay. Ale že židee obtiežili gſu ſe tiemi flowy panie, kdež geſt rzekl: „Prwe než Abraham byl, ya ſem.“ Ne podle cžlowieka to [103b] geſt rzekl, ale že geft podle bozftwi prwe, než tieleſnie Abraham byl. Protož, chyliwife tieleſnie flowa panie, zapalili ſe hňewem proti nemu a, nenalezſſe wijcze odpowiedi za duowod, zchytili gſu kamenie, ſobie podobne wieczy, glucze ſami kamenie ſtudene a za- twrzene, aby pana ſrdczem y rukama vkamenovali. A tež y dnes mohu 6) geho kamenowati lidee twrdeho ſrdcze a ne- poddaneho; mnohe prawdy ſlyflijce, nemohu byti prziwedeni ku pokani ani k ſprawedlnoſti. Aniž mohu odwedeni byti od ſwych ſobiewolnych obycžeguow nižadnymi napominanimi, ani treſktanim 7) dobrotiwym, ani oſtrym, ani ſliby božimi, ani hruozami geho; wždy ſu kameniteho a neprzehnuteho ſrdcze. Ale pan Gežiſs, necžekaw gich kamenowanie, ſkryl ſe geſt od nich, aby nam tijm oznamil, že prawda ſkryta bywa przed 1) rukau. 1) přijdržij. 3) mohau. 3) faudil. 5) odfaudij. 5) mohau. 1) treſtánijm.
W Poſtie. 325 žada kamenowati? To nerowenſtwij panu a ſpaſyteli wſſech wierzijczych illo geft od geho nepřatel. A tež y za dnuow Antykryſtowych prawda geho bude mijti mnoho natiſkuow bezprawnych, hanienij, kaczerzowanie, žalarzowanie, palenie; ſluhy Antykryſtowy vkažij tiem, kterzi by prawdy kryftowy naſledowali, wiecze než židee panu kryſtu. Nebo Antykryft wladne vrzady Apofitolſkymi y wieru, aby toliko lidem ſilo ſpaſenie z ge° ruku 1), genž geſt neprzietel vhlawnij a domaczy Kryſtuo, gelto pod gmenem prawdy kryſtowy a pod zpuoſobem vrzadow a ſlužebnoſtij Apoſitol- ſkych ſwu lež wylewa a vkazuge w nij ſpaſenij lidem a prawdu mrtwij y s tiemi, ktož ſe gij přidržij2). Protož tut muſy welmi vzko byti tiem, ktož prawdie wierzij a gij roz- umieti mohu,3) když geſt w mocy Antykriftowie prawda, aby on gi ſudil4), yakž chcze, a czož on o nij dij, to buď prawda, a kdež on gi odſudij 5), tu ſe na ni žadny neptay. Ale že židee obtiežili gſu ſe tiemi flowy panie, kdež geſt rzekl: „Prwe než Abraham byl, ya ſem.“ Ne podle cžlowieka to [103b] geſt rzekl, ale že geft podle bozftwi prwe, než tieleſnie Abraham byl. Protož, chyliwife tieleſnie flowa panie, zapalili ſe hňewem proti nemu a, nenalezſſe wijcze odpowiedi za duowod, zchytili gſu kamenie, ſobie podobne wieczy, glucze ſami kamenie ſtudene a za- twrzene, aby pana ſrdczem y rukama vkamenovali. A tež y dnes mohu 6) geho kamenowati lidee twrdeho ſrdcze a ne- poddaneho; mnohe prawdy ſlyflijce, nemohu byti prziwedeni ku pokani ani k ſprawedlnoſti. Aniž mohu odwedeni byti od ſwych ſobiewolnych obycžeguow nižadnymi napominanimi, ani treſktanim 7) dobrotiwym, ani oſtrym, ani ſliby božimi, ani hruozami geho; wždy ſu kameniteho a neprzehnuteho ſrdcze. Ale pan Gežiſs, necžekaw gich kamenowanie, ſkryl ſe geſt od nich, aby nam tijm oznamil, že prawda ſkryta bywa przed 1) rukau. 1) přijdržij. 3) mohau. 3) faudil. 5) odfaudij. 5) mohau. 1) treſtánijm.
Strana 326
326 W Nedieli tiemi, kterzijž ſe gij ſlowy hazegij. Protož ty, geſſto ſlowa prawdy zamietagij, hodnie w ſlepotie oſtawuge, aby iako we tmach ſlamali ſe bez ſwietla. Protož pan Gežiſs, moha a viniege vmluwiti wſſeczky, ſkryl ſe a vežinil ſe nemocznv a neum'ely, aby nas naucžil ſkrze pokoru a nemocz vſtupiti ne prawdy, ale ſwaruow daremnych. A acž geſt to draha wiecz. w cžas potřebny prawdu wyznati víty przed nepřately prawdy, Ale geſitie geſt drazſlij zuoſtati s prawdu w ežas pokuffenie a nezaprzieti, ani vſtupiti gij pro bazeň, alo ſetrwati až do koncze a do ſmrti w nij. Jakož geſt potrzebij z wiery k tomu czyli tahnuti. Nediele Kwietna, genž geft Sliefta w Poſtie. Cžtenie S. Matuſfe w XXI. Ka. Ten cžas, když ſe prziblijžil pan gežiſs k Geruzalemu a prziſſel do Betfage k huorze oliwetſke, Tehdy poſlal dwa z Veže- dlnikuow ſwych, rzka gim: Gdictež do Ka- ſſtelu, kteryž proti wam geſt. A yhned na- leznete Oſliczy prziwazanu a oſlatko s nij; odwiežte a prziwedte ke mnie; A dij-lit czo kto wam, rcete, že pan gich potrzebuge; ay- hned ge propuſtij. Toto pak ſtalo ſe geſt, aby ſe naplnilo, czož powiedijno geſt ſkrze proroka, genž die: Powiezte dczerzi Syonſke: Ay, kral twuoy gde k tobie tichy, ſedie na Oſliczy a na oſlatku te podrobene. Y ſſedſſe vcžedlniczy, vežinili, yakož gim przikazal Gežifs, a prziwedli oſliczyy oſlatko a wložili gſu na nie rucha ſwa a gemu, aby ſwrchu ſediel, prziprawili ſu1). Mnohy pak zaſtup ſtlali ſu 1) gſau.
326 W Nedieli tiemi, kterzijž ſe gij ſlowy hazegij. Protož ty, geſſto ſlowa prawdy zamietagij, hodnie w ſlepotie oſtawuge, aby iako we tmach ſlamali ſe bez ſwietla. Protož pan Gežiſs, moha a viniege vmluwiti wſſeczky, ſkryl ſe a vežinil ſe nemocznv a neum'ely, aby nas naucžil ſkrze pokoru a nemocz vſtupiti ne prawdy, ale ſwaruow daremnych. A acž geſt to draha wiecz. w cžas potřebny prawdu wyznati víty przed nepřately prawdy, Ale geſitie geſt drazſlij zuoſtati s prawdu w ežas pokuffenie a nezaprzieti, ani vſtupiti gij pro bazeň, alo ſetrwati až do koncze a do ſmrti w nij. Jakož geſt potrzebij z wiery k tomu czyli tahnuti. Nediele Kwietna, genž geft Sliefta w Poſtie. Cžtenie S. Matuſfe w XXI. Ka. Ten cžas, když ſe prziblijžil pan gežiſs k Geruzalemu a prziſſel do Betfage k huorze oliwetſke, Tehdy poſlal dwa z Veže- dlnikuow ſwych, rzka gim: Gdictež do Ka- ſſtelu, kteryž proti wam geſt. A yhned na- leznete Oſliczy prziwazanu a oſlatko s nij; odwiežte a prziwedte ke mnie; A dij-lit czo kto wam, rcete, že pan gich potrzebuge; ay- hned ge propuſtij. Toto pak ſtalo ſe geſt, aby ſe naplnilo, czož powiedijno geſt ſkrze proroka, genž die: Powiezte dczerzi Syonſke: Ay, kral twuoy gde k tobie tichy, ſedie na Oſliczy a na oſlatku te podrobene. Y ſſedſſe vcžedlniczy, vežinili, yakož gim przikazal Gežifs, a prziwedli oſliczyy oſlatko a wložili gſu na nie rucha ſwa a gemu, aby ſwrchu ſediel, prziprawili ſu1). Mnohy pak zaſtup ſtlali ſu 1) gſau.
Strana 327
Kwietnu. 327 rucha 1) ſwa na czeſtie; Ginij pak ratoleſti z drziwij ſekali a metali na czeſtie. A zaſtu- powe, kterziž naprzed ſſli y kterzijž na zad, wolali gfu2) rzkucze: Spaſenie Synem Dawi- dowym! Chwaly hodny, genž ſe berze we gmeno panie; ſpas nas na wyſoſtech![104a]. Rzibližil ſe k Geruzalemu pan Gežifs, genž geft „widienij pokoge welmi prawe“, že geſt y cžlowiekem racžil byti y praczowati y vmrzijti Proto, aby, gla tak pokornym kralem, y przibližil ſe k widienij pokoge wiecžneho podle cžlowiecženftwie, zalluže 3) geho ſobie y wſfem zwolenym. Y prziſſel k huorze Oliwetſke, geſſto geſt hoynoſt olege a znamenat milofrdenſtwie geho wyfoke, yakožto horu, z nijž potokowe milofrdenſtwie teku wſlem wierziczym w nieho. Protož k tee horze miloſrdenſtwie naywyzſlieho 4) prziſſel geſt, když ſe racžil wtieliti pro nas a vmrzijti za hrziechy naſſe,5) Jakož ſam o tom dij6): „Wietežij7) miloſti nad tu nižadny nema než ten, ktož da žiwot za ſwe přately.“ Protož cžtenie toto chce nam tu laſku naywyzílij toho krale powiedieti w tiech flowijch, kdež die: „Powiezte dcerzi Syonſke,“ Totižto každemu zboru wierzicymu w Kryſta, ſyna božiho: „Nerod ſe bati, dezero Syonſka; ay, kral twuoy gde k tobie tichy, ſeďe na oſliczy“, Aby ſe nelekala ani zuffala, že gij k vžitku gegij kral gde v welike tichoſti a s naywietcžij laſku, aby, to ſlyſleczy 8), radowala ſe a diekowala z toho bohu otczy, že geſt gij tak pokoyneho a miloſrdneho krale poſlal, kteryž ne porobiti gi chcze, ale wyproſtiti z tiežkeho po- robenij, ne brati od nij, ale dati wſſe dobre. „Y protož raduy ſe krali ſwemu, nebot tobie k vtieſſeni gde, a s nim tobie gde wieczko dobre. A ten kral chcze od tebe za ſlužbu 1) raucha. 2) gſau. 3) zaſlauže. *) naywyfsſlyho. 3) náſfe. ) Jan 15, 13. 3) .wětý. 3) ylýce.
Kwietnu. 327 rucha 1) ſwa na czeſtie; Ginij pak ratoleſti z drziwij ſekali a metali na czeſtie. A zaſtu- powe, kterziž naprzed ſſli y kterzijž na zad, wolali gfu2) rzkucze: Spaſenie Synem Dawi- dowym! Chwaly hodny, genž ſe berze we gmeno panie; ſpas nas na wyſoſtech![104a]. Rzibližil ſe k Geruzalemu pan Gežifs, genž geft „widienij pokoge welmi prawe“, že geſt y cžlowiekem racžil byti y praczowati y vmrzijti Proto, aby, gla tak pokornym kralem, y przibližil ſe k widienij pokoge wiecžneho podle cžlowiecženftwie, zalluže 3) geho ſobie y wſfem zwolenym. Y prziſſel k huorze Oliwetſke, geſſto geſt hoynoſt olege a znamenat milofrdenſtwie geho wyfoke, yakožto horu, z nijž potokowe milofrdenſtwie teku wſlem wierziczym w nieho. Protož k tee horze miloſrdenſtwie naywyzſlieho 4) prziſſel geſt, když ſe racžil wtieliti pro nas a vmrzijti za hrziechy naſſe,5) Jakož ſam o tom dij6): „Wietežij7) miloſti nad tu nižadny nema než ten, ktož da žiwot za ſwe přately.“ Protož cžtenie toto chce nam tu laſku naywyzílij toho krale powiedieti w tiech flowijch, kdež die: „Powiezte dcerzi Syonſke,“ Totižto každemu zboru wierzicymu w Kryſta, ſyna božiho: „Nerod ſe bati, dezero Syonſka; ay, kral twuoy gde k tobie tichy, ſeďe na oſliczy“, Aby ſe nelekala ani zuffala, že gij k vžitku gegij kral gde v welike tichoſti a s naywietcžij laſku, aby, to ſlyſleczy 8), radowala ſe a diekowala z toho bohu otczy, že geſt gij tak pokoyneho a miloſrdneho krale poſlal, kteryž ne porobiti gi chcze, ale wyproſtiti z tiežkeho po- robenij, ne brati od nij, ale dati wſſe dobre. „Y protož raduy ſe krali ſwemu, nebot tobie k vtieſſeni gde, a s nim tobie gde wieczko dobre. A ten kral chcze od tebe za ſlužbu 1) raucha. 2) gſau. 3) zaſlauže. *) naywyfsſlyho. 3) náſfe. ) Jan 15, 13. 3) .wětý. 3) ylýce.
Strana 328
328 W Nedieli mijti to, aby w nieho wierzila rozumnu 1) a žiwu wieru, ze wſſeho ſrdcze aby gey milowala a w niem ſamem plnu na- diegi miela o wſſech ſwych potrzebnoſtech a w každych ſwych przihodach, w teſknotech a w pokuſfenijch, Neb on každeho dokonale oprawij a ſpomuož w takowych wieczech cžlowieku vffagiczymu w ſe.“ Taket chcze, aby geho přikazanie držel2) ten, ktož ſlužij gemu; nebo ginak kral nemuož wlaſti ani zpra- wowati lidu, gedine lecž ſe gemu podda w poſluffenſtwie w tiech wieczech, kterež on przikazuge. A že dwa vežedlniky poſlal, rzka gim: „Gdiete do hradku, kteryž proti wam geſt, a yhned naleznete oſliczy prziwazanu a oſlatko s nij; rozwiežte a prziwedte mi.“ To ſe mluwij o po- ſlech, kterziž ſu byli k ſkutku tieleſne". Ale, kto by du- chownij ofly odwazali, tiech nenij, lecž ge pan miloftiwy poſle, když ſe ſlituge nad tiemi hřieſſnymi oſly. Neb nyňeyſli kniežij ſami oſlowe ſu, leni, ſtraſlivi a ſmyſla k odwazani malo nebo nicz magij, wijcze olly zapletagicze ſwazky tiež- kymi, ſucz rozkoſſmi a brzichem k ſwietu prziwazani. Protož, poſlle-li pan Angely ſwe s trubu k odwazani tiech ofluow, dobrze vežinij tiem oſlom, yakož geſt dobrze vežinil, prziſſed ſam pro hrzieſſne oſly na ſwiet. Ten pak hradek protiwny vežedlnikom Kryftowym mijſtrzi wykladagij ſwiet protiwny anebo ſpogenij zboru fa- tanowa pokrytczuow rozlicžnych, genž geft tielo Antykryftowo, ſpogene twrde w bludijch a w zamyſllenich lidíkych a w gi- nych zloſtech rozmnoženych. Takowe mnozſtwie ia[104b]ko mieſto twrde proti prawdie kryſtowie geſt ohrazene vkrutnoſtij Antykryſtowu, gijžto trapij tiežcze wywolene božij. Przijkop okolo toho mieſta geſt wtip lftiwy hlubokeho ſmyſlu a od- porneho prawdie Kryftowie a geho wolenym, aby tau Iftiwu chytroftij Antykryftowu zklamano bylo temierz wſſeczkno mnozſtwie ofluow, kterzižto ſu vwazani tiežcze w tom 1) V obou vyd. omylem rozumu. 2) držal.
328 W Nedieli mijti to, aby w nieho wierzila rozumnu 1) a žiwu wieru, ze wſſeho ſrdcze aby gey milowala a w niem ſamem plnu na- diegi miela o wſſech ſwych potrzebnoſtech a w každych ſwych przihodach, w teſknotech a w pokuſfenijch, Neb on každeho dokonale oprawij a ſpomuož w takowych wieczech cžlowieku vffagiczymu w ſe.“ Taket chcze, aby geho přikazanie držel2) ten, ktož ſlužij gemu; nebo ginak kral nemuož wlaſti ani zpra- wowati lidu, gedine lecž ſe gemu podda w poſluffenſtwie w tiech wieczech, kterež on przikazuge. A že dwa vežedlniky poſlal, rzka gim: „Gdiete do hradku, kteryž proti wam geſt, a yhned naleznete oſliczy prziwazanu a oſlatko s nij; rozwiežte a prziwedte mi.“ To ſe mluwij o po- ſlech, kterziž ſu byli k ſkutku tieleſne". Ale, kto by du- chownij ofly odwazali, tiech nenij, lecž ge pan miloftiwy poſle, když ſe ſlituge nad tiemi hřieſſnymi oſly. Neb nyňeyſli kniežij ſami oſlowe ſu, leni, ſtraſlivi a ſmyſla k odwazani malo nebo nicz magij, wijcze olly zapletagicze ſwazky tiež- kymi, ſucz rozkoſſmi a brzichem k ſwietu prziwazani. Protož, poſlle-li pan Angely ſwe s trubu k odwazani tiech ofluow, dobrze vežinij tiem oſlom, yakož geſt dobrze vežinil, prziſſed ſam pro hrzieſſne oſly na ſwiet. Ten pak hradek protiwny vežedlnikom Kryftowym mijſtrzi wykladagij ſwiet protiwny anebo ſpogenij zboru fa- tanowa pokrytczuow rozlicžnych, genž geft tielo Antykryftowo, ſpogene twrde w bludijch a w zamyſllenich lidíkych a w gi- nych zloſtech rozmnoženych. Takowe mnozſtwie ia[104b]ko mieſto twrde proti prawdie kryſtowie geſt ohrazene vkrutnoſtij Antykryſtowu, gijžto trapij tiežcze wywolene božij. Przijkop okolo toho mieſta geſt wtip lftiwy hlubokeho ſmyſlu a od- porneho prawdie Kryftowie a geho wolenym, aby tau Iftiwu chytroftij Antykryftowu zklamano bylo temierz wſſeczkno mnozſtwie ofluow, kterzižto ſu vwazani tiežcze w tom 1) V obou vyd. omylem rozumu. 2) držal.
Strana 329
Kwietnu. 329 mieſtie pod moczy vkrutnu ſwietſku y duchownij. Ti pak vcžedlniczy panie muſyli ſu nayprwe oſliczy odwazati a potom raucha ſwa na ni wkladli a tak ſu hodnie panu k gizdie tu oſliczy prziprawili. Muſyt tehdy tu byti ſmyſl, aby mohl ta- kowe zapletky rozwazati, gimiž geft Antykryft y diabel vwazal k ſwe wuoli a k ſwym vžitkom ty ofly a oſlicze, A muſy byti blijzcze przi niem vmienij božij, aby ſkrze prawdu Kryſtowu wiediel rozdijl mezy hrziechy a cztnoſtmi, mezy hrziechy menſlimi a wietežimi, A kterak ſu k kterym prziwazani přicžinami kterymi neb vmyſly neuſtupnymi; nebo vmienij z wiery Kryftowy muſy mijti k odwazani, a bez toho mohl by ſe domniewati, že rozwazuge, an ſwazuge wiecze a zapleta oſly hlupe. Kterež pak bude mocy odwazati, ty aby ku panu Gežiſſowi prziwedl, aby v nieho ſpaſenie hledali, ne v papeže anebo w ginych domnienijch bludnych. A rucha ſwa aby na nie wložil, aby tak pan ſediel na nich ſobie poddanych a miekkych, aby gemu poddani byli, cžinijce geho przikazanij; nebo on bez toho nebude na nich ſedieti chtijti yako na mrzkych. Rucha pak na nie klaſti magij dobrych przikladuow. A tot gſu rucha kniezſka, o nichž prorok die 1): „Kniežij twogi oblecženi budte w ſprawedlnoſt“; Nebo lidee, prziklady do- brych ſkutkuow berucze na kniežijch, wijce ſe budu li- biti panu. A dale die cžtenie: „A mnohy zaſtup ſtlali gſu rucha ſwa na czeſtie; a ginij rzezali ratoleſt z ſtromuow a ſtlali na czeſtie. A zaſtupowe, kterziž naprzed ſlli, wolali rzkucze: Spas nas, ſynu Dawiduow! Požehnany, genž ſe berze we gmeno panie; ſpas nas na wyſoſti!“ Zie geſt tak pokornie racžil pan Gežiſs geti na oſliku, a gſa kralem wſſeho ſwieta, To geſt gedno proto, aby do- konaly prziklad pokory vkazal na ſobie tiem, kteriž ſe gij hodnie od nieho naucžiti magij. 1) Žalm 132, 9.
Kwietnu. 329 mieſtie pod moczy vkrutnu ſwietſku y duchownij. Ti pak vcžedlniczy panie muſyli ſu nayprwe oſliczy odwazati a potom raucha ſwa na ni wkladli a tak ſu hodnie panu k gizdie tu oſliczy prziprawili. Muſyt tehdy tu byti ſmyſl, aby mohl ta- kowe zapletky rozwazati, gimiž geft Antykryft y diabel vwazal k ſwe wuoli a k ſwym vžitkom ty ofly a oſlicze, A muſy byti blijzcze przi niem vmienij božij, aby ſkrze prawdu Kryſtowu wiediel rozdijl mezy hrziechy a cztnoſtmi, mezy hrziechy menſlimi a wietežimi, A kterak ſu k kterym prziwazani přicžinami kterymi neb vmyſly neuſtupnymi; nebo vmienij z wiery Kryftowy muſy mijti k odwazani, a bez toho mohl by ſe domniewati, že rozwazuge, an ſwazuge wiecze a zapleta oſly hlupe. Kterež pak bude mocy odwazati, ty aby ku panu Gežiſſowi prziwedl, aby v nieho ſpaſenie hledali, ne v papeže anebo w ginych domnienijch bludnych. A rucha ſwa aby na nie wložil, aby tak pan ſediel na nich ſobie poddanych a miekkych, aby gemu poddani byli, cžinijce geho przikazanij; nebo on bez toho nebude na nich ſedieti chtijti yako na mrzkych. Rucha pak na nie klaſti magij dobrych przikladuow. A tot gſu rucha kniezſka, o nichž prorok die 1): „Kniežij twogi oblecženi budte w ſprawedlnoſt“; Nebo lidee, prziklady do- brych ſkutkuow berucze na kniežijch, wijce ſe budu li- biti panu. A dale die cžtenie: „A mnohy zaſtup ſtlali gſu rucha ſwa na czeſtie; a ginij rzezali ratoleſt z ſtromuow a ſtlali na czeſtie. A zaſtupowe, kterziž naprzed ſlli, wolali rzkucze: Spas nas, ſynu Dawiduow! Požehnany, genž ſe berze we gmeno panie; ſpas nas na wyſoſti!“ Zie geſt tak pokornie racžil pan Gežiſs geti na oſliku, a gſa kralem wſſeho ſwieta, To geſt gedno proto, aby do- konaly prziklad pokory vkazal na ſobie tiem, kteriž ſe gij hodnie od nieho naucžiti magij. 1) Žalm 132, 9.
Strana 330
830 W Nedieli Druhe proto račžil geſt na oiliku geti, aby potupil pychu a marnu 1) welebnoft tohoto ſwieta na lidech mocnych, na kralijch, knijžatech, panijch a owſfem na papeži, na biſku- pijeh a na ginych prelatijch, geſſto s weliku pychu gezdij a s tijm ſe chtij Kryſtu przicžijſti a geho vežaſtni byti, A zda ſe gim, že gedine gemu pokora ſluſlij, a gim aby pycha od- puſſtiena byla takova, aby przed nimi padali, klekali, kla- nieli ſe, ſtali, ſhybali ſe yako przed bohem. A že naywiecze ma potupena byti pycha kniezíka po- korau pana gežiſſe, geſſto chtij byti pollowe geho, a ſucz zpiet ginak, ruhagij ſe gemu wijcze než ſwietſke pohanſtwo. Pan Gežils pokorňe na oſliku gel, Ale Papež na welikem bijlem hynfitu w vzdie zlattem okowane a drahym kamenim ozdobene, Prſoſyny [105a] zlatte, welebnie k ſwietu prziprawene, Trzapcze v koblukuow2) barewne s perlowymi knoffliky, dek, kteryž kuoň kryge, brunatny, zlattem wyražowany, až ſe koni do zemie wlecže, a s welikym zaſtupem rytirzſtwa a panoſlij. ani nad nim nebeſa neſu. A tak gede s weliku ſlawu tohoto ſwieta a w radoſti, ano ſe gemu welika ežeft diege. Ay, tot prawy Antykryft, geifto ſe protiwij Kriſtu pychau! Ale naſs ſpaſytel Kryſtus na oſliku s placžem welikym gel geſt. Ne- rowna glu tehdy srownanij tato. Buoh wiecžny ponijžil ſe, a Papež, cžlowiek hřielîny, ežinie ſe namieſtkem Kryſtowym, nepodobnie ſe sgednawa s nim, aby w tom byl poznan od wiernych, že bludij a že geſt nam'eſtek dabluo. Protož fle- pota lidſka gey yako boha cztij, a prawda bozíka ako lu- cypera gey tupij a hyzdij. Kterak geſt pak nepodobny hlas ten: „Požehnany, genž ſy prziſſel we gmeno božij“ k onomu: „Vkrzižug, vkrzižug geo“ A opiet: „Krale nemame, gedno Ciſarze“! Opiet nepodobne srownanij: Ratoleſti metati pod nohy oſliku geho, a po male chwijli krzijž tiežky wložiti na ſa- 1) marnau. 2) klobúkuow.
830 W Nedieli Druhe proto račžil geſt na oiliku geti, aby potupil pychu a marnu 1) welebnoft tohoto ſwieta na lidech mocnych, na kralijch, knijžatech, panijch a owſfem na papeži, na biſku- pijeh a na ginych prelatijch, geſſto s weliku pychu gezdij a s tijm ſe chtij Kryſtu przicžijſti a geho vežaſtni byti, A zda ſe gim, že gedine gemu pokora ſluſlij, a gim aby pycha od- puſſtiena byla takova, aby przed nimi padali, klekali, kla- nieli ſe, ſtali, ſhybali ſe yako przed bohem. A že naywiecze ma potupena byti pycha kniezíka po- korau pana gežiſſe, geſſto chtij byti pollowe geho, a ſucz zpiet ginak, ruhagij ſe gemu wijcze než ſwietſke pohanſtwo. Pan Gežils pokorňe na oſliku gel, Ale Papež na welikem bijlem hynfitu w vzdie zlattem okowane a drahym kamenim ozdobene, Prſoſyny [105a] zlatte, welebnie k ſwietu prziprawene, Trzapcze v koblukuow2) barewne s perlowymi knoffliky, dek, kteryž kuoň kryge, brunatny, zlattem wyražowany, až ſe koni do zemie wlecže, a s welikym zaſtupem rytirzſtwa a panoſlij. ani nad nim nebeſa neſu. A tak gede s weliku ſlawu tohoto ſwieta a w radoſti, ano ſe gemu welika ežeft diege. Ay, tot prawy Antykryft, geifto ſe protiwij Kriſtu pychau! Ale naſs ſpaſytel Kryſtus na oſliku s placžem welikym gel geſt. Ne- rowna glu tehdy srownanij tato. Buoh wiecžny ponijžil ſe, a Papež, cžlowiek hřielîny, ežinie ſe namieſtkem Kryſtowym, nepodobnie ſe sgednawa s nim, aby w tom byl poznan od wiernych, že bludij a že geſt nam'eſtek dabluo. Protož fle- pota lidſka gey yako boha cztij, a prawda bozíka ako lu- cypera gey tupij a hyzdij. Kterak geſt pak nepodobny hlas ten: „Požehnany, genž ſy prziſſel we gmeno božij“ k onomu: „Vkrzižug, vkrzižug geo“ A opiet: „Krale nemame, gedno Ciſarze“! Opiet nepodobne srownanij: Ratoleſti metati pod nohy oſliku geho, a po male chwijli krzijž tiežky wložiti na ſa- 1) marnau. 2) klobúkuow.
Strana 331
Kwietnu. 331 meho ; Prwe ſwa rucha 1) przed oſlika ſtlati na ceſtie, a potom geho wlaſtnij ſukni ſwleczy s nieho a loſy o ni metati. To opiet nepodobnij hlaſowe byli gſu: „Spas nas“, a potom rzieczy: „Pomoz ſam ſobie, ſy-li ſyn božij.“ a to wſſe pro naſſe 2) hrziechy tak ohawnu a vkrutnu ſmrt racžil geſt podſtupiti. Ti pak zaſtupowe, kterzij byli wiernij, iako vežedlniczy a geho přitele, geſſto, pravu wieru magijcze k niemu, cžinili ſu gemu ty pocztiwoſti, rucha 1) ſwa meczycze y gine wieczy, mohu byti na prziklad tiem, kterziž z tež wiery ſwlacžij z ſebe rucho ſtareho ežlowieka poſlkwrnieneho, ſtare oby- cžege hrziechuow, y mecy przed pana Gežiffe, wyznawagijce przed nim hrziochy ſwe A poddawagijcze ſe gemu, aby on tlacžil po žadoſtech gich ftareho žiwota, kterež bydle w gich tiele; a to rucho ſtlati tak przedeň wždyczky potrze- bij geſt. Ginij pak ratoleſti meczy s oliwij, když miloſrdne ſkutky pro pana Gežiſſe cžinij, chude krmiecze. napagegijeze, odiewagijcze, z hrziechuow tahnucze, treſkcycze,3) tieffijce, w dobrem potwrzugijce a odpufftiegijcze krziwdy gedni k druhym. Ginij ſu, geſſto meczy kwietij dobrych przikladuow, genz woniegij yako kwijtij. obezowanij pochotne magij bez ſwaruow, pokorne a poddane poſluhowanie, tichoſt a mleže- liwoſt bez blekotnoſti; To wſſe dobrze wonij, a tijm ktwe ežlowiek w bozlke pocztiwoſti. Ginij ſu, geſſto palmy meczy; a znamena ſe witiezſtwij nad hrziechy tiech, kterzij glu přemohli tielo ſwe w ža- doſtech geho a obycžegijch zlych a ſwiet s powyky a ne- rzady a diabla w geho chytroſti. A to geft witiezftwij we- like a prawe a kratcze ſe prawij; Ale magijt s nim doſti cžiniti wždy bez přeſtani naywietežij hrdiny w bozſkých ſta- 1) raucha. 2) náſfe. 3) treſcýce.
Kwietnu. 331 meho ; Prwe ſwa rucha 1) przed oſlika ſtlati na ceſtie, a potom geho wlaſtnij ſukni ſwleczy s nieho a loſy o ni metati. To opiet nepodobnij hlaſowe byli gſu: „Spas nas“, a potom rzieczy: „Pomoz ſam ſobie, ſy-li ſyn božij.“ a to wſſe pro naſſe 2) hrziechy tak ohawnu a vkrutnu ſmrt racžil geſt podſtupiti. Ti pak zaſtupowe, kterzij byli wiernij, iako vežedlniczy a geho přitele, geſſto, pravu wieru magijcze k niemu, cžinili ſu gemu ty pocztiwoſti, rucha 1) ſwa meczycze y gine wieczy, mohu byti na prziklad tiem, kterziž z tež wiery ſwlacžij z ſebe rucho ſtareho ežlowieka poſlkwrnieneho, ſtare oby- cžege hrziechuow, y mecy przed pana Gežiffe, wyznawagijce przed nim hrziochy ſwe A poddawagijcze ſe gemu, aby on tlacžil po žadoſtech gich ftareho žiwota, kterež bydle w gich tiele; a to rucho ſtlati tak przedeň wždyczky potrze- bij geſt. Ginij pak ratoleſti meczy s oliwij, když miloſrdne ſkutky pro pana Gežiſſe cžinij, chude krmiecze. napagegijeze, odiewagijcze, z hrziechuow tahnucze, treſkcycze,3) tieffijce, w dobrem potwrzugijce a odpufftiegijcze krziwdy gedni k druhym. Ginij ſu, geſſto meczy kwietij dobrych przikladuow, genz woniegij yako kwijtij. obezowanij pochotne magij bez ſwaruow, pokorne a poddane poſluhowanie, tichoſt a mleže- liwoſt bez blekotnoſti; To wſſe dobrze wonij, a tijm ktwe ežlowiek w bozlke pocztiwoſti. Ginij ſu, geſſto palmy meczy; a znamena ſe witiezſtwij nad hrziechy tiech, kterzij glu přemohli tielo ſwe w ža- doſtech geho a obycžegijch zlych a ſwiet s powyky a ne- rzady a diabla w geho chytroſti. A to geft witiezftwij we- like a prawe a kratcze ſe prawij; Ale magijt s nim doſti cžiniti wždy bez přeſtani naywietežij hrdiny w bozſkých ſta- 1) raucha. 2) náſfe. 3) treſcýce.
Strana 332
332 Na Den tecžnoſtech, anižt naleznu zde wiece, s cžim by v potkani pa" gežiffowi wyſlli, gedno chwalece boha a rzkucze: „Spas nas ſkrze ſyna Dawidowa, pana naſſeho Gežiſſe Kryſta, ſkrze niehož gſy dal ſpaſe[105b]nie wſſelikemu lidu wierziczymu w nieho; vežiň nas ſprawedliwy ſkrze krew geho od hrziechuow na- ſlijch a vežiň nas vcžaſtny ſebe ſkrze robotu geho. Neb on nas vcžaſten geſt ſkrze laſku twu wiecžnu.“ Amen. Na Den flawny Welikonocžnij. Ožtenie S. Marka w XVI. Kap. Zaonoho čaſu Marya magdalena a Marya iakobowa a Salomeowa nakupily wonnych maſtij, aby przigduce pomazaly Gežiſfe. A welmi rano w Nedieli prziſſly ſu k hrobu, an giž ſlunce wzeſilo. Y rzekly ſu weſpolek: Kto nam odwali kamenoddwerzij hrobowych? A wzhledíſe vzrzely ſu odwaleny kamen; byl geſt zagiſte weliky welmi. A wſſedſſe do hrobu, vzrzely mladencze, an ſedij na pra- wiczy, odieneho ruchem bijlym; y vžaſly ſe. Kteryžto rzekl gim: Nechtieyte ſe bati! Ge- žiſſe hledate Nazaretſkeho, vkrzižowaneho; Wſtalt geſt! nenij tuto, ay mijíto, kdežto byli gey položili. Ale gdiete a powiezte veže- dlnikom geho y Petrowi, žet was przedeyde do Galilee; tam gey vzrziete, yakož geſt po- wiediel wam. Oto cžtenie S. przidano geſt k hodu ſlawnemu We- likonocžnimu, W niemžto geſt pamiet ſlawna wzkrzieffenie ſpaſytele naſſeho pana gezukryſta, genž geſt po tak welikem zamuczenie a vkrutne ſmrti trzetij den z mrtwych wſtal
332 Na Den tecžnoſtech, anižt naleznu zde wiece, s cžim by v potkani pa" gežiffowi wyſlli, gedno chwalece boha a rzkucze: „Spas nas ſkrze ſyna Dawidowa, pana naſſeho Gežiſſe Kryſta, ſkrze niehož gſy dal ſpaſe[105b]nie wſſelikemu lidu wierziczymu w nieho; vežiň nas ſprawedliwy ſkrze krew geho od hrziechuow na- ſlijch a vežiň nas vcžaſtny ſebe ſkrze robotu geho. Neb on nas vcžaſten geſt ſkrze laſku twu wiecžnu.“ Amen. Na Den flawny Welikonocžnij. Ožtenie S. Marka w XVI. Kap. Zaonoho čaſu Marya magdalena a Marya iakobowa a Salomeowa nakupily wonnych maſtij, aby przigduce pomazaly Gežiſfe. A welmi rano w Nedieli prziſſly ſu k hrobu, an giž ſlunce wzeſilo. Y rzekly ſu weſpolek: Kto nam odwali kamenoddwerzij hrobowych? A wzhledíſe vzrzely ſu odwaleny kamen; byl geſt zagiſte weliky welmi. A wſſedſſe do hrobu, vzrzely mladencze, an ſedij na pra- wiczy, odieneho ruchem bijlym; y vžaſly ſe. Kteryžto rzekl gim: Nechtieyte ſe bati! Ge- žiſſe hledate Nazaretſkeho, vkrzižowaneho; Wſtalt geſt! nenij tuto, ay mijíto, kdežto byli gey položili. Ale gdiete a powiezte veže- dlnikom geho y Petrowi, žet was przedeyde do Galilee; tam gey vzrziete, yakož geſt po- wiediel wam. Oto cžtenie S. przidano geſt k hodu ſlawnemu We- likonocžnimu, W niemžto geſt pamiet ſlawna wzkrzieffenie ſpaſytele naſſeho pana gezukryſta, genž geſt po tak welikem zamuczenie a vkrutne ſmrti trzetij den z mrtwych wſtal
Strana 333
Welikonocžnij. 333 ſkrze ſlawu otczowu, mage giž przeradoſtny žiwot beze wſlij bijdy, Angelom podobny, ſlawny a neſmrtedlnoſtij na- plnieny. Toto pak cžtenie oſlaweno geſt rozlicžnymi rozumy mijítruo dawnijch y potomnijch, a naywice o třech Mary- gijch, že gmena gich wykladagij ſe oſwijczena. Neb, magijce poznanij o tiech wieczech, kterež ſu za maſti pocžtli, geſt gim prvnie Marye Magdalena. Ta geſt m'ela poznanij o ſwych hrzieſlijch a o par Gežiffowi, že gij mož hřiechy odpuſtiti. Protož, iakž poznala, že pan Gežiſs wſſel w duom zakonnika, tak geſt y ona weſlla a, padſli k noham geho, y plakala na hrziechy a ſlzami vmywala nohy geho. A w tom ſe wypra- wuge pocžatek obraczenie gegijho k bohu ſkrze pokanie, aneb cžijhožkoli. Protož ti flowu pocžinagijczy w bozſkych wieczech dijl mijti, kterziž, zm'enijcze zly žiwot, y cžinij pokanie. Druha Marya geſt Jakobowa; tee ſe przidawa ſtatecž- noſt w przemoženij, a znamena lidi proſpiewagijczy w po- cžatem dobrem, že, chtiegij-li dale proſpieti w tom, czož gſu pocžali, muſy przemahati hrziechy ſylau Božij. Nebo by ginak daremnij [106a) pocžatek w obraceni byl, když by kto proti hrziechom praczowati nechtiel. Trzetij Marye byla Salomee. Tu wykladagij pokoy" ; a to geft dokonaloft tiech lidij, kteřižto praczowitie pře- mahagij hřiechy a giž potom przichazegij ku pokogi bo- žimu, w niemžto odpocžinu s vtieſſenim w dobrem ſwiedomij. To gſu maſti tiech marygi, w ňecžijch knihach prziprawene k mluwenij powyſlenemu. Ale ty wieczy gfu lidee ſprawedli- wij wždy mijti muſyli y przed vmucženim Kryſtowym. A že ſe wyznawa, že pan gežiſs wſtal z mrtwych ſlawňe, a odpijra ſe toho, by s mrtwymi ležal w hrobie. Protož toto cžtenie die o gich ſkutku, že ſe gim dwa Angely vkazala a byla ſta ſe twarzij k zemi obratila Y rzekla gſta k nim: „Koho hledate žiweho s mrtwymi? Nenijt tuto, ale witalt geſt. Wzpo-
Welikonocžnij. 333 ſkrze ſlawu otczowu, mage giž przeradoſtny žiwot beze wſlij bijdy, Angelom podobny, ſlawny a neſmrtedlnoſtij na- plnieny. Toto pak cžtenie oſlaweno geſt rozlicžnymi rozumy mijítruo dawnijch y potomnijch, a naywice o třech Mary- gijch, že gmena gich wykladagij ſe oſwijczena. Neb, magijce poznanij o tiech wieczech, kterež ſu za maſti pocžtli, geſt gim prvnie Marye Magdalena. Ta geſt m'ela poznanij o ſwych hrzieſlijch a o par Gežiffowi, že gij mož hřiechy odpuſtiti. Protož, iakž poznala, že pan Gežiſs wſſel w duom zakonnika, tak geſt y ona weſlla a, padſli k noham geho, y plakala na hrziechy a ſlzami vmywala nohy geho. A w tom ſe wypra- wuge pocžatek obraczenie gegijho k bohu ſkrze pokanie, aneb cžijhožkoli. Protož ti flowu pocžinagijczy w bozſkych wieczech dijl mijti, kterziž, zm'enijcze zly žiwot, y cžinij pokanie. Druha Marya geſt Jakobowa; tee ſe przidawa ſtatecž- noſt w przemoženij, a znamena lidi proſpiewagijczy w po- cžatem dobrem, že, chtiegij-li dale proſpieti w tom, czož gſu pocžali, muſy przemahati hrziechy ſylau Božij. Nebo by ginak daremnij [106a) pocžatek w obraceni byl, když by kto proti hrziechom praczowati nechtiel. Trzetij Marye byla Salomee. Tu wykladagij pokoy" ; a to geft dokonaloft tiech lidij, kteřižto praczowitie pře- mahagij hřiechy a giž potom przichazegij ku pokogi bo- žimu, w niemžto odpocžinu s vtieſſenim w dobrem ſwiedomij. To gſu maſti tiech marygi, w ňecžijch knihach prziprawene k mluwenij powyſlenemu. Ale ty wieczy gfu lidee ſprawedli- wij wždy mijti muſyli y przed vmucženim Kryſtowym. A že ſe wyznawa, že pan gežiſs wſtal z mrtwych ſlawňe, a odpijra ſe toho, by s mrtwymi ležal w hrobie. Protož toto cžtenie die o gich ſkutku, že ſe gim dwa Angely vkazala a byla ſta ſe twarzij k zemi obratila Y rzekla gſta k nim: „Koho hledate žiweho s mrtwymi? Nenijt tuto, ale witalt geſt. Wzpo-
Strana 334
834 Na Den meňte, kterak geſt mluwil wam, dokudž gelſtie s wami byl, rzka, že muſy ſyn ežlowieka zrazen byti w rucze hrzieſſnych lidij a vkrzižowan a trzetij den z mrtwych wſtati.“ Y roz- pomenuli gſu ſe na geho ſlowa. Tyto wieczy powiedijny gſu od Angeluow, že ſu tyto ženy ſkrze pochybenie hledali mrtweho pana gežiſſe mazati, ano giž k oſlawenemu mazanie neprziſluſſelo. Ale o gich pochybeni ſkrowniegij muož mlu- weno byti proto, že geſt w nich tudijž opraweno bylo ſkrze pana Gežifſe, když ſe gim žiwy vkazal. Potom die ežtenie: „Y rzekli ſu gedna k druhe: Kto nam odwali kamen od dwerzij hrobowych? A wzhledſſe vzrzely ſu odwaleny kamen; byl geſt zagiſte weliky welmi.“ To gſu mluwily ty ženy podle te miloſti, kteru gſu mohly mijti k žiwemu panu gežiffowi, chtijcze gi nad mrtwym dokonati. Protož buoh, wida gich ſrdce vpřimnoſt, nezanedbal gich przi tom pochybeni a newiedomij; chtie gim lepſlij vkazati, poſlal geſt Angela, aby kamen odwalil, aby mijſto opatrzili, kde geſt položen byl, a ſlyſſely, že geſt giž wſtal, žiw gſa giž na wieky. Y muož nam k vžitku z toho wzat byti rozum ňe- ktery o tiech neſnazech, gimiž prawda Kryſtowa w hrobu zawalena 1) geſt yako kamenem w tom lidu pobiehlem, geſſto pod gmenem wiery Kriftowy geft, aby ti, geſlto nalledugij miloſti kryſtowy yako maſtmi wonnymi mazanie, nemohli proſpiechu mijti we mnohych wieczech dobrych, w nichž by tu miloſt mieli vkazati panu Gežiſowi, a zwlaſſtie v wyznanie prawdy geho. Neb antykryſt w ſwe ſlawie vkazuge ſe, iako by on bohem byl, cžinie plne ſpaſenie lidem kromie Kryſta, Mocz wſliczku duchownij, kliježe Apofſtolſke k rozwazani a k ſwa- zani mage, powyſſen ſa we ezti, w bohatſtwij a mage na po- mocz wffeczky klaffterfke roty, wſfeczky kolege miſtrike s gich wtipy mnohymi; ati gednim duchem ſpolecžnie proti prawdie Kryſtowie ſtogij, aby pod nimi yako mrtwa ležela. 1) zawaloná.
834 Na Den meňte, kterak geſt mluwil wam, dokudž gelſtie s wami byl, rzka, že muſy ſyn ežlowieka zrazen byti w rucze hrzieſſnych lidij a vkrzižowan a trzetij den z mrtwych wſtati.“ Y roz- pomenuli gſu ſe na geho ſlowa. Tyto wieczy powiedijny gſu od Angeluow, že ſu tyto ženy ſkrze pochybenie hledali mrtweho pana gežiſſe mazati, ano giž k oſlawenemu mazanie neprziſluſſelo. Ale o gich pochybeni ſkrowniegij muož mlu- weno byti proto, že geſt w nich tudijž opraweno bylo ſkrze pana Gežifſe, když ſe gim žiwy vkazal. Potom die ežtenie: „Y rzekli ſu gedna k druhe: Kto nam odwali kamen od dwerzij hrobowych? A wzhledſſe vzrzely ſu odwaleny kamen; byl geſt zagiſte weliky welmi.“ To gſu mluwily ty ženy podle te miloſti, kteru gſu mohly mijti k žiwemu panu gežiffowi, chtijcze gi nad mrtwym dokonati. Protož buoh, wida gich ſrdce vpřimnoſt, nezanedbal gich przi tom pochybeni a newiedomij; chtie gim lepſlij vkazati, poſlal geſt Angela, aby kamen odwalil, aby mijſto opatrzili, kde geſt položen byl, a ſlyſſely, že geſt giž wſtal, žiw gſa giž na wieky. Y muož nam k vžitku z toho wzat byti rozum ňe- ktery o tiech neſnazech, gimiž prawda Kryſtowa w hrobu zawalena 1) geſt yako kamenem w tom lidu pobiehlem, geſſto pod gmenem wiery Kriftowy geft, aby ti, geſlto nalledugij miloſti kryſtowy yako maſtmi wonnymi mazanie, nemohli proſpiechu mijti we mnohych wieczech dobrych, w nichž by tu miloſt mieli vkazati panu Gežiſowi, a zwlaſſtie v wyznanie prawdy geho. Neb antykryſt w ſwe ſlawie vkazuge ſe, iako by on bohem byl, cžinie plne ſpaſenie lidem kromie Kryſta, Mocz wſliczku duchownij, kliježe Apofſtolſke k rozwazani a k ſwa- zani mage, powyſſen ſa we ezti, w bohatſtwij a mage na po- mocz wffeczky klaffterfke roty, wſfeczky kolege miſtrike s gich wtipy mnohymi; ati gednim duchem ſpolecžnie proti prawdie Kryſtowie ſtogij, aby pod nimi yako mrtwa ležela. 1) zawaloná.
Strana 335
Welikonncżnij. 335 Protož, kto by mohl na to bezprawij pohiedieti a želeti po- tlacženie takoweho prawdy od ſwych domaczych, mohl by rzijczy: „Pane bože, kto nam odwalij kamen weliky welmi, pod nimž prawda twa vmrtwena ležij? A nebu[106b]det na- lezen nižadny, lecž ty poſſleſs Angela ktereho, aby ſe Babilon zwratil ſylu geho.“ Dale prawij cžtenie: „A wſſedſſe do hrobu, y vzrzely gſu mladencze ſedijczyeho na prawiczy. odieneho ruchem bilym; y lekly gſu ſe. Kteryž wecze gim: Nerodte ſe bati! Gežiſſe hledate Nazaretſkeho, vkrzižowaneho? Witalt gest, nenijt tuto, ay mijſto, kdež ſu gey byli položili." Die tu cžtenie, že ſe ženam vkazal Angel w poſtawie mladencze a byl oblecžen ruchem bijlym yako ſnieh, po prawe ſtranie hrobu ſede. Tijm vkazuge przeneſenie žiwota z ſmrtedlnoſti w neſmrtedlnoſt. Protož geſt Angel dobreho zwieftowanie, aby radoſtne wieczy zwieftowal; Tau take po- ſtawu 1) milu mladencze a rucha ſtkwuczyho vkazuge cžiſtotu, newinnoſt a kraſu neſmrtedlnoſti a flawy noweho žiwota pana gežiſſe y wſech wierziczych, kterzijž wſtanu z mrtwych w ſlawie žiwota a obnowij ſe iako orlicze. A proto geſt ſpa- fytel prziffel na ſwiet, aby toho žiwota dobyl dluhu praczy a ſmrtij ſwu tiem, ktož2) budu wierziti w nieho. Neb žiwot nynieyſlij biedny, poruſſeny a ſmrtedlny dobrze zname a geho brzijmie cžigem. Nebo o niem pijſmo die:3) „Blahoſlawenij, kterzij magij cžaſtku w prwnim zmrtwychwſtanij; w tiech druha ſmrt nema moczy“, totižto zatraczenie. Protož Kryftus dwogijho zmrtwychwſtanie naſleho po- cžatek a prziklad geſt. O prwnim pijſmo die: „Blahoſlaweni- a welmi ſitiaſtnij, kterziž ſe nahodij, geſlto budu mijti cžaſtku w prwnim zmrtwychwſtanij“; žiwot ſtary vkrzižo- wawfſe, w nowotie roſtu žiwota ſwateho a rozmahagij ſe 1) poſtawau. 7) kdož. 3) Zjev. 20, 6.
Welikonncżnij. 335 Protož, kto by mohl na to bezprawij pohiedieti a želeti po- tlacženie takoweho prawdy od ſwych domaczych, mohl by rzijczy: „Pane bože, kto nam odwalij kamen weliky welmi, pod nimž prawda twa vmrtwena ležij? A nebu[106b]det na- lezen nižadny, lecž ty poſſleſs Angela ktereho, aby ſe Babilon zwratil ſylu geho.“ Dale prawij cžtenie: „A wſſedſſe do hrobu, y vzrzely gſu mladencze ſedijczyeho na prawiczy. odieneho ruchem bilym; y lekly gſu ſe. Kteryž wecze gim: Nerodte ſe bati! Gežiſſe hledate Nazaretſkeho, vkrzižowaneho? Witalt gest, nenijt tuto, ay mijſto, kdež ſu gey byli položili." Die tu cžtenie, že ſe ženam vkazal Angel w poſtawie mladencze a byl oblecžen ruchem bijlym yako ſnieh, po prawe ſtranie hrobu ſede. Tijm vkazuge przeneſenie žiwota z ſmrtedlnoſti w neſmrtedlnoſt. Protož geſt Angel dobreho zwieftowanie, aby radoſtne wieczy zwieftowal; Tau take po- ſtawu 1) milu mladencze a rucha ſtkwuczyho vkazuge cžiſtotu, newinnoſt a kraſu neſmrtedlnoſti a flawy noweho žiwota pana gežiſſe y wſech wierziczych, kterzijž wſtanu z mrtwych w ſlawie žiwota a obnowij ſe iako orlicze. A proto geſt ſpa- fytel prziffel na ſwiet, aby toho žiwota dobyl dluhu praczy a ſmrtij ſwu tiem, ktož2) budu wierziti w nieho. Neb žiwot nynieyſlij biedny, poruſſeny a ſmrtedlny dobrze zname a geho brzijmie cžigem. Nebo o niem pijſmo die:3) „Blahoſlawenij, kterzij magij cžaſtku w prwnim zmrtwychwſtanij; w tiech druha ſmrt nema moczy“, totižto zatraczenie. Protož Kryftus dwogijho zmrtwychwſtanie naſleho po- cžatek a prziklad geſt. O prwnim pijſmo die: „Blahoſlaweni- a welmi ſitiaſtnij, kterziž ſe nahodij, geſlto budu mijti cžaſtku w prwnim zmrtwychwſtanij“; žiwot ſtary vkrzižo- wawfſe, w nowotie roſtu žiwota ſwateho a rozmahagij ſe 1) poſtawau. 7) kdož. 3) Zjev. 20, 6.
Strana 336
336 Na. Den w ſprawedlnoſti, kteruž geſt ſpaſytel cžinil a ſluham ſwym przikazal. Takowijt prawie cžekagij žiwota druheho zmrtwych- wſtanij. Ale že tuto die cžtenie, že ženy, vzrzewſle odwaleny kamen a mladencze odieneho ruchem ſtkwuczym, lekly gſu ſe, yakožto nedomňene wieczy. Protož w tom leknutij vtieſlil geſt ge, yako ſluſſij na dobre° Angela, aby bazniwe a za- muczene tieſſil. Neb ony pro ſmrt pana ſweho byly gſu za- muczeny a geho gſu ſe lekly. Protož geſt k nim promluwil rzka: „Nechtieyte ſe bati!“ Neb takowe zamuczenie a bazeň vmenſluge ſrdcze a od nadege wede, a dabel yhned přiſtu- puge k cžlowieku ſmutnemu a zwlafitie pro paad hrziechu a przidawa ſmutku na ſmutek a tiſkne k zuffalſtwij a zhrozy cžlowieka tijm rzka, že gemu neodpuſtij buoh hrziechuow a neſmiluge ſe nad nim. Y przikwacžij zly duch tiem ſmutkem cžlowieka, hledage tijm vmrtwiti w nem, czož gest prwe ten dobreho shromaždil; a k takowym pokuſlenim dobrych an- geluow bylo by potrzebij, kdyby ge buoh racžil poſlati. Ale že tuto angel božij k wietežiemu vtieſfenie ženam die: „Ne- rodte ſe bati wy! Wijm zagiſte, že Gežille, kteryž geſt vkrzi- žowan, hledate; wstalt geft, nenijt zde.“ W tiech flowijch Angel božij prawij gim przicžinu doſtatecžnu, pro niž ſe bati ne- magij, a rzka: „Wijm zagiſte, že gežiſle, kteryž vkrzižowan geſt a z mrtwych wſtal, hledate.“ Nebo tiem w prawde nenie bazni, kterziž toho, kte[107a ryž vkrzižowan geſt za hrziechy naſſe, czelym ſrdczem hledagij. Neb ſe geſt proto vkrzižowati dal, aby dokonalu obietij za hrziechy byl a ſmirzil z bohem wſfeczky wierziczy w ſe. Nerodtež ſe tehdy bati, ktožkoli o to praczugete, abyſite nalezli Gežiſſe, kteryž geſt pro was vkrzižowan a z mrtwych wſtal, aby was od každe bazni zle- wyproſtil! Ale boytež ſe, Biſkupowe a Mijſtrzi y Rytierzi, geſſto gſu geho zloſtňe a z nenawiſti vkrzižowali a na ſmrt wydali. Boyte ſe, nyniegſlij hlawatij Papeži, Biſkupi, Arczybiſkupi,
336 Na. Den w ſprawedlnoſti, kteruž geſt ſpaſytel cžinil a ſluham ſwym przikazal. Takowijt prawie cžekagij žiwota druheho zmrtwych- wſtanij. Ale že tuto die cžtenie, že ženy, vzrzewſle odwaleny kamen a mladencze odieneho ruchem ſtkwuczym, lekly gſu ſe, yakožto nedomňene wieczy. Protož w tom leknutij vtieſlil geſt ge, yako ſluſſij na dobre° Angela, aby bazniwe a za- muczene tieſſil. Neb ony pro ſmrt pana ſweho byly gſu za- muczeny a geho gſu ſe lekly. Protož geſt k nim promluwil rzka: „Nechtieyte ſe bati!“ Neb takowe zamuczenie a bazeň vmenſluge ſrdcze a od nadege wede, a dabel yhned přiſtu- puge k cžlowieku ſmutnemu a zwlafitie pro paad hrziechu a przidawa ſmutku na ſmutek a tiſkne k zuffalſtwij a zhrozy cžlowieka tijm rzka, že gemu neodpuſtij buoh hrziechuow a neſmiluge ſe nad nim. Y przikwacžij zly duch tiem ſmutkem cžlowieka, hledage tijm vmrtwiti w nem, czož gest prwe ten dobreho shromaždil; a k takowym pokuſlenim dobrych an- geluow bylo by potrzebij, kdyby ge buoh racžil poſlati. Ale že tuto angel božij k wietežiemu vtieſfenie ženam die: „Ne- rodte ſe bati wy! Wijm zagiſte, že Gežille, kteryž geſt vkrzi- žowan, hledate; wstalt geft, nenijt zde.“ W tiech flowijch Angel božij prawij gim przicžinu doſtatecžnu, pro niž ſe bati ne- magij, a rzka: „Wijm zagiſte, že gežiſle, kteryž vkrzižowan geſt a z mrtwych wſtal, hledate.“ Nebo tiem w prawde nenie bazni, kterziž toho, kte[107a ryž vkrzižowan geſt za hrziechy naſſe, czelym ſrdczem hledagij. Neb ſe geſt proto vkrzižowati dal, aby dokonalu obietij za hrziechy byl a ſmirzil z bohem wſfeczky wierziczy w ſe. Nerodtež ſe tehdy bati, ktožkoli o to praczugete, abyſite nalezli Gežiſſe, kteryž geſt pro was vkrzižowan a z mrtwych wſtal, aby was od každe bazni zle- wyproſtil! Ale boytež ſe, Biſkupowe a Mijſtrzi y Rytierzi, geſſto gſu geho zloſtňe a z nenawiſti vkrzižowali a na ſmrt wydali. Boyte ſe, nyniegſlij hlawatij Papeži, Biſkupi, Arczybiſkupi,
Strana 337
Welikonocžnij. 337 geſſto tuž nenawiſtij proti nie pod pokrytſtwim ſtogijte, chtijcze geho prawdu potlacžiti a ſami panowati w pokogi a w rozkoſfech! Boyte ſe, wſliczkni hlawatij neprzietele krzij- že geho, geſſto ſe poſmiewate geho chudemu a potupnemu žiwotu a newierzijte geho prawdie! Boyte ſe wſſiczkni, geſlto boha hledate Iſtiwie, zpolehagicze na geho milofrdenſtwij a na ſwa lžiwa poſwieczowanij a protiwenſtwie krzijže Kry- ſtowa trpieti nechcete! Boyte ſe, wſſiczkni, geſſto hledate ſwatych, ſkrze nie Iftiwie do nebe chtijcze a ſwattoſti ſwa- tych nenawidiece! A boy ſe každy, kohožkoli kto w nebi nebo w zemi hleda a vffa gemu, když nehleda Gežiſſe vkrzi- žowaneho, w nemž ſe bazeň wymieta tiem, kterzijž milu- gij boha ! Tito pak naywiecze magij ſe bati a gſu nayhorſlij, kterzijž glu owſlem od prawdy odſtupili pode lítij przikrytu a pro obroky tuežne kanowniczke a cžeſt. Kterzijžto zagiſte lidu prawij, že geſt tu pan Gežifs, kdež geho nenie, aniž tu muož byti. Nebo, odſtupiwſle od prawdy zakona božijho, y ſtogij na bludijch zamyſllenych a w tiech bludijch ſpaſenie lidu vkazugij a zgewne lži wierziti lidem welegij. Protož gſu takowij yako žide a rytierzi, geſſto gſu oſtrziehali hrobu, zapecžetiwſle Gežiffe mrtweho w ňem, y mnieli ſu, že by wždy tu Gežiſs mrtwy ležal po gich wuoli, an geſt wſtal, když racžil, yako moczny pan. Takež tito, podtlacžiwfle wſliczku doſtatecžnoſt ſpaſenie, kteraž k mocy Kryftowie prziſluſſij, pod ſwe zakony, Kryſtu ruhawe, pod prawa a pod klatby vſtawene, pod zamyſly a obycžege mrtwe, y prawij w nich ſpaſenij lidem, zapecžetiwſſe to ſtarymi Swatymi, Ducha ſwateho naplnienymi, ſtaru Cierkwi ſwatu Apoſſtolſku y gich pijſmy, aby duch ſwaty y Apoſftole potwrdili ſpaſenie wſſemu ſwietu w tiech zamyfllenych zakonijch. Potom die cžtenie: „Ale gdiete, powiezte vežedlnikom geho y Petrowi, že was przedeyde do Galilee; tu geho vzrzijte, yakož geſt powiediel wam.“ Tuto ežtenie zname-
Welikonocžnij. 337 geſſto tuž nenawiſtij proti nie pod pokrytſtwim ſtogijte, chtijcze geho prawdu potlacžiti a ſami panowati w pokogi a w rozkoſfech! Boyte ſe, wſliczkni hlawatij neprzietele krzij- že geho, geſſto ſe poſmiewate geho chudemu a potupnemu žiwotu a newierzijte geho prawdie! Boyte ſe wſſiczkni, geſlto boha hledate Iſtiwie, zpolehagicze na geho milofrdenſtwij a na ſwa lžiwa poſwieczowanij a protiwenſtwie krzijže Kry- ſtowa trpieti nechcete! Boyte ſe, wſſiczkni, geſſto hledate ſwatych, ſkrze nie Iftiwie do nebe chtijcze a ſwattoſti ſwa- tych nenawidiece! A boy ſe každy, kohožkoli kto w nebi nebo w zemi hleda a vffa gemu, když nehleda Gežiſſe vkrzi- žowaneho, w nemž ſe bazeň wymieta tiem, kterzijž milu- gij boha ! Tito pak naywiecze magij ſe bati a gſu nayhorſlij, kterzijž glu owſlem od prawdy odſtupili pode lítij przikrytu a pro obroky tuežne kanowniczke a cžeſt. Kterzijžto zagiſte lidu prawij, že geſt tu pan Gežifs, kdež geho nenie, aniž tu muož byti. Nebo, odſtupiwſle od prawdy zakona božijho, y ſtogij na bludijch zamyſllenych a w tiech bludijch ſpaſenie lidu vkazugij a zgewne lži wierziti lidem welegij. Protož gſu takowij yako žide a rytierzi, geſſto gſu oſtrziehali hrobu, zapecžetiwſle Gežiffe mrtweho w ňem, y mnieli ſu, že by wždy tu Gežiſs mrtwy ležal po gich wuoli, an geſt wſtal, když racžil, yako moczny pan. Takež tito, podtlacžiwfle wſliczku doſtatecžnoſt ſpaſenie, kteraž k mocy Kryftowie prziſluſſij, pod ſwe zakony, Kryſtu ruhawe, pod prawa a pod klatby vſtawene, pod zamyſly a obycžege mrtwe, y prawij w nich ſpaſenij lidem, zapecžetiwſſe to ſtarymi Swatymi, Ducha ſwateho naplnienymi, ſtaru Cierkwi ſwatu Apoſſtolſku y gich pijſmy, aby duch ſwaty y Apoſftole potwrdili ſpaſenie wſſemu ſwietu w tiech zamyfllenych zakonijch. Potom die cžtenie: „Ale gdiete, powiezte vežedlnikom geho y Petrowi, že was przedeyde do Galilee; tu geho vzrzijte, yakož geſt powiediel wam.“ Tuto ežtenie zname-
Strana 338
338 Na Den nitu 1) wiecz prawij, že pan, z mrtwych wſtaw, vkazal ſe ženam a poſyela ge k vežedlnikom, aby gim powiediely, že geſt wital a že ge ma przedgijti do Galilee, a že gey tu vzrzij. Tu pan nenaſleduge vrzadu Apoſitolikeho ani kniezſkeho. kdez ſe zda, že na ty toliko ſluſſij zgewenie božij a na wieru obraczowanie a na žadne gine. Protož necht ſe nynieyſlij prelati, mijſtrzi a kniežij pochlubij ſwymi vrzady prawiecze. že ſe geſt buoh prziwazal k gich vrzadom, a že w nich geſt w[107b íleczka rada božie! A ženam, laykom a chlapom at za- powiedij cžtenie cžijſti a o bohu mluwiti, protože kniežij negſu! Wſlak pijſmo die, že geſt pan wzezrzel na pokoru diewky ſwe, ne na vrzad kniezíky. A ted wzezrzel na pokoru žen a na gich ſnaženftwie, a newzezrzel na chlubu apoſftoliku ani na gich lenoſt a newieru. Ale že pan rozkazal vežedlnikom, že ſe gim chcze vkazati w Galilegi, genž ſe rozumij „prze- ſtiehowanie“, aby ſe sgednal ſkutek s prawdu. Nebo pan przeſtiehowal ſe geſt od ſmrti w žiwot. A yakož ſe geſt pan przeſtiehowal od ſtareho žiwota w nowy, takež zakon prze- neſen geſt, aby giž nebyl zachowawan v podobenſtwijch ži- dowſkych, ale w prawdie, kteru geſt Kryftus wydal, totiž zakon nowy. W kteremž giž nemame obietowati telat, ale ſame" ſpaſytele mame zapalnu obiet v wuoni chutnu bohu za hrziechy naſſe, yakožto obiet žiwu, ſwatu a bohu libu. A tijm se take przeſtiehugem ſe panem Gežiſſem od života ſtareho w nowy, když odvržem ſkutky tiela neprawe; a tak ſe bude radowati ſrdeze naſle, a te radoſti žadny neodeyme od nas. Amen. 1) znamenitau.
338 Na Den nitu 1) wiecz prawij, že pan, z mrtwych wſtaw, vkazal ſe ženam a poſyela ge k vežedlnikom, aby gim powiediely, že geſt wital a že ge ma przedgijti do Galilee, a že gey tu vzrzij. Tu pan nenaſleduge vrzadu Apoſitolikeho ani kniezſkeho. kdez ſe zda, že na ty toliko ſluſſij zgewenie božij a na wieru obraczowanie a na žadne gine. Protož necht ſe nynieyſlij prelati, mijſtrzi a kniežij pochlubij ſwymi vrzady prawiecze. že ſe geſt buoh prziwazal k gich vrzadom, a že w nich geſt w[107b íleczka rada božie! A ženam, laykom a chlapom at za- powiedij cžtenie cžijſti a o bohu mluwiti, protože kniežij negſu! Wſlak pijſmo die, že geſt pan wzezrzel na pokoru diewky ſwe, ne na vrzad kniezíky. A ted wzezrzel na pokoru žen a na gich ſnaženftwie, a newzezrzel na chlubu apoſftoliku ani na gich lenoſt a newieru. Ale že pan rozkazal vežedlnikom, že ſe gim chcze vkazati w Galilegi, genž ſe rozumij „prze- ſtiehowanie“, aby ſe sgednal ſkutek s prawdu. Nebo pan przeſtiehowal ſe geſt od ſmrti w žiwot. A yakož ſe geſt pan przeſtiehowal od ſtareho žiwota w nowy, takež zakon prze- neſen geſt, aby giž nebyl zachowawan v podobenſtwijch ži- dowſkych, ale w prawdie, kteru geſt Kryftus wydal, totiž zakon nowy. W kteremž giž nemame obietowati telat, ale ſame" ſpaſytele mame zapalnu obiet v wuoni chutnu bohu za hrziechy naſſe, yakožto obiet žiwu, ſwatu a bohu libu. A tijm se take przeſtiehugem ſe panem Gežiſſem od života ſtareho w nowy, když odvržem ſkutky tiela neprawe; a tak ſe bude radowati ſrdeze naſle, a te radoſti žadny neodeyme od nas. Amen. 1) znamenitau.
Strana 339
Welikonocžnij. 339 W Pondielij Welikonocžnij. Cžtenie Swateho Lukaffe w XXIIII Ka. W Ten cžas dwa z vcžedlnikuo geži- ſſowych ſſla gſta toho dne do kaſitelu, genž byl wzdali1) od Geruzalema honuow ſſedeſate, gmenem Emaus. A mluwili weſpolek o tiech wieczech, ktere ſe byly przihodily. Y ſtalo ſe geſt, když gſu rozmluwali a ſebe otazo- wali, Tehdy Gežiſs przibližiw ſe ſfel geſt s nimi. Ale ocži gich držany byly, aby ho ne- poznali. Y die k nim: Ktere gſu to rzecži, gefito rozmluwate weſpolek gduce, a gſte ſmutni?2) A odpowiediew geden, gemužto gmeno Kleffas, rzekl gemu: Ty gſy przi- chozem ſam do Geruzalema, a nepoznal gſy, ktere ſe wieczy ſtaly w niem tyto dni? Gimž- to on die: Ktere? Y rzekli gſu: O gežiſſowi Nazaretſkem, genž byl muž prorok moczny w ſkutku y w rzecži przed bohem y przede wſſim lidem. A kterak gſu wydali gey nay- wyzſfij3) kniežij a knijžata naſſe4) na odſuzenij k Imrti y vkrzižowali ſu gey. A my ſme ſe na- dali, že by on miel wykupiti lid Izrahelſky; A nynie tomuto wſſemu trzetij den geſt dnes, yakž gfu ſe tyto wieczy ſtaly. Ale y ženy niektere z naſfijch zſtraſfily gfu nas, ktere przede dnem byly v hrobu; a nenalezíſe tiela geho, prziſſly prawiecze, že gſu take widienij Angelſke widiely, kterzižto prawij, že by živ byl. Y odeſíli ſu niekteřij z naſſijch k hrobu a nalezli gſu tak, yakož ženy prawily; 1) wzdálij. 3) ſmutnij. ) naywyſý. *) náſe.
Welikonocžnij. 339 W Pondielij Welikonocžnij. Cžtenie Swateho Lukaffe w XXIIII Ka. W Ten cžas dwa z vcžedlnikuo geži- ſſowych ſſla gſta toho dne do kaſitelu, genž byl wzdali1) od Geruzalema honuow ſſedeſate, gmenem Emaus. A mluwili weſpolek o tiech wieczech, ktere ſe byly przihodily. Y ſtalo ſe geſt, když gſu rozmluwali a ſebe otazo- wali, Tehdy Gežiſs przibližiw ſe ſfel geſt s nimi. Ale ocži gich držany byly, aby ho ne- poznali. Y die k nim: Ktere gſu to rzecži, gefito rozmluwate weſpolek gduce, a gſte ſmutni?2) A odpowiediew geden, gemužto gmeno Kleffas, rzekl gemu: Ty gſy przi- chozem ſam do Geruzalema, a nepoznal gſy, ktere ſe wieczy ſtaly w niem tyto dni? Gimž- to on die: Ktere? Y rzekli gſu: O gežiſſowi Nazaretſkem, genž byl muž prorok moczny w ſkutku y w rzecži przed bohem y przede wſſim lidem. A kterak gſu wydali gey nay- wyzſfij3) kniežij a knijžata naſſe4) na odſuzenij k Imrti y vkrzižowali ſu gey. A my ſme ſe na- dali, že by on miel wykupiti lid Izrahelſky; A nynie tomuto wſſemu trzetij den geſt dnes, yakž gfu ſe tyto wieczy ſtaly. Ale y ženy niektere z naſfijch zſtraſfily gfu nas, ktere przede dnem byly v hrobu; a nenalezíſe tiela geho, prziſſly prawiecze, že gſu take widienij Angelſke widiely, kterzižto prawij, že by živ byl. Y odeſíli ſu niekteřij z naſſijch k hrobu a nalezli gſu tak, yakož ženy prawily; 1) wzdálij. 3) ſmutnij. ) naywyſý. *) náſe.
Strana 340
340 W Pondieli ale geho nenalezli. Tehdy on rzekl k nim: O blazni a zpozdilij ſrdczem k wierzenij wſſemu, czož gſu mluwili proroczy; [108a] Wſſak ty wieczy mufyl Kryftus trpieti a tak wgijti do ſwe ſlawy. A pocžaw od Moyžiſſe a wſſech prorokow, wykladal gim ze wſſech pijſem, kteraž1) o niem byla.2) Y przibližili ſe k Kafſtelu, do kterehož ſſli; a on potrhl ſe dale gijti; Y przinutili ſu ho rzkucze: Zuoſtaň s nami. pane; neb ſe giž przipozdiwa, a den ſe giž na- chylil; Y wſſel s nimi. Y ſtalo ſe geſt, když ſediel s nimi za ſtolem, wzal chleb a dobro- rzecžil a lamaly podawalgim. Y otewrzieny ſu ocži gich, a poznali gfu geho;a on zmizel od ocžij gich. Y rzekli ſu ſami k ſobie: Wſſak frdcze naſfe3) horzalo w nas, když mluwil na czeſtie a otwieral nam pijſma. A wſtawſſe w tu hodinu, wratili ſe do Geruzalema a na- lezli shromaždienych gedenaczte y ty, geſſto s nimi byli, ani prawij, že wſtal pan prawie a vkazal ſe Sfimonowi. A tito take wypra- wowali, ktere wiecy ſtaly ſe na czeſtie, a kterak ſu gey poznali w lamani chleba. le tu cžtenie na pocžatku, že dwa z vežedlnikuo Gežiſſowych ſlla gîta. Tak gſu zagiſte naucženie mieli, aby po dwu chodili. A to geſt podobne podle wydanie zakona, w nemž geſt przikazal, aby ſe ſpolu milowali a podle toho milowanie y ſpolu chodili. Rozmluwanie pak tiechto vcžedl- nikuo nebylo geft o wieczech marnych a nevžitecžnych, aniž nynij tiech ma byti, ktož chtij byti vcžedlnicy Kryſtowi; acž o przihodach rozlicžnych niekdy mohu s vžitkem mluwiti, 1) kteréž. 3) byly. 3) nále.
340 W Pondieli ale geho nenalezli. Tehdy on rzekl k nim: O blazni a zpozdilij ſrdczem k wierzenij wſſemu, czož gſu mluwili proroczy; [108a] Wſſak ty wieczy mufyl Kryftus trpieti a tak wgijti do ſwe ſlawy. A pocžaw od Moyžiſſe a wſſech prorokow, wykladal gim ze wſſech pijſem, kteraž1) o niem byla.2) Y przibližili ſe k Kafſtelu, do kterehož ſſli; a on potrhl ſe dale gijti; Y przinutili ſu ho rzkucze: Zuoſtaň s nami. pane; neb ſe giž przipozdiwa, a den ſe giž na- chylil; Y wſſel s nimi. Y ſtalo ſe geſt, když ſediel s nimi za ſtolem, wzal chleb a dobro- rzecžil a lamaly podawalgim. Y otewrzieny ſu ocži gich, a poznali gfu geho;a on zmizel od ocžij gich. Y rzekli ſu ſami k ſobie: Wſſak frdcze naſfe3) horzalo w nas, když mluwil na czeſtie a otwieral nam pijſma. A wſtawſſe w tu hodinu, wratili ſe do Geruzalema a na- lezli shromaždienych gedenaczte y ty, geſſto s nimi byli, ani prawij, že wſtal pan prawie a vkazal ſe Sfimonowi. A tito take wypra- wowali, ktere wiecy ſtaly ſe na czeſtie, a kterak ſu gey poznali w lamani chleba. le tu cžtenie na pocžatku, že dwa z vežedlnikuo Gežiſſowych ſlla gîta. Tak gſu zagiſte naucženie mieli, aby po dwu chodili. A to geſt podobne podle wydanie zakona, w nemž geſt przikazal, aby ſe ſpolu milowali a podle toho milowanie y ſpolu chodili. Rozmluwanie pak tiechto vcžedl- nikuo nebylo geft o wieczech marnych a nevžitecžnych, aniž nynij tiech ma byti, ktož chtij byti vcžedlnicy Kryſtowi; acž o przihodach rozlicžnych niekdy mohu s vžitkem mluwiti, 1) kteréž. 3) byly. 3) nále.
Strana 341
Welikonocžnij. 341 ale ginak, než ſwietſky lid mluwij. Protož takowych przihod nebezpecženſtwie na myſli mijti a mezy ſebu o nie mluwiti zdržowalo geſt vežedlniky gežiffowy, aby nemieli za weliku wiecz toho, že ſe zde mnozij ſſtiaſtnie, w hoynoſti, w zbožij a we czti vſtawij a radi by w tom proſpieli na wiecžne cžaſy. Protož takowa rozumna mluwenie vežedlnikom Geži- ſfowym o przihodach przitomnych y buduczych ſpaſytedlna 1) gſu. Neb hrozne geſt, na kohož w nahle vpadne zla przihoda, an gij necžekal. Potom die ežtenie: „Y ſtalo ſe geſt, když ſta rozmlu- wala a ſpolu ſebe otazowala, A on, gežiſs, približiw ſe ſſel geſt s nimi. A ocži gich byly gſu držany, aby geho nepoznali. Y wecze k nim: Ktere ſu to řecži, geſſto ſpolu mluwite, a ſte ſmutni?“ Przibližiw ſe pan Gežiſs k tiemto vežedlnikom, ſſel s nimi czeſtu, aby gim to naplnil, czož geſt byl ſlibil rzka: 1) „Kdež dwa anebo trzij zberu ſe we gmeno mee, tu ſem ya mezy nimi." Protož netoliko s nimi byl, ale y ſſel, towaryſtwie s nimi zwoluge; a to geſt wiecz draha. Nebo od geho ſpolu- towaryſtwij cžlowiek zbohatij we wſſem dobrem, vtieſlij geho ſam ſebu, a bude s nim ſitiaſten, bezpecžen a hogen. Ale že ty wiecy negſu tieleſne, protož malo ſe kto po nich roztužij. Nebo cžlowiek obwykly w ſmyſlech tieleſnych przebierati ſe newij o tom nicz, kterake geſt to towaryſtwie duchownij. A když ſe pan przibližil a ſſel s vežedlniky tiemito, ocži gich držany byli, a nepoznali gſu geho. Ziadny giny než pan držel geſt ocži gich, aby, ſa s nimi, nebyl poznan [108b] od nich. Protož, wyſlyſfaw gich pochyby o ſobie, tepruw miel przicži naprawiti ge a ku poznanie prawemu ſebe prziweſti. Nayprwe cyzym ſe znati dal, aby zatijm ſnaze wlaſtnij po- znanij gim vkazati mohl. A takt ſe y ginym mož tež w czyzy twarzi vkazowati, kterež on miluge pro gich polepſſenij, wida w nich mnoho kazuow ſlkodnych, ani ſe w nich neznagij." 1) ſpaſytedlná. 2) Mat. 18, 20.
Welikonocžnij. 341 ale ginak, než ſwietſky lid mluwij. Protož takowych przihod nebezpecženſtwie na myſli mijti a mezy ſebu o nie mluwiti zdržowalo geſt vežedlniky gežiffowy, aby nemieli za weliku wiecz toho, že ſe zde mnozij ſſtiaſtnie, w hoynoſti, w zbožij a we czti vſtawij a radi by w tom proſpieli na wiecžne cžaſy. Protož takowa rozumna mluwenie vežedlnikom Geži- ſfowym o przihodach przitomnych y buduczych ſpaſytedlna 1) gſu. Neb hrozne geſt, na kohož w nahle vpadne zla przihoda, an gij necžekal. Potom die ežtenie: „Y ſtalo ſe geſt, když ſta rozmlu- wala a ſpolu ſebe otazowala, A on, gežiſs, približiw ſe ſſel geſt s nimi. A ocži gich byly gſu držany, aby geho nepoznali. Y wecze k nim: Ktere ſu to řecži, geſſto ſpolu mluwite, a ſte ſmutni?“ Przibližiw ſe pan Gežiſs k tiemto vežedlnikom, ſſel s nimi czeſtu, aby gim to naplnil, czož geſt byl ſlibil rzka: 1) „Kdež dwa anebo trzij zberu ſe we gmeno mee, tu ſem ya mezy nimi." Protož netoliko s nimi byl, ale y ſſel, towaryſtwie s nimi zwoluge; a to geſt wiecz draha. Nebo od geho ſpolu- towaryſtwij cžlowiek zbohatij we wſſem dobrem, vtieſlij geho ſam ſebu, a bude s nim ſitiaſten, bezpecžen a hogen. Ale že ty wiecy negſu tieleſne, protož malo ſe kto po nich roztužij. Nebo cžlowiek obwykly w ſmyſlech tieleſnych przebierati ſe newij o tom nicz, kterake geſt to towaryſtwie duchownij. A když ſe pan przibližil a ſſel s vežedlniky tiemito, ocži gich držany byli, a nepoznali gſu geho. Ziadny giny než pan držel geſt ocži gich, aby, ſa s nimi, nebyl poznan [108b] od nich. Protož, wyſlyſfaw gich pochyby o ſobie, tepruw miel przicži naprawiti ge a ku poznanie prawemu ſebe prziweſti. Nayprwe cyzym ſe znati dal, aby zatijm ſnaze wlaſtnij po- znanij gim vkazati mohl. A takt ſe y ginym mož tež w czyzy twarzi vkazowati, kterež on miluge pro gich polepſſenij, wida w nich mnoho kazuow ſlkodnych, ani ſe w nich neznagij." 1) ſpaſytedlná. 2) Mat. 18, 20.
Strana 342
342 W Pondieli daleko w niekterych wieczech od prawdy y od geho vmyſluo glucze, nerozumiegij tomu. Protož niekdy yako w czyzy twarzi protiwnie a twrdie ſe gim vkaže ne yako otecz nebo ſpaſytel, ale yako vkrutnik czyzy s neznamymi przicžinami, a zkydne iako ſmradem cžlowieka ohawnymi wieczmi, aby tijm cžlowieka ponijžil, aby, wida ſe w mrzkoſti poſtawen, y poznal ſe, kterak daleko od boha ſtogij w oniech y w oniech wieczech. Take niekterych lidij ocži z pomſty držij, aby wi- ducze newidieli; nebo mnohu nepocztiwoſt cžinij bohu: ma- gijcze znamoſt prawdy geho, y zadržugij gi w neſprawedl- noſti; protož ge da we zly ſmyſl, prawdie odporny, aby cžinili ty wieczy, kterež neſluſſegij. Die dale cžtenie: „Y tazal geſt gich: Ktere ſu to rzecži, geſſto mluwita ſpolu, a gſte ſmutnij?“ Toto tazanie geho, geſlto wij a zna wſſeczky wieczy prwe, než ſe ſtanu, nenijt lehke. Nebot geſt ſudcze a budet nas tazati o wſſem žiwotie naſſem; tut nam bude tiežko odpowiedati. Otijžet ſe o wilech wieczech každeho. Zeptat ſe na gich myſllenij; Otijžet ſe na wſleczky rzecži y na každe ſlowo, kterež ſme promluwili wſſech dnij žiwota naſleho, bylo-li geſt k chwale božij a ku proſpiechu naſſich bližnijch, A pakli ſme czo Ihali, na wſſet ſe ztijže a dijt: „Ktere gſu to rzecži, geſito ſte tak mnoho gich proti bohu wymluwali?“ Dijt take: „Kterzij gſu to lupežowe, geſſto ſte chude a mdle drali, a ya to zapowiediel? Ktere ſu to lichwy a flantroky? Ktere ſu to krežmy ruffianske a rzemeſla zla, a ya to wſſe zapowiedel?“ A potazaw ſe na gich rzecži, dij gim pan: „A ſta ſmutna.“ Byl geſt ſmutek obtijžil ſrdcze gich iako ženu ro- dijczy, Jakož gim byl pan předpowiedel, na ſmrt ſe przipra- wuge. A ten ſmutek na nich byl pro ztraczenie pana Ge- žiſſe, takže gſu giž byli temierz od nieho puſtili. Protož y nynie tohoto cžaſu pro ztraczenie pana gežiſſe zamutek weliky lidi poſeda, že gim žiwot žaden nenij, aniž gich czo muož vkogiti w tom ſmutku, ani gijíti ani ſpati mohu, než
342 W Pondieli daleko w niekterych wieczech od prawdy y od geho vmyſluo glucze, nerozumiegij tomu. Protož niekdy yako w czyzy twarzi protiwnie a twrdie ſe gim vkaže ne yako otecz nebo ſpaſytel, ale yako vkrutnik czyzy s neznamymi przicžinami, a zkydne iako ſmradem cžlowieka ohawnymi wieczmi, aby tijm cžlowieka ponijžil, aby, wida ſe w mrzkoſti poſtawen, y poznal ſe, kterak daleko od boha ſtogij w oniech y w oniech wieczech. Take niekterych lidij ocži z pomſty držij, aby wi- ducze newidieli; nebo mnohu nepocztiwoſt cžinij bohu: ma- gijcze znamoſt prawdy geho, y zadržugij gi w neſprawedl- noſti; protož ge da we zly ſmyſl, prawdie odporny, aby cžinili ty wieczy, kterež neſluſſegij. Die dale cžtenie: „Y tazal geſt gich: Ktere ſu to rzecži, geſſto mluwita ſpolu, a gſte ſmutnij?“ Toto tazanie geho, geſlto wij a zna wſſeczky wieczy prwe, než ſe ſtanu, nenijt lehke. Nebot geſt ſudcze a budet nas tazati o wſſem žiwotie naſſem; tut nam bude tiežko odpowiedati. Otijžet ſe o wilech wieczech každeho. Zeptat ſe na gich myſllenij; Otijžet ſe na wſleczky rzecži y na každe ſlowo, kterež ſme promluwili wſſech dnij žiwota naſleho, bylo-li geſt k chwale božij a ku proſpiechu naſſich bližnijch, A pakli ſme czo Ihali, na wſſet ſe ztijže a dijt: „Ktere gſu to rzecži, geſito ſte tak mnoho gich proti bohu wymluwali?“ Dijt take: „Kterzij gſu to lupežowe, geſſto ſte chude a mdle drali, a ya to zapowiediel? Ktere ſu to lichwy a flantroky? Ktere ſu to krežmy ruffianske a rzemeſla zla, a ya to wſſe zapowiedel?“ A potazaw ſe na gich rzecži, dij gim pan: „A ſta ſmutna.“ Byl geſt ſmutek obtijžil ſrdcze gich iako ženu ro- dijczy, Jakož gim byl pan předpowiedel, na ſmrt ſe przipra- wuge. A ten ſmutek na nich byl pro ztraczenie pana Ge- žiſſe, takže gſu giž byli temierz od nieho puſtili. Protož y nynie tohoto cžaſu pro ztraczenie pana gežiſſe zamutek weliky lidi poſeda, že gim žiwot žaden nenij, aniž gich czo muož vkogiti w tom ſmutku, ani gijíti ani ſpati mohu, než
Strana 343
Welikonocžnij. 348 placž, ſtyſkani a horzka tužebnoſt na nich oſtane až do zka- ženie hlaw y ſyly zbytij, a nekdy y ſmyſla zbywagij, a nie- kterzij, wſſeho tak nechagijcze, neptagij ſe na nicz. Ale, kterym to pochybowanie prawie k ſrdczy przijde, tit pohryzagij za- mutkuow newieducze, czo za prawe mijti a komu wierziti. A mnozij, natocžiwſſe ſe w tiech pochybenijch, zuoſtali ſu w bludijch a giž w nich pokoy magij a wierze ſe poſmie- wagij. Take ſu niekterzij, geſſto ſe kolebij, wždy ſe geden cžas wzdielawagijcze a druhy ſe ruſlijce, ſkrze zle obyczege ſwiedomij poſlkwrniugijcze. Protož ti mnoho ſmutkuo zderu a nemohu nadiege prawe mijti, ano wždy zlee ſwiedomij [109a] w nich, neb nechtij vprzijmo prawdy naſledowati y od- puſſtiegij ſobie zle wieczy. Dale dij cžtenie: „A odpowiediew geden, gemuž gmeno Kleoffas, wecze gemu: Ty ſam putnik gſy neb przichoze do Geruzalema, a nepoznal gſy, ktere wieczy ſtaly ſe w niem tyto dni? Gimžto on wecze: Ktere?“ Jako by rzekli: „Kterak ſe to neznam'e tiežeſs na tak welike wieczy, gda z mieſta, ano plno mieſto tiech nowych przihod?“ Ale že gemu rzku: „Ty ſam putnik gſy.“ Y muož w tomto rozumu mluweno byti o tom putniku, wezmuce tieleſnie prziklad na obecznem putniku, že tento obycžey ma, že geſt neuſtawicžny mijſtem, že, gedine przigda na mijſto, hned ginam gijti myſlij, nebo tu nicz mileho ani vplnie ſweho nepocžijta, Protož, pro při- cžiny potrzebne ſtawie ſe, y gde prycž. K tomu podobnie o bohu muožem nietczo mluwiti, že ne wſludy prziebytka vtawicžneho a czeleho nalezne, aby tu chtiel oſtati yako hoſpodarz toho domu, aby gim vplnie wladl. Nebot malo ma tiech lidij, at by chtieli vplnie w ſobie wladarzitwie bohu dati a ſwu wuoli zawrczy. Ale chtieli by ſtrankami nekte- rymi w rownych wieczech odbyti geho, cžaſy a roky gemu vkladagijcze, aby on na tom doſti miel, kdy a w cžem by ſe gim zechtielo bohu poſlužiti, A, ktere obycžege oni gemu w tom ſluženie zwole, aby on zadoſti to przival. A y w tom
Welikonocžnij. 348 placž, ſtyſkani a horzka tužebnoſt na nich oſtane až do zka- ženie hlaw y ſyly zbytij, a nekdy y ſmyſla zbywagij, a nie- kterzij, wſſeho tak nechagijcze, neptagij ſe na nicz. Ale, kterym to pochybowanie prawie k ſrdczy przijde, tit pohryzagij za- mutkuow newieducze, czo za prawe mijti a komu wierziti. A mnozij, natocžiwſſe ſe w tiech pochybenijch, zuoſtali ſu w bludijch a giž w nich pokoy magij a wierze ſe poſmie- wagij. Take ſu niekterzij, geſſto ſe kolebij, wždy ſe geden cžas wzdielawagijcze a druhy ſe ruſlijce, ſkrze zle obyczege ſwiedomij poſlkwrniugijcze. Protož ti mnoho ſmutkuo zderu a nemohu nadiege prawe mijti, ano wždy zlee ſwiedomij [109a] w nich, neb nechtij vprzijmo prawdy naſledowati y od- puſſtiegij ſobie zle wieczy. Dale dij cžtenie: „A odpowiediew geden, gemuž gmeno Kleoffas, wecze gemu: Ty ſam putnik gſy neb przichoze do Geruzalema, a nepoznal gſy, ktere wieczy ſtaly ſe w niem tyto dni? Gimžto on wecze: Ktere?“ Jako by rzekli: „Kterak ſe to neznam'e tiežeſs na tak welike wieczy, gda z mieſta, ano plno mieſto tiech nowych przihod?“ Ale že gemu rzku: „Ty ſam putnik gſy.“ Y muož w tomto rozumu mluweno byti o tom putniku, wezmuce tieleſnie prziklad na obecznem putniku, že tento obycžey ma, že geſt neuſtawicžny mijſtem, že, gedine przigda na mijſto, hned ginam gijti myſlij, nebo tu nicz mileho ani vplnie ſweho nepocžijta, Protož, pro při- cžiny potrzebne ſtawie ſe, y gde prycž. K tomu podobnie o bohu muožem nietczo mluwiti, že ne wſludy prziebytka vtawicžneho a czeleho nalezne, aby tu chtiel oſtati yako hoſpodarz toho domu, aby gim vplnie wladl. Nebot malo ma tiech lidij, at by chtieli vplnie w ſobie wladarzitwie bohu dati a ſwu wuoli zawrczy. Ale chtieli by ſtrankami nekte- rymi w rownych wieczech odbyti geho, cžaſy a roky gemu vkladagijcze, aby on na tom doſti miel, kdy a w cžem by ſe gim zechtielo bohu poſlužiti, A, ktere obycžege oni gemu w tom ſluženie zwole, aby on zadoſti to przival. A y w tom
Strana 344
344 W Pondieli zwolenij gich bude kratka pamiet o niem a welmi rziedke mluwenie, ale mnohe o ſwietu a o marnych wieczech, male a rziedke modlenie kraticžcze, yako na uſkok. Protož odſadij geho s tiemi rzijdkymi a kratkymi dijly, podle ſwe wuole vloženymi. Ale naywieczet ſe wydawagij k wuoli ſwietu a tielu w ſnaženſtwie pilna, w mluwenie mnoha a w rozlicžna wylewanie frdcze, w ſwietſke a tieleſne wieczy. A takowe wieczy pochodijt z ſrdcze rozdieleneho a neuprzimneho, geſlto newierňe k bohu prziſtupa a nerozumij ſlužbie božij. A protož tut buoh toliko yako putnik rziedko ſe ſtawij neb vkaže. Jakož take rzijdko ti lide žadagij s nim vtieſſenie a towa- ryſtwie mijti, a kratcze geho chtij ſe wſſiem obyti. A iakož oni kratcze a malo chtij ge° byti a gemu ſe k wuoli wydawati, takež on kratcze na gich ſe pamieti ſtawij iako putnik czyzy. geſlto vtieſſenie ani bydlenie w nich nema, a oni nezwiedij. kto geſt on, a czo geho dokonaloſt geſt; nepokuſyt geho w znamoſt mijti, neokuſyt geho, kterak chutny a ſladky geſt pan. Protož, bywage tak putnikem aneb hoftem rziedko v nich, dotyka ſe gich pamieti iako ſtieny mrtwe a tak gi ialowu a prazdnu oſtawij od ſweho bohatſtwie. Jako putnik czyzy na hoſpodu przigda, nebudet widien, ani kto geſt ani odkud geſt, až opiet prycž puogde. Neb obczowani s bohem, geſſto bywa toliko w ſmyſlech tieleſnych, cžitedlne geſt a po- biehle, geſlto mrtwie w pamiet przichazy, nicz w nij neoſta- wuge žiweho. Nebo w obycžegi mrtwem, w flowijch a w hlaſych mrtwych a w pracech 1) tielu cžitedlnych bez duchu to obczowanij diege ſe a yaloweho cžlowieka oftawuge. Protož, yakož oblupe[109b]ny2) ma nikody, tak take ten, v niehož buoh putnikem bywa, neprzebywage v nieho ani ſkrze plne a založene vmyſly, ani ſkrze wijru žiwu, laſku a nadiegi, ani ſkrze chtiwe neb horliwe žadoſti, ani ſkrze okuſſenij pochotne. Nebo geſt ten zwolil s bohem male a kratke a cžitedlne 1) w práczech. 2) oblaupený.
344 W Pondieli zwolenij gich bude kratka pamiet o niem a welmi rziedke mluwenie, ale mnohe o ſwietu a o marnych wieczech, male a rziedke modlenie kraticžcze, yako na uſkok. Protož odſadij geho s tiemi rzijdkymi a kratkymi dijly, podle ſwe wuole vloženymi. Ale naywieczet ſe wydawagij k wuoli ſwietu a tielu w ſnaženſtwie pilna, w mluwenie mnoha a w rozlicžna wylewanie frdcze, w ſwietſke a tieleſne wieczy. A takowe wieczy pochodijt z ſrdcze rozdieleneho a neuprzimneho, geſlto newierňe k bohu prziſtupa a nerozumij ſlužbie božij. A protož tut buoh toliko yako putnik rziedko ſe ſtawij neb vkaže. Jakož take rzijdko ti lide žadagij s nim vtieſſenie a towa- ryſtwie mijti, a kratcze geho chtij ſe wſſiem obyti. A iakož oni kratcze a malo chtij ge° byti a gemu ſe k wuoli wydawati, takež on kratcze na gich ſe pamieti ſtawij iako putnik czyzy. geſlto vtieſſenie ani bydlenie w nich nema, a oni nezwiedij. kto geſt on, a czo geho dokonaloſt geſt; nepokuſyt geho w znamoſt mijti, neokuſyt geho, kterak chutny a ſladky geſt pan. Protož, bywage tak putnikem aneb hoftem rziedko v nich, dotyka ſe gich pamieti iako ſtieny mrtwe a tak gi ialowu a prazdnu oſtawij od ſweho bohatſtwie. Jako putnik czyzy na hoſpodu przigda, nebudet widien, ani kto geſt ani odkud geſt, až opiet prycž puogde. Neb obczowani s bohem, geſſto bywa toliko w ſmyſlech tieleſnych, cžitedlne geſt a po- biehle, geſlto mrtwie w pamiet przichazy, nicz w nij neoſta- wuge žiweho. Nebo w obycžegi mrtwem, w flowijch a w hlaſych mrtwych a w pracech 1) tielu cžitedlnych bez duchu to obczowanij diege ſe a yaloweho cžlowieka oftawuge. Protož, yakož oblupe[109b]ny2) ma nikody, tak take ten, v niehož buoh putnikem bywa, neprzebywage v nieho ani ſkrze plne a založene vmyſly, ani ſkrze wijru žiwu, laſku a nadiegi, ani ſkrze chtiwe neb horliwe žadoſti, ani ſkrze okuſſenij pochotne. Nebo geſt ten zwolil s bohem male a kratke a cžitedlne 1) w práczech. 2) oblaupený.
Strana 345
Welikon ocžnij. 345 w ſmyſlech zewnitř towaryftwie a chce ſam ſwuoy vplnie byti. A byt takowy mohl w tom nekdy y ſwu ſikodu znati nebo chudobu, že buoh v nieho tak kratcze putnikem 1) bywa, pro to nedba. Ale toto geſt dobre poznanie, ktož muož k niemu przigijti, když buoh od bydlenie cžlowieka ſe wzda- luge, yako za neprzietele geho mage, ſwa miloſrdenſtwie od nieo wzdaluge a, nepomocznym ſe vkazuge, w chudobie gey oftawuge. Ale zmrtwij-li ten cžlowiek w tom, tehdyt o tiech Ilkodach nicz nezwij, ani gich nepozna. Ale že gſu vežedlniczy rzekli panu: „Ty ſam putnikem ſy.“ To ſnad proto, že to ſlowo nižadnemu prawiegij nemohlo řecženo byti, podle toho, že on, prziſfed na ſwiet, nicz ſobie na niem nezwolil k vtieſleni, k panowani, k diedicztwij, ani k wladarzſtwij anebo k kterym rozkoffem, Ale weſlken ſwiet opuſtil s geho marnoſtmi, nebeſky žiwot wedl, chwatage do ſwe wlaſti, yakož na putnika fluſlij. A protož muož každy ſam od ſebe rzieczy gemu diwie ſe : "Mily pane, ty ſam putnik ſy na zemi, aež gſy k to' welmi nepodoben podle twe bozſke flawy. Sa neſmrtedlny a netrpieliwy, vežinien ſy cžlowiekem ſmrtedlnym. Gſa pan Angelſky a pan wſij ſlawy, vežinien gſy ſluha lidſky. Ty ſam putnikem na teto zemi gſy potie ſe. robotnie vſtawage a tak pro lidſke ſpaſenie praczuge. Protož ze wſfech naydiwnieygſlij putnik sy. Ale komu budefs diwen. že ſy takowym putnikem, když ya budu oſlepen, nerozumiege tobie, procž ſy ty racžil putnikem byti? A že ne pro ſwu potrzebu ty zde putugeſs, ale pro m'e hrzieſſneho, že ya, yako zbieh wyhnany ſa w toto bezbydle pro přeſtupenie otcze naſſeho prwnieho, bydlim na teto zemi bijden ſa a ſweho pokoge zbawen. Protož ty ſam vežinien ſy putnikem proto, aby m'e nawratil k wlaſti ſlibene žiwych, A proto ſy chtiel zde putnikem byti, opuſtiw ſwiet, bydla ſobie zde ne- klada, ale buduczyho hledage, aby mie naucžil ſwym przi- 1) pautnikem.
Welikon ocžnij. 345 w ſmyſlech zewnitř towaryftwie a chce ſam ſwuoy vplnie byti. A byt takowy mohl w tom nekdy y ſwu ſikodu znati nebo chudobu, že buoh v nieho tak kratcze putnikem 1) bywa, pro to nedba. Ale toto geſt dobre poznanie, ktož muož k niemu przigijti, když buoh od bydlenie cžlowieka ſe wzda- luge, yako za neprzietele geho mage, ſwa miloſrdenſtwie od nieo wzdaluge a, nepomocznym ſe vkazuge, w chudobie gey oftawuge. Ale zmrtwij-li ten cžlowiek w tom, tehdyt o tiech Ilkodach nicz nezwij, ani gich nepozna. Ale že gſu vežedlniczy rzekli panu: „Ty ſam putnikem ſy.“ To ſnad proto, že to ſlowo nižadnemu prawiegij nemohlo řecženo byti, podle toho, že on, prziſfed na ſwiet, nicz ſobie na niem nezwolil k vtieſleni, k panowani, k diedicztwij, ani k wladarzſtwij anebo k kterym rozkoffem, Ale weſlken ſwiet opuſtil s geho marnoſtmi, nebeſky žiwot wedl, chwatage do ſwe wlaſti, yakož na putnika fluſlij. A protož muož každy ſam od ſebe rzieczy gemu diwie ſe : "Mily pane, ty ſam putnik ſy na zemi, aež gſy k to' welmi nepodoben podle twe bozſke flawy. Sa neſmrtedlny a netrpieliwy, vežinien ſy cžlowiekem ſmrtedlnym. Gſa pan Angelſky a pan wſij ſlawy, vežinien gſy ſluha lidſky. Ty ſam putnikem na teto zemi gſy potie ſe. robotnie vſtawage a tak pro lidſke ſpaſenie praczuge. Protož ze wſfech naydiwnieygſlij putnik sy. Ale komu budefs diwen. že ſy takowym putnikem, když ya budu oſlepen, nerozumiege tobie, procž ſy ty racžil putnikem byti? A že ne pro ſwu potrzebu ty zde putugeſs, ale pro m'e hrzieſſneho, že ya, yako zbieh wyhnany ſa w toto bezbydle pro přeſtupenie otcze naſſeho prwnieho, bydlim na teto zemi bijden ſa a ſweho pokoge zbawen. Protož ty ſam vežinien ſy putnikem proto, aby m'e nawratil k wlaſti ſlibene žiwych, A proto ſy chtiel zde putnikem byti, opuſtiw ſwiet, bydla ſobie zde ne- klada, ale buduczyho hledage, aby mie naucžil ſwym przi- 1) pautnikem.
Strana 346
346 W Pondieli kladem, kterak ia, ſa ſem prziſly, maleho cžaſu, y miel bych yako putnik zde pobyti, tebe naſleduge, nedeďe tohoto ſwieta, nehledage panowati ani wladnuti, ani welikym we czti ſe zde vſtawiti, ani w libych wieczech geho dluho vtieſfenie žadage, ale, wſſeczko takowe žadoſtij mych trapenij pomina, abych vprziemo za tebu poſpielil z neprzatel ſmrtedlnych. Jako putnik tieleſny, geſſto gedine potrzeby k zahnani hladu a nahoty ma przi ſobie, ale zbytecžneho nicz nechce mijti. czož by geho meſſkalo aneb przekaželo a obtijžilo w ſpieſſnem gitij. Nechcze ani vrzednikem byti, ani kde bydliti, gedine noczleha na male pod ſtrzechu požiwa, nebo poſpiecha den ode dne do ſwe wlaſti, A czož kde bezprawij trpij, nemſtij ſe, ale we wſlem pokorňe a ſtydliwie przebywa yako w [110a] czyzy wlaſti a o nicžemž wiecžij pecže nema, gedine aby doma byl, tu ſobie pokdy a vtieffeni vklada: Protož ty wſleczky wieczy pan ſlawy, genž geft fam racžil putnikem byti, nay- prawiegij na ſobie chtiel ge nam vkazati, kterežkoli na czeſtie naſſeho putowanie m'eli by nam przekažeti, obtiežiti nas a zbraniti k dogitij naſlij wlaſti, toho on nam ſam ſwym zakonem zbraniuge a weli nam ſebe naſledowati. A když ge rzekl Kleoffas: „Ty ſam putnik gſy do Geruzalema, a nepoznal gſy, czo ſe geſt ſtalo w niem w tiechto dnech?“, Tehdy on mily putnik zamležal to, cžinie ſe toho newieda. Ale byt byl chtiel wyprawowati, o, tot by byl mohl rzieczy: „Przieliſs ſem poznal ty przihody, nebt geſt gich okuſyl horzcze moy žiwot a požrzel ge, na krzijži vmierage." Ale, nechtie prawiti, otazal ſe gich rzka: „Ktere?“ A oni rzekli: „O Gežiſſowi Nazaretſkem, genž geſt byl muž1) prorok moczny w ſkutku y w rzecži przed bohem y przede wſſemi lidmi, A kterak ſu geho wydali naywyzílij kňežij a knijžata naſſe na odſuzenie k ſmrti a vkrzižowali ſu geho. A my ſme vffali, že by on miel wykupiti lid Izrahelſky.“ 1) můž.
346 W Pondieli kladem, kterak ia, ſa ſem prziſly, maleho cžaſu, y miel bych yako putnik zde pobyti, tebe naſleduge, nedeďe tohoto ſwieta, nehledage panowati ani wladnuti, ani welikym we czti ſe zde vſtawiti, ani w libych wieczech geho dluho vtieſfenie žadage, ale, wſſeczko takowe žadoſtij mych trapenij pomina, abych vprziemo za tebu poſpielil z neprzatel ſmrtedlnych. Jako putnik tieleſny, geſſto gedine potrzeby k zahnani hladu a nahoty ma przi ſobie, ale zbytecžneho nicz nechce mijti. czož by geho meſſkalo aneb przekaželo a obtijžilo w ſpieſſnem gitij. Nechcze ani vrzednikem byti, ani kde bydliti, gedine noczleha na male pod ſtrzechu požiwa, nebo poſpiecha den ode dne do ſwe wlaſti, A czož kde bezprawij trpij, nemſtij ſe, ale we wſlem pokorňe a ſtydliwie przebywa yako w [110a] czyzy wlaſti a o nicžemž wiecžij pecže nema, gedine aby doma byl, tu ſobie pokdy a vtieffeni vklada: Protož ty wſleczky wieczy pan ſlawy, genž geft fam racžil putnikem byti, nay- prawiegij na ſobie chtiel ge nam vkazati, kterežkoli na czeſtie naſſeho putowanie m'eli by nam przekažeti, obtiežiti nas a zbraniti k dogitij naſlij wlaſti, toho on nam ſam ſwym zakonem zbraniuge a weli nam ſebe naſledowati. A když ge rzekl Kleoffas: „Ty ſam putnik gſy do Geruzalema, a nepoznal gſy, czo ſe geſt ſtalo w niem w tiechto dnech?“, Tehdy on mily putnik zamležal to, cžinie ſe toho newieda. Ale byt byl chtiel wyprawowati, o, tot by byl mohl rzieczy: „Przieliſs ſem poznal ty przihody, nebt geſt gich okuſyl horzcze moy žiwot a požrzel ge, na krzijži vmierage." Ale, nechtie prawiti, otazal ſe gich rzka: „Ktere?“ A oni rzekli: „O Gežiſſowi Nazaretſkem, genž geſt byl muž1) prorok moczny w ſkutku y w rzecži przed bohem y przede wſſemi lidmi, A kterak ſu geho wydali naywyzílij kňežij a knijžata naſſe na odſuzenie k ſmrti a vkrzižowali ſu geho. A my ſme vffali, že by on miel wykupiti lid Izrahelſky.“ 1) můž.
Strana 347
Welikonocžnij. 347 W tiech flowijch wyznawagij, ezo geft v nich pan gežifs; acž o niem prawe wieczy wyznawagij, ale, kteraka geft prawda on byl a kteraku prawdu on konal, od toho gfu dalecy 1) byli. Y rzku, že byl muž prorok, moczny w ſkut- czych y w rzecži przed bohem y przed lidmi. A to geſt mnoho a wſle welmi prawe, že ſkutky miel welike nade wſſeczky proroky, krzijſe mrtwe, nemoczne vzdrawuge, diably wymietage a gine diwy welike cžinie, kaže a vože naypra- wiegij a cztnoſtnie žiw ſa nad gine lidi ſwate; Ale, že geſt byl bohem prawym a cžlowiekem, a že by w nem ſpaſenie wſſech lidij bylo, w tom ſu byli v wierze zmeſſkani. Wyznali ſu take hrziech kniežij naywyzſlijch a knijžat, že, zanedbawſſe na niem wſlij geho ſwattoſti, newinnoſti a zachowanie bohu y lidem bez žaloby, odſudili ſu gey z ne- nawiſti na ſmrt naypotupnieyſſij a vkrzižowali ſu gey proto, že gich hrziechy ſwatokupecke2) a lakomee treſktal 3) Protož y nyniegſlij kniežij bohatij y dnes nepodbagijt cžijžkoli ſwat- toſti a newinnoſti. Wyzna-lit kto, že ſam buoh hrziechy od- puſſtij, a že oni ſu ſwatokupczy, panugijcze yako pohane, Nebudut ſe ptati na ſwiedomij, ani na to, kteru“) by prawdu vkazal proti gich hrziechom. gedno s nim ſpijſle na oheň! A tot geſt ten hrziech lidu duchownieho, daneho z pomſty božij. A že tu vežedlniczy rzku: „My ſme douffali, že by on m'el wykupiti lid Izrahelſky; ale giž widijme, že z toho nicz nenij.“ A to ſu mluwili, nebo ſu daleko ſtali od vmyſla pana Gežiſſe o tom wykupenie, kterež ſe geſt ſtalo ſkrze nieho, tak o niem wiery ani rozu nemagijcze. A potom die cžtenie: „A giž tor dnes trzetij den geft, yakž ſu ſe ty wieczy ſtaly. A ay, ženy niektere z naſlijch zſtraſſily ſu nas, genž ſu przede dnem byly v hrobu; A ne- nalezſſe geho, prziſly ſu rzkucze. Zie ſu widienij Angelſke 1 dalecý. 2) ſwatokupecſke. 2) treſtal. 6) kterau.
Welikonocžnij. 347 W tiech flowijch wyznawagij, ezo geft v nich pan gežifs; acž o niem prawe wieczy wyznawagij, ale, kteraka geft prawda on byl a kteraku prawdu on konal, od toho gfu dalecy 1) byli. Y rzku, že byl muž prorok, moczny w ſkut- czych y w rzecži przed bohem y przed lidmi. A to geſt mnoho a wſle welmi prawe, že ſkutky miel welike nade wſſeczky proroky, krzijſe mrtwe, nemoczne vzdrawuge, diably wymietage a gine diwy welike cžinie, kaže a vože naypra- wiegij a cztnoſtnie žiw ſa nad gine lidi ſwate; Ale, že geſt byl bohem prawym a cžlowiekem, a že by w nem ſpaſenie wſſech lidij bylo, w tom ſu byli v wierze zmeſſkani. Wyznali ſu take hrziech kniežij naywyzſlijch a knijžat, že, zanedbawſſe na niem wſlij geho ſwattoſti, newinnoſti a zachowanie bohu y lidem bez žaloby, odſudili ſu gey z ne- nawiſti na ſmrt naypotupnieyſſij a vkrzižowali ſu gey proto, že gich hrziechy ſwatokupecke2) a lakomee treſktal 3) Protož y nyniegſlij kniežij bohatij y dnes nepodbagijt cžijžkoli ſwat- toſti a newinnoſti. Wyzna-lit kto, že ſam buoh hrziechy od- puſſtij, a že oni ſu ſwatokupczy, panugijcze yako pohane, Nebudut ſe ptati na ſwiedomij, ani na to, kteru“) by prawdu vkazal proti gich hrziechom. gedno s nim ſpijſle na oheň! A tot geſt ten hrziech lidu duchownieho, daneho z pomſty božij. A že tu vežedlniczy rzku: „My ſme douffali, že by on m'el wykupiti lid Izrahelſky; ale giž widijme, že z toho nicz nenij.“ A to ſu mluwili, nebo ſu daleko ſtali od vmyſla pana Gežiſſe o tom wykupenie, kterež ſe geſt ſtalo ſkrze nieho, tak o niem wiery ani rozu nemagijcze. A potom die cžtenie: „A giž tor dnes trzetij den geft, yakž ſu ſe ty wieczy ſtaly. A ay, ženy niektere z naſlijch zſtraſſily ſu nas, genž ſu przede dnem byly v hrobu; A ne- nalezſſe geho, prziſly ſu rzkucze. Zie ſu widienij Angelſke 1 dalecý. 2) ſwatokupecſke. 2) treſtal. 6) kterau.
Strana 348
348 W Pondieli widiely, genž prawij, že žiw geſt. Y illi ſu niekterzij z naſlijch k hrobu [110b] a tak ſu nalezli, yakž ſu ženy prawily; ale geho ſu nenalezli.“ Ta rzecž, kteruž tu od žen ſyffewſle prawij, byla geſt iako prawenie ſenne negiſte, geſſto ſu k nemu wiery nemieli; protož cyzy rzecž mrtwie rozprawiegij o panu Gežiffowi. A z toho muož znamo byti, že, yakž geſt cžlowiek založen wnitrz v wierze, tak y prawij. Nebo wiera nerozumna. na prawdie nezaložena, ſpaſeni cžlowieka neproſpieſſna geſt. A owſſem pak, geſt-li kňez takowy, geſſto geſt nepokuſyl boha mijti w znamoſti, ani pana Gezukryſta, ani geho prawdy, Ale kňezſtwij z lidij wzem a ſnad kupil 1) a ſlu- žebnoſt kňezíku kona naywiecze podle zprawy zakonow Pa- pežíkych, ten nemuož praweho ſwiedecztwie o Kryſtu wydati, Jako tito vežedlniczy, geſlto gſu o nem yako nietczo mrtweho rozprawieli. Czo bychom tomu y nynij rzekli, když by wiera Kryftowa, kteraž nowe a žiwe wieczy diela, z mrtwych po- wſtala! Czo by ſtrachu dala tiem, kterzijž s mrtwu wieru ſkrze blud obwykli ſu ſe pieſtowati! Wſſak by ſe gij lekli yako noweho bludu, geſſto ge nayhlube 2) na zatraczenie wede. a iako toho, geſſto gim rzady božij a chwalu geho z korzen wywratiti chcze. Potom die cžtenie: „A on wecze k nim: O blazni a zpozdileho ſrdce k wierzeni we wſſech wieczech, kterež ſu mluwili proroczy; wſſak tak muſyl Kryſtus trpieti a tak wgijti w ſwu ſlawu. A pocžaw od Moyžiſſe a prorokuow wykladal gim wſſeczka pijſma, kteraž ſu byla o ňem.“ Dij gim tuto „blazni“, a zapowiediew to ginym rzka: 3) „Kto die bratru ſwemu blazne, hoden bude pekelniho ohňe." Tu rozumiey, že, ktož widij bratra ſweho, an blazniwie cžinij. a die gemu „blazne" k treſktani,4) žadage na nem oprawy blaz 1) kaupil. 2) nayhlúbie. 3) Mat. 5, 22. 4) k treſtanij.
348 W Pondieli widiely, genž prawij, že žiw geſt. Y illi ſu niekterzij z naſlijch k hrobu [110b] a tak ſu nalezli, yakž ſu ženy prawily; ale geho ſu nenalezli.“ Ta rzecž, kteruž tu od žen ſyffewſle prawij, byla geſt iako prawenie ſenne negiſte, geſſto ſu k nemu wiery nemieli; protož cyzy rzecž mrtwie rozprawiegij o panu Gežiffowi. A z toho muož znamo byti, že, yakž geſt cžlowiek založen wnitrz v wierze, tak y prawij. Nebo wiera nerozumna. na prawdie nezaložena, ſpaſeni cžlowieka neproſpieſſna geſt. A owſſem pak, geſt-li kňez takowy, geſſto geſt nepokuſyl boha mijti w znamoſti, ani pana Gezukryſta, ani geho prawdy, Ale kňezſtwij z lidij wzem a ſnad kupil 1) a ſlu- žebnoſt kňezíku kona naywiecze podle zprawy zakonow Pa- pežíkych, ten nemuož praweho ſwiedecztwie o Kryſtu wydati, Jako tito vežedlniczy, geſlto gſu o nem yako nietczo mrtweho rozprawieli. Czo bychom tomu y nynij rzekli, když by wiera Kryftowa, kteraž nowe a žiwe wieczy diela, z mrtwych po- wſtala! Czo by ſtrachu dala tiem, kterzijž s mrtwu wieru ſkrze blud obwykli ſu ſe pieſtowati! Wſſak by ſe gij lekli yako noweho bludu, geſſto ge nayhlube 2) na zatraczenie wede. a iako toho, geſſto gim rzady božij a chwalu geho z korzen wywratiti chcze. Potom die cžtenie: „A on wecze k nim: O blazni a zpozdileho ſrdce k wierzeni we wſſech wieczech, kterež ſu mluwili proroczy; wſſak tak muſyl Kryſtus trpieti a tak wgijti w ſwu ſlawu. A pocžaw od Moyžiſſe a prorokuow wykladal gim wſſeczka pijſma, kteraž ſu byla o ňem.“ Dij gim tuto „blazni“, a zapowiediew to ginym rzka: 3) „Kto die bratru ſwemu blazne, hoden bude pekelniho ohňe." Tu rozumiey, že, ktož widij bratra ſweho, an blazniwie cžinij. a die gemu „blazne" k treſktani,4) žadage na nem oprawy blaz 1) kaupil. 2) nayhlúbie. 3) Mat. 5, 22. 4) k treſtanij.
Strana 349
Welikonocžnij. 349 nowſtwij, dobrze cžinij. Jakož ted rzekl pan „blazni“, treſkcze ge z neſmyſla a vkazuge znamenitie, že to blaznowſtwie bylo geſt z odchylenie od te prawdy, kteruž gſu proroczy mluwili o Kryſtu, že geſt ſkrze ſwu ſmrt miel dokonati wy- kupenie Izrahelſke, A že geſt to w nich prziſllo z zpozdileho 1) frdcze a z zmeſlkaleho wieřiti prorokom o te prawdie, že tak muſyl Kryſtus trpieti a wgijti do ſwe ſlawy. Muſyl podle vloženie boži° a podle pijſem proroczkych2) tak trpieti a ſlawy ſobie zaſlužiti a dluhu praczy a tiežku ſwu ſmrtij lidſke po- kolenie wykupiti. Nebo geo trpenie ſ naſſim proſpiege nam; budeme-li ſpolu trpieti, take budeme ſpolu kralowati. A když potreſktal pan vežedlnikuow z gich zpozdiloſti v wierze, wykladal gim wſſeczka pijſma, pocžaw od Moyžiſſe a prorokuo, kteraž ſu byla ſkryta w podobenſtwijeh a w obie- tech, czožkoli geho ſmrt a obietowanij na křijži znamenalo a wylitij krwe geho k obmytij hrziechuow lidſkych. Potom die cžtenie: „A prziblijžili ſu ſe k Kaſſtelu, do kterehož ſu ſlli; A on ſe potrhl dale gijti; Y przinutili ſu ho rzkucze: Zuoſtaň s nami, pane; nebt ſe przipozdijwa, a den ſe giž nachylil; Y wſſel geſt s nimi. Y ſtalo ſe geſt, když s nimi ſediel, wzal geſt chleb, dobrorzecžil a lamal y po- dawal gim. Y otewrzieny ſu ocži gich, a poznali ſu geho." Diegij [11la] vežedlniczy panu: „Oſtaň s nami etc.“, Když tak chutnu czeſtu cžinili w rozmluwanie bozíkem, že žadoſt hořicy prziſla z neho vežedlnikom, a pan ſe dale potrhl gijti, yako by giž to vtieſſenij, ktere ſu pocžali mijti z geho ſlad- keho rozmluwanij, chtiel gim odgijti. Ale on, daw gim okufyti flow medowych, chtiel gich žadoftij wijcze tijm popuditi, prycž ſe od nich potrhage, aby wijcze žadali w ta mluwenie s nim zagijti. Protož oni, okuſywſle vžitku przeſladkeho z geho towaryſtwie chutneho w mluwenij, przinutili ſu geho, 1) přiſlo zpozdileho ſrdce. 2) prorocſkých.
Welikonocžnij. 349 nowſtwij, dobrze cžinij. Jakož ted rzekl pan „blazni“, treſkcze ge z neſmyſla a vkazuge znamenitie, že to blaznowſtwie bylo geſt z odchylenie od te prawdy, kteruž gſu proroczy mluwili o Kryſtu, že geſt ſkrze ſwu ſmrt miel dokonati wy- kupenie Izrahelſke, A že geſt to w nich prziſllo z zpozdileho 1) frdcze a z zmeſlkaleho wieřiti prorokom o te prawdie, že tak muſyl Kryſtus trpieti a wgijti do ſwe ſlawy. Muſyl podle vloženie boži° a podle pijſem proroczkych2) tak trpieti a ſlawy ſobie zaſlužiti a dluhu praczy a tiežku ſwu ſmrtij lidſke po- kolenie wykupiti. Nebo geo trpenie ſ naſſim proſpiege nam; budeme-li ſpolu trpieti, take budeme ſpolu kralowati. A když potreſktal pan vežedlnikuow z gich zpozdiloſti v wierze, wykladal gim wſſeczka pijſma, pocžaw od Moyžiſſe a prorokuo, kteraž ſu byla ſkryta w podobenſtwijeh a w obie- tech, czožkoli geho ſmrt a obietowanij na křijži znamenalo a wylitij krwe geho k obmytij hrziechuow lidſkych. Potom die cžtenie: „A prziblijžili ſu ſe k Kaſſtelu, do kterehož ſu ſlli; A on ſe potrhl dale gijti; Y przinutili ſu ho rzkucze: Zuoſtaň s nami, pane; nebt ſe przipozdijwa, a den ſe giž nachylil; Y wſſel geſt s nimi. Y ſtalo ſe geſt, když s nimi ſediel, wzal geſt chleb, dobrorzecžil a lamal y po- dawal gim. Y otewrzieny ſu ocži gich, a poznali ſu geho." Diegij [11la] vežedlniczy panu: „Oſtaň s nami etc.“, Když tak chutnu czeſtu cžinili w rozmluwanie bozíkem, že žadoſt hořicy prziſla z neho vežedlnikom, a pan ſe dale potrhl gijti, yako by giž to vtieſſenij, ktere ſu pocžali mijti z geho ſlad- keho rozmluwanij, chtiel gim odgijti. Ale on, daw gim okufyti flow medowych, chtiel gich žadoftij wijcze tijm popuditi, prycž ſe od nich potrhage, aby wijcze žadali w ta mluwenie s nim zagijti. Protož oni, okuſywſle vžitku przeſladkeho z geho towaryſtwie chutneho w mluwenij, przinutili ſu geho, 1) přiſlo zpozdileho ſrdce. 2) prorocſkých.
Strana 350
350 W Pondieli aby s nimi oſtal na dalſlij chwijli. Nebo duch gich ožil w nich po horzkem zamutku z geho ſpolugitij na czeſtie. A tot cžinij okuſſenie ſladkoſti božij, žet w niem ožiwe duch tiech, geſlto bywagij ſtihani hořkymi vtoky tiežkych poku- ſſenij yako gelen od lowczuow, a oddechnut v ſtudnice žiwych wod. A když ſe to vtieſfenie cžijm od nich pochyli, yhned o to vſylugij, aby mohli s tijm dobrym wždy oſtati; nebo takowij nikdy by toho neradi ztratili, cžehož ſe y malo myſlij mohu dotknuti. A že tuto vcžedlniczy žadagijcze, aby s nimi dale pan oſtal, przicžinu hodnu gemu k zuoſtani przedkladagij rzkuce: „Oſtaň s nami, pane mily; nebot ſe giž przipozdijwa, a den ſe chylij prycž.“ Tieleſne to geſt tak ſllo przi nich. Ale ſlkodniegij podle duchu; nebo ſwietla praweho poznanij a wijry o panu nedoſtawalo ſe gim, a giž yako den tem'eř bylo zhynulo, a tma konecžne newiery yako nocz blijzka gich byla. Protož potrzebij gim bylo rzieczy: „Oſtaň s nami, pane, at nas nocz konecžne ſlepoty a zatraczeni ſwietla prwnieho ne- poſtihne.“ A tot geſt y nynij rzecž tiech, geſlto žaduczij vtieſfenie paňe znagij a w geho ſwietle radoſtnie odechnu. A když ſe nad nimi pocžne tma burzij rozlicžnych zdwijhati, on, ſwietlo gich ocžij, iako by ſe wzdalil od nich a byl gim ſkryt tmami rozlicžnymi, kterež na ne vpadagij w zdeyſlim przebywani, w niemž ſe rozum naſs tmami fužuge, a duch ſe obtiežuge zemij domaczy, tielem: Protož ti, ktož wiedij a cžigij, czož ſe prawij, ſnažňet žadagij rzkucze: „Pane, oſtaň s nami, nebo dobre geſt nam ſ tebu byti, a gižt pozdie geſt; den yhned od nas odſtupij, yakž tebe s nami nebude, a tmyt nas zachwatij. Nebo ty gſy ſwietlo ocžij naſſijch. Neuchylugž ſe od nas, nebo kromie tebe nenij nam ſwietla, nenie nam vtieſſenie, nenie nam pokoge, nenie ſpomocznika, nenie wuodcze. A protož zuoſtaň s nami, mily pane, nebo ty ſy bohatſtwie naſſe y wſſelika doſtatecžnoſt žiwota naſſeho; ne- odchazeyž od nas, nebot bez tebe yhned chudoba, nemocz,
350 W Pondieli aby s nimi oſtal na dalſlij chwijli. Nebo duch gich ožil w nich po horzkem zamutku z geho ſpolugitij na czeſtie. A tot cžinij okuſſenie ſladkoſti božij, žet w niem ožiwe duch tiech, geſlto bywagij ſtihani hořkymi vtoky tiežkych poku- ſſenij yako gelen od lowczuow, a oddechnut v ſtudnice žiwych wod. A když ſe to vtieſfenie cžijm od nich pochyli, yhned o to vſylugij, aby mohli s tijm dobrym wždy oſtati; nebo takowij nikdy by toho neradi ztratili, cžehož ſe y malo myſlij mohu dotknuti. A že tuto vcžedlniczy žadagijcze, aby s nimi dale pan oſtal, przicžinu hodnu gemu k zuoſtani przedkladagij rzkuce: „Oſtaň s nami, pane mily; nebot ſe giž przipozdijwa, a den ſe chylij prycž.“ Tieleſne to geſt tak ſllo przi nich. Ale ſlkodniegij podle duchu; nebo ſwietla praweho poznanij a wijry o panu nedoſtawalo ſe gim, a giž yako den tem'eř bylo zhynulo, a tma konecžne newiery yako nocz blijzka gich byla. Protož potrzebij gim bylo rzieczy: „Oſtaň s nami, pane, at nas nocz konecžne ſlepoty a zatraczeni ſwietla prwnieho ne- poſtihne.“ A tot geſt y nynij rzecž tiech, geſlto žaduczij vtieſfenie paňe znagij a w geho ſwietle radoſtnie odechnu. A když ſe nad nimi pocžne tma burzij rozlicžnych zdwijhati, on, ſwietlo gich ocžij, iako by ſe wzdalil od nich a byl gim ſkryt tmami rozlicžnymi, kterež na ne vpadagij w zdeyſlim przebywani, w niemž ſe rozum naſs tmami fužuge, a duch ſe obtiežuge zemij domaczy, tielem: Protož ti, ktož wiedij a cžigij, czož ſe prawij, ſnažňet žadagij rzkucze: „Pane, oſtaň s nami, nebo dobre geſt nam ſ tebu byti, a gižt pozdie geſt; den yhned od nas odſtupij, yakž tebe s nami nebude, a tmyt nas zachwatij. Nebo ty gſy ſwietlo ocžij naſſijch. Neuchylugž ſe od nas, nebo kromie tebe nenij nam ſwietla, nenie nam vtieſſenie, nenie nam pokoge, nenie ſpomocznika, nenie wuodcze. A protož zuoſtaň s nami, mily pane, nebo ty ſy bohatſtwie naſſe y wſſelika doſtatecžnoſt žiwota naſſeho; ne- odchazeyž od nas, nebot bez tebe yhned chudoba, nemocz,
Strana 351
Welikonocžnij. 351 ſuženie duchu, burze a temnoſti prziſtihnu nas, a yako nocz temna oſtanemt bez tebe a yako mieſto nezawrzene bez obrany, yako ſyrotczy bez otcze a bez ſpomocznika.“ A že tuto, gſa nuczen a žadan, wſſel geſt s nimi, dawage tijm na- diegi y nynie žadagiczym, že muož nalezen byti od potrzeb- nych žadagijczych. Nebo žadoſti prawe wiernych lidij nutij geho, aby oſtal s nimi, a zaprzijti ſebe nemož w gich po- trzebie, ani towaryſtwij s nimi ſpolecžneho, iakož ſe geſt za- wazal etc. Ale lenij a [111b] newdiecžnij lidee zapudij geho od ſebe ſwu 1) nedbawu lenoſtij a mrzku prokyfaloſtij, anižt takowij mohu nutiti pilnie geho, aby s nimi oſtal. Nebo w niem tiech potrzebnych vžitkuow ani geho ſpolubytij neznagij, ani ežigij, kterak geſt ſladky w ſwych ſlibijch a vtieſfeny w ſwe przitomnoſti a wždy w každe potřebnoſti hotowy ſpomocznik a ſwietlo prawe vproſtrzed temnoſtij, a tmy nocžnij nemohu ſe przibližiti, dokudž den geho ſwietla trwa. A ktož tiechto wiedij doſyhne, tent zwij, že gſu prawe a vžitecžne a ſu žiwot cžlowieku magiczymu ge. A ktož pak kromie nich geſt, ſu gemu yako rozprawka o lonſkem letie, geſſto geſt daleko od nieho. A tak ſa, przinucen yako putnik potrzebny w duom, aby nakrmen byl a odpocžinul. Jakož ſprawedliwych ten obycžey geft putniky a poczeſtne przi- gijmati w duom, nohy gim myti, krmiti ge a noczleh gim dati. A tijm ſu dlužni, ktož domy a ſtatky magij potrzebnym to vežiniti. Ale tento putnik ginacže zpiet ežinij; prziſſed pohoſtinu s požehnanim božim, rozmnožuge chleb, aby gim nakrmil welmi lacžne a potrzebne, yako dokonaly a wſſech dobrych wieczij naplnieny. A že tu w lamani chleba otewrzely ſu ſe ocži gich, a poznali gſu geho. To lamanij chleba Mijſtrzi prawij wykladanij pijſem byti, aby lidee naſyceni byli a 1) ſwau.
Welikonocžnij. 351 ſuženie duchu, burze a temnoſti prziſtihnu nas, a yako nocz temna oſtanemt bez tebe a yako mieſto nezawrzene bez obrany, yako ſyrotczy bez otcze a bez ſpomocznika.“ A že tuto, gſa nuczen a žadan, wſſel geſt s nimi, dawage tijm na- diegi y nynie žadagiczym, že muož nalezen byti od potrzeb- nych žadagijczych. Nebo žadoſti prawe wiernych lidij nutij geho, aby oſtal s nimi, a zaprzijti ſebe nemož w gich po- trzebie, ani towaryſtwij s nimi ſpolecžneho, iakož ſe geſt za- wazal etc. Ale lenij a [111b] newdiecžnij lidee zapudij geho od ſebe ſwu 1) nedbawu lenoſtij a mrzku prokyfaloſtij, anižt takowij mohu nutiti pilnie geho, aby s nimi oſtal. Nebo w niem tiech potrzebnych vžitkuow ani geho ſpolubytij neznagij, ani ežigij, kterak geſt ſladky w ſwych ſlibijch a vtieſfeny w ſwe przitomnoſti a wždy w každe potřebnoſti hotowy ſpomocznik a ſwietlo prawe vproſtrzed temnoſtij, a tmy nocžnij nemohu ſe przibližiti, dokudž den geho ſwietla trwa. A ktož tiechto wiedij doſyhne, tent zwij, že gſu prawe a vžitecžne a ſu žiwot cžlowieku magiczymu ge. A ktož pak kromie nich geſt, ſu gemu yako rozprawka o lonſkem letie, geſſto geſt daleko od nieho. A tak ſa, przinucen yako putnik potrzebny w duom, aby nakrmen byl a odpocžinul. Jakož ſprawedliwych ten obycžey geft putniky a poczeſtne przi- gijmati w duom, nohy gim myti, krmiti ge a noczleh gim dati. A tijm ſu dlužni, ktož domy a ſtatky magij potrzebnym to vežiniti. Ale tento putnik ginacže zpiet ežinij; prziſſed pohoſtinu s požehnanim božim, rozmnožuge chleb, aby gim nakrmil welmi lacžne a potrzebne, yako dokonaly a wſſech dobrych wieczij naplnieny. A že tu w lamani chleba otewrzely ſu ſe ocži gich, a poznali gſu geho. To lamanij chleba Mijſtrzi prawij wykladanij pijſem byti, aby lidee naſyceni byli a 1) ſwau.
Strana 352
352 W Pondieli rozum v wieře prziyali, aby gim ocži duchownij otewrzijny byli, aby poznali pana Gežiſſe. Potom dij ežtenie: „A když zmizel od ocžij gich, rzekli ſu geden k druhemu: Wſſak ſrdcze naſſe horzelo 1) geſt w nas, když nam geſitie na czeſtie mluwil a otwieral nam pijſma. Y wſtawſle w tu hodinu, wratila ſta ſe do Geruza- lema. A nalezli ſu ſebranych gedenaczte y ty, geſſto s nimi byli ,ani prawij, že geſt pan wſtal w prawdie a vkazal ſe Sſimonowi. A oni take wyprawowali gſu ty wiecy, ktere ſu ſe ſtaly na czeſtie, a kterak ſu gey poznali w lamani chleba." Y geſt tu tužebnoſt welika nad obycžey tiem, ktož milugij pana yako tito vcžedluiczy. Gedno, magijeze geho s ſebu, y nepoznati goho a neumieti s nim A, glucze geho zbaweni, yhned yako o ztracenem ſe domniewati, zamutkem ſe obtiežugijcze, a przigducze s nim w přitomnu znamoſt, yhned geho nemieti!2) O, kterak welika boleſt bywa tiem, ktož ſu na tom kwaſu bywati zwykli! Protož tito vežedl- niczy, glucze zbaweni takoweho vtieſſenij z geho przitom- noſti, rzekli gſu: „Wſlak ſrdcze naſſe horzelo 1) geſt w nas, když nam mluwil na czeſtie.“ Neb mluwenie geho ſladke a ſlowa geho iakožto pochodnie, a rzecž geho yako oheň, ſpa- lugiczy ſtudene wieczy, zapaluge. Protož ſrdcze vežedlnikuo zapaleno geſt miloſtij horzijczy, ſyſſiecz ta ſlowa ohniwa a k tomu ſlyſfeni welmi hotowa a vprziemna. Ale nyni geſt buoh poſlal chudobu mezy kniežij ffaleſſne, magijczij ramie vſchle a oko prawe zatmiene, geſſto nemagij w ſobie ſlowa božieho ohniweho, ale mrtwie mluwij czyzy rzecži, nemagijcze miloſti prawe k lidu, z przijcžin neuprziemych a z peniez to cžinijcze. Ale toto pamietliwe geſt, že tito vežedlnicy [112a], geſſto geſt w nich ſrdcze horzelo 1) miloſtij božij, poznawſſe geho, wra- 1) hořalo. 2) neměti.
352 W Pondieli rozum v wieře prziyali, aby gim ocži duchownij otewrzijny byli, aby poznali pana Gežiſſe. Potom dij ežtenie: „A když zmizel od ocžij gich, rzekli ſu geden k druhemu: Wſſak ſrdcze naſſe horzelo 1) geſt w nas, když nam geſitie na czeſtie mluwil a otwieral nam pijſma. Y wſtawſle w tu hodinu, wratila ſta ſe do Geruza- lema. A nalezli ſu ſebranych gedenaczte y ty, geſſto s nimi byli ,ani prawij, že geſt pan wſtal w prawdie a vkazal ſe Sſimonowi. A oni take wyprawowali gſu ty wiecy, ktere ſu ſe ſtaly na czeſtie, a kterak ſu gey poznali w lamani chleba." Y geſt tu tužebnoſt welika nad obycžey tiem, ktož milugij pana yako tito vcžedluiczy. Gedno, magijeze geho s ſebu, y nepoznati goho a neumieti s nim A, glucze geho zbaweni, yhned yako o ztracenem ſe domniewati, zamutkem ſe obtiežugijcze, a przigducze s nim w přitomnu znamoſt, yhned geho nemieti!2) O, kterak welika boleſt bywa tiem, ktož ſu na tom kwaſu bywati zwykli! Protož tito vežedl- niczy, glucze zbaweni takoweho vtieſſenij z geho przitom- noſti, rzekli gſu: „Wſlak ſrdcze naſſe horzelo 1) geſt w nas, když nam mluwil na czeſtie.“ Neb mluwenie geho ſladke a ſlowa geho iakožto pochodnie, a rzecž geho yako oheň, ſpa- lugiczy ſtudene wieczy, zapaluge. Protož ſrdcze vežedlnikuo zapaleno geſt miloſtij horzijczy, ſyſſiecz ta ſlowa ohniwa a k tomu ſlyſfeni welmi hotowa a vprziemna. Ale nyni geſt buoh poſlal chudobu mezy kniežij ffaleſſne, magijczij ramie vſchle a oko prawe zatmiene, geſſto nemagij w ſobie ſlowa božieho ohniweho, ale mrtwie mluwij czyzy rzecži, nemagijcze miloſti prawe k lidu, z przijcžin neuprziemych a z peniez to cžinijcze. Ale toto pamietliwe geſt, že tito vežedlnicy [112a], geſſto geſt w nich ſrdcze horzelo 1) miloſtij božij, poznawſſe geho, wra- 1) hořalo. 2) neměti.
Strana 353
Welikonocžnij. 353 tila gſta ſe w tu hodi" do Geruzalema s tijm, že geſt giž wſtal pan. A nicz ſe na to nerozmyſllela, že giž pozde geſt, acž gita y pana tijm zdržela rzkucze: „Oſtaň s nami, pane, nebt geſt giž pozdie gijti do Geruzalema". — Ale yhned w tu ho- dinu beze wſſeho meſſkani ſlla ſta. Neb, kdež geſt miloſt naramna, tat ſe nerozmyſlij mnoho na neſnaze, kterežkoli gij przed ocžima ſtogij. W Vtery Welik noežnij. Cžtenie Swateho Lukaffe w XXIIII. Ka. Ten cžas Stal pan Gežiſs vproſtrzed vežedlnikuow ſwych a rzekl gim: Pokoy wam! Jat ſem, nechtieyte ſe bati! Ale zarmuceni a przeſtraſfeni gfuce, domniewali ſe, že by ducha widieli. Y rzekl gim: Czo gſte za- muczeni, a myſſlenie wſtupuge na frdcze waffe?1) Wizte rucze me a nohy me, žet ya ten ſem; Dotykayte ſe a wizte, žet duch tiela a koſtij nema, yakož mne widijte mijti. A když powiediel, vkazal gim rucze a bok. A když oni geſſtie newierzili, ale diwili ſe pro radoſt, Diek nim: Mate-li tuto nietczo, geſſto by ſe pogedlo? A oni podali gemu cžaďtku ryby pecžene a plaſtu ſtrdi. A když geſt pogedl przed nimi, wzaw oſtatky, dal gim a rzekl k nim: Tatot gfu ſlowa, kteraž fem mluwil wam, když ſem geſſtie s wami byl, že potrzebij geſt, aby ſe naplnily wſſeczky wieczy, kterež pſany ſu w zakoňe Moyži- ffowie a w proroczijch y v žalmijch o mnie. Tehdy otewrzel gim ſmyſl, aby rozumieli * wáſſe.
Welikonocžnij. 353 tila gſta ſe w tu hodi" do Geruzalema s tijm, že geſt giž wſtal pan. A nicz ſe na to nerozmyſllela, že giž pozde geſt, acž gita y pana tijm zdržela rzkucze: „Oſtaň s nami, pane, nebt geſt giž pozdie gijti do Geruzalema". — Ale yhned w tu ho- dinu beze wſſeho meſſkani ſlla ſta. Neb, kdež geſt miloſt naramna, tat ſe nerozmyſlij mnoho na neſnaze, kterežkoli gij przed ocžima ſtogij. W Vtery Welik noežnij. Cžtenie Swateho Lukaffe w XXIIII. Ka. Ten cžas Stal pan Gežiſs vproſtrzed vežedlnikuow ſwych a rzekl gim: Pokoy wam! Jat ſem, nechtieyte ſe bati! Ale zarmuceni a przeſtraſfeni gfuce, domniewali ſe, že by ducha widieli. Y rzekl gim: Czo gſte za- muczeni, a myſſlenie wſtupuge na frdcze waffe?1) Wizte rucze me a nohy me, žet ya ten ſem; Dotykayte ſe a wizte, žet duch tiela a koſtij nema, yakož mne widijte mijti. A když powiediel, vkazal gim rucze a bok. A když oni geſſtie newierzili, ale diwili ſe pro radoſt, Diek nim: Mate-li tuto nietczo, geſſto by ſe pogedlo? A oni podali gemu cžaďtku ryby pecžene a plaſtu ſtrdi. A když geſt pogedl przed nimi, wzaw oſtatky, dal gim a rzekl k nim: Tatot gfu ſlowa, kteraž fem mluwil wam, když ſem geſſtie s wami byl, že potrzebij geſt, aby ſe naplnily wſſeczky wieczy, kterež pſany ſu w zakoňe Moyži- ffowie a w proroczijch y v žalmijch o mnie. Tehdy otewrzel gim ſmyſl, aby rozumieli * wáſſe.
Strana 354
354 W Autery pijſmom, a rzekl gim, Zie tak pſano geſt, a tak muſyl kryſtus trpieti a trzetij den z mrtwych wſtati; a aby bylo kazano we gmeno geho pokanie a odpuſſtieni hrzijchuow mezy wſſemi narody. Tomto ſwatem cžtenij vkazuge ſe nayprwe 1) ne- wiera a pochybeni vežedlnikow Kryſtowych; a na panu kryſtu vkazuge ſe miloſt welika, neb gest ge mijle nawedl, dowodie gim, že geſt prawie z mrtwych wſtal. A nayprwe gim toho dowedl, že obluda nenij, ſkrze ſmyſl tieleſny. A prwotnie ſkrze widienij, když gim rzekl: „Wizte, žet duch tiela a koſtij nema, yakož mne widijte mijti.“ Potom ſkrze dotykani, když gim rzekl: „Makayte.“ Opiet gim toho tijm dowedl, že geſt prawie gedl s nimi. Potom gim dowedl pijſmem zakona božieho a prorokuow toho, že geſt prawie z mrtwych wſtal. A tak cžtenie toto geſt ku potwrzenij wiery krzeſtianſke. abychom, giž nicz nepochybugijcze v wierze, w ſkutczijch dobrych žiwi ſucze, ſpaſeni byli. Die tu cžtenie na pocžatku, Zie, když ſu ſpolu mluwili o niem, Stal geſt Gežiſs vproſtrzed vežedl[112b nikuow. Tu wizme, kteraky vžitek neſe mluweni dobre weſpolek. Geden vžitek toho geſt, že towaryſtwie cžinij z bohem. Jakož toto cžtenij vkazuge, že, když glu mluwili vcžedlniczy o vmucženi a o wzkrzijſſeni geho, yhned ſtal geſt vproſtrzed nich. A ten vžitek weliky miel by nas k tomu prziweſti, abychom o niem radi mluwili, aby s nami wždy byl w towaryſtwij, požehnanie nam dawage yakožto biſkup naywyzſlij.") Giny vžitek o bohu mluwiti geſt, že ſkrze takowe mluwenie oſwieczuge ſe rozum, že lepe pozna cžlowiek ſam ſe y boha y gine wiecy k ſpaſenie potrzebne. ) nayprw. 2) naywyſlý.
354 W Autery pijſmom, a rzekl gim, Zie tak pſano geſt, a tak muſyl kryſtus trpieti a trzetij den z mrtwych wſtati; a aby bylo kazano we gmeno geho pokanie a odpuſſtieni hrzijchuow mezy wſſemi narody. Tomto ſwatem cžtenij vkazuge ſe nayprwe 1) ne- wiera a pochybeni vežedlnikow Kryſtowych; a na panu kryſtu vkazuge ſe miloſt welika, neb gest ge mijle nawedl, dowodie gim, že geſt prawie z mrtwych wſtal. A nayprwe gim toho dowedl, že obluda nenij, ſkrze ſmyſl tieleſny. A prwotnie ſkrze widienij, když gim rzekl: „Wizte, žet duch tiela a koſtij nema, yakož mne widijte mijti.“ Potom ſkrze dotykani, když gim rzekl: „Makayte.“ Opiet gim toho tijm dowedl, že geſt prawie gedl s nimi. Potom gim dowedl pijſmem zakona božieho a prorokuow toho, že geſt prawie z mrtwych wſtal. A tak cžtenie toto geſt ku potwrzenij wiery krzeſtianſke. abychom, giž nicz nepochybugijcze v wierze, w ſkutczijch dobrych žiwi ſucze, ſpaſeni byli. Die tu cžtenie na pocžatku, Zie, když ſu ſpolu mluwili o niem, Stal geſt Gežiſs vproſtrzed vežedl[112b nikuow. Tu wizme, kteraky vžitek neſe mluweni dobre weſpolek. Geden vžitek toho geſt, že towaryſtwie cžinij z bohem. Jakož toto cžtenij vkazuge, že, když glu mluwili vcžedlniczy o vmucženi a o wzkrzijſſeni geho, yhned ſtal geſt vproſtrzed nich. A ten vžitek weliky miel by nas k tomu prziweſti, abychom o niem radi mluwili, aby s nami wždy byl w towaryſtwij, požehnanie nam dawage yakožto biſkup naywyzſlij.") Giny vžitek o bohu mluwiti geſt, že ſkrze takowe mluwenie oſwieczuge ſe rozum, že lepe pozna cžlowiek ſam ſe y boha y gine wiecy k ſpaſenie potrzebne. ) nayprw. 2) naywyſlý.
Strana 355
Welikonocžnij. 355 Gelftie y ten vžitek geſt takoweho mluwenie o bohu, že ſe zapaluge žadoſt k dobre?. A toho obeho mame duowod na tiech dwu vežedlniku gduczych do Emaus, když ſu 1) mlu- wili o vmucženij Kryſtowu, kterak geſt ſe k nim prziblijžil a pijſma gim wykladal vžitecžnie, takže ſu geho tu poznali, a žadoſt k dobre zapalila ſe w nich. Opiet giny užitek o bohu mluwiti geſt, že zahanij teſknoſti neužitecžne a ſikodne. Protož by mieli lide radi mluwiti o bohu, aby od ſebe diabla odehnali, kteryž ty teſknoſti ſege w ſrdeze lidem. A že žaloftiwe geft nynie w tento cžas, hledijcze owſſem na wſſeczky lidi, kterak ſu welmi zlehežilij a zwietralij a wylewagij ſe ſkrze rzecži zlee, nehodne a lehke a paſu ſe bijdniczy w rzecžech ſmilnych, w chlubach, we lžech, w nowinach, w vtrhanijch, w hanienijch, w lanijch, w prziſahani, w wierowani. w pochlebowani geden druhemu. w rozpraweni marnych wieczij, mluwijcze w podo- benstwie zle wieczy, geſſto ſe chyle ku popuzenie ſmilftwie, hadagijeze ſe o zlee wieczy, bagijcze ſobie lži. A tak ſe ty duſſe krmij tiemi wieczmi yako ſwinie mlatem s onijm ſynem marnotratnym, geſſto žadal naſytiti brzicho ſwe mlatem, a nižadny ge nedal. Takež tento lid zloſtny nemuož ſyt byti tiech wiecij bijdnych, neb gim gich nižadny nemož doſti dati, ani tielo, ani ſwiet, ani diabel. Ale, tak gedňech ponechagijce, druhych ſe chopij. Jako ſwinie hladowita bieha podle domuo2) lapagiczy, kde ſe gij czo nahodij na ſmetiſſti, bud ohryzek, koſt y layno, Takyž geſt tento lacžny lid a opu- ſitieny ode wſſech daruow božijch; neb przi nich nenij ani wijry žiwe, ani bazni božij, ani pamieti na mnoha dobrodijni bozſka, ani na ſmrt, ani na ſaud božij poſlednij. Ale tak zloſtny pokoy, krziwe bezpecženſtwi, tiežka ſlepota a vſnutij w tom lidu geſt ode wiſech dobrych wieczij. Ale víta ſprawed- liweho myſliti budu mudroſt, a yazyk geho mluwiti bude 1) pſau. 2) domnow.
Welikonocžnij. 355 Gelftie y ten vžitek geſt takoweho mluwenie o bohu, že ſe zapaluge žadoſt k dobre?. A toho obeho mame duowod na tiech dwu vežedlniku gduczych do Emaus, když ſu 1) mlu- wili o vmucženij Kryſtowu, kterak geſt ſe k nim prziblijžil a pijſma gim wykladal vžitecžnie, takže ſu geho tu poznali, a žadoſt k dobre zapalila ſe w nich. Opiet giny užitek o bohu mluwiti geſt, že zahanij teſknoſti neužitecžne a ſikodne. Protož by mieli lide radi mluwiti o bohu, aby od ſebe diabla odehnali, kteryž ty teſknoſti ſege w ſrdeze lidem. A že žaloftiwe geft nynie w tento cžas, hledijcze owſſem na wſſeczky lidi, kterak ſu welmi zlehežilij a zwietralij a wylewagij ſe ſkrze rzecži zlee, nehodne a lehke a paſu ſe bijdniczy w rzecžech ſmilnych, w chlubach, we lžech, w nowinach, w vtrhanijch, w hanienijch, w lanijch, w prziſahani, w wierowani. w pochlebowani geden druhemu. w rozpraweni marnych wieczij, mluwijcze w podo- benstwie zle wieczy, geſſto ſe chyle ku popuzenie ſmilftwie, hadagijeze ſe o zlee wieczy, bagijcze ſobie lži. A tak ſe ty duſſe krmij tiemi wieczmi yako ſwinie mlatem s onijm ſynem marnotratnym, geſſto žadal naſytiti brzicho ſwe mlatem, a nižadny ge nedal. Takež tento lid zloſtny nemuož ſyt byti tiech wiecij bijdnych, neb gim gich nižadny nemož doſti dati, ani tielo, ani ſwiet, ani diabel. Ale, tak gedňech ponechagijce, druhych ſe chopij. Jako ſwinie hladowita bieha podle domuo2) lapagiczy, kde ſe gij czo nahodij na ſmetiſſti, bud ohryzek, koſt y layno, Takyž geſt tento lacžny lid a opu- ſitieny ode wſſech daruow božijch; neb przi nich nenij ani wijry žiwe, ani bazni božij, ani pamieti na mnoha dobrodijni bozſka, ani na ſmrt, ani na ſaud božij poſlednij. Ale tak zloſtny pokoy, krziwe bezpecženſtwi, tiežka ſlepota a vſnutij w tom lidu geſt ode wiſech dobrych wieczij. Ale víta ſprawed- liweho myſliti budu mudroſt, a yazyk geho mluwiti bude 1) pſau. 2) domnow.
Strana 356
356 W Autery ſaud. Cžlowiek mudry mlcžeti bude až do cžaſu, ale lehky a nemudry nezachowa cžaſu. A opiet gine pijſmo dij :1) „Vſta nemudrych prawij blaznowe wieczy, ale flowa mudrych na wahach wažena budu; W vſtech blaznuow geſt frdcze gich, ale vſta mudrych ſu w ſrdczy gich.“ A tak giž mame rozum z tiech pijſem ſwatych, kteraky geſt vžitek z dobre° mluwenij, a yaka geſt Ilkoda y przed lidmi hanba y zahynutij wiecžne iazyka zleho. Y die tu cžtenie: „Stal gežiſs vproſtřed vcžedlnikuo.“ [113a] Tu nayprwe ſluſſij wažiti to, že geſt ſtal proto, aby nas tijm naucžil, abychom s nim ſtali. Nebo niekterzij ſu v wierze Kryſtowie, y ležij w pyſſe, w lakomſtwij, w ſmilſtwij, w roz- koſſi, w ſlepotie, w bludijch. Ginij pak ſu, geſlto ſedij. A to ſu lide lenij; acž negſu w hrzieflijch ſmrtedlnych, ale ſu roz- marzilij a žiwot wedu rozkoſſny: przijlifs ſobie howiegijcze, zaſedij a zaležij mnoho cžaſuo. A o tiech ežtenie dij, že, když meſſkanie ežinil ženich, zeſnuly a zdrzijmaly ſu ſe wſſeczky panny ty, To geſt lid ten k ſkonanij ſwieta, kteryž geſt pod wieru Kryſtowu y ležij. Gedni ſpij w hrziellijch tiežkych, druzy ſedij, drziemijcz w lenoſti. Ale ty, mily ženichu, pane kryſte, pokrzikni na nie, genž poſpijchaſs k ſaudu,*) at wſtanu ze ſnu hrziechuo a lenoſtij! Geſltie mame to wažiti, že Gežiſs ſtal vproſtrzed vežedl- nikow, aby gey wſſiiczkni widieli, aby nižadny omluwy nemiel z hrziechuow ſwych. Opiet geft ſtal gežiſs vproſtrzed; yako frdcze w tiele obžiwuge, ſa vproſtrzed, wſleczko tielo: Tež y pan Gežifs, genž geft žiwot prawy, wſleczko obžiwuge, a wſſeczko ſe gim hybe. Neb ſam dij: 3) „Ja ſem prziſſel, aby žiwot mieli a hoyniegij aby mieli.“ Opiet ſtogij Gežifs wolage a rzka:*) „Acž kto žieznij,5) pod ke mňe“; a tak wola, chtie napogiti a obžiwiti, ma-li kto w ſobie czo mrtweho: „Przid ke mnie s wieru!“ Wolat a chcze dati každemu doſti a ne- 1) Sir. 21, 28. 29. 2) k ſúdu. 3) Jan 1, 10. ") Jan 7, 87. 1) žižnij.
356 W Autery ſaud. Cžlowiek mudry mlcžeti bude až do cžaſu, ale lehky a nemudry nezachowa cžaſu. A opiet gine pijſmo dij :1) „Vſta nemudrych prawij blaznowe wieczy, ale flowa mudrych na wahach wažena budu; W vſtech blaznuow geſt frdcze gich, ale vſta mudrych ſu w ſrdczy gich.“ A tak giž mame rozum z tiech pijſem ſwatych, kteraky geſt vžitek z dobre° mluwenij, a yaka geſt Ilkoda y przed lidmi hanba y zahynutij wiecžne iazyka zleho. Y die tu cžtenie: „Stal gežiſs vproſtřed vcžedlnikuo.“ [113a] Tu nayprwe ſluſſij wažiti to, že geſt ſtal proto, aby nas tijm naucžil, abychom s nim ſtali. Nebo niekterzij ſu v wierze Kryſtowie, y ležij w pyſſe, w lakomſtwij, w ſmilſtwij, w roz- koſſi, w ſlepotie, w bludijch. Ginij pak ſu, geſlto ſedij. A to ſu lide lenij; acž negſu w hrzieflijch ſmrtedlnych, ale ſu roz- marzilij a žiwot wedu rozkoſſny: przijlifs ſobie howiegijcze, zaſedij a zaležij mnoho cžaſuo. A o tiech ežtenie dij, že, když meſſkanie ežinil ženich, zeſnuly a zdrzijmaly ſu ſe wſſeczky panny ty, To geſt lid ten k ſkonanij ſwieta, kteryž geſt pod wieru Kryſtowu y ležij. Gedni ſpij w hrziellijch tiežkych, druzy ſedij, drziemijcz w lenoſti. Ale ty, mily ženichu, pane kryſte, pokrzikni na nie, genž poſpijchaſs k ſaudu,*) at wſtanu ze ſnu hrziechuo a lenoſtij! Geſltie mame to wažiti, že Gežiſs ſtal vproſtrzed vežedl- nikow, aby gey wſſiiczkni widieli, aby nižadny omluwy nemiel z hrziechuow ſwych. Opiet geft ſtal gežiſs vproſtrzed; yako frdcze w tiele obžiwuge, ſa vproſtrzed, wſleczko tielo: Tež y pan Gežifs, genž geft žiwot prawy, wſleczko obžiwuge, a wſſeczko ſe gim hybe. Neb ſam dij: 3) „Ja ſem prziſſel, aby žiwot mieli a hoyniegij aby mieli.“ Opiet ſtogij Gežifs wolage a rzka:*) „Acž kto žieznij,5) pod ke mňe“; a tak wola, chtie napogiti a obžiwiti, ma-li kto w ſobie czo mrtweho: „Przid ke mnie s wieru!“ Wolat a chcze dati každemu doſti a ne- 1) Sir. 21, 28. 29. 2) k ſúdu. 3) Jan 1, 10. ") Jan 7, 87. 1) žižnij.
Strana 357
Welikonocžnij. 357 uhanijt dawage. Nee, geſſtie žaluge na ty, kterziž naň ne- dbagij a nechtij k niemu gijti, rzka ſkrze proroka: 1) „Dwoge zle vežinil geſt lid muoy; mne ſu opuſtili, ſtudnicy wody žiwe, a wykopali ſu ſobie cžiſterny derawe, geſlto w ſobie nemohu zachowati wody“, To geſt w ſtworzeni, geſſto neſytij duſſe, ale draždij gi ſwu liboſtij a cžinij gij laſkominy, aby ſe gij ne- zechtielo praweho pokrmu milowanij boži°. Opiet ſtal Gežifs vproſtrzed, aby nam vkazal, že vproſtrzed mož nalezen byti; neb on geſt ſpaſenie, a chcze-li geho kto hledati, muſy we wſſem proſtrzedka hledati. Protož wizme, w cžem ma byti zachowan proſtrzedek a w ežem nema. Nayprwe w tom nema byti nižadneho proſtrzedku, ežimž ſe geſt cžlowiek zawazal bohu, Jako: pannu byti nebo wlowu, nebo w manželſtwij gijti; to geſt potrzebij držeti bez oblewenij a bez opuſſteni až do ſmrti. Opiet we zlem nema byti proftředka, ale každy cžlowiek ma ſe geho ſtrzieczy wždy w každem mijſtie, w každem ſkutku, czož naywijeze može. Opiet nema byti proſtrzedku w prawem a w zrziezenem *) milowani boha, genž zaležij na dobre wuoli, na pamieti a na žadoſti, a tiech wieczij nikdy nenie przieliſs, neb jeho ni- žadny neprzemiluge. Protož, ma-li tu miloſt kto w ſobie prawie, ſkutkem toho ma dokazati, a tent vkaže prawdu to° milowani. Z kterehož když pochazy ſkutek zewnitrznij, tehdy, chcze-li, aby nezkazyl miloſti tee cžlowiek a aby gi w ſobie mohl zachowati, muſy ſe mijti rzadňe w ſkutczych zewnitrznijch a muſy we wſſem 3) proſtrzedka hledati, aby nicžehož nebylo welmi malo, ani welmi mnoho, ani rziedko, ani cžaſto. ale whod. Neb bude-li mnoho gijſti a pijti, bude gemu to przicžina k ſmil[113b]ſtwij. Take ſkrze pitij a gijdlo neſkrownee rozum potucha a zatmiewa ſe. Takee bywa obtijžen ežlowiek, že nenij zpuoſoben ani k dijlu ani k modleni, tak že na mnoho gijdla 1) Jer. 2, 13. 7 w řýzeném. 3) we wsfech.
Welikonocžnij. 357 uhanijt dawage. Nee, geſſtie žaluge na ty, kterziž naň ne- dbagij a nechtij k niemu gijti, rzka ſkrze proroka: 1) „Dwoge zle vežinil geſt lid muoy; mne ſu opuſtili, ſtudnicy wody žiwe, a wykopali ſu ſobie cžiſterny derawe, geſlto w ſobie nemohu zachowati wody“, To geſt w ſtworzeni, geſſto neſytij duſſe, ale draždij gi ſwu liboſtij a cžinij gij laſkominy, aby ſe gij ne- zechtielo praweho pokrmu milowanij boži°. Opiet ſtal Gežifs vproſtrzed, aby nam vkazal, že vproſtrzed mož nalezen byti; neb on geſt ſpaſenie, a chcze-li geho kto hledati, muſy we wſſem proſtrzedka hledati. Protož wizme, w cžem ma byti zachowan proſtrzedek a w ežem nema. Nayprwe w tom nema byti nižadneho proſtrzedku, ežimž ſe geſt cžlowiek zawazal bohu, Jako: pannu byti nebo wlowu, nebo w manželſtwij gijti; to geſt potrzebij držeti bez oblewenij a bez opuſſteni až do ſmrti. Opiet we zlem nema byti proftředka, ale každy cžlowiek ma ſe geho ſtrzieczy wždy w každem mijſtie, w každem ſkutku, czož naywijeze može. Opiet nema byti proſtrzedku w prawem a w zrziezenem *) milowani boha, genž zaležij na dobre wuoli, na pamieti a na žadoſti, a tiech wieczij nikdy nenie przieliſs, neb jeho ni- žadny neprzemiluge. Protož, ma-li tu miloſt kto w ſobie prawie, ſkutkem toho ma dokazati, a tent vkaže prawdu to° milowani. Z kterehož když pochazy ſkutek zewnitrznij, tehdy, chcze-li, aby nezkazyl miloſti tee cžlowiek a aby gi w ſobie mohl zachowati, muſy ſe mijti rzadňe w ſkutczych zewnitrznijch a muſy we wſſem 3) proſtrzedka hledati, aby nicžehož nebylo welmi malo, ani welmi mnoho, ani rziedko, ani cžaſto. ale whod. Neb bude-li mnoho gijſti a pijti, bude gemu to przicžina k ſmil[113b]ſtwij. Take ſkrze pitij a gijdlo neſkrownee rozum potucha a zatmiewa ſe. Takee bywa obtijžen ežlowiek, že nenij zpuoſoben ani k dijlu ani k modleni, tak že na mnoho gijdla 1) Jer. 2, 13. 7 w řýzeném. 3) we wsfech.
Strana 358
358 W Autery a pitij muſy byti mnoho nakladuow, pracze a pecžowanij. A tak wſleczky ty wieczy gfu proti te miloſti, tak že nebude kdy boha milowati pro ta zaneprazdnienij. Opiet bude-li przieliſs malo gijſti a pijti, zemdlij tielo a blazna z nieho vežinij; a tijm nerzadem y tielo y duſſe bywa poražena. A duſſe nemuož bez tiela ſkutecžnie boha milowati. Protož muſy byti wſfeczko whod, chcze-li zachowati ſprawedlnoſt. A tež rozum'ey y o ſpaſenie y o ginych ſkutczych. Potom die pan Gežifs vežedlnikom: „Pokoy wam!“ W tom ſlowu vkazuge ſe miloſt, a geſt ſlyſleni pochotne, když pan gežiſs pokoy zwieſtuge. Nebo každe ſtworzonie podle ſweho przirozenij žada pokoge, neb v pokogi zaležij žiwot prawie každe wieczy žiwe. Owſfem wijcze cžlowiek, gehož geft buoh ſtworzil nayblijže ſebe a vſtawil gey panem nade wſlim ſtwo- rzenim, žadoſtiw geſt pokoge a radiegij a wijcze ſlyſſeti ma, když ſe gemu pokoy zwieſtuge. A bude-li to wažiti, kto gemu pokoy zwieſtuge, owſlem ſe bude w tom radowati, a že gemu pokoy zwieſtuge ten, kteryž geſt wileczko vcžinil a wſlemu pokoy dawa. Ale wažme przicžinu, procž geſt rzekl pan Gežiſs vežedl- nikom : „Pokoy wam!“ A že proto, neb geſt byl w nich weliky nepokoy a rozbroy tiežky w ſrdcijch gich ; Bylo geft plno newiery, bludu. bazni, teſknoſti. Protož geſt gim bylo potrzebij, aby gim rzekl pan Gežiſs: „Pokoy wam!“ Neb nenie o tom pochy- benie, že geſt gim tu dal pokoy od takowych wieczij. Giny pokoy geſt, ktery dawa pan buoh ſwym wiernym, Jakož geſt dal vežedlnikom ſwym za wecžerzi rzka 1): „Pokoy oftawugi wam, pokoy moy dawam wam; ne yako ſwiet dawa, ya dawam.“ Z te rzecži pana Gežiſſe muožem ſobie rozum wybrati, že ſwiet dawa pokoy ſwuoy zly milownikom ſwym, a buoh ſwym take dawa pokoy dobry. Ale toho pokoge cžlowiek tieleſny nemuož mijti, neb ginde pokoge hleda, w tiele aneb z tiela. Ale pokoy božij geft wnitrz w ſwiedomij 1) Jan 14. 27.
358 W Autery a pitij muſy byti mnoho nakladuow, pracze a pecžowanij. A tak wſleczky ty wieczy gfu proti te miloſti, tak že nebude kdy boha milowati pro ta zaneprazdnienij. Opiet bude-li przieliſs malo gijſti a pijti, zemdlij tielo a blazna z nieho vežinij; a tijm nerzadem y tielo y duſſe bywa poražena. A duſſe nemuož bez tiela ſkutecžnie boha milowati. Protož muſy byti wſfeczko whod, chcze-li zachowati ſprawedlnoſt. A tež rozum'ey y o ſpaſenie y o ginych ſkutczych. Potom die pan Gežifs vežedlnikom: „Pokoy wam!“ W tom ſlowu vkazuge ſe miloſt, a geſt ſlyſleni pochotne, když pan gežiſs pokoy zwieſtuge. Nebo každe ſtworzonie podle ſweho przirozenij žada pokoge, neb v pokogi zaležij žiwot prawie každe wieczy žiwe. Owſfem wijcze cžlowiek, gehož geft buoh ſtworzil nayblijže ſebe a vſtawil gey panem nade wſlim ſtwo- rzenim, žadoſtiw geſt pokoge a radiegij a wijcze ſlyſſeti ma, když ſe gemu pokoy zwieſtuge. A bude-li to wažiti, kto gemu pokoy zwieſtuge, owſlem ſe bude w tom radowati, a že gemu pokoy zwieſtuge ten, kteryž geſt wileczko vcžinil a wſlemu pokoy dawa. Ale wažme przicžinu, procž geſt rzekl pan Gežiſs vežedl- nikom : „Pokoy wam!“ A že proto, neb geſt byl w nich weliky nepokoy a rozbroy tiežky w ſrdcijch gich ; Bylo geft plno newiery, bludu. bazni, teſknoſti. Protož geſt gim bylo potrzebij, aby gim rzekl pan Gežiſs: „Pokoy wam!“ Neb nenie o tom pochy- benie, že geſt gim tu dal pokoy od takowych wieczij. Giny pokoy geſt, ktery dawa pan buoh ſwym wiernym, Jakož geſt dal vežedlnikom ſwym za wecžerzi rzka 1): „Pokoy oftawugi wam, pokoy moy dawam wam; ne yako ſwiet dawa, ya dawam.“ Z te rzecži pana Gežiſſe muožem ſobie rozum wybrati, že ſwiet dawa pokoy ſwuoy zly milownikom ſwym, a buoh ſwym take dawa pokoy dobry. Ale toho pokoge cžlowiek tieleſny nemuož mijti, neb ginde pokoge hleda, w tiele aneb z tiela. Ale pokoy božij geft wnitrz w ſwiedomij 1) Jan 14. 27.
Strana 359
Welikonocžnij. 359 dobrem; a toho muſy dobyti cžlowiek s weliku praczij a s ne- pokogem tiela. A z toho giž rozum mame, že negde ten pokoy ſkrze mnoho domuow nebo Mieſt nebo Hraduow nebo peňez, ale ſkrze opuſſtienij tiech wſſech wieczij. Ani ſe take diela ten pokoy Božij ſkrze mnoha gijdla a pitij, ani ſkrze mnoho raucha draheho a rozkoſſne lehanie, ani ſkrze dlauhe ſpanie, Ale ſkrze ſkrowne toho ku potřebie požiwani. Ani ſe take diela w cžlowieku, když ge wſleczko s czeſty vklidij a cžiſtie vmetu, ani tehdy, když nižadny netiſkne, nekrzijka a neprzekažij. Ale tudy ſe diela, když to ežlowiek trpij, když gemu czo geſt protiwno. Ani ſe takee diela ſkrze cžeſt a chwalu Swieta, ale ſkrze pohanienij od nieho. Ani ſkrze radoſt a weſelee tiela, ani ſkrze pochlebenſtwij, ale ſkrze laſkawe treſktanie [114a]. Dale die pan: "Jat ſem, nechtieyte ſe bati!“ Z te rzecži muožem vžitek weliky wzyti, když budem wažiti to, že die: „Jat ſem." Neb w tom ſlowu nietczo welikeho do ſebe prawij. A když die: „Nerodte ſe bati!“, Tu bezpecženſtwie vkazuge; nebo cžlowiek wždy hleda, kudy by vſfel putek a zahynutij. Protož tento pan weliky bezpecžij geho rzka: „Nerodte ſe bati!“ A tak ſluſlij ohledati 1) welikoſt geho, abychme gemu lepe wierzili. Neb ginde opiet o ſobie die2): „Ja ſem, genž ſem.“ W kterychžto ſlowijch mocz ſwu weliku vkazuge w tom, že geſt nade wſleczky moczy. Protož bude moczy braniti tiech, kterziž budu žadati geho obrany, aby ſe nelekali neprzatel ſwych. Za wecžerzi opiet rzekl geſt vežedlnikom ſwym : „Nermut ſe ſrdcze waſſe 3) ani ſe ſtrachuy; wierzijte-li w boha, y w mie wierzte!“ W tom vkazuge, že geſt buoh weliky a moczny, negſa k ſtrachu lidem, ale k vtieſſenij. Dale dij ežtenie: „A zamutiwſſe ſe a zſtraſſiwſſe domnie- wali ſe, že by ducha wideli.“ Tu wažiti mame, kterak Buoh niekdy hroznie mluwij s przately ſwymi, aby gim vkazal, 1) wohledati. 2) Mojž. 3, 14. 2) wáffe.
Welikonocžnij. 359 dobrem; a toho muſy dobyti cžlowiek s weliku praczij a s ne- pokogem tiela. A z toho giž rozum mame, že negde ten pokoy ſkrze mnoho domuow nebo Mieſt nebo Hraduow nebo peňez, ale ſkrze opuſſtienij tiech wſſech wieczij. Ani ſe take diela ten pokoy Božij ſkrze mnoha gijdla a pitij, ani ſkrze mnoho raucha draheho a rozkoſſne lehanie, ani ſkrze dlauhe ſpanie, Ale ſkrze ſkrowne toho ku potřebie požiwani. Ani ſe take diela w cžlowieku, když ge wſleczko s czeſty vklidij a cžiſtie vmetu, ani tehdy, když nižadny netiſkne, nekrzijka a neprzekažij. Ale tudy ſe diela, když to ežlowiek trpij, když gemu czo geſt protiwno. Ani ſe takee diela ſkrze cžeſt a chwalu Swieta, ale ſkrze pohanienij od nieho. Ani ſkrze radoſt a weſelee tiela, ani ſkrze pochlebenſtwij, ale ſkrze laſkawe treſktanie [114a]. Dale die pan: "Jat ſem, nechtieyte ſe bati!“ Z te rzecži muožem vžitek weliky wzyti, když budem wažiti to, že die: „Jat ſem." Neb w tom ſlowu nietczo welikeho do ſebe prawij. A když die: „Nerodte ſe bati!“, Tu bezpecženſtwie vkazuge; nebo cžlowiek wždy hleda, kudy by vſfel putek a zahynutij. Protož tento pan weliky bezpecžij geho rzka: „Nerodte ſe bati!“ A tak ſluſlij ohledati 1) welikoſt geho, abychme gemu lepe wierzili. Neb ginde opiet o ſobie die2): „Ja ſem, genž ſem.“ W kterychžto ſlowijch mocz ſwu weliku vkazuge w tom, že geſt nade wſleczky moczy. Protož bude moczy braniti tiech, kterziž budu žadati geho obrany, aby ſe nelekali neprzatel ſwych. Za wecžerzi opiet rzekl geſt vežedlnikom ſwym : „Nermut ſe ſrdcze waſſe 3) ani ſe ſtrachuy; wierzijte-li w boha, y w mie wierzte!“ W tom vkazuge, že geſt buoh weliky a moczny, negſa k ſtrachu lidem, ale k vtieſſenij. Dale dij ežtenie: „A zamutiwſſe ſe a zſtraſſiwſſe domnie- wali ſe, že by ducha wideli.“ Tu wažiti mame, kterak Buoh niekdy hroznie mluwij s przately ſwymi, aby gim vkazal, 1) wohledati. 2) Mojž. 3, 14. 2) wáffe.
Strana 360
360 W Autery kterak geſt w ſobie cžlowiek wiecz mrzka. welmi nehodna a daleko od nieho wzdalena, Aby, wida geho welikoſt a duo- ſtogenſtwie a ſwu mdlobu a krzehkoſt, y ponižil ſe welmi przed nim. Niekdy take proto mluwij k cžlowieku hroznie aby gemu oznamil tiežkoſt hrziechow geho, aby vmiel gich želeti. Niekdy opiet proto mluwij hroznie k cžlowieku, aby vmiel wažiti rzecži božij, že ſu welike, aby ſe bal gich prze- ſtupiti. Zlym take hrozňe mluwij buoh. Jakož ſe cžte v wi- dienij Danyelowu, když s nim buoh mluwil, tehdy ti mužij. kterzijž s Danyelem ſtali, lekli ſu ſe ſtrachem przijliſſnym a vtekli gſu prycž, neb ſu zlij byli. Take w tiech flowijch cžtenie, kdež dij: „Domniewali ſe, že by ducha widieli“, Wizme welike ſkody, a czo zleho cžinij nepoznanie boha: kterak tito vežedlniczy Kryſtowi, ne- poznawſle boha, mieli ſu gey za obludu a za ſwe oklamanie, a giž prwe vwierziwſle y poznawſle to, že geſt prawy ſyn božij, od otcze poſlany. A když ſe gim vkazal ginak, než ſe gim zdalo, yhned gey proto mieli za bludnoho. O, czo ſe nam hrzieſſnym ſtane, geſſto ſme geſltie nikdy 1) nemieli tako- weho pocžatku iako oni! Ale hledme nynij na lid krzeſtianſky, nema-lit boha za bludneho! Položme odplatu buduczy zlych y dobrych od boha ſlibenu, zlym muky a dobrym radoſt. Dieme-li, že by ten lid miel nadiegi k radoſti, tohot 2) neſwiedcžij žiwot gich, neb zde w rozkoſſi bydlee a nemniegij, by czo lepſſieho bylo, gedine ten žiwot rozkoffny, lenij a milowny3) zemlkych wieczy. Protož žiwot wiecžny nicz gim nenie wzaczen przed ocžima, nicz geho newažij, yako by nebyl fliben wernym. Tež y muky wiecžne ſe nelekagij; rzecži božij prawie gſu gim yako kaczyerzſtwie, a žiwot pana Gežiſſe pokorny, chudy, trpieliwy geſt gim poſmiech a blaznowſtwie. A vkaže-li buoh ſwu prawdu w takem lidu, a bude protiwna4) gich obycževom, brzo gi potupij za blud. 1) nikdý. 3) tohotot. 3) milownij. 9 protiwná.
360 W Autery kterak geſt w ſobie cžlowiek wiecz mrzka. welmi nehodna a daleko od nieho wzdalena, Aby, wida geho welikoſt a duo- ſtogenſtwie a ſwu mdlobu a krzehkoſt, y ponižil ſe welmi przed nim. Niekdy take proto mluwij k cžlowieku hroznie aby gemu oznamil tiežkoſt hrziechow geho, aby vmiel gich želeti. Niekdy opiet proto mluwij hroznie k cžlowieku, aby vmiel wažiti rzecži božij, že ſu welike, aby ſe bal gich prze- ſtupiti. Zlym take hrozňe mluwij buoh. Jakož ſe cžte v wi- dienij Danyelowu, když s nim buoh mluwil, tehdy ti mužij. kterzijž s Danyelem ſtali, lekli ſu ſe ſtrachem przijliſſnym a vtekli gſu prycž, neb ſu zlij byli. Take w tiech flowijch cžtenie, kdež dij: „Domniewali ſe, že by ducha widieli“, Wizme welike ſkody, a czo zleho cžinij nepoznanie boha: kterak tito vežedlniczy Kryſtowi, ne- poznawſle boha, mieli ſu gey za obludu a za ſwe oklamanie, a giž prwe vwierziwſle y poznawſle to, že geſt prawy ſyn božij, od otcze poſlany. A když ſe gim vkazal ginak, než ſe gim zdalo, yhned gey proto mieli za bludnoho. O, czo ſe nam hrzieſſnym ſtane, geſſto ſme geſltie nikdy 1) nemieli tako- weho pocžatku iako oni! Ale hledme nynij na lid krzeſtianſky, nema-lit boha za bludneho! Položme odplatu buduczy zlych y dobrych od boha ſlibenu, zlym muky a dobrym radoſt. Dieme-li, že by ten lid miel nadiegi k radoſti, tohot 2) neſwiedcžij žiwot gich, neb zde w rozkoſſi bydlee a nemniegij, by czo lepſſieho bylo, gedine ten žiwot rozkoffny, lenij a milowny3) zemlkych wieczy. Protož žiwot wiecžny nicz gim nenie wzaczen przed ocžima, nicz geho newažij, yako by nebyl fliben wernym. Tež y muky wiecžne ſe nelekagij; rzecži božij prawie gſu gim yako kaczyerzſtwie, a žiwot pana Gežiſſe pokorny, chudy, trpieliwy geſt gim poſmiech a blaznowſtwie. A vkaže-li buoh ſwu prawdu w takem lidu, a bude protiwna4) gich obycževom, brzo gi potupij za blud. 1) nikdý. 3) tohotot. 3) milownij. 9 protiwná.
Strana 361
Welikonocžnij. 361 A když geft to tak, tehdy y buoh bludny geft před [114b] tijm lidem takowym. Dale die cžtenie: „Y rzekl geſt gim Gežiſs: Czo za- rmuczeni ſte, a myſllenij wſtupugi na ſrdcze waſfe 1)?“ Tuto gim giž dowodij, že nenij duch, ani omyl, ale že geft prawy buoh, kteryž zna ſkryte taynoſti a myſllenie ſrdcze krziweho, a že geho mrzegij myſllenij zla, a že bude mſtiti myſllenij zlych. Ale že tomu lidee newierzij; protož netoliko myſle, ale y cžinij wſeczko zlee ſwobodnie, yako by boha nebylo. A darmot toho pijſmo nedie 2): „Rzekl geſt nemiloſtiwy w ſrdczy ſwem: Nenij boha“, to geſt, tak ſobie cžinij ſwobodnie bez ſtrachu, že ſe mu zda, yako by o tom buoh nicz newiediel. Die dale ežtenie: „Wizte ruce me y nohy me, žet ia tyž ſem; makayte a wizte, žet duch tiela a koſtij nema, yakož mne widijte mijti. A když to rzekl, vkazal gim rucze a bok.“ Tiemito wſſemi ſlowy pan Gežifs dowodij, že geſt prawy cžlowiek a že geſt wítal prawie z mrtwych a že nenij duch omylny. K naffemu pak naucženij wažme nayprwe, kdež tu die: „Makayte a wizte“; Zie tijm dowodij cžlowieku, aby widiel — to geſt rozumiel a nemniel — y wierzil o takych wieczech plnych k ſpaſeni, aby wſſe, czož ſluſſij k ſpaſeni, widiel a roz- ſudil podle wiery a podle prawdy pijſma. Neb, ktož ſe nynie na niey nezpodeprze a nehledi giſtoty podle zprawy pijſma, takowy brzo bude mijti boha, že geſt duch nebo omyl. Take w ginem pijſmie die3): „Okuſte a wizte, kterak geſt ſladky buoh!“ Protož potrzebij geſt, když pozna rozum prawe wieczy o bohu, aby take cžlowiek okuſyl boha w myſli ſwe, kteraky geſt w ſwe pochotnoſti. A když to prawie rozkuſſe, muſy rzieczy, ža nenie nicz lepſſieho než to, cžemuž rziekame naylepſſij dobree, genž geſt pan buoh naſs. A tuto we cžtenie die: „Dotykayte ſe a wizte,“ a tu vgi- ſtiti chce, aby nepochybowal nižadny. To dotykanie muožem 1) wáſſe. 1) Žalm 14, 1; 53, 2. 5) Žalm 34, 9.
Welikonocžnij. 361 A když geft to tak, tehdy y buoh bludny geft před [114b] tijm lidem takowym. Dale die cžtenie: „Y rzekl geſt gim Gežiſs: Czo za- rmuczeni ſte, a myſllenij wſtupugi na ſrdcze waſfe 1)?“ Tuto gim giž dowodij, že nenij duch, ani omyl, ale že geft prawy buoh, kteryž zna ſkryte taynoſti a myſllenie ſrdcze krziweho, a že geho mrzegij myſllenij zla, a že bude mſtiti myſllenij zlych. Ale že tomu lidee newierzij; protož netoliko myſle, ale y cžinij wſeczko zlee ſwobodnie, yako by boha nebylo. A darmot toho pijſmo nedie 2): „Rzekl geſt nemiloſtiwy w ſrdczy ſwem: Nenij boha“, to geſt, tak ſobie cžinij ſwobodnie bez ſtrachu, že ſe mu zda, yako by o tom buoh nicz newiediel. Die dale ežtenie: „Wizte ruce me y nohy me, žet ia tyž ſem; makayte a wizte, žet duch tiela a koſtij nema, yakož mne widijte mijti. A když to rzekl, vkazal gim rucze a bok.“ Tiemito wſſemi ſlowy pan Gežifs dowodij, že geſt prawy cžlowiek a že geſt wítal prawie z mrtwych a že nenij duch omylny. K naffemu pak naucženij wažme nayprwe, kdež tu die: „Makayte a wizte“; Zie tijm dowodij cžlowieku, aby widiel — to geſt rozumiel a nemniel — y wierzil o takych wieczech plnych k ſpaſeni, aby wſſe, czož ſluſſij k ſpaſeni, widiel a roz- ſudil podle wiery a podle prawdy pijſma. Neb, ktož ſe nynie na niey nezpodeprze a nehledi giſtoty podle zprawy pijſma, takowy brzo bude mijti boha, že geſt duch nebo omyl. Take w ginem pijſmie die3): „Okuſte a wizte, kterak geſt ſladky buoh!“ Protož potrzebij geſt, když pozna rozum prawe wieczy o bohu, aby take cžlowiek okuſyl boha w myſli ſwe, kteraky geſt w ſwe pochotnoſti. A když to prawie rozkuſſe, muſy rzieczy, ža nenie nicz lepſſieho než to, cžemuž rziekame naylepſſij dobree, genž geſt pan buoh naſs. A tuto we cžtenie die: „Dotykayte ſe a wizte,“ a tu vgi- ſtiti chce, aby nepochybowal nižadny. To dotykanie muožem 1) wáſſe. 1) Žalm 14, 1; 53, 2. 5) Žalm 34, 9.
Strana 362
362 W Autery ſe naucžiti od one ženy, kteraž ſe geſt dotkla podolka 1) pana Gežiſſe s weliku wieru2) a vzdrawena geſt od ſwe tiežke ne- moczy. Podolek geho geſt tielo geho. A tak prziftupuge cžlowiek ežaſto a dotykage ſe vſty ſwatoſti widome, tu geſltie nicz ne- pozna, Ale, dotkne-li ſe wieru 3) weliku to°, czo geſt tu ſkryto w te ſwatoſti, tut pozna weliku a zwlaſſtnij laſku k ſobie, že geſt ſe dal ežlowieku przizniwie buoh, aby gemu byl za pokrm a za napoy. A ktož ſe geho tak dotyka a okuſlij geho tak tehdy gemu vkaže weliku giſtotu, žet nenie omyl ani oklamani ktere, ale že geſt weliky buoh, neb ſe tu boha do- tyka ſrdcze geho wierau 3) a pam'etij. Neb tak die: „To cžiňte na me przipominanij!“ Ale duch bez koſtij geſt cžlowiek hrziecha, to geſt lid duchownij pokryty, genž geft wzal na ſe tielo powietrne, to geſt ſprawedlnoſt mylnu, geſlto ſe ge- dine zda, by byla, a neni nicz. Jako duch zda ſe, že by miel tielo, ano nicz nenij. Ale wiernij nemagij hledieti na twarz tak vlicženu, ale magij pomakati w te kraſe welikych duo- stogenſtwij, vrzaduow, rzaduow vſtawenych od lidij, poſwat- nych wieczij, zpijwanij mnohych, rziekanij dluhych, gfu-li to koſti, geſt-li czo tu žiweho a pewneho k ſpaſeni. Ale ne [115a] brzo tu wiernij czo naleznu; neb wſſeczko temierz, czož ſe tu diege w koſtelech od toho lidu neuprzimneho, diege ſe na zkla- mani lidu ſproſtneho a wſſe pro vžitky tieleſne A dege ſe ne z wnuknutij 4) ducha ſwate°, ale z ſameho obycžege ſtareho. A protož ani odpuſtkowe, ani prodawanij mſlij, ani trženij za ſwatoſti nicz neproſpiewagij k ſpaſenij, ale ſu prawy duch bez koltij, nemagijcze w ſobie žiwoſti ducha ſwateho. Dale die cžtenie: „A když geſltie newierzili, ale diwili ſe pro radoſt, Wecze gim: Mate-li zde, czo by ſe pogedlo?“ W te rzecži ſe vkazuge weliky nedoſtatek cžlowiecžij po padu w hrziech, že, acž ma mnoho dobrodienij od boha, mnohe 1) podolku. 3) wijrú. 3) wěrau. 4) V obou vyd. wznuknutij; sr. vzláště.
362 W Autery ſe naucžiti od one ženy, kteraž ſe geſt dotkla podolka 1) pana Gežiſſe s weliku wieru2) a vzdrawena geſt od ſwe tiežke ne- moczy. Podolek geho geſt tielo geho. A tak prziftupuge cžlowiek ežaſto a dotykage ſe vſty ſwatoſti widome, tu geſltie nicz ne- pozna, Ale, dotkne-li ſe wieru 3) weliku to°, czo geſt tu ſkryto w te ſwatoſti, tut pozna weliku a zwlaſſtnij laſku k ſobie, že geſt ſe dal ežlowieku przizniwie buoh, aby gemu byl za pokrm a za napoy. A ktož ſe geho tak dotyka a okuſlij geho tak tehdy gemu vkaže weliku giſtotu, žet nenie omyl ani oklamani ktere, ale že geſt weliky buoh, neb ſe tu boha do- tyka ſrdcze geho wierau 3) a pam'etij. Neb tak die: „To cžiňte na me przipominanij!“ Ale duch bez koſtij geſt cžlowiek hrziecha, to geſt lid duchownij pokryty, genž geft wzal na ſe tielo powietrne, to geſt ſprawedlnoſt mylnu, geſlto ſe ge- dine zda, by byla, a neni nicz. Jako duch zda ſe, že by miel tielo, ano nicz nenij. Ale wiernij nemagij hledieti na twarz tak vlicženu, ale magij pomakati w te kraſe welikych duo- stogenſtwij, vrzaduow, rzaduow vſtawenych od lidij, poſwat- nych wieczij, zpijwanij mnohych, rziekanij dluhych, gfu-li to koſti, geſt-li czo tu žiweho a pewneho k ſpaſeni. Ale ne [115a] brzo tu wiernij czo naleznu; neb wſſeczko temierz, czož ſe tu diege w koſtelech od toho lidu neuprzimneho, diege ſe na zkla- mani lidu ſproſtneho a wſſe pro vžitky tieleſne A dege ſe ne z wnuknutij 4) ducha ſwate°, ale z ſameho obycžege ſtareho. A protož ani odpuſtkowe, ani prodawanij mſlij, ani trženij za ſwatoſti nicz neproſpiewagij k ſpaſenij, ale ſu prawy duch bez koltij, nemagijcze w ſobie žiwoſti ducha ſwateho. Dale die cžtenie: „A když geſltie newierzili, ale diwili ſe pro radoſt, Wecze gim: Mate-li zde, czo by ſe pogedlo?“ W te rzecži ſe vkazuge weliky nedoſtatek cžlowiecžij po padu w hrziech, že, acž ma mnoho dobrodienij od boha, mnohe 1) podolku. 3) wijrú. 3) wěrau. 4) V obou vyd. wznuknutij; sr. vzláště.
Strana 363
Welikonocžnij. 363 pomocy a napominanij, awſſak pro ſwe przijliſſne zkaženie nezpuoſoben geſt, nechtiw a nedbanliw, že ſe neobratij ſta- tecžňe s pilnoſtij k bohu, rzecži geho y dobrodienij lehcze zapomene, marnie ſe bezpecžij, k ginev cžaſu odkladage dobrych wieczij, wſſeczko kteraks malo wažij, czož geſt bo- žieho. A to ſe tuto mijnij, když po tak mnohych duowodijch a vgiſſtienij pana Gežiſſe nechtieli ſu tito vežedlniczy wie- rziti gemu. Druhe ſe w teto rzecži vkazuge welika pilnoſt božij o cžlowieku tak zawedenem, že pro to neprzeſtawa dobrze cžiniti gemu, napomina, trpieliwie cžeka mnoho cžaſow, row- nage ſe kteraks geho nedoſtatkom a showiewage geho mdlobie. Wiſak neobrati-li ſe ežlowiek po tak mnohem napominanij a tak dluhem cžekani a zmeſka-li takowu dobrotu božij, hy- bietit ge bude proto. A dale gim tu rzekl pan Gežiſs: „Mate-li zde, czo by ſe pogedlo?“ A oni ſu gemu dali kus ryby pecžene a plaſt ſtrdi. To geſt gim rzekl pro radoſt ſwu y gich. Nebo ginde die 1): „To ſem mluwil wam, aby radoft ma byla w was, a radoft waſſe byla plna.“ Opiet ginde die2): „Ja ſtogim v dwerzij tluka; ote- wrze-li mi kto, wegdu k niemu a budu s nim wecžerzeti a on ſe mnu.“ A že ſu gemu dali kus ryby pecžene a medu. W tom ſe vkazuge, že my yako chudij nemame, cžijm bychme hovnie cztili tak bohateho pana, ale po kuſu yako chudij da- wame. Protož kus te ryby pecžene, kteruž gemu dati mame, geftit žiwot praczowity, tak, že ſe cžlowiek pecže yako ryba praczy tiežku a pokuſſenimi yako ohňem a tak geſt bohu po- choten yako ryba pecžena. Medu pak kus geſt myſl ſrdecžna, když, puſtiecz wſleczko marne mimo ſe, y zawrze ſe czož muože naywijcze przed po- wykem ſwietſkych rozbroguow, aby mohla tijm ſwobodniegij s naymileyſlim ſwym chotem nietczo pilneho mluwiti wnitř 1) Jan 15, 11. 2) Zjev. 3, 10.
Welikonocžnij. 363 pomocy a napominanij, awſſak pro ſwe przijliſſne zkaženie nezpuoſoben geſt, nechtiw a nedbanliw, že ſe neobratij ſta- tecžňe s pilnoſtij k bohu, rzecži geho y dobrodienij lehcze zapomene, marnie ſe bezpecžij, k ginev cžaſu odkladage dobrych wieczij, wſſeczko kteraks malo wažij, czož geſt bo- žieho. A to ſe tuto mijnij, když po tak mnohych duowodijch a vgiſſtienij pana Gežiſſe nechtieli ſu tito vežedlniczy wie- rziti gemu. Druhe ſe w teto rzecži vkazuge welika pilnoſt božij o cžlowieku tak zawedenem, že pro to neprzeſtawa dobrze cžiniti gemu, napomina, trpieliwie cžeka mnoho cžaſow, row- nage ſe kteraks geho nedoſtatkom a showiewage geho mdlobie. Wiſak neobrati-li ſe ežlowiek po tak mnohem napominanij a tak dluhem cžekani a zmeſka-li takowu dobrotu božij, hy- bietit ge bude proto. A dale gim tu rzekl pan Gežiſs: „Mate-li zde, czo by ſe pogedlo?“ A oni ſu gemu dali kus ryby pecžene a plaſt ſtrdi. To geſt gim rzekl pro radoſt ſwu y gich. Nebo ginde die 1): „To ſem mluwil wam, aby radoft ma byla w was, a radoft waſſe byla plna.“ Opiet ginde die2): „Ja ſtogim v dwerzij tluka; ote- wrze-li mi kto, wegdu k niemu a budu s nim wecžerzeti a on ſe mnu.“ A že ſu gemu dali kus ryby pecžene a medu. W tom ſe vkazuge, že my yako chudij nemame, cžijm bychme hovnie cztili tak bohateho pana, ale po kuſu yako chudij da- wame. Protož kus te ryby pecžene, kteruž gemu dati mame, geftit žiwot praczowity, tak, že ſe cžlowiek pecže yako ryba praczy tiežku a pokuſſenimi yako ohňem a tak geſt bohu po- choten yako ryba pecžena. Medu pak kus geſt myſl ſrdecžna, když, puſtiecz wſleczko marne mimo ſe, y zawrze ſe czož muože naywijcze przed po- wykem ſwietſkych rozbroguow, aby mohla tijm ſwobodniegij s naymileyſlim ſwym chotem nietczo pilneho mluwiti wnitř 1) Jan 15, 11. 2) Zjev. 3, 10.
Strana 364
364 W Autery w ſwem ſrdczy o ſwe potrzebie. To geſt kus medu, neb geſt. toho malicžka cžaſtka na ſwietie w ſrdczych lidſkych. Potom die cžtenie: „A když geſt pogedl, dal gim oſtatky.“ To geſt: po gijdle tiech kufuow da oftatky wiernym. Když ſe dokona oſtatek ſwieta, tehdy gim dij 1) : „Podte a wladňete kra- lowftwim etc.“ Ale tiech oftatkuow neda wſſem, gedine ſwym wywolenym. Potom die cžtenie: „Tato gſu ſlowa, kteraž ſem mluwil wam, ſa s wami, že ſe muſegij naplniti wſleczka pijſma, kteraž ſu pſana w zakonie božiem.“ [115b] Z kterež2) rzecži mame rozum, že wſleczky rzecži pſane o Kryſtu naplnily ſu ſe, když geſt trpiel. Opiet z tež rzecži mame, že magij naplňena byti y gina wſſeczka pijſma cžaſem ſwym, o kterežkoli wieczy ſu položena, Jakož ginde die pan Gežifs,3) Zie nebe y zem'e mine, ale ſlowa ma neminu. A ta rzecž nutij cžlowieka k welike pilnoſti, aby gi miel k zako" božimu, aby poznal a wiediel, ktere wieczy ſu w niem pſany, a ktere wieczy dotykagij geho ſtavu, geho obchodu, aby tomu pilnie srozumiel, A když srozumij, aby to owſſem pilniegij ſkutkem naplnil, a w cžem geſt kdy zakon božij przeſtupil, aby toho vplnie želel, a w cžem geſt obmeſſkal plniti gey, aby to pilnie oprawil. Potom die cžtenie: „Y odewrzel geft gim smyfl, aby rozumieli pijímu,“ A tež y my, když to' prawie wierzime, že muſyme wſſeczko naplniti, yhned bude bazeň a ptanie pilne przi nas; a budeme-li wolati k bohu s ſkruſſenym ſrdczem, Jako Dawid S. cžaſto rziekagijcze: „Naucž mie, pane, cžiniti wuoli twu a otewrzi ſrdcze me a rozum muoy k chwaleni gmena tweho etc.“, Y z toho cžlowiek srozumi z daru božieho, ale ne ſam z ſebe pijſmu. Nebo tau przicžinau weſſken lid zaweden geſt, když geſt gim to oblehcženo, aby na to pecže a pilnoſti nemieli wierzijcze, že wſſeczko twrde pod pokutu 1) Mat. 25, 34. 2) z kteryž. 3) Mat. 24, 35
364 W Autery w ſwem ſrdczy o ſwe potrzebie. To geſt kus medu, neb geſt. toho malicžka cžaſtka na ſwietie w ſrdczych lidſkych. Potom die cžtenie: „A když geſt pogedl, dal gim oſtatky.“ To geſt: po gijdle tiech kufuow da oftatky wiernym. Když ſe dokona oſtatek ſwieta, tehdy gim dij 1) : „Podte a wladňete kra- lowftwim etc.“ Ale tiech oftatkuow neda wſſem, gedine ſwym wywolenym. Potom die cžtenie: „Tato gſu ſlowa, kteraž ſem mluwil wam, ſa s wami, že ſe muſegij naplniti wſleczka pijſma, kteraž ſu pſana w zakonie božiem.“ [115b] Z kterež2) rzecži mame rozum, že wſleczky rzecži pſane o Kryſtu naplnily ſu ſe, když geſt trpiel. Opiet z tež rzecži mame, že magij naplňena byti y gina wſſeczka pijſma cžaſem ſwym, o kterežkoli wieczy ſu položena, Jakož ginde die pan Gežifs,3) Zie nebe y zem'e mine, ale ſlowa ma neminu. A ta rzecž nutij cžlowieka k welike pilnoſti, aby gi miel k zako" božimu, aby poznal a wiediel, ktere wieczy ſu w niem pſany, a ktere wieczy dotykagij geho ſtavu, geho obchodu, aby tomu pilnie srozumiel, A když srozumij, aby to owſſem pilniegij ſkutkem naplnil, a w cžem geſt kdy zakon božij przeſtupil, aby toho vplnie želel, a w cžem geſt obmeſſkal plniti gey, aby to pilnie oprawil. Potom die cžtenie: „Y odewrzel geft gim smyfl, aby rozumieli pijímu,“ A tež y my, když to' prawie wierzime, že muſyme wſſeczko naplniti, yhned bude bazeň a ptanie pilne przi nas; a budeme-li wolati k bohu s ſkruſſenym ſrdczem, Jako Dawid S. cžaſto rziekagijcze: „Naucž mie, pane, cžiniti wuoli twu a otewrzi ſrdcze me a rozum muoy k chwaleni gmena tweho etc.“, Y z toho cžlowiek srozumi z daru božieho, ale ne ſam z ſebe pijſmu. Nebo tau przicžinau weſſken lid zaweden geſt, když geſt gim to oblehcženo, aby na to pecže a pilnoſti nemieli wierzijcze, že wſſeczko twrde pod pokutu 1) Mat. 25, 34. 2) z kteryž. 3) Mat. 24, 35
Strana 365
Welikonocžnij. 365 wiecžneho zatracenie m'elo by držano byti, czož geſt w za- konie božim pſano. Dale gim die pan Gežiſs, že tak pſano geſt: „A tak geft muſyl kryftus trpieti a wſtati trzetij den, aby kazano bylo we gmeno geho pokanij k odpuſſtienij hrziechom wſſem lidem." Wažme to ſlowo, když die: „Muſyl Kriſtus trpieti, aby kazano bylo pokanie we gmeno geho.“ Muſyl, to geſt z mi- loſti racžil muſyti, protože ſe ežlowiek pozdwihl w pychu, boha potupil, gemu chwalu odyal a na ſe gi lžiwie wzdijl. A protož geſt Kryſtus byl potupen, poſmiewan, plwan, z m'eſta yako lotr wyweden, aby ſwau potupu zaſe bohu chwalu na- wratil. A to proto, aby w to gmeno kazano bylo pokanie wifem lidem. W to gmeno; to geſt tak, yakož ſlyſlime, kterak ſe gmenuge, že muſyl Kryftus trpieti a potupen byti a tak bohu chwalu nawratiti. Tauž czeſtu každy ežlowiek ma v po- kani weden byti, aby, yakož geſt boha potupowal, pozdwihl ſe byl proti bohu a welebil ſe ſam w ſwe zloſti, Takež ma pohanien byti a ſe potupiti a ponižiti, a kterež by pohanienij naň buoh przepuſtil, aby to rad mijle trpiel. Tot geſt w to gmeno pokanie kazati. Ale Antykryft ne w to gmeno pokanie kaže, neb, bude-li kto pyſſny, ſmilny, lakomy, wſſech zloſtij plny, Antykryſt toho wſſeho zbawij ſwymi odpuſtky lžiwymi, miſemi kupowanymi, putmi tulawymi, zpowiedmi ſepta- wymi, když gedno kto peniez poda. Ale pan Gežifs die, že muſy kazano byti wſſem lidem. Newynima žadneho, ani Pa- peže, ani Ciefarze, ani Rytierze, ani wladyky rozkoflneho. Ale wſſiczkni, nebudu-li ſe tak podle wuole geho kati, do pekla se porzad poſtiehugij.
Welikonocžnij. 365 wiecžneho zatracenie m'elo by držano byti, czož geſt w za- konie božim pſano. Dale gim die pan Gežiſs, že tak pſano geſt: „A tak geft muſyl kryftus trpieti a wſtati trzetij den, aby kazano bylo we gmeno geho pokanij k odpuſſtienij hrziechom wſſem lidem." Wažme to ſlowo, když die: „Muſyl Kriſtus trpieti, aby kazano bylo pokanie we gmeno geho.“ Muſyl, to geſt z mi- loſti racžil muſyti, protože ſe ežlowiek pozdwihl w pychu, boha potupil, gemu chwalu odyal a na ſe gi lžiwie wzdijl. A protož geſt Kryſtus byl potupen, poſmiewan, plwan, z m'eſta yako lotr wyweden, aby ſwau potupu zaſe bohu chwalu na- wratil. A to proto, aby w to gmeno kazano bylo pokanie wifem lidem. W to gmeno; to geſt tak, yakož ſlyſlime, kterak ſe gmenuge, že muſyl Kryftus trpieti a potupen byti a tak bohu chwalu nawratiti. Tauž czeſtu každy ežlowiek ma v po- kani weden byti, aby, yakož geſt boha potupowal, pozdwihl ſe byl proti bohu a welebil ſe ſam w ſwe zloſti, Takež ma pohanien byti a ſe potupiti a ponižiti, a kterež by pohanienij naň buoh przepuſtil, aby to rad mijle trpiel. Tot geſt w to gmeno pokanie kazati. Ale Antykryft ne w to gmeno pokanie kaže, neb, bude-li kto pyſſny, ſmilny, lakomy, wſſech zloſtij plny, Antykryſt toho wſſeho zbawij ſwymi odpuſtky lžiwymi, miſemi kupowanymi, putmi tulawymi, zpowiedmi ſepta- wymi, když gedno kto peniez poda. Ale pan Gežifs die, že muſy kazano byti wſſem lidem. Newynima žadneho, ani Pa- peže, ani Ciefarze, ani Rytierze, ani wladyky rozkoflneho. Ale wſſiczkni, nebudu-li ſe tak podle wuole geho kati, do pekla se porzad poſtiehugij.
Strana 366
366 Prwnij Nediele Nediele Prwnie po Welikonoczy. Cžtenie Swateho Jana w XX. Ka. [116a] V Ten cžas, Když byl wecžer tohodne po ſobotie, a dwerze byly zawrzieny, kdež ſe byli vcžedlnicy ſebrali pro ſtrach ži- dowfky, Prziſfiel Gežiſs a ſtal vproſtrzed vcžedlnikuow a rzekl gim: Pokoy wam! A když to powiediel, vkazal gim rucze y bok; Y zradowali ſuſe vcžedlniczy, widucze pana. Tehdy opiet die gim: Pokoy wam! yakož mie poſlal otecz, y ya poſylam was. To když rzekl, wdechl na ňe a rzekl gim: Przigmetež ducha S. Kterymž odpuftite hřijchy, odpufftiegijt ſe gim; a kterymž za- držiete, zadrženi ſu. Tomaſs pak, geden ze dwanaczti, kteryž flowe pochybugiczy, ne- byl s nimi, když prziſſel Gežiſs. Y rzekli gemu ginij vcžedlniczy: Widieli ſme pana. A on rzekl gim: Neuzrzim-li w ruku geho bodenie hrzebuow a newpuftijm-li pritu ſweho w mijíto hrzebuo a ruky ſwe newlo- žim-li w bok geho, neuwieřim. A po oſmi dnech opiet byli vcžedlniczy geho wnitř, a Tomaſs s nimi; Y przigide1) Gežiſs zawrze- nymi dwerzmi, Y Ital vproftrzed a rzekl gim: Pokoy wam! Potom die Tomaſfowi: Wložiž prit ſwuby ſem a wiz rucze me a ztahni ruku ſwu a wpuſt w bok muoy a ne- chtiey byti newierny ale wierny. Odpo- wiediel Tomafs a rzekl gemu: Pan muoy a buoh muoý! Die gemu Gežifs: Zie's m'e 1) přygde.
366 Prwnij Nediele Nediele Prwnie po Welikonoczy. Cžtenie Swateho Jana w XX. Ka. [116a] V Ten cžas, Když byl wecžer tohodne po ſobotie, a dwerze byly zawrzieny, kdež ſe byli vcžedlnicy ſebrali pro ſtrach ži- dowfky, Prziſfiel Gežiſs a ſtal vproſtrzed vcžedlnikuow a rzekl gim: Pokoy wam! A když to powiediel, vkazal gim rucze y bok; Y zradowali ſuſe vcžedlniczy, widucze pana. Tehdy opiet die gim: Pokoy wam! yakož mie poſlal otecz, y ya poſylam was. To když rzekl, wdechl na ňe a rzekl gim: Przigmetež ducha S. Kterymž odpuftite hřijchy, odpufftiegijt ſe gim; a kterymž za- držiete, zadrženi ſu. Tomaſs pak, geden ze dwanaczti, kteryž flowe pochybugiczy, ne- byl s nimi, když prziſſel Gežiſs. Y rzekli gemu ginij vcžedlniczy: Widieli ſme pana. A on rzekl gim: Neuzrzim-li w ruku geho bodenie hrzebuow a newpuftijm-li pritu ſweho w mijíto hrzebuo a ruky ſwe newlo- žim-li w bok geho, neuwieřim. A po oſmi dnech opiet byli vcžedlniczy geho wnitř, a Tomaſs s nimi; Y przigide1) Gežiſs zawrze- nymi dwerzmi, Y Ital vproftrzed a rzekl gim: Pokoy wam! Potom die Tomaſfowi: Wložiž prit ſwuby ſem a wiz rucze me a ztahni ruku ſwu a wpuſt w bok muoy a ne- chtiey byti newierny ale wierny. Odpo- wiediel Tomafs a rzekl gemu: Pan muoy a buoh muoý! Die gemu Gežifs: Zie's m'e 1) přygde.
Strana 367
Po Welikonocy. 367 widel, Tomafſi, vwierzil ſy; blahoſlaweni, kterziž ſu newidieli a vwierzili. Mnohe za- gifte y gine diwy cžinil Gežiſs przed obli- cžegem vcžedlnikuov ſwych, kterzij neglu pſani w knihach tiechto. Ale tyto wieczy ſu pſany, abyſſte wierzili, že Gežifs Kryftus geſt ſyn božij, a abyſſte wierzijcze žiwot wiecžny mieli we gmeno geho. Yto wieczy, kterež cžtenie ſwate wyprawuge, na po- cžatku nedoſtatky a nemoczy vežedlnikuow vkazugij. Kdež die: „Když byl wecžer dne gednoho po ſobotie“, totižto na welikunocz pozdie w ſumrak. Neb geſt giž gim bylo pozde y ſobota yakaſy neužitecžna a odpocžinutij bez chwaly. Neb gich bieh, kteryž w ten cžas byl, zname, že glu zamuczeni byli pro ztraczeni pana Gežiſſe a že ſu giž temierz byli pu- ſtili od nieho ſe wſſim, czož gſu ſe domniewali a wierzili o niem, A, puſtiwſſe nadiegi ſwe° cžekanie, rzekli gſu: „My ſme ſe nadali, že by on m'el wykupiti Izrahel, a kterak gſu geho dali kniežij a knijžata naſſe na odſuzeni k ſmrti etc." Tu geft giž ſwietlo wiery a poznanie praweho temierz prycž bylo. Protož geſt giž bylo welmi pozdie w nich; gedine zuffa- gijcze nad tijm, y puſtiti ode wſſeho, neb ſu byli bazliwij. Protož die cžtenie: „A dwerze byli zawrzijny, kdež ſu ſe byli ſebrali vežed[ 116b]niczy pro ſtrach židowſky.“ Neb giž byli ztratili bezpecženſtwie a nadegi obrany ſwe, když giž puſtili od pana Gežiſſe, ſpaſytele ſweho, yako by gim zhynul ſkrze ſmrt. Protož bezpecžnych wieczij zewnitrz hledali gſu, bogijcze ſe žiwotuow ztratiti od tiech neprzatel, kterziž ſu pana gich vmrtwili, pro niež ſu tak dwerze zawrzeli. Ale wſſak geſt gich pan oſtrziehal, acž ſu oni, ſmutkem a baznij ſucze poraženi, nekladli nadiege w niem, Ani toho znati mohli, že on, tak ſmrtij od neprzatel zhynuw, wſſeczky gich,
Po Welikonocy. 367 widel, Tomafſi, vwierzil ſy; blahoſlaweni, kterziž ſu newidieli a vwierzili. Mnohe za- gifte y gine diwy cžinil Gežiſs przed obli- cžegem vcžedlnikuov ſwych, kterzij neglu pſani w knihach tiechto. Ale tyto wieczy ſu pſany, abyſſte wierzili, že Gežifs Kryftus geſt ſyn božij, a abyſſte wierzijcze žiwot wiecžny mieli we gmeno geho. Yto wieczy, kterež cžtenie ſwate wyprawuge, na po- cžatku nedoſtatky a nemoczy vežedlnikuow vkazugij. Kdež die: „Když byl wecžer dne gednoho po ſobotie“, totižto na welikunocz pozdie w ſumrak. Neb geſt giž gim bylo pozde y ſobota yakaſy neužitecžna a odpocžinutij bez chwaly. Neb gich bieh, kteryž w ten cžas byl, zname, že glu zamuczeni byli pro ztraczeni pana Gežiſſe a že ſu giž temierz byli pu- ſtili od nieho ſe wſſim, czož gſu ſe domniewali a wierzili o niem, A, puſtiwſſe nadiegi ſwe° cžekanie, rzekli gſu: „My ſme ſe nadali, že by on m'el wykupiti Izrahel, a kterak gſu geho dali kniežij a knijžata naſſe na odſuzeni k ſmrti etc." Tu geft giž ſwietlo wiery a poznanie praweho temierz prycž bylo. Protož geſt giž bylo welmi pozdie w nich; gedine zuffa- gijcze nad tijm, y puſtiti ode wſſeho, neb ſu byli bazliwij. Protož die cžtenie: „A dwerze byli zawrzijny, kdež ſu ſe byli ſebrali vežed[ 116b]niczy pro ſtrach židowſky.“ Neb giž byli ztratili bezpecženſtwie a nadegi obrany ſwe, když giž puſtili od pana Gežiſſe, ſpaſytele ſweho, yako by gim zhynul ſkrze ſmrt. Protož bezpecžnych wieczij zewnitrz hledali gſu, bogijcze ſe žiwotuow ztratiti od tiech neprzatel, kterziž ſu pana gich vmrtwili, pro niež ſu tak dwerze zawrzeli. Ale wſſak geſt gich pan oſtrziehal, acž ſu oni, ſmutkem a baznij ſucze poraženi, nekladli nadiege w niem, Ani toho znati mohli, že on, tak ſmrtij od neprzatel zhynuw, wſſeczky gich,
Strana 368
368 Prwnij Nediele neprzately přemohl a ge bezpecžny vožinil. Ale nenie welika wiecz mluwiti o gich bazni, ktera na nich byla w takowem pokuſſeni, když ſu potom, opraweni glucze, pollani na weſlken ſwiet yakožto owcze mezy wlky a, nebogijcze ſe gich dranij, kazali ſu cžtenie wſfemu ſwietu. Protož gich ſkutek prawy nemohl baznij wſlech vkrutnikuow zruſfen byti. Ale, patrzijcze na ſikodu, kteru geſt bazeň vwedla na ty, kterzijž ſe gich namieſtkowe chtij prziežijſti, w tiech horſlij wiecz naleznem. Nebo ſu w nich dobrzij ſkutkowe pro bazeň przeſtali, a wijcze ſu ſe vzawijrali pro ſtrach židowſky než oni prwnij. Neb nay- wyzſlij kniežij a biſkupi y wſſiczkni duchownij ſu giž bez- pecžni przed ſtrachem, nebo ſu gedno s moczy tohoto ſwieta a nad ne magij mocz. Neb Ciefarz, Krali, Knijžata, Rytijrzi y panoſſe ſu gim poddani a ſu gednoho duchu ſpolu. Kniežij ſwietſke ſpaſenim troſitugij, hrziechy gim odpuſſtiegij a roz- licžne miloſti gim dawagij a modle ſe za nie we dne y w noczy, A ſwietiltij gim zaſe hoynie zbožij nadawagij a gich hagij a branij. Protož ſu ſobie knežij ti w tom opatrzili pokoy, aby na ňe ſtrach žadny neſfel od moczy ſwietlke. A netoliko tak, ale ſami magij mocz weliku; w zaſtupijch gezdij s Rytierz- ftwem a ſedij na Hradijch y na Mieſtech dobrze ohrazenych, aby na ňe ſtrach s žadneho neupadl, ale s nich na gine. A netoliko ti prelati, geſlto tak panugij, ale y ti, geſſto chtij lid weſti, hledij m'eſt, zamkuo a moczy, aby ge mocz bez- pecžny vežinila před ſtrachem. Protož ſu ſe zawrzeli pro- bazeň chudoby, hladu, žijzni, horka, zymy a hanby, aby ſe ty wieczy nemohli gich dotknuti, kterež ſu protiwne gich žiwotu rozkoffne“, praznemu, ſytemu a nedotcžiwemu; Protož gſu ſe przed tijm zawrzeli diedinami, platy, deſatky y ginymi vžitky, aby nedoſtatek nemohl k nim. A ta zbožij zatwrdili gſu ſobie yako zaworami zapiſy kralowſkymi, knijžetſkymi, paníkymi, papežíkymi, aby gim nemohla nicžimž zhynuti až do ſmrti. Protož ſtrach nema dwerzij, kterymi by na nie wilel anebo z cžeho by ſe narodil; ty dwerze ſu proti niemu
368 Prwnij Nediele neprzately přemohl a ge bezpecžny vožinil. Ale nenie welika wiecz mluwiti o gich bazni, ktera na nich byla w takowem pokuſſeni, když ſu potom, opraweni glucze, pollani na weſlken ſwiet yakožto owcze mezy wlky a, nebogijcze ſe gich dranij, kazali ſu cžtenie wſfemu ſwietu. Protož gich ſkutek prawy nemohl baznij wſlech vkrutnikuow zruſfen byti. Ale, patrzijcze na ſikodu, kteru geſt bazeň vwedla na ty, kterzijž ſe gich namieſtkowe chtij prziežijſti, w tiech horſlij wiecz naleznem. Nebo ſu w nich dobrzij ſkutkowe pro bazeň przeſtali, a wijcze ſu ſe vzawijrali pro ſtrach židowſky než oni prwnij. Neb nay- wyzſlij kniežij a biſkupi y wſſiczkni duchownij ſu giž bez- pecžni przed ſtrachem, nebo ſu gedno s moczy tohoto ſwieta a nad ne magij mocz. Neb Ciefarz, Krali, Knijžata, Rytijrzi y panoſſe ſu gim poddani a ſu gednoho duchu ſpolu. Kniežij ſwietſke ſpaſenim troſitugij, hrziechy gim odpuſſtiegij a roz- licžne miloſti gim dawagij a modle ſe za nie we dne y w noczy, A ſwietiltij gim zaſe hoynie zbožij nadawagij a gich hagij a branij. Protož ſu ſobie knežij ti w tom opatrzili pokoy, aby na ňe ſtrach žadny neſfel od moczy ſwietlke. A netoliko tak, ale ſami magij mocz weliku; w zaſtupijch gezdij s Rytierz- ftwem a ſedij na Hradijch y na Mieſtech dobrze ohrazenych, aby na ňe ſtrach s žadneho neupadl, ale s nich na gine. A netoliko ti prelati, geſlto tak panugij, ale y ti, geſſto chtij lid weſti, hledij m'eſt, zamkuo a moczy, aby ge mocz bez- pecžny vežinila před ſtrachem. Protož ſu ſe zawrzeli pro- bazeň chudoby, hladu, žijzni, horka, zymy a hanby, aby ſe ty wieczy nemohli gich dotknuti, kterež ſu protiwne gich žiwotu rozkoffne“, praznemu, ſytemu a nedotcžiwemu; Protož gſu ſe przed tijm zawrzeli diedinami, platy, deſatky y ginymi vžitky, aby nedoſtatek nemohl k nim. A ta zbožij zatwrdili gſu ſobie yako zaworami zapiſy kralowſkymi, knijžetſkymi, paníkymi, papežíkymi, aby gim nemohla nicžimž zhynuti až do ſmrti. Protož ſtrach nema dwerzij, kterymi by na nie wilel anebo z cžeho by ſe narodil; ty dwerze ſu proti niemu
Strana 369
Po Welikonocy. 369 pewnie zawrzeli. Protož nenie tuto rzecž toliko o te ſikodie, kteraž ſe mluwij, ale y o tom, že ta przicžina vwedla geſt mleženie w prawem kazanie cžtenie, w praczy ſpasytedlne s lidem. w przikladu dobrem, geſſto by mnoho proſpiel, když by oni eztnoſtňe 1) žiwi byli. Protož ſu ſikodnie zaſtupili mijſta Apolitolſka, yako bijdni trupi weželam nicz nenoſycze, ale ho- towe gim žerucze a gedne przekažegijcz gi[117a]nym. Tež y weflkeren lid, po nich zle wieczy tiela przedkladage ſobie, y bogij ſe gich z daleka, opatrnoſtij tieleſnu zawijra ſe przed nimi. každy hledie, kteru by czeſtu prziſſel k zbožij, ktereho by panowanie doſahl kterym dijlem, ſlužbau neb rzemeſlem, vtiežky, obchody, zklamanim nebo lichwami, nižadneho ſwie- domij nemage, kterakkoli kto dobywa. bud že krade, buď že naſylim derze. A to lowenie lakome wſſe z toho pochazy, že ſe bogij nedoſtatkuow tieleſnych a žadagij w rozkoffech pokoy mijti Protož ſtrach, z daleka padage na nie, pudij ge k tomu, aby ſe przed nim zawrzeli, aby gich lehce newybil hlad ani chudoba. Potom dij cžtenij: „Y prziſſed Gežiſs, a ſtal vproſtrzed vežedlnikuow a wecze gim: Pokoy wam! To když powiediel, vkazal gim rucze a bok.“ Zie, prziſſed mezy nie, pan ſtal vproſtrzed nich, tijm naurženij dawa, že prawda ma hledana byti v proſtrzedku. Neb neſtogij na kragijch; kdež geſt lenoſt, ta neprziſtihne prawdy, a kdež take geſt klopotnoſt wztekla, ta prawdie neſrozumij, ale potrze gi ſwymi ſkoky prudkymi. K hledani pak tiech proſtrzedkuow muſy byti pilny a roz- umny cžlowiek, geffto žada we wſlem wijru k bohu zacho- wati a vkazati a gemu ſe libiti. A že pan, ſtoge vproſtrzed nich, rzekl gim: „Pokoy wam!“ A to geſt przijliſs potrzebne bylo, aby gim s pokogem prziſſel, neb ſu m'eli nepokoy tie- leſny y duchownij. Tieleſny, pro bazeň zidowſku cžekagijcze, ſkuoro-li ge zmordugij, yako ſu pana gich zamordowali. Du- 1) cnoftně.
Po Welikonocy. 369 pewnie zawrzeli. Protož nenie tuto rzecž toliko o te ſikodie, kteraž ſe mluwij, ale y o tom, že ta przicžina vwedla geſt mleženie w prawem kazanie cžtenie, w praczy ſpasytedlne s lidem. w przikladu dobrem, geſſto by mnoho proſpiel, když by oni eztnoſtňe 1) žiwi byli. Protož ſu ſikodnie zaſtupili mijſta Apolitolſka, yako bijdni trupi weželam nicz nenoſycze, ale ho- towe gim žerucze a gedne przekažegijcz gi[117a]nym. Tež y weflkeren lid, po nich zle wieczy tiela przedkladage ſobie, y bogij ſe gich z daleka, opatrnoſtij tieleſnu zawijra ſe przed nimi. každy hledie, kteru by czeſtu prziſſel k zbožij, ktereho by panowanie doſahl kterym dijlem, ſlužbau neb rzemeſlem, vtiežky, obchody, zklamanim nebo lichwami, nižadneho ſwie- domij nemage, kterakkoli kto dobywa. bud že krade, buď že naſylim derze. A to lowenie lakome wſſe z toho pochazy, že ſe bogij nedoſtatkuow tieleſnych a žadagij w rozkoffech pokoy mijti Protož ſtrach, z daleka padage na nie, pudij ge k tomu, aby ſe przed nim zawrzeli, aby gich lehce newybil hlad ani chudoba. Potom dij cžtenij: „Y prziſſed Gežiſs, a ſtal vproſtrzed vežedlnikuow a wecze gim: Pokoy wam! To když powiediel, vkazal gim rucze a bok.“ Zie, prziſſed mezy nie, pan ſtal vproſtrzed nich, tijm naurženij dawa, že prawda ma hledana byti v proſtrzedku. Neb neſtogij na kragijch; kdež geſt lenoſt, ta neprziſtihne prawdy, a kdež take geſt klopotnoſt wztekla, ta prawdie neſrozumij, ale potrze gi ſwymi ſkoky prudkymi. K hledani pak tiech proſtrzedkuow muſy byti pilny a roz- umny cžlowiek, geffto žada we wſlem wijru k bohu zacho- wati a vkazati a gemu ſe libiti. A že pan, ſtoge vproſtrzed nich, rzekl gim: „Pokoy wam!“ A to geſt przijliſs potrzebne bylo, aby gim s pokogem prziſſel, neb ſu m'eli nepokoy tie- leſny y duchownij. Tieleſny, pro bazeň zidowſku cžekagijcze, ſkuoro-li ge zmordugij, yako ſu pana gich zamordowali. Du- 1) cnoftně.
Strana 370
370 Prwnij Nediele chownij nepokoy take w nich byl, neb gſu v wijrze pochybo- wali, a to geſt tiežcze gich myſlij tocžilo a weliky nepokoy ſrdczy gich prziwedlo. Protož dij: „Pokoy wam!“ Toho pokoge racžil geſt diwnym obycžegem dobywati tiem, ktož gey budu moczy przigijti od boha ſkrze nieho. Nebo tak ſu daleko zbaweni pokoge lidee, že geho ani žadati neumiegij, ani znagij czefty pokoge. Take rzijdky cžlowiek przigme ten pokoy, neb geho tak podawa lidem, acž gey kterzij chtij za pana přigijti a gemu ſe vplnie w poſluſfenſtwij poddati, aby wſſe, czož gim rozkaže, cžinili a wſſe, czož na nie wzložij. po- kornie neſli, aby, tak glucze lid geho zwlaſſtnij, krwij geho kupeny, y mieli ten pokoy, kterehož geſt dobyl gich kral Dij take ginde, Zie nižadny neprzigde ke mnie, lecž otečz muoy nebeſky przitrhne gey. Neb tak geſt protiwne gijti k nie" a za pana geho zwoliti, že tielo a krew neſtatcžij 1) ſe wyprawiti na tu czeſtu, aby prziſli ku panu Gežiffowi. ge- dine proſtie dar s huory od boha otcze dany muož na to cžlowieka tieleſneho ponijženeho vweſti. aby, odpowieda ſe ſam ſebe i ſwietſkych rozkoſſij a czti, y ſliel k niemu a zwolil geho za pana ſobie. A pan Gežiſs, podaw gim pokoge, vkazal gim rucze, nohy a bok. A to geſt proto vežinil, neb ſu nehned pokoge przigali, ani w nieho vwierzili, ale zamutiwffe ſe y mňeli, že by ducha widieli. Protož gim řekl2): „Makayte a wizte, žet duch tiela a koſtij nema, yakož mne widijte mijti.“ Aby tijm cžitedlne poznali, že nenij duch, ale prawy cžlowiek, tielo s [117b] koſtmi mage, geto toho duch omylny nemuož mijti. Protož geſt gim na to vkazal znamenie ran przibitych na krzijži hrzeby a kopim, aby tijm giſti byli, že tyž geſt, kteryž tak na krzijži zbodeny byl. Potom die cžtenie: „Y zradowali ſe vežedlniczy, widucze pana. Y wecze gim opiet: Pokoy wam! Jakož mne poſlal 1) neſtačij. 2) Luk. 24, 39.
370 Prwnij Nediele chownij nepokoy take w nich byl, neb gſu v wijrze pochybo- wali, a to geſt tiežcze gich myſlij tocžilo a weliky nepokoy ſrdczy gich prziwedlo. Protož dij: „Pokoy wam!“ Toho pokoge racžil geſt diwnym obycžegem dobywati tiem, ktož gey budu moczy przigijti od boha ſkrze nieho. Nebo tak ſu daleko zbaweni pokoge lidee, že geho ani žadati neumiegij, ani znagij czefty pokoge. Take rzijdky cžlowiek przigme ten pokoy, neb geho tak podawa lidem, acž gey kterzij chtij za pana přigijti a gemu ſe vplnie w poſluſfenſtwij poddati, aby wſſe, czož gim rozkaže, cžinili a wſſe, czož na nie wzložij. po- kornie neſli, aby, tak glucze lid geho zwlaſſtnij, krwij geho kupeny, y mieli ten pokoy, kterehož geſt dobyl gich kral Dij take ginde, Zie nižadny neprzigde ke mnie, lecž otečz muoy nebeſky przitrhne gey. Neb tak geſt protiwne gijti k nie" a za pana geho zwoliti, že tielo a krew neſtatcžij 1) ſe wyprawiti na tu czeſtu, aby prziſli ku panu Gežiffowi. ge- dine proſtie dar s huory od boha otcze dany muož na to cžlowieka tieleſneho ponijženeho vweſti. aby, odpowieda ſe ſam ſebe i ſwietſkych rozkoſſij a czti, y ſliel k niemu a zwolil geho za pana ſobie. A pan Gežiſs, podaw gim pokoge, vkazal gim rucze, nohy a bok. A to geſt proto vežinil, neb ſu nehned pokoge przigali, ani w nieho vwierzili, ale zamutiwffe ſe y mňeli, že by ducha widieli. Protož gim řekl2): „Makayte a wizte, žet duch tiela a koſtij nema, yakož mne widijte mijti.“ Aby tijm cžitedlne poznali, že nenij duch, ale prawy cžlowiek, tielo s [117b] koſtmi mage, geto toho duch omylny nemuož mijti. Protož geſt gim na to vkazal znamenie ran przibitych na krzijži hrzeby a kopim, aby tijm giſti byli, že tyž geſt, kteryž tak na krzijži zbodeny byl. Potom die cžtenie: „Y zradowali ſe vežedlniczy, widucze pana. Y wecze gim opiet: Pokoy wam! Jakož mne poſlal 1) neſtačij. 2) Luk. 24, 39.
Strana 371
Po Welikonocy. 871 otecz, y ya poſylam was. To když rzekl, wdechl geſt na nie a rzekl: Přigmiete ducha S. Kterymž hrziechy odpuſtijte, odpuſſtiegij ſe gim; a kterymž zadržijte, budu gim zadržani." A muož z toho rozum byti, že ſu ſe vežedlniczy zradowali, giž vwierziwſſe w nieho; nebo geſt prwe welmi daleko byl od gich ſrdeze, že gſu nemohli wierziti, by on mohl z mrtwych wſtati. Protož giž wierzijczym podal geſt pokoge a rzekl: „Jakož m'e geſt poſlal otecz, y ya poſyelam was s ſwym 1) po- kogem.“ Poſlal ge yako owcze mezy wlky, a doſti to ne- lahodny pokoy byti mož, když wlczij koži zderu. Protož toho pokoge nemnož ſwiet przigijti, gedine vežedlniczy geho, geſlto mohu pokoy Kryſtow mijti w nepokogi tohoto ſwieta, když ge wlezij ſapagij. Ale kňežij nyňeyflij, tit nepowole pokogi Kryſtowu, kterzijž od ſwieta pokoy beru w domijch dobrych, w ſwietnicziech ežiſtych, na ložijch miekkych a na ſtolech ftkwoftnych. Ale pan gežifs die: „Jakož mie gest poſlal otecz, y ya poſylan was.“ To geſt, že mne poſlal otecz prwotnie proto, abych w prawdie ſpaſenie duſlij nalezl ſkrze wtielenie a lkrze praczy mnohu w kazani y ginak a potom ſkrze ſmrt abych ge wykupil a obmyl od hřijchuow w krwi ſve. Takež ya was poſylam, abyſſte dokonali ſkutek moy, gducze po wſſem ſwietie, gſucze w chudobie, w praczy, w pokuſſenijch mnohych, aby, tak poniženi gſucze mnohym bezprawim od ſwieta. w pokorze a w trpieliwoſti proſpiech w tom poſelſtwij dobrym przikladem dokonali a abyſſte wydali ſwiedecztwij o mnie, kažijcze ežtenie wſſe ſtworzenie k dokonanij ſpa- ſenie vloženeho od Boha ſkrze mne. Diabel take ſwe kniežij poſvela, a yakož on ſam, gſa otecz gich, geft lharz, pyſlny a morderz, w takowež cžiny wede ge podle ſwe žadoſti, aby zwelebenie, czti a powyſſeni zde hledali, bohatſtwie, panowanie aby lakomie ſlirzili, roz- kofli a ſwobody tiela a dobre bydlo aby nad pohany zde 1) s ſwaym.
Po Welikonocy. 871 otecz, y ya poſylam was. To když rzekl, wdechl geſt na nie a rzekl: Přigmiete ducha S. Kterymž hrziechy odpuſtijte, odpuſſtiegij ſe gim; a kterymž zadržijte, budu gim zadržani." A muož z toho rozum byti, že ſu ſe vežedlniczy zradowali, giž vwierziwſſe w nieho; nebo geſt prwe welmi daleko byl od gich ſrdeze, že gſu nemohli wierziti, by on mohl z mrtwych wſtati. Protož giž wierzijczym podal geſt pokoge a rzekl: „Jakož m'e geſt poſlal otecz, y ya poſyelam was s ſwym 1) po- kogem.“ Poſlal ge yako owcze mezy wlky, a doſti to ne- lahodny pokoy byti mož, když wlczij koži zderu. Protož toho pokoge nemnož ſwiet przigijti, gedine vežedlniczy geho, geſlto mohu pokoy Kryſtow mijti w nepokogi tohoto ſwieta, když ge wlezij ſapagij. Ale kňežij nyňeyflij, tit nepowole pokogi Kryſtowu, kterzijž od ſwieta pokoy beru w domijch dobrych, w ſwietnicziech ežiſtych, na ložijch miekkych a na ſtolech ftkwoftnych. Ale pan gežifs die: „Jakož mie gest poſlal otecz, y ya poſylan was.“ To geſt, že mne poſlal otecz prwotnie proto, abych w prawdie ſpaſenie duſlij nalezl ſkrze wtielenie a lkrze praczy mnohu w kazani y ginak a potom ſkrze ſmrt abych ge wykupil a obmyl od hřijchuow w krwi ſve. Takež ya was poſylam, abyſſte dokonali ſkutek moy, gducze po wſſem ſwietie, gſucze w chudobie, w praczy, w pokuſſenijch mnohych, aby, tak poniženi gſucze mnohym bezprawim od ſwieta. w pokorze a w trpieliwoſti proſpiech w tom poſelſtwij dobrym przikladem dokonali a abyſſte wydali ſwiedecztwij o mnie, kažijcze ežtenie wſſe ſtworzenie k dokonanij ſpa- ſenie vloženeho od Boha ſkrze mne. Diabel take ſwe kniežij poſvela, a yakož on ſam, gſa otecz gich, geft lharz, pyſlny a morderz, w takowež cžiny wede ge podle ſwe žadoſti, aby zwelebenie, czti a powyſſeni zde hledali, bohatſtwie, panowanie aby lakomie ſlirzili, roz- kofli a ſwobody tiela a dobre bydlo aby nad pohany zde 1) s ſwaym.
Strana 372
372 Prwnij Nediele mieli, a to ſkrze lež przikrytu pod pijſmy a pod ſlužebnoſtmi kňezſkymi a wiecmi poſwatnymi, aby k oklamani lži wylewali a na duſli lidi zmordovali. Nebo ſkrze nie diabel, ſa od po- cžatku morderz, kona ſwe morderzſtwij, mage w nich duch ſwuoy ſmrtedlny, aby gim morzili wſlecky wierzicij gich ſladke lži. Ale pan Gežifs, poſylage vežedlniky k ſkutku dokona- lemu, Die gim: „Przigmiete ducha ſwateho etc.“, Aby nam przi tiech wieczech welikych rozum oſtal, kterak to ſlowo panie ma rozumieno byti, když lidem puhym przikazuge hřijchy odpuſſtieti. geſſto ginde mluwij pan buoh, že to ſobie zachowawa a oftawuge odpufitienie hrziechom. Protož wiedieti mame, že geſt pan neporucžil tak ſproſtnie lidem odpuſſrienie hrziechow, ale dal gim [118a] prwe ducha ſwateho, aby z mocy geho odpuſſtieli 1) tak, yakž ge naucžij a zpuoſobij w tom odpuſſtienij, aby odpuſſtieli ſlužebňe, yakž na lidi ſluſlij, ale z ſwe 2) moczy nicz, ani z ſwe wuole. A ta ſlužebnoſt gich ma w nich byti podle zpuoſobenie ducha ſwateho, aby w nich bylo ſwietlo mudroſti aby mieli vmienij zakona božieho, ſkrze niež by mohli prawy ſaud vcziniti o winach a newinach lidíkych. Protož oni iako p oſtrzedek mezy bohem a lidmi magij byti, ſlužebnie lidi zpuoſobugijeze k odpuſitieni hrzie- chuow, vkazugijcze gim prawdu zakona božieho; a kterziž by vwierzili bohu a geho prawdie, vmyfluow ſu gich hledali y wuole, chtij-li ſe dati w pofluffenſtwij w tiech wieczech, kterež gim zakon geho vkaže; tiem ſu odpulitieli hrziechy gich ſlužebnie, ſwiedežijcze gim odpuſſtienij ſkrze miloſt pana Gežiſſe, w niehož ſu vwierzili. Takove odpuſitienie hrziechuo wierzime o Apofftolech, geſſto ſu mieli ducha S. zprawczy przi tom odpuſſtienij. A ktož gſu po nich, ducha S. magijce, odpufitieli hrzijchy, nikdy3) ſu ginak 4) neodpuſſtieli než tak, yakž buoh odpuſſtij. 1) odpauſěli. 2) ale ſwé mocy. 3) nikdý. 3) ginák.
372 Prwnij Nediele mieli, a to ſkrze lež przikrytu pod pijſmy a pod ſlužebnoſtmi kňezſkymi a wiecmi poſwatnymi, aby k oklamani lži wylewali a na duſli lidi zmordovali. Nebo ſkrze nie diabel, ſa od po- cžatku morderz, kona ſwe morderzſtwij, mage w nich duch ſwuoy ſmrtedlny, aby gim morzili wſlecky wierzicij gich ſladke lži. Ale pan Gežifs, poſylage vežedlniky k ſkutku dokona- lemu, Die gim: „Przigmiete ducha ſwateho etc.“, Aby nam przi tiech wieczech welikych rozum oſtal, kterak to ſlowo panie ma rozumieno byti, když lidem puhym przikazuge hřijchy odpuſſtieti. geſſto ginde mluwij pan buoh, že to ſobie zachowawa a oftawuge odpufitienie hrziechom. Protož wiedieti mame, že geſt pan neporucžil tak ſproſtnie lidem odpuſſrienie hrziechow, ale dal gim [118a] prwe ducha ſwateho, aby z mocy geho odpuſſtieli 1) tak, yakž ge naucžij a zpuoſobij w tom odpuſſtienij, aby odpuſſtieli ſlužebňe, yakž na lidi ſluſlij, ale z ſwe 2) moczy nicz, ani z ſwe wuole. A ta ſlužebnoſt gich ma w nich byti podle zpuoſobenie ducha ſwateho, aby w nich bylo ſwietlo mudroſti aby mieli vmienij zakona božieho, ſkrze niež by mohli prawy ſaud vcziniti o winach a newinach lidíkych. Protož oni iako p oſtrzedek mezy bohem a lidmi magij byti, ſlužebnie lidi zpuoſobugijeze k odpuſitieni hrzie- chuow, vkazugijcze gim prawdu zakona božieho; a kterziž by vwierzili bohu a geho prawdie, vmyfluow ſu gich hledali y wuole, chtij-li ſe dati w pofluffenſtwij w tiech wieczech, kterež gim zakon geho vkaže; tiem ſu odpulitieli hrziechy gich ſlužebnie, ſwiedežijcze gim odpuſſtienij ſkrze miloſt pana Gežiſſe, w niehož ſu vwierzili. Takove odpuſitienie hrziechuo wierzime o Apofftolech, geſſto ſu mieli ducha S. zprawczy przi tom odpuſſtienij. A ktož gſu po nich, ducha S. magijce, odpufitieli hrzijchy, nikdy3) ſu ginak 4) neodpuſſtieli než tak, yakž buoh odpuſſtij. 1) odpauſěli. 2) ale ſwé mocy. 3) nikdý. 3) ginák.
Strana 373
To Welikonocy. 373 aniž gſu komu zadrželi, gedine komuž ge buoh zadržiewa; nebo duch ſwaty byl geſt wždy zprawcze toho diela. Ale giž za dnuow Antykryftowych, geſſto ſu kniežij od- ſtupili od Zakona božiho, od wiery Gežiſlowy, nerozumiegij zakonu božiemu, aniž ge wierzij, a giž zgewnie y s lidem stogij we wilelikem přeſtupenie zakona božieho. Protož, za- wrhſſe zakon boži od ſebe, kliježow vmieni nemagij a ne- mohu 1) fuditi mezy cžiſtym a necžiſtym. A zakladagij to roz- wazanij na moczy prawijcze, že gi tu beru, kdež pan rzekl Petrowi 2): „Tobie dam klicže etc..“ a že gim tak za gedno s Petrem dal tu mocz. aby wazali ſwobodnie y rozwazali — koho chtij, aby do nebe pollali, a koho chtij, do pekla —, Tak že by giž vplnie dal gim w gich mocz ty klicže, aby oni podle ſwe wuole ſwazali neb rozwazali, kohož chtij, ani se o to s bohem tijžicze, ani s geho zakonem. Protož, podaw gim buoh w mocz tiech klijctuo, muſy byti na gich miloſti; puſtij-li gev koho do nebes, przigmi od nich za dobre; pakli ſe vnahlecze pro niektere bezprawij, zawrhu od kralowſtwij nebeſkeho ty, ktere geſt on zwolil a krwij ſwu wykupil 3), tyt oni ſpale a, cžertom ge porucžijcz, do pekla poſllij, jako mijſtra Jana Huſy, — budiž toho ſlkoden buoh, daw gim takowu mocz neopatrnie, geſlto z tee moczy mohu dawati wiſem hrziechom odpuſſtienij y muk zbawenij tiem, geſſto ſu nikdij pokanie za hřijchy necžinili. A buoh, daw gim prawo k takovemu roz- wazanie, muſy przigijti do nebe ty, geſſto do pekla ſlu ſlegij. Tak ſe zda pyſſe Papežowie a geno pochlebnikom, že by oni mohli takowe wieczy gednati. Ginij magij yakes domnienij, že, ſwietijce se od Biſkupa na kňezſtwij, beru tu mocz od nieho k rozwazani a že gi vkazugij, když, na zpowiedi rucze wzkladagijce cžlowieku na hlawu a niektera ſlowa rziekagijcze, tiemi rozwazugij ty, geſſto nikdy tiech wieczij, ktere ſu gemu prawili, oprawiti 1) nemohau. 2) Mat. 16, 19. 3) wykaupil.
To Welikonocy. 373 aniž gſu komu zadrželi, gedine komuž ge buoh zadržiewa; nebo duch ſwaty byl geſt wždy zprawcze toho diela. Ale giž za dnuow Antykryftowych, geſſto ſu kniežij od- ſtupili od Zakona božiho, od wiery Gežiſlowy, nerozumiegij zakonu božiemu, aniž ge wierzij, a giž zgewnie y s lidem stogij we wilelikem přeſtupenie zakona božieho. Protož, za- wrhſſe zakon boži od ſebe, kliježow vmieni nemagij a ne- mohu 1) fuditi mezy cžiſtym a necžiſtym. A zakladagij to roz- wazanij na moczy prawijcze, že gi tu beru, kdež pan rzekl Petrowi 2): „Tobie dam klicže etc..“ a že gim tak za gedno s Petrem dal tu mocz. aby wazali ſwobodnie y rozwazali — koho chtij, aby do nebe pollali, a koho chtij, do pekla —, Tak že by giž vplnie dal gim w gich mocz ty klicže, aby oni podle ſwe wuole ſwazali neb rozwazali, kohož chtij, ani se o to s bohem tijžicze, ani s geho zakonem. Protož, podaw gim buoh w mocz tiech klijctuo, muſy byti na gich miloſti; puſtij-li gev koho do nebes, przigmi od nich za dobre; pakli ſe vnahlecze pro niektere bezprawij, zawrhu od kralowſtwij nebeſkeho ty, ktere geſt on zwolil a krwij ſwu wykupil 3), tyt oni ſpale a, cžertom ge porucžijcz, do pekla poſllij, jako mijſtra Jana Huſy, — budiž toho ſlkoden buoh, daw gim takowu mocz neopatrnie, geſlto z tee moczy mohu dawati wiſem hrziechom odpuſſtienij y muk zbawenij tiem, geſſto ſu nikdij pokanie za hřijchy necžinili. A buoh, daw gim prawo k takovemu roz- wazanie, muſy przigijti do nebe ty, geſſto do pekla ſlu ſlegij. Tak ſe zda pyſſe Papežowie a geno pochlebnikom, že by oni mohli takowe wieczy gednati. Ginij magij yakes domnienij, že, ſwietijce se od Biſkupa na kňezſtwij, beru tu mocz od nieho k rozwazani a že gi vkazugij, když, na zpowiedi rucze wzkladagijce cžlowieku na hlawu a niektera ſlowa rziekagijcze, tiemi rozwazugij ty, geſſto nikdy tiech wieczij, ktere ſu gemu prawili, oprawiti 1) nemohau. 2) Mat. 16, 19. 3) wykaupil.
Strana 374
Prwnij Nediele 374 zuoſtanim nemijni, [118b] ale, napaſſijce ſe tiech y ginych hřijchow, potom y prawij ge opiet kniezy. A on opiet tymiž ſlowy rozhřijſlij ge z peniez. A tak rozwazuge wždy ty, geſito negſu rozwazani,1) dawa ſwobodu a czeſtu k hrzeſleni lidu ſlepe", aby, vffagijcze geho ſnadnemu rozhrzeſlowani, ſmiele hrzeſlili, przeſtanucze na niem. A že to kniezſtwo Antykry- ſtowo odſtupilo*) geſt od zakona božieho, protož řijdko po- wažij komu toho przeſtupenij zakona przi tom rozhrzelſowanij; nebo, kaczerzugijcze zakon božij, ſpijſle obtijži ſwiedomij tiem, ktož ſe na ney ptagij, žadagijcze gey cžiniti; a protož, že ſu lidi vſtawili na ſwych zakonjch zamyſllenych, z tiech gim ſwiedomij cžinij, když ge przeſtupugij. A iako mrtwy ne- wzkrzijſy mrtweho, takež hrzijfniczy ſlepij neodpuſtijt nicz ſobie rownym hrzieſlnikom ſlepym a oklamanym od nich, geſſto ſe w to pletu wſletecžne ſkrze blud. Ale Apofftole, glucze zpuoſobeni ſkrze mocz ducha ſwateho. wiedieli ſu, kor magij wyſwiedcžiti odpuſſtienij hrziechuow3) a kor zadržeti. A tak ſu wierziczym w Kryſta a gemu powolu- giczym odpuſſtieli, a newierzijczym a odpornym zadrželi. Potom die ežtenie: „Ale Tomaſs. geden ze dwanaczti. genž flowe pochybugiczy, nebyl geſt s nimi, když geſt prziſſel Gežiſs. Y rzekli ſu gemu ginij vežedlniczy: Widieli ſme pana. A on wecze: Lecž vzrzim w ruku*) geho bodenij hrzebuow a wpuſtim prit moy w bok geho, neuwierzijm.“ Tuto ſe wyprawuge, že Tomaſs, niekde chodie, zmeſſkal to dobre, když pan Gežifs, wſtaw z mrtwych, prziffel k vežedl- nikom a mluwil s nimi welike wieczy bozíke, A padl pro to zmeſſkani w nedoſtatek newiery, že ſe potom gedwa s ne- ſnazy naprawil k wierzeni. Ale gefftie geft wždy dobrze, když geſt mohl oprawiti°) zmeſlkanie ſwe. Ale, ktož nemuož oprawiti*) zmeſlkani ſweho, tot geſt giž horilij. Jako Ezau, chodie po lowu, zmeſlkal požehnanie, kterehož potom s placžem hledage, 1) rozwazanij. 2) odſtaupilo. 3) hřichú. ") w rukau. 5) woprawiti
Prwnij Nediele 374 zuoſtanim nemijni, [118b] ale, napaſſijce ſe tiech y ginych hřijchow, potom y prawij ge opiet kniezy. A on opiet tymiž ſlowy rozhřijſlij ge z peniez. A tak rozwazuge wždy ty, geſito negſu rozwazani,1) dawa ſwobodu a czeſtu k hrzeſleni lidu ſlepe", aby, vffagijcze geho ſnadnemu rozhrzeſlowani, ſmiele hrzeſlili, przeſtanucze na niem. A že to kniezſtwo Antykry- ſtowo odſtupilo*) geſt od zakona božieho, protož řijdko po- wažij komu toho przeſtupenij zakona przi tom rozhrzelſowanij; nebo, kaczerzugijcze zakon božij, ſpijſle obtijži ſwiedomij tiem, ktož ſe na ney ptagij, žadagijcze gey cžiniti; a protož, že ſu lidi vſtawili na ſwych zakonjch zamyſllenych, z tiech gim ſwiedomij cžinij, když ge przeſtupugij. A iako mrtwy ne- wzkrzijſy mrtweho, takež hrzijfniczy ſlepij neodpuſtijt nicz ſobie rownym hrzieſlnikom ſlepym a oklamanym od nich, geſſto ſe w to pletu wſletecžne ſkrze blud. Ale Apofftole, glucze zpuoſobeni ſkrze mocz ducha ſwateho. wiedieli ſu, kor magij wyſwiedcžiti odpuſſtienij hrziechuow3) a kor zadržeti. A tak ſu wierziczym w Kryſta a gemu powolu- giczym odpuſſtieli, a newierzijczym a odpornym zadrželi. Potom die ežtenie: „Ale Tomaſs. geden ze dwanaczti. genž flowe pochybugiczy, nebyl geſt s nimi, když geſt prziſſel Gežiſs. Y rzekli ſu gemu ginij vežedlniczy: Widieli ſme pana. A on wecze: Lecž vzrzim w ruku*) geho bodenij hrzebuow a wpuſtim prit moy w bok geho, neuwierzijm.“ Tuto ſe wyprawuge, že Tomaſs, niekde chodie, zmeſſkal to dobre, když pan Gežifs, wſtaw z mrtwych, prziffel k vežedl- nikom a mluwil s nimi welike wieczy bozíke, A padl pro to zmeſſkani w nedoſtatek newiery, že ſe potom gedwa s ne- ſnazy naprawil k wierzeni. Ale gefftie geft wždy dobrze, když geſt mohl oprawiti°) zmeſlkanie ſwe. Ale, ktož nemuož oprawiti*) zmeſlkani ſweho, tot geſt giž horilij. Jako Ezau, chodie po lowu, zmeſlkal požehnanie, kterehož potom s placžem hledage, 1) rozwazanij. 2) odſtaupilo. 3) hřichú. ") w rukau. 5) woprawiti
Strana 375
Po Welikonocy. 375 nemohl geſt ho nalezti 1). A blazniwe panny, newcžas ſſedſſe kupowat olege,2) y zmeſſkaly gſu ženicha a nikdy potom na- lezti gfu 3) geho nemohly. Ale že Tomaſs, opuftiw towaryftwie dobre s vežedlniky, tulal4) ſe a zameſlkal pana Gežiſſe a potom ſe neſnadnie dal oprawiti. A to y dnes muož na lidi przigijti, když ſe puſtij towaryftwie dobre“ a pokoyneho, že mnoho dobreho mohu zmeſſkati, tulagijcze5) ſe nekde po marnych wieczech pro lijboſt ſrdcze ſweho nebo pro przijzeň lidſku.") A cžaſto vlowij przicžiny k newierze a vpletu7) ſe w oſydla, z nichž ſe potom neſnadnie wypletu.5) Niekdy, czož by ſe mohli wydati yako obiet vtieflenij pochotneho bohu w dobrych ža- doſtech. w modlitbach, w diekowanij, w milowani pokoynem, To wydadij mnohe rzecži marne, tulanie2) y ſedanie dluha 10), daremna etc. a tu prziežiny k zmeſlkani naleznu, a niekdy ſnad y newieru, že ſe potom tiežcze oprawij. Ale Tomaſs zatwrdil ſe, že nechcze wierziti, lecž by ſe prwe dotykal rukama ran gežiſlowych. Ale lidee niekterzij zatwrdij ſe, ne ran Gežiſſowych žadagijcze ſe dotykati, ale že ſwych ran [119a] z ſrdcze nemohu zbyti. Nebo gſu to rany w ſrdczy, když nietczo milugij protiwneho bohu; a to neprzemože gich twrdoſti. A tak ſtogijcze w ſwe ſobiewolnoſti, mnoha dobrodijni božij y napominani lehcze ſobie wažij, ani ſe odweſti od toho dadij. A když by niekterym buoh z ſwe miloſti neroztrhal tiech ſwazkuow, gimiž gſu prziwazani k marnym wieczem, ginak by zemrzeli ſpijſſe, nežli by to, czož ſe gim lijbi, puſtili dobrowolnie od ſebe. A to muož buoh niekomu z ſwe miloſti vežiniti, ale niektere napomina y treſkcze rozlicžnie, aby k poznani ſebe prziſlli, a cžeka gich dluho; oni zatwrdij-li ſe w tom, zle ſe bude mijti ſrdeze gich napoſledy, nebt na ſe shromaždij weliky hniew božij. Die dale cžtenie: „A po oſmi dnech opiet byli vcžedl- )naleſti. 2) wolege. 3) ſau. ") taulal. 5) taulagice. 3) lydſkau. 7) vpletau. 3) wypletau. 9) taulanij. 17) dlauhá.
Po Welikonocy. 375 nemohl geſt ho nalezti 1). A blazniwe panny, newcžas ſſedſſe kupowat olege,2) y zmeſſkaly gſu ženicha a nikdy potom na- lezti gfu 3) geho nemohly. Ale že Tomaſs, opuftiw towaryftwie dobre s vežedlniky, tulal4) ſe a zameſlkal pana Gežiſſe a potom ſe neſnadnie dal oprawiti. A to y dnes muož na lidi przigijti, když ſe puſtij towaryftwie dobre“ a pokoyneho, že mnoho dobreho mohu zmeſſkati, tulagijcze5) ſe nekde po marnych wieczech pro lijboſt ſrdcze ſweho nebo pro przijzeň lidſku.") A cžaſto vlowij przicžiny k newierze a vpletu7) ſe w oſydla, z nichž ſe potom neſnadnie wypletu.5) Niekdy, czož by ſe mohli wydati yako obiet vtieflenij pochotneho bohu w dobrych ža- doſtech. w modlitbach, w diekowanij, w milowani pokoynem, To wydadij mnohe rzecži marne, tulanie2) y ſedanie dluha 10), daremna etc. a tu prziežiny k zmeſlkani naleznu, a niekdy ſnad y newieru, že ſe potom tiežcze oprawij. Ale Tomaſs zatwrdil ſe, že nechcze wierziti, lecž by ſe prwe dotykal rukama ran gežiſlowych. Ale lidee niekterzij zatwrdij ſe, ne ran Gežiſſowych žadagijcze ſe dotykati, ale že ſwych ran [119a] z ſrdcze nemohu zbyti. Nebo gſu to rany w ſrdczy, když nietczo milugij protiwneho bohu; a to neprzemože gich twrdoſti. A tak ſtogijcze w ſwe ſobiewolnoſti, mnoha dobrodijni božij y napominani lehcze ſobie wažij, ani ſe odweſti od toho dadij. A když by niekterym buoh z ſwe miloſti neroztrhal tiech ſwazkuow, gimiž gſu prziwazani k marnym wieczem, ginak by zemrzeli ſpijſſe, nežli by to, czož ſe gim lijbi, puſtili dobrowolnie od ſebe. A to muož buoh niekomu z ſwe miloſti vežiniti, ale niektere napomina y treſkcze rozlicžnie, aby k poznani ſebe prziſlli, a cžeka gich dluho; oni zatwrdij-li ſe w tom, zle ſe bude mijti ſrdeze gich napoſledy, nebt na ſe shromaždij weliky hniew božij. Die dale cžtenie: „A po oſmi dnech opiet byli vcžedl- )naleſti. 2) wolege. 3) ſau. ") taulal. 5) taulagice. 3) lydſkau. 7) vpletau. 3) wypletau. 9) taulanij. 17) dlauhá.
Strana 376
Prwnij Nediele 876 niczy geho wnitrz, a Tomaſs s nimi; Y wſlel geſt Gežiſs za- wrzenymi dwerzmi a ſtal vproſtrzed nich a wece gim: Pokoy wam! Potom die tomaffowi : Wnes fem prft ſwuoy a ohleday rucze me a ztahni 1) ruku ſwu2) a wpuſt w bok moy a nechtiey byti newierny, ale wierny.“ Pan po wzkrzieſlenij ſwem wzdalil ſe od gich obczowani vſtawicžneho; gedno k radoſti welike a ku potrzebie pilne nawiltiewowal ge, aby gim k wietežij wažnoſti byl, vtieſſe ge rzijdcze w pokuſfeni. Znat zagifte y dnes, czo geſt vžitecžno lidem tiem, geſlto mohu 3) okuſyti, czo geſt przitomnoſt panie, a co wzdalenij geho : Zie przitomnoſt geft vtieffenie, odpocžinutie, bohatſtwie, horzkoſti wzdalenie a ſwietlo vproſtrzed temnoſtij. Ale wzdalenie geho geſt ſyroba, opuſltienij a obtieženij tor, ktož o tiech wieczech wij. Protož niekdy prodlij przigijti k ežlowieku, až geho chudoba welika ſetrze, aby wijcze žadal przitomnoſti geho pro obohaczenie chudoby ſwe. Ale, kdož wždy w powyku ſwieta přebywa, ten nicz newij o geho przitomnoſti, nebo newij ſrdcze, czo cžinij, ani kterak. Die tu, že po oſmi dnech byli ſu vežedlniczy wnitrz. Giž ne pro ſtrach židowſky, ale v pokogi cžekagijcze zaſlibenie božieho. Neb ſu giž byli vwierzili, že geſt pan z mrtwych wſtal, a przivawſſe ducha S. giž ſu ſtrachu nemieli ani ſe w roztrhanij ſrdcze tocžili. Protož wnitrz doma ſu byli, roz- umu a wiery naſledugijcze. Prziležita tehdy wiecz geft vežedl- nikom Gežiffowym wnitrz doma byti a docžekati tu, aby k nim přiſſel zawrzenymi dwerzmi. Protož ti, geſſto wnie ſu- w ſmyſlech tieleſnych a od ſrdeze odchazegij, ti wnitrznijch a duchownijch wieczij poznati nemohu 4) ani gich vežaſtni byti. Protož tito vežedlniczy Gežiflowi, wnitrz w pokogi doma przi ſwiedomi ſucze, docžekali gſu pana, že k nim prziſſel za- wrzenymi dwerzmi a rzekl: „Pokoy vam!“ Ale když přigde, a hoſpodarze doma nenij, nema komu rzieczy „pokoy wam". 1) wztahni. 2) ſwau. 3) mohau. *) nemohau.
Prwnij Nediele 876 niczy geho wnitrz, a Tomaſs s nimi; Y wſlel geſt Gežiſs za- wrzenymi dwerzmi a ſtal vproſtrzed nich a wece gim: Pokoy wam! Potom die tomaffowi : Wnes fem prft ſwuoy a ohleday rucze me a ztahni 1) ruku ſwu2) a wpuſt w bok moy a nechtiey byti newierny, ale wierny.“ Pan po wzkrzieſlenij ſwem wzdalil ſe od gich obczowani vſtawicžneho; gedno k radoſti welike a ku potrzebie pilne nawiltiewowal ge, aby gim k wietežij wažnoſti byl, vtieſſe ge rzijdcze w pokuſfeni. Znat zagifte y dnes, czo geſt vžitecžno lidem tiem, geſlto mohu 3) okuſyti, czo geſt przitomnoſt panie, a co wzdalenij geho : Zie przitomnoſt geft vtieffenie, odpocžinutie, bohatſtwie, horzkoſti wzdalenie a ſwietlo vproſtrzed temnoſtij. Ale wzdalenie geho geſt ſyroba, opuſltienij a obtieženij tor, ktož o tiech wieczech wij. Protož niekdy prodlij przigijti k ežlowieku, až geho chudoba welika ſetrze, aby wijcze žadal przitomnoſti geho pro obohaczenie chudoby ſwe. Ale, kdož wždy w powyku ſwieta přebywa, ten nicz newij o geho przitomnoſti, nebo newij ſrdcze, czo cžinij, ani kterak. Die tu, že po oſmi dnech byli ſu vežedlniczy wnitrz. Giž ne pro ſtrach židowſky, ale v pokogi cžekagijcze zaſlibenie božieho. Neb ſu giž byli vwierzili, že geſt pan z mrtwych wſtal, a przivawſſe ducha S. giž ſu ſtrachu nemieli ani ſe w roztrhanij ſrdcze tocžili. Protož wnitrz doma ſu byli, roz- umu a wiery naſledugijcze. Prziležita tehdy wiecz geft vežedl- nikom Gežiffowym wnitrz doma byti a docžekati tu, aby k nim přiſſel zawrzenymi dwerzmi. Protož ti, geſſto wnie ſu- w ſmyſlech tieleſnych a od ſrdeze odchazegij, ti wnitrznijch a duchownijch wieczij poznati nemohu 4) ani gich vežaſtni byti. Protož tito vežedlniczy Gežiflowi, wnitrz w pokogi doma przi ſwiedomi ſucze, docžekali gſu pana, že k nim prziſſel za- wrzenymi dwerzmi a rzekl: „Pokoy vam!“ Ale když přigde, a hoſpodarze doma nenij, nema komu rzieczy „pokoy wam". 1) wztahni. 2) ſwau. 3) mohau. *) nemohau.
Strana 377
Po Welikonocy. 377 Než ſnad nalezne cželed peſku w tom domu a pokoge ne- hodnu, 1) ana myſlij o zrazenij Gežiſſowu, ne o geho wzkrzijffenie, ana gey krzižuge znowu a newierzij w niežemž gemu; tot v tiech nayde nayſpieſſe, kterzij wnie ſu, pohoſtinu ſe tula- gijcze.2) Ale ktož mož toho doſahnuti3) a naucžiti ſe od pana Gežiſſe, aby mohl znati, czo geſt [119b] to wnitrznij žiwot duchownij, w hemžto ežlowiek rozumne wijry naſleduge wnitrzňe, muož przigijti k milowanij božiemu, nepuſſtiege4) pamieti a žadoſti wen od ſebe, aby ſe newylewali k mnohym wieczem a ſrdcze za ſebu w lotrowſtwie neuwedli, aby ono, obwyknucz 5) tomu, y chtielo pohoſtinu yako zbieh toliko doma bywati, ſmyſly tieleſnymi yako branami wen ſe we wſleczky czeſty ſtiehowati, wſſeczko ſpatrziti, ohledati,6) na wiſe ſe vptati, czo ſe kde noweho ſtane, wſſemu hoſpodu dati, czo odkud koli przigde, o wíleczko tlachati bez potrzeby a ſamemu za obycžey pohoſtinu niekde byti, — to geſt tieleſny žiwot. Ale wlaſti tiemi wieczmi a panowati myſli y ſrdczy ſwemu, oſtrziehage geho od takowych pobiehloſtij, geſt podle duchu z wiery žiwu byti. Potom die Tomaffowi : "Wnes ſem prft ſwuoy a ohleday rucze me a ztahni 7) ruku ſwu a wpuſt w bok muoy!“ Czož Tomaffowi twrdoſtij schazelo, to pan ſwu5) dobrotiwoſtij zdržiewa a, ſpomahage newierziczym k wierzenij, wſſel k nim zawrzenymi dweřmi, aby gegim) vkazal netoliko to, že geſt z mrtwych wſtal prawie, ale take, že geſt wítal w flawie žiwota nepo- ruſleneho, giž powyſleneho nad mocz lidíku 1*), wchazege za- wrzenymi dwerzmi, geſſto to ne tiela ſmrtedlneho, ale tiela nebeſkeho mocz geſt. Take pan, powoliw Tomaſſowi, aby se ran geho dotykal, rzekl gemu: „Nechtiey byti newierziczy, ale wierny.“ A tijm ſe gemu zbraniuge newiery a potom každemu. Nebo newiera geſt newiedomij a ſlepota oddielu- giczy lidi od boha y od wſſelikeho poznanie bozíkych wieczy 1) nehodnau. 2) taulagijce. 3) doſahnauti. *) nepauſſtěge. 5) ob- wyknauc. 6) wohledati. 7) wztáhni. S) ſwau. 3) gim. 10) lidſkau.
Po Welikonocy. 377 Než ſnad nalezne cželed peſku w tom domu a pokoge ne- hodnu, 1) ana myſlij o zrazenij Gežiſſowu, ne o geho wzkrzijffenie, ana gey krzižuge znowu a newierzij w niežemž gemu; tot v tiech nayde nayſpieſſe, kterzij wnie ſu, pohoſtinu ſe tula- gijcze.2) Ale ktož mož toho doſahnuti3) a naucžiti ſe od pana Gežiſſe, aby mohl znati, czo geſt [119b] to wnitrznij žiwot duchownij, w hemžto ežlowiek rozumne wijry naſleduge wnitrzňe, muož przigijti k milowanij božiemu, nepuſſtiege4) pamieti a žadoſti wen od ſebe, aby ſe newylewali k mnohym wieczem a ſrdcze za ſebu w lotrowſtwie neuwedli, aby ono, obwyknucz 5) tomu, y chtielo pohoſtinu yako zbieh toliko doma bywati, ſmyſly tieleſnymi yako branami wen ſe we wſleczky czeſty ſtiehowati, wſſeczko ſpatrziti, ohledati,6) na wiſe ſe vptati, czo ſe kde noweho ſtane, wſſemu hoſpodu dati, czo odkud koli przigde, o wíleczko tlachati bez potrzeby a ſamemu za obycžey pohoſtinu niekde byti, — to geſt tieleſny žiwot. Ale wlaſti tiemi wieczmi a panowati myſli y ſrdczy ſwemu, oſtrziehage geho od takowych pobiehloſtij, geſt podle duchu z wiery žiwu byti. Potom die Tomaffowi : "Wnes ſem prft ſwuoy a ohleday rucze me a ztahni 7) ruku ſwu a wpuſt w bok muoy!“ Czož Tomaffowi twrdoſtij schazelo, to pan ſwu5) dobrotiwoſtij zdržiewa a, ſpomahage newierziczym k wierzenij, wſſel k nim zawrzenymi dweřmi, aby gegim) vkazal netoliko to, že geſt z mrtwych wſtal prawie, ale take, že geſt wítal w flawie žiwota nepo- ruſleneho, giž powyſleneho nad mocz lidíku 1*), wchazege za- wrzenymi dwerzmi, geſſto to ne tiela ſmrtedlneho, ale tiela nebeſkeho mocz geſt. Take pan, powoliw Tomaſſowi, aby se ran geho dotykal, rzekl gemu: „Nechtiey byti newierziczy, ale wierny.“ A tijm ſe gemu zbraniuge newiery a potom každemu. Nebo newiera geſt newiedomij a ſlepota oddielu- giczy lidi od boha y od wſſelikeho poznanie bozíkych wieczy 1) nehodnau. 2) taulagijce. 3) doſahnauti. *) nepauſſtěge. 5) ob- wyknauc. 6) wohledati. 7) wztáhni. S) ſwau. 3) gim. 10) lidſkau.
Strana 378
378 Prwnij Nediele a oſtawugiczy ge w bludijch a w rozlicžnych ſferedftwijch žiwota gich; A kdež geſt czo zleho na ſwietie, to wſſe z ne- wiery pochazy. Ale bez wiery nelze ſe geſt libiti bohu, neb wiera vwodij poznanie boha a ge zakona a z toho potom wſlech wieczy prawych y neprawych poznani. A to vwodij lidi, aby, z wiery žiwi gſucze, bohu ſe libili a ſpaſenie do- giti mohli. Ale Tomaſs dotekl ſe ran panie a vwierzil w nieho a rzekl: „Pan muoy a buoh moy!“ Neb z toho dotykani mocz bozſka dotkla ſe geſt geho wnitrz a ſwietlo praweho poznanie, že, dotykage ſe cžlowiecženſtwij, poznal w ňem ſkrytie pra- weho boha a cžlowieka. Jakož každy z wiery ſwe ma to o ňem držeti, wierziti y wyznawati. A kdož gey tež panem a bohem wyznawa, k tomut prziſluſlij prawe poddanie a po- ſluſſenſtwie a pocztiwoſt takowa, yako na boha ſluſſij. Vſly�aw wyznanie pan Gežifs Tomaffowo, rzekl gemu: „Tomaſli, že gſy widiel mne, vwierzil ſy; Blahoſlaweni 1), kterziž ſu newideli a vwierzili“ „Nenie ciw weliky, že gſy w mie vwierzil, ocžima wida a rukama ſe dotykage.“ Protož die: „Blahoſlaweni 1) ſu ti, kterzijž ſu newiducze vwierzih,“ totižto proroczy a ginij ſprawedliwij, gellto ſu prwo vwierzili w ſyna božieho, než ſe geſt wtielil, newidewſle geho okem tieleſnym. A po wſtupeni geho na nebeſa mnozſtwie pohanuov y židuow vwieřili ſu w neho, tieleſnie geho newiducze. A teež y nynie mnozy wierzij [120a] we gmeno geho, newidiowile geho. Protož ke wſſelikemu wierzenij ſpaſytedlne" giž ne dotykanij tieleſneho, ale ſlowa božieho geſt nam potrzebij, na niemž toliko wiera ma zakladana byti. A muſy ſe nynie pilnie po- ptati cžlowiek, czo by m'el wierziti podle ſlowa božiho. Nebo zlij a lžiwij lidee rozmnožili gſu ta wierzenij tiechto cžaſuow, že gim ſami dna newiedij. Potom dij ežtenij: „Mnoha giſtie y gina znamenij vežinil 1) blahoſlawenij.
378 Prwnij Nediele a oſtawugiczy ge w bludijch a w rozlicžnych ſferedftwijch žiwota gich; A kdež geſt czo zleho na ſwietie, to wſſe z ne- wiery pochazy. Ale bez wiery nelze ſe geſt libiti bohu, neb wiera vwodij poznanie boha a ge zakona a z toho potom wſlech wieczy prawych y neprawych poznani. A to vwodij lidi, aby, z wiery žiwi gſucze, bohu ſe libili a ſpaſenie do- giti mohli. Ale Tomaſs dotekl ſe ran panie a vwierzil w nieho a rzekl: „Pan muoy a buoh moy!“ Neb z toho dotykani mocz bozſka dotkla ſe geſt geho wnitrz a ſwietlo praweho poznanie, že, dotykage ſe cžlowiecženſtwij, poznal w ňem ſkrytie pra- weho boha a cžlowieka. Jakož každy z wiery ſwe ma to o ňem držeti, wierziti y wyznawati. A kdož gey tež panem a bohem wyznawa, k tomut prziſluſlij prawe poddanie a po- ſluſſenſtwie a pocztiwoſt takowa, yako na boha ſluſſij. Vſly�aw wyznanie pan Gežifs Tomaffowo, rzekl gemu: „Tomaſli, že gſy widiel mne, vwierzil ſy; Blahoſlaweni 1), kterziž ſu newideli a vwierzili“ „Nenie ciw weliky, že gſy w mie vwierzil, ocžima wida a rukama ſe dotykage.“ Protož die: „Blahoſlaweni 1) ſu ti, kterzijž ſu newiducze vwierzih,“ totižto proroczy a ginij ſprawedliwij, gellto ſu prwo vwierzili w ſyna božieho, než ſe geſt wtielil, newidewſle geho okem tieleſnym. A po wſtupeni geho na nebeſa mnozſtwie pohanuov y židuow vwieřili ſu w neho, tieleſnie geho newiducze. A teež y nynie mnozy wierzij [120a] we gmeno geho, newidiowile geho. Protož ke wſſelikemu wierzenij ſpaſytedlne" giž ne dotykanij tieleſneho, ale ſlowa božieho geſt nam potrzebij, na niemž toliko wiera ma zakladana byti. A muſy ſe nynie pilnie po- ptati cžlowiek, czo by m'el wierziti podle ſlowa božiho. Nebo zlij a lžiwij lidee rozmnožili gſu ta wierzenij tiechto cžaſuow, že gim ſami dna newiedij. Potom dij ežtenij: „Mnoha giſtie y gina znamenij vežinil 1) blahoſlawenij.
Strana 379
Po Welikonocy. 379 geft pan Gežifs przed oblicžegem vežedlnikuow ſwych, kteraž negſu popſana w tiechto knihach. Ale tato ſu napſana, abyſlte wierili, že Gežifs Kryftus geft ſyn božij, A abyfite wierzijcze m'eli žiwot wiecžny we gmeno geho.“ Tato řecž ežtenij ſwa- teho oznamuge, že, acž geſt po zmrtwychwſtanij pan mnohe a znamenite wieczy cžinil przed vcžedlniky ſwymi, Wſfak ſwaty Jan nechtiel wſſech pſati, ale nektere pro giſtotu wijry wiernych, kterziž powolugij prawdie. Ti, acž y malo ſkutkuow Kryſtowych poznagij, wſſak muož w nich tak plna wijra byti o Kryſtu, iakoby gich mnoho poznali. Nebo y gedna prawda pochazegijczy z vſt božijch mož mnohu doftatecžnoſt ſwietla k w erzeni frdczy prawemu vweſti. Ale newiernym a za- twrzenym ani mnoho, ani malo pijſma platno geſt, neb wſſijm pohrdagij a proti wſle ſe zatwrdij w ſwe newierze. Ale tuto Swaty Jan vkazuge, procž wileczko pijſmo bozíke geſt, že proto, aby lide wierzili, že Gežiſs Kryſtus geſt ſyn božij a že ſe geſt proto wtielil w žiwotie panny Marye ſkrze mocz ducha ſwateho a z nij ſe narodil, praczowal a trpiel y z mrtwych wſtal, aby wierziczy m'eli žiwot wiecžny ſkrze nieho. Neb wifeczka pijſma bozíka na to tahnu, aby w lidech vtwrzen a žiw byl Kryftus; nebo nenij w nižadnem ginem pod nebem ſpaſenij, než toliko w kryſtu gežiſli. Druha Nediele po Welikonoczy. Cžtenie Swateho Jana w X. Ka. ZA onoho čaſu Ržekl gežiſs vežedl- nikom ſwym: Jat ſem dobry paftyrz; Dobry paſtyrz Duſſi ſwu poklada za owcze ſwe; Ale nagemnik a geſſto nenie paſtyrz. gehož neyſu owcze wlaſtnij, wida wlka, an gde, y opuſſtij owcze a vtika, a wlk lapa a rozhani owcze. Nagemnik pak vtieka; nebo nagemnik geſt, a nicz mu nenij do owecz. Ja ſem dobry paſtyrz
Po Welikonocy. 379 geft pan Gežifs przed oblicžegem vežedlnikuow ſwych, kteraž negſu popſana w tiechto knihach. Ale tato ſu napſana, abyſlte wierili, že Gežifs Kryftus geft ſyn božij, A abyfite wierzijcze m'eli žiwot wiecžny we gmeno geho.“ Tato řecž ežtenij ſwa- teho oznamuge, že, acž geſt po zmrtwychwſtanij pan mnohe a znamenite wieczy cžinil przed vcžedlniky ſwymi, Wſfak ſwaty Jan nechtiel wſſech pſati, ale nektere pro giſtotu wijry wiernych, kterziž powolugij prawdie. Ti, acž y malo ſkutkuow Kryſtowych poznagij, wſſak muož w nich tak plna wijra byti o Kryſtu, iakoby gich mnoho poznali. Nebo y gedna prawda pochazegijczy z vſt božijch mož mnohu doftatecžnoſt ſwietla k w erzeni frdczy prawemu vweſti. Ale newiernym a za- twrzenym ani mnoho, ani malo pijſma platno geſt, neb wſſijm pohrdagij a proti wſle ſe zatwrdij w ſwe newierze. Ale tuto Swaty Jan vkazuge, procž wileczko pijſmo bozíke geſt, že proto, aby lide wierzili, že Gežiſs Kryſtus geſt ſyn božij a že ſe geſt proto wtielil w žiwotie panny Marye ſkrze mocz ducha ſwateho a z nij ſe narodil, praczowal a trpiel y z mrtwych wſtal, aby wierziczy m'eli žiwot wiecžny ſkrze nieho. Neb wifeczka pijſma bozíka na to tahnu, aby w lidech vtwrzen a žiw byl Kryftus; nebo nenij w nižadnem ginem pod nebem ſpaſenij, než toliko w kryſtu gežiſli. Druha Nediele po Welikonoczy. Cžtenie Swateho Jana w X. Ka. ZA onoho čaſu Ržekl gežiſs vežedl- nikom ſwym: Jat ſem dobry paftyrz; Dobry paſtyrz Duſſi ſwu poklada za owcze ſwe; Ale nagemnik a geſſto nenie paſtyrz. gehož neyſu owcze wlaſtnij, wida wlka, an gde, y opuſſtij owcze a vtika, a wlk lapa a rozhani owcze. Nagemnik pak vtieka; nebo nagemnik geſt, a nicz mu nenij do owecz. Ja ſem dobry paſtyrz
Strana 380
380 Druha Nediele a znamt owcze ſwe, a znagijt mie me. Jakož mie zna otecz, y ya znam otcze; a duſſi ſwu po- kladam za ſwe owcze. A gine owcze mam, kterež negfu z tohoto owcžincze;y tyt muſym prziweſti; a hlas muoy ſlyſleti budu, a budet geden owcžinecz a geden paſtyř. le tu na pocžatku ežtenie pan Gežiſs: „Ja ſem pa- [120b]ſtyrz dobry." „Dobry“ dij k vtielſenij owczym, aby ſe wijcze tahli na geho paſtwu. A že nenie tak dobry, yako ginij dobrzij bywagij, ale zwlaſſtnij dobrotu z ſebe dobry, neb neberze ſwe dobroty od gineho, ale iakožto buoh mage z ſebe plnu dobrotu a nemoha gij nicžimž ztratiti. Ginij paſtyrzi, gſu-li dobrzij, ti ſwu dobrotu od tohoto dokonaleho paſtyře beru, naſledugijce geho w ſkutcych. A nekterzij nebywagij vſtawicžnij w ſwe dobrotie; nebo ſe cžaſem pohorſlugij. Ale tento bez pohnutij a bez promieny wždy dokonalu dobrotu ma a ted nam gi oznamuge, ne aby gi chtiel prodawati chudym, ale darmo dati. A tiech, kterzij gſu zhynuli, nechtiel ginak nazwati, gedine owczemi; nebo ſu podobni owczem bludnym. A podle toho geſt gim potrzebij paſtyrze dobreho, aby bludne, rozptylene, ſtraſliwe, nad nimiž zle wieczy panugij, shromaždil a od zlych wiecy wyſwobodil, yakož to pecže paſtyrzſka geſt. Protož naypodobniegij tako- wym ſwu dobrotu oznamuge pod gmenem dobreho paſtyrze. Kteružto dobrotu dale oznamuge w tom, že duſli ſwu dawa za owcze ſwe, totižto žiwot ſwuoy na ſmrt, aby gim žiwot wiecžny nawratil a wyproftil ge z tiech ſmrtedlnych neprzatel a nagemnikuow, gimž gſu vpadly w mocz ty owcze. A acž- koli mohl by byl y ginu przicžinu wyſwoboditi z toho za- hynutij ty owce než ſmrtij ſwu, Ale neracžil, než tak, chtie gim ſwe milowanij a ſwu wiernoſt vkazati w tom, mra pro nie, aby gim mohl tak mluwiti, že wietežiho milowanie nad
380 Druha Nediele a znamt owcze ſwe, a znagijt mie me. Jakož mie zna otecz, y ya znam otcze; a duſſi ſwu po- kladam za ſwe owcze. A gine owcze mam, kterež negfu z tohoto owcžincze;y tyt muſym prziweſti; a hlas muoy ſlyſleti budu, a budet geden owcžinecz a geden paſtyř. le tu na pocžatku ežtenie pan Gežiſs: „Ja ſem pa- [120b]ſtyrz dobry." „Dobry“ dij k vtielſenij owczym, aby ſe wijcze tahli na geho paſtwu. A že nenie tak dobry, yako ginij dobrzij bywagij, ale zwlaſſtnij dobrotu z ſebe dobry, neb neberze ſwe dobroty od gineho, ale iakožto buoh mage z ſebe plnu dobrotu a nemoha gij nicžimž ztratiti. Ginij paſtyrzi, gſu-li dobrzij, ti ſwu dobrotu od tohoto dokonaleho paſtyře beru, naſledugijce geho w ſkutcych. A nekterzij nebywagij vſtawicžnij w ſwe dobrotie; nebo ſe cžaſem pohorſlugij. Ale tento bez pohnutij a bez promieny wždy dokonalu dobrotu ma a ted nam gi oznamuge, ne aby gi chtiel prodawati chudym, ale darmo dati. A tiech, kterzij gſu zhynuli, nechtiel ginak nazwati, gedine owczemi; nebo ſu podobni owczem bludnym. A podle toho geſt gim potrzebij paſtyrze dobreho, aby bludne, rozptylene, ſtraſliwe, nad nimiž zle wieczy panugij, shromaždil a od zlych wiecy wyſwobodil, yakož to pecže paſtyrzſka geſt. Protož naypodobniegij tako- wym ſwu dobrotu oznamuge pod gmenem dobreho paſtyrze. Kteružto dobrotu dale oznamuge w tom, že duſli ſwu dawa za owcze ſwe, totižto žiwot ſwuoy na ſmrt, aby gim žiwot wiecžny nawratil a wyproftil ge z tiech ſmrtedlnych neprzatel a nagemnikuow, gimž gſu vpadly w mocz ty owcze. A acž- koli mohl by byl y ginu przicžinu wyſwoboditi z toho za- hynutij ty owce než ſmrtij ſwu, Ale neracžil, než tak, chtie gim ſwe milowanij a ſwu wiernoſt vkazati w tom, mra pro nie, aby gim mohl tak mluwiti, že wietežiho milowanie nad
Strana 381
Po Welikonocy. 381 to nižadny nema než ten, ktož da žiwot ſwuoy za ſwe přa- tely. Aby tijm zaſe przitahl ge k ſwemu milowani, aby gim netoliko mijl byl pro ſwu wiernoſt, ale aby gim wlaſtnij byl a oni gemu tež, aby geden duch ſpolu s nimi byl yako chot s ſwu chotij, aby nižadna miloſt mezy nimi nebyla nayata, kupena, otrocžij, ſlužebna, k oku, na cžas, ale wlaſtnij, przi- rozena, bozſka a wiecžna. Protož, poniewadž z přewyſene lafky dal geft žiwot za owcze ſwe, ktere geſt dobre, aby ge w niem obmeſſkal a zanedbal vežiniti tiem owczyem? Ale wždy, poniewadž gich paſtyrzem geft, paſe ge, oſtrzieha, branij a krmij, vzdrawuge a wſſe cžinie dokonale, czož na dobreho paſtyrze ſluſfij, a wždy nad nimi ocži ma, patrze na to, czo by nebezpecžneho a ſſkodneho mohlo ſe k nim przi- bližiti; toho nezmeſſka opatrziti. Protož dij 1): „Vtwrdim nad tebu ocži me." A ginde die2): „Nezdrzijmet ſe ani vſne, kteryž oſtrzieha Izrahele.“ A nicz nenie opatrnoſt wſſech proti niemu. Neb dij3): „Nebude-li pan oſtrziehati mieſta, nadarmo bdij, ktož ſtřehu geho.“ On netoliko owecz ſwych milých oſtřijha, ale nicz by nikdijž neoſtalo bez geho oſtrziehanij. Take obrancze gelt moczny od naſyle a bezprawij owecz ſwych, aby nižadna mocz zemſka ani pekelna nemohla gich z ruku geno wytrhnuti; nebudu ſe gij bati ty owcze, kterež wierzij a wſſeczku ſwu nadiegi kladu w toho paſtyrze. Die Dawid 4): „By powſtal proti mnie boy, w niemt ya budu vffati." Gefftie wijcze ten paſtyrz paſe [121a] ty owcze, krmie ge a napagege; aby žiwot prawy mieli, pokrm geſt gim prziprawil a napoy ſam ſwu wlaſtnij podſtatau. A tielo ſwe a krew ſwu za pokrm a za napoy dal geſt gim, aby geho ſameho, chleba žiweho, w tom tiele a w te krwi okuſſeli a tak duch geho brali w ſe a z toho ſylu žiwota duchowniho. Take tento paſtyrz zna wſſeczky nemoczy owecz ſwych a vzdrawuge gich rany zſynaloſtij ran ſwych; nebo on ranien geſt pro nepra- 1) Žalm 32, 8. 2) Žulm 121, 4. 3) Žalm 127, 1. 4) Žalm 27, 3.
Po Welikonocy. 381 to nižadny nema než ten, ktož da žiwot ſwuoy za ſwe přa- tely. Aby tijm zaſe przitahl ge k ſwemu milowani, aby gim netoliko mijl byl pro ſwu wiernoſt, ale aby gim wlaſtnij byl a oni gemu tež, aby geden duch ſpolu s nimi byl yako chot s ſwu chotij, aby nižadna miloſt mezy nimi nebyla nayata, kupena, otrocžij, ſlužebna, k oku, na cžas, ale wlaſtnij, przi- rozena, bozſka a wiecžna. Protož, poniewadž z přewyſene lafky dal geft žiwot za owcze ſwe, ktere geſt dobre, aby ge w niem obmeſſkal a zanedbal vežiniti tiem owczyem? Ale wždy, poniewadž gich paſtyrzem geft, paſe ge, oſtrzieha, branij a krmij, vzdrawuge a wſſe cžinie dokonale, czož na dobreho paſtyrze ſluſfij, a wždy nad nimi ocži ma, patrze na to, czo by nebezpecžneho a ſſkodneho mohlo ſe k nim przi- bližiti; toho nezmeſſka opatrziti. Protož dij 1): „Vtwrdim nad tebu ocži me." A ginde die2): „Nezdrzijmet ſe ani vſne, kteryž oſtrzieha Izrahele.“ A nicz nenie opatrnoſt wſſech proti niemu. Neb dij3): „Nebude-li pan oſtrziehati mieſta, nadarmo bdij, ktož ſtřehu geho.“ On netoliko owecz ſwych milých oſtřijha, ale nicz by nikdijž neoſtalo bez geho oſtrziehanij. Take obrancze gelt moczny od naſyle a bezprawij owecz ſwych, aby nižadna mocz zemſka ani pekelna nemohla gich z ruku geno wytrhnuti; nebudu ſe gij bati ty owcze, kterež wierzij a wſſeczku ſwu nadiegi kladu w toho paſtyrze. Die Dawid 4): „By powſtal proti mnie boy, w niemt ya budu vffati." Gefftie wijcze ten paſtyrz paſe [121a] ty owcze, krmie ge a napagege; aby žiwot prawy mieli, pokrm geſt gim prziprawil a napoy ſam ſwu wlaſtnij podſtatau. A tielo ſwe a krew ſwu za pokrm a za napoy dal geſt gim, aby geho ſameho, chleba žiweho, w tom tiele a w te krwi okuſſeli a tak duch geho brali w ſe a z toho ſylu žiwota duchowniho. Take tento paſtyrz zna wſſeczky nemoczy owecz ſwych a vzdrawuge gich rany zſynaloſtij ran ſwych; nebo on ranien geſt pro nepra- 1) Žalm 32, 8. 2) Žulm 121, 4. 3) Žalm 127, 1. 4) Žalm 27, 3.
Strana 382
382 Druha Nediele woſti naſſe, a my vzdraweni ſme zſynaloſtij ran geho, a on neduhy naiſe neſl geſt a vmyl nas w krwi ſwe od wſſelike mrzkoſti naſſij. Z tiechto rzecžij geſt naucženie owczem geho, aby, po- znagijcze dobrotu neſmijr toho paſtyrze a biſkupa duſſij lid- ſkych, we wſſem doſtatecžneho, s wieru a miloſtij k niemu ſe obratili a w nem nadiegi plnu o wlleczko ſwe dobre položili, welmi ſe geho drželi, hlaſu geho pilňe poſluchali wieducze, že geho pecže paſtyrzſka geſt gich žiwot. A když by poznali owcze Kryftowy prawu dobrotu paſtyrze ſweho, take budau moczy poznati toho, ktery bude poſlan od nie°; nebo nižadny nebude wieren owcem Kryftowym, gedine ten, kterehož on poſlle. A tent nebude w nicžemž odporen naywyžílimu pa- ſtyrzi, ale wiernie ge bude paſti tiemi paſtwami, ktere geſt prziprawil naywyzſlij paſtyrz ſwym owczem. Z toho take budu moczy owcze poznati ty, geſſto ſe wſſetecžnie pletu w to, cžiniecze ſe paſtyrzi a negſucz, ne duſſe paſti myſlece, ale ſami ſe, ne pomahati owczym, ale drati a lupiti ge naſylim, ne ob- žiwiti, ale zmordowati, ne na czeſtu ge naweſti, ale we tmach bluduow ge poſtawiti. Potom dij ežtenie: „Ale nagemnik a genž nenij paſtyrz, gehožto negſu owcze wlaſtnij, wida wlka przichazegijcyho, opuſltij owcze a vtieka, a wlk lapa a rozptyluge owce. Ale nagemnik vtieka; nebo nagemnik geſt, a neprziſluſſij k niemu o owczych.“ W tiech llowijch cžtenie vkazuge odpornoſt pa- ſtyrzi prawemu w takowych lidech, kterež tuto pan gmenem nagemnika nazywa. Ale giž nynie ty odpornoſti nemohu wy- mluweny byti pod gmenem nagemnika. Nebo dale a v wietežij odpornoſt ſahagij ti, kterzijž ſtogij na mijſtech Apoſítolſkych, nežli by proſtie wſliczkni takowij nagemniczy byli. Jakož geſt Papež, Kardynalowe, Biſkupowe, Opatowe y ginij prelati we- liczy, geſito magij panſtwij welika tohoto ſwieta, panoſlij a ginych cželedij rozlicžnych zaſtupy nemale, yako geſt obycžey v dworno kralowſkych a knijžeczych, chowagijce, panſtwij
382 Druha Nediele woſti naſſe, a my vzdraweni ſme zſynaloſtij ran geho, a on neduhy naiſe neſl geſt a vmyl nas w krwi ſwe od wſſelike mrzkoſti naſſij. Z tiechto rzecžij geſt naucženie owczem geho, aby, po- znagijcze dobrotu neſmijr toho paſtyrze a biſkupa duſſij lid- ſkych, we wſſem doſtatecžneho, s wieru a miloſtij k niemu ſe obratili a w nem nadiegi plnu o wlleczko ſwe dobre položili, welmi ſe geho drželi, hlaſu geho pilňe poſluchali wieducze, že geho pecže paſtyrzſka geſt gich žiwot. A když by poznali owcze Kryftowy prawu dobrotu paſtyrze ſweho, take budau moczy poznati toho, ktery bude poſlan od nie°; nebo nižadny nebude wieren owcem Kryftowym, gedine ten, kterehož on poſlle. A tent nebude w nicžemž odporen naywyžílimu pa- ſtyrzi, ale wiernie ge bude paſti tiemi paſtwami, ktere geſt prziprawil naywyzſlij paſtyrz ſwym owczem. Z toho take budu moczy owcze poznati ty, geſſto ſe wſſetecžnie pletu w to, cžiniecze ſe paſtyrzi a negſucz, ne duſſe paſti myſlece, ale ſami ſe, ne pomahati owczym, ale drati a lupiti ge naſylim, ne ob- žiwiti, ale zmordowati, ne na czeſtu ge naweſti, ale we tmach bluduow ge poſtawiti. Potom dij ežtenie: „Ale nagemnik a genž nenij paſtyrz, gehožto negſu owcze wlaſtnij, wida wlka przichazegijcyho, opuſltij owcze a vtieka, a wlk lapa a rozptyluge owce. Ale nagemnik vtieka; nebo nagemnik geſt, a neprziſluſſij k niemu o owczych.“ W tiech llowijch cžtenie vkazuge odpornoſt pa- ſtyrzi prawemu w takowych lidech, kterež tuto pan gmenem nagemnika nazywa. Ale giž nynie ty odpornoſti nemohu wy- mluweny byti pod gmenem nagemnika. Nebo dale a v wietežij odpornoſt ſahagij ti, kterzijž ſtogij na mijſtech Apoſítolſkych, nežli by proſtie wſliczkni takowij nagemniczy byli. Jakož geſt Papež, Kardynalowe, Biſkupowe, Opatowe y ginij prelati we- liczy, geſito magij panſtwij welika tohoto ſwieta, panoſlij a ginych cželedij rozlicžnych zaſtupy nemale, yako geſt obycžey v dworno kralowſkych a knijžeczych, chowagijce, panſtwij
Strana 383
Po Welikonocy. 383 ſwietſka zprawugijcze, w rozkoffech a w pychach žiwota prze- bywagijcze. Tit kazati nevmiegij, ani ſlužebnoſtij paſtyrzſkych cžinij, Ale toliko nad wieru panugij, zakony gij vkladagijcze, czož by ſe gim o nij zdalo, to aby wijra byla. Pokud chtij, potud gij moczij puogežie, a yakyž chtij, taky rozum gij na- leznu. Nebo na nich geſt zakony lidem vſtawowati, aby podle nich Bohu ſlužili, a oni gim z moczy ſwe odpuſtky za penijze rozdawali. Ti gſu ſe v nižadneho nenayali, poniewadž k gich moczy [121b] každy o wſſeczko muſy zrzijti. Takowym ſe wlk nenahodij, aby, ſe geho leknucze, vtekli od owecz; nebo Cieſarzi. Krali ſami przed nimi padagij yako przed bohem; tit gim wlkem nebudu. Pakli ſe nahodij ktery dobry a chudy kniez, ežtenie kaže, a bude gim wlkem, toho oni kaczyerzem nazowucze rzku, Zie Cierkew ſwatu zamuczuge a ruſſij gi; vpalet ho anebo w žalarzi vhnogij. Ti opiet, o nichž pan die 1). Kterziž newchazegij dwerzmi w owcžinecz owczy, ale ginudy wſtupugij, že ſu zlodiegi a lotrzi, newchodijcze tam pro gine, gedine proto, aby kradli, mordowali a zatratili, Ti negſu nagemniczy, vtiekagijeze od owecz przed wlkem, po- niewadž ſami gſu proſtie morderzi owecz. A ti ſu zrzijzeni od oniech prwnijch na mijſta paſtyrzíka. A ti take, lid ſobie pod- robiwiſe ſkrze mocz, panugij nad nim s vkrutnoſtij podle wuole ſweho panſtwij, mleko dogij a wlnu ſtrzihu, oſahſſe lid a zezeniwſſe gim wileczko. Co, kdy a zacž dati magij, a ſami ſe paſu w rozkoſſech a ſtado gſu dali w roztrhanij wſſelike zwierzi polnij, Jakož o nich buoh mluwij mnoho tiech wieczy. A tot ſe nynie naylepe lijbi kniežim, aby, oſeducze ffaru bo- hatu a duom, y mieli pokoy tieleſny a ſtuol ſyty. A trwagijcze mnohe ežaſy s przeſtupniky rozlicžnymi, wždy gim kažij, krztij, oddawagij, ſwatoſtmi poſluhugij a wždy ſe haniegij s tijm lidem prawijcze, že geſt pln hrziechuo a že pokanie necžinij a flowu Božiemu newierzij a že geſt proto pekla 1) Jan 10, 1.
Po Welikonocy. 383 ſwietſka zprawugijcze, w rozkoffech a w pychach žiwota prze- bywagijcze. Tit kazati nevmiegij, ani ſlužebnoſtij paſtyrzſkych cžinij, Ale toliko nad wieru panugij, zakony gij vkladagijcze, czož by ſe gim o nij zdalo, to aby wijra byla. Pokud chtij, potud gij moczij puogežie, a yakyž chtij, taky rozum gij na- leznu. Nebo na nich geſt zakony lidem vſtawowati, aby podle nich Bohu ſlužili, a oni gim z moczy ſwe odpuſtky za penijze rozdawali. Ti gſu ſe v nižadneho nenayali, poniewadž k gich moczy [121b] každy o wſſeczko muſy zrzijti. Takowym ſe wlk nenahodij, aby, ſe geho leknucze, vtekli od owecz; nebo Cieſarzi. Krali ſami przed nimi padagij yako przed bohem; tit gim wlkem nebudu. Pakli ſe nahodij ktery dobry a chudy kniez, ežtenie kaže, a bude gim wlkem, toho oni kaczyerzem nazowucze rzku, Zie Cierkew ſwatu zamuczuge a ruſſij gi; vpalet ho anebo w žalarzi vhnogij. Ti opiet, o nichž pan die 1). Kterziž newchazegij dwerzmi w owcžinecz owczy, ale ginudy wſtupugij, že ſu zlodiegi a lotrzi, newchodijcze tam pro gine, gedine proto, aby kradli, mordowali a zatratili, Ti negſu nagemniczy, vtiekagijeze od owecz przed wlkem, po- niewadž ſami gſu proſtie morderzi owecz. A ti ſu zrzijzeni od oniech prwnijch na mijſta paſtyrzíka. A ti take, lid ſobie pod- robiwiſe ſkrze mocz, panugij nad nim s vkrutnoſtij podle wuole ſweho panſtwij, mleko dogij a wlnu ſtrzihu, oſahſſe lid a zezeniwſſe gim wileczko. Co, kdy a zacž dati magij, a ſami ſe paſu w rozkoſſech a ſtado gſu dali w roztrhanij wſſelike zwierzi polnij, Jakož o nich buoh mluwij mnoho tiech wieczy. A tot ſe nynie naylepe lijbi kniežim, aby, oſeducze ffaru bo- hatu a duom, y mieli pokoy tieleſny a ſtuol ſyty. A trwagijcze mnohe ežaſy s przeſtupniky rozlicžnymi, wždy gim kažij, krztij, oddawagij, ſwatoſtmi poſluhugij a wždy ſe haniegij s tijm lidem prawijcze, že geſt pln hrziechuo a že pokanie necžinij a flowu Božiemu newierzij a že geſt proto pekla 1) Jan 10, 1.
Strana 384
384 Druha Nediole hoden. Awffak ſe tu chcze kniezem byti pro brzicho. Tut gineho nenie, nežli žet nicz nenie do owecz Kryſtowych tiem nagemnikom, geſſto ſami newiedij, czo paſau a procž gſu kniežimi. A ktož by ſe vchylil od gich neprawe ſlužebnoſti, ten od nich nazwan bude pobiehly kaczyerz od wiery a fektarz. Ale o tom, geſſto pan mluwij o nagemniku, ta wiecz nalezena muož byti ginu zwlatnoſtij protiwna Kryſtu Geži- ſowi, prawemu paſtyrzi. A že nagemnik muož byti nietczo bližſlij prawdy pod gmenem Kryſtowym. Ale že przi tom, czož vežij praweho, neſtogij s tau vprziemnoſtij, ktera ſluſſie na wierneho a praweho paſtyrze, aby hotow byl w cžas po- trzebny ſwuoy žiwot dati za owcze a poſluhowal gim proſtie z miloſti; toho do ſebe nemagij ti nagemniczy. Ale z przicžin niekterych mohau gim prawiti dobre wieczy pro vžitky ſwe w cžas pokoge, dokud tiežko nenie, a dokud nicz proto trpieti nemagij; a když ſe wlk prziblijži, tehdy vtekau a owcze opuſtij w hrdle wlkuow.1) Ale žet y o tiech nemuož rzecž gednoſtayna byti. Nebo muož w niekterych byti gina przi- cžina, yako zwlaſſtie o vžitezych, z nichž ſe nagimagij v ſtada: že nekaždy tak bez ſtudu na lidech vlehne. A teež geſt y o wlku. Ne wſſiczkni docžekagij wlka, až by przigda vſta welika wlcžij na nie rozyewal. Ale chytrzij gfu w tom pa- ſtyrzi. Prwe pohledij na to a popta ſe pilnie, kde wlka nenie, a kdež ſe nemuož ſnadňe zlee k niemu przibližiti. Protož nayradſſe hledij, do Mieſta za przikopy a za zed weyda [122a], odtud wykukati na wlky a owce, ſa bezpecžen, paſti a zgednati ſe v nich z giſtych peniez a vžitkuow, aby mohl ſtuol tak hoyny yako Rychtarz mijti a, czož naywyle muož, vžitky ſobie s lidij prziweſti. Y mož tu tak dluho kazati, dokud ſe ten wlk nenahodij, ktery by geho miel vkuſnuti. Ale s tiemi muož y tu byti, geſſto owcze dawij. Neb diabla take wlkem 1) wlkuo.
384 Druha Nediole hoden. Awffak ſe tu chcze kniezem byti pro brzicho. Tut gineho nenie, nežli žet nicz nenie do owecz Kryſtowych tiem nagemnikom, geſſto ſami newiedij, czo paſau a procž gſu kniežimi. A ktož by ſe vchylil od gich neprawe ſlužebnoſti, ten od nich nazwan bude pobiehly kaczyerz od wiery a fektarz. Ale o tom, geſſto pan mluwij o nagemniku, ta wiecz nalezena muož byti ginu zwlatnoſtij protiwna Kryſtu Geži- ſowi, prawemu paſtyrzi. A že nagemnik muož byti nietczo bližſlij prawdy pod gmenem Kryſtowym. Ale že przi tom, czož vežij praweho, neſtogij s tau vprziemnoſtij, ktera ſluſſie na wierneho a praweho paſtyrze, aby hotow byl w cžas po- trzebny ſwuoy žiwot dati za owcze a poſluhowal gim proſtie z miloſti; toho do ſebe nemagij ti nagemniczy. Ale z przicžin niekterych mohau gim prawiti dobre wieczy pro vžitky ſwe w cžas pokoge, dokud tiežko nenie, a dokud nicz proto trpieti nemagij; a když ſe wlk prziblijži, tehdy vtekau a owcze opuſtij w hrdle wlkuow.1) Ale žet y o tiech nemuož rzecž gednoſtayna byti. Nebo muož w niekterych byti gina przi- cžina, yako zwlaſſtie o vžitezych, z nichž ſe nagimagij v ſtada: že nekaždy tak bez ſtudu na lidech vlehne. A teež geſt y o wlku. Ne wſſiczkni docžekagij wlka, až by przigda vſta welika wlcžij na nie rozyewal. Ale chytrzij gfu w tom pa- ſtyrzi. Prwe pohledij na to a popta ſe pilnie, kde wlka nenie, a kdež ſe nemuož ſnadňe zlee k niemu przibližiti. Protož nayradſſe hledij, do Mieſta za przikopy a za zed weyda [122a], odtud wykukati na wlky a owce, ſa bezpecžen, paſti a zgednati ſe v nich z giſtych peniez a vžitkuow, aby mohl ſtuol tak hoyny yako Rychtarz mijti a, czož naywyle muož, vžitky ſobie s lidij prziweſti. Y mož tu tak dluho kazati, dokud ſe ten wlk nenahodij, ktery by geho miel vkuſnuti. Ale s tiemi muož y tu byti, geſſto owcze dawij. Neb diabla take wlkem 1) wlkuo.
Strana 385
Po Welikonocy. 385 wykladagij, a tent muož tudijž mnozſtwij owecz zdawiti ſkrze hřiechy ſmrtedlne a bludy. A nagemnik, powolage na toho wlka, pro to newelmi dba, ale okogijt ſe tu dobremu winu a ftaremu piwu a tucžnemu ſtolu a oſtanet tu s wlky y s owczemi zdawenymi na duſſi, dokud na ſameho wlk neprzigde. Protož ne przed každym wlkem nagemnik vtijka; nebo, s mrtwymi owczemi bydle, od diabla zdawenymi, tijm zgewen geft na- gemnik, že k nemu neprziſluſſij owcze, Jakož pan die etc. Protož newiera nagemnikowa, yakož ſe zna po vtecženie przed wlkem, takež ſe zna po dijle zlem, neužitecžnem a newiernem, že diela to, cžehož nemuož zniknuti, a diela tak, yako chtie od toho pobiehnuti, leda z ruku bylo. Takež tuto, kdež nenie te miloſti k duſſem, že by pro ne rad vmrzel, by gim tijm mohl proſpieti, tehdy wždy newiernie s nimi naklada yako nagemnik. Wifak takowy, vpleta ſe w przizeň s ſwietſkymi lidmi, od diabla vmrtwenymi, poſluhuge gim pro ſwuy tie- leſny žiwot, wida zgewnie a znage, že w zatraczenij plowu; a tot muſy welike zuffalftwie a nedbanie nagemnikowo byti. Protož z nerzadu te newiery nemuož nižadny rozumny ginak gich ſuditi než za zle a neprawe nagemniky, geſſto ſebu po- mykagij ežaſto ſem y tam wybieragijcze, kde by menie pracze bylo a vžitkuow wijcze, a kdež ſe gim lepſli paſtwa nahodij, vteku od tiechto prwnijch precž a potom nepodbagij y nay- menie na ten lid. Protož takowij lenij a newiernij nagem- niczy, by ſweho paſu dali nekomu pochowati, ſpijſle by ſe naň poptali; Ale tuto, podawſle mnohym flow božijch, tiela Kryſtowa a tak geho boleſtij, y vchem nehnu, kam ſe to dielo tielo Kryſtowo, cžertu-li ge w hrdlo wrazyli, cžili gim cžlo- wieka ſwateho nakrmili; od toho wſſeho vtekli, nicz ſe wijcz na to neptagijcze. Nebo ze wſlech dielnikuow, czož geſt gich pod nebem, nenie nižadnych nedbaleyſlijch, aby od ſweho dijla tak hanebňe vtijkali, iako tito to ežinij. A nižadnij tak welmi pekla nezaſlužij yako oni, geſſto bozſke ſlužebnoſti w taku potupu vwodij a giž obchodij ſe gimi yako rzemeſlem,
Po Welikonocy. 385 wykladagij, a tent muož tudijž mnozſtwij owecz zdawiti ſkrze hřiechy ſmrtedlne a bludy. A nagemnik, powolage na toho wlka, pro to newelmi dba, ale okogijt ſe tu dobremu winu a ftaremu piwu a tucžnemu ſtolu a oſtanet tu s wlky y s owczemi zdawenymi na duſſi, dokud na ſameho wlk neprzigde. Protož ne przed každym wlkem nagemnik vtijka; nebo, s mrtwymi owczemi bydle, od diabla zdawenymi, tijm zgewen geft na- gemnik, že k nemu neprziſluſſij owcze, Jakož pan die etc. Protož newiera nagemnikowa, yakož ſe zna po vtecženie przed wlkem, takež ſe zna po dijle zlem, neužitecžnem a newiernem, že diela to, cžehož nemuož zniknuti, a diela tak, yako chtie od toho pobiehnuti, leda z ruku bylo. Takež tuto, kdež nenie te miloſti k duſſem, že by pro ne rad vmrzel, by gim tijm mohl proſpieti, tehdy wždy newiernie s nimi naklada yako nagemnik. Wifak takowy, vpleta ſe w przizeň s ſwietſkymi lidmi, od diabla vmrtwenymi, poſluhuge gim pro ſwuy tie- leſny žiwot, wida zgewnie a znage, že w zatraczenij plowu; a tot muſy welike zuffalftwie a nedbanie nagemnikowo byti. Protož z nerzadu te newiery nemuož nižadny rozumny ginak gich ſuditi než za zle a neprawe nagemniky, geſſto ſebu po- mykagij ežaſto ſem y tam wybieragijcze, kde by menie pracze bylo a vžitkuow wijcze, a kdež ſe gim lepſli paſtwa nahodij, vteku od tiechto prwnijch precž a potom nepodbagij y nay- menie na ten lid. Protož takowij lenij a newiernij nagem- niczy, by ſweho paſu dali nekomu pochowati, ſpijſle by ſe naň poptali; Ale tuto, podawſle mnohym flow božijch, tiela Kryſtowa a tak geho boleſtij, y vchem nehnu, kam ſe to dielo tielo Kryſtowo, cžertu-li ge w hrdlo wrazyli, cžili gim cžlo- wieka ſwateho nakrmili; od toho wſſeho vtekli, nicz ſe wijcz na to neptagijcze. Nebo ze wſlech dielnikuow, czož geſt gich pod nebem, nenie nižadnych nedbaleyſlijch, aby od ſweho dijla tak hanebňe vtijkali, iako tito to ežinij. A nižadnij tak welmi pekla nezaſlužij yako oni, geſſto bozſke ſlužebnoſti w taku potupu vwodij a giž obchodij ſe gimi yako rzemeſlem,
Strana 386
386 Druha Nediele mezy neprzately božij wegducze. Tiem vprziemo nicz nenie do owecz Kryſtowych. Tuto take welmi znamenit geſt nagemnik, když by mnoho prawych wieczij kazal, a z toho kazanie protiwenſtwie by ſe zdwihlo od naſylnikuow, že by pro nie hledieli kniezy k hrdlu nebo v wiezeni chtieli by kňeze y lidi pro kazani ſazeti, a kniez, wida to yako wlka, vtekl by a lid w tom oſtawil, aby gey wiezeli etc. a ginak trapili, z mieſta wy- hanieli; na tom by ſe take prawie to wyplnilo: „Nagemnik vtijka etc., a wlk lapa a rozptyluge owcze.“ Opiet, kdyby [122b] kto s veženim bludnym prziſſel, mage mocz ſwietſku k tor veženi, chtie prawdu ruſſiti w lidu bludem ſwym, ma kniez ſtati a braniti owecz; a pakli vtecže a owcze w tom nebezpecženſtwie oftawij, nagemnik geft. Opiet, kdež by koli lid žadal knieze, aby od nieho ſlyſſel ſlowo božij a naucžen byl prawdie boži, a kniez an ſe draſtij, repcze a wymluwa ſe pracij tiežku, przedklada nebezpecženſtwie žiwota, že ſu tam lide vkrutnij, a nenie tam potrzeby ani pohodlij ani kde byti, y przedlože ſobie to, zda ſe mu, že tu weliky lew na czeſtie ſtogij s welikymi zuby, aby knieze roztrhal, y nepuoyde, aby tiem chudym a potrzebnym lidem spomohl a miloſrdenſtwie vkazal, za než kryſtus vmrzel, a tento neſmij pro nie naymenſlij pracze ani protiwenſtwie ſtrpieti: giſtie nagemnik geſt, a nic mu nenij do owczij Kry- ſtowych. Od koho1) takowij nagemnicy cžekagij odplaty w ſudny den, takovu newieru vkazowawſle Kryſtu y geho owczym? Ont gim z wiery nepodiekuge, ale pro newieru do pekla ge od- ſudij 2) a pro gich neprawe zprawowanie. Potom die cžtenie: „Ja ſem paſtyrz dobry a znam owcze me, a znagij mne me. Jakož mie zna otecz"), y ya znam otcze; a duſſi mu kladu za owcze.“ Tuto pan dobrotu ſweho paſtyrz- ſtwi po druhe opietuge; wſſak tu o ginych dobrotach nedie 1) boha. 2) odſaudij 3) wotec.
386 Druha Nediele mezy neprzately božij wegducze. Tiem vprziemo nicz nenie do owecz Kryſtowych. Tuto take welmi znamenit geſt nagemnik, když by mnoho prawych wieczij kazal, a z toho kazanie protiwenſtwie by ſe zdwihlo od naſylnikuow, že by pro nie hledieli kniezy k hrdlu nebo v wiezeni chtieli by kňeze y lidi pro kazani ſazeti, a kniez, wida to yako wlka, vtekl by a lid w tom oſtawil, aby gey wiezeli etc. a ginak trapili, z mieſta wy- hanieli; na tom by ſe take prawie to wyplnilo: „Nagemnik vtijka etc., a wlk lapa a rozptyluge owcze.“ Opiet, kdyby [122b] kto s veženim bludnym prziſſel, mage mocz ſwietſku k tor veženi, chtie prawdu ruſſiti w lidu bludem ſwym, ma kniez ſtati a braniti owecz; a pakli vtecže a owcze w tom nebezpecženſtwie oftawij, nagemnik geft. Opiet, kdež by koli lid žadal knieze, aby od nieho ſlyſſel ſlowo božij a naucžen byl prawdie boži, a kniez an ſe draſtij, repcze a wymluwa ſe pracij tiežku, przedklada nebezpecženſtwie žiwota, že ſu tam lide vkrutnij, a nenie tam potrzeby ani pohodlij ani kde byti, y przedlože ſobie to, zda ſe mu, že tu weliky lew na czeſtie ſtogij s welikymi zuby, aby knieze roztrhal, y nepuoyde, aby tiem chudym a potrzebnym lidem spomohl a miloſrdenſtwie vkazal, za než kryſtus vmrzel, a tento neſmij pro nie naymenſlij pracze ani protiwenſtwie ſtrpieti: giſtie nagemnik geſt, a nic mu nenij do owczij Kry- ſtowych. Od koho1) takowij nagemnicy cžekagij odplaty w ſudny den, takovu newieru vkazowawſle Kryſtu y geho owczym? Ont gim z wiery nepodiekuge, ale pro newieru do pekla ge od- ſudij 2) a pro gich neprawe zprawowanie. Potom die cžtenie: „Ja ſem paſtyrz dobry a znam owcze me, a znagij mne me. Jakož mie zna otecz"), y ya znam otcze; a duſſi mu kladu za owcze.“ Tuto pan dobrotu ſweho paſtyrz- ſtwi po druhe opietuge; wſſak tu o ginych dobrotach nedie 1) boha. 2) odſaudij 3) wotec.
Strana 387
Po Welikonocy. 887 nicz, gedine o teto, že duſli ſwu na ſmrt dawa za owcze ſwe. Protož iako wiera a miloſt panie k owczem vkazuge ſe w tom, že geſt za nie vmrzel, Takež nagemnikuow leſt pokryta w tom naha geſt, že nicz newažij owecz tiežcze dobytych krwij Kryſtowu, pomoczy, rady ani poſylenij gim nedawagij w zamutczych, než litiwie 1) gich odbywagij chalybaly leczyaks ; oni ſami ležij yako krawy roztyle na mieſtech, a diabel yako wlk wſludy owcze dawij, mage wuoli a ſwobodu, ano gemu žadny neprzekažij. A že pan o ſwych owcech2) dij, že ge zna. Nebo ta wiecz ſluſſij na dobreho paſtyrze, aby owcze ſwe znal; ginak by newiediel, czo paſe, ocž 3) praczuge a czo ma domuow przi- hnati. Ginacže zna, nežli nagemniczy a morderzi owcze znagij; nebo ktera owcze4) Kryſtowa poznala by paſtyrze ſweho a po- tahla by ſe na geho paſtwu, tu oni za bludnu magij, ale lid opily a ſweho ſpaſenie nedbaly, geſſto gich lžem a bludom wierzij, ty oni za owcze ſwe magij a znagij ge po tom, ktera czo deſatku ma dawati, a czo s ktere kdy mohu ſedrzijti, k hodom nebo ku poſwijczeni vhoniti etc. Ale tento dobry paſtyrz zna ſwe owcze od wiecžnoſti, neb geſt ge ſtworzil k obrazu a ku podobenſtwij ſwemu, chwalu 5) a ctij ozdobil geft ge. A die dale tento paſtyrz: „A znagij mne owcze me." A tot geſt owczem welmi potrzebne po te laſcze, kteru s) geſt gim vkazal, praczy weliku naložiw na nie a vmierage za ne, že y po hlaſu magij znati paſtyrze ſweho A po tom, kterak ge na dobrych paſtwach paſe. Neb ginak brzo muož každa zabluditi, gduczy po czyzych, geſſto ſe lftiwie1) cžini paſtyrzi owecz, a hlas magij ſmrtedlny, aby gim vmrtwili owcze, ži- wota za owcze nedawagice, ale hoynie gey piczkugijcze z mleka [123a] owecz, Nekrmiece owecz, ale trawijcze owcze 1) Iftijwě. 2) wowcech. 3) woč. 6 wowce. 5) chwalau. 9 kterau.
Po Welikonocy. 887 nicz, gedine o teto, že duſli ſwu na ſmrt dawa za owcze ſwe. Protož iako wiera a miloſt panie k owczem vkazuge ſe w tom, že geſt za nie vmrzel, Takež nagemnikuow leſt pokryta w tom naha geſt, že nicz newažij owecz tiežcze dobytych krwij Kryſtowu, pomoczy, rady ani poſylenij gim nedawagij w zamutczych, než litiwie 1) gich odbywagij chalybaly leczyaks ; oni ſami ležij yako krawy roztyle na mieſtech, a diabel yako wlk wſludy owcze dawij, mage wuoli a ſwobodu, ano gemu žadny neprzekažij. A že pan o ſwych owcech2) dij, že ge zna. Nebo ta wiecz ſluſſij na dobreho paſtyrze, aby owcze ſwe znal; ginak by newiediel, czo paſe, ocž 3) praczuge a czo ma domuow przi- hnati. Ginacže zna, nežli nagemniczy a morderzi owcze znagij; nebo ktera owcze4) Kryſtowa poznala by paſtyrze ſweho a po- tahla by ſe na geho paſtwu, tu oni za bludnu magij, ale lid opily a ſweho ſpaſenie nedbaly, geſſto gich lžem a bludom wierzij, ty oni za owcze ſwe magij a znagij ge po tom, ktera czo deſatku ma dawati, a czo s ktere kdy mohu ſedrzijti, k hodom nebo ku poſwijczeni vhoniti etc. Ale tento dobry paſtyrz zna ſwe owcze od wiecžnoſti, neb geſt ge ſtworzil k obrazu a ku podobenſtwij ſwemu, chwalu 5) a ctij ozdobil geft ge. A die dale tento paſtyrz: „A znagij mne owcze me." A tot geſt owczem welmi potrzebne po te laſcze, kteru s) geſt gim vkazal, praczy weliku naložiw na nie a vmierage za ne, že y po hlaſu magij znati paſtyrze ſweho A po tom, kterak ge na dobrych paſtwach paſe. Neb ginak brzo muož každa zabluditi, gduczy po czyzych, geſſto ſe lftiwie1) cžini paſtyrzi owecz, a hlas magij ſmrtedlny, aby gim vmrtwili owcze, ži- wota za owcze nedawagice, ale hoynie gey piczkugijcze z mleka [123a] owecz, Nekrmiece owecz, ale trawijcze owcze 1) Iftijwě. 2) wowcech. 3) woč. 6 wowce. 5) chwalau. 9 kterau.
Strana 388
388 Druha Nedielo gedem ſwym. Protož ani po nich choditi, ani gim wierziti, ani gich hlaſu ſlyffeti owce Kryſtowy magij. Potom dij cžtenie: „A gine owcze mam, gellto negſu z tohoto owcžincze; y ty muſym prziweſti; a hlas moy vſlyſſij. a bude geden owcžinecz a geden paſtyrz.“ Owežinecz božij w tu chwijli byl geſt lid židowſky toliko, gellto geſt znal pana boha a wierzil w nieho. Gine pak owcze, o nichž tuto mluwij. acž ſu nebyli z pocžtu židuow, ale wſſak ſu byly take geho podle wywolenij, totižto lid pohanſky, kteryžto pan, wſtaw z mrtwych, prziwedl geft do owcžincze a poſlal Apoſftoly mezy pohany, aby kazali cžtenie wſlemu ſtworzeni pod nebem. A ktož ze wſlech vwierzil ežtenie a w ſkutku ge zachowal a pokrztil ſe, ten byl ſpaſen. Protož geſt powolal židuow y po- hanuow, aby byli geden lid, gednu wieru mage, gednoho boha, gednoho paſtyrze, Kryſta, ſyna božio, genž geſt ſmierce a proſtrzedek mezy bohem a lidmi. Zie pak pan nazywa ten lid woleny owczemi, tot nenie daremne. Nebo owcze tieleſne magij przirozenij pokorne, krotke, nemſtiwe, ſworne, bazliwe. poſluſſne a vžitecžne na mlecze, na masſe y na koži. Protož zpuoſob gich přirozenie geſt ku przijkladu duchownijch mra- wuow, aby lide rozumni, berucze duchowne ty mravy na ſe, y byli owcze božie duchownij. A podle te powahy, že geſt owcze pokorna, krotka a nemſtiwa, ſam pan racžil ſe k nij przirownati; Neb yako owcze na zabitij weden geſt a neote- wrzel geſt vſt ſwych; když gey tiežcze ſtrzihli na krzijži, onie- miel 1) geſt. Protož owcze geho, pomnijcze na neho, magij ſe gemu w tom przipodobniti, aby pokorne a trpieliwie bezprawij ſnaſſeli, neoplaczegijcze nižadne zlym za zle, nemſtijcze ſe. nerepczycze ani zlorzecžijcze. Take geſt ſobie buoh beranky a owcze proto k obietem zwolil, že diele kopytka2) na dwe a že przežiwagij pokrm a že gſu byla howadka cžiſta k obie- tem. A to geſt potrzebne, aby lidee prawdu tiech znamenij 1) woněměl. 2) kopaytka.
388 Druha Nedielo gedem ſwym. Protož ani po nich choditi, ani gim wierziti, ani gich hlaſu ſlyffeti owce Kryſtowy magij. Potom dij cžtenie: „A gine owcze mam, gellto negſu z tohoto owcžincze; y ty muſym prziweſti; a hlas moy vſlyſſij. a bude geden owcžinecz a geden paſtyrz.“ Owežinecz božij w tu chwijli byl geſt lid židowſky toliko, gellto geſt znal pana boha a wierzil w nieho. Gine pak owcze, o nichž tuto mluwij. acž ſu nebyli z pocžtu židuow, ale wſſak ſu byly take geho podle wywolenij, totižto lid pohanſky, kteryžto pan, wſtaw z mrtwych, prziwedl geft do owcžincze a poſlal Apoſftoly mezy pohany, aby kazali cžtenie wſlemu ſtworzeni pod nebem. A ktož ze wſlech vwierzil ežtenie a w ſkutku ge zachowal a pokrztil ſe, ten byl ſpaſen. Protož geſt powolal židuow y po- hanuow, aby byli geden lid, gednu wieru mage, gednoho boha, gednoho paſtyrze, Kryſta, ſyna božio, genž geſt ſmierce a proſtrzedek mezy bohem a lidmi. Zie pak pan nazywa ten lid woleny owczemi, tot nenie daremne. Nebo owcze tieleſne magij przirozenij pokorne, krotke, nemſtiwe, ſworne, bazliwe. poſluſſne a vžitecžne na mlecze, na masſe y na koži. Protož zpuoſob gich přirozenie geſt ku przijkladu duchownijch mra- wuow, aby lide rozumni, berucze duchowne ty mravy na ſe, y byli owcze božie duchownij. A podle te powahy, že geſt owcze pokorna, krotka a nemſtiwa, ſam pan racžil ſe k nij przirownati; Neb yako owcze na zabitij weden geſt a neote- wrzel geſt vſt ſwych; když gey tiežcze ſtrzihli na krzijži, onie- miel 1) geſt. Protož owcze geho, pomnijcze na neho, magij ſe gemu w tom przipodobniti, aby pokorne a trpieliwie bezprawij ſnaſſeli, neoplaczegijcze nižadne zlym za zle, nemſtijcze ſe. nerepczycze ani zlorzecžijcze. Take geſt ſobie buoh beranky a owcze proto k obietem zwolil, že diele kopytka2) na dwe a že przežiwagij pokrm a že gſu byla howadka cžiſta k obie- tem. A to geſt potrzebne, aby lidee prawdu tiech znamenij 1) woněměl. 2) kopaytka.
Strana 389
Po Welikonocy. 389 mieli na ſobie. Jako owcze diele kopyta, Tak ma byti w tiech owczych Kryſtowych rozumnoſt bozíka tak ſwietla a zrzie- zena, aby mezy prawym a neprawym mohli ſauditi podle ſlow zakona božiho, Czo zakon božij prawym vkazuge, to za prawe mijti, a czo brani, to mijti za necžiſte, A nemuož-li kto tak dieliti neprawych wiecij od prawych, tehdy tudijž bude ne- prawie myſliti y cžiniti a držeti a bude y ſam neprawy a nebude mocy byti owczy Kryftowu.1) Take owcze przežiwagij pokrm. Tež take muſy byti owcze Kryftowy, aby wieru prze- žiwali, rozumnie gi w ſobie držiecze podle zkuſfenie a pra- weho vptanie na to, czo geſt wiera, a kterak o nij ma roz- umijno byti, aby przi tom nebyl cžlowiek yako ſwiňe neb wlk, geſſto pokrm hltagij neprzežiwagijcze. Protož wierziti, že buoh geſt, a nemieti rozumu o niem a neprzežiwati w myſli geho welikoſti a geho dobroty geſt oblo hltati. Tež tielo Kry- ſtowo a geho krew tak tieleſne a poſwatnie przigijti bez pra- weho duchowniho pamatowanie, nepoz[123b]na ſe mocz ani chut toho pokrmu. Nebo pokrmowe duchownij tehdaž vži- tecžnij bywagij a chut dawagij, když ſe w pamieti a w roz- umu przežiwagij; Nebo w nich boha okuſſegij a ſylu z nich w tom przežiwani beru.2) A ktož ty wieczy puſſtij3) od ſebe s myli, tehdy hyne v wnitřnim cžlowieku a berze w ſe ne- mocz duchownij. Toto geſt take znamenite, kdež tu die pan o ſwych owcech: „A hlas muoy vſlyſlij.“ Ze wilech wieczy, kterež mu na tiech owczych libee byti magij, to naypilnieyſlij prawij, že geho hlas magij ſlyſſeti a geho naſledowati. A na to ſu wſeczka pijíma, oznamugijce wuoli geho a tahnucze cžlowieka k tomu, aby ſe wuoli geho poddal. Nebo ginak nižadny ne- muož byti owczy geho, gedine tak, aby, znage wuoli geho w geho flowijch, y cžinil gi ſkutkem. A nižadny wuole geho cžiniti nemož, lecž odſtupij 4) od ſwe wuole a cžiniti gij prze- 1) kryftowau. 2) berau. 3) pauſſtij. ") odſtaupij.
Po Welikonocy. 389 mieli na ſobie. Jako owcze diele kopyta, Tak ma byti w tiech owczych Kryſtowych rozumnoſt bozíka tak ſwietla a zrzie- zena, aby mezy prawym a neprawym mohli ſauditi podle ſlow zakona božiho, Czo zakon božij prawym vkazuge, to za prawe mijti, a czo brani, to mijti za necžiſte, A nemuož-li kto tak dieliti neprawych wiecij od prawych, tehdy tudijž bude ne- prawie myſliti y cžiniti a držeti a bude y ſam neprawy a nebude mocy byti owczy Kryftowu.1) Take owcze przežiwagij pokrm. Tež take muſy byti owcze Kryftowy, aby wieru prze- žiwali, rozumnie gi w ſobie držiecze podle zkuſfenie a pra- weho vptanie na to, czo geſt wiera, a kterak o nij ma roz- umijno byti, aby przi tom nebyl cžlowiek yako ſwiňe neb wlk, geſſto pokrm hltagij neprzežiwagijcze. Protož wierziti, že buoh geſt, a nemieti rozumu o niem a neprzežiwati w myſli geho welikoſti a geho dobroty geſt oblo hltati. Tež tielo Kry- ſtowo a geho krew tak tieleſne a poſwatnie przigijti bez pra- weho duchowniho pamatowanie, nepoz[123b]na ſe mocz ani chut toho pokrmu. Nebo pokrmowe duchownij tehdaž vži- tecžnij bywagij a chut dawagij, když ſe w pamieti a w roz- umu przežiwagij; Nebo w nich boha okuſſegij a ſylu z nich w tom przežiwani beru.2) A ktož ty wieczy puſſtij3) od ſebe s myli, tehdy hyne v wnitřnim cžlowieku a berze w ſe ne- mocz duchownij. Toto geſt take znamenite, kdež tu die pan o ſwych owcech: „A hlas muoy vſlyſlij.“ Ze wilech wieczy, kterež mu na tiech owczych libee byti magij, to naypilnieyſlij prawij, že geho hlas magij ſlyſſeti a geho naſledowati. A na to ſu wſeczka pijíma, oznamugijce wuoli geho a tahnucze cžlowieka k tomu, aby ſe wuoli geho poddal. Nebo ginak nižadny ne- muož byti owczy geho, gedine tak, aby, znage wuoli geho w geho flowijch, y cžinil gi ſkutkem. A nižadny wuole geho cžiniti nemož, lecž odſtupij 4) od ſwe wuole a cžiniti gij prze- 1) kryftowau. 2) berau. 3) pauſſtij. ") odſtaupij.
Strana 390
390 Druha Nediele ſtane. Protož Apofítol die, Zie každy, ktož odchazy a nezuo- ſtawa w naucženi Kryſtowu, boha nema. A w tiech flowijch vplnie dielij a zamijta od boha každeho, ktož neoſtawa 1) ſku- tecžnie w naucženi Kryſtowu. Nebo ten neſlyſlij hlaſu paſty- rzowa a nenij aniž mož byti owcze geho. Nebo, když neſlyſlij hlaſu geho, nemuož wuole geho poznati ani gij cžiniti, a ne- cžinie gij, nemuož byti vcžaſten geho. Protož z potrzeby muſy každy hlas geho ſlyfſeti, nechcze-li od nieho odlucžen byti a do pekla gijti. „Ale ginij paſtyrzi ſami ſu ſe paſli a ſtada meho ſu 2) ne- paſli,“ die3) pan. Protož ty, paſtyrzi weliky nad paſtyrzi, roz- pomeň ſe ſam na ſwe ſtado a vežiň, yako gly rzekl, aby ta- kowij ffaleſlni nebyli paſtyrzi! Vkrat ramene gich, at vſchnu4) vſchnutijm, at giž wijcze ſtada nebudu 5) gim w lupež6) a w roz- koſſi gich mnoheho hodowanie! Y konage tuto rzecž, pan die: „A bude geden owcžinecz a geden paſtyrz." Z obogijho lidu, z Židowſkeho y z Pohan- ſkeho, vežinil geſt lid wierziczy w ſe, a proto geſt vmrzel za lid, aby ſyny božij shromaždil w gedno, kterzijž ſu byli roz- ptyleni po zemijch, po narodijch a po yazyczijch. Acž geſt ne w gedno mijſto shromaždil takowe, ale w gednu wieru, na- diegi a laſku, aby wſliczkni w gednoho boha wierzili a gey ſpolu cztili, geden krzeſt, geden pokrm a napoy duchownij aby ſpolu m'eli, gednoho ſmijrczy, paſtyrze a proſtrzednika, Gezukryſta, ſyna božieho. A za tu gednotu pan, chtie na ſmrt gijti, modlil ſe geſt bohu otczy,7) aby wſſiczkni gedno byli a aby w tee gednotie byli dokonalij. 1) newoſtáwá. 2) ſau. 3) podle Ezech. 34, 2. 4) vſchnau. 5) ne- budau. 5) laupež. 7) wotcy.
390 Druha Nediele ſtane. Protož Apofítol die, Zie každy, ktož odchazy a nezuo- ſtawa w naucženi Kryſtowu, boha nema. A w tiech flowijch vplnie dielij a zamijta od boha každeho, ktož neoſtawa 1) ſku- tecžnie w naucženi Kryſtowu. Nebo ten neſlyſlij hlaſu paſty- rzowa a nenij aniž mož byti owcze geho. Nebo, když neſlyſlij hlaſu geho, nemuož wuole geho poznati ani gij cžiniti, a ne- cžinie gij, nemuož byti vcžaſten geho. Protož z potrzeby muſy každy hlas geho ſlyfſeti, nechcze-li od nieho odlucžen byti a do pekla gijti. „Ale ginij paſtyrzi ſami ſu ſe paſli a ſtada meho ſu 2) ne- paſli,“ die3) pan. Protož ty, paſtyrzi weliky nad paſtyrzi, roz- pomeň ſe ſam na ſwe ſtado a vežiň, yako gly rzekl, aby ta- kowij ffaleſlni nebyli paſtyrzi! Vkrat ramene gich, at vſchnu4) vſchnutijm, at giž wijcze ſtada nebudu 5) gim w lupež6) a w roz- koſſi gich mnoheho hodowanie! Y konage tuto rzecž, pan die: „A bude geden owcžinecz a geden paſtyrz." Z obogijho lidu, z Židowſkeho y z Pohan- ſkeho, vežinil geſt lid wierziczy w ſe, a proto geſt vmrzel za lid, aby ſyny božij shromaždil w gedno, kterzijž ſu byli roz- ptyleni po zemijch, po narodijch a po yazyczijch. Acž geſt ne w gedno mijſto shromaždil takowe, ale w gednu wieru, na- diegi a laſku, aby wſliczkni w gednoho boha wierzili a gey ſpolu cztili, geden krzeſt, geden pokrm a napoy duchownij aby ſpolu m'eli, gednoho ſmijrczy, paſtyrze a proſtrzednika, Gezukryſta, ſyna božieho. A za tu gednotu pan, chtie na ſmrt gijti, modlil ſe geſt bohu otczy,7) aby wſſiczkni gedno byli a aby w tee gednotie byli dokonalij. 1) newoſtáwá. 2) ſau. 3) podle Ezech. 34, 2. 4) vſchnau. 5) ne- budau. 5) laupež. 7) wotcy.
Strana 391
Po Welikonocy. 391 Nediele Trzetie po Welikonoczy. Cžtenie Swateho Jana w XVI. Ka. W Ten cžas Rzekl Gežiſs vežedlnikom ſwym: Malicžko, a giž neuzdrzijtel) mne, a opiet malicžko, a vzrzijte mne; nebt gdu kotcy.2) Teh [124a]dy rzekli vcžedlniczy geho weſpo- lek: Czo geſt to, že die nam: Malicžko, a giž neuzrzijte mne,a opiet malicžko, a vzrzijte mne, a že gdu k otczy? Protož rzekli ſu: Czo geſt to, že nam die: Malicžko? Newijme, czo prawij. Y poznal geſt Gežiſs, že gſu ho chtieli otazati, y rzekl: O tom-li tijžete mezy ſebu,3) že ſem rzekl: Malicžko, a neuzrzijte mne, a opiet malicžko, a vzrzijte mne? Giſtie, giſtie prawim wam, že kwieliti a plakati budete wy, ale ſwiet ſe bude radowati, a wy ſe budete rmutiti, ale zamutek waſs obratit ſe w ra- doſt. Ziena, když rodij, zamutek ma. neb geſt přiſſla hodina gegij; ale když porodij dijtie. giž nepamatuge na boleſt pro radoſt, neb ſe geft narodil cžlowiek na ſwiet. Protožy wy nynie zamutek mate, ale opiet vzrzijm was, a radowati ſe bude ſrdcze waſſe,") a radoſti waſſi žadny neodegme od was. Oto cžtenie mluwij o poſlednim cžaſu pana Gežiſſe, w nemž geſt ſe k ſmrti prziprawowal. Protož tu geſt mluwil vežedlnikom, chtie od nich ſkrze ſmrt odgiti, niektere wieczy k vtieſſeni a niektere k zamutku, aby gim zamutek wnahle przichazegijczy oznamil a potom ſpieſſnee vtieſſenie, aby dlu- 1) nevzřite. 2) k wotcy. 2) ſebau. *) wáſſe.
Po Welikonocy. 391 Nediele Trzetie po Welikonoczy. Cžtenie Swateho Jana w XVI. Ka. W Ten cžas Rzekl Gežiſs vežedlnikom ſwym: Malicžko, a giž neuzdrzijtel) mne, a opiet malicžko, a vzrzijte mne; nebt gdu kotcy.2) Teh [124a]dy rzekli vcžedlniczy geho weſpo- lek: Czo geſt to, že die nam: Malicžko, a giž neuzrzijte mne,a opiet malicžko, a vzrzijte mne, a že gdu k otczy? Protož rzekli ſu: Czo geſt to, že nam die: Malicžko? Newijme, czo prawij. Y poznal geſt Gežiſs, že gſu ho chtieli otazati, y rzekl: O tom-li tijžete mezy ſebu,3) že ſem rzekl: Malicžko, a neuzrzijte mne, a opiet malicžko, a vzrzijte mne? Giſtie, giſtie prawim wam, že kwieliti a plakati budete wy, ale ſwiet ſe bude radowati, a wy ſe budete rmutiti, ale zamutek waſs obratit ſe w ra- doſt. Ziena, když rodij, zamutek ma. neb geſt přiſſla hodina gegij; ale když porodij dijtie. giž nepamatuge na boleſt pro radoſt, neb ſe geft narodil cžlowiek na ſwiet. Protožy wy nynie zamutek mate, ale opiet vzrzijm was, a radowati ſe bude ſrdcze waſſe,") a radoſti waſſi žadny neodegme od was. Oto cžtenie mluwij o poſlednim cžaſu pana Gežiſſe, w nemž geſt ſe k ſmrti prziprawowal. Protož tu geſt mluwil vežedlnikom, chtie od nich ſkrze ſmrt odgiti, niektere wieczy k vtieſſeni a niektere k zamutku, aby gim zamutek wnahle przichazegijczy oznamil a potom ſpieſſnee vtieſſenie, aby dlu- 1) nevzřite. 2) k wotcy. 2) ſebau. *) wáſſe.
Strana 392
392 Trzetij Nediele hym ſmutkem nezahynuli, když by brzo po niem vtieſſenie necžekali. Protož gim dij: „Malicžko, a giž neuzrzijte mne, a opiet malicžko, a vzrzijte mne.“ A w tom mijni rozumieti cžaſek kratky, dokudž ſu geho widieli až do getij nebo do pohrzebu.1) A že die opiet: „Malicžko, a vzřijte mne,“ To geſt od pohrzebu až do zmrtvychwſtani; trzetij den ſu gey widieli. A tomu cžaſu kratkemu tuto die: „A opiet malicžko, a vzřijte mne, když wſtanu z mrtwych.“ Ale že nam ty wieczy nemohu2) ſe przihoditi, bychom geho okem 3) tieleſnym wideli niekdy za maly cžas a opiet geho ztratili, Protož k duchownimu rozumu muožem ta flowa ežtenie brati: „Ma- licžko, a neuzrzijte mne, a opiet malicžko, a vzrzijte mne." A to gefftie rzku, že nemohu ta flowa duchownie vžitecžna byti tor, ktož gim ne rozumieti a gich vžiwati chce.4) Nebo du- chownij wieczy kratky gſu mnohym, malo czo s nimi magij cžiniti. Neb myl gich, zawrzena w temnoſtech a obykla pie- ſtowati ſe s zemſkymi marnymi wieczmi, mine ſe lehcze s duchownimi, že ani gim porozumij, ani gich kdy okuſij 5); protož mož o nich poſlyſleti iako o daleke baſni. Ale že w tiech flowijch pan protiwne a horzke vkazuge w tom, kdež dij: „Malicžko“, že ſe oddalij od przitomnoſti, pochotne duſſi, a nebywa widien. Ale geſſto die: „Opiet malicžko, a vzrzijte mne“, To geſt chutne ſlyſleti, že po cžaſu maleho wzdalenie brzo ma widijn byti od toho, kto gey rad widij. Protož neuſtawicžnoſt prom'ennu w tom vkazuge, že malo newidij a malo cžaſu a mijſta ma, aby widel pana ſweho ten, geſſto geho miluge a žada, aby wždy mohl geho widieti v wnitrznim ſwietle a w odpocžinutij ducha ſwe°. Ale rzijdke ſu ty wiecy a wzdalugi ſe cžaſto y od°) tiech, geſſto gich okuſfegij,7) a wijcze ge držij chudoba, tma a opu- ſitienie od przitomneho wide[124b]nie a vtieſſenie pana mi- 1) pohřbu. 2) nemohau. 3) wokem. 1) chce v 1. vyd. chybí. 5) okusí podle 2. vyd.; 1. má okuſlij. 9) wod. 7 okauſfegij.
392 Trzetij Nediele hym ſmutkem nezahynuli, když by brzo po niem vtieſſenie necžekali. Protož gim dij: „Malicžko, a giž neuzrzijte mne, a opiet malicžko, a vzrzijte mne.“ A w tom mijni rozumieti cžaſek kratky, dokudž ſu geho widieli až do getij nebo do pohrzebu.1) A že die opiet: „Malicžko, a vzřijte mne,“ To geſt od pohrzebu až do zmrtvychwſtani; trzetij den ſu gey widieli. A tomu cžaſu kratkemu tuto die: „A opiet malicžko, a vzřijte mne, když wſtanu z mrtwych.“ Ale že nam ty wieczy nemohu2) ſe przihoditi, bychom geho okem 3) tieleſnym wideli niekdy za maly cžas a opiet geho ztratili, Protož k duchownimu rozumu muožem ta flowa ežtenie brati: „Ma- licžko, a neuzrzijte mne, a opiet malicžko, a vzrzijte mne." A to gefftie rzku, že nemohu ta flowa duchownie vžitecžna byti tor, ktož gim ne rozumieti a gich vžiwati chce.4) Nebo du- chownij wieczy kratky gſu mnohym, malo czo s nimi magij cžiniti. Neb myl gich, zawrzena w temnoſtech a obykla pie- ſtowati ſe s zemſkymi marnymi wieczmi, mine ſe lehcze s duchownimi, že ani gim porozumij, ani gich kdy okuſij 5); protož mož o nich poſlyſleti iako o daleke baſni. Ale že w tiech flowijch pan protiwne a horzke vkazuge w tom, kdež dij: „Malicžko“, že ſe oddalij od przitomnoſti, pochotne duſſi, a nebywa widien. Ale geſſto die: „Opiet malicžko, a vzrzijte mne“, To geſt chutne ſlyſleti, že po cžaſu maleho wzdalenie brzo ma widijn byti od toho, kto gey rad widij. Protož neuſtawicžnoſt prom'ennu w tom vkazuge, že malo newidij a malo cžaſu a mijſta ma, aby widel pana ſweho ten, geſſto geho miluge a žada, aby wždy mohl geho widieti v wnitrznim ſwietle a w odpocžinutij ducha ſwe°. Ale rzijdke ſu ty wiecy a wzdalugi ſe cžaſto y od°) tiech, geſſto gich okuſfegij,7) a wijcze ge držij chudoba, tma a opu- ſitienie od przitomneho wide[124b]nie a vtieſſenie pana mi- 1) pohřbu. 2) nemohau. 3) wokem. 1) chce v 1. vyd. chybí. 5) okusí podle 2. vyd.; 1. má okuſlij. 9) wod. 7 okauſfegij.
Strana 393
Po Welikonocy. 393 leho gich; malo ſe gim a rzijdko proyaſnij iako mezy weli- kymi temnoſtmi a burzemi,1) w horzkoſti pokuſſenij mnohych poſtaweni fucz, yako opuſſtieni niekdy a zapomenuti od przi- tomneho widienij pana ſweho. Yakož Job, ſwaty muž, waže ſtaw horzky zdeyſliho przibytku, zaneprazdňeny2) zlymi wieczmi, die o ſobie3): „Ja miel ſem neužitecžne mieſyce a noczy pra- czowite ſem ſobie pocžijtal. Tot, vſnu-li, dijm: Kdy wſtanu? a opiet budu cžekati, ſkuoro-li bude wecžer. A tak budu na- plňen boleſtij až do ſumraku.“ Protož w tom pijſmie ozna- muge ſe neuſtawicžnoſt teſkliwa w bijdnych wieczech, geſlto my lidee mohli bychom ge wždy cžijti, když by w nas žiwot wnitrznij duchownij byl, w yakych ſme prom'enach a cžekanij zlych wiecy gedňech po druhych, že, než gednu požrzem, až na ginu hledime, myſlecze gi požierati, a nižadna z nich ne- muož odpocžinutij*) ſrdczy przineſti. Protož dij: „Miel ſem praczowite noczy.“ Poniewadž ten, geſlto geft ſwietlo ocžij5) wnitrznijch, odchyluge ſe, aby widijn nemohl byti, y muſy noczy temnoſtij mnohych a newiedomi nas zaſtihnuti, ro- diecze vſyle a boleſti. Nebo nocz temna nemuož gineho prziweſti, gedine praczy robotnu pro neznamoſt czeſty prawe a pro oſydla, w niež ſe cžlowiek plete a vražij ſe o nie po tmie. Czo tiežkeho w ežaſu pokuſſenie a zamutkuow, gedine tmy wnitrznie yako w noczy, aby ſe wſſelike brziemie obtij- žilo a robotne vežinilo, protože prawa rozumnoſt przi nich pohyne? Protož, když zlee wieczy a neſſtiaſtne rozmnožij ſe a prziſtihnu cžlowieka pro zbawenie vtieſſenie a ſwietla geo przitomneho, muož byti rzecženo: „Malicžko, a neuzrzijte mne.“ Nebo tehdy zagde widienij pokoge, a ſwietlo rozum- noſti pohyne, a on ſe vežinij, yako by ſkryl twarz ſwu od cžlo- wieka a zaſſel prycž od nieho. A po tiech tmach dij druhe: „A opiet malicžko, a vzrzijte mne.“ Protož zlee malo po- 5) wočij. 1) bauřemi. 2) zanepráždněný. 3) Job 7, 3. *) wodpočinutij.
Po Welikonocy. 393 leho gich; malo ſe gim a rzijdko proyaſnij iako mezy weli- kymi temnoſtmi a burzemi,1) w horzkoſti pokuſſenij mnohych poſtaweni fucz, yako opuſſtieni niekdy a zapomenuti od przi- tomneho widienij pana ſweho. Yakož Job, ſwaty muž, waže ſtaw horzky zdeyſliho przibytku, zaneprazdňeny2) zlymi wieczmi, die o ſobie3): „Ja miel ſem neužitecžne mieſyce a noczy pra- czowite ſem ſobie pocžijtal. Tot, vſnu-li, dijm: Kdy wſtanu? a opiet budu cžekati, ſkuoro-li bude wecžer. A tak budu na- plňen boleſtij až do ſumraku.“ Protož w tom pijſmie ozna- muge ſe neuſtawicžnoſt teſkliwa w bijdnych wieczech, geſlto my lidee mohli bychom ge wždy cžijti, když by w nas žiwot wnitrznij duchownij byl, w yakych ſme prom'enach a cžekanij zlych wiecy gedňech po druhych, že, než gednu požrzem, až na ginu hledime, myſlecze gi požierati, a nižadna z nich ne- muož odpocžinutij*) ſrdczy przineſti. Protož dij: „Miel ſem praczowite noczy.“ Poniewadž ten, geſlto geft ſwietlo ocžij5) wnitrznijch, odchyluge ſe, aby widijn nemohl byti, y muſy noczy temnoſtij mnohych a newiedomi nas zaſtihnuti, ro- diecze vſyle a boleſti. Nebo nocz temna nemuož gineho prziweſti, gedine praczy robotnu pro neznamoſt czeſty prawe a pro oſydla, w niež ſe cžlowiek plete a vražij ſe o nie po tmie. Czo tiežkeho w ežaſu pokuſſenie a zamutkuow, gedine tmy wnitrznie yako w noczy, aby ſe wſſelike brziemie obtij- žilo a robotne vežinilo, protože prawa rozumnoſt przi nich pohyne? Protož, když zlee wieczy a neſſtiaſtne rozmnožij ſe a prziſtihnu cžlowieka pro zbawenie vtieſſenie a ſwietla geo przitomneho, muož byti rzecženo: „Malicžko, a neuzrzijte mne.“ Nebo tehdy zagde widienij pokoge, a ſwietlo rozum- noſti pohyne, a on ſe vežinij, yako by ſkryl twarz ſwu od cžlo- wieka a zaſſel prycž od nieho. A po tiech tmach dij druhe: „A opiet malicžko, a vzrzijte mne.“ Protož zlee malo po- 5) wočij. 1) bauřemi. 2) zanepráždněný. 3) Job 7, 3. *) wodpočinutij.
Strana 394
394 Trzetij Nediele trwalo, w niemž geſt zbawenie widienie a vtieſſenie przitom- neho pana miloſtiweho; a potom malo, a bywa widien. Protož kratke, neuſtawicžne a nedokonale wieczy prawij ſe w tiech flowijch, kterež s nami zde w tomto ſtawu trwagij, Acž by žadoft milugijczych boha wždy rada tijm dobrym zaneprazd- niena 1) byla, aby wždy toho, gehož miluge, widiela a przi- tomnie m'ela. Nebo to geſt duſſi milugiczij boha proſtie dobre; neb geho widieti a przitomneho mijti geſt radoſt frdczy a odpocžinutij myli po oniech noczech praczowitych. Protož tee vſtale duſli po pracy nižadne vtieſſenie na ſwietie k tomu podobne nemuož z nicžehož przigijti yako z widenie toho, gehož miluge. Nebo on netoliko vtieſſenie, ale doko- nanie a vpokogenie žadoſtij lidſkych geſt. Ale s vkraczenim tuto mluwij o nem rzka: „Malo, a vzrzijte mie, a opiet malo, a neuzrzijte mne.“ Nebo geſſtie duſſe lidſke w ſobie ſu ne- dokonale a nezpuoſobne k tomu, aby bozſkych vtieſlenie mnoho nebo vſtawicžňe požiwali, przebywagijcze w howad- ſtwij tohoto žiwota, geſſto mnoho w ſobie magij zlych milo- [125a]ſtij tieleſnych, pecžliwoſtij, roztrhanie, zaneprazdňenij,") nerozumnoſtij. Protož malo a rzijdko mohu3) pochopni byti bozíkych přitomnoſtij s vtieſſenim a s okuſſenim geho, Aniž by gich vmieli wdiecžni byti, když by gim wždy przitomny byly. Protož malo a rziedko; toliko ku potrzebnemu poſylenie, aby tak opuſitiena duſle, w chudobie zemdlegiczy, nezhynula na czeſtie, vſtanuczy bezprawim tohoto žiwota. Protož pan gim pokrm a napoy prziprawil zde na czeſtie k poſyleni, aby tu dluhu celtu mohli konati, vžiwagijcze toho chleba ži- weho, genž geſt s nebe sſtupil, w tom pokrmu a napogi, a tak geho v wieře myſlij ſwu widieli a okuſſeli a tam poſpij- chali za tijm do one ſlibene zemie mlekem a ſtrdij tekuczy a gey okem k oku mohli tam widieti a, s nimž zde rzijdko bywagij, tam wiecžnie gemu przitomni byli. Takež mož duſſe 1) zanepráždněna. 3) zanepráždněnij. 3) mohau.
394 Trzetij Nediele trwalo, w niemž geſt zbawenie widienie a vtieſſenie przitom- neho pana miloſtiweho; a potom malo, a bywa widien. Protož kratke, neuſtawicžne a nedokonale wieczy prawij ſe w tiech flowijch, kterež s nami zde w tomto ſtawu trwagij, Acž by žadoft milugijczych boha wždy rada tijm dobrym zaneprazd- niena 1) byla, aby wždy toho, gehož miluge, widiela a przi- tomnie m'ela. Nebo to geſt duſſi milugiczij boha proſtie dobre; neb geho widieti a przitomneho mijti geſt radoſt frdczy a odpocžinutij myli po oniech noczech praczowitych. Protož tee vſtale duſli po pracy nižadne vtieſſenie na ſwietie k tomu podobne nemuož z nicžehož przigijti yako z widenie toho, gehož miluge. Nebo on netoliko vtieſſenie, ale doko- nanie a vpokogenie žadoſtij lidſkych geſt. Ale s vkraczenim tuto mluwij o nem rzka: „Malo, a vzrzijte mie, a opiet malo, a neuzrzijte mne.“ Nebo geſſtie duſſe lidſke w ſobie ſu ne- dokonale a nezpuoſobne k tomu, aby bozſkych vtieſlenie mnoho nebo vſtawicžňe požiwali, przebywagijcze w howad- ſtwij tohoto žiwota, geſſto mnoho w ſobie magij zlych milo- [125a]ſtij tieleſnych, pecžliwoſtij, roztrhanie, zaneprazdňenij,") nerozumnoſtij. Protož malo a rzijdko mohu3) pochopni byti bozíkych přitomnoſtij s vtieſſenim a s okuſſenim geho, Aniž by gich vmieli wdiecžni byti, když by gim wždy przitomny byly. Protož malo a rziedko; toliko ku potrzebnemu poſylenie, aby tak opuſitiena duſle, w chudobie zemdlegiczy, nezhynula na czeſtie, vſtanuczy bezprawim tohoto žiwota. Protož pan gim pokrm a napoy prziprawil zde na czeſtie k poſyleni, aby tu dluhu celtu mohli konati, vžiwagijcze toho chleba ži- weho, genž geſt s nebe sſtupil, w tom pokrmu a napogi, a tak geho v wieře myſlij ſwu widieli a okuſſeli a tam poſpij- chali za tijm do one ſlibene zemie mlekem a ſtrdij tekuczy a gey okem k oku mohli tam widieti a, s nimž zde rzijdko bywagij, tam wiecžnie gemu przitomni byli. Takež mož duſſe 1) zanepráždněna. 3) zanepráždněnij. 3) mohau.
Strana 395
Po Welikonocy. 395. žadoſtiwa a rozumna widati pana ſweho w každem dobro- dijni, kterež od nieho berze; nebo každy dar y wſleczko dobre pochazy s huory od otcze ſwietloſti k ſlužbie a k vtie- ſſeni tiech, geſſto vmiegij gemu z toho diekowati a podiwati 1) ſe w tom we wſſem geho mnohym miloſtem a geho wiecž- nemu obmyſllenie, geſlto geſt tak wſlim dobrym ohradil cžlo- wieka pecžliwie, yako otecz ſyna odijwage, branie; a w tom muož widieti przizeň geho vſtawicžnu. Acž nemuož wždy widieti dokonale a vſtawicžnie, yakož žada, ale tuto pocžina mijti ſtranky toho, czož potom dokonale žada mijti. Tyto wieczy powiedijny gſu k tomu, aby w nich powažili lide llow panie, geſto die: „Malicžko, a giž neuzrzijte mne, a opiet malo, a vzrzijte mne.“ A tomu ſe hodij, ktož gich muož do- ſyczy wijeze nebo menie. Potom die ežtenie: „Tehdy rzekli ſu vežedlnicy geho mezy ſebu: Czo geſt to, že nam dij: Malicžko? Newijme, czo mluwij.“ W tiech ſlowijch ežtenie oznamuge nerozumnoſt vežedlnikuow k tiem ſlowom; Protož ſu o to mluwili mezy febu, czo by ta rzecž mienila. Protož mnohem wijcze wzda- luge ſe od nas rozum o tom, kterak ma widijn byti nebo newidien podle biehu duchownieho, gesito gest wiecz wzda- lena od tieleſneho cžlowieka. Kdy on zwij, ktera gemu toho ſikoda bude, že geho neuzrzij pro ſwu winu niekto ani zde duchownie, ani potom wiecžnie przitomnie? Nicz tomu ne- rozumij mnohy cžlowiek, ani po tom zplacže. Protož ani ſe kdy radowati muož z widienij geho, ani toho vmij znati, cžim by toho zaſlužil, aby geho nynie widiel wieru a potom okem k oku. Protož gedwa ten, geſſto prawe oko ma, to geſt ſwietlo wnitř, a geſſto ſnažnie s žaloſtij 2) hleda, mož naleznuti to, ktera geſt ſikoda newidieti geho nynie ſkrze wijru v wnitrz- nim cžlowieku a ſkrze okuffenie. A tent y to zna, procž ne- 1) Tak v obou vyd. patrně místo podivovati. 2) s žadoſti.
Po Welikonocy. 395. žadoſtiwa a rozumna widati pana ſweho w každem dobro- dijni, kterež od nieho berze; nebo každy dar y wſleczko dobre pochazy s huory od otcze ſwietloſti k ſlužbie a k vtie- ſſeni tiech, geſſto vmiegij gemu z toho diekowati a podiwati 1) ſe w tom we wſſem geho mnohym miloſtem a geho wiecž- nemu obmyſllenie, geſlto geſt tak wſlim dobrym ohradil cžlo- wieka pecžliwie, yako otecz ſyna odijwage, branie; a w tom muož widieti przizeň geho vſtawicžnu. Acž nemuož wždy widieti dokonale a vſtawicžnie, yakož žada, ale tuto pocžina mijti ſtranky toho, czož potom dokonale žada mijti. Tyto wieczy powiedijny gſu k tomu, aby w nich powažili lide llow panie, geſto die: „Malicžko, a giž neuzrzijte mne, a opiet malo, a vzrzijte mne.“ A tomu ſe hodij, ktož gich muož do- ſyczy wijeze nebo menie. Potom die ežtenie: „Tehdy rzekli ſu vežedlnicy geho mezy ſebu: Czo geſt to, že nam dij: Malicžko? Newijme, czo mluwij.“ W tiech ſlowijch ežtenie oznamuge nerozumnoſt vežedlnikuow k tiem ſlowom; Protož ſu o to mluwili mezy febu, czo by ta rzecž mienila. Protož mnohem wijcze wzda- luge ſe od nas rozum o tom, kterak ma widijn byti nebo newidien podle biehu duchownieho, gesito gest wiecz wzda- lena od tieleſneho cžlowieka. Kdy on zwij, ktera gemu toho ſikoda bude, že geho neuzrzij pro ſwu winu niekto ani zde duchownie, ani potom wiecžnie przitomnie? Nicz tomu ne- rozumij mnohy cžlowiek, ani po tom zplacže. Protož ani ſe kdy radowati muož z widienij geho, ani toho vmij znati, cžim by toho zaſlužil, aby geho nynie widiel wieru a potom okem k oku. Protož gedwa ten, geſſto prawe oko ma, to geſt ſwietlo wnitř, a geſſto ſnažnie s žaloſtij 2) hleda, mož naleznuti to, ktera geſt ſikoda newidieti geho nynie ſkrze wijru v wnitrz- nim cžlowieku a ſkrze okuffenie. A tent y to zna, procž ne- 1) Tak v obou vyd. patrně místo podivovati. 2) s žadoſti.
Strana 396
396 Trzetij Nediele mož widien byti, cžijm ſe to ztraczuge, a ktera chudoba oſtawa a rana, po nijž widien nebywa. Y to wažnoſti geſt hodne, že ti, geſſto gſu byli geho cželednij a geſſto proň opuſtili wſlechen ſwiet a czelym ſrdczem k niemu prziſtupili a byli pilni vežiti ſe od nieho. Rzekli gſu: „Newijme, czo mluwij.“ Czož tehdy diw geſt do [125b] geho neprzatel, že tak rzeknu rzecžem geho: „Ne- wijme, czo mluwij,“ Czo y o tiech, geſlto ſu vſtawili ſrdcze ſwe proti geho rzecžem, wilechen ſmyll y wſſecky ſkutky ſwe! Ti owſſem řecžem geho mohu rziekati: „Newieme, czo mlu- wij. Blaznij, dabelſtwij ma. Czo 1) geho polluchame? Weli nam chudy žiwot weſti, pokornie bydliti, weſele opuſtiti, gedno by ſe nam kazal zwieſyti; tak nas za žiwa ſužuge ſwymi rzecžmi, že by nam žiwot na ſwietie žaden nebyl; wſleczko tupij a odgijma od nas, czož geſt lidem ke czti, k vtieſſenij a k ſwobodie. Obchody neprawe tupij; cžijm bychom ſe ži- wili? Braniti ani mſtijti ſe neda; wſſak by nas, ktož by chtiel, zbil.“ Protož takowi netoliko aby rzekli: „Newijme, czo mlu- wij,“ ale nadali by gemu y diabelnikuow a kamenie by naň zchapali yako oni židee. A to pochodij lidem z toho, že geho rzecžem nerozumiegij a ſami ſe vſtawili przieliſs a za- twrdili proti bohu a rzecžem geho s niekteraku cztij krzi- wu tohoto ſwieta yako opatrnij a mudrzij; a zda ſe gim, že ſu dobřij krzeſtiane. A netoliko na tu ſikodu giž powiedienu, kteraž przi- chazy pro nerozumnoſt, patrziti mame, kteraž tak wobecz bežij w lidu pobiehlem a nemudrem, že ſe tak rozlicžnie rzecžem Kryſtowym ruhagij proto, neb newiedij, czo ty rzecži mluwij a czo dobreho w lidech wiernych dielagij a dielati mohu w tiech, ktož gim mijſto w ſobie dadij, — Ale tuto potupniegſlij a tiežſlij ſlkodu wažiti mame, že ti, geffto by mieli ſwiedecztwij wydati ginym o rzecžech Kry- 1) 2. vyd. nepozorností: magice.
396 Trzetij Nediele mož widien byti, cžijm ſe to ztraczuge, a ktera chudoba oſtawa a rana, po nijž widien nebywa. Y to wažnoſti geſt hodne, že ti, geſſto gſu byli geho cželednij a geſſto proň opuſtili wſlechen ſwiet a czelym ſrdczem k niemu prziſtupili a byli pilni vežiti ſe od nieho. Rzekli gſu: „Newijme, czo mluwij.“ Czož tehdy diw geſt do [125b] geho neprzatel, že tak rzeknu rzecžem geho: „Ne- wijme, czo mluwij,“ Czo y o tiech, geſlto ſu vſtawili ſrdcze ſwe proti geho rzecžem, wilechen ſmyll y wſſecky ſkutky ſwe! Ti owſſem řecžem geho mohu rziekati: „Newieme, czo mlu- wij. Blaznij, dabelſtwij ma. Czo 1) geho polluchame? Weli nam chudy žiwot weſti, pokornie bydliti, weſele opuſtiti, gedno by ſe nam kazal zwieſyti; tak nas za žiwa ſužuge ſwymi rzecžmi, že by nam žiwot na ſwietie žaden nebyl; wſleczko tupij a odgijma od nas, czož geſt lidem ke czti, k vtieſſenij a k ſwobodie. Obchody neprawe tupij; cžijm bychom ſe ži- wili? Braniti ani mſtijti ſe neda; wſſak by nas, ktož by chtiel, zbil.“ Protož takowi netoliko aby rzekli: „Newijme, czo mlu- wij,“ ale nadali by gemu y diabelnikuow a kamenie by naň zchapali yako oni židee. A to pochodij lidem z toho, že geho rzecžem nerozumiegij a ſami ſe vſtawili przieliſs a za- twrdili proti bohu a rzecžem geho s niekteraku cztij krzi- wu tohoto ſwieta yako opatrnij a mudrzij; a zda ſe gim, že ſu dobřij krzeſtiane. A netoliko na tu ſikodu giž powiedienu, kteraž przi- chazy pro nerozumnoſt, patrziti mame, kteraž tak wobecz bežij w lidu pobiehlem a nemudrem, že ſe tak rozlicžnie rzecžem Kryſtowym ruhagij proto, neb newiedij, czo ty rzecži mluwij a czo dobreho w lidech wiernych dielagij a dielati mohu w tiech, ktož gim mijſto w ſobie dadij, — Ale tuto potupniegſlij a tiežſlij ſlkodu wažiti mame, že ti, geffto by mieli ſwiedecztwij wydati ginym o rzecžech Kry- 1) 2. vyd. nepozorností: magice.
Strana 397
Po Welikonocy. 397 ſtowych a vežiti tomu gine, aby rozum'eli, ezo mluwij pan Gežifs a o cžem a czo žada ſwym mluwenim od lidij, A že takowij, ſtogijce na mijſtech Apoſitolſkych, ſucze weliczy kniežij a mijſtrzi mnoheho vm'enij, Kryſta newyznawagij, neb cžtenij a ginym pijſmom nerozumiegij, aniž by o niem kazali, by czyzych rozumuo w tom nepožiwali. A gim ſe zda, že ſu oni bohatij a hoynij we wſſelikem ſmyſle wiery ſkrze Doktory. A giž ſe nepokuffey ſproftny kniez a dobry cžlo- wiek ežtenie przed nimi podle ſmyſlu Kryſtowa mluwiti, neb geſt to potupne v nich a s hanbu yako blud oſtawa Potom cžtenie die: „Y poznal geſt Gežiſs, že ſu chtieli ge° otazati. Y řekl gim: O tom tiežete mezy ſebu, že ſem rzekl: Malicžko, a giž neuzrzijte mne, a opiet malicžko, a vzrzijte mne? Giſtie, giſtie prawim wam, že plakati a kwieliti budete wy, ale ſwiet ſe bude radowati; ale zamutek waſs obrati ſe w radoſt.“ Gich otazku pan przedſſel odpowiedij, aby poznali, že yako buoh zna taynoſti lidíke, a odpowieda gim prwe, nežli ſe o nie tijži, Aby y to wažili wijce, cžemuž nerozum'egijcze, rzekli ſu: „Newijme, czo mluwij.“ Poniewadž bohem geſt, prawiet mluwij. Ale že naſſe hlupoſt nepoſtiha geho praweho mluwenie, y zda ſe nam yako newiedome a czyzy. Ale tuto geſt powiedijno, že glu vežedlniczy chtieli tazati pana o tom, cžemuž gſu nerozum'eli. Neb to ſluſſi na dobrotu pokornych lidij, aby o tiech wieczech, gimž rozum'eti nemohu, tazali ſe s tiemi, kterziž prawdie gim potrzebne rozum'eti mohu. Ale pyſſnij ſe nemno[126a]ho tijži, nebo za to nemagij, by m'eli yaky nedoſtatek w vmienij; protož wijcze chtij ginym raditi než rady ginych požiwati. Nebo pycha zle° pokolenie geſt, nadyma ſe mnoho daremnie a rada ſe chlubij czyzym a tijm, zacž by ſe ſtydieti miela, a vcžij tomu, cžemuž ſe ſama neucžila, radij o tom, o cžemž ſama neprzigme rady od ginych. Protož pan, znage neſnazy a po- chybenie vežedlnikuo przi tiech flowijch, zprawil geft ge yako wierny wuodcze. Nebo, ktož gine chcze weſti, toliko rozum-
Po Welikonocy. 397 ſtowych a vežiti tomu gine, aby rozum'eli, ezo mluwij pan Gežifs a o cžem a czo žada ſwym mluwenim od lidij, A že takowij, ſtogijce na mijſtech Apoſitolſkych, ſucze weliczy kniežij a mijſtrzi mnoheho vm'enij, Kryſta newyznawagij, neb cžtenij a ginym pijſmom nerozumiegij, aniž by o niem kazali, by czyzych rozumuo w tom nepožiwali. A gim ſe zda, že ſu oni bohatij a hoynij we wſſelikem ſmyſle wiery ſkrze Doktory. A giž ſe nepokuffey ſproftny kniez a dobry cžlo- wiek ežtenie przed nimi podle ſmyſlu Kryſtowa mluwiti, neb geſt to potupne v nich a s hanbu yako blud oſtawa Potom cžtenie die: „Y poznal geſt Gežiſs, že ſu chtieli ge° otazati. Y řekl gim: O tom tiežete mezy ſebu, že ſem rzekl: Malicžko, a giž neuzrzijte mne, a opiet malicžko, a vzrzijte mne? Giſtie, giſtie prawim wam, že plakati a kwieliti budete wy, ale ſwiet ſe bude radowati; ale zamutek waſs obrati ſe w radoſt.“ Gich otazku pan przedſſel odpowiedij, aby poznali, že yako buoh zna taynoſti lidíke, a odpowieda gim prwe, nežli ſe o nie tijži, Aby y to wažili wijce, cžemuž nerozum'egijcze, rzekli ſu: „Newijme, czo mluwij.“ Poniewadž bohem geſt, prawiet mluwij. Ale že naſſe hlupoſt nepoſtiha geho praweho mluwenie, y zda ſe nam yako newiedome a czyzy. Ale tuto geſt powiedijno, že glu vežedlniczy chtieli tazati pana o tom, cžemuž gſu nerozum'eli. Neb to ſluſſi na dobrotu pokornych lidij, aby o tiech wieczech, gimž rozum'eti nemohu, tazali ſe s tiemi, kterziž prawdie gim potrzebne rozum'eti mohu. Ale pyſſnij ſe nemno[126a]ho tijži, nebo za to nemagij, by m'eli yaky nedoſtatek w vmienij; protož wijcze chtij ginym raditi než rady ginych požiwati. Nebo pycha zle° pokolenie geſt, nadyma ſe mnoho daremnie a rada ſe chlubij czyzym a tijm, zacž by ſe ſtydieti miela, a vcžij tomu, cžemuž ſe ſama neucžila, radij o tom, o cžemž ſama neprzigme rady od ginych. Protož pan, znage neſnazy a po- chybenie vežedlnikuo przi tiech flowijch, zprawil geft ge yako wierny wuodcze. Nebo, ktož gine chcze weſti, toliko rozum-
Strana 398
398 Trzetij Nediele noſti k zprawam potrzebuge, kterak mnoho neumieloſti mohu mijti ti, geſſto ſe od niebo vežij. Pakli kto ſtogij na mijſtie zprawce a zprawy nema o neſnazech a neumieloſtech, kte- rychž ſe od nieho tijži, nemuož gich rozwazowati ani ſwazo- wati, neb kliježe vmienij nema, ani gich muože vtieſſiti w zamutczych, w kterež padagij. Ale pan, zprawiw vežedlniky przi nerozumnoſti flow ſwych, Powiediel gim y to, kterak ſe przi tom mijti budau, když ty rzecži k mijítu przigdau, a die: „Giftie, giſtie pra- wim wam, že plakati a kwieliti budete wy, a ſwiet ſe bude radowati.“ Totižto: Když mie wam ſmrt odeyme, tehdy cžas placže a zamutku waſleho naſtane, yakožto po ztraczenie otcze mileho a ſpaſytele wiecžneho. Gim geſt to tieleſne do- ſſlo, ale ginym milownikom duchownie. Nebo niekterzij wi- nami ſwymi ztraczugij geho pro przeſtupeni geho przikazanie. Jako S. Petr, geho milownik, zaprzel geho s prziſahu a po- tom, prziſſed k ſobie, plakal geſt horzcze. A nekdy pro zku- ſfenij wietežij milugiczym boha odyat bywa podle vtieſſenij a ſwietla wnitrzniho, že, w temnoſtech hořkych oſtaweni glucz, plaacži dani bywagij na maly cžas, yako tito vežedlniczy, kterzijž, po malem cžaſu vzrzewſle geho, zradowali gſu ſe, a placž gich obratil le gim w radoſt nowu a newymluwnu.1) A die tu: „Swiet ſe bude radowati, a wy budete pla- kati.“ Nebo z mnohych przicžin tyto řecži prawe oſtawagij, aby ſe ſwiet zaneprazdnil krziwu a kratku radoſtij, a wiernij a milij bohu zamutky a placži. A že na vcžedlniczych paňe zwlaſſtie z przicžiny ſmrti geho tato rzecž prawa geſt, že gfu obtijženi byli zamutkem a placži. Protož podobnie k tomu nynie y wždy oſtawa milym božijm, aby ſwiet, gich nepo- znage, ſobie z nich ſikody naywietežij ſkladal a hledal ge wždy w placži a w zamutku oſtawiti iako ſobie protiwne a nemile, A vprazdnie ge ſobie s czeſty ſmrtmi a ginymi po- 1) nowau a newymluwnau.
398 Trzetij Nediele noſti k zprawam potrzebuge, kterak mnoho neumieloſti mohu mijti ti, geſſto ſe od niebo vežij. Pakli kto ſtogij na mijſtie zprawce a zprawy nema o neſnazech a neumieloſtech, kte- rychž ſe od nieho tijži, nemuož gich rozwazowati ani ſwazo- wati, neb kliježe vmienij nema, ani gich muože vtieſſiti w zamutczych, w kterež padagij. Ale pan, zprawiw vežedlniky przi nerozumnoſti flow ſwych, Powiediel gim y to, kterak ſe przi tom mijti budau, když ty rzecži k mijítu przigdau, a die: „Giftie, giſtie pra- wim wam, že plakati a kwieliti budete wy, a ſwiet ſe bude radowati.“ Totižto: Když mie wam ſmrt odeyme, tehdy cžas placže a zamutku waſleho naſtane, yakožto po ztraczenie otcze mileho a ſpaſytele wiecžneho. Gim geſt to tieleſne do- ſſlo, ale ginym milownikom duchownie. Nebo niekterzij wi- nami ſwymi ztraczugij geho pro przeſtupeni geho przikazanie. Jako S. Petr, geho milownik, zaprzel geho s prziſahu a po- tom, prziſſed k ſobie, plakal geſt horzcze. A nekdy pro zku- ſfenij wietežij milugiczym boha odyat bywa podle vtieſſenij a ſwietla wnitrzniho, že, w temnoſtech hořkych oſtaweni glucz, plaacži dani bywagij na maly cžas, yako tito vežedlniczy, kterzijž, po malem cžaſu vzrzewſle geho, zradowali gſu ſe, a placž gich obratil le gim w radoſt nowu a newymluwnu.1) A die tu: „Swiet ſe bude radowati, a wy budete pla- kati.“ Nebo z mnohych przicžin tyto řecži prawe oſtawagij, aby ſe ſwiet zaneprazdnil krziwu a kratku radoſtij, a wiernij a milij bohu zamutky a placži. A že na vcžedlniczych paňe zwlaſſtie z przicžiny ſmrti geho tato rzecž prawa geſt, že gfu obtijženi byli zamutkem a placži. Protož podobnie k tomu nynie y wždy oſtawa milym božijm, aby ſwiet, gich nepo- znage, ſobie z nich ſikody naywietežij ſkladal a hledal ge wždy w placži a w zamutku oſtawiti iako ſobie protiwne a nemile, A vprazdnie ge ſobie s czeſty ſmrtmi a ginymi po- 1) nowau a newymluwnau.
Strana 399
Po Welikonocy. 399 tupami, aby ſe radowal zlemu gich. Jakož ſe prawij o dwu ſwiedku Kryſtowych, kteraž 1) geſt on poſlal, aby prorokowala dnuow tifycz; A když ge ffelma przemohucy zmorduge, tehdy ſe budu radowati nad gich zahynutijm przebywagijczy na zemi a dary ſobie budu poſylati weſpolek, a to za nowiny přeradoſtne, že glu takowych zlofynuow kaczyerzſkych zba- weni, kterziž gſu Cierkew ſwatu rmutili a rzady božij a geho chwalu ruſſili. Protož ta przicžina geſt, aby ſe ſwiet radowal, vprazdnie ſobie s ocžij 2) takowe nemilee, aby mu neprzeka- želi w geho neprawoltech, ani ho netreſktali. [126b] A bohu milij, gichžto ſwiet nezna, zamutky a placž budu mijti, bez- prawim tohoto ſwieta obtieženi ſucze. Take wiernij a bohu milij budau plakati a zamutek mijti, na vzke czeſtie ſto- gijcze a boy proti žadoſtem a rozkoffem tieleſnym cžinijcze. Nebo odgijti tielu rozkoſſi geho a rozpuſitienie na ſwietie w zlych vtieſfenijch, zamutek a lkanie geſt. Nebo tielo w ſwe ſwobodie a ſobiewolnoſti neukroczene bude poſtaweno w chu- dobie a w towaryftwie placže tužebneho, protože nema ži- wota ſweho podle obyklych przichylnoſtij ſwych; Y žada a wymayſllij wždy nieyake nowe liboſti konati ſkrze ſmyſly tie- leſne nebo ſkrze gine moczy ſwe, a nemuož-li dale krocžiti w nižadne rozkoſſi ſwe, aby ſe w nich paſlo, ale na yazyku ſe popaſa, nietczo gim wždy ſweho przežiwage, aby tak owſlem nebylo wyprazdňeno 3) z každe ſwobody ſwych powolenij; a ne- bude-li moczy a ſyly duchownie w cžlowieku, nebudet moczy gemu toho zaſtawiti. Ginych geſſtie mnoho geſt przicžin, w nichžto placž magij ſprawedliwij. Jako: przibytek zdeyſlij nebezpecžny, pro neyž ſobie ſwaty Pawel ſtyſkal.4) Opiet placž magij, hrziechy ſwe ſobie przipominagijcze, kterak gſu gimi boha potupowali, yako newdiecžnij ge° mnohych5) miloſtij. Potom die cžtenie: „Ziena, když rodij, zamutek ma, neb geſt prziſlla hodina gegij; ale když porodi dijtie, giž nepo- 1) kteréž. 2) s wočij. 3) wypraždněno. 4) ftayſkal. 3) mnohaých.
Po Welikonocy. 399 tupami, aby ſe radowal zlemu gich. Jakož ſe prawij o dwu ſwiedku Kryſtowych, kteraž 1) geſt on poſlal, aby prorokowala dnuow tifycz; A když ge ffelma przemohucy zmorduge, tehdy ſe budu radowati nad gich zahynutijm przebywagijczy na zemi a dary ſobie budu poſylati weſpolek, a to za nowiny přeradoſtne, že glu takowych zlofynuow kaczyerzſkych zba- weni, kterziž gſu Cierkew ſwatu rmutili a rzady božij a geho chwalu ruſſili. Protož ta przicžina geſt, aby ſe ſwiet radowal, vprazdnie ſobie s ocžij 2) takowe nemilee, aby mu neprzeka- želi w geho neprawoltech, ani ho netreſktali. [126b] A bohu milij, gichžto ſwiet nezna, zamutky a placž budu mijti, bez- prawim tohoto ſwieta obtieženi ſucze. Take wiernij a bohu milij budau plakati a zamutek mijti, na vzke czeſtie ſto- gijcze a boy proti žadoſtem a rozkoffem tieleſnym cžinijcze. Nebo odgijti tielu rozkoſſi geho a rozpuſitienie na ſwietie w zlych vtieſfenijch, zamutek a lkanie geſt. Nebo tielo w ſwe ſwobodie a ſobiewolnoſti neukroczene bude poſtaweno w chu- dobie a w towaryftwie placže tužebneho, protože nema ži- wota ſweho podle obyklych przichylnoſtij ſwych; Y žada a wymayſllij wždy nieyake nowe liboſti konati ſkrze ſmyſly tie- leſne nebo ſkrze gine moczy ſwe, a nemuož-li dale krocžiti w nižadne rozkoſſi ſwe, aby ſe w nich paſlo, ale na yazyku ſe popaſa, nietczo gim wždy ſweho przežiwage, aby tak owſlem nebylo wyprazdňeno 3) z každe ſwobody ſwych powolenij; a ne- bude-li moczy a ſyly duchownie w cžlowieku, nebudet moczy gemu toho zaſtawiti. Ginych geſſtie mnoho geſt przicžin, w nichžto placž magij ſprawedliwij. Jako: przibytek zdeyſlij nebezpecžny, pro neyž ſobie ſwaty Pawel ſtyſkal.4) Opiet placž magij, hrziechy ſwe ſobie przipominagijcze, kterak gſu gimi boha potupowali, yako newdiecžnij ge° mnohych5) miloſtij. Potom die cžtenie: „Ziena, když rodij, zamutek ma, neb geſt prziſlla hodina gegij; ale když porodi dijtie, giž nepo- 1) kteréž. 2) s wočij. 3) wypraždněno. 4) ftayſkal. 3) mnohaých.
Strana 400
400 Trzetij Nediele mni boleſti pro radoſt, nebo ſe geſt narodil cžlowiek na ſwiet. Protož y wy zagiſte zamutek mate nynie, Ale opiet vzrzim was, a zraduget ſe ſrdcze waſſe, a radoſti waſlij nižadny ne- odegme od was.“ Tu ſpaſytel na ty rzecži naprzed powiedene prziklad o ženie prawij, aby srozumijno bylo ſnaze tiem wieczem. o kterych gſu rozumieti nemohli: že na nie hodina boleſtna miela przigijti yako na tu ženu. Neb, když geſt on trpiel, tehdy gſu oni podobni byli žeňe rodijczy w zamutku; neb gfu nad obycžey weliky zamutek mieli. Ale, když geſt z mrtwych 1) wſtal, tehdy ſu ſe zradowali vežedlniczy, vzrzewſſe pana, a zapomenuli gſu ſmutku pro radoſt. Muož take každa duſſe wierna byti ta žena, duchownie chot Gezukryftowa, geſſto ſpaſeni hleda a žadagijczy chcze. kteruž geſt on porodil prwe na krzijži w nowy žiwot; a ta take ma roditi ſyny duchownij ſkrze wieru. Ale to wile tiežke a boleſtne muſy byti; nebo vzkoft mnohu bude mijti a prze- kažku w tom od ſwieta, od diabla y od ſweho tiela a od vduow Antykryſtowych, aby to, czo wierzij a myllij, w ſkutku dokonala. Y muſy ſe obleczy w odienie božij a w nowe vmyſly a obycžege a wſlechen nowy žiwot mijti, ſwlekuczy s ſebe ſtary, z Adama poſlly, a muſy praczowati a boy weſti proti tiem Iſtiwym neprzatelom opatrnie a naſyle ſobie v wuoli tieleſne cžiniti w ſnaženſtwij dobrych ſkutkuow, aby lenoſt a pokrytſtwie nepoſedlo znenahla a ſtare° žiwota ne- zrzetedlnie na cžlowieka neuwedlo, potlacžugijcz rozenie nowe z boha w cžlowieku. Aniž k takowemu rozeni nowemu kto nawede ežlowieka, lecž by miel ſrdcze ſkruſſene, wieru a miloſt prawu k [127a] bohu; ginacž ſe o to darmo pokuſſie,") nebo bez toho ſtary žiwot nedopuſltij nowemu ruoſti. A ſkonawage pan rzecž zacžatu, die: „A opiet vzrzijm was, a radowati ſe bude ſrdcze waſſe, a radoſti waſſij žadny 1) z mrtwaych. 2) pokauſlij.
400 Trzetij Nediele mni boleſti pro radoſt, nebo ſe geſt narodil cžlowiek na ſwiet. Protož y wy zagiſte zamutek mate nynie, Ale opiet vzrzim was, a zraduget ſe ſrdcze waſſe, a radoſti waſlij nižadny ne- odegme od was.“ Tu ſpaſytel na ty rzecži naprzed powiedene prziklad o ženie prawij, aby srozumijno bylo ſnaze tiem wieczem. o kterych gſu rozumieti nemohli: že na nie hodina boleſtna miela przigijti yako na tu ženu. Neb, když geſt on trpiel, tehdy gſu oni podobni byli žeňe rodijczy w zamutku; neb gfu nad obycžey weliky zamutek mieli. Ale, když geſt z mrtwych 1) wſtal, tehdy ſu ſe zradowali vežedlniczy, vzrzewſſe pana, a zapomenuli gſu ſmutku pro radoſt. Muož take každa duſſe wierna byti ta žena, duchownie chot Gezukryftowa, geſſto ſpaſeni hleda a žadagijczy chcze. kteruž geſt on porodil prwe na krzijži w nowy žiwot; a ta take ma roditi ſyny duchownij ſkrze wieru. Ale to wile tiežke a boleſtne muſy byti; nebo vzkoft mnohu bude mijti a prze- kažku w tom od ſwieta, od diabla y od ſweho tiela a od vduow Antykryſtowych, aby to, czo wierzij a myllij, w ſkutku dokonala. Y muſy ſe obleczy w odienie božij a w nowe vmyſly a obycžege a wſlechen nowy žiwot mijti, ſwlekuczy s ſebe ſtary, z Adama poſlly, a muſy praczowati a boy weſti proti tiem Iſtiwym neprzatelom opatrnie a naſyle ſobie v wuoli tieleſne cžiniti w ſnaženſtwij dobrych ſkutkuow, aby lenoſt a pokrytſtwie nepoſedlo znenahla a ſtare° žiwota ne- zrzetedlnie na cžlowieka neuwedlo, potlacžugijcz rozenie nowe z boha w cžlowieku. Aniž k takowemu rozeni nowemu kto nawede ežlowieka, lecž by miel ſrdcze ſkruſſene, wieru a miloſt prawu k [127a] bohu; ginacž ſe o to darmo pokuſſie,") nebo bez toho ſtary žiwot nedopuſltij nowemu ruoſti. A ſkonawage pan rzecž zacžatu, die: „A opiet vzrzijm was, a radowati ſe bude ſrdcze waſſe, a radoſti waſſij žadny 1) z mrtwaych. 2) pokauſlij.
Strana 401
Po Welikonocy. 401 neodeyme od was.“ Totiž po tom zamutku, kteryž mate w cžaſu meho trpenie a vmucženie yako žena rodiecy, když was vzrzijm, z mrtwych wſtana, radowati ſe bude ſrdce waſſe, yakož ſe raduge žena, když porodij dietiatko, že zapomene prwniho ſmutku pro hoynoſt radoſti. A dij pan, že radoſti waſlij žadny neodeyme od was, totiž te, kteraž konecžnie w bohu ſprawedliwym oſtane, nižadny nebude, kto by gi odyal. Neb diabel ſe giž nepokuſy, aby gi odyal tomu ſrdcy, kterehož geſt nemohl ſweſti od prawdy krziwu 1) radoſtij to- hoto ſwieta. Take ſkrze tielo nebude ta radoſt odyata, neb giž w nem nebude boleſti, ani lacžnoſti, ani žijzni, ani za- mutku, ani pracze, w nijž lidee vſtawagij, ani tiech wiecy, kterežkoli mohli by radoſt w ſrdczy zkazyti, ani ſmrt przigde k nim, aniž w bohu radoſt muože przeſtati. A konecžnie ni- žadnu przicžinu 2) nebude gim tam odyata, nezmrhagi-li gij zde lenoſtij a nedbanim. Cžert pak nicz gineho nema než peklo; toho nezaſlibuge dati, ale tagij; a wſſiczkni po nem lezu,3) iako by ger chtieli. Gehož nas zachowati racž, pane bože naſs! Nediele Cžwrta po Welikonoczy. Cžtenie Swateho Jana w XVI. Ka. V Ten cžas rzekl pan Gežifs včedlni- kom ſwym: Gdu k niemu, genž mie geſt poſlal, a nižadny z was netijže mne: Kam gdeſs? Ale že tyto wiecy mluwil fem wam, zamutek na- plnil Irdce waſſe. Ale yat prawdu prawim wam: Potrzebijt geſt wam, abych ya odífiel; Nebo neodegdu-lit, vtieſſitel neprzigde k wam; a paklit odegdu, poſſlit geho k wam. A když przigde, ont treſtati bude ſwiet z hrziechu, z ſprawedlnoſti a z ſaudu. Z hrzie- 1) křiwau. 2) nižádnáu přijčinau. 2) lezau.
Po Welikonocy. 401 neodeyme od was.“ Totiž po tom zamutku, kteryž mate w cžaſu meho trpenie a vmucženie yako žena rodiecy, když was vzrzijm, z mrtwych wſtana, radowati ſe bude ſrdce waſſe, yakož ſe raduge žena, když porodij dietiatko, že zapomene prwniho ſmutku pro hoynoſt radoſti. A dij pan, že radoſti waſlij žadny neodeyme od was, totiž te, kteraž konecžnie w bohu ſprawedliwym oſtane, nižadny nebude, kto by gi odyal. Neb diabel ſe giž nepokuſy, aby gi odyal tomu ſrdcy, kterehož geſt nemohl ſweſti od prawdy krziwu 1) radoſtij to- hoto ſwieta. Take ſkrze tielo nebude ta radoſt odyata, neb giž w nem nebude boleſti, ani lacžnoſti, ani žijzni, ani za- mutku, ani pracze, w nijž lidee vſtawagij, ani tiech wiecy, kterežkoli mohli by radoſt w ſrdczy zkazyti, ani ſmrt przigde k nim, aniž w bohu radoſt muože przeſtati. A konecžnie ni- žadnu przicžinu 2) nebude gim tam odyata, nezmrhagi-li gij zde lenoſtij a nedbanim. Cžert pak nicz gineho nema než peklo; toho nezaſlibuge dati, ale tagij; a wſſiczkni po nem lezu,3) iako by ger chtieli. Gehož nas zachowati racž, pane bože naſs! Nediele Cžwrta po Welikonoczy. Cžtenie Swateho Jana w XVI. Ka. V Ten cžas rzekl pan Gežifs včedlni- kom ſwym: Gdu k niemu, genž mie geſt poſlal, a nižadny z was netijže mne: Kam gdeſs? Ale že tyto wiecy mluwil fem wam, zamutek na- plnil Irdce waſſe. Ale yat prawdu prawim wam: Potrzebijt geſt wam, abych ya odífiel; Nebo neodegdu-lit, vtieſſitel neprzigde k wam; a paklit odegdu, poſſlit geho k wam. A když przigde, ont treſtati bude ſwiet z hrziechu, z ſprawedlnoſti a z ſaudu. Z hrzie- 1) křiwau. 2) nižádnáu přijčinau. 2) lezau.
Strana 402
402 chu zagiſte, neb ſu newierzili w mie; Ale z ſprawedlnoſti, nebot gdu k otczy, a giž ne- uzřijte mne; Z ſaudu pak, neb knieže tohoto ſwieta giž geſt odruzeno. Geſſtie mnohe wieczy mam prawiti wam, ale nemuožete ſneſti nynie; Ale když przigde ten duch prawdy, naucžijt was každe prawdie; nebot nebude mluwiti ſam od ſebe, ale, czož vſly- ſfij, mluwitit bude; A ktere wieczy przigijti magij, zwieftuget wam. Ont m'e oflawij; nebt z meho wezme a zwieſtuge wam. Cžtwrta Nediele Vto pan Gežiſs mluwij o ſwem poſelſtwij a wy- znawa ſe byti poſlem, že geſt geho otec 1) poſlal. Neb z wuole otczowy fyn ſe geſt wtielil w žiwotie panny Marye, moczy ducha S. cžlowiekem vežinien geſt, y z wuole ſwe. A tak z wuole wſlij Trogicze ſwate ſyn božie wtielil ſe geſt. Protož to poſel[127b]ſtwie konage, die: „Gdu k niemu, genž mie geſt poſlal.“ A že geſt gey proto poſlal, aby pokolenie lidſke. padle od boha ſkrze hrziech, oprawil a zaſe bohu nawratil. Protož geſt to poſelſtwie konal, pocžaw od ſweho narozenie. praczij mnohu, a naywijcze w kazanij, w chozeni, w modleni y w ginych ſkutczych naſſe ſpaſeni proſpieſlnych. A že tuto die: „Gdu k niemu, genž mie geſt poſlal,“ To geſt ſkrze ſmrt, aby tu giž konecžnie dokonal to ſpaſenie, obietuge ſe sameho bohu za hrziechy wſſech, kterzij magij ſpaſeni byti. A take geſt k tomu ffel, aby odplatu ſlawy prziyal podle cžlowie- cženſtwie ſweho; giž wſtaw z mrtwych w žiwotie Hawnem, przeneſl ſe geſt od ſmrtedlnoſti w neſmrtedlnoſt. A k tomu podobnie každy ſyn božij poſlan bywa od boha otcze, aby geho poſelſtwie cžinil, yakož gemu otecz przikazuge. Nebo prawy poſel neſmij ginak poſelſtwie dijti, gedine tak, yakž 1) wotec.
402 chu zagiſte, neb ſu newierzili w mie; Ale z ſprawedlnoſti, nebot gdu k otczy, a giž ne- uzřijte mne; Z ſaudu pak, neb knieže tohoto ſwieta giž geſt odruzeno. Geſſtie mnohe wieczy mam prawiti wam, ale nemuožete ſneſti nynie; Ale když przigde ten duch prawdy, naucžijt was každe prawdie; nebot nebude mluwiti ſam od ſebe, ale, czož vſly- ſfij, mluwitit bude; A ktere wieczy przigijti magij, zwieftuget wam. Ont m'e oflawij; nebt z meho wezme a zwieſtuge wam. Cžtwrta Nediele Vto pan Gežiſs mluwij o ſwem poſelſtwij a wy- znawa ſe byti poſlem, že geſt geho otec 1) poſlal. Neb z wuole otczowy fyn ſe geſt wtielil w žiwotie panny Marye, moczy ducha S. cžlowiekem vežinien geſt, y z wuole ſwe. A tak z wuole wſlij Trogicze ſwate ſyn božie wtielil ſe geſt. Protož to poſel[127b]ſtwie konage, die: „Gdu k niemu, genž mie geſt poſlal.“ A že geſt gey proto poſlal, aby pokolenie lidſke. padle od boha ſkrze hrziech, oprawil a zaſe bohu nawratil. Protož geſt to poſelſtwie konal, pocžaw od ſweho narozenie. praczij mnohu, a naywijcze w kazanij, w chozeni, w modleni y w ginych ſkutczych naſſe ſpaſeni proſpieſlnych. A že tuto die: „Gdu k niemu, genž mie geſt poſlal,“ To geſt ſkrze ſmrt, aby tu giž konecžnie dokonal to ſpaſenie, obietuge ſe sameho bohu za hrziechy wſſech, kterzij magij ſpaſeni byti. A take geſt k tomu ffel, aby odplatu ſlawy prziyal podle cžlowie- cženſtwie ſweho; giž wſtaw z mrtwych w žiwotie Hawnem, przeneſl ſe geſt od ſmrtedlnoſti w neſmrtedlnoſt. A k tomu podobnie každy ſyn božij poſlan bywa od boha otcze, aby geho poſelſtwie cžinil, yakož gemu otecz przikazuge. Nebo prawy poſel neſmij ginak poſelſtwie dijti, gedine tak, yakž 1) wotec.
Strana 403
Po Welikonocy. 403 geſt gemu rozkazano. A to by mnoho cžlowieka wazalo, kdyby ſe w tom znal, že geſt poílem od otce wiecžneho na dobre poſelſtwie, aby ſobie ginak nezamyſllel 1) o tom podle ſwe wuole, anebo niecžieho rozkazanie nepoſluchal, ani aby nezahalel w nedbawe lenoſti, wieda to, žet nezdiege ginak dobrze k liboſti otczowie toho poſelſtwie, lecž ge tak bude gednati, yakž gemu geſt w zakonie geho przikazano. Diabel take poſyela ty, kterzij ſe z neho rodij ſkrze zloft, aby cžinili wuoli geho w zlych ſkutczych. Protož z ſkutkuo2) znamo bywa. od koho kto poſlan geſt a cžij ſyn geſt; od tohot y odplatu wezme. Nebo die pan: „Gdu k niemu, genž mie geſt poſlal, a nižadny z was netieže mne: Kam gdeſs?“ Acž geft to prieliſs welika wiecz byla, procž a kam a kterak geſt on flel k otczy, a wiecz prziliſneho vžitka a potrzeby wilem lidem — Nebo geſt ſſel na ſmrt pro hrzieſſne, aby ge ocžiftil od hrziechnow w krwi ſwe a smirzil ge s bohem, a neſſel-li by byl on tak na ſmrt za wſeczky, wſlickni by byli oſtali w ſmrti wiecžneho zatraczenij —: Awſſak vežedlniczy ge°, tu ſediecze a mluweni geho w vcho ſlyſlijcze, wlleczko ſu to zaſpali, a nižadny ſe na tak potrzebne wiecy nepotazal, yako by gim nicz do toho nebylo. A to geſt z te gedne przicžiny bylo, že geſt myſl gich nebyla při tom, czo on mluwij a ocž mluwi; nebyli doma. Czož tehdy do tiech mož byti diw, že ſe netiežij na takowe ſpaſytedlne wieczy, geſlto od przitomneho mluwiczyho ſpaſytele daleko ſu? 3) Ponie- wadž přitomnij pro ſwuoy nezpuoſob tazati ſe zameſſkali gſu, Kterak ta ſrdcze, geſſto ſwietem zaneprazdniena 4) ſu a negſu doma w rozumu, w ſaudu a w pamieti rozmyſla, kterak ſe potijži na to welike dobre, kam geſt ſſel a pro koho ſſel tento miloſtiwy pan? A kdyby ſe vmieli dotazati, poznali by, že z welike laſky ſſel geſt pro nie na ſmrt, aby ge ſwu ſmrtij wyproſtil z wiecžne ſmrti a dobyl gim žiwota wiecžneho. 1) nezamayfllel. 2) z ſkutkuow. 3) gfau. ) zanepraždněná.
Po Welikonocy. 403 geſt gemu rozkazano. A to by mnoho cžlowieka wazalo, kdyby ſe w tom znal, že geſt poílem od otce wiecžneho na dobre poſelſtwie, aby ſobie ginak nezamyſllel 1) o tom podle ſwe wuole, anebo niecžieho rozkazanie nepoſluchal, ani aby nezahalel w nedbawe lenoſti, wieda to, žet nezdiege ginak dobrze k liboſti otczowie toho poſelſtwie, lecž ge tak bude gednati, yakž gemu geſt w zakonie geho przikazano. Diabel take poſyela ty, kterzij ſe z neho rodij ſkrze zloft, aby cžinili wuoli geho w zlych ſkutczych. Protož z ſkutkuo2) znamo bywa. od koho kto poſlan geſt a cžij ſyn geſt; od tohot y odplatu wezme. Nebo die pan: „Gdu k niemu, genž mie geſt poſlal, a nižadny z was netieže mne: Kam gdeſs?“ Acž geft to prieliſs welika wiecz byla, procž a kam a kterak geſt on flel k otczy, a wiecz prziliſneho vžitka a potrzeby wilem lidem — Nebo geſt ſſel na ſmrt pro hrzieſſne, aby ge ocžiftil od hrziechnow w krwi ſwe a smirzil ge s bohem, a neſſel-li by byl on tak na ſmrt za wſeczky, wſlickni by byli oſtali w ſmrti wiecžneho zatraczenij —: Awſſak vežedlniczy ge°, tu ſediecze a mluweni geho w vcho ſlyſlijcze, wlleczko ſu to zaſpali, a nižadny ſe na tak potrzebne wiecy nepotazal, yako by gim nicz do toho nebylo. A to geſt z te gedne przicžiny bylo, že geſt myſl gich nebyla při tom, czo on mluwij a ocž mluwi; nebyli doma. Czož tehdy do tiech mož byti diw, že ſe netiežij na takowe ſpaſytedlne wieczy, geſlto od przitomneho mluwiczyho ſpaſytele daleko ſu? 3) Ponie- wadž přitomnij pro ſwuoy nezpuoſob tazati ſe zameſſkali gſu, Kterak ta ſrdcze, geſſto ſwietem zaneprazdniena 4) ſu a negſu doma w rozumu, w ſaudu a w pamieti rozmyſla, kterak ſe potijži na to welike dobre, kam geſt ſſel a pro koho ſſel tento miloſtiwy pan? A kdyby ſe vmieli dotazati, poznali by, že z welike laſky ſſel geſt pro nie na ſmrt, aby ge ſwu ſmrtij wyproſtil z wiecžne ſmrti a dobyl gim žiwota wiecžneho. 1) nezamayfllel. 2) z ſkutkuow. 3) gfau. ) zanepraždněná.
Strana 404
404 Cžtwrta Nediele Ale, ſucze prodani diablu, wſſeczko to zmeſſkagij, a prziwazani ſucze k ſwe tielu, na to myſle, kterak by ge krmili a opatrňe gemu dobywali. Protož, czož ſluffij ku požitku toho žiwota, na to ſe každy pilnie vtaže, [128a] bud iakažkoli mala wiecz, tu zohledage, czenij ſe, mnoho mluwij o ni a na to rady y otazu hleda, aby w nicžemž zklaman nebyl; nebo, kde a przi cžem miloft geſt, tu y mudroſti hleda. Ale wiera a ſpaſenie duſlij vmrzela geſt w tom lidu; protož netieže ſe na to, ani take magij ſ kym wiernie potazati ſe o ſpaſenie, ano by ſnad rzijdko mohl nalezen byti kniez, geſſto by v nieho ſmrt nebyla pod gmenem ſpaſenie, aby tu w ſwych radach diablu mijſta neprziprawowal w lidu. Protož ten lid, neutie- že-li 1) ſe na to konecžnie, kam geſt pan gežiſs ſſel a pro koho, neoftawat mu, gedine zatraczenie. Protož pan wida, že ſe netijži na to, kam on gde, při- dawa k tomu rzka: „Ale že ſem to mluwil wam, zamutek naplnil geft frdce waffe.2) Ale ya prawdu prawim wam.“ Z tiech wieczij prawych, ktere geſt gim powiediel o ſwem odgitij, za- mutili ſu ſe tito vcžedlnicy, nebo byli daleko od vmyſla y od ſkutkuo pana gežiſſe. Aniž geſt diw; neb kto by, tieleſnie ſmyíle, ztratiti mohl tak mileho a vžitecžneho przietele bez zamutku, lecž by kto, ſmyſl geho ſpaſytedlny mage w ſobie, sgednal ſe s nim a powolil ge na tom? Ale vežedlniczy geho, že ſu tieleſnie žadali wždy s nim w vtieſſleni a w pokogi trwati, y muſyli ſu ſe pro geho rozdielenij mutiti. A w tom geft zgewen každy tieleſny cžlowiek, že przi ztraczenij wieczij milych a ſobie proſpieſſnych, przatel, ſtatku, ſwobody, pokoge, chwaly, zdrawij, nemuož pominuti zamutku; nebo na tiech wieczech ſtogij frdcze a proſpiech žiwota geho, a když ty wieczy hynau ſikodami, tehdy ſrdcze zhyne s nimi. A neto- liko zamutek miewagij pro ty wieczy, ale hňewy, ſwary, po- mſty; ſaudowe, prziſahy, bitij, placži, reptanie, ty wieczy ſu 1) nevtižij-li. 2) wáſle.
404 Cžtwrta Nediele Ale, ſucze prodani diablu, wſſeczko to zmeſſkagij, a prziwazani ſucze k ſwe tielu, na to myſle, kterak by ge krmili a opatrňe gemu dobywali. Protož, czož ſluffij ku požitku toho žiwota, na to ſe každy pilnie vtaže, [128a] bud iakažkoli mala wiecz, tu zohledage, czenij ſe, mnoho mluwij o ni a na to rady y otazu hleda, aby w nicžemž zklaman nebyl; nebo, kde a przi cžem miloft geſt, tu y mudroſti hleda. Ale wiera a ſpaſenie duſlij vmrzela geſt w tom lidu; protož netieže ſe na to, ani take magij ſ kym wiernie potazati ſe o ſpaſenie, ano by ſnad rzijdko mohl nalezen byti kniez, geſſto by v nieho ſmrt nebyla pod gmenem ſpaſenie, aby tu w ſwych radach diablu mijſta neprziprawowal w lidu. Protož ten lid, neutie- že-li 1) ſe na to konecžnie, kam geſt pan gežiſs ſſel a pro koho, neoftawat mu, gedine zatraczenie. Protož pan wida, že ſe netijži na to, kam on gde, při- dawa k tomu rzka: „Ale že ſem to mluwil wam, zamutek naplnil geft frdce waffe.2) Ale ya prawdu prawim wam.“ Z tiech wieczij prawych, ktere geſt gim powiediel o ſwem odgitij, za- mutili ſu ſe tito vcžedlnicy, nebo byli daleko od vmyſla y od ſkutkuo pana gežiſſe. Aniž geſt diw; neb kto by, tieleſnie ſmyíle, ztratiti mohl tak mileho a vžitecžneho przietele bez zamutku, lecž by kto, ſmyſl geho ſpaſytedlny mage w ſobie, sgednal ſe s nim a powolil ge na tom? Ale vežedlniczy geho, že ſu tieleſnie žadali wždy s nim w vtieſſleni a w pokogi trwati, y muſyli ſu ſe pro geho rozdielenij mutiti. A w tom geft zgewen každy tieleſny cžlowiek, že przi ztraczenij wieczij milych a ſobie proſpieſſnych, przatel, ſtatku, ſwobody, pokoge, chwaly, zdrawij, nemuož pominuti zamutku; nebo na tiech wieczech ſtogij frdcze a proſpiech žiwota geho, a když ty wieczy hynau ſikodami, tehdy ſrdcze zhyne s nimi. A neto- liko zamutek miewagij pro ty wieczy, ale hňewy, ſwary, po- mſty; ſaudowe, prziſahy, bitij, placži, reptanie, ty wieczy ſu 1) nevtižij-li. 2) wáſle.
Strana 405
Po Welikonocy. 405 gim przi tom obeczny. A to geft bieh ſwietſkych a tieleſnych lidij, geſſto duchu nemagij a newladnu ſebu. Y dij tu pan: „Ale ya prawdu prawim wam o mem odgitij k otczy, wam tak vžitecžnem, a wy ſlyſlijcze zamutku ſte naplnieni pro tu pravdu.“ Protož mnohem wijcze to vežini krzeſtianſtwo nynieyſlij, ſlepe, ſwietem zklamane a bludy mnohymi pod gmenem wiery otrawene, že prawdie ſpaſytedl- ne pana Gežiſſe nepowoli ani gij przigme, Ale popuzy ſe k hniewom a k zloſtem welikym pro ni. Nebo dotud prawda panie mutij cžlowieka, dokudž geho tieſlij liboſt zemſka a tieleſna; neb ſe wždy zatwrzuge proti prawdie, wždy na ni hleda wy- mluw a krziwych wykladuow, wždy proti nij repcze, krziwdu a brzimie tiežke ſobie w nij ſkladage. Potom die pan: „Potrzebij geſt, abych ya odſlel; nebo neodegdu-li ya, vtieſſitel neprzigde k wam.“ Tato ſlowa panie ſu znamenita 1) a welike wažnoſti hodna; neb s vžitkem chcze odgijti, aby po ſobie ſlkody neoſtawil, ale zyſk, ne zamuczenie, ale ducha S. vtieffenie. Z kterychžto flow muož rozumijno byti o vžitku poſlednim, kteryž geſt ſkrze ducha ſwateho miel vweden byti. Nebo duch ſwaty geft mocz a vžitek wtielenie ſyna božieho, pracze geho y ſmrti y tiech wſlech wieczij, czož geſt ſyn božij, w tiele gſa, cžinil. Nebo kto by ſe radowal z toho, že geſt [128b] ſyn božij zaň trpiel, s bohem geho smirzil a miloſti božij gemu zaſlužil, když by Apoſítole božij toho neohlaſyli kazanim ſwym, naucženi glucze duchem ſwatym? Protož prawe geſt, že by ſe nižadny nemohl radowati w tom, že geft syn božij poſlan na ſwiet a že geſt ſkrze ſwu Imrt wyproſtil pokolenie lidike z moczy diabelſke a ſmirzil ge s bohem a w miloſti a w nadiegi žiwota wiecžneho ge vſta- nowil, gedine ſkrze mocz ducha ſwateho. Ont geft giſtie do- konanie tiech miloſtij, kterež gſu dany lidem ſkrze Gežifle Kryfta. A geſt vtieſlitelem wilech, kterziž gſu vwierzili w ſyna 1) znamenitá.
Po Welikonocy. 405 gim przi tom obeczny. A to geft bieh ſwietſkych a tieleſnych lidij, geſſto duchu nemagij a newladnu ſebu. Y dij tu pan: „Ale ya prawdu prawim wam o mem odgitij k otczy, wam tak vžitecžnem, a wy ſlyſlijcze zamutku ſte naplnieni pro tu pravdu.“ Protož mnohem wijcze to vežini krzeſtianſtwo nynieyſlij, ſlepe, ſwietem zklamane a bludy mnohymi pod gmenem wiery otrawene, že prawdie ſpaſytedl- ne pana Gežiſſe nepowoli ani gij przigme, Ale popuzy ſe k hniewom a k zloſtem welikym pro ni. Nebo dotud prawda panie mutij cžlowieka, dokudž geho tieſlij liboſt zemſka a tieleſna; neb ſe wždy zatwrzuge proti prawdie, wždy na ni hleda wy- mluw a krziwych wykladuow, wždy proti nij repcze, krziwdu a brzimie tiežke ſobie w nij ſkladage. Potom die pan: „Potrzebij geſt, abych ya odſlel; nebo neodegdu-li ya, vtieſſitel neprzigde k wam.“ Tato ſlowa panie ſu znamenita 1) a welike wažnoſti hodna; neb s vžitkem chcze odgijti, aby po ſobie ſlkody neoſtawil, ale zyſk, ne zamuczenie, ale ducha S. vtieffenie. Z kterychžto flow muož rozumijno byti o vžitku poſlednim, kteryž geſt ſkrze ducha ſwateho miel vweden byti. Nebo duch ſwaty geft mocz a vžitek wtielenie ſyna božieho, pracze geho y ſmrti y tiech wſlech wieczij, czož geſt ſyn božij, w tiele gſa, cžinil. Nebo kto by ſe radowal z toho, že geſt [128b] ſyn božij zaň trpiel, s bohem geho smirzil a miloſti božij gemu zaſlužil, když by Apoſítole božij toho neohlaſyli kazanim ſwym, naucženi glucze duchem ſwatym? Protož prawe geſt, že by ſe nižadny nemohl radowati w tom, že geft syn božij poſlan na ſwiet a že geſt ſkrze ſwu Imrt wyproſtil pokolenie lidike z moczy diabelſke a ſmirzil ge s bohem a w miloſti a w nadiegi žiwota wiecžneho ge vſta- nowil, gedine ſkrze mocz ducha ſwateho. Ont geft giſtie do- konanie tiech miloſtij, kterež gſu dany lidem ſkrze Gežifle Kryfta. A geſt vtieſlitelem wilech, kterziž gſu vwierzili w ſyna 1) znamenitá.
Strana 406
406 Cžtwrta Nediele božiho. Nebo on wykupenie geho zprawuge w lidech wierzi- czych a mocz gemu dawa w nich, ont ſrdcze lidika vſtawuge ſwu miloſtij a žadoſt gich naplňuge w dobrem a w prawdie ge tieſlij ſkrze kryſta. Protož pro ty wlleczky wieczy po- trzebij bylo, aby pan odífel, a duch Swaty aby prziſfel. Protož tu die pan: „Paklit odegdu, poſllit geho k wam.“ Tent wam wiecze proſpiege, než byite wždy ſe mnu tieleſnie byli. Nebo on wam da prawe vtieſfenie wnitrz a wſleczky prawe wieczy vwede w was. A gefftie w prawieyſlij milowanie mne was vwede, než ge nynie mate ke mnie. Nebo ſkrze niey poznate mne prawiegij, giž ne yako cžlowieka, geſſto ſe na ſmrt prziprawuge, ale giž yako boha a ežlowieka oſlaweneho; protož mne prawiegij milowati y cztiti budete. Ale poňewadž tito vežedlniczy nemohli gſu przigijti praweho vtieſſenie ducha ſwateho, dokudž pan tieleſnie ne- odſſel od nich, a že przichylenie zewnitrznij podle ſmyſluo tiela k cžlowiecženſtwij Kryftowu mohlo gim przekažeti przi- gijti wnitrzniho vtieſlenie ducha ſwateho: Mnohem wiecze nynie howadnym lidem, geflto se gedine w zlych vtieſfenich obieragij a w ohawnoſtech hrziechuow ſtydkych, w miloſtech zlych tieleſnych, neprzigde nikdy vtieflitel duch ſwaty, ne- odegdu-li ta vtieſſenie a liboſti w hrzieſſijch neporzadne od nich. Potom die cžtenie: „A kdyžt przigde, tent bude treſktati ſwiet z hrziechu, z ſprawedlnoſti a z ſaudu. Z hrziechu za- giſte, nebo ſu newierzili w mie; Z ſprawedlnoſti, že gdu k otcy, a giž neuzrzijte m'e; A z ſaudu, nebo knijže tohoto ſwieta giž odſuzeno geſt.“ W te rzecži ſpaſytel vkazuge ſkutky ducha ſwateho, ktere bude dielati, když przigde. A nazywa geho vtieſlitelem vcžedlnikuo ſwych; nebo gim proto dan bywa, aby ge w zamutczych a pokuſſenich tieſlil. A die tu pan, že bude treſktati z hřiechuo nayprwe ſwiet, to geſt lidi zlee, ſlepee, geſſto milugij Swiet a marnoſti geho. A to gest vežinil w apofftolech a potom w ginych wiernych kazatelech,
406 Cžtwrta Nediele božiho. Nebo on wykupenie geho zprawuge w lidech wierzi- czych a mocz gemu dawa w nich, ont ſrdcze lidika vſtawuge ſwu miloſtij a žadoſt gich naplňuge w dobrem a w prawdie ge tieſlij ſkrze kryſta. Protož pro ty wlleczky wieczy po- trzebij bylo, aby pan odífel, a duch Swaty aby prziſfel. Protož tu die pan: „Paklit odegdu, poſllit geho k wam.“ Tent wam wiecze proſpiege, než byite wždy ſe mnu tieleſnie byli. Nebo on wam da prawe vtieſfenie wnitrz a wſleczky prawe wieczy vwede w was. A gefftie w prawieyſlij milowanie mne was vwede, než ge nynie mate ke mnie. Nebo ſkrze niey poznate mne prawiegij, giž ne yako cžlowieka, geſſto ſe na ſmrt prziprawuge, ale giž yako boha a ežlowieka oſlaweneho; protož mne prawiegij milowati y cztiti budete. Ale poňewadž tito vežedlniczy nemohli gſu przigijti praweho vtieſſenie ducha ſwateho, dokudž pan tieleſnie ne- odſſel od nich, a že przichylenie zewnitrznij podle ſmyſluo tiela k cžlowiecženſtwij Kryftowu mohlo gim przekažeti przi- gijti wnitrzniho vtieſlenie ducha ſwateho: Mnohem wiecze nynie howadnym lidem, geflto se gedine w zlych vtieſfenich obieragij a w ohawnoſtech hrziechuow ſtydkych, w miloſtech zlych tieleſnych, neprzigde nikdy vtieflitel duch ſwaty, ne- odegdu-li ta vtieſſenie a liboſti w hrzieſſijch neporzadne od nich. Potom die cžtenie: „A kdyžt przigde, tent bude treſktati ſwiet z hrziechu, z ſprawedlnoſti a z ſaudu. Z hrziechu za- giſte, nebo ſu newierzili w mie; Z ſprawedlnoſti, že gdu k otcy, a giž neuzrzijte m'e; A z ſaudu, nebo knijže tohoto ſwieta giž odſuzeno geſt.“ W te rzecži ſpaſytel vkazuge ſkutky ducha ſwateho, ktere bude dielati, když przigde. A nazywa geho vtieſlitelem vcžedlnikuo ſwych; nebo gim proto dan bywa, aby ge w zamutczych a pokuſſenich tieſlil. A die tu pan, že bude treſktati z hřiechuo nayprwe ſwiet, to geſt lidi zlee, ſlepee, geſſto milugij Swiet a marnoſti geho. A to gest vežinil w apofftolech a potom w ginych wiernych kazatelech,
Strana 407
Io Welikonocy. 407 haňege ten ſwiet a tahna gey z hřijchuo ku pokani; nebo ginak ſpaſenie nižadnemu lidu nenie, gedine tak, aby, odwr- hucze hrziechy, pokani cžinili za ne a dali w ſobie mijſto duchu ſwatemu; nebo on nebude przebywati w tiele podda- nem hrzijchu a przed pokrytſtwim vtieka a newyſwobodi zlorzecžene° od ge° rtuow, ani w duſſi zlee wuole wegde. Ale Antykryft, Syn diabluow, cžlo[129a]wiek hrziecha, ſyn zatraczenie, na to geſt prziſſel s weliku moczy tohoto ſwieta w vdech ſwych pokrytych duchownijch, aby proti duchu ſwate odpornie wſleczky hrziechy rozſyl, vſtawil, wymluwal y branil gich, aby z nich ſwiedomij nemieli, aby w nich po- chlebowal. A proto geſt gemu dano gmeno „ežlowiek hrziecha“, neb on geſt pocžatek, korzen a rozmnožitel wſlech hrziechuow a ohawnoſtij na ſwietie. A on geſt ſňal hrziechy s ſwieta, aby nebyli a neſluli hřiechowe hrziechem, ale aby ſe obratili hrziechowe w cztnoſti, w rzady, w ſluſſnoſt a pocztiwoſt, w potrzebnoſt mnohu žiwota tieleſneho, w przirozeni a w ſpra- wedlnoſt žiwota obecneho dobre°. Tak že giž rzijdko czo- nalezeno muož byti hrziechem. Pakli czo Antykryft za hrziech mijti muože, to ſnima pokanimi ffaleſſnymi a mnohym po- ſwieczowanim lžiwym, odpuſtky za penijze prodawa na odpu- ſitienie wſſech hrziechuo y muk zbawenie a tak otwiera ſwo- bodu k hrzeſſeni ſkrze ty odpuſtky a pokanie ffaleſſna, z geho mocy vložena. Protož duch lžiwy, duchu Sv odporny, gſa w vſtech wilech kniežij Antykrystowych, vſtawuge na ſwietie hrzich, ale duch S. trefkcze ſwiet pro hrziechy. Gefftie z tiech flow možem wzyti tento rozum, že duch S. geſt ſwrchowana dobrota a rozmnožitel miloſtij a daruow duchownijch, kterežto ſu odporny1) miloſtem tieleſnym a ne- mohu ſe w cžlowieku pokoynie ſpolu zbyti, wždy gedna druhu wen žiene. Když miloſt tieleſna ſylnie ſrdcze oſede, tehdy miloſt božie odžiene od cžlowieka. Ale miloſt, kteraž 1) odporný.
Io Welikonocy. 407 haňege ten ſwiet a tahna gey z hřijchuo ku pokani; nebo ginak ſpaſenie nižadnemu lidu nenie, gedine tak, aby, odwr- hucze hrziechy, pokani cžinili za ne a dali w ſobie mijſto duchu ſwatemu; nebo on nebude przebywati w tiele podda- nem hrzijchu a przed pokrytſtwim vtieka a newyſwobodi zlorzecžene° od ge° rtuow, ani w duſſi zlee wuole wegde. Ale Antykryft, Syn diabluow, cžlo[129a]wiek hrziecha, ſyn zatraczenie, na to geſt prziſſel s weliku moczy tohoto ſwieta w vdech ſwych pokrytych duchownijch, aby proti duchu ſwate odpornie wſleczky hrziechy rozſyl, vſtawil, wymluwal y branil gich, aby z nich ſwiedomij nemieli, aby w nich po- chlebowal. A proto geſt gemu dano gmeno „ežlowiek hrziecha“, neb on geſt pocžatek, korzen a rozmnožitel wſlech hrziechuow a ohawnoſtij na ſwietie. A on geſt ſňal hrziechy s ſwieta, aby nebyli a neſluli hřiechowe hrziechem, ale aby ſe obratili hrziechowe w cztnoſti, w rzady, w ſluſſnoſt a pocztiwoſt, w potrzebnoſt mnohu žiwota tieleſneho, w przirozeni a w ſpra- wedlnoſt žiwota obecneho dobre°. Tak že giž rzijdko czo- nalezeno muož byti hrziechem. Pakli czo Antykryft za hrziech mijti muože, to ſnima pokanimi ffaleſſnymi a mnohym po- ſwieczowanim lžiwym, odpuſtky za penijze prodawa na odpu- ſitienie wſſech hrziechuo y muk zbawenie a tak otwiera ſwo- bodu k hrzeſſeni ſkrze ty odpuſtky a pokanie ffaleſſna, z geho mocy vložena. Protož duch lžiwy, duchu Sv odporny, gſa w vſtech wilech kniežij Antykrystowych, vſtawuge na ſwietie hrzich, ale duch S. trefkcze ſwiet pro hrziechy. Gefftie z tiech flow možem wzyti tento rozum, že duch S. geſt ſwrchowana dobrota a rozmnožitel miloſtij a daruow duchownijch, kterežto ſu odporny1) miloſtem tieleſnym a ne- mohu ſe w cžlowieku pokoynie ſpolu zbyti, wždy gedna druhu wen žiene. Když miloſt tieleſna ſylnie ſrdcze oſede, tehdy miloſt božie odžiene od cžlowieka. Ale miloſt, kteraž 1) odporný.
Strana 408
408 Cžtwrta Nediele pochazy od ducha S., ta treſkcze a hňewa ſe na zle wieczy, ruſlij ge, mijſta gim nadawa, przekažij gim, neomluwa gich, nepochlebuge nižadnemu we zlem. Protož, geſt-li ktery lid mi- loſtij a prawdu ducha S. ſebran, ſpolu z tiechtot wieczij muož poznan byti, že dobrotiwie a zrzijzenie podle miloſti rownoſt a pokoy mezy ſebu magij a pilnie toho ſletrzij, aby zlee wieczy nemiely mijſta mezy nimi, pakli by ſe zgewily pod pokrytſtwim, aby trefktany byly. Ale že tuto die pan, Zie duch S. treſktati bude ze trogij wieczy: z hrzijchu, z ſprawedlnoſti a z ſaudu. Nebo ty trzi ſtranky ſu te miloſti, kteraž ſe geſt nam ſtala ſkrze ſyna boži': Gedna, že ſe geſt wtielil a prziſſel na ſwiet podle ſlibuo božich. Druha, že geſt trpiel a tijm trpenim a ſmrtij dobyl nam ſprawedlnoſti, kterež ſme my bez geho trpenij mijti nemohli. Trzetij, že geſt nepřitele naſſeho, diabla, przemohl a nas z ge° moczy wyſwobodil. Jakož dij1): „Nebudete-li wierziti, že ya ſem prziſfel we gmeno otce me°, zemrzete w hrzieſſich waſlich.“ A z to° hrziechu duch S. ſkrze apoſitoly treſtal geft newieru židowíku, že ſu z te newiery zamordowali ge°. Ale nezda ſe, by miel pro takowu newieru nynie duch S. treſktati krzeſtiany, neb mezy nimi veženij mnozy a w rozu' doſpieli mijſtrzi a kniežij ſu, geſſto w ſyna boži° wierzij a vmiegij o te wijrze zrziezenie mluwiti, že hned nenie przi nij ne- doſtatku, neb wyznawagij, že ſe geſt narodil, že geſt trpieh etc., a tak by nebyli treſktani z takowe [129b] newiery yako po- hane a židee, — Ale tuto ſe gim wijry nedoſtawa, že newierzij gemu w tom, czož on przikazuge a cžemu ge vežij, A tak, ne- wierzicze gemu, nepoſluchagij geho a negſu gemu poddani; protož gſu pokrytczy nemilij gemu, magijcze wieru ſlepu a mrtwu. A takowych krzeſtianuow s tau mrtwau wierau geſt 1) Jan 8, 24.
408 Cžtwrta Nediele pochazy od ducha S., ta treſkcze a hňewa ſe na zle wieczy, ruſlij ge, mijſta gim nadawa, przekažij gim, neomluwa gich, nepochlebuge nižadnemu we zlem. Protož, geſt-li ktery lid mi- loſtij a prawdu ducha S. ſebran, ſpolu z tiechtot wieczij muož poznan byti, že dobrotiwie a zrzijzenie podle miloſti rownoſt a pokoy mezy ſebu magij a pilnie toho ſletrzij, aby zlee wieczy nemiely mijſta mezy nimi, pakli by ſe zgewily pod pokrytſtwim, aby trefktany byly. Ale že tuto die pan, Zie duch S. treſktati bude ze trogij wieczy: z hrzijchu, z ſprawedlnoſti a z ſaudu. Nebo ty trzi ſtranky ſu te miloſti, kteraž ſe geſt nam ſtala ſkrze ſyna boži': Gedna, že ſe geſt wtielil a prziſſel na ſwiet podle ſlibuo božich. Druha, že geſt trpiel a tijm trpenim a ſmrtij dobyl nam ſprawedlnoſti, kterež ſme my bez geho trpenij mijti nemohli. Trzetij, že geſt nepřitele naſſeho, diabla, przemohl a nas z ge° moczy wyſwobodil. Jakož dij1): „Nebudete-li wierziti, že ya ſem prziſfel we gmeno otce me°, zemrzete w hrzieſſich waſlich.“ A z to° hrziechu duch S. ſkrze apoſitoly treſtal geft newieru židowíku, že ſu z te newiery zamordowali ge°. Ale nezda ſe, by miel pro takowu newieru nynie duch S. treſktati krzeſtiany, neb mezy nimi veženij mnozy a w rozu' doſpieli mijſtrzi a kniežij ſu, geſſto w ſyna boži° wierzij a vmiegij o te wijrze zrziezenie mluwiti, že hned nenie przi nij ne- doſtatku, neb wyznawagij, že ſe geſt narodil, že geſt trpieh etc., a tak by nebyli treſktani z takowe [129b] newiery yako po- hane a židee, — Ale tuto ſe gim wijry nedoſtawa, že newierzij gemu w tom, czož on przikazuge a cžemu ge vežij, A tak, ne- wierzicze gemu, nepoſluchagij geho a negſu gemu poddani; protož gſu pokrytczy nemilij gemu, magijcze wieru ſlepu a mrtwu. A takowych krzeſtianuow s tau mrtwau wierau geſt 1) Jan 8, 24.
Strana 409
To Welikonocy. 409 tyto cžaſy naywijcze, gefſto o przikazanijch božijch nicz newiedij. Dale dij pan, Zie duch S. bude treſktati z ſprawedlnoſti, To geſt z tee winy, že ſprawedlnoſt prziwedena geſt ſkrze Imrt pana Gežiſſe, a ocžiſſtienij hrzijchuow ſtalo ſe geſt ſkrze krew geho, a to pro newieru nedoſllo niekterym. Ale tiech naywijcze bude, geſſto z tee ſprawedlnoſti treſktani budau, geſſto wierzij o ſynu božim, ale newierzij gemu w tom, czož on przikazuge, a tak geho nepoſluchagij a nemagij miloſti k ňemu, aniž mohu vežaſtni byti ſmrti geho. Protož z toho ma znamo byti, že wſliczkni przeſtupniczy przikazanie božich nebudu ſprawedliwi 1) od hrziechuow ſkrze krew Kryftowu, protože gſu nedrželi ſprawedlnoſti te, kteruž geſt on przi- kazowal. A z tiechto wieczy muož dale znamo byti o trzetij ſtrancze te winy, z nijž geſt treſktal a bude treſktati 2) duch ſwaty: proto, že knijže tohoto ſwieta odſuzeno geſt a moczy zkaženo ſkrze Kryſtowu ſmrt nad tiemi, kterzij vwierzili w nieho a vmyti ſu od hrziechuow ſwych w krwi geho. Ti gſu wyproſſtieni z moczy diablowy. Ale ginij wſliczkni, ſtogijcze w hrzieſlijch, gſu pod moczij geho. Zwlaſſtnie pak potupu ſynu božimu cžinij ti, kterzijž, bywſle oſwijczeni w krwi Kriſtowie a z moczy diablowy wy- proſitieni, y potupili gſu w tom miloſt Kryſtowu, poddawſſe ſe dobrowolnie w mocz diablowu. Tit budu treſktani z tee winy, že ſu newažili laſky Kryftowy w tom, že geſt gich wraha zkazyl, a oni že gſu gemu w hrdlo lezli ſwewolnie a tak gſu 3) w geho zloſti zahynuli. Potom die pan: „Gefltie wam mam mnoho prawiti, ale nemuožete ſneſti nynie; Ale když przigde ten duch prawdy, naucžijt was wſfelike prawdie.“ Wida pan gežifs, že fu veže- dlnijczy ge" obtijženi zamutkem a že nemohu ani rozum'eti, 1) ſprawedliwij. 2) treſtal a bude treſtati. 2) gſau.
To Welikonocy. 409 tyto cžaſy naywijcze, gefſto o przikazanijch božijch nicz newiedij. Dale dij pan, Zie duch S. bude treſktati z ſprawedlnoſti, To geſt z tee winy, že ſprawedlnoſt prziwedena geſt ſkrze Imrt pana Gežiſſe, a ocžiſſtienij hrzijchuow ſtalo ſe geſt ſkrze krew geho, a to pro newieru nedoſllo niekterym. Ale tiech naywijcze bude, geſſto z tee ſprawedlnoſti treſktani budau, geſſto wierzij o ſynu božim, ale newierzij gemu w tom, czož on przikazuge, a tak geho nepoſluchagij a nemagij miloſti k ňemu, aniž mohu vežaſtni byti ſmrti geho. Protož z toho ma znamo byti, že wſliczkni przeſtupniczy przikazanie božich nebudu ſprawedliwi 1) od hrziechuow ſkrze krew Kryftowu, protože gſu nedrželi ſprawedlnoſti te, kteruž geſt on przi- kazowal. A z tiechto wieczy muož dale znamo byti o trzetij ſtrancze te winy, z nijž geſt treſktal a bude treſktati 2) duch ſwaty: proto, že knijže tohoto ſwieta odſuzeno geſt a moczy zkaženo ſkrze Kryſtowu ſmrt nad tiemi, kterzij vwierzili w nieho a vmyti ſu od hrziechuow ſwych w krwi geho. Ti gſu wyproſſtieni z moczy diablowy. Ale ginij wſliczkni, ſtogijcze w hrzieſlijch, gſu pod moczij geho. Zwlaſſtnie pak potupu ſynu božimu cžinij ti, kterzijž, bywſle oſwijczeni w krwi Kriſtowie a z moczy diablowy wy- proſitieni, y potupili gſu w tom miloſt Kryſtowu, poddawſſe ſe dobrowolnie w mocz diablowu. Tit budu treſktani z tee winy, že ſu newažili laſky Kryftowy w tom, že geſt gich wraha zkazyl, a oni že gſu gemu w hrdlo lezli ſwewolnie a tak gſu 3) w geho zloſti zahynuli. Potom die pan: „Gefltie wam mam mnoho prawiti, ale nemuožete ſneſti nynie; Ale když przigde ten duch prawdy, naucžijt was wſfelike prawdie.“ Wida pan gežifs, že fu veže- dlnijczy ge" obtijženi zamutkem a že nemohu ani rozum'eti, 1) ſprawedliwij. 2) treſtal a bude treſtati. 2) gſau.
Strana 410
410 Cžtwrta Nediele ani w pamieti držeti řečij geo, opuſtil to mluwenie potrzebne, Ale powiediel gim, že ge duch ſwaty tomu wſfemu naucžij. cžemuž ſu tehdaž pro zamutek rozum'eti nemohli. A z toho by mohlo naucženie byti tiem, geſſto chtij gine weſti w czeſtie božio, aby darmo nemluwili, ani obtiežowali poſluchacžuow 1) nad gich mocz, prawijce ty wiecy, gichž ſneſti nemohu pro- hlupoſt nebo pro tiežkoſt. Protož promluwiti o prawdie Kry- ftowie, gellto o nij ten lid bluduow 2) nafaty neſlychal, tut geft welmi nemoczen a nemuož ſneſti, a zda mu ſe, že nowe a neſlychane kaczyerzſtwie zgewilo ſe tomu lidu Pakli by gich potahl od nawyklych bluduow anebo gim gich pozlehcžil, ten zkazytel wiery a ſpaſeni lidíkeho oftane a tak wždy ka- czyerzem. Druhe ſu nemoczni k ſlyſſenij prawdy Kryſtowy w tom. že gſu zkaženi hrziechy tiežkymi wſſemi, w nichž gſu z die- tinſtwie wyroſtli a [130a] naramnie gim obwykli, a gſu giž gim zakon przirozeny. Protož takowij hrzieffniczy zkaženij ne- moczni gſu ſlyfleti prawdu kryſtowu, když gim mluwena bude na gich-pychu nadutu,3) na gich lakomftwie neſyte, na obchody neprawe, na lichwy, na gich opilſtwie a obžerſtwie, na ſmil- ſtwie a na gich oplzloſti neſtydate, na gich prawa a zakony odporne zakonu božie, geſlto ſtogij pod nimi yako pod wieru.") Czo tu bude hniewuow,5) hanienij, vtrhanie, reptanie proti te prawdie od takych lidij zkaženych, dwogijho pekla hodnych! Tomu pak duchu dobremu dal geſt gmeno pan „duch prawdy“, a že ten ma vtieſliti vcžedlniky Kryftowy y wſleczky wierzijczy w nieho. Protož pan die, že was naucžij wſſelike prawdie, kteraužto prawdau6) mate vſtanowiti v wierze a w ctnoſtech wleczky wierzijcy, aby, gi znagijcze, y mohli vgijti wſſelike lži, geſſto od dabla pochodij. A ma take vežiti 1) poſluchačuo. 2) bluduo. 3) paychu nadutau. 4) wěrau. 5) hněwuo. *) prawdu.
410 Cžtwrta Nediele ani w pamieti držeti řečij geo, opuſtil to mluwenie potrzebne, Ale powiediel gim, že ge duch ſwaty tomu wſfemu naucžij. cžemuž ſu tehdaž pro zamutek rozum'eti nemohli. A z toho by mohlo naucženie byti tiem, geſſto chtij gine weſti w czeſtie božio, aby darmo nemluwili, ani obtiežowali poſluchacžuow 1) nad gich mocz, prawijce ty wiecy, gichž ſneſti nemohu pro- hlupoſt nebo pro tiežkoſt. Protož promluwiti o prawdie Kry- ftowie, gellto o nij ten lid bluduow 2) nafaty neſlychal, tut geft welmi nemoczen a nemuož ſneſti, a zda mu ſe, že nowe a neſlychane kaczyerzſtwie zgewilo ſe tomu lidu Pakli by gich potahl od nawyklych bluduow anebo gim gich pozlehcžil, ten zkazytel wiery a ſpaſeni lidíkeho oftane a tak wždy ka- czyerzem. Druhe ſu nemoczni k ſlyſſenij prawdy Kryſtowy w tom. že gſu zkaženi hrziechy tiežkymi wſſemi, w nichž gſu z die- tinſtwie wyroſtli a [130a] naramnie gim obwykli, a gſu giž gim zakon przirozeny. Protož takowij hrzieffniczy zkaženij ne- moczni gſu ſlyfleti prawdu kryſtowu, když gim mluwena bude na gich-pychu nadutu,3) na gich lakomftwie neſyte, na obchody neprawe, na lichwy, na gich opilſtwie a obžerſtwie, na ſmil- ſtwie a na gich oplzloſti neſtydate, na gich prawa a zakony odporne zakonu božie, geſlto ſtogij pod nimi yako pod wieru.") Czo tu bude hniewuow,5) hanienij, vtrhanie, reptanie proti te prawdie od takych lidij zkaženych, dwogijho pekla hodnych! Tomu pak duchu dobremu dal geſt gmeno pan „duch prawdy“, a že ten ma vtieſliti vcžedlniky Kryftowy y wſleczky wierzijczy w nieho. Protož pan die, že was naucžij wſſelike prawdie, kteraužto prawdau6) mate vſtanowiti v wierze a w ctnoſtech wleczky wierzijcy, aby, gi znagijcze, y mohli vgijti wſſelike lži, geſſto od dabla pochodij. A ma take vežiti 1) poſluchačuo. 2) bluduo. 3) paychu nadutau. 4) wěrau. 5) hněwuo. *) prawdu.
Strana 411
Po Welikonocy. 411 wſſeczky wierzijczy w kryfta každe prawdie o niem, aby geho prawie poznali, že w niem buoh položil ſpaſenie wſſeli- kemu lidu wierziczymu w nieho doſtatecžnie. Y te prawdie naucžij ten duch, kteru 1) geft on wydal w zakonie ſwem, aby w nij oſtali. A tyto wieczy naywiecze ſu potrzebny lidu bo- žiemu w tiechto cžaſych nebezpecžnych, w nichžto diabel, duch Ižiwy, rozwazan geſt, aby ſwu lžij wſludy wſeczky lidi ſwazal. Protož, poniewadž duch S. geft duch prawdy a ma vežiti wſſelike prawdie lid wierzijczy w ſyna božieho, Ktož tehdy pozna, kdy on vežiti bude prawdie, poňewadž ďabel, duch lžiwy odijwage w nieho, vstawuge lež w lidech ſkrze nieho? To mož toliko poznano byti od tiech. kterzijž gſu po- znali prawdu, w ežem ona ſtogij, A že w tom prawda božij oſtawa, czož buoh przikazuge za wieru držeti y cžiniti. Protož duch swaty geft duch t e prawdy, ktera gest w zakonie Kryſtowie popſana 2), a na tu prawdu wede wſſeczky, kterzijž ſe gemu vežiti dadij. Ale diabel, duch lžiwy, muožt byti podobne, žet geſt rzekl: „Fuogdu a budu duch lžiwy w vſtech wſſech kniežij Antykryftowych a budu lhati vſty gich ſkrze boha, ſkrze geho ducha, ſkrze pijſma a ſkrze rzady duchownie wſſem przeſtupnikom a zklamam ge o gich ſpaſenie, yako ſem Achaba zklamal ſkrze vſta geho lžiwych prorokuow.“ Protož zpiet vežij a wede naſledowniky ſwe w przeſtupenie te prawdy. Ale ne tak gich ſproſtnie oteyde w tiech przeſtupenijch, ale odiege ge ſwatoſtij Ižiwu y duchem ſwatym. A na to ma ſwe ffaleſſne proroky a kniežij, aby zakrywali hanbu a fferedſtwij toho lidu ſwymi mſſemi, ſlužbami, naboženſtwimi a rzadem w koſtelech y wſſelikymi žehnanimi a poſwieczowanimi ſwymi, aby nehledieli na ſwu ohawnoſt, magijcze na ſobie odiew tak pocztiwy. Ale, ktožt ſu poznali prawdu, neobratijt ſe na to, že ſe tak diabel odiewa bohem a geho rzadem, ale zkuſyt 1) kterau. 2) popſaná.
Po Welikonocy. 411 wſſeczky wierzijczy w kryfta každe prawdie o niem, aby geho prawie poznali, že w niem buoh položil ſpaſenie wſſeli- kemu lidu wierziczymu w nieho doſtatecžnie. Y te prawdie naucžij ten duch, kteru 1) geft on wydal w zakonie ſwem, aby w nij oſtali. A tyto wieczy naywiecze ſu potrzebny lidu bo- žiemu w tiechto cžaſych nebezpecžnych, w nichžto diabel, duch Ižiwy, rozwazan geſt, aby ſwu lžij wſludy wſeczky lidi ſwazal. Protož, poniewadž duch S. geft duch prawdy a ma vežiti wſſelike prawdie lid wierzijczy w ſyna božieho, Ktož tehdy pozna, kdy on vežiti bude prawdie, poňewadž ďabel, duch lžiwy odijwage w nieho, vstawuge lež w lidech ſkrze nieho? To mož toliko poznano byti od tiech. kterzijž gſu po- znali prawdu, w ežem ona ſtogij, A že w tom prawda božij oſtawa, czož buoh przikazuge za wieru držeti y cžiniti. Protož duch swaty geft duch t e prawdy, ktera gest w zakonie Kryſtowie popſana 2), a na tu prawdu wede wſſeczky, kterzijž ſe gemu vežiti dadij. Ale diabel, duch lžiwy, muožt byti podobne, žet geſt rzekl: „Fuogdu a budu duch lžiwy w vſtech wſſech kniežij Antykryftowych a budu lhati vſty gich ſkrze boha, ſkrze geho ducha, ſkrze pijſma a ſkrze rzady duchownie wſſem przeſtupnikom a zklamam ge o gich ſpaſenie, yako ſem Achaba zklamal ſkrze vſta geho lžiwych prorokuow.“ Protož zpiet vežij a wede naſledowniky ſwe w przeſtupenie te prawdy. Ale ne tak gich ſproſtnie oteyde w tiech przeſtupenijch, ale odiege ge ſwatoſtij Ižiwu y duchem ſwatym. A na to ma ſwe ffaleſſne proroky a kniežij, aby zakrywali hanbu a fferedſtwij toho lidu ſwymi mſſemi, ſlužbami, naboženſtwimi a rzadem w koſtelech y wſſelikymi žehnanimi a poſwieczowanimi ſwymi, aby nehledieli na ſwu ohawnoſt, magijcze na ſobie odiew tak pocztiwy. Ale, ktožt ſu poznali prawdu, neobratijt ſe na to, že ſe tak diabel odiewa bohem a geho rzadem, ale zkuſyt 1) kterau. 2) popſaná.
Strana 412
412 Cžtwrta Nediele duchuow etc. A netoliko tak ten duch lžiwy proſpiewa w oklamani pod duchowenſtwim vwedenym a mylnym, kdež pod nim lid pij lež yako wijno ſladke pod tiemi zakony po- k[130b]rytych duchownijch lidij. Ale ma take przi každem cžlo- wieku przicžiny ſobie pomoczne, ſkrze než prowede ſwu 1) lež w cžlowieku nezrzetedlnie pod žiwotem duchownim. A to z mnohych przicžin diablu pomocznych. A mohu tyto byti toho przicžiny: Milowanie tieleſne a nerzadne ſebe a z toho przichylenie k oſtrziehani žiwota tieleſneho nad mijru w geho žadoſtech, že pod gmenem potrzeb, twarnoſtij ") dobroty mnohe wieczy prawe pomine a w zlee wieczy ſe zaplete a w miloſti tieleſne, až ſe mu pak ſrdcze vkradne k tomu, že geho nebude mijti w ſwe moczy. Gina przicžina geft horliwoſt naramna, aby fe- wydawali nad mocz w vtrpenie tieleſna, ani ſpanie potrzebneho, ani pokr' požiwagijcze, chtijcz nad gine lidi w tom ſe pozdwi- hati. Opiet, gſucze3) vkrutnij, gine ſudijeze a gimi hrdagijcze. Opiet niektere wywlecže diabel z ſproſtnoſti wijry a z obeczne ſprawedlnoſti vſtawene od boha a w yakes dwornoſti ne- zbedne vſtawi ge a w ſmyſlech wyſokych, aby, w ſwe ne- rownoſti gſucze, wzdalowali ſe od miloſti bratrſke, pominucze wſleczky lidi, nemohli ſe nikdijž s žadnym srownati. Protož z tiechto wieczy muož znamo byti, že ti lide wſliczkni, kterzij ſe przimieſlugij k bohu, chtijcze gemu ſlužiti, a nepoznawſle wuole geho, aby ſproſtnie z wiery geho žiwi byli, w laſcze a w nadiegi trwali, že ti muſy byti duchem lžiwym w takowe zwlaſtnoſti ſkodne podle ſwych domnienij nadutych a ſobio- wolnych wedeni. Die tu dale pan: „Ont mne oſlawij.“ Totiž ten duch prawdy. Nayprwe přiſled w Apoſtoly, oſlawil geſt gey; Nebo Apoſſtole z daru geho oznamili ſu lidem ſpaſytele gich, že on, gſa bohem wiecžnym, cžlowiekem geſt vežinien, ponižiw ſe praczowal pro ſpaſenie lidíke a potom vmřel za gich hrziechy 1) ſwau. 2) twarnoſtij. 3) gfauce.
412 Cžtwrta Nediele duchuow etc. A netoliko tak ten duch lžiwy proſpiewa w oklamani pod duchowenſtwim vwedenym a mylnym, kdež pod nim lid pij lež yako wijno ſladke pod tiemi zakony po- k[130b]rytych duchownijch lidij. Ale ma take przi každem cžlo- wieku przicžiny ſobie pomoczne, ſkrze než prowede ſwu 1) lež w cžlowieku nezrzetedlnie pod žiwotem duchownim. A to z mnohych przicžin diablu pomocznych. A mohu tyto byti toho przicžiny: Milowanie tieleſne a nerzadne ſebe a z toho przichylenie k oſtrziehani žiwota tieleſneho nad mijru w geho žadoſtech, že pod gmenem potrzeb, twarnoſtij ") dobroty mnohe wieczy prawe pomine a w zlee wieczy ſe zaplete a w miloſti tieleſne, až ſe mu pak ſrdcze vkradne k tomu, že geho nebude mijti w ſwe moczy. Gina przicžina geft horliwoſt naramna, aby fe- wydawali nad mocz w vtrpenie tieleſna, ani ſpanie potrzebneho, ani pokr' požiwagijcze, chtijcz nad gine lidi w tom ſe pozdwi- hati. Opiet, gſucze3) vkrutnij, gine ſudijeze a gimi hrdagijcze. Opiet niektere wywlecže diabel z ſproſtnoſti wijry a z obeczne ſprawedlnoſti vſtawene od boha a w yakes dwornoſti ne- zbedne vſtawi ge a w ſmyſlech wyſokych, aby, w ſwe ne- rownoſti gſucze, wzdalowali ſe od miloſti bratrſke, pominucze wſleczky lidi, nemohli ſe nikdijž s žadnym srownati. Protož z tiechto wieczy muož znamo byti, že ti lide wſliczkni, kterzij ſe przimieſlugij k bohu, chtijcze gemu ſlužiti, a nepoznawſle wuole geho, aby ſproſtnie z wiery geho žiwi byli, w laſcze a w nadiegi trwali, že ti muſy byti duchem lžiwym w takowe zwlaſtnoſti ſkodne podle ſwych domnienij nadutych a ſobio- wolnych wedeni. Die tu dale pan: „Ont mne oſlawij.“ Totiž ten duch prawdy. Nayprwe přiſled w Apoſtoly, oſlawil geſt gey; Nebo Apoſſtole z daru geho oznamili ſu lidem ſpaſytele gich, že on, gſa bohem wiecžnym, cžlowiekem geſt vežinien, ponižiw ſe praczowal pro ſpaſenie lidíke a potom vmřel za gich hrziechy 1) ſwau. 2) twarnoſtij. 3) gfauce.
Strana 413
Po Welikonocy. 413 a ge z bohem ſmirzil a vmyl ge w krwi ſwe. A když gſu to kazali Apoſſtole lidem, a oni tomu vwierzili, tehdy geſt oſla- wen ſyn božij na ſwietie. A tak k tomu dan bywa duch ſwaty, aby w prawdie wydal ſwiedecztwie o Kryſtu zgewnie, že w niem toliko geſt ſpaſenie wſſem wierzijczym. A tijm ſe obratij ſrdcze mnohych, aby welebili pana Gežiſſe a ſkrze nieho cztili boha otcze, dijky ge wzdawagijcze z toho, že geſt nam poſlal ſyna ſweho, ſpaſytele ſwieta, abychom ſkrze nieho žiwot wiecžny mieli. Toho nam racž dopomoczy Otecz, Syn y Duch Swaty. Amen. Nediele Pata po Welikonoczy. Cžtenie Swateho Jana w XVI. Ka. ZA onoho čafu rzekl pan Gežiſs vcže- dlnikom ſwym: Giftie, giftie prawim wam, budete-li zacž proſyti otce meho ve gmeno me, dat wam. Až doſawad neproſyli ſte [131a] za nicz we gmeno me; proſte, a wezmete, aby radoſt waſſe plna byla. Toto w prziſlowij mluwil ſem wam, Przichazyt hodina, když giž ne w prziflowij mluwiti budu wam, ale zgewňe o ſwem otczy zwieftugit wam. W ten den we gmeno me proſyti budete; A nynie prawim wam, že ya budu proſyti otczeza was. Neb otecz miluge was, neb ſte wy mne milo- wali a vwierzili ſte, že ſem od boha wyſſel. Wyſſelt ſem od otcze a prziſſel femna ſwiet; opiet opufftijm 1) ſwiet a gdu k otczy. Rzekli ſu gemu vcžedlniczygeho: Ay, nyniezgewnie mluwifs a prziſlowij žadneho neprawiſs. Nynie ſme poznali, že wiefs wſſecko, a nenij 1) opanſſtijm.
Po Welikonocy. 413 a ge z bohem ſmirzil a vmyl ge w krwi ſwe. A když gſu to kazali Apoſſtole lidem, a oni tomu vwierzili, tehdy geſt oſla- wen ſyn božij na ſwietie. A tak k tomu dan bywa duch ſwaty, aby w prawdie wydal ſwiedecztwie o Kryſtu zgewnie, že w niem toliko geſt ſpaſenie wſſem wierzijczym. A tijm ſe obratij ſrdcze mnohych, aby welebili pana Gežiſſe a ſkrze nieho cztili boha otcze, dijky ge wzdawagijcze z toho, že geſt nam poſlal ſyna ſweho, ſpaſytele ſwieta, abychom ſkrze nieho žiwot wiecžny mieli. Toho nam racž dopomoczy Otecz, Syn y Duch Swaty. Amen. Nediele Pata po Welikonoczy. Cžtenie Swateho Jana w XVI. Ka. ZA onoho čafu rzekl pan Gežiſs vcže- dlnikom ſwym: Giftie, giftie prawim wam, budete-li zacž proſyti otce meho ve gmeno me, dat wam. Až doſawad neproſyli ſte [131a] za nicz we gmeno me; proſte, a wezmete, aby radoſt waſſe plna byla. Toto w prziſlowij mluwil ſem wam, Przichazyt hodina, když giž ne w prziflowij mluwiti budu wam, ale zgewňe o ſwem otczy zwieftugit wam. W ten den we gmeno me proſyti budete; A nynie prawim wam, že ya budu proſyti otczeza was. Neb otecz miluge was, neb ſte wy mne milo- wali a vwierzili ſte, že ſem od boha wyſſel. Wyſſelt ſem od otcze a prziſſel femna ſwiet; opiet opufftijm 1) ſwiet a gdu k otczy. Rzekli ſu gemu vcžedlniczygeho: Ay, nyniezgewnie mluwifs a prziſlowij žadneho neprawiſs. Nynie ſme poznali, že wiefs wſſecko, a nenij 1) opanſſtijm.
Strana 414
414 Pata Nediele tobie potrzebij, aby ſe kto tebe otazal; po tomt wierzijme, že gſy od boha prziſſel. A pocžatku cžtenie tohoto mluwij ſpaſytel o ſkutku modlitby, genž geſt mezy duchownimi ſkutky pilnymi geden. potrzebny tiem, ktož wierzij w boha a magij nadiegi w niem, že on geſt darcze každeho daru y každe dobroty potrzebne duſli y tielu A že geſt zproſtitel z každeho pokuſlenie y bez- prawij, kterež muož na lidi vpadnuti. Protož tuto ſpaſytel vežij a napomina k modlitbie vcžedlniky ſwe, aby ſe roz- umnie modlili wieducze, zacž ſe magij modliti, komu a ſkrze koho. A že ſe magij modliti bohu otczy ſkrze ſyna geho A magij ſe modliti gemu za potřebne a hodne wieczy. Ale že takowych wieczy duchownijch nemudrzij lide neznagij, ani kterym by rzadem ſwe modlitby cžinili. Protož na prazno 1) gedne vſty klapagij a gmeno božij nadarmo beru w ſlowijch modlitby, ani tu pamieti, ani žadoſti, ani rozumnoſti poži- wagijcze; rozmnoženymi ſlowy, za dluhy2) cžas, bez naboženſtwij, blektawie, neſmijrnie, z obycžege a z zamyſlu zakonuow lid- ſkych to gednagij; kterzijž mniegij, že ſwym walnym mluwe- nim boha przemohu 3) a vmluwij, aby ge muſyl vílyfleti; protož takowij, tak blekczycze, nicz neuproſy. Ginij, acž modlecze ſe žadoſt przi tom magij, ale zle ſe za ty wieczy modlee, ktere gſu gim k zatraczeni, yako za pokoy tieleſny, za ſſtieſtij tohoto ſwieta, za zdrawij tiela, za zbožie mnohe, aby w zdrawij tieleſnem dluhem*), w roz- koflech, w powyſſeni a we czti žiwi byli aneb aby ſe po- mítili nad tiemi, ktož gim bezprawij cžinij, aneb aby gich pomſtil buoh. Protož ti proſy, aby gim buoh dal proſpiech, aby hrziechy rozmnožili zde, aby, proſpiewagijcze we zlem, ſſiroku 5) czeſtu poſpijſſili do pekla. O gichžto prozbie pan die: 1) prázdno. 2) dlauhý. 3) přemohau. *) dlauhém. 5) ffirokau.
414 Pata Nediele tobie potrzebij, aby ſe kto tebe otazal; po tomt wierzijme, že gſy od boha prziſſel. A pocžatku cžtenie tohoto mluwij ſpaſytel o ſkutku modlitby, genž geſt mezy duchownimi ſkutky pilnymi geden. potrzebny tiem, ktož wierzij w boha a magij nadiegi w niem, že on geſt darcze každeho daru y každe dobroty potrzebne duſli y tielu A že geſt zproſtitel z každeho pokuſlenie y bez- prawij, kterež muož na lidi vpadnuti. Protož tuto ſpaſytel vežij a napomina k modlitbie vcžedlniky ſwe, aby ſe roz- umnie modlili wieducze, zacž ſe magij modliti, komu a ſkrze koho. A že ſe magij modliti bohu otczy ſkrze ſyna geho A magij ſe modliti gemu za potřebne a hodne wieczy. Ale že takowych wieczy duchownijch nemudrzij lide neznagij, ani kterym by rzadem ſwe modlitby cžinili. Protož na prazno 1) gedne vſty klapagij a gmeno božij nadarmo beru w ſlowijch modlitby, ani tu pamieti, ani žadoſti, ani rozumnoſti poži- wagijcze; rozmnoženymi ſlowy, za dluhy2) cžas, bez naboženſtwij, blektawie, neſmijrnie, z obycžege a z zamyſlu zakonuow lid- ſkych to gednagij; kterzijž mniegij, že ſwym walnym mluwe- nim boha przemohu 3) a vmluwij, aby ge muſyl vílyfleti; protož takowij, tak blekczycze, nicz neuproſy. Ginij, acž modlecze ſe žadoſt przi tom magij, ale zle ſe za ty wieczy modlee, ktere gſu gim k zatraczeni, yako za pokoy tieleſny, za ſſtieſtij tohoto ſwieta, za zdrawij tiela, za zbožie mnohe, aby w zdrawij tieleſnem dluhem*), w roz- koflech, w powyſſeni a we czti žiwi byli aneb aby ſe po- mítili nad tiemi, ktož gim bezprawij cžinij, aneb aby gich pomſtil buoh. Protož ti proſy, aby gim buoh dal proſpiech, aby hrziechy rozmnožili zde, aby, proſpiewagijcze we zlem, ſſiroku 5) czeſtu poſpijſſili do pekla. O gichžto prozbie pan die: 1) prázdno. 2) dlauhý. 3) přemohau. *) dlauhém. 5) ffirokau.
Strana 415
Po Welikonocy. 415 „Newijte, czo proſyte.“ Niekdy buoh z miloſti neſlyſlij prozby 1) blazniwych lidij, nebo newieducze, czo proſy, nayſpijſle by ſobie peklo wyproſyli, kdyby gim to boh dal, zacž proſy ; Niekterym pak daa za pomſtu žadoſti ſrdcze gich. Niekterych modlitby gſu bludne w tom, že ge k ſtworzeni obraczegij, o tiech wieczech nadiegi magijcze w ftworzenij, o kterychž gſu mieli mijti w ſtworziteli Protož ſe obrazom modle domniwagijcze ſe, že diwy ežinij, a že w nich mocz božij geſt k vzdraweni anebo k ginym pomoczem. [131b] Ginij ſe modle ſwatym, a niekterym negiſtym, a mnichom vtylym, kterzijž od ſwatokupczuow nazwanu2) ſwatoſt magij, oſlawenu 3) zazraky a diwy lžiwymi, genž mohu 4) ſpijſle w pekle byti než w nebi. A proſy gich, aby ge wyproſyli ze zlych wieczy, z wiezenie, z neſſtieſtij, z hanby ſwietſke, od bolenie zubuow y ocžij,5) od wlkuow, od hadow y od ginych wieczy protiw- nych a od nemoczij. Ti magij nadegi nad buoh w tiech ſwatych a newiedij, ezo proſy a koho proſy. Ginij padagij, klekagijcze na kolena, przed Papežem, modlecze ſe a zlattych mnoho k ſwe modlitbie przidawa- gijcze, aby gim racžil dati hrziechuom odpuſſtienij aneb muk zbawenie aneb obroky peniežite ſyte, aby na nich ſtali yako koni ſytij, bugnij a prazdnij. Ginij padagij a klekagij przed lidmi mocznymi tohoto ſwieta, před Ciefarzi, przed Krali, przed Knijžaty, Pany, po- chlebugijcze a modlecze ſe gim za dary a za zbožij wſlim ſrdezem nad buoh. Ginij ſe modle cžarodieynikom, kuzedlnikom, hadacžom, aby ſkrze nie zdrawij nalezli a zwiedieli o ſwych ſikodach; a za to gim y penijze platij. Protož takowij wſliczkni, odſtu- piwile s nadiegij a s modlitbu °) od boha, diablom ſe klaniegij a modlee w tiech hrzieſſnych lidech. Protož pan Gežifs veže- 1) proſby. 2) nazwanau. 3) oſlawenau. 1) mohau. 5) wočij 6) mo- dlitbau.
Po Welikonocy. 415 „Newijte, czo proſyte.“ Niekdy buoh z miloſti neſlyſlij prozby 1) blazniwych lidij, nebo newieducze, czo proſy, nayſpijſle by ſobie peklo wyproſyli, kdyby gim to boh dal, zacž proſy ; Niekterym pak daa za pomſtu žadoſti ſrdcze gich. Niekterych modlitby gſu bludne w tom, že ge k ſtworzeni obraczegij, o tiech wieczech nadiegi magijcze w ftworzenij, o kterychž gſu mieli mijti w ſtworziteli Protož ſe obrazom modle domniwagijcze ſe, že diwy ežinij, a že w nich mocz božij geſt k vzdraweni anebo k ginym pomoczem. [131b] Ginij ſe modle ſwatym, a niekterym negiſtym, a mnichom vtylym, kterzijž od ſwatokupczuow nazwanu2) ſwatoſt magij, oſlawenu 3) zazraky a diwy lžiwymi, genž mohu 4) ſpijſle w pekle byti než w nebi. A proſy gich, aby ge wyproſyli ze zlych wieczy, z wiezenie, z neſſtieſtij, z hanby ſwietſke, od bolenie zubuow y ocžij,5) od wlkuow, od hadow y od ginych wieczy protiw- nych a od nemoczij. Ti magij nadegi nad buoh w tiech ſwatych a newiedij, ezo proſy a koho proſy. Ginij padagij, klekagijcze na kolena, przed Papežem, modlecze ſe a zlattych mnoho k ſwe modlitbie przidawa- gijcze, aby gim racžil dati hrziechuom odpuſſtienij aneb muk zbawenie aneb obroky peniežite ſyte, aby na nich ſtali yako koni ſytij, bugnij a prazdnij. Ginij padagij a klekagij przed lidmi mocznymi tohoto ſwieta, před Ciefarzi, przed Krali, przed Knijžaty, Pany, po- chlebugijcze a modlecze ſe gim za dary a za zbožij wſlim ſrdezem nad buoh. Ginij ſe modle cžarodieynikom, kuzedlnikom, hadacžom, aby ſkrze nie zdrawij nalezli a zwiedieli o ſwych ſikodach; a za to gim y penijze platij. Protož takowij wſliczkni, odſtu- piwile s nadiegij a s modlitbu °) od boha, diablom ſe klaniegij a modlee w tiech hrzieſſnych lidech. Protož pan Gežifs veže- 1) proſby. 2) nazwanau. 3) oſlawenau. 1) mohau. 5) wočij 6) mo- dlitbau.
Strana 416
416 Pata Nediele dlnikom ſwym naucženie dawa proti tiem bludom rzka: „Acž czo budete proſyti otcze we gmeno me, dat wam.“ Nebo to- liko bohu, Trogicy ſwate, ma byti modlenie za wſleczky wiecy potrzebne, kterychž nemagij ſtworzenie puha 1) na zemi ani w nebi, ani gich dati mohu.") A we gmeno Gezukryftowo proſyti otcze geſt: ſkrze zaſluženi2) geho hledati od Boha wſſelike miloſti a potrzebnoſti. Nebo ſyn božij smirzil geſt nas z bohem, vmijrage podle cžlowiecženſtwij, a vmyl geſt nas w krwi ſwe od hrziechuow naſlijch. Take geſt zwolil buoh otecz toliko geho przimluwu za ty hrzieſſne, aby wždy do ſaudneho dne hledal miloſti ſwu przimluwu tiem, kterzi wierzij w neho a vmyti gſu od hrziechuow w krwi geho. A toho geſt ſwiedek S. Jan "), genž die°) : „Pakli geſt kto shrze- ſſil, przimluwczy mame v otcze naſſeho, Gezukryſta ſprawedli- weho; ont geſt ſlitowanie za hrziechy naſſe.“ Ale poſlowe Antykryftowi proti tomu vwodij lež na ſwiet ſkrze ſwate, chtijcze hrziefnym wiece ſwate vcžiniti dobre a potrzebne nežli ſameho boha, iako by oni chtieli ſpaſenie hrzieſſnych proti wuoli božij a prwe než buoh, Ano ſam dij o tom k proroku*): „By ſtal za ten lid přede mnu Moyžifs, Samuel,7 Noe, Job a Danyel a modlili ſe za nie, neniet duſſe ma k tomu lidu. Protož ty nerod ſe modliti za nie a za ten lid a neprzekažey mi, neb neuſlyſſim tebe." Pro- tož, by matka božij ſe wſſemi Apoſitoly y ſe wſlij rzijſſi ne- beſku8) ſtala modleczy ſe za ty hrzieſſniky ſwedene od zakona božieho, a geſſto magij nadiegi w ſwatych, neuſlyſlijt wſſech buoh, nebot neodwola buoh ſlow ſwych ginak. Protož Mijſtrzi s kniežimi, welebijcze przimluwy mnohych ſwatych, zradili gſu lid blaznowy a ztratili gſu zatijm giſtu a doſtatecžnu při[132a ]mluwu, kteru geſt buoh vſtawil w ſynu ſwem. Acž gi niekdy wmijſy mezy gine, yako mnicha nieyakeho, ale ne- 1) pauhá. 2) mohau. 3) zaſlaženij. *) Ján. 5) 1. Jan 2, 1. 2. *) podle Ezech. 14, 14. 20. 7) Sámuel. 3) nebeſkau.
416 Pata Nediele dlnikom ſwym naucženie dawa proti tiem bludom rzka: „Acž czo budete proſyti otcze we gmeno me, dat wam.“ Nebo to- liko bohu, Trogicy ſwate, ma byti modlenie za wſleczky wiecy potrzebne, kterychž nemagij ſtworzenie puha 1) na zemi ani w nebi, ani gich dati mohu.") A we gmeno Gezukryftowo proſyti otcze geſt: ſkrze zaſluženi2) geho hledati od Boha wſſelike miloſti a potrzebnoſti. Nebo ſyn božij smirzil geſt nas z bohem, vmijrage podle cžlowiecženſtwij, a vmyl geſt nas w krwi ſwe od hrziechuow naſlijch. Take geſt zwolil buoh otecz toliko geho przimluwu za ty hrzieſſne, aby wždy do ſaudneho dne hledal miloſti ſwu przimluwu tiem, kterzi wierzij w neho a vmyti gſu od hrziechuow w krwi geho. A toho geſt ſwiedek S. Jan "), genž die°) : „Pakli geſt kto shrze- ſſil, przimluwczy mame v otcze naſſeho, Gezukryſta ſprawedli- weho; ont geſt ſlitowanie za hrziechy naſſe.“ Ale poſlowe Antykryftowi proti tomu vwodij lež na ſwiet ſkrze ſwate, chtijcze hrziefnym wiece ſwate vcžiniti dobre a potrzebne nežli ſameho boha, iako by oni chtieli ſpaſenie hrzieſſnych proti wuoli božij a prwe než buoh, Ano ſam dij o tom k proroku*): „By ſtal za ten lid přede mnu Moyžifs, Samuel,7 Noe, Job a Danyel a modlili ſe za nie, neniet duſſe ma k tomu lidu. Protož ty nerod ſe modliti za nie a za ten lid a neprzekažey mi, neb neuſlyſſim tebe." Pro- tož, by matka božij ſe wſſemi Apoſitoly y ſe wſlij rzijſſi ne- beſku8) ſtala modleczy ſe za ty hrzieſſniky ſwedene od zakona božieho, a geſſto magij nadiegi w ſwatych, neuſlyſlijt wſſech buoh, nebot neodwola buoh ſlow ſwych ginak. Protož Mijſtrzi s kniežimi, welebijcze przimluwy mnohych ſwatych, zradili gſu lid blaznowy a ztratili gſu zatijm giſtu a doſtatecžnu při[132a ]mluwu, kteru geſt buoh vſtawil w ſynu ſwem. Acž gi niekdy wmijſy mezy gine, yako mnicha nieyakeho, ale ne- 1) pauhá. 2) mohau. 3) zaſlaženij. *) Ján. 5) 1. Jan 2, 1. 2. *) podle Ezech. 14, 14. 20. 7) Sámuel. 3) nebeſkau.
Strana 417
Po Welikonocy. 417 ulecžij na nij hrzieſſnych yako na przimluwie ſwateho Lin- harta, geſſto okowy wladne, A iako S. Walentina, geſſto wladne paduczy nemoczy. Tiech przimluw ſu pilni, nebo gſu ge ſwatokupczy zwelebili hrzieſſnikom pro ſwe lakomſtwie pil- niegij nežli przimluwu pana gežiſſe. Protož pan gežiſs, mluwie o ſwe przimluwie, vežedlnikom dij: „Až doſawad 1) neproſyli gſte nicžehož we gmeno me.“ A to geſt bylo proto, že gſu o tom rozumu nem'eli, by mieli we gmeno geho proſyti, a by toliko ſkrze nieho modlitby lidſke proſpiech mijti miely. A take geſt byl geſſtie cžas neprziſfel; nebo ſe geſſtie byl neobietowal a lidij s bohem neſmirzil. Ale, když geſt ſkutek kniezſtwie geho dokonan, a když przi- ſtogij giž przed oblicžegem božim, wykupenie wiecžne nalezl ; gſa Biſkupem buducyho 2) dobreho, wždy geſt hotow proſyti za ty, kterzijž wierzij w nieho a chodij w przikazanijch geho. A že tuto die ſpaſytel: „Profte, a wezmete." Douffanie gim klade w prozbie, poniewadž3) wzyeti magij proſycze. A napomina ge k prozbie,4) nebo k tomu cžas geſt, dokawadž 5) brana miloſrdenſtwie otewrziena geſt, a aby tijm pilňegij pro- fyli wieducze, že darmo proſyti otcze bohateho a ſitjedreho nebudu.5) Protož pro tu ſitiedrotu otczowu welij proſyti za plnu radoſt. Nebo to geſt proſtie dobree a vžitecžne lidem. Neb radoſt plna w bohu geſt dokonaloſt, gijž lidee zde ža- dagijcze nemohu7) dokonalee mijti a plne, ale rzijdko ſe malee a kratke dotknu 8) pro mnohe bijdy a zamutky, kterež ge zde poſtijhagij. Protož plne zrzenij s douffanim mame mijti k niemu na modlitbie o wſſeczky wieczy, ktere k za- ſluženi plne radoſti pomahagij. A geſt y ſama prozba wierna ſprawedliwych lidij doſtatecžna k dogitij plne radoſti. Ano y lotr, nemage žadneho zaſluženie,9) wſſak ſkrze modlitbu ža- doſtiwu na krzijži geſt vilyſſan a te radoſti plne doſſel geſt. 1) dofawád. 2) budaucýho. 3) poněwádž. 3) proſbě. 5) dokawádž. *) nebudau. 7 nemohau. s) dotknau. ") zaſlauženij.
Po Welikonocy. 417 ulecžij na nij hrzieſſnych yako na przimluwie ſwateho Lin- harta, geſſto okowy wladne, A iako S. Walentina, geſſto wladne paduczy nemoczy. Tiech przimluw ſu pilni, nebo gſu ge ſwatokupczy zwelebili hrzieſſnikom pro ſwe lakomſtwie pil- niegij nežli przimluwu pana gežiſſe. Protož pan gežiſs, mluwie o ſwe przimluwie, vežedlnikom dij: „Až doſawad 1) neproſyli gſte nicžehož we gmeno me.“ A to geſt bylo proto, že gſu o tom rozumu nem'eli, by mieli we gmeno geho proſyti, a by toliko ſkrze nieho modlitby lidſke proſpiech mijti miely. A take geſt byl geſſtie cžas neprziſfel; nebo ſe geſſtie byl neobietowal a lidij s bohem neſmirzil. Ale, když geſt ſkutek kniezſtwie geho dokonan, a když przi- ſtogij giž przed oblicžegem božim, wykupenie wiecžne nalezl ; gſa Biſkupem buducyho 2) dobreho, wždy geſt hotow proſyti za ty, kterzijž wierzij w nieho a chodij w przikazanijch geho. A že tuto die ſpaſytel: „Profte, a wezmete." Douffanie gim klade w prozbie, poniewadž3) wzyeti magij proſycze. A napomina ge k prozbie,4) nebo k tomu cžas geſt, dokawadž 5) brana miloſrdenſtwie otewrziena geſt, a aby tijm pilňegij pro- fyli wieducze, že darmo proſyti otcze bohateho a ſitjedreho nebudu.5) Protož pro tu ſitiedrotu otczowu welij proſyti za plnu radoſt. Nebo to geſt proſtie dobree a vžitecžne lidem. Neb radoſt plna w bohu geſt dokonaloſt, gijž lidee zde ža- dagijcze nemohu7) dokonalee mijti a plne, ale rzijdko ſe malee a kratke dotknu 8) pro mnohe bijdy a zamutky, kterež ge zde poſtijhagij. Protož plne zrzenij s douffanim mame mijti k niemu na modlitbie o wſſeczky wieczy, ktere k za- ſluženi plne radoſti pomahagij. A geſt y ſama prozba wierna ſprawedliwych lidij doſtatecžna k dogitij plne radoſti. Ano y lotr, nemage žadneho zaſluženie,9) wſſak ſkrze modlitbu ža- doſtiwu na krzijži geſt vilyſſan a te radoſti plne doſſel geſt. 1) dofawád. 2) budaucýho. 3) poněwádž. 3) proſbě. 5) dokawádž. *) nebudau. 7 nemohau. s) dotknau. ") zaſlauženij.
Strana 418
418 A onomu ſluze take mnozſtwij hřijchuow yako deſet tiſycz hrziwen za gednu prozbu pokornu pan odpuſtil geſt. Owſſem nad to muož dati radoſt plnu tiem za prozby mnohe, kterzijž wzdychagij s placžem, žadagijcze ſe obleczy w przijbytek ſwuoy, ktery w nebi geſt w radoſti plne. A ežijm wijcze za- mutkowe zdeyſſij 1) tiſknu takowe lidi, tijm wijcze wzdychagij, placžij a modle ſe bohu, aby gich zamutky obratil gim w radoſt plnu, kteraž tu przigde, když geho ſameho a pra- weho boha poznagij a Gezukryſta, ſyna geho, a okem k oku vzrzij. Dale die cžtenie: „To ſem wam mluwil w prziſlowijch, Ale przichazyt hodina, když giž w prziſlowijch nebudu mlu- witi wam, Ale zgewnie wam zwieſtugi o otczy mem.“ To geft ſe tak ſtalo, že ſkrze ducha ſwateho mluwil geſt gim pan zgewnie bez zakrytij o Bohu, Trogiczy ſwate. Nebo wnitrz w duchu otewrzel gim rozum a wſſelike taynoſti ſkryte a duchownij znamy gim vežinil. Ale lidu nehodnemu a od boha odwraczene" mluwil geſt w podobenſtwij, geſſto tak [132b] nehodnie poſlucha, aniž rozumieti dba yako ten, geſſto mu do Boha nicz nenie. Acž hlas tieleſny dotyka ſe vcha gich, wſſak ſwietlo rozumnoſti nedochazy ſrdcze gich A tež když tielo a krew Kryſtowu howadny cžlowiek w vſta wezme, tuž y ſtogij wſlij wažnoſtij, dale ſe neptage, ani vmucženie geho pamatuge. A když v mſſe ſtogij, tehdy, gedine okem zazrze ſwatoſti, yhned wen biežij, aby ſe dale z bohem ne- zanepraznil. Swietij-li ſwatek, to na tom zaležij, aby, dijlo z ruku polože, dobre rucho na ſe wzal a obied hoyny ſobie prziprawil a potom czely den dielal, czož mu cžert rozka- zowati bude. Poſtij-li ſe chudy, to zna na yalowych krmijch, a bohaty na tluſtych rybach. A to wſſe z toho gde, že wiera ſlepa, bludna a mrtwa w tom lidu kniežimi ſwedenem geſt. Potom die pan: „A neprawim wam, že ya budu proſyti Pata Nediele * zdayſlij.
418 A onomu ſluze take mnozſtwij hřijchuow yako deſet tiſycz hrziwen za gednu prozbu pokornu pan odpuſtil geſt. Owſſem nad to muož dati radoſt plnu tiem za prozby mnohe, kterzijž wzdychagij s placžem, žadagijcze ſe obleczy w przijbytek ſwuoy, ktery w nebi geſt w radoſti plne. A ežijm wijcze za- mutkowe zdeyſſij 1) tiſknu takowe lidi, tijm wijcze wzdychagij, placžij a modle ſe bohu, aby gich zamutky obratil gim w radoſt plnu, kteraž tu przigde, když geho ſameho a pra- weho boha poznagij a Gezukryſta, ſyna geho, a okem k oku vzrzij. Dale die cžtenie: „To ſem wam mluwil w prziſlowijch, Ale przichazyt hodina, když giž w prziſlowijch nebudu mlu- witi wam, Ale zgewnie wam zwieſtugi o otczy mem.“ To geft ſe tak ſtalo, že ſkrze ducha ſwateho mluwil geſt gim pan zgewnie bez zakrytij o Bohu, Trogiczy ſwate. Nebo wnitrz w duchu otewrzel gim rozum a wſſelike taynoſti ſkryte a duchownij znamy gim vežinil. Ale lidu nehodnemu a od boha odwraczene" mluwil geſt w podobenſtwij, geſſto tak [132b] nehodnie poſlucha, aniž rozumieti dba yako ten, geſſto mu do Boha nicz nenie. Acž hlas tieleſny dotyka ſe vcha gich, wſſak ſwietlo rozumnoſti nedochazy ſrdcze gich A tež když tielo a krew Kryſtowu howadny cžlowiek w vſta wezme, tuž y ſtogij wſlij wažnoſtij, dale ſe neptage, ani vmucženie geho pamatuge. A když v mſſe ſtogij, tehdy, gedine okem zazrze ſwatoſti, yhned wen biežij, aby ſe dale z bohem ne- zanepraznil. Swietij-li ſwatek, to na tom zaležij, aby, dijlo z ruku polože, dobre rucho na ſe wzal a obied hoyny ſobie prziprawil a potom czely den dielal, czož mu cžert rozka- zowati bude. Poſtij-li ſe chudy, to zna na yalowych krmijch, a bohaty na tluſtych rybach. A to wſſe z toho gde, že wiera ſlepa, bludna a mrtwa w tom lidu kniežimi ſwedenem geſt. Potom die pan: „A neprawim wam, že ya budu proſyti Pata Nediele * zdayſlij.
Strana 419
Po Welikonocy. 419 otcze za was. Neb on ſam otecz miluge was, neb gſte wy mne milowali a vwierzili gíte, že ſem od boha wyſfel. Wy- ſſelt ſem od otcze a prziſſel ſem na ſwiet.“ Tu mluwij pan podle te zwlaſſtnoſti, kteruž geft otecz miel w tiech veže- dlniczych. A y nynie muož mijti v wiernych přizeň a miloſt zwlaſitnie, pro kteruž przigima obwlaſſtnie gich modlitby. Wſfak prwotnie ſkrze modlitbu Kryftowu wſlecky geſt prziyal. Jakoz geſt za wſſeczky ſmrt trpiel, takež ſe geſt za wſleczky modiil. A bez geho modlitby nižadny by ſpaſen nebyl. A take geſt wždy hotow k orodowani za ty, ktož magij nadiegi w geho przimluwie. Neb to přeſaha wſſeczka duoſtogenftwie ſwieta, držeti ſe pana Gežiſſe a ſtati w geho milowani; nebo ta miloſt nutij boha, aby dobrze cžinil tiem milownikom ſyna ſweho ſam od ſebe. A netoliko gim dobrze cžinij, když oni o to ſtogij, ale prwe z daleka gich dobree przedchazy, a prwe než budu wolati k niemu za ſwe potrzeby, až ge vílyſli. Die tu pan: „A nerzku: ya proſyti budu za was, nebo on ſam otecz miluge was.“ W tom gich wieru wažij ſobie ſyn božij, že gſu tomu wierzili, že geſt on od boha wyffel. A ta wiera geſt každe potrzebna,1) ktož žadagij ſpaſeni byti ſkrze Gezukryſta, aby mieli wieru rozumnu a žiwu, o niem a w nieho wierzijcze; neb ſlepa, bludna a mrtwa wiera, geſſto gi ſwiet ſwedeny ma, nicz neproſpiege. Y die dale pan: „Prziſfel ſem na ſwiet a opiet opuſſtim ſwiet a gdu k otczy.“ Potrzebnie wſlem wierziczym na ſwiet prziſſel geſt, aby gich z moczy diabelſke dobyl, s bohem ge ſmirzil a k miloſti ge nawratil, vmyw ge w krwi ſwe a dobyw gim žiwota wiecžneho, a kterzij gſu gey przivali ſkrze wijru, dal geſt gim mocz, aby ſynowe božij byli. Protož, wſleczko dokonaw na ſwietie, opuſtiw gey, wratil ſe k otcy s welikym vžitkem a s weliku radoſtij a s chwalu podle cžlowiecžen- 1) potrzebná.
Po Welikonocy. 419 otcze za was. Neb on ſam otecz miluge was, neb gſte wy mne milowali a vwierzili gíte, že ſem od boha wyſfel. Wy- ſſelt ſem od otcze a prziſſel ſem na ſwiet.“ Tu mluwij pan podle te zwlaſſtnoſti, kteruž geft otecz miel w tiech veže- dlniczych. A y nynie muož mijti v wiernych přizeň a miloſt zwlaſitnie, pro kteruž przigima obwlaſſtnie gich modlitby. Wſfak prwotnie ſkrze modlitbu Kryftowu wſlecky geſt prziyal. Jakoz geſt za wſſeczky ſmrt trpiel, takež ſe geſt za wſleczky modiil. A bez geho modlitby nižadny by ſpaſen nebyl. A take geſt wždy hotow k orodowani za ty, ktož magij nadiegi w geho przimluwie. Neb to přeſaha wſſeczka duoſtogenftwie ſwieta, držeti ſe pana Gežiſſe a ſtati w geho milowani; nebo ta miloſt nutij boha, aby dobrze cžinil tiem milownikom ſyna ſweho ſam od ſebe. A netoliko gim dobrze cžinij, když oni o to ſtogij, ale prwe z daleka gich dobree przedchazy, a prwe než budu wolati k niemu za ſwe potrzeby, až ge vílyſli. Die tu pan: „A nerzku: ya proſyti budu za was, nebo on ſam otecz miluge was.“ W tom gich wieru wažij ſobie ſyn božij, že gſu tomu wierzili, že geſt on od boha wyffel. A ta wiera geſt každe potrzebna,1) ktož žadagij ſpaſeni byti ſkrze Gezukryſta, aby mieli wieru rozumnu a žiwu, o niem a w nieho wierzijcze; neb ſlepa, bludna a mrtwa wiera, geſſto gi ſwiet ſwedeny ma, nicz neproſpiege. Y die dale pan: „Prziſfel ſem na ſwiet a opiet opuſſtim ſwiet a gdu k otczy.“ Potrzebnie wſlem wierziczym na ſwiet prziſſel geſt, aby gich z moczy diabelſke dobyl, s bohem ge ſmirzil a k miloſti ge nawratil, vmyw ge w krwi ſwe a dobyw gim žiwota wiecžneho, a kterzij gſu gey przivali ſkrze wijru, dal geſt gim mocz, aby ſynowe božij byli. Protož, wſleczko dokonaw na ſwietie, opuſtiw gey, wratil ſe k otcy s welikym vžitkem a s weliku radoſtij a s chwalu podle cžlowiecžen- 1) potrzebná.
Strana 420
420 Pata Nediele ſtwie ſweho. Neb podle bozſtwie wždy bez promieny, plny chwaly a czti byl geſt, y na krzijži, A yakož geſt pan, gſa na ſwietie, nicz gineho necžinil než to, czož geſt wuole božij byla, a nezapletal ſe w ſwiet ani w nižadne marnoſti na ſwietie, ale o[133a]puſtil gey w geho chwale a rozkoflech a dobrowolňe chudobu a praczy podſtupil,1) aby ſwu chudobu welike bohatſtwie wſſem wierziczym a milugiczym ſebe przi- wedl: Protož podobnie k tomu fynowe zwolenij od boha bywagij poſlani, aby na ſwietie byli yako putniczy wieducze, že gſu ſem nicz neprzineſli a bez pochybenie take odſud nicz neponeſu; protož nicz zde nemagij hledati marneho a zleho, cžijm by ſe poſikwrnili a bohu w nemiloſt vpadli, ani ſe za- pletati w ktera oſydla a brzemena na ňem. Neb, ktož w bohu rytierzuge, neplete fe w ſwietſke wiecy, než hledij, aby ſe ſlibil tomu a toho wuoli plnil, gemuž ſe geſt oddal. Y rzekli ſu k tiem rzecžem vežedlniczy panie: „Ay, nynie zgewnie mluwifs a prziſlowij žadneho neprawiſs. Giž zname, že wijfs wſfecky wieczy, a nenie tobie potrzebij, aby tebe kto otazal; w tom wierzime, že gſy od boha prziſſel." W tiech ſlowijch vežedlniczy wyznawagij, že, když gim pan zgewne, bez prziſlowij mluwil, že gſu z toho poznali, že geſt od Boha wyſſel. Protož by wždy bylo potrzebne mluwenie bozíkych wiecy zgewňe a rozumnie, aby ſkrze rozumne mlu- wenie prawdy božij poznali lidee boha a geho woli. Nebo to geſt dar boži, a na tom zaležie wſſeczko dobre ſpaſytedlne, když da pan buoh ſlyſlenie zgewne a rozumne ſlowa ſweho. A zaſe to geſt geho zgewny hniew, když odegme rozum od lidij mudrych, protože gſu ſe odchylili ſrdczem od geho zakona a bali ſu ſe geho przikazanimi lidſkymi a rty ſwymi cztili gſu geho. Protož netoliko geſt ſkryl mudroſt 2) ſlowa ſweho od nich, ale dopuſtij na ty mudraky opatrne tiela geſitie chytrzeyſlij, nežli gſu oni, lharze a bluduow 3) cžinitele, 1) podſtaupil. 3) maudroſt. *) bluduo.
420 Pata Nediele ſtwie ſweho. Neb podle bozſtwie wždy bez promieny, plny chwaly a czti byl geſt, y na krzijži, A yakož geſt pan, gſa na ſwietie, nicz gineho necžinil než to, czož geſt wuole božij byla, a nezapletal ſe w ſwiet ani w nižadne marnoſti na ſwietie, ale o[133a]puſtil gey w geho chwale a rozkoflech a dobrowolňe chudobu a praczy podſtupil,1) aby ſwu chudobu welike bohatſtwie wſſem wierziczym a milugiczym ſebe przi- wedl: Protož podobnie k tomu fynowe zwolenij od boha bywagij poſlani, aby na ſwietie byli yako putniczy wieducze, že gſu ſem nicz neprzineſli a bez pochybenie take odſud nicz neponeſu; protož nicz zde nemagij hledati marneho a zleho, cžijm by ſe poſikwrnili a bohu w nemiloſt vpadli, ani ſe za- pletati w ktera oſydla a brzemena na ňem. Neb, ktož w bohu rytierzuge, neplete fe w ſwietſke wiecy, než hledij, aby ſe ſlibil tomu a toho wuoli plnil, gemuž ſe geſt oddal. Y rzekli ſu k tiem rzecžem vežedlniczy panie: „Ay, nynie zgewnie mluwifs a prziſlowij žadneho neprawiſs. Giž zname, že wijfs wſfecky wieczy, a nenie tobie potrzebij, aby tebe kto otazal; w tom wierzime, že gſy od boha prziſſel." W tiech ſlowijch vežedlniczy wyznawagij, že, když gim pan zgewne, bez prziſlowij mluwil, že gſu z toho poznali, že geſt od Boha wyſſel. Protož by wždy bylo potrzebne mluwenie bozíkych wiecy zgewňe a rozumnie, aby ſkrze rozumne mlu- wenie prawdy božij poznali lidee boha a geho woli. Nebo to geſt dar boži, a na tom zaležie wſſeczko dobre ſpaſytedlne, když da pan buoh ſlyſlenie zgewne a rozumne ſlowa ſweho. A zaſe to geſt geho zgewny hniew, když odegme rozum od lidij mudrych, protože gſu ſe odchylili ſrdczem od geho zakona a bali ſu ſe geho przikazanimi lidſkymi a rty ſwymi cztili gſu geho. Protož netoliko geſt ſkryl mudroſt 2) ſlowa ſweho od nich, ale dopuſtij na ty mudraky opatrne tiela geſitie chytrzeyſlij, nežli gſu oni, lharze a bluduow 3) cžinitele, 1) podſtaupil. 3) maudroſt. *) bluduo.
Strana 421
Po Welikonocy. 421 aby, gich lži wierziecze a bluduow gich naſledugijcze, zatra- czeni byli, protože ſu nechtieli wierziti prawdie. Potom odpowiediew pan vežedlnikom wecze: „Ay. ho- dina gde a giž geſt prziſlla, že ſe rozprchnete každy k ſwym wieczem a mne fameho oſtawite.“ Tu rzecž pan mluvil vežedl- nikom, když gſu o niem nayochotniegij prawu wijru wy- znawali poznawile, že od boha geſt wyffel a wij wſleczko yako buoh. Tehda pan, wieda wſſeczky wieczy, take y to wiediel, že po te kraſne rzecži po male chwijli vteku od nieho. Jakož ſe potom tak ſtalo, že gſu opuſtili pana ſweho a mijſtra, acž znali, že geſt od boha wyſſel. Protož pamieti hodne geſt toto netoliko lehkym a nemudrym lidem, ale y tiem, geſito s panem za ſtolem ſedagij a w radu s nim wchodij a mno° ſe ge zakazugij, chtijce proň do žalaře y na ſmrt gijti. A to wſſe w cžas pokoge za dobrym ſtolem. Ale, przigde-li protiwne pokuſfenie, tot doſyehne cžlowieka a vkaže, czo geft w niem, a vzrzij tu mnohy, že menie ma w ſkutku než w rzecži, a ſnad nicz w ſkutku a w řecži zbytky. Protož pyſlny a ſmiely Cžlowiek, czožkoli myſlij a kterakkoli ſlawnie wieru wyznawa yazykem, wždy pro to nenie vgiſſtien w ežas pokuſſenie, nebo ſetrzijn w niem bywa a z korzen wywraczen. Protož gedwa pokornij a bazliwij, wierau a milo[133b]ſtij božij glucze poſyleni, oſtogij w nich. Aniž kto žiwy muož ſe tijm chlubiti, ani czo o ſobie giſtiti; gedine z miloſti božij, giž pokuſſen gſa mnohymi wieczmi, muož ſe a ma nadijti ſetrwanie.
Po Welikonocy. 421 aby, gich lži wierziecze a bluduow gich naſledugijcze, zatra- czeni byli, protože ſu nechtieli wierziti prawdie. Potom odpowiediew pan vežedlnikom wecze: „Ay. ho- dina gde a giž geſt prziſlla, že ſe rozprchnete každy k ſwym wieczem a mne fameho oſtawite.“ Tu rzecž pan mluvil vežedl- nikom, když gſu o niem nayochotniegij prawu wijru wy- znawali poznawile, že od boha geſt wyffel a wij wſleczko yako buoh. Tehda pan, wieda wſſeczky wieczy, take y to wiediel, že po te kraſne rzecži po male chwijli vteku od nieho. Jakož ſe potom tak ſtalo, že gſu opuſtili pana ſweho a mijſtra, acž znali, že geſt od boha wyſſel. Protož pamieti hodne geſt toto netoliko lehkym a nemudrym lidem, ale y tiem, geſito s panem za ſtolem ſedagij a w radu s nim wchodij a mno° ſe ge zakazugij, chtijce proň do žalaře y na ſmrt gijti. A to wſſe w cžas pokoge za dobrym ſtolem. Ale, przigde-li protiwne pokuſfenie, tot doſyehne cžlowieka a vkaže, czo geft w niem, a vzrzij tu mnohy, že menie ma w ſkutku než w rzecži, a ſnad nicz w ſkutku a w řecži zbytky. Protož pyſlny a ſmiely Cžlowiek, czožkoli myſlij a kterakkoli ſlawnie wieru wyznawa yazykem, wždy pro to nenie vgiſſtien w ežas pokuſſenie, nebo ſetrzijn w niem bywa a z korzen wywraczen. Protož gedwa pokornij a bazliwij, wierau a milo[133b]ſtij božij glucze poſyleni, oſtogij w nich. Aniž kto žiwy muož ſe tijm chlubiti, ani czo o ſobie giſtiti; gedine z miloſti božij, giž pokuſſen gſa mnohymi wieczmi, muož ſe a ma nadijti ſetrwanie.
Strana 422
422 Sfiefta Nediele Sfefta Nediele po Welikonoczy. Cžtenie Swateho Jana w XV. a w XVI. Ka. W Ten cžas Rzekl Pan gežifs včedl- nikom ſwym: Když przigde vtieſfitel, kte- rehož ya poſíli wam od otce, ducha prawdy, genž od otcze pochazy, tent ſwiedectwie wydawati bude o mnie. Awy fwiedectwij wy- dawati budete; nebo od pocžatku ſemnu 1) gſte. Tyto wieczy mluwil ſem wam, abyſſte ſe ne- horffili. Wen z obczy honiti budu was; Ale przigdet cžas, že každy, ktožt was zabigij, domniewati ſe bude, že by tijm Bohu poſlužil. A tot vcžinij wam, nebot gfu neznali otcze ani mne. Pak tyto wiecy protot ſem mluwil wam, abyſſte, když by prziſfla hodina tiech wiecy, rozpomenuli ſe, že ya powiedielſem wam. Tomto ſwatem cžtenij Spaſytel opiet mluwij o Duchu ſwatem vtieſliteli, yakožto o naypotrzebnieyſſie wieczy ſwym vežedlnikom, nebo geft gich doſtatecžnoſt w ne- bezpecženſtwie zdeyſſiho žiwota. Neb y przed tuto 2) rzecžij mluwil geſt mnoho vežedlnikom ſwym o zloſti tohoto Swieta, kteru gim ma vkazovati, Y w tomto cžtenie prawij, že ge budau z obczy wymietati pro gmeno geho, y gine řecži mnohe o bezprawij a nenawiſti tohoto Swieta gim wyprawiw. Mluwij take o vtieſſenie ducha S., kteryž ſwym vtieſſenim mohl geſt zdržeti a zachowati ty lidi w takowych protiwen- 1) mnau. 2) tauto.
422 Sfiefta Nediele Sfefta Nediele po Welikonoczy. Cžtenie Swateho Jana w XV. a w XVI. Ka. W Ten cžas Rzekl Pan gežifs včedl- nikom ſwym: Když przigde vtieſfitel, kte- rehož ya poſíli wam od otce, ducha prawdy, genž od otcze pochazy, tent ſwiedectwie wydawati bude o mnie. Awy fwiedectwij wy- dawati budete; nebo od pocžatku ſemnu 1) gſte. Tyto wieczy mluwil ſem wam, abyſſte ſe ne- horffili. Wen z obczy honiti budu was; Ale przigdet cžas, že každy, ktožt was zabigij, domniewati ſe bude, že by tijm Bohu poſlužil. A tot vcžinij wam, nebot gfu neznali otcze ani mne. Pak tyto wiecy protot ſem mluwil wam, abyſſte, když by prziſfla hodina tiech wiecy, rozpomenuli ſe, že ya powiedielſem wam. Tomto ſwatem cžtenij Spaſytel opiet mluwij o Duchu ſwatem vtieſliteli, yakožto o naypotrzebnieyſſie wieczy ſwym vežedlnikom, nebo geft gich doſtatecžnoſt w ne- bezpecženſtwie zdeyſſiho žiwota. Neb y przed tuto 2) rzecžij mluwil geſt mnoho vežedlnikom ſwym o zloſti tohoto Swieta, kteru gim ma vkazovati, Y w tomto cžtenie prawij, že ge budau z obczy wymietati pro gmeno geho, y gine řecži mnohe o bezprawij a nenawiſti tohoto Swieta gim wyprawiw. Mluwij take o vtieſſenie ducha S., kteryž ſwym vtieſſenim mohl geſt zdržeti a zachowati ty lidi w takowych protiwen- 1) mnau. 2) tauto.
Strana 423
Po Welikonocy. 423 ſtwijch mnohych, aby w nich nezahynuli, magijcze vtieffitele ducha ſwateho, geſto přewyffuge wſfelike zamutky ſwym vtieſſenim. Giž pak nynie nemuožem tak ſnadnie ežtenie tohoto y ginych wykladati, ani tak wlaſtnijch wieczij a potrzebnych o Duchu ſwatem mluwiti. Nebo Antykryft ten lid Krzeftianſky ſkrze cyzy duch lži ſpogil geſt s bohem a w zkaženi newy- mluwna zapletl geſt gey, aby dwogijho ſrdcze byli, aby Swiet milowali a take s tijm ſpaſenie ſweho ſkrze lež a blud ſe domniewali. Protož takowij zkaženie lidee nemyſlee o vtie- ſſeni Ducha S., ani o niem czo wiedij. Nebo vtieſſenij a rado- wanie zlaa na ſwietie w hrzieſlijch yako pohane magij, w huſlech, w piſſtialach a w trubach, w ſmilſtwij a w hodo- wani, w zpiewanij a w peſkych rozpuſtiloſtech. Protož ſu welmi wzdaleni od vtie[134a ffeni Ducha Swateho. A netoliko ten lid lehky, z vſt božiech wywraczeny, tak ſe zle raduge, Ale y mužij Apofitolfitij na mijítech a vřadech apoſſtolſkych, geſſto by ti mieli mijti vtieſſenie ducha Swateho w nabo- ženſtwie duchownim. Ti gſu naydale od toho; nebo gſu ſobie zgednali radowani tieleſna a ſwietíka nad gine hrziefſniky tohoto ſwieta w panſtwie a we czti ſwietſke, w rozkoffech tieleſnych, w ſmilftwijch, w hodowanijch a w ſladkych wijna pitijch. Protož zbor pokrytczuow 1) tiech bohatych gſu ſpolu geden Antykryft, genž ſe ruha duchu ſwatemu, tlacžij gezu- kryſta vkrzižowaneho a cžinij ſobie rozkoſſi z geho boleſtij yazykem. Protož ſwaty Jakub, waže zloſt yazyka, dij: 2) „Jazyk geft maly vd, a welike wieczy powyſluge ; a geſt nepokoyne zlee, pln gedu ſmrtedlneho. W nemžto chwalime boha otcze, a w niem zlorzecžime lidi, genž ku podobenſtwij božimu vežinieni gſu. Z tychž vſt wychodij požehnanie y zlorzecženie“, a die: „Nemagij ty wieczy tak byti, bratrzij mogi.“ Protož duch prawdy ginak vſtawuge lidi w takowych wieczech, aby 1 pokrytcno. 2) Jak. 8, 5. 8. 9. 10.
Po Welikonocy. 423 ſtwijch mnohych, aby w nich nezahynuli, magijcze vtieffitele ducha ſwateho, geſto přewyffuge wſfelike zamutky ſwym vtieſſenim. Giž pak nynie nemuožem tak ſnadnie ežtenie tohoto y ginych wykladati, ani tak wlaſtnijch wieczij a potrzebnych o Duchu ſwatem mluwiti. Nebo Antykryft ten lid Krzeftianſky ſkrze cyzy duch lži ſpogil geſt s bohem a w zkaženi newy- mluwna zapletl geſt gey, aby dwogijho ſrdcze byli, aby Swiet milowali a take s tijm ſpaſenie ſweho ſkrze lež a blud ſe domniewali. Protož takowij zkaženie lidee nemyſlee o vtie- ſſeni Ducha S., ani o niem czo wiedij. Nebo vtieſſenij a rado- wanie zlaa na ſwietie w hrzieſlijch yako pohane magij, w huſlech, w piſſtialach a w trubach, w ſmilſtwij a w hodo- wani, w zpiewanij a w peſkych rozpuſtiloſtech. Protož ſu welmi wzdaleni od vtie[134a ffeni Ducha Swateho. A netoliko ten lid lehky, z vſt božiech wywraczeny, tak ſe zle raduge, Ale y mužij Apofitolfitij na mijítech a vřadech apoſſtolſkych, geſſto by ti mieli mijti vtieſſenie ducha Swateho w nabo- ženſtwie duchownim. Ti gſu naydale od toho; nebo gſu ſobie zgednali radowani tieleſna a ſwietíka nad gine hrziefſniky tohoto ſwieta w panſtwie a we czti ſwietſke, w rozkoffech tieleſnych, w ſmilftwijch, w hodowanijch a w ſladkych wijna pitijch. Protož zbor pokrytczuow 1) tiech bohatych gſu ſpolu geden Antykryft, genž ſe ruha duchu ſwatemu, tlacžij gezu- kryſta vkrzižowaneho a cžinij ſobie rozkoſſi z geho boleſtij yazykem. Protož ſwaty Jakub, waže zloſt yazyka, dij: 2) „Jazyk geft maly vd, a welike wieczy powyſluge ; a geſt nepokoyne zlee, pln gedu ſmrtedlneho. W nemžto chwalime boha otcze, a w niem zlorzecžime lidi, genž ku podobenſtwij božimu vežinieni gſu. Z tychž vſt wychodij požehnanie y zlorzecženie“, a die: „Nemagij ty wieczy tak byti, bratrzij mogi.“ Protož duch prawdy ginak vſtawuge lidi w takowych wieczech, aby 1 pokrytcno. 2) Jak. 8, 5. 8. 9. 10.
Strana 424
424 Sfiefta Nediele neprzately milowali a dobrze cžinili tiem, ktož gim zle cžinij. A puogdu-li1) podle toho Duchu praweho, nebudut9) mijti mijſta, aby zlorzecžili ty, kterež magij milowati a dobrze gim cži- niti. Pakli kto nebude mijti te zprawy ducha ſwateho w ſkutcych yazyka ſweho, vpadnet w ten faud, o niemž ſwaty Jakub die: „Kto mnij, že by nabožny byl, neſkrotiw yazyka ſweho, ale ſwodie ſrdeze ſwe, toho geſt marne naboženſtwie." Wſſeczkna ſwrchnie pracze nebude wzaczna, když wylit geſt cžlowiek w marnoſt ſkrze yazyk, wždy nemudroſt geho zgewna geſt ſkrze neſkrownoſt yazyka. Protož naywyſle przileži zprawa Ducha prawdy k ſkutkom yazyka; neb, když toho nenie w mluwenij, tehdy hned hrzeſlij, lžij ſwu gſa ſweden. Take duch prawdy mož ſrdcze cžlowiecžij prziſtawiti k tiem ſkutkom, kterzijž ſe bohu libij. Nebo iako cžlowiek w rozumu zatmieny ſam z ſebe nemuož zſtihati czeſt k prawym ſkutkom, takež nema k nim moczy, aby ge konal pro ſwe poruſſeni. Protož gedno ſkrze mocz ducha prawdy srozumij gim a na- plniti ge muož. A tak k tiem wieczem muſy rozum byti, z kterych przicžin pochazegij ſkutkowe lidſſtij, aby, to lidee wieducze, mohli prawie dogijti toho, kdy gſu prawij ſkutkowe w nich, geſſto ge duch prawdy diela, A kdy ſu ti, geſlto ge w nich lež rodij. A že prwotnij ſkutkowe lidiſtij glu, geſſto proſtie z tiela a z žadoſtij geho roſtu; 3) a to gſu hrziechowe, dielecze lidi od boha. Ginij ſkutkowe lidiltij gſu z4) potrzebnoſti gich, w nichž vſylugij, przipuzeni gſucze potrzebnoſtij tiela; a ti ſkutkowe ſami z ſebe ſu newinnij, ſtogij-li na newinnem cžlowieku. Ginij ſkutkowe ſu z ſwieta, geſlto se w nie wmieſlugij lide gedni wijce a druzy meňe, a nekterzij ſe w ne proſtie ža- doſtij tieleſnu wm'eſlugij a ginij z neyakych potřebnoſtij. Ginij ſkutkowe ſu, w nichž lide požiwagij ſlužebnoſtij 1) puogdau-li. 2) nebudauť. 2) roſtau. 1) z v 1. vyd. chybí.
424 Sfiefta Nediele neprzately milowali a dobrze cžinili tiem, ktož gim zle cžinij. A puogdu-li1) podle toho Duchu praweho, nebudut9) mijti mijſta, aby zlorzecžili ty, kterež magij milowati a dobrze gim cži- niti. Pakli kto nebude mijti te zprawy ducha ſwateho w ſkutcych yazyka ſweho, vpadnet w ten faud, o niemž ſwaty Jakub die: „Kto mnij, že by nabožny byl, neſkrotiw yazyka ſweho, ale ſwodie ſrdeze ſwe, toho geſt marne naboženſtwie." Wſſeczkna ſwrchnie pracze nebude wzaczna, když wylit geſt cžlowiek w marnoſt ſkrze yazyk, wždy nemudroſt geho zgewna geſt ſkrze neſkrownoſt yazyka. Protož naywyſle przileži zprawa Ducha prawdy k ſkutkom yazyka; neb, když toho nenie w mluwenij, tehdy hned hrzeſlij, lžij ſwu gſa ſweden. Take duch prawdy mož ſrdcze cžlowiecžij prziſtawiti k tiem ſkutkom, kterzijž ſe bohu libij. Nebo iako cžlowiek w rozumu zatmieny ſam z ſebe nemuož zſtihati czeſt k prawym ſkutkom, takež nema k nim moczy, aby ge konal pro ſwe poruſſeni. Protož gedno ſkrze mocz ducha prawdy srozumij gim a na- plniti ge muož. A tak k tiem wieczem muſy rozum byti, z kterych przicžin pochazegij ſkutkowe lidſſtij, aby, to lidee wieducze, mohli prawie dogijti toho, kdy gſu prawij ſkutkowe w nich, geſſto ge duch prawdy diela, A kdy ſu ti, geſlto ge w nich lež rodij. A že prwotnij ſkutkowe lidiſtij glu, geſſto proſtie z tiela a z žadoſtij geho roſtu; 3) a to gſu hrziechowe, dielecze lidi od boha. Ginij ſkutkowe lidiltij gſu z4) potrzebnoſti gich, w nichž vſylugij, przipuzeni gſucze potrzebnoſtij tiela; a ti ſkutkowe ſami z ſebe ſu newinnij, ſtogij-li na newinnem cžlowieku. Ginij ſkutkowe ſu z ſwieta, geſlto se w nie wmieſlugij lide gedni wijce a druzy meňe, a nekterzij ſe w ne proſtie ža- doſtij tieleſnu wm'eſlugij a ginij z neyakych potřebnoſtij. Ginij ſkutkowe ſu, w nichž lide požiwagij ſlužebnoſtij 1) puogdau-li. 2) nebudauť. 2) roſtau. 1) z v 1. vyd. chybí.
Strana 425
Po Welikonocy. 425 k bohu. A ti mohu 1) pogijti ſkrze lež k oklamanij, a mohu 1) pogijti ſkrze pra[134b]wdu k ſpaſeni. Protož cžlowiek ne- pozna dobrych wieczy mezy nimi, nebude-li mijti zprawcze ducha prawdy. Takež y ti ſkutkowe, geſſto ſe w nie wpletagij lidee przikladem tohoto ſwieta pro marnu2) chwalu a pro la- komftwij, ti owſſem ſpomohu cžlowieku k hrziechom a obratij ſe w hřijchy. Ale ti ſkutkowe, kteřiž prziſluſlegij k ſlužbie božie a pochodij niekterzij z přikazanij božijch, wſſak, když ſtogij w cžlowieku s hřiechy mnohymi, nemagij mocy a ſu take mrtwij. Neb w duſſi mrtwe hrziechy ſmrtedlnymi nicz žiwe" a bohu mile° nemož oſtati. Byt mnoha przikazanij božij, w hřiechu ſmrtedlnem ſa, cžlowiek cžinil, wſſeczkot w niem hrziech vmorzij. Owſſem pak ti ſkutkowe, geſſto ſu 3) przicžteni bohu a geho ſlužbie, ſkrze zamyll lidíky vwedenij a duchem antykryftowym IItiepenij, k zabitij duſſij lidſkych prziprawenij, ſtogijeze tak na hrzieſſniczych tohoto ſwieta a zakrywagijcze ohawnoſt gich, aby ta mrzkoſt neſtala tak naha yako na pohanech: Kterak ſe koli ſtkwiegij zewnitř ſwu ſlawu weliku 4) a ſwattoſtij nazwanu a domňenu, obycžegi poſwatnymi a rzady koſtelnimi lawnymi, Wſſak gich proto neobžiwugij ani ſpaſugij, ale krygij ſmrti gich, aby nebyla w nich domniena, aby bez bazni dobiehli v wiecžnu ſmrt. Tyto wiecy ſe mluwij, ktere ſe diegij obwlaſſtnie,5) kromie ducha prawdy, proſtie ſkrze lež Antykryſtowu, Aby ſkrze to mohli dale znami byti ſkutkowe ti, ktere diela a vwodij duch prawdy w lidech ſobie powolnych. A takowij ſkutkowe tento porzad a pocžatek magij, že nayprwe duch prawdy oprawuge w lidech ta dijla, ktera geſt Buoh zwolil a vſtawil w ſwem zakoňe. Ginak ni- žadny nemuož ſe bohu libiti, ani w cžem ginem wuole geho libezne naplniti, ani miloſti geho obdržeti. Nebo ta ſama dijla Ducha prawdy odlucžugij cžlowieka od ſkutkuow tiela 1) mohau. 2) marnau. 3 gſau. *) ſwau ſlawan welikau. 5) ob- zwlátně.
Po Welikonocy. 425 k bohu. A ti mohu 1) pogijti ſkrze lež k oklamanij, a mohu 1) pogijti ſkrze pra[134b]wdu k ſpaſeni. Protož cžlowiek ne- pozna dobrych wieczy mezy nimi, nebude-li mijti zprawcze ducha prawdy. Takež y ti ſkutkowe, geſſto ſe w nie wpletagij lidee przikladem tohoto ſwieta pro marnu2) chwalu a pro la- komftwij, ti owſſem ſpomohu cžlowieku k hrziechom a obratij ſe w hřijchy. Ale ti ſkutkowe, kteřiž prziſluſlegij k ſlužbie božie a pochodij niekterzij z přikazanij božijch, wſſak, když ſtogij w cžlowieku s hřiechy mnohymi, nemagij mocy a ſu take mrtwij. Neb w duſſi mrtwe hrziechy ſmrtedlnymi nicz žiwe" a bohu mile° nemož oſtati. Byt mnoha przikazanij božij, w hřiechu ſmrtedlnem ſa, cžlowiek cžinil, wſſeczkot w niem hrziech vmorzij. Owſſem pak ti ſkutkowe, geſſto ſu 3) przicžteni bohu a geho ſlužbie, ſkrze zamyll lidíky vwedenij a duchem antykryftowym IItiepenij, k zabitij duſſij lidſkych prziprawenij, ſtogijeze tak na hrzieſſniczych tohoto ſwieta a zakrywagijcze ohawnoſt gich, aby ta mrzkoſt neſtala tak naha yako na pohanech: Kterak ſe koli ſtkwiegij zewnitř ſwu ſlawu weliku 4) a ſwattoſtij nazwanu a domňenu, obycžegi poſwatnymi a rzady koſtelnimi lawnymi, Wſſak gich proto neobžiwugij ani ſpaſugij, ale krygij ſmrti gich, aby nebyla w nich domniena, aby bez bazni dobiehli v wiecžnu ſmrt. Tyto wiecy ſe mluwij, ktere ſe diegij obwlaſſtnie,5) kromie ducha prawdy, proſtie ſkrze lež Antykryſtowu, Aby ſkrze to mohli dale znami byti ſkutkowe ti, ktere diela a vwodij duch prawdy w lidech ſobie powolnych. A takowij ſkutkowe tento porzad a pocžatek magij, že nayprwe duch prawdy oprawuge w lidech ta dijla, ktera geſt Buoh zwolil a vſtawil w ſwem zakoňe. Ginak ni- žadny nemuož ſe bohu libiti, ani w cžem ginem wuole geho libezne naplniti, ani miloſti geho obdržeti. Nebo ta ſama dijla Ducha prawdy odlucžugij cžlowieka od ſkutkuow tiela 1) mohau. 2) marnau. 3 gſau. *) ſwau ſlawan welikau. 5) ob- zwlátně.
Strana 426
426 Sſiefſta Nediele ſmrtedlnych a bohu nenawiſtnych a vſtawugij gey w ſkutczych bohem zwolenych a w nowotie žiwota a w gednom duchu s Bohem. Protož, když ſe cžlowiek podda w poſluſfenſtwij Bohu, cžinie przikazanie geho, yhned bude rozdielen s Swietem vmylem y kutkem. A z te přicžiny hned vpadne ſwietu w nenawiſt, a neprzizeň geho rozle ſe proti niemu. A to geſt daleko od wuole Cžlowieka tieleſne a welmi neprzigemne. Protož žadna gina ſmrtedlna wiecz nemuož te wuole na to naweſti, aby ſe poddala takowe neprziezni, gedine toliko ten duch prawdy. Nebo ten Duch muož oblehcžiti ta poſwieczo- wanie, neprzieznie y take protiwenſtwie, aby ſe giž wijcze cžlowiek radowal, gſa od nich pohanien, nežli ſe mutil 1) w tom pohanienij. A z tiechto rzecžij muož wſſem znamo byti, že pan buoh z ſwe zwlafftnie 2) miloſti lidem dobree wuole, pokornym a ſkruſleneho ſrdcze dawa toho Ducha prawdy, kteryž wnitrz obžiwuge Duch ežlowiecžij, wuoli geho zapaluge a rozum ofwieczuje, Aby, tak gla obžiwen ſkrze mocz toho Duchu v wnitrzniem cžlowieku, vmiel odwrczy z wuole žadoſti libee hrziechuow, v mrzkoft [135a] ge mijti, ſkutkem od nich odſtu- piti a poddati ſe wuoli božij w tiech wieczech, kterež on przikazuge w zakonie ſwem, geſſto ſu to duchownij a prze- wyffene wieczy nad ſmrtedlnoft cžlowieka, gimžto tieleſny cžlowiek ani muož rozumieti, ani gich ma moczy ſam z ſebe plniti. Ale ten duch prawdy ſam wodij lidi ſobie powolne a pokorne w ſkutky dokonale a bohu mile, aby ſe w nich po- dobali Kryſtu Gežiſſi, ſynu božimu, nowemu cžlowieku, Aby, iakož ſu kupeni3) gemu w lid w krwi ge°, take podobnoſt no- woty žiwota ge° na ſobie noſyli y podobnoſt ran geho, gimiž gſu vzdraweni, pohanienie geho na ſobie noſycze od ſwieta. Muožt take duch prawdy ſrdce cžlowieka vſtanowiti a mudroſt gemu dati k tomu, aby ſobie potrzeby tohoto ſwieta ſkrownil, 1) rmútil. 3) zvlátné. 7) kaupeni.
426 Sſiefſta Nediele ſmrtedlnych a bohu nenawiſtnych a vſtawugij gey w ſkutczych bohem zwolenych a w nowotie žiwota a w gednom duchu s Bohem. Protož, když ſe cžlowiek podda w poſluſfenſtwij Bohu, cžinie przikazanie geho, yhned bude rozdielen s Swietem vmylem y kutkem. A z te přicžiny hned vpadne ſwietu w nenawiſt, a neprzizeň geho rozle ſe proti niemu. A to geſt daleko od wuole Cžlowieka tieleſne a welmi neprzigemne. Protož žadna gina ſmrtedlna wiecz nemuož te wuole na to naweſti, aby ſe poddala takowe neprziezni, gedine toliko ten duch prawdy. Nebo ten Duch muož oblehcžiti ta poſwieczo- wanie, neprzieznie y take protiwenſtwie, aby ſe giž wijcze cžlowiek radowal, gſa od nich pohanien, nežli ſe mutil 1) w tom pohanienij. A z tiechto rzecžij muož wſſem znamo byti, že pan buoh z ſwe zwlafftnie 2) miloſti lidem dobree wuole, pokornym a ſkruſleneho ſrdcze dawa toho Ducha prawdy, kteryž wnitrz obžiwuge Duch ežlowiecžij, wuoli geho zapaluge a rozum ofwieczuje, Aby, tak gla obžiwen ſkrze mocz toho Duchu v wnitrzniem cžlowieku, vmiel odwrczy z wuole žadoſti libee hrziechuow, v mrzkoft [135a] ge mijti, ſkutkem od nich odſtu- piti a poddati ſe wuoli božij w tiech wieczech, kterež on przikazuge w zakonie ſwem, geſſto ſu to duchownij a prze- wyffene wieczy nad ſmrtedlnoft cžlowieka, gimžto tieleſny cžlowiek ani muož rozumieti, ani gich ma moczy ſam z ſebe plniti. Ale ten duch prawdy ſam wodij lidi ſobie powolne a pokorne w ſkutky dokonale a bohu mile, aby ſe w nich po- dobali Kryſtu Gežiſſi, ſynu božimu, nowemu cžlowieku, Aby, iakož ſu kupeni3) gemu w lid w krwi ge°, take podobnoſt no- woty žiwota ge° na ſobie noſyli y podobnoſt ran geho, gimiž gſu vzdraweni, pohanienie geho na ſobie noſycze od ſwieta. Muožt take duch prawdy ſrdce cžlowieka vſtanowiti a mudroſt gemu dati k tomu, aby ſobie potrzeby tohoto ſwieta ſkrownil, 1) rmútil. 3) zvlátné. 7) kaupeni.
Strana 427
Po Welikonocy. 427 pokrmu aby hledal ku poſyleni toliko a k obžiweni tiela, aby duchu poddano bylo. Takež y odiewu pro teplotu a pro zakrytij hanby a nahoty vžiwagijcze, pychu 1) daremnij a na- klady odwržem, a oſtane potrzeba rowna a laczyna y ſnadna. Na tot geſt žadny giny ſwateho Pawla nenawedl, aby rzekl:*) „Magijcze pokrm a odiew, na tom doſti miegme“, Y na to take aby w nahotie a w hladu cžaſto bywal, nežli ten duch prawdy. Toto geſt take nebezpecžna wiecz przi dobrych ſkutczych: oko 3) krziwe. Nebo acž mnohe a chwalitebne ſkutky muož cžlowiek shromažditi, wſak geſtliže na nie krziwe oko po- hledij a chwaly z nich požada anebo o ni ſtane, tak ſe we tmu obratij. Protož przi tiech cztnoſtnych ſkutczych welika ſproſtnoſt ſrdcze miela by byti, aby ſe nikam ſrdcze nena- krziwilo, nietczo gineho hledage než chwaly božij, aby ge cžlowiek cžinil z wiery žiwe a z miloſti pro wzdielani ſwych bližnijch, ſam ſe ſobie nezalibowal w nich ani w nie douffal, ale wſleczku ſwu nadiegi ſložil w zaſluženi pana Kryſta, a w tomt nižadna wiecz lidij nezprawuge a nezachowawa gedine ten duch prawdy. Die tu ſpafytel o tom duchu prawdy: „Genž od otcze pochodij.“ Ne tieleſnie s mijſta na mijſto niekam pochodij, ale bytij ſwe oſoby od otcze ma. Die dale: „Tent ſwiedecztwie wyda o mnie. Y wy ſwie- decztwie wydate; nebo od pocžatku ſe mnu 4) ſte." A že geſt naywietcžij potrzebnoſt krzeſtianom wždy byla, aby prawe ſwiedectwij o kryſtu mluweno bylo. Nebo, acž ſwiet tento ſkrze nieho vežinien geſt, a s welikym vžitkem na niem byl geſt, wſlak, obtiežen ſa ſlepotu,5) nepoznal geſt ſtworzitele ſweho praweho a ſpaſytele wierneho, kteryž, mage ſlitowanie nad pokolenim lidſkym, vpadlym w ſmrt pod mocz diablowu, 1) paychu. 2) 1. Tim. 6, 8. 3) woko. *) mnau 5) ſlepotan.
Po Welikonocy. 427 pokrmu aby hledal ku poſyleni toliko a k obžiweni tiela, aby duchu poddano bylo. Takež y odiewu pro teplotu a pro zakrytij hanby a nahoty vžiwagijcze, pychu 1) daremnij a na- klady odwržem, a oſtane potrzeba rowna a laczyna y ſnadna. Na tot geſt žadny giny ſwateho Pawla nenawedl, aby rzekl:*) „Magijcze pokrm a odiew, na tom doſti miegme“, Y na to take aby w nahotie a w hladu cžaſto bywal, nežli ten duch prawdy. Toto geſt take nebezpecžna wiecz przi dobrych ſkutczych: oko 3) krziwe. Nebo acž mnohe a chwalitebne ſkutky muož cžlowiek shromažditi, wſak geſtliže na nie krziwe oko po- hledij a chwaly z nich požada anebo o ni ſtane, tak ſe we tmu obratij. Protož przi tiech cztnoſtnych ſkutczych welika ſproſtnoſt ſrdcze miela by byti, aby ſe nikam ſrdcze nena- krziwilo, nietczo gineho hledage než chwaly božij, aby ge cžlowiek cžinil z wiery žiwe a z miloſti pro wzdielani ſwych bližnijch, ſam ſe ſobie nezalibowal w nich ani w nie douffal, ale wſleczku ſwu nadiegi ſložil w zaſluženi pana Kryſta, a w tomt nižadna wiecz lidij nezprawuge a nezachowawa gedine ten duch prawdy. Die tu ſpafytel o tom duchu prawdy: „Genž od otcze pochodij.“ Ne tieleſnie s mijſta na mijſto niekam pochodij, ale bytij ſwe oſoby od otcze ma. Die dale: „Tent ſwiedecztwie wyda o mnie. Y wy ſwie- decztwie wydate; nebo od pocžatku ſe mnu 4) ſte." A že geſt naywietcžij potrzebnoſt krzeſtianom wždy byla, aby prawe ſwiedectwij o kryſtu mluweno bylo. Nebo, acž ſwiet tento ſkrze nieho vežinien geſt, a s welikym vžitkem na niem byl geſt, wſlak, obtiežen ſa ſlepotu,5) nepoznal geſt ſtworzitele ſweho praweho a ſpaſytele wierneho, kteryž, mage ſlitowanie nad pokolenim lidſkym, vpadlym w ſmrt pod mocz diablowu, 1) paychu. 2) 1. Tim. 6, 8. 3) woko. *) mnau 5) ſlepotan.
Strana 428
428 Sfiefta Nediele z miloſti ſwe racžil pro nie cžlowiekem chudym a pracowitym byti a potom za nie vkrutnu 1) ſmrt trpieti, aby gich tak z moczy diablowy dobyl, s bohem ge smirzil a vežiſtil ſwie- domij gich od ſkutkuow zlych w krwi ſwe, aby hodni byli ſlužiti bohu žiwemu. Wſlak ty wieczy, acž gſu byly welmi dobre a vžitecžne, když geſt pak o nich Swiet nicz newiediel, nicz gſu gemu platny nemohly byti. Protož rzecž tato pana Gežiſſe k tor geſt potrze [135b]bna byla, aby poſlan byl Apoſftolom duch prawdy, aby oni ſkrze geho mocz ſwiedecztwie wydali o panu Kryſtu, aby w gich kazani poznal ſwiet ſpaſytele ſweho a, wieře w nieho, aby ſpaſenie doſſel ſkrze nieho. A že k lidu czyzymu bylo geſt ſwiedecztwie gich, protož yako lid nowy w Kryftu Iitiepili ſu, geſſto ſe gich proſtie mohla prawda przigijti. Ale giž potom za dnuow Antykryftowych, kteryž geft domacy a Imrtedlny Kryftuow neprzietel, przijliſs neſnadnie muože pro- gijti ſwiedecztwie prawe o Kryſtu. Nebo Antykryft wſlel geft w vrzady Apoſſtolſke a doſahl moczy welike tohoto ſwieta. Panſtwie, kteraž miel Ciefarz, to kniez, Papež, naywyzſli ma. A ma ſobie na pomocz Cieſarze, Krale, Knijžata, Pany zemſke y w mieftech Konffely, geſlto w ſobie magij duch Anty- kryftuow, tež ſmyſlecze yako on. A netoliko ma tohoto ſwieta mocz, ale oſobil geſt ſobie y mocz božij, aby mohl wſleczky hrzijchy lidem za penijze odpuſtiti a muk ge zbawiti y do pekla poſlati, kohož chcze, a do nebe tež. A može poſwietiti lidi, yakž chcze, a vſtawiti gim ſwatoſt, yakuž chcze a w cžem chcze. A muož vſtanowiti zakon lidem k ſpaſeni, yakyž chcze. A muož zakon božij ſložiti a ſwuoy vſtawiti. Protož geſt ne- przijtel Kryſtuow, geſſto gey kazy, morzij a zapiera geho. Jakož die ſwaty Jan: 2) „Kto geſt lharz? Gedine ten, ktož za- pijra, že Gežifs neni Kryftus.“ A tent geft Antykryft. A to zapijranie wede pod pokrytſtwim nezrzetedlnie, a niekde 1) vkrutnau. 3) 1. Jan 2, 22.
428 Sfiefta Nediele z miloſti ſwe racžil pro nie cžlowiekem chudym a pracowitym byti a potom za nie vkrutnu 1) ſmrt trpieti, aby gich tak z moczy diablowy dobyl, s bohem ge smirzil a vežiſtil ſwie- domij gich od ſkutkuow zlych w krwi ſwe, aby hodni byli ſlužiti bohu žiwemu. Wſlak ty wieczy, acž gſu byly welmi dobre a vžitecžne, když geſt pak o nich Swiet nicz newiediel, nicz gſu gemu platny nemohly byti. Protož rzecž tato pana Gežiſſe k tor geſt potrze [135b]bna byla, aby poſlan byl Apoſftolom duch prawdy, aby oni ſkrze geho mocz ſwiedecztwie wydali o panu Kryſtu, aby w gich kazani poznal ſwiet ſpaſytele ſweho a, wieře w nieho, aby ſpaſenie doſſel ſkrze nieho. A že k lidu czyzymu bylo geſt ſwiedecztwie gich, protož yako lid nowy w Kryftu Iitiepili ſu, geſſto ſe gich proſtie mohla prawda przigijti. Ale giž potom za dnuow Antykryftowych, kteryž geft domacy a Imrtedlny Kryftuow neprzietel, przijliſs neſnadnie muože pro- gijti ſwiedecztwie prawe o Kryſtu. Nebo Antykryft wſlel geft w vrzady Apoſſtolſke a doſahl moczy welike tohoto ſwieta. Panſtwie, kteraž miel Ciefarz, to kniez, Papež, naywyzſli ma. A ma ſobie na pomocz Cieſarze, Krale, Knijžata, Pany zemſke y w mieftech Konffely, geſlto w ſobie magij duch Anty- kryftuow, tež ſmyſlecze yako on. A netoliko ma tohoto ſwieta mocz, ale oſobil geſt ſobie y mocz božij, aby mohl wſleczky hrzijchy lidem za penijze odpuſtiti a muk ge zbawiti y do pekla poſlati, kohož chcze, a do nebe tež. A može poſwietiti lidi, yakž chcze, a vſtawiti gim ſwatoſt, yakuž chcze a w cžem chcze. A muož vſtanowiti zakon lidem k ſpaſeni, yakyž chcze. A muož zakon božij ſložiti a ſwuoy vſtawiti. Protož geſt ne- przijtel Kryſtuow, geſſto gey kazy, morzij a zapiera geho. Jakož die ſwaty Jan: 2) „Kto geſt lharz? Gedine ten, ktož za- pijra, že Gežifs neni Kryftus.“ A tent geft Antykryft. A to zapijranie wede pod pokrytſtwim nezrzetedlnie, a niekde 1) vkrutnau. 3) 1. Jan 2, 22.
Strana 429
Po Welikonocy. 429 zgewnie zapiera prawdy geho a klne gi yako kaczyrzſtwij. Ale vſty famymi wyznawat ſlawnie Kryſta a ſlužby ſlawne w chramijch gedna gemu ke cti. Ale to wſleczko na zkaženie Kryſta puoſobij. Mocz, kteruž w prawdie Kryſtus, naſs wy- kupitel, ma, aby hrziechy odpuſſtiel,1) tu geſt giž ſobie oſobil; a to wſſe pod pokrytſtwim litijwie. Wſſeczky protiwnoſti, kterymiž Kryſta kazy a zapiera geho, ty gim ſamym zakrywa, geho pijſmy, geho ſwatoſtmi, aby ſe zdalo, že on k Kryſtu wede lid, geho ežtenie a ſwatoſti naſkytage lidu. Ale tijm, že berze wieczy na ſe kryſtowy a k nim ſe przimieſſuge, ſam ſe a ſwu lež zakrywa, aby lidee geho lžij opilij nepoznali gého ani poſluow geho, an gim wždy na každy den tielo Kryſtowo ſtwořuge, chwalij, vkazuge y dawa. A na to tielo paſe ſwe tielo hoyňe a chodij, roztyw a vchowaw brzicho yako krawa na tielo Kryſtowo. A kdež by koli dobre paſtwy nebylo, tu by nikdy nechtiel boha, yako tak prawij, ſtworziti. Neb giž Kryſtus a geho tielo geſt brzicho Antykryftowo, a gine ſwatoſti ſu ſwoboda zbohaczenie a rozkoſs gev. Protož tijm cžinem owſfem vmrtwil geft pana Gežiffe, wzdielawage ſe w tiele ſkrze nieho. Z tiech rzecžij muož znamo byti, kterak neſnadnie muož mluweno byti prawie a vplnie o Kryſtu, kdež anty- kryſt wladne s tak weliku moczy tohoto ſwieta. Nebo, kterzijž by chtieli wyznawati gmeno Kryſtowo vprzijmie a z miloſti, gichžto frdczy duch prawdy hybe k tomu, aby ſpaſenie pro- wolali w famem gmenu [136a] Gezukryftowu, tiem neda mijſta k mluweni Antykryft, branij gim, ſazy ge do žalarzuow a pali ge yako kaczyrze. Druha neſnaze a przicžina geſt, pro niž tiežcze mož nynie progijti prawe ſwiedectwie o panu Gežiſſowi, Nebo lid tak ge welmi zkažen v wierze y w ſmyle ſkrze lež Antykry- 1) odpaufitěl.
Po Welikonocy. 429 zgewnie zapiera prawdy geho a klne gi yako kaczyrzſtwij. Ale vſty famymi wyznawat ſlawnie Kryſta a ſlužby ſlawne w chramijch gedna gemu ke cti. Ale to wſleczko na zkaženie Kryſta puoſobij. Mocz, kteruž w prawdie Kryſtus, naſs wy- kupitel, ma, aby hrziechy odpuſſtiel,1) tu geſt giž ſobie oſobil; a to wſſe pod pokrytſtwim litijwie. Wſſeczky protiwnoſti, kterymiž Kryſta kazy a zapiera geho, ty gim ſamym zakrywa, geho pijſmy, geho ſwatoſtmi, aby ſe zdalo, že on k Kryſtu wede lid, geho ežtenie a ſwatoſti naſkytage lidu. Ale tijm, že berze wieczy na ſe kryſtowy a k nim ſe przimieſſuge, ſam ſe a ſwu lež zakrywa, aby lidee geho lžij opilij nepoznali gého ani poſluow geho, an gim wždy na každy den tielo Kryſtowo ſtwořuge, chwalij, vkazuge y dawa. A na to tielo paſe ſwe tielo hoyňe a chodij, roztyw a vchowaw brzicho yako krawa na tielo Kryſtowo. A kdež by koli dobre paſtwy nebylo, tu by nikdy nechtiel boha, yako tak prawij, ſtworziti. Neb giž Kryſtus a geho tielo geſt brzicho Antykryftowo, a gine ſwatoſti ſu ſwoboda zbohaczenie a rozkoſs gev. Protož tijm cžinem owſfem vmrtwil geft pana Gežiffe, wzdielawage ſe w tiele ſkrze nieho. Z tiech rzecžij muož znamo byti, kterak neſnadnie muož mluweno byti prawie a vplnie o Kryſtu, kdež anty- kryſt wladne s tak weliku moczy tohoto ſwieta. Nebo, kterzijž by chtieli wyznawati gmeno Kryſtowo vprzijmie a z miloſti, gichžto frdczy duch prawdy hybe k tomu, aby ſpaſenie pro- wolali w famem gmenu [136a] Gezukryftowu, tiem neda mijſta k mluweni Antykryft, branij gim, ſazy ge do žalarzuow a pali ge yako kaczyrze. Druha neſnaze a przicžina geſt, pro niž tiežcze mož nynie progijti prawe ſwiedectwie o panu Gežiſſowi, Nebo lid tak ge welmi zkažen v wierze y w ſmyle ſkrze lež Antykry- 1) odpaufitěl.
Strana 430
430 Sfleſta Nediele stowu, že, czož ſe dotycže wiery, ſpafenie, hrziechow, ſwie- domie, tomu ginak rozumieti ani przigijti nemohu,1) gedine tak daleko, yakož gim o tom ſkrze lež Antykryſtowu k liboſti gich mluweno bude. Ale, czož by gim kto podle vprzimnoſti kryftowy a geho duchu chtiel mluwiti o tiech wieczech, k tomu ani rozumu magij ani ſmiegij przigijti bogijcze ſe, aby w blud nevpadli. Neb geſt ge Antykryft oſlepil a ſwym duchem gedowatym otrawil. Ale ta rzecž o Duchu prawdy welmi geſt potrzebna rozumieti, gi pamatowati a gij ſe zprawowati mame. Zie ten duch, když przigde w koho wierneho, miloſtij a dary ſwymi w tom ma znam byti, že ſwiedecztwij prawe wyda o pa- Gežiſlowi, yako geſt ſkrze Apoſſtoly wydal, že nenij ſpaſenie w žadnem ginem pod nebem, než toliko we gmenu pana Gežiſſe kryſta, kteryž geſt vmrzel za naſſe hrziechy a vmyl nas w krwi ſwe od ſwiedomie zleho. Takež ten Duch prawdy odkrywa antykryfta w tom, že geſt lharz a powyſluge ſe nade wſeczko, czož ſlowe buoh, a zapiera Kryſta w geho prawe moczy, kteruž 2) ma od boha, aby mohl ſpaſyti wierzijczy w ſe; Tež zakony geho wymyſllene k lakomftwij a k zwe- lebeni geho prziprawene, w nichž ſe zda, že by nowu, mudru a rzadnu ſlužbu Bohu zpuosobil, — To wſſeczko Duch prawdy vkaže lidem konecžnie, že ta wſleczka ſlužba ſwatokupecztwim, pychu 3) a hrziechem antykryftowym ſmrdij. Ty wieczy y k tiem podobne Duch prawdy lidem tiem, kterzij gſu Kryſtowi, znamy ežini a Kryſta wždy gim w pamiet vwodij, aby w gich ſrdczy laſka geho žiwa byla, aby ſe geho wlaſtnimi ſkutky z miloſti zaneprazdnili, aby ſe tijm duchowni žiwot wnitrz w nich obnowowal a ſylil v wietežij vtwrzeni a rozmnoženie w žado- ſtech dobrych a vmyſlech, a aby ſe w czeloſti wiery a w hoy- nieyſlij nadiegi rozmahali. A tak ten Duch prawdy ſkrze wieru, laſku a nadiegi prziwodij lidi k takowym wieczem 1 nemohau. 3) kterauž. 3) pychau.
430 Sfleſta Nediele stowu, že, czož ſe dotycže wiery, ſpafenie, hrziechow, ſwie- domie, tomu ginak rozumieti ani przigijti nemohu,1) gedine tak daleko, yakož gim o tom ſkrze lež Antykryſtowu k liboſti gich mluweno bude. Ale, czož by gim kto podle vprzimnoſti kryftowy a geho duchu chtiel mluwiti o tiech wieczech, k tomu ani rozumu magij ani ſmiegij przigijti bogijcze ſe, aby w blud nevpadli. Neb geſt ge Antykryft oſlepil a ſwym duchem gedowatym otrawil. Ale ta rzecž o Duchu prawdy welmi geſt potrzebna rozumieti, gi pamatowati a gij ſe zprawowati mame. Zie ten duch, když przigde w koho wierneho, miloſtij a dary ſwymi w tom ma znam byti, že ſwiedecztwij prawe wyda o pa- Gežiſlowi, yako geſt ſkrze Apoſſtoly wydal, že nenij ſpaſenie w žadnem ginem pod nebem, než toliko we gmenu pana Gežiſſe kryſta, kteryž geſt vmrzel za naſſe hrziechy a vmyl nas w krwi ſwe od ſwiedomie zleho. Takež ten Duch prawdy odkrywa antykryfta w tom, že geſt lharz a powyſluge ſe nade wſeczko, czož ſlowe buoh, a zapiera Kryſta w geho prawe moczy, kteruž 2) ma od boha, aby mohl ſpaſyti wierzijczy w ſe; Tež zakony geho wymyſllene k lakomftwij a k zwe- lebeni geho prziprawene, w nichž ſe zda, že by nowu, mudru a rzadnu ſlužbu Bohu zpuosobil, — To wſſeczko Duch prawdy vkaže lidem konecžnie, že ta wſleczka ſlužba ſwatokupecztwim, pychu 3) a hrziechem antykryftowym ſmrdij. Ty wieczy y k tiem podobne Duch prawdy lidem tiem, kterzij gſu Kryſtowi, znamy ežini a Kryſta wždy gim w pamiet vwodij, aby w gich ſrdczy laſka geho žiwa byla, aby ſe geho wlaſtnimi ſkutky z miloſti zaneprazdnili, aby ſe tijm duchowni žiwot wnitrz w nich obnowowal a ſylil v wietežij vtwrzeni a rozmnoženie w žado- ſtech dobrych a vmyſlech, a aby ſe w czeloſti wiery a w hoy- nieyſlij nadiegi rozmahali. A tak ten Duch prawdy ſkrze wieru, laſku a nadiegi prziwodij lidi k takowym wieczem 1 nemohau. 3) kterauž. 3) pychau.
Strana 431
Po Welikonocy. 431 duchownim a žiwy ge cžinij bohu. Tiem y Swiet y geho mrzku marnoſt vkaže a naywiecze w pamieti gich vſtawuge prziklad žiwota Kryſtowa a geho ſlow prawych, genž ſu ſlowa žiwota wiecžneho a zprawa naydokonaleyſſie cžlowieka putu- giczyeho na zemi. Y dij tu pan vežedlnikom: „Y wy ſwiedecztwij wydate o mnie; nebo od pocžatku ſe mnu gſte,“ To geſt, že ſte mne y mych ſkutkuo ſwiedomi, od poczatka 1) ſe mnu bywſſe. A k tomu geft gim y Duch ſwaty dan, aby gim dal ſmyfl a naucžil ge wſſelike prawdie, kteru gſu ſwiedcžiti mieli o Kryſtu. Nebo o tak welikych wieczech duchownich a bozíkych muſy byti ſwiedkowe giſtij a ſwiedomi 2) kryſta, geho ſlow, ſkutkuow y vmyſluow. Ginak budu-li o niem niektere wieczy ſwiedcži- [136b]ti, ale negiſte, a mohu Kryſta ſkodnie w ſrdcze wložiti k zabitij duſlij lidſkych. A to muož znamo byti z rzecžij pana Gežiſſe, genž dij. Zie mnozy ffaleſſnij proroczy przigdu we gmeno mee a ſwedau mnohe. Przigdu,3) yako by poſlani byli od neho, chwalecze geho, chtijcze proweſti prawdu geho y zakon geho wſſemu ſwietu oznamiti a wſſem wieczem, ktere negſu w zakonie pſany, ſelhanie dawati, a to s weliku horliwoſtij. Jakož ſu to vežinili nekterzij, wedeni ſucze tau ſlepau hor- liwoſtij, yako by welmi milowali pana Gežiſle a zakon geho. Y vwedli w to mnozſtwie lidu, aby we gmeno gežiſſowo mordowali lidi, ſtatky gim brali, domy palili, aby zakon Kry- ſtuow wyſwobodili. A potom dale z toho tijže, že tielo a krew Kryſtowu w ſwatoſti oltarzni za modlu ſu potupili. A to wſſe proto, že gſu w radie božie neſtali a kryſta ſwiedomi nebyli; y wydawali gſu o niem ſwiedecztwie negiſta k zabitij duſlij lidſkych. A poniewadž ſu mordy a zlodieyſtwie mohli proweſti we gmeno Gežiſſowo yako ſlužbu a proſpiech zakona geho, Cžiem wijcze domnienie mnoha, geſſto ſu puhli bludowe, pro- wedu nynie a giž ſu dawno prowedli pod gmenem geho yako 1) od počátku. 2) Obě vyd. omylem svědomí a. 3) přygdau.
Po Welikonocy. 431 duchownim a žiwy ge cžinij bohu. Tiem y Swiet y geho mrzku marnoſt vkaže a naywiecze w pamieti gich vſtawuge prziklad žiwota Kryſtowa a geho ſlow prawych, genž ſu ſlowa žiwota wiecžneho a zprawa naydokonaleyſſie cžlowieka putu- giczyeho na zemi. Y dij tu pan vežedlnikom: „Y wy ſwiedecztwij wydate o mnie; nebo od pocžatku ſe mnu gſte,“ To geſt, že ſte mne y mych ſkutkuo ſwiedomi, od poczatka 1) ſe mnu bywſſe. A k tomu geft gim y Duch ſwaty dan, aby gim dal ſmyfl a naucžil ge wſſelike prawdie, kteru gſu ſwiedcžiti mieli o Kryſtu. Nebo o tak welikych wieczech duchownich a bozíkych muſy byti ſwiedkowe giſtij a ſwiedomi 2) kryſta, geho ſlow, ſkutkuow y vmyſluow. Ginak budu-li o niem niektere wieczy ſwiedcži- [136b]ti, ale negiſte, a mohu Kryſta ſkodnie w ſrdcze wložiti k zabitij duſlij lidſkych. A to muož znamo byti z rzecžij pana Gežiſſe, genž dij. Zie mnozy ffaleſſnij proroczy przigdu we gmeno mee a ſwedau mnohe. Przigdu,3) yako by poſlani byli od neho, chwalecze geho, chtijcze proweſti prawdu geho y zakon geho wſſemu ſwietu oznamiti a wſſem wieczem, ktere negſu w zakonie pſany, ſelhanie dawati, a to s weliku horliwoſtij. Jakož ſu to vežinili nekterzij, wedeni ſucze tau ſlepau hor- liwoſtij, yako by welmi milowali pana Gežiſle a zakon geho. Y vwedli w to mnozſtwie lidu, aby we gmeno gežiſſowo mordowali lidi, ſtatky gim brali, domy palili, aby zakon Kry- ſtuow wyſwobodili. A potom dale z toho tijže, že tielo a krew Kryſtowu w ſwatoſti oltarzni za modlu ſu potupili. A to wſſe proto, že gſu w radie božie neſtali a kryſta ſwiedomi nebyli; y wydawali gſu o niem ſwiedecztwie negiſta k zabitij duſlij lidſkych. A poniewadž ſu mordy a zlodieyſtwie mohli proweſti we gmeno Gežiſſowo yako ſlužbu a proſpiech zakona geho, Cžiem wijcze domnienie mnoha, geſſto ſu puhli bludowe, pro- wedu nynie a giž ſu dawno prowedli pod gmenem geho yako 1) od počátku. 2) Obě vyd. omylem svědomí a. 3) přygdau.
Strana 432
432 Sfleſta Nediele wieru, przicžtucze to ſtarym ſwatym, plnym Ducha ſwateho! A tijm zpuofobem, czož chtijce, nazowu Kryſtowo, omacže- gicze w Ducha ſwateho. Ale neſluſſit gim wierziti ani po nich choditi, nebo gfu ti nebyli s gežiſlem s pocžatku ani kdy potom gednoho duchu, aby ge duch prawdy wnitrz vežil, ale, když žebrem 1) w czyzych rozumiech yako ſkrze tlumacže ne- giſte nietczo naleznu, to ſwiedcžij o Gežiſowi. Potom die pan : „To ſem mluwil wam, abyflte ſe nehor- ſlili. Wen z obczy wywrhut 2) was ; A przigde hodina, že každy, ktož was zabigij, bude ſe domniewati, že by tijm bohu ſlužil.“ Chtie pan Gežiſs poſliti vežedlniky v bezprawij ſwieta tohoto yako owcze mezy wlky, aby ge drali, przedpowiediel gim a vtwrdil ge w dobrem, aby ſe nehorſſili, nezwiediewſſe prwe tiech neſnazy A k tomu gim ſlibil poſlati vtieſlitele ducha ſwateho, aby, ſkrze geho mocz oſwijczeni a vtwrzeni gſucze, nepohorſlili ſe w takych puzenijch. Ale že gſu giž oni przeſli to moře nepohorſliwſle ſe. Ale nynij nezda ſe tiem, kterziž ſe cžinij namieſtkowe Apoſſtolfftij a tahnu ſe w vrzady gich a oſobugij ſobie kliježe gich, by mieli toto cžtenie plniti, na- ſledugijcze Apofftoluo w protiwenſtwie od ſwieta, a wymijtani byti z mieſt pro gmeno Gežiſſowo a pro cžtenie geho, a prawij, že giž cžtenie Kryſtowo nema takowych protiwnikuow, yako gſu byli pohane. Muož k tomu odpowiedijno byti, že, acž negſu takowij protiwniczy yako za Apoſſtoluow, ale glu mnohem horſlij domaczy: Antykryft a geho ſluhy pod gmenem wiery a tak ſwiet protiwny a ruhawy prawdie Kryftowie. Protož neminulot geſt protiwenstwie pro gmeno Kryftowo, kdyby ge byl kto trpie. Ale toto przekažij namieſtkom Apo- ſItolſkym, aby netrpieli protiwenſtwie krzijže Kryftowa a z mieſt wymijtani ne[137a]byli: Gedno geſt, ze negſu k tomu rzadnie woleni, ani 1) žebřem. 2) wywrhaut.
432 Sfleſta Nediele wieru, przicžtucze to ſtarym ſwatym, plnym Ducha ſwateho! A tijm zpuofobem, czož chtijce, nazowu Kryſtowo, omacže- gicze w Ducha ſwateho. Ale neſluſſit gim wierziti ani po nich choditi, nebo gfu ti nebyli s gežiſlem s pocžatku ani kdy potom gednoho duchu, aby ge duch prawdy wnitrz vežil, ale, když žebrem 1) w czyzych rozumiech yako ſkrze tlumacže ne- giſte nietczo naleznu, to ſwiedcžij o Gežiſowi. Potom die pan : „To ſem mluwil wam, abyflte ſe nehor- ſlili. Wen z obczy wywrhut 2) was ; A przigde hodina, že každy, ktož was zabigij, bude ſe domniewati, že by tijm bohu ſlužil.“ Chtie pan Gežiſs poſliti vežedlniky v bezprawij ſwieta tohoto yako owcze mezy wlky, aby ge drali, przedpowiediel gim a vtwrdil ge w dobrem, aby ſe nehorſſili, nezwiediewſſe prwe tiech neſnazy A k tomu gim ſlibil poſlati vtieſlitele ducha ſwateho, aby, ſkrze geho mocz oſwijczeni a vtwrzeni gſucze, nepohorſlili ſe w takych puzenijch. Ale že gſu giž oni przeſli to moře nepohorſliwſle ſe. Ale nynij nezda ſe tiem, kterziž ſe cžinij namieſtkowe Apoſſtolfftij a tahnu ſe w vrzady gich a oſobugij ſobie kliježe gich, by mieli toto cžtenie plniti, na- ſledugijcze Apofftoluo w protiwenſtwie od ſwieta, a wymijtani byti z mieſt pro gmeno Gežiſſowo a pro cžtenie geho, a prawij, že giž cžtenie Kryſtowo nema takowych protiwnikuow, yako gſu byli pohane. Muož k tomu odpowiedijno byti, že, acž negſu takowij protiwniczy yako za Apoſſtoluow, ale glu mnohem horſlij domaczy: Antykryft a geho ſluhy pod gmenem wiery a tak ſwiet protiwny a ruhawy prawdie Kryftowie. Protož neminulot geſt protiwenstwie pro gmeno Kryftowo, kdyby ge byl kto trpie. Ale toto przekažij namieſtkom Apo- ſItolſkym, aby netrpieli protiwenſtwie krzijže Kryftowa a z mieſt wymijtani ne[137a]byli: Gedno geſt, ze negſu k tomu rzadnie woleni, ani 1) žebřem. 2) wywrhaut.
Strana 433
Po Welikonocy. 483 dwerzmi wchazegij, ale z ruku") Antykryftowych kniezſtwie gſu przivali a geho duchem gſu napogeni; protož s nim pokoy magij yako cželednij geho. Druhe proto, že gſu s ſwietem w prziezeň weſlli ſkrze ty wieczy poſwatne, kterychž geft kriftus dobyl ſwym zwole- nym dluhu praczy a tiežku ſmrtij, aby gim k ſpaſenij byli. W tiech kňežij duchem antykryſtowym ſitiepenij ſlužebnolti požiwagij a vežinili gſu ſobie dobru przizeň s tijmto ſwietem ſkrze boleſti Kryſtowy a doſahli gſu ſkrze ne panſtwie, zbožie, dworuo, diedin, nabytka mnoho, platuow, defatkuow y ginych vžitkuow,2) zczeniwſſe boleſti Kryſtowy a na penijze ge pro- wedffe, yakž naywyſle a naychytrzegij mohli, a tak czti, chwaly a rozkoſli dobyli gau ſobie na nie od ſwieta. Protož takowij nemagij procž puzeni byti, ani od koho z mieſt wy- mietani byti. Nebo Swiet takowych žada, kterzijž gey wzdie- lawagij w ſlawie a w rozkoffech a w nicžemž mu protiwni negfu,3) a tiecht on newywrže z zboru ſweho, ale s prwnimi zaſadij za dobry ſtuol. Aniž ſe takowij magij procž horſſiti w ſlužebnoſti kniezſtwie ſweho, doſahſſe ſkrze nie chwaly, pokoge a rozkoſſi na ſwietie. Nebo, kdež prwe apoſſtolu Kry- ftowu zuoſtawen geſt za kſfafft a przedpowiedijn žalarz a mecž na hrdlo, tu nynij kniezy pokoy, koſtel a ſtuol dobry od Antykryſta; protož minulot geſt v nich pohorſſenie. Ale tyto wieczy, kterež prawij pan o pohorſſenie pro wymietanij z zbornow nebo z mieſt pro gmeno geho, gſut každemu po- trzebny, ktož w prawdie wiery Kryftowy naſledugij, a nay- wijcze tu, kdež wiera prawa bywa bludem narcžena,) a blu- dowe Antykryftowi za wieru ſnažnie wyzdwiženi. Przi tom wiernij lidee nemohu nikdy bez protiwenſtwij byti, nebo magij a powinni ſu wieru wždy wyznawati a držeti, acž ſe gij y protiwij ſwietſltij a pyſſnij lidee a kaczyrzſtwim gi nazywagij a pro ni z mieſt wypowidagij. A bluduo Antykry- 1) z rukau. 2) vžitkuo. 3 neglau. *) narčená.
Po Welikonocy. 483 dwerzmi wchazegij, ale z ruku") Antykryftowych kniezſtwie gſu przivali a geho duchem gſu napogeni; protož s nim pokoy magij yako cželednij geho. Druhe proto, že gſu s ſwietem w prziezeň weſlli ſkrze ty wieczy poſwatne, kterychž geft kriftus dobyl ſwym zwole- nym dluhu praczy a tiežku ſmrtij, aby gim k ſpaſenij byli. W tiech kňežij duchem antykryſtowym ſitiepenij ſlužebnolti požiwagij a vežinili gſu ſobie dobru przizeň s tijmto ſwietem ſkrze boleſti Kryſtowy a doſahli gſu ſkrze ne panſtwie, zbožie, dworuo, diedin, nabytka mnoho, platuow, defatkuow y ginych vžitkuow,2) zczeniwſſe boleſti Kryſtowy a na penijze ge pro- wedffe, yakž naywyſle a naychytrzegij mohli, a tak czti, chwaly a rozkoſli dobyli gau ſobie na nie od ſwieta. Protož takowij nemagij procž puzeni byti, ani od koho z mieſt wy- mietani byti. Nebo Swiet takowych žada, kterzijž gey wzdie- lawagij w ſlawie a w rozkoffech a w nicžemž mu protiwni negfu,3) a tiecht on newywrže z zboru ſweho, ale s prwnimi zaſadij za dobry ſtuol. Aniž ſe takowij magij procž horſſiti w ſlužebnoſti kniezſtwie ſweho, doſahſſe ſkrze nie chwaly, pokoge a rozkoſſi na ſwietie. Nebo, kdež prwe apoſſtolu Kry- ftowu zuoſtawen geſt za kſfafft a przedpowiedijn žalarz a mecž na hrdlo, tu nynij kniezy pokoy, koſtel a ſtuol dobry od Antykryſta; protož minulot geſt v nich pohorſſenie. Ale tyto wieczy, kterež prawij pan o pohorſſenie pro wymietanij z zbornow nebo z mieſt pro gmeno geho, gſut každemu po- trzebny, ktož w prawdie wiery Kryftowy naſledugij, a nay- wijcze tu, kdež wiera prawa bywa bludem narcžena,) a blu- dowe Antykryftowi za wieru ſnažnie wyzdwiženi. Przi tom wiernij lidee nemohu nikdy bez protiwenſtwij byti, nebo magij a powinni ſu wieru wždy wyznawati a držeti, acž ſe gij y protiwij ſwietſltij a pyſſnij lidee a kaczyrzſtwim gi nazywagij a pro ni z mieſt wypowidagij. A bluduo Antykry- 1) z rukau. 2) vžitkuo. 3 neglau. *) narčená.
Strana 434
434 Sfiefta Nediele ſtowych nemagij za wieru przigimati, acž ge pak naywietcžij ſwatoſtij premugij a odiewagij ſlawu.1) Gina pohorſlenie nynie gdu w tiech, kterzij gſu bludy antykryftowy za wieru prziyali a od wijry božie ſu odſtupili. Ti ſe horſſij nad tiemi, kterziž nechtij bluduo antykryſtowych, zmalowanych pijímy, doktory, duchem ſwatym a rzady bo- žiemi, za wieru przigijti. Protož ſe nad nimi pro toto horſlij, dijl yako nad kaczyrzi, diel gim hrozy ſmrtij a peklem, dijl gich želegij, wažnie nad nimi wzdychagijcze a rzkucze: „Lito gich nebožatek oklamanych; acž ſycz magij dobry žiwot, ale zlet gſu 2) wiery a plni bluduow.“ Takowa zapletenie prziſtogij prawdie, aby ſe z tiech przicžin horſſili rozlicžnie nad nij, nemohucze gij poznati, protože ſe bludowe ſlawnie ſtkwije yako wiera. Ale o tiech ma znamenitieyſlij rzecž byti, kterziž gſu prawdu poznali a dlužni gſu pro ni trpieti a z obcy wymij- tani byti. A nebudu-li k tomu mocy duchownie mijti, pohorſlij ſe, acž by [137b] y welmi mnoho prawdy znali, když magij domy, diediny, ſtatky, cželedi a k tomu myll vſtydlu a wieru mrtwu. Protož takowym bude-li rzecženo: „Czo chcefs we pſy byti zdarma? Zdaž nemuožeſs zde s obczy Bohu ſlužiti, mage cžifty rzad božij yako kde we wſſech Cžechach? Maſſ-li czo dobreho, m'eyž w ſrdczy a netrat ſobie darmo panuo ſauſe- duow y cželedi a ſtatku neutraczey; hled ſweho a nebuď blaznem," Alet ten paterz s radoſtij to lehke ſrdcze vſlyſlij a s chutij przigme a da ſe naweſti a naucžiti opatrnym mužom a pohorſlij ſe nad prawdu pro libe wieczy tiela. A ten bieh muož vweſti w pohorſfenie nad prawdu mnoho lidij wlažnych a rozdielenych ſrdczem. A nynie zda mi ſe, by nebylo nahleho ſtietij nebo vpalenie neb od ſtatku wywrženi, že by ſlužba koſtelnij vſtawila wſſeczky doma w pokogi, a nebyl by nalezen, 1) ſlawau. 2) ſau.
434 Sfiefta Nediele ſtowych nemagij za wieru przigimati, acž ge pak naywietcžij ſwatoſtij premugij a odiewagij ſlawu.1) Gina pohorſlenie nynie gdu w tiech, kterzij gſu bludy antykryftowy za wieru prziyali a od wijry božie ſu odſtupili. Ti ſe horſſij nad tiemi, kterziž nechtij bluduo antykryſtowych, zmalowanych pijímy, doktory, duchem ſwatym a rzady bo- žiemi, za wieru przigijti. Protož ſe nad nimi pro toto horſlij, dijl yako nad kaczyrzi, diel gim hrozy ſmrtij a peklem, dijl gich želegij, wažnie nad nimi wzdychagijcze a rzkucze: „Lito gich nebožatek oklamanych; acž ſycz magij dobry žiwot, ale zlet gſu 2) wiery a plni bluduow.“ Takowa zapletenie prziſtogij prawdie, aby ſe z tiech przicžin horſſili rozlicžnie nad nij, nemohucze gij poznati, protože ſe bludowe ſlawnie ſtkwije yako wiera. Ale o tiech ma znamenitieyſlij rzecž byti, kterziž gſu prawdu poznali a dlužni gſu pro ni trpieti a z obcy wymij- tani byti. A nebudu-li k tomu mocy duchownie mijti, pohorſlij ſe, acž by [137b] y welmi mnoho prawdy znali, když magij domy, diediny, ſtatky, cželedi a k tomu myll vſtydlu a wieru mrtwu. Protož takowym bude-li rzecženo: „Czo chcefs we pſy byti zdarma? Zdaž nemuožeſs zde s obczy Bohu ſlužiti, mage cžifty rzad božij yako kde we wſſech Cžechach? Maſſ-li czo dobreho, m'eyž w ſrdczy a netrat ſobie darmo panuo ſauſe- duow y cželedi a ſtatku neutraczey; hled ſweho a nebuď blaznem," Alet ten paterz s radoſtij to lehke ſrdcze vſlyſlij a s chutij przigme a da ſe naweſti a naucžiti opatrnym mužom a pohorſlij ſe nad prawdu pro libe wieczy tiela. A ten bieh muož vweſti w pohorſfenie nad prawdu mnoho lidij wlažnych a rozdielenych ſrdczem. A nynie zda mi ſe, by nebylo nahleho ſtietij nebo vpalenie neb od ſtatku wywrženi, že by ſlužba koſtelnij vſtawila wſſeczky doma w pokogi, a nebyl by nalezen, 1) ſlawau. 2) ſau.
Strana 435
Po Welikonocy. 435 aby kto chtiel pro wieru wymietan z obcze byti. A nenij diw, že lid obecny nema horliwoſti tee pro prawdu bože trpieti pohanienij a ſikody, když kniežij, wuodce gich, nemagij te wijry k bohu a k geho prawdie, by chtieli pro ni z obce wymietani byti; acž nietczo prawdy w vítech magij, ale opa- trnie ſe s nij obchodij, toliko na kazatedlniczy niekdy gij nietczo wyſpu, ale ginak vežinij ſobie dobry pokoy s obczy ſkrze prawdu. Ale ſpaſytel die, Zie prigde hodina, že každy, ktož was zabigij, bude ſe domniewati, že by tijm bohu ſlužil. A to ſu nayprwe vežinili ſamemu panu a ſpaſyteli, že ſu geho z nenawiſti welike zabili rzkucze: „My zakon mame, a podle zakona ma vmrzijti." Takež y Apoſſtoly geho, když ſu kažiecze wſludy wyznawali kryſta byti ſpafytele wſlech wierziczijch, Tehdy na nie mnohe žaloby krziwe ſkladali prawijcze, že mluwij proti zako" gich, proti chramu a že ſpaſenie lidu ne w gich zakonie, ale w Kryſtu vkazugij, a tak že gich zakon y ſlužbu gich ruſlij. Y dali gim deſatky, ſlužijcze bohu nad gich hlawami. A pan, poſlaw ge kazat, odtuſſil gim, že bohu poſlužij, druce s nich kuože; tak budu wzaczni ſwietu w geho poſelſtwie! Podobnie k tomu gde protiwenſtwie nynij ſluham Kryſto- wym we dnech antykryftowych z przicžiny duchownich ſlu- žebnoſtij, pro než antykryſt vkrutenſtwie ſwa nenawiſtna ſluham Kryſtowym vkazuge, yako želege křiwdy božij, kteraž ſe gemu dege na geho ſlužbie od tiech, kterzijž znagij anty- kryſta a ginak bohu ſluži nežli on. Nebo gemu ſlužij tak, yakož on przikazuge w zakonie ſwem, poddawagijcze ſe wuoli geho we wſfech wieczech, kterež on zwoluge; protož ta geſt przicžina nenawiſti a neprziezni antykryſtowy proti ſluham Kryſtowym, aby, ge zmorduge, domniewal ſe, že tijm bohu poſlužie. Nebo ſluhy kryſtowy w ſlužbie antykryſtowie znagij lež, odier ſwatoſtij mylnu ſlawnie k oku lidem tohoto ſwieta,
Po Welikonocy. 435 aby kto chtiel pro wieru wymietan z obcze byti. A nenij diw, že lid obecny nema horliwoſti tee pro prawdu bože trpieti pohanienij a ſikody, když kniežij, wuodce gich, nemagij te wijry k bohu a k geho prawdie, by chtieli pro ni z obce wymietani byti; acž nietczo prawdy w vítech magij, ale opa- trnie ſe s nij obchodij, toliko na kazatedlniczy niekdy gij nietczo wyſpu, ale ginak vežinij ſobie dobry pokoy s obczy ſkrze prawdu. Ale ſpaſytel die, Zie prigde hodina, že každy, ktož was zabigij, bude ſe domniewati, že by tijm bohu ſlužil. A to ſu nayprwe vežinili ſamemu panu a ſpaſyteli, že ſu geho z nenawiſti welike zabili rzkucze: „My zakon mame, a podle zakona ma vmrzijti." Takež y Apoſſtoly geho, když ſu kažiecze wſludy wyznawali kryſta byti ſpafytele wſlech wierziczijch, Tehdy na nie mnohe žaloby krziwe ſkladali prawijcze, že mluwij proti zako" gich, proti chramu a že ſpaſenie lidu ne w gich zakonie, ale w Kryſtu vkazugij, a tak že gich zakon y ſlužbu gich ruſlij. Y dali gim deſatky, ſlužijcze bohu nad gich hlawami. A pan, poſlaw ge kazat, odtuſſil gim, že bohu poſlužij, druce s nich kuože; tak budu wzaczni ſwietu w geho poſelſtwie! Podobnie k tomu gde protiwenſtwie nynij ſluham Kryſto- wym we dnech antykryftowych z przicžiny duchownich ſlu- žebnoſtij, pro než antykryſt vkrutenſtwie ſwa nenawiſtna ſluham Kryſtowym vkazuge, yako želege křiwdy božij, kteraž ſe gemu dege na geho ſlužbie od tiech, kterzijž znagij anty- kryſta a ginak bohu ſluži nežli on. Nebo gemu ſlužij tak, yakož on przikazuge w zakonie ſwem, poddawagijcze ſe wuoli geho we wſfech wieczech, kterež on zwoluge; protož ta geſt przicžina nenawiſti a neprziezni antykryſtowy proti ſluham Kryſtowym, aby, ge zmorduge, domniewal ſe, že tijm bohu poſlužie. Nebo ſluhy kryſtowy w ſlužbie antykryſtowie znagij lež, odier ſwatoſtij mylnu ſlawnie k oku lidem tohoto ſwieta,
Strana 436
436 Sſieſta Nediele A widij, že pod tu ſlužbu kryge antykryſt ſwych neprzieznij. kterež taynie gedna proti Kryſtu; A widij, že ta ſlužba geſt antykryftowi vžitecžna k zbohaczeni a k zwelebeni na ſwietie ; a widij, že w te ſlužbie geſt lež zakryta k zabitij du [ 138a] ſlij lidſkych, w kterežto lži ſwiet dablom ſe klanij pod gme nem ſlužby božij, a ſkrze tu lež Swiet plowe w zatraczenie. Protož ſluhy Kryſtowy, poznawſle to, diele ſe od te ſlužby, aby ſkrze ni nezahynuli, a ohlaſſugij ſwietu lež a ſmrt w te ſlužbie, kteruž gedna a rozmnožuge ſkrze ni ſwe ſwatoku- pectwij a Swiet lupij z cžaſnych wieczij ſkrze ſwa nabožen- ſtwie a nadiegi lžiwu ſpaſenie vwedl geſt ſwietu ſkrze wiecy poſwatne, kterež ſwietu za penieze prodawa. Protož antykryſt wida, ano ſe takowe wieczy hlaſagij o niem, a že mu biežij o geho panſtwij, o chwalu y o rozkoſli geho a tak o geho konecžne zkaženie, Naramny zapaluge ſe w niem hniew proti ſluham Kryſtowym, ſprawiw na nie wſfeczka kaczyrzſtwie, že gſu ruſſitele z korzen wſlij czti a chwaly božij y wſſech rza- duow duchownijch. Protož žadage žada ruku ſwych poſwietiti w krwi gich rzka, že Cierkew ſwata nikoli neodpocžine, lecž to kaczyerzſtwij do pekla sſtupij. Protož wždy tak puogde, aby ſe Swiet domniewal zleho o dobrych, a že, ztepa ge, zda mu ſe, že bohu y obczy tijm poſlužij. A protož k tor bludu die ſpaſytel: „A to vežinij wam, neb gſu nepoznali otcze ani mne.“ Ale toto geſt znamenite, že neznamoſt boha cžinij tak zpietne a przewraczene wieczy, že lidee oſlepenij, ſwietſltij, zmordugijcze naylepſſij ſluhy božij, y mnij, že ſe gemu libij; kudyž od nieho naydale odſtupagij, w tom ſe domniewagij, že k nie přiſtupagij; a kdy ſe s nim takowij shledagij? Protož, poniewadž nepoznanie boha mož w takowu odpornoſt vweſti lidi proti bohu, Cžijm wijcze ta ſlepota a nepoznanie boha vwede lidi w ſlužby nemile gemu, geſito ſe zewnitrz nieyaku ſwattoſtij ſtkwiegij, když mſſe ſlužij, hodiny a wigilgij y requiem rzijkagij a gina naboženſtwie ſwatokupeczky a obycžegem trhowym gednagij!
436 Sſieſta Nediele A widij, že pod tu ſlužbu kryge antykryſt ſwych neprzieznij. kterež taynie gedna proti Kryſtu; A widij, že ta ſlužba geſt antykryftowi vžitecžna k zbohaczeni a k zwelebeni na ſwietie ; a widij, že w te ſlužbie geſt lež zakryta k zabitij du [ 138a] ſlij lidſkych, w kterežto lži ſwiet dablom ſe klanij pod gme nem ſlužby božij, a ſkrze tu lež Swiet plowe w zatraczenie. Protož ſluhy Kryſtowy, poznawſle to, diele ſe od te ſlužby, aby ſkrze ni nezahynuli, a ohlaſſugij ſwietu lež a ſmrt w te ſlužbie, kteruž gedna a rozmnožuge ſkrze ni ſwe ſwatoku- pectwij a Swiet lupij z cžaſnych wieczij ſkrze ſwa nabožen- ſtwie a nadiegi lžiwu ſpaſenie vwedl geſt ſwietu ſkrze wiecy poſwatne, kterež ſwietu za penieze prodawa. Protož antykryſt wida, ano ſe takowe wieczy hlaſagij o niem, a že mu biežij o geho panſtwij, o chwalu y o rozkoſli geho a tak o geho konecžne zkaženie, Naramny zapaluge ſe w niem hniew proti ſluham Kryſtowym, ſprawiw na nie wſfeczka kaczyrzſtwie, že gſu ruſſitele z korzen wſlij czti a chwaly božij y wſſech rza- duow duchownijch. Protož žadage žada ruku ſwych poſwietiti w krwi gich rzka, že Cierkew ſwata nikoli neodpocžine, lecž to kaczyerzſtwij do pekla sſtupij. Protož wždy tak puogde, aby ſe Swiet domniewal zleho o dobrych, a že, ztepa ge, zda mu ſe, že bohu y obczy tijm poſlužij. A protož k tor bludu die ſpaſytel: „A to vežinij wam, neb gſu nepoznali otcze ani mne.“ Ale toto geſt znamenite, že neznamoſt boha cžinij tak zpietne a przewraczene wieczy, že lidee oſlepenij, ſwietſltij, zmordugijcze naylepſſij ſluhy božij, y mnij, že ſe gemu libij; kudyž od nieho naydale odſtupagij, w tom ſe domniewagij, že k nie přiſtupagij; a kdy ſe s nim takowij shledagij? Protož, poniewadž nepoznanie boha mož w takowu odpornoſt vweſti lidi proti bohu, Cžijm wijcze ta ſlepota a nepoznanie boha vwede lidi w ſlužby nemile gemu, geſito ſe zewnitrz nieyaku ſwattoſtij ſtkwiegij, když mſſe ſlužij, hodiny a wigilgij y requiem rzijkagij a gina naboženſtwie ſwatokupeczky a obycžegem trhowym gednagij!
Strana 437
Po Welikonocy. 487 Protož tato ſlowa panie miela by wſſem bazliwym byti hrozna, že nepoznanie boha geſt przijcžina, aby, hrziechy tiežkymi protiwie ſe cžlowiek bohu, y domniewal ſe, že gimi bohu ſlužij. Protož, tak bludiecze takowij, nemohu o nicžemž ſaudu praweho vežiniti, ani koho prawie treſktati,1) ani komu prawie rzijczy „bludijſs“, nebo ſu przewraczenij, rzijkagijcze dobremu zlee a zlemu dobre. Jakož tuto pan prawij o prze- wraczenie ſlužby božie rzka: „Každy, ktož was zabigij, bude mnijti, že by tijm bohu poſlužil. A to proto, že gſu nepoznali otcze ani mne.“ Owſſem pak wijcze z tež ſlepoty obalena kaczyrzftwie, lakomftwie a pokrytſtwie mnoha pod gmenem ſwatoſti mohu 2) nazywati ſlužbau božij. Tež o pocztiwoſti božij bludij, domniewagijcze ſe gi bohu cžiniti v welikych koftelech zmalowanych a rozlicžňe okraſlenych mnohych ſwiecz palenim, hlaſuow wyſokych la- manim a diwnym notowanim, zwony welikymi, warhany hla- ſytymi a mnohym znamenim zewnitrz. Ale o tom ſe gedno przeſtupniczy domniewagij, že by welika cžet a chwala bohu byla w tiech wieczech. Ale ſwaty Jan ginak o tom ſwiedecztwie wydawa [138b] rzka3): „Kto die, že by znal boha, a przikazanie geho neoſtrzieha, lharz geſt, a prawdy w niem nenie.“ Acž mnoho o bohu wij a hwiezdam nebeſkym rozumij a mnoho vežiti mož, ale, geſt-li pyſſny, lakomy aneb ginak przeſtupu- ge-li przikazanij božij, wždy geſt lharz, a prawdy w niem nenie, w temnoftech geft a newij, kam gde, gedno z ſame ſlepoty ſe domnijwa, že boha cztij a gemu ſlužij.4) Protož z tiechto rzecžij rozum geſt, že gedine ti mohu ſlužiti bohu hodnie a li- beznie a ſobie ſpaſytedlnie, ktož glu5) geho poznali a cžinij wuoli geho w tiech wieczech, ktere gim przikazuge w za- konie ſwem. Potom die ſpaſytel : „Ale to ſem wam mluwil, abyſlte, když przigde hodina tiech wieczy, rozpomenuli ſe, že ſem to 1) treſtati. 2) mohau. 3) Jan 2, 4. 1) ſlaužij. 5) ſau.
Po Welikonocy. 487 Protož tato ſlowa panie miela by wſſem bazliwym byti hrozna, že nepoznanie boha geſt przijcžina, aby, hrziechy tiežkymi protiwie ſe cžlowiek bohu, y domniewal ſe, že gimi bohu ſlužij. Protož, tak bludiecze takowij, nemohu o nicžemž ſaudu praweho vežiniti, ani koho prawie treſktati,1) ani komu prawie rzijczy „bludijſs“, nebo ſu przewraczenij, rzijkagijcze dobremu zlee a zlemu dobre. Jakož tuto pan prawij o prze- wraczenie ſlužby božie rzka: „Každy, ktož was zabigij, bude mnijti, že by tijm bohu poſlužil. A to proto, že gſu nepoznali otcze ani mne.“ Owſſem pak wijcze z tež ſlepoty obalena kaczyrzftwie, lakomftwie a pokrytſtwie mnoha pod gmenem ſwatoſti mohu 2) nazywati ſlužbau božij. Tež o pocztiwoſti božij bludij, domniewagijcze ſe gi bohu cžiniti v welikych koftelech zmalowanych a rozlicžňe okraſlenych mnohych ſwiecz palenim, hlaſuow wyſokych la- manim a diwnym notowanim, zwony welikymi, warhany hla- ſytymi a mnohym znamenim zewnitrz. Ale o tom ſe gedno przeſtupniczy domniewagij, že by welika cžet a chwala bohu byla w tiech wieczech. Ale ſwaty Jan ginak o tom ſwiedecztwie wydawa [138b] rzka3): „Kto die, že by znal boha, a przikazanie geho neoſtrzieha, lharz geſt, a prawdy w niem nenie.“ Acž mnoho o bohu wij a hwiezdam nebeſkym rozumij a mnoho vežiti mož, ale, geſt-li pyſſny, lakomy aneb ginak przeſtupu- ge-li przikazanij božij, wždy geſt lharz, a prawdy w niem nenie, w temnoftech geft a newij, kam gde, gedno z ſame ſlepoty ſe domnijwa, že boha cztij a gemu ſlužij.4) Protož z tiechto rzecžij rozum geſt, že gedine ti mohu ſlužiti bohu hodnie a li- beznie a ſobie ſpaſytedlnie, ktož glu5) geho poznali a cžinij wuoli geho w tiech wieczech, ktere gim przikazuge w za- konie ſwem. Potom die ſpaſytel : „Ale to ſem wam mluwil, abyſlte, když przigde hodina tiech wieczy, rozpomenuli ſe, že ſem to 1) treſtati. 2) mohau. 3) Jan 2, 4. 1) ſlaužij. 5) ſau.
Strana 438
438 Sfiefta Nediele Po Welikonocy. powiediel wam. Ale toho fem wam neprawil s pocžatku, neb ſem s wami byl.“ Tuto ſpaſytel znamenitie vežedlnikom wklada w pamiet ty wieczy hrozne, ktere gſu ge mieli potkati pro wyznanie gmena geho, a prwotnie od židuow, že gſu ge mieli z zborow a z mieſt wymietati 1) yako zlorzecžene a zabijgeti ge s chwalu domniewagijcze ſe, že ſwatu ſlužbu bohu vežinie, shladijcze z ſwieta tak zle kaczyrze, geſſto chwalu božij a rzad geho kazy, — Aby to vežedlniczy znali, že geſt to byti muſylo z wuole božie, aby, wyznawagijcze gmeno geho, za nayhorſlij gmijni byli a naypotupniegij zemrzeli. Nebo w po- kuſſeni ſlowa geho gſu ſyla vtieſſenie a oheň zapalugijczy, aby bazeň odehnal a ſmieloſt dal w trpenij, aby, odwrhucze 2) zamutek, radowali ſe, gducze od twarzi neprzatel, že glu hodnij nalezeni pohanienij trpieti pro gmeno Gežiſſowo. A to geſt byla przicžina te ſtaloſti, že gſu žiwie na to pomnieli, czož geft gim tuto 3) prawil. Nebo wyſtraha o buduczych put- kach vwodij hotowoſt myſli, aby s ſylnu 4) myſlij prziſtupil ku pokuſſenie cžlowiek. A dij gim tu pan: „Ale toho ſem wam od pocžatku ne- prawil, nebo ſem s wami byl.“ Nebo s nimi przebywage iako otecz cželednij, ode wſſeho gich zleho chowal a oſtrziehal a prawil gim gine wieczy potrzebne. Ale, chtie odgijti od nich, za odchodne a za porucženſtwie oſtawil gim flowa prze- prawa, geſlto gſu gim byla welmi vžitecžna.") Amen KONEC DÍLU PRVÉHO 1) wymětati. 2) odwrhauce. 3) Obě vyd. omylem toto. *) fylnau. 5) vžytečná.
438 Sfiefta Nediele Po Welikonocy. powiediel wam. Ale toho fem wam neprawil s pocžatku, neb ſem s wami byl.“ Tuto ſpaſytel znamenitie vežedlnikom wklada w pamiet ty wieczy hrozne, ktere gſu ge mieli potkati pro wyznanie gmena geho, a prwotnie od židuow, že gſu ge mieli z zborow a z mieſt wymietati 1) yako zlorzecžene a zabijgeti ge s chwalu domniewagijcze ſe, že ſwatu ſlužbu bohu vežinie, shladijcze z ſwieta tak zle kaczyrze, geſſto chwalu božij a rzad geho kazy, — Aby to vežedlniczy znali, že geſt to byti muſylo z wuole božie, aby, wyznawagijcze gmeno geho, za nayhorſlij gmijni byli a naypotupniegij zemrzeli. Nebo w po- kuſſeni ſlowa geho gſu ſyla vtieſſenie a oheň zapalugijczy, aby bazeň odehnal a ſmieloſt dal w trpenij, aby, odwrhucze 2) zamutek, radowali ſe, gducze od twarzi neprzatel, že glu hodnij nalezeni pohanienij trpieti pro gmeno Gežiſſowo. A to geſt byla przicžina te ſtaloſti, že gſu žiwie na to pomnieli, czož geft gim tuto 3) prawil. Nebo wyſtraha o buduczych put- kach vwodij hotowoſt myſli, aby s ſylnu 4) myſlij prziſtupil ku pokuſſenie cžlowiek. A dij gim tu pan: „Ale toho ſem wam od pocžatku ne- prawil, nebo ſem s wami byl.“ Nebo s nimi przebywage iako otecz cželednij, ode wſſeho gich zleho chowal a oſtrziehal a prawil gim gine wieczy potrzebne. Ale, chtie odgijti od nich, za odchodne a za porucženſtwie oſtawil gim flowa prze- prawa, geſlto gſu gim byla welmi vžitecžna.") Amen KONEC DÍLU PRVÉHO 1) wymětati. 2) odwrhauce. 3) Obě vyd. omylem toto. *) fylnau. 5) vžytečná.
- Ia: Array
- I: Array
- 1: Array