Strana 91
91 Zwei Leitmeritzer Urkunden. Von F. Renčik. In dem Buche „Sechsisch Weychbild und Lehenrecht“ (A. D. 1537), das dem Dr. Modern in Wien gehört, finden sich Abschriften von zwei für die Geschichte von Leitmeritz wichtigen Urkunden. Die erste Urkunde vom Jahre 1372 ist nach J. Lippert (Geschichte der Stadt Leitmeritz. Prag. 1871. S. 56 und 103) dem Inhalte nach bekanut, und bezieht sich auf die Freiheit, durch Testament oder Schenkung über sein Vermögen

Strana 92
92 — zu verfügen, und weiter auf das Heimfallsrecht an die nächsten Ver- wandten, wenn keine Verfügung getroffen wurde. Die zweite Urkunde vom Jahre 1506 definirt das Heimfallsrecht der beweglichen Sachen nach dem Tode der Ehefrau, was früher Anlaß zu vielen Streitigkeiten gab. Das im böhmischen Texte vorkommende Wort „gruod“ ist das deutsche Gerade, welches bewegliche Sachen bedeutet und im Lateinischen „orna- menta muliebria“ oder „matrimonialia“ heißt; das Adj. wygrado- wany bedeutet also den, „der die bei der Vermählung gebührliche Aus- steuer erhalten hat". 23 etCagen. I. 1372. 19. September Prag. Carolus quartus divina favente clementia Romanorum imperator semper Augustus et Boemiae rex. Notum facimus tenore presentium universis, quod desiderantes profectui civitatis nostre Luthomeritz cura benigni favoris intendere, ita ut ejus cives et incole fideles nostri celsitudini regali Boemie eo quidem melius servire valeant, quo benignius fuerint regie liberalitatis clementia consolati, qua propter animo deliberato sano principum, baronum ac procerum regni et corone Boemie nostrorum accedente consilio auctoritate regia Boemie de certa sciencia et regie celsitudinis gratia supra dictis civibus. heredibus, successoribus, posteritati et universitati ipsorum et eidem civitati Luthomeritz nec non inhabitatoribus, qui sunt vel pro tempore fuerint, infra scriptam gratiam pro nobis, heredibus et successoribus nostris regibus Boemie fecimus, dedimus et concessimus, facimus, damus et concedimus in perpetuum virtute presentium gratiose videlicet. quod ex nunc in antea omnes et singuli cives seu inhabitatores dicte civitatis in Luthomeritz et quilibet ipsorum, heredes et successores sui, in perpetuum libere possint et valeant universas et singulas possessiones, hereditates, proprietates, allodia, agros, census, redditus, domos et bona sua mobilia et immobilia in quibuscumque rebus consistant intus et extra dictam civitatem in Luthomeritz aut alibi, ubicunque talia sita noscuntur, quibuscumque etiam possint vocabulis designari, cuicumque seculari dumtaxat homini seu persone vendere, legare, donare, testari et juxta sue voluntatis arbitrium ordinari jure hereditario possidendum juxta jura, mores et consuetudines ipsius civitatis in Luthomeritz, actenus ab antiquo tempore observatas.

Strana 93
93 — Si autem aliquem seu aliquos ex dictis civibus seu inhabitatoribus predicte civitatis in Luthomeritz, viris et mulieribus, sine donatione, testamento, ordinatione seu dispositione non relictis utriusque sexus legittimis heredibus ab hac luce migrare contingeret, ex tunc uni- verse et singule possessiones, hereditates, proprietates, allodia, agri, census, redditus, domos et bona mobilia et immobilia in quibuscumque rebus consistant, intus et extra civitatem in Luthomeritz predictam aut alibi, ubicumque talia sita noscuntur, ad proximiores et propin- quiores ita decedentis seu decedentium consanguineos masculini seu feminini sexus tunc superstites libere et jure hereditario devolvantur, sub omni modo, libertate et forma, quibus in talibus casu et articulis civitati nostre Majori Pragensi gratiam nostris regalibus literis noscuntur erogasse. Gratiam hujusmodi ad illos dumtaxat cives et incolas in Luthomeritz volentes extendi, qui in solucionibus steure, exactionum, lozungarum et aliarum contributionum onera cum antedicta civitate Luthomeritz sustinent et sustinebunt temporibus affuturis. Presentium sub Imperialis nostre Majestatis sigillo testimonio literarum. Datum Prage Anno Domini millesimo trecentesimo septuagesimo secundo, indictione decima XIII kalendis Octobris, regnorum nostrorum anno vicesimo septimo, imperii vero decimo octavo. II. 1506. 12. März. Ofen. My Wladislaw z Božii milosti uhersky, czesky, dalmatsky, charwatsky etc. kral. markhabrie morawsky, luczemburske a slezske kniiže a luzeczky margkhrabie etc. Oznamugem listem timto wssem, že sme prosseni od opatrnych purgmistra, konsseluow y wsii obcze miesta nasseho Litomierzicz nad Labem, wiernych nassich milych, mnohe a platne služby, ktere nam a przedkuom nassim czinili a okazowali, przedkladagicze a k pamieti przywodicze, przitom nas pokornie s welikymi prozbami prosycze, abychom wzhlednucze na gich przedessle služby a zachowanii z sstiedroty nassii kralowske a z nassii zwlasstnii nachylnosti niekteru gim a miestu tomu zwlasstnii milost pro dobre gich a miesta toho nynii a potomnie vcziniti a dati naczili, tak aby oni znagicze takowu milost od nas, kteruz gim pro gich wierne sluzby a zachowanii czinime, tiim hotowiegii a lepe nam služiti a zachowati se hledieli a mohli. A hned gmenowitie za toto su nas prosyli, kdez przi temz miestie mezy sebau mnohe zmatky a nedostatky magii a nesli na statczych mowitych po zenach swych

Strana 94
94 — z swieta sesslych, že když kteremu z obywateluow nadepsaneho miesta žena umrze, což gest koli ona statku mohowiteho gmiela a k swemu muži przinesla iako na ssatech chodiczych a ložniich, pasych, prstenech a ginych swrchczych a nabytczych, že te giste ženy przatelee bud w miestie wosedlii nebo ginde wsseczek statek beru, a muž každy te giste ženy tymž przatelom pod przisahau sprawiti musy, aby z toho statku a swrchczych ženy swe nicz nezadržowal, než to wsseczko, czož se naprzed pisse a gmenuge, wydal, tak že z toho ze wsseho statku manželu pozuostalemu nicz se nedostane. A abychom takowu starodawnij gich a miesta toho zwyklost a nedostatek y zmatek, ktery se diege, zdwihnuti a o tom ginacze zrzediti raczili, aby nynii y po wieczne buduczy čzasy podle toho spuosobu wssiczkni žiwi byli a zachowali se. Kdez my hledicze na takowu gich snažnu prosbu a przedessle služby, ktere su nam czinili a we wssem se powoleni nagiti dali, a tim lepe aby nam slaužiti a zachowati se hledieli, czimž nas pana k sobie milostiwieyssiho poznagii s dobrym rozmyslem nassim gistym wiedomim s raddau wiernych nassich milych moczy nassii kralowsku w Czechach takto sme mezy tymiž miesstiany a obywateli miesta nahorze psaneho Litomierzicz, nynieyssimi a buduczymi o tychž statczych a napadych zrzidili a listem timto na wieczne buduczy čzasy ustanowugem, rzidime a znowu wyzdwihugem, umrzela- li by kteremu z obywatelnow miesta swrchudotcženeho žena a po sobie žadne dezery newygradowane to gest neodbyte ani syna swieczeneho po sobie pozuostawila a nechala, tehdy ten gegi gruod totizto chodieczy a ložnii ssaty a ginii swrchczy a nabytkowe, kterziž slowe gruod, pržigiti a przipadnuti ma na gegi dczeru newygradowanu y na toho syna swieczeneho nownym dilem. Przihodilo-li by se pak, že by ktera dczera w stawu panenskem newygradowana aneb ten syn swieczeny umrzeli, tehdy gich gruod przigiti a spadnuti ma zase na gich otcze; pakli by otcze nemieli, tehdy przigiti a spadnuti ma zase na gich przately bud po otczy neb po materzi yako giny mowity statek. Kterežto milosti nadepsanii miesstiane a obywatele miesta Liitomierzicz, nynieyssi y buduczy, magii a moczy budau gmiti, držeti a gich požiwati nynii a na wieczne buduczy cžasy a to bez nassii, buduczych nassich kraluow czeskych y ginych wssech lidii wsselike przekažky. Przikazugicze podkomorzimu nassemu kralowstwii čzeskeho nynieyssimu a buduczymu, y wssem ginym urzednikom nassim tehož kralowstwii, wiernym milym, abysste nadepsane miesstiany a obywatele miesta Liitomierzicz nynieyssii y buduczy przi tom przi wssem, czož se w tomto listu piisse, gmieli,

Strana 95
95 — drželi a neporussitedlne zachowali pod uwarowanim hniewu a nemilosti nassii a buduczych nassich kraluow czeskych. Tomu na swiedomii peczet nassii kralowsku k tomu listu przywiesyti sme kazali. Dan na Budinie ten cžtwrtek na den swateho Rzehorze papeže leta Božiho MVCVI. kralowstwii nassich uherskeho XVI° a czeskeho trzidczateho pateho.

Strana 96
Wittheifungen bes Vereines für Geſchichte der Deutſchen in Böhmen. XXXVIII. Jahrgang. Redigirt vou Dr. A. Sorčička und Dr. O. Weber. Nebst der literari[chen Betlage. I. G. Calve'sche f. u. k. Hof- Joief prag 1900. Ji =elbstverlage des Vereines für Geschichte der Deutschen in Böhmen. und Universitäts-Buchbandlung Koch. Commissionsverlag.