z 47 stránek
Titel
I
Studie
77
78
Soupis rukopisů
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
Název:
Rukopisná bohemika v Admontě (Časopis archivní školy XI)
Autor:
Vilikovský, Jan; Tille, Václav
Rok vydání:
1934
Místo vydání:
Praha
Česká národní bibliografie:
Počet stran celkem:
47
Obsah:
- I: Titel
- 77: Studie
- 79: Soupis rukopisů
upravit
Strana I
ČASOPIS ARCHIVNÍ ŠKOLY REDIGUJÍ GUSTAV FRIEDRICH, BEDŘICH JENŠOVSKÝ A VÁCLAV VOJTÍŠEK ROČNÍK XI. V PRAZE 1934 NÁKLADEM STÁTNÍ ARCHIVNÍ ŠKOLY PRAHA IV. BELCREDIHO TŘ.
ČASOPIS ARCHIVNÍ ŠKOLY REDIGUJÍ GUSTAV FRIEDRICH, BEDŘICH JENŠOVSKÝ A VÁCLAV VOJTÍŠEK ROČNÍK XI. V PRAZE 1934 NÁKLADEM STÁTNÍ ARCHIVNÍ ŠKOLY PRAHA IV. BELCREDIHO TŘ.
Strana 77
V. Tille a J. Vilikovský: Rukopisná bohemika v Admontě. O některých rukopisech klášterní knihovny v Admontě jsou dvě zprávy v Pertzově Archivu, totiž r. VI. 1831 a r. X. 1849. První popis má 59 kusů, číslovaných po řadě, a výpisky jsou udělány podle knihovního seznamu knihovníka Vojtěcha Muchara. Druhý popis užívá značek dodnes platných, podle seřadění knihovníka Benedikta Stadelhofera, a podává 36 čísel s prvním popisem shod- ných; jejich starší čísla uvádí v závorkách. Z těchto dvou částeč- ných popisů jsou pro nás zajímavá tato čísla: 1. (1—2). s. XI. Pas- sionale s životem sv. Vojtěcha Est locus; 24—25. (6—7). s. XII. Passionale s životem sv. Vojtěcha Est locus; 393. (29). s. XII.—XIII. Passionale s životem sv. Vojtěcha Nascitur purpureus flos; 412. (31). s. XII. Život sv. Václava Crescente fide; 596 (v prvém popise neobsaženo) s. XV. Epitaphium Sigismundi imperatoris. Contra Rokyczanum etc, 642. (v prvním pop. neobsaženo) s. XIV. Anály připsané k Jacobi Jannensis Historia Lombardica, v nichž jsou data: 1156 zřízení českého království, 1260 české vítězství nad Uhry, 1257 porážka českého krále u Muldorfu, 1278 zabití Ottokara Ru- dolfem, 1305 smrt krále Václava II., 1306 zavraždění jeho syna. Pozdější rukou: 1346 zvolen prvorozenec českého krále, markrabí moravský, císařem římským, 1351 zapověděl český a římský král hru v kostky; 654. (50) s. XII. Život sv. Václava Crescente fide; 703. (53). s. XV. Život sv. Václava Oriente iam sole a sv. Prokopa. Roku 1902 popsal I. Zahradník ve Věstníku České aka- demie „Iter Austriacum“, cestu po klášterních knihovnách rakous- kých, kterou podnikl r. 1900. Výpisky o rukopisech admontské knihovny pořizuje podle seznamu knihovníka Dra Jakuba Wich- nera, jenž byl dokončen 21. září 1888. Zastihl sedmasedmdesáti- letého knihovníka ještě na živu. Seznam Wichnerův má 1058 čísel; registruje zvlášť také rukopisy podle řeči neb původu, mezi jinými i „Bohemica“. Zahradník odtud vypsal zprávy o číslech 138, 144,
V. Tille a J. Vilikovský: Rukopisná bohemika v Admontě. O některých rukopisech klášterní knihovny v Admontě jsou dvě zprávy v Pertzově Archivu, totiž r. VI. 1831 a r. X. 1849. První popis má 59 kusů, číslovaných po řadě, a výpisky jsou udělány podle knihovního seznamu knihovníka Vojtěcha Muchara. Druhý popis užívá značek dodnes platných, podle seřadění knihovníka Benedikta Stadelhofera, a podává 36 čísel s prvním popisem shod- ných; jejich starší čísla uvádí v závorkách. Z těchto dvou částeč- ných popisů jsou pro nás zajímavá tato čísla: 1. (1—2). s. XI. Pas- sionale s životem sv. Vojtěcha Est locus; 24—25. (6—7). s. XII. Passionale s životem sv. Vojtěcha Est locus; 393. (29). s. XII.—XIII. Passionale s životem sv. Vojtěcha Nascitur purpureus flos; 412. (31). s. XII. Život sv. Václava Crescente fide; 596 (v prvém popise neobsaženo) s. XV. Epitaphium Sigismundi imperatoris. Contra Rokyczanum etc, 642. (v prvním pop. neobsaženo) s. XIV. Anály připsané k Jacobi Jannensis Historia Lombardica, v nichž jsou data: 1156 zřízení českého království, 1260 české vítězství nad Uhry, 1257 porážka českého krále u Muldorfu, 1278 zabití Ottokara Ru- dolfem, 1305 smrt krále Václava II., 1306 zavraždění jeho syna. Pozdější rukou: 1346 zvolen prvorozenec českého krále, markrabí moravský, císařem římským, 1351 zapověděl český a římský král hru v kostky; 654. (50) s. XII. Život sv. Václava Crescente fide; 703. (53). s. XV. Život sv. Václava Oriente iam sole a sv. Prokopa. Roku 1902 popsal I. Zahradník ve Věstníku České aka- demie „Iter Austriacum“, cestu po klášterních knihovnách rakous- kých, kterou podnikl r. 1900. Výpisky o rukopisech admontské knihovny pořizuje podle seznamu knihovníka Dra Jakuba Wich- nera, jenž byl dokončen 21. září 1888. Zastihl sedmasedmdesáti- letého knihovníka ještě na živu. Seznam Wichnerův má 1058 čísel; registruje zvlášť také rukopisy podle řeči neb původu, mezi jinými i „Bohemica“. Zahradník odtud vypsal zprávy o číslech 138, 144,
Strana 78
78 V. Tille a J. Vilikovský: 167,417, 445, 459, 524, 586, 633, 667, 768, 778. Mimo to se zmiňuje o č. 590, 110 (soupis různých abeced, mezi nimi i slovanská), 569, 38. Dodává, že v č. 321, 466, 483, 546, 570 jsou české přípisky. Č. Zíbrt otiskl roku 1909 v Časopisu Českého musea „Bohemika XIV. a XV. století v cizích bibliothékách“. Z Admontu uvádí na str. 433 — podle zprávy Wolkanovy v Mitteilungen des oesterreichi- schen Vereins für Bibliothekswesen IX.—čísla 38, 569, 167, 550 (tohoto čísla Zahradník nemá). Dodává, že v své Bibliografii v prv- ním svazku uvedl pod č. 4270 z Admontu ještě značky 144, 192, 321, 417. Roku 1931 byl jsem v létě nucen zdržeti se nějaký den v Ad- montě. Knihovník klášterní knihovny, P. Fiedler, dovolil mi pra- covat v sbírce rukopisů a neobyčejně ochotně mi půjčil vše, oč jsem ho požádal. Prohlédl jsem všechny rukopisy, Wichnerem označené jako bohemika, a pak jsem vybíral podle obšírných po- pisů hlavního seznamu ty rukopisy, kde se vyskytovala jména neb poznámky, z kterých se mohlo soudit na český původ. Popsal jsem rukopisy, které potvrdily moji domněnku, a vypsal jsem z nich české kusy. Nemohl jsem popsat rukopis č. 550, jenž byl půjčen do Bratislavy. Psal jsem o něm dru J. Vilikovskému a poslal mu pak svůj soupis. Dr. Vilikovský odjel 1932 do Admontu,*) srovnal moje výpisky s rukopisy, našel ještě několik jiných rukopisů, a tak vznikl seznam, který tu otiskujeme. V. Tille. Ačkoli se v těchto rukopisech nevyskytuje sensační objev — při pozornosti, jakou knihovna admontská vzbuzovala v kruzích badatelských, nedalo se ani jinak čekat — přece jen nacházíme několik pozoruhodných dat, které podstatně obohacují naše zna- losti. Ze starší doby je to zejména dosud neznámé dílo olomouc- kého biskupa Roberta (Opus super epistolas, č. 372), z pozdější pak rkp. č. 428, přinášející řadu husitik, mezi nimi i dosud neznámý traktát M. Jakoubka ze Stříbra. Avšak i pro vlastní dějiny literární není tento seznam bez užitku: vedle zajímavé básně v rkp. č. 590 *) Tato studijní cesta mi byla umožněna podporou krajinského úřadu v Bratislavě, za niž i zde vzdávám povinný dík. J. V.
78 V. Tille a J. Vilikovský: 167,417, 445, 459, 524, 586, 633, 667, 768, 778. Mimo to se zmiňuje o č. 590, 110 (soupis různých abeced, mezi nimi i slovanská), 569, 38. Dodává, že v č. 321, 466, 483, 546, 570 jsou české přípisky. Č. Zíbrt otiskl roku 1909 v Časopisu Českého musea „Bohemika XIV. a XV. století v cizích bibliothékách“. Z Admontu uvádí na str. 433 — podle zprávy Wolkanovy v Mitteilungen des oesterreichi- schen Vereins für Bibliothekswesen IX.—čísla 38, 569, 167, 550 (tohoto čísla Zahradník nemá). Dodává, že v své Bibliografii v prv- ním svazku uvedl pod č. 4270 z Admontu ještě značky 144, 192, 321, 417. Roku 1931 byl jsem v létě nucen zdržeti se nějaký den v Ad- montě. Knihovník klášterní knihovny, P. Fiedler, dovolil mi pra- covat v sbírce rukopisů a neobyčejně ochotně mi půjčil vše, oč jsem ho požádal. Prohlédl jsem všechny rukopisy, Wichnerem označené jako bohemika, a pak jsem vybíral podle obšírných po- pisů hlavního seznamu ty rukopisy, kde se vyskytovala jména neb poznámky, z kterých se mohlo soudit na český původ. Popsal jsem rukopisy, které potvrdily moji domněnku, a vypsal jsem z nich české kusy. Nemohl jsem popsat rukopis č. 550, jenž byl půjčen do Bratislavy. Psal jsem o něm dru J. Vilikovskému a poslal mu pak svůj soupis. Dr. Vilikovský odjel 1932 do Admontu,*) srovnal moje výpisky s rukopisy, našel ještě několik jiných rukopisů, a tak vznikl seznam, který tu otiskujeme. V. Tille. Ačkoli se v těchto rukopisech nevyskytuje sensační objev — při pozornosti, jakou knihovna admontská vzbuzovala v kruzích badatelských, nedalo se ani jinak čekat — přece jen nacházíme několik pozoruhodných dat, které podstatně obohacují naše zna- losti. Ze starší doby je to zejména dosud neznámé dílo olomouc- kého biskupa Roberta (Opus super epistolas, č. 372), z pozdější pak rkp. č. 428, přinášející řadu husitik, mezi nimi i dosud neznámý traktát M. Jakoubka ze Stříbra. Avšak i pro vlastní dějiny literární není tento seznam bez užitku: vedle zajímavé básně v rkp. č. 590 *) Tato studijní cesta mi byla umožněna podporou krajinského úřadu v Bratislavě, za niž i zde vzdávám povinný dík. J. V.
Strana 79
Rukopisná bohemika v Admontě. 79 upozorňujeme hlavně na Quadragesimale kodexu č. 550, z něhož dosud byla uveřejněna toliko bajka o lišce a džbánu; dílo přináší vedle toho řadu jiných exempel, která svědčí o velkém vyprávěč- ském umění neznámého autora — o něm se lze nejlépe pře- svědčiti prostým srovnáním exempla o antiošském almužníkovi s reprodukcí téhož příběhu u Klappera, Erzählungen des Mittel- alters (Wort u. Brauch, Heft 12), Breslau 1914, str. 316, č. 103. Je zajímavé, že rkp. č. 590 má druhý opis (ovšem jen částečný) tohoto cenného díla, jež se dosud nepodařilo v jiných českých ruko- pisech nalézti. Určování kusů anonymně zachovaných nebylo pro- váděno soustavně, protože by při dnešním stavu pomůcek stejně nebylo možné dosíci úplnosti. Zato jsou přesně uváděny začátky a konce; tím je usnadněno každému badateli zjistit si text, který ho zajímá. Literární odkazy nejsou připojovány, aby rozsah článku zbytečně nevzrostl. J. Vilikovský. Cod. 38. Perg. stol., XIII. exeunte, ff 262, 43x27. Vazba bílá kůže na dřevě, mosazné kování. Decretales Gregorii IX. cum glossa Bernardi de Botono. (Ze- mřel 1266.) Trhliny pergamenu zašívány barevným hedvábím; hojně užíván. R. 1402 půjčen z Admontu muži jménem Andree Gugler. Mnoho pozdějších poznámek uvnitř rkpu i na pří- deští. Wichner se podle některých poznámek domnívá, že byl psán v Praze. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902; Zíbrt, ČČM 1909, str. 433 podle Wolkana. 261r popsáno větším písmem než text knihy, 261v původně prázdné vyplněno pozdějšími poznámkami drobně psanými, místy vyradovanými, místy rozmazanými. V druhé třetině stránky vlevo je, částečně na ra- suře, zapsáno větším písmem, než se na stránce vůbec vyskytuje: Anno Domini 1376, die sancti Gangolfi martyris, ego Franziscus Presinger venio ad Pragam. Sedm řádek výše (drobným písmem) ... liber decretalium anno Domini 1360 emptus Praga pro... et VI florenis. Dole v pravém rohu stránky opět zápis: Anno Domini 1360 emptus fuit liber iste in ci- vitate Pragensi a domino Leonhardo decham XX florenis monete Bohe- mice (Wichner čte vlastní jméno: de Chamer). Poznámky jsou latinské i německé, místy i letopočty. V katalogu admontské knihovny Petra de Arbona z r. 1370 ani v do- datcích k němu z r. 1376 Wichner tento rukopis nenašel. R. 1402 byl však již v Admontě, jak patrno ze záznamu o jeho vypůjčení (viz výše). 1.
Rukopisná bohemika v Admontě. 79 upozorňujeme hlavně na Quadragesimale kodexu č. 550, z něhož dosud byla uveřejněna toliko bajka o lišce a džbánu; dílo přináší vedle toho řadu jiných exempel, která svědčí o velkém vyprávěč- ském umění neznámého autora — o něm se lze nejlépe pře- svědčiti prostým srovnáním exempla o antiošském almužníkovi s reprodukcí téhož příběhu u Klappera, Erzählungen des Mittel- alters (Wort u. Brauch, Heft 12), Breslau 1914, str. 316, č. 103. Je zajímavé, že rkp. č. 590 má druhý opis (ovšem jen částečný) tohoto cenného díla, jež se dosud nepodařilo v jiných českých ruko- pisech nalézti. Určování kusů anonymně zachovaných nebylo pro- váděno soustavně, protože by při dnešním stavu pomůcek stejně nebylo možné dosíci úplnosti. Zato jsou přesně uváděny začátky a konce; tím je usnadněno každému badateli zjistit si text, který ho zajímá. Literární odkazy nejsou připojovány, aby rozsah článku zbytečně nevzrostl. J. Vilikovský. Cod. 38. Perg. stol., XIII. exeunte, ff 262, 43x27. Vazba bílá kůže na dřevě, mosazné kování. Decretales Gregorii IX. cum glossa Bernardi de Botono. (Ze- mřel 1266.) Trhliny pergamenu zašívány barevným hedvábím; hojně užíván. R. 1402 půjčen z Admontu muži jménem Andree Gugler. Mnoho pozdějších poznámek uvnitř rkpu i na pří- deští. Wichner se podle některých poznámek domnívá, že byl psán v Praze. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902; Zíbrt, ČČM 1909, str. 433 podle Wolkana. 261r popsáno větším písmem než text knihy, 261v původně prázdné vyplněno pozdějšími poznámkami drobně psanými, místy vyradovanými, místy rozmazanými. V druhé třetině stránky vlevo je, částečně na ra- suře, zapsáno větším písmem, než se na stránce vůbec vyskytuje: Anno Domini 1376, die sancti Gangolfi martyris, ego Franziscus Presinger venio ad Pragam. Sedm řádek výše (drobným písmem) ... liber decretalium anno Domini 1360 emptus Praga pro... et VI florenis. Dole v pravém rohu stránky opět zápis: Anno Domini 1360 emptus fuit liber iste in ci- vitate Pragensi a domino Leonhardo decham XX florenis monete Bohe- mice (Wichner čte vlastní jméno: de Chamer). Poznámky jsou latinské i německé, místy i letopočty. V katalogu admontské knihovny Petra de Arbona z r. 1370 ani v do- datcích k němu z r. 1376 Wichner tento rukopis nenašel. R. 1402 byl však již v Admontě, jak patrno ze záznamu o jeho vypůjčení (viz výše). 1.
Strana 80
80 V. Tille a J. Vilikovský: Cod. 133. 2. Pap., XV. stol., ff 122, 32x21. Vazba bílá kůže a mosaz. Vevázán do pergamenového dvojlistí s vyškrabanou listinou. Prosté červené a modré iniciálky. Vodní znamení nezřetelné. 1—7r Hus, Sermo synodalis: Estote succincti lumbos vestros in virtute — salvatorem seculi eternaliter benedictum. Amen. Explicit sermo magistri Jo. Huss synodalis, quem predicavit in curia archiepiscopali archi- episcopo absente anno Domini 1407 in die Luce feria IIIa Sbincone archi- episcopo protunc existente. 7v—17r Arnesti archiepiscopi Statuta provincialia: In nomine Do- mini ...Arnestus rex magnificus — facere talia ieiunia. 17r—23v [Thomas de Hibernia]: Incipit liber tractatus de tribus pun- ctis christiane religionis. Religio munda et immaculata... 23v—27r Stručné výklady: de matrimonio, de sacramentis, 25r de horis canonicis, 25v expositio orationis Dominicae. 27v vacat. 28r—101v [Homiliae in evangelia]. Cum appropinquasset Jesus Jero- solymis et venisset Bethphage... Evangelium istud deservit... (Poslední o rozmnožení chlebů). 102r An omnia opera infidelium sint mala. 102v De peccato in Spiritum sanctum. 102v—122r Expositio in Cantica canticorum. Osculetur me osculo oris sui. In primis sensu hystorico. Salomon volens edificare templum. Ve výkladu Zodiaku 120r vyskytuje se r. 1401. [Srv. rkp. univ. knih. praž- ské č. 568 fol. 131r—192r; 1843, fol. 93—115]. České glosy: 45rlI po straně 6. a 7. řádku terebintus dehet, resina przyskyrzyczye. — 82rII v textu „debes Domino meo centum cados olei“, po straně cadus Banye, olia ad dunc neb a. J. vrnas. — O 5 řádek níže k textu „Centum choros“, po straně „centum choros sto vntow, quilibet chorus continens XXX corzeczow“. Cod. 134. Pap., stol. XV., ff 224, 29.5x20.5. Vazba bílá kůže. Ve dvou sloupcích, různýma rukama. 11—71V Contractus de sanctis. Ambulans Jesu iuxta mare Galilee vidit duos... In verbis istis describitur vocacio duorum discipulorum — Ex- plicit Contractus de sanctis finitus per manus cuiusdam. 72 prázdné. 73r—120v [Sermones de sanctis.] Exaltavi electum de plebe mea. Dominus in verbis istis triplicem dignitatem in beato Mathia ostendit. — Et sic est finis illius. 3.
80 V. Tille a J. Vilikovský: Cod. 133. 2. Pap., XV. stol., ff 122, 32x21. Vazba bílá kůže a mosaz. Vevázán do pergamenového dvojlistí s vyškrabanou listinou. Prosté červené a modré iniciálky. Vodní znamení nezřetelné. 1—7r Hus, Sermo synodalis: Estote succincti lumbos vestros in virtute — salvatorem seculi eternaliter benedictum. Amen. Explicit sermo magistri Jo. Huss synodalis, quem predicavit in curia archiepiscopali archi- episcopo absente anno Domini 1407 in die Luce feria IIIa Sbincone archi- episcopo protunc existente. 7v—17r Arnesti archiepiscopi Statuta provincialia: In nomine Do- mini ...Arnestus rex magnificus — facere talia ieiunia. 17r—23v [Thomas de Hibernia]: Incipit liber tractatus de tribus pun- ctis christiane religionis. Religio munda et immaculata... 23v—27r Stručné výklady: de matrimonio, de sacramentis, 25r de horis canonicis, 25v expositio orationis Dominicae. 27v vacat. 28r—101v [Homiliae in evangelia]. Cum appropinquasset Jesus Jero- solymis et venisset Bethphage... Evangelium istud deservit... (Poslední o rozmnožení chlebů). 102r An omnia opera infidelium sint mala. 102v De peccato in Spiritum sanctum. 102v—122r Expositio in Cantica canticorum. Osculetur me osculo oris sui. In primis sensu hystorico. Salomon volens edificare templum. Ve výkladu Zodiaku 120r vyskytuje se r. 1401. [Srv. rkp. univ. knih. praž- ské č. 568 fol. 131r—192r; 1843, fol. 93—115]. České glosy: 45rlI po straně 6. a 7. řádku terebintus dehet, resina przyskyrzyczye. — 82rII v textu „debes Domino meo centum cados olei“, po straně cadus Banye, olia ad dunc neb a. J. vrnas. — O 5 řádek níže k textu „Centum choros“, po straně „centum choros sto vntow, quilibet chorus continens XXX corzeczow“. Cod. 134. Pap., stol. XV., ff 224, 29.5x20.5. Vazba bílá kůže. Ve dvou sloupcích, různýma rukama. 11—71V Contractus de sanctis. Ambulans Jesu iuxta mare Galilee vidit duos... In verbis istis describitur vocacio duorum discipulorum — Ex- plicit Contractus de sanctis finitus per manus cuiusdam. 72 prázdné. 73r—120v [Sermones de sanctis.] Exaltavi electum de plebe mea. Dominus in verbis istis triplicem dignitatem in beato Mathia ostendit. — Et sic est finis illius. 3.
Strana 81
Rukopisná bohemika v Admontě. 81 116v—118r De sancto Procopio. Dilectus Deo et hominibus...Hiis verbis ostendit, qualis fuit ipse s. Procopius, dum vixit, qualiter memo- riam in terris reliquit ...117r Beatus igitur Procopius nacione Bohemi- gena ex ingenuis parentibus — fidei tue firmitas inconvulsa permaneret, miraculum ostendit, qui est benedictus... 121r—156v [Jac. a Voragine, Legenda aurea.] Purificacio beate Virginis — [Sixtus papa]. 152v—153v Inclitam et gloriosam festivitatem — oblacionibus non mediocriter adornatur. 157r—160r [Sermo.] Vidi civitatem sanctam Ier. novam descendere etc.... Ad huius pacis plenitudinem... 160r—168r Primus ergo punctus nostre religionis est credere articulis — non nimis obscurum nec nimis prolixum compilare decrevit. 169r—188v [Sermones.] Audite reges et intelligite... Cum me video in medio magnatorum stantem — quia indutus est tunicam [patrně ne- dokončeno.] 189r—v Tercius accusator erit locus — seculorum Amen [jinou rukou než předchozí.] 189v—218v [Legenda aurea, jiná část]. Universum tempus presentis vite — [Helsinus]. 218v—221r Sermo sancti Procopii. Humilem[?] illum fecit in gloria. Ecc. Dominus s. Procopium fecit omnibus sanctis similem — et apostolico hec miracula enarravit. Rogemus. 221r—222v Letanie in anno bis — demones illud maxime timent. 222v—224v [Sermones de ascensione, de corpore Cristi, de diebus rogacionum.] Cod. 138. Pap., stol. XIV.—XV., ff 210. Vazba bílá kůže, spony. Starý nápis na desce: Sermones de tempore et de sanctis. (Dalších 6 řádek nelze přečíst.) Různý papír, různé ruce. Místy 2 sloupce. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1r—2v Registrum [ke kázáním fol. 35—147]. 2v—3r Sermo de novo sacerdote. Tu es sacerdos... In istis verbis describit apostolus et eciam propheta ordinem — malos de medio iustorum. Sr—4r Ego Johannes Laurini de Raczicz, magister universitatis Pra- gensis, quandam regulam sacerdotum ab apostolo traditam [I Tim. 3, 2] simpliciter veram, que talis est, sic declaro: Oportet episcopum esse irreprehensibilem i. sine crimine, quod accusacione vel damnacione est dignum... donabit vobis vitam eternam. O autorovi srv. O. Odložilík, ČMM 49, 1925, srv. i V. Chaloupecký, „Bratislava“ I, 1927, 100/1. 4r Sermo de corea. Ad corisandum pudorem et terrorem — Unde boni scolares et virgines caste debent [končí kolumna i text, další listy až fol. 10 prázdné.] 4.
Rukopisná bohemika v Admontě. 81 116v—118r De sancto Procopio. Dilectus Deo et hominibus...Hiis verbis ostendit, qualis fuit ipse s. Procopius, dum vixit, qualiter memo- riam in terris reliquit ...117r Beatus igitur Procopius nacione Bohemi- gena ex ingenuis parentibus — fidei tue firmitas inconvulsa permaneret, miraculum ostendit, qui est benedictus... 121r—156v [Jac. a Voragine, Legenda aurea.] Purificacio beate Virginis — [Sixtus papa]. 152v—153v Inclitam et gloriosam festivitatem — oblacionibus non mediocriter adornatur. 157r—160r [Sermo.] Vidi civitatem sanctam Ier. novam descendere etc.... Ad huius pacis plenitudinem... 160r—168r Primus ergo punctus nostre religionis est credere articulis — non nimis obscurum nec nimis prolixum compilare decrevit. 169r—188v [Sermones.] Audite reges et intelligite... Cum me video in medio magnatorum stantem — quia indutus est tunicam [patrně ne- dokončeno.] 189r—v Tercius accusator erit locus — seculorum Amen [jinou rukou než předchozí.] 189v—218v [Legenda aurea, jiná část]. Universum tempus presentis vite — [Helsinus]. 218v—221r Sermo sancti Procopii. Humilem[?] illum fecit in gloria. Ecc. Dominus s. Procopium fecit omnibus sanctis similem — et apostolico hec miracula enarravit. Rogemus. 221r—222v Letanie in anno bis — demones illud maxime timent. 222v—224v [Sermones de ascensione, de corpore Cristi, de diebus rogacionum.] Cod. 138. Pap., stol. XIV.—XV., ff 210. Vazba bílá kůže, spony. Starý nápis na desce: Sermones de tempore et de sanctis. (Dalších 6 řádek nelze přečíst.) Různý papír, různé ruce. Místy 2 sloupce. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1r—2v Registrum [ke kázáním fol. 35—147]. 2v—3r Sermo de novo sacerdote. Tu es sacerdos... In istis verbis describit apostolus et eciam propheta ordinem — malos de medio iustorum. Sr—4r Ego Johannes Laurini de Raczicz, magister universitatis Pra- gensis, quandam regulam sacerdotum ab apostolo traditam [I Tim. 3, 2] simpliciter veram, que talis est, sic declaro: Oportet episcopum esse irreprehensibilem i. sine crimine, quod accusacione vel damnacione est dignum... donabit vobis vitam eternam. O autorovi srv. O. Odložilík, ČMM 49, 1925, srv. i V. Chaloupecký, „Bratislava“ I, 1927, 100/1. 4r Sermo de corea. Ad corisandum pudorem et terrorem — Unde boni scolares et virgines caste debent [končí kolumna i text, další listy až fol. 10 prázdné.] 4.
Strana 82
82 V. Tille a J. Vilikovský: 11r—29v Lectionarium [evangelia a epištoly]: In illo tempore, cum appropinquasset — Et ego resuscitabo eum in novissimo die. 30—34 vacant. 35r—147v Sermones de tempore et de sanctis [nová ruka, číslováno vždy verso v levém rohu I—CXIII]: Quis est iste rex glorie. In persona ecclesie querit propheta de Cristo, quem Mycheas propheta — Ideo dicit se civem Romanum. Finito libro sit laus et gloria Cristo. Explicit liber completus per manus Hermanni de Verona. 148 [touž rukou] Intravit Jesus in quoddam castellum et mulier quedam Martha nomine — in ea parte passa est [dokončeni in marg. 149r]. 149r—150v [nová ruka] De corpore Cristi sermo bonus. Revela oculos meos et considerabo etc. Quamvis mirabilia Dei consideranda sint, tamen — Ista dicta de corpore Cristi sufficiant. 150v české verše, vydal Menčík, Listy filologické IX, 1882, 147—149. 151r—185v [nová ruka] Sermo in adventu Domini. Benedictus, qui venit... Domine, labia mea aperies. Verba ista ultimo proposita scripta sunt in psalmo. Sicut enim scitis, in qualibet predicacione facienda tria sunt attendenda — non interficiatis. Finitus est liber iste sub anno Domini 1356 etc. Potom následuje rejstřík kázání a pak: Exemplar habet dominus Johannes, capellanus ad celi portam, dictus Chleber cognomine. 185v—186v De s. Maria Magdalena. Ponam te in exemplum... Hec sunt verba Domini dicentis — contempsit in culpa. Rogemus Dominum. Explicit sermo de s. Maria Magdalena. 187r—209r. Viridarius. De s. Andrea. Venite post me. Multipharie multisque modis Dei filius — [de s. Katherina] tanta gloria exhibetur... Expliciunt Sermones viridarii. Confundantur, qui nos persecuntur. 209v Ipse est, tenete eum — honoras omnipotentem. 209v—210r [De s. Trinitate]. Erat homo ex phariseis... Hodie facimus festum Trinitatis — Rogemus, ut semper teneamus pa... in corde nostro. 210r [De corpore Cristi]. Dicit ille sapiens Salomon, quod oritur sol et occidit... Super quod dicit quedam glosa, quod Cristus sol iusticie — quia dicit Dominus [kus prázdný). 210v [Palmarum]. Risus dolore miscebitur... In istis verbis conve- nienter — scilicet Ave gracia. 5. Cod. 144. Pap., stol. XV., ff 151, 31221. Vazba bílá kůže, spony. Nápis na desce: Sermones de sanctis per anni circulum. Ve vazbě vpředu i vzadu latinský pergamen. Začátek schází, ač nic není vyříznuto (fol. 12V je sextern očíslován 1°). Iniciálky neoznačeny. 2 sloupce. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902; Zibrt Bibliografie I. č. 4270. 1r—v a patre nec per apposicionem, mutacionem et alateracionem[?] et iste defectus non sit Jnd’nus ideo enim vocamus eum beatum. Verbum
82 V. Tille a J. Vilikovský: 11r—29v Lectionarium [evangelia a epištoly]: In illo tempore, cum appropinquasset — Et ego resuscitabo eum in novissimo die. 30—34 vacant. 35r—147v Sermones de tempore et de sanctis [nová ruka, číslováno vždy verso v levém rohu I—CXIII]: Quis est iste rex glorie. In persona ecclesie querit propheta de Cristo, quem Mycheas propheta — Ideo dicit se civem Romanum. Finito libro sit laus et gloria Cristo. Explicit liber completus per manus Hermanni de Verona. 148 [touž rukou] Intravit Jesus in quoddam castellum et mulier quedam Martha nomine — in ea parte passa est [dokončeni in marg. 149r]. 149r—150v [nová ruka] De corpore Cristi sermo bonus. Revela oculos meos et considerabo etc. Quamvis mirabilia Dei consideranda sint, tamen — Ista dicta de corpore Cristi sufficiant. 150v české verše, vydal Menčík, Listy filologické IX, 1882, 147—149. 151r—185v [nová ruka] Sermo in adventu Domini. Benedictus, qui venit... Domine, labia mea aperies. Verba ista ultimo proposita scripta sunt in psalmo. Sicut enim scitis, in qualibet predicacione facienda tria sunt attendenda — non interficiatis. Finitus est liber iste sub anno Domini 1356 etc. Potom následuje rejstřík kázání a pak: Exemplar habet dominus Johannes, capellanus ad celi portam, dictus Chleber cognomine. 185v—186v De s. Maria Magdalena. Ponam te in exemplum... Hec sunt verba Domini dicentis — contempsit in culpa. Rogemus Dominum. Explicit sermo de s. Maria Magdalena. 187r—209r. Viridarius. De s. Andrea. Venite post me. Multipharie multisque modis Dei filius — [de s. Katherina] tanta gloria exhibetur... Expliciunt Sermones viridarii. Confundantur, qui nos persecuntur. 209v Ipse est, tenete eum — honoras omnipotentem. 209v—210r [De s. Trinitate]. Erat homo ex phariseis... Hodie facimus festum Trinitatis — Rogemus, ut semper teneamus pa... in corde nostro. 210r [De corpore Cristi]. Dicit ille sapiens Salomon, quod oritur sol et occidit... Super quod dicit quedam glosa, quod Cristus sol iusticie — quia dicit Dominus [kus prázdný). 210v [Palmarum]. Risus dolore miscebitur... In istis verbis conve- nienter — scilicet Ave gracia. 5. Cod. 144. Pap., stol. XV., ff 151, 31221. Vazba bílá kůže, spony. Nápis na desce: Sermones de sanctis per anni circulum. Ve vazbě vpředu i vzadu latinský pergamen. Začátek schází, ač nic není vyříznuto (fol. 12V je sextern očíslován 1°). Iniciálky neoznačeny. 2 sloupce. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902; Zibrt Bibliografie I. č. 4270. 1r—v a patre nec per apposicionem, mutacionem et alateracionem[?] et iste defectus non sit Jnd’nus ideo enim vocamus eum beatum. Verbum
Strana 83
Rukopisná bohemika v Admontě. 83 enim procedit — Ergo sic in sua nativitate gloriosus ostensus, ideo di- cimus quasi Unigeniti etc. 2r—151v [Sermones de sanctis]. Osculetur me osculo oris sui Cant. primo. Ad gloriam et honorem primo sancti Andree summo illud verbum... — relinquite omnia et presentate Domino. Quod nobis concedat, qui vivit etc. Pomoz. Fine completo saltat scriptor pede leto. | Ach kak sem welmi psal a wssak ottoho malo anebo nycz newzal etc. 41r—42r De translacione s. Wenceslai. Si quis michi ministraverit, honorificabit eum Pater meus etc. Duo facit Dominus in hiis verbis : Primo invitat nos sibi ad serviendum — et sic ibidem multi sanantur et sic patet de eius translacione. 41v—42r Ad idem de miraculis. Hec sunt miracula intrinsecata[?] et post mortem in... tale...dum omnes mater eius effugasset sacerdotes — et ille sanguis nulla arte tergitur. 421—V Ad idem sermo. Post mortem autem eius omnes homicide eius sunt — castri et sic postea basilicam in honore sancti Vencesslaii fecit. 44r Ciruli et Metudii. Beati, qui custodiunt vias Domini etc. Vere hic fuerunt in vita sua s[!l germani fratres de Allexandria Grecie — et in bono vitam suam laudabiliter finierunt. 52v Adalberti martiris: Adalberti eciam hoc die festivitas celebratur, qui fuit episcopus Bohemie, cuius pater Salonnik — magna vulnera pan- dunt, orans pro inimicis migravit ad Cristum etc. 52v—56r Ad idem. Ego sum vitis vera etc.... Cum Cristus post cenam discipulis predicasset, preparans se ad locum passionis — qui est benedictus in eternum, sed intellectum pleniorem huius littere quere in postillam[!] de sancto Philyppo. 61v De s. Sigismundo. Ego sum vitis vera. Require ante in secundo sermone. Tempore Tyberii cezaris. 110v—111r S. Ludmille vidue. Mulierem fortem quis inveniet, Prov. 31. Quis inveniet idem grave est invenire, sed si volumus eam fortem — invocemus auxilium Domini dicentes „Ave Maria, gracia plena, Domi- nus etc.“ 1111—v Ad idem. Respiciens Jesus vidit eos, qui... Luc. 21. Et illud evangelium legitur de viduis et hoc evangelium tunc fuit in die Palmarum, quando super asinum venit — Ludmille, de cuius vita hic, si placet dicatur etc. 111v—113r Ad idem sermo. Opus bonum operata est in me etc. Licet Cristus dixit hec verba de Maria Magdalena recomendans eam — quorum status est alcior etc. 113r Sequitur aliud. De viduis sermo. Viduas honora... Scriptura dicit: „Honora maiores tuos...“ 118r—v De s. Wenczeslao. Audite reges et intelligite... Sap. VI. 6*
Rukopisná bohemika v Admontě. 83 enim procedit — Ergo sic in sua nativitate gloriosus ostensus, ideo di- cimus quasi Unigeniti etc. 2r—151v [Sermones de sanctis]. Osculetur me osculo oris sui Cant. primo. Ad gloriam et honorem primo sancti Andree summo illud verbum... — relinquite omnia et presentate Domino. Quod nobis concedat, qui vivit etc. Pomoz. Fine completo saltat scriptor pede leto. | Ach kak sem welmi psal a wssak ottoho malo anebo nycz newzal etc. 41r—42r De translacione s. Wenceslai. Si quis michi ministraverit, honorificabit eum Pater meus etc. Duo facit Dominus in hiis verbis : Primo invitat nos sibi ad serviendum — et sic ibidem multi sanantur et sic patet de eius translacione. 41v—42r Ad idem de miraculis. Hec sunt miracula intrinsecata[?] et post mortem in... tale...dum omnes mater eius effugasset sacerdotes — et ille sanguis nulla arte tergitur. 421—V Ad idem sermo. Post mortem autem eius omnes homicide eius sunt — castri et sic postea basilicam in honore sancti Vencesslaii fecit. 44r Ciruli et Metudii. Beati, qui custodiunt vias Domini etc. Vere hic fuerunt in vita sua s[!l germani fratres de Allexandria Grecie — et in bono vitam suam laudabiliter finierunt. 52v Adalberti martiris: Adalberti eciam hoc die festivitas celebratur, qui fuit episcopus Bohemie, cuius pater Salonnik — magna vulnera pan- dunt, orans pro inimicis migravit ad Cristum etc. 52v—56r Ad idem. Ego sum vitis vera etc.... Cum Cristus post cenam discipulis predicasset, preparans se ad locum passionis — qui est benedictus in eternum, sed intellectum pleniorem huius littere quere in postillam[!] de sancto Philyppo. 61v De s. Sigismundo. Ego sum vitis vera. Require ante in secundo sermone. Tempore Tyberii cezaris. 110v—111r S. Ludmille vidue. Mulierem fortem quis inveniet, Prov. 31. Quis inveniet idem grave est invenire, sed si volumus eam fortem — invocemus auxilium Domini dicentes „Ave Maria, gracia plena, Domi- nus etc.“ 1111—v Ad idem. Respiciens Jesus vidit eos, qui... Luc. 21. Et illud evangelium legitur de viduis et hoc evangelium tunc fuit in die Palmarum, quando super asinum venit — Ludmille, de cuius vita hic, si placet dicatur etc. 111v—113r Ad idem sermo. Opus bonum operata est in me etc. Licet Cristus dixit hec verba de Maria Magdalena recomendans eam — quorum status est alcior etc. 113r Sequitur aliud. De viduis sermo. Viduas honora... Scriptura dicit: „Honora maiores tuos...“ 118r—v De s. Wenczeslao. Audite reges et intelligite... Sap. VI. 6*
Strana 84
84 V. Tille a J. Vilikovský: Spiritus docet, ut reges et iudices audirent — et discere dicentes „Ave Maria...“ 118v—121r Gloriosi principes terre. Ecclesia canit, ut principes glo- riosi esse deberent... (Nota: ducatus est. Plutharcus de Troiano dicit Respublica est corpus...) — reges qui regnant in eternum. Amen. 121r—v S. Wenczeslai martiris. Si quis vult venire post me... Mat. XVI. Licet in vita bona debeat homo — dicentes „Ave Maria." 121v—123v Si quis vult... Hic docet Dominus in evangelio...s. Wenczeslaus... in principio sermonis audientes, rogemus d. České glosy (pozdější rukou[?] snad touž, která psala nadpisy nahoře na okrajích): 45v k textu: Leva in circuitu oculos tuos et vide, omnes isti congre- gati venerunt tibi Isa. [49, 18; 60, 4) vezrzy okolo sebe, opatrzy a wyz, pozstwychny oczzy [níže] tyto su tye obkliczili, dobstupyly y przistupyly su k tobie. — 2. sloupec dole: dobyly ale nepozywagy, [po straně] vday na cesty twe, ještě níže vzprysstil. 46r dole: pkwetla pana poswatna [psáno: pkweltla]. 90rII [k textu: hoc evangelium tripliciter exponitur, 1° litteraliter, 2° spiritualiter, 3° moraliter] skuteczny, duchowny a mrawny. 141v [v káz. de s. Martino: Ecce sacerdos magnus etc. Augustinus in quodam sermone dicit: Agricole, id est sacerdotes eius eciam estis, agricole, eius agrum arate et exstirpate agros. O quid facitis] dospyewayte, orzte[?], klydye, przyprawuyte a sposobte a czyste. Dole: ze kerty dya- belsty perznawye radle kazye roly bozy gezkowe wsdrastyeny kucze- rawy syslykoe zaby nadute [!][ kdorzowe podrywagy yako swynye necziste brzehy pole bozyecho. 148rII in marg. naperzuyegy zawysti gest w gich zalozeny Cod. 167. Pap., stol. XIV., ff 271, 30x21.5. Vazba černá kůže, spony utrženy. Na předním přídeští: pactum smluwu. Ibid. Sermones de tempore. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902; Zíbrt ČČM 1909, str. 433 podle Wolkana. 1r—54v Jesum queritis Nazarenum... Cantavimus in dominica pas- sionis: Vexilla regis prodeunt — ut illuminati misericordia eius glorifice- mus Patrem... seculorum. Amen. 55r—257r [touž rukou]: Euntes in mundum... Numquid irracionabi- libus creaturis est evangelium predicandum, numquid iumentis? Ymmo irracionabilibus hominibus — et vitam obtineamus eternam, ad quam... 92r De sancto Vito patrono wohemie[!] vel de aliis sanctis. 114v—117r. Beatus servus ille quem... Luce XII. Quia obliviscimur operum, honorum et dormitamus, ideo Salomon ammonet nos — nobis vigilantibus dare vitam eternam... [De s. Procopio.] 6.
84 V. Tille a J. Vilikovský: Spiritus docet, ut reges et iudices audirent — et discere dicentes „Ave Maria...“ 118v—121r Gloriosi principes terre. Ecclesia canit, ut principes glo- riosi esse deberent... (Nota: ducatus est. Plutharcus de Troiano dicit Respublica est corpus...) — reges qui regnant in eternum. Amen. 121r—v S. Wenczeslai martiris. Si quis vult venire post me... Mat. XVI. Licet in vita bona debeat homo — dicentes „Ave Maria." 121v—123v Si quis vult... Hic docet Dominus in evangelio...s. Wenczeslaus... in principio sermonis audientes, rogemus d. České glosy (pozdější rukou[?] snad touž, která psala nadpisy nahoře na okrajích): 45v k textu: Leva in circuitu oculos tuos et vide, omnes isti congre- gati venerunt tibi Isa. [49, 18; 60, 4) vezrzy okolo sebe, opatrzy a wyz, pozstwychny oczzy [níže] tyto su tye obkliczili, dobstupyly y przistupyly su k tobie. — 2. sloupec dole: dobyly ale nepozywagy, [po straně] vday na cesty twe, ještě níže vzprysstil. 46r dole: pkwetla pana poswatna [psáno: pkweltla]. 90rII [k textu: hoc evangelium tripliciter exponitur, 1° litteraliter, 2° spiritualiter, 3° moraliter] skuteczny, duchowny a mrawny. 141v [v káz. de s. Martino: Ecce sacerdos magnus etc. Augustinus in quodam sermone dicit: Agricole, id est sacerdotes eius eciam estis, agricole, eius agrum arate et exstirpate agros. O quid facitis] dospyewayte, orzte[?], klydye, przyprawuyte a sposobte a czyste. Dole: ze kerty dya- belsty perznawye radle kazye roly bozy gezkowe wsdrastyeny kucze- rawy syslykoe zaby nadute [!][ kdorzowe podrywagy yako swynye necziste brzehy pole bozyecho. 148rII in marg. naperzuyegy zawysti gest w gich zalozeny Cod. 167. Pap., stol. XIV., ff 271, 30x21.5. Vazba černá kůže, spony utrženy. Na předním přídeští: pactum smluwu. Ibid. Sermones de tempore. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902; Zíbrt ČČM 1909, str. 433 podle Wolkana. 1r—54v Jesum queritis Nazarenum... Cantavimus in dominica pas- sionis: Vexilla regis prodeunt — ut illuminati misericordia eius glorifice- mus Patrem... seculorum. Amen. 55r—257r [touž rukou]: Euntes in mundum... Numquid irracionabi- libus creaturis est evangelium predicandum, numquid iumentis? Ymmo irracionabilibus hominibus — et vitam obtineamus eternam, ad quam... 92r De sancto Vito patrono wohemie[!] vel de aliis sanctis. 114v—117r. Beatus servus ille quem... Luce XII. Quia obliviscimur operum, honorum et dormitamus, ideo Salomon ammonet nos — nobis vigilantibus dare vitam eternam... [De s. Procopio.] 6.
Strana 85
Rukopisná bohemika v Admontě. 85 186v—188r De s. Ludmilla sermo. Elegerunt bonos in vasa sua... Sicud nunc piscatores trahunt rethe cum bonis et malis piscibus — as- sumpta est ad gaudium regni celorum... 193r—196r De s. Wenczeslao. Quid prodest homini, si universum... Nunc homines in mundanis lucris intendunt et dum... perseverantes mereamur vitam eternam. 257v Maria Magdalena et Maria Iacobi... Sic scribitur hodie Marci... Quia hodie est dies, quam pre aliis diebus — 258r Unde Teutunice et “ Boemice cantate, sicud nos cantamus latine „Crist ist erstandë," item Boemice „Buchoch[!] chema huchi.“ Quia plures liguas in Praga non habemus. 258r Simile est regnum celorum... In hodierna dominica, que vocatur III. dominica in septuagesima. 258r—v Cum turba plurima... Dominica hodierna vocatur septuage- sima, quod Teutunice dicitur de sexceger est. 259r—261v Canones evangelistarum. Incipit canon Mathei ev. A gene- rat b magos vocat —librum Ioha finit. Expliciunt canones evangelistarum. 261v—270v Tractatus de verbo Divino et predicacione eius. Verbum Dei multa spe concepta de Dei misericordia consequenda ad redeundum — discordantes conglutinat, superbos mollificat. [Následují ještě úryvky kázání. Beati oculi... Salomon docuit nos modum...] 7. Cod. 179. Perg. a pap., stol. XV., ff 155. Conradi de Walthusa Postilla studencium: Postillam studencium sancte Pragensis universitatis desuper omnia evangelia dominicalia.. Jiný exemplář: kod. č. 360 (pap., stol. XV., ff. 156). Srv. ještě: kodex č. 142 (pap., stol. XIV. ex., ff. 258). Obsahuje: Sermones de sanctis intitulati Barnasan (čeští svatí se nevyskytují), Guil. Peraldi Summa de virtutibus et viciis; 250v—252r Bulla Bonifatii IX. de festo visitacionis B. M. V. a. 1390. Bonifacius ep. servus servorum Dei... Superni benignitas conditoris — et virtutum simul. Na zadním přídeští přilepeny fragmenty začátku téže Kon- rádovy postily (výška listu 29.5, výška popsaného textu 20.5, šířka popsaného textu — 2 sloupce s 1.5 cm mezerou — 12.5), zač. [Plostillam studencium; týmž písmem psán i text přilepený k přednímu přídeští, kde začíná I. sloupec: octavis penthecostes usque ad adven- tum Domini, quia nobis, na II. sloupci 5. řádek zdola nový odstavec: [Dlominica hodierna est prima dominica tocius anni et vocatur dominica in adventu Domini. Agitur enim ad- ventus Domini per IV septimanas ad designandum, quod est (tím končí kolumna i fragment). 8. Pap., stol. XV., ff 409, 30.5x 22. Vazba červená kůže, spony. Na prvním listě připsáno pozdější rukou jméno admontského opata (1483—1491) „Anton I.“ 2 sloupce, zřetelné písmo, čistá, pečlivá úprava. Vevázán do pergamenového dvoulistí. Vodní znamení trojlaločné fol. 41. Cod. 188.
Rukopisná bohemika v Admontě. 85 186v—188r De s. Ludmilla sermo. Elegerunt bonos in vasa sua... Sicud nunc piscatores trahunt rethe cum bonis et malis piscibus — as- sumpta est ad gaudium regni celorum... 193r—196r De s. Wenczeslao. Quid prodest homini, si universum... Nunc homines in mundanis lucris intendunt et dum... perseverantes mereamur vitam eternam. 257v Maria Magdalena et Maria Iacobi... Sic scribitur hodie Marci... Quia hodie est dies, quam pre aliis diebus — 258r Unde Teutunice et “ Boemice cantate, sicud nos cantamus latine „Crist ist erstandë," item Boemice „Buchoch[!] chema huchi.“ Quia plures liguas in Praga non habemus. 258r Simile est regnum celorum... In hodierna dominica, que vocatur III. dominica in septuagesima. 258r—v Cum turba plurima... Dominica hodierna vocatur septuage- sima, quod Teutunice dicitur de sexceger est. 259r—261v Canones evangelistarum. Incipit canon Mathei ev. A gene- rat b magos vocat —librum Ioha finit. Expliciunt canones evangelistarum. 261v—270v Tractatus de verbo Divino et predicacione eius. Verbum Dei multa spe concepta de Dei misericordia consequenda ad redeundum — discordantes conglutinat, superbos mollificat. [Následují ještě úryvky kázání. Beati oculi... Salomon docuit nos modum...] 7. Cod. 179. Perg. a pap., stol. XV., ff 155. Conradi de Walthusa Postilla studencium: Postillam studencium sancte Pragensis universitatis desuper omnia evangelia dominicalia.. Jiný exemplář: kod. č. 360 (pap., stol. XV., ff. 156). Srv. ještě: kodex č. 142 (pap., stol. XIV. ex., ff. 258). Obsahuje: Sermones de sanctis intitulati Barnasan (čeští svatí se nevyskytují), Guil. Peraldi Summa de virtutibus et viciis; 250v—252r Bulla Bonifatii IX. de festo visitacionis B. M. V. a. 1390. Bonifacius ep. servus servorum Dei... Superni benignitas conditoris — et virtutum simul. Na zadním přídeští přilepeny fragmenty začátku téže Kon- rádovy postily (výška listu 29.5, výška popsaného textu 20.5, šířka popsaného textu — 2 sloupce s 1.5 cm mezerou — 12.5), zač. [Plostillam studencium; týmž písmem psán i text přilepený k přednímu přídeští, kde začíná I. sloupec: octavis penthecostes usque ad adven- tum Domini, quia nobis, na II. sloupci 5. řádek zdola nový odstavec: [Dlominica hodierna est prima dominica tocius anni et vocatur dominica in adventu Domini. Agitur enim ad- ventus Domini per IV septimanas ad designandum, quod est (tím končí kolumna i fragment). 8. Pap., stol. XV., ff 409, 30.5x 22. Vazba červená kůže, spony. Na prvním listě připsáno pozdější rukou jméno admontského opata (1483—1491) „Anton I.“ 2 sloupce, zřetelné písmo, čistá, pečlivá úprava. Vevázán do pergamenového dvoulistí. Vodní znamení trojlaločné fol. 41. Cod. 188.
Strana 86
86 V. Tille a J. Vilikovský: Quadragesimale. Circa illam particulam, ut temptaretur a dyabolo illius evangelii, ductus est Jesus in desertum, est notandum secundum Magistrum sentenciarum I. dist. 21. Temptacio est motus mentis — Nam totum illud gaudium non intrabit in gaudentes, sed toti gaudentes intrabunt in gaudium. Quod nobis det Cristus. Amen. Na konci: Finitus est liber iste sub anno Domini 1433 in die martiris Floriani per me Jacobum Dürmichel de Morauia [srv. kod. č. 464]. 9. Cod. 191. Pap., stol. XV., ff 252. Modrá kožená vazba, spony. Postilla. Euntes... Numquid irracionabilibus creaturis [srv. kodex č. 167 fol. 55—257.] Wichner: „Am Deckel Bruchstück einer Urkunde vom J. 1377. Wie es scheint, ein Schuldbrief des Kaisers Carl IV.“ Cod. 192. Pap., stol. XV., ff 296, 31x 19.5. Vazba modrá kůže, hřeby, spony utržené. Na desce nápis: Sermones de tempore et de sanctis. 2 sloupce. Červené iniciálky (96v—122r, 139 atd. inic. chybí), porůznu i zelená neb hnědá. Vodních znamení několik: volská hlava s křížem, roh se závěsem, vztýčená lopatka s třemi lalůčky [?]. Zíbrt, Biblio- grafie I. č. 4270. 10. 1r—292v Sermones de tempore et de sanctis. De purificacione Marie. Suscepimus, Deus, misericordiam tuam in medio templi tui. Hodie celebra- mus festum, quod beata Virgo mater Domini — lignum agri crux est Cristi, cuius fructus Iesus Cristus, qui vivit et regnat in secula seculorum. AMEN. [71r phenerator wlgai’t’ Sfantocznyk.] Explicit liber domini Petri predicatoris de Straz per manus Erasmi de Lompnic[?] et finitus sub anno Domini M° CCC lxxxx' ij" proxima sabbato post Pascha. [V nečitelném jménu Erasmově lze bezpečně roze- znat lo...p... c]. 292v—293v Sermo de s. Wenceslao martyre. An ignoratis, quia prin- ceps magnus...1°Regum 11°. Hec verba dixit David ad familiam suam plangens mortem. Et possunt esse verba salvatoris — quomodo a fratre suo sit invitatus et interemptus. Rogemus. Vevázáno do latinsky popsaného pergamenu, na němž mimo jiné fragment kázání o sv. Vojtěchu a notované písně o sv. Václavu (Nocte surgens agros petit). 11. Cod. 201. Pap., stol. XV., ff 172. Modrá kožená vazba. 2 sloupce. 1r Versus de viciis. Nil bene discernit, quem precipitacio sternit.
86 V. Tille a J. Vilikovský: Quadragesimale. Circa illam particulam, ut temptaretur a dyabolo illius evangelii, ductus est Jesus in desertum, est notandum secundum Magistrum sentenciarum I. dist. 21. Temptacio est motus mentis — Nam totum illud gaudium non intrabit in gaudentes, sed toti gaudentes intrabunt in gaudium. Quod nobis det Cristus. Amen. Na konci: Finitus est liber iste sub anno Domini 1433 in die martiris Floriani per me Jacobum Dürmichel de Morauia [srv. kod. č. 464]. 9. Cod. 191. Pap., stol. XV., ff 252. Modrá kožená vazba, spony. Postilla. Euntes... Numquid irracionabilibus creaturis [srv. kodex č. 167 fol. 55—257.] Wichner: „Am Deckel Bruchstück einer Urkunde vom J. 1377. Wie es scheint, ein Schuldbrief des Kaisers Carl IV.“ Cod. 192. Pap., stol. XV., ff 296, 31x 19.5. Vazba modrá kůže, hřeby, spony utržené. Na desce nápis: Sermones de tempore et de sanctis. 2 sloupce. Červené iniciálky (96v—122r, 139 atd. inic. chybí), porůznu i zelená neb hnědá. Vodních znamení několik: volská hlava s křížem, roh se závěsem, vztýčená lopatka s třemi lalůčky [?]. Zíbrt, Biblio- grafie I. č. 4270. 10. 1r—292v Sermones de tempore et de sanctis. De purificacione Marie. Suscepimus, Deus, misericordiam tuam in medio templi tui. Hodie celebra- mus festum, quod beata Virgo mater Domini — lignum agri crux est Cristi, cuius fructus Iesus Cristus, qui vivit et regnat in secula seculorum. AMEN. [71r phenerator wlgai’t’ Sfantocznyk.] Explicit liber domini Petri predicatoris de Straz per manus Erasmi de Lompnic[?] et finitus sub anno Domini M° CCC lxxxx' ij" proxima sabbato post Pascha. [V nečitelném jménu Erasmově lze bezpečně roze- znat lo...p... c]. 292v—293v Sermo de s. Wenceslao martyre. An ignoratis, quia prin- ceps magnus...1°Regum 11°. Hec verba dixit David ad familiam suam plangens mortem. Et possunt esse verba salvatoris — quomodo a fratre suo sit invitatus et interemptus. Rogemus. Vevázáno do latinsky popsaného pergamenu, na němž mimo jiné fragment kázání o sv. Vojtěchu a notované písně o sv. Václavu (Nocte surgens agros petit). 11. Cod. 201. Pap., stol. XV., ff 172. Modrá kožená vazba. 2 sloupce. 1r Versus de viciis. Nil bene discernit, quem precipitacio sternit.
Strana 87
Rukopisná bohemika v Admontě. 87 1v Rejstřík následujících traktátů. 2r Thome de Aquino expositio orationis dominice. Inter alias ora- ciones oracio dominica [srv. Czerny Nr. 362]. 9v Simonis de Cassia expositio eiusdem orationis. Orandi prerogativa. 14r Augustini tractatus in orationem dominicam. Panis est ver- bum Dei. 17r Symboli apostolici expositio. Primum, quod necessarium est. 30r Alia symboli apostolici expositio. Funiculus triplex difficile rum- pitur... [srv. rkp. kapit. č. 1542, fol. 232v]. 59v Anselmi de conceptu virginali. Cum in omnibus religiose. 68v Thome de Aquino sermo de corpore Christi. Hodierne celebritatis. 69v S. Bernardi sermo de corpore Christi. Pater sanctissime, Petre, audi, quid. 73r Pseudoaugustini tractatus: Apostolica vox clamat per orbem. 79r Petri de ordine predicatorum de confessionibus audiendis. Sa- cerdos sedens ad audiendam. 90r Tractatus de penitencia. Post abissum atque voraginem. 104r Johannis Rigaudi formula confessionis. 140r Johannis de Deo liber penitencialis. Venerabili patri... A. urbis Bononiensis episcopo. Na konci verše: En ego, quem genuit patria pia Portugalensis, Diva cathedravit urbis scola Bononiensis. Wichner: „An mehreren Stellen Bohemica“. Cod. 204. Pap., stol. XV., ff 196, 31x22. Vazba bílá kůže, kovové spony. Vodní znamení trojprstá lopatka celou knihou. Dva sloupce. 11—v [Sermo] De asumpcione B. V. Marie. Tronus eius sicut sol... Verba ista possunt esse Dei patris — tociens osculata est in terris. 2r—3r [Alius sermo de B. V. M.] Ecce intelliget servus... Quia comendacio auctoris redundat in opus, et comendacio operis in auctorem, ideo verbum propositum — et fide illuminata. 3v—131v Chrisostomus super Matheum [vlastní číslování písařovo 1—129]: [Prolog] 4r Sicut referunt Matheum conscribere, [text] Liber generacionis — qui in Actibus apostolorum leguntur. 132—133 prázdné. 134r—137v Incipit liber Augustini de ecclesiasticis dogmatibus. Alii dicunt, quod est Gignasii de fide summe Trinitatis. Credimus vnum Deum. 137v—145r Incipit liber beati Augustini de agone cristiano. Corona victorie. 145r—157v Incipit liber sancti Augustini [recte Fulgentii Ruspenssi] ad Petrum Dyaconum: Epistolam, fili Petre, tue caritatis. 12.
Rukopisná bohemika v Admontě. 87 1v Rejstřík následujících traktátů. 2r Thome de Aquino expositio orationis dominice. Inter alias ora- ciones oracio dominica [srv. Czerny Nr. 362]. 9v Simonis de Cassia expositio eiusdem orationis. Orandi prerogativa. 14r Augustini tractatus in orationem dominicam. Panis est ver- bum Dei. 17r Symboli apostolici expositio. Primum, quod necessarium est. 30r Alia symboli apostolici expositio. Funiculus triplex difficile rum- pitur... [srv. rkp. kapit. č. 1542, fol. 232v]. 59v Anselmi de conceptu virginali. Cum in omnibus religiose. 68v Thome de Aquino sermo de corpore Christi. Hodierne celebritatis. 69v S. Bernardi sermo de corpore Christi. Pater sanctissime, Petre, audi, quid. 73r Pseudoaugustini tractatus: Apostolica vox clamat per orbem. 79r Petri de ordine predicatorum de confessionibus audiendis. Sa- cerdos sedens ad audiendam. 90r Tractatus de penitencia. Post abissum atque voraginem. 104r Johannis Rigaudi formula confessionis. 140r Johannis de Deo liber penitencialis. Venerabili patri... A. urbis Bononiensis episcopo. Na konci verše: En ego, quem genuit patria pia Portugalensis, Diva cathedravit urbis scola Bononiensis. Wichner: „An mehreren Stellen Bohemica“. Cod. 204. Pap., stol. XV., ff 196, 31x22. Vazba bílá kůže, kovové spony. Vodní znamení trojprstá lopatka celou knihou. Dva sloupce. 11—v [Sermo] De asumpcione B. V. Marie. Tronus eius sicut sol... Verba ista possunt esse Dei patris — tociens osculata est in terris. 2r—3r [Alius sermo de B. V. M.] Ecce intelliget servus... Quia comendacio auctoris redundat in opus, et comendacio operis in auctorem, ideo verbum propositum — et fide illuminata. 3v—131v Chrisostomus super Matheum [vlastní číslování písařovo 1—129]: [Prolog] 4r Sicut referunt Matheum conscribere, [text] Liber generacionis — qui in Actibus apostolorum leguntur. 132—133 prázdné. 134r—137v Incipit liber Augustini de ecclesiasticis dogmatibus. Alii dicunt, quod est Gignasii de fide summe Trinitatis. Credimus vnum Deum. 137v—145r Incipit liber beati Augustini de agone cristiano. Corona victorie. 145r—157v Incipit liber sancti Augustini [recte Fulgentii Ruspenssi] ad Petrum Dyaconum: Epistolam, fili Petre, tue caritatis. 12.
Strana 88
88 V. Tille a J. Vilikovský: 157v—167v Incipit ad episcopos Eutropium et Paulum de perfeccione iusticie hominis s. Augustini episcopi: Sanctis fratribus et coepiscopis. 167v—187v [Claustrum anime]. Abbas huius claustri est iugis medi- tacio — Explicit presens liber Claustrum anime V. feria Salus populi etc. Nad tím nadepsáno touž rukou, světlejším inkoustem: Hoc scripsit Petrus dictus Hradisko. 188r—192v [Consideratio de passione Domini]. Jesus dolo venum- datus. Passionem Jesu Cristi pie considerare volenti occurrit — per crucem tuam petimus obtinere. Ad laudem... Amen. 193r—195r [Sermones de B. V. Maria et de animabus] [Jinou rukoul. Prvý: Cum venisset archa federis... 1. Regum 4. Archa Dei est B. V. Maria. Psalmus. Surge do... Hec archa venit hodie nascendo — ad terram promissionis. [Poslední, třetí] De animabus. Unusquisque onus suum portabit... Vos k. unius corporis onus defuncti — Quid ergo te inflas contra pauperes? [Zdá se nedopsáno]. 195rII—196 prázdné. Cod. 308. Pap., stol. XV., ff 408. Vazba hnědá kůže, lisovaná. 2 sloupce. 1r—406v [Galli, abbatis Aule Regie, Malogranatum]. [Prologl. Notan- dum, quod opus subsequens ... [text] Fili, accedens ad servitutem... 407r—448 [Lumen anime.] Philosophus in VI. libro animalium — Iste liber est compositus ab apostolico Johanne moderniori ad utilitatem fidei... et ipsum Lumen anime nominavit. 13. 14. Сod. 312. Pap., stol. XV., ff 127, 30x22. Vazba bílá kůže, kovové spony. 2 sloupce. Iniciálky modré a červené, rkp. čistý a úpravně udělán, ač písmo zběžné. Vodní znamení 1. listu trojprstá lopatka. Vpředu vložen nečíslovaný list s obsahem. 1r—56r [Libri sentenciarum]. Scriptura sacra de duobus agit — Ex- plicit quartus et ultimus liber sentenciarum scriptus per manus Petri de Gurzym. 56rII De coreis. Omnis, qui libenter corisat, dyabolo servit. De mulie- ribus ... orma[?] mulierum multos decipiunt. 56v—57r Registrum primi, secundi libri sentenciarum, 57rII tercii, ale tu jen nadpis a odtud až 59vII nová ruka zapsala moralistické vý- klady a definice. 60r—63v Diffinicio magistri Adalberti, utrum Maria concepta sit in peccato originali. Aristoteles scribit IX. Eticorum..., na konci rejstřík. 63v—73r Incipiunt auctoritates theologie. Dominus dicit in evangelio charitatem — magnanimitate sustineant. Expliciunt auctoritates doctorum.
88 V. Tille a J. Vilikovský: 157v—167v Incipit ad episcopos Eutropium et Paulum de perfeccione iusticie hominis s. Augustini episcopi: Sanctis fratribus et coepiscopis. 167v—187v [Claustrum anime]. Abbas huius claustri est iugis medi- tacio — Explicit presens liber Claustrum anime V. feria Salus populi etc. Nad tím nadepsáno touž rukou, světlejším inkoustem: Hoc scripsit Petrus dictus Hradisko. 188r—192v [Consideratio de passione Domini]. Jesus dolo venum- datus. Passionem Jesu Cristi pie considerare volenti occurrit — per crucem tuam petimus obtinere. Ad laudem... Amen. 193r—195r [Sermones de B. V. Maria et de animabus] [Jinou rukoul. Prvý: Cum venisset archa federis... 1. Regum 4. Archa Dei est B. V. Maria. Psalmus. Surge do... Hec archa venit hodie nascendo — ad terram promissionis. [Poslední, třetí] De animabus. Unusquisque onus suum portabit... Vos k. unius corporis onus defuncti — Quid ergo te inflas contra pauperes? [Zdá se nedopsáno]. 195rII—196 prázdné. Cod. 308. Pap., stol. XV., ff 408. Vazba hnědá kůže, lisovaná. 2 sloupce. 1r—406v [Galli, abbatis Aule Regie, Malogranatum]. [Prologl. Notan- dum, quod opus subsequens ... [text] Fili, accedens ad servitutem... 407r—448 [Lumen anime.] Philosophus in VI. libro animalium — Iste liber est compositus ab apostolico Johanne moderniori ad utilitatem fidei... et ipsum Lumen anime nominavit. 13. 14. Сod. 312. Pap., stol. XV., ff 127, 30x22. Vazba bílá kůže, kovové spony. 2 sloupce. Iniciálky modré a červené, rkp. čistý a úpravně udělán, ač písmo zběžné. Vodní znamení 1. listu trojprstá lopatka. Vpředu vložen nečíslovaný list s obsahem. 1r—56r [Libri sentenciarum]. Scriptura sacra de duobus agit — Ex- plicit quartus et ultimus liber sentenciarum scriptus per manus Petri de Gurzym. 56rII De coreis. Omnis, qui libenter corisat, dyabolo servit. De mulie- ribus ... orma[?] mulierum multos decipiunt. 56v—57r Registrum primi, secundi libri sentenciarum, 57rII tercii, ale tu jen nadpis a odtud až 59vII nová ruka zapsala moralistické vý- klady a definice. 60r—63v Diffinicio magistri Adalberti, utrum Maria concepta sit in peccato originali. Aristoteles scribit IX. Eticorum..., na konci rejstřík. 63v—73r Incipiunt auctoritates theologie. Dominus dicit in evangelio charitatem — magnanimitate sustineant. Expliciunt auctoritates doctorum.
Strana 89
Rukopisná bohemika v Admontě. 89 73r—80v Různé excerpty a kázání. 81r—116v [Sermones de tempore]. Hora est iam nos de sompno surgere. Nota, quod ad quatuor debemus surgere. 117r—119r Seznam čtení nedělních a svátečních (vyskyt. se Viti, Ludmille, Wenczeslai). 119v Excerpta quedam ex Rationali Durantis. 120v—123r Notabilia de vitis patrum, contra peccatores in angulis etc. 123r Dicta magistri Odonis [super evangelia dominicalia]. Per mon- tem Oliveti intelligitur beata Virgo.... Vlepeny fragmenty brevíře s neumovanými officii de s. Gallo a de s. Martino (stol. XIV.). 15. Cod. 315. Pap., stol. XIV.—XV., ff 192, 31x21. Vazba bílá kůže s kováním. 2 sloupce. Červené, někdy i zelené, iniciálky. Vevázáno do pergamenového listu (lat. verše XIII. stol.) Nápadně podobno vazbou rkpu 133. Vodní znamení 55, 56, 63 nezřetelné, jako zvíře s ocasem a tlapami (křídly?). 1r—13r. Excerpta de statutis domini Arnesti archiepiscopi et primo de confessione. 13r [Joannis Rigaudi] Formula confessionis... Sicut b. Johannes canonice sue primo capitulo. 61r—95v [Henrici de Frimaria expositio super X precepta]. Audi, Israel, precepta Domini — explicit exposicio super decem precepta Domini. 96r Incipit tabula. 100r—109r Stella clericorum. 109r [Tractatus de peccatis]. Verecundia bona et mala. 121r Armatura sacerdotum. Induite vos armaturam Dei. 128rII—132r [Tractatus de Antichristo]. Ecce positus est in ruinam. 133r [Evangelium Nicodemi.] Anna et Cayphas. 139v [Historia de preliis]. Sapientissimi quippe Egipcii — Anno... M'ecc lxxxxix°... completum est hoc scriptum. 167v Currus dyaboli. Legitur in 4. Regum, quod Dominus Heliam — Explicit currus dyaboli completus...anno M ccc 1xxxxix°. 175v Ruperti episcopi Olomucensis Libellus de hiis, que ad poeni- tenciam et confessionem pertinent. Cum sit ars arcium. 192v [Cause brevitatis dominice oracionis]. Septem sunt cause. Cod. 316. Pap., stol. XV., ff 200, 30x21. Bílá kožená vazba s kováním. 2 sloupce. Předsázka pergamenový list s neumovaným liturgickým textem. Nápis na desce: Sermones de tempore et de sanctis. 16. 1r Recumbentibus illis XI etc. Unde, karissimi, notandum nobis in- primis est, quod diebus quadraginta preteritis recolimus iam letissimam
Rukopisná bohemika v Admontě. 89 73r—80v Různé excerpty a kázání. 81r—116v [Sermones de tempore]. Hora est iam nos de sompno surgere. Nota, quod ad quatuor debemus surgere. 117r—119r Seznam čtení nedělních a svátečních (vyskyt. se Viti, Ludmille, Wenczeslai). 119v Excerpta quedam ex Rationali Durantis. 120v—123r Notabilia de vitis patrum, contra peccatores in angulis etc. 123r Dicta magistri Odonis [super evangelia dominicalia]. Per mon- tem Oliveti intelligitur beata Virgo.... Vlepeny fragmenty brevíře s neumovanými officii de s. Gallo a de s. Martino (stol. XIV.). 15. Cod. 315. Pap., stol. XIV.—XV., ff 192, 31x21. Vazba bílá kůže s kováním. 2 sloupce. Červené, někdy i zelené, iniciálky. Vevázáno do pergamenového listu (lat. verše XIII. stol.) Nápadně podobno vazbou rkpu 133. Vodní znamení 55, 56, 63 nezřetelné, jako zvíře s ocasem a tlapami (křídly?). 1r—13r. Excerpta de statutis domini Arnesti archiepiscopi et primo de confessione. 13r [Joannis Rigaudi] Formula confessionis... Sicut b. Johannes canonice sue primo capitulo. 61r—95v [Henrici de Frimaria expositio super X precepta]. Audi, Israel, precepta Domini — explicit exposicio super decem precepta Domini. 96r Incipit tabula. 100r—109r Stella clericorum. 109r [Tractatus de peccatis]. Verecundia bona et mala. 121r Armatura sacerdotum. Induite vos armaturam Dei. 128rII—132r [Tractatus de Antichristo]. Ecce positus est in ruinam. 133r [Evangelium Nicodemi.] Anna et Cayphas. 139v [Historia de preliis]. Sapientissimi quippe Egipcii — Anno... M'ecc lxxxxix°... completum est hoc scriptum. 167v Currus dyaboli. Legitur in 4. Regum, quod Dominus Heliam — Explicit currus dyaboli completus...anno M ccc 1xxxxix°. 175v Ruperti episcopi Olomucensis Libellus de hiis, que ad poeni- tenciam et confessionem pertinent. Cum sit ars arcium. 192v [Cause brevitatis dominice oracionis]. Septem sunt cause. Cod. 316. Pap., stol. XV., ff 200, 30x21. Bílá kožená vazba s kováním. 2 sloupce. Předsázka pergamenový list s neumovaným liturgickým textem. Nápis na desce: Sermones de tempore et de sanctis. 16. 1r Recumbentibus illis XI etc. Unde, karissimi, notandum nobis in- primis est, quod diebus quadraginta preteritis recolimus iam letissimam
Strana 90
90 V. Tille a J. Vilikovský: dominice resurreccionis sollempnitatem — supergressa es universas filias. 87r—92v In festo s. Procopii. Sint lumbi vestri etc. Luc. 12. In hoc evangelio primo monet nos Salvator sollicite expectare iudicium — Hec dupliciter potest exponi...— Et sic est finis istius libelli. Avšak po- kračují kázání bez přerušení souvislosti, místy snad píše nová ruka (ji- stě od fol. 1777). Srv. 1 fol. 173v: Nicolai in parte 3a. Sint lumbi in festo Procopi, Thome, in octava Pasce. Cum sero etc. quere in parte 3a etc. 157r—160r Ludmille. Simile est regnum celorum... In hoc evan- gelio determinatur profectus ecclesie in fide et hoc in moribus. Primo, quantum ad vitam activam — Cristus Jesus sponsus Ludmille etc. 162v—165v In festo s. Wenczeslai. Si quis etc. Quia si quis fuerit socius tribulacionis, debet fieri et socius consolacionis — Que per sin- gula nobis concedere dignetur ille Marie filius. 178v—179r Sancti Procopii sermo. Sint lumbi... et principium in- venies in tuis sermonibus. Sed notandum super illo verbo Expectantibus Dominum suum etc. notandum, quod servi istius Domini adventum — talis fuit s. Procopius... 1901—v In festo sancte Ludmille. Luc xxj°. Respiciens Jesus.. munera in gazophilacium w pokladnyczi. Postquam Dominus redar- guit phariseos — occidi precepit per servos beatam Ludmillam. 192r—193r Sti Wenczeslai. Mt. 16... Tempus evangelii habetur ex processu evangelii — Sic et nos faciamus, ut cum s. Wenczeslao pre- mium digni accipiamus, quod est regnum Dei... České glosy: 190v Alegorice duchownie, 193v czo se zda, 198r (mezi- řádkové) in psalmis et in ympnis et canticis spiritualibus, w zalmyech a w chwalach a w pysniech, et psalentes a cztucze. Cod. 321. Pap., stol. XV., ff 228, 30x21. Desky dřevěné, potažené bílou koží, spony chybějí. Vodní znamení fol. 32 volská hlava, 99 trojlaločná lopatka. Iniciálky červené. 1r—2v jinou rukou než ostatní obsah kodexu, fragment, jak se zdá, nějakého dialogu mezi Petrem a Mojžíšem. Další rkp. má vlastní číslování písařovo. Zmínka u Zahradníka, Zíbrt Bibliografie I. č. 4270. 17. 3r—217v Contractus. Ascendam in palmam ... Sicud dicit Bernardus in sermone, per palmam arbor crucis intelligitur — Anno Domini M'cccc"iij" iste liber, qui dicitur Contractus, finitus est. (Srv. č. 134 = Johannes Korz) Následuje rejstřík fol. 227v—228v. Čeští svatí se nevyskytují. České glosy: 1r nahoře: decidens przypadczywe, auguriatus cza- rucze, farcimila rzemenek. Po straně v levo: extalus beznohel, saxor hrdyna, campestris polak, alumpnus schowanetz, pyzmo. — 60v Několik slov, zač. ebetudo hlupost, 226r tyczynyel kupecztwye.
90 V. Tille a J. Vilikovský: dominice resurreccionis sollempnitatem — supergressa es universas filias. 87r—92v In festo s. Procopii. Sint lumbi vestri etc. Luc. 12. In hoc evangelio primo monet nos Salvator sollicite expectare iudicium — Hec dupliciter potest exponi...— Et sic est finis istius libelli. Avšak po- kračují kázání bez přerušení souvislosti, místy snad píše nová ruka (ji- stě od fol. 1777). Srv. 1 fol. 173v: Nicolai in parte 3a. Sint lumbi in festo Procopi, Thome, in octava Pasce. Cum sero etc. quere in parte 3a etc. 157r—160r Ludmille. Simile est regnum celorum... In hoc evan- gelio determinatur profectus ecclesie in fide et hoc in moribus. Primo, quantum ad vitam activam — Cristus Jesus sponsus Ludmille etc. 162v—165v In festo s. Wenczeslai. Si quis etc. Quia si quis fuerit socius tribulacionis, debet fieri et socius consolacionis — Que per sin- gula nobis concedere dignetur ille Marie filius. 178v—179r Sancti Procopii sermo. Sint lumbi... et principium in- venies in tuis sermonibus. Sed notandum super illo verbo Expectantibus Dominum suum etc. notandum, quod servi istius Domini adventum — talis fuit s. Procopius... 1901—v In festo sancte Ludmille. Luc xxj°. Respiciens Jesus.. munera in gazophilacium w pokladnyczi. Postquam Dominus redar- guit phariseos — occidi precepit per servos beatam Ludmillam. 192r—193r Sti Wenczeslai. Mt. 16... Tempus evangelii habetur ex processu evangelii — Sic et nos faciamus, ut cum s. Wenczeslao pre- mium digni accipiamus, quod est regnum Dei... České glosy: 190v Alegorice duchownie, 193v czo se zda, 198r (mezi- řádkové) in psalmis et in ympnis et canticis spiritualibus, w zalmyech a w chwalach a w pysniech, et psalentes a cztucze. Cod. 321. Pap., stol. XV., ff 228, 30x21. Desky dřevěné, potažené bílou koží, spony chybějí. Vodní znamení fol. 32 volská hlava, 99 trojlaločná lopatka. Iniciálky červené. 1r—2v jinou rukou než ostatní obsah kodexu, fragment, jak se zdá, nějakého dialogu mezi Petrem a Mojžíšem. Další rkp. má vlastní číslování písařovo. Zmínka u Zahradníka, Zíbrt Bibliografie I. č. 4270. 17. 3r—217v Contractus. Ascendam in palmam ... Sicud dicit Bernardus in sermone, per palmam arbor crucis intelligitur — Anno Domini M'cccc"iij" iste liber, qui dicitur Contractus, finitus est. (Srv. č. 134 = Johannes Korz) Následuje rejstřík fol. 227v—228v. Čeští svatí se nevyskytují. České glosy: 1r nahoře: decidens przypadczywe, auguriatus cza- rucze, farcimila rzemenek. Po straně v levo: extalus beznohel, saxor hrdyna, campestris polak, alumpnus schowanetz, pyzmo. — 60v Několik slov, zač. ebetudo hlupost, 226r tyczynyel kupecztwye.
Strana 91
Rukopisná bohemika v Admontě. 91 Cod. 325. Pap., stol. XIV., ff 168. Vazba bílá kůže, kování. 2 sloupce. Rozvité červené a modré iniciálky. Pečlivá úprava. Vodní znamení: 24 volská hlava, kruh s křížem na tyči mezi rohy, 96 kříž bez kruhu. Na ořízce všech tří stran červený ornament. Na předním přídeští: Custodite precepta mea et facite ea. 18. 1r Crisostomus super Mateum. 2r—8r Rejstřík k Dialogům. — Explicit tabula super quatuor libris Dialogorum beati Gregorii registrata et conquisita per nobilem dominum Petrum de Rosenberg anno Domini 1393. 8v—95v [Gregorii pape Dialogorum libri.] Gregorius Sereno episcopo Marsiliensi. Literarum tuarum primordia... 95vII—96 prázdné. 97r [Sermones de passione Domini.] Stabat iuxta crucem Domini mater... Precipue sicut christiane religionis. 121r [Johannis Hildesheimensis historia de tribus regibus magis.] [Před- chází rejstřík. Zač. díla:] Cum venerandissimorum trium regum magorum. 146r [Tractatus de passione Domini et planctu Marie.] Extendit ma- num suam. 163r Conversio s. Catherine. Katherina, ut legitur in antiquo libello... 165r [Sermones de s. Spiritu.] Cod. 335. 19. Pap., stol. XIV. (ff 97—179)—XV. (ff 1—96), fƒ 180. Vazba bílá kožená. 1r Sermo magistri Ottonis. Cum appropinquasset Jesu Jerosolymis. 4v Nicolaus de Dünkelspühl tractatus de corpore Cristi. Memoriam fecit mirabilium. 13r [Eiusdem] Dubia circa defectus sacramenti altaris. Si contingat, quod sacerdos. 16r [Decem precepta versificata] Mensch gelaub mer aynen got. 16v Henrici de Hassia. Sacerdotes plures circa officium. 25r Guilelmi episcopi Parisiensis dialogus de VII ecclesie sacra- mentis. Quoniam me sepius... [80r se vyskytuje datum 1442.] 80v Rejstřík k Dialogu. 83v Verus satirici de potu: Ut vivas sane, a potibus incipe mane. Duo sermones de novo sacerdote et de dignitate sacerdocii. 85r Nicolai de Dünkelspühl tractatus de VII donis. Egredietur virga. 97r Sermones de tempore. Ecce rex tuus... Si aliquem amicum ad nos venturum — Expliciunt Flores sanctorum a. D. M'ccc'lxiii'. Vevázáno do listu z r. 1449, jímž Petr Kröpfl prodává „dem Andreas Zirnperger zu Haselbach.“ Wichner: „Fol. 179 Bohemica.“
Rukopisná bohemika v Admontě. 91 Cod. 325. Pap., stol. XIV., ff 168. Vazba bílá kůže, kování. 2 sloupce. Rozvité červené a modré iniciálky. Pečlivá úprava. Vodní znamení: 24 volská hlava, kruh s křížem na tyči mezi rohy, 96 kříž bez kruhu. Na ořízce všech tří stran červený ornament. Na předním přídeští: Custodite precepta mea et facite ea. 18. 1r Crisostomus super Mateum. 2r—8r Rejstřík k Dialogům. — Explicit tabula super quatuor libris Dialogorum beati Gregorii registrata et conquisita per nobilem dominum Petrum de Rosenberg anno Domini 1393. 8v—95v [Gregorii pape Dialogorum libri.] Gregorius Sereno episcopo Marsiliensi. Literarum tuarum primordia... 95vII—96 prázdné. 97r [Sermones de passione Domini.] Stabat iuxta crucem Domini mater... Precipue sicut christiane religionis. 121r [Johannis Hildesheimensis historia de tribus regibus magis.] [Před- chází rejstřík. Zač. díla:] Cum venerandissimorum trium regum magorum. 146r [Tractatus de passione Domini et planctu Marie.] Extendit ma- num suam. 163r Conversio s. Catherine. Katherina, ut legitur in antiquo libello... 165r [Sermones de s. Spiritu.] Cod. 335. 19. Pap., stol. XIV. (ff 97—179)—XV. (ff 1—96), fƒ 180. Vazba bílá kožená. 1r Sermo magistri Ottonis. Cum appropinquasset Jesu Jerosolymis. 4v Nicolaus de Dünkelspühl tractatus de corpore Cristi. Memoriam fecit mirabilium. 13r [Eiusdem] Dubia circa defectus sacramenti altaris. Si contingat, quod sacerdos. 16r [Decem precepta versificata] Mensch gelaub mer aynen got. 16v Henrici de Hassia. Sacerdotes plures circa officium. 25r Guilelmi episcopi Parisiensis dialogus de VII ecclesie sacra- mentis. Quoniam me sepius... [80r se vyskytuje datum 1442.] 80v Rejstřík k Dialogu. 83v Verus satirici de potu: Ut vivas sane, a potibus incipe mane. Duo sermones de novo sacerdote et de dignitate sacerdocii. 85r Nicolai de Dünkelspühl tractatus de VII donis. Egredietur virga. 97r Sermones de tempore. Ecce rex tuus... Si aliquem amicum ad nos venturum — Expliciunt Flores sanctorum a. D. M'ccc'lxiii'. Vevázáno do listu z r. 1449, jímž Petr Kröpfl prodává „dem Andreas Zirnperger zu Haselbach.“ Wichner: „Fol. 179 Bohemica.“
Strana 92
92 V. Tille a J. Vilikovský: 20. Cod. 343. Pap., stol. XIV., ff 267. Vazba bílá kožená, s kovovými sponami. Sermones de tempore et de sanctis. [Prolog]. Alpha et omega... Ecce flecto genua, [text] Ecce rex tuus... De adventu Domini locuturus. Fol. 122r: Anno Domini millesimo trecentesimo septuagesimo se- cundo in domo Clementis, civis Maioris civitatis Pragensis, finitus. Cod. 372. Perg., stol. XIII., ff 122, 26X 18. 2 sloupce; na desce: Sermones de tempore. 1r-55v Formavit Deus hominem de limo terre, qui ceteris elemen- tis indignior, stellas fecit ex igne, ventos ex aere, pisces et aves ex aqua — [De uno confessore]. In prov. Malum malum est... 56r—62v Innocencii III. de miseria humane condicionis. Incipit pro- logus de miseria humane condicionis. Domino patri karissimo Petro. 62r—64r Incipiunt septem criminalia vicia. Primum de superbia. Johannes in Apokalypsi. Vidi bestiam — et misericors Dominus. Amen. 64r—65v Osculetur me osculo oris sui. Tria sunt oscula, primum pedum, secundum manuum, tercium oris — neque nubentur. 66r prázdné. 66v Opus Rûdperti Holmucensis episcopi super epistolas. Dominica In adventu Domini. Hora est iam nos ... Tres sunt hore : Prima est igno- rantie, 2. tollerantie, 3. medicine. Ingnorantie, dum — 93VII Ut habitarent secure in terra viventium. Tu předpokládá Wich- ner konec, následují však kázání, jak se zdá, téhož rázu: 94r In vigilia nativitatis Domini. Syon renovaberis... Instat tempus renovationis. Sunt autem VI temporis distinctiones — 117r [de dedica- tione ecclesie] in secula seculorum. Amen. 117v Sermo de nativitate beate Marie virginis de epistola. Dominus possedit me initio viarum ... Quid leccio hec hodierna die nativitatis virg. M. 120r De passione Christi, 120v Sermo defunctorum. 21. Cod. 417. Pap., stol. XV., ff 204, 22x 15. Vazba bílá kůže. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902; Zibrt, Bibliografie I. č. 4270. 1r Text, jehož počátek chybí. Po 8 řádkách nadpis Sede in cathedra. 2r—151r [Sermones de tempore.] Ad te levavi animam meam... Quis levat... — Expliciunt dicta magistri Hiczinger [?Hiezmeser] super epistolas et evangelia de tempore. 22.
92 V. Tille a J. Vilikovský: 20. Cod. 343. Pap., stol. XIV., ff 267. Vazba bílá kožená, s kovovými sponami. Sermones de tempore et de sanctis. [Prolog]. Alpha et omega... Ecce flecto genua, [text] Ecce rex tuus... De adventu Domini locuturus. Fol. 122r: Anno Domini millesimo trecentesimo septuagesimo se- cundo in domo Clementis, civis Maioris civitatis Pragensis, finitus. Cod. 372. Perg., stol. XIII., ff 122, 26X 18. 2 sloupce; na desce: Sermones de tempore. 1r-55v Formavit Deus hominem de limo terre, qui ceteris elemen- tis indignior, stellas fecit ex igne, ventos ex aere, pisces et aves ex aqua — [De uno confessore]. In prov. Malum malum est... 56r—62v Innocencii III. de miseria humane condicionis. Incipit pro- logus de miseria humane condicionis. Domino patri karissimo Petro. 62r—64r Incipiunt septem criminalia vicia. Primum de superbia. Johannes in Apokalypsi. Vidi bestiam — et misericors Dominus. Amen. 64r—65v Osculetur me osculo oris sui. Tria sunt oscula, primum pedum, secundum manuum, tercium oris — neque nubentur. 66r prázdné. 66v Opus Rûdperti Holmucensis episcopi super epistolas. Dominica In adventu Domini. Hora est iam nos ... Tres sunt hore : Prima est igno- rantie, 2. tollerantie, 3. medicine. Ingnorantie, dum — 93VII Ut habitarent secure in terra viventium. Tu předpokládá Wich- ner konec, následují však kázání, jak se zdá, téhož rázu: 94r In vigilia nativitatis Domini. Syon renovaberis... Instat tempus renovationis. Sunt autem VI temporis distinctiones — 117r [de dedica- tione ecclesie] in secula seculorum. Amen. 117v Sermo de nativitate beate Marie virginis de epistola. Dominus possedit me initio viarum ... Quid leccio hec hodierna die nativitatis virg. M. 120r De passione Christi, 120v Sermo defunctorum. 21. Cod. 417. Pap., stol. XV., ff 204, 22x 15. Vazba bílá kůže. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902; Zibrt, Bibliografie I. č. 4270. 1r Text, jehož počátek chybí. Po 8 řádkách nadpis Sede in cathedra. 2r—151r [Sermones de tempore.] Ad te levavi animam meam... Quis levat... — Expliciunt dicta magistri Hiczinger [?Hiezmeser] super epistolas et evangelia de tempore. 22.
Strana 93
Rukopisná bohemika v Admontě. 93 Následují různé výpisky [Nota: quatuor sunt sensus sacre scripture atd.] 158r Dicta pro cotidiana laycorum communicacione... magistri Francisci et canonici sancte ecclesie s. Crucis in Wlastislawia. 177v Sermones et tractatus s. Augustini et Chrysostomi. Na zadní desce uvnitř je vlepen list s českým textem (viz dodatky). Cod. 428. Pap., stol. XV. ff 405, 20.5x14.5. Vazba bílá kůže, kování. 1r—36v Passio Jesu Christi. Egressus Jesus... Karissimi, quamvis indignus nunccius, tamen Deo disponente — Explicit passio bona et multum utilis quoad efficacionem[?1] ecclesie anno M° 4031 [I]. 37r—55v Alia passio. Et factum est, cum consumasset — lapidem cum custodibus etc. 56r—79r [Fulgentii Ruspensis]. Epistolam, fili Petre, tue caritatis accepi — Explicit opusculum Augustini de fide ad Petrum. 79r—v Incipiunt capitula in libro de ecclesiasticis dogmatibus. 80r—87r Incipit liber Augustini de ecclesiasticis dogmatibus. Alii dicunt, quod est Gygnasii. Credimus — Explicit diffinicio eccles. dogma- tum etc. 87r—97r Sequntur auctoritates ex libris Moralium beati Gre (871) gorii. Proprietates hereticorum — a malis illesi permaneamus. 97r—114r Magister Jacobus. Inter alia disputata ex tempore hec questio versabatur, utrum v'ris ecclesiasticis seu clericis liceat aliquid possidere — agregare queso dignare. Amen. [Bartoš v svém soupisu nemá. Nález Vilikovského]. 114r—117r Sermo episcopi Laudensis factus in condempnacione Johan- nis Hus in Constancia. In nomine Patris... Domini ac summi presidii supplici invocacione confisus, serenissime princeps — qui est benedic- tus. Amen. 117r—122v Sequitur sermo Laudensis episcopi factus in condemp- nacione Magistri Jeronimi de Praga in Constancia. Supreme Trinitatis nomine invocato pro presenti proposito occurrit — secula seculorum. Amen. [Hardt, III. I—5, Mansi, XXVIII. 546.] 122v—125v Epistola concilii ad regni Bohemie proceres. Sacrosancta Constanciensis synodus universalem Dei ecclesiam representans — 1420 indiccione 8. 26. VII. 125v—130v Alia. Quamquam in fidei causa catholicus quisque — obtemperatis non peritur. — Regis Francorum ad cesaream magestatem oratores destinati Ar. abbas s. Anthonii, Guillermus Sargneti miles, Alanus amge et Thomas. 131r—139r [Johannis Gerson de communione sub utraque.] Oblatus 23.
Rukopisná bohemika v Admontě. 93 Následují různé výpisky [Nota: quatuor sunt sensus sacre scripture atd.] 158r Dicta pro cotidiana laycorum communicacione... magistri Francisci et canonici sancte ecclesie s. Crucis in Wlastislawia. 177v Sermones et tractatus s. Augustini et Chrysostomi. Na zadní desce uvnitř je vlepen list s českým textem (viz dodatky). Cod. 428. Pap., stol. XV. ff 405, 20.5x14.5. Vazba bílá kůže, kování. 1r—36v Passio Jesu Christi. Egressus Jesus... Karissimi, quamvis indignus nunccius, tamen Deo disponente — Explicit passio bona et multum utilis quoad efficacionem[?1] ecclesie anno M° 4031 [I]. 37r—55v Alia passio. Et factum est, cum consumasset — lapidem cum custodibus etc. 56r—79r [Fulgentii Ruspensis]. Epistolam, fili Petre, tue caritatis accepi — Explicit opusculum Augustini de fide ad Petrum. 79r—v Incipiunt capitula in libro de ecclesiasticis dogmatibus. 80r—87r Incipit liber Augustini de ecclesiasticis dogmatibus. Alii dicunt, quod est Gygnasii. Credimus — Explicit diffinicio eccles. dogma- tum etc. 87r—97r Sequntur auctoritates ex libris Moralium beati Gre (871) gorii. Proprietates hereticorum — a malis illesi permaneamus. 97r—114r Magister Jacobus. Inter alia disputata ex tempore hec questio versabatur, utrum v'ris ecclesiasticis seu clericis liceat aliquid possidere — agregare queso dignare. Amen. [Bartoš v svém soupisu nemá. Nález Vilikovského]. 114r—117r Sermo episcopi Laudensis factus in condempnacione Johan- nis Hus in Constancia. In nomine Patris... Domini ac summi presidii supplici invocacione confisus, serenissime princeps — qui est benedic- tus. Amen. 117r—122v Sequitur sermo Laudensis episcopi factus in condemp- nacione Magistri Jeronimi de Praga in Constancia. Supreme Trinitatis nomine invocato pro presenti proposito occurrit — secula seculorum. Amen. [Hardt, III. I—5, Mansi, XXVIII. 546.] 122v—125v Epistola concilii ad regni Bohemie proceres. Sacrosancta Constanciensis synodus universalem Dei ecclesiam representans — 1420 indiccione 8. 26. VII. 125v—130v Alia. Quamquam in fidei causa catholicus quisque — obtemperatis non peritur. — Regis Francorum ad cesaream magestatem oratores destinati Ar. abbas s. Anthonii, Guillermus Sargneti miles, Alanus amge et Thomas. 131r—139r [Johannis Gerson de communione sub utraque.] Oblatus 23.
Strana 94
94 V. Tille a J. Vilikovský: — iuxta seniorum huius concilii Constanciensis monicionem generalem predisponat. Explicit tractatulus adversus heresim novam [1417, 20. VIII.] 139r—152r [Mauritii de Praga tractatus.] Apostolica docet sentencia — subtilissima qua coruscant etc. 152r—153r [De communione sub utraque.] Hec est declaracio seu statutum generalis concilii... [na sv. Víta 1415] Cum in nonnullis parti- bus quidam — Directum... archiepiscopo Pragensi... 153r—166v Augustinus libro fieri nullomodo potest — et sic est finis. Expliciunt auctoritates super communione sub utraque specie cunctis Cristi fidelibus facienda per certos magistros Wiklefistas Constan- ciam transmisse de Bohemia etc. 166v—197r Sequuntur super eisdem auctoritatibus auctoritates, solu- ciones et conclusiones per magistros Parisienses edite et per concilium approbate, ut infra. Compilator libelli postquam premiserat — suo non congruens etc. Expliciunt atd. [ut supra]. 197r—201r Sermo de corpore Cristi. Patres nostri... Omnes boni veteres in manna cibum invisibilem — eterne mortis. 201r—209r Sermo episcopi Laudensis ante ingressum conclavis. Tam ruinam universalem oportunitas — secula seculorum. Amen. 209r—209v Hec sunt nomina electorum Romani summi pontificis. 209v—213v Ista sunt, que supradicti electores... servare tenentur... Primo, quod infra decem dies — quovis modo procurasset. 214r—233v Elloquenti viro — animarum cristianorum. Et sic est finis istius tractatus. 234r—249r [Mauritius de Praga, ut supra fol. 139—152.] Apostolica — subtilissima qua coruscant. 249v prázdné. 250r—270v Passio Domini. In illo tempore dixit Jesus discipulis — posuerunt eum. S německými interlineárními glosami. 271r—336v [Expositio passionis Domini.] Foderunt manus meas... Quia ista sacra die passio Cristi — ut patet Mat. 28, inducti sunt. 337r—405v [Jordani Quedlinburgensis ] Inspice et fac secundum exemplar, quod tibi in monte monstratum est... Etsi Cristus ubique in scriptura dicatur mons — devocionem ministrabit. Amen. Následují 3 prázdné listy. Na pergamenové předsázce fragmenty latinského Aristotela (XIV. stol.). Rukopis zpracuje dr. R. Holinka. Cod. 445. Pap., stol. XIV., ff 88. Vazba bílá kůže, kování. Vodní znamení volská hlava s křížem na tyči na fol. 88. Vyžádal si 1912 prof. Sedlák do Brna. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1r [Hermanni Tepelstensis?] Stella clericorum. Quasi stella matutina.. 24.
94 V. Tille a J. Vilikovský: — iuxta seniorum huius concilii Constanciensis monicionem generalem predisponat. Explicit tractatulus adversus heresim novam [1417, 20. VIII.] 139r—152r [Mauritii de Praga tractatus.] Apostolica docet sentencia — subtilissima qua coruscant etc. 152r—153r [De communione sub utraque.] Hec est declaracio seu statutum generalis concilii... [na sv. Víta 1415] Cum in nonnullis parti- bus quidam — Directum... archiepiscopo Pragensi... 153r—166v Augustinus libro fieri nullomodo potest — et sic est finis. Expliciunt auctoritates super communione sub utraque specie cunctis Cristi fidelibus facienda per certos magistros Wiklefistas Constan- ciam transmisse de Bohemia etc. 166v—197r Sequuntur super eisdem auctoritatibus auctoritates, solu- ciones et conclusiones per magistros Parisienses edite et per concilium approbate, ut infra. Compilator libelli postquam premiserat — suo non congruens etc. Expliciunt atd. [ut supra]. 197r—201r Sermo de corpore Cristi. Patres nostri... Omnes boni veteres in manna cibum invisibilem — eterne mortis. 201r—209r Sermo episcopi Laudensis ante ingressum conclavis. Tam ruinam universalem oportunitas — secula seculorum. Amen. 209r—209v Hec sunt nomina electorum Romani summi pontificis. 209v—213v Ista sunt, que supradicti electores... servare tenentur... Primo, quod infra decem dies — quovis modo procurasset. 214r—233v Elloquenti viro — animarum cristianorum. Et sic est finis istius tractatus. 234r—249r [Mauritius de Praga, ut supra fol. 139—152.] Apostolica — subtilissima qua coruscant. 249v prázdné. 250r—270v Passio Domini. In illo tempore dixit Jesus discipulis — posuerunt eum. S německými interlineárními glosami. 271r—336v [Expositio passionis Domini.] Foderunt manus meas... Quia ista sacra die passio Cristi — ut patet Mat. 28, inducti sunt. 337r—405v [Jordani Quedlinburgensis ] Inspice et fac secundum exemplar, quod tibi in monte monstratum est... Etsi Cristus ubique in scriptura dicatur mons — devocionem ministrabit. Amen. Následují 3 prázdné listy. Na pergamenové předsázce fragmenty latinského Aristotela (XIV. stol.). Rukopis zpracuje dr. R. Holinka. Cod. 445. Pap., stol. XIV., ff 88. Vazba bílá kůže, kování. Vodní znamení volská hlava s křížem na tyči na fol. 88. Vyžádal si 1912 prof. Sedlák do Brna. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1r [Hermanni Tepelstensis?] Stella clericorum. Quasi stella matutina.. 24.
Strana 95
Rukopisná bohemika v Admontě. 95 6r Incipiunt letanie. Letanie bis in anno fiunt... 7v—37v [Speculum historiarum.] Incipitur liber de veteri testamento, primo de penitencia. Legitur in libro regum. 38r—86r [Commentarius in aliquot veteris testamenti loca.] In principio creavit Deus celum et terram ... et continens et contentum...— Amen. Bud twa swatha mylost pochwalena pane boze. Amen. 86v Hic incipitur exposicio misse. Nota: chorus significat virgines [srv. rkp. kapit. č. 1531 fol. 115]. 25. Cod. 459. Pap., stol. XIV., ff 136, 28 x 20. Vazba hnědá kůže, kování. Vyžádal si 1912 prof. Sedlák do Brna, 1933 prof. V. Chaloupecký do Bratislavy. Na desce starý nápis: Sermones de tempore et sanctís cum excerptis Biblie (vlastní staré čís- lování 1—94). Na zadní desce uvnitř vlepen obráceně list knihy úroků [?1, z XV. stol. na- hoře seříznutý a v levém rohu rozežraný. Psán ve čtyřech sloupcích, v několikařádkových odstavcích. Viz přílohu. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1r—94v Sermo de s. Maria in annunciacione. Ave Maria... hinc magister hystoriarum scolastice dicit, quod Allexander rex, qui totum mundum devicerat — Explicit summa summarum sive libelus ex diversis libris collectus. Na okraji pozd.: Soccus de voragine liber.... Posco fi- nales, quia deficiunt sotulares. 2r De sancto Adalberto : Vidi alterum angelum... Legitur in libris morum: Quando aliquis vult servire — pie salutantes etc. 85v Sermo de s. Wenceslao. Qui michi ministrat, me sequatur... Si aliquis rex volens bellum intrare promitteret omnibus suis — dic hystoriam et quomodo pro talibus ipsum Dominus respexit...Spiritum sanctum Amen. 95r—123v In primo capitulo Genesis dicitur de septem operibus die- rum, in secundo — Explicit extractum tocius biblie per manus [l, nic více]. [Bledším, menším písmem] hystoriace tyelestnye, allegorice duchownye tropoloyce naboznye, anagoyce bohoboyne. Níže nad hystoria: tyelest. 124r—v Nota registrum [ke kázáním 1—94] jinou rukou.] 125r—136v [Sermones de sanctis]. Ecce gentem, quam nesciebas, vocavi... [Sermo de s. Petro martire]. Tu signaculum plenitudinis... Verba ista specialiter dicta sunt de primo angelo (127r Zygyzmundus, 129v de s. Hedwyge) — poslední, nedokončený, de s. Leonhardo. 135r—136r De s. Procopio. Optavi et datus est micht sensus... Ista verba appropriantur b. Procopio, de quibus ipse ... 135v Beatus Proco- pius abbas nacione Bohemus Sclavonicis apicibus — sicque viam sospes carpsit, qui venerat, hospes etc. České glosy: 1v nahoře affliccio przacze [], 63v v textu quin eciam examinares id est gystoty chtyel ssy dogyty, 64v circumdedit me indu- mento odyel mye [v posl. dvou případech glosa znovu zapsána i in marg.] 3r [okrajl relaxat i. osslaby, 10r vt'rpenye, 20v mitigat [pozd.] wtysshugye.
Rukopisná bohemika v Admontě. 95 6r Incipiunt letanie. Letanie bis in anno fiunt... 7v—37v [Speculum historiarum.] Incipitur liber de veteri testamento, primo de penitencia. Legitur in libro regum. 38r—86r [Commentarius in aliquot veteris testamenti loca.] In principio creavit Deus celum et terram ... et continens et contentum...— Amen. Bud twa swatha mylost pochwalena pane boze. Amen. 86v Hic incipitur exposicio misse. Nota: chorus significat virgines [srv. rkp. kapit. č. 1531 fol. 115]. 25. Cod. 459. Pap., stol. XIV., ff 136, 28 x 20. Vazba hnědá kůže, kování. Vyžádal si 1912 prof. Sedlák do Brna, 1933 prof. V. Chaloupecký do Bratislavy. Na desce starý nápis: Sermones de tempore et sanctís cum excerptis Biblie (vlastní staré čís- lování 1—94). Na zadní desce uvnitř vlepen obráceně list knihy úroků [?1, z XV. stol. na- hoře seříznutý a v levém rohu rozežraný. Psán ve čtyřech sloupcích, v několikařádkových odstavcích. Viz přílohu. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1r—94v Sermo de s. Maria in annunciacione. Ave Maria... hinc magister hystoriarum scolastice dicit, quod Allexander rex, qui totum mundum devicerat — Explicit summa summarum sive libelus ex diversis libris collectus. Na okraji pozd.: Soccus de voragine liber.... Posco fi- nales, quia deficiunt sotulares. 2r De sancto Adalberto : Vidi alterum angelum... Legitur in libris morum: Quando aliquis vult servire — pie salutantes etc. 85v Sermo de s. Wenceslao. Qui michi ministrat, me sequatur... Si aliquis rex volens bellum intrare promitteret omnibus suis — dic hystoriam et quomodo pro talibus ipsum Dominus respexit...Spiritum sanctum Amen. 95r—123v In primo capitulo Genesis dicitur de septem operibus die- rum, in secundo — Explicit extractum tocius biblie per manus [l, nic více]. [Bledším, menším písmem] hystoriace tyelestnye, allegorice duchownye tropoloyce naboznye, anagoyce bohoboyne. Níže nad hystoria: tyelest. 124r—v Nota registrum [ke kázáním 1—94] jinou rukou.] 125r—136v [Sermones de sanctis]. Ecce gentem, quam nesciebas, vocavi... [Sermo de s. Petro martire]. Tu signaculum plenitudinis... Verba ista specialiter dicta sunt de primo angelo (127r Zygyzmundus, 129v de s. Hedwyge) — poslední, nedokončený, de s. Leonhardo. 135r—136r De s. Procopio. Optavi et datus est micht sensus... Ista verba appropriantur b. Procopio, de quibus ipse ... 135v Beatus Proco- pius abbas nacione Bohemus Sclavonicis apicibus — sicque viam sospes carpsit, qui venerat, hospes etc. České glosy: 1v nahoře affliccio przacze [], 63v v textu quin eciam examinares id est gystoty chtyel ssy dogyty, 64v circumdedit me indu- mento odyel mye [v posl. dvou případech glosa znovu zapsána i in marg.] 3r [okrajl relaxat i. osslaby, 10r vt'rpenye, 20v mitigat [pozd.] wtysshugye.
Strana 96
96 V. Tille a J. Vilikovský: 26. Cod. 460. Pap., stol. XV., ff 174. Vazba bílá kůže, kování. Dva sloupce. Vodní znamení 11 trojprstá lopatka. Nalepený list, 2 sl. po straně: Anno Domini incarnacionis M CCCC XXX in Bud. Anno incarnacionis Domini M CCC XXX ] in Bud- ways ego ieiunavit totam| et integram quadragesimam Deo ] ad honorem et gloriam et omni die ] missam defunctorum legi in ecclesia et omni| et sepe ploravi... lacrimas, eccia pax ] dedi albam. 1r Thome de Aquino Summa de ss. sacramento. Ecce intelliget servus meus... 122r [Statutum Arnesti.] Statutum domini archiepiscopi sic dicit. 138v Questiuncule hee quesite sunt a magistro Stephano, quondam vicario in spiritualibus domini Arnesti. Tunc autem idem magister fuit canonicus regularis in Rudnycz. 139v Versus de virtutibus et viciis. 142r [Meditacio super passione Dominil. Legimus Dominum ante sex dies... 154r Conclusiones super IV Sentenciarum. Samaritanus distinccione prima... 27. Cod. 464. Pap., stol. XV., ff 160. Vazba bílá kůže. Listy 8—12, 68—72, 84v, 160 prázdné. Vodní znamení 9 dva jehlance vedle sebe, pod nimi značka R, 68 volská hlava s křížkem na tyči, z tří trojúhelníčků, 57 trojlalok. 1r—7v [Tractatus de confessione]. Ad laudem Dei, animarum salu- tem... [konec chybí]. 13r—67v Andree Hyspani Lumen confessorum. [Prolog] Lumen confes- sorum vocatur hec doctrina [text] Lumen penitenciariorum — Explicit tractatus seu doctrina, que vocatur Lumen confessorum, editus et compi- latus ex multis sanctorum dictis et doctorum lecturis per indignum peni- tenciarium minorem Romane curie, sacre theologie magistrum Andream didaci Hyspanum ordinis s. Benedicti... Scriptum per Jacobum de Mo- ravia cognomine Dürmichel a. D. M'ccccexxxiiij°. [srv. rkp. č. 188]. 73r—83r [Tractatus de indulgenciis.] Indulgencie cum iam gracia ha- bundante — [na poč. 6 řádková německá definice odpustku v textu]. 85r [Epistola Henrici de Hassia.] Amicorum sincerissime virtutis... reverendo domino E. de Yppolone [Eberhard de Ippelbrun], ecclesie Ma- guntine decano, H. Langenstein dictus de Hassia. 87r Sermones. U některých udáno jméno autorovo, tak 102r Conradus de Ebraco, 141r Henricus de Hassia, 144r Fridericus de Nurnberg ord. Carmelitarum anno 1384. Zadní předsázka (pergam., XIV. stol.) má fragment z „Instituciones Friderici II. archi- episcopi Salisburgensis“.
96 V. Tille a J. Vilikovský: 26. Cod. 460. Pap., stol. XV., ff 174. Vazba bílá kůže, kování. Dva sloupce. Vodní znamení 11 trojprstá lopatka. Nalepený list, 2 sl. po straně: Anno Domini incarnacionis M CCCC XXX in Bud. Anno incarnacionis Domini M CCC XXX ] in Bud- ways ego ieiunavit totam| et integram quadragesimam Deo ] ad honorem et gloriam et omni die ] missam defunctorum legi in ecclesia et omni| et sepe ploravi... lacrimas, eccia pax ] dedi albam. 1r Thome de Aquino Summa de ss. sacramento. Ecce intelliget servus meus... 122r [Statutum Arnesti.] Statutum domini archiepiscopi sic dicit. 138v Questiuncule hee quesite sunt a magistro Stephano, quondam vicario in spiritualibus domini Arnesti. Tunc autem idem magister fuit canonicus regularis in Rudnycz. 139v Versus de virtutibus et viciis. 142r [Meditacio super passione Dominil. Legimus Dominum ante sex dies... 154r Conclusiones super IV Sentenciarum. Samaritanus distinccione prima... 27. Cod. 464. Pap., stol. XV., ff 160. Vazba bílá kůže. Listy 8—12, 68—72, 84v, 160 prázdné. Vodní znamení 9 dva jehlance vedle sebe, pod nimi značka R, 68 volská hlava s křížkem na tyči, z tří trojúhelníčků, 57 trojlalok. 1r—7v [Tractatus de confessione]. Ad laudem Dei, animarum salu- tem... [konec chybí]. 13r—67v Andree Hyspani Lumen confessorum. [Prolog] Lumen confes- sorum vocatur hec doctrina [text] Lumen penitenciariorum — Explicit tractatus seu doctrina, que vocatur Lumen confessorum, editus et compi- latus ex multis sanctorum dictis et doctorum lecturis per indignum peni- tenciarium minorem Romane curie, sacre theologie magistrum Andream didaci Hyspanum ordinis s. Benedicti... Scriptum per Jacobum de Mo- ravia cognomine Dürmichel a. D. M'ccccexxxiiij°. [srv. rkp. č. 188]. 73r—83r [Tractatus de indulgenciis.] Indulgencie cum iam gracia ha- bundante — [na poč. 6 řádková německá definice odpustku v textu]. 85r [Epistola Henrici de Hassia.] Amicorum sincerissime virtutis... reverendo domino E. de Yppolone [Eberhard de Ippelbrun], ecclesie Ma- guntine decano, H. Langenstein dictus de Hassia. 87r Sermones. U některých udáno jméno autorovo, tak 102r Conradus de Ebraco, 141r Henricus de Hassia, 144r Fridericus de Nurnberg ord. Carmelitarum anno 1384. Zadní předsázka (pergam., XIV. stol.) má fragment z „Instituciones Friderici II. archi- episcopi Salisburgensis“.
Strana 97
Rukopisná bohemika v Admontě. 97 Cod. 466. Pap., stol. XV., ff 158, 30.5x20 5. Vazba bílá kůže, kování. Vodní znamení 95 poloviční rohaté zvíře s hřívou a prackami, 32 trojprstá lopatka. Zmínka u Zahradníka. 1r—7V Ordo misse cum notis musicis. 8r—17r [Sermones, prvý de corpore Cristi, ostatní většinou de ani- mabus.] Dominus noster Jesus Cristus, ut testatur apostolus, in qua nocte tradebatur, accepit panem — Finis adest operis. 17v—18v [Tractatus medicinalis.] Si vis sanus fieri in januario, de vino optimo de mane unum haustum sume — tempus esse nebulosum. Obrázek lidského těla pro návod, kdy pouštět žilou. V textu jména mě- síců i česky: leden, vnor, brzezen, duben, may, czrwen, czrwnecz, srpen, zarzyg, rzygyen, lystopad, prosynecz. 19r Microcosmus vel minor mundus. Ver. Nota, quod in vere omnia renascuntur — removet corporis. 19v prázdné. 20r—42v [O kazatelích a kázání, pak sermones de sanctis.] [2 sloupce, iniciálky buď žlutohnědé nebo vynechané.] Conversacio predicatoris inter homines — ideo dicit angelis suis etc. [36r Procopii, 39r Wenceslaus]. 42v [Theobaldi episc. Physiologus, výklad bez textu.] Tres leo na- turas habet. Nota, quod leo. 44r—72v In illo tempore ... Dominus ac redemptor noster, fratres karissimi, qui semper equalis est Deo patri — regnum celorum. Amen. Explicit postilla dominicalis de tempore. 72v A est littera, sicut dicit Ysodorus — Acharis idem est, quod generosus[?]. Epicharus i. supra graciosus, plus quam alii. 73r—77r [Sermones.] Hora est iam... In hiis verbis... nos fidelis... s. Paulus, qui scit salutem hominum, quia — suscipere volentibus. 77v—78 prázdné. 79r—92r Gesta Romanorum. Dorotheus imperator — Expliciunt Roma- norum gesta Dalekatye do Rzyma czesta. PROPTER PIUM PROCOPIUM. A ktoz tomu newyerzy ale nechat przemyerzy. 92r—94r De s. Zygismundo historia. Sic vir Deo plenus — Si quis furatus fuerit ovem. 94v—101v prázdné. 102r—149v [Sermones.] Altera die iterum etc. Crisostomus. Quia multi hiis, que a principio Johannes dicebat, non attendebant, secunda rursus eos excitat voce, dum dicit Altera die... Beda. Stabat quidem Iohannes - mistice autem Herodes, qui interpretatur pelliceus [tu končí, patrně nedopsáno]. 150r—154v [Dialogus Anselmi cum Maria de passione Domini.] Tuam ipsius animam pertransivit gladius. 154vII—158 prázdné. Na předsázce fragment brevíře s neumami (stol. XIV.). 28.
Rukopisná bohemika v Admontě. 97 Cod. 466. Pap., stol. XV., ff 158, 30.5x20 5. Vazba bílá kůže, kování. Vodní znamení 95 poloviční rohaté zvíře s hřívou a prackami, 32 trojprstá lopatka. Zmínka u Zahradníka. 1r—7V Ordo misse cum notis musicis. 8r—17r [Sermones, prvý de corpore Cristi, ostatní většinou de ani- mabus.] Dominus noster Jesus Cristus, ut testatur apostolus, in qua nocte tradebatur, accepit panem — Finis adest operis. 17v—18v [Tractatus medicinalis.] Si vis sanus fieri in januario, de vino optimo de mane unum haustum sume — tempus esse nebulosum. Obrázek lidského těla pro návod, kdy pouštět žilou. V textu jména mě- síců i česky: leden, vnor, brzezen, duben, may, czrwen, czrwnecz, srpen, zarzyg, rzygyen, lystopad, prosynecz. 19r Microcosmus vel minor mundus. Ver. Nota, quod in vere omnia renascuntur — removet corporis. 19v prázdné. 20r—42v [O kazatelích a kázání, pak sermones de sanctis.] [2 sloupce, iniciálky buď žlutohnědé nebo vynechané.] Conversacio predicatoris inter homines — ideo dicit angelis suis etc. [36r Procopii, 39r Wenceslaus]. 42v [Theobaldi episc. Physiologus, výklad bez textu.] Tres leo na- turas habet. Nota, quod leo. 44r—72v In illo tempore ... Dominus ac redemptor noster, fratres karissimi, qui semper equalis est Deo patri — regnum celorum. Amen. Explicit postilla dominicalis de tempore. 72v A est littera, sicut dicit Ysodorus — Acharis idem est, quod generosus[?]. Epicharus i. supra graciosus, plus quam alii. 73r—77r [Sermones.] Hora est iam... In hiis verbis... nos fidelis... s. Paulus, qui scit salutem hominum, quia — suscipere volentibus. 77v—78 prázdné. 79r—92r Gesta Romanorum. Dorotheus imperator — Expliciunt Roma- norum gesta Dalekatye do Rzyma czesta. PROPTER PIUM PROCOPIUM. A ktoz tomu newyerzy ale nechat przemyerzy. 92r—94r De s. Zygismundo historia. Sic vir Deo plenus — Si quis furatus fuerit ovem. 94v—101v prázdné. 102r—149v [Sermones.] Altera die iterum etc. Crisostomus. Quia multi hiis, que a principio Johannes dicebat, non attendebant, secunda rursus eos excitat voce, dum dicit Altera die... Beda. Stabat quidem Iohannes - mistice autem Herodes, qui interpretatur pelliceus [tu končí, patrně nedopsáno]. 150r—154v [Dialogus Anselmi cum Maria de passione Domini.] Tuam ipsius animam pertransivit gladius. 154vII—158 prázdné. Na předsázce fragment brevíře s neumami (stol. XIV.). 28.
Strana 98
98 Cod. 478. 29. Pap., stol. XIV., ff 54. Vazba bílý pergamen bez destiček. Vodní znamení 49 dva kruhy nad sebou proťaté kolmicí. Alanus ab Insulis de planctu nature. Inc. In lacrimas risus, in luctus gaudia verto — Explicit Alanus de planctus nature per manus Johannis de Polna scriptus... finitus in feria proxima post Quasimodogeniti anno D. 1365. V. Tille a J. Vilikovský: Následuje 4verší: Alanum brevis hora brevi tumulo sepelivit. Cod. 483. Perg., stol. XIV., ff 52. Vazba bílá kůže. Studoval v lednu 1890 Max Goldstaub z Mnichova. Zmínka u Zahradníka. 1r [Tractatus de diis gentilium Petri Berchorii]. Cum antiqui plures deos... [17 prázdných míst pro obrazy bohů, srv. „Bratislava“ IV, 1930, 108 č. 3]. 13v—15v Valerius libro III. ponit enigmata Aristotelis septem. — Enigmata satis declarata. Domino gracias. 15v—25v Declamaciones Senece moralizate. In civitate Atheniensi fuit constituta lex — Finiunt declamaciones moralizate Senece compilate per honorabilem virum dominum Bizybiconem archidiaconum et vicarium in spiritualibus. Zdrawa bud maria mylosti plna ctna knyezno. 26r—v [zběžnější, pozdější rukou] Richardi a S. Victore sermo. Di- liges dominum Deum tuum... Postquam homo creatorem... 27r [Iniciálky přestávají.] [Hugonis a s. Victore mystice significa- tiones animalium s. scripture] Desiderii tui, carissime, peticionibus... 44r Incipiunt dicta Johannis Chrysostomi de naturalibus. Igitur Jacob benedicens filium [recte Theobaldi Physiologus]. 31. 30. Cod. 524. Pap., stol. XV., ff 292, 22.5x16. Vazba hnědá kůže, vtištěné ozdoby. Na desce nápis: Sermones cum tractatu de sacramentis. Studovali Šembera a Men- čík (1879). Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1r Feria quinta in cena Domini. Jo. VI. Amen, amen, dico vobis... Hoc dixit in synagoga docens in Capharnaum. Multi ergo audientes. [Na prvých 3 stranách červeně psané německé glosy]. 3r—64r Sequntur auctoritates collecte cum diligencia. Jo. XVI. Nunc iudicium est mundi — Tunc dicit in tali devocione existentes pomoztez my pana boha poprozyty etc. Expliciunt auctoritates suprascripte sabato ante purificacionis s. Marie a D. M cccc iiij°. 46r concussum est id est zburzylo se mare, 55v dicit Richardus de media villa. 64v prázdné.
98 Cod. 478. 29. Pap., stol. XIV., ff 54. Vazba bílý pergamen bez destiček. Vodní znamení 49 dva kruhy nad sebou proťaté kolmicí. Alanus ab Insulis de planctu nature. Inc. In lacrimas risus, in luctus gaudia verto — Explicit Alanus de planctus nature per manus Johannis de Polna scriptus... finitus in feria proxima post Quasimodogeniti anno D. 1365. V. Tille a J. Vilikovský: Následuje 4verší: Alanum brevis hora brevi tumulo sepelivit. Cod. 483. Perg., stol. XIV., ff 52. Vazba bílá kůže. Studoval v lednu 1890 Max Goldstaub z Mnichova. Zmínka u Zahradníka. 1r [Tractatus de diis gentilium Petri Berchorii]. Cum antiqui plures deos... [17 prázdných míst pro obrazy bohů, srv. „Bratislava“ IV, 1930, 108 č. 3]. 13v—15v Valerius libro III. ponit enigmata Aristotelis septem. — Enigmata satis declarata. Domino gracias. 15v—25v Declamaciones Senece moralizate. In civitate Atheniensi fuit constituta lex — Finiunt declamaciones moralizate Senece compilate per honorabilem virum dominum Bizybiconem archidiaconum et vicarium in spiritualibus. Zdrawa bud maria mylosti plna ctna knyezno. 26r—v [zběžnější, pozdější rukou] Richardi a S. Victore sermo. Di- liges dominum Deum tuum... Postquam homo creatorem... 27r [Iniciálky přestávají.] [Hugonis a s. Victore mystice significa- tiones animalium s. scripture] Desiderii tui, carissime, peticionibus... 44r Incipiunt dicta Johannis Chrysostomi de naturalibus. Igitur Jacob benedicens filium [recte Theobaldi Physiologus]. 31. 30. Cod. 524. Pap., stol. XV., ff 292, 22.5x16. Vazba hnědá kůže, vtištěné ozdoby. Na desce nápis: Sermones cum tractatu de sacramentis. Studovali Šembera a Men- čík (1879). Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1r Feria quinta in cena Domini. Jo. VI. Amen, amen, dico vobis... Hoc dixit in synagoga docens in Capharnaum. Multi ergo audientes. [Na prvých 3 stranách červeně psané německé glosy]. 3r—64r Sequntur auctoritates collecte cum diligencia. Jo. XVI. Nunc iudicium est mundi — Tunc dicit in tali devocione existentes pomoztez my pana boha poprozyty etc. Expliciunt auctoritates suprascripte sabato ante purificacionis s. Marie a D. M cccc iiij°. 46r concussum est id est zburzylo se mare, 55v dicit Richardus de media villa. 64v prázdné.
Strana 99
Rukopisná bohemika v Admontě. 99 65r—119r [Formula confessionis.] Sicut dicit beatus Johannes in ca- nonica sua — et in hoc terminata est formula confessionis... 119r—133r [Sermones, hlavně asi de corpore Cristi.] Caro mea vere... Plinius in libro rerum dicit, quod linx est bestia — Et in hoc approbat sacrosanctum generale concilium ecclesiam ...catholicam representans vel universalem militantem et hoc sede vacante, sed iam .... dominus Mar- tinus papa quintus est sumus pontifex ecclesie militantis et Sigismun- dus rex imperator eius et omnes Cristiani tocius mundi sunt eis sub- iecti preter Hussitas. 134r—135v Incipit confessio generalis fratris Alberti dicti Woytyech de Psarz — nec manifestans [ed. Kotsmích, L. fil. XV, 1888, 37—41]. 135v—137r Česká homilie na text: Expurgate vetus fermentum. (U)czyste sstary kwass — Takez on kdyz czo dobreho o kom [ed. Kots- mích 1. c. 41—44]. 137v—271r [Sermones.] Factum est autem, dum appropinquasset Jesus Jericho. Nota, quare Dominus venerit Jericho — vero tacuit pru- denter etc. Rogemus. 271v prázdné. 272r—292v Quis vestrum arguet me... Tota causa passionis Cristi fuit duplex — faciat pro culpa. 32. Cod. 546. Pap., stol. XV., ff 179, 22x14.5. Vazba bílá kůže. Zmínka u Zahradníka. 1r—52r [Jacobi de Lausanna Moralitates.] Abicit mundus pauperes et honorat divites. Nota Augustinus dicit, quod corvus est — et ad de- monem. Cetera in libro narracionum, ubi gulosi in morte, capitulo ultimo. Finit tractatus bonus et utilis. 52r—59v [Sermones de sanctis.] Sequitur sermo de conversione s. Pauli doctoris summi etc. Vas eleccionis... Hec verba dicit Dominus ad Ananiam... Eadem verba potuit dicere ad angelum custodem sacer- dotis — [de s. Maria Magdalena] ergo multum dilectus fuit Deo et ho- minibus. 60r—107r [Bonaventure Stimulus amoris.] Liber iste, qui Stimulus amoris in dulcissimum — et secum in eternum regnare, qui... 108r— [Commentarius super Cantica canticorum.] Materia huius operis sunt fideles existentes ante adventum Cristi et in eius adventu... [text] Osculetur me osculo oris sui. Salomon inspiratus divino spiritu compo- suit hunc libellum — Cristi bonus odor sumus Deo in omni loco. Amen. Istum scriptorem, bone Jesu, fac meliorem. Explicit liber iste, gra- cias ago tibi, bone Jesu Criste. 135v—146r [Sermones.] Gloriosa dicta sunt de te, civitas Dei. Phi- 7*
Rukopisná bohemika v Admontě. 99 65r—119r [Formula confessionis.] Sicut dicit beatus Johannes in ca- nonica sua — et in hoc terminata est formula confessionis... 119r—133r [Sermones, hlavně asi de corpore Cristi.] Caro mea vere... Plinius in libro rerum dicit, quod linx est bestia — Et in hoc approbat sacrosanctum generale concilium ecclesiam ...catholicam representans vel universalem militantem et hoc sede vacante, sed iam .... dominus Mar- tinus papa quintus est sumus pontifex ecclesie militantis et Sigismun- dus rex imperator eius et omnes Cristiani tocius mundi sunt eis sub- iecti preter Hussitas. 134r—135v Incipit confessio generalis fratris Alberti dicti Woytyech de Psarz — nec manifestans [ed. Kotsmích, L. fil. XV, 1888, 37—41]. 135v—137r Česká homilie na text: Expurgate vetus fermentum. (U)czyste sstary kwass — Takez on kdyz czo dobreho o kom [ed. Kots- mích 1. c. 41—44]. 137v—271r [Sermones.] Factum est autem, dum appropinquasset Jesus Jericho. Nota, quare Dominus venerit Jericho — vero tacuit pru- denter etc. Rogemus. 271v prázdné. 272r—292v Quis vestrum arguet me... Tota causa passionis Cristi fuit duplex — faciat pro culpa. 32. Cod. 546. Pap., stol. XV., ff 179, 22x14.5. Vazba bílá kůže. Zmínka u Zahradníka. 1r—52r [Jacobi de Lausanna Moralitates.] Abicit mundus pauperes et honorat divites. Nota Augustinus dicit, quod corvus est — et ad de- monem. Cetera in libro narracionum, ubi gulosi in morte, capitulo ultimo. Finit tractatus bonus et utilis. 52r—59v [Sermones de sanctis.] Sequitur sermo de conversione s. Pauli doctoris summi etc. Vas eleccionis... Hec verba dicit Dominus ad Ananiam... Eadem verba potuit dicere ad angelum custodem sacer- dotis — [de s. Maria Magdalena] ergo multum dilectus fuit Deo et ho- minibus. 60r—107r [Bonaventure Stimulus amoris.] Liber iste, qui Stimulus amoris in dulcissimum — et secum in eternum regnare, qui... 108r— [Commentarius super Cantica canticorum.] Materia huius operis sunt fideles existentes ante adventum Cristi et in eius adventu... [text] Osculetur me osculo oris sui. Salomon inspiratus divino spiritu compo- suit hunc libellum — Cristi bonus odor sumus Deo in omni loco. Amen. Istum scriptorem, bone Jesu, fac meliorem. Explicit liber iste, gra- cias ago tibi, bone Jesu Criste. 135v—146r [Sermones.] Gloriosa dicta sunt de te, civitas Dei. Phi- 7*
Strana 100
100 V. Tille a J. Vilikovský: losophus: Hominem ex duobus naturis dicimus esse compositum... [140r Sermo b. Augustini de cogitacionibus, 142r einsdem de conversione ad Deum, 142v eiusdem de Abraham, 144r de igne purgatorio] — ac ti- met penam. 146v—147r [jinou rukou] Dabit Dominus ipse... Ecce virgo conci- piet Ys. VII. Vere novum, vere mirabile — dedit signum. 147v—148v prázdné. 149r—160r Různá kázání. 160r—162r Incipiuntur dicta b. Bernhardi super Salve regina saluta- cione s. matris Marie. Amen. Ad salutandum B. V. M. primo debes — dulcis preellectis. 162r Visio sola Dei sueque dulcis faciei [17 veršů; Bibra]. 162v [Sermo.] De s. Spiritu. 163v Item Bernhardus super missus est. 164r—165v De s. Wenczeslao sermo bonus. Si quis vult venire... Crisostomus: Non cogit sequi et pati, sed libere ... Sequi Cristum — et talis rixa[?] 168r—169v Corizatrices multa mala faciunt. [Srv. rkp. vyšebrodský 31 fol. 150—151.] 170r Incipit narracio quedam satis utilis et bona, quam scribit bea- tus Gregorius. 178v České modlitby [viz přílohu]. Cod. 550. 33. Pap., stol. XV., ff 404, 21x 15. Vazba bílá kůže. Nápis Quadra- gesimale. Zíbrt ČČM 1909 str. 443; J. Vilikovský LF 1929 str. 246, »Bratislava« IV, 1930, 88/9. 1r—16r Honorii Augustodunensis Elucidarius. Sepius quidam rogatus — Explicit Enucliarius. 16r—19v Nicolai de Trano Rubrica de officio lamentacionum. Pro- presentis tractatus declaratione — Amen, id est fiat. 19v—54v Johannis de Sacrobosco Tractatus de sphera materiali. Scribit itaque philosophus — secula seculorum. Amen. 55r—208r Quadragesimale. Convertimini... Videns vos pauciores — Et sic est finis huius Quadragesimalis sabbato ante conductum pasche anno Domini M'cccc'xxxiiij" tempore persecucionis Wiklefistarum sive Husitarum. Fragmenty téhož Quadragesimale v cod. 590. Srv. níže. 209r—289v Sermones de tempore. Mementote quomodo salvi — et veniale consumitur et cetera. 290 prázdné. 201r—368v Henrici de Frimaria Sermones de sanctis. Ascendam in palmam — Ibant apostoli gaudentes.
100 V. Tille a J. Vilikovský: losophus: Hominem ex duobus naturis dicimus esse compositum... [140r Sermo b. Augustini de cogitacionibus, 142r einsdem de conversione ad Deum, 142v eiusdem de Abraham, 144r de igne purgatorio] — ac ti- met penam. 146v—147r [jinou rukou] Dabit Dominus ipse... Ecce virgo conci- piet Ys. VII. Vere novum, vere mirabile — dedit signum. 147v—148v prázdné. 149r—160r Různá kázání. 160r—162r Incipiuntur dicta b. Bernhardi super Salve regina saluta- cione s. matris Marie. Amen. Ad salutandum B. V. M. primo debes — dulcis preellectis. 162r Visio sola Dei sueque dulcis faciei [17 veršů; Bibra]. 162v [Sermo.] De s. Spiritu. 163v Item Bernhardus super missus est. 164r—165v De s. Wenczeslao sermo bonus. Si quis vult venire... Crisostomus: Non cogit sequi et pati, sed libere ... Sequi Cristum — et talis rixa[?] 168r—169v Corizatrices multa mala faciunt. [Srv. rkp. vyšebrodský 31 fol. 150—151.] 170r Incipit narracio quedam satis utilis et bona, quam scribit bea- tus Gregorius. 178v České modlitby [viz přílohu]. Cod. 550. 33. Pap., stol. XV., ff 404, 21x 15. Vazba bílá kůže. Nápis Quadra- gesimale. Zíbrt ČČM 1909 str. 443; J. Vilikovský LF 1929 str. 246, »Bratislava« IV, 1930, 88/9. 1r—16r Honorii Augustodunensis Elucidarius. Sepius quidam rogatus — Explicit Enucliarius. 16r—19v Nicolai de Trano Rubrica de officio lamentacionum. Pro- presentis tractatus declaratione — Amen, id est fiat. 19v—54v Johannis de Sacrobosco Tractatus de sphera materiali. Scribit itaque philosophus — secula seculorum. Amen. 55r—208r Quadragesimale. Convertimini... Videns vos pauciores — Et sic est finis huius Quadragesimalis sabbato ante conductum pasche anno Domini M'cccc'xxxiiij" tempore persecucionis Wiklefistarum sive Husitarum. Fragmenty téhož Quadragesimale v cod. 590. Srv. níže. 209r—289v Sermones de tempore. Mementote quomodo salvi — et veniale consumitur et cetera. 290 prázdné. 201r—368v Henrici de Frimaria Sermones de sanctis. Ascendam in palmam — Ibant apostoli gaudentes.
Strana 101
Rukopisná bohemika v Admontě. 101 369r—396v Commentarius in Adalberti Ranconis de Ericinio canti- lenam. Ach in luctum chelym verto — vivit et regnat Amen. Částečně uveřejnil J. Vilikovský, „Bratislava“ IV, 1930, 114-28. 396v—397v Versus memoriales. 398r—404v Anselmi Cantuariensis de passione Domini. Sanctus An- selmus longo tempore — pervenire valeamus. Explicit Anselmus per manus Martini de Kdyna finitus sabbato post Epiphaniam Domini anno Domini M'ccccxxiiij" et cetera. Cod. 564. Pap., stol. XV., ff 138, 21.5x 15. Vazba bílá kůže. 2, fol. 1—7r pak 3, sloupce. 1r—7r [Versus memoriales.] Vippera vim patitur sine vi pariente puella — hoc bene decernit sic et qui singula cernit. 7v—8v Nota circa isto evangelio: Prope erat pascha iudeorum — Castorem papam. 10r—11r Inciplunt dissuasiones super matrimonio contrahendo et allegaciones Johannis, Petri et Laurencii et[!] Goliam socium eorum. Sit Deo gloria — Qui omnes litigant sic de coniugio. [52 strof, 4veršových, 1 dvouveršová.] 11v prázdné. 12r—29v různé výpisky a poznámky theologické a lékařské, fol. 20r, 21v, 28v, 29r i německé. (Všechno od fol. 10 jednou rukou.) 30r—55r Kázání Milíčova. Sacerdotes contempserunt. Ezech. XXII. Reverendi domini et patres, sicud omnipotens Deus pro salute generis humani m sit — Expliciunt sermones domini Miliczy scripti Prage. 58r—94v [Sermones.] Parvulus natus est nobis Ys. IX. Pontificalis infule gemma splenderosa ac doctrinalis glorie lampas rutilosa — miseri- cordiam consequetur. Kázání zabírají i fol. 105v—108r, 117r—138r. 96r—104r [Theodori Casinensis?] Epistola ad regem Karolum de monasterio s. Benedicti directa. Propagatori ac defensori — de crimina- libus delictis. 109r—114v Incipit ortus, conversio... vita et passio s. Lazari... Lazarus amicus Altissimi. Fol. 9, 16, 22, 23, 28r, 55v—57v, 61v—64v, 727, 76vII—78v, 95, 104rII. 105r, 108v prázdná. 34. Cod. 569. Perg., stol. XIV., ff 121, 23.5x 17. Vazba bílá kůže. Na desce nápis: Sermones officialif!] 2 sloupce. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902, Zíbrt, ČMM 1909 str. 433 podle Wolkana. 1r—11r [Sermones.] Egressus Jesus perambulabat Jericho. Dominus 35.
Rukopisná bohemika v Admontě. 101 369r—396v Commentarius in Adalberti Ranconis de Ericinio canti- lenam. Ach in luctum chelym verto — vivit et regnat Amen. Částečně uveřejnil J. Vilikovský, „Bratislava“ IV, 1930, 114-28. 396v—397v Versus memoriales. 398r—404v Anselmi Cantuariensis de passione Domini. Sanctus An- selmus longo tempore — pervenire valeamus. Explicit Anselmus per manus Martini de Kdyna finitus sabbato post Epiphaniam Domini anno Domini M'ccccxxiiij" et cetera. Cod. 564. Pap., stol. XV., ff 138, 21.5x 15. Vazba bílá kůže. 2, fol. 1—7r pak 3, sloupce. 1r—7r [Versus memoriales.] Vippera vim patitur sine vi pariente puella — hoc bene decernit sic et qui singula cernit. 7v—8v Nota circa isto evangelio: Prope erat pascha iudeorum — Castorem papam. 10r—11r Inciplunt dissuasiones super matrimonio contrahendo et allegaciones Johannis, Petri et Laurencii et[!] Goliam socium eorum. Sit Deo gloria — Qui omnes litigant sic de coniugio. [52 strof, 4veršových, 1 dvouveršová.] 11v prázdné. 12r—29v různé výpisky a poznámky theologické a lékařské, fol. 20r, 21v, 28v, 29r i německé. (Všechno od fol. 10 jednou rukou.) 30r—55r Kázání Milíčova. Sacerdotes contempserunt. Ezech. XXII. Reverendi domini et patres, sicud omnipotens Deus pro salute generis humani m sit — Expliciunt sermones domini Miliczy scripti Prage. 58r—94v [Sermones.] Parvulus natus est nobis Ys. IX. Pontificalis infule gemma splenderosa ac doctrinalis glorie lampas rutilosa — miseri- cordiam consequetur. Kázání zabírají i fol. 105v—108r, 117r—138r. 96r—104r [Theodori Casinensis?] Epistola ad regem Karolum de monasterio s. Benedicti directa. Propagatori ac defensori — de crimina- libus delictis. 109r—114v Incipit ortus, conversio... vita et passio s. Lazari... Lazarus amicus Altissimi. Fol. 9, 16, 22, 23, 28r, 55v—57v, 61v—64v, 727, 76vII—78v, 95, 104rII. 105r, 108v prázdná. 34. Cod. 569. Perg., stol. XIV., ff 121, 23.5x 17. Vazba bílá kůže. Na desce nápis: Sermones officialif!] 2 sloupce. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902, Zíbrt, ČMM 1909 str. 433 podle Wolkana. 1r—11r [Sermones.] Egressus Jesus perambulabat Jericho. Dominus 35.
Strana 102
102 V. Tille a J. Vilikovský: noster J. C. intravit Jericho... O mira res, qui est, quod perambulando invenis — Finis est sermonum electorum et cetera. Následují auctori- tates z Bernarda. 11v Incipit registrum sanctorum per circulum anni [k následující sbírce]. 12r—121 [Officiarius de sanctis.] Elige tibi viros... [Andree]. Hec verba scripta sunt de Machabeis — [červeně] Hunc officiarium compa- ravit dominus Andreas Paczavensis propriis manibus et pecuniis suis in remedium anime sue, qui habuerit post mortem... Ave Maria anno D. 1386 in Budways scripto. 45r—46r [De s. Adalberto.] Egredere de terra... Verba predicta quondam Deus locutus est b. Abrahe patriarche, sed optime conveniunt b. Adalberto martyri, cuius hodie festum agimus — celos invexerunt etc. 88v—90v [Ludmille.] Eripuisti me ... Ad laudem et honorem b. Lud- mille, cuius hodie solempnia sancta colit ecclesia [89v gloriosus dux Borziwoy ipsam existentem filiam cuiusdam comitis de ipsa Bohemia nomine Slawiborii] — Quod nobis donet. 90v—93r Wenczsslay martiris. Tradet autem frater... Inter cetera, que futura predixit Dominus — [91r Iniquissimus frater eius Boleslaus felicibus eius actibus invidens] — nos perducat. Officiani sermones de sanctis ještě v dalších dvou rkpech č. 337 (pap., stol. XIV., ff 116. I tu se vyskytují Vojtěch a Václav, fol. 103r letopočet [M] CCC° lxxxvi°; následuje ještě 111r Sermo de novo sacerdote. Nupcie facte sunt in Chana...) a č. 628 (pap., stol. XV., ff 120.). Cod. 570. Pap., stol. XV., ff 331, 21.5x 15. Vazba bílá kůže. Vodní znamení prvních listů volská hlava s přímkou mezi rohy, končící sedmila- ločným kvítkem. 254 volská hlava s přímkou mezi rohy, končící křížkem v kruhu. První dva listy Wichnerem nečíslovány. Na zadní stránce prvního listu latinský přípisek: O vita solitaria, balneum peccatorum, spiritualium deliciarum paradisus, anime devote consolacio singularis, felixque expectacio futurorum. Hec recepi de pariete monasterii Cartusensis Prage. Zmínka u Zahradníka. 36. 1r—91v [Sermones de sanctis.] Corde creditur... Magister senten- ciarum in 3. libro dist. 3. cap. 3. dicit super illo verbo: Unus Dominus, una fides — Et sic est finis huius operis et hoc utile de sanctis. Amen, amen, amen. [Čeští svatí se tu nevyskytují.] 92 prázdné. 93r—114r In diebus illis audi vocem de celo — secundo pertinet ad Patrem de celo. 117r—128v [Sermones de sanctis. In festo s. Katherine, 122v In die s. Mathie, 126v In die quinque fratrum]. 124r Discite a me, quia mitis sum, nadepsáno: ze thichy sem wob- czowany.
102 V. Tille a J. Vilikovský: noster J. C. intravit Jericho... O mira res, qui est, quod perambulando invenis — Finis est sermonum electorum et cetera. Následují auctori- tates z Bernarda. 11v Incipit registrum sanctorum per circulum anni [k následující sbírce]. 12r—121 [Officiarius de sanctis.] Elige tibi viros... [Andree]. Hec verba scripta sunt de Machabeis — [červeně] Hunc officiarium compa- ravit dominus Andreas Paczavensis propriis manibus et pecuniis suis in remedium anime sue, qui habuerit post mortem... Ave Maria anno D. 1386 in Budways scripto. 45r—46r [De s. Adalberto.] Egredere de terra... Verba predicta quondam Deus locutus est b. Abrahe patriarche, sed optime conveniunt b. Adalberto martyri, cuius hodie festum agimus — celos invexerunt etc. 88v—90v [Ludmille.] Eripuisti me ... Ad laudem et honorem b. Lud- mille, cuius hodie solempnia sancta colit ecclesia [89v gloriosus dux Borziwoy ipsam existentem filiam cuiusdam comitis de ipsa Bohemia nomine Slawiborii] — Quod nobis donet. 90v—93r Wenczsslay martiris. Tradet autem frater... Inter cetera, que futura predixit Dominus — [91r Iniquissimus frater eius Boleslaus felicibus eius actibus invidens] — nos perducat. Officiani sermones de sanctis ještě v dalších dvou rkpech č. 337 (pap., stol. XIV., ff 116. I tu se vyskytují Vojtěch a Václav, fol. 103r letopočet [M] CCC° lxxxvi°; následuje ještě 111r Sermo de novo sacerdote. Nupcie facte sunt in Chana...) a č. 628 (pap., stol. XV., ff 120.). Cod. 570. Pap., stol. XV., ff 331, 21.5x 15. Vazba bílá kůže. Vodní znamení prvních listů volská hlava s přímkou mezi rohy, končící sedmila- ločným kvítkem. 254 volská hlava s přímkou mezi rohy, končící křížkem v kruhu. První dva listy Wichnerem nečíslovány. Na zadní stránce prvního listu latinský přípisek: O vita solitaria, balneum peccatorum, spiritualium deliciarum paradisus, anime devote consolacio singularis, felixque expectacio futurorum. Hec recepi de pariete monasterii Cartusensis Prage. Zmínka u Zahradníka. 36. 1r—91v [Sermones de sanctis.] Corde creditur... Magister senten- ciarum in 3. libro dist. 3. cap. 3. dicit super illo verbo: Unus Dominus, una fides — Et sic est finis huius operis et hoc utile de sanctis. Amen, amen, amen. [Čeští svatí se tu nevyskytují.] 92 prázdné. 93r—114r In diebus illis audi vocem de celo — secundo pertinet ad Patrem de celo. 117r—128v [Sermones de sanctis. In festo s. Katherine, 122v In die s. Mathie, 126v In die quinque fratrum]. 124r Discite a me, quia mitis sum, nadepsáno: ze thichy sem wob- czowany.
Strana 103
Rukopisná bohemika v Admontě. 103 126r suave sladke, iugum gho, onus brzyemye. 129r—252v Thomas cisterciensis super Cantica. Osculetur me osculo oris sui... Hec est vox sinagoge — Et sic est finis huius libelli seu voluminis super Cantica canticorum sub a. D. M' cccc' xix'. Est finis seu finitum feria quar [l tercia post Palmarum. [V rkpe univ. 719 připsáno Tomáši Akvinskému.] 253r—260v prázdné. 261r [Exempla moralia.] Monachus quidam iuvenis in Hemenrode fuit, qui per carnis incentiva — [od 321 se zdá jiná ruka, ale ještě 322v stabat aliquando conventus de Hemenrode]. České glosy: 323v videny (contemplacionem), žadost (desiderium), hebka (flexi- bilis), przygymanye, roshorlyuanye. — 323v—324r Martha autem satage- bat snasnost vel pilnost alla frequens ministerium XI przy vstawicznem vsilowany vel praczowanye. — 324r hoynost, roskoschi, dari. — 327r dole: A tot su slowa swateho czteny iakoz zalezy ot slowa acz do slowa pro pana hospodyna at nam raczy dati swu swatu milost prosime drahe panny... — Otecz syn duch swaty racz nam daty swu swatu milost. Pomocz drache panny marie ye swech swatich rachcz byti s namy amen milost a mudrost a nawczeny Ducha swateho racz nas swech nawstewiti. 37. Perg., stol. XIV., fƒ 99. Vazba pergamenová. První pergamenový list nečítán. Na něm pozdější rukou německý překlad žaltáře. Touž rukou kousek německého překladu vepsán na fol. 15v, jež původně ponecháno prázdné. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. Značkování červené a zelené. Rukopis má vlastní číslování. Na listu, podle číslování Wichnerova 96, je číslo 100 číslování původního. Na tomto listu na zadní stránce je explicit knihy: Explicit Greculus ... scriptus per manus fratris Jacobi dicti de Byczouia ... anno Domini 1343 consumatus sabbato in vigilia sanctis- sime Trinitatis. 97—99 rejstřík. Cod. 586. Cod. 590. 38. Pap., stol. XV., ff 168, 22X 15. Vazba bílá kůže. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1v—28r (?) Excerpta z Quadragesimale, dochovaného v opise rkpu admontského 550. Dominica prima in quadragesima. Hodie octo dies vocabatur carnisprivium muliebre. — [Viz dodatek]. 29r—v [v bezprostřední souvislosti s předchozím textem.] Unde ethomologice in bohemico sic dicitur al. le. lu. ya (29v) al alle horze meho mynuleho zamucze [!l le lepy gsem bozym wikupenym nynye lu luczipera nebo luczka sye neboge
Rukopisná bohemika v Admontě. 103 126r suave sladke, iugum gho, onus brzyemye. 129r—252v Thomas cisterciensis super Cantica. Osculetur me osculo oris sui... Hec est vox sinagoge — Et sic est finis huius libelli seu voluminis super Cantica canticorum sub a. D. M' cccc' xix'. Est finis seu finitum feria quar [l tercia post Palmarum. [V rkpe univ. 719 připsáno Tomáši Akvinskému.] 253r—260v prázdné. 261r [Exempla moralia.] Monachus quidam iuvenis in Hemenrode fuit, qui per carnis incentiva — [od 321 se zdá jiná ruka, ale ještě 322v stabat aliquando conventus de Hemenrode]. České glosy: 323v videny (contemplacionem), žadost (desiderium), hebka (flexi- bilis), przygymanye, roshorlyuanye. — 323v—324r Martha autem satage- bat snasnost vel pilnost alla frequens ministerium XI przy vstawicznem vsilowany vel praczowanye. — 324r hoynost, roskoschi, dari. — 327r dole: A tot su slowa swateho czteny iakoz zalezy ot slowa acz do slowa pro pana hospodyna at nam raczy dati swu swatu milost prosime drahe panny... — Otecz syn duch swaty racz nam daty swu swatu milost. Pomocz drache panny marie ye swech swatich rachcz byti s namy amen milost a mudrost a nawczeny Ducha swateho racz nas swech nawstewiti. 37. Perg., stol. XIV., fƒ 99. Vazba pergamenová. První pergamenový list nečítán. Na něm pozdější rukou německý překlad žaltáře. Touž rukou kousek německého překladu vepsán na fol. 15v, jež původně ponecháno prázdné. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. Značkování červené a zelené. Rukopis má vlastní číslování. Na listu, podle číslování Wichnerova 96, je číslo 100 číslování původního. Na tomto listu na zadní stránce je explicit knihy: Explicit Greculus ... scriptus per manus fratris Jacobi dicti de Byczouia ... anno Domini 1343 consumatus sabbato in vigilia sanctis- sime Trinitatis. 97—99 rejstřík. Cod. 586. Cod. 590. 38. Pap., stol. XV., ff 168, 22X 15. Vazba bílá kůže. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1v—28r (?) Excerpta z Quadragesimale, dochovaného v opise rkpu admontského 550. Dominica prima in quadragesima. Hodie octo dies vocabatur carnisprivium muliebre. — [Viz dodatek]. 29r—v [v bezprostřední souvislosti s předchozím textem.] Unde ethomologice in bohemico sic dicitur al. le. lu. ya (29v) al alle horze meho mynuleho zamucze [!l le lepy gsem bozym wikupenym nynye lu luczipera nebo luczka sye neboge
Strana 104
104 V. Tille a J. Vilikovský: ya ya giz hrzechow nemagye protoz wesele zacz nu Boh wssemohuczi. 29v Fabula [Viz dodatek]. 30r—31r Kázání [o vzkříšení?]: Maria Magdalena — dixit vobis. 32v—36v Corporis Cristi a jiná kázání. 37r—144v Incipit quadragesimale in capite jeiunii. Beatus Paulus 1. ad Ephesios scribens dicit: Redimentes tempus, quia dies mali etc. in quibus... Unde carissimi tocius anni dies mali dici possunt... et maxime dies carnisprivii — Quod nobis prestare dignetur... Explicit Quadragesimale per manus M. 145r—148v Nativitatis Marie. Gloriam huius virginis — hec Bern- hardus. 149r—152r Qui nos suos discipulos... ipsius verba audite, que tene- atis — Amen. Odtud jiná ruka. 155r zzlute zzelenim. blankitne zbyelym bene stat. 155v České recepty. [Viz dodatek]. 156v Česká báseň. [Viz tamtéž]. 157r—167r [jinou rukou] [latinská kázání] 1. de assumpcione, poslední de novo sacerdote. 39. Cod. 596. Pap., ff 123—183; perg., stol. XV., ff 192, 21X 14. Vazba bílá kožená s vtlačenými ornamenty. G. H. Pertz, Archiv X. 1849. str. 641 č. 596. 25 listů nepopsaných: 24v—25v, 45—48, 52v—56v, 86r, 128, 138v—140v, 150r—152v. 1r—24r Incipit opusculum tripartitum Johannis de Gersona de precep- tis, de confessione et de sciencia moriendi. Cristianitati suus — observatur. 26r—39v Prima tabula, in qua continentur salutaciones. Sanctissimo — reducat etc. Explicit tractatulus de usu et modo dictandi editus per vene- rabilem magistrum Jodocum de Haylprun, waccalarium formatum in theologia. 39v—44v Incipit de exordiis. Quia melius ex forma quam ex materia — Explicit tractatulus de exordiis octo modorum Deo gracias. 49r—52r Hic incipiuntur auctoritates I. libri Ethicorum. Omnia bona appetunt — hominis. 57r—85v Rethorice dulcedinis florenti sermone eiusque serenibus preceptis — feliciter pervenire. 88v—105r Coniam communicaturus ?] caritative meis desiderantibus hoc, quod de modo predicandi — Explicit ars predicandi per reverendis- simum magistrum Mauricium Leydis per manus domini Nicolai Wegsel- pam a. D. M'cccc'et lij. 105r—108v Sermo de visitacione Virginis benedicte... Johannis de Capistrano. Audivit Elizabet salutacionem...
104 V. Tille a J. Vilikovský: ya ya giz hrzechow nemagye protoz wesele zacz nu Boh wssemohuczi. 29v Fabula [Viz dodatek]. 30r—31r Kázání [o vzkříšení?]: Maria Magdalena — dixit vobis. 32v—36v Corporis Cristi a jiná kázání. 37r—144v Incipit quadragesimale in capite jeiunii. Beatus Paulus 1. ad Ephesios scribens dicit: Redimentes tempus, quia dies mali etc. in quibus... Unde carissimi tocius anni dies mali dici possunt... et maxime dies carnisprivii — Quod nobis prestare dignetur... Explicit Quadragesimale per manus M. 145r—148v Nativitatis Marie. Gloriam huius virginis — hec Bern- hardus. 149r—152r Qui nos suos discipulos... ipsius verba audite, que tene- atis — Amen. Odtud jiná ruka. 155r zzlute zzelenim. blankitne zbyelym bene stat. 155v České recepty. [Viz dodatek]. 156v Česká báseň. [Viz tamtéž]. 157r—167r [jinou rukou] [latinská kázání] 1. de assumpcione, poslední de novo sacerdote. 39. Cod. 596. Pap., ff 123—183; perg., stol. XV., ff 192, 21X 14. Vazba bílá kožená s vtlačenými ornamenty. G. H. Pertz, Archiv X. 1849. str. 641 č. 596. 25 listů nepopsaných: 24v—25v, 45—48, 52v—56v, 86r, 128, 138v—140v, 150r—152v. 1r—24r Incipit opusculum tripartitum Johannis de Gersona de precep- tis, de confessione et de sciencia moriendi. Cristianitati suus — observatur. 26r—39v Prima tabula, in qua continentur salutaciones. Sanctissimo — reducat etc. Explicit tractatulus de usu et modo dictandi editus per vene- rabilem magistrum Jodocum de Haylprun, waccalarium formatum in theologia. 39v—44v Incipit de exordiis. Quia melius ex forma quam ex materia — Explicit tractatulus de exordiis octo modorum Deo gracias. 49r—52r Hic incipiuntur auctoritates I. libri Ethicorum. Omnia bona appetunt — hominis. 57r—85v Rethorice dulcedinis florenti sermone eiusque serenibus preceptis — feliciter pervenire. 88v—105r Coniam communicaturus ?] caritative meis desiderantibus hoc, quod de modo predicandi — Explicit ars predicandi per reverendis- simum magistrum Mauricium Leydis per manus domini Nicolai Wegsel- pam a. D. M'cccc'et lij. 105r—108v Sermo de visitacione Virginis benedicte... Johannis de Capistrano. Audivit Elizabet salutacionem...
Strana 105
Rukopisná bohemika v Admontě. 105 109r Tractatus de ludo. Genimina viperarum, quid vobis demonstravit. 111r—127v Ars generalis [s figurami]. 129r—138r Statuta et consuetudines ecclesie Brixiensis. [Z r. 1422.] 141r—144r Sermo de rixis inter Fredericum III. et fratrem eius Al- bertum. Prefulcite, magister ac comprogenialis amantissime — amator est operum sempiternus. 144v—149v Epitaphium domini regis Alberti. Ecclesiam Cristi — tuendo malum. V tom: 145v—146v Contra Rokyczan : Cum sutor, sartor — ad ulla mala. 153r—160v Incipit liber epythetorum compilatus a magistro Iohanne de Aquilegia in dictamine refulgente. Unus est pater — promittit fieri. 161r—184 Circa confessionem — servus gaudet [nedokončeno]. 184r Paulus episcopus, servus servorum Dei ... Licet inscrutabilis superni auxilii [1468, XII. Kal. Mai]. 186r—188r Paulus episcopus, servus servorum Dei ... Regnans in secula sempiternus [?] ... Ista copia collacionata et concordat cum origi- nali scriptum [?] per me Nicolaum Wegselpam tunc temporis divino cooperectó in valle seeli anno 1458° etc. Cod. 603. Pap., stol. XIV.—XV., ff 183, 21.5x 15. Vazba kožená. Vpředu i vzadu po jednom pergamenovám listě (liturgický text s notami). Na za- čátku řada listů (cca 9) vytržena. 1r Augustinus. O sacerdotes Dei, vos tangunt sermones mei — non ventre, sed mente debet portare. 1r—4r Sermo de novo sacerdote. Gloria et honore coronasti... Da- vid propheta previdens dignatem sacerdotum — Dominus noster, qui cum Deo patre vivit... 4r—v [Pozd. rukou.] O dya Dei potencia — notus est patribus [Ana- lecta hymn. 20, 115]. 5r—11v Coniuracio demonum. Nota : cum obsessus venit ad ecclesiam — habete fidem Dei. Amen dico vobis etc. 11v—13v Sermo de animabus. Cecidit corona capitis nostri...Verba ista...Que verba cum clamore et fletu cottidie — voracitate virtutes anime consumat. 14r Historia de predicatoribus et regno celorum. Legitur in hystoriis Allexandri, quod cum quodam tempore processisset — hee tam dulciter solent cantare. 14v prázdné. 15r—v De corpore Cristi tenendum est secundum fidem nostram — totum integrum. 16r—17r Queritur, que fuerunt opera Cristi ab anno xij° — Hec Jo- sephus super Matheum de vita Cristi compendiose ponit a duodecimo anno. 40.
Rukopisná bohemika v Admontě. 105 109r Tractatus de ludo. Genimina viperarum, quid vobis demonstravit. 111r—127v Ars generalis [s figurami]. 129r—138r Statuta et consuetudines ecclesie Brixiensis. [Z r. 1422.] 141r—144r Sermo de rixis inter Fredericum III. et fratrem eius Al- bertum. Prefulcite, magister ac comprogenialis amantissime — amator est operum sempiternus. 144v—149v Epitaphium domini regis Alberti. Ecclesiam Cristi — tuendo malum. V tom: 145v—146v Contra Rokyczan : Cum sutor, sartor — ad ulla mala. 153r—160v Incipit liber epythetorum compilatus a magistro Iohanne de Aquilegia in dictamine refulgente. Unus est pater — promittit fieri. 161r—184 Circa confessionem — servus gaudet [nedokončeno]. 184r Paulus episcopus, servus servorum Dei ... Licet inscrutabilis superni auxilii [1468, XII. Kal. Mai]. 186r—188r Paulus episcopus, servus servorum Dei ... Regnans in secula sempiternus [?] ... Ista copia collacionata et concordat cum origi- nali scriptum [?] per me Nicolaum Wegselpam tunc temporis divino cooperectó in valle seeli anno 1458° etc. Cod. 603. Pap., stol. XIV.—XV., ff 183, 21.5x 15. Vazba kožená. Vpředu i vzadu po jednom pergamenovám listě (liturgický text s notami). Na za- čátku řada listů (cca 9) vytržena. 1r Augustinus. O sacerdotes Dei, vos tangunt sermones mei — non ventre, sed mente debet portare. 1r—4r Sermo de novo sacerdote. Gloria et honore coronasti... Da- vid propheta previdens dignatem sacerdotum — Dominus noster, qui cum Deo patre vivit... 4r—v [Pozd. rukou.] O dya Dei potencia — notus est patribus [Ana- lecta hymn. 20, 115]. 5r—11v Coniuracio demonum. Nota : cum obsessus venit ad ecclesiam — habete fidem Dei. Amen dico vobis etc. 11v—13v Sermo de animabus. Cecidit corona capitis nostri...Verba ista...Que verba cum clamore et fletu cottidie — voracitate virtutes anime consumat. 14r Historia de predicatoribus et regno celorum. Legitur in hystoriis Allexandri, quod cum quodam tempore processisset — hee tam dulciter solent cantare. 14v prázdné. 15r—v De corpore Cristi tenendum est secundum fidem nostram — totum integrum. 16r—17r Queritur, que fuerunt opera Cristi ab anno xij° — Hec Jo- sephus super Matheum de vita Cristi compendiose ponit a duodecimo anno. 40.
Strana 106
106 V. Tille a J. Vilikovský: 17r—19v Ut queant laxis, Antra deserta [s německým překladem]. 20r—23v Revertere, Sunamitis, revertere... Vocat Dominus pecca- tricem et non cogit — Si civitatem non habueritis. 23v—24v Cyrilli et Methodii. Diffundente sole iusticie — migravit ad Dominum. 23v [Několik historických poznámek.] Anno Domini c'c [I] M'c'c lxxi’iij occisus est rex Ottacarus — Anno D. M’c’cc.xlviij" factus fuit terre motus et civitatis Willach subversio. 25r [Zde dolní dvě třetiny odtrženy.] Libri biblie Genesis — Aggeus. Nota: septem gaudia beate Virginis, que notantur per VII — prestare digneris. [Na okraji ještě nápis: virtutes vini distillati]. 26r—118r [Henrici de Frimaria Expositio Decalogi.] Audi Israhel pre- cepta — Explicit exposicio decem preceptorum finita in die ss. apostolorum Petri et Pauli existentes[!] die dominica sive dominica quinta post penthe- costes a. D. millesimo tricensimo[!] nonagesimo nono. Finis adest operis, mercedem posco laboris. Jo tibi sit primum, do medium cusque sit ymum. Amen. 118v—121r Te pt [!] dum post synodum cleris celebraret — tenax vigor rerum. (Vilikovský, Lat. poesie žák., str. 97.) 121r—v Notabile bonum. Quidam rusticus ad sanctos patres veniens... [Johannes abbas]. De s. Barbara martire gloriosa. S. Barbara virgo Nyco- medie — a fulmine redacta est in pulverem. 122r—133r Item confessio bona. Ich armer sünder — des ewige lebens. Amen. 133v Incipit tractatus de Antichristo bonus. Cum vidisset abhomi- nacionem desolacionis [jen 1 strana, ostatek chybí]. 134r— 173r [Constituciones pontificum.] Prvá je Bonifacia VIII. [De- testande feritatis], poslední Urbana [Quia, sicut displicenter accepimus]. 173v Abbreviaciones in iure canonico. 174r—179r [Sermo.] Dum medium silencium...In quibus verbis no- tatur adventus filii Dei — cum angelis frui visione in futuro, Amen. 179r—183r De dedicacione. Sanctificavi domum hanc — usque in sempiternum. Rogemus ergo Dominum. 183r—v Collecte in novo anno. Omnipotens sempiterne — et in mellifluo. Cod. 607. Pap., stol. XV., ff 194, 21.5x 15. Bílá kožená vazba. Na desce nápis: Sermones. 1r—78r Adventus Domini ante natale Domini in tota universali ec- clesia — et ceteris peccatoribus. 44v—45r české glosy. Když kral slawnosty do pekla, aby gye po- boyowal, wsel gyest a sastum angelsky przyed oblyizegem geho wrata 41.
106 V. Tille a J. Vilikovský: 17r—19v Ut queant laxis, Antra deserta [s německým překladem]. 20r—23v Revertere, Sunamitis, revertere... Vocat Dominus pecca- tricem et non cogit — Si civitatem non habueritis. 23v—24v Cyrilli et Methodii. Diffundente sole iusticie — migravit ad Dominum. 23v [Několik historických poznámek.] Anno Domini c'c [I] M'c'c lxxi’iij occisus est rex Ottacarus — Anno D. M’c’cc.xlviij" factus fuit terre motus et civitatis Willach subversio. 25r [Zde dolní dvě třetiny odtrženy.] Libri biblie Genesis — Aggeus. Nota: septem gaudia beate Virginis, que notantur per VII — prestare digneris. [Na okraji ještě nápis: virtutes vini distillati]. 26r—118r [Henrici de Frimaria Expositio Decalogi.] Audi Israhel pre- cepta — Explicit exposicio decem preceptorum finita in die ss. apostolorum Petri et Pauli existentes[!] die dominica sive dominica quinta post penthe- costes a. D. millesimo tricensimo[!] nonagesimo nono. Finis adest operis, mercedem posco laboris. Jo tibi sit primum, do medium cusque sit ymum. Amen. 118v—121r Te pt [!] dum post synodum cleris celebraret — tenax vigor rerum. (Vilikovský, Lat. poesie žák., str. 97.) 121r—v Notabile bonum. Quidam rusticus ad sanctos patres veniens... [Johannes abbas]. De s. Barbara martire gloriosa. S. Barbara virgo Nyco- medie — a fulmine redacta est in pulverem. 122r—133r Item confessio bona. Ich armer sünder — des ewige lebens. Amen. 133v Incipit tractatus de Antichristo bonus. Cum vidisset abhomi- nacionem desolacionis [jen 1 strana, ostatek chybí]. 134r— 173r [Constituciones pontificum.] Prvá je Bonifacia VIII. [De- testande feritatis], poslední Urbana [Quia, sicut displicenter accepimus]. 173v Abbreviaciones in iure canonico. 174r—179r [Sermo.] Dum medium silencium...In quibus verbis no- tatur adventus filii Dei — cum angelis frui visione in futuro, Amen. 179r—183r De dedicacione. Sanctificavi domum hanc — usque in sempiternum. Rogemus ergo Dominum. 183r—v Collecte in novo anno. Omnipotens sempiterne — et in mellifluo. Cod. 607. Pap., stol. XV., ff 194, 21.5x 15. Bílá kožená vazba. Na desce nápis: Sermones. 1r—78r Adventus Domini ante natale Domini in tota universali ec- clesia — et ceteris peccatoribus. 44v—45r české glosy. Když kral slawnosty do pekla, aby gye po- boyowal, wsel gyest a sastum angelsky przyed oblyizegem geho wrata 41.
Strana 107
Rukopisná bohemika v Admontě. 107 (brany) i dijaboli. Cum rex gloriae Cristus infernum debelaturus intraret et chorus angelicus ante faciem eius portas principum tolli praeciperet. 78v prázdné. 79r—163v [Sermones de sanctis.] De s. Nicolao. In diebus suis pla- citus Deo — de piscibus, quos prenditis etc. 117v—119v Procopii. Dilectus Deo et hominibus. Eccl. 45. Magnum diligi ab hominibus, maius diligi a Deo — multitudinem sanctorum. 137v—140r Ludmille. Die tertio induta est Hester... Regina Hester volens graciam regis Asueri — Si malum etc. [české glosy: 137v appro- priata: przigednane, 138r podpazmy: sub asselis]. 144r—147r Wencesslai. Te laudabunt fratres tui. Gen. 49. Verba pre- dicta tria ostendunt : quid facere, quid laudare — et Spiritus sanctus. Amen. Následuje ještě sbírka kázání jednou rukou psaná ff 165r—177r, 180v—181r, 182r—184v, 178—180v, jinou rukou Maria optimam partem... Fol. 164, 177v, 181v, 185 prázdná. 186r—190r Tractatus b. Jsodori de norma vivendi. Age, fili, ut oportet — despicias. 190v—194v Beata Elizabet langravia Turingie — lumine oculorum recepto. Vpředu i vzadu po 1 pergame ovém listě (XIV. stol.) s fragmenty kázání. Cod. 615. Pap., stol. XIV., ff 69. Vazba bílá kůže. 2 sloupce. První list nečíslován (je na něm latinský text). 1r— 53v [Sermones] Incipit de sanctis. Stabat Johannes... Cristus post baptisma pluries — Finitus est libellus iste in vigilia s. Procopii per Thomam altaristam in Budways ... sub a. D. 1374. 31—32 prázdné. 54r Epistola pro defunctis. 55v De ultimo adventu Domini a j. 59v—60r Petis a me, mi frater karissime, quod numquam — Expli- cit formula honeste vite b. Bernhardi. 60v [Elusdem de cura rei familiaris.] Generoso militi et famoso do- mino Johanni castri Ambrosii Bernhardus... Doceri petis a nobis. 62r De dignitate sacerdotum. 64r [Versus memoriales super evangelia.] Generat, magos vocat, Egiptum petit. Na zadním přídeští fragment německého kázání, snad touž rukou jako v rkpe č. 586. 42. Cod. 620. 43. Pap., stol. XV., ff 215, 22x 14.5. Vazba červená kůže, kování. Na přední předsázce poznámka: Recepi possessionem ecclesie mee in Haws anno etc. [MCCCC] LXVIII in die penthecostes.
Rukopisná bohemika v Admontě. 107 (brany) i dijaboli. Cum rex gloriae Cristus infernum debelaturus intraret et chorus angelicus ante faciem eius portas principum tolli praeciperet. 78v prázdné. 79r—163v [Sermones de sanctis.] De s. Nicolao. In diebus suis pla- citus Deo — de piscibus, quos prenditis etc. 117v—119v Procopii. Dilectus Deo et hominibus. Eccl. 45. Magnum diligi ab hominibus, maius diligi a Deo — multitudinem sanctorum. 137v—140r Ludmille. Die tertio induta est Hester... Regina Hester volens graciam regis Asueri — Si malum etc. [české glosy: 137v appro- priata: przigednane, 138r podpazmy: sub asselis]. 144r—147r Wencesslai. Te laudabunt fratres tui. Gen. 49. Verba pre- dicta tria ostendunt : quid facere, quid laudare — et Spiritus sanctus. Amen. Následuje ještě sbírka kázání jednou rukou psaná ff 165r—177r, 180v—181r, 182r—184v, 178—180v, jinou rukou Maria optimam partem... Fol. 164, 177v, 181v, 185 prázdná. 186r—190r Tractatus b. Jsodori de norma vivendi. Age, fili, ut oportet — despicias. 190v—194v Beata Elizabet langravia Turingie — lumine oculorum recepto. Vpředu i vzadu po 1 pergame ovém listě (XIV. stol.) s fragmenty kázání. Cod. 615. Pap., stol. XIV., ff 69. Vazba bílá kůže. 2 sloupce. První list nečíslován (je na něm latinský text). 1r— 53v [Sermones] Incipit de sanctis. Stabat Johannes... Cristus post baptisma pluries — Finitus est libellus iste in vigilia s. Procopii per Thomam altaristam in Budways ... sub a. D. 1374. 31—32 prázdné. 54r Epistola pro defunctis. 55v De ultimo adventu Domini a j. 59v—60r Petis a me, mi frater karissime, quod numquam — Expli- cit formula honeste vite b. Bernhardi. 60v [Elusdem de cura rei familiaris.] Generoso militi et famoso do- mino Johanni castri Ambrosii Bernhardus... Doceri petis a nobis. 62r De dignitate sacerdotum. 64r [Versus memoriales super evangelia.] Generat, magos vocat, Egiptum petit. Na zadním přídeští fragment německého kázání, snad touž rukou jako v rkpe č. 586. 42. Cod. 620. 43. Pap., stol. XV., ff 215, 22x 14.5. Vazba červená kůže, kování. Na přední předsázce poznámka: Recepi possessionem ecclesie mee in Haws anno etc. [MCCCC] LXVIII in die penthecostes.
Strana 108
108 V. Tille a J. Vilikovský: 1r—171v [Sermones intitulati Flores de sanctis.] Relictis retibus... Quidam dixerunt: frequenter predicatur nobis ... [poslední je de passione Domini; čeští svatí se nevyskytují]. 171v [Thomae de Haselbach sermo de cena Domini.] Hoc facite in meam commemoracionem... Et in hodierna epistola. 181r [Arnesti archiepiscopi statuta provincialia.] Arnestus... Rex magnificus. 212v Excerpta de erroribus Iudeorum in Talmud composita per Theo- baldum... Talmuth est doctrina. 44. Cod. 633. Pap., stol. XIV., ff 122. Dřevěná vazba v hnědé kůži. Na vnitřní straně přední desky vlepen pergamen, na kterém je velkým písmem v rohu: Lucas Mitt’perger (Mittersperger?) plebanus ad sanctum Michahelem. Níže menším písmem seznam zádušních mší (viz přílohu). Na líci prvého listu německy Credo a Salve regina, na líci 2. listu německý výklad na Mane est vobis ante lucem surgere. Na vnitřní straně zadní desky končí latinský text: Chum heyliger geist Erleuchte deiner treuen hercz. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 2r Mane est vobis ante lucem surgere. In istis verbis monemur... 81r [Homiliae patrum.] Erunt signa in sole et luna. Homilia s. Gre- gorii. Salvator noster. Jméno Mitterperger vyskytuje se i v kodexu č. 342 (stol. XV.). Cod. 667. Pap., stol. XV., ff 105, 21.5x 15. Vazba bílá kůže. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1r [Andreae de Broda tractatus de corpore et sanguine Cristi.] De sumpcione venerabilis. 31v Decretum concilii Constantiensis. [Cum in nonnullis partibus]; srv. kodex č. 428 fol. 152r. 30 Articuli Wiklefistarum. Universitates, studia... 34r Articuli Johannis Hus. Substancia panis. 35v Sentencia damnacionis contra Hus. Feria quinta in die s. Procopii. 38r Česká báseň protihusitská. Sliste wsichny starzy... na konci: Explicit processus contra hereticos, videlicet Wikklefistas, compilatus in Constancia. [Ed. A. Patera, Č. mus. filol. III., 1897, 162—175]. 46v Sermo contra Wiklefistas. Profete mortui sunt. Joh. VIII. Cum secundum Hildebertum... 54r Eloquenti viro [Srv. kodex č. 428, fol. 214r]. 104r Tractatus de mundi etatibus. Prima die creavit deus. 105r Preces latine. 45. Na fol. 1 hymnus Pange lingua gloriosi a fragment misálu (stol. XIV). Na vnitřní straně přední desky a fol. 46 německé zlomky.
108 V. Tille a J. Vilikovský: 1r—171v [Sermones intitulati Flores de sanctis.] Relictis retibus... Quidam dixerunt: frequenter predicatur nobis ... [poslední je de passione Domini; čeští svatí se nevyskytují]. 171v [Thomae de Haselbach sermo de cena Domini.] Hoc facite in meam commemoracionem... Et in hodierna epistola. 181r [Arnesti archiepiscopi statuta provincialia.] Arnestus... Rex magnificus. 212v Excerpta de erroribus Iudeorum in Talmud composita per Theo- baldum... Talmuth est doctrina. 44. Cod. 633. Pap., stol. XIV., ff 122. Dřevěná vazba v hnědé kůži. Na vnitřní straně přední desky vlepen pergamen, na kterém je velkým písmem v rohu: Lucas Mitt’perger (Mittersperger?) plebanus ad sanctum Michahelem. Níže menším písmem seznam zádušních mší (viz přílohu). Na líci prvého listu německy Credo a Salve regina, na líci 2. listu německý výklad na Mane est vobis ante lucem surgere. Na vnitřní straně zadní desky končí latinský text: Chum heyliger geist Erleuchte deiner treuen hercz. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 2r Mane est vobis ante lucem surgere. In istis verbis monemur... 81r [Homiliae patrum.] Erunt signa in sole et luna. Homilia s. Gre- gorii. Salvator noster. Jméno Mitterperger vyskytuje se i v kodexu č. 342 (stol. XV.). Cod. 667. Pap., stol. XV., ff 105, 21.5x 15. Vazba bílá kůže. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1r [Andreae de Broda tractatus de corpore et sanguine Cristi.] De sumpcione venerabilis. 31v Decretum concilii Constantiensis. [Cum in nonnullis partibus]; srv. kodex č. 428 fol. 152r. 30 Articuli Wiklefistarum. Universitates, studia... 34r Articuli Johannis Hus. Substancia panis. 35v Sentencia damnacionis contra Hus. Feria quinta in die s. Procopii. 38r Česká báseň protihusitská. Sliste wsichny starzy... na konci: Explicit processus contra hereticos, videlicet Wikklefistas, compilatus in Constancia. [Ed. A. Patera, Č. mus. filol. III., 1897, 162—175]. 46v Sermo contra Wiklefistas. Profete mortui sunt. Joh. VIII. Cum secundum Hildebertum... 54r Eloquenti viro [Srv. kodex č. 428, fol. 214r]. 104r Tractatus de mundi etatibus. Prima die creavit deus. 105r Preces latine. 45. Na fol. 1 hymnus Pange lingua gloriosi a fragment misálu (stol. XIV). Na vnitřní straně přední desky a fol. 46 německé zlomky.
Strana 109
Rukopisná bohemika v Admontě. 109 Cod. 703. Perg., stol. XIV., ff 63, 19X13. Vazba pergamenová. G. H. Pertz, Archiv VI. 1831 str. 180 č. 53. saec. XV.; X. str. 643, č. 703, saec. XV. 1r—30v Incipit vita ac passio beati Wenczeslay martiris ac ducis regni Bohemye. Oriente iam sole — vitam miserabiliter finivit. 31r—53r De sancto Procopio et primo de nomine eius. Procopius dicitur quasi procus pius — cicius venit et precibus instans anhelis reci- pere meruit sanitatem mentis et corporis. 53r—62r Incipit historia s. Wenczeslay. Et quia in antiphonis et responsoriis et ympnis quasi tota vita et passio beati martiris Wenczeslay succincte et compendiose continetur, idcirco ea iussimus hic anotari. [Notováno.] Adest dies leticie — claris Deum oculis videns cum tripudio Evovae. 62r Suffragium de s. Procopio. Age mater ecclesia tanti festi — lan- guoribus liberemur per. 62v Officium misse de s. Procopio. Introitus Os iusti — Jesus Cristus, Dominus noster, qui tecum... 62v—63r Officium de s. Wenczeslao. Introitus In virtute tua — faciat semper esse devotos per. 46. Cod. 717. Perg., stol. XIV., ff 54, 18X14. Vazba kožená. 47. I. 1r—8v [Sermones de tempore.] De animabus. Beati mortui... Nota, quod quidam moriuntur... [1v—2v Miraculum: Adolescens quidam bone indolis, filius cuiusdam clarissi comitis — comes et comitissa bonis operibus pleni ad regna celestia migraverunt]. 9r—16v [Exempla.] Začátek schází, první celé začíná: Miles quidam dives et strenuus in secularibus exerciciis — [20., poslední, zač.] Con- fessio eciam nocet demoni — quando ligat hominem. [Citován Rabanus in libro de sacramentis, magister Johannes, Regnonis!!] cronica, Johannes de Rupillis, Hugo Cluniacensis, Turpinus ; srv. Welter, Exemplum dans la litt. rel. et didactique du Moyen Age, Paris 1927, str. 278 nn.]. II. 17r-28v [2 sloupce, jiná ruka.] [Sermones.] In octava nativitatis. Post triduum... Diversi sunt status et generaciones querencium Domi- num — unde tres sunt, qui eum de cruce deposuerunt: Joseph, Symon, Abar, Michod' [I]. III. [Vše notováno.] 29r—40v Incipit hystoria de sancto Mauricio et sociis suis. Gaude, mater ecclesia, dies est gaudiorum — esse dux in acie. 41r-v De quatuor evangelistis. Plausu chorus letabundo — Deo... homini.
Rukopisná bohemika v Admontě. 109 Cod. 703. Perg., stol. XIV., ff 63, 19X13. Vazba pergamenová. G. H. Pertz, Archiv VI. 1831 str. 180 č. 53. saec. XV.; X. str. 643, č. 703, saec. XV. 1r—30v Incipit vita ac passio beati Wenczeslay martiris ac ducis regni Bohemye. Oriente iam sole — vitam miserabiliter finivit. 31r—53r De sancto Procopio et primo de nomine eius. Procopius dicitur quasi procus pius — cicius venit et precibus instans anhelis reci- pere meruit sanitatem mentis et corporis. 53r—62r Incipit historia s. Wenczeslay. Et quia in antiphonis et responsoriis et ympnis quasi tota vita et passio beati martiris Wenczeslay succincte et compendiose continetur, idcirco ea iussimus hic anotari. [Notováno.] Adest dies leticie — claris Deum oculis videns cum tripudio Evovae. 62r Suffragium de s. Procopio. Age mater ecclesia tanti festi — lan- guoribus liberemur per. 62v Officium misse de s. Procopio. Introitus Os iusti — Jesus Cristus, Dominus noster, qui tecum... 62v—63r Officium de s. Wenczeslao. Introitus In virtute tua — faciat semper esse devotos per. 46. Cod. 717. Perg., stol. XIV., ff 54, 18X14. Vazba kožená. 47. I. 1r—8v [Sermones de tempore.] De animabus. Beati mortui... Nota, quod quidam moriuntur... [1v—2v Miraculum: Adolescens quidam bone indolis, filius cuiusdam clarissi comitis — comes et comitissa bonis operibus pleni ad regna celestia migraverunt]. 9r—16v [Exempla.] Začátek schází, první celé začíná: Miles quidam dives et strenuus in secularibus exerciciis — [20., poslední, zač.] Con- fessio eciam nocet demoni — quando ligat hominem. [Citován Rabanus in libro de sacramentis, magister Johannes, Regnonis!!] cronica, Johannes de Rupillis, Hugo Cluniacensis, Turpinus ; srv. Welter, Exemplum dans la litt. rel. et didactique du Moyen Age, Paris 1927, str. 278 nn.]. II. 17r-28v [2 sloupce, jiná ruka.] [Sermones.] In octava nativitatis. Post triduum... Diversi sunt status et generaciones querencium Domi- num — unde tres sunt, qui eum de cruce deposuerunt: Joseph, Symon, Abar, Michod' [I]. III. [Vše notováno.] 29r—40v Incipit hystoria de sancto Mauricio et sociis suis. Gaude, mater ecclesia, dies est gaudiorum — esse dux in acie. 41r-v De quatuor evangelistis. Plausu chorus letabundo — Deo... homini.
Strana 110
110 V. Tille a J. Vilikovský: 42r—43r De undecim milibus virginum. Virginalis turma sexus — per seculorum secula. 43r—45r De s. Wencezlao, rege Bohemie. Dulce melos cum con- centu — redde, que speramus bona. [Odtud Mone, Hymnen III 558n.] 45r—v Sequencia de uno martyre. Spe mercedis et corone — ad eterna provehi. 45v—46r Nostra de Domina. Ave Maria gracia plena, Dominus tecum, virgo serena — colocet per secula. 46v Beate Virginis de annunctiacione. Mittit ad Virginem non quem- vis — syderum Amen. 47r—51v Incipit hystoria de s. Wencezlao. Antiphona in vesperis. Adest dies leticie — preces hodie Evovae. 51v—53r Hec sequencia canitur in festo pasce. Laudes Salvatori voce modulemus — spiritales chori trinitati. 51v—52r dole později připsáno: Cum rex glorie Cristus infernum debellaturus — magna consolacio in tormentis. Alleluia. 53r—54v Incipit sequencia s. Margarete. Gratuletur orbis totus — — fratres magis dilectus. Cod. 768. Pap., stol. XV., ff 241, 14X 11. Vazba hnědý pergamen na dřevě. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1r—10r Český výklad otčenáše. Otcze nass Swaty tomass aquinsky tak dye ze nass spasitel gezuss nekasal sye panem nazywaty — nebo pyena Amen Amen. (1v počíná týž text znovu až po slova: kazalt gest gymy wzhraty a pokračuje dál.) 48. Cod. 778. Perg., stol. XIV., ff 142, 14x 10. Vazba červená kůže, kováni. Na druhém předlistí pergamenová listina z r. 1320 (viz přílohu). 2 sloupce. Zahrad- ník ve Věst. Č. A. 1902. 1r [S. Bonaventura de institucione noviciorum.] Primo considerare debes semper... 20r [Guilelmi Peraldi] tractatus de professione monachorum. Trac- tatus iste, qui est de professione... [text] Cum displiceat Deo... 86v v 2. sloupci, 3 řádky před skončením textu červeně touž rukou, která píše text: Budeli w czechach prawo! Bude naam dobre sdrawo. 87r Incipit epistola Cassinensis abbatis ad Karolum regem magnum: Propagatori [srv. kodex č. 564]. 90r [Compendium regule s. Benedicti.] Cogitet aput se monachus... 95r Textus huius regule. O fili, ausculta. 49.
110 V. Tille a J. Vilikovský: 42r—43r De undecim milibus virginum. Virginalis turma sexus — per seculorum secula. 43r—45r De s. Wencezlao, rege Bohemie. Dulce melos cum con- centu — redde, que speramus bona. [Odtud Mone, Hymnen III 558n.] 45r—v Sequencia de uno martyre. Spe mercedis et corone — ad eterna provehi. 45v—46r Nostra de Domina. Ave Maria gracia plena, Dominus tecum, virgo serena — colocet per secula. 46v Beate Virginis de annunctiacione. Mittit ad Virginem non quem- vis — syderum Amen. 47r—51v Incipit hystoria de s. Wencezlao. Antiphona in vesperis. Adest dies leticie — preces hodie Evovae. 51v—53r Hec sequencia canitur in festo pasce. Laudes Salvatori voce modulemus — spiritales chori trinitati. 51v—52r dole později připsáno: Cum rex glorie Cristus infernum debellaturus — magna consolacio in tormentis. Alleluia. 53r—54v Incipit sequencia s. Margarete. Gratuletur orbis totus — — fratres magis dilectus. Cod. 768. Pap., stol. XV., ff 241, 14X 11. Vazba hnědý pergamen na dřevě. Zahradník ve Věst. Č. A. 1902. 1r—10r Český výklad otčenáše. Otcze nass Swaty tomass aquinsky tak dye ze nass spasitel gezuss nekasal sye panem nazywaty — nebo pyena Amen Amen. (1v počíná týž text znovu až po slova: kazalt gest gymy wzhraty a pokračuje dál.) 48. Cod. 778. Perg., stol. XIV., ff 142, 14x 10. Vazba červená kůže, kováni. Na druhém předlistí pergamenová listina z r. 1320 (viz přílohu). 2 sloupce. Zahrad- ník ve Věst. Č. A. 1902. 1r [S. Bonaventura de institucione noviciorum.] Primo considerare debes semper... 20r [Guilelmi Peraldi] tractatus de professione monachorum. Trac- tatus iste, qui est de professione... [text] Cum displiceat Deo... 86v v 2. sloupci, 3 řádky před skončením textu červeně touž rukou, která píše text: Budeli w czechach prawo! Bude naam dobre sdrawo. 87r Incipit epistola Cassinensis abbatis ad Karolum regem magnum: Propagatori [srv. kodex č. 564]. 90r [Compendium regule s. Benedicti.] Cogitet aput se monachus... 95r Textus huius regule. O fili, ausculta. 49.
Strana 111
Rukopisná bohemika v Admontě. 111 50. Cod. 799. Pap., stol. XV., ff 134, 21.5x 14.3. Vazba dřevěná, uvnitř fragment tištěného kalendáře. [Tractatus incerti auctoris de confessione et penitencia.] Začátek scházi. Fol. 1r sextam feriam in pane et aqua et orent quinque Pater noster omni sexta feria — 134v in vera penitencia et eius partibus, videlicet contricione, confes- sione et satisfaccione et de quibusdam circumstanciis tangentes[!] easdem penitencie partes, de quibus omnibus prout Dominus donavit tractando hanc materiam dicta quedam et auctoritates sanctorum patrum in unum simul collegi, ut condicio sive status peniten- cium seu incipiencium aliqualiter ista legentibus patefiat. Amen. Podle Wichnera je část textu Galli, abbatis Aulae Regiae, Malogranatum. R. 1598 byl majitelem knihy Egidius Köler Eberacensis. 51. Cum 73—249. Pap., stol. XV., 12 listů. Svazek prvotisků pod značkou LXXIII-249. Na prvním listě rukopisně obsah: I. Johannis Viterbiensis tractatus de futuris christianorum triumphis in Saracenos. Ex Genua 1480. II. S. Vincentii Ferrerrii opusculum de fine mundi. III. Tractatus contra perfidiam aliquorum Bohemorum. Argentine anno 1485. [Hilarius]. IV. Manuscripti articuli Hussitici... Pogii Florentini epistola in laudem Hieronymi Pragensis Constantiae combusti. 13 listů drobným písmem psaných (na posledním jen 9 řádek). V. Duplikát čísla II. Norimberk 1455. VI. Traktát o Turcích. VII. Spis university erfordské proti traktátům I-VI. Texty a glosy. ff 1507 II. Cod. 138. Sine me nichil potestis facere. O w'ny c'stane twe nabosentstwo swetkno stane. Acz mylost bosye tebe ostupy a zkarzyedy Dyabel k tobye p'stupy. Proto yest ma k tomv rada yescye kasdy was nesada y porzucyl tworczy swemv stworzytely nebeskemy 5
Rukopisná bohemika v Admontě. 111 50. Cod. 799. Pap., stol. XV., ff 134, 21.5x 14.3. Vazba dřevěná, uvnitř fragment tištěného kalendáře. [Tractatus incerti auctoris de confessione et penitencia.] Začátek scházi. Fol. 1r sextam feriam in pane et aqua et orent quinque Pater noster omni sexta feria — 134v in vera penitencia et eius partibus, videlicet contricione, confes- sione et satisfaccione et de quibusdam circumstanciis tangentes[!] easdem penitencie partes, de quibus omnibus prout Dominus donavit tractando hanc materiam dicta quedam et auctoritates sanctorum patrum in unum simul collegi, ut condicio sive status peniten- cium seu incipiencium aliqualiter ista legentibus patefiat. Amen. Podle Wichnera je část textu Galli, abbatis Aulae Regiae, Malogranatum. R. 1598 byl majitelem knihy Egidius Köler Eberacensis. 51. Cum 73—249. Pap., stol. XV., 12 listů. Svazek prvotisků pod značkou LXXIII-249. Na prvním listě rukopisně obsah: I. Johannis Viterbiensis tractatus de futuris christianorum triumphis in Saracenos. Ex Genua 1480. II. S. Vincentii Ferrerrii opusculum de fine mundi. III. Tractatus contra perfidiam aliquorum Bohemorum. Argentine anno 1485. [Hilarius]. IV. Manuscripti articuli Hussitici... Pogii Florentini epistola in laudem Hieronymi Pragensis Constantiae combusti. 13 listů drobným písmem psaných (na posledním jen 9 řádek). V. Duplikát čísla II. Norimberk 1455. VI. Traktát o Turcích. VII. Spis university erfordské proti traktátům I-VI. Texty a glosy. ff 1507 II. Cod. 138. Sine me nichil potestis facere. O w'ny c'stane twe nabosentstwo swetkno stane. Acz mylost bosye tebe ostupy a zkarzyedy Dyabel k tobye p'stupy. Proto yest ma k tomv rada yescye kasdy was nesada y porzucyl tworczy swemv stworzytely nebeskemy 5
Strana 112
112 V. Tille a J. Vilikovský: Abychom gemy dnesny den 10 y po wsye tzassy tak slusyly az bychom swych wsech hryechow na tompto swyetye sbyly. A od neho sye nyckdy neodlucyly. Aby nam racyl poslaty. Ducha swateho w nasye syrdtza Daty Abych yaz mohl wam tak bosye slowye IIIIII prawyty. ez by wy yeho tak snasnye posluchaly. yask by skrosye to vyecnv radost obdyrzaly 20 Amen tako boh day Rtzetez po mnye Duchu swathemu modlyttwu yednu Aby Wam dal pamnyet snadnu. Aby mochly to wsetkno obdyrzyty. 24 csos wam yest potryeba na dusy y na tyely myety. 15 [Dále menším a bledším písmem pečlivěji: 25 Wytay, myly spasytelu. wseho swyeta stworzytelu. Wytay myly ihu xe iakz sye poczal s dyewky cystey Wytay swathe bozye tyelo. yaks na swate . . . . su pnelo. pro clowyecye spasenye. Prosyu tebe ihesu myly. meho sywota wsemy syly. vcyn pro sweho cyla rany. y pro swoy bok proclany. Racz my popryty tyela sweho. pryed skoncyenym sywota meho. Aby odpudyl wsu mocz dyabelsku A dal my radost nebesku. 40 Wytay draha kyrwy bosye nade wsenkno swyetske sbosye. Racz mye hrychow oplakaty. 43 Dobrye skoncyenye poslaty. [Dole poznámka:] Av Wasye ye syrdcye swadyty. 30 35 ř. 8: stwosparz stworzytely [! nezrušeno], 13 nyckdy c ne- I!], 15 nane/sye [!], 41 mye nadepsáno nad pův. nas ř. 12 spíše tempto, od ř. 17 v infinitivech koncovku by bylo čísti spíše -cy než -ty: prawycy 17, 23 obdyrzycy, 36 poprycy, 42 oplakacy, 43 poslacy, 44 swadycy. Podobně i ve slově tyelo 29, 36, proto i 34 třeba emendovat cyla na cyela. Srv. Nejedlý, Poč. hus. zpěvu, 121, pozn. 4.
112 V. Tille a J. Vilikovský: Abychom gemy dnesny den 10 y po wsye tzassy tak slusyly az bychom swych wsech hryechow na tompto swyetye sbyly. A od neho sye nyckdy neodlucyly. Aby nam racyl poslaty. Ducha swateho w nasye syrdtza Daty Abych yaz mohl wam tak bosye slowye IIIIII prawyty. ez by wy yeho tak snasnye posluchaly. yask by skrosye to vyecnv radost obdyrzaly 20 Amen tako boh day Rtzetez po mnye Duchu swathemu modlyttwu yednu Aby Wam dal pamnyet snadnu. Aby mochly to wsetkno obdyrzyty. 24 csos wam yest potryeba na dusy y na tyely myety. 15 [Dále menším a bledším písmem pečlivěji: 25 Wytay, myly spasytelu. wseho swyeta stworzytelu. Wytay myly ihu xe iakz sye poczal s dyewky cystey Wytay swathe bozye tyelo. yaks na swate . . . . su pnelo. pro clowyecye spasenye. Prosyu tebe ihesu myly. meho sywota wsemy syly. vcyn pro sweho cyla rany. y pro swoy bok proclany. Racz my popryty tyela sweho. pryed skoncyenym sywota meho. Aby odpudyl wsu mocz dyabelsku A dal my radost nebesku. 40 Wytay draha kyrwy bosye nade wsenkno swyetske sbosye. Racz mye hrychow oplakaty. 43 Dobrye skoncyenye poslaty. [Dole poznámka:] Av Wasye ye syrdcye swadyty. 30 35 ř. 8: stwosparz stworzytely [! nezrušeno], 13 nyckdy c ne- I!], 15 nane/sye [!], 41 mye nadepsáno nad pův. nas ř. 12 spíše tempto, od ř. 17 v infinitivech koncovku by bylo čísti spíše -cy než -ty: prawycy 17, 23 obdyrzycy, 36 poprycy, 42 oplakacy, 43 poslacy, 44 swadycy. Podobně i ve slově tyelo 29, 36, proto i 34 třeba emendovat cyla na cyela. Srv. Nejedlý, Poč. hus. zpěvu, 121, pozn. 4.
Strana 113
Rukopisná bohemika v Admontě. 113 Cod. 167. České glosy: 49rI abych wam czo mene mluwyl 60rI na pamyet wam przywede; smluwu; tagynosty 60-II na horním okraji modlitba k sv. Duchu.: Zawytay swaty dussye, napln srdczye twych wyernych, a zapal w nych ohen, twey mylosty, nebs ty rozlycznosty wssyech yazykuow sebral lydy w gednotye, gedney wyery. Racz ny take sebracy w gedno spassenye, abychom tye wyecznye chwalyly Amen hoc est Veni sancte spiritus etc. 61 II symulare zwyesczowacy neb ukazowacy sye in symulacione wzwyesczowany neb wukazany 61v napamyet wam przywede (suggeret vobis) 84rII nauseat anima nostra ohawnost ma nassye dussye 139-I in eterna tabernacula v wyeczne staný nebo przyebytky; ine- quale nerowneho 147VII sollicita es et turbaris erga plurima pylnass mnoheho a staras sye mnohymy 155 II seorsum sukromye; effeta bud otewrzyeno 182-I mamone bohatstwy 182 II sustinebit trpyeczy bude tocyss dyabla; contempnet potupy boha 183rI ne solliciti sitis nebudte peczlyuy 185 II nonne vos magis pluris estis illis [scil. avibus] nezdaly wy- neyste lepsy a drassy nez ty ptaczy 186 I dicere przyczynyty 186VII adicientur vobis przydany budu wam 241VI vexacio zamuczenye 252-I kupczy 252VI wytahse educentes ; wen wymetachu ante foras [!] miserunt 254rI genz pronosi z sweho pokladu nowe y wetche qui profert de thesauro suo nova et vetera Cod. 417. Zadní deska uvnitř: Jacob quasi potlaćitel. V ten czas rzekl gezyss vczedlnykom sw ym Budte mylosrdny, yako otecz wass milosrdny gest. Nerodte sudity, aby nebyly suzenye, nerodte odsuzowaty a nebudete odsuzeny, odpusstyeyte a bude... pusstyeny, dayte a dano bude wam myru dobru... plnu a tlaczenu a osutu dayte w lono wasse, neb tuz myru, kteruz myerzyty budete, odmyerzeno bude wam. A powyedye gym y podobenstwye, zdaly muoz slepy slepeho westy, wsak oba w yamu padata. Nenye vczedlnyk nad mystra, ale dokonaly kazdy bude, acz bude yako mystr geho; y czo wydyz mrwu w oku bratra sweho a brzewna, kterez w ocze twom ge st neznamenass, y kterak moczy budess rzeczy bratru swemu: bratrze necht 8
Rukopisná bohemika v Admontě. 113 Cod. 167. České glosy: 49rI abych wam czo mene mluwyl 60rI na pamyet wam przywede; smluwu; tagynosty 60-II na horním okraji modlitba k sv. Duchu.: Zawytay swaty dussye, napln srdczye twych wyernych, a zapal w nych ohen, twey mylosty, nebs ty rozlycznosty wssyech yazykuow sebral lydy w gednotye, gedney wyery. Racz ny take sebracy w gedno spassenye, abychom tye wyecznye chwalyly Amen hoc est Veni sancte spiritus etc. 61 II symulare zwyesczowacy neb ukazowacy sye in symulacione wzwyesczowany neb wukazany 61v napamyet wam przywede (suggeret vobis) 84rII nauseat anima nostra ohawnost ma nassye dussye 139-I in eterna tabernacula v wyeczne staný nebo przyebytky; ine- quale nerowneho 147VII sollicita es et turbaris erga plurima pylnass mnoheho a staras sye mnohymy 155 II seorsum sukromye; effeta bud otewrzyeno 182-I mamone bohatstwy 182 II sustinebit trpyeczy bude tocyss dyabla; contempnet potupy boha 183rI ne solliciti sitis nebudte peczlyuy 185 II nonne vos magis pluris estis illis [scil. avibus] nezdaly wy- neyste lepsy a drassy nez ty ptaczy 186 I dicere przyczynyty 186VII adicientur vobis przydany budu wam 241VI vexacio zamuczenye 252-I kupczy 252VI wytahse educentes ; wen wymetachu ante foras [!] miserunt 254rI genz pronosi z sweho pokladu nowe y wetche qui profert de thesauro suo nova et vetera Cod. 417. Zadní deska uvnitř: Jacob quasi potlaćitel. V ten czas rzekl gezyss vczedlnykom sw ym Budte mylosrdny, yako otecz wass milosrdny gest. Nerodte sudity, aby nebyly suzenye, nerodte odsuzowaty a nebudete odsuzeny, odpusstyeyte a bude... pusstyeny, dayte a dano bude wam myru dobru... plnu a tlaczenu a osutu dayte w lono wasse, neb tuz myru, kteruz myerzyty budete, odmyerzeno bude wam. A powyedye gym y podobenstwye, zdaly muoz slepy slepeho westy, wsak oba w yamu padata. Nenye vczedlnyk nad mystra, ale dokonaly kazdy bude, acz bude yako mystr geho; y czo wydyz mrwu w oku bratra sweho a brzewna, kterez w ocze twom ge st neznamenass, y kterak moczy budess rzeczy bratru swemu: bratrze necht 8
Strana 114
114 V. Tille a J. Vilikovský: wywrhu mrwu z oka tweho, a ty w ocze swem brzewna neznamenass? Pokrytze, wywrz nayprwe brewno z oka sweho a tehdy prozrzyz, aby wywedl mrwu z oka bratra sweho. Amen. — calide Istywie, queso prosym. Cod. 459. Zlomek knihy úroků (?) z XV. (?) stol. Velkým písmem čtyři sloupce. Text rekon- struoval a zkratky rozvedl Dr. Holinka. 1. sloupec: Baptiste 1 ferto et Nativitatis Christi tantum; et iste census est ex parte Henslini de Sobisslaw. Item super domo Symonis braſseatoris] Johannis Baptiste 1 ferto et Naftivitatis] Christi tantum. [Plossessor Jaclinus [...Jor; et iste census est pro anima [...Jnisse et de hoc est litera. Item super prato quondam Hawckonis singulis annis in annuali foro 1/2 sexagena; debitor census Cutrerius; et iste census est ex parte Gisunttonis et de hoc est [litera.] Item super eundem Cutrerium in Nativitate Christi 1 sexagena; et iste census est ex parte Anderlini de Netolicz et est in libro civitatis. Item super domo Henslini Lat... conis Georgii 1/2 sexagena et Galli tantum; et iste census est ex parte antiqui pistoris et de hoc est litera. [Zápis je mřežován.] Item Maydlinissa pro carnibus in festo Pasce, Penthecostes et Na- tivitatis Christi 1/2 sexagenam. Item super domo Redlini Georgii 1/2 sexagena et Galli tantum. Item super orto Michahelis piscatoris in Antiqua civitate Georgii 1 ferto et Galli tantum; debitor census est Pavmkockarus [?]; et iste census est ex parte Dratlini et tenet eum frater Nicolai lapicide ad tem- pora vite et de hoc est litera. 2. sloupec: Georgii 1 ferto et Galli tantum et iste census est ex parte Cris(tia)ni carnificis, cui tenemur facere servicium circa festum Philippi et Jacobi, et de hoc est litera. [Item] super domo Syttherii Georgii 1 sexagena [et Galli] tantum; et istum censum tenet ffrater Fabijanus ad tempora vite; 1 sexagena ex [parte] Hermanni de Slyben et 1 ex parte patris, et de hoc est litera. Item super domo Heclini Georgii 1/2 sexagena et Galli tantum; et istum censum tenet frater Michahel Geblini ad tempora vite, et de hoc est litera. Item relicta Curadi pannificis in Pasca VII grossos et de hoc est litera: et iste census est ex parte Gruczenisse. Item super curia et alodio Raplini de Brod Georgii 1/2 sexagena et
114 V. Tille a J. Vilikovský: wywrhu mrwu z oka tweho, a ty w ocze swem brzewna neznamenass? Pokrytze, wywrz nayprwe brewno z oka sweho a tehdy prozrzyz, aby wywedl mrwu z oka bratra sweho. Amen. — calide Istywie, queso prosym. Cod. 459. Zlomek knihy úroků (?) z XV. (?) stol. Velkým písmem čtyři sloupce. Text rekon- struoval a zkratky rozvedl Dr. Holinka. 1. sloupec: Baptiste 1 ferto et Nativitatis Christi tantum; et iste census est ex parte Henslini de Sobisslaw. Item super domo Symonis braſseatoris] Johannis Baptiste 1 ferto et Naftivitatis] Christi tantum. [Plossessor Jaclinus [...Jor; et iste census est pro anima [...Jnisse et de hoc est litera. Item super prato quondam Hawckonis singulis annis in annuali foro 1/2 sexagena; debitor census Cutrerius; et iste census est ex parte Gisunttonis et de hoc est [litera.] Item super eundem Cutrerium in Nativitate Christi 1 sexagena; et iste census est ex parte Anderlini de Netolicz et est in libro civitatis. Item super domo Henslini Lat... conis Georgii 1/2 sexagena et Galli tantum; et iste census est ex parte antiqui pistoris et de hoc est litera. [Zápis je mřežován.] Item Maydlinissa pro carnibus in festo Pasce, Penthecostes et Na- tivitatis Christi 1/2 sexagenam. Item super domo Redlini Georgii 1/2 sexagena et Galli tantum. Item super orto Michahelis piscatoris in Antiqua civitate Georgii 1 ferto et Galli tantum; debitor census est Pavmkockarus [?]; et iste census est ex parte Dratlini et tenet eum frater Nicolai lapicide ad tem- pora vite et de hoc est litera. 2. sloupec: Georgii 1 ferto et Galli tantum et iste census est ex parte Cris(tia)ni carnificis, cui tenemur facere servicium circa festum Philippi et Jacobi, et de hoc est litera. [Item] super domo Syttherii Georgii 1 sexagena [et Galli] tantum; et istum censum tenet ffrater Fabijanus ad tempora vite; 1 sexagena ex [parte] Hermanni de Slyben et 1 ex parte patris, et de hoc est litera. Item super domo Heclini Georgii 1/2 sexagena et Galli tantum; et istum censum tenet frater Michahel Geblini ad tempora vite, et de hoc est litera. Item relicta Curadi pannificis in Pasca VII grossos et de hoc est litera: et iste census est ex parte Gruczenisse. Item super curia et alodio Raplini de Brod Georgii 1/2 sexagena et
Strana 115
Rukopisná bohemika v Admontě. 115 Galli tantum; et iste census est ex parte Anderlini de Netolicz et de hoc est litera. Item super curia et alodio Henslini de Dubiczen Georgil XXXVII grossi et Galli XXXVIII grossi; et iste census est videlicet una sexagena ex parte Puyonisse et XV grossi ex parte Flaxonisse et de hoc sunt II litere. Item in eadem villa Hayclinus in ramis Palmarum XII grossos; et iste census est ex parte magistri Fridrici et de hoc est litera. Item super molendino in Laytmaricz Georgii 1 ferto et Galli tantum; et iste census est ex parte pistorisse et de hoc est litera. 3. sloupec: 1/2 sexagena. [Item] ex parte domini Prundlini in Invencione sancte crucis 1 ferto et in Exaltacione sancte crucis tantum; et iste est census pro pitancia fratrum et de hoc est litera. Item super domo Formanni fabri [Georgii] 1/2 sexagena et Galli tantum; et iste census est ex parte fratris Wenceslai et de hoc est litera. [Item] super eundem domum Georgii 1 ferto [et Galli] tantum; et iste census est ex parte Pell(...) conisse pro anima filii eius Cunradi; servicium in die sancti Stanislai et Martini et de hoc est litera. Item super domo Wenceslai sellatoris [Georgii] 1 ferto et Galli tantum; et iste census est ex parte domini Petri Plublini de beata Vir- gine et de hoc est litera. [Item] super domo Henslini Rauchonis [est census Georgii] IX grossi et Galli tantum; et iste census est ex parte Peslini cerdonis [et] de hoc est litera. [Item super] domo Zayblini omnibus [quatuor temporibus] 1 ferto; et iste census [est ex parte] Pibonis, cui tenemur facere [servicium] omnibus IIIor temporibus. 4. sloupec: est ex parte domine Clare Senfelde et de hoc est litera. Item super domo Thaczensi Aywe Georgii 1 ferto et Galli tantum; et iste census est ex parte Chraplini, [cui] tenemur facere servicium circa festum Nicolai, et de hoc est litera. Item super domo Chlumpnerii Johannis Baptiste 1 ferto et Nati- vitatis Christi 1 ferto; et de hoc est litera. Item super domo Eberlini textoris Georgli 1/2 sexagena et Galli tan- tum; et [tenet istum] censum frater Petrus Formanni ad tempora vite et de hoc est litera. Item super domo Chyrmplini [Georgli] 1 ferto et Galli tantum; et de hoc est [litera]. Item super domo Cugehiczerli [Georgii] 1 ferto et Galli tantum; et iste census est ex parte Plublini de beata Virgine, cui tenemur facere servicium dominicſa] Oculi, et de hoc est litera.
Rukopisná bohemika v Admontě. 115 Galli tantum; et iste census est ex parte Anderlini de Netolicz et de hoc est litera. Item super curia et alodio Henslini de Dubiczen Georgil XXXVII grossi et Galli XXXVIII grossi; et iste census est videlicet una sexagena ex parte Puyonisse et XV grossi ex parte Flaxonisse et de hoc sunt II litere. Item in eadem villa Hayclinus in ramis Palmarum XII grossos; et iste census est ex parte magistri Fridrici et de hoc est litera. Item super molendino in Laytmaricz Georgii 1 ferto et Galli tantum; et iste census est ex parte pistorisse et de hoc est litera. 3. sloupec: 1/2 sexagena. [Item] ex parte domini Prundlini in Invencione sancte crucis 1 ferto et in Exaltacione sancte crucis tantum; et iste est census pro pitancia fratrum et de hoc est litera. Item super domo Formanni fabri [Georgii] 1/2 sexagena et Galli tantum; et iste census est ex parte fratris Wenceslai et de hoc est litera. [Item] super eundem domum Georgii 1 ferto [et Galli] tantum; et iste census est ex parte Pell(...) conisse pro anima filii eius Cunradi; servicium in die sancti Stanislai et Martini et de hoc est litera. Item super domo Wenceslai sellatoris [Georgii] 1 ferto et Galli tantum; et iste census est ex parte domini Petri Plublini de beata Vir- gine et de hoc est litera. [Item] super domo Henslini Rauchonis [est census Georgii] IX grossi et Galli tantum; et iste census est ex parte Peslini cerdonis [et] de hoc est litera. [Item super] domo Zayblini omnibus [quatuor temporibus] 1 ferto; et iste census [est ex parte] Pibonis, cui tenemur facere [servicium] omnibus IIIor temporibus. 4. sloupec: est ex parte domine Clare Senfelde et de hoc est litera. Item super domo Thaczensi Aywe Georgii 1 ferto et Galli tantum; et iste census est ex parte Chraplini, [cui] tenemur facere servicium circa festum Nicolai, et de hoc est litera. Item super domo Chlumpnerii Johannis Baptiste 1 ferto et Nati- vitatis Christi 1 ferto; et de hoc est litera. Item super domo Eberlini textoris Georgli 1/2 sexagena et Galli tan- tum; et [tenet istum] censum frater Petrus Formanni ad tempora vite et de hoc est litera. Item super domo Chyrmplini [Georgli] 1 ferto et Galli tantum; et de hoc est [litera]. Item super domo Cugehiczerli [Georgii] 1 ferto et Galli tantum; et iste census est ex parte Plublini de beata Virgine, cui tenemur facere servicium dominicſa] Oculi, et de hoc est litera.
Strana 116
116 V. Tille a J. Vilikovský: Item super domo Wenceslay Chersni Georgii 1 ferto et Galli tan- tum; et de [hoc] est litera. Item super domo Pauli sutoris, ubi nunc moratur Hana textor, Georgii 1/2 sexagena et Galli tantum; et iste census est ex parte fratris Wence- slay et de hoc est litera. fol. 178v. Cod. 546. O przyeslawna matko bozye, nebeska czty, raske sbozye, o przyedostoyna ... bozye . . . . . . . . . . sye tobye dostalo nosyty w tem swatem tyele wseho swyeta spassytele Srv. Nejedlý, Děj. předhus. zp., 280. . . . . . . . . . . 179r kralowstvo nebeske wyeczny zywot. Amen. Tako boh day Myly ihu xpe, genz sy rzekl, ktoz bude me tyelo gyesty a my krew pyty, ten we muye gest a yaz w nem... (4. řádek) sye radugy wyeky wyekoma. Amen Dále psáno v dvou sloupcích: Ctwera wyecz gest, gesto brany czlowyeku, aby neprzygymal swa- teho ducha, prwa wyecz gest twrde srdcze ... O blahoslaweny gsu ty, gesto pro prawdu trpye nassyle nebo budu vtysseny. Cod. 550. Fol. 61v. Sunt multi homines ex Dei gracia, qui non obmittunt ali- quem diem, quod non darent elemosinam causa Dei. Ut legitur de uno cive in Antiochia, qui quottidie pauperes ad mensam habuit, et si iam aliquem habere non potuit aliquo die, tunc circuivit platheas, querens aliquem pauperem, ut comederet cum eo. Et sic semel una vice usque meridiem expectavit, non potens habere aliquem pauperem. Tandem in foro invenit tres viros, modo unus ex eis habet manutergium. Et sic accedens ad eos rogavit eos, ut cum eo comederent. Tandem ille vir, qui habuit manutergium, dixit isti: Cur non potuit nos liberare ille Symon magus, ut ista civitas non subverteretur? Et sic movit manutergio et statim media pars civitatis propadla sie, in qua parte nullus fuit mi- sericors. Voluit secunda vice movere manutergio. Tandem secundus vir rogavit eum, ut non moveret, qui in illa parte iste misericors vir mora- batur. Fol. 66v. Fabulam dicam et post cantabitis cancionem sancti Adal- berti Hospodin pomyluy ny.
116 V. Tille a J. Vilikovský: Item super domo Wenceslay Chersni Georgii 1 ferto et Galli tan- tum; et de [hoc] est litera. Item super domo Pauli sutoris, ubi nunc moratur Hana textor, Georgii 1/2 sexagena et Galli tantum; et iste census est ex parte fratris Wence- slay et de hoc est litera. fol. 178v. Cod. 546. O przyeslawna matko bozye, nebeska czty, raske sbozye, o przyedostoyna ... bozye . . . . . . . . . . sye tobye dostalo nosyty w tem swatem tyele wseho swyeta spassytele Srv. Nejedlý, Děj. předhus. zp., 280. . . . . . . . . . . 179r kralowstvo nebeske wyeczny zywot. Amen. Tako boh day Myly ihu xpe, genz sy rzekl, ktoz bude me tyelo gyesty a my krew pyty, ten we muye gest a yaz w nem... (4. řádek) sye radugy wyeky wyekoma. Amen Dále psáno v dvou sloupcích: Ctwera wyecz gest, gesto brany czlowyeku, aby neprzygymal swa- teho ducha, prwa wyecz gest twrde srdcze ... O blahoslaweny gsu ty, gesto pro prawdu trpye nassyle nebo budu vtysseny. Cod. 550. Fol. 61v. Sunt multi homines ex Dei gracia, qui non obmittunt ali- quem diem, quod non darent elemosinam causa Dei. Ut legitur de uno cive in Antiochia, qui quottidie pauperes ad mensam habuit, et si iam aliquem habere non potuit aliquo die, tunc circuivit platheas, querens aliquem pauperem, ut comederet cum eo. Et sic semel una vice usque meridiem expectavit, non potens habere aliquem pauperem. Tandem in foro invenit tres viros, modo unus ex eis habet manutergium. Et sic accedens ad eos rogavit eos, ut cum eo comederent. Tandem ille vir, qui habuit manutergium, dixit isti: Cur non potuit nos liberare ille Symon magus, ut ista civitas non subverteretur? Et sic movit manutergio et statim media pars civitatis propadla sie, in qua parte nullus fuit mi- sericors. Voluit secunda vice movere manutergio. Tandem secundus vir rogavit eum, ut non moveret, qui in illa parte iste misericors vir mora- batur. Fol. 66v. Fabulam dicam et post cantabitis cancionem sancti Adal- berti Hospodin pomyluy ny.
Strana 117
Rukopisná bohemika v Admontě. 117 Semel rex animalium diligenter i. pilnie precepit sub precepto et pod milosti feris i. zwierzij, ut omnes convenirent sibi ad con- fitendum. Et quis fuit ausus transgredi mandatum suum? Et dum omnia animalia moverent se i. hybali sebu transeuntes ad confessionem et confitentes leoni, inter cetera animalia, venit vulpes et odbywssi swe zpowiedi, dum reddiret domum, obviavit sibi symea dicens: Compatrix, unde venis? Respondit: A confessione. Iam enim ego sum confessa. Interrogavit eam symea dicens: Quomodo tibi successit? Res- pondit: Tu bene rescies. Tandem symea rogavit vulpem dicens: Rogo te, concede michi cau- dam tuam. Verecundor i. stydym sie, quia cauda careo. Et eciam si fuero flagellata, ut me eadem protegerem et eciam verecundiam i. hanbu tegerem. Respondit vulpes: O compatrix, nec cauda mea fuit michi pro- ficua. Fol. 79v. (Též v kod. 590 fol. 3r). Fuit unus miles, quem nullus um- quam potuit inducere ad aliquod mendacium. Post unus fuit vadiatus cum jaliis, quia semper inducet eum, quod mencietur, dicens: Ducam eum venatum i. na low, ubi multa comittuntur mendacia et rarus, qui non mencietur [!]. Et cum fuerunt in venacione, tunc iste semper cla- mabat super canes: Teneas, drz, drz; modo nichil fuit nec aliquam fe- ram vidit. Et iste miles tunc sic clamavit: Si tenes, teneas i. drzissli tehdy drz, et sic ibi non potuerunt eum inducere ad mendacium. fol. 99r. Talia multa fiunt in nobis, quod inutilia in oracionibus petimus. Sicut scribitur, quod fuit una mulier, quam vir suus sepe percuciebat, que in suis oracionibus rogavit Deum, ut maritus prius moreretur. Tunc vir presciens hoc habuit duas occasiones, id est przyczyny: primo, quod semper maledixit eum et contendit, secundo, quod rogavit mortem super eum: et sic semper eam percussit. Tandem ista venit ad unam suam vicinam conquerens illi de isto et dixit: Peto, consule michi ad ista, quia vir meus semper me percutit. Cui vicina: Quia forte sola es rea. Attamen, si vis obedire, habeo in orto geden korzen weliky et ibi est una radix. Cras mane ante ortum solis, quando adhuc sunt te- nebre, vade ibi et dic ter: Audi, bona radix, vir meus me percutit. Et ista non potens expectare summo mane venit illuc et ista vicina pre- (99v) venit eam et sedit retro illum ramum, id est krzem. Et quando ista dixit: Vir meus me percutit, et eciam ista respondens dixit: Quare eum maledicis et oras, ut moreretur. Et post ista venit ad vicinam dicens: Sic michi respondit. Tunc vicina respondit: Ego narravi, quia sola rea es. fol. 167r. Nemo potest se conservare omnibus, quia si te omnibus con- servas, male facis, quia oportet te adulari a w ucho sseptati. Si autem te nulli conservas, eciam male facis, quia ostendis crudelitatem. Et sic unus homo opinans, quod Deus in aliqua [fabula] parte male faceret, dixit: Si essem Deus, vellem me omnibus conservare. Tandem in illa locucione
Rukopisná bohemika v Admontě. 117 Semel rex animalium diligenter i. pilnie precepit sub precepto et pod milosti feris i. zwierzij, ut omnes convenirent sibi ad con- fitendum. Et quis fuit ausus transgredi mandatum suum? Et dum omnia animalia moverent se i. hybali sebu transeuntes ad confessionem et confitentes leoni, inter cetera animalia, venit vulpes et odbywssi swe zpowiedi, dum reddiret domum, obviavit sibi symea dicens: Compatrix, unde venis? Respondit: A confessione. Iam enim ego sum confessa. Interrogavit eam symea dicens: Quomodo tibi successit? Res- pondit: Tu bene rescies. Tandem symea rogavit vulpem dicens: Rogo te, concede michi cau- dam tuam. Verecundor i. stydym sie, quia cauda careo. Et eciam si fuero flagellata, ut me eadem protegerem et eciam verecundiam i. hanbu tegerem. Respondit vulpes: O compatrix, nec cauda mea fuit michi pro- ficua. Fol. 79v. (Též v kod. 590 fol. 3r). Fuit unus miles, quem nullus um- quam potuit inducere ad aliquod mendacium. Post unus fuit vadiatus cum jaliis, quia semper inducet eum, quod mencietur, dicens: Ducam eum venatum i. na low, ubi multa comittuntur mendacia et rarus, qui non mencietur [!]. Et cum fuerunt in venacione, tunc iste semper cla- mabat super canes: Teneas, drz, drz; modo nichil fuit nec aliquam fe- ram vidit. Et iste miles tunc sic clamavit: Si tenes, teneas i. drzissli tehdy drz, et sic ibi non potuerunt eum inducere ad mendacium. fol. 99r. Talia multa fiunt in nobis, quod inutilia in oracionibus petimus. Sicut scribitur, quod fuit una mulier, quam vir suus sepe percuciebat, que in suis oracionibus rogavit Deum, ut maritus prius moreretur. Tunc vir presciens hoc habuit duas occasiones, id est przyczyny: primo, quod semper maledixit eum et contendit, secundo, quod rogavit mortem super eum: et sic semper eam percussit. Tandem ista venit ad unam suam vicinam conquerens illi de isto et dixit: Peto, consule michi ad ista, quia vir meus semper me percutit. Cui vicina: Quia forte sola es rea. Attamen, si vis obedire, habeo in orto geden korzen weliky et ibi est una radix. Cras mane ante ortum solis, quando adhuc sunt te- nebre, vade ibi et dic ter: Audi, bona radix, vir meus me percutit. Et ista non potens expectare summo mane venit illuc et ista vicina pre- (99v) venit eam et sedit retro illum ramum, id est krzem. Et quando ista dixit: Vir meus me percutit, et eciam ista respondens dixit: Quare eum maledicis et oras, ut moreretur. Et post ista venit ad vicinam dicens: Sic michi respondit. Tunc vicina respondit: Ego narravi, quia sola rea es. fol. 167r. Nemo potest se conservare omnibus, quia si te omnibus con- servas, male facis, quia oportet te adulari a w ucho sseptati. Si autem te nulli conservas, eciam male facis, quia ostendis crudelitatem. Et sic unus homo opinans, quod Deus in aliqua [fabula] parte male faceret, dixit: Si essem Deus, vellem me omnibus conservare. Tandem in illa locucione
Strana 118
118 V. Tille a J. Vilikovský: fuit sibi dictum: Conceditur tibi, ut sis deus. (1677) Modo iste iam solus opinabatur, quod esset deus. Habuit circum se duos vicinos, unus fuit ortulanus, qui habuit ortum, alter fuit lutificulus, qui ad solem ollas ex- siccabat. Unus petivit pluviam, alter serenitatem, sic quod ortulanus, modo sibi ortus exsiccatur, venit ad istum dicens: Da michi pluviam. Iste mandavit, et statim pluvit. Post venit lutificulus, volens ollas ex- siccare, et sic dixit: Quid facis? Vis michi destruere ollas? Et iste videns istam difficultatem dixit: wzdawam et nolo ulterius esse deus etc. Fol. 181r. Fabula: Fuit una domina dives habens omnem necessi- tatem i. potrzebu in sua domo. Illa habuit unum caniculum, quem mul- tum dilexit et fuit cara super eum; multociens fecit eum balneari, pul- vinar sibi sternere, nutrivit eum in synu et sic bone valete fecit sibi. Et ille caniculus non servivit domine in alio, nisi in illo, quia saltavit i. skakal et aplausit domine, dum venit de missa aut aliunde. Eadem eciam domina in sua curia habuit asinum — pro eo dico, quia hodie ha- bemus de asino.1) Ille videns istius canis bonum valete, dixit intra se: O quam ego sum infelix! Hoc michi (181v) est, omnia librare et portare, aquam, siliques, et quod imponitur super me, et non habeo tale valete, nec unum pulvinar michi sternitur, sed iaceo in fimo. Ego credo, ex quo illi cani proficit suum servicium, faciam idem. Et sic semel, dum red- dibat de missa domum, asinus rugiens cucurrit contra dominam et am- plectitur. Clamans vocavit servos, qui veniunt et percuciunt asinum ba- culis usque ad mortem dicentes: Ne temuz kussie iako s oczassem.2) Et asinus satis percussus dixit: O, melius est michi mori quam sic laborare et percuti, — ad hec saltem requiescam. Et dum asinus mortuus fuisset, exscoriaverunt asinum et cutem eius natahli na buben, et sic super eam timpanisabant. Tunc iste asinus dixit: O, ego opinabar, quod post mortem pace fruerer: modo adhuc me infestant i. muczie post mortem. fol. 204v. Hodie plures transeunt propter fabulas audiendas quam propter sermonem. Et tales fuerunt Judei, qui de Ierusalem transierunt in Bethaniam non propter Jesus, sed propter Lazarum prawij diwaczi. Et utrum non fuit melior Jesus quam Lazarus? Et sic multi transeunt. Attamen semper fabulam adduco ad veritatem, quia dicit Ambrosius, quod fabula redduci ad veritatem debet et potest dici. Ideo adhuc hodie dicam vobis fabulam, que est talis: Fuit unus dominus vel civis, qui ferculis ieiunalibus destruxerat sibi stomachum i. zkazyl sobie (205r) zaludek et amisit omnem ap- petitum i. chut ad comedendum et bibendum. Et quando iam appro- pinquabat feria magna quinta et prope fuit, valde attediabatur i. styskal sobie, quod ad istud festum nullum potest habere appetitum comedendi 1) Na květnou neděli. 2) Srv. Flajšhans, Česká přísloví I col. 715. Bajka též v rkp. č. 590 fol. 25. zapsána.
118 V. Tille a J. Vilikovský: fuit sibi dictum: Conceditur tibi, ut sis deus. (1677) Modo iste iam solus opinabatur, quod esset deus. Habuit circum se duos vicinos, unus fuit ortulanus, qui habuit ortum, alter fuit lutificulus, qui ad solem ollas ex- siccabat. Unus petivit pluviam, alter serenitatem, sic quod ortulanus, modo sibi ortus exsiccatur, venit ad istum dicens: Da michi pluviam. Iste mandavit, et statim pluvit. Post venit lutificulus, volens ollas ex- siccare, et sic dixit: Quid facis? Vis michi destruere ollas? Et iste videns istam difficultatem dixit: wzdawam et nolo ulterius esse deus etc. Fol. 181r. Fabula: Fuit una domina dives habens omnem necessi- tatem i. potrzebu in sua domo. Illa habuit unum caniculum, quem mul- tum dilexit et fuit cara super eum; multociens fecit eum balneari, pul- vinar sibi sternere, nutrivit eum in synu et sic bone valete fecit sibi. Et ille caniculus non servivit domine in alio, nisi in illo, quia saltavit i. skakal et aplausit domine, dum venit de missa aut aliunde. Eadem eciam domina in sua curia habuit asinum — pro eo dico, quia hodie ha- bemus de asino.1) Ille videns istius canis bonum valete, dixit intra se: O quam ego sum infelix! Hoc michi (181v) est, omnia librare et portare, aquam, siliques, et quod imponitur super me, et non habeo tale valete, nec unum pulvinar michi sternitur, sed iaceo in fimo. Ego credo, ex quo illi cani proficit suum servicium, faciam idem. Et sic semel, dum red- dibat de missa domum, asinus rugiens cucurrit contra dominam et am- plectitur. Clamans vocavit servos, qui veniunt et percuciunt asinum ba- culis usque ad mortem dicentes: Ne temuz kussie iako s oczassem.2) Et asinus satis percussus dixit: O, melius est michi mori quam sic laborare et percuti, — ad hec saltem requiescam. Et dum asinus mortuus fuisset, exscoriaverunt asinum et cutem eius natahli na buben, et sic super eam timpanisabant. Tunc iste asinus dixit: O, ego opinabar, quod post mortem pace fruerer: modo adhuc me infestant i. muczie post mortem. fol. 204v. Hodie plures transeunt propter fabulas audiendas quam propter sermonem. Et tales fuerunt Judei, qui de Ierusalem transierunt in Bethaniam non propter Jesus, sed propter Lazarum prawij diwaczi. Et utrum non fuit melior Jesus quam Lazarus? Et sic multi transeunt. Attamen semper fabulam adduco ad veritatem, quia dicit Ambrosius, quod fabula redduci ad veritatem debet et potest dici. Ideo adhuc hodie dicam vobis fabulam, que est talis: Fuit unus dominus vel civis, qui ferculis ieiunalibus destruxerat sibi stomachum i. zkazyl sobie (205r) zaludek et amisit omnem ap- petitum i. chut ad comedendum et bibendum. Et quando iam appro- pinquabat feria magna quinta et prope fuit, valde attediabatur i. styskal sobie, quod ad istud festum nullum potest habere appetitum comedendi 1) Na květnou neděli. 2) Srv. Flajšhans, Česká přísloví I col. 715. Bajka též v rkp. č. 590 fol. 25. zapsána.
Strana 119
Rukopisná bohemika v Admontě. 119 et bibendi. Ergo pro eo vocavit ad se unum medicum dicens: Bone, con- sule michi; iam appropinquat pascha et ego destruxi michi stomachum per fercula ista grossa ieiunabilia, et pro eo non habeo appetitum i. chuti comedendi. Tunc medicus respondit: Domine, oportebit te aliquid pati i. przetrpieti. Dabo tibi pocionem, et sic dormies tres dies, et sic post eris sanus. Et sic dedit sibi potagium, et iste accepta bibicione dormivit tamquam lapis. Et cum ita fortiter dormiret, venit medicus et in parte incisit i. prorzezal bok et excepit stomachum et ivit ad flumen et abluit et pependit in sepe i. na plotie, ut siccaretur et e con- verso sibi imponeretur. Tandem venit milvus et capiens stomachum vo- lavit vias. Quid tunc? Hoc iam medico non aliud solvit nisi mors. Et sic cogitans ivit ad macellum et emit stomachum vitulinum dicens: Ta- men dormit, non cognoscet. Et consuit ibi et tunc excitavit dominum tercio die et dixit: Quomodo vales? Qui respondit: Valde bene, iam sum sanus. Tunc medicus inquisivit dicens: Placet tibi comedere? Qui dixit: Bene, si haberem otiepku syena i. feni. Ecce quid sibi placuit! Sic multi habent nunc stomachos diversos, nunc illi istud placet, nunc illi aliud. Et sic canite Buoh wssemohuczi. Fol. 207v. Fabula: Decubuit i. slehla una puerpera in partu, et placuit sibl de boletis i. hlyw. Et non habuit dirigere nisi filium, qui in toto fatuus fuit, dicens: Vade, eme michi hliw et cogitta bene. Tunc iste vadens semper per viam hlywy, et tandem canes irruerunt in eum. Et ipse defendens se oblitus est, quid mater mandavit. Tandem obviavit uni viro et interrogavit eum dicens: Bone, quid libenter puerpere come- dunt? Dic michi? Et iste respondit dicens: Sie y ono. Tunc iste per viam transiens iterum dixit: Sie y ono. Et tandem obviavit uni, qui lateres duxit coopertos, et interrogavit eum dicens: Quid ducis? At ille: Lateres duco. Tunc iste: Vere hoc est, quod mater vult comedere. (208r) Et sic rogavit, ut pro uno grosso daret ei de lateribus, et iste dedit sibi. Qui recipiens ad saccum portavit domum. Et cum venisset, inter- rogavit eum mater dicens: Emisti? Qui dixit: Emi. Tunc ista: Abluens decoquere michi. Cui filius: Opportet eas prius concutere. Tunc ista: Ba, quid emisti? Et iste dixit: Lateres emi. Cui mater: Tamen boletos mandavi comparare. Et ipse: Hoc totum unum et idem est, czihly et hlywy. Tandem mater post partum voluit se introducere et dixit filio: Custodias hic hostium i. wrath, et ego ibo ku vwodu. Tunc iste filius dixit: Semper videbo, quo mater se introducet. Et sic recipiens hostium super se ivit post matrem. Que conversa vidit eum et dixit: Tamen tibi dixi, quod esses domi et custodires hostium. Qui respondit : Ta- men custodio, quia hic illud porto. Tunc mater: O fili, cito eris sapiens! Sic multi sunt insipientes et nunquam volunt sapere et fieri sapientes.
Rukopisná bohemika v Admontě. 119 et bibendi. Ergo pro eo vocavit ad se unum medicum dicens: Bone, con- sule michi; iam appropinquat pascha et ego destruxi michi stomachum per fercula ista grossa ieiunabilia, et pro eo non habeo appetitum i. chuti comedendi. Tunc medicus respondit: Domine, oportebit te aliquid pati i. przetrpieti. Dabo tibi pocionem, et sic dormies tres dies, et sic post eris sanus. Et sic dedit sibi potagium, et iste accepta bibicione dormivit tamquam lapis. Et cum ita fortiter dormiret, venit medicus et in parte incisit i. prorzezal bok et excepit stomachum et ivit ad flumen et abluit et pependit in sepe i. na plotie, ut siccaretur et e con- verso sibi imponeretur. Tandem venit milvus et capiens stomachum vo- lavit vias. Quid tunc? Hoc iam medico non aliud solvit nisi mors. Et sic cogitans ivit ad macellum et emit stomachum vitulinum dicens: Ta- men dormit, non cognoscet. Et consuit ibi et tunc excitavit dominum tercio die et dixit: Quomodo vales? Qui respondit: Valde bene, iam sum sanus. Tunc medicus inquisivit dicens: Placet tibi comedere? Qui dixit: Bene, si haberem otiepku syena i. feni. Ecce quid sibi placuit! Sic multi habent nunc stomachos diversos, nunc illi istud placet, nunc illi aliud. Et sic canite Buoh wssemohuczi. Fol. 207v. Fabula: Decubuit i. slehla una puerpera in partu, et placuit sibl de boletis i. hlyw. Et non habuit dirigere nisi filium, qui in toto fatuus fuit, dicens: Vade, eme michi hliw et cogitta bene. Tunc iste vadens semper per viam hlywy, et tandem canes irruerunt in eum. Et ipse defendens se oblitus est, quid mater mandavit. Tandem obviavit uni viro et interrogavit eum dicens: Bone, quid libenter puerpere come- dunt? Dic michi? Et iste respondit dicens: Sie y ono. Tunc iste per viam transiens iterum dixit: Sie y ono. Et tandem obviavit uni, qui lateres duxit coopertos, et interrogavit eum dicens: Quid ducis? At ille: Lateres duco. Tunc iste: Vere hoc est, quod mater vult comedere. (208r) Et sic rogavit, ut pro uno grosso daret ei de lateribus, et iste dedit sibi. Qui recipiens ad saccum portavit domum. Et cum venisset, inter- rogavit eum mater dicens: Emisti? Qui dixit: Emi. Tunc ista: Abluens decoquere michi. Cui filius: Opportet eas prius concutere. Tunc ista: Ba, quid emisti? Et iste dixit: Lateres emi. Cui mater: Tamen boletos mandavi comparare. Et ipse: Hoc totum unum et idem est, czihly et hlywy. Tandem mater post partum voluit se introducere et dixit filio: Custodias hic hostium i. wrath, et ego ibo ku vwodu. Tunc iste filius dixit: Semper videbo, quo mater se introducet. Et sic recipiens hostium super se ivit post matrem. Que conversa vidit eum et dixit: Tamen tibi dixi, quod esses domi et custodires hostium. Qui respondit : Ta- men custodio, quia hic illud porto. Tunc mater: O fili, cito eris sapiens! Sic multi sunt insipientes et nunquam volunt sapere et fieri sapientes.
Strana 120
120 V. Tille a J. Vilikovský: Cod. 590. fol. 29v. Fabula. Erat quidamvir calvus et habuit beranconem, et ubicum- que sedebat, semper ludebat cum ipso dicens: hup berssy, hup berssy. Semel autem transivít ad sermonem wzaw s sebu stolyczku more Pragensi, et cum sederet, rozdrzemal se et incepit cum capite kiwaty. Agnellus, quem secum duxerat, qui nunquam sequi desinebat eum, kamz kolywyek gdyessye, dum ad pedes eius iaceret, ut vidit, quia dominus eius calvo capite kiwa, estimans quod vellet cum eo ludere, rozbyeh sye i da sibi w samu lysynu, az sye y stolyczku przewraty. Fol. 11 je bajka o lišce a džbánu v textu poněkud odchylném od kod. 550. fol. 156v. Cod. 590. Srdcze netuz, nelzet zbity prawymt czele, anyt se gest lze vkrity gyz wesele. Tot prawym: za utyessyenye mnyet w sswyetye myleyssye nenye a za tot mam Nez to me myle slowcze M, genz panugye w srdeczku mem, a w tomt se znam. Acz pod nebem gest stworzenye, nerozomyem, roze, gyni kwyet nycz nenye, tot smyele dyem. Gestyt gy mylo sluzyty, acz z mylosty anat da dobrym pozyty wzdy w radosty. Racz to w swem srdczi zawrzety ne bez smyechu, Ez mnye gyne nelze myety za utyechu. Tedyt powyem otewrzenye: w twet sluzbye sem! Anyt zmyenym do skonczenye me myle M. Repeticio ut supra post duos versus. Při strofě 1, 4—7 je po straně označení b= versus; při str. 2—3 Ro (= repeticio), jež jest při 2. str. snad zrušeno.
120 V. Tille a J. Vilikovský: Cod. 590. fol. 29v. Fabula. Erat quidamvir calvus et habuit beranconem, et ubicum- que sedebat, semper ludebat cum ipso dicens: hup berssy, hup berssy. Semel autem transivít ad sermonem wzaw s sebu stolyczku more Pragensi, et cum sederet, rozdrzemal se et incepit cum capite kiwaty. Agnellus, quem secum duxerat, qui nunquam sequi desinebat eum, kamz kolywyek gdyessye, dum ad pedes eius iaceret, ut vidit, quia dominus eius calvo capite kiwa, estimans quod vellet cum eo ludere, rozbyeh sye i da sibi w samu lysynu, az sye y stolyczku przewraty. Fol. 11 je bajka o lišce a džbánu v textu poněkud odchylném od kod. 550. fol. 156v. Cod. 590. Srdcze netuz, nelzet zbity prawymt czele, anyt se gest lze vkrity gyz wesele. Tot prawym: za utyessyenye mnyet w sswyetye myleyssye nenye a za tot mam Nez to me myle slowcze M, genz panugye w srdeczku mem, a w tomt se znam. Acz pod nebem gest stworzenye, nerozomyem, roze, gyni kwyet nycz nenye, tot smyele dyem. Gestyt gy mylo sluzyty, acz z mylosty anat da dobrym pozyty wzdy w radosty. Racz to w swem srdczi zawrzety ne bez smyechu, Ez mnye gyne nelze myety za utyechu. Tedyt powyem otewrzenye: w twet sluzbye sem! Anyt zmyenym do skonczenye me myle M. Repeticio ut supra post duos versus. Při strofě 1, 4—7 je po straně označení b= versus; při str. 2—3 Ro (= repeticio), jež jest při 2. str. snad zrušeno.
Strana 121
Rukopisná bohemika v Admontě. 121 Cod. 633. Na pergamenu, přilepeném na první desku uvnitř, velkým písmem po straně: Lucas Mitt’perger plebanus Ad Sanctum Michahelem. Menším písmem: Dominus pesoldus clara taulowicz Bohmilo sutor itenselmus (?) viricus(?) Symon scholare Schtyepanko Marye uxor eius XXI missas Sazanussa XXI missas ...mochlyn XXX missas d'de Cod. 778. Vevázaná pergamenová listina. (1) Nos Jarozlaus abbas totusque conventus mon.. Wilemoüeň notum facimus universis per litera (2) sentem. Quod pro quibusdam debitis... (5) nos contigit in villa nostra Slopny sibi dare (6) ...Matheo etc. (9) et uxori sue Marusse atd. Huius autem ordinacionis testes sunt: Tro...Morauan, Vrbanus de Budyzchowicz, Nicolaus ...phanowa, Hertwycus de Hostrusna, Martinus de..., Martinus Judeus et alii quam plures fide... In testimonium... Datum ... anno Domini mil[lesimo t|recentesimo vigesimo idus aprilis. * * Stranou těchto rukopisů, jejichž česká provenience je více méně evidentní, stojí několik sborníků, majících životy českých svatých, známé i odjinud a všeobecně rozšířené. Ačkoli o těchto kodexech nelze před- pokládati, že by pocházely z Čech, zasluhují přece býti uvedeny aspoň stručně. Jsou to: 1 (stol. XI.—XII.), fol. 219r—227r má Kanaparlův život sv. Vojtěcha (viz Monumenta Germaniae SS IV. 581) v textu, který se nejvíce blíží rkpu montecasinskému č. 145 (stol. XI.), srv. i A. Kolberg, Zeitschrift, f. Geschichte u. Altertumskunde Ermlands, XVI, 1907, 557—648. (Pertz, Archiv VI, č. 1. 2, X. č. 1). 24 (stol. XII.), fol. 92—97 táž legenda v běžném textu, patřícím ke skupině t. zv. Magnum legendarium Austriacum, srv. Analecta Bollandiana XVII, 57. (Pertz, Archiv VI. č. 6, X. č. 24).
Rukopisná bohemika v Admontě. 121 Cod. 633. Na pergamenu, přilepeném na první desku uvnitř, velkým písmem po straně: Lucas Mitt’perger plebanus Ad Sanctum Michahelem. Menším písmem: Dominus pesoldus clara taulowicz Bohmilo sutor itenselmus (?) viricus(?) Symon scholare Schtyepanko Marye uxor eius XXI missas Sazanussa XXI missas ...mochlyn XXX missas d'de Cod. 778. Vevázaná pergamenová listina. (1) Nos Jarozlaus abbas totusque conventus mon.. Wilemoüeň notum facimus universis per litera (2) sentem. Quod pro quibusdam debitis... (5) nos contigit in villa nostra Slopny sibi dare (6) ...Matheo etc. (9) et uxori sue Marusse atd. Huius autem ordinacionis testes sunt: Tro...Morauan, Vrbanus de Budyzchowicz, Nicolaus ...phanowa, Hertwycus de Hostrusna, Martinus de..., Martinus Judeus et alii quam plures fide... In testimonium... Datum ... anno Domini mil[lesimo t|recentesimo vigesimo idus aprilis. * * Stranou těchto rukopisů, jejichž česká provenience je více méně evidentní, stojí několik sborníků, majících životy českých svatých, známé i odjinud a všeobecně rozšířené. Ačkoli o těchto kodexech nelze před- pokládati, že by pocházely z Čech, zasluhují přece býti uvedeny aspoň stručně. Jsou to: 1 (stol. XI.—XII.), fol. 219r—227r má Kanaparlův život sv. Vojtěcha (viz Monumenta Germaniae SS IV. 581) v textu, který se nejvíce blíží rkpu montecasinskému č. 145 (stol. XI.), srv. i A. Kolberg, Zeitschrift, f. Geschichte u. Altertumskunde Ermlands, XVI, 1907, 557—648. (Pertz, Archiv VI, č. 1. 2, X. č. 1). 24 (stol. XII.), fol. 92—97 táž legenda v běžném textu, patřícím ke skupině t. zv. Magnum legendarium Austriacum, srv. Analecta Bollandiana XVII, 57. (Pertz, Archiv VI. č. 6, X. č. 24).
Strana 122
122 V. Tille a J. Vilikovský: Rukopisná bohemika v Admontě. 393 (stol. XII.), fol. 204v—220r; Brunonův životopis sv. Vojtěcha, text kratší recense, srv. MG SS IV, 596, srv. i Kolberg, Zs. f. Gesch Ermlands XV, 1904, 1—208. (Pertz Archiv VI. č. 29, X. č. 393). 412 (stol. XII.), fol. 6—11, a 654 (stol. XII.), fol. 126v—132v: Cres- cente fide christiana — dimiserunt eum; srv. J. Pekař, Wenzels- und Ludmilalegenden str. 25, Analecta Bollandiana XVII, 82 (Pertz, Archiv VI. č. 31 a 50, X. č. 412 a 654).
122 V. Tille a J. Vilikovský: Rukopisná bohemika v Admontě. 393 (stol. XII.), fol. 204v—220r; Brunonův životopis sv. Vojtěcha, text kratší recense, srv. MG SS IV, 596, srv. i Kolberg, Zs. f. Gesch Ermlands XV, 1904, 1—208. (Pertz Archiv VI. č. 29, X. č. 393). 412 (stol. XII.), fol. 6—11, a 654 (stol. XII.), fol. 126v—132v: Cres- cente fide christiana — dimiserunt eum; srv. J. Pekař, Wenzels- und Ludmilalegenden str. 25, Analecta Bollandiana XVII, 82 (Pertz, Archiv VI. č. 31 a 50, X. č. 412 a 654).
- I: Titel
- 77: Studie
- 79: Soupis rukopisů