z 1169 stránek
Titul
1
2
3
4
Edice
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
Seznam biblických citátů
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
Otcové církevní a ostatní spisovatelé
982
983
984
985
986
987
988
989
Index
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
1001
1002
1003
1004
1005
1006
1007
1008
1009
1010
1011
1012
1013
1014
1015
1016
1017
1018
1019
1020
1021
1022
1023
1024
1025
1026
1027
1028
1029
1030
1031
1032
1033
1034
1035
1036
1037
1038
1039
1040
1041
1042
1043
1044
1045
1046
1047
1048
1049
1050
1051
1052
1053
1054
1055
1056
1057
1058
1059
1060
1061
1062
1063
1064
1065
1066
1067
1068
1069
1070
1071
1072
1073
1074
1075
1076
1077
1078
1079
1080
1081
1082
1083
1084
1085
1086
1087
1088
1089
1090
1091
1092
1093
1094
1095
1096
1097
1098
1099
1100
1101
1102
1103
1104
1105
1106
1107
1108
1109
1110
1111
1112
1113
1114
1115
1116
1117
1118
1119
1120
1121
1122
1123
1124
1125
1126
1127
1128
1129
1130
1131
1132
1133
1134
1135
1136
1137
1138
1139
1140
1141
1142
1143
1144
1145
1146
1147
1148
1149
1150
1151
1152
1153
1154
1155
1156
1157
1158
1159
1160
1161
1162
1163
1164
1165
1166
1167
1168
Opravy a doplňky
1169
- s. 11: ...Pánem] Pánem naším C, Synem jeho milým, Pánem N — Ježíšem Kristem CU — 95—96 tak ... chce] také kterýž kolivěk člověk...
- s. 11: ...R — 102 s Pánem RN — Ježíšem] Kristem TN, Ježíšem Kristem C — 103 toho] tvú KTNCS, vyn. O — člověka...
- s. 46: ...SO — 116 i Pán... proto] Kristus také TNC — Ježíš] Kristus K — 117 činil] plnil K, činil a plnil C...
- s. 55: ...hříchu Adamova] od hříchův a z Adamova přestaupení U 107 Ježíše Krista TNU 108 vizme T — 109 dobře, libě aneb lahodně...
- s. 57: ...... život věčný vyn. U — 166 kteréhož N — Ježíše Krista NTU — 167 známe jej znamenej (!) T — 168...
- s. 60: ...boží, jakož dí svatej Pavel: »Otec C 158a Bůh skrze Ježíše Krista svět, totižto vyvolené, s sebau smířil jest«. Protož to ť...
- s. 66: ...T — 10 jménu C — Pána našeho NT — Ježíše Krista U — vzkládáchu T — 11 přijímáchu T — svatého....
- s. 82: ...posvěcení N - včerejšího dne N — boží, Pán náš Ježíš Kristus N — 4 5 Pán náš Ježíš Kristus N —...
- s. 82: ...Pán náš Ježíš Kristus N — 4 5 Pán náš Ježíš Kristus N — 6 řeč] věc N — 7 jejich N...
- s. 85: ...církve svaté) N — 94 dobrého] vyn. T — 95 Ježíše Krista U — vicí] kozlové N — 96 s pšenicí N...
- s. 95: ...aby tě poznali samého pravého Boha a kteréhož si poslal, Ježíše Krista«. Protož tuto obojí o sobě považme! Nám zajisté práce a...
- s. 100: ...svatému 90 spravedlivých, dokonalých, a k smírci Nového zákona, k Ježíši Kristu, a k skropení krve jeho«. A tak tu svatý Pavel...
- s. 102: ...srdci] vyn. KU — k dra- hému] ku KC — Ježíšovi] Kristu C — 116—117 Jakož ... kapitole] A v de- váté...
- s. 147: ...němžto] tom U — napsal NTC, dí U — 109 Ježíše] Krista PONT velmi smutně a] vyn. NT — smuten sa C...
- s. 170: ...jediné «tauto obětí dra- hau, hodným přijímaním těla a krve Ježíše Krista pod obojí 55 zpuosobau posvátně, ne toliko duchovně; a také...
- s. 177: ...150 co jest «bylo do první církve svaté, pravé choti Ježíše Krista) ale všemu tomu jsú odporni, jediné teď že místa posvátná...
- s. 210: ...svým bližním C — 47 před naše oči T — Ježíš] Kristus U — nebeského] milosrdného U — 48 váš nebeskej C...
- s. 230: ...milosrdně] milostivě RU — milý, drahý RUC — Buoh» Pán Ježíš Kristus a pojme nás k sobě do věčné radosti z této...
- s. 250: ...— «ten) vyn. B — 43 Pán náš C — Ježíš Kristus C - takové spravedlivosti N — druhé] také T —...
- s. 280: ...lecja- kémus lotru T — a on U — 195 Ježíšovi] Kristu RU - a] vyn. PNC, v K až pozdní přípisek...
- s. 302: ...u příkladě] vyn. U, v příkladě mluvě N — 230 Ježíš) Kristus U — blaho- slavené Panny N — divy] zázraky N...
- s. 319: ...— «moci vyn. B — drahého] Pána T — 224 Ježíše Krista T — z vylití .. . krve] vyn. T —...
- s. 319: ...— svaté, choti věrné Kr«istové (ps. Kroftowe!) T — 225 Ježíše Krista NC — «jeho) vyn. BT — 226 [svaté] vyn. KPRNTU...
- s. 332: ...B — 98 nad ním) jest KRU, vyn. P — Ježíš] Kristus PNT — pro to] na to KPNT — 99 zatracení...
- s. 346: ...— příkladem] vyn. (!) T — Pána našeho TN — Ježíše Krista TNU — že když RU — 296 a] vyn. C...
- s. 350: ...42 a to» vyn. B — člověku] vyn. C — Ježíšovi Kristu C — 42—43 «synu ... Boha vyn. B — 43...
- s. 383: ...... náš? vyn. BC — 153 náš vyn. U — Ježíš Kristus RCNTU — svými svatými T — vymluvil PNT — nám)...
- s. 399: ...zavřelo písmo všecky věci pod hříchem, 20aby zaslíbení z víry Ježíše Krista dáno bylo věřícím. Čtení svatého Lukáše, v kapitole XX. [napsáno]....
- s. 421: ...T — náš] vyn. T — milý» vyn. U — Ježíš Kristus U — tebe nebo mne T — Pohleďmež NT —...
- s. 433: ...Ježíš narodil] potom naroditi se ráčil Pán Ježíš T — Ježíš] Kristus U — 149 a když na] i tam když bylo...
- s. 434: ...její cti tu, 155 jako svatý Matúš píše: »Kniha urozeného Ježíše Krista« etc.) Ale my sobě [toho] nic nevážíme a mníme, že...
- s. 471: ...věčný] — A] An KRO — sám] vyn. T — Ježíš] Kristus U — ve čtení] u U, ve čtení svatém u...
- s. 474: ...P — 80—81 «k tělu ... drahé) těla a krve Ježíše Krista B — 80 jeho drahému] vyn. C — 81 k...
- s. 494: ...i Pán Ježíš U — na hlavu, Pána C — Ježíše Krista T — 352 an U — rozmáhalo U — v...
- s. 499: ...K, toho dojíti T — 416 Pán náš NT — Ježíš Kristus RNT — 32* Neděle po svaté Trojici sedmnáctá. Epištola svatého...
- s. 503: ...U — dveře zajistě T — Pán náš T — Ježíš Kristus NT — jakož] neb U — on sám PRCNU —...
- s. 519: ...až] vyn K — v den] ke dni PT — Ježíše Krista] vyn. U — 12 Krista. Věrný ť jest Bůh, skrze...
- s. 519: ...jest Bůh, skrze něhož jste povoláni k tovaryšství Syna jeho Ježíše Krista, Pána našeho T, Krista. Pán Bůh budiž s vámi! I...
- s. 531: ...přímluvce PNU — Bohem Otcem KTU — Ježíše] vyn. U, Ježíše Krista C — A] I že K — praví T —...
- s. 573: ...dobrodíní velikém T, dobrotě N — Pána našeho PNT — Ježíše Krista KNTU — 48 když jest odpustil] že, odpustivši předně T...
- s. 577: ...KC — Pána] drahého K, Pána našeho N — 112 Ježíše Krista (+ a jiným podávali T) NT — svatých doktorův TC...
- s. 579: ...budeš U — jediného vyn. B, jediné T — 147 Ježíše Krista, tehdy U — 148 tu] toto K, vyn. C —...
- s. 580: ...milého Pána Je«ží še (ps. v R Geffeffe!) RU — Ježíš Kristus T — oni] vyn. RU — hromazdí B, shromáždí PRNU,...
- s. 619: ...v vás skutek dobrý, do- 5koná ť až do dne Ježíše Krista, jakož jest mi to spravedlivé číti za všecky za vás,...
- s. 619: ...mé všech vásbýti. Svědekmijest Buoh, kterakvásvšecky ložádám býti v střevách Ježíše Krista. A za to se modlím, aby láska vaše více a...
- s. 619: ...úrazu v den Krista Ježíše, naplněni ovocem spra- 15vedlnosti skrze Ježíše Krista v chválu a v slávu boží. 1 po svaté Trojici...
- s. 624: ...— to] vyn. NU Pán] I, jest Pán C — Ježíš Kristus RONT — 86 (ten) vyn. B — jenž a U...
- s. 639: ...jediné TU, toliko N — v] z N — 312 Ježíše Krista NT — předrahé TN — krvi a u vítězném jeho...
- s. 649: ...své vedlé moci, kterúž také sobě muož poddati všecky věci Ježíš Kristus, Pán 15náš. Čtení svatého Matúše ve XXII. kapitole. V ten...
- s. 675: ...šlápějí P — 144 Pána Ježíše] jeho, totiž Pána našeho Ježíše Krista T — Ale kterakéž K — to] to pak TC,...
- s. 680: ...naše hříchy«. A svatý Jan Miláček die): »Krev Syna jeho Ježíše Krista očišťuje nás od každého hřícha.« Nebo nikdíž pode vším nebem...
- s. 693: ...v srdci umu- 89 ať jest buď C — 90 Ježíši Kristu KC — A dajž nám to? Dajž nám B, Dajž...
- s. 694: ...krve B — 105 umučeného] umučení Pána R — 106 Ježíše Krista T — připravovati se T — 106—107 drahému . ....
- s. 695: ...a krev drahého C — 135 Pána našeho T — Ježíše Krista i jeho převelebná a svatá krev T, Ježíše a krev...
- s. 719: ...N — tvú] vyn. P smrt Syna tvého, Pána našeho Ježíše Krista P, smrt a dej nám zde svau milost a po...
- s. 790: ...— ukřižovaného Ježíše] božie (+ ihned řkau T) KPONT — Ježíše Krista U — 162 Nu (+ prej C), dajte KPONT —...
- s. 802: ...vyn. T — 120 boží a spoludědicové] vyn. KON — Ježíše Krista T — ga tak neb B, a T, a potom...
- s. 822: ...KPCN — náš vyn. B — 148 Ježíš drahý RU, Ježíš Kristus N — nade (nad NU) všecek PCNU — 149 «to»...
- s. 846: ...53 ještě ť] vyn. U — náš] vyn. U — Ježíš Kristus R — 54 «s ním té také této B —...
- s. 861: ...— 73 přišel] vyšel N — N — Pán náš Ježíš Kristus N — Kam anebo kdej? I C — hrádku, totiž...
- s. 870: ...— Na den Narození Panny Marie. B 607 Knihy urozeného Ježíše Krista, syna Da- vidova, syna Abrahamova etc. Křesťané věrní, dnes pamatujíce...
- s. 870: ...blahoslavené a důstojné N — 5 milého] vyn. R — Ježíše Krista RN ke trojímu] kterému (!) C, ke trému P, k...
- s. 877: ...toto čteni svaté: »«Liber generationis Jesu Christi«, 140 »Kniha narozeného Ježíše Krista«, Kabstractum pro concreto). Tento evangelista, svatý Matúš, popsal jest svá...
- s. 943: ...Ježíši U, Bůh C — 674 mluví NCU — 675 Ježíše Krista NU — pod obojí zpuosobú] vyn. N — 676—677 ktož...
- s. 948: ...milému C — 786 slunečná zašla od N — 787 Ježíše Krista C — k němu a láska N — půstě C...
- s. 970: ...složená léta 1436. Zpívá se jako: Ej, ten silný lev. «Ježíš? Kristus milostivý vydal věrným pokrm pravý («Ježíš málo čitelné!); (ostatek písně...
Název:
Postilla Jana Rokycany. Díl 2
Autor:
Šimek, František
Rok vydání:
1929
Místo vydání:
Praha
Česká národní bibliografie:
Počet stran celkem:
1169
Obsah:
- 1: Titul
- 5: Edice
- 971: Seznam biblických citátů
- 982: Otcové církevní a ostatní spisovatelé
- 990: Index
- 1169: Opravy a doplňky
upravit
Strana 1
POSTILLA JANA ROKYCANY. VYDAL FRANTIŠEK ŠIMEK. DIL II SBÍRKY PRAMENŮ ČESKÉHO HNUTÍ NÁBOŽENSKÉHO VE STOL. XIV. A XV. SV. 17. V PRAZE. NÁKLADEM KOMISE PRO VYDÁVÁNÍ PRAMENŮ ČESKÉHO HNUTÍ NÁBOŽENSKÉHO VE STOL. XIV. A XV., ZŘÍZENÉ PŘI ČESKÉ AKADEMII VĚD A UMĚNÍ V PRAZE. 1929.
POSTILLA JANA ROKYCANY. VYDAL FRANTIŠEK ŠIMEK. DIL II SBÍRKY PRAMENŮ ČESKÉHO HNUTÍ NÁBOŽENSKÉHO VE STOL. XIV. A XV. SV. 17. V PRAZE. NÁKLADEM KOMISE PRO VYDÁVÁNÍ PRAMENŮ ČESKÉHO HNUTÍ NÁBOŽENSKÉHO VE STOL. XIV. A XV., ZŘÍZENÉ PŘI ČESKÉ AKADEMII VĚD A UMĚNÍ V PRAZE. 1929.
Strana 2
SBÍRKA PRAMENŮ ČESKÉHO HNUTÍ NÁBOŽENSKÉHO VE STOLETÍ XIV. A XV. ČÍSLO SBÍRKY XVII. POSTILLA JANA ROKYCANY. DÍL II. V PRAZE. NÁKLADEM KOMISE PRO VYDÁVÁNÍ PRAMENŮ ČESKÉHO HNUTÍ NABOŽENSKÉHO VE STOL. XIV. A XV., ZŘÍZENÉ PŘI ČESKÉ AKADEMII VĚD A UMĚNÍ V PRAZE. 1929.
SBÍRKA PRAMENŮ ČESKÉHO HNUTÍ NÁBOŽENSKÉHO VE STOLETÍ XIV. A XV. ČÍSLO SBÍRKY XVII. POSTILLA JANA ROKYCANY. DÍL II. V PRAZE. NÁKLADEM KOMISE PRO VYDÁVÁNÍ PRAMENŮ ČESKÉHO HNUTÍ NABOŽENSKÉHO VE STOL. XIV. A XV., ZŘÍZENÉ PŘI ČESKÉ AKADEMII VĚD A UMĚNÍ V PRAZE. 1929.
Strana 3
POSTILLA JANA ROKYCANY. VYDAL FRANTIŠEK ŠIMEK. DIL II. SBÍRKY PRAMENŮ ČESKÉHO HNUTÍ NÁBOŽENSKÉHO VE STOL. XIV. A XV. SV. 17. V PRAZE. NÁKLADEM KOMISE PRO VYDÁVÁNÍ PRAMENŮ ČESKÉHO HNUTÍ NÁBOŽENSKÉHO VE STOL. XIV. A XV., ZŘÍZENÉ PŘI ČESKÉ AKADEMII VĚD A UMĚNÍ V PRAZE. 1929.
POSTILLA JANA ROKYCANY. VYDAL FRANTIŠEK ŠIMEK. DIL II. SBÍRKY PRAMENŮ ČESKÉHO HNUTÍ NÁBOŽENSKÉHO VE STOL. XIV. A XV. SV. 17. V PRAZE. NÁKLADEM KOMISE PRO VYDÁVÁNÍ PRAMENŮ ČESKÉHO HNUTÍ NÁBOŽENSKÉHO VE STOL. XIV. A XV., ZŘÍZENÉ PŘI ČESKÉ AKADEMII VĚD A UMĚNÍ V PRAZE. 1929.
Strana 4
Strana 5
V slavnost Ducha svatého. KázániI B 289 Epištola v Skutcích apoštolských, v druhé kapitole Ipsáno]. Když se naplnilo dní padesáte, byli všickni 5učedlníci spolu na jednom místě. I stal se jest rychle z nebe zvuk jakožto přicházejí- cího ducha prudkostí, i naplnil jest veškeren duom, kdež jsú byli sedíce. I okázali sú se jim rozliční jazykové jakožto oheň, i posadil lose jest na jednohokaždého z nich. A naplněni jsú všickni Duchem svatým a počali mluviti rozličnými jazyky, jakož Duch svatý dával vymlúvati jim. I byli jsú v Jeruzalemě pře- bývajíce Židé, muží nábožní ze všelikého 15národu, kterýž pod nebem jest. A když se jest stal ten hlas, zběhlo se jest množství a v mysli zmámeno jest; neb jsú slyšeli jeden- 1 V slavnost] (Na hod) K, Na den C, Na den slavný N2. Na den slavný (vyn. R), (+ hod U) seslání Utěšitele (vyn. S0) Ducha svatého RUSO — V slavnost ... svatého] Na letnice PNT, Na den slavnej Ducha svatého kázaní mistrovo C, 2—29 Epištola ... boží vyn. RSO — z Skutků U — 3 kapitole] vyn. N — [psáno] vyn. KPONTU — 4 se naplnilo ... padesáte] sau se skonali dnové letniční (letnic T) PNT — bíchu T — 5 spolu] jednomyslně U — jednom] (témž) KPNTU — 6 rychle] brzce T, vnáhle C — 6—7 jakožto ... prudkostí] jako by duch prudký šel NT — 7 ducha prudkostí] větru prudkého PCU — i kterýž U 8 jsú byli sedíce] seděli čekajíce P, bíchu sedíce T — 9 rozdílní NT 9—29 i posadil . . . boží] Konec: že sau se tito mstem zpili U — 9 posadil se] sedl NT — 10 jednohokaždého] každého NT — (jednomkaždém) KPC — 11 všickni] vyn. T — počechu T, (počali sau všickni) K — 12 dáváše T — 13 I byli jsú] A bíchu tehdy T, A byli tehdy PN — bydlící N, bydlíce T — 14 nábožní] duchovní NT — ze všelikého] z každého P — 15 kterýž] ješto NT — 16 (sešlo se) KPCNT — množství veliké N — 17 v mysli] (na mysli) KPCN, myslí T — (jest je slyšel) KP — jedenkaždý) každý z nich NT 4 nn. Skutk. 2, 1—I1.
V slavnost Ducha svatého. KázániI B 289 Epištola v Skutcích apoštolských, v druhé kapitole Ipsáno]. Když se naplnilo dní padesáte, byli všickni 5učedlníci spolu na jednom místě. I stal se jest rychle z nebe zvuk jakožto přicházejí- cího ducha prudkostí, i naplnil jest veškeren duom, kdež jsú byli sedíce. I okázali sú se jim rozliční jazykové jakožto oheň, i posadil lose jest na jednohokaždého z nich. A naplněni jsú všickni Duchem svatým a počali mluviti rozličnými jazyky, jakož Duch svatý dával vymlúvati jim. I byli jsú v Jeruzalemě pře- bývajíce Židé, muží nábožní ze všelikého 15národu, kterýž pod nebem jest. A když se jest stal ten hlas, zběhlo se jest množství a v mysli zmámeno jest; neb jsú slyšeli jeden- 1 V slavnost] (Na hod) K, Na den C, Na den slavný N2. Na den slavný (vyn. R), (+ hod U) seslání Utěšitele (vyn. S0) Ducha svatého RUSO — V slavnost ... svatého] Na letnice PNT, Na den slavnej Ducha svatého kázaní mistrovo C, 2—29 Epištola ... boží vyn. RSO — z Skutků U — 3 kapitole] vyn. N — [psáno] vyn. KPONTU — 4 se naplnilo ... padesáte] sau se skonali dnové letniční (letnic T) PNT — bíchu T — 5 spolu] jednomyslně U — jednom] (témž) KPNTU — 6 rychle] brzce T, vnáhle C — 6—7 jakožto ... prudkostí] jako by duch prudký šel NT — 7 ducha prudkostí] větru prudkého PCU — i kterýž U 8 jsú byli sedíce] seděli čekajíce P, bíchu sedíce T — 9 rozdílní NT 9—29 i posadil . . . boží] Konec: že sau se tito mstem zpili U — 9 posadil se] sedl NT — 10 jednohokaždého] každého NT — (jednomkaždém) KPC — 11 všickni] vyn. T — počechu T, (počali sau všickni) K — 12 dáváše T — 13 I byli jsú] A bíchu tehdy T, A byli tehdy PN — bydlící N, bydlíce T — 14 nábožní] duchovní NT — ze všelikého] z každého P — 15 kterýž] ješto NT — 16 (sešlo se) KPCNT — množství veliké N — 17 v mysli] (na mysli) KPCN, myslí T — (jest je slyšel) KP — jedenkaždý) každý z nich NT 4 nn. Skutk. 2, 1—I1.
Strana 6
6 každý jazykem svým je mluvíce. Tehdy ulekli se všickni a divili se řkúce: »Však, aj, tito 20 všickni, kteříž mluví, Galilejští jsú? A kte- rak my slyšeli jsme jeden každý jazyk svuoj, v němž jsmy se zrodili? Parthští, Médští, Elamitští a kteří bydlí v Mezopotaní, v Ži- dovstvu a v Kapadocí, v Pontu a v Azí, v Frygí 25a v Pamfilí, v Ejiptu a v krajinách Libye, jenž jest vedlé Cyrena, a příchozé římští i také Židé i znovu v Židovstvo obrácení, Krétští a Arabští, slyšeli jsme je mluvíce veliké věci boží«. 30 Čtení svatého Jana v XIIII. kapitole. V ten čas řekl Ježíš učedlníkóm svým: »A ačkto miluje mne, řeč mú zachovávati bude a Otec muoj bude jej milovati a k němu při- jdeme a příbytek u něho učiníme. Ktož mne 35nemiluje, řečí mých nezachová; a řeču, kteB 290 rúž jste slyšeli, není ť má, ale toho, kterýž 18 jazykem . . . mluvíce] (ano (ani P) mluví jazykem jeho) KP — mluviti C — Tehdy ulekli] (I báli sau) KP, I lekali C, A strachovali N, Stracho- váchu T 19 divili se] divíchu mezi sebau T, divili mezi sebú PN aj] vyn. K, hle P, cj C — 21 slyšeli jsme] je (vyn. PNT) slyšíme) KPNT — každý z nás PNT — 22 narodili NT — 23 kteří] ti, ješto NT — v Židovstvu a židovských vlastech T, vyn. N — 24 a v Kapadocí] vyn. N — 25 krajinách vlastech NT — 26 podlé NT — příchozé] hos(té) KPCNT — Římané PC — 27 také] vyn. P — i znovu] znovu K — v Židovstvo] (na víru) KC, na víru židovsků PNT — 28 Krétští a Arabští] z Krétu a z Arabie NT — je] je našimi jazyky C — 28— 29 mluvíce . . . boží anil (vyn. T) mluví (mluvíce T) — nyní (vyn. PT) jazyky (našimi převelijké (veliké PT) víěci) boží KPNT 29 boží. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 30 Čtení] Evangelium S — Čtení... kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Jan II. (!) N — svatého Jana] svaté, napsal svatý Jan U — XIIII.) šestnádcté (!) K — 31—53 V ten ... činím] Kdož má přikázaní má a je zachovává, ten ť jest, kterýž mne miluje; a kdož mne S — 31 V ten . . . svým vyn. RO — V ten čas] Za oněch dnův U — 32 A] vyn. T — A ač ... miluje] Miluje-li kdo RU, Kdož miluje O — 32—53 bude a Otec . . . činím«] etc. Vajklad R — 34 mne] vyn. C — 35 nezachovává KPONTUO — 37 Otcova] jesti, totiž 31 nn. Jan 14, 23—31.
6 každý jazykem svým je mluvíce. Tehdy ulekli se všickni a divili se řkúce: »Však, aj, tito 20 všickni, kteříž mluví, Galilejští jsú? A kte- rak my slyšeli jsme jeden každý jazyk svuoj, v němž jsmy se zrodili? Parthští, Médští, Elamitští a kteří bydlí v Mezopotaní, v Ži- dovstvu a v Kapadocí, v Pontu a v Azí, v Frygí 25a v Pamfilí, v Ejiptu a v krajinách Libye, jenž jest vedlé Cyrena, a příchozé římští i také Židé i znovu v Židovstvo obrácení, Krétští a Arabští, slyšeli jsme je mluvíce veliké věci boží«. 30 Čtení svatého Jana v XIIII. kapitole. V ten čas řekl Ježíš učedlníkóm svým: »A ačkto miluje mne, řeč mú zachovávati bude a Otec muoj bude jej milovati a k němu při- jdeme a příbytek u něho učiníme. Ktož mne 35nemiluje, řečí mých nezachová; a řeču, kteB 290 rúž jste slyšeli, není ť má, ale toho, kterýž 18 jazykem . . . mluvíce] (ano (ani P) mluví jazykem jeho) KP — mluviti C — Tehdy ulekli] (I báli sau) KP, I lekali C, A strachovali N, Stracho- váchu T 19 divili se] divíchu mezi sebau T, divili mezi sebú PN aj] vyn. K, hle P, cj C — 21 slyšeli jsme] je (vyn. PNT) slyšíme) KPNT — každý z nás PNT — 22 narodili NT — 23 kteří] ti, ješto NT — v Židovstvu a židovských vlastech T, vyn. N — 24 a v Kapadocí] vyn. N — 25 krajinách vlastech NT — 26 podlé NT — příchozé] hos(té) KPCNT — Římané PC — 27 také] vyn. P — i znovu] znovu K — v Židovstvo] (na víru) KC, na víru židovsků PNT — 28 Krétští a Arabští] z Krétu a z Arabie NT — je] je našimi jazyky C — 28— 29 mluvíce . . . boží anil (vyn. T) mluví (mluvíce T) — nyní (vyn. PT) jazyky (našimi převelijké (veliké PT) víěci) boží KPNT 29 boží. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 30 Čtení] Evangelium S — Čtení... kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Jan II. (!) N — svatého Jana] svaté, napsal svatý Jan U — XIIII.) šestnádcté (!) K — 31—53 V ten ... činím] Kdož má přikázaní má a je zachovává, ten ť jest, kterýž mne miluje; a kdož mne S — 31 V ten . . . svým vyn. RO — V ten čas] Za oněch dnův U — 32 A] vyn. T — A ač ... miluje] Miluje-li kdo RU, Kdož miluje O — 32—53 bude a Otec . . . činím«] etc. Vajklad R — 34 mne] vyn. C — 35 nezachovává KPONTUO — 37 Otcova] jesti, totiž 31 nn. Jan 14, 23—31.
Strana 7
mě poslal, Otcova. Tyto věci mluvil sem vám s vámi přebývaje. Ale Utěšitel Duch svatý, kteréhož pošle Otec ve jméno mé, ten ť vás 40naučí všem věcem a ku paměti vám přivede všecky věci, kteréž koli povím vám. Pokoj ostavuji vám, pokoj muoj dávám vám; ne jako svět dává, já dávám vám. Nermuť se srdce vaše ani se strachuj. Slyšeli jste, že 45já řekl sem vám: »Jdu a přicházím k vám. Byšte mě milovali, radovali byšte se zajisté, nebo jdu k Uotci, protože Otec větčí mne jest.« A nyní pověděl sem vám prvé, nežli se stane, abyšte, když by se stalo, uvěřili. Již 50 nemnoho mluviti budu s vámi, nebo přišlo kníže světa tohoto a nemá na mě ničehéhož. Ale aby poznal svět, že já miluji Otce, a jakož mi dal přikázaní Otec, tak činím«. Dnes máme hod a slavnost Ducha svatého a tak Boha našeho, 55 kterýžto Duch svatý jest takový, že nižádný duch lidský ne- muože živ býti, nebude-li obživen skrze toho Ducha svatého. A není a neslove toliko Duch, (ale Duch) svatý; neb, kdež — Otcova U — Tyto věci] Toto O — vám] vyn. O — 38 s vámi] u vás PU přebývaje] jsa U — 38—53 Ale Utěšitel . . . činím« Konec: Vstaňte, poďme odsud. Vejklad XXXIIII. na svaté čtení U — 38 ten Duch O — 39 jménu mém CO — 40 všem věcem] všemu O — ku paměti vám přivede] zpomene (připomene O) ť vám KPNTO — 41 všecky . .. kteréž] všeckno, což O — povím] mluvil sem KP, pověděl sem NO, pravím C — 41—42 Pokoj osta- vuji vám] vyn. C — 42 zůstavuji NO — 43 já] vyn. O — 45 přicházím] přijdu KPCNT, zase přijdu O — 46 Byšte ... zajisté] Poněvadž mne milu- jete, radovati se zajisté máte P — zajisté] ovšem O — 47 nebo] že KONT, že já P, že sem řekl O — protože] nebo KPCNTO — 48 nyní] již NT — řekl KNT — prvé] dříve K — 48—49 se stane] by se stalo PO — 49 abyšte] aby ONT — by se stalo] se (+ to O) stane KPCNTO — 50 nemnohé věci T — již jest přišlo O, přišlo zajisté C — 51 a] ale O — 52 já] vyn. PNT — 53 činím] já činím. Kázaní K, činím. Vejklad PNTO 54 Dnes] Nejmilejší přátelé! Dnes S, Přátelé milí! Již ť dnešní den O — máme] církev svatá pamatuje a slaví K — hod a] vyn. TCSO — slavnost] slavný N, slavnost seslání S, tu velikau slavnost seslání O — svatého, Utěšitele U — a tak] vyn. KU — tak] vyn. RCTSO, Pána N — našeho velikého O — 56 nebude-li leč prvé bude TNCSO — obživován K — toho] tohoto R, vyn. CNTO — 57 není a] vyn. RU — není a neslove toliko] ne- toliko jen (vyn. O) SO — a] aneb K — a neslove] vyn. CNT — «ale Duch
mě poslal, Otcova. Tyto věci mluvil sem vám s vámi přebývaje. Ale Utěšitel Duch svatý, kteréhož pošle Otec ve jméno mé, ten ť vás 40naučí všem věcem a ku paměti vám přivede všecky věci, kteréž koli povím vám. Pokoj ostavuji vám, pokoj muoj dávám vám; ne jako svět dává, já dávám vám. Nermuť se srdce vaše ani se strachuj. Slyšeli jste, že 45já řekl sem vám: »Jdu a přicházím k vám. Byšte mě milovali, radovali byšte se zajisté, nebo jdu k Uotci, protože Otec větčí mne jest.« A nyní pověděl sem vám prvé, nežli se stane, abyšte, když by se stalo, uvěřili. Již 50 nemnoho mluviti budu s vámi, nebo přišlo kníže světa tohoto a nemá na mě ničehéhož. Ale aby poznal svět, že já miluji Otce, a jakož mi dal přikázaní Otec, tak činím«. Dnes máme hod a slavnost Ducha svatého a tak Boha našeho, 55 kterýžto Duch svatý jest takový, že nižádný duch lidský ne- muože živ býti, nebude-li obživen skrze toho Ducha svatého. A není a neslove toliko Duch, (ale Duch) svatý; neb, kdež — Otcova U — Tyto věci] Toto O — vám] vyn. O — 38 s vámi] u vás PU přebývaje] jsa U — 38—53 Ale Utěšitel . . . činím« Konec: Vstaňte, poďme odsud. Vejklad XXXIIII. na svaté čtení U — 38 ten Duch O — 39 jménu mém CO — 40 všem věcem] všemu O — ku paměti vám přivede] zpomene (připomene O) ť vám KPNTO — 41 všecky . .. kteréž] všeckno, což O — povím] mluvil sem KP, pověděl sem NO, pravím C — 41—42 Pokoj osta- vuji vám] vyn. C — 42 zůstavuji NO — 43 já] vyn. O — 45 přicházím] přijdu KPCNT, zase přijdu O — 46 Byšte ... zajisté] Poněvadž mne milu- jete, radovati se zajisté máte P — zajisté] ovšem O — 47 nebo] že KONT, že já P, že sem řekl O — protože] nebo KPCNTO — 48 nyní] již NT — řekl KNT — prvé] dříve K — 48—49 se stane] by se stalo PO — 49 abyšte] aby ONT — by se stalo] se (+ to O) stane KPCNTO — 50 nemnohé věci T — již jest přišlo O, přišlo zajisté C — 51 a] ale O — 52 já] vyn. PNT — 53 činím] já činím. Kázaní K, činím. Vejklad PNTO 54 Dnes] Nejmilejší přátelé! Dnes S, Přátelé milí! Již ť dnešní den O — máme] církev svatá pamatuje a slaví K — hod a] vyn. TCSO — slavnost] slavný N, slavnost seslání S, tu velikau slavnost seslání O — svatého, Utěšitele U — a tak] vyn. KU — tak] vyn. RCTSO, Pána N — našeho velikého O — 56 nebude-li leč prvé bude TNCSO — obživován K — toho] tohoto R, vyn. CNTO — 57 není a] vyn. RU — není a neslove toliko] ne- toliko jen (vyn. O) SO — a] aneb K — a neslove] vyn. CNT — «ale Duch
Strana 8
8 kolivěk navštěvuje, tu činí duše svaté. Protož dnešní hod slove posvěcení; nebo, když ten Duch svatý koho navštíví, toho posvě- 60 cuje a očišťuje od hříchuov, ano se tak zpívá: »Ty, svatý Duše, jsi [osvětitel a] očistitel všech ohavnosti; račiž očistiti našeho vnitřního člověka oči!« Protož, ktož kolivěk chce nábožně a právě ctíti a slaviti tento hod, nebude bez daruov Ducha svatého. Ale hovadný člověk nesmyslí toho, což jest Ducha božího, protož 65 ten neumí tohoto slavného dne světiti. Nebo dnes pamatuje se seslání Ducha svatého li apoštolóm. Jehožto i my užíváme, B 291 nebo se jest od apoštoluov rozlil ten dar po všem světč, an se tak zpívá: »Dnes veškeren po okršlku země svět se raduje«. Jesti ť vyn. B — ale slove RU, ale také (vyn. SO) jest TNCSO — 58 kolivěk vyn. NC, on SO —- navštěvuje neb přichází K, on zavítá a navštíví N — hod] den O — sluje (+ hod 0) SO 59 posvěcování KONTSO — když kdež U — když .. . koho] kohož zde hodně S, kohož on zde O — když... toho] vyn. K, on, když hodně koho navštěvuje, toho TNC — posvěcuje duší K - 60 zpívá v církvi svaté K, o něm zpívá TONSO — Ty] vyn. O — 61 jsi... očistitel] očistiteli TONSO — [osvětitel a] vyn. KRU — ohavností mrzkostí a ohavností K, škodlivých věcí TNCSO — 61 62 očistiti ... oči] ty nás očistiti i oči naše SO - 62 oči] vyn. CU — 62—63 chce . . . hod] bude nábožně (věrně K) a právě světiti dnešní (slavný TNC, a slaviti S, a oslavo- vati O) den (hod S0) tento KTNCSO — ga právě vyn. BU — 63 ctíti a] a vážně U — hod] dnešní (svatý U) den RU - nebudau RU — nebude bez] nabude O — 64 nesmyslí] nepřijímá a nechápá K, nemyslí RU, ne- smejšlí SO — toho, což jest] těch věcí, které sa u KRONTUSO — z Ducha O — božího] svatého KRU, svatého božího C — 64—65 protož ten neumí] A protož, ktož sau takoví hovadní, ti ť neumějí K, a protož také nemohau SO — 65 ten] vyn. TNC, takový U . toho TU — právě světiti K — 65—66 Nebo... svatého? Ale věrní, ti ť to umějí vážiti, co jest dnes 1 dobrého se stalo, že jest Duch svatý seslán B Nebo ... jehožto] Nebo (Ale my 0) tento (v O) dnešní den pamatujem (+ nábožně O) seslání Ducha svatého učedlníkům Kristovým, kteréhožto daru velikého (+ a znamenitého S) SO — 65 Nebo] Ale že K — dnešní den NT, dnešního dne C — pamatuje se] pamatujeme N, pamatuje se hod U 66 apoštolóm] učedníkům Kristovým TNC — jehožto] jenž K, kteréhožto tak velikého daru a (vyn. C) znamenitého TNC — my posavad N — užiti máme O — 67 nebo ... světě takového daru velikého K, toho tak velikého daru RU — se jest ... an vyn. TNC — 67—71 se jest ... jsú čtení jest to (vyn. O) tak veliký (+ ten O) dar Ducha svatého, že, když jest byl seslán (poslán O) apoštolům, tehdy jest byl rozlit po (+ všem O) vokršlku všech zemí, takže i my ho požíváme. Nebo Duchem svatým sepsány (+ jsau O) všecka evangelia (čtení svatá O) SO — 67 ano KRU — tak] vyn. TNC — 68 bude zpívati RNTCU — Dnešní den K, dnes že TN — veškeren] vyn. RU — všem okršlku TNC — země všech (vyn. T) zemí KT — 68 71 «Jesti t ... svatým?. Nebo apoštolé, Duchem svatým čtení svatá po všem světě roznesše, veškeren svět obve-
8 kolivěk navštěvuje, tu činí duše svaté. Protož dnešní hod slove posvěcení; nebo, když ten Duch svatý koho navštíví, toho posvě- 60 cuje a očišťuje od hříchuov, ano se tak zpívá: »Ty, svatý Duše, jsi [osvětitel a] očistitel všech ohavnosti; račiž očistiti našeho vnitřního člověka oči!« Protož, ktož kolivěk chce nábožně a právě ctíti a slaviti tento hod, nebude bez daruov Ducha svatého. Ale hovadný člověk nesmyslí toho, což jest Ducha božího, protož 65 ten neumí tohoto slavného dne světiti. Nebo dnes pamatuje se seslání Ducha svatého li apoštolóm. Jehožto i my užíváme, B 291 nebo se jest od apoštoluov rozlil ten dar po všem světč, an se tak zpívá: »Dnes veškeren po okršlku země svět se raduje«. Jesti ť vyn. B — ale slove RU, ale také (vyn. SO) jest TNCSO — 58 kolivěk vyn. NC, on SO —- navštěvuje neb přichází K, on zavítá a navštíví N — hod] den O — sluje (+ hod 0) SO 59 posvěcování KONTSO — když kdež U — když .. . koho] kohož zde hodně S, kohož on zde O — když... toho] vyn. K, on, když hodně koho navštěvuje, toho TNC — posvěcuje duší K - 60 zpívá v církvi svaté K, o něm zpívá TONSO — Ty] vyn. O — 61 jsi... očistitel] očistiteli TONSO — [osvětitel a] vyn. KRU — ohavností mrzkostí a ohavností K, škodlivých věcí TNCSO — 61 62 očistiti ... oči] ty nás očistiti i oči naše SO - 62 oči] vyn. CU — 62—63 chce . . . hod] bude nábožně (věrně K) a právě světiti dnešní (slavný TNC, a slaviti S, a oslavo- vati O) den (hod S0) tento KTNCSO — ga právě vyn. BU — 63 ctíti a] a vážně U — hod] dnešní (svatý U) den RU - nebudau RU — nebude bez] nabude O — 64 nesmyslí] nepřijímá a nechápá K, nemyslí RU, ne- smejšlí SO — toho, což jest] těch věcí, které sa u KRONTUSO — z Ducha O — božího] svatého KRU, svatého božího C — 64—65 protož ten neumí] A protož, ktož sau takoví hovadní, ti ť neumějí K, a protož také nemohau SO — 65 ten] vyn. TNC, takový U . toho TU — právě světiti K — 65—66 Nebo... svatého? Ale věrní, ti ť to umějí vážiti, co jest dnes 1 dobrého se stalo, že jest Duch svatý seslán B Nebo ... jehožto] Nebo (Ale my 0) tento (v O) dnešní den pamatujem (+ nábožně O) seslání Ducha svatého učedlníkům Kristovým, kteréhožto daru velikého (+ a znamenitého S) SO — 65 Nebo] Ale že K — dnešní den NT, dnešního dne C — pamatuje se] pamatujeme N, pamatuje se hod U 66 apoštolóm] učedníkům Kristovým TNC — jehožto] jenž K, kteréhožto tak velikého daru a (vyn. C) znamenitého TNC — my posavad N — užiti máme O — 67 nebo ... světě takového daru velikého K, toho tak velikého daru RU — se jest ... an vyn. TNC — 67—71 se jest ... jsú čtení jest to (vyn. O) tak veliký (+ ten O) dar Ducha svatého, že, když jest byl seslán (poslán O) apoštolům, tehdy jest byl rozlit po (+ všem O) vokršlku všech zemí, takže i my ho požíváme. Nebo Duchem svatým sepsány (+ jsau O) všecka evangelia (čtení svatá O) SO — 67 ano KRU — tak] vyn. TNC — 68 bude zpívati RNTCU — Dnešní den K, dnes že TN — veškeren] vyn. RU — všem okršlku TNC — země všech (vyn. T) zemí KT — 68 71 «Jesti t ... svatým?. Nebo apoštolé, Duchem svatým čtení svatá po všem světě roznesše, veškeren svět obve-
Strana 9
9 zajisté tak veliký dar Ducha svatého, takže, když jest byl seslán 70 apoštolóm, že jest ihned byl rozlit po všem světě, a tak ho i my požíváme; nebo tím Duchem svatým) sepsána jsú čtení, epištoly i kanoniky. I měli bychom za to prositi, aby nám milý Buoh ráčil dáti také toho daru Ducha svatého, poněvadž jest tak úžitečný; an sám drahý Pán Kristus prosil za Ducha svatého), 75 jakož jest řekl apoštoluom: »Já budu prositi Otce, a jiného Utěšitele dá ť vám«. [I protož jako dnes třetí hodinu na den ten drahý dar s nebe přišel.] Nebo ďábel, had starý a nepřítel náš, přišel byl ku prvním našim rodičuom třetí hodinu a oklamal je: protož také zase ten drahý Duch svatý ráčil přijíti na apoštoly túž hodinu 80 a osvictiti je. Oj, milí křesťané, požádajmež s těmito milými apoštoly, ať nám milý Buoh ráčí seslati [toho drahého] Ducha selili. A týmž Duchem pro nás B - 68—69 Jesti ... tak] Protož tak jest to K, Nebo tak jest to TNC — 69 takže že KN — 70 že] tehdy TNC — ihned] vyn. TCN — vlit U — všem světě] okršlku všech zemí NTC — 70—71 a tak ... požíváme] ano se i nám jeho dnešní den dostává K — 70 a tak takže TNC — 71 tím] vyn. RCTNU — sepsána jsú čtení sepsány též R čtení svatá NC - a též (+ všecky N) epištoly (+ svaté C) NTCU — 72 73 I měli ... svatého] Ej (Ó C, Protož S0, vyn. T), milí křesťané, požádejmež (žádejmež S0) toho na milém Bohu, ať nám (+ také O) ráčí dáti (+ ten dar C, poslati O) Ducha svatého NTCSO - 72 za to] s právem K — prositi a žádati RU — 73 také] vyn. RU — také toho daruj a seslati toho K — daru] drahého R, vyn. U - 73—74 poněvadž... svatého neb jest i sám Pán Ježíš za něj prosil B — poněvadž... úžitečný vyn. U — 74 an on T, ano S0, a U — drahý] milý TNCSO — Kristus Ježíš N — prosíval RU — svatého učedlníkům U — 75 jakož jest když RONTUSO — jest praví svatý Jan, že jest K — pravil RU — apoštoluom] k (vyn. U) svým učedlníkóm KRU, vyn. CNTO — Ej, já ť U — 76 vám, Ducha pravdy. [Lháři, podvodníci a šibalé nemají Ducha pravdy] K — 76—77 [I protož... přišel] vyn. KRONTUSO — 77 jako ďábel TNCSO — ten had RU — had ... náš] škaredý K, vyn. CNTSO — 78 k NO — prvním ... rodičuom] Adamovi a Evě O - našim] vyn. KONTSO — rodičuom] lidem (+ totiž C) k Adamovi a k Evě TCNS — v hodinu třetí, k Adamovi a k Evč K — zklamal K — protožl tak TNCSO — 79 zase ten drahý] vyn. KONTSO — ten] tento R, — teď to U — na apoštoly] k apoštolóm KONTSO — v tauž ROUSO 80 osvítiti R, posvětiti S, posvětil O — je a všemi jazyky je obdařiti K, je mocí zhůry S0 OKU, Aj T, Au N, Ú C — 80—82 Oj ... svatého] vyn. SO — 80 milí křesťané] vyn. TNC — požádajmež ... milými] žádajmež s svatými K — milými] drahými RNT, svatými U, svatejmi a drahejmi C — 81 apoštoly] vyn. T — ať aby KRU — milý Buob] vyn. KCNT — ráči [toho drahého] vyn. seslati] také dáti ráčil K — ráčil RU — poslati RU — 75 Jan 14, 16 —
9 zajisté tak veliký dar Ducha svatého, takže, když jest byl seslán 70 apoštolóm, že jest ihned byl rozlit po všem světě, a tak ho i my požíváme; nebo tím Duchem svatým) sepsána jsú čtení, epištoly i kanoniky. I měli bychom za to prositi, aby nám milý Buoh ráčil dáti také toho daru Ducha svatého, poněvadž jest tak úžitečný; an sám drahý Pán Kristus prosil za Ducha svatého), 75 jakož jest řekl apoštoluom: »Já budu prositi Otce, a jiného Utěšitele dá ť vám«. [I protož jako dnes třetí hodinu na den ten drahý dar s nebe přišel.] Nebo ďábel, had starý a nepřítel náš, přišel byl ku prvním našim rodičuom třetí hodinu a oklamal je: protož také zase ten drahý Duch svatý ráčil přijíti na apoštoly túž hodinu 80 a osvictiti je. Oj, milí křesťané, požádajmež s těmito milými apoštoly, ať nám milý Buoh ráčí seslati [toho drahého] Ducha selili. A týmž Duchem pro nás B - 68—69 Jesti ... tak] Protož tak jest to K, Nebo tak jest to TNC — 69 takže že KN — 70 že] tehdy TNC — ihned] vyn. TCN — vlit U — všem světě] okršlku všech zemí NTC — 70—71 a tak ... požíváme] ano se i nám jeho dnešní den dostává K — 70 a tak takže TNC — 71 tím] vyn. RCTNU — sepsána jsú čtení sepsány též R čtení svatá NC - a též (+ všecky N) epištoly (+ svaté C) NTCU — 72 73 I měli ... svatého] Ej (Ó C, Protož S0, vyn. T), milí křesťané, požádejmež (žádejmež S0) toho na milém Bohu, ať nám (+ také O) ráčí dáti (+ ten dar C, poslati O) Ducha svatého NTCSO - 72 za to] s právem K — prositi a žádati RU — 73 také] vyn. RU — také toho daruj a seslati toho K — daru] drahého R, vyn. U - 73—74 poněvadž... svatého neb jest i sám Pán Ježíš za něj prosil B — poněvadž... úžitečný vyn. U — 74 an on T, ano S0, a U — drahý] milý TNCSO — Kristus Ježíš N — prosíval RU — svatého učedlníkům U — 75 jakož jest když RONTUSO — jest praví svatý Jan, že jest K — pravil RU — apoštoluom] k (vyn. U) svým učedlníkóm KRU, vyn. CNTO — Ej, já ť U — 76 vám, Ducha pravdy. [Lháři, podvodníci a šibalé nemají Ducha pravdy] K — 76—77 [I protož... přišel] vyn. KRONTUSO — 77 jako ďábel TNCSO — ten had RU — had ... náš] škaredý K, vyn. CNTSO — 78 k NO — prvním ... rodičuom] Adamovi a Evě O - našim] vyn. KONTSO — rodičuom] lidem (+ totiž C) k Adamovi a k Evě TCNS — v hodinu třetí, k Adamovi a k Evč K — zklamal K — protožl tak TNCSO — 79 zase ten drahý] vyn. KONTSO — ten] tento R, — teď to U — na apoštoly] k apoštolóm KONTSO — v tauž ROUSO 80 osvítiti R, posvětiti S, posvětil O — je a všemi jazyky je obdařiti K, je mocí zhůry S0 OKU, Aj T, Au N, Ú C — 80—82 Oj ... svatého] vyn. SO — 80 milí křesťané] vyn. TNC — požádajmež ... milými] žádajmež s svatými K — milými] drahými RNT, svatými U, svatejmi a drahejmi C — 81 apoštoly] vyn. T — ať aby KRU — milý Buob] vyn. KCNT — ráči [toho drahého] vyn. seslati] také dáti ráčil K — ráčil RU — poslati RU — 75 Jan 14, 16 —
Strana 10
10 svatého; neb ť žádnému dán nebude, jediné tomu, kdož ho bude s pravau věrau žádati! Protož dnes na všech hodinách, na jitř- ních, na nešpořích vždycky na počátku věrní žádají Ducha 85 svatého řkúce: »Zavítaj, Duše svatý, a rač naplniti srdce tvých věrných křesťanuov a tvého milování oheň v nich rač zapáliti!« O kterémžto Duchu svatém jest svaté čtení dnešní, v kte- rémž drahý Pán mluví řka: »Ač kto miluje mě, řeč mú zacho- vává.« Tohoto dnešního» slavného dne Kčte) se svaté) čtení, 90 «protože jest o milování; neb, ktož koli bude chtíti míti v sobě Ducha svatého, musí ť Boha milovati. Protož dí: »Ač kto miluje mne«. Druhé má plniti přikázaní jeho, neb dí: »Řeč mú zachová- vati bude«. A třetí se má radovati v milém Bohu, protož dí: »Byšte KRCNTU — 82 neb ť] a také O — 82—83 jediné ... žádati než ktož ť jeho s pravú věrú žádá B, jediné těm [dán], kteříž ho budau [věrně] a právě žádati K, kdož ho nebude žádati TS, kdož ho nebude prositi N, kdož za něho nebude žádati a prositi milého Boha C, kdož za něj vrúcím srdcem prositi nebude O — 83 na všech] na všech mšech i NTCS, na mšech všudy, na O — 84 nešpoře S0 — na počátku] vyn. K, na začátku U — 84—85 na počátku ... řkúce] od věrných křesťanů žádán (prošen N) byl (bejvá C, bude S0) Duch svatý, když (ano S) se čtlo a (anebo C, i S) zpívalo takto (vyn. S) (když ... takto] aby ráčil zavítati v srdce naše, ano se již i spívalo O) TNCSO — 84 žádají] žádají a prosí za toho Utěšitele K — 85 řkúce) takto K — rač naplniti] naplň K, rač navštěviti (!) O 86 a tvého] tvého U — a tvého . .. zapáliti] jenž si skrze rozličnost jazykóv všechny národy ráčil k jednotě víry povolati (víry později nešetrně přepsáno v: lásky) K — oheň v nich rač] a v nich račiž ohněm svatým jich srdce U — 87—88 O kterémžto ... zachovává] vyn. SO — 87 zajisté Duchu K, také Duchu RU — «svaté) vyn. BK — 87—88 v kterémž ... řka] kteréž píše (napsal C) svatý Jan (+ v čtrnácté kapitole NCT) takto KNCT — v kterémž] jenž R, a dí U — 88 mluví vyn. U — řka a napsal svatý Jan v XIIII. kapitole RU — 88—89 zachovává ... čtení zachovávati bude (+ a Otec můj milovati bude jej a k němu přijdeme a příbytek u něho učiníme TNC)«. Toto (+ svaté TC, + svaté a blahoslavené N) čtení proto (vyn. TC) se čte (+ a vykládá N) na tento (vyn. TCN) hod (den TON) Ducha svatého KTNC — 89—90 Tohoto ... protože] Nebo (Ano O) dnešní svaté čtení S0 — 89 dnešního vyn. B — «čte) pokládá B — svaté) vyn. B — 90 «protože jest vyn. B, neb jest K, a jest TNC — ktož... v soběj chce-li kdo dosáhnauti TNC — bude ... v sobě] chce dosáhnauti SO - v sobě vyn. K — 91 musí ť] má TNCSO — Boha svého nade všecko stvoření C — Protož dí] Neb dí (praví C) teď v (+ svatém NC) čtení TNC — 91—92 Protož ... neb dí] Jakož tak (dí takto O) ve čtení: »Kdož mno miluje SO — 92 má ... neb] kto chce míti Ducha svatého, musí řeči boží zachovávati a plniti, neb ihned K — přikázaní svatá N — jeho] boží C — 93 třetí... protož] dáleji S0 — třetí, kto chce míti Ducha svatého K,
10 svatého; neb ť žádnému dán nebude, jediné tomu, kdož ho bude s pravau věrau žádati! Protož dnes na všech hodinách, na jitř- ních, na nešpořích vždycky na počátku věrní žádají Ducha 85 svatého řkúce: »Zavítaj, Duše svatý, a rač naplniti srdce tvých věrných křesťanuov a tvého milování oheň v nich rač zapáliti!« O kterémžto Duchu svatém jest svaté čtení dnešní, v kte- rémž drahý Pán mluví řka: »Ač kto miluje mě, řeč mú zacho- vává.« Tohoto dnešního» slavného dne Kčte) se svaté) čtení, 90 «protože jest o milování; neb, ktož koli bude chtíti míti v sobě Ducha svatého, musí ť Boha milovati. Protož dí: »Ač kto miluje mne«. Druhé má plniti přikázaní jeho, neb dí: »Řeč mú zachová- vati bude«. A třetí se má radovati v milém Bohu, protož dí: »Byšte KRCNTU — 82 neb ť] a také O — 82—83 jediné ... žádati než ktož ť jeho s pravú věrú žádá B, jediné těm [dán], kteříž ho budau [věrně] a právě žádati K, kdož ho nebude žádati TS, kdož ho nebude prositi N, kdož za něho nebude žádati a prositi milého Boha C, kdož za něj vrúcím srdcem prositi nebude O — 83 na všech] na všech mšech i NTCS, na mšech všudy, na O — 84 nešpoře S0 — na počátku] vyn. K, na začátku U — 84—85 na počátku ... řkúce] od věrných křesťanů žádán (prošen N) byl (bejvá C, bude S0) Duch svatý, když (ano S) se čtlo a (anebo C, i S) zpívalo takto (vyn. S) (když ... takto] aby ráčil zavítati v srdce naše, ano se již i spívalo O) TNCSO — 84 žádají] žádají a prosí za toho Utěšitele K — 85 řkúce) takto K — rač naplniti] naplň K, rač navštěviti (!) O 86 a tvého] tvého U — a tvého . .. zapáliti] jenž si skrze rozličnost jazykóv všechny národy ráčil k jednotě víry povolati (víry později nešetrně přepsáno v: lásky) K — oheň v nich rač] a v nich račiž ohněm svatým jich srdce U — 87—88 O kterémžto ... zachovává] vyn. SO — 87 zajisté Duchu K, také Duchu RU — «svaté) vyn. BK — 87—88 v kterémž ... řka] kteréž píše (napsal C) svatý Jan (+ v čtrnácté kapitole NCT) takto KNCT — v kterémž] jenž R, a dí U — 88 mluví vyn. U — řka a napsal svatý Jan v XIIII. kapitole RU — 88—89 zachovává ... čtení zachovávati bude (+ a Otec můj milovati bude jej a k němu přijdeme a příbytek u něho učiníme TNC)«. Toto (+ svaté TC, + svaté a blahoslavené N) čtení proto (vyn. TC) se čte (+ a vykládá N) na tento (vyn. TCN) hod (den TON) Ducha svatého KTNC — 89—90 Tohoto ... protože] Nebo (Ano O) dnešní svaté čtení S0 — 89 dnešního vyn. B — «čte) pokládá B — svaté) vyn. B — 90 «protože jest vyn. B, neb jest K, a jest TNC — ktož... v soběj chce-li kdo dosáhnauti TNC — bude ... v sobě] chce dosáhnauti SO - v sobě vyn. K — 91 musí ť] má TNCSO — Boha svého nade všecko stvoření C — Protož dí] Neb dí (praví C) teď v (+ svatém NC) čtení TNC — 91—92 Protož ... neb dí] Jakož tak (dí takto O) ve čtení: »Kdož mno miluje SO — 92 má ... neb] kto chce míti Ducha svatého, musí řeči boží zachovávati a plniti, neb ihned K — přikázaní svatá N — jeho] boží C — 93 třetí... protož] dáleji S0 — třetí, kto chce míti Ducha svatého K,
Strana 11
11 mě milovali, radovali byšte se zajisté«. Nebo, jako Duch svatý 95 jest prostředek mezi Bohem Otcem a Pánem Ježíšem, tak člověk každý, který chce míti Ducha svatého, má ji míti ten prostředek, B 292 spojení pravé lásky (k Bohu a k svým bližním. Svatý Augustin o Trojici svaté mluvě dí, že Duch svatý jest některaký svazek Boha Otce a Syna. Tak právě, kdež ť jest Duch svatý, v kterém 100 člověku, tehdy ť «toho člověka) víže a jako spojuje z drahým Ježíšem; a protož, v kohož ť kolivěk a kdež ť kolivěk zavítá ten drahý Duch svatý, že takové spojení učiní se Pánem Ježíšem, skrze to duši toho Kčlověka každého učiní velmi krásnú, tak- že bude nápodobna Synu božímu. Ó tehdy přenešťastná duše, 105 kteráž nežádá míti [toho] Ducha svatého! I dí drahý Pán: »Ač kto miluje mě, řeč mú zachovávati bude)«. Svatý Jan miláček dí: »Najmilejší! [najmilejší] nemilujme slovem a jazykem, ale skutkem a pravdú!« Protož vizme a znamenajme, kterak jest třetí, že RU — v milém... protož] v něm, neb tak (+ opět sám K) KNTC — protož dí] an dí proto U — dí] vyn. R — Kdybyšte SO — 94 rado- vali byšte se] milovali byšte i Otce mého i samy sebe C — Nebo] A KONT — Nebo, jako] že SO — 95 prostředkem K, prostředníkem O — Pánem] Pánem naším C, Synem jeho milým, Pánem N — Ježíšem Kristem CU — 95—96 tak ... chce] také kterýž kolivěk člověk bude chtíti K — 96 každý] vyn. TNC, člověk S0 — 96—97 ten prostředek... pravé] svazek KTNCSO — 97 k spojení U — dokonalé lásky O — «k Bohu a k svým z Bohem a z B — svým] vyn. KO — Neb svatý K — 98 o Trojici ... mluvě] mluvě v knihách De civitate Dei K — mluvě] mluví TSO — dí] takto SO — ně- kteraký] jako svázaní aneb K, jako některaký R, jako TNSO, jako jazyk (!) C — 99 a Syna] vyn. (!) U, a Boha Syna O — Též tak U — právě] vyn. KTNCSO — 100 tehdy t] vyn. K — «toho člověka jej BSO — toho] vyn. U — a jako spojuje] vyn. KCTNSO — drahým] Pánem KCTNSO — 101 protož] vyn. TNC — 101—102 protož... Ježíšem] vyn. USO — v kohož .. . učiní] jestliže ť Duch svatý přijde a spojí tě (+ aneb svíže TN, a svíže C) KTNC — 101 a kdež ť kolivěk] vyn. R — 102 s Pánem RN — Ježíšem] Kristem TN, Ježíšem Kristem C — 103 toho] tvú KTNCS, vyn. O — člověka každého vyn. BKNTCSO — 104 «bude) ta duše BRU — podobna TNCSO — k Synu CSO — tehdy] vyn. TNCSO — přešťastná S0 - každá duše TNC, ta duše S0 — 105 sobě (vyn. S) žádá S0 — [toho] vyn. RUSO, toho drahého hostě C - I... Pán] Protož dí K, Protož teď praví TNCSO — Ač] vyn. S0 — 106 zachovává B — miláček] v své první kanonice v třetí kapitole K, v kanonice své TNCSO — 107 praví S0 — [najmilejší vyn. KRONTUSO — nemilujme toliko C — a jazykem] ani (+ toliko S0) jazykem KRONTUSO — 108 Protož... znamenajme] Tuto máme věděti K, Znamenejmež tehdy (vyn. S, to 0) NTSO, Znajmež tehdy C — 107 1. Jan 3, 18 —
11 mě milovali, radovali byšte se zajisté«. Nebo, jako Duch svatý 95 jest prostředek mezi Bohem Otcem a Pánem Ježíšem, tak člověk každý, který chce míti Ducha svatého, má ji míti ten prostředek, B 292 spojení pravé lásky (k Bohu a k svým bližním. Svatý Augustin o Trojici svaté mluvě dí, že Duch svatý jest některaký svazek Boha Otce a Syna. Tak právě, kdež ť jest Duch svatý, v kterém 100 člověku, tehdy ť «toho člověka) víže a jako spojuje z drahým Ježíšem; a protož, v kohož ť kolivěk a kdež ť kolivěk zavítá ten drahý Duch svatý, že takové spojení učiní se Pánem Ježíšem, skrze to duši toho Kčlověka každého učiní velmi krásnú, tak- že bude nápodobna Synu božímu. Ó tehdy přenešťastná duše, 105 kteráž nežádá míti [toho] Ducha svatého! I dí drahý Pán: »Ač kto miluje mě, řeč mú zachovávati bude)«. Svatý Jan miláček dí: »Najmilejší! [najmilejší] nemilujme slovem a jazykem, ale skutkem a pravdú!« Protož vizme a znamenajme, kterak jest třetí, že RU — v milém... protož] v něm, neb tak (+ opět sám K) KNTC — protož dí] an dí proto U — dí] vyn. R — Kdybyšte SO — 94 rado- vali byšte se] milovali byšte i Otce mého i samy sebe C — Nebo] A KONT — Nebo, jako] že SO — 95 prostředkem K, prostředníkem O — Pánem] Pánem naším C, Synem jeho milým, Pánem N — Ježíšem Kristem CU — 95—96 tak ... chce] také kterýž kolivěk člověk bude chtíti K — 96 každý] vyn. TNC, člověk S0 — 96—97 ten prostředek... pravé] svazek KTNCSO — 97 k spojení U — dokonalé lásky O — «k Bohu a k svým z Bohem a z B — svým] vyn. KO — Neb svatý K — 98 o Trojici ... mluvě] mluvě v knihách De civitate Dei K — mluvě] mluví TSO — dí] takto SO — ně- kteraký] jako svázaní aneb K, jako některaký R, jako TNSO, jako jazyk (!) C — 99 a Syna] vyn. (!) U, a Boha Syna O — Též tak U — právě] vyn. KTNCSO — 100 tehdy t] vyn. K — «toho člověka jej BSO — toho] vyn. U — a jako spojuje] vyn. KCTNSO — drahým] Pánem KCTNSO — 101 protož] vyn. TNC — 101—102 protož... Ježíšem] vyn. USO — v kohož .. . učiní] jestliže ť Duch svatý přijde a spojí tě (+ aneb svíže TN, a svíže C) KTNC — 101 a kdež ť kolivěk] vyn. R — 102 s Pánem RN — Ježíšem] Kristem TN, Ježíšem Kristem C — 103 toho] tvú KTNCS, vyn. O — člověka každého vyn. BKNTCSO — 104 «bude) ta duše BRU — podobna TNCSO — k Synu CSO — tehdy] vyn. TNCSO — přešťastná S0 - každá duše TNC, ta duše S0 — 105 sobě (vyn. S) žádá S0 — [toho] vyn. RUSO, toho drahého hostě C - I... Pán] Protož dí K, Protož teď praví TNCSO — Ač] vyn. S0 — 106 zachovává B — miláček] v své první kanonice v třetí kapitole K, v kanonice své TNCSO — 107 praví S0 — [najmilejší vyn. KRONTUSO — nemilujme toliko C — a jazykem] ani (+ toliko S0) jazykem KRONTUSO — 108 Protož... znamenajme] Tuto máme věděti K, Znamenejmež tehdy (vyn. S, to 0) NTSO, Znajmež tehdy C — 107 1. Jan 3, 18 —
Strana 12
12 nás Buch miloval, že miloval nás slovem i skutkem: slovem 110 tak, když nás stvořil řka: »Staň se [tak)!« — i stalo se jest; ale skutkem Kmiloval nás, když jest vydal své tělo na smrt pro nás. Takéž i my milujmy jej, slyšíce a znajíce přikázaní jeho, abychom je skutkem plnili, nebo dí: »Ač kto miluje mě, řeč mú zachovává«, na znamení toho, že řídcí sau, jenž Boha milují. 115 Nebo, jakož sau řídcí, kteří by právě plnili jeho řeč, tak sau řídcí kteříž ho milují, neb milování má býti dokázáno plněním božích řečí. Dí svatý Pavel: »Plnost zákona jesti ť milování«. [A svatý Jan v kanonice: »Dí-li kto, že miluje Boha a přikázaní jeho vězme U — a znamenajme] vyn. U — 109 nás] vyn. S — že] vyn. KONTSO (nás vyn. BSO — 109—110 slovem tak ... řka] Když jest nás slovem miloval? Tehdáž, když nás ráčil stvořiti, když řekl K — 110 tak] vyn. TNCSO — řka ... stalo se jest] vyn. SO — [tak] vyn. KRONTU — i] a ihned K — ale) vyn. BUSO — 111 miloval nás pak B, vyn. SO — tělo drahé N — na smrt] vyn. RUS, na ohavnau smrt O — za nás S0 — 112—113 Takéž . . . nebo] pro hříšné, an tak sám řekl: »Větší nad to nižádný lásky nemá, než ktož dá duši svú za přátely své.« Milujmež i my jeho a poslúchajmež řečí jeho a skutkem je plňme! Neb teď K — slyšíce .. . nebo] poslauchajíce slova jeho a činíce je skutkem; neb teď TNC — 112—117 slyšíce ... milování«] poslauchajíce slova jeho, skutkem je čiňme! Neb jsau řídcí, kteříž by plnili řeči jeho; tak také i řídcí jsau, kteříž by ho milo- vali, nebo milování dokazuje se skrze naplnění, a skutek naplnění jest naplnění zákona S0 — 113 je] vyn. R — 114 zachovávati bude (+ A že dí: »Ač kto« K) KNCTU, zachová R 114—116 na znamení... milují Dí: »Ač kto.« To slovo pokládá proč? Pro řídkost těch, kteříž milují Boha. Neb jsú řídcí, kteříž by plnili boží přikázaní B — 114 na] vyn. K — toho] jest K — řídcí lidé TC, velmi řídcí lidé N — by Boha milovali K — 115—116 Nebo ... milují vyn. K 115 jakož] vyn. ČNT - velmi (vyn. CT) řídcí lidé TON — právě] vyn. TON — 115—117 řeč... Pavel] řeči; neb (a N) jako sau řídcí, kteří by plnili (zachovávali N) řeči jeho (vyn. T) právě, tak sau řídcí, kteří by (+ ho C) milovali (+ právě C), nebo milování dokazuje se skrze naplnění skutků (slova božího a řečí božích v skutku C), a naplnění skutků (v skutku C) je naplnění zákona. A tak apoštol (+ dobře N) praví TNC — 116—117 má býti... Dí] dokazuje se skrze plnění skutkóv, a plnění skutkóv jest naplnění zákona. Neb tak dí apoštol K — 116 do- kázáno plněním] dokázaní skrze plnění (+ jeho U) skutečné RU — božího U — 117 řečí] přikázaní RU — Jakož dí R — Pavel, že KRU — Plnost] Naplnění N — 117—120 Plnost ... hojná] milování jest naplnění zákona, nebo milování jest dokonalé a obdaření velmi veliké. Neb opět K — 117 milování Boha RU — 117—119 [A svatý ... dokázaní] vyn. RUCNTSO — 110 Podle I. M. I, 6 — 7 — 117 Řím. 13, 10 — 118 1. Jan 2, 4 —
12 nás Buch miloval, že miloval nás slovem i skutkem: slovem 110 tak, když nás stvořil řka: »Staň se [tak)!« — i stalo se jest; ale skutkem Kmiloval nás, když jest vydal své tělo na smrt pro nás. Takéž i my milujmy jej, slyšíce a znajíce přikázaní jeho, abychom je skutkem plnili, nebo dí: »Ač kto miluje mě, řeč mú zachovává«, na znamení toho, že řídcí sau, jenž Boha milují. 115 Nebo, jakož sau řídcí, kteří by právě plnili jeho řeč, tak sau řídcí kteříž ho milují, neb milování má býti dokázáno plněním božích řečí. Dí svatý Pavel: »Plnost zákona jesti ť milování«. [A svatý Jan v kanonice: »Dí-li kto, že miluje Boha a přikázaní jeho vězme U — a znamenajme] vyn. U — 109 nás] vyn. S — že] vyn. KONTSO (nás vyn. BSO — 109—110 slovem tak ... řka] Když jest nás slovem miloval? Tehdáž, když nás ráčil stvořiti, když řekl K — 110 tak] vyn. TNCSO — řka ... stalo se jest] vyn. SO — [tak] vyn. KRONTU — i] a ihned K — ale) vyn. BUSO — 111 miloval nás pak B, vyn. SO — tělo drahé N — na smrt] vyn. RUS, na ohavnau smrt O — za nás S0 — 112—113 Takéž . . . nebo] pro hříšné, an tak sám řekl: »Větší nad to nižádný lásky nemá, než ktož dá duši svú za přátely své.« Milujmež i my jeho a poslúchajmež řečí jeho a skutkem je plňme! Neb teď K — slyšíce .. . nebo] poslauchajíce slova jeho a činíce je skutkem; neb teď TNC — 112—117 slyšíce ... milování«] poslauchajíce slova jeho, skutkem je čiňme! Neb jsau řídcí, kteříž by plnili řeči jeho; tak také i řídcí jsau, kteříž by ho milo- vali, nebo milování dokazuje se skrze naplnění, a skutek naplnění jest naplnění zákona S0 — 113 je] vyn. R — 114 zachovávati bude (+ A že dí: »Ač kto« K) KNCTU, zachová R 114—116 na znamení... milují Dí: »Ač kto.« To slovo pokládá proč? Pro řídkost těch, kteříž milují Boha. Neb jsú řídcí, kteříž by plnili boží přikázaní B — 114 na] vyn. K — toho] jest K — řídcí lidé TC, velmi řídcí lidé N — by Boha milovali K — 115—116 Nebo ... milují vyn. K 115 jakož] vyn. ČNT - velmi (vyn. CT) řídcí lidé TON — právě] vyn. TON — 115—117 řeč... Pavel] řeči; neb (a N) jako sau řídcí, kteří by plnili (zachovávali N) řeči jeho (vyn. T) právě, tak sau řídcí, kteří by (+ ho C) milovali (+ právě C), nebo milování dokazuje se skrze naplnění skutků (slova božího a řečí božích v skutku C), a naplnění skutků (v skutku C) je naplnění zákona. A tak apoštol (+ dobře N) praví TNC — 116—117 má býti... Dí] dokazuje se skrze plnění skutkóv, a plnění skutkóv jest naplnění zákona. Neb tak dí apoštol K — 116 do- kázáno plněním] dokázaní skrze plnění (+ jeho U) skutečné RU — božího U — 117 řečí] přikázaní RU — Jakož dí R — Pavel, že KRU — Plnost] Naplnění N — 117—120 Plnost ... hojná] milování jest naplnění zákona, nebo milování jest dokonalé a obdaření velmi veliké. Neb opět K — 117 milování Boha RU — 117—119 [A svatý ... dokázaní] vyn. RUCNTSO — 110 Podle I. M. I, 6 — 7 — 117 Řím. 13, 10 — 118 1. Jan 2, 4 —
Strana 13
13 neplní, lhář jest!« Duovod tehdy milování jest skutkem dokázaní. 120Nebo» milování jest ctnost dokonalá a odplata za to hojná; dí svatý Pavel: »Oko nevídalo ani ucho slýchalo ani na srdce člověku vstúpilo, co jest Buoh připravil milujícím se«. A netoliko tam v nebi, ale ještě i zde na zemi dává milý Buoh veliké své) dary těm, jenž milují jej spravau věrau a láskau, že on je taky milu- 125 je ; nebo není dosti člověku uměti toliko přikázaní boží a slyšeti je, ale také milo lvati je a skutkem plniti a v tom trváti. A takoví ť B 293 toliko Boha milují. Nebo my z práva povinni sme Boha milovati a přikázaní jeho plniti, by ť on toho nám byl nerozkázal. A protož, ktož koli Boha milují, takovým milý Buoh chce dáti velikú 130 odplatu; o kteréjžto tuto dále dí: »A Otec muoj bude milovati 118 milují (!) B 120 Nebo) A že B — milování Boha RU — do- konalá veliká B — odplacení TCS — za to hojná] velmi veliké (veliká NO, + za milování TNC). Jakož (Nebo S) TNCSO — hojná] velmi veliká. A jakož (vyn. U) RU — 121 svatý Pavel] apoštol (+ že S0) TNCSO — Ani oko vidělo (vídalo RC) KRCNT — ani ucho slýchalo] vyn. R — ani a U, vyn. SO — slyšelo KNCT, neslýchalo USO — aniž kdy S — 121—122 ani na srdce .. . vstúpilo] vyn. UO — 121 člověka TN, lidské S — 122 ne- vstaupilo N — co] které věci TNC — milý Buoh KC, Pán U — těm, kteříž milují jeho U — se] jeho R — tam] vyn. TNCSO — 123 na nebi TNCSO ještě i] také K, také i TNCSO — zde nám RU — milý Buoh] vyn. KTNCSO — své vyn. B — 124 a to těm U — 124—125 «pravau ... miluje a přikázaní jeho plní B, ale dokázaní milování bývá skrze skutečné činění (učinění a O) božích přikázaní (+ naplnění 0) S0 — 124 pravau] pravdau K — pravau ... láskau] skrze víru pravau a lásku TNC — že on je taky neb i on takové KCNT — 125 miluje; neb kdež jest pravé milování Boha, to se tím dokáže, že se to vše v skutku plní, což jest Buoh přikázal K, miluje; ale dokázaní milování bývá skrze plnění skutečné toho, což jest Bůh při- kázal TNC v nebo není... toliko] Neb člověk netoliko uměti má KTNCSO - na tom dosti U — boží a] anebo S0 — a slyšeti] aneb slyšeti TNC — 126 je] vyn. NC — ale má K — v skutku TNOS — 126—128 a v tom . .. nerozkázal vyn. B — 126 v tom dobrém C — setrvati TNCSO — A takoví ... milují] vyn. SO — 127 toliko] toliko, ktož to do sebe mají K, toliko lidé TNC — my] všickni SO — z práva] spravedlivě U, dluhem N, vyn. SO — povinni] zavázáni (+ pod věčným zatracením O) KNTCSO — aby- chom milovali Boha TNCS — 128 jeho svatá N — plniti] vyn. RU, plnili TNCS — by pak NO — on ... nerozkázal nám to (vyn. N) nikdy nebylo přikázáno TNCSO — byl] vyn. K — nepřikázal nikda K — Protož ti KS, — Protož (+ on O) těm TNCO — 129 ktož koli] kteříž RUNTCSO Boha jej (+ tak B) BONTSO — takovým ... dáti] budau míti za to K — takovým ... Buoh] vyn. CNTSO — za to chce (+ jim S) RUCNTSO — chce dáti] dává a dáti zaslibuje O — 130 o kteréjžto ... dále] 121 I. Kor. 2, 9 —
13 neplní, lhář jest!« Duovod tehdy milování jest skutkem dokázaní. 120Nebo» milování jest ctnost dokonalá a odplata za to hojná; dí svatý Pavel: »Oko nevídalo ani ucho slýchalo ani na srdce člověku vstúpilo, co jest Buoh připravil milujícím se«. A netoliko tam v nebi, ale ještě i zde na zemi dává milý Buoh veliké své) dary těm, jenž milují jej spravau věrau a láskau, že on je taky milu- 125 je ; nebo není dosti člověku uměti toliko přikázaní boží a slyšeti je, ale také milo lvati je a skutkem plniti a v tom trváti. A takoví ť B 293 toliko Boha milují. Nebo my z práva povinni sme Boha milovati a přikázaní jeho plniti, by ť on toho nám byl nerozkázal. A protož, ktož koli Boha milují, takovým milý Buoh chce dáti velikú 130 odplatu; o kteréjžto tuto dále dí: »A Otec muoj bude milovati 118 milují (!) B 120 Nebo) A že B — milování Boha RU — do- konalá veliká B — odplacení TCS — za to hojná] velmi veliké (veliká NO, + za milování TNC). Jakož (Nebo S) TNCSO — hojná] velmi veliká. A jakož (vyn. U) RU — 121 svatý Pavel] apoštol (+ že S0) TNCSO — Ani oko vidělo (vídalo RC) KRCNT — ani ucho slýchalo] vyn. R — ani a U, vyn. SO — slyšelo KNCT, neslýchalo USO — aniž kdy S — 121—122 ani na srdce .. . vstúpilo] vyn. UO — 121 člověka TN, lidské S — 122 ne- vstaupilo N — co] které věci TNC — milý Buoh KC, Pán U — těm, kteříž milují jeho U — se] jeho R — tam] vyn. TNCSO — 123 na nebi TNCSO ještě i] také K, také i TNCSO — zde nám RU — milý Buoh] vyn. KTNCSO — své vyn. B — 124 a to těm U — 124—125 «pravau ... miluje a přikázaní jeho plní B, ale dokázaní milování bývá skrze skutečné činění (učinění a O) božích přikázaní (+ naplnění 0) S0 — 124 pravau] pravdau K — pravau ... láskau] skrze víru pravau a lásku TNC — že on je taky neb i on takové KCNT — 125 miluje; neb kdež jest pravé milování Boha, to se tím dokáže, že se to vše v skutku plní, což jest Buoh přikázal K, miluje; ale dokázaní milování bývá skrze plnění skutečné toho, což jest Bůh při- kázal TNC v nebo není... toliko] Neb člověk netoliko uměti má KTNCSO - na tom dosti U — boží a] anebo S0 — a slyšeti] aneb slyšeti TNC — 126 je] vyn. NC — ale má K — v skutku TNOS — 126—128 a v tom . .. nerozkázal vyn. B — 126 v tom dobrém C — setrvati TNCSO — A takoví ... milují] vyn. SO — 127 toliko] toliko, ktož to do sebe mají K, toliko lidé TNC — my] všickni SO — z práva] spravedlivě U, dluhem N, vyn. SO — povinni] zavázáni (+ pod věčným zatracením O) KNTCSO — aby- chom milovali Boha TNCS — 128 jeho svatá N — plniti] vyn. RU, plnili TNCS — by pak NO — on ... nerozkázal nám to (vyn. N) nikdy nebylo přikázáno TNCSO — byl] vyn. K — nepřikázal nikda K — Protož ti KS, — Protož (+ on O) těm TNCO — 129 ktož koli] kteříž RUNTCSO Boha jej (+ tak B) BONTSO — takovým ... dáti] budau míti za to K — takovým ... Buoh] vyn. CNTSO — za to chce (+ jim S) RUCNTSO — chce dáti] dává a dáti zaslibuje O — 130 o kteréjžto ... dále] 121 I. Kor. 2, 9 —
Strana 14
14 jej«. Nebo, ačkoli Boha milovati «jest veliká ctnost, však mnohem větčí jest milovánu býti od «Pána Boha), neb jest to blahoslavenství a obdarování velmi veliké. A jest to tak veliké dobré, kohož Bůh miluje, že nad to nemůž lepší věc býti 135 aniž můž býti dražší, nebo jest blahoslavenství, [neb, kohož ť ten Otec nebeský miluje, toho ť vším dobrým naplní, ode všeho zlého zbraňuje, věčný s sebú příbytek připravuje. Dí svatý Pavel: »Poněvadž nám dal Syna svého, kterakž nám s ním nedá všech věcí?« A svatý Petr v kanonice: »Kto jest, jenž by vám uškodil, 140 budete-li dobrého milovníci«, totiž milého Boha?] Ej, milujmež jej, milí lidé! A dí dále: »A k němu přídeme a příbytek u něho učiníme«. Nebo to nemuož býti, že, ktož [nejmiluje Syna božího, by ho také Buoh Otec nemiloval, nebo jakož otec nemuož nemilovati 145 syna svého, tak ť jest právě, ktož ť miluje Krista, Syna božího, Neb KTNC, Protož S0 — o kteréjžto ... dí] A kterau, tuto hned (dí U) dále řka RU — dí] také takto dí O — 131 jej a k němu přijdeme a příbytek u něho učiníme TNC — Nebo] vyn. KONT — Nebo ... milovati «jest) Jest to U — 131—133 Nebo ... blahoslavenství A tak jest (+ to 0) veliké (velice O) dobré, kohož Bůh miluje, že nad to nic většího býti nemuož S0 — 131 Ačkolivěk zajisté K — drahého Boha TNC .. «jest) vyn. B — ctnost] věc K — však proto K — 132 větší a znamenitější N — «jest) vyn. B, jest věc RUC — «Pána Boha něho B, milého Pána Boha U — 133 to] vyn. NCTU — obdarování odplacení TNC — 133—141 obdarování... lidé!] najvětší odplata, že nad to nic větčího býti nemuož, než koho Pán Buoh miluje K — 133—135 «A jest ... blahoslavenství nad něžto nic větčího býti nemuož B — 133 to] také TN — 134 velmi veliké U — nemůž nic nemůž TNC, nic nejni U — lepší věc býti] lepšího U — lepší věc] většího TNC — 135 aniž... dražší] vyn. TNC — býti dražší] co býti dražšího U — blahoslavenství a odplacení C — 135—141 [neb... lidé!) vyn. KONTSO — [neb... Boha?] vyn. RU — 140 Aj R — 140—141 milujmež ... lidé] milí křesťané, milujmež toho drahého Pána Boha a služme — jemu rádi (+ drahému Pánu Bohu U) RU 142 A dí ... učiníme] vyn. SO — A dí dále] Dále dí čtení svaté KONT, Dále dí drahý Pán R — dále] vyn. U — 143 Nebo to nemuož Aniž to může O — že ... [nejmiluje] ktož by miloval KCTNSO — miluje RU — 144 Otec] vyn. SO — nemiloval (neměl milovati 0) zase TNCSO — nebo] a RO, vyn. U — 144—145 jakož ... jest] rovně jako to nemuože býti, aby [dobrý, věrný a] pravý otec syna [dobrého, věrného nemiloval, tak K — 144—146 jakož otec... Otče] kdož nemiluje Syna, také ť ho Syn nemiluje ani Otec S0 — 145 svého] vyn. U — jest vyn. TNC — právě] vyn. NC 138 Podle Řím. 8, 32 — 139 Podle 1. Petra 3, 13 —
14 jej«. Nebo, ačkoli Boha milovati «jest veliká ctnost, však mnohem větčí jest milovánu býti od «Pána Boha), neb jest to blahoslavenství a obdarování velmi veliké. A jest to tak veliké dobré, kohož Bůh miluje, že nad to nemůž lepší věc býti 135 aniž můž býti dražší, nebo jest blahoslavenství, [neb, kohož ť ten Otec nebeský miluje, toho ť vším dobrým naplní, ode všeho zlého zbraňuje, věčný s sebú příbytek připravuje. Dí svatý Pavel: »Poněvadž nám dal Syna svého, kterakž nám s ním nedá všech věcí?« A svatý Petr v kanonice: »Kto jest, jenž by vám uškodil, 140 budete-li dobrého milovníci«, totiž milého Boha?] Ej, milujmež jej, milí lidé! A dí dále: »A k němu přídeme a příbytek u něho učiníme«. Nebo to nemuož býti, že, ktož [nejmiluje Syna božího, by ho také Buoh Otec nemiloval, nebo jakož otec nemuož nemilovati 145 syna svého, tak ť jest právě, ktož ť miluje Krista, Syna božího, Neb KTNC, Protož S0 — o kteréjžto ... dí] A kterau, tuto hned (dí U) dále řka RU — dí] také takto dí O — 131 jej a k němu přijdeme a příbytek u něho učiníme TNC — Nebo] vyn. KONT — Nebo ... milovati «jest) Jest to U — 131—133 Nebo ... blahoslavenství A tak jest (+ to 0) veliké (velice O) dobré, kohož Bůh miluje, že nad to nic většího býti nemuož S0 — 131 Ačkolivěk zajisté K — drahého Boha TNC .. «jest) vyn. B — ctnost] věc K — však proto K — 132 větší a znamenitější N — «jest) vyn. B, jest věc RUC — «Pána Boha něho B, milého Pána Boha U — 133 to] vyn. NCTU — obdarování odplacení TNC — 133—141 obdarování... lidé!] najvětší odplata, že nad to nic větčího býti nemuož, než koho Pán Buoh miluje K — 133—135 «A jest ... blahoslavenství nad něžto nic větčího býti nemuož B — 133 to] také TN — 134 velmi veliké U — nemůž nic nemůž TNC, nic nejni U — lepší věc býti] lepšího U — lepší věc] většího TNC — 135 aniž... dražší] vyn. TNC — býti dražší] co býti dražšího U — blahoslavenství a odplacení C — 135—141 [neb... lidé!) vyn. KONTSO — [neb... Boha?] vyn. RU — 140 Aj R — 140—141 milujmež ... lidé] milí křesťané, milujmež toho drahého Pána Boha a služme — jemu rádi (+ drahému Pánu Bohu U) RU 142 A dí ... učiníme] vyn. SO — A dí dále] Dále dí čtení svaté KONT, Dále dí drahý Pán R — dále] vyn. U — 143 Nebo to nemuož Aniž to může O — že ... [nejmiluje] ktož by miloval KCTNSO — miluje RU — 144 Otec] vyn. SO — nemiloval (neměl milovati 0) zase TNCSO — nebo] a RO, vyn. U — 144—145 jakož ... jest] rovně jako to nemuože býti, aby [dobrý, věrný a] pravý otec syna [dobrého, věrného nemiloval, tak K — 144—146 jakož otec... Otče] kdož nemiluje Syna, také ť ho Syn nemiluje ani Otec S0 — 145 svého] vyn. U — jest vyn. TNC — právě] vyn. NC 138 Podle Řím. 8, 32 — 139 Podle 1. Petra 3, 13 —
Strana 15
15 nemůž býti, aby nemiloval Otce. Ó, kterak bychom toho měli býti «velmi pilni, abychom Boha milovali, «kteréžto milování pochází z přikázaní božích! Protož dí svatý Rehoř v dnešním kázaní: »Žádný člověk nemá sobě bráti z kterých koli 150 skutkuov, by mohl Boha milovati, nebude-li plniti řečí jeho«. Tehdy, Kmá-li ť člověk milovati Boha, Kmusí plniti) jeho přikázaní, a kto chce milován býti od KPána Boha), milujž také Pána Boha! Nebo on sám dí: »Já «sebe milující miluji«. A jinde dí: »Otec [muoj] miluje vás, nebo jste vy mě milovali«. 155 A tak, kdež kolivěk zavítá Duch svatý a přijde, takovým lidem 145—146 Krista... «nemiloval] Pána Ježíše (Krista TC, vyn. N), nemuož nemilovati Boha KCNT — 145 Krista] vyn. U — Syna božího] vyn. R — 146 to býti RU — «nemiloval nebyl milován od něho, totižto od Boha B — Och O — kterak] jak KONTS, což O — bychom my N — 147 býti... pilni] velmi snažně (vyn. CT) hledati (hleděti C) KCT, pilně hledati S0 — «velmi vyn. B — 147—148 «kteréžto ... dí) a jeho řeči plnili, jimižto se dokazuje jeho milování B — 148 milování] vyn. NT, milování pravé, celé a dokonalé C — pochodí K — z plnění (naplnění O) přikázaní TNCSO — božích] božských CRU, jeho svatých N — Protož A U — dí] vyn. KCTN — Rehoř mluvě (mluví C) NC — 149 v dnešním kázaní] vyn. SO — kázaní mluvě dí, že K, kázaní dí TNC — že žádnej USO — člověk] křesťan kterého kolivěk stavu K — sobě bráti] zpoléhati TNCSO — toho bráti K — z kterých koli] z nižádných U — 149—151 z kterých koli ... člověk čině které kolivěk skutky dobré, by Boha miloval, jestliže neplní [přikázaní a] řečí jeho. Neb jestliže chce člověk právě K, na které (vyn. O) kolivěk (vyn. S0) skutky své dobré, a že (vyn. SO), by (+ ť pak i O) miloval Boha, nebude-li plniti (nebude... plniti] a kdyby neplnil O, nebude-li plniti a zachovávati C) přikázaní jeho (+ svatých N, božích, nic mu platno není (nebude 0) S0). Protož, chce-li člověk (chce . .. člověk] kdo chce S0) TNCSO — 150 «nebude-li a jeho řeči plnili (!), a pakli nebude B — řečí] přikázaní U — jeho] božích R — 151 Tehdy z toho toto R — «má-li ť člověk ktož koli chce B — musí plniti plniž BTC, má ť plniti K — 152 přikázaní řeči B, svatá při- kázaní C - 152 a kto chce ... Boha vyn. SO — kdož kolivěk TCN — Pána Boha něho B, něho, totiž od Boha U — milujž také] i milujmež sami U — 153 «Pána Boha sám Pána Boha R, zase Boha C, vyn. B, [a poslauchej] K — Nebo ... dí] vyn. N — on... dí] praví Pán S0 — sám] vyn. KCT - praví TC — «sebe milující ty, kteříž mě B, milující mne TS, milující zase O — miluji,« tak praví Pán Bůh N — 154 A jinde ... milovali] vyn. S0 — Kdí opět B, též dí K — On (+ totižto C) Otec KRCTU — [muoj] vyn. KRCNT — 155—158 «A tak... učiníme« A v takové ť lidi přijde a zavítá Duch svatý. Dajž nám jej, milý Pane! B — 155 A tak] Protož KONTUSO — a] aneb TNC, vyn. SO — přijde] vyn. S0 — 153 Př. 8, 17 154 Podle Jana 16, 27 —
15 nemůž býti, aby nemiloval Otce. Ó, kterak bychom toho měli býti «velmi pilni, abychom Boha milovali, «kteréžto milování pochází z přikázaní božích! Protož dí svatý Rehoř v dnešním kázaní: »Žádný člověk nemá sobě bráti z kterých koli 150 skutkuov, by mohl Boha milovati, nebude-li plniti řečí jeho«. Tehdy, Kmá-li ť člověk milovati Boha, Kmusí plniti) jeho přikázaní, a kto chce milován býti od KPána Boha), milujž také Pána Boha! Nebo on sám dí: »Já «sebe milující miluji«. A jinde dí: »Otec [muoj] miluje vás, nebo jste vy mě milovali«. 155 A tak, kdež kolivěk zavítá Duch svatý a přijde, takovým lidem 145—146 Krista... «nemiloval] Pána Ježíše (Krista TC, vyn. N), nemuož nemilovati Boha KCNT — 145 Krista] vyn. U — Syna božího] vyn. R — 146 to býti RU — «nemiloval nebyl milován od něho, totižto od Boha B — Och O — kterak] jak KONTS, což O — bychom my N — 147 býti... pilni] velmi snažně (vyn. CT) hledati (hleděti C) KCT, pilně hledati S0 — «velmi vyn. B — 147—148 «kteréžto ... dí) a jeho řeči plnili, jimižto se dokazuje jeho milování B — 148 milování] vyn. NT, milování pravé, celé a dokonalé C — pochodí K — z plnění (naplnění O) přikázaní TNCSO — božích] božských CRU, jeho svatých N — Protož A U — dí] vyn. KCTN — Rehoř mluvě (mluví C) NC — 149 v dnešním kázaní] vyn. SO — kázaní mluvě dí, že K, kázaní dí TNC — že žádnej USO — člověk] křesťan kterého kolivěk stavu K — sobě bráti] zpoléhati TNCSO — toho bráti K — z kterých koli] z nižádných U — 149—151 z kterých koli ... člověk čině které kolivěk skutky dobré, by Boha miloval, jestliže neplní [přikázaní a] řečí jeho. Neb jestliže chce člověk právě K, na které (vyn. O) kolivěk (vyn. S0) skutky své dobré, a že (vyn. SO), by (+ ť pak i O) miloval Boha, nebude-li plniti (nebude... plniti] a kdyby neplnil O, nebude-li plniti a zachovávati C) přikázaní jeho (+ svatých N, božích, nic mu platno není (nebude 0) S0). Protož, chce-li člověk (chce . .. člověk] kdo chce S0) TNCSO — 150 «nebude-li a jeho řeči plnili (!), a pakli nebude B — řečí] přikázaní U — jeho] božích R — 151 Tehdy z toho toto R — «má-li ť člověk ktož koli chce B — musí plniti plniž BTC, má ť plniti K — 152 přikázaní řeči B, svatá při- kázaní C - 152 a kto chce ... Boha vyn. SO — kdož kolivěk TCN — Pána Boha něho B, něho, totiž od Boha U — milujž také] i milujmež sami U — 153 «Pána Boha sám Pána Boha R, zase Boha C, vyn. B, [a poslauchej] K — Nebo ... dí] vyn. N — on... dí] praví Pán S0 — sám] vyn. KCT - praví TC — «sebe milující ty, kteříž mě B, milující mne TS, milující zase O — miluji,« tak praví Pán Bůh N — 154 A jinde ... milovali] vyn. S0 — Kdí opět B, též dí K — On (+ totižto C) Otec KRCTU — [muoj] vyn. KRCNT — 155—158 «A tak... učiníme« A v takové ť lidi přijde a zavítá Duch svatý. Dajž nám jej, milý Pane! B — 155 A tak] Protož KONTUSO — a] aneb TNC, vyn. SO — přijde] vyn. S0 — 153 Př. 8, 17 154 Podle Jana 16, 27 —
Strana 16
16 nic nebude k zatracení, jakož dí svatý Pavel. Ó milí křesťané, žádajmež ho tehdy, neb ť teď dí Pán Kristus, že, ktož má Ducha svatého, »k němu přijdeme a příbytek u něho učiníme«. Dí dále: »Řeč, kterú jste slyšeli, není ť má, ale toho, který 160 mě poslal, Otcova«. A z toho řeči boží mají velmi váženy býti od lidí, nebo, když kolivěk mluvil Kristus, tehdy vždy Duch svatý hýbal jazykem jeho; a tak on sám od sebe nemluvil, a což jest mluvil, ta řeč u jest byla všé svaté Trojice: byla jest řeč Boha B 29. Otce drahého, a proto se máme báti řeči jeho; a také jest byla 165 Syna božího, a z toho má býti jmína u veliké vážnosti; byla jest také i Ducha svatého, a proto má býti velice milována. A poně- vadž řeči Kristovy sau) vší Trojice svaté, i protož mají velmi váženy, býti. Neb sau i nesnadné a jako nějak drsnaté a vostré, lidem] vyn. U — 156 nebude] není KONTSO — 156—157 Jakož ... Kristus] nebo teď (vyn. O) dí Spasitel SO — 156 Pavel apoštol TC — Ó milí křesťané] I KSO — Ó] Aj N — 157 požádejmež TNC — ho tehdy] toho daru Ducha svatého RU — tehdy s pravau věrau NCT — teď] vyn. U — dí] praví KSO, vyn. T — drahý Pán NC — Kristus] Ježíš TNC — že] že k tomu TNC — 158 k němu] vyn. TNC — 159 Dí dále] Dále dí čtení svaté K, Dále dí Duch svatý RNCTU, A potom dáleji dí O — 160 A z toho] Z té příčiny K, A tak ty U — 160 161 A z toho . . . lidí] vyn. TNC — řeči ... když] by mělo býti toto (vyn. S) váženo, že, což jest S0 — 160 boží] vyn. RU — velmi ... býti od] býti u veliké vážnosti U — 161 nebo, což jest kolivčk a K — drahý Ježíš TNCSO— vždy] vyn. O — 162 jeho svatým N — sebe nic TNC — nemluvil] mluviti nechtěl U — a což] neb řeč Kristova, kterauž K, ale ta řeč, kterau TNOSO, ale co U — 163 mluvil drahý Ježíš TNSO — ta] vyn. KCNTSO — řeč vyn. CNTSO — byla] vyn. K - od vší U — byla] a z toho, že K — jest řeč] zajisté TNCS — 164 drahého] svatého a drahého U, vyn. O — drahého, a proto] vyn. K, a z toho TNCSO — jí báti K — řeči jeho] vyn. K — řeči jeho; a] řeč jeho C : a také jest byla] byla řeč K — byla] vyn. K — 165 a z toho] proto K — jmína] vyn. USO — u velikéj v TNCSO — vážnosti poctivosti KONTSO - 165—166 byla ... i] a že jest řeč K — 166 a] vyn. K — proto] z toho TNOSO — velice] vyn. TNCSO - milování T - spo- něvadž tak B, poněvadž jest tak, že TNCSO - 167 Kristovy] svaté RU — sau zajisté nejsú samého, ale B— ode vší O — i protož] vyn. KRU — mají ty řeči Kristovy RU — 167- 168 velmi... nějak] u veliké vážnosti býti. A sau ť také i dobře nesnadné a těžké lidem neohbitým k dobrému a velmi K — 168 váženy] vážny B, váženy a šetříny N 168—169 neb ... člověku) a pilně zachovávány; ač pak se zdají býti velmi tvrdé a drsnaté k naplnění, neb se zdá všecko těžko B — neb ... těžko] neb se mnohým zdají velmi nesnadné. Jako těžké TNC — 168—172 neb... Než pak] neb (ale O) se (vyn. O) mnohým (+ se O) zdají býti velmi snadné, 156 Podle Řím. 8, 28? —
16 nic nebude k zatracení, jakož dí svatý Pavel. Ó milí křesťané, žádajmež ho tehdy, neb ť teď dí Pán Kristus, že, ktož má Ducha svatého, »k němu přijdeme a příbytek u něho učiníme«. Dí dále: »Řeč, kterú jste slyšeli, není ť má, ale toho, který 160 mě poslal, Otcova«. A z toho řeči boží mají velmi váženy býti od lidí, nebo, když kolivěk mluvil Kristus, tehdy vždy Duch svatý hýbal jazykem jeho; a tak on sám od sebe nemluvil, a což jest mluvil, ta řeč u jest byla všé svaté Trojice: byla jest řeč Boha B 29. Otce drahého, a proto se máme báti řeči jeho; a také jest byla 165 Syna božího, a z toho má býti jmína u veliké vážnosti; byla jest také i Ducha svatého, a proto má býti velice milována. A poně- vadž řeči Kristovy sau) vší Trojice svaté, i protož mají velmi váženy, býti. Neb sau i nesnadné a jako nějak drsnaté a vostré, lidem] vyn. U — 156 nebude] není KONTSO — 156—157 Jakož ... Kristus] nebo teď (vyn. O) dí Spasitel SO — 156 Pavel apoštol TC — Ó milí křesťané] I KSO — Ó] Aj N — 157 požádejmež TNC — ho tehdy] toho daru Ducha svatého RU — tehdy s pravau věrau NCT — teď] vyn. U — dí] praví KSO, vyn. T — drahý Pán NC — Kristus] Ježíš TNC — že] že k tomu TNC — 158 k němu] vyn. TNC — 159 Dí dále] Dále dí čtení svaté K, Dále dí Duch svatý RNCTU, A potom dáleji dí O — 160 A z toho] Z té příčiny K, A tak ty U — 160 161 A z toho . . . lidí] vyn. TNC — řeči ... když] by mělo býti toto (vyn. S) váženo, že, což jest S0 — 160 boží] vyn. RU — velmi ... býti od] býti u veliké vážnosti U — 161 nebo, což jest kolivčk a K — drahý Ježíš TNCSO— vždy] vyn. O — 162 jeho svatým N — sebe nic TNC — nemluvil] mluviti nechtěl U — a což] neb řeč Kristova, kterauž K, ale ta řeč, kterau TNOSO, ale co U — 163 mluvil drahý Ježíš TNSO — ta] vyn. KCNTSO — řeč vyn. CNTSO — byla] vyn. K - od vší U — byla] a z toho, že K — jest řeč] zajisté TNCS — 164 drahého] svatého a drahého U, vyn. O — drahého, a proto] vyn. K, a z toho TNCSO — jí báti K — řeči jeho] vyn. K — řeči jeho; a] řeč jeho C : a také jest byla] byla řeč K — byla] vyn. K — 165 a z toho] proto K — jmína] vyn. USO — u velikéj v TNCSO — vážnosti poctivosti KONTSO - 165—166 byla ... i] a že jest řeč K — 166 a] vyn. K — proto] z toho TNOSO — velice] vyn. TNCSO - milování T - spo- něvadž tak B, poněvadž jest tak, že TNCSO - 167 Kristovy] svaté RU — sau zajisté nejsú samého, ale B— ode vší O — i protož] vyn. KRU — mají ty řeči Kristovy RU — 167- 168 velmi... nějak] u veliké vážnosti býti. A sau ť také i dobře nesnadné a těžké lidem neohbitým k dobrému a velmi K — 168 váženy] vážny B, váženy a šetříny N 168—169 neb ... člověku) a pilně zachovávány; ač pak se zdají býti velmi tvrdé a drsnaté k naplnění, neb se zdá všecko těžko B — neb ... těžko] neb se mnohým zdají velmi nesnadné. Jako těžké TNC — 168—172 neb... Než pak] neb (ale O) se (vyn. O) mnohým (+ se O) zdají býti velmi snadné, 156 Podle Řím. 8, 28? —
Strana 17
17 nebo těžko jest člověku zapříti sebe samého, kříž svuoj Kvzíti 170 a jíti po Pánu Kristu; ale proto voleným božím kvelmi ť sau lehké k naplnění. [Di svatý Jan v kanonice: »Přikázaní jeho těžka nejsú«]. Než pak trojí jsú lidé, ješto blúdí při řečech božích. První sau) tito, kteří, slyšíce Křeči boží, i neplní jich; a sám Kristus dí, že, ktož bude učiti a činiti tak, ten bude veliký v krá- 75 lovství nebeském; [a Jakub svatý: »Buďte činitelé slova a ne posluchači toliko, zklamávajíce sami se!«] Druzí jsú «pak, ješto ani slyší ani činí, a takoví sami se klamají. Proti takovým dí svatý Jakub v své kanonice: »Buďte činitelé slova a ne poslu- chači toliko, zklamávajíce sami se!« Třetí pak sau), ač ted 180 na čas plní řeči boží, že teď k Kvánocém neb k velice noci a k jiným) — v kterýchžto jest pravé milování. Ale máme věděti, že SO — 168 nějak ňáké U — 169 jest to U — gvzíti nésti B — 170 a jíti... Kristu] vyn. CNT — Kristu] Ježíšovi RU — proto] vyn. KONT — 170—171 gvelmi... naplnění vše jest lehko B, sau velmi snadné (+ a lehké C), v kterýchž právě to milování vězí TNC — 171 lehké a snadné K — 171—172 [Dí... nejsú«] vyn. KRCNTU — 172 Než pak] Máme (Ale máme TNC) věděti, že KTNC, Než že U — ješto] kteříž TNCSO — ješto blúdí] kteřížto se shledávají (nalézají U) blaudící (bludní U) RU — Kristových a božích C, božích a ješto se k nim nevážně mají K — 173 sau) vyn. B — kteří an U, ješto TNCSO — slyší S0 — řeči boží, i vyn. B. Kristovy řeči boží C, slovo boží S0 — i avšak N — jich] ho S0 - a] an R — sám] vyn. KCNTSO — 174 dí tak RU, praví TNCSO — že] vyn. KTCSO — jiné (+ tomu S) učiti CSO — tak] vyn. S — veliký nazván KRU — 175 nebeském] božím K — 175—176 [a Jakub ... se] vyn. KRNCTUSO (viz níže ř. 178—179 !) — 176 Druzí] Jiní RU — «pak vyn. BUSO, pak tito K — 177 ješto] kteří TNC, an U — ani slyší ani činí] ani slyší řečí božích ani jich plní K, neposlúchají ani neplní SO, blaudí při řečech božských (božích U), a netoliko, by poslauchali řeči božích, ale ani jich plní (ne- plní U) (a netoliko ... plní ti, ješto jich (vyn. C) neposlauchají a ovšem jich neplní TNC) RUCNT — 177—179 a takoví ... zklamávajíce sami se!« o nichž dí Spasitel: »Proto vy neslyšíte, neb z Boha nejste« B — 177 oklamávají N, sklamávají SO — 178 v své kanonice] v první kapitole RU, v své v první kapitule kanonice TC, vyn. SO — « Najmilejší! Buďte K — 179 klamajíce KRT, oklamávajíce U — pakl vyn. CU — «sau) vyn. BC, sau tito K, sauti TN, sau, kteřížto R — 179—183 ač teď ... toliko ješto je (se O) teď na čas, k božím hodům k kterým koliv, v náboženství vedau (uvedau O), a (ale O) po hodech ihned (+ zase O) oblevují, a tak (vyn. O) v tom netrvají (nesetrvají O), neb SO — 179 ač] ješto KONT — teď jedne TC, teď toliko N — 180—182 řeči .. . nechají] je, a to sau ti, ješto (kteřížto 171 1. Jan 5. 3 — — 174 Mat. 5. 19 175 a 178 Jak. 1, 22 — Rokycanova P ostilla.
17 nebo těžko jest člověku zapříti sebe samého, kříž svuoj Kvzíti 170 a jíti po Pánu Kristu; ale proto voleným božím kvelmi ť sau lehké k naplnění. [Di svatý Jan v kanonice: »Přikázaní jeho těžka nejsú«]. Než pak trojí jsú lidé, ješto blúdí při řečech božích. První sau) tito, kteří, slyšíce Křeči boží, i neplní jich; a sám Kristus dí, že, ktož bude učiti a činiti tak, ten bude veliký v krá- 75 lovství nebeském; [a Jakub svatý: »Buďte činitelé slova a ne posluchači toliko, zklamávajíce sami se!«] Druzí jsú «pak, ješto ani slyší ani činí, a takoví sami se klamají. Proti takovým dí svatý Jakub v své kanonice: »Buďte činitelé slova a ne poslu- chači toliko, zklamávajíce sami se!« Třetí pak sau), ač ted 180 na čas plní řeči boží, že teď k Kvánocém neb k velice noci a k jiným) — v kterýchžto jest pravé milování. Ale máme věděti, že SO — 168 nějak ňáké U — 169 jest to U — gvzíti nésti B — 170 a jíti... Kristu] vyn. CNT — Kristu] Ježíšovi RU — proto] vyn. KONT — 170—171 gvelmi... naplnění vše jest lehko B, sau velmi snadné (+ a lehké C), v kterýchž právě to milování vězí TNC — 171 lehké a snadné K — 171—172 [Dí... nejsú«] vyn. KRCNTU — 172 Než pak] Máme (Ale máme TNC) věděti, že KTNC, Než že U — ješto] kteříž TNCSO — ješto blúdí] kteřížto se shledávají (nalézají U) blaudící (bludní U) RU — Kristových a božích C, božích a ješto se k nim nevážně mají K — 173 sau) vyn. B — kteří an U, ješto TNCSO — slyší S0 — řeči boží, i vyn. B. Kristovy řeči boží C, slovo boží S0 — i avšak N — jich] ho S0 - a] an R — sám] vyn. KCNTSO — 174 dí tak RU, praví TNCSO — že] vyn. KTCSO — jiné (+ tomu S) učiti CSO — tak] vyn. S — veliký nazván KRU — 175 nebeském] božím K — 175—176 [a Jakub ... se] vyn. KRNCTUSO (viz níže ř. 178—179 !) — 176 Druzí] Jiní RU — «pak vyn. BUSO, pak tito K — 177 ješto] kteří TNC, an U — ani slyší ani činí] ani slyší řečí božích ani jich plní K, neposlúchají ani neplní SO, blaudí při řečech božských (božích U), a netoliko, by poslauchali řeči božích, ale ani jich plní (ne- plní U) (a netoliko ... plní ti, ješto jich (vyn. C) neposlauchají a ovšem jich neplní TNC) RUCNT — 177—179 a takoví ... zklamávajíce sami se!« o nichž dí Spasitel: »Proto vy neslyšíte, neb z Boha nejste« B — 177 oklamávají N, sklamávají SO — 178 v své kanonice] v první kapitole RU, v své v první kapitule kanonice TC, vyn. SO — « Najmilejší! Buďte K — 179 klamajíce KRT, oklamávajíce U — pakl vyn. CU — «sau) vyn. BC, sau tito K, sauti TN, sau, kteřížto R — 179—183 ač teď ... toliko ješto je (se O) teď na čas, k božím hodům k kterým koliv, v náboženství vedau (uvedau O), a (ale O) po hodech ihned (+ zase O) oblevují, a tak (vyn. O) v tom netrvají (nesetrvají O), neb SO — 179 ač] ješto KONT — teď jedne TC, teď toliko N — 180—182 řeči .. . nechají] je, a to sau ti, ješto (kteřížto 171 1. Jan 5. 3 — — 174 Mat. 5. 19 175 a 178 Jak. 1, 22 — Rokycanova P ostilla.
Strana 18
18 hodóm okáží Knějaké) náboženství pošmúrné, a potom po ho- dech hned oslabí aneb nechají a v dobrém počatém netrvají, neb toliko) na čas věří, a v čas pokušení odstupují od dobrého? a «takoví kořene nemají. Sú ť zajisté řeči boží velmi hluboké 185 a srdcím našim některak odporné. Protož dí dále Kristus ve čtení: »Ale utěšitel Duch svatý, kteréhož pošle Otec ve jméno mé, ten ť vás naučí [všeliké pravdě a všem věcem a zpomene ť vám všecky věci« etc. Nebo lidé nemohú úžitečně poslúchati řečí božích, nebudú-li míti [přítomnosti] Ducha 190 svatého; nebo nadarmo jazyk kazateluov pracuje, nebude-li při- tomen Duch svatý. Dále [dí] drahý Pán Kdotýká jiné povahy milování božího, totiž radování v tom drahém Pánu Ježíšovi, jakož teď dále dí: »Byšte mne milovali, radovali byšte se zajisté, že jdu k Uotci«. 195 Z čeho se mají radovati? Z toho, že Kristus, kterýž byl prvé smrte- TNC) teď (vyn. TNC) k hodóm některým (kterým kolivěk TNC) (+ k vá- nocém aneb k velice noci K) vedau některá (vyn. TNC) náboženství a řeči boží plní, ale potom ihned brzo odstupují od toho (řeči... toho] po hodech ihned zase toho nechají a obleví C, po hodech, au (vyn. N) hned toho oblevují NT) KCNT — 180 že ted] vyn. U — Kvánocém ... jiným) některým B — 181 nějaké) na sobě B — po hodech] s hod R — 182 aneb] a toho RU — 182—183 a v dobrém ... toliko dí Kristus, že takoví B — 182 v dobrém počatém] tak C, tak v tom (+ dobrém N) TN — netrvalí R, nesetrvají U — 183 toliko vyn. KCNT - od dobrého? vyn. BKNCTSO — 184 «takoví ti ť BK — dobrého kořene KCNTSO — Ba, sau O — zajisté] také K — 185 jako srdcím R, srdcuom K, srdcům C - některak] vyn. K, velmi TNCSO — jako odporné U — 186—188 Protož ... etc.] vyn. SO — 186 teď dí KCNT — dále] vyn. CNT — v svatém čtení C — 187 jménu mém U — [všeliké pravdě a] vyn. KRONTU — 188 zpomenc ť vám] ku paměti vám přivede KRU, připo- mene N — vám] vyn. T — etc.] které kolivěk pravím (pravil sem RU, pověděl sem NC, povím T) vám KRONTU — Nebo ... nemohů] Tehdy toto z toho, že žádný člověk nemuože K — 189 úžitečně] vyn. O — řečí božích] slova božího TCNUSO — božských R — nebude K — [přítomnosti] vyn. KNTCUSO — 190 nebo] a RU — kazateluov] učitele neb kazatele K, kněze S0, vyn. CNT — pracuje a (+ usta C, + mnoho O) mluví TNCSO — nebude] není TNC, nemá SO — 190—191 přítomnosti Ducha svatého KONTSO — 192 Dále] Protož O — [dí] vyn. RNTCU — 192—193 [di ... ted pak Pán Ježíš dotýče jiné povahy milování božího, neb ti, ktož Boha milují, mají se v něm radovati. I takto K — 192 Pán opět TN — 192—193 «do- týká .. . dí) vyn. BSO — 193 tom drahém] vyn. CNT — jakož teď] A U — jakož ... dále] když takto TNC — 194 ovšem zajisté C — 195 Z čeho... Z tohoj Nebo [pokání činící] věrní a volení boží mají se radovati K, Nebo
18 hodóm okáží Knějaké) náboženství pošmúrné, a potom po ho- dech hned oslabí aneb nechají a v dobrém počatém netrvají, neb toliko) na čas věří, a v čas pokušení odstupují od dobrého? a «takoví kořene nemají. Sú ť zajisté řeči boží velmi hluboké 185 a srdcím našim některak odporné. Protož dí dále Kristus ve čtení: »Ale utěšitel Duch svatý, kteréhož pošle Otec ve jméno mé, ten ť vás naučí [všeliké pravdě a všem věcem a zpomene ť vám všecky věci« etc. Nebo lidé nemohú úžitečně poslúchati řečí božích, nebudú-li míti [přítomnosti] Ducha 190 svatého; nebo nadarmo jazyk kazateluov pracuje, nebude-li při- tomen Duch svatý. Dále [dí] drahý Pán Kdotýká jiné povahy milování božího, totiž radování v tom drahém Pánu Ježíšovi, jakož teď dále dí: »Byšte mne milovali, radovali byšte se zajisté, že jdu k Uotci«. 195 Z čeho se mají radovati? Z toho, že Kristus, kterýž byl prvé smrte- TNC) teď (vyn. TNC) k hodóm některým (kterým kolivěk TNC) (+ k vá- nocém aneb k velice noci K) vedau některá (vyn. TNC) náboženství a řeči boží plní, ale potom ihned brzo odstupují od toho (řeči... toho] po hodech ihned zase toho nechají a obleví C, po hodech, au (vyn. N) hned toho oblevují NT) KCNT — 180 že ted] vyn. U — Kvánocém ... jiným) některým B — 181 nějaké) na sobě B — po hodech] s hod R — 182 aneb] a toho RU — 182—183 a v dobrém ... toliko dí Kristus, že takoví B — 182 v dobrém počatém] tak C, tak v tom (+ dobrém N) TN — netrvalí R, nesetrvají U — 183 toliko vyn. KCNT - od dobrého? vyn. BKNCTSO — 184 «takoví ti ť BK — dobrého kořene KCNTSO — Ba, sau O — zajisté] také K — 185 jako srdcím R, srdcuom K, srdcům C - některak] vyn. K, velmi TNCSO — jako odporné U — 186—188 Protož ... etc.] vyn. SO — 186 teď dí KCNT — dále] vyn. CNT — v svatém čtení C — 187 jménu mém U — [všeliké pravdě a] vyn. KRONTU — 188 zpomenc ť vám] ku paměti vám přivede KRU, připo- mene N — vám] vyn. T — etc.] které kolivěk pravím (pravil sem RU, pověděl sem NC, povím T) vám KRONTU — Nebo ... nemohů] Tehdy toto z toho, že žádný člověk nemuože K — 189 úžitečně] vyn. O — řečí božích] slova božího TCNUSO — božských R — nebude K — [přítomnosti] vyn. KNTCUSO — 190 nebo] a RU — kazateluov] učitele neb kazatele K, kněze S0, vyn. CNT — pracuje a (+ usta C, + mnoho O) mluví TNCSO — nebude] není TNC, nemá SO — 190—191 přítomnosti Ducha svatého KONTSO — 192 Dále] Protož O — [dí] vyn. RNTCU — 192—193 [di ... ted pak Pán Ježíš dotýče jiné povahy milování božího, neb ti, ktož Boha milují, mají se v něm radovati. I takto K — 192 Pán opět TN — 192—193 «do- týká .. . dí) vyn. BSO — 193 tom drahém] vyn. CNT — jakož teď] A U — jakož ... dále] když takto TNC — 194 ovšem zajisté C — 195 Z čeho... Z tohoj Nebo [pokání činící] věrní a volení boží mají se radovati K, Nebo
Strana 19
19 dlný, již «jest nesmrtedlný a že sedí na pravici Kboží a že jest došel cti veliké a že mocen jest člověku, kterémuž kolivěk bude chtíti ráčiti, poslati daryDucha svatého. Ale dvojí jest radování B 295 a milování v Bohu. Jedno radování jest zevnitřní, když někto 200 zevnitř, na těle, trpí bezpráví, zámutky, puotky a v tom se raduje, jakož se čte o apoštoléch, že jsú šli radujíce se od tváří zákonní- kuov, [jsúce umrskáni od nich], že jsú hodni nalezeni trpěti pohanění pro jméno Ježíšovo. Druhá radost jest vnitřní, když člověk má radost a utěšení tam vnitř, v duši, u vážném obíraní, na modlit- 205 bách a v poslúchaní slova božího. Proto, ktož kolivěk Krista miluje a v něm radost má, ten také Boha Otce miluje a v něm se raduje. Ale že nemuožeme Boha milovati ani se v něm radovati bez Ducha svatého, žádajmež ho, milí křesťané! A budeme-li chtíti míti (A ovšem že ť 0) lidé mají se radovati TNCSO — že] nebo O — kterýž] vyn. RU — kterýž byl] jsauce SO — 196 ale již O — «jest ... že vyn. BS, nesmrtedlný O, jest nesmrtedlnej, ale C, jest nesmrtedlností zbavený toho všeho a již U — 196—198 «boží... dary Boha Otce u ve 1 B 295 ui liký cti a odtud že pošle jim dar B - 196 boží] Boha Otce U — že jest] že od Boha Otce RU, že jest již TNC, tam SO — 197 že mocen] již mocen S0 — člověku, kterémuž] komuž K — 197—198 člověku ... dary] seslati člověku (vyn. O) S0 — kolivěk ... ráčiti] ráčí ČNT — 198 chtíti] vyn. K — seslati KCNT — dary) vyn. K — Ale] Máme věděti, že K, Ale že SO — 199 bývá KTNSO — kdyžto TNC — někto] kto K, vyn. TNCS — 200 zevnitř] vyn. SO — na těle] vyn. U, na svém těle K — bezpráví] křivdy KONTSO — puotky ... raduje] protivenství a jiné puotky na těle, i raduje se z toho a chválí milého Boha K, nesnáze, a (avšak O) z toho se (+ předce S0) raduje TNCSO — 201 jakož... apoštoléch, že] jako apoštolé S0 - tváří obličeje TNCS, vyn. O — zákonnikuov] rady K, zboru TNC, těch S0 — 202 [jsúce . . . nich] vyn. KRNTCU, kteříž je mrskali a bili v zboru SO — 203 Pána Ježíše RU, Kristovo TNCSO — Druhé radování KONTSO — bývá K — vnitřní] zevnitř U — člověk] kto K — 204 vnitřní radost C — a utěšení tam vnitř] vyn. KONTSO — tam] vyn. U — duši] duchu O — 204—205 u vážném ... božího] své a raduje se v drahém Pánu Ježíšovi K, totiž (vyn. TNSO) v drahém Ježíšovi TNCSO — 206 v něm se raduje] má v něm radost (+ v Duchu svatém S) TCS, v něm radost a utěšení (!) N, má radost v Duchu svatém O — 207—209 Ale že . .. připravovati] Protož my žádejme a prosme za něj Pána Boha, ať nám (v nás S) ráčí seslati Ducha svatého, (+ a O) připravujíce (připravujmež O) se S0 — 207 milovati [žádný] K — se v něm radovati] v něm míti radosti KONT — 208 žádaj- mež ... křesťané] protož žádajmež srdečně na milém Bohu, ať nám ho ráčí seslati K, aj (úC, i N), požádejmež ho (vyn. C) a prosmež (poprosme C) za něho (+ milí křesťané C) TNC — ho] za něho U — 208 —210 A budeme ... jim] vyn. K — 208 budeme-li chtíti] jestliže chceme TNC — 209 musíme 201 Skutk. 5, 41 — 2*
19 dlný, již «jest nesmrtedlný a že sedí na pravici Kboží a že jest došel cti veliké a že mocen jest člověku, kterémuž kolivěk bude chtíti ráčiti, poslati daryDucha svatého. Ale dvojí jest radování B 295 a milování v Bohu. Jedno radování jest zevnitřní, když někto 200 zevnitř, na těle, trpí bezpráví, zámutky, puotky a v tom se raduje, jakož se čte o apoštoléch, že jsú šli radujíce se od tváří zákonní- kuov, [jsúce umrskáni od nich], že jsú hodni nalezeni trpěti pohanění pro jméno Ježíšovo. Druhá radost jest vnitřní, když člověk má radost a utěšení tam vnitř, v duši, u vážném obíraní, na modlit- 205 bách a v poslúchaní slova božího. Proto, ktož kolivěk Krista miluje a v něm radost má, ten také Boha Otce miluje a v něm se raduje. Ale že nemuožeme Boha milovati ani se v něm radovati bez Ducha svatého, žádajmež ho, milí křesťané! A budeme-li chtíti míti (A ovšem že ť 0) lidé mají se radovati TNCSO — že] nebo O — kterýž] vyn. RU — kterýž byl] jsauce SO — 196 ale již O — «jest ... že vyn. BS, nesmrtedlný O, jest nesmrtedlnej, ale C, jest nesmrtedlností zbavený toho všeho a již U — 196—198 «boží... dary Boha Otce u ve 1 B 295 ui liký cti a odtud že pošle jim dar B - 196 boží] Boha Otce U — že jest] že od Boha Otce RU, že jest již TNC, tam SO — 197 že mocen] již mocen S0 — člověku, kterémuž] komuž K — 197—198 člověku ... dary] seslati člověku (vyn. O) S0 — kolivěk ... ráčiti] ráčí ČNT — 198 chtíti] vyn. K — seslati KCNT — dary) vyn. K — Ale] Máme věděti, že K, Ale že SO — 199 bývá KTNSO — kdyžto TNC — někto] kto K, vyn. TNCS — 200 zevnitř] vyn. SO — na těle] vyn. U, na svém těle K — bezpráví] křivdy KONTSO — puotky ... raduje] protivenství a jiné puotky na těle, i raduje se z toho a chválí milého Boha K, nesnáze, a (avšak O) z toho se (+ předce S0) raduje TNCSO — 201 jakož... apoštoléch, že] jako apoštolé S0 - tváří obličeje TNCS, vyn. O — zákonnikuov] rady K, zboru TNC, těch S0 — 202 [jsúce . . . nich] vyn. KRNTCU, kteříž je mrskali a bili v zboru SO — 203 Pána Ježíše RU, Kristovo TNCSO — Druhé radování KONTSO — bývá K — vnitřní] zevnitř U — člověk] kto K — 204 vnitřní radost C — a utěšení tam vnitř] vyn. KONTSO — tam] vyn. U — duši] duchu O — 204—205 u vážném ... božího] své a raduje se v drahém Pánu Ježíšovi K, totiž (vyn. TNSO) v drahém Ježíšovi TNCSO — 206 v něm se raduje] má v něm radost (+ v Duchu svatém S) TCS, v něm radost a utěšení (!) N, má radost v Duchu svatém O — 207—209 Ale že . .. připravovati] Protož my žádejme a prosme za něj Pána Boha, ať nám (v nás S) ráčí seslati Ducha svatého, (+ a O) připravujíce (připravujmež O) se S0 — 207 milovati [žádný] K — se v něm radovati] v něm míti radosti KONT — 208 žádaj- mež ... křesťané] protož žádajmež srdečně na milém Bohu, ať nám ho ráčí seslati K, aj (úC, i N), požádejmež ho (vyn. C) a prosmež (poprosme C) za něho (+ milí křesťané C) TNC — ho] za něho U — 208 —210 A budeme ... jim] vyn. K — 208 budeme-li chtíti] jestliže chceme TNC — 209 musíme 201 Skutk. 5, 41 — 2*
Strana 20
20 Ducha svatého, musíme se připravovati k tomu skrze plnění 210 řečí božských a věření jim. Také se máme radovati v Pánu Ježíšovi z jeho poslušenství, kteréž jest měl k Bohu Otci drahé- Kmu, a druhé z lásky jeho veliké, pro kterúžto ráčil jest umříti za nás hříšné, a vždy chtě naplniti vuoli boží. A mluv ě) o svých řečech, mluví o pokoji řka: »Pokoj ostavuji vám, pokoj muoj 215 dávám vám« — na znamení toho, že «ti, kteříž se budú v pravdě přídržeti řečí božských [a věříme jim], že oni nebudú míti pokoje zde «na tomto) světě, ale tam v nebi budú míti všichni jednotu a celý pokoj, takže již nižádné nesvornosti nebude mezi máme TNC — se vyn. (!) B — připraviti NC — 209—210 skrze... věření plníce řeči boží a věříce TNC — 210 božích U, božích a svatých přikázaní SO — Svěření věříme (!) B, věřiti U, věříce S0 - jim, že sau usty božími přikázána O — 210—214 Také ... řka] A (Ano O) na znamení toho mluví Pán (+ ve čtení 0) S0 — 210 Také] Protož CNT — Pánu, drahém Pánu K, drahém T — 211 Ježíšovi drahém CN — drahého (!) B. vyn. CNT — 212 druhé se máme radovati TNC — veliké] vyn. K, veliké a nesmírné C — pro] skrze K — pro kterúžto] že pro tu lásku U, z kteréžto lásky TNC — 213 za nás] pro nás TNC — hříšné, a vždy] vyn. KCNT. a tudy U — chtě naplniti] aby naplnil N — boží. A] Otce svého nebeského. Dále pak tuto drahý Pán K, Boha Otce drahého. A drahý Pán TNC — — mluví BRCNT — 214 drahých řečech RU — mluví] vyn. RU - io NC Pokoj ostavuji vám] Pokoj muoj zuostavuji vám KRCTU, vyn. SO zůstavuji N — 214—215 pokoj muoj dávám vám] vyn. KRU 215—217 na znamení ... ale tam] ne jako svět dává, já dávám vám.« A ti ť právě nemají (A ... nemají] A to ť se zde právě děje, že ti nemohau míti žád- ného O) pokoje zde (vyn. O) na (v O) světě, kteříž mají srdce skraušená a přikázaní boží plní, zlého nenávidí; ti ť od světa veliké nátisky snášeti musejí, ale tam teprva S0 — 215 «ti vyn. B — 215—216 budů... přídržeti] v pravdě přídrží K, zde na tomto světě přídrží TNC — 215 v pravdě] pravdy U — 216 božích KONTU — [a věříme jim] vyn. KRONTU- že] vyn. CNT — oni] ti K, ti ť v pravdě TNC — nemají TNC — žádného po- koje K — 217 na tomto v BC — tomto» vyn. T — světě tělesného a hmotného C — 217—218 ale ... celý] než tam teprv v nebi, kdežto jest všecka jednota a plný, celý a dokonalý K — 217 tam teprv TNC — všichni)» všechnu B, vyn. TNCSO — 218 jednotu pravdy C — pravý, celý († a bez- pečnej C) TNOSO — že C — již] vyn. KCNTSO, nikdy U — nesvornosti] různice ani nesvornosti (+ jaké C) TNCSO — nebude míti S 219 než nebo RU, ale TNCS — dokonalý] pravý K, dokonalej a svrchovanej C 219 220 nad těmi... Bože] v nebi (+ na věky U), kterýžto slibuje dáti Buoh (drahý (vyn. U) Pán Ježíš RU) těm, kteříž (+ plní a R, + plní U) zachovávají (vyn. U) řeči (přikázaní U) jeho. Račiž (Pomoziž se RU) nám ho (na to RU) dopomoci (napraviti RU), milostivý (milý U). drahý Pane (Pán U) (+ Kriste R) Ježíši (Ježíš U) (+ ukřižovaný RU) KRU, v nebe-
20 Ducha svatého, musíme se připravovati k tomu skrze plnění 210 řečí božských a věření jim. Také se máme radovati v Pánu Ježíšovi z jeho poslušenství, kteréž jest měl k Bohu Otci drahé- Kmu, a druhé z lásky jeho veliké, pro kterúžto ráčil jest umříti za nás hříšné, a vždy chtě naplniti vuoli boží. A mluv ě) o svých řečech, mluví o pokoji řka: »Pokoj ostavuji vám, pokoj muoj 215 dávám vám« — na znamení toho, že «ti, kteříž se budú v pravdě přídržeti řečí božských [a věříme jim], že oni nebudú míti pokoje zde «na tomto) světě, ale tam v nebi budú míti všichni jednotu a celý pokoj, takže již nižádné nesvornosti nebude mezi máme TNC — se vyn. (!) B — připraviti NC — 209—210 skrze... věření plníce řeči boží a věříce TNC — 210 božích U, božích a svatých přikázaní SO — Svěření věříme (!) B, věřiti U, věříce S0 - jim, že sau usty božími přikázána O — 210—214 Také ... řka] A (Ano O) na znamení toho mluví Pán (+ ve čtení 0) S0 — 210 Také] Protož CNT — Pánu, drahém Pánu K, drahém T — 211 Ježíšovi drahém CN — drahého (!) B. vyn. CNT — 212 druhé se máme radovati TNC — veliké] vyn. K, veliké a nesmírné C — pro] skrze K — pro kterúžto] že pro tu lásku U, z kteréžto lásky TNC — 213 za nás] pro nás TNC — hříšné, a vždy] vyn. KCNT. a tudy U — chtě naplniti] aby naplnil N — boží. A] Otce svého nebeského. Dále pak tuto drahý Pán K, Boha Otce drahého. A drahý Pán TNC — — mluví BRCNT — 214 drahých řečech RU — mluví] vyn. RU - io NC Pokoj ostavuji vám] Pokoj muoj zuostavuji vám KRCTU, vyn. SO zůstavuji N — 214—215 pokoj muoj dávám vám] vyn. KRU 215—217 na znamení ... ale tam] ne jako svět dává, já dávám vám.« A ti ť právě nemají (A ... nemají] A to ť se zde právě děje, že ti nemohau míti žád- ného O) pokoje zde (vyn. O) na (v O) světě, kteříž mají srdce skraušená a přikázaní boží plní, zlého nenávidí; ti ť od světa veliké nátisky snášeti musejí, ale tam teprva S0 — 215 «ti vyn. B — 215—216 budů... přídržeti] v pravdě přídrží K, zde na tomto světě přídrží TNC — 215 v pravdě] pravdy U — 216 božích KONTU — [a věříme jim] vyn. KRONTU- že] vyn. CNT — oni] ti K, ti ť v pravdě TNC — nemají TNC — žádného po- koje K — 217 na tomto v BC — tomto» vyn. T — světě tělesného a hmotného C — 217—218 ale ... celý] než tam teprv v nebi, kdežto jest všecka jednota a plný, celý a dokonalý K — 217 tam teprv TNC — všichni)» všechnu B, vyn. TNCSO — 218 jednotu pravdy C — pravý, celý († a bez- pečnej C) TNOSO — že C — již] vyn. KCNTSO, nikdy U — nesvornosti] různice ani nesvornosti (+ jaké C) TNCSO — nebude míti S 219 než nebo RU, ale TNCS — dokonalý] pravý K, dokonalej a svrchovanej C 219 220 nad těmi... Bože] v nebi (+ na věky U), kterýžto slibuje dáti Buoh (drahý (vyn. U) Pán Ježíš RU) těm, kteříž (+ plní a R, + plní U) zachovávají (vyn. U) řeči (přikázaní U) jeho. Račiž (Pomoziž se RU) nám ho (na to RU) dopomoci (napraviti RU), milostivý (milý U). drahý Pane (Pán U) (+ Kriste R) Ježíši (Ježíš U) (+ ukřižovaný RU) KRU, v nebe-
Strana 21
21 nimi, než dokonalý pokoj bude nad těmi, kteříž plní a zachovávají 220 jeho řeči. Pomáhajž se nám na to napraviti, milý Pane Bože! Amen. sích, kterýž zaslibuje Bůh dáti těm, kteří zachovávají řeči jeho NT, v ne- besích, kterejžto zaslibuje Pán Bůh dáti těm, kteříž zachovávají řeči jeho božské a plní přikázaní všecka jeho svatá C, kterýž (kterýžto dokonalý pokoj O) zaslibuje Pán Bůh dáti těm, kteříž zachovají (zachovávají O) jeho řeči. Čehož mně i vám rač dopomáhati blahoslavená svatá Trojice na věky (+ požehnaná 0) S0 — 221 Amen] vyn. N —
21 nimi, než dokonalý pokoj bude nad těmi, kteříž plní a zachovávají 220 jeho řeči. Pomáhajž se nám na to napraviti, milý Pane Bože! Amen. sích, kterýž zaslibuje Bůh dáti těm, kteří zachovávají řeči jeho NT, v ne- besích, kterejžto zaslibuje Pán Bůh dáti těm, kteříž zachovávají řeči jeho božské a plní přikázaní všecka jeho svatá C, kterýž (kterýžto dokonalý pokoj O) zaslibuje Pán Bůh dáti těm, kteříž zachovají (zachovávají O) jeho řeči. Čehož mně i vám rač dopomáhati blahoslavená svatá Trojice na věky (+ požehnaná 0) S0 — 221 Amen] vyn. N —
Strana 22
Na letnice. Kázání L P 212b2 Dnešníž (!) den církev svatá slaví hod Ducha svatého, jenž jest jako dnes od Otce i Syna poslán v způsobě ohně na učedlníky Protož vizme, jako dí svatý Bernart, že jsau tří duchové zlí 5 a jediný čtvrtý dobrý! Protož vizme, že první duch zlý jest duch těla. A ten ť radí člověku, aby rozkošně živ byl jakožto v roz- košném jedení a pití, v měkkém léhaní, pyšného raucha chození a v prázdnosti ji nepracuje. A tak ten duch zlý těla radil jest P 213a1 bohatci, že hodoval na každý den slavně; ale ta rada zle mu pro- 10 spěla, neb po smrti pochován jest v pekle. Jakož o tom svědč svatý Lukáš v XVI. kapitole, že pro takovú rozkoš, kterauž ved v těle ten bohatec, pohřben jest v pekle. A co jest takových, ješto toho ducha poslauchají! Protož takoví měli by se tím bohatcem káti, aby toho ducha zlého neposlauchali, aby jím nebyli zavedeni 15 a pohřbeni v pekle, jako se tomu bohatci stalo. Protož to ť jest jeden duch zlý, těla, jenž člověka vede k rozkoši. Pak druhý duch zlý jest světský. A ten radí, aby člověk stál o vzáctnost a čest tohoto světa a rozmnožení zboží. A ten jest duch radil onomu bohatému, o němž u píše svatý Lukáš v XIII. P 213a2 20 kapitole, že řekl: »Duše má, máš mnoho zboží složeného na mnohá léta«. Jemužto řečeno jest: »Blázne, tuto nocsi] «dáblové) vez- mau duši tvú od tebe, a to, což si nahromazdil, čí to bude?« Opět 1 Titul a text perikop viz výše, při kázání I. 2 dnešního dne N — 3 spůsobu N — 4 Protož vizme, jako] vyn. T — 5 vizme] nám věděti sluší N — 7 v pyšném rauchu N — 8 nepracuje] ne- pracování N — 9 že] aby N — každý] všaký T — slavně] stkvostně a roz- košně N — velmi zle N — 11 svatý] vyn. T — 12 nyní takových N — 13 tací T — by se aspoň N — 14 káti] kázati T — 15 tomuto N — stalo] přitrefilo N — — 18 vyvejšenost a čest N — 19—20 v XIII. kapitole] vyn. T 19 XII. N — 21 léta: jez, pí, hoduj! N — Jemužto ... jest) I bylo mu řečeno N — této noci N — noc T — dáblové) vyn. P — 22 to] vyn. N — 11 Luk. 16, 22 a 23 — 19 Spr. Luk. 12, 19 a 20 —
Na letnice. Kázání L P 212b2 Dnešníž (!) den církev svatá slaví hod Ducha svatého, jenž jest jako dnes od Otce i Syna poslán v způsobě ohně na učedlníky Protož vizme, jako dí svatý Bernart, že jsau tří duchové zlí 5 a jediný čtvrtý dobrý! Protož vizme, že první duch zlý jest duch těla. A ten ť radí člověku, aby rozkošně živ byl jakožto v roz- košném jedení a pití, v měkkém léhaní, pyšného raucha chození a v prázdnosti ji nepracuje. A tak ten duch zlý těla radil jest P 213a1 bohatci, že hodoval na každý den slavně; ale ta rada zle mu pro- 10 spěla, neb po smrti pochován jest v pekle. Jakož o tom svědč svatý Lukáš v XVI. kapitole, že pro takovú rozkoš, kterauž ved v těle ten bohatec, pohřben jest v pekle. A co jest takových, ješto toho ducha poslauchají! Protož takoví měli by se tím bohatcem káti, aby toho ducha zlého neposlauchali, aby jím nebyli zavedeni 15 a pohřbeni v pekle, jako se tomu bohatci stalo. Protož to ť jest jeden duch zlý, těla, jenž člověka vede k rozkoši. Pak druhý duch zlý jest světský. A ten radí, aby člověk stál o vzáctnost a čest tohoto světa a rozmnožení zboží. A ten jest duch radil onomu bohatému, o němž u píše svatý Lukáš v XIII. P 213a2 20 kapitole, že řekl: »Duše má, máš mnoho zboží složeného na mnohá léta«. Jemužto řečeno jest: »Blázne, tuto nocsi] «dáblové) vez- mau duši tvú od tebe, a to, což si nahromazdil, čí to bude?« Opět 1 Titul a text perikop viz výše, při kázání I. 2 dnešního dne N — 3 spůsobu N — 4 Protož vizme, jako] vyn. T — 5 vizme] nám věděti sluší N — 7 v pyšném rauchu N — 8 nepracuje] ne- pracování N — 9 že] aby N — každý] všaký T — slavně] stkvostně a roz- košně N — velmi zle N — 11 svatý] vyn. T — 12 nyní takových N — 13 tací T — by se aspoň N — 14 káti] kázati T — 15 tomuto N — stalo] přitrefilo N — — 18 vyvejšenost a čest N — 19—20 v XIII. kapitole] vyn. T 19 XII. N — 21 léta: jez, pí, hoduj! N — Jemužto ... jest) I bylo mu řečeno N — této noci N — noc T — dáblové) vyn. P — 22 to] vyn. N — 11 Luk. 16, 22 a 23 — 19 Spr. Luk. 12, 19 a 20 —
Strana 23
23 takového ducha mnozí mají. Protož tací, majíc toho ducha, kajte se tímto skaupým boháčem; co se jemu přihodilo pro to, ať 25 se takovým, jenž sau téhož duchu, též nestane! To ť jest duch druhý zlý, světský, jenž člověku radí o marných věcech. Pak třetí duch jest zlostný a ten radí pýchati, záviděti, hněvati se, vaditi se, svářiti se, všeho mstíti. Ten ť radil Saulovi, že mnoho zlého učinil a naposledy kázal se sám zabiti. Protož takový mnozí 30 mají a protož jim radí na mnohé zlé: že se rádi hněva jí na své P 213b1 bližní, vadí se, sváří se, všeho mstí. Protož tacíť sau po tom poznáni, že toho ducha mají, a protož takoví daleci sau od Boha; neb podlé skutkuov tělesných živi jsau; a kdož jsau podlé těla živi, ti daleci jsau od Boha, neb jsau mrtvi na duši. Protož všichni 35 tací, jenž sau toho ducha, mrtvi jsau duchovně a tak daleci od Boha. Protož, kdož jsau z těch tří duchuov kterým nakvašeni, ti ť jsau nebezpečni svými dušemi každý čas. Protož pomněte duchy zlé, abyšte zlého zbyli, a nádržte se duchu dobrého, ať se vám vše 40 dobré stane! A ten duch čtvrtý jest dobrý a svatý, neb radí člověku vše dobré, jakožto pokoru, čistotu, milosrdenství, spravedlivost, dobro- tivost, trpěli vost míti. A protož o něm psáno jest v knihách P 213b- Maudrosti v sedmé kapitole, že nebrání dobrého činiti a má všecku 45 ctnost (totiž ten duch dobrý). A kdož toho ducha [dobrého, spravedlivého uposlauchá, toho ť provodí do nebeského království, jakož dí prorok v žaltáři: »Duch tvůj dobrý provede mne do země živé«. A ten ť jest dobrý duch, jakož dnešní den naplnil učedlníky všech ctností, vší pravdy, a známost dal všech jazykuov. Jehož nashromáždil N — 23 takoví N — toho] takového N — 24 kajte] mají se káti N, kažte T — 25 takovým] také těm N, takým T — 26 ješto N - 28 A ten duch radil byl N — 29 zamordovati N — takový] takového ducha N — 30 že] vyn. T — 31 s nimi se vadí N — sváří se] vyn. N — Protož ... sau] Takoví bývají N — po tom] vyn. T — 32 a protož takoví] ti f N — tací T — 35 takoví N — na d duchovně připsáno: na duši T — 37—38 ti ť sau sebau velmi N — 38 a to každý N -. na ty duchy N — 39 přídržte NT 44 že lidem N — [dobrého] vyn. NT — 46 poslauchá N — provede až do N — 48 učedlníky] vyn. N — 49 všemi ctnostmi, vší pravdau N — 28 I. Sam. 16, 14 nn. 44 Moudr. 7, 11 — 47 Podle Ž. 143, 10 —
23 takového ducha mnozí mají. Protož tací, majíc toho ducha, kajte se tímto skaupým boháčem; co se jemu přihodilo pro to, ať 25 se takovým, jenž sau téhož duchu, též nestane! To ť jest duch druhý zlý, světský, jenž člověku radí o marných věcech. Pak třetí duch jest zlostný a ten radí pýchati, záviděti, hněvati se, vaditi se, svářiti se, všeho mstíti. Ten ť radil Saulovi, že mnoho zlého učinil a naposledy kázal se sám zabiti. Protož takový mnozí 30 mají a protož jim radí na mnohé zlé: že se rádi hněva jí na své P 213b1 bližní, vadí se, sváří se, všeho mstí. Protož tacíť sau po tom poznáni, že toho ducha mají, a protož takoví daleci sau od Boha; neb podlé skutkuov tělesných živi jsau; a kdož jsau podlé těla živi, ti daleci jsau od Boha, neb jsau mrtvi na duši. Protož všichni 35 tací, jenž sau toho ducha, mrtvi jsau duchovně a tak daleci od Boha. Protož, kdož jsau z těch tří duchuov kterým nakvašeni, ti ť jsau nebezpečni svými dušemi každý čas. Protož pomněte duchy zlé, abyšte zlého zbyli, a nádržte se duchu dobrého, ať se vám vše 40 dobré stane! A ten duch čtvrtý jest dobrý a svatý, neb radí člověku vše dobré, jakožto pokoru, čistotu, milosrdenství, spravedlivost, dobro- tivost, trpěli vost míti. A protož o něm psáno jest v knihách P 213b- Maudrosti v sedmé kapitole, že nebrání dobrého činiti a má všecku 45 ctnost (totiž ten duch dobrý). A kdož toho ducha [dobrého, spravedlivého uposlauchá, toho ť provodí do nebeského království, jakož dí prorok v žaltáři: »Duch tvůj dobrý provede mne do země živé«. A ten ť jest dobrý duch, jakož dnešní den naplnil učedlníky všech ctností, vší pravdy, a známost dal všech jazykuov. Jehož nashromáždil N — 23 takoví N — toho] takového N — 24 kajte] mají se káti N, kažte T — 25 takovým] také těm N, takým T — 26 ješto N - 28 A ten duch radil byl N — 29 zamordovati N — takový] takového ducha N — 30 že] vyn. T — 31 s nimi se vadí N — sváří se] vyn. N — Protož ... sau] Takoví bývají N — po tom] vyn. T — 32 a protož takoví] ti f N — tací T — 35 takoví N — na d duchovně připsáno: na duši T — 37—38 ti ť sau sebau velmi N — 38 a to každý N -. na ty duchy N — 39 přídržte NT 44 že lidem N — [dobrého] vyn. NT — 46 poslauchá N — provede až do N — 48 učedlníky] vyn. N — 49 všemi ctnostmi, vší pravdau N — 28 I. Sam. 16, 14 nn. 44 Moudr. 7, 11 — 47 Podle Ž. 143, 10 —
Strana 24
24 50 pokleknúc poprosme a řkauc: »Zavítaj, Duše svatý!« Neb dnes hod Ducha svatého jest, jenž jest v dařích jako dnes dán apošto- luom a jiným věrným, kteříž s nimi byli. I dnes také ten Duch dán bude mnohým v milosti zvláštie, jenž se hříchuov kají a i ostříhají P 214a1 a v milování božím prospívají, schovajíce skutečně slovo boží 55 Spasitele Jezukrista. A že v dnešním čtení jest zmínka o Duchu svatém. Protož toto čtení církev svatá drží na mši, aby, pamatujíc hod Ducha sva- tého, jenž jest pravý Buoh, hodna byla přijtíi jeho dary, když bude přikázaní plniti a tak Jezukrista milovati, jenž počínaje 6očtení dí učedlníkuom svým: »Ač kdo miluje mne, řeč mau zachová«. Toto svaté čtení praveno jest od Pána Krista po jeho poslední večeři, kdyžto svým učedlníkuom zvěstoval své umučení a vzkříšení i vstaupení do nebes a slíbil jim poslati Ducha svatého, Utěšitele. Protož milý Spasitel mnohá naučení dává ui svým P 214a2 65 věrným. Najprvé učí je, kterak mají znáti, že ho milují; druhé, že řeč uplně zachovati mají; třetí ukazuje jim, že Duch svatý tomu je naučí; čtvrté učedlníky těší; páté že jdé k Otci skrze smrt a po smrti že brzo k nim přijde, a to učiní proto, aby to naplnil, co mu jest Otec přikázal. A tak v tomto čtení Pán Kristus rozličně 70 těší své učedlníky a všecky své věrné až do dne saudného. A tuto počíná řeč o milování na den Ducha svatého, neb jest Duch svatý láska a milost. A protož tento hod jest lásky a milo- vání a pokoje božího. Protož na počátku tohoto čtení jest zmínka o milování; neb najprvnější dar Ducha svatého v dobrém člověku 75 jest milost, ll z nížto pochází milování k Bohu a k bližnímu. Ale P 214b — Jehož] Protož my N — 50 pokleknúc] vyn. T (ale ponecháno prázdné místo pro slovo!) — 53 zvláště NT — 54 schovajíce) zachovávajíce N — 55 Pána Ježíše Krista N — 56—57 čtení jest ... čtení] omylem opak. N — 57 svaté čtení N — 58 «jest) vyn. P — Buoh všemohaucí N - svaté dary N — 59 Pána Ježíše Krista N — jenž Nebo N — 60 svaté a blahoslavené čtení N řeči mé N 61 zachovává T - 62 svým milým N — hořké umučení N. 63 na nebesa N — zaslíbil N — 65 věrným milým N — 66 řeč] řeči od něho mluvené N — plně T — zachovávati N, zachovají T — mají] vyn. T — třetí] a N(in marg. napsána cifra 3 prvotním písařem), neb T — 67 čtvrté] třetí (in marg. původním písařem cifra 4) — těší milostnými slovy N — páté oznamuje N — 68 zase brzo N — že — učiní N — to] vyn. T — 69 přikázal a poručil N — svatém čtení N 71 tuto] dobře N — řeč svau N — 72 lásky] láska (!) T — 73 Proto
24 50 pokleknúc poprosme a řkauc: »Zavítaj, Duše svatý!« Neb dnes hod Ducha svatého jest, jenž jest v dařích jako dnes dán apošto- luom a jiným věrným, kteříž s nimi byli. I dnes také ten Duch dán bude mnohým v milosti zvláštie, jenž se hříchuov kají a i ostříhají P 214a1 a v milování božím prospívají, schovajíce skutečně slovo boží 55 Spasitele Jezukrista. A že v dnešním čtení jest zmínka o Duchu svatém. Protož toto čtení církev svatá drží na mši, aby, pamatujíc hod Ducha sva- tého, jenž jest pravý Buoh, hodna byla přijtíi jeho dary, když bude přikázaní plniti a tak Jezukrista milovati, jenž počínaje 6očtení dí učedlníkuom svým: »Ač kdo miluje mne, řeč mau zachová«. Toto svaté čtení praveno jest od Pána Krista po jeho poslední večeři, kdyžto svým učedlníkuom zvěstoval své umučení a vzkříšení i vstaupení do nebes a slíbil jim poslati Ducha svatého, Utěšitele. Protož milý Spasitel mnohá naučení dává ui svým P 214a2 65 věrným. Najprvé učí je, kterak mají znáti, že ho milují; druhé, že řeč uplně zachovati mají; třetí ukazuje jim, že Duch svatý tomu je naučí; čtvrté učedlníky těší; páté že jdé k Otci skrze smrt a po smrti že brzo k nim přijde, a to učiní proto, aby to naplnil, co mu jest Otec přikázal. A tak v tomto čtení Pán Kristus rozličně 70 těší své učedlníky a všecky své věrné až do dne saudného. A tuto počíná řeč o milování na den Ducha svatého, neb jest Duch svatý láska a milost. A protož tento hod jest lásky a milo- vání a pokoje božího. Protož na počátku tohoto čtení jest zmínka o milování; neb najprvnější dar Ducha svatého v dobrém člověku 75 jest milost, ll z nížto pochází milování k Bohu a k bližnímu. Ale P 214b — Jehož] Protož my N — 50 pokleknúc] vyn. T (ale ponecháno prázdné místo pro slovo!) — 53 zvláště NT — 54 schovajíce) zachovávajíce N — 55 Pána Ježíše Krista N — 56—57 čtení jest ... čtení] omylem opak. N — 57 svaté čtení N — 58 «jest) vyn. P — Buoh všemohaucí N - svaté dary N — 59 Pána Ježíše Krista N — jenž Nebo N — 60 svaté a blahoslavené čtení N řeči mé N 61 zachovává T - 62 svým milým N — hořké umučení N. 63 na nebesa N — zaslíbil N — 65 věrným milým N — 66 řeč] řeči od něho mluvené N — plně T — zachovávati N, zachovají T — mají] vyn. T — třetí] a N(in marg. napsána cifra 3 prvotním písařem), neb T — 67 čtvrté] třetí (in marg. původním písařem cifra 4) — těší milostnými slovy N — páté oznamuje N — 68 zase brzo N — že — učiní N — to] vyn. T — 69 přikázal a poručil N — svatém čtení N 71 tuto] dobře N — řeč svau N — 72 lásky] láska (!) T — 73 Proto
Strana 25
25 že řídký člověk ten dar má, protož dí Pán Kristus: »Ač kdo miluje mě« — jako by řekl: »Mnozí ť milují tělo své, marnú chválu, zboží, rozkoši tělesné, ale málo ť jest těch, ješto milují mě«. Avšak ti všichni sau prokleti, ješto Pána Krista nemilují, jako svědčí svatý 80 Pavel k Korintuom v I. epištole v poslední kapitole řka: »Kdož nemiluje Pána Krista, proklatý buď!« Neb, poněvadž milujeme naše rodiče tělesné, [naše dobrodince,] naše vysvoboditele, naše dobré časné, ovšem máme milovati Pána Krista, jenž jest kmen vší dobrotivosti a dobrota svrchovaná a věčná, jenž jest nás zrodil 85 z vody a z Ducha svatého a tudy uči nil syny boží vyvolené P 214b2 a dědice království nebeského, jenž nám dal tělo i duši i tělesnú potřebu i dary duchovní a jenž nám dal tělo své za pokrm a krev svau za nápoj a jenž nás vysvobodil svým umučením, svú krví, svau smrtí z vazby věčného zatracení. Ale pohříchu toho všeho 90 dobrodíní zapomenuvše mnozí, tento svět bludný aneb se aneb zboží více milují nežli Pána Krista. Takoví sau hodni proklatí a zlořečenství i na tomto světě i v budaucím a těm všem bude řečeno v den saudný: »Jděte, zlořečení, do vohně věčného!« A protož i dí: »Ač kdo miluje mě, řeč mau zachová«. Neb 95 málo jest těch, ješto ho milují právě; neb pyšní milují krásu na těle, j na rauše, na domích i na jiných věcech, a lakomí také B 215a milují dědiny, zlato, stříbro, peníze; a tak jiní hříšníci podlé svých zvláštností milujííc] jiné věci. Protož dí svatý Jan: »Kdo dí, že miluje Boha, a přikázaní jeho neostříhá, lhář jest«. Nebo 100 co milují hříšní? Jedno své zatracení! Neb dí prorok v žaltáři: »Kdo miluje nepravost, nenávidí duše své«. A protož dí i ve čtení: »Ačkdo miluje mne (totiž láskau dokonalú), řeč mau zachová.« Neb kdož dí, by ť Krista miloval, dlužen jest tak choditi, jakož jest on chodil, totiž tak živ býti, jakož on živ jest, totiž v čistotě, — pak N — 76 velmi řídký N — 77 Mnozí ť se nacházejí, že více N — 78 rozkoše N — velmi maličko ť N — 79 proklati N — 80 v posledním roz- dílu N — 81 by nemiloval N — 82 [naše dobrodínce] vyn. NT — 83 milovati více N — Pána našeho Ježíše N — 84 dobrotivosti] dobroty NT — 85 syny a dcery N — 90 zapomínavše T — 91 prokletí N — 94 i] vyn. N — 98 milují N — jiné a jiné N — 99 milují (!) P 100 Jediné N — Neb di] Dí zajisté N — 105 veda je N — 106 slovem] 80 1. Kor. 16. 22 — 93 Mat. 25, 41 — 98 1. Jan 2, 4 — 101 Podle Ž. 11, 5 —
25 že řídký člověk ten dar má, protož dí Pán Kristus: »Ač kdo miluje mě« — jako by řekl: »Mnozí ť milují tělo své, marnú chválu, zboží, rozkoši tělesné, ale málo ť jest těch, ješto milují mě«. Avšak ti všichni sau prokleti, ješto Pána Krista nemilují, jako svědčí svatý 80 Pavel k Korintuom v I. epištole v poslední kapitole řka: »Kdož nemiluje Pána Krista, proklatý buď!« Neb, poněvadž milujeme naše rodiče tělesné, [naše dobrodince,] naše vysvoboditele, naše dobré časné, ovšem máme milovati Pána Krista, jenž jest kmen vší dobrotivosti a dobrota svrchovaná a věčná, jenž jest nás zrodil 85 z vody a z Ducha svatého a tudy uči nil syny boží vyvolené P 214b2 a dědice království nebeského, jenž nám dal tělo i duši i tělesnú potřebu i dary duchovní a jenž nám dal tělo své za pokrm a krev svau za nápoj a jenž nás vysvobodil svým umučením, svú krví, svau smrtí z vazby věčného zatracení. Ale pohříchu toho všeho 90 dobrodíní zapomenuvše mnozí, tento svět bludný aneb se aneb zboží více milují nežli Pána Krista. Takoví sau hodni proklatí a zlořečenství i na tomto světě i v budaucím a těm všem bude řečeno v den saudný: »Jděte, zlořečení, do vohně věčného!« A protož i dí: »Ač kdo miluje mě, řeč mau zachová«. Neb 95 málo jest těch, ješto ho milují právě; neb pyšní milují krásu na těle, j na rauše, na domích i na jiných věcech, a lakomí také B 215a milují dědiny, zlato, stříbro, peníze; a tak jiní hříšníci podlé svých zvláštností milujííc] jiné věci. Protož dí svatý Jan: »Kdo dí, že miluje Boha, a přikázaní jeho neostříhá, lhář jest«. Nebo 100 co milují hříšní? Jedno své zatracení! Neb dí prorok v žaltáři: »Kdo miluje nepravost, nenávidí duše své«. A protož dí i ve čtení: »Ačkdo miluje mne (totiž láskau dokonalú), řeč mau zachová.« Neb kdož dí, by ť Krista miloval, dlužen jest tak choditi, jakož jest on chodil, totiž tak živ býti, jakož on živ jest, totiž v čistotě, — pak N — 76 velmi řídký N — 77 Mnozí ť se nacházejí, že více N — 78 rozkoše N — velmi maličko ť N — 79 proklati N — 80 v posledním roz- dílu N — 81 by nemiloval N — 82 [naše dobrodínce] vyn. NT — 83 milovati více N — Pána našeho Ježíše N — 84 dobrotivosti] dobroty NT — 85 syny a dcery N — 90 zapomínavše T — 91 prokletí N — 94 i] vyn. N — 98 milují N — jiné a jiné N — 99 milují (!) P 100 Jediné N — Neb di] Dí zajisté N — 105 veda je N — 106 slovem] 80 1. Kor. 16. 22 — 93 Mat. 25, 41 — 98 1. Jan 2, 4 — 101 Podle Ž. 11, 5 —
Strana 26
26 105 v pokoře, v tichosti, v chudobě, tresce lidi ze zlého a veda k dobré- mu. A protož dí svatý Jan: »Nemilujme slovem ani jazykem, ale skutkem u a pravdú«. Neb důvod milování jest skutkem napl- P 215a2 nění. A protož, kdož ť kolivěk Boha miluje, ten ť jeho všecka přikázaní plní. Neb, kdož Boha miluje, ten jest veškeren zákon 110 naplnil a tak, což jemu přísluší k spasení. Protož dí Pán Kristus: »Miluje-li mě kdo, řeč mau zachová«. Neb po tom muož každý znamenati, jest-li milovník Pána Krista čili není. Neb, činí-li jeho přikázaní, miluje ť ho a jest milován od něho. Neb psáno jest v knihách Přísloví v VIII. kapitole: »Já milující mě miluji«. 115 Pakli kdo neplní jeho přikázaní, tehdy ť ho nemiluje. A protož dí Pán Kristus: »Ač kdo miluje mě, řeč mau zachová«, totiž nezmrhá ť mé řeči neb mého přikázaní neb mého napomínaní, mých rad, i ale zachová ť, činí podlé toho, což jest přikázáno P 215b1 ode mne. A tak jsau některá znamení, po nichž muože člověk poznati, miluje-li Pána Boha: když kdo rád slyší slovo boží, rád o Bohu slyší mluviti; neb dí Pán Kristus v desáté kapitole u svatého Jana: »Ovce mé hlas muoj slyší«. A to ť jest první znamení milování božího. Druhé znamení, po němž muož člověk poznati, 125 miluje-li Boha: když skutky milosrdné rád činí chudým, bídným, pracovitým; neb, což se těm děje, to ť Pán Kristus sobě počítá, jako by se jemu samému dálo. Neb o tom praví sám Kristus: »Co ste jednomu z mých najmenších učinili, to ste mně) učinili.« A to ť jest znamení druhé milování božího. Pak třetí znamení 130 milování bo žího jest, jestliže kdo rád o své i svých bližních spasení P 215b2 pracuje. Neb dí svatý Řehoř, že milování boží nikdy prázdno není; nechce-li pracovati, milování není. A to jest třetí znamení milování božího, pracování o své spasení i o svých bližních 120 vyn. (!) T — ani] a NT — 112—113 činí-li jeho] zachovává-li jeho svatá N — 113 zase milován N — 115 svatých přikázaní N — A protož] I N — 117 ne- zmrhá nepřestaupí N 118 činí sa živ N, čině T — vedlé N — 122 u vyn. P — 124 milování... znamení] vyn. (!) NT — 126 pracovitým lidem N - počítá] přičítá N — 127 to dálo N — 128 nej- menších těchto N — mne (!) P — 129 jest to N — Pak třetí] Třetí potom N — 130 také svých N — 131 práz né N 132 neb, nechce-li T — tu ť již 106 1. Jan 3, 18 — 114 Př. 8, 17 — 123 Podle Jana 10, 3 — 128 Mat. 25, 40 —
26 105 v pokoře, v tichosti, v chudobě, tresce lidi ze zlého a veda k dobré- mu. A protož dí svatý Jan: »Nemilujme slovem ani jazykem, ale skutkem u a pravdú«. Neb důvod milování jest skutkem napl- P 215a2 nění. A protož, kdož ť kolivěk Boha miluje, ten ť jeho všecka přikázaní plní. Neb, kdož Boha miluje, ten jest veškeren zákon 110 naplnil a tak, což jemu přísluší k spasení. Protož dí Pán Kristus: »Miluje-li mě kdo, řeč mau zachová«. Neb po tom muož každý znamenati, jest-li milovník Pána Krista čili není. Neb, činí-li jeho přikázaní, miluje ť ho a jest milován od něho. Neb psáno jest v knihách Přísloví v VIII. kapitole: »Já milující mě miluji«. 115 Pakli kdo neplní jeho přikázaní, tehdy ť ho nemiluje. A protož dí Pán Kristus: »Ač kdo miluje mě, řeč mau zachová«, totiž nezmrhá ť mé řeči neb mého přikázaní neb mého napomínaní, mých rad, i ale zachová ť, činí podlé toho, což jest přikázáno P 215b1 ode mne. A tak jsau některá znamení, po nichž muože člověk poznati, miluje-li Pána Boha: když kdo rád slyší slovo boží, rád o Bohu slyší mluviti; neb dí Pán Kristus v desáté kapitole u svatého Jana: »Ovce mé hlas muoj slyší«. A to ť jest první znamení milování božího. Druhé znamení, po němž muož člověk poznati, 125 miluje-li Boha: když skutky milosrdné rád činí chudým, bídným, pracovitým; neb, což se těm děje, to ť Pán Kristus sobě počítá, jako by se jemu samému dálo. Neb o tom praví sám Kristus: »Co ste jednomu z mých najmenších učinili, to ste mně) učinili.« A to ť jest znamení druhé milování božího. Pak třetí znamení 130 milování bo žího jest, jestliže kdo rád o své i svých bližních spasení P 215b2 pracuje. Neb dí svatý Řehoř, že milování boží nikdy prázdno není; nechce-li pracovati, milování není. A to jest třetí znamení milování božího, pracování o své spasení i o svých bližních 120 vyn. (!) T — ani] a NT — 112—113 činí-li jeho] zachovává-li jeho svatá N — 113 zase milován N — 115 svatých přikázaní N — A protož] I N — 117 ne- zmrhá nepřestaupí N 118 činí sa živ N, čině T — vedlé N — 122 u vyn. P — 124 milování... znamení] vyn. (!) NT — 126 pracovitým lidem N - počítá] přičítá N — 127 to dálo N — 128 nej- menších těchto N — mne (!) P — 129 jest to N — Pak třetí] Třetí potom N — 130 také svých N — 131 práz né N 132 neb, nechce-li T — tu ť již 106 1. Jan 3, 18 — 114 Př. 8, 17 — 123 Podle Jana 10, 3 — 128 Mat. 25, 40 —
Strana 27
27 Čtvrté pak znamení milování božího jest, když člověk rád a 135 mile trpí všeliká protivenství pro jméno boží; neb tak mluví svatý Petr: »Kristus trpěl za nás, nám ostaviv příklad, abychom následovali šlápějí jeho«. Protož, kdož ta znamení do sebe má, muož ť naději míti, že Boha miluje a že jest v milosti boží, neb psáno jest: »Já milující mě miluji«. A protož, kteříž ť milují 140 Krista, také ť sau milováni od Boha). Dále dí čtení: »A u Otec muoj bude ho milovati«, — jako P 216a1 by řekl Kristus: »Poněvadž já milovníka svého miluji, i Otec Kmůj bude ho milovati, neb já a Otec jedno sme, nébrž i Duch svatý bude ho milovati.« Neb jakož jest jedna podstata Otce, 145 Syna a Ducha svatého, též jedno jest všech milování, neb skutkové Trojice svaté jsau nerozdílní. Protož, jakož sobě lidé mnoho váží, když by koho miloval král aneb mocný v tomto světě, ovšem měli by sobě vážiti milování Otce nebeského; neb ten netoliko jest mocný, ale všemohaucí; netoliko maudrý, ale věčná maudrost; 150 netoliko vzáctný, ale kořen vší vzáctnosti; netoliko bohatý, ale rozdavatel všelikého rozdávaní; netoliko krásný, ale pramen vší krásy. A ui protož měli bychom velmi vážiti a velmi vděčni býti, když by nás Otec nebeský miloval, a vší silú a snažností měli bychom o to státi, abychom byli od něho milováni, neb jest dobré 155 chtíti, kohož on miluje. A protož, bude-li ť nás Otec nebeský milovati, bude ť nám dobré chtíti a dobře ť se nám stane. Neb o něm dí prorok: »Všecky věci, které kolivěk chtěl, učinil jest«. A tak tuto řka ve čtení Pán Kristus: »A Otec můj bude ho milovati a k němu přijdeme a obydlé u něho učiníme«; neb, poněvadž Syn ty miluje, 160 kdož ho milujkí, i Otec ť ho miluje, neb jedno jest milování Otce i Syna v božství. P 216a2 milování N — 133 pracovati N — 136 ostavil T — 137 šlépějí NT — 139 Já, prý N — mě] vyn. T — 140 Boha něho P 141 čtení svaté N — 143 můj vyn. P — 143—144 bude ho milo- vati ... svatý] vyn. (!) T — 147 světě monarcha N — ovšem mnohem více N — 151 rozdavatel ... rozdávaní] dárce všeho bohatství N — 156 dobrému N — 157 prorok v žaltáři N — tak] také N — 158 řka] dí N 160 miluji] miluje P — hoj je N — jediné N — 136 Podle I. Petra 2, 21 — — 139 Př. 8, 17 157 Podle Pláče 2, 17: Zach. 1, 6 —
27 Čtvrté pak znamení milování božího jest, když člověk rád a 135 mile trpí všeliká protivenství pro jméno boží; neb tak mluví svatý Petr: »Kristus trpěl za nás, nám ostaviv příklad, abychom následovali šlápějí jeho«. Protož, kdož ta znamení do sebe má, muož ť naději míti, že Boha miluje a že jest v milosti boží, neb psáno jest: »Já milující mě miluji«. A protož, kteříž ť milují 140 Krista, také ť sau milováni od Boha). Dále dí čtení: »A u Otec muoj bude ho milovati«, — jako P 216a1 by řekl Kristus: »Poněvadž já milovníka svého miluji, i Otec Kmůj bude ho milovati, neb já a Otec jedno sme, nébrž i Duch svatý bude ho milovati.« Neb jakož jest jedna podstata Otce, 145 Syna a Ducha svatého, též jedno jest všech milování, neb skutkové Trojice svaté jsau nerozdílní. Protož, jakož sobě lidé mnoho váží, když by koho miloval král aneb mocný v tomto světě, ovšem měli by sobě vážiti milování Otce nebeského; neb ten netoliko jest mocný, ale všemohaucí; netoliko maudrý, ale věčná maudrost; 150 netoliko vzáctný, ale kořen vší vzáctnosti; netoliko bohatý, ale rozdavatel všelikého rozdávaní; netoliko krásný, ale pramen vší krásy. A ui protož měli bychom velmi vážiti a velmi vděčni býti, když by nás Otec nebeský miloval, a vší silú a snažností měli bychom o to státi, abychom byli od něho milováni, neb jest dobré 155 chtíti, kohož on miluje. A protož, bude-li ť nás Otec nebeský milovati, bude ť nám dobré chtíti a dobře ť se nám stane. Neb o něm dí prorok: »Všecky věci, které kolivěk chtěl, učinil jest«. A tak tuto řka ve čtení Pán Kristus: »A Otec můj bude ho milovati a k němu přijdeme a obydlé u něho učiníme«; neb, poněvadž Syn ty miluje, 160 kdož ho milujkí, i Otec ť ho miluje, neb jedno jest milování Otce i Syna v božství. P 216a2 milování N — 133 pracovati N — 136 ostavil T — 137 šlépějí NT — 139 Já, prý N — mě] vyn. T — 140 Boha něho P 141 čtení svaté N — 143 můj vyn. P — 143—144 bude ho milo- vati ... svatý] vyn. (!) T — 147 světě monarcha N — ovšem mnohem více N — 151 rozdavatel ... rozdávaní] dárce všeho bohatství N — 156 dobrému N — 157 prorok v žaltáři N — tak] také N — 158 řka] dí N 160 miluji] miluje P — hoj je N — jediné N — 136 Podle I. Petra 2, 21 — — 139 Př. 8, 17 157 Podle Pláče 2, 17: Zach. 1, 6 —
Strana 28
28 Dále dí: »A k němu přijdem« — totiž Otec i Syn i Duch svatý :-, ne místa proměníce, ale dary své jemu u dávajíce. Neb P 216bl Otec dá moc k přemožení nepřátel, totiž těla, světa a dábla; 165 Syn dá maudrost, aby nemohl býti zklamán; Duch svatý dá milost svú a dobrotu, aby zlostí nemohl porušen býti. Neb to jest zvláštnost milování božího, darovati toho, kohož miluje, aby jemu nic zlého nemohlo uškoditi, a vše dobré aby jemu prospívalo, a také aby vtělil se v Boha tak, aby byl jeden duch s ním, jako dí 170 svatý Pavel: »Kdo se přídrží Boha, jeden duch s ním učiněn bývá«. A takto dí svatý Jan v své kanonice: »Buoh láska jest; a kdož v lásce přebývá, v Bohu přebývá a Bůh v něm«. A to ť jest druhá odplata, kdož Pána Krista miluje. Tomu tak rozuměj, že Duch svatý, přijda v člověka, dá dobrotu anebo milost, aby 175 Boha miloval nade všecko a bližního svého jako sám se. A tak řka ve čtení: »A bydlo učiníme u něho« totiž nyní skrze milost a potom skrze věčnú radost. Pomáhajž nám, milý Bože! Amen. P 216b2 163 místo N — 165 oklamán a (aneb T) sklamán NT (v T první — slovo je červeně korigováno, nedobře čitelné) 169 a tak N — 174 přijda] zavítaje N — 175 sám se] sebe samého N — 176 bydlo] obydlé NT — 177 nám k tomu, milý, drahý N — Amen] vyn. T; potom je tu nadpis: Na svatého Ducha kázaní mistrovo (násle- duje dále kázání, jež v této edici předchází) — 170 Podle 1. Kor. 6, 17 - — 171 1. Jan 4, 16
28 Dále dí: »A k němu přijdem« — totiž Otec i Syn i Duch svatý :-, ne místa proměníce, ale dary své jemu u dávajíce. Neb P 216bl Otec dá moc k přemožení nepřátel, totiž těla, světa a dábla; 165 Syn dá maudrost, aby nemohl býti zklamán; Duch svatý dá milost svú a dobrotu, aby zlostí nemohl porušen býti. Neb to jest zvláštnost milování božího, darovati toho, kohož miluje, aby jemu nic zlého nemohlo uškoditi, a vše dobré aby jemu prospívalo, a také aby vtělil se v Boha tak, aby byl jeden duch s ním, jako dí 170 svatý Pavel: »Kdo se přídrží Boha, jeden duch s ním učiněn bývá«. A takto dí svatý Jan v své kanonice: »Buoh láska jest; a kdož v lásce přebývá, v Bohu přebývá a Bůh v něm«. A to ť jest druhá odplata, kdož Pána Krista miluje. Tomu tak rozuměj, že Duch svatý, přijda v člověka, dá dobrotu anebo milost, aby 175 Boha miloval nade všecko a bližního svého jako sám se. A tak řka ve čtení: »A bydlo učiníme u něho« totiž nyní skrze milost a potom skrze věčnú radost. Pomáhajž nám, milý Bože! Amen. P 216b2 163 místo N — 165 oklamán a (aneb T) sklamán NT (v T první — slovo je červeně korigováno, nedobře čitelné) 169 a tak N — 174 přijda] zavítaje N — 175 sám se] sebe samého N — 176 bydlo] obydlé NT — 177 nám k tomu, milý, drahý N — Amen] vyn. T; potom je tu nadpis: Na svatého Ducha kázaní mistrovo (násle- duje dále kázání, jež v této edici předchází) — 170 Podle 1. Kor. 6, 17 - — 171 1. Jan 4, 16
Strana 29
(Na den svatého Ducha.) Kázáni III. Splavnost dnešního dne máme Utěšitele Ducha svatého. C 153al A poněvadž jest slavnost, což tehdy při té slavnosti můžem sluš- nějšího učiniti, než abychom se těšili a veseli byli v Pánu Bohu 5 našem? A zajisté jesti ť v čem! Neb jest-li, že sobě vážíte to, což jest čteno a zpíváno ve čtení svatém takto: »K němu přijdeme a příbytek u něho učiníme«? Kterej člověk umí sobě vážiti na- vštívení přítele milého do svého domu, však tím bejvá velmi vesel; což tehdy [dí] díme o těchto hostech drahejch, o Otci, o Synu 10 i o Duchu svatém? Bejvá-li tu ochotnost, kdež ti nejblahoslave- nější a nejvzácnější, nejlepší hosté navštěvují? Toto bejvá o příteli milém, že, čekajíce přítele milého a znamenitého, hledí dům anebo pokoj umésti, učistiti, aby nic takového, což by jemu k tesknosti mělo bejti, tu nenalezl; tak nápodobně tím podobenstvím, jestliže 15 chceme nabyti a dosáhnauti těchto hostí, Otce, Syna i Ducha svatého, máme se v čistotě zachovati ode všech skutkův a hříchův zlejch; a netoliko od skutkův, ale ode všech řečí nestatečnejch i od myšlení zlejch. Neb ten host drahej, Otec, l1 Syn i Duch svatej, C 153a" nemůž hleděti na hřích; ano mrcha aneb taková podobná věc 20 škaredá bejvá mrzká a ohavná člověku, a nadto mnohem více mrzkej jest hřích milému Bohu! Druhé při této slavnosti pamatujeme, že Bůh všemohaucí dán jest lidem. Jakož se o tom čte v Skutcích apoštolskejch, že Duch svatej vstaupil na všeckny, a to vedlé slibu, kterejmž se byl 25 zavázal drahej Pán Ježíš svejm milejm učedlníkům, neb jest jim byl řekl: »Ale vy očekávejte tuto, dokavadž nebudete oblečeni mocí z vejsosti« — a to mínil Ducha svatého. Protož máme věděti, že svatej Pavel napomínal Efezské v páté kapitole takto: »Nechtějte se opíjeti vínem, ale naplněni buďte Duchem svatejm«. Nejprvé 30 hříchy zapovídá a potom radí, aby byli naplněni Duchem svatejm. 2 Iniciálka S nevyplněna — 9 [dí] omylem — u- 23 Skutk 2, I nn. 26 Podle Luk. 24, 19 28 Podle Ef. 5, 18 —
(Na den svatého Ducha.) Kázáni III. Splavnost dnešního dne máme Utěšitele Ducha svatého. C 153al A poněvadž jest slavnost, což tehdy při té slavnosti můžem sluš- nějšího učiniti, než abychom se těšili a veseli byli v Pánu Bohu 5 našem? A zajisté jesti ť v čem! Neb jest-li, že sobě vážíte to, což jest čteno a zpíváno ve čtení svatém takto: »K němu přijdeme a příbytek u něho učiníme«? Kterej člověk umí sobě vážiti na- vštívení přítele milého do svého domu, však tím bejvá velmi vesel; což tehdy [dí] díme o těchto hostech drahejch, o Otci, o Synu 10 i o Duchu svatém? Bejvá-li tu ochotnost, kdež ti nejblahoslave- nější a nejvzácnější, nejlepší hosté navštěvují? Toto bejvá o příteli milém, že, čekajíce přítele milého a znamenitého, hledí dům anebo pokoj umésti, učistiti, aby nic takového, což by jemu k tesknosti mělo bejti, tu nenalezl; tak nápodobně tím podobenstvím, jestliže 15 chceme nabyti a dosáhnauti těchto hostí, Otce, Syna i Ducha svatého, máme se v čistotě zachovati ode všech skutkův a hříchův zlejch; a netoliko od skutkův, ale ode všech řečí nestatečnejch i od myšlení zlejch. Neb ten host drahej, Otec, l1 Syn i Duch svatej, C 153a" nemůž hleděti na hřích; ano mrcha aneb taková podobná věc 20 škaredá bejvá mrzká a ohavná člověku, a nadto mnohem více mrzkej jest hřích milému Bohu! Druhé při této slavnosti pamatujeme, že Bůh všemohaucí dán jest lidem. Jakož se o tom čte v Skutcích apoštolskejch, že Duch svatej vstaupil na všeckny, a to vedlé slibu, kterejmž se byl 25 zavázal drahej Pán Ježíš svejm milejm učedlníkům, neb jest jim byl řekl: »Ale vy očekávejte tuto, dokavadž nebudete oblečeni mocí z vejsosti« — a to mínil Ducha svatého. Protož máme věděti, že svatej Pavel napomínal Efezské v páté kapitole takto: »Nechtějte se opíjeti vínem, ale naplněni buďte Duchem svatejm«. Nejprvé 30 hříchy zapovídá a potom radí, aby byli naplněni Duchem svatejm. 2 Iniciálka S nevyplněna — 9 [dí] omylem — u- 23 Skutk 2, I nn. 26 Podle Luk. 24, 19 28 Podle Ef. 5, 18 —
Strana 30
30 Neb, jakož povědíno, že Duch svatej nemůž se snýsti a strpěti s nižádnejm hříchem a s nižádnau nečistotau — právě jakož lidé tento obyčej mívají, že nerádi vlívají vína nového do sudův starejch a nečistejch, ale čistejmi se nádobami anebo sudy zásobují. Protož 35 svatej David, chtě nejprvé prositi za Ducha svatého, prosil, aby mu milej Bůh no vé srdce a čisté stvořil. I my, jestliže budeme chtíti téhož dosáhnauti, musíme bejti čistí a svatí a tak nábožní. C 153b1 Neb tomu sami můžete rozuměti, že, kdož hostě některého prosí a žádá, že se tu radějí obrátí a jde než tu, kdež ho neprosí. 40 Protož pomyslte, kterak se nám bude moci za přítele Duch svatej postaviti, jestliže sau k tomu a na to modlitby naše, a vzláště vezmauce toto před sebe, že se sám zůve, nýbrž i u dveří stojí tluka; jakož o tom napsáno v Zjevení svatého Jana v třetí kapitole: »K němu přijdu a budu u něho večeřeti a s ním stoliti 45 a on se mnau«. Na to stojí u dveří, na to tluče a hlasem volá, aby mu bylo otevříno a aby byl puštěn. Což tehdy tomu díš, když k člověku přijde, a nechce sebe zapříti, co mnoho dobrého s ním přijde? Jakož o tom dí Pán Kristus ve čtení svatého Matauše: »Poněvadž vy, sauce sami zlí, umíte dobré dané věci dávati synům 50 vašim, Ó, čím mnohem více Otec váš nebeskej dá dobrého, Ducha svatého, prosícím sebe!« A prvé předložil příklad: »Jestliže by syn prosil otce za chléb, že mu nedá kamene? Pakli by ho prosil za u vejce, že mu nedá štíra? A pakli by ho prosil za rybu, zdali hada dá jemu?« Ale prosí-li za chléb, dá jemu chleba; pakli za vejce 55 prosí, dá jemu vejce; a jestliže za rybu prosí, dá jemu rybu. I dí Kristus: »Mnohem více Otec váš nebeskej dá dobrého, Ducha svatého, těm, kdož jeho prosí«. Ó, s jakau milostí mělo by se nám svatejch modliteb a žádostí dobrejch přispořiti! Poně- vadž, hle, syn, prose otce s daufáním, že mu dá — 6, my s mno- 60 hem větším daufáním měli bychom se modliti a prositi za Ducha svatého! Dále znamenejme, co má do nás bejti, jestliže chceme do- sáhnauti a míti Ducha svatého! Jest nám potřebna pokora. A aby- chom sobě to k naučení mohli obrátiti, vezměme toto před sebe, 65 že tu člověk rád často chodí a navštěvuje, kdež se naděje, že bude С 153b2 35 Podle Ž. 51, 12 — 44 Zj. 3, 20 — 49 Podle Mat. 7, 11 51 Podle Mat. 7, 9 a 10 —
30 Neb, jakož povědíno, že Duch svatej nemůž se snýsti a strpěti s nižádnejm hříchem a s nižádnau nečistotau — právě jakož lidé tento obyčej mívají, že nerádi vlívají vína nového do sudův starejch a nečistejch, ale čistejmi se nádobami anebo sudy zásobují. Protož 35 svatej David, chtě nejprvé prositi za Ducha svatého, prosil, aby mu milej Bůh no vé srdce a čisté stvořil. I my, jestliže budeme chtíti téhož dosáhnauti, musíme bejti čistí a svatí a tak nábožní. C 153b1 Neb tomu sami můžete rozuměti, že, kdož hostě některého prosí a žádá, že se tu radějí obrátí a jde než tu, kdež ho neprosí. 40 Protož pomyslte, kterak se nám bude moci za přítele Duch svatej postaviti, jestliže sau k tomu a na to modlitby naše, a vzláště vezmauce toto před sebe, že se sám zůve, nýbrž i u dveří stojí tluka; jakož o tom napsáno v Zjevení svatého Jana v třetí kapitole: »K němu přijdu a budu u něho večeřeti a s ním stoliti 45 a on se mnau«. Na to stojí u dveří, na to tluče a hlasem volá, aby mu bylo otevříno a aby byl puštěn. Což tehdy tomu díš, když k člověku přijde, a nechce sebe zapříti, co mnoho dobrého s ním přijde? Jakož o tom dí Pán Kristus ve čtení svatého Matauše: »Poněvadž vy, sauce sami zlí, umíte dobré dané věci dávati synům 50 vašim, Ó, čím mnohem více Otec váš nebeskej dá dobrého, Ducha svatého, prosícím sebe!« A prvé předložil příklad: »Jestliže by syn prosil otce za chléb, že mu nedá kamene? Pakli by ho prosil za u vejce, že mu nedá štíra? A pakli by ho prosil za rybu, zdali hada dá jemu?« Ale prosí-li za chléb, dá jemu chleba; pakli za vejce 55 prosí, dá jemu vejce; a jestliže za rybu prosí, dá jemu rybu. I dí Kristus: »Mnohem více Otec váš nebeskej dá dobrého, Ducha svatého, těm, kdož jeho prosí«. Ó, s jakau milostí mělo by se nám svatejch modliteb a žádostí dobrejch přispořiti! Poně- vadž, hle, syn, prose otce s daufáním, že mu dá — 6, my s mno- 60 hem větším daufáním měli bychom se modliti a prositi za Ducha svatého! Dále znamenejme, co má do nás bejti, jestliže chceme do- sáhnauti a míti Ducha svatého! Jest nám potřebna pokora. A aby- chom sobě to k naučení mohli obrátiti, vezměme toto před sebe, 65 že tu člověk rád často chodí a navštěvuje, kdež se naděje, že bude С 153b2 35 Podle Ž. 51, 12 — 44 Zj. 3, 20 — 49 Podle Mat. 7, 11 51 Podle Mat. 7, 9 a 10 —
Strana 31
31 uctěn. Tak sobě vezměme tuto o těchto hodech, že tu navštěvují rádi, kdež jim kolivěk poctivosti činí aneb učiněna bejvá. A jestliže je chceme míti, buďme pokorni. Neb se čte o apoštolích, že, když jim dána byl Duch svatej, že sau seděli; a v tom se pokora 70 znamenává a okazuje. A poněvadž Bůh všemohaucí bejdvá uctěn pokorau, buďmež tehdy pokorni. Neb tomu učí svatej C 154a" Petr v první kanonice v čtvrté kapitole řka: »Pán Bůh se pyšnejm lidem protiví, ale pokorným dává svau milost.« Též Pán Kristus k témuž dí: »Učte se ode mne, neb já sem tichej a pokorného srdce, 75 a tak naleznete odpočinutí dušem vašim«. A prosím, medle, kde můž bejti větší milost, neKž v komž milej Bůh přebejvá svejmi svatejmi dary? A co by brž chtěl nad to sobě dražšího vybrati a vyvoliti? Nepravím, leč by byl pravej přirozenej blázen, tož ť by sobě to lechce vážil. A protož, jestliže 80 chceme míti dary Ducha svatého, nejprvé máme bejti čisti a druhé pokorni. Milej Bože, račiž nám k tomu svau svatau pomoc dáti! Druhé při této památce a slavnosti dnešní Bůh všemohaucí dán jest lidem dobrejm, totižto apoštolům svatejm Duch svatej. Protož máme věděti, že jim jest třikrát dán Duch svatej. Nejprvé 85 před umučením božím. A dán jest jim k vyčištění. Nevím, rozumí- te-li tomu očišťování. Takto stojí napsáno ve čtení svatého Matauše v desáté kapitole: »Svolav Pán Ježíš dvanácte učedlníkův svejch, dal u jim moc nad duchy nečistejmi, aby nemoci uzdravovali, a potom jim řekl: »Mrtvé křeste, dábly vymítejte, malomocné čisťte« 90 etc. Neb, kterak jest jináče dábla zbejti a nečistoty malomocenství, jediné skrze Ducha svatého? A ten jim byl na to dán. Druhé jim dán Duch svatej po vzkříšení a z mrtvejch vstání Kristovu, kdyžto vzdech na ně a řekl jim: »Přijměte Ducha sva- tého! Kterejmž odpustíte hříchy, odpauštějí ť se jim, a kterýmž 95 zadržíte, zadržáni ť sau«. A tu jest jim Duch svatej dán k vobno- vení. Figura toho předešla v knihách Genesis v druhé kapitole: Pán С 154а" 69 Ps. daln (!) — 70 Ps. že, poněvadž (že škrtnuto!) — 76 Ps. Neb (!) — 88 Ps. na (!) — 68 Podle Skutk. 2, 1 — * 72 I. Petr 5, 5 74 Mat. 11, 29 — 87 Podle Mat. 10, 1 a 10, 8 — 93 Jan 20, 22 a 23 — 96 Gen. 2, 7 —
31 uctěn. Tak sobě vezměme tuto o těchto hodech, že tu navštěvují rádi, kdež jim kolivěk poctivosti činí aneb učiněna bejvá. A jestliže je chceme míti, buďme pokorni. Neb se čte o apoštolích, že, když jim dána byl Duch svatej, že sau seděli; a v tom se pokora 70 znamenává a okazuje. A poněvadž Bůh všemohaucí bejdvá uctěn pokorau, buďmež tehdy pokorni. Neb tomu učí svatej C 154a" Petr v první kanonice v čtvrté kapitole řka: »Pán Bůh se pyšnejm lidem protiví, ale pokorným dává svau milost.« Též Pán Kristus k témuž dí: »Učte se ode mne, neb já sem tichej a pokorného srdce, 75 a tak naleznete odpočinutí dušem vašim«. A prosím, medle, kde můž bejti větší milost, neKž v komž milej Bůh přebejvá svejmi svatejmi dary? A co by brž chtěl nad to sobě dražšího vybrati a vyvoliti? Nepravím, leč by byl pravej přirozenej blázen, tož ť by sobě to lechce vážil. A protož, jestliže 80 chceme míti dary Ducha svatého, nejprvé máme bejti čisti a druhé pokorni. Milej Bože, račiž nám k tomu svau svatau pomoc dáti! Druhé při této památce a slavnosti dnešní Bůh všemohaucí dán jest lidem dobrejm, totižto apoštolům svatejm Duch svatej. Protož máme věděti, že jim jest třikrát dán Duch svatej. Nejprvé 85 před umučením božím. A dán jest jim k vyčištění. Nevím, rozumí- te-li tomu očišťování. Takto stojí napsáno ve čtení svatého Matauše v desáté kapitole: »Svolav Pán Ježíš dvanácte učedlníkův svejch, dal u jim moc nad duchy nečistejmi, aby nemoci uzdravovali, a potom jim řekl: »Mrtvé křeste, dábly vymítejte, malomocné čisťte« 90 etc. Neb, kterak jest jináče dábla zbejti a nečistoty malomocenství, jediné skrze Ducha svatého? A ten jim byl na to dán. Druhé jim dán Duch svatej po vzkříšení a z mrtvejch vstání Kristovu, kdyžto vzdech na ně a řekl jim: »Přijměte Ducha sva- tého! Kterejmž odpustíte hříchy, odpauštějí ť se jim, a kterýmž 95 zadržíte, zadržáni ť sau«. A tu jest jim Duch svatej dán k vobno- vení. Figura toho předešla v knihách Genesis v druhé kapitole: Pán С 154а" 69 Ps. daln (!) — 70 Ps. že, poněvadž (že škrtnuto!) — 76 Ps. Neb (!) — 88 Ps. na (!) — 68 Podle Skutk. 2, 1 — * 72 I. Petr 5, 5 74 Mat. 11, 29 — 87 Podle Mat. 10, 1 a 10, 8 — 93 Jan 20, 22 a 23 — 96 Gen. 2, 7 —
Strana 32
32 Bůh, když stvořil člověka, vdechl do něho život. A to ť jest, jakož sem řekl, k vobnovení. Nebo skrze Ducha člověk obnovuje se. Jakož dí svatej David v žaltáři: »Vypusť, Hospodine, Ducha 100 tvého, a stvořeny ť budau všecky věci a obnovíš okršlek země«. A protož tak bejvá člověk obnoven Duchem svatým, právě jako země vodau a vlažností zazelenává se. Třetí Duch svatej dán jest apoštolům po vstaupení Syna božího na nebe — jakožto dnes — a dán jest jim v vohnivých 105 jazycích, a to na to, aby ve všem dobrém byli utvrzeni; a protož tato slavnost, jakož jest povědíno, jest slav nost Ducha svatého C 154b1 Utěšitele. A jakož jest zjeveno ze čtení svatého, Kristus, Pán Ježíš, tím jest těšil učedlníky své a řka: »Já ť prositi budu Otce, a jiného Utěšitele dá vám«. Sám jim byl k velikému potěšení, 110 a proto ještě i jiného Utěšitele jim slibuje, neb praví o jiném Utěšiteli; sám se také Utěšitelem nazejvá. Vezmiž sobě z toho toto naučení, že vyvolení boží nikda bez potěšení Ducha svatého nejsau, nebo, Ducha svatého majíce, mají vzláštní potěšení. Jakož dí svatej Pavel k Galatům v páté kapitole: »Ovotce Ducha 115 svatého jest láska, radost aneb utěšení«. Toho Utěšitele jakožto dnes apoštolé šťastně sau dočekali. A tu se domysl, když sau dočekali, jaké ť se zdá potěšení měli! Také tomu můžete rozuměti, že ten host drahej, totižto Duch svatej, své věrné a vyvolené osvítil jest. Protož ne tak smejšlej, by ť je 120 Duch svatej teprva jako znova navštívil, nikdej v nich pře(!) tím nepřebejvaje; ale již je nalezl sobě jakožto svěcené a hotové, aby hojnějí a silnějí v nich zapálil milost k Pánu Bohu a k bližním. Nebo, jakož povědíno jest, dal prvé učedlníkům svým moc C 154b- nad nemo cmi a nad ďábly i dal jim Ducha svatého. Z toho 125 sobě dále vezmi, člověče, kdož kolivěk umí požívati Ducha svatého, že [sau] se tu rozmnožují a rostau darové a milosti Ducha svatého. Nebo jest takové ušlechtilosti Duch svatej, že tu místa nechce míti, kdež sau hříchové; jakož napsáno v knihách Maudrosti v první kapitole: »Duch svatej nebude přebejvati v těle, poddaném 130 hříchu, a také utíká ošemetnosti i pokrytce«. 126 [saul omylem — 99 Podle Ž. 104, 30 108 Jan 14, 16 — 114 Podle Gal. 5, 22 — 123 n. Srvn. ř. 88 — 129 Podle Moudr. 1, 4 a 5 —
32 Bůh, když stvořil člověka, vdechl do něho život. A to ť jest, jakož sem řekl, k vobnovení. Nebo skrze Ducha člověk obnovuje se. Jakož dí svatej David v žaltáři: »Vypusť, Hospodine, Ducha 100 tvého, a stvořeny ť budau všecky věci a obnovíš okršlek země«. A protož tak bejvá člověk obnoven Duchem svatým, právě jako země vodau a vlažností zazelenává se. Třetí Duch svatej dán jest apoštolům po vstaupení Syna božího na nebe — jakožto dnes — a dán jest jim v vohnivých 105 jazycích, a to na to, aby ve všem dobrém byli utvrzeni; a protož tato slavnost, jakož jest povědíno, jest slav nost Ducha svatého C 154b1 Utěšitele. A jakož jest zjeveno ze čtení svatého, Kristus, Pán Ježíš, tím jest těšil učedlníky své a řka: »Já ť prositi budu Otce, a jiného Utěšitele dá vám«. Sám jim byl k velikému potěšení, 110 a proto ještě i jiného Utěšitele jim slibuje, neb praví o jiném Utěšiteli; sám se také Utěšitelem nazejvá. Vezmiž sobě z toho toto naučení, že vyvolení boží nikda bez potěšení Ducha svatého nejsau, nebo, Ducha svatého majíce, mají vzláštní potěšení. Jakož dí svatej Pavel k Galatům v páté kapitole: »Ovotce Ducha 115 svatého jest láska, radost aneb utěšení«. Toho Utěšitele jakožto dnes apoštolé šťastně sau dočekali. A tu se domysl, když sau dočekali, jaké ť se zdá potěšení měli! Také tomu můžete rozuměti, že ten host drahej, totižto Duch svatej, své věrné a vyvolené osvítil jest. Protož ne tak smejšlej, by ť je 120 Duch svatej teprva jako znova navštívil, nikdej v nich pře(!) tím nepřebejvaje; ale již je nalezl sobě jakožto svěcené a hotové, aby hojnějí a silnějí v nich zapálil milost k Pánu Bohu a k bližním. Nebo, jakož povědíno jest, dal prvé učedlníkům svým moc C 154b- nad nemo cmi a nad ďábly i dal jim Ducha svatého. Z toho 125 sobě dále vezmi, člověče, kdož kolivěk umí požívati Ducha svatého, že [sau] se tu rozmnožují a rostau darové a milosti Ducha svatého. Nebo jest takové ušlechtilosti Duch svatej, že tu místa nechce míti, kdež sau hříchové; jakož napsáno v knihách Maudrosti v první kapitole: »Duch svatej nebude přebejvati v těle, poddaném 130 hříchu, a také utíká ošemetnosti i pokrytce«. 126 [saul omylem — 99 Podle Ž. 104, 30 108 Jan 14, 16 — 114 Podle Gal. 5, 22 — 123 n. Srvn. ř. 88 — 129 Podle Moudr. 1, 4 a 5 —
Strana 33
33 Protož, má-li ť v nás Duch svatej přebejvati a zůstati, veselé mu místo připraviti máme. A vy toho žádáte v tom verši, zpívajíce: »Sešliž Ducha svatého, toho mistra drahého« etc. A poněvadž těm toliko dáván bejvá Duch svatej, kdož se k tomu připravují a způ- 135 sobují, tehdy i na něm jest to při pravém čtení. Čtení svaté čtené a vnově zpívané jest o skutečném zachovávaní přikázaní božích a řečí jeho drahejch. Jakož dí Kristus: »Ač kdo miluje mne, řeč mau zachovávati bude.« Toto dvé, totižto zachovávaní řečí božích a milování Boha, víže se vespolek, aby bylo rozumíno, 140 že, kdež jest milování Boha, tu jest i naplnění přikázaní jeho svatého. Svatí dávají příklad takovej, že ti, kdož mi lují C 155a1 krále, chválí jej a milují jeho právo i ustanovení; tak, praví, že jest toto; a tak tomu rozuměti můžeš, že plnění přikázaní božskejch pochází z milování, a tak, že, kdož miluje Pána Boha, dá na sobě 145 znáti, skutečně plně jeho svatá přikázaní. Jako onen dobrej a svatej, Bohu milej Abraham, když Pána Boha miloval, z toho milování uposlechl Boha, když mu rozkázal z země jeho vyjíti, a on ihned šel, nevěda kam. A toho milování skutkem dokázal, obětuje Bohu obět, an i toho syna svého jednorozeného chtěl zabiti. A to 150 jemu byl Bůh všeckno přikázal, aby zkusil jeho milování, a protož jako to dopověděl, řekl: »Kteréhož miluješ, toho, hle —;« ješto k němu již neměl žádné naděje, by mohl míti syna, a potom jeho měl, z milování Boha chtěl ho zabiti a již byl i meč vytáhl. A praví doktorové svatí, že tu chvíli aneb v ten čas byl jak v pěti 155 a ve třicíti letech, až mu bylo řečeno od anděla: »Ej, stůj, ne- vztahuj ruky své na dítě své! Nyní ť sem poznal, že se bojíš Pána Boha, neb si neodpustil jednorozenému synu svému pro mne«. Tak i my, bychom pak pravili, že milujem Pána Boha, čím toho chceme dokázati? Ačkoliv Bůhll srdce vidí a zná velikost C 155a2 160 milosti, však proto chce míti znamení zevnitřní, aby skrze to znamení byl důvod pravého milování. Jako i člověk nevokazuje se tím sobě řkaucímu: »Miluji tě«, jestliže toho skutkem nevokazuje. 135 Text je porušen; Čtení doplněk vydavatelův 141 dají (ps. dagi); gdávajím rekonstrukce textu vy- davatelem — 152 «naděje doplněk vydavatelův, rkp. vyn. — 145 un. l. M. 12. 1 a nn. — 148 un. I. M. 22, 1 a nn. 155 I. M. 22, 12 Rokycanova Postilla.
33 Protož, má-li ť v nás Duch svatej přebejvati a zůstati, veselé mu místo připraviti máme. A vy toho žádáte v tom verši, zpívajíce: »Sešliž Ducha svatého, toho mistra drahého« etc. A poněvadž těm toliko dáván bejvá Duch svatej, kdož se k tomu připravují a způ- 135 sobují, tehdy i na něm jest to při pravém čtení. Čtení svaté čtené a vnově zpívané jest o skutečném zachovávaní přikázaní božích a řečí jeho drahejch. Jakož dí Kristus: »Ač kdo miluje mne, řeč mau zachovávati bude.« Toto dvé, totižto zachovávaní řečí božích a milování Boha, víže se vespolek, aby bylo rozumíno, 140 že, kdež jest milování Boha, tu jest i naplnění přikázaní jeho svatého. Svatí dávají příklad takovej, že ti, kdož mi lují C 155a1 krále, chválí jej a milují jeho právo i ustanovení; tak, praví, že jest toto; a tak tomu rozuměti můžeš, že plnění přikázaní božskejch pochází z milování, a tak, že, kdož miluje Pána Boha, dá na sobě 145 znáti, skutečně plně jeho svatá přikázaní. Jako onen dobrej a svatej, Bohu milej Abraham, když Pána Boha miloval, z toho milování uposlechl Boha, když mu rozkázal z země jeho vyjíti, a on ihned šel, nevěda kam. A toho milování skutkem dokázal, obětuje Bohu obět, an i toho syna svého jednorozeného chtěl zabiti. A to 150 jemu byl Bůh všeckno přikázal, aby zkusil jeho milování, a protož jako to dopověděl, řekl: »Kteréhož miluješ, toho, hle —;« ješto k němu již neměl žádné naděje, by mohl míti syna, a potom jeho měl, z milování Boha chtěl ho zabiti a již byl i meč vytáhl. A praví doktorové svatí, že tu chvíli aneb v ten čas byl jak v pěti 155 a ve třicíti letech, až mu bylo řečeno od anděla: »Ej, stůj, ne- vztahuj ruky své na dítě své! Nyní ť sem poznal, že se bojíš Pána Boha, neb si neodpustil jednorozenému synu svému pro mne«. Tak i my, bychom pak pravili, že milujem Pána Boha, čím toho chceme dokázati? Ačkoliv Bůhll srdce vidí a zná velikost C 155a2 160 milosti, však proto chce míti znamení zevnitřní, aby skrze to znamení byl důvod pravého milování. Jako i člověk nevokazuje se tím sobě řkaucímu: »Miluji tě«, jestliže toho skutkem nevokazuje. 135 Text je porušen; Čtení doplněk vydavatelův 141 dají (ps. dagi); gdávajím rekonstrukce textu vy- davatelem — 152 «naděje doplněk vydavatelův, rkp. vyn. — 145 un. l. M. 12. 1 a nn. — 148 un. I. M. 22, 1 a nn. 155 I. M. 22, 12 Rokycanova Postilla.
Strana 34
34 Neb i tak Písmo praví v první kanonice svatého Jana v III. kapi- tole: »Praví-li kdo, že Boha miluje, a bližního svého nemiluje 165 a zavře střeva svá před ním a vidí ho, an nauzi trpí, kterak láska a milování boží v něm«? A takovej nemá milování a milosti ani k Bohu ani k bližnímu. Protož, kdež ť jest kolivěk milování boží, nikoli ť nemůže prázdniti. Neb tak svatí mluví: »Kdež jest pravé milování, mnohé ť věci jedná a působí.« Medle, malá-li ť se to věc 170 zdá do Abrahama, prvorozeného a k tomu jediného syna chtíti zabiti pro Boha? Protož dále mluví svatí, že, jestliže skutkem se nekoná, není milování. Tehdy každé zamlauvání buďto Bohu neb bližnímu jest da- remné, nebude-li skutečného. Neb dí svatej Lukáš v šesté kapitole: 175 »I což mne nazejváte: »Pane, pane!«, a nečiníte, které věci vám pravím?« Protož, jestliže nečiníš, což Bůh přikazuje a míti chce, da remné ť jest všecko! Dále dí čtení svaté: »A k němu přijdeme a příbytek u něho učiníme«. Tuto drahej Pán přispořuje odplaty. Jakož právě, 180 kdož miluje Pána Boha, jest znamení skutečné, tak i tuto, kohož Bůh miluje, dá na sobě znáti skrze to, což dí: »A příbytek u něho učiníme«. Vysoce se tuto zamlauvá a zakazuje apoštolům a podlé toho všem, kteříž řeči jeho plní, vejše zajisté než ono: »Neopustímť vás sirotkův«; neb ono příští bylo jest tělesné, ale toto jest k věč- 185 nému přebejvání. Pomysliž tehdy, že apoštolům pro skutečné zachovávaní přikázaní Kristových dána jest taková milost, že, dokavadž sau koli byli zde, na tomto světě, vždyckny sau byli v milosti boží, a ta milost k tomu je způsobovala, aby s drahejm Pánem Ježíšem věčně v nebeské chvále byli. Nebo ta milost, pro 190 kterauž zde člověk trpí, jest závdavek oné slávy budaucí. »A k němu přijdeme a příbytek u něho učiníme«. Velmi jest tuto vysoce drahej Pán se zavázal plnitelům svejch přikázaní. A zdali to jest malá dobrota Boha všemohaucího, že se zapisuje v člověku přebejvati? Kdož může té dobroty — nerci-li mluve- 195 ním, ll ale myšlením — dosáhnauti? Neb Bůh žádné věci ku pře- C 155b bejvání sobě aneb k příbytku nepotřebuje, ale každá věc, má-li trvati, musí ť v něm a skrze něho státi. Protož dává se příklad na vinném kořenu, v němžto jestliže ratolest nezůstane, však za С 155b1 164 Podle I. Jana 4, 20 a 3, 14 a 17 — 174 Luk. 6, 46 — 183 Jan 14, 18 —
34 Neb i tak Písmo praví v první kanonice svatého Jana v III. kapi- tole: »Praví-li kdo, že Boha miluje, a bližního svého nemiluje 165 a zavře střeva svá před ním a vidí ho, an nauzi trpí, kterak láska a milování boží v něm«? A takovej nemá milování a milosti ani k Bohu ani k bližnímu. Protož, kdež ť jest kolivěk milování boží, nikoli ť nemůže prázdniti. Neb tak svatí mluví: »Kdež jest pravé milování, mnohé ť věci jedná a působí.« Medle, malá-li ť se to věc 170 zdá do Abrahama, prvorozeného a k tomu jediného syna chtíti zabiti pro Boha? Protož dále mluví svatí, že, jestliže skutkem se nekoná, není milování. Tehdy každé zamlauvání buďto Bohu neb bližnímu jest da- remné, nebude-li skutečného. Neb dí svatej Lukáš v šesté kapitole: 175 »I což mne nazejváte: »Pane, pane!«, a nečiníte, které věci vám pravím?« Protož, jestliže nečiníš, což Bůh přikazuje a míti chce, da remné ť jest všecko! Dále dí čtení svaté: »A k němu přijdeme a příbytek u něho učiníme«. Tuto drahej Pán přispořuje odplaty. Jakož právě, 180 kdož miluje Pána Boha, jest znamení skutečné, tak i tuto, kohož Bůh miluje, dá na sobě znáti skrze to, což dí: »A příbytek u něho učiníme«. Vysoce se tuto zamlauvá a zakazuje apoštolům a podlé toho všem, kteříž řeči jeho plní, vejše zajisté než ono: »Neopustímť vás sirotkův«; neb ono příští bylo jest tělesné, ale toto jest k věč- 185 nému přebejvání. Pomysliž tehdy, že apoštolům pro skutečné zachovávaní přikázaní Kristových dána jest taková milost, že, dokavadž sau koli byli zde, na tomto světě, vždyckny sau byli v milosti boží, a ta milost k tomu je způsobovala, aby s drahejm Pánem Ježíšem věčně v nebeské chvále byli. Nebo ta milost, pro 190 kterauž zde člověk trpí, jest závdavek oné slávy budaucí. »A k němu přijdeme a příbytek u něho učiníme«. Velmi jest tuto vysoce drahej Pán se zavázal plnitelům svejch přikázaní. A zdali to jest malá dobrota Boha všemohaucího, že se zapisuje v člověku přebejvati? Kdož může té dobroty — nerci-li mluve- 195 ním, ll ale myšlením — dosáhnauti? Neb Bůh žádné věci ku pře- C 155b bejvání sobě aneb k příbytku nepotřebuje, ale každá věc, má-li trvati, musí ť v něm a skrze něho státi. Protož dává se příklad na vinném kořenu, v němžto jestliže ratolest nezůstane, však za С 155b1 164 Podle I. Jana 4, 20 a 3, 14 a 17 — 174 Luk. 6, 46 — 183 Jan 14, 18 —
Strana 35
35 nic nestane. A tím příkladem Kristus Pán hledí k sobě i k učedl- 200 níkům svým: »Neb, prej, jakožto větev, nezůstane-li ť při kmenu, uschne ť, tak i vy, nezůstanete-li ve mně«. Protož dí prorok Jeremiáš v druhé kapitole: »Viz, člověče, kterak jest hořká věc, opustiti Pána tobě, Boha tvého.« Protož Bůh vás k přebejvání(!). Neb Bůh byl jest Bohem přede všemi 205 věcmi a on jest všeckny věci stvořil, a tak jest byl přede všemi věcmi a nepotřebuje nižádné věci ku přebejvání. Neb Bůh jest na každém místě, a by ť se všecky věci propadly, pro ty pro všecky věci on zůstává pravej a celej Bůh sám v sobě. Protož ta jeho přílišná dobrota okazuje se, když dí: »A příbytek u něho učiníme«. 210 Ačkoliv Bůh jest všudy — to z víry křesťanské vyznáváme a držíme, jakož dí Jeremiáš prorok v úsobě boží: ll »Já ť nebesa i zemi na- C 156a plňuji« — aniž jest na světě místa, by ť na něm nebyl, alevšak toliko milostí svau přebejvá v lidech, a to ještě ne ve všech; jakož dí Izaiáš v šedesáté šesté kapitole: »Nebe jest stolice má«. A která 215 sau to nebesa, v nichž přebejvá milej Bůh? Jediné volení boží, v jichžto srdcích přebejvá, a takovejch obcování jich jest v ne- besích. A tak Bůh všemohaucí jest všudy svau mocí, svau maudrostí a přítomností, ale toliko u vyvolených svau milostí. Jest také Bůh všemohaucí v přirození divně, v kterémžto přirozením(!) 220 spojen jest s člověčenstvím. A tak, řka tuto: »A příbytek u něho učiníme«, tím okazuje drahej Pán Ježíš, že plnitelé přikázaní jeho nikda nejsau bez jeho milosti a tak ani bez něho, buďto že sau v kterých zármutcích anebo v protivenstvích. Dále dí: »Kdo nemiluje mne, řečí mejch nezachovává.« A třeba-liž jest jiného důvodu o člověku, kterej Boha nemiluje, než ten etc.? Z toho sobě toto vezmi: Komuž řeči boží nejsau míly, tehdy ani Bůh; a zase též: Neb, kdož Boha nemiluje, kterak může řeči jeho milovati? Pomysli tehda, jaký jest to člověk, kterémuž 230 ani Bůh ani řeči jeho li nejsau míly? Dále dí: »Řeči, kterauž ste slyšeli, není ť má, ale toho, jenž mne poslal, Otcova«. Toto mluviv drahej Kristus chtě, aby řeči 225 С 156а» 203—204 Sic! (Po přebejvání naps. was, ale škrtnuto) — 200 Podle Jana 15, 4 a 6 — 202 Podle ƒer. 2, 19 211 Podle Jer. 23, 24 — 214 Iz. 66, 1 3*)
35 nic nestane. A tím příkladem Kristus Pán hledí k sobě i k učedl- 200 níkům svým: »Neb, prej, jakožto větev, nezůstane-li ť při kmenu, uschne ť, tak i vy, nezůstanete-li ve mně«. Protož dí prorok Jeremiáš v druhé kapitole: »Viz, člověče, kterak jest hořká věc, opustiti Pána tobě, Boha tvého.« Protož Bůh vás k přebejvání(!). Neb Bůh byl jest Bohem přede všemi 205 věcmi a on jest všeckny věci stvořil, a tak jest byl přede všemi věcmi a nepotřebuje nižádné věci ku přebejvání. Neb Bůh jest na každém místě, a by ť se všecky věci propadly, pro ty pro všecky věci on zůstává pravej a celej Bůh sám v sobě. Protož ta jeho přílišná dobrota okazuje se, když dí: »A příbytek u něho učiníme«. 210 Ačkoliv Bůh jest všudy — to z víry křesťanské vyznáváme a držíme, jakož dí Jeremiáš prorok v úsobě boží: ll »Já ť nebesa i zemi na- C 156a plňuji« — aniž jest na světě místa, by ť na něm nebyl, alevšak toliko milostí svau přebejvá v lidech, a to ještě ne ve všech; jakož dí Izaiáš v šedesáté šesté kapitole: »Nebe jest stolice má«. A která 215 sau to nebesa, v nichž přebejvá milej Bůh? Jediné volení boží, v jichžto srdcích přebejvá, a takovejch obcování jich jest v ne- besích. A tak Bůh všemohaucí jest všudy svau mocí, svau maudrostí a přítomností, ale toliko u vyvolených svau milostí. Jest také Bůh všemohaucí v přirození divně, v kterémžto přirozením(!) 220 spojen jest s člověčenstvím. A tak, řka tuto: »A příbytek u něho učiníme«, tím okazuje drahej Pán Ježíš, že plnitelé přikázaní jeho nikda nejsau bez jeho milosti a tak ani bez něho, buďto že sau v kterých zármutcích anebo v protivenstvích. Dále dí: »Kdo nemiluje mne, řečí mejch nezachovává.« A třeba-liž jest jiného důvodu o člověku, kterej Boha nemiluje, než ten etc.? Z toho sobě toto vezmi: Komuž řeči boží nejsau míly, tehdy ani Bůh; a zase též: Neb, kdož Boha nemiluje, kterak může řeči jeho milovati? Pomysli tehda, jaký jest to člověk, kterémuž 230 ani Bůh ani řeči jeho li nejsau míly? Dále dí: »Řeči, kterauž ste slyšeli, není ť má, ale toho, jenž mne poslal, Otcova«. Toto mluviv drahej Kristus chtě, aby řeči 225 С 156а» 203—204 Sic! (Po přebejvání naps. was, ale škrtnuto) — 200 Podle Jana 15, 4 a 6 — 202 Podle ƒer. 2, 19 211 Podle Jer. 23, 24 — 214 Iz. 66, 1 3*)
Strana 36
36 jeho žádnej lehce nevážil, neb i jinde ráčil mluviti, jakož píše svatej Jan v sedmé kapitole: »Sám od sebe nemluvil sem ničehéhož, ale 235 kterejž mne poslal, on ť mi jest přikázaní dal, co bych měl mluviti«. Pomyslmež na to, kterak lidé umějí listův královských a zápisův šetřiti a chovati velmi pilně! A nejsau-liž pak to listové boží, svatá čtení Kristova a apoštolské řeči, ješto bychom jich mnohem pilnějí měli chovati a šetřiti nežli listův všech králův a císařů 240 i papežův i lidí, co jich jest na všem světě, a nežli všeho světa? Neb dí svatej Jan v páté kapitole: »Přijímáme-li svědectví lidské, svědectví boží větší jest«. Protož, jestliže Boha miluješ, tehdy řečem jeho a listům čtení svatého máš velice věřiti a v poctivosti je míti. Jakož sau to apoštolé řekli v Skutcích apoštolskejch v páté 245 kapitole mistrům a zákoníkům a biskupům: »Jest-li spravedlivé před obličejem božím, abychom lidí více poslauchali nežli Pána Boha, sami to suďte!« A tím sau ukazovali, že mají u větší poctivosti míti jmíny(!) u bejti řeči božé nežli lidí světskejch. Dále rozuměj, jakož jest řekl Kristus: »Řeč, kterau ste 250 slyšeli, neníť má«, totiž samého, protož dále dí: »ale jeho, jenž mne poslal, Otcova«. Protož, kdož kolivěk nezachovává přikázaní a řečí Kristovejch, ten nemiluje Pána Boha, Krista ani Otce ani Ducha svatého; nebo řečí Kristových Duch svatej jest svědek, nýbrž i Otec nebeskej potvrzuje jeho řeči. Jakož píše svatej Matauš 255 v třetí kapitole: »A hlas slyšán jest od Otce: Toto ť jest Syn můj milej, v němž mi se jest dobře zalíbilo, jehož poslauchejte lidé všickni!« A tak ten člověk vší svaté Trojice nectí, kterej sobě neváží řečí božích. Protož velmi ť jest věc nebezpečná, slova Kristova a jeho řeči hyzditi a je v lehkosti míti. A my teď nedávno 260 měli, kterak Kristus Pán mluvil učedlníkům svejm: »Jdauce kažte čtení všemu stvoření, uč«t e všecky národy, a kdož uvěří, spasen bude«. A poněvadž věřiti čtení svatému jest spasení, tehdy nevěřiti jest zatracení; jakož Pán Kristus řekl: »A kdož neuvěří, zatracen bude.« С 156b 250 máp vyn. (!) rkp., doplněk vydavatelův — 261 Ps. Veze (!) — 234 Spr. Jan 12, 19 — 241 I. Jan 5. 9 — — 245 Podle Skutk. 4, 19 255 Podle Mat. 3, 17 a 17, 5 — 261 Podle Marka 16, 15 a 16 — 263 Marek 16, 16 —
36 jeho žádnej lehce nevážil, neb i jinde ráčil mluviti, jakož píše svatej Jan v sedmé kapitole: »Sám od sebe nemluvil sem ničehéhož, ale 235 kterejž mne poslal, on ť mi jest přikázaní dal, co bych měl mluviti«. Pomyslmež na to, kterak lidé umějí listův královských a zápisův šetřiti a chovati velmi pilně! A nejsau-liž pak to listové boží, svatá čtení Kristova a apoštolské řeči, ješto bychom jich mnohem pilnějí měli chovati a šetřiti nežli listův všech králův a císařů 240 i papežův i lidí, co jich jest na všem světě, a nežli všeho světa? Neb dí svatej Jan v páté kapitole: »Přijímáme-li svědectví lidské, svědectví boží větší jest«. Protož, jestliže Boha miluješ, tehdy řečem jeho a listům čtení svatého máš velice věřiti a v poctivosti je míti. Jakož sau to apoštolé řekli v Skutcích apoštolskejch v páté 245 kapitole mistrům a zákoníkům a biskupům: »Jest-li spravedlivé před obličejem božím, abychom lidí více poslauchali nežli Pána Boha, sami to suďte!« A tím sau ukazovali, že mají u větší poctivosti míti jmíny(!) u bejti řeči božé nežli lidí světskejch. Dále rozuměj, jakož jest řekl Kristus: »Řeč, kterau ste 250 slyšeli, neníť má«, totiž samého, protož dále dí: »ale jeho, jenž mne poslal, Otcova«. Protož, kdož kolivěk nezachovává přikázaní a řečí Kristovejch, ten nemiluje Pána Boha, Krista ani Otce ani Ducha svatého; nebo řečí Kristových Duch svatej jest svědek, nýbrž i Otec nebeskej potvrzuje jeho řeči. Jakož píše svatej Matauš 255 v třetí kapitole: »A hlas slyšán jest od Otce: Toto ť jest Syn můj milej, v němž mi se jest dobře zalíbilo, jehož poslauchejte lidé všickni!« A tak ten člověk vší svaté Trojice nectí, kterej sobě neváží řečí božích. Protož velmi ť jest věc nebezpečná, slova Kristova a jeho řeči hyzditi a je v lehkosti míti. A my teď nedávno 260 měli, kterak Kristus Pán mluvil učedlníkům svejm: »Jdauce kažte čtení všemu stvoření, uč«t e všecky národy, a kdož uvěří, spasen bude«. A poněvadž věřiti čtení svatému jest spasení, tehdy nevěřiti jest zatracení; jakož Pán Kristus řekl: »A kdož neuvěří, zatracen bude.« С 156b 250 máp vyn. (!) rkp., doplněk vydavatelův — 261 Ps. Veze (!) — 234 Spr. Jan 12, 19 — 241 I. Jan 5. 9 — — 245 Podle Skutk. 4, 19 255 Podle Mat. 3, 17 a 17, 5 — 261 Podle Marka 16, 15 a 16 — 263 Marek 16, 16 —
Strana 37
37 265 Protož dejme na sobě znamení milování, abychom [se], plníce skutečně jeho přikázaní, mohli zde milosti a hříchům od u puštění C 156b- dojíti a potom konečně do radosti tvého věčného království přijíti. Amen. * 265 [se] omyl —
37 265 Protož dejme na sobě znamení milování, abychom [se], plníce skutečně jeho přikázaní, mohli zde milosti a hříchům od u puštění C 156b- dojíti a potom konečně do radosti tvého věčného království přijíti. Amen. * 265 [se] omyl —
Strana 38
V pondělí po svatém Duše. Kázání (B 295) Epištola v Skutcích apoštolských. V těch dnech otevřev Petr usta svá, i vetce: »Muží bratří a otcové! Nám jest přikázal 5Buoh kázati lidu a svědčiti, že on jest, jenž jest ustanoven od Boha súdce živých imrtvých. Tomu všickniprorokové svě dectví vydávají, B 296 že hříchóm odpuštění vezmú skrze jméno jeho všickni, kteříž věří vněho«. A když ještě omluvil Petr slova ta, sstúpil jest Duch svatý na všecky, kteříž poslúchali slova. I ulekli sú se ti, kteříž byli z Židuov věrní, jenž jsú 1 po svatém Duše] letniční KP, svatodušní RN,TCUSO, po letni- cích N 2—20 Epištola . .. Krista] vyn. RSO — 2 Epištola] vyn. U — apoštol- ských v desáté kapitole (vyn. CN, kapitule takto T) KPCNT, apoštolských v desátém rozdílu U — 3 otevřevši K, otevřel U — řekl PC — 4—20 Muží ... Krista] V pravdě shledal U — 4—5 Muží... Buoh] Zavěrné sem shledal, že není přijímání osob u Boha, ale ve všelikém lidu, kdož se ho (Pána Boha N) bojí a činí spravedlivost, vzácen jest jemu. Slovo své poslal Bůh synům izdrahelským, zvěstuje pokoj skrze Jezukrista; ten ť jest všech pán. Víte, že (které N) se jest stalo slovo po všem Židovstvu, neb počal (počav N) od Kalileje, po křtu, ješto (kterýž N) kázal Jan, Ježíše od Nazareta, kterak ho B«uo»h (ps. Bouh T) pomazal Duchem svatým a mocí. Jenž jest prošel (chodil N), dobře čině a uzdravuje všecky posedlé od ďábla; neb Bůh bíše s ním. A my sme svědkové všeho toho, což jest činil u (v N) vlasti (krajině N) židovské a v Jeruzalemě. Jehožto sau zabili, oběsivše na dřekvě (ps. dřemě T). Toho jest Bůh vskřísil třetí den a dal ho známu býti (dal ... býti] známého učinil ho N), ne všemu lidu, ale svědkům předspůsobeným (předzřízeným N) od Boha, nám, ješto sme jedli a pili s ním, když jest vstal z mrtvých (když... z mrtvých] po jeho z mrtvých vstání N). A přikázal nám TN — 5 Buoh] Pán P — kázati ... svědčiti] abychom ohlašovali lidem a svědčili P — 6 ustaven KT — 7 Tomu] Jemuž P — 8 hříchův PNT — vezmú] mají vzíti PN, přijmau T — 9 jeho [a ne skrze samau víru] K — když vyn. C — 10 mluvieše T — tato PN — sstúpil] padl K, spadl TNC — 11 kteříž] ješto TN — poslaucháchu T — ulekli sú] podivíchu T, podivili N — 12 ti, 3 nn. Skutk. 10, 34 a 42—48 (v NT 10, 34—48)
V pondělí po svatém Duše. Kázání (B 295) Epištola v Skutcích apoštolských. V těch dnech otevřev Petr usta svá, i vetce: »Muží bratří a otcové! Nám jest přikázal 5Buoh kázati lidu a svědčiti, že on jest, jenž jest ustanoven od Boha súdce živých imrtvých. Tomu všickniprorokové svě dectví vydávají, B 296 že hříchóm odpuštění vezmú skrze jméno jeho všickni, kteříž věří vněho«. A když ještě omluvil Petr slova ta, sstúpil jest Duch svatý na všecky, kteříž poslúchali slova. I ulekli sú se ti, kteříž byli z Židuov věrní, jenž jsú 1 po svatém Duše] letniční KP, svatodušní RN,TCUSO, po letni- cích N 2—20 Epištola . .. Krista] vyn. RSO — 2 Epištola] vyn. U — apoštol- ských v desáté kapitole (vyn. CN, kapitule takto T) KPCNT, apoštolských v desátém rozdílu U — 3 otevřevši K, otevřel U — řekl PC — 4—20 Muží ... Krista] V pravdě shledal U — 4—5 Muží... Buoh] Zavěrné sem shledal, že není přijímání osob u Boha, ale ve všelikém lidu, kdož se ho (Pána Boha N) bojí a činí spravedlivost, vzácen jest jemu. Slovo své poslal Bůh synům izdrahelským, zvěstuje pokoj skrze Jezukrista; ten ť jest všech pán. Víte, že (které N) se jest stalo slovo po všem Židovstvu, neb počal (počav N) od Kalileje, po křtu, ješto (kterýž N) kázal Jan, Ježíše od Nazareta, kterak ho B«uo»h (ps. Bouh T) pomazal Duchem svatým a mocí. Jenž jest prošel (chodil N), dobře čině a uzdravuje všecky posedlé od ďábla; neb Bůh bíše s ním. A my sme svědkové všeho toho, což jest činil u (v N) vlasti (krajině N) židovské a v Jeruzalemě. Jehožto sau zabili, oběsivše na dřekvě (ps. dřemě T). Toho jest Bůh vskřísil třetí den a dal ho známu býti (dal ... býti] známého učinil ho N), ne všemu lidu, ale svědkům předspůsobeným (předzřízeným N) od Boha, nám, ješto sme jedli a pili s ním, když jest vstal z mrtvých (když... z mrtvých] po jeho z mrtvých vstání N). A přikázal nám TN — 5 Buoh] Pán P — kázati ... svědčiti] abychom ohlašovali lidem a svědčili P — 6 ustaven KT — 7 Tomu] Jemuž P — 8 hříchův PNT — vezmú] mají vzíti PN, přijmau T — 9 jeho [a ne skrze samau víru] K — když vyn. C — 10 mluvieše T — tato PN — sstúpil] padl K, spadl TNC — 11 kteříž] ješto TN — poslaucháchu T — ulekli sú] podivíchu T, podivili N — 12 ti, 3 nn. Skutk. 10, 34 a 42—48 (v NT 10, 34—48)
Strana 39
39 byli s Petrem [živi] přišli, že i na pohany mi- lost Ducha svatého vylita jest. Nebo jsú 15je slyšeli novými jazyky mluvíce i rozlič- nými a velebíce Boha. Tehdy odpověděv Petr vetce: »Zdali kto vody zabrániti muož, aby se nepokřtili tito, kteříž jsú Ducha svatého přijali jako i my?« I kázal jest jich pokřtiti 20ve jméno Pána Ježíše Krista. Čtení svatého Jana v třetí kapitole. Za onoho času řekl Ježíš učedlníkóm svým: »Tak Buoh miloval svět, že Syna svého jedno- rozeného dal, aby každý, ktož věří v něho, 25 nezahynul, ale měl život věčný. Nebo nepo- slal Buoh Syna svého na svět, aby súdil svět, ale aby spasen bylsvět skrze něho. Ktožvěří v něho, nebude súzen, ale ktož ť nevěří, již ť jest odsúzen, neb nevěří ve jméno jednoro- 30zeného Syna božího. A toto ť jest saud, že světlo přišlo na svět, a milovali sú lidé více kteříž .. . věrní] křestané z Židovstva obrácení KP, ti, ješto bíchu z obřezo- vání věřící T, ti, ješto byli obřezáni věřící N, někteří z obřezovaných, kteříž uvěřili C — 13 bíchu T — [živi] vyn. KPCNT — pohany] národy pohanské T — 14—15 jsú je slyšeli] slyšíchu je T — 15 novými] vyn. CNT — 15—16 jazyky . . . velebíce] ani (an C) mluví jazyky a velebí KPC — 15 mluviti N - i rozličnými] vyn. TN — 16 velebíce] chváléce T, chváliti N — odpověděl PCNT — 17 vetce] vyn. PCNT — vody] vyn. C — vody ... muož] moci bude zabrániti vody K — zbrániti PCN — 18 se nepokřtili] nebyli po- křtěni PC — 18 ješto TN — 19 kázal... pokřtiti] přikázal (rozkázal C) jest, aby byli pokřtěni KC — jest také C — je PNT — 20 Krista] vyn. C, — Krista. Amen T, Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N 21 Čtení] Evangelium S. — Čtení... kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Jan v III. N — svatého Jana] svaté, napsal svatý Jan U třetí) čtvrté (!) B — kapitole] vyn. T 22 V ten čas KPONTU — Za .. . svým] vyn. RSO — 23 že] aby T 23—24 že Syna ... dal] vyn. (!) U — 23—39 jednorozeného . . . jsú] etc. Vajklad R — 23 jednorozeného] vyn. S — 24 dal na svět S — něho] Syna jeho U — 25—39 nezahynul ... učiněni jsú] vyn. S — 25 ale aby C — 25—38 Nebo ... skutkové jeho] Konec U — 26 na svět] vyn. C — 30 A toto t] Ale tento K, A to PNT, Ale toto ť C, Tento ť pak O —31 a] ale O— 22 nn. Jan 3, 16—21.
39 byli s Petrem [živi] přišli, že i na pohany mi- lost Ducha svatého vylita jest. Nebo jsú 15je slyšeli novými jazyky mluvíce i rozlič- nými a velebíce Boha. Tehdy odpověděv Petr vetce: »Zdali kto vody zabrániti muož, aby se nepokřtili tito, kteříž jsú Ducha svatého přijali jako i my?« I kázal jest jich pokřtiti 20ve jméno Pána Ježíše Krista. Čtení svatého Jana v třetí kapitole. Za onoho času řekl Ježíš učedlníkóm svým: »Tak Buoh miloval svět, že Syna svého jedno- rozeného dal, aby každý, ktož věří v něho, 25 nezahynul, ale měl život věčný. Nebo nepo- slal Buoh Syna svého na svět, aby súdil svět, ale aby spasen bylsvět skrze něho. Ktožvěří v něho, nebude súzen, ale ktož ť nevěří, již ť jest odsúzen, neb nevěří ve jméno jednoro- 30zeného Syna božího. A toto ť jest saud, že světlo přišlo na svět, a milovali sú lidé více kteříž .. . věrní] křestané z Židovstva obrácení KP, ti, ješto bíchu z obřezo- vání věřící T, ti, ješto byli obřezáni věřící N, někteří z obřezovaných, kteříž uvěřili C — 13 bíchu T — [živi] vyn. KPCNT — pohany] národy pohanské T — 14—15 jsú je slyšeli] slyšíchu je T — 15 novými] vyn. CNT — 15—16 jazyky . . . velebíce] ani (an C) mluví jazyky a velebí KPC — 15 mluviti N - i rozličnými] vyn. TN — 16 velebíce] chváléce T, chváliti N — odpověděl PCNT — 17 vetce] vyn. PCNT — vody] vyn. C — vody ... muož] moci bude zabrániti vody K — zbrániti PCN — 18 se nepokřtili] nebyli po- křtěni PC — 18 ješto TN — 19 kázal... pokřtiti] přikázal (rozkázal C) jest, aby byli pokřtěni KC — jest také C — je PNT — 20 Krista] vyn. C, — Krista. Amen T, Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N 21 Čtení] Evangelium S. — Čtení... kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Jan v III. N — svatého Jana] svaté, napsal svatý Jan U třetí) čtvrté (!) B — kapitole] vyn. T 22 V ten čas KPONTU — Za .. . svým] vyn. RSO — 23 že] aby T 23—24 že Syna ... dal] vyn. (!) U — 23—39 jednorozeného . . . jsú] etc. Vajklad R — 23 jednorozeného] vyn. S — 24 dal na svět S — něho] Syna jeho U — 25—39 nezahynul ... učiněni jsú] vyn. S — 25 ale aby C — 25—38 Nebo ... skutkové jeho] Konec U — 26 na svět] vyn. C — 30 A toto t] Ale tento K, A to PNT, Ale toto ť C, Tento ť pak O —31 a] ale O— 22 nn. Jan 3, 16—21.
Strana 40
40 temnosti nežli světlo; neb skutkové jich byli jsú zlí. Každý zajisté, ktož činí zlé, nenávidí světla a nepřichází ksvětlu, aby nebyli tres- 35táni skutkové jeho; ale ktož činí pravdu, jdet k světlu, aby byli zjeveni skutkové jeho, že v Bohu učiněni jsú«. Hledíce k daruom, které nám dává milý Buch, máme chváliti všechnu) Trojici svatú a jí děkovati. Bohu Otci «máme děko- 40 vati» ze dvojího daru nám daného, totižto z Syna u jeho milého B 297 a z Ducha svatého; druhé, Synu božímu máme děkovati, že jest ráčil přijíti na tento svět pro nás hříšné a samého se zmařiti, aby nás vykúpil; třetí, máme děkovati Duehu svatému, že jest, poslán jsa od Boha Otce a od Syna, ráčil přijíti a navštieviti nás. 45 Nebo zajisté jest veliký dar Duch svatý, neb slove dar Najvyššího. Duch svatý také slove živá studnice, nebo sedm [daruov jako sedm] potokuov vychází z té studnice, jenž sau sedm daróv Ducha svatého. Také Duch svatý slove oheň, nebo zapaluje srdce lidská k náboženství. A slove i láska, neb netoliko 32—33 byli jsú] bíchu T — 33 zlí] vyn. (!) T — Každý zajisté] Neb (A C) každý PNTCO — 34 nejde PO — 36 jde] přichází KPCNT — zjevní KP 37 že] neb PC — sau. Kázaní K, sau. Vejklad ( XXXV. na svaté čtení U) PTNUO 38 Hleďte C, Nejmilejší! Hledíce S, Přátelé milí! Hledíce my O k těm daróm KSO — Bůh z své hojné, štědré a nesmírné milosti a dob- roty C — máme ho jistě C — chváliti a velebiti N — 39 všeechnu) všickni BKTCU — i všecku Trojici C — jí] vyn. S, jemu O — Najprvé Bohu K — Bohu ... děkovati vyn. SO — Kmáme děkovati vyn. B — 40 ze dvojího] z takového S0 — nám od něho R — nám daného] kterýž nám ráčil seslati TNCSO — daného] od něho poslaného K — z Syna jeho] Syna svého TSO — 41 z Ducha] Ducha svého S, teď opět Ducha O — božímu] jeho TCSO, jeho milému N — 42 tento] vyn. T — pro nás hříšné vyn. SO — hříšné] vyn. TNC — sám sebe K — 42—43 aby ... vykúpil a vykaupiti nás TNC — 43 vykaupil [a spasil] K — seslán R — 44 «Boha vyn. BT — Syna jeho († milého N) TNC — sem přijíti R, přijíti na svět K — nás] jej K, vyn. R — 45 Nebo] Ó TNCS, Oh O — «zajisté ... dar) vyn. B — zajisté] velmi K — jest to SO — dar boží O — Ducha svatého RC — «neb» vyn. BC, a T, jenž N, a Duch boží R — 45—46 slove . .. slove jest SO 46 nejvyšší R — 46 Duch ... slove vyn. BRONT - studnice Nej- vyššího SO — nebo] z nížto O — 46—47 nebo ... potokuov] potokové R — 47 [daruov jako sedm] vyn. KONTS, pramenů neb O — vychází] teče TNCSO — 47—48 z té ... daróv] a ti slovau dary O - «jenž... svatý drahé; také B — sau sedm daróv] slovau dary S — také] ještě K 49 k] vyn. R — náboženství] vyn. R, milování božímu K, dobrému TCSO,
40 temnosti nežli světlo; neb skutkové jich byli jsú zlí. Každý zajisté, ktož činí zlé, nenávidí světla a nepřichází ksvětlu, aby nebyli tres- 35táni skutkové jeho; ale ktož činí pravdu, jdet k světlu, aby byli zjeveni skutkové jeho, že v Bohu učiněni jsú«. Hledíce k daruom, které nám dává milý Buch, máme chváliti všechnu) Trojici svatú a jí děkovati. Bohu Otci «máme děko- 40 vati» ze dvojího daru nám daného, totižto z Syna u jeho milého B 297 a z Ducha svatého; druhé, Synu božímu máme děkovati, že jest ráčil přijíti na tento svět pro nás hříšné a samého se zmařiti, aby nás vykúpil; třetí, máme děkovati Duehu svatému, že jest, poslán jsa od Boha Otce a od Syna, ráčil přijíti a navštieviti nás. 45 Nebo zajisté jest veliký dar Duch svatý, neb slove dar Najvyššího. Duch svatý také slove živá studnice, nebo sedm [daruov jako sedm] potokuov vychází z té studnice, jenž sau sedm daróv Ducha svatého. Také Duch svatý slove oheň, nebo zapaluje srdce lidská k náboženství. A slove i láska, neb netoliko 32—33 byli jsú] bíchu T — 33 zlí] vyn. (!) T — Každý zajisté] Neb (A C) každý PNTCO — 34 nejde PO — 36 jde] přichází KPCNT — zjevní KP 37 že] neb PC — sau. Kázaní K, sau. Vejklad ( XXXV. na svaté čtení U) PTNUO 38 Hleďte C, Nejmilejší! Hledíce S, Přátelé milí! Hledíce my O k těm daróm KSO — Bůh z své hojné, štědré a nesmírné milosti a dob- roty C — máme ho jistě C — chváliti a velebiti N — 39 všeechnu) všickni BKTCU — i všecku Trojici C — jí] vyn. S, jemu O — Najprvé Bohu K — Bohu ... děkovati vyn. SO — Kmáme děkovati vyn. B — 40 ze dvojího] z takového S0 — nám od něho R — nám daného] kterýž nám ráčil seslati TNCSO — daného] od něho poslaného K — z Syna jeho] Syna svého TSO — 41 z Ducha] Ducha svého S, teď opět Ducha O — božímu] jeho TCSO, jeho milému N — 42 tento] vyn. T — pro nás hříšné vyn. SO — hříšné] vyn. TNC — sám sebe K — 42—43 aby ... vykúpil a vykaupiti nás TNC — 43 vykaupil [a spasil] K — seslán R — 44 «Boha vyn. BT — Syna jeho († milého N) TNC — sem přijíti R, přijíti na svět K — nás] jej K, vyn. R — 45 Nebo] Ó TNCS, Oh O — «zajisté ... dar) vyn. B — zajisté] velmi K — jest to SO — dar boží O — Ducha svatého RC — «neb» vyn. BC, a T, jenž N, a Duch boží R — 45—46 slove . .. slove jest SO 46 nejvyšší R — 46 Duch ... slove vyn. BRONT - studnice Nej- vyššího SO — nebo] z nížto O — 46—47 nebo ... potokuov] potokové R — 47 [daruov jako sedm] vyn. KONTS, pramenů neb O — vychází] teče TNCSO — 47—48 z té ... daróv] a ti slovau dary O - «jenž... svatý drahé; také B — sau sedm daróv] slovau dary S — také] ještě K 49 k] vyn. R — náboženství] vyn. R, milování božímu K, dobrému TCSO,
Strana 41
41 50 spojuje Boha Otce s Synem Ka nás s Synem božím, ale také to puosobí v nás, abychom my Boha milovali. Ještě Duch svatý slove duchovní pomazání; nebo, jakož když bývá některá rána čím pomazána, oblechčuje se bolest,tak ť Duch svatý oblechčuje bolesti a jest utěšitel lidský v zámutcích. Ano se o něm tak 55 zpívá: »Utěšiteli najlepší , sladký hosti, Duše svatý, sladkého s' rozvlažení.« Také slové(!) najlepší mistr, neb on nás najlépe učí. A to ť jsú ti rozliční darové Ducha svatého a pro ty rozličné dary Duch svatý má rozličná jména. O kterémžto Duchu svatém, kterýž jest nám sesláno, dí 60 svaté čtení: »Tak Buoh miloval svět, že Syna Ksvého jednorozeného dal«. Při tom svatém čtení mohl by se člověk dobrý k nábo- ženství pozdvihnúti, znamenaje toto čtení a v něm čtyři věci: najprv Boha, jenž jest miloval; druhé svět, kterýž miloval, totiž dobrému, k svatým ctnostem N — A] A dále Duch svatý R, také TNC — i] také SO — neb] takže RONT, že S0 — 50—51 ga nás ... milovali) ale v nás puosobí milování boží B — 50 a] ale R — Synem božím] Bohem S0 — ale] a R — to] vyn. TNCSO — 51 puosobí] činí TNCSO — v nás ... milovali že my milujeme Otce R, nás milovníky Boha TNCSO — Ještě) Také TNCSO — 52 sluje R — duchovní pomazání] pomazáním S0 — 52— 53 «nebo ... bolest) tehdy se bolest kroti a polehčuje B — 52 jakož vyn. K, jako právě TNCO, právě S — bývá] bude TCSO — 53 čím] mastí R, nětčím TNCSO — oblechčuje] tehdy polehčí NCTS, polehčuje O, že se tudy krotí R — se] vyn. RO — bolest a polehčuje se R, bolesti O — 53—54 «Duch . . . lidský jest Duch svatý utěšitel BR — 53 i Duch S0 — polehčuje NTCSO — 54 bolesti srdečné K — a] neb O — těšitel C, utěšitelem O — lidský lidí TCS, vyn. O — v lidských zámutcích R — 54—55 Ano... zpívá] Jakož o něm spíváme O — 55 najlepší najvyšší BT — svatý vyn. KT — sladkého s' rozvlažení] obvlažující S0 — sladkého s'] sladké rozdělení a R — 56 obvlažení TNC, rozvlažení, neb on dává potěšení lidem z nebes R — Také] Také Duch svatý K, Také slove Utěšitel, neb on lidem (vyn. O) dává potěšení (utěšení N) z nebes. Ještě (A nadto 0) TNOSO — on nás najlépe] nejsnáze S0 — 57 ti] vyn. R — nejlepší a rozliční C — Ducha svatého] vyn. RO - a pro ty ... dary] nebo O — 59 O kterémžto ... seslán? jakož již povědíno. I B — kterýž... seslán] vyn. SO — 60 dnešní svaté K — čtení takto TNC — 60—61 «svého ... dal) vyn. B — 61 dal poslal na svět TNC, dal na svět S0, dal. [To jest největší a nejspasitedlnější dar] K — tomto NCO — dobrý věrný BT, pobožný O — 62—65 toto čtení... čtvrté] je a v něm čtverau věc: první milujícého, druhau věc (vyn. N) milovnau, třetí (+ věc N) danau. čtvrtau úžitečnau. Nejprvé milujícého, totiž Boha; milovnau, to jest člo věka; danau, nebo Syna božího jednorozeného; a pro TNC, v něm čtveru věc dobrau (danau O,; a pro S0 — 62 to R — čtení svaté R — 63 Boha všemohúcího K — druhé] a R — 63—64 svět ... pokolení] koho miloval?
41 50 spojuje Boha Otce s Synem Ka nás s Synem božím, ale také to puosobí v nás, abychom my Boha milovali. Ještě Duch svatý slove duchovní pomazání; nebo, jakož když bývá některá rána čím pomazána, oblechčuje se bolest,tak ť Duch svatý oblechčuje bolesti a jest utěšitel lidský v zámutcích. Ano se o něm tak 55 zpívá: »Utěšiteli najlepší , sladký hosti, Duše svatý, sladkého s' rozvlažení.« Také slové(!) najlepší mistr, neb on nás najlépe učí. A to ť jsú ti rozliční darové Ducha svatého a pro ty rozličné dary Duch svatý má rozličná jména. O kterémžto Duchu svatém, kterýž jest nám sesláno, dí 60 svaté čtení: »Tak Buoh miloval svět, že Syna Ksvého jednorozeného dal«. Při tom svatém čtení mohl by se člověk dobrý k nábo- ženství pozdvihnúti, znamenaje toto čtení a v něm čtyři věci: najprv Boha, jenž jest miloval; druhé svět, kterýž miloval, totiž dobrému, k svatým ctnostem N — A] A dále Duch svatý R, také TNC — i] také SO — neb] takže RONT, že S0 — 50—51 ga nás ... milovali) ale v nás puosobí milování boží B — 50 a] ale R — Synem božím] Bohem S0 — ale] a R — to] vyn. TNCSO — 51 puosobí] činí TNCSO — v nás ... milovali že my milujeme Otce R, nás milovníky Boha TNCSO — Ještě) Také TNCSO — 52 sluje R — duchovní pomazání] pomazáním S0 — 52— 53 «nebo ... bolest) tehdy se bolest kroti a polehčuje B — 52 jakož vyn. K, jako právě TNCO, právě S — bývá] bude TCSO — 53 čím] mastí R, nětčím TNCSO — oblechčuje] tehdy polehčí NCTS, polehčuje O, že se tudy krotí R — se] vyn. RO — bolest a polehčuje se R, bolesti O — 53—54 «Duch . . . lidský jest Duch svatý utěšitel BR — 53 i Duch S0 — polehčuje NTCSO — 54 bolesti srdečné K — a] neb O — těšitel C, utěšitelem O — lidský lidí TCS, vyn. O — v lidských zámutcích R — 54—55 Ano... zpívá] Jakož o něm spíváme O — 55 najlepší najvyšší BT — svatý vyn. KT — sladkého s' rozvlažení] obvlažující S0 — sladkého s'] sladké rozdělení a R — 56 obvlažení TNC, rozvlažení, neb on dává potěšení lidem z nebes R — Také] Také Duch svatý K, Také slove Utěšitel, neb on lidem (vyn. O) dává potěšení (utěšení N) z nebes. Ještě (A nadto 0) TNOSO — on nás najlépe] nejsnáze S0 — 57 ti] vyn. R — nejlepší a rozliční C — Ducha svatého] vyn. RO - a pro ty ... dary] nebo O — 59 O kterémžto ... seslán? jakož již povědíno. I B — kterýž... seslán] vyn. SO — 60 dnešní svaté K — čtení takto TNC — 60—61 «svého ... dal) vyn. B — 61 dal poslal na svět TNC, dal na svět S0, dal. [To jest největší a nejspasitedlnější dar] K — tomto NCO — dobrý věrný BT, pobožný O — 62—65 toto čtení... čtvrté] je a v něm čtverau věc: první milujícého, druhau věc (vyn. N) milovnau, třetí (+ věc N) danau. čtvrtau úžitečnau. Nejprvé milujícého, totiž Boha; milovnau, to jest člo věka; danau, nebo Syna božího jednorozeného; a pro TNC, v něm čtveru věc dobrau (danau O,; a pro S0 — 62 to R — čtení svaté R — 63 Boha všemohúcího K — druhé] a R — 63—64 svět ... pokolení] koho miloval?
Strana 42
42 lidské pokolení; třetí, co jest za ň dal, že Syna jednorozeného; 65 a čtvrté «ten úžitek, abychom nezahynuli věčně). Protož dí: »Tak Buoh miloval svět«. KTen Buoh miloval svět , jenž jest tak mocný, že v ničemž pomoci tohoto světa nepotřebuje, a jest tak dobrý, že ničíž nepotřebuje dobroty; an tak říkal svatý David: »Řekl sem Pánu Bohu: Ty mých dobrých věcí ne- 70 potřebuješ!« Nebo on jest tak mocný, že dává všem hojně. Ó, kterak jest to velmi znamenitá věc, že Buoh svrchovaný nás hříšné miloval! Také svrchovaný a nesmírný Pán Bůh tak nás nesmírně miloval, že nám Syna svého najmilejšího dal, a miloval svět — to jest nás, jenž jsme mnohými hříchy porušeni 75 a Bohu Otci odporni; a on, milý Buoh, nás tak u porušené a sobě B 298 Tento svět a tak nás hříšné K, koho? I, člověka a tak lidské pokolení. To druhá věc R — 64 co jest ... jednorozeného] znamení dání, nebo Syn boží jednorozený dán R — za ň] nám K — že] vyn. K — Syna svého K — 65 «ten... věčně proč, že proto, abychom živi byli skrze něho B — ten úžitek] proč? Ú K — nezhynuli O — věčně, [ale spaseni byli] K — 65—66 Protož . .. jenž) Nebo SO — 66 Ten Buoh miloval svět) Buoh B miloval tak R — 67 v ničemž... tohoto světa] žádného (žádné S0) ne- potřebuje pomoci, a jest tak múdrý, že žádné (žádného N, ničíž T) rady KTNSO, ničehož R, ničíž nepotřebuje dobroty a raddy a pomoci, a tak jest maudrý, že ničí raddy C — 67—68 a jest tak ... říkal tak dobrý svrchovaný, že dobroty světa neužívá, jakož dí B — 68 ničíž... říkal» o ničí dobrotu nestojí, tak bohatý, že všeho v hojnosti dává S — ničíž žádné KO, žádného N — dobroty lidské, a jest tak bohatý, že nám všeho všudy v hojnosti dává O — 68—70 an tak . . . nepotřebuješ] vyn. TNCSO — 68 svatý] vyn. R — 69 Řekl... Bohu] Milý Bože K, Milý Pane R — Ty) vyn. K — věcí skutkuov B — 70 Nebo ... hojně] vyn. SO — 70—73 Nebo .. . že nám Tehdy darmo z své púhlé dobroty svět tento miloval, a to tak převelmi a nesmírně, že B — 70 Nebo on] A K — že on K — hojně, ktož ho zač za podobného prosí a žádají, a nemá za zlé K — 71—72 Ó kterak ... tak nás] Och (Ach O), což jest to (+ tak O) veliká a znamenitá věc, že nás hříšné tak SO — 71 kterak] co TNC — to] vyn. C — velmi zna- menitá] veliká K, veliká a znamenitá TNC — svrchovaný] svrchovaný tak K, nejvyšší TNC 72 miloval velice K — 72—73 Také ... miloval velice a nesmírně K — 72 Také... Bůh] Také svrchovaně a nesmírně C — Pán Bůh] vyn. TN — Bůh] vyn. C — 73 zamiloval O — Syna ... dal] to, což jest nejmilejšího měl, daroval N — najmilejšího jednorozeného B, vyn. SO — dal na vykaupení O — 74—75 to jest ... odporni] jenž ten svět my sme, kterýžto svět byl porušený a odporný Bohu Otci K, ten, v němž sme my velmi porušeni hříchy, odporni Pánu Bohu Otci R, kterýžto svět my sme, a ten svět byl porušený a odporný Bohu Otci TNC, že (ačkoliv O) byl porušený a odporný Bohu Otci (vyn. 0) SO — 75 a on) 69 Ž. 16, 2 —
42 lidské pokolení; třetí, co jest za ň dal, že Syna jednorozeného; 65 a čtvrté «ten úžitek, abychom nezahynuli věčně). Protož dí: »Tak Buoh miloval svět«. KTen Buoh miloval svět , jenž jest tak mocný, že v ničemž pomoci tohoto světa nepotřebuje, a jest tak dobrý, že ničíž nepotřebuje dobroty; an tak říkal svatý David: »Řekl sem Pánu Bohu: Ty mých dobrých věcí ne- 70 potřebuješ!« Nebo on jest tak mocný, že dává všem hojně. Ó, kterak jest to velmi znamenitá věc, že Buoh svrchovaný nás hříšné miloval! Také svrchovaný a nesmírný Pán Bůh tak nás nesmírně miloval, že nám Syna svého najmilejšího dal, a miloval svět — to jest nás, jenž jsme mnohými hříchy porušeni 75 a Bohu Otci odporni; a on, milý Buoh, nás tak u porušené a sobě B 298 Tento svět a tak nás hříšné K, koho? I, člověka a tak lidské pokolení. To druhá věc R — 64 co jest ... jednorozeného] znamení dání, nebo Syn boží jednorozený dán R — za ň] nám K — že] vyn. K — Syna svého K — 65 «ten... věčně proč, že proto, abychom živi byli skrze něho B — ten úžitek] proč? Ú K — nezhynuli O — věčně, [ale spaseni byli] K — 65—66 Protož . .. jenž) Nebo SO — 66 Ten Buoh miloval svět) Buoh B miloval tak R — 67 v ničemž... tohoto světa] žádného (žádné S0) ne- potřebuje pomoci, a jest tak múdrý, že žádné (žádného N, ničíž T) rady KTNSO, ničehož R, ničíž nepotřebuje dobroty a raddy a pomoci, a tak jest maudrý, že ničí raddy C — 67—68 a jest tak ... říkal tak dobrý svrchovaný, že dobroty světa neužívá, jakož dí B — 68 ničíž... říkal» o ničí dobrotu nestojí, tak bohatý, že všeho v hojnosti dává S — ničíž žádné KO, žádného N — dobroty lidské, a jest tak bohatý, že nám všeho všudy v hojnosti dává O — 68—70 an tak . . . nepotřebuješ] vyn. TNCSO — 68 svatý] vyn. R — 69 Řekl... Bohu] Milý Bože K, Milý Pane R — Ty) vyn. K — věcí skutkuov B — 70 Nebo ... hojně] vyn. SO — 70—73 Nebo .. . že nám Tehdy darmo z své púhlé dobroty svět tento miloval, a to tak převelmi a nesmírně, že B — 70 Nebo on] A K — že on K — hojně, ktož ho zač za podobného prosí a žádají, a nemá za zlé K — 71—72 Ó kterak ... tak nás] Och (Ach O), což jest to (+ tak O) veliká a znamenitá věc, že nás hříšné tak SO — 71 kterak] co TNC — to] vyn. C — velmi zna- menitá] veliká K, veliká a znamenitá TNC — svrchovaný] svrchovaný tak K, nejvyšší TNC 72 miloval velice K — 72—73 Také ... miloval velice a nesmírně K — 72 Také... Bůh] Také svrchovaně a nesmírně C — Pán Bůh] vyn. TN — Bůh] vyn. C — 73 zamiloval O — Syna ... dal] to, což jest nejmilejšího měl, daroval N — najmilejšího jednorozeného B, vyn. SO — dal na vykaupení O — 74—75 to jest ... odporni] jenž ten svět my sme, kterýžto svět byl porušený a odporný Bohu Otci K, ten, v němž sme my velmi porušeni hříchy, odporni Pánu Bohu Otci R, kterýžto svět my sme, a ten svět byl porušený a odporný Bohu Otci TNC, že (ačkoliv O) byl porušený a odporný Bohu Otci (vyn. 0) SO — 75 a on) 69 Ž. 16, 2 —
Strana 43
43 odporné pro to miloval. A [protož], poněvadž jest nás tak zlé a světem zkažené miloval, žádajmež ho, ať nám dá svú pomoc, abychom tohoto světa nemilovali, [ale jeho zlosti přemoci mohli, jakož dí svatý Jan v kanonice: »Nechtějte milovati světa, ani 80 těch věcí, které na světě jsú«]! A dí dále, že syna svého jednorozeného dal. Nedal [anjela ani] ně kterého služebníka, ale vlastního Syna; ani kterého anjela dal, neb, by byl dal všecky anjely za nás, jako nic by to nebylo proti tomu, že jest nám dal svého milého Syna. Protož 85 to váže apoštol svatý Pavel, i dí: »Ten, který byl blesk slávy«. Avšak nám ho dal, aby nás zatmělé osvítil. Neb, jakož dí svatý Jan, on osvěouje každého člověka, přicházejícého na tento avšak O — milý Buoh] Buoh Otec KCNTSO — 75—76 porušené... proto] zlé († odporné K) a porušené (+ předce S0) KONTSO — 76 [protož, vyn. KRCNT — 76—77 poněvadž ... miloval] vyn. SO — 77 a] vyn. RON — světem zkažené] sobě odporné K, vyn. RONT — ho] ho a (+ pokorně O) prosme TNCSO — ho... dá] na jeho milosti, ať by nám dal K, od něho, ať nám ráčí dáti R — ráčí dáti S0 - svů] svau svatau R, vyn. CNT pomoc, tak O — 78 ať bychom již více O — tohoto] vyn. O — 78—80 ale . . . jsú« vyn. KRONTSO — 81 A di dále] Neb Bůh tak miloval svět R, A tak miloval svět (vyn. T) TNCSO — 81—83 A di ... dal) A tak jest velmi miloval tento svět, že žádného takového neračil dáti a poslati na svět, ani služebníka, ani anděla, než toliko svého Syna K — 81 svého jednorozeného] na svět O — jedno- rozeného] světu RTCNS — [anjela ani] vyn. RCNTSO — 82 kterého B — služebníka ani kterého anjela O — ale] ani NS — vlastního] také anjela kterého, ale svého S, svého jediného O, svého RT, vyn. C — 82—83 vlast- ního .. . dal kterého z anjelův, ale dal Syna svého N — ani... dal vyn. BSO — 83 třebas všeckny O — za nás] nám TNC, vyn. SO — jako vyn. SO — to] vyn. O 84 nám vyn. BSO — milého] vyn. KONTSO, přemilého R - 8487 «Protož... on toho, jenž jest byl blesk slávy a figura podstaty jeho. A protože jest blesk, dí svatý Jan, že B — 84—85 Protož ... slávy] vyn. S0 — 85 apoštol] vyn. K — svatý Pavel] vyn. R — 85—87 i dí... Jan] (takto napsal, dí k (Římanům v V. rozdílu: »Tak, jest (ukázal Bůh lásku k nám, a zplaseny nás učinil«; když sme ještě hříšníci byli, Kristus za nás umřel a smiloval se, vida nás a (změněno poz- ději v tak) zatmělé rozličnými hříchy. Jakož o tom dí svatý Jan ve čtení K — 85 Ten, který] Kterýžto, když jest TNC — 86 Avšak ... dal dán jest nám, a proto R — proto dal O — temné R zatměné T, zatemněné CSO — Neb] vyn. NSO — 87 on osvěcuje] Osvěcující SO — tento] vyn. S 88 A] A jinde (+ opět K) KCNT — svatý Pavel] apoštol NC — Pavel 79 1. Jan 2, 15 — 85 Podle Žid. I, 3 — 87 Jan 1, 9
43 odporné pro to miloval. A [protož], poněvadž jest nás tak zlé a světem zkažené miloval, žádajmež ho, ať nám dá svú pomoc, abychom tohoto světa nemilovali, [ale jeho zlosti přemoci mohli, jakož dí svatý Jan v kanonice: »Nechtějte milovati světa, ani 80 těch věcí, které na světě jsú«]! A dí dále, že syna svého jednorozeného dal. Nedal [anjela ani] ně kterého služebníka, ale vlastního Syna; ani kterého anjela dal, neb, by byl dal všecky anjely za nás, jako nic by to nebylo proti tomu, že jest nám dal svého milého Syna. Protož 85 to váže apoštol svatý Pavel, i dí: »Ten, který byl blesk slávy«. Avšak nám ho dal, aby nás zatmělé osvítil. Neb, jakož dí svatý Jan, on osvěouje každého člověka, přicházejícého na tento avšak O — milý Buoh] Buoh Otec KCNTSO — 75—76 porušené... proto] zlé († odporné K) a porušené (+ předce S0) KONTSO — 76 [protož, vyn. KRCNT — 76—77 poněvadž ... miloval] vyn. SO — 77 a] vyn. RON — světem zkažené] sobě odporné K, vyn. RONT — ho] ho a (+ pokorně O) prosme TNCSO — ho... dá] na jeho milosti, ať by nám dal K, od něho, ať nám ráčí dáti R — ráčí dáti S0 - svů] svau svatau R, vyn. CNT pomoc, tak O — 78 ať bychom již více O — tohoto] vyn. O — 78—80 ale . . . jsú« vyn. KRONTSO — 81 A di dále] Neb Bůh tak miloval svět R, A tak miloval svět (vyn. T) TNCSO — 81—83 A di ... dal) A tak jest velmi miloval tento svět, že žádného takového neračil dáti a poslati na svět, ani služebníka, ani anděla, než toliko svého Syna K — 81 svého jednorozeného] na svět O — jedno- rozeného] světu RTCNS — [anjela ani] vyn. RCNTSO — 82 kterého B — služebníka ani kterého anjela O — ale] ani NS — vlastního] také anjela kterého, ale svého S, svého jediného O, svého RT, vyn. C — 82—83 vlast- ního .. . dal kterého z anjelův, ale dal Syna svého N — ani... dal vyn. BSO — 83 třebas všeckny O — za nás] nám TNC, vyn. SO — jako vyn. SO — to] vyn. O 84 nám vyn. BSO — milého] vyn. KONTSO, přemilého R - 8487 «Protož... on toho, jenž jest byl blesk slávy a figura podstaty jeho. A protože jest blesk, dí svatý Jan, že B — 84—85 Protož ... slávy] vyn. S0 — 85 apoštol] vyn. K — svatý Pavel] vyn. R — 85—87 i dí... Jan] (takto napsal, dí k (Římanům v V. rozdílu: »Tak, jest (ukázal Bůh lásku k nám, a zplaseny nás učinil«; když sme ještě hříšníci byli, Kristus za nás umřel a smiloval se, vida nás a (změněno poz- ději v tak) zatmělé rozličnými hříchy. Jakož o tom dí svatý Jan ve čtení K — 85 Ten, který] Kterýžto, když jest TNC — 86 Avšak ... dal dán jest nám, a proto R — proto dal O — temné R zatměné T, zatemněné CSO — Neb] vyn. NSO — 87 on osvěcuje] Osvěcující SO — tento] vyn. S 88 A] A jinde (+ opět K) KCNT — svatý Pavel] apoštol NC — Pavel 79 1. Jan 2, 15 — 85 Podle Žid. I, 3 — 87 Jan 1, 9
Strana 44
44 svět. A svatý Pavel k Kolocenským dí, že jest ten Syn «boží) obraz Boha nevidědlného, avšak milý Buoh ten obraz svuoj 90 ráčil dáti, aby naše obrazy mrzké a Kzkalené očistil, a na to ho nám dal, aby nás vykúpil, mra za nás. A to jest najvětčí dobrodínství drahého Ježíše [mezi všemi], kteráž jest ráčil nám učiniti. An tak dí svatý Bernart: »Mezi všemi dobrodínstvími božími najvětčí jest dobrodíní umučení Kristovo«; nebo ho poslal 95 Bůh Otec nám), jenž, ska velikými dary od něho obdařen, zde na tomto světě pro nás trpěl jest a podstaupil rozličné bídy a strasti. A dí znamenitě, že Syna svého »dal« na svět, a nedí, by puojčil, aby potom zase vzal, ale věčně dal]; an se tak zpívá »Nám narozen, nám jesti ť dán.« Ó, jak bychom sobě Kto měli 100 vážiti, že tak veliký a dobrý Pán Kristus pro nás bídné přišel na apoštol R — k Kolocenským] vyn. S0 — ten] vyn. CNTSO — (boží vyn. B — 89—91 Boha ... za nás] boží. A tak nám dal ten obraz svůj, aby nás skalené očistil; a také ho dal za nás (+ proto O), aby (+ za nás O) umřel a nás vykaupil S0 — 89 nevidědlného] Otce KONT, živého R — milý Buoh] vyn. CNT — i ten K — svuoj] vyn. K — 90 ráčil dáti] nám dal TNC — mrzké a] nečisté K, vyn. TNC — zkalené očistil zaklené (!) tudy opravil B — učistil N — na to] tak TNC — 90—91 na to ... dal] nač ho vydal? Na to, aby za nás umřel a K — 91 ho vyn. B — mra za nás] vyn. K — mra] a umřel RTNC — 92-95 drahého . . . jenž, ska?) umučení Kristova, že jest nám ho Otec poslal S0 — 92 drahého ... kteráž jeho, které K, Kristovo, které TNC — [mezi všemi] vyn. R — 92—93 ráčil ... učiniti] nám učinil TNC — 93 An tak] Jakož K, A tak TNC — Bernart, že KTCN — božími] kteráž jest nám milý Buoh učinil K — 94 dobrodíní) vyn. B — toto umučení C — Kristovo] Pána Ježíše K, boží N — 94—95 «nebo ... nám) vyn. B — 94 nebo] a že TNC — ho] Syna svého milého N - 95 nám. k nám R — 95—97 jenž... strasti] z veliké cti a slávy sem na tento svět a on pro nás mnohé bídy podstaupil K — 95 sa] se (!) B 95—97 velikými .. . strasti] pln (plného S0) darů velikých, a (vyn. N. Ach 0) jaké bídy a psoty veliké (vyn. S0) pro nás ráčil podstaupiti TNCSO — 96 zde ... podstaupil přišel na svět, aby za nás zde trpěl B — 97 Syna svého] ho KONTSO — na svět] vyn. K, nám CNTSO — nepraví O — 98 by] by ho K by nám ho (+ jediné toliko C) TNC, že jest ho nám SO — [aby ... dal] vyn. KRONTSO — ano R — se sám (!) N — zpívá v církvi svaté K — 99 jest i dán KC, jest vydán TN — Ó, jak . . . měli] Protož to bychom sobě měli velice K, I měli bychom to (+ my velmi NC) TNC, Měli ť bychom (My t bychom měli 0) sobě to velmi (náramně 0) S0 — 99—101 to měli... kaupil nás tu mzdu a to dání drahé měli velmi vážiti B — 100 dobrý Pán Kristus] svrchovaný Buoh K — tak dobrý R — milý Pán R — Kristus drahý R — bídné] 88 Kol. 1, 15 ..
44 svět. A svatý Pavel k Kolocenským dí, že jest ten Syn «boží) obraz Boha nevidědlného, avšak milý Buoh ten obraz svuoj 90 ráčil dáti, aby naše obrazy mrzké a Kzkalené očistil, a na to ho nám dal, aby nás vykúpil, mra za nás. A to jest najvětčí dobrodínství drahého Ježíše [mezi všemi], kteráž jest ráčil nám učiniti. An tak dí svatý Bernart: »Mezi všemi dobrodínstvími božími najvětčí jest dobrodíní umučení Kristovo«; nebo ho poslal 95 Bůh Otec nám), jenž, ska velikými dary od něho obdařen, zde na tomto světě pro nás trpěl jest a podstaupil rozličné bídy a strasti. A dí znamenitě, že Syna svého »dal« na svět, a nedí, by puojčil, aby potom zase vzal, ale věčně dal]; an se tak zpívá »Nám narozen, nám jesti ť dán.« Ó, jak bychom sobě Kto měli 100 vážiti, že tak veliký a dobrý Pán Kristus pro nás bídné přišel na apoštol R — k Kolocenským] vyn. S0 — ten] vyn. CNTSO — (boží vyn. B — 89—91 Boha ... za nás] boží. A tak nám dal ten obraz svůj, aby nás skalené očistil; a také ho dal za nás (+ proto O), aby (+ za nás O) umřel a nás vykaupil S0 — 89 nevidědlného] Otce KONT, živého R — milý Buoh] vyn. CNT — i ten K — svuoj] vyn. K — 90 ráčil dáti] nám dal TNC — mrzké a] nečisté K, vyn. TNC — zkalené očistil zaklené (!) tudy opravil B — učistil N — na to] tak TNC — 90—91 na to ... dal] nač ho vydal? Na to, aby za nás umřel a K — 91 ho vyn. B — mra za nás] vyn. K — mra] a umřel RTNC — 92-95 drahého . . . jenž, ska?) umučení Kristova, že jest nám ho Otec poslal S0 — 92 drahého ... kteráž jeho, které K, Kristovo, které TNC — [mezi všemi] vyn. R — 92—93 ráčil ... učiniti] nám učinil TNC — 93 An tak] Jakož K, A tak TNC — Bernart, že KTCN — božími] kteráž jest nám milý Buoh učinil K — 94 dobrodíní) vyn. B — toto umučení C — Kristovo] Pána Ježíše K, boží N — 94—95 «nebo ... nám) vyn. B — 94 nebo] a že TNC — ho] Syna svého milého N - 95 nám. k nám R — 95—97 jenž... strasti] z veliké cti a slávy sem na tento svět a on pro nás mnohé bídy podstaupil K — 95 sa] se (!) B 95—97 velikými .. . strasti] pln (plného S0) darů velikých, a (vyn. N. Ach 0) jaké bídy a psoty veliké (vyn. S0) pro nás ráčil podstaupiti TNCSO — 96 zde ... podstaupil přišel na svět, aby za nás zde trpěl B — 97 Syna svého] ho KONTSO — na svět] vyn. K, nám CNTSO — nepraví O — 98 by] by ho K by nám ho (+ jediné toliko C) TNC, že jest ho nám SO — [aby ... dal] vyn. KRONTSO — ano R — se sám (!) N — zpívá v církvi svaté K — 99 jest i dán KC, jest vydán TN — Ó, jak . . . měli] Protož to bychom sobě měli velice K, I měli bychom to (+ my velmi NC) TNC, Měli ť bychom (My t bychom měli 0) sobě to velmi (náramně 0) S0 — 99—101 to měli... kaupil nás tu mzdu a to dání drahé měli velmi vážiti B — 100 dobrý Pán Kristus] svrchovaný Buoh K — tak dobrý R — milý Pán R — Kristus drahý R — bídné] 88 Kol. 1, 15 ..
Strana 45
45 tento svět, nebo on velikau mzdau kaupil nás! Ale my §tu mzdu a to kaupení) pro malé kochání čko hřícha lehce zmrhá- me. Běda bude! Dí dále čtení svaté): »Aby každý, ktož věří v něho, nezahy- 105 nul, ale měl život věčný « Veliké zajisté dobrodínství Boha Otce, že dal nám Syna svého, jenž jest život, a ten život umřel jest, a skrze to aby náš život [mrtvý] obživil; nebo jsme my byli Kmrtvi. A on ho poslal, abychom věčně mohli požívati jeho božství a věč- ného blahoslavenství. Neb, když jest zhřešil první člověk, skrze 110 to my všichni zbaveni sme byli věčného blahoslavenství). Ale B 299 Buoh Otec Kz své dobroty poslal Syna svého [na svět], aby nás v to navrátil, co jsme byli ztratili a čeho sme zbaveni byli. Tak Buoh miloval svět! Mluví svatý Augustin na dnešní čtení i dí: »Nemuožme-li všech dobrodíní božských pamatovati vždy hříšné O 101 nebo on] a za SO- nebo ... nás a vykaupil nás; nebo (zajisté CNT) velikau mzdau nás kaupil (jest vykaupil C) KCNT kaupil nás] vykaupil O — 101—103 Ale ... bude!] vyn. SO — 101—102 «tu mzdu a to kaupení je B, tu mzdu a tu drahau kaupi N, tu mzdu a toho vykaupení (kaupení T) CT — 102 kochání BK — 102—103 hřícha ... bude!] tělesné málo sobě aneb nic nevážíme K, tělesné sobě lehce vážíme R, naše tělesné sobě ho nevážíme CT, naše tělesné sobě maříme N 104 svaté» vyn. BTSO, svaté a blahoslavené N — ale aby TNCSO — 105 106 Veliké ... umřel jest, a] vyn. S 105 Veliká K zajisté] vyn. KONT — dobrota K — Otce všemohúcího KN, Otce drahého RCT 106 svého nejmilejšího N — jest život [a spasení naše] K — a ten ... jest, a] aby on (vyn. C) umřel NC — ten život] on T — umřel jest] aby umřel R — 107 skrze to] tudy K — náš život] skrze ten život nás C — [mrtvý] vyn. KRCNTSO — obživen byl R — my] vyn. CNTSO — 107—110 «mrtvi... blahoslavenství zmrtveni Bohem a života, totiž Boha, jenž jest život náš, zbaveni, a pro prvního člověka l B 299 hřích slávy věčné zproš- těni B 107 mrtvi na dušéch i od milosti boží K — 108 on ho poslaly Bůh Syna svého ráčil poslati, a to proto R — proto poslal 80 — mohli požívati] požívali SO — užívati K — 109 blahoslavenství dojíti N — když jest] jakž koli byl K — první člověkl první člověk náš Adam K, Adam SO skrze to myl tím jeho prohřišením (!) K 110 to jeho prohřešení R my všichni] vyn. O 111 Otec drahý TNC — gz své dobroty věčný B, z své nesmírné dobroty K, vyn. SO [na svět vyn. KRCNTSO — 112 nás — v to navrátil] to napravil KCNTSO, nám to zase navrátil R — potratili R 112—113 a čeho .. . svět! To dobrodíní sluší nám náramně vážiti B — 113 Tak ... svět! vyn. S0 Mluví] Dí CSO, Mluvě R, vyn N —Mluví... čtení] Svatý Augustin mluvě v dnešním kázaní K — 113 114 na dnešní... dí] vyn. SO — 113 na dnešní čtení] v omiliji T, in omelia NC - 114 i] vyn. 101 Podle I. Kor. 6, 20 (7. 23) —
45 tento svět, nebo on velikau mzdau kaupil nás! Ale my §tu mzdu a to kaupení) pro malé kochání čko hřícha lehce zmrhá- me. Běda bude! Dí dále čtení svaté): »Aby každý, ktož věří v něho, nezahy- 105 nul, ale měl život věčný « Veliké zajisté dobrodínství Boha Otce, že dal nám Syna svého, jenž jest život, a ten život umřel jest, a skrze to aby náš život [mrtvý] obživil; nebo jsme my byli Kmrtvi. A on ho poslal, abychom věčně mohli požívati jeho božství a věč- ného blahoslavenství. Neb, když jest zhřešil první člověk, skrze 110 to my všichni zbaveni sme byli věčného blahoslavenství). Ale B 299 Buoh Otec Kz své dobroty poslal Syna svého [na svět], aby nás v to navrátil, co jsme byli ztratili a čeho sme zbaveni byli. Tak Buoh miloval svět! Mluví svatý Augustin na dnešní čtení i dí: »Nemuožme-li všech dobrodíní božských pamatovati vždy hříšné O 101 nebo on] a za SO- nebo ... nás a vykaupil nás; nebo (zajisté CNT) velikau mzdau nás kaupil (jest vykaupil C) KCNT kaupil nás] vykaupil O — 101—103 Ale ... bude!] vyn. SO — 101—102 «tu mzdu a to kaupení je B, tu mzdu a tu drahau kaupi N, tu mzdu a toho vykaupení (kaupení T) CT — 102 kochání BK — 102—103 hřícha ... bude!] tělesné málo sobě aneb nic nevážíme K, tělesné sobě lehce vážíme R, naše tělesné sobě ho nevážíme CT, naše tělesné sobě maříme N 104 svaté» vyn. BTSO, svaté a blahoslavené N — ale aby TNCSO — 105 106 Veliké ... umřel jest, a] vyn. S 105 Veliká K zajisté] vyn. KONT — dobrota K — Otce všemohúcího KN, Otce drahého RCT 106 svého nejmilejšího N — jest život [a spasení naše] K — a ten ... jest, a] aby on (vyn. C) umřel NC — ten život] on T — umřel jest] aby umřel R — 107 skrze to] tudy K — náš život] skrze ten život nás C — [mrtvý] vyn. KRCNTSO — obživen byl R — my] vyn. CNTSO — 107—110 «mrtvi... blahoslavenství zmrtveni Bohem a života, totiž Boha, jenž jest život náš, zbaveni, a pro prvního člověka l B 299 hřích slávy věčné zproš- těni B 107 mrtvi na dušéch i od milosti boží K — 108 on ho poslaly Bůh Syna svého ráčil poslati, a to proto R — proto poslal 80 — mohli požívati] požívali SO — užívati K — 109 blahoslavenství dojíti N — když jest] jakž koli byl K — první člověkl první člověk náš Adam K, Adam SO skrze to myl tím jeho prohřišením (!) K 110 to jeho prohřešení R my všichni] vyn. O 111 Otec drahý TNC — gz své dobroty věčný B, z své nesmírné dobroty K, vyn. SO [na svět vyn. KRCNTSO — 112 nás — v to navrátil] to napravil KCNTSO, nám to zase navrátil R — potratili R 112—113 a čeho .. . svět! To dobrodíní sluší nám náramně vážiti B — 113 Tak ... svět! vyn. S0 Mluví] Dí CSO, Mluvě R, vyn N —Mluví... čtení] Svatý Augustin mluvě v dnešním kázaní K — 113 114 na dnešní... dí] vyn. SO — 113 na dnešní čtení] v omiliji T, in omelia NC - 114 i] vyn. 101 Podle I. Kor. 6, 20 (7. 23) —
Strana 46
46 5 každú chvíli, ale toto hleďme, abychom vždycky jeho vuoli plnili, neb i Pán Ježíš proto jest přišel na tento svět, aby vuoli Boha Otce činil«. I my, jestliže budeme plniti jeho vuoli, také nám bude dána odplata radosti nebeské. Dí dále čtení svaté): »Neposlal Buoh Syna svého na svět, 120 aby súdil svět, ale «aby spasen byl svět skrze něho«. Nebo milý Buoh jest tak dobrý, že on chce, abychom my všickni spaseni byli, a žádného nechce odsúditi, leč ť námi samými sejde, ale jím nic Nebo, kdyby nemocný umřel, nechtě lékařství přijímati, nebyl by jím lékař vinen, ale on sám sebú; tak právě, jestliže my budem 125 v pekle, Buoh ť ničímž vinen nebude, ale my, neb jsme přikázaní jeho, [jenž jsú lékařství duše,] nezachovávali. Nebo milému Bohu hned to jest [víc] vlastní [smilování], smilovati se nad hříšnými; N — Jestliže nemůžem TNCSO — dobrodínství božích (vyn. O) spolkem (pospolně TC, pospolu NSO) KTONSO — vždy] vyn. O — 115 každú chvíli] vyn. KCNTSO — toto] toho RNT — toto hledme] toho buďme pilni a o to se starajme K, vyn. SO — vždycky] vyn. SO — vůli svatau N — plnili [a ne jen samo věřili] K — 116—118 neb i ... nebeské] a on to nám hojně zaplatí (odplatí O) a bude nás darovati SO — 116 i Pán... proto] Kristus také TNC — Ježíš] Kristus K — 117 činil] plnil K, činil a plnil C — I] Neb TNC — my také K — jeho] Otce jeho K — vůli svatau N — také] tak R — 117—118 také ... nebeské] bude nám dáno za odplatu radost království nebeského, [to věčné spasení] K, on nám chce to dobře zaplatiti a nás za to velmi (+bohatě C) darovati TNC — 118 radost království nebeského R — 119 Nebo dí O — dále] vyn. O - svaté) vyn. BSO — Nebo ne- poslal KONTS — 120 Kaby vyn. B — Nebo] Ano O - milý] Pán K 121 že on] tomu TC, že tomu N — abychom myl aby KONTSO, abychom R — všickni [lidé] K, všichni lidé TNCSO — 122—123 a žádného ... přijímati] Ale vizme tento nedostatek, kajm schází, námi-li čili Bohem. Neb kdyby nemocný nechtěl přijíti lékařství a tak umřel K, a nechce, aby kdo byl odsauzen. Ale vizme, by ť námi nescházelo, a ne Bohem. Nebo, když by nemocný nechtěl přijíti lékařství a umřel (+ potom C) TNC — 122—123 žádného . . . nic] nechce, aby kdo byl odsauzen (+ na zatracení 0); ale (a tak O) námi ť to vše (samými O) schází, a ne Bohem SO — jím nic] jím, drahým Pánem, by nikdy nesešlo R — 123 umřel] vyn. RSO — nechtěl RSO — přijíti a umřel by (proto S0) RSO — 124 jím] tím S0 — on] nemocný KONTSO — sebú] sobě SO — tak ť jest K — právě] také TNCSO — 124—125 budem v pekle] puojdem do pekla, do té druhé smrti, Pán K — 125 ť ničímž] — tím KNTSO, ť námi C — my] my sami (+ sme a budem vinni C) TNCSO neb] že TNCSO — 126 jeho svatých NC — [jenž ... duše] vyn. KRTNOSO— nezachovávali] neplnili KTONSO, neplnili a nezachovávali R — milému vyn. KO — 127 hned] vyn. NSO — to] vyn. O — [víc] patrně omyl 123 Srvn. Chelčického Postillu (ed. Smetánka) II. str. 31. Viz níže i III. kázání V pondělí svatodušní ř. 46 nn.
46 5 každú chvíli, ale toto hleďme, abychom vždycky jeho vuoli plnili, neb i Pán Ježíš proto jest přišel na tento svět, aby vuoli Boha Otce činil«. I my, jestliže budeme plniti jeho vuoli, také nám bude dána odplata radosti nebeské. Dí dále čtení svaté): »Neposlal Buoh Syna svého na svět, 120 aby súdil svět, ale «aby spasen byl svět skrze něho«. Nebo milý Buoh jest tak dobrý, že on chce, abychom my všickni spaseni byli, a žádného nechce odsúditi, leč ť námi samými sejde, ale jím nic Nebo, kdyby nemocný umřel, nechtě lékařství přijímati, nebyl by jím lékař vinen, ale on sám sebú; tak právě, jestliže my budem 125 v pekle, Buoh ť ničímž vinen nebude, ale my, neb jsme přikázaní jeho, [jenž jsú lékařství duše,] nezachovávali. Nebo milému Bohu hned to jest [víc] vlastní [smilování], smilovati se nad hříšnými; N — Jestliže nemůžem TNCSO — dobrodínství božích (vyn. O) spolkem (pospolně TC, pospolu NSO) KTONSO — vždy] vyn. O — 115 každú chvíli] vyn. KCNTSO — toto] toho RNT — toto hledme] toho buďme pilni a o to se starajme K, vyn. SO — vždycky] vyn. SO — vůli svatau N — plnili [a ne jen samo věřili] K — 116—118 neb i ... nebeské] a on to nám hojně zaplatí (odplatí O) a bude nás darovati SO — 116 i Pán... proto] Kristus také TNC — Ježíš] Kristus K — 117 činil] plnil K, činil a plnil C — I] Neb TNC — my také K — jeho] Otce jeho K — vůli svatau N — také] tak R — 117—118 také ... nebeské] bude nám dáno za odplatu radost království nebeského, [to věčné spasení] K, on nám chce to dobře zaplatiti a nás za to velmi (+bohatě C) darovati TNC — 118 radost království nebeského R — 119 Nebo dí O — dále] vyn. O - svaté) vyn. BSO — Nebo ne- poslal KONTS — 120 Kaby vyn. B — Nebo] Ano O - milý] Pán K 121 že on] tomu TC, že tomu N — abychom myl aby KONTSO, abychom R — všickni [lidé] K, všichni lidé TNCSO — 122—123 a žádného ... přijímati] Ale vizme tento nedostatek, kajm schází, námi-li čili Bohem. Neb kdyby nemocný nechtěl přijíti lékařství a tak umřel K, a nechce, aby kdo byl odsauzen. Ale vizme, by ť námi nescházelo, a ne Bohem. Nebo, když by nemocný nechtěl přijíti lékařství a umřel (+ potom C) TNC — 122—123 žádného . . . nic] nechce, aby kdo byl odsauzen (+ na zatracení 0); ale (a tak O) námi ť to vše (samými O) schází, a ne Bohem SO — jím nic] jím, drahým Pánem, by nikdy nesešlo R — 123 umřel] vyn. RSO — nechtěl RSO — přijíti a umřel by (proto S0) RSO — 124 jím] tím S0 — on] nemocný KONTSO — sebú] sobě SO — tak ť jest K — právě] také TNCSO — 124—125 budem v pekle] puojdem do pekla, do té druhé smrti, Pán K — 125 ť ničímž] — tím KNTSO, ť námi C — my] my sami (+ sme a budem vinni C) TNCSO neb] že TNCSO — 126 jeho svatých NC — [jenž ... duše] vyn. KRTNOSO— nezachovávali] neplnili KTONSO, neplnili a nezachovávali R — milému vyn. KO — 127 hned] vyn. NSO — to] vyn. O — [víc] patrně omyl 123 Srvn. Chelčického Postillu (ed. Smetánka) II. str. 31. Viz níže i III. kázání V pondělí svatodušní ř. 46 nn.
Strana 47
47 ale že člověka odsúdí na zatracení, to ť není z něho, ale z nějaké případnosti, že my ho popúzíme, aby se nad námi mstil — práv jako 130 včela jest k tomu a proto, aby med nosila, ale že uštípne, to není z ní, ale z toho, ktož ji dráždí. Dále dí čtení svaté: »Ktož věří v něho, nebude ť súzen.« Pak my, jestliže budem odsuzováni, že píme boží krev z kalicha, m. věc; vyn. RT, věc NCSO — vlastní] zvláštní KRCT, obzvláštní SO — [smilování] vyn. KRONTSO — nad námi R — 127—138 hříšnými... učiněn] jinými a [pokání činícími] odpůštěti jim hříchy. Protož Anzhelmus doktor dí, že milý Buoh nebude na to hleděti ani toho súditi, kterak jest člověk živ byl od počátka a kterak jest život svój vedl, ale to bude súditi a k tomu hleděti, kterak jest dokonal, [Pána Boha poslauchal a vůli a při- kázaní boží činil a jich ostříhal]. A tak člověk, když jedne svéj život dobře dokoná, že jest byl prvé zle živ, nic toho Pán Buoh nebude mstíti; ale, by pak celý svój život dobře vedl a zle skonal, tehdy vše darmo bude. I sluší ť vždy milého Boha prositi za dobré skonání, aby nezaufal na smrti. Nebo tak píší světí, že každý zatracenec a pekolník na smrti zaufá. I protožť se vždy sluší na péči míti, aby, když koli Pán potluče a smrt pošle, vždy hotov byl; nebo žádný neví, kdy smrt přijde, i má se člověk vždy na péči míti, aby dobře živ byl, aby mohl dobře skonati, an sám Pán to rozkázal: »A vy podobni buďte lidem očekávajícím pána svého, aby, když by přišel, otevřeli jemu. Blahoslavení služebníci, kteréž, když přijde Pán, nalezne, ani bdí.« Tak aby na hotově byl, aby mohl říci: »Ó milý Pane, když ráčíš, hotov t sem, jedne rač se nade mnú smilovati!« Ale tak jest chytrý ďábel, že on umí náramně místerně lidi o duše klásti. A troji věc lidem vnukuje a tudy je k zaufalství přivodí. Jedno jim vnukne, aby zpolehli na dlauhú živnost, takže mnohý bude říci: »Však až budu stár, tož se budu káti!«, — a tak vždy bude prodlévati pokáním. Druhé toto uvodí v lidi, aby zpoléhali na milosrdenství boží, že jest Buoh milosrdný a že jim odpustí, ano to Buoh zapovídá v knihách Maudrosti: »Neříkaj: Veliké jest milosrdenství boží!«, totiž, aby na ně hřešil. Třetí, že potom uvede v ně konečné zaufaní, že zaufají nad milosrdenstvím božím. A to zaufalství v ně vede trojím obyčejem: jedno, že to v člověka vnukne, že jest mnoho hřešil, druhé, že velikajmi hříchy, a třetí, že jest v nich dlúho stál [a pokání svatého, na samau jalovau víru se bezpečíce, nečinil]. A tak konečně tudy zúfá K (celá tato partie - ovšem bez pozdějších přípisků — jest v Naučeních spasitedlných, vytištěných na konci této edice) — 128 odsúdí na] odsauditi k R — na zatracení] na věčné zatracení C, vyn. TNSO — ale] vyn. O — 128—129 nějaké... popúzíme] nás (+ samých N, + tě to samých O), neb (že S) sme ho (+ na sebe N) popauzeli (k hněvu popudili S0) TNCSO — 129 se] vyn. TNC — 129—131 práv ... dráždí] vyn. TNCSO — 130 včelička R — ubodne aneb uštípne R — 131 ale z něho a (z něho je později, zdá se, škrt- nuto! )R — ktož] že R — 132 svaté] vyn. SO — 133 budem] býváme TNCSO — odsuzováni do pekla R, odsauzeni S0 — že ... z kalicha] protože z kalichu krev jeho,
47 ale že člověka odsúdí na zatracení, to ť není z něho, ale z nějaké případnosti, že my ho popúzíme, aby se nad námi mstil — práv jako 130 včela jest k tomu a proto, aby med nosila, ale že uštípne, to není z ní, ale z toho, ktož ji dráždí. Dále dí čtení svaté: »Ktož věří v něho, nebude ť súzen.« Pak my, jestliže budem odsuzováni, že píme boží krev z kalicha, m. věc; vyn. RT, věc NCSO — vlastní] zvláštní KRCT, obzvláštní SO — [smilování] vyn. KRONTSO — nad námi R — 127—138 hříšnými... učiněn] jinými a [pokání činícími] odpůštěti jim hříchy. Protož Anzhelmus doktor dí, že milý Buoh nebude na to hleděti ani toho súditi, kterak jest člověk živ byl od počátka a kterak jest život svój vedl, ale to bude súditi a k tomu hleděti, kterak jest dokonal, [Pána Boha poslauchal a vůli a při- kázaní boží činil a jich ostříhal]. A tak člověk, když jedne svéj život dobře dokoná, že jest byl prvé zle živ, nic toho Pán Buoh nebude mstíti; ale, by pak celý svój život dobře vedl a zle skonal, tehdy vše darmo bude. I sluší ť vždy milého Boha prositi za dobré skonání, aby nezaufal na smrti. Nebo tak píší světí, že každý zatracenec a pekolník na smrti zaufá. I protožť se vždy sluší na péči míti, aby, když koli Pán potluče a smrt pošle, vždy hotov byl; nebo žádný neví, kdy smrt přijde, i má se člověk vždy na péči míti, aby dobře živ byl, aby mohl dobře skonati, an sám Pán to rozkázal: »A vy podobni buďte lidem očekávajícím pána svého, aby, když by přišel, otevřeli jemu. Blahoslavení služebníci, kteréž, když přijde Pán, nalezne, ani bdí.« Tak aby na hotově byl, aby mohl říci: »Ó milý Pane, když ráčíš, hotov t sem, jedne rač se nade mnú smilovati!« Ale tak jest chytrý ďábel, že on umí náramně místerně lidi o duše klásti. A troji věc lidem vnukuje a tudy je k zaufalství přivodí. Jedno jim vnukne, aby zpolehli na dlauhú živnost, takže mnohý bude říci: »Však až budu stár, tož se budu káti!«, — a tak vždy bude prodlévati pokáním. Druhé toto uvodí v lidi, aby zpoléhali na milosrdenství boží, že jest Buoh milosrdný a že jim odpustí, ano to Buoh zapovídá v knihách Maudrosti: »Neříkaj: Veliké jest milosrdenství boží!«, totiž, aby na ně hřešil. Třetí, že potom uvede v ně konečné zaufaní, že zaufají nad milosrdenstvím božím. A to zaufalství v ně vede trojím obyčejem: jedno, že to v člověka vnukne, že jest mnoho hřešil, druhé, že velikajmi hříchy, a třetí, že jest v nich dlúho stál [a pokání svatého, na samau jalovau víru se bezpečíce, nečinil]. A tak konečně tudy zúfá K (celá tato partie - ovšem bez pozdějších přípisků — jest v Naučeních spasitedlných, vytištěných na konci této edice) — 128 odsúdí na] odsauditi k R — na zatracení] na věčné zatracení C, vyn. TNSO — ale] vyn. O — 128—129 nějaké... popúzíme] nás (+ samých N, + tě to samých O), neb (že S) sme ho (+ na sebe N) popauzeli (k hněvu popudili S0) TNCSO — 129 se] vyn. TNC — 129—131 práv ... dráždí] vyn. TNCSO — 130 včelička R — ubodne aneb uštípne R — 131 ale z něho a (z něho je později, zdá se, škrt- nuto! )R — ktož] že R — 132 svaté] vyn. SO — 133 budem] býváme TNCSO — odsuzováni do pekla R, odsauzeni S0 — že ... z kalicha] protože z kalichu krev jeho,
Strana 48
48 nebojme se jich, neb ť nám to nic neuškodí, jediné budeme-li věrni 135 té drahé krvi, ale bude ť nám to postaveno k veliké chvále na věky. A také zase, kdyby některý člověk na světě byl zlý, a by jej po všem světě Kvšichni) lidé velebili a chválili, proto ť on spravedliv nebude před Pánem Bohem [moci býti] učiněn. I dí dále: »Ktož ť nevěří, již ť jest odsúzen«. A hned potom 140 dí, že kníže tohoto světa jest odsauzeno. Neb mnozí lidé jsú živi zde na tomto světě, [jedí, pijí, veselé se,] a již sú u odsúzeni B 300 na věčné zatracení). A proč? Oznamuje to drahý Pán řka: »Nebo [přišlo jest světlo na svět a] milovali jsú lidé více temnosti nežli světlo«, totiž nežli Krista a zákon jeho. Nebo temnosti 145 sau hříchové naši, kteříž nás zatmívají tak, že nemuožeme milo- vati dobrých věcí, ale spíše zlé. A takoví sau již všichni odsauzeni. drahého Pána Ježíše, přijímáme R, od lidí pro kalich boží (Kristův C, Páně 0) TNCSO — 134—136 neb ť... na věky] by ť nás pak (vyn. CS) i do pekla odsílali (odsaudili SO) TNCSO — 134 to] to, Pán Bůh dá, R — 135 krvi] pravdě R — k naší veliké R — 136 A také] Tak ť jest TNC, A tak také jest R — 136—138 A také... učiněn] Ale zlého člověka na světě musí všickni chváliti a svatým (+ ho 0) činiti, avšak proto není spra- vedlivým před Bohem, nebo mnohá těla ctíme na zemi, a duše jejich po- břbeny sau v pekle SO — 136 kdyby některý] by TNC — 137 po všem světě] vyn. TNC — všichni vyn. B — velebili] svata (svatého NC) činili TNC — 138 spravedlivý N — nebude] ne — připsáno až do- datečně drobným písmem nad řádku; nikoliv nebude R [moci býti] vyn. RCNT — učiněn, nebo mnohých (+ lidí C) kosti ctíme na zemi (+ a jména jich v kalendáři zapsané máme N), jichžto (avšak jich N) duše sau pohřbeny v (vyn. C) pekle (vyn. C) TNC — 139 I dí dále] Dále dí čtení svaté KTNC, Jakož dí čtení S0 — Kdo pak N a 139—140 A hned ... odsauzeno vyn. BK — 139 hned] dále TNCSO — potom] vyn. TNCS — 140 dí] vyn. TN — že] neb TNC — světa již SO — Neb] vyn. N, Nebo, ač SO — mnozí lidé] mnoho jest těch lidí, ješto K — sau ještě K, jsauce RTNC — 141 živi] vyn. SO — zde] vyn. R tomte] vyn. TNS, zemi na C — [jedí... veselé se] vyn. KRONTSO 142 na věčné zatracení do pekla, a tím saudem prodlévá B, k věčnému zatracení TNCSO — A proč] vyn. TNCSO — 142—143 Oznamuje... nebo] Proto (vyn. TNCSO), neb sau více KTNCSO — 143 [přišlo ... svět a) vyn. KRTNOSO — jsú lidé více] vyn. KTNSO 144 totiž... zákon jeho] vyn. SO nežli] vyn. RTNC — jeho svatý N — 144—147 Nebo... pijí a jenž slove (!). A hříchové jsú temnosti, kteříž nás zatmívají, abychom neprohlédali k budúcímu odsúzení. Ale jako dí Job svatý B — 144 Nebo] A ty O — 145 naši] vyn. K — jenž K - zatmívají] oslepují KTNCSO — tak, že] a tak O 146 dobrých věcí] dobrého K — ale spíše zlé] vyn. SO spíše] radějše K — zlé milujeme K, zlé než dobré TNC — takoví zajisté TNOSO — již] vyn. SO — všichni] vyn. TNOSO 147 O nichž dí] Jakož
48 nebojme se jich, neb ť nám to nic neuškodí, jediné budeme-li věrni 135 té drahé krvi, ale bude ť nám to postaveno k veliké chvále na věky. A také zase, kdyby některý člověk na světě byl zlý, a by jej po všem světě Kvšichni) lidé velebili a chválili, proto ť on spravedliv nebude před Pánem Bohem [moci býti] učiněn. I dí dále: »Ktož ť nevěří, již ť jest odsúzen«. A hned potom 140 dí, že kníže tohoto světa jest odsauzeno. Neb mnozí lidé jsú živi zde na tomto světě, [jedí, pijí, veselé se,] a již sú u odsúzeni B 300 na věčné zatracení). A proč? Oznamuje to drahý Pán řka: »Nebo [přišlo jest světlo na svět a] milovali jsú lidé více temnosti nežli světlo«, totiž nežli Krista a zákon jeho. Nebo temnosti 145 sau hříchové naši, kteříž nás zatmívají tak, že nemuožeme milo- vati dobrých věcí, ale spíše zlé. A takoví sau již všichni odsauzeni. drahého Pána Ježíše, přijímáme R, od lidí pro kalich boží (Kristův C, Páně 0) TNCSO — 134—136 neb ť... na věky] by ť nás pak (vyn. CS) i do pekla odsílali (odsaudili SO) TNCSO — 134 to] to, Pán Bůh dá, R — 135 krvi] pravdě R — k naší veliké R — 136 A také] Tak ť jest TNC, A tak také jest R — 136—138 A také... učiněn] Ale zlého člověka na světě musí všickni chváliti a svatým (+ ho 0) činiti, avšak proto není spra- vedlivým před Bohem, nebo mnohá těla ctíme na zemi, a duše jejich po- břbeny sau v pekle SO — 136 kdyby některý] by TNC — 137 po všem světě] vyn. TNC — všichni vyn. B — velebili] svata (svatého NC) činili TNC — 138 spravedlivý N — nebude] ne — připsáno až do- datečně drobným písmem nad řádku; nikoliv nebude R [moci býti] vyn. RCNT — učiněn, nebo mnohých (+ lidí C) kosti ctíme na zemi (+ a jména jich v kalendáři zapsané máme N), jichžto (avšak jich N) duše sau pohřbeny v (vyn. C) pekle (vyn. C) TNC — 139 I dí dále] Dále dí čtení svaté KTNC, Jakož dí čtení S0 — Kdo pak N a 139—140 A hned ... odsauzeno vyn. BK — 139 hned] dále TNCSO — potom] vyn. TNCS — 140 dí] vyn. TN — že] neb TNC — světa již SO — Neb] vyn. N, Nebo, ač SO — mnozí lidé] mnoho jest těch lidí, ješto K — sau ještě K, jsauce RTNC — 141 živi] vyn. SO — zde] vyn. R tomte] vyn. TNS, zemi na C — [jedí... veselé se] vyn. KRONTSO 142 na věčné zatracení do pekla, a tím saudem prodlévá B, k věčnému zatracení TNCSO — A proč] vyn. TNCSO — 142—143 Oznamuje... nebo] Proto (vyn. TNCSO), neb sau více KTNCSO — 143 [přišlo ... svět a) vyn. KRTNOSO — jsú lidé více] vyn. KTNSO 144 totiž... zákon jeho] vyn. SO nežli] vyn. RTNC — jeho svatý N — 144—147 Nebo... pijí a jenž slove (!). A hříchové jsú temnosti, kteříž nás zatmívají, abychom neprohlédali k budúcímu odsúzení. Ale jako dí Job svatý B — 144 Nebo] A ty O — 145 naši] vyn. K — jenž K - zatmívají] oslepují KTNCSO — tak, že] a tak O 146 dobrých věcí] dobrého K — ale spíše zlé] vyn. SO spíše] radějše K — zlé milujeme K, zlé než dobré TNC — takoví zajisté TNOSO — již] vyn. SO — všichni] vyn. TNOSO 147 O nichž dí] Jakož
Strana 49
49 O nichž dí svatý Job: »Jedí a pijí a vedú v dobrých věcech dny své a ve mžení oka do pekla sstupují. «Ještě jsú i jiné temnosti, kteréž nás vedau na věčné zatracení. Nebo ti lidé, kteříž milují 150 ty věci, kteréž vedau ku peklu, ti peklo milují, jako, ktož miluje některú cestu, také ť i ten cíl miluje, k kterémuž ta cesta vede. Pro- tož jest řekl Pán) Kristus: »Svížíce ruce i nohy jeho, uvrztež jej do temností zevnitřních, tam ť bude pláč a škřípení zubuov.« Obecně lidé milují na tomto světě pýchu života, žádost očí a žádost těla a 155 tím jsú zslepeni, že dobrého za dobré nemají ani zlého za zlé, ješto jest to již najvětčí ohavnost, hříchu za hřích nemieti aneb hříchy vymlúvati; a takoví všichni nevěří a jsú již [všickni] odsúzeni. Dále dí čtení svaté: »Ale toto jest saud, že světlo přišlo na svět, a milovali sau lidé více temnosti nežli světlo«. Nebo skrze 160 Krista nalezeno jest vykaupení naše. Protož máme milovali světlo o tom také mluví K, O takových dí S, Nebo o nich praví O — svatý vyn. S — Job v svých knihách řka K, Job řka TNC — dobrých věcech] rozkošech K — 148 své, hudau na húsle a tepau na buben TNC — v oka mžení S0 - pekel K — sstaupili (vstaupili T) sau KTC, vstupují RNS — 148—149 Ještě... zatracení] vyn. SO — 148 Ještě] Pak TNC — 149152 nás... Pán lidé milují víc než Boha, a to ť jest svět tento s jeho marnostmi, jenž jest cesta k zatracení a přivozuje do oněch temností, o nichž dí B — 149 nás] lidi R — na věčné] k T, na NC — Nebo] že R — 149—150 ti lidé... jako] vyn. SO — 149 ti lidé, kteříž milují lidé, milujíce R, jestliže milujeme TNC — kteříž [pejchu, rozkoše, lakomství a smilství nejvíce milují lidé a svět, a přece se chlubí a honosí, že mají samospasitelnau víru] K — 150 nás vedau TNC — do pekla TNC — ti] vyn. R, tehdy ť také TNC — milu- jeme TNC — jako] nebo RTNCSO — 151 kterau TNCSO — k kterémuž kde O — 152 řekl onomu C — jeho] vyn. S: v temnosti zevnitřní T — 153 tam] tu TN — škřehot zubóm KTC — Obecně] vyn. TNC — 153—157 Obecně... odsúzeni] vyn. K — 153—154 Obecně... světě] Nebo lidé tak sau oslepeni, že dobré (+ věci O) mají za zlé a zlé za dobré, milujíce SO — 154 těl T - a tím jsú zslepeni] Neb pohříchu tak sau lidé zatmíni a zesnuli R, Neb tak sau lidé mnozí oslepeni TNC — 154—157 a tím... vymlúvati] nemajíce hříchu za hřích SO — 155 nemají nechtějí míti N — ani] a R — 155—156 ješto ... vymlúvati] nebo mnohokrát hříchův nemají za hříchy (hřích C) TNC — 156 ohavenství R — hříchy] hřích hříchem R — 157 a] neb O — všichni nevěří a vyn. B, nevěříce TNC — [všickni — vyn. TNCSO 158—163 «Dále ... čtení vyn. B — 158 160 Dále ... vykaupení naše] vyn. SO — 158 toto] tento N — 159—160 Nebo ... naše] A že skrze Pána našeho Ježíše Krista [samého] přišlo nám naše vykaupení [a spasení 147 Podle Joha 21, 13 — 152 Mat. 22, 13 — Rokycanova Postilla.
49 O nichž dí svatý Job: »Jedí a pijí a vedú v dobrých věcech dny své a ve mžení oka do pekla sstupují. «Ještě jsú i jiné temnosti, kteréž nás vedau na věčné zatracení. Nebo ti lidé, kteříž milují 150 ty věci, kteréž vedau ku peklu, ti peklo milují, jako, ktož miluje některú cestu, také ť i ten cíl miluje, k kterémuž ta cesta vede. Pro- tož jest řekl Pán) Kristus: »Svížíce ruce i nohy jeho, uvrztež jej do temností zevnitřních, tam ť bude pláč a škřípení zubuov.« Obecně lidé milují na tomto světě pýchu života, žádost očí a žádost těla a 155 tím jsú zslepeni, že dobrého za dobré nemají ani zlého za zlé, ješto jest to již najvětčí ohavnost, hříchu za hřích nemieti aneb hříchy vymlúvati; a takoví všichni nevěří a jsú již [všickni] odsúzeni. Dále dí čtení svaté: »Ale toto jest saud, že světlo přišlo na svět, a milovali sau lidé více temnosti nežli světlo«. Nebo skrze 160 Krista nalezeno jest vykaupení naše. Protož máme milovali světlo o tom také mluví K, O takových dí S, Nebo o nich praví O — svatý vyn. S — Job v svých knihách řka K, Job řka TNC — dobrých věcech] rozkošech K — 148 své, hudau na húsle a tepau na buben TNC — v oka mžení S0 - pekel K — sstaupili (vstaupili T) sau KTC, vstupují RNS — 148—149 Ještě... zatracení] vyn. SO — 148 Ještě] Pak TNC — 149152 nás... Pán lidé milují víc než Boha, a to ť jest svět tento s jeho marnostmi, jenž jest cesta k zatracení a přivozuje do oněch temností, o nichž dí B — 149 nás] lidi R — na věčné] k T, na NC — Nebo] že R — 149—150 ti lidé... jako] vyn. SO — 149 ti lidé, kteříž milují lidé, milujíce R, jestliže milujeme TNC — kteříž [pejchu, rozkoše, lakomství a smilství nejvíce milují lidé a svět, a přece se chlubí a honosí, že mají samospasitelnau víru] K — 150 nás vedau TNC — do pekla TNC — ti] vyn. R, tehdy ť také TNC — milu- jeme TNC — jako] nebo RTNCSO — 151 kterau TNCSO — k kterémuž kde O — 152 řekl onomu C — jeho] vyn. S: v temnosti zevnitřní T — 153 tam] tu TN — škřehot zubóm KTC — Obecně] vyn. TNC — 153—157 Obecně... odsúzeni] vyn. K — 153—154 Obecně... světě] Nebo lidé tak sau oslepeni, že dobré (+ věci O) mají za zlé a zlé za dobré, milujíce SO — 154 těl T - a tím jsú zslepeni] Neb pohříchu tak sau lidé zatmíni a zesnuli R, Neb tak sau lidé mnozí oslepeni TNC — 154—157 a tím... vymlúvati] nemajíce hříchu za hřích SO — 155 nemají nechtějí míti N — ani] a R — 155—156 ješto ... vymlúvati] nebo mnohokrát hříchův nemají za hříchy (hřích C) TNC — 156 ohavenství R — hříchy] hřích hříchem R — 157 a] neb O — všichni nevěří a vyn. B, nevěříce TNC — [všickni — vyn. TNCSO 158—163 «Dále ... čtení vyn. B — 158 160 Dále ... vykaupení naše] vyn. SO — 158 toto] tento N — 159—160 Nebo ... naše] A že skrze Pána našeho Ježíše Krista [samého] přišlo nám naše vykaupení [a spasení 147 Podle Joha 21, 13 — 152 Mat. 22, 13 — Rokycanova Postilla.
Strana 50
50 to a nemíti ho v nenávisti. A hleďme, abychom je milovali tak na duši jako na těle; neb tím toho dokážeme, že milujeme světlo a že temnosti v nenávisti máme. Jakož dí svaté čtení:»Ktož činí pravdu, přichází k světlu«, to jest k Kristu, jenž jest světlo 165 pravé, kteréž osvěcuje každého člověka, přicházejícého na tento svět. A skutkové takových zjeveni bývají, že v Bohu učiněni jsau). * K — 160 my máme S0 — 161 a nemíti ho v nenávisti] Neb on sám dí: »Já světlo přišel sem na svět, aby každý, ktož věří v mě, v temnostech nechodil. [My taky věříme, a vždycky v hříších a nepravostech, v těch temnostech chodíme] K — A] Protož toho K — 161—162 A hledme... neb tím toho] tak duší jako tělem, a tím (tak O) S0 — 161 hleďme] buďme toho pilni a snažni R — je to světlo K — 161—162 tak na duši... do- kážeme] vedlé duše i těla, život ctnostný i příkladný vedauce. Nebo toto bude dokázaní K, i z strany duše i z strany těla. Nebo skrze to dokázaní R — 163 máme, to jest hříchy R — Jakož] Nebo SO — Jakož ... čtení? Když to bude do nás, jako teď dále dí Pán Kristus R, Protož dále dí drahý Pán R — svatéj vyn. TSO — 164 to jest k Kristuj totiž k drahému Pánu Ježíšovi K, totižto k Pánu Kristu RCNT, Pánu Kristu SO — světle] vyn. O — 165 pravé . . . osvěcuje] osvěcující CSORNT — kteréž] vyn. K — tento] vyn. O — 166—167 A skutkové ... jsau) Protož i my to světlo milujme a temnosti hříchuov v nenávisti mějme, a dá ť nám Buoh zde svú milost a potom etc. B — 166 A] Neb TNCSO zjevni KSO — byli a bývají O — v Bohu] z Boha TNCSO — 167 jsau) sau. Dajž se nám, milý Pane, na to světlo, na dobré skutky, napraviti, abychom sobě mohli milosti zaslúžiti zde a radosti věčné konečně dosíci K, jsau. Dajž nám to světlo právě milovati, milý, drahý Pane Bože, a tak abychom mohli v něm právě choditi a v temnosti abychom neblaudili, ale v samém tobě, drahý Pane Ježíši Kriste, chodili, jenž si ty sám to pravé světlo. Dejž nám nyní zde svau svatau milost a potom v nebi věčnau radost! Amen R, jsau, a přicházejí k životu věčnému, do něhož nám (mně i vám S) rač dopomoci Bůh Otec, Bůh Syn, Bůh Duch svatý (+ na věky požehnaný O)! Amen S0
50 to a nemíti ho v nenávisti. A hleďme, abychom je milovali tak na duši jako na těle; neb tím toho dokážeme, že milujeme světlo a že temnosti v nenávisti máme. Jakož dí svaté čtení:»Ktož činí pravdu, přichází k světlu«, to jest k Kristu, jenž jest světlo 165 pravé, kteréž osvěcuje každého člověka, přicházejícého na tento svět. A skutkové takových zjeveni bývají, že v Bohu učiněni jsau). * K — 160 my máme S0 — 161 a nemíti ho v nenávisti] Neb on sám dí: »Já světlo přišel sem na svět, aby každý, ktož věří v mě, v temnostech nechodil. [My taky věříme, a vždycky v hříších a nepravostech, v těch temnostech chodíme] K — A] Protož toho K — 161—162 A hledme... neb tím toho] tak duší jako tělem, a tím (tak O) S0 — 161 hleďme] buďme toho pilni a snažni R — je to světlo K — 161—162 tak na duši... do- kážeme] vedlé duše i těla, život ctnostný i příkladný vedauce. Nebo toto bude dokázaní K, i z strany duše i z strany těla. Nebo skrze to dokázaní R — 163 máme, to jest hříchy R — Jakož] Nebo SO — Jakož ... čtení? Když to bude do nás, jako teď dále dí Pán Kristus R, Protož dále dí drahý Pán R — svatéj vyn. TSO — 164 to jest k Kristuj totiž k drahému Pánu Ježíšovi K, totižto k Pánu Kristu RCNT, Pánu Kristu SO — světle] vyn. O — 165 pravé . . . osvěcuje] osvěcující CSORNT — kteréž] vyn. K — tento] vyn. O — 166—167 A skutkové ... jsau) Protož i my to světlo milujme a temnosti hříchuov v nenávisti mějme, a dá ť nám Buoh zde svú milost a potom etc. B — 166 A] Neb TNCSO zjevni KSO — byli a bývají O — v Bohu] z Boha TNCSO — 167 jsau) sau. Dajž se nám, milý Pane, na to světlo, na dobré skutky, napraviti, abychom sobě mohli milosti zaslúžiti zde a radosti věčné konečně dosíci K, jsau. Dajž nám to světlo právě milovati, milý, drahý Pane Bože, a tak abychom mohli v něm právě choditi a v temnosti abychom neblaudili, ale v samém tobě, drahý Pane Ježíši Kriste, chodili, jenž si ty sám to pravé světlo. Dejž nám nyní zde svau svatau milost a potom v nebi věčnau radost! Amen R, jsau, a přicházejí k životu věčnému, do něhož nám (mně i vám S) rač dopomoci Bůh Otec, Bůh Syn, Bůh Duch svatý (+ na věky požehnaný O)! Amen S0
Strana 51
«V pondělí letniční. Kázání II. P 217a2 Poněvadž dnes právě jako i včera jest hod Ducha svatého a zajtra bude, neb církev svatá, Duchem svatým jsauci naučena, uložila jest, aby každý hod boží po tři dni byl svěcen jednostajně 5ke cti Trojice svaté, kterážto ctěna bývá v každé osobě... Neb, kdož ctí u Otce nebeského, ten ctí i Syna i Ducha svatého. Neb, P 217b1 jakož dí svatý Anastazius v své Víře, že Otce i Syna i Ducha svatého jest jedno božství, rovná sláva, spolu věčná velebnost. A protož, jakž koli tento hod slove Ducha svatého pro zřetedlné seslání jeho 10 na učedlníky Kristovy, avšak v té slavnosti ctíme Otce i Syna i Ducha svatého. A protož, jakožto zmínka byla včera ve čtení o vší svaté Trojici, též i v dnešním čtení, v kterémžto Pán Kristus oznamuje příčinu zvláštní, proč jest Buoh tak mnoho dobrodíní učinil lidem skrze něho. Neb před tím byl pověděl, že 15 moc a statečnost křtu pochází z jeho narození a vtělení, a řka: »Nenarodí-li se kdo po druhé z vody a z Ducha svatého, nevejde do království u nebeského«. A že Kta) milost křtu pochází člověku ne z jeho zaslaužení, ale z pauhé milosti boží. A protož o té milosti tuto mluví na po- 20 čátce čtení a řka: »Tak Buoh« — totiž Otec nebeský a tak všecka svatá Trojice jeden Buh — »miloval svět« — totiž své volené na světě —, tak velmi a tak divně, tak nevýmluvně, »že Syna svého jednorozeného dal«, jenž jest neosežité a nevýmluvné dobré; P 217b“ 1 Titula perikopy viz v kázání předcházejícím. 3 zajtra bude] zejtřejšího dne též U — vynaučena U — 4 boží] vyn. N — 7 Athanazius N 9 zřetedlné] viditedlné N — 11 v svatém čtení N 12 svatém čtení N . 12—13 nám Kristus Pán N — 13 obvzláštní N— — Bůh všemohaucí N — 15 krtu svatého N — a vtělení a] vyn. U 18 «ta taková P - křtu] skrytá (!) T — takového zaslaužení U — 19 božské U — 20 čtení svaté U — 23—24 dal ... totiž] na svět dáti a po- slati ráčil, aby každý, kdož věří v něho, nezahynul, ale měl život věčný U- 23 neosežité] neobsažitedlné N; v P ps. neoježitě, t. j. neosežitě, 12 71 Téměř doslova jest vzato z Husovy Postilly (srovnej Erbenovo vydání str. 213—215) 16 Podle ſana 3, 5 4
«V pondělí letniční. Kázání II. P 217a2 Poněvadž dnes právě jako i včera jest hod Ducha svatého a zajtra bude, neb církev svatá, Duchem svatým jsauci naučena, uložila jest, aby každý hod boží po tři dni byl svěcen jednostajně 5ke cti Trojice svaté, kterážto ctěna bývá v každé osobě... Neb, kdož ctí u Otce nebeského, ten ctí i Syna i Ducha svatého. Neb, P 217b1 jakož dí svatý Anastazius v své Víře, že Otce i Syna i Ducha svatého jest jedno božství, rovná sláva, spolu věčná velebnost. A protož, jakž koli tento hod slove Ducha svatého pro zřetedlné seslání jeho 10 na učedlníky Kristovy, avšak v té slavnosti ctíme Otce i Syna i Ducha svatého. A protož, jakožto zmínka byla včera ve čtení o vší svaté Trojici, též i v dnešním čtení, v kterémžto Pán Kristus oznamuje příčinu zvláštní, proč jest Buoh tak mnoho dobrodíní učinil lidem skrze něho. Neb před tím byl pověděl, že 15 moc a statečnost křtu pochází z jeho narození a vtělení, a řka: »Nenarodí-li se kdo po druhé z vody a z Ducha svatého, nevejde do království u nebeského«. A že Kta) milost křtu pochází člověku ne z jeho zaslaužení, ale z pauhé milosti boží. A protož o té milosti tuto mluví na po- 20 čátce čtení a řka: »Tak Buoh« — totiž Otec nebeský a tak všecka svatá Trojice jeden Buh — »miloval svět« — totiž své volené na světě —, tak velmi a tak divně, tak nevýmluvně, »že Syna svého jednorozeného dal«, jenž jest neosežité a nevýmluvné dobré; P 217b“ 1 Titula perikopy viz v kázání předcházejícím. 3 zajtra bude] zejtřejšího dne též U — vynaučena U — 4 boží] vyn. N — 7 Athanazius N 9 zřetedlné] viditedlné N — 11 v svatém čtení N 12 svatém čtení N . 12—13 nám Kristus Pán N — 13 obvzláštní N— — Bůh všemohaucí N — 15 krtu svatého N — a vtělení a] vyn. U 18 «ta taková P - křtu] skrytá (!) T — takového zaslaužení U — 19 božské U — 20 čtení svaté U — 23—24 dal ... totiž] na svět dáti a po- slati ráčil, aby každý, kdož věří v něho, nezahynul, ale měl život věčný U- 23 neosežité] neobsažitedlné N; v P ps. neoježitě, t. j. neosežitě, 12 71 Téměř doslova jest vzato z Husovy Postilly (srovnej Erbenovo vydání str. 213—215) 16 Podle ſana 3, 5 4
Strana 52
52 Syna, totiž ne [nějkterého koli lidského, ale svého, ovšem sobě 25 rovného u věčnosti, v moci, v maudrosti, v slávě i v dobrotě. A netoliko svého vyvoleného, ale jednorozeného od věčnosti a tak přirozeného. A protož toto svaté čtení dnes církev svatá pamatuje, abychom my se i jiné napomínali k vděčnosti, kte raužto máme P 218a1 míti k Otci nebeskému pro velikost darův jeho, jimižto nás obdařil, 30 dav nám Ducha svatého k našemu osvícení, jakož sme včiera pamatovali. A Syna svého jednorozeného dal — totiž k vykaupení od věčné smrti. O němž jest dnešní čtení. A stala se jest tato řeč té noci, když přišel ku Pánu Kristu Nikodem, mistr židovský, chtě býti 35 od něho naučen o svém spasení. A tak toto svaté čtení mluvil jest m lostivý Spasitel Nikodemovi, uče ho, jenž jest byl přišel k němu v noci, proč jest Syn člověka (to jest on, Kristus) měl povýšen býti na kříži, jako had byl povýšen na paušti na soše. I znamenány jsau tři věci v tomto čtení. Prvá: veliké posilnění našé na děje 40 a víry; neb dí Syn boží: »Kdo věří, nezahyne«. Druhé: boží dobroty dojištění; neb dí Spasitel, že sau více lidé milovali temnosti nežli světlo. I dí najprvé Spasitel: »Tak jest Buoh miloval svět, že Syna svého jednorozeného dal«, (totiž na smrt). Vězme pro lepší rozum, 45 že svět v Písmě jinak a jinak se béře. Jako, kdy dí Písmo: »Buoh jest stvořil svět«, — tu svět znamená všecky věci, stvořené spolu. A když dí Písmo: »Svět ho nepoznal«, — tu svět míní se zlý lid. Též, když dí Kristus: »Otče, za ně ť prosím, ne za svět«, — tu P 218a2 asi omyl; rovněž T (kde ovšem podobné omyly jsou velice hojné) píše: neosežitě — nevýmluvně T — 24 kterého TN — koli lidského] z synů lidských U — svého vlastního NU — ovšem] vyn. U — 25 slávě, pokloně N — 26—27 a tak přirozeného] vyn. U — 27 svaté a blaho- slavené N — 28 my se i] my jak předně sami sebe, tak i N — 30 dal TU, davši N — včerejšího dne N — 32 dal - totiž totiž dal T, totiž daroval N — 33 dnešní svaté NU — 34 mistr a kníže U — židovské (!) T — 35 mluvil] mluvil jesti pravé a zdravé (!), neb mluvil U — 36 Pán a Spasitel U — 37 on] vyn. U — 38 na dřevč, kříži N — poznamenány N — 39 svatém čtení NU — 40 Druhé] Drahé U — 41 dojištění; to druhé jest U — Spasitel milostivý N — 43 1 dí ... Spasitel] vyn. U 44 Vizme TN — 45 Písmě svatém N — kdy] vyn. U — 46 tu] tu v tom místě N — tu svět] vyn. U — 47 zlý a pře- 45 Podle 1. M. 1, 1 — 47 Jan 1, 10 — 48 ſan 17, 9 —
52 Syna, totiž ne [nějkterého koli lidského, ale svého, ovšem sobě 25 rovného u věčnosti, v moci, v maudrosti, v slávě i v dobrotě. A netoliko svého vyvoleného, ale jednorozeného od věčnosti a tak přirozeného. A protož toto svaté čtení dnes církev svatá pamatuje, abychom my se i jiné napomínali k vděčnosti, kte raužto máme P 218a1 míti k Otci nebeskému pro velikost darův jeho, jimižto nás obdařil, 30 dav nám Ducha svatého k našemu osvícení, jakož sme včiera pamatovali. A Syna svého jednorozeného dal — totiž k vykaupení od věčné smrti. O němž jest dnešní čtení. A stala se jest tato řeč té noci, když přišel ku Pánu Kristu Nikodem, mistr židovský, chtě býti 35 od něho naučen o svém spasení. A tak toto svaté čtení mluvil jest m lostivý Spasitel Nikodemovi, uče ho, jenž jest byl přišel k němu v noci, proč jest Syn člověka (to jest on, Kristus) měl povýšen býti na kříži, jako had byl povýšen na paušti na soše. I znamenány jsau tři věci v tomto čtení. Prvá: veliké posilnění našé na děje 40 a víry; neb dí Syn boží: »Kdo věří, nezahyne«. Druhé: boží dobroty dojištění; neb dí Spasitel, že sau více lidé milovali temnosti nežli světlo. I dí najprvé Spasitel: »Tak jest Buoh miloval svět, že Syna svého jednorozeného dal«, (totiž na smrt). Vězme pro lepší rozum, 45 že svět v Písmě jinak a jinak se béře. Jako, kdy dí Písmo: »Buoh jest stvořil svět«, — tu svět znamená všecky věci, stvořené spolu. A když dí Písmo: »Svět ho nepoznal«, — tu svět míní se zlý lid. Též, když dí Kristus: »Otče, za ně ť prosím, ne za svět«, — tu P 218a2 asi omyl; rovněž T (kde ovšem podobné omyly jsou velice hojné) píše: neosežitě — nevýmluvně T — 24 kterého TN — koli lidského] z synů lidských U — svého vlastního NU — ovšem] vyn. U — 25 slávě, pokloně N — 26—27 a tak přirozeného] vyn. U — 27 svaté a blaho- slavené N — 28 my se i] my jak předně sami sebe, tak i N — 30 dal TU, davši N — včerejšího dne N — 32 dal - totiž totiž dal T, totiž daroval N — 33 dnešní svaté NU — 34 mistr a kníže U — židovské (!) T — 35 mluvil] mluvil jesti pravé a zdravé (!), neb mluvil U — 36 Pán a Spasitel U — 37 on] vyn. U — 38 na dřevč, kříži N — poznamenány N — 39 svatém čtení NU — 40 Druhé] Drahé U — 41 dojištění; to druhé jest U — Spasitel milostivý N — 43 1 dí ... Spasitel] vyn. U 44 Vizme TN — 45 Písmě svatém N — kdy] vyn. U — 46 tu] tu v tom místě N — tu svět] vyn. U — 47 zlý a pře- 45 Podle 1. M. 1, 1 — 47 Jan 1, 10 — 48 ſan 17, 9 —
Strana 53
53 svět míní zatracence. A když dí Spasitel: »Tak jest Buoh miloval 50 svět«, a opět: »Aby nesaudil světa, ale aby spasen byl svět«, — tu třikrát svět míní lid vyvolený k spasení. I Nebo ten svět velmi P 218b1 miluje Buch od věčnosti a dal Syna za ň; a toho světa nesaudí k zatracení, ale brž ten svět spasí. A o tom tuto dí ve čtení: »Tak Buoh miloval svět, aby dal Syna svého«. Tu vězme, kdo, co, skrze koho, komu, proč, kterak jest učinil. Najprvé, když dí: kdo? — že Buoh všemohaucí, nižádného nepotře- buje ku pomoci, ale z své dobroty dávaje všemu stvoření požívati dobroty, tak miloval jest svět, aby Syna svého jednorozeného dal, aby každý, kdož věří v něho, nezahynul, ale měl život věčný. 60 Již slyšíte, kdo učinil: že Buoh to učinil, že dal Syna. Kterak? Že tak velmi miloval svět, že Boha nesmírného, nesmrtedlného sjednal s člověčenstvím, aby byl člověk ma lý, trpělivý, smrtedl- P 218b2 ný, aby člověka hříchem zprzněného za syna vzal, a svého Syna přirozeného maje jediného, na smrt najohavnější, najukrutnější 65 dal. Vážil to svatý Pavel, pravě k Římanuom v páté kapitole: »Ukazuje Buoh lásku svú v nás, že, když jsme ještě hříšníci byli, Kristus za nás umřel«. I proč? Dí Kristus: »Tak Buoh miloval svět (totiž své volené), že svému vlastnímu Synu neodpustil (totiž bez smrti ho nenechal), ale za nás za všecky dal jest ho (totiž na 70 smrt)«. Již máme, kterak jest učinil. A co jest učinil? To, že dal Syna [svého]. Komu? Že světu — zboru lidu nečistého — hříchem nepo- škvrněného! Važme to, že ten, jenž nemohl býti nečistý, dán jest za tě, člověče, aby se vyčistil a od zatracení vykaupil! A poněvadž Otec nebeský tak jest nás miloval, že z veliké 75 lásky dal za nás Syna, my jsme dlužni ho také velmi milovati. P 219a" 55 vrácený N, zlý a neupřímný U — 49 se míní všecky zatracence U — 51 se míní U, míní a rozumí se N — lid boží U — 52 Syna svého nejmilej- šího N — 53 v svatém čtení NU — 54 aby] že N — 57 veliké dobroty N — stvoření] světu N — 58 té dobroty N — aby Syna] že Syna N — 60 kdo jest to dobré N — učinil: že Buoh] vyn. U — to učinil... Syna] Otec nebeský, davši Syna svého N — 61 tak] vyn. U — nesmírného] přelaskavého a U — 62 malý] vyn. U — smrtedlný] z ne- a smrtedlného smrtedlný U — 63 vzal] přijal N — 65 Velice to vážil N praví TU, pravíc N — 66 Ukázal N — 68 Synu] vyn. T — 69 za nás] za ny N — 70 smrt potupnau N — máme ukázáno N — kterak jest učinil vyn. T — 71 [svého] vyn. NTU — nepoškvrněnýmu (!) U — 72 že] milí lidé, kterak N — 73 vyčistil a] vykaupil (!) ty U — 74 zamiloval U — 75 Syna svého N — velmi] velmi zase N, vyn. U — 66 Podle Řím. 5, 6 —
53 svět míní zatracence. A když dí Spasitel: »Tak jest Buoh miloval 50 svět«, a opět: »Aby nesaudil světa, ale aby spasen byl svět«, — tu třikrát svět míní lid vyvolený k spasení. I Nebo ten svět velmi P 218b1 miluje Buch od věčnosti a dal Syna za ň; a toho světa nesaudí k zatracení, ale brž ten svět spasí. A o tom tuto dí ve čtení: »Tak Buoh miloval svět, aby dal Syna svého«. Tu vězme, kdo, co, skrze koho, komu, proč, kterak jest učinil. Najprvé, když dí: kdo? — že Buoh všemohaucí, nižádného nepotře- buje ku pomoci, ale z své dobroty dávaje všemu stvoření požívati dobroty, tak miloval jest svět, aby Syna svého jednorozeného dal, aby každý, kdož věří v něho, nezahynul, ale měl život věčný. 60 Již slyšíte, kdo učinil: že Buoh to učinil, že dal Syna. Kterak? Že tak velmi miloval svět, že Boha nesmírného, nesmrtedlného sjednal s člověčenstvím, aby byl člověk ma lý, trpělivý, smrtedl- P 218b2 ný, aby člověka hříchem zprzněného za syna vzal, a svého Syna přirozeného maje jediného, na smrt najohavnější, najukrutnější 65 dal. Vážil to svatý Pavel, pravě k Římanuom v páté kapitole: »Ukazuje Buoh lásku svú v nás, že, když jsme ještě hříšníci byli, Kristus za nás umřel«. I proč? Dí Kristus: »Tak Buoh miloval svět (totiž své volené), že svému vlastnímu Synu neodpustil (totiž bez smrti ho nenechal), ale za nás za všecky dal jest ho (totiž na 70 smrt)«. Již máme, kterak jest učinil. A co jest učinil? To, že dal Syna [svého]. Komu? Že světu — zboru lidu nečistého — hříchem nepo- škvrněného! Važme to, že ten, jenž nemohl býti nečistý, dán jest za tě, člověče, aby se vyčistil a od zatracení vykaupil! A poněvadž Otec nebeský tak jest nás miloval, že z veliké 75 lásky dal za nás Syna, my jsme dlužni ho také velmi milovati. P 219a" 55 vrácený N, zlý a neupřímný U — 49 se míní všecky zatracence U — 51 se míní U, míní a rozumí se N — lid boží U — 52 Syna svého nejmilej- šího N — 53 v svatém čtení NU — 54 aby] že N — 57 veliké dobroty N — stvoření] světu N — 58 té dobroty N — aby Syna] že Syna N — 60 kdo jest to dobré N — učinil: že Buoh] vyn. U — to učinil... Syna] Otec nebeský, davši Syna svého N — 61 tak] vyn. U — nesmírného] přelaskavého a U — 62 malý] vyn. U — smrtedlný] z ne- a smrtedlného smrtedlný U — 63 vzal] přijal N — 65 Velice to vážil N praví TU, pravíc N — 66 Ukázal N — 68 Synu] vyn. T — 69 za nás] za ny N — 70 smrt potupnau N — máme ukázáno N — kterak jest učinil vyn. T — 71 [svého] vyn. NTU — nepoškvrněnýmu (!) U — 72 že] milí lidé, kterak N — 73 vyčistil a] vykaupil (!) ty U — 74 zamiloval U — 75 Syna svého N — velmi] velmi zase N, vyn. U — 66 Podle Řím. 5, 6 —
Strana 54
54 Neb psáno jest v knihách Deutronomi v X. kapitole: »Co žádá od tebe Pán Buoh tvůj? Jedno, aby ho miloval«. Také jest psáno ve čtení svatého Matauše: »Milovati budeš Pána Boha tvého ze všeho srdce tvého, ze vší duše, ze vší mysli«. A máme jej milovati 80Kpro rozličné (příčiny aneb) věci. Najprvé, neb jest nás dřívé(!) miloval. Druhé proto jej máme milovati, aby s námi milosr- denství učinil; neb psáno jest v knihách Exodi v XX. kapitole: »Činím milosrdenství s těmi, kteříž mě milují a ostříhají přikázaní mých«. A třetí proto máme ho milovati, neb to chce míti od člověka; 85 neb i dí Micheas prorok v VI. kapitole: »Ukáži ť tobě, ó člověče, co jest dobré a co Buoh ptá od tebe. Zajisté to: činiti saud a milo- vati milosrdenství a «snažně choditi z Bohem tvým«. A čtvrté proto máme milovati Pána Boha, neb skrze milování hříchové bývají odpuštěni; neb dí svatý Lukáš v VII. kapitole: »Odpuštěni 90 jsau jí hříchové mnozí, neb jest mnoho milovala«. A páté proto jej máme milovati, neb ke všem věcem prospívá to milování; a tak dí svatý Pavel k Rímanuom v VIII. kapitole: »Víme, že milujícím Boha všecky věci spomáhají k dobrému«. A protož máme milovati Pána Boha našeho pro mnohé věci. Neb tak Buoh miloval lidské pokolení, že je stvořil ku podo- benství a k obra zu svému, jakož o tom jest psáno v knihách P 219b- Genesis v II. kapitole: »Tak je miloval, že pro ně stvořil vešken 95 P 219a- 76 napsáno N - Deutronomi ... kapitole] Mojžíšových pátých v rozdílu desátém N, Dentromi (!) v desátém rozdílu U— 78—79 ze všeho srdce tvého] vyn. U — 79 síly, mysli U — 80 pro při P (příčiny anebys vyn. P — nás on N — 82 Exodi] Exodu TU, druhých Mojžíšových N 83 mě] vyn. N — 84 každého člověka N 85 Neb dí] Dí zajisté N Micheáš TNU — kapitole] vyn. T — 86 ptá] žádá N — 86 87 milovati] milování i U — 87 milosrdenství prokazovati U — «snažně pečlivě P — tvým s pilností se obírati U — 89 v sedmém rozdílu N Odpuštěni jsau] Odpauštějí se N — 90 jí] jim U — sau mnoho milovali U — 92 rozdílu N 93 spomáhají] sau nápomocny N 95 stvořiti ráčil N — 96 svému (rozuměj vedlé duše) N — jest stojí N 97 Genesis] prvních Mojžíšových N — je miloval] jej miloval (totiž člověka) 76 Podle 5. Mojž. 10. 12— 78 Mat. 22, 37 83 Podle 2. M. 20, 6 85 Mich. 6, 8 — 89 Luk. 7. 47 — 92 Řím 8. 28 —
54 Neb psáno jest v knihách Deutronomi v X. kapitole: »Co žádá od tebe Pán Buoh tvůj? Jedno, aby ho miloval«. Také jest psáno ve čtení svatého Matauše: »Milovati budeš Pána Boha tvého ze všeho srdce tvého, ze vší duše, ze vší mysli«. A máme jej milovati 80Kpro rozličné (příčiny aneb) věci. Najprvé, neb jest nás dřívé(!) miloval. Druhé proto jej máme milovati, aby s námi milosr- denství učinil; neb psáno jest v knihách Exodi v XX. kapitole: »Činím milosrdenství s těmi, kteříž mě milují a ostříhají přikázaní mých«. A třetí proto máme ho milovati, neb to chce míti od člověka; 85 neb i dí Micheas prorok v VI. kapitole: »Ukáži ť tobě, ó člověče, co jest dobré a co Buoh ptá od tebe. Zajisté to: činiti saud a milo- vati milosrdenství a «snažně choditi z Bohem tvým«. A čtvrté proto máme milovati Pána Boha, neb skrze milování hříchové bývají odpuštěni; neb dí svatý Lukáš v VII. kapitole: »Odpuštěni 90 jsau jí hříchové mnozí, neb jest mnoho milovala«. A páté proto jej máme milovati, neb ke všem věcem prospívá to milování; a tak dí svatý Pavel k Rímanuom v VIII. kapitole: »Víme, že milujícím Boha všecky věci spomáhají k dobrému«. A protož máme milovati Pána Boha našeho pro mnohé věci. Neb tak Buoh miloval lidské pokolení, že je stvořil ku podo- benství a k obra zu svému, jakož o tom jest psáno v knihách P 219b- Genesis v II. kapitole: »Tak je miloval, že pro ně stvořil vešken 95 P 219a- 76 napsáno N - Deutronomi ... kapitole] Mojžíšových pátých v rozdílu desátém N, Dentromi (!) v desátém rozdílu U— 78—79 ze všeho srdce tvého] vyn. U — 79 síly, mysli U — 80 pro při P (příčiny anebys vyn. P — nás on N — 82 Exodi] Exodu TU, druhých Mojžíšových N 83 mě] vyn. N — 84 každého člověka N 85 Neb dí] Dí zajisté N Micheáš TNU — kapitole] vyn. T — 86 ptá] žádá N — 86 87 milovati] milování i U — 87 milosrdenství prokazovati U — «snažně pečlivě P — tvým s pilností se obírati U — 89 v sedmém rozdílu N Odpuštěni jsau] Odpauštějí se N — 90 jí] jim U — sau mnoho milovali U — 92 rozdílu N 93 spomáhají] sau nápomocny N 95 stvořiti ráčil N — 96 svému (rozuměj vedlé duše) N — jest stojí N 97 Genesis] prvních Mojžíšových N — je miloval] jej miloval (totiž člověka) 76 Podle 5. Mojž. 10. 12— 78 Mat. 22, 37 83 Podle 2. M. 20, 6 85 Mich. 6, 8 — 89 Luk. 7. 47 — 92 Řím 8. 28 —
Strana 55
55 svět«. Najprvé anjely. Neb dí svatý Pavel k Židuom: »Všichni jsau posluhovatedlní duchové posláni pro ně, kteříž dědictví 100 přijímají [k] spasení«. Druhé stvořil nebe i hvězdy. Neb psáno jest v knihách Deutronomi v XIIII. kapitole: »Slunce a měsíc i všechny hvězdy stvořil Bůh k službě všem lidem.« A protož řekl Pán Bůh: »Učiňme člověka k obrazu a ku podobenství našemu, ať vládne vším stvořením!« A na tom dosti neměv, dal Syna svého 105 jednorozeného na vykaupení jich. Neb dí svatý Petr v své kano- nice: »Ne zlatem ani stříbrem vykaupeni ste z hříchu Adamova, ale drahú krví beránka nepoš kvrněného Jezukrista«. Protož vězme, že troje jest dobré, pro něž jeden druhého miluje, totiž dobré libé aneb lahodné, a tak miluje jeden druhého 110 pro jeho krásu a pro jeho ochotenství. Druhé jest dobré úžitečné, a tak miluje jeden druhého proto, že ho užívá. Třetí dobré jest počestné, a tak jeden druhého miluje pro ctnost jeho. A z těch příčin neměl Buoh nižádné k tomuto milování, aby nám dal Syna svého; neb krásy naší nešetří, poněvadž bez čísla jest krásný 115 nežli všecko stvoření. Neb všecko stvoření svú krásu má od něho. Též také nás užiti nežádal, poněvadž úžitek všeho stvoření pošel od něho. A tak miloval nás pauze z své nevýmluvné milosti, jakožto i stvořil nás z své lásky. A protož u máme se velmi styděti, že jsme nevděčni daruov božích, nečiníce odplaty Pánu Kristu 120 pro jeho lásku, že nejsme pokorní, trpěliví, nejsme čistí a milo- P 219b2 P 220a " N pro něj N — 98 Židuom] obci židovské N — 99 posluhovatedlní služební N, vyn. U — něj ty N — dědictví přijímají] mají dědičně obdržeti N — 100 [k] vyn. NTU — 101 knihách Deutronomi] páté knize Mojžíšově N — XIIII. II. P — 102 věci, též i hvězdy U — Bůh] vyn. U — lidem (totiž dobrým i zlým) N — 104 neměl TU, nemaje N — 105 jich] za mnohé — N 106 z hříchu Adamova] od hříchův a z Adamova přestaupení U 107 Ježíše Krista TNU 108 vizme T — 109 dobře, libě aneb lahodně U — 110 pro jeho ocho- tenství] ochotenství U — ochotnost N — 111 že ho užívá] živa (!) T — 112—113 těch příčin] těchto tří oznámených N — 113 nižádné příčiny N, nižádnau T — 114 bez čísla] mnohem více nade všecko N — 115 nežli všecko stvoření vyn. N — všecko stvoření svú krásu] ono ji U — 117 pauze] vyn. NU — veliké a nevýmluvné N — 120 pokorní pokojní U — a milosrdní] ani milosrdní T, pokorní, milosrdní U — 121 skrovní ... milov- 98 Podle Žid. 1, 14 — 101 Podle 5. M. 4, 19 103 Podle 1. M. I, 26 106 Podle 1. Petra I, 18 a 19 — —
55 svět«. Najprvé anjely. Neb dí svatý Pavel k Židuom: »Všichni jsau posluhovatedlní duchové posláni pro ně, kteříž dědictví 100 přijímají [k] spasení«. Druhé stvořil nebe i hvězdy. Neb psáno jest v knihách Deutronomi v XIIII. kapitole: »Slunce a měsíc i všechny hvězdy stvořil Bůh k službě všem lidem.« A protož řekl Pán Bůh: »Učiňme člověka k obrazu a ku podobenství našemu, ať vládne vším stvořením!« A na tom dosti neměv, dal Syna svého 105 jednorozeného na vykaupení jich. Neb dí svatý Petr v své kano- nice: »Ne zlatem ani stříbrem vykaupeni ste z hříchu Adamova, ale drahú krví beránka nepoš kvrněného Jezukrista«. Protož vězme, že troje jest dobré, pro něž jeden druhého miluje, totiž dobré libé aneb lahodné, a tak miluje jeden druhého 110 pro jeho krásu a pro jeho ochotenství. Druhé jest dobré úžitečné, a tak miluje jeden druhého proto, že ho užívá. Třetí dobré jest počestné, a tak jeden druhého miluje pro ctnost jeho. A z těch příčin neměl Buoh nižádné k tomuto milování, aby nám dal Syna svého; neb krásy naší nešetří, poněvadž bez čísla jest krásný 115 nežli všecko stvoření. Neb všecko stvoření svú krásu má od něho. Též také nás užiti nežádal, poněvadž úžitek všeho stvoření pošel od něho. A tak miloval nás pauze z své nevýmluvné milosti, jakožto i stvořil nás z své lásky. A protož u máme se velmi styděti, že jsme nevděčni daruov božích, nečiníce odplaty Pánu Kristu 120 pro jeho lásku, že nejsme pokorní, trpěliví, nejsme čistí a milo- P 219b2 P 220a " N pro něj N — 98 Židuom] obci židovské N — 99 posluhovatedlní služební N, vyn. U — něj ty N — dědictví přijímají] mají dědičně obdržeti N — 100 [k] vyn. NTU — 101 knihách Deutronomi] páté knize Mojžíšově N — XIIII. II. P — 102 věci, též i hvězdy U — Bůh] vyn. U — lidem (totiž dobrým i zlým) N — 104 neměl TU, nemaje N — 105 jich] za mnohé — N 106 z hříchu Adamova] od hříchův a z Adamova přestaupení U 107 Ježíše Krista TNU 108 vizme T — 109 dobře, libě aneb lahodně U — 110 pro jeho ocho- tenství] ochotenství U — ochotnost N — 111 že ho užívá] živa (!) T — 112—113 těch příčin] těchto tří oznámených N — 113 nižádné příčiny N, nižádnau T — 114 bez čísla] mnohem více nade všecko N — 115 nežli všecko stvoření vyn. N — všecko stvoření svú krásu] ono ji U — 117 pauze] vyn. NU — veliké a nevýmluvné N — 120 pokorní pokojní U — a milosrdní] ani milosrdní T, pokorní, milosrdní U — 121 skrovní ... milov- 98 Podle Žid. 1, 14 — 101 Podle 5. M. 4, 19 103 Podle 1. M. I, 26 106 Podle 1. Petra I, 18 a 19 — —
Strana 56
56 srdní, skrovní a laskaví, milovníci jeho a činitelé vuole jeho, a na každý den přijímajíce dary jeho duostojně, tělo jeho a krev svatú. To sau vážili světí mučedlníci, a toho milosrdenství jsauce vděčni, vydali sau svá těla na múky i na smrt. Ale my ani slova 125 ani kterého protivenství chceme trpěti pro jméno boží. Zajisté zlá ť jest v tom naděje, nečiníce nic dobrého v krátkém času, nám puojčeném od Boha! A tak ne tak milujem Pána Boha, jakož jest on nás miloval; neb on miluje nás nechtě, bychom zahynuli, i dal Syna svého na smrt za nás, u abychom nezahynuli, a my 130 pak nesmíme pro ň dáti své vuole zlé, odstaupíc svých životův pro ň a pro jeho pravdu. A protož, nečiníc toho, málo ho milujem a protož daleci sme od něho a od věčného spasení. Protož slušalo ť by se nám polepšiti a v jednotu vstaupiti s Kristem a potom s svými bližními, neb 135 jest toho veliké potřebí nyní v tyto časy. Protož, abychom sjednáni byli i s Kristem, pravým Bohem a pravým člověkem, v jednotu, vuoli jeho v milosti s svými bližními v jednotě světské i duchovní, prosmež Ducha svatého, jenž jedná vše dobré, ať nás ráčí sjednati vespolek a v jednotu svú svatú a ráčí nám dáti mír v zemi časný 140 a ráčí nás obdarovati rosau ne ubeskau z milosti své, abychom, P 220bl tím jsauce obdarováni, z toho znamení měli, že ť nás miluje a slyší a daruje nás potřebú, jíž sme potřebni, abychom, majíce potřebu skrze jeho darování, chválu jemu vzdávali a v té ostali až do jeho příští nám na skončení a mohli z toho odplatu vzíti, zde hříchuom 145 odpuštění a potom věčné radování. A protož dal Syna svého jednorozeného na smrt za nás, aby každý, kdož věří v něho živau věrau, čině jeho přikázaní, nezahynul. P 220a2 níci jeho] vyn. U — 122 na každý den přijímajíce] nepřijímajíce U — duostojně] a důstojné T — 125 mile trpěti NU — 126 v tom] to N, v tom zajisté U — nečiniti N — 127 tak my N — 129 smrt nejpotupnější N — věčně nezahynuli N — 130 odstaupíc] totiž opovážiti se N — 131 pravdu drahau N — 132 toho, tím dosvědčujem, že N — velmi daleci N — 133 Protož... by se] Slušelo ť by se tehdy N — 135 veliká potřeba N — v] vyn. TU — 137 jeho v milosti] v jeho milého Syna i U — v milosti i N — 139 mír a pokoj N — 142 daruje nás] daruje U — potřebú ... potřebni] potřebami, bez nichž státi nemůžeme N — potřebu] potřeby N — 143 chválu slušnau N — ostali] netrvali N — 144 nám na skončení] k hodině smrti N — hří- chův U — 146 nás] ny N — 147 každý vyn. T — měl (!) živau vírau U — čině] zachovávaje N — jeho svatá N — nezahynul, ale měl život věčný N —
56 srdní, skrovní a laskaví, milovníci jeho a činitelé vuole jeho, a na každý den přijímajíce dary jeho duostojně, tělo jeho a krev svatú. To sau vážili světí mučedlníci, a toho milosrdenství jsauce vděčni, vydali sau svá těla na múky i na smrt. Ale my ani slova 125 ani kterého protivenství chceme trpěti pro jméno boží. Zajisté zlá ť jest v tom naděje, nečiníce nic dobrého v krátkém času, nám puojčeném od Boha! A tak ne tak milujem Pána Boha, jakož jest on nás miloval; neb on miluje nás nechtě, bychom zahynuli, i dal Syna svého na smrt za nás, u abychom nezahynuli, a my 130 pak nesmíme pro ň dáti své vuole zlé, odstaupíc svých životův pro ň a pro jeho pravdu. A protož, nečiníc toho, málo ho milujem a protož daleci sme od něho a od věčného spasení. Protož slušalo ť by se nám polepšiti a v jednotu vstaupiti s Kristem a potom s svými bližními, neb 135 jest toho veliké potřebí nyní v tyto časy. Protož, abychom sjednáni byli i s Kristem, pravým Bohem a pravým člověkem, v jednotu, vuoli jeho v milosti s svými bližními v jednotě světské i duchovní, prosmež Ducha svatého, jenž jedná vše dobré, ať nás ráčí sjednati vespolek a v jednotu svú svatú a ráčí nám dáti mír v zemi časný 140 a ráčí nás obdarovati rosau ne ubeskau z milosti své, abychom, P 220bl tím jsauce obdarováni, z toho znamení měli, že ť nás miluje a slyší a daruje nás potřebú, jíž sme potřebni, abychom, majíce potřebu skrze jeho darování, chválu jemu vzdávali a v té ostali až do jeho příští nám na skončení a mohli z toho odplatu vzíti, zde hříchuom 145 odpuštění a potom věčné radování. A protož dal Syna svého jednorozeného na smrt za nás, aby každý, kdož věří v něho živau věrau, čině jeho přikázaní, nezahynul. P 220a2 níci jeho] vyn. U — 122 na každý den přijímajíce] nepřijímajíce U — duostojně] a důstojné T — 125 mile trpěti NU — 126 v tom] to N, v tom zajisté U — nečiniti N — 127 tak my N — 129 smrt nejpotupnější N — věčně nezahynuli N — 130 odstaupíc] totiž opovážiti se N — 131 pravdu drahau N — 132 toho, tím dosvědčujem, že N — velmi daleci N — 133 Protož... by se] Slušelo ť by se tehdy N — 135 veliká potřeba N — v] vyn. TU — 137 jeho v milosti] v jeho milého Syna i U — v milosti i N — 139 mír a pokoj N — 142 daruje nás] daruje U — potřebú ... potřebni] potřebami, bez nichž státi nemůžeme N — potřebu] potřeby N — 143 chválu slušnau N — ostali] netrvali N — 144 nám na skončení] k hodině smrti N — hří- chův U — 146 nás] ny N — 147 každý vyn. T — měl (!) živau vírau U — čině] zachovávaje N — jeho svatá N — nezahynul, ale měl život věčný N —
Strana 57
57 Neb dí svatý Augustin: »Když Boha milujeme, tehdy v něho věříme«. A jakož také dí sám Kristus: »Kdož má přikázaní má 150 a zachovává je, ten jest, ješto mě miluje«. Neb, kdož tak věří, nezahyne ť věčným zahynutím, u ale bude ť míti věčný život. Jakož i jinde Kristus dí: »Chceš-li v život vjíti, zachovaj přikázaní«. Ó bychom velikost této odplaty [zajisté] rozumně převážili, zajisté bychom všecky marnosti opustili a boží bychom přikázaní plnili. 155 Ale zlosti našé velikost rozum náš oslepila, že toho právě neumíme rozvážiti; a tak muož o nás býti řečeno, což dí prorok v žaltáři: »Neviděli sau ani rozuměli, v temnostech chod«ice)«. A jinde dí: »Blúdili sau na paušti, cesty, místa bydlení nenalezli sau«. Nebo pohříchu tak sme zablúdili v rozkošech tohoto světa, že 160 k věčnému příbytku nikoli uhoditi neumíme, a protož strach ť jest zahynutí. Neb tací jsauce nevěříme v Boha a tak jsme proti čtení, jenž dí: »Aby každý, jenž věří v něho, nezahynul«; neb P 221a1 věření chýlí se skrze lásku, a tak, kdož má lásk«u k němu, ten ť nezahyne, ale bude míti život věčný, totiž nyní v naději (neb to 165 jest život věčný, jakož dí svatý Jan: »Aby tě poznali pravého Boha a jehož si poslal, Jezukrista«), a potom v skutce u věčném blahoslavenství. A tak známe jej nyní, jsauc s ním v milosti, jakožto skrze zrcadlo, a dokonale poznáme jeho okem k uoku u věčném blahoslavenství, když tam s pomocí jeho přijdem. P 220b2 149—150 má a] ostříhá a U — 150 je vyn. P — 151 «zahynutím) zatracením P — 152 do života N — boží přikázaní U — 153 velikost] ve — všech velikostech (!) U — [zajisté] vyn. NTU - dosáhli a převážili U — 154 všecky ... boží bychom] všecka U — a boží] a na to místo boží N 155 zlostí našich N — voslepily (!) N — již právě U — 156 o nás vpravdě N — praví N . 157 srozuměli U — chodie P — 158 místa] města TU — 160 životu a příbytku U — 161 jsauce nevěříme] sau lidé, že nevěří U — 161—162 jsme proti ... dí] sau proti němu zpurní, ani na to slovo dbáti nechtí, kteréž nás učí U — 162 svatému čtení N —- kteréž N — jenž kdož T — 163 věření věříme (!) T — lásky P — 164—165 totiž nyní ... život věčný vyn. U — 166 kteréhož N — Ježíše Krista NTU — 167 známe jej znamenej (!) T — 168 zrcadlo v podobenství N — a] ale N — dokonale poznáme] dokonalé poznání P — k uoku] v oko N — 169 přijdeme konečně U 149 Jan 14, 21 152 Mat. 19, 17 — 157 Podle Ž. 82, 5 158 Podle Ž. 107, 4 162 Jan 3, 16 — 165 Jan 17, 3 —
57 Neb dí svatý Augustin: »Když Boha milujeme, tehdy v něho věříme«. A jakož také dí sám Kristus: »Kdož má přikázaní má 150 a zachovává je, ten jest, ješto mě miluje«. Neb, kdož tak věří, nezahyne ť věčným zahynutím, u ale bude ť míti věčný život. Jakož i jinde Kristus dí: »Chceš-li v život vjíti, zachovaj přikázaní«. Ó bychom velikost této odplaty [zajisté] rozumně převážili, zajisté bychom všecky marnosti opustili a boží bychom přikázaní plnili. 155 Ale zlosti našé velikost rozum náš oslepila, že toho právě neumíme rozvážiti; a tak muož o nás býti řečeno, což dí prorok v žaltáři: »Neviděli sau ani rozuměli, v temnostech chod«ice)«. A jinde dí: »Blúdili sau na paušti, cesty, místa bydlení nenalezli sau«. Nebo pohříchu tak sme zablúdili v rozkošech tohoto světa, že 160 k věčnému příbytku nikoli uhoditi neumíme, a protož strach ť jest zahynutí. Neb tací jsauce nevěříme v Boha a tak jsme proti čtení, jenž dí: »Aby každý, jenž věří v něho, nezahynul«; neb P 221a1 věření chýlí se skrze lásku, a tak, kdož má lásk«u k němu, ten ť nezahyne, ale bude míti život věčný, totiž nyní v naději (neb to 165 jest život věčný, jakož dí svatý Jan: »Aby tě poznali pravého Boha a jehož si poslal, Jezukrista«), a potom v skutce u věčném blahoslavenství. A tak známe jej nyní, jsauc s ním v milosti, jakožto skrze zrcadlo, a dokonale poznáme jeho okem k uoku u věčném blahoslavenství, když tam s pomocí jeho přijdem. P 220b2 149—150 má a] ostříhá a U — 150 je vyn. P — 151 «zahynutím) zatracením P — 152 do života N — boží přikázaní U — 153 velikost] ve — všech velikostech (!) U — [zajisté] vyn. NTU - dosáhli a převážili U — 154 všecky ... boží bychom] všecka U — a boží] a na to místo boží N 155 zlostí našich N — voslepily (!) N — již právě U — 156 o nás vpravdě N — praví N . 157 srozuměli U — chodie P — 158 místa] města TU — 160 životu a příbytku U — 161 jsauce nevěříme] sau lidé, že nevěří U — 161—162 jsme proti ... dí] sau proti němu zpurní, ani na to slovo dbáti nechtí, kteréž nás učí U — 162 svatému čtení N —- kteréž N — jenž kdož T — 163 věření věříme (!) T — lásky P — 164—165 totiž nyní ... život věčný vyn. U — 166 kteréhož N — Ježíše Krista NTU — 167 známe jej znamenej (!) T — 168 zrcadlo v podobenství N — a] ale N — dokonale poznáme] dokonalé poznání P — k uoku] v oko N — 169 přijdeme konečně U 149 Jan 14, 21 152 Mat. 19, 17 — 157 Podle Ž. 82, 5 158 Podle Ž. 107, 4 162 Jan 3, 16 — 165 Jan 17, 3 —
Strana 58
58 Protož, abychom měli věčný život v nebesích, buďmež zde tak zpuosobeni, jsauc na této paušti, abychom na ní tak putovali, abychom vždy blíže blíže ku Pánu Bohu se přibližovali, ostávajíc [v] zlosti a prospívajíc v ctnosti, abychom tak, poznajíc u Pána P 221a2 Krista a milujíc ho, věřili v něho, abychom měli v tom skrze něho 175 život věčný, neb život věčný jest v něm. Jako dí svatý Jan: »Život věčný dal nám Buoh, a ten život jest v Synu jeho; kdož má Syna má život věčný, a kdož nemá Syna, nemá života«. To ť ortel jistý jehož Kzlámati nemuož; protož nalezněmež Syna a naleznem život. A zde ho snadně muožem naleznúti, jediné život zlý pro- 180 měníce, vésti život dobrý a jeho přikázaní plnit, a tudy naleznem ho v sobě v milosti a potom u věčné radosti. A tak, kdož věří v něho, totiž vírau živau, skrze lásku ozdobenú, a setrvá v tom až do skončení, ten ť nezahyne, ale bude míti život věčný, jehož nám rač dopomoci Otec i Syn i Duch svatý! Amen. 170 172 abychon] a U — blíž a blíž N — zůstávajíc N — 173 [v] vyn. TU, vší N — v každé svaté ctnosti N — 174 Krista] vyn. U — 176—177 Syna ... věčný] život věčný, i Syna má U — 177 věčný] vyn. N — života] ani život věčný U — 178 zlámati zklamati P, zjinačiti a vopraviti N — 179 i život U — jediné toliko U -zlý v dobrý N — 180 vésti] a vedauce N, a vésti T — plniti] plníce N — 181 ho] vyn. T — tak] vyn. T — 182 věrau NU — 183 skončení života svého N — kteréhož N — 184 Amen. V ponděli letniční T (potom tu následuje druhé kázání na týž den, jež v našem vydání předchází). 175 1. Jan 5, 11 a 12 —
58 Protož, abychom měli věčný život v nebesích, buďmež zde tak zpuosobeni, jsauc na této paušti, abychom na ní tak putovali, abychom vždy blíže blíže ku Pánu Bohu se přibližovali, ostávajíc [v] zlosti a prospívajíc v ctnosti, abychom tak, poznajíc u Pána P 221a2 Krista a milujíc ho, věřili v něho, abychom měli v tom skrze něho 175 život věčný, neb život věčný jest v něm. Jako dí svatý Jan: »Život věčný dal nám Buoh, a ten život jest v Synu jeho; kdož má Syna má život věčný, a kdož nemá Syna, nemá života«. To ť ortel jistý jehož Kzlámati nemuož; protož nalezněmež Syna a naleznem život. A zde ho snadně muožem naleznúti, jediné život zlý pro- 180 měníce, vésti život dobrý a jeho přikázaní plnit, a tudy naleznem ho v sobě v milosti a potom u věčné radosti. A tak, kdož věří v něho, totiž vírau živau, skrze lásku ozdobenú, a setrvá v tom až do skončení, ten ť nezahyne, ale bude míti život věčný, jehož nám rač dopomoci Otec i Syn i Duch svatý! Amen. 170 172 abychon] a U — blíž a blíž N — zůstávajíc N — 173 [v] vyn. TU, vší N — v každé svaté ctnosti N — 174 Krista] vyn. U — 176—177 Syna ... věčný] život věčný, i Syna má U — 177 věčný] vyn. N — života] ani život věčný U — 178 zlámati zklamati P, zjinačiti a vopraviti N — 179 i život U — jediné toliko U -zlý v dobrý N — 180 vésti] a vedauce N, a vésti T — plniti] plníce N — 181 ho] vyn. T — tak] vyn. T — 182 věrau NU — 183 skončení života svého N — kteréhož N — 184 Amen. V ponděli letniční T (potom tu následuje druhé kázání na týž den, jež v našem vydání předchází). 175 1. Jan 5, 11 a 12 —
Strana 59
V pondělí svatodušní. Kázáni III. С 157a- Čtení svaté, které ste nyní slyšeli, jest podobné včerejšímu. Nebo jako včera, takéž i dnes zmínka jest o milování. A ty řeči o milování velmi slušně a mírně náležejí k tomuto času, jenž jest 5 slavnost Utěšitele Ducha svatého. Nebo, jakož toho dotejkáno jest, že Duch svatoj jest milování, kterejmžto milováním Bůh Otec Syna miluje, kterejmžto také i lidské pokolení miluje, pomysliž tchda, že kdež kolivěk jest milování, tu jest Duch svatej, a zase též; nebdí apoštol svatej Pavel k Galatům v páté kapitole: »Ovotce 10 Ducha svatého jest láska«, a dolejí dí: »milování«. Tehda, nejmilejší, kdež kolivěk Duch svatej přebejvá, hotové ť jest tu milování; a — jakož praveno jest včera — kdež jest milo- vání, že ť neprázdní aniž můž prázdniti. Protož, kdož ť má lásku a milování k Bohu, hned ť to dá na sobě znáti (neb tak dí Kristus: 15 »Kdož miluje mne, přikázaní má zachovává«), hle, že ť na sobě dá znáti skrze plnění přikázaní božích. Neb i Bůh lidi miluje, dá na sobě znáti. A ač kolivěk sau mnohá znamení jeho milování, však dnes jedno vzláštní znamení pokládá se, když dí: »Tak Bůh milo val svět, že Syna svého jednorozeného dal, aby každej. C 157b1 20 kdož věří v něho, nezahynul, ale aby měl život věčnej«. Hle, čím ť jest milej Bůh dal všemu světu znáti, že jest je(!) miloval, a to tím, že Syna svého jednorozeného dal! Apoštol svatej Pavel mluví o tom Synu jednorozeném božím, nazejvá ho přiroze- ným; ale svatej Jan evangelista jednorozeným. A proč jest to? 25 Jediné proto, abychom sobě toho daru lehce nevážili, ale velmi vděčni(!) a draze sobě to pokládali. Víte to zajisté přirozeným během, že jest milej otci svému syn jednorozenej — a co můž bejti milejšího? —, a Bůh Otec drahej, toho prvorozeného Syna maje a nejmilejšího, i dal ho na svět! 1 Titul a perikopy viz při recensi I. 9 Podle Gal. 5. 22 — 15 Podle Jana 14, 23 23 Podle Řím. 8, 32 —
V pondělí svatodušní. Kázáni III. С 157a- Čtení svaté, které ste nyní slyšeli, jest podobné včerejšímu. Nebo jako včera, takéž i dnes zmínka jest o milování. A ty řeči o milování velmi slušně a mírně náležejí k tomuto času, jenž jest 5 slavnost Utěšitele Ducha svatého. Nebo, jakož toho dotejkáno jest, že Duch svatoj jest milování, kterejmžto milováním Bůh Otec Syna miluje, kterejmžto také i lidské pokolení miluje, pomysliž tchda, že kdež kolivěk jest milování, tu jest Duch svatej, a zase též; nebdí apoštol svatej Pavel k Galatům v páté kapitole: »Ovotce 10 Ducha svatého jest láska«, a dolejí dí: »milování«. Tehda, nejmilejší, kdež kolivěk Duch svatej přebejvá, hotové ť jest tu milování; a — jakož praveno jest včera — kdež jest milo- vání, že ť neprázdní aniž můž prázdniti. Protož, kdož ť má lásku a milování k Bohu, hned ť to dá na sobě znáti (neb tak dí Kristus: 15 »Kdož miluje mne, přikázaní má zachovává«), hle, že ť na sobě dá znáti skrze plnění přikázaní božích. Neb i Bůh lidi miluje, dá na sobě znáti. A ač kolivěk sau mnohá znamení jeho milování, však dnes jedno vzláštní znamení pokládá se, když dí: »Tak Bůh milo val svět, že Syna svého jednorozeného dal, aby každej. C 157b1 20 kdož věří v něho, nezahynul, ale aby měl život věčnej«. Hle, čím ť jest milej Bůh dal všemu světu znáti, že jest je(!) miloval, a to tím, že Syna svého jednorozeného dal! Apoštol svatej Pavel mluví o tom Synu jednorozeném božím, nazejvá ho přiroze- ným; ale svatej Jan evangelista jednorozeným. A proč jest to? 25 Jediné proto, abychom sobě toho daru lehce nevážili, ale velmi vděčni(!) a draze sobě to pokládali. Víte to zajisté přirozeným během, že jest milej otci svému syn jednorozenej — a co můž bejti milejšího? —, a Bůh Otec drahej, toho prvorozeného Syna maje a nejmilejšího, i dal ho na svět! 1 Titul a perikopy viz při recensi I. 9 Podle Gal. 5. 22 — 15 Podle Jana 14, 23 23 Podle Řím. 8, 32 —
Strana 60
60 A že jest takového poslal, to v krátkých [časích] slovích zavírá evangelista a řka: »Tak«, totiž velmi, na znamení, že ani člověk ani anděl toho milování nemůž vypsati ani vymluviti, kterejmž Bůh svět milováním miloval, neb jest nevýmluvné. A tak řka: »Tak Bůh miloval svět« etc. Porozumíme-liž tomu, že milej 35 Bůh od svého milování nezamítá nižádného? Neb tak stojí napsáno v knihách M udrosti v XI. kapitole, že milej Bůh miluje všecky věci, kteréž je učinil, a nic nemá v u nenávisti. A poněvadž C 157b2 nižádného nezamítá, tehda žádnému není příčinau k zatracení. Neb i proto poslal Syna svého, aby svět spasen byl skrze něho; 40 jakož dí svatej Pavel, že chce, aby všickni lidé byli spaseni, a nechce, aby kdo zahynul. Protož tu pomyslme, jestliže se kdo dostane do pekla, čí to vinau bude? »Bůh poslal Syna svého na svět«. A proč, ihned dále okazuje řka: »Ne aby saudil svět, ale aby svět spasen byl skrze 45 něho«. A protož, jakož jest řečeno, dostane-li se kdo do pekla, nebude to zajisté vinau boží, ale samého člověka. Jako u příkladu lékař, což na něm jest, všemi obyčeji toho hledí, aby mohl zhojiti člověka a uléčiti nemocného aneb raně né) ho; a když by nemocnej nechtěl lékaře uposlechnauti a umřel tak nevyhoje se, však by 50 jím lékař vinen nebyl, kterejž mu lékařství dával, ale on sám sebau, že jest neuposlechl lékaře. Tak právě, proč lidé jdau na za- tracení? Jediné proto, že Bohu nechtí věřiti a jeho poslauchati! Nebo věrau člověk bejvá zachován od zatracení. A tak, řka znamenitě: »Tak Bůh miloval svět«. Skrze svět 55 tuto můžeme rozu měti volené boží, jakož dí svatej Pavel: »Otec C 158a Bůh skrze Ježíše Krista svět, totižto vyvolené, s sebau smířil jest«. Protož to ť jest toliko samejch vyvolenejch, víru zachovati a držeti Pánu Bohu; a kdož víry nemá, ale potratil ji, znamení jest to, že není vyvolenej boží! Ještě toho považme: »Tak Bůh miloval svět« etc. Předivné ť jest to jistě milování, že Bůh všemohaucí, aby ten svět věčně 30 60 30 [časích] o myl, písař zapomněl škrtnouti — 48 ps. Ranieho (!) — 36 Moudr. 11, 24 — 40 Podle I. Tim. 2, 4 46 nn. Srvn. Chelčického Postillu (ed. Smetánka) II. str. 31 a výše Rokycanovo kázání I. v pondělí po sv. Duše ř. 123 — 55 Podle 2. Kor. 5, 18 a Kol. 1, 20 —
60 A že jest takového poslal, to v krátkých [časích] slovích zavírá evangelista a řka: »Tak«, totiž velmi, na znamení, že ani člověk ani anděl toho milování nemůž vypsati ani vymluviti, kterejmž Bůh svět milováním miloval, neb jest nevýmluvné. A tak řka: »Tak Bůh miloval svět« etc. Porozumíme-liž tomu, že milej 35 Bůh od svého milování nezamítá nižádného? Neb tak stojí napsáno v knihách M udrosti v XI. kapitole, že milej Bůh miluje všecky věci, kteréž je učinil, a nic nemá v u nenávisti. A poněvadž C 157b2 nižádného nezamítá, tehda žádnému není příčinau k zatracení. Neb i proto poslal Syna svého, aby svět spasen byl skrze něho; 40 jakož dí svatej Pavel, že chce, aby všickni lidé byli spaseni, a nechce, aby kdo zahynul. Protož tu pomyslme, jestliže se kdo dostane do pekla, čí to vinau bude? »Bůh poslal Syna svého na svět«. A proč, ihned dále okazuje řka: »Ne aby saudil svět, ale aby svět spasen byl skrze 45 něho«. A protož, jakož jest řečeno, dostane-li se kdo do pekla, nebude to zajisté vinau boží, ale samého člověka. Jako u příkladu lékař, což na něm jest, všemi obyčeji toho hledí, aby mohl zhojiti člověka a uléčiti nemocného aneb raně né) ho; a když by nemocnej nechtěl lékaře uposlechnauti a umřel tak nevyhoje se, však by 50 jím lékař vinen nebyl, kterejž mu lékařství dával, ale on sám sebau, že jest neuposlechl lékaře. Tak právě, proč lidé jdau na za- tracení? Jediné proto, že Bohu nechtí věřiti a jeho poslauchati! Nebo věrau člověk bejvá zachován od zatracení. A tak, řka znamenitě: »Tak Bůh miloval svět«. Skrze svět 55 tuto můžeme rozu měti volené boží, jakož dí svatej Pavel: »Otec C 158a Bůh skrze Ježíše Krista svět, totižto vyvolené, s sebau smířil jest«. Protož to ť jest toliko samejch vyvolenejch, víru zachovati a držeti Pánu Bohu; a kdož víry nemá, ale potratil ji, znamení jest to, že není vyvolenej boží! Ještě toho považme: »Tak Bůh miloval svět« etc. Předivné ť jest to jistě milování, že Bůh všemohaucí, aby ten svět věčně 30 60 30 [časích] o myl, písař zapomněl škrtnouti — 48 ps. Ranieho (!) — 36 Moudr. 11, 24 — 40 Podle I. Tim. 2, 4 46 nn. Srvn. Chelčického Postillu (ed. Smetánka) II. str. 31 a výše Rokycanovo kázání I. v pondělí po sv. Duše ř. 123 — 55 Podle 2. Kor. 5, 18 a Kol. 1, 20 —
Strana 61
61 nezahynul, toho jednorozeného, sobě od věčnosti rovného, na časnej svět pro vyvolené poslal. A netoliko se v tom jeho veliké milování k nám ukazuje, ale i v tomto: že poslal Syna, dal nám to 65 znáti, že má Syna. Neb jest to bylo velmi tejné a skryté, nebo pohané nikoli toho nemohli poznati a ještě posavad neznají, že Bůh má Syna, ba i Židé nemohli znáti, a majíce zákon! A tak je to velmi veliká věc, že člověk to zná, že Bůh má Syna jednorozeného, kteréhožto na vykaupení poslal. Ó jaká to milost, že to ráčil všemu 70 světu oznámiti! Neb to, což bylo tejno a neznámo velikejm mudro- chům, to již dítky křesťanské umějí a říkají: »Věříme i v Jezu Krista, Syna jeho jediného, Pána našeho«. Kažiž to u pak židům anebo C 158a2 pohanům vyznávati, co dítky křesťanské vyznávají — neučiní ť toho žid ani pohan. Ó jaková to milost k nám, hříšnejm lidem! A ačkoli evangelista tuto nevypisuje, co jest tento poslanej na světle činil, a sa bleskem slávy, z toho můžeme rozuměti a tomu že urozumíno bejti(!), že svět, kterejž byl v stínu smrti a v mrákotě, jest již osvícen pravejm světlem, jenž osvěcuje každého člověka, přicházejícího na tento svět. Nebo lidé chodili sau jako potmě, ale 80 tímto Synem jednorozenejm všickni sau osvíceni. A že dí, že osvěcuje všeckny přicházející na svět, a neodpírá se tomu, že židé a pohané zůstávají v temnostech, jakož to zjevné jest, že víry o Synu božím nemají. Ale že svatej Pavel tohoto Syna božího nazejvá bleskem 85 a obrazem božím. Proč to? Jediné proto, že ten obraz, kterejž sme my vzali od Boha, byl velmi mrzce a ohavně zmazán a po- škvrněn jakožto lejny, a on jest proto poslán, ten Syn boží jednoro- zenej a obraz Boha Otce, aby spraven byl a jasnej učiněn obraz náš. A poněvadž, jakož dí evangelista, Bůh toho Syna svého dal 90 světu, pomyslmež, co by to tehdy bylo, ješto by nám nebylo dáno! Neb on jest sklad všeho dobrého i všech i milostí Boha Otce, C 158b1 jakož o tom di svatej Jan: »Z plnosti jeho my všickni sme vzali«. Tehdy člověk, maje toho drahého Syna, má všecky věci a může vpravdě říci: »Přišly sau mi všecky dobré věci«. K čemuž jest pak dána nač, ihned dále praví evangelista, že na to, aby každej, kdož věří v něho, nezahynul, ale měl život věčnej. Tu znamenitě okazuje, kterému konci dal Syna svého Bůh na tento svět, ne aby saudil svět, že k tomu, aby ti, kdož budau 75 95 98 ne» omylem v rukopise vyn.! 84 Žid. 1, 3 — 92 Jan 1, 16 —
61 nezahynul, toho jednorozeného, sobě od věčnosti rovného, na časnej svět pro vyvolené poslal. A netoliko se v tom jeho veliké milování k nám ukazuje, ale i v tomto: že poslal Syna, dal nám to 65 znáti, že má Syna. Neb jest to bylo velmi tejné a skryté, nebo pohané nikoli toho nemohli poznati a ještě posavad neznají, že Bůh má Syna, ba i Židé nemohli znáti, a majíce zákon! A tak je to velmi veliká věc, že člověk to zná, že Bůh má Syna jednorozeného, kteréhožto na vykaupení poslal. Ó jaká to milost, že to ráčil všemu 70 světu oznámiti! Neb to, což bylo tejno a neznámo velikejm mudro- chům, to již dítky křesťanské umějí a říkají: »Věříme i v Jezu Krista, Syna jeho jediného, Pána našeho«. Kažiž to u pak židům anebo C 158a2 pohanům vyznávati, co dítky křesťanské vyznávají — neučiní ť toho žid ani pohan. Ó jaková to milost k nám, hříšnejm lidem! A ačkoli evangelista tuto nevypisuje, co jest tento poslanej na světle činil, a sa bleskem slávy, z toho můžeme rozuměti a tomu že urozumíno bejti(!), že svět, kterejž byl v stínu smrti a v mrákotě, jest již osvícen pravejm světlem, jenž osvěcuje každého člověka, přicházejícího na tento svět. Nebo lidé chodili sau jako potmě, ale 80 tímto Synem jednorozenejm všickni sau osvíceni. A že dí, že osvěcuje všeckny přicházející na svět, a neodpírá se tomu, že židé a pohané zůstávají v temnostech, jakož to zjevné jest, že víry o Synu božím nemají. Ale že svatej Pavel tohoto Syna božího nazejvá bleskem 85 a obrazem božím. Proč to? Jediné proto, že ten obraz, kterejž sme my vzali od Boha, byl velmi mrzce a ohavně zmazán a po- škvrněn jakožto lejny, a on jest proto poslán, ten Syn boží jednoro- zenej a obraz Boha Otce, aby spraven byl a jasnej učiněn obraz náš. A poněvadž, jakož dí evangelista, Bůh toho Syna svého dal 90 světu, pomyslmež, co by to tehdy bylo, ješto by nám nebylo dáno! Neb on jest sklad všeho dobrého i všech i milostí Boha Otce, C 158b1 jakož o tom di svatej Jan: »Z plnosti jeho my všickni sme vzali«. Tehdy člověk, maje toho drahého Syna, má všecky věci a může vpravdě říci: »Přišly sau mi všecky dobré věci«. K čemuž jest pak dána nač, ihned dále praví evangelista, že na to, aby každej, kdož věří v něho, nezahynul, ale měl život věčnej. Tu znamenitě okazuje, kterému konci dal Syna svého Bůh na tento svět, ne aby saudil svět, že k tomu, aby ti, kdož budau 75 95 98 ne» omylem v rukopise vyn.! 84 Žid. 1, 3 — 92 Jan 1, 16 —
Strana 62
62 věrně a právě, z srdce věřiti, spaseni byli. A opět: »Neposlal Bůh 100 Syna svého na svět, aby saudil svět, ale aby svět spasen byl skrze něho«. Bejvá toto, že někdy páni od svejch poddanejch pro některé viny dary a pokuty berau a pro některé se nad nimi mstí; ale tento Pán nic, ale ještě samého se za dar dal! A to ť jest ten konec, proč jest dán Syn boží milej na tento svět, »aby každej, 105 kdož věří v něho, nezahynul, ale měl život věčnej«. 125 A dí znamenitě, že neposlal Bůh Syna svého na svět, fale] aby saudil svět. Jako by řekl: »Ne proto ho poslal, aby se mstil nad světem«, jako někdy Bůh byl poslal anděly do Sodomy, ale s velikau pomstau, a také do Ejipta, li kterej jest všeckno, což bylo prvo- C 158b- 10 rozeného, zbil, aneb ono anděla mezi svůj lid do Jeruzalema, kterejžto lid zbit jest a zmordován od něho, protože sau svejch hříchův neplakali a na ně netaužili. A to všecko poslání bylo k veliké pomstě Ale tento, přišed na svět, nepřiše ku pomstě; a to dal na sobě znáti, že nejprvé počal kázati od pokání a řka: 115 »Pokání čiňte a přiblíží ť se k vám království boží!« A to, což jest na něm, nepřišel jest pro pomstu lidskau, ale pro spasení, k dobrejm věcem raddě(!) a zlejch zabraňuje. Toho důvod jest v jeho přikázaních, že nejprvé škodnejch věcí brání a hájí, jakožto nehněvati se na bližního svého, nehleděti na ženu cizí oplzle a ne- 120 stydatě, nemstiti se, zlého za zlé neodplacovati; to ť znamení, že proto zapověděl těch věcí, aby lidé v věčné mauky nepřišli a aby se nemstil nad ním. A také přikázal dobré věci a řka: »Milujte nepřátely a dobře čiňte těm, kdož vám zlé činí!« A tím dal znáti na sobě, že jest nepřišel pro pomstu, ale pro odplatu. Což pak tehdy lidem přinese saud a zatracení, poněvadž on nepřišel i sauditi? I, zlá vůle člověčí a hříchové jejich! A tak C 159a sami sebau budau vinni. Neb, kdyby lidé byli bez viny, k čemu by byl saud? Neb lidé těch, ješto jim neškodí, nesaudí A protož 106 [ale] omyl, písař opominul škrtnouti 113 ps. Neprzijjed — 121 v věčné) předložka v drobně nad řádkou 128 po jim v C psáno: nejito, omylem 108 I. M. 19, 1 109 2. M. 12, 29 110 2. Sam. 21, 16 115 Podle Mat. 1, 17 123 Podle Mat. 5. I
62 věrně a právě, z srdce věřiti, spaseni byli. A opět: »Neposlal Bůh 100 Syna svého na svět, aby saudil svět, ale aby svět spasen byl skrze něho«. Bejvá toto, že někdy páni od svejch poddanejch pro některé viny dary a pokuty berau a pro některé se nad nimi mstí; ale tento Pán nic, ale ještě samého se za dar dal! A to ť jest ten konec, proč jest dán Syn boží milej na tento svět, »aby každej, 105 kdož věří v něho, nezahynul, ale měl život věčnej«. 125 A dí znamenitě, že neposlal Bůh Syna svého na svět, fale] aby saudil svět. Jako by řekl: »Ne proto ho poslal, aby se mstil nad světem«, jako někdy Bůh byl poslal anděly do Sodomy, ale s velikau pomstau, a také do Ejipta, li kterej jest všeckno, což bylo prvo- C 158b- 10 rozeného, zbil, aneb ono anděla mezi svůj lid do Jeruzalema, kterejžto lid zbit jest a zmordován od něho, protože sau svejch hříchův neplakali a na ně netaužili. A to všecko poslání bylo k veliké pomstě Ale tento, přišed na svět, nepřiše ku pomstě; a to dal na sobě znáti, že nejprvé počal kázati od pokání a řka: 115 »Pokání čiňte a přiblíží ť se k vám království boží!« A to, což jest na něm, nepřišel jest pro pomstu lidskau, ale pro spasení, k dobrejm věcem raddě(!) a zlejch zabraňuje. Toho důvod jest v jeho přikázaních, že nejprvé škodnejch věcí brání a hájí, jakožto nehněvati se na bližního svého, nehleděti na ženu cizí oplzle a ne- 120 stydatě, nemstiti se, zlého za zlé neodplacovati; to ť znamení, že proto zapověděl těch věcí, aby lidé v věčné mauky nepřišli a aby se nemstil nad ním. A také přikázal dobré věci a řka: »Milujte nepřátely a dobře čiňte těm, kdož vám zlé činí!« A tím dal znáti na sobě, že jest nepřišel pro pomstu, ale pro odplatu. Což pak tehdy lidem přinese saud a zatracení, poněvadž on nepřišel i sauditi? I, zlá vůle člověčí a hříchové jejich! A tak C 159a sami sebau budau vinni. Neb, kdyby lidé byli bez viny, k čemu by byl saud? Neb lidé těch, ješto jim neškodí, nesaudí A protož 106 [ale] omyl, písař opominul škrtnouti 113 ps. Neprzijjed — 121 v věčné) předložka v drobně nad řádkou 128 po jim v C psáno: nejito, omylem 108 I. M. 19, 1 109 2. M. 12, 29 110 2. Sam. 21, 16 115 Podle Mat. 1, 17 123 Podle Mat. 5. I
Strana 63
63 i Kristus Pán dí: »Aby každej, kdož věří v něho, nezahynul, ale 130 měl život věčnej«. A jinde dí: »Kdož věří v Syna božího, nepůjde z smrti na saud, ale půjde z smrti do života věčného«. A zase proti tomu jest napsáno: »Kdo nevěřící jest Synu božímu, hněv boží zůstává na něm«. A tak, což člověka od saudu a od mauky věčné a pekelné zachovává, to také i od hříchu i od viny; a to ť 135 jest věřiti — neb to vše na víře záleží. A že dí: »Půjde z smrti do života«, totižto pro víru; ale pro nevěru a pro hřích do muk pekel- ních. A protož, kdož koliv v něho nevěří, nikoli nebude moci pomsty ujíti, neb tak praví čtení svaté: »Kdož nevěří, již ť jest odsauzen«. A protož každého takového věčná pomsta očekává; jako právě 140 toho, kterejž bejvá pro zlodějstvo odsauzen, již lyčenec neb provaz očekává, tak ť i tuto pro nevěru mauka a pomsta. A jakož praveno jest u příkladu, že lékař ne proto přichází, aby člověka zahubil, ale aby ulé učil, a pakli neposlušnej umře, nebude vina lékařova, C 159a- tak právě tuto, kdož nevěří, již odsauzen jest. Stanau(!) na zpovědi, 145 připomene sobě onu řeč svatého Lukáše v devatenáctý kapitole: »Přišel jest Syn člověka hledati a spasenu učiniti to, což bylo za- hynulo«. A svatej Jan v kanonice dí: »Víme, že se jest ten okázal aby sňal hříchy všeho světa, a hříchu v něm není«. Protož, jestli kdo bude zatracen, nebude to vinnau Kristovau, ale jeho samého. A dí dále: »Toto ť jest saud (totižto příčina pomsty), že světlo přišlo jest na svět, a milovali sau lidé více temnosti nežli světlo«. Skrze světlo drahej Pán samého sebe míní, jakož dí jinde: »[Každej, kdož věří ve mne]. Já světlo přišel sem na svět, aby každej, kdož věří ve mne, nezahynul a nechodil v temnostech«. 155 Tak i tuto světlo přišlo na svět, totiž Syn boží, a lidé sau milovali více temnosti než světlo, a to ť jest příčina zatracení jich. Neb milovati temnosti více nežli světlo jest míti větší milost a náchylnost k bludům nežli k pravé víře — a to ť jest veškeren rozum zatracení. 150 140 Po zlodějstvo omylem opak. bejvá — 153 [Každej ... mnej patrně omylem — 129 Jan 3, 15 130 Podle Jana 5. 24 — 132 Jan 3, 36 138 Jan 3, 18 146 Podle Luk. 19, 10 147 Podle 1. Jana 3, 5 153 Podle Jana 12, 46 —
63 i Kristus Pán dí: »Aby každej, kdož věří v něho, nezahynul, ale 130 měl život věčnej«. A jinde dí: »Kdož věří v Syna božího, nepůjde z smrti na saud, ale půjde z smrti do života věčného«. A zase proti tomu jest napsáno: »Kdo nevěřící jest Synu božímu, hněv boží zůstává na něm«. A tak, což člověka od saudu a od mauky věčné a pekelné zachovává, to také i od hříchu i od viny; a to ť 135 jest věřiti — neb to vše na víře záleží. A že dí: »Půjde z smrti do života«, totižto pro víru; ale pro nevěru a pro hřích do muk pekel- ních. A protož, kdož koliv v něho nevěří, nikoli nebude moci pomsty ujíti, neb tak praví čtení svaté: »Kdož nevěří, již ť jest odsauzen«. A protož každého takového věčná pomsta očekává; jako právě 140 toho, kterejž bejvá pro zlodějstvo odsauzen, již lyčenec neb provaz očekává, tak ť i tuto pro nevěru mauka a pomsta. A jakož praveno jest u příkladu, že lékař ne proto přichází, aby člověka zahubil, ale aby ulé učil, a pakli neposlušnej umře, nebude vina lékařova, C 159a- tak právě tuto, kdož nevěří, již odsauzen jest. Stanau(!) na zpovědi, 145 připomene sobě onu řeč svatého Lukáše v devatenáctý kapitole: »Přišel jest Syn člověka hledati a spasenu učiniti to, což bylo za- hynulo«. A svatej Jan v kanonice dí: »Víme, že se jest ten okázal aby sňal hříchy všeho světa, a hříchu v něm není«. Protož, jestli kdo bude zatracen, nebude to vinnau Kristovau, ale jeho samého. A dí dále: »Toto ť jest saud (totižto příčina pomsty), že světlo přišlo jest na svět, a milovali sau lidé více temnosti nežli světlo«. Skrze světlo drahej Pán samého sebe míní, jakož dí jinde: »[Každej, kdož věří ve mne]. Já světlo přišel sem na svět, aby každej, kdož věří ve mne, nezahynul a nechodil v temnostech«. 155 Tak i tuto světlo přišlo na svět, totiž Syn boží, a lidé sau milovali více temnosti než světlo, a to ť jest příčina zatracení jich. Neb milovati temnosti více nežli světlo jest míti větší milost a náchylnost k bludům nežli k pravé víře — a to ť jest veškeren rozum zatracení. 150 140 Po zlodějstvo omylem opak. bejvá — 153 [Každej ... mnej patrně omylem — 129 Jan 3, 15 130 Podle Jana 5. 24 — 132 Jan 3, 36 138 Jan 3, 18 146 Podle Luk. 19, 10 147 Podle 1. Jana 3, 5 153 Podle Jana 12, 46 —
Strana 64
64 A dí dále: »Nebo skutkové jejich byli zlí«. A tak hříchové sau 160 jako cesta k bludům. A protož, jestliže koho uznamenáš v bludu, znamenejž u první skutky jeho dobré; a tak z toho znamenitě C 159bl může jmíno bejti, že hříchové velicí a ohavní předcházejí bludy. Jakož svatej Pavel k Římanům v první kapitole: »Dal je Bůh v převrácenej smysl, aby činili ty věci, kteréž nesluší«. A dolejí 165 dí: »Jenž sau proměnili pravdu boží v lež«. Která toho příčina? Ú, ta, že prvé předešli hříchové mrzcí a ohavní — tak rozuměj i o kacířstvích —, kteréž předchází to, že sau milovali lidé více temnosti nežli světlo, proto, neb skutkové jejich byli zlí. Och, pohříchu, co jest nyní takovejch lidí, ješto, prvé byvši 170 laupežníci, dráči, násilníci, velicí, ohavní hříšníci, těch jako po- nechavše, dali se v bludy, v kacířství, a nazejvají tělo boží modlau a že tu nic božského není, a naučení se zdravejch varují a trestání! Neb jest napsáno v knihách Ekleziastiku v XXXII. kapitole: »Hříšník varovati se bude trestání«. A protože takoví bejvají 175 oslepeni, i nemohau se znáti a spatřiti prvotních svejch skutkův zlejch, kteříž sau jim příčina v ty bludy. Neb člověk, když jest v hříších, již bejvá voslepen, že v temnostech chodí. A proč to bejvá? Jediné proto, že sau lidé více milovali temnosti nežli světlo. C 159b2 I protož lidé diví se, že se tak bludové a kacířstva rozmáhají, ano 180 není divu, neb skutkové jejich zlí sau jakožto cesta k bludům. A poněvadž hříchové rozmnoženi sau, tehdy nediv, že i kacířstva a bludové povstávají. Dále dí čtení svaté: »Kdo zlé činí, nenávidí světla«. Hleďtež, že takoví se ihned pokrejvají, před světlem utíkají. Jako u pří- 185 kladu, kdo peníze falšuje, rád to v skrytě jedná a dělá a tejně a svému nejmilejšímu příteli nesmí se v tom pronésti a zjeviti tak ť jest právě o bludnejch a kacířích. Ba, vezmau ť na se i pautniči raucho, aby se mohli pod tím krejti a svoditi. Ale pravda ť jest svobodna, a kdož pravdu miluje, nemá se jí styděti, by ť pak ji 190 měl přede vším světem vyznávati; jakož to učinil onen lotr, kte- rejžto, vise na kříži, vyznal přede všemi, že drahej Pán Ježíš nic zlého jest neučinil. Tak právě, kdož pravdu má, nekryjeť se s ní, 170 po těch patrně vynecháno slovo chříchů — 163 Řím. 1, 28 — 165 Řím. 1, 25 — 173 Eccli. 32, 21 — 190 Luk. 23, 40 nn. —
64 A dí dále: »Nebo skutkové jejich byli zlí«. A tak hříchové sau 160 jako cesta k bludům. A protož, jestliže koho uznamenáš v bludu, znamenejž u první skutky jeho dobré; a tak z toho znamenitě C 159bl může jmíno bejti, že hříchové velicí a ohavní předcházejí bludy. Jakož svatej Pavel k Římanům v první kapitole: »Dal je Bůh v převrácenej smysl, aby činili ty věci, kteréž nesluší«. A dolejí 165 dí: »Jenž sau proměnili pravdu boží v lež«. Která toho příčina? Ú, ta, že prvé předešli hříchové mrzcí a ohavní — tak rozuměj i o kacířstvích —, kteréž předchází to, že sau milovali lidé více temnosti nežli světlo, proto, neb skutkové jejich byli zlí. Och, pohříchu, co jest nyní takovejch lidí, ješto, prvé byvši 170 laupežníci, dráči, násilníci, velicí, ohavní hříšníci, těch jako po- nechavše, dali se v bludy, v kacířství, a nazejvají tělo boží modlau a že tu nic božského není, a naučení se zdravejch varují a trestání! Neb jest napsáno v knihách Ekleziastiku v XXXII. kapitole: »Hříšník varovati se bude trestání«. A protože takoví bejvají 175 oslepeni, i nemohau se znáti a spatřiti prvotních svejch skutkův zlejch, kteříž sau jim příčina v ty bludy. Neb člověk, když jest v hříších, již bejvá voslepen, že v temnostech chodí. A proč to bejvá? Jediné proto, že sau lidé více milovali temnosti nežli světlo. C 159b2 I protož lidé diví se, že se tak bludové a kacířstva rozmáhají, ano 180 není divu, neb skutkové jejich zlí sau jakožto cesta k bludům. A poněvadž hříchové rozmnoženi sau, tehdy nediv, že i kacířstva a bludové povstávají. Dále dí čtení svaté: »Kdo zlé činí, nenávidí světla«. Hleďtež, že takoví se ihned pokrejvají, před světlem utíkají. Jako u pří- 185 kladu, kdo peníze falšuje, rád to v skrytě jedná a dělá a tejně a svému nejmilejšímu příteli nesmí se v tom pronésti a zjeviti tak ť jest právě o bludnejch a kacířích. Ba, vezmau ť na se i pautniči raucho, aby se mohli pod tím krejti a svoditi. Ale pravda ť jest svobodna, a kdož pravdu miluje, nemá se jí styděti, by ť pak ji 190 měl přede vším světem vyznávati; jakož to učinil onen lotr, kte- rejžto, vise na kříži, vyznal přede všemi, že drahej Pán Ježíš nic zlého jest neučinil. Tak právě, kdož pravdu má, nekryjeť se s ní, 170 po těch patrně vynecháno slovo chříchů — 163 Řím. 1, 28 — 165 Řím. 1, 25 — 173 Eccli. 32, 21 — 190 Luk. 23, 40 nn. —
Strana 65
65 ale hledí oznámen bejti a zjeven, jakož dále dí Kristus: »Kdo miluje pravdu, přichází ť k světlu«. Jako by řekl: »Kdo má pravdu, 195 nestydí se, ale ku pří kladu jinejch pravdu vyznává a světle ji C 160a mluví«. Protož, chceme-liž bejti milovníci pravdy Kristovy, varujme se hříchův a milujme cnosti, abychom tak mohli toho konce dojíti, pro kterejžto Kristus Ježíš drahej ráčil jest šťasně(!) přijíti, to jest 200 pro nebeskau odplatu a pro věčné království, jehož nám rač dopříti a dopomoci ten, jenž jest živ a kraluje věky věkův! Amen. * 193 Ps. beyty ty (!) — Rokycanova Postilla. 5
65 ale hledí oznámen bejti a zjeven, jakož dále dí Kristus: »Kdo miluje pravdu, přichází ť k světlu«. Jako by řekl: »Kdo má pravdu, 195 nestydí se, ale ku pří kladu jinejch pravdu vyznává a světle ji C 160a mluví«. Protož, chceme-liž bejti milovníci pravdy Kristovy, varujme se hříchův a milujme cnosti, abychom tak mohli toho konce dojíti, pro kterejžto Kristus Ježíš drahej ráčil jest šťasně(!) přijíti, to jest 200 pro nebeskau odplatu a pro věčné království, jehož nám rač dopříti a dopomoci ten, jenž jest živ a kraluje věky věkův! Amen. * 193 Ps. beyty ty (!) — Rokycanova Postilla. 5
Strana 66
V úterý letniční. Kázání (B 300) Epištola z Skutkuov apoštolských v kapitole Kosmé)). V těch dnech, když jsú uslyšeli apoštolé, 5kteříž byli v Jeruzalemě, že by přijala Sa- maří slovo boží, poslali sú k nim Petra a Jana. Kteřížto když jsú přišli, modlili se za ně, aby přijali Ducha svatého. Neb ještě na žádného z nich nebyl přišel, ale pokřtěni toliko byli nove jméno Pána Ježíše. Tehdy vzkládali jsú ruce na ně, a přijímali jsú Ducha svatého. Čtení svatého Jana v X. kapitole. V ten čas řekl jest Pán Ježíš učedlníkóm svým: »Jistě, uzavěrné pravím vám: Ktož ne- B301 15vchází skrze dveře do ovčince ovcí, ale ji- nudy vstupuje, jest zloděj a lotr. Ale ktož 1 letniční] svatodušní RUCN,S, velkonoční (!) O 2—11 Epištola... svatého] vyn. RSO — 2 v Skutcích apoštolských KPCNTU — v kapitole] vyn. N, v rozdílu U — 3 osmé) vyn. B, VIII. U — 5 bíchu T — by] vyn. NT — Samaria KNU — 6 slovo] řeč U — 7 Kteřížto] A K — když ... přišli] vstaupili U — jsú přišli přijdechu (!) T — 9 nebyl přišel] byl nepřišel C, byl nespadl U — bíchu T — 10 jménu C — Pána našeho NT — Ježíše Krista U — vzkládáchu T — 11 přijímáchu T — svatého. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 12 Čtení] Evangelium S — Čtení... Jana] Reč tohoto svatého čtení napsal svatý Jan N — svatého Jana] svaté, napsal svatý Jan U — kapitole] vyn. T, rozdílu U, Sláva tobě, Hospodine! N — 13—14 V ten ... zavěrné] Amen, amen R, Jistě, jistě S0 — 14 Jistě] Zajisté NTU — zavěrné] jistě KPC, zajisté NT, vyn. U — nevchodí T 15—33 skrze ... hojnějí měli] etc. Vajklad R — 15 skrze dveře] dveřmi PNTUSO — ovcí ovčího NT — 16—33 vstupuje . . . hojnějí měli] vyn. S — 16 ten zloděj jest KPCNTUO — 17 vchodí T — skrze dveře KPC — ten 4 nn. Skutk. 8, 14—17. 13 nn. Jan 10, 1—10.
V úterý letniční. Kázání (B 300) Epištola z Skutkuov apoštolských v kapitole Kosmé)). V těch dnech, když jsú uslyšeli apoštolé, 5kteříž byli v Jeruzalemě, že by přijala Sa- maří slovo boží, poslali sú k nim Petra a Jana. Kteřížto když jsú přišli, modlili se za ně, aby přijali Ducha svatého. Neb ještě na žádného z nich nebyl přišel, ale pokřtěni toliko byli nove jméno Pána Ježíše. Tehdy vzkládali jsú ruce na ně, a přijímali jsú Ducha svatého. Čtení svatého Jana v X. kapitole. V ten čas řekl jest Pán Ježíš učedlníkóm svým: »Jistě, uzavěrné pravím vám: Ktož ne- B301 15vchází skrze dveře do ovčince ovcí, ale ji- nudy vstupuje, jest zloděj a lotr. Ale ktož 1 letniční] svatodušní RUCN,S, velkonoční (!) O 2—11 Epištola... svatého] vyn. RSO — 2 v Skutcích apoštolských KPCNTU — v kapitole] vyn. N, v rozdílu U — 3 osmé) vyn. B, VIII. U — 5 bíchu T — by] vyn. NT — Samaria KNU — 6 slovo] řeč U — 7 Kteřížto] A K — když ... přišli] vstaupili U — jsú přišli přijdechu (!) T — 9 nebyl přišel] byl nepřišel C, byl nespadl U — bíchu T — 10 jménu C — Pána našeho NT — Ježíše Krista U — vzkládáchu T — 11 přijímáchu T — svatého. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 12 Čtení] Evangelium S — Čtení... Jana] Reč tohoto svatého čtení napsal svatý Jan N — svatého Jana] svaté, napsal svatý Jan U — kapitole] vyn. T, rozdílu U, Sláva tobě, Hospodine! N — 13—14 V ten ... zavěrné] Amen, amen R, Jistě, jistě S0 — 14 Jistě] Zajisté NTU — zavěrné] jistě KPC, zajisté NT, vyn. U — nevchodí T 15—33 skrze ... hojnějí měli] etc. Vajklad R — 15 skrze dveře] dveřmi PNTUSO — ovcí ovčího NT — 16—33 vstupuje . . . hojnějí měli] vyn. S — 16 ten zloděj jest KPCNTUO — 17 vchodí T — skrze dveře KPC — ten 4 nn. Skutk. 8, 14—17. 13 nn. Jan 10, 1—10.
Strana 67
67 vchází dveřmi, pastýř jest ovec. Tomu ť vrát- ný otvírá a ovce hlas jeho slyší a vlastní ovce volá ze jména a vyvodíje. A když vlastní 20ovce vypustí, před nimi de a ovce ho násle- dují, neb znají hlas jehop. Ale cizého ne- následují, ale utíkají od něho, neb neznají hlasuov cizích«. To přísloví mluvil jest jim Ježíš, [»Věrně, věrně pravím vám,«] ale oni sú 25 nepoznali, co by jim pravil. (Protož opět řekl jim Pán Ježíš: »Jistě, jistě pravím vám, že já jsem dveře ovcí. Všicni(!), kolikož koli jich přišlo, zlodějí jsú a lotři; ale neposlú- chaly jsú jich. Já sem dveře. Skrze mě ač kto 30 vejde, spasen bude a vejde a vyjde a pastvy nalezne. Zloděj nepřichází, jediné aby kradl a udávil a zatratil, ale jáť sem přišel, aby život věčný měli a hojnějí měli«. Duch svatý jest rozličných milostí a mnohotvárných. A zvláštní 35 jeho dar jest, kdež navštěvuje, že činí právě státi [v svých stavích] jest pastýř O — ovcí PONTUO — 18 vlastní] své NT, on vlastní O 19 volá] jmenuje KNT — je] vyn. C — 19—33 A když... věčný měli] Konec U — 19 když by O — vlastní] své NT — 20 vypustil O — ho] vyn. N — následují] jdau za ním O — 21 neb ... jeho vyn. B — Ale] a NT — Ale cizého] Cizího pak O — 22 od něho] před ním O — neznají] sú neznalí K — 23 Toto O — přísloví] podobenství NT, v přísloví CO — mluvil] pověděl KPCO, řekl NT — 24 [Věrně ... vám] vyn. (spr.) KPCNTO — 24—25 sú nepoznali] nesrozuměli PTO, sau nerozuměli N — 25 k nim K — mluvil KPCNTO 25—26 Protož... vám) vyn. B — 25 Protož] Tehdy PNTO — 26 řekl] vetce NT — k nim N — Zajisté, zajisté NT — 27 Všichni KPCNTO — kolikož] což P, kteříž C — 28 jich přišlo] přišli C — ale ne- poslúchaly] a neslyšely ť PO — 29 jich ovce KPONTO — ač kto vejde] vejde-li kdo P, všeliký, kdo (!) O — 30 pastvu KPCO — 31 Zlodèj pak C nepřichodí T — 32 udávil] zahubil K, mordoval PNTO — zatratil] zahubil (+ ovce N) PN, hubil O — ale] vyn. PO — abyšte K — 33 věčný] vyn. KPNTO — hojnějí aby KPCNU — měli. Vejklad (+ XXXVI. na svaté čtení U) PNUO 34 Přátelé milí! Duch O — a mnohotvárných] vyn. SO, a mnohých TNC — a] ale R — 35 jeho] Ducha svatého KONTSO — 35—37 jest, kdež... povolaném] kdež on navštíví, jest tento, že každý právě v svém stavu a řádu stojí, jakž vyšší, tak i nižší, jakž pastýři, tak i poddaní, pakli sau kteří, že právě v svých stavích nestojí, v kterýchž sau povoláni K — 35—36 kdež ... nižším] kteréž lidi navštěvuje, že je činí ve všem dobrém 5*
67 vchází dveřmi, pastýř jest ovec. Tomu ť vrát- ný otvírá a ovce hlas jeho slyší a vlastní ovce volá ze jména a vyvodíje. A když vlastní 20ovce vypustí, před nimi de a ovce ho násle- dují, neb znají hlas jehop. Ale cizého ne- následují, ale utíkají od něho, neb neznají hlasuov cizích«. To přísloví mluvil jest jim Ježíš, [»Věrně, věrně pravím vám,«] ale oni sú 25 nepoznali, co by jim pravil. (Protož opět řekl jim Pán Ježíš: »Jistě, jistě pravím vám, že já jsem dveře ovcí. Všicni(!), kolikož koli jich přišlo, zlodějí jsú a lotři; ale neposlú- chaly jsú jich. Já sem dveře. Skrze mě ač kto 30 vejde, spasen bude a vejde a vyjde a pastvy nalezne. Zloděj nepřichází, jediné aby kradl a udávil a zatratil, ale jáť sem přišel, aby život věčný měli a hojnějí měli«. Duch svatý jest rozličných milostí a mnohotvárných. A zvláštní 35 jeho dar jest, kdež navštěvuje, že činí právě státi [v svých stavích] jest pastýř O — ovcí PONTUO — 18 vlastní] své NT, on vlastní O 19 volá] jmenuje KNT — je] vyn. C — 19—33 A když... věčný měli] Konec U — 19 když by O — vlastní] své NT — 20 vypustil O — ho] vyn. N — následují] jdau za ním O — 21 neb ... jeho vyn. B — Ale] a NT — Ale cizého] Cizího pak O — 22 od něho] před ním O — neznají] sú neznalí K — 23 Toto O — přísloví] podobenství NT, v přísloví CO — mluvil] pověděl KPCO, řekl NT — 24 [Věrně ... vám] vyn. (spr.) KPCNTO — 24—25 sú nepoznali] nesrozuměli PTO, sau nerozuměli N — 25 k nim K — mluvil KPCNTO 25—26 Protož... vám) vyn. B — 25 Protož] Tehdy PNTO — 26 řekl] vetce NT — k nim N — Zajisté, zajisté NT — 27 Všichni KPCNTO — kolikož] což P, kteříž C — 28 jich přišlo] přišli C — ale ne- poslúchaly] a neslyšely ť PO — 29 jich ovce KPONTO — ač kto vejde] vejde-li kdo P, všeliký, kdo (!) O — 30 pastvu KPCO — 31 Zlodèj pak C nepřichodí T — 32 udávil] zahubil K, mordoval PNTO — zatratil] zahubil (+ ovce N) PN, hubil O — ale] vyn. PO — abyšte K — 33 věčný] vyn. KPNTO — hojnějí aby KPCNU — měli. Vejklad (+ XXXVI. na svaté čtení U) PNUO 34 Přátelé milí! Duch O — a mnohotvárných] vyn. SO, a mnohých TNC — a] ale R — 35 jeho] Ducha svatého KONTSO — 35—37 jest, kdež... povolaném] kdež on navštíví, jest tento, že každý právě v svém stavu a řádu stojí, jakž vyšší, tak i nižší, jakž pastýři, tak i poddaní, pakli sau kteří, že právě v svých stavích nestojí, v kterýchž sau povoláni K — 35—36 kdež ... nižším] kteréž lidi navštěvuje, že je činí ve všem dobrém 5*
Strana 68
68 vyšším i nižším, pastýřóm i poddaným; jestliže pak kteří nestojí právě v svém řádu povolaném, zle stojí a nemají Ducha svatého, neb jinudy vstupují než skrze dveře, a tak jsú zlodějí a lotři. O kterýchžto pastýřích zlých i dobrých i ovcích dí svaté čtení 40»Jistě, zavěrné pravím vám: Ktož nevchází dveřmi do ovčince ovcí .. . « Sám drahý Pán vykládá, že on jest dveře; nebo on jest takové dveře, že žádný z lidí nemuož býti vyvolený boží ani vjíti do ovčince jeho ani do kterého stavu právě, jedno skrze stálé, rovuč v nižším jako v vyšším stavu O 35 právě rovně S — [y svých stavích] vyn. RONTS — 36 vyšším i nižším] v nižším jako v vyšším stavu S, též nižším jako vyšším NC též pastýřům TNCS — i] jako TNCO — jes liže . . . kteří] protož, kteří kolivěk CNTSO 37 právě] právě a (vyn. T) TNCS, dobře O — stavu a řádu (povolání N) TNC — řádu... stojí a] stavu S0 — povolaném] vyn. TNC — a nemají] aniž mají TNC — 38 skrze dveře] dveřmi S0 — dveře, Krista K — tak] to TNC — 39 pastýřích... ovcích] zlodějích a dobrých pastýřích O — zlých i] vyn. S - dí... čtení] jest dnešní svaté čtení (evangelium S), jež (kteréž takto 0) dí TNCSO — 40 Jistě... vám vyn. B — zavěrné) jistě RSO - vám, že C — ne- vchodí T — skrze dveře KR — do ovčince ovcí] ten ť zloděj jest a lotr SO - 41 ovcí (vyn. K), ale vstupuje jinudy, ten jest zloděj a lotr KRTNC — Sám... vykládá] Teď tuto drahý Ježíš v tomto (+ svatém NC) čtení praví TNC, Tudy (Tu O) drahý Ježíš (Pán O) oznamuje S0, Proč tu dí Pán po dvakrát: »Jistě, jistě?« Zdaž jest nebylo dosti, říci jednau: »Jistě«? Proto, aby aspoň spíše uvěřili; nebo jest tak nakaženo lidské pokolení, že daleko snáze básním a lžem uvěří. [Tu se může poznati, co jest sama jalová víra!] Nebo, když bylo v ráji, Pán Buoh přikázal a zapověděl Adamovi a Evě řka: »Když koli jísti budete z ovoce tohoto, smrtí zemřete«; a ďábel tázal, proč by nejedli z toho ovoce, a Eva bídnice hned pochybovala řkúc: »Abychom snad nezemřeli.« A dábel, rozuměje tomu, že pochybuje a uplně a docela nevěří i mluvil jí lež a ona ihned lži uvěřila. A zdali ť toho nyní není v tomto lidu, že, kdež se jim co spasitedlného praví z zákona božího, že těžko tento lid uvěří a místo dá? Nébrž kde jest kto, aby tak hledal svého spasení, jakož jest Pán Ježíš vydal a rozkázal? Než kdyby teď nětco nového, lehkého nám pověděli lháři kněží a svuodce: »Tuto políbíš!« »Tuto mše zaprosíš!« a »Tuto vložíš!«. »Tuto na paut puojdeš!« (k tomu se vztahuje přípisek, později škrtnutý: [Střelil s' na chybu! Sám Pán Kristus se ukázal v osobě pautnický!]), k tomu ť jest tento lid hotov. Ale Pána Ježíše následovati, přikázaní jeho plniti, svuoj kříž vzíti, nepřátely milovati, ba, na to my ucha neztáhnem! A kněží pochlební, svodní, toho nepovědí, než nětco lehčejšího, leda oni měšec nahnali! Nuže, teď Pán Ježíš praví ve čtení K — Pán Ježíš R — ty dveře CO 41—42 nebo ... dveře vyn. BOSO — nebo on jest] a K — 42 takové] ty TN — že žádný z lidí] bez nichž žádnej člověk CNTSO - boží Bohu O 43 vjíti mucž KC — v který (+ jiný O) stav TNCSO — právě] vyn. K, právě (vyn S0) vstaupiti TNOSO — jedno] než TOSO — 44 něho] ně TN nebo.
68 vyšším i nižším, pastýřóm i poddaným; jestliže pak kteří nestojí právě v svém řádu povolaném, zle stojí a nemají Ducha svatého, neb jinudy vstupují než skrze dveře, a tak jsú zlodějí a lotři. O kterýchžto pastýřích zlých i dobrých i ovcích dí svaté čtení 40»Jistě, zavěrné pravím vám: Ktož nevchází dveřmi do ovčince ovcí .. . « Sám drahý Pán vykládá, že on jest dveře; nebo on jest takové dveře, že žádný z lidí nemuož býti vyvolený boží ani vjíti do ovčince jeho ani do kterého stavu právě, jedno skrze stálé, rovuč v nižším jako v vyšším stavu O 35 právě rovně S — [y svých stavích] vyn. RONTS — 36 vyšším i nižším] v nižším jako v vyšším stavu S, též nižším jako vyšším NC též pastýřům TNCS — i] jako TNCO — jes liže . . . kteří] protož, kteří kolivěk CNTSO 37 právě] právě a (vyn. T) TNCS, dobře O — stavu a řádu (povolání N) TNC — řádu... stojí a] stavu S0 — povolaném] vyn. TNC — a nemají] aniž mají TNC — 38 skrze dveře] dveřmi S0 — dveře, Krista K — tak] to TNC — 39 pastýřích... ovcích] zlodějích a dobrých pastýřích O — zlých i] vyn. S - dí... čtení] jest dnešní svaté čtení (evangelium S), jež (kteréž takto 0) dí TNCSO — 40 Jistě... vám vyn. B — zavěrné) jistě RSO - vám, že C — ne- vchodí T — skrze dveře KR — do ovčince ovcí] ten ť zloděj jest a lotr SO - 41 ovcí (vyn. K), ale vstupuje jinudy, ten jest zloděj a lotr KRTNC — Sám... vykládá] Teď tuto drahý Ježíš v tomto (+ svatém NC) čtení praví TNC, Tudy (Tu O) drahý Ježíš (Pán O) oznamuje S0, Proč tu dí Pán po dvakrát: »Jistě, jistě?« Zdaž jest nebylo dosti, říci jednau: »Jistě«? Proto, aby aspoň spíše uvěřili; nebo jest tak nakaženo lidské pokolení, že daleko snáze básním a lžem uvěří. [Tu se může poznati, co jest sama jalová víra!] Nebo, když bylo v ráji, Pán Buoh přikázal a zapověděl Adamovi a Evě řka: »Když koli jísti budete z ovoce tohoto, smrtí zemřete«; a ďábel tázal, proč by nejedli z toho ovoce, a Eva bídnice hned pochybovala řkúc: »Abychom snad nezemřeli.« A dábel, rozuměje tomu, že pochybuje a uplně a docela nevěří i mluvil jí lež a ona ihned lži uvěřila. A zdali ť toho nyní není v tomto lidu, že, kdež se jim co spasitedlného praví z zákona božího, že těžko tento lid uvěří a místo dá? Nébrž kde jest kto, aby tak hledal svého spasení, jakož jest Pán Ježíš vydal a rozkázal? Než kdyby teď nětco nového, lehkého nám pověděli lháři kněží a svuodce: »Tuto políbíš!« »Tuto mše zaprosíš!« a »Tuto vložíš!«. »Tuto na paut puojdeš!« (k tomu se vztahuje přípisek, později škrtnutý: [Střelil s' na chybu! Sám Pán Kristus se ukázal v osobě pautnický!]), k tomu ť jest tento lid hotov. Ale Pána Ježíše následovati, přikázaní jeho plniti, svuoj kříž vzíti, nepřátely milovati, ba, na to my ucha neztáhnem! A kněží pochlební, svodní, toho nepovědí, než nětco lehčejšího, leda oni měšec nahnali! Nuže, teď Pán Ježíš praví ve čtení K — Pán Ježíš R — ty dveře CO 41—42 nebo ... dveře vyn. BOSO — nebo on jest] a K — 42 takové] ty TN — že žádný z lidí] bez nichž žádnej člověk CNTSO - boží Bohu O 43 vjíti mucž KC — v který (+ jiný O) stav TNCSO — právě] vyn. K, právě (vyn S0) vstaupiti TNOSO — jedno] než TOSO — 44 něho] ně TN nebo.
Strana 69
69 něho; nebo ve všech věcech mají míti lidé zření k těm dveřóm, 45 chtie-li v svém řádu právě státi. Jakož dí svatý Pavel: »Žádný z nás není sobě živ«, to jest, že žádný nemá živ býti vedlé své vuole «a k chvále zvláštní, nebo všickni skutkové naši zřízeni mají býti k chvále boží. Ale že tito Židé, li jimž jest toto Kristus B 302 mluvil, zpravujíce lid po své vuoli, mněli, že jej dobře zpravují, 50 protož jim řekl Kristus: »Já ť jsem dveře«, jimiž jsú oni nevešli, ale jiné od těchto dvoří odvodili; protož jsú byli lotři a zlodějí. Také to řekl Kristus pro budúcí křesťany a pro kacíře; neb kacíři jinudy vstupují v svá duostojenství a v své stavy, [nikudy jinudy než skrze Krista, jenž jest dveře. A ten každý vchází skrze dveře, 55 jenž sau Kristus), ktož má víru pravú a milování k Bohu a k bližnímu a všecka přikázaní boží plní; pakli toho není, zna- proto K, takže TNCSO — věcech] stavích K — zření] své zření ku Pánu Ježíšovi K, zřetel R, zření ku Pánu Ježíšovi (Kristu CSO) TNCSO 44 46 k těm dveřóm ... to jest] vyn. K — 44 dveřóm] dveřím S0, dveřům, chtějí-li v ně právě uhoditi a R — 45—47 chtie-li ... zvláštní] nebo žádný nemůž býti živ k své chvále vlastní SO — 45 chtie... Jakož] vyn. TNC v svém řádu] vyn. R — Pavel k Říměnínům (Římanům NC) (+ v XIII. kapitole T, + v XIIII. kapitole C) TNC — 46 z nás] vyn. TNC — že Neb K — vedlé] k TNC — 47 vůli TNC - a k chvále vyn. B — a k chvále zvláštní] k světské chvále K — k své chvále C — vlastní TNC nebo] protože O — naši] vyn. SO — zřízeni] zřízeni a způsobeni C, stvořeni O — 48 mají býti] sau TNCSO — pro chválu TNCSO — 48—54 Alc... jest dveře] vyn. K — 48—52 Ale... Kristus] Protož dí Kristus (Pán Ježíš N): »Já sem dveře (+ ovcí S0). Skrze mne ač (vyn. S0) kdo vejde, spasen bude. To (A ta S0) slovo (slova S0) pověděl drahý Pán TNCSO — 48 49 že tito ... zpravují] Židé, že sau jiné zpravovali, domnívali sau se, že by dobře stáli R 50—51 jimiž... zlodějí] Skrze mně (!) kdož vejde« etc. Ale oni sau byli nevešli skrze něj, neb k svý vůli lid zpravovali, učili a svodili a od těch dveří, aby do nich nevešli R — 52 také pro kacíře TNCSO — 53 svá] své R —- své] vyn. TNO —- stavy] řády SO — 53—58 [nikudy ... lotři] vyn. SO — 53 [nikudy jinudy] vyn. RONT — 54 jenž jest dveře křesťané pak a jiní věrní zprávci, ti mají v svá důstojenství a v své stavy skrze Krista Pána vcházeti R, vyn. TNC — A ten každý] Ten ť pak († každý TNC) KTNC — vchází] vstupuje NC — ty dveře KTN — 55 «jenž sau Kristus) vyn. B — sau] jest R — kdož kolivěk R, který kolivěk TNC — víru] v K nešetrně přepsáno v lásku — k drahému Bohu TNC — 56 a k bližnímu] vyn. KTNC — ktož všecka K, že všecka RTNC — boží jeho K, jeho božská a svatá C — toho] těch (těchto TN) věcí KTNC — není] lidé nemají K, křesťané nemají do sebe TNC, nebud «au) (ps. ne- bude!) míti lidé křesťané R — znamení jest, že tehdy B — patrné 45 Řím. 14. 7 —
69 něho; nebo ve všech věcech mají míti lidé zření k těm dveřóm, 45 chtie-li v svém řádu právě státi. Jakož dí svatý Pavel: »Žádný z nás není sobě živ«, to jest, že žádný nemá živ býti vedlé své vuole «a k chvále zvláštní, nebo všickni skutkové naši zřízeni mají býti k chvále boží. Ale že tito Židé, li jimž jest toto Kristus B 302 mluvil, zpravujíce lid po své vuoli, mněli, že jej dobře zpravují, 50 protož jim řekl Kristus: »Já ť jsem dveře«, jimiž jsú oni nevešli, ale jiné od těchto dvoří odvodili; protož jsú byli lotři a zlodějí. Také to řekl Kristus pro budúcí křesťany a pro kacíře; neb kacíři jinudy vstupují v svá duostojenství a v své stavy, [nikudy jinudy než skrze Krista, jenž jest dveře. A ten každý vchází skrze dveře, 55 jenž sau Kristus), ktož má víru pravú a milování k Bohu a k bližnímu a všecka přikázaní boží plní; pakli toho není, zna- proto K, takže TNCSO — věcech] stavích K — zření] své zření ku Pánu Ježíšovi K, zřetel R, zření ku Pánu Ježíšovi (Kristu CSO) TNCSO 44 46 k těm dveřóm ... to jest] vyn. K — 44 dveřóm] dveřím S0, dveřům, chtějí-li v ně právě uhoditi a R — 45—47 chtie-li ... zvláštní] nebo žádný nemůž býti živ k své chvále vlastní SO — 45 chtie... Jakož] vyn. TNC v svém řádu] vyn. R — Pavel k Říměnínům (Římanům NC) (+ v XIII. kapitole T, + v XIIII. kapitole C) TNC — 46 z nás] vyn. TNC — že Neb K — vedlé] k TNC — 47 vůli TNC - a k chvále vyn. B — a k chvále zvláštní] k světské chvále K — k své chvále C — vlastní TNC nebo] protože O — naši] vyn. SO — zřízeni] zřízeni a způsobeni C, stvořeni O — 48 mají býti] sau TNCSO — pro chválu TNCSO — 48—54 Alc... jest dveře] vyn. K — 48—52 Ale... Kristus] Protož dí Kristus (Pán Ježíš N): »Já sem dveře (+ ovcí S0). Skrze mne ač (vyn. S0) kdo vejde, spasen bude. To (A ta S0) slovo (slova S0) pověděl drahý Pán TNCSO — 48 49 že tito ... zpravují] Židé, že sau jiné zpravovali, domnívali sau se, že by dobře stáli R 50—51 jimiž... zlodějí] Skrze mně (!) kdož vejde« etc. Ale oni sau byli nevešli skrze něj, neb k svý vůli lid zpravovali, učili a svodili a od těch dveří, aby do nich nevešli R — 52 také pro kacíře TNCSO — 53 svá] své R —- své] vyn. TNO —- stavy] řády SO — 53—58 [nikudy ... lotři] vyn. SO — 53 [nikudy jinudy] vyn. RONT — 54 jenž jest dveře křesťané pak a jiní věrní zprávci, ti mají v svá důstojenství a v své stavy skrze Krista Pána vcházeti R, vyn. TNC — A ten každý] Ten ť pak († každý TNC) KTNC — vchází] vstupuje NC — ty dveře KTN — 55 «jenž sau Kristus) vyn. B — sau] jest R — kdož kolivěk R, který kolivěk TNC — víru] v K nešetrně přepsáno v lásku — k drahému Bohu TNC — 56 a k bližnímu] vyn. KTNC — ktož všecka K, že všecka RTNC — boží jeho K, jeho božská a svatá C — toho] těch (těchto TN) věcí KTNC — není] lidé nemají K, křesťané nemají do sebe TNC, nebud «au) (ps. ne- bude!) míti lidé křesťané R — znamení jest, že tehdy B — patrné 45 Řím. 14. 7 —
Strana 70
70 mení jest, že jsú nevešli Kv své stavy skrze dveře, Pána Krista, ale jinudy, a tak jsú zloději a lotři. A kteříž koli neumějí uhoditi ke dveřuom, ku Pánu Ježíšovi Kristu, jsú ť slepi; jako oni muží 60 v Sodomě, kteříž byli zapáleni k mrzkému a ohavnému hříchu proti přirození, [chtíce s anjely hřešiti,] i byli sú oslepeni, že nemohli uhoditi ke dveřuom [Lotovým]: takéž ti lidé, kteříž sau zapáleni [zlú] žádostí zlých věcí, nebo někteří lakomstvím a někteří pýchau a jiní rozličnými hříchy, a tak skrze ty věci tak bývají oslepeni, 65 že neumějí aniž mohau uhoditi k těm dveřóm — ku Pánu Ježí- šovi — a tak k svému spasení. O tom dí svatý Petr v kanonice své: »Při komž nejsú tyto věci, totiž ctnosti svaté, ten jest slep znamení N — 57 v své... Krista dveřmi B — stavy] křesťanství, v stavy a v důstojenství C — Pána Krista jenž sau Pán Kristus R — 58 ale [skrze samau víru] K — tak sau tehdy C — A] Protož TNCSO — 58—59 kteříž ... Kristu] takoví všichni K — 58 uhoditi] vchoditi TCSO, vcházeti N — 58—59 ke dveřuom] skrze ty (vyn. R) dveře RTNOSO — 59 ku Pánu... Kristu] Krista, ti TNCSO — Ježíšovi] vyn. R — takoví ť sau R — slepi] slepotau poraženi K — muží] vyn. O - 60 mrzkému a ohav- - nému] nešlechetnému K, vyn. TNCSO — hříchu, který jest TNCSO 61 [chtíce ... hřešiti] vyn. KRCNTSO — i] a tak O — oslepeni skrze anděly K — že] takže K, a RONT — 62 uhoditi ke dveřuom] dveří najíti SO [Lotovým] vyn. KRONTSO — takéž ti] tak tito TNSO, totižto, tak tito C ti ... zapáleni] pohříchu nynější lid jest zapálen K — kteříž] vyn. TNCSO — «sau bývají B — 63 [zlú] vyn. TNCSO - v žádosti S, v žádostech O — 63—65 zlých ... k těm hříchuov, neuhodí ť ke B ,neb někteří lakom- stvím, někteří pýchau a někteří smilstvem a tak rozličnými hříchy, a tak skrze ty hříchy bývají oslepeni, že nemohau přijíti ke K, v zboží a rozkoši aneb lakomství aneb kterých koli hříchů, skrze to bývají oslepeni, že ne- budau moci přijíti k těm R — 63 nebo] vyn. SO — a někteří jiní O — 64— 65 a jiní ... k těm smilstvem a jinými zlými žádostmi, neb (až 0) skrze ty (ně O) bývají tak oslepeni, že nemohau aniž chtějí uhoditi ke S0 — 65 uhoditi] trefiti N — ku Pánu Ježíšovi] to jest ku Pánu Kristu K, drahému Pánu Ježíšovi R, kteréž (+ dveře C) sau Kristus TNCS, Kristu Pánu O — 66—68 a tak k svému ... jestliže] Protož kteříž kolivěk lidé (vyn. O) S0 — 66 a tak... O tom] Nu, mnedle, pomysltež, jste-li slepi? A povím vám, co K — 66—67 O tom... své] Svatý Petr v své kanonice vyčítá (vyčítaje NC) mnohé (+ dobré C) cnosti, i di TNC — 66—68 v kanonice ... šámaje) v první kapitole, a vyčítaje mnoho cností, i dí hned potom: »Kdož těchto věcí nemá, slepý jest a jako rukama šmataje R — 67 své] druhé v první kapitole: »Milá bratří! Odložíce všelikú péči, posluhujte [skutkem] v lásce (pův. asi: v víře, ale nešetrně přepsáno!) vaší silau a v síle umění a v umění zdrželivost, v zdrželivosti trpělivost a (v (vyn.!) 61 I. M. 19 — 67 Podle 2. Petra I, 9 —
70 mení jest, že jsú nevešli Kv své stavy skrze dveře, Pána Krista, ale jinudy, a tak jsú zloději a lotři. A kteříž koli neumějí uhoditi ke dveřuom, ku Pánu Ježíšovi Kristu, jsú ť slepi; jako oni muží 60 v Sodomě, kteříž byli zapáleni k mrzkému a ohavnému hříchu proti přirození, [chtíce s anjely hřešiti,] i byli sú oslepeni, že nemohli uhoditi ke dveřuom [Lotovým]: takéž ti lidé, kteříž sau zapáleni [zlú] žádostí zlých věcí, nebo někteří lakomstvím a někteří pýchau a jiní rozličnými hříchy, a tak skrze ty věci tak bývají oslepeni, 65 že neumějí aniž mohau uhoditi k těm dveřóm — ku Pánu Ježí- šovi — a tak k svému spasení. O tom dí svatý Petr v kanonice své: »Při komž nejsú tyto věci, totiž ctnosti svaté, ten jest slep znamení N — 57 v své... Krista dveřmi B — stavy] křesťanství, v stavy a v důstojenství C — Pána Krista jenž sau Pán Kristus R — 58 ale [skrze samau víru] K — tak sau tehdy C — A] Protož TNCSO — 58—59 kteříž ... Kristu] takoví všichni K — 58 uhoditi] vchoditi TCSO, vcházeti N — 58—59 ke dveřuom] skrze ty (vyn. R) dveře RTNOSO — 59 ku Pánu... Kristu] Krista, ti TNCSO — Ježíšovi] vyn. R — takoví ť sau R — slepi] slepotau poraženi K — muží] vyn. O - 60 mrzkému a ohav- - nému] nešlechetnému K, vyn. TNCSO — hříchu, který jest TNCSO 61 [chtíce ... hřešiti] vyn. KRCNTSO — i] a tak O — oslepeni skrze anděly K — že] takže K, a RONT — 62 uhoditi ke dveřuom] dveří najíti SO [Lotovým] vyn. KRONTSO — takéž ti] tak tito TNSO, totižto, tak tito C ti ... zapáleni] pohříchu nynější lid jest zapálen K — kteříž] vyn. TNCSO — «sau bývají B — 63 [zlú] vyn. TNCSO - v žádosti S, v žádostech O — 63—65 zlých ... k těm hříchuov, neuhodí ť ke B ,neb někteří lakom- stvím, někteří pýchau a někteří smilstvem a tak rozličnými hříchy, a tak skrze ty hříchy bývají oslepeni, že nemohau přijíti ke K, v zboží a rozkoši aneb lakomství aneb kterých koli hříchů, skrze to bývají oslepeni, že ne- budau moci přijíti k těm R — 63 nebo] vyn. SO — a někteří jiní O — 64— 65 a jiní ... k těm smilstvem a jinými zlými žádostmi, neb (až 0) skrze ty (ně O) bývají tak oslepeni, že nemohau aniž chtějí uhoditi ke S0 — 65 uhoditi] trefiti N — ku Pánu Ježíšovi] to jest ku Pánu Kristu K, drahému Pánu Ježíšovi R, kteréž (+ dveře C) sau Kristus TNCS, Kristu Pánu O — 66—68 a tak k svému ... jestliže] Protož kteříž kolivěk lidé (vyn. O) S0 — 66 a tak... O tom] Nu, mnedle, pomysltež, jste-li slepi? A povím vám, co K — 66—67 O tom... své] Svatý Petr v své kanonice vyčítá (vyčítaje NC) mnohé (+ dobré C) cnosti, i di TNC — 66—68 v kanonice ... šámaje) v první kapitole, a vyčítaje mnoho cností, i dí hned potom: »Kdož těchto věcí nemá, slepý jest a jako rukama šmataje R — 67 své] druhé v první kapitole: »Milá bratří! Odložíce všelikú péči, posluhujte [skutkem] v lásce (pův. asi: v víře, ale nešetrně přepsáno!) vaší silau a v síle umění a v umění zdrželivost, v zdrželivosti trpělivost a (v (vyn.!) 61 I. M. 19 — 67 Podle 2. Petra I, 9 —
Strana 71
71 a Krukama šámaje)«. A což kolivěk činí lidé dobrého, jestliže nevstupují skrze Krista a nezpravují se řečmi jeho, těch věcí trpělivosti dobrotau a v dobrotě bratrské milování a v bratrském milování láska. Tyto věci zajisté buďau-li s vámi a rozmohau se v vás, ne prázdné ani bez úžitka vás ustanoví v poznání Pána našeho Jezu Krista.«A dále dí: »Neb K — komž... slep] kterémž kolivěk člověku těchto věcí není, slepý jest TNC — totiž... svaté] vyn. K — 68 rukú šmakaje BK, rukú šámajíT — A což ... jestliže] Protož (+ kdož aneb C) kteří kolivěk lidé TNC — 68—169 A což kolivěk .. . ovcí božích «jest]v Ktext zcela jiný: Nuže, jest-liž to do vás, jest-li víra? Pravda-li, že, co ste Bohu na křtu slíbili, že jemu tu víru držíte? Odpovídáš-li se pýchy? Odpovídám. Dábla i všech skutkóv jeho? Odpovídám. Jest-li síla, že ste silni proti hříchóm? Jest-li umění, že vy se umíte míti k svému milému Bohu a že vy umíte to vše tak vésti, což jest potřebí k spasení, jakž Bohu líbo? Ba, ukupčiti, utržiti, dobyti — to vím, že umíte! Jest-li zdrželivost nebo skrovnost, že vy umíte všeho skrovně požívati v míru ku potřebě, raucha, oděvu, pití, jídla, a že nepřemnožíte? Tyto ženy, však se jich pýcha nepřídrží, [slibuj]?! Již se po nich blány nesmykují, chomautóv na hlavách není velikých? Ano, slibuj! Nechají ť, než budau říci: »Na vás to sluší!« Jest-li trpělivost? Ano jeden druhému slovce protivného nestrpí! To ť již baba slyší, a kdyby jí po ustech prstem mrdl, uzřel by, že ť by se jako jezinka zsápala! Jest-li pak dobrota? Však vy velmi pěkně, dobrotivě v čeledi i jinde jeden s druhým nakládáte! Jest-li pak milování bratrské, že, což sobě nechceš, druhému aby nečinil? Ba, kdež jediné muož, tu jeden druhého oklamá, přesáhne, nedolé, nedoměří, nedováží — kto by to vypravil?! Jest-li láska, že jeden druhého miluje jako sám se, v Pánu Bohu, pro Pána Boha? Tak-li sau ty věci do vás? A není-li ,teď praví svatý Petr, že, ktož toho nemá, že jest slep a rukama šámá a nemuož do dveří uhoditi. Též i vy šámáte a nikda ke dveřóm — ku Pánu Ježíšovi — nemohau uhoditi aniž uhodí. Uchovaj milý Buoh! Vizmež dále o těch dveřech. Jestliže ti, kteří sau vyšší aneb na úřadech postaveni, duchovní nebo světští, zpravují-li právě své poddací vedlé vuoie boží, od zlého je odvodíce a k dobrému napomínajíce, tehdy sau vešli skrze dveře — Pána Krista — a sau praví pastýři; pakli toho do nich není, nejsau pastýři, ale zlodějí sau a lotři a nezpravuje jich Duch svatý. Vizmež pak dále, zpravuje-li Duch svatý nynější manžely a vešli-li sau skrze dveře, Pána Krista! Jest-li žena muži poddána v Pánu Bohu a miluje-li ji muž v Pánu Bohu, znamení jest, že Duch svatý zpravuje je; pakli jest jináč, že muž, bídník, zlaje, zpeskuje jako pes, cti na ní kusa neostaví, na své manželce, ješto, by byla nevěstka, nerci tvá manželka, neměl by tak nešlechetně jazyka pustiti. A též vy, ženy zlé, hanebné, ješto také lajete mužóm svým, ješto se také mnohá trefí zlá! Dí-li jí muž slovo, a ona mu zase deset, ana ť uhaní muže, uplundruje. A kdež ť sau koli takoví manželé, tu ť mezi nimi nepřebývá Duch svatý, než dábel škaredý. 68 nn. Různočtení v rkpise K jest téměř úplně shodné se čtením rkpisu B str. 175 nn. (našeho vydání díl I. str. 471).
71 a Krukama šámaje)«. A což kolivěk činí lidé dobrého, jestliže nevstupují skrze Krista a nezpravují se řečmi jeho, těch věcí trpělivosti dobrotau a v dobrotě bratrské milování a v bratrském milování láska. Tyto věci zajisté buďau-li s vámi a rozmohau se v vás, ne prázdné ani bez úžitka vás ustanoví v poznání Pána našeho Jezu Krista.«A dále dí: »Neb K — komž... slep] kterémž kolivěk člověku těchto věcí není, slepý jest TNC — totiž... svaté] vyn. K — 68 rukú šmakaje BK, rukú šámajíT — A což ... jestliže] Protož (+ kdož aneb C) kteří kolivěk lidé TNC — 68—169 A což kolivěk .. . ovcí božích «jest]v Ktext zcela jiný: Nuže, jest-liž to do vás, jest-li víra? Pravda-li, že, co ste Bohu na křtu slíbili, že jemu tu víru držíte? Odpovídáš-li se pýchy? Odpovídám. Dábla i všech skutkóv jeho? Odpovídám. Jest-li síla, že ste silni proti hříchóm? Jest-li umění, že vy se umíte míti k svému milému Bohu a že vy umíte to vše tak vésti, což jest potřebí k spasení, jakž Bohu líbo? Ba, ukupčiti, utržiti, dobyti — to vím, že umíte! Jest-li zdrželivost nebo skrovnost, že vy umíte všeho skrovně požívati v míru ku potřebě, raucha, oděvu, pití, jídla, a že nepřemnožíte? Tyto ženy, však se jich pýcha nepřídrží, [slibuj]?! Již se po nich blány nesmykují, chomautóv na hlavách není velikých? Ano, slibuj! Nechají ť, než budau říci: »Na vás to sluší!« Jest-li trpělivost? Ano jeden druhému slovce protivného nestrpí! To ť již baba slyší, a kdyby jí po ustech prstem mrdl, uzřel by, že ť by se jako jezinka zsápala! Jest-li pak dobrota? Však vy velmi pěkně, dobrotivě v čeledi i jinde jeden s druhým nakládáte! Jest-li pak milování bratrské, že, což sobě nechceš, druhému aby nečinil? Ba, kdež jediné muož, tu jeden druhého oklamá, přesáhne, nedolé, nedoměří, nedováží — kto by to vypravil?! Jest-li láska, že jeden druhého miluje jako sám se, v Pánu Bohu, pro Pána Boha? Tak-li sau ty věci do vás? A není-li ,teď praví svatý Petr, že, ktož toho nemá, že jest slep a rukama šámá a nemuož do dveří uhoditi. Též i vy šámáte a nikda ke dveřóm — ku Pánu Ježíšovi — nemohau uhoditi aniž uhodí. Uchovaj milý Buoh! Vizmež dále o těch dveřech. Jestliže ti, kteří sau vyšší aneb na úřadech postaveni, duchovní nebo světští, zpravují-li právě své poddací vedlé vuoie boží, od zlého je odvodíce a k dobrému napomínajíce, tehdy sau vešli skrze dveře — Pána Krista — a sau praví pastýři; pakli toho do nich není, nejsau pastýři, ale zlodějí sau a lotři a nezpravuje jich Duch svatý. Vizmež pak dále, zpravuje-li Duch svatý nynější manžely a vešli-li sau skrze dveře, Pána Krista! Jest-li žena muži poddána v Pánu Bohu a miluje-li ji muž v Pánu Bohu, znamení jest, že Duch svatý zpravuje je; pakli jest jináč, že muž, bídník, zlaje, zpeskuje jako pes, cti na ní kusa neostaví, na své manželce, ješto, by byla nevěstka, nerci tvá manželka, neměl by tak nešlechetně jazyka pustiti. A též vy, ženy zlé, hanebné, ješto také lajete mužóm svým, ješto se také mnohá trefí zlá! Dí-li jí muž slovo, a ona mu zase deset, ana ť uhaní muže, uplundruje. A kdež ť sau koli takoví manželé, tu ť mezi nimi nepřebývá Duch svatý, než dábel škaredý. 68 nn. Různočtení v rkpise K jest téměř úplně shodné se čtením rkpisu B str. 175 nn. (našeho vydání díl I. str. 471).
Strana 72
72 70 nepřijímá od nich milý Buoh, kteréž činí. V Starém zákoně Pán Buoh byl přikázal, aby každá obět, kteráž by měla Bohu oběto- vána býti z kterých koli dobytčat, aby byla ke dveřuom přivedena stanovým a tu aby byla od kněží opatřena a ohledána, byla-li by čistá či nečistá, zdravá-li či chromá; neb byla-li jest jaká chromá 75 neb jinak nezdravá, nebyla přijata. Takéž právě, budau-li naše oběti nečisté neb jinak od nás zle puosobené — buďto modlitba, puost, almužna —, vše to ohavné jest před Pánem Bohem, neb se neděje skrze dveře, jenž jest Kristus, ani zprávú Ducha svatého. Protož, kto chce, aby ho drahý Kristus navštívil, i má státi B 303 80 ve dveřech, jenž jest Kristus; jako Abraham, když stál ve dveřech stánku, tehdy tří anjelé vešli do stánku jeho. Dí dále čtení svaté: »Ovce mé hlas muoj slyší.« Znamenajmež, které sau ovce pravé aneb vlastní a které cizí! Jestliže se ovce tak mají, že, což kolivěk slyší z zákona božího, že to vše plní v skutku — to ť sau ovce vlastní; pakli poslauchají slova božího a neplní ho, znamení jest, že nejsau vlastní, ale cizí. Druhé znamení pravých ovcí jest K — 68 lidé] vyn. R — 69—70 a nezpravují ... činil k svým stavům (+ povoláním, důstojenstvím C), které kolivěk dobré (vyn. S0) věci činí, (+ tehdy C) těch (+ věcí C) milý (Pán S0) Bůh nepřijímá. Neb TNCSO — 70 Pán] milý Pán T — 70—71 Pán... přikázal] jest tak přikázáno O 71—72 kteráž... dobytčat, aby] nejprvé TNCSO — 72 přinesena TNCSO — 73 stánkovým C — a tu aby] aby ta obět TNCSO — tu aby] tu R — kněze R — opatřena a] vyn. TCSO, bedlivě N — byla-li by čistá] čistá-li jest R, aby nebyla (+ nějaká C0) nečistá TCSO — 74 či neb N, vyn. O — 74—75 nečistá ... budau-li] nemocná aneb (vyn. O) chromá; protož, jsú (nejsau 0) -li TNCSO — 74 zdravá-li] nemocná aneb R — 74—75 jaká chromá ... nezdravá] jaká zdravá čili nezdravá aneb prašivá, tehdy R — 76 nečisté] čistotné O 76—78 neb jinak .. . svatého] aneb (ale jsau-li O) nemocné, tehdy (vyn. S0) sau (+ ť S0) milému (vyn. S) Bohu nevzácné (+ nemilé, nelibé, nepříjemné, vošklivé a vohyzdné proto C), neb jich nevedeme vedlé (podlé N) vůle (+ boží a O) Kristovy (boží C) a tak nebýváme zpravováni Duchem svatým TNOSO — 76 jinak ... puosobené] některak nevážné, ač samy na sobě mohau býti dobré, ale nebudau-li tak vedeny, jakž vedeny býti mají R — 77 aneb almužna R — 77—78 Pánem ... svatého] tváří boží, a tak Duchem svatým nezpravují se R — 79 kto] kdož kolivěk TNSO — by chtěl S0 — aby ... navštívil právě1 B 303 l své oběti vésti a milost boží míti B — drahý Kristus] Duch svatý R, drahý Pán Ježíš N — navštívil, ten N 80 dveřích RONTS — kteréž TNC — jest] sau RNT, dveře sau C - jenž... Kristus] Krista SO — když] vyn. SO — dveřích TNCSO — 81 stanu svého TNCSO — tehdy] a SO — do stánku jeho] k němu do jeho stanu (+ a mnohé dobré věci jemu zvěstovali 0) S0 — stanu RONT — 70 5. M. 15, 21 — 80 l. M. 18, 1 a 2 —
72 70 nepřijímá od nich milý Buoh, kteréž činí. V Starém zákoně Pán Buoh byl přikázal, aby každá obět, kteráž by měla Bohu oběto- vána býti z kterých koli dobytčat, aby byla ke dveřuom přivedena stanovým a tu aby byla od kněží opatřena a ohledána, byla-li by čistá či nečistá, zdravá-li či chromá; neb byla-li jest jaká chromá 75 neb jinak nezdravá, nebyla přijata. Takéž právě, budau-li naše oběti nečisté neb jinak od nás zle puosobené — buďto modlitba, puost, almužna —, vše to ohavné jest před Pánem Bohem, neb se neděje skrze dveře, jenž jest Kristus, ani zprávú Ducha svatého. Protož, kto chce, aby ho drahý Kristus navštívil, i má státi B 303 80 ve dveřech, jenž jest Kristus; jako Abraham, když stál ve dveřech stánku, tehdy tří anjelé vešli do stánku jeho. Dí dále čtení svaté: »Ovce mé hlas muoj slyší.« Znamenajmež, které sau ovce pravé aneb vlastní a které cizí! Jestliže se ovce tak mají, že, což kolivěk slyší z zákona božího, že to vše plní v skutku — to ť sau ovce vlastní; pakli poslauchají slova božího a neplní ho, znamení jest, že nejsau vlastní, ale cizí. Druhé znamení pravých ovcí jest K — 68 lidé] vyn. R — 69—70 a nezpravují ... činil k svým stavům (+ povoláním, důstojenstvím C), které kolivěk dobré (vyn. S0) věci činí, (+ tehdy C) těch (+ věcí C) milý (Pán S0) Bůh nepřijímá. Neb TNCSO — 70 Pán] milý Pán T — 70—71 Pán... přikázal] jest tak přikázáno O 71—72 kteráž... dobytčat, aby] nejprvé TNCSO — 72 přinesena TNCSO — 73 stánkovým C — a tu aby] aby ta obět TNCSO — tu aby] tu R — kněze R — opatřena a] vyn. TCSO, bedlivě N — byla-li by čistá] čistá-li jest R, aby nebyla (+ nějaká C0) nečistá TCSO — 74 či neb N, vyn. O — 74—75 nečistá ... budau-li] nemocná aneb (vyn. O) chromá; protož, jsú (nejsau 0) -li TNCSO — 74 zdravá-li] nemocná aneb R — 74—75 jaká chromá ... nezdravá] jaká zdravá čili nezdravá aneb prašivá, tehdy R — 76 nečisté] čistotné O 76—78 neb jinak .. . svatého] aneb (ale jsau-li O) nemocné, tehdy (vyn. S0) sau (+ ť S0) milému (vyn. S) Bohu nevzácné (+ nemilé, nelibé, nepříjemné, vošklivé a vohyzdné proto C), neb jich nevedeme vedlé (podlé N) vůle (+ boží a O) Kristovy (boží C) a tak nebýváme zpravováni Duchem svatým TNOSO — 76 jinak ... puosobené] některak nevážné, ač samy na sobě mohau býti dobré, ale nebudau-li tak vedeny, jakž vedeny býti mají R — 77 aneb almužna R — 77—78 Pánem ... svatého] tváří boží, a tak Duchem svatým nezpravují se R — 79 kto] kdož kolivěk TNSO — by chtěl S0 — aby ... navštívil právě1 B 303 l své oběti vésti a milost boží míti B — drahý Kristus] Duch svatý R, drahý Pán Ježíš N — navštívil, ten N 80 dveřích RONTS — kteréž TNC — jest] sau RNT, dveře sau C - jenž... Kristus] Krista SO — když] vyn. SO — dveřích TNCSO — 81 stanu svého TNCSO — tehdy] a SO — do stánku jeho] k němu do jeho stanu (+ a mnohé dobré věci jemu zvěstovali 0) S0 — stanu RONT — 70 5. M. 15, 21 — 80 l. M. 18, 1 a 2 —
Strana 73
73 Nuže, vy manželé, hleďte, právě-li jste v ten stav vstupovali, dveřmi-li čili kudy jinudy, pro krásu-li, pro nasycení-li své žádosti, čili pro zboží? Protož to ť jest zvláštní dar Ducha svatého, že on 85 zpravuje vyššé i nižší. Pakli vyšší nebudú zpravovati jiných vedlé vuole boží, nejsú praví pastýři aniž jsú dveřmi vešli v svuoj úřad. Nižší pak aneb podadcí, zpravují-li se Duchem svatým? Nebo na podadcé sluší z víry Ducha svatého, aby pokrm a ty potřeby jednali svým zprávouom, kteříž je právě zpravují a ku Pánu Kristu 90 vedú. Nebo Duch svatý dal jest moc vyšším, aby oni, napřed vuoli boží plníce, své poddané k témuž vedli, a oni by jim vydávali poplatky jich spravedlivé dobrovolně, ne bezděčně; a páni zase aby brali od nich spravedlivě, bez lúpeže, bez obtížení. Neb kteříž koli poddaní mají pány věrné, ješto jich neobtěžují, a nedá- 95 vají-li jim z milosti poplatkuov, tehdy zlé(!) stojí. Protož dí svatý 82—96 Nuže... Bratří] Tuto bychom měli znamenati všeckny povahy lidské. Tak-li pak vyšší († lidé 0) spravují se Duchem svatým, aby správcům svým duchovním jednali všeckny potřeby, jimiž by oni lid vedli k Pánu Kristu, vůli boží jim oznamujíce, aby ji plnili? A poddaní sau (jsauc O) zavázáni jich (jim O) poslauchati (aby jich poslauchali O) a to (vyn. O), což jim dávají (k jejich vyživení mají dávati O), aby dávali bez přinucení. Protož S0 — 82 Nuže ... hleďte] Tuto by měli znamenati (k sobě nablídnauti N )manželé TNC — jste] sau TNC — v ten stav] do toho (+ svatého NC) stavu (— manželského C) TNC — ten manželský R vstaupili R, vešli (+ a vstaupili N) TNC — 83 dveřmi-li] skrze-li dveře R — 83—96 dveřmi-li... Bratří!) právě-li (+ a dobře-li C) v něm stojí, proč sau se pojímali, a tak-li sau živi vedlé zprávy čtení svatého (+ a vedlé vůle boží C). Nebo Ducha svatého zvláštní povaha jest, že on zpravuje i vyšší i nižší. Jestliže pak tehdy (vyn. N) vyšší jiných nezpravují vedlé (podlé N) vůle boží, nejsau praví pastýři ani sau vešli (+ v ten úřad NC) skrze Krista Ježíše, ty dveře, ale sau zlodějí a lotři. Vizmež pak, také-li se i nižší zpravují Duchem svatým! Nebo toto příleží (přináleží N) pod- daným, z víry Ducha svatého aby dávali a jednali potřeby svým zprávcům; neb oni je zpravují a vedau ku Pánu Kristu a vůli boží jim (+ ukazují a C) oznamujíce, aby ji plnili, a poddaní zavázáni sau jich poslauchati a to, což jim mají dáti, aby dávali rádi a bez přinucení. Nebo, který kolivěk poddaný má pána věrného (+ a dobrého C), an ho věrně (+ hájí a TN) brání, a neplatí (+ mu, totižto C) pánu svému a nedává s milostí (+ rád C), což jemu má dáti, takový poddaný zle stojí. An tomu učí svatý Pavel, píše k Říměnínům (Římanům NC) a řka: »Protož TNC — 83 čili pro na- sycení své zlé žádosti R — 86 skrze dveře R — auřaď, protož sau zlodějí a lotři R — 87 poddaní R — 88 poddané R — 90 Duch svatý] Bůh R — 91 vedli a držali R — by aby R — 92 jich] vyn. R — ne bezděčně, dobro- volně rači R — 93 bez obtížení a obtížení svých poddaných R — 94 ps. podani B — mají] vyn. (!) R — 94—95 jestliže jim nedávají R — 95 těch
73 Nuže, vy manželé, hleďte, právě-li jste v ten stav vstupovali, dveřmi-li čili kudy jinudy, pro krásu-li, pro nasycení-li své žádosti, čili pro zboží? Protož to ť jest zvláštní dar Ducha svatého, že on 85 zpravuje vyššé i nižší. Pakli vyšší nebudú zpravovati jiných vedlé vuole boží, nejsú praví pastýři aniž jsú dveřmi vešli v svuoj úřad. Nižší pak aneb podadcí, zpravují-li se Duchem svatým? Nebo na podadcé sluší z víry Ducha svatého, aby pokrm a ty potřeby jednali svým zprávouom, kteříž je právě zpravují a ku Pánu Kristu 90 vedú. Nebo Duch svatý dal jest moc vyšším, aby oni, napřed vuoli boží plníce, své poddané k témuž vedli, a oni by jim vydávali poplatky jich spravedlivé dobrovolně, ne bezděčně; a páni zase aby brali od nich spravedlivě, bez lúpeže, bez obtížení. Neb kteříž koli poddaní mají pány věrné, ješto jich neobtěžují, a nedá- 95 vají-li jim z milosti poplatkuov, tehdy zlé(!) stojí. Protož dí svatý 82—96 Nuže... Bratří] Tuto bychom měli znamenati všeckny povahy lidské. Tak-li pak vyšší († lidé 0) spravují se Duchem svatým, aby správcům svým duchovním jednali všeckny potřeby, jimiž by oni lid vedli k Pánu Kristu, vůli boží jim oznamujíce, aby ji plnili? A poddaní sau (jsauc O) zavázáni jich (jim O) poslauchati (aby jich poslauchali O) a to (vyn. O), což jim dávají (k jejich vyživení mají dávati O), aby dávali bez přinucení. Protož S0 — 82 Nuže ... hleďte] Tuto by měli znamenati (k sobě nablídnauti N )manželé TNC — jste] sau TNC — v ten stav] do toho (+ svatého NC) stavu (— manželského C) TNC — ten manželský R vstaupili R, vešli (+ a vstaupili N) TNC — 83 dveřmi-li] skrze-li dveře R — 83—96 dveřmi-li... Bratří!) právě-li (+ a dobře-li C) v něm stojí, proč sau se pojímali, a tak-li sau živi vedlé zprávy čtení svatého (+ a vedlé vůle boží C). Nebo Ducha svatého zvláštní povaha jest, že on zpravuje i vyšší i nižší. Jestliže pak tehdy (vyn. N) vyšší jiných nezpravují vedlé (podlé N) vůle boží, nejsau praví pastýři ani sau vešli (+ v ten úřad NC) skrze Krista Ježíše, ty dveře, ale sau zlodějí a lotři. Vizmež pak, také-li se i nižší zpravují Duchem svatým! Nebo toto příleží (přináleží N) pod- daným, z víry Ducha svatého aby dávali a jednali potřeby svým zprávcům; neb oni je zpravují a vedau ku Pánu Kristu a vůli boží jim (+ ukazují a C) oznamujíce, aby ji plnili, a poddaní zavázáni sau jich poslauchati a to, což jim mají dáti, aby dávali rádi a bez přinucení. Nebo, který kolivěk poddaný má pána věrného (+ a dobrého C), an ho věrně (+ hájí a TN) brání, a neplatí (+ mu, totižto C) pánu svému a nedává s milostí (+ rád C), což jemu má dáti, takový poddaný zle stojí. An tomu učí svatý Pavel, píše k Říměnínům (Římanům NC) a řka: »Protož TNC — 83 čili pro na- sycení své zlé žádosti R — 86 skrze dveře R — auřaď, protož sau zlodějí a lotři R — 87 poddaní R — 88 poddané R — 90 Duch svatý] Bůh R — 91 vedli a držali R — by aby R — 92 jich] vyn. R — ne bezděčně, dobro- volně rači R — 93 bez obtížení a obtížení svých poddaných R — 94 ps. podani B — mají] vyn. (!) R — 94—95 jestliže jim nedávají R — 95 těch
Strana 74
74 Pavel: »Bratří! Z potřebnosti buďte poddáni netoliko pro hněv, ale i pro svědomí; neb proto i dani dáváte, že jsú služebníci boží ne nadarmo meče nosíce, ale ku pomstě zlým a k chvále dobrým.« Dále vizme, zpravuje-li Duch svatý manžely! Jestliže jest 100 žena poddána muži v Pánu Bohu a muž miluje-li ji v Pánu Bohu, znamení, že je Duch svatý zpravuje; pakli žena není poddána muži, ale klne, rotí a muž se s ní zase laje, tepe, peskuje — takových manželuov nezpravuje Duch svatý, ale zlodějí jsú a lotři. Svatý Petr učí, kterak se mají míti muží k ženám; dí, jakožto k ne)- 105 mocnějšímu saudku) a k mdlejšímu pohlaví aby se k nim m«užé měli. Ale toto? Mnozí se s nimi tepú často bez rozumu, poplatkův R — tehdy] takoví poddaní R — 96 Pavel k Římanům R — potřebnosti] povinnosti S0 — poddáni vrchnostem svým i kněžím O — 97 neb] vyn. R — 97—98 neb proto ... dobrým] vyn. SO — 97 daně RNC, daň T — 97—98 že jsú ... dobrým] vyn. TNC — 97 boží, neb služebník boží — R — 98 nese R — 99 Dále ... manžely] Nebo Duch svatý spravuje křesťany SO Dále] znamenejmež a TNC — jestliže spravuje TNC — nynější manžely TNC — Jestliže jest[ Jest-li N — 100 muži svému O — a muž... Bohu vyn. R — muž také S0 — jestliže ji miluje TNC — ji] ženu S, svau man- želku O — v Pánu Bohu] vyn. O — Bohu] vyn. S — 101 znamení jest RTNC, tu ť jest jisté znamení S0 — 101—102 žena není ... rotí a muž] se žena klne a rotí s mužem, nejsauc mu poddána, a muž také O — není ... ale muže TNC — 102 ale] a S — klne ho R — rotí, není mu poddána TNC — se s ní ... peskuje] zase tepe se s ní, laje, peskuje, dvorně s ní nakládá R, zase haní (vadí N) se s ženau, kurvy jí aneb i hůře dávaje TNC, jí zase z hněvu kurvy neb hůře dávaje mluví S, jestliže z hněvu ženě kurvy dává aneb jináč zle mluví O — 102—103 takoví se manželé nezpravují Duchem svatým TNCSO — 103 Ano svatý S0 — 104 učí, kterak] praví (píše O) v své kanonice, že SO — k svým ženám O — dí] vyn. RO, dí (píše NC) v své kanonice: »Prý TNC, a S — 104—105 ne mocnějšímu] najmocněj- šímu (!) B — 105 saudku vyn. (!) B — 104—106 ne mocnějšímu... Mnozí] nemocnému saudečku a k mdlejším audům. Ale mnozí muží R, nemocnějšímu (mdlejšímu N) saudku (osudí N), tak že muží mají se míti k svým ženám jako k mdlejším a nemocnějším. Ale muží mnohokrát TN, mdlejším anebo nemocnějším. Ale mnohokrát C, mdlejším nádobám. Ale muží (oni O) mnohokráte S0 — 106 m«u žé] ps. mze (!) B — 106—112 se s nimi ... jezenka] budau se bíti s ženami (nimi O) přílišně a všeho (+ se O) před ženami (nimi S0) kryjí (krýti O) a (vyn. NS) chovají (vyn. N, schovávají S, schovávati O) a v (vyn. O) ničem (ničehéhož O ) jim nevěří (nesvěří O) a tak jako za děvky mají (bývají S0) ženy. Ó kterak (+ takoví N) muží těžce budau (kterak ... budau] nebozí muží, což vy budete těžce O) 96 Podle Řím. 13, 4—7. 104 I. Petra 3, 7 —
74 Pavel: »Bratří! Z potřebnosti buďte poddáni netoliko pro hněv, ale i pro svědomí; neb proto i dani dáváte, že jsú služebníci boží ne nadarmo meče nosíce, ale ku pomstě zlým a k chvále dobrým.« Dále vizme, zpravuje-li Duch svatý manžely! Jestliže jest 100 žena poddána muži v Pánu Bohu a muž miluje-li ji v Pánu Bohu, znamení, že je Duch svatý zpravuje; pakli žena není poddána muži, ale klne, rotí a muž se s ní zase laje, tepe, peskuje — takových manželuov nezpravuje Duch svatý, ale zlodějí jsú a lotři. Svatý Petr učí, kterak se mají míti muží k ženám; dí, jakožto k ne)- 105 mocnějšímu saudku) a k mdlejšímu pohlaví aby se k nim m«užé měli. Ale toto? Mnozí se s nimi tepú často bez rozumu, poplatkův R — tehdy] takoví poddaní R — 96 Pavel k Římanům R — potřebnosti] povinnosti S0 — poddáni vrchnostem svým i kněžím O — 97 neb] vyn. R — 97—98 neb proto ... dobrým] vyn. SO — 97 daně RNC, daň T — 97—98 že jsú ... dobrým] vyn. TNC — 97 boží, neb služebník boží — R — 98 nese R — 99 Dále ... manžely] Nebo Duch svatý spravuje křesťany SO Dále] znamenejmež a TNC — jestliže spravuje TNC — nynější manžely TNC — Jestliže jest[ Jest-li N — 100 muži svému O — a muž... Bohu vyn. R — muž také S0 — jestliže ji miluje TNC — ji] ženu S, svau man- želku O — v Pánu Bohu] vyn. O — Bohu] vyn. S — 101 znamení jest RTNC, tu ť jest jisté znamení S0 — 101—102 žena není ... rotí a muž] se žena klne a rotí s mužem, nejsauc mu poddána, a muž také O — není ... ale muže TNC — 102 ale] a S — klne ho R — rotí, není mu poddána TNC — se s ní ... peskuje] zase tepe se s ní, laje, peskuje, dvorně s ní nakládá R, zase haní (vadí N) se s ženau, kurvy jí aneb i hůře dávaje TNC, jí zase z hněvu kurvy neb hůře dávaje mluví S, jestliže z hněvu ženě kurvy dává aneb jináč zle mluví O — 102—103 takoví se manželé nezpravují Duchem svatým TNCSO — 103 Ano svatý S0 — 104 učí, kterak] praví (píše O) v své kanonice, že SO — k svým ženám O — dí] vyn. RO, dí (píše NC) v své kanonice: »Prý TNC, a S — 104—105 ne mocnějšímu] najmocněj- šímu (!) B — 105 saudku vyn. (!) B — 104—106 ne mocnějšímu... Mnozí] nemocnému saudečku a k mdlejším audům. Ale mnozí muží R, nemocnějšímu (mdlejšímu N) saudku (osudí N), tak že muží mají se míti k svým ženám jako k mdlejším a nemocnějším. Ale muží mnohokrát TN, mdlejším anebo nemocnějším. Ale mnohokrát C, mdlejším nádobám. Ale muží (oni O) mnohokráte S0 — 106 m«u žé] ps. mze (!) B — 106—112 se s nimi ... jezenka] budau se bíti s ženami (nimi O) přílišně a všeho (+ se O) před ženami (nimi S0) kryjí (krýti O) a (vyn. NS) chovají (vyn. N, schovávají S, schovávati O) a v (vyn. O) ničem (ničehéhož O ) jim nevěří (nesvěří O) a tak jako za děvky mají (bývají S0) ženy. Ó kterak (+ takoví N) muží těžce budau (kterak ... budau] nebozí muží, což vy budete těžce O) 96 Podle Řím. 13, 4—7. 104 I. Petra 3, 7 —
Strana 75
75 nevěří jim, ničímž jim vlásti nedadie, všeho před nimi kryjí, takže u druhého bídníka dívka u lepší bydlo má než žena vlastní. B 304 A pak na obě ť jest straně: také ť se druhá žena podaří, že ť cizému 110 hody udělá, když jejího doma není, a svému pak, když přijde, syrovátky dá neb nětco takového, a ještě neochotně, sápajíc se jako jezenka. A tu ť, mezi takovými manžely, nepřebývá Duch svatý aniž jich zpravuje. Dále vizme, přebývá-li Duch svatý mezi rodiči a Kmezi 115 jich syny a dcerami. Rodičové vedú-li své syny a dcery k dobrému a synové a dcery jsú-li jim poddáni a poslušni starostám , znamení, že ť tu přebývá Duch svatý. Ještě zpravuje-li Duch svatý ty klidi), kteříž mají pod sebú pacholky a dívky a také ty, kteříž jsú jim poddáni v službu? Nemá-li se pán ukrutně proto (vyn. TNC) trestáni pro své ženy, kteříž tak neslušně († a nenále- žitě C) s ženami (pro . . . své ... s ženami] že tak s nimi neslušně S0) ukládají (nakládají NS, naklád gát e (ps. naklade! O)! Také se i to přihází a bývá to (vyn. N), že mnohá žena velmi se (jest N) zlá polaučí (vyn. N, a po- daří C), nevolná, neposlušná, svévolná, muži se (vyn. N) v ničemž (+ ani v slovu C) nepoddá (nepoddána N), než padauchů (lotrův, šibalův a mnohem hůře N, 4 lotrů, zrádců C), zabitců (vyn. N) mu nadá (Také... nadá] A (Ano O) také (i O) to bývá, že jest (+ také O) žena zlá, neposlušná, (+ k tomu O) svývolná, v ničemž se (+ nechce O) muži nepoddá (pod- dati O), než padauchův, lotrův a zabitcův jemu nadá (naspílá 0) S0) TNCSO — 106 nimi] ženami svými R — bez rozumu] přílišně R — 107 ne- — dadauce vládnauti R — kryjí] schovávají R — takže mnohokrát R 108 děvka R — «bydlo vyn. B — míti bude R — jeho vlastní R — 110 přijde domů R — 111 to ještě R — 112 jezenka] věžnice u řetěza R. A Ó C, A tak O — mezi ... manžely] vyn. SO — manžely] vyn. TNC — — 113 aniž jich zpravuje] vyn. TNCSO 114 Dále ... svatý] A co pak SO — Dále] Opět TNC — také-li pře- bývá TNC — Kmezi vyn. B, mezi starostami a rodiči a mezi R — 115 syny a dcerami dětmi B — 115—118 Rodičové... ty klidi] Také (Kterak O)-li (pak O) rodičové vedau své (+ dítky k vůli boží a S) dítky jsau-li jich (+ co O) poslušni, tu ť jest také Duch svatý. Opět ti lidé (tu f... lidé] aby byli živi k vůli boží, aby mezi nimi Duch svatý přebýval. A co pak ti 0) S0 — 115 Rodičové ... syny a dcery] vyn. (!) C — jestliže vedau RTN — své] vyn. TN - 116 k dobrému... dcery) vyn. BT, k vůli boží (+ k přikázaním jeho svatým N), a jestliže synové a dcery NC — li jim] vyn. TNC — 116—117 «a poslušni starostám, vyn. B, a poslauchají-li t jich R — 117 starostám svým rodičům N — znamení ť jest RTNC — svatý. Pakli se toho neshledává od obojích, tehdy zle stojí R — Ještě Opět TNC — 118 glidi vyn. B — pod] před R — sebú] správau svau N, sebau čeládku S0 — děvky RNCSO — 119 také ... v službu] ti (ty NC) lidé (lidi NC), kteří (ješto N) pod sebau (správau svau N) poddací (pod-
75 nevěří jim, ničímž jim vlásti nedadie, všeho před nimi kryjí, takže u druhého bídníka dívka u lepší bydlo má než žena vlastní. B 304 A pak na obě ť jest straně: také ť se druhá žena podaří, že ť cizému 110 hody udělá, když jejího doma není, a svému pak, když přijde, syrovátky dá neb nětco takového, a ještě neochotně, sápajíc se jako jezenka. A tu ť, mezi takovými manžely, nepřebývá Duch svatý aniž jich zpravuje. Dále vizme, přebývá-li Duch svatý mezi rodiči a Kmezi 115 jich syny a dcerami. Rodičové vedú-li své syny a dcery k dobrému a synové a dcery jsú-li jim poddáni a poslušni starostám , znamení, že ť tu přebývá Duch svatý. Ještě zpravuje-li Duch svatý ty klidi), kteříž mají pod sebú pacholky a dívky a také ty, kteříž jsú jim poddáni v službu? Nemá-li se pán ukrutně proto (vyn. TNC) trestáni pro své ženy, kteříž tak neslušně († a nenále- žitě C) s ženami (pro . . . své ... s ženami] že tak s nimi neslušně S0) ukládají (nakládají NS, naklád gát e (ps. naklade! O)! Také se i to přihází a bývá to (vyn. N), že mnohá žena velmi se (jest N) zlá polaučí (vyn. N, a po- daří C), nevolná, neposlušná, svévolná, muži se (vyn. N) v ničemž (+ ani v slovu C) nepoddá (nepoddána N), než padauchů (lotrův, šibalův a mnohem hůře N, 4 lotrů, zrádců C), zabitců (vyn. N) mu nadá (Také... nadá] A (Ano O) také (i O) to bývá, že jest (+ také O) žena zlá, neposlušná, (+ k tomu O) svývolná, v ničemž se (+ nechce O) muži nepoddá (pod- dati O), než padauchův, lotrův a zabitcův jemu nadá (naspílá 0) S0) TNCSO — 106 nimi] ženami svými R — bez rozumu] přílišně R — 107 ne- — dadauce vládnauti R — kryjí] schovávají R — takže mnohokrát R 108 děvka R — «bydlo vyn. B — míti bude R — jeho vlastní R — 110 přijde domů R — 111 to ještě R — 112 jezenka] věžnice u řetěza R. A Ó C, A tak O — mezi ... manžely] vyn. SO — manžely] vyn. TNC — — 113 aniž jich zpravuje] vyn. TNCSO 114 Dále ... svatý] A co pak SO — Dále] Opět TNC — také-li pře- bývá TNC — Kmezi vyn. B, mezi starostami a rodiči a mezi R — 115 syny a dcerami dětmi B — 115—118 Rodičové... ty klidi] Také (Kterak O)-li (pak O) rodičové vedau své (+ dítky k vůli boží a S) dítky jsau-li jich (+ co O) poslušni, tu ť jest také Duch svatý. Opět ti lidé (tu f... lidé] aby byli živi k vůli boží, aby mezi nimi Duch svatý přebýval. A co pak ti 0) S0 — 115 Rodičové ... syny a dcery] vyn. (!) C — jestliže vedau RTN — své] vyn. TN - 116 k dobrému... dcery) vyn. BT, k vůli boží (+ k přikázaním jeho svatým N), a jestliže synové a dcery NC — li jim] vyn. TNC — 116—117 «a poslušni starostám, vyn. B, a poslauchají-li t jich R — 117 starostám svým rodičům N — znamení ť jest RTNC — svatý. Pakli se toho neshledává od obojích, tehdy zle stojí R — Ještě Opět TNC — 118 glidi vyn. B — pod] před R — sebú] správau svau N, sebau čeládku S0 — děvky RNCSO — 119 také ... v službu] ti (ty NC) lidé (lidi NC), kteří (ješto N) pod sebau (správau svau N) poddací (pod-
Strana 76
76 120 k svým služebníkuom a služebníci také věrně-li jim slúží, zna- mení, že tu Duch svatý přebývá; pakli pán laje pacholkóm a čeledi své, a druhdy je přeháněje k přílišnému dílu, a ztravu špatnú dá a čeládka k tomu opět nevolná jest-li a léní, takže jedva nětco s přinucení učiní — tu ť není Ducha svatého. Však služebníci mají 125 slúžiti svým pánuom pro Boha, kterýž jest jim je ráčil poddati. Dále dí čtení svaté: »Ktož vstupuje jinudy, ten jest zloděj a lotr«. Jestliže lidé, dojdauce některého důstojenství aneb auřadu, pak potom zpýchají v tom důstojenství, znamení jest, že sau jinudy vstaupili). Neb Kristus jest pokorné dveře 130 a nízké. A Kprotož nízké dveře kdež sau a člověk chce tam dané NC) služebníky mají a služebnice, jsau-li ti poddáni pánům svým ve všem dobrém (+ poslušni C) a věrně-li jim slauží čili nic TNC, dobře-li je spravují k vůli boží SO — sau již R — Opět zase pán nemá-li se TNC — 120 poddanejm služebníkům C — služebníci] služebnicím (!) NC — také... slúží] hledí-li vůle (vůli C) jich (+ činiti C) TNC, též (také O) aby hleděli svým pánům věrně slaužiti S0 — 120—121 znamení jest RTNC - zna- mení, že tu] tedy jest mezi nimi S, tehdy tu také O — 121 přebývá] vyn. S, přebývá mezi nimi O — 121—124 pacholkóm ... učiníj pacholku, tepe se s ním a přílišně jej (+ bez příčiny hodné trápí a C) nuzí prací a (aneb C) velikým (nějakejm těžkejm C) dilem a k tomu v čas slušně pojésti nedá, a zase pacholek neb služebník bude-li líný (léní C) a svévolný, takže ledva poddán bude přinucen sa (přinucen sa] z přinucení a k tomu bezděk (!) připuzen sa C) TC, pacholku, děvce, tepe se s nimi a přílišně je trápí a k těžkým dílům žene k tomu v čas slušnej pojísti nedá, a zase pacholek neb služebník bude-li lenivý a svývolnej, takže ledva poddán bude při- nucen sa N, služebníku (vyn. S) neb (vyn. S) pacholku a s ním se bije pří- lišně, (+ žene ho k dílu příliš O) nuzí ho dilem (vyn. O) a (vyn. O) prací a k tomu v čas slušný nedá jemu pojésti, a zase, jest-li (zase, jest-li] také mnohý 0) pacholek neb služebník (+ jest O) lenivý a svévolný, takže ledva přinucen (+ bývá 0) k poslušnosti S0 — 122 dá] k tomu dává R - 123 124 k tomu... přinucení] zase nevolná, nekolná jest-li, ha, že také jedva s přinucením co R — 124 není nemůže býti O — Duch svatý NO — 124 125 Však ... poddati] vyn. TNOSO — 125 kterýž... poddati] nebo páni místo boží drží, jakož dí svatý Pavel k Římanům: »Služebníci boží z toho san slaužíce« R 126—129 Dále ... vstaupili] vyn. SO — 126 Kdo, prý N — (ten) vyn. B — 127—129 Jestliže ... že sau V které koli úřady neb stavy neb důstojenství vcházejí křesťané skrze lakomstvie, v (!) svatokupectví, dary neb skrze pýchu, takoví t B — 127—128 dojdauce ... v tom důstojen- ství] docházejí kterých (ps. kteych!) auřadův aneb důstojenství a vcházejí v to skrze pejchu aneb skrze nějaké dary R — 128 aneb auřadu] a vy- vejšení N — důstojenství] úřadu N — 129 sau) vyn. R — vstupují BR — 130 velmi nízké TNCSO —«protož... chce a člověk, chtěje B — 130—131 nízké dveře ... nakloniti] také (vyn. S) člověk rád schyluje
76 120 k svým služebníkuom a služebníci také věrně-li jim slúží, zna- mení, že tu Duch svatý přebývá; pakli pán laje pacholkóm a čeledi své, a druhdy je přeháněje k přílišnému dílu, a ztravu špatnú dá a čeládka k tomu opět nevolná jest-li a léní, takže jedva nětco s přinucení učiní — tu ť není Ducha svatého. Však služebníci mají 125 slúžiti svým pánuom pro Boha, kterýž jest jim je ráčil poddati. Dále dí čtení svaté: »Ktož vstupuje jinudy, ten jest zloděj a lotr«. Jestliže lidé, dojdauce některého důstojenství aneb auřadu, pak potom zpýchají v tom důstojenství, znamení jest, že sau jinudy vstaupili). Neb Kristus jest pokorné dveře 130 a nízké. A Kprotož nízké dveře kdež sau a člověk chce tam dané NC) služebníky mají a služebnice, jsau-li ti poddáni pánům svým ve všem dobrém (+ poslušni C) a věrně-li jim slauží čili nic TNC, dobře-li je spravují k vůli boží SO — sau již R — Opět zase pán nemá-li se TNC — 120 poddanejm služebníkům C — služebníci] služebnicím (!) NC — také... slúží] hledí-li vůle (vůli C) jich (+ činiti C) TNC, též (také O) aby hleděli svým pánům věrně slaužiti S0 — 120—121 znamení jest RTNC - zna- mení, že tu] tedy jest mezi nimi S, tehdy tu také O — 121 přebývá] vyn. S, přebývá mezi nimi O — 121—124 pacholkóm ... učiníj pacholku, tepe se s ním a přílišně jej (+ bez příčiny hodné trápí a C) nuzí prací a (aneb C) velikým (nějakejm těžkejm C) dilem a k tomu v čas slušně pojésti nedá, a zase pacholek neb služebník bude-li líný (léní C) a svévolný, takže ledva poddán bude přinucen sa (přinucen sa] z přinucení a k tomu bezděk (!) připuzen sa C) TC, pacholku, děvce, tepe se s nimi a přílišně je trápí a k těžkým dílům žene k tomu v čas slušnej pojísti nedá, a zase pacholek neb služebník bude-li lenivý a svývolnej, takže ledva poddán bude při- nucen sa N, služebníku (vyn. S) neb (vyn. S) pacholku a s ním se bije pří- lišně, (+ žene ho k dílu příliš O) nuzí ho dilem (vyn. O) a (vyn. O) prací a k tomu v čas slušný nedá jemu pojésti, a zase, jest-li (zase, jest-li] také mnohý 0) pacholek neb služebník (+ jest O) lenivý a svévolný, takže ledva přinucen (+ bývá 0) k poslušnosti S0 — 122 dá] k tomu dává R - 123 124 k tomu... přinucení] zase nevolná, nekolná jest-li, ha, že také jedva s přinucením co R — 124 není nemůže býti O — Duch svatý NO — 124 125 Však ... poddati] vyn. TNOSO — 125 kterýž... poddati] nebo páni místo boží drží, jakož dí svatý Pavel k Římanům: »Služebníci boží z toho san slaužíce« R 126—129 Dále ... vstaupili] vyn. SO — 126 Kdo, prý N — (ten) vyn. B — 127—129 Jestliže ... že sau V které koli úřady neb stavy neb důstojenství vcházejí křesťané skrze lakomstvie, v (!) svatokupectví, dary neb skrze pýchu, takoví t B — 127—128 dojdauce ... v tom důstojen- ství] docházejí kterých (ps. kteych!) auřadův aneb důstojenství a vcházejí v to skrze pejchu aneb skrze nějaké dary R — 128 aneb auřadu] a vy- vejšení N — důstojenství] úřadu N — 129 sau) vyn. R — vstupují BR — 130 velmi nízké TNCSO —«protož... chce a člověk, chtěje B — 130—131 nízké dveře ... nakloniti] také (vyn. S) člověk rád schyluje
Strana 77
77 vjíti, musí hlavy nakloniti; tak ť se má člověk nachýliti a pokořiti, chce-li v uovčinec Kristuov vjíti aneb v který koli stav ganeb) důstojenství. Neb o pyšných Izaiáš prorok takto dí: »Kterak jsi s nebe spadl, Lucifeře, jenž s' ráno vycházel! Padl jsi na zemi. 135 Neb s' říkal v srdci svém: »Na nebe vstúpím a nad hvězdy nebeské povýším stolice Kmé, posadím se na huoře svědectví na puolnočních stranách, vstúpím na vysokost oblakuov a budu podoben Najvyššímu « Alevšak do pekla sstrčen budeš do hlubokosti propastné.« Tak lidé, když se povyšují aneb když 140 v které povýšení aneb důstojenství přicházejí, ač prvé bídni byli, ale pejchají již a vyvyšují se nad jiné a jiným nechtí rovni býti: takové ť Bůh svrže do pekla jako onoho Lucifera, takže věčně (skloňuje svau O) hlavu do nízkých dveří, aby mohl tam vjíti SO — a člověk chce ... nakloniti] člověk (+ obyčejně C) schyluje (musí schýliti N, † aneb sehne C) hlavu (+ a musí se sehnauti C), chtě do (+ toho C) domu vjíti TNC — 131 hlavy nakloniti] hlavu uchýliti R - tak také TCS — nachýliti a pokořiti] uchýliti, pokořiti a ponížiti R — nachýliti a] ponížiti a C, vyn. TNSO — 132 chtě do ovčince Kristova TNCSO — vjíti] vyn. SO — «aneb), vyn. B — do kterého kolivěk stavu TNCSO — koli] vyn. R - «aneby a B, vyn. SO — 133 důstojenství] vyn. SO — 133—139 Neb... propastné« vyn. SO — 133 Neb o pyšných] O takových, ješto se pyšně mají v svých auřadech a ješto se povyšují R — Neb... dí] Dí Izaiáš prorok v XIIII. (XVII. C) kapitole TC, Izaiáš prorok dí N — 134 spadl] vypadl TNC — Lucipeře NC — upadl R — zemi ty, jenž s' raníval národy TNC — 135 Neb s' říkal] A jenž s' říkával C — tvém C — a nad hvězdy] na nebe, na hvězdy R nebeské] boží TN — 136 vyvýším (+ a postavím C) stolici mau (svau N) TNC — «mé» vyn. B — posadiv (!) B — 137 stranách] bocích TNC, božích (!) R — výsost TNC — 138 podoben] rovný TC Alevšak] A proto TNC - sstrčen stržen B — 138—139 do blubokosti propastné] vyn. B — 139 propastné] jezera TNC — 139—143 Tak... Ale) Taká ť jest nyní pýcha na prelátích vysokých, na páních pozdvižených, že ť oni s Luciperem pozdvihují se proti Najvyššímu, proti k B 305 l jeho zákonu i jeho věrným, takže se Luciper o tak velikú pýchu nesměl ohroziti, jako se již nyní v světě ukazuje na lidech takových. Ale nemuož jim to dlúho státi, neb Buoh spravedlivý tudíž je ssazuje s jich stolic a za jich slávu do pekla posélá, a ponížených svých povyšuje. A ti B. Tak lidé, když bývají povýšeni, ješto prvé byli v psotě (+ nauzi N) a v bídě, potom pak (vyn. N) ti (takoví N) rádi zpýchají a povyšují (vyvyšují N) se nad jiné a někdy s sobě rovnými mluviti nechtějí; protož Bůh takové sstrčí do pekla, takže věčně budau poníženi. Ale TNC, Ale lidé, když bývají povýšeni, ješto prvé byli v bídě a v psotě, potom pak rádi spejchají jako onen Luciper, ješto ráno vycházíval před Pána, (+ až 0) říkal (řekl O) sám v svém srdci: »Vstaupím na výsost, nad hvězdy boží (nebeské O) na půlnoci, a postavím 133 Podle Iz. 14, 12—15.
77 vjíti, musí hlavy nakloniti; tak ť se má člověk nachýliti a pokořiti, chce-li v uovčinec Kristuov vjíti aneb v který koli stav ganeb) důstojenství. Neb o pyšných Izaiáš prorok takto dí: »Kterak jsi s nebe spadl, Lucifeře, jenž s' ráno vycházel! Padl jsi na zemi. 135 Neb s' říkal v srdci svém: »Na nebe vstúpím a nad hvězdy nebeské povýším stolice Kmé, posadím se na huoře svědectví na puolnočních stranách, vstúpím na vysokost oblakuov a budu podoben Najvyššímu « Alevšak do pekla sstrčen budeš do hlubokosti propastné.« Tak lidé, když se povyšují aneb když 140 v které povýšení aneb důstojenství přicházejí, ač prvé bídni byli, ale pejchají již a vyvyšují se nad jiné a jiným nechtí rovni býti: takové ť Bůh svrže do pekla jako onoho Lucifera, takže věčně (skloňuje svau O) hlavu do nízkých dveří, aby mohl tam vjíti SO — a člověk chce ... nakloniti] člověk (+ obyčejně C) schyluje (musí schýliti N, † aneb sehne C) hlavu (+ a musí se sehnauti C), chtě do (+ toho C) domu vjíti TNC — 131 hlavy nakloniti] hlavu uchýliti R - tak také TCS — nachýliti a pokořiti] uchýliti, pokořiti a ponížiti R — nachýliti a] ponížiti a C, vyn. TNSO — 132 chtě do ovčince Kristova TNCSO — vjíti] vyn. SO — «aneb), vyn. B — do kterého kolivěk stavu TNCSO — koli] vyn. R - «aneby a B, vyn. SO — 133 důstojenství] vyn. SO — 133—139 Neb... propastné« vyn. SO — 133 Neb o pyšných] O takových, ješto se pyšně mají v svých auřadech a ješto se povyšují R — Neb... dí] Dí Izaiáš prorok v XIIII. (XVII. C) kapitole TC, Izaiáš prorok dí N — 134 spadl] vypadl TNC — Lucipeře NC — upadl R — zemi ty, jenž s' raníval národy TNC — 135 Neb s' říkal] A jenž s' říkával C — tvém C — a nad hvězdy] na nebe, na hvězdy R nebeské] boží TN — 136 vyvýším (+ a postavím C) stolici mau (svau N) TNC — «mé» vyn. B — posadiv (!) B — 137 stranách] bocích TNC, božích (!) R — výsost TNC — 138 podoben] rovný TC Alevšak] A proto TNC - sstrčen stržen B — 138—139 do blubokosti propastné] vyn. B — 139 propastné] jezera TNC — 139—143 Tak... Ale) Taká ť jest nyní pýcha na prelátích vysokých, na páních pozdvižených, že ť oni s Luciperem pozdvihují se proti Najvyššímu, proti k B 305 l jeho zákonu i jeho věrným, takže se Luciper o tak velikú pýchu nesměl ohroziti, jako se již nyní v světě ukazuje na lidech takových. Ale nemuož jim to dlúho státi, neb Buoh spravedlivý tudíž je ssazuje s jich stolic a za jich slávu do pekla posélá, a ponížených svých povyšuje. A ti B. Tak lidé, když bývají povýšeni, ješto prvé byli v psotě (+ nauzi N) a v bídě, potom pak (vyn. N) ti (takoví N) rádi zpýchají a povyšují (vyvyšují N) se nad jiné a někdy s sobě rovnými mluviti nechtějí; protož Bůh takové sstrčí do pekla, takže věčně budau poníženi. Ale TNC, Ale lidé, když bývají povýšeni, ješto prvé byli v bídě a v psotě, potom pak rádi spejchají jako onen Luciper, ješto ráno vycházíval před Pána, (+ až 0) říkal (řekl O) sám v svém srdci: »Vstaupím na výsost, nad hvězdy boží (nebeské O) na půlnoci, a postavím 133 Podle Iz. 14, 12—15.
Strana 78
78 budau poníženi. Ale I kteříž vcházejí v svůj stav aneb v které B 305 koliv důstojenství skrze Krista Pána, Kristus, jenž jest vrátný, 145 otvírá jim, dávaje jim své dary. Nebo takovým, když přijímají tělo a krev drahého Ježíše, netoliko posvátně, ale i duchovně, otvírá Duch svatý, dávaje jim život věčný. Také Duch svatý na modlitbě toliko těm otvírá, kteří se modlí v Duchu a v pravdě a ješto své skutky právě řídí vedlé Boha. Protož teď máme o pastý- 150 řích, z nichž někteří vcházejí skrze dveře a někteří nic. Nebo vedlé saudu lidského a zdání častokrát pastýři jmíni bývají jako praví pastýři), ale před Bohem jest jiný saud. Nebo to sau praví pastýři, kteříž pasú ovce boží zdravým naučením a život ctnostný tam (vyn. O) stolici (+ svau 0) a budu roveň Nejvyššímu«. A protož jest vstrčen do pekla. Tak se i těmto stane, kteříž se nad jiné povyšují a někdy z (!) sobě (sebau 0) rovným mluviti nechtí; ti ť budau věčně poníženi. Ale SO — 143—152 v svůj stav .... pastýři skrze dveře, Ježíše, těm ť vrátný otvírá, totiž Duch svatý jim své dary dává, otevře jim srdce k věření, aby věřili Písmuom zákona božího, kterýchžto žádný právě nepozná, leč komu Duch svatý rozum otevře; i o téj drahé svátosti těla a krvi Ježíšově otevře jim víru a srdce, aby ji netoliko tak posvátně přijímali, ale i duchovně život v sobě boží čili. Také i modlitebníkóm odvírá Duch svatý srdce a usta, aby se svému Bohu modliti uměli; neb dí svatý Pavel, že my nevíme, jak se modliti máme, ale on, Duch svatý, prosí za nás zdycháním nevýmluvným. Ještě tento vrátný, Duch svatý, učí církev svatů o pastýřích pravých, kterak je má vyvolovati a poznávati. Neb mnohdykrát pastýři podlé zdání lidského se vyvolují B — 143—144 v svůj stav ... důstojenství] v své stavy R, v ten svůj stav SO — 143 stav, v svá povolání C — 144—145 skrze Krista ... když] skrze (+ dveře O), Krista (+ Pána O), neb jest on vrátný a dveře otvírá (+ těm O), když (kteříž 0) SO — 145 dávaje] a dává N — jim] vyn. R — takoví R — 146 tělo boží R — drahého Ježíše] vyn. R — i] také T, také i C, vyn. N — 147 otvírá Duch svatý] vyn. S0 — otvírá jim R — dává SO — 147—148 na modlitbě] vyn. S0 — 148 toliko] i O — 149—152 ješto své skutky ... pastýři vyn. S — 149 své skutky ... Boha] se právě a upřímně mají ve všech věcech svých a v skutcích R — právě] v pravdě vedau a C — teď tuto R — pastýři R — 150—152 z nichž... pastýři vyn. O — 150 z nichž] že R — 151 častokrát] mnohokrát R — jmíni] sauzeni a mníni R — bývají od lidí a držáni C — jako praví pastýři» dobrými, kteří sau nepraví N — 152 pastýři, a oni nebudau R — ale... saud] vyn. S — milým Bohem (+ všemohaucím N) TNC — jest o takových TNC — Nebo to sau) kterýž bez omyl u (ps. omyly!) zná pravé pastýře. Ti ť jsú pak B, Neb mnohokrát lidé přisuzují ty býti pravé pastýře, teď (vyn. S, kteříž O) že (vyn. O) se v to vkaupili aneb jinak vetřeli a teď (na to S0) že listy mají od papeže, a (avšak O) spasení lidského (+ ani O) za vlas nebudau (vyn. S0) hleděti (nehledí S0). Ano (Ale S0) toto sau TNOSO — praví] dobří S0 — 153 ješto NCSO — boží] vyn. TNCO — na- učením] naučením (učením S0) a životem svatým (+ a příkladným S0)
78 budau poníženi. Ale I kteříž vcházejí v svůj stav aneb v které B 305 koliv důstojenství skrze Krista Pána, Kristus, jenž jest vrátný, 145 otvírá jim, dávaje jim své dary. Nebo takovým, když přijímají tělo a krev drahého Ježíše, netoliko posvátně, ale i duchovně, otvírá Duch svatý, dávaje jim život věčný. Také Duch svatý na modlitbě toliko těm otvírá, kteří se modlí v Duchu a v pravdě a ješto své skutky právě řídí vedlé Boha. Protož teď máme o pastý- 150 řích, z nichž někteří vcházejí skrze dveře a někteří nic. Nebo vedlé saudu lidského a zdání častokrát pastýři jmíni bývají jako praví pastýři), ale před Bohem jest jiný saud. Nebo to sau praví pastýři, kteříž pasú ovce boží zdravým naučením a život ctnostný tam (vyn. O) stolici (+ svau 0) a budu roveň Nejvyššímu«. A protož jest vstrčen do pekla. Tak se i těmto stane, kteříž se nad jiné povyšují a někdy z (!) sobě (sebau 0) rovným mluviti nechtí; ti ť budau věčně poníženi. Ale SO — 143—152 v svůj stav .... pastýři skrze dveře, Ježíše, těm ť vrátný otvírá, totiž Duch svatý jim své dary dává, otevře jim srdce k věření, aby věřili Písmuom zákona božího, kterýchžto žádný právě nepozná, leč komu Duch svatý rozum otevře; i o téj drahé svátosti těla a krvi Ježíšově otevře jim víru a srdce, aby ji netoliko tak posvátně přijímali, ale i duchovně život v sobě boží čili. Také i modlitebníkóm odvírá Duch svatý srdce a usta, aby se svému Bohu modliti uměli; neb dí svatý Pavel, že my nevíme, jak se modliti máme, ale on, Duch svatý, prosí za nás zdycháním nevýmluvným. Ještě tento vrátný, Duch svatý, učí církev svatů o pastýřích pravých, kterak je má vyvolovati a poznávati. Neb mnohdykrát pastýři podlé zdání lidského se vyvolují B — 143—144 v svůj stav ... důstojenství] v své stavy R, v ten svůj stav SO — 143 stav, v svá povolání C — 144—145 skrze Krista ... když] skrze (+ dveře O), Krista (+ Pána O), neb jest on vrátný a dveře otvírá (+ těm O), když (kteříž 0) SO — 145 dávaje] a dává N — jim] vyn. R — takoví R — 146 tělo boží R — drahého Ježíše] vyn. R — i] také T, také i C, vyn. N — 147 otvírá Duch svatý] vyn. S0 — otvírá jim R — dává SO — 147—148 na modlitbě] vyn. S0 — 148 toliko] i O — 149—152 ješto své skutky ... pastýři vyn. S — 149 své skutky ... Boha] se právě a upřímně mají ve všech věcech svých a v skutcích R — právě] v pravdě vedau a C — teď tuto R — pastýři R — 150—152 z nichž... pastýři vyn. O — 150 z nichž] že R — 151 častokrát] mnohokrát R — jmíni] sauzeni a mníni R — bývají od lidí a držáni C — jako praví pastýři» dobrými, kteří sau nepraví N — 152 pastýři, a oni nebudau R — ale... saud] vyn. S — milým Bohem (+ všemohaucím N) TNC — jest o takových TNC — Nebo to sau) kterýž bez omyl u (ps. omyly!) zná pravé pastýře. Ti ť jsú pak B, Neb mnohokrát lidé přisuzují ty býti pravé pastýře, teď (vyn. S, kteříž O) že (vyn. O) se v to vkaupili aneb jinak vetřeli a teď (na to S0) že listy mají od papeže, a (avšak O) spasení lidského (+ ani O) za vlas nebudau (vyn. S0) hleděti (nehledí S0). Ano (Ale S0) toto sau TNOSO — praví] dobří S0 — 153 ješto NCSO — boží] vyn. TNCO — na- učením] naučením (učením S0) a životem svatým (+ a příkladným S0)
Strana 79
79 a příkladný na sobě ukazují, lidi vedau od zlého a k dobrému na- 155 pravují. Jakož dí David: »Uchyl se od zlého a činiž dobré!« Pakli pastýři jinak činí a učí, než chce míti svrchovaný Pastýř, jsú zlodějí a lotři; nebo to jest zloděj, kterýž drží cizí věci proti vuoli toho, číž jsú Tak [ti], kteříž Kmají úřady neb duostojenství, nepožívají-li jich vedlé vůle boží, již ť jest znamení, že sau 160 lotři, neb to, což jest božího, sobě osobují a pro svůj úžitek zpravují, buďto fary neb jiné úřady. Druhé) slovú lotři a zlodějí, nebo mordují a dáví ovce boží svými] falešným i] uče- ními] a svým zlým životem, neb je v bludy uvodí lživým učením a zatracují je skrze své zlé příklady). 165 Vizme pak a znamenajme o ovcéch, které jsú pravé a dobré! Jestliže se ovce tak mají, že, což kolivěk slyší ji z zákona božího, B 306 TNSO — 153—154 život... příkladný] životem příkladnejm, cnostnejm, šlechetnejm a svatejm obcováním a ten život pobožnej sami C — 153—154 a život ... vedau] odvodí († lid 0) SO — 153 ten život TN — ctnostný svatý R, vyn. TN . 154 a příkladný] vyn. TN — 154—155 napravují táhnau a napomínají R, přivodí TNCS, napomínají, předkládajíce lidem boží přikázaní, neb jsau k tomu Duchem svatým vedeni O — 155—164 Jakož... příklady vyn. O = 155 Jakož... dobré!« vyn. TNCS — David svatý R —. Odchyl R — dobře R — 155—156 Pakli... Pastýř A pakli sau jináče živi a jináče vedau TNCS — 156 jinak... Pastýř] sau živi a jináče učí jiné R — 157 a lotři] vyn. C 157—164 nebo to ... pří- klady vyn. S — 157 nebo ... zloděj] a to sau zlodějí T — nebo] a NC — kterýž ješto TC — 158 jsú] jest R, ta věc jest TNC — [ti] vyn. CRYN — kteří kolivěk TNC — «mají drží B — které auřady TNC — 159 ne- požívají-li nepožívajíce B — jich] toho TNC — 159—160 «vedlé... neb a B — 160 lotři] zlodějí a lotři C, zlodějí TN — 160—161 sobě... zpravují v svuoj zisk a úžitek obracují B — 160 pro svůj úžitek] při- vlastňují (vyn. TC) pro své požitky a důchody (+ prebendy a C) fary (+ hojné a tučné C) TNC — 161 buďto ... úřady] vyn. TNC — auřady, zlodějí sau R — Druhé) Také B, Druhé to TNC — slují R — 162 a) vyn. TNC — zlodějí] mordýři R, vyn. TNC — nebo mordují] ješto zabíjejí TNC — svým falešným učením RTNC — 163—164 svým zlým... pří- klady příklady zlými v hříchy a v bludy je uvodíce B — 163 — 164 svým ... učením] životem (+ pravím N) zlým (+ a nepobožnejm C), nepříkladným, takže v bludy ovce boží uvodí učením svým TNC — 164 zatracují je] zatracujíce R — 165 pak a znamenajme] také TCSO, již také N — o ovcéch . .. jsú] které jsau (+ to 0) ovce SO — dobré ovce RNC — 166 Jestliže] vyn. O — 166—187 se ovce tak... dostati] kteří (Kteří koliv O) lidé rádi k slovu božímu chodějí a poslauchajíce bedlivě také (k slovu ... také] slova božího 155 Ž. 34, 15: 37, 27 -
79 a příkladný na sobě ukazují, lidi vedau od zlého a k dobrému na- 155 pravují. Jakož dí David: »Uchyl se od zlého a činiž dobré!« Pakli pastýři jinak činí a učí, než chce míti svrchovaný Pastýř, jsú zlodějí a lotři; nebo to jest zloděj, kterýž drží cizí věci proti vuoli toho, číž jsú Tak [ti], kteříž Kmají úřady neb duostojenství, nepožívají-li jich vedlé vůle boží, již ť jest znamení, že sau 160 lotři, neb to, což jest božího, sobě osobují a pro svůj úžitek zpravují, buďto fary neb jiné úřady. Druhé) slovú lotři a zlodějí, nebo mordují a dáví ovce boží svými] falešným i] uče- ními] a svým zlým životem, neb je v bludy uvodí lživým učením a zatracují je skrze své zlé příklady). 165 Vizme pak a znamenajme o ovcéch, které jsú pravé a dobré! Jestliže se ovce tak mají, že, což kolivěk slyší ji z zákona božího, B 306 TNSO — 153—154 život... příkladný] životem příkladnejm, cnostnejm, šlechetnejm a svatejm obcováním a ten život pobožnej sami C — 153—154 a život ... vedau] odvodí († lid 0) SO — 153 ten život TN — ctnostný svatý R, vyn. TN . 154 a příkladný] vyn. TN — 154—155 napravují táhnau a napomínají R, přivodí TNCS, napomínají, předkládajíce lidem boží přikázaní, neb jsau k tomu Duchem svatým vedeni O — 155—164 Jakož... příklady vyn. O = 155 Jakož... dobré!« vyn. TNCS — David svatý R —. Odchyl R — dobře R — 155—156 Pakli... Pastýř A pakli sau jináče živi a jináče vedau TNCS — 156 jinak... Pastýř] sau živi a jináče učí jiné R — 157 a lotři] vyn. C 157—164 nebo to ... pří- klady vyn. S — 157 nebo ... zloděj] a to sau zlodějí T — nebo] a NC — kterýž ješto TC — 158 jsú] jest R, ta věc jest TNC — [ti] vyn. CRYN — kteří kolivěk TNC — «mají drží B — které auřady TNC — 159 ne- požívají-li nepožívajíce B — jich] toho TNC — 159—160 «vedlé... neb a B — 160 lotři] zlodějí a lotři C, zlodějí TN — 160—161 sobě... zpravují v svuoj zisk a úžitek obracují B — 160 pro svůj úžitek] při- vlastňují (vyn. TC) pro své požitky a důchody (+ prebendy a C) fary (+ hojné a tučné C) TNC — 161 buďto ... úřady] vyn. TNC — auřady, zlodějí sau R — Druhé) Také B, Druhé to TNC — slují R — 162 a) vyn. TNC — zlodějí] mordýři R, vyn. TNC — nebo mordují] ješto zabíjejí TNC — svým falešným učením RTNC — 163—164 svým zlým... pří- klady příklady zlými v hříchy a v bludy je uvodíce B — 163 — 164 svým ... učením] životem (+ pravím N) zlým (+ a nepobožnejm C), nepříkladným, takže v bludy ovce boží uvodí učením svým TNC — 164 zatracují je] zatracujíce R — 165 pak a znamenajme] také TCSO, již také N — o ovcéch . .. jsú] které jsau (+ to 0) ovce SO — dobré ovce RNC — 166 Jestliže] vyn. O — 166—187 se ovce tak... dostati] kteří (Kteří koliv O) lidé rádi k slovu božímu chodějí a poslauchajíce bedlivě také (k slovu ... také] slova božího 155 Ž. 34, 15: 37, 27 -
Strana 80
80 že to všecko vskutku plní a tím se zpravují, své obchody, svá řemesla — to ť jsú pravé ovce; pakli se jinak mají, než hlas pastýře učí, nejsú to ovce boží, ale cizí, nebo znamení ovcí božích jest) 170 že následují svého pastýře, Jožíše Krista, v pokoře, [v tichosti], v trpělivosti a v jiných ctnostech). Ale již pohříchu tohoto času řídci jsú pastýři, aby právě vedli k drahému Ježíšovi, ale leckams jinam; od nichž svatý Pavel vystříhá řka: »Prosím vás, bratří, abyšte pilně znamenali ty, ješto rozdělení a úrazy činí, 175 kromě naučení, kterémuž jste se vy naučili, a odchylte se od nich; nebo takoví Kristu Pánu neslúží, ale svému břichu) a skrze sladké řeči a žehnáni svodí klidí nevinných srdce«. A tak již pohříchu i pastýři i ovce blúdí, nebo pastýři [zlí] ovcém pochlebují poslauchají a S) je plní, pokory, trpělivosti následují, to ť sau ovce Kristovy. Ale že ovce (+ mnohé 0) jiného pastýře následují. Ačkoliv (+ mnozí O) chodí do kostela a slova (slovo O) božího (boží 0), ač (vyn. O) je (vyn. O) slyší, však mu málo rozomějí a nic ho sobě nevšímají, strach ť jest (+ že sau 0) zlých (zlé O) ovec (ovce O), nebo (ale O) zlodějí stojí v svých stavích, pyšně do kostela chodíce (chodí O), a nejvíc následují těch pastýřův, kteříž nejdau (nevstupují O) dveřma, ale jinudy vstupují v auřad a v důstojenství. A tak pohříchu pastýři i ovce zle stojí a malá jest o takových naděje, aby měli do života věčného vjíti a spasení dojíti. Čehož mně i vám (+ všem O) račiž dopomoci Pán Bůh náš na věky požehnaný SO — 166 že] aby TNC — uslyší TNC - 167 že] aby TNC — 167—169 vskutku ... nejsú to] plnily; a pakli kteří slyší slovo boží a neplní ho, ty ť nejsau pravé TNC — 168—169 než ... učí] že, slyšíce slovo boží, i neplní ho R — 169 boží] vlastní R, vyn. TNC — nebo Ale NC — «jest vyn. B — 170 že] když TNC — pas- týře, totižto KTN, pastýře, drahého R Ježíše] totižto C, Pána N, vyn. T — Krista] vyn. R v svaté a v hluboké pokoře C — [v tichosti] vyn. RTNC — 171 v trpělivosti] vyn. R — a v jiných ctnostech vyn. B, a všech] jiných ctnostech K — cnostech svatých TNC — již] nyní K 171—173 již pohříchu... řka] mnozí pastýři sau, ješto nevedau právě (+ ovcí NC) ku Pánu Kristu. O takových dí svatý Pavel k Římanům (+ v XVI. kapitule TC) TNC — 171—172 tohoto ... pastýři] již ť se ne- dostává pravých pastýřóv K — 172 právě] upřímě K — 172—173 k dra- hému ... řka] ovce ku Pánu Kristu [věřících jest až příliš dosti!], než ještě ť spíše budau ku pohoršení a k aurazu ovcém. A o takových dí svatý Pavel k Římanóm v šestnádcté kapitole K — ale ... jinam] vyn. R — 173 od nichž] a od takových R — řka] k Římanům takto R —— 174 pilně] vyn. K — pilně ... činí] zachovali (trestali C) ty, kteřížto různice a úrážky TNC — aurážky KR — 175 kromě] místo C — kromě ... naučili] vyn. KR naučení jedni druhejm kladau, ale naučení C — naučili, čiňé TN, naučili, to abyšte činili C — nich] takových KTNC — 176 Pánu našemu TNC — — gbřichu hříchu (!) BK — 177 glidí skrze (!) BK — již vyn. TNC 173 Podle Řím. 16, 17 a 18 —
80 že to všecko vskutku plní a tím se zpravují, své obchody, svá řemesla — to ť jsú pravé ovce; pakli se jinak mají, než hlas pastýře učí, nejsú to ovce boží, ale cizí, nebo znamení ovcí božích jest) 170 že následují svého pastýře, Jožíše Krista, v pokoře, [v tichosti], v trpělivosti a v jiných ctnostech). Ale již pohříchu tohoto času řídci jsú pastýři, aby právě vedli k drahému Ježíšovi, ale leckams jinam; od nichž svatý Pavel vystříhá řka: »Prosím vás, bratří, abyšte pilně znamenali ty, ješto rozdělení a úrazy činí, 175 kromě naučení, kterémuž jste se vy naučili, a odchylte se od nich; nebo takoví Kristu Pánu neslúží, ale svému břichu) a skrze sladké řeči a žehnáni svodí klidí nevinných srdce«. A tak již pohříchu i pastýři i ovce blúdí, nebo pastýři [zlí] ovcém pochlebují poslauchají a S) je plní, pokory, trpělivosti následují, to ť sau ovce Kristovy. Ale že ovce (+ mnohé 0) jiného pastýře následují. Ačkoliv (+ mnozí O) chodí do kostela a slova (slovo O) božího (boží 0), ač (vyn. O) je (vyn. O) slyší, však mu málo rozomějí a nic ho sobě nevšímají, strach ť jest (+ že sau 0) zlých (zlé O) ovec (ovce O), nebo (ale O) zlodějí stojí v svých stavích, pyšně do kostela chodíce (chodí O), a nejvíc následují těch pastýřův, kteříž nejdau (nevstupují O) dveřma, ale jinudy vstupují v auřad a v důstojenství. A tak pohříchu pastýři i ovce zle stojí a malá jest o takových naděje, aby měli do života věčného vjíti a spasení dojíti. Čehož mně i vám (+ všem O) račiž dopomoci Pán Bůh náš na věky požehnaný SO — 166 že] aby TNC — uslyší TNC - 167 že] aby TNC — 167—169 vskutku ... nejsú to] plnily; a pakli kteří slyší slovo boží a neplní ho, ty ť nejsau pravé TNC — 168—169 než ... učí] že, slyšíce slovo boží, i neplní ho R — 169 boží] vlastní R, vyn. TNC — nebo Ale NC — «jest vyn. B — 170 že] když TNC — pas- týře, totižto KTN, pastýře, drahého R Ježíše] totižto C, Pána N, vyn. T — Krista] vyn. R v svaté a v hluboké pokoře C — [v tichosti] vyn. RTNC — 171 v trpělivosti] vyn. R — a v jiných ctnostech vyn. B, a všech] jiných ctnostech K — cnostech svatých TNC — již] nyní K 171—173 již pohříchu... řka] mnozí pastýři sau, ješto nevedau právě (+ ovcí NC) ku Pánu Kristu. O takových dí svatý Pavel k Římanům (+ v XVI. kapitule TC) TNC — 171—172 tohoto ... pastýři] již ť se ne- dostává pravých pastýřóv K — 172 právě] upřímě K — 172—173 k dra- hému ... řka] ovce ku Pánu Kristu [věřících jest až příliš dosti!], než ještě ť spíše budau ku pohoršení a k aurazu ovcém. A o takových dí svatý Pavel k Římanóm v šestnádcté kapitole K — ale ... jinam] vyn. R — 173 od nichž] a od takových R — řka] k Římanům takto R —— 174 pilně] vyn. K — pilně ... činí] zachovali (trestali C) ty, kteřížto různice a úrážky TNC — aurážky KR — 175 kromě] místo C — kromě ... naučili] vyn. KR naučení jedni druhejm kladau, ale naučení C — naučili, čiňé TN, naučili, to abyšte činili C — nich] takových KTNC — 176 Pánu našemu TNC — — gbřichu hříchu (!) BK — 177 glidí skrze (!) BK — již vyn. TNC 173 Podle Řím. 16, 17 a 18 —
Strana 81
81 a ovce cizích pastýřóv následují). Ale o pravých ovcéch 180 dí drahý Pán: »A neposlúchaly jsú jich ovce«. Pomysliž tuto každý o sobě řka: »Co já mnoho let chodím do kostela,a strach, bych nebyl lotrem a zlodějem a aby se na mě(!) nenaplnila ona řeč Kristova: »Duom muoj duom modlitebný slúti bude, a vy jste jej učinili jeskyní lotrovskú«, ano se do kostela šlo pyšně, nenábožně, zlým 185 úmyslem!« Napraviž nás, milý Bože, abychom se aspoň uměli v hříších znáti, a v čem jsme vyvinuli, toho se věrně pokáti a po smrti se tobě dostati! Amen. 178 pohříchu že TNC — nebo] neb mnohokrát K, vyn. TNC — [zlí] vyn. KRTNC — ovcém] jim TC — pochlebujíce TNC — 179 a tu chvíli K — cizích] jiných R, jiného TC — Kpastýřóv) vyn. B, pastýře TC — ná- sleduje B. následujíce NCT — 179—182 Ale... Kristova] Co lidí chodí do kostela aneb na službu boží, a nečiní-li toho z pravého úmyslu a upřím- ného [srdce] a nemají se tak v tom místě, proč jest to místo ustaveno aneb zpuosobeno, strach, by také nebyli zlodějí a lotři, aby se na nich neplnilo ono písmo Pána Ježíše, jenž řekl zákonníkóm K, Co jest těch, ješto chodí do domu božího, do kostela, a strach pohříchu, by všickni nebyli zlodějí a lotři a aby se na nich nenaplnilo to, což řečeno jest od Pána Krista TNC — 182 mně R — neplnila R — 183 modlitby RNC — slúti bude] jest KTNC — a] ale RTNC — 184 jeskyní] peleší KTNC — 184—187 ano... Amen] Žádajmež na milém Bohu, abychom se tak uměli míti v těch věcech, které sau nám potřebny k spasení, a aby se mohli vystříci zlých a nepravých pastýřóv, a dobrých se přídržíce a jich v dobrém následujíce, mohli se s nimi shledati tu, kdež kraluje milý Buoh s svými volenými a se všemi svatými. Amen. Amen K, Neb zle stojí v svých stavích a pyšně a hrdě jdau (chodí N) do kostela a více následují těch pastýřů, kteříž sau nevešli skrze dveře v úřad (auřady N) a v důstojenství. A tak pohříchu i pastýři i ovce zle stojí. Račiž nás oboje napraviti, ty dobrý (+ a výborný N) pas- týři, Pane všemohaucí, dada nám hříšným zde svau svatau milost a po smrti věčnau radost (+ se všemi tvejmi svatejmi v nebeském království C)! Amen (+ Amen. Amen T) TNC — 184 zlým] a druhdy jiným R — 185 úmyslem, než proč jest ten dům boží ustaven R — milý, drahý Pane R — aspoň] asi R — 186—187 toho se věrně pokáti... dostati] abychom se toho právě káli. Pomáhejž nám toho, milý, drahý Pane Bože, abychom v tom dobrém setrvati mohli až do skonání životův našich, kterýž si živ a kraluješ na věky věkův, Pán Bůh požehnaný, vší cti a chvály hodný! R — 183 Mat. 21, 13 — Rokycanova Postilla.
81 a ovce cizích pastýřóv následují). Ale o pravých ovcéch 180 dí drahý Pán: »A neposlúchaly jsú jich ovce«. Pomysliž tuto každý o sobě řka: »Co já mnoho let chodím do kostela,a strach, bych nebyl lotrem a zlodějem a aby se na mě(!) nenaplnila ona řeč Kristova: »Duom muoj duom modlitebný slúti bude, a vy jste jej učinili jeskyní lotrovskú«, ano se do kostela šlo pyšně, nenábožně, zlým 185 úmyslem!« Napraviž nás, milý Bože, abychom se aspoň uměli v hříších znáti, a v čem jsme vyvinuli, toho se věrně pokáti a po smrti se tobě dostati! Amen. 178 pohříchu že TNC — nebo] neb mnohokrát K, vyn. TNC — [zlí] vyn. KRTNC — ovcém] jim TC — pochlebujíce TNC — 179 a tu chvíli K — cizích] jiných R, jiného TC — Kpastýřóv) vyn. B, pastýře TC — ná- sleduje B. následujíce NCT — 179—182 Ale... Kristova] Co lidí chodí do kostela aneb na službu boží, a nečiní-li toho z pravého úmyslu a upřím- ného [srdce] a nemají se tak v tom místě, proč jest to místo ustaveno aneb zpuosobeno, strach, by také nebyli zlodějí a lotři, aby se na nich neplnilo ono písmo Pána Ježíše, jenž řekl zákonníkóm K, Co jest těch, ješto chodí do domu božího, do kostela, a strach pohříchu, by všickni nebyli zlodějí a lotři a aby se na nich nenaplnilo to, což řečeno jest od Pána Krista TNC — 182 mně R — neplnila R — 183 modlitby RNC — slúti bude] jest KTNC — a] ale RTNC — 184 jeskyní] peleší KTNC — 184—187 ano... Amen] Žádajmež na milém Bohu, abychom se tak uměli míti v těch věcech, které sau nám potřebny k spasení, a aby se mohli vystříci zlých a nepravých pastýřóv, a dobrých se přídržíce a jich v dobrém následujíce, mohli se s nimi shledati tu, kdež kraluje milý Buoh s svými volenými a se všemi svatými. Amen. Amen K, Neb zle stojí v svých stavích a pyšně a hrdě jdau (chodí N) do kostela a více následují těch pastýřů, kteříž sau nevešli skrze dveře v úřad (auřady N) a v důstojenství. A tak pohříchu i pastýři i ovce zle stojí. Račiž nás oboje napraviti, ty dobrý (+ a výborný N) pas- týři, Pane všemohaucí, dada nám hříšným zde svau svatau milost a po smrti věčnau radost (+ se všemi tvejmi svatejmi v nebeském království C)! Amen (+ Amen. Amen T) TNC — 184 zlým] a druhdy jiným R — 185 úmyslem, než proč jest ten dům boží ustaven R — milý, drahý Pane R — aspoň] asi R — 186—187 toho se věrně pokáti... dostati] abychom se toho právě káli. Pomáhejž nám toho, milý, drahý Pane Bože, abychom v tom dobrém setrvati mohli až do skonání životův našich, kterýž si živ a kraluješ na věky věkův, Pán Bůh požehnaný, vší cti a chvály hodný! R — 183 Mat. 21, 13 — Rokycanova Postilla.
Strana 82
V auterý letniční. Kázáni (P 221b“ P 222a 1 Slyšeli sme v neděli, kterak Duch svatý dán jest u učedlní- kuom k jich posvěcení, a včiera sme slyšeli, kterak Syn boží poslán jest na tento svět k našemu vykaupení. Dnes pak uslyšíme, že Pán 5 Kristus dán jest nám za dveře, jimižto máme dojíti věčného spasení. Jako dí svatý Jan Zlatoustý, že dála se tato řeč, kdyžto Pán Kristus trestal Židy z jich slepoty, že k němu neradili přistúpiti skrze víru a dobré skutky, ale vzdalovali sau se od něho nevěrú a zlými činy a nazývali jeho bludným a svůdcí. A to Pán Kristus 10 chtě poraziti, že není svuodce a bludný, ale pravý a věrný pastýř, protož dí: »Já jsem dobrý pastýř« — jakož svědčí dnešní čtení, kteréžto svaté čtení výkladu lepšího nemuož míti. Neb milostivý Spasitel, což jest v podobenství mínil, to jest vyložil řka, že u on jest dveře ovcí, a kdož skrze něho vejde, ten spasen bude, 15 a kdož skrze něho nevejde, ten zatracen bude. Neb všichni jiní, kteří jinudy jdau nežli skrze něho, jsau zlodějí a lotři, ale kdož skrze něho vchází, ten jest pastýř ovcí. A tak svatý Augustin dí, že Pán Ježíš jest i pastýř i dveře i vrátný. Protož prosme toho pastýře i vrátného, ať nám ráčí otevříti rozum, abychom rozuměli, 20 kterak jest on i dveře i vrátný i pastýř. Pastýř proto, že své ovce zná ze jména a krmí je i pase i živí i věčný život jim dává. Dvéře také Kristus, neb nelze jest jíti tomu zde v milost boži ani po smrti v život věčný, nežli skrze něho ač kdo vejde, spasen bude; a tak Kristus jest dveře. Jesti ť také Kristus vrát ný, neb, komuž on P 222bl 25 otevře víru a milost a nebeské království, ten vejde tam. P 222a" 1 Titul a perikopy viz v kázání předešlém 2 v neděli pominulau N — 3 posvěcení a potěšení U, dokonalému posvěcení N - včerejšího dne N — boží, Pán náš Ježíš Kristus N — 4 5 Pán náš Ježíš Kristus N — 6 řeč] věc N — 7 jejich N — 9 jeho] sau jeho milost N — svůdcem N, svůdcím U — 10 poraziti, jich slepotu U — 11 svaté čtení NU — 12 kteréžto svaté čtení] vyn. U — 13 vyložil] vše saukromí učedlníkům vykládal N 14 vende T — 15 nevende T — 19 odevříti T — 20 Pastýř jest NTU — 22 také Kristus] pak také i N — Kristus jest NTU — tomu] člověku U — 25 otvírá N — věrau a milostí U nebeské] nebeské U — a
V auterý letniční. Kázáni (P 221b“ P 222a 1 Slyšeli sme v neděli, kterak Duch svatý dán jest u učedlní- kuom k jich posvěcení, a včiera sme slyšeli, kterak Syn boží poslán jest na tento svět k našemu vykaupení. Dnes pak uslyšíme, že Pán 5 Kristus dán jest nám za dveře, jimižto máme dojíti věčného spasení. Jako dí svatý Jan Zlatoustý, že dála se tato řeč, kdyžto Pán Kristus trestal Židy z jich slepoty, že k němu neradili přistúpiti skrze víru a dobré skutky, ale vzdalovali sau se od něho nevěrú a zlými činy a nazývali jeho bludným a svůdcí. A to Pán Kristus 10 chtě poraziti, že není svuodce a bludný, ale pravý a věrný pastýř, protož dí: »Já jsem dobrý pastýř« — jakož svědčí dnešní čtení, kteréžto svaté čtení výkladu lepšího nemuož míti. Neb milostivý Spasitel, což jest v podobenství mínil, to jest vyložil řka, že u on jest dveře ovcí, a kdož skrze něho vejde, ten spasen bude, 15 a kdož skrze něho nevejde, ten zatracen bude. Neb všichni jiní, kteří jinudy jdau nežli skrze něho, jsau zlodějí a lotři, ale kdož skrze něho vchází, ten jest pastýř ovcí. A tak svatý Augustin dí, že Pán Ježíš jest i pastýř i dveře i vrátný. Protož prosme toho pastýře i vrátného, ať nám ráčí otevříti rozum, abychom rozuměli, 20 kterak jest on i dveře i vrátný i pastýř. Pastýř proto, že své ovce zná ze jména a krmí je i pase i živí i věčný život jim dává. Dvéře také Kristus, neb nelze jest jíti tomu zde v milost boži ani po smrti v život věčný, nežli skrze něho ač kdo vejde, spasen bude; a tak Kristus jest dveře. Jesti ť také Kristus vrát ný, neb, komuž on P 222bl 25 otevře víru a milost a nebeské království, ten vejde tam. P 222a" 1 Titul a perikopy viz v kázání předešlém 2 v neděli pominulau N — 3 posvěcení a potěšení U, dokonalému posvěcení N - včerejšího dne N — boží, Pán náš Ježíš Kristus N — 4 5 Pán náš Ježíš Kristus N — 6 řeč] věc N — 7 jejich N — 9 jeho] sau jeho milost N — svůdcem N, svůdcím U — 10 poraziti, jich slepotu U — 11 svaté čtení NU — 12 kteréžto svaté čtení] vyn. U — 13 vyložil] vše saukromí učedlníkům vykládal N 14 vende T — 15 nevende T — 19 odevříti T — 20 Pastýř jest NTU — 22 také Kristus] pak také i N — Kristus jest NTU — tomu] člověku U — 25 otvírá N — věrau a milostí U nebeské] nebeské U — a
Strana 83
83 A tak, komuž rozum tohoto čtení Pán Kristus otevře, ten urozumí jemu, že on jest dobrý pastýř. Protož i dí ve čtení: »Jistě, jistě pravím vám: Kdo nevchodí dveřmi (totiž skrze mě) do ovčince (totiž zboru ovcí věřících), ale vstupuje jinudy (totiž než skrze 30 mě), ten zloděj jest a lotr«. Tuto znamenajme slova, že dí Pán Kristus: »Kdo nevchodí, ale jinudy vstupuje (totiž zhuoru pna se pýchau a nejde nízce pokorau), ten každý zloděj jest a lotr«, že to, což jest cizí, své nazývá, a lotr jest proto, že to, což jest ukradl, zabije. Z té řeči znaj, kdo jest zloděj a lotr mezi křesťany: 35 že každý ten jest zloděj a lotr, kdož jinudy vstu puje než skrze P 222b2 Krista mezi ovce, to jest mezi zbor křesťanský, a že každý smrte- dlně hřeší, jinudy vstupuje v zbor křesťanský než skrze Krista, jenž jest pravé dveře a pravá cesta. Protož každý takový jest zloděj, jenž krade Pánu Bohu chválu i čest, a což jeho není, to své nazývá; 40 protož jest také lotr, neb pronevěřil se jest Pánu Bohu svému, totiž Kristovi, a přikázal se dáblu, protivníku Kristovu. A tak, ač usty křivě dí, s Kristem že drží, však zloděj jest proto, neb zabije to, což jest ukradl, neb vzal od Boha duši a ji zlodějsky drží, zabiv ji hříchem smrtedlným. A tak jest zloděj a lotr každý člověk křesťanský, jenž se činí křesťan Kristuo, a jsa protivník Kristův, zabiv duši hříchem smrtedlným. A protož u běda všem takovým zlodějuom a lotruom, P 223a jenž jsau zlodějsky a lotrovsky živi, kradúce chválu boží a zabí- jejíce duše hříchy smrtedlnými. Vizmež pak dále ze čtení, že zvláště Spasitel mínil jest kněží a zákonníky, jenž sau se za pastýře měli. Protož každý zvláště, kte- 45 50 26 svatého (+ a blahoslaveného N) čtení NTU — 27 porozumí N — jemu] sobě a pozná U — v svatém čtení N — 28 nevchází NU — mě] mě, ten ť zloděj a lotr jest. Tuto znamenejme slova, že dí Pán Kristus: »Kdo nevchází (totiž dveřmi) skrze mně (!), ten zloděj jest (!) patří až níže!) U — 29 ovcí] vyn. U — než] ne N — 29—30 než skrze ... ten] vzhůru se . pna pejchau, a najde sobě zlau cestu a nejde nízce pokorau, ten každý U 31 nevchází N pna se se pozdvihuje N — 33 cizího N — 34 zabíjí NT — nynějšími křesťany N — 37 hřeší, který N — 38 lotr a zloděj U — 39 který N - 40 zpronevěřil T . 41 totiž Kristovi] vyn. U — přikázal] připojil N — ďáblu, totižto U — Kristovu] božímu N — 42 křivě díl vyznává N — zloděj ... zabije] nemá srdce upřímného a tak zloděj a lotr jest, nebo - zabíjí N — 43 neb vzal vzal zajisté N — totižto duši U — a ji] jižto U zabivši N, zabil TU 46 zabivši N, zabil TU — 47—49 A protož .. . smrtedlnými!] výn. U — 50 čtení svatého U — 51 měli] vystavovali N, nazývali U — 54—55 ku pajše ... lhář] mnohý, pak v něj vkupuje se, potom k chvále živ, totiž 6*
83 A tak, komuž rozum tohoto čtení Pán Kristus otevře, ten urozumí jemu, že on jest dobrý pastýř. Protož i dí ve čtení: »Jistě, jistě pravím vám: Kdo nevchodí dveřmi (totiž skrze mě) do ovčince (totiž zboru ovcí věřících), ale vstupuje jinudy (totiž než skrze 30 mě), ten zloděj jest a lotr«. Tuto znamenajme slova, že dí Pán Kristus: »Kdo nevchodí, ale jinudy vstupuje (totiž zhuoru pna se pýchau a nejde nízce pokorau), ten každý zloděj jest a lotr«, že to, což jest cizí, své nazývá, a lotr jest proto, že to, což jest ukradl, zabije. Z té řeči znaj, kdo jest zloděj a lotr mezi křesťany: 35 že každý ten jest zloděj a lotr, kdož jinudy vstu puje než skrze P 222b2 Krista mezi ovce, to jest mezi zbor křesťanský, a že každý smrte- dlně hřeší, jinudy vstupuje v zbor křesťanský než skrze Krista, jenž jest pravé dveře a pravá cesta. Protož každý takový jest zloděj, jenž krade Pánu Bohu chválu i čest, a což jeho není, to své nazývá; 40 protož jest také lotr, neb pronevěřil se jest Pánu Bohu svému, totiž Kristovi, a přikázal se dáblu, protivníku Kristovu. A tak, ač usty křivě dí, s Kristem že drží, však zloděj jest proto, neb zabije to, což jest ukradl, neb vzal od Boha duši a ji zlodějsky drží, zabiv ji hříchem smrtedlným. A tak jest zloděj a lotr každý člověk křesťanský, jenž se činí křesťan Kristuo, a jsa protivník Kristův, zabiv duši hříchem smrtedlným. A protož u běda všem takovým zlodějuom a lotruom, P 223a jenž jsau zlodějsky a lotrovsky živi, kradúce chválu boží a zabí- jejíce duše hříchy smrtedlnými. Vizmež pak dále ze čtení, že zvláště Spasitel mínil jest kněží a zákonníky, jenž sau se za pastýře měli. Protož každý zvláště, kte- 45 50 26 svatého (+ a blahoslaveného N) čtení NTU — 27 porozumí N — jemu] sobě a pozná U — v svatém čtení N — 28 nevchází NU — mě] mě, ten ť zloděj a lotr jest. Tuto znamenejme slova, že dí Pán Kristus: »Kdo nevchází (totiž dveřmi) skrze mně (!), ten zloděj jest (!) patří až níže!) U — 29 ovcí] vyn. U — než] ne N — 29—30 než skrze ... ten] vzhůru se . pna pejchau, a najde sobě zlau cestu a nejde nízce pokorau, ten každý U 31 nevchází N pna se se pozdvihuje N — 33 cizího N — 34 zabíjí NT — nynějšími křesťany N — 37 hřeší, který N — 38 lotr a zloděj U — 39 který N - 40 zpronevěřil T . 41 totiž Kristovi] vyn. U — přikázal] připojil N — ďáblu, totižto U — Kristovu] božímu N — 42 křivě díl vyznává N — zloděj ... zabije] nemá srdce upřímného a tak zloděj a lotr jest, nebo - zabíjí N — 43 neb vzal vzal zajisté N — totižto duši U — a ji] jižto U zabivši N, zabil TU 46 zabivši N, zabil TU — 47—49 A protož .. . smrtedlnými!] výn. U — 50 čtení svatého U — 51 měli] vystavovali N, nazývali U — 54—55 ku pajše ... lhář] mnohý, pak v něj vkupuje se, potom k chvále živ, totiž 6*
Strana 84
84 rýž jinudy vstupuje nežli skrze Krista, aby nad jinými byl jako pas- týř. každý takový jest zloděj a lotr. A že Kristus jest dveře a pravda a spasení, protož každý, který kolivěk přijímá auřad ku pajše a chvále 55 světa, jest zloděj a lhář. Protož dí svatý Augustin: »Běda jemu bídné- mu, že má spadnúti byv povýšen«. Protož strachujte se, vladaři a auředníci, jenž ste povýšení došli, a jinými vládnúc, abyšte těžce ne- spadli, nevšedše v ji ta vladařství skrze Krista. A že obecněti, kteříž nad jiné v duostojenství vstupují, tomu se radují. Protož dí 60 svatý Jeronym: »Radujeme-li se z vstaupení, strachujme se z pádu; neb není tak veliká radost vysoku pobyti, kterak jest veliká žalost s vysoka upadnúti«. Tu řeč má vážiti Jidáš, jenž jest v radosti a v «poštolství málo pobyl, a již více než čtrnácte set let žalosti zkusil. Protož běda zlodějuom a lotruom, náměstkuom Jidášovým, 65 «biskupům) i jiným kněžím a zlodějuom, jenž almužny chu- dých lakomě drží aneb zle utracují! Neb, jakož jest Jidáš kradl z toho, co jsau Ježíšovi a jeho učedlníkům dávali, tací jsau zlodějí svatokrádci, kradúc almužny boží a chudých skrze kupování peněžné, jenž by tím slau j hy boží a chudí měli živi býti, a také 70 držíc zboží, almužny chudých; tací všichni jsau svatokrádci. A svatý Rehoř dí, že tací všichni jsau kacíři, jenž zboží zádušní a almužny drží, sami toho požívajíc a knězi nauzi a chudým trpěti dadúc. Protož dí ť takovým zlodějuom a lotruom Pán Kristus: »Lačen jsem byl, a nenakrmili ste Kmne«. Odpovědí zlodějí 75 a lotři řkauce: »Kdy sme tě viděli lačného, žíznivého a nahého P 223a" P 223b světa, jest zloděj a lotr, tak od Krista vyhlašuje se U — 55 jemu bude U — 57 auředníci] povýšení U — kteří U — povýšení auřadu kněžského U — nepadli T — 60 z vstaupení] že v povýšení vstaupíme, mnohem více N, — z vstaupení, mnohem víc U — 61 vysoku] vyvejšeným N, vysoko TU kterak] jako N — 62 má vážiti] máme a zvláště vyvejšení vážiti, že onen N.— v radosti byl U — 63 a v apoštolství] svatého apoštolství N — maličko N — patnácte U — žalosti zkusil] žalost velikau trpí N — 64 skauší a okaušeti až na věky musí U — lotrům, totiž těm U — 65 «biskupům) vyn. P - a) vyn. N — a zlodějuom] vyn. U — chudým T — 66 aneb zle utracujíl a na ně panský život s svými kuběnami nestydatými vedau, marně to utrácejíce N — utrácejí U — kradl lotrovsky a zlodějsky N — 68 kradau T — 69 služeb- níky N — 70 svatokrádci] buď on papež neb kardinálové, svatokrádci N — 72 kněží U — a] vyn. U 74 mne vyn. P — 75 Kdy] pův. v P Když, ale ž pře- škrtáno; Když U — tě, Pane U — 77 ste] vyn. TU — z mých naj- 74 Mat. 25, 42 — 75 Podle 25, 44 až 46.
84 rýž jinudy vstupuje nežli skrze Krista, aby nad jinými byl jako pas- týř. každý takový jest zloděj a lotr. A že Kristus jest dveře a pravda a spasení, protož každý, který kolivěk přijímá auřad ku pajše a chvále 55 světa, jest zloděj a lhář. Protož dí svatý Augustin: »Běda jemu bídné- mu, že má spadnúti byv povýšen«. Protož strachujte se, vladaři a auředníci, jenž ste povýšení došli, a jinými vládnúc, abyšte těžce ne- spadli, nevšedše v ji ta vladařství skrze Krista. A že obecněti, kteříž nad jiné v duostojenství vstupují, tomu se radují. Protož dí 60 svatý Jeronym: »Radujeme-li se z vstaupení, strachujme se z pádu; neb není tak veliká radost vysoku pobyti, kterak jest veliká žalost s vysoka upadnúti«. Tu řeč má vážiti Jidáš, jenž jest v radosti a v «poštolství málo pobyl, a již více než čtrnácte set let žalosti zkusil. Protož běda zlodějuom a lotruom, náměstkuom Jidášovým, 65 «biskupům) i jiným kněžím a zlodějuom, jenž almužny chu- dých lakomě drží aneb zle utracují! Neb, jakož jest Jidáš kradl z toho, co jsau Ježíšovi a jeho učedlníkům dávali, tací jsau zlodějí svatokrádci, kradúc almužny boží a chudých skrze kupování peněžné, jenž by tím slau j hy boží a chudí měli živi býti, a také 70 držíc zboží, almužny chudých; tací všichni jsau svatokrádci. A svatý Rehoř dí, že tací všichni jsau kacíři, jenž zboží zádušní a almužny drží, sami toho požívajíc a knězi nauzi a chudým trpěti dadúc. Protož dí ť takovým zlodějuom a lotruom Pán Kristus: »Lačen jsem byl, a nenakrmili ste Kmne«. Odpovědí zlodějí 75 a lotři řkauce: »Kdy sme tě viděli lačného, žíznivého a nahého P 223a" P 223b světa, jest zloděj a lotr, tak od Krista vyhlašuje se U — 55 jemu bude U — 57 auředníci] povýšení U — kteří U — povýšení auřadu kněžského U — nepadli T — 60 z vstaupení] že v povýšení vstaupíme, mnohem více N, — z vstaupení, mnohem víc U — 61 vysoku] vyvejšeným N, vysoko TU kterak] jako N — 62 má vážiti] máme a zvláště vyvejšení vážiti, že onen N.— v radosti byl U — 63 a v apoštolství] svatého apoštolství N — maličko N — patnácte U — žalosti zkusil] žalost velikau trpí N — 64 skauší a okaušeti až na věky musí U — lotrům, totiž těm U — 65 «biskupům) vyn. P - a) vyn. N — a zlodějuom] vyn. U — chudým T — 66 aneb zle utracujíl a na ně panský život s svými kuběnami nestydatými vedau, marně to utrácejíce N — utrácejí U — kradl lotrovsky a zlodějsky N — 68 kradau T — 69 služeb- níky N — 70 svatokrádci] buď on papež neb kardinálové, svatokrádci N — 72 kněží U — a] vyn. U 74 mne vyn. P — 75 Kdy] pův. v P Když, ale ž pře- škrtáno; Když U — tě, Pane U — 77 ste] vyn. TU — z mých naj- 74 Mat. 25, 42 — 75 Podle 25, 44 až 46.
Strana 85
85 a nedali sme tobě?« Odpoví ť jim Pán Ježíš řka: »Co jednomu ste z mých najmenších neučinili, mně ste neučinili; protož, zlodějí a lotři, jděte do věčného ohně, jenž ste zlodějsky a lotrovsky požívali almužen chudých, nevcházejíce k nim dveřmi Kristovými, so I ale zlodějskými [a lotrovskými]«. I dí: »Kdož nevchodí do ovčince dveřmi, ale vstupuje jinudy, ten jest zloděj a lotr«. Znamenajmež tuto, že skrze ovčinec znamená se zbor vyvolených, jenž jest církev svatá obecná; a ten zbor zvolených dělí se na tré neb na tři strany. Neb díl věrných již 85 jest svítězilo nad světem, tělem a ďáblem, a ten zbor slove zbor svítězilých v nebeském království. Druhý díl toho zboru jest díl kajících, kteříž neuplně svítězivše nedostatek svůj v uočistci naplňují; a ten zbor slove spících. Neb jako ten, ješto spí, nic nezasluhuje, a též i tito v uočistci nic nezasluhují, jedno že Buoh 90 jich poškvrny hříšné mukami očišťuje, a oni čekají božího smi u — P 224a" lování a muk zproštění a potom věčného radování. A tací ť nemají žádného pokušení; protož přestal takových boj a protož slove to místo církev usnulá. A tak v církvi svítězilé, kteří jsau v nebesích, a v církvi usnulé jsau ť jedno ovce toho dobrého pastýře, Pána 95 Krista. Ale v církvi rytěřující neb bojující jsau vlcí smíšeni s ovcemi jakožto kaukol se pšenicí na jednom poli; a některé ovce konečně promění se v vlky a někteří vlcí promění se v ovce. Jako dí svatý Augustin: »Zná Hospodin, kteříž sau jeho«, zná předvěděné k zatracení, zná ť i vyvolené k spasení. P 223b" menších neučinili] z nich, totiž z mých věřících U — 78 lotři sau (!) U — — 79 chudejch lidí N — 80 ale děrami N — [a lotrovskými] vyn. NTU 81 nevchází NU — 82 vyznamenává N — 83 vyvolených božích U obecná] katolická, po všem světě rozptýlená N — 84 vyvolených N, vole- ných U — na tré neb na] vyn. (!) U — stránky U — díl veliký N — 86 jest dil] jest zbor a dil U — 87 nezauplna N — 88 jako] vyn. NU — ješto jako U — 89 a též] tak N — očistci sauce N — jedno] toliko N — Pán Bůh všemohaucí N — 90 hříšné] vyn. N — oni] v tom, prej, oni U — čakají T, očekávají U — 92 protož neb jest již N — takových] jejich N — protož] vyn. N — 93 usnulá] nebo zbor spících. My pak, kteří sme zde v těle, máme a sme povinni s (!) dluhu křesťanského, abychom se za týž zbor spící Pánu Bohu modlili, za ně často mše svaté slaužili, a summau žádná modlitba křesťanského člověka nemá býti bez těchto slov: »Odpoči- nutí věčné, Pane Bože, darujž všem věrným, v prachu země odpočívajícím, a světlo věčné ať jim svítí!« (In marg. k tomu pův. rukou: Toto praví artikul církve svaté) N — 94 dobrého] vyn. T — 95 Ježíše Krista U — vicí] kozlové N — 96 s pšenicí N — 97 vlky] kozly N — vlcí] kozlové N — 98 přezvěděné N, předzvěděné TU —
85 a nedali sme tobě?« Odpoví ť jim Pán Ježíš řka: »Co jednomu ste z mých najmenších neučinili, mně ste neučinili; protož, zlodějí a lotři, jděte do věčného ohně, jenž ste zlodějsky a lotrovsky požívali almužen chudých, nevcházejíce k nim dveřmi Kristovými, so I ale zlodějskými [a lotrovskými]«. I dí: »Kdož nevchodí do ovčince dveřmi, ale vstupuje jinudy, ten jest zloděj a lotr«. Znamenajmež tuto, že skrze ovčinec znamená se zbor vyvolených, jenž jest církev svatá obecná; a ten zbor zvolených dělí se na tré neb na tři strany. Neb díl věrných již 85 jest svítězilo nad světem, tělem a ďáblem, a ten zbor slove zbor svítězilých v nebeském království. Druhý díl toho zboru jest díl kajících, kteříž neuplně svítězivše nedostatek svůj v uočistci naplňují; a ten zbor slove spících. Neb jako ten, ješto spí, nic nezasluhuje, a též i tito v uočistci nic nezasluhují, jedno že Buoh 90 jich poškvrny hříšné mukami očišťuje, a oni čekají božího smi u — P 224a" lování a muk zproštění a potom věčného radování. A tací ť nemají žádného pokušení; protož přestal takových boj a protož slove to místo církev usnulá. A tak v církvi svítězilé, kteří jsau v nebesích, a v církvi usnulé jsau ť jedno ovce toho dobrého pastýře, Pána 95 Krista. Ale v církvi rytěřující neb bojující jsau vlcí smíšeni s ovcemi jakožto kaukol se pšenicí na jednom poli; a některé ovce konečně promění se v vlky a někteří vlcí promění se v ovce. Jako dí svatý Augustin: »Zná Hospodin, kteříž sau jeho«, zná předvěděné k zatracení, zná ť i vyvolené k spasení. P 223b" menších neučinili] z nich, totiž z mých věřících U — 78 lotři sau (!) U — — 79 chudejch lidí N — 80 ale děrami N — [a lotrovskými] vyn. NTU 81 nevchází NU — 82 vyznamenává N — 83 vyvolených božích U obecná] katolická, po všem světě rozptýlená N — 84 vyvolených N, vole- ných U — na tré neb na] vyn. (!) U — stránky U — díl veliký N — 86 jest dil] jest zbor a dil U — 87 nezauplna N — 88 jako] vyn. NU — ješto jako U — 89 a též] tak N — očistci sauce N — jedno] toliko N — Pán Bůh všemohaucí N — 90 hříšné] vyn. N — oni] v tom, prej, oni U — čakají T, očekávají U — 92 protož neb jest již N — takových] jejich N — protož] vyn. N — 93 usnulá] nebo zbor spících. My pak, kteří sme zde v těle, máme a sme povinni s (!) dluhu křesťanského, abychom se za týž zbor spící Pánu Bohu modlili, za ně často mše svaté slaužili, a summau žádná modlitba křesťanského člověka nemá býti bez těchto slov: »Odpoči- nutí věčné, Pane Bože, darujž všem věrným, v prachu země odpočívajícím, a světlo věčné ať jim svítí!« (In marg. k tomu pův. rukou: Toto praví artikul církve svaté) N — 94 dobrého] vyn. T — 95 Ježíše Krista U — vicí] kozlové N — 96 s pšenicí N — 97 vlky] kozly N — vlcí] kozlové N — 98 přezvěděné N, předzvěděné TU —
Strana 86
86 100 Dále vězme, že každý spravedlivý přirovnán jest ovci pro tři věci. Najprvé pro tichost j a nevinnost; neb ovce, ač ji kdo P 224a" tepe, netepe ť ho. A též každý spravedlivý činí, že všecka protiven- ství i hanění i utrhání míle trpí a jinému jich nečiní, poslauchaje svatého Pavla, jenž dí každému spravedlivému: »Nižádnému 105 zlého za zlé neodplacujte! «Neb ten spravedlivý pamatuje na svého pastýře, Pána Krista, jenž dí: »V trpělivosti vaší vládnúti budete dušemi vašimi.« A opět dí ten pastýř, Pán Kristus: «Blahoslavení, kteří protivenství trpí pro spravedlivost, neb jich jest království nebeské.« Pak pro druhú věc spravedlivý přirovnán jest k ovci, 110 neb ovce pána svého krmí i odívá: krmí mlékem i odívá rúnem. Též spravedlivý Pána svého, Krista, 1 krmí, napájí a odívá v jeho P 224b1 audech věrných tak, když spravedlivý chudým milosrdenství činí; jako dí sám o tom Kristus: »Lačen jsem byl, a dali ste mi jísti; žízniv jsem byl, a dali ste mi píti; náh jsem byl, a odíli ste 115 mě; neb co ste mému najmenšímu učinili, mně ste učinili«. A tau druhau věcí spravedlivý podoben jest k ovci. Pak třetí věcí spra- vedlivý podoben jest k ovci, neb ovce poslušna jest hlasu svého pastýře; též věrný a spravedlivý Kristův slúha poslauchá hlasu Pána svého, Krista. Jakož dí o tom svatý Jan: »Kdo z Boha jest, 120 slovo boží slyší«. A to ť jsau tři věci, po kterýchž spravedlivý přirovnán jest k ovci. Pak jsau ještě jiné příči li ny, po kterýchž spravedlivý jest P 224b2 přirovnán k ovci, nebo jako ovce aneb beránek jest pokorný; neb 100 vizme TNU — k ovci NU — 101 tyto tři N — ač když N — 102 tepe, má tu povahu, že zase N — netepe ť ho] trpí, snáší to U — ho] vyn. NT — a též] tak t N — 103 trpí a snáší N — 104 jenž dí] kterýž radí N — 105 neodplacujíce TU — 106 vlásti T — 107 ten] týž N — Ježíš Kristus N — 108 jejich N — 109 spravedlivau druhau U — 110 krmí mlékem i odívá rúnem] raunem a krmí mlékem N — 111 Krista] vyn. N. Ježíše Krista U — 111 —112 jeho ... tak] audech jeho, v audech věrných N — 112 spravedlivý vyn. U — 113 žízniv jsem byl] žíznil jsem TNU — 116 Pak) Potom N 118 služebník N — 119 Pána svého] svého pastýře, totiž Pána N — Krista Ježíše U — 120 ty tři N — 120—121 po kterýchž ... přirovnán jest] přirovnávající spravedlivého člověka N — 121 kterýchž] nichžto TU 122—123 Pak ... kovci] vyn. (!) U — 122 po kterýchž] pro kteréž N — spravedlivý člověk N — 123 pokorné zviřátko a tiché N — 124 dí Beránek 104 Řím. 12, 17 — 106 Luk. 21, 19 — — 107 Mat. 5, 10 113 Podle Mat. 25, 35 až 36 a 40 119 Jan 8. 47 — —
86 100 Dále vězme, že každý spravedlivý přirovnán jest ovci pro tři věci. Najprvé pro tichost j a nevinnost; neb ovce, ač ji kdo P 224a" tepe, netepe ť ho. A též každý spravedlivý činí, že všecka protiven- ství i hanění i utrhání míle trpí a jinému jich nečiní, poslauchaje svatého Pavla, jenž dí každému spravedlivému: »Nižádnému 105 zlého za zlé neodplacujte! «Neb ten spravedlivý pamatuje na svého pastýře, Pána Krista, jenž dí: »V trpělivosti vaší vládnúti budete dušemi vašimi.« A opět dí ten pastýř, Pán Kristus: «Blahoslavení, kteří protivenství trpí pro spravedlivost, neb jich jest království nebeské.« Pak pro druhú věc spravedlivý přirovnán jest k ovci, 110 neb ovce pána svého krmí i odívá: krmí mlékem i odívá rúnem. Též spravedlivý Pána svého, Krista, 1 krmí, napájí a odívá v jeho P 224b1 audech věrných tak, když spravedlivý chudým milosrdenství činí; jako dí sám o tom Kristus: »Lačen jsem byl, a dali ste mi jísti; žízniv jsem byl, a dali ste mi píti; náh jsem byl, a odíli ste 115 mě; neb co ste mému najmenšímu učinili, mně ste učinili«. A tau druhau věcí spravedlivý podoben jest k ovci. Pak třetí věcí spra- vedlivý podoben jest k ovci, neb ovce poslušna jest hlasu svého pastýře; též věrný a spravedlivý Kristův slúha poslauchá hlasu Pána svého, Krista. Jakož dí o tom svatý Jan: »Kdo z Boha jest, 120 slovo boží slyší«. A to ť jsau tři věci, po kterýchž spravedlivý přirovnán jest k ovci. Pak jsau ještě jiné příči li ny, po kterýchž spravedlivý jest P 224b2 přirovnán k ovci, nebo jako ovce aneb beránek jest pokorný; neb 100 vizme TNU — k ovci NU — 101 tyto tři N — ač když N — 102 tepe, má tu povahu, že zase N — netepe ť ho] trpí, snáší to U — ho] vyn. NT — a též] tak t N — 103 trpí a snáší N — 104 jenž dí] kterýž radí N — 105 neodplacujíce TU — 106 vlásti T — 107 ten] týž N — Ježíš Kristus N — 108 jejich N — 109 spravedlivau druhau U — 110 krmí mlékem i odívá rúnem] raunem a krmí mlékem N — 111 Krista] vyn. N. Ježíše Krista U — 111 —112 jeho ... tak] audech jeho, v audech věrných N — 112 spravedlivý vyn. U — 113 žízniv jsem byl] žíznil jsem TNU — 116 Pak) Potom N 118 služebník N — 119 Pána svého] svého pastýře, totiž Pána N — Krista Ježíše U — 120 ty tři N — 120—121 po kterýchž ... přirovnán jest] přirovnávající spravedlivého člověka N — 121 kterýchž] nichžto TU 122—123 Pak ... kovci] vyn. (!) U — 122 po kterýchž] pro kteréž N — spravedlivý člověk N — 123 pokorné zviřátko a tiché N — 124 dí Beránek 104 Řím. 12, 17 — 106 Luk. 21, 19 — — 107 Mat. 5, 10 113 Podle Mat. 25, 35 až 36 a 40 119 Jan 8. 47 — —
Strana 87
87 dí Pán Kristus: »Naučte se ode mne, že ť jsem tichý a pokorný 125 srdcem«. A tak každý spravedlivý následuje Pána Krista, totiž v tichosti, v pokoře, v utrpení, v milosti, v dobrotě a v jiných ctnostech; jakož dí o tom Pán Kristus: »Ovce mé mne následují a já život věčný dávám jim«. A po tom ť sau poznány ovce Kristovy neb jakožto ovce od přirození bojí se vlka a před ním utíkají, 130 též spravedlivý, jenž jest ovce Kristova, bojí se vlka — totiž dábla — a jeho přelštění, i utíká ku pomoci boží. Neb prorok dí v uosobě všech spravedlivých, že Buoh útočiště jest a spomocník v auzkostech) a moc v zarmú l cení. Protož, kdož má ty věci do sebe, ten ť jest ovce zvolená boží, a pakli kdo do sebe těch věcí 135 nemá napřed pověděných, totiž, že nemá tichosti a trpělivosti, odplacuje zlého za zlé a nečiní milosrdenství svým bližním skrze pokrm a nápoj a oděv a neposlauchá hlasu pastýře svého, Pána Krista, a není pokorný v ctnostech a tichý srdcem a nebojí se dábla skrze hřícha činění — zajisté každý takový není ovce Kristova, 140 ale jest ovce ďáblova. Protož každý se muož po tom poznati, čí jest ovce, boží-li či ďáblova, a po tom poznání mucž věděti, v kterém ovčinci bude, v božím-li čili v ďáblově. A tak všeliký pyšný, závistivý, zlobivý, opilý, smilný, obžerný, zloděj, mordéř, násilník, lhář, hanlivý, utrhač: P 225a2 145 jest z uovčince dáblova nyní zde a potom bude věčně. Protož ještě o ovčinci máme věděti, že ovčinec muož znamenati každé duosto- jenství, totiž světské i duchovní. Neb kdož v to vejde jsa prošen neb povolán pro prospěch spasitedlný, svůj i obecný, ten ť vchází skrze dveře — Pána Krista — a tomu ť vrátný — totiž Duch svatý 150 — otvírá rozum k zpravování i ke všem ctnostem. Pakli kdo vchází v duostojenství duchovní neb světské pro chlúbu, aby byl P 225a" U — já tichý N 124—125 pokorného srdce N — 127 svatých ctnostech N — 128 dám U — 129 přirození sau bázlivé a N — 130 též] tak N — 131 k pomoci U — 133 auzkostech nuznostech P — 134 vyvolená N — 136 zlého] zlé TU, zlým N — milosrdenství žádného N ... 138 pokorným U — 138—139 nebojí ... činění vyn. U — 139 hříchův N — učinění T 141 tom poznati] těchto znameních vyšetřiti N — čí jest] jest-li N 141—142 li či] čili N — 144 obžerný] vyn. U — lotr, mordýř N — násilník vyn. U — hanlivý, utrhač] vyn. U — utrhač, šprýmovný, klevetný, mnoho- mluvný N — 145 věčně] věkoma věčně v něm zůstávati U — 147 kdož v to] v takové důstojenství které koliv N — 148 ten t každej N — 150 124 Mat. 11, 29 — 131 Podle Ž. 9, 10 -
87 dí Pán Kristus: »Naučte se ode mne, že ť jsem tichý a pokorný 125 srdcem«. A tak každý spravedlivý následuje Pána Krista, totiž v tichosti, v pokoře, v utrpení, v milosti, v dobrotě a v jiných ctnostech; jakož dí o tom Pán Kristus: »Ovce mé mne následují a já život věčný dávám jim«. A po tom ť sau poznány ovce Kristovy neb jakožto ovce od přirození bojí se vlka a před ním utíkají, 130 též spravedlivý, jenž jest ovce Kristova, bojí se vlka — totiž dábla — a jeho přelštění, i utíká ku pomoci boží. Neb prorok dí v uosobě všech spravedlivých, že Buoh útočiště jest a spomocník v auzkostech) a moc v zarmú l cení. Protož, kdož má ty věci do sebe, ten ť jest ovce zvolená boží, a pakli kdo do sebe těch věcí 135 nemá napřed pověděných, totiž, že nemá tichosti a trpělivosti, odplacuje zlého za zlé a nečiní milosrdenství svým bližním skrze pokrm a nápoj a oděv a neposlauchá hlasu pastýře svého, Pána Krista, a není pokorný v ctnostech a tichý srdcem a nebojí se dábla skrze hřícha činění — zajisté každý takový není ovce Kristova, 140 ale jest ovce ďáblova. Protož každý se muož po tom poznati, čí jest ovce, boží-li či ďáblova, a po tom poznání mucž věděti, v kterém ovčinci bude, v božím-li čili v ďáblově. A tak všeliký pyšný, závistivý, zlobivý, opilý, smilný, obžerný, zloděj, mordéř, násilník, lhář, hanlivý, utrhač: P 225a2 145 jest z uovčince dáblova nyní zde a potom bude věčně. Protož ještě o ovčinci máme věděti, že ovčinec muož znamenati každé duosto- jenství, totiž světské i duchovní. Neb kdož v to vejde jsa prošen neb povolán pro prospěch spasitedlný, svůj i obecný, ten ť vchází skrze dveře — Pána Krista — a tomu ť vrátný — totiž Duch svatý 150 — otvírá rozum k zpravování i ke všem ctnostem. Pakli kdo vchází v duostojenství duchovní neb světské pro chlúbu, aby byl P 225a" U — já tichý N 124—125 pokorného srdce N — 127 svatých ctnostech N — 128 dám U — 129 přirození sau bázlivé a N — 130 též] tak N — 131 k pomoci U — 133 auzkostech nuznostech P — 134 vyvolená N — 136 zlého] zlé TU, zlým N — milosrdenství žádného N ... 138 pokorným U — 138—139 nebojí ... činění vyn. U — 139 hříchův N — učinění T 141 tom poznati] těchto znameních vyšetřiti N — čí jest] jest-li N 141—142 li či] čili N — 144 obžerný] vyn. U — lotr, mordýř N — násilník vyn. U — hanlivý, utrhač] vyn. U — utrhač, šprýmovný, klevetný, mnoho- mluvný N — 145 věčně] věkoma věčně v něm zůstávati U — 147 kdož v to] v takové důstojenství které koliv N — 148 ten t každej N — 150 124 Mat. 11, 29 — 131 Podle Ž. 9, 10 -
Strana 88
88 ctěn nad jiné, ten ť není pastýř, ale zloděj a lotr, neb krade ten auřad lidem dobrým, kteříž sau toho hodni, a on sobě osobuje cizí věc, totiž auřad a póžitky jeho bez vuole boží; a tak jest 155 zloděj. Druhé, že v tom úřadě jsa nehodně, u morduje sám svú P 225b1 duši a zlým příkladem jiných, a tak jest lotr, ješto lidi morduje bezprávně. Protož dí ve čtení: »Jistě, jistě pravím vám«. Dí dva- krát »jistě«, tím znamenaje, že řeč, kterúž chce praviti, jest velmi vzáctna a potřebna k spasení, neb jest zpráva, po níž mají věrní 160 rozeznati, kteří jsau praví pastýři v církvi svaté a kteří nic. Neb proto, že lidé křesťanští neumějí toho právě rozeznati, mnohokrát bývají velmi zavedeni o své spasení, a protož Pán Kristus dává tuto naučení, po němž by mohli zlí i dobří pastýři poznáni býti. A najprvé pokládá zlého pastýře zvláštnost a řka: »Kdo nevchází 165 do ovčince skrze dveře, ale vstupuje jinudy, ten jest zloděj a lotr«, jakož u dříve povědíno jest, že dveře do toho ovčince jest sám P 225b2 Pán Kristus. Protož prosme jeho svaté milosti, ať nám otevře dveře nebeského království, když se naše duše bude děliti s naším tělem! Amen. * rozum jeho N — 152 jiné a vážen N — 154 věci U — úžitky N — jeho nebo důchody N — 155 veliký zloděj N — jsa] stoje N — 157 ve čtení svaté čtení N — Zajisté, zajisté NTU — 158 zajisté NTU — 159 věrní] vyn. T — 162 protož i svatí a U — 164 a zvláštnosti T, a vlastnosti N, o vzláštnosti U — 166 povědíno] oznámeno N — 167 milosti] velebnosti N — 168 budau NU 168—169 našimi těly N — 169 tělem] bídným tělem a pojme nás do věčné radosti, tu, kdež kraluješ, Bože, na věky věkův U —
88 ctěn nad jiné, ten ť není pastýř, ale zloděj a lotr, neb krade ten auřad lidem dobrým, kteříž sau toho hodni, a on sobě osobuje cizí věc, totiž auřad a póžitky jeho bez vuole boží; a tak jest 155 zloděj. Druhé, že v tom úřadě jsa nehodně, u morduje sám svú P 225b1 duši a zlým příkladem jiných, a tak jest lotr, ješto lidi morduje bezprávně. Protož dí ve čtení: »Jistě, jistě pravím vám«. Dí dva- krát »jistě«, tím znamenaje, že řeč, kterúž chce praviti, jest velmi vzáctna a potřebna k spasení, neb jest zpráva, po níž mají věrní 160 rozeznati, kteří jsau praví pastýři v církvi svaté a kteří nic. Neb proto, že lidé křesťanští neumějí toho právě rozeznati, mnohokrát bývají velmi zavedeni o své spasení, a protož Pán Kristus dává tuto naučení, po němž by mohli zlí i dobří pastýři poznáni býti. A najprvé pokládá zlého pastýře zvláštnost a řka: »Kdo nevchází 165 do ovčince skrze dveře, ale vstupuje jinudy, ten jest zloděj a lotr«, jakož u dříve povědíno jest, že dveře do toho ovčince jest sám P 225b2 Pán Kristus. Protož prosme jeho svaté milosti, ať nám otevře dveře nebeského království, když se naše duše bude děliti s naším tělem! Amen. * rozum jeho N — 152 jiné a vážen N — 154 věci U — úžitky N — jeho nebo důchody N — 155 veliký zloděj N — jsa] stoje N — 157 ve čtení svaté čtení N — Zajisté, zajisté NTU — 158 zajisté NTU — 159 věrní] vyn. T — 162 protož i svatí a U — 164 a zvláštnosti T, a vlastnosti N, o vzláštnosti U — 166 povědíno] oznámeno N — 167 milosti] velebnosti N — 168 budau NU 168—169 našimi těly N — 169 tělem] bídným tělem a pojme nás do věčné radosti, tu, kdež kraluješ, Bože, na věky věkův U —
Strana 89
V úterý svatodušní. Kázání III. C 160b1 Čtení svaté toto, které ste slyšeli, jest o Duchu svatém. Neb se zjevně] A ačkolivěk se nezdá, by byla která zmínka o Duchu svatém, neb se zjevně nikdež nejmenuje, avšak u vejkladu čtení 5 svatého nalézá se slovo, v kterémž se zavírá a rozumí Duch svatej. Protož vizme, kterak znamenitá zmínka činí se o pastejři a o ovčinci a o vrátném ovčince a o ovcích, o zloději a o lotřích. A na počátku dí Kristus:» Jistě, jistě pravím vám: Kdo nevchází skrze dveře do ovčince ovcí, ale vstupuje jinudy, ten zloděj jest«. 10 Vcházíme skrze dveře do ovčince, počítá Kristus pastejři; a zdaž ovce také nevcházejí do ovčince skrze dveře, čili také jinudy vstupují? Obojím ť sluší, aby skrze dveře vcházeli. Neb kdož kolivěk jinudy vchází nežli skrze dveře, buď pastejř nebo ovce, s škodau vcházejí. 15 Chceme-liž pak tomu porozuměti, nejprvé vezměme před sebe, co by to bylo ovčinec a co dveře ovčince! Ovčinec znamenává církev svatau. Pomysliž pak tuto kdo a vzláště vtipnej posluchač, že v Zjevení svatého Jana ovčinec skrze ji město okrášlené a při- C 160b2 pravené a ozdobené se vypisuje a vyznamenává. Protož zdá se, 20 že by bylo odporné tomuto; ale není, neb můžte rozuměti, že církev svatá dělí se na dvě strany, totižto rytěřující a svítězilau. Hledíce k církvi rytěřující, ta zajisté jest okrášlena a velmi ozdobena ale pohledě k nynější rytěřující, kteráž se skrze ovčinec vyzna- menává a jmenuje, ta jest jako v nějakém ponížení. A pamatujete-li 25 na onoho Samaritána, kterejž uvázal rány toho raně ného, ješto byl upadl mezi lotry? Uvedl ho do chléva! A tu se také rozumí církev svatá. Protož jedna řeč druhé není nic odporna, 1 Titul a perikopy viz při první recensi. 2 Iniciálka Č je nevyplněna! — 3 [Neb se zjevně] písař omylem napsal tu, ač patří o něco níže, a zapomněl škrtnouti tato slova. 10 Vcházíme snad omyl m. Vcházeti 16 Ovčinec) doplňuje vydavatel, rkp. vyn.! 22 rytěřující patrně omyl m. svítězilé — 25 ps. Ranieho (!) 28 rkpis: církev (!) — — 18 Zjev. 21, 10 nn. — 25 Luk. 10, 33 nn. .
V úterý svatodušní. Kázání III. C 160b1 Čtení svaté toto, které ste slyšeli, jest o Duchu svatém. Neb se zjevně] A ačkolivěk se nezdá, by byla která zmínka o Duchu svatém, neb se zjevně nikdež nejmenuje, avšak u vejkladu čtení 5 svatého nalézá se slovo, v kterémž se zavírá a rozumí Duch svatej. Protož vizme, kterak znamenitá zmínka činí se o pastejři a o ovčinci a o vrátném ovčince a o ovcích, o zloději a o lotřích. A na počátku dí Kristus:» Jistě, jistě pravím vám: Kdo nevchází skrze dveře do ovčince ovcí, ale vstupuje jinudy, ten zloděj jest«. 10 Vcházíme skrze dveře do ovčince, počítá Kristus pastejři; a zdaž ovce také nevcházejí do ovčince skrze dveře, čili také jinudy vstupují? Obojím ť sluší, aby skrze dveře vcházeli. Neb kdož kolivěk jinudy vchází nežli skrze dveře, buď pastejř nebo ovce, s škodau vcházejí. 15 Chceme-liž pak tomu porozuměti, nejprvé vezměme před sebe, co by to bylo ovčinec a co dveře ovčince! Ovčinec znamenává církev svatau. Pomysliž pak tuto kdo a vzláště vtipnej posluchač, že v Zjevení svatého Jana ovčinec skrze ji město okrášlené a při- C 160b2 pravené a ozdobené se vypisuje a vyznamenává. Protož zdá se, 20 že by bylo odporné tomuto; ale není, neb můžte rozuměti, že církev svatá dělí se na dvě strany, totižto rytěřující a svítězilau. Hledíce k církvi rytěřující, ta zajisté jest okrášlena a velmi ozdobena ale pohledě k nynější rytěřující, kteráž se skrze ovčinec vyzna- menává a jmenuje, ta jest jako v nějakém ponížení. A pamatujete-li 25 na onoho Samaritána, kterejž uvázal rány toho raně ného, ješto byl upadl mezi lotry? Uvedl ho do chléva! A tu se také rozumí církev svatá. Protož jedna řeč druhé není nic odporna, 1 Titul a perikopy viz při první recensi. 2 Iniciálka Č je nevyplněna! — 3 [Neb se zjevně] písař omylem napsal tu, ač patří o něco níže, a zapomněl škrtnouti tato slova. 10 Vcházíme snad omyl m. Vcházeti 16 Ovčinec) doplňuje vydavatel, rkp. vyn.! 22 rytěřující patrně omyl m. svítězilé — 25 ps. Ranieho (!) 28 rkpis: církev (!) — — 18 Zjev. 21, 10 nn. — 25 Luk. 10, 33 nn. .
Strana 90
90 kdož umi prohlédnauti i k voné svrchované církvi) i k této rytěřující. A tak již můžem rozuměti, že církev svatá skrze ovčinec 30 se znamenává. Což sau pak dveře? Nehledajíce jiného vejkladu, sám Pán Kristus vykládá řka: »Já ť sem dveře«. Ej, to ť on, dveře! Což jest pak, vjíti skrze dveře do ovčince? Nic jiného, nežli skrze násle- dování Pána Krista u víru vjíti. A kdož kolivěk jest následovník 35 Kristův, každej právě vchází do ovčince. Toho na potvrzení dí svatej Jan v své prv ní kanonice v první: »Kdo se praví v Kristu C 161a" přebejvati, má, jakož jest on chodil, i on též choditi«. A že sem pak na dvé rozdělil církev svatau, vážíce, obojí církve jest Kristus dveře. Tehdy žádnej se nestroj, by mohl kdo 40 do oné slávy církve svítězilé přijíti, leč prvé do této rytěřující hodně a právě vejde! A to jest toliko řečeno: Žádnej se nenaděj, by mohl k spasení přijíti, nezůstane-li v Kristu Pánu. Ale pohříchu mnozí ť sau v tomto ovčinci, totižto v církvi svaté, jenž sau jinudy než skrze dveře vešli, jakožto skrze pejchu aneb skrze 45 lakomství. Protož žádnej z takovejch nebude moci vjíti do oné cír- k v e svrchované království nebeského; a ačkolivěk sau zde v ůvčinci, ale beze všeho zaslaužení, neb sobě nic k vodplatě věčné nezasluhují Jistě všickni by se tu měli báti a lekati — netoliko kazatelé, ale i posluchači, kudy a kterak sau vešli do ovčince! 50 Protož znamenej, co dí Pán Kristus: »Kdo [nejvchází(!) skrze dveře, pastejř ť jest ovcí.« Tu vypisuje práci pastejře Kristus, nebo auřad jeho jest pásti, a tak práce; a jestliže pase, tehdy ne svého zisku hledá — rozuměj časného —, ale hledá aužit u ku ovcím C 161a" spasitedlného. Jako říkával onen pastejř, kterejž byl všel skrze 55 dveře: »Nehledámť, což jest vašeho, ale vás«. A tak vpravdě on byl dobrej a pravej pastejř. A jinde říkal (jakož stojí napsáno v první k Tesalonicenským v druhé kapitole): »Bratří, vy sami víte, vchod náš že ť jest nebyl v příčině vzatku aneb lakomství«. A dolejí dí »Aniž sme kdy byli v řeči pochlebenství«. Ej, jací ť sau to byli 60 pastejři, kteřížto ne svého aužitku hledali, ale jinejch! Protož 45—46 círk«v e; gv vyn. v rkpise! — 50 Omyl m. vchází — 36 Spr. 1. Jana 2, 6 — 55 2. Kor. 12, 14 — 57 Podle 1. Tes. 2, 1 — 59 Podle 1. Tes. 2, 5 -
90 kdož umi prohlédnauti i k voné svrchované církvi) i k této rytěřující. A tak již můžem rozuměti, že církev svatá skrze ovčinec 30 se znamenává. Což sau pak dveře? Nehledajíce jiného vejkladu, sám Pán Kristus vykládá řka: »Já ť sem dveře«. Ej, to ť on, dveře! Což jest pak, vjíti skrze dveře do ovčince? Nic jiného, nežli skrze násle- dování Pána Krista u víru vjíti. A kdož kolivěk jest následovník 35 Kristův, každej právě vchází do ovčince. Toho na potvrzení dí svatej Jan v své prv ní kanonice v první: »Kdo se praví v Kristu C 161a" přebejvati, má, jakož jest on chodil, i on též choditi«. A že sem pak na dvé rozdělil církev svatau, vážíce, obojí církve jest Kristus dveře. Tehdy žádnej se nestroj, by mohl kdo 40 do oné slávy církve svítězilé přijíti, leč prvé do této rytěřující hodně a právě vejde! A to jest toliko řečeno: Žádnej se nenaděj, by mohl k spasení přijíti, nezůstane-li v Kristu Pánu. Ale pohříchu mnozí ť sau v tomto ovčinci, totižto v církvi svaté, jenž sau jinudy než skrze dveře vešli, jakožto skrze pejchu aneb skrze 45 lakomství. Protož žádnej z takovejch nebude moci vjíti do oné cír- k v e svrchované království nebeského; a ačkolivěk sau zde v ůvčinci, ale beze všeho zaslaužení, neb sobě nic k vodplatě věčné nezasluhují Jistě všickni by se tu měli báti a lekati — netoliko kazatelé, ale i posluchači, kudy a kterak sau vešli do ovčince! 50 Protož znamenej, co dí Pán Kristus: »Kdo [nejvchází(!) skrze dveře, pastejř ť jest ovcí.« Tu vypisuje práci pastejře Kristus, nebo auřad jeho jest pásti, a tak práce; a jestliže pase, tehdy ne svého zisku hledá — rozuměj časného —, ale hledá aužit u ku ovcím C 161a" spasitedlného. Jako říkával onen pastejř, kterejž byl všel skrze 55 dveře: »Nehledámť, což jest vašeho, ale vás«. A tak vpravdě on byl dobrej a pravej pastejř. A jinde říkal (jakož stojí napsáno v první k Tesalonicenským v druhé kapitole): »Bratří, vy sami víte, vchod náš že ť jest nebyl v příčině vzatku aneb lakomství«. A dolejí dí »Aniž sme kdy byli v řeči pochlebenství«. Ej, jací ť sau to byli 60 pastejři, kteřížto ne svého aužitku hledali, ale jinejch! Protož 45—46 círk«v e; gv vyn. v rkpise! — 50 Omyl m. vchází — 36 Spr. 1. Jana 2, 6 — 55 2. Kor. 12, 14 — 57 Podle 1. Tes. 2, 1 — 59 Podle 1. Tes. 2, 5 -
Strana 91
91 každej kněz věrnej a pravej kazatel má ť se čemu těšiti, jestliže své chvály nehledí ani lakomství ani bohatství a jestliže pravdu praví lidem a nepochlebuje; má ť se vpravdě čemu těšiti! Ale jináče bude-li ť, byť pak nevím jakové krásné listy na své kněžství 65 měl, a nebude-li ť věrně a právě pracovati a prospěchu bližních hleděti — vše ť bude darmo a není ť kněz, než zloděj a lotr! Neb dí svatej Pavel k Timoteovi v druhé kapitole: »Žádnej, kdož v Bohu rytěřuje, nepleteť se v světské věci, aby se zachoval tomu, komuž jest zkušen«. A takovej každej kněz měl by se velmi báti 70 a lekati, kterejžto lakomství shromažďuje, pejchy a chvály své hledá, aužitku svého, a ne ubližních a svejch poddaných. A netoliko o duchovních auřadech, ale i o světskejch témuž rozuměj, že každej auředník, kterej prvotně chvály boží a ne své(!), prospěchu a spasení lidského i také svého, má ť se čemu těšiti; 75 a pakli pod tím auřadem hledí chvály své a aby sobě platův na- kaupil, zboží mnoho nashromáždil — což jiného jest, než, jakož dí Kristus, zloděj a lotr? Ach, pohříchu, co jest takovejch lidí, kněží, zprávcův duchovních i světskejch! A o takovejch dí svatej Pavel k Filipenským v druhé kapitole: »Všickni hledají, což jest so jejich, a ne toho, což jest Jezu Krista«. A zdaliž se toho neděje nynějšího času? Protož, kde jest nyní pastejře duchovního aneb světského pravého nalézti? Snad by přišlo na to, jakož dí Izaiáš prorok v XIII. kapitole: »Dražší bude muž než zlato«. A tak vpravdě řídci sau pastejři! Neb mnohej, když ť jedno má dobrau 85 vůli a lásku od lidí, na jiné ť se neohlédne. Ale apoštolé ť sau ne tak činili, než říkali: »My ť nehledáme vašeho, ale vás«. Dále dí čtení svaté: »Tomu ť vrátnej otvírá«. Tehdy k tako- vému pastejři vrátnej se přiznává. Ale kdož jest ten vrátnej? Pomyslme, budeme-li tu moci zavříti aneb rozuměti Ducha sva - C 161b2 90 tého? Kristus Pán — vrata aneb dveře, a Duch svatej — vrátnej, dveře otvírá a oznamuje, a tak jest vrátnej. A my teď nedávno o něm měli: »Když přijde ten Duch pravdy, naučí ť vás všeliké pravdě. On ť mne oslaví«. Tak řka pomysliž, kterak Duch svatej C 161b 73 Text je zkomolen, ale čtenář snadno si jej do- plní a upraví; snad schází jen slovo hledá po sl. boží — 67 Podle 2. Tim. 2, 4 — — 79 Filip. 2, 21 — 83 Podle Iz. 13, 12 86 Podle 2. Kor. 12, 14 — 92 Podle Jana 16, 13 a 14 —
91 každej kněz věrnej a pravej kazatel má ť se čemu těšiti, jestliže své chvály nehledí ani lakomství ani bohatství a jestliže pravdu praví lidem a nepochlebuje; má ť se vpravdě čemu těšiti! Ale jináče bude-li ť, byť pak nevím jakové krásné listy na své kněžství 65 měl, a nebude-li ť věrně a právě pracovati a prospěchu bližních hleděti — vše ť bude darmo a není ť kněz, než zloděj a lotr! Neb dí svatej Pavel k Timoteovi v druhé kapitole: »Žádnej, kdož v Bohu rytěřuje, nepleteť se v světské věci, aby se zachoval tomu, komuž jest zkušen«. A takovej každej kněz měl by se velmi báti 70 a lekati, kterejžto lakomství shromažďuje, pejchy a chvály své hledá, aužitku svého, a ne ubližních a svejch poddaných. A netoliko o duchovních auřadech, ale i o světskejch témuž rozuměj, že každej auředník, kterej prvotně chvály boží a ne své(!), prospěchu a spasení lidského i také svého, má ť se čemu těšiti; 75 a pakli pod tím auřadem hledí chvály své a aby sobě platův na- kaupil, zboží mnoho nashromáždil — což jiného jest, než, jakož dí Kristus, zloděj a lotr? Ach, pohříchu, co jest takovejch lidí, kněží, zprávcův duchovních i světskejch! A o takovejch dí svatej Pavel k Filipenským v druhé kapitole: »Všickni hledají, což jest so jejich, a ne toho, což jest Jezu Krista«. A zdaliž se toho neděje nynějšího času? Protož, kde jest nyní pastejře duchovního aneb světského pravého nalézti? Snad by přišlo na to, jakož dí Izaiáš prorok v XIII. kapitole: »Dražší bude muž než zlato«. A tak vpravdě řídci sau pastejři! Neb mnohej, když ť jedno má dobrau 85 vůli a lásku od lidí, na jiné ť se neohlédne. Ale apoštolé ť sau ne tak činili, než říkali: »My ť nehledáme vašeho, ale vás«. Dále dí čtení svaté: »Tomu ť vrátnej otvírá«. Tehdy k tako- vému pastejři vrátnej se přiznává. Ale kdož jest ten vrátnej? Pomyslme, budeme-li tu moci zavříti aneb rozuměti Ducha sva - C 161b2 90 tého? Kristus Pán — vrata aneb dveře, a Duch svatej — vrátnej, dveře otvírá a oznamuje, a tak jest vrátnej. A my teď nedávno o něm měli: »Když přijde ten Duch pravdy, naučí ť vás všeliké pravdě. On ť mne oslaví«. Tak řka pomysliž, kterak Duch svatej C 161b 73 Text je zkomolen, ale čtenář snadno si jej do- plní a upraví; snad schází jen slovo hledá po sl. boží — 67 Podle 2. Tim. 2, 4 — — 79 Filip. 2, 21 — 83 Podle Iz. 13, 12 86 Podle 2. Kor. 12, 14 — 92 Podle Jana 16, 13 a 14 —
Strana 92
92 Krista oslavuje a oznamuje! Tak, kterak dveře otvírá. A protož, 95 kdož kolivěk jest pravej pastejř ovcí, tomu Duch svatej otvírá a naučení zdravá dává, aby těmi dveřmi — totižto skrze Krista — všel do ovčince; a k takovému ť se přiznává Duch svatej, neb jest počátek jeho pastejřství a ovce hlas jeho slyší. »A ovce vlastní ze jména volá«. Též z toho dává Kristus 100 Pán příklad, po čem ovce bejvají poznány. Prvé zajisté pravil, po čem pastejř poznán bejvá, tuto pak, po čem ovce, totiž po poslušenství. Neb, kteříž poslauchají předkem Pána Boha a potom kněží dobrejch, věrnejch, pobožnejch a pravejch, tyť sau pravé ovce. A jakož sem prvé řekl, že se v tom slovu »Kdo vchází skrze 105 dveře« míní a zavírají světští i duchovní. A potom ihned k ovcém vstupuje a řka: »Ovce hlas jeho slyší«. Tehdy pravé ovce svět- skejch» i duchovních zprávcí poslau] chají. Neb dí svatej Pavel: C 162a- »Každá moc jest od Boha«. A jinde dí: »Všeliký aneb každej člověk mocem vyšším poddán buď«. A svatej Petr v své kanonice 110 dí: »Poddáni buďte všelikému lidskému stvoření pro Boha«. Medle, kde jest to poslušenství? Znamenáš-li pilně, že jest řídkej pastejř, a snad pohříchu řídčejí ovci nejdeš. A po čem mají poznány bejti? Jediné po tom, jakož dí Kristus Pán, že ovce hlas jeho slyší — a tu ť jest poslušenství. Ale pohříchu již nyní sobě 115 to lidé za hanbu položili a mají, aby byli poddáni kněžím právě! Někdy bylo tak, jakož máme napsáno v knihách prvních Králov- skejch v vosmé kapitole: Bylo se stesklo lidu židovskému pod zprávau Samuele proroka, kněze božího. Pán Bůh jemu řekl: »Ne tebe ť sau zavrhli, ale mne, abych nekraloval nad nimi«. 120 Kde jest nyní poslušenství? Někdy bylo přikázáno od Boha, kdož by koli kněží neposlauchal, aby byl ukamenován. Pomyslmež o naší straně, ješto ť se pravdy boží přídrží, ješto ť se jim zdá, že sau mnohem osvícenější než oni protivníci kalichu Kristova kterak oni mnohem větší poslušenství zachovávají (ač u jich C 162a2 125 ne ve všem chválím, ale proto druhdy i na zlejch může dán bejti příklad, aby mohl prospěšen bejti dobrejm, právě jako včela na bodlavém trnu medu požívá aneb med z něho béře), kterak ti 106—107 světskej ch; v rkpise sch vyn.! 108 Podle I. Kor. 11, 12 — 108—109 Podle Řím. 13, 1 — 110 Podle 1. Petra 2, 13 — 117 Podle 1. Sam. 8, 5 až 7 —
92 Krista oslavuje a oznamuje! Tak, kterak dveře otvírá. A protož, 95 kdož kolivěk jest pravej pastejř ovcí, tomu Duch svatej otvírá a naučení zdravá dává, aby těmi dveřmi — totižto skrze Krista — všel do ovčince; a k takovému ť se přiznává Duch svatej, neb jest počátek jeho pastejřství a ovce hlas jeho slyší. »A ovce vlastní ze jména volá«. Též z toho dává Kristus 100 Pán příklad, po čem ovce bejvají poznány. Prvé zajisté pravil, po čem pastejř poznán bejvá, tuto pak, po čem ovce, totiž po poslušenství. Neb, kteříž poslauchají předkem Pána Boha a potom kněží dobrejch, věrnejch, pobožnejch a pravejch, tyť sau pravé ovce. A jakož sem prvé řekl, že se v tom slovu »Kdo vchází skrze 105 dveře« míní a zavírají světští i duchovní. A potom ihned k ovcém vstupuje a řka: »Ovce hlas jeho slyší«. Tehdy pravé ovce svět- skejch» i duchovních zprávcí poslau] chají. Neb dí svatej Pavel: C 162a- »Každá moc jest od Boha«. A jinde dí: »Všeliký aneb každej člověk mocem vyšším poddán buď«. A svatej Petr v své kanonice 110 dí: »Poddáni buďte všelikému lidskému stvoření pro Boha«. Medle, kde jest to poslušenství? Znamenáš-li pilně, že jest řídkej pastejř, a snad pohříchu řídčejí ovci nejdeš. A po čem mají poznány bejti? Jediné po tom, jakož dí Kristus Pán, že ovce hlas jeho slyší — a tu ť jest poslušenství. Ale pohříchu již nyní sobě 115 to lidé za hanbu položili a mají, aby byli poddáni kněžím právě! Někdy bylo tak, jakož máme napsáno v knihách prvních Králov- skejch v vosmé kapitole: Bylo se stesklo lidu židovskému pod zprávau Samuele proroka, kněze božího. Pán Bůh jemu řekl: »Ne tebe ť sau zavrhli, ale mne, abych nekraloval nad nimi«. 120 Kde jest nyní poslušenství? Někdy bylo přikázáno od Boha, kdož by koli kněží neposlauchal, aby byl ukamenován. Pomyslmež o naší straně, ješto ť se pravdy boží přídrží, ješto ť se jim zdá, že sau mnohem osvícenější než oni protivníci kalichu Kristova kterak oni mnohem větší poslušenství zachovávají (ač u jich C 162a2 125 ne ve všem chválím, ale proto druhdy i na zlejch může dán bejti příklad, aby mohl prospěšen bejti dobrejm, právě jako včela na bodlavém trnu medu požívá aneb med z něho béře), kterak ti 106—107 světskej ch; v rkpise sch vyn.! 108 Podle I. Kor. 11, 12 — 108—109 Podle Řím. 13, 1 — 110 Podle 1. Petra 2, 13 — 117 Podle 1. Sam. 8, 5 až 7 —
Strana 93
93 135 protivníci skrze své poslušenství pekla sobě dobejvají, nebo v mor- dích, v křížích, berauce je na Čechy, aby je hubili, jich v tom po- 130 slauchají, a vy pak pro své spasení nechcete uposlechnauti a povolni bejti raddám a naučením kněžskejm, abyšte se často připravovali a spůsobovali k hodnému přijímaní těla a krve Kristovy, ke zpovědi, ku pokání, k zůstaní všech hříchův. I jest divná věc: kněží sobě zjednajíce, a pak jich nechtí poslauchati! Dále dí čtení svaté: »A vlastní ovce volá ze jména a vyvodí je«. Ó nejmilejší! To ť, veď, přísluší a příleží knězi, aby znal ovce. Ale prosím vás, kterej by toho prostředek měl dán bejti? Zdali ten, aby kněží s vámi v krčmách sedali a tu se s vámi seznámili? Čili by snad takto lépe bylo, aby ovce otevřely srdce knězi a kněz 140 aby věděl, kterau pastvau má pásti? Neb co škodí, pro spasení otevříti srdce knězi? Však i víra tomu učí! Ale pohříchu již nyní kdyby knězi(!) kterej saused přišel a neb některá osoba, však ť C 162b1 by za zráci (sic!) ostala: »Ó, prej, chodí ť tam a zrazuje nás před kněžími!« Ale má ť kněz znáti ovce etc. 145 Dále dí čtení svaté: »A vyvodí je«, totižto z hříchův. Neb kněz má lidem hříchy zhyžďovati a zvošklivovati. Víme zajisté, že v hříších sobě nic jiného nezachováme, jediné peklo, smrt a věčné zatracení. »A jde před nimi«. Kterak? Poctivě živ sa a příkladně; jakož apoštol jednomu pastejři tak psal (první k Timoteovi): 150 »Buď příklad věrnejch v slovu, v obcování, u vážnosti, u víře«. A to ť by bylo jíti před ovcemi, aby kněz věrně kázal a pracoval, aby bludův nerozsíval, aby všeckny věci jednal a působil v lásce. Snad by někdo řekl: »Kdež sau takoví kněží, kde? Ú, i kněží ť lidé sau a mohau ť také poblauditi«. Ale vy, když byšte co takového 155 škodného uznamenali na kněžích, povězte, voznamte, napome- nutí a vejstrahu dejte! Neb snáze mnohem jeden na druhém pozná ledacos takového nežli sám na sobě. Dí svatej Rehoř, že kněz tak se má děliti od obecného lidu, jako se dělí pastejř od stáda. Ó milej Bože, kdy na to uhodíme?! Protož i Kristus dí (u svatého 160 Matauše v páté kapitole): »Tak svěť světlo vaše u před lidmi, C 162b2 aby lidé, vidauce skutky vaše dobré, i velebili Otce vašeho, kterejž v nebesích jest.« Dále dí čtení svaté: »A ovce ho následují«. Nebo ku příkladau(!) a k naučení pastejřovu ovce zavázány sau živy bejti. A pokládá 150 Podle I. Tim. 4, 12 — 160 Podle Mat. 5, 16 —
93 135 protivníci skrze své poslušenství pekla sobě dobejvají, nebo v mor- dích, v křížích, berauce je na Čechy, aby je hubili, jich v tom po- 130 slauchají, a vy pak pro své spasení nechcete uposlechnauti a povolni bejti raddám a naučením kněžskejm, abyšte se často připravovali a spůsobovali k hodnému přijímaní těla a krve Kristovy, ke zpovědi, ku pokání, k zůstaní všech hříchův. I jest divná věc: kněží sobě zjednajíce, a pak jich nechtí poslauchati! Dále dí čtení svaté: »A vlastní ovce volá ze jména a vyvodí je«. Ó nejmilejší! To ť, veď, přísluší a příleží knězi, aby znal ovce. Ale prosím vás, kterej by toho prostředek měl dán bejti? Zdali ten, aby kněží s vámi v krčmách sedali a tu se s vámi seznámili? Čili by snad takto lépe bylo, aby ovce otevřely srdce knězi a kněz 140 aby věděl, kterau pastvau má pásti? Neb co škodí, pro spasení otevříti srdce knězi? Však i víra tomu učí! Ale pohříchu již nyní kdyby knězi(!) kterej saused přišel a neb některá osoba, však ť C 162b1 by za zráci (sic!) ostala: »Ó, prej, chodí ť tam a zrazuje nás před kněžími!« Ale má ť kněz znáti ovce etc. 145 Dále dí čtení svaté: »A vyvodí je«, totižto z hříchův. Neb kněz má lidem hříchy zhyžďovati a zvošklivovati. Víme zajisté, že v hříších sobě nic jiného nezachováme, jediné peklo, smrt a věčné zatracení. »A jde před nimi«. Kterak? Poctivě živ sa a příkladně; jakož apoštol jednomu pastejři tak psal (první k Timoteovi): 150 »Buď příklad věrnejch v slovu, v obcování, u vážnosti, u víře«. A to ť by bylo jíti před ovcemi, aby kněz věrně kázal a pracoval, aby bludův nerozsíval, aby všeckny věci jednal a působil v lásce. Snad by někdo řekl: »Kdež sau takoví kněží, kde? Ú, i kněží ť lidé sau a mohau ť také poblauditi«. Ale vy, když byšte co takového 155 škodného uznamenali na kněžích, povězte, voznamte, napome- nutí a vejstrahu dejte! Neb snáze mnohem jeden na druhém pozná ledacos takového nežli sám na sobě. Dí svatej Rehoř, že kněz tak se má děliti od obecného lidu, jako se dělí pastejř od stáda. Ó milej Bože, kdy na to uhodíme?! Protož i Kristus dí (u svatého 160 Matauše v páté kapitole): »Tak svěť světlo vaše u před lidmi, C 162b2 aby lidé, vidauce skutky vaše dobré, i velebili Otce vašeho, kterejž v nebesích jest.« Dále dí čtení svaté: »A ovce ho následují«. Nebo ku příkladau(!) a k naučení pastejřovu ovce zavázány sau živy bejti. A pokládá 150 Podle I. Tim. 4, 12 — 160 Podle Mat. 5, 16 —
Strana 94
94 165 toho rozum a řka: »Neb znají hlas jeho«. Medle, rozumíte-li tomu, čím to jde, že ovce poslauchají pastejře? Ú, tudy a tak, že častokrát [že] hlasu jeho poslauchajííc], mluvíce i o tělesném pastejři. Tak právě jest i o duchovním. »Ale cizího nenásledují, než utíkají od něho, neb neznají hlasův cizích«. Jacíž sau to pak hlasové cizí? 170 Jsau ť pikarti bludní a kacíři, o nichž dí apoštol svatej Pavel v druhé k Korintům v XII. kapitole: »Falešní apoštolé, lstiví dělníci, paroměňujíce se v služebníky Kristovy. A není ť div, neb i sám šatanáš proměňuje se v anděla světlosti«. Pomysltež tuto, ovce, čího hlasu radči poslaucháte, věrnejch-li zprávcí a kaza- 175 telů, čili těch bludnejch pikhartův a kacířů etc? Dále dí čtení svaté: »Tyto věci v příslovích mluvil jim Pán Ježíš, ale oni sau nepoznali, co by mluvil jim«. To sau slova evan- gelisty. Protož řekl jim opět Pán Ježíš: »Všickni, kolikož jich koliv 180 přišlo, zlodějí ť sau a ji lotři«, totiž, neb sau nevešli skrze dveře — C 163a1 Krista — a neposlauchaly sau jich ovce. »Já ť sem dveře, skrze mne ač kdo vejde, spasen bude«. Tu nám naučení, že v drahém Pánu Ježíšovi všeckno naše spasení záleží. »A vejde i vyjde a pastvu nalezne.« Vedlé Písma vyjití aneb vejchod se nalézá zlej; jakož 185 o tom píše svatej Jan v své kanonice v druhé kapitole: »Z nás ť sau vyšli, ale nebyli ť sau z nás«. Ej, škodné vyjití! Ale tuto vejchod jest dobrej. A tomu aby porozuměti mohl, věziž, že vjíti jest zůstati v Kristu Pánu. O tom dí svatej Pavel k Efezským v třetí kapitole: »Dejž vám to milej Bůh, aby Kristus skrze víru přebejval v srdcích 190 vašich«. A přebejvati Kristu v srcích (sic!) co jest? Jest věrně o něm vždycky mysliti a tak, aby vždycky Kristus v srdci byl. Vyjíti pak co jest? I, jest člověku činiti všeckno vedlé vyměření zákona božího; jakož Kristus Pán dí: »Tak ť svěť světlo vaše před lidmi« etc. A z toho jest toto: naučení sobě vzíti můžem, že dobrej a pravej pastejř, což kolivěk činí vnitř i zevnitř, všeckno to činí vedlé víry, aneb takto, že i to rozjímaní srdečné i skutkové zevnitřní prospívají k spasení. 195 171 Spr. podle 2. Kor. II, 13 až 15 185 1. Jan 2, 19 — 189 Podle Eſez. 3, 17 193 Mat. 5, 16 — 167 poslauchajíc]; nejspíše třeba čísti: poslauchají — 172 Rkpis omylem poměňujíce — —
94 165 toho rozum a řka: »Neb znají hlas jeho«. Medle, rozumíte-li tomu, čím to jde, že ovce poslauchají pastejře? Ú, tudy a tak, že častokrát [že] hlasu jeho poslauchajííc], mluvíce i o tělesném pastejři. Tak právě jest i o duchovním. »Ale cizího nenásledují, než utíkají od něho, neb neznají hlasův cizích«. Jacíž sau to pak hlasové cizí? 170 Jsau ť pikarti bludní a kacíři, o nichž dí apoštol svatej Pavel v druhé k Korintům v XII. kapitole: »Falešní apoštolé, lstiví dělníci, paroměňujíce se v služebníky Kristovy. A není ť div, neb i sám šatanáš proměňuje se v anděla světlosti«. Pomysltež tuto, ovce, čího hlasu radči poslaucháte, věrnejch-li zprávcí a kaza- 175 telů, čili těch bludnejch pikhartův a kacířů etc? Dále dí čtení svaté: »Tyto věci v příslovích mluvil jim Pán Ježíš, ale oni sau nepoznali, co by mluvil jim«. To sau slova evan- gelisty. Protož řekl jim opět Pán Ježíš: »Všickni, kolikož jich koliv 180 přišlo, zlodějí ť sau a ji lotři«, totiž, neb sau nevešli skrze dveře — C 163a1 Krista — a neposlauchaly sau jich ovce. »Já ť sem dveře, skrze mne ač kdo vejde, spasen bude«. Tu nám naučení, že v drahém Pánu Ježíšovi všeckno naše spasení záleží. »A vejde i vyjde a pastvu nalezne.« Vedlé Písma vyjití aneb vejchod se nalézá zlej; jakož 185 o tom píše svatej Jan v své kanonice v druhé kapitole: »Z nás ť sau vyšli, ale nebyli ť sau z nás«. Ej, škodné vyjití! Ale tuto vejchod jest dobrej. A tomu aby porozuměti mohl, věziž, že vjíti jest zůstati v Kristu Pánu. O tom dí svatej Pavel k Efezským v třetí kapitole: »Dejž vám to milej Bůh, aby Kristus skrze víru přebejval v srdcích 190 vašich«. A přebejvati Kristu v srcích (sic!) co jest? Jest věrně o něm vždycky mysliti a tak, aby vždycky Kristus v srdci byl. Vyjíti pak co jest? I, jest člověku činiti všeckno vedlé vyměření zákona božího; jakož Kristus Pán dí: »Tak ť svěť světlo vaše před lidmi« etc. A z toho jest toto: naučení sobě vzíti můžem, že dobrej a pravej pastejř, což kolivěk činí vnitř i zevnitř, všeckno to činí vedlé víry, aneb takto, že i to rozjímaní srdečné i skutkové zevnitřní prospívají k spasení. 195 171 Spr. podle 2. Kor. II, 13 až 15 185 1. Jan 2, 19 — 189 Podle Eſez. 3, 17 193 Mat. 5, 16 — 167 poslauchajíc]; nejspíše třeba čísti: poslauchají — 172 Rkpis omylem poměňujíce — —
Strana 95
95 Aneb ještě takto vejde i vyjde a pastvu nalezne — a Kristus 200 Pán na konci čtení svatého dí —: »Já ť sem j přišel, aby život C 163a- měli, a hojnějí aby měli.« A protož toto jest vyjíti, když pastejř vchází skrze Krista, aby život měl. Ale kterej? Abakuk prorok dí v druhé kapitole: »Spravedlivej muž z víry živ jest«. Tehdy, jest-li kterej pastejř a že kazí víru skrze bludy, nevšel ť jest skrze 205 dveře — Krista; ačkoliv jest všel v úvčinec, alevšak umřel jest skrze bludy a vejde. To ť by tehdy bylo to: »a aby hojnějí měli«. A to ť jest vyjíti skrze smrt časnau k životu věčnému, neb po tom vyjití budau míti pastvy přehojné; jakož dí Kristus: »A pastvy nalezne«. A kdož to bude moci vypraviti a vymluviti, jaké a kte- 210 raké hojné to pastvy budau?! Neb dí Kristus: »Toto ť jest život věčnej, aby tě poznali samého pravého Boha a kteréhož si poslal, Ježíše Krista«. Protož tuto obojí o sobě považme! Nám zajisté práce a usilo- vání náleží o vaše dobré budaucí, a vám náleží poslušenství. My 215z víry vašeho spasení máme hledati, a vy máte bejti povolni k dobrému a naučení přijímati; neb my s pomocí boží jiného takově vašeho nehledáme než vaše dobré a spasitedlné; rádi bychom viděli, abychom mohli tam přijíti a tu se spolu shledati, kdež jest práce bez ustání, radost i utěšení beze vší tesknosti. C 163b 220 Pomáhejž nám toho, milej Bože drahej! 213—214 usilování] omylem opak. — 216 pomogcí; cí v rkpise vyn.! 202 Podle 1h. 2. 4 210 Jan 11, 3
95 Aneb ještě takto vejde i vyjde a pastvu nalezne — a Kristus 200 Pán na konci čtení svatého dí —: »Já ť sem j přišel, aby život C 163a- měli, a hojnějí aby měli.« A protož toto jest vyjíti, když pastejř vchází skrze Krista, aby život měl. Ale kterej? Abakuk prorok dí v druhé kapitole: »Spravedlivej muž z víry živ jest«. Tehdy, jest-li kterej pastejř a že kazí víru skrze bludy, nevšel ť jest skrze 205 dveře — Krista; ačkoliv jest všel v úvčinec, alevšak umřel jest skrze bludy a vejde. To ť by tehdy bylo to: »a aby hojnějí měli«. A to ť jest vyjíti skrze smrt časnau k životu věčnému, neb po tom vyjití budau míti pastvy přehojné; jakož dí Kristus: »A pastvy nalezne«. A kdož to bude moci vypraviti a vymluviti, jaké a kte- 210 raké hojné to pastvy budau?! Neb dí Kristus: »Toto ť jest život věčnej, aby tě poznali samého pravého Boha a kteréhož si poslal, Ježíše Krista«. Protož tuto obojí o sobě považme! Nám zajisté práce a usilo- vání náleží o vaše dobré budaucí, a vám náleží poslušenství. My 215z víry vašeho spasení máme hledati, a vy máte bejti povolni k dobrému a naučení přijímati; neb my s pomocí boží jiného takově vašeho nehledáme než vaše dobré a spasitedlné; rádi bychom viděli, abychom mohli tam přijíti a tu se spolu shledati, kdež jest práce bez ustání, radost i utěšení beze vší tesknosti. C 163b 220 Pomáhejž nám toho, milej Bože drahej! 213—214 usilování] omylem opak. — 216 pomogcí; cí v rkpise vyn.! 202 Podle 1h. 2. 4 210 Jan 11, 3
Strana 96
Na hod velebné svaté Trojice. B 306 Epištola svatého Pavla k Říma nóm v XI. Bratří! O hlubokosti bohatství, múdrosti a umění božího! Kterak neobsáhlí jsú saudové 5jeho a nestihlé cesty jeho! Nebo kto jest poznal rozum Páně aneb kto rádcí jeho byl? Aneb kto co první dal jemu a bude jemu od- placeno? Nebo z něho a skrze něho a v něm jsú všecky věci; jemuž česta chvála na věky 1věkuov. Amen. B 307 Čtení svatého Jana v třetí kapitole. V ten čas byl člověk z zákonníkuov, Niko- dem jménem, kníže židovské; ten přišel k Je- 1 Na ... svaté] Na den svaté a (vyn. T, + požehnané C) blahoslavené (4 a nerozdílné T) RCTU Na... Trojice] Na svatú Trojici P — hod] den NSO —- velebné] vyn. KNSO — svaté a nerozdílné SO — Trojice. — Amen T 2—10 Epištola... Amen] vyn. SO — 2 svatého Pavla] vyn. NC — Říma (!) B, Říměnínům TXI.] třinádeté kapitole takto K (přes slovo třinádoté je přepsána cifra XI.), XII. kapitole T, XII. N. XIII. C, XI. rozdílu U — 3 hlubokosti] vysokosti KPNT, veliká hlubokost C, jaká jest hlubo- kost U — bohatství] zboží C — 4 umění] poznání U — neobsáhlí] nezpyta- tedlní U — 5 Nebo kto jest] Kdo jest zajisté N — 6 rozum] smysl KPCNT, mysl (!) U — Páně] boží T — rádce U — 6—7 rádcí ... co] vyn. NT — 7 co] vyn. KPCU — prvé U — 9 jemuž buď NC — čest a] vyn. U — chvála] sláva KCU — 10 věkuov] vyn. U — Amen. Pán Bůh budiž s námi! I s Du- chem svým N — 11 Čtení ... kapitole» vyn. B, vT (zdá se, že jiná ruka!) Jan III. k.; Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Jan v III. N Čtení] Evangelium S — Čtení... Jana] Čtení svaté, napsal svatý Jan U 12 V ten čas] vyn. RUSO bíše T — z zákonníkuov] vyn. RU, z farizeův O — 13—44 kníže . .. věčný ten etc. R — 13 přijíde T — 14—44 3 nn. Řím. II, 33—36. 12 nn. Jan 3, 1—15.
Na hod velebné svaté Trojice. B 306 Epištola svatého Pavla k Říma nóm v XI. Bratří! O hlubokosti bohatství, múdrosti a umění božího! Kterak neobsáhlí jsú saudové 5jeho a nestihlé cesty jeho! Nebo kto jest poznal rozum Páně aneb kto rádcí jeho byl? Aneb kto co první dal jemu a bude jemu od- placeno? Nebo z něho a skrze něho a v něm jsú všecky věci; jemuž česta chvála na věky 1věkuov. Amen. B 307 Čtení svatého Jana v třetí kapitole. V ten čas byl člověk z zákonníkuov, Niko- dem jménem, kníže židovské; ten přišel k Je- 1 Na ... svaté] Na den svaté a (vyn. T, + požehnané C) blahoslavené (4 a nerozdílné T) RCTU Na... Trojice] Na svatú Trojici P — hod] den NSO —- velebné] vyn. KNSO — svaté a nerozdílné SO — Trojice. — Amen T 2—10 Epištola... Amen] vyn. SO — 2 svatého Pavla] vyn. NC — Říma (!) B, Říměnínům TXI.] třinádeté kapitole takto K (přes slovo třinádoté je přepsána cifra XI.), XII. kapitole T, XII. N. XIII. C, XI. rozdílu U — 3 hlubokosti] vysokosti KPNT, veliká hlubokost C, jaká jest hlubo- kost U — bohatství] zboží C — 4 umění] poznání U — neobsáhlí] nezpyta- tedlní U — 5 Nebo kto jest] Kdo jest zajisté N — 6 rozum] smysl KPCNT, mysl (!) U — Páně] boží T — rádce U — 6—7 rádcí ... co] vyn. NT — 7 co] vyn. KPCU — prvé U — 9 jemuž buď NC — čest a] vyn. U — chvála] sláva KCU — 10 věkuov] vyn. U — Amen. Pán Bůh budiž s námi! I s Du- chem svým N — 11 Čtení ... kapitole» vyn. B, vT (zdá se, že jiná ruka!) Jan III. k.; Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Jan v III. N Čtení] Evangelium S — Čtení... Jana] Čtení svaté, napsal svatý Jan U 12 V ten čas] vyn. RUSO bíše T — z zákonníkuov] vyn. RU, z farizeův O — 13—44 kníže . .. věčný ten etc. R — 13 přijíde T — 14—44 3 nn. Řím. II, 33—36. 12 nn. Jan 3, 1—15.
Strana 97
97 žíšovi v noci a řekl jemu: »Mistře, víme, že 150d Boha přišel jsi mistr; neb žádný nemuož těch divuov činiti, kteréž ty činíš, leč by byl Buoh s ním.« Odpovědě Ježíš i vetce jemu: »Jistě, jistě, pravím «tobě»: Nenarodí-li se kto po druhé, nemuož viděti království bo- 20žího.« Vetce k němu Nikodem: »Kterak se muož člověk naroditi, když bude stár? Zdali opět muož v život matky své vjíti a naroditi se?« Odpověděv Ježíš vetce: »Věrně, věrně, pravím tobě: Nen arodí-li se kto z vody a 25 z Ducha svatého, nemuož vjíti do království božího. Což narozeno jest z těla, tělo jest, a co narozeno jest z ducha, duch jest. Nediviž se, že jsem řekl tobě: Musíte se po druhé na- roditi! Duch, kde chce, dýše a hlas jeho sly- 3ošíš, a nevíš, odkavad přichází aneb kde jde; takť jest každý, ktož jest narozen z ducha«. Odpověděv Nikodem: »Kterak mohú tyto věci býti?« Vetce jemu Ježíš: »Ty si mistrem v Izra- heli a těch věcí neumíš? Jistě, zavěrné, pra- - v noci . . . věčný] vyn. S — 14 Mistře] Rabbi U, Učiteli O — my víme C — 15 žádnej zajisté C — 16 divuov] znamení KNTU — kteráž KTU — 16—44 leč by byl ... nezahynul] Konec U — 17 Odpovědě ... jemu] Řekl jest jemu Pán Ježíš NT — Odpověděv KC, Odpověděl (+ jemu 0) PO — vetce] řekl PCO — jemu] vyn. O — 18 jistě] zavěrné NT — «tobě vyn. B — 18—19 Nenarodí ... kto] Jedne ač se kdo narodí NT — 19 po druhé znovu O — 20 Vetce] Dí KP, Řekl CO — k němu] jemu NT — 21 naroditi po druhé PC - když... stár] a jsa starý KPCO, když jest starý NT — 22 opět] zase C — mateře T — 23 Odpověděl jemu (vyn. PNTO) Pán Ježíš KPCNTO — vetce] vyn. KPONTO — Věrně, věrně] Jistě, jistě KPCO, Zavěrné NT — 24 Nenarodí-li se kto] Jediné leč kdo bude narozen NT — kdo po druhé P — 25 v království boží N — 26 božího] nebeského C - narodilo se KO, se pak narodilo O — 27 se narodilo KPO — 28 se tomu PC — tobě] vyn. C — po druhé] znova KO, znova po druhé PC — 28—29 zroditi PONO — 29 Duch] Vítr PCNO — dýše] věje PONO, dýše, [vítr, kde chce, věje] K — 30 a nevíš] ale nevíš KPO - odkud by NT — přichází] pochází K, přišel NT - aneb] a O — kde] kam KPCNTO — by šel NT — 31 kterýž N, jenž T — se jest narodil z duchu (ducha PO) KPO — 32 Od- pověděl KPCTO — Nikodem a řekl jemu PNTO — mohú... věci] to může O - ty PNT — 33 Odpověděv (Odpověděl PCT) Pán Ježíš i vece (řekl PC) jemu KPCT, Odpověděl Pán Ježíš N — Vetce] Odpověděl O — mistr KPCNTO — 34 těch věcí] toho PO — neumíš] neznáš K, nezna- Rokycanova Postilla.
97 žíšovi v noci a řekl jemu: »Mistře, víme, že 150d Boha přišel jsi mistr; neb žádný nemuož těch divuov činiti, kteréž ty činíš, leč by byl Buoh s ním.« Odpovědě Ježíš i vetce jemu: »Jistě, jistě, pravím «tobě»: Nenarodí-li se kto po druhé, nemuož viděti království bo- 20žího.« Vetce k němu Nikodem: »Kterak se muož člověk naroditi, když bude stár? Zdali opět muož v život matky své vjíti a naroditi se?« Odpověděv Ježíš vetce: »Věrně, věrně, pravím tobě: Nen arodí-li se kto z vody a 25 z Ducha svatého, nemuož vjíti do království božího. Což narozeno jest z těla, tělo jest, a co narozeno jest z ducha, duch jest. Nediviž se, že jsem řekl tobě: Musíte se po druhé na- roditi! Duch, kde chce, dýše a hlas jeho sly- 3ošíš, a nevíš, odkavad přichází aneb kde jde; takť jest každý, ktož jest narozen z ducha«. Odpověděv Nikodem: »Kterak mohú tyto věci býti?« Vetce jemu Ježíš: »Ty si mistrem v Izra- heli a těch věcí neumíš? Jistě, zavěrné, pra- - v noci . . . věčný] vyn. S — 14 Mistře] Rabbi U, Učiteli O — my víme C — 15 žádnej zajisté C — 16 divuov] znamení KNTU — kteráž KTU — 16—44 leč by byl ... nezahynul] Konec U — 17 Odpovědě ... jemu] Řekl jest jemu Pán Ježíš NT — Odpověděv KC, Odpověděl (+ jemu 0) PO — vetce] řekl PCO — jemu] vyn. O — 18 jistě] zavěrné NT — «tobě vyn. B — 18—19 Nenarodí ... kto] Jedne ač se kdo narodí NT — 19 po druhé znovu O — 20 Vetce] Dí KP, Řekl CO — k němu] jemu NT — 21 naroditi po druhé PC - když... stár] a jsa starý KPCO, když jest starý NT — 22 opět] zase C — mateře T — 23 Odpověděl jemu (vyn. PNTO) Pán Ježíš KPCNTO — vetce] vyn. KPONTO — Věrně, věrně] Jistě, jistě KPCO, Zavěrné NT — 24 Nenarodí-li se kto] Jediné leč kdo bude narozen NT — kdo po druhé P — 25 v království boží N — 26 božího] nebeského C - narodilo se KO, se pak narodilo O — 27 se narodilo KPO — 28 se tomu PC — tobě] vyn. C — po druhé] znova KO, znova po druhé PC — 28—29 zroditi PONO — 29 Duch] Vítr PCNO — dýše] věje PONO, dýše, [vítr, kde chce, věje] K — 30 a nevíš] ale nevíš KPO - odkud by NT — přichází] pochází K, přišel NT - aneb] a O — kde] kam KPCNTO — by šel NT — 31 kterýž N, jenž T — se jest narodil z duchu (ducha PO) KPO — 32 Od- pověděl KPCTO — Nikodem a řekl jemu PNTO — mohú... věci] to může O - ty PNT — 33 Odpověděv (Odpověděl PCT) Pán Ježíš i vece (řekl PC) jemu KPCT, Odpověděl Pán Ježíš N — Vetce] Odpověděl O — mistr KPCNTO — 34 těch věcí] toho PO — neumíš] neznáš K, nezna- Rokycanova Postilla.
Strana 98
98 35vím tobě, že my, což víme, mluvíme, a co jsme viděli, svědčíme; a svědectví našeho nepři- jímáte. Poněvadž jsem vám o zemských vě- cech pravil, ka nevěříte, kterak pak, budu-li praviti nebeské, uvěříte? A žádný nevstúpil 40do nebe, jediné, ktož sstúpil s nebe, Syn člo- věka, kterýž jest na nebi. A jakož Mojžíš po- výšil hada na púšti, tak povýšen musí býti Syn člověka, aby každý, ktož věří v nějiho, B308 nezahynul, ale měl život věčný«. Slavili jsme hody milého Syna božího, jeho svaté narození, vzkříšení, na nebe vst úpení; «také sme slavili hod Ducha svatého). Již pak dnes [slavně] slavíme hod vší Trojice svaté, kterážto Trojice svatá jsú tři osoby v božství, Otec, Syn, Duch svatý, jeden Buoh nerozdílný. Ale mnoho mluviti o svaté Trojici a ptáti se na vysoké 50 věci není slušné člověku. Jakož svatý Bernart píše k jednomu pústenníku řka: »Slyším, bratře milý, že se na to ptáš a chceš zvě- děti, co jest to svatá Trojice. Pravím ť tobě, aby se radějí ptal na to, kterak by přemohl tělo, svět a dábla, neb, ktož ty tři věci přemuož, přijde tu, kdež jest Trojice svatá.« Protož o tom nesluší mnoho 45 menáš O v zavěrné] jistě KPCNTO — 35 že myj vyn. N — my] vyn. PCO 36 viděli] slyšali K — 37 Poněvadžj Jestliže O — 37—38 jsem ... pravil] zemské věci mluvil (pravil C) sem vám PCO — o zemských věcech] zemské věci NT — 38 a vyn. B — nevěříte mi NT — pak] vyn. KPONTO — 39 vám praviti KPCNTO — o nebeských K, nebeské věci NT — věřiti budete NTC — A žádný) Nižádný zajisté P — 40 do] na KPNTO — ktož ten, který KP, ten, jenž NTO 41 kterýž jenž T — v nebi PONTO— 43 člověka, jenž jest v nebesích T — 44 věčnaj. Kázaní na čtení K, věčný. Vejklad (+ XXXVII. na svaté čtení U) PNTUO — 45 sme a světili RU — hody] vyn. U — milého] vyn. K — svatého RC — 46 vzkříšení] z mrtvých vstání KC — na nebe] jeho slavného na nebesa C — «také . . . svatého Ducha svatého seslání B— slavili] světili a slavili R, světili U — 47 pak] vyn. U — [slavně vyn. KRCU — slavíme a ctíme K — 48 osoby nerozdílné K — 49 všemohaucí nerozdílnej C — 49— 50 ptáti se ... věci] o tajných božských věcech se zpytovati K — 49 ty vysoké a veliké C — 50 člověku] vyn. K - Jakož] A U — psal K, napsal U 51 panstevníku KU — chceš] zpytuješ chtěje K, chtěl by R, o to usiluješ chtice C — věděti, znáti a rozuměti C — 52 to] vyn. RU — Pravím ť] Radím ť já K, Pravím ť já C — tobčj to R - aby ty C — 53 pře- moci moh' CU — ty tři věci] to tré K, to troje C — bude moci přemoci a přemůže C, by přemohl U — 54 přijde ... jest] tu ť přijde K — o tom] vyn. C — nesluší netřeba K — 55 mluviti o svaté Trojici C - na to] vyn.
98 35vím tobě, že my, což víme, mluvíme, a co jsme viděli, svědčíme; a svědectví našeho nepři- jímáte. Poněvadž jsem vám o zemských vě- cech pravil, ka nevěříte, kterak pak, budu-li praviti nebeské, uvěříte? A žádný nevstúpil 40do nebe, jediné, ktož sstúpil s nebe, Syn člo- věka, kterýž jest na nebi. A jakož Mojžíš po- výšil hada na púšti, tak povýšen musí býti Syn člověka, aby každý, ktož věří v nějiho, B308 nezahynul, ale měl život věčný«. Slavili jsme hody milého Syna božího, jeho svaté narození, vzkříšení, na nebe vst úpení; «také sme slavili hod Ducha svatého). Již pak dnes [slavně] slavíme hod vší Trojice svaté, kterážto Trojice svatá jsú tři osoby v božství, Otec, Syn, Duch svatý, jeden Buoh nerozdílný. Ale mnoho mluviti o svaté Trojici a ptáti se na vysoké 50 věci není slušné člověku. Jakož svatý Bernart píše k jednomu pústenníku řka: »Slyším, bratře milý, že se na to ptáš a chceš zvě- děti, co jest to svatá Trojice. Pravím ť tobě, aby se radějí ptal na to, kterak by přemohl tělo, svět a dábla, neb, ktož ty tři věci přemuož, přijde tu, kdež jest Trojice svatá.« Protož o tom nesluší mnoho 45 menáš O v zavěrné] jistě KPCNTO — 35 že myj vyn. N — my] vyn. PCO 36 viděli] slyšali K — 37 Poněvadžj Jestliže O — 37—38 jsem ... pravil] zemské věci mluvil (pravil C) sem vám PCO — o zemských věcech] zemské věci NT — 38 a vyn. B — nevěříte mi NT — pak] vyn. KPONTO — 39 vám praviti KPCNTO — o nebeských K, nebeské věci NT — věřiti budete NTC — A žádný) Nižádný zajisté P — 40 do] na KPNTO — ktož ten, který KP, ten, jenž NTO 41 kterýž jenž T — v nebi PONTO— 43 člověka, jenž jest v nebesích T — 44 věčnaj. Kázaní na čtení K, věčný. Vejklad (+ XXXVII. na svaté čtení U) PNTUO — 45 sme a světili RU — hody] vyn. U — milého] vyn. K — svatého RC — 46 vzkříšení] z mrtvých vstání KC — na nebe] jeho slavného na nebesa C — «také . . . svatého Ducha svatého seslání B— slavili] světili a slavili R, světili U — 47 pak] vyn. U — [slavně vyn. KRCU — slavíme a ctíme K — 48 osoby nerozdílné K — 49 všemohaucí nerozdílnej C — 49— 50 ptáti se ... věci] o tajných božských věcech se zpytovati K — 49 ty vysoké a veliké C — 50 člověku] vyn. K - Jakož] A U — psal K, napsal U 51 panstevníku KU — chceš] zpytuješ chtěje K, chtěl by R, o to usiluješ chtice C — věděti, znáti a rozuměti C — 52 to] vyn. RU — Pravím ť] Radím ť já K, Pravím ť já C — tobčj to R - aby ty C — 53 pře- moci moh' CU — ty tři věci] to tré K, to troje C — bude moci přemoci a přemůže C, by přemohl U — 54 přijde ... jest] tu ť přijde K — o tom] vyn. C — nesluší netřeba K — 55 mluviti o svaté Trojici C - na to] vyn.
Strana 99
99 55 mluviti ani se na to ptáti; neb dí Duch svatý: »Vyšších věcí sebe nehledaj, ale silnějších sebe neptaj; ale což ť jest tobě Pán Buoh přikázal, na to mysl vždycky«. O kteréjžto svaté Trojic«i tři věci jsú nám potřebné věděti: najprvé, kterakovau víru máme míti o ní a kterak máme v ni věřiti, neb — jakož dí apoštol 60 k Židóm v XI. kapitole — bez víry nepodobné «jest) se líbiti Pánu Bohu; druhé, kterak jí máme slúžiti; a třetí, jak bychom mohli ku poznání svaté Trojice přijíti. Ku prvnímu se takto dí, že tuto víru máme míti o Trojici svaté: abychom věřili, že Trojice svatá jest jeden Buoh v božství, 65 a trój v osobách. O tom napsáno v knihách Deutronomu: »Slyš, Izraheli! Pán Buoh tvuoj jeden jest.«A v kanonice svatého Jana v kapitole V.: »Tří jsú, jenž svědectví vydávají na nebi: Otec, Slovo a Duch svatý; a ti tří jedno jsú«. A svatý Ana«stasius biskup v svém složení takto dí: » Ktož kolivěk chce spasen býti, přede 7o všemi věcmi potřebí jest, aby držal «křesťanskú) obecnú víru; kteréžto ktož kolivěk celé a nepoškvrněné nezachoval by, RCU — neb takto RU —. dí ... svatý] i Duch svatý toho brání v knihách Eklesiastiku řka K, stojí napsáno v knihách Ekleziastiku C — Člověče, vyšších C - 56 nehledejte U — ale] a KRU — na silnější C — neptejte U — tobě] vyn. RC — 57 na to] o to C — mysl] se ptaj K, mysli RCU — Trojice B— tři] ty R — 57—58 tři ... věděti] potřebí jest nám tří věcí znamenati K — 58 věděti a znáti C — 58—59 «kterakovau ... o ní a vyn. B — 58 ktera- kovau] jakovau (z toho později jakau) K, kterakau aneb jakau C, jakau U — 59 o ní o svaté Trojici K, o ní, totižto o svaté Trojici C — neb A U — jakož vyn. RU — apoštol] svatý Pavel KOU — 60 nepodobné] nelze K — «jest) vyn. B 61 jí] svaté Trojici C — jak] kterak RUC 62 poznání] požívání C — svaté Trojice» jí B — 63 Ku ... že] Najprvé K, Nejprvé buď povědíno, že C — tu U — 64 abychom věřili] vyn. RU — 65 trojí RU — Jakož o tom C — O tom na- psáno] Dí U — stojí napsáno K — Deutronomu] Deutronomu v šesté kapitole K, pátejch Mojžíšových v VI. kapitole C — 66 tvuoj] tvůj Bůh C — v první kanonice K — 68 Syn, totiž Slovo U — 68—69 A svatý ... dí] A u Víře Anastazia biskupa takto stojí napsáno K, O tom také napsáno u Víře svatého Athanazia biskupa takto C — 68 ps. Anatalius (!) B, Athanasius R — 69 biskup] vyn. RU — složení] položení RU — 70 mu potřebí RU — «křesťansků vyn. BC - 71 kteraužto U - ktož kolivěk] člověk RU, jestli kdo C — bez poškvrny B — nezachoval by] nezachová 55 Eccli 3, 22 — 60 Podle Žid. 11, 6 — 65 Podle 5. M. 4, 35 — 67 I. Jana 5, 7 —
99 55 mluviti ani se na to ptáti; neb dí Duch svatý: »Vyšších věcí sebe nehledaj, ale silnějších sebe neptaj; ale což ť jest tobě Pán Buoh přikázal, na to mysl vždycky«. O kteréjžto svaté Trojic«i tři věci jsú nám potřebné věděti: najprvé, kterakovau víru máme míti o ní a kterak máme v ni věřiti, neb — jakož dí apoštol 60 k Židóm v XI. kapitole — bez víry nepodobné «jest) se líbiti Pánu Bohu; druhé, kterak jí máme slúžiti; a třetí, jak bychom mohli ku poznání svaté Trojice přijíti. Ku prvnímu se takto dí, že tuto víru máme míti o Trojici svaté: abychom věřili, že Trojice svatá jest jeden Buoh v božství, 65 a trój v osobách. O tom napsáno v knihách Deutronomu: »Slyš, Izraheli! Pán Buoh tvuoj jeden jest.«A v kanonice svatého Jana v kapitole V.: »Tří jsú, jenž svědectví vydávají na nebi: Otec, Slovo a Duch svatý; a ti tří jedno jsú«. A svatý Ana«stasius biskup v svém složení takto dí: » Ktož kolivěk chce spasen býti, přede 7o všemi věcmi potřebí jest, aby držal «křesťanskú) obecnú víru; kteréžto ktož kolivěk celé a nepoškvrněné nezachoval by, RCU — neb takto RU —. dí ... svatý] i Duch svatý toho brání v knihách Eklesiastiku řka K, stojí napsáno v knihách Ekleziastiku C — Člověče, vyšších C - 56 nehledejte U — ale] a KRU — na silnější C — neptejte U — tobě] vyn. RC — 57 na to] o to C — mysl] se ptaj K, mysli RCU — Trojice B— tři] ty R — 57—58 tři ... věděti] potřebí jest nám tří věcí znamenati K — 58 věděti a znáti C — 58—59 «kterakovau ... o ní a vyn. B — 58 ktera- kovau] jakovau (z toho později jakau) K, kterakau aneb jakau C, jakau U — 59 o ní o svaté Trojici K, o ní, totižto o svaté Trojici C — neb A U — jakož vyn. RU — apoštol] svatý Pavel KOU — 60 nepodobné] nelze K — «jest) vyn. B 61 jí] svaté Trojici C — jak] kterak RUC 62 poznání] požívání C — svaté Trojice» jí B — 63 Ku ... že] Najprvé K, Nejprvé buď povědíno, že C — tu U — 64 abychom věřili] vyn. RU — 65 trojí RU — Jakož o tom C — O tom na- psáno] Dí U — stojí napsáno K — Deutronomu] Deutronomu v šesté kapitole K, pátejch Mojžíšových v VI. kapitole C — 66 tvuoj] tvůj Bůh C — v první kanonice K — 68 Syn, totiž Slovo U — 68—69 A svatý ... dí] A u Víře Anastazia biskupa takto stojí napsáno K, O tom také napsáno u Víře svatého Athanazia biskupa takto C — 68 ps. Anatalius (!) B, Athanasius R — 69 biskup] vyn. RU — složení] položení RU — 70 mu potřebí RU — «křesťansků vyn. BC - 71 kteraužto U - ktož kolivěk] člověk RU, jestli kdo C — bez poškvrny B — nezachoval by] nezachová 55 Eccli 3, 22 — 60 Podle Žid. 11, 6 — 65 Podle 5. M. 4, 35 — 67 I. Jana 5, 7 —
Strana 100
100 bez pochybení na věky zahyne. Ale víra obecná tato jest, abychom ji B 309 jednoho Boha v Trojici a Trojici v jednotě ctili.« A dále dí: »Jiná zajisté jest osoba Otce, jiná Syna, jiná Ducha svatého, alevšak 75 Otce i Syna i Ducha svatého» jedno jest božství, rovná sláva, spolu věčná velebnost; jakýž Otec, takýž i Syn, takýž Duch svatý; věčný Otec, věčný Syn, věčný Duch svatý; nestvořený Otec, nestvořený Syn, nestvořený Duch svatý), avšak ne tří věční, ale jeden věčný; «takéž Buoh Otec, Buoh Syn, Buoh Duch svatý, 80 alevšak ne tří Bohové, ale jediný jest Buoh; též Hospodin Otec, [též] Hospodin Syn, [též] Hospodin Duch svatý, alevšak ne tři Hospodinové, ale jediný jest Hospodin«. Zavíraje pak o Trojici svaté i dí: »Protož, ktož koli chce spasen býti, tak o Trojici svaté smysl!« Druhé pak, kterak jí máme slúžiti s bázní a s poctivostí; jakož učí svatý Pavel k Židuom v XIII. kapitole řka: »Že jste přistúpili k Sionu huoře a k městu Boha živého, Jeruzalemu, a k množství tisícuov anjeluom a k církvi prvních, kteříž jsú popsáni v nebesích, a k saudci všech, k Bohu, a k Duchu svatému 90 spravedlivých, dokonalých, a k smírci Nového zákona, k Ježíši Kristu, a k skropení krve jeho«. A tak tu svatý Pavel vypisuje svatú Trojici a krve Ježíšovy dotýče, ješto k tomu ke všemu křestané přistúpili jsú; protož z bázní a s strachem mají se k tomu míti. Neb, poněvadž z bázní a s poctivostí slúží se 85 (+ li RU) CRU — 72 Ale víra] Víra pak C, A víra U — křesťanská obecná K, obecní C — 73 jediného C — Trojici v jednotě] v Trojici jednotu U — dále] dolejí K, vyn. U — 74 zajisté] vyn. RU — 74—75 alevšak... svatého vyn. B — 75 sláva] chvála KC — 76 věčná] rovná K — 77 věčný Otec ... věčný Duch svatý] vyn. C — 77—78 nestvořený ... svatý» vyn. B — 78 věční] nestvoření C — 79 ale jeden] jediný K, ale jedinej nestvořenej C — věčný] věčný jest R, věčnej Otec, věčnej Syn, věčnej Duch svatej, avšak ne tří věční, ale jeden jest věčnej C — 79 80 takéž ... jest Buoh vyn. B — 80 též] vyn. KU 81 [též] vyn. KRCU — [též vyn. KRCU — 82 «jediný jest jeden B Protož zavíraje C — pak vyn. KC — 83 Protož] vyn. K, A CU — 84 smysl] drž K, smejšlej RU, smejšlej a drž C - 85 Druhé pak] Nu, o druhém, jakož praveno K, O druhém pak R, O druhém, jakož řečeno C, A U — máme] bychme měli C — slaužiti, od- povídá se, že C — v bázni U — s poctivostí] s strachem C, v poctivosti U — 86 jakož] jako tak RU, neb C — učí] dí KC — k Židuom] vyn. U — čtrnáctéC — 86—94 řka ... Neb] vyn. KRCU — 94 poctivostí] strachem C — se) vyn. B — 95 pánům tělesným, králům C zemským knížatům 86 Spr. podle Žid. 12, 22 až 24 -
100 bez pochybení na věky zahyne. Ale víra obecná tato jest, abychom ji B 309 jednoho Boha v Trojici a Trojici v jednotě ctili.« A dále dí: »Jiná zajisté jest osoba Otce, jiná Syna, jiná Ducha svatého, alevšak 75 Otce i Syna i Ducha svatého» jedno jest božství, rovná sláva, spolu věčná velebnost; jakýž Otec, takýž i Syn, takýž Duch svatý; věčný Otec, věčný Syn, věčný Duch svatý; nestvořený Otec, nestvořený Syn, nestvořený Duch svatý), avšak ne tří věční, ale jeden věčný; «takéž Buoh Otec, Buoh Syn, Buoh Duch svatý, 80 alevšak ne tří Bohové, ale jediný jest Buoh; též Hospodin Otec, [též] Hospodin Syn, [též] Hospodin Duch svatý, alevšak ne tři Hospodinové, ale jediný jest Hospodin«. Zavíraje pak o Trojici svaté i dí: »Protož, ktož koli chce spasen býti, tak o Trojici svaté smysl!« Druhé pak, kterak jí máme slúžiti s bázní a s poctivostí; jakož učí svatý Pavel k Židuom v XIII. kapitole řka: »Že jste přistúpili k Sionu huoře a k městu Boha živého, Jeruzalemu, a k množství tisícuov anjeluom a k církvi prvních, kteříž jsú popsáni v nebesích, a k saudci všech, k Bohu, a k Duchu svatému 90 spravedlivých, dokonalých, a k smírci Nového zákona, k Ježíši Kristu, a k skropení krve jeho«. A tak tu svatý Pavel vypisuje svatú Trojici a krve Ježíšovy dotýče, ješto k tomu ke všemu křestané přistúpili jsú; protož z bázní a s strachem mají se k tomu míti. Neb, poněvadž z bázní a s poctivostí slúží se 85 (+ li RU) CRU — 72 Ale víra] Víra pak C, A víra U — křesťanská obecná K, obecní C — 73 jediného C — Trojici v jednotě] v Trojici jednotu U — dále] dolejí K, vyn. U — 74 zajisté] vyn. RU — 74—75 alevšak... svatého vyn. B — 75 sláva] chvála KC — 76 věčná] rovná K — 77 věčný Otec ... věčný Duch svatý] vyn. C — 77—78 nestvořený ... svatý» vyn. B — 78 věční] nestvoření C — 79 ale jeden] jediný K, ale jedinej nestvořenej C — věčný] věčný jest R, věčnej Otec, věčnej Syn, věčnej Duch svatej, avšak ne tří věční, ale jeden jest věčnej C — 79 80 takéž ... jest Buoh vyn. B — 80 též] vyn. KU 81 [též] vyn. KRCU — [též vyn. KRCU — 82 «jediný jest jeden B Protož zavíraje C — pak vyn. KC — 83 Protož] vyn. K, A CU — 84 smysl] drž K, smejšlej RU, smejšlej a drž C - 85 Druhé pak] Nu, o druhém, jakož praveno K, O druhém pak R, O druhém, jakož řečeno C, A U — máme] bychme měli C — slaužiti, od- povídá se, že C — v bázni U — s poctivostí] s strachem C, v poctivosti U — 86 jakož] jako tak RU, neb C — učí] dí KC — k Židuom] vyn. U — čtrnáctéC — 86—94 řka ... Neb] vyn. KRCU — 94 poctivostí] strachem C — se) vyn. B — 95 pánům tělesným, králům C zemským knížatům 86 Spr. podle Žid. 12, 22 až 24 -
Strana 101
101 95 pánóm a knížatuom (pro jich moc a duostojenství, čím pak mnohem) více má slúženo býti s bázní a poctivostí králi [všech] králuov a pánu pánův)! Jakož dí svatý David: »Služtež Pánu Bohu v bázni a veselte se jemu s třesením«; a s bázní ka s poctivostí jemu slúžiti, jest vystříhati) se 100«Boha) hněvati a jeho přikázaní plniti s velikau pilností). O třetím pak, kterak bychom Kmohli přijíti ku poznání Trojice svaté, ukazuje se v dnešním svatém čtení, kteréž píše svatý Jan řka: »Byl člověk z zákonníkuov, Nikodem jménem, kníže židovské)« Svatý Dionysius, mluvě o svaté Trojici, dí: »Ne- 105 pokaušej se žádný ani více) mluviti a praviti směj o svaté Trojici mimo to, což jest nám božským spuosobem v Písmích svatých vyjídřeno.« A že my Písmu svatému nemuožeme rozu- a králům R — 95—96 «pro jch ... mnohem zemským, čím pak B, mocným v tomto světě, ó mnohemť C — 95 ej, čím U — čím pak] vyn. K — 96 slúženo býti] se slaužiti C — s bázní a poctivostí poctivě B — 97 [všech] vyn. KRUC — králuov] nad králi C — ga pánu pánův vyn. B, a pánu panujících K, pánu nad pány panujícímu C — Jakož] A K, O tom RU, A k témuž C — svatý] vyn. C — 98 s veselím a s třesením U — a] nebo RU 99—100 s bázní... pilností což jest to Pánu Bohu s bázní a s po- ctivostí slúžiti? Jest toho se vší pilností hleděti, aby Pána Boha nehněval a aby přikázaní jeho s velikau pilností plnil. O tom stojí napsáno v knihách Deutronomu v šesté kapitole: »Pána Boha tvého samého budeš se báti a jemu samému slaužiti« K — 99 s bázní pak C — a s poctivostí) vyn. B — jemu] Pánu Bohu C, králi králů jemu (!) U — «jest vystříhati než varovati B — 99—100 «jest... hněvati] jest Pána Boha nehněvati C -100 Boha jeho B, zlého, Boba U — hněvati] nehněvati U; v R později před hněvati připsáno také ne — Kplniti... pilností pilně ostří- hati B, se vší pilností plniti a jeho se báti. Jakož o tom napsáno v knihách Deutronomium v VI. kapitole: »Pána Boha tvého budeš se báti a jemu samému slaužiti budeš« C — 101 pakl jakož jest řečeno C — Kmohli měli BK — poznání] požívaní (+ dobroty C) KRC, poznání a požívání U — 102 té svaté RU — ukazuje se] máme R, o tom máme C — ukazuje ... svatém] o tom (o tom] i U) máme dnešní svaté čtení KU — kteréž píše] napsal U — 102—103 píše ... řka] ste slyšeli, že C — 103 řkaj takto K , vyn. RU — 103—104 Nikodem ... židovské) vyn. B — 104 židovské etc. RC — Svatý... mluvěj Jeden svatý U — 104—106 Nepokaušej ... Trojici] Žádný člověk té smělosti nemá býti, aby směl co více o svaté Trojici mluviti aneb smys- liti K, Nebuď té smělosti (p s. světlosti!) žádnej, by kdo směl co více mluviti anebo vypravovati o svaté Trojici C — 105 Kvíce vyn. B — ga praviti) vyn. B - nesměj U — 106 nám] vyn. C — božským spuosobem] vyn. KC, božstvím způsobeno RU — 107 zuostaveno a vyjídříno K — 107—108 97 Ž. 2, 11 —
101 95 pánóm a knížatuom (pro jich moc a duostojenství, čím pak mnohem) více má slúženo býti s bázní a poctivostí králi [všech] králuov a pánu pánův)! Jakož dí svatý David: »Služtež Pánu Bohu v bázni a veselte se jemu s třesením«; a s bázní ka s poctivostí jemu slúžiti, jest vystříhati) se 100«Boha) hněvati a jeho přikázaní plniti s velikau pilností). O třetím pak, kterak bychom Kmohli přijíti ku poznání Trojice svaté, ukazuje se v dnešním svatém čtení, kteréž píše svatý Jan řka: »Byl člověk z zákonníkuov, Nikodem jménem, kníže židovské)« Svatý Dionysius, mluvě o svaté Trojici, dí: »Ne- 105 pokaušej se žádný ani více) mluviti a praviti směj o svaté Trojici mimo to, což jest nám božským spuosobem v Písmích svatých vyjídřeno.« A že my Písmu svatému nemuožeme rozu- a králům R — 95—96 «pro jch ... mnohem zemským, čím pak B, mocným v tomto světě, ó mnohemť C — 95 ej, čím U — čím pak] vyn. K — 96 slúženo býti] se slaužiti C — s bázní a poctivostí poctivě B — 97 [všech] vyn. KRUC — králuov] nad králi C — ga pánu pánův vyn. B, a pánu panujících K, pánu nad pány panujícímu C — Jakož] A K, O tom RU, A k témuž C — svatý] vyn. C — 98 s veselím a s třesením U — a] nebo RU 99—100 s bázní... pilností což jest to Pánu Bohu s bázní a s po- ctivostí slúžiti? Jest toho se vší pilností hleděti, aby Pána Boha nehněval a aby přikázaní jeho s velikau pilností plnil. O tom stojí napsáno v knihách Deutronomu v šesté kapitole: »Pána Boha tvého samého budeš se báti a jemu samému slaužiti« K — 99 s bázní pak C — a s poctivostí) vyn. B — jemu] Pánu Bohu C, králi králů jemu (!) U — «jest vystříhati než varovati B — 99—100 «jest... hněvati] jest Pána Boha nehněvati C -100 Boha jeho B, zlého, Boba U — hněvati] nehněvati U; v R později před hněvati připsáno také ne — Kplniti... pilností pilně ostří- hati B, se vší pilností plniti a jeho se báti. Jakož o tom napsáno v knihách Deutronomium v VI. kapitole: »Pána Boha tvého budeš se báti a jemu samému slaužiti budeš« C — 101 pakl jakož jest řečeno C — Kmohli měli BK — poznání] požívaní (+ dobroty C) KRC, poznání a požívání U — 102 té svaté RU — ukazuje se] máme R, o tom máme C — ukazuje ... svatém] o tom (o tom] i U) máme dnešní svaté čtení KU — kteréž píše] napsal U — 102—103 píše ... řka] ste slyšeli, že C — 103 řkaj takto K , vyn. RU — 103—104 Nikodem ... židovské) vyn. B — 104 židovské etc. RC — Svatý... mluvěj Jeden svatý U — 104—106 Nepokaušej ... Trojici] Žádný člověk té smělosti nemá býti, aby směl co více o svaté Trojici mluviti aneb smys- liti K, Nebuď té smělosti (p s. světlosti!) žádnej, by kdo směl co více mluviti anebo vypravovati o svaté Trojici C — 105 Kvíce vyn. B — ga praviti) vyn. B - nesměj U — 106 nám] vyn. C — božským spuosobem] vyn. KC, božstvím způsobeno RU — 107 zuostaveno a vyjídříno K — 107—108 97 Ž. 2, 11 —
Strana 102
102 měti bez Ducha svatého milosti, protož potřebí jest nám prositi milého Boha, aby nám kráčil se slati Ducha svatého Ka B 310 110 smysly naše aby nám ráčil otevříti)). V tomto [pak] čtení svatém najprv se pokládá, kterak pravda Kristova na tomto světě zlostným vždy jest v nenávisti a rozličná protivenství trpí). A to se v tom ukazuje, že Ktento) Nikodem přišel ku Pánu Ježíšovi v noci, nebo pro protivenství 115 židovské nesměl zjevně ve dne přijíti, ačkolivěk dobrau žádost jměl v srdci, k drahému Pánu Ježíšovi. Jakož také svatý Jan píše v IX. kapitole o rodičéch onoho slepého narozeného, že sau nesměli Pána Krista vyznávati pro bázen židovskau. Neb se byli Židé «již spikli, jestliže by jej kto vyznával Kristem, 120 aby z uobce byl vyhnán. Protož Křekli rodičové slepého onoho od narození [nesměli před Židy zastati, ale řekli]: »Však má léta, KA že ... milosti vyn. B — 107 my] vyn. RUC — Písmům svatým RUC — nemuožeme] nemůže RU, nejsme dostatečni C — porozuměti C — 108 bez ... milosti] leč bude míti milost Ducha svatého U -- milosti a po- moci C — za to prositi RU — 109 milého] drahého RU — Pána C . Kráčil vyn. B — seslal B, seslati milost a pomoc C — 109—110 a smysly... otevříti aby nám on otevřel rozum ku Písmuom B, jenž by nám naše smysly otevřel C — 110 otevříti etc. R — 111 V tomto ... najprv] Znamenejmež nejprvé, že v tomto svatém čtení C — [pak] vyn. KRU — pokládá ukazuje B — kterak Pán Kristus a U — 112 na tomto ... zlostným vždycky mívala protivenství a B — jest] byla jmína C — 113 a rozličná... trpí)« vyn. B, a protivenství i úkory trpí C — rozličná vyn. U - protivenství] vyn. R — Ktento) vyn. B — 114 ku] k drahému RU — 114 115 nebo... zjevně boje se protivenství židovského; nesměl B - 115 zjevně směle K, vyn. U 115—118 ačkolivěk. .. Neb Neb, jakož pokládá svatý Jan v XI. kapitole, že B — 115 dobrau] velikú (!) chtíč a K — 116 v srdci] vyn. KU — k dra- hému] ku KC — Ježíšovi] Kristu C — 116—117 Jakož ... kapitole] A v de- váté kapitole svatého Jana také se čte K, Toho také důvod máme C, a napsal svatý Jan U — 117 na rodičích C — onoho] jednoho U —.. narozeného, jakož o tom píše svatej Jan v IX. kapitole C — 118 vyznati C — pro bázen židovskau] bojíce se Židův RU, protože se báli Židů C — 119 «již) tak B, na to U - jestliže] vyn. U — by... Kristem] ktož by ho byl kolivčk vyznal K, kdo by Pána Krista vyznával U — vyznával Kristem] vyznal C, vyznal Krista Pána R — 120 z uobce] ven z zboru C, vyn. U, ihned R — vyvržen KC, vyobcován RU — Křekli oni B, řekli sau Židé, ti U — 120—121 slepého... narození] toho slepého narozeného (vyn. C) KC, jeho RU — 121 [nesměli... řekli] vyn. KCRU — Však ... léta] Léta ť 117 Jan 9, 22 — 121 Podle Jana 9, 23 —
102 měti bez Ducha svatého milosti, protož potřebí jest nám prositi milého Boha, aby nám kráčil se slati Ducha svatého Ka B 310 110 smysly naše aby nám ráčil otevříti)). V tomto [pak] čtení svatém najprv se pokládá, kterak pravda Kristova na tomto světě zlostným vždy jest v nenávisti a rozličná protivenství trpí). A to se v tom ukazuje, že Ktento) Nikodem přišel ku Pánu Ježíšovi v noci, nebo pro protivenství 115 židovské nesměl zjevně ve dne přijíti, ačkolivěk dobrau žádost jměl v srdci, k drahému Pánu Ježíšovi. Jakož také svatý Jan píše v IX. kapitole o rodičéch onoho slepého narozeného, že sau nesměli Pána Krista vyznávati pro bázen židovskau. Neb se byli Židé «již spikli, jestliže by jej kto vyznával Kristem, 120 aby z uobce byl vyhnán. Protož Křekli rodičové slepého onoho od narození [nesměli před Židy zastati, ale řekli]: »Však má léta, KA že ... milosti vyn. B — 107 my] vyn. RUC — Písmům svatým RUC — nemuožeme] nemůže RU, nejsme dostatečni C — porozuměti C — 108 bez ... milosti] leč bude míti milost Ducha svatého U -- milosti a po- moci C — za to prositi RU — 109 milého] drahého RU — Pána C . Kráčil vyn. B — seslal B, seslati milost a pomoc C — 109—110 a smysly... otevříti aby nám on otevřel rozum ku Písmuom B, jenž by nám naše smysly otevřel C — 110 otevříti etc. R — 111 V tomto ... najprv] Znamenejmež nejprvé, že v tomto svatém čtení C — [pak] vyn. KRU — pokládá ukazuje B — kterak Pán Kristus a U — 112 na tomto ... zlostným vždycky mívala protivenství a B — jest] byla jmína C — 113 a rozličná... trpí)« vyn. B, a protivenství i úkory trpí C — rozličná vyn. U - protivenství] vyn. R — Ktento) vyn. B — 114 ku] k drahému RU — 114 115 nebo... zjevně boje se protivenství židovského; nesměl B - 115 zjevně směle K, vyn. U 115—118 ačkolivěk. .. Neb Neb, jakož pokládá svatý Jan v XI. kapitole, že B — 115 dobrau] velikú (!) chtíč a K — 116 v srdci] vyn. KU — k dra- hému] ku KC — Ježíšovi] Kristu C — 116—117 Jakož ... kapitole] A v de- váté kapitole svatého Jana také se čte K, Toho také důvod máme C, a napsal svatý Jan U — 117 na rodičích C — onoho] jednoho U —.. narozeného, jakož o tom píše svatej Jan v IX. kapitole C — 118 vyznati C — pro bázen židovskau] bojíce se Židův RU, protože se báli Židů C — 119 «již) tak B, na to U - jestliže] vyn. U — by... Kristem] ktož by ho byl kolivčk vyznal K, kdo by Pána Krista vyznával U — vyznával Kristem] vyznal C, vyznal Krista Pána R — 120 z uobce] ven z zboru C, vyn. U, ihned R — vyvržen KC, vyobcován RU — Křekli oni B, řekli sau Židé, ti U — 120—121 slepého... narození] toho slepého narozeného (vyn. C) KC, jeho RU — 121 [nesměli... řekli] vyn. KCRU — Však ... léta] Léta ť 117 Jan 9, 22 — 121 Podle Jana 9, 23 —
Strana 103
103 jeho tažte), nechť sám za se odpovídá!« Pak, jakož tehdy bylo, že mnozí Kvěrní nesměli ho vyznávati ani jeho se přídržeti pro mnohé Kmocné) protivníky Kristovy), tak ť se děje i nyní, 125 za těchto našich časuov, že mnozí pro krále, pro knížata, pro pány světské i také) pro mnohé duchovní mocné v světě, protivníky pravdy boží, nesmějí zjevně k pravdám božím přistúpati, ač snad v srdci mají žádost k «pravdám božím i ku posvátnému přijímaní krve Pána Ježíše z kalicha. Druhé v tomto svatém čtení okazují se dvě věci, kteréž překážejí lidem, že nemohau svobodně přistúpiti k pravdě boží. První jest věc milost světské chvály. A to se v tom okazuje, že tento Nikodem, jakož dí čtení, byl kníže židovské, protož boje se, aby chvály Klidské neztratil a aby protivníci 130 má U — 122 « jeho tažte) vyn. B, těžte (ptejte U) se ho CRU — nechť... odpovídá] vyn. RU — odpovídá] mluví KC — 122—125 Pak ... časuov)- A tehdáž pro mnohé věci (!) mocné protivníky Kristovy mnozí se nesměli drahého Pána Ježíše držeti ani ho vyznávati. A děje se to nyní za našich časů U — 122 Pak ... bylo] A jakož se tu chvíli dálo za Pána (vyn. C) Ježíše (Krista C) KC — tehdy] ty chvíle R — bylo, že] vyn. R — 123 mnozí vyn. K — Kvěrní... přídržeti nesměli se znáti ku Pánu Ježíšovi B. se nesměli (nesmějí R) drahého (vyn. C) Pána Ježíše (Krista C) přídržeti ani ho vyznávati RC — 124 mocné) vyn. B, mocné a R — protivníky nepřátely C — Kristovy vyn. B — 124—125 tak f ... že] též i těch časů našich nynějších C — 124 takť však se to R — 125 za ... časuov?- vyn. B, našich časův R — mnozí, jedni C — krále, pro knížata] císaře U.— 126 i] a jiní C — 126—127i... v světě] a pro kněží Antikristovy a pro U v 126 «také) vyn. BR — Kmnohé) vyn. BC — 127 v] na tomto KR protivníky ... boží a Pánu Kristu protivné B, jenž sau úhlavní ne- přátelé pravdy boží K, úhlavní nepřátely pravdy Kristovy a kalichu jeho svatého C — 127—128 k pravdám ... přstúpati] vyznávati a k nim (pravdě boží U) přistaupati (přistaupiti U) RU, ku pravdě Kristově při- stúpiti ani ji vyznávati K, k pravdě boží přistupovati C — 128 přestúpati B — Ačkoli mnozí C — snad] vyn. RCU — v srdcích R, v srdci svém KC — k vyn. C — 128—132 «pravdám... okazuje, že nim, neb milují více chválu tohoto světa a přízeň zlých lidí aneb statky své aneb životy nežli (!), práv jako B — 128—129 pravdám božím i] a dobrau vůli k pravdě boží a C, zákonu božímu K — 129 posvátnému] vyn. U — krve] vyn. U — Pána] drahého Pána R, vyn. CU — Ježíše] Kristovy C, vyn. U — z kalicha — Páně U 130 Druhé] vyn. U — okazují] pokládají C — 131 velmi překážejí C — přistaupati C — boží] vyn. C — 132 jest] vyn. RU — věc] vyn. U — milost milování K — okazuje ve čtení K — 133 «jakož... čtení, že jest B, vyn. K — svaté čtení C — židovské, protož dí U — 133—134 «protož boje se bál se B, i boje se K, bojíce se U — 134 Klidské) světské B,
103 jeho tažte), nechť sám za se odpovídá!« Pak, jakož tehdy bylo, že mnozí Kvěrní nesměli ho vyznávati ani jeho se přídržeti pro mnohé Kmocné) protivníky Kristovy), tak ť se děje i nyní, 125 za těchto našich časuov, že mnozí pro krále, pro knížata, pro pány světské i také) pro mnohé duchovní mocné v světě, protivníky pravdy boží, nesmějí zjevně k pravdám božím přistúpati, ač snad v srdci mají žádost k «pravdám božím i ku posvátnému přijímaní krve Pána Ježíše z kalicha. Druhé v tomto svatém čtení okazují se dvě věci, kteréž překážejí lidem, že nemohau svobodně přistúpiti k pravdě boží. První jest věc milost světské chvály. A to se v tom okazuje, že tento Nikodem, jakož dí čtení, byl kníže židovské, protož boje se, aby chvály Klidské neztratil a aby protivníci 130 má U — 122 « jeho tažte) vyn. B, těžte (ptejte U) se ho CRU — nechť... odpovídá] vyn. RU — odpovídá] mluví KC — 122—125 Pak ... časuov)- A tehdáž pro mnohé věci (!) mocné protivníky Kristovy mnozí se nesměli drahého Pána Ježíše držeti ani ho vyznávati. A děje se to nyní za našich časů U — 122 Pak ... bylo] A jakož se tu chvíli dálo za Pána (vyn. C) Ježíše (Krista C) KC — tehdy] ty chvíle R — bylo, že] vyn. R — 123 mnozí vyn. K — Kvěrní... přídržeti nesměli se znáti ku Pánu Ježíšovi B. se nesměli (nesmějí R) drahého (vyn. C) Pána Ježíše (Krista C) přídržeti ani ho vyznávati RC — 124 mocné) vyn. B, mocné a R — protivníky nepřátely C — Kristovy vyn. B — 124—125 tak f ... že] též i těch časů našich nynějších C — 124 takť však se to R — 125 za ... časuov?- vyn. B, našich časův R — mnozí, jedni C — krále, pro knížata] císaře U.— 126 i] a jiní C — 126—127i... v světě] a pro kněží Antikristovy a pro U v 126 «také) vyn. BR — Kmnohé) vyn. BC — 127 v] na tomto KR protivníky ... boží a Pánu Kristu protivné B, jenž sau úhlavní ne- přátelé pravdy boží K, úhlavní nepřátely pravdy Kristovy a kalichu jeho svatého C — 127—128 k pravdám ... přstúpati] vyznávati a k nim (pravdě boží U) přistaupati (přistaupiti U) RU, ku pravdě Kristově při- stúpiti ani ji vyznávati K, k pravdě boží přistupovati C — 128 přestúpati B — Ačkoli mnozí C — snad] vyn. RCU — v srdcích R, v srdci svém KC — k vyn. C — 128—132 «pravdám... okazuje, že nim, neb milují více chválu tohoto světa a přízeň zlých lidí aneb statky své aneb životy nežli (!), práv jako B — 128—129 pravdám božím i] a dobrau vůli k pravdě boží a C, zákonu božímu K — 129 posvátnému] vyn. U — krve] vyn. U — Pána] drahého Pána R, vyn. CU — Ježíše] Kristovy C, vyn. U — z kalicha — Páně U 130 Druhé] vyn. U — okazují] pokládají C — 131 velmi překážejí C — přistaupati C — boží] vyn. C — 132 jest] vyn. RU — věc] vyn. U — milost milování K — okazuje ve čtení K — 133 «jakož... čtení, že jest B, vyn. K — svaté čtení C — židovské, protož dí U — 133—134 «protož boje se bál se B, i boje se K, bojíce se U — 134 Klidské) světské B,
Strana 104
104 135 Pána Ježíše proti němu nepovstali a snad aby ho s knížetství ne- zsadili, proto přišel ku Pánu Ježíšovi v noci, [aby žádný nezvěděl,] že ve dne nesměl. Ten ť jest nedostatek Kvelmi veliký a škodlivý lidem, kteříž tak milují bohatství a čest, že, než by to potratili, radějí opustí pravdu boží, [než by čest a zboží 140 ztratili, a radši s protivníky pravdy zuostanú], než by s věrnými pro pravdu Kristovu pohanění a kaceřování trpěli, kradějí s protivníky pravdy Kristovy přebývají. A ti se mají práv jako oni, o nichž dí svatý Jan ve XII. kapitole: »KAlevšak mnozí z knížat uvěřili jsú v něho, ale pro zákonníky jsú ho nevyznávali, 145 aby s zboru nebyli vyvrženi, neb jsú víc milovali chválu lidskú než chválu boží.« Zdali ť se i nyní mnohým nelíbí pravda boží, ale nechtí «pro ni trpěti, aby neztratili chvály světské? A skrze to mají překážku, že nesmějí přistúpiti ku pravdě)). Jakož řekl Spasitel oněm zákonníkóm: »Kterak vy muožete věřiti, jenž od lidí KU — 134—136 a aby ... proto aneb s knížetstvie ssazen nebyl pro Ježíše, teď B — 134 protivníci a nepřátelé K — 135 drahého Pána R — Ježíše] Krista U — ho s] jeho U — nezsadili] neodjali U — 136 ku Pánu Ježíšovi k němu B — 136—137 [aby ... nezvěděl] vyn. KROU — 137 «že a BKC — ve dne nesměl] nesměl (+ k němu K) ve dne přijíti ani (aniž C) se (vyn. C) směl ve dne s (+ drahejm C) Pánem Ježíšem o své (svém C) spasení raditi (rozmlauvati ani se na ně ptáti C) KC — ten ť] a to K, a takový RU — 137—139 Kvelmi... potratili při nynějších mocných a bohatých, že ť B — 138 tak] vyn. K — bohatství a čest] čest (+ a slávu C) tohoto světa (+ a duostojenství K) KC — cti R — 139 potratili) opustili a opovrhli K, ztratili C — opustí] opauštějí R, by opustili U, oželejí C — pravdy boží a ji opustí C — 139—140 [než... zuostanú] vyn. KRCU — 141 pro pravdu Kristovu vyn. B, pro pravdu boží R, pro Pána Ježíše U — a kaceřování] vyn. KC — 141—142 gradějí... přebývají vyn. B - 141 radějí radše RU, radějí s nepřátely božími a K 142 pravdy Kristovy] vyn. KC, pravdy boží U — přebývají zůstávají RU — ti] takoví KC - se mají práv] se tak mají K, sau C — 143 o nichž... Alevšak o kterýchž napsáno v jedenácté kapitole svatého Jana takto C — dí] píše K - (Alevšak, že B — Mnozí zajisté C — 144 něho] Pána Ježíše K — jsú ho] vyn. RU — 145 vyvrženi a vyobcováni C — 146 Zdali... nelíbí] A mnohým se líbí U — Zdali ... boží] I toho ť jest nyní dosti, že se mnohým líbí pravda boží, a praví, že jest věrná pravda K — Zdali ť se] vyn. C — i nyní] vyn. R — nelíbí] se líbí C — 147 «pro ni pro to B, pro ni nic CU, pro ně (!) R — aby ... světské] neb se chvály světské bojí ztratiti K, ani chvály světa tohoto ztratiti C — nepotratili RU — 147 148 světské .. . pravdě lidské B — 148 k pravdě boží C — Jakož A U 143 Jan 12, 42 a 43 — 149 Podle Jana 5, 44 —
104 135 Pána Ježíše proti němu nepovstali a snad aby ho s knížetství ne- zsadili, proto přišel ku Pánu Ježíšovi v noci, [aby žádný nezvěděl,] že ve dne nesměl. Ten ť jest nedostatek Kvelmi veliký a škodlivý lidem, kteříž tak milují bohatství a čest, že, než by to potratili, radějí opustí pravdu boží, [než by čest a zboží 140 ztratili, a radši s protivníky pravdy zuostanú], než by s věrnými pro pravdu Kristovu pohanění a kaceřování trpěli, kradějí s protivníky pravdy Kristovy přebývají. A ti se mají práv jako oni, o nichž dí svatý Jan ve XII. kapitole: »KAlevšak mnozí z knížat uvěřili jsú v něho, ale pro zákonníky jsú ho nevyznávali, 145 aby s zboru nebyli vyvrženi, neb jsú víc milovali chválu lidskú než chválu boží.« Zdali ť se i nyní mnohým nelíbí pravda boží, ale nechtí «pro ni trpěti, aby neztratili chvály světské? A skrze to mají překážku, že nesmějí přistúpiti ku pravdě)). Jakož řekl Spasitel oněm zákonníkóm: »Kterak vy muožete věřiti, jenž od lidí KU — 134—136 a aby ... proto aneb s knížetstvie ssazen nebyl pro Ježíše, teď B — 134 protivníci a nepřátelé K — 135 drahého Pána R — Ježíše] Krista U — ho s] jeho U — nezsadili] neodjali U — 136 ku Pánu Ježíšovi k němu B — 136—137 [aby ... nezvěděl] vyn. KROU — 137 «že a BKC — ve dne nesměl] nesměl (+ k němu K) ve dne přijíti ani (aniž C) se (vyn. C) směl ve dne s (+ drahejm C) Pánem Ježíšem o své (svém C) spasení raditi (rozmlauvati ani se na ně ptáti C) KC — ten ť] a to K, a takový RU — 137—139 Kvelmi... potratili při nynějších mocných a bohatých, že ť B — 138 tak] vyn. K — bohatství a čest] čest (+ a slávu C) tohoto světa (+ a duostojenství K) KC — cti R — 139 potratili) opustili a opovrhli K, ztratili C — opustí] opauštějí R, by opustili U, oželejí C — pravdy boží a ji opustí C — 139—140 [než... zuostanú] vyn. KRCU — 141 pro pravdu Kristovu vyn. B, pro pravdu boží R, pro Pána Ježíše U — a kaceřování] vyn. KC — 141—142 gradějí... přebývají vyn. B - 141 radějí radše RU, radějí s nepřátely božími a K 142 pravdy Kristovy] vyn. KC, pravdy boží U — přebývají zůstávají RU — ti] takoví KC - se mají práv] se tak mají K, sau C — 143 o nichž... Alevšak o kterýchž napsáno v jedenácté kapitole svatého Jana takto C — dí] píše K - (Alevšak, že B — Mnozí zajisté C — 144 něho] Pána Ježíše K — jsú ho] vyn. RU — 145 vyvrženi a vyobcováni C — 146 Zdali... nelíbí] A mnohým se líbí U — Zdali ... boží] I toho ť jest nyní dosti, že se mnohým líbí pravda boží, a praví, že jest věrná pravda K — Zdali ť se] vyn. C — i nyní] vyn. R — nelíbí] se líbí C — 147 «pro ni pro to B, pro ni nic CU, pro ně (!) R — aby ... světské] neb se chvály světské bojí ztratiti K, ani chvály světa tohoto ztratiti C — nepotratili RU — 147 148 světské .. . pravdě lidské B — 148 k pravdě boží C — Jakož A U 143 Jan 12, 42 a 43 — 149 Podle Jana 5, 44 —
Strana 105
105 150 chválu vespolek přijímáte, a chvály, kteráž jest od samého u B311 Boha, nehledáte?« A v kterýchť koli srdcéch jest ten nedostatek, velmi ť ta srdce oslepuje a temna činí. Svatý «Beda, mluvě na dnešní čtení, dí: »Ta noc, v kterúž přišel ku Pánu Kristu ten Nikodem, znamenala jeho neumělost a slepotu, kterúž jest on 155 byl poražen, neb ještě nebyl z počtu těch), jimž jest řekl svatý Pavel: Byli jste někdy temnosti), ale již jste světlo v Pánu, ale byl jest z počtu oněch, jimž jest «mluvil prorok Izaiáš: »Vstaň, osvěť se, Jeruzaleme, neboť jest přišlo světlo tvé a sláva Páně nad tebú vzešla jest.« Druhá věc, «kteráž jest překážela tomuto Nikodemovi, (že nesměl svobodně přistúpiti ku Pánu Ježíšovi, byla jest pověst jeho a slovautnost; nebo velmi slovútný bíše, protože byl mistrem, jakož mu i Pán Ježíš řekl: »Ty si mistrem) v Izraheli«. I bál se ztratiti toho jména a té pověsti. Jakož se to děje i nyní, že velicí 160 148—149 Jakož ... zákonníkóm] O takovejch dí svatej (!) v páté kapi- tole C — 149 řekl ... oněm] o tom píše svatý Jan v páté kapitole, že Pán Ježíš řekl mistróm a K, řekl Pán Ježíš a svatý Jan napsal oněm R, dí Pán Kristus u svatého Jana (!) a napsal oněm U — zákoníkům řka U — 150—151 kteráž ... Boha] Otce mého RU — 151 Boha] vyn. (!) C — nehledíte K — A] Och C — 152 ta] vyn. U — temna činí] zatmívá KC — «Beda Bernhart B — 152—153 mluvč... čtení] vyn. U — 153 na dnešní čtení v dnešním kázaní C — dnešní to K, dnešní svaté R - dí, že KC — Ta] že v tu U — k drahému Pánu Ježíšovi RU — ten] vyn. C 154 zna- menal (!) B — neumělost] hlaupost KC — on] vyn. RU — 155 poražen] vobalen K, obklíčen C — neb ... z počtu] aniž jest ještě byl přitovaryšen — Ktěch) k počtu C — nebyl z počtu] nebíše přitovařišen počtu K oněch B — jimž jest řekl] o kterých mluvil apoštol RU — 155—156 jest řekl... Pavel] byl psal apoštol C 155—157 jest řekl... jimž jest vyn. (!) K — 156 temnosti světlo (!) B, temnostmi C — již] nyní RU, již nyní C — 157 ale] vyn. RU — byl jest z počtu oněch] mezi těmi radějí bydlil C — jest pak R — oněch] těch RU — «mluvil prorok řekl B, — mluvil C — Isaiáš [v LX. kap.] K — 158 světlo] vyn. (!) C 160 «kteráž jest vyn. BC — tomu U — 161—163 «že nesměl... mistrem jíti zjevně k Ježíšovi tato, že jest byl mistrem slovútným B — 161 svobodně a směle K — ku] k drahému RC — byla] tato byla K — 161—162 byla... slovautnost] že byla o něm pověst mezi lidem U 162 nebo] že RU — velmi] vyn. RU — protože] neb RU — 163 jakož neb K — mu] vyn. U — Ježíš] vyn. RU — mistr U — Isdraheli, a těchto (těch C) věcí neumíš?« K C — I] Protož K — 164 toho ... pověsti] té pověsti a slovútnosti (+ kterauž měl C) KC — se to děje ... že] i nyní, — 156 Efez. 5, 8 158 Podle Iz. 60, 1 —
105 150 chválu vespolek přijímáte, a chvály, kteráž jest od samého u B311 Boha, nehledáte?« A v kterýchť koli srdcéch jest ten nedostatek, velmi ť ta srdce oslepuje a temna činí. Svatý «Beda, mluvě na dnešní čtení, dí: »Ta noc, v kterúž přišel ku Pánu Kristu ten Nikodem, znamenala jeho neumělost a slepotu, kterúž jest on 155 byl poražen, neb ještě nebyl z počtu těch), jimž jest řekl svatý Pavel: Byli jste někdy temnosti), ale již jste světlo v Pánu, ale byl jest z počtu oněch, jimž jest «mluvil prorok Izaiáš: »Vstaň, osvěť se, Jeruzaleme, neboť jest přišlo světlo tvé a sláva Páně nad tebú vzešla jest.« Druhá věc, «kteráž jest překážela tomuto Nikodemovi, (že nesměl svobodně přistúpiti ku Pánu Ježíšovi, byla jest pověst jeho a slovautnost; nebo velmi slovútný bíše, protože byl mistrem, jakož mu i Pán Ježíš řekl: »Ty si mistrem) v Izraheli«. I bál se ztratiti toho jména a té pověsti. Jakož se to děje i nyní, že velicí 160 148—149 Jakož ... zákonníkóm] O takovejch dí svatej (!) v páté kapi- tole C — 149 řekl ... oněm] o tom píše svatý Jan v páté kapitole, že Pán Ježíš řekl mistróm a K, řekl Pán Ježíš a svatý Jan napsal oněm R, dí Pán Kristus u svatého Jana (!) a napsal oněm U — zákoníkům řka U — 150—151 kteráž ... Boha] Otce mého RU — 151 Boha] vyn. (!) C — nehledíte K — A] Och C — 152 ta] vyn. U — temna činí] zatmívá KC — «Beda Bernhart B — 152—153 mluvč... čtení] vyn. U — 153 na dnešní čtení v dnešním kázaní C — dnešní to K, dnešní svaté R - dí, že KC — Ta] že v tu U — k drahému Pánu Ježíšovi RU — ten] vyn. C 154 zna- menal (!) B — neumělost] hlaupost KC — on] vyn. RU — 155 poražen] vobalen K, obklíčen C — neb ... z počtu] aniž jest ještě byl přitovaryšen — Ktěch) k počtu C — nebyl z počtu] nebíše přitovařišen počtu K oněch B — jimž jest řekl] o kterých mluvil apoštol RU — 155—156 jest řekl... Pavel] byl psal apoštol C 155—157 jest řekl... jimž jest vyn. (!) K — 156 temnosti světlo (!) B, temnostmi C — již] nyní RU, již nyní C — 157 ale] vyn. RU — byl jest z počtu oněch] mezi těmi radějí bydlil C — jest pak R — oněch] těch RU — «mluvil prorok řekl B, — mluvil C — Isaiáš [v LX. kap.] K — 158 světlo] vyn. (!) C 160 «kteráž jest vyn. BC — tomu U — 161—163 «že nesměl... mistrem jíti zjevně k Ježíšovi tato, že jest byl mistrem slovútným B — 161 svobodně a směle K — ku] k drahému RC — byla] tato byla K — 161—162 byla... slovautnost] že byla o něm pověst mezi lidem U 162 nebo] že RU — velmi] vyn. RU — protože] neb RU — 163 jakož neb K — mu] vyn. U — Ježíš] vyn. RU — mistr U — Isdraheli, a těchto (těch C) věcí neumíš?« K C — I] Protož K — 164 toho ... pověsti] té pověsti a slovútnosti (+ kterauž měl C) KC — se to děje ... že] i nyní, — 156 Efez. 5, 8 158 Podle Iz. 60, 1 —
Strana 106
106 165 «a znamenití mistři a doktorové někteří, že byli veliké cti a slovútnosti v světě, i styděli se s pravdú boží držeti. A tak jest bylo i od počátku víry křesťanské, jakož oznamuje svatý Pavel k Korintóm: »Nemnozí múdří, nemnozí urození, nemnozí bohatí, ale nemocné tohoto světa vyvolil Buoh, aby pohaněl 170 silné«. A takovým Kumělým a učeným těžko bude na smrti, kteříž tak pro zboží a pro čest tohoto světa nesmějí se svobodně) pravdy boží přídržeti ani ji vyznati; nébrž ještě mnozí jsú takoví, ješto, zrodivše se a vykrmivše se v té drahé pravdě a přijímavše [se] krev boží z kalicha, již to tupí a hanějí, 175 kaceřují a vším obyčejem zatlačiti chtějí. Běda bude takovým! Ale, ač pak koli tento Nikodem tyto nedostatky pověděné do sebe měl, však pro to dobrú žádost měl k drahému Ježíšovi a dobré domnění o něm, neb, jakož dí evangelista, přišel k němu v noci a řekl jemu: »Mistře, víme, že od Boha přišel jsi mistr«. těchto časóv našich (vyn. C) KC — i nyní] a dálo se nynějších časův R 165 a znamenití) vyn. BK — (někteří vyn. BC — že] protože K, vyn. RU — 165—166 veliké cti a slovútnosti] slovutní C, velice slovutní U — cti .. . v světě] pověsti a slovútnosti vedlé světa K — 165 cti] pověsti R — 166 na světě U — s pravdú] pravdu B — 166—169 A tak ... ne- mocné? A protož dí svatý Pavel 1. Corinth. primo: »Bratří! Vizte povolání vaše! Nemnozí bohatí, ale což jest nemožné B — 166 167 A tak ... od — A to se jest dálo i na K, Jakož právě též i na C — 167 křesťanské bylo C jakož] a to KC — oznamuje] okazuje K — svatý Pavel] apoštol řka C — 168 Pavel v první epištole K, Pavel první C — Korintóm v první kapitole (+ praví C) KC — nemnozí urození] vyn. U — nemnozí bohatí] vyn. K — 169 bohatí, nemnozí učení C — nemocné a mdlé K — tohoto] vyn. C — 170 silnejch C — A] Ale C — Kumělým a učeným učeným a múdrým B velmi těžko K — 171 «kteříž když B, kteříž sau KC — zboží] bohatství RU, zboží a slávu C — čest] chválu RU — nesměli K — 172 «svobodně) vyn. BR — «boží vyn. BR — vyznávati KR — 172—173 nébrž ješto] a v ní K — 172—175 nébrž... takovým!] Ó, každej takovej měl by se velmi báti, aby potom nebyl přinucen říci: »Běda mně, že kdy mlčel (!) C — 173 zrodivše se] se zachovavše K (asi místo: se zchovavše) — a vykrmivše se] vyn. U — 173—175 v té ... takovým] vyn. K — 174 [se] vyn. RU — — 175 všemi obyčeji RU — zatlačiti] udusiti RU — 176 Ale ... koli] A kterak kolivek K, Alevšak (Ale pak R, Ale U) ačkoliv ROU — pověděné] napřed řečené K, již jmenované C, již pově- děné U — 177 však] a C — drahému] Pánu KC — Ježíšovi] Bohu C 177—178 a dobré . . . něm) i dobře se o něm domníval B — 178 neb] že R — neb ... dí] jakož to okazuje K — neb ... evangelista] a dí svaté čtení U — 178—179 neb ... v noci a] když C — 178 přišel] že přišed K, 168 Podle I. Kor. 1. 26 a 27 —
106 165 «a znamenití mistři a doktorové někteří, že byli veliké cti a slovútnosti v světě, i styděli se s pravdú boží držeti. A tak jest bylo i od počátku víry křesťanské, jakož oznamuje svatý Pavel k Korintóm: »Nemnozí múdří, nemnozí urození, nemnozí bohatí, ale nemocné tohoto světa vyvolil Buoh, aby pohaněl 170 silné«. A takovým Kumělým a učeným těžko bude na smrti, kteříž tak pro zboží a pro čest tohoto světa nesmějí se svobodně) pravdy boží přídržeti ani ji vyznati; nébrž ještě mnozí jsú takoví, ješto, zrodivše se a vykrmivše se v té drahé pravdě a přijímavše [se] krev boží z kalicha, již to tupí a hanějí, 175 kaceřují a vším obyčejem zatlačiti chtějí. Běda bude takovým! Ale, ač pak koli tento Nikodem tyto nedostatky pověděné do sebe měl, však pro to dobrú žádost měl k drahému Ježíšovi a dobré domnění o něm, neb, jakož dí evangelista, přišel k němu v noci a řekl jemu: »Mistře, víme, že od Boha přišel jsi mistr«. těchto časóv našich (vyn. C) KC — i nyní] a dálo se nynějších časův R 165 a znamenití) vyn. BK — (někteří vyn. BC — že] protože K, vyn. RU — 165—166 veliké cti a slovútnosti] slovutní C, velice slovutní U — cti .. . v světě] pověsti a slovútnosti vedlé světa K — 165 cti] pověsti R — 166 na světě U — s pravdú] pravdu B — 166—169 A tak ... ne- mocné? A protož dí svatý Pavel 1. Corinth. primo: »Bratří! Vizte povolání vaše! Nemnozí bohatí, ale což jest nemožné B — 166 167 A tak ... od — A to se jest dálo i na K, Jakož právě též i na C — 167 křesťanské bylo C jakož] a to KC — oznamuje] okazuje K — svatý Pavel] apoštol řka C — 168 Pavel v první epištole K, Pavel první C — Korintóm v první kapitole (+ praví C) KC — nemnozí urození] vyn. U — nemnozí bohatí] vyn. K — 169 bohatí, nemnozí učení C — nemocné a mdlé K — tohoto] vyn. C — 170 silnejch C — A] Ale C — Kumělým a učeným učeným a múdrým B velmi těžko K — 171 «kteříž když B, kteříž sau KC — zboží] bohatství RU, zboží a slávu C — čest] chválu RU — nesměli K — 172 «svobodně) vyn. BR — «boží vyn. BR — vyznávati KR — 172—173 nébrž ješto] a v ní K — 172—175 nébrž... takovým!] Ó, každej takovej měl by se velmi báti, aby potom nebyl přinucen říci: »Běda mně, že kdy mlčel (!) C — 173 zrodivše se] se zachovavše K (asi místo: se zchovavše) — a vykrmivše se] vyn. U — 173—175 v té ... takovým] vyn. K — 174 [se] vyn. RU — — 175 všemi obyčeji RU — zatlačiti] udusiti RU — 176 Ale ... koli] A kterak kolivek K, Alevšak (Ale pak R, Ale U) ačkoliv ROU — pověděné] napřed řečené K, již jmenované C, již pově- děné U — 177 však] a C — drahému] Pánu KC — Ježíšovi] Bohu C 177—178 a dobré . . . něm) i dobře se o něm domníval B — 178 neb] že R — neb ... dí] jakož to okazuje K — neb ... evangelista] a dí svaté čtení U — 178—179 neb ... v noci a] když C — 178 přišel] že přišed K, 168 Podle I. Kor. 1. 26 a 27 —
Strana 107
107 180 Nepraví ho býti Bohem, ale to vyznává a praví, že jest od Boha přišel, neb jest ještě o něm neměl pravého poznání, ale tak za to měl, že, jako jsú jiní proroci od Boha posláni pro spasení lid] ské, B 312 že též jest i on poslán; a toho dotýče řka: »Nebo žádný nemuož těch znamení činiti, kteráž ty činíš, leč by byl Bůh s ním«. Že jest 185 pak dobrú žádostí a upřímým úmyslem přišel k drahému Ježíšovi, protož toto třetí z toho čtení máme, kterak jemu milý Pán věrné a úžitečné naučení dal, kterak může spasen býti a skrze to ku poznání svaté Trojice přijíti. A to oznamuje evangelista, když dáleji dí: »Odpověděv Pán Ježíš i vece jemu«, totižto Nikodemovi, 190 hledajícímu, která by byla cesta k spasení; neb proto byl přišel aby se na to zeptal, kterak by mohl přijíti k spasení: »Jistě zavěrné pravím tobě, nenarodí-li se kto po druhé, nemuož viděti království božího«. Z toho máme toto, že druhé narození jest potřebné k spasení. když (že když U) přišel RU — k němu] ku Pánu Ježíšovi K — 179 a] vyn. R— řek R, řka U — jemu] vyn. RU — my víme C — přišel] vyšel U — 180 Nepraví] A nepoznal U — ho býti) by byl K — to] vyn. K — 180 181 to vyznává ... přišel] od Boha přišlého neb pošlého toliko vyznává C — 181 — pravého] plného KC — tak za to měl] toliko (vyn. C) se tak domníval KC 182 že by C — jsú] bejvali C — jiní jim KR — byli posíláni RU — 183 též jest] by takéž (tak i on C) byl KC — a toho dotýče] a to dokazuje dále RU — a toho .. . řka] nebo ihned dále dí K, protož dále dí C — řka k drahému Pánu Ježíšovi R — Nebo žádnýj Žádnej zajisté C — 184 znamení] divův C, věcí a divů U — kteréž RU — Že] I hle, že ť K, Ale že C — 185 pak] vyn. KC — dobrú ... drahému] dobrým úmyslem a žádostí přišel ku Pánu K — upřímým] vyn. R, dobrejm CU — 185—186 drahému... máme] němu, a U — Ježíšovi] Pánu RC — 186 z toho ... máme] se v tomto čtení oka- zuje K — z toho] v tomto C — svatém čtení C, svatého čtení R - máme] může jmenováno bejti C — kterak] že C — milý] drahej C — 186—187 milý ... úžitečné] dobré a spasitedlné K — 186 Pán] Bůh RU — 187 úži- tečné] pravé C — 187—191 «kterak ... k spasení) když se jeho tázal o svém spasení, takto řka B — 187 může] má K, by mohl CU — spasen býti] přijíti k spasení U — skrze to] vyn. KC — 187—188 ku poznání... přijíti] svatau Trojici poznati U — 188 poznání] požívaní KC — 188—189 A to ... díl A dí svaté čtení U, jakož teď dolejí vypisuje evangelista K. Protož dále dí čtení svaté C — 189 Odpověděl C, Odpovídaje U — i vece jemu] vyn. C — řekl RU — 189—191 totižto ... k spasení) vyn. K 190 hledajícímu] ptajícímu se C — přišel] k němu přišel U — 191 vzeptal C, ptal U — 192 zavěrné] jistě KRCU — 193 A tak z toho C — Z toho... toto] A to jest U — máme toto] se dovozuje aneb dokazuje K, může jmíno bejti C-
107 180 Nepraví ho býti Bohem, ale to vyznává a praví, že jest od Boha přišel, neb jest ještě o něm neměl pravého poznání, ale tak za to měl, že, jako jsú jiní proroci od Boha posláni pro spasení lid] ské, B 312 že též jest i on poslán; a toho dotýče řka: »Nebo žádný nemuož těch znamení činiti, kteráž ty činíš, leč by byl Bůh s ním«. Že jest 185 pak dobrú žádostí a upřímým úmyslem přišel k drahému Ježíšovi, protož toto třetí z toho čtení máme, kterak jemu milý Pán věrné a úžitečné naučení dal, kterak může spasen býti a skrze to ku poznání svaté Trojice přijíti. A to oznamuje evangelista, když dáleji dí: »Odpověděv Pán Ježíš i vece jemu«, totižto Nikodemovi, 190 hledajícímu, která by byla cesta k spasení; neb proto byl přišel aby se na to zeptal, kterak by mohl přijíti k spasení: »Jistě zavěrné pravím tobě, nenarodí-li se kto po druhé, nemuož viděti království božího«. Z toho máme toto, že druhé narození jest potřebné k spasení. když (že když U) přišel RU — k němu] ku Pánu Ježíšovi K — 179 a] vyn. R— řek R, řka U — jemu] vyn. RU — my víme C — přišel] vyšel U — 180 Nepraví] A nepoznal U — ho býti) by byl K — to] vyn. K — 180 181 to vyznává ... přišel] od Boha přišlého neb pošlého toliko vyznává C — 181 — pravého] plného KC — tak za to měl] toliko (vyn. C) se tak domníval KC 182 že by C — jsú] bejvali C — jiní jim KR — byli posíláni RU — 183 též jest] by takéž (tak i on C) byl KC — a toho dotýče] a to dokazuje dále RU — a toho .. . řka] nebo ihned dále dí K, protož dále dí C — řka k drahému Pánu Ježíšovi R — Nebo žádnýj Žádnej zajisté C — 184 znamení] divův C, věcí a divů U — kteréž RU — Že] I hle, že ť K, Ale že C — 185 pak] vyn. KC — dobrú ... drahému] dobrým úmyslem a žádostí přišel ku Pánu K — upřímým] vyn. R, dobrejm CU — 185—186 drahému... máme] němu, a U — Ježíšovi] Pánu RC — 186 z toho ... máme] se v tomto čtení oka- zuje K — z toho] v tomto C — svatém čtení C, svatého čtení R - máme] může jmenováno bejti C — kterak] že C — milý] drahej C — 186—187 milý ... úžitečné] dobré a spasitedlné K — 186 Pán] Bůh RU — 187 úži- tečné] pravé C — 187—191 «kterak ... k spasení) když se jeho tázal o svém spasení, takto řka B — 187 může] má K, by mohl CU — spasen býti] přijíti k spasení U — skrze to] vyn. KC — 187—188 ku poznání... přijíti] svatau Trojici poznati U — 188 poznání] požívaní KC — 188—189 A to ... díl A dí svaté čtení U, jakož teď dolejí vypisuje evangelista K. Protož dále dí čtení svaté C — 189 Odpověděl C, Odpovídaje U — i vece jemu] vyn. C — řekl RU — 189—191 totižto ... k spasení) vyn. K 190 hledajícímu] ptajícímu se C — přišel] k němu přišel U — 191 vzeptal C, ptal U — 192 zavěrné] jistě KRCU — 193 A tak z toho C — Z toho... toto] A to jest U — máme toto] se dovozuje aneb dokazuje K, může jmíno bejti C-
Strana 108
108 Tu máme znamenati, že troje jest narození. Jedno přirozené, jímžto každý člověk rodí se na tento svět. O tom «narození stojí napsáno ve čtení svatého Jana v XVI. kapitole): »Žena, když rodí, Kzámutek má, neb jest přišla hodina její; Xale když porodí dítě, již nepomní na bolest, pro radost, že se narodil člověk 200 na svět)«. To narození tělesné » má tři tovařiše, totiž mauku, vinu a chudobu; protož svatý Augustin, mluvě na ona slova svatého Pavla apoštola: »Vyplacujíce čas, nebo dnové zlí jsú«, dí takto: »Jakž jest zhřešil Adam a z ráje vyhnán, tak vždy dnové zlí jsú. Otěžme těchto dětí, ješto se rodí, proč od pláče počínají, 205 jenž se i smíti mohú! Jedne se narodí, a ihned pláče a tím pláčem sobě prorokuje své bídy a strasti, nebo slzy sau svědkové jeho psoty. Aniž ještě uměje mluviti, a již sobě pláčem prorokuje bu- daucí práci a strast. By pak i dobře živo bylo aneb spravedlivě postaveno bylo, a položeno sauc uprostřed pokušení, vždy se 195 195 znamenati] věděti U — rození U — přirozené, obecné C — 196 každý] vyn. RU — každý ... svět] se všichni obecně rodíme KC — tento] vyn. RU — 196—197 «narození ... kapitole) dí Spasitel (Johan- nes XIII. (!) B, dí svatej Jan v třinácté (!) kapitole C — 196 narození vyn. RU — 197 ve čtení] u RU — XVI.] XIII. (!) RU — 198 zámutek) bolest B — 198—200 ale ... svět etc. B — 198 ale] a R — 199 ne- pomní] nepamatuje U — pro radost] vyn. U — že] neb RUC — 200 To pak K, Ale to RU — tělesné) vyn. B, přirozené K — tři] vyn. C — totiž] vyn. RU — 201 vinu] hřích KC, bídu, vinu RU — a] aneb RU — protož] A U, vyn. KC — mluví BC, vyn. U — 202 svatého Pavla) vyn. BR — apoštola] vyn. C, apoštolova R — Vyplacujte C — 203 takto vyn. RU — první člověk, Adam K — tak vyn. CU — vždy] od té doby nebyli nikda než K, nikda nebyli dnové dobří, než C, ihned U — dnové vyn. C — 204 jsú] vyn. KC — Otažme se RCU — ješto] kteříž C, když U — rodí na svět C, narodí U — proč ihned CU — 205 jenž ... ihned] a mohauc se smáti, a hned, jak se narodí U — smáti R — jedne se narodí] narodě se K — 205—206 a tím... prorokuje] a potom po několika dnech smíti se muož; ale když se rodil pláče, prorokem byl K, nevím po kolika se dnech smíti bude; ale když plakalo rodě se, prorokem bylo C — 206—209 své bídy ... sauc že bude v práci a v strachu; by pak i dobře živo bylo a spravedlivé bylo, jsa postaveno B — 206 bídě C — strasti] nauze K, psoty C — jeho] té jeho U, vyn. C — 207 psoty] bídy KC — Aniž] A U — 207—210 Aniž... O tom] Ještě nemluví, až již prorokuje sobě budaucí práci. A K — 207—208 Aniž... strast] Ještě nemluví, a již prorokuje, že v budaucí čas v práci aneb v strachu bude C — 207 neuměje U — budaucí] vyn. U — 208—209 aneb... položeno sauc aneb spravedlivé 197 Jan 16, 21 — 202 Eſez. 5, 16 —
108 Tu máme znamenati, že troje jest narození. Jedno přirozené, jímžto každý člověk rodí se na tento svět. O tom «narození stojí napsáno ve čtení svatého Jana v XVI. kapitole): »Žena, když rodí, Kzámutek má, neb jest přišla hodina její; Xale když porodí dítě, již nepomní na bolest, pro radost, že se narodil člověk 200 na svět)«. To narození tělesné » má tři tovařiše, totiž mauku, vinu a chudobu; protož svatý Augustin, mluvě na ona slova svatého Pavla apoštola: »Vyplacujíce čas, nebo dnové zlí jsú«, dí takto: »Jakž jest zhřešil Adam a z ráje vyhnán, tak vždy dnové zlí jsú. Otěžme těchto dětí, ješto se rodí, proč od pláče počínají, 205 jenž se i smíti mohú! Jedne se narodí, a ihned pláče a tím pláčem sobě prorokuje své bídy a strasti, nebo slzy sau svědkové jeho psoty. Aniž ještě uměje mluviti, a již sobě pláčem prorokuje bu- daucí práci a strast. By pak i dobře živo bylo aneb spravedlivě postaveno bylo, a položeno sauc uprostřed pokušení, vždy se 195 195 znamenati] věděti U — rození U — přirozené, obecné C — 196 každý] vyn. RU — každý ... svět] se všichni obecně rodíme KC — tento] vyn. RU — 196—197 «narození ... kapitole) dí Spasitel (Johan- nes XIII. (!) B, dí svatej Jan v třinácté (!) kapitole C — 196 narození vyn. RU — 197 ve čtení] u RU — XVI.] XIII. (!) RU — 198 zámutek) bolest B — 198—200 ale ... svět etc. B — 198 ale] a R — 199 ne- pomní] nepamatuje U — pro radost] vyn. U — že] neb RUC — 200 To pak K, Ale to RU — tělesné) vyn. B, přirozené K — tři] vyn. C — totiž] vyn. RU — 201 vinu] hřích KC, bídu, vinu RU — a] aneb RU — protož] A U, vyn. KC — mluví BC, vyn. U — 202 svatého Pavla) vyn. BR — apoštola] vyn. C, apoštolova R — Vyplacujte C — 203 takto vyn. RU — první člověk, Adam K — tak vyn. CU — vždy] od té doby nebyli nikda než K, nikda nebyli dnové dobří, než C, ihned U — dnové vyn. C — 204 jsú] vyn. KC — Otažme se RCU — ješto] kteříž C, když U — rodí na svět C, narodí U — proč ihned CU — 205 jenž ... ihned] a mohauc se smáti, a hned, jak se narodí U — smáti R — jedne se narodí] narodě se K — 205—206 a tím... prorokuje] a potom po několika dnech smíti se muož; ale když se rodil pláče, prorokem byl K, nevím po kolika se dnech smíti bude; ale když plakalo rodě se, prorokem bylo C — 206—209 své bídy ... sauc že bude v práci a v strachu; by pak i dobře živo bylo a spravedlivé bylo, jsa postaveno B — 206 bídě C — strasti] nauze K, psoty C — jeho] té jeho U, vyn. C — 207 psoty] bídy KC — Aniž] A U — 207—210 Aniž... O tom] Ještě nemluví, až již prorokuje sobě budaucí práci. A K — 207—208 Aniž... strast] Ještě nemluví, a již prorokuje, že v budaucí čas v práci aneb v strachu bude C — 207 neuměje U — budaucí] vyn. U — 208—209 aneb... položeno sauc aneb spravedlivé 197 Jan 16, 21 — 202 Eſez. 5, 16 —
Strana 109
109 210 báti bude«. O tom dí Job svatý: »Člověk narozený z ženy, krátkého času živ pobuda, naplněn bude mnohého hubenství, jenž jako květ vyjde a setřen bude a utíká jakožto stín a nikda v témž stavu nezuostává.« To již první tovařiš. O druhém pak tovaryši, to jest o vině neb o hříchu, mluví 215 svatý David: »Aj, v nepravostech počat jsem a v hříších počala mě mátě má«, to jest v té chlipnosti, kteráž jest v muži a v ženě. Nebo člověk od počátku svého početí hned jest v porušení, skrze kteréžto potom jsa živ, nakloněn bývá ke všemu zlému. O tom stojí napsáno v prvních knihách Mojžíšových v VIII. kapitole: 220 »Smyslové a myšlení lidského srdce náchylna a hotova jsú ke zlému od své mladosti«. O třetím tovařiši, totiž u o chudobě, praví svatý Job v 1. B 313 kapitole: »Náh jsem vyšel z břicha matky své a náh se zase vrátím.« sa položeno C, a spravedlivě, ale jest U — 209 uprostřed pokušení] mezi pokušeními C — 210 O tom] Proto C — narozený] narodě se K — 210—211 krátký čas RU — 211 pobuda] pobude K, sa RUC — mnohého hubenství mnohými bídami U — 212 kvítek C — setřen bude] uvadne U — bude vyn. U — a utíká .. . stín vyn. B — témž] jednostejném CU — 213 ne- zůstav R — To ... tovařiš] vyn. KC — již máš U — o prvním tovaryši —. narozeného (narození svého U) RU 214 0 druhém ... mluví) Druhý tovařiš jest vina neb hřích. O tom dí B, O druhém tovařiši narozeného, a ten jest hřích, o tom K, Vizmež o druhém tovaryši narozeném (!), totiž o hříchu. O tom C pak vyn. U — neb] a U — 215 David řka KC — Aj] Aj. já KRU, A C — hříších hříchu narozen sem a C — 216 to jest] totiž KRCU — té] vyn. C — té... ženě] libosti a v kochání, kteréž bývá mezi mužem a ženau K — mezi mužem a ženau C — 217 počátku] vyn. K — početí] narození C — hned jest v vždy k sobě táhne C - 217—218 jest v porušení.... nakloněn] béře na se po- rušení, jímžto náchylen K — 217 v porušení] porušený U — 218 kteréžto ... živ] to U — potom] vyn. R — potom jsa živ] vyn. C — nakloněn] na- chejlen C — 219 stojí] sám Pán Bůh pověděl, jakož jest C — prvních] vyn.. K — Mojžíšových] Genesis K — VIII.] IV. RU — 220 Smyslové člověka C — náchylna a] vyn. C — a hotova] vyn. K, hotové C 221 své] vyn. U — 222 O třetím ... praví] Třetí tovařiš narozeného jest chudoba. O tom dí K — tovaryši narozeného RU — totiž] vyn. C - chudobě] Duchu svatém a dobrém U — dí C - svatý] vyn. RU — 223 břicha] života KRCU 210 Podle Joba 14, 1 až 2 — 215 Podle Ž. 51, 7 — 220 Podle I. M. 8, 21 — 223 Job 1, 21 —
109 210 báti bude«. O tom dí Job svatý: »Člověk narozený z ženy, krátkého času živ pobuda, naplněn bude mnohého hubenství, jenž jako květ vyjde a setřen bude a utíká jakožto stín a nikda v témž stavu nezuostává.« To již první tovařiš. O druhém pak tovaryši, to jest o vině neb o hříchu, mluví 215 svatý David: »Aj, v nepravostech počat jsem a v hříších počala mě mátě má«, to jest v té chlipnosti, kteráž jest v muži a v ženě. Nebo člověk od počátku svého početí hned jest v porušení, skrze kteréžto potom jsa živ, nakloněn bývá ke všemu zlému. O tom stojí napsáno v prvních knihách Mojžíšových v VIII. kapitole: 220 »Smyslové a myšlení lidského srdce náchylna a hotova jsú ke zlému od své mladosti«. O třetím tovařiši, totiž u o chudobě, praví svatý Job v 1. B 313 kapitole: »Náh jsem vyšel z břicha matky své a náh se zase vrátím.« sa položeno C, a spravedlivě, ale jest U — 209 uprostřed pokušení] mezi pokušeními C — 210 O tom] Proto C — narozený] narodě se K — 210—211 krátký čas RU — 211 pobuda] pobude K, sa RUC — mnohého hubenství mnohými bídami U — 212 kvítek C — setřen bude] uvadne U — bude vyn. U — a utíká .. . stín vyn. B — témž] jednostejném CU — 213 ne- zůstav R — To ... tovařiš] vyn. KC — již máš U — o prvním tovaryši —. narozeného (narození svého U) RU 214 0 druhém ... mluví) Druhý tovařiš jest vina neb hřích. O tom dí B, O druhém tovařiši narozeného, a ten jest hřích, o tom K, Vizmež o druhém tovaryši narozeném (!), totiž o hříchu. O tom C pak vyn. U — neb] a U — 215 David řka KC — Aj] Aj. já KRU, A C — hříších hříchu narozen sem a C — 216 to jest] totiž KRCU — té] vyn. C — té... ženě] libosti a v kochání, kteréž bývá mezi mužem a ženau K — mezi mužem a ženau C — 217 počátku] vyn. K — početí] narození C — hned jest v vždy k sobě táhne C - 217—218 jest v porušení.... nakloněn] béře na se po- rušení, jímžto náchylen K — 217 v porušení] porušený U — 218 kteréžto ... živ] to U — potom] vyn. R — potom jsa živ] vyn. C — nakloněn] na- chejlen C — 219 stojí] sám Pán Bůh pověděl, jakož jest C — prvních] vyn.. K — Mojžíšových] Genesis K — VIII.] IV. RU — 220 Smyslové člověka C — náchylna a] vyn. C — a hotova] vyn. K, hotové C 221 své] vyn. U — 222 O třetím ... praví] Třetí tovařiš narozeného jest chudoba. O tom dí K — tovaryši narozeného RU — totiž] vyn. C - chudobě] Duchu svatém a dobrém U — dí C - svatý] vyn. RU — 223 břicha] života KRCU 210 Podle Joba 14, 1 až 2 — 215 Podle Ž. 51, 7 — 220 Podle I. M. 8, 21 — 223 Job 1, 21 —
Strana 110
110 A svatý Pavel k Timoteovi: »Nic jsme nepřinesli na tento svět, 225 a bez pochyby, že nic neodneseme s něho«. A svatý Bernart: »I co pýcháš, prachu a popele, ano tvé početí v hříchu, narození v bídě, živnost v strachu a v lopotě a smrt u veliké hrůze? Pročež tchdy i tělo své drahými věcmi rozpasuješ a ozdobuješ, kteréhožto po nemnohých dnech červí a žáby děditi budau, ale své milé duše ne- 230 okrašluješ dobrými skutky, kterážto Bohu i anjeluom má býti obětována v nebesích?« O druhém narození: Jakož jsem řekl, jest milosti. O němž dí svatý Jan v Kprvní kanonice v třetí kapitole): »Všeliký, ktož se jest narodil z Boha, nehřeší, nebo sémě jeho 235 v něm zuostává a nemůž hřešiti, nebo z Boha narozen jest«. A Kv páté kapitole dí: »Víme, že všeliký, kto se jest narodil mé KRU — navrátím RCU — 224 apoštol svatý KR — k Timotcovi] dí RU, v první epištole k Timotcovi v šesté kapitole dí K — nepřinesli] nevnosli U — 225 bez pochybení KRC — nic také KU — neodneseme] odnésti nebudem moci KRCU — s něho] vyn. RC — Bernart dí KCU — I] vyn. KCU — 226 popeli U — ano] vyn. C, a U - v hříchu] hřích C — v bíděj bídné C — 227 v strachu] v strasti RU — v strachu a v lopotě] v pracéch K, s trápením, s mukau a s prací, usilováním mnohejm C — lopotě... hrůze] sa smrtedlným u veliké lopotě a nauzi a úzkosti U — u veliké hrůze] v auzkosti K, s auzkostí C — hrůze] lopotě a auzkosti R — I pročež C — tehdy i] vyn. CU — 228 tvé KC — věcmi a rozkošnejmi C — roz- pasuješ] okrašluješ K, roztučňuješ C, vopasuješ RU — a ozdobuješ vyn. RU, a ozdobuješ, a neozdobuješ ho dobrými skutky K, a drahejm rauche«m) («m) vyn!) ozdobuješ a okrašluješ C — kteréhožto] kteréžto KRC, a U — 229 nemnohých] málo U — a žábyj vyn. C — děditi budau] snísti mají K, žráti budau (+ tvé tělo U) RU, kausati budau C — ale] a U — milé] vyn. C — 229 -230 neozdobuješ ani okrašluješ C — 230 skutky] ctnostmi K — kterážto] neb ona U —anjelům jeho RCU — 231 obětována] okázána K — nebi K — 232 O druhém) Druhé B, Vizmež o druhém C — O druhém ... jsem řekl] Jakož sem řekl, že to narození R — jakož ... jest jesti ť B, kteréžto narození slove C — řekl, že to narození R — v milosti U — 233 němž] tom KRCU — dí ... kanonice] stojí psáno v první kanonice svatého Jana K — «první) vyn. BRU, své v první C — v třetí kapitole) vyn. B — 234 Všeliký] Každý RC, vyn. U — jeho] boží C, vyn. U — 235 nebo] že R, protože U — 236 A] Opět RU — 236—238 v páté ... ho? jinde dí svatý Jan, že rod boží zachovává jej a nemuož hřešiti B — 236 v páté kapitole] vyn. U — takto dí K — všeliký každej C, všickni (!) U — 224 I. Tim. 6, 7 — 234 I. Jan 3, 9 — 236 1. Jan 5, 18 —
110 A svatý Pavel k Timoteovi: »Nic jsme nepřinesli na tento svět, 225 a bez pochyby, že nic neodneseme s něho«. A svatý Bernart: »I co pýcháš, prachu a popele, ano tvé početí v hříchu, narození v bídě, živnost v strachu a v lopotě a smrt u veliké hrůze? Pročež tchdy i tělo své drahými věcmi rozpasuješ a ozdobuješ, kteréhožto po nemnohých dnech červí a žáby děditi budau, ale své milé duše ne- 230 okrašluješ dobrými skutky, kterážto Bohu i anjeluom má býti obětována v nebesích?« O druhém narození: Jakož jsem řekl, jest milosti. O němž dí svatý Jan v Kprvní kanonice v třetí kapitole): »Všeliký, ktož se jest narodil z Boha, nehřeší, nebo sémě jeho 235 v něm zuostává a nemůž hřešiti, nebo z Boha narozen jest«. A Kv páté kapitole dí: »Víme, že všeliký, kto se jest narodil mé KRU — navrátím RCU — 224 apoštol svatý KR — k Timotcovi] dí RU, v první epištole k Timotcovi v šesté kapitole dí K — nepřinesli] nevnosli U — 225 bez pochybení KRC — nic také KU — neodneseme] odnésti nebudem moci KRCU — s něho] vyn. RC — Bernart dí KCU — I] vyn. KCU — 226 popeli U — ano] vyn. C, a U - v hříchu] hřích C — v bíděj bídné C — 227 v strachu] v strasti RU — v strachu a v lopotě] v pracéch K, s trápením, s mukau a s prací, usilováním mnohejm C — lopotě... hrůze] sa smrtedlným u veliké lopotě a nauzi a úzkosti U — u veliké hrůze] v auzkosti K, s auzkostí C — hrůze] lopotě a auzkosti R — I pročež C — tehdy i] vyn. CU — 228 tvé KC — věcmi a rozkošnejmi C — roz- pasuješ] okrašluješ K, roztučňuješ C, vopasuješ RU — a ozdobuješ vyn. RU, a ozdobuješ, a neozdobuješ ho dobrými skutky K, a drahejm rauche«m) («m) vyn!) ozdobuješ a okrašluješ C — kteréhožto] kteréžto KRC, a U — 229 nemnohých] málo U — a žábyj vyn. C — děditi budau] snísti mají K, žráti budau (+ tvé tělo U) RU, kausati budau C — ale] a U — milé] vyn. C — 229 -230 neozdobuješ ani okrašluješ C — 230 skutky] ctnostmi K — kterážto] neb ona U —anjelům jeho RCU — 231 obětována] okázána K — nebi K — 232 O druhém) Druhé B, Vizmež o druhém C — O druhém ... jsem řekl] Jakož sem řekl, že to narození R — jakož ... jest jesti ť B, kteréžto narození slove C — řekl, že to narození R — v milosti U — 233 němž] tom KRCU — dí ... kanonice] stojí psáno v první kanonice svatého Jana K — «první) vyn. BRU, své v první C — v třetí kapitole) vyn. B — 234 Všeliký] Každý RC, vyn. U — jeho] boží C, vyn. U — 235 nebo] že R, protože U — 236 A] Opět RU — 236—238 v páté ... ho? jinde dí svatý Jan, že rod boží zachovává jej a nemuož hřešiti B — 236 v páté kapitole] vyn. U — takto dí K — všeliký každej C, všickni (!) U — 224 I. Tim. 6, 7 — 234 I. Jan 3, 9 — 236 1. Jan 5, 18 —
Strana 111
111 z Boha, nehřeší, ale národ boží zachovává ho a zlostný (to jest dábel) nedotkne se ho«. Třetí rození jesti ť slávy; a to jest z této bídy a psoty k věč- 240 nému životu, v kterémžto životě radost jest plná, beze všeho zamúcení, a věčné odpočinutí beze vší práce; a z té příčiny smrt svatých mučedlníkuov slove narození. KAle o vonom narození milosti, kteréž jest duchovní, řekl jest Pán Ježíš Nikodemovi »Jistě, jistě pravím tobě, nenarodí-li se kto po druhé, nemuož 245 vjíti do království nebeského«. Ale že Nikodem ještě tělesný byl, protož domnívaje se, že drahý Pán mluví o tělesném rození, ptá se na obyčej toho prvního rození řka: »Kterak se muož člověk naroditi, jsa stár?«, — jako by řekl: »Nepodobné jest, aby z starého mohl býti mladý, a také nepodobné z strany toho, ktož urodí.« 250 Dí: »Zdali muož opět v život mateře vjíti a naroditi se?« Tělesný jsa, tělesně rozumie i mluví, neb dí svatý Pavel: »Tělesný člověk nerozumí těm věcem, které jsú Ducha božího«. Ale drahý Pán se] vyn. C — narozen C — 237 z Boha, totižto milost 1C m nezhřeší R — národ] rod U — zachovává] zachová C, zůstává U — ho] na něm U zlostný] ďábel zlostný C, zlostník RU — to jest dábel] vyn. RCU 239 narození K — z slávy R — z této ... a psoty] vyn. K, narození C 240—241 Kbeze ... věčné bez nedostatku B — 241 z té příčiny] toho na znamení K, tak C — 242 svatejch milejch božích C — mučedlníkóv a jiných dobrých lidí K — 242—243 mučedlníkuov ... kteréž jest] jim se počítá za narození U — 242 narození, neb se narodili z smrti k životu věč- nému K, narození, jímž sau se jich duše narodily k věčnému blahosla- venství C — 242—243 Ale... Nikodemovi) Než pak o onom rození milostném a duchovním mluvil jest Nikodemovi drahý Pán řka B — 242 Ale] I protož K, Již pak vizme C — vonom] tom KC — 243 řekl jest] řekl teď K, o tom jest řekl C — k Nikodemovi U — 245 vjíti do] viděti KRC, vjíti a viděti U — nebeského] božího KROU — 246 domnívaje se] mněl K, domníval se U že by KC — drahý Pán] Pán Ježíš C — mluvil jemu (vyn. C) KC — narození (+ i teď K) KRCU — ptá se] tázal se R, ptaje se C — 247 toho] onoho U — prvního vyn. B — rození] narození KOU, narozeného (!) R — řka] vyn. U, řka ku Pánu Ježíšovi KC, kdež dí k němu Nikodem R — 248 naroditi po druhé KC — když jest starý KCR — Není ť (to C) podobné KCU — starého člověka U — 249 mohl] měl U — 249—250 nepodobné... Dí] z strany roditedlnice nepodobné. A to ukazuje, řka dále C — 249 toho, ktož] té, ješto K — rodí KP, se rodí U — 250 Neb hned dále dí K, Protož dí RU — opět] vyn. C — matky (mateře RU) své KRCU — Tělesný jsa] A že byl (ještě RU) tělesný KRCU — 251 rozumie i mluví] rozuměl KRU, tomu rozuměl C — neb] jako KRU — 251—252 Tělesný... věcem] Hovadný člověk aneb (a C) tělesný nemyslí (nemůž pochopiti C) 251 1. Kor. 2, 14 —
111 z Boha, nehřeší, ale národ boží zachovává ho a zlostný (to jest dábel) nedotkne se ho«. Třetí rození jesti ť slávy; a to jest z této bídy a psoty k věč- 240 nému životu, v kterémžto životě radost jest plná, beze všeho zamúcení, a věčné odpočinutí beze vší práce; a z té příčiny smrt svatých mučedlníkuov slove narození. KAle o vonom narození milosti, kteréž jest duchovní, řekl jest Pán Ježíš Nikodemovi »Jistě, jistě pravím tobě, nenarodí-li se kto po druhé, nemuož 245 vjíti do království nebeského«. Ale že Nikodem ještě tělesný byl, protož domnívaje se, že drahý Pán mluví o tělesném rození, ptá se na obyčej toho prvního rození řka: »Kterak se muož člověk naroditi, jsa stár?«, — jako by řekl: »Nepodobné jest, aby z starého mohl býti mladý, a také nepodobné z strany toho, ktož urodí.« 250 Dí: »Zdali muož opět v život mateře vjíti a naroditi se?« Tělesný jsa, tělesně rozumie i mluví, neb dí svatý Pavel: »Tělesný člověk nerozumí těm věcem, které jsú Ducha božího«. Ale drahý Pán se] vyn. C — narozen C — 237 z Boha, totižto milost 1C m nezhřeší R — národ] rod U — zachovává] zachová C, zůstává U — ho] na něm U zlostný] ďábel zlostný C, zlostník RU — to jest dábel] vyn. RCU 239 narození K — z slávy R — z této ... a psoty] vyn. K, narození C 240—241 Kbeze ... věčné bez nedostatku B — 241 z té příčiny] toho na znamení K, tak C — 242 svatejch milejch božích C — mučedlníkóv a jiných dobrých lidí K — 242—243 mučedlníkuov ... kteréž jest] jim se počítá za narození U — 242 narození, neb se narodili z smrti k životu věč- nému K, narození, jímž sau se jich duše narodily k věčnému blahosla- venství C — 242—243 Ale... Nikodemovi) Než pak o onom rození milostném a duchovním mluvil jest Nikodemovi drahý Pán řka B — 242 Ale] I protož K, Již pak vizme C — vonom] tom KC — 243 řekl jest] řekl teď K, o tom jest řekl C — k Nikodemovi U — 245 vjíti do] viděti KRC, vjíti a viděti U — nebeského] božího KROU — 246 domnívaje se] mněl K, domníval se U že by KC — drahý Pán] Pán Ježíš C — mluvil jemu (vyn. C) KC — narození (+ i teď K) KRCU — ptá se] tázal se R, ptaje se C — 247 toho] onoho U — prvního vyn. B — rození] narození KOU, narozeného (!) R — řka] vyn. U, řka ku Pánu Ježíšovi KC, kdež dí k němu Nikodem R — 248 naroditi po druhé KC — když jest starý KCR — Není ť (to C) podobné KCU — starého člověka U — 249 mohl] měl U — 249—250 nepodobné... Dí] z strany roditedlnice nepodobné. A to ukazuje, řka dále C — 249 toho, ktož] té, ješto K — rodí KP, se rodí U — 250 Neb hned dále dí K, Protož dí RU — opět] vyn. C — matky (mateře RU) své KRCU — Tělesný jsa] A že byl (ještě RU) tělesný KRCU — 251 rozumie i mluví] rozuměl KRU, tomu rozuměl C — neb] jako KRU — 251—252 Tělesný... věcem] Hovadný člověk aneb (a C) tělesný nemyslí (nemůž pochopiti C) 251 1. Kor. 2, 14 —
Strana 112
112 odvodí jej od toho rozumu tělesného k duchovnímu, když mu dále dí: »Jistě, jistě, pravím tobě, nenarodí-li se kto z vody 255 a z Ducha svatého, nemuož vjíti do království nebeského«, — jako u by mu řekl: »Já ť nerozumím o tom rození, kteréž ť jest z semene B 314 [mužského], ale [o tom], kteréž jest z Ducha svatého; nebo to jest narození tělesné a zjevné, ale toto duchovní a skryté«. Protož ihned dí dále: »Což se jest narodilo z těla, tělo ť jest, a což se jest na- 260 rodilo z Ducha, duch jest«. A protož narození, jakož z těla tělesné jest, tak narození z Ducha duchovní jest, o němž dí [ve čtení svatý Jan v I. kapitole: »Kteřížto ne ze krve, ani z vuole těla, ani z vuole muže, ale z Boha narozeni jsú«. A netoliko jest duchovní, ale skryté. Protož dále drahý Pán dí Nikodemovi: »Nediv 265 se tomu, že sem řekl tobě: »Musíte se znovu zroditi«, ačkoliv tomu nerozumíš. »Duch, kde chce, dýše«, to jest dává milost svú, »a hlas jeho slyšíš« «v kazateléch, jakož dí svatý Matúš v desáté kapitole: »Nejste vy, jenž mluvíte, ale Duch Otce vašeho, jenž mluví v vás«, »a nevíš, odkud přichází aneb kde jde«. O tom) 270 svatý Job Kdí v IX. kapitole: »Přijde-li ke mně, neuzřím, těch věcí KC — 252 božího] svatého RC — drahý] vyn. K — 253 odvodí jej] teď táhne ho a odvodí K, táhne ho C k duchovnímu] vyn. RU- 253—254 když ... dí] řka jemu dále KC — 254 dí a přivodí ho k rozumu duchovnímu takto RU — Jistě... tobě vyn. B tobě, Nikodeme C — 255 nebeského] božího KCU — 256 mu] Nikodemovi K, takto C — řekl drahý (vyn. C) Pán RCU — nerozumím] nemluvím K, nemíním C — narození KRCU — 257 [mužského] vyn. KRU, porušitedlného C — [o tom] vyn. KRCU — kteréž jest] vyn. RU — 258 zjevné] vidomé K — skryté] nevidomé K, skrovné (!) aneb skryté R, skrovné (!) jest skryté U — Protož mu K — ihned] vyn. RCU — 259 se jest narodilo] narozeno C — 259 260 se jest narodilo] narozeno jest C — 260 protož ... jakož] jakož narození U — 261 o němž dí o tom píše (dí RU) KRU — ve čtení] vyn. RCU — 262— 263 těla, ani z vůole] vyn. RU — 263—266 A netoliko .. . nerozumíš. Jest to také rození skryté, neb dí dále drahý Pán takto B — 263—264 netoliko ... Nikodemovi] to narození není toliko duchovní, ale také ( i C) skryté (skrytě C) nebo (vyn. C) tajné (vyn. C) KC — 264 Protož) A U - drahý ... Nikodemovi] jemu dí K, dí C — 265 tomu, Nikodeme C k tobč R — znovu] po druhé K — naroditi KC, roditi U — 265—266 ačkoliv... nerozumíš] vyn. K — 266 Duch] Vítr C — dýchá RU, věje C — to... svú] dávaje milost KR, vyn. C, dává jemu svého ducha U — 267 slyšíš, dává milost C — 267 269 v kazateléch ... v vás vyn. B 267 jakož A o tom U, jakož o tom R — dí] píše R - 269 přichází] by přišel RU 262 Jan I, 13 — 268 Mat. 10, 20 270 Podle Joba 9. 11 —
112 odvodí jej od toho rozumu tělesného k duchovnímu, když mu dále dí: »Jistě, jistě, pravím tobě, nenarodí-li se kto z vody 255 a z Ducha svatého, nemuož vjíti do království nebeského«, — jako u by mu řekl: »Já ť nerozumím o tom rození, kteréž ť jest z semene B 314 [mužského], ale [o tom], kteréž jest z Ducha svatého; nebo to jest narození tělesné a zjevné, ale toto duchovní a skryté«. Protož ihned dí dále: »Což se jest narodilo z těla, tělo ť jest, a což se jest na- 260 rodilo z Ducha, duch jest«. A protož narození, jakož z těla tělesné jest, tak narození z Ducha duchovní jest, o němž dí [ve čtení svatý Jan v I. kapitole: »Kteřížto ne ze krve, ani z vuole těla, ani z vuole muže, ale z Boha narozeni jsú«. A netoliko jest duchovní, ale skryté. Protož dále drahý Pán dí Nikodemovi: »Nediv 265 se tomu, že sem řekl tobě: »Musíte se znovu zroditi«, ačkoliv tomu nerozumíš. »Duch, kde chce, dýše«, to jest dává milost svú, »a hlas jeho slyšíš« «v kazateléch, jakož dí svatý Matúš v desáté kapitole: »Nejste vy, jenž mluvíte, ale Duch Otce vašeho, jenž mluví v vás«, »a nevíš, odkud přichází aneb kde jde«. O tom) 270 svatý Job Kdí v IX. kapitole: »Přijde-li ke mně, neuzřím, těch věcí KC — 252 božího] svatého RC — drahý] vyn. K — 253 odvodí jej] teď táhne ho a odvodí K, táhne ho C k duchovnímu] vyn. RU- 253—254 když ... dí] řka jemu dále KC — 254 dí a přivodí ho k rozumu duchovnímu takto RU — Jistě... tobě vyn. B tobě, Nikodeme C — 255 nebeského] božího KCU — 256 mu] Nikodemovi K, takto C — řekl drahý (vyn. C) Pán RCU — nerozumím] nemluvím K, nemíním C — narození KRCU — 257 [mužského] vyn. KRU, porušitedlného C — [o tom] vyn. KRCU — kteréž jest] vyn. RU — 258 zjevné] vidomé K — skryté] nevidomé K, skrovné (!) aneb skryté R, skrovné (!) jest skryté U — Protož mu K — ihned] vyn. RCU — 259 se jest narodilo] narozeno C — 259 260 se jest narodilo] narozeno jest C — 260 protož ... jakož] jakož narození U — 261 o němž dí o tom píše (dí RU) KRU — ve čtení] vyn. RCU — 262— 263 těla, ani z vůole] vyn. RU — 263—266 A netoliko .. . nerozumíš. Jest to také rození skryté, neb dí dále drahý Pán takto B — 263—264 netoliko ... Nikodemovi] to narození není toliko duchovní, ale také ( i C) skryté (skrytě C) nebo (vyn. C) tajné (vyn. C) KC — 264 Protož) A U - drahý ... Nikodemovi] jemu dí K, dí C — 265 tomu, Nikodeme C k tobč R — znovu] po druhé K — naroditi KC, roditi U — 265—266 ačkoliv... nerozumíš] vyn. K — 266 Duch] Vítr C — dýchá RU, věje C — to... svú] dávaje milost KR, vyn. C, dává jemu svého ducha U — 267 slyšíš, dává milost C — 267 269 v kazateléch ... v vás vyn. B 267 jakož A o tom U, jakož o tom R — dí] píše R - 269 přichází] by přišel RU 262 Jan I, 13 — 268 Mat. 10, 20 270 Podle Joba 9. 11 —
Strana 113
113 a pakli odejde, Neporozumím.« Tak ť jest každý, ktož jest narozen z Ducha duchovně a skrytě. A že ještě Nikodem tomu způsobu, kterým by to duchovní narození býti mělo, nemohl rozuměti, dí ku Pánu Ježíšovi: 275 »Kterak tyto věci mohú býti?« A v tom se okazuje pilnost Niko- demova, že se jest nepřestal ptáti a tázati, dokudž by neporozuměl. Dí svatý Jan Zlatá usta: »By to byli jiní lidé slyšeli, hned by byli preč šli posmívajíc se tomu; ale že se jest on ptal, chtě vždy lépe naučen býti, i proto zaslúžil, aby ode Pána uplně a docela 280 byl vyučen, a to skrze rozumu navostření a vieru«. A protož ho ponižuje řka: »Ty jsi mistr v Izraheli, a tohoto neznáš?«, — jako by řekl: »Ty mníš, že s' velmi učený, a teď neumíš počátkuov víry? Nebo chceš-li věřiti, musíš se pokořiti; a pakli nebudeš věřiti, aniž větčím věcem porozumíš.« Protož mu dále dí: »My, 285 což víme, mluvíme«. My — totiž já a apoštolé, jakož tak dí výklad, aneb pluraliter, totiž všecka Trojice svatá, Otec, Syn a Duch svatý. kde] kam KRCU —- by šel RU — O tom) A též B — 270 svatý] vyn. K — dí mluví B VIII. R, třinácté U — uzřím (!) C — 272 z Duchu, (+ totiž že jest K) duchovní a skrytý KC — 273 A] Ale RCU — ještě vždy K — 273—274 tomu... rozuměti nemohl tomu porozuměti, kterým by obyčejem to duchovní narození mělo býti K, nemohl pochopiti a nesrozuměl tomu, kterejm by se obyčejem to narození duchovní mělo jednati a působiti C — «kterým ... rozuměti) který jest o duchovním rození, neporozuměl, protož B — 274 i dí dále K, protož dále dí C, i dí RU — Kristu C — 275 A v tom] Tu ť U — veliká pilnost C — 276 nepřestával C — ptáti a tázati] na to otazovati a ptáti U — by neporozuměl] nemohl porozuměti C — 277 Dí tu C — Zlatoustý KRCU — jiní lidé] Židé (+ od Pána Krista C) KC, jiní Židé RU — slyšeli] vyn. (!) C — hned] snad C — 278 od něho pryč C —, posmívajíc se tomu] s smíchem od Pána Ježíše K, smějíce se aneb posmívajíce se tomu C — ale ... vždy ale Nikodem, že vždy chtěl K — že jest on] Nikodem, že se C — jest] se R — jest on ptal] se optal U — 279 i proto] a tím U — 279—281 proto ... řkaj zaslaužil toho na Pánu Ježíšovi, aby byl doplna naučen. A dí jemu dále K — 279 toho zaslaužil C — auplně U — 280 naučen RCU — rozumu ... vieru] dojití rozumu a víry C — víry RU — 280—281 ho ... řka] jako ponižuje ho Pán, jemu dí C — 281 tohto neznáš] těchto věcí neumíš KC, toho neumíš RU — 282 by mu KCU — Ty mníš] Zdáť se tobě C, An ty mníš U — velmi ... a ted] veliký (ty velikým C) mistr (mistrem C), a proto KC — 283 Nebo chceš-li] A budeš-li chtíti K, Neb jestliže budeš chtíti C — po- kořiti] ponížiti a pokořiti K, ponížiti C, pokřtiti (!) U — a pakli] nebo jestliže K — nebudeš] budeš (!) chtíti C — 284 aniž] tehdy ani K — budeš moci srozuměti (porozuměti C) KC — My] Jistě, jistě pravím tobě, že my KC 285 My] vyn. RU — moji apoštolé RU — tak] vyn. KC, tu RU — 286 aneb ... totiž] ale my, totiž R — my, pluraliter C — pluraliter... Rokycanova Postilla. 8
113 a pakli odejde, Neporozumím.« Tak ť jest každý, ktož jest narozen z Ducha duchovně a skrytě. A že ještě Nikodem tomu způsobu, kterým by to duchovní narození býti mělo, nemohl rozuměti, dí ku Pánu Ježíšovi: 275 »Kterak tyto věci mohú býti?« A v tom se okazuje pilnost Niko- demova, že se jest nepřestal ptáti a tázati, dokudž by neporozuměl. Dí svatý Jan Zlatá usta: »By to byli jiní lidé slyšeli, hned by byli preč šli posmívajíc se tomu; ale že se jest on ptal, chtě vždy lépe naučen býti, i proto zaslúžil, aby ode Pána uplně a docela 280 byl vyučen, a to skrze rozumu navostření a vieru«. A protož ho ponižuje řka: »Ty jsi mistr v Izraheli, a tohoto neznáš?«, — jako by řekl: »Ty mníš, že s' velmi učený, a teď neumíš počátkuov víry? Nebo chceš-li věřiti, musíš se pokořiti; a pakli nebudeš věřiti, aniž větčím věcem porozumíš.« Protož mu dále dí: »My, 285 což víme, mluvíme«. My — totiž já a apoštolé, jakož tak dí výklad, aneb pluraliter, totiž všecka Trojice svatá, Otec, Syn a Duch svatý. kde] kam KRCU —- by šel RU — O tom) A též B — 270 svatý] vyn. K — dí mluví B VIII. R, třinácté U — uzřím (!) C — 272 z Duchu, (+ totiž že jest K) duchovní a skrytý KC — 273 A] Ale RCU — ještě vždy K — 273—274 tomu... rozuměti nemohl tomu porozuměti, kterým by obyčejem to duchovní narození mělo býti K, nemohl pochopiti a nesrozuměl tomu, kterejm by se obyčejem to narození duchovní mělo jednati a působiti C — «kterým ... rozuměti) který jest o duchovním rození, neporozuměl, protož B — 274 i dí dále K, protož dále dí C, i dí RU — Kristu C — 275 A v tom] Tu ť U — veliká pilnost C — 276 nepřestával C — ptáti a tázati] na to otazovati a ptáti U — by neporozuměl] nemohl porozuměti C — 277 Dí tu C — Zlatoustý KRCU — jiní lidé] Židé (+ od Pána Krista C) KC, jiní Židé RU — slyšeli] vyn. (!) C — hned] snad C — 278 od něho pryč C —, posmívajíc se tomu] s smíchem od Pána Ježíše K, smějíce se aneb posmívajíce se tomu C — ale ... vždy ale Nikodem, že vždy chtěl K — že jest on] Nikodem, že se C — jest] se R — jest on ptal] se optal U — 279 i proto] a tím U — 279—281 proto ... řkaj zaslaužil toho na Pánu Ježíšovi, aby byl doplna naučen. A dí jemu dále K — 279 toho zaslaužil C — auplně U — 280 naučen RCU — rozumu ... vieru] dojití rozumu a víry C — víry RU — 280—281 ho ... řka] jako ponižuje ho Pán, jemu dí C — 281 tohto neznáš] těchto věcí neumíš KC, toho neumíš RU — 282 by mu KCU — Ty mníš] Zdáť se tobě C, An ty mníš U — velmi ... a ted] veliký (ty velikým C) mistr (mistrem C), a proto KC — 283 Nebo chceš-li] A budeš-li chtíti K, Neb jestliže budeš chtíti C — po- kořiti] ponížiti a pokořiti K, ponížiti C, pokřtiti (!) U — a pakli] nebo jestliže K — nebudeš] budeš (!) chtíti C — 284 aniž] tehdy ani K — budeš moci srozuměti (porozuměti C) KC — My] Jistě, jistě pravím tobě, že my KC 285 My] vyn. RU — moji apoštolé RU — tak] vyn. KC, tu RU — 286 aneb ... totiž] ale my, totiž R — my, pluraliter C — pluraliter... Rokycanova Postilla. 8
Strana 114
114 »A co jsme viděli, svědčíme«. KA svatý Jan v VIII. kapitole dí): »Co jsem viděl u Otce mého, to mluvím. A proto m«i má věřeno býti, ale vy nevěříte.« A teď dí Nikodemovi: »A svědectví našeho 290 nepřijímáte v malých věcech, kteréž jsem vám pravil; a poněvadž v malých, nadto pak u velikých«. I dí dále: »Poně vadž sem vám pravil zemské věci a nevěříte, B 315 kterak, budu-li praviti nebeské, uvěříte?« Jako by řekl: »Ni- koliv!«A to ť přísluší k víře, že, chce-li člověk k velikým věcem 295 a k vysokým přijíti, musí prvé při menších věcech víru míti. O tom dí svatý Pavel, 1. Cor. XIII.: »Jakožto maličkým mléko jsem vám dával nápoj, ne pokrm, neb jste ještě nemohli Krozuměti, aniž zajisté ještě můžete)«. A tak z těchto řečí napřed pověděných muož poznáno býti, kterak to narození duchovní 300 a skryté jest velmi potřebné a že nižádný nemuože rozuměti, leč prvé věřiti bude. svatý] my, v tom zavírají všecku svatú Trojici K — totižj vyn. C — všecka . . . svatý] tajemství Trojice svaté zavíraje C — 287 to svědčíme R — A svatý ... dí) Johannis VIII. B, Jakož i jinde o tom dí svatý Jan v osmé kapitole: »Já K, O tom jinde dí (v vosmé kapitole): »Já C — 288 svého C — m«i] mu (!) B — věřeno býti] věřiti každý K — 289 A teď dí Nikodomovi] A to oznamuje jemu (Nikodemovi RU), řka (+ jemu RU) dále RU — Nikodemovi] mu dále C — 290 nepřijímáte] přijímati ne- chcete U — pravil, aniž věříte R, pravil, a nevěříte C — 290—291 a po- něvadž ... velikých] mnohem pak více u velikých KC — 291 nadto pak] v (vyn. U) mnohem pak více RU — 292 I] Protož K, když R — I dí dále] A to ukazuje dále a řka C, A dí U — 293 kterak pak RU — budu-li] když vám budu R — budu... nebeské] nebeským věcem právě U — vám praviti KC nebeské věci RC — 293—294 «Jako... Nikoliv!« vyn. B — Nikoli, nebudete věřiti K — 294—296 to f... Cor. (III.] protož obyčej rozumění jest skrze víru (v Kztoho později: lásku) věřiti menším věcem, aby potom mohl k († větším a C) vyšším (+ věcem C) přijíti. Jako dí (říkával C) svatý Pavel (+ napsáno C) v první cpištole (vyn. C) k Korintóm v třetí kapitole KC — 295 a k vysokým] vyn. U — že musí RU — věcech] vyn. RU — 296 O tom] A U - dí apoštol R — v prvním listu (vyn. U) k Korinthům RU — «III. IIII. (!) B, v III. kapitole RU — 297 jsem] tak sem U — dal KRU — nápoj a C — ne»] na (!) B — n«e pokrm] vyn. K — 298 rozuměti ... můžete vyn. B — aniž... můžete) ale ani nyní ještě zajisté nemuožete K — ještě] nyní C — A tak] Již K, vyn. C — těch C — řečí věcí C — 299 pověděných . . . býti] pravených známo jest K — muož ... býti] zjeveno jest C — to] vyn. KC — 300 velmi] vyn. KC — že jemu K — nižádnej tomu právě C — porozuměti KC — 288 Podle Jana 8, 38 a 45 — 296 Podle I. Kor. 3, 1 a 2 —
114 »A co jsme viděli, svědčíme«. KA svatý Jan v VIII. kapitole dí): »Co jsem viděl u Otce mého, to mluvím. A proto m«i má věřeno býti, ale vy nevěříte.« A teď dí Nikodemovi: »A svědectví našeho 290 nepřijímáte v malých věcech, kteréž jsem vám pravil; a poněvadž v malých, nadto pak u velikých«. I dí dále: »Poně vadž sem vám pravil zemské věci a nevěříte, B 315 kterak, budu-li praviti nebeské, uvěříte?« Jako by řekl: »Ni- koliv!«A to ť přísluší k víře, že, chce-li člověk k velikým věcem 295 a k vysokým přijíti, musí prvé při menších věcech víru míti. O tom dí svatý Pavel, 1. Cor. XIII.: »Jakožto maličkým mléko jsem vám dával nápoj, ne pokrm, neb jste ještě nemohli Krozuměti, aniž zajisté ještě můžete)«. A tak z těchto řečí napřed pověděných muož poznáno býti, kterak to narození duchovní 300 a skryté jest velmi potřebné a že nižádný nemuože rozuměti, leč prvé věřiti bude. svatý] my, v tom zavírají všecku svatú Trojici K — totižj vyn. C — všecka . . . svatý] tajemství Trojice svaté zavíraje C — 287 to svědčíme R — A svatý ... dí) Johannis VIII. B, Jakož i jinde o tom dí svatý Jan v osmé kapitole: »Já K, O tom jinde dí (v vosmé kapitole): »Já C — 288 svého C — m«i] mu (!) B — věřeno býti] věřiti každý K — 289 A teď dí Nikodomovi] A to oznamuje jemu (Nikodemovi RU), řka (+ jemu RU) dále RU — Nikodemovi] mu dále C — 290 nepřijímáte] přijímati ne- chcete U — pravil, aniž věříte R, pravil, a nevěříte C — 290—291 a po- něvadž ... velikých] mnohem pak více u velikých KC — 291 nadto pak] v (vyn. U) mnohem pak více RU — 292 I] Protož K, když R — I dí dále] A to ukazuje dále a řka C, A dí U — 293 kterak pak RU — budu-li] když vám budu R — budu... nebeské] nebeským věcem právě U — vám praviti KC nebeské věci RC — 293—294 «Jako... Nikoliv!« vyn. B — Nikoli, nebudete věřiti K — 294—296 to f... Cor. (III.] protož obyčej rozumění jest skrze víru (v Kztoho později: lásku) věřiti menším věcem, aby potom mohl k († větším a C) vyšším (+ věcem C) přijíti. Jako dí (říkával C) svatý Pavel (+ napsáno C) v první cpištole (vyn. C) k Korintóm v třetí kapitole KC — 295 a k vysokým] vyn. U — že musí RU — věcech] vyn. RU — 296 O tom] A U - dí apoštol R — v prvním listu (vyn. U) k Korinthům RU — «III. IIII. (!) B, v III. kapitole RU — 297 jsem] tak sem U — dal KRU — nápoj a C — ne»] na (!) B — n«e pokrm] vyn. K — 298 rozuměti ... můžete vyn. B — aniž... můžete) ale ani nyní ještě zajisté nemuožete K — ještě] nyní C — A tak] Již K, vyn. C — těch C — řečí věcí C — 299 pověděných . . . býti] pravených známo jest K — muož ... býti] zjeveno jest C — to] vyn. KC — 300 velmi] vyn. KC — že jemu K — nižádnej tomu právě C — porozuměti KC — 288 Podle Jana 8, 38 a 45 — 296 Podle I. Kor. 3, 1 a 2 —
Strana 115
115 315 Dále dí drahý Pán ve čtení: »Žádný nevstúpil na nebe, — totiž žádný tam nemá moci vstúpiti —, jediné ten, ktož jest sstúpil s nebe «skrze přijetí člověčenství, Syn člověka, kterýž 305 jest v nebi skrze přítomnost božství a nesmírnost), totiž, že žádný jiný té moci nemá, aby sám od sebe mohl na nebe vstú- piti, kromě on, Kristus, kterýž jest vždyckny byl na nebi; ačkoli člověčenství přijal jest na zemi, ale božstvím vždy v nebi i na zemi byl a tú mocí božstvie svého i člověčenství jeho z božstvím 310 jsa spojené do nebe vstúpilo]. Mluví svatý Beda na ta slova: »Ktož koli má žádost do nebe vstúpiti, s tím, jenž jest s nebe sstúpil a jest v nebi vždycky, má se pravau věrau a milováním spojiti, ktomu rozuměje, že nižádným jiným obyčejem nemuož do nebe vstaupiti, jediné skrze toho, kterýž jest s nebe sstúpil«. Pomáhajž nám, milý Bože, k té radosti nebeské přijíti, kdež kraluješ trój v osobách a jeden v božství! Amen. 302 Dále] A U — Kdrahý ... čtení Jan drahý B, čtení svaté KC — do nebe C — 303 «totiž ... vstúpiti vyn. B — té moci U — ten] vyn. C — 304 skrze ... člověčenství vyn. B — 305 skrze ... nesmírnost) vyn. B — přítomnost tu U — božství vyn. C — 305—310 [totiž... vstúpilo vyn. KRCU — 310 Mluví] Dí KCU, Mluvě R — na ta slova] vyn. KC, na to slovo U - slova dí R — 311 má žádost] žádá KC — s tím] tomu (!) K, k tomu RU — 311—312 s tím ... vždycky] a tam přijíti C — 312 ten má U — Spravau vyn. B — 313 s ním spojiti RU, spojiti s tím, kterej jest sstaupil s nebe a jest vždy v nebi C — 313—314 tomu ... jediné) a tak tomu rozuměj, že žádný jiným obyčejem do nebe nevstúpí než B — 313 jiným] vyn. C — obyčejem] pořadem ani kterau věcí K, pořadem C — nemuož bude moci C — 314 vstaupiti] přijíti K — 315—329 Pomáhajž... pomoc dál v C místo toho celá partie delší jiná: Také jest nám potřebí, chceme-li k spasení přijíti, [a] tomu věřiti a o tom držeti, totižto o vtělení Pána našeho Ježíše Krista. Neb tak vyznáváme u víře, že potřebí jest k věčnému spasení každému křesťanu, aby věrně a právě o vtělení Pána našeho Ježíše Krista věřil a aby to pevně a velmi stále držel. A to se tuto zakládá, že jest sstaupil s nebe. A též i o umučení jeho v tomto se zakládá: jakož jest povejšil Mojžíš hada na paušti, tak musí povejšen bejti Syn člověka. Kterému (!) pak konci ty věci vedau? I, k tomu, kdež dále dí, aby každej, kd ož (d vyn.!) věří v něho, nezahynul, ale měl život věčnej a tak aby přišel k tomu poznání, kteréž bude tváří v tvář v království nebeském. Ještě toto znamenati máme, jakož dávno z Písma svatého slejcháme, kterak znamenitě a vzláště Písmo svaté tyto nám tři cnosti vypisuje, totiž víru, naději, lásku. Víře dnešní slavnost příleží. Nebo nikoli se nenaděj spasení žádnej člověk (a vzláště v letech dospělej), leč pravau víru bude míti, totiž, aby věřili bejti svatau Trojici, Otce i Syna i Ducha svatého, 8*
115 315 Dále dí drahý Pán ve čtení: »Žádný nevstúpil na nebe, — totiž žádný tam nemá moci vstúpiti —, jediné ten, ktož jest sstúpil s nebe «skrze přijetí člověčenství, Syn člověka, kterýž 305 jest v nebi skrze přítomnost božství a nesmírnost), totiž, že žádný jiný té moci nemá, aby sám od sebe mohl na nebe vstú- piti, kromě on, Kristus, kterýž jest vždyckny byl na nebi; ačkoli člověčenství přijal jest na zemi, ale božstvím vždy v nebi i na zemi byl a tú mocí božstvie svého i člověčenství jeho z božstvím 310 jsa spojené do nebe vstúpilo]. Mluví svatý Beda na ta slova: »Ktož koli má žádost do nebe vstúpiti, s tím, jenž jest s nebe sstúpil a jest v nebi vždycky, má se pravau věrau a milováním spojiti, ktomu rozuměje, že nižádným jiným obyčejem nemuož do nebe vstaupiti, jediné skrze toho, kterýž jest s nebe sstúpil«. Pomáhajž nám, milý Bože, k té radosti nebeské přijíti, kdež kraluješ trój v osobách a jeden v božství! Amen. 302 Dále] A U — Kdrahý ... čtení Jan drahý B, čtení svaté KC — do nebe C — 303 «totiž ... vstúpiti vyn. B — té moci U — ten] vyn. C — 304 skrze ... člověčenství vyn. B — 305 skrze ... nesmírnost) vyn. B — přítomnost tu U — božství vyn. C — 305—310 [totiž... vstúpilo vyn. KRCU — 310 Mluví] Dí KCU, Mluvě R — na ta slova] vyn. KC, na to slovo U - slova dí R — 311 má žádost] žádá KC — s tím] tomu (!) K, k tomu RU — 311—312 s tím ... vždycky] a tam přijíti C — 312 ten má U — Spravau vyn. B — 313 s ním spojiti RU, spojiti s tím, kterej jest sstaupil s nebe a jest vždy v nebi C — 313—314 tomu ... jediné) a tak tomu rozuměj, že žádný jiným obyčejem do nebe nevstúpí než B — 313 jiným] vyn. C — obyčejem] pořadem ani kterau věcí K, pořadem C — nemuož bude moci C — 314 vstaupiti] přijíti K — 315—329 Pomáhajž... pomoc dál v C místo toho celá partie delší jiná: Také jest nám potřebí, chceme-li k spasení přijíti, [a] tomu věřiti a o tom držeti, totižto o vtělení Pána našeho Ježíše Krista. Neb tak vyznáváme u víře, že potřebí jest k věčnému spasení každému křesťanu, aby věrně a právě o vtělení Pána našeho Ježíše Krista věřil a aby to pevně a velmi stále držel. A to se tuto zakládá, že jest sstaupil s nebe. A též i o umučení jeho v tomto se zakládá: jakož jest povejšil Mojžíš hada na paušti, tak musí povejšen bejti Syn člověka. Kterému (!) pak konci ty věci vedau? I, k tomu, kdež dále dí, aby každej, kd ož (d vyn.!) věří v něho, nezahynul, ale měl život věčnej a tak aby přišel k tomu poznání, kteréž bude tváří v tvář v království nebeském. Ještě toto znamenati máme, jakož dávno z Písma svatého slejcháme, kterak znamenitě a vzláště Písmo svaté tyto nám tři cnosti vypisuje, totiž víru, naději, lásku. Víře dnešní slavnost příleží. Nebo nikoli se nenaděj spasení žádnej člověk (a vzláště v letech dospělej), leč pravau víru bude míti, totiž, aby věřili bejti svatau Trojici, Otce i Syna i Ducha svatého, 8*
Strana 116
116 [Varuj se zlého myšlení, nebo právě jako had, když hlavu kde vstrčí, již ť tam celý bude, též právě dábel, když ť on myšlení jednoho Boha požehnaného na věky. A že slavnost, kterauž sme teď ne- dávno pamatovali, Vstaupení Pána Ježíše Krista, kdežto naše přirození jest převelmi zvelebeno, neb nade všecka nebesa pozdviženo. A to hledí k víře naší, neb Kristus řekl (jakož píše svatej Jan v dvanácté kapitole): »Kde sem já, tu ť i služebník můj bude.« Protož tam máme naděje po- zdvihnauti. Lásce pak všickni hodové a svátkové příleží. Nebo z přílišné a nesmírné lásky, kterauž nás miloval Bůh, nechtě, aby lidské pokolení bylo zatraceno, ráčil jest poslati Syna; a Duch svatej to ráčil působiti, že jest se vtělil v životě drahé Panny Marie; a to ť jest k tomu ta řeč, jakož napsal svatej Jan v třetí kapitole: »Tak Bůh (totiž velmi) miloval svět, že Syna svého jednorozeného dal, aby každej, kdož věřil (!) v něho, ne- zahynul, ale měl život věčnej.« Ty cnosti my máme velmi milovati, totižto víru, naději a lásku, jestliže chceme přijíti do nebe. Fides, to jest víra, ta nám má cestu ukazo- vati; naděje, ta nás má na cestě držeti, abychom nezablaudili; a láska, ta pak nám má všecko dobré osladčiti. Těch tří věcí my potřebujeme, avšak vedlé řeči svatého Pavla ze všech jest nejpotřebnější láska, neb jest největší; a to proto, že matka naše, církev svatá, věrau jest osvícena a nadějí k svrchovaným věcem pozdvižena, láskau pak všecko dobré milující to, což jest bylo skrze Adama a Evu ztraceno, na to se snažil, aby to mohlo napraveno bejti. A na to slavnost tuto Trojice svatá ustanovila, aby se žádnej nenadál, by mohl spasen bejti, jestliže pochybí a nebude míti pravé víry o svaté Trojici. A poněvadž andělskej smysl přěvyšuje mnohem více náš, protož vystříhejme se toho, abychom něco všetečně nesmyslili. Neb dí svatej Augustin: »Tajemství Trojice svaté nechtěj rozsuzovati, jestli nechceš poblauditi! Utištěn bude zajisté od slávy, kdo bude chtíti zpytovati na (!) nebeské věci nebo na věčné.« Protož, nejmilejší, nechajíce všech všetečností a drzostí, sprostně tak věřme, že tři osoby, Otec, Syn i Duch svatej, sau jeden Bůh a sau jedné podstaty a jednoho přirození a že jich božství jest jedno. Tomu věřiti zavázáni sme, nebo Bůh od nás nemůže bejti rozumín, ale věřen, totižto nemáme chtíti věděti, co jest Bůh, ale máme věřiti, že jest Bůh. Ačkoliv tomu nerozumíme, kterak Bůh Otec rodí od věčnosti [rodí] Syna a Syn rodí se od věčnosti od Otce, a Otec, jenž rodí, není prvé časem a Syn rodě se není poslední, jakož to mezi lidmi bejvá; aniž i tomu roz- umíme, kterak Duch svatej pochází od nich a jest jedno s nimi: ale věříce máme to pevně držeti, že Bůh všemohaucí jest jich, kteříž v něho právě a věrně věří, odplatitel hojnej a štědrej. Jakož jest to jednomu řečeno v knihách Genesis v patnácté kapitole: »Já ť sem odplata nebo mzda tvá příliš veliká.« Nalízáme také psáno (ač ne v zákoně, ale jeden mudřec vypisuje), že byl jeden král, jenž tázal toho mudrce, co by byl Bůh? A on sobě tomu prodlení uprosil. A když den odpovědi přišel, opět žádal prodlení a prosil. I řekl jemu krákl (l vyn.!): »Ej, již já tomu dobře rozumím,
116 [Varuj se zlého myšlení, nebo právě jako had, když hlavu kde vstrčí, již ť tam celý bude, též právě dábel, když ť on myšlení jednoho Boha požehnaného na věky. A že slavnost, kterauž sme teď ne- dávno pamatovali, Vstaupení Pána Ježíše Krista, kdežto naše přirození jest převelmi zvelebeno, neb nade všecka nebesa pozdviženo. A to hledí k víře naší, neb Kristus řekl (jakož píše svatej Jan v dvanácté kapitole): »Kde sem já, tu ť i služebník můj bude.« Protož tam máme naděje po- zdvihnauti. Lásce pak všickni hodové a svátkové příleží. Nebo z přílišné a nesmírné lásky, kterauž nás miloval Bůh, nechtě, aby lidské pokolení bylo zatraceno, ráčil jest poslati Syna; a Duch svatej to ráčil působiti, že jest se vtělil v životě drahé Panny Marie; a to ť jest k tomu ta řeč, jakož napsal svatej Jan v třetí kapitole: »Tak Bůh (totiž velmi) miloval svět, že Syna svého jednorozeného dal, aby každej, kdož věřil (!) v něho, ne- zahynul, ale měl život věčnej.« Ty cnosti my máme velmi milovati, totižto víru, naději a lásku, jestliže chceme přijíti do nebe. Fides, to jest víra, ta nám má cestu ukazo- vati; naděje, ta nás má na cestě držeti, abychom nezablaudili; a láska, ta pak nám má všecko dobré osladčiti. Těch tří věcí my potřebujeme, avšak vedlé řeči svatého Pavla ze všech jest nejpotřebnější láska, neb jest největší; a to proto, že matka naše, církev svatá, věrau jest osvícena a nadějí k svrchovaným věcem pozdvižena, láskau pak všecko dobré milující to, což jest bylo skrze Adama a Evu ztraceno, na to se snažil, aby to mohlo napraveno bejti. A na to slavnost tuto Trojice svatá ustanovila, aby se žádnej nenadál, by mohl spasen bejti, jestliže pochybí a nebude míti pravé víry o svaté Trojici. A poněvadž andělskej smysl přěvyšuje mnohem více náš, protož vystříhejme se toho, abychom něco všetečně nesmyslili. Neb dí svatej Augustin: »Tajemství Trojice svaté nechtěj rozsuzovati, jestli nechceš poblauditi! Utištěn bude zajisté od slávy, kdo bude chtíti zpytovati na (!) nebeské věci nebo na věčné.« Protož, nejmilejší, nechajíce všech všetečností a drzostí, sprostně tak věřme, že tři osoby, Otec, Syn i Duch svatej, sau jeden Bůh a sau jedné podstaty a jednoho přirození a že jich božství jest jedno. Tomu věřiti zavázáni sme, nebo Bůh od nás nemůže bejti rozumín, ale věřen, totižto nemáme chtíti věděti, co jest Bůh, ale máme věřiti, že jest Bůh. Ačkoliv tomu nerozumíme, kterak Bůh Otec rodí od věčnosti [rodí] Syna a Syn rodí se od věčnosti od Otce, a Otec, jenž rodí, není prvé časem a Syn rodě se není poslední, jakož to mezi lidmi bejvá; aniž i tomu roz- umíme, kterak Duch svatej pochází od nich a jest jedno s nimi: ale věříce máme to pevně držeti, že Bůh všemohaucí jest jich, kteříž v něho právě a věrně věří, odplatitel hojnej a štědrej. Jakož jest to jednomu řečeno v knihách Genesis v patnácté kapitole: »Já ť sem odplata nebo mzda tvá příliš veliká.« Nalízáme také psáno (ač ne v zákoně, ale jeden mudřec vypisuje), že byl jeden král, jenž tázal toho mudrce, co by byl Bůh? A on sobě tomu prodlení uprosil. A když den odpovědi přišel, opět žádal prodlení a prosil. I řekl jemu krákl (l vyn.!): »Ej, již já tomu dobře rozumím,
Strana 117
117 zlé vpustí v srdce člověčí a člověk se z toho nemútí, nekárá, ale 320 svoluje a kochá se, ihned dábel celý tam bude a ten člověk milosti zbaven bude; nebo ta zlá myšlení jsú brána k věčné smrti. Jako kdy král Manasses mnoho zlého činil, potom jemu Buoh milost dal. Pak syn jeho Aman myslil sobě řka: »Ano otec muoj zlý byl a potom se kál, Buoh mu odpustil; také ť já poměji své vuole 325 a rozkoši, potom se budu káti a Buoh mi odpustí.« I umyslil zlé či niti a tělu povolovati, a než to dokonal, služebníci jeho zabili B 316 jej a on milosti boží nedošel; neb jsú divní saudové boží a není na tom, kto co chce aneb myslí, ale kohož on povolá a jemu po- přeje a svú pomoc dá.] že ty ze mne jedno toliko žerty máš!« A on vece (totiž ten mudřec): »Nic, nic, králi! Ale že, čím já více o tom myslím, tím více ode mne to oddáleno a ukryto bejvá, co jest Bůh, a protož, což ť bych tobě odpovědíti měl, nenalézám.« Neb toliko sama svatá Trojice se zná a od žádného jiného nemůže poznána bejti, aby mohl kdo povědíti, co jest a jakej jest Bůh. Naučmež se tomu, milí křesťané, abychom vysoce nesmyslili o svaté Trojici a o tajemství Boha všemohaucího, a což nám není poručeno, na to se všetečně neptali a nevytazovali C 315 nám všem K — milý] milostivý, drahý (vyn. U) Pane RU — 315—316 k té ... božstvíj tam přijíti, kdež ty kraluješ se všemi svatými tvými K — 315 nebeské] nebeského království RU — 316 v trój osobách (!) U — božství] podstatě až (a U) na věky věkův RU — Amen. Alleluja U — 317—329 [Varuj ... dá] vyn. KRU 322 2. (4.) Král. 21, 11 nn. — 323 2. (4.) Král. 21, 20 nn. —
117 zlé vpustí v srdce člověčí a člověk se z toho nemútí, nekárá, ale 320 svoluje a kochá se, ihned dábel celý tam bude a ten člověk milosti zbaven bude; nebo ta zlá myšlení jsú brána k věčné smrti. Jako kdy král Manasses mnoho zlého činil, potom jemu Buoh milost dal. Pak syn jeho Aman myslil sobě řka: »Ano otec muoj zlý byl a potom se kál, Buoh mu odpustil; také ť já poměji své vuole 325 a rozkoši, potom se budu káti a Buoh mi odpustí.« I umyslil zlé či niti a tělu povolovati, a než to dokonal, služebníci jeho zabili B 316 jej a on milosti boží nedošel; neb jsú divní saudové boží a není na tom, kto co chce aneb myslí, ale kohož on povolá a jemu po- přeje a svú pomoc dá.] že ty ze mne jedno toliko žerty máš!« A on vece (totiž ten mudřec): »Nic, nic, králi! Ale že, čím já více o tom myslím, tím více ode mne to oddáleno a ukryto bejvá, co jest Bůh, a protož, což ť bych tobě odpovědíti měl, nenalézám.« Neb toliko sama svatá Trojice se zná a od žádného jiného nemůže poznána bejti, aby mohl kdo povědíti, co jest a jakej jest Bůh. Naučmež se tomu, milí křesťané, abychom vysoce nesmyslili o svaté Trojici a o tajemství Boha všemohaucího, a což nám není poručeno, na to se všetečně neptali a nevytazovali C 315 nám všem K — milý] milostivý, drahý (vyn. U) Pane RU — 315—316 k té ... božstvíj tam přijíti, kdež ty kraluješ se všemi svatými tvými K — 315 nebeské] nebeského království RU — 316 v trój osobách (!) U — božství] podstatě až (a U) na věky věkův RU — Amen. Alleluja U — 317—329 [Varuj ... dá] vyn. KRU 322 2. (4.) Král. 21, 11 nn. — 323 2. (4.) Král. 21, 20 nn. —
Strana 118
Na svatú Trojici. Kázání Il Slaví dnes církev svatá den Trojice svaté. A že Nikodem, P 226b1 o němž zmínka jest v tomto svatém čtení, tímto svatým čtením byl jest ujištěn z nevěry. Protož dnes to čtení čte se na mši. A druzí 5 čtau jiné, jakož se komu líbí. A protož toto čtení, kteréž jest praveno, píše svatý Jan v III. kapitole, v němžto zmínka jest o Trojici svaté, totiž o Otci i Synu i Duchu svatém, kteréž tři osoby jsau jedna Trojice svatá, jíž dnes máme chválu vzdávati; protož o tom krátce slyšme! 10 Otázal-li by kdo: »Co jest Trojice svatá, v niž vě říš?«, P 226b2 řci: »Buoh Otec i Syn i Duch svatý.« A tak ty tři osoby svaté Trojice jsau jeden Buoh. A že člověk jest podoben duší svú ke Trojici svaté, od níž jest stvořen, tak podoben, že, jakož svatá Trojice jest Buoh, jenž jest Duch, tak člověk duší svú jest duch; 15 a jakož Otec jest jiná věc než Syn, a Duch i Syn jiná než Otec, takže Otec není Syn ani Duch svatý ta osoba, avšak jsau ty osoby jeden Buoh: též i v duši člověka jiná věc jest rozum, jiná pamět, 1 Titul a perikopy viz v I. kázání. 2 Slaví] Slavně světí S — Slaví... svaté] Přátelé milí! Tento dnešní slavný den svaté Trojice svatá církev nábožně světí O — dnes] dnešní tento den S — den] vyn. S, den svaté a blahoslavené N — 2. 5 A že... líbí] vyn. SO — 3 svatém] vyn. T — 4 z nevěry] v víře a vyveden z ne- věry N — 5 líbí a vidí N — 5—6 toto čtení ... zmínka jest] v tomto čtení dnešním zmínka se činí S, svaté čtení také zmínku činí O — 5 svaté čtení N — 6 napsal N - třetím rozdílu, v kterémžto N — 7 totiž o] vyn. SO — 7—9 kteréž ... slyšme!] a tak ty tři osoby svaté Trojice jsau jeden Bůh S0 — 10 Protož, otázal-li by se S, Protož, kdyby se tebe otázal O — kdo vyn. O, se kdo z vás koho N — v niž věříš vyn. SO — 11 tedy (vyn. S) řekni O — Bůh Syn, Bůh Duch S0 — 11—12 A tak... A že] Ano i S0 — 12 jediný N — Buoh všemohaucí N — duší svú] vyn. S0 — ke] vyn. O, k té N — 13 tak podoben, že] a S0 — 14 jenž jest Duch] vyn. N, jenž slove Duch SO — duší svú] má také duši a S0 — 15 a jakož ... než Otec] vyn. SO — 16 Syn] Syn ani Syn Otcc SO — svatý jest SO — osoba, Otec nebo Syn O — 16—17 avšak jsau ... člověka] tak ty všecky věci v člověku S0 — 2—51 Celá tato část přejata jest téměř doslova z Husova kázání na den sv. Trojice (Erben, Husova Postilla, str. 228—230).
Na svatú Trojici. Kázání Il Slaví dnes církev svatá den Trojice svaté. A že Nikodem, P 226b1 o němž zmínka jest v tomto svatém čtení, tímto svatým čtením byl jest ujištěn z nevěry. Protož dnes to čtení čte se na mši. A druzí 5 čtau jiné, jakož se komu líbí. A protož toto čtení, kteréž jest praveno, píše svatý Jan v III. kapitole, v němžto zmínka jest o Trojici svaté, totiž o Otci i Synu i Duchu svatém, kteréž tři osoby jsau jedna Trojice svatá, jíž dnes máme chválu vzdávati; protož o tom krátce slyšme! 10 Otázal-li by kdo: »Co jest Trojice svatá, v niž vě říš?«, P 226b2 řci: »Buoh Otec i Syn i Duch svatý.« A tak ty tři osoby svaté Trojice jsau jeden Buoh. A že člověk jest podoben duší svú ke Trojici svaté, od níž jest stvořen, tak podoben, že, jakož svatá Trojice jest Buoh, jenž jest Duch, tak člověk duší svú jest duch; 15 a jakož Otec jest jiná věc než Syn, a Duch i Syn jiná než Otec, takže Otec není Syn ani Duch svatý ta osoba, avšak jsau ty osoby jeden Buoh: též i v duši člověka jiná věc jest rozum, jiná pamět, 1 Titul a perikopy viz v I. kázání. 2 Slaví] Slavně světí S — Slaví... svaté] Přátelé milí! Tento dnešní slavný den svaté Trojice svatá církev nábožně světí O — dnes] dnešní tento den S — den] vyn. S, den svaté a blahoslavené N — 2. 5 A že... líbí] vyn. SO — 3 svatém] vyn. T — 4 z nevěry] v víře a vyveden z ne- věry N — 5 líbí a vidí N — 5—6 toto čtení ... zmínka jest] v tomto čtení dnešním zmínka se činí S, svaté čtení také zmínku činí O — 5 svaté čtení N — 6 napsal N - třetím rozdílu, v kterémžto N — 7 totiž o] vyn. SO — 7—9 kteréž ... slyšme!] a tak ty tři osoby svaté Trojice jsau jeden Bůh S0 — 10 Protož, otázal-li by se S, Protož, kdyby se tebe otázal O — kdo vyn. O, se kdo z vás koho N — v niž věříš vyn. SO — 11 tedy (vyn. S) řekni O — Bůh Syn, Bůh Duch S0 — 11—12 A tak... A že] Ano i S0 — 12 jediný N — Buoh všemohaucí N — duší svú] vyn. S0 — ke] vyn. O, k té N — 13 tak podoben, že] a S0 — 14 jenž jest Duch] vyn. N, jenž slove Duch SO — duší svú] má také duši a S0 — 15 a jakož ... než Otec] vyn. SO — 16 Syn] Syn ani Syn Otcc SO — svatý jest SO — osoba, Otec nebo Syn O — 16—17 avšak jsau ... člověka] tak ty všecky věci v člověku S0 — 2—51 Celá tato část přejata jest téměř doslova z Husova kázání na den sv. Trojice (Erben, Husova Postilla, str. 228—230).
Strana 119
119 jiná vuole, takže rozum není pamět ani vuole a pamět není vuole, a tak ty tři věci duše jsau v člověku jedna duše. Protož člověk, 20 věře v svatú Trojici, od níž jest stvořen a k níž jest duší podoben, má se snažně hříchu brániti a mocně v 1 ctnostech prospívati; P 227a maje moc od Boha Otce a maje maudrost od Syna božího, má tu maudrost pilně k chvále boží obrátiti, a maje dobrú vuoli od Ducha svatého, má ji vždy v dobrém držeti a tak v dobré vuoli konečně 25 setrvati. Neb, když tak stane člověk, nelze jemu bude zahynúti, poněvadž zachová obraz svaté Trojice i podobenství; a když člověk bezmocný, nemaudrý, nesetrvavý padne v hřích smrtedlný, tehdy potratí obraz svaté Trojice, pohaní Otce i Syna i Ducha svatého. Protož vězme, že člověk, smrtedlným hříchem jsa na duši 30 raněn a umořený, ztratí podobenství Trojice svaté, ale obrazu nic. Jako kdyby obraz který, podobný k některému člověku, zšeredil tak, že by obrazem zuostal, ale neměl podobenst ví k uo- nomu člověku pro šerednost: tak nětco podobno jest v tomto [světě a] prohřešení, že člověk zšeredí se hříchem, ztratí podo- 35 benství Trojice svaté, ale ne obrazu, že člověk, maje maudrost, rozum, vuoli a pamět, i zšeredí to vše hříchem smrtedlným, že není tak podoben k Trojici svaté, jako by byl, by neměl hříchu smrtedl- ného na duši. A když se člověk tak zšeredí a zprzní, tehdy jest jemu nelze zase ku podobenství přijíti než mocí, maudrostí a volí 40 svaté Trojice a potom stvořenú trojicí, kterážto jest víra, láska a naděje. Nebo víra k každé pravdě boží sluší, [a] jíž oko tělesné P 227a- — 18 takže rozum .. . není vuole] vyn. SO — 19 duše jsau v člověku] jsau SO 20 má věřiti SO — duší svau duší N, duše S0- podobna S0 — 21 mášO - tak (také O) snažně S0 — brániti a mocně] varovati a S0 — 22 od vyn. SO — a maje] vyn. SO — od vyn. SO - 22—23 má tu ... vuoli od a dob- rotu SO — 23 ke cti a chvále N — 24—25 má ji... Neb] a tak také má vždycky v dobré vůli konati všeckno i dokonati. A SO — 24 držeti] při sobě zdržovati N — 25 stane] postaven bude N — bude vyn. SO — 26 zacho- vává S0 — i] vyn. O a] ale S0 — 27 bezmocný ... tehdy] vyn S0 - bezmocný ... nesetrvavý] bez moci, bez maudrosti, bez setrvánlivosti N — hřích i N, hříchy T — smrtelné T — 28—34 pohaní... prohřešení, že padne v hřích smrtedlný, takže v tom prohřešení S0 — 29 vězme] znejme N, vizme T — 30 umořen N — potratí N 32 vostal NT — neměl by N — 32—33 k uonomu člověku] onoho člo- věka N — 33 ps. zíſerednoft P — 34 [světě a] vyn. NT — zšeredě N — hříchem, ztratí] a hříchem potratí O — 35 ne] nic N — 35—38 že člověk ... na duši] vyn. SO — 38 člověk] vyn. S0 — a zprzní] vyn. SO — tehdy vyn. O — 39 zase] vyn. S0 — podobenství božímu N — než] leč N, jediné SO — 40 a potom ... Trojicí] vyn. SO — 41 přísluší NSO — [a] vyn.
119 jiná vuole, takže rozum není pamět ani vuole a pamět není vuole, a tak ty tři věci duše jsau v člověku jedna duše. Protož člověk, 20 věře v svatú Trojici, od níž jest stvořen a k níž jest duší podoben, má se snažně hříchu brániti a mocně v 1 ctnostech prospívati; P 227a maje moc od Boha Otce a maje maudrost od Syna božího, má tu maudrost pilně k chvále boží obrátiti, a maje dobrú vuoli od Ducha svatého, má ji vždy v dobrém držeti a tak v dobré vuoli konečně 25 setrvati. Neb, když tak stane člověk, nelze jemu bude zahynúti, poněvadž zachová obraz svaté Trojice i podobenství; a když člověk bezmocný, nemaudrý, nesetrvavý padne v hřích smrtedlný, tehdy potratí obraz svaté Trojice, pohaní Otce i Syna i Ducha svatého. Protož vězme, že člověk, smrtedlným hříchem jsa na duši 30 raněn a umořený, ztratí podobenství Trojice svaté, ale obrazu nic. Jako kdyby obraz který, podobný k některému člověku, zšeredil tak, že by obrazem zuostal, ale neměl podobenst ví k uo- nomu člověku pro šerednost: tak nětco podobno jest v tomto [světě a] prohřešení, že člověk zšeredí se hříchem, ztratí podo- 35 benství Trojice svaté, ale ne obrazu, že člověk, maje maudrost, rozum, vuoli a pamět, i zšeredí to vše hříchem smrtedlným, že není tak podoben k Trojici svaté, jako by byl, by neměl hříchu smrtedl- ného na duši. A když se člověk tak zšeredí a zprzní, tehdy jest jemu nelze zase ku podobenství přijíti než mocí, maudrostí a volí 40 svaté Trojice a potom stvořenú trojicí, kterážto jest víra, láska a naděje. Nebo víra k každé pravdě boží sluší, [a] jíž oko tělesné P 227a- — 18 takže rozum .. . není vuole] vyn. SO — 19 duše jsau v člověku] jsau SO 20 má věřiti SO — duší svau duší N, duše S0- podobna S0 — 21 mášO - tak (také O) snažně S0 — brániti a mocně] varovati a S0 — 22 od vyn. SO — a maje] vyn. SO — od vyn. SO - 22—23 má tu ... vuoli od a dob- rotu SO — 23 ke cti a chvále N — 24—25 má ji... Neb] a tak také má vždycky v dobré vůli konati všeckno i dokonati. A SO — 24 držeti] při sobě zdržovati N — 25 stane] postaven bude N — bude vyn. SO — 26 zacho- vává S0 — i] vyn. O a] ale S0 — 27 bezmocný ... tehdy] vyn S0 - bezmocný ... nesetrvavý] bez moci, bez maudrosti, bez setrvánlivosti N — hřích i N, hříchy T — smrtelné T — 28—34 pohaní... prohřešení, že padne v hřích smrtedlný, takže v tom prohřešení S0 — 29 vězme] znejme N, vizme T — 30 umořen N — potratí N 32 vostal NT — neměl by N — 32—33 k uonomu člověku] onoho člo- věka N — 33 ps. zíſerednoft P — 34 [světě a] vyn. NT — zšeredě N — hříchem, ztratí] a hříchem potratí O — 35 ne] nic N — 35—38 že člověk ... na duši] vyn. SO — 38 člověk] vyn. S0 — a zprzní] vyn. SO — tehdy vyn. O — 39 zase] vyn. S0 — podobenství božímu N — než] leč N, jediné SO — 40 a potom ... Trojicí] vyn. SO — 41 přísluší NSO — [a] vyn.
Strana 120
120 50 nevidí; a naděje k obdržení milosti a slavnosti; a láska z srdce celého k uplnému Boha milování. Když tak bude u sprostný P 227b1 člověk o svaté Trojici věřiti, jakž jest napřed povědíno, a co jiného 45 má býti věřeno, že to všecko věří, ač neumí roztíkati aneb vy- mluviti o tom, dosti má, když tak věři, jako Buoh chce a církev svatá drží, a přikázani boží plní, jsa naučen z víry a z přikázaní božího, jakož tento Nikodem tímto svatým čtením byl uveden u víru svaté Trojice. Protož dí čtení: »Byl člověk z zákonníkův, Nikodem jménem, kníže židovské.« Tu vězme, že, když Pán Kristus byl v Jeruzalemě na den velikonoční a mnoho kázal a divuov činil, mnozí sau věřili v něho. Z nichžto byl jeden tento Nikodem, o němž zmínka jest ve čtení. I di znamenitě: »Byl člověk«. Neb člověk ui jest rozumné P 227b2 55 zvíře a smrtedlné, a tak jest střídmé mezi anjely a hovady; neb rozum má s anjely společní a smrtedlnost má s hovady. A tak člověk muož svého duostojenství povýšiti i ponížiti. Neb, jest-li podlé rozumu pravého živ, hříchuov nenávidě a ctnosti plodě, bude povýšen k slávě anjelské; neb dí mistr pohanský v knihách 60 Mravných, že lidé slovau bohové pro zveličenost ctností. A tak, kdo v ctnosti se plodí, v ctnosti povýšen bývá k slávě anjelské. A pakli člověk svého duostojenství ponižuje, veda život svuoj podlé žádostí tělesných, tehdy jest hovaduom přirovnán; neb NTSO — 41—42 jíž . . . nevidí] vyn. SO — 42—43 a slavnosti . . . uplnému] ale láska k plnému SO — 43 sprostný] vyn. SO — 44 napřed] vyn. SO - povědíno] oznámeno N — 44—46 a co .. . vymluviti] vyn. S0 — 44 co koliv N — 45 roztíkati] toho rozhodnauti N 46 o tom] na tom O však dosti N — míti bude O — když] A kdož O — chce míti O — 47 drží poraučí N - a přikázaní ... plní] vyn. O — tomu vynaučen O — z víry a] vyn. O - 48 božího zákona N — jakož o tom O — tento dobrý N — tímto jsauce O — byl uveden u víru] vynaučen, přiveden k víře O — ujištěn, uveden T — 50 dí čtení] nám svaté čtení oznamuje takto O — svaté čtení N — Bíše T — 51 vězme] znejme N, vizme TSO — 52 učinil NT — uvěřili S0— 53 jeden] i O — Nikodem, kníže židovské N — 53—56 o němž ... hovady vyn. SO — 54 Bíše T — 56 pak má N 57 Neb] Neb jest člověk rozomný z víry a (vyn. O) slova božího SO — 58 vedlé N —- živ sa N, živ jest z víry SO — tedy hříchův O — nenávidí NTSO — ctnosti svaté S0 — plodí NTSO - 59—60 k slávě... Mravných] v slávě nebeské (boží 0). Nebo čteme v knihách pohanských S0 — 60 Mravných] Genesis T (nad tím však rukou pův. písaře: Mravných) — slovau] jmenují se N — zveličenost] vyvejšenost N, velikost SO — 61 v ctnosti] v ctnostech N, ty (vyn. S) ctnosti SO — se] vyn. SO — v ctnosti] vyn. SO, neb v ctnostech (cnosti T) NT — 63 svých žádostí S0 — tehdy jest] bývá SO — k hovadům
120 50 nevidí; a naděje k obdržení milosti a slavnosti; a láska z srdce celého k uplnému Boha milování. Když tak bude u sprostný P 227b1 člověk o svaté Trojici věřiti, jakž jest napřed povědíno, a co jiného 45 má býti věřeno, že to všecko věří, ač neumí roztíkati aneb vy- mluviti o tom, dosti má, když tak věři, jako Buoh chce a církev svatá drží, a přikázani boží plní, jsa naučen z víry a z přikázaní božího, jakož tento Nikodem tímto svatým čtením byl uveden u víru svaté Trojice. Protož dí čtení: »Byl člověk z zákonníkův, Nikodem jménem, kníže židovské.« Tu vězme, že, když Pán Kristus byl v Jeruzalemě na den velikonoční a mnoho kázal a divuov činil, mnozí sau věřili v něho. Z nichžto byl jeden tento Nikodem, o němž zmínka jest ve čtení. I di znamenitě: »Byl člověk«. Neb člověk ui jest rozumné P 227b2 55 zvíře a smrtedlné, a tak jest střídmé mezi anjely a hovady; neb rozum má s anjely společní a smrtedlnost má s hovady. A tak člověk muož svého duostojenství povýšiti i ponížiti. Neb, jest-li podlé rozumu pravého živ, hříchuov nenávidě a ctnosti plodě, bude povýšen k slávě anjelské; neb dí mistr pohanský v knihách 60 Mravných, že lidé slovau bohové pro zveličenost ctností. A tak, kdo v ctnosti se plodí, v ctnosti povýšen bývá k slávě anjelské. A pakli člověk svého duostojenství ponižuje, veda život svuoj podlé žádostí tělesných, tehdy jest hovaduom přirovnán; neb NTSO — 41—42 jíž . . . nevidí] vyn. SO — 42—43 a slavnosti . . . uplnému] ale láska k plnému SO — 43 sprostný] vyn. SO — 44 napřed] vyn. SO - povědíno] oznámeno N — 44—46 a co .. . vymluviti] vyn. S0 — 44 co koliv N — 45 roztíkati] toho rozhodnauti N 46 o tom] na tom O však dosti N — míti bude O — když] A kdož O — chce míti O — 47 drží poraučí N - a přikázaní ... plní] vyn. O — tomu vynaučen O — z víry a] vyn. O - 48 božího zákona N — jakož o tom O — tento dobrý N — tímto jsauce O — byl uveden u víru] vynaučen, přiveden k víře O — ujištěn, uveden T — 50 dí čtení] nám svaté čtení oznamuje takto O — svaté čtení N — Bíše T — 51 vězme] znejme N, vizme TSO — 52 učinil NT — uvěřili S0— 53 jeden] i O — Nikodem, kníže židovské N — 53—56 o němž ... hovady vyn. SO — 54 Bíše T — 56 pak má N 57 Neb] Neb jest člověk rozomný z víry a (vyn. O) slova božího SO — 58 vedlé N —- živ sa N, živ jest z víry SO — tedy hříchův O — nenávidí NTSO — ctnosti svaté S0 — plodí NTSO - 59—60 k slávě... Mravných] v slávě nebeské (boží 0). Nebo čteme v knihách pohanských S0 — 60 Mravných] Genesis T (nad tím však rukou pův. písaře: Mravných) — slovau] jmenují se N — zveličenost] vyvejšenost N, velikost SO — 61 v ctnosti] v ctnostech N, ty (vyn. S) ctnosti SO — se] vyn. SO — v ctnosti] vyn. SO, neb v ctnostech (cnosti T) NT — 63 svých žádostí S0 — tehdy jest] bývá SO — k hovadům
Strana 121
121 dí prorok v žaltáři: »Člověk, když ve cti byl, nes rozuměl, při- 65 rovnán jest hovaduom, a podoben jest jim učiněn«. A protož [člověk], jakž smrtedlně shřeší, u zbaven jest ctností a povýšení P 228a1 i duostojenství anjelského a jest jako hovado nerozumný a stane se jemu huoře než hovadu; neb hovado na všem zhyne, i na duši i na těle, a nikdy zase neobžive, ale člověk nikdy nezahyne; neb, 70 ač na těle na čas zahyne, když duše vystaupí z něho, tělo shnije, ale duše věčná ostane. Neb hovado zhynuv víc nic netrpí, ale člověk hovadný, nebyv podlé rozumu živ, věčně trpěti bude i na duši i na těle mauky nevýmluvné. Protož, pamatuje to člověk, neměl by hovadně živ býti, totižto zavrha rozum, jímžto se při- 75 rovnává k anjeluom, i býti živu jako nerozumné hovado podlé tělesných žádostí, jakožto podlé opilstva, obžerstva, smilstva, lenosti etc. Protož Pán Kristus takové nazýlvá psy a smilníky P 228a- svině, chytré a lstivé nazývá liškami a řka: »Nechtějte svatého dávati psuom ani perel mecte před svině!« 80 A tak tento Nikodem, pustiv blud židovský, i uvěřil v Pána Krista, a proto k němu přišel, chtě u víře býti zpraven. Neb ten jest byl Nikodem, jenž jest odmlúval v radě Židuom o Pánu Kristovi a řka: »Zákon náš nesaudí nižádného, leč prvé uslyší SO — 64- 66 dí prorok ... jakž] člověk SO — 64 nerozuměl P, nesrozuměl sobě N 65 k hovadům T - podoben jest] podobnej N — 66 [člověk vyn. NT — jakž když O — hřeší SO — jest] sa S, jsauce O — vší ctnosti O — 67 anjelského] vyn. S0 — a jest] bude (+ učiněn O) S0 — nerozumný a a (ale O) ještě SO — 68 mnohem hůře N — na všem ovšem O — hyne NSO — 69 neobživne S — nikdy . . . neb] vyn. SO — 70 na čas] vyn. SO — hyne O — tělo shnije] vyn. SO — 71 věčně TSO — zůstane N — Neb... zhynuv] Hovado, když zhyne N, Hovado zhyna SO — zhynuv víc] zhynulá věc (!) T — víc nic] již (vyn. S) nic jiného SO — 72 hovadný vyn. P — nebyl T, nejsa S0 — živ] vyn. T — 72—73 věčně ... na těle] bude podlé těla i duše trpěti S0 — bude] musí N — 73 tělo N — mauky nevýmluvné] když to oboje po dni saudném zase spojené do pekla uvrženo bude N — to na to SO — 74-79 totižto . .. svině] vyn. SO — 76 v opilství, v obžerství, smilství N — 80 A tak] Jakož (+ tak O) i S0 — pustiv] opustil T, opustivši N, učinil, opustil (opustivše O) SO — veliký blud N — 81 protož také O — v noci přišel O — 81—82 Neb... byl] A to ť jest ten S0 — 82 odmlúval, mluvil N — v radě] vyn. SO — 84 také, kterýž potom SO — zarmauceného 64 Podle Ž. 49, 21 — 78 Mat. 7, 6 — 83 Jan 7, 51 —
121 dí prorok v žaltáři: »Člověk, když ve cti byl, nes rozuměl, při- 65 rovnán jest hovaduom, a podoben jest jim učiněn«. A protož [člověk], jakž smrtedlně shřeší, u zbaven jest ctností a povýšení P 228a1 i duostojenství anjelského a jest jako hovado nerozumný a stane se jemu huoře než hovadu; neb hovado na všem zhyne, i na duši i na těle, a nikdy zase neobžive, ale člověk nikdy nezahyne; neb, 70 ač na těle na čas zahyne, když duše vystaupí z něho, tělo shnije, ale duše věčná ostane. Neb hovado zhynuv víc nic netrpí, ale člověk hovadný, nebyv podlé rozumu živ, věčně trpěti bude i na duši i na těle mauky nevýmluvné. Protož, pamatuje to člověk, neměl by hovadně živ býti, totižto zavrha rozum, jímžto se při- 75 rovnává k anjeluom, i býti živu jako nerozumné hovado podlé tělesných žádostí, jakožto podlé opilstva, obžerstva, smilstva, lenosti etc. Protož Pán Kristus takové nazýlvá psy a smilníky P 228a- svině, chytré a lstivé nazývá liškami a řka: »Nechtějte svatého dávati psuom ani perel mecte před svině!« 80 A tak tento Nikodem, pustiv blud židovský, i uvěřil v Pána Krista, a proto k němu přišel, chtě u víře býti zpraven. Neb ten jest byl Nikodem, jenž jest odmlúval v radě Židuom o Pánu Kristovi a řka: »Zákon náš nesaudí nižádného, leč prvé uslyší SO — 64- 66 dí prorok ... jakž] člověk SO — 64 nerozuměl P, nesrozuměl sobě N 65 k hovadům T - podoben jest] podobnej N — 66 [člověk vyn. NT — jakž když O — hřeší SO — jest] sa S, jsauce O — vší ctnosti O — 67 anjelského] vyn. S0 — a jest] bude (+ učiněn O) S0 — nerozumný a a (ale O) ještě SO — 68 mnohem hůře N — na všem ovšem O — hyne NSO — 69 neobživne S — nikdy . . . neb] vyn. SO — 70 na čas] vyn. SO — hyne O — tělo shnije] vyn. SO — 71 věčně TSO — zůstane N — Neb... zhynuv] Hovado, když zhyne N, Hovado zhyna SO — zhynuv víc] zhynulá věc (!) T — víc nic] již (vyn. S) nic jiného SO — 72 hovadný vyn. P — nebyl T, nejsa S0 — živ] vyn. T — 72—73 věčně ... na těle] bude podlé těla i duše trpěti S0 — bude] musí N — 73 tělo N — mauky nevýmluvné] když to oboje po dni saudném zase spojené do pekla uvrženo bude N — to na to SO — 74-79 totižto . .. svině] vyn. SO — 76 v opilství, v obžerství, smilství N — 80 A tak] Jakož (+ tak O) i S0 — pustiv] opustil T, opustivši N, učinil, opustil (opustivše O) SO — veliký blud N — 81 protož také O — v noci přišel O — 81—82 Neb... byl] A to ť jest ten S0 — 82 odmlúval, mluvil N — v radě] vyn. SO — 84 také, kterýž potom SO — zarmauceného 64 Podle Ž. 49, 21 — 78 Mat. 7, 6 — 83 Jan 7, 51 —
Strana 122
122 od něho«. A ten jest také, kterýž v den umučení Pána Krista 85 přišel, nesa myrry sto liber, jížto zmazal tělo Pána Ježíše, a po- choval. A ten ť jest byl kníže židovské, neb učením zákona i ctí i duostojenstvím i zbožím tohoto světa jiné přesáhl byl. A tak byl zprávce jiného lidu, neb v ta doby mistři a kněží zpravovali u P 228b1 jsau lidi židovské. A protož Pán Kristus, jenž byl na počátce 90 svého kázaní povolal k svému učedlnictví sprostných a neumě- lých lidí, potom jest povolal mudrcuov i knížat, aby poznáno bylo, že všechny stavy chce spasiti. Proto povolal chudých a neumělých sprostných, aby učení jeho nebylo moci a maudrosti připsáno; a také proto povolal mocných a mudrcův, aby učení jeho víry 95 v potupu nebylo dáno v lidu. Protož ten Nikodem přišel k Ježíšovi v noci netoliko chodem tělesných noh, ale i duchovními nohami, totižto věrau, neb již byl uvěřil v Pána Krista; a tak proto přišel v noci, aby s ním bez hluku tím snáze mohl rozmlúvati; a také se bál Židuov vida, 100 na Pána Krista že nevra žili sau a ústavně o to rozjímali, kterak P 228ba by ho mohli zahubiti. A čehož se bál ten Kto) Nikodem, potom se jemu přihodilo od Židuov, neb sau ho vyvrhli ze školy aneb z obce a všecko mu zboží odjali. Protož přišel pln světla víry v svém srdci dokonalé toho slunce, Pána Krista; protož v noci přišel, 105 žásaje se toho ve dne učiniti. Ale milostivý Spasitel aniž ho vyhnal umučení N — 85 přišel] přišedši N, vyn. S0 — nesaj přinesl N — myrry a aloes O — okolo sto S0 — jížto] kteraužto N, když O — pomazal O — svaté tělo N — Ježíše] Krista T — 85—86 pochoval Pána Ježíše T, pomohl ho pochovati N, pochoval jej v hrobě novém O — 86 jak učením S0 — i ctí] tak SO — 87 přesáhl byl] převejšil NSO . tak proto N — 88 v ta doby] toho času N — 89 lid židovský NSO — jenž byl] vyn. SO — 90 po- volav T — svému učedlnictví] sobě učedlníkův S0 — a] chudých S0 — 91—93 lidí . . . sprostných] vyn. SO — 93 v moci (!) S — maudrosti světské N — připsáno] přičteno N — 94 95 a také . .. v lidu] vyn. SO — 95 v lidu] lidu N 96 ten] tento N, vyn. SO — Nikodým proto SO — 96—98 k Ježí- šovi . .. přišel k němu SO — 97 věrau pravau N — 98 Krista] Ježíše N - 99 hluku a překážky N — tím snáze] vyn. SO — promluviti S0 — také k tomu SO, také i proto, že N — Židův spolu svých radních N — vidaj poznavši to N, nebo věděl SO — 100 zanevražili N — ustavičně NO — o to rozjímali] o tom rozmlauvali NSO — 101 ten P — ten to) Nikodem] nyní S, tchdáž O — 101—102 to se jemu potom NSO — 102 vyhnali S0 — aneb] a T — 102—103 aneb z obce] vyn. S0 — 103—104 Protož přišel... Krista] vyn. SO — 103 plnej NT — 104 k němu přišel O — 105 žásaje se 84 Jan 19, 39 —
122 od něho«. A ten jest také, kterýž v den umučení Pána Krista 85 přišel, nesa myrry sto liber, jížto zmazal tělo Pána Ježíše, a po- choval. A ten ť jest byl kníže židovské, neb učením zákona i ctí i duostojenstvím i zbožím tohoto světa jiné přesáhl byl. A tak byl zprávce jiného lidu, neb v ta doby mistři a kněží zpravovali u P 228b1 jsau lidi židovské. A protož Pán Kristus, jenž byl na počátce 90 svého kázaní povolal k svému učedlnictví sprostných a neumě- lých lidí, potom jest povolal mudrcuov i knížat, aby poznáno bylo, že všechny stavy chce spasiti. Proto povolal chudých a neumělých sprostných, aby učení jeho nebylo moci a maudrosti připsáno; a také proto povolal mocných a mudrcův, aby učení jeho víry 95 v potupu nebylo dáno v lidu. Protož ten Nikodem přišel k Ježíšovi v noci netoliko chodem tělesných noh, ale i duchovními nohami, totižto věrau, neb již byl uvěřil v Pána Krista; a tak proto přišel v noci, aby s ním bez hluku tím snáze mohl rozmlúvati; a také se bál Židuov vida, 100 na Pána Krista že nevra žili sau a ústavně o to rozjímali, kterak P 228ba by ho mohli zahubiti. A čehož se bál ten Kto) Nikodem, potom se jemu přihodilo od Židuov, neb sau ho vyvrhli ze školy aneb z obce a všecko mu zboží odjali. Protož přišel pln světla víry v svém srdci dokonalé toho slunce, Pána Krista; protož v noci přišel, 105 žásaje se toho ve dne učiniti. Ale milostivý Spasitel aniž ho vyhnal umučení N — 85 přišel] přišedši N, vyn. S0 — nesaj přinesl N — myrry a aloes O — okolo sto S0 — jížto] kteraužto N, když O — pomazal O — svaté tělo N — Ježíše] Krista T — 85—86 pochoval Pána Ježíše T, pomohl ho pochovati N, pochoval jej v hrobě novém O — 86 jak učením S0 — i ctí] tak SO — 87 přesáhl byl] převejšil NSO . tak proto N — 88 v ta doby] toho času N — 89 lid židovský NSO — jenž byl] vyn. SO — 90 po- volav T — svému učedlnictví] sobě učedlníkův S0 — a] chudých S0 — 91—93 lidí . . . sprostných] vyn. SO — 93 v moci (!) S — maudrosti světské N — připsáno] přičteno N — 94 95 a také . .. v lidu] vyn. SO — 95 v lidu] lidu N 96 ten] tento N, vyn. SO — Nikodým proto SO — 96—98 k Ježí- šovi . .. přišel k němu SO — 97 věrau pravau N — 98 Krista] Ježíše N - 99 hluku a překážky N — tím snáze] vyn. SO — promluviti S0 — také k tomu SO, také i proto, že N — Židův spolu svých radních N — vidaj poznavši to N, nebo věděl SO — 100 zanevražili N — ustavičně NO — o to rozjímali] o tom rozmlauvali NSO — 101 ten P — ten to) Nikodem] nyní S, tchdáž O — 101—102 to se jemu potom NSO — 102 vyhnali S0 — aneb] a T — 102—103 aneb z obce] vyn. S0 — 103—104 Protož přišel... Krista] vyn. SO — 103 plnej NT — 104 k němu přišel O — 105 žásaje se 84 Jan 19, 39 —
Strana 123
123 od sebe ani trestal ani svého naučení zbavil, ale rozmlúval s ním u veliké krotkosti a jemu učení otvíral. A tak se stává, že mnozí přicházejí v noci ku Pánu Ježíšovi a k jeho zákonu přivolují, jsauc ještě v hříších, jakožto v temnostech jsauc, ale pro bázen 110 lidskú statku ztracení bojíce se jako tento Nikodem, jenž nesměl zjevně jíti ku Pánu u Ježíšovi, ale tajně, v noci, ještě pravého P 229a1 světla v sobě nemaje dokonale, ale žádost maje v srdci a v duši, aby to světlo, totižto Pána Krista, právě, dokonale poznal a naučení pravé vzal, jímž by mohl ku Pánu Ježíši vjíti v život věčný. Též 115 tací činí, jenž žádost mají zákona božího vésti a plnikt i v srdci a v duši. Protož tento Nikodem přišel v noci k Ježíšovi, pokorně vyznal jeho člověčenství a řka: »Mistře, víme, že jsi od Boha přišel mistr.« Proto jej nazývá mistrem, neb jeho žádal býti učedl- 120 níkem. A dí: »Víme«, totiž skrze Písmo svaté, víme skrze božské řeči tvé i divné skutky tvé, »že s' od Boha přišel mistr«, neb božská slova mluvíš a divy nad přirození činíš, že s' od Boha přišel věčným narozením. Jakož u sám Kristus o tom svědčí u svatého Jana) P 229a2 v XVI. kapitole Křka): »Vyšel jsem od Otce mého a přišel jsem 125 na svět«. Neb on jest svět první učil o nebeském království, o věč- ném životu a dokonalosti mravuov a ctností. A tak učení jeho bylo pravé, že divy božskými potvrzeno. A toť míní, když dí dále: »Neb nižádný nemuož těch znamení činiti, kteráž ty činíš, jedno leč by byl Buoh s ním«. Jako by řekl: »Jakož jest byl Buoh s Da- boje se T, ostejchaje se N, nesměje SO — aniž ho vyhnal] nevyhnal ho S0 — 106 ho trestal S0 — aniž také O — svého] svých SO — ho zbavil O — 107 pravé učení N, svá učení 80 — 107—118 A tak ... a řka] On se ho ptá řka (vyn. S) SO — 107 stává] i podnes trefuje N — 109 jsauc, ale) ale N — 112 ale toliko N — žádost roznícenau N — 113 totižto] vyn. T — 114 vjíti, totiž N — Též ť nápodobně N — 115 takoví N — vésti a] jej N — plnili (!) P 119 mistrem upřímným srdcem N — žádá NSO — 120 A potom O — dí dále S0 - totiž skrze ... víme] vyn. SO — víme] známe, víme N — boží T — 121 přišel] vyšel 80 — mistr] vyn. SO 122—123 že s'. .. naro- zením] vyn. S0 — 123 rozením NT — 123—124 tom... «řka] sobě svědčí S0 — 123 svědčí mluví T — «u svatého Jana a řka P — 124 řka vyn. P — mého] vyn. SO — 125 první] prvé učinil a potom S0 — učil] kázal O — 127 že] protože N, a S0 — stvrzeno S0 — A to ... dále) O čemž tuto Nikodem dí O — míní Nikodým S — 128 znamení] divův S0 — kteréž S0 — jedno] vyn. SO — 129 leč] ač NT — 130 kterýž N — jenž 124 Jan 16, 28 — 129 I. Sam. 17, 49 —
123 od sebe ani trestal ani svého naučení zbavil, ale rozmlúval s ním u veliké krotkosti a jemu učení otvíral. A tak se stává, že mnozí přicházejí v noci ku Pánu Ježíšovi a k jeho zákonu přivolují, jsauc ještě v hříších, jakožto v temnostech jsauc, ale pro bázen 110 lidskú statku ztracení bojíce se jako tento Nikodem, jenž nesměl zjevně jíti ku Pánu u Ježíšovi, ale tajně, v noci, ještě pravého P 229a1 světla v sobě nemaje dokonale, ale žádost maje v srdci a v duši, aby to světlo, totižto Pána Krista, právě, dokonale poznal a naučení pravé vzal, jímž by mohl ku Pánu Ježíši vjíti v život věčný. Též 115 tací činí, jenž žádost mají zákona božího vésti a plnikt i v srdci a v duši. Protož tento Nikodem přišel v noci k Ježíšovi, pokorně vyznal jeho člověčenství a řka: »Mistře, víme, že jsi od Boha přišel mistr.« Proto jej nazývá mistrem, neb jeho žádal býti učedl- 120 níkem. A dí: »Víme«, totiž skrze Písmo svaté, víme skrze božské řeči tvé i divné skutky tvé, »že s' od Boha přišel mistr«, neb božská slova mluvíš a divy nad přirození činíš, že s' od Boha přišel věčným narozením. Jakož u sám Kristus o tom svědčí u svatého Jana) P 229a2 v XVI. kapitole Křka): »Vyšel jsem od Otce mého a přišel jsem 125 na svět«. Neb on jest svět první učil o nebeském království, o věč- ném životu a dokonalosti mravuov a ctností. A tak učení jeho bylo pravé, že divy božskými potvrzeno. A toť míní, když dí dále: »Neb nižádný nemuož těch znamení činiti, kteráž ty činíš, jedno leč by byl Buoh s ním«. Jako by řekl: »Jakož jest byl Buoh s Da- boje se T, ostejchaje se N, nesměje SO — aniž ho vyhnal] nevyhnal ho S0 — 106 ho trestal S0 — aniž také O — svého] svých SO — ho zbavil O — 107 pravé učení N, svá učení 80 — 107—118 A tak ... a řka] On se ho ptá řka (vyn. S) SO — 107 stává] i podnes trefuje N — 109 jsauc, ale) ale N — 112 ale toliko N — žádost roznícenau N — 113 totižto] vyn. T — 114 vjíti, totiž N — Též ť nápodobně N — 115 takoví N — vésti a] jej N — plnili (!) P 119 mistrem upřímným srdcem N — žádá NSO — 120 A potom O — dí dále S0 - totiž skrze ... víme] vyn. SO — víme] známe, víme N — boží T — 121 přišel] vyšel 80 — mistr] vyn. SO 122—123 že s'. .. naro- zením] vyn. S0 — 123 rozením NT — 123—124 tom... «řka] sobě svědčí S0 — 123 svědčí mluví T — «u svatého Jana a řka P — 124 řka vyn. P — mého] vyn. SO — 125 první] prvé učinil a potom S0 — učil] kázal O — 127 že] protože N, a S0 — stvrzeno S0 — A to ... dále) O čemž tuto Nikodem dí O — míní Nikodým S — 128 znamení] divův S0 — kteréž S0 — jedno] vyn. SO — 129 leč] ač NT — 130 kterýž N — jenž 124 Jan 16, 28 — 129 I. Sam. 17, 49 —
Strana 124
124 130 videm, jenž jest Goliáše zabil, a s Samsonem, jenž jest tisíc nepřátel čelistí osličí zabil, takéž i s tebau jest, jenž také divy činíš«. A na tom poznán jest Nikodem, že neměl, by byl pauhý člověk a prorok od Boha poslaný, jakožto Mojžíš byl, jenž zemi ejiptskú desíti ranami ranil, a jakožto u Heliáš, ješto mnohé divy činil mocí P 229b1 135 boži. Ale Pán Kristus, chvály té nešetře, kterauž pravil o něm Nikodem, ale brž přemlčav o jeho spasení mluví, chtě ho k doko- nalosti víry přivésti. Protož dí ve čtení: »Jistě, jistě, pravím tobě, leč kdo narozen bude po druhé, nemůž viděti království božího«. Pán Ježíš neodpověděl k jeho řeči, ale k jeho úmyslu, 140 na tom se jemu pravým Bohem oznamuje, neb sám Buoh ví úmysl lidský. A zakládá svú řeč na křtu jako na základu. I dí tu svatý Jan Zlatoustý: »Totiž, nebudeš-li ty, Nikodeme, s huory narozen skrze milost, danau od Pána Boha, a nepřijmeš-li jistoty naučení, budeš blauditi a nepoznáš království božího«. Neb takovú 145 má moc druhé narození, jímžto synové boží bývají rozeni, že bez ji něho (totiž duchovního narození) skrze milost danú nižádný P 229b2 nemuož viděti království božího. Neb jakožto skrze tělesné na- rození člověk bývá posazen v byt přirozený, též skrze duchovní rození člověk bývá posazen v byt nadpřirozený, neb bývá učiněn 150 synem božím vyvoleným. Ale mohl by někdo říci: »Však Otcové Starého zákona spaseni jsau a vidí království boží, avšak sau nebyli křtěni!« Odpověd toho, že tehdy neměli přikázaní o křtu, a protož jest] když SO — a] nebo O — jenž kterýž N, když O — 131 zbil S — tak ť N — jest] se děje N — jenž že S0 — také takové NSO — 131 132 na tom] v tom N 132 nemněl N — by byl] pravé (vyn. S) a (vyn. S) dokonalé víry o Pánu Kristu, nebo se domníval, že jest SO — 133 kterýžto N — zemi ejiptskú] Ejipt S0 — desíti těžkými N — 134 a] aneb S0 — Eliáš NSO — 135 nic nešetří SO — o něm] vyn. T — 136 přemlčav] přemlčal a T, toho pominuv SO — mluvil T — 137 víry] vyn. SO — dí dále S, praví O — 138 leč... druhé] kdož se po druhé nenarodí SO — viděti] vjíti do T (ale nad tím pův. rukou: viděti) — 139 Nebo Pán O — mu neodpověděl (neodpovídal 0) 80 — řeči ... k jeho] vyn. SO 140 na tom] a tím S0 — 141 jako na základu] vyn. S0 — dí tu] praví 0 — 142 Totiž] vyn. S0 - 144—147 Neb takovú ... božího] vyn. SO — 147 viděti ancb vjíti do T — 147—148 rození S0 — 148—149 přirozený ... v byt] vyn. (!) N — 148 duchovní] Ducha svatého SO — 150 voleným S0 — Ale že O — snadno někdo S0 — 151 avšak sau a N — 152 toho] jest na to takto O — toho, že tehdy] Toho času N — krtu svatém S0 — 153 ho] křtu O drželi na to 130 Soudc. 15, 15 — 133 2. M. 7 nn. — 134 I. Král. 17, 13 nn. —
124 130 videm, jenž jest Goliáše zabil, a s Samsonem, jenž jest tisíc nepřátel čelistí osličí zabil, takéž i s tebau jest, jenž také divy činíš«. A na tom poznán jest Nikodem, že neměl, by byl pauhý člověk a prorok od Boha poslaný, jakožto Mojžíš byl, jenž zemi ejiptskú desíti ranami ranil, a jakožto u Heliáš, ješto mnohé divy činil mocí P 229b1 135 boži. Ale Pán Kristus, chvály té nešetře, kterauž pravil o něm Nikodem, ale brž přemlčav o jeho spasení mluví, chtě ho k doko- nalosti víry přivésti. Protož dí ve čtení: »Jistě, jistě, pravím tobě, leč kdo narozen bude po druhé, nemůž viděti království božího«. Pán Ježíš neodpověděl k jeho řeči, ale k jeho úmyslu, 140 na tom se jemu pravým Bohem oznamuje, neb sám Buoh ví úmysl lidský. A zakládá svú řeč na křtu jako na základu. I dí tu svatý Jan Zlatoustý: »Totiž, nebudeš-li ty, Nikodeme, s huory narozen skrze milost, danau od Pána Boha, a nepřijmeš-li jistoty naučení, budeš blauditi a nepoznáš království božího«. Neb takovú 145 má moc druhé narození, jímžto synové boží bývají rozeni, že bez ji něho (totiž duchovního narození) skrze milost danú nižádný P 229b2 nemuož viděti království božího. Neb jakožto skrze tělesné na- rození člověk bývá posazen v byt přirozený, též skrze duchovní rození člověk bývá posazen v byt nadpřirozený, neb bývá učiněn 150 synem božím vyvoleným. Ale mohl by někdo říci: »Však Otcové Starého zákona spaseni jsau a vidí království boží, avšak sau nebyli křtěni!« Odpověd toho, že tehdy neměli přikázaní o křtu, a protož jest] když SO — a] nebo O — jenž kterýž N, když O — 131 zbil S — tak ť N — jest] se děje N — jenž že S0 — také takové NSO — 131 132 na tom] v tom N 132 nemněl N — by byl] pravé (vyn. S) a (vyn. S) dokonalé víry o Pánu Kristu, nebo se domníval, že jest SO — 133 kterýžto N — zemi ejiptskú] Ejipt S0 — desíti těžkými N — 134 a] aneb S0 — Eliáš NSO — 135 nic nešetří SO — o něm] vyn. T — 136 přemlčav] přemlčal a T, toho pominuv SO — mluvil T — 137 víry] vyn. SO — dí dále S, praví O — 138 leč... druhé] kdož se po druhé nenarodí SO — viděti] vjíti do T (ale nad tím pův. rukou: viděti) — 139 Nebo Pán O — mu neodpověděl (neodpovídal 0) 80 — řeči ... k jeho] vyn. SO 140 na tom] a tím S0 — 141 jako na základu] vyn. S0 — dí tu] praví 0 — 142 Totiž] vyn. S0 - 144—147 Neb takovú ... božího] vyn. SO — 147 viděti ancb vjíti do T — 147—148 rození S0 — 148—149 přirozený ... v byt] vyn. (!) N — 148 duchovní] Ducha svatého SO — 150 voleným S0 — Ale že O — snadno někdo S0 — 151 avšak sau a N — 152 toho] jest na to takto O — toho, že tehdy] Toho času N — krtu svatém S0 — 153 ho] křtu O drželi na to 130 Soudc. 15, 15 — 133 2. M. 7 nn. — 134 I. Král. 17, 13 nn. —
Strana 125
125 nebyli dlužni přijímati ho; ale držali obřez jim daný od Boha, a tak spaseni sau u víře Pána Krista příštího, neb v téhož Pána 155 věřili sau budaucího, jako my v něho věříme přišlého. A jakožto my přijímáme posvátně i duchovně tělo i krev Pána Krista, též i oni přijímali sau du chovně; neb tak dí svatý Pavel, že Otcové P 230a" Starého zákona pokřtěni sau v uoblace a v moři a týž duchovní pokrm jedli a týž duchovní nápoj pili sau. Neb jakožto my křesťané, 160 když duostojně přijímáme tělo a krev Pána Krista, duchovně se vtělujeme v něho, audové jeho učiněni býváme nyní v milosti a potom u věčné radosti. Jehož mně i vám rač dopomoci Pán všemohaucí! Amen. * místo N, drželi místo křtu svatého (vyn. S) S0 - obřízku NTSO — jim daný] nebo jim byla vydána O danau NT, vydanau S — Boha obřízka O — 154 Krista] Ježíše N — příštího] majícího přijíti N, Ježíše S0 — neb] aneb přišlého NT — téhož Pána] něho S0 — 155 uvěřili O — již přišlého S0 — 156 přijímáme] požíváme O — tělo boží S — těla a krve O — Pána našeho Ježíše N s 157 duchovně křest SO — neb tak] neb S, jakož O — 159 týž duchovní nápoj] nápoj O — 161 a audové NTO — nyní zde SO — 162 Jehož Jíž NT, Čehož S — 162—163 Jehož ... všemohaucí!] vyn. O — 162 vám všem S — Pán Bůh NT — Pán všemohaucí] blahoslavená svatá Trojice S — 163 všemohaucí, požehnaný na věky T — Amen] vyn. N — 157 I. Kor. 10, 2 a 3 —
125 nebyli dlužni přijímati ho; ale držali obřez jim daný od Boha, a tak spaseni sau u víře Pána Krista příštího, neb v téhož Pána 155 věřili sau budaucího, jako my v něho věříme přišlého. A jakožto my přijímáme posvátně i duchovně tělo i krev Pána Krista, též i oni přijímali sau du chovně; neb tak dí svatý Pavel, že Otcové P 230a" Starého zákona pokřtěni sau v uoblace a v moři a týž duchovní pokrm jedli a týž duchovní nápoj pili sau. Neb jakožto my křesťané, 160 když duostojně přijímáme tělo a krev Pána Krista, duchovně se vtělujeme v něho, audové jeho učiněni býváme nyní v milosti a potom u věčné radosti. Jehož mně i vám rač dopomoci Pán všemohaucí! Amen. * místo N, drželi místo křtu svatého (vyn. S) S0 - obřízku NTSO — jim daný] nebo jim byla vydána O danau NT, vydanau S — Boha obřízka O — 154 Krista] Ježíše N — příštího] majícího přijíti N, Ježíše S0 — neb] aneb přišlého NT — téhož Pána] něho S0 — 155 uvěřili O — již přišlého S0 — 156 přijímáme] požíváme O — tělo boží S — těla a krve O — Pána našeho Ježíše N s 157 duchovně křest SO — neb tak] neb S, jakož O — 159 týž duchovní nápoj] nápoj O — 161 a audové NTO — nyní zde SO — 162 Jehož Jíž NT, Čehož S — 162—163 Jehož ... všemohaucí!] vyn. O — 162 vám všem S — Pán Bůh NT — Pán všemohaucí] blahoslavená svatá Trojice S — 163 všemohaucí, požehnaný na věky T — Amen] vyn. N — 157 I. Kor. 10, 2 a 3 —
Strana 126
Druhé kázaní Kasání T 180b na den svaté a blahoslavené nerozdílné Trojice téhož učitele a kněze Jana Rokycána, kazatele v kostele U matky boží před Tejnem. Bratří nejmilejší! Již světivše slavnosti i také svátky Boha 5 Otce, kterýžto z lásky veliké a z milosti a milování (jakož dí svatý Jan) poslal Syna svého na svět skrze narození pro spasení všeho lidského pokolení; a tak světivše svátky Syna božího, kte- rýžto z veliké lásky, ješto takové lásky nižádný [člověk] neměl jako on, drahý a milosrdný Pán Ježíšl, i ráčil jest [s té lásky 10 a milosti] trpěti pro vykaupení lidského pokolení a potom z mrtvých vstáti [ráčil a] vstaupiti na nebesa; a také světivše svátky Ducha svatého, [mistra a utěšitele všech věrných křesťanův,] kterýžto z Knesmírné) dobroty, [milosti a lásky] poslán jest skrze Syna [božího, Pána Ježíše Krista,] od Otce Boha všemohaucího učedl- 15 níkům i jiným [všem] věrným a posílán bývá na každý u den T 180b2 těm, kteří se k tomu spůsobují: již pak církev svatá slaví hod a svátek nerozdílné [a blahoslavené] a požehnané Trojice svaté. Jakož dí svatý Augustin:»Ó duše milá křesťana každého věrného, chceš-li milována býti od Boha, obnoviž obraz svauj(!) v sobě 20 dobrými a svatými cnostmi, a zamiluje ť tě on z milosti své, Pán Bůh všemohaucí.« Nebo jsi z rady vší svaté Trojice k obrazu jejímu stvořena a podobnau sobě učinil tě Stvořitel tvůj, ješto jest toho žádnému stvoření jinému neučinil; protož ho máš taky více nad všecka jiná stvoření milovati, chváliti, ctíti, a čímž si důstojnější 1—3 Na den svaté (+ a blahoslavené C) Trojice (+ kázání C) NC — Varianty perikop viz v recensi I.! 5 a z milosti] vyn. NC — 6 poslal nám N — svého nejmilejšího N — spase (!) T — 7 tak, pravím N — 8 [člověk] vyn. NC — 9 [jako ... Ježíš] vyn. NC — 9—10 [s té ... milosti] vyn. NC — 11 [ráčil a] vyn. NC — 11 i Ducha N — 12 [mistra ... křesťanův] vyn. NC — 13 nesmírné) veliké T — [milosti a lásky] vyn. NC — 14 [božího ... Krista] vyn. NC — Boha všemohaucího] vyn. N, nebeského C — 15 [všem] vyn. NC — poslán C — 16 svatá katolická N — 17 [a blahoslavené] vyn. NC 18—35 Jakož... hod] vyn. NO — 6 Jan 3, 16 —
Druhé kázaní Kasání T 180b na den svaté a blahoslavené nerozdílné Trojice téhož učitele a kněze Jana Rokycána, kazatele v kostele U matky boží před Tejnem. Bratří nejmilejší! Již světivše slavnosti i také svátky Boha 5 Otce, kterýžto z lásky veliké a z milosti a milování (jakož dí svatý Jan) poslal Syna svého na svět skrze narození pro spasení všeho lidského pokolení; a tak světivše svátky Syna božího, kte- rýžto z veliké lásky, ješto takové lásky nižádný [člověk] neměl jako on, drahý a milosrdný Pán Ježíšl, i ráčil jest [s té lásky 10 a milosti] trpěti pro vykaupení lidského pokolení a potom z mrtvých vstáti [ráčil a] vstaupiti na nebesa; a také světivše svátky Ducha svatého, [mistra a utěšitele všech věrných křesťanův,] kterýžto z Knesmírné) dobroty, [milosti a lásky] poslán jest skrze Syna [božího, Pána Ježíše Krista,] od Otce Boha všemohaucího učedl- 15 níkům i jiným [všem] věrným a posílán bývá na každý u den T 180b2 těm, kteří se k tomu spůsobují: již pak církev svatá slaví hod a svátek nerozdílné [a blahoslavené] a požehnané Trojice svaté. Jakož dí svatý Augustin:»Ó duše milá křesťana každého věrného, chceš-li milována býti od Boha, obnoviž obraz svauj(!) v sobě 20 dobrými a svatými cnostmi, a zamiluje ť tě on z milosti své, Pán Bůh všemohaucí.« Nebo jsi z rady vší svaté Trojice k obrazu jejímu stvořena a podobnau sobě učinil tě Stvořitel tvůj, ješto jest toho žádnému stvoření jinému neučinil; protož ho máš taky více nad všecka jiná stvoření milovati, chváliti, ctíti, a čímž si důstojnější 1—3 Na den svaté (+ a blahoslavené C) Trojice (+ kázání C) NC — Varianty perikop viz v recensi I.! 5 a z milosti] vyn. NC — 6 poslal nám N — svého nejmilejšího N — spase (!) T — 7 tak, pravím N — 8 [člověk] vyn. NC — 9 [jako ... Ježíš] vyn. NC — 9—10 [s té ... milosti] vyn. NC — 11 [ráčil a] vyn. NC — 11 i Ducha N — 12 [mistra ... křesťanův] vyn. NC — 13 nesmírné) veliké T — [milosti a lásky] vyn. NC — 14 [božího ... Krista] vyn. NC — Boha všemohaucího] vyn. N, nebeského C — 15 [všem] vyn. NC — poslán C — 16 svatá katolická N — 17 [a blahoslavené] vyn. NC 18—35 Jakož... hod] vyn. NO — 6 Jan 3, 16 —
Strana 127
127 25 nad jiná stvoření, tím si povinnější jeho milovati a v tom milování a poslušenství až do smrti státi. Neb jakožto v Bohu jest troje osoba, Otec, Syn i Duch svatý, též i ty tři moci v sobě máš, totiž rozum, vůli i pamět; a jakožto Bůh Otec, Bůh Syn, Bůh Duch svatý ne tří Bohové, ale jeden jest Bůh a tři osoby, též jedna jest 30 duše rozum, duše vůle, duše pamět — ne tři duše, ale jedna jest duše, jenž tři síly jmá. A poněvadž duše tři síly aneb tři moci má, tehdy jimi Pána Boha milovati i v něho věřiti má srdcem svým, duší svau i silau svau, totiž vší žádostí, vším rozumem a vší pamětí, a tak i slaviti, 35 a s církví svatau, tento dnešní hod pod jednau slavností, totiž Otce a Syna a Ducha svatého, jednoho Boha Otce všemohaucího. Jakož dí [týž] u svatý Augustin v kázaní: »Bez něhožto žádný nemůže T 181a" spasen býti, nebude-li míti víry, skutky dobrými ozdobené.« A k tomu poznání Nikodem přiveden byl skrze Pána Krista, 40 jakožto se o tom čte v dnešním svatém čtení, kteréž dí: »Bíše člověk z zákoníkův, Nikodem jménem, kníže židovské, jenž přišel k Ježíšovi v noci a řekl jemu: Mistře, víme, že jsi od Boha přišel mistr.« V tomto svatém čtení jest zmínka o dvau osobau, totižto o Nikodemovi a o Pánu Ježíšovi. Na Nikodemovi se pokládá 45 pilné ptání na spasení, kterýžto, viděv znamení od Krista v Káni Kalilejské(!) učiněné, tím se hnul, aby se na své spasení poptal neb tak dí svatý Jan: »Mnozí sau uvěřili v něho«; mezi nimižto také bíše Nikodem. Na Pánu Kristu se oznamuje veliká láska a dobrota v učení, nebo Nikodema naučil spasitedlně o jeho spa- 50 sení tímto svatým čtením. Jakož i každého jest hotov učiti první cestě spasitedlné, totiž víře, řka: »Jistě, zavěrné u pravím vám: T 181a- Nenarodí-li se kdo z vody a z Ducha svatého, neuzdří království božího.« Máme znamenati, že, kteří lidí(!) chtí přijíti ku poznání svaté 55 Trojice jako tento Nikodem, mají míti v sobě čtyry věci, kteréž jest v sobě tento Nikodem měl, neb se o něm čtvera věc vypisuje. Nejprvé rozšafnost; a to vokazuje v tom slovu, když dí čtení svaté: 35 Boha Otce C — 37 [týž] vyn. NC — v svém kázaní C — 40 svatém a blahoslaveném N — kteréž jkdež C — Byl NC — 41 jenž] Ten NC — 42 my ť víme C — o«d)]o (!) T — 43 mistr etc. N — Ted v tomto C svatém a blahoslaveném N — jest] činí se N — osobách NC — 45 spasení své C — 46 Galilejské NC — 48 byl NC — 50 Jakož pak C — 52 neuzří N, nemůž viděti C — 54 poznání pravdy boží a C — 55 při sobě C — tyto čtyři C — 56 při]
127 25 nad jiná stvoření, tím si povinnější jeho milovati a v tom milování a poslušenství až do smrti státi. Neb jakožto v Bohu jest troje osoba, Otec, Syn i Duch svatý, též i ty tři moci v sobě máš, totiž rozum, vůli i pamět; a jakožto Bůh Otec, Bůh Syn, Bůh Duch svatý ne tří Bohové, ale jeden jest Bůh a tři osoby, též jedna jest 30 duše rozum, duše vůle, duše pamět — ne tři duše, ale jedna jest duše, jenž tři síly jmá. A poněvadž duše tři síly aneb tři moci má, tehdy jimi Pána Boha milovati i v něho věřiti má srdcem svým, duší svau i silau svau, totiž vší žádostí, vším rozumem a vší pamětí, a tak i slaviti, 35 a s církví svatau, tento dnešní hod pod jednau slavností, totiž Otce a Syna a Ducha svatého, jednoho Boha Otce všemohaucího. Jakož dí [týž] u svatý Augustin v kázaní: »Bez něhožto žádný nemůže T 181a" spasen býti, nebude-li míti víry, skutky dobrými ozdobené.« A k tomu poznání Nikodem přiveden byl skrze Pána Krista, 40 jakožto se o tom čte v dnešním svatém čtení, kteréž dí: »Bíše člověk z zákoníkův, Nikodem jménem, kníže židovské, jenž přišel k Ježíšovi v noci a řekl jemu: Mistře, víme, že jsi od Boha přišel mistr.« V tomto svatém čtení jest zmínka o dvau osobau, totižto o Nikodemovi a o Pánu Ježíšovi. Na Nikodemovi se pokládá 45 pilné ptání na spasení, kterýžto, viděv znamení od Krista v Káni Kalilejské(!) učiněné, tím se hnul, aby se na své spasení poptal neb tak dí svatý Jan: »Mnozí sau uvěřili v něho«; mezi nimižto také bíše Nikodem. Na Pánu Kristu se oznamuje veliká láska a dobrota v učení, nebo Nikodema naučil spasitedlně o jeho spa- 50 sení tímto svatým čtením. Jakož i každého jest hotov učiti první cestě spasitedlné, totiž víře, řka: »Jistě, zavěrné u pravím vám: T 181a- Nenarodí-li se kdo z vody a z Ducha svatého, neuzdří království božího.« Máme znamenati, že, kteří lidí(!) chtí přijíti ku poznání svaté 55 Trojice jako tento Nikodem, mají míti v sobě čtyry věci, kteréž jest v sobě tento Nikodem měl, neb se o něm čtvera věc vypisuje. Nejprvé rozšafnost; a to vokazuje v tom slovu, když dí čtení svaté: 35 Boha Otce C — 37 [týž] vyn. NC — v svém kázaní C — 40 svatém a blahoslaveném N — kteréž jkdež C — Byl NC — 41 jenž] Ten NC — 42 my ť víme C — o«d)]o (!) T — 43 mistr etc. N — Ted v tomto C svatém a blahoslaveném N — jest] činí se N — osobách NC — 45 spasení své C — 46 Galilejské NC — 48 byl NC — 50 Jakož pak C — 52 neuzří N, nemůž viděti C — 54 poznání pravdy boží a C — 55 při sobě C — tyto čtyři C — 56 při]
Strana 128
128 »Bíše člověk«. Nebo ti toliko, kteří se rozumem zpravují, slovau lidé; a to sau ti, ješto se bojí Pána Boha. Ale o zlých lidech dí 60 svatý David: »Člověk, když jest v cti byl, nesrozuměl jest, přirovnán jest hovadům nemoudrým a podobný učiněn jest jim.« Protož dí: »Bíše«. Ale již se řídko nalezne člověk. Neb dí «Boecius) maudřec: »Zlí neslovau lidé«; a prorok Jeremiáš dí v čtvrté kapitole: »Po- hleděl sem na zemi, a nebíše člověka«; a Izaiáš dí: »Bude dražší 65 muž než ryzé zlato«. Druhé tento Nikodem se vypisuje od náboženctví(!), neb zákonníkův(!), totižto z nábožných. Nebo život křesťana dobrého velice má býti rozdělen od zlého, i jakož dí svatý Pavel (v Korin- T 181b tům šesté kapitole): »Nechtějte jha nésti s nevěrnými.« A málo 70 dolejí di: »Vyjděte z prostředka jich a oddělte se od nich, dí Pán Bůh.« A svatý Jan dí v IIII. kapitole: »Židé neobcují Sama- ritány(!)« (totiž křesťané dobří se zlými), leč pro jich polepšení. A svatý Jakub v své kanonice dí: »Náboženství nepoškvrněné, to jest čistého sebe ostříhati od tohoto světa.« Třetí se vypisuje ze jména neb Nikodem jménem, aby se ukázala jeho pověst dobrá; neb dí Šalomaun v knihách Přísloví (XXII. kapitole): »Péči měj o dobrém jménu.« Ale zajisté mnoho 75 sobě C — 57 ukazuje se N — když] kdež N — 58 Byl NC — 60 v cti nadepsáno v T dodatečně, nad řádkou; ve cti NC — nesrozuměl sobě, i N — 61 Protož dobře N — 62 Byl NC — nyní řídko N, pohříchu řídkej C — Bohemius (!) T — mudřec pohanskej C — 63 Zlí lidé (!) C -. v čtvrté kapitole] vyn. N — 64 nebylo NC — Izaiáš prorok N — 65 rejzí C — 66 neb byl, prý N — 67 z zákoníků C — totižto] to jest N — z nábož- ných] náboženství C — Nebo život Život zajisté N — 68 rozdílný N - zlého křesťana C v] k NC — 69 šesté] vyn. N — kapitole] vyn. N — 71 v IIII. kapitolc] vyn. N — s Samaritány NC — 73 Náboženství čisté a N — 73 74 to jest ... sebe] před Bohem Otcem toto jest: navštěvovati sirotky a vdovy v zármutcích jejich a sebe nepoškvrněného a čistého C 75 jménem proto N — 76 ukázala mezi všemi lidmi až do skonání světa N — Šalomaun maudrý N — 77 XXII.] vyn. N — kapitole] vyn. N, 60 Ž. 49, 21 63 Podle Jer. 4, 25 — 64 Podle Iz. 13, 12 — 68 2. Kor. 6, 14 — 70 2. Kor. 6, 17 — 71 Jan 4, 9 73 Podle Jak. I, 27 — 77 Podle Přísl. 22, 1 —
128 »Bíše člověk«. Nebo ti toliko, kteří se rozumem zpravují, slovau lidé; a to sau ti, ješto se bojí Pána Boha. Ale o zlých lidech dí 60 svatý David: »Člověk, když jest v cti byl, nesrozuměl jest, přirovnán jest hovadům nemoudrým a podobný učiněn jest jim.« Protož dí: »Bíše«. Ale již se řídko nalezne člověk. Neb dí «Boecius) maudřec: »Zlí neslovau lidé«; a prorok Jeremiáš dí v čtvrté kapitole: »Po- hleděl sem na zemi, a nebíše člověka«; a Izaiáš dí: »Bude dražší 65 muž než ryzé zlato«. Druhé tento Nikodem se vypisuje od náboženctví(!), neb zákonníkův(!), totižto z nábožných. Nebo život křesťana dobrého velice má býti rozdělen od zlého, i jakož dí svatý Pavel (v Korin- T 181b tům šesté kapitole): »Nechtějte jha nésti s nevěrnými.« A málo 70 dolejí di: »Vyjděte z prostředka jich a oddělte se od nich, dí Pán Bůh.« A svatý Jan dí v IIII. kapitole: »Židé neobcují Sama- ritány(!)« (totiž křesťané dobří se zlými), leč pro jich polepšení. A svatý Jakub v své kanonice dí: »Náboženství nepoškvrněné, to jest čistého sebe ostříhati od tohoto světa.« Třetí se vypisuje ze jména neb Nikodem jménem, aby se ukázala jeho pověst dobrá; neb dí Šalomaun v knihách Přísloví (XXII. kapitole): »Péči měj o dobrém jménu.« Ale zajisté mnoho 75 sobě C — 57 ukazuje se N — když] kdež N — 58 Byl NC — 60 v cti nadepsáno v T dodatečně, nad řádkou; ve cti NC — nesrozuměl sobě, i N — 61 Protož dobře N — 62 Byl NC — nyní řídko N, pohříchu řídkej C — Bohemius (!) T — mudřec pohanskej C — 63 Zlí lidé (!) C -. v čtvrté kapitole] vyn. N — 64 nebylo NC — Izaiáš prorok N — 65 rejzí C — 66 neb byl, prý N — 67 z zákoníků C — totižto] to jest N — z nábož- ných] náboženství C — Nebo život Život zajisté N — 68 rozdílný N - zlého křesťana C v] k NC — 69 šesté] vyn. N — kapitole] vyn. N — 71 v IIII. kapitolc] vyn. N — s Samaritány NC — 73 Náboženství čisté a N — 73 74 to jest ... sebe] před Bohem Otcem toto jest: navštěvovati sirotky a vdovy v zármutcích jejich a sebe nepoškvrněného a čistého C 75 jménem proto N — 76 ukázala mezi všemi lidmi až do skonání světa N — Šalomaun maudrý N — 77 XXII.] vyn. N — kapitole] vyn. N, 60 Ž. 49, 21 63 Podle Jer. 4, 25 — 64 Podle Iz. 13, 12 — 68 2. Kor. 6, 14 — 70 2. Kor. 6, 17 — 71 Jan 4, 9 73 Podle Jak. I, 27 — 77 Podle Přísl. 22, 1 —
Strana 129
129 jest těch, ješto sobě to velmi málo váží, a takoví sau jako vražedl- níci sami sebe. Apoštol svatý Pavel dí: »Opatrujte dobré věci ne- 80 toliko před Bohem, ale také přede všemi lidmi.« Ale také toliko dobří hodni sau jména. V druhých knihách Mojžíšových napsáno: »Pán Bůh řekl k Mo« žíšovi: Znám tě ze jména«. Au svatého Lukáše v desáté kapitole: »Radujte se, neb jména vaše napsána sau v nebesích.« Ale o zlých napsáno v knihách u Přísloví: T 181b2 85 »Jméno Knemilostivých shnije«. A svatý David dí: »Zahy- nula památka jich s zvukem, ale Pán Bůh na věky zůstává«. Čtvrté se vypisuje od auřadu aneb od důstojenství: »neb kníže židovské«. Nebo ty chvíle a [v] ty časy takovými byl lid zpravován, jako nyní skrze kněží v duchovních věcech. V pátých 90 knihách Mojžíšových tak byl Pán Bůh přikázal řka: »Saudce a mistry ustanovíš sobě ve všech branách tvých, kteréž Pán Bůh) tvů«j tobě dá«. A v knihách Jeremiáše proroka napsáno: »Jest- liže ť se nesnadný a pochybný saud před tebau zdáti bude, půjdeš k knězi jáhnového pokolení a k saudci, kterýž bude toho času, 95 a budeš se Kna nich tázati, a oni ť tobě povědí toho saudu pravdu, a učiníš všecko, což kokli věk povědí tobě ti, kteříž vládnau nad tím městem, kteréž vyvolil Pán Bůh. Neb oni tě budau učiti vedlé zákona jeho, a ty budeš následovati výpovědi jich«. Protož každý, kdo chce s tímto Nikodemem ku li poznání svaté Trojice T 182a 100 přijíti, má své důstojenství a svůj auřad dobře spravovati i dokonati, kapitole dí C — 78 to] toho N — 79 samých N -- dí pověděl N — 80 také že N, vyn. C — toliko sami N — 81 dobrého jména C — napsáno stojí N — 82 Mojžísovi) v T vyn,je!— ku vyn. T — u svatého Lukáše] evangelista Páně svatý Lukáš N — 83 v desáté kapitole] vyn. N — 86 zvukem varhanův anebo zvonův C — 87 důstojenství, kdež se dí N — neb] vyn. N — 88 židovské] byl C — té chvíle N — [v] vyn. NC — lid] vyn. C 91 kteréžj nadepsánov T pův. rukou nad kterýchž — 91—92 ps. Bu (!) twu (!) T — 95 gna od T — 96 ko«livěk] T vyn. «li — 100 spravovati i dokonati] sko- nati C — i dokonati] vyn. N — 101 mohl pravdivě N — v XV. kapitole] 79 2. Kor. 8, 21 — 82 2. M. 33, 17 - 83 Podle Luk. 10. 20 84 Přísl. 10, 7 — 85 Podle Ž. 9. 7 a 8 — 90 5. M. 16, 18 — 92 nn. Spr. 5. M. 17, 8—11. Rokycanova Postilla. 9
129 jest těch, ješto sobě to velmi málo váží, a takoví sau jako vražedl- níci sami sebe. Apoštol svatý Pavel dí: »Opatrujte dobré věci ne- 80 toliko před Bohem, ale také přede všemi lidmi.« Ale také toliko dobří hodni sau jména. V druhých knihách Mojžíšových napsáno: »Pán Bůh řekl k Mo« žíšovi: Znám tě ze jména«. Au svatého Lukáše v desáté kapitole: »Radujte se, neb jména vaše napsána sau v nebesích.« Ale o zlých napsáno v knihách u Přísloví: T 181b2 85 »Jméno Knemilostivých shnije«. A svatý David dí: »Zahy- nula památka jich s zvukem, ale Pán Bůh na věky zůstává«. Čtvrté se vypisuje od auřadu aneb od důstojenství: »neb kníže židovské«. Nebo ty chvíle a [v] ty časy takovými byl lid zpravován, jako nyní skrze kněží v duchovních věcech. V pátých 90 knihách Mojžíšových tak byl Pán Bůh přikázal řka: »Saudce a mistry ustanovíš sobě ve všech branách tvých, kteréž Pán Bůh) tvů«j tobě dá«. A v knihách Jeremiáše proroka napsáno: »Jest- liže ť se nesnadný a pochybný saud před tebau zdáti bude, půjdeš k knězi jáhnového pokolení a k saudci, kterýž bude toho času, 95 a budeš se Kna nich tázati, a oni ť tobě povědí toho saudu pravdu, a učiníš všecko, což kokli věk povědí tobě ti, kteříž vládnau nad tím městem, kteréž vyvolil Pán Bůh. Neb oni tě budau učiti vedlé zákona jeho, a ty budeš následovati výpovědi jich«. Protož každý, kdo chce s tímto Nikodemem ku li poznání svaté Trojice T 182a 100 přijíti, má své důstojenství a svůj auřad dobře spravovati i dokonati, kapitole dí C — 78 to] toho N — 79 samých N -- dí pověděl N — 80 také že N, vyn. C — toliko sami N — 81 dobrého jména C — napsáno stojí N — 82 Mojžísovi) v T vyn,je!— ku vyn. T — u svatého Lukáše] evangelista Páně svatý Lukáš N — 83 v desáté kapitole] vyn. N — 86 zvukem varhanův anebo zvonův C — 87 důstojenství, kdež se dí N — neb] vyn. N — 88 židovské] byl C — té chvíle N — [v] vyn. NC — lid] vyn. C 91 kteréžj nadepsánov T pův. rukou nad kterýchž — 91—92 ps. Bu (!) twu (!) T — 95 gna od T — 96 ko«livěk] T vyn. «li — 100 spravovati i dokonati] sko- nati C — i dokonati] vyn. N — 101 mohl pravdivě N — v XV. kapitole] 79 2. Kor. 8, 21 — 82 2. M. 33, 17 - 83 Podle Luk. 10. 20 84 Přísl. 10, 7 — 85 Podle Ž. 9. 7 a 8 — 90 5. M. 16, 18 — 92 nn. Spr. 5. M. 17, 8—11. Rokycanova Postilla. 9
Strana 130
130 110 aby mohl říci ono slovo svatého Jana v XV. kapitole: »Skutek sem dokonal, kterej si mi dal«. Vizmež my kněží, viztež i vy, auředníci světští, že ť jest dobře vladařem býti aneb auředníkem, ale ne na smrti. Viz taky každý 105 své daustojenství(!) křesťanské, aby jeho sobě vážiti uměl a varoval se zlého [podlé své nejvyšší možnosti]. Viz také každý auřad svého těla a duše, smyslův svých i [čichův] synův svých i dcer i statku svého. Nebo čím se lépe člověk bude spravovati, tím lépe ku po- — znání svaté Trojice přijde. Praví dále čtení svaté: »Ten přišel ku Pánu Ježíšovi v noci«. Toto tak znamenité kníže a přítel tejný drahého Pána Ježíše přišel pro radu duše své ku Pánu Ježíšovi na příklad jiným správ- cům a auředníkům. Praví Šalomaun v knize Maudrosti: »Učte se maudrosti vy, kteří saudíte zemi«. A to také přináleží kněžím, aby 115 jim nebylo řečeno to, což napsáno jest v proroctví proroka [božího Ozee v IV. kapitole: »Ty že si zavrhl mau maudrost, i já ť tebe zavrhu, aby kněžství přede mnau neužíval«. Ale že jest tento Nikodem přišel v noci na znamení toho, že ta hodina jest upokojena a mnohem jest spůsobnější k učení 120 nebo k modlení [nežli ve dne]. Aniž lidé mohau býti brzo nábožni ani kněží budau moci úžitečně a prospěšně slovo boží mluviti, nebudau-li v noci a nejméně ráno přivstávati. Ještě v tom, že a to Pán Ježíš usty svými svatými promluvil řka N, v XV. C — Skutek aneb dílo C 102 kteréž C — 103—104 dobře ... auředníkem] dobré vladařství vladařem neb auředníkem bejti C — 105 důstojenství NC — jeho] je C — vážiti... varoval] vážil varujíce N, vážil a varoval C — 106 od zlého C — [podlé... možnosti] vyn. NC — 107 svých] vyn. C — i] vyn. N — [čichův] vyn. NC — svých] vyn. N — 108 čím] vyn. (!) C — zpravovati slovem božím C — 110 Praví] Dí NC — svaté] vyn. C — k Pánu C — 111 a přítel] přišel v noci. Předivná věc! Byl zajisté věrný přítel, však N — 112 i přišel N — k drahému Pánu C — ku ... Ježíšovi] vyn. N — 113 Nebo dí N — knihách C — 114 přísluší a přináleží C — 115 proroka] vyn. N — [božího] vyn. NC — 116 Ozcáše C — v IV. kapitole] vyn. N — 117 nepožíval NC 118 tento] vyn. NC — Nikodem] vyn. C — 119 ta hodina] hodina noční N — upokojena a mnohem] pokojnější nežli denní a N — mnohem] více C — spůsobna C — i k učení N — 120 nebo] i N, a C — [nežli ve dne vyn. NC — 121 a prospěšně] vyn. N — 121—122 slovo boží... přivstávati] kázati, kteříž v noci (+ totižto ráno C) nevstávají (nepřivstávají C) (+ aneb 101 Spr. Jan 17, 4 — 113 Podle Moudr. 6, 10 — 116 Оz. 4, 6 —
130 110 aby mohl říci ono slovo svatého Jana v XV. kapitole: »Skutek sem dokonal, kterej si mi dal«. Vizmež my kněží, viztež i vy, auředníci světští, že ť jest dobře vladařem býti aneb auředníkem, ale ne na smrti. Viz taky každý 105 své daustojenství(!) křesťanské, aby jeho sobě vážiti uměl a varoval se zlého [podlé své nejvyšší možnosti]. Viz také každý auřad svého těla a duše, smyslův svých i [čichův] synův svých i dcer i statku svého. Nebo čím se lépe člověk bude spravovati, tím lépe ku po- — znání svaté Trojice přijde. Praví dále čtení svaté: »Ten přišel ku Pánu Ježíšovi v noci«. Toto tak znamenité kníže a přítel tejný drahého Pána Ježíše přišel pro radu duše své ku Pánu Ježíšovi na příklad jiným správ- cům a auředníkům. Praví Šalomaun v knize Maudrosti: »Učte se maudrosti vy, kteří saudíte zemi«. A to také přináleží kněžím, aby 115 jim nebylo řečeno to, což napsáno jest v proroctví proroka [božího Ozee v IV. kapitole: »Ty že si zavrhl mau maudrost, i já ť tebe zavrhu, aby kněžství přede mnau neužíval«. Ale že jest tento Nikodem přišel v noci na znamení toho, že ta hodina jest upokojena a mnohem jest spůsobnější k učení 120 nebo k modlení [nežli ve dne]. Aniž lidé mohau býti brzo nábožni ani kněží budau moci úžitečně a prospěšně slovo boží mluviti, nebudau-li v noci a nejméně ráno přivstávati. Ještě v tom, že a to Pán Ježíš usty svými svatými promluvil řka N, v XV. C — Skutek aneb dílo C 102 kteréž C — 103—104 dobře ... auředníkem] dobré vladařství vladařem neb auředníkem bejti C — 105 důstojenství NC — jeho] je C — vážiti... varoval] vážil varujíce N, vážil a varoval C — 106 od zlého C — [podlé... možnosti] vyn. NC — 107 svých] vyn. C — i] vyn. N — [čichův] vyn. NC — svých] vyn. N — 108 čím] vyn. (!) C — zpravovati slovem božím C — 110 Praví] Dí NC — svaté] vyn. C — k Pánu C — 111 a přítel] přišel v noci. Předivná věc! Byl zajisté věrný přítel, však N — 112 i přišel N — k drahému Pánu C — ku ... Ježíšovi] vyn. N — 113 Nebo dí N — knihách C — 114 přísluší a přináleží C — 115 proroka] vyn. N — [božího] vyn. NC — 116 Ozcáše C — v IV. kapitole] vyn. N — 117 nepožíval NC 118 tento] vyn. NC — Nikodem] vyn. C — 119 ta hodina] hodina noční N — upokojena a mnohem] pokojnější nežli denní a N — mnohem] více C — spůsobna C — i k učení N — 120 nebo] i N, a C — [nežli ve dne vyn. NC — 121 a prospěšně] vyn. N — 121—122 slovo boží... přivstávati] kázati, kteříž v noci (+ totižto ráno C) nevstávají (nepřivstávají C) (+ aneb 101 Spr. Jan 17, 4 — 113 Podle Moudr. 6, 10 — 116 Оz. 4, 6 —
Strana 131
131 v noci [Nikodem] přišel ku Pánu Ježíšovi, toto naučení složeno jest, abychom i my taky v noci ku Pánu Ježíšovi přicházeli skrze 125 svaté modlitby a dobré žádosti a abychom spasitedlných věcí snažně a pilně hledali. Jakož praví svatej David v žalmu: »O půl- noci vstával sem, abych tě chválil, milej Bože, drahej.« A Jere- miáš prorok praví: »Povstaň, povstaň a chval v noci na počátku bdění«. A to ť jest proti mnohým, kteříž sobě nočního modlení 130 nic neváží, u a zvláště pak v svatau neděli do východu slunce T 182a2 leží jako i v jiné dni! To ť sau pravá, [nesmyslná] hovada a to ť jest velikej hřích! I přišel tento poctivý mistr v noci v čas prázdný a upokojený na příklad jiným, jakož praví svatej Beda, nebo žádostiv byl 135 zvěděti tejné věci skrze společné s Mistrem nebeským rozmlau- vaní. Proč jest pak tento Nikodem nesměl zjevně — totiž ve dne — k Kristu Pánu přijíti? Předně proto, nebo se bál nenávisti a hněvu židovského, ačkoliv jest byl jako nejvyšší mezi nimi. Praví svatý Jan Zlatoustý: »Byl jeden z těch, kteříž v drahého 140 Pána Ježíše věřili, avšak ho nesměl zjevně vyznávati, aby z auřadu nebyl shozen a ze zboru aby nebyl vyobcován«. Nebo o tom píše svatý Jan v IX. kapitole: »Již se [právě] byli spikli Židé, jestliže by ho kdo vyznával býti Kristem, aby byl ze zboru vy- obcován a vyhnán.« Co jest nyní pohříchu takových [Nikodemův, 145 mistrův a kněží! Druhé nesměl [tento Nikodem] zjevně, to jest nejmíně ráno N) NC — 123 [Nikodem] vyn. NC — k N — 123—124 toto ... složeno jest] učíme se N, učí nás C — 124 i my] vyn. NC — k drahému Pánu NC — 125 svaté] vyn. N — dobré] svaté NC — 126 snažně a pilně] vyn. NC — vyhledávali C — dí NC — v žalmu] vyn. NC — 127 tě... drahej] chválu vzdával tobě z saudu spravedlností tvejch C — 128 dí NC — v noci Pána N — 129 kteříž] že NC — nočního modlení toho NC — 130 pak] vyn. N — do východu slunce] než právě do slunce NC — 131 i v jiné dni] jiný den NC — To ť sau] vyn. NC — pravá... to ť] právě jako jiná hovada, a to jest proti mnohejm nepravostem a C — [nesmyslná] vyn. N — 133 poctivý mistr] Nikodem N, vyn. C — v čas] čas NC — 134 dí NC — žádostiv byl] žádal NC — 135 Mistrem nebeským] ním NC — 136 tento Nikodem] vyn. NC — 136—137 totiž... Pánuj vyn. NC — 137 Předně] Nejprvé NC — nebo] že NC — 138 ačkoliv] neb NC — 139 Dí NC — 141 shozen] svržen N, ssazen (ps. szazẽ) C — napsal C — 142 v IX. kapitole) vyn. N — Již] že sau N, Neb již C — [právě ] ps. prawy (!) T, vyn. NC — 143 ze zboru] z obce NC — 144 [Nikodemův] vyn. NC — 145 [tento 126 Podle Ž. 119, 62 — 128 Podle Pláče 2, 19 — 142 Jan 9, 22 — 9*)
131 v noci [Nikodem] přišel ku Pánu Ježíšovi, toto naučení složeno jest, abychom i my taky v noci ku Pánu Ježíšovi přicházeli skrze 125 svaté modlitby a dobré žádosti a abychom spasitedlných věcí snažně a pilně hledali. Jakož praví svatej David v žalmu: »O půl- noci vstával sem, abych tě chválil, milej Bože, drahej.« A Jere- miáš prorok praví: »Povstaň, povstaň a chval v noci na počátku bdění«. A to ť jest proti mnohým, kteříž sobě nočního modlení 130 nic neváží, u a zvláště pak v svatau neděli do východu slunce T 182a2 leží jako i v jiné dni! To ť sau pravá, [nesmyslná] hovada a to ť jest velikej hřích! I přišel tento poctivý mistr v noci v čas prázdný a upokojený na příklad jiným, jakož praví svatej Beda, nebo žádostiv byl 135 zvěděti tejné věci skrze společné s Mistrem nebeským rozmlau- vaní. Proč jest pak tento Nikodem nesměl zjevně — totiž ve dne — k Kristu Pánu přijíti? Předně proto, nebo se bál nenávisti a hněvu židovského, ačkoliv jest byl jako nejvyšší mezi nimi. Praví svatý Jan Zlatoustý: »Byl jeden z těch, kteříž v drahého 140 Pána Ježíše věřili, avšak ho nesměl zjevně vyznávati, aby z auřadu nebyl shozen a ze zboru aby nebyl vyobcován«. Nebo o tom píše svatý Jan v IX. kapitole: »Již se [právě] byli spikli Židé, jestliže by ho kdo vyznával býti Kristem, aby byl ze zboru vy- obcován a vyhnán.« Co jest nyní pohříchu takových [Nikodemův, 145 mistrův a kněží! Druhé nesměl [tento Nikodem] zjevně, to jest nejmíně ráno N) NC — 123 [Nikodem] vyn. NC — k N — 123—124 toto ... složeno jest] učíme se N, učí nás C — 124 i my] vyn. NC — k drahému Pánu NC — 125 svaté] vyn. N — dobré] svaté NC — 126 snažně a pilně] vyn. NC — vyhledávali C — dí NC — v žalmu] vyn. NC — 127 tě... drahej] chválu vzdával tobě z saudu spravedlností tvejch C — 128 dí NC — v noci Pána N — 129 kteříž] že NC — nočního modlení toho NC — 130 pak] vyn. N — do východu slunce] než právě do slunce NC — 131 i v jiné dni] jiný den NC — To ť sau] vyn. NC — pravá... to ť] právě jako jiná hovada, a to jest proti mnohejm nepravostem a C — [nesmyslná] vyn. N — 133 poctivý mistr] Nikodem N, vyn. C — v čas] čas NC — 134 dí NC — žádostiv byl] žádal NC — 135 Mistrem nebeským] ním NC — 136 tento Nikodem] vyn. NC — 136—137 totiž... Pánuj vyn. NC — 137 Předně] Nejprvé NC — nebo] že NC — 138 ačkoliv] neb NC — 139 Dí NC — 141 shozen] svržen N, ssazen (ps. szazẽ) C — napsal C — 142 v IX. kapitole) vyn. N — Již] že sau N, Neb již C — [právě ] ps. prawy (!) T, vyn. NC — 143 ze zboru] z obce NC — 144 [Nikodemův] vyn. NC — 145 [tento 126 Podle Ž. 119, 62 — 128 Podle Pláče 2, 19 — 142 Jan 9, 22 — 9*)
Strana 132
132 ve dne,] přijíti pro stud [a hanbu]; jakož praví svatý Augustin: že jest byl jmín v Izraheli za mistra zákona božího, styděl se zjevně učen býti. Třetí [tento Nikodem] proto v noci přišel, pro tajemství; jakož dí mistr Haymo, že tento Nikodem byl zatmín temností ne- 150 umělosti, k takové veliké světlosti ještě nebyl přišel, aby Krista pravého Boha býti věřil. Duchovně (pak ten [člověk] ku Pánu Ježíšovi v noci přichází, ješto v hříších smrtedlných Pánu Bohu slauží postě se, modle se, a nebude-li jako znovu zrozen skrze pokání svaté, konečně nebude moci k drahému Pánu Ježíšovi 155 přijíti. Opět ti v noci přicházejí, ješto mají aumysl po zpovědi zase v hříchy předešlé se navracovati. Opět ti v noci přicházejí, ješto s svědomím poškvrněným tělo a krev Pána Ježíše přijímají. Aopět ti v noci ku Pánu Ježíšovi přicházejí, kteří pravdu Kzákona božího I milují [a zákon boží zastávají], avšak v pejše, v la- T 182b 160 komství, v smilství, v tancích, ve hrách, v krádeři (!) a jiných věcech neslušných jako svině v kališti [leží a] vůli [k těm hříchům dotč eným] mají. Opět ti v noci přicházejí, ješto sau tvrdi, nemilostivi, nemilosrdni. Ti také, ješto na jiném své spasení za- kládají, nežli je Kristus Pán a jeho apoštolé založili, jako na 165 odpustcích, na pautích a podobných k tomu věcech. V tom ještě, že přišel [Nikodem] ku Pánu Ježíšovi v noci bylo znamení náboženství, nebo v něm byla nějaká jiskřička pravdy boží; ale že v noci přišel, znamení bylo bázně. Jako i nyní sau takoví, ješto se bojí zjevně Pánu Bohu slaužiti; a také 170 sau někteří velmi] tejní služebníci boží, kteříž mnohé, však tejné služebnosti Pánu Bohu činí, almužny dávají. A také se nalézají — Nikodem] vyn. NC — 145— 146 [to jest ve dne] vyn. NC — 146 [a hanbu] vyn. NC — dí NC — 148 [tento Nikodem] vyn. NC 149 mistr] vyn. NC — temností, totiž C — 150 veliké] vyn. NC — 151 «pak» mluvě T — [Člověk] vyn. NC — k Pánu NC — 153 modlí C a nebude-li] kteřížto, — nebudau-li NC — porozeni N, zrozeni C — 154 nebudau NC — 156 předešlé] vyn. NC — navrátiti N — v noci přicházejí] vyn. NC 157 tělo boží N — Pána Ježíše] boží N - drahého Pána C — 158 k NC — 158—159 zákona božího Pána Ježíše T — 159 [a zákon ... zastávají vyn. NC — ale NC — 160 krádežiech NC — 161 [leží a] vyn. NC — 161—162 [k těm ... dočeným] vyn. NC — 162 ps. docztenym (!) T - mají - obejvati C — v noci přicházejí] všickni NC — ješto přijímajíce NC 163 nemilostivi] nelítostivi NC — 165 pautech NC — nápodobnejch C — 166 [Nikodem] vyn. NC — k NC — 168 «boží) vyn. T — přišel] vyn. NC — 169 a] ale N — 170 [velmi] vyn. NC — však] a NC — 171 almužny dávají] i almužny i jiné dobré skutky N, i almužny mnohé C —
132 ve dne,] přijíti pro stud [a hanbu]; jakož praví svatý Augustin: že jest byl jmín v Izraheli za mistra zákona božího, styděl se zjevně učen býti. Třetí [tento Nikodem] proto v noci přišel, pro tajemství; jakož dí mistr Haymo, že tento Nikodem byl zatmín temností ne- 150 umělosti, k takové veliké světlosti ještě nebyl přišel, aby Krista pravého Boha býti věřil. Duchovně (pak ten [člověk] ku Pánu Ježíšovi v noci přichází, ješto v hříších smrtedlných Pánu Bohu slauží postě se, modle se, a nebude-li jako znovu zrozen skrze pokání svaté, konečně nebude moci k drahému Pánu Ježíšovi 155 přijíti. Opět ti v noci přicházejí, ješto mají aumysl po zpovědi zase v hříchy předešlé se navracovati. Opět ti v noci přicházejí, ješto s svědomím poškvrněným tělo a krev Pána Ježíše přijímají. Aopět ti v noci ku Pánu Ježíšovi přicházejí, kteří pravdu Kzákona božího I milují [a zákon boží zastávají], avšak v pejše, v la- T 182b 160 komství, v smilství, v tancích, ve hrách, v krádeři (!) a jiných věcech neslušných jako svině v kališti [leží a] vůli [k těm hříchům dotč eným] mají. Opět ti v noci přicházejí, ješto sau tvrdi, nemilostivi, nemilosrdni. Ti také, ješto na jiném své spasení za- kládají, nežli je Kristus Pán a jeho apoštolé založili, jako na 165 odpustcích, na pautích a podobných k tomu věcech. V tom ještě, že přišel [Nikodem] ku Pánu Ježíšovi v noci bylo znamení náboženství, nebo v něm byla nějaká jiskřička pravdy boží; ale že v noci přišel, znamení bylo bázně. Jako i nyní sau takoví, ješto se bojí zjevně Pánu Bohu slaužiti; a také 170 sau někteří velmi] tejní služebníci boží, kteříž mnohé, však tejné služebnosti Pánu Bohu činí, almužny dávají. A také se nalézají — Nikodem] vyn. NC — 145— 146 [to jest ve dne] vyn. NC — 146 [a hanbu] vyn. NC — dí NC — 148 [tento Nikodem] vyn. NC 149 mistr] vyn. NC — temností, totiž C — 150 veliké] vyn. NC — 151 «pak» mluvě T — [Člověk] vyn. NC — k Pánu NC — 153 modlí C a nebude-li] kteřížto, — nebudau-li NC — porozeni N, zrozeni C — 154 nebudau NC — 156 předešlé] vyn. NC — navrátiti N — v noci přicházejí] vyn. NC 157 tělo boží N — Pána Ježíše] boží N - drahého Pána C — 158 k NC — 158—159 zákona božího Pána Ježíše T — 159 [a zákon ... zastávají vyn. NC — ale NC — 160 krádežiech NC — 161 [leží a] vyn. NC — 161—162 [k těm ... dočeným] vyn. NC — 162 ps. docztenym (!) T - mají - obejvati C — v noci přicházejí] všickni NC — ješto přijímajíce NC 163 nemilostivi] nelítostivi NC — 165 pautech NC — nápodobnejch C — 166 [Nikodem] vyn. NC — k NC — 168 «boží) vyn. T — přišel] vyn. NC — 169 a] ale N — 170 [velmi] vyn. NC — však] a NC — 171 almužny dávají] i almužny i jiné dobré skutky N, i almužny mnohé C —
Strana 133
133 mnozí, jimžto pravda zákona božího v srdcích vězí, a věří, že jest pravda, a milují ji srdečně; ale že vidí, an té pravdě mnozí mocní a bohatí, «i na auřadech postavení se protiví, i nesmějí 175 ji [srdečně zjevně vyznávati, aby v nenávisti od nich nebyli a škod nějakých aby nepocítili. Takoví všickni velmi nebezpečně stojí, avšak jest lépe to, nežli by se zjevně protivili; než mají se [takoví velmi] pilně Pánu Bohu modliti, aby jim Pán Bůh nedal v «tom) bludu umříti, nebo usty bývá vyznání k spaseni, jakož praví 180 apoštol [Páně svatý Pavel, píšíc] k Římanům. Dále dí čtení svaté: »Řekl Nikodem: Mistře, víme, že si ty od Boha přišel mistr.« Tuto se ukazuje, kterak sobě [velmi vysoce vážil tento Nikodem toho drahého mistra nebeského, Pána Ježíše, a ještě nemaje pravé víry o něm. V tom, že ho mistrem nazývá, 185 dává se naučení, že ho sobě my máme velmi vážiti, milovati jej a jemu věřiti. A znamenitě tento Nikodem nazývá drahého Pána Ježíše mistrem a Kristus Pán zase též Nikodema na znamení toho, že jest dvoje mistrovství: první záleží na milování Pána Boha, na dobrém životě a naučení prospěšném, druhé mistrovství 190 jest ďáblovo, kteréhož docházejí lidé skrze [filozofské] učení, aby slauli mistři [sed)-mera umění], a sau zle, nepříkladně živi. A «ti» bývají velmi škodlivi spasení lid]lskému, nebo ti rozličné T 182b- nacházejí N — 172 srdci C — 173 srdečně] pravejm a upřímným srdcem C, srdcem N — ano NC — pravdě boží C — mnozí odpírají, a vzláště C — 174 bohatí tohoto světa C — «i na v T - 175 [srdečně] vyn. NC — 176 aby nepocítili] na statku nevzali a protivenství, pokušení aneb zármutku aby netrpěli a nesnášeli C — všickni lidé C — 177 proto lépe NC — zjevně pravdě boží C ale NC — 177 178 [takovi velmi] vyn. NC — 178 Pánu] milému NC - modliti za to (+ a prositi, žádati milého Boha C) NC — tom) vyn. T — 179 bludu a v té nedokonalosti C — zemříti NC — dí NC — 180 [Páně ... píšíc] vyn. NC — 181 Řekl] Vetce NC — Nikodem k Pánu Ježíšovi N — ty] vyn. NC 182 [velmi vysoce] vyn. NC — 183 nebeského] vyn. N, Krista C — 185 naučení přijímati C — i my N 187 Kristus ... Nikodema] tím zase též nazejvá Kristus Pán Nikodema mistrem C — 188 první] první mistrov- ství C — 189 prospěšném a úžitečném C — 190 [filozofské] ps. ffilo- zowjke T, vyn. N, své C — 191 slauli toliko slovem C — [sed-mera umění] vyn. NC — sedemera (!) T — sauce C - velmi zle N — nepříkladně] vyn. N, nepobožně, nepříkladně C — 192 «ti takoví T — převelmi škodni NC — ti] takoví N — 193 věci mezi sebau C — kuji a falšují C — hádkami N, důvtipy, důmysly a hádaními C — lidi ... lotrovsky chytře, 179 Řím. 10, 10 —
133 mnozí, jimžto pravda zákona božího v srdcích vězí, a věří, že jest pravda, a milují ji srdečně; ale že vidí, an té pravdě mnozí mocní a bohatí, «i na auřadech postavení se protiví, i nesmějí 175 ji [srdečně zjevně vyznávati, aby v nenávisti od nich nebyli a škod nějakých aby nepocítili. Takoví všickni velmi nebezpečně stojí, avšak jest lépe to, nežli by se zjevně protivili; než mají se [takoví velmi] pilně Pánu Bohu modliti, aby jim Pán Bůh nedal v «tom) bludu umříti, nebo usty bývá vyznání k spaseni, jakož praví 180 apoštol [Páně svatý Pavel, píšíc] k Římanům. Dále dí čtení svaté: »Řekl Nikodem: Mistře, víme, že si ty od Boha přišel mistr.« Tuto se ukazuje, kterak sobě [velmi vysoce vážil tento Nikodem toho drahého mistra nebeského, Pána Ježíše, a ještě nemaje pravé víry o něm. V tom, že ho mistrem nazývá, 185 dává se naučení, že ho sobě my máme velmi vážiti, milovati jej a jemu věřiti. A znamenitě tento Nikodem nazývá drahého Pána Ježíše mistrem a Kristus Pán zase též Nikodema na znamení toho, že jest dvoje mistrovství: první záleží na milování Pána Boha, na dobrém životě a naučení prospěšném, druhé mistrovství 190 jest ďáblovo, kteréhož docházejí lidé skrze [filozofské] učení, aby slauli mistři [sed)-mera umění], a sau zle, nepříkladně živi. A «ti» bývají velmi škodlivi spasení lid]lskému, nebo ti rozličné T 182b- nacházejí N — 172 srdci C — 173 srdečně] pravejm a upřímným srdcem C, srdcem N — ano NC — pravdě boží C — mnozí odpírají, a vzláště C — 174 bohatí tohoto světa C — «i na v T - 175 [srdečně] vyn. NC — 176 aby nepocítili] na statku nevzali a protivenství, pokušení aneb zármutku aby netrpěli a nesnášeli C — všickni lidé C — 177 proto lépe NC — zjevně pravdě boží C ale NC — 177 178 [takovi velmi] vyn. NC — 178 Pánu] milému NC - modliti za to (+ a prositi, žádati milého Boha C) NC — tom) vyn. T — 179 bludu a v té nedokonalosti C — zemříti NC — dí NC — 180 [Páně ... píšíc] vyn. NC — 181 Řekl] Vetce NC — Nikodem k Pánu Ježíšovi N — ty] vyn. NC 182 [velmi vysoce] vyn. NC — 183 nebeského] vyn. N, Krista C — 185 naučení přijímati C — i my N 187 Kristus ... Nikodema] tím zase též nazejvá Kristus Pán Nikodema mistrem C — 188 první] první mistrov- ství C — 189 prospěšném a úžitečném C — 190 [filozofské] ps. ffilo- zowjke T, vyn. N, své C — 191 slauli toliko slovem C — [sed-mera umění] vyn. NC — sedemera (!) T — sauce C - velmi zle N — nepříkladně] vyn. N, nepobožně, nepříkladně C — 192 «ti takoví T — převelmi škodni NC — ti] takoví N — 193 věci mezi sebau C — kuji a falšují C — hádkami N, důvtipy, důmysly a hádaními C — lidi ... lotrovsky chytře, 179 Řím. 10, 10 —
Strana 134
134 falešné věci kují a svými hádaními svodí lidi, falešně a lotrovsky vykládajíce svatá Písma [k svému vlastnímu i jiných zatracení], Praví dále čtení svaté: »Nižádný nemůžete] těch divův činiti. kteréž ty činíš, leč by Bůh byl s ním« — na znamení toho, že, když jest člověk kající, pokorný, tichý, čistý, milostivý, milující nepřátely [své], trpělivý, nábožný a že rád přistupuje, hříchův se varujíc,] k tělu a krvi Pána našeho Ježíše Krista, rád se postí 200 modlí se nábožně, [almužny dává] — taková znamení sau dobrá že jest Pán Bůh s tím) člověkem. Nebo praví svatej Pavel k Korintům: »Žádný nemůže říci »Pán Ježíš« jediné v Duchu svatém«; nemůže říci, totiž zaslaužitedlně. Ale pohříchu můžeme [my] o sobě říci ono slovo svatého Davida: »Znamení našich ne- 205 viněli sme«, totiž dobrých, ale nejhorší. Protož třeba se báti, aby dábel nebyl s člověkem, [nebo] kdež jest pejcha, lakomství, [smilství] a jiní hříchové, [tu ť on přebývá]. Dí jemu Pán Ježíš: »Jistě, jistě, pravím tobě, nenarodí-li se kdo po druhé, nemůže viděti království božího.« Že tento Nikodem 210 byl přišel ku Pánu Kristu [v noci], aby mohl dojíti naučení k spa- sení svému, protož drahý Pán počal ho učiti ne učení tomu, kteréž z lojiky anebo rhetoriky pochází, ale tomu učení, kteréž jest potřebné k spasení, jako by chtěl říci drahý Pán: »[K] takové jest potřebnosti rození duchovní, skrze kteréžto nenarodí-li se kdo 215 v Syna božího, že bez něho nižádný neuzří království božího.« Nebo jako skrze rození tělesné člověk se rozmáhá [den ode dne] 195 falešně N, a falešně C — 194 vykládají C — svatá] vyn. NC — [k svému... zatracení] vyn. NC — 195 Dí NC — čtení svaté] vyn. C — nemůže NC — divův] zna- mení C — 197 tichý] vyn. NC — čistej srdcem C milostivej, milosrdnej C — 198 [své] vyn. NC — 198—199 [hříchův se varujíc] vyn. NC — 199 tělu božímu N — Pána ... Krista] a že N — našeho] drahého C — Krista] a že C — 200 modlí se rád C — [almužny dává] vyn. NC — taková] to N, vyn. C — 201 «tím takovým T — Nebo praví] Dí NC 203 zaslúži- tedlně aneb spasitedlně C — nemůžem (!) C — 204 [my] vyn. NC — 206 [nebo] vyn. NC — 207 [smilství] vyn. NC — [tu ... přebývá] vyn. NC — 208 Vetce N, I řekl C — jistě] zavěrné NC — tobě] vyn. C — 210 [v noci] vyn. NC — 211 vyučovati N — ne učení naučení (!) C — 213 drahý a velebný N — [K] vyn. NC — 214 druhé duchovní C — kdo] vyn. C — 215 (že vyn. T — 216 [den ode dne] vyn. NC — 217 [nápodobně] vyn. C — 202 I. Kor. 12, 3 — 204 Podle Ž. 74, 9
134 falešné věci kují a svými hádaními svodí lidi, falešně a lotrovsky vykládajíce svatá Písma [k svému vlastnímu i jiných zatracení], Praví dále čtení svaté: »Nižádný nemůžete] těch divův činiti. kteréž ty činíš, leč by Bůh byl s ním« — na znamení toho, že, když jest člověk kající, pokorný, tichý, čistý, milostivý, milující nepřátely [své], trpělivý, nábožný a že rád přistupuje, hříchův se varujíc,] k tělu a krvi Pána našeho Ježíše Krista, rád se postí 200 modlí se nábožně, [almužny dává] — taková znamení sau dobrá že jest Pán Bůh s tím) člověkem. Nebo praví svatej Pavel k Korintům: »Žádný nemůže říci »Pán Ježíš« jediné v Duchu svatém«; nemůže říci, totiž zaslaužitedlně. Ale pohříchu můžeme [my] o sobě říci ono slovo svatého Davida: »Znamení našich ne- 205 viněli sme«, totiž dobrých, ale nejhorší. Protož třeba se báti, aby dábel nebyl s člověkem, [nebo] kdež jest pejcha, lakomství, [smilství] a jiní hříchové, [tu ť on přebývá]. Dí jemu Pán Ježíš: »Jistě, jistě, pravím tobě, nenarodí-li se kdo po druhé, nemůže viděti království božího.« Že tento Nikodem 210 byl přišel ku Pánu Kristu [v noci], aby mohl dojíti naučení k spa- sení svému, protož drahý Pán počal ho učiti ne učení tomu, kteréž z lojiky anebo rhetoriky pochází, ale tomu učení, kteréž jest potřebné k spasení, jako by chtěl říci drahý Pán: »[K] takové jest potřebnosti rození duchovní, skrze kteréžto nenarodí-li se kdo 215 v Syna božího, že bez něho nižádný neuzří království božího.« Nebo jako skrze rození tělesné člověk se rozmáhá [den ode dne] 195 falešně N, a falešně C — 194 vykládají C — svatá] vyn. NC — [k svému... zatracení] vyn. NC — 195 Dí NC — čtení svaté] vyn. C — nemůže NC — divův] zna- mení C — 197 tichý] vyn. NC — čistej srdcem C milostivej, milosrdnej C — 198 [své] vyn. NC — 198—199 [hříchův se varujíc] vyn. NC — 199 tělu božímu N — Pána ... Krista] a že N — našeho] drahého C — Krista] a že C — 200 modlí se rád C — [almužny dává] vyn. NC — taková] to N, vyn. C — 201 «tím takovým T — Nebo praví] Dí NC 203 zaslúži- tedlně aneb spasitedlně C — nemůžem (!) C — 204 [my] vyn. NC — 206 [nebo] vyn. NC — 207 [smilství] vyn. NC — [tu ... přebývá] vyn. NC — 208 Vetce N, I řekl C — jistě] zavěrné NC — tobě] vyn. C — 210 [v noci] vyn. NC — 211 vyučovati N — ne učení naučení (!) C — 213 drahý a velebný N — [K] vyn. NC — 214 druhé duchovní C — kdo] vyn. C — 215 (že vyn. T — 216 [den ode dne] vyn. NC — 217 [nápodobně] vyn. C — 202 I. Kor. 12, 3 — 204 Podle Ž. 74, 9
Strana 135
135 v bytu přirozeném, tak [nápodobně] skrze rození [duchovní anebo] křktitedlné člověk rozmáhá se v bytu milosti boží. A že drahý Pán tuto Nikodema učil o křtu. Nebo veliká věc 220 jest [svatý] křest, když se člověk pokřtí; nebo náš křest béře moc od vody oné, kteráž jest z boku Pána Krista tekla; nebo v tu chvíli duše s Pánem Kristem se spojuje a dosahuje nového života ili [a dosahuje milosti boží). A jakož život tělesný po na- rození potřebuje [ihned] pokrmu svého, tak také život duchovní 225 po křtu pokrmu a nápoje svého, totiž těla a krve Pána Krista, potřebuje. Tak tomu Kučí řád prvotní církve svaté, svatí doktorové Dionyzius, Cyprian, Augustin a mnozí jiní; a to také světle ukazují agendy a mšálové. Ale jednáním ďáblovým to již jest opuštěno a odjato dítkám a do dvanácti let odloženo. 230 I odpovědě Nikodem: »Kterak se může člověk po druhé naroditi?« V kterýchžto slovích se veliká pilnost ukazuje [o] jeho spasení, že se předce dále táže; neb, by byli Židé to uslyšeli, od- staupili by od něho posmívajíce se, ale tento vždy trval, i proto zaslaužil toho, aby byl naučen. Ale «nalézají se mnozí [nyní 235 tímto časem takoví] jako Pilát, kterýžto, otázav drahého) Pána [Krista] Ježíše: »Co jest pravda?«, hned [přestal a] vyšel od něho, nedočkal od Krista Pána odpovědi. A toho nyní lidé mnoho činí; poslauchajíce slova božího, nedoslyšíce zúplna rozumu ani konce dočekajíce, i jdau z kázaní, kazateli zle rozumějíce a řeči 7183 a [duchovní anebo] vyn. NC — 218 ps. v T: křzititedlně — člověk] člověk vnitřní N, vyn. C — 219 Nikodema] ho NC — učí N — 220 [svatý] vyn. NC — 221 Pána Krista] NC — v] vyn. C — 222 dosahuje dochází T — 223 [a dosahuje... boží] vyn. NC — 224 [ihned] vyn. NC — 225 Pána Krista] Kristovy C — Krista] Ježíše N — 226 potřebuje] vyn. C — vyučuje T — řád dobrý a svatý N — svaté] Kristovy N — 227 svatej Augustin C — 228 světle] vyn. CN — ukazují] vysvědčují N — 229 o puštěno] ps. vpuſsteno T, potupeno N, odstrčeno C — odňato N, odtrženo C — dítkám křesťanským N, od dětí C - ka až prý T — sedmi nebo dvanácti N — 230 Odpověděv T — 231 kterýchžto slovích] tom NC — [o] vyn. NC — 232 předce] vždy N — předce ... táže] tak ztazuje drahého Pána C — slyšeli C — 233 by byli C — s posměchy posmívajíce se jemu C — 234 nachází (!) T — 234—235 [nyní... takoví] vyn. NC — 235 otázav drahého» počavše se tázati C — otázal se C — 236 [Krista] vyn. NC — Co .. . pravda?] vyn. C — [přestal a] vyn. NC — vyšed ven C — 237 ne- dočekavše ani T, nedočekavši N — času a odpovědi C — 238 velmi mnoho N — a nevyslyšíce N, nevyslyší C — rozumu] vyn. N — 239 řeč C — 236 Jan 18, 38 —
135 v bytu přirozeném, tak [nápodobně] skrze rození [duchovní anebo] křktitedlné člověk rozmáhá se v bytu milosti boží. A že drahý Pán tuto Nikodema učil o křtu. Nebo veliká věc 220 jest [svatý] křest, když se člověk pokřtí; nebo náš křest béře moc od vody oné, kteráž jest z boku Pána Krista tekla; nebo v tu chvíli duše s Pánem Kristem se spojuje a dosahuje nového života ili [a dosahuje milosti boží). A jakož život tělesný po na- rození potřebuje [ihned] pokrmu svého, tak také život duchovní 225 po křtu pokrmu a nápoje svého, totiž těla a krve Pána Krista, potřebuje. Tak tomu Kučí řád prvotní církve svaté, svatí doktorové Dionyzius, Cyprian, Augustin a mnozí jiní; a to také světle ukazují agendy a mšálové. Ale jednáním ďáblovým to již jest opuštěno a odjato dítkám a do dvanácti let odloženo. 230 I odpovědě Nikodem: »Kterak se může člověk po druhé naroditi?« V kterýchžto slovích se veliká pilnost ukazuje [o] jeho spasení, že se předce dále táže; neb, by byli Židé to uslyšeli, od- staupili by od něho posmívajíce se, ale tento vždy trval, i proto zaslaužil toho, aby byl naučen. Ale «nalézají se mnozí [nyní 235 tímto časem takoví] jako Pilát, kterýžto, otázav drahého) Pána [Krista] Ježíše: »Co jest pravda?«, hned [přestal a] vyšel od něho, nedočkal od Krista Pána odpovědi. A toho nyní lidé mnoho činí; poslauchajíce slova božího, nedoslyšíce zúplna rozumu ani konce dočekajíce, i jdau z kázaní, kazateli zle rozumějíce a řeči 7183 a [duchovní anebo] vyn. NC — 218 ps. v T: křzititedlně — člověk] člověk vnitřní N, vyn. C — 219 Nikodema] ho NC — učí N — 220 [svatý] vyn. NC — 221 Pána Krista] NC — v] vyn. C — 222 dosahuje dochází T — 223 [a dosahuje... boží] vyn. NC — 224 [ihned] vyn. NC — 225 Pána Krista] Kristovy C — Krista] Ježíše N — 226 potřebuje] vyn. C — vyučuje T — řád dobrý a svatý N — svaté] Kristovy N — 227 svatej Augustin C — 228 světle] vyn. CN — ukazují] vysvědčují N — 229 o puštěno] ps. vpuſsteno T, potupeno N, odstrčeno C — odňato N, odtrženo C — dítkám křesťanským N, od dětí C - ka až prý T — sedmi nebo dvanácti N — 230 Odpověděv T — 231 kterýchžto slovích] tom NC — [o] vyn. NC — 232 předce] vždy N — předce ... táže] tak ztazuje drahého Pána C — slyšeli C — 233 by byli C — s posměchy posmívajíce se jemu C — 234 nachází (!) T — 234—235 [nyní... takoví] vyn. NC — 235 otázav drahého» počavše se tázati C — otázal se C — 236 [Krista] vyn. NC — Co .. . pravda?] vyn. C — [přestal a] vyn. NC — vyšed ven C — 237 ne- dočekavše ani T, nedočekavši N — času a odpovědi C — 238 velmi mnoho N — a nevyslyšíce N, nevyslyší C — rozumu] vyn. N — 239 řeč C — 236 Jan 18, 38 —
Strana 136
136 240 jeho jinak převracujíce. Teď Nikodem toho nic neučinil, než vždy dále tázal řka: » I kterak se může člověk po druhé naroditi?« Jako by řekl: »Já ť sem [již člověk] starý, veliký, a hledám spasení svého; kterak se tehdy budu moci po druhé naroditi?« Ale po- hříchu nynější [nesmyslní] starci málo dbají na své spasení, aniž 245 se oni na to táží, kterak by mohli spaseni bejti, jako tento Nikodem řka: »Kterak se může člověk znovu naroditi?« Praví dále svaté čtení: »I odpověděl Pán Ježíš a Kvetce jemu: Jistě, jistě, pravím tobě, nenarodí-li se kdo po druhé, Kneuzří království božího«. Ale že teď drahý Pán tohoto 250 Kučedlníka pilně učí a napravuje ku poznání [pravému], řka jemu: »Nenarodí-li se kdo po druhé«, "totiž nebude-li se křetíti; nebo člověk na křtu se rodí druhým rozením k životu věčnému. Praví svatý Augustin, jako by mu Kristus Pán takto řekl: »Ty, Nikodeme, o tělesném rození smyslíš a rozumíš, ale jinéť 255 jest rození z vody a z Ducha svatého, jímž se člověk rodí pro království boží.« Praví dále [text] svaté ho] čtení: »Což narozeno jest z těla, tělo jest«, to jest, moc tělesného rození uvodí v život tělesný, »a což narozeno jest z ducha, duch jest«, to jest, moc duchovního 260 rození li uvodí v život duchovní. A dává příklad řka: »Duch, kde T 183a- chce, věje a hlas jeho slyšíš«. Jest příklad o větru, jehožto počátku se neví a též i konce, kde se skoná. Tak jest v rození duchovním, nebo Duch svatý, kterýžto jest počátek toho rození, též i blahoslavenství věčného, jaký jest konec toho, od nás nemůže 265 vidíno býti, ale může býti věříno, voda pak a spůsob slov, to se skrze smysly dokaz Kuje. Tak ť jest každý, kdož se jest z Boha 240 Ted] Tento N — nic] vyn. NC — 241 naroditi (+ sa starý N)? Zdaliž může v život matky své vjíti a opět se naroditi? NC — 242 řekl takto N — [již člověk] vyn. NC — hledám nyní N — 244 [nesmyslní] vyn. NC — na své] svého NC — 247 Dí NC — vetce jemu řekl k němu T — 248 jistě] zavěrné NC — druhé, totiž že C — 249 neuzří nemůže viděti T — «teď tento T — učedlníka svého učedlníka velmi T — 250 [pravému] vyn. NC —251«jemu) vyn. T — «totiž to jest T — 252 ps. kržiti (!) T — 253 Praví] Mluví N, vyn. C — 254 rození rodu N — jiný N — 255 rození rod N, rození duchovní C — 257 Praví ... čtení] vyn. C — Dí N — [text] vyn. N — svaté N — 261 věje] dýše N — slyš (!) T — Jest tuto N — 264—265 nemůže vidíno] vědíno a poznáno (!) C — 265 vidíno býti] se věděti N — může ... věříno]
136 240 jeho jinak převracujíce. Teď Nikodem toho nic neučinil, než vždy dále tázal řka: » I kterak se může člověk po druhé naroditi?« Jako by řekl: »Já ť sem [již člověk] starý, veliký, a hledám spasení svého; kterak se tehdy budu moci po druhé naroditi?« Ale po- hříchu nynější [nesmyslní] starci málo dbají na své spasení, aniž 245 se oni na to táží, kterak by mohli spaseni bejti, jako tento Nikodem řka: »Kterak se může člověk znovu naroditi?« Praví dále svaté čtení: »I odpověděl Pán Ježíš a Kvetce jemu: Jistě, jistě, pravím tobě, nenarodí-li se kdo po druhé, Kneuzří království božího«. Ale že teď drahý Pán tohoto 250 Kučedlníka pilně učí a napravuje ku poznání [pravému], řka jemu: »Nenarodí-li se kdo po druhé«, "totiž nebude-li se křetíti; nebo člověk na křtu se rodí druhým rozením k životu věčnému. Praví svatý Augustin, jako by mu Kristus Pán takto řekl: »Ty, Nikodeme, o tělesném rození smyslíš a rozumíš, ale jinéť 255 jest rození z vody a z Ducha svatého, jímž se člověk rodí pro království boží.« Praví dále [text] svaté ho] čtení: »Což narozeno jest z těla, tělo jest«, to jest, moc tělesného rození uvodí v život tělesný, »a což narozeno jest z ducha, duch jest«, to jest, moc duchovního 260 rození li uvodí v život duchovní. A dává příklad řka: »Duch, kde T 183a- chce, věje a hlas jeho slyšíš«. Jest příklad o větru, jehožto počátku se neví a též i konce, kde se skoná. Tak jest v rození duchovním, nebo Duch svatý, kterýžto jest počátek toho rození, též i blahoslavenství věčného, jaký jest konec toho, od nás nemůže 265 vidíno býti, ale může býti věříno, voda pak a spůsob slov, to se skrze smysly dokaz Kuje. Tak ť jest každý, kdož se jest z Boha 240 Ted] Tento N — nic] vyn. NC — 241 naroditi (+ sa starý N)? Zdaliž může v život matky své vjíti a opět se naroditi? NC — 242 řekl takto N — [již člověk] vyn. NC — hledám nyní N — 244 [nesmyslní] vyn. NC — na své] svého NC — 247 Dí NC — vetce jemu řekl k němu T — 248 jistě] zavěrné NC — druhé, totiž že C — 249 neuzří nemůže viděti T — «teď tento T — učedlníka svého učedlníka velmi T — 250 [pravému] vyn. NC —251«jemu) vyn. T — «totiž to jest T — 252 ps. kržiti (!) T — 253 Praví] Mluví N, vyn. C — 254 rození rodu N — jiný N — 255 rození rod N, rození duchovní C — 257 Praví ... čtení] vyn. C — Dí N — [text] vyn. N — svaté N — 261 věje] dýše N — slyš (!) T — Jest tuto N — 264—265 nemůže vidíno] vědíno a poznáno (!) C — 265 vidíno býti] se věděti N — může ... věříno]
Strana 137
137 narodil; nebo i při takovém rození nětco jest tejného a nětco zjevného skrze smysly. (Vetce jemu Nikodem: »Kterak ty věci mohau býti?« Tuto 270 se ukazuje, že ti, ješto chtějí býti maudři a opatrni v duchovních věcech, se Pánem Ježíšem se právě zpřežují; ačkoliv zdají se bejti maudři, totiž vedlé světa, své bláznovství seznávají a nemaudrost, totiž proti boží maudrosti. A to se teď ukazuje na tomto Niko- demovi, který přišel ku Pánu Ježíšovi v noci, jenž, rozmlauvaje 275s Kristem Pánem, poznal svau nemaudrost řka: »Kterak mohau tyto věci bejti?« Nebo těm lidem, ješto svět milují a ješto sau hovadní, tělesní, mnohé věci zdají se jim pravé, ješto jsau ne- pravé, a snadné zdají se jim nesnadné, podobné nepodobné, jako přijímaní dítek, křest, olejem mazání a tak o jiných věcech. Odpověděl jemu Pán Ježíš řka: »Ty si mistr v Izraheli, a těch věcí neumíš?« Jako by jemu řekl: »Ty, sa mistrem lidu, a nevíš toho, by křest v zákoně božím a v prorocích předešel u figurách?« V čemž ukazuje drahý Pán, že mnohých mistrovství mnohé slepoty jest plno. Apoštol dí: »Umění nadejmá, ale láska polepšuje.« Tuto již dále drahý Pán mluví s přísahau řka: »Jistě, jistě, pravím vám, což víme, mluvíme, a což sme viděli, svědčíme«, totiž já, Otec a Duch svatý (—a tu ť jest oznámil Trojici svatau —), «a svědectví našeho nepřijímáte.« A že sau lechčejších věcí při- jímati nechtěli, omlauvá se Kristus Pán, že jim l větších praviti T 183b 290 nebude, nebo by jich netoliko Knepřijali, ale ani «jim ne- věřili). Protož dále praví: »Poněvadž zemské věci pravil sem váKm), a nevěříte, kterak pak, budu-li vám praviti nebeské, 280 285 toliko tomu (vyn. C) věříme NC — «to)» toho T — 266 ps. dokazauge (!) T - se] vyn. NC — 267 narozen NC — 269 Řekl T — 270 chtí N — 271 zpřežují] spřizňují aneb zpřežují N - bejti] by byli NC — 273 tomto] vyn. N — 274 k NC — 276 tento svět C — 277 tělesní] vyn. C — zdají ... ješto jsau] pravé zdají se jim N — pravé bejti C — ješto jsau] vyn. C — 278 zdají se jim] vyn. N, jim bejti C — vn- podobné věci C 279 olej C 280 Izraheli lidu izdrahelském C — 281 všech věcí C — nevíš a ne- umíš C — 283 čemž] tom NC — Pán] vyn. C — mnohých] mnohé N — — mistrovstvo C — 284 Umění a litera C — nadejmá a zabíjí C 285 Tu C — Pán] nám C — přísahau] závazkem N — jistě] za- věrné NC — 286 vám, že C — viděli] slyšeli NC — 287 Otec můj N — 289 větších] ani vyšších NC — 290 bude C — nepřijali nevěřili T ani by C — jim nevěřili nepřijali jich T — 291 dí NC — 292 ps. wan (!) 284 Podle I. Kor. 8, 1 —
137 narodil; nebo i při takovém rození nětco jest tejného a nětco zjevného skrze smysly. (Vetce jemu Nikodem: »Kterak ty věci mohau býti?« Tuto 270 se ukazuje, že ti, ješto chtějí býti maudři a opatrni v duchovních věcech, se Pánem Ježíšem se právě zpřežují; ačkoliv zdají se bejti maudři, totiž vedlé světa, své bláznovství seznávají a nemaudrost, totiž proti boží maudrosti. A to se teď ukazuje na tomto Niko- demovi, který přišel ku Pánu Ježíšovi v noci, jenž, rozmlauvaje 275s Kristem Pánem, poznal svau nemaudrost řka: »Kterak mohau tyto věci bejti?« Nebo těm lidem, ješto svět milují a ješto sau hovadní, tělesní, mnohé věci zdají se jim pravé, ješto jsau ne- pravé, a snadné zdají se jim nesnadné, podobné nepodobné, jako přijímaní dítek, křest, olejem mazání a tak o jiných věcech. Odpověděl jemu Pán Ježíš řka: »Ty si mistr v Izraheli, a těch věcí neumíš?« Jako by jemu řekl: »Ty, sa mistrem lidu, a nevíš toho, by křest v zákoně božím a v prorocích předešel u figurách?« V čemž ukazuje drahý Pán, že mnohých mistrovství mnohé slepoty jest plno. Apoštol dí: »Umění nadejmá, ale láska polepšuje.« Tuto již dále drahý Pán mluví s přísahau řka: »Jistě, jistě, pravím vám, což víme, mluvíme, a což sme viděli, svědčíme«, totiž já, Otec a Duch svatý (—a tu ť jest oznámil Trojici svatau —), «a svědectví našeho nepřijímáte.« A že sau lechčejších věcí při- jímati nechtěli, omlauvá se Kristus Pán, že jim l větších praviti T 183b 290 nebude, nebo by jich netoliko Knepřijali, ale ani «jim ne- věřili). Protož dále praví: »Poněvadž zemské věci pravil sem váKm), a nevěříte, kterak pak, budu-li vám praviti nebeské, 280 285 toliko tomu (vyn. C) věříme NC — «to)» toho T — 266 ps. dokazauge (!) T - se] vyn. NC — 267 narozen NC — 269 Řekl T — 270 chtí N — 271 zpřežují] spřizňují aneb zpřežují N - bejti] by byli NC — 273 tomto] vyn. N — 274 k NC — 276 tento svět C — 277 tělesní] vyn. C — zdají ... ješto jsau] pravé zdají se jim N — pravé bejti C — ješto jsau] vyn. C — 278 zdají se jim] vyn. N, jim bejti C — vn- podobné věci C 279 olej C 280 Izraheli lidu izdrahelském C — 281 všech věcí C — nevíš a ne- umíš C — 283 čemž] tom NC — Pán] vyn. C — mnohých] mnohé N — — mistrovstvo C — 284 Umění a litera C — nadejmá a zabíjí C 285 Tu C — Pán] nám C — přísahau] závazkem N — jistě] za- věrné NC — 286 vám, že C — viděli] slyšeli NC — 287 Otec můj N — 289 větších] ani vyšších NC — 290 bude C — nepřijali nevěřili T ani by C — jim nevěřili nepřijali jich T — 291 dí NC — 292 ps. wan (!) 284 Podle I. Kor. 8, 1 —
Strana 138
138 uvěříte?« Svatý Jan Zlatoustý praví: »Tuto drahý Pán naše rození nazývá zemské proti svému věčnému narození, kteréž jest 295 ze Kvší podstaty Boha Otce.« Ale že skrze rození duchovní lidé bývají učiněni audové Kristovi a s ním sjednoceni a tak s ním i k nebeským věcem taženi mocí slova vtěleného, protož dí: »Ni- žádný nevstaupil do nebe, jediné ten, který staupil z nebe, Syn člověka, kterýž jest v nebi«, proto, aby v něm a s ním byli všickni; 300 nebo on v každém svém audu vstaupil do nebe, když jest sám vstaupil. »A jakož Mojžíš povejšil hada na paušti, tak musí po- vejšen bejti Syn člověka.« Tuto dotejká, kterak Syn boží spaseny činí lidi, a dává příklad na hadu; nebo jako ten had na paušti byl [od země] povýšen pro kausaní od hadův synův izrahelských 305 (nebo každý, kdož jest koliv byl uštknut od hada jedovatého a popatřil na toho od země povýšeného, jedu prázdného, hned byl uzdraven), tak nápodobně, kteří chtí uzdraveni býti, to jest očištěni od jedovatosti hřícha, mají patřiti na umučení Pána Ježíše Krista a na své hřichy plakati. A že na paušti ten had 310 byl dán, aby se tím dokonalo, že ti lidé, kteříž tento svět opauštějí, ti toliko uzdravím «bývají na svých dušech, a jako ne všickni byli uzdraveni od uškn utí hadího, jediné ti toliko, kteří na hada patřili: tak ne všickni ti budau uzdraveni, kteří sau od Pána Krista vykaupeni, ale toliko ti, kteří jeho svaté umučení 315 vždycky živě v své paměti mají. Protož Kdí apoštol: »To ciťte na sobě, což na Kristu Pánu Ježíšovi.« Naposledy praví, aby každý, kdož věří v něho, nezahynul, T — 293 věřiti budete NC — dí NC — 295 ze vší] v T nejasné, zdá se ps.: žewffwij — že vyn. C — 296 audy Kristovými NC — sjednoccni] spolčeni N, jedno C — také N - 297 taženi bývají NC — vtěleného] božího v ně vtělené (!) C — 298 sstaupil N — 299 jenž NC — proto] vyn. NC —-300 nebo on] on zajisté N, neb C.302 Tuto] vyn. NC — 304 [od země] vyn. NC — od hadův] hadův, kteříž štípali N, hadové C — syny izrahelské N — 305 jedovatého] vyn. NC — 306 od země... prázd- ného] vyzdviženého N, hada C - 307 nápodobně] také N, vyn. C — 308 jedovatosti hřícha] hříchův NC — Pána našeho N — 311 toliko] lidé toliko C — uzdraveni sau a C — 311—312 bývají ... uzdraveni vyn. T — 312 ps. vísknauti (!) T, uštknutí N — hadového NC — 313 takéž NC — sau byli C — 315 dí radí T 316 což i NC — 317 Naposledy praví A dí dále NC — 318 aby měl C — rač při- vésti] přiveď NC — ten] ty NC — kraluješ NC — 319 dokonalý N — Bůh 314 Fil. 2, 5 —
138 uvěříte?« Svatý Jan Zlatoustý praví: »Tuto drahý Pán naše rození nazývá zemské proti svému věčnému narození, kteréž jest 295 ze Kvší podstaty Boha Otce.« Ale že skrze rození duchovní lidé bývají učiněni audové Kristovi a s ním sjednoceni a tak s ním i k nebeským věcem taženi mocí slova vtěleného, protož dí: »Ni- žádný nevstaupil do nebe, jediné ten, který staupil z nebe, Syn člověka, kterýž jest v nebi«, proto, aby v něm a s ním byli všickni; 300 nebo on v každém svém audu vstaupil do nebe, když jest sám vstaupil. »A jakož Mojžíš povejšil hada na paušti, tak musí po- vejšen bejti Syn člověka.« Tuto dotejká, kterak Syn boží spaseny činí lidi, a dává příklad na hadu; nebo jako ten had na paušti byl [od země] povýšen pro kausaní od hadův synův izrahelských 305 (nebo každý, kdož jest koliv byl uštknut od hada jedovatého a popatřil na toho od země povýšeného, jedu prázdného, hned byl uzdraven), tak nápodobně, kteří chtí uzdraveni býti, to jest očištěni od jedovatosti hřícha, mají patřiti na umučení Pána Ježíše Krista a na své hřichy plakati. A že na paušti ten had 310 byl dán, aby se tím dokonalo, že ti lidé, kteříž tento svět opauštějí, ti toliko uzdravím «bývají na svých dušech, a jako ne všickni byli uzdraveni od uškn utí hadího, jediné ti toliko, kteří na hada patřili: tak ne všickni ti budau uzdraveni, kteří sau od Pána Krista vykaupeni, ale toliko ti, kteří jeho svaté umučení 315 vždycky živě v své paměti mají. Protož Kdí apoštol: »To ciťte na sobě, což na Kristu Pánu Ježíšovi.« Naposledy praví, aby každý, kdož věří v něho, nezahynul, T — 293 věřiti budete NC — dí NC — 295 ze vší] v T nejasné, zdá se ps.: žewffwij — že vyn. C — 296 audy Kristovými NC — sjednoccni] spolčeni N, jedno C — také N - 297 taženi bývají NC — vtěleného] božího v ně vtělené (!) C — 298 sstaupil N — 299 jenž NC — proto] vyn. NC —-300 nebo on] on zajisté N, neb C.302 Tuto] vyn. NC — 304 [od země] vyn. NC — od hadův] hadův, kteříž štípali N, hadové C — syny izrahelské N — 305 jedovatého] vyn. NC — 306 od země... prázd- ného] vyzdviženého N, hada C - 307 nápodobně] také N, vyn. C — 308 jedovatosti hřícha] hříchův NC — Pána našeho N — 311 toliko] lidé toliko C — uzdraveni sau a C — 311—312 bývají ... uzdraveni vyn. T — 312 ps. vísknauti (!) T, uštknutí N — hadového NC — 313 takéž NC — sau byli C — 315 dí radí T 316 což i NC — 317 Naposledy praví A dí dále NC — 318 aby měl C — rač při- vésti] přiveď NC — ten] ty NC — kraluješ NC — 319 dokonalý N — Bůh 314 Fil. 2, 5 —
Strana 139
139 ale měl život věčný. Do kteréhož nás rač přivésti ten, jenž kraluje v Trojici dokonalé, Bůh Otec, Bůh Syn, Bůh Duch svatý, na 320 věky věkův požehnaný! Amen. Amen. * Syn, Bůh] i Syn i N, Syn i také C — 320 požehnaný] vyn. NC — Amenj — (Po tomto kázání následuje v C v NC jen jednou explicit)
139 ale měl život věčný. Do kteréhož nás rač přivésti ten, jenž kraluje v Trojici dokonalé, Bůh Otec, Bůh Syn, Bůh Duch svatý, na 320 věky věkův požehnaný! Amen. Amen. * Syn, Bůh] i Syn i N, Syn i také C — 320 požehnaný] vyn. NC — Amenj — (Po tomto kázání následuje v C v NC jen jednou explicit)
Strana 140
Neděle první po svaté Trojici. (В 316) Epištola z kanoniky svatého Jana. Bratří! Buoh láska jest. V tom se ukázala láska božíknám, že Syna svého jednorozeného 5poslal Buoh na svět, abychomživi byli skrze něho. V tomť jest láska boží, ne jako bychom my milovali Boha, ale že on prvé miloval nás a poslal Syna svého, slitování za hříchy naše. Najmilejší! Poněvadž nás Buoh miloval, i my lose máme vespolek milovati. Boha žádný ne- viděl nikdy; budeme-li se milovati vespolek, Buoh v nás přebývá a láska jeho dokonalá jest v nás. V tom poznali jsme, že on v nás přebývá a my v něm, nebo z Ducha svého dal jest nám. 15A my jsme viděli a svědčíme, že Otec poslal Syna svého, Spasitele světa. Ktož by koli po- znal, že Ježíš jest Syn boží, Buoh v něm pře- bývá a on v Bohu. A my sme poznali a uvěřili lásce, kterúž má Buohk nám. Buohláska jest, 1— 32 Epištola ... svého] vyn. R — 2 z kanoniky] vyn. KC (v K teprve pozdější přípisek: Can. — z kanoniky... Jana] v první kanonice svatého Jana v IIII. kapitole PT, 1. Jan v IV. N, svatého Jana v IIII. kapitole U — Jana [v 4. kapitole] K, Jana v první (!) kapitole C — 3 Bratří] Najmilejší KPCNT — 3—32 Buoh láska . . . miluje Boha] Milujme se vespolek, nebo láska z Boha jest. A každý, kdož miluje bratra svého, z Boha se narodil a zná ť Boha. Kdož nemiluje, nezná Boha, neb Bůh láska jest. Konec U — 3—19 Buoh ... k nám] vyn. PNT — 4 k nám v nás C — 5 tento svět KC — 6—7 jako bychom my] abychom my prvé KC — 8 slitování] milostivau obět K — 10 žádnej z lidí C — 11 se pak C — 12 bude přebývati KC — jest] bude K — 13 V tom poznali jsme] A po tomto známe K — 13—14 on... v něm] v něm přebýváme (zůstáváme C) a on v nás KC — 14 svého] svatého C — 16 Ktož... poznal] Ktož koli vyznávati bude K, Ktož koliv vyzná C — 18 uvěřili] věříme KC 19 K těmto slovům se vztahuje pozdější přípisek 3 nn. 1, Jan 4, 8—21.
Neděle první po svaté Trojici. (В 316) Epištola z kanoniky svatého Jana. Bratří! Buoh láska jest. V tom se ukázala láska božíknám, že Syna svého jednorozeného 5poslal Buoh na svět, abychomživi byli skrze něho. V tomť jest láska boží, ne jako bychom my milovali Boha, ale že on prvé miloval nás a poslal Syna svého, slitování za hříchy naše. Najmilejší! Poněvadž nás Buoh miloval, i my lose máme vespolek milovati. Boha žádný ne- viděl nikdy; budeme-li se milovati vespolek, Buoh v nás přebývá a láska jeho dokonalá jest v nás. V tom poznali jsme, že on v nás přebývá a my v něm, nebo z Ducha svého dal jest nám. 15A my jsme viděli a svědčíme, že Otec poslal Syna svého, Spasitele světa. Ktož by koli po- znal, že Ježíš jest Syn boží, Buoh v něm pře- bývá a on v Bohu. A my sme poznali a uvěřili lásce, kterúž má Buohk nám. Buohláska jest, 1— 32 Epištola ... svého] vyn. R — 2 z kanoniky] vyn. KC (v K teprve pozdější přípisek: Can. — z kanoniky... Jana] v první kanonice svatého Jana v IIII. kapitole PT, 1. Jan v IV. N, svatého Jana v IIII. kapitole U — Jana [v 4. kapitole] K, Jana v první (!) kapitole C — 3 Bratří] Najmilejší KPCNT — 3—32 Buoh láska . . . miluje Boha] Milujme se vespolek, nebo láska z Boha jest. A každý, kdož miluje bratra svého, z Boha se narodil a zná ť Boha. Kdož nemiluje, nezná Boha, neb Bůh láska jest. Konec U — 3—19 Buoh ... k nám] vyn. PNT — 4 k nám v nás C — 5 tento svět KC — 6—7 jako bychom my] abychom my prvé KC — 8 slitování] milostivau obět K — 10 žádnej z lidí C — 11 se pak C — 12 bude přebývati KC — jest] bude K — 13 V tom poznali jsme] A po tomto známe K — 13—14 on... v něm] v něm přebýváme (zůstáváme C) a on v nás KC — 14 svého] svatého C — 16 Ktož... poznal] Ktož koli vyznávati bude K, Ktož koliv vyzná C — 18 uvěřili] věříme KC 19 K těmto slovům se vztahuje pozdější přípisek 3 nn. 1, Jan 4, 8—21.
Strana 141
141 20a ktož v lásce přebývá, v Bohu přebývá a Buoh v něm. V tom dokonalá jest láska boží s námi, abychomdaufání měli v den súdný, nebo, jakož jest on, i my jsme na tomto světě. Bázně není v lásce, ale dokonalá láska ven vyhání bázen; 25nebo bázen múku má, a ktož se boji, není doko- nalý v lásce. Protož my milujme Boha, nebo on prvé miloval jest nás. Pakliž kto dí, že »Mi- luji Boha«, a bratra svého nemiluje, lhář jest. Nebo ktož nemiluje bratra svého, kteréhož 3ovidí, Boha, kteréhož nevidí, kterak muož li mi- B 317 lovati? A to přikázaní máme od Boha, aby, ktož miluje Boha, miloval i bratra svého. Čtení svatého Lukáše v šestnácté kapitole. Za onohočasuřekl Ježíšučedlníkuomsvým 35 podobenství toto: »Člověk jeden byl bohatý, jenž seobláčel v zlatohlava v kmenta hodoval jest na každý den skvostně. A byl nějaký žeb- rák, jménem Lazar, kterýžto ležel u vratjeho, pln jsa nežituov, žádaje nasycen býti z drob- 4otuov, kteříž padali z stolu boháče; a žádný jemu nedával; ale i psi přicházeli a lízali [Počátek epištoly] K — 23 i] tak i KC — Bázen KP, Bázně pak C — 24 vyháníj vypauští T — 25 nebo ... múku má] vyn. P — a] ale N, a tak K — 27 Pakliž kto dí] Dí-li kto pak K, Neb dí-li kdo PNT — praví C — miluje NTC 28 nemiluje] nenávidí KPNTC — 29 Nebo] vyn. N — jehož PNT — 30 jehož T — muož] má C — 31 aby] že TC — 32 miluje TC — svého. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N 33 Čtení... Lukáše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N svatého Lukáše] svaté, napsal svatý Lukáš TU — kapitole] vyn. C, Sláva tobě, Hospodine (vyn. T) NT 34—35 Za ... toto] vyn. R — 34 Za onoho času] V ten čas KPNT, vyn. CU — 35 podobenství toto] vyn. P — bíše C — 36 kterýž PCU — jenž se obláčel] a obláčel se N, a obláčéše se T — 36—66 v zlatohlav... jemu] etc. Vajklad R — a hodoval ... neuvěří ť] Konec: uvěří U — 36—37 hodoval jest] hodováše T — 37 bíše T — nějaký jeden KPCNT — 38 jenž P — ležíše T — vrat] dveří K — 39 pln jsa] plný NT — z] vyn. PN — drobty N — 40 kteréž NTC — bohatce KPNCT — 41 nedáváše T — při- 34 nn. Luk. 16, 19—31.
141 20a ktož v lásce přebývá, v Bohu přebývá a Buoh v něm. V tom dokonalá jest láska boží s námi, abychomdaufání měli v den súdný, nebo, jakož jest on, i my jsme na tomto světě. Bázně není v lásce, ale dokonalá láska ven vyhání bázen; 25nebo bázen múku má, a ktož se boji, není doko- nalý v lásce. Protož my milujme Boha, nebo on prvé miloval jest nás. Pakliž kto dí, že »Mi- luji Boha«, a bratra svého nemiluje, lhář jest. Nebo ktož nemiluje bratra svého, kteréhož 3ovidí, Boha, kteréhož nevidí, kterak muož li mi- B 317 lovati? A to přikázaní máme od Boha, aby, ktož miluje Boha, miloval i bratra svého. Čtení svatého Lukáše v šestnácté kapitole. Za onohočasuřekl Ježíšučedlníkuomsvým 35 podobenství toto: »Člověk jeden byl bohatý, jenž seobláčel v zlatohlava v kmenta hodoval jest na každý den skvostně. A byl nějaký žeb- rák, jménem Lazar, kterýžto ležel u vratjeho, pln jsa nežituov, žádaje nasycen býti z drob- 4otuov, kteříž padali z stolu boháče; a žádný jemu nedával; ale i psi přicházeli a lízali [Počátek epištoly] K — 23 i] tak i KC — Bázen KP, Bázně pak C — 24 vyháníj vypauští T — 25 nebo ... múku má] vyn. P — a] ale N, a tak K — 27 Pakliž kto dí] Dí-li kto pak K, Neb dí-li kdo PNT — praví C — miluje NTC 28 nemiluje] nenávidí KPNTC — 29 Nebo] vyn. N — jehož PNT — 30 jehož T — muož] má C — 31 aby] že TC — 32 miluje TC — svého. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N 33 Čtení... Lukáše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N svatého Lukáše] svaté, napsal svatý Lukáš TU — kapitole] vyn. C, Sláva tobě, Hospodine (vyn. T) NT 34—35 Za ... toto] vyn. R — 34 Za onoho času] V ten čas KPNT, vyn. CU — 35 podobenství toto] vyn. P — bíše C — 36 kterýž PCU — jenž se obláčel] a obláčel se N, a obláčéše se T — 36—66 v zlatohlav... jemu] etc. Vajklad R — a hodoval ... neuvěří ť] Konec: uvěří U — 36—37 hodoval jest] hodováše T — 37 bíše T — nějaký jeden KPCNT — 38 jenž P — ležíše T — vrat] dveří K — 39 pln jsa] plný NT — z] vyn. PN — drobty N — 40 kteréž NTC — bohatce KPNCT — 41 nedáváše T — při- 34 nn. Luk. 16, 19—31.
Strana 142
142 vředy jeho. Istalo se jest, že jest umřelžeb- rák i donesen jest od anjeluov v luono Abra- hamovo. Umřel jest i bohatec a pohřben jest 45v pekle. Tehdy pozdvihl očí svých, když jest byl v mukách, uzřel Abrahama zdaleka a La- zara vluoně jeho. Aon zvolavřekl: »Otče Abra- hame! smiluj se nade mnú a pošli Lazara, ať o močíkonček prstu svéhou vodě a svlažíjazyk 50 muoj, neb se mučím v tomto plamenu«. I řekl jest jemu Abraham: »Synu! rozpomeň se, že s bral dobré věci v životě tvém, a Lazar též zlé; protož se on nyní těší, ale ty se mučíš. A v těch ve všech věcech mezinámi avámi jestcíl ve- 55liký utvrzen, aby ti, kteří by chtěli odsavad kvám, nemohli, ani odtadto tam přijíti«. I vetce jemu: »Ale, prosím tebe, otče, aby jej poslal do domu otce mého; neboť mám bratří pět, ať jim svědčí, ať byi oni nepřišli v to místo muk«. 60I vetce jemu Abraham: »Mají ť Mojžíše i pro- roky, nechť jich poslúchají!« Ale on vetce k němu: »Nic, otče Abrahame; ale kdyby kto zmrtvýchšelknim, pokáníbudaučiniti«. Vetce jemu Abraham: »Jestližeť Mojžíšea prorokuov cházejíce KNC — aj vyn. KN — 42 vředy nežity KPNCT — že jest] když PONT — 43 i] že NT — nesen KPCNT — jest] byl PT — do luona Abrahamova KPCNT — 44 jest] pak C — pohřeben P — 45 Tehdy] I K, A NTC — pozdvih N — oči své T — 45—46 když... v mukách] vyn. N — 46 uhlídal C — 47 zvolav] volaje KPONT — vece KNT — 49 konec PCNT — u vodě] vyn. C — a svlaží] aby obvlažil K, a ať svlaží C — 50 plameni PONT- 50—51 řekl jest vece KNT — 52 za svého života CT — svém P — 53 protož . . . nyníj ale nyní on se K, ale (protož T) již on se NT — on] tento P — těší] veselí NT — ale] a KC — 53—54 v těch ... věcech] v tom ve všem PC, mezi těmi všemi věcmi NT — 55 aby] že KPNT — ti] vyn. C — by chtěli] chti KPNT — 55—56 odsavad... tam] odsud k vám jíti, nemohau, ani odonud (od vás N, odtavad T) sem KPCNT — 56 přijíti mohli C — I vyn. N — řekl C — 56—57 vetce jemu] řekl P, odpověděl N 57 Ale] vyn. PC, A N — 58 bratrův P — 59 v to místo] do tohoto místa KPC, v toto místo NT - 60 vetce] řekl PON — 61 Ale] Tehdy K, A PNT — řekl PC — 62 k němu] vyn. KPCNT — kdyby] ač KT — 63 šel] vstana šel by K, půjde T, vstal a šel C — budau činiti] by činili PNC — I řekl PNC — 64 Abraham] vyn. KPT — Jestliže] Poněvadž NT — 65 ne- poslauchají PNT, nebudau poslauchati C — by ť pak] ani, ač by K, aniž,
142 vředy jeho. Istalo se jest, že jest umřelžeb- rák i donesen jest od anjeluov v luono Abra- hamovo. Umřel jest i bohatec a pohřben jest 45v pekle. Tehdy pozdvihl očí svých, když jest byl v mukách, uzřel Abrahama zdaleka a La- zara vluoně jeho. Aon zvolavřekl: »Otče Abra- hame! smiluj se nade mnú a pošli Lazara, ať o močíkonček prstu svéhou vodě a svlažíjazyk 50 muoj, neb se mučím v tomto plamenu«. I řekl jest jemu Abraham: »Synu! rozpomeň se, že s bral dobré věci v životě tvém, a Lazar též zlé; protož se on nyní těší, ale ty se mučíš. A v těch ve všech věcech mezinámi avámi jestcíl ve- 55liký utvrzen, aby ti, kteří by chtěli odsavad kvám, nemohli, ani odtadto tam přijíti«. I vetce jemu: »Ale, prosím tebe, otče, aby jej poslal do domu otce mého; neboť mám bratří pět, ať jim svědčí, ať byi oni nepřišli v to místo muk«. 60I vetce jemu Abraham: »Mají ť Mojžíše i pro- roky, nechť jich poslúchají!« Ale on vetce k němu: »Nic, otče Abrahame; ale kdyby kto zmrtvýchšelknim, pokáníbudaučiniti«. Vetce jemu Abraham: »Jestližeť Mojžíšea prorokuov cházejíce KNC — aj vyn. KN — 42 vředy nežity KPNCT — že jest] když PONT — 43 i] že NT — nesen KPCNT — jest] byl PT — do luona Abrahamova KPCNT — 44 jest] pak C — pohřeben P — 45 Tehdy] I K, A NTC — pozdvih N — oči své T — 45—46 když... v mukách] vyn. N — 46 uhlídal C — 47 zvolav] volaje KPONT — vece KNT — 49 konec PCNT — u vodě] vyn. C — a svlaží] aby obvlažil K, a ať svlaží C — 50 plameni PONT- 50—51 řekl jest vece KNT — 52 za svého života CT — svém P — 53 protož . . . nyníj ale nyní on se K, ale (protož T) již on se NT — on] tento P — těší] veselí NT — ale] a KC — 53—54 v těch ... věcech] v tom ve všem PC, mezi těmi všemi věcmi NT — 55 aby] že KPNT — ti] vyn. C — by chtěli] chti KPNT — 55—56 odsavad... tam] odsud k vám jíti, nemohau, ani odonud (od vás N, odtavad T) sem KPCNT — 56 přijíti mohli C — I vyn. N — řekl C — 56—57 vetce jemu] řekl P, odpověděl N 57 Ale] vyn. PC, A N — 58 bratrův P — 59 v to místo] do tohoto místa KPC, v toto místo NT - 60 vetce] řekl PON — 61 Ale] Tehdy K, A PNT — řekl PC — 62 k němu] vyn. KPCNT — kdyby] ač KT — 63 šel] vstana šel by K, půjde T, vstal a šel C — budau činiti] by činili PNC — I řekl PNC — 64 Abraham] vyn. KPT — Jestliže] Poněvadž NT — 65 ne- poslauchají PNT, nebudau poslauchati C — by ť pak] ani, ač by K, aniž,
Strana 143
143 65 neuposlechnú, by ť pak kto z mrtvých vstal, neuvěří ť jemu«.« li V tomto svatém čtení najprvé se vypisuje zlých lidí utěšení B 318 Ka rozkoš na tomto světě; a to se okazuje na tomto bohatci, když sedí: »Člověk jeden byl bohatý«, a níže dí: »Že jsi bral by PNC, aniž, ač T — vstane T — 66 uvěří KPCNT — jemu. Vejklad (+ na to svaté čtení T) PNT, jemu. Vejklad XXXVII. na svaté čtení U — 67 svatém a blahoslaveném N — vypisuje] dí U — lidí jich (jejich RCU) KRCU — utěšení] hody, radost, veselé, kratochvíle a utěšení C — 68—69 ga rozkoš ... když se kteréž vedau v světě, a to v tom, kdež B — 68 rozkoš, kterauž vedau RU — tom U, tomto bídném K — tom T — bohatci ve čtení svatém dotčeném T — 69 když kdež RT, a U — se) vyn. RU — dí čtení svaté RU — 69—71 a níže . . . kdež dí] Protož (A tak C) to (z tohoto čtení svatého C) máme z víry křesťanské naší, že tento (+ Lazar jest v nebeském království a C) bohatec jest (vyn. C) v pekle. Mějž to také za víru, že, ktož koli tau cestau jdau, jakož on (tento C) šel (bohatec C), že zlého konce dójdau a pekla horaucího, nebudau-li se těžce káti. I toto ť jest († ta C) cesta toho (tohoto C) bohatce bídného, hleděti (4 toliko C) svého (statku, svého zboží tělesného C) a na své bližní (+ nic C) nedbati; a ktož tau cestau jdau, znamenitě v hříchy (znamenitě v hříchy] v šest hříchův znamenitě hroznejch C) upadají. Jedno, že hřeší proti (+ svému C) při- rození; (+ nebo C) toto zajisté jest přirození, aby svému podobenství — člověk člověku — z nauze pomohl (pomáhal C), bohatý chudému, zdravý nemocnému, umělý neumělému, silný mdlému, sytý lačnému, a tak, což koli máš daróv od Boha, aby těmi všemi slaužil těm, kteříž (+ jich C) nemají. A (Ale C) toho jest tento bohatec do (vyn. C) sebe (vyn. C) neměl, neb na (vyn. C) Lazara chudého nedbal; též ti všichni, ktož tau cestau jdau, hřeší proti (+ svému C) přirození. Druhé hřeší proti lásce bratrské, třetí proti přikázaní božímu, čtvrté proti milosrdenství božímu, páté proti štědrotě božské, když sau skaupí, hauževní, šesté, že sau rokotržní (v K ne- čitelné slovo, radováno!), ješto (+ tu C) dávají, kdež nemají dáti (dávati C): tělu (+ svému C) hojně jídla (jísti C), pití (píti C), oděvu, ješto by na menším bylo (mohlo bejti C) dosti. A, milý Bože, co nyní lidu jest, ješto tau cestau jdau a slyší (+ slovo boží C), a nic sobě toho neváží! Než (+ teprv C), když již nemoc přijde, an ť teprv: »A, á, rauče (hbitě C) po kněze (+ jděte C). A, á, těla božího (a krve boží C)!«, ješto to již jedno z bázně bývá a ne z milosti [a lásky], a (ješto C) strach, že († již C) toho Buoh nepřijme! Neb (+ prvé C) jsauce zdrávi slyší (slyšeli C), ano se jich dotýče, a najmenšího (nejmenší C) drobte (věci C) nepolepší [se] (nepolepšili a nevopravili C), než († jedno C) pijí, žerau, veselí (+ se C), a na to (+ nic C) nepomyslé, aby polepšili. Ó (Až C) bojím se, že se octnau v horaucím (vyn. C) pekle s tímto bohatcem. Uchovaj milý Buoh! Druhé v tomto čtení svatém vypisuje se mauka tohoto bohatce a tak i všech jeho následovníkóv v tom slovu, kdež dí: (Uchovaj ... dí] Protož C) KC; v C však jest tato partie až níže, v. řádku 78 — 69 níže di] dolejí se praví PNT, dále
143 65 neuposlechnú, by ť pak kto z mrtvých vstal, neuvěří ť jemu«.« li V tomto svatém čtení najprvé se vypisuje zlých lidí utěšení B 318 Ka rozkoš na tomto světě; a to se okazuje na tomto bohatci, když sedí: »Člověk jeden byl bohatý«, a níže dí: »Že jsi bral by PNC, aniž, ač T — vstane T — 66 uvěří KPCNT — jemu. Vejklad (+ na to svaté čtení T) PNT, jemu. Vejklad XXXVII. na svaté čtení U — 67 svatém a blahoslaveném N — vypisuje] dí U — lidí jich (jejich RCU) KRCU — utěšení] hody, radost, veselé, kratochvíle a utěšení C — 68—69 ga rozkoš ... když se kteréž vedau v světě, a to v tom, kdež B — 68 rozkoš, kterauž vedau RU — tom U, tomto bídném K — tom T — bohatci ve čtení svatém dotčeném T — 69 když kdež RT, a U — se) vyn. RU — dí čtení svaté RU — 69—71 a níže . . . kdež dí] Protož (A tak C) to (z tohoto čtení svatého C) máme z víry křesťanské naší, že tento (+ Lazar jest v nebeském království a C) bohatec jest (vyn. C) v pekle. Mějž to také za víru, že, ktož koli tau cestau jdau, jakož on (tento C) šel (bohatec C), že zlého konce dójdau a pekla horaucího, nebudau-li se těžce káti. I toto ť jest († ta C) cesta toho (tohoto C) bohatce bídného, hleděti (4 toliko C) svého (statku, svého zboží tělesného C) a na své bližní (+ nic C) nedbati; a ktož tau cestau jdau, znamenitě v hříchy (znamenitě v hříchy] v šest hříchův znamenitě hroznejch C) upadají. Jedno, že hřeší proti (+ svému C) při- rození; (+ nebo C) toto zajisté jest přirození, aby svému podobenství — člověk člověku — z nauze pomohl (pomáhal C), bohatý chudému, zdravý nemocnému, umělý neumělému, silný mdlému, sytý lačnému, a tak, což koli máš daróv od Boha, aby těmi všemi slaužil těm, kteříž (+ jich C) nemají. A (Ale C) toho jest tento bohatec do (vyn. C) sebe (vyn. C) neměl, neb na (vyn. C) Lazara chudého nedbal; též ti všichni, ktož tau cestau jdau, hřeší proti (+ svému C) přirození. Druhé hřeší proti lásce bratrské, třetí proti přikázaní božímu, čtvrté proti milosrdenství božímu, páté proti štědrotě božské, když sau skaupí, hauževní, šesté, že sau rokotržní (v K ne- čitelné slovo, radováno!), ješto (+ tu C) dávají, kdež nemají dáti (dávati C): tělu (+ svému C) hojně jídla (jísti C), pití (píti C), oděvu, ješto by na menším bylo (mohlo bejti C) dosti. A, milý Bože, co nyní lidu jest, ješto tau cestau jdau a slyší (+ slovo boží C), a nic sobě toho neváží! Než (+ teprv C), když již nemoc přijde, an ť teprv: »A, á, rauče (hbitě C) po kněze (+ jděte C). A, á, těla božího (a krve boží C)!«, ješto to již jedno z bázně bývá a ne z milosti [a lásky], a (ješto C) strach, že († již C) toho Buoh nepřijme! Neb (+ prvé C) jsauce zdrávi slyší (slyšeli C), ano se jich dotýče, a najmenšího (nejmenší C) drobte (věci C) nepolepší [se] (nepolepšili a nevopravili C), než († jedno C) pijí, žerau, veselí (+ se C), a na to (+ nic C) nepomyslé, aby polepšili. Ó (Až C) bojím se, že se octnau v horaucím (vyn. C) pekle s tímto bohatcem. Uchovaj milý Buoh! Druhé v tomto čtení svatém vypisuje se mauka tohoto bohatce a tak i všech jeho následovníkóv v tom slovu, kdež dí: (Uchovaj ... dí] Protož C) KC; v C však jest tato partie až níže, v. řádku 78 — 69 níže di] dolejí se praví PNT, dále
Strana 144
144 70 dobré věci v životě tvém«. Druhé se vypisuje takových lidí múka, tu, kdež dí: »A když jest byl v mukách«, a níže se dí: »Ale ty se mučíš«. Třetí se v tomto čtení vypisuje trápení [a], bída, psota) lidí dobrých a spravedlivých «na tomto světě; a to se ukazuje na tomto Lazarovi, «když se dí: »A bíše jeden žebrák 75 a dolejí: »A Lazar též zlé Kvěci).« A čtvrté se pokládá takových spravedlivých budaucí potěšení, a to v tom slově, kdež dí čtení: »Již se nyní těší, neb jest donesen od andělóv do luona Abrahamova [po smrti]«. Znamenajmež najprvé, že utěšení zlých lidí zde na tomto světě záleží ve čtveré věci, a ty čtyři 80 věci měl jest tento bohatec do sebe. Najprvé v zboží časném, neb dí čtení: «Člověk jeden byl bohatý«; druhé ve cti tohoto světa, neb dí, že se obláčel v zlatohlav a v kment; třetí v roz- koši těla, neb hodoval na každý den skvostně; a čtvrté v mar- nost Kech tohoto světa, a to v tom slovu, kdež dí čtení: »Ale dí R, dálejí C, dí U — že jsi bral] Bral si PNT — 69—70 že jsi . . . tvém Užíval dobrých věcí, totiž (to jest U) hodoval na každý den skvostně RU — 70 v životě tvém] za života tvého PTC — 71 tu] v tom slovu RCU, vyn. PNT — dí se praví PNT, se dí C, dí čtení (+ svaté U) RU.71—72 a níže ... mučíš] vyn. K — 71 níže se dí] nížejí ve čtení dí se (vyn. C) PONT, nížejí dí RU — se] vyn. P — 72 v tomto čtení] vyn. K svatém čtení TC — trápení] úpění N — [a] vyn. KPRONTU — «psota vyn. B — 73 dobrých a vyn. B, dobrejch a pobožnejch C — «na v B — světě životě B — 74 «když... žebrák« jenž byl žebrák nemocný a nuzný B — kdež C — se di dí čtení svaté (vyn. P) PRNTU — byl PRCNTU — 75 a dolejí... A] pln nežitóv.« Pak K — dolejí] níže T, dolejí se dí C, dí dolejí U — též] vyn. U — Kvěci vyn. BK, věci bral CU takových] vyn. C — 76 spravedlivých] jich KRC, vyn. PNT — budaucí a věčné C — utěšení B — 76—78 slově... Abrahamova kdež se dí, že jest Lazar nesen po smrti v luono Abrahamovo B — 76 slově] vyn. U — kdež] když PNTU, kteréž se C — 77 čtení] vyn. PONT, čtení svaté RU — nyní on, totižto Lazar C — 78 [po smrti] vyn. KPRNTU, v C místo toho partie, jež jest v Kvýše (viz ř. 69—71). — Znamenajmež najprvé] I vězme U — 79 zlých] těch bohatejch a zlejch C — zde] vyn. K — tomto] vyn. U — ve čtyrech věcích (!) U — 79—80 a ty čtyři věci] kteréž K, kterauž PNT — a ty čtyři ... do sebe] vyn. C — 80 v] vyn. RU — časné — RU — 81 čtení svaté RONTU — bohatý a tak milovník bohatství K cti, v slávě C — 82 neb] prý P, vyn. NT — dí čtení svaté RU - dí že] vyn. KPCNT - obláčel oblek B, oblíkal U — Obláčel se NT a v kment] vyn. KP — v rozkoši] rozkoš RU, v rozkošech KPCNT 83 tělesných PNT — neb] prý: a PN, i praví: a T, a to, že C — skvostně] vyn. P, rozkošně a stkvostně C — marnosti B — 84 světa a v kratochvíléch K — 84—86 a to ... plodil neb i psuov choval množství B, neb dí čtení: ale i psy že jest choval, mnoho psův k honění zvěři a k kratochvíli R,
144 70 dobré věci v životě tvém«. Druhé se vypisuje takových lidí múka, tu, kdež dí: »A když jest byl v mukách«, a níže se dí: »Ale ty se mučíš«. Třetí se v tomto čtení vypisuje trápení [a], bída, psota) lidí dobrých a spravedlivých «na tomto světě; a to se ukazuje na tomto Lazarovi, «když se dí: »A bíše jeden žebrák 75 a dolejí: »A Lazar též zlé Kvěci).« A čtvrté se pokládá takových spravedlivých budaucí potěšení, a to v tom slově, kdež dí čtení: »Již se nyní těší, neb jest donesen od andělóv do luona Abrahamova [po smrti]«. Znamenajmež najprvé, že utěšení zlých lidí zde na tomto světě záleží ve čtveré věci, a ty čtyři 80 věci měl jest tento bohatec do sebe. Najprvé v zboží časném, neb dí čtení: «Člověk jeden byl bohatý«; druhé ve cti tohoto světa, neb dí, že se obláčel v zlatohlav a v kment; třetí v roz- koši těla, neb hodoval na každý den skvostně; a čtvrté v mar- nost Kech tohoto světa, a to v tom slovu, kdež dí čtení: »Ale dí R, dálejí C, dí U — že jsi bral] Bral si PNT — 69—70 že jsi . . . tvém Užíval dobrých věcí, totiž (to jest U) hodoval na každý den skvostně RU — 70 v životě tvém] za života tvého PTC — 71 tu] v tom slovu RCU, vyn. PNT — dí se praví PNT, se dí C, dí čtení (+ svaté U) RU.71—72 a níže ... mučíš] vyn. K — 71 níže se dí] nížejí ve čtení dí se (vyn. C) PONT, nížejí dí RU — se] vyn. P — 72 v tomto čtení] vyn. K svatém čtení TC — trápení] úpění N — [a] vyn. KPRONTU — «psota vyn. B — 73 dobrých a vyn. B, dobrejch a pobožnejch C — «na v B — světě životě B — 74 «když... žebrák« jenž byl žebrák nemocný a nuzný B — kdež C — se di dí čtení svaté (vyn. P) PRNTU — byl PRCNTU — 75 a dolejí... A] pln nežitóv.« Pak K — dolejí] níže T, dolejí se dí C, dí dolejí U — též] vyn. U — Kvěci vyn. BK, věci bral CU takových] vyn. C — 76 spravedlivých] jich KRC, vyn. PNT — budaucí a věčné C — utěšení B — 76—78 slově... Abrahamova kdež se dí, že jest Lazar nesen po smrti v luono Abrahamovo B — 76 slově] vyn. U — kdež] když PNTU, kteréž se C — 77 čtení] vyn. PONT, čtení svaté RU — nyní on, totižto Lazar C — 78 [po smrti] vyn. KPRNTU, v C místo toho partie, jež jest v Kvýše (viz ř. 69—71). — Znamenajmež najprvé] I vězme U — 79 zlých] těch bohatejch a zlejch C — zde] vyn. K — tomto] vyn. U — ve čtyrech věcích (!) U — 79—80 a ty čtyři věci] kteréž K, kterauž PNT — a ty čtyři ... do sebe] vyn. C — 80 v] vyn. RU — časné — RU — 81 čtení svaté RONTU — bohatý a tak milovník bohatství K cti, v slávě C — 82 neb] prý P, vyn. NT — dí čtení svaté RU - dí že] vyn. KPCNT - obláčel oblek B, oblíkal U — Obláčel se NT a v kment] vyn. KP — v rozkoši] rozkoš RU, v rozkošech KPCNT 83 tělesných PNT — neb] prý: a PN, i praví: a T, a to, že C — skvostně] vyn. P, rozkošně a stkvostně C — marnosti B — 84 světa a v kratochvíléch K — 84—86 a to ... plodil neb i psuov choval množství B, neb dí čtení: ale i psy že jest choval, mnoho psův k honění zvěři a k kratochvíli R,
Strana 145
145 85 i psi«, neb jest choval mnoho psnov, aby jimi zvěř honil a krato- chvíl plodil«. Že pak těch všech věcí, jimiž byl obdařen od milého Boha, nepožíval k chvále boží a ku potřebě, ale k chvále světa tohoto a k přílišnosti, protož teď trestán a kárán bývá z těch věcí; neb ty hříchy ktož koli do sebe má, náramně jsú veliká 90 překážka k častému zpuosobování těla a krve drahého Ježíše, jakož Ko tom dolejí šíře) praveno bude. První hřích jest lakomství, neb dí čtení: »Člověk jeden byl bohatý«, totiž milovník bohatství. A svatý Pavel mluví k Timo- theovi Ka řka: »Kto chtí býti bohati, upadají v pokušení 95 a v osídla dábelská a v žádosti mnohé a neúžitečné «a škod- livé, jenž pohřižují člověka na zatracení. Kořen zajisté všeho zlého jest žádost lakomá, kteréžto někteří žádajíce poblúdili sú u víře« ctc. «Kteréhožto hříchu, lakomství, sau čtyři tvářnosti, A dí čtení svaté: »A psi přicházeli, lízali nežity jeho,« že jest choval mnoho psů k honění zvěři a k kratochvíli U — 84 to v tom] v tomto T — kdež dí čtení] vyn. K — čtení svaté NTC — 85 psi přicházeli (+ a lízali nežity jeho NC) NCT — choval] měl P, míval NT — aby jimi] s nimiž jest PT — 85—86 aby... plodil k lovení zvěři a kratochvíli své jich požívaje a k marnosti C, v tom svau kratochvíl maje N — honil... plodil lovil, v tom svú kratochvíl veda (provozujíc T) PT — 86 Že pak] A že U — kterýmiž NC — 86—87 od... Boha] vyn. KPNT — 86 milého] Pána C — 87 nepožíval jich U — potřebě své C, potřebě svého (vyn. T) bližního NT, potřebě toliko U — 88 tohoto] toliko RKPT, vyn. U — a k přílišnosti vyn. KPNT, toliko C — trestán a] vyn. KPC — a kárán vyn. NT — bývá] jest RU, byl NT — 89 ty a takové U — ti hříchové (+ totiž čest tohoto světa, rozkoš těla a jiné C) PNTC — ktož je KPCNTU — 89—90 veliká... zpuosobování] na překážku spůsobnému přijímání U — 90 k častému] křesťanu C — zpuosobování] spůsobování se k přijímání N, připravování se ku požívání T, připravování a k spůsobování častému přijímání C — drahého těla R — drahého] Pána KRTU — Ježíše Krista drahého T — 91 jakož a U — o tom ... šíře) níže B, o tom níže U — 92 nebj A U — čtení svaté RCNU — 93 totiž] a tak K, to jest C — světa a bohatství, a v tom se zavírá lakomství C — A] Protož C — dí CU — 94 Ka řka) vyn. BC — Kto] Kteří N, Kteříž koli lidé C — 94—95 «po- kušení a v vyn. BNT — 94 rozličná pokušení K, pokušení, v zapletení C — 95 dáblova KPRNTU - «a škodlivé vyn. BP — 96 jenž ješto po- hříchu R, ješto NT — jenž... člověka] a povedau lidi až U — člověka] lidi KPRCNT — věčné (vyn. KR) zatracení a v zahynutí KRC — Kořen zajisté] Nebo kořen KPRCTU — 97—98 kteréžto ... etc.] vyn. K — 97 kte- réžto ... žádajíce] a mnozí skrze ni U — žádajíce] následujíce N — 98 u víře« etc.] vyn. P, od víry TN, od víry a vpletli (uvedli U) se v bolesti 94 I. Tim. 6, 9 a 10 — Rokycanova Postilla. 10
145 85 i psi«, neb jest choval mnoho psnov, aby jimi zvěř honil a krato- chvíl plodil«. Že pak těch všech věcí, jimiž byl obdařen od milého Boha, nepožíval k chvále boží a ku potřebě, ale k chvále světa tohoto a k přílišnosti, protož teď trestán a kárán bývá z těch věcí; neb ty hříchy ktož koli do sebe má, náramně jsú veliká 90 překážka k častému zpuosobování těla a krve drahého Ježíše, jakož Ko tom dolejí šíře) praveno bude. První hřích jest lakomství, neb dí čtení: »Člověk jeden byl bohatý«, totiž milovník bohatství. A svatý Pavel mluví k Timo- theovi Ka řka: »Kto chtí býti bohati, upadají v pokušení 95 a v osídla dábelská a v žádosti mnohé a neúžitečné «a škod- livé, jenž pohřižují člověka na zatracení. Kořen zajisté všeho zlého jest žádost lakomá, kteréžto někteří žádajíce poblúdili sú u víře« ctc. «Kteréhožto hříchu, lakomství, sau čtyři tvářnosti, A dí čtení svaté: »A psi přicházeli, lízali nežity jeho,« že jest choval mnoho psů k honění zvěři a k kratochvíli U — 84 to v tom] v tomto T — kdež dí čtení] vyn. K — čtení svaté NTC — 85 psi přicházeli (+ a lízali nežity jeho NC) NCT — choval] měl P, míval NT — aby jimi] s nimiž jest PT — 85—86 aby... plodil k lovení zvěři a kratochvíli své jich požívaje a k marnosti C, v tom svau kratochvíl maje N — honil... plodil lovil, v tom svú kratochvíl veda (provozujíc T) PT — 86 Že pak] A že U — kterýmiž NC — 86—87 od... Boha] vyn. KPNT — 86 milého] Pána C — 87 nepožíval jich U — potřebě své C, potřebě svého (vyn. T) bližního NT, potřebě toliko U — 88 tohoto] toliko RKPT, vyn. U — a k přílišnosti vyn. KPNT, toliko C — trestán a] vyn. KPC — a kárán vyn. NT — bývá] jest RU, byl NT — 89 ty a takové U — ti hříchové (+ totiž čest tohoto světa, rozkoš těla a jiné C) PNTC — ktož je KPCNTU — 89—90 veliká... zpuosobování] na překážku spůsobnému přijímání U — 90 k častému] křesťanu C — zpuosobování] spůsobování se k přijímání N, připravování se ku požívání T, připravování a k spůsobování častému přijímání C — drahého těla R — drahého] Pána KRTU — Ježíše Krista drahého T — 91 jakož a U — o tom ... šíře) níže B, o tom níže U — 92 nebj A U — čtení svaté RCNU — 93 totiž] a tak K, to jest C — světa a bohatství, a v tom se zavírá lakomství C — A] Protož C — dí CU — 94 Ka řka) vyn. BC — Kto] Kteří N, Kteříž koli lidé C — 94—95 «po- kušení a v vyn. BNT — 94 rozličná pokušení K, pokušení, v zapletení C — 95 dáblova KPRNTU - «a škodlivé vyn. BP — 96 jenž ješto po- hříchu R, ješto NT — jenž... člověka] a povedau lidi až U — člověka] lidi KPRCNT — věčné (vyn. KR) zatracení a v zahynutí KRC — Kořen zajisté] Nebo kořen KPRCTU — 97—98 kteréžto ... etc.] vyn. K — 97 kte- réžto ... žádajíce] a mnozí skrze ni U — žádajíce] následujíce N — 98 u víře« etc.] vyn. P, od víry TN, od víry a vpletli (uvedli U) se v bolesti 94 I. Tim. 6, 9 a 10 — Rokycanova Postilla. 10
Strana 146
146 jimižto lidé hřeší, totižto zle dobývajíce zboží. O takových dí 100 svatý Lukáš v XVI. kapitole řka: »Vydaj počet z vladařství tvého«, totiž, jak jsi zbo[ží dobýval neb nachoval, buďto lich- B 319 vami, šantroky, křivými přísahami, lúpežem, krádežem etc. Druhá tvářnost toho hříchu, lakomství, jest zboží zle držeti. Proti takovým dí svatý Lukáš) ve XII. kapitole: »Vizte a varujte se ode 105 všelikého lakomství!« Neb mnozí sau náramně tvrdí a hauževní. Třetí tím hříchem hřeší, utrácejíce marně); jako onen syn marno- tratný a též tento bohatec. KČtvrtá tvářnost toho hříchu: pří- lišná milost zboží, jako je onen mládenec miloval, o němžto píše mnohé. Ale ty, člověče boží, utíkej od takových věcí (+ a od toho hříchu U) ROU — 98—100Kteréhožto ... řkaA to lakomství záleží na trém. Jedno, zboží zle dobyté, jako jest onomu řečeno (Luce XVI.) B — 98 Kteréhožto hříchu] vyn. U, A tohoto hříchu smrtedlného T — totižto lakomství K — 99 oborem (obecně U) hřeší RU — totižto zle ... dí leda oni měli. A takovým bude řečeno, jakož napsal C — totižto zle dobývajíce] První (+ jest T) zlé (zlá R) dobývání RTU — zboží] vyn. PN — takových] tom PNRTU - 100 XVI.] devatenácté (!) C — řka] vyn. PCNRTU — 101 svého NU — 101—102 totiž ... etc.] neb již nebudeš moci (+ více NC) vládnúti PNCT — 101 jak jsi zboží] kterak s' ho K — 101—102 neb ... etc.) vyn. K, dobře-li čili zle, nebo již nebudeš víceji (moci U) vládnauti RU — 102-104 «Druhá ... Lukáš Druhé, zle zboží chovati, lakomě a skaupě a je příliš milovati, jako onen bohatý dvořák, o němž stojí večtení svatého Lukáše B — 103 lakomství] totiž lakomství KC, totiž (+ lásky zlé a U) lakomství RU — Proti takovým] O tom PNT, Proti tomu RU — 104 ve XII.] v dvacáté C — kapitole] rozdílu N — 104—106 «Vizte... marně,, kterýž se chystal, staré stodoly zboře, nových nadělati, a ty na- plně obilím za mnohá léta, sám na to mínil hodovati, s žádným se chudým nezděluje. A též onen mládenec, milovník náramný zboží, než by zboží opustil, raději se života věčného opovážil a odšel od Pána Ježíše jako pláče napoly. Oh, pohříchu, co jest takových lidí, ješto pro to lakomství života věčného odsúzeni budú! Neb dí Spasitel, že snáze velblúd skrze jehelné uši projde, než bohatec vejde do království božího. Třetí povaha lakomouov jest marné utrácení B — 104 ode] od PRNC, vyn. T — 105 mnozí lidé RU, mnozí bohatí K — tvrdí skaupí RCU — 106 utracujíce PR, utracuje U — 106 107 marnotratný utracujíc U — 107 a též] i U — též] vyn. T — tente] vyn. K — bohatec hodovný T; sem asi se vztahuje pří- pisek R: [kníže židovské] — 107—114 Čtvrtá ... nebeského jenž statek utratil s nevěstkami a tento na něj hodoval a pyšně chodil. Takových ť jest nyní bez čísla, jenž statek svuoj mrhají, nakládají na kurvy, na kostky, na žrádlo přílišné, na šaty drahé, na stavení daremné a tak dále, a chudému těžko peníz dáti B — 107 tvářnost jest U — toho] tohoto R, vyn. U — hříchu] vyn. U — 108 zboží] toho zboží NT, vyn. R — jej to zboží RU, 100 Luk. 16, 2 — 104 Luk. 12, 15 (v B podle Luk. 12, 18) —
146 jimižto lidé hřeší, totižto zle dobývajíce zboží. O takových dí 100 svatý Lukáš v XVI. kapitole řka: »Vydaj počet z vladařství tvého«, totiž, jak jsi zbo[ží dobýval neb nachoval, buďto lich- B 319 vami, šantroky, křivými přísahami, lúpežem, krádežem etc. Druhá tvářnost toho hříchu, lakomství, jest zboží zle držeti. Proti takovým dí svatý Lukáš) ve XII. kapitole: »Vizte a varujte se ode 105 všelikého lakomství!« Neb mnozí sau náramně tvrdí a hauževní. Třetí tím hříchem hřeší, utrácejíce marně); jako onen syn marno- tratný a též tento bohatec. KČtvrtá tvářnost toho hříchu: pří- lišná milost zboží, jako je onen mládenec miloval, o němžto píše mnohé. Ale ty, člověče boží, utíkej od takových věcí (+ a od toho hříchu U) ROU — 98—100Kteréhožto ... řkaA to lakomství záleží na trém. Jedno, zboží zle dobyté, jako jest onomu řečeno (Luce XVI.) B — 98 Kteréhožto hříchu] vyn. U, A tohoto hříchu smrtedlného T — totižto lakomství K — 99 oborem (obecně U) hřeší RU — totižto zle ... dí leda oni měli. A takovým bude řečeno, jakož napsal C — totižto zle dobývajíce] První (+ jest T) zlé (zlá R) dobývání RTU — zboží] vyn. PN — takových] tom PNRTU - 100 XVI.] devatenácté (!) C — řka] vyn. PCNRTU — 101 svého NU — 101—102 totiž ... etc.] neb již nebudeš moci (+ více NC) vládnúti PNCT — 101 jak jsi zboží] kterak s' ho K — 101—102 neb ... etc.) vyn. K, dobře-li čili zle, nebo již nebudeš víceji (moci U) vládnauti RU — 102-104 «Druhá ... Lukáš Druhé, zle zboží chovati, lakomě a skaupě a je příliš milovati, jako onen bohatý dvořák, o němž stojí večtení svatého Lukáše B — 103 lakomství] totiž lakomství KC, totiž (+ lásky zlé a U) lakomství RU — Proti takovým] O tom PNT, Proti tomu RU — 104 ve XII.] v dvacáté C — kapitole] rozdílu N — 104—106 «Vizte... marně,, kterýž se chystal, staré stodoly zboře, nových nadělati, a ty na- plně obilím za mnohá léta, sám na to mínil hodovati, s žádným se chudým nezděluje. A též onen mládenec, milovník náramný zboží, než by zboží opustil, raději se života věčného opovážil a odšel od Pána Ježíše jako pláče napoly. Oh, pohříchu, co jest takových lidí, ješto pro to lakomství života věčného odsúzeni budú! Neb dí Spasitel, že snáze velblúd skrze jehelné uši projde, než bohatec vejde do království božího. Třetí povaha lakomouov jest marné utrácení B — 104 ode] od PRNC, vyn. T — 105 mnozí lidé RU, mnozí bohatí K — tvrdí skaupí RCU — 106 utracujíce PR, utracuje U — 106 107 marnotratný utracujíc U — 107 a též] i U — též] vyn. T — tente] vyn. K — bohatec hodovný T; sem asi se vztahuje pří- pisek R: [kníže židovské] — 107—114 Čtvrtá ... nebeského jenž statek utratil s nevěstkami a tento na něj hodoval a pyšně chodil. Takových ť jest nyní bez čísla, jenž statek svuoj mrhají, nakládají na kurvy, na kostky, na žrádlo přílišné, na šaty drahé, na stavení daremné a tak dále, a chudému těžko peníz dáti B — 107 tvářnost jest U — toho] tohoto R, vyn. U — hříchu] vyn. U — 108 zboží] toho zboží NT, vyn. R — jej to zboží RU, 100 Luk. 16, 2 — 104 Luk. 12, 15 (v B podle Luk. 12, 18) —
Strana 147
147 115 svatý Lukáš, že odšel od Pána Ježíše velmi smutně a jako s pláčem 110 napoly. Oh, pohříchu, co jest nyní takových lidí, ješto, nebudau-li se toho káti, všichni budau zatraceni! A takoví žádného práva nemají k tomu drahému tělu božímu a k krvi jeho svaté; neb dí drahý Pán: »Snáze jest velblúdu projíti skrze díru jehelnú, než bohatému vjíti do království nebeského«.) Druhý hřích tohoto bohatce] jest pýcha a okazování v rauše); neb dí čtení, že se obláčel v zlatohlav a v kment. A ten hřích, pýcha, dva jiná z sebe vydává: jeden marnú chlúbu, a to se okazuje na zlatohlavu. Proti tomu napsáno v Ecclesia- stiku [takto]: »V rúše nechlub se nikdy!« «Druhaj hřích: měkkost 120 těla; a to se ukazuje na kmentu. A, co toho mnoho jest mezi lidmi, a za žádný hřích toho nemají! Neb i zákon toho brání. Ale již tyto časy pýcha přenáramně panuje mezi všemi stavy)). vyn. T — němžto] tom U — napsal NTC, dí U — 109 Ježíše] Krista PONT velmi smutně a] vyn. NT — smuten sa C — pláčem] zármutkem N 110 na polovici U — Oh] A C, Ach NT, Ó U — pohříchu] vyn. U — nyní] vyn. PRNTC, mnoho U — lidí na světě N — ješto] vyn. U — 111 káti, že tak příliš zboží milují C — budau] musejí býti N — 112 božímu] vyn. PRNTU - té krvi C — jeho] vyn. PRNTU — svaté] drahého (milého Pána U) Ježíše PRTU, Pána Ježíše Krista N, přesvaté C — dí sám RU — 113 drahý] vyn. PNCTU — Pán] Kristus Pán C, Kristus, že PNT, Pán, že R, Pán o tom, že U — díru] uši C, ucho N — jehelní PNCU — 115 [tohoto bohatce] vyn. KPRNCTU - a okazování v rauše) vyn. B — 116 rauše krásném N, rauše drahém T — čtení svaté RONTU — žej vyn. KPNT — Obláčel se KPNT, se ten bohatec obláčel C — 116 118 ka v kment... tomu pro marnú chválu a v kment pro měkkost těla, proti tomu, jenž B — 117 A] Neb PNT 117— 118 dva ... a to] dvojí jest: jeden marná chlauba, a ten U — jiná] jiné hříchy T — vydává] rodí N, zplozuje T — jeden hřích C — 118 to] ten R — tomu hříchu RU — stojí napsáno PRONT — Ecclesiastiku] knihách Eklesiastiku KPRNT, knihách Maudrosti C — 119 [takto] vyn. KPRCTU — V rauše a v okrase své C e- 119—121 «Druhaj ... lidmi, a A co jest té pýchy nyní, ješto toho B — 119 hřích] vyn. N — 120 to] ten RU — co] vyn. T — 120—121 toho ... Nebj jest toho množství lidu (toho ... lidu] mnoho takových U), že jest mezi nimi ten hřích, a oni toho za hřích nemají, a vědí, že RU — 120 mnoho] množství PNC, veliké množství T — 121—122 «toho ... stavy» ne- mají! B — 121 nemají, v kmentích choditi K — 122 již pohříchu C — již... stavy) nyní to mezi lidmi panuje U — tyto . . . stavy mezi lidmi těchto časův náramně panuje R — časy nynější C — mezi všemi stavy] všem stavuom P, nade všemi stavy NT — stavy národy C, vyn. K, zde až pozdější přípisek: [stavy, zvláště při dvořích] K — — 109 Luk. 18, 23 — 113 Mat. 19, 24 a Luk. 18, 25 — 119 Eccli II, 4 — 10*
147 115 svatý Lukáš, že odšel od Pána Ježíše velmi smutně a jako s pláčem 110 napoly. Oh, pohříchu, co jest nyní takových lidí, ješto, nebudau-li se toho káti, všichni budau zatraceni! A takoví žádného práva nemají k tomu drahému tělu božímu a k krvi jeho svaté; neb dí drahý Pán: »Snáze jest velblúdu projíti skrze díru jehelnú, než bohatému vjíti do království nebeského«.) Druhý hřích tohoto bohatce] jest pýcha a okazování v rauše); neb dí čtení, že se obláčel v zlatohlav a v kment. A ten hřích, pýcha, dva jiná z sebe vydává: jeden marnú chlúbu, a to se okazuje na zlatohlavu. Proti tomu napsáno v Ecclesia- stiku [takto]: »V rúše nechlub se nikdy!« «Druhaj hřích: měkkost 120 těla; a to se ukazuje na kmentu. A, co toho mnoho jest mezi lidmi, a za žádný hřích toho nemají! Neb i zákon toho brání. Ale již tyto časy pýcha přenáramně panuje mezi všemi stavy)). vyn. T — němžto] tom U — napsal NTC, dí U — 109 Ježíše] Krista PONT velmi smutně a] vyn. NT — smuten sa C — pláčem] zármutkem N 110 na polovici U — Oh] A C, Ach NT, Ó U — pohříchu] vyn. U — nyní] vyn. PRNTC, mnoho U — lidí na světě N — ješto] vyn. U — 111 káti, že tak příliš zboží milují C — budau] musejí býti N — 112 božímu] vyn. PRNTU - té krvi C — jeho] vyn. PRNTU — svaté] drahého (milého Pána U) Ježíše PRTU, Pána Ježíše Krista N, přesvaté C — dí sám RU — 113 drahý] vyn. PNCTU — Pán] Kristus Pán C, Kristus, že PNT, Pán, že R, Pán o tom, že U — díru] uši C, ucho N — jehelní PNCU — 115 [tohoto bohatce] vyn. KPRNCTU - a okazování v rauše) vyn. B — 116 rauše krásném N, rauše drahém T — čtení svaté RONTU — žej vyn. KPNT — Obláčel se KPNT, se ten bohatec obláčel C — 116 118 ka v kment... tomu pro marnú chválu a v kment pro měkkost těla, proti tomu, jenž B — 117 A] Neb PNT 117— 118 dva ... a to] dvojí jest: jeden marná chlauba, a ten U — jiná] jiné hříchy T — vydává] rodí N, zplozuje T — jeden hřích C — 118 to] ten R — tomu hříchu RU — stojí napsáno PRONT — Ecclesiastiku] knihách Eklesiastiku KPRNT, knihách Maudrosti C — 119 [takto] vyn. KPRCTU — V rauše a v okrase své C e- 119—121 «Druhaj ... lidmi, a A co jest té pýchy nyní, ješto toho B — 119 hřích] vyn. N — 120 to] ten RU — co] vyn. T — 120—121 toho ... Nebj jest toho množství lidu (toho ... lidu] mnoho takových U), že jest mezi nimi ten hřích, a oni toho za hřích nemají, a vědí, že RU — 120 mnoho] množství PNC, veliké množství T — 121—122 «toho ... stavy» ne- mají! B — 121 nemají, v kmentích choditi K — 122 již pohříchu C — již... stavy) nyní to mezi lidmi panuje U — tyto . . . stavy mezi lidmi těchto časův náramně panuje R — časy nynější C — mezi všemi stavy] všem stavuom P, nade všemi stavy NT — stavy národy C, vyn. K, zde až pozdější přípisek: [stavy, zvláště při dvořích] K — — 109 Luk. 18, 23 — 113 Mat. 19, 24 a Luk. 18, 25 — 119 Eccli II, 4 — 10*
Strana 148
148 Třetí hřích jest lakota. Ten také hřích velikú překážku činí k přijímaní těla Pána Ježíše a krve svaté jeho. Ten Khřích) se 125 ukazuje na tomto bohatci, jenž na každý den hodoval skvostně Ka tak byl rozkošný v hodování a v práznosti; jako toho po- hříchu mnoho jest nyní, že při jídle a při stole pósobie žerty, smíchy, rozpustilosti, řeči smilné, oplzlé, ďábelské — a to pochodí z lakoty, z nobžerstva a z prázdnosti přílišné). A ten hřích, lakota 130 neb obžerství], obtěžuje se z ustavičnosti, neb dí čtení, že na každý den hodoval Ka tak ustavičně). O takových dí Izaiáš v osobě jejich takto: »Píme víno a opíme se, a bude zítra jako dnes, ll [a mnohem více].« A svatý «Bernart dí), že hodování B 320 nikdy aneb jedva mohú bez hříchu býti. Ó, by to znamenali ti, 123 Třetí! Čtvrtý KC — 123— 124 jest lakota... Ten] vyn. PAT — 123 také] vyn. U — převeliků K — 124 přijímaní] přijímaní velebné svá- tosti KC, častému způsobování k svátosti převelebné R, častému spůsobo- vání a k častému přijímání U — těla a krve KCU -- drahého Pána RC — Pána . .. jeho] drahému U — a krve . .. jeho] vyn. KC — Shřích vyn. BPNT, hřích, lakota K — 125 bohatci (+ totižto T) lakota PNT — jenž] neb KPN, že RC, nebo praví T, totiž ten, že U — prý, hodoval PN, hodo- vavše R — stkvostně a rozkošně (+ tak ustavičně K) CK — 126—129 ga tak... přílišné)« A z toho hodování pochází práznost, oplzlost, smilstvo; a při stoléch takových lidí bývají žertové, smíchové, řeči smilné, oplzlé, daremné B — 126 práznosti] zabálce N 126—129 jako .. . pří- lišné z kteréžto prázdnosti, z lakoty a z uobžerství při jídle a při stole puosobil smíchy, žerty, rozpustilosti ony i ony; jakož se toho nyní mnoho pohříchu děje, a zvláště u dvoróv K — 126 jako toho] a U — 127 mnoho jest nyní] nyní jest převelmi mnoho, té prázdnosti C, co nyní jest toho, té prázdnosti, a z toho pochází toto U — nyní] nyní, té prázdnosti, a z té toto pochází R — 127—128 že .. . smíchy] a z prázdnosti co pochází? Jedně smíchové, žertové, kumšty C 127 a při stole] vyn. U — pósobie svodí U — 128 smíchy, kumšty N — řeči smilné] vyn. R, a U — dábelské, nešlechetné, ješto se jimi povětří kazí C — pochodí] pochází RNTU, vše pochodí C — 129 obžerství CNT — přílišné) vyn. U — lakoty RU — 130 [neb obžerství] vyn. KPRCNTU — obtěžuje se tomuto (vyn. C) bo- hatci PNTC — neb] a U — čtení svaté RNTCU - že] vyn. C — 131 hodo- váše K, hodoval stkvostně RU — «a tak ustavičně vyn. B, a tak často- krát PRNTU — 131—133 O takových ... více] vyn. K — 131 Izaiáš] prorok C — 132 takto] vyn. PCNT, řka U — Jezme a píme C — opíjejme R, zpíme C, opojme U — bude] buďme PN, budeme RCU, buď nám T — vzajtra R — 133 [a mnohem více] vyn. PRONT - «Bernart dí) Rehoř praví B — kvasové aneb (a RC) hodování KRC — 134 nikdy ... jedva ledva PT, řídko RU, sotva NC — hříchóv K — jednána býti KPNT, bejti působeny C — Ó] vyn. K — znamenali] vážili U — ti] vyn. RU — 135 132 Podle Iz. 22, 13 —
148 Třetí hřích jest lakota. Ten také hřích velikú překážku činí k přijímaní těla Pána Ježíše a krve svaté jeho. Ten Khřích) se 125 ukazuje na tomto bohatci, jenž na každý den hodoval skvostně Ka tak byl rozkošný v hodování a v práznosti; jako toho po- hříchu mnoho jest nyní, že při jídle a při stole pósobie žerty, smíchy, rozpustilosti, řeči smilné, oplzlé, ďábelské — a to pochodí z lakoty, z nobžerstva a z prázdnosti přílišné). A ten hřích, lakota 130 neb obžerství], obtěžuje se z ustavičnosti, neb dí čtení, že na každý den hodoval Ka tak ustavičně). O takových dí Izaiáš v osobě jejich takto: »Píme víno a opíme se, a bude zítra jako dnes, ll [a mnohem více].« A svatý «Bernart dí), že hodování B 320 nikdy aneb jedva mohú bez hříchu býti. Ó, by to znamenali ti, 123 Třetí! Čtvrtý KC — 123— 124 jest lakota... Ten] vyn. PAT — 123 také] vyn. U — převeliků K — 124 přijímaní] přijímaní velebné svá- tosti KC, častému způsobování k svátosti převelebné R, častému spůsobo- vání a k častému přijímání U — těla a krve KCU -- drahého Pána RC — Pána . .. jeho] drahému U — a krve . .. jeho] vyn. KC — Shřích vyn. BPNT, hřích, lakota K — 125 bohatci (+ totižto T) lakota PNT — jenž] neb KPN, že RC, nebo praví T, totiž ten, že U — prý, hodoval PN, hodo- vavše R — stkvostně a rozkošně (+ tak ustavičně K) CK — 126—129 ga tak... přílišné)« A z toho hodování pochází práznost, oplzlost, smilstvo; a při stoléch takových lidí bývají žertové, smíchové, řeči smilné, oplzlé, daremné B — 126 práznosti] zabálce N 126—129 jako .. . pří- lišné z kteréžto prázdnosti, z lakoty a z uobžerství při jídle a při stole puosobil smíchy, žerty, rozpustilosti ony i ony; jakož se toho nyní mnoho pohříchu děje, a zvláště u dvoróv K — 126 jako toho] a U — 127 mnoho jest nyní] nyní jest převelmi mnoho, té prázdnosti C, co nyní jest toho, té prázdnosti, a z toho pochází toto U — nyní] nyní, té prázdnosti, a z té toto pochází R — 127—128 že .. . smíchy] a z prázdnosti co pochází? Jedně smíchové, žertové, kumšty C 127 a při stole] vyn. U — pósobie svodí U — 128 smíchy, kumšty N — řeči smilné] vyn. R, a U — dábelské, nešlechetné, ješto se jimi povětří kazí C — pochodí] pochází RNTU, vše pochodí C — 129 obžerství CNT — přílišné) vyn. U — lakoty RU — 130 [neb obžerství] vyn. KPRCNTU — obtěžuje se tomuto (vyn. C) bo- hatci PNTC — neb] a U — čtení svaté RNTCU - že] vyn. C — 131 hodo- váše K, hodoval stkvostně RU — «a tak ustavičně vyn. B, a tak často- krát PRNTU — 131—133 O takových ... více] vyn. K — 131 Izaiáš] prorok C — 132 takto] vyn. PCNT, řka U — Jezme a píme C — opíjejme R, zpíme C, opojme U — bude] buďme PN, budeme RCU, buď nám T — vzajtra R — 133 [a mnohem více] vyn. PRONT - «Bernart dí) Rehoř praví B — kvasové aneb (a RC) hodování KRC — 134 nikdy ... jedva ledva PT, řídko RU, sotva NC — hříchóv K — jednána býti KPNT, bejti působeny C — Ó] vyn. K — znamenali] vážili U — ti] vyn. RU — 135 132 Podle Iz. 22, 13 —
Strana 149
149 135 ješto jednají časté [hody,] sňatky, posvícení, svadby, rado- vánky, ješto se pohříchu při tom mnoho zlého děje, náklady veliké činí bohatým a znamenitým, a chudému audu Kristovu sotva chleba kus poskytnau! O takových svatý Bernart dí: »Zlořečené to hodování, kdežto «chudého auda Kristova ne- 140 viděti, Kale ďábelská pýcha, kdežto dábel v svých údech pasen bývá, a Kristus vně, v osobě chudých, stojí«. A taková hodování činí z chrámu Ducha svatého duom dábluov [Bélovi] a Ksvé břicho bohem a tak sau modloslužebníci. Také na tomto bohatci okazuje se veliká lakota, nebo jest hodoval skvostně, [stroje 145 krmě rozličné, hojné, kořenné a dobře opepřené)), nápoje drahé, Kano mu nosili v nádobách čistých a na stříbrných misách ješte] ktož KPTC, kteří NU — «jednají vyn. B, jednají a působí R, působí U — [hody] vyn. KPRONTU — svadby] svadební T — 136—138 «ješto ... takových činí, a to lidem bohatým, žráčóm, nesytým lidem, pyšným, rozpustilým, a údu Kristovu kusu chleba neposkytnú, ale ještě chudé oblúpíce páni, i nakládají na hojné svadby žráčuom. Ach, běda bude! B — 136 pohříchu] vyn. PNT — tom] takových sňatcích R, tom se U — mnoho toho U — 137 činí na krmě lidem U — 137—138 zname- nitým ... poskytnau] chudého tu neradi vidí a ledva že mu kus chleba dají U — 137 znamenitým v tomto světě K — chudým audóm Kristovým K — chudému pak T — Kristovému NC — 138 ledva PRCT — poskytnau, [nýbrž jejich chléb mocí a kvaltem berau] K — 139 to] takové N, vyn. C — chudého vyn. B, chudých K — úduov Kristových K — nevidí R, není a neviděti C, neradi vidí U — 140 «ale ... pýcha vyn. B — kdežto že tu ďábla krmí a pasau, mající ho v sobě, nebo, kolik hříchův kdo má, tolik také ďáblův má; a dí, že U — 141 Kristus vně ... stojí] Kristův aud jest každý volený boží; ale an ť i Kristus aud jesti mezi nimi U — 142 dům a příbytek RU — [Bélovi] vyn. KPRCNTU — a] vyn. RU — 142—143 «své ... modloslužebníci] vyn. RU — 142—144 «své ... neb jich břicho jest jim jich Buoh. Také lakota tohoto bohatce, že B — 142 své] vyn. PNT — 143 Také] Ještě PNT — tom PRCN — bohatci] bohatství toho bohatce U — 144 neb] v tom slovu: »Prý (Praví T) PNT, nebo dí čtení svaté R, A dí čtení U — hodoval] vyn. (!) T, hodovavše R — [stroje) vyn. KPRCNTU — 145—146 hojné... nápoje drahé] a dobře okořeněné (vopepřené T) a tukem voplývající NT, a opepřené, aby tím lépe mohl píti, a nápoje dobré a lahodné, aby se lépe zažívalo U — 145 kořenné] dobře okořeněné C — «a dobře opepřené) vyn. B — nápoje drahé] a tukem oplývající (+ a nápoje také drahé C) PC, aby tím lépe lampa hořela, a nápoje dobré a pití, aby se lépe zažívalo R — 146 gano ... misách) a při tom nádoby drahé, mísy stříbrné, zlatnice, aby se všecko stkvělo ku pochvale, též B, ani (a ty NT) mu nosili (nošeny byly T) na misách stříbrných, ani (také i T) pití (nápoj N) drahá (drahý N) PNT, ano mu nosili v nádobách a v koflících stříbrných, pozlacených C — an U — mu, pánu, Jeho Milosti
149 135 ješto jednají časté [hody,] sňatky, posvícení, svadby, rado- vánky, ješto se pohříchu při tom mnoho zlého děje, náklady veliké činí bohatým a znamenitým, a chudému audu Kristovu sotva chleba kus poskytnau! O takových svatý Bernart dí: »Zlořečené to hodování, kdežto «chudého auda Kristova ne- 140 viděti, Kale ďábelská pýcha, kdežto dábel v svých údech pasen bývá, a Kristus vně, v osobě chudých, stojí«. A taková hodování činí z chrámu Ducha svatého duom dábluov [Bélovi] a Ksvé břicho bohem a tak sau modloslužebníci. Také na tomto bohatci okazuje se veliká lakota, nebo jest hodoval skvostně, [stroje 145 krmě rozličné, hojné, kořenné a dobře opepřené)), nápoje drahé, Kano mu nosili v nádobách čistých a na stříbrných misách ješte] ktož KPTC, kteří NU — «jednají vyn. B, jednají a působí R, působí U — [hody] vyn. KPRONTU — svadby] svadební T — 136—138 «ješto ... takových činí, a to lidem bohatým, žráčóm, nesytým lidem, pyšným, rozpustilým, a údu Kristovu kusu chleba neposkytnú, ale ještě chudé oblúpíce páni, i nakládají na hojné svadby žráčuom. Ach, běda bude! B — 136 pohříchu] vyn. PNT — tom] takových sňatcích R, tom se U — mnoho toho U — 137 činí na krmě lidem U — 137—138 zname- nitým ... poskytnau] chudého tu neradi vidí a ledva že mu kus chleba dají U — 137 znamenitým v tomto světě K — chudým audóm Kristovým K — chudému pak T — Kristovému NC — 138 ledva PRCT — poskytnau, [nýbrž jejich chléb mocí a kvaltem berau] K — 139 to] takové N, vyn. C — chudého vyn. B, chudých K — úduov Kristových K — nevidí R, není a neviděti C, neradi vidí U — 140 «ale ... pýcha vyn. B — kdežto že tu ďábla krmí a pasau, mající ho v sobě, nebo, kolik hříchův kdo má, tolik také ďáblův má; a dí, že U — 141 Kristus vně ... stojí] Kristův aud jest každý volený boží; ale an ť i Kristus aud jesti mezi nimi U — 142 dům a příbytek RU — [Bélovi] vyn. KPRCNTU — a] vyn. RU — 142—143 «své ... modloslužebníci] vyn. RU — 142—144 «své ... neb jich břicho jest jim jich Buoh. Také lakota tohoto bohatce, že B — 142 své] vyn. PNT — 143 Také] Ještě PNT — tom PRCN — bohatci] bohatství toho bohatce U — 144 neb] v tom slovu: »Prý (Praví T) PNT, nebo dí čtení svaté R, A dí čtení U — hodoval] vyn. (!) T, hodovavše R — [stroje) vyn. KPRCNTU — 145—146 hojné... nápoje drahé] a dobře okořeněné (vopepřené T) a tukem voplývající NT, a opepřené, aby tím lépe mohl píti, a nápoje dobré a lahodné, aby se lépe zažívalo U — 145 kořenné] dobře okořeněné C — «a dobře opepřené) vyn. B — nápoje drahé] a tukem oplývající (+ a nápoje také drahé C) PC, aby tím lépe lampa hořela, a nápoje dobré a pití, aby se lépe zažívalo R — 146 gano ... misách) a při tom nádoby drahé, mísy stříbrné, zlatnice, aby se všecko stkvělo ku pochvale, též B, ani (a ty NT) mu nosili (nošeny byly T) na misách stříbrných, ani (také i T) pití (nápoj N) drahá (drahý N) PNT, ano mu nosili v nádobách a v koflících stříbrných, pozlacených C — an U — mu, pánu, Jeho Milosti
Strana 150
150 služebníci pyšní, pištci, hudci,] zpěváci, Kpísně nepoctivé, smí- chové, kumštové, mluvení daremná — a to vše z té stkvostnosti pocházelo. Ačkolivěk stkvostnost ne vždy se brání, když se to 150 skrovně jedná; neb dí Šalomaun v knihách Přísloví v XXXI. ka- pitole: »Stkvostného v chlebích chváliti budau rtové mnohých«, když toho nevede pro marnú chválu ani pro chlúbu světskau) Čtvrtý hřích «byl jest do tohoto bohatce marnost tohoto světa. Neb psy choval lovčí pro kratochvíl a bez pochyby že 155i ptáky Kchoval, jimž větčí pohodlé «činil než chudému Laza- rovi, a tím se zanepražďňuje, mnoho dobrého zameškával; a chudým po polích jezdíval a škodu činil, a snad to i v svátky činíval, RU — nesli K — čistých] vyn. U — 147 pyšní, hrdí, nadutí RU — pištci] a piskače i spěváky měl U — [hudci] vyn. KPCNTU, a R — spěváci před stolem N — 147—152 písně ... světskau kajkléři a to, v čemž se oko lidské pase a srdce kochá, u stoluov boháčuov se nalézá B — 147 nepoctivé) nepoctivé zpívajíce C, mrzké a špinavé, nepoctivé prozpěvujíce R, mrzké a ohavné spívali U — smíchy R — 148 kumštíkové R, kunšty TU - daremná] škaredá, hanebná, daremná a zatrhavá R, nemravná U — vše zlé C — stkvostnosti] rozkoše U — 149 pocházelo, i tanec ďáblův U 149—150 ačkolivěk ... neb] Ač darové boží sau, ale mají se skrovně užívati a s bázní boží a s děkováním. A U — 149 stkvostnost] stkvostnosti ( brání] zbraňuje T — 150 skrovně ... kapitole] slušně, v míru jedná a působí. Jakož dí Šalomaun C — jedná a měrau K, jedná a působí R v XXXI. ka- pitole] vyn. PNT — 151 chváliti tě U 152 nevede] nevedau PRNT, nečiní U ani] a U - světskau] vyn. U — 153 byl jest do vyn. BU — toho P — bohatce byl U — 154 psuov mnoho K — lovčí] lovčí (lovce U) pro marnau chválu (— a chlaubu R) i RU, lovce (a lovce NT) pro rozkoš měl (vyn. PN) a pro marnú chlúbu KPNT, vyžlata, vohaře, chrty pro marnau chlaubu a pro rozkoš C pro kratochvil] vyn. KPNTC — pochybení KPRCT, pochybnosti N — 155 Kchoval měl B, měl a choval C — 155—161 «činil ... bohatce)- činí páni, než by chudému učinili. Chudému pobéře holúbata, kteráž sobě k snědku choval, a dá káním a po polích s nimi chudým lidem škodu činí a i svátkové se jim neměťte, neb i v neděli s ptáky jedau, a k tomu chovají lovčí myslivce, aby vždy na jich hrdlo honili a jemu dosti učinili. Takový ť jest toto byl bohatec, ješto pro ty věci všeckno dobré opanštěl a všecko zlé páchal, a proto v pekle hoří B — 155 činil] dělal RU — 156 a tím) jimi C — zmeškal K, zmeškával P, obmeškával N, opauštěl a obmeškával C — chudým lidem RUT, chudým spolubližním svým N 157 po polích... činil] s nimi, totiž s těmi psy, po polích škodil C - po polích] v polích (poli U) RU, po polích na vosení T — jezdíval ... činil] škodil, měta jim se psy vobilé K — jezdíval a] vyn. RUNT — škodu nemalau T to] vyn. RUT — sváteční dny N — činíval] honíval R, lovíval U, na štvaní jezdíval T — 158 pohříchu] vyn. RU — mnohých zahalečův N - to]
150 služebníci pyšní, pištci, hudci,] zpěváci, Kpísně nepoctivé, smí- chové, kumštové, mluvení daremná — a to vše z té stkvostnosti pocházelo. Ačkolivěk stkvostnost ne vždy se brání, když se to 150 skrovně jedná; neb dí Šalomaun v knihách Přísloví v XXXI. ka- pitole: »Stkvostného v chlebích chváliti budau rtové mnohých«, když toho nevede pro marnú chválu ani pro chlúbu světskau) Čtvrtý hřích «byl jest do tohoto bohatce marnost tohoto světa. Neb psy choval lovčí pro kratochvíl a bez pochyby že 155i ptáky Kchoval, jimž větčí pohodlé «činil než chudému Laza- rovi, a tím se zanepražďňuje, mnoho dobrého zameškával; a chudým po polích jezdíval a škodu činil, a snad to i v svátky činíval, RU — nesli K — čistých] vyn. U — 147 pyšní, hrdí, nadutí RU — pištci] a piskače i spěváky měl U — [hudci] vyn. KPCNTU, a R — spěváci před stolem N — 147—152 písně ... světskau kajkléři a to, v čemž se oko lidské pase a srdce kochá, u stoluov boháčuov se nalézá B — 147 nepoctivé) nepoctivé zpívajíce C, mrzké a špinavé, nepoctivé prozpěvujíce R, mrzké a ohavné spívali U — smíchy R — 148 kumštíkové R, kunšty TU - daremná] škaredá, hanebná, daremná a zatrhavá R, nemravná U — vše zlé C — stkvostnosti] rozkoše U — 149 pocházelo, i tanec ďáblův U 149—150 ačkolivěk ... neb] Ač darové boží sau, ale mají se skrovně užívati a s bázní boží a s děkováním. A U — 149 stkvostnost] stkvostnosti ( brání] zbraňuje T — 150 skrovně ... kapitole] slušně, v míru jedná a působí. Jakož dí Šalomaun C — jedná a měrau K, jedná a působí R v XXXI. ka- pitole] vyn. PNT — 151 chváliti tě U 152 nevede] nevedau PRNT, nečiní U ani] a U - světskau] vyn. U — 153 byl jest do vyn. BU — toho P — bohatce byl U — 154 psuov mnoho K — lovčí] lovčí (lovce U) pro marnau chválu (— a chlaubu R) i RU, lovce (a lovce NT) pro rozkoš měl (vyn. PN) a pro marnú chlúbu KPNT, vyžlata, vohaře, chrty pro marnau chlaubu a pro rozkoš C pro kratochvil] vyn. KPNTC — pochybení KPRCT, pochybnosti N — 155 Kchoval měl B, měl a choval C — 155—161 «činil ... bohatce)- činí páni, než by chudému učinili. Chudému pobéře holúbata, kteráž sobě k snědku choval, a dá káním a po polích s nimi chudým lidem škodu činí a i svátkové se jim neměťte, neb i v neděli s ptáky jedau, a k tomu chovají lovčí myslivce, aby vždy na jich hrdlo honili a jemu dosti učinili. Takový ť jest toto byl bohatec, ješto pro ty věci všeckno dobré opanštěl a všecko zlé páchal, a proto v pekle hoří B — 155 činil] dělal RU — 156 a tím) jimi C — zmeškal K, zmeškával P, obmeškával N, opauštěl a obmeškával C — chudým lidem RUT, chudým spolubližním svým N 157 po polích... činil] s nimi, totiž s těmi psy, po polích škodil C - po polích] v polích (poli U) RU, po polích na vosení T — jezdíval ... činil] škodil, měta jim se psy vobilé K — jezdíval a] vyn. RUNT — škodu nemalau T to] vyn. RUT — sváteční dny N — činíval] honíval R, lovíval U, na štvaní jezdíval T — 158 pohříchu] vyn. RU — mnohých zahalečův N - to]
Strana 151
151 jakož i nyní pohříchu od mnohých se to děje. A také choval ptáčníky, rybáře, lovce rozličných myslivostí, ješto každý na ň 160 honil, aby tomu dosti učinil, toho sobě dovedl. To již život bo- hatce). Dí dále čtení svaté): »I byl jeden žebrák, jménem Lazar«. Velmi věc znamenitá, že jméno tohoto chudého napsáno, a bohatcovo nic; a to proto, neb bohatí na tomto světě ohlašují 165 jména svá, aby o nich všichni věděli, ba ještě i po smrti své pýchy nenechají, ani ť i nad hroby svými drahého kamení s štíty káží B 321 naklásti, ješto to nic prospěšno k spasení není, jediné toliko nějakové povyšování nad jiné, aby lidé, hledíce na jich hroby, i připomínali jich pýchu a hrdost, kterúž vedli, dokudž živi byli. vyn. KT — 158—161 a také... bohatce) vyn. PNT — 158 a také choval] a k tomu také (vyn. C) měl myslivce (vyn. C) RC, a choval U — 159 rozlič- ných myslivostí] vyn. RU, sítečníky C — 160 honil, a k čemu se kto zjednal K — aby tomu... bohatce) vyn. U, a k skvostnosti jemu do- pomáhal C — tomu každý K — toho sobě ... bohatce) vyn. R — 162 svaté) vyn. B — 163 Velmi ... znamenitá] Ej, divná věc U — věc] jest věc tato (toto T) NT — znamenitá] podivení hodna N — toho U — chudého ze jména C — napsáno a jmenováno C — 164 bohatcovo] bohatého PNTU, jméno bohatého C — to proto] proč (+ jest C) to? Pro toto (to C) KC — protol pro tu příčinu T — neb] že KCPNT — světě sauce U — ohlašovali KPONT 165 svá, tak také i po smrti ohlašují jména svá U — aby] aby oni R — nich] ch připsáno až dodatečně, nad řádku B — 165—166 ba ještě ... nenechají] a ti bohatí ještě tomu chtějí, aby i po smrti jejich jich pýcha byla ohlašována U — 165 ba] ba, ti bohatí K — ještě] zajisté ti bohatí na tomto světě, jakž sau byli, tak také R; vyn. C — 166 nenechají] bohatí nenechají C, nechati ne- mohau C (ps. nenechti!) — ano V, an TU — na své hroby KRU, na hroby N — svými] vyn. PNT — drahé U — kamení mramorové (!), alabastro- vého C — s štíty] s svými erby a s štíty K, a štíty C — kážíj vyn. PNT — 167 naklásti] nakladú PN, naklásti, drahé malování, epitafija učiniti C — 167—168 «ješto ... jiné vyn. B — 167 ješto] an U — to] vyn. R prospěšno] pomocno PN, nápomocno N, platno a prospěšno C — jediné ale nýbrž ještě k horšímu: nic jiného to není, než jediné C — toliko] vyn. U — 168 nějaké CPR, jakés N, vyn. U — povyšování] posmívání aneb povýšení (vyvyšování se N, povyšování se T) PNT — nad jiné» jedni nad druhé C — 168—169 aby lidé . .. živi byli] vyn. PNT — 168 pohledíce C — 168—169 jich . .. připomínali ty věci, zpomínali B — 169 připomínali ještě R- připomínali ... živi byli] na ty nápisy, i rozprávěli sobě, že tu leží tento král, toto kníže, tento biskup, tento pán korúhevný a tak dále K — jich pýchu ... živi byli] je v jich pejše a v bohatství a v rozkošech, v kterejchž sau byli na tomto světě C — vedli] činili U — dokudž ... byli] na tomto světě (+ sauce živi R) RU —
151 jakož i nyní pohříchu od mnohých se to děje. A také choval ptáčníky, rybáře, lovce rozličných myslivostí, ješto každý na ň 160 honil, aby tomu dosti učinil, toho sobě dovedl. To již život bo- hatce). Dí dále čtení svaté): »I byl jeden žebrák, jménem Lazar«. Velmi věc znamenitá, že jméno tohoto chudého napsáno, a bohatcovo nic; a to proto, neb bohatí na tomto světě ohlašují 165 jména svá, aby o nich všichni věděli, ba ještě i po smrti své pýchy nenechají, ani ť i nad hroby svými drahého kamení s štíty káží B 321 naklásti, ješto to nic prospěšno k spasení není, jediné toliko nějakové povyšování nad jiné, aby lidé, hledíce na jich hroby, i připomínali jich pýchu a hrdost, kterúž vedli, dokudž živi byli. vyn. KT — 158—161 a také... bohatce) vyn. PNT — 158 a také choval] a k tomu také (vyn. C) měl myslivce (vyn. C) RC, a choval U — 159 rozlič- ných myslivostí] vyn. RU, sítečníky C — 160 honil, a k čemu se kto zjednal K — aby tomu... bohatce) vyn. U, a k skvostnosti jemu do- pomáhal C — tomu každý K — toho sobě ... bohatce) vyn. R — 162 svaté) vyn. B — 163 Velmi ... znamenitá] Ej, divná věc U — věc] jest věc tato (toto T) NT — znamenitá] podivení hodna N — toho U — chudého ze jména C — napsáno a jmenováno C — 164 bohatcovo] bohatého PNTU, jméno bohatého C — to proto] proč (+ jest C) to? Pro toto (to C) KC — protol pro tu příčinu T — neb] že KCPNT — světě sauce U — ohlašovali KPONT 165 svá, tak také i po smrti ohlašují jména svá U — aby] aby oni R — nich] ch připsáno až dodatečně, nad řádku B — 165—166 ba ještě ... nenechají] a ti bohatí ještě tomu chtějí, aby i po smrti jejich jich pýcha byla ohlašována U — 165 ba] ba, ti bohatí K — ještě] zajisté ti bohatí na tomto světě, jakž sau byli, tak také R; vyn. C — 166 nenechají] bohatí nenechají C, nechati ne- mohau C (ps. nenechti!) — ano V, an TU — na své hroby KRU, na hroby N — svými] vyn. PNT — drahé U — kamení mramorové (!), alabastro- vého C — s štíty] s svými erby a s štíty K, a štíty C — kážíj vyn. PNT — 167 naklásti] nakladú PN, naklásti, drahé malování, epitafija učiniti C — 167—168 «ješto ... jiné vyn. B — 167 ješto] an U — to] vyn. R prospěšno] pomocno PN, nápomocno N, platno a prospěšno C — jediné ale nýbrž ještě k horšímu: nic jiného to není, než jediné C — toliko] vyn. U — 168 nějaké CPR, jakés N, vyn. U — povyšování] posmívání aneb povýšení (vyvyšování se N, povyšování se T) PNT — nad jiné» jedni nad druhé C — 168—169 aby lidé . .. živi byli] vyn. PNT — 168 pohledíce C — 168—169 jich . .. připomínali ty věci, zpomínali B — 169 připomínali ještě R- připomínali ... živi byli] na ty nápisy, i rozprávěli sobě, že tu leží tento král, toto kníže, tento biskup, tento pán korúhevný a tak dále K — jich pýchu ... živi byli] je v jich pejše a v bohatství a v rozkošech, v kterejchž sau byli na tomto světě C — vedli] činili U — dokudž ... byli] na tomto světě (+ sauce živi R) RU —
Strana 152
152 Ještě dále se vypisuje v tomto svatém čtení rozličné trá- pení spravedlivých na tomto světě. A to se okazuje na tomto Lazarovi, kdež se dí: »A bíše některaký žebrák«, to jest jeden žebrák, a proto větší teskností trápen byl. Neb dí jeden múdrý, že i v tom jest radost některaká [bídnému], když má 175tovařiše k své bídě; avšak ten přenešťastný bohatec i nad tím jediným chudým nesmiloval se. A dí čtení [o psotě rozličné tohoto Lazara, neb praví], že jest byl žebrák, Kto jest tak nedostatečný a chudý, že žebral). Ale nynější chudí budú se po vsech «tlauci žebříce a budau peněz jiným na lichvu puojčovati. To již jedno 180 se vokazuje na chudých spravedlivých trápení. Druhé se vypisuje spravedlivých žebrota z nedostatku. Třetí trápení spravedlivých se vokazuje na tomto Lazarovi, když dí čtení, že ležíše, totiž 170 170—173 Ještě... trápen byl A dí, že byl jeden a tak samotný v své bídě, ješto z toho těžší trápení jemu bylo B — 170 Ještě] vyn. PNT, Již pak (vyn. U) RU — v tomto ... čtení] vyn. K, toto svaté čtení U — trápení vypravuje U — 171 spravedlivých lidí N — na tomto světě] vyn. KPNT, zde na tomto světě C — se okazuje] vyn. K — 171—172 se okazuje ... Lazarovi] na Lazarovi může se poznati C — 172 kdež když PTC — kdež se] a U — se dí] dí čtení K — A] že C — byl PNTRUC — některakýl nějakej PNTRU — 172—173 některaký ... jeden žebrák] jeden aneb nějakej C — 172 žebrák] vyn. PNT — to jest jeden žebrák] že byl sám U — 173 žebrák] vyn. PNTR — proto] tím T, skrze to C — Neb] Ano tak K — 174 múdrý] mudřec KPNT, skladač R, skladatel písma U, vykladač C — že i . . . bídnému] Gaudium est miseris socios habere po- narium (!), že i bídnému jest radost C — v tom] tomu (vyn. T) bídnému KPT, bídnému člověku N — jest radost některaká] jest některak veselejí PNT, jest nějaká radost a potěšení K — radost... když má] nějaké po- těšení, když bídný má nějaké U — [bídnému] vyn. KPRNT — má] má bídný R — 175 k své] v své U — 176 jedním KRC - chudým] vyn. C — neslitoval se jest a nesmiloval C — A dí čtení] A dále se vypisuje C — čtení svaté R — 176—177 [o psotě ... praví] vyn. KPRNTU, o něm C — 177 «to jest) a B — nestatečný RU — 178 že] a RU — žebral nic neměl, než což užebral B, musil žebrati KNT — chudí] štercíři N — se] vyn. C — vsech] všech domích RU — 178—186 «tlauci ... jeho šterco- vati a nažebříc peněz, puojčují neb prohrají aneb v krčmách prožerau. Také dí, že ležal, nemoha státi, ani ležeti, ani seděti a tak sobě nic vydělati proti těm, ješto žebří, a mohúce častokrát dělati, jako jsú mniší a bosáci, neúžiteční žebráci. Také i toto trápení Lazarovo bylo, že jest ležal u dveří bohatce B — 179 žebrajíce T, žebříce všudy RU, žebříce aneb mnozí budau u kostela sedati K — potom peněz T — jiným] vyn. KC — na lichvn] vyn. CR, a to na lichvu U — 180 těch chudých U — spravedlivých trápení vyn. U — Druhé pak R — 181 spravedlivých] na nich PNT, spravedlivých trápení RU — trápení vyn. C — spravedlivých] vyn. K — 182 tomto]
152 Ještě dále se vypisuje v tomto svatém čtení rozličné trá- pení spravedlivých na tomto světě. A to se okazuje na tomto Lazarovi, kdež se dí: »A bíše některaký žebrák«, to jest jeden žebrák, a proto větší teskností trápen byl. Neb dí jeden múdrý, že i v tom jest radost některaká [bídnému], když má 175tovařiše k své bídě; avšak ten přenešťastný bohatec i nad tím jediným chudým nesmiloval se. A dí čtení [o psotě rozličné tohoto Lazara, neb praví], že jest byl žebrák, Kto jest tak nedostatečný a chudý, že žebral). Ale nynější chudí budú se po vsech «tlauci žebříce a budau peněz jiným na lichvu puojčovati. To již jedno 180 se vokazuje na chudých spravedlivých trápení. Druhé se vypisuje spravedlivých žebrota z nedostatku. Třetí trápení spravedlivých se vokazuje na tomto Lazarovi, když dí čtení, že ležíše, totiž 170 170—173 Ještě... trápen byl A dí, že byl jeden a tak samotný v své bídě, ješto z toho těžší trápení jemu bylo B — 170 Ještě] vyn. PNT, Již pak (vyn. U) RU — v tomto ... čtení] vyn. K, toto svaté čtení U — trápení vypravuje U — 171 spravedlivých lidí N — na tomto světě] vyn. KPNT, zde na tomto světě C — se okazuje] vyn. K — 171—172 se okazuje ... Lazarovi] na Lazarovi může se poznati C — 172 kdež když PTC — kdež se] a U — se dí] dí čtení K — A] že C — byl PNTRUC — některakýl nějakej PNTRU — 172—173 některaký ... jeden žebrák] jeden aneb nějakej C — 172 žebrák] vyn. PNT — to jest jeden žebrák] že byl sám U — 173 žebrák] vyn. PNTR — proto] tím T, skrze to C — Neb] Ano tak K — 174 múdrý] mudřec KPNT, skladač R, skladatel písma U, vykladač C — že i . . . bídnému] Gaudium est miseris socios habere po- narium (!), že i bídnému jest radost C — v tom] tomu (vyn. T) bídnému KPT, bídnému člověku N — jest radost některaká] jest některak veselejí PNT, jest nějaká radost a potěšení K — radost... když má] nějaké po- těšení, když bídný má nějaké U — [bídnému] vyn. KPRNT — má] má bídný R — 175 k své] v své U — 176 jedním KRC - chudým] vyn. C — neslitoval se jest a nesmiloval C — A dí čtení] A dále se vypisuje C — čtení svaté R — 176—177 [o psotě ... praví] vyn. KPRNTU, o něm C — 177 «to jest) a B — nestatečný RU — 178 že] a RU — žebral nic neměl, než což užebral B, musil žebrati KNT — chudí] štercíři N — se] vyn. C — vsech] všech domích RU — 178—186 «tlauci ... jeho šterco- vati a nažebříc peněz, puojčují neb prohrají aneb v krčmách prožerau. Také dí, že ležal, nemoha státi, ani ležeti, ani seděti a tak sobě nic vydělati proti těm, ješto žebří, a mohúce častokrát dělati, jako jsú mniší a bosáci, neúžiteční žebráci. Také i toto trápení Lazarovo bylo, že jest ležal u dveří bohatce B — 179 žebrajíce T, žebříce všudy RU, žebříce aneb mnozí budau u kostela sedati K — potom peněz T — jiným] vyn. KC — na lichvn] vyn. CR, a to na lichvu U — 180 těch chudých U — spravedlivých trápení vyn. U — Druhé pak R — 181 spravedlivých] na nich PNT, spravedlivých trápení RU — trápení vyn. C — spravedlivých] vyn. K — 182 tomto]
Strana 153
153 ani státi ani seděti moha, a tak sobě ničímž spomoci nemohl. To, hle, třetí trápení. Čtvrté trápení, když se dí: »Jménem Lazar«, 185 a tím se více mezi známými styděl a z toho převeliké trápení měl. Páté trápení se ukazuje v tom slovu: »U vrát jeho«, kdež jest měl větčí chtíč k jídlu vida, ani jedni tam a druzí ven jídlo nesú neb to jest k veliké bolesti žaludka, hleděti na jídlo [neb na pití], a neokusiti, ano se chce Kjísti anebo píti). Šesté se trápení na 190 něm okazuje, že byl pln nežituov a tak pro rozkysání těch vředóv a pro smrad z toho pocházející sám sobě i jiným mrzal Ka tak byl ohyzda lidem a zavržený Kobce). Avšak proto v těch ve všech trápeních nezúfal sobě, nerúhal se ani reptal proti milému Bohu, ale trpěl to míle a trvánlivě)). A to ť jest 195 převeliký dar od milého Boha, ktož míle trpí, což na ň milý Buoh vyn. K — Lazarovi v tom C — když dí čtení] vyn. KC, jakož dí níže RU, jakož dí čtení N, jakož dí svaté čtení T — že] vyn. RU — Leževši RU, ležel NCT — totiž] vyn. PT, nebo N, totiž že C — 183 seděti ani choditi C — moha] nemohl NRUT — a tak] ani N — sebě T — nic PNT — pomoci PNT — nemohl] vyn. N, nemoha C — 183—184 To ... trápení] vyn. K, A to máš věc třetí T, To ť, hle, třetí (+ auzkost N) PN — 184 Čtvrté trápení se okazuje RU — když se dí] Prý PN, jenž dí T, v tom, že dí čtení svaté C, když dí čtení svaté RU — jménem] vyn. RU — 185 tím] tak K, to proto, že C — více] tím více C — mezi známými] vyn. RU — a z toho převeliké trápení měl] vyn. C — 186 se ukazuje v tom slovu] Prý PN, že ležel C, dí T, oznamuje svaté čtení, kdež (a U) dí RU — jeho bo- hatce C — kdež kdyžto K — 187 větčí] vyn. K — chtíč] chut U, chtíč a žádost KC — ano PTC, an U — tam] sem NC — ven] tam NC — jídlo nesú; neb] chodí nesauc jídlo; a C — jídla KU — nosili N, nosí U — 188 to] tak RU — převeliké C — bolesti] žalosti PN, žalosti a bolesti T — žaludka a bolest P, lačnému žaludku a bolesti N, žalaudku T — jídlo] to RU — [neb na pití] vyn. KPRCNTU — 189 ano] ho, když KC, a zvlášť, když PNT, když RU— jísti anebo píti vyn. B, jísti a píti U — se vyn. KPCNT — 190 na něm... byl] jeho bylo, jakož dí (+ svaté NTC) čtení KPNTC — plný PRNTU, že byl pln C — nežituov] vředů aneb vředů (!)C — 190—191 pro rozkysání... pocházející smrdutý, rozkysalý, že B — 190 kysání PRNTU — těch] vyn. RNU — 191 z toho] od nich C — se jest mrzal R — 192 «a tak byl ohyzda ohyzdný B — byl ohyzda] bylo (!) R — ohyzda ohyzdný K — ohyzda ... obce vyvržen z obcí U — a zavržený] vyn. K — obce vyn. BK — Ale KPNT — 193 v tom ve všem trápení U — neporauhal se Bohu PNT — nereptal U — 194 milému] Pánu KPCNT — trpěl] snášel T — a trvánlivě) až do setrvání B, a trpělivě K, a setrválivě P, a setrvánlivě NT, trpělivě a trvánlivě C — 195 převeliký] velmi veliký K, veliký PCNT — od... Boha] boží PCNTU, vyn. R — milého] vyn. K — ktož] kdož kolivěk a což kolivěk R, kdož vše U — 195—196 ktož ... dopustí] ktož kolivěk sau takoví, že míle a rádi
153 ani státi ani seděti moha, a tak sobě ničímž spomoci nemohl. To, hle, třetí trápení. Čtvrté trápení, když se dí: »Jménem Lazar«, 185 a tím se více mezi známými styděl a z toho převeliké trápení měl. Páté trápení se ukazuje v tom slovu: »U vrát jeho«, kdež jest měl větčí chtíč k jídlu vida, ani jedni tam a druzí ven jídlo nesú neb to jest k veliké bolesti žaludka, hleděti na jídlo [neb na pití], a neokusiti, ano se chce Kjísti anebo píti). Šesté se trápení na 190 něm okazuje, že byl pln nežituov a tak pro rozkysání těch vředóv a pro smrad z toho pocházející sám sobě i jiným mrzal Ka tak byl ohyzda lidem a zavržený Kobce). Avšak proto v těch ve všech trápeních nezúfal sobě, nerúhal se ani reptal proti milému Bohu, ale trpěl to míle a trvánlivě)). A to ť jest 195 převeliký dar od milého Boha, ktož míle trpí, což na ň milý Buoh vyn. K — Lazarovi v tom C — když dí čtení] vyn. KC, jakož dí níže RU, jakož dí čtení N, jakož dí svaté čtení T — že] vyn. RU — Leževši RU, ležel NCT — totiž] vyn. PT, nebo N, totiž že C — 183 seděti ani choditi C — moha] nemohl NRUT — a tak] ani N — sebě T — nic PNT — pomoci PNT — nemohl] vyn. N, nemoha C — 183—184 To ... trápení] vyn. K, A to máš věc třetí T, To ť, hle, třetí (+ auzkost N) PN — 184 Čtvrté trápení se okazuje RU — když se dí] Prý PN, jenž dí T, v tom, že dí čtení svaté C, když dí čtení svaté RU — jménem] vyn. RU — 185 tím] tak K, to proto, že C — více] tím více C — mezi známými] vyn. RU — a z toho převeliké trápení měl] vyn. C — 186 se ukazuje v tom slovu] Prý PN, že ležel C, dí T, oznamuje svaté čtení, kdež (a U) dí RU — jeho bo- hatce C — kdež kdyžto K — 187 větčí] vyn. K — chtíč] chut U, chtíč a žádost KC — ano PTC, an U — tam] sem NC — ven] tam NC — jídlo nesú; neb] chodí nesauc jídlo; a C — jídla KU — nosili N, nosí U — 188 to] tak RU — převeliké C — bolesti] žalosti PN, žalosti a bolesti T — žaludka a bolest P, lačnému žaludku a bolesti N, žalaudku T — jídlo] to RU — [neb na pití] vyn. KPRCNTU — 189 ano] ho, když KC, a zvlášť, když PNT, když RU— jísti anebo píti vyn. B, jísti a píti U — se vyn. KPCNT — 190 na něm... byl] jeho bylo, jakož dí (+ svaté NTC) čtení KPNTC — plný PRNTU, že byl pln C — nežituov] vředů aneb vředů (!)C — 190—191 pro rozkysání... pocházející smrdutý, rozkysalý, že B — 190 kysání PRNTU — těch] vyn. RNU — 191 z toho] od nich C — se jest mrzal R — 192 «a tak byl ohyzda ohyzdný B — byl ohyzda] bylo (!) R — ohyzda ohyzdný K — ohyzda ... obce vyvržen z obcí U — a zavržený] vyn. K — obce vyn. BK — Ale KPNT — 193 v tom ve všem trápení U — neporauhal se Bohu PNT — nereptal U — 194 milému] Pánu KPCNT — trpěl] snášel T — a trvánlivě) až do setrvání B, a trpělivě K, a setrválivě P, a setrvánlivě NT, trpělivě a trvánlivě C — 195 převeliký] velmi veliký K, veliký PCNT — od... Boha] boží PCNTU, vyn. R — milého] vyn. K — ktož] kdož kolivěk a což kolivěk R, kdož vše U — 195—196 ktož ... dopustí] ktož kolivěk sau takoví, že míle a rádi
Strana 154
154 200 dopustí; takoví t jsú velmi drazí (před tváří boží a velmi milí, neb tak sám «Buoh dí: »Já ty, kteréž miluji, tresci«. [Ale koho ť netresce, strach, že ť i nemiluje, jako toho bohatce, jemuž jest ve všem vuoli a svobodu dal.] Sedmé trápení jeho bylo: »Žádal nasycen býti drobty, kteříž padali« etc. Jakož i nyní druhdy mnohokrát žádají chudí, ani ť radějí dadí [chleba] psuom neb sviniem a s stola budau metati psuom taléře, a na chudé t nezpomenau. Osmé trápení okazuje se na Lazarovi v tom, jako dí čtení 205 »A žádný mu nedával«, «nebo z čeledi toho bohatce nižádný na snášejí takové věci K, ktož koli sau takoví a trpí to rádi PNT, kdož kolivěk sau takoví, že míle, s radostí trpí, což na ně milej Bůh dopustí C — 195 trpí to RU 196 takoví) a ti KPRONTU — velmi] vyn). R, převelmi C — drazí] vyn. U — 196—197 «před ... neb. a (vyn. U) milí Pánu Bohu, jakož (neboť U) BU, a milí před tváří boží, neb PNT — 197 nebo an C — Bnoh vyn. B — tresci a kárám jako syny a dcery zalíbené C — 197— 199 [Ale ... dal] vyn. KPRCNTU 200 «Sedmé... bylo I dí dále: »A B, Sedmé trápení tohoto chudého Lazara bylo v tom, že C — bylo, jako oznamuje čtení svaté, že RU — bylo] oznamuje čtení, když dí K — Žádal] žádostivu N — Žádal... býti] žádati, aby byl nasycen T - nasycený N — drobtóv K — z drobtův PRCT — 201 kteříž ... etc.] vyn. PNT, kteréž padaly z (!) stolu jeho U — padáchu (padali RC) z (!) stolu bohatce (jeho R, + a žádnej jemu jich nedával C) KRC - etc.] vyn. KRC — Jakož i nyní] I nyní t to pohříchu se stává, že C — 201—202 druhdy .. . radějí více B — 201 druhdy] vyn. CU — žádati budau KC — 202 chudí, prositi C, chudí za skyvku chleba T — ani] a oni NTCU — radějí mnozí K — [chleba] vyn. KPRCNU — neb a BKU — 202—204 Ka s stola . . . čtení taléřuov než chudým B— 202—203 a s stola ... taléře] mecíce talíře z stolův R, vyn. CU, kteří prý (praví T) padali z stola bohatce. I nyní ť (+ se T) to bývá (děje T), že t mecí talíře (z talířův NT) z stola (a ze stolův svých T) psuom PNT — 203 chudé ť i (ani T) PNT, chudé ť třebas ani C — 204 se] vyn. RP — v tom, jako] a U — svaté čtení RNT — 205 A] že CU - nedáváše KPR — 205—219 nebo ... bohatce a žádný se z čeledi nevydařil, aby byl milosrdnější než pán, ale jakýž byl pán, tacíž i služebníci; neb B 322 on svým pří- kladem, že byl nemilosrdný, i čeled všecku nemilosrdnú učinil. A tak tento bohatec nižádného pohodlíčka tomu chudému neučinil ani jaké přívětivosti skrze se sám neb skrze jiného neukázal; protož spravedlivě v horúcím pekle trpí a věčně se mučí. Uleknú-li se ti, ješto se s chudými neradi obírají, ale v uošklivosti je větčí mají nežli psy najmrzčejší? I dí čtení, že i psi přicházejíce lízali nežity jeho, jimž se jest pro mdlobu nemohl brániti, a tím jemu bolesti přičíněli, a také bez pochyby že i štěkáním svým jej trápili, že volaje pro ně slyšán nemohl býti. Avšak B — 205 toho] tohoto R, 197 Zj. 3, 19 —
154 200 dopustí; takoví t jsú velmi drazí (před tváří boží a velmi milí, neb tak sám «Buoh dí: »Já ty, kteréž miluji, tresci«. [Ale koho ť netresce, strach, že ť i nemiluje, jako toho bohatce, jemuž jest ve všem vuoli a svobodu dal.] Sedmé trápení jeho bylo: »Žádal nasycen býti drobty, kteříž padali« etc. Jakož i nyní druhdy mnohokrát žádají chudí, ani ť radějí dadí [chleba] psuom neb sviniem a s stola budau metati psuom taléře, a na chudé t nezpomenau. Osmé trápení okazuje se na Lazarovi v tom, jako dí čtení 205 »A žádný mu nedával«, «nebo z čeledi toho bohatce nižádný na snášejí takové věci K, ktož koli sau takoví a trpí to rádi PNT, kdož kolivěk sau takoví, že míle, s radostí trpí, což na ně milej Bůh dopustí C — 195 trpí to RU 196 takoví) a ti KPRONTU — velmi] vyn). R, převelmi C — drazí] vyn. U — 196—197 «před ... neb. a (vyn. U) milí Pánu Bohu, jakož (neboť U) BU, a milí před tváří boží, neb PNT — 197 nebo an C — Bnoh vyn. B — tresci a kárám jako syny a dcery zalíbené C — 197— 199 [Ale ... dal] vyn. KPRCNTU 200 «Sedmé... bylo I dí dále: »A B, Sedmé trápení tohoto chudého Lazara bylo v tom, že C — bylo, jako oznamuje čtení svaté, že RU — bylo] oznamuje čtení, když dí K — Žádal] žádostivu N — Žádal... býti] žádati, aby byl nasycen T - nasycený N — drobtóv K — z drobtův PRCT — 201 kteříž ... etc.] vyn. PNT, kteréž padaly z (!) stolu jeho U — padáchu (padali RC) z (!) stolu bohatce (jeho R, + a žádnej jemu jich nedával C) KRC - etc.] vyn. KRC — Jakož i nyní] I nyní t to pohříchu se stává, že C — 201—202 druhdy .. . radějí více B — 201 druhdy] vyn. CU — žádati budau KC — 202 chudí, prositi C, chudí za skyvku chleba T — ani] a oni NTCU — radějí mnozí K — [chleba] vyn. KPRCNU — neb a BKU — 202—204 Ka s stola . . . čtení taléřuov než chudým B— 202—203 a s stola ... taléře] mecíce talíře z stolův R, vyn. CU, kteří prý (praví T) padali z stola bohatce. I nyní ť (+ se T) to bývá (děje T), že t mecí talíře (z talířův NT) z stola (a ze stolův svých T) psuom PNT — 203 chudé ť i (ani T) PNT, chudé ť třebas ani C — 204 se] vyn. RP — v tom, jako] a U — svaté čtení RNT — 205 A] že CU - nedáváše KPR — 205—219 nebo ... bohatce a žádný se z čeledi nevydařil, aby byl milosrdnější než pán, ale jakýž byl pán, tacíž i služebníci; neb B 322 on svým pří- kladem, že byl nemilosrdný, i čeled všecku nemilosrdnú učinil. A tak tento bohatec nižádného pohodlíčka tomu chudému neučinil ani jaké přívětivosti skrze se sám neb skrze jiného neukázal; protož spravedlivě v horúcím pekle trpí a věčně se mučí. Uleknú-li se ti, ješto se s chudými neradi obírají, ale v uošklivosti je větčí mají nežli psy najmrzčejší? I dí čtení, že i psi přicházejíce lízali nežity jeho, jimž se jest pro mdlobu nemohl brániti, a tím jemu bolesti přičíněli, a také bez pochyby že i štěkáním svým jej trápili, že volaje pro ně slyšán nemohl býti. Avšak B — 205 toho] tohoto R, 197 Zj. 3, 19 —
Strana 155
155 něho nedbal, neb bohatec svým zlým příkladem všichnu čeled svú pohoršil a nemilostivú učinil; neb jest obecné přísloví: »Ja- kovýž pán, takoví i služebníci«. Tak velmi byl nemilostivý ten B 322 bohatec, že tomu chudému žádného dobrodíní neučinil ku po- 210 hodlíčku ani slova ochotného ku potěšení ani skrze se ani skrze své čeledíny. A protož spravedlivě křičí v pekle a křičeti bude na věky v mukách pekla horaucího. Vážíme-li to sobě a tane-li nám to na mysl, ulekneme-li se toho, ješto se neradi s chudými obíráme a nejsme milosrdni? Deváté trápení vokazuje se na 215 Lazarovi to, jakož dí čtení: »Ale i psi přicházíchu«, pro jichžto skolení a štěkání nemohl býti slyšán. A z toho měl převeliké trápení. »A lízáchu nežity jeho«, neb se jim pro velikú mdlobu brániti nemohl, a z toho ť jest převelikau bolest čil v ranách svých. A tak tento Lazar byl milosrden psům toho bohatce až psi vyn. U — bohatého C — 206 něho] Lazara nic C — neb] a R, zajisté tento N, protože T, a to proto, že ten C — 206—207 bohatec ... obecné] pán jich byl nemilosrdný, i vzali si příklad zlý. Nebo dí U — 206 příkladem a svejm nemilosrdenstvím C, příkladem, že byl nemilosrdný R — 206—207 všichnu ... učinil] vší své čeledi pohoršení dal a jiní všichni nemilostiví a nemilosrdní sau byli učiněni R — 206 čeládku T 207 a nemilostivů učinil vyn. C Jakýž PRNTCU — 208 takoví i] taková čeled a U, tacíž i P, takoví sau i C — nemilostivýj nemilostivej a nelítostivej C, velmi ne- milostivý R, nemilosrdný U — tento K — 209 chudému Lazarovi PRU — žádůckého P — učiniti nechtěl T — ku pohodlíčku] ani pohodlíčka PNTC, vyn. U 210 ochotného] vyn. U — ani Jani sám PNTCU, sám R — skrze se] od sebe (+ ale P) PNT — 211 své čeledíny] svau čeládku N, své služeb- níky U — spravedlivě] s právem K, spravedlivě a hodně C — bude snad Bůh milej ví N — 212 v pekle horaucím C — Vážíte-li vy K, Nuže, milí křesťané, vážíte-li C — sobě] vyn. U — tane] padne RU; v K pův. tane, z toho pozdní korekturou: padne — 213 nám] vám KC — to kdy NTC — uleknete KC, uleknú PNT — tohoto mnozí PNT ješto] an U — 213—214 se neradi ... obíráme] neradi chudým (+ audům Kristovým N) dávají PNT — 214 obíráme] vobíráte KC, mnozí obíráme R, sdělujete C — nejsme] nejste KC, nejsau PNT — 215 to, jakož dí čtení v tom slovu KC, když dí čtení svatý RU — svaté čtení NT — přicházejíce CN, přicházeli RTU — 216 skolení] skučení N, vytí C, vejní R, výní U 216—217 z toho ... trápení] tím takovým skolením (štěkáním N) pře- velice jej trápili PNT, tak ti psi svým štěkáním a vejním převelice ho trápili RU, tak ho tím svejm vejním a štěkáním převelice trápili C 217 prý (praví T), lízáchu (lízali N) PNT, dí, že lízali C, lízali RU — nežity vředy RCU — pro velikú mdlobu] vyn. K — 218 z toho lízaní K čil] měl U, cítil CNT — 219 tento] vyn. KPNT — tento ... bohatce a vyn. U — 207 Po prvé u Petronia (Satir. 58) —
155 něho nedbal, neb bohatec svým zlým příkladem všichnu čeled svú pohoršil a nemilostivú učinil; neb jest obecné přísloví: »Ja- kovýž pán, takoví i služebníci«. Tak velmi byl nemilostivý ten B 322 bohatec, že tomu chudému žádného dobrodíní neučinil ku po- 210 hodlíčku ani slova ochotného ku potěšení ani skrze se ani skrze své čeledíny. A protož spravedlivě křičí v pekle a křičeti bude na věky v mukách pekla horaucího. Vážíme-li to sobě a tane-li nám to na mysl, ulekneme-li se toho, ješto se neradi s chudými obíráme a nejsme milosrdni? Deváté trápení vokazuje se na 215 Lazarovi to, jakož dí čtení: »Ale i psi přicházíchu«, pro jichžto skolení a štěkání nemohl býti slyšán. A z toho měl převeliké trápení. »A lízáchu nežity jeho«, neb se jim pro velikú mdlobu brániti nemohl, a z toho ť jest převelikau bolest čil v ranách svých. A tak tento Lazar byl milosrden psům toho bohatce až psi vyn. U — bohatého C — 206 něho] Lazara nic C — neb] a R, zajisté tento N, protože T, a to proto, že ten C — 206—207 bohatec ... obecné] pán jich byl nemilosrdný, i vzali si příklad zlý. Nebo dí U — 206 příkladem a svejm nemilosrdenstvím C, příkladem, že byl nemilosrdný R — 206—207 všichnu ... učinil] vší své čeledi pohoršení dal a jiní všichni nemilostiví a nemilosrdní sau byli učiněni R — 206 čeládku T 207 a nemilostivů učinil vyn. C Jakýž PRNTCU — 208 takoví i] taková čeled a U, tacíž i P, takoví sau i C — nemilostivýj nemilostivej a nelítostivej C, velmi ne- milostivý R, nemilosrdný U — tento K — 209 chudému Lazarovi PRU — žádůckého P — učiniti nechtěl T — ku pohodlíčku] ani pohodlíčka PNTC, vyn. U 210 ochotného] vyn. U — ani Jani sám PNTCU, sám R — skrze se] od sebe (+ ale P) PNT — 211 své čeledíny] svau čeládku N, své služeb- níky U — spravedlivě] s právem K, spravedlivě a hodně C — bude snad Bůh milej ví N — 212 v pekle horaucím C — Vážíte-li vy K, Nuže, milí křesťané, vážíte-li C — sobě] vyn. U — tane] padne RU; v K pův. tane, z toho pozdní korekturou: padne — 213 nám] vám KC — to kdy NTC — uleknete KC, uleknú PNT — tohoto mnozí PNT ješto] an U — 213—214 se neradi ... obíráme] neradi chudým (+ audům Kristovým N) dávají PNT — 214 obíráme] vobíráte KC, mnozí obíráme R, sdělujete C — nejsme] nejste KC, nejsau PNT — 215 to, jakož dí čtení v tom slovu KC, když dí čtení svatý RU — svaté čtení NT — přicházejíce CN, přicházeli RTU — 216 skolení] skučení N, vytí C, vejní R, výní U 216—217 z toho ... trápení] tím takovým skolením (štěkáním N) pře- velice jej trápili PNT, tak ti psi svým štěkáním a vejním převelice ho trápili RU, tak ho tím svejm vejním a štěkáním převelice trápili C 217 prý (praví T), lízáchu (lízali N) PNT, dí, že lízali C, lízali RU — nežity vředy RCU — pro velikú mdlobu] vyn. K — 218 z toho lízaní K čil] měl U, cítil CNT — 219 tento] vyn. KPNT — tento ... bohatce a vyn. U — 207 Po prvé u Petronia (Satir. 58) —
Strana 156
156 220 milosrdnější byli Lazarovi chudému než jejich pán. Ó pře- nešťastní [všickni] lidé ukrutní, zloději, dráči, lichevníci, nemilosrdní, [skúpí! O «takových dí svatý Jakub v své kano- nice: »Saud bez milosrdenství bude tomu, ktož nečiní milosrden- ství«. Již pak kteď dále vypisuje se potěšení spravedlivých, a to na Lazarovi. Najprvé, že mu již všecka psota konec vzala, když dí čtení: «Stalo se jest, když umřel žebrák«. Kam se již psota děla neb žebrota? Všecko to s ním umřelo a konec vzalo, jakož dí svatý Jan v Zjevení: »Setře Buoh všelikú slzu od očí svatých 230 svých a smrt již více nebude, ani Klkání ani křik, neb již konec bude vší bídě«. Druhé se ukazuje povýšení v slávě, neb dí, že nesen byl — totižto jako vítěz. Třetí, výborné tovařiství, neb od anjeluov. Ó jaké duostojenství! A to nesení bylo jest pro 225 Lazar] on PNT milosrden těm C, milosrdnější T — k psům N — tohoto R — tito psi B, ti psi PN — 220 «Lazarovi tomuto B — 221 [všicknij vyn. KPCNTU, ukrutní R — zlodějí vyn. B — dráči] vyn. PRONTU — lichevníci vyn. B — 222 nemilostiví N — [skúpí] vyn. KRCTU, etc. PN — takových nich B, takových o všech RU — praví KPNT — 223 že saud U — tomu] těm KU — ktož] protože U .- 225—226 Již... vzala] Ale již ve čtení Pán drahý potěšení slibuje spravedlivým; a to na Lazarovi dokázal, že již všecko jeho trápení vzalo konec U — 225—227 «teď ... čtení drahý Pán vypravuje potěšení Lazarovo i všech jiných spravedlivých v nonom životě řka B — 225 ted vyn. R — dále po takové bídě a psotě spravedlivých K, dále po takovém trápení C, dále ve čtení svatém R — se] vyn. R — spravedlivých] jich K, všech spravedlivých T, spravedlivých drahý Pán R — to] to opět C, tu R — 226 mu] vyn. N — mu již] pojednau C — psota jeho zde na tomto světě N — když] neb C — 227 čtení svaté CNTU — když že RNU — již] jest PNT ta psota K, jeho psota U - 228 děla ... jakož] a bída poděla? To všecko, i ta žebrota s ním umřela K — poděla PNT — neb] ba i ta (vyn. C) PNTC, a U — umřelo] uvadlo U — Všecko ... jakož] s ním umřela PONT — 229 Neb dí C — svatý Jan] čtení svaté u svatého Jana U — svém Zjevení N— 230 svých (vyn. U) milých RU — smrti RU — lkání to pláč B, kvílení O — křiku RONTU - již] tu již T, sau již ty věci pominuly prvé, a také nakrátce, že C — 231 bude ... bídě] vezme všecka bída T vší vyn. B — Druhé o slávě, neb C — povýšení v slávě] povýšenost slávy (+ toho chudého PN, + tohoto chudého T) KCPNT — dí čtení K — dí, že] vyn. C, di čtení svaté RU, praví čtení svaté N, Prý P. Praví T — 232 byl] jest N — totižto] vyn. N — «Třetí ...tovařiství a to od výborného tovařistva B — Třetí se okazuje RU — tovaryšstvo NU — 233 neb, prý PN, neb dí T — 223 Jak. 2, 13 — 229 Podle Zj. 21, 4 —
156 220 milosrdnější byli Lazarovi chudému než jejich pán. Ó pře- nešťastní [všickni] lidé ukrutní, zloději, dráči, lichevníci, nemilosrdní, [skúpí! O «takových dí svatý Jakub v své kano- nice: »Saud bez milosrdenství bude tomu, ktož nečiní milosrden- ství«. Již pak kteď dále vypisuje se potěšení spravedlivých, a to na Lazarovi. Najprvé, že mu již všecka psota konec vzala, když dí čtení: «Stalo se jest, když umřel žebrák«. Kam se již psota děla neb žebrota? Všecko to s ním umřelo a konec vzalo, jakož dí svatý Jan v Zjevení: »Setře Buoh všelikú slzu od očí svatých 230 svých a smrt již více nebude, ani Klkání ani křik, neb již konec bude vší bídě«. Druhé se ukazuje povýšení v slávě, neb dí, že nesen byl — totižto jako vítěz. Třetí, výborné tovařiství, neb od anjeluov. Ó jaké duostojenství! A to nesení bylo jest pro 225 Lazar] on PNT milosrden těm C, milosrdnější T — k psům N — tohoto R — tito psi B, ti psi PN — 220 «Lazarovi tomuto B — 221 [všicknij vyn. KPCNTU, ukrutní R — zlodějí vyn. B — dráči] vyn. PRONTU — lichevníci vyn. B — 222 nemilostiví N — [skúpí] vyn. KRCTU, etc. PN — takových nich B, takových o všech RU — praví KPNT — 223 že saud U — tomu] těm KU — ktož] protože U .- 225—226 Již... vzala] Ale již ve čtení Pán drahý potěšení slibuje spravedlivým; a to na Lazarovi dokázal, že již všecko jeho trápení vzalo konec U — 225—227 «teď ... čtení drahý Pán vypravuje potěšení Lazarovo i všech jiných spravedlivých v nonom životě řka B — 225 ted vyn. R — dále po takové bídě a psotě spravedlivých K, dále po takovém trápení C, dále ve čtení svatém R — se] vyn. R — spravedlivých] jich K, všech spravedlivých T, spravedlivých drahý Pán R — to] to opět C, tu R — 226 mu] vyn. N — mu již] pojednau C — psota jeho zde na tomto světě N — když] neb C — 227 čtení svaté CNTU — když že RNU — již] jest PNT ta psota K, jeho psota U - 228 děla ... jakož] a bída poděla? To všecko, i ta žebrota s ním umřela K — poděla PNT — neb] ba i ta (vyn. C) PNTC, a U — umřelo] uvadlo U — Všecko ... jakož] s ním umřela PONT — 229 Neb dí C — svatý Jan] čtení svaté u svatého Jana U — svém Zjevení N— 230 svých (vyn. U) milých RU — smrti RU — lkání to pláč B, kvílení O — křiku RONTU - již] tu již T, sau již ty věci pominuly prvé, a také nakrátce, že C — 231 bude ... bídě] vezme všecka bída T vší vyn. B — Druhé o slávě, neb C — povýšení v slávě] povýšenost slávy (+ toho chudého PN, + tohoto chudého T) KCPNT — dí čtení K — dí, že] vyn. C, di čtení svaté RU, praví čtení svaté N, Prý P. Praví T — 232 byl] jest N — totižto] vyn. N — «Třetí ...tovařiství a to od výborného tovařistva B — Třetí se okazuje RU — tovaryšstvo NU — 233 neb, prý PN, neb dí T — 223 Jak. 2, 13 — 229 Podle Zj. 21, 4 —
Strana 157
157 vohrazení bezpečnosti, neb dí svatý David: »Anjelóm svým při- 235 kázal jest o tobě, aby tebe ostříhali na všech cestách tvých«. Také proto nesen byl od andělóv: na znamení utěšení. Čtvrté se vypisuje odpočinutí, veselost, neb nesen do luona Abraha- mova.) A tak život tohoto Lazara byl zde na světě velmi psotný a bídný a pohřeb nějaký mrzutý; li ale pohleď, jakové důstojen- B 323 240 ství po smrti! Nebo, dokudž byl živ, jednoho neměl služebníka, ale po smrti množství svatých anjeluov, kteříž ho nesli do luona Abrahamova, to jest do tajného duchovního odpočinutí Boha Otce všemohúcího. Jakož dí svatý Matúš: »Vejdi do radosti Pána tvého!«. A to bude řečeno každému věrnému. Již pak po takovém potěšení spravedlivých vypravuje se 245 věčné mučení zlých, «a to v tom slovu: »Umřel jest bohatec [a pohřben jest v pekle]«. A tu také s ním konec vzala marná chvála, neb jest umřel bohatec i jeho bohatství s ním umřelo] anjelův (+ byl C) nesen RCU — Oh R, Och U — jakové R, jak veliké to T — 234 vohrazení] obrazení P, obražení N — vohrazení bezpečnosti bezpečnost té duše T .- neb] jakož C — neb dí svatý] Dí zajisté NT — tvejm C — 235 jest o tobě] vyn. U — tvých, aby o kámen neobrazil nohy tvé N — 236—238 «Také... Abrahamova A nesen byl do luona Abrahamova, jenž jest místo utěšené a veselé, v němž jsú Otcové světí odpočívali, čekajíce navštívení Syna božího; a tu divná božská potěšení bývaly B — 236 proto] vyn. K — na] pro RCU — většího utěšení C, jeho utěšení U — Čtvrté] Třetí C — 237 okazuje a vypisuje U — nesen] prý PN, praví T, vyn. C — 238 A tak] vyn. KPONT — jistého Lazara K — zde] vyn. RU zde ... velmi] vyn. KPCNT — tomto světě RU — 239 nějaký dobře nějakej C, jako P, velmi N, jeho velmi T — mrzutý] mrzký neb lehký K, opovržený PNT, lehkej a chaternej C, mrzký RU — pohled vizme PNT, hle C — jaké KPRNTU, jakého C — důstojenství došel C — 240 po smrti] vyn. PNT — Nebo] že KPCNT — jednoho] žádného K, ani jedinkého N, že (vyn. U) ani jednoho U — 241 ale] vyn. N, a C — smrti měl K, smrti pak N, smrti jich C — donesli KC, radostně nesli N 242 duchovního] vyn. KPCNT — 243 všemohaucího a tak do radosti C — Jakož ... Matúš] A dí u svatého Matauše U — v radost KPRCNTU — 244 svého KPRNTU — řečeno] promluveno N, mluveno U — věrnému] — v K pozdější rukou škrtnuto a nadepsáno: kajícímu věrnému křesťanu C — 245 pak] vyn. U — utěšení U — vypravuje] vypisuje C — 246 věčné] přetěžké N — a to ... slovu) kdež dí B — 247 [a pohřben... pekle] vyn. KPRNTU — A] Pak, když tento bohatec umřel C — s ním] vyn. U — spolu konec K — 248 chlauba a chvála jeho RU — [neb... umřelo] vyn. 234 Ž. 91, 11 — 243 Mat. 25, 21 (23) —
157 vohrazení bezpečnosti, neb dí svatý David: »Anjelóm svým při- 235 kázal jest o tobě, aby tebe ostříhali na všech cestách tvých«. Také proto nesen byl od andělóv: na znamení utěšení. Čtvrté se vypisuje odpočinutí, veselost, neb nesen do luona Abraha- mova.) A tak život tohoto Lazara byl zde na světě velmi psotný a bídný a pohřeb nějaký mrzutý; li ale pohleď, jakové důstojen- B 323 240 ství po smrti! Nebo, dokudž byl živ, jednoho neměl služebníka, ale po smrti množství svatých anjeluov, kteříž ho nesli do luona Abrahamova, to jest do tajného duchovního odpočinutí Boha Otce všemohúcího. Jakož dí svatý Matúš: »Vejdi do radosti Pána tvého!«. A to bude řečeno každému věrnému. Již pak po takovém potěšení spravedlivých vypravuje se 245 věčné mučení zlých, «a to v tom slovu: »Umřel jest bohatec [a pohřben jest v pekle]«. A tu také s ním konec vzala marná chvála, neb jest umřel bohatec i jeho bohatství s ním umřelo] anjelův (+ byl C) nesen RCU — Oh R, Och U — jakové R, jak veliké to T — 234 vohrazení] obrazení P, obražení N — vohrazení bezpečnosti bezpečnost té duše T .- neb] jakož C — neb dí svatý] Dí zajisté NT — tvejm C — 235 jest o tobě] vyn. U — tvých, aby o kámen neobrazil nohy tvé N — 236—238 «Také... Abrahamova A nesen byl do luona Abrahamova, jenž jest místo utěšené a veselé, v němž jsú Otcové světí odpočívali, čekajíce navštívení Syna božího; a tu divná božská potěšení bývaly B — 236 proto] vyn. K — na] pro RCU — většího utěšení C, jeho utěšení U — Čtvrté] Třetí C — 237 okazuje a vypisuje U — nesen] prý PN, praví T, vyn. C — 238 A tak] vyn. KPONT — jistého Lazara K — zde] vyn. RU zde ... velmi] vyn. KPCNT — tomto světě RU — 239 nějaký dobře nějakej C, jako P, velmi N, jeho velmi T — mrzutý] mrzký neb lehký K, opovržený PNT, lehkej a chaternej C, mrzký RU — pohled vizme PNT, hle C — jaké KPRNTU, jakého C — důstojenství došel C — 240 po smrti] vyn. PNT — Nebo] že KPCNT — jednoho] žádného K, ani jedinkého N, že (vyn. U) ani jednoho U — 241 ale] vyn. N, a C — smrti měl K, smrti pak N, smrti jich C — donesli KC, radostně nesli N 242 duchovního] vyn. KPCNT — 243 všemohaucího a tak do radosti C — Jakož ... Matúš] A dí u svatého Matauše U — v radost KPRCNTU — 244 svého KPRNTU — řečeno] promluveno N, mluveno U — věrnému] — v K pozdější rukou škrtnuto a nadepsáno: kajícímu věrnému křesťanu C — 245 pak] vyn. U — utěšení U — vypravuje] vypisuje C — 246 věčné] přetěžké N — a to ... slovu) kdež dí B — 247 [a pohřben... pekle] vyn. KPRNTU — A] Pak, když tento bohatec umřel C — s ním] vyn. U — spolu konec K — 248 chlauba a chvála jeho RU — [neb... umřelo] vyn. 234 Ž. 91, 11 — 243 Mat. 25, 21 (23) —
Strana 158
158 Neb dí svatý Jan v kanonice: »Svět pomine i žádost jeho«. 250 A v knihách Múdrosti [tak] psáno: »Ty všecky věci pominuly jsú jako stín«. Ó kterak mnoho úzkosti najde duše, kteráž tak ne- šťastně sejde s tohoto světa, jakož jest duše tohoto bohatce nalezla vnitř i zevnitř vědúc, že jest zle živa byla a v hříších, a hůře, když v hříších umřela, a najhůře, když již věčně zatra- 255 cena, když již pohledí ostatně na ten bídný svět «ta ubohá duše , kterýž jest velmi milovala, již se s ním rozžehná,] gano již nižádný nemuož pomoci, nevědúci, přenešťastná duše, kde bude první nocleh míti, ana sama v sobě bude míti svědomí zlé a již se nebude moci káti; přátely vidí okolo [sebe] stojíce, jimž 260 musí všeho statku svého «chtiec nebo nechtiec odjíti a od nich «jako s pláčem a s velikú žalostí Kpryč se bráti. Jakož se čte) o jednom rytíři. Když, sa u veliké nemoci a jako na smrti, uzřel pána svého, krále, jemuž jest slúžil, an před PRNTU — i jeho bohatství ... umřelo] z kteréhožto bohatství přicházela (pocházela C) jemu marná chvála KC — 249 Neb dí] Tak praví KPCNT, An (A U) tak (vyn. U) praví (dí U) RU — v své kanonice PRONT — že svět KPCNT — žádosti RNT, v (!) marnosti U — 250 [tak] vyn. KPRCNTU — psáno] stojí napsáno, že ti, ješto sau v pekle, takto mluví K, stojí napsáno (psáno N): Prý PN, stojí napsáno C, napsáno R, dí U — věci, totižto chvála tohoto světa a zboží C — 251 najde] nalezne ta (vyn. R) KRCU, najde ta PNT — tak] vyn. U — 253 vědauce to U — živa proti přikázaním božím N — v těch hříších N — 254 a hůře ... v hříších] vyn. PRNTU — to nejhůře U — již] jest U — zatracena bude C — 255 po- hlídne U — ostatní (!) BC, naposledy U — tento CTU255—256 qta... duše vyn. BKON — 255 ta] vyn. RU — 256 kterýž ... rozžehná] kteréhož se téměř jako zuby i nehty držala ta ubohá duše K, an jim již nižádný, jejich tovaryšství a tovaryši, nemohau pomoci a U, kterémuž se dala kla- mati a kterýžto ubohá duše velmi milovala N — [již... rozžehnáj vyn. PRT, a k němu své srdce anebo k těm věcem, které sau na něm, přikládala ta ubohá duše C — 256—257 «ano ... pomoci a on jí nic nespomůže B, vyn. U — 256 ano jí R — 257 nebude moci C — spomoci R — duše] vyn. U — 258 ana] ano RU, vyn. T — bude míti] mají (!) U — 259 a] že K tam již U — se] vyn. U — káti] káti víceji R, pokání činiti U — okolo] vůkol T — [sebe] vyn. KPRONT — jimž musí] a již ť musíš U — 260 svého] vyn. U — «chtiec nebo nechtiec vyn. BPNT, chtěj nebo nechtěj RU — odjíti] nechati U — 261 nich] statku P, něho NT — «jako s pláčem a) se B — žalostí votra ruce N — «pryč se vyn. B, preč P — bráti] bera U, bráti musí PCNT — 262 se čte) čtem B — když] kterýž N - sa byl BU, sauce T — nemoci postaven C — již jako CU — 263 uzřel tu C, i uhlídal U — 249 1. Jana 2, 17 — 250 Podle Moudr. 5, 9 —
158 Neb dí svatý Jan v kanonice: »Svět pomine i žádost jeho«. 250 A v knihách Múdrosti [tak] psáno: »Ty všecky věci pominuly jsú jako stín«. Ó kterak mnoho úzkosti najde duše, kteráž tak ne- šťastně sejde s tohoto světa, jakož jest duše tohoto bohatce nalezla vnitř i zevnitř vědúc, že jest zle živa byla a v hříších, a hůře, když v hříších umřela, a najhůře, když již věčně zatra- 255 cena, když již pohledí ostatně na ten bídný svět «ta ubohá duše , kterýž jest velmi milovala, již se s ním rozžehná,] gano již nižádný nemuož pomoci, nevědúci, přenešťastná duše, kde bude první nocleh míti, ana sama v sobě bude míti svědomí zlé a již se nebude moci káti; přátely vidí okolo [sebe] stojíce, jimž 260 musí všeho statku svého «chtiec nebo nechtiec odjíti a od nich «jako s pláčem a s velikú žalostí Kpryč se bráti. Jakož se čte) o jednom rytíři. Když, sa u veliké nemoci a jako na smrti, uzřel pána svého, krále, jemuž jest slúžil, an před PRNTU — i jeho bohatství ... umřelo] z kteréhožto bohatství přicházela (pocházela C) jemu marná chvála KC — 249 Neb dí] Tak praví KPCNT, An (A U) tak (vyn. U) praví (dí U) RU — v své kanonice PRONT — že svět KPCNT — žádosti RNT, v (!) marnosti U — 250 [tak] vyn. KPRCNTU — psáno] stojí napsáno, že ti, ješto sau v pekle, takto mluví K, stojí napsáno (psáno N): Prý PN, stojí napsáno C, napsáno R, dí U — věci, totižto chvála tohoto světa a zboží C — 251 najde] nalezne ta (vyn. R) KRCU, najde ta PNT — tak] vyn. U — 253 vědauce to U — živa proti přikázaním božím N — v těch hříších N — 254 a hůře ... v hříších] vyn. PRNTU — to nejhůře U — již] jest U — zatracena bude C — 255 po- hlídne U — ostatní (!) BC, naposledy U — tento CTU255—256 qta... duše vyn. BKON — 255 ta] vyn. RU — 256 kterýž ... rozžehná] kteréhož se téměř jako zuby i nehty držala ta ubohá duše K, an jim již nižádný, jejich tovaryšství a tovaryši, nemohau pomoci a U, kterémuž se dala kla- mati a kterýžto ubohá duše velmi milovala N — [již... rozžehnáj vyn. PRT, a k němu své srdce anebo k těm věcem, které sau na něm, přikládala ta ubohá duše C — 256—257 «ano ... pomoci a on jí nic nespomůže B, vyn. U — 256 ano jí R — 257 nebude moci C — spomoci R — duše] vyn. U — 258 ana] ano RU, vyn. T — bude míti] mají (!) U — 259 a] že K tam již U — se] vyn. U — káti] káti víceji R, pokání činiti U — okolo] vůkol T — [sebe] vyn. KPRONT — jimž musí] a již ť musíš U — 260 svého] vyn. U — «chtiec nebo nechtiec vyn. BPNT, chtěj nebo nechtěj RU — odjíti] nechati U — 261 nich] statku P, něho NT — «jako s pláčem a) se B — žalostí votra ruce N — «pryč se vyn. B, preč P — bráti] bera U, bráti musí PCNT — 262 se čte) čtem B — když] kterýž N - sa byl BU, sauce T — nemoci postaven C — již jako CU — 263 uzřel tu C, i uhlídal U — 249 1. Jana 2, 17 — 250 Podle Moudr. 5, 9 —
Strana 159
159 ním stojí, i Křekl jemu: »Ó milý pane! Víte, že ť jsem vám 265 vždy věrně slúžil; pomozte mi v této mé nemoci!« A král zaplakal i vetce: »Já ť nikoli nemohu spomoci, neb ť sem hříšný jako i ty; než sám milý Buoh, ten ť spomoci může«. A rytíř zase k králi vetce: »Pomuož-li ť mi se milý Buoh zhojiti, víc ť nechci žádnému slúžiti, Kani tomuto bídnému světu«. A potom, když 270 se zhojil, tak učinil. Ó, kterak veliké množství dábluov «takovau přenešťastnau duši obklíčí, ukazu jíce jí všecky hříchy popsané B 324 a táhnúce ji do horúcího pekla! Jakož se přihodilo tomuto bohatci, o němž dí svaté) čtení: »Umřel jest bohatec a pohřben jest v pekle«. Ó vy boháči, bojte se milého Boha a milujte chudé 275 a jim rádi pohodlé čiňte! Druhé se pokládá opovržení všeliké pýchy a marné chvály i také Krozkošného života tohoto bohatce v tom slovu: Prý, jednoho pána U — pána svého] vyn. PNT — svého tělesného C — jemuž] kterémužto vždycky věrně hned od své mladosti C, u něhožto (+ mnoho časův N) PNT — jemuž jest slúžil] vyn. K — slaužíval C — «před ním) tu B — 264 stál U — vetce B — jemu] k němu PNT, mu ten rytíř C — pane] králi PRNTU — Vězte K, Víš N, Víte o tom T, Víte U — vám] vyn. NT — 265 věrně] vyn. U, věrně a upřímně C — pomoz N, protož pomozte T — pomozte ... nemoci] ale kéž mi také v této mé těžké nemoci a nauzi pomůžete? C — mé] vyn. P r král, slyše tu řeč, žalostivě N — zaplakav KPR, zaplakavši T — 266 i] a C, vyn. KPRNT — řekl RTU, řka NC — Já] Pomoziž tobě milej Bůh, já ť C — pomoci B, tobě spomoci C — 266—267 neb ť ... jako i ty] neboť též smrtedlnej, bídnej a hříšnej člověk jako i ty, potřebuje od Boha pomoci a milosti C — 266 hříšný smrtedlný RU — 267 sám] vyn. CNT — milý] vyn. U — Bůh, bude-li ráčiti chtíti C — tent (+ tobě T) sám NT, ten ť tobě C — pomoci BC — ten rytíř C — 268 k) vyn. ROU — řekl RU — Ó, poněvadž jest tak, pomůž-li ťC — se] vyn. PNT — zhojiti] a pozdraví (+ li ť N) mě PNT — víc] věřím Pánu Bohu, že ť více C 269 gani.. . světu než samému (+ milému C) Bohu BC — 269—270 když se zhojil zhojiv se B — 270 učinil, jakž byl slíbil N — «takovau přenešťastnau hříšnú a bídnú B, takovau hříšnau a přenešťastnau RU 271 hříchy její C — zapsané U — 272 se teď KC, se tak N — bohatému C — 273 dí teď PRONT svaté) vyn. B — bohatej C — 274 bohatci RU — chudé a nuzné audy Kristovy C — 276 Druhé na tomto bohatci K — veliké opovržení PRONTU — všeliké] vší PNTv da marné chvály tohoto bohatce B — 277—281 rozkošného ... die rozkoše, že jest pohřben vedlé. Práv každý má býti při své osadě pochován, jakož bez pochyby i Lazar, bohatec jsta po- chována, ale duše rozdílně, neb Lazarova vzata v lůno Abrahamovo, ale bohatcova nesena do pokla. Ale ještě i těla jsú rozdílně pochována, neb bohatcovo s větčí slávú než Lazarovo, i v poctivějším místě bez pochyby jest pochováno. Ale praví B —277 toho K — bohatce, a to K — tomto CU —
159 ním stojí, i Křekl jemu: »Ó milý pane! Víte, že ť jsem vám 265 vždy věrně slúžil; pomozte mi v této mé nemoci!« A král zaplakal i vetce: »Já ť nikoli nemohu spomoci, neb ť sem hříšný jako i ty; než sám milý Buoh, ten ť spomoci může«. A rytíř zase k králi vetce: »Pomuož-li ť mi se milý Buoh zhojiti, víc ť nechci žádnému slúžiti, Kani tomuto bídnému světu«. A potom, když 270 se zhojil, tak učinil. Ó, kterak veliké množství dábluov «takovau přenešťastnau duši obklíčí, ukazu jíce jí všecky hříchy popsané B 324 a táhnúce ji do horúcího pekla! Jakož se přihodilo tomuto bohatci, o němž dí svaté) čtení: »Umřel jest bohatec a pohřben jest v pekle«. Ó vy boháči, bojte se milého Boha a milujte chudé 275 a jim rádi pohodlé čiňte! Druhé se pokládá opovržení všeliké pýchy a marné chvály i také Krozkošného života tohoto bohatce v tom slovu: Prý, jednoho pána U — pána svého] vyn. PNT — svého tělesného C — jemuž] kterémužto vždycky věrně hned od své mladosti C, u něhožto (+ mnoho časův N) PNT — jemuž jest slúžil] vyn. K — slaužíval C — «před ním) tu B — 264 stál U — vetce B — jemu] k němu PNT, mu ten rytíř C — pane] králi PRNTU — Vězte K, Víš N, Víte o tom T, Víte U — vám] vyn. NT — 265 věrně] vyn. U, věrně a upřímně C — pomoz N, protož pomozte T — pomozte ... nemoci] ale kéž mi také v této mé těžké nemoci a nauzi pomůžete? C — mé] vyn. P r král, slyše tu řeč, žalostivě N — zaplakav KPR, zaplakavši T — 266 i] a C, vyn. KPRNT — řekl RTU, řka NC — Já] Pomoziž tobě milej Bůh, já ť C — pomoci B, tobě spomoci C — 266—267 neb ť ... jako i ty] neboť též smrtedlnej, bídnej a hříšnej člověk jako i ty, potřebuje od Boha pomoci a milosti C — 266 hříšný smrtedlný RU — 267 sám] vyn. CNT — milý] vyn. U — Bůh, bude-li ráčiti chtíti C — tent (+ tobě T) sám NT, ten ť tobě C — pomoci BC — ten rytíř C — 268 k) vyn. ROU — řekl RU — Ó, poněvadž jest tak, pomůž-li ťC — se] vyn. PNT — zhojiti] a pozdraví (+ li ť N) mě PNT — víc] věřím Pánu Bohu, že ť více C 269 gani.. . světu než samému (+ milému C) Bohu BC — 269—270 když se zhojil zhojiv se B — 270 učinil, jakž byl slíbil N — «takovau přenešťastnau hříšnú a bídnú B, takovau hříšnau a přenešťastnau RU 271 hříchy její C — zapsané U — 272 se teď KC, se tak N — bohatému C — 273 dí teď PRONT svaté) vyn. B — bohatej C — 274 bohatci RU — chudé a nuzné audy Kristovy C — 276 Druhé na tomto bohatci K — veliké opovržení PRONTU — všeliké] vší PNTv da marné chvály tohoto bohatce B — 277—281 rozkošného ... die rozkoše, že jest pohřben vedlé. Práv každý má býti při své osadě pochován, jakož bez pochyby i Lazar, bohatec jsta po- chována, ale duše rozdílně, neb Lazarova vzata v lůno Abrahamovo, ale bohatcova nesena do pokla. Ale ještě i těla jsú rozdílně pochována, neb bohatcovo s větčí slávú než Lazarovo, i v poctivějším místě bez pochyby jest pochováno. Ale praví B —277 toho K — bohatce, a to K — tomto CU —
Strana 160
160 »pohřben jest v pekle«. Vedlé řádu a obyčeje každý při své faře má býti pochován. Tak ť se i tuto čte, že se tak stalo, nebo Lazar 280 pohřben jest v luonu Abrahamovu a bohatec v pekle. Ač snad tělo bylo pochováno v nějakém místě poctivém, ale die rubrica Decreti, že svatá místa těm nic nepomáhají aniž jsú jim] pro- spěšna, nebyli-li jsú jim hříchové před smrtí odpuštěni, ale brž jsú jim k jich horšímu a k větčí múce. Také se okazuje múka 285 tohoto bohatce v pekle pohřebeného, v hlubokosti muk, když se dí: »Pohřben jest v pekle«. Neb, jakož ten, kohož pohřbí Kaneb pochovají, má múku Ka nějaké dávení od země svrchu, vezpod, na pravo i na levo, tak pekelníci súženi budú mukami se všech strán. Ale v pekle není toliko jedno pohřbení, ale mnohá, neb 290 jiná pohřebení smilných, jiná pyšných, jiná lakomcuov, jiná lichevníkóv, jiná cizoložníkóv. A dále se oznamuje tovařiství slovu, kdež dí čtení svaté RU, slovu, když dí T 278 Vedlé... obyčeje] vyn. RU — řádu] práva PNT, práva a řádu C — a obyčeje] vyn. PONT Právě každý R — při] u C — faře] faře aneb vosadě PRNT, fary aneb osady C, osadě U — 279 má býti pochován] pochovává se U — i tuto] — vyn. U — tak] to R, jest podobně T — 280 pohřben] pochován PNT Ač] A U — 281 pochováno [slavně v pejše] K — nějakovém R — poctivém a v stříbrné truhle N, poctivém, a bez pochybení R — ale] neb PNT, vyn. C praví R, dí se U — 281—282 rubrica Decreti] rubrica a Dekret K, vyn. U — 282 Dekretu N, Dekrety C — ta místa svatá U — těm] takovým U — nespomáhají R, neprospívají U, neprospějí ani spomáhají C — aniž... prospěšna] vyn. CU - [jim] vyn. KPRNT — 283 nebyli... odpuštěni] aby před smrtí je mohla od hříchu sprostiti U — jim] vyn. T — prvé od- puštěni C — brž ještě KPCNT, vyn. U — 284 jich] vyn. U — větčí] věčné N — jich mauce U — Také] Takto U — 285—286 když ... dí) a to v tom slovu K — «se dí vyn. B — 286 teď ten R — kteréhož N — pohřbí] již pohřbí R, vyn. NU — Kaneb» pochovají] nepochovají (!) B, již pochovávají U — «aneb vyn. N, a T; v K aneb přepsáno poz- ději, ale část přípisku je oříznuta, lze čísti jen: [za živa] — 287 a neb BN — některaké U — od země] vyn. K — i zezpod KONTU, i vespod R — 288—289 tak .. . strán] vyn. PRONTU — 289 Ale] A C — není toliko] netoliko jest K — toliko jedno] jednoho U — neb] vyn. RU — 290—294 «jiná ... pekle jiný pohřeb pyšných, jiný smilných, jiný lakomouov, jiný lichevníkuov. I dí: »Pohřben od zlého tovařistva«, neb od dábluov, a to v pekle B — 290 jiná .. . smilných] smilná (!) R, smilníků U — jiné C — lidí smilných C — jiné lakomcův C — lakomcuov] lakomých PNT, vyn. U — jiné lichevníkův C — 291 lichev- níkóv ... cizoložníkóv] hněvivých, jiná lakotných, jiná závistivých, jiná lenivých T (k tomu in marg. červeně: Tuto se vyčítá sedm hříchů smrtedlných) — lichevníkóv] lichevníkův, přisahačů jiná U — jiná cizoložníkóv] etc. PCN, a tak dále R, a tak mnohá U — A dále] I RU —
160 »pohřben jest v pekle«. Vedlé řádu a obyčeje každý při své faře má býti pochován. Tak ť se i tuto čte, že se tak stalo, nebo Lazar 280 pohřben jest v luonu Abrahamovu a bohatec v pekle. Ač snad tělo bylo pochováno v nějakém místě poctivém, ale die rubrica Decreti, že svatá místa těm nic nepomáhají aniž jsú jim] pro- spěšna, nebyli-li jsú jim hříchové před smrtí odpuštěni, ale brž jsú jim k jich horšímu a k větčí múce. Také se okazuje múka 285 tohoto bohatce v pekle pohřebeného, v hlubokosti muk, když se dí: »Pohřben jest v pekle«. Neb, jakož ten, kohož pohřbí Kaneb pochovají, má múku Ka nějaké dávení od země svrchu, vezpod, na pravo i na levo, tak pekelníci súženi budú mukami se všech strán. Ale v pekle není toliko jedno pohřbení, ale mnohá, neb 290 jiná pohřebení smilných, jiná pyšných, jiná lakomcuov, jiná lichevníkóv, jiná cizoložníkóv. A dále se oznamuje tovařiství slovu, kdež dí čtení svaté RU, slovu, když dí T 278 Vedlé... obyčeje] vyn. RU — řádu] práva PNT, práva a řádu C — a obyčeje] vyn. PONT Právě každý R — při] u C — faře] faře aneb vosadě PRNT, fary aneb osady C, osadě U — 279 má býti pochován] pochovává se U — i tuto] — vyn. U — tak] to R, jest podobně T — 280 pohřben] pochován PNT Ač] A U — 281 pochováno [slavně v pejše] K — nějakovém R — poctivém a v stříbrné truhle N, poctivém, a bez pochybení R — ale] neb PNT, vyn. C praví R, dí se U — 281—282 rubrica Decreti] rubrica a Dekret K, vyn. U — 282 Dekretu N, Dekrety C — ta místa svatá U — těm] takovým U — nespomáhají R, neprospívají U, neprospějí ani spomáhají C — aniž... prospěšna] vyn. CU - [jim] vyn. KPRNT — 283 nebyli... odpuštěni] aby před smrtí je mohla od hříchu sprostiti U — jim] vyn. T — prvé od- puštěni C — brž ještě KPCNT, vyn. U — 284 jich] vyn. U — větčí] věčné N — jich mauce U — Také] Takto U — 285—286 když ... dí) a to v tom slovu K — «se dí vyn. B — 286 teď ten R — kteréhož N — pohřbí] již pohřbí R, vyn. NU — Kaneb» pochovají] nepochovají (!) B, již pochovávají U — «aneb vyn. N, a T; v K aneb přepsáno poz- ději, ale část přípisku je oříznuta, lze čísti jen: [za živa] — 287 a neb BN — některaké U — od země] vyn. K — i zezpod KONTU, i vespod R — 288—289 tak .. . strán] vyn. PRONTU — 289 Ale] A C — není toliko] netoliko jest K — toliko jedno] jednoho U — neb] vyn. RU — 290—294 «jiná ... pekle jiný pohřeb pyšných, jiný smilných, jiný lakomouov, jiný lichevníkuov. I dí: »Pohřben od zlého tovařistva«, neb od dábluov, a to v pekle B — 290 jiná .. . smilných] smilná (!) R, smilníků U — jiné C — lidí smilných C — jiné lakomcův C — lakomcuov] lakomých PNT, vyn. U — jiné lichevníkův C — 291 lichev- níkóv ... cizoložníkóv] hněvivých, jiná lakotných, jiná závistivých, jiná lenivých T (k tomu in marg. červeně: Tuto se vyčítá sedm hříchů smrtedlných) — lichevníkóv] lichevníkův, přisahačů jiná U — jiná cizoložníkóv] etc. PCN, a tak dále R, a tak mnohá U — A dále] I RU —
Strana 161
161 s ďábly toho bohatce, neb dí čtení svaté, že jest pohřeben, totižto od dáblóv; a také se okazuje sauženost bolestí v tom slově: »V pekle — ó na zlém krchově, kdežto žádného vykaupení, 295 žádného potěšení, ale věčné mučení)! Třetí se pokládá náhoda vší bídy, a to v tom slovu: »Pozdvih očí svých«, — nebo oči, kteréž zavírá hřích, múka otvírá. — »když byl v mukách« (ne v jedné, ale v mnohých). Neb tak psáno v knihách Deutronomu: »Za míru hříchuov bude od- 300 měřeno ranami«. A mudřec Boecius dí: »Nic zlého bez pomsty«. A svatý Jan v Zjevení dí: »Kterak se jest mnoho velebil, tolik jemu dajte muk a pláče«; nebo každý hřích svú zvláštní múku míti bude. Dále pokládá se mučení zlých z vidění dobrých, Ka to v tom slovu�: »Uzřel z daleka bohatec Abrahama B 325 305 a Lazara v lůnu jeho«. Neb se tudy zlým muk přispořuje z vidění oznamuje] vypisuje C — 291—292 tovařiství... bohatce] dáleji ďábelské tovaryšstvo RU — 292 s dábly] ďábelské C — toho bohatce] vyn. PCNT —— čtení] vyn. K — svaté] vyn. KP — že] vyn. PRONTU — 293 okazujej oznamuje PCNT — sauženost] saužení U, rozmnožení (p s. rozmnozeegni!) C — bolestí a muk C — slovu, jenž dí U — 294 ó] ó nastojte C — kerchově K — 294—295 žádného .. . mučení žádné není potěšení ani vysvobo- zení B — 295 potěšení není CRU — věčné bez konce C — 296 Třetí... slovu A B — náhoda] příhoda U — slovu, kdež dí T, slovu, že U — 297 pozdvihl KRCTU, Prý, pozdvihl PN — svých] vyn. PRONTU — nebo oči, kteréž] Komu je U — mauka a trápení N, muka mu je U — 298 Prej (A, prej U), když CU — v jedné toliko C, v jedněch U — ve mnohých CNU — 299 napsáno (+ jest T) KPCNT, stojí napsáno RU — Deutronomi KP, Deutronomium RC, pátých (vyn. U) Mojžíšových NTU — Za] že za PNT, že (!) R, Pán Bůh přikázal, aby za C — hřícha P — bude] byla dána C — 299—300 odměřeno ... pomsty« míra muk B — odměřeno ranami] míra ran C — 300 Boecius] Grecius (!) R, vyn. U — dí] vyn. PN, praví, že T — zlého nenechá U — pomsty nebude T, pomsty nepomine C, pomsty a dobrého bez odplaty U — 301 Zjevení svém N — dí] vyn. R, napsal C — velebil] chlubil KNT, chlubilo v rozkoši U, sveličil P, zvelíčel (zveličil C) a honosil RC — tolik] tak mnoho U — 302 trápení a pláče C — 302—303 nebo ... míti bude] vyn. K — 302 obvzláštní NCU — mauky (+ má U) a pláč RU — 303 Dále ... zlých Bude také zvláštní múka zlým B — pokládá] vypisuje C — mučení a trá- pení N — lidí zlých, a to U — 304 «a to... slovu) neb teď dí dále čtení B — slovu, kdež (když R) dí čtení (+ svaté RU) PRONTU — bo- hatec] vyn. PCNT — 305 a Lazara ... jeho] vyn. KPNT — se tudy... přispořuje] tím muky přibývá U — zlým] jim PCN, vyn. R — mauky KC, 299 Podle 5. M. 25, 2 — 301 Podle Zj. 18, 7 — Rokycanova Postilla. 11
161 s ďábly toho bohatce, neb dí čtení svaté, že jest pohřeben, totižto od dáblóv; a také se okazuje sauženost bolestí v tom slově: »V pekle — ó na zlém krchově, kdežto žádného vykaupení, 295 žádného potěšení, ale věčné mučení)! Třetí se pokládá náhoda vší bídy, a to v tom slovu: »Pozdvih očí svých«, — nebo oči, kteréž zavírá hřích, múka otvírá. — »když byl v mukách« (ne v jedné, ale v mnohých). Neb tak psáno v knihách Deutronomu: »Za míru hříchuov bude od- 300 měřeno ranami«. A mudřec Boecius dí: »Nic zlého bez pomsty«. A svatý Jan v Zjevení dí: »Kterak se jest mnoho velebil, tolik jemu dajte muk a pláče«; nebo každý hřích svú zvláštní múku míti bude. Dále pokládá se mučení zlých z vidění dobrých, Ka to v tom slovu�: »Uzřel z daleka bohatec Abrahama B 325 305 a Lazara v lůnu jeho«. Neb se tudy zlým muk přispořuje z vidění oznamuje] vypisuje C — 291—292 tovařiství... bohatce] dáleji ďábelské tovaryšstvo RU — 292 s dábly] ďábelské C — toho bohatce] vyn. PCNT —— čtení] vyn. K — svaté] vyn. KP — že] vyn. PRONTU — 293 okazujej oznamuje PCNT — sauženost] saužení U, rozmnožení (p s. rozmnozeegni!) C — bolestí a muk C — slovu, jenž dí U — 294 ó] ó nastojte C — kerchově K — 294—295 žádného .. . mučení žádné není potěšení ani vysvobo- zení B — 295 potěšení není CRU — věčné bez konce C — 296 Třetí... slovu A B — náhoda] příhoda U — slovu, kdež dí T, slovu, že U — 297 pozdvihl KRCTU, Prý, pozdvihl PN — svých] vyn. PRONTU — nebo oči, kteréž] Komu je U — mauka a trápení N, muka mu je U — 298 Prej (A, prej U), když CU — v jedné toliko C, v jedněch U — ve mnohých CNU — 299 napsáno (+ jest T) KPCNT, stojí napsáno RU — Deutronomi KP, Deutronomium RC, pátých (vyn. U) Mojžíšových NTU — Za] že za PNT, že (!) R, Pán Bůh přikázal, aby za C — hřícha P — bude] byla dána C — 299—300 odměřeno ... pomsty« míra muk B — odměřeno ranami] míra ran C — 300 Boecius] Grecius (!) R, vyn. U — dí] vyn. PN, praví, že T — zlého nenechá U — pomsty nebude T, pomsty nepomine C, pomsty a dobrého bez odplaty U — 301 Zjevení svém N — dí] vyn. R, napsal C — velebil] chlubil KNT, chlubilo v rozkoši U, sveličil P, zvelíčel (zveličil C) a honosil RC — tolik] tak mnoho U — 302 trápení a pláče C — 302—303 nebo ... míti bude] vyn. K — 302 obvzláštní NCU — mauky (+ má U) a pláč RU — 303 Dále ... zlých Bude také zvláštní múka zlým B — pokládá] vypisuje C — mučení a trá- pení N — lidí zlých, a to U — 304 «a to... slovu) neb teď dí dále čtení B — slovu, kdež (když R) dí čtení (+ svaté RU) PRONTU — bo- hatec] vyn. PCNT — 305 a Lazara ... jeho] vyn. KPNT — se tudy... přispořuje] tím muky přibývá U — zlým] jim PCN, vyn. R — mauky KC, 299 Podle 5. M. 25, 2 — 301 Podle Zj. 18, 7 — Rokycanova Postilla. 11
Strana 162
162 slávy «blahoslavených. Nebo na trojím místě jest mauka zlým hleděti na dobré. Najprvé na tomto světě; neb zlí s dobrými nemohau se) spolu srovnati ani v Ktovařiství ani v auřadech ani v radách; a o takových napsáno v knihách Múdrosti, že 310 jest nám těžek k vidění. KDruhé v pekle; a toho jest duovod v tomto svatém čtení. Neb dí svatý Rehoř, že zlí vždycky vidí dobré, aby netoliko múky své bolest měli a žalost , ale také z radosti spravedlivých. O tom dí svatý David: »Hříšný uzří a hněvati se bude a zuby svými bude škřípěti a svadnúti.« 315 Dobří pak, ti proto vidí zatracence, aby z toho větčí chválu a radost měli, [že jsů toho zlého ušli a že nad zlými se děje pomsta]; jakož dí svatý David: [»Hříšný uzří a hněvati se bude«; a jinde: »Veseliti se bude spravedlivý, když uzří pomstu nad hříšníkem«. A netoliko, by se prostě viděli zlí a dobří, ale i znají se, jakož mauka R — přispořuje] rozmnožuje T — 306—308 blahoslavených... nemohau se spravedlivých. A tak těžek jemu byl Lazar k vidění, jakož i zde na světě dobří zlým bývají těžci a nemohú B — 306—307 blaho- slavených ... hleděti] blahoslavených lidí. Nebo trojí můka jest zlým, když oni hledí U — 306 spravedlivých a blahoslavených C — na třech místech K, ve trojím místě R — 307 Najprvé] V prvním C — neb] a to proto, že C — zlí] vyn. PCNT - s dobrými] s nimi PCNT — 308 nemohau a nechtí C — se vyn. K — «tovařiství obcování B — 309 ani v radách] vyn. C — «a o takových napsáno» jakož psáno B — takových tom K — stojí (jest U) napsáno KU — že] vyn. KRU, Prý PN, jenž dí T — 309—310 že . . . k vidění] kterak takoví mluví: »Ba, těžko nám na ň i hleděti« C — 310 těžký RNU — i k vidění KPNT — 310—311 «Druhé ... čtení) a též i na onom světě těžci jim budau B — 310 Druhé v pekle] V druhém místě aneb spůsobu, totižto v pekle, nemohau se srovnati C — tohoto NT — jest teď R — 311 svatém] vyn. KP — 312 dobré a zase dobří zlé KPCNT aby] a zase netoliko, aby proto R, a to proto, aby C — vyn. B. pro U — své zlí PNT - «své ... žalost měli z své bolesti B — a žalost) vyn. C 313 také i T — David v žaltáři N, David v žalmu C — Hříšník PNT 314 vadnauti U, svadnauti bude, ale žádost hříšníkův zahyne C - 315 pak] vyn. U — ti] vyn. NTU — proto] vyn. KCNT . vidauce C — zatracence, a to C — 316 [že jsú ... pomsta] vyn. KRCNTU — 317 jakož opět K — dí též C — svatý] vyn. NT — [Hříšný ... jinde] vyn. KRNTU — bude, zuby svými škřípěti bude a svadnúti. Dobří pak vidí zatracence, aby z toho větší chválu a radost měli (!opa k.!) P — a jinde jako dí David P — 318 Veseliti] Radovati PCNT — bude spravedlívý] budau spravedliví v Pánu Bohu (+ na věky U) RU — spravedlivý v Pánu Bohu KC — hřiešníky KRNTU, hříšnými PC — 319 prostě] tak KPCNT, tak prosti R, 310 Moudr. 2, 15 — 313 Podle Ž. 112, 10 — 318 Podle Ž. 58, 11 —
162 slávy «blahoslavených. Nebo na trojím místě jest mauka zlým hleděti na dobré. Najprvé na tomto světě; neb zlí s dobrými nemohau se) spolu srovnati ani v Ktovařiství ani v auřadech ani v radách; a o takových napsáno v knihách Múdrosti, že 310 jest nám těžek k vidění. KDruhé v pekle; a toho jest duovod v tomto svatém čtení. Neb dí svatý Rehoř, že zlí vždycky vidí dobré, aby netoliko múky své bolest měli a žalost , ale také z radosti spravedlivých. O tom dí svatý David: »Hříšný uzří a hněvati se bude a zuby svými bude škřípěti a svadnúti.« 315 Dobří pak, ti proto vidí zatracence, aby z toho větčí chválu a radost měli, [že jsů toho zlého ušli a že nad zlými se děje pomsta]; jakož dí svatý David: [»Hříšný uzří a hněvati se bude«; a jinde: »Veseliti se bude spravedlivý, když uzří pomstu nad hříšníkem«. A netoliko, by se prostě viděli zlí a dobří, ale i znají se, jakož mauka R — přispořuje] rozmnožuje T — 306—308 blahoslavených... nemohau se spravedlivých. A tak těžek jemu byl Lazar k vidění, jakož i zde na světě dobří zlým bývají těžci a nemohú B — 306—307 blaho- slavených ... hleděti] blahoslavených lidí. Nebo trojí můka jest zlým, když oni hledí U — 306 spravedlivých a blahoslavených C — na třech místech K, ve trojím místě R — 307 Najprvé] V prvním C — neb] a to proto, že C — zlí] vyn. PCNT - s dobrými] s nimi PCNT — 308 nemohau a nechtí C — se vyn. K — «tovařiství obcování B — 309 ani v radách] vyn. C — «a o takových napsáno» jakož psáno B — takových tom K — stojí (jest U) napsáno KU — že] vyn. KRU, Prý PN, jenž dí T — 309—310 že . . . k vidění] kterak takoví mluví: »Ba, těžko nám na ň i hleděti« C — 310 těžký RNU — i k vidění KPNT — 310—311 «Druhé ... čtení) a též i na onom světě těžci jim budau B — 310 Druhé v pekle] V druhém místě aneb spůsobu, totižto v pekle, nemohau se srovnati C — tohoto NT — jest teď R — 311 svatém] vyn. KP — 312 dobré a zase dobří zlé KPCNT aby] a zase netoliko, aby proto R, a to proto, aby C — vyn. B. pro U — své zlí PNT - «své ... žalost měli z své bolesti B — a žalost) vyn. C 313 také i T — David v žaltáři N, David v žalmu C — Hříšník PNT 314 vadnauti U, svadnauti bude, ale žádost hříšníkův zahyne C - 315 pak] vyn. U — ti] vyn. NTU — proto] vyn. KCNT . vidauce C — zatracence, a to C — 316 [že jsú ... pomsta] vyn. KRCNTU — 317 jakož opět K — dí též C — svatý] vyn. NT — [Hříšný ... jinde] vyn. KRNTU — bude, zuby svými škřípěti bude a svadnúti. Dobří pak vidí zatracence, aby z toho větší chválu a radost měli (!opa k.!) P — a jinde jako dí David P — 318 Veseliti] Radovati PCNT — bude spravedlívý] budau spravedliví v Pánu Bohu (+ na věky U) RU — spravedlivý v Pánu Bohu KC — hřiešníky KRNTU, hříšnými PC — 319 prostě] tak KPCNT, tak prosti R, 310 Moudr. 2, 15 — 313 Podle Ž. 112, 10 — 318 Podle Ž. 58, 11 —
Strana 163
163 320 teď bohatec Lazara poznal i Abrahama, na kteréžto prvé po- hleděti nechtěl. A apoštolé světí, když se drahý Pán proměnil na huoře Tábor, také poznali Mojžíše a Eliáše. A v den súdný Ktu se Kpak všickni konečně uzří, ale po súdném dni nikdy více zlí nebudau viděti dobrých, ale dobří zlé vždycky viděti 325 budau k jich větčí radosti a k slávě. Dále se vypravuje mučenie tohoto bohatce v křiku, a to v tom slovu): »A on křiče pravil«. Dí svatý Jan Zlatá usta: »Veliké múky veliký hlas vydají«. A svatý Augustin k jedněm pústenníkóm píše řka: »Ó milá bratří! Tam ť ďáblové kvieliti a 330 křičeti nepřestávají, s hříšnými se ustavičně mučíce a katujíce. Ale co budú dábli křičeti? »Bí, zabí, přines uhlí, přines smoly, rozpusť měd a volovo!«, poněvadž, dokudž jsú živi byli, Bohu slúžiti nechtěli; a by ť byli měli v světě věčně živi býti, Kvždy ť by byli zlého činiti nepřestali, a protož beze všeho vysvobození vyn. U — zlí a] se zlými U — «i znají poznají BU, také znají N — 320 tento bohatec TC — poznal zdaleka N — i Abrahama] vyn. PONT — 320 — 321 na kteréžto ... nechtěl] vyn. K — 320 kteréhož PRT — 320—321 nikdy (+ ani T) pohleděti PRTU — hledívati N, hleděti C — 321 apoštolé světí] apoštol svatý Petr U — světí] vyn. KPCNT — drahý Pán] Pán (vyn. K) Kristus PCNT — proměnil před nimi C — 322 poznal U — 323 (tu vyn. B — se] vyn. PRCNTU — (pak vyn. B — všickni] vyn. PNT — ale ... dni] po dni pak saudném T — již nikda KPCNT — 324 ale] než C — 326—327 «Dále ... slovu I dí B — 326 vypravujej vypisuje KU — toho PNT — bohatého C — v křiku] vyn. U — to] vyn. RT — 327 tomto U — křičel T — pravil] aneb (a U) volaje vece (pravil RU) KRU, volal P, řka T, řekl jest C — Zlatoustý KPRCNTU — 328 Ej, veliké U — vydadí PT, působí N, vydávají C — jedněm] jediným R, jednomu U — 329 paustevníkům RN, paustevníkovi U, paustedníkům C — píše] napsal (+ takto a T) TU — milí RCNTU — Tam v pekle KC — dáblové kvieliti a] budau lkáti a plakati nebo U — kvieliti] plakati KPRCNT — 330 ne- přestávají a ďáblové U — mučí a katují.« A mistr Jan Hus v De»kaloku (ps. dcaloku!) di, že, aby tento svět plný máku nasypán byl od země až do nebe, a po statisíci letech aby pták jedno zrno odnes, a když by poslední zrno odnes a když by poslední den již byl té múky, že by v pekle vesele čekali toho, aby tehdy byli muk zbaveni, ale že teprv se jim počnau múky U — 331 Ale] A U — co a kterak T — křičeti? I takto T — Bí, zabí] Ty bí, trap, muč, pal U — smůly T, smoly a síry C — 332 volovo, nalej do hrdla T — Bohu sú svému K — 333 a] ale T — byli měli] měli RU — věčně] usta- vičně RU — živi] vyn. RU — 333—334 vždy ... zlého zlého ť by B — 333 vždy] vdy P, nikdy C, předce U — 334 byli] vyn. RU — 334—335 321 Mat. 17, 3; Marek 9, 4; Luk. 9, 30 — 11*
163 320 teď bohatec Lazara poznal i Abrahama, na kteréžto prvé po- hleděti nechtěl. A apoštolé světí, když se drahý Pán proměnil na huoře Tábor, také poznali Mojžíše a Eliáše. A v den súdný Ktu se Kpak všickni konečně uzří, ale po súdném dni nikdy více zlí nebudau viděti dobrých, ale dobří zlé vždycky viděti 325 budau k jich větčí radosti a k slávě. Dále se vypravuje mučenie tohoto bohatce v křiku, a to v tom slovu): »A on křiče pravil«. Dí svatý Jan Zlatá usta: »Veliké múky veliký hlas vydají«. A svatý Augustin k jedněm pústenníkóm píše řka: »Ó milá bratří! Tam ť ďáblové kvieliti a 330 křičeti nepřestávají, s hříšnými se ustavičně mučíce a katujíce. Ale co budú dábli křičeti? »Bí, zabí, přines uhlí, přines smoly, rozpusť měd a volovo!«, poněvadž, dokudž jsú živi byli, Bohu slúžiti nechtěli; a by ť byli měli v světě věčně živi býti, Kvždy ť by byli zlého činiti nepřestali, a protož beze všeho vysvobození vyn. U — zlí a] se zlými U — «i znají poznají BU, také znají N — 320 tento bohatec TC — poznal zdaleka N — i Abrahama] vyn. PONT — 320 — 321 na kteréžto ... nechtěl] vyn. K — 320 kteréhož PRT — 320—321 nikdy (+ ani T) pohleděti PRTU — hledívati N, hleděti C — 321 apoštolé světí] apoštol svatý Petr U — světí] vyn. KPCNT — drahý Pán] Pán (vyn. K) Kristus PCNT — proměnil před nimi C — 322 poznal U — 323 (tu vyn. B — se] vyn. PRCNTU — (pak vyn. B — všickni] vyn. PNT — ale ... dni] po dni pak saudném T — již nikda KPCNT — 324 ale] než C — 326—327 «Dále ... slovu I dí B — 326 vypravujej vypisuje KU — toho PNT — bohatého C — v křiku] vyn. U — to] vyn. RT — 327 tomto U — křičel T — pravil] aneb (a U) volaje vece (pravil RU) KRU, volal P, řka T, řekl jest C — Zlatoustý KPRCNTU — 328 Ej, veliké U — vydadí PT, působí N, vydávají C — jedněm] jediným R, jednomu U — 329 paustevníkům RN, paustevníkovi U, paustedníkům C — píše] napsal (+ takto a T) TU — milí RCNTU — Tam v pekle KC — dáblové kvieliti a] budau lkáti a plakati nebo U — kvieliti] plakati KPRCNT — 330 ne- přestávají a ďáblové U — mučí a katují.« A mistr Jan Hus v De»kaloku (ps. dcaloku!) di, že, aby tento svět plný máku nasypán byl od země až do nebe, a po statisíci letech aby pták jedno zrno odnes, a když by poslední zrno odnes a když by poslední den již byl té múky, že by v pekle vesele čekali toho, aby tehdy byli muk zbaveni, ale že teprv se jim počnau múky U — 331 Ale] A U — co a kterak T — křičeti? I takto T — Bí, zabí] Ty bí, trap, muč, pal U — smůly T, smoly a síry C — 332 volovo, nalej do hrdla T — Bohu sú svému K — 333 a] ale T — byli měli] měli RU — věčně] usta- vičně RU — živi] vyn. RU — 333—334 vždy ... zlého zlého ť by B — 333 vždy] vdy P, nikdy C, předce U — 334 byli] vyn. RU — 334—335 321 Mat. 17, 3; Marek 9, 4; Luk. 9, 30 — 11*
Strana 164
164 335 věčně budú mučeni.« To svatý Augustin. A z toho ť ved bude křičenie v pekle, jakož teď die čtenie svaté: »A on křiče pravieše): Otče Abrahame, smiluj se nade mnú a pošli Lazara, ať omočí konec prstu svého u vodě a svlaží jazyk muoj!« Prvé Lazar od něho malé věci žádal, dro btuov, a bohatec zase od něho mnohem B 326 340 menší Kvěci žádal , krůpičky vody, a není mu dána! Ó, jaká bude Kmúka bohatcuom, když budau žebrati u chudých! Také tento bohatec najvíc na jazyk úpie, neb se chudým posmíval a protož ... mučeni] vyn. K — 335 budú mučeni] mučiti vás budeme T mučiti se N — To] A U - svatý] vyn. T — Augustin dí RU — 335—336 A ... pravieše? I dí bohatec úpěje B — 335 z toho] toho U — ved] vyn. NTU — 336 křik T — v pekle] vyn. R, bez konce U — ted) tuto K, vyn. U svaté] vyn. KP — křičel NT — pravieše] volal P, pravil RU, pravíc N, pravě T, a řka C — 337—338 smočí konček K — 338 a] ať P, a ať NTC — muoj, neb se mučím v tomto plameni KPNT — 339 něho] toho (tohoto TC) bohatce (bohatého C) PNTC — malé] dobře rovné C — drobtvuov K, jediné drobtů U, těch drobtuov, ješto padali s stola jeho PNT — 339—340 a bohatec ... žádal] a on mu nedal, teď pak on mnohem rovnější a menší žádá od Lazara C — 339 bohatec] on K — zase] vyn. RU — něho] Lazara PNT — 340 Kvěci žádal neb BC — žádal žádal (prosil T), toliko PNT — krůpějičky N — není mu dána] jakož se měl (zachoval T) k Lazarovi (+ bo- hatec N), tak Lazar zase (+ měl se N) k němu PNT — mu také C — dáno KC — Ó] Ach T — kteraká N — 341 múka hanba B — boháčuom PRCNTU — když tam PNT — když budau] budú-li KRU — chudých] těch, ješto zde na ně (+ ani N) hleděti nechtěli PNT, chudejch, a nic nevyžebří ani nevyprosí C — 341—346 Také ... učiniti? Proč jest to pak, že tento bohatec najviece na jazyk křičí? Však všichni audové (+ jím C) trpie mauku, a on jedno jazyku obvlaženie žádá! (+ I, proto to činí, neb C) die Šalomún: »V rukau jazyka (+ jest C) život a smrt«. Neb jazykem člověk, chvále (chválí C) Boha a tupě (tupí C) zlé, zaslúží sobě nebeského královstvie; a zase jazykem, rozkazuje zle, laje, mluvě (mluví C) oplzle, zaslauží sobě pekla. Neb, by byl bohatec jedno jazykem rozkázal svým služebníkóm, aby Lazarovi dali a (+ jemu C) pohodlé učinili, mohl by (vyn. spr. C) sobě zaslúžiti nebeského královstvie. Tak právě tito páni, panoše, rytieři, města (měšťané, ješto C), mohauc jazykem sstaviti zlé (zlého C), co se proti Bohu děje, a nestavie, slibuj (slibuji ť jim C), že ť se voctnau s (+ tímto C) boháčem (bohatcem C) v pekle horauciem! Zdaliž by oni nemohli poslúžiti jazykem Bohu, rozkážíc svým purkrabiem, rych- tářóm (+ řeknauc C): »Teď t přikazuji, aby na mém zboží a (ani C) na mém dvoře zjevných (vyn. C) hříchuov (vyn. C) nebylo, tancuov, kostek, her, nevěstek, lánic, (+ vožralství, vopilství C) neřáduov«? Zda by oni tiem neposlaužili Bohu? Ba, zajisté, zaslaužili by sobě nebeského králov- stvie! Ale, ktož to mohauc staviti, i netbají, zvědie ť, co ť budau trpěti na tom jazyku v horúcém pekle! Ale kto tomu uvěří (věří a kdo polepší C)? Polepšíme, jakež (jakž C) letos (lůni C), takež (tak i C) luoni (letos C).
164 335 věčně budú mučeni.« To svatý Augustin. A z toho ť ved bude křičenie v pekle, jakož teď die čtenie svaté: »A on křiče pravieše): Otče Abrahame, smiluj se nade mnú a pošli Lazara, ať omočí konec prstu svého u vodě a svlaží jazyk muoj!« Prvé Lazar od něho malé věci žádal, dro btuov, a bohatec zase od něho mnohem B 326 340 menší Kvěci žádal , krůpičky vody, a není mu dána! Ó, jaká bude Kmúka bohatcuom, když budau žebrati u chudých! Také tento bohatec najvíc na jazyk úpie, neb se chudým posmíval a protož ... mučeni] vyn. K — 335 budú mučeni] mučiti vás budeme T mučiti se N — To] A U - svatý] vyn. T — Augustin dí RU — 335—336 A ... pravieše? I dí bohatec úpěje B — 335 z toho] toho U — ved] vyn. NTU — 336 křik T — v pekle] vyn. R, bez konce U — ted) tuto K, vyn. U svaté] vyn. KP — křičel NT — pravieše] volal P, pravil RU, pravíc N, pravě T, a řka C — 337—338 smočí konček K — 338 a] ať P, a ať NTC — muoj, neb se mučím v tomto plameni KPNT — 339 něho] toho (tohoto TC) bohatce (bohatého C) PNTC — malé] dobře rovné C — drobtvuov K, jediné drobtů U, těch drobtuov, ješto padali s stola jeho PNT — 339—340 a bohatec ... žádal] a on mu nedal, teď pak on mnohem rovnější a menší žádá od Lazara C — 339 bohatec] on K — zase] vyn. RU — něho] Lazara PNT — 340 Kvěci žádal neb BC — žádal žádal (prosil T), toliko PNT — krůpějičky N — není mu dána] jakož se měl (zachoval T) k Lazarovi (+ bo- hatec N), tak Lazar zase (+ měl se N) k němu PNT — mu také C — dáno KC — Ó] Ach T — kteraká N — 341 múka hanba B — boháčuom PRCNTU — když tam PNT — když budau] budú-li KRU — chudých] těch, ješto zde na ně (+ ani N) hleděti nechtěli PNT, chudejch, a nic nevyžebří ani nevyprosí C — 341—346 Také ... učiniti? Proč jest to pak, že tento bohatec najviece na jazyk křičí? Však všichni audové (+ jím C) trpie mauku, a on jedno jazyku obvlaženie žádá! (+ I, proto to činí, neb C) die Šalomún: »V rukau jazyka (+ jest C) život a smrt«. Neb jazykem člověk, chvále (chválí C) Boha a tupě (tupí C) zlé, zaslúží sobě nebeského královstvie; a zase jazykem, rozkazuje zle, laje, mluvě (mluví C) oplzle, zaslauží sobě pekla. Neb, by byl bohatec jedno jazykem rozkázal svým služebníkóm, aby Lazarovi dali a (+ jemu C) pohodlé učinili, mohl by (vyn. spr. C) sobě zaslúžiti nebeského královstvie. Tak právě tito páni, panoše, rytieři, města (měšťané, ješto C), mohauc jazykem sstaviti zlé (zlého C), co se proti Bohu děje, a nestavie, slibuj (slibuji ť jim C), že ť se voctnau s (+ tímto C) boháčem (bohatcem C) v pekle horauciem! Zdaliž by oni nemohli poslúžiti jazykem Bohu, rozkážíc svým purkrabiem, rych- tářóm (+ řeknauc C): »Teď t přikazuji, aby na mém zboží a (ani C) na mém dvoře zjevných (vyn. C) hříchuov (vyn. C) nebylo, tancuov, kostek, her, nevěstek, lánic, (+ vožralství, vopilství C) neřáduov«? Zda by oni tiem neposlaužili Bohu? Ba, zajisté, zaslaužili by sobě nebeského králov- stvie! Ale, ktož to mohauc staviti, i netbají, zvědie ť, co ť budau trpěti na tom jazyku v horúcém pekle! Ale kto tomu uvěří (věří a kdo polepší C)? Polepšíme, jakež (jakž C) letos (lůni C), takež (tak i C) luoni (letos C).
Strana 165
165 Ka své posměchy z nich měl, a také že rozkošně jídal a píjel a při stole utrhával a mluvíval daremné řeči, a proto na tom 345 jazyku žádného obvlažení nemohl míti, neb jest žádného milo- srdenství chudému nechtěl učiniti)). A dí dále: »Neb se mučím v tomto plameni«. Opět jemu přidával muk plamen a oheň pekelní, a ne nadarmo, neb se jest nechtěl mučiti v pokání svatém), [ale pálil se hříchuov libostmi]. 350 Neb čím se zde na tomto světě více lidé pálé hříchy, tam také více v «horauciem) pekle budau páleni. Dále dí čtení svaté): »Tehdy vetce jemu Abraham: Synu, rozpomeň se, že jsi bral dobré věci v životě tvém!« Tu se opět jiná múka okazuje, z rozpomínaní a z ztracení dobrého bydla 355Kna tomto světě), neb dí mudřec Boecius: »Najnešťastnější národ neštěstí jest prvé býti šťastnému a potom nešťastnému«. Opět se jiná múka Kokazuje z nemožnosti Kujitie těch muk Ale zviete, kde ť bude déle býti! KC — 342 najvíc .. . úpie] proto se najvíc (+ na jazyku mučil a P) mučí a bude se (vyn. N, + věčně T) mučiti PNT, najvíce se na jazyku mučí RU —343 a své... že vyn. B — a své vyn. PN — 343—346 «jídal . . . učiniti jedl a pil, řeči daremné a utrhavé při stole mluvíval, a protož bez přestání hřešil B — 344 utrhal a mluvil U — 345 nemůže TU — 346 chudému] vyn. RU, chudému žádnému N — učiniti ukázati RU, prokázati T, učiniti a prokázati N — 347 A ... dále) Dále řekl ten bohatec KC — dále] vyn. U — 347—348 Opět ... ne nadarmo vyn. B — 347 Tu opět U — 348 muk a trápení N — ne nadarmo, neb se] to proto, že U — neb se] neb se prvé v životě svém K - 349 mučiti zde RU — «svatém) vyn. B — [ale ... libostmi] vyn. KPRCNT 350 Neb] A RU, Protož C — Neb čím se] Čím se zajisté N — zde] vyn. NT — na tomto světě vyn. BU — «tam také tím BC — 351 více] věčně více R, vyn. T — více ... páleni] se více v pekle páliti musejí plamenem ohnivým N — horauciem) vyn. B, hauraucím T — budau] musejí bejti T 352 Dále A U — «svaté) vyn. BP — Tehdy] vyn. K — Tehdy ... Abraham] vyn. PNCT —řekl RU — jemu] vyn. RU — Synu] vyn. P — 353 brával R — svém KCNU — Tuto T — 354 múka tohoto bohatce PNT — rozpomínání se N — z ztracení] potracení NT — bejdla C — 355—356 na tomto ... nešťastnému vyn. K — 355 na tomto světě tohoto světa B — světě a po štěstí neštěstí C — neb] jakož C — maudřec P — Doroteus (!) U — 355—356 Najnešťastnější... nešťastnému, že jest najmizernější a najtěžší věc tomu býti v neštěstí, ktož jest vždycky byl v štěstí B, Nic nemůže bejti nešťasnějšího (!)nad to, než prvé bejti u velikém štěstí a potom větším neštěstí, jakož se to stalo teď tomuto bohatci C — 356 národ] jest a U — jest to U — 357 dále jiná K — okazuje vy- pisuje B — z nemožnosti] že jest nemožné U — 357—358 Kujitie...
165 Ka své posměchy z nich měl, a také že rozkošně jídal a píjel a při stole utrhával a mluvíval daremné řeči, a proto na tom 345 jazyku žádného obvlažení nemohl míti, neb jest žádného milo- srdenství chudému nechtěl učiniti)). A dí dále: »Neb se mučím v tomto plameni«. Opět jemu přidával muk plamen a oheň pekelní, a ne nadarmo, neb se jest nechtěl mučiti v pokání svatém), [ale pálil se hříchuov libostmi]. 350 Neb čím se zde na tomto světě více lidé pálé hříchy, tam také více v «horauciem) pekle budau páleni. Dále dí čtení svaté): »Tehdy vetce jemu Abraham: Synu, rozpomeň se, že jsi bral dobré věci v životě tvém!« Tu se opět jiná múka okazuje, z rozpomínaní a z ztracení dobrého bydla 355Kna tomto světě), neb dí mudřec Boecius: »Najnešťastnější národ neštěstí jest prvé býti šťastnému a potom nešťastnému«. Opět se jiná múka Kokazuje z nemožnosti Kujitie těch muk Ale zviete, kde ť bude déle býti! KC — 342 najvíc .. . úpie] proto se najvíc (+ na jazyku mučil a P) mučí a bude se (vyn. N, + věčně T) mučiti PNT, najvíce se na jazyku mučí RU —343 a své... že vyn. B — a své vyn. PN — 343—346 «jídal . . . učiniti jedl a pil, řeči daremné a utrhavé při stole mluvíval, a protož bez přestání hřešil B — 344 utrhal a mluvil U — 345 nemůže TU — 346 chudému] vyn. RU, chudému žádnému N — učiniti ukázati RU, prokázati T, učiniti a prokázati N — 347 A ... dále) Dále řekl ten bohatec KC — dále] vyn. U — 347—348 Opět ... ne nadarmo vyn. B — 347 Tu opět U — 348 muk a trápení N — ne nadarmo, neb se] to proto, že U — neb se] neb se prvé v životě svém K - 349 mučiti zde RU — «svatém) vyn. B — [ale ... libostmi] vyn. KPRCNT 350 Neb] A RU, Protož C — Neb čím se] Čím se zajisté N — zde] vyn. NT — na tomto světě vyn. BU — «tam také tím BC — 351 více] věčně více R, vyn. T — více ... páleni] se více v pekle páliti musejí plamenem ohnivým N — horauciem) vyn. B, hauraucím T — budau] musejí bejti T 352 Dále A U — «svaté) vyn. BP — Tehdy] vyn. K — Tehdy ... Abraham] vyn. PNCT —řekl RU — jemu] vyn. RU — Synu] vyn. P — 353 brával R — svém KCNU — Tuto T — 354 múka tohoto bohatce PNT — rozpomínání se N — z ztracení] potracení NT — bejdla C — 355—356 na tomto ... nešťastnému vyn. K — 355 na tomto světě tohoto světa B — světě a po štěstí neštěstí C — neb] jakož C — maudřec P — Doroteus (!) U — 355—356 Najnešťastnější... nešťastnému, že jest najmizernější a najtěžší věc tomu býti v neštěstí, ktož jest vždycky byl v štěstí B, Nic nemůže bejti nešťasnějšího (!)nad to, než prvé bejti u velikém štěstí a potom větším neštěstí, jakož se to stalo teď tomuto bohatci C — 356 národ] jest a U — jest to U — 357 dále jiná K — okazuje vy- pisuje B — z nemožnosti] že jest nemožné U — 357—358 Kujitie...
Strana 166
166 pekelních, a to v tom slovu, kdež die čtenie svaté): »A v těch ve všech věcech mezi námi a vámi veliký cíl jest utvrzen, aby 360ti, kteříž by sem chtěli odtavad jíti, nemohli, ani odsavad tam«. Ó, kterak tam bude přetěžko tomu člověku trpěti pekelné múky, ješto zde na světě byl pln všech rozkoší, a býti u veliké chudobě a potupě, ješto zde byl u veliké hojnosti a slávě! Toho zajisté člověka, ješto zde chodil v zlatohlavě a v Kkmentu, 365 tam v pekle bude oděv jeho červie pekelní; neb tam nebude přikrytie z raucha rozličného, ale z haduov, z žab, z ještěruov, ješto viece budau štípati než červie aneb blchy, ješto by rádi zemřeli pro veliké bolesti, a nebudau moci, neb tam vždy věčně živi budau. Ten, ješto zde na každý den skvostně hodoval, tam svaté vyjití z pekla, když dí B — 357 ujitie] vyjití N, ujíti CU — z těch PN — psot a muk PNT, muk a bíd RCU — 358 v tomto slovu U, v těchto slovích C — kdež když PTU — die ... svaté) se dí dále C — A] vyn. K — 358—359 v těch ... věcech] v tom ve všem U — 360 ti] vyn. C — «by sem ... jíti chtí, odonud sem B, by chtěli odtud (odonud C) sem jíti (vyn. C) NTC — odtavad] odonud RU — jíti] vyn. K — odsud NTU — 361 tam] tam přijíti C, k vám K — pekelnie K, ty pekelné NC, peklné U 362 ješto] an U — ješto ... rozkoší] vyn. PNT — na světě] vyn. K, na tomto světě RC — 362—363 všech rozkoší... potupě] rozkoší, jediné co ráčil, a tam musí býti u veliké potupný bídě a v chudobě U — 362 a] tam C — 362—363 u veliké ... slávě] v najvětším pohanění a v chudobě, ješto (který N) zde byl (byli T) pln (plni T) všech rozkoší a u veliké cti (poctivosti N) a (vyn. N) všeho (vyn. N), ano bylo (+ všeho všudy N) hojnost (v hojnosti T) a jako bez nedostatku PNT — 363 potupě tam K — ješto] ano U — a slávě] vyn. KRU — 363—364 Toho ... ješto] A zvláště toho, an U — Toho zajisté] Neb toho PNT — 364 zajisté člověka] vyn. KC — člověka] vyn. PNT — zde na tomto světě R — chodíval N — «kmentu) měkkém rúše BU, akasamítě, v kmentu T — 365 v pekle] vyn. KPCNT — bude oheň U — 365—369 goděv ... budau odín červy, hady, štíry, žabami, jenž víc kúsati budú než múchy a blechy, ješto by lidé rádi zemřeli tam, by mohli; ale musí tam věčně živi býti B — 365 peklní U, pekelní velmi kausaví N — 366 přikrytie] přivodění PNT, vyn. U — z raucha] raucha U, z oděvu PRNT, z voděvův C — rozličnejch C, rozličného hedváb- ného T, rozličného k odívání U .- z ještěruov] z štírů C, vyn. PNT — 367 ješto viece nebo tauže U — viece] mnohem viece a nesmierně je K, viece je C — budau] vyn. PNT — štípati] štípati a kausati R, štípí a bodau PNT, kausati, hrejzsti (!) a bůsti C — červie] mauchy RU — aneb] a RC, vyn. PNTU — blchy] vyn. PNT, blechy RCU — ješto by rádi] a rádi by P, a rádi by, kteří se tam dostanau N, a rádi by hříšníci T, an by rači U — 368 velikau bolest U - neb] neb tak U, neb smrt před nimi bude utíkati, protož T — vždy] vyn. T — věčně] vyn. U — 369 živi] vyn. PNT — ješto kdo U — 369—370 tam ... v peklej, ano v pekle, dostane-li se tam U —
166 pekelních, a to v tom slovu, kdež die čtenie svaté): »A v těch ve všech věcech mezi námi a vámi veliký cíl jest utvrzen, aby 360ti, kteříž by sem chtěli odtavad jíti, nemohli, ani odsavad tam«. Ó, kterak tam bude přetěžko tomu člověku trpěti pekelné múky, ješto zde na světě byl pln všech rozkoší, a býti u veliké chudobě a potupě, ješto zde byl u veliké hojnosti a slávě! Toho zajisté člověka, ješto zde chodil v zlatohlavě a v Kkmentu, 365 tam v pekle bude oděv jeho červie pekelní; neb tam nebude přikrytie z raucha rozličného, ale z haduov, z žab, z ještěruov, ješto viece budau štípati než červie aneb blchy, ješto by rádi zemřeli pro veliké bolesti, a nebudau moci, neb tam vždy věčně živi budau. Ten, ješto zde na každý den skvostně hodoval, tam svaté vyjití z pekla, když dí B — 357 ujitie] vyjití N, ujíti CU — z těch PN — psot a muk PNT, muk a bíd RCU — 358 v tomto slovu U, v těchto slovích C — kdež když PTU — die ... svaté) se dí dále C — A] vyn. K — 358—359 v těch ... věcech] v tom ve všem U — 360 ti] vyn. C — «by sem ... jíti chtí, odonud sem B, by chtěli odtud (odonud C) sem jíti (vyn. C) NTC — odtavad] odonud RU — jíti] vyn. K — odsud NTU — 361 tam] tam přijíti C, k vám K — pekelnie K, ty pekelné NC, peklné U 362 ješto] an U — ješto ... rozkoší] vyn. PNT — na světě] vyn. K, na tomto světě RC — 362—363 všech rozkoší... potupě] rozkoší, jediné co ráčil, a tam musí býti u veliké potupný bídě a v chudobě U — 362 a] tam C — 362—363 u veliké ... slávě] v najvětším pohanění a v chudobě, ješto (který N) zde byl (byli T) pln (plni T) všech rozkoší a u veliké cti (poctivosti N) a (vyn. N) všeho (vyn. N), ano bylo (+ všeho všudy N) hojnost (v hojnosti T) a jako bez nedostatku PNT — 363 potupě tam K — ješto] ano U — a slávě] vyn. KRU — 363—364 Toho ... ješto] A zvláště toho, an U — Toho zajisté] Neb toho PNT — 364 zajisté člověka] vyn. KC — člověka] vyn. PNT — zde na tomto světě R — chodíval N — «kmentu) měkkém rúše BU, akasamítě, v kmentu T — 365 v pekle] vyn. KPCNT — bude oheň U — 365—369 goděv ... budau odín červy, hady, štíry, žabami, jenž víc kúsati budú než múchy a blechy, ješto by lidé rádi zemřeli tam, by mohli; ale musí tam věčně živi býti B — 365 peklní U, pekelní velmi kausaví N — 366 přikrytie] přivodění PNT, vyn. U — z raucha] raucha U, z oděvu PRNT, z voděvův C — rozličnejch C, rozličného hedváb- ného T, rozličného k odívání U .- z ještěruov] z štírů C, vyn. PNT — 367 ješto viece nebo tauže U — viece] mnohem viece a nesmierně je K, viece je C — budau] vyn. PNT — štípati] štípati a kausati R, štípí a bodau PNT, kausati, hrejzsti (!) a bůsti C — červie] mauchy RU — aneb] a RC, vyn. PNTU — blchy] vyn. PNT, blechy RCU — ješto by rádi] a rádi by P, a rádi by, kteří se tam dostanau N, a rádi by hříšníci T, an by rači U — 368 velikau bolest U - neb] neb tak U, neb smrt před nimi bude utíkati, protož T — vždy] vyn. T — věčně] vyn. U — 369 živi] vyn. PNT — ješto kdo U — 369—370 tam ... v peklej, ano v pekle, dostane-li se tam U —
Strana 167
167 370 Kpak v pekle bude hlavu hada najhoršího ssáti. O tom die svatý Jan v Zjevení: K»Jiesti budú jazyky své pro bolest« a Izaiáš prorok dí, že jedenkaždý maso ramena svého jísti bude. A co pak píti budau? To svatý David praví: »Oheň, síru, a duch bauře částka číše jich«. Protož svatý Rehoř radí takto: »Milá 375 bratří! Vezmúce sobě před oči své odpočívaní tohoto Lazara v luonu Abrahamovu, Kto jest v nebeském království, a múky tohoto bohatce, čiňme snažně pokání za hříchy naše, přímluvci B 327 sobě hledaj «te«. Nebo nyní mnohé Lazary máte před očima vašima, kteříž ť žebří, almužny od vás žádajíce], těch potřeb 380 tělesných nemají. Protož dávajte jim hodnú almužnu, abyšte mohli zde za ni milost míti a v budúcím životě odplatu věčnů. Amen. 370 «pak v pekle vyn. B, tam pak v pekle, jestliže se dostane R bude] musí C — ssáti] jísti RU — O tom die) Dí B, Jakož o tom dí C 371 v svém Zjevení N, v Zjevení, že BU — «Jiesti ... bolest budú lidé jazyky své žráti B — Jiesti] Kausati NT — bolesti U, veliké bolesti C — 372 a Izaiáš ... bude] vyn. PNT — prorok] vyn. U — ramene RC — 373 pak ... praví] svatý David praví, že budau píti? RU — To] vyn. KPCNT — že oheň PNT —- síra PONT, s sirau U — duch] dejm a U - 374 to částka U — číše] kalichu KPRCNTU — jejich T — Protož] vyn. K, Dí PNT, A dí RCU — radí takto] mluvě na toto čtenie die K, vyn PRCNTU — Mili RCNTU — 375 sobě příklad U — odpočívaní] odpoči- nutí PNT, vnitřní i tělesné zevnitřní odpočívání C — 376 Abrahamovém NU — «to jest... království vyn. BPNT — také múky U — 377 bohatého C — čiňte KPCTU, činíce R — za hříchy naše] vyn. PT, z hříchův N — vaše KU — přímluvy U — 378 hledajíce B, hledejme N, hledajte [Krista Ježíše] K —- máme N — 378—381 před ... věčnú[ jimžto dobře činíce, přijíti muožte (budeme moci N) do (k N) radosti věčné (nebeské N, + do níž nám pomáhej Bůh Otec i Syn i Duch svatý na věky požehnaný T) PNT — 378—379 očima vašima] vraty vašimi KRC, tváří boží a vaší U 379 a almužen K — žádají (+ totižto C) KRCU — potřebiček U — 380 hodnú] hojnú KC — 381 budúcím ... věčnů] nebi pak věčnau radost RU — odplatu věčnú] věčnau radost. Račiž nám dopomoci, milostivej, ukřižovanej Pane Ježíši C — — 371 Podle Zj. 16, 10 — 372 Iz. 9, 20 — 373 Podle Ž. II, 6
167 370 Kpak v pekle bude hlavu hada najhoršího ssáti. O tom die svatý Jan v Zjevení: K»Jiesti budú jazyky své pro bolest« a Izaiáš prorok dí, že jedenkaždý maso ramena svého jísti bude. A co pak píti budau? To svatý David praví: »Oheň, síru, a duch bauře částka číše jich«. Protož svatý Rehoř radí takto: »Milá 375 bratří! Vezmúce sobě před oči své odpočívaní tohoto Lazara v luonu Abrahamovu, Kto jest v nebeském království, a múky tohoto bohatce, čiňme snažně pokání za hříchy naše, přímluvci B 327 sobě hledaj «te«. Nebo nyní mnohé Lazary máte před očima vašima, kteříž ť žebří, almužny od vás žádajíce], těch potřeb 380 tělesných nemají. Protož dávajte jim hodnú almužnu, abyšte mohli zde za ni milost míti a v budúcím životě odplatu věčnů. Amen. 370 «pak v pekle vyn. B, tam pak v pekle, jestliže se dostane R bude] musí C — ssáti] jísti RU — O tom die) Dí B, Jakož o tom dí C 371 v svém Zjevení N, v Zjevení, že BU — «Jiesti ... bolest budú lidé jazyky své žráti B — Jiesti] Kausati NT — bolesti U, veliké bolesti C — 372 a Izaiáš ... bude] vyn. PNT — prorok] vyn. U — ramene RC — 373 pak ... praví] svatý David praví, že budau píti? RU — To] vyn. KPCNT — že oheň PNT —- síra PONT, s sirau U — duch] dejm a U - 374 to částka U — číše] kalichu KPRCNTU — jejich T — Protož] vyn. K, Dí PNT, A dí RCU — radí takto] mluvě na toto čtenie die K, vyn PRCNTU — Mili RCNTU — 375 sobě příklad U — odpočívaní] odpoči- nutí PNT, vnitřní i tělesné zevnitřní odpočívání C — 376 Abrahamovém NU — «to jest... království vyn. BPNT — také múky U — 377 bohatého C — čiňte KPCTU, činíce R — za hříchy naše] vyn. PT, z hříchův N — vaše KU — přímluvy U — 378 hledajíce B, hledejme N, hledajte [Krista Ježíše] K —- máme N — 378—381 před ... věčnú[ jimžto dobře činíce, přijíti muožte (budeme moci N) do (k N) radosti věčné (nebeské N, + do níž nám pomáhej Bůh Otec i Syn i Duch svatý na věky požehnaný T) PNT — 378—379 očima vašima] vraty vašimi KRC, tváří boží a vaší U 379 a almužen K — žádají (+ totižto C) KRCU — potřebiček U — 380 hodnú] hojnú KC — 381 budúcím ... věčnů] nebi pak věčnau radost RU — odplatu věčnú] věčnau radost. Račiž nám dopomoci, milostivej, ukřižovanej Pane Ježíši C — — 371 Podle Zj. 16, 10 — 372 Iz. 9, 20 — 373 Podle Ž. II, 6
Strana 168
Neděle druhá po svaté Trojici. Epištola z kanoniky svatého Jana v třetí kapitole. Najmilejší! Nechtějte se diviti tomu, že t vás nenávidí svět. My víme, že jsme přeneseni 5z smrti do života, neb milujeme bratří. Ktož pak nemiluje, zuostáváť v smrti. Všeliký, ktož nenávidí bratra svého, vražedlník jest, a víte, že žádný vražedlník nemá v sobě života pře- bývajícího. V tom jsme poznali lásku boží, že 10n za nás duši svú položil;i my máme za bratří své duše naše pokládati. Ktož ť má statek tohoto světa a uzřel-li by bratra svého, an núzi trpí, a zavřel-li by střeva svá před ním, kterak láska boží přebývá v něm? Synáčkové 15 moji, nemilujme slovem a jazykem, ale skut- kem a pravdú! 2—16 Epištola ... pravdú!] vyn. R — 2 v kanonice KC, v I. kano- nice P, z 1. kanoniky U — z kanoniky ... Jana] Jan N, svatého Jana v první kanonice T — IIII. (!) C — kapitole] vyn. N — 3—4 Najmilejší... nenávidí] Bratří moji! Nedivte se, nenávidí-li vás U — 3 tomu] vyn. KC — že ť] ač ť KT — 4 Nebo my K — 5 z smrti] od smrti KP, vyn. U — k životu U — neb] že K — Ktož pak] A ktož K, Neb kdož C, Kdož PNTU — 6 nemiluje bratra U — ostává P — Všeliký) Každý KPCNTU — 7 vražedlníkem U — 8 žádný] každý U — života věčného v sobě přebývajícíeho (zůstávajícího U) KCNTU (v K k tomu přípisek: [Na tuto epištolu jest písen v malejch písničkách, spívá se jako: Chvalmež nyní Pána Boha svého]) — 9 V tom] Skrze to U — jsme poznali] poznáme K — boží vyn. U — že] nebo KPNTU — 10 nás] ny N — duši svů] život svůj U — protož i my C — máme] dlužni jsme PN — 11—15 své duše ... jazykem] životy klásti. Konec U — 11 své] naše KPONT — duše] životy C — naše] vyn. N, své T — položiti KCT, klásti PN — má] by měl KPC — 12 uzřel-li] uzří-li K, uzří T, uzřel N, viděl PC — an] vyn. KN — 13 trpícieho KN — zavřel ... ním] zavře střeva od něho KT — li) vyn. PON — 14 přebývá] trvá P, zůstává C — 15 toliko slovem PC — ani jazykem KPCNT — 16 pravdau. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N — 3 nn. 1. Jan 3, 13—18.
Neděle druhá po svaté Trojici. Epištola z kanoniky svatého Jana v třetí kapitole. Najmilejší! Nechtějte se diviti tomu, že t vás nenávidí svět. My víme, že jsme přeneseni 5z smrti do života, neb milujeme bratří. Ktož pak nemiluje, zuostáváť v smrti. Všeliký, ktož nenávidí bratra svého, vražedlník jest, a víte, že žádný vražedlník nemá v sobě života pře- bývajícího. V tom jsme poznali lásku boží, že 10n za nás duši svú položil;i my máme za bratří své duše naše pokládati. Ktož ť má statek tohoto světa a uzřel-li by bratra svého, an núzi trpí, a zavřel-li by střeva svá před ním, kterak láska boží přebývá v něm? Synáčkové 15 moji, nemilujme slovem a jazykem, ale skut- kem a pravdú! 2—16 Epištola ... pravdú!] vyn. R — 2 v kanonice KC, v I. kano- nice P, z 1. kanoniky U — z kanoniky ... Jana] Jan N, svatého Jana v první kanonice T — IIII. (!) C — kapitole] vyn. N — 3—4 Najmilejší... nenávidí] Bratří moji! Nedivte se, nenávidí-li vás U — 3 tomu] vyn. KC — že ť] ač ť KT — 4 Nebo my K — 5 z smrti] od smrti KP, vyn. U — k životu U — neb] že K — Ktož pak] A ktož K, Neb kdož C, Kdož PNTU — 6 nemiluje bratra U — ostává P — Všeliký) Každý KPCNTU — 7 vražedlníkem U — 8 žádný] každý U — života věčného v sobě přebývajícíeho (zůstávajícího U) KCNTU (v K k tomu přípisek: [Na tuto epištolu jest písen v malejch písničkách, spívá se jako: Chvalmež nyní Pána Boha svého]) — 9 V tom] Skrze to U — jsme poznali] poznáme K — boží vyn. U — že] nebo KPNTU — 10 nás] ny N — duši svů] život svůj U — protož i my C — máme] dlužni jsme PN — 11—15 své duše ... jazykem] životy klásti. Konec U — 11 své] naše KPONT — duše] životy C — naše] vyn. N, své T — položiti KCT, klásti PN — má] by měl KPC — 12 uzřel-li] uzří-li K, uzří T, uzřel N, viděl PC — an] vyn. KN — 13 trpícieho KN — zavřel ... ním] zavře střeva od něho KT — li) vyn. PON — 14 přebývá] trvá P, zůstává C — 15 toliko slovem PC — ani jazykem KPCNT — 16 pravdau. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N — 3 nn. 1. Jan 3, 13—18.
Strana 169
169 [Neděle druhé (!).] Čtení svatého Lukáše v kapitoli XIIII“. Za onoho času pověděl Ježíš učedlníkóm 2osvým podobenství toto: »Člověk jeden učinil večeři velikú a povolal mnohých. I poslal slu- žebníka svého v hodinu večeře pověděti po- zvaným, aby přišli, nebo hotovy jsú všecky věci. I počali sú se všickni spolu vymlúvati. 25 První řekl jest jemu: »Ves sem kaupil a musím vyjíti vohledati ji; protož, prosím tebe, měj mne výmluvna!« A druhý řekl jest: »Patero spřežení voluovkúpil semajdu zkušovatjich; prosím tebe, měj mne výmluvna!« u Jiný pak B 328 30vetce: »Ženu sem pojal, a proto ť nemohu při- jíti.« A navrátiv se služebník, zvěstoval ty věci pánu svému. Tehdy rozhněval se otec če- lední; řekl služebníku svému: »Vyjdi rychle na ulice a na ryňky města achudé, mdlé, slepé 35a kulhavé uveď sem.« I vetce služebník: »Pane, 17 [Neděle druhé] vyn. KPRONTU 18 Čtení... Lukáše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N, Čtení svaté, napsal svatý Lukáš TU — v kapitoli XIIIIté] vyn. K, v XIII. kapitole R, v XVI. C, XIV. kapitole. Sláva tobě, Hospodine N, XIV. T, v XIIII. rozdílu U — 19—20 Za ... toto] vyn. RU — 19 V ten čas řekl KPCNT — 20 jeden učinil] nějaký přistrojil U — 21—40 a povolal... večeře] etc. Vajklad R — 21 povolal... I] vyn. K — povolal] pozval C — slúhu K - 22 pověděti] praviti KT, aby pověděl CU — zvaným K — 23—24 aby ... věci] »Poďtež, neb již hotovo jest všecko« U — 23 hotovy] připraveny PCT, připravené N — 25 jest jemu] vyn. KCN — Ves] Popluží U — musím] potřebie mám K, protož (vyn. U) potřebí jest mi CU — 26 vyjíti a KONTU — protož] vyn. KPNTU — 26—27 měj ... výmluvna] vymluv mne PCNU — 27 druhý] jiný KONT — 28 zkušovat jich] abych jich zkusil PCNU, po- kusiti jich T — 29 měj ... výmluvna] vymluv mne PCNU — A jiný KPT — pak] vyn. KPCNTU — 30 řekl KPCNTU — 31 vrátiv P, navrátil CU zvěstoval] pověděl KPNT — ty] ty všecky PN. všecky T — ty věci] to U — 32 rozhněvav KPT — otec čelední] hospodář PNT — 33 vece KNT — řekl.. . svému] vece mu C — slúze K, k služebníku U — 33—40 Vyjdi... neokusí] Konec: neokusejí U — 34 do ulic PNT — 35 kulhavé, chromé C — 19 nn. Luk. 14, 16—24.
169 [Neděle druhé (!).] Čtení svatého Lukáše v kapitoli XIIII“. Za onoho času pověděl Ježíš učedlníkóm 2osvým podobenství toto: »Člověk jeden učinil večeři velikú a povolal mnohých. I poslal slu- žebníka svého v hodinu večeře pověděti po- zvaným, aby přišli, nebo hotovy jsú všecky věci. I počali sú se všickni spolu vymlúvati. 25 První řekl jest jemu: »Ves sem kaupil a musím vyjíti vohledati ji; protož, prosím tebe, měj mne výmluvna!« A druhý řekl jest: »Patero spřežení voluovkúpil semajdu zkušovatjich; prosím tebe, měj mne výmluvna!« u Jiný pak B 328 30vetce: »Ženu sem pojal, a proto ť nemohu při- jíti.« A navrátiv se služebník, zvěstoval ty věci pánu svému. Tehdy rozhněval se otec če- lední; řekl služebníku svému: »Vyjdi rychle na ulice a na ryňky města achudé, mdlé, slepé 35a kulhavé uveď sem.« I vetce služebník: »Pane, 17 [Neděle druhé] vyn. KPRONTU 18 Čtení... Lukáše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N, Čtení svaté, napsal svatý Lukáš TU — v kapitoli XIIIIté] vyn. K, v XIII. kapitole R, v XVI. C, XIV. kapitole. Sláva tobě, Hospodine N, XIV. T, v XIIII. rozdílu U — 19—20 Za ... toto] vyn. RU — 19 V ten čas řekl KPCNT — 20 jeden učinil] nějaký přistrojil U — 21—40 a povolal... večeře] etc. Vajklad R — 21 povolal... I] vyn. K — povolal] pozval C — slúhu K - 22 pověděti] praviti KT, aby pověděl CU — zvaným K — 23—24 aby ... věci] »Poďtež, neb již hotovo jest všecko« U — 23 hotovy] připraveny PCT, připravené N — 25 jest jemu] vyn. KCN — Ves] Popluží U — musím] potřebie mám K, protož (vyn. U) potřebí jest mi CU — 26 vyjíti a KONTU — protož] vyn. KPNTU — 26—27 měj ... výmluvna] vymluv mne PCNU — 27 druhý] jiný KONT — 28 zkušovat jich] abych jich zkusil PCNU, po- kusiti jich T — 29 měj ... výmluvna] vymluv mne PCNU — A jiný KPT — pak] vyn. KPCNTU — 30 řekl KPCNTU — 31 vrátiv P, navrátil CU zvěstoval] pověděl KPNT — ty] ty všecky PN. všecky T — ty věci] to U — 32 rozhněvav KPT — otec čelední] hospodář PNT — 33 vece KNT — řekl.. . svému] vece mu C — slúze K, k služebníku U — 33—40 Vyjdi... neokusí] Konec: neokusejí U — 34 do ulic PNT — 35 kulhavé, chromé C — 19 nn. Luk. 14, 16—24.
Strana 170
170 staloť se jest tak, a ještě místo jest.« I vetce pán služebníku: »Vyjdi na cesty a mezi ploty a připuď vjíti, ať se naplní duom můj! Ale pra- vímť vám, že žádný z těch mužuov, kteříž jsú 40povoláni, neokusí ť mé večeře.« Tyto hody slavné a velebné, kteréž jsme pamatovali tento a onen týden, hod těla božího a jeho krve drahé, jenž jsú to hody anjelské veliké a divné a nevýmluvné, kteréž hody náš milý Ježíš nám připravil a posadil nás za stuol s svými knížaty, svatými 45 anjely, jakož dí David. A kudy to ráčil učiniti? Zda jsme jemu toho zaslúžili? Nic! Čili jsme vyprosili? Nic! Čili jest nám tím dlužen byl? Nic! A kudy to pak, aneb co jest jím [pak] k tomu hnulo? Láska veliká, ta ť jest jím k tomu hnula, že z té veliké lásky a milosti, kterúž jest měl k nám hříšným klidem, 50 ráčil nám ty hody zjednati a tu obět velebnú a mzdu, jíž bychom se vyplacovali z našich dluhuov. Nebo toto věz — a není t má řeč, ale doktoruov svatých —, že žádnau věcí aneb obětí jinú nemuožeme se vyplatiti [od pekla], jediné «tauto obětí dra- hau, hodným přijímaním těla a krve Ježíše Krista pod obojí 55 zpuosobau posvátně, ne toliko duchovně; a také jest nám to řekl PNC — slúha K — 36 tak] tak (vyn. KPCT), jakž s' rozkázal KPNCT řekl N — 37 slúze K, služebníku svému PNT — 38 přinut KN — Ale] vyn. K, Jistě P — 39 vám zajisté K — 40 povoláni] pozváni KPCNT — večeře mé. Výklad (+ na to svaté čtení T, + XXXVIII. U) KPNTU — 42 hod slavný N — božího] vyn. RU — drahé] předrahé N, svaté C — jenž ... hody] kteréžto hody jsau T — 43 kteréž] a ty TU — Ježíš] drahej Pán Ježíš N 44 připraviti ráčil N — za stolem RU — svatými knížaty KPN — svatými] vyn. U — 45 Jakož] Neb U — David svatý RU — kudy) proč jest CU — jemu] na něm NCTU — 46 Nic] vyn. C — Čili... vy- prosili? Nic!] vyn. KRU — tím] to U — 47 byl] vyn. U — A kudy ... co A což BTU — pak přišlo N — jím] jej R — [pak] vyn. KPCNU — 48 pohnulo U, hnulo a kudy to přišlo T — 48—49 Láska . . . lásky] Láskou T — 48 Au, láska C, I, láska N — jím] vyn. U — «k tomu) vyn. BKT pohnula U — 49 milostí T, milosti, veliké milosti R — «lidem) vyn. BU — 50 ráčil nám] vyn. (!) C — zjednati] zříditi N — velikau a velebnau U — 51 «se vyplacovali mohli býti vypláceni B, se vypláceli U — Nebo] A U — věz každej C — to nejni U — 52 ale jest C — kvěcí mzdau BNT — 52—53 aneb... nemuožeme] a (ani RU) obětí ani kterau (vyn. RCU) mzdau muožeme (nemůžem RCU) KRCU — 52 aneb] ani NT — 53 jinú] vyn. PNT — [od pekla] vyn. KPRCNTU — «tauto ... drahau) vyn. B — tauto samau N — 54 hodným přijímaním] užíváním U — drahého 45 Ž. 113, 8.
170 staloť se jest tak, a ještě místo jest.« I vetce pán služebníku: »Vyjdi na cesty a mezi ploty a připuď vjíti, ať se naplní duom můj! Ale pra- vímť vám, že žádný z těch mužuov, kteříž jsú 40povoláni, neokusí ť mé večeře.« Tyto hody slavné a velebné, kteréž jsme pamatovali tento a onen týden, hod těla božího a jeho krve drahé, jenž jsú to hody anjelské veliké a divné a nevýmluvné, kteréž hody náš milý Ježíš nám připravil a posadil nás za stuol s svými knížaty, svatými 45 anjely, jakož dí David. A kudy to ráčil učiniti? Zda jsme jemu toho zaslúžili? Nic! Čili jsme vyprosili? Nic! Čili jest nám tím dlužen byl? Nic! A kudy to pak, aneb co jest jím [pak] k tomu hnulo? Láska veliká, ta ť jest jím k tomu hnula, že z té veliké lásky a milosti, kterúž jest měl k nám hříšným klidem, 50 ráčil nám ty hody zjednati a tu obět velebnú a mzdu, jíž bychom se vyplacovali z našich dluhuov. Nebo toto věz — a není t má řeč, ale doktoruov svatých —, že žádnau věcí aneb obětí jinú nemuožeme se vyplatiti [od pekla], jediné «tauto obětí dra- hau, hodným přijímaním těla a krve Ježíše Krista pod obojí 55 zpuosobau posvátně, ne toliko duchovně; a také jest nám to řekl PNC — slúha K — 36 tak] tak (vyn. KPCT), jakž s' rozkázal KPNCT řekl N — 37 slúze K, služebníku svému PNT — 38 přinut KN — Ale] vyn. K, Jistě P — 39 vám zajisté K — 40 povoláni] pozváni KPCNT — večeře mé. Výklad (+ na to svaté čtení T, + XXXVIII. U) KPNTU — 42 hod slavný N — božího] vyn. RU — drahé] předrahé N, svaté C — jenž ... hody] kteréžto hody jsau T — 43 kteréž] a ty TU — Ježíš] drahej Pán Ježíš N 44 připraviti ráčil N — za stolem RU — svatými knížaty KPN — svatými] vyn. U — 45 Jakož] Neb U — David svatý RU — kudy) proč jest CU — jemu] na něm NCTU — 46 Nic] vyn. C — Čili... vy- prosili? Nic!] vyn. KRU — tím] to U — 47 byl] vyn. U — A kudy ... co A což BTU — pak přišlo N — jím] jej R — [pak] vyn. KPCNU — 48 pohnulo U, hnulo a kudy to přišlo T — 48—49 Láska . . . lásky] Láskou T — 48 Au, láska C, I, láska N — jím] vyn. U — «k tomu) vyn. BKT pohnula U — 49 milostí T, milosti, veliké milosti R — «lidem) vyn. BU — 50 ráčil nám] vyn. (!) C — zjednati] zříditi N — velikau a velebnau U — 51 «se vyplacovali mohli býti vypláceni B, se vypláceli U — Nebo] A U — věz každej C — to nejni U — 52 ale jest C — kvěcí mzdau BNT — 52—53 aneb... nemuožeme] a (ani RU) obětí ani kterau (vyn. RCU) mzdau muožeme (nemůžem RCU) KRCU — 52 aneb] ani NT — 53 jinú] vyn. PNT — [od pekla] vyn. KPRCNTU — «tauto ... drahau) vyn. B — tauto samau N — 54 hodným přijímaním] užíváním U — drahého 45 Ž. 113, 8.
Strana 171
171 dal náš Pán Ježíš za věno církvi své; jakož o tom mluví svatý Bernart v svém kázaní u Veliký čtvrtek, že Pán Ježíš své tělo a svú [přejdrahú krev zuostavil Ka dal choti své, církvi svaté, za věno. A protož tito protivníci a poběhlci, ješto nedávají a dáti 60 nechtie) krve boží z kalicha a odjímají jim a drau od nich, nébrž hanějí je, činie jim křivdu, berauce a odjímajíce jim u jich B 329 věno, kteréž jest on, milý Pán, své choti dal. Milí křesťané! Když ť by mluvili proti tomu, otažte jich: »Řci, komu jest Kdal Pán Ježíš, zuostavil a nechal těla svého a své drahé krve?« Ne- 65 mohú ť «jináče říci — leč by lháti chtěli (jehož ť se oni za) to málo stydí!) — ale, budú-li ť chtíti právě odpovědíti, musí ť říci, že církvi své. Otažiž jich: »Co jest Kaneb kto sau církev svatá?« Bude-li ť u nich míti pravda místo — jakož ť ho nemá! —, Kale mušejí ť říci, že všickni volení boží, kdež jsú 70 koli po všem světě, staří i děti, i kněží i lajci, muží i ženy i baby. Ježíšc KROU, Pána našeho (vyn. T) Ježíše NT — Krista] vyn. KRCU — 55—56 ne toliko ... Ježíš neb jest to drahý Pán zuostavil B — 55 ne toliko] i P duchovně, ale také i posvátně C — tak RU — to] vyn. K 56 náš milý U — Ježíš Kristus N — jakož A U — dí U — 57 v svém kázaní] vyn. U - svaté tělo U - 58 drahú KPRTU, svatau krev drahau C «a dal vyn. B — totižto církvi C — 59 za věno] vyn. U — a poběhlci] babielcij (sic!) P, a pochlebníci i poběhlci R, a pochlebníci poběhlí U — ješto] an U — nedadí U — a dáti nechtie vyn. B — 60 boží vyn. U — 60—62 Ka odjímají ... křesťané činí Kristově církvi křivdu, odjímajíce jí uB 329 u věno její, kteréž jí její milý chot zuostavil. Mili! B, a odnímají lidu vobecnímu hanějíce je, činí jim křivdu velikau, kradauce a odnímajíce jim jich věno, kteréž jest on, milý Pán, své choti milé daroval. Milí přátelé! N, lidu obecnému a odjímají jim, nýbrž hanějí je; tím jim činí křivdu, berauce a odjímajíce jim jich věno, kteréž jest on, milý Pán Ježíš, své choti dal. Protož T — 60—61 a odjímají ... nébrž] ale U — 60 derau C - 61 je] vyn. U — činíce U — jich] vyn. U — 62 křesťané] vyn. P — 63 vám mluvili C, ti odporníci mluvili N — zeptejte se RU, otažte vy (vyn. C) se CN — Řci] řkúc KC, vyn. RNTU — dal vyn. B, dal on, milý U, vy- dáno, komu jest T — 64 Ježíš] vyn. RU — dal a zůstavil TC, a zůstavil U — zanechal N — svého svatého C drahé] vyn. KPRU, svaté C, drahé a ve- lebné N — 65 «jináče vyn. BC, jinak R — říci] odpovědíti NT — lhali U, lháti zaumysla N — chtěli] vyn. U — jehož] jakož NCTU - za o B.— 66 právě] pravdu T — odpovědíti] mluviti T, odpovídati U, povědíti C — 67 své svaté U — Otažte jich zase N, Otažiž se ty T — Co] Kdo U — Kaneb ... sau) to BU — ta církev C — 68 Budau-li t T — u nich] v nich KRNU, v sobě T — pravda místo] pravdu anebo pravda v nich místo bude-li míti T — své místo N — «ho vyn. BNU 69 gale) vyn. BT, proto ť C — musie ť KPRNCTU — vyvolení U — boží vyn. KRNTU - kdež] kteříž R — 70 děti] v K pozdější rukou škrtnuto a na-
171 dal náš Pán Ježíš za věno církvi své; jakož o tom mluví svatý Bernart v svém kázaní u Veliký čtvrtek, že Pán Ježíš své tělo a svú [přejdrahú krev zuostavil Ka dal choti své, církvi svaté, za věno. A protož tito protivníci a poběhlci, ješto nedávají a dáti 60 nechtie) krve boží z kalicha a odjímají jim a drau od nich, nébrž hanějí je, činie jim křivdu, berauce a odjímajíce jim u jich B 329 věno, kteréž jest on, milý Pán, své choti dal. Milí křesťané! Když ť by mluvili proti tomu, otažte jich: »Řci, komu jest Kdal Pán Ježíš, zuostavil a nechal těla svého a své drahé krve?« Ne- 65 mohú ť «jináče říci — leč by lháti chtěli (jehož ť se oni za) to málo stydí!) — ale, budú-li ť chtíti právě odpovědíti, musí ť říci, že církvi své. Otažiž jich: »Co jest Kaneb kto sau církev svatá?« Bude-li ť u nich míti pravda místo — jakož ť ho nemá! —, Kale mušejí ť říci, že všickni volení boží, kdež jsú 70 koli po všem světě, staří i děti, i kněží i lajci, muží i ženy i baby. Ježíšc KROU, Pána našeho (vyn. T) Ježíše NT — Krista] vyn. KRCU — 55—56 ne toliko ... Ježíš neb jest to drahý Pán zuostavil B — 55 ne toliko] i P duchovně, ale také i posvátně C — tak RU — to] vyn. K 56 náš milý U — Ježíš Kristus N — jakož A U — dí U — 57 v svém kázaní] vyn. U - svaté tělo U - 58 drahú KPRTU, svatau krev drahau C «a dal vyn. B — totižto církvi C — 59 za věno] vyn. U — a poběhlci] babielcij (sic!) P, a pochlebníci i poběhlci R, a pochlebníci poběhlí U — ješto] an U — nedadí U — a dáti nechtie vyn. B — 60 boží vyn. U — 60—62 Ka odjímají ... křesťané činí Kristově církvi křivdu, odjímajíce jí uB 329 u věno její, kteréž jí její milý chot zuostavil. Mili! B, a odnímají lidu vobecnímu hanějíce je, činí jim křivdu velikau, kradauce a odnímajíce jim jich věno, kteréž jest on, milý Pán, své choti milé daroval. Milí přátelé! N, lidu obecnému a odjímají jim, nýbrž hanějí je; tím jim činí křivdu, berauce a odjímajíce jim jich věno, kteréž jest on, milý Pán Ježíš, své choti dal. Protož T — 60—61 a odjímají ... nébrž] ale U — 60 derau C - 61 je] vyn. U — činíce U — jich] vyn. U — 62 křesťané] vyn. P — 63 vám mluvili C, ti odporníci mluvili N — zeptejte se RU, otažte vy (vyn. C) se CN — Řci] řkúc KC, vyn. RNTU — dal vyn. B, dal on, milý U, vy- dáno, komu jest T — 64 Ježíš] vyn. RU — dal a zůstavil TC, a zůstavil U — zanechal N — svého svatého C drahé] vyn. KPRU, svaté C, drahé a ve- lebné N — 65 «jináče vyn. BC, jinak R — říci] odpovědíti NT — lhali U, lháti zaumysla N — chtěli] vyn. U — jehož] jakož NCTU - za o B.— 66 právě] pravdu T — odpovědíti] mluviti T, odpovídati U, povědíti C — 67 své svaté U — Otažte jich zase N, Otažiž se ty T — Co] Kdo U — Kaneb ... sau) to BU — ta církev C — 68 Budau-li t T — u nich] v nich KRNU, v sobě T — pravda místo] pravdu anebo pravda v nich místo bude-li míti T — své místo N — «ho vyn. BNU 69 gale) vyn. BT, proto ť C — musie ť KPRNCTU — vyvolení U — boží vyn. KRNTU - kdež] kteříž R — 70 děti] v K pozdější rukou škrtnuto a na-
Strana 172
172 A poněvadž sami kněží církev nejsú, ale všickni volení, tehdy netoliko kněží, ale i lajci i děti i staří, [muží] i ženy mají toho věna požívati, jedúc jeho drahé tělo a pijíc «svatú krev. Tak ť doktorové svatí mluví, svatý Bernart, Ambrož, Tomáš de 75 Aquino, Albertus Magnus a jiných hromada. Oni ť jednoho ne- ukáží! Umějte je znáti a rozuměti jich klamuom a svození! Dnes týden pak měli jsme o druhých hodech, onoho bohatce, jenž na každý den hodoval skvostně, krmí dosti. Tělu povoliti — bývá-li to u vás? A obláčel se v zlatohlav a v kment. To ť 80 u vás za žádný hřích není v kmentu choditi , ved-li? Ale ne nadarmo ť jest to Pán položil, a byť nebyl hřiech, nikoli ť by byl toho nepoložil: »Prý, a v zlatohlav«. Jest-li u vás hřiech v zlatohlaviech choditi, v perlách, v stříbrných páséch, «v drahém rauše, s prsteny?! Nic vy sobě toho nevážíte. Take ť jest sobě 85 toho bohatec nevážil ani znal, ale až bylo v mukách, teprv pro- depsáno [mladí] — ženy, kmetové K — 71 církví T, církev svatá U — volení boží C — 72 kněží sami N — lajci ... ženy] lid vobecní jakého koliv stavu N — děti] v K pozdější rukou škrtnuto a nade- psáno [mladí] — [muží] vyn. KPRCTU — i ženy] vyn. P — 73 «svatú) jeho drahú BU — krev z kalichu U — Tak ť (+ v pravdě N) jest a (vyn. N tak ť KON — 74 svatí) vyn. BKP — svatý] vyn. TU, jako svatý N — 74—75 de Aquino... Magnus] vyn. U — z Akviny PNT — 75 Albrechtus R — Veliký PNT — hromada] veliká summa N — ale oni U — ani jednoho C — neukáží odporného těmto N — je znáti... klamuom a rozuměti a znáti jich B — 76 znáti [ty falešné proroky] K — jim, jich PRNTU klamu U — svozování RU, svodům NTC — 77 pak] vyn. U — také sme měli C — druhých] vyn. C — 78 kterýž N, an U — stkvostně a rozkošně C — [bylo] krmí K — krmí... povoliti krmí dosti míval, tělu povoloval N, a tělu povoloval U — dosti [i] K — povoliti] powal (!) R (patrně omyl m. povoloval) — 79 to také T — u vás] do vás R, při vás U — A] Prý PN, A, prý RU, Praví T — 79—80 To . . . není] To vy nemáte za žádný hřích, a U — 80 za] vyn. KPRNT — ved-li vid U, tak-li, ved-li T, vyn. B — Ale] OT Ale ne] A RU, vyn. KPN — 81 nadarmo f] ne darmo ť RN, ne nadarmo ť U — jest to ... položil] Pán o tom dí U — to] vyn. R — Pán] vyn. N, Pán Ježíš T, Pán Bůh C — [nejpoložil K — 81—83 a by f ... choditi kdy ť by hřích nebyl, nepoložil ť by toho. Než vy v zlatohlavích B — 81 a] ó T — hřicch v kmentu choditi K, hřích v kmentích a v zlatohlavích choditi C — 81—82 nikoli . . . nepoložil] neřekl by Pán o tom U, nikoliv by to nebylo pozname- náno N — 82 Prý] vyn. KRU, Praví T, A dí čtení svaté, že se obláčel C — a) vyn. C — v zlatohlav a v kment RU — vás to U — 83 zlatohlavě RCU — perlách drahých N — v drahém rauše vyn. B — 84 Tak ť KF — sobě vyn. KPNT — 85 toho] nic U — tento bohatec C — znal] neznal, jako i vy
172 A poněvadž sami kněží církev nejsú, ale všickni volení, tehdy netoliko kněží, ale i lajci i děti i staří, [muží] i ženy mají toho věna požívati, jedúc jeho drahé tělo a pijíc «svatú krev. Tak ť doktorové svatí mluví, svatý Bernart, Ambrož, Tomáš de 75 Aquino, Albertus Magnus a jiných hromada. Oni ť jednoho ne- ukáží! Umějte je znáti a rozuměti jich klamuom a svození! Dnes týden pak měli jsme o druhých hodech, onoho bohatce, jenž na každý den hodoval skvostně, krmí dosti. Tělu povoliti — bývá-li to u vás? A obláčel se v zlatohlav a v kment. To ť 80 u vás za žádný hřích není v kmentu choditi , ved-li? Ale ne nadarmo ť jest to Pán položil, a byť nebyl hřiech, nikoli ť by byl toho nepoložil: »Prý, a v zlatohlav«. Jest-li u vás hřiech v zlatohlaviech choditi, v perlách, v stříbrných páséch, «v drahém rauše, s prsteny?! Nic vy sobě toho nevážíte. Take ť jest sobě 85 toho bohatec nevážil ani znal, ale až bylo v mukách, teprv pro- depsáno [mladí] — ženy, kmetové K — 71 církví T, církev svatá U — volení boží C — 72 kněží sami N — lajci ... ženy] lid vobecní jakého koliv stavu N — děti] v K pozdější rukou škrtnuto a nade- psáno [mladí] — [muží] vyn. KPRCTU — i ženy] vyn. P — 73 «svatú) jeho drahú BU — krev z kalichu U — Tak ť (+ v pravdě N) jest a (vyn. N tak ť KON — 74 svatí) vyn. BKP — svatý] vyn. TU, jako svatý N — 74—75 de Aquino... Magnus] vyn. U — z Akviny PNT — 75 Albrechtus R — Veliký PNT — hromada] veliká summa N — ale oni U — ani jednoho C — neukáží odporného těmto N — je znáti... klamuom a rozuměti a znáti jich B — 76 znáti [ty falešné proroky] K — jim, jich PRNTU klamu U — svozování RU, svodům NTC — 77 pak] vyn. U — také sme měli C — druhých] vyn. C — 78 kterýž N, an U — stkvostně a rozkošně C — [bylo] krmí K — krmí... povoliti krmí dosti míval, tělu povoloval N, a tělu povoloval U — dosti [i] K — povoliti] powal (!) R (patrně omyl m. povoloval) — 79 to také T — u vás] do vás R, při vás U — A] Prý PN, A, prý RU, Praví T — 79—80 To . . . není] To vy nemáte za žádný hřích, a U — 80 za] vyn. KPRNT — ved-li vid U, tak-li, ved-li T, vyn. B — Ale] OT Ale ne] A RU, vyn. KPN — 81 nadarmo f] ne darmo ť RN, ne nadarmo ť U — jest to ... položil] Pán o tom dí U — to] vyn. R — Pán] vyn. N, Pán Ježíš T, Pán Bůh C — [nejpoložil K — 81—83 a by f ... choditi kdy ť by hřích nebyl, nepoložil ť by toho. Než vy v zlatohlavích B — 81 a] ó T — hřicch v kmentu choditi K, hřích v kmentích a v zlatohlavích choditi C — 81—82 nikoli . . . nepoložil] neřekl by Pán o tom U, nikoliv by to nebylo pozname- náno N — 82 Prý] vyn. KRU, Praví T, A dí čtení svaté, že se obláčel C — a) vyn. C — v zlatohlav a v kment RU — vás to U — 83 zlatohlavě RCU — perlách drahých N — v drahém rauše vyn. B — 84 Tak ť KF — sobě vyn. KPNT — 85 toho] nic U — tento bohatec C — znal] neznal, jako i vy
Strana 173
173 hlédl pozdě a problikl [oči], nebožátko. Vy muží a ženy pyšné, věříte-li tomu, že jest bohatec v pekle, věřtež tomu, že, ktož tau cestau «jdete, že s ním tam «budete)! Ale vy díte a vymlúváte se: »(Prý, na nás to sluší!« Nevěřte žádnému, 90 ale probliknKe)te, Kpomněte, jako bohatec. By pozdě ne- bylo, milý Bože! To ť bylo do bohatce, že chodil v kmentu a v zlatohlavě. To se pýcha okazuje. KA, prý, hodoval na každý den skvostně, aby byly krmě ozdobené kořením, šafránu aby bylo hojně a tukem aby oplývalo — 95 to lakota. Bývá-li to u vás? Uleknete-li se toho, že tento bohatec proto hoří v pekle a že i vy tam budete, nebudete-li se káti? Než pak, ač tento bohatec měl tyto hříchy veliké do sebe, B 330 ale najznamenitějí tuto dotýče, že byl nemilosrdný; a to jemu najvíce uškodilo, že tu viděl Lazara chudého a neokázal nad 100 ním [nižádného] milosrdenství. Svatý Rehoř o tom mluvě dí: »Nečte se, by tento bohatec kradl neb lúpil, cizé statky bral aneb neznáte T — až když U — byl CU — prohlédl] problikl N, poznal, a to již U — 86 a] vyn. KPRN, bylo, i U — problikl] prohlídl N, viděl U — [eči] vyn. KPRCNTU — nebožátko rozkošný T — Vy] Nu, vy C, Ale nyní U — 86 — 192 Vy muží... spaseni] vyn. K — 86 muží pyšní C — pyšné] též C — 87 tomu] vyn. P — ten (tento R) bohatec PRC — tomu, že] vyn. PT, že R, také i tomu N — kdož koliv RNT — 88 jdú B — s ním) též B, také s ním C — tam] vyn. PC, v horaucím pekle NT — «budete) budú B, budete, nebudete-li se těžce káti C — Ale snad N — díte] z toho vyjdete, viď-li? R — díte a] vyn, U — 89 vymluvíte se PRONT — «Prý) vyn. B, řkauc R, řka U, a řeknete T — Však vy nevěříte C, Nevěříte PNTU — 90 problikne te] problikněte B — «pomněte oči B, pomněte mne C, to shledáte RU — tento bohatec RCU — 90—92 «by pozdě... okazuje vyn. B — 90 by] a Pán Bůh dej, aby RCTU — 90—91 by... Bože] Milej Bože, dej, aby nebylo jen pozdě N — 91 drahej Bože T — by bylo R, jest bylo NU — tohoto bohatce C — v tom kmentu U — 92 To] A v tom N — 93 KA, prý A že jest B, A, praví T, A k tomu C, A U, vyn. R — na každý den] vyn. PRN — aby a U — 94 ozdobné T — koření N — šafránu ... hojně] šafránem bylo hojně ozdobené T — 95 to ť jest lakota T — u] do PNTU — Uleknete-li vy C — co toho N — 96 hoří] jest RU — i] také PONT — tam také RU — «nebudete ... káti nepo u B 330 ka- jete-li se B — 97 Než pak] vyn. U — ač pak že PT — ty PCNT — 98 znamenitě PNT — najznamenitějí... dotýče] to jest největší U — dotýká T — že] že jest k tomu ke všemu NT — nemilosrdnej a nelítostivej C — a] protož N — 99 viděvši N, viděv T — neokázal] neprokázal NT — 100 [nižádného] vyn. PRCTU — mluvě] vyn. U — 101 Nečte se o tom N — bohatej C — laupil aneb by C — 102 oklamal PONT — neb přesahoval] ošidil U —
173 hlédl pozdě a problikl [oči], nebožátko. Vy muží a ženy pyšné, věříte-li tomu, že jest bohatec v pekle, věřtež tomu, že, ktož tau cestau «jdete, že s ním tam «budete)! Ale vy díte a vymlúváte se: »(Prý, na nás to sluší!« Nevěřte žádnému, 90 ale probliknKe)te, Kpomněte, jako bohatec. By pozdě ne- bylo, milý Bože! To ť bylo do bohatce, že chodil v kmentu a v zlatohlavě. To se pýcha okazuje. KA, prý, hodoval na každý den skvostně, aby byly krmě ozdobené kořením, šafránu aby bylo hojně a tukem aby oplývalo — 95 to lakota. Bývá-li to u vás? Uleknete-li se toho, že tento bohatec proto hoří v pekle a že i vy tam budete, nebudete-li se káti? Než pak, ač tento bohatec měl tyto hříchy veliké do sebe, B 330 ale najznamenitějí tuto dotýče, že byl nemilosrdný; a to jemu najvíce uškodilo, že tu viděl Lazara chudého a neokázal nad 100 ním [nižádného] milosrdenství. Svatý Rehoř o tom mluvě dí: »Nečte se, by tento bohatec kradl neb lúpil, cizé statky bral aneb neznáte T — až když U — byl CU — prohlédl] problikl N, poznal, a to již U — 86 a] vyn. KPRN, bylo, i U — problikl] prohlídl N, viděl U — [eči] vyn. KPRCNTU — nebožátko rozkošný T — Vy] Nu, vy C, Ale nyní U — 86 — 192 Vy muží... spaseni] vyn. K — 86 muží pyšní C — pyšné] též C — 87 tomu] vyn. P — ten (tento R) bohatec PRC — tomu, že] vyn. PT, že R, také i tomu N — kdož koliv RNT — 88 jdú B — s ním) též B, také s ním C — tam] vyn. PC, v horaucím pekle NT — «budete) budú B, budete, nebudete-li se těžce káti C — Ale snad N — díte] z toho vyjdete, viď-li? R — díte a] vyn, U — 89 vymluvíte se PRONT — «Prý) vyn. B, řkauc R, řka U, a řeknete T — Však vy nevěříte C, Nevěříte PNTU — 90 problikne te] problikněte B — «pomněte oči B, pomněte mne C, to shledáte RU — tento bohatec RCU — 90—92 «by pozdě... okazuje vyn. B — 90 by] a Pán Bůh dej, aby RCTU — 90—91 by... Bože] Milej Bože, dej, aby nebylo jen pozdě N — 91 drahej Bože T — by bylo R, jest bylo NU — tohoto bohatce C — v tom kmentu U — 92 To] A v tom N — 93 KA, prý A že jest B, A, praví T, A k tomu C, A U, vyn. R — na každý den] vyn. PRN — aby a U — 94 ozdobné T — koření N — šafránu ... hojně] šafránem bylo hojně ozdobené T — 95 to ť jest lakota T — u] do PNTU — Uleknete-li vy C — co toho N — 96 hoří] jest RU — i] také PONT — tam také RU — «nebudete ... káti nepo u B 330 ka- jete-li se B — 97 Než pak] vyn. U — ač pak že PT — ty PCNT — 98 znamenitě PNT — najznamenitějí... dotýče] to jest největší U — dotýká T — že] že jest k tomu ke všemu NT — nemilosrdnej a nelítostivej C — a] protož N — 99 viděvši N, viděv T — neokázal] neprokázal NT — 100 [nižádného] vyn. PRCTU — mluvě] vyn. U — 101 Nečte se o tom N — bohatej C — laupil aneb by C — 102 oklamal PONT — neb přesahoval] ošidil U —
Strana 174
174 koho v čem oklamával neb přesahoval; ale že svého chudým a nuzným neudílel, proto hoří v pekle a kruopě vody nemuož míti — tak velmi ochudl!« Ó, co Kpak bude těm, ješto cizí statky 105 berau, laupí, drau, přesáhnú, koklamají, vydrau, jakž mohú! Uleknete-li se toho? A dotýká tu, že psi přicházejíce lízali nežity jeho, toho ubohého Lazara). A ačkoli sau) psi Kv tom kochání měli, [lížíce tohoto Lazara,] ale «Lazar nic nežli bolest. Tak ť jsú 110 také troji psi, ješto líží, sami kochání mají, ale jiným múku a bolest činí. Jedni psi jsú lid rytířský, páni a panoše, ješto ubohú chu- dinu jako líží, sedláčky , nebožátka, na ně těžká břemena vzkládají ce , roboty zamyšlují, pomoci rozličné, vozby dání 115k stavení, a: »Všecko svezte, [zdělajte,] chlapi! Pán ť jest roz- kázal, učiňte pomoc pánu! Dajte s rohuov!« KI to ť sau za- myslili, tak slyšeti na ně, aby s každého rohu krávy sedlák groš dal! Také-liž, pane, s ocasu kážeš dáti? Vsede ť to na hrdlo, pomni přesáhl PCNT, přesahal R — vlastního svého C, z svého R, z svého statku N — 103 a nuzným] vyn. RU — neuděloval RONTU — 104 velmi] vyn. PN, hle T — zchudl R — Ó] vyn. PNCTU — 104—105 «pak... drau) vyn. B — 104 bude] se stane NC — s těmi NT — kteříž U — 105 bez- právně berau C — drau) vyn. U — přesáhnú] vyn. U — goklamají) ukradnú B, oklamávají U — jak jen T, jakž jediné C — mohau, a žádného — z toho svědomí nemají N — 106 Uleknem-li U — toho? Ha! T 107 přicházeli a PNT, přijdauce RU — 107—108 «toho ... Lazara) vyn. B — 108 A ačkoli] O všem o tom dnes tejden obšírnějí (obšírně T) praveno (+ bylo NTC); a to (toto C) také, že, ač PNTC - «sau) ti B, sami C — (v tom vyn. BP — 109 [lížíce ... Lazara] vyn. PRONTU — «Lazar ... nežli on jest měl větčí B — nežli vyn. P, jen toliko T, — jiného než C — bolest] vyn. P — 110 sami v tom PNTU 112—113 Jedni ... nebožátka] Tehdy sau-li psi páni, an poddané líží a U — 112 lid... panoše] páni stavu panského a rytířského N — rytířskej, panskej C — panoše, rytíři PCT — ubohé chudé lidi poddané (vyn. T) NT — 113 jako] vyn. R, jako psi N — sedláci BRU — 114 vzklá- dají B — zamyšlují] jim (vyn. T) vymejšlejí NT — rozličné všeliké U — 114—115 Kvozby ... a vyn. B, pojezdy, daně: »A, prej U — 114 dání daně TON — 115 a vyn. T — svezte] svěžte P, přivezte N — [zdělajte vyn. PRONTU — přikázal PONTU — 116 Dejte po auroku, dejte NT — 116—119 s rohuov ... pomni na to] po auroku C — 116—117 «i to... na ně vyn. B — vymyslili N — 117 slyšeti] se to proslejchá N — na ně, na sedláky R, vyn. U — každé RU — rohu] vyn. RU — s krávy (+ nebo vola N) PN — sedlák] vyn. R — groš] vyn. RU. 118 dal! I kýž ti ďábel z horaucího pekla, bídnej pane, takové právo nařídil? N — vocasův krav-
174 koho v čem oklamával neb přesahoval; ale že svého chudým a nuzným neudílel, proto hoří v pekle a kruopě vody nemuož míti — tak velmi ochudl!« Ó, co Kpak bude těm, ješto cizí statky 105 berau, laupí, drau, přesáhnú, koklamají, vydrau, jakž mohú! Uleknete-li se toho? A dotýká tu, že psi přicházejíce lízali nežity jeho, toho ubohého Lazara). A ačkoli sau) psi Kv tom kochání měli, [lížíce tohoto Lazara,] ale «Lazar nic nežli bolest. Tak ť jsú 110 také troji psi, ješto líží, sami kochání mají, ale jiným múku a bolest činí. Jedni psi jsú lid rytířský, páni a panoše, ješto ubohú chu- dinu jako líží, sedláčky , nebožátka, na ně těžká břemena vzkládají ce , roboty zamyšlují, pomoci rozličné, vozby dání 115k stavení, a: »Všecko svezte, [zdělajte,] chlapi! Pán ť jest roz- kázal, učiňte pomoc pánu! Dajte s rohuov!« KI to ť sau za- myslili, tak slyšeti na ně, aby s každého rohu krávy sedlák groš dal! Také-liž, pane, s ocasu kážeš dáti? Vsede ť to na hrdlo, pomni přesáhl PCNT, přesahal R — vlastního svého C, z svého R, z svého statku N — 103 a nuzným] vyn. RU — neuděloval RONTU — 104 velmi] vyn. PN, hle T — zchudl R — Ó] vyn. PNCTU — 104—105 «pak... drau) vyn. B — 104 bude] se stane NC — s těmi NT — kteříž U — 105 bez- právně berau C — drau) vyn. U — přesáhnú] vyn. U — goklamají) ukradnú B, oklamávají U — jak jen T, jakž jediné C — mohau, a žádného — z toho svědomí nemají N — 106 Uleknem-li U — toho? Ha! T 107 přicházeli a PNT, přijdauce RU — 107—108 «toho ... Lazara) vyn. B — 108 A ačkoli] O všem o tom dnes tejden obšírnějí (obšírně T) praveno (+ bylo NTC); a to (toto C) také, že, ač PNTC - «sau) ti B, sami C — (v tom vyn. BP — 109 [lížíce ... Lazara] vyn. PRONTU — «Lazar ... nežli on jest měl větčí B — nežli vyn. P, jen toliko T, — jiného než C — bolest] vyn. P — 110 sami v tom PNTU 112—113 Jedni ... nebožátka] Tehdy sau-li psi páni, an poddané líží a U — 112 lid... panoše] páni stavu panského a rytířského N — rytířskej, panskej C — panoše, rytíři PCT — ubohé chudé lidi poddané (vyn. T) NT — 113 jako] vyn. R, jako psi N — sedláci BRU — 114 vzklá- dají B — zamyšlují] jim (vyn. T) vymejšlejí NT — rozličné všeliké U — 114—115 Kvozby ... a vyn. B, pojezdy, daně: »A, prej U — 114 dání daně TON — 115 a vyn. T — svezte] svěžte P, přivezte N — [zdělajte vyn. PRONTU — přikázal PONTU — 116 Dejte po auroku, dejte NT — 116—119 s rohuov ... pomni na to] po auroku C — 116—117 «i to... na ně vyn. B — vymyslili N — 117 slyšeti] se to proslejchá N — na ně, na sedláky R, vyn. U — každé RU — rohu] vyn. RU — s krávy (+ nebo vola N) PN — sedlák] vyn. R — groš] vyn. RU. 118 dal! I kýž ti ďábel z horaucího pekla, bídnej pane, takové právo nařídil? N — vocasův krav-
Strana 175
175 na to! Opět: »Dajte králi berni po puol úroku, a pánu po celém!« 120 A, á, zlí páni, nevěrní, běda bude duši, nastojte)! Nébrž, kto tuto pýchu pánóm musí jednati? Sedláci! A kto kolby, tance, freje, Kkdo kvasy jich a hodování, kdo na ně nakládá? Vše sedláci, nebožátka, musí nésti! On pojí chleba suchého a napí se vody, a pánu daj, ať [on] hoduje! I aby toho Buoh nechal bez 125 pomsty? Aha,nikoli! Druzí psi jsú kněží lakomí, svatokupečtí, ješto práv jako líží nežity, berúce od svátostí, ode křtu, od biřmování, od zpo- vědi, od oleje Ksvatého», od vigiljí, od pohřebu, mše prodávají. A Pán [Ježíš] tento, [o němž dnes čtení,] bohatý a velmi štědrý, 130 hody veliké a hojné učinil, naložil mnoho, zjednav své drahé svátosti, i chce, aby každému hojně a štěd«ř e bylo dáno, ale ne prodá váno. Milý, pomysl na to, kdyby Kněkterý král anebo pán veliký učinil hojné] hody a sezval na ně své milé B 331 ských R, vocasu kravského U — rozkážeš P, poručíš T — dáti, aby měl více N — Vsedne NTU — hrdlo, pane RU — 119 na] vyn. PR — králi, Jeho Milosti N — po] vyn. U — puol úroku] polúúročí PC, polauauroční RU, polovici úroku NT — pánům RN — 120 A, á] Ó NTU, Och C — á] vyn. P — á, běda P — duši vaší T, vašim dušem N, dušem jejich C — «nastojte) vyn. B — Nébrž, kto] Kdo pak N, A kdo U — 121 tu BU — těmto pánuom PNT — Ú (Au N, I, vše T) sedláci PNT — A kto] Kdo zahálky N — kolby) jiné rozkoše U — 122 kdo kvasy ... nakládá svadby a jiné kvasy B, vyn. U — kdo kvasy] kvasy N — nakládá, kdo T — Vše sedláci] Ú, sedláč- kové C — Vše] I RTU, vyn. N — 123 sedláci] poddaní T — nebožátka, vše to (vyn. T) RCNT — musí nésti] vyn. U — nésti na svých plecech N, nésti, což má v domě T — On] On (Sedláček N), nebožátko PCNT — On pojí] A sami pojedí U — chlíba R — napije RCT, na to se napije N — 124 pán N — daj] vyn. N, předce dej C — [on] vyn. PRCNTU — hoduje na to U — 124—125 I aby ... nikoli] A aby toho nenechal bez pomsty, dej to, Bože U — 124 toho pak C — tak nechal R — 125 Aha) vyn. B, Ó N — gAha, nikoli] Nikoliv nenechá T — 126 Druzí pak C, Druhé U — psi] vyn. U — svatokupci RU — ješto práv] an U — právě RONT — 127 křtu, od voddavků, od funusů N, křtu, od odavků T — 128 svatého» vyn. B — od pohřebu] vyn. N, od pohřebův R, pohřbu TCU — ba i mše ť C — 129 A] Ale U — [Ježíš vyn. PRCNTU — [o němž ... čtení] vyn. PRONTU — velmi bohatý RCU — 130 hode (!) N — a hojné] vyn. RU — naloživ R, naložil na to (ně T) NT — zjednal CU — 131 chce tomu T — štědré (!) BNT — dáváno C — ale] a P — 132 prodáno B — Milí lidé U, Milý lide R — pomysli NT, pomyslete U — na to] vyn. PC, a považ toho N — některý někdy B, který U — král bohatý PN, král anebo některej potentát tohoto světa C — 133 anebo] vyn. CU — pán] vyn. U — veliký] vyn. PN, veliký a bohatý RCU, bohatý
175 na to! Opět: »Dajte králi berni po puol úroku, a pánu po celém!« 120 A, á, zlí páni, nevěrní, běda bude duši, nastojte)! Nébrž, kto tuto pýchu pánóm musí jednati? Sedláci! A kto kolby, tance, freje, Kkdo kvasy jich a hodování, kdo na ně nakládá? Vše sedláci, nebožátka, musí nésti! On pojí chleba suchého a napí se vody, a pánu daj, ať [on] hoduje! I aby toho Buoh nechal bez 125 pomsty? Aha,nikoli! Druzí psi jsú kněží lakomí, svatokupečtí, ješto práv jako líží nežity, berúce od svátostí, ode křtu, od biřmování, od zpo- vědi, od oleje Ksvatého», od vigiljí, od pohřebu, mše prodávají. A Pán [Ježíš] tento, [o němž dnes čtení,] bohatý a velmi štědrý, 130 hody veliké a hojné učinil, naložil mnoho, zjednav své drahé svátosti, i chce, aby každému hojně a štěd«ř e bylo dáno, ale ne prodá váno. Milý, pomysl na to, kdyby Kněkterý král anebo pán veliký učinil hojné] hody a sezval na ně své milé B 331 ských R, vocasu kravského U — rozkážeš P, poručíš T — dáti, aby měl více N — Vsedne NTU — hrdlo, pane RU — 119 na] vyn. PR — králi, Jeho Milosti N — po] vyn. U — puol úroku] polúúročí PC, polauauroční RU, polovici úroku NT — pánům RN — 120 A, á] Ó NTU, Och C — á] vyn. P — á, běda P — duši vaší T, vašim dušem N, dušem jejich C — «nastojte) vyn. B — Nébrž, kto] Kdo pak N, A kdo U — 121 tu BU — těmto pánuom PNT — Ú (Au N, I, vše T) sedláci PNT — A kto] Kdo zahálky N — kolby) jiné rozkoše U — 122 kdo kvasy ... nakládá svadby a jiné kvasy B, vyn. U — kdo kvasy] kvasy N — nakládá, kdo T — Vše sedláci] Ú, sedláč- kové C — Vše] I RTU, vyn. N — 123 sedláci] poddaní T — nebožátka, vše to (vyn. T) RCNT — musí nésti] vyn. U — nésti na svých plecech N, nésti, což má v domě T — On] On (Sedláček N), nebožátko PCNT — On pojí] A sami pojedí U — chlíba R — napije RCT, na to se napije N — 124 pán N — daj] vyn. N, předce dej C — [on] vyn. PRCNTU — hoduje na to U — 124—125 I aby ... nikoli] A aby toho nenechal bez pomsty, dej to, Bože U — 124 toho pak C — tak nechal R — 125 Aha) vyn. B, Ó N — gAha, nikoli] Nikoliv nenechá T — 126 Druzí pak C, Druhé U — psi] vyn. U — svatokupci RU — ješto práv] an U — právě RONT — 127 křtu, od voddavků, od funusů N, křtu, od odavků T — 128 svatého» vyn. B — od pohřebu] vyn. N, od pohřebův R, pohřbu TCU — ba i mše ť C — 129 A] Ale U — [Ježíš vyn. PRCNTU — [o němž ... čtení] vyn. PRONTU — velmi bohatý RCU — 130 hode (!) N — a hojné] vyn. RU — naloživ R, naložil na to (ně T) NT — zjednal CU — 131 chce tomu T — štědré (!) BNT — dáváno C — ale] a P — 132 prodáno B — Milí lidé U, Milý lide R — pomysli NT, pomyslete U — na to] vyn. PC, a považ toho N — některý někdy B, který U — král bohatý PN, král anebo některej potentát tohoto světa C — 133 anebo] vyn. CU — pán] vyn. U — veliký] vyn. PN, veliký a bohatý RCU, bohatý
Strana 176
176 přátely, a potom úředníci jeho] a služebníci trhali se s hostmi 135 a s přátely jeho chtíce, aby jim to zaplatili; Kmním, že by to bylo k hanbě jich pána, a zvěda pán, za to mám, že by «jich potrestal z toho řka: »Bídníci Knevěrní, činíte mi hanbu!« Tak ť shledají tito, ješto ť klidi napomínají, aby jim dávali od svátostí, ješto jediné, čím oni koli posluhují, to vše zpeněží 140 a do tobolky vženau, ješto oni žádného nenechají, aby ho neutrhli, [ni] hospodáře ni otroka, musí ť jim všickni najméň třikrát do roka ofěru dáti, ba od oddávaní, vše ť zpeněží! Desátek jim dajte, nechcete-li v kladbě býti, an sám mnohý, nebožátko, nebude míti, a vždy knězi daj, ješto to bídné lakom- 145 ství náramně jest kněží «porazilo a z toho je v Khřích kacířský, v svatokupectví uvedlo [a tak v kacířství, ješto]. Oni se v tom nikoli poznati nemohú, «tak jsau oslepeni; než vždy zvelíčejí T — [hojné] vyn. PRCTU, slavné a nákladné N — pozval N — něj ty hody ROU — 134 úředníci] učedlníci R, vyn. U — [jeho] vyn. PRONT — a] vyn. U — služebníci toho krále anebo pána C — trhali by se R, kdyby se trhali N, tahali by se U — s jeho hostmi U — 135 to] vyn. T — 135—136 (mním ... pána vyn. B, bylo-li by to k veliké hanbě jejich pána? Ba ovšem, že ť by bylo T, což sau snědli aneb vypili: mám za to, že ť by to bylo k veliké hanbě a potupěp (ps. potu!) jich pána C — 135 mním] vím RU, domnívám se N — 136 k veliké hanbě RNU — pánu U — zvěda to RCU, zvěda o tom NT — pán jich C — za to mám] naději se C — 136— 137 jich ... z toho je trestal B — 137 z toho proto C — nevěrní) hanební B — leh«kost (k vyn.!), posměch anebo hanbu C — 138 shledají tito, ješto] bude těmto, an U — tito převrácení šafáři N — kteří N — glidi vyn. B — upomínají T — 139 ješto jediné] a U, a prvé smluví, nežli vokřtí nebo voddá, spůsobem jidášským: »Co mi chceš dáti?« A dáš-i(!) mu málo, neučiní ť té povinnosti! Nebo N — oni koli] vyn. C — poslauží U — 139—140 zpeněží ... vženau] zpeněžili, ba i tu prst okolo kostela do tobolky vehnali N — 140 veženau U — «ješto oni vyn. B, nebo oni U — žádného, chudého ani bohatého T — «aby ho neutrhli vyn. B, aby ho neodřeli N — 141 [ni] vyn. PRNTU — otroka] služebníka N - všickni] vyn. RU — 141—142 najméň ... dáti] za roveň platiti N — 142 ofěru] vyn. C — dávati P — &ba ... zpeněží vyn. B — oddávaní] vdávaní R, auvodu C — 143 dejte zauplna N — nechcete-li u nich C — sám] vyn. PCNT — mnohý. vyn. PNT — 144 míti co dáti C — vždy] přece TU, proto vždy C — knězi] panu faráři N, knězi svatokupci T — ješto] an U — 145 mnoho kněží N — «porazilo posedlo BU, v nájemníky proměnilo N — z toho] tak U — 145—146 hřích ... svatokupectví hříchy svatokupecké B — kacíř- ský, v] kacířství RU, kacířský, jenž jest C — 146 [a tak ... ješto] vyn. PRCNTU — A oni PRNT — 147 148 «tak...A, á ale vždy se velebí pravíce, že B — než vždy zvelíčejí se] tak sau (!) vždy sebe zveličují pravíce R, že se povyšují pravíce U, než vždy se vymlauvají a tarasují N, než vždy
176 přátely, a potom úředníci jeho] a služebníci trhali se s hostmi 135 a s přátely jeho chtíce, aby jim to zaplatili; Kmním, že by to bylo k hanbě jich pána, a zvěda pán, za to mám, že by «jich potrestal z toho řka: »Bídníci Knevěrní, činíte mi hanbu!« Tak ť shledají tito, ješto ť klidi napomínají, aby jim dávali od svátostí, ješto jediné, čím oni koli posluhují, to vše zpeněží 140 a do tobolky vženau, ješto oni žádného nenechají, aby ho neutrhli, [ni] hospodáře ni otroka, musí ť jim všickni najméň třikrát do roka ofěru dáti, ba od oddávaní, vše ť zpeněží! Desátek jim dajte, nechcete-li v kladbě býti, an sám mnohý, nebožátko, nebude míti, a vždy knězi daj, ješto to bídné lakom- 145 ství náramně jest kněží «porazilo a z toho je v Khřích kacířský, v svatokupectví uvedlo [a tak v kacířství, ješto]. Oni se v tom nikoli poznati nemohú, «tak jsau oslepeni; než vždy zvelíčejí T — [hojné] vyn. PRCTU, slavné a nákladné N — pozval N — něj ty hody ROU — 134 úředníci] učedlníci R, vyn. U — [jeho] vyn. PRONT — a] vyn. U — služebníci toho krále anebo pána C — trhali by se R, kdyby se trhali N, tahali by se U — s jeho hostmi U — 135 to] vyn. T — 135—136 (mním ... pána vyn. B, bylo-li by to k veliké hanbě jejich pána? Ba ovšem, že ť by bylo T, což sau snědli aneb vypili: mám za to, že ť by to bylo k veliké hanbě a potupěp (ps. potu!) jich pána C — 135 mním] vím RU, domnívám se N — 136 k veliké hanbě RNU — pánu U — zvěda to RCU, zvěda o tom NT — pán jich C — za to mám] naději se C — 136— 137 jich ... z toho je trestal B — 137 z toho proto C — nevěrní) hanební B — leh«kost (k vyn.!), posměch anebo hanbu C — 138 shledají tito, ješto] bude těmto, an U — tito převrácení šafáři N — kteří N — glidi vyn. B — upomínají T — 139 ješto jediné] a U, a prvé smluví, nežli vokřtí nebo voddá, spůsobem jidášským: »Co mi chceš dáti?« A dáš-i(!) mu málo, neučiní ť té povinnosti! Nebo N — oni koli] vyn. C — poslauží U — 139—140 zpeněží ... vženau] zpeněžili, ba i tu prst okolo kostela do tobolky vehnali N — 140 veženau U — «ješto oni vyn. B, nebo oni U — žádného, chudého ani bohatého T — «aby ho neutrhli vyn. B, aby ho neodřeli N — 141 [ni] vyn. PRNTU — otroka] služebníka N - všickni] vyn. RU — 141—142 najméň ... dáti] za roveň platiti N — 142 ofěru] vyn. C — dávati P — &ba ... zpeněží vyn. B — oddávaní] vdávaní R, auvodu C — 143 dejte zauplna N — nechcete-li u nich C — sám] vyn. PCNT — mnohý. vyn. PNT — 144 míti co dáti C — vždy] přece TU, proto vždy C — knězi] panu faráři N, knězi svatokupci T — ješto] an U — 145 mnoho kněží N — «porazilo posedlo BU, v nájemníky proměnilo N — z toho] tak U — 145—146 hřích ... svatokupectví hříchy svatokupecké B — kacíř- ský, v] kacířství RU, kacířský, jenž jest C — 146 [a tak ... ješto] vyn. PRCNTU — A oni PRNT — 147 148 «tak...A, á ale vždy se velebí pravíce, že B — než vždy zvelíčejí se] tak sau (!) vždy sebe zveličují pravíce R, že se povyšují pravíce U, než vždy se vymlauvají a tarasují N, než vždy
Strana 177
177 se: «A, á, my jsme církev svatá a my máme moc; oni jsú od- řezanci, oni nemají moci!« A toho se na nich nic neshledává, 150 co jest «bylo do první církve svaté, pravé choti Ježíše Krista) ale všemu tomu jsú odporni, jediné teď že místa posvátná drží, ješto jich nikoli neučiní místo ani jméno církví svatú, «tak mluví doktorové, ale následování Koné církve první). Jakož svatý Pavel píše k Timotheovi v první epištole, kapitole III“. 155 »Timothee, jestliže ť bych pomeškal přijíti k tobě, aby věděl, kterak máš v domu božím obcovati, kterýžto duom jest církev Boha živého a slúp a Kutvrzení pravdy«. To ť míní svatý Pavel, že, má-li kto býti aneb kto jsú pravá církev svatá a chot Kristova, že jsau najprvé šlechetně a ctně živi, jako sluší na lid Boha 160 živého, všech se hříchuov varujíce. Ale toto, ano kde pýcha větčí nežli na těch šarlatnícéch, kde lakomství, kuběnářství? Toho všeho to zastávají a se honosí T — 148 A, á] říkajíce a pravíce o sobě, že sau církev svatá: »A, prej C, Au N, vyn. T — my jsme] vyn. U — sme prý (praví T) NT — svatá katolická N — 149 oni nemají] a nemají TC — toho] to U — ničehéhož RT, ničehož N — Kneshledává nenalézá B, nenachází U — 150 co jest] jako U — «bylo ... Krista měla prvotně církev svatá B — bylo] prvé bylo PNT, vyn. U — do] od T, na U — církvi U — svaté] vyn. C — Ježíšové N, vyn. U — Krista) vyn. N, Pána Krista U, Krista vykoná- váno T — 151—152 ale ... drží] a jména (jméno U) krásná (krásné U) sobě osobili RU — 151 všemu] vyn. PONT — tomu dobrému T — «jediné teď že jedno toliko jména a B, toliko to samé se při nich nachází, že T — posvátná] vyn. PCNT — 152 drží té první (+ svaté T) církve (+ a jména krásná sobě osobují C) PCNT — ješto ... svatú] žádné (ale žádné N, žádné pak T) místo ani jména krásná PNT, an jich to nespasí ani jména krásná U - jich to RC — místo ... svatů] audy církve žádný místo ani jména krásná RCU — 152—153 «tak... doktorové» vyn. B — 152 tak] vyn. T — 153 doktorové svatí (+ neučiní člověka svatého T) NTC — Koné... první vyn. B — církve svaté CU — první prvotné P, staré NU, první zlaté T — Jakož] A U — 154 napsal CU — k Timotheovi] vyn. U — kapitole IIItí] v třetí takto řka C, v III. rozdílu N — 155 V Pánu Bohu milej Timotce C — obmeškal-li bych U — pomeškal] prodlíval NT 156 jak U — církev] církev svatá, dům NT — 157 utrzení (!) B — míní rozumí N — 158 má-li kto] kdo mají R — má ... aneb] vyn. U — pravá] vyn. PT — církví svatau T — a] pravá P, pravau T — chotí Kristovau T 159 takže P — že . .. živi] vyn. NT — «jsau najprvé vy prvé B (vy nejasné, lze čísti i my) — jsau] vyn. RU — nejprvé sami C — živi byli RU — 160 živého, takže sau nejprvé otně a šlechetně živi byli NT — varují PONT — Ale] A U — Ale toto] Toto pak naopak T — ano] nu U, vyn. C — 161 nežli] jako NTU — větší lakomství C — toho] vyn. PNT, 154 1. Тim. 3, 15 — Rokycanova Postilla. 12
177 se: «A, á, my jsme církev svatá a my máme moc; oni jsú od- řezanci, oni nemají moci!« A toho se na nich nic neshledává, 150 co jest «bylo do první církve svaté, pravé choti Ježíše Krista) ale všemu tomu jsú odporni, jediné teď že místa posvátná drží, ješto jich nikoli neučiní místo ani jméno církví svatú, «tak mluví doktorové, ale následování Koné církve první). Jakož svatý Pavel píše k Timotheovi v první epištole, kapitole III“. 155 »Timothee, jestliže ť bych pomeškal přijíti k tobě, aby věděl, kterak máš v domu božím obcovati, kterýžto duom jest církev Boha živého a slúp a Kutvrzení pravdy«. To ť míní svatý Pavel, že, má-li kto býti aneb kto jsú pravá církev svatá a chot Kristova, že jsau najprvé šlechetně a ctně živi, jako sluší na lid Boha 160 živého, všech se hříchuov varujíce. Ale toto, ano kde pýcha větčí nežli na těch šarlatnícéch, kde lakomství, kuběnářství? Toho všeho to zastávají a se honosí T — 148 A, á] říkajíce a pravíce o sobě, že sau církev svatá: »A, prej C, Au N, vyn. T — my jsme] vyn. U — sme prý (praví T) NT — svatá katolická N — 149 oni nemají] a nemají TC — toho] to U — ničehéhož RT, ničehož N — Kneshledává nenalézá B, nenachází U — 150 co jest] jako U — «bylo ... Krista měla prvotně církev svatá B — bylo] prvé bylo PNT, vyn. U — do] od T, na U — církvi U — svaté] vyn. C — Ježíšové N, vyn. U — Krista) vyn. N, Pána Krista U, Krista vykoná- váno T — 151—152 ale ... drží] a jména (jméno U) krásná (krásné U) sobě osobili RU — 151 všemu] vyn. PONT — tomu dobrému T — «jediné teď že jedno toliko jména a B, toliko to samé se při nich nachází, že T — posvátná] vyn. PCNT — 152 drží té první (+ svaté T) církve (+ a jména krásná sobě osobují C) PCNT — ješto ... svatú] žádné (ale žádné N, žádné pak T) místo ani jména krásná PNT, an jich to nespasí ani jména krásná U - jich to RC — místo ... svatů] audy církve žádný místo ani jména krásná RCU — 152—153 «tak... doktorové» vyn. B — 152 tak] vyn. T — 153 doktorové svatí (+ neučiní člověka svatého T) NTC — Koné... první vyn. B — církve svaté CU — první prvotné P, staré NU, první zlaté T — Jakož] A U — 154 napsal CU — k Timotheovi] vyn. U — kapitole IIItí] v třetí takto řka C, v III. rozdílu N — 155 V Pánu Bohu milej Timotce C — obmeškal-li bych U — pomeškal] prodlíval NT 156 jak U — církev] církev svatá, dům NT — 157 utrzení (!) B — míní rozumí N — 158 má-li kto] kdo mají R — má ... aneb] vyn. U — pravá] vyn. PT — církví svatau T — a] pravá P, pravau T — chotí Kristovau T 159 takže P — že . .. živi] vyn. NT — «jsau najprvé vy prvé B (vy nejasné, lze čísti i my) — jsau] vyn. RU — nejprvé sami C — živi byli RU — 160 živého, takže sau nejprvé otně a šlechetně živi byli NT — varují PONT — Ale] A U — Ale toto] Toto pak naopak T — ano] nu U, vyn. C — 161 nežli] jako NTU — větší lakomství C — toho] vyn. PNT, 154 1. Тim. 3, 15 — Rokycanova Postilla. 12
Strana 178
178 plno! Druhé, že dí: »A slúp«, totiž, že ta církev pravá vždy se táhne vzhuoru jako slúp k božským, nebeským věcem, jako ten jeden aud té církve dí, svatý Pavel: »Obcování naše jest v ne- 165 besích, kdež jest Kristus, na pravici boží sedě«. A toto, tato církev, ješto se nyní nazývá, ulnula při zemských věcech, i ano zboží B 332 veliká, panství hojná, nébrž kto jsú obsáhli větčí zboží v křesťan- ství než kněží? Kto více jedná a řídí mezi světskými než kněží, ano biskupi všady v radách královských? A když on mši třikrát 170 do roka odslúží, již ť jest všeho dobrého dosti. A lidi drau na vše strany a líží jako psi. KTřetí dí svatý Pavel: »A utvrzení a upevnění pravdy,« jest «ta) církev pravá, Kchot. Dí tu vý- klad: »Pravdy, to jest čtení svatého«, že ta církev jest upevněna tak, že ona, což jest práv vydaných od její hlavy, od Pána Ježíše, 175 a položených v zákoně jeho a ve čtení svatém, že nikoli toho nepřestúpí, ale pevně drží a místo dá, a bylo-li by potřebí, že by i smrt "pro to podstúpila. Ta církev jest tak pevná a tak jest nikdy nepoblúdila aniž poblúdí; a ta ť jest rozlita po všem světě a není ť na jednom místě. Ale by ť byla na papeži neb na kardi- tu (+ jest U) toho RU — všeho] vyn. N — 162 plno v nich C — Druhé) A U — svatá (+ a U) pravá RU — 163—164 jako ten ... dí] A dí o tom jeden slaup církve boží U — 163 ten] vyn. T — 164 aud z těch audův T — té] vyn. PNT — vaše C — nebi PRCU — 165 jest] Pán RU — moci boží C — sedí PRU — A] vyn. T — toto] vyn. RU — tato] také N, církev (!) C, Tato pak T — 166 ješto] an U — ješto ... nazývá] kterauž nyní nazývají svatau T — se] vyn. P — nyní svatú PN — nazejvá církví svatau C — přilnula k zemským věcem N — an U — 167 veliká] hojnost N — hojná veliká N — anobrž T — obsáhli] dosáhli RU — většího RU — v křesťan- stvu N, mezi křesťany U — 168 než] jako NTU .- Kto ... kněží] vyn. PRNTU — 169 ano již C — v radách] omylem opak. B — králov- skejch a císařskejch bejvají a sau C — on] oni PNT, Jeho Milost biskup C — 170 v roce PNT — slauží CU — dobrého] vyn. PONTU — v tom lidi T — drau, laupí, statky jich berau N — 171 psi nežity toho Lazara C — «Třetí) A dále B — v utvrzení C — 172 a] neb PNT — v upevnění C — to jest U — «ta vyn. B — církev svatá a U — 172—173 — «chot... jest vyn. B — 172 chot Kristova C — 172—173 Di... pravdy« vyn. U — 172 tu) vyn. R — 173 svaté U — 174 že ona] vyn. T — ode Pána PR, totiž Pána NT — 175 položených] zapsaných N, popsaných T — že] vyn. T — 176 místo tomu U — místo dá] tomu všemu (vyn. C) místo dává (dá T) NCT — toho potřebí (zapotřebí N) PCNT, potřeba U — že by i smrt] i smrt by T — 177 «pro to vyn. B — pevná] upevena (!) P — a tak] kterážto N, že T — tak] ta PR — 178 aniž kdy N — 179 a není ť] není ť pak N — Ale by ť byla] není ť N — by t] kdyby U, domnívají ť se mnozí, že by T — neb] 164 Podle Filip. 3, 20 —
178 plno! Druhé, že dí: »A slúp«, totiž, že ta církev pravá vždy se táhne vzhuoru jako slúp k božským, nebeským věcem, jako ten jeden aud té církve dí, svatý Pavel: »Obcování naše jest v ne- 165 besích, kdež jest Kristus, na pravici boží sedě«. A toto, tato církev, ješto se nyní nazývá, ulnula při zemských věcech, i ano zboží B 332 veliká, panství hojná, nébrž kto jsú obsáhli větčí zboží v křesťan- ství než kněží? Kto více jedná a řídí mezi světskými než kněží, ano biskupi všady v radách královských? A když on mši třikrát 170 do roka odslúží, již ť jest všeho dobrého dosti. A lidi drau na vše strany a líží jako psi. KTřetí dí svatý Pavel: »A utvrzení a upevnění pravdy,« jest «ta) církev pravá, Kchot. Dí tu vý- klad: »Pravdy, to jest čtení svatého«, že ta církev jest upevněna tak, že ona, což jest práv vydaných od její hlavy, od Pána Ježíše, 175 a položených v zákoně jeho a ve čtení svatém, že nikoli toho nepřestúpí, ale pevně drží a místo dá, a bylo-li by potřebí, že by i smrt "pro to podstúpila. Ta církev jest tak pevná a tak jest nikdy nepoblúdila aniž poblúdí; a ta ť jest rozlita po všem světě a není ť na jednom místě. Ale by ť byla na papeži neb na kardi- tu (+ jest U) toho RU — všeho] vyn. N — 162 plno v nich C — Druhé) A U — svatá (+ a U) pravá RU — 163—164 jako ten ... dí] A dí o tom jeden slaup církve boží U — 163 ten] vyn. T — 164 aud z těch audův T — té] vyn. PNT — vaše C — nebi PRCU — 165 jest] Pán RU — moci boží C — sedí PRU — A] vyn. T — toto] vyn. RU — tato] také N, církev (!) C, Tato pak T — 166 ješto] an U — ješto ... nazývá] kterauž nyní nazývají svatau T — se] vyn. P — nyní svatú PN — nazejvá církví svatau C — přilnula k zemským věcem N — an U — 167 veliká] hojnost N — hojná veliká N — anobrž T — obsáhli] dosáhli RU — většího RU — v křesťan- stvu N, mezi křesťany U — 168 než] jako NTU .- Kto ... kněží] vyn. PRNTU — 169 ano již C — v radách] omylem opak. B — králov- skejch a císařskejch bejvají a sau C — on] oni PNT, Jeho Milost biskup C — 170 v roce PNT — slauží CU — dobrého] vyn. PONTU — v tom lidi T — drau, laupí, statky jich berau N — 171 psi nežity toho Lazara C — «Třetí) A dále B — v utvrzení C — 172 a] neb PNT — v upevnění C — to jest U — «ta vyn. B — církev svatá a U — 172—173 — «chot... jest vyn. B — 172 chot Kristova C — 172—173 Di... pravdy« vyn. U — 172 tu) vyn. R — 173 svaté U — 174 že ona] vyn. T — ode Pána PR, totiž Pána NT — 175 položených] zapsaných N, popsaných T — že] vyn. T — 176 místo tomu U — místo dá] tomu všemu (vyn. C) místo dává (dá T) NCT — toho potřebí (zapotřebí N) PCNT, potřeba U — že by i smrt] i smrt by T — 177 «pro to vyn. B — pevná] upevena (!) P — a tak] kterážto N, že T — tak] ta PR — 178 aniž kdy N — 179 a není ť] není ť pak N — Ale by ť byla] není ť N — by t] kdyby U, domnívají ť se mnozí, že by T — neb] 164 Podle Filip. 3, 20 —
Strana 179
179 185 180 náléch? Ani bývali papeži kacíři, sodomští hříšníci a ti ť jsú blú- dili, jakož o tom písma mnoho jest. Milí křesťané, nedajte se klamati «tau církví, ješto nejedni) ne toliko by ť dali místo pravdě, ale ještě ť pravdu tupí, hanějí, kaceřují, i ty, kdož se jí drží! To ť máš ty druhé psy). Třetí psi jsú lid městský, šantročný, ješto, jediné kudy mohú dobyti, dobudau, vylichví, vyšantročí, koklamají, sedrau, s kohož mohau — by ť pták přiletěl, hledí ť, ať by mu péro vy- trhli —, že, právě jako psi líží nežity, tak oni lidi měrami, vahami, obchody, trhy, každého hledí Kpožiti, pro jeden haléř selže, 190 oklamá. Ó bídný lide zlý městský! By byl sedlákem zuostal nejeden a ty sedlkú jako tvá máti a otec, mnohem by snáze byli spaseni! Než pak již jako máme dnes o jiných hodech čtení svaté, ješto člověk učinil večeři velikú a povolal mnohých, svatý Au- a PC, vyn. N — 179—180 neb... bývali papeži] vyn. (!) RU — kardi- nálích? Nikoli! T, kardinálích založena a ustanovena? Tehda ť by na té skále, totižto na Kristu, nebyla upevněna a založena C — 180 Ani] Nebo NT — i papežové NT — hrozní kacíři N — hříšníci a] vyn. RU, mrzcí hříšníci C — ti ť... blúdili] vyn. C — blaudili, neb se Boha strhli N — 181 mnohá C — jest] pozůstává N, sau C — 182 voklamati N, zklamati U — tau... nejedni té církvi, kteráž B, tau církví zpankhartilau, nebo se v ní nacházejí mnozí N, tau církví poběhlau, ješto nejedni T, těm církvím, an nejedni U — nejednú P — by ť] aby N — dala B — 183 pravdě a by byli upevněné pravdy PCT, pravdě a aby byli upevnění pravdy N — 183 — 184 «pravdu . .. psy se jí protiví a ji kaceřuje B — 183 kaceřují ještě R— 184 přídrží CNT — tyto U — 185 lidé měštané T — šantročníci TU — ješto jediné] an U — jediné kudyl jak jediné T, kterak jediné N — 186 dobyti . . . sedrau s] ošidí a lichví, oklamají, jediné U — dobydau R — Koklamají vyn. B, vyklamají R — vodrau N, vydrau T — 187 s kohož] komuž T — jediné mohau R, býti mohau N — přiletěl] přes ně letěl RU (v Rps. przení letiel), přeletěl C, přiletěl, nenechají ť ho s pokojem, ale N — ať by] nemohau-li jinak, ale aby N, nemohau-li ť co více, ale aby C — píro U — utrhli U — 188 že právě] vyn. RU, a tak právě T, nebo rovně N — oni lidi] sau oni (mnozí U) lidi (vyn. U) chytří, nespravedliví RU — mírami RNU — vahami, lokty N — 189 každého ... «požiti] a z každého chtí míti úžitek U — užiti B — 190 voklamá, vydušuje, vypřisahá N, voklamá, přesáhne T — Ój A P — zlý vyn. B — 191 nejeden] mnohý NT — a ty ... tvá] ne tak by mnoho v pekle muk trpěla onano měšťka, kdyby sedlkau byla jako její N — ty] ona T — tvá] vyn. T — mátě PR — snáze] spíše TN — byli spaseni] spasena byla N, spasen byl U — 193 Než... jako] A U — Než... již] Již pak KNT — již] vyn. R — jako] vyn. T — dnešního dne T — čtení svaté] vyn. K — 194 ješto] A dí: 12*
179 185 180 náléch? Ani bývali papeži kacíři, sodomští hříšníci a ti ť jsú blú- dili, jakož o tom písma mnoho jest. Milí křesťané, nedajte se klamati «tau církví, ješto nejedni) ne toliko by ť dali místo pravdě, ale ještě ť pravdu tupí, hanějí, kaceřují, i ty, kdož se jí drží! To ť máš ty druhé psy). Třetí psi jsú lid městský, šantročný, ješto, jediné kudy mohú dobyti, dobudau, vylichví, vyšantročí, koklamají, sedrau, s kohož mohau — by ť pták přiletěl, hledí ť, ať by mu péro vy- trhli —, že, právě jako psi líží nežity, tak oni lidi měrami, vahami, obchody, trhy, každého hledí Kpožiti, pro jeden haléř selže, 190 oklamá. Ó bídný lide zlý městský! By byl sedlákem zuostal nejeden a ty sedlkú jako tvá máti a otec, mnohem by snáze byli spaseni! Než pak již jako máme dnes o jiných hodech čtení svaté, ješto člověk učinil večeři velikú a povolal mnohých, svatý Au- a PC, vyn. N — 179—180 neb... bývali papeži] vyn. (!) RU — kardi- nálích? Nikoli! T, kardinálích založena a ustanovena? Tehda ť by na té skále, totižto na Kristu, nebyla upevněna a založena C — 180 Ani] Nebo NT — i papežové NT — hrozní kacíři N — hříšníci a] vyn. RU, mrzcí hříšníci C — ti ť... blúdili] vyn. C — blaudili, neb se Boha strhli N — 181 mnohá C — jest] pozůstává N, sau C — 182 voklamati N, zklamati U — tau... nejedni té církvi, kteráž B, tau církví zpankhartilau, nebo se v ní nacházejí mnozí N, tau církví poběhlau, ješto nejedni T, těm církvím, an nejedni U — nejednú P — by ť] aby N — dala B — 183 pravdě a by byli upevněné pravdy PCT, pravdě a aby byli upevnění pravdy N — 183 — 184 «pravdu . .. psy se jí protiví a ji kaceřuje B — 183 kaceřují ještě R— 184 přídrží CNT — tyto U — 185 lidé měštané T — šantročníci TU — ješto jediné] an U — jediné kudyl jak jediné T, kterak jediné N — 186 dobyti . . . sedrau s] ošidí a lichví, oklamají, jediné U — dobydau R — Koklamají vyn. B, vyklamají R — vodrau N, vydrau T — 187 s kohož] komuž T — jediné mohau R, býti mohau N — přiletěl] přes ně letěl RU (v Rps. przení letiel), přeletěl C, přiletěl, nenechají ť ho s pokojem, ale N — ať by] nemohau-li jinak, ale aby N, nemohau-li ť co více, ale aby C — píro U — utrhli U — 188 že právě] vyn. RU, a tak právě T, nebo rovně N — oni lidi] sau oni (mnozí U) lidi (vyn. U) chytří, nespravedliví RU — mírami RNU — vahami, lokty N — 189 každého ... «požiti] a z každého chtí míti úžitek U — užiti B — 190 voklamá, vydušuje, vypřisahá N, voklamá, přesáhne T — Ój A P — zlý vyn. B — 191 nejeden] mnohý NT — a ty ... tvá] ne tak by mnoho v pekle muk trpěla onano měšťka, kdyby sedlkau byla jako její N — ty] ona T — tvá] vyn. T — mátě PR — snáze] spíše TN — byli spaseni] spasena byla N, spasen byl U — 193 Než... jako] A U — Než... již] Již pak KNT — již] vyn. R — jako] vyn. T — dnešního dne T — čtení svaté] vyn. K — 194 ješto] A dí: 12*
Strana 180
180 195 gustin a svatý Tomáš vykládají tu večeři, že jest to ta večeře, tělo a krev drahého) Pána Ježíše [Krista], na niž on volá a zuove všechny, posélaje své posly, kněží věrné, aby pravili pozvaným, aby přišli, že jsú všecky věci hotovy, a sám volá řka: »Poďte, ii jezte chléb muoj a píte vino [mé], kteréž jsem smísil B 333 200 vám.« I mluvě tuto ve čtení, dí Pán: »I počali se vymlúvati všickni«. Ó milý Bože, co jest toho hříchu plno mezi lidmi, toho vymlúvaní, a nic ho sobě Klidé) neváží, ano jest velmi veliký hřích! Saul, když se vymlúval, hned na ň milý Buoh pomstu dal 205 pro ten hřích, že ssazen s království a zabit hanebně. David, když shřešil a prorok Natan jej [z toho] trestal, on se nic nevymlúval, ale hned se vinen dal řka: »Shřešil jsem!«, a milý Buoh ihned mu ten hřích odpustil, «že se nevymlúval . Ba, nemni malý hřích, vymlúvati hřích hříchem a hříchu na hřích přidávati! Zvíte, 210 jakový ť jest to hřích! Ale obecně lidé říkají: »Musíme teď my manželé hospodařiti« a »Já, manželka, musím se muži k vuoli »Byl U — člověk jeden RC, člověk, praví T — velikau jeden U — pozval KN — A dí svatý U — 195 a vykládají U — to] vyn. PCNT — 196 dra- hého vyn. B — Pána] vyn. KPR — [Krista] vyn. KPRCNTU — na niž k ňéž R, neb U — 196—197 zůve, volá, pobízí N — 197 «posly vyn. B — věrné a pravé C — 198 jsú ... hotovy] jest všecko hotovo KPCT — ho- tové N — sám také N — řka] vyn. PNT — 199 [mé] vyn. KRCTU — sem já U — 201 I mluvě... Pán] A dí čtení svaté U —- mluví TC — tuto ... I) tu svaté čtení a Pán Ježíš dí, že sau C — v svatém čtení T — dí] vyn. T drahý Pán R, Pán a Spasitel T — I počali se] že sú se počeli (počali PT) KPNT — 202 všickni spolu NC — Ó] APC, Oh R, Och U — plno] mnoho T — toho] takového T — 203 a nic ho] aniž ho co NT — «lidé) vyn. BKU — ano] a T, an U — velmi] vyn. PU — 204 Onen Saul král N, Saul, král. izrahelský (vyn. U) TU — milý] vyn. U — dal] dopustil N — 205 a pro U — že ssazen] shozen U — zamordován T — David král T — 206 [z toho] vyn. KPRCNTU — on] vyn. K, a on U — 208 «že se nevymlúval vyn. B — že] protože U — Ba ... malý hřích] Nedomnívej se žádnej, by to malý přestaupení bylo N, Nedomnívej se, by malý hřích byl T — nemní sobě to C, nemni to U — 209 vymlúvati hřích] vyn. R, býti U — hříchem] vyn. U — a] vyn. KPT, jest to N — hříchu)] hřích BU — Au, zvíte N — 210 jaký KONTU — veliký hřích N — Ale] A K — Alc ... říkají] Ú (Au N), prý PNC, I praví T — lidé] mnozí K — 210—211 Musíme ... hospodařiti] My sme teď (vyn. N) manželé, my nemuožem tak! KN — 210 teď my] my sme T, my U — 211 hospodařiti] my (vyn. C) nemuožem tak PC, my 199 Přísl. 9, 5 — 207 2. Sam. 12, 13 —
180 195 gustin a svatý Tomáš vykládají tu večeři, že jest to ta večeře, tělo a krev drahého) Pána Ježíše [Krista], na niž on volá a zuove všechny, posélaje své posly, kněží věrné, aby pravili pozvaným, aby přišli, že jsú všecky věci hotovy, a sám volá řka: »Poďte, ii jezte chléb muoj a píte vino [mé], kteréž jsem smísil B 333 200 vám.« I mluvě tuto ve čtení, dí Pán: »I počali se vymlúvati všickni«. Ó milý Bože, co jest toho hříchu plno mezi lidmi, toho vymlúvaní, a nic ho sobě Klidé) neváží, ano jest velmi veliký hřích! Saul, když se vymlúval, hned na ň milý Buoh pomstu dal 205 pro ten hřích, že ssazen s království a zabit hanebně. David, když shřešil a prorok Natan jej [z toho] trestal, on se nic nevymlúval, ale hned se vinen dal řka: »Shřešil jsem!«, a milý Buoh ihned mu ten hřích odpustil, «že se nevymlúval . Ba, nemni malý hřích, vymlúvati hřích hříchem a hříchu na hřích přidávati! Zvíte, 210 jakový ť jest to hřích! Ale obecně lidé říkají: »Musíme teď my manželé hospodařiti« a »Já, manželka, musím se muži k vuoli »Byl U — člověk jeden RC, člověk, praví T — velikau jeden U — pozval KN — A dí svatý U — 195 a vykládají U — to] vyn. PCNT — 196 dra- hého vyn. B — Pána] vyn. KPR — [Krista] vyn. KPRCNTU — na niž k ňéž R, neb U — 196—197 zůve, volá, pobízí N — 197 «posly vyn. B — věrné a pravé C — 198 jsú ... hotovy] jest všecko hotovo KPCT — ho- tové N — sám také N — řka] vyn. PNT — 199 [mé] vyn. KRCTU — sem já U — 201 I mluvě... Pán] A dí čtení svaté U —- mluví TC — tuto ... I) tu svaté čtení a Pán Ježíš dí, že sau C — v svatém čtení T — dí] vyn. T drahý Pán R, Pán a Spasitel T — I počali se] že sú se počeli (počali PT) KPNT — 202 všickni spolu NC — Ó] APC, Oh R, Och U — plno] mnoho T — toho] takového T — 203 a nic ho] aniž ho co NT — «lidé) vyn. BKU — ano] a T, an U — velmi] vyn. PU — 204 Onen Saul král N, Saul, král. izrahelský (vyn. U) TU — milý] vyn. U — dal] dopustil N — 205 a pro U — že ssazen] shozen U — zamordován T — David král T — 206 [z toho] vyn. KPRCNTU — on] vyn. K, a on U — 208 «že se nevymlúval vyn. B — že] protože U — Ba ... malý hřích] Nedomnívej se žádnej, by to malý přestaupení bylo N, Nedomnívej se, by malý hřích byl T — nemní sobě to C, nemni to U — 209 vymlúvati hřích] vyn. R, býti U — hříchem] vyn. U — a] vyn. KPT, jest to N — hříchu)] hřích BU — Au, zvíte N — 210 jaký KONTU — veliký hřích N — Ale] A K — Alc ... říkají] Ú (Au N), prý PNC, I praví T — lidé] mnozí K — 210—211 Musíme ... hospodařiti] My sme teď (vyn. N) manželé, my nemuožem tak! KN — 210 teď my] my sme T, my U — 211 hospodařiti] my (vyn. C) nemuožem tak PC, my 199 Přísl. 9, 5 — 207 2. Sam. 12, 13 —
Strana 181
181 připravovati« a »Já sem člověk dělný« a »Já jsem žena křehká«, že, když přídau na zpověd, že těch vymlúvaní bude, že se nebrzo člověk nahodí, aby se právě vyznal bez vymlúvanie). 215 Aneb opět: »My teď máme děti, musíme«. »A my hospodář- ství, musíme se rozhněvati a druhdy i naláti«. Slyštež, vy [teď takoví, ješto se vymlúváte, co teď dí svaté) čtení, že se za- věroval Pán Ježíš řka: »Jifjijstě, jistě, pravím vám, že žádný z mužuov těchto, kteří byli «pozváni, neokusí mé večeře«, to 220 jest onoho nasycení věčného blahoslavenství. Zajisté hrozná řeč! Ale kto jest ji sobě váže? Než pak, mluvě svatý Tomáš na toto čtení, v svém kázaní dotýká trojích lidí. Jedněch, ješto jsú ves kúpili. To jsú židé a pohané, ješto víry nemají, ale, oblíbivše modly, při nich jsú 225 ustrnuli; a ti pohrdají tauto večeří, jeho [přejdrahým tělem a [předrahú] krví, nemajíce víry. Ani to ihned byli za Pána Ježíše učinili Židé. Když jim mluvil o svém drahém těle, ihned řekli: nemůžem tak jako jiný T — Jásem N, Já sauc T — manželka] vyn. U se v Kpřipsáno až dodatečně — muži svému C — muži k vuoli připravovati] k vůli svému manželu tak strojiti N, k vůli muži strojiti. A jiný opět T — 212 připraviti U — 212—213 gA já ... když) A jak B — 212 sem, praví T — dělný, pracovitý T — a] Jiná opět T — «jsem) vyn. KC — 213 že] vyn. TU — když vyn. U — přídau... vymlúvaní bude] a na spovědi se tak vymlauvají U — že] vyn. R, ano T — vejmluv NT — 214 vymluvení B — 215 Aneb opět] A KPCN, A praví teď T, A jiní U — Ó, my T — ted] vyn. TU — děti] v C později někdo korigoval: věděti — musíme] a musíme ť KPCN, vyn. U — A my aneb B hospodářství, čelátku (!) T — 216 musíme se] musí ť se člověk K, musím se PC — druhdy] někdy U — láti T — Slyšíte-li KPCNT — [teď] vyn. KPRNTU, to C — 217 ješto] ano U — vymlauvati obyčej máte T — co teď] A U — svaté) vyn. B — zavěroval zařekl BT, zavázal NC — 218 tento Pán T — Ježíš] vyn. PRCNT — Jistě, jistě] Věru KR (ale v K později škrtnuto a nadepsáno [Jistě]; Věru, věru U, Amen N — jistě] vyn. PCT — 219 těch PRCNTU — kteří] ješto N — «pozváni povoláni B — 220 onoho] vyn. U — věčného] mého věčného života a U — Zajisté] Ó zajisté PNT, Ej, to jest U — 221 ale] a N — ji] je P, jenž ji R, aby ji NU — sobě] vyn. U — váží R, vážil NT, povážil U — 222 Než pak A U — mluví PRNT, dí U — Tomáš a jiní T — to CU - čtení svaté (+ dnešní C) RCNTU — v svém kázaní] vyn. U, v svých kázaních, a zvláště svatý Tomáš T — 223 dotýkaje R, dotýká tu NT — 224 hovadní pohané PNT — víry pravé T — oblibujíce U — 225 drahým KPRCTU — 226 [předrahú] vyn. KPCNT, svatau RU — krví Pána Spasitele našeho T — ano PN, a an U — za času Pána... N — 227 Židé] vyn. U — ihned] vyn. KPNT, že sau C — řekli] Prý PN, právě (!) T
181 připravovati« a »Já sem člověk dělný« a »Já jsem žena křehká«, že, když přídau na zpověd, že těch vymlúvaní bude, že se nebrzo člověk nahodí, aby se právě vyznal bez vymlúvanie). 215 Aneb opět: »My teď máme děti, musíme«. »A my hospodář- ství, musíme se rozhněvati a druhdy i naláti«. Slyštež, vy [teď takoví, ješto se vymlúváte, co teď dí svaté) čtení, že se za- věroval Pán Ježíš řka: »Jifjijstě, jistě, pravím vám, že žádný z mužuov těchto, kteří byli «pozváni, neokusí mé večeře«, to 220 jest onoho nasycení věčného blahoslavenství. Zajisté hrozná řeč! Ale kto jest ji sobě váže? Než pak, mluvě svatý Tomáš na toto čtení, v svém kázaní dotýká trojích lidí. Jedněch, ješto jsú ves kúpili. To jsú židé a pohané, ješto víry nemají, ale, oblíbivše modly, při nich jsú 225 ustrnuli; a ti pohrdají tauto večeří, jeho [přejdrahým tělem a [předrahú] krví, nemajíce víry. Ani to ihned byli za Pána Ježíše učinili Židé. Když jim mluvil o svém drahém těle, ihned řekli: nemůžem tak jako jiný T — Jásem N, Já sauc T — manželka] vyn. U se v Kpřipsáno až dodatečně — muži svému C — muži k vuoli připravovati] k vůli svému manželu tak strojiti N, k vůli muži strojiti. A jiný opět T — 212 připraviti U — 212—213 gA já ... když) A jak B — 212 sem, praví T — dělný, pracovitý T — a] Jiná opět T — «jsem) vyn. KC — 213 že] vyn. TU — když vyn. U — přídau... vymlúvaní bude] a na spovědi se tak vymlauvají U — že] vyn. R, ano T — vejmluv NT — 214 vymluvení B — 215 Aneb opět] A KPCN, A praví teď T, A jiní U — Ó, my T — ted] vyn. TU — děti] v C později někdo korigoval: věděti — musíme] a musíme ť KPCN, vyn. U — A my aneb B hospodářství, čelátku (!) T — 216 musíme se] musí ť se člověk K, musím se PC — druhdy] někdy U — láti T — Slyšíte-li KPCNT — [teď] vyn. KPRNTU, to C — 217 ješto] ano U — vymlauvati obyčej máte T — co teď] A U — svaté) vyn. B — zavěroval zařekl BT, zavázal NC — 218 tento Pán T — Ježíš] vyn. PRCNT — Jistě, jistě] Věru KR (ale v K později škrtnuto a nadepsáno [Jistě]; Věru, věru U, Amen N — jistě] vyn. PCT — 219 těch PRCNTU — kteří] ješto N — «pozváni povoláni B — 220 onoho] vyn. U — věčného] mého věčného života a U — Zajisté] Ó zajisté PNT, Ej, to jest U — 221 ale] a N — ji] je P, jenž ji R, aby ji NU — sobě] vyn. U — váží R, vážil NT, povážil U — 222 Než pak A U — mluví PRNT, dí U — Tomáš a jiní T — to CU - čtení svaté (+ dnešní C) RCNTU — v svém kázaní] vyn. U, v svých kázaních, a zvláště svatý Tomáš T — 223 dotýkaje R, dotýká tu NT — 224 hovadní pohané PNT — víry pravé T — oblibujíce U — 225 drahým KPRCTU — 226 [předrahú] vyn. KPCNT, svatau RU — krví Pána Spasitele našeho T — ano PN, a an U — za času Pána... N — 227 Židé] vyn. U — ihned] vyn. KPNT, že sau C — řekli] Prý PN, právě (!) T
Strana 182
182 »Kterak nám tento muož dáti své tělo k jedení?«; ihned toho chtěli rozumem dosáhnúti, ješto jest to nade všecken rozum 230 všech lidí. Protož ti Židé a pohané nedbají přijíti k té večeři. — Druzí jsú [pak], ješto zmeškávají. Kteří sú to? Jsú křesťané ll B 334 zlí, hanební), ješto jim více vězí v žádosti časné, tělesné) věci nežli [to] věčné, nebeské, božské), než jeho tělo drahé a jeho drahá krev, ty hody anjelské, bez nichž Knikoli žádný), 235 ktož jich zde hodně neokusí, nepřijde k oněm hodóm nebe- ským, ale jsúce poraženi lakomstvím, při tom jsú ustrnuli milováním); a to se ti znamenají skrze toho, ješto kúpil patero spřežení voluov. I ti zmešk ávají , ješto na časy hodné, příslušné a na hody znamenité nedbají se připravovati, aby ho- 240 dovali s milým Bohem, jedúce jeho tělo [drahé] a jeho svatú krev pijíce, ješto jest on [nám] na to vydal a zuostavil nám zde své drahé tělo a svú drahú krev), abychom Kjedli a pili), ne aby se teď jedné podívali a pohleděli na tělo boží. Nebo ti ť toliko mají pravú víru o těle božím, kteříž ho tak po- 245 žívají a tak se k němu mají, pročež jest je on vydal řka: »Vezměte a jezte, to ť jest tělo mé!«, »Vezměte a píte, to ť jest 228 ihned] nebožátka, hned T — toho] vyn. NT — 229 dosici P, pochopiti N, dostihnauti T — ješto] a U — nad veškeren KNT, nade všeckeren P — 230 všech lidí] lidský N, lidskej a všech lidí C — Protož] I PN — Protož ti] Ti tehdy T — této T — večeři slavné NC — 231 [pak] vyn. KPCNTU — ješto] an U, ješto ještě T — «Kteří sú A B — Jsú] vyn. PN, IU — 232 Khanební) vyn. B — ješto] an U — «tělesné vyn. BT — 233 [to) vyn. KPRNT, věci CU — věčné] věci R, vyn. U — nebeské, božské) vyn. B, božské a U — drahé] vyn. RU — 234 jeho] vyn. RTU — «drahá» svatá B, předrahau (!) C — ty] a U — «nikoli žádný nižádný BU — 235 zde vyn. B — nezakusí K — k oněm] na ony U — nebeským] věčným KPCNT, věčné U, věčným, [by se jak chce vírau chlubil] K — 236—237 «ale ... milováním) vyn. B — 236 tom] něm T — 237 «to) se ti ti se B — ješto] an U — 238 zmeškají BC — 238—241 ješto... ješto jest on] an sauce zdrávi, moha Pánu Bohu slaužiti, i nedbají ani při- jímání těla a krve drahé, an U 239 připraviti R — hodně hodovali N — 240 [drahé] svaté C, vyn. KPRN — svatú] drahú KPRN, drahú a pře- důstojnau T, vyn. C — 241 [nám] vyn. KPRONTU — 241—242 a zuo- stavil ... krev vyn. B — 242 drahé] svaté N, vyn. U — drahú] vyn. PR. přesvatau T — «jedli a pili přijímali B — 243 abychom BT — teď vyn. U — [jedné] vyn. KPRNT - «a pohleděli vyn. B — 244 Nebo] vyn. PCNT — toliko] vyn. PCNT — mají sami PONT — 245 a tak... mají vyn. B — k němu vážně N — pročež] jakož T, proč U — 246 228 Jan 6, 52 246 Podle Mat. 26, 26 n.; Mk. 14, 22 n.; Luk. 22, 19; 1. Kor. 11, 24 —
182 »Kterak nám tento muož dáti své tělo k jedení?«; ihned toho chtěli rozumem dosáhnúti, ješto jest to nade všecken rozum 230 všech lidí. Protož ti Židé a pohané nedbají přijíti k té večeři. — Druzí jsú [pak], ješto zmeškávají. Kteří sú to? Jsú křesťané ll B 334 zlí, hanební), ješto jim více vězí v žádosti časné, tělesné) věci nežli [to] věčné, nebeské, božské), než jeho tělo drahé a jeho drahá krev, ty hody anjelské, bez nichž Knikoli žádný), 235 ktož jich zde hodně neokusí, nepřijde k oněm hodóm nebe- ským, ale jsúce poraženi lakomstvím, při tom jsú ustrnuli milováním); a to se ti znamenají skrze toho, ješto kúpil patero spřežení voluov. I ti zmešk ávají , ješto na časy hodné, příslušné a na hody znamenité nedbají se připravovati, aby ho- 240 dovali s milým Bohem, jedúce jeho tělo [drahé] a jeho svatú krev pijíce, ješto jest on [nám] na to vydal a zuostavil nám zde své drahé tělo a svú drahú krev), abychom Kjedli a pili), ne aby se teď jedné podívali a pohleděli na tělo boží. Nebo ti ť toliko mají pravú víru o těle božím, kteříž ho tak po- 245 žívají a tak se k němu mají, pročež jest je on vydal řka: »Vezměte a jezte, to ť jest tělo mé!«, »Vezměte a píte, to ť jest 228 ihned] nebožátka, hned T — toho] vyn. NT — 229 dosici P, pochopiti N, dostihnauti T — ješto] a U — nad veškeren KNT, nade všeckeren P — 230 všech lidí] lidský N, lidskej a všech lidí C — Protož] I PN — Protož ti] Ti tehdy T — této T — večeři slavné NC — 231 [pak] vyn. KPCNTU — ješto] an U, ješto ještě T — «Kteří sú A B — Jsú] vyn. PN, IU — 232 Khanební) vyn. B — ješto] an U — «tělesné vyn. BT — 233 [to) vyn. KPRNT, věci CU — věčné] věci R, vyn. U — nebeské, božské) vyn. B, božské a U — drahé] vyn. RU — 234 jeho] vyn. RTU — «drahá» svatá B, předrahau (!) C — ty] a U — «nikoli žádný nižádný BU — 235 zde vyn. B — nezakusí K — k oněm] na ony U — nebeským] věčným KPCNT, věčné U, věčným, [by se jak chce vírau chlubil] K — 236—237 «ale ... milováním) vyn. B — 236 tom] něm T — 237 «to) se ti ti se B — ješto] an U — 238 zmeškají BC — 238—241 ješto... ješto jest on] an sauce zdrávi, moha Pánu Bohu slaužiti, i nedbají ani při- jímání těla a krve drahé, an U 239 připraviti R — hodně hodovali N — 240 [drahé] svaté C, vyn. KPRN — svatú] drahú KPRN, drahú a pře- důstojnau T, vyn. C — 241 [nám] vyn. KPRONTU — 241—242 a zuo- stavil ... krev vyn. B — 242 drahé] svaté N, vyn. U — drahú] vyn. PR. přesvatau T — «jedli a pili přijímali B — 243 abychom BT — teď vyn. U — [jedné] vyn. KPRNT - «a pohleděli vyn. B — 244 Nebo] vyn. PCNT — toliko] vyn. PCNT — mají sami PONT — 245 a tak... mají vyn. B — k němu vážně N — pročež] jakož T, proč U — 246 228 Jan 6, 52 246 Podle Mat. 26, 26 n.; Mk. 14, 22 n.; Luk. 22, 19; 1. Kor. 11, 24 —
Strana 183
183 krev má!«, »To čiňte na mé spolupamatování.« I z toho se oni rádi připravují, aby mohli hodně jísti tělo Ježíšovo a píti jeho krev. Ti ť uctí tu svátost Kvelebnú) a úžitek z «toho) vezmú. 250 Ale tito druzí, ješto jedne[s] jakés' pověry mají, když u mše pobudú a na tělo boží pohledí, že se jim nic zlého nestane ten den, ti ť mají víru zlú, bludnú a těžkým hříchem hřeší; a ne- budú-li se káti, dojdú zlého konce. A teď jednú v rok se «při- pravie k tělu božímu, a potom jim) nevoní, a druzí v ně- 255 kolika letech; takoví ť zmeškávají tuto večeři drahú a zmeškají ť — «to» shledají ť! — i onu věčnú. Třetí pak jsú, ješto prostě nechtí přijíti s tímto, jako ženu pojal, neb jest řekl: »Ženu jsem pojal, [a protož] nemohu přijíti«. To jsú ti, ješto, oblibivše hříchy, rozkoši tělesné, aby ve všem 260 tělu povolili, i nechají dobrého, nechají těla božího. Ti se rovně tak mají, jakož dí svatý Tomáš, jako by řekli: »Nu, ďáble, Vezměte a] vyn. U — a jezte ... Vezměte] vyn. (!) T — toto C — Vezměte a] vyn. U — 247 na mú památku KPRONTU — z toho pochází to, že N — oni] věrní U — 248 rádi] radují a rádi se RU — tělo Ježíšovo] vyn. KC, jeho drahé tělo PNT — a píti] vyn. PNT — jeho krev] vyn. KPCNT — 249 předrahau krev RU — «velebnú» vyn. BN — toho ní B — 250 druzí] druzí pak KPRC, vyn. U — ješto] an U — jedne[s] jakés'») p s. gednes yakce B, s toho toliko jakés T, jakési U — mají, že U — 251 pobude RU — pohledí, praví C — jim, praví T — 252 den ani (a jich NC, a T) potká (nepotká NTC) KPNTC — ti ť]ó ti ť a takoví C — zlú] vyn. U — 253 z toho káti N — teď] také N, vyn. U — do roku T, za rok U — při- pravie připletú B, připraví k velebnejm svátostem C — 254 božímu] a krvi boží C — «jim nikdy B — a druzí] jiní pak T — druzí] jiní opět N, mnozí U — v několika] po kolikráte dvau U — několiko R — 255 takoví všickni N — zmeškají K, zameškají U — 255—256 tuto ... věčnú] to shledáte, onu věčnau pomstu (!) U — 255 drahú a] drahau a zmeškávati nedbají, až potom věčně T — 256 «to vyn. B — shledáte R — i] také PNT — věčnú] onuno věčnau, radostnau N, večeři v nebi T — 257 pak] vyn. PCNTU — ješto prostě] prostí, ješto R — ješto ... jako] prostí, a ti s těmi, an U — prostě] sprosta N, naprosto T — tímto] těmito R — 258 neb jest řekl] Prý PN, Au, praví T — neb] kterejž C — jest on K — Ženu] že K, ztoho teprve pozdější korekturou ženu — [a protož] vyn. KPRNTU — 259 ješto] an U, vyn. NT — sau oblí- bili U — hřiechy a K, hříchy, nepravosti C — rozkoši] rozkoše RONU, rozkošné T — těla U — 259—260 ve všem tělu povolili] sobě povolili ve všem i tělu P — 260 tělu bídnému T — i nechají . .. božího] manželé horší nežli hovada, chlipní, smilní a časův nezachovávajíce v manželství, i nechají dobrého, těla a krve boží U — dobrého, nechají vyn. B — božího] a krve boží C — Ti] Takoví T — se] vyn. U — 261 mají] činí U — jakož vyn. K — jako by řekli] vyn. T — Na P — čerte B, čerte a dáble K
183 krev má!«, »To čiňte na mé spolupamatování.« I z toho se oni rádi připravují, aby mohli hodně jísti tělo Ježíšovo a píti jeho krev. Ti ť uctí tu svátost Kvelebnú) a úžitek z «toho) vezmú. 250 Ale tito druzí, ješto jedne[s] jakés' pověry mají, když u mše pobudú a na tělo boží pohledí, že se jim nic zlého nestane ten den, ti ť mají víru zlú, bludnú a těžkým hříchem hřeší; a ne- budú-li se káti, dojdú zlého konce. A teď jednú v rok se «při- pravie k tělu božímu, a potom jim) nevoní, a druzí v ně- 255 kolika letech; takoví ť zmeškávají tuto večeři drahú a zmeškají ť — «to» shledají ť! — i onu věčnú. Třetí pak jsú, ješto prostě nechtí přijíti s tímto, jako ženu pojal, neb jest řekl: »Ženu jsem pojal, [a protož] nemohu přijíti«. To jsú ti, ješto, oblibivše hříchy, rozkoši tělesné, aby ve všem 260 tělu povolili, i nechají dobrého, nechají těla božího. Ti se rovně tak mají, jakož dí svatý Tomáš, jako by řekli: »Nu, ďáble, Vezměte a] vyn. U — a jezte ... Vezměte] vyn. (!) T — toto C — Vezměte a] vyn. U — 247 na mú památku KPRONTU — z toho pochází to, že N — oni] věrní U — 248 rádi] radují a rádi se RU — tělo Ježíšovo] vyn. KC, jeho drahé tělo PNT — a píti] vyn. PNT — jeho krev] vyn. KPCNT — 249 předrahau krev RU — «velebnú» vyn. BN — toho ní B — 250 druzí] druzí pak KPRC, vyn. U — ješto] an U — jedne[s] jakés'») p s. gednes yakce B, s toho toliko jakés T, jakési U — mají, že U — 251 pobude RU — pohledí, praví C — jim, praví T — 252 den ani (a jich NC, a T) potká (nepotká NTC) KPNTC — ti ť]ó ti ť a takoví C — zlú] vyn. U — 253 z toho káti N — teď] také N, vyn. U — do roku T, za rok U — při- pravie připletú B, připraví k velebnejm svátostem C — 254 božímu] a krvi boží C — «jim nikdy B — a druzí] jiní pak T — druzí] jiní opět N, mnozí U — v několika] po kolikráte dvau U — několiko R — 255 takoví všickni N — zmeškají K, zameškají U — 255—256 tuto ... věčnú] to shledáte, onu věčnau pomstu (!) U — 255 drahú a] drahau a zmeškávati nedbají, až potom věčně T — 256 «to vyn. B — shledáte R — i] také PNT — věčnú] onuno věčnau, radostnau N, večeři v nebi T — 257 pak] vyn. PCNTU — ješto prostě] prostí, ješto R — ješto ... jako] prostí, a ti s těmi, an U — prostě] sprosta N, naprosto T — tímto] těmito R — 258 neb jest řekl] Prý PN, Au, praví T — neb] kterejž C — jest on K — Ženu] že K, ztoho teprve pozdější korekturou ženu — [a protož] vyn. KPRNTU — 259 ješto] an U, vyn. NT — sau oblí- bili U — hřiechy a K, hříchy, nepravosti C — rozkoši] rozkoše RONU, rozkošné T — těla U — 259—260 ve všem tělu povolili] sobě povolili ve všem i tělu P — 260 tělu bídnému T — i nechají . .. božího] manželé horší nežli hovada, chlipní, smilní a časův nezachovávajíce v manželství, i nechají dobrého, těla a krve boží U — dobrého, nechají vyn. B — božího] a krve boží C — Ti] Takoví T — se] vyn. U — 261 mají] činí U — jakož vyn. K — jako by řekli] vyn. T — Na P — čerte B, čerte a dáble K
Strana 184
184 měj v nás plnú svobodu, nechceme ť v ničemž překážeti!« Nalezl-li by co takových, ješto, než by hříchuov nechali, radějí těla božího nechají Ka jeho drahé krve)? Bude-li za to pomsta, hádaj?! 265 Dí dále čtenísvaté): »I zvěstoval jest služebník ty věci pánu svému«, totiž o těch pozvaných, že jsú nechtěli přijíti; »i roz- hněval Il se hospodář«. Ó běda jemu, nastojte, na koho ť se milý B 335 Pán Buoh [roz]hněvá! Byť se na tě král Kneb kto mocný neb pán tvuoj rozhněval, vážil-li by sobě to? Ale že se na nás 270 hněvá milý Buoh, velmi-li sobě to vážíme? Ješto pán neb král, by ť pak hrdlo vzal, nemuož ť víc Kvzíti, ale milý Buoh, odejma život, má moc poslati duši do horúcího pekla; avšak sobě toho lidé nic neváží pohříchu. Ale [svatý] David, znaje a váže sobě ten hněv boží, říkával: »Ah, milý Pane, v tvé prchlivosti 275 netreskci mne!« A svatý Pavel Křiekal: »Ach, co jest přehrozná věc, upadnúti v ruce Boha živého!« Dí dále čtení svaté: »I vetce služebníku svému: Vyjdi Krauče na ulice a na ryňky města a chudé a slepé a mdlé ga 262 překaziti KRT — 263 takových lidí T — hříchův a zlostí (nepravostí T) NT — radše P, radči RC — božího přijímání T — 264 a jeho . . . krve) vyn. B — jeho] vyn. U — drahé] svaté C — pomsta v pekle T — hádají hádejte N, pomysli sobě C — 265 I dí PN — dále] vyn. U — čtení vyn. vyn. PNT — svaté) vyn. BPNT — jest] to U — všecky věci U — 266 totiž] to U — i] prý PN, i, praví T — 267 Ó] A KP, Ach TC — jemu] tomu U — 268 hněvá KPRCNTU — «neb kto mocný vyn. BCT — kto] někdo PRN, vyn. U — neb] a U — 269 pán tvuoj] některý mocný pán, buď tvůj nebo cizí T, některej mocnář tohoto světa nebo pán tvůj C — hněval KPCNT — «li» vyn. BC — 269—270 Ale ... vážíme?] vyn. NT — 270 velmi ... vážíme] vážíme-li sobě to U — to] toho C — Ješto] An U — 271 vzal] tobě odjal T, odjal C — nic více NT — Kvzíti uškoditi B — 272 má ť také N — horúcího] vyn. U — avšak ano však B — 273 nic] vyn. C pohříchu] vyn. U — [svatý vyn. KPRONTU — 273—274 znaje ... boží vyn. B — 274 řiekal KP, často říkával N — Ahl Ó K, A RU, Ba C, vyn. PNT — 274—275 v tvé... netreskci] v tvém hněvu nekáraj mne ani v tvé náhlosti netreskci K, ne- kárej mne v hněvu, prchlivosti, a v hněvu tvém netresci U — 275 netreskci] nekáraj mne ani v hněvu tvém tresci (netresci C) PRONT — Křiekal... přehrozná? Ó (Oh P), kterak (co P) jest hrozná (přehrozná P) BP — řiekal] vyn. N, říkával RCU —. Oh R, Och U — jest to U — 276 Boha živého] boží U — 277 dále] vyn. U — čtení] vyn. N — svaté] vyn. PN — I vetce ... svému] vyn. U — Řekl R, řekl Pán TC — Vejdi T, Vyjděte U — 278 rauče) vyn. B, rychle PRCNTU — 278—279 a kulhavé) vyn. B 274 Ž. 38, 2 — 275 Žid. 10, 31 —
184 měj v nás plnú svobodu, nechceme ť v ničemž překážeti!« Nalezl-li by co takových, ješto, než by hříchuov nechali, radějí těla božího nechají Ka jeho drahé krve)? Bude-li za to pomsta, hádaj?! 265 Dí dále čtenísvaté): »I zvěstoval jest služebník ty věci pánu svému«, totiž o těch pozvaných, že jsú nechtěli přijíti; »i roz- hněval Il se hospodář«. Ó běda jemu, nastojte, na koho ť se milý B 335 Pán Buoh [roz]hněvá! Byť se na tě král Kneb kto mocný neb pán tvuoj rozhněval, vážil-li by sobě to? Ale že se na nás 270 hněvá milý Buoh, velmi-li sobě to vážíme? Ješto pán neb král, by ť pak hrdlo vzal, nemuož ť víc Kvzíti, ale milý Buoh, odejma život, má moc poslati duši do horúcího pekla; avšak sobě toho lidé nic neváží pohříchu. Ale [svatý] David, znaje a váže sobě ten hněv boží, říkával: »Ah, milý Pane, v tvé prchlivosti 275 netreskci mne!« A svatý Pavel Křiekal: »Ach, co jest přehrozná věc, upadnúti v ruce Boha živého!« Dí dále čtení svaté: »I vetce služebníku svému: Vyjdi Krauče na ulice a na ryňky města a chudé a slepé a mdlé ga 262 překaziti KRT — 263 takových lidí T — hříchův a zlostí (nepravostí T) NT — radše P, radči RC — božího přijímání T — 264 a jeho . . . krve) vyn. B — jeho] vyn. U — drahé] svaté C — pomsta v pekle T — hádají hádejte N, pomysli sobě C — 265 I dí PN — dále] vyn. U — čtení vyn. vyn. PNT — svaté) vyn. BPNT — jest] to U — všecky věci U — 266 totiž] to U — i] prý PN, i, praví T — 267 Ó] A KP, Ach TC — jemu] tomu U — 268 hněvá KPRCNTU — «neb kto mocný vyn. BCT — kto] někdo PRN, vyn. U — neb] a U — 269 pán tvuoj] některý mocný pán, buď tvůj nebo cizí T, některej mocnář tohoto světa nebo pán tvůj C — hněval KPCNT — «li» vyn. BC — 269—270 Ale ... vážíme?] vyn. NT — 270 velmi ... vážíme] vážíme-li sobě to U — to] toho C — Ješto] An U — 271 vzal] tobě odjal T, odjal C — nic více NT — Kvzíti uškoditi B — 272 má ť také N — horúcího] vyn. U — avšak ano však B — 273 nic] vyn. C pohříchu] vyn. U — [svatý vyn. KPRONTU — 273—274 znaje ... boží vyn. B — 274 řiekal KP, často říkával N — Ahl Ó K, A RU, Ba C, vyn. PNT — 274—275 v tvé... netreskci] v tvém hněvu nekáraj mne ani v tvé náhlosti netreskci K, ne- kárej mne v hněvu, prchlivosti, a v hněvu tvém netresci U — 275 netreskci] nekáraj mne ani v hněvu tvém tresci (netresci C) PRONT — Křiekal... přehrozná? Ó (Oh P), kterak (co P) jest hrozná (přehrozná P) BP — řiekal] vyn. N, říkával RCU —. Oh R, Och U — jest to U — 276 Boha živého] boží U — 277 dále] vyn. U — čtení] vyn. N — svaté] vyn. PN — I vetce ... svému] vyn. U — Řekl R, řekl Pán TC — Vejdi T, Vyjděte U — 278 rauče) vyn. B, rychle PRCNTU — 278—279 a kulhavé) vyn. B 274 Ž. 38, 2 — 275 Žid. 10, 31 —
Strana 185
185 kulhavé) uveď sem!« Tuto již dotýká jiných lidí; prvé do- 280 týkal oněch pozvaných, a tuto již dotýče těch, které kázal uvésti. Kteří jsú to, ješto bývají uvedeni na tu večeři slavnú (a to již mluvíce o téj večeři věčné, «kdež bóhdá budem po- žívati Kté večeře Boha našeho milého», jakž sami budem chtíti, u věčném blahoslavenství)? I řku: To jsú ti lidé, ješto mají dobrú 285 vuoli, ješto jsú povolni k dobrému, dadí se vésti poslóm božím; ač co prvé nevěděli a neznali, ale uslyšíce a vezmúce zprávu, hned Krádi, s milostí «tomu miesto dadie), oblíbí a hledí v skutku naplniti a Kmají dobrú vuoli, že by neradi Boha hněvali; a když je kněžie k dobrému napomínají, povolni jsú bez reptání, 290 Kuposlechnú). Ti ť budú uvedeni do toho domu věčného na tu večeři slavnú a takové kněží mají napomínati milostivě a laskavě, dobrotivě). Jakož svatý Pavel velí takové naučiti v duchu tichosti; a Seneka mudřec dí, že tak jest ušlechtilý úmysl lidský, že snáze bývá veden než tažen. Protož takové napomínati milos- 295 tivě, ne ukrutně. A dí: »Chudé«. Ač pak nejsú bohati v dobrých skutcích, ale když jest vuole dobrá a povolnost. »A mdlé«. Ač 279—280 Kprvé ... které) první jsú byli pozváni, ale tyto jest B, totiž těch, které jest RU — 279 dotýkal] zmínka byla o N, praveno o T — 280 oněch] oněch lidí PC, lidech N, vyn. T — 281 sau pak NT — to] ti T — 282 a to již mluvíce] toto (to U) se již (vyr. U) mluví TU — kdež) kteréž B — bóhdá] vyn. P, Pán Bůh dá RNT, věříce Pánu Bohu v naději boží C — 283 «té ... milého» vyn. B — večeře boží a C — 284 I řku) A PNT, A řka U — jenž U — 285 vůli k dobrému C — ješto] a N — k vyn. RT — dají TU — vésti k dobrému U — 286 ač co] a což RU, ač sau T — nevěděli] nevěřili U — když uslyšeli a vzali T — 287 krádi vyn. B, rád C — «tomu... dadie) přijmú a B — dají NTU, dá C — hledí vše P, hledí to CU — 288—289 «mají ... kněžie? více Pána Boha hledí ničímž nehněvati, také kněžím, kteříž je B — 288 rádi RU — nehněvali RU — 289 je] se skrze R — kněžie vyn. U — ihned povolni RU — 290 Kupo- slechnú vyn. B, uposlechnauti NT, poslechnau U — vedeni PN — věčného] slavného U — 291 slavnú] věčnau U — takové posluchače T — napomínati k dobrému U — 292 dobrotivě» vyn. BUT — dí a velí C, poraučí T - takové] vyn. U — 293 tichosti tichém C — mudřec pohanský T — tak jest] ten KC, takový jest PU — velmi ušlechtilý R — úmysl) smysl P, rozum RU, aumysl anebo rozum NT — 294 že] vyn. KC — bývá ... tažen] se da vésti nežli táhnauti NT — Protož] I KPCNU — sluší (náleží T) napomínati NT, napomenúti U — milostivě, otcovsky, a T — 295 ukrutně, tyransky T — tu dí U — Ač] totiž, ač KPCNT — pak] koliv T — 296 ale a R — dobrá, napravená T — povolná (+ milému Pánu Bohu T) NTU — 292 Gal. 6, 1 —
185 kulhavé) uveď sem!« Tuto již dotýká jiných lidí; prvé do- 280 týkal oněch pozvaných, a tuto již dotýče těch, které kázal uvésti. Kteří jsú to, ješto bývají uvedeni na tu večeři slavnú (a to již mluvíce o téj večeři věčné, «kdež bóhdá budem po- žívati Kté večeře Boha našeho milého», jakž sami budem chtíti, u věčném blahoslavenství)? I řku: To jsú ti lidé, ješto mají dobrú 285 vuoli, ješto jsú povolni k dobrému, dadí se vésti poslóm božím; ač co prvé nevěděli a neznali, ale uslyšíce a vezmúce zprávu, hned Krádi, s milostí «tomu miesto dadie), oblíbí a hledí v skutku naplniti a Kmají dobrú vuoli, že by neradi Boha hněvali; a když je kněžie k dobrému napomínají, povolni jsú bez reptání, 290 Kuposlechnú). Ti ť budú uvedeni do toho domu věčného na tu večeři slavnú a takové kněží mají napomínati milostivě a laskavě, dobrotivě). Jakož svatý Pavel velí takové naučiti v duchu tichosti; a Seneka mudřec dí, že tak jest ušlechtilý úmysl lidský, že snáze bývá veden než tažen. Protož takové napomínati milos- 295 tivě, ne ukrutně. A dí: »Chudé«. Ač pak nejsú bohati v dobrých skutcích, ale když jest vuole dobrá a povolnost. »A mdlé«. Ač 279—280 Kprvé ... které) první jsú byli pozváni, ale tyto jest B, totiž těch, které jest RU — 279 dotýkal] zmínka byla o N, praveno o T — 280 oněch] oněch lidí PC, lidech N, vyn. T — 281 sau pak NT — to] ti T — 282 a to již mluvíce] toto (to U) se již (vyr. U) mluví TU — kdež) kteréž B — bóhdá] vyn. P, Pán Bůh dá RNT, věříce Pánu Bohu v naději boží C — 283 «té ... milého» vyn. B — večeře boží a C — 284 I řku) A PNT, A řka U — jenž U — 285 vůli k dobrému C — ješto] a N — k vyn. RT — dají TU — vésti k dobrému U — 286 ač co] a což RU, ač sau T — nevěděli] nevěřili U — když uslyšeli a vzali T — 287 krádi vyn. B, rád C — «tomu... dadie) přijmú a B — dají NTU, dá C — hledí vše P, hledí to CU — 288—289 «mají ... kněžie? více Pána Boha hledí ničímž nehněvati, také kněžím, kteříž je B — 288 rádi RU — nehněvali RU — 289 je] se skrze R — kněžie vyn. U — ihned povolni RU — 290 Kupo- slechnú vyn. B, uposlechnauti NT, poslechnau U — vedeni PN — věčného] slavného U — 291 slavnú] věčnau U — takové posluchače T — napomínati k dobrému U — 292 dobrotivě» vyn. BUT — dí a velí C, poraučí T - takové] vyn. U — 293 tichosti tichém C — mudřec pohanský T — tak jest] ten KC, takový jest PU — velmi ušlechtilý R — úmysl) smysl P, rozum RU, aumysl anebo rozum NT — 294 že] vyn. KC — bývá ... tažen] se da vésti nežli táhnauti NT — Protož] I KPCNU — sluší (náleží T) napomínati NT, napomenúti U — milostivě, otcovsky, a T — 295 ukrutně, tyransky T — tu dí U — Ač] totiž, ač KPCNT — pak] koliv T — 296 ale a R — dobrá, napravená T — povolná (+ milému Pánu Bohu T) NTU — 292 Gal. 6, 1 —
Strana 186
186 pak jsú mdlí a nestateční z nakažení svého, ale když jediné učiní, což mohau a což jest na nich, a pakli [co] nemohú, ale rádi by srdečně a stýští sobě, že nemohú tak živi) býti k vuoli boží, 300 jakž by l měli býti. »A kulhavé«. Ač také se někdy nětco při- B 336 mísí z křehkosti, že nejednau padnú a zklécejí, [ale vždy hledí s pilností, aby se napravili]. »A slepé.« Ač také i poznání takého nemají, ale hlúpost jim panuje: když jest vuole dobrá a povol- nost, že, což jest na nich, učiní a žádají pomoci od milého Pána 305 Boha, vše ť on to nahradí, Kmilý Buch, a káže uvésti na tu večeři věčnú. Dí dále čtení svaté: »Vece služebník: Pane, stalo se jest, jakž jsi rozkázal, a ještě ť místo jest«. [Dí, že jest ještě místo.] Ten duom radosti nebeské otevřín stojí a stané do súd- 310 ného dne, aby, ktož jediné chtí, všickni šli do něho; ale v súdný den, když poslední volený umře boží a vejde v ten duom, již bude zavřien na věky — žádný tam více nepuojde. I dí, že jest ještě místo. Světí a volení boží, kteříž jsú šli s tohoto světa, již jsau uvedeni na tu Kvěčnú večeři a nám zastali místo, A A dí C — A mdlé] vyn. U mdlé] medle (!) R — 297 nedostateční C nakažení] nekázaní (!) RU — nakažení svého] pro své pokažení (skažení T) NT — když vyn. KONT, když jest vuole dobrá a povolnost (!) a P — jediné že KPONT — 298 což mohau a] vyn. RNTU — nich všecko, seč býti mohau NT — a pakli . . . nemohú] vyn. KCPNT — [co] vyn. RU — ale] i T, vyn. U — 299 a] protož T — živi vyn. B — 300 jakž znají a vědí a jak C — měli býti] náleželo N, měli živi bejti U — dále kulhavé PN — také] vyn. RU, také že i C — nětco] vyn. K, co PON — přimísí, přihodí N — 301 nejednau vyn. KCPNT — a zklécejí] až klécejí R, zkul- hají N, a poklesnau se T — 301—302 [ale ... napravili] vyn. KPRCNU, avšak rychle zase povstávají a neleží v tom. Dí dále T — 302 takového PRCNTU — 303 ale] než T — jim] nad nimi NT, v nich U — však když T ale když U — jest] vyn. K — poctivost a povolnost RU — 304 což jest když jest co R — na nich] jich povinností T — učiní a] k dobrému činční, i U — pomoci] v tom za pomoc U — od vyn. U — 305 doplní, nahradí T— Kmilý Buoh vyn. B — 306 «tu... věční svú večeři B — věčnú slavnú PONT — 307 čtení] vyn. KPNT — svaté... služebník vyn. B — svaté] vyn. KPNT — Řekl RU — 308 jest tak PNU — přikázal K — a] ale KPCNT — 308—309 [Dí ... místo] vyn. PRCNTU — 309 radosti nebeské) nebeského královstvie K — otevřený NT — stojí a stané] jest a bude otevřený U — do súdného dne] až do posledního dne saudného, proto T — 311 volený] vyn. R — dům blahoslavený T — 312 zavřín, že U — na věky. vyn. K — již více T — nepuojde] nepřijde KPCN, nevejde (+ na věky T) RTU — 313—314 šli ... jsau) vyn. B — 313 světa bídného T — 314
186 pak jsú mdlí a nestateční z nakažení svého, ale když jediné učiní, což mohau a což jest na nich, a pakli [co] nemohú, ale rádi by srdečně a stýští sobě, že nemohú tak živi) býti k vuoli boží, 300 jakž by l měli býti. »A kulhavé«. Ač také se někdy nětco při- B 336 mísí z křehkosti, že nejednau padnú a zklécejí, [ale vždy hledí s pilností, aby se napravili]. »A slepé.« Ač také i poznání takého nemají, ale hlúpost jim panuje: když jest vuole dobrá a povol- nost, že, což jest na nich, učiní a žádají pomoci od milého Pána 305 Boha, vše ť on to nahradí, Kmilý Buch, a káže uvésti na tu večeři věčnú. Dí dále čtení svaté: »Vece služebník: Pane, stalo se jest, jakž jsi rozkázal, a ještě ť místo jest«. [Dí, že jest ještě místo.] Ten duom radosti nebeské otevřín stojí a stané do súd- 310 ného dne, aby, ktož jediné chtí, všickni šli do něho; ale v súdný den, když poslední volený umře boží a vejde v ten duom, již bude zavřien na věky — žádný tam více nepuojde. I dí, že jest ještě místo. Světí a volení boží, kteříž jsú šli s tohoto světa, již jsau uvedeni na tu Kvěčnú večeři a nám zastali místo, A A dí C — A mdlé] vyn. U mdlé] medle (!) R — 297 nedostateční C nakažení] nekázaní (!) RU — nakažení svého] pro své pokažení (skažení T) NT — když vyn. KONT, když jest vuole dobrá a povolnost (!) a P — jediné že KPONT — 298 což mohau a] vyn. RNTU — nich všecko, seč býti mohau NT — a pakli . . . nemohú] vyn. KCPNT — [co] vyn. RU — ale] i T, vyn. U — 299 a] protož T — živi vyn. B — 300 jakž znají a vědí a jak C — měli býti] náleželo N, měli živi bejti U — dále kulhavé PN — také] vyn. RU, také že i C — nětco] vyn. K, co PON — přimísí, přihodí N — 301 nejednau vyn. KCPNT — a zklécejí] až klécejí R, zkul- hají N, a poklesnau se T — 301—302 [ale ... napravili] vyn. KPRCNU, avšak rychle zase povstávají a neleží v tom. Dí dále T — 302 takového PRCNTU — 303 ale] než T — jim] nad nimi NT, v nich U — však když T ale když U — jest] vyn. K — poctivost a povolnost RU — 304 což jest když jest co R — na nich] jich povinností T — učiní a] k dobrému činční, i U — pomoci] v tom za pomoc U — od vyn. U — 305 doplní, nahradí T— Kmilý Buoh vyn. B — 306 «tu... věční svú večeři B — věčnú slavnú PONT — 307 čtení] vyn. KPNT — svaté... služebník vyn. B — svaté] vyn. KPNT — Řekl RU — 308 jest tak PNU — přikázal K — a] ale KPCNT — 308—309 [Dí ... místo] vyn. PRCNTU — 309 radosti nebeské) nebeského královstvie K — otevřený NT — stojí a stané] jest a bude otevřený U — do súdného dne] až do posledního dne saudného, proto T — 311 volený] vyn. R — dům blahoslavený T — 312 zavřín, že U — na věky. vyn. K — již více T — nepuojde] nepřijde KPCN, nevejde (+ na věky T) RTU — 313—314 šli ... jsau) vyn. B — 313 světa bídného T — 314
Strana 187
187 315 že jest tam také místo zuostaveno, že tam bóhdá Kmiesto máme)). Pomoziž nám k němu přijíti, milý Bože! Die dále čtenie svaté: »I vetce pán služebníku: Vyjdi na rozcestí a mezi ploty a přinuť, ať vejdú, ať se naplní duom muoj!« Tuto již opět dotýká jiných lidí, kteréž Pán přikazuje, 320 aby byli puzeni k té večeři věčnie, aby se naplnil duom jeho. Ale kto pak nutiti má a puditi? Máme napsáno ve čtení: »Aj, dva meče «teď!« »Dosti ť jest!« Tak Pán řekl. To se míní meč jeden ruka duchovní, kněží a kazatelé, aby oni slovem božím jako mečem pudili lid k Kté) večeři věčné naučením, napomí- 325 naním i také hrubú řečí. Neb tak svatý Pavel mluví k Timoteovi řka: »Pros, napomínaj a žehři!« Protož lidé zlí, kteříž by napo- mínan«ie) nechtěli «přijímati), ale vždy své vuole požívali, přikázaní božího neplnili a tak v hříších smrtedlných zjevně oni uvedeni C — Kvěčnú vyn. B — ga již jsú B — nám tam také ještě C — 315 že] a C — jest] vyn. RU — jest ... také] nám také bóhdá (vyn. PT, z milosti boží N, dá Bůh C) KPCNT — zuostaveno... bóhdá vyn. RU, že C — zůstaveno dosti prostranné T — že] neb T — také tam KPNT — bóhdá] vyn. PNTU — «miesto máme budeme B, budeme míti C — 316 k němu přijíti] k tomu R, vyn. U — milý, drahý Pane R — Bůh U — 317 «Die ... svaté» vyn. B — dále] vyn. U — řekl RU — slúze K, služebníku svému RCU — Vejdi T, Jdi U — 318 přinuť ... vejdú] přinutkaj (přinuť NT) vjíti (ať vyjdau U) PNTU — aby se naplnil RU — 319 Tu U — již] vyn. U — opět] vyn. TU — dotýká] zmínku činí o N — lidech N — 320 aby byli puzeni] puditi PT, nutiti N — 321 pak] vyn. PRNTU — v svatém čtení C — čtení právě (!) T (patrně místo praj) — Pane, aj (vyn. T, ej C) KPCNT — 322 «ted vyn. BR — Dosti ... řekl] A Pán řekl (odpověděl T): »Dosti ť jest!« PCNT — Tak . .. řekl] Dí Pán ve čtení, že U — «To Co B — 322—323 To ... jeden] Tento meč první míní se T — 323 ruka] rada U — kněžská RU — a] totiž R, vyn. U — kazatelé pořádní T — 324 jako mečem] a zákonem U — lid] lidi K, vyn. PRCNU — «té) vyn. B — věčné] slavné KC — učením T — 325 hrubú řečí] i příkrau řečí váhavé, nedbalce N, i tvrdau řečí T — Neb] vyn. U — mluvil C, dí U — k) vyn. C — 326 a žehři] milého Boha U — žehrej R, žehři se vším přikazováním, buď vděk nebo nevděk N — Protož] Ale U — ti lidé C — zlí] vyn. C — 326—327 by ... nechtěli] nechtí napomínání PNT — napomínaním B, napomenutí U — 327 Kpřijímati k dobrému přistúpiti B, uposlechnauti U — vždy chtí PNT — požívají K, požívati PCNT — 328 božích T — neplnili] neplnie K, nechtíc (nechtí T) plniti PNT, 321 Luk. 22, 38 — In marg. rkpisu B významně jest nakreslen (červeně) meč. 326 Podle 2. Tim. 4, 2 —
187 315 že jest tam také místo zuostaveno, že tam bóhdá Kmiesto máme)). Pomoziž nám k němu přijíti, milý Bože! Die dále čtenie svaté: »I vetce pán služebníku: Vyjdi na rozcestí a mezi ploty a přinuť, ať vejdú, ať se naplní duom muoj!« Tuto již opět dotýká jiných lidí, kteréž Pán přikazuje, 320 aby byli puzeni k té večeři věčnie, aby se naplnil duom jeho. Ale kto pak nutiti má a puditi? Máme napsáno ve čtení: »Aj, dva meče «teď!« »Dosti ť jest!« Tak Pán řekl. To se míní meč jeden ruka duchovní, kněží a kazatelé, aby oni slovem božím jako mečem pudili lid k Kté) večeři věčné naučením, napomí- 325 naním i také hrubú řečí. Neb tak svatý Pavel mluví k Timoteovi řka: »Pros, napomínaj a žehři!« Protož lidé zlí, kteříž by napo- mínan«ie) nechtěli «přijímati), ale vždy své vuole požívali, přikázaní božího neplnili a tak v hříších smrtedlných zjevně oni uvedeni C — Kvěčnú vyn. B — ga již jsú B — nám tam také ještě C — 315 že] a C — jest] vyn. RU — jest ... také] nám také bóhdá (vyn. PT, z milosti boží N, dá Bůh C) KPCNT — zuostaveno... bóhdá vyn. RU, že C — zůstaveno dosti prostranné T — že] neb T — také tam KPNT — bóhdá] vyn. PNTU — «miesto máme budeme B, budeme míti C — 316 k němu přijíti] k tomu R, vyn. U — milý, drahý Pane R — Bůh U — 317 «Die ... svaté» vyn. B — dále] vyn. U — řekl RU — slúze K, služebníku svému RCU — Vejdi T, Jdi U — 318 přinuť ... vejdú] přinutkaj (přinuť NT) vjíti (ať vyjdau U) PNTU — aby se naplnil RU — 319 Tu U — již] vyn. U — opět] vyn. TU — dotýká] zmínku činí o N — lidech N — 320 aby byli puzeni] puditi PT, nutiti N — 321 pak] vyn. PRNTU — v svatém čtení C — čtení právě (!) T (patrně místo praj) — Pane, aj (vyn. T, ej C) KPCNT — 322 «ted vyn. BR — Dosti ... řekl] A Pán řekl (odpověděl T): »Dosti ť jest!« PCNT — Tak . .. řekl] Dí Pán ve čtení, že U — «To Co B — 322—323 To ... jeden] Tento meč první míní se T — 323 ruka] rada U — kněžská RU — a] totiž R, vyn. U — kazatelé pořádní T — 324 jako mečem] a zákonem U — lid] lidi K, vyn. PRCNU — «té) vyn. B — věčné] slavné KC — učením T — 325 hrubú řečí] i příkrau řečí váhavé, nedbalce N, i tvrdau řečí T — Neb] vyn. U — mluvil C, dí U — k) vyn. C — 326 a žehři] milého Boha U — žehrej R, žehři se vším přikazováním, buď vděk nebo nevděk N — Protož] Ale U — ti lidé C — zlí] vyn. C — 326—327 by ... nechtěli] nechtí napomínání PNT — napomínaním B, napomenutí U — 327 Kpřijímati k dobrému přistúpiti B, uposlechnauti U — vždy chtí PNT — požívají K, požívati PCNT — 328 božích T — neplnili] neplnie K, nechtíc (nechtí T) plniti PNT, 321 Luk. 22, 38 — In marg. rkpisu B významně jest nakreslen (červeně) meč. 326 Podle 2. Tim. 4, 2 —
Strana 188
188 trvali, mají býti puzeni a hnáni. A na to ť jsú kletby ustano- 330 veny, aby pro hřích smrtedlný byli kleti zlí lidé. Ale již jest kto dábel jinam obrátil, l že, děj se co chce zlého proti Bohu, B 337a hampajsi, nevěstky, cizoložstva, ožralstva, neřádi, tu ť slova ne- řkau; ale kdyby knězi desátku nedal aneb knězi nalál, an by druhdy hoden byl, by mu poliček dal, tu ť by klel, hase) svíce 335 — ale pro hříchy smrtedlné, Ktu ť) slova neřkú, Kmlčie, ba ještě ť se zasměje nejeden bídník, svatokupec, a oblehčí, ba i po- muož ť nejednú — ta zlá, hanebná suol zmařená! Druhý meč jest ruka) světská, jenž má k dobrému nutiti a od zlého odvoditi, jakož tuto ve čtení die) Pán: »Přinuť 340 vjíti,« totiž ty lidi, kteří jsú přijemše víru křesťanskú, i nestojie v ní právě a nechtie tbáti na ruku duchovní ani se stydie co: kněžie napomínají a prosie — nic nenie platno; to ť pak má ruka světská trápiti a přinutiti puzením, jakož dí svatý Pavel o světské ruce: »Ne nadarmo ť meče nese, ale k chvále dobrým že by neplnili R, nechtěli by plniti C — tak] tak, že C, vyn. U — smrtedl- ných] vyn. U — zjevně] vyn. NU — 329 trvali] trvají KPN, leží jako svině v blátě T — mají takoví T, protož zjevně mají N — vyhnáni U — na to] protož ť T — sau byly C — ustaveny KPRU, ustanovené a na- řízené T — 330 aby] na to, aby KPRN — pro hřích smrtedlný] hříchové smrtedlní (!) N — hřiechy smrtedlné K — kleti] klnauti (!) C — «to ďábel čert BK — 331 jinam] jinak a naspět T — že] nebo N — chce] koli PNT, se koliv děj RU — zlého] vyn. RU — 332 ožralství (+ opilstva C) NCT neřád U — tu ť slova] ani ť slova mnozí T — neřeknau RCTU — 333 kdyby] by ť T — knězi] jemu RNT, i U — nalál] nětco přimlau val (val) vyn.!) pro nějaký vejstupek T — ano C — 334 druhdy] někdy U — byl hoden a by mu pleš vidlami okročil C — by mu] aneb C — mu i KPRN — dal] vyfal N — klel] klekl (!) R — hasil B — 335 «tu ť) vyn. B — neřkú] neříká R, neříkají, ale U, neřeknau, ale T, neřeknau, než CN — Kmlčie) vyn. B, mlčie [jako psi němí] K, mlčí, vtáhna v hrdlo jazyk N - ba] a C — 336 nejednau C — svatokupecký KPONT — svatokupec... ba i] a i U a] hřích N, a to zlé T — 337 nejednů vyn. BU — zlá] vyn. U — zmařilá PN — 338 Druhej pak C — Kruka moc B, ruka neb moc T — jenž an U — 339 odvozovati T — tu RU — ve čtení] vyn. RU, v svatém čtení T — mluví BT — 340 ať vejdú KPRCU — totiž] to U — ti lidé KRNU — jsú vyn. N — přijali PU, přijavše RNT, již přijavše C — křesťanskú] vyn. K — 340—341 nestojie ... tbáti nechtí v ní státi právě a nedbají B — nestojie . . . právě a] vyn. U — 341 ani se stydie] a nestydí se U — 341— 342 se stydie ... nenie vyn. B — 341 stydie co] co stydí, co je T — 342 to t] tu U — pak] vyn. CU — 343 trápiti [, trestati] K — přinutiti] puditi 344 Podle Řím. 13, 4 a 3 —
188 trvali, mají býti puzeni a hnáni. A na to ť jsú kletby ustano- 330 veny, aby pro hřích smrtedlný byli kleti zlí lidé. Ale již jest kto dábel jinam obrátil, l že, děj se co chce zlého proti Bohu, B 337a hampajsi, nevěstky, cizoložstva, ožralstva, neřádi, tu ť slova ne- řkau; ale kdyby knězi desátku nedal aneb knězi nalál, an by druhdy hoden byl, by mu poliček dal, tu ť by klel, hase) svíce 335 — ale pro hříchy smrtedlné, Ktu ť) slova neřkú, Kmlčie, ba ještě ť se zasměje nejeden bídník, svatokupec, a oblehčí, ba i po- muož ť nejednú — ta zlá, hanebná suol zmařená! Druhý meč jest ruka) světská, jenž má k dobrému nutiti a od zlého odvoditi, jakož tuto ve čtení die) Pán: »Přinuť 340 vjíti,« totiž ty lidi, kteří jsú přijemše víru křesťanskú, i nestojie v ní právě a nechtie tbáti na ruku duchovní ani se stydie co: kněžie napomínají a prosie — nic nenie platno; to ť pak má ruka světská trápiti a přinutiti puzením, jakož dí svatý Pavel o světské ruce: »Ne nadarmo ť meče nese, ale k chvále dobrým že by neplnili R, nechtěli by plniti C — tak] tak, že C, vyn. U — smrtedl- ných] vyn. U — zjevně] vyn. NU — 329 trvali] trvají KPN, leží jako svině v blátě T — mají takoví T, protož zjevně mají N — vyhnáni U — na to] protož ť T — sau byly C — ustaveny KPRU, ustanovené a na- řízené T — 330 aby] na to, aby KPRN — pro hřích smrtedlný] hříchové smrtedlní (!) N — hřiechy smrtedlné K — kleti] klnauti (!) C — «to ďábel čert BK — 331 jinam] jinak a naspět T — že] nebo N — chce] koli PNT, se koliv děj RU — zlého] vyn. RU — 332 ožralství (+ opilstva C) NCT neřád U — tu ť slova] ani ť slova mnozí T — neřeknau RCTU — 333 kdyby] by ť T — knězi] jemu RNT, i U — nalál] nětco přimlau val (val) vyn.!) pro nějaký vejstupek T — ano C — 334 druhdy] někdy U — byl hoden a by mu pleš vidlami okročil C — by mu] aneb C — mu i KPRN — dal] vyfal N — klel] klekl (!) R — hasil B — 335 «tu ť) vyn. B — neřkú] neříká R, neříkají, ale U, neřeknau, ale T, neřeknau, než CN — Kmlčie) vyn. B, mlčie [jako psi němí] K, mlčí, vtáhna v hrdlo jazyk N - ba] a C — 336 nejednau C — svatokupecký KPONT — svatokupec... ba i] a i U a] hřích N, a to zlé T — 337 nejednů vyn. BU — zlá] vyn. U — zmařilá PN — 338 Druhej pak C — Kruka moc B, ruka neb moc T — jenž an U — 339 odvozovati T — tu RU — ve čtení] vyn. RU, v svatém čtení T — mluví BT — 340 ať vejdú KPRCU — totiž] to U — ti lidé KRNU — jsú vyn. N — přijali PU, přijavše RNT, již přijavše C — křesťanskú] vyn. K — 340—341 nestojie ... tbáti nechtí v ní státi právě a nedbají B — nestojie . . . právě a] vyn. U — 341 ani se stydie] a nestydí se U — 341— 342 se stydie ... nenie vyn. B — 341 stydie co] co stydí, co je T — 342 to t] tu U — pak] vyn. CU — 343 trápiti [, trestati] K — přinutiti] puditi 344 Podle Řím. 13, 4 a 3 —
Strana 189
189 345 a ku pomstě zlým«. Neb jsú oni zavázáni, aby všechny hříchy a neřády stavovali [proti Bohu] a proti nim se zasazovali pod věčným zatracením, kdež jediné mohú. Ale oni mnějí, by jim na to zboží bylo dáno, aby dobré bydlo měli a pýchu vedli. Aha, nemněte sobě! Ale co se koli zlého stane pod vaším vladařstvím 350 a vy nedbáte zkaziti, shledáte, že ť vám to na hrdlo vsede! Nuže, milí křesťané, mnoho-li těch pánuov víte neb úředníkuov, aby se vší pilností hleděli zlé rušiti? Ba, řci, kde větčí neřádové než u dvoruov, ano vše zlé svobodu má, ano i páni sami zlí, neřádní, dráči, lúpežníci, cizoložníci, kostkáři? Nedím o všech; také jsú 355dobří páni mezi zlými, ale zlých ť jest hromada. Nejednau budú říci: »Sjelo se Kmnoho dobrých lidí«, — ano bude hro- mada rufiánů, cizoložníkuov, dráčuov, zlodějuov. Kterak pak ti mají, jsúc sami tacíž, jiné od toho vésti? Ba, ti páni nejednú slovem mohli by mnoho zlého staviti, jediné rozkážíc, a nedbají, 360 aniž chtí. Jediné by řekl: »Nu, purkrabie, chci ť a přikazuji ť, nucením a R — přinutiti puzením] puditi U — jakož A U — 344 o] vyn. U — meč KCT — nosí RU — dobrých PU — 345 zlých PU — za- vázáni k tomu N — 345—346 zavázáni ... zasazovali] na to, aby zlé stavovali a dobrý velebili, to U — 346 a neřády] vyn. C — [proti Bohu] vyn. KPRCNT — 347 kdež ... mohů] vyn. U — mní PR, se domnívají NCT — by] že jest KT, že by RNU — 348 bylo] vyn. KT, mělo býti R — bylo dáno ... měli] měli, aby rozkoš U — Aha] Ach T — 349 nemněte sobě] nedomnívejte se NT, nenadějte se toho C, nemněte si toho U — zlého] vyn. K — vaším (vašimi PN) vladařstvím (vladařstvími PN) a pod vaším panstvím KPCNT — 350 zkaziti] toho zkaziti RC, přetrhnauti N, zastaviti (staviti U) toho TU — shledáte to C — to všecko C — vsedne NTU — 350—351 Nuže ... křesťané] vyn. U — 351 vy těch N, je těch U — víte] znáte NT, vyn. U — neb] a U — 352 se vší ... rušiti] zlé stavili, jak mohau U — rušiti] skaziti N, zrušiti T — rcete T — neřádové se nacházejí T — než] jako NTU — 353 těch dvorův N — an tu T — zlé] nejhorší T — ano] a U — zlí] sau R, vyn. U — 354 Nedím] Nepravím toho (vyn. TC) NTC — sau ještě RU — 355 dobří vyn. B, bóhdá (věřím C) dobří, ano bývá (+ a trefuje se také někdy C) kavka bielá mezi černými, také ť jsú dobří KC — páni] vyn. N — zlými] nimi N — ale velmi řídcí, a N — jest] vyn. NTC — hromada] mnohem více C — 355—356 Nejednau... říci] Řkú nejednú: »Prý P, A říkají nejednau: »Prý N, Říkají nejednau: »Au, právě (omyl m. pravie n. praj) T, vyn. U — 356 Sjelo se] An se jich sjelo U — Kmnoho množství B, mnoho dobré družiny aneb C — ana N, an U — 357 hráčů, dráčů U — zlodějuov, lájcí K — pak, prosím T — 358 tacíž] takoví KRCNU, zlí T — vésti] odvozovati NT, odvésti C — bídní páni C — 359 jedinejm slovem C — rozkázati P — a] ale K, vyn. P — 360 aniž chtí] a nechtí NU — Jediné... purkrabie] An by řeknul) (l vyn.) pulkrabí (si c.!) U — 360—364 Jediné... plní!« Kdyby
189 345 a ku pomstě zlým«. Neb jsú oni zavázáni, aby všechny hříchy a neřády stavovali [proti Bohu] a proti nim se zasazovali pod věčným zatracením, kdež jediné mohú. Ale oni mnějí, by jim na to zboží bylo dáno, aby dobré bydlo měli a pýchu vedli. Aha, nemněte sobě! Ale co se koli zlého stane pod vaším vladařstvím 350 a vy nedbáte zkaziti, shledáte, že ť vám to na hrdlo vsede! Nuže, milí křesťané, mnoho-li těch pánuov víte neb úředníkuov, aby se vší pilností hleděli zlé rušiti? Ba, řci, kde větčí neřádové než u dvoruov, ano vše zlé svobodu má, ano i páni sami zlí, neřádní, dráči, lúpežníci, cizoložníci, kostkáři? Nedím o všech; také jsú 355dobří páni mezi zlými, ale zlých ť jest hromada. Nejednau budú říci: »Sjelo se Kmnoho dobrých lidí«, — ano bude hro- mada rufiánů, cizoložníkuov, dráčuov, zlodějuov. Kterak pak ti mají, jsúc sami tacíž, jiné od toho vésti? Ba, ti páni nejednú slovem mohli by mnoho zlého staviti, jediné rozkážíc, a nedbají, 360 aniž chtí. Jediné by řekl: »Nu, purkrabie, chci ť a přikazuji ť, nucením a R — přinutiti puzením] puditi U — jakož A U — 344 o] vyn. U — meč KCT — nosí RU — dobrých PU — 345 zlých PU — za- vázáni k tomu N — 345—346 zavázáni ... zasazovali] na to, aby zlé stavovali a dobrý velebili, to U — 346 a neřády] vyn. C — [proti Bohu] vyn. KPRCNT — 347 kdež ... mohů] vyn. U — mní PR, se domnívají NCT — by] že jest KT, že by RNU — 348 bylo] vyn. KT, mělo býti R — bylo dáno ... měli] měli, aby rozkoš U — Aha] Ach T — 349 nemněte sobě] nedomnívejte se NT, nenadějte se toho C, nemněte si toho U — zlého] vyn. K — vaším (vašimi PN) vladařstvím (vladařstvími PN) a pod vaším panstvím KPCNT — 350 zkaziti] toho zkaziti RC, přetrhnauti N, zastaviti (staviti U) toho TU — shledáte to C — to všecko C — vsedne NTU — 350—351 Nuže ... křesťané] vyn. U — 351 vy těch N, je těch U — víte] znáte NT, vyn. U — neb] a U — 352 se vší ... rušiti] zlé stavili, jak mohau U — rušiti] skaziti N, zrušiti T — rcete T — neřádové se nacházejí T — než] jako NTU — 353 těch dvorův N — an tu T — zlé] nejhorší T — ano] a U — zlí] sau R, vyn. U — 354 Nedím] Nepravím toho (vyn. TC) NTC — sau ještě RU — 355 dobří vyn. B, bóhdá (věřím C) dobří, ano bývá (+ a trefuje se také někdy C) kavka bielá mezi černými, také ť jsú dobří KC — páni] vyn. N — zlými] nimi N — ale velmi řídcí, a N — jest] vyn. NTC — hromada] mnohem více C — 355—356 Nejednau... říci] Řkú nejednú: »Prý P, A říkají nejednau: »Prý N, Říkají nejednau: »Au, právě (omyl m. pravie n. praj) T, vyn. U — 356 Sjelo se] An se jich sjelo U — Kmnoho množství B, mnoho dobré družiny aneb C — ana N, an U — 357 hráčů, dráčů U — zlodějuov, lájcí K — pak, prosím T — 358 tacíž] takoví KRCNU, zlí T — vésti] odvozovati NT, odvésti C — bídní páni C — 359 jedinejm slovem C — rozkázati P — a] ale K, vyn. P — 360 aniž chtí] a nechtí NU — Jediné... purkrabie] An by řeknul) (l vyn.) pulkrabí (si c.!) U — 360—364 Jediné... plní!« Kdyby
Strana 190
190 ať na mém dvoře nepřisahají, Ii ať v kostky nehrají, ať neřáduov B 337b žádných není, glánie a řečí zlých, [oplzlých]; a rychtáři též ť přikazuji pod kopau, ať tohoto a tohoto není, neb ť jest to proti Bohu, ať přikázaní boží plní!«, — uzřel by, že ť by méně zlostí 365 a nešlechetností bylo, když by se báli propadnúti viny ku pánu svému. Ale prav to nynějším pánóm! Uzříš, co ť k tomu řkú! Posměch by měli z toho: »To «to) to! KAni by nám popi chtěli z městeček, domuov klášteruov nadělati!« A, co hádáš oni sobě váží boží přikázaní? Za nic. Ale díť Písmo: »Rozdělil jest 370 jim krajiny k dědictví, aby ostříhali přikázaní jeho«. Ale oni za to mají, že jest jim Buoh na to zboží dal, aby dobré bydlo měli; a já se bojím za to, že mnozí nemněji, by od Boha zboží teď (vyn. T) purgkrabě přikázal (+ a přísně poručil T), aby na jeho dvoře nepřisahali, v kostky nehrali a neřádův žádných nepůsobili, lání ani (vyn. T) řečí zlých, a rychtáři též aby (vyn. T) nařídili (vyn. T) pod kopu (kopau T), aby (ať T) toho nebylo (není T) ani (neb T) onoho, neb jest to proti Pánu Bohu, a (než T) přikázaní boží plnili (+ v neděli svatau hromad nechali, ale ji světili, v krčmách piva na řady nedávali N) NT — 360 by... Nu] vyn. P — řekl (rozkázal C) pán KC — purkrabie neb rychtáři C — chci ť a přikazuji t] přikaž KPC, přikažiž (+ jim U) a chci tomu RU — 361 dvoře a na mém zboží C — 362 není] nečiní U, nenie ani K — glánie a) vyn. B, lánie ani KC — zlejch, hanebnejch C — [oplzlých] vyn. KPRU — ty, rychtáři C — 363 přikazuji pod kopau] přikaž pod pokutau a skutečnejm trestáním C — není] nečiní U — 364 ať] ale ať C — plní plní; pakli ť kdo proti tomu učiní, vezmiž jej v své trestání a nikoli neodpauštěj C — zlostí a] vyn. U — 364—365 zlostí... bylo] hříchů a zlého bylo: kdo více pro- vinní (!), toho více tresci, a kdo méně, tehdy méně tresci; pakli více, také větčí trestání ať má C — 365 když vždy ť N — když by se báli] a báli by se U — 865—366 propadnúti ... svému] škody a trestání N — 365 vingy) vinú BN, viny a pokuty C, viny proti pánu aneb K — ku] vyn. TU — 366 pánu svému] vrchnosti své T — prav] rci N — pánóm] prav K — uhlídáš N — 366—367 ť k tomu ... posměch] ti za odpověd dají: řeknau, že hanbu N — 367 řeknau RTU, dějí KC — posměch ... z toho] vyn. K — To Kto» to] To tě to BR, To, prý, to PN, Toto, prej, to C, To, právě (! omyl m. pravie), to T, A, prý, (toto tu dí) U — «Ani by? Aby BC, An by (+ již T) NT, by U — 368 již chtěli C — z městeček, domuov] z měst a z dvoruov KRU, z měst (+ našich N) PN, z města T, z měst, z městeček a ze vsí C — A, co hádáš] vyn. NTU — hádáš] smejšlíš C — 369 oni] zač (jak C) oni KC, Protož oni N, Ale oni U — neváží NU — božích CT, bo- žího N — Za nic] Zajisté za nic! C, nic U — Ale ... Písmo] Dí zajistě Písmo svaté T, A dí U — 370 jeho] božích C — Ale] AT — 371 za to mají] mnějí U — na to] vyn. N — bejdlo C — 372 a] ale N — 372—373 já se bojím ... roz- právěti] mnozí za to mají, že zboží není od Boha, ale chlubí se U — 372 369 Podle Jozue 23, 4 а 6 —
190 ať na mém dvoře nepřisahají, Ii ať v kostky nehrají, ať neřáduov B 337b žádných není, glánie a řečí zlých, [oplzlých]; a rychtáři též ť přikazuji pod kopau, ať tohoto a tohoto není, neb ť jest to proti Bohu, ať přikázaní boží plní!«, — uzřel by, že ť by méně zlostí 365 a nešlechetností bylo, když by se báli propadnúti viny ku pánu svému. Ale prav to nynějším pánóm! Uzříš, co ť k tomu řkú! Posměch by měli z toho: »To «to) to! KAni by nám popi chtěli z městeček, domuov klášteruov nadělati!« A, co hádáš oni sobě váží boží přikázaní? Za nic. Ale díť Písmo: »Rozdělil jest 370 jim krajiny k dědictví, aby ostříhali přikázaní jeho«. Ale oni za to mají, že jest jim Buoh na to zboží dal, aby dobré bydlo měli; a já se bojím za to, že mnozí nemněji, by od Boha zboží teď (vyn. T) purgkrabě přikázal (+ a přísně poručil T), aby na jeho dvoře nepřisahali, v kostky nehrali a neřádův žádných nepůsobili, lání ani (vyn. T) řečí zlých, a rychtáři též aby (vyn. T) nařídili (vyn. T) pod kopu (kopau T), aby (ať T) toho nebylo (není T) ani (neb T) onoho, neb jest to proti Pánu Bohu, a (než T) přikázaní boží plnili (+ v neděli svatau hromad nechali, ale ji světili, v krčmách piva na řady nedávali N) NT — 360 by... Nu] vyn. P — řekl (rozkázal C) pán KC — purkrabie neb rychtáři C — chci ť a přikazuji t] přikaž KPC, přikažiž (+ jim U) a chci tomu RU — 361 dvoře a na mém zboží C — 362 není] nečiní U, nenie ani K — glánie a) vyn. B, lánie ani KC — zlejch, hanebnejch C — [oplzlých] vyn. KPRU — ty, rychtáři C — 363 přikazuji pod kopau] přikaž pod pokutau a skutečnejm trestáním C — není] nečiní U — 364 ať] ale ať C — plní plní; pakli ť kdo proti tomu učiní, vezmiž jej v své trestání a nikoli neodpauštěj C — zlostí a] vyn. U — 364—365 zlostí... bylo] hříchů a zlého bylo: kdo více pro- vinní (!), toho více tresci, a kdo méně, tehdy méně tresci; pakli více, také větčí trestání ať má C — 365 když vždy ť N — když by se báli] a báli by se U — 865—366 propadnúti ... svému] škody a trestání N — 365 vingy) vinú BN, viny a pokuty C, viny proti pánu aneb K — ku] vyn. TU — 366 pánu svému] vrchnosti své T — prav] rci N — pánóm] prav K — uhlídáš N — 366—367 ť k tomu ... posměch] ti za odpověd dají: řeknau, že hanbu N — 367 řeknau RTU, dějí KC — posměch ... z toho] vyn. K — To Kto» to] To tě to BR, To, prý, to PN, Toto, prej, to C, To, právě (! omyl m. pravie), to T, A, prý, (toto tu dí) U — «Ani by? Aby BC, An by (+ již T) NT, by U — 368 již chtěli C — z městeček, domuov] z měst a z dvoruov KRU, z měst (+ našich N) PN, z města T, z měst, z městeček a ze vsí C — A, co hádáš] vyn. NTU — hádáš] smejšlíš C — 369 oni] zač (jak C) oni KC, Protož oni N, Ale oni U — neváží NU — božích CT, bo- žího N — Za nic] Zajisté za nic! C, nic U — Ale ... Písmo] Dí zajistě Písmo svaté T, A dí U — 370 jeho] božích C — Ale] AT — 371 za to mají] mnějí U — na to] vyn. N — bejdlo C — 372 a] ale N — 372—373 já se bojím ... roz- právěti] mnozí za to mají, že zboží není od Boha, ale chlubí se U — 372 369 Podle Jozue 23, 4 а 6 —
Strana 191
191 měli, než budú ť rozprávěti: »Teď mi otec odumřel, a toto teta, a toto m«i se po bábě dostalo.« Pohlediž pak na «tyto) 375 měšťáky a na Kvšecka města česká! O to se zasadili společně, svolili, «pečeti přikládali, o ten artikul, aby zjevní smrtedlní hříchové byli stavováni. Držé-li to tak? Ano již v městech vše zlé má svobodu zjevně všady, ano v neděli jedú svobodně, věnce, tance, na řady dávaní, nevěstky biedné) — vše má svo- 380 bodu, [rovně] jako v Sodomě; a oč jsú se zasadili, o ten artikul, aby toho hájili, aby zjevní hřiechové svobody neměli, to v hrdlo selhali a za to se nic nestydí. Než již se na nich plní, co dí Jeremiáš prorok: »Ty, lide muoj, učiněn jsi čelo nevěstky, a nechtěl jsi se styděti!« Však volajte kněží, co chcete, neupo- obávám N — za to ... nemnějí] že mnozí za to nemají KPRCT, že mnozí tomu nevěří N — to zboží C — 373 budú ť rozprávěti] Prý PCN, pravie T — rozprávěti] řéci K — mi] můj U — odaumřel C, odemřel U — teta] prej, teta C, mi poručila teta N — 374 toto] ted' PT, toto ted, prej C — m«i] mu B — dostane U — 374—375 Pohlediž... měšťáky a] A ti měšťané? Podívej se U — 374 «tyto» všecky B — 375 měštany NTC — Kvšecka) tato B — O to] Na to P, O to že R — 375—376 společně ... artikul] hrdinsky, pečeti své přitlačovali a o tom artikuli zavřeli N — 375 společně] aneb o to P, vyn. RCU, na tom se zjednavše, pečeti přitískali, o ten artikul T — 376 svolili] vyn. RU, a svolili [prvé] se K — «pečeti přikládali vyn. BT — pečeti své C — přitískali C — 376—377 zjevní ... hříchové] zjevní hříchové, a vzláště smrtedlní T — 377 staveni U, zastavováni T — Držíte U — to nynější N — tak] vyn. U — An U — již] vyn. KPNT, již pohříchu C — v těch městech KPCNT — 378 volnau svobodu N — zjevně všady] vyn. KU — všady] ve všech kautech, ano již měšťané svobodně domy své rufkám a nevěstkám najímají a svobodně v nich smilstvo se páše N, všudy hřeší T — ano] vyn. T — v svatau neděli NC — jedau všudy C — 378—379 věnce . . . nevěstky] tancují, hrají, taulají se, v krčmách žerau N — věnce . . . dávaní] tance vedau, věnce nosí, na řady piva, vína dávají T — 379 tance, freje C — «na řady neřády BK, neřády, na řady C — dávaní] pijí U, dávaní piva a vína C — «biedné vyn. BN, bídné chovají U — vše toN, všecko zlé C — vše .. . svobodu] a ve všem svoboda U — 380 [rovně] vyn. KPRCNTU — zasadili, totiž T — 381 «aby ... neměli vyn. B — aby toho hájili] vyn. N — hájili, totiž N — hříchové byli sstavováni a aby C — to všecko C — 382 v hrdlo] vyn. PNT — a za to . . . nestydí] neb toho nic nehájí, aniž se co za to stydí N — nich to právě C — 383 prorok] vyn. PRNU — Ty] vyn. C — nevěstky] nestydaté ženy KPRNTU, nestydaté nevěstky aneb ženy C — 384 a nechtěl... styděti] vyn. PRONTU — 384—386 Však... sebe] vyn. K — 384 Však ... neuposlechnú t vyn. RU — zvolajte P — co] jak N — chcete, neuposlechnú ť] ráčíte (chcete C) a zvíte, uposlechnú-li ť (vás C) PTC, můžete, zvíte, uposlechnau-li ť vás N — 383 Podle Jer. 3, 3 —
191 měli, než budú ť rozprávěti: »Teď mi otec odumřel, a toto teta, a toto m«i se po bábě dostalo.« Pohlediž pak na «tyto) 375 měšťáky a na Kvšecka města česká! O to se zasadili společně, svolili, «pečeti přikládali, o ten artikul, aby zjevní smrtedlní hříchové byli stavováni. Držé-li to tak? Ano již v městech vše zlé má svobodu zjevně všady, ano v neděli jedú svobodně, věnce, tance, na řady dávaní, nevěstky biedné) — vše má svo- 380 bodu, [rovně] jako v Sodomě; a oč jsú se zasadili, o ten artikul, aby toho hájili, aby zjevní hřiechové svobody neměli, to v hrdlo selhali a za to se nic nestydí. Než již se na nich plní, co dí Jeremiáš prorok: »Ty, lide muoj, učiněn jsi čelo nevěstky, a nechtěl jsi se styděti!« Však volajte kněží, co chcete, neupo- obávám N — za to ... nemnějí] že mnozí za to nemají KPRCT, že mnozí tomu nevěří N — to zboží C — 373 budú ť rozprávěti] Prý PCN, pravie T — rozprávěti] řéci K — mi] můj U — odaumřel C, odemřel U — teta] prej, teta C, mi poručila teta N — 374 toto] ted' PT, toto ted, prej C — m«i] mu B — dostane U — 374—375 Pohlediž... měšťáky a] A ti měšťané? Podívej se U — 374 «tyto» všecky B — 375 měštany NTC — Kvšecka) tato B — O to] Na to P, O to že R — 375—376 společně ... artikul] hrdinsky, pečeti své přitlačovali a o tom artikuli zavřeli N — 375 společně] aneb o to P, vyn. RCU, na tom se zjednavše, pečeti přitískali, o ten artikul T — 376 svolili] vyn. RU, a svolili [prvé] se K — «pečeti přikládali vyn. BT — pečeti své C — přitískali C — 376—377 zjevní ... hříchové] zjevní hříchové, a vzláště smrtedlní T — 377 staveni U, zastavováni T — Držíte U — to nynější N — tak] vyn. U — An U — již] vyn. KPNT, již pohříchu C — v těch městech KPCNT — 378 volnau svobodu N — zjevně všady] vyn. KU — všady] ve všech kautech, ano již měšťané svobodně domy své rufkám a nevěstkám najímají a svobodně v nich smilstvo se páše N, všudy hřeší T — ano] vyn. T — v svatau neděli NC — jedau všudy C — 378—379 věnce . . . nevěstky] tancují, hrají, taulají se, v krčmách žerau N — věnce . . . dávaní] tance vedau, věnce nosí, na řady piva, vína dávají T — 379 tance, freje C — «na řady neřády BK, neřády, na řady C — dávaní] pijí U, dávaní piva a vína C — «biedné vyn. BN, bídné chovají U — vše toN, všecko zlé C — vše .. . svobodu] a ve všem svoboda U — 380 [rovně] vyn. KPRCNTU — zasadili, totiž T — 381 «aby ... neměli vyn. B — aby toho hájili] vyn. N — hájili, totiž N — hříchové byli sstavováni a aby C — to všecko C — 382 v hrdlo] vyn. PNT — a za to . . . nestydí] neb toho nic nehájí, aniž se co za to stydí N — nich to právě C — 383 prorok] vyn. PRNU — Ty] vyn. C — nevěstky] nestydaté ženy KPRNTU, nestydaté nevěstky aneb ženy C — 384 a nechtěl... styděti] vyn. PRONTU — 384—386 Však... sebe] vyn. K — 384 Však ... neuposlechnú t vyn. RU — zvolajte P — co] jak N — chcete, neuposlechnú ť] ráčíte (chcete C) a zvíte, uposlechnú-li ť (vás C) PTC, můžete, zvíte, uposlechnau-li ť vás N — 383 Podle Jer. 3, 3 —
Strana 192
192 385 slechnú ť, ba spíše již biřice poslechnú než kněze; a málo ť po jich vuoli nebude kněz kázati, vyženú ť ho od sebe! Tak ť jest již ďábel vše zmieždil, že tito lidé mocní, bohatí nemní, by zvlášť za každé přikázaní boží jinú a jinú odplatu vzali od Boha, kdyby je sami plníce jiné k témuž vedli, zvláště své poddacie). Ale 390 tito blázni, milovníci světa, toho míti nemohú, nebo nejsú hodni, aby oni tím [milému Pánu] Bohu poslúžili, než o tož jedné zboží ustr ]nuli, až strach, že tak ochudnú jako onen nebožátko, ješto B 337e nemuož míti kruopě vody v pekle. Uchovajž nás toho, milý Bože! Amen. * 385 ba] ano T — již] vyn. PCNTU — uposlechnau PRONT - a] an ť U — jak málo N — 386 nebude] vyn. U — kněz] vyn. P — mluviti neb kázati N nekáže U — ho ven PCNT, ho hned RTU — od sebe] vyn. U — 387 zmieždil] v opak převrátil N, přelstil T — ti U — nedomnívají se NC — obzvláštně U — 388 každé] každý přestaupení U — boží] vyn. N — od- platu... Boha] múku trpěli, a zase naplníce je, že by kolikerau radost měli z Bohem věčně U — 389 sami] nejprv sami N, sami předně T — potom i jiné NT — k témuž] jiné k tomu U — vedli a napomínali T — zvláště vyn. C, a zvláště pak NT — podadce B, poddané (+ z nichž musejí Pánu Bohu počet vydati N) RNTU — 390 světa tohoto TC — nebo oni RC, nebo ani U — hodni toho N — 391 oni] vyn. RNU — [milému Pánu] vyn. KPRONTU — než ... jedné] ale u U — o tož] vyn. T, vo to P, na tom bídném C, o samé N — jedné] vyn. RC, toliko NT — 392 ustrnuli] se starají N, největší starost jich jest T — až a PNTU — strach jest N — tak] vyn. RU — nebožátko bohatec RTU — ješto] an U — 393 míti] sobě vyžebrati N — krůpěje N — Uchovajž... Bože] Čehož rač nás všech zachovati, té a takové bídy, psoty, nauze a chudoby věčné, milej Bože drahej, ale račiž nám popříti tvejch svatejch darův vděčnu bejti, tvé svaté tělo a krev tvau drahau, tu večeři slavnau, hodně přijímati, abychom mohli skrze to zde k tvé milosti přijíti a potom se konečně tobě dostati C, vyn. U — nás] vyn. P, nás všech N — toho zlého T — milý, drahý Pane RT — Bože, drahý (+ ukřižovaný Ježíši K) KPN, Bože (vyn. U), a račiž nás po této časné smrti přijíti k sobě do nebeské radosti RU, Bože, zde u milosti tvé, potom na věky T — 394 Amen] vyn. P —
192 385 slechnú ť, ba spíše již biřice poslechnú než kněze; a málo ť po jich vuoli nebude kněz kázati, vyženú ť ho od sebe! Tak ť jest již ďábel vše zmieždil, že tito lidé mocní, bohatí nemní, by zvlášť za každé přikázaní boží jinú a jinú odplatu vzali od Boha, kdyby je sami plníce jiné k témuž vedli, zvláště své poddacie). Ale 390 tito blázni, milovníci světa, toho míti nemohú, nebo nejsú hodni, aby oni tím [milému Pánu] Bohu poslúžili, než o tož jedné zboží ustr ]nuli, až strach, že tak ochudnú jako onen nebožátko, ješto B 337e nemuož míti kruopě vody v pekle. Uchovajž nás toho, milý Bože! Amen. * 385 ba] ano T — již] vyn. PCNTU — uposlechnau PRONT - a] an ť U — jak málo N — 386 nebude] vyn. U — kněz] vyn. P — mluviti neb kázati N nekáže U — ho ven PCNT, ho hned RTU — od sebe] vyn. U — 387 zmieždil] v opak převrátil N, přelstil T — ti U — nedomnívají se NC — obzvláštně U — 388 každé] každý přestaupení U — boží] vyn. N — od- platu... Boha] múku trpěli, a zase naplníce je, že by kolikerau radost měli z Bohem věčně U — 389 sami] nejprv sami N, sami předně T — potom i jiné NT — k témuž] jiné k tomu U — vedli a napomínali T — zvláště vyn. C, a zvláště pak NT — podadce B, poddané (+ z nichž musejí Pánu Bohu počet vydati N) RNTU — 390 světa tohoto TC — nebo oni RC, nebo ani U — hodni toho N — 391 oni] vyn. RNU — [milému Pánu] vyn. KPRONTU — než ... jedné] ale u U — o tož] vyn. T, vo to P, na tom bídném C, o samé N — jedné] vyn. RC, toliko NT — 392 ustrnuli] se starají N, největší starost jich jest T — až a PNTU — strach jest N — tak] vyn. RU — nebožátko bohatec RTU — ješto] an U — 393 míti] sobě vyžebrati N — krůpěje N — Uchovajž... Bože] Čehož rač nás všech zachovati, té a takové bídy, psoty, nauze a chudoby věčné, milej Bože drahej, ale račiž nám popříti tvejch svatejch darův vděčnu bejti, tvé svaté tělo a krev tvau drahau, tu večeři slavnau, hodně přijímati, abychom mohli skrze to zde k tvé milosti přijíti a potom se konečně tobě dostati C, vyn. U — nás] vyn. P, nás všech N — toho zlého T — milý, drahý Pane RT — Bože, drahý (+ ukřižovaný Ježíši K) KPN, Bože (vyn. U), a račiž nás po této časné smrti přijíti k sobě do nebeské radosti RU, Bože, zde u milosti tvé, potom na věky T — 394 Amen] vyn. P —
Strana 193
Neděle třetí po svaté Trojici. Epištola z kanoniky svatého Petra v kapitole V. Najmilejší! Pokořtež se pod mocnau ruku boží, ať by vás povýšil v čas navštívení, vše- 5likú pečlivost vaši vložíce na něho. Nebojemu jest péče o vás. Střízlivi buďte a bděte na mod- litbách; nebo protivník váš dábel jakožto lev řeva chodí okolo «hledaje), koho by se- žral, [hledá]. Jemužto odolávajte, silni jsúc lou víře, vědúce, že též utrpení má bratrstvo vaše, kteréž jest na světě. Ale Buoh vší mi- losti, kterýž vás povolal u věčnú slávu svú v Kristu Ježíši, maličko ač potrpíte, on ť do- koná, upevní a potvrdí, jemuž jest chvála a 15císařství na věky věkuov. Amen. 2 15 Epištola... Amen] vyn. R — 2 Epištola svatého Petra v I. ka- nonice, III. (!) (v V. C) kapitole PC, Z epištoly první svatého Jana (!) v třetí (!) kapitole U — z kanoniky] v I. kanonice K, vyn. NT — v kapitole] vyn. N — V.] II. T — Sem se vztahuje přípisek v K: [Na tuto epištolu jest písen v Malejch písních; spívá se jako: Bratří milí, pilně znamenajme] — 3—15 ruku... Amen] vyn. U — 4 by] vyn. P — povýší P - čas] den PCNT — navštívení svého C — všecku P — 5 vaši] vyn. KC — vložíce] vrhúce K, uvrhauce C, uvrzte PN, uvěřte (!) T — něho] Pána C — 6 o všech o vás C — na modlitbách] vyn. KPNT — 8 chodí okolo] obchází PNC — hledaje vyn. B — 9 [hledá] vyn. KPCNT — oduolajte K, odolejte T, odpírajte PN — jsúc] vyn. T — 10 vědauce to P — že] vyn. KNT — 10—11 též ... vší] táž pokušení trpí bratří vaši, kteříž po všem světě jsau. Bůh pak každé P — má ... světě] tomu, jenž (kteréž NTC) na světě, jest vašemu (našemu C) bratrství býti KONT — 11 Ale] A C — vší všeliké KNT — 12 jenž NTC — 12—13 u věčnů... Ježíši] k věčné slávě své pro Krista Ježíše P — 13 Ač maličko něco C — ač] vyn. K — nětco potrpíte PN — 14 potvrdí] utvrdí PN, mocny učiní C — jest] vyn. KPCT 15 Amen. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N — 3 nn. 1. Petr 5, 6—11. Rokycanova Postilla. 13
Neděle třetí po svaté Trojici. Epištola z kanoniky svatého Petra v kapitole V. Najmilejší! Pokořtež se pod mocnau ruku boží, ať by vás povýšil v čas navštívení, vše- 5likú pečlivost vaši vložíce na něho. Nebojemu jest péče o vás. Střízlivi buďte a bděte na mod- litbách; nebo protivník váš dábel jakožto lev řeva chodí okolo «hledaje), koho by se- žral, [hledá]. Jemužto odolávajte, silni jsúc lou víře, vědúce, že též utrpení má bratrstvo vaše, kteréž jest na světě. Ale Buoh vší mi- losti, kterýž vás povolal u věčnú slávu svú v Kristu Ježíši, maličko ač potrpíte, on ť do- koná, upevní a potvrdí, jemuž jest chvála a 15císařství na věky věkuov. Amen. 2 15 Epištola... Amen] vyn. R — 2 Epištola svatého Petra v I. ka- nonice, III. (!) (v V. C) kapitole PC, Z epištoly první svatého Jana (!) v třetí (!) kapitole U — z kanoniky] v I. kanonice K, vyn. NT — v kapitole] vyn. N — V.] II. T — Sem se vztahuje přípisek v K: [Na tuto epištolu jest písen v Malejch písních; spívá se jako: Bratří milí, pilně znamenajme] — 3—15 ruku... Amen] vyn. U — 4 by] vyn. P — povýší P - čas] den PCNT — navštívení svého C — všecku P — 5 vaši] vyn. KC — vložíce] vrhúce K, uvrhauce C, uvrzte PN, uvěřte (!) T — něho] Pána C — 6 o všech o vás C — na modlitbách] vyn. KPNT — 8 chodí okolo] obchází PNC — hledaje vyn. B — 9 [hledá] vyn. KPCNT — oduolajte K, odolejte T, odpírajte PN — jsúc] vyn. T — 10 vědauce to P — že] vyn. KNT — 10—11 též ... vší] táž pokušení trpí bratří vaši, kteříž po všem světě jsau. Bůh pak každé P — má ... světě] tomu, jenž (kteréž NTC) na světě, jest vašemu (našemu C) bratrství býti KONT — 11 Ale] A C — vší všeliké KNT — 12 jenž NTC — 12—13 u věčnů... Ježíši] k věčné slávě své pro Krista Ježíše P — 13 Ač maličko něco C — ač] vyn. K — nětco potrpíte PN — 14 potvrdí] utvrdí PN, mocny učiní C — jest] vyn. KPCT 15 Amen. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N — 3 nn. 1. Petr 5, 6—11. Rokycanova Postilla. 13
Strana 194
194 Čtení svatého Lukáše v kapitole XV. V ten čas byli jsú přibližujíce se k Ježíšovi zjevní a tajní hříšníci, aby ho poslúchali. I rep- tali jsú «mistři a zákonníci řkúce, že tento 20hříšníky přijímá a jísnimi. I pravil jest k nim podobenství toto řka: »Kto z vás člověk, jenž by měl sto ovec, a jestliže by ztratil jednu z nich, však opustí devadesáte devět na púšti a jde «k té), kteráž jest zahynula, dokavadž 25by jí nenalezl? A když nalezne, vloží ji na ra- mena svá raduje se, a přijda domuov, svolá přátely a súsedy řka jim: »Spolu radujte se se mnú, neb jsem nalezl ovci mú, kterúž sem potratil.« [Tak) pravím vám, že radost bude 3ov nebesích nad jedním hříšníkem pokání činí- cím nežli nad devadesáti devíti spravedli- vými, kteřížto nepotřebují pokání. l. Aneb B 338 která žena, majíci zlatých deset, a ztratila-li by zlatý jeden, však osvítí lucernu a přehlédá — 16 Čtení... kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N — svatého Lukáše] svaté a blahoslavené, napsal svatý Lukáš U — kapitolej vyn. C — XIIII. (!) CU 17 V ten ... Ježíšovi] (+ Mluvil Pán Ježíš podobenství toto U) Přibližovali se ku Pánu Ježíšovi PRU — byli ... přibližujíce se] přibližovali se NTC — 18—40 zjevní ... hříšníkem] publikáni a farizeové a zákoníci Konec U — a tajní ... činícím] etc. Vajklad R — 18 a tajní] vyn. K — slyšeli KPN — 19 «mistři a vyn. B — že] vyn. N — 20 pravil jest] po- věděl PC, vetce N, řekl T — k nim] jim TC — 21 řka] vyn. KC — Kto] Který (+ jest NT) PONT — 22 by měl] má KPCNT — a] vyn. K — jestliže] vyn. PONT — by ztratil] ztratí K, ztratí-li PNT, potratí-li C — 23 však... devět] zdali nenechá (neopustí NT) devadesáti devíti PNT — 24 «k té) vyn. B, hledat (hledati T) té NT — jest] byla PCNT — dokavadž] až PONT — 25 by] vyn. KONT — nenalezne K, nalezne NTC — když ji KONT — ji] vyn. NT — 25—26 rámě své T — 27 sausedy své TC Spolu] vyn. NT — 28 svú P — 28—29 kterúž... potratil] kteráž (jenž mi T) byla zahynula PNT — 29 [Tak] vyn. KPCNT — Pravím ť pak C — že tak KPCNT — bude anjeluom P — 30 nebi KPCNT — činícím, více PC — 32 kteřížto] jenž NT — 33 zlatých] grošuov K, hřiven C, peněz NT — ztratí-li PCT, potratí-li K — 34 by] vyn. KPCT — zlatý] groš K, peníz NT, hřivnu C — jednu C — však] zdali PNT — 34—35 osvítí ... duom] rozejže (rozsvítí C) svieci (lucernu C) a zpřevracie (přemítá C) ty věci, kteréž jsau 17 nn. Luk. 15, 1—10.
194 Čtení svatého Lukáše v kapitole XV. V ten čas byli jsú přibližujíce se k Ježíšovi zjevní a tajní hříšníci, aby ho poslúchali. I rep- tali jsú «mistři a zákonníci řkúce, že tento 20hříšníky přijímá a jísnimi. I pravil jest k nim podobenství toto řka: »Kto z vás člověk, jenž by měl sto ovec, a jestliže by ztratil jednu z nich, však opustí devadesáte devět na púšti a jde «k té), kteráž jest zahynula, dokavadž 25by jí nenalezl? A když nalezne, vloží ji na ra- mena svá raduje se, a přijda domuov, svolá přátely a súsedy řka jim: »Spolu radujte se se mnú, neb jsem nalezl ovci mú, kterúž sem potratil.« [Tak) pravím vám, že radost bude 3ov nebesích nad jedním hříšníkem pokání činí- cím nežli nad devadesáti devíti spravedli- vými, kteřížto nepotřebují pokání. l. Aneb B 338 která žena, majíci zlatých deset, a ztratila-li by zlatý jeden, však osvítí lucernu a přehlédá — 16 Čtení... kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N — svatého Lukáše] svaté a blahoslavené, napsal svatý Lukáš U — kapitolej vyn. C — XIIII. (!) CU 17 V ten ... Ježíšovi] (+ Mluvil Pán Ježíš podobenství toto U) Přibližovali se ku Pánu Ježíšovi PRU — byli ... přibližujíce se] přibližovali se NTC — 18—40 zjevní ... hříšníkem] publikáni a farizeové a zákoníci Konec U — a tajní ... činícím] etc. Vajklad R — 18 a tajní] vyn. K — slyšeli KPN — 19 «mistři a vyn. B — že] vyn. N — 20 pravil jest] po- věděl PC, vetce N, řekl T — k nim] jim TC — 21 řka] vyn. KC — Kto] Který (+ jest NT) PONT — 22 by měl] má KPCNT — a] vyn. K — jestliže] vyn. PONT — by ztratil] ztratí K, ztratí-li PNT, potratí-li C — 23 však... devět] zdali nenechá (neopustí NT) devadesáti devíti PNT — 24 «k té) vyn. B, hledat (hledati T) té NT — jest] byla PCNT — dokavadž] až PONT — 25 by] vyn. KONT — nenalezne K, nalezne NTC — když ji KONT — ji] vyn. NT — 25—26 rámě své T — 27 sausedy své TC Spolu] vyn. NT — 28 svú P — 28—29 kterúž... potratil] kteráž (jenž mi T) byla zahynula PNT — 29 [Tak] vyn. KPCNT — Pravím ť pak C — že tak KPCNT — bude anjeluom P — 30 nebi KPCNT — činícím, více PC — 32 kteřížto] jenž NT — 33 zlatých] grošuov K, hřiven C, peněz NT — ztratí-li PCT, potratí-li K — 34 by] vyn. KPCT — zlatý] groš K, peníz NT, hřivnu C — jednu C — však] zdali PNT — 34—35 osvítí ... duom] rozejže (rozsvítí C) svieci (lucernu C) a zpřevracie (přemítá C) ty věci, kteréž jsau 17 nn. Luk. 15, 1—10.
Strana 195
195 35duom, hledajíci pilně, dokudž by nenalezla? A když by nalezla, svolá přátely a sausedy, řkúci jim: »Spolu radujte se se mnú, neb jsem nalezla zlatý, kterýž sem byla ztratila!« Takť, pravím vám, radost bude anjeluom božím nad 40 jedním hříšníkem pokání činícím.« V tomto svatém čtení pokládáta se dva skutky velmi veliká: jeden boží a druhý lidský. Boží, kdež dí: »Tento hříšníky při- jímá« «a v tom se okazuje jeho veliké milosrdenstvie); lidský, kdež dí: »A přibližovali jsú se k Ježíšovi hříšníci«. [Božský] tento 45 skutek [veliký jest], jeho milosrdenství nesmírné, [kteréž] jest nade všeckny jiné) skutky jeho. Neb když jest svět stvořil z ničehož, pravda-li, že jest skutek Kvelmi" veliký [učinilj? Větčí ť jest jeho milosrdenství, [že jest lidi vykúpilj. Když hříšníky do pekla posílá, veliká moc; větčí jeho» milosrden- 50 stvie, a to proto: citra condignum, že by nad nimi víc mělo mštěno býti, než jest. Protož jest větčí jeho milosrdenství, že dobrým v domu KC, nezažže svíci a přemítá ty věci, které v domu jsau P, nerozže světla a nepřevrací domu NT — 35 hledajíci] a nehledá TN, a hledá KPCN - dokudž by nenalezla] až i nalezne NT — by nenalezla] nenalezne KPC — 36 by nalezla] nalezne KPCNT — přátely] přítelkyně své (vyn. NT) PNT 37 jim] vyn. P — Spolu] vyn. NT — 38 zlatý] groš K, peníz NT, hřivnu C kterauž C — potratila KCNT — Tak ť] vyn. T — 40 činícím. Vejklad — († XXXIX. U) PNTU 41 pokládají (+ neb obsahují T, ps. obſahaugi!) PNT, pokládá se RCU — dvojí skutek RU — skutky milosrdné a P, skutkové N veliká] veliký RU, velicí N, znamenitá C — 42 božský K — dí, že C — přijímá a jí s nimi PON — 43 a v tom ... milosrdenstvie) vyn. B — lický (!) skutek U — 44 když U — dí] dí: »Tento hříšníky přijímá« R — hříšníci] vyn. KPCNT — [Božský] vyn. KPRCNTU — 45 [veliký jest vyn. KPRNTU, jest C — jeho] vyn. RCU — nesmírné] vyn. PRCNTU — [kteréž] vyn. KPRCNTU 46 «jiné) vyn. B — jeho] vyn. U — tento svět T — 47 pravda ... jest] byl jest to N — «li vyn. B — že jest vyn. PT, že R — «velmi vyn. B — [učinil] vyn. KPRCNTU — 48 jest vyn. NT, jest mnohem C — jeho] vyn. U — [že ... vykúpil] nade všecky jeho skutky jiné K, vyn. PRCNTU — když když nám z své milosti dary dává který koliv, veliký (vyn. U) skutek (+ jest U), větší jeho milosrdenství (větší jeho milosrdenství] a to jest veliká moc U); když RCU, opět když PNT — 49 hřiešné KPRCNTU — posielá (pošle P) spravedlivě KPRONT veliká jest to N, to veliká U — ale věčí jest U — jeho vyn. BU — 50 to] vyn. R — to proto ... condignum] protož dí U — citra condignum) vyn. KN — 51 větčí] veliké PNT — 51—53 že . . . nebo] a to proto, neb K — 13*
195 35duom, hledajíci pilně, dokudž by nenalezla? A když by nalezla, svolá přátely a sausedy, řkúci jim: »Spolu radujte se se mnú, neb jsem nalezla zlatý, kterýž sem byla ztratila!« Takť, pravím vám, radost bude anjeluom božím nad 40 jedním hříšníkem pokání činícím.« V tomto svatém čtení pokládáta se dva skutky velmi veliká: jeden boží a druhý lidský. Boží, kdež dí: »Tento hříšníky při- jímá« «a v tom se okazuje jeho veliké milosrdenstvie); lidský, kdež dí: »A přibližovali jsú se k Ježíšovi hříšníci«. [Božský] tento 45 skutek [veliký jest], jeho milosrdenství nesmírné, [kteréž] jest nade všeckny jiné) skutky jeho. Neb když jest svět stvořil z ničehož, pravda-li, že jest skutek Kvelmi" veliký [učinilj? Větčí ť jest jeho milosrdenství, [že jest lidi vykúpilj. Když hříšníky do pekla posílá, veliká moc; větčí jeho» milosrden- 50 stvie, a to proto: citra condignum, že by nad nimi víc mělo mštěno býti, než jest. Protož jest větčí jeho milosrdenství, že dobrým v domu KC, nezažže svíci a přemítá ty věci, které v domu jsau P, nerozže světla a nepřevrací domu NT — 35 hledajíci] a nehledá TN, a hledá KPCN - dokudž by nenalezla] až i nalezne NT — by nenalezla] nenalezne KPC — 36 by nalezla] nalezne KPCNT — přátely] přítelkyně své (vyn. NT) PNT 37 jim] vyn. P — Spolu] vyn. NT — 38 zlatý] groš K, peníz NT, hřivnu C kterauž C — potratila KCNT — Tak ť] vyn. T — 40 činícím. Vejklad — († XXXIX. U) PNTU 41 pokládají (+ neb obsahují T, ps. obſahaugi!) PNT, pokládá se RCU — dvojí skutek RU — skutky milosrdné a P, skutkové N veliká] veliký RU, velicí N, znamenitá C — 42 božský K — dí, že C — přijímá a jí s nimi PON — 43 a v tom ... milosrdenstvie) vyn. B — lický (!) skutek U — 44 když U — dí] dí: »Tento hříšníky přijímá« R — hříšníci] vyn. KPCNT — [Božský] vyn. KPRCNTU — 45 [veliký jest vyn. KPRNTU, jest C — jeho] vyn. RCU — nesmírné] vyn. PRCNTU — [kteréž] vyn. KPRCNTU 46 «jiné) vyn. B — jeho] vyn. U — tento svět T — 47 pravda ... jest] byl jest to N — «li vyn. B — že jest vyn. PT, že R — «velmi vyn. B — [učinil] vyn. KPRCNTU — 48 jest vyn. NT, jest mnohem C — jeho] vyn. U — [že ... vykúpil] nade všecky jeho skutky jiné K, vyn. PRCNTU — když když nám z své milosti dary dává který koliv, veliký (vyn. U) skutek (+ jest U), větší jeho milosrdenství (větší jeho milosrdenství] a to jest veliká moc U); když RCU, opět když PNT — 49 hřiešné KPRCNTU — posielá (pošle P) spravedlivě KPRONT veliká jest to N, to veliká U — ale věčí jest U — jeho vyn. BU — 50 to] vyn. R — to proto ... condignum] protož dí U — citra condignum) vyn. KN — 51 větčí] veliké PNT — 51—53 že . . . nebo] a to proto, neb K — 13*
Strana 196
196 dává nebeské království; veliká jeho moc, větčí jeho milosrdenství supra condignum, nebo žádný sám z sebe nemuož sobě za- slúžiti království nebeského. «Protož jest většie jeho milosrden- 55 stvie. I dí David: »Milosrdenství jeho nade všecka diela) jeho.« Oj, milí křesťané, poněvadž jest tak milosrdný, přistupmež z daufáním k němu, jakož dí svatý Pavel: »K milosti truonu jeho«, — a najdem milosrdenství. Ač jsme mnoho hřešili, Boha velmi hněvali Kvelikými hříchy, proto nikoli nezúfajme, jediné 60 se věrně přibližme k němu a učiňme, což na nás jest; on ť nikoli neobmešká, by ť nedorazil, což ť jest na něm, uzří-li ť naši dobrú vuoli. Ale otázal by snad: »Jakž se mám přiblížiti?« Učiniž jako tito hříšníci, o nichž dí čtení: »Byli přibližujíce il se k Je- B 339 žíšovi hříšníci, aby slyšali jeho.« Poslúchajímejž ho, což ť on 65 nám] velí a přikazuje v svém zákoně! Daj tomu místo a plň skutečně — to ť nic jiného není potřebí. Ba, nemuožeš-li se postiti, 52 jeho moc] moc PRCT, jest (vyn. U) to moc NU — 53 supra condignum] vyn. NU — sám] vyn. PNTU — «sobě vyn. B — 54 království nebeského] vyn. C — Sem se vztahuje přípisek K: [Samověrec pak více spolíhá na samau svau jalovau austní chlubnau víru nežli na milosrdenství Pána Boha všemohaucího a lásku i pravdu svatau jeho pravíce, že ho sama víra os pravedlní (kos nečitelné!) a spasi] — 54—55 Protož ... I» než z božího milosrdenství je béře. Protož B — 54 většie] veliké U — 55 I A U, An tak R, Nebo N — 55 prorok David R — jeho boží RC — všecka diela všecky skutky B — 56 Oj] vyn. K, Aj NT ÓC, Ej U — tak velmi KC — 57 k němu] vyn. KPC, k trůnu velebnosti jeho T — Pavel k (vyn. U) Korinthům (+ v štvrté kapitole U) RU — 57—58 K milosti ... jeho] vyn. T, K truonu milosti (milosrdenství U) jeho PCNU — 58 a najdem milosrdenství] vyn. U — nejdem RC — to milosrdenství T — sme pak my C — zhřešili NU — 59 Kvelikými mno- hými B, velikejmi a hroznejmi C — proto ť my T — jediné] toliko T 60 věrně] pův. i v K, ale později vyradováno a při- psáno: [pokorně, s láskau] — k němu] jemu U, k Pánu Ježíšovi C — čiňme B, učiňme to T — jest] náleží T — 61 nezmešká KPONT — by ť nedorazil] vyn. RU, by ť nedoplnil T, by ť nedal nám, zač ho budeme z víry žádati a prositi C — uzří] jediné uzří C, uhlídá U — naši] vyn. P, toliko NT — 62 otázal (řek-li T) by se (vyn. TC) snad (vyn. U) někdo RONTU — Kterakž C — přiblížiti k němu T — 63—64 o nichž ... hříšníci] Oni se přibližovali k Ježíšovi K — 63 o nichž ... přibližujíce se] Prý (I praví T), přibližovali se PNT — čtení svaté RCU — Byli přibližujíce se] Přibližovali se RU, že se přibližovali C — 64 hříšníci] vyn. C, tejní a zjevní hříšníci RU — jeho] slovo bože KRU — Poslúchajž KPRCNTU — ho] ty ho také N — 65 [nám] vyn. KPRCNTU — velí] poraučí T — plň to U — 66 skutečně 55 Ž. 145, 9 — 57 Žid. 4, 16 —
196 dává nebeské království; veliká jeho moc, větčí jeho milosrdenství supra condignum, nebo žádný sám z sebe nemuož sobě za- slúžiti království nebeského. «Protož jest většie jeho milosrden- 55 stvie. I dí David: »Milosrdenství jeho nade všecka diela) jeho.« Oj, milí křesťané, poněvadž jest tak milosrdný, přistupmež z daufáním k němu, jakož dí svatý Pavel: »K milosti truonu jeho«, — a najdem milosrdenství. Ač jsme mnoho hřešili, Boha velmi hněvali Kvelikými hříchy, proto nikoli nezúfajme, jediné 60 se věrně přibližme k němu a učiňme, což na nás jest; on ť nikoli neobmešká, by ť nedorazil, což ť jest na něm, uzří-li ť naši dobrú vuoli. Ale otázal by snad: »Jakž se mám přiblížiti?« Učiniž jako tito hříšníci, o nichž dí čtení: »Byli přibližujíce il se k Je- B 339 žíšovi hříšníci, aby slyšali jeho.« Poslúchajímejž ho, což ť on 65 nám] velí a přikazuje v svém zákoně! Daj tomu místo a plň skutečně — to ť nic jiného není potřebí. Ba, nemuožeš-li se postiti, 52 jeho moc] moc PRCT, jest (vyn. U) to moc NU — 53 supra condignum] vyn. NU — sám] vyn. PNTU — «sobě vyn. B — 54 království nebeského] vyn. C — Sem se vztahuje přípisek K: [Samověrec pak více spolíhá na samau svau jalovau austní chlubnau víru nežli na milosrdenství Pána Boha všemohaucího a lásku i pravdu svatau jeho pravíce, že ho sama víra os pravedlní (kos nečitelné!) a spasi] — 54—55 Protož ... I» než z božího milosrdenství je béře. Protož B — 54 většie] veliké U — 55 I A U, An tak R, Nebo N — 55 prorok David R — jeho boží RC — všecka diela všecky skutky B — 56 Oj] vyn. K, Aj NT ÓC, Ej U — tak velmi KC — 57 k němu] vyn. KPC, k trůnu velebnosti jeho T — Pavel k (vyn. U) Korinthům (+ v štvrté kapitole U) RU — 57—58 K milosti ... jeho] vyn. T, K truonu milosti (milosrdenství U) jeho PCNU — 58 a najdem milosrdenství] vyn. U — nejdem RC — to milosrdenství T — sme pak my C — zhřešili NU — 59 Kvelikými mno- hými B, velikejmi a hroznejmi C — proto ť my T — jediné] toliko T 60 věrně] pův. i v K, ale později vyradováno a při- psáno: [pokorně, s láskau] — k němu] jemu U, k Pánu Ježíšovi C — čiňme B, učiňme to T — jest] náleží T — 61 nezmešká KPONT — by ť nedorazil] vyn. RU, by ť nedoplnil T, by ť nedal nám, zač ho budeme z víry žádati a prositi C — uzří] jediné uzří C, uhlídá U — naši] vyn. P, toliko NT — 62 otázal (řek-li T) by se (vyn. TC) snad (vyn. U) někdo RONTU — Kterakž C — přiblížiti k němu T — 63—64 o nichž ... hříšníci] Oni se přibližovali k Ježíšovi K — 63 o nichž ... přibližujíce se] Prý (I praví T), přibližovali se PNT — čtení svaté RCU — Byli přibližujíce se] Přibližovali se RU, že se přibližovali C — 64 hříšníci] vyn. C, tejní a zjevní hříšníci RU — jeho] slovo bože KRU — Poslúchajž KPRCNTU — ho] ty ho také N — 65 [nám] vyn. KPRCNTU — velí] poraučí T — plň to U — 66 skutečně 55 Ž. 145, 9 — 57 Žid. 4, 16 —
Strana 197
197 nemuožeš-li ráno vstávati, nemáš-li almužny z čeho dáti, jediné poslúchaj Ježíše — vše ť on to nahradí a naplní, a jediné plň přikázaní jeho; ač jsi mdlý a nestatečný (k dobrému, měj 70 jedno dobrú vuoli, že by ho nerad hněval — on ť naplní všecky nedostatky; ač nemuožeš jíti, vezme ť tě na svá ramena, hříšná ovce, a vnese) tě do Knebeského království, raduje se s svými súsedy, anjely božími. Tak ť jest on dobrý, náš milý Buoh. Ej, učiňmež jemu tu radost, milí křesťané)! Ale že toto jest, když se již chtí lidé hřiešní přiblížiti k Ježíšovi a hledají ho, že mnohokrát najdau čerta a dábla, neb náramně mnoho osídl dábelských při tom bývá. Nebo dábel jest toho velmi pilen a k tomu své audy — falešné proroky a kněží — zbuzuje, aby tu ukazovali lidem Ježíše a jich spasení, kdež 80 ho nikoli Knenaleznú: ono v falešných postech, ono Kv kbele, ono v kropáči, ono v políbení, ono: »Tuto vložíš.«, onde: »Na — paut puojdeš«, onde: »Tuto máš tolik odpustkuov, onde tolik«, 75 i jeho svatá přikázaní C — to ť] k tomu ť N, mimo to T, a U — jiného ti U — potřeba U — Ba] vyn. NT — 67 dávati KONTU — jediné] toliko T — 68 Ježíše [. čiň spravedlnost] K — nahradí a] vyn. KPCNT — jediné] vyn. PNT — 69 boží (vyn. RNT) přikázaní a řeči RONT — jeho] boží C — ač] a že U — «k dobrému vyn. B — 70 jedno] jedno ještě KPRC, toliko — N — ho nerad hněval rád všecko učinil B — nerad, ani pomyšlením T on to C — 71 nedostatky tvé RCU — ač nemuožeš] a nebudeš-li moci C — hříšná ovce] vyn. RU, hříšnau ovci N — 72 ovce poblaudilá C — «vnese) vezme B — «nebeského svého B, ovčince, totižto do nebeského C — Raduj KN — 72—73 raduje ... božími] svého, aby se na věky radoval s sausedy jeho, svatými anjely T — 73 totižto s svatejmi anděly C — božími] nebeskými RU, vyn. C — dobrotivý T — náš] drahý RU — 74 Buoh] Pán KPCNTU — Ej] I KRU, Uj P, Au N, Aj T — «milí křesťané) vyn. B — 75 to U — jest, že C — hřiešní vyn. B, říšní U — 76 drahému Ježíšovi KC — hledajíce N — že] vyn. N — mnohdykrát NT — nejdau R — čerta a] vyn. PRCNTU - dábla a šatana N — 77 osídel RCNTU — ďábel- ských] nastraženo N — jest N — Nebo] A RU, vyn. N — Dábel zajisté N — 78 velmi] vyn. C, velmi velice N, náramně T — audy] vyn. NT — totiž falešné U — kněží pošetilé N — 79 tu] tudy RC — lidem] vyn. R — «jich) vyn. B — 80 nenajdú B — postech] pautech (!) U — v kbele, ono? vyn. BN — ve kbele RCU — 81 v kropáči, ono ve škapulí»ři T (ps. woſſkapularzj!) — ono v políbení v políbeni U — ono: »Tuto vložíš!« vyn. U, a opět v růženci: »Tuto, praví, vložíš!« T — Tuto] Onde C — vložíš a tuto políbíš N — onde] Tamto NTU, tuto C — 82 onde: »Tuto] »Tuto RT, »Tu U, »Tamto N — tolik... tolik] opět tolik a tolik odpustkův T onde tolik] vyn. RU, jinde tolik N — 83 a] ale PT — lidem ... ale] vyn.
197 nemuožeš-li ráno vstávati, nemáš-li almužny z čeho dáti, jediné poslúchaj Ježíše — vše ť on to nahradí a naplní, a jediné plň přikázaní jeho; ač jsi mdlý a nestatečný (k dobrému, měj 70 jedno dobrú vuoli, že by ho nerad hněval — on ť naplní všecky nedostatky; ač nemuožeš jíti, vezme ť tě na svá ramena, hříšná ovce, a vnese) tě do Knebeského království, raduje se s svými súsedy, anjely božími. Tak ť jest on dobrý, náš milý Buoh. Ej, učiňmež jemu tu radost, milí křesťané)! Ale že toto jest, když se již chtí lidé hřiešní přiblížiti k Ježíšovi a hledají ho, že mnohokrát najdau čerta a dábla, neb náramně mnoho osídl dábelských při tom bývá. Nebo dábel jest toho velmi pilen a k tomu své audy — falešné proroky a kněží — zbuzuje, aby tu ukazovali lidem Ježíše a jich spasení, kdež 80 ho nikoli Knenaleznú: ono v falešných postech, ono Kv kbele, ono v kropáči, ono v políbení, ono: »Tuto vložíš.«, onde: »Na — paut puojdeš«, onde: »Tuto máš tolik odpustkuov, onde tolik«, 75 i jeho svatá přikázaní C — to ť] k tomu ť N, mimo to T, a U — jiného ti U — potřeba U — Ba] vyn. NT — 67 dávati KONTU — jediné] toliko T — 68 Ježíše [. čiň spravedlnost] K — nahradí a] vyn. KPCNT — jediné] vyn. PNT — 69 boží (vyn. RNT) přikázaní a řeči RONT — jeho] boží C — ač] a že U — «k dobrému vyn. B — 70 jedno] jedno ještě KPRC, toliko — N — ho nerad hněval rád všecko učinil B — nerad, ani pomyšlením T on to C — 71 nedostatky tvé RCU — ač nemuožeš] a nebudeš-li moci C — hříšná ovce] vyn. RU, hříšnau ovci N — 72 ovce poblaudilá C — «vnese) vezme B — «nebeského svého B, ovčince, totižto do nebeského C — Raduj KN — 72—73 raduje ... božími] svého, aby se na věky radoval s sausedy jeho, svatými anjely T — 73 totižto s svatejmi anděly C — božími] nebeskými RU, vyn. C — dobrotivý T — náš] drahý RU — 74 Buoh] Pán KPCNTU — Ej] I KRU, Uj P, Au N, Aj T — «milí křesťané) vyn. B — 75 to U — jest, že C — hřiešní vyn. B, říšní U — 76 drahému Ježíšovi KC — hledajíce N — že] vyn. N — mnohdykrát NT — nejdau R — čerta a] vyn. PRCNTU - dábla a šatana N — 77 osídel RCNTU — ďábel- ských] nastraženo N — jest N — Nebo] A RU, vyn. N — Dábel zajisté N — 78 velmi] vyn. C, velmi velice N, náramně T — audy] vyn. NT — totiž falešné U — kněží pošetilé N — 79 tu] tudy RC — lidem] vyn. R — «jich) vyn. B — 80 nenajdú B — postech] pautech (!) U — v kbele, ono? vyn. BN — ve kbele RCU — 81 v kropáči, ono ve škapulí»ři T (ps. woſſkapularzj!) — ono v políbení v políbeni U — ono: »Tuto vložíš!« vyn. U, a opět v růženci: »Tuto, praví, vložíš!« T — Tuto] Onde C — vložíš a tuto políbíš N — onde] Tamto NTU, tuto C — 82 onde: »Tuto] »Tuto RT, »Tu U, »Tamto N — tolik... tolik] opět tolik a tolik odpustkův T onde tolik] vyn. RU, jinde tolik N — 83 a] ale PT — lidem ... ale] vyn.
Strana 198
198 a lidem to mílo, ale přikázaní boží kdes! Lehko do nebe vedau, ale toto: »Zapři sám sebe, vezmi kříž svuoj, podiž po mně«, 85 »Miluj nepřátely!«, — nelíbo, nemílo! Ba, ještě toto do těch svuodcí bývá, že ť Ježíšem od Ježíše vedau, Duchem svatým od Ducha svatého, vírau od víry, církví od církve. U příkladě: Pán Ježíš řekl: »Kto jí mé tělo a pí mú krev, ve mně přebývá a já v něm«. A kněz svuodce: »Však jest pod jednú způsobú dával!« 90 — a lže! Aneb: »Však jest řekl: Kto jí tento chléb, živ bude na věky. Dosti máte na tom!« I svodí Ježíšem od Ježíše. Opět: Duchem svatým jest ustaveno, že nemá býti bráno od svátostí, ano tak dí čtení: »Darmo jste vzali, darmo dajte.« A doktorové téměř všichni pravie, že jest to prvnie kacéřstvie, svatokupečstvie). 95 A oni praví, že jest to Duchem svatým ustanoveno, li aby bylo B 340 KPCNT — ale] a U — boží] vyn. RU — kdes, a lidem se mílo projíti, snadno políbiti! KPCNT — Lehce NU, A tak lehce T — vedau] vejdau R, ukazují U, vedau cestau hladkau T — 84 ale] než T, a U — toto] toto jesť tvrdé C — za mnau U — 85 nepřátely své (+ a jim dobře čiň C), to ť jest TC, nepřátely, co sobě nechceš, nečiň toho jinému,« to ť jest N — to ť nelíbo U — cos' nemilého, nelibého T — Ba A U — to U — 85— 86 při těch svůdcích U — 86 svůdcův (+ lhářův T) RNT — vedau, zákonem od zákona. N — 87 věrau N — církví svatan C - cierkve svaté KRONT Jako u příkladě C, V příkladu mluvě N, U příkladě mluvě T — 87—88 U příkladě ... řekl] A Pán dí U — 89 kněz] vyn. T — svůdce, pletichář a lhář kněz praví T, svůdce bude praviti C, svůdce dí U — jest] má býti K, jest to R dáváno K, vydal PNT - 90 lhau (+ v hrdlo T) PT, bude lháti C — Aneb opět bude říci C — Aneb ... řekl] A i to děje, že U — Však jest řekl] vyn. R — 91 Dosti, prý N, A, prý, dosti t U — svozují T — Opět] vyn. R, A U — 92 jest ustaveno] ustanoveno NCTU — nic bráno NT — od žádné svátosti NT — 93 ano] an K, neb PONT, a U — tak vyn. PNT — čtení] čtení svaté RU, Duch svatý KPCNT — 93—94 A doktorové... svatokupečstvie? vyn. B — 93 doktorové svatí NCTU — 94 téměř] vyn. U — pravic] mluví PRONTU — to] vyn. PNT svatokupečstvie. [Doktorové svatí praví, že jest to první kacířství, svato- kupectví] K — 95—96 A oni ... bráno] vyn. PCT, bráti peníze aneb jiné věci od svátostí N — 95 oni] vám R, to vám U — pravím U — že] že má 84 Mat. 16, 24; Marek 8, 34 — 85 Mat. 5, 44; Luk. 6, 27, 35 — 86 n. Toto místo uvádí B. Jajet (snad omylem cituje 3. neděli po velkonoci m. 3. neděli po sv. Trojici). Srovnej Bartoše, Literární činnost M. Jana Rokycany atd. (Sbírka pramenů III. 9, Čes. ak. 1928) str. 50 sub Dodatek č. 1. 88 Jan 6, 56 — 90 Jan 6, 58 — 93 Mat. 10, 8 —
198 a lidem to mílo, ale přikázaní boží kdes! Lehko do nebe vedau, ale toto: »Zapři sám sebe, vezmi kříž svuoj, podiž po mně«, 85 »Miluj nepřátely!«, — nelíbo, nemílo! Ba, ještě toto do těch svuodcí bývá, že ť Ježíšem od Ježíše vedau, Duchem svatým od Ducha svatého, vírau od víry, církví od církve. U příkladě: Pán Ježíš řekl: »Kto jí mé tělo a pí mú krev, ve mně přebývá a já v něm«. A kněz svuodce: »Však jest pod jednú způsobú dával!« 90 — a lže! Aneb: »Však jest řekl: Kto jí tento chléb, živ bude na věky. Dosti máte na tom!« I svodí Ježíšem od Ježíše. Opět: Duchem svatým jest ustaveno, že nemá býti bráno od svátostí, ano tak dí čtení: »Darmo jste vzali, darmo dajte.« A doktorové téměř všichni pravie, že jest to prvnie kacéřstvie, svatokupečstvie). 95 A oni praví, že jest to Duchem svatým ustanoveno, li aby bylo B 340 KPCNT — ale] a U — boží] vyn. RU — kdes, a lidem se mílo projíti, snadno políbiti! KPCNT — Lehce NU, A tak lehce T — vedau] vejdau R, ukazují U, vedau cestau hladkau T — 84 ale] než T, a U — toto] toto jesť tvrdé C — za mnau U — 85 nepřátely své (+ a jim dobře čiň C), to ť jest TC, nepřátely, co sobě nechceš, nečiň toho jinému,« to ť jest N — to ť nelíbo U — cos' nemilého, nelibého T — Ba A U — to U — 85— 86 při těch svůdcích U — 86 svůdcův (+ lhářův T) RNT — vedau, zákonem od zákona. N — 87 věrau N — církví svatan C - cierkve svaté KRONT Jako u příkladě C, V příkladu mluvě N, U příkladě mluvě T — 87—88 U příkladě ... řekl] A Pán dí U — 89 kněz] vyn. T — svůdce, pletichář a lhář kněz praví T, svůdce bude praviti C, svůdce dí U — jest] má býti K, jest to R dáváno K, vydal PNT - 90 lhau (+ v hrdlo T) PT, bude lháti C — Aneb opět bude říci C — Aneb ... řekl] A i to děje, že U — Však jest řekl] vyn. R — 91 Dosti, prý N, A, prý, dosti t U — svozují T — Opět] vyn. R, A U — 92 jest ustaveno] ustanoveno NCTU — nic bráno NT — od žádné svátosti NT — 93 ano] an K, neb PONT, a U — tak vyn. PNT — čtení] čtení svaté RU, Duch svatý KPCNT — 93—94 A doktorové... svatokupečstvie? vyn. B — 93 doktorové svatí NCTU — 94 téměř] vyn. U — pravic] mluví PRONTU — to] vyn. PNT svatokupečstvie. [Doktorové svatí praví, že jest to první kacířství, svato- kupectví] K — 95—96 A oni ... bráno] vyn. PCT, bráti peníze aneb jiné věci od svátostí N — 95 oni] vám R, to vám U — pravím U — že] že má 84 Mat. 16, 24; Marek 8, 34 — 85 Mat. 5, 44; Luk. 6, 27, 35 — 86 n. Toto místo uvádí B. Jajet (snad omylem cituje 3. neděli po velkonoci m. 3. neděli po sv. Trojici). Srovnej Bartoše, Literární činnost M. Jana Rokycany atd. (Sbírka pramenů III. 9, Čes. ak. 1928) str. 50 sub Dodatek č. 1. 88 Jan 6, 56 — 90 Jan 6, 58 — 93 Mat. 10, 8 —
Strana 199
199 od svátostí bráno, «i svodie Duchem svatým od Ducha svatého). Opět věrau) [svodí od víry. Jako: Říkáme u víře: »Vstúpil na nebe, sedí na pravici «Boha Otce)«; svuodce řkau: »Hlédajž, že ť jest tam a že ť ho zde nenie!«, i svodí vírau od víry, nevě- 100 řiec, by to bylo tělo božie v té velebné svátosti. Ba, ještě svodí církví od církve svaté), a tu jest náramně veliké zavedení. Neb dí svatý Augustin: »Hlédaj pilně, aby nevěstkau klamán nebyl! Nebo se mnozí nazývají církví svatú, a jsúc zbor šatanuov neboť dábel také má svuoj zbor, synagogu.« A svatý Jan Zlatá 105 usta mluví na ona slova: »Jeruzaleme, Jeruzaleme!« V tom, že die dvakrát »Jeruzaleme«, on píše a mluví, že jest dvoje církev duchovní jedna, jenž jest pravá chot Kristova, druhá tělesná ješto ta církev slove všeckno křesťanstvo spolu, zlé i dobré. I mluví tu Zlatá usta, mezi jinú řečí dí, že nezáleží církev svatá římská 110 na osobách ani na úřadech ani na duostojenstvích, neb jest jí tak Kristus nezaložil, ale založil ji na vyznání pravé víry a na násle- dování, když jest mluvil «Pán Ježíš k učedlníkuom svým řka: bráno býti od svátostí a že K — ustaveno K — 95—96 aby bylo ... bráno] vyn. K, aby brali od svátostí R, aby nebral od svátostí U — 96 gi svodie ... svatého? A doktorové světí mluví, že jest svatokupectví kacířství B — i a tak C — 97 Opět věrau) Vírau BPRTU, Věrau N — [svodí] vyn. PRNTU — 98 nebesa KPCNTU - «Boha Otce» boží B — Otce vše- mohaucího RCTU — svuodce řkau] vyn. KPCN, a oni T, i budau mluviti R, i mluví to U — 98—99 «Hlédajž ... nenie Hle, že ť ho není zde, že ť jest na nebe vstúpil B, Hlediž (A, prý, hlediž U), že ť ho zde není, a jest tam RU — 98 Hlédajž] Hlédajž, prý PN, praví T, Hlediž NT, Pohlediž, prej C — 99 svodí lidi T — 99—100 nevěřiec ... velebné že není těla božího v B, vyn. C — nevěří U — 100 to] tu K — svátosti] vyn. C — 101 církví svatau C — svaté) vyn. B — náramně] vyn. RU, nám náramně C — veliké a hrozné T — 102 Neb] vyn. RU — praví T — Hlédaj] Hlediž PRU, Šetř NC — Hlédaj pilně] Měj se na pilném pozoru T pilně] vyn. P o-tau nevěstkau U — 103 svatú [římskau] K — jsú KRNU — 104 svuoj zbor] svau církev RU — synagogu] vyn. U, svú cierkev K, synagogam, svú církev PONT, synagogam, svůj zbor R — Zlatá usta] vyn. KRU, Zlatoustý PCNT — 105 mluvil U — 105—106 V tom... dvoje Dí, že dvojí jest na slova (!) B, On píše (napsal U), že jest dvojí RU — 106 die] praví N — podvakráte N — on] tak on C — 107 tělesná, hovadná N — 108 ješto ta církev] a ta U — ta církev] se také církví nazývá, a to N — ta] také KPC, jest také T — církví C — mluví tu] dí to U — 109 Zlatoustý K, svatý Jan Zlatoustý PRCNTU — dí vyn. RU, a dí N — 110 ani na úřadech] vyn. RU — důstojenství CU — jí] je P — 111 viery [v Boha] K — 112 «Pán Ježíš? vyn. B — 113 Kejm RC — pravíte R, praví mě P, mně (!) pravíte U — lidé] vyn. KRN, vy a lidé U — Syna
199 od svátostí bráno, «i svodie Duchem svatým od Ducha svatého). Opět věrau) [svodí od víry. Jako: Říkáme u víře: »Vstúpil na nebe, sedí na pravici «Boha Otce)«; svuodce řkau: »Hlédajž, že ť jest tam a že ť ho zde nenie!«, i svodí vírau od víry, nevě- 100 řiec, by to bylo tělo božie v té velebné svátosti. Ba, ještě svodí církví od církve svaté), a tu jest náramně veliké zavedení. Neb dí svatý Augustin: »Hlédaj pilně, aby nevěstkau klamán nebyl! Nebo se mnozí nazývají církví svatú, a jsúc zbor šatanuov neboť dábel také má svuoj zbor, synagogu.« A svatý Jan Zlatá 105 usta mluví na ona slova: »Jeruzaleme, Jeruzaleme!« V tom, že die dvakrát »Jeruzaleme«, on píše a mluví, že jest dvoje církev duchovní jedna, jenž jest pravá chot Kristova, druhá tělesná ješto ta církev slove všeckno křesťanstvo spolu, zlé i dobré. I mluví tu Zlatá usta, mezi jinú řečí dí, že nezáleží církev svatá římská 110 na osobách ani na úřadech ani na duostojenstvích, neb jest jí tak Kristus nezaložil, ale založil ji na vyznání pravé víry a na násle- dování, když jest mluvil «Pán Ježíš k učedlníkuom svým řka: bráno býti od svátostí a že K — ustaveno K — 95—96 aby bylo ... bráno] vyn. K, aby brali od svátostí R, aby nebral od svátostí U — 96 gi svodie ... svatého? A doktorové světí mluví, že jest svatokupectví kacířství B — i a tak C — 97 Opět věrau) Vírau BPRTU, Věrau N — [svodí] vyn. PRNTU — 98 nebesa KPCNTU - «Boha Otce» boží B — Otce vše- mohaucího RCTU — svuodce řkau] vyn. KPCN, a oni T, i budau mluviti R, i mluví to U — 98—99 «Hlédajž ... nenie Hle, že ť ho není zde, že ť jest na nebe vstúpil B, Hlediž (A, prý, hlediž U), že ť ho zde není, a jest tam RU — 98 Hlédajž] Hlédajž, prý PN, praví T, Hlediž NT, Pohlediž, prej C — 99 svodí lidi T — 99—100 nevěřiec ... velebné že není těla božího v B, vyn. C — nevěří U — 100 to] tu K — svátosti] vyn. C — 101 církví svatau C — svaté) vyn. B — náramně] vyn. RU, nám náramně C — veliké a hrozné T — 102 Neb] vyn. RU — praví T — Hlédaj] Hlediž PRU, Šetř NC — Hlédaj pilně] Měj se na pilném pozoru T pilně] vyn. P o-tau nevěstkau U — 103 svatú [římskau] K — jsú KRNU — 104 svuoj zbor] svau církev RU — synagogu] vyn. U, svú cierkev K, synagogam, svú církev PONT, synagogam, svůj zbor R — Zlatá usta] vyn. KRU, Zlatoustý PCNT — 105 mluvil U — 105—106 V tom... dvoje Dí, že dvojí jest na slova (!) B, On píše (napsal U), že jest dvojí RU — 106 die] praví N — podvakráte N — on] tak on C — 107 tělesná, hovadná N — 108 ješto ta církev] a ta U — ta církev] se také církví nazývá, a to N — ta] také KPC, jest také T — církví C — mluví tu] dí to U — 109 Zlatoustý K, svatý Jan Zlatoustý PRCNTU — dí vyn. RU, a dí N — 110 ani na úřadech] vyn. RU — důstojenství CU — jí] je P — 111 viery [v Boha] K — 112 «Pán Ježíš? vyn. B — 113 Kejm RC — pravíte R, praví mě P, mně (!) pravíte U — lidé] vyn. KRN, vy a lidé U — Syna
Strana 200
200 »Kým praví býti lidé Syna člověka?« A oni řekli: »Jiní Eliášem, jiní Jeremiášem, jiní jedním z prorokuov«; až se i na Petra došlo, 115 že jest on jediný právě vyznal a uhod«il řka: »Ty jsi Kristus, Syn Boha živého«. A Pán jeho vetce: »Blahoslavený jsi, Šimone Januov, nebo tělo a krev nezjevilo tobě, ale Otec muoj!« Neb ť jest maličko lidí, aby uměli právě) uhoditi [na pravú víru], jedne) komuž ť [sám] milý Buoh dá. A Pán dále Petrovi 120 řekl: »Ty jsi Petr, a na té skále — totiž na tom vyznání — vzdělám církev mú«. I protož mluví svatý Jan Zlatá usta, že církev svatá není místem, aby na jednom místě byla, ale kdež koli po všem světě jest pravé vyznání víry a poznání, že všady jest církev svatá římská, jejížto hlava jest Kristus. Ale aby tu byla církev 125 svatá, na těch šarlatnícéch svatokupeckých a lakomých? Aha, nikoli! I svodí i církví od církve pravíc: »A, á, my ť jsme B 341 církev svatá! My ť máme moc, oni ť nemají, oni ť jsú odřezanci!« člověka] vyn. P, mně (!) N — řekli] pravili C, odpověděli N — Jiní] vyn. RU — 114 Jeremiáše K, prorokem Jeremiášem RU — až... došlo] až na Petra přišla dotázka N — se] vyn. U — došlo] dostalo T, přišlo U — 115 on sám C — «jediný vyn. B, jediný z nich se vydařil a N — a] vyn. N — uhod«i1] uhodl BR, trefil na pravdu T, vyn. N — když (+ jest C) řekl ROU — jsi] vyn. C — 116—117 jeho ... nebo] mu: »Prý (vyn. N), Petře PN, mu řekl: »Petře T, Ježíš odpověděl a řekl: »Ej, Petře C — 116 jeho] jemu KRU — řekl RU — 116—117 Blahoslavený ... nebo] Petře K, vyn. RU — 117 tobě toho U — můj nebeskej, jenž v nebesích jest C, můj, kterýž jest v nebesích NT — 118 Neb ť jest] Tak ť jest velmi T — málo C — uměli] mohli RU, mohli a uměli T — (právě» vyn. B — [na pravú víru] vyn. KPRCU — 119 «jedne než B — ť] to CU — [sám] vyn. KPRCNTU — milý] Pán C — dá] to dá (dáti ráčí T) NT, dá, na pravau, živau víru C drahý Pán K, Pán Kristus C — 119 120 dále ... řekl] jemu zase vece (řka T) PNT, zase Petrovi (+ řekl CU) RCU — 120 totiž] to jest T — tvém vyznání T — 121 svau U — Jan] vyn. U — Zlatoustý KPRCNTU 122 místem obsažena T — místem ... byla] na jednom místě C — aby] ani KN, aby totiž T — byla] kdy byla jest N — 123—124 církev ... římská] vyn. RU — 124 svatá katolická N — římská] v K škrtnuto a při- psáno později: [však ne římská], v C, zdá se, pův. též, ale přeškrtáno — jejížto . .. Kristus] vyn. K — jejížto] jíž PNT, jížto C — Kristus a kteráž jeho poslauchá, jedauce tělo jeho a pijíce krev drahau jeho N — tuto K — 125 svatá katolická římská, kterýž titul oni cizoložně sobě připisují N — těchto KRCT — šamlatníciech K — šarlatnících, lako- mých (lakomcích N), svatokupcích (+ kacířích T) PNT — Aba] vyn. N , ÓT — 126 svozují T — církve svaté C — pravíc] vyn. PCNT — A, á] A RU, A, á, prej C, Au, prý N, Anu, praví T — 127 jí nemají NT — 128 113 Mat. 16, 13 nn. —
200 »Kým praví býti lidé Syna člověka?« A oni řekli: »Jiní Eliášem, jiní Jeremiášem, jiní jedním z prorokuov«; až se i na Petra došlo, 115 že jest on jediný právě vyznal a uhod«il řka: »Ty jsi Kristus, Syn Boha živého«. A Pán jeho vetce: »Blahoslavený jsi, Šimone Januov, nebo tělo a krev nezjevilo tobě, ale Otec muoj!« Neb ť jest maličko lidí, aby uměli právě) uhoditi [na pravú víru], jedne) komuž ť [sám] milý Buoh dá. A Pán dále Petrovi 120 řekl: »Ty jsi Petr, a na té skále — totiž na tom vyznání — vzdělám církev mú«. I protož mluví svatý Jan Zlatá usta, že církev svatá není místem, aby na jednom místě byla, ale kdež koli po všem světě jest pravé vyznání víry a poznání, že všady jest církev svatá římská, jejížto hlava jest Kristus. Ale aby tu byla církev 125 svatá, na těch šarlatnícéch svatokupeckých a lakomých? Aha, nikoli! I svodí i církví od církve pravíc: »A, á, my ť jsme B 341 církev svatá! My ť máme moc, oni ť nemají, oni ť jsú odřezanci!« člověka] vyn. P, mně (!) N — řekli] pravili C, odpověděli N — Jiní] vyn. RU — 114 Jeremiáše K, prorokem Jeremiášem RU — až... došlo] až na Petra přišla dotázka N — se] vyn. U — došlo] dostalo T, přišlo U — 115 on sám C — «jediný vyn. B, jediný z nich se vydařil a N — a] vyn. N — uhod«i1] uhodl BR, trefil na pravdu T, vyn. N — když (+ jest C) řekl ROU — jsi] vyn. C — 116—117 jeho ... nebo] mu: »Prý (vyn. N), Petře PN, mu řekl: »Petře T, Ježíš odpověděl a řekl: »Ej, Petře C — 116 jeho] jemu KRU — řekl RU — 116—117 Blahoslavený ... nebo] Petře K, vyn. RU — 117 tobě toho U — můj nebeskej, jenž v nebesích jest C, můj, kterýž jest v nebesích NT — 118 Neb ť jest] Tak ť jest velmi T — málo C — uměli] mohli RU, mohli a uměli T — (právě» vyn. B — [na pravú víru] vyn. KPRCU — 119 «jedne než B — ť] to CU — [sám] vyn. KPRCNTU — milý] Pán C — dá] to dá (dáti ráčí T) NT, dá, na pravau, živau víru C drahý Pán K, Pán Kristus C — 119 120 dále ... řekl] jemu zase vece (řka T) PNT, zase Petrovi (+ řekl CU) RCU — 120 totiž] to jest T — tvém vyznání T — 121 svau U — Jan] vyn. U — Zlatoustý KPRCNTU 122 místem obsažena T — místem ... byla] na jednom místě C — aby] ani KN, aby totiž T — byla] kdy byla jest N — 123—124 církev ... římská] vyn. RU — 124 svatá katolická N — římská] v K škrtnuto a při- psáno později: [však ne římská], v C, zdá se, pův. též, ale přeškrtáno — jejížto . .. Kristus] vyn. K — jejížto] jíž PNT, jížto C — Kristus a kteráž jeho poslauchá, jedauce tělo jeho a pijíce krev drahau jeho N — tuto K — 125 svatá katolická římská, kterýž titul oni cizoložně sobě připisují N — těchto KRCT — šamlatníciech K — šarlatnících, lako- mých (lakomcích N), svatokupcích (+ kacířích T) PNT — Aba] vyn. N , ÓT — 126 svozují T — církve svaté C — pravíc] vyn. PCNT — A, á] A RU, A, á, prej C, Au, prý N, Anu, praví T — 127 jí nemají NT — 128 113 Mat. 16, 13 nn. —
Strana 201
201 Ale hlédaj, přijde ť hodina, že strach, ať by nebylo řečeno: »Nevěrná cizoložnice poběhlá, že s' se směla mú chotí na- 130 zývati, odstupiž ode mne na věky!« Dí dále čtení svaté): »I reptali jsú mistři a zákonníci řkúc: Tento hříšníky přijímá a jí s nimi.« I oni ť jsú to mluvili tiem úmyslem, chtíce ho pohaněti a mnějíce, že jemu to k veliké hanbě mluví, ano jest to bylo k jeho veliké cti; neb «jest to velmi) 135 veliká čest milému Ježíšovi, hříšné lidi na milost přijímati a smilovati se nad nimi)). Tak právě nyní mistři a zákonníci hanějí, utrhají, kacíře dávají těm, ktož se čtením, Křečí a zákonem božím) zpravují. Ale shledáte bóhdá, kterak ť to k veliké cti přijde těm, kteříž se v tom budú uměti míti a to snésti. Nebo 140 haněnu býti pro Boha a pro jeho pravdu na světě, není větčí cti Ka chvály. Zda jsú Petra a Pavla neb jiné svaté ctili a chválili a jako dobré ga svaté) odsúdili a zſajbili? Ba, jako lotry, zlo- čince a nešlechetné kacíře! Neb jest on to sám pověděl: »Puditi hlédaj] vyn. RNU, pamatuj T, zvíš C — všemu hodina C — že] a RU — strach ... nebylo ť bude B — 129 Ú (Ó C), nevěrná PC — «poběhlá vyn. B — kdy směla C — 130 věky, neznám tě T — 131 Dí tu RC — dále] vyn. U — svaté) vyn. B — řkauc, že PCN — 132 I oni ť) Tito zákoníci proto C — to] toto PN, tato slova T — 133 mní P, domnívajíce se C, domnívali se N — 134 mluví] bude RU — a vono RU — bylo a slaužilo T — «jest to velmi lékaři hanba není, ale čest a pochvala, když s nemocnými se milostivě obírá: tak jest B - velmi vyn. PNTU — 135 milému Ježíšovi] drahému (+ Pánu NC) Ježíšovi, našemu milému (vyn. C) Pánu KPCNT, jemu, drahému Pánu Ježíšovi R, jeho, milého Pána Ježíše U — lidi vyn. B — 136 «a smilo- vati ... nimi) vyn. B Tak právě] Ale také tak U — a zákonníci vyn. B — 137 haní U — kacíře dávají] kaceřují (+ a odřezance dávají T RTU — kteří PONTU — 137—138 řečí... božím Kristovým B, božím, řečí a zákonem jeho K, svatým a zákonem božím TCU — 138 shledáte] vyn. U — bóhdá] vyn. RU, to, dá-li Buoh P, to, když Pán Bůh dá C, to, dá Pán Bůh T, to brzce N — cti a poctivosti T — 139 těm všem T se v tom ... snésti] to umějí snášeti U — míti] trpělivě chovati N, slušně míti C — míti a to] vyn. R, chovati a trpělivě to T — to] vyn. KPC - snášeti NT, snésti, strpěti C — Nebo haněnu] Haněnu zajistě T — 140 pohaněnu U — pravdu svatau NT — na všem světě C — 141 a chvály» vyn. B — svatého Petra TC — aneb Pavla svatého C — neb jiné svaté s jinejmi svatejmi C — svaté] vyn. KPN — 142 a jako dobré] jak by na ně slušelo? Ale U — jako] jako za PT, za N — «a svaté) vyn. BU — odsuzovali T — zbili KPRCNU, zamordovali T — Ba] A RU — lotry) jiné lotry T, vyn. C — 143 a] vyn. K — a kacieře K — on] vyn. U — 143 Podle Mat. 23, 34 a Jana 16, 2 —
201 Ale hlédaj, přijde ť hodina, že strach, ať by nebylo řečeno: »Nevěrná cizoložnice poběhlá, že s' se směla mú chotí na- 130 zývati, odstupiž ode mne na věky!« Dí dále čtení svaté): »I reptali jsú mistři a zákonníci řkúc: Tento hříšníky přijímá a jí s nimi.« I oni ť jsú to mluvili tiem úmyslem, chtíce ho pohaněti a mnějíce, že jemu to k veliké hanbě mluví, ano jest to bylo k jeho veliké cti; neb «jest to velmi) 135 veliká čest milému Ježíšovi, hříšné lidi na milost přijímati a smilovati se nad nimi)). Tak právě nyní mistři a zákonníci hanějí, utrhají, kacíře dávají těm, ktož se čtením, Křečí a zákonem božím) zpravují. Ale shledáte bóhdá, kterak ť to k veliké cti přijde těm, kteříž se v tom budú uměti míti a to snésti. Nebo 140 haněnu býti pro Boha a pro jeho pravdu na světě, není větčí cti Ka chvály. Zda jsú Petra a Pavla neb jiné svaté ctili a chválili a jako dobré ga svaté) odsúdili a zſajbili? Ba, jako lotry, zlo- čince a nešlechetné kacíře! Neb jest on to sám pověděl: »Puditi hlédaj] vyn. RNU, pamatuj T, zvíš C — všemu hodina C — že] a RU — strach ... nebylo ť bude B — 129 Ú (Ó C), nevěrná PC — «poběhlá vyn. B — kdy směla C — 130 věky, neznám tě T — 131 Dí tu RC — dále] vyn. U — svaté) vyn. B — řkauc, že PCN — 132 I oni ť) Tito zákoníci proto C — to] toto PN, tato slova T — 133 mní P, domnívajíce se C, domnívali se N — 134 mluví] bude RU — a vono RU — bylo a slaužilo T — «jest to velmi lékaři hanba není, ale čest a pochvala, když s nemocnými se milostivě obírá: tak jest B - velmi vyn. PNTU — 135 milému Ježíšovi] drahému (+ Pánu NC) Ježíšovi, našemu milému (vyn. C) Pánu KPCNT, jemu, drahému Pánu Ježíšovi R, jeho, milého Pána Ježíše U — lidi vyn. B — 136 «a smilo- vati ... nimi) vyn. B Tak právě] Ale také tak U — a zákonníci vyn. B — 137 haní U — kacíře dávají] kaceřují (+ a odřezance dávají T RTU — kteří PONTU — 137—138 řečí... božím Kristovým B, božím, řečí a zákonem jeho K, svatým a zákonem božím TCU — 138 shledáte] vyn. U — bóhdá] vyn. RU, to, dá-li Buoh P, to, když Pán Bůh dá C, to, dá Pán Bůh T, to brzce N — cti a poctivosti T — 139 těm všem T se v tom ... snésti] to umějí snášeti U — míti] trpělivě chovati N, slušně míti C — míti a to] vyn. R, chovati a trpělivě to T — to] vyn. KPC - snášeti NT, snésti, strpěti C — Nebo haněnu] Haněnu zajistě T — 140 pohaněnu U — pravdu svatau NT — na všem světě C — 141 a chvály» vyn. B — svatého Petra TC — aneb Pavla svatého C — neb jiné svaté s jinejmi svatejmi C — svaté] vyn. KPN — 142 a jako dobré] jak by na ně slušelo? Ale U — jako] jako za PT, za N — «a svaté) vyn. BU — odsuzovali T — zbili KPRCNU, zamordovali T — Ba] A RU — lotry) jiné lotry T, vyn. C — 143 a] vyn. K — a kacieře K — on] vyn. U — 143 Podle Mat. 23, 34 a Jana 16, 2 —
Strana 202
202 a hnáti budú vás miesto od miesta, a ktož vás zabí, bude mnieti, 145 že by tím Pánu Bohu poslúžil.« Ba, veď, ktož ť chce Pána Ježíše následovati, musí ť kuože nasaditi. Divný ť jest to pán a divná jest u něho služba! Vedlé něho se jiného nedovrtíš na tomto světě, cti ani chvály světské, ale hanění, kaceřování, puzení, bití; než ažť milý Buoh pomůže se přeplaviti s tohoto bídného světa, 150 Ktuť teprv bude chvála! Jakož o tom Kpsáno stojí v knihách Múdrosti v V. kapitole, ješto pekelníci mluví a mluviti budú k svéj bídě a múce a ke cti voleným božím, «kteříž jsú tak haněni trýzněni, za blázny jmieni na tomto světě): »Aj, to ť jsú ti, kteréž jsme měli za blázny, a kterak ť jsú počteni mezi syny božími 155 a díl jejich mezi svatými!« A svatý Pavel také mluví o těch drahých vítězích, o svatých mučedlnících, kteříž u páleni, stínáni, B 342 mordováni byli, střeva z nich vláčena. Aj, to ť jsú ti, jichžto svět nebyl hoden. on to sám] sám Spasitel náš T, on sám, drahej Pán C — to) vyn. PON sám Pán U — pověděl řka KNT — 144 z města do města U — ktož vás dyž (!) vás kdo RU — vás] vyn. N — zamorduje N, zabije TC — se domní- vati RONTU — 145 že] vyn. KPT — by] vyn. U — Ba, veď] Věřím toho, že T — ved] jistě N, vid U — 146 nasaditi pro něho U — Divné R — to tobě, veď (viď U) RU, to, ved KPC — 147 jest to R — služba, alevšak velice platná a úžitečná N — se] vyn. N - jiného] divného (!) R, vyn. U— nedovrtíš] dovrtíš R, nedojdeš N — tomto) vyn. U — 148 cti] ani cti NT — ani] a KPC — ani ... světské] vyn. U — ale] jediné samé potupy a hanby T — pohanění U — puzení] vyhánění T — bití, žalařování N, biti a smrti T — 149 a«ž)ťať (!) B, až ti U, když ťT — Buoh] vyn. C — se přeplavati C — 150 «tu ť teprv) teprv ť B — chvála i čest N — Jakož o tom] A U — psáno stojí napsáno BU, stojí napsáno C — knize T — 151 kapitole] rozdílu T — Ješto] Ještě RU — peklníci U, pekelníci a za- tracenci tam v pekle sauc C — mluví a] budau mluviti, ano U — 152 bídě] hanbě RU — múce] nauzi PNT, mučení U — k veliké cti N 152—153 kteříž ... světě vyn. B, které sau zde za blázny měli, řka U — 152 tak] vyn. K — hanění T — 153 trýzněni] vyn. R, trýznění podstupovali a T — jmieni byli NT, jmíni a držáni C — světě byli C — Ej CU — toto ť T — to ť jsú ti] ti ť sau C — 154 kteréž] ješto PRONT — jsme] sme je (!někdy C) RNTC, sme na světě U — blázny a konec jejich že bude beze cti N, blázny a v podobenství posmíváni C — 155 díl a los C — také tak R, mluvíc N, praví C — 156 drahých] statečných rytířích a N — upáleni T — stínáni, koňmi vláčeni T — 157 byla K — nich] mnohých T — vyvláčena K, vláčeli U, vyvlačována, za nehty jim klíny bity N — Ajl Prý PN, I praví T, Ej CU — ješto jich U — 153 Podle Moudr. 5, 3 — 157 Žid. 11, 38.
202 a hnáti budú vás miesto od miesta, a ktož vás zabí, bude mnieti, 145 že by tím Pánu Bohu poslúžil.« Ba, veď, ktož ť chce Pána Ježíše následovati, musí ť kuože nasaditi. Divný ť jest to pán a divná jest u něho služba! Vedlé něho se jiného nedovrtíš na tomto světě, cti ani chvály světské, ale hanění, kaceřování, puzení, bití; než ažť milý Buoh pomůže se přeplaviti s tohoto bídného světa, 150 Ktuť teprv bude chvála! Jakož o tom Kpsáno stojí v knihách Múdrosti v V. kapitole, ješto pekelníci mluví a mluviti budú k svéj bídě a múce a ke cti voleným božím, «kteříž jsú tak haněni trýzněni, za blázny jmieni na tomto světě): »Aj, to ť jsú ti, kteréž jsme měli za blázny, a kterak ť jsú počteni mezi syny božími 155 a díl jejich mezi svatými!« A svatý Pavel také mluví o těch drahých vítězích, o svatých mučedlnících, kteříž u páleni, stínáni, B 342 mordováni byli, střeva z nich vláčena. Aj, to ť jsú ti, jichžto svět nebyl hoden. on to sám] sám Spasitel náš T, on sám, drahej Pán C — to) vyn. PON sám Pán U — pověděl řka KNT — 144 z města do města U — ktož vás dyž (!) vás kdo RU — vás] vyn. N — zamorduje N, zabije TC — se domní- vati RONTU — 145 že] vyn. KPT — by] vyn. U — Ba, veď] Věřím toho, že T — ved] jistě N, vid U — 146 nasaditi pro něho U — Divné R — to tobě, veď (viď U) RU, to, ved KPC — 147 jest to R — služba, alevšak velice platná a úžitečná N — se] vyn. N - jiného] divného (!) R, vyn. U— nedovrtíš] dovrtíš R, nedojdeš N — tomto) vyn. U — 148 cti] ani cti NT — ani] a KPC — ani ... světské] vyn. U — ale] jediné samé potupy a hanby T — pohanění U — puzení] vyhánění T — bití, žalařování N, biti a smrti T — 149 a«ž)ťať (!) B, až ti U, když ťT — Buoh] vyn. C — se přeplavati C — 150 «tu ť teprv) teprv ť B — chvála i čest N — Jakož o tom] A U — psáno stojí napsáno BU, stojí napsáno C — knize T — 151 kapitole] rozdílu T — Ješto] Ještě RU — peklníci U, pekelníci a za- tracenci tam v pekle sauc C — mluví a] budau mluviti, ano U — 152 bídě] hanbě RU — múce] nauzi PNT, mučení U — k veliké cti N 152—153 kteříž ... světě vyn. B, které sau zde za blázny měli, řka U — 152 tak] vyn. K — hanění T — 153 trýzněni] vyn. R, trýznění podstupovali a T — jmieni byli NT, jmíni a držáni C — světě byli C — Ej CU — toto ť T — to ť jsú ti] ti ť sau C — 154 kteréž] ješto PRONT — jsme] sme je (!někdy C) RNTC, sme na světě U — blázny a konec jejich že bude beze cti N, blázny a v podobenství posmíváni C — 155 díl a los C — také tak R, mluvíc N, praví C — 156 drahých] statečných rytířích a N — upáleni T — stínáni, koňmi vláčeni T — 157 byla K — nich] mnohých T — vyvláčena K, vláčeli U, vyvlačována, za nehty jim klíny bity N — Ajl Prý PN, I praví T, Ej CU — ješto jich U — 153 Podle Moudr. 5, 3 — 157 Žid. 11, 38.
Strana 203
203 Ale ještě, že jsú reptali tito mistři a zákonníci řkúc, že tento 160 hříšníky přijímá a jí s nimi. By ť oni to byli Ku činili z nevědomí, nevědauc, by on byl Buoh, mohli by některak vymluveni býti, neb žádný «člověk, křesťan dobrý, nemá s zjevnými hříš- níky obcovati. Né, ano dí apoštol: »S takovými ani po- krmu «beřte, leč z té příčiny, aby navedeni byli«. Ale že on, 165 milý Pán, proto jest s nimi obcoval, aby je ku pokání přivedl; ale zákonníci jsú Kreptali a súdili Pána Ježíše za zlého, jako «by sami dobři byli, jsúc plni pokrytství: tyto tupili, že se oni k Ježíšovi přibližovali, a sami se přiblížiti nechtěli. Jako práv máš, když zloděje popadnau a odsaudí jej na smrt, kaby 170 oběšen byl: saudí spravedlivost, ale nespravedlivě, nebo, sami jsúce v smrtedlném hříchu, hodni jsú[ce] pekla, i odsaudí tohoto k oběšení, a sami též jsúce hodni zvěšení. Neb, ktož jest koli 159 tito mistři a] vyn. KPCNT — tito] i R, vyn. U — a] i R — že] vyn. NT — 160 By ť) Kdyby U — oni] tito zákoníci T — byli] vyn. U — činili B — 161 nevědauc] vyn. RU — by on byl] že on jest U — některak vždy (ps. vždyž!) T — vymluveni býti] výmluvu míti U — 162 žádný žádúcí T — člověk vyn. BN — křesťan] vyn. RU — nemá vyn. B — zjevným hříšníkem U — 163 obcovati a tovaryšiti N, obcovati. [Pod- vodníci, šibali, nespravedliví, lháři a lhářky sau také zjevní hříšníci, tedy by s nimi dobří a poctiví lidé žádní neměli obcovati a nic činiti míti a jim pochlebovati a jich zastávati a proti vší spravedlnosti pomáhati] K — Né! ano] Nebo PNT, Ano RC, A U — «apoštol svatý Pavel B, apoštol svatý U — 163—164 pokrmu... Ale] nejez a nepí, leč proto, aby je na- pravil.« A U — 164 «beřte bráti B, nebeřte TC, nebeřte ani jich ne- pozdravujte N — pro tu příčinu N — navedeni byli] mohli navedeni bejti C, byli vyzejskáni a navedeni N — 165 protol pro tu příčinu N — ním (!) B — ku] k svatému N 166 reptali a vyn. B — za zlého] vyn. U — 167 «by vyn. B — sami] vyn. U, sami, šibali T — dobři byli] řekli: »My sme dobři«, a RU — jsúc] byli U — 168 oni] vyn. NT — k] ku Pánu NT — 168 169 Jako ... máš] A tak máš, jako U — 168 právě RC — práv máš v příkladě mluvě N, u příkladě nyní se to děje T — 169 podobenství máš C — jej vyn. B — 169—170 aby ... bylo vyn. B — 170 saudí ... ne- spravedlivě, nebo] podlé saudu spravedlnosti, a ti, kteří jiné saudí a U — ale nespravedlivě] vyn. (!) R — 171 v smrtedlných hříších N — hodni zaslaužili T — jsú KPRCNTU — tohoto] toho RCTU, toho ubohého N — 172 sami] vyn. K — též] vyn. NTU — jsúce] sauce toho R, trvajíc U saudcové hodněješí(«j vyn.!) T — hodni] hodnější N — zvěšení voběšenic K, aby byli zvěšeni N, toho zvěšení U — 173 protož] i KPCT, 163 Podle I. Kor. 5, II 169 nn. Proti »kvapnému« odsuzování srovnej i Anonyma v našem rkpise A str. 371b a 449b.
203 Ale ještě, že jsú reptali tito mistři a zákonníci řkúc, že tento 160 hříšníky přijímá a jí s nimi. By ť oni to byli Ku činili z nevědomí, nevědauc, by on byl Buoh, mohli by některak vymluveni býti, neb žádný «člověk, křesťan dobrý, nemá s zjevnými hříš- níky obcovati. Né, ano dí apoštol: »S takovými ani po- krmu «beřte, leč z té příčiny, aby navedeni byli«. Ale že on, 165 milý Pán, proto jest s nimi obcoval, aby je ku pokání přivedl; ale zákonníci jsú Kreptali a súdili Pána Ježíše za zlého, jako «by sami dobři byli, jsúc plni pokrytství: tyto tupili, že se oni k Ježíšovi přibližovali, a sami se přiblížiti nechtěli. Jako práv máš, když zloděje popadnau a odsaudí jej na smrt, kaby 170 oběšen byl: saudí spravedlivost, ale nespravedlivě, nebo, sami jsúce v smrtedlném hříchu, hodni jsú[ce] pekla, i odsaudí tohoto k oběšení, a sami též jsúce hodni zvěšení. Neb, ktož jest koli 159 tito mistři a] vyn. KPCNT — tito] i R, vyn. U — a] i R — že] vyn. NT — 160 By ť) Kdyby U — oni] tito zákoníci T — byli] vyn. U — činili B — 161 nevědauc] vyn. RU — by on byl] že on jest U — některak vždy (ps. vždyž!) T — vymluveni býti] výmluvu míti U — 162 žádný žádúcí T — člověk vyn. BN — křesťan] vyn. RU — nemá vyn. B — zjevným hříšníkem U — 163 obcovati a tovaryšiti N, obcovati. [Pod- vodníci, šibali, nespravedliví, lháři a lhářky sau také zjevní hříšníci, tedy by s nimi dobří a poctiví lidé žádní neměli obcovati a nic činiti míti a jim pochlebovati a jich zastávati a proti vší spravedlnosti pomáhati] K — Né! ano] Nebo PNT, Ano RC, A U — «apoštol svatý Pavel B, apoštol svatý U — 163—164 pokrmu... Ale] nejez a nepí, leč proto, aby je na- pravil.« A U — 164 «beřte bráti B, nebeřte TC, nebeřte ani jich ne- pozdravujte N — pro tu příčinu N — navedeni byli] mohli navedeni bejti C, byli vyzejskáni a navedeni N — 165 protol pro tu příčinu N — ním (!) B — ku] k svatému N 166 reptali a vyn. B — za zlého] vyn. U — 167 «by vyn. B — sami] vyn. U, sami, šibali T — dobři byli] řekli: »My sme dobři«, a RU — jsúc] byli U — 168 oni] vyn. NT — k] ku Pánu NT — 168 169 Jako ... máš] A tak máš, jako U — 168 právě RC — práv máš v příkladě mluvě N, u příkladě nyní se to děje T — 169 podobenství máš C — jej vyn. B — 169—170 aby ... bylo vyn. B — 170 saudí ... ne- spravedlivě, nebo] podlé saudu spravedlnosti, a ti, kteří jiné saudí a U — ale nespravedlivě] vyn. (!) R — 171 v smrtedlných hříších N — hodni zaslaužili T — jsú KPRCNTU — tohoto] toho RCTU, toho ubohého N — 172 sami] vyn. K — též] vyn. NTU — jsúce] sauce toho R, trvajíc U saudcové hodněješí(«j vyn.!) T — hodni] hodnější N — zvěšení voběšenic K, aby byli zvěšeni N, toho zvěšení U — 173 protož] i KPCT, 163 Podle I. Kor. 5, II 169 nn. Proti »kvapnému« odsuzování srovnej i Anonyma v našem rkpise A str. 371b a 449b.
Strana 204
204 pekla hoden, také ť jest oběšení hoden; protož saudí spravedli- vost nespravedlivě, neb by se sami prvé měli súditi. A když «by 175 prvé sami v se [právě] nahlédli a sami se súdili, ne ihned ť by tak kvapili rychle člověka na smrt odsúditi. Tehdy, jakož die čtenie dále, mluvil jim Ježíš v podoben- ství řka: »Kto z vás člověk, maje ovec sto, a ztratil-li by jednu, však nechá devadesáti devíti na paušti a jde k Koné), kteráž 180 zahynula, a když ji nalezne, vezme ji na svá ramena raduje se.« Nuže, považmež toho, kteráž jest to ovce, jížto jest Pán hledal, lidského-li pokolení čili «kterého jiného? Nebo Kto» víme, že [milý] Buoh všemohúcí měl sto ovec, to jest deset kůruov anjel- ských, a jeden z těch zahynul jest, to jest dáblové, kteříž pro 185 pýchu odtud sstrčeni jsú, avšak vždy pro to své přirození zacho- vávají. I protož kterú ovci míní svaté čtení, lidské-li pokolení čili dábly, které jest Pán hledal? Mluví světí doktorové, že dáblo vé, když jsú padli a shřešili, že jsú sobě sami toho příčina, B 343 tak N, a tak U — 174 sami] vyn. N — rozsauditi N — «by vyn. B — 175 prvé] nejprvé RU, vyn. KPNTU — [právě] vyn. KPRNTU — a] vyn. PNT — sami se] vyn. KNT — súdili] vyn. PNT, saudili v svém svě- domí C — neihned ť by tak] ne tak by N — 176 tak] tak pojednau a hbitě C — aby člověka C — odsúditi] odsaudili pro časnau, minulau, hubenau a mi- zernau věc C, odsauditi. Nebo takoví všickni saudcové, buďte oni kdo kolivěk, velice hřeší proti tomu přikázaní: »Milujte nepřátely své« etc. a proti tomu: »Co Bůh spojil, člověk nerozlučuj!« Pán Bůh spojil duši s tělem, a tito pak to rozlučují všetečně! Ó, běda bude, nestojte, takovým všem saudcům! N - 177 Tehdy ... mluvil I odpověděl B, Dí dále (vyn. U) čtení svaté (+ řka T): »Mluvil (I řekl T) PNTU — die čtenie] se dí v svatém čtení C — jim] vyn. PNC, jest U — Ježíš] drahý Pán RCU, vyn. T — v] vyn. T — podobenství toto T — 178 řka takto R — Kto] Který jest NT — maje] jenž má T — ovcí RC — ztratí-li KPRNT, potratí-li C — by vyn. KPRCNT — jednu z nich T — 179 však... devíti] zdali neopustí devadesáte a devět T — koné»] hledat té T - koné) té B — 180 vezme] vloží T — ji] vyn. T — 181 Nuže ... toho] I U — Nuže, tuto již KPCNT - považmež toho] toto již pozvání (!) toho R — kteraká P jížto] které KPRCNTU — Pán] tuto Pán R, drahej Pán C, vyn. N — 182 lidského-li] I, lidské U — čili ... jiného] vyn. U — «kterého vyn. B — (to vyn. BU, toto NT — 183 [milý] vyn. KPRONT, jest U — měl vyn. R, a U — ovcí RU — 185 svau pejchu C — odtud] vyn. P — strženi a strčeni C, svrženi RNU, strženi sau, a strženi provazy pekelnými na grunty (ps. grumity!) pekla T — 186 I protožj A U — kterau tuto T — svaté] vyn. U — 187 tyto vypadlé ďábly N — 188 prohřešili N — sobě] vyn. C — sami] byli U — toho hříchu C, toho pádu N — příčinau byli NT —
204 pekla hoden, také ť jest oběšení hoden; protož saudí spravedli- vost nespravedlivě, neb by se sami prvé měli súditi. A když «by 175 prvé sami v se [právě] nahlédli a sami se súdili, ne ihned ť by tak kvapili rychle člověka na smrt odsúditi. Tehdy, jakož die čtenie dále, mluvil jim Ježíš v podoben- ství řka: »Kto z vás člověk, maje ovec sto, a ztratil-li by jednu, však nechá devadesáti devíti na paušti a jde k Koné), kteráž 180 zahynula, a když ji nalezne, vezme ji na svá ramena raduje se.« Nuže, považmež toho, kteráž jest to ovce, jížto jest Pán hledal, lidského-li pokolení čili «kterého jiného? Nebo Kto» víme, že [milý] Buoh všemohúcí měl sto ovec, to jest deset kůruov anjel- ských, a jeden z těch zahynul jest, to jest dáblové, kteříž pro 185 pýchu odtud sstrčeni jsú, avšak vždy pro to své přirození zacho- vávají. I protož kterú ovci míní svaté čtení, lidské-li pokolení čili dábly, které jest Pán hledal? Mluví světí doktorové, že dáblo vé, když jsú padli a shřešili, že jsú sobě sami toho příčina, B 343 tak N, a tak U — 174 sami] vyn. N — rozsauditi N — «by vyn. B — 175 prvé] nejprvé RU, vyn. KPNTU — [právě] vyn. KPRNTU — a] vyn. PNT — sami se] vyn. KNT — súdili] vyn. PNT, saudili v svém svě- domí C — neihned ť by tak] ne tak by N — 176 tak] tak pojednau a hbitě C — aby člověka C — odsúditi] odsaudili pro časnau, minulau, hubenau a mi- zernau věc C, odsauditi. Nebo takoví všickni saudcové, buďte oni kdo kolivěk, velice hřeší proti tomu přikázaní: »Milujte nepřátely své« etc. a proti tomu: »Co Bůh spojil, člověk nerozlučuj!« Pán Bůh spojil duši s tělem, a tito pak to rozlučují všetečně! Ó, běda bude, nestojte, takovým všem saudcům! N - 177 Tehdy ... mluvil I odpověděl B, Dí dále (vyn. U) čtení svaté (+ řka T): »Mluvil (I řekl T) PNTU — die čtenie] se dí v svatém čtení C — jim] vyn. PNC, jest U — Ježíš] drahý Pán RCU, vyn. T — v] vyn. T — podobenství toto T — 178 řka takto R — Kto] Který jest NT — maje] jenž má T — ovcí RC — ztratí-li KPRNT, potratí-li C — by vyn. KPRCNT — jednu z nich T — 179 však... devíti] zdali neopustí devadesáte a devět T — koné»] hledat té T - koné) té B — 180 vezme] vloží T — ji] vyn. T — 181 Nuže ... toho] I U — Nuže, tuto již KPCNT - považmež toho] toto již pozvání (!) toho R — kteraká P jížto] které KPRCNTU — Pán] tuto Pán R, drahej Pán C, vyn. N — 182 lidského-li] I, lidské U — čili ... jiného] vyn. U — «kterého vyn. B — (to vyn. BU, toto NT — 183 [milý] vyn. KPRONT, jest U — měl vyn. R, a U — ovcí RU — 185 svau pejchu C — odtud] vyn. P — strženi a strčeni C, svrženi RNU, strženi sau, a strženi provazy pekelnými na grunty (ps. grumity!) pekla T — 186 I protožj A U — kterau tuto T — svaté] vyn. U — 187 tyto vypadlé ďábly N — 188 prohřešili N — sobě] vyn. C — sami] byli U — toho hříchu C, toho pádu N — příčinau byli NT —
Strana 205
205 nebo jest jich nižádný nepokúšel, nižádný jich neoklamal, 190 třetí, že jsú v zatvrzení zuostali. I protož bez pochyb enie že tuto čtení svaté míní lidské pokolení ovcí, a ne ďábly; nebo člověk jest dáblem pokúšen a od něho zklamán, a milý Buoh, vida to, maje lítost, i ráčil přijíti, opustiv devadesát devět ovcí, to jest devět kůruov anjelských, i hledal této ovce poblúzené, a «když 195 jest ji nalezl, vložil ji na svá ramena. Když to bylo?Tehdáž, když těžký kříž vzal na sv é) plecki a šel s ním z Jeruzalema, an pod ním omdléval, klesal, an jej k zemi přiráží. Ó bídná ovce, umíš-li to vážiti a děkovati? A dí: »Vzal ji na svá ramena raduje se«. Divná radost a milost! 200 Maje bolest velmi velikú a práci — a ještě se raduje! Jako když někomu dadí kořec hrachu, vezme a s těžkostí ponese, avšak i s radostí hledí k tomu, že se bude míti čím živiti: tak on, milý Pán, hledí k našemu dobrému, k našemu vykúpení míle, rád, 189 «nižádný jich a B — neoklamával R — 190 třetí] A třetí C, potom N— třetí, že] a tak T — zuostali [ nečinili pokání a nepokořili se Pánu Bohu] K, zůstávali a zůstali až) (ps. a!) do dnešního dne T — beze vší pochyb- nosti T — pochyby B — že] vyn. U — 191 tuto] toto PNT — svaté] vyn. R — tú ovcí (+ stracenau N) PNTU — ďábly] ďábelské U — 192 jest] sauc N — a od něho] ním T, jest sveden a N — oklamán T — 192—193 Kvida... maje) maje to, vida (!) B — 193 lítost velikau T — ráčil sem U — a opus- titi T, opustil CU, opustivši N — ovcí, to jest devět] vyn. R, totiž U — 194 devět kůruov ... hledal] kuory andělské, a hledati KPT, všecky kůry andělské a hledati ráčil C — anjelských, v kterýchžto kůřích přebývati ráčí N — ovci (!) P — poblaudilé NTC — 194—195 «když... nalezl) nalezl ji B — 195 vložil ji] vložil KCN — ramena raduje se C — Kdy jest N — Když... bylo] A to se stalo T — Ú, tehdáž C — 196 těžký] vyn. RU — ráčil vzíti RU — svá BON, svaté své T — pleci] plece BRTU, svatá ramena N, ramena a na své svaté plece C — s ním ven (vyn. T) z města T — 197 an] až NU, když T — přirážel RTU, přitlačoval N — 198 sobě vážiti C — z toho děkovati NT — 199 dí, že PCNT — ji] vyn. C — Ó předivná T, Ó divná to U — 200 velmi] vyn. U — a ještě] avšak N — 200—204 Jako . . . hříšné] vyn. K — 200—201 když ... dadí] v příkladě mluvě: Kdyby někomu darovali N, právě u příkladu aneb v podobenství: Kdyby někomu chudému dali C — 200 když] kdyby U — 201 darují T, dali U — korec PRCNTU — vezme... ponese] vzal by a nesl by jej dosti s prací a s těžkostí C — 201—202 vezme... k tomu] a on, nesa jej s těžkostí, avšak se raduje U — 201 vezme a] vezma jej NT — ponese] by jej nesl N — alevšak T — 202 i s radosti] raduje se T — hledě P, prohlídá N, prohlídaje CT — čím] čím s dítkami, s če- ládkau a s manželkau C — milý] drahý N — 203 hledě PCNT — dobrému, k našemu vyn. B — dobrému] ke všemu dobrýmu R — našemu našemu obživení, k našemu PCNT — vykaupení a spasení C — 204 hříšné] bídné
205 nebo jest jich nižádný nepokúšel, nižádný jich neoklamal, 190 třetí, že jsú v zatvrzení zuostali. I protož bez pochyb enie že tuto čtení svaté míní lidské pokolení ovcí, a ne ďábly; nebo člověk jest dáblem pokúšen a od něho zklamán, a milý Buoh, vida to, maje lítost, i ráčil přijíti, opustiv devadesát devět ovcí, to jest devět kůruov anjelských, i hledal této ovce poblúzené, a «když 195 jest ji nalezl, vložil ji na svá ramena. Když to bylo?Tehdáž, když těžký kříž vzal na sv é) plecki a šel s ním z Jeruzalema, an pod ním omdléval, klesal, an jej k zemi přiráží. Ó bídná ovce, umíš-li to vážiti a děkovati? A dí: »Vzal ji na svá ramena raduje se«. Divná radost a milost! 200 Maje bolest velmi velikú a práci — a ještě se raduje! Jako když někomu dadí kořec hrachu, vezme a s těžkostí ponese, avšak i s radostí hledí k tomu, že se bude míti čím živiti: tak on, milý Pán, hledí k našemu dobrému, k našemu vykúpení míle, rád, 189 «nižádný jich a B — neoklamával R — 190 třetí] A třetí C, potom N— třetí, že] a tak T — zuostali [ nečinili pokání a nepokořili se Pánu Bohu] K, zůstávali a zůstali až) (ps. a!) do dnešního dne T — beze vší pochyb- nosti T — pochyby B — že] vyn. U — 191 tuto] toto PNT — svaté] vyn. R — tú ovcí (+ stracenau N) PNTU — ďábly] ďábelské U — 192 jest] sauc N — a od něho] ním T, jest sveden a N — oklamán T — 192—193 Kvida... maje) maje to, vida (!) B — 193 lítost velikau T — ráčil sem U — a opus- titi T, opustil CU, opustivši N — ovcí, to jest devět] vyn. R, totiž U — 194 devět kůruov ... hledal] kuory andělské, a hledati KPT, všecky kůry andělské a hledati ráčil C — anjelských, v kterýchžto kůřích přebývati ráčí N — ovci (!) P — poblaudilé NTC — 194—195 «když... nalezl) nalezl ji B — 195 vložil ji] vložil KCN — ramena raduje se C — Kdy jest N — Když... bylo] A to se stalo T — Ú, tehdáž C — 196 těžký] vyn. RU — ráčil vzíti RU — svá BON, svaté své T — pleci] plece BRTU, svatá ramena N, ramena a na své svaté plece C — s ním ven (vyn. T) z města T — 197 an] až NU, když T — přirážel RTU, přitlačoval N — 198 sobě vážiti C — z toho děkovati NT — 199 dí, že PCNT — ji] vyn. C — Ó předivná T, Ó divná to U — 200 velmi] vyn. U — a ještě] avšak N — 200—204 Jako . . . hříšné] vyn. K — 200—201 když ... dadí] v příkladě mluvě: Kdyby někomu darovali N, právě u příkladu aneb v podobenství: Kdyby někomu chudému dali C — 200 když] kdyby U — 201 darují T, dali U — korec PRCNTU — vezme... ponese] vzal by a nesl by jej dosti s prací a s těžkostí C — 201—202 vezme... k tomu] a on, nesa jej s těžkostí, avšak se raduje U — 201 vezme a] vezma jej NT — ponese] by jej nesl N — alevšak T — 202 i s radosti] raduje se T — hledě P, prohlídá N, prohlídaje CT — čím] čím s dítkami, s če- ládkau a s manželkau C — milý] drahý N — 203 hledě PCNT — dobrému, k našemu vyn. B — dobrému] ke všemu dobrýmu R — našemu našemu obživení, k našemu PCNT — vykaupení a spasení C — 204 hříšné] bídné
Strana 206
206 raduje se všechny múky podstúpil pro nás pro hříšné. Ba, po- 205 děkujme jemu z toho, milí křesťané! Dí dále: »Spolu radujte se se mnú, neb sem nalezl ovci, kteráž byla zahynula«. Netolik se sám raduje, ale i jiným se velí rado- vati. Divná jest to jeho milost! Nic mu cti ani chvály námi ne- přibylo, nic neubylo, avšak naše dobré své dobré počítá a naše zlé 210 své zlé. Divná ť jest to jeho milost k nám, a přeblaze jemu, ktež to umí [sobě] vážiti! A dí dále: »Tak ť bude radost anjelóm božím nad jedním hříš- níkem pokání činícím«. Hleďmež, milí křesťané, abychom se na to dali, abychom těm svatým anjeluom radost činili a abychom 215 jim křivdy neučinili; neb poněvadž, když pokání činíme, radost jim [ulčiníme, a když se nekajem, tehdy jim radosti ujímáme a křivdu činíme vší říši nebeské — hleďme, abychom pro to) trestáni nebyli! Dí dále čtení: »Aneb která žena, majíc zlatých deset, a po- 220 trati-li jeden, li však rozže lucernu a převrací v domu B 344 a hledá pilně, až i Knalezne«. Tato žena vykládá se múdrost boží, Syn boží Kmilý. Majíc zlatých deset, to jest devět kůruov anjelských a desátý zlatý, pokolení lidské, potratí-li jej (totiž hříšníky N — 204—205 Ba .. . křesťané! vyn. BK — 204 Ba] I RTU — 205 z toho] vyn. RU — 206 A die KU, I dí PNT — dále] dále čtení svaté RC, čtení svaté U — Spolu] vyn. KPRNTU — 207 Netoliko KNT — sám drahej Pán C vyn. KT — 208 jest] věc N — to] ta PN, vyn. U — Nic] Poněvadž nic C — námi] vyn. RU — 209 nic] ani TCU — ubylo T - 210 a přeblaze] Blaze KPONT — jemu] tomu T, jest jemu U — 211 [sobě] vyn. KPRCNTU — — vážiti a za to dobrodiní děkovati T 212 A dí] Praví T — dále svaté čtení TU — 213—214 abychom se na to dali] toho U — na to dali] o to přičinili T — 214 abychom] a R — učinili C 214-215 a abychom ... neučinili vyn. B — 215 jim] jim k žalosti ne- byli a T — křivdu U — nečinili RCTU — poněvadž] vyn. U — 216 [ulči- níme] činíme KPRCNTU — a] bez pochyby T, ale C tehdy] vyn. RU, že T — 217 a] a tak T — vší všem anjelům, vší RU - pro to vyn. B — 219 čtení] vyn. KU, ve čtení PN, drahý Pán ve čtení R, v svatém čtení TC — zlatých] hřiven KPCNT — 219—220 a potratí ... jeden vyn. (!) U — ztratí RN — 220 «li vyn. B, li z nich C — jednu KPONT — rozže] rozežže P, vosvietí K, rosvítí C, rozežne R — lucernu] svieci KCRU — převrací a přemítá U — v vyn. B — domu všechny věci RU, domu ty věci, které sau C — 221 najde B — 222 «milý» vyn. B. jednorozený T — zlatých] hřiven KPONT — 223 desátý zlatý] desátú K, desátú hřivnu, to jest PCNT — zlatý, to jest RU — 223—224 potratí... pokolenie] vyn. (!) RU — 223 li] vyn. P — jej] ji KPONT (v P jen drobně, doda-
206 raduje se všechny múky podstúpil pro nás pro hříšné. Ba, po- 205 děkujme jemu z toho, milí křesťané! Dí dále: »Spolu radujte se se mnú, neb sem nalezl ovci, kteráž byla zahynula«. Netolik se sám raduje, ale i jiným se velí rado- vati. Divná jest to jeho milost! Nic mu cti ani chvály námi ne- přibylo, nic neubylo, avšak naše dobré své dobré počítá a naše zlé 210 své zlé. Divná ť jest to jeho milost k nám, a přeblaze jemu, ktež to umí [sobě] vážiti! A dí dále: »Tak ť bude radost anjelóm božím nad jedním hříš- níkem pokání činícím«. Hleďmež, milí křesťané, abychom se na to dali, abychom těm svatým anjeluom radost činili a abychom 215 jim křivdy neučinili; neb poněvadž, když pokání činíme, radost jim [ulčiníme, a když se nekajem, tehdy jim radosti ujímáme a křivdu činíme vší říši nebeské — hleďme, abychom pro to) trestáni nebyli! Dí dále čtení: »Aneb která žena, majíc zlatých deset, a po- 220 trati-li jeden, li však rozže lucernu a převrací v domu B 344 a hledá pilně, až i Knalezne«. Tato žena vykládá se múdrost boží, Syn boží Kmilý. Majíc zlatých deset, to jest devět kůruov anjelských a desátý zlatý, pokolení lidské, potratí-li jej (totiž hříšníky N — 204—205 Ba .. . křesťané! vyn. BK — 204 Ba] I RTU — 205 z toho] vyn. RU — 206 A die KU, I dí PNT — dále] dále čtení svaté RC, čtení svaté U — Spolu] vyn. KPRNTU — 207 Netoliko KNT — sám drahej Pán C vyn. KT — 208 jest] věc N — to] ta PN, vyn. U — Nic] Poněvadž nic C — námi] vyn. RU — 209 nic] ani TCU — ubylo T - 210 a přeblaze] Blaze KPONT — jemu] tomu T, jest jemu U — 211 [sobě] vyn. KPRCNTU — — vážiti a za to dobrodiní děkovati T 212 A dí] Praví T — dále svaté čtení TU — 213—214 abychom se na to dali] toho U — na to dali] o to přičinili T — 214 abychom] a R — učinili C 214-215 a abychom ... neučinili vyn. B — 215 jim] jim k žalosti ne- byli a T — křivdu U — nečinili RCTU — poněvadž] vyn. U — 216 [ulči- níme] činíme KPRCNTU — a] bez pochyby T, ale C tehdy] vyn. RU, že T — 217 a] a tak T — vší všem anjelům, vší RU - pro to vyn. B — 219 čtení] vyn. KU, ve čtení PN, drahý Pán ve čtení R, v svatém čtení TC — zlatých] hřiven KPCNT — 219—220 a potratí ... jeden vyn. (!) U — ztratí RN — 220 «li vyn. B, li z nich C — jednu KPONT — rozže] rozežže P, vosvietí K, rosvítí C, rozežne R — lucernu] svieci KCRU — převrací a přemítá U — v vyn. B — domu všechny věci RU, domu ty věci, které sau C — 221 najde B — 222 «milý» vyn. B. jednorozený T — zlatých] hřiven KPONT — 223 desátý zlatý] desátú K, desátú hřivnu, to jest PCNT — zlatý, to jest RU — 223—224 potratí... pokolenie] vyn. (!) RU — 223 li] vyn. P — jej] ji KPONT (v P jen drobně, doda-
Strana 207
207 lidské pokolenie), — ne aby on je potratil, ale samo se skrze 225 hřích a skrze) přestúpení božího přikázaní, a netolik, by se samo ztratilo lidské pokolení, ale i prodalo se)—: tehdy zažže lucernu. Lucerna jest jeho člověčenství, v kteréžto lucerně jeho božství svítilo a hořalo k nám nevýmluvnú milostí, aby nám posvietil — Ka dá Pán Bůh, že nám posvítí — do nebeské radosti. 230 »A převrátí duom.« Ten duom jest jeho drahé tělo, jakož on sám jinde své tělo domem nazývá. A zdali ten duom není zvracen, když jest naše ho) spasení v něm hledáno, ano bok Kotvierán, ruce, nohy, hlava, Kba od vrchu hlavy až do pat nebylo místa [celého], aby v něm nehledali? Ano i jazyk nemohl s pokojem 235 býti, i ten múku trpěl, když jest octem a žlučí napájen. Ej, po- děkujmež jemu z toho, milí křesťané! tečně) — totiž] to jest KPCN — 224 aby] že by T — je] ji PCNT — 224—225 «ale ... skrze nějakým svým nedbalstvím, ale ono se samo ztratilo hříchu šeradstvím, a brž i prodalo se ďáblovi za B — 224 sama PCNT, samo ono RU — se skrze hřích a] vyn. K — 225 hříchy U — božích NT — 225—226 «a netolik ... prodalo se vyn. BK — 225 netolik ještě R — 226 samo] vyn. U — zažže] rozejže K, prý (praví T), rozežže (rozže NTU) PNTU, rozežne R, prej, rozsvítí C — 227 lucernu — lucerna] svíci — svíce R, ty svíce U — lucernu] svíci aneb lucernu C — jest] se znamenává a jest C — svaté člověčenství NT — lucerně] svíci RU — 228 drahé božství N — 228—229 aby ... radosti] vyn. K — 228 nám] nás U — 229 osvítil RU — Ka dá ... posvítí do k B, do C — dá Pán Bůh] vyn. P — že] vyn. PT - nám] vyn. PN — nebeské radosti] nebeského království U — 230 A převrátí duom] A dí, že zpřevrací ty věci, kteréž v domu sau C — ten] vyn. PCNT, tento R — drahé] svaté N — drahého těla U — 230—231 jakož ... nazývá] vyn. K — 230 on] vyn. R — on sám jinde své] dí jinde a sám U — sám, drahej Pán C — 231 jinde] na jiném místě N — své] to R — zvracen] zpřevracín C, rozvracen U — 232 naše B — otevřín BNTU — 233 nohy probité N — hlava zbodena N — ba ... pat) a B, až do pat U — pat paty nohy C, pat noh T — místo C — 234 [celého] vyn. KPRCNTU — aby... «nehledali] by ho ne- vohledali N — Knehledali hledáno nebylo B —i] ani PN, ani ten svatý T — s pokojem býti] pokoje míti N, s pokojem zůstati T — 235 když ... napájen] vyn. U — když kdežto R — jest byl TC — octem a žlučí] žlučí s octem KPCN — a] s R — Aj RNT — 236 z toho] za to RU, z toho drahému Pánu T — křesťané! Amen P, křesťané! A když tak učiníme, dojdeme od něho zde milosti a potom v nebi věčné radosti. Amen RU, křesťané, a požádejme ho, ať nám dá zde svau milost a po smrti v nebi věčnau radost. Amen T, křesťané, a žádejme na jeho svaté milosti, ať nás ráčí naleznauti zde v své- milosti a potom ať ráčí nás přivésti do věčné radosti. Amen C — 231 Jan 2, 21.—
207 lidské pokolenie), — ne aby on je potratil, ale samo se skrze 225 hřích a skrze) přestúpení božího přikázaní, a netolik, by se samo ztratilo lidské pokolení, ale i prodalo se)—: tehdy zažže lucernu. Lucerna jest jeho člověčenství, v kteréžto lucerně jeho božství svítilo a hořalo k nám nevýmluvnú milostí, aby nám posvietil — Ka dá Pán Bůh, že nám posvítí — do nebeské radosti. 230 »A převrátí duom.« Ten duom jest jeho drahé tělo, jakož on sám jinde své tělo domem nazývá. A zdali ten duom není zvracen, když jest naše ho) spasení v něm hledáno, ano bok Kotvierán, ruce, nohy, hlava, Kba od vrchu hlavy až do pat nebylo místa [celého], aby v něm nehledali? Ano i jazyk nemohl s pokojem 235 býti, i ten múku trpěl, když jest octem a žlučí napájen. Ej, po- děkujmež jemu z toho, milí křesťané! tečně) — totiž] to jest KPCN — 224 aby] že by T — je] ji PCNT — 224—225 «ale ... skrze nějakým svým nedbalstvím, ale ono se samo ztratilo hříchu šeradstvím, a brž i prodalo se ďáblovi za B — 224 sama PCNT, samo ono RU — se skrze hřích a] vyn. K — 225 hříchy U — božích NT — 225—226 «a netolik ... prodalo se vyn. BK — 225 netolik ještě R — 226 samo] vyn. U — zažže] rozejže K, prý (praví T), rozežže (rozže NTU) PNTU, rozežne R, prej, rozsvítí C — 227 lucernu — lucerna] svíci — svíce R, ty svíce U — lucernu] svíci aneb lucernu C — jest] se znamenává a jest C — svaté člověčenství NT — lucerně] svíci RU — 228 drahé božství N — 228—229 aby ... radosti] vyn. K — 228 nám] nás U — 229 osvítil RU — Ka dá ... posvítí do k B, do C — dá Pán Bůh] vyn. P — že] vyn. PT - nám] vyn. PN — nebeské radosti] nebeského království U — 230 A převrátí duom] A dí, že zpřevrací ty věci, kteréž v domu sau C — ten] vyn. PCNT, tento R — drahé] svaté N — drahého těla U — 230—231 jakož ... nazývá] vyn. K — 230 on] vyn. R — on sám jinde své] dí jinde a sám U — sám, drahej Pán C — 231 jinde] na jiném místě N — své] to R — zvracen] zpřevracín C, rozvracen U — 232 naše B — otevřín BNTU — 233 nohy probité N — hlava zbodena N — ba ... pat) a B, až do pat U — pat paty nohy C, pat noh T — místo C — 234 [celého] vyn. KPRCNTU — aby... «nehledali] by ho ne- vohledali N — Knehledali hledáno nebylo B —i] ani PN, ani ten svatý T — s pokojem býti] pokoje míti N, s pokojem zůstati T — 235 když ... napájen] vyn. U — když kdežto R — jest byl TC — octem a žlučí] žlučí s octem KPCN — a] s R — Aj RNT — 236 z toho] za to RU, z toho drahému Pánu T — křesťané! Amen P, křesťané! A když tak učiníme, dojdeme od něho zde milosti a potom v nebi věčné radosti. Amen RU, křesťané, a požádejme ho, ať nám dá zde svau milost a po smrti v nebi věčnau radost. Amen T, křesťané, a žádejme na jeho svaté milosti, ať nás ráčí naleznauti zde v své- milosti a potom ať ráčí nás přivésti do věčné radosti. Amen C — 231 Jan 2, 21.—
Strana 208
Neděle čtvrtá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Rímanuom v kapitole VIII. Bratří! Mám za to, že nejsú hodna utrpení tohoto času k budúcí slávě, kteráž se zjeví 5v nás. Nebo očekávaní stvoření zjevení synů božích očekává. Marnosti zajisté poddáno jest stvoření, ne chtěním, ale pro stohop, kte- rýž je poddal, v naději, nebo i to stvoření vy- svobozeno bude od služby porušení v svobodu loslávy synuov božích. Víme zajisté, že všecko stvoření lká a z bolestí rodí až dosavad. A ne- toliko ono, ale i my, prvotiny Ducha majíce, i my sami [vespolek] v sobě pláčeme, zaslíbení synuov božích čakajíce, vykúpení těla našeho 15 v Kristu Ježíši, Pánu našem. l 2—15 Epištola ... našem] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KPNT — kapitole] vyn. N, rozdílu U — 3 Mám za to] Vím zajisté P, Neb za to mám U — hodna] spolu hodná NT, rovná U — 4 tohoto] nynějšího U — budúcí] vyn. U — se zjeví] bude zjevena PCNT — 5 v nás] k nám U — pečlivé očekávaní U — zjevení] vyvolení N, zvolení T — 5—6 zjevení... božích] aby zjeven i byli synové boží U — 6 čeká PT — Marnosti zajisté] Nebo marnosti KNCU — 7 ne chtěním] ne chtě PCTU — 7—15 ale ... našem] Konec: Nebo podlé Boha přimlauvá se za svaté, podlé Ježíše U — 7 «toho to B, něho K — jenž NTC — 8 to] ono P — vyproštěno N — 9 služebnosti KONT — 10 Víme zajisté] Nebo vieme K — všecko] všeliké KONT — 11 z bolestí rodí] usiluje KPONT — dotud NT — A] Ale K — 12 ale i my] ale i my sami KČNT — 13 i my] vyn. PC — [vespolek] vyn. KPCNT — pláčeme] lkáme KONT, plačtivě žádáme P — zaslíbení] vyvolenie KP, zvolení NT — 14 očekávajíce KC — 15 v Kristu ... našem] vyn. P, nebo nadějí spasení učiněni jsme v Kristu Ježíši, Pánu našem. (+ Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N) NT — 3 nn. Řím. 8, 18—23.
Neděle čtvrtá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Rímanuom v kapitole VIII. Bratří! Mám za to, že nejsú hodna utrpení tohoto času k budúcí slávě, kteráž se zjeví 5v nás. Nebo očekávaní stvoření zjevení synů božích očekává. Marnosti zajisté poddáno jest stvoření, ne chtěním, ale pro stohop, kte- rýž je poddal, v naději, nebo i to stvoření vy- svobozeno bude od služby porušení v svobodu loslávy synuov božích. Víme zajisté, že všecko stvoření lká a z bolestí rodí až dosavad. A ne- toliko ono, ale i my, prvotiny Ducha majíce, i my sami [vespolek] v sobě pláčeme, zaslíbení synuov božích čakajíce, vykúpení těla našeho 15 v Kristu Ježíši, Pánu našem. l 2—15 Epištola ... našem] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KPNT — kapitole] vyn. N, rozdílu U — 3 Mám za to] Vím zajisté P, Neb za to mám U — hodna] spolu hodná NT, rovná U — 4 tohoto] nynějšího U — budúcí] vyn. U — se zjeví] bude zjevena PCNT — 5 v nás] k nám U — pečlivé očekávaní U — zjevení] vyvolení N, zvolení T — 5—6 zjevení... božích] aby zjeven i byli synové boží U — 6 čeká PT — Marnosti zajisté] Nebo marnosti KNCU — 7 ne chtěním] ne chtě PCTU — 7—15 ale ... našem] Konec: Nebo podlé Boha přimlauvá se za svaté, podlé Ježíše U — 7 «toho to B, něho K — jenž NTC — 8 to] ono P — vyproštěno N — 9 služebnosti KONT — 10 Víme zajisté] Nebo vieme K — všecko] všeliké KONT — 11 z bolestí rodí] usiluje KPONT — dotud NT — A] Ale K — 12 ale i my] ale i my sami KČNT — 13 i my] vyn. PC — [vespolek] vyn. KPCNT — pláčeme] lkáme KONT, plačtivě žádáme P — zaslíbení] vyvolenie KP, zvolení NT — 14 očekávajíce KC — 15 v Kristu ... našem] vyn. P, nebo nadějí spasení učiněni jsme v Kristu Ježíši, Pánu našem. (+ Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N) NT — 3 nn. Řím. 8, 18—23.
Strana 209
209 Čtení svatého Lukáše v šesté kapitoli. B 345 Za onoho času řekl Pán Ježíš učedlníkóm svým: »Budte milosrdni, jako i Otec váš ne- beský milosrdný jest. Nechtějte súditi, a ne- 20budete súzeni; nechtějte potupovati, a ne- budete potupeni; odpusťte, a bude vám odpuš- těno. Dávajte, a bude vám dáno; míru dobrú a hojnúanatlačenú a vosutúdadí vluono vaše; nebo tauž měrau, kterúž budete měřiti, bude 25vám odměřeno.« A pravíše jim i podobenství: »Zdaliž muož slepý slepého vésti? Však oba v jámu upadneta. Není ť učedlník nad mistra; ale dokonalý každý bude, ač bude jako mistr jeho. I co vidíš mrvu v uoku bratra tvého, a 30břevna, kteréž jest v vuoku tvém, neznamenáš? Anebkterakmuožešříci bratrutvému: »Bratře, nechť vyvrhu drástu z uoka tvého!«, a sám břevna v vuoku tvém nevidíš? Pokrytče, vy- vrziž najprvé bře dvěno z uoka tvého, a tehdy 35 prohlédneš, aby vyňal mrvu z uoka bratra tvého«. 16 Čtení... Lukáše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N, Čtení svaté, napsal svatej Lukáš U — v VI. rozdílu U — šesté] XVI. (!) R — kapitole P, vyn. N — 17—18 Za .. . svým] vyn. R - 17 V ten čas KPONTU — 18—19 nebeský] vyn. KTU — 18—36 nebeský ... tvého] etc. Vajklad R — 19 Nechtějte súditi] Nesuďte NTU — a nebudete] abyšte nebyli T — 20 od- sauzeni P — 20—35 nechtějte potupovati .. . mrvu z uoka] Konec: v oku U — 20 potupovati] odsuzovati NT — 21 potupeni] odsauzeni NT — odpauštějte KPONT — 23 a hojnú] plnú PNT — vosutú] vrchovatau P — dají ť T — 24 nebo tauž] tauž zajisté KPC — 25 A pravíše] Pověděl PN, A (I C) pověděl TC — k nim C — i] vyn. PCNT — podobenství řka N — 27 do jámy PC — upadáta K, upadnau PCNT — mistra svého N — 28 ač] jestliže T — ač bude] bude-li ť PC, vyn. N — 29 I co] Co pak PC — mrvu] drástu K — svého PC — a] ale KP, a sám C — 30 kteréž jest] vyn. C — svém C — neznamenáš] nevidíš KC — 31 Aneb] A P, vyn. C — 31—33 Aneb ... nevidíš?] vyn. NT — 31 svému KPC — 32 nechť] nechaj, ať P — drástu] mrvu PC — sám] vyn. K — 33 břevna, kteréž jest K — svém PC — 34 břevno] břemeno (!) B - svého P — 35 prozříš PT — aby vyňal] a vy- vržeš N, aby vyvrhl CT — vyňal mrvu] vyvrhl drástu K — 36 svého. Vejklad P, tvého. Vejklad (+ na to svaté čtení T, † XL na svaté čtení U) NTU — 17 nn. Luk. 6, 36. 42. Rokycanova Postilla. 14
209 Čtení svatého Lukáše v šesté kapitoli. B 345 Za onoho času řekl Pán Ježíš učedlníkóm svým: »Budte milosrdni, jako i Otec váš ne- beský milosrdný jest. Nechtějte súditi, a ne- 20budete súzeni; nechtějte potupovati, a ne- budete potupeni; odpusťte, a bude vám odpuš- těno. Dávajte, a bude vám dáno; míru dobrú a hojnúanatlačenú a vosutúdadí vluono vaše; nebo tauž měrau, kterúž budete měřiti, bude 25vám odměřeno.« A pravíše jim i podobenství: »Zdaliž muož slepý slepého vésti? Však oba v jámu upadneta. Není ť učedlník nad mistra; ale dokonalý každý bude, ač bude jako mistr jeho. I co vidíš mrvu v uoku bratra tvého, a 30břevna, kteréž jest v vuoku tvém, neznamenáš? Anebkterakmuožešříci bratrutvému: »Bratře, nechť vyvrhu drástu z uoka tvého!«, a sám břevna v vuoku tvém nevidíš? Pokrytče, vy- vrziž najprvé bře dvěno z uoka tvého, a tehdy 35 prohlédneš, aby vyňal mrvu z uoka bratra tvého«. 16 Čtení... Lukáše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N, Čtení svaté, napsal svatej Lukáš U — v VI. rozdílu U — šesté] XVI. (!) R — kapitole P, vyn. N — 17—18 Za .. . svým] vyn. R - 17 V ten čas KPONTU — 18—19 nebeský] vyn. KTU — 18—36 nebeský ... tvého] etc. Vajklad R — 19 Nechtějte súditi] Nesuďte NTU — a nebudete] abyšte nebyli T — 20 od- sauzeni P — 20—35 nechtějte potupovati .. . mrvu z uoka] Konec: v oku U — 20 potupovati] odsuzovati NT — 21 potupeni] odsauzeni NT — odpauštějte KPONT — 23 a hojnú] plnú PNT — vosutú] vrchovatau P — dají ť T — 24 nebo tauž] tauž zajisté KPC — 25 A pravíše] Pověděl PN, A (I C) pověděl TC — k nim C — i] vyn. PCNT — podobenství řka N — 27 do jámy PC — upadáta K, upadnau PCNT — mistra svého N — 28 ač] jestliže T — ač bude] bude-li ť PC, vyn. N — 29 I co] Co pak PC — mrvu] drástu K — svého PC — a] ale KP, a sám C — 30 kteréž jest] vyn. C — svém C — neznamenáš] nevidíš KC — 31 Aneb] A P, vyn. C — 31—33 Aneb ... nevidíš?] vyn. NT — 31 svému KPC — 32 nechť] nechaj, ať P — drástu] mrvu PC — sám] vyn. K — 33 břevna, kteréž jest K — svém PC — 34 břevno] břemeno (!) B - svého P — 35 prozříš PT — aby vyňal] a vy- vržeš N, aby vyvrhl CT — vyňal mrvu] vyvrhl drástu K — 36 svého. Vejklad P, tvého. Vejklad (+ na to svaté čtení T, † XL na svaté čtení U) NTU — 17 nn. Luk. 6, 36. 42. Rokycanova Postilla. 14
Strana 210
210 Tyto neděle po svaté Trojici až do této neděle Kv každém čtení kladl nám milý Buoh o svém velikém milosrdenství před oči. Neb v první neděli měli sme o jeho milosrdenství velikém, 40 [kteréž jest učinil nad tím Lazarem,] «když jest poslal své anděly, aby Lazara vnesli do luona Abrahamova; druhú neděli měli jsme, kterak Kmilý Buoh z svého milosrdenstvie pozval na večeři slepých, chromých, nemocných; dnes pak tejden jsme měli, kterak z svého velikého milosrdenství přijímal na milost veliké 45 hříšníky; již pak dnes v tomto svatém čtení nám klade, chceme-li my milosrdenství dojíti, abychom také sami byli milosrdni. I klade nám před oči Pán Ježíš svého nebeského Otce řka: »Buďtež il milosrdni, jakož jest i Otec váš milosrdný!« Nebo to jest zvláštní milému Bohu, proprie proprium, smilo- B 346 50 vati se a odpustiti [se]. A nemuož milý Buoh, aby se nesmiloval. Die svatý Rehoř: »[Též], má-li křesťan vpravdě křesťanem býti, má býti milosrdný a lítostivý k svým bližním«. Protož, máme-li býti synové boží a chceme-li, aby on byl náš Otec, musíme ho následovati v milosrdenství vidúce, že on nikdy s námi 55 nepřestává činiti svého milosrdenstvie, an nás živí, krmí, chová, 37 Tyto svaté T — «v každém čtení vyn. B — 38 svatém čtení TC — 39 Neb ... velikém] vyn. PT — nejprvnější C — neděli po svaté Trojici C — 40 [kteréž .. . Lazarem] vyn. KPRCNTU — 40—41 když... Abrahamova? že jej kázal anjeluom svým donésti v luono Abrahamovo B — 40 když] kdež R — 41 v druhau R — měli] vyn. K — 42—44 milý... kterak) vyn. B — 42 Buoh] Pán U — z svého velikého CU — pozval povolal RU — večeři svau RU, večeři jako P — 43 kulhavých, chromých RCU — pak] vyn. KU — měli svaté čtení C — 44 kterak milej Bůh C — velikého] vyn. C — 45 hříšníky zjevné i tejné T — již] vyn. K — již pak] ale již U — již... svatém] v dnešním pak (+ svatém T) PF — již... klade] v dnešním pak svatém čtení nám se klade před oči N — svatém) vyn. KU — nám klade] vyučujme se T — klade se R, klade milej Bůh C — že chce milý Bůh, chceme-li RU — 46 my] vyn. R — milosrdenství božího N — sami] vyn. N — milosrdni, nejprvé dušem svým, abychom se nad nimi smilosrdnili a abychom jich hříchy a nepravostmi (!), a potom také i svým bližním C — 47 před naše oči T — Ježíš] Kristus U — nebeského] milosrdného U — 48 váš nebeskej C — milosrdnej jest CU — 49 zvláštní] vlastní (zvláštní T) věc NT - proprie proprium] vyn. KPONTU — 50 odpauštěti provinění N — [se] vyn. KPRNT — nemůže se T — milý, drahý Pán T — Bůh zdržeti T, Bůh, než C — smiloval C - 51 «Die» Tak mluví B — [Též] vyn. PRNTU — křesťanem] křestan PN — 52 k] vyn. K — 53 li] vyn. C — a] ač C - «chceme-li, aby on on aby B — naším Otcem U — 54 musíme] máme PNT — vidauce (vědauce T) to TU — nikdy, žádného okamžení T — 55 chová, vopatruje C — 56 [a)
210 Tyto neděle po svaté Trojici až do této neděle Kv každém čtení kladl nám milý Buoh o svém velikém milosrdenství před oči. Neb v první neděli měli sme o jeho milosrdenství velikém, 40 [kteréž jest učinil nad tím Lazarem,] «když jest poslal své anděly, aby Lazara vnesli do luona Abrahamova; druhú neděli měli jsme, kterak Kmilý Buoh z svého milosrdenstvie pozval na večeři slepých, chromých, nemocných; dnes pak tejden jsme měli, kterak z svého velikého milosrdenství přijímal na milost veliké 45 hříšníky; již pak dnes v tomto svatém čtení nám klade, chceme-li my milosrdenství dojíti, abychom také sami byli milosrdni. I klade nám před oči Pán Ježíš svého nebeského Otce řka: »Buďtež il milosrdni, jakož jest i Otec váš milosrdný!« Nebo to jest zvláštní milému Bohu, proprie proprium, smilo- B 346 50 vati se a odpustiti [se]. A nemuož milý Buoh, aby se nesmiloval. Die svatý Rehoř: »[Též], má-li křesťan vpravdě křesťanem býti, má býti milosrdný a lítostivý k svým bližním«. Protož, máme-li býti synové boží a chceme-li, aby on byl náš Otec, musíme ho následovati v milosrdenství vidúce, že on nikdy s námi 55 nepřestává činiti svého milosrdenstvie, an nás živí, krmí, chová, 37 Tyto svaté T — «v každém čtení vyn. B — 38 svatém čtení TC — 39 Neb ... velikém] vyn. PT — nejprvnější C — neděli po svaté Trojici C — 40 [kteréž .. . Lazarem] vyn. KPRCNTU — 40—41 když... Abrahamova? že jej kázal anjeluom svým donésti v luono Abrahamovo B — 40 když] kdež R — 41 v druhau R — měli] vyn. K — 42—44 milý... kterak) vyn. B — 42 Buoh] Pán U — z svého velikého CU — pozval povolal RU — večeři svau RU, večeři jako P — 43 kulhavých, chromých RCU — pak] vyn. KU — měli svaté čtení C — 44 kterak milej Bůh C — velikého] vyn. C — 45 hříšníky zjevné i tejné T — již] vyn. K — již pak] ale již U — již... svatém] v dnešním pak (+ svatém T) PF — již... klade] v dnešním pak svatém čtení nám se klade před oči N — svatém) vyn. KU — nám klade] vyučujme se T — klade se R, klade milej Bůh C — že chce milý Bůh, chceme-li RU — 46 my] vyn. R — milosrdenství božího N — sami] vyn. N — milosrdni, nejprvé dušem svým, abychom se nad nimi smilosrdnili a abychom jich hříchy a nepravostmi (!), a potom také i svým bližním C — 47 před naše oči T — Ježíš] Kristus U — nebeského] milosrdného U — 48 váš nebeskej C — milosrdnej jest CU — 49 zvláštní] vlastní (zvláštní T) věc NT - proprie proprium] vyn. KPONTU — 50 odpauštěti provinění N — [se] vyn. KPRNT — nemůže se T — milý, drahý Pán T — Bůh zdržeti T, Bůh, než C — smiloval C - 51 «Die» Tak mluví B — [Též] vyn. PRNTU — křesťanem] křestan PN — 52 k] vyn. K — 53 li] vyn. C — a] ač C - «chceme-li, aby on on aby B — naším Otcem U — 54 musíme] máme PNT — vidauce (vědauce T) to TU — nikdy, žádného okamžení T — 55 chová, vopatruje C — 56 [a)
Strana 211
211 ostříhá [a] od dábluov, dary své nám dává, bychom jedno chtěli vzíti. Pak hlídajž, nebudeš-li milosrdný, že budeš kázán jakožto zlý syn, nenásleduje otce svého]; neb on tuto přikazuje, abychom byli milosrdni, řka [imperative]: »Buďtež milosrdni!« Není ť rada, 60 ale přikázaní! KAle že ten hřích [— skaupost —] běží náramně mezi lidmi a rozmnožil se, že sau skaupi, hauževni, neradi dadí ve jméno boží, protože nemají víry, by je milý Buoh do smrti živil. Druhé, že ten hřích má mnoho výmluv. Jako obecně mnozí říkají: »Musím chovati pro děti«; a jiný: »pro nemoc«. 65 I chovají pro děti, a kto je ví, co z nich bude? snad nějací trleci, rufiáni, [kostkáři] — a Bohu dáti nechtí, an velí a řka: »Dávajte, a bude vám dáno!« Chudí audové jeho prosí, a ty nedáš ve jméno božie)? I pro ty výmluvy klidé) neznají toho hříchu. Cizo- ložník aneb vražedlník spíše se pozná, neb ti hříchové nemají 70 výmluvy. A věz, že, budú-li lidé proč v pekle, to budú pro ne- milosrdenství. Nebo sám Pán dí (ve čtení svatého Matúše [na- psáno]), že nedí [v súdný den): »Vy jste cizoložili, vy ono vyn. KPRONTU — ďáblův zlostných N, ďábelské moci T — a bychom my C — jen my U — 57 Pak] A U — hlediž RNTU, pohleď C — jestliže nebudeš T — že] vyn. T — budeš za to přísně T — kázán] kárán KN, tázán R, trestán T, trestán a kárán C, zatracen U — 57—58 [jakožto .. . otce svého] vyn. KPRCNTU — 58 tuto] vyn. U — přikazuje a poraučí T — 59 řka) když (kdež R, a U) dí PRCNTU — [imperative] vyn. KPRONTU — milo- srdni!«, verbum imperativi modi PT — 60 ale] vyn. KPRU — přikázaní] přikázaní boží NT, rozkaz boží C, vyn. KPRU — Ale že Neb B — [skaupost] vyn. KPRONTU — běží] panuje U — 61 a rozmnožil... hauževni že B — 61—62 že sau ... jméno boží] vyn. RU — 61 skaupi vyn. P — hauževni lidé N — 62 dají T, dávají C — ve jméno] pro jméno TC — milý] vyn. KPRU, Pán CN — 63 doživil NTCU — že] vyn. U — výmluvy K — 63—64 Jako ... říkají] Onen K, Ú (Au N), prý PN, Aj, praví T — 63 Jako obecně] Neb C — 64 a jiný onen K, onenno: »Prý PC, a jiný opět T, a jiní U — pro nemoc] já musím chovati pro nemoc, nevím, dokud mne Pán Bůh ponechá C, prý, kdyby na mne Pán Bůh nemoc do- pustil, abych se měl k čemu utéci N — 65 je] vyn. RNTU — co potom U — trhlíci NTU, trlíci (+ aneb C) RC — 66 [kostkáři] vyn. KPRCNTU — nechce RU — velí a řka] poraučí, prosí N, poraučí, žádá T — a řka] žádá KPC, a žádá řka RU - Dajte KPCNT — 67 jeho] Ježíšovi N, Kristovi T — nedáš] netbáš K, nechceš dáti N, nedáš-li T — ve] pro KRCTU — 68 božie jeho B, boží, zvíš, jak ť to se při smrti obtíží T — I] Protož T — klidé mnozí BU, mnozí lidé R — 69 aneb] a U — pozná, a to proto C — 70 žádné (takové C) vejmluvy NTC — proč] pro který hřích T — to] jako ť RN, jako ť prvej U — 71 Pán Spasitel T — dí] mluví KPRT, mluviti ráčí (ráčil C) NC — svatého] svatém u svatého T — [napsáno] vyn. KPRONTU — 72 [v súdný den] vyn. KPRNTU — cizoložníci BU — ono i ono jste] jiné 14*
211 ostříhá [a] od dábluov, dary své nám dává, bychom jedno chtěli vzíti. Pak hlídajž, nebudeš-li milosrdný, že budeš kázán jakožto zlý syn, nenásleduje otce svého]; neb on tuto přikazuje, abychom byli milosrdni, řka [imperative]: »Buďtež milosrdni!« Není ť rada, 60 ale přikázaní! KAle že ten hřích [— skaupost —] běží náramně mezi lidmi a rozmnožil se, že sau skaupi, hauževni, neradi dadí ve jméno boží, protože nemají víry, by je milý Buoh do smrti živil. Druhé, že ten hřích má mnoho výmluv. Jako obecně mnozí říkají: »Musím chovati pro děti«; a jiný: »pro nemoc«. 65 I chovají pro děti, a kto je ví, co z nich bude? snad nějací trleci, rufiáni, [kostkáři] — a Bohu dáti nechtí, an velí a řka: »Dávajte, a bude vám dáno!« Chudí audové jeho prosí, a ty nedáš ve jméno božie)? I pro ty výmluvy klidé) neznají toho hříchu. Cizo- ložník aneb vražedlník spíše se pozná, neb ti hříchové nemají 70 výmluvy. A věz, že, budú-li lidé proč v pekle, to budú pro ne- milosrdenství. Nebo sám Pán dí (ve čtení svatého Matúše [na- psáno]), že nedí [v súdný den): »Vy jste cizoložili, vy ono vyn. KPRONTU — ďáblův zlostných N, ďábelské moci T — a bychom my C — jen my U — 57 Pak] A U — hlediž RNTU, pohleď C — jestliže nebudeš T — že] vyn. T — budeš za to přísně T — kázán] kárán KN, tázán R, trestán T, trestán a kárán C, zatracen U — 57—58 [jakožto .. . otce svého] vyn. KPRCNTU — 58 tuto] vyn. U — přikazuje a poraučí T — 59 řka) když (kdež R, a U) dí PRCNTU — [imperative] vyn. KPRONTU — milo- srdni!«, verbum imperativi modi PT — 60 ale] vyn. KPRU — přikázaní] přikázaní boží NT, rozkaz boží C, vyn. KPRU — Ale že Neb B — [skaupost] vyn. KPRONTU — běží] panuje U — 61 a rozmnožil... hauževni že B — 61—62 že sau ... jméno boží] vyn. RU — 61 skaupi vyn. P — hauževni lidé N — 62 dají T, dávají C — ve jméno] pro jméno TC — milý] vyn. KPRU, Pán CN — 63 doživil NTCU — že] vyn. U — výmluvy K — 63—64 Jako ... říkají] Onen K, Ú (Au N), prý PN, Aj, praví T — 63 Jako obecně] Neb C — 64 a jiný onen K, onenno: »Prý PC, a jiný opět T, a jiní U — pro nemoc] já musím chovati pro nemoc, nevím, dokud mne Pán Bůh ponechá C, prý, kdyby na mne Pán Bůh nemoc do- pustil, abych se měl k čemu utéci N — 65 je] vyn. RNTU — co potom U — trhlíci NTU, trlíci (+ aneb C) RC — 66 [kostkáři] vyn. KPRCNTU — nechce RU — velí a řka] poraučí, prosí N, poraučí, žádá T — a řka] žádá KPC, a žádá řka RU - Dajte KPCNT — 67 jeho] Ježíšovi N, Kristovi T — nedáš] netbáš K, nechceš dáti N, nedáš-li T — ve] pro KRCTU — 68 božie jeho B, boží, zvíš, jak ť to se při smrti obtíží T — I] Protož T — klidé mnozí BU, mnozí lidé R — 69 aneb] a U — pozná, a to proto C — 70 žádné (takové C) vejmluvy NTC — proč] pro který hřích T — to] jako ť RN, jako ť prvej U — 71 Pán Spasitel T — dí] mluví KPRT, mluviti ráčí (ráčil C) NC — svatého] svatém u svatého T — [napsáno] vyn. KPRONTU — 72 [v súdný den] vyn. KPRNTU — cizoložníci BU — ono i ono jste] jiné 14*
Strana 212
212 i ono jste páchali«, ale z nemilosrdenství bude trestati řka: »Já lačněl, a vy [mne] nenakrmili; žíznil sem, a vy [mne] nenapojili; 75 náh sem byl, a vy [mne] nepřivodíli. A co jste mému najmenšímu neučinili, mně jste neučinili. Jdětež, zlořečení!)« Pak tuto dále die): »Nechtějtež súditi, a nebudete sauzeni!« Tuto již Pán Ježíš zapovídá, aby lidé, chtie-li býti milosrdni, aby se varova li všetečných sauduov. Neb, ktož koli rád jiné všetečně B 347 80 saudí, žádný nemuož býti milosrdný. Toto pak máš ty, ješto ť rádi všetečně saudí. Jeden bývá všetečný saud, ješto bude hovado hlúpé, nerozumné, a ihned se trne, aby súdil, [řka: »Á, hoden jest tohoto neb onoho!«] Druhé, ano [mu nic není do toho ani] na něm Knic nezáleží, ani je mu co do toho, ani úřed- 85 níkem jsa ani konšelem ani rychtářem, ani jemu poručeno, a tře se v to, aby saudil. Třetí, ani věda ani znaje ani se právě vy- a jiné věci N, ste kradli a vy lichvili, vy ono i ono jste C — 73 i ono] vyn. U — jste páchali] vyn. K — páchali] činili C — z] pro T — bude ... řka] vyn. KPCN, když bude rčeno T — 74 lačníval R — a] vyn. KPU — [mne] vyn. KPRONTU — já žíznil PCNT — 74—75 žíznil ... nepřivodíli] vyn. R — 74 sem, a vy mne] vyn. K, vy PCNTU — 75 náh ... nepřivodíli] vyn. U — sem byl, a vy] vyn. K — [mne] vyn. KPCNT — neodieli K, nepřiodíli etc. C — 76 Jdětež, zlořečení! vyn. B — zlořečení etc. P, zlořečení, do — věčného ohně! RCNTU 77 «Pak ... die I di dále BU — Pak] Potom NT — tuto drahej Pán C - dí v svatém člení C — 78 lidé... milosrdni] vyn. U — chtie] pův. nechtie, ale ne - červeně škrtnuto B — 78—79 aby se varovali] varovali se KPCNT — 79 všetečně] vyn. RU — 80 saudní (!) B — žádný takový N, ten žádnej TU — (nemuož býti není B — 80—81 Toto ... saudi] Toto pak sau ti všeteční saudcové, ješto nimi rádi lidé své bližní saudí T, A toto pak, an nám radí, abychom byli milosrdni U — 81 rádi jedni druhé B — saudí, žádný není milosrdný B — ješto] když jiný, an sám U — 82 bývá a bude R — člověk hovado T — nerozumné] vyn. RU — 82—84 ihned ... do toho ani] bude druhého sauditi, ano mu U — 82 trne] trhne PR, potrhne T, na to vydá N — jiné saudil N — 82—83 řka ... onoho!«] vyn. KPRONT — 83 Druhé] Druhej saud bývá T — 83—84 [mu nic ... toho ani] vyn. KPRCNT — 84 něm tom člověku T — Knic ... do toho co záleží B — nic nezáleží nebude nic záležeti T — je mu] snad třeba čísti v některých rkpisích jemu; jistě tak v T, naproti tomu C: jest mu — do toho po tom U, do toho bude T — 85 jsa] vyn. RU, jest C — ani jemu] a nejni jemu U, ani mu co TC poručeno] ručeno R (dosti nejasně psáno!), kdo co poručil V — a] avšak NT — tře] trne KPC, předce vydá (trhne T) se NT — 86 v to] vy. KPCNTU — aby saudil? vyn. B — Třetí saud 73 Mat. 25, 42—43, 45 a 11 —
212 i ono jste páchali«, ale z nemilosrdenství bude trestati řka: »Já lačněl, a vy [mne] nenakrmili; žíznil sem, a vy [mne] nenapojili; 75 náh sem byl, a vy [mne] nepřivodíli. A co jste mému najmenšímu neučinili, mně jste neučinili. Jdětež, zlořečení!)« Pak tuto dále die): »Nechtějtež súditi, a nebudete sauzeni!« Tuto již Pán Ježíš zapovídá, aby lidé, chtie-li býti milosrdni, aby se varova li všetečných sauduov. Neb, ktož koli rád jiné všetečně B 347 80 saudí, žádný nemuož býti milosrdný. Toto pak máš ty, ješto ť rádi všetečně saudí. Jeden bývá všetečný saud, ješto bude hovado hlúpé, nerozumné, a ihned se trne, aby súdil, [řka: »Á, hoden jest tohoto neb onoho!«] Druhé, ano [mu nic není do toho ani] na něm Knic nezáleží, ani je mu co do toho, ani úřed- 85 níkem jsa ani konšelem ani rychtářem, ani jemu poručeno, a tře se v to, aby saudil. Třetí, ani věda ani znaje ani se právě vy- a jiné věci N, ste kradli a vy lichvili, vy ono i ono jste C — 73 i ono] vyn. U — jste páchali] vyn. K — páchali] činili C — z] pro T — bude ... řka] vyn. KPCN, když bude rčeno T — 74 lačníval R — a] vyn. KPU — [mne] vyn. KPRONTU — já žíznil PCNT — 74—75 žíznil ... nepřivodíli] vyn. R — 74 sem, a vy mne] vyn. K, vy PCNTU — 75 náh ... nepřivodíli] vyn. U — sem byl, a vy] vyn. K — [mne] vyn. KPCNT — neodieli K, nepřiodíli etc. C — 76 Jdětež, zlořečení! vyn. B — zlořečení etc. P, zlořečení, do — věčného ohně! RCNTU 77 «Pak ... die I di dále BU — Pak] Potom NT — tuto drahej Pán C - dí v svatém člení C — 78 lidé... milosrdni] vyn. U — chtie] pův. nechtie, ale ne - červeně škrtnuto B — 78—79 aby se varovali] varovali se KPCNT — 79 všetečně] vyn. RU — 80 saudní (!) B — žádný takový N, ten žádnej TU — (nemuož býti není B — 80—81 Toto ... saudi] Toto pak sau ti všeteční saudcové, ješto nimi rádi lidé své bližní saudí T, A toto pak, an nám radí, abychom byli milosrdni U — 81 rádi jedni druhé B — saudí, žádný není milosrdný B — ješto] když jiný, an sám U — 82 bývá a bude R — člověk hovado T — nerozumné] vyn. RU — 82—84 ihned ... do toho ani] bude druhého sauditi, ano mu U — 82 trne] trhne PR, potrhne T, na to vydá N — jiné saudil N — 82—83 řka ... onoho!«] vyn. KPRONT — 83 Druhé] Druhej saud bývá T — 83—84 [mu nic ... toho ani] vyn. KPRCNT — 84 něm tom člověku T — Knic ... do toho co záleží B — nic nezáleží nebude nic záležeti T — je mu] snad třeba čísti v některých rkpisích jemu; jistě tak v T, naproti tomu C: jest mu — do toho po tom U, do toho bude T — 85 jsa] vyn. RU, jest C — ani jemu] a nejni jemu U, ani mu co TC poručeno] ručeno R (dosti nejasně psáno!), kdo co poručil V — a] avšak NT — tře] trne KPC, předce vydá (trhne T) se NT — 86 v to] vy. KPCNTU — aby saudil? vyn. B — Třetí saud 73 Mat. 25, 42—43, 45 a 11 —
Strana 213
213 ptaje, hlediž, an ť saudí: [»Tento takový (tato taková), s tímto mluví, tuto bývá«, takže žádného nenechá ani živého, ani mrtvého, aby každého v austech nepodržal a neposaudil]. Čtvrté, ani hned 90 rychle odsúdie), prodlenie žádného nedadúc, ješto nejeden druhdy, kdyby prodlení měl, Kmohl by lépe svú spravedlnost okázati). Pohleď na Pána Ježíše! Když jemu přivedli onu ženu v cizoložství popadenú, ačkoli vedlé zákona taková měla uka- menována býti, však [proto] ne ihned jí odsúdil, ale protáhl súdem, 95 [schýliv se,] psal na zemi; a ti, ješto na ni žalovali, rozkradli se a rozprchli. A Pán drahý jí řekl: »Kde jsú ti, jako na tě žalovali? Žádný tebe neodsúdil?« A ona vetce: »Žádný, Pane!« A Pán: «Aniž ť já tebe odsuzuji. Jdi a nechtěj více hřešiti!« [A tak] ne- pospíchal «drahý Pán, protáhl saudem). Ale my, ba jedno 100 chutně: »Ba, hoden ť jest!« A, běda bude! jest T — ani věda ani znaje] nevěda, neznaje N — vida T — právě na pravdu N, právě na tu věc T — 87 hlediž] hlédajž K, pohlediž C, vyn. PNTU — 87—89 [Tento ... neposaudil] vyn. KPRCNTU — 89 Čtvrtej saud jest rychlý a kvapný T — an U — ani hned] že brzo a N — hned] vyn. K — 90 rychle] vyn. T — saudí B — 90—91 «prodlenie ... kdyby vyn. (!) B — 90 nižádného užiti T — nedadí U — ješto] an U, ješto by C, ješto se mnohdykráte stane T — 91 druhdy] vyn. TU — kdyby] kdy K, teprve mladší rukou z toho kdyby — měl] užil T — 91—92 (mohl... okázati nejednú by svú spravedlivost provedl B — 92 oká- zati prokázati C — Pohleď] Pošetřme T — Ježíše, co jest učinil N, Ježíše, saudce vševědaucího T — jemu] před něj U — onuno N — ženu hříšnici N — 93 cizoložstvu RCNU — podlé RTU — zákona Mojžíšova N, zákona Sta- rého C — 94 [proto] vyn. KPRCNTU — odsaudil pojednau N — protáh- nauti ráčil T — 95 [schýliv se] vyn. KPRCNTU — psal] a psal podvakrát K, píše PNT — ješto] kdož C, an U — na ni, stojíce okolo ní T — 96 prchli U — drahý] vyn. KPNT, Ježíš C — k ní N — řekl] vyn. K, vetce N, promluvil T — sau, pravi T — jako ... žalovali] vyn. KRU — jako] jenž sau PT, kteříž N — 97 Žádný-li NTU — neodsúdil] nepotupil KRU — vetce] vyn. KPNT řekla RCU — A Pán] vyn. K, A Pán k ní NT, Řekl jí Pán Ježíš C — 98 odsuzuji] potupuji KRU, neodsuzuji T, neodsaudím C — [A tak] vyn. KPRONTU — 99 drahý... saudem) saudem, uměje pojednú roz- súditi B — ale protáhl K — s saudem RU — ba vyn. BPNTU — 99—100 jedno... Á] hned v rychlosti: »Však jest, prý, hoden, lotr, nechť visí!« Ó N, rychle s ním předce ven z města: »Hoden ť jest toho!« Ach T — 100 «Ba vyn. B, Však ť P — jest toho anebo onoho C — běda] přeběda takovým saudcům T — 92 nn. Jan 8, 3 nn. —
213 ptaje, hlediž, an ť saudí: [»Tento takový (tato taková), s tímto mluví, tuto bývá«, takže žádného nenechá ani živého, ani mrtvého, aby každého v austech nepodržal a neposaudil]. Čtvrté, ani hned 90 rychle odsúdie), prodlenie žádného nedadúc, ješto nejeden druhdy, kdyby prodlení měl, Kmohl by lépe svú spravedlnost okázati). Pohleď na Pána Ježíše! Když jemu přivedli onu ženu v cizoložství popadenú, ačkoli vedlé zákona taková měla uka- menována býti, však [proto] ne ihned jí odsúdil, ale protáhl súdem, 95 [schýliv se,] psal na zemi; a ti, ješto na ni žalovali, rozkradli se a rozprchli. A Pán drahý jí řekl: »Kde jsú ti, jako na tě žalovali? Žádný tebe neodsúdil?« A ona vetce: »Žádný, Pane!« A Pán: «Aniž ť já tebe odsuzuji. Jdi a nechtěj více hřešiti!« [A tak] ne- pospíchal «drahý Pán, protáhl saudem). Ale my, ba jedno 100 chutně: »Ba, hoden ť jest!« A, běda bude! jest T — ani věda ani znaje] nevěda, neznaje N — vida T — právě na pravdu N, právě na tu věc T — 87 hlediž] hlédajž K, pohlediž C, vyn. PNTU — 87—89 [Tento ... neposaudil] vyn. KPRCNTU — 89 Čtvrtej saud jest rychlý a kvapný T — an U — ani hned] že brzo a N — hned] vyn. K — 90 rychle] vyn. T — saudí B — 90—91 «prodlenie ... kdyby vyn. (!) B — 90 nižádného užiti T — nedadí U — ješto] an U, ješto by C, ješto se mnohdykráte stane T — 91 druhdy] vyn. TU — kdyby] kdy K, teprve mladší rukou z toho kdyby — měl] užil T — 91—92 (mohl... okázati nejednú by svú spravedlivost provedl B — 92 oká- zati prokázati C — Pohleď] Pošetřme T — Ježíše, co jest učinil N, Ježíše, saudce vševědaucího T — jemu] před něj U — onuno N — ženu hříšnici N — 93 cizoložstvu RCNU — podlé RTU — zákona Mojžíšova N, zákona Sta- rého C — 94 [proto] vyn. KPRCNTU — odsaudil pojednau N — protáh- nauti ráčil T — 95 [schýliv se] vyn. KPRCNTU — psal] a psal podvakrát K, píše PNT — ješto] kdož C, an U — na ni, stojíce okolo ní T — 96 prchli U — drahý] vyn. KPNT, Ježíš C — k ní N — řekl] vyn. K, vetce N, promluvil T — sau, pravi T — jako ... žalovali] vyn. KRU — jako] jenž sau PT, kteříž N — 97 Žádný-li NTU — neodsúdil] nepotupil KRU — vetce] vyn. KPNT řekla RCU — A Pán] vyn. K, A Pán k ní NT, Řekl jí Pán Ježíš C — 98 odsuzuji] potupuji KRU, neodsuzuji T, neodsaudím C — [A tak] vyn. KPRONTU — 99 drahý... saudem) saudem, uměje pojednú roz- súditi B — ale protáhl K — s saudem RU — ba vyn. BPNTU — 99—100 jedno... Á] hned v rychlosti: »Však jest, prý, hoden, lotr, nechť visí!« Ó N, rychle s ním předce ven z města: »Hoden ť jest toho!« Ach T — 100 «Ba vyn. B, Však ť P — jest toho anebo onoho C — běda] přeběda takovým saudcům T — 92 nn. Jan 8, 3 nn. —
Strana 214
214 Ba, má-li ť kto kveď býti súdcí, má ť býti světě živ, ať by, co súdí neb súditi má, samého se jeho nedotýkalo, a když súdí, vždy více hleděl k milosrdenství než k spravedlnosti; nebo z milo- srdenství nižádný trestán a kárán nebude, ale z spravedlivosti, 105 hlédaj, upřílišíš-li, aby trestán nebyl! Ba, ještě těchto saudův plno běží mezi lidmi, ješto z nemilosrdenství a z nenávisti pochodí. Přihodí-li ť se kdy člověku nebožátku) co z křehkosti aneb z nevědomí učiniti takového, že na ň milý Buoh dopustí, hlédajž, ani ť saudí, Kan ť jeden druhé«mu): »Ba, takový ť jest (neb 110 taková)!« A přičiní desetkrát více; a to proto u činí, že se sám B 348 na ň hněvá, [i hledí,] aby jej i jiným v nenávist uvedl, a tak, že netoliko svú duši, ale i jiných hromadu zavede. Ale když by bylo milosrdenství a láska, nikoli by toho neučinil, ale, přiho- dilo-li by se co, omluvil by to pěkně a v lepší obrátil řka: »A snad ť 115 jest nerad učinil aneb z křehkosti aneb tak ť jest na ň milý Buch dopustil!« Tak ť by bylo, když by láska byla. Jakož dí svatý Petr: »Láska přikrývá množství hříchuov«. Omluv«il, ohra- —— 101 Ba] vyn. T — veď vyn. BNTU — saudcím RCN, saudcem jiných T, saudcem U — má] musí T — světě] svatý a svatě N, ctně, šle- chetně, svatě C — živ beze vší auhony N — 102 by ť samého U — samého . . . nedotýkalo] sám tím nebo k tomu podobným hříchem vinen nebyl N — se jeho] to [se nic] K, se to PCT, se ved R — 103 aby vždy NTC — hleděl] prohlídal NT — 104 a] ani RU — 105 hlédaj] hlediž RCNU, hled se T — Ba] vyn. K — ještě i NT — 106 běží leží R, vyn. U — kteřížto T — po- chází RCNTU — 107 Přihodilo-li U — kdy] vyn. K — nebožátku nebožátko (!) B, nebožátkovi C, vyn. RU — aneb] co K - 108 takového vyn. T, co takového PCN — na něj mnohdykráte to T — to dopustí U, podopustí N — hlediž RCNTU — 109 ani] an RNU — «an t)) vyn. BT — druhého B, druhému mluvíc T — neb] a PC, vyn. KNT — 110 taká (taková RONTU) ť jest K — přičiní ť k tomu TN — desetkrát] množstvíkrát N — sám] vyn. U — 111 [i hledí] vyn. KPCNRU, a tak by rád T — aby] vyn. PN — jiným by jej rád PN — nenávist a v nelibost C — a tak) kterýmžto spůsobem T — 112 že vyn. BNTU — jiných hromadu] jiného a mno- hejch C — hromadu] mnoho RNTU — zavedl U — když by] by ť T — 113 láska při takovém člověku T — nečinil P — 114 coj vyn. K, kdy (vyn. CT) co takového (+ bližnímu C) NTC — vymluvil N — to] vyn. U — a] vyn. KPRN — lepší] dobré U — obrátě KPRN, obrátil by U — A] vyn. KPCNTU — 115 jest] to U — toho nerad NTC — aneb] Snad mu se to nějak přihodilo aneb C — tak ť] to U — to na ň NT — 116 dopustil] pro jeho ponížení (!) C — bylo] mělo býti KNU, bylo lépeji R, dobře bylo T — láska upřímná a pravá C — Jakož A U — 117 omluv«il ] omluví B, omlúval K, omluvil by PCTU, vymluvil by N — ohradil ohradí B, 117 1. Petr 4, 8 —
214 Ba, má-li ť kto kveď býti súdcí, má ť býti světě živ, ať by, co súdí neb súditi má, samého se jeho nedotýkalo, a když súdí, vždy více hleděl k milosrdenství než k spravedlnosti; nebo z milo- srdenství nižádný trestán a kárán nebude, ale z spravedlivosti, 105 hlédaj, upřílišíš-li, aby trestán nebyl! Ba, ještě těchto saudův plno běží mezi lidmi, ješto z nemilosrdenství a z nenávisti pochodí. Přihodí-li ť se kdy člověku nebožátku) co z křehkosti aneb z nevědomí učiniti takového, že na ň milý Buoh dopustí, hlédajž, ani ť saudí, Kan ť jeden druhé«mu): »Ba, takový ť jest (neb 110 taková)!« A přičiní desetkrát více; a to proto u činí, že se sám B 348 na ň hněvá, [i hledí,] aby jej i jiným v nenávist uvedl, a tak, že netoliko svú duši, ale i jiných hromadu zavede. Ale když by bylo milosrdenství a láska, nikoli by toho neučinil, ale, přiho- dilo-li by se co, omluvil by to pěkně a v lepší obrátil řka: »A snad ť 115 jest nerad učinil aneb z křehkosti aneb tak ť jest na ň milý Buch dopustil!« Tak ť by bylo, když by láska byla. Jakož dí svatý Petr: »Láska přikrývá množství hříchuov«. Omluv«il, ohra- —— 101 Ba] vyn. T — veď vyn. BNTU — saudcím RCN, saudcem jiných T, saudcem U — má] musí T — světě] svatý a svatě N, ctně, šle- chetně, svatě C — živ beze vší auhony N — 102 by ť samého U — samého . . . nedotýkalo] sám tím nebo k tomu podobným hříchem vinen nebyl N — se jeho] to [se nic] K, se to PCT, se ved R — 103 aby vždy NTC — hleděl] prohlídal NT — 104 a] ani RU — 105 hlédaj] hlediž RCNU, hled se T — Ba] vyn. K — ještě i NT — 106 běží leží R, vyn. U — kteřížto T — po- chází RCNTU — 107 Přihodilo-li U — kdy] vyn. K — nebožátku nebožátko (!) B, nebožátkovi C, vyn. RU — aneb] co K - 108 takového vyn. T, co takového PCN — na něj mnohdykráte to T — to dopustí U, podopustí N — hlediž RCNTU — 109 ani] an RNU — «an t)) vyn. BT — druhého B, druhému mluvíc T — neb] a PC, vyn. KNT — 110 taká (taková RONTU) ť jest K — přičiní ť k tomu TN — desetkrát] množstvíkrát N — sám] vyn. U — 111 [i hledí] vyn. KPCNRU, a tak by rád T — aby] vyn. PN — jiným by jej rád PN — nenávist a v nelibost C — a tak) kterýmžto spůsobem T — 112 že vyn. BNTU — jiných hromadu] jiného a mno- hejch C — hromadu] mnoho RNTU — zavedl U — když by] by ť T — 113 láska při takovém člověku T — nečinil P — 114 coj vyn. K, kdy (vyn. CT) co takového (+ bližnímu C) NTC — vymluvil N — to] vyn. U — a] vyn. KPRN — lepší] dobré U — obrátě KPRN, obrátil by U — A] vyn. KPCNTU — 115 jest] to U — toho nerad NTC — aneb] Snad mu se to nějak přihodilo aneb C — tak ť] to U — to na ň NT — 116 dopustil] pro jeho ponížení (!) C — bylo] mělo býti KNU, bylo lépeji R, dobře bylo T — láska upřímná a pravá C — Jakož A U — 117 omluv«il ] omluví B, omlúval K, omluvil by PCTU, vymluvil by N — ohradil ohradí B, 117 1. Petr 4, 8 —
Strana 215
215 d«il Kby jeden druhého pěkně. Ale toto?! Slibuj! že ť jeden druhého omluví, že se tomu dábel zasměje z horaucieho 120 pekla! Ba, kdy vy naplníte onu řeč «v zákoně [božího]: »Jeden druhého břemena neste!«? Ba, vím, že by nejeden odnesl rád, aby druhý nic neměl! A, čerte, ďáble, jak s' ty tento lid divně zmieždil! Nuže, polepšíte-li, budete-li milosrdni, nebudete-li žád- ného všetečně súditi? [Slibuj! Ano «bude, ano baba, při- 125 lezúci se zpoviedat, hned od toho slova počne: »Milý kněže, súdím ť ráda živé i mrtvé«. I proč, babo, saudíš, ký je tě, babo, čert rychtářem udělal, aby saudila]? [I] dí dále Kčtenie svaté): »Nechtějte potupovati, a ne- budete potupeni, aneb odsuzovati, a nebudete odsúzeni«. Tuto 130 mluví «Pán Ježíš proti těm, ješto jsú všetečni a kvapni k odsuzování a ku potupování. Neb, když se jim co do člověka zastal N — 118 by vyn. BKR — 118—120 «Ale... pekla! Ano pěkně omluví, až ho bude plný kraj! B — 118 že ť] vyn. P, že ť již U — 119 jeden druhého] vyn. N — omluví] pěkně omluví C, vymluví N — že se] až ť se RU — čert K — z horaucieho pekla] vyn. U — 120 Ba] vyn. N — onuno N — Kv zákoně zákona B — [božího] vyn. KPRU, napsanau C, božím (Páně T) poznamenanau NT — 121 nesto, a tak naplníte zákon Kristův N - Ba] To ť K — vím to N — «nejeden jeden BCT — nesl U — rád] vyn. U — 122 až by U — druhý] jinej C — A] vyn. N, ÓCTU — čerte] á P, vyn. RCU, zlořečený N, šatane a T — ďáble proklatý N — kterak N — ty] vyn. PNT — divně] divně a rozličně C, vyn. U — 123 zmieždil] svedl C — Nu NU — polepšíte-liž se kdy N — 124 «súditi posuzovati B, potupovati, sauditi RU — [Slibuj!] vyn. KPRONT, Ano, slibuj U — Ano] Ano, ved-li C, Ano onde R, vyn. U — 124—127 Ano... udělal] v K škrtnuto — 124 bude, ano vyn. B — bude] bude, bude C, budete N, vyn. U — ano a P, an NT - baba] některá žena vzteklá RU — 125 k zpovědi BN, se zpovídati RU — hned... počne] vyn. KPN, řekne T — slova] vyn. RCU — Ba, milej C, A, milý U — 126 ráda] teď KCT, já teď P, teď ráda R, vyn. N — 126—127 I proč ... saudíš A B, Proč saudíš, ničemná ženo RU — 126 I] vyn. P 126—127 ký... udělal] vyn. U — 126 babo] ničemná ženo R — 127 ďábel PRCN, ďábel a čert z horaucího pekla T — rychtářem anebo saudcím C — [aby saudila] vyn. KPRCNTU — in margine B červeně: baba rychtářem — 128 [I] vyn. KPRONTU- «čtenie svaté) vyn. B — 129 Kaneb... odsúzeni vyn. BU — Tuto] A to U — 130 mluvil U — Pán Ježíš) vyn. B — kteříž U — jsú ... kvapni] saudí všetečně a kvapně a sau rychlí T — Kvšetečni a vyn. B — kvapni k saudu a C — 131 odsuzování jiných K. odsauzení U — a ku potupování] jinejch C, vyn. U — ku] k NT — potupo- vání jiných PRNT 132 a jedne ť mohú] vyn. U, a nemajíce s něj moci T — 120 Gal. 6, 2 —
215 d«il Kby jeden druhého pěkně. Ale toto?! Slibuj! že ť jeden druhého omluví, že se tomu dábel zasměje z horaucieho 120 pekla! Ba, kdy vy naplníte onu řeč «v zákoně [božího]: »Jeden druhého břemena neste!«? Ba, vím, že by nejeden odnesl rád, aby druhý nic neměl! A, čerte, ďáble, jak s' ty tento lid divně zmieždil! Nuže, polepšíte-li, budete-li milosrdni, nebudete-li žád- ného všetečně súditi? [Slibuj! Ano «bude, ano baba, při- 125 lezúci se zpoviedat, hned od toho slova počne: »Milý kněže, súdím ť ráda živé i mrtvé«. I proč, babo, saudíš, ký je tě, babo, čert rychtářem udělal, aby saudila]? [I] dí dále Kčtenie svaté): »Nechtějte potupovati, a ne- budete potupeni, aneb odsuzovati, a nebudete odsúzeni«. Tuto 130 mluví «Pán Ježíš proti těm, ješto jsú všetečni a kvapni k odsuzování a ku potupování. Neb, když se jim co do člověka zastal N — 118 by vyn. BKR — 118—120 «Ale... pekla! Ano pěkně omluví, až ho bude plný kraj! B — 118 že ť] vyn. P, že ť již U — 119 jeden druhého] vyn. N — omluví] pěkně omluví C, vymluví N — že se] až ť se RU — čert K — z horaucieho pekla] vyn. U — 120 Ba] vyn. N — onuno N — Kv zákoně zákona B — [božího] vyn. KPRU, napsanau C, božím (Páně T) poznamenanau NT — 121 nesto, a tak naplníte zákon Kristův N - Ba] To ť K — vím to N — «nejeden jeden BCT — nesl U — rád] vyn. U — 122 až by U — druhý] jinej C — A] vyn. N, ÓCTU — čerte] á P, vyn. RCU, zlořečený N, šatane a T — ďáble proklatý N — kterak N — ty] vyn. PNT — divně] divně a rozličně C, vyn. U — 123 zmieždil] svedl C — Nu NU — polepšíte-liž se kdy N — 124 «súditi posuzovati B, potupovati, sauditi RU — [Slibuj!] vyn. KPRONT, Ano, slibuj U — Ano] Ano, ved-li C, Ano onde R, vyn. U — 124—127 Ano... udělal] v K škrtnuto — 124 bude, ano vyn. B — bude] bude, bude C, budete N, vyn. U — ano a P, an NT - baba] některá žena vzteklá RU — 125 k zpovědi BN, se zpovídati RU — hned... počne] vyn. KPN, řekne T — slova] vyn. RCU — Ba, milej C, A, milý U — 126 ráda] teď KCT, já teď P, teď ráda R, vyn. N — 126—127 I proč ... saudíš A B, Proč saudíš, ničemná ženo RU — 126 I] vyn. P 126—127 ký... udělal] vyn. U — 126 babo] ničemná ženo R — 127 ďábel PRCN, ďábel a čert z horaucího pekla T — rychtářem anebo saudcím C — [aby saudila] vyn. KPRCNTU — in margine B červeně: baba rychtářem — 128 [I] vyn. KPRONTU- «čtenie svaté) vyn. B — 129 Kaneb... odsúzeni vyn. BU — Tuto] A to U — 130 mluvil U — Pán Ježíš) vyn. B — kteříž U — jsú ... kvapni] saudí všetečně a kvapně a sau rychlí T — Kvšetečni a vyn. B — kvapni k saudu a C — 131 odsuzování jiných K. odsauzení U — a ku potupování] jinejch C, vyn. U — ku] k NT — potupo- vání jiných PRNT 132 a jedne ť mohú] vyn. U, a nemajíce s něj moci T — 120 Gal. 6, 2 —
Strana 216
216 nelíbí, a jedne ť mohú, a hned «tupie a odsuzují; uzří-li koho v «kterém) hříchu, ani ť hned tupí řkauc: »Na mú vieru, bude v horúcím pekle!« — an dnes zlý, a muož zítra dobrý býti. Mnedle, 351 vy všeteční, ješto tak rádi odsuzujete) a saháte Pánu Bohu v jeho moc, ješto on té moci žádnému jest nedal, by koho «kto) mohl odsúditi na zatracení, nežli sám sobě tu moc zuostavil, hádaj, budete-li pro to trestáni? Ba, bez pochybenie, že budetel Vezmětež sobě Ktoto v rozum): Když jest «svatý Pavel) byl 140 protivníkem cierkve) a trápil věrné křesťany, an, když sva- tého Štěpána kamenovali, Khlédal raucha a šatuov těm, ktož jsú jej kamenovali, kdyby jej byl chtěl tehdáž tak súditi «po- tupně vedlé toho, jako vy rádi súdíte, co by řekl? Řekl-li by, by on měl do třetího nebe vtržen býti aneb by ko něm) sám 145 milý Buoh tak «mluvil, chvále jej řka, »že nádoba vyvolená jest mi tento«? Aneb co by byl řekl o Petrovi, když jest jeho mohau-li N — potupí a odsúdí BU — 132—133 uzří ... řkauc] Prý N, pra- více T — 133 «kterém) vyn. B — ani . .. řkanc] vyn. U — tupí od-su- zují, tupí R (d vyn.!) — řkauc] a odsuzují: »Ba K, a odsuzují: Prý P, a odsuzují a ještě ť mnohej bude říci C — 133—134 bude ... pekle] jemu jest nelze než v pekle horaucím bejti C — 134 dnes jest T — 135 vše- týčkové N — odsuzujete říkáte B, saudíte jiné N — 136 moc a právo N — nedal a nedá N — «kto» vyn. B, kto měl anebo K — 137— 138 «sám ... budete!) on sám B — 137 tu moc] té moci NT — zuostavil] ostavil RU, pozůstavil C, pozůstavěti (!) ráčil T, zcela a zauplna zůstaviti ráčil N — 138 hádaj] pohleďte C — Ba] vyn. RU — bez pochybenie] jistě C — 139 Ktoto v rozum onu řeč v rozum o svatém Pavlu, že B, toto na rozum NTC — «svatý Pavel vyn. B — 140 protivník U — «cierkve) vyn. B, svaté cierkve (+ křesťanské N) NTCU — a trápil ... křesťany a tak věrnejch křesťanův, trápíce je rozličně a přinucujíce je, aby se rauhali jménu drahého Pána Ježíše C — věrné] později v K přepsáno v dobré — an] nebo N — 141 kamením bili N — 141 142 hlédal... kamenovali s vyn. B — 142 kdyby ty KT — jejl jej, všetečný saudce T — byl] vyn. RU tak] vyn. K — potupně vyn. B — 143 co by řekly vyn. U — Řekl-li by] Mnedle, řek-li by byl C — li] vyn. R — 144 by on... vtržen býti] byl o něm, aby do třetího nebe vtržen byl T -- aneb že C — ko něm on B — 145 milý] Pán C — tak) vyn. U — mluvil ... jej» jej měl chváliti B — že] vyn. PRONTU — nádoba] saudek KPRU (v K nad tím pozdější přípisek: Nádoba), Nádobau C — vyvolenie KP, vyvolený RU, vyvolenau C — 146 tento, on bude nositi jméno mé před krále a knížata N — Aneb opět C — byl] vyn. K — řekl] smyslil T — o] vyn. U — jeho] svého Boha K, Pána († Ježíše T) NT, drahého Ježíše C — 147 pod přísahú] s přísahau a s kladbau C — přísahau třikrát, než jednau 145 Skuth. 9, 15 —
216 nelíbí, a jedne ť mohú, a hned «tupie a odsuzují; uzří-li koho v «kterém) hříchu, ani ť hned tupí řkauc: »Na mú vieru, bude v horúcím pekle!« — an dnes zlý, a muož zítra dobrý býti. Mnedle, 351 vy všeteční, ješto tak rádi odsuzujete) a saháte Pánu Bohu v jeho moc, ješto on té moci žádnému jest nedal, by koho «kto) mohl odsúditi na zatracení, nežli sám sobě tu moc zuostavil, hádaj, budete-li pro to trestáni? Ba, bez pochybenie, že budetel Vezmětež sobě Ktoto v rozum): Když jest «svatý Pavel) byl 140 protivníkem cierkve) a trápil věrné křesťany, an, když sva- tého Štěpána kamenovali, Khlédal raucha a šatuov těm, ktož jsú jej kamenovali, kdyby jej byl chtěl tehdáž tak súditi «po- tupně vedlé toho, jako vy rádi súdíte, co by řekl? Řekl-li by, by on měl do třetího nebe vtržen býti aneb by ko něm) sám 145 milý Buoh tak «mluvil, chvále jej řka, »že nádoba vyvolená jest mi tento«? Aneb co by byl řekl o Petrovi, když jest jeho mohau-li N — potupí a odsúdí BU — 132—133 uzří ... řkauc] Prý N, pra- více T — 133 «kterém) vyn. B — ani . .. řkanc] vyn. U — tupí od-su- zují, tupí R (d vyn.!) — řkauc] a odsuzují: »Ba K, a odsuzují: Prý P, a odsuzují a ještě ť mnohej bude říci C — 133—134 bude ... pekle] jemu jest nelze než v pekle horaucím bejti C — 134 dnes jest T — 135 vše- týčkové N — odsuzujete říkáte B, saudíte jiné N — 136 moc a právo N — nedal a nedá N — «kto» vyn. B, kto měl anebo K — 137— 138 «sám ... budete!) on sám B — 137 tu moc] té moci NT — zuostavil] ostavil RU, pozůstavil C, pozůstavěti (!) ráčil T, zcela a zauplna zůstaviti ráčil N — 138 hádaj] pohleďte C — Ba] vyn. RU — bez pochybenie] jistě C — 139 Ktoto v rozum onu řeč v rozum o svatém Pavlu, že B, toto na rozum NTC — «svatý Pavel vyn. B — 140 protivník U — «cierkve) vyn. B, svaté cierkve (+ křesťanské N) NTCU — a trápil ... křesťany a tak věrnejch křesťanův, trápíce je rozličně a přinucujíce je, aby se rauhali jménu drahého Pána Ježíše C — věrné] později v K přepsáno v dobré — an] nebo N — 141 kamením bili N — 141 142 hlédal... kamenovali s vyn. B — 142 kdyby ty KT — jejl jej, všetečný saudce T — byl] vyn. RU tak] vyn. K — potupně vyn. B — 143 co by řekly vyn. U — Řekl-li by] Mnedle, řek-li by byl C — li] vyn. R — 144 by on... vtržen býti] byl o něm, aby do třetího nebe vtržen byl T -- aneb že C — ko něm on B — 145 milý] Pán C — tak) vyn. U — mluvil ... jej» jej měl chváliti B — že] vyn. PRONTU — nádoba] saudek KPRU (v K nad tím pozdější přípisek: Nádoba), Nádobau C — vyvolenie KP, vyvolený RU, vyvolenau C — 146 tento, on bude nositi jméno mé před krále a knížata N — Aneb opět C — byl] vyn. K — řekl] smyslil T — o] vyn. U — jeho] svého Boha K, Pána († Ježíše T) NT, drahého Ježíše C — 147 pod přísahú] s přísahau a s kladbau C — přísahau třikrát, než jednau 145 Skuth. 9, 15 —
Strana 217
217 pod i přísahú zapřel? Nebo z počtu hříšných na zemi přispořuje B 349 se počtu vyvolených v nebi; an Pavel svatý přispořil počtu, jsa protivník, Petr [svatý] křivý přísežník, Magdalena zjevná hříšnice. 150 Protož nemá ť žádný žádného odsuzovati, neboť žádný nemá té moci, sobě ť jest tu moc zuostavil Pán Ježíš, jakož sám dí: »Veš- keren saud dal Synu«. A, pohlediž a hádaj, právě-li jsú oni od- suzovali mistra Jana Husi [v Konstancí] svaté paměti, Konen zbor konstanský, řkauc): »My ť tvú duši poraučíme všem čertóm! 155 Bojím se, že ť zvědí, a někteří jsú již zvěděli! Ale uchovaj milý Buoh! Dí dále svaté čtení: »Odpauštějte, a bude ť vám odpuštěno; dávajte, a bude ť vám dáno!« Tuto již drahý Pán mluví o dvojí almužně: jedno o duchovní, vnitřní, jakož dí: »Odpauštějte, a bude 160 vám odpuštěno!«; druhé o tělesné almužně, zevnitřní, kdež dí: »Dávajte, a bude vám dáno!« Duchovní almužna tato, «jakož die: »Odpusťte, a bude vám odpuštěno«,jest nesmírně větší nežli kohaut zaspíval N — třikrát zapřel C — na zemi] vyn. KPCNT — 148 počtu vyvolených] svatých PNT — počtu] vyn. R — vyvolených] spravedli- vých a svatejch C — nebi [totiž skrze činění svatého pokání, hříchů přestání a v ně se více do smrti nenavracení] K — ano C — svatý] vyn. KPCNTU — 149 protivníkem C — [svatý] vyn. KPRCNTU — Magdalena kuběna a T, Mangdalena C — hříšnice, David cizoložník a merdýř T — 151 nebo sobě samému T — té moci N — zůstavil a zanechal N — drahý Pán NC — Ježíš] vyn. N — sám] vyn. U — 152 dal jest Otec K, dal Bůh (vyn. C Otec TC — Synu svému TC — 152—156 A ... Buoh!] vyn. K — 152 A Ale PRU — A, pohlediž] Pohlediž pak a podívej se C — A ... hádaj] Ale považiž toho N, Ale pohlediž na onen zbor konstanský T — pohleďtež (!) U - oni] onino N, vyn. T — odsaudili PNT — 153 Husi] z Husince NT — [v Kon- stanci] vyn. PRONTU — dobré a svaté C — paměti hodného NT — 153— 154 konen ... řkauc ješto jsú pravili B, řka T — 154 všem čertóm dáblu P, ďáblům NT, všem dáblům RCU — 155 zvědí ti, kteříž toho saudu až dosavad potvrzují, za spravedlivý jej držíce T - někteří mnozí ť N — zvěděli, kde ť sau jich duše, a snad v horaucím pekle pro takovej nepravej a nespravedlivej sand C — 155—156 «Ale ... Buoh! vyn. B — 155 ucho- vaj] nás uchovej toho C — 156 Buoh věčného zahynutí T — 157 Odpusťte KP — 158 dajte KP, druhé dávejte C — drahý Pán] vyn. KPN, Spasitel milostivý T — dvojí] duchovní K — 159 jedné K, o jedné CU — o] vyn. CU — o duchovní] vyn. K - vnitřní, kteráž v srdci bývá (se zdržuje T) KPCNT - jakož kdež KPON, když TU — Odpusťte KP 160 almužně) a B — zevnitřní] vyn. KPCT, zevnitř U — když U — 161 Dajte KP — Duchovní] Vnitřnie KPCNT, vyn. R — almužna tato] první P - 161—162 jakož... odpuštěno vyn. BP — 162 die zevnitřní 151 Jan 5, 22 —
217 pod i přísahú zapřel? Nebo z počtu hříšných na zemi přispořuje B 349 se počtu vyvolených v nebi; an Pavel svatý přispořil počtu, jsa protivník, Petr [svatý] křivý přísežník, Magdalena zjevná hříšnice. 150 Protož nemá ť žádný žádného odsuzovati, neboť žádný nemá té moci, sobě ť jest tu moc zuostavil Pán Ježíš, jakož sám dí: »Veš- keren saud dal Synu«. A, pohlediž a hádaj, právě-li jsú oni od- suzovali mistra Jana Husi [v Konstancí] svaté paměti, Konen zbor konstanský, řkauc): »My ť tvú duši poraučíme všem čertóm! 155 Bojím se, že ť zvědí, a někteří jsú již zvěděli! Ale uchovaj milý Buoh! Dí dále svaté čtení: »Odpauštějte, a bude ť vám odpuštěno; dávajte, a bude ť vám dáno!« Tuto již drahý Pán mluví o dvojí almužně: jedno o duchovní, vnitřní, jakož dí: »Odpauštějte, a bude 160 vám odpuštěno!«; druhé o tělesné almužně, zevnitřní, kdež dí: »Dávajte, a bude vám dáno!« Duchovní almužna tato, «jakož die: »Odpusťte, a bude vám odpuštěno«,jest nesmírně větší nežli kohaut zaspíval N — třikrát zapřel C — na zemi] vyn. KPCNT — 148 počtu vyvolených] svatých PNT — počtu] vyn. R — vyvolených] spravedli- vých a svatejch C — nebi [totiž skrze činění svatého pokání, hříchů přestání a v ně se více do smrti nenavracení] K — ano C — svatý] vyn. KPCNTU — 149 protivníkem C — [svatý] vyn. KPRCNTU — Magdalena kuběna a T, Mangdalena C — hříšnice, David cizoložník a merdýř T — 151 nebo sobě samému T — té moci N — zůstavil a zanechal N — drahý Pán NC — Ježíš] vyn. N — sám] vyn. U — 152 dal jest Otec K, dal Bůh (vyn. C Otec TC — Synu svému TC — 152—156 A ... Buoh!] vyn. K — 152 A Ale PRU — A, pohlediž] Pohlediž pak a podívej se C — A ... hádaj] Ale považiž toho N, Ale pohlediž na onen zbor konstanský T — pohleďtež (!) U - oni] onino N, vyn. T — odsaudili PNT — 153 Husi] z Husince NT — [v Kon- stanci] vyn. PRONTU — dobré a svaté C — paměti hodného NT — 153— 154 konen ... řkauc ješto jsú pravili B, řka T — 154 všem čertóm dáblu P, ďáblům NT, všem dáblům RCU — 155 zvědí ti, kteříž toho saudu až dosavad potvrzují, za spravedlivý jej držíce T - někteří mnozí ť N — zvěděli, kde ť sau jich duše, a snad v horaucím pekle pro takovej nepravej a nespravedlivej sand C — 155—156 «Ale ... Buoh! vyn. B — 155 ucho- vaj] nás uchovej toho C — 156 Buoh věčného zahynutí T — 157 Odpusťte KP — 158 dajte KP, druhé dávejte C — drahý Pán] vyn. KPN, Spasitel milostivý T — dvojí] duchovní K — 159 jedné K, o jedné CU — o] vyn. CU — o duchovní] vyn. K - vnitřní, kteráž v srdci bývá (se zdržuje T) KPCNT - jakož kdež KPON, když TU — Odpusťte KP 160 almužně) a B — zevnitřní] vyn. KPCT, zevnitř U — když U — 161 Dajte KP — Duchovní] Vnitřnie KPCNT, vyn. R — almužna tato] první P - 161—162 jakož... odpuštěno vyn. BP — 162 die zevnitřní 151 Jan 5, 22 —
Strana 218
218 Kona tělesná, neb bez této tělesné almužny muož člověk spasen býti, když by neměl co dáti, ale bez této vnitřní žádný 165 nebude spasen. Neb dí sám Pán Ježíš: »Jestliže neodpustíte jeden druhému, ani Otec váš nebeský odpustí vám hříchuov vašich«. Nebo čiň jak koli dobré skutky, posť se, modl se, almužny dávaj, choď v žíni — všecko toto nelibé a ohavné před tváří boží jest, když ty máš s kým nelibost a hněv a neodpustíš právě, 170 z srdce. Však mstite se, neodpúštějte, zvíte! Ale obecně lidé říkají: »Kterak já mám kto jemu odpustiti, an mi křiv, an mi toto neb ono učinil?« Mnedle, kterak ty pak chceš, aby tobě Buoh odpustil? A to-li jest milosrdenství, to-li jest láska? Nechcete-li kněžím věřiti v tom, ale věřte aspoň svatému Pavlu, ješto takto 175 dí: »Bych rozdal veškeren statek muoj chudým, bych měl víru, že bych hory přenášel, a bych dal tělo své na oheň, nebudu-li lásky míti, nic mi platno není!« Ba, by ť v tomto lidu milosrden- RU — Odpauštějte RNTU — nesmírně] mnohem P — 162—163 nežli... tělesná] nad onu tělesnau N — 163 gona vyn. B, druhá P — tělesné almužny vyn. B — tělesné] vyn. RU — 164 spasen ... neměl co] k spasení přijíti, a vzláště nemaje co a odkud T — býti] vyn. R — neměl] neměl pro chudobu N, rád dal, i nemá C — 165 nebude spasen] spasen bejti ne- může C — mluví N — Ježíš] vyn. KPRNU, Spasitel T — «Jestliže že (!) B — 166 nebeský] vyn. KPNT - neodpustí C — hříchy vaše N — 167 jak koli] jaké koli chceš T — modli R — almužnu T — 168 chod v žíni vyn. U — žíni, mrskej se metlami C — toto] to PRCNTU — nelibé, ne- milé U — 169 nelibost, kyselost T — neodpustíš-li NU — právě» vyn. BU — 170 z pravého srdce CU — mstěte KRN — mstite se, neodpúštějte] jestliže se budete mstíti C — a neodpustite PU, neodpusťte R — zviete, nemějte péče KR, zvíte, co ť vás pro to potká CT, zvíte, kdež se octnete U — 170—172 Ale ... učinil?] vyn. K — 170 Ale ... říkají] A (Au N), prý (praví T), kněže PNT, Ale mnohej bude říci: »Milej C — 171 «to» vyn. B — an] a on C — křiv] křiv jest N, křivdu učinil T, křiv a ublížil mi a C — 171—172 an mi toto neb ono] toto a toto mi RU — toto ... učinil] takto a takto (+ učinil a C) udělal PCNT — 172 Mnedle] A U — pak] vyn. K — milej Buoh NT — 173 odpustil, když ty neodpustíš K, odpustil, a sám neodpustě C, odpustil mnohem a nesmírnějí více T — a] vyn. K — li jest nenie K — to-li jest] ani K, to-liž N, a U — I asa, nechcete-li P — 173—174 Nechcete ... v tom] vyn. N — 174 kněžím] nám KPC, mně T — věřiti] vyn. R — v tom] vyn. KPCT — ale] vyn. KT, asa PN, asi RU — aspoň] asi C, vyn. PRNU — ješto] jenž T, an U — takto] vyn. KPNTU — 175 svuoj KPRCNTU — víru, naději RU — 176 takže NTC — 177 to platno NTU — platno není to neprospěje aneb platno nebude C Ba] vyn. T — 165 Mat. 6, 15 — 175 1. Kor. 13, 2 a 3 —
218 Kona tělesná, neb bez této tělesné almužny muož člověk spasen býti, když by neměl co dáti, ale bez této vnitřní žádný 165 nebude spasen. Neb dí sám Pán Ježíš: »Jestliže neodpustíte jeden druhému, ani Otec váš nebeský odpustí vám hříchuov vašich«. Nebo čiň jak koli dobré skutky, posť se, modl se, almužny dávaj, choď v žíni — všecko toto nelibé a ohavné před tváří boží jest, když ty máš s kým nelibost a hněv a neodpustíš právě, 170 z srdce. Však mstite se, neodpúštějte, zvíte! Ale obecně lidé říkají: »Kterak já mám kto jemu odpustiti, an mi křiv, an mi toto neb ono učinil?« Mnedle, kterak ty pak chceš, aby tobě Buoh odpustil? A to-li jest milosrdenství, to-li jest láska? Nechcete-li kněžím věřiti v tom, ale věřte aspoň svatému Pavlu, ješto takto 175 dí: »Bych rozdal veškeren statek muoj chudým, bych měl víru, že bych hory přenášel, a bych dal tělo své na oheň, nebudu-li lásky míti, nic mi platno není!« Ba, by ť v tomto lidu milosrden- RU — Odpauštějte RNTU — nesmírně] mnohem P — 162—163 nežli... tělesná] nad onu tělesnau N — 163 gona vyn. B, druhá P — tělesné almužny vyn. B — tělesné] vyn. RU — 164 spasen ... neměl co] k spasení přijíti, a vzláště nemaje co a odkud T — býti] vyn. R — neměl] neměl pro chudobu N, rád dal, i nemá C — 165 nebude spasen] spasen bejti ne- může C — mluví N — Ježíš] vyn. KPRNU, Spasitel T — «Jestliže že (!) B — 166 nebeský] vyn. KPNT - neodpustí C — hříchy vaše N — 167 jak koli] jaké koli chceš T — modli R — almužnu T — 168 chod v žíni vyn. U — žíni, mrskej se metlami C — toto] to PRCNTU — nelibé, ne- milé U — 169 nelibost, kyselost T — neodpustíš-li NU — právě» vyn. BU — 170 z pravého srdce CU — mstěte KRN — mstite se, neodpúštějte] jestliže se budete mstíti C — a neodpustite PU, neodpusťte R — zviete, nemějte péče KR, zvíte, co ť vás pro to potká CT, zvíte, kdež se octnete U — 170—172 Ale ... učinil?] vyn. K — 170 Ale ... říkají] A (Au N), prý (praví T), kněže PNT, Ale mnohej bude říci: »Milej C — 171 «to» vyn. B — an] a on C — křiv] křiv jest N, křivdu učinil T, křiv a ublížil mi a C — 171—172 an mi toto neb ono] toto a toto mi RU — toto ... učinil] takto a takto (+ učinil a C) udělal PCNT — 172 Mnedle] A U — pak] vyn. K — milej Buoh NT — 173 odpustil, když ty neodpustíš K, odpustil, a sám neodpustě C, odpustil mnohem a nesmírnějí více T — a] vyn. K — li jest nenie K — to-li jest] ani K, to-liž N, a U — I asa, nechcete-li P — 173—174 Nechcete ... v tom] vyn. N — 174 kněžím] nám KPC, mně T — věřiti] vyn. R — v tom] vyn. KPCT — ale] vyn. KT, asa PN, asi RU — aspoň] asi C, vyn. PRNU — ješto] jenž T, an U — takto] vyn. KPNTU — 175 svuoj KPRCNTU — víru, naději RU — 176 takže NTC — 177 to platno NTU — platno není to neprospěje aneb platno nebude C Ba] vyn. T — 165 Mat. 6, 15 — 175 1. Kor. 13, 2 a 3 —
Strana 219
219 ství a láska byla a držalo se jich co křesťanského, učinil-li ť by jeden co proti druhému, ne ihned by se mstili, ale 180 laskavě ť by o to naložili, odpustilfi] ť l by jeden druhému řka: B 350 »Přihodilo mu se, přijde ť sám k sobě, bude ť toho litovati!« Ale toto? Pro slovo uzříš, jak ť koni napnú: jeden druhého zmyje, zhyzdí, zhaní, na cti, «na dobré pověsti zlaupí! I mníte vy, by ť tento lid Ks Bohem) byl? Aha! Nikoli [s takovými 185 skutky]! Druhá almužna, zevnitřní, tělesná: vida chudého, nuzného, pomoci, dáti, puojčiti, založiti, aby bližního z nauze vyzdvihl. Ale my bychom puojčili, abychom lichvu vzali a hlúb jeden druhého v núzi vrazil! A, běda bude! Tento lid jediné svého 190 hledá a kusa toho za hřích nemá, že pro Buoh nerad dává. Neb to jest ved zvláštní dar od milého Pána Boha s huory, komu to milý Pán Buoh dá, aby Kmohl almužny dávati a chudým po- máhati), uzří-li nahého, přioděje, lačného nakrmí «a tak dále); neb některým lidem ten statek tělesný k veliké odplatě přijde, 195 takže sobě «tiem statkem) zaslúží nebeského království, a ně- nynějším lidu T — 178 přídrželo N, drželo-li by U — co vyn. B — učinil-li ť by] jestliže by se dočinil T — 179 co] co takového T — proti] pro (!) druhého anebo proti R — «se) vyn. B, se o to PN, se nad sebau T — mstil B — 180 o to] takto U — o to naložili] to vyložili N, z (!) sebau na- ložili T — odpustil KPRCNT — 181 Ú (Au NT), přihodilo ť PNT — mu se, chudinkovi, však sem i já také pod pádem N — přijde ť někdy T — bude] může T — toho litovati] mu toho (+ potom C) líto KPCN — 182 slovo] jedno aneb pro dvě slova C, slovo maličké T — Koni vyn. BT, oni naproti tomu U — napnů] se zazlobí N — zmyje] zmyje bez vody C, vyn. U — 183 zhaní] vyn. C — «na dobré pověsti vyn. B, z dobré po- věsti U — laupí U — domníváte se C — 184 s Bohem spasen BRU, s Bohem obcoval a Bůh s ním T — byl] přebýval T, byl a byl s Pánem Bohem RU — KAha! vyn. BNT — [s takovými skutky] vyn. KPRONTU — 186 tělesná jest T — 187 pomoci jemu T — puojčiti] vyn. U — 188 ved (rci C) půjčili NC — puojčili, abychom] vyn. RU — abychom... vzali] kdyby nám lichvu dal N — 189 do nauze T — vrazili CU — Ó N, Ach T — běda takovým T — jediné] toliko T — svého hledá] sobě živ jest N, svých věcí hledá T — 190 hledí U — kusa] nic U — Boha U — 190—191 Neb... zvláštní] To ť jest zajisté obvzláštní N — 191 ved] vyn. T, jistě C — obvzláštní T — milého] vyn. RU — Boha daný T — s huory) vyn. K, s hůry s nebe C — 192 dáti ráčí N — «mohl... pomáhati rád chudým dával B — almužnu T — chudým] potřebným T — dávati, po- máhati R — 193 nakrmí, žíznivého napojí N — a tak dále) vyn. BR — 194 lidem] vyn. KPON — ten] tak NT — 195 že KPONT — «tiem statkem) tím B, ním T — může zaslaužiti N, zaslauží na tomto světě T — zaslaužie
219 ství a láska byla a držalo se jich co křesťanského, učinil-li ť by jeden co proti druhému, ne ihned by se mstili, ale 180 laskavě ť by o to naložili, odpustilfi] ť l by jeden druhému řka: B 350 »Přihodilo mu se, přijde ť sám k sobě, bude ť toho litovati!« Ale toto? Pro slovo uzříš, jak ť koni napnú: jeden druhého zmyje, zhyzdí, zhaní, na cti, «na dobré pověsti zlaupí! I mníte vy, by ť tento lid Ks Bohem) byl? Aha! Nikoli [s takovými 185 skutky]! Druhá almužna, zevnitřní, tělesná: vida chudého, nuzného, pomoci, dáti, puojčiti, založiti, aby bližního z nauze vyzdvihl. Ale my bychom puojčili, abychom lichvu vzali a hlúb jeden druhého v núzi vrazil! A, běda bude! Tento lid jediné svého 190 hledá a kusa toho za hřích nemá, že pro Buoh nerad dává. Neb to jest ved zvláštní dar od milého Pána Boha s huory, komu to milý Pán Buoh dá, aby Kmohl almužny dávati a chudým po- máhati), uzří-li nahého, přioděje, lačného nakrmí «a tak dále); neb některým lidem ten statek tělesný k veliké odplatě přijde, 195 takže sobě «tiem statkem) zaslúží nebeského království, a ně- nynějším lidu T — 178 přídrželo N, drželo-li by U — co vyn. B — učinil-li ť by] jestliže by se dočinil T — 179 co] co takového T — proti] pro (!) druhého anebo proti R — «se) vyn. B, se o to PN, se nad sebau T — mstil B — 180 o to] takto U — o to naložili] to vyložili N, z (!) sebau na- ložili T — odpustil KPRCNT — 181 Ú (Au NT), přihodilo ť PNT — mu se, chudinkovi, však sem i já také pod pádem N — přijde ť někdy T — bude] může T — toho litovati] mu toho (+ potom C) líto KPCN — 182 slovo] jedno aneb pro dvě slova C, slovo maličké T — Koni vyn. BT, oni naproti tomu U — napnů] se zazlobí N — zmyje] zmyje bez vody C, vyn. U — 183 zhaní] vyn. C — «na dobré pověsti vyn. B, z dobré po- věsti U — laupí U — domníváte se C — 184 s Bohem spasen BRU, s Bohem obcoval a Bůh s ním T — byl] přebýval T, byl a byl s Pánem Bohem RU — KAha! vyn. BNT — [s takovými skutky] vyn. KPRONTU — 186 tělesná jest T — 187 pomoci jemu T — puojčiti] vyn. U — 188 ved (rci C) půjčili NC — puojčili, abychom] vyn. RU — abychom... vzali] kdyby nám lichvu dal N — 189 do nauze T — vrazili CU — Ó N, Ach T — běda takovým T — jediné] toliko T — svého hledá] sobě živ jest N, svých věcí hledá T — 190 hledí U — kusa] nic U — Boha U — 190—191 Neb... zvláštní] To ť jest zajisté obvzláštní N — 191 ved] vyn. T, jistě C — obvzláštní T — milého] vyn. RU — Boha daný T — s huory) vyn. K, s hůry s nebe C — 192 dáti ráčí N — «mohl... pomáhati rád chudým dával B — almužnu T — chudým] potřebným T — dávati, po- máhati R — 193 nakrmí, žíznivého napojí N — a tak dále) vyn. BR — 194 lidem] vyn. KPON — ten] tak NT — 195 že KPONT — «tiem statkem) tím B, ním T — může zaslaužiti N, zaslauží na tomto světě T — zaslaužie
Strana 220
220 kterým k věčné múce, těm skúpým, húževným, ješto sami toho statku neřádně požívají a jiným nedadí. Nuže, milí manželé, uleknete-li se, již-li polepšíte), abyšte byli milosrdni a rádi pro jméno božie dávali? Dí-li jeden druhému:»Ó milý muži«, 200 neb on jie: »Milá ženo, rozumím, že se to to dnešní kázaní nás dotýče. Já skúpý šied, a ty baba húževnější. Pro Buoh, snažme se na to a dávajme rádi pro jméno boží! Kto ví, a ma snad brzo zemřema, a kto j' ví, komu se to dostane? A o ty děti, ano ma prvé málo měla, a již nás [prvé] milý Buoh nadělil, také ť se o ně 205 stará, a budau-li ť jemu věrně slúžiti, nadělí ť je také.« Alevšak vy toho neumíte, aby jeden druhého k dobrému napomínal, nebo jste od Boha opuštěni, [Boha,] a jediné sobě do pekla po- sobě nebeského královstvie] v K přeškrtnuto a drobným písmem nadepsáno: [užívaje ho dle rozkazu božího, může milost boží dosáhnauti] — 195—196 a některým ... těm] ale T — některým] někomu jest U — 196 věčné múce] věčnému zatracení U — těm] vyn. N — skaupým, lakomým TC [slauží,] ješto K — sami toho] vyn. T — z toho R.— 197 statku sobě propůjčeného T — požívajíce NC — a jiným nedadí] k věč- nému zatracení pomůže, a vzláště těm, kteří z něho nechtí dobře činiti T — nedadí] z něho neudělí N — milí] vy milí T, milí křesťané a vy U — 198 uleknete-li se tehdy R — «již-li polepšíte) toho BU, polepšíte-li PNT — abyšte byli] budete-li PNT — milosrdni] k milosrdenství náchylni pro jméno boží U — 198—199 a rádi ... dávali vyn. BU — 198 a] abyšte — PNT — 199 Díte-li vy T — druhému, ona jemu (vyn. RC, řka U) PRONU 199—200«6 ... jie vyn. B — 199 Ó vyn. PRCNTU — milý muž ]vyn. N— 200 jie] vyn. U — Nu, milá N — rozumiem ť já (+ tomu C) KRCU, roz- umím (rozuměj T) tomu T, rozumím tomu s pomocí Pána Boha N — se .. vyn. PT — to B — 201 velmi dotýče (dotejká T) KPCNT — Já sem T — skúpý šied] skaupější R, skaupý U — baba] ženo RU — Protož pro Bůh C Boha TU — snažíva K, přičiňme T — 202 na to] o to T - dávajma ráda K — boží, však toho nestratíme T — a ma] vyn. KP, však C, a NT, an my U, a my R — brzo] skuoro KPRC — 203 zemřeva K, zemřeme PRCNTU - kto j' ví] vyn. KPNT, kdo ví RCU — to po nás RNTU — A o ty děti] A těm dětem nechovejme N — 203—204 A o ty... také«] vyn. K — děti... měla] naše děti což máme tak hrubě pečovati, an sme předešle málo měli T — 203 ma] my PRCU, sme my N — 204 měli PRCNU — [prvé] vyn. PRCNTU — 205 stará [Bůh] R (pozdější přípisek!), Pán Bůh stará C — budau-li t) budau-li ť se Pána Boha báti a C - věrně, právě a upřímně C — nadělí ť je také] neopustí ť jich také milej Bůh, ale nadělí ť je C — také] milý Buoh PRTU, milý Bůh; pakli ť budau jací nezdární, a snad by jim náš statek k věčnému zahynutí příčinau byl N — Ale T — 206 toho nic T — k dobrému] vyn. PN — napomenul NCT — 207 «Boha" milého Pána B — [Boha] vyn. KPRCNTU — jediné] jedne (vyn. K) jeden KC, toliko T — sobě] druhému KC, sobě vespolek T — 208 nejednú] vyn.
220 kterým k věčné múce, těm skúpým, húževným, ješto sami toho statku neřádně požívají a jiným nedadí. Nuže, milí manželé, uleknete-li se, již-li polepšíte), abyšte byli milosrdni a rádi pro jméno božie dávali? Dí-li jeden druhému:»Ó milý muži«, 200 neb on jie: »Milá ženo, rozumím, že se to to dnešní kázaní nás dotýče. Já skúpý šied, a ty baba húževnější. Pro Buoh, snažme se na to a dávajme rádi pro jméno boží! Kto ví, a ma snad brzo zemřema, a kto j' ví, komu se to dostane? A o ty děti, ano ma prvé málo měla, a již nás [prvé] milý Buoh nadělil, také ť se o ně 205 stará, a budau-li ť jemu věrně slúžiti, nadělí ť je také.« Alevšak vy toho neumíte, aby jeden druhého k dobrému napomínal, nebo jste od Boha opuštěni, [Boha,] a jediné sobě do pekla po- sobě nebeského královstvie] v K přeškrtnuto a drobným písmem nadepsáno: [užívaje ho dle rozkazu božího, může milost boží dosáhnauti] — 195—196 a některým ... těm] ale T — některým] někomu jest U — 196 věčné múce] věčnému zatracení U — těm] vyn. N — skaupým, lakomým TC [slauží,] ješto K — sami toho] vyn. T — z toho R.— 197 statku sobě propůjčeného T — požívajíce NC — a jiným nedadí] k věč- nému zatracení pomůže, a vzláště těm, kteří z něho nechtí dobře činiti T — nedadí] z něho neudělí N — milí] vy milí T, milí křesťané a vy U — 198 uleknete-li se tehdy R — «již-li polepšíte) toho BU, polepšíte-li PNT — abyšte byli] budete-li PNT — milosrdni] k milosrdenství náchylni pro jméno boží U — 198—199 a rádi ... dávali vyn. BU — 198 a] abyšte — PNT — 199 Díte-li vy T — druhému, ona jemu (vyn. RC, řka U) PRONU 199—200«6 ... jie vyn. B — 199 Ó vyn. PRCNTU — milý muž ]vyn. N— 200 jie] vyn. U — Nu, milá N — rozumiem ť já (+ tomu C) KRCU, roz- umím (rozuměj T) tomu T, rozumím tomu s pomocí Pána Boha N — se .. vyn. PT — to B — 201 velmi dotýče (dotejká T) KPCNT — Já sem T — skúpý šied] skaupější R, skaupý U — baba] ženo RU — Protož pro Bůh C Boha TU — snažíva K, přičiňme T — 202 na to] o to T - dávajma ráda K — boží, však toho nestratíme T — a ma] vyn. KP, však C, a NT, an my U, a my R — brzo] skuoro KPRC — 203 zemřeva K, zemřeme PRCNTU - kto j' ví] vyn. KPNT, kdo ví RCU — to po nás RNTU — A o ty děti] A těm dětem nechovejme N — 203—204 A o ty... také«] vyn. K — děti... měla] naše děti což máme tak hrubě pečovati, an sme předešle málo měli T — 203 ma] my PRCU, sme my N — 204 měli PRCNU — [prvé] vyn. PRCNTU — 205 stará [Bůh] R (pozdější přípisek!), Pán Bůh stará C — budau-li t) budau-li ť se Pána Boha báti a C - věrně, právě a upřímně C — nadělí ť je také] neopustí ť jich také milej Bůh, ale nadělí ť je C — také] milý Buoh PRTU, milý Bůh; pakli ť budau jací nezdární, a snad by jim náš statek k věčnému zahynutí příčinau byl N — Ale T — 206 toho nic T — k dobrému] vyn. PN — napomenul NCT — 207 «Boha" milého Pána B — [Boha] vyn. KPRCNTU — jediné] jedne (vyn. K) jeden KC, toliko T — sobě] druhému KC, sobě vespolek T — 208 nejednú] vyn.
Strana 221
2. 221 máháte. Chtěl-li by nejednú jeden dáti, ale druhý se zhněvá, zbauří řka: »A, ty vše rozdáš a rozpuosobíš!« A, běda bude! Máš-li 210 veď málo, daj také skrovnějí ,pakli viec, také viec! Jakož jest Tobiáš starý učil svého syna, mladého Tobiáše, a řékal: »Milý synu, budeš-li míti hojně, daj také hojně; pakli málo budeš míti, daj také méně ». I zda vy mníte, že, což l pro Buoh Kdáte , B 351 by vám to zahynulo? Ba, ten jediný haléř, kterýž jsi věrně pro 215 Buch dal, budeš ho na věky požívati a bude tobě postaven na věky k tvé Kveliké cti a k chvále! Jakož dí svatý David: »Al- mužny «jich vypravovati bude veškeren zbor svatých.« I mníš, by ť to byla malá čest, když sám drahý Ježíš bude se tebú chlu- biti před anjely svatými řka: »Náh sem byl, oděl jsi mne; lačen 220 sem byl, nakrmil jsi mne; podiž, přijmiž království nebeské!«? Avšak teď dí: »Dávajte, a bude vám dáno, míru plnú, osutú dadi v luono vaše.« To ť jest, jestliže dáš jediný haléř pro Buoh, RU — jeden aneb i druhý R — ale] a T — druhý] jiný R — zhněvá] hněvá PRCU, rozhněvá N, proto rozhněvá T — 209 bauří NU — řka] vyn. KPN — ty, prý N — vše] svý RU — a rozpuosobíš] vyn. N, a rozházíš T, a roz- mrháš U — AjÓ NTU — 210 veď] vyn. NTU — také] vyn. RU — skrovnějí málo RU — «pakli viec, také viec vyn. B — pakli viec] pakli víc je, dý R, pakli víc, dej NCU — 210—213 Jakož .. . méně? Neb nemůžeš tak málo dáti, ať by milej Bůh stokrát více nenahradil C — 211 starý) vyn. KPN, svatý T — mladého ... řékal] vyn. KPNT — Tobiáše] vyn. U — říkal jemu RU — 212 hojně] mnoho P — dávej RNU — také] vyn. U — hojně] mnoho P — 212—213 pakli .. . méně)« a z mála málo U — 212 budeš míti] vyn. KPNT — 213 «daj také méně i z toho mála uč se uděliti ve jméno boží B, i z toho mála rád uděluj T — se domníváte C — že] vyn. K — Kdáte udělíte B — 214 že by RCU — zahynauti jmělo RU — Ba] vyn. T — ani ten N — jediný] vyn. KPCNT, jeden U — kterýž... věrně] by jedinej věrně, dobře a právě dobytej C — věrně] pův. asi i v K, ale přepsáno v [rád, míle]; upřímně N — 214—215 pro Pána Boha T — 215—216 a bude ... veliké k veliké K — 216 «veliké) vyn. B — dí] napsal v žalmu C — svatý] vyn. KPCN — 217 «jich» jeho B — mníš ty KT — 218 že by T — malá věc aneb K — drahý] Pán T — 219 před anjelyl přede všemi K — svatými řka] i přede vší říší nebeskau C svatými] vyn. P, nebeskými RU, svými T — Nahý NT — přivodíli N jsi] vyn. KR, ste N — 220 nakrmili N — jsi] vyn. KR, ste N — podiž, požehnanej C, poďtež N — přijmětež N 221 Avšak] A PNTU — teď] vyn. KRCU — Dajte KC — osutau a vrchovatau C — 222 jest] vyn. U — jestliže dáš] že (vyn. PNT), dáš-li 211 Tob. 4, 9 — 216 Eccl. 31, 11 219 Podle Mat. 25, 36, 35, 34 —
2. 221 máháte. Chtěl-li by nejednú jeden dáti, ale druhý se zhněvá, zbauří řka: »A, ty vše rozdáš a rozpuosobíš!« A, běda bude! Máš-li 210 veď málo, daj také skrovnějí ,pakli viec, také viec! Jakož jest Tobiáš starý učil svého syna, mladého Tobiáše, a řékal: »Milý synu, budeš-li míti hojně, daj také hojně; pakli málo budeš míti, daj také méně ». I zda vy mníte, že, což l pro Buoh Kdáte , B 351 by vám to zahynulo? Ba, ten jediný haléř, kterýž jsi věrně pro 215 Buch dal, budeš ho na věky požívati a bude tobě postaven na věky k tvé Kveliké cti a k chvále! Jakož dí svatý David: »Al- mužny «jich vypravovati bude veškeren zbor svatých.« I mníš, by ť to byla malá čest, když sám drahý Ježíš bude se tebú chlu- biti před anjely svatými řka: »Náh sem byl, oděl jsi mne; lačen 220 sem byl, nakrmil jsi mne; podiž, přijmiž království nebeské!«? Avšak teď dí: »Dávajte, a bude vám dáno, míru plnú, osutú dadi v luono vaše.« To ť jest, jestliže dáš jediný haléř pro Buoh, RU — jeden aneb i druhý R — ale] a T — druhý] jiný R — zhněvá] hněvá PRCU, rozhněvá N, proto rozhněvá T — 209 bauří NU — řka] vyn. KPN — ty, prý N — vše] svý RU — a rozpuosobíš] vyn. N, a rozházíš T, a roz- mrháš U — AjÓ NTU — 210 veď] vyn. NTU — také] vyn. RU — skrovnějí málo RU — «pakli viec, také viec vyn. B — pakli viec] pakli víc je, dý R, pakli víc, dej NCU — 210—213 Jakož .. . méně? Neb nemůžeš tak málo dáti, ať by milej Bůh stokrát více nenahradil C — 211 starý) vyn. KPN, svatý T — mladého ... řékal] vyn. KPNT — Tobiáše] vyn. U — říkal jemu RU — 212 hojně] mnoho P — dávej RNU — také] vyn. U — hojně] mnoho P — 212—213 pakli .. . méně)« a z mála málo U — 212 budeš míti] vyn. KPNT — 213 «daj také méně i z toho mála uč se uděliti ve jméno boží B, i z toho mála rád uděluj T — se domníváte C — že] vyn. K — Kdáte udělíte B — 214 že by RCU — zahynauti jmělo RU — Ba] vyn. T — ani ten N — jediný] vyn. KPCNT, jeden U — kterýž... věrně] by jedinej věrně, dobře a právě dobytej C — věrně] pův. asi i v K, ale přepsáno v [rád, míle]; upřímně N — 214—215 pro Pána Boha T — 215—216 a bude ... veliké k veliké K — 216 «veliké) vyn. B — dí] napsal v žalmu C — svatý] vyn. KPCN — 217 «jich» jeho B — mníš ty KT — 218 že by T — malá věc aneb K — drahý] Pán T — 219 před anjelyl přede všemi K — svatými řka] i přede vší říší nebeskau C svatými] vyn. P, nebeskými RU, svými T — Nahý NT — přivodíli N jsi] vyn. KR, ste N — 220 nakrmili N — jsi] vyn. KR, ste N — podiž, požehnanej C, poďtež N — přijmětež N 221 Avšak] A PNTU — teď] vyn. KRCU — Dajte KC — osutau a vrchovatau C — 222 jest] vyn. U — jestliže dáš] že (vyn. PNT), dáš-li 211 Tob. 4, 9 — 216 Eccl. 31, 11 219 Podle Mat. 25, 36, 35, 34 —
Strana 222
22 222 stokrát víc vezmeš. Jako práv hyn sedlák vseje deset korcuov žita, a když se jemu zdaří, mnohem víc vezme (neb, kdyby se 225 mělo zase jedno deset korcuov «navrátiti, čemu by sel?): tak ť bude právě, že, což tuto pro Buoh dáš, nedáš, ale vseješ, že míra osutá navrátí se tobě tisíckrát více. I dí dále čtení svaté: »Nebo, kterú měrú měřiti budete, túž vám bude odměřeno«, totiž, budete-li milosrdni, milosrdenství 230 dojdete, nebudete-li súditi, nebudete sauzeni, nebudete-li potu- povati, nebudete potupeni, odpustíte-li, bude vám odpuštěno, dáte-li, bude vám dáno; a zase, nebudete-li milosrdni, nedojdete milosrdenství, budete-li súditi, budete súzeni, budete-li potupo- vati, budete potupeni, neodpustíte-li, nebude vám odpuštěno, 235 nedáte-li, nebude vám dáno. Hlédajž, Buoh ť praví, ješto ť ne- muož lháti: »Kterau měrau měřiti budete, tauž vám bude odměřeno)«. Pak, člověče, ty, milosrdný nejsa, i budeš zpoléhati na boží milosrdenství, jistě přijdeš o [svú milú] duši. Nebo, ne- odpustíš-li a budeš chtíti, ať by Buoh odpustil, sám se zklamáš, 240 neb teď Buoh dí: »Kterau měrau měřiti budete, túž vám bude odměřeno.« (+ ty T) KPNT — jeden PCNT — Pána (vyn. U) Boha TU — 223 Jako] Rovně jako N, U příkladě mluvíc: jako T — práv] právě († mluvě v podo- benství C) KPC, vyn. NT — hyn] tod N, vyn. T — vseje vobilé C — strychův RU — 224 žita] vyn. C — se] vyn. RU — se jemu zdaří] Bůh požehná, tehdy C (ale požehná připsáno jinou rukou, poz- ději!) — zdaří milý Bůh RU — vezme] sežne N — 225 zase ... «na. vrátiti] jemu to uroditi, co jediné vsil U — jedno] toliko NT — korcuov vyn. KPCN, strychův R — «navrátiti] vrátiti BU, vymlátiti N — čemu] proč T, k čemu RNU, i k čemu C — sil NCU, rozsíval T — 226 «že vyn. B — tuto] ty K, zde T — Boha TU — nedáš] nestratíš toho T - 228 I] vyn. KR — čtení.... Nebo] vyn. KPN — Nebo] vyn. TC - tauž měrau N, tau U — 229 vám zase C — totiž] to jest T — milosrdenství božího N — 231 vám taky T — 232 zase] na druhau stranu N — 233 235 budete-li súditi ... dáno] a tak dále K, vyn. PCNT — 235 nedáte-li... dáno] vyn. U — Hlédajž] Hlédajž, že ť K, Hlediž RCU, Nebo N, poněvadž tohoto, co T — Buoh ť] to Bůh U — ješto ť] kterýž N — nemůž a neumí C — 236 lháti] klamati C — Jakauž C — 236—237 «tauž... odměřeno etc. B — 236 tau U — 237 Pak] A ty pak T, Pakli C, A ty U — člověče] skupče T, vyn. KPCN — ty] vyn. TU — 238 jistě že se oklamáš a T — přijdeš] přišel by tak N — [svú milú] vyn. KPRNTU, svau C — 238—239 neodpustíš-li ty TC — 239 ať by tobě TU — odpustil a tak dále RU — sám] vyn. PNT — se zklamáš] voklamáš se N, zmejlíš se T — 240 neb ... dí] sám die ť Buoh KC, dí ť Buoh (+ jenž klamati nemůže N) PNT — neb] vyn. R, A U — tau U —
22 222 stokrát víc vezmeš. Jako práv hyn sedlák vseje deset korcuov žita, a když se jemu zdaří, mnohem víc vezme (neb, kdyby se 225 mělo zase jedno deset korcuov «navrátiti, čemu by sel?): tak ť bude právě, že, což tuto pro Buoh dáš, nedáš, ale vseješ, že míra osutá navrátí se tobě tisíckrát více. I dí dále čtení svaté: »Nebo, kterú měrú měřiti budete, túž vám bude odměřeno«, totiž, budete-li milosrdni, milosrdenství 230 dojdete, nebudete-li súditi, nebudete sauzeni, nebudete-li potu- povati, nebudete potupeni, odpustíte-li, bude vám odpuštěno, dáte-li, bude vám dáno; a zase, nebudete-li milosrdni, nedojdete milosrdenství, budete-li súditi, budete súzeni, budete-li potupo- vati, budete potupeni, neodpustíte-li, nebude vám odpuštěno, 235 nedáte-li, nebude vám dáno. Hlédajž, Buoh ť praví, ješto ť ne- muož lháti: »Kterau měrau měřiti budete, tauž vám bude odměřeno)«. Pak, člověče, ty, milosrdný nejsa, i budeš zpoléhati na boží milosrdenství, jistě přijdeš o [svú milú] duši. Nebo, ne- odpustíš-li a budeš chtíti, ať by Buoh odpustil, sám se zklamáš, 240 neb teď Buoh dí: »Kterau měrau měřiti budete, túž vám bude odměřeno.« (+ ty T) KPNT — jeden PCNT — Pána (vyn. U) Boha TU — 223 Jako] Rovně jako N, U příkladě mluvíc: jako T — práv] právě († mluvě v podo- benství C) KPC, vyn. NT — hyn] tod N, vyn. T — vseje vobilé C — strychův RU — 224 žita] vyn. C — se] vyn. RU — se jemu zdaří] Bůh požehná, tehdy C (ale požehná připsáno jinou rukou, poz- ději!) — zdaří milý Bůh RU — vezme] sežne N — 225 zase ... «na. vrátiti] jemu to uroditi, co jediné vsil U — jedno] toliko NT — korcuov vyn. KPCN, strychův R — «navrátiti] vrátiti BU, vymlátiti N — čemu] proč T, k čemu RNU, i k čemu C — sil NCU, rozsíval T — 226 «že vyn. B — tuto] ty K, zde T — Boha TU — nedáš] nestratíš toho T - 228 I] vyn. KR — čtení.... Nebo] vyn. KPN — Nebo] vyn. TC - tauž měrau N, tau U — 229 vám zase C — totiž] to jest T — milosrdenství božího N — 231 vám taky T — 232 zase] na druhau stranu N — 233 235 budete-li súditi ... dáno] a tak dále K, vyn. PCNT — 235 nedáte-li... dáno] vyn. U — Hlédajž] Hlédajž, že ť K, Hlediž RCU, Nebo N, poněvadž tohoto, co T — Buoh ť] to Bůh U — ješto ť] kterýž N — nemůž a neumí C — 236 lháti] klamati C — Jakauž C — 236—237 «tauž... odměřeno etc. B — 236 tau U — 237 Pak] A ty pak T, Pakli C, A ty U — člověče] skupče T, vyn. KPCN — ty] vyn. TU — 238 jistě že se oklamáš a T — přijdeš] přišel by tak N — [svú milú] vyn. KPRNTU, svau C — 238—239 neodpustíš-li ty TC — 239 ať by tobě TU — odpustil a tak dále RU — sám] vyn. PNT — se zklamáš] voklamáš se N, zmejlíš se T — 240 neb ... dí] sám die ť Buoh KC, dí ť Buoh (+ jenž klamati nemůže N) PNT — neb] vyn. R, A U — tau U —
Strana 223
223 Pak o těch mírách v knihách Levitici v devatenácté kapitole Pán Buoh přikázal, aby sobě lidé spravedlnost činili v míře, v lokti, u váze. A to ť jest přikázaní boží. Poh lediž pak mnedle, B 352 245 děje-li se ta spravedlnost v tomto lidu! Nedolé — dí ť, že jest puol pinty, ano málo víc nežli žejtlík; nedospe, ba i sedlák, kdež muož věrtele nedosúti, nedospe; na lokti natáhne, což muož naj- více, a což muož najkratčí, to ť má; u váze nedováží, zadrží, zpřisahá, zvěruje, selže: »Na mú vieru!«, »Na mú duši«, 250 [»Na mú přísahu«,] »Sama ť «tak mám, přisahám Bohu, jinému ť bych nedala!«« — a bude lháti! Však tento lid «nic jiného), jediné se lží se obchodí. Ale zvíte, kde ť bude déle býti! 242 In marg. B červeně: míry — těchto KP — měrách TC — knize T — Levitici] Levitiku RU, třetích Mojžíšových N, třetí Mojžíšově T - v devatenácté kapitole] vyn. PNT — deváté KRC, páté U — 243 dí a přikázal U — lidé [dlužníci] K — 244 loktu NTU — to ť] tu R — přísné přikázaní N — Pohlediž] Pošetř T — pak] vyn. U — mnedle] vyn. N — 245 ta] vyn. RU — nynějším lidu T, křesťanském lidu, kteréhož spra- vedlnost má býti hojnější nežli židovská N — Nedolé ... jest] v měrách! Nedolé, prý P, v měrách, v loktích! Nedolí, dí ť, že jest R, v mírách, an nedolejí, a praví: »Teď máš T, v měrách, ani ť nedolejí ť, dí ť, že jest C — že] vyn. U — 246 pinty, a lže PT — an T, ano bude K, a ono bude N — nedosype U, nedospe, nedoměří, nedováží, nedoleje C — ba i] i ten T, vyn. U — kdež jen T — 247 věrtele neb strychu C — nedosúti] vyn. NU — nedospe] nedosype N, nedosypá T, vyn. U — na lokti natáhne] item na loktě natáhnau N, na loďkt u (ps. lotku!) také nespravedlnost, an natáhnau T — natáhnau U — mohau N — 248 a což... má] vyn. N — což ... najkratčí] kratší T — to ť má] mnozí mají T, vyn. U — to ť] vyn. K — nedováží] vyn. RU, nedováží, nedoměří PC — zadrží] zadrží (kto by to vymluvil?!) (+ nebo vypsal, jaká nespravedlnost se nachází mezi tímto lidem? T) KPT, zadrží palcem, nýbrž kdo by to vymluvil? a k tomu C, zadrží v glejchu (kdo by ty nespravedlnosti vymluvil?!) a k tomu ke všemu N — 249 přisahá NTU — věruje NTU — selže . .. vieru) vyn. B — Na mú vieru] vyn. NU — 250 [Na mú přísahu] vyn. KPRONU, Na pří- sahu T — sama ť tak mám] vyn. C — 250—251 «tak ... nedala za to mám B — 250 tak] za to TU — mám] nemám N, mám, na mú víru P, mám, na mau R — přisahám Bohu] vyn. TU, Na mau víru N. přisahu Bohu PC, přisau R — 251 bude lháti] lže KPCNT, bude v hrdlo lháti RU— ten C — Knic jiného» ničímž B, s (vyn. U) ničímž jiným NTU — 252 jediné] než PN, než jediné R — se] vyn. NU — «se vyn. BPRNTU — obchodí] své obchody vede (vedau U) RU, vůkol jde a své obchody vede N, — své obchody činí a vede T 242 3. M. 19, 35 —
223 Pak o těch mírách v knihách Levitici v devatenácté kapitole Pán Buoh přikázal, aby sobě lidé spravedlnost činili v míře, v lokti, u váze. A to ť jest přikázaní boží. Poh lediž pak mnedle, B 352 245 děje-li se ta spravedlnost v tomto lidu! Nedolé — dí ť, že jest puol pinty, ano málo víc nežli žejtlík; nedospe, ba i sedlák, kdež muož věrtele nedosúti, nedospe; na lokti natáhne, což muož naj- více, a což muož najkratčí, to ť má; u váze nedováží, zadrží, zpřisahá, zvěruje, selže: »Na mú vieru!«, »Na mú duši«, 250 [»Na mú přísahu«,] »Sama ť «tak mám, přisahám Bohu, jinému ť bych nedala!«« — a bude lháti! Však tento lid «nic jiného), jediné se lží se obchodí. Ale zvíte, kde ť bude déle býti! 242 In marg. B červeně: míry — těchto KP — měrách TC — knize T — Levitici] Levitiku RU, třetích Mojžíšových N, třetí Mojžíšově T - v devatenácté kapitole] vyn. PNT — deváté KRC, páté U — 243 dí a přikázal U — lidé [dlužníci] K — 244 loktu NTU — to ť] tu R — přísné přikázaní N — Pohlediž] Pošetř T — pak] vyn. U — mnedle] vyn. N — 245 ta] vyn. RU — nynějším lidu T, křesťanském lidu, kteréhož spra- vedlnost má býti hojnější nežli židovská N — Nedolé ... jest] v měrách! Nedolé, prý P, v měrách, v loktích! Nedolí, dí ť, že jest R, v mírách, an nedolejí, a praví: »Teď máš T, v měrách, ani ť nedolejí ť, dí ť, že jest C — že] vyn. U — 246 pinty, a lže PT — an T, ano bude K, a ono bude N — nedosype U, nedospe, nedoměří, nedováží, nedoleje C — ba i] i ten T, vyn. U — kdež jen T — 247 věrtele neb strychu C — nedosúti] vyn. NU — nedospe] nedosype N, nedosypá T, vyn. U — na lokti natáhne] item na loktě natáhnau N, na loďkt u (ps. lotku!) také nespravedlnost, an natáhnau T — natáhnau U — mohau N — 248 a což... má] vyn. N — což ... najkratčí] kratší T — to ť má] mnozí mají T, vyn. U — to ť] vyn. K — nedováží] vyn. RU, nedováží, nedoměří PC — zadrží] zadrží (kto by to vymluvil?!) (+ nebo vypsal, jaká nespravedlnost se nachází mezi tímto lidem? T) KPT, zadrží palcem, nýbrž kdo by to vymluvil? a k tomu C, zadrží v glejchu (kdo by ty nespravedlnosti vymluvil?!) a k tomu ke všemu N — 249 přisahá NTU — věruje NTU — selže . .. vieru) vyn. B — Na mú vieru] vyn. NU — 250 [Na mú přísahu] vyn. KPRONU, Na pří- sahu T — sama ť tak mám] vyn. C — 250—251 «tak ... nedala za to mám B — 250 tak] za to TU — mám] nemám N, mám, na mú víru P, mám, na mau R — přisahám Bohu] vyn. TU, Na mau víru N. přisahu Bohu PC, přisau R — 251 bude lháti] lže KPCNT, bude v hrdlo lháti RU— ten C — Knic jiného» ničímž B, s (vyn. U) ničímž jiným NTU — 252 jediné] než PN, než jediné R — se] vyn. NU — «se vyn. BPRNTU — obchodí] své obchody vede (vedau U) RU, vůkol jde a své obchody vede N, — své obchody činí a vede T 242 3. M. 19, 35 —
Strana 224
224 Dí dále čtení: »Slepý slepého veda,oba v jámu upadneta«. Svatý Jan Zlatá usta tuto řeč na kněží vykládá, aby se lidé 255 varovali slepých vuodcí. Neb Pán tuto, prvé mluviv o milosrdenství a o jiném, věda to, že potom povstanú slepí vuodce a odporně proti jeho zákonu a čtení učiti budau, i činí o slepých zmínku, totiž jako by takto chtěl říci: »KUčil-li by vás kto jinak, než já učím, slepý ť jest, nevěřtež jemu! A vy, poslechnete-li, slepi 260 [učiněni] budete a obojí v jámu, to jest do horúcího pekla, upadneta.« Uchovajž nás té slepoty, milý Bože! Protož po tom máme poznati pravé vuodce: kteříž ť věrně a právě učí a vedau vedlé [zprávy] zákona božího a čtenie svatého), to ť jsú praví vuodce; pakli jinak, než «jest Buoh ustavil a rozkázal, tehdy ť 265 jsú slepí a Kfalešní vuodce [slepých). Protož dí dále Pán: »Není ť učedlník nad mistra, ale doko- nalý ť jest každý, když bude jako mistr jeho«. Pohleďtež na tyto protivníky pravdy boží, neplní-li ť se vpravdě na nich tato řeč, že chtí býti nad mistra? Najlepší mistr řekl, Pán Ježíš: 253 čtení] vyn. KPN, čtení svaté RTCU — (Slepý ... veda Zdali muož slepý slepého vésti? však B — veda veda, však C, povede-li, však (vyn. U) RU — do jámy RTCU — upadnú PRNTU — 254 Zlatoustý PRCNTU — vyklad B — 255 slepých] všetečných sauduov a K — vůdcův TU — prvé] vyn. K — mluvil RC, dí U — 256 a o jiném] vyn. C — to dobře N — nastanau U — slepí] falešní P — vůdcové RNTU — odporní KRONTU — 257 svatému čtení T — 258 totiž] vyn. K — Učil-li by Učí-li ť B — 259 já vás N — učím] pravím vám (vyn. K) KC — slepý ť jest] vyn. R — jemu] vyn. KU — vy, poslechnete-li] pakli uposlechnete PNT — li] li ho, také C — 260 [učiněni] vyn. KPRCNTU — oba RU do jámy N — «to jest do vyn. B — 261 Uchovajž... Bože] Čehož rač uchovati věčnej, milej Bůh nás, té a takové slepoty C — milý, drahý KPRNT — Buoh KPR — po tom] v tom U — 262 máte KONT — pravé — a věrné (věrné však později přepsáno v dobré) K věrně a právě] upřímě K — radí, učí PNT — a vedau] vyn. RU — vedau, téhož učení svého skutkem dokazujíce N — 263 [zprávy] vyn. KPRONTU — a čtenie svatého » vyn. B — svatého, tak živi sauce N — to] tak C — ti praví C — 264 vůdci RU, vůdcové NC — «jest... rozkázal Buoh velí a zákon jeho B — ustanovil RCNTU — rozkázal nařídil a než jest Bůh rozkázal C — 265 «falešní vyn. B — vůdcové RTU, svůdcové N — — [slepých] vyn. KPRCNTU 266 Protož] I PNT — Pán] vyn. KPNT, drahý Pán R, čteni svaté C — — mistra svého U — 267 jest] bude C — když ač RCU — bude-li CU — Pohlediž BC — 268 ty RU — pravdy] vyn. K — se] se to C — ta PU 269 mistra a nad Pána svého T, mistra nejlepšího C — Najlepší vyn. C —
224 Dí dále čtení: »Slepý slepého veda,oba v jámu upadneta«. Svatý Jan Zlatá usta tuto řeč na kněží vykládá, aby se lidé 255 varovali slepých vuodcí. Neb Pán tuto, prvé mluviv o milosrdenství a o jiném, věda to, že potom povstanú slepí vuodce a odporně proti jeho zákonu a čtení učiti budau, i činí o slepých zmínku, totiž jako by takto chtěl říci: »KUčil-li by vás kto jinak, než já učím, slepý ť jest, nevěřtež jemu! A vy, poslechnete-li, slepi 260 [učiněni] budete a obojí v jámu, to jest do horúcího pekla, upadneta.« Uchovajž nás té slepoty, milý Bože! Protož po tom máme poznati pravé vuodce: kteříž ť věrně a právě učí a vedau vedlé [zprávy] zákona božího a čtenie svatého), to ť jsú praví vuodce; pakli jinak, než «jest Buoh ustavil a rozkázal, tehdy ť 265 jsú slepí a Kfalešní vuodce [slepých). Protož dí dále Pán: »Není ť učedlník nad mistra, ale doko- nalý ť jest každý, když bude jako mistr jeho«. Pohleďtež na tyto protivníky pravdy boží, neplní-li ť se vpravdě na nich tato řeč, že chtí býti nad mistra? Najlepší mistr řekl, Pán Ježíš: 253 čtení] vyn. KPN, čtení svaté RTCU — (Slepý ... veda Zdali muož slepý slepého vésti? však B — veda veda, však C, povede-li, však (vyn. U) RU — do jámy RTCU — upadnú PRNTU — 254 Zlatoustý PRCNTU — vyklad B — 255 slepých] všetečných sauduov a K — vůdcův TU — prvé] vyn. K — mluvil RC, dí U — 256 a o jiném] vyn. C — to dobře N — nastanau U — slepí] falešní P — vůdcové RNTU — odporní KRONTU — 257 svatému čtení T — 258 totiž] vyn. K — Učil-li by Učí-li ť B — 259 já vás N — učím] pravím vám (vyn. K) KC — slepý ť jest] vyn. R — jemu] vyn. KU — vy, poslechnete-li] pakli uposlechnete PNT — li] li ho, také C — 260 [učiněni] vyn. KPRCNTU — oba RU do jámy N — «to jest do vyn. B — 261 Uchovajž... Bože] Čehož rač uchovati věčnej, milej Bůh nás, té a takové slepoty C — milý, drahý KPRNT — Buoh KPR — po tom] v tom U — 262 máte KONT — pravé — a věrné (věrné však později přepsáno v dobré) K věrně a právě] upřímě K — radí, učí PNT — a vedau] vyn. RU — vedau, téhož učení svého skutkem dokazujíce N — 263 [zprávy] vyn. KPRONTU — a čtenie svatého » vyn. B — svatého, tak živi sauce N — to] tak C — ti praví C — 264 vůdci RU, vůdcové NC — «jest... rozkázal Buoh velí a zákon jeho B — ustanovil RCNTU — rozkázal nařídil a než jest Bůh rozkázal C — 265 «falešní vyn. B — vůdcové RTU, svůdcové N — — [slepých] vyn. KPRCNTU 266 Protož] I PNT — Pán] vyn. KPNT, drahý Pán R, čteni svaté C — — mistra svého U — 267 jest] bude C — když ač RCU — bude-li CU — Pohlediž BC — 268 ty RU — pravdy] vyn. K — se] se to C — ta PU 269 mistra a nad Pána svého T, mistra nejlepšího C — Najlepší vyn. C —
Strana 225
225 270 »Kto jí mé tělo a pí mú krev, má ť život věčný«; potom ze dvojí podstaty, totiž z vína svú krev a z chleba své tělo ustanoviti ráčil a tak svým sám podával. A oni pak praví: »Dosti ť jest na tom, když pod jednú zpuosobú přijímáme)!« Není učedlník nad mistra! Není-li to všetečnost veliká, chtíti polepšovati a opra- 275 vovati po tom drahém, najlepším l mistru? Když bylo v Ba- B 353 silí v koncilium, také mezi jinými řečmi to jim řečeno — Kvy snad nevíte, ale my ť víme, kdo jsme tam byli. Tehdy jsú ne- věděli, co k tomu odpověděti, až potom tak řekli, by ť toho byla církev nepřijala a nepotvrdila), že by pravé nebylo. Milý 280 Bože, koliká jest to jich slepota! Chtí oni zákona božího a čtení svatého popravovati a potvrzovati, ano jich čtení a zákon má potvrditi! I velmi jest je to slovo hnětlo: »Není ť učedlník nad mistra«. Protož, když ť se s vámi hádají, jediné jim to od- povězte: »Není učedlník nad mistra!« Učte se, bude ť vám 285 toho potřebí, nás ť již «skůro doma nebude! 270 krev, ve mně přebývá a já v něm, a U — Potom] vyn. U — 271 svatau krev C — ustaviti R — ustanoviti ráčil] zuostavil K, ustavil P, ustanovil NT — 272 svým učedlníkům RU — sám] vyn. KPCNT - podával a tak (+ i U) jim činiti rozkázal RU — a] ale N — a oni] tito T — pak] tak P, vyn. N — 273 na tom] nám T — přijímá B, přijímáte RU — 274 mistra svého U — to] tu RU, ť C — chtíti] vyn. U — popravovati KP (ale v K začáteční p- škrtnuto) — 275 drahém) vyn. B, drahém a TCU — Ano když C — 275—276 v Basilí v koncilium] na koncilium bazalejském (!) T — Bazilei KPCN, Baziliji U — 276 jinau řečí T — řečmi také C — jim to C — řečeno] mluveno od nás, o čemž N — 276—277 gvy... byli vyn. BK — 277 my] ti RCU — vědí RCU — kteří N — jsme] sau RCU — tam přítomni T — Tehdy jsú] »Nenie učedlník nad mistra.« A oni K, A oni sau C, I U — 278 odpověděti říci B — tak] vyn. T — řekli] pro- mluvili N — 279 a nepotvrdila vyn. B — že by pravé] pravé by PONT — pravé] pravda U — nebylo] bylo K, nebyla U — 280 Bože všemohaucí N — koliká] jaká ť C, kolikerá RU, jak veliká NT — to] vyn. RU — «jich) vyn. BC, jich ta R — slepota! Nešťastní lidé, bídníci! N — zákon U — božího] vyn. PU — 280—281 božího ... svatého] svatého a čtenie božieho K — 281 svaté U — popravovati a] vyn. KPCNT, vopravovati a RU — 281—351 ano jich ... Jezukrista] vyn. K — 281 čtení svaté PRCNT, čtení samo U — zákon boží PRCNTU — 282 potvrzovati NU — slovo boží U — 283 mistra svého U — by se s vámi hádali C — jediné] toliko T — to] tak C, to slovo T — 284 »Není ... mistra!« vyn. B — mistra svého U — Naučte se tomu T — 285 toho] toho, věřte mi N, toho brzo T, vyn. U — potřeba U — neb ť nás T — již vyn. U — skůro tudíž B — 270 Jan 6, 54 — Rokycanova Postilla. 15
225 270 »Kto jí mé tělo a pí mú krev, má ť život věčný«; potom ze dvojí podstaty, totiž z vína svú krev a z chleba své tělo ustanoviti ráčil a tak svým sám podával. A oni pak praví: »Dosti ť jest na tom, když pod jednú zpuosobú přijímáme)!« Není učedlník nad mistra! Není-li to všetečnost veliká, chtíti polepšovati a opra- 275 vovati po tom drahém, najlepším l mistru? Když bylo v Ba- B 353 silí v koncilium, také mezi jinými řečmi to jim řečeno — Kvy snad nevíte, ale my ť víme, kdo jsme tam byli. Tehdy jsú ne- věděli, co k tomu odpověděti, až potom tak řekli, by ť toho byla církev nepřijala a nepotvrdila), že by pravé nebylo. Milý 280 Bože, koliká jest to jich slepota! Chtí oni zákona božího a čtení svatého popravovati a potvrzovati, ano jich čtení a zákon má potvrditi! I velmi jest je to slovo hnětlo: »Není ť učedlník nad mistra«. Protož, když ť se s vámi hádají, jediné jim to od- povězte: »Není učedlník nad mistra!« Učte se, bude ť vám 285 toho potřebí, nás ť již «skůro doma nebude! 270 krev, ve mně přebývá a já v něm, a U — Potom] vyn. U — 271 svatau krev C — ustaviti R — ustanoviti ráčil] zuostavil K, ustavil P, ustanovil NT — 272 svým učedlníkům RU — sám] vyn. KPCNT - podával a tak (+ i U) jim činiti rozkázal RU — a] ale N — a oni] tito T — pak] tak P, vyn. N — 273 na tom] nám T — přijímá B, přijímáte RU — 274 mistra svého U — to] tu RU, ť C — chtíti] vyn. U — popravovati KP (ale v K začáteční p- škrtnuto) — 275 drahém) vyn. B, drahém a TCU — Ano když C — 275—276 v Basilí v koncilium] na koncilium bazalejském (!) T — Bazilei KPCN, Baziliji U — 276 jinau řečí T — řečmi také C — jim to C — řečeno] mluveno od nás, o čemž N — 276—277 gvy... byli vyn. BK — 277 my] ti RCU — vědí RCU — kteří N — jsme] sau RCU — tam přítomni T — Tehdy jsú] »Nenie učedlník nad mistra.« A oni K, A oni sau C, I U — 278 odpověděti říci B — tak] vyn. T — řekli] pro- mluvili N — 279 a nepotvrdila vyn. B — že by pravé] pravé by PONT — pravé] pravda U — nebylo] bylo K, nebyla U — 280 Bože všemohaucí N — koliká] jaká ť C, kolikerá RU, jak veliká NT — to] vyn. RU — «jich) vyn. BC, jich ta R — slepota! Nešťastní lidé, bídníci! N — zákon U — božího] vyn. PU — 280—281 božího ... svatého] svatého a čtenie božieho K — 281 svaté U — popravovati a] vyn. KPCNT, vopravovati a RU — 281—351 ano jich ... Jezukrista] vyn. K — 281 čtení svaté PRCNT, čtení samo U — zákon boží PRCNTU — 282 potvrzovati NU — slovo boží U — 283 mistra svého U — by se s vámi hádali C — jediné] toliko T — to] tak C, to slovo T — 284 »Není ... mistra!« vyn. B — mistra svého U — Naučte se tomu T — 285 toho] toho, věřte mi N, toho brzo T, vyn. U — potřeba U — neb ť nás T — již vyn. U — skůro tudíž B — 270 Jan 6, 54 — Rokycanova Postilla. 15
Strana 226
28 226 [Item proti tomu, že řkú, že by čtení pravé nebylo, kdyby ho byla církev svatá nepřijala: A tak podlé toho nezrodilo čtení svaté církve, ale ona je, a nebude se církev svatá čtením Kristovým zpravovati, ale čtení církví, poněvadž jest čtení nepřijalo církve 290 svaté pod zprávu svú, ale ona je pod vuoli svú! A podlé toho důvodu bude církev svatá svaté držeti; pokud a v čem se jí líbiti nebude a hňésti ji bude, tehdy to odvrže a potupí jako moc majíci nad čtením. Jakož jest již učinila církev římská zjevně; v čem se jí čtení svaté nelíbí a jest jí protivno, ve všem je zavrhla. Neb 295 čtení učí práci v slovu božím, v rozdávaní častém krve Pána Ježíše, v pokání pravém, v chudobě, v pokoře, v trpělivosti, v střídmosti, v čistotě — již se to vše nelíbí církvi římské a jest jí hnětlivé. Složila to a měkčejší věci sobě ustlala, totižto prázd- nost, sytost, zboží veliké, panství světské, pýchu Luciperovu, 300 rozkoš bohatcovu, všech hříchuov a nepravostí sodomskú svo- bodu, takže již ta církev není jako vdova, smutek nesúcí po svém choti, Pánu Ježíšovi, dokavadž by jeho vuokem v uoko a tváří v tvář nedošla, jakož jest položil svatý Pavel v dnešní epištole, že my — totiž apoštolé — sami v sobě lkáme, zaslíbení synuov 305 božích čekajíce, — ale jest královna jako vdaná, majíci s sebú bohatého choti, papeže, kterýž jí ve všem povolí, ll ze všeho B 354 zlého snadně rozhříší, všemi svátostmi svými a odpustky hojně obdaří, všecky její protivníky a škuodce mocně kazí mordy, klatbami, kaceřováním, mocí, múdrostí etc. I protož o ní takto 310 napsáno v Zjevení svatého «Jana v kapitole v XVIII.: »Sedím jako královna a vdova nejsem a pláče nevidím«; neb na ni ne- dopustí její muž žádného pláče ani na hříchy, neb jí bez pláče z peněz ode všech hříchuov rozhřeší a odpustkuov na mnohé časy prodá; ani jí dá po Pánu Bohu túžiti, neb jest on jí sám 315 za Boha, ani po království nebeském, neb jí nebrání milovati tohoto světa, pokudž sama chce, aniž jest se jí třeba pro čtení změniti, že ho neplní, nutiti, neb její muž má moc nad ním změ- niti a složiti je. O Antikriste! že se tak smíš nad mistra svého, Pána Jezukrista, zpínati i nad jeho mne (!) pevnější, jakož jest 320 jej milý Ježíš tak zapečetil řka: »Nebe a země pominú, ale slova 286—351 [Item... Jezukrista] vyn. PRONTU — In marg. B: znamenaj (červeně) — 297 církvi] koncové i korekturou z e B — 310 Jana vyn. (!) B — 319 mne...] text porušen, 310 Zj. 18, 7 320 Marek 13, 31; Luk. 21, 33 —
28 226 [Item proti tomu, že řkú, že by čtení pravé nebylo, kdyby ho byla církev svatá nepřijala: A tak podlé toho nezrodilo čtení svaté církve, ale ona je, a nebude se církev svatá čtením Kristovým zpravovati, ale čtení církví, poněvadž jest čtení nepřijalo církve 290 svaté pod zprávu svú, ale ona je pod vuoli svú! A podlé toho důvodu bude církev svatá svaté držeti; pokud a v čem se jí líbiti nebude a hňésti ji bude, tehdy to odvrže a potupí jako moc majíci nad čtením. Jakož jest již učinila církev římská zjevně; v čem se jí čtení svaté nelíbí a jest jí protivno, ve všem je zavrhla. Neb 295 čtení učí práci v slovu božím, v rozdávaní častém krve Pána Ježíše, v pokání pravém, v chudobě, v pokoře, v trpělivosti, v střídmosti, v čistotě — již se to vše nelíbí církvi římské a jest jí hnětlivé. Složila to a měkčejší věci sobě ustlala, totižto prázd- nost, sytost, zboží veliké, panství světské, pýchu Luciperovu, 300 rozkoš bohatcovu, všech hříchuov a nepravostí sodomskú svo- bodu, takže již ta církev není jako vdova, smutek nesúcí po svém choti, Pánu Ježíšovi, dokavadž by jeho vuokem v uoko a tváří v tvář nedošla, jakož jest položil svatý Pavel v dnešní epištole, že my — totiž apoštolé — sami v sobě lkáme, zaslíbení synuov 305 božích čekajíce, — ale jest královna jako vdaná, majíci s sebú bohatého choti, papeže, kterýž jí ve všem povolí, ll ze všeho B 354 zlého snadně rozhříší, všemi svátostmi svými a odpustky hojně obdaří, všecky její protivníky a škuodce mocně kazí mordy, klatbami, kaceřováním, mocí, múdrostí etc. I protož o ní takto 310 napsáno v Zjevení svatého «Jana v kapitole v XVIII.: »Sedím jako královna a vdova nejsem a pláče nevidím«; neb na ni ne- dopustí její muž žádného pláče ani na hříchy, neb jí bez pláče z peněz ode všech hříchuov rozhřeší a odpustkuov na mnohé časy prodá; ani jí dá po Pánu Bohu túžiti, neb jest on jí sám 315 za Boha, ani po království nebeském, neb jí nebrání milovati tohoto světa, pokudž sama chce, aniž jest se jí třeba pro čtení změniti, že ho neplní, nutiti, neb její muž má moc nad ním změ- niti a složiti je. O Antikriste! že se tak smíš nad mistra svého, Pána Jezukrista, zpínati i nad jeho mne (!) pevnější, jakož jest 320 jej milý Ježíš tak zapečetil řka: »Nebe a země pominú, ale slova 286—351 [Item... Jezukrista] vyn. PRONTU — In marg. B: znamenaj (červeně) — 297 církvi] koncové i korekturou z e B — 310 Jana vyn. (!) B — 319 mne...] text porušen, 310 Zj. 18, 7 320 Marek 13, 31; Luk. 21, 33 —
Strana 227
227 2. má nepominú«! Muožeš-li změniti nebe neb zemi, také se o zákon boží pokus! Jakož mluví Daniel prorok vo Antikristu, že bude chtíti změniti zákony i časy. Protož dí Spasitel: »Není ť učedlník nad mistra«. A tuto pak oni, že, kdyby církev svatá čtení 325 nepřijala, že by pravé nebylo! A kdež by se vzala církev svatá, než skrze čtení Ježíšovo jest zplozena? Jakož jest řekl svatý Pavel k Korintským: »Já sem vás porodil skrze čtení Ježíšovo«. A ktož ť od koho bývá porozen, ten ť i pod toho zprávú má býti. Ale pak, že jest svatá církev čtení sepsané ode čtyř evan- 330 gelistuov přijala, to jest pravda; alevšak již prvé křesťanská církev čtením svatým, kázaním od Krista a od jeho apoštoluov posta- vena byla, jakož psal svatý Pavel k Korintským: »Známo vám činím čtení, kteréž jsem kázal, kteréž jste i přijali, v němžto i stojíte, skrze něž i spaseni budete«. Když jest to svatý Pavel 335 psal, ještě jsú čtení evangelistuov nebyla, nebyla shledána ani přijata. Ale potom církev li svatá, nalezši čtení čtyř evangelistuov B 355 a poznavši, že jest to Duchem svatým puosobeno a sepsáno od těch, jenž jsú i Ducha svatého měli i některé věci sami od Krista slýchali a vídali (jakož jest položil svatý Jan v své kanonice 340 a řka: »Co jsme viděli a co jsme slyšeli a čeho se ruce naše do- týkaly, to vám zvěstujeme«), a také církev svatá, pilně poroz- uměvši, že všecko, což jsú sepsali euvangelistové, jest pravé, a s věrau, kteréž se od Krista naučila, se posvětila a potvrdila pro nás budúcí, abychom, jako oniprvé uvěřili, též my potomní 345 věřili a ne jinak. A žádní kacíři ani jiní lidé všeteční nemohli jinakové víry začínati kromě jediné. Jakož jest řekl svatý Pavel k Galatským, mezi nimiž již svuodce víru kazili, řka: »Bychom my aneb anjel z nebe kázal co jiného, nežli jest vám kázáno, proklaté buď!« Tehdy proklatý papež i s církví svú, který téměř 350 všeckno čtení Ježíšovo převrátil a zcizoložil, násilím chtě býti nad mistra, Pána Jezukrista!] čekalo by se asi m. mne: zákon, jenž jest nade vše ... — 328 (pod] od B, patrně omyl m. pod, jak restituujeme text — 344 kontext nějak porušen; proto připojena vydavatelem slova «jako oni , jež v rkpise scházejí — 322 Dan. 7, 25. 327 1. Kor. 4, 15 332 I. Kor. 15, 1 a 2 — 339 1. Jan 1, 1 a 2 — 347 Gal. 1, 8 — 15*
227 2. má nepominú«! Muožeš-li změniti nebe neb zemi, také se o zákon boží pokus! Jakož mluví Daniel prorok vo Antikristu, že bude chtíti změniti zákony i časy. Protož dí Spasitel: »Není ť učedlník nad mistra«. A tuto pak oni, že, kdyby církev svatá čtení 325 nepřijala, že by pravé nebylo! A kdež by se vzala církev svatá, než skrze čtení Ježíšovo jest zplozena? Jakož jest řekl svatý Pavel k Korintským: »Já sem vás porodil skrze čtení Ježíšovo«. A ktož ť od koho bývá porozen, ten ť i pod toho zprávú má býti. Ale pak, že jest svatá církev čtení sepsané ode čtyř evan- 330 gelistuov přijala, to jest pravda; alevšak již prvé křesťanská církev čtením svatým, kázaním od Krista a od jeho apoštoluov posta- vena byla, jakož psal svatý Pavel k Korintským: »Známo vám činím čtení, kteréž jsem kázal, kteréž jste i přijali, v němžto i stojíte, skrze něž i spaseni budete«. Když jest to svatý Pavel 335 psal, ještě jsú čtení evangelistuov nebyla, nebyla shledána ani přijata. Ale potom církev li svatá, nalezši čtení čtyř evangelistuov B 355 a poznavši, že jest to Duchem svatým puosobeno a sepsáno od těch, jenž jsú i Ducha svatého měli i některé věci sami od Krista slýchali a vídali (jakož jest položil svatý Jan v své kanonice 340 a řka: »Co jsme viděli a co jsme slyšeli a čeho se ruce naše do- týkaly, to vám zvěstujeme«), a také církev svatá, pilně poroz- uměvši, že všecko, což jsú sepsali euvangelistové, jest pravé, a s věrau, kteréž se od Krista naučila, se posvětila a potvrdila pro nás budúcí, abychom, jako oniprvé uvěřili, též my potomní 345 věřili a ne jinak. A žádní kacíři ani jiní lidé všeteční nemohli jinakové víry začínati kromě jediné. Jakož jest řekl svatý Pavel k Galatským, mezi nimiž již svuodce víru kazili, řka: »Bychom my aneb anjel z nebe kázal co jiného, nežli jest vám kázáno, proklaté buď!« Tehdy proklatý papež i s církví svú, který téměř 350 všeckno čtení Ježíšovo převrátil a zcizoložil, násilím chtě býti nad mistra, Pána Jezukrista!] čekalo by se asi m. mne: zákon, jenž jest nade vše ... — 328 (pod] od B, patrně omyl m. pod, jak restituujeme text — 344 kontext nějak porušen; proto připojena vydavatelem slova «jako oni , jež v rkpise scházejí — 322 Dan. 7, 25. 327 1. Kor. 4, 15 332 I. Kor. 15, 1 a 2 — 339 1. Jan 1, 1 a 2 — 347 Gal. 1, 8 — 15*
Strana 228
228 Dí dále čtení svaté): »Kterak vidíš drástu v vuoku bratra tvého, ale břevna, které jest v vuoku tvém, neznamenáš? Po- krytče, vyvrz najprvé břevno z uoka tvého, a potom budeš moci 355 vyvrci drástu z uoka bratra tvého!« Toto všeckno čtení svaté) učí a napomíná lid křesťanský k milosrdenství. Nebo — jako jest prvé praveno — Bohu jest to zvláštnie a nemuož to býti, aby se Buoh nesmiloval. Neb milosrdenstvie jeho jest nade všecka diela jeho. Že svět stvořil — veliké dielo; většie milosrdenstvie 360 jeho! Že všecky anděly stvořil i nebesa —; vše většie milosrden- stvie jeho! A tak i o jiných skutciech jeho). Dí svatý Jan Zlatá usta, Kže, má-li křesťan vpravdě křesťanem býti, má ť toho tím dokazovati, aby byl milosrdný. Nebo, komuž to milý Buoh dá, že muož býti milosrdný, jakož milosrdenství boží jest nade 365 všecka díla jeho, tak milosrdenství člověka jest nade všecky skutky jeho. Jestliže muožeš na hříchy poplakati, dobré ť jest a veliký dar od Boha); větčí jest milosrdenství! Jestliže se 352 svaté) vyn. B — drástu] mrvu PRCNTU — 353 svého PNTU — ale ... tvém] a v svém (+ voku C) břevna KPONT — které jest] vyn. RU — svém RU — 353—355 (Pokrytče ... tvého!» vyn. B, Pokrytče etc. (vyn. T) PNT — 354 najprvé] prvé RU — břevno] mrvu (!) R — svého U — potom] potom prozříš a potom R — 354—355 potom ... drástu] prohlédneš a vyvržeš mrvu U — 354 moci také R — 355 drástu] břevno (!) R, mrvu C — svaté) vyn. BU — 356—361 «a napomíná ... skutciech jeho křesťany milosrdenství B — 357 praveno] oznámeno (povědíno T), že Pánu NT — zvláštnie] vlastní (zvláštní C) věc NTC — 357—358 a ne- muož . . . nesmiloval] se smilovati N — 357 to býti] vyn. PC, se zdržeti T — 358 Buoh] vyn. PCT — všecka diela] všecky skutky NT — 359 jeho. Nebo N — veliké dielo] velikej to skutek učinil N, veliký skutek a dílo T, veliké dielo jeho P, veliký to div U — větší jest CTU — 360—361 že všecky anděly ... milosrdenstvie jeho] vyn. RU — 360 nebesa, veliký to skutek jest N, nebesa, veliké jest to bylo dílo T — vše] vyn. NT — většie jest T — 361 tak dále T — Zlatoustý KPRCNTU — 362 že) vyn. B — 363 dokazovati] dokázati KRCTU, kdež muož P — aby] aby milosrdenstvie okazoval (prokazoval T) a aby KPCT - milosrdný a milosrdné skutky činil N — 363 364 Nebo ... milosrdný a B — 364 že muož býti] ať by byl U — milosrdný milo- srdným, veliká ť jest to věc. Nebo T — 365 všecka díla] všecky skutky N — jeho] vyn. C — všecky věci a R — 366 Jestliže] Jest-li ještě, že K, Jestliže muožeš s pláčem se pomodliti, veliké (+ jest to N); větší milosrdenství jeho (vyn. N). Jestliže PN, Jestliže můžeš s pláčem se pomodliti svému milému Pánu Bohu, veliká ť jest to věc; větší, milosrdenství učiniti bliž- nímu svému. Jestliže T — své hříchy T — plakati KU — jest to N — 367 god Boha boží B, daný od milého Pána Boha T — větčí jest] většie KN, a větší P, ale větší jest C — 367—368 jestliže se . . . větčí milosrdenství]
228 Dí dále čtení svaté): »Kterak vidíš drástu v vuoku bratra tvého, ale břevna, které jest v vuoku tvém, neznamenáš? Po- krytče, vyvrz najprvé břevno z uoka tvého, a potom budeš moci 355 vyvrci drástu z uoka bratra tvého!« Toto všeckno čtení svaté) učí a napomíná lid křesťanský k milosrdenství. Nebo — jako jest prvé praveno — Bohu jest to zvláštnie a nemuož to býti, aby se Buoh nesmiloval. Neb milosrdenstvie jeho jest nade všecka diela jeho. Že svět stvořil — veliké dielo; většie milosrdenstvie 360 jeho! Že všecky anděly stvořil i nebesa —; vše většie milosrden- stvie jeho! A tak i o jiných skutciech jeho). Dí svatý Jan Zlatá usta, Kže, má-li křesťan vpravdě křesťanem býti, má ť toho tím dokazovati, aby byl milosrdný. Nebo, komuž to milý Buoh dá, že muož býti milosrdný, jakož milosrdenství boží jest nade 365 všecka díla jeho, tak milosrdenství člověka jest nade všecky skutky jeho. Jestliže muožeš na hříchy poplakati, dobré ť jest a veliký dar od Boha); větčí jest milosrdenství! Jestliže se 352 svaté) vyn. B — drástu] mrvu PRCNTU — 353 svého PNTU — ale ... tvém] a v svém (+ voku C) břevna KPONT — které jest] vyn. RU — svém RU — 353—355 (Pokrytče ... tvého!» vyn. B, Pokrytče etc. (vyn. T) PNT — 354 najprvé] prvé RU — břevno] mrvu (!) R — svého U — potom] potom prozříš a potom R — 354—355 potom ... drástu] prohlédneš a vyvržeš mrvu U — 354 moci také R — 355 drástu] břevno (!) R, mrvu C — svaté) vyn. BU — 356—361 «a napomíná ... skutciech jeho křesťany milosrdenství B — 357 praveno] oznámeno (povědíno T), že Pánu NT — zvláštnie] vlastní (zvláštní C) věc NTC — 357—358 a ne- muož . . . nesmiloval] se smilovati N — 357 to býti] vyn. PC, se zdržeti T — 358 Buoh] vyn. PCT — všecka diela] všecky skutky NT — 359 jeho. Nebo N — veliké dielo] velikej to skutek učinil N, veliký skutek a dílo T, veliké dielo jeho P, veliký to div U — větší jest CTU — 360—361 že všecky anděly ... milosrdenstvie jeho] vyn. RU — 360 nebesa, veliký to skutek jest N, nebesa, veliké jest to bylo dílo T — vše] vyn. NT — většie jest T — 361 tak dále T — Zlatoustý KPRCNTU — 362 že) vyn. B — 363 dokazovati] dokázati KRCTU, kdež muož P — aby] aby milosrdenstvie okazoval (prokazoval T) a aby KPCT - milosrdný a milosrdné skutky činil N — 363 364 Nebo ... milosrdný a B — 364 že muož býti] ať by byl U — milosrdný milo- srdným, veliká ť jest to věc. Nebo T — 365 všecka díla] všecky skutky N — jeho] vyn. C — všecky věci a R — 366 Jestliže] Jest-li ještě, že K, Jestliže muožeš s pláčem se pomodliti, veliké (+ jest to N); větší milosrdenství jeho (vyn. N). Jestliže PN, Jestliže můžeš s pláčem se pomodliti svému milému Pánu Bohu, veliká ť jest to věc; větší, milosrdenství učiniti bliž- nímu svému. Jestliže T — své hříchy T — plakati KU — jest to N — 367 god Boha boží B, daný od milého Pána Boha T — větčí jest] většie KN, a větší P, ale větší jest C — 367—368 jestliže se . . . větčí milosrdenství]
Strana 229
22 229 muožeš vážně pomodliti s pláčem, veliké jest; větčí milosrden- ství! Muožeš-liž se postiti, «také že muožeš druhdy tělu metlami 370 Kpřimrštiti, veliké; větčí ť jest milosrdenství! A tak všecky jiné dobré skutky «lidské kteréž koli převyšuje milosrdenství. Ale jakož tu v té řeči o vymítaní drásty dotýče milosrdenství a pokrytství. Nebo, když jeden druhého tresce, li náramně při tom B 356 běží mnoho pokrytství, neb nejednú bude jeden druhého trestati, 375 a sám bude desetkrát větčí zlosyn; a bude ť to ukrutně vésti, ješto by sám ukrutnějí měl trestán býti. Protož naučtež se takto: Když chcete koho trestati z čeho, pomysliž najprv, bylo-li jest to kdy do tebe. Jestliže jest nebylo, ale pomysl, že by mohlo býti a mohl by na tě [milý] Buoh dopustiti, že by ty se téhož 380 dopustiti mohl; a tak pomysl na svú křehkost). Pakli jest to do tebe bylo, pomysliž a řka: »A, já jsem takýž byl jako on!« A tak vstúpíš v pokoru a vedlé toho budeš milosrdnějí a laskavě) vyn. PNT — 368 vážně a sebraně Bohu C — veliké jest] veliké jest to před Pánem Bohem C, vyn. U — 369 jestliže se muožeš PRNTU — postiti nebo N — «také ... tělu) vyn. B — druhdy] někdy NTU — tělu] vyn. C, tělu svému T — 370 «přimrštiti, veliké mrskati B — veliké) veliké jest to (+ však N) CNU, veliká ť jest to věc T — milosrdenství jeho T — 371 jiné] vyn. N — lidské kteréž koli vyn. B — lidské] vyn. RU — kteréž] jaké N — všecko převyšuje U — milosrdenství boží U — 372 tu v té řeči] vyn. U — této C — vymítaní] vyvržení N — drásty] mrvy PRONTU, drásty [mrvy] K — se dotýče T — 374 běží] jde U — 375 sám bude] sám jsa KPCN — desetkrát] desetkrát horší a RU, mnohokráte NT — 375—376 bude ť to ... ješto] povede ť to ukrutně, an U — 375 ukrutně, beze všeho milosrdenství T — 376 takto] tomuto T — 377 když vyn. T — z čeho] z hříchu C, vyn. U — prvé T — 378 kdy] vyn. R — nebylo, [to by bylo dobře] K — «pomysl pomni B, pomysli na to T — 378—380 že by mohlo ... pomysl] vyn. P — 378—379 mohlo býti... Buoh] mohl Buoh KCNT — 379 [milý] Pán RU — 379—380 «dopustiti ... křehkost) též dopustiti B — 379 dopustiti] přepustiti RU — se téhož dopustiti] v též upadnauti NT — 380 pomysl] spomeň T, pomysle U — křehkost, mdlobu, nestatečnost N — to kdy N, to také T — 381 takýž týž KPN, též T, sám takovej CU — 382 sstaupíš PN — milosrdně (milosrdněji T), lítostivě KPCNT, milosrdný RU — a laskavě vyn. B — 383 trestati budeš U — svého bližního N — 383—384 «tak... Buoh) Pán Ježíš s námi také naloží milosrdně B — 383 tak ... bližními] tak, budeme-li milosrdni svým bližním a s nimi laskavě R, s nimi laskavě U — budeme-li my T — 384 naloží... Buoh] při hodině naší smrti i v den saudný bude nám od milého Pána Boha ukázáno věčné jeho milosrdenství na věky T — naloží ť i také U —
22 229 muožeš vážně pomodliti s pláčem, veliké jest; větčí milosrden- ství! Muožeš-liž se postiti, «také že muožeš druhdy tělu metlami 370 Kpřimrštiti, veliké; větčí ť jest milosrdenství! A tak všecky jiné dobré skutky «lidské kteréž koli převyšuje milosrdenství. Ale jakož tu v té řeči o vymítaní drásty dotýče milosrdenství a pokrytství. Nebo, když jeden druhého tresce, li náramně při tom B 356 běží mnoho pokrytství, neb nejednú bude jeden druhého trestati, 375 a sám bude desetkrát větčí zlosyn; a bude ť to ukrutně vésti, ješto by sám ukrutnějí měl trestán býti. Protož naučtež se takto: Když chcete koho trestati z čeho, pomysliž najprv, bylo-li jest to kdy do tebe. Jestliže jest nebylo, ale pomysl, že by mohlo býti a mohl by na tě [milý] Buoh dopustiti, že by ty se téhož 380 dopustiti mohl; a tak pomysl na svú křehkost). Pakli jest to do tebe bylo, pomysliž a řka: »A, já jsem takýž byl jako on!« A tak vstúpíš v pokoru a vedlé toho budeš milosrdnějí a laskavě) vyn. PNT — 368 vážně a sebraně Bohu C — veliké jest] veliké jest to před Pánem Bohem C, vyn. U — 369 jestliže se muožeš PRNTU — postiti nebo N — «také ... tělu) vyn. B — druhdy] někdy NTU — tělu] vyn. C, tělu svému T — 370 «přimrštiti, veliké mrskati B — veliké) veliké jest to (+ však N) CNU, veliká ť jest to věc T — milosrdenství jeho T — 371 jiné] vyn. N — lidské kteréž koli vyn. B — lidské] vyn. RU — kteréž] jaké N — všecko převyšuje U — milosrdenství boží U — 372 tu v té řeči] vyn. U — této C — vymítaní] vyvržení N — drásty] mrvy PRONTU, drásty [mrvy] K — se dotýče T — 374 běží] jde U — 375 sám bude] sám jsa KPCN — desetkrát] desetkrát horší a RU, mnohokráte NT — 375—376 bude ť to ... ješto] povede ť to ukrutně, an U — 375 ukrutně, beze všeho milosrdenství T — 376 takto] tomuto T — 377 když vyn. T — z čeho] z hříchu C, vyn. U — prvé T — 378 kdy] vyn. R — nebylo, [to by bylo dobře] K — «pomysl pomni B, pomysli na to T — 378—380 že by mohlo ... pomysl] vyn. P — 378—379 mohlo býti... Buoh] mohl Buoh KCNT — 379 [milý] Pán RU — 379—380 «dopustiti ... křehkost) též dopustiti B — 379 dopustiti] přepustiti RU — se téhož dopustiti] v též upadnauti NT — 380 pomysl] spomeň T, pomysle U — křehkost, mdlobu, nestatečnost N — to kdy N, to také T — 381 takýž týž KPN, též T, sám takovej CU — 382 sstaupíš PN — milosrdně (milosrdněji T), lítostivě KPCNT, milosrdný RU — a laskavě vyn. B — 383 trestati budeš U — svého bližního N — 383—384 «tak... Buoh) Pán Ježíš s námi také naloží milosrdně B — 383 tak ... bližními] tak, budeme-li milosrdni svým bližním a s nimi laskavě R, s nimi laskavě U — budeme-li my T — 384 naloží... Buoh] při hodině naší smrti i v den saudný bude nám od milého Pána Boha ukázáno věčné jeho milosrdenství na věky T — naloží ť i také U —
Strana 230
230 trestati bližní své. A tak, budem-li milosrdně s svými bližními nakládati, naloží ť s námi milosrdně náš milý Buoh). Amen. milosrdně] milostivě RU — milý, drahý RUC — Buoh» Pán Ježíš Kristus a pojme nás k sobě do věčné radosti z této bídné žalosti RU, Buoh vše- mohaucí N, Bůh, dá nám zde svau milost, hříchy nám odpustí a potom nás přivede do věčné radosti C —
230 trestati bližní své. A tak, budem-li milosrdně s svými bližními nakládati, naloží ť s námi milosrdně náš milý Buoh). Amen. milosrdně] milostivě RU — milý, drahý RUC — Buoh» Pán Ježíš Kristus a pojme nás k sobě do věčné radosti z této bídné žalosti RU, Buoh vše- mohaucí N, Bůh, dá nám zde svau milost, hříchy nám odpustí a potom nás přivede do věčné radosti C —
Strana 231
Neděle pátá po svaté Trojici. Epištola z kanoniky první svatého Petra v kapitole třetí. Najmilejší! Všickni jednomyslni na mod- litbách buďte, litostivi, bratrstva milovníci, 5milosrdni, střízlivi, pokorni, neodplacujíc zlým za zlé ani zlořečením za zlořečení, ale proti tomu dobrořečíce, nebo k tomu jste po- voláni, abyšte požehnáním dědictví obdrželi. Neb ktochce milovati života vidětidny dobré, 1skroť jazyk svuoj od zlého a rtové jeho ať ne- mluvílsti. Uchyl se od zlého a čiň dobré, «hle- daj pokoje a stíhaj jejz. Nebooči Páně na spra- vedlivé a uši jeho k prozbám jich, ale obličej Páně na ty, ješto činí zlé věci. A kto jest, jenž 15 by vám uškodil, budeteli dobrého milovníci? A pakli kto bude co trpěti pro spravedlivost, 1 po svaté Trojici] vyn. P — 2—19 Epištola... vašich!] vyn. R — 2 z kanoniky ... svatého] vyn. N — z kanoniky první] vyn. TU — v 1. kanonice KPC — kapitole] vyn. N — třetí] druhé (!) K, IIII. (!) T — 3 jednomyslni buďte u vieře KPCNT — na modlitbách] vyn. PU, na modlitbě KONT — 4 buďte] vyn. PNT — lítostivi] bedlivi C — lítostivi... milovníci] společné lítosti, bratrskau láskau ozdobeni U — bratrstvie K — 5 střízlivi, pokorni] úmluvni U — 6 zlým] zlého PNU — za zlé] zlým U — zlořečenstvím KNT, zlořečenství PC, láním U — zlořečenství KPCNT, lání U — 6—19 ale proti ... Krista] Konec U — 7 proti tomu] radějí P — k tomu] v tom KN — 8 požehnáním dědictví] požehnánie dědicky K, požehnání dědičně TN — dědictví obdrželi] dědičně vládli PC — 10 skrocuj PON — 10—11 a rtové .. . zlého] vyn. NT — 10 jeho] tvoji C — ať ne- mluví] aby nemluvili K — 11 Odchyl K, Uchyluj P — 11—12 «hledaj... jej vyn. B — 12 stíhaj jej následuj jeho KNT — Páně] boží TN — 13 obličej] zuořivost PON — 14 Páně] boží PCNT — na ty ... činí] nad činícími K, nad těmi, kteříž činí C — jenž by] aby K, ješto by TON — 15 jestliže budete K — 16 A ... trpěti] Jestliže pak co trpěti budete K, A trpíte-li co P, A pakli co trpíte C, Ale ač co trpíte T, Ale ač i co po- 3 nn. 1. Petr 3, 8—15.
Neděle pátá po svaté Trojici. Epištola z kanoniky první svatého Petra v kapitole třetí. Najmilejší! Všickni jednomyslni na mod- litbách buďte, litostivi, bratrstva milovníci, 5milosrdni, střízlivi, pokorni, neodplacujíc zlým za zlé ani zlořečením za zlořečení, ale proti tomu dobrořečíce, nebo k tomu jste po- voláni, abyšte požehnáním dědictví obdrželi. Neb ktochce milovati života vidětidny dobré, 1skroť jazyk svuoj od zlého a rtové jeho ať ne- mluvílsti. Uchyl se od zlého a čiň dobré, «hle- daj pokoje a stíhaj jejz. Nebooči Páně na spra- vedlivé a uši jeho k prozbám jich, ale obličej Páně na ty, ješto činí zlé věci. A kto jest, jenž 15 by vám uškodil, budeteli dobrého milovníci? A pakli kto bude co trpěti pro spravedlivost, 1 po svaté Trojici] vyn. P — 2—19 Epištola... vašich!] vyn. R — 2 z kanoniky ... svatého] vyn. N — z kanoniky první] vyn. TU — v 1. kanonice KPC — kapitole] vyn. N — třetí] druhé (!) K, IIII. (!) T — 3 jednomyslni buďte u vieře KPCNT — na modlitbách] vyn. PU, na modlitbě KONT — 4 buďte] vyn. PNT — lítostivi] bedlivi C — lítostivi... milovníci] společné lítosti, bratrskau láskau ozdobeni U — bratrstvie K — 5 střízlivi, pokorni] úmluvni U — 6 zlým] zlého PNU — za zlé] zlým U — zlořečenstvím KNT, zlořečenství PC, láním U — zlořečenství KPCNT, lání U — 6—19 ale proti ... Krista] Konec U — 7 proti tomu] radějí P — k tomu] v tom KN — 8 požehnáním dědictví] požehnánie dědicky K, požehnání dědičně TN — dědictví obdrželi] dědičně vládli PC — 10 skrocuj PON — 10—11 a rtové .. . zlého] vyn. NT — 10 jeho] tvoji C — ať ne- mluví] aby nemluvili K — 11 Odchyl K, Uchyluj P — 11—12 «hledaj... jej vyn. B — 12 stíhaj jej následuj jeho KNT — Páně] boží TN — 13 obličej] zuořivost PON — 14 Páně] boží PCNT — na ty ... činí] nad činícími K, nad těmi, kteříž činí C — jenž by] aby K, ješto by TON — 15 jestliže budete K — 16 A ... trpěti] Jestliže pak co trpěti budete K, A trpíte-li co P, A pakli co trpíte C, Ale ač co trpíte T, Ale ač i co po- 3 nn. 1. Petr 3, 8—15.
Strana 232
232 blahoslavený! Ale bázně jich nebojte se, abyšte se nermútili; ale Pána našeho Ježíše Krista posvěcujte v srdcéch vašich! 20 Čtení svatého Lukáše v páté kapitole. Za onoho času, když zástupové valili se k Ježíšovi, aby slyšeli slovo boží, a on stál podlé jezera Genezaretského a rybáři byli sstúpili a prali síti, i uzřel tu dvělodí, stojíce 25 po dlé břehu. A vstúpil na jednu, kteráž byla B 357 Šimona Petra, i prosil ho, aby maličko odpla- vil od země; a sedě učil z lodíčky zástupy. A když přestal mluviti, řekl jest k Šimonovi: »Plav na hlubinu a rozestřete síti «své) k lo- 3ovení ryb!« A odpověděv Šimon řekl jest: »Při- kazateli, přes celú noc pracujíce, nic sme ne- popadli; avšak v slovu tvém rozestru sítě«. A když to učinili, zahrnuli jsú množství ryb trpíte N - 17 blahoslavený] blahoslavení jste KNT (a1e [ste] v K až pozdní přípisek!), blaze vám P — 17 Ale] vyn. K — Ale bázně Strachu pak PCNT — 18 nezarmucovali TN — našeho] vyn. KPONT Ježíše] vyn. PNT — 19 posvěťte K — vašich] svých U, vašich! Pán Bůh budiž s vámi! I s Duchem svým! N — 20 Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N, Čtení svaté, napsal svatý Lukáš U — páté] VI. (!) K, II. (!) U — kapitole. Sláva tobě, Hospodine! N, kapitole, kde takto stojí U — 21 Za onoho času] V ten čas KPCNT, Stalo se pak U, vyn. R 21—22 zástupové ... slyšeli] se zástup tiskl na ň, aby slyšel U — 22—46 aby slyšeli .. . za ním] etc. Vajklad R — 23 vedlé K — 23—24 a rybáři... síti] vyn. NTU — 24 vypírali PC — sieti své KC — viděl (+ jest T) KT — tu] vyn. KNTU, tu Pán Ježíš C - lodíce C any (an N) stojí PNTU 25 podlé] vedlé NC, u U — břehu] jezora (+ a rybáři pak (vyn. NT) byli (vyn. NU) sstaupili (vystaupili z nich NU) a vypírali síti TNU) KPONTU— vstúpil na jednu] vstúpiv (vstúpil C) Ježíš na jednu lodíčku (lodí C) KC, vstaupiv do jedné lodí (vyn. N) PNT, I všel na tu lodí U 26 Šimonova KPCNTU — Petra, i] vyn. KPCNTU — 26—45 i prosil . .. lodí Konec U — 26 odplavil] odvezl KPCNT — 27 z lodie KPONT — 28 vece KPN — 29 Plav] Vez KPCT — hluboko KT - «své) vyn. B — lovu N — 30 ryb] vyn. KNT — Odpověděl PC — vece (+ jemu TN) KPCNT — 31 přes] vyn. KPN — 32 ale KP — k slovu tvému PC — 34 až] takže KPC, 21 nn. Luk. 5, 1—11.
232 blahoslavený! Ale bázně jich nebojte se, abyšte se nermútili; ale Pána našeho Ježíše Krista posvěcujte v srdcéch vašich! 20 Čtení svatého Lukáše v páté kapitole. Za onoho času, když zástupové valili se k Ježíšovi, aby slyšeli slovo boží, a on stál podlé jezera Genezaretského a rybáři byli sstúpili a prali síti, i uzřel tu dvělodí, stojíce 25 po dlé břehu. A vstúpil na jednu, kteráž byla B 357 Šimona Petra, i prosil ho, aby maličko odpla- vil od země; a sedě učil z lodíčky zástupy. A když přestal mluviti, řekl jest k Šimonovi: »Plav na hlubinu a rozestřete síti «své) k lo- 3ovení ryb!« A odpověděv Šimon řekl jest: »Při- kazateli, přes celú noc pracujíce, nic sme ne- popadli; avšak v slovu tvém rozestru sítě«. A když to učinili, zahrnuli jsú množství ryb trpíte N - 17 blahoslavený] blahoslavení jste KNT (a1e [ste] v K až pozdní přípisek!), blaze vám P — 17 Ale] vyn. K — Ale bázně Strachu pak PCNT — 18 nezarmucovali TN — našeho] vyn. KPONT Ježíše] vyn. PNT — 19 posvěťte K — vašich] svých U, vašich! Pán Bůh budiž s vámi! I s Duchem svým! N — 20 Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N, Čtení svaté, napsal svatý Lukáš U — páté] VI. (!) K, II. (!) U — kapitole. Sláva tobě, Hospodine! N, kapitole, kde takto stojí U — 21 Za onoho času] V ten čas KPCNT, Stalo se pak U, vyn. R 21—22 zástupové ... slyšeli] se zástup tiskl na ň, aby slyšel U — 22—46 aby slyšeli .. . za ním] etc. Vajklad R — 23 vedlé K — 23—24 a rybáři... síti] vyn. NTU — 24 vypírali PC — sieti své KC — viděl (+ jest T) KT — tu] vyn. KNTU, tu Pán Ježíš C - lodíce C any (an N) stojí PNTU 25 podlé] vedlé NC, u U — břehu] jezora (+ a rybáři pak (vyn. NT) byli (vyn. NU) sstaupili (vystaupili z nich NU) a vypírali síti TNU) KPONTU— vstúpil na jednu] vstúpiv (vstúpil C) Ježíš na jednu lodíčku (lodí C) KC, vstaupiv do jedné lodí (vyn. N) PNT, I všel na tu lodí U 26 Šimonova KPCNTU — Petra, i] vyn. KPCNTU — 26—45 i prosil . .. lodí Konec U — 26 odplavil] odvezl KPCNT — 27 z lodie KPONT — 28 vece KPN — 29 Plav] Vez KPCT — hluboko KT - «své) vyn. B — lovu N — 30 ryb] vyn. KNT — Odpověděl PC — vece (+ jemu TN) KPCNT — 31 přes] vyn. KPN — 32 ale KP — k slovu tvému PC — 34 až] takže KPC, 21 nn. Luk. 5, 1—11.
Strana 233
233 veliké, až se trhalysíti jich. Iponukli jsútova- 35řišuov, kteříž byli na druhé lodí, aby přišli a pomohli jim;i přišli jsúa naplnili obělodítak, že se potopovaly. To když uzřel Šimon Petr, padl k nohám Ježíšovým řka: »Vyjd«iv ode mne, Pane, neb člověk hříšný jsem já!« Strach 40 za jisté obklíčil jeji všecky, kteříž s ním byli na lovu rybím, kteréž jsú popadli. A též i Ja- kuba i Jana, syny Zebedeovy, kteříž byli to- vařiši Šimona Petra. I vetce k Šimonovi Ježíš: »Nechtěj se báti z toho; již budeš lidi lově!« 45 A přitrhše k zemi lodí, opustivše všecky věci, brali jsú se za ním. Dnes týden měli jsme čtení svaté o milosrdenství. Při tom jest praveno, kterak člověk milosrdný «připodobněn bývá Bohu tiem, když jest milosrdný. Neb jako milý Buoh nemuož, aby se 50 nesmiloval a neslitoval nad hřiešnými lidmi, tak právě, má-li křesťan vpravdě křesťanem býti, má býti milosrdný, a tiem se Bohu připodobná, neb jest nota similitudinis milosrdenství). i TN — trhala sít jejich PNT — jich] vyn. C — 35 na] v T — druhé] jiné KPCNT — přišli] přispěli K — 36 přišli jsú a] přišedše TN — obě dvě K — lodíčce C — 37 téměř potopovaly C — To když uzřel] Uzřev to K, To vi- dauce C — 38 nohám] kolenám T — Pána Ježíše TN, Páně Ježíšovým C — Vyjde (!) B, Odejdi TN — 39 já] vyn. KPNT — Strach zajisté] Nebo strach T — Strach] Hruoza PN, Hrůza, strach C — 40 obklíčil jejl byla jej obklíčila (obstaupila C) PON, ho byl obklíčil T — 41 na lovu rybím při (na T, nad N) lovení (lovením N) ryb KPCNT — A též] vyn. K — 42 jenž PCNT — 43 Šimona Petra] Šimonovi P — řekl P — k Šímovi K — 44 Nechtěj ... z toho] Neboj se P — z toho] vyn. TN — již] neb již potom (vyn. C) PC, potom již TN — loviti KPCNT — 45 přitrhše] přivezše PC, přistavivše N — zemi] břehu P — opustili N — všecky věci] všecko U — 46 brali jsú se] šli jsú KPNTU, následovali sau C — za ním] za ním. Vej- klad PN, po něm. Vejklad T, jeho C, za ním. Vejklad XLI. na svaté čtení U — 47 Dnes] Když se zástupové na něho valili. Toto čtení máme dnes. Dnes U — svaté] vyn. CU — o spravedlnosti a o milosrdenství U — 48—52 připodobněn... milosrdenství vyn. B — 48 bývá] jest U — Bohu svému T — 49 tiem] v tom N — milosrdný] milosrdenství C — nemůže se zdržeti T — 49—50 aby se . . . neslitoval] než aby se smilovati a slitovati mohl a uměl C — 50 a neslitoval] vyn. U — nad] nad kajícími TN — hřieš- nými lidmi] hříšníky N — právě] vpravdě U — 51 vpravdě] pravým U — má býti] aby byl RU, musí bejti C — 52 připodobňuje RU, připodobní NT,
233 veliké, až se trhalysíti jich. Iponukli jsútova- 35řišuov, kteříž byli na druhé lodí, aby přišli a pomohli jim;i přišli jsúa naplnili obělodítak, že se potopovaly. To když uzřel Šimon Petr, padl k nohám Ježíšovým řka: »Vyjd«iv ode mne, Pane, neb člověk hříšný jsem já!« Strach 40 za jisté obklíčil jeji všecky, kteříž s ním byli na lovu rybím, kteréž jsú popadli. A též i Ja- kuba i Jana, syny Zebedeovy, kteříž byli to- vařiši Šimona Petra. I vetce k Šimonovi Ježíš: »Nechtěj se báti z toho; již budeš lidi lově!« 45 A přitrhše k zemi lodí, opustivše všecky věci, brali jsú se za ním. Dnes týden měli jsme čtení svaté o milosrdenství. Při tom jest praveno, kterak člověk milosrdný «připodobněn bývá Bohu tiem, když jest milosrdný. Neb jako milý Buoh nemuož, aby se 50 nesmiloval a neslitoval nad hřiešnými lidmi, tak právě, má-li křesťan vpravdě křesťanem býti, má býti milosrdný, a tiem se Bohu připodobná, neb jest nota similitudinis milosrdenství). i TN — trhala sít jejich PNT — jich] vyn. C — 35 na] v T — druhé] jiné KPCNT — přišli] přispěli K — 36 přišli jsú a] přišedše TN — obě dvě K — lodíčce C — 37 téměř potopovaly C — To když uzřel] Uzřev to K, To vi- dauce C — 38 nohám] kolenám T — Pána Ježíše TN, Páně Ježíšovým C — Vyjde (!) B, Odejdi TN — 39 já] vyn. KPNT — Strach zajisté] Nebo strach T — Strach] Hruoza PN, Hrůza, strach C — 40 obklíčil jejl byla jej obklíčila (obstaupila C) PON, ho byl obklíčil T — 41 na lovu rybím při (na T, nad N) lovení (lovením N) ryb KPCNT — A též] vyn. K — 42 jenž PCNT — 43 Šimona Petra] Šimonovi P — řekl P — k Šímovi K — 44 Nechtěj ... z toho] Neboj se P — z toho] vyn. TN — již] neb již potom (vyn. C) PC, potom již TN — loviti KPCNT — 45 přitrhše] přivezše PC, přistavivše N — zemi] břehu P — opustili N — všecky věci] všecko U — 46 brali jsú se] šli jsú KPNTU, následovali sau C — za ním] za ním. Vej- klad PN, po něm. Vejklad T, jeho C, za ním. Vejklad XLI. na svaté čtení U — 47 Dnes] Když se zástupové na něho valili. Toto čtení máme dnes. Dnes U — svaté] vyn. CU — o spravedlnosti a o milosrdenství U — 48—52 připodobněn... milosrdenství vyn. B — 48 bývá] jest U — Bohu svému T — 49 tiem] v tom N — milosrdný] milosrdenství C — nemůže se zdržeti T — 49—50 aby se . . . neslitoval] než aby se smilovati a slitovati mohl a uměl C — 50 a neslitoval] vyn. U — nad] nad kajícími TN — hřieš- nými lidmi] hříšníky N — právě] vpravdě U — 51 vpravdě] pravým U — má býti] aby byl RU, musí bejti C — 52 připodobňuje RU, připodobní NT,
Strana 234
234 Ale kdežto má člověk najprvé počéti ukazovati milosrdenství? Najprvé na své duši. «Kterak? Takto, aby ji krmil, sytil, aby 55 mohla živa býti. A čím ji máš krmiti? Slovem božím, neb žádná duše Knikoli nemuož živa býti [v] milostí boží, kteráž se nekrmí tím pokrmem, slovem božím. Nebo slovo božie jest věčný život, jako Ko tom máme jinde ve čtení, když Pán Ježíš mluvil apoštolóm: »Také-li vy chcete ode mne odstúpiti?« A Petr [svatý 60 řekl [Ježíšovi]: »Pane, kam bychom šli od tebe, a ty máš slova věčného života?« A to slovo boží záleží v přikázaních a v radách jeho. I protož hlediž, aby i přikázaní «božie plnil a rady ne- B 358 zamítal ,chceš-li věčným životem živ býti. Mluví svatý Ber- nart, kterak jsú velicí úžitkové z řádného poslúchanie slova božího, 65 i dí, že, když člověk vážně slova božího poslúchá a místo jemu dá, kterak světí anjelé toho velikú radost mají a velmi rádi při tom člověku jsú a hájí jeho, a zase kterak dáblové se náramně připodobnívá C — neb jest nota ... milosrdenství) vyn. K — jest nota similitudinis] znamení podobenství N, jest to U — jest to RC — totiž milosrdenství C — 53 Ale ... najprvé] Ale kdo a kde má PNT — kdežto kde K — najprvé] vyn. RCU — počéti] é rozmazané, lze čísti i počíti B — a okazovati U — to milosrdenstvie KČNT — 54 Kterak) A to B — nakrmil NT — a sytil [slovem božím a krví Krista Pána napájel] K, nasytil NT — 55 nakrmiti N, nakrmiti, aby nelačně«la» T («la vyn.!) — 56 Knikoli) vyn. B — [v] vyn. KPRCNTU, v K místo toho poz- dější přípisek [bez]; bez jest i v P, ale jest škrtnuto — 57 tím pokrmem] vyn. T — slovo bož«ie] slovem božím (!) B — 58—59 o tom ... odstúpiti?« A »jest někdy B — 58 jinde] vyn. K — ve] v svatém C — 59 k apoštolóm (+ řka NT) PRCNT — chcete odjíti C — odstúpiti] a odstúpiti C, odjíti PRNT, jíti U — [svatý] vyn. KPRCNTU — 60 řekl] za všecky odpověděl řka C — [Ježíšovi] vyn. KPRCNTU — bychom ... tebe] puojdem P, od tebe půjdeme TN — ty) vyn. PNT — 61 boží] vyn. RU — na přikázaní U, v přikázaní jeho K, v přikázaních božích PNT — a v radách] vyn. C, a pravdách U — 62 jeho spasitedlných N — hlediž] hlédaj KP, hledí C, přičiň se o to jedenkaždý (vyn. N) TN — «božie plnil božího ostříhal B — rady boží TN — nezamítal a jí nepohrdal C — 63 chceš ... býti vyn. B — věčným] vyn. K — 64 jsú] pocházejí N — úžitkové božicho slova K — z] vyn. U — řádného a pilného T — 64 65 slova ... i dí vyn. K — božího] vyn. U — 65 i dí] vyn. PNT, Bernart svatý dí U — řádně a vážně RU — slovo boží U — při sobě místo TN — 66 dává RNU — kterak] že N — světí... toho] tím andělům U — toho] tu R, z toho NTC — radost při tom člověku R — mají] činí U — 67 tom člověku] něm R, takovém člověku N — a hájí jeho] vyn. U, a hájíce ho přede vším zlým, duši i tělu škodlivým T — «zase 59 Jan 6, 67 a 68 —
234 Ale kdežto má člověk najprvé počéti ukazovati milosrdenství? Najprvé na své duši. «Kterak? Takto, aby ji krmil, sytil, aby 55 mohla živa býti. A čím ji máš krmiti? Slovem božím, neb žádná duše Knikoli nemuož živa býti [v] milostí boží, kteráž se nekrmí tím pokrmem, slovem božím. Nebo slovo božie jest věčný život, jako Ko tom máme jinde ve čtení, když Pán Ježíš mluvil apoštolóm: »Také-li vy chcete ode mne odstúpiti?« A Petr [svatý 60 řekl [Ježíšovi]: »Pane, kam bychom šli od tebe, a ty máš slova věčného života?« A to slovo boží záleží v přikázaních a v radách jeho. I protož hlediž, aby i přikázaní «božie plnil a rady ne- B 358 zamítal ,chceš-li věčným životem živ býti. Mluví svatý Ber- nart, kterak jsú velicí úžitkové z řádného poslúchanie slova božího, 65 i dí, že, když člověk vážně slova božího poslúchá a místo jemu dá, kterak světí anjelé toho velikú radost mají a velmi rádi při tom člověku jsú a hájí jeho, a zase kterak dáblové se náramně připodobnívá C — neb jest nota ... milosrdenství) vyn. K — jest nota similitudinis] znamení podobenství N, jest to U — jest to RC — totiž milosrdenství C — 53 Ale ... najprvé] Ale kdo a kde má PNT — kdežto kde K — najprvé] vyn. RCU — počéti] é rozmazané, lze čísti i počíti B — a okazovati U — to milosrdenstvie KČNT — 54 Kterak) A to B — nakrmil NT — a sytil [slovem božím a krví Krista Pána napájel] K, nasytil NT — 55 nakrmiti N, nakrmiti, aby nelačně«la» T («la vyn.!) — 56 Knikoli) vyn. B — [v] vyn. KPRCNTU, v K místo toho poz- dější přípisek [bez]; bez jest i v P, ale jest škrtnuto — 57 tím pokrmem] vyn. T — slovo bož«ie] slovem božím (!) B — 58—59 o tom ... odstúpiti?« A »jest někdy B — 58 jinde] vyn. K — ve] v svatém C — 59 k apoštolóm (+ řka NT) PRCNT — chcete odjíti C — odstúpiti] a odstúpiti C, odjíti PRNT, jíti U — [svatý] vyn. KPRCNTU — 60 řekl] za všecky odpověděl řka C — [Ježíšovi] vyn. KPRCNTU — bychom ... tebe] puojdem P, od tebe půjdeme TN — ty) vyn. PNT — 61 boží] vyn. RU — na přikázaní U, v přikázaní jeho K, v přikázaních božích PNT — a v radách] vyn. C, a pravdách U — 62 jeho spasitedlných N — hlediž] hlédaj KP, hledí C, přičiň se o to jedenkaždý (vyn. N) TN — «božie plnil božího ostříhal B — rady boží TN — nezamítal a jí nepohrdal C — 63 chceš ... býti vyn. B — věčným] vyn. K — 64 jsú] pocházejí N — úžitkové božicho slova K — z] vyn. U — řádného a pilného T — 64 65 slova ... i dí vyn. K — božího] vyn. U — 65 i dí] vyn. PNT, Bernart svatý dí U — řádně a vážně RU — slovo boží U — při sobě místo TN — 66 dává RNU — kterak] že N — světí... toho] tím andělům U — toho] tu R, z toho NTC — radost při tom člověku R — mají] činí U — 67 tom člověku] něm R, takovém člověku N — a hájí jeho] vyn. U, a hájíce ho přede vším zlým, duši i tělu škodlivým T — «zase 59 Jan 6, 67 a 68 —
Strana 235
235 Krmútie) a utíkají od toho člověka. Nebo, kdež slovo boží právě zajde, nikoli tu dábel nemuož zuostati ani toho člověka přelstiti. 70 Nebo nejednú dábel bude trápiti člověka pokušením těžkým smil- ným, a jediné ť právě zajde slovo boží a člověk bude říci: »Však jest muoj Pán řekl: Nesmilníš!«, i dá to] tomu slovu místo, — ihned to zlé preč odrazí. A tak i o jiných hříších. Dí dále svatý Bernart: »Ještě netoliko ten člověk, který slyší 75 vážně slovo boží, činí radost svatým anjeluom, ale co dím dále, činí radost samému Ježíšovi, že on, milý Ježíš, přivede Otce svého nebeského a budú přebývati v tom člověku, jakož o tom» sám dí ve čtení svatého Jana: »Ktož miluje mne, řeč mú zachovává, a Otec muoj bude milovati jej a k němu přijdeme 80 a příbytek u něho učiníme«. I mníte, by ť to byl malý dar od Pána Boha, komuž to «milý Buoh» dá, aby s milostí a s vážností ka s chtivostí poslúchal slova božieho»? Ó jistě velmi veliký, neb toho daru nižádný míti nemuože, jediné ten, ktož se jest z Boha narodil. «Neb jest to povaha rodu božieho", jakož sám 85 dí: »Ktož z Boha jest, slov 0 boží slyší; ale vy neslyšíte, kterak vyn. BU — kterak vyn. T — náramně] velmi U — 68 Krmútie) hněvají B — toho] takového T — kdež] kdož C — právě a upřímně C — 69 zajde] vzejde R, slyší a kdež právě zejde C — 70 trápiti člověka] trá- piti C — smilným neb jiným T — 71 jediné když T — vzejde R — a člověk ihned K, hned odrazí a C — a člověk ... říci] Ú, prý P, i řekne: »Au, prý (vyn. T) NT — 72 Nesesmilníš KPRONTU — [to] vyn. KPRCNTU — slovu] přikázaní N, vyn. U — miesto [a nepovolí] K, místo v své duši N («V vyn.!) — 73 to] takové T — zlé myšlení T — preč odrazí] odejde T — tak rozumněj (!) T, tak má býti rozumíno N — 74 I die KPCN, I praví T — dále] vyn. U — Ještěj Ba KC, vyn. PNT — Netoliko pak N — 75 ale] vyn. C — co] ještě K — dí RU — dále čtení svaté U — 76 činí že činí K, vyn. U — Pánu Bohu a Ježíšovi U — on] vyn. T — Ježíš] Pán KPCNT — 77 nebeského] nebeského k tomu N, vyn. U — bude BP — tom] takovém NT — jakož a U — 78 o tom) vyn. B — dí] pověděl N — ve čtení v svatém čtení C — Jana v 14. kapitole U — 79 zachová KPNT — můj nebeskej C — 80 mníte vy KT, domníváte (+ vy C) se NC — že by NC — 81 «milý Buoh vyn. B — 82 a s chti- vostí... božieho" slyšal slovo jeho B — slovo boží U — Ó] Ba KPON, vyn. T — zajisté KPC, zajistě, pravím vám, že T — velmi] vyn. N — veliký jest to dar T, veliké U — 83 žádný nikoli KPCN — «nemuože ... ten) nebude, než B — 84 Neb... božieho vyn. B — sám Pán C - 85 Boha jest] vyn. (!) U — slova BK — slyší vyn. (!) U — 86 co jest... 78 Jan 14, 23 — — 85 Jan 8, 47
235 Krmútie) a utíkají od toho člověka. Nebo, kdež slovo boží právě zajde, nikoli tu dábel nemuož zuostati ani toho člověka přelstiti. 70 Nebo nejednú dábel bude trápiti člověka pokušením těžkým smil- ným, a jediné ť právě zajde slovo boží a člověk bude říci: »Však jest muoj Pán řekl: Nesmilníš!«, i dá to] tomu slovu místo, — ihned to zlé preč odrazí. A tak i o jiných hříších. Dí dále svatý Bernart: »Ještě netoliko ten člověk, který slyší 75 vážně slovo boží, činí radost svatým anjeluom, ale co dím dále, činí radost samému Ježíšovi, že on, milý Ježíš, přivede Otce svého nebeského a budú přebývati v tom člověku, jakož o tom» sám dí ve čtení svatého Jana: »Ktož miluje mne, řeč mú zachovává, a Otec muoj bude milovati jej a k němu přijdeme 80 a příbytek u něho učiníme«. I mníte, by ť to byl malý dar od Pána Boha, komuž to «milý Buoh» dá, aby s milostí a s vážností ka s chtivostí poslúchal slova božieho»? Ó jistě velmi veliký, neb toho daru nižádný míti nemuože, jediné ten, ktož se jest z Boha narodil. «Neb jest to povaha rodu božieho", jakož sám 85 dí: »Ktož z Boha jest, slov 0 boží slyší; ale vy neslyšíte, kterak vyn. BU — kterak vyn. T — náramně] velmi U — 68 Krmútie) hněvají B — toho] takového T — kdež] kdož C — právě a upřímně C — 69 zajde] vzejde R, slyší a kdež právě zejde C — 70 trápiti člověka] trá- piti C — smilným neb jiným T — 71 jediné když T — vzejde R — a člověk ihned K, hned odrazí a C — a člověk ... říci] Ú, prý P, i řekne: »Au, prý (vyn. T) NT — 72 Nesesmilníš KPRONTU — [to] vyn. KPRCNTU — slovu] přikázaní N, vyn. U — miesto [a nepovolí] K, místo v své duši N («V vyn.!) — 73 to] takové T — zlé myšlení T — preč odrazí] odejde T — tak rozumněj (!) T, tak má býti rozumíno N — 74 I die KPCN, I praví T — dále] vyn. U — Ještěj Ba KC, vyn. PNT — Netoliko pak N — 75 ale] vyn. C — co] ještě K — dí RU — dále čtení svaté U — 76 činí že činí K, vyn. U — Pánu Bohu a Ježíšovi U — on] vyn. T — Ježíš] Pán KPCNT — 77 nebeského] nebeského k tomu N, vyn. U — bude BP — tom] takovém NT — jakož a U — 78 o tom) vyn. B — dí] pověděl N — ve čtení v svatém čtení C — Jana v 14. kapitole U — 79 zachová KPNT — můj nebeskej C — 80 mníte vy KT, domníváte (+ vy C) se NC — že by NC — 81 «milý Buoh vyn. B — 82 a s chti- vostí... božieho" slyšal slovo jeho B — slovo boží U — Ó] Ba KPON, vyn. T — zajisté KPC, zajistě, pravím vám, že T — velmi] vyn. N — veliký jest to dar T, veliké U — 83 žádný nikoli KPCN — «nemuože ... ten) nebude, než B — 84 Neb... božieho vyn. B — sám Pán C - 85 Boha jest] vyn. (!) U — slova BK — slyší vyn. (!) U — 86 co jest... 78 Jan 14, 23 — — 85 Jan 8, 47
Strana 236
236 nebo z Boha nejste.« Mnedle, co jest tuto lidí, ješto mnoho slova božího slýchajíž, a mnoho-li se jich pak slovo boží drží? Než teď le «slyšíš a sedě někam jinam myslí! Po tom veď poznáte, jste-li z rodu božího za jste-li narozeni k království nebeskému, 90 velikú-li milost máte k tomu slovu božiemu; jako nám teď dnešní čtení svaté kukazuje, že se zástupy valéchu k Ježíšovi, aby slyšeli slovo boží. «Hle, tito zástupové chvátali; nedí, [že] by šli [některak nepilně], ale že se ihned [valem] valili ku Pánu Ježíšovi, aby slyšali slovo božie?. To ť práv děz, jako vy ná- 95 ramně «chvátáte ku poslúchaní slova u božího! Však vy nikoli B 359 nezmeškáte, než spíše ť se mnozí otáží: »Již-li sezvánějí? Až bude ke čtení, dosti času! Až bude ku pozdvíhaní božího těla, tož puojdem!« Bývá-li to? «Ha! Zástupové se valili «a pospie- lidí] jak veliký počet jest zde lidu T — lidu PN — 87 «slýchají slyší BC, slýchá PNT, poslauchají U — pak] vyn. U — slova božího U — drží a chytá C — 87—88 Než ... slyšíš] Ale slyšieš teď K, Hle, slyšíš teď P, Nu, sedě teď slyšíš T, Slyší teď RU, Le teď slyší C, Slyšíš je teď N — 88 slyšíš ... myslí sedíš a slyší, a mysl se někam jinam točí B — a sedě] sedě, a snad N, a snad T — sedí a RCU — někam] snad U — jinam] vyn. P — myslíš NT — voď vyn. C — veď poznáte] každý můžeš poznati T, můžte poznati N, viď poznáš se U — 89 jste-li] jest-li K, jsi-li T, jestli si U — 89—90 «a jste-li ... nám teď slyšíte-li slovo boží s milostí, jako teď tito zástupové, o nichž B — 89 jste] jsi TU — narozen TU — 90 velikú-li — vyn. N — máš T, máte-li N — tomu] vyn. RCNU — jako] i to PNT jako ... teď] takovau-li milost máte jako tito zástupové, jakož o nich di teď C — 91 dnešní] dnes RU — Kukazuje vyn. BC — že ... k Ježíšovi Prý, valili se zástupové PN, že se valili RU, řka: »Valili se zástupové T — valili C — k Ježíšovi] vyn. KC — 92—94 «Hle... To ť] I hlediž, že tito zástupové se valili, aby slyšeli slovo boží od Pána Ježíše. Tak U — 92 Hle ... chvátali vyn. B, Pohleď na tento zástup: valili se T, Hle, dí, že tito zástupové chvátali a valem se valili R — chvátali valili se PN — [že] vyn. KPONRT — 93 by] vyn. PNRT — [některak nepilně vyn. KPRNTC — že] vyn. PRNT — [valem] vyn. KPRNT — 93—94 ku Pánu ... božie na slovo boží B — 94 aby ... božie vyn. C — To ť ... vy] Také-li vy tak N — praví BR, rovně a právě T — ne jako C — náramně] vyn. U, Náramně-li C — 95 «chvátáte) pospícháte B, ne- chvátáte P; v K pův: chvátete, ale korig. ve chvátáte — ku ku Pánu Ježíšovi a ku P — ku ... božího] k slovu božímu N — Však Zdali P, Také-liž C - vy snad T — nikoli] vyn. C — 96 než] ale U — než... otáží] Ú (Au N), prý PCN, Au, pravie T — se mnozí otáží] budú řéci K — otáží řkauc R, optáte řka U — li] vyn. C — sezvánějí na kázaní P, se- zváněli T — Ale až T — 97 dosti] ba, dosti PON, dosti t máme RU — času] se tam nasedíme N, času, prej C — pozdvihování N — tož] vyn. T, pak N, tož ť teprv C, tu ť U — 98 to] tak KPR, to do vás TN, to do vás tak U
236 nebo z Boha nejste.« Mnedle, co jest tuto lidí, ješto mnoho slova božího slýchajíž, a mnoho-li se jich pak slovo boží drží? Než teď le «slyšíš a sedě někam jinam myslí! Po tom veď poznáte, jste-li z rodu božího za jste-li narozeni k království nebeskému, 90 velikú-li milost máte k tomu slovu božiemu; jako nám teď dnešní čtení svaté kukazuje, že se zástupy valéchu k Ježíšovi, aby slyšeli slovo boží. «Hle, tito zástupové chvátali; nedí, [že] by šli [některak nepilně], ale že se ihned [valem] valili ku Pánu Ježíšovi, aby slyšali slovo božie?. To ť práv děz, jako vy ná- 95 ramně «chvátáte ku poslúchaní slova u božího! Však vy nikoli B 359 nezmeškáte, než spíše ť se mnozí otáží: »Již-li sezvánějí? Až bude ke čtení, dosti času! Až bude ku pozdvíhaní božího těla, tož puojdem!« Bývá-li to? «Ha! Zástupové se valili «a pospie- lidí] jak veliký počet jest zde lidu T — lidu PN — 87 «slýchají slyší BC, slýchá PNT, poslauchají U — pak] vyn. U — slova božího U — drží a chytá C — 87—88 Než ... slyšíš] Ale slyšieš teď K, Hle, slyšíš teď P, Nu, sedě teď slyšíš T, Slyší teď RU, Le teď slyší C, Slyšíš je teď N — 88 slyšíš ... myslí sedíš a slyší, a mysl se někam jinam točí B — a sedě] sedě, a snad N, a snad T — sedí a RCU — někam] snad U — jinam] vyn. P — myslíš NT — voď vyn. C — veď poznáte] každý můžeš poznati T, můžte poznati N, viď poznáš se U — 89 jste-li] jest-li K, jsi-li T, jestli si U — 89—90 «a jste-li ... nám teď slyšíte-li slovo boží s milostí, jako teď tito zástupové, o nichž B — 89 jste] jsi TU — narozen TU — 90 velikú-li — vyn. N — máš T, máte-li N — tomu] vyn. RCNU — jako] i to PNT jako ... teď] takovau-li milost máte jako tito zástupové, jakož o nich di teď C — 91 dnešní] dnes RU — Kukazuje vyn. BC — že ... k Ježíšovi Prý, valili se zástupové PN, že se valili RU, řka: »Valili se zástupové T — valili C — k Ježíšovi] vyn. KC — 92—94 «Hle... To ť] I hlediž, že tito zástupové se valili, aby slyšeli slovo boží od Pána Ježíše. Tak U — 92 Hle ... chvátali vyn. B, Pohleď na tento zástup: valili se T, Hle, dí, že tito zástupové chvátali a valem se valili R — chvátali valili se PN — [že] vyn. KPONRT — 93 by] vyn. PNRT — [některak nepilně vyn. KPRNTC — že] vyn. PRNT — [valem] vyn. KPRNT — 93—94 ku Pánu ... božie na slovo boží B — 94 aby ... božie vyn. C — To ť ... vy] Také-li vy tak N — praví BR, rovně a právě T — ne jako C — náramně] vyn. U, Náramně-li C — 95 «chvátáte) pospícháte B, ne- chvátáte P; v K pův: chvátete, ale korig. ve chvátáte — ku ku Pánu Ježíšovi a ku P — ku ... božího] k slovu božímu N — Však Zdali P, Také-liž C - vy snad T — nikoli] vyn. C — 96 než] ale U — než... otáží] Ú (Au N), prý PCN, Au, pravie T — se mnozí otáží] budú řéci K — otáží řkauc R, optáte řka U — li] vyn. C — sezvánějí na kázaní P, se- zváněli T — Ale až T — 97 dosti] ba, dosti PON, dosti t máme RU — času] se tam nasedíme N, času, prej C — pozdvihování N — tož] vyn. T, pak N, tož ť teprv C, tu ť U — 98 to] tak KPR, to do vás TN, to do vás tak U
Strana 237
237 chali, ale my lénivě, váhavě, «zženile: »Až bude teď v neděli«. 100 A ještě v neděli mnozí budú říci: »Pospati tím dél, však nemáme na dílo jíti!« Tak-liž jest Buoh přikázal neděli světiti, «tělesného diela nechati, do krčmy jíti, po posvíceních se túlati «a jezditi? Shledáte, že ť vám ta neděle těžce na hrdlo vsede! Ba, má-li ť právě neděle svěcena býti, jako Pán Buoh chce míti, má ť ten celý 105 den ke cti a k chvále boží ztráven a obrácen býti, slova božího poslúchati, dobrodíní boží rozjímati, díky milému Bohu vzdá- vati — tak ť by se obrátila k spasení neděle svatá! I dí dále čtení svaté: »A Ježíš stál vedlé jezera Genezaret- ského a «biechu tu lodí dvě«. Ty dvě lodí vykládát a» se 110 jedna bolestfi] a žalostfi], druhá práce a usilování, «totiž: Kto se chce vyplaviti s tohoto světa, z toho bídného, «bauřivého moře, má míti bolest a žalost na minulé hříchy jako jednu lodí, aby je často před oči bral, své dni, svá léta», co s' v nich zlého Ha hádaj B, vyn. T — 98—99 ga pospiechali, ale my ale tuto B — 99 ale] a K — my vy CU — zženile polezú řkúce B, zženile, dřímavě, vospale: »Ú, prej C, vyn. RNTU — Až] Až, praví T, Ale, prý, půjdem, až N — teď] vyn. N — 100 mnohý bude KC — mnozí... říci] Ú (Au N), prý PN, Au, praví, ještě musíme T — Pospati] pospíme N, Poležme C — však] však jest svátek RU — 100—101 nemáme ... jíti] nepůjdeme na dílo U — 101 neděli svatau C — 101—102 tělesného ... nechati díla nechaje dlúho spáti B — 102 nechati nechajíc od dobrého prázdniti N — jíti, vožrati a vopiti se C — posvíceních, po hodech, po svadbách C — a jezditi vyn. B — a] aneb K, vyn. PN — 103 Shledáte to KPCNU, Pomněte na mne, shledáte to T — neděle] svatá (+ boží C) neděle TC, neděle mnohejm C — těžce] vyn. U — vsede [při hodině smrti] K, vsedne TU, nasedne C, vsedne při hodině smrti N — 104 právě] v pravé pravdě T — ta (vyn. NT) svatá neděle CNT — tak, jakž CU — Bůh poraučí a T — má každej člověk C — 105 den od jitra až do večera a C — ku (!) chvále T — — boží] Bohu P, samému Pánu Bohu RU, vyn. C — ztráven a] vyn. KPCNT a obrácen] vyn. RU — božího v něm C — 106 poslauchajíc U, poslauchati, k přijímání velebných svátostí jíti N — božská B — díky] děkování T — milému] Pánu C — vzdávati, písničky svaté spívati N — 107 se teprv N — lidem obrátila R — ta neděle U — svatá] vyn. KPRU, ta svatá C — 108 I] vyn. KC — čtení svaté] vyn. PNT — A] I PRCNU — Ježíš] vyn. PRCNTU — stáli C — podlé T — 109 «biechu tu viděl B — byli RONTU — Tyto T — vykládáte B, vykládají PRONTU — 110 bolest a žalost KPRCNTU — «totiž), to jest BU — 111 z toho] z tohoto KPRT, vyn. NU — bídného] vyn. N — bauřivého moře bahnivého jezera B — bauřavého PR, bauřlivého TNCU — 112 mieti (+ tu C) jednu lodí (+ totiž TC) KPCNT, mieti jedno moře RU — bolest [srdce] K — na] a R — jako jednu lodí] vyn. KPRNTU, své C — 113 často sobě T — «před... léta) zpomínal a na mysl bral svá mladá léta a dni B — bral] kladl T, sobě
237 chali, ale my lénivě, váhavě, «zženile: »Až bude teď v neděli«. 100 A ještě v neděli mnozí budú říci: »Pospati tím dél, však nemáme na dílo jíti!« Tak-liž jest Buoh přikázal neděli světiti, «tělesného diela nechati, do krčmy jíti, po posvíceních se túlati «a jezditi? Shledáte, že ť vám ta neděle těžce na hrdlo vsede! Ba, má-li ť právě neděle svěcena býti, jako Pán Buoh chce míti, má ť ten celý 105 den ke cti a k chvále boží ztráven a obrácen býti, slova božího poslúchati, dobrodíní boží rozjímati, díky milému Bohu vzdá- vati — tak ť by se obrátila k spasení neděle svatá! I dí dále čtení svaté: »A Ježíš stál vedlé jezera Genezaret- ského a «biechu tu lodí dvě«. Ty dvě lodí vykládát a» se 110 jedna bolestfi] a žalostfi], druhá práce a usilování, «totiž: Kto se chce vyplaviti s tohoto světa, z toho bídného, «bauřivého moře, má míti bolest a žalost na minulé hříchy jako jednu lodí, aby je často před oči bral, své dni, svá léta», co s' v nich zlého Ha hádaj B, vyn. T — 98—99 ga pospiechali, ale my ale tuto B — 99 ale] a K — my vy CU — zženile polezú řkúce B, zženile, dřímavě, vospale: »Ú, prej C, vyn. RNTU — Až] Až, praví T, Ale, prý, půjdem, až N — teď] vyn. N — 100 mnohý bude KC — mnozí... říci] Ú (Au N), prý PN, Au, praví, ještě musíme T — Pospati] pospíme N, Poležme C — však] však jest svátek RU — 100—101 nemáme ... jíti] nepůjdeme na dílo U — 101 neděli svatau C — 101—102 tělesného ... nechati díla nechaje dlúho spáti B — 102 nechati nechajíc od dobrého prázdniti N — jíti, vožrati a vopiti se C — posvíceních, po hodech, po svadbách C — a jezditi vyn. B — a] aneb K, vyn. PN — 103 Shledáte to KPCNU, Pomněte na mne, shledáte to T — neděle] svatá (+ boží C) neděle TC, neděle mnohejm C — těžce] vyn. U — vsede [při hodině smrti] K, vsedne TU, nasedne C, vsedne při hodině smrti N — 104 právě] v pravé pravdě T — ta (vyn. NT) svatá neděle CNT — tak, jakž CU — Bůh poraučí a T — má každej člověk C — 105 den od jitra až do večera a C — ku (!) chvále T — — boží] Bohu P, samému Pánu Bohu RU, vyn. C — ztráven a] vyn. KPCNT a obrácen] vyn. RU — božího v něm C — 106 poslauchajíc U, poslauchati, k přijímání velebných svátostí jíti N — božská B — díky] děkování T — milému] Pánu C — vzdávati, písničky svaté spívati N — 107 se teprv N — lidem obrátila R — ta neděle U — svatá] vyn. KPRU, ta svatá C — 108 I] vyn. KC — čtení svaté] vyn. PNT — A] I PRCNU — Ježíš] vyn. PRCNTU — stáli C — podlé T — 109 «biechu tu viděl B — byli RONTU — Tyto T — vykládáte B, vykládají PRONTU — 110 bolest a žalost KPRCNTU — «totiž), to jest BU — 111 z toho] z tohoto KPRT, vyn. NU — bídného] vyn. N — bauřivého moře bahnivého jezera B — bauřavého PR, bauřlivého TNCU — 112 mieti (+ tu C) jednu lodí (+ totiž TC) KPCNT, mieti jedno moře RU — bolest [srdce] K — na] a R — jako jednu lodí] vyn. KPRNTU, své C — 113 často sobě T — «před... léta) zpomínal a na mysl bral svá mladá léta a dni B — bral] kladl T, sobě
Strana 238
238 [u]činil, «kterak s' je strávil, aby [to] oplakal, oželel s oním 115 Ezechiášem králem, «jako ono říkal: »Ó milý Bože, zpomínati budu tobě všecka léta má v hořkosti duše mé!« Druhú» lodí aby měl, práci a usilování v dobrých skutcích, aby Xusiloval o dobré skutky, rozpomena se na své hřiechy, aby vstúpil v po- koru, kořil se, nížil, dobré skutky vedl, v nich pracovalo, neb ť 120 to veď s prací přijde, do kostela jíti, ráno vstáti, vážně se modliti, almužny dávati — vše «ť to veď s prací přijde?! A tak jedna lodí druhé bude pomáhati, jako tu dále dí [čtení]: »I ponukli stavěl N — 113—114 co s'... oželel] moh-li by je pamatovati; pakli nic, tehdy veřejně všecky své hříchy, a tak nepomineš žádného, co si z mládi zlého se dopustil, kterak s' léta předešlá strávil, je voplakal, voželel N — 113 s'] vyn. T — 114 činil KPRCU — «kterak... strávil a jak jsi je zmařil B — aby] vyn. PT — [to] vyn. KPRTU, jich C — plakal U — 115 Ezechiášem králem] svaté paměti hodným králem Ezechiášem judským N — králem dobrým, říkati T — «jako on ješto B — řekl K, říkával TN — Ó] vyn. KPCNT — milý] vyn. PNT — Bože] vyn. PNT, Pane ROU — Rozpomínati P — 116 tobě] vyn. U — Druhá B — 117 aby měl] máš míti T — skutcích, zákonem božím přikázaných T — 117—119 usiloval ... pra- coval nahrazoval zmeškalost svú a v úsilí dobrých skutkuov postíhal B — 117—118 usiloval o dobré skutky] vyn. U — 118—119 aby vstúpil v po- koru] a pokoru, aby U — v svatau a hlubokau pokoru C, v pokoru hlu- bokau N — 119 nížil se C, nížil Pánu Bohu svému N — vedl] činil T — aby pracoval T — 120 veď] vše T, viď U, vyn. N — «s vyn. B, s ne- malau N — kostela, do svatého shromáždění C, kostela na slovo boží N — vstáti, an se ještě chce spáti N — vážně] vyn. RU, vážně se Pánu Bohu s sebranau myslí N — 121 pomodliti (modliti PCNT), postiti se KPCNT — almužnu (almužnau T) dáti (dávati, když tě hanějí, slova neodpovídati, nemstiti se zase, Pánu Bohu pomstu poraučeti T) PRCT — vše] vyn. N — (ť to ... přijde?! jest to robotné a pracovité! B, nepřijde ť to tak snadně, jako o tom mluviti! N — ved] vid RU, vyn. T — s velikau prací T — 122 bude pomáhati] pomáhá RU — napomáhati C — tu] tuto R, vyn. T — [čtení] vyn. KPRCNU, ve čtení T — I] Prý N, vyn. KP — ponukli] Po- mohli K — 123 tovařišóm KP, tovaryšův svých C — jim síti (sít U) RCU — trhala NU — 123—124 aby ... přispěli přispěvše s druhú lodí. Ještě tě dvě lodí znamenáta (přispěvše ... znamenáta] z druhé lodí přispěli. Ještě dále ty lodí znamenávají C) dvě ctnosti, bez nichž žádný nebude (vyn. C) moci (nemůž C) připlúti (přeplauti C) k břehu nebeského královstvie, totiž trpělivost a poslušenstvie: tu ctnost, poslušenstvie (vyn. C), aby měl, aby všem přikázaním božím a každému zvlášť (obvzláštně C) poddán byl vedlé řeči jeho: »Což vám koli rozkáži, to (vyn. C) čiňte (učiňte C)!«; trpělivost aby měl, aby ne, co se tobě líbí, trpěl, než, což trpíš, aby pro Buoh (Boha C) 115 Iz. 38, 15 —
238 [u]činil, «kterak s' je strávil, aby [to] oplakal, oželel s oním 115 Ezechiášem králem, «jako ono říkal: »Ó milý Bože, zpomínati budu tobě všecka léta má v hořkosti duše mé!« Druhú» lodí aby měl, práci a usilování v dobrých skutcích, aby Xusiloval o dobré skutky, rozpomena se na své hřiechy, aby vstúpil v po- koru, kořil se, nížil, dobré skutky vedl, v nich pracovalo, neb ť 120 to veď s prací přijde, do kostela jíti, ráno vstáti, vážně se modliti, almužny dávati — vše «ť to veď s prací přijde?! A tak jedna lodí druhé bude pomáhati, jako tu dále dí [čtení]: »I ponukli stavěl N — 113—114 co s'... oželel] moh-li by je pamatovati; pakli nic, tehdy veřejně všecky své hříchy, a tak nepomineš žádného, co si z mládi zlého se dopustil, kterak s' léta předešlá strávil, je voplakal, voželel N — 113 s'] vyn. T — 114 činil KPRCU — «kterak... strávil a jak jsi je zmařil B — aby] vyn. PT — [to] vyn. KPRTU, jich C — plakal U — 115 Ezechiášem králem] svaté paměti hodným králem Ezechiášem judským N — králem dobrým, říkati T — «jako on ješto B — řekl K, říkával TN — Ó] vyn. KPCNT — milý] vyn. PNT — Bože] vyn. PNT, Pane ROU — Rozpomínati P — 116 tobě] vyn. U — Druhá B — 117 aby měl] máš míti T — skutcích, zákonem božím přikázaných T — 117—119 usiloval ... pra- coval nahrazoval zmeškalost svú a v úsilí dobrých skutkuov postíhal B — 117—118 usiloval o dobré skutky] vyn. U — 118—119 aby vstúpil v po- koru] a pokoru, aby U — v svatau a hlubokau pokoru C, v pokoru hlu- bokau N — 119 nížil se C, nížil Pánu Bohu svému N — vedl] činil T — aby pracoval T — 120 veď] vše T, viď U, vyn. N — «s vyn. B, s ne- malau N — kostela, do svatého shromáždění C, kostela na slovo boží N — vstáti, an se ještě chce spáti N — vážně] vyn. RU, vážně se Pánu Bohu s sebranau myslí N — 121 pomodliti (modliti PCNT), postiti se KPCNT — almužnu (almužnau T) dáti (dávati, když tě hanějí, slova neodpovídati, nemstiti se zase, Pánu Bohu pomstu poraučeti T) PRCT — vše] vyn. N — (ť to ... přijde?! jest to robotné a pracovité! B, nepřijde ť to tak snadně, jako o tom mluviti! N — ved] vid RU, vyn. T — s velikau prací T — 122 bude pomáhati] pomáhá RU — napomáhati C — tu] tuto R, vyn. T — [čtení] vyn. KPRCNU, ve čtení T — I] Prý N, vyn. KP — ponukli] Po- mohli K — 123 tovařišóm KP, tovaryšův svých C — jim síti (sít U) RCU — trhala NU — 123—124 aby ... přispěli přispěvše s druhú lodí. Ještě tě dvě lodí znamenáta (přispěvše ... znamenáta] z druhé lodí přispěli. Ještě dále ty lodí znamenávají C) dvě ctnosti, bez nichž žádný nebude (vyn. C) moci (nemůž C) připlúti (přeplauti C) k břehu nebeského královstvie, totiž trpělivost a poslušenstvie: tu ctnost, poslušenstvie (vyn. C), aby měl, aby všem přikázaním božím a každému zvlášť (obvzláštně C) poddán byl vedlé řeči jeho: »Což vám koli rozkáži, to (vyn. C) čiňte (učiňte C)!«; trpělivost aby měl, aby ne, co se tobě líbí, trpěl, než, což trpíš, aby pro Buoh (Boha C) 115 Iz. 38, 15 —
Strana 239
239 tovařišuov, když se síti trhaly, aby jim pomohli a z druhau klodí přispěli«. 125 Dále dí čtení svaté: »A rybáři sstupovali a vypírali síti«. Toto ť jest práti i séti a sstúpiti doluov: Což kolivěk dobrých B 360 skutkuov vedeš, aby v to nedoufal, v tom se nezaliboval, ale sstúpě doluov pral síti, «pokoře se, poníže se : modlíš-li se, postíš-li se, dáváš almužny, aby pral, prose milého Boha, což se 130 jest tu z tebe přimísilo, aby to milý Buoh ráčil «vyprati a» odpustiti; nebo, kteréž my koli dobré skutky vedem, nikoli to nemuož býti, aby se tu nětco nepřimísilo lehkého, marného z naší nestatečnosti: modlíš-li se, někam pomyslíš — tož ť hned] nedostatek! A tak o jiných skutcích dobrých. I má vždy člověk 135 prositi milého Boha «řka: »Milý Bože, což se jest tu přimiesilo z mé nestatečnosti, odpusť!« Ale my, hovada, toho neumíme, leda teď páteř e říkal, a neví [sám], co tlamá — a srdce kdes! A my, kněží, když hodiny vodbrebcem, již ť jest všeho dobrého trpěl věda, že za to hojná odplata bude v nebi (nebeském království C) KC — 123 z druhau] z druhé U — klodí přispěli) sítí přispíšili B — 125 čtení svaté] vyn. PNT — byli sstúpili KPRCTU, byli vystaupili N — prali KPRTU — síti své C — 126 Toto ť jest] Co jest to KC, To jest U — a] že U — sstúpiti doluov] vystaupiti z lodí N, vyn. U — doluov? Toto K, dolův? I, toto jest C — Což koliv ty C — dobrých skutkuov] dobrého U — 127 vedeš] činíš TU — to] ně T — v tom] vyn. P — v tom se nezalibovaly sobě v nich nezaliboval T — se] sobě N, se (+ sám C) sobě KPCU — 128 sstúpě] vstaupil TU, vystaupě N — doluov] z lodí N — dolův (totižto v hlubokau pokoru) C — ty síti C — «pokoře se, poníže se vyn. BC, kořil se a nížil T, pokořil se, ponížil se U — 129 nebo postíš T — dáváš-li NU — almužnu R — to pral C, pral síti U — 130 z tebe] kolik nedostatkův T tobě U — milý, drahý RU — «vyprati a vyn. B; v K později škrtnuto a nadepsáno [hříchy] — 131 milostivě odpustiti T, vočistiti, odpustiti C — kteréž] co U — dobré) které B, dobrého U — skutky] vyn. U — vedem] činíme U — 133 naší veliké N — někam jinam NT, a ty někam C — tož ť] vyn. T — [hned] vyn. KPRCU — 134 tak i P — dobrých pomysl P, dobrých rozumíno býti má N — I] Protož T — 135 prositi při každém skutku dobrém N — 135—136 «řka... odpusť) aby, což by se nestatečného přimísilo k dobrému, aby odpustiti ráčil B — 135 Ó milý N — Bože] Pane PNT, Bože, ty víš a znáš C — tu] vyn. RU- 136 nestatečnosti] nedostatečnosti PNT, nestatečnosti a z křehkosti C — odpusť) odpusť mi to RU, račiž (+ mi NT) to (+ všecko T, vyn. C) od- pusciti PCNT, odpusť, milý Bože (+ věčnej C) KC — nerozumná hovada N, jako hovada C — toho] vyn. R — 137 teď] jediné U — páteře»] páteř B, modlitby C, vyn. U — se říkaly C — neví mnohdykrát T — neví sám mnohokrát sám člověk nebude věděti C — [sám] vyn. KPRU — tlamá] tlampá a žvejká T, žve N, říká a tlamá C — a] ano C — 138 kněží bídní N,
239 tovařišuov, když se síti trhaly, aby jim pomohli a z druhau klodí přispěli«. 125 Dále dí čtení svaté: »A rybáři sstupovali a vypírali síti«. Toto ť jest práti i séti a sstúpiti doluov: Což kolivěk dobrých B 360 skutkuov vedeš, aby v to nedoufal, v tom se nezaliboval, ale sstúpě doluov pral síti, «pokoře se, poníže se : modlíš-li se, postíš-li se, dáváš almužny, aby pral, prose milého Boha, což se 130 jest tu z tebe přimísilo, aby to milý Buoh ráčil «vyprati a» odpustiti; nebo, kteréž my koli dobré skutky vedem, nikoli to nemuož býti, aby se tu nětco nepřimísilo lehkého, marného z naší nestatečnosti: modlíš-li se, někam pomyslíš — tož ť hned] nedostatek! A tak o jiných skutcích dobrých. I má vždy člověk 135 prositi milého Boha «řka: »Milý Bože, což se jest tu přimiesilo z mé nestatečnosti, odpusť!« Ale my, hovada, toho neumíme, leda teď páteř e říkal, a neví [sám], co tlamá — a srdce kdes! A my, kněží, když hodiny vodbrebcem, již ť jest všeho dobrého trpěl věda, že za to hojná odplata bude v nebi (nebeském království C) KC — 123 z druhau] z druhé U — klodí přispěli) sítí přispíšili B — 125 čtení svaté] vyn. PNT — byli sstúpili KPRCTU, byli vystaupili N — prali KPRTU — síti své C — 126 Toto ť jest] Co jest to KC, To jest U — a] že U — sstúpiti doluov] vystaupiti z lodí N, vyn. U — doluov? Toto K, dolův? I, toto jest C — Což koliv ty C — dobrých skutkuov] dobrého U — 127 vedeš] činíš TU — to] ně T — v tom] vyn. P — v tom se nezalibovaly sobě v nich nezaliboval T — se] sobě N, se (+ sám C) sobě KPCU — 128 sstúpě] vstaupil TU, vystaupě N — doluov] z lodí N — dolův (totižto v hlubokau pokoru) C — ty síti C — «pokoře se, poníže se vyn. BC, kořil se a nížil T, pokořil se, ponížil se U — 129 nebo postíš T — dáváš-li NU — almužnu R — to pral C, pral síti U — 130 z tebe] kolik nedostatkův T tobě U — milý, drahý RU — «vyprati a vyn. B; v K později škrtnuto a nadepsáno [hříchy] — 131 milostivě odpustiti T, vočistiti, odpustiti C — kteréž] co U — dobré) které B, dobrého U — skutky] vyn. U — vedem] činíme U — 133 naší veliké N — někam jinam NT, a ty někam C — tož ť] vyn. T — [hned] vyn. KPRCU — 134 tak i P — dobrých pomysl P, dobrých rozumíno býti má N — I] Protož T — 135 prositi při každém skutku dobrém N — 135—136 «řka... odpusť) aby, což by se nestatečného přimísilo k dobrému, aby odpustiti ráčil B — 135 Ó milý N — Bože] Pane PNT, Bože, ty víš a znáš C — tu] vyn. RU- 136 nestatečnosti] nedostatečnosti PNT, nestatečnosti a z křehkosti C — odpusť) odpusť mi to RU, račiž (+ mi NT) to (+ všecko T, vyn. C) od- pusciti PCNT, odpusť, milý Bože (+ věčnej C) KC — nerozumná hovada N, jako hovada C — toho] vyn. R — 137 teď] jediné U — páteře»] páteř B, modlitby C, vyn. U — se říkaly C — neví mnohdykrát T — neví sám mnohokrát sám člověk nebude věděti C — [sám] vyn. KPRU — tlamá] tlampá a žvejká T, žve N, říká a tlamá C — a] ano C — 138 kněží bídní N,
Strana 240
240 dosti! Nic my nepomyslíme, s kým mluvíme, abychom se uměli 140 vážně mieti, a což by se «z našie křehkosti přimiesilo, abychom to vyprali, prosiec milého Boha, aby nám to ráčil odpustiti! I dí dále «čtenie svaté?: »A vstúpiv na jednu] lodí, kteráž byla Šimonova, prosil ho, aby od země godtrhl maličko«. Od- trhnúti od země jest žádost svú od tělesných věcí odjíti, totiž 145 tak zboží hleděti a hospodářství, jakž by bylo nápomocno k ne- beským věcem a k spasení; nebo muože člověk zboží a hospo- dářství hleděti ne proto, aby nahmatal, nabral, nalakomil, ale aby mohl [zasluhovati a] almužny ve jméno boží dávati a tudy [aby] sobě zasluhovati království nebeského. Dí dále: »A když přestal mluviti, řekl k Šimonovi: Plav 150 kněží též C — když jediné toliko C — vodbrebcem] odříkáme, odbrebcem (odbrebencujeme U) RCU, oddrebcem N — dobrého] vyn. PN — 139 Nic my] A U — my] na to T, my na to C — nepomyslíme, co říkáme N — s kejm my toto C — 140 vážně při tom TN - «micti modliti B, míti, daleko od nás N — 140—141 «z našie ... odpustiti k tomu přimísilo, na milém Bohu odprositi — nic toho do nás není B — 140 přimiesilo aneb z nestatečnosti K — 141 to] vyn. PC, se RU, ihned N — nám] vyn. PNT — to] vyn. PRN — ráčil milej Bůh C — 142 I dí ... svaté) vyn. PNT — «čtenie svaté) vyn. B — vstaupil RCU — [jednu] vyn. KPRCNTU — lodi Pán Ježíš C — 143 godtrhl ma- ličko odvezl málo B — odtrhl] odvezl U — 143—144 Odtrhnúti] Od- vézti N — Odtrhnúti ... jest Co jest to, od země odtrhnúti? Toto (I C) jest: odtáhnúti (odtrhnauti C) KC — 144 těch tělesnejch C, tělesných a zemských T — odjíti] vyn. KCU, odtáhnúti PT, odtrhnauti RN — 144— 145 totiž .. . nápomocno] a živnosti své tak hleděti, aby byla nápomocna U — 145 zboží neb statku T — hleděti] hledati R, vyhledávati T — a hospo- dářství] vyn. T — jakž by] aby T — 146 věcem věčným T — a k spasení] vyn. U — spasení] spasitedlným a duši tvé k věčnému spasení T — 147—148 hleděti ... dávati] mieti; neb toho Pán Buoh nezapoviedá, zbožie mieti, ale od něho málo odtrhnúti, totiž aby ty zbožím vládl a ne sbožie tebú, aby ku potřebě požíval zbožie toliko a ne ku pýše a k rozkoši, aby tebú zbožie nevládlo, aby mohl pro Buoh dávati almužny, [spravedlivé dluhy platiti] K — 147 hledětij hleděti. A Pán Bůh také ovšem nezapovídá zboží míti, ale od něho málo odtrhnauti, totiž aby ty zbožím vládl, a ne zboží tebau, tak aby hospodářství hleděl C - nahmatal] nahonil N — «nabral) vyn. B, nadral C — nalakomil, nalichvil C — 148 ale (+ nejvíce N) proto TN — mohl] ku potřebě požíval zboží, ne k pejše a k rozkoši, aby tebau zboží nevládlo, ale aby mohl C — [zasluhovati a] vyn. PRCNTU — almužnu RU — dáti RU — 149 [aby] vyn. KPRONTU — sobě prostředkem své živnůstky T — zasluhovati mohl dopomoci B, zasluhovati a pomáhati — do T- 150 «Dí dále vyn. B, Die dále čtenie K — mluviti Pán Ježíš C — vece KPNT — k] vyn. PONTU — Plav] Plav aneb vez K, Vez anebo plav C,
240 dosti! Nic my nepomyslíme, s kým mluvíme, abychom se uměli 140 vážně mieti, a což by se «z našie křehkosti přimiesilo, abychom to vyprali, prosiec milého Boha, aby nám to ráčil odpustiti! I dí dále «čtenie svaté?: »A vstúpiv na jednu] lodí, kteráž byla Šimonova, prosil ho, aby od země godtrhl maličko«. Od- trhnúti od země jest žádost svú od tělesných věcí odjíti, totiž 145 tak zboží hleděti a hospodářství, jakž by bylo nápomocno k ne- beským věcem a k spasení; nebo muože člověk zboží a hospo- dářství hleděti ne proto, aby nahmatal, nabral, nalakomil, ale aby mohl [zasluhovati a] almužny ve jméno boží dávati a tudy [aby] sobě zasluhovati království nebeského. Dí dále: »A když přestal mluviti, řekl k Šimonovi: Plav 150 kněží též C — když jediné toliko C — vodbrebcem] odříkáme, odbrebcem (odbrebencujeme U) RCU, oddrebcem N — dobrého] vyn. PN — 139 Nic my] A U — my] na to T, my na to C — nepomyslíme, co říkáme N — s kejm my toto C — 140 vážně při tom TN - «micti modliti B, míti, daleko od nás N — 140—141 «z našie ... odpustiti k tomu přimísilo, na milém Bohu odprositi — nic toho do nás není B — 140 přimiesilo aneb z nestatečnosti K — 141 to] vyn. PC, se RU, ihned N — nám] vyn. PNT — to] vyn. PRN — ráčil milej Bůh C — 142 I dí ... svaté) vyn. PNT — «čtenie svaté) vyn. B — vstaupil RCU — [jednu] vyn. KPRCNTU — lodi Pán Ježíš C — 143 godtrhl ma- ličko odvezl málo B — odtrhl] odvezl U — 143—144 Odtrhnúti] Od- vézti N — Odtrhnúti ... jest Co jest to, od země odtrhnúti? Toto (I C) jest: odtáhnúti (odtrhnauti C) KC — 144 těch tělesnejch C, tělesných a zemských T — odjíti] vyn. KCU, odtáhnúti PT, odtrhnauti RN — 144— 145 totiž .. . nápomocno] a živnosti své tak hleděti, aby byla nápomocna U — 145 zboží neb statku T — hleděti] hledati R, vyhledávati T — a hospo- dářství] vyn. T — jakž by] aby T — 146 věcem věčným T — a k spasení] vyn. U — spasení] spasitedlným a duši tvé k věčnému spasení T — 147—148 hleděti ... dávati] mieti; neb toho Pán Buoh nezapoviedá, zbožie mieti, ale od něho málo odtrhnúti, totiž aby ty zbožím vládl a ne sbožie tebú, aby ku potřebě požíval zbožie toliko a ne ku pýše a k rozkoši, aby tebú zbožie nevládlo, aby mohl pro Buoh dávati almužny, [spravedlivé dluhy platiti] K — 147 hledětij hleděti. A Pán Bůh také ovšem nezapovídá zboží míti, ale od něho málo odtrhnauti, totiž aby ty zbožím vládl, a ne zboží tebau, tak aby hospodářství hleděl C - nahmatal] nahonil N — «nabral) vyn. B, nadral C — nalakomil, nalichvil C — 148 ale (+ nejvíce N) proto TN — mohl] ku potřebě požíval zboží, ne k pejše a k rozkoši, aby tebau zboží nevládlo, ale aby mohl C — [zasluhovati a] vyn. PRCNTU — almužnu RU — dáti RU — 149 [aby] vyn. KPRONTU — sobě prostředkem své živnůstky T — zasluhovati mohl dopomoci B, zasluhovati a pomáhati — do T- 150 «Dí dále vyn. B, Die dále čtenie K — mluviti Pán Ježíš C — vece KPNT — k] vyn. PONTU — Plav] Plav aneb vez K, Vez anebo plav C,
Strana 241
241 na hluboko!« Tuto Pán kázal na hluboko plaviti, kdež [jest] velikgá nebezpečenství «bývají a vlnobití. Toto jistě věz: Má-li ť kto vyplynúti a spasen býti, musí ť se vydati v nebezpe- čenstvie, v nesnáze, v hanění, v kaceřovánie; neb ť jest tu Pán 155 složil blaboslavenství řka: »Blahoslaveni «budete, když vás zlořečiti budú lidé a v nenávisti vás budú míti a řkúc všeckno zlé proti vám, lhúce pro mne! u Radujte se a veselte se, neb B 361 odplata vaše hojná jest v nebesích!« Tu ť jest «blahoslavenstvie, tu, a tu ť jest je milý Buoh [blahoslavenství] založil, ne tuto 160 ve cti a v chvále tohoto světa, v krásných jménech, su vysokých» důstojenstvích a v úřadech, ono prelát, arcibiskup, biskup, kar- dinál, alcipřišt, probošt, kanovník, děkan, mistr §, doktor, vše ; ale haněnu býti pro Krista a pro jeho pravdu cos' tě to teď, veď-li, protivného? nazvánu býti kacířem, odřezancem, bludným 165 nelíbo, nemílo? I není ť veď div, že mnozí páni znamenití, rytíři, Vez PRNTU — 151 hlubinu TU — Tu PC — Pán] Pán Ježíš C, vyn. U — rozkázal N — hlubinu KPRNTU — plaviti] vézti PNT, vésti (!) K, plaviti anebo vésti (!) R, výsti C — [jest] vyn. KPRONTU — 152 veliké B — bývají vyn. B — a vlnobití] vyn. U — To KPCTU — věz každý N, věděti máme, že T — 153 Jestli kdo má C — vyplúti KPNT — chtěj nebo nechtěj vydati N — 154 v kaceřování, v pikhartování C — jest tu] v tom U — Pán Ježíš C — 155 založil U — «budete) vyn. B — vám KRCNTU — 156 zlořičiti (!) K — v nenávist KP — vás] vyn. PNT — budú] vyn. KPNT — řkúc] řkau P, vyn. RU, mluviti N, praviti budau (vyn. C) TC — 157 proti vám] na vás TN — 158 v nebi PRU, v nebesích a v království věčném C — 158—159 «blahoslavenstvic... jest je vyn. BP — 159 tu, a] vyn. CNT — milý a drahý Pán T, milý, drahý N — [blahoslavenství vyn. KPRCNTU — založiti ráčil T — tuto] tamto T — 160 chvále] slávě, chvále a v rozkoši C — tohoto marného a bídného C — jménách U, jméních a titulích velikých T — Ku vysokých v velikých B — u] vyn. N — 161 úřadech [a titulích] K — ono] ono i ono, to, prej C — ono prelát] an říkají: »Au, pan T — 161—162 pan biskup, a opět pan kardinál, pan prelát anebo opět pan probošt T — 162 alcipřišt] arcipřišt N, arciprešt C, vyn. RU; cipřest K (později připsáno před to ar —) — děkany vyn. B — «doktor — vše vyn. B — doktor] vyn. RU — 163 vše] vše to pěkně, suptilně, lahodně jmenovánu bejti, jest věc libá, příjemná a tělu žádostivá C, jinak a jinak podle Antikrista slávy a chvály docházejí T — pohaněnau (!) a potupenau (!) T — svatau pravdu TC — 163—164 cos'... ved-li] to ť jest, ved, cos' K, cos' tě to, ved PC, cos' tě to RN, to jest cos' T, cos jest to U — 164 odporného, protivného PN, protivného a drsnatého TO — kacířem, pikchartem T — bludařem N, bludným sektářem, pikhartem, změtencem C — 165 to jest nelíbo, tak slauti, a T, to nelíbo U — nemílo. 155 Mat. 5, 11 a 12 — Rokycanova Postilla. 16
241 na hluboko!« Tuto Pán kázal na hluboko plaviti, kdež [jest] velikgá nebezpečenství «bývají a vlnobití. Toto jistě věz: Má-li ť kto vyplynúti a spasen býti, musí ť se vydati v nebezpe- čenstvie, v nesnáze, v hanění, v kaceřovánie; neb ť jest tu Pán 155 složil blaboslavenství řka: »Blahoslaveni «budete, když vás zlořečiti budú lidé a v nenávisti vás budú míti a řkúc všeckno zlé proti vám, lhúce pro mne! u Radujte se a veselte se, neb B 361 odplata vaše hojná jest v nebesích!« Tu ť jest «blahoslavenstvie, tu, a tu ť jest je milý Buoh [blahoslavenství] založil, ne tuto 160 ve cti a v chvále tohoto světa, v krásných jménech, su vysokých» důstojenstvích a v úřadech, ono prelát, arcibiskup, biskup, kar- dinál, alcipřišt, probošt, kanovník, děkan, mistr §, doktor, vše ; ale haněnu býti pro Krista a pro jeho pravdu cos' tě to teď, veď-li, protivného? nazvánu býti kacířem, odřezancem, bludným 165 nelíbo, nemílo? I není ť veď div, že mnozí páni znamenití, rytíři, Vez PRNTU — 151 hlubinu TU — Tu PC — Pán] Pán Ježíš C, vyn. U — rozkázal N — hlubinu KPRNTU — plaviti] vézti PNT, vésti (!) K, plaviti anebo vésti (!) R, výsti C — [jest] vyn. KPRONTU — 152 veliké B — bývají vyn. B — a vlnobití] vyn. U — To KPCTU — věz každý N, věděti máme, že T — 153 Jestli kdo má C — vyplúti KPNT — chtěj nebo nechtěj vydati N — 154 v kaceřování, v pikhartování C — jest tu] v tom U — Pán Ježíš C — 155 založil U — «budete) vyn. B — vám KRCNTU — 156 zlořičiti (!) K — v nenávist KP — vás] vyn. PNT — budú] vyn. KPNT — řkúc] řkau P, vyn. RU, mluviti N, praviti budau (vyn. C) TC — 157 proti vám] na vás TN — 158 v nebi PRU, v nebesích a v království věčném C — 158—159 «blahoslavenstvic... jest je vyn. BP — 159 tu, a] vyn. CNT — milý a drahý Pán T, milý, drahý N — [blahoslavenství vyn. KPRCNTU — založiti ráčil T — tuto] tamto T — 160 chvále] slávě, chvále a v rozkoši C — tohoto marného a bídného C — jménách U, jméních a titulích velikých T — Ku vysokých v velikých B — u] vyn. N — 161 úřadech [a titulích] K — ono] ono i ono, to, prej C — ono prelát] an říkají: »Au, pan T — 161—162 pan biskup, a opět pan kardinál, pan prelát anebo opět pan probošt T — 162 alcipřišt] arcipřišt N, arciprešt C, vyn. RU; cipřest K (později připsáno před to ar —) — děkany vyn. B — «doktor — vše vyn. B — doktor] vyn. RU — 163 vše] vše to pěkně, suptilně, lahodně jmenovánu bejti, jest věc libá, příjemná a tělu žádostivá C, jinak a jinak podle Antikrista slávy a chvály docházejí T — pohaněnau (!) a potupenau (!) T — svatau pravdu TC — 163—164 cos'... ved-li] to ť jest, ved, cos' K, cos' tě to, ved PC, cos' tě to RN, to jest cos' T, cos jest to U — 164 odporného, protivného PN, protivného a drsnatého TO — kacířem, pikchartem T — bludařem N, bludným sektářem, pikhartem, změtencem C — 165 to jest nelíbo, tak slauti, a T, to nelíbo U — nemílo. 155 Mat. 5, 11 a 12 — Rokycanova Postilla. 16
Strana 242
242 panoše, mistři, doktoři «a jiní znameniti v Čechách a v Mo- ravě odstupovali a odstupují od té» pravdy Kristovy, v ní se zrodivše, tělo boží a krev «boží pod obojí zpuosobú přijí- mavše, a již lezú zpět a odstupují. A co jimi k tomu hnulo? 170 Obrokové, úřadové, krásná jména, gono doktor, ono kanovník, probošt; ale vydati se v nebezpečenstvie, v haněnie, v kaceřo- vánie — těžko, protivno! Uzříš, ani ť to omlúvají řkúc: »Co jest lidí pod jednú zpuosobú, biskupuov, prelátuov, smúdrých a umělých, a co jich zemřelo — by ti všickni měli zatraceni býti?« 175 Ba, víte-li to, že na všem světě není větčího pádu a zavedení než na mocných, múdrých a umělých, ano obecné přísloví: »Múdrý se o málo neoklamá«, i hledí k množstvie! Mnedle, mnoho-li bylo lidí zuostalo po potopě proti těm, kteříž zhynuli a ztonuli? nevděčno PT, jest to nevděčno N — veď div] tchdy nic divného T, tehdy div NC — znamenití] vyn. RU, znamenití, vzáctní na světě N — 166 «pa- noše vyn. B, panoši R, měšťané TN — 166—167 a jiní ... odstupovali a vyn. B — 166 znamenití] mocní T, vyn. N — v Moravě, zapomenuvše se nad Pánem Bohem i nad svým svědomím, i T — 167 ještě odstupují C — (té) vyn. B — pravdy drahé N — 167—168 Kristovy . .. zrodivše] božie, v nicž se zrodili K — 168 «boží vyn. B, předrahau boží N — 169 již pak T — zpět naspátek N, zase zpět co rakové C — a odstupují] ustupují U, a odstupují od té pravdy a přistupují ke lži a bludu — z kalicha nevěstky poběhlé od Boha a sedící na šelmě brunátné již se napili! T — jimi] je N — hnulo] přivedlo N — 170 Obrokové] Nic jiného než jediné obrokové velicí a C, Jediné obroky a dobré bydlo a T — 170—171 Obrokové ... probošt Sláva tohoto světa, úřadové, vobrokové, krásní titulové, erbové, ono pan doktor, tuto důstojný pan kanovník N — 170 auřadové vysocí C — jména [a vysocí titulové] K, jména a velicí titulové T — 170—172 gono doktor... protivno! nechtíc pohanění pro pravdu trpěti B — 170 ono] ano pan Te- ono] pan T, vyn. RU — 171 probošt] vyn. P, jinak T — vydati se] vy se nedáte U — v nebezpečenství dobrovolně N — v kaceřovánie dobrovolně, to ť jest pánu, Jeho Milosti T — 172 těžko] nelíbo T — protivno vyn. T, protivno jest náramně C — A uzří ť P — Uzříš ... řkúc] Nýbrž to pěkně omluví a říkají: »Au T — an R, ano ť N — ani ť to] jak U — vymlauvají N — řkúc] A (Au N), prý PN — jest mnoho RU — 173 spůsobau a dosti pobož- ných a učených N — «múdrých a vyn. B — 174 umělých] učených T — by ti] aby N — ti] vyn. R — ti všickni] vyn. KP — zatraceni býti] k (na C) zatracení přijíti (+ bylo ť by velmi zlé C) NC — 175 víte-li to] věříte-li tomu C — to] vy to, omluvači T — 176 než jako NTU — na těch C — mocných] možných R — učenejch a umělejch C — an T — obecně T — přísloví, že C — 177 «neoklamá nepokusí B, nepokusí a nevoklamá C — i hledí k množstvie] vyn. U — i] protož T — hlediž RT, hledí oni vždy C — k množstvie] vyn. R, k množství, i budeš sveden a voklamán T — 177—178 Mnedle ... lidí] Pohleď medle, co jich U — 178 lidu C — potopě prvního
242 panoše, mistři, doktoři «a jiní znameniti v Čechách a v Mo- ravě odstupovali a odstupují od té» pravdy Kristovy, v ní se zrodivše, tělo boží a krev «boží pod obojí zpuosobú přijí- mavše, a již lezú zpět a odstupují. A co jimi k tomu hnulo? 170 Obrokové, úřadové, krásná jména, gono doktor, ono kanovník, probošt; ale vydati se v nebezpečenstvie, v haněnie, v kaceřo- vánie — těžko, protivno! Uzříš, ani ť to omlúvají řkúc: »Co jest lidí pod jednú zpuosobú, biskupuov, prelátuov, smúdrých a umělých, a co jich zemřelo — by ti všickni měli zatraceni býti?« 175 Ba, víte-li to, že na všem světě není větčího pádu a zavedení než na mocných, múdrých a umělých, ano obecné přísloví: »Múdrý se o málo neoklamá«, i hledí k množstvie! Mnedle, mnoho-li bylo lidí zuostalo po potopě proti těm, kteříž zhynuli a ztonuli? nevděčno PT, jest to nevděčno N — veď div] tchdy nic divného T, tehdy div NC — znamenití] vyn. RU, znamenití, vzáctní na světě N — 166 «pa- noše vyn. B, panoši R, měšťané TN — 166—167 a jiní ... odstupovali a vyn. B — 166 znamenití] mocní T, vyn. N — v Moravě, zapomenuvše se nad Pánem Bohem i nad svým svědomím, i T — 167 ještě odstupují C — (té) vyn. B — pravdy drahé N — 167—168 Kristovy . .. zrodivše] božie, v nicž se zrodili K — 168 «boží vyn. B, předrahau boží N — 169 již pak T — zpět naspátek N, zase zpět co rakové C — a odstupují] ustupují U, a odstupují od té pravdy a přistupují ke lži a bludu — z kalicha nevěstky poběhlé od Boha a sedící na šelmě brunátné již se napili! T — jimi] je N — hnulo] přivedlo N — 170 Obrokové] Nic jiného než jediné obrokové velicí a C, Jediné obroky a dobré bydlo a T — 170—171 Obrokové ... probošt Sláva tohoto světa, úřadové, vobrokové, krásní titulové, erbové, ono pan doktor, tuto důstojný pan kanovník N — 170 auřadové vysocí C — jména [a vysocí titulové] K, jména a velicí titulové T — 170—172 gono doktor... protivno! nechtíc pohanění pro pravdu trpěti B — 170 ono] ano pan Te- ono] pan T, vyn. RU — 171 probošt] vyn. P, jinak T — vydati se] vy se nedáte U — v nebezpečenství dobrovolně N — v kaceřovánie dobrovolně, to ť jest pánu, Jeho Milosti T — 172 těžko] nelíbo T — protivno vyn. T, protivno jest náramně C — A uzří ť P — Uzříš ... řkúc] Nýbrž to pěkně omluví a říkají: »Au T — an R, ano ť N — ani ť to] jak U — vymlauvají N — řkúc] A (Au N), prý PN — jest mnoho RU — 173 spůsobau a dosti pobož- ných a učených N — «múdrých a vyn. B — 174 umělých] učených T — by ti] aby N — ti] vyn. R — ti všickni] vyn. KP — zatraceni býti] k (na C) zatracení přijíti (+ bylo ť by velmi zlé C) NC — 175 víte-li to] věříte-li tomu C — to] vy to, omluvači T — 176 než jako NTU — na těch C — mocných] možných R — učenejch a umělejch C — an T — obecně T — přísloví, že C — 177 «neoklamá nepokusí B, nepokusí a nevoklamá C — i hledí k množstvie] vyn. U — i] protož T — hlediž RT, hledí oni vždy C — k množstvie] vyn. R, k množství, i budeš sveden a voklamán T — 177—178 Mnedle ... lidí] Pohleď medle, co jich U — 178 lidu C — potopě prvního
Strana 243
243 Jediné osmero proti všemu světu! A mnoho jich bylo s Ježíšem 180 u Veliký pátek? Jediná matka smutná, opuštěná a lotr zavržený, a to všickni volali: »Ukřižuj! Ukřižuj!« Hlédajž toho množ- ství! Divnáť jest veď služba u [toho] Pána «Ježíše: onoho odrau, onoho upekú, onoho hlavu sraubí, z onoho střeva za živa «vyvlekú»! Tak máš, i nechce se nám té služby; lépe ť jest, 185 veď, nám krásně v šarlatích choditi a «krásná jména míti: »A, á, najsvětější, najblahoslavenější!« Ale Petrovi a Pavlovi ť jsú toho neřekli, ale jako lotry a kacíře zlé a hanebné zbili a zmordovali. Ale bývá nějaká otázka: »Kdež «bývá» větčí od- plata, za dobré-li či za zlé?« Odpověd, že mnohem větčí odplata 190 za zlé bude věci než za dobré! Neb, což u člověk činí dobrého — postí se, modlí neb jiné dobré skutky vede —, nemuož to nikoli býti, aby se tu nětco marného nepřimísilo; ale za zlé věci, když jdú na člověka puotky, nesnáze, hanění, kaceřování a člověk snáší, chválí milého Boha — tu ť se nic nepřimísí, jedno ctnost velmi B 362 (vyn. U) světa TU — zhynuli a ztonuli] byli zůstali (!) nebo zhynuli v po- topě N — utunuli (!) u vodách T — 179 osum U — mnoho-li PRCNU — jich jest U — 180 smutná] vyn. P — 181 a to] jiní T, ale N, a tito C — všickni jiní C — volali řkauce U — Ukřižuj! vyn. B, Ukřižuj jeho T — Hlediž RCTU, Pošetř N — toho] pak T, na to N, pak toho C — množství, a tak nejspíš sklamán a sveden budeš T — 182 Nebo divná T — ved] to věc a RU, vyn. TN — [toho] vyn. KPRCNTU — našeho Pána T — «Je- žíše vyn. B, Ježíše nebo při jeho službě T — ono PRN — 183 za živa odrau C — onoho] ono PN, tohoto T — za živa upekau C — onoho hlavu] onomu hlavu PRCNTU — setnau RU — 184 «vyvlekú vytáhnú B, tahají a vlačí C — máš jeho službu, drahého pána Ježíše T, máš tu službu boží C — té] toho ani té C — služby boží C — než lépe T — 185 veď] vyn. T, vedě K — šarlatě RU, šarlatiech a v aksamítích T, šarlatích, v tykytě N — krásná slavná B — 186 A ... najblahoslavenější] nejsvětějším a nej- důstojnějším slauti T — A] vyn. U — á] vyn. KPCNU — najblahoslave- nější najduostojnější KPCN, nejblahoslavenější, nejdůstojnější RU — a nebo KR, ani C — Pavlovi tam v Římě T — ť] tu ť RNU — 187 lotry, buřiče C — zlé kacíře T — Kzlé... zbili a hanebně BT — hanebné ukrutně N —zbili a vyn. PRCU — 188 Ale] I N — bývá mezi lidmi NC — jakás' TN — «bývá jest BT — 189 dobré-li věci (skutky U) TCNU — zlé věci KPR — Odpověd tato k tomu můž dána bejti C — 190 bude] bývá NC — věci] více RU, větčí T — dobré. A tomu takto můž rozumíno bejti C — což kolivěk TNC — člověk] kolivěk P — 191 modlí se TC — vede] činí TU — to tak C — 192 marného] věčného C — 193—194 kaceřování ... chválí] vyn. R — a člověk ... chválí] vyn. U — 193 člověk to (+ vše C) PCNT — snáší trpělivau myslí T — 194 milého] pro milého RU, s (!) toho Pána T — 181 Luk. 23, 21 — 16*
243 Jediné osmero proti všemu světu! A mnoho jich bylo s Ježíšem 180 u Veliký pátek? Jediná matka smutná, opuštěná a lotr zavržený, a to všickni volali: »Ukřižuj! Ukřižuj!« Hlédajž toho množ- ství! Divnáť jest veď služba u [toho] Pána «Ježíše: onoho odrau, onoho upekú, onoho hlavu sraubí, z onoho střeva za živa «vyvlekú»! Tak máš, i nechce se nám té služby; lépe ť jest, 185 veď, nám krásně v šarlatích choditi a «krásná jména míti: »A, á, najsvětější, najblahoslavenější!« Ale Petrovi a Pavlovi ť jsú toho neřekli, ale jako lotry a kacíře zlé a hanebné zbili a zmordovali. Ale bývá nějaká otázka: »Kdež «bývá» větčí od- plata, za dobré-li či za zlé?« Odpověd, že mnohem větčí odplata 190 za zlé bude věci než za dobré! Neb, což u člověk činí dobrého — postí se, modlí neb jiné dobré skutky vede —, nemuož to nikoli býti, aby se tu nětco marného nepřimísilo; ale za zlé věci, když jdú na člověka puotky, nesnáze, hanění, kaceřování a člověk snáší, chválí milého Boha — tu ť se nic nepřimísí, jedno ctnost velmi B 362 (vyn. U) světa TU — zhynuli a ztonuli] byli zůstali (!) nebo zhynuli v po- topě N — utunuli (!) u vodách T — 179 osum U — mnoho-li PRCNU — jich jest U — 180 smutná] vyn. P — 181 a to] jiní T, ale N, a tito C — všickni jiní C — volali řkauce U — Ukřižuj! vyn. B, Ukřižuj jeho T — Hlediž RCTU, Pošetř N — toho] pak T, na to N, pak toho C — množství, a tak nejspíš sklamán a sveden budeš T — 182 Nebo divná T — ved] to věc a RU, vyn. TN — [toho] vyn. KPRCNTU — našeho Pána T — «Je- žíše vyn. B, Ježíše nebo při jeho službě T — ono PRN — 183 za živa odrau C — onoho] ono PN, tohoto T — za živa upekau C — onoho hlavu] onomu hlavu PRCNTU — setnau RU — 184 «vyvlekú vytáhnú B, tahají a vlačí C — máš jeho službu, drahého pána Ježíše T, máš tu službu boží C — té] toho ani té C — služby boží C — než lépe T — 185 veď] vyn. T, vedě K — šarlatě RU, šarlatiech a v aksamítích T, šarlatích, v tykytě N — krásná slavná B — 186 A ... najblahoslavenější] nejsvětějším a nej- důstojnějším slauti T — A] vyn. U — á] vyn. KPCNU — najblahoslave- nější najduostojnější KPCN, nejblahoslavenější, nejdůstojnější RU — a nebo KR, ani C — Pavlovi tam v Římě T — ť] tu ť RNU — 187 lotry, buřiče C — zlé kacíře T — Kzlé... zbili a hanebně BT — hanebné ukrutně N —zbili a vyn. PRCU — 188 Ale] I N — bývá mezi lidmi NC — jakás' TN — «bývá jest BT — 189 dobré-li věci (skutky U) TCNU — zlé věci KPR — Odpověd tato k tomu můž dána bejti C — 190 bude] bývá NC — věci] více RU, větčí T — dobré. A tomu takto můž rozumíno bejti C — což kolivěk TNC — člověk] kolivěk P — 191 modlí se TC — vede] činí TU — to tak C — 192 marného] věčného C — 193—194 kaceřování ... chválí] vyn. R — a člověk ... chválí] vyn. U — 193 člověk to (+ vše C) PCNT — snáší trpělivau myslí T — 194 milého] pro milého RU, s (!) toho Pána T — 181 Luk. 23, 21 — 16*
Strana 244
244 200 195 veliká, jenž jest trpělivost, tu se shledává, a za to ť bude odplata, za to, zavrženu býti v světě; komu to Buoh dá míle trpěti, ten ť odplatu vezme! Jako David řiekal: »Já sobě zvolil zavrženým býti radějí v domu božím, než bydliti v stanech hříš- níkuov«. [I] dí dále čtení: »Vetce «Pán Šimonovi: Rozestřete síti své k lovení!« A odpověděv Šimon Petr vetce: »Přikazateli, přes celú noc lapajíce nic jsme nepopadli, alevšak v slovu tvém rozestru síti«. Toto máš v té řeči a to každý věz, ktož koli pracuje a kterak koli usiluje v «kterých dobrých skutcích, a nevede-li toho 205 vedlé slova božího a vedlé zákona jeho — žádní ti dobří skutkové neobrátí se sjemu k spasení, ale k zatracení a k věčné múce. Posť se, modl se, almužny dávaj, tělo boží přijímaj, choď v žíni, zpovídaj se — neuhodíš-li na to, aby to vedlé slova božieho vedl a zákona jeho, všecko to marné a ohavné před zhola nic N, nic jiného C — jedno] než K, toliko T, jediné ta svatá C — velmi] vyn. U — 195 jenž to RU — svatá trpělivost N — shledává v světě C — za to ť bude z toho B — 196 odplata nevýmluvná T — 196—197 za to ... řiekal hojná. Protož řekl svatý David B — 196 za to] vyn. TU — zavrženým TN — světě; blaze tomu N — komu] komu se toho zechce, jediné komu C — milý (+drahej N) Buoh RONTU — 197 trpěti] trpí R, snésti N — ten] takový T — David svatý RTU — říkával TNC — Já sem KPRCNTU — sobě] vyn. KPRNTU, sobě to, David C — vyvolil KPRONTU — 198 zavrženým ... radějí] abych byl zavržen (zavrženým T) KPRCNTU — božím raději T — bydliti] bych přebýval ve cti a v chvále KPRONTU — hřiešných KRU 200 [I] vyn. KPRCNTU — čtení] čtenie svaté KRCU, vyn. PTN — Řekl R — Vetce ... Šimonovi vyn. U — «Pán Šimonovi jim Ježíš B — k Šimonovi T — 201 své] vyn. TN — lovu K, lovení ryb RCNTU — od- pověděl CU — Petr] vyn. KPRON — vetce] vyn. RU, a řekl TC, řekl N — přes] vyn. K — 202 lapajíce] pracujíc KPRONTU — nepolapili R — — alevšak] ale KPRNTU, však C — k slovu tvému KPRCNU — 203 To C máš zavříno N — řeči za naučení T — a to] což T — věděti má, že T — kterak koli] vyn. T — 204 «kterých vyn. BU, kterých koli PRON — nevede] nečiní U — li] vyn. NC — 205 podlé N — vedlé zákona] zákona PCNT — jeho] toho (vyn. U) svatého RU, jeho (vyn. N) svatého TN — tij takoví T — «dobří vyn. B — 206 «jemu vyn. B — zatracení) daremní práci B — 207 Ba, posť KPCN — modli RTU — boží a krev boží TN — 208 chod a líhej T — 208—209 neuhodíš... jeho nebudeš-li živ vedlé zprávy zákona božího B, co ť to prospěje, nebudeš-li toho vésti podlé zákona božího a slova jeho svatého T — 208 neuhodíš] netrefíš N — podlé N — 209 svatého zákona C — jeho Kristova C, božího U — to] 197 Podle Ž. 84, 11 —
244 200 195 veliká, jenž jest trpělivost, tu se shledává, a za to ť bude odplata, za to, zavrženu býti v světě; komu to Buoh dá míle trpěti, ten ť odplatu vezme! Jako David řiekal: »Já sobě zvolil zavrženým býti radějí v domu božím, než bydliti v stanech hříš- níkuov«. [I] dí dále čtení: »Vetce «Pán Šimonovi: Rozestřete síti své k lovení!« A odpověděv Šimon Petr vetce: »Přikazateli, přes celú noc lapajíce nic jsme nepopadli, alevšak v slovu tvém rozestru síti«. Toto máš v té řeči a to každý věz, ktož koli pracuje a kterak koli usiluje v «kterých dobrých skutcích, a nevede-li toho 205 vedlé slova božího a vedlé zákona jeho — žádní ti dobří skutkové neobrátí se sjemu k spasení, ale k zatracení a k věčné múce. Posť se, modl se, almužny dávaj, tělo boží přijímaj, choď v žíni, zpovídaj se — neuhodíš-li na to, aby to vedlé slova božieho vedl a zákona jeho, všecko to marné a ohavné před zhola nic N, nic jiného C — jedno] než K, toliko T, jediné ta svatá C — velmi] vyn. U — 195 jenž to RU — svatá trpělivost N — shledává v světě C — za to ť bude z toho B — 196 odplata nevýmluvná T — 196—197 za to ... řiekal hojná. Protož řekl svatý David B — 196 za to] vyn. TU — zavrženým TN — světě; blaze tomu N — komu] komu se toho zechce, jediné komu C — milý (+drahej N) Buoh RONTU — 197 trpěti] trpí R, snésti N — ten] takový T — David svatý RTU — říkával TNC — Já sem KPRCNTU — sobě] vyn. KPRNTU, sobě to, David C — vyvolil KPRONTU — 198 zavrženým ... radějí] abych byl zavržen (zavrženým T) KPRCNTU — božím raději T — bydliti] bych přebýval ve cti a v chvále KPRONTU — hřiešných KRU 200 [I] vyn. KPRCNTU — čtení] čtenie svaté KRCU, vyn. PTN — Řekl R — Vetce ... Šimonovi vyn. U — «Pán Šimonovi jim Ježíš B — k Šimonovi T — 201 své] vyn. TN — lovu K, lovení ryb RCNTU — od- pověděl CU — Petr] vyn. KPRON — vetce] vyn. RU, a řekl TC, řekl N — přes] vyn. K — 202 lapajíce] pracujíc KPRONTU — nepolapili R — — alevšak] ale KPRNTU, však C — k slovu tvému KPRCNU — 203 To C máš zavříno N — řeči za naučení T — a to] což T — věděti má, že T — kterak koli] vyn. T — 204 «kterých vyn. BU, kterých koli PRON — nevede] nečiní U — li] vyn. NC — 205 podlé N — vedlé zákona] zákona PCNT — jeho] toho (vyn. U) svatého RU, jeho (vyn. N) svatého TN — tij takoví T — «dobří vyn. B — 206 «jemu vyn. B — zatracení) daremní práci B — 207 Ba, posť KPCN — modli RTU — boží a krev boží TN — 208 chod a líhej T — 208—209 neuhodíš... jeho nebudeš-li živ vedlé zprávy zákona božího B, co ť to prospěje, nebudeš-li toho vésti podlé zákona božího a slova jeho svatého T — 208 neuhodíš] netrefíš N — podlé N — 209 svatého zákona C — jeho Kristova C, božího U — to] 197 Podle Ž. 84, 11 —
Strana 245
245 210 tváří boží! «Vymysl sobě jakéž chceš modlitby, ulož sobě jakéž chceš posty (jakož toho mnoho mezi lidmi bývá) — jestliže na to neuhodíš, aby to vedlé slova božieho a zákona jeho vedl, vše darmo a nikoli se tobě k spasení neobrátí! Všichni dobří skutkové, kteréž muože člověk vésti, všecky svátosti, počna ode křtu, 215 všickni zákonové mnišťčí, jeptišťčí, «kteří koli, všecka řemesla, všichni obchodové — toho všeho nepovedau-li lidé vedlé slova božieho a zákona jeho, vše se to lidem obrátí k věčné mauce «na věky?. Nuže, milí křesťané, velikú-li o to péči máte, mnoho-li se o to staráte, mnoho-li se na to ptáte, kterak 220 byšte měli své skutky, svátosti, řemesla, obchody vésti vedlé slova božího? Ké k d»y kdo přijde a otáže se řka: »Milý kněže, nauč mne, kterak mám vedlé slova božího živ býti!«? Ano, slibuj, «bude ť! Mnedle, pomyslíte-li a uleknete-li se, slyšiec to? Řekni: »Nic, i drobte!« Milí, pomyslí-li kto z vás řka: »Já již na padesát 225 let do kostela chodím, a buohví, ano snad vše daremné!«? Jako tito rybáři: celú noc pracovali, lovili, a vše bylo darmo, dokudž slovo boží nezašlo. Babo, kmnedle», pomyslíš-li «ty řkúc: »Já již u měla muže neb dva«, — aneb druhá pět neb šest, B 363 vyn. U — 210—214 «Vymysl... vésti) bude, všecky modlitby B 210 Vymysli RNTU — jakéž] jakové P — jakéž] jakové P, jaký U — 211 půst U — bývá, [zvláště mezi papeženci] K — 212 neuhodíš] nepřijdeš T — jeho] jeho svatého N, Kristova C — vše jest T, vše to bude C — 213 na- darmo TNCU — tobě] vyn. PRONTU — 214 vésti činiti NU — od křtu N, od křtu až do sedmé svátosti T — 215 mniští, jeptiští KPRONTU — kteří koli vyn. BU — 216 všichni) i B — 216—217 «vedlé... a) v slovu božím a podlé B — 216 podlé TN — 217 božieho] vyn. U — jeho Kristova C, božího U — věčné] těžké RN — věčné mauce] těškému (!) a nesnesitedlnému trápení T — 218 «na věky» vyn. BC — velikú-li vy TC — 219 «mnoho-li se a B — 220 měli] mohli P — v svatosti C — vésti, aby byly U — 221 božího a vedlé zákona Kristova C — Ké . . . kdo] Kdo a kdy T, Kdy kdo U — Ké] vyn. R — Ké ... řka] Kdy vy přijdete a otážete se N — k«dy] ky (!) B — řka] vyn. PT — kněže, prosím T — 222 podlé N — Ano] vyn. K, Ú PRCT, Au NU — 223—224 «bude... drobte!« vyn. B — 223 bude] přijde N, půjde C — pomyslíte-li vy T, pomyslíte-li kdy N — uleknete-li se toho U — to] toto PNC, toto kázaní tak hrozné T — Řci PNCT — 224 i] vyn. PRCNTU — drobte] vyn. PRNU, kusa TC — pomyslíte T — li vy T — od padesáti PNT — 225 ano snad] snad to T, an to snad N — daremní bylo T — 226 přes celau T — lovili] s lovením U — bylo] vyn. P — nadarmo TNC — 227 boží drahého Pána Ježíše C — nevzešlo R — Babo, mnedle] Ty, kmeti, anebo ty, ženo RU — Babo] Nebo C — «mnedle) neb ty, kmeti B — «ty vyn. BCRU, ty kdy na to T — řkúc] »Ú, a P, řka: »Aj T, »Au N — 228 muže
245 210 tváří boží! «Vymysl sobě jakéž chceš modlitby, ulož sobě jakéž chceš posty (jakož toho mnoho mezi lidmi bývá) — jestliže na to neuhodíš, aby to vedlé slova božieho a zákona jeho vedl, vše darmo a nikoli se tobě k spasení neobrátí! Všichni dobří skutkové, kteréž muože člověk vésti, všecky svátosti, počna ode křtu, 215 všickni zákonové mnišťčí, jeptišťčí, «kteří koli, všecka řemesla, všichni obchodové — toho všeho nepovedau-li lidé vedlé slova božieho a zákona jeho, vše se to lidem obrátí k věčné mauce «na věky?. Nuže, milí křesťané, velikú-li o to péči máte, mnoho-li se o to staráte, mnoho-li se na to ptáte, kterak 220 byšte měli své skutky, svátosti, řemesla, obchody vésti vedlé slova božího? Ké k d»y kdo přijde a otáže se řka: »Milý kněže, nauč mne, kterak mám vedlé slova božího živ býti!«? Ano, slibuj, «bude ť! Mnedle, pomyslíte-li a uleknete-li se, slyšiec to? Řekni: »Nic, i drobte!« Milí, pomyslí-li kto z vás řka: »Já již na padesát 225 let do kostela chodím, a buohví, ano snad vše daremné!«? Jako tito rybáři: celú noc pracovali, lovili, a vše bylo darmo, dokudž slovo boží nezašlo. Babo, kmnedle», pomyslíš-li «ty řkúc: »Já již u měla muže neb dva«, — aneb druhá pět neb šest, B 363 vyn. U — 210—214 «Vymysl... vésti) bude, všecky modlitby B 210 Vymysli RNTU — jakéž] jakové P — jakéž] jakové P, jaký U — 211 půst U — bývá, [zvláště mezi papeženci] K — 212 neuhodíš] nepřijdeš T — jeho] jeho svatého N, Kristova C — vše jest T, vše to bude C — 213 na- darmo TNCU — tobě] vyn. PRONTU — 214 vésti činiti NU — od křtu N, od křtu až do sedmé svátosti T — 215 mniští, jeptiští KPRONTU — kteří koli vyn. BU — 216 všichni) i B — 216—217 «vedlé... a) v slovu božím a podlé B — 216 podlé TN — 217 božieho] vyn. U — jeho Kristova C, božího U — věčné] těžké RN — věčné mauce] těškému (!) a nesnesitedlnému trápení T — 218 «na věky» vyn. BC — velikú-li vy TC — 219 «mnoho-li se a B — 220 měli] mohli P — v svatosti C — vésti, aby byly U — 221 božího a vedlé zákona Kristova C — Ké . . . kdo] Kdo a kdy T, Kdy kdo U — Ké] vyn. R — Ké ... řka] Kdy vy přijdete a otážete se N — k«dy] ky (!) B — řka] vyn. PT — kněže, prosím T — 222 podlé N — Ano] vyn. K, Ú PRCT, Au NU — 223—224 «bude... drobte!« vyn. B — 223 bude] přijde N, půjde C — pomyslíte-li vy T, pomyslíte-li kdy N — uleknete-li se toho U — to] toto PNC, toto kázaní tak hrozné T — Řci PNCT — 224 i] vyn. PRCNTU — drobte] vyn. PRNU, kusa TC — pomyslíte T — li vy T — od padesáti PNT — 225 ano snad] snad to T, an to snad N — daremní bylo T — 226 přes celau T — lovili] s lovením U — bylo] vyn. P — nadarmo TNC — 227 boží drahého Pána Ježíše C — nevzešlo R — Babo, mnedle] Ty, kmeti, anebo ty, ženo RU — Babo] Nebo C — «mnedle) neb ty, kmeti B — «ty vyn. BCRU, ty kdy na to T — řkúc] »Ú, a P, řka: »Aj T, »Au N — 228 muže
Strana 246
246 a kmet též ženy tři neb čtyři —, »a snad jsme nikdiž toho man- 230 želství nevedli svedlé slova božího! Ach, nastojte, kterak nám bude?!« A když tak bylo, že množství veliké ryb vytáhli, a Petr, uzřev to, i padl k nohám Ježíšovým řka: »Vyjdi ode mne, Pane, nebo člověk hříšný jsem já!« Pohlediž na Petra, jakú ť jest pokoru 235 a poctivost učinil! Tu bychom my se měli naučiti, kde jest jeho drahé tělo, abychom se kořili, nížili, poctivě «se měli; neb komuž to milý Buoh dá, že se umí poctivě a vážně míti k jeho drahému tělu, ten člověk veliký hněv boží nad sebú kojí. Dí dále čtení svaté: »I vetce Pán k Šimonovi: Nechtěj 240 se báti! z toho již, že jsi se kořil a nížil, budeš lidi lapaje« — totiž slova božího učením a zákona božího vykládaním v zdravém — jednoho T — «neb dva vyn. B — aneb] a C — druhá] některá snad T, mnohá N — snad pět C — 228—229 neb ... nikdíž] a (aneb C) snad (vyn. C) sedm, a nikdiež jsem KC, a snad jsem nikdíž PNT — 229 a snad] avšak U — 230 nevedla KPCNT — podlé B — Ach] A KPRCU — nám] mi KP, mi to aneb več C, se se mnau T, se mnau N — 231 bude] bude, a ty, šéde, též KPN, stane, a ty snad, šé«d)e (ps. sletde!), též T, bude«, obráceno: »Kterak se se mnau stane před milým Bohem?!« A ty, šéde, též! C — 233 uzřel CU, spatřiv N — Pána Ježíše R, Páně Ježíšovým C — řka] vyn. R — Vejdi T, Odejdi N — Pane] vyn. K — 234 já] vyn. KPNT — Pohlediž tuto T — pokoru a] vyn. RU, pokoru zachoval a N — 235 učinil Pánu svému T — my] vyn. KRU — čemu učiti N — 236 tělo, buď v mon- strancí neb kde jinde N — abychom před ním padali N — Knížili vážně a B — «se vyn. BK, se a vážně RU, se k tomu N — měli. Ale již ť jest tento lid dábel zmíždil, že to mají mnozí za modlářství. Ó běda bude, nastojte! N — neb] vyn. N, a U — 237 to zajisté N — dáti ráči C — 238 veliký velmi U — kojí] ukojí RU, krotí C, kojí a činí radost a veselé anjelóm božím i všie řieši nebeské. Amen K, kojí. K tomu rač nám pomoc svau svatau dáti Bůh Otec i Syn i Duch svatý, je en Pán Bůh v Trojici po- žehnaný na věky věkův. Amen T - 239—244 Dí... Amen] vyn. KPNT — 239 «Dí . .. svaté) vyn. B - I vetce] Řekl RCU — Pán Ježíš C — k] vyn. RU — 240 z toho] vyn. C již] totiž C, již, totiž RU — nížil, neb z toho C — lapaje] loviti R, lapati neb loviti C — 240—244 totiž... radosti] slovem božím k věčnému životu. Pohlediž, milej člověče, co ť dobrého Petrovi přišlo z té veliké pokory. kterauž učinil drahému Pánu Ježíšovi, že jemu poručen auřad kněžskej a k lovení lidí a duší lidskejch. Napravmež se i my na tauž pokoru, a budem, věříme také, když nám to Pán Bůh dáti ráčí z milosti své, přivezeni k břehu nebeského království, jehož nám rač dopomoci ten, jenž kraluje na věky věkův C — 241 božího] mého R — učením ... božího] vyn. U — 242 také
246 a kmet též ženy tři neb čtyři —, »a snad jsme nikdiž toho man- 230 želství nevedli svedlé slova božího! Ach, nastojte, kterak nám bude?!« A když tak bylo, že množství veliké ryb vytáhli, a Petr, uzřev to, i padl k nohám Ježíšovým řka: »Vyjdi ode mne, Pane, nebo člověk hříšný jsem já!« Pohlediž na Petra, jakú ť jest pokoru 235 a poctivost učinil! Tu bychom my se měli naučiti, kde jest jeho drahé tělo, abychom se kořili, nížili, poctivě «se měli; neb komuž to milý Buoh dá, že se umí poctivě a vážně míti k jeho drahému tělu, ten člověk veliký hněv boží nad sebú kojí. Dí dále čtení svaté: »I vetce Pán k Šimonovi: Nechtěj 240 se báti! z toho již, že jsi se kořil a nížil, budeš lidi lapaje« — totiž slova božího učením a zákona božího vykládaním v zdravém — jednoho T — «neb dva vyn. B — aneb] a C — druhá] některá snad T, mnohá N — snad pět C — 228—229 neb ... nikdíž] a (aneb C) snad (vyn. C) sedm, a nikdiež jsem KC, a snad jsem nikdíž PNT — 229 a snad] avšak U — 230 nevedla KPCNT — podlé B — Ach] A KPRCU — nám] mi KP, mi to aneb več C, se se mnau T, se mnau N — 231 bude] bude, a ty, šéde, též KPN, stane, a ty snad, šé«d)e (ps. sletde!), též T, bude«, obráceno: »Kterak se se mnau stane před milým Bohem?!« A ty, šéde, též! C — 233 uzřel CU, spatřiv N — Pána Ježíše R, Páně Ježíšovým C — řka] vyn. R — Vejdi T, Odejdi N — Pane] vyn. K — 234 já] vyn. KPNT — Pohlediž tuto T — pokoru a] vyn. RU, pokoru zachoval a N — 235 učinil Pánu svému T — my] vyn. KRU — čemu učiti N — 236 tělo, buď v mon- strancí neb kde jinde N — abychom před ním padali N — Knížili vážně a B — «se vyn. BK, se a vážně RU, se k tomu N — měli. Ale již ť jest tento lid dábel zmíždil, že to mají mnozí za modlářství. Ó běda bude, nastojte! N — neb] vyn. N, a U — 237 to zajisté N — dáti ráči C — 238 veliký velmi U — kojí] ukojí RU, krotí C, kojí a činí radost a veselé anjelóm božím i všie řieši nebeské. Amen K, kojí. K tomu rač nám pomoc svau svatau dáti Bůh Otec i Syn i Duch svatý, je en Pán Bůh v Trojici po- žehnaný na věky věkův. Amen T - 239—244 Dí... Amen] vyn. KPNT — 239 «Dí . .. svaté) vyn. B - I vetce] Řekl RCU — Pán Ježíš C — k] vyn. RU — 240 z toho] vyn. C již] totiž C, již, totiž RU — nížil, neb z toho C — lapaje] loviti R, lapati neb loviti C — 240—244 totiž... radosti] slovem božím k věčnému životu. Pohlediž, milej člověče, co ť dobrého Petrovi přišlo z té veliké pokory. kterauž učinil drahému Pánu Ježíšovi, že jemu poručen auřad kněžskej a k lovení lidí a duší lidskejch. Napravmež se i my na tauž pokoru, a budem, věříme také, když nám to Pán Bůh dáti ráčí z milosti své, přivezeni k břehu nebeského království, jehož nám rač dopomoci ten, jenž kraluje na věky věkův C — 241 božího] mého R — učením ... božího] vyn. U — 242 také
Strana 247
247 rozumu. Pomáhajž nám také hříšným, milý Bože, abychom se právě tvého zákona přídrželi a jej skutečně plnili, abychom z tvé milosti došli nebeské radosti! Amen. * i nám R — hříšným lidem RU — milý, drahý Pane RU — 243 právě] vyn. RU — zákona a naučení RU — jej skutečně] je právě drželi R, a je U — plnili a zachovávali a RU — z tvé] zde tvé RU — 244 došli ... radosti] a hříchům odpuštění nabyli a potom radosti věčné dosáhli RU —
247 rozumu. Pomáhajž nám také hříšným, milý Bože, abychom se právě tvého zákona přídrželi a jej skutečně plnili, abychom z tvé milosti došli nebeské radosti! Amen. * i nám R — hříšným lidem RU — milý, drahý Pane RU — 243 právě] vyn. RU — zákona a naučení RU — jej skutečně] je právě drželi R, a je U — plnili a zachovávali a RU — z tvé] zde tvé RU — 244 došli ... radosti] a hříchům odpuštění nabyli a potom radosti věčné dosáhli RU —
Strana 248
Neděle šestá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Římanóm v SVI. kapitole. Bratří! Kteří koli pokřtěni jsme v Kristu Ježíši, v smrti jeho pokřtěni jsme. Nebo spolu 5pohřbeni jsme s ním skrze křest na smrt, aby, jakožjest Kristus vstal z mrtvých skrzeslávu Otce, tak i my v novotě života choďme. Nebo, poněvadž spolu štípeni učiněni jsme v podo- benství smrti jeho, spolu i vzkříšeni budeme, 10to vědúce, že starýčlověk nášspoluukřižován jest, aby zkaženo bylo tělo hřícha, abychom více neslaužili hříchu. Nebo kto jest umřel hříchu, spravedlivučiněnjestodhříchu. Nebo, poněvadž sme zemřeli s Kristem, věříme, že 15také spolu budeme živi s ním, věldúce to, že B364 Kristus, vstav z mrtvých, již více neumírá, smrtvícejemu nebude panovati. Nebo, ktojest umřel hříchu, umřel jest jednau; ale že jest živ, živ jest Bohu. Tak i vy domnívajte se za- 20jisté mrtvi býti hříchu, ale živi jsúce Bohu v Kristu Ježíši, Pánu našem. 2—21 Epištola ... našem] vyn. R — 2 svatého Pavla k] vyn. N VI. VII. (!) B — kapitole] vyn. U — 3—21 Kteří koli ... našem] Zůstaneme-li v hříchu, aby se milost rozhojnila. Odstup to! Kteří sme zemřeli hříchu. (Konec:) Krista, Pána našeho U — 4 Nebo] vyn. P — 5 pohřebeni T — jsme] jsauc P — abychom P — 7 Boha Otce K — tak abychom P - novotě] obnovení T s chodili PC 8 poněvadž ač K — spolu] vyn. P — učiněni] vyn. P — v] ku PNT 9 spolu také P, spolu s ním T — 10 s ním ukřižován P — 13 spravedlivě C - Nebo, poněvadž A jestliže KC, Nebo P, A poněvadž TN — 14 zemřeli-li sme P — umřeli TN — 15 to] vyn. PCNT — 16 vstal C — více] vyn. KPNT neumře TN — 18 ale] a P — žej kdož N — 19—20 Tak ... jsúce] vyn. (!) TN — domnívajte .. . býti] mějte za to, že ste umřeli zajisté P — 20 mrtvé K — živé K — jsúce] vyn. KC, ste P — 21 našem! Amen C, našem. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 3 nn. Řím. 6, 3—11.
Neděle šestá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Římanóm v SVI. kapitole. Bratří! Kteří koli pokřtěni jsme v Kristu Ježíši, v smrti jeho pokřtěni jsme. Nebo spolu 5pohřbeni jsme s ním skrze křest na smrt, aby, jakožjest Kristus vstal z mrtvých skrzeslávu Otce, tak i my v novotě života choďme. Nebo, poněvadž spolu štípeni učiněni jsme v podo- benství smrti jeho, spolu i vzkříšeni budeme, 10to vědúce, že starýčlověk nášspoluukřižován jest, aby zkaženo bylo tělo hřícha, abychom více neslaužili hříchu. Nebo kto jest umřel hříchu, spravedlivučiněnjestodhříchu. Nebo, poněvadž sme zemřeli s Kristem, věříme, že 15také spolu budeme živi s ním, věldúce to, že B364 Kristus, vstav z mrtvých, již více neumírá, smrtvícejemu nebude panovati. Nebo, ktojest umřel hříchu, umřel jest jednau; ale že jest živ, živ jest Bohu. Tak i vy domnívajte se za- 20jisté mrtvi býti hříchu, ale živi jsúce Bohu v Kristu Ježíši, Pánu našem. 2—21 Epištola ... našem] vyn. R — 2 svatého Pavla k] vyn. N VI. VII. (!) B — kapitole] vyn. U — 3—21 Kteří koli ... našem] Zůstaneme-li v hříchu, aby se milost rozhojnila. Odstup to! Kteří sme zemřeli hříchu. (Konec:) Krista, Pána našeho U — 4 Nebo] vyn. P — 5 pohřebeni T — jsme] jsauc P — abychom P — 7 Boha Otce K — tak abychom P - novotě] obnovení T s chodili PC 8 poněvadž ač K — spolu] vyn. P — učiněni] vyn. P — v] ku PNT 9 spolu také P, spolu s ním T — 10 s ním ukřižován P — 13 spravedlivě C - Nebo, poněvadž A jestliže KC, Nebo P, A poněvadž TN — 14 zemřeli-li sme P — umřeli TN — 15 to] vyn. PCNT — 16 vstal C — více] vyn. KPNT neumře TN — 18 ale] a P — žej kdož N — 19—20 Tak ... jsúce] vyn. (!) TN — domnívajte .. . býti] mějte za to, že ste umřeli zajisté P — 20 mrtvé K — živé K — jsúce] vyn. KC, ste P — 21 našem! Amen C, našem. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 3 nn. Řím. 6, 3—11.
Strana 249
249 Čtení svatého Matúše v páté kapitole. Za onoho času řekl Ježíš učedlníkóm svým a zástupuomžidovským: »Zajisté, pravímvám, 25 nebude-li hojnější spravedlivost vaše nežli mistruov a zákonníkuov, nevejdete do králov- ství nebeského. Slyšeli jste, že řečeno jest starým: »Nezabíš!; ale ktož zabí, hoden bude saudu.« Alejá pravím vám, že každý, kto sehněvá 30na bratra svého, hoden bude saudu; kto by pak řekl bratru svému: »racha«, hoden bude rady; a kto by řekl: »blázne«, hoden bude pekelního ohně. Protož, obětuješ-li dar svůj k uoltáři a tu se rozpomeneš, že bratr má tvuoj proti tobě 35nětco, opusť tu dar svůj před oltářem a jdi; prvé směř se z bratrem tvým, a tehdy přijda obětovati budeš dar svuoj.« 22 Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Math. V. Sláva tobě, — Hospodine! N — svatého Matúše] svaté, napsal svatý Matauš U 23 V ten čas KPCNTU — 23—24 Za ... židovským] vyn. R — 24 a zástupuom židovským] vyn. KPCNTU — Zajisté] Věru K, Jistě, jistě RC, vyn. PNT — pravím vám] vyn. PNT — 25—37 hojnější... svuoj«] hoj- něj. (!) etc. Vajklad R — 25 vaše více U — 26 mistruov ... nevejdete) v zákoně zběhlých a farizejů, nebudete moci vjíti U — 27—37 Slyšeli... budeš] Konec: obětuj U — 27 povědíno PNT — 28 ale ... zabí pakli by — kdo zabil P, nebo kdož zabije NT, a kdož by zabil C — hoden] vinen K — 29 saudem K — Ale já] Já pak K — 30 svého [bez slušné příčiny] K hoden] vinen K — ale kto K — by pak řekl] dí NT pak] vyn. KPC 31 rady] odsauzení PNT — 32 by pak K — by řekl] dí NT — 33 tvuoj K na oltáři PN — 35 opusť) zanechej N, nechej C — tu] vyn. T — daru svého N, daru tvého C — tvuoj K — 36 smiř KPNT — tvým] vyn. K, svým P — tehdy] potom P, vyn. N — 37 obětovati budeš] obětuj N — tvuoj KC, svuoj. Vejklad PN, svůj. Vejklad na to svaté čtení T, svůj. Vejklad XLII. na svaté čtení U Na str. 260a dole v K přípisek: [Na toto čtení vejkladu jest vyložení šestero přikázaní Nového zákona, chceme-li dokonalejší bejti nežli lid židovský, a nynější křesťané je již dokonce zavrhli, ani mládeže a dítek ve školách jim neučí]. — Na str. 260b dole v K jest pří- pisek: [Než nynější pak křesťané, na samau víru spoléhající, všecku spravedlnost, pobožnost a sumau všecky svaté cnosti potupujíc zamítají, jen na samau víru se bezpečí pravíce, že je sama víra spasí, všecka boží přikázaní, nic jich nevážíce, svobodně přestupují] — 23 nn. Mat. 5, 20—24.
249 Čtení svatého Matúše v páté kapitole. Za onoho času řekl Ježíš učedlníkóm svým a zástupuomžidovským: »Zajisté, pravímvám, 25 nebude-li hojnější spravedlivost vaše nežli mistruov a zákonníkuov, nevejdete do králov- ství nebeského. Slyšeli jste, že řečeno jest starým: »Nezabíš!; ale ktož zabí, hoden bude saudu.« Alejá pravím vám, že každý, kto sehněvá 30na bratra svého, hoden bude saudu; kto by pak řekl bratru svému: »racha«, hoden bude rady; a kto by řekl: »blázne«, hoden bude pekelního ohně. Protož, obětuješ-li dar svůj k uoltáři a tu se rozpomeneš, že bratr má tvuoj proti tobě 35nětco, opusť tu dar svůj před oltářem a jdi; prvé směř se z bratrem tvým, a tehdy přijda obětovati budeš dar svuoj.« 22 Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Math. V. Sláva tobě, — Hospodine! N — svatého Matúše] svaté, napsal svatý Matauš U 23 V ten čas KPCNTU — 23—24 Za ... židovským] vyn. R — 24 a zástupuom židovským] vyn. KPCNTU — Zajisté] Věru K, Jistě, jistě RC, vyn. PNT — pravím vám] vyn. PNT — 25—37 hojnější... svuoj«] hoj- něj. (!) etc. Vajklad R — 25 vaše více U — 26 mistruov ... nevejdete) v zákoně zběhlých a farizejů, nebudete moci vjíti U — 27—37 Slyšeli... budeš] Konec: obětuj U — 27 povědíno PNT — 28 ale ... zabí pakli by — kdo zabil P, nebo kdož zabije NT, a kdož by zabil C — hoden] vinen K — 29 saudem K — Ale já] Já pak K — 30 svého [bez slušné příčiny] K hoden] vinen K — ale kto K — by pak řekl] dí NT pak] vyn. KPC 31 rady] odsauzení PNT — 32 by pak K — by řekl] dí NT — 33 tvuoj K na oltáři PN — 35 opusť) zanechej N, nechej C — tu] vyn. T — daru svého N, daru tvého C — tvuoj K — 36 smiř KPNT — tvým] vyn. K, svým P — tehdy] potom P, vyn. N — 37 obětovati budeš] obětuj N — tvuoj KC, svuoj. Vejklad PN, svůj. Vejklad na to svaté čtení T, svůj. Vejklad XLII. na svaté čtení U Na str. 260a dole v K přípisek: [Na toto čtení vejkladu jest vyložení šestero přikázaní Nového zákona, chceme-li dokonalejší bejti nežli lid židovský, a nynější křesťané je již dokonce zavrhli, ani mládeže a dítek ve školách jim neučí]. — Na str. 260b dole v K jest pří- pisek: [Než nynější pak křesťané, na samau víru spoléhající, všecku spravedlnost, pobožnost a sumau všecky svaté cnosti potupujíc zamítají, jen na samau víru se bezpečí pravíce, že je sama víra spasí, všecka boží přikázaní, nic jich nevážíce, svobodně přestupují] — 23 nn. Mat. 5, 20—24.
Strana 250
250 Toto čtení svaté učí a okazuje nám, jaká má býti naše spra- vedlnost. Neb jest to dávno prorokov gáno»; Ozé prorok «mluví 40řka»: »V ten čas hledajte Pána Boha, když přijde ten, kterýž bude učiti spravedlnosti«. To jest bylo prorokováno o Pánu Je- žíšovi. Též prorokoval Izaiáš, též Jeremiáš. Neb jest jediný «ten» Pán Ježíš, kterýž nás naučil spravedlnosti dokonalé, a druhé, že on sám dal rozum a vyložil sa vyjédřil oněch u deset přiká- B 365 45 zaní, ješto slovú veliká přikázaní; neb hned po tomto čtení tu se jmenuje «pořád šest přikázaní božích, ješto slovú menší — ne proto, by byla menší, ale proto, že je sobě lidé najméně váží —, ale v pravé pravdě jsú ť větčí, neb jsú větčí odplaty. Proč? Proto, neb jsú těžší k naplnění a jsú pravé jádro oněch desíti. V těch 50 se zavírá a vypravuje, kteraková má býti naše spravedlnost křesťanská: aby se nehněval, cizé ženy nežádal, s svú řádně aby obýval a ji miloval, nikoli nepřisahal, zlého za zlé neoplacoval, nepřátely aby miloval, dobře jim činil, za ně se Bohu modlil. To ť jest těch šest přikázaní, to ť jest ta spravedlnost křesťanská, bez 38 Toto ... svaté] V tomto svatém a důstojném čtení T — okazuje před oči klade N — jaková P — 39 to] vyn. KPCNT - prorokoval B — Ozeáš RNU — skrze Ozé (Ozeáše C), proroka božího (vyn. C) TC - «mluví řka takto B, kterejž mluvil C — mluví] vyn. T — 40 řka] vyn. RU — V vyn. PNT — den a čas U — Boha] vyn. U — 42 Izaiáš prorok C — též a RU, i T, vyn. N — «ten) vyn. B — 43 Pán náš C — Ježíš Kristus C - takové spravedlivosti N — druhé] také T — 44 rozum, osvícení T — ga vy- jédřil vyn. B, a vyjádřil takovau spravedlnost, to jest T — 45 slovů] se jmenují N — přikázaní boží N — neb] a U — svatém čtení NCT — 46 jmenují KRU, jmenuje nebo vypisuje N — pořád vyn. B, pořádně N — šestero N — boží N — 46—47 ne proto ... menší vyn. KU — 47 ale proto] ale PNT — sobě] vyn. N — najméně] méně KPCT, málo RU vážie [ dokonce nic] K — 48 pravé] vyn. U — pravdě že t C — neb] a R, ale U — neb jsú větčí] vyn. N — mnohem větší T — 48—49 Proč ... neb protože RU, A to proto, nebo T, I otážeš se snad někdo, proč sau větší odplaty? Odpověd tato jest: Proto, neb C — 49 jako pravé T — desíti přikázaní (+ větších RU, božích N) PRCNTU — V těch] vyn. RU, V nichžto T — 50 kteraká (+ a jaká T) KPNT, jaká CU — 51 aby se žádný křesťan nikdy N — 51—52 s svú ... miloval] svú řádně miloval a (+ [s ní] K) obýval KPNT — aby obýval a ji] vyn. C — 52 ji miloval] aby U - 52 -53 nikoli .. . miloval] vyn. (!) C — 52 nikoliv aby R, nikoliv na pravdě ani na křivdě T — neodplacoval RNT, neodplácel U, nenavracoval KP — 53 aby] vyn. RNU, své T — Bohu] vyn. KPN — modlil, totižto nepřátelům svým, nikoli nepřisahal, zlého za zlé nenavracel C — 54 to ť jest] totiž T — 40 Podle Oz. 10, 12 — 42 Iz. 11, 4; Jer. 23, 5 —
250 Toto čtení svaté učí a okazuje nám, jaká má býti naše spra- vedlnost. Neb jest to dávno prorokov gáno»; Ozé prorok «mluví 40řka»: »V ten čas hledajte Pána Boha, když přijde ten, kterýž bude učiti spravedlnosti«. To jest bylo prorokováno o Pánu Je- žíšovi. Též prorokoval Izaiáš, též Jeremiáš. Neb jest jediný «ten» Pán Ježíš, kterýž nás naučil spravedlnosti dokonalé, a druhé, že on sám dal rozum a vyložil sa vyjédřil oněch u deset přiká- B 365 45 zaní, ješto slovú veliká přikázaní; neb hned po tomto čtení tu se jmenuje «pořád šest přikázaní božích, ješto slovú menší — ne proto, by byla menší, ale proto, že je sobě lidé najméně váží —, ale v pravé pravdě jsú ť větčí, neb jsú větčí odplaty. Proč? Proto, neb jsú těžší k naplnění a jsú pravé jádro oněch desíti. V těch 50 se zavírá a vypravuje, kteraková má býti naše spravedlnost křesťanská: aby se nehněval, cizé ženy nežádal, s svú řádně aby obýval a ji miloval, nikoli nepřisahal, zlého za zlé neoplacoval, nepřátely aby miloval, dobře jim činil, za ně se Bohu modlil. To ť jest těch šest přikázaní, to ť jest ta spravedlnost křesťanská, bez 38 Toto ... svaté] V tomto svatém a důstojném čtení T — okazuje před oči klade N — jaková P — 39 to] vyn. KPCNT - prorokoval B — Ozeáš RNU — skrze Ozé (Ozeáše C), proroka božího (vyn. C) TC - «mluví řka takto B, kterejž mluvil C — mluví] vyn. T — 40 řka] vyn. RU — V vyn. PNT — den a čas U — Boha] vyn. U — 42 Izaiáš prorok C — též a RU, i T, vyn. N — «ten) vyn. B — 43 Pán náš C — Ježíš Kristus C - takové spravedlivosti N — druhé] také T — 44 rozum, osvícení T — ga vy- jédřil vyn. B, a vyjádřil takovau spravedlnost, to jest T — 45 slovů] se jmenují N — přikázaní boží N — neb] a U — svatém čtení NCT — 46 jmenují KRU, jmenuje nebo vypisuje N — pořád vyn. B, pořádně N — šestero N — boží N — 46—47 ne proto ... menší vyn. KU — 47 ale proto] ale PNT — sobě] vyn. N — najméně] méně KPCT, málo RU vážie [ dokonce nic] K — 48 pravé] vyn. U — pravdě že t C — neb] a R, ale U — neb jsú větčí] vyn. N — mnohem větší T — 48—49 Proč ... neb protože RU, A to proto, nebo T, I otážeš se snad někdo, proč sau větší odplaty? Odpověd tato jest: Proto, neb C — 49 jako pravé T — desíti přikázaní (+ větších RU, božích N) PRCNTU — V těch] vyn. RU, V nichžto T — 50 kteraká (+ a jaká T) KPNT, jaká CU — 51 aby se žádný křesťan nikdy N — 51—52 s svú ... miloval] svú řádně miloval a (+ [s ní] K) obýval KPNT — aby obýval a ji] vyn. C — 52 ji miloval] aby U - 52 -53 nikoli .. . miloval] vyn. (!) C — 52 nikoliv aby R, nikoliv na pravdě ani na křivdě T — neodplacoval RNT, neodplácel U, nenavracoval KP — 53 aby] vyn. RNU, své T — Bohu] vyn. KPN — modlil, totižto nepřátelům svým, nikoli nepřisahal, zlého za zlé nenavracel C — 54 to ť jest] totiž T — 40 Podle Oz. 10, 12 — 42 Iz. 11, 4; Jer. 23, 5 —
Strana 251
251 55 niž nelze spasenu býti, jakož [teď] Pán dí: »Jistě, nebude-li hoj- nější spravedlivost vaše nežli mistruov a zákonníkuov, nevejdete do nebe!« Jiné ť jsú toto spravedlnosti naše , na něž «křes- ťané» zpoléhají. Teď, «člověče, když my již dítě pokřtíme potom páteři naučíme, potom aby se teď postilo, «vigiljí zacho- 60 vávalo, potom ke zpovědi, potom k tělu božímu; ale na toto se neohlédneme: »Milujte nepřátely vaše, zlého za zlé neodpla- cujte« a jiné, «aniž sobě toho vážíme. A my, kněží, když hodiny odříkáme, a mniší, «že kápi vezmú a «teď že bosi se túlají, před ženami nohy ohalujíce — aha! není to dobře! Tudy 65 jest «veď David padl [veď], když uzřel Bersabé, ana sobě nohy myje. To ť «by bylo» teď provázkem se opásati a na něm pět uzlíkuov; «ale na ono ť se neohlédnú», a jediné mu říci slovo protivné, uzříš, an ť se zbauří jako šatan, zsápá se jako lítý pes» o- jest] vyn. C — 55 nelze] nelze nikoli C, nemůž U — spasen U — [teď vyn. KPRCNTU — Pán Bůh C — praví T — Jistě] vyn. KPRU, Jistě, pravím vám C — 56 vaše] křesťanská U — nežli... zákonníkuov] vyn. PRTU, jistě K (pozdějším přepsáním, nejspíše za pův. věru) — nevejdete] žádný nevejde U — 57 nebej království nebeského C - to C — «naše) křesťanské B — něž] niž P, kteréž toliko sami T — křes- ťané) vyn. B — 58 zpoléhají domnívajíce se, že skrze ně přijdau k spa- sení T — člověče vyn. BT, člověče, ved C — když že T — již teď již K, vyn. T — pokřtiti dáme T — 59 páteři] modlitbě P, modlitbám C, páteřům RU, otčenáš T — potom, přijda k letům N — ted] vyn. T — Kvigiljí zachovávalo vyn. B — zachovalo PU — 60 potom ke zpovědi] vyn. RU — ke zpovědi] se zpovídalo T, ke zpovědi šlo a N — potom] a po spovědi T — potom... božímu] a potom také k velebnejm svátostem, k tělu a krvi Páně C — božímu šlo T — to U — 61 neohlídnete R, oni ne- ohlédnau C, nic neohlídneme N — vaše] své U, vaše, dobře čiňte těm, kteří se vám protiví N — 62 «aniž... vážíme toho sobě nic nevážíme B — sobě co NC — my] vyn. T — 63 hodiny] horas N — řiekáme KPRNU, říkají T, zříkáme C — mniší teď C — «že vyn. B — «teď že vyn. B — 64 taulají po městě N — nohy] se N — odhalujíc KN, ohalují PT, ohr- nují R, odkrejvají U — aha] ach T, oho C — to] vyn. PNT — dobře, není T, dobré R, dobře pohříchu C — 65 Kveď vyn. BCT, jistě N, viď U — [veď] tu TN, vyn. KPRCU — uzřel (viděl PNT), ano KPNT — Bersabé, ženu Uriášovu C — ana sobě] vyn. KPNT, ana CR, ano U — 66—67 To ... uzlíkuov] když oni se toliko provazem opáší a na něm pět uzlíkův udě- lají T — 66 «by bylo vyn. BU — 67 uzlíkuov míti N — ale ... ne- “— ohlédnú vyn. B — neohlédne C — řci KPRCTU, řekni N — slovce C 68 an ť] kterak T — bauři U — šatan, zsápá se jako] vyn. K — zsápá ... 61 Mat. 5, 44; Řím. 12, 17 — 65 2. Sam. 11, 2 nn.
251 55 niž nelze spasenu býti, jakož [teď] Pán dí: »Jistě, nebude-li hoj- nější spravedlivost vaše nežli mistruov a zákonníkuov, nevejdete do nebe!« Jiné ť jsú toto spravedlnosti naše , na něž «křes- ťané» zpoléhají. Teď, «člověče, když my již dítě pokřtíme potom páteři naučíme, potom aby se teď postilo, «vigiljí zacho- 60 vávalo, potom ke zpovědi, potom k tělu božímu; ale na toto se neohlédneme: »Milujte nepřátely vaše, zlého za zlé neodpla- cujte« a jiné, «aniž sobě toho vážíme. A my, kněží, když hodiny odříkáme, a mniší, «že kápi vezmú a «teď že bosi se túlají, před ženami nohy ohalujíce — aha! není to dobře! Tudy 65 jest «veď David padl [veď], když uzřel Bersabé, ana sobě nohy myje. To ť «by bylo» teď provázkem se opásati a na něm pět uzlíkuov; «ale na ono ť se neohlédnú», a jediné mu říci slovo protivné, uzříš, an ť se zbauří jako šatan, zsápá se jako lítý pes» o- jest] vyn. C — 55 nelze] nelze nikoli C, nemůž U — spasen U — [teď vyn. KPRCNTU — Pán Bůh C — praví T — Jistě] vyn. KPRU, Jistě, pravím vám C — 56 vaše] křesťanská U — nežli... zákonníkuov] vyn. PRTU, jistě K (pozdějším přepsáním, nejspíše za pův. věru) — nevejdete] žádný nevejde U — 57 nebej království nebeského C - to C — «naše) křesťanské B — něž] niž P, kteréž toliko sami T — křes- ťané) vyn. B — 58 zpoléhají domnívajíce se, že skrze ně přijdau k spa- sení T — člověče vyn. BT, člověče, ved C — když že T — již teď již K, vyn. T — pokřtiti dáme T — 59 páteři] modlitbě P, modlitbám C, páteřům RU, otčenáš T — potom, přijda k letům N — ted] vyn. T — Kvigiljí zachovávalo vyn. B — zachovalo PU — 60 potom ke zpovědi] vyn. RU — ke zpovědi] se zpovídalo T, ke zpovědi šlo a N — potom] a po spovědi T — potom... božímu] a potom také k velebnejm svátostem, k tělu a krvi Páně C — božímu šlo T — to U — 61 neohlídnete R, oni ne- ohlédnau C, nic neohlídneme N — vaše] své U, vaše, dobře čiňte těm, kteří se vám protiví N — 62 «aniž... vážíme toho sobě nic nevážíme B — sobě co NC — my] vyn. T — 63 hodiny] horas N — řiekáme KPRNU, říkají T, zříkáme C — mniší teď C — «že vyn. B — «teď že vyn. B — 64 taulají po městě N — nohy] se N — odhalujíc KN, ohalují PT, ohr- nují R, odkrejvají U — aha] ach T, oho C — to] vyn. PNT — dobře, není T, dobré R, dobře pohříchu C — 65 Kveď vyn. BCT, jistě N, viď U — [veď] tu TN, vyn. KPRCU — uzřel (viděl PNT), ano KPNT — Bersabé, ženu Uriášovu C — ana sobě] vyn. KPNT, ana CR, ano U — 66—67 To ... uzlíkuov] když oni se toliko provazem opáší a na něm pět uzlíkův udě- lají T — 66 «by bylo vyn. BU — 67 uzlíkuov míti N — ale ... ne- “— ohlédnú vyn. B — neohlédne C — řci KPRCTU, řekni N — slovce C 68 an ť] kterak T — bauři U — šatan, zsápá se jako] vyn. K — zsápá ... 61 Mat. 5, 44; Řím. 12, 17 — 65 2. Sam. 11, 2 nn.
Strana 252
252 na řetěze! Ale o tyto se spravedlnosti ne «po»staráme, ješto milý 70 Buoh věruje se, že bez nich do nebe nepřijdeme. Jako toho žádal David na milém Bohu řka: »Ó, by byly zpraveny cesty mé k ostří- haní tvých spravedlností!« Ale my se o to nepostaráme a mníme, že nám to tak splyne. Protož dí čtení svaté dále: ll »Slyšeli jste, že řečeno jest B 366 75 starým: »Nezabíš! Nebo» ktož by zabil, hoden bude saudu«. Nebo tak jest bylo v Starém zákoně, že jsú oni mněli (!) za to, když jedne rukama nezabili, jinak že jsú nehřešili; a na tom jsú blaudili. Protož teď Pán Ježíš přišed učí dokonalé spravedlnosti a dává rozum a vykládá to přikázaní »Nezabíš!« řka: »Ale «já-- 80 pravím vám, že každý, ktož se hněvá na bratra svého, hoden bude saudu«, i pokládá «tuto Pán Ježíš tauž pomstu pro hněv nám jako oněm pro vraždu. Pohlediž mnedle, mnoho-li my sobě vážíme to přikázaní jedno z šesti, [nehněvati se,] ješto nám Pán [Ježíš] zapovídá pod tauž pokutau jako koněm vraždu! A mi- pes vyn. B — zsápá se] sápati bude N — lítý] vsteklý RU — pes a nedvěd T — 69 řetěze: tož to náboženství pod kápí N — tuto spravedlnost se N — nestaráme B, nepostarají C — ješto] ještě (!) C — 70 věruje se] praví K (změnou z pův. slova nějakého jiného!), jistí P, před- povídá RU, se zavázal C, se zavazuje TN — nevejdem KPN — 70—71 toho ... David] dí David a žádá toho U — 70 žádával T — 71 David svatý RT — Ó] vyn. N — by] bóhdajž K, dej Bůh, aby CT, Dejž, Pane Bože, aby N, dejž mi, milý Bože, aby RU — 72 svatých spravedlivostí T — o to nic T, o to kusa N — domníváme se C — 73 vám] vyn. U — to tak vyn. C, to jedne tak U — [jako z husy voda] splyne K — 74 Protož] I KPCNT — praví T - svaté ... že] vyn. KP, svaté R — dále] vyn. CU — Slyšeli jste, že] vyn. NTU — Povědíno N — 75 Nezabíš vyn. RU — Nebo A BC — 76 Nebo] A RU, vyn. TN — měli KRONU, se domnívali T — za to] a na tom sau blaudili, že PNT — 77 jedne] toliko TN — rukami T, rukama tělesnýma N — nezamordovali člověka N — jinak] vyn. N — nezhřešili PC — a na tom jsú blaudili] vyn. PNT — na tom] v tom C — 78 velmi blaudili C — Protož] I PN, AT — ted] již ted’ PN, vyn. TU — přišed na tento svět T, přišel, již C, přišel U — učí všecky T — dokonalejší U — 79 vykládá to] výklad toho K, vykládá, člověče, tobě to C — »Člověče, nezabiješ!« RU — Kjáz vyn. B — 80 každý] vyn. K — svého, vražedlník jest a C — vinen aneb hoden R — bude] jest R — 81—82 (tuto ... oněm nám B — 81 tauž] tu U — 82 oněm starým T — Po- hlediž] Pošetřmež toho TN — mnedle] my bedlivě N — my] vyn. PC — 83 toho TN — jedno] vyn. K, jednoho TN — [nehněvati se] vyn. KPRCNU, totiž hněvu T — nám] jej T — 84 [Ježíš] vyn. KPRNTU, Bůh C — za- poviedá hněv KPN — Koněm Židuom BN, vyn. T — 85 jeho] boží T, 71 Podle Ž. 119, 5 —
252 na řetěze! Ale o tyto se spravedlnosti ne «po»staráme, ješto milý 70 Buoh věruje se, že bez nich do nebe nepřijdeme. Jako toho žádal David na milém Bohu řka: »Ó, by byly zpraveny cesty mé k ostří- haní tvých spravedlností!« Ale my se o to nepostaráme a mníme, že nám to tak splyne. Protož dí čtení svaté dále: ll »Slyšeli jste, že řečeno jest B 366 75 starým: »Nezabíš! Nebo» ktož by zabil, hoden bude saudu«. Nebo tak jest bylo v Starém zákoně, že jsú oni mněli (!) za to, když jedne rukama nezabili, jinak že jsú nehřešili; a na tom jsú blaudili. Protož teď Pán Ježíš přišed učí dokonalé spravedlnosti a dává rozum a vykládá to přikázaní »Nezabíš!« řka: »Ale «já-- 80 pravím vám, že každý, ktož se hněvá na bratra svého, hoden bude saudu«, i pokládá «tuto Pán Ježíš tauž pomstu pro hněv nám jako oněm pro vraždu. Pohlediž mnedle, mnoho-li my sobě vážíme to přikázaní jedno z šesti, [nehněvati se,] ješto nám Pán [Ježíš] zapovídá pod tauž pokutau jako koněm vraždu! A mi- pes vyn. B — zsápá se] sápati bude N — lítý] vsteklý RU — pes a nedvěd T — 69 řetěze: tož to náboženství pod kápí N — tuto spravedlnost se N — nestaráme B, nepostarají C — ješto] ještě (!) C — 70 věruje se] praví K (změnou z pův. slova nějakého jiného!), jistí P, před- povídá RU, se zavázal C, se zavazuje TN — nevejdem KPN — 70—71 toho ... David] dí David a žádá toho U — 70 žádával T — 71 David svatý RT — Ó] vyn. N — by] bóhdajž K, dej Bůh, aby CT, Dejž, Pane Bože, aby N, dejž mi, milý Bože, aby RU — 72 svatých spravedlivostí T — o to nic T, o to kusa N — domníváme se C — 73 vám] vyn. U — to tak vyn. C, to jedne tak U — [jako z husy voda] splyne K — 74 Protož] I KPCNT — praví T - svaté ... že] vyn. KP, svaté R — dále] vyn. CU — Slyšeli jste, že] vyn. NTU — Povědíno N — 75 Nezabíš vyn. RU — Nebo A BC — 76 Nebo] A RU, vyn. TN — měli KRONU, se domnívali T — za to] a na tom sau blaudili, že PNT — 77 jedne] toliko TN — rukami T, rukama tělesnýma N — nezamordovali člověka N — jinak] vyn. N — nezhřešili PC — a na tom jsú blaudili] vyn. PNT — na tom] v tom C — 78 velmi blaudili C — Protož] I PN, AT — ted] již ted’ PN, vyn. TU — přišed na tento svět T, přišel, již C, přišel U — učí všecky T — dokonalejší U — 79 vykládá to] výklad toho K, vykládá, člověče, tobě to C — »Člověče, nezabiješ!« RU — Kjáz vyn. B — 80 každý] vyn. K — svého, vražedlník jest a C — vinen aneb hoden R — bude] jest R — 81—82 (tuto ... oněm nám B — 81 tauž] tu U — 82 oněm starým T — Po- hlediž] Pošetřmež toho TN — mnedle] my bedlivě N — my] vyn. PC — 83 toho TN — jedno] vyn. K, jednoho TN — [nehněvati se] vyn. KPRCNU, totiž hněvu T — nám] jej T — 84 [Ježíš] vyn. KPRNTU, Bůh C — za- poviedá hněv KPN — Koněm Židuom BN, vyn. T — 85 jeho] boží T, 71 Podle Ž. 119, 5 —
Strana 253
253 85 láček jeho, svatý Jan, dí: »Každý, ktož se hněvá na bratra svého, vražedlník jest«. Nic ť my sobě toho nevážíme, zhněváme se, zrotime, zeklneme, jeden druhého zlaje, zhaní, cti na něm kusa neostaví; a mnějí, že jim to splyne, když oni řkau: »Však jsme se již smířili!« — již mnějí, že by všeho dobrého bylo dosti, «když 90 se smířili! Bývá-li to, ha?! Ale kvězte», ktož se koli toho ne- budete těžce káti, že za to Xmusí těžké múky trpěti na onom světě! Druhé přikázaní: »Řečeno jest starým: »Nesesmilníš!« Ale já pravím vám, že každý, ktož by uzřel ženu ku požádaní jí, již 95 «sesmilnil v srdci svém«. Tuto nás Pán opět učí, kterak má naše spravedlivost hojnějšic býti než mistruov a zákoníkuov, aby netoliko skutkem nesmilnil, ale ani pomyšlením. A počíná ihned od kořene. Nebo jako jest hněv kořen vraždy (neb nejeden roz- hněvaje se rád by zabil, i druhdy nemuož aneb druhdy moha vyn. U — svatý] vyn. KP — praví PN, takto praví T — Každý] Všeliký K, vyn. NT — 86 že ten (vyn. N) každý (takový N) vražedlníkem (vraže- dlník N) jest NT — my pak NT — toho] vyn. K, toho nyní N — hně- váme U — 86—88 zhněváme . . . mnějí] rozhněváme se, upeskujem, ulajem, zhaníme, cti na druhém za kventík neostavíme, a mníme N — 87 druhému KPCT — laje T — zhaní] haní T, zhaní ho na poctivosti C — 87—88 kusa ... mnějí] nic nezuostaví; a mnie K — 88 neostaví] nenechá RU, nezůstaví T, neostaví a nenechá C — mní PRTU, domnívá (!) se C — jim] nám N — když oni řkau] a zhanějíce se budau říci K, Ú P, Au, praví (prý N) NT a mnohokrát řeknau: »Ú, prej C, řeknau RU — 89 se] spolu C — již mnějí domnívají se TN — mní PRCU — by] vyn. KP, jest RCU, již TN dobrého] vyn. U — bylo] vyn. KPRCNTU — 89—90 «když... ha?! vyn. B — když se] že jsú [sobě ruk podali a] se (+ již spolu C) KC (slova v závorkách [] jen v K, pozdější přípisek!) — 90 to] tak PRN, to do vás T, to při vás U — ha] vyn. R — vězte) zvíte B, vězte zajisté, že C — toho] z toho NT, vyn. C — nebude KPRN — 91 Kmusí... trpěti utrpíte B — musíte TU — těžké] hrozné PNT, hroznau — RU — mauku RU — 92 světě v horaucím pekle T 93 přikázaní toto C — Povědíno N — 94 že každý] Všeliký RU — by uzřel] uzří KPRCNTU — ku požádaní] a požádá PNT — 95- 97 «se- smilnil... ale) se s ní smilnil, ale také B — 95 sesmilnil] jest scizoložil PN, sesmilnil s ní RCU — nás] náš T, vás RU — Pán] Pán nebeský N, vyn. U — 96 naše] vaše RU — a zákoníkuov] vyn. C — 97 nesmilnili KU, nesesmilnil C — ani] i K — pomyšlením aneb požádaním C — 98 neb nejeden] nejeden zajisté N — 99 zamordoval NT — druhdy] že U — 99—100 aneb ... nesmí] pakli může, tehdy nesmí, boje se kata mnohem více nežli Pána Boha T 85 1. Jan 3, 15 — 93 Mat. 5, 27 —
253 85 láček jeho, svatý Jan, dí: »Každý, ktož se hněvá na bratra svého, vražedlník jest«. Nic ť my sobě toho nevážíme, zhněváme se, zrotime, zeklneme, jeden druhého zlaje, zhaní, cti na něm kusa neostaví; a mnějí, že jim to splyne, když oni řkau: »Však jsme se již smířili!« — již mnějí, že by všeho dobrého bylo dosti, «když 90 se smířili! Bývá-li to, ha?! Ale kvězte», ktož se koli toho ne- budete těžce káti, že za to Xmusí těžké múky trpěti na onom světě! Druhé přikázaní: »Řečeno jest starým: »Nesesmilníš!« Ale já pravím vám, že každý, ktož by uzřel ženu ku požádaní jí, již 95 «sesmilnil v srdci svém«. Tuto nás Pán opět učí, kterak má naše spravedlivost hojnějšic býti než mistruov a zákoníkuov, aby netoliko skutkem nesmilnil, ale ani pomyšlením. A počíná ihned od kořene. Nebo jako jest hněv kořen vraždy (neb nejeden roz- hněvaje se rád by zabil, i druhdy nemuož aneb druhdy moha vyn. U — svatý] vyn. KP — praví PN, takto praví T — Každý] Všeliký K, vyn. NT — 86 že ten (vyn. N) každý (takový N) vražedlníkem (vraže- dlník N) jest NT — my pak NT — toho] vyn. K, toho nyní N — hně- váme U — 86—88 zhněváme . . . mnějí] rozhněváme se, upeskujem, ulajem, zhaníme, cti na druhém za kventík neostavíme, a mníme N — 87 druhému KPCT — laje T — zhaní] haní T, zhaní ho na poctivosti C — 87—88 kusa ... mnějí] nic nezuostaví; a mnie K — 88 neostaví] nenechá RU, nezůstaví T, neostaví a nenechá C — mní PRTU, domnívá (!) se C — jim] nám N — když oni řkau] a zhanějíce se budau říci K, Ú P, Au, praví (prý N) NT a mnohokrát řeknau: »Ú, prej C, řeknau RU — 89 se] spolu C — již mnějí domnívají se TN — mní PRCU — by] vyn. KP, jest RCU, již TN dobrého] vyn. U — bylo] vyn. KPRCNTU — 89—90 «když... ha?! vyn. B — když se] že jsú [sobě ruk podali a] se (+ již spolu C) KC (slova v závorkách [] jen v K, pozdější přípisek!) — 90 to] tak PRN, to do vás T, to při vás U — ha] vyn. R — vězte) zvíte B, vězte zajisté, že C — toho] z toho NT, vyn. C — nebude KPRN — 91 Kmusí... trpěti utrpíte B — musíte TU — těžké] hrozné PNT, hroznau — RU — mauku RU — 92 světě v horaucím pekle T 93 přikázaní toto C — Povědíno N — 94 že každý] Všeliký RU — by uzřel] uzří KPRCNTU — ku požádaní] a požádá PNT — 95- 97 «se- smilnil... ale) se s ní smilnil, ale také B — 95 sesmilnil] jest scizoložil PN, sesmilnil s ní RCU — nás] náš T, vás RU — Pán] Pán nebeský N, vyn. U — 96 naše] vaše RU — a zákoníkuov] vyn. C — 97 nesmilnili KU, nesesmilnil C — ani] i K — pomyšlením aneb požádaním C — 98 neb nejeden] nejeden zajisté N — 99 zamordoval NT — druhdy] že U — 99—100 aneb ... nesmí] pakli může, tehdy nesmí, boje se kata mnohem více nežli Pána Boha T 85 1. Jan 3, 15 — 93 Mat. 5, 27 —
Strana 254
254 110 1001 nesmí), protož zapovídá Pán Ježíš ihned kořen, totiž hněv; též práv o smilstvu, ihned kořen zapovídá, aby nežádal, smilně nehleděl. Ale mnedle, váží-li sobě to lidé? Když jedno skutku neučiní, z jiného ť oni hříchu nechtí míti; než zberauce se muží s ženami, uzříš, ano ť řeči oplzlé, smilné, zatrhání, neřádná zhlé- 105 daní, smilná dotýkaní, [nečistá] zapálení jedněch k druhý«m? — kto by to «vypravil, co oni «toho umějí —, ga nic toho za hřích nemají, než budú říci: »Ve cti a v kázni sme u pokrato- B 367 chvílili«, ano bude čertova kázen ci se ctí z horaucieho» pekla, a žádný «jim neprav aniž slova křiekaj! Třetí přikázanie řečeno jest starým: »Kto by propustil ženu svú, daj jí lístek!« Tak bylo v Starém zákoně dopuštěno: «když se komu žena nelíbila aneb nehodila, tehdy napíše nětco: »Teď já púštím tuto ženu od sebe a prázdnu ji činím«, dada jí ten 99 aneb] a C, a zase R, a že U — «druhdy moha i vyn. BN — druhdy] — někdy U — mohl by RU — 100 nesmí pro lidi N — protož] i KPNT milý Pán T — Ježíš] vyn. PNT — totiž] to jest N — 101 též práv] tak podobně N — právě teď C — ten kořen RU — lidé nežádali T — 102 ne- hleděl] v P korekturou z nehlédal; nehleděli T — to] co toho při- kázaní T, toho co N, toho U — jedno] toliko T, oni U — skutkem U — 103 neučiní] není T — z] vyn. U — hříchu] svědomí N — míti žádného T než] vyn. KPCN — zberauce] sejdauce U — muží s ženami] ženské pohlaví — s mužským N — 104 uzříš... řeči] uslyšíš, jaké ť řeči mezi sebau zlé T an N — zatrhání] zatrhavé RN, zatrhavě činí T, vyn. U — 104—105 ne- řádná ... dotýkaní] omylem opak. B — 105 smilná, nečistá NT — [nečistá] vyn. KPRCNTU — jedněch] jedni U — k druhých (!) B — 106 «vypravil vyčetl B, vypraviti mohl TC — «toho vyn. BU - ga nic ani ť B — 107 než] a K, a ještě ť C — než... říci] Ba, prý PN, ještě hřích vymluví: »Au, praví T — říkati U — Však ve cti C — pokratochvílili [veseli] spolu pobyli K, spolu veseli pobyli C, byli PR, byli veseli TN, se shledali U — 108 ano] a ona RU — ďáblova PRCNTU — «i se ctí z ho- raucieho) z B — i se ctí] a čest C, i s tau ctí T — 109 «jim... aniž) proto B — «jim ... řiekaj jim toho nestěžuj a neříkej slova T, jim o to nic neříkej, ani slova N, jim nic neříkej a neprav ani slova U — jim] jiný (!) R — aniž vyn. P, a R, aniž žádného C — Křiekaj neříkaj BPR, neříkaj; pakli díš, zvíš, kněže, hody C — 110 pustil KPRU — 111 svú] vyn. PNT — lístek k (vyn. CU) za- puzení RCU — dopuštěno] povoleno, že U — «když jestliže by B — 112 žena] vyn. U — aneb] a RU — aneb nehodila] vyn. PNT — tehdy napíše] než by se s ní měl bíti neb jináče zle s ní nakládati, i napsal na lístku C — napsal PU, napíšíc TN - nětco] jí v tento rozum T. vyn. U — 113 já N. T — propauštím TC — prázdnau NU — činím sebe, pojmi ji 110 Mat. 5, 31 —
254 110 1001 nesmí), protož zapovídá Pán Ježíš ihned kořen, totiž hněv; též práv o smilstvu, ihned kořen zapovídá, aby nežádal, smilně nehleděl. Ale mnedle, váží-li sobě to lidé? Když jedno skutku neučiní, z jiného ť oni hříchu nechtí míti; než zberauce se muží s ženami, uzříš, ano ť řeči oplzlé, smilné, zatrhání, neřádná zhlé- 105 daní, smilná dotýkaní, [nečistá] zapálení jedněch k druhý«m? — kto by to «vypravil, co oni «toho umějí —, ga nic toho za hřích nemají, než budú říci: »Ve cti a v kázni sme u pokrato- B 367 chvílili«, ano bude čertova kázen ci se ctí z horaucieho» pekla, a žádný «jim neprav aniž slova křiekaj! Třetí přikázanie řečeno jest starým: »Kto by propustil ženu svú, daj jí lístek!« Tak bylo v Starém zákoně dopuštěno: «když se komu žena nelíbila aneb nehodila, tehdy napíše nětco: »Teď já púštím tuto ženu od sebe a prázdnu ji činím«, dada jí ten 99 aneb] a C, a zase R, a že U — «druhdy moha i vyn. BN — druhdy] — někdy U — mohl by RU — 100 nesmí pro lidi N — protož] i KPNT milý Pán T — Ježíš] vyn. PNT — totiž] to jest N — 101 též práv] tak podobně N — právě teď C — ten kořen RU — lidé nežádali T — 102 ne- hleděl] v P korekturou z nehlédal; nehleděli T — to] co toho při- kázaní T, toho co N, toho U — jedno] toliko T, oni U — skutkem U — 103 neučiní] není T — z] vyn. U — hříchu] svědomí N — míti žádného T než] vyn. KPCN — zberauce] sejdauce U — muží s ženami] ženské pohlaví — s mužským N — 104 uzříš... řeči] uslyšíš, jaké ť řeči mezi sebau zlé T an N — zatrhání] zatrhavé RN, zatrhavě činí T, vyn. U — 104—105 ne- řádná ... dotýkaní] omylem opak. B — 105 smilná, nečistá NT — [nečistá] vyn. KPRCNTU — jedněch] jedni U — k druhých (!) B — 106 «vypravil vyčetl B, vypraviti mohl TC — «toho vyn. BU - ga nic ani ť B — 107 než] a K, a ještě ť C — než... říci] Ba, prý PN, ještě hřích vymluví: »Au, praví T — říkati U — Však ve cti C — pokratochvílili [veseli] spolu pobyli K, spolu veseli pobyli C, byli PR, byli veseli TN, se shledali U — 108 ano] a ona RU — ďáblova PRCNTU — «i se ctí z ho- raucieho) z B — i se ctí] a čest C, i s tau ctí T — 109 «jim... aniž) proto B — «jim ... řiekaj jim toho nestěžuj a neříkej slova T, jim o to nic neříkej, ani slova N, jim nic neříkej a neprav ani slova U — jim] jiný (!) R — aniž vyn. P, a R, aniž žádného C — Křiekaj neříkaj BPR, neříkaj; pakli díš, zvíš, kněže, hody C — 110 pustil KPRU — 111 svú] vyn. PNT — lístek k (vyn. CU) za- puzení RCU — dopuštěno] povoleno, že U — «když jestliže by B — 112 žena] vyn. U — aneb] a RU — aneb nehodila] vyn. PNT — tehdy napíše] než by se s ní měl bíti neb jináče zle s ní nakládati, i napsal na lístku C — napsal PU, napíšíc TN - nětco] jí v tento rozum T. vyn. U — 113 já N. T — propauštím TC — prázdnau NU — činím sebe, pojmi ji 110 Mat. 5, 31 —
Strana 255
255 lístek, již jí mohl prázden býti [a jinú sobě pojíti a ona jiného 115 muže]. Ale tuto Pán Ježíš přikazuje, aby ho je nější spravedlnost naše byla, i dí: »Ale já pravím vám: Ktož by koli pustil ženu svú kromě příčiny cizoložstva, činí ji smilniti, a ktož puštěnú pojme, ten cizoloží«. Toto «třetie přikázaní Pán [Ježíš] vykládá a vyjadřuje z oněch deseti, kdež křiekáme: »Nepožádáš ženy 120 bližního svého!« V tom Pán zavírá a chce míti, aby manželé velikú lásku a svornost a jednotu mezi sebú «zachovali, chtějí-li) spaseni býti, aby se muž neměl k ženě hněvivě, úrupně a gona zase též, aby se na ni nikda neřádně nehněval, leč pro smrtedlný hřích, nikdy jí nešlechetně nelál; neb, když by nalál své ženě ne- 125 šlechetně, máš stokrát větčí hřích, než by konéno» nalál «ješto tvá nenic. Ale druzí «řiekají: »Však jest má, mohu s ní učiniti «jako s svú, jakž chci!« Milaj! Budeš-li pak pro ni v «horauciem pekle víc trpěti než pro gvonu, ješto tvá nenie? sobě, kdo chce«, a C — ten a takovej T — 114 mohl] vyn. (!) T — 114—115 [a jinú ... muže] vyn. KPRTU, a ona sobě mohla, koho by chtěla, pojíti jiného a on také jinau C — 114 pojiti] vzíti N — 114—115 a ona ... muže vyn. N — 115 Pán] vyn. U — Ježíš] vyn. PNTU, Bůh R — honější (!) B — 116 Ale] vyn. RU — by] vyn. KPNT — pustí KPT, propustí N, pro- pustil RU — 117 smilniti] smilnau RU, smilnící C, aby smilnila T, aby cizoložila N — ktož když N — propuštěnau TC — pojme kdo jiný N, by pojal C — 118 «ten) vyn. BPNT — cizoložíť s ní N — Toto] Tuto U — třetie vyn. BT — [Ježíš] vyn. KPRNU, drahej C — sám vykládá T — 119 a vyjadřuje] vyn. K — křiekáme jest pověděl B — 120 drahý Pán K — 121 veliků] vyn. U — zachovali, chtějí-li měli, chtěli-li by B — 122—123 muž... nehněval] nevadili, nerotili U — 122 jako nedvěd hněvivě N — úrupně] urputně R, supavě, vstekle jako nestydatý pes T, vyn. N — 122—123 Kona .. . neřádně nikda se na ni B — 123 též k muži N — ni] něho T — nehněvala a on na ni T — 124 hřích, tu aby ji trestal U — nikdy jí] aby jí nikdy PNT, ale aby jí, své ženě U — nešlechetně] vyn. U — nelál a nepoctivě nemluvil C — nalál] kdo lál N — manželce N — nešlechetně] vyn. PRONTU — 125 máš] měl by N — gonéno cizí BN, onéno cizí T, jiné U — lál T — 125—126 «ješto... nenie) některé B, které tvé nejsau U — 126 nenie, a snáze by se toho pokál C, nenie, nebo veliká jest to svátost, manželství N — druzí] ně- kteří C, mnozí T, nacházejí ť se lidé, že N — řkau B — pak má KPONT — 127 jako s svú vyn. B — s svú vlastní T — jakž co KCNU — chci, kto mi toho zabrání? K, chci, bych ji pak zabil, nedám za ni nic! N — I, militkej C — Budeš] Musíš T — pak] ty U — 128 «horauciem vyn. BU — Kvonu nenie cizí, hádaj B — vonu] jinau U — ješto] která U — 116 Mat. 5, 32 —
255 lístek, již jí mohl prázden býti [a jinú sobě pojíti a ona jiného 115 muže]. Ale tuto Pán Ježíš přikazuje, aby ho je nější spravedlnost naše byla, i dí: »Ale já pravím vám: Ktož by koli pustil ženu svú kromě příčiny cizoložstva, činí ji smilniti, a ktož puštěnú pojme, ten cizoloží«. Toto «třetie přikázaní Pán [Ježíš] vykládá a vyjadřuje z oněch deseti, kdež křiekáme: »Nepožádáš ženy 120 bližního svého!« V tom Pán zavírá a chce míti, aby manželé velikú lásku a svornost a jednotu mezi sebú «zachovali, chtějí-li) spaseni býti, aby se muž neměl k ženě hněvivě, úrupně a gona zase též, aby se na ni nikda neřádně nehněval, leč pro smrtedlný hřích, nikdy jí nešlechetně nelál; neb, když by nalál své ženě ne- 125 šlechetně, máš stokrát větčí hřích, než by konéno» nalál «ješto tvá nenic. Ale druzí «řiekají: »Však jest má, mohu s ní učiniti «jako s svú, jakž chci!« Milaj! Budeš-li pak pro ni v «horauciem pekle víc trpěti než pro gvonu, ješto tvá nenie? sobě, kdo chce«, a C — ten a takovej T — 114 mohl] vyn. (!) T — 114—115 [a jinú ... muže] vyn. KPRTU, a ona sobě mohla, koho by chtěla, pojíti jiného a on také jinau C — 114 pojiti] vzíti N — 114—115 a ona ... muže vyn. N — 115 Pán] vyn. U — Ježíš] vyn. PNTU, Bůh R — honější (!) B — 116 Ale] vyn. RU — by] vyn. KPNT — pustí KPT, propustí N, pro- pustil RU — 117 smilniti] smilnau RU, smilnící C, aby smilnila T, aby cizoložila N — ktož když N — propuštěnau TC — pojme kdo jiný N, by pojal C — 118 «ten) vyn. BPNT — cizoložíť s ní N — Toto] Tuto U — třetie vyn. BT — [Ježíš] vyn. KPRNU, drahej C — sám vykládá T — 119 a vyjadřuje] vyn. K — křiekáme jest pověděl B — 120 drahý Pán K — 121 veliků] vyn. U — zachovali, chtějí-li měli, chtěli-li by B — 122—123 muž... nehněval] nevadili, nerotili U — 122 jako nedvěd hněvivě N — úrupně] urputně R, supavě, vstekle jako nestydatý pes T, vyn. N — 122—123 Kona .. . neřádně nikda se na ni B — 123 též k muži N — ni] něho T — nehněvala a on na ni T — 124 hřích, tu aby ji trestal U — nikdy jí] aby jí nikdy PNT, ale aby jí, své ženě U — nešlechetně] vyn. U — nelál a nepoctivě nemluvil C — nalál] kdo lál N — manželce N — nešlechetně] vyn. PRONTU — 125 máš] měl by N — gonéno cizí BN, onéno cizí T, jiné U — lál T — 125—126 «ješto... nenie) některé B, které tvé nejsau U — 126 nenie, a snáze by se toho pokál C, nenie, nebo veliká jest to svátost, manželství N — druzí] ně- kteří C, mnozí T, nacházejí ť se lidé, že N — řkau B — pak má KPONT — 127 jako s svú vyn. B — s svú vlastní T — jakž co KCNU — chci, kto mi toho zabrání? K, chci, bych ji pak zabil, nedám za ni nic! N — I, militkej C — Budeš] Musíš T — pak] ty U — 128 «horauciem vyn. BU — Kvonu nenie cizí, hádaj B — vonu] jinau U — ješto] která U — 116 Mat. 5, 32 —
Strana 256
256 Neb dí svatý Pavel: »Muží milujte ženy své jako svá těla!« Kterak 130 ty to naplníš, aby ji miloval jako svuoj život, když ty ulaješ, upeskuješ, utepeš?! Chtěl-li by, aby tvé tělo tak utlúkli a též ť učinili»? Tuším, nerad. Však mají manželé «býti jako jedno tělo; neb, jako v jednom těle» všickni se audové milují vespolek — když který aud bolí, a ruka ihned tam, aby pohmatala, politovala, 135 voko zhlédá lítostivě, ucho naslýchá, aby, co kto poradí, ihned lékařství «činilo, a tak i jiní audové —, též má býti do manželuov, aby «naplnili ono písmo: »Budeta dva v jednom těle«, totiž manžel s u manželkú. Ale také ť dí dále svatý Pavel: »A ženy B 368 buďte poslušny mužuov svých jako Pána Boha«, to jest v dob- 140rém, tváři jemu neochotné neukázala, ale aby se milovali věrně v Pánu Bohu, ona aby k žádnému jinému milosti neodtrhovala a on též, a [ona] aby se varoval«i příčin hřícha, s cizími mužmi 129 praví T — ženy] manželky C — tak jako C — 130 když ty] když ji RNTU, když ty ji C - zlaješ KPC — 131 zpeskuješ KP — utepeš] ztepeš, ztlučeš KP, ubiješ U, ztlučeš, ztepeš N, stlučeš, zbiješ T, utlučeš, utepeš (+ jako jiné hovado? Oh C) RC — by ty T, by tomu N — tak] také KPCN — ztlaukli KPRCNU, tlaukli T — «a též ť učinili vyn. B — 132 učinili mu činili T — Tuším] Ba KPRN, Vím T, Zdá mi se, že by C, Ó U — nerad) nechtěl N, že by nechtěl! Což tehdy nechceš míti, nečiniž toho jinému T — 132—133 «býti ... těle) vyn. (!) B — 133 neb] vyn. PN — se] jsú K — milují se K — vespolek] vyn. T — 134 tam] se tam nese T. — pohmatala, politovala] pomohla (vyn. PCT), pomakala, poželela (+ pohladila C) KPCT, pomáhala (vohledala N), poželela (vyn. U) RNU — 135 pilně poslauchá N — aby] vyn. N, aby jedno K — co kto poradí] poradí-li kdo co C — radí (+ na tu bolest N) TN — 135 136 ihned ... činilo] usta se vyptávají, aby, kdo co ví, poradil N — 136 «činilo ... audové) dělalo B — činilo] se strojilo T, činily C — též] tak TC — do] od RU — manželův láska ne- rozdílná T — 137 «naplnili se naplnilo B — písmo (+ svaté TN), jako (kteréž T) sám Pán dí PRCNTU — Budau PT. Budete RNU — totiž] to jest KPONT — 138 dí] mluví N — di dále] poraučí a přikazuje ženám T- dále] vyn. KRCU, ženám PN — vy, ženy C — 139 poslušné N — mužuov svých] mužům svým N, manželů jakožto pánův svejch a C — Pánu Bohu N— to jest] totiž KPCNT — v dobrém] v dobrém (+ a v slušném C) aby se nikda svému muži neprotivila, v dobrém KC, aby se v dobrém muži nikda (vyn. U) neprotivila RU — 140 tváře T — neochotné nikoli aby U — ne- okazovala KRCTU, neukazujíce N — 140—141 ale aby ... neodtrhovala) vyn. U — 140 se milovali] ho milovala T — 141 ona] vyn. T — aby] vyn. PNT — k] vyn. R — neodtrhala T, nepřichylovala N — 142 též] zase též K, tolikéž T, též také N — [ona] vyn. KPRCNTU — varovala B, varovali 129 Podle Ef. 5, 28 - 137 1. Kor. 6, 16 — — 138 Ef. 5, 22
256 Neb dí svatý Pavel: »Muží milujte ženy své jako svá těla!« Kterak 130 ty to naplníš, aby ji miloval jako svuoj život, když ty ulaješ, upeskuješ, utepeš?! Chtěl-li by, aby tvé tělo tak utlúkli a též ť učinili»? Tuším, nerad. Však mají manželé «býti jako jedno tělo; neb, jako v jednom těle» všickni se audové milují vespolek — když který aud bolí, a ruka ihned tam, aby pohmatala, politovala, 135 voko zhlédá lítostivě, ucho naslýchá, aby, co kto poradí, ihned lékařství «činilo, a tak i jiní audové —, též má býti do manželuov, aby «naplnili ono písmo: »Budeta dva v jednom těle«, totiž manžel s u manželkú. Ale také ť dí dále svatý Pavel: »A ženy B 368 buďte poslušny mužuov svých jako Pána Boha«, to jest v dob- 140rém, tváři jemu neochotné neukázala, ale aby se milovali věrně v Pánu Bohu, ona aby k žádnému jinému milosti neodtrhovala a on též, a [ona] aby se varoval«i příčin hřícha, s cizími mužmi 129 praví T — ženy] manželky C — tak jako C — 130 když ty] když ji RNTU, když ty ji C - zlaješ KPC — 131 zpeskuješ KP — utepeš] ztepeš, ztlučeš KP, ubiješ U, ztlučeš, ztepeš N, stlučeš, zbiješ T, utlučeš, utepeš (+ jako jiné hovado? Oh C) RC — by ty T, by tomu N — tak] také KPCN — ztlaukli KPRCNU, tlaukli T — «a též ť učinili vyn. B — 132 učinili mu činili T — Tuším] Ba KPRN, Vím T, Zdá mi se, že by C, Ó U — nerad) nechtěl N, že by nechtěl! Což tehdy nechceš míti, nečiniž toho jinému T — 132—133 «býti ... těle) vyn. (!) B — 133 neb] vyn. PN — se] jsú K — milují se K — vespolek] vyn. T — 134 tam] se tam nese T. — pohmatala, politovala] pomohla (vyn. PCT), pomakala, poželela (+ pohladila C) KPCT, pomáhala (vohledala N), poželela (vyn. U) RNU — 135 pilně poslauchá N — aby] vyn. N, aby jedno K — co kto poradí] poradí-li kdo co C — radí (+ na tu bolest N) TN — 135 136 ihned ... činilo] usta se vyptávají, aby, kdo co ví, poradil N — 136 «činilo ... audové) dělalo B — činilo] se strojilo T, činily C — též] tak TC — do] od RU — manželův láska ne- rozdílná T — 137 «naplnili se naplnilo B — písmo (+ svaté TN), jako (kteréž T) sám Pán dí PRCNTU — Budau PT. Budete RNU — totiž] to jest KPONT — 138 dí] mluví N — di dále] poraučí a přikazuje ženám T- dále] vyn. KRCU, ženám PN — vy, ženy C — 139 poslušné N — mužuov svých] mužům svým N, manželů jakožto pánův svejch a C — Pánu Bohu N— to jest] totiž KPCNT — v dobrém] v dobrém (+ a v slušném C) aby se nikda svému muži neprotivila, v dobrém KC, aby se v dobrém muži nikda (vyn. U) neprotivila RU — 140 tváře T — neochotné nikoli aby U — ne- okazovala KRCTU, neukazujíce N — 140—141 ale aby ... neodtrhovala) vyn. U — 140 se milovali] ho milovala T — 141 ona] vyn. T — aby] vyn. PNT — k] vyn. R — neodtrhala T, nepřichylovala N — 142 též] zase též K, tolikéž T, též také N — [ona] vyn. KPRCNTU — varovala B, varovali 129 Podle Ef. 5, 28 - 137 1. Kor. 6, 16 — — 138 Ef. 5, 22
Strana 257
257 kona a on s cizími ženami, mluvení oplzlých, zatrhání neřádných. Nebo mluví svatý Řehoř v knihách Moralium) na ona slova, 145 «jako» řekl Pán Buoh [onomu] hadu řka: »Ty se budeš plaziti na zemi břichem i prsmi«, i dí «svatý Rehoř: »Tehdáž se ďábel prsmi plazí, když «břichem nemuož, totiž, když skutkem člověka nemuože oklamati; ale prsmi, když člověku zlá vnuknutí v srdce vlévá«. A svatý Augustin dí: »Ó chytrý ďáble, co ty lidí zkla- 150 máváš, když, nemoha k skutku přivésti, k kochání s volí uvodíš věda, že Buoh více hledí k vuoli a k kochání než k skutku!« Nebo nejedn a», než by scizoložila, radši by smrt trpěla: »A, á, Buoh toho nedaj!«, — ale řečí zlých, myšlení, žádostí, kochání, toho ť sobě nic neváží. Čtvrté přikázaní, a to ť bude k tomu: »Nevezmeš jména božího nadarmo!« Opět řečeno jest starým: »Nebudeš křivě při- sahati!« Nebo v Starém zákoně proto jest bylo dopuštěno při- 155 s vobau stranau C — příčin] vyn. U, příčiny R — hříchův NU — s cizím mužem U — 142-143 mužmi ... on s cizími] vyn. TN — 143 gona vyn. B — cizí ženau U — oplzlého KRU — zatrhání] zatrhavých T, vyn. U — neřádných] vyn. KPCNT, nevážného U — 144 praví T, dí U — «v knihách Moralium) vyn. B — Moralium] Mravních N, Notarum (!) U — ono slovo T — 145 «jako kteráž B — Buoh] vyn. NTU — [onomu] vyn. KPRT, k NCU — řka] vyn. KPCNT — 145—146 Ty ... zemi] Po zemi se budeš plaziti T - 145 Ty] Hade, ty KC — 146 na zemi] vyn. U, po zemi CN — prsy ( svými U) TNU — praví T, mluví N — svatý Řehoř takto BT — 147 prsy NT — 147—148 břichem ... oklamati nemuož člověka hříchem skutečně zklamati B — 142 břichem] hříchem RU nemnož] vyn. T — totiž to jest T, vyn. N — když vyn. TNU, když již K — 148 nemuože] vyn. NU — prsy N, prsmi, to jest U — když člověku] to jest T —- člověku] vyn. C, na člověka U — v srdce] vyn. U — 149 vlévá] vtrušuje N — praví T — lidí velmi chytře C — 150 nemoha jich T, nemůže (!) U — přivésti] uvésti K — k kochání] tehdy (vyn. PN) kochání PNU — volí] přivolením U, volí přivodíš aneb PNT — přivodí U — 154 milý Buoh K — vůli člověka N — a k kochání] vyn. NT — 152 nejednú BC — scizoložila] některá žena scizoložila C, cizoložila RU — radějí TN — radši... smrt] ba smrt by (+ rači C) KPC — trpěla] podstaupila N, trpěla a řkauc C — A, á] Čehož T, ale N - á] vyn. P — 153 toho] mi toho C, vyn. T — nedaj] zachovej T, nedaj, bych to měla učiniti K — ale] a PN, a co se vylije T — řečí [v tancích a jiných rozpustilostech] K — 154 Knic) vyn. B, za nic T — neváží, když, praví, skutku není T — 156 Tu opět C - 157 Nebo ... přisahati vyn. B — proto] vyn. PNT - dopuštěno] odpuštěno R, dopuštěno Židům T, dopuštěno a od- 145 Podle I. M. 3, 11 — 156 Mat. 5, 33 - Rokycanova Postilla. 17
257 kona a on s cizími ženami, mluvení oplzlých, zatrhání neřádných. Nebo mluví svatý Řehoř v knihách Moralium) na ona slova, 145 «jako» řekl Pán Buoh [onomu] hadu řka: »Ty se budeš plaziti na zemi břichem i prsmi«, i dí «svatý Rehoř: »Tehdáž se ďábel prsmi plazí, když «břichem nemuož, totiž, když skutkem člověka nemuože oklamati; ale prsmi, když člověku zlá vnuknutí v srdce vlévá«. A svatý Augustin dí: »Ó chytrý ďáble, co ty lidí zkla- 150 máváš, když, nemoha k skutku přivésti, k kochání s volí uvodíš věda, že Buoh více hledí k vuoli a k kochání než k skutku!« Nebo nejedn a», než by scizoložila, radši by smrt trpěla: »A, á, Buoh toho nedaj!«, — ale řečí zlých, myšlení, žádostí, kochání, toho ť sobě nic neváží. Čtvrté přikázaní, a to ť bude k tomu: »Nevezmeš jména božího nadarmo!« Opět řečeno jest starým: »Nebudeš křivě při- sahati!« Nebo v Starém zákoně proto jest bylo dopuštěno při- 155 s vobau stranau C — příčin] vyn. U, příčiny R — hříchův NU — s cizím mužem U — 142-143 mužmi ... on s cizími] vyn. TN — 143 gona vyn. B — cizí ženau U — oplzlého KRU — zatrhání] zatrhavých T, vyn. U — neřádných] vyn. KPCNT, nevážného U — 144 praví T, dí U — «v knihách Moralium) vyn. B — Moralium] Mravních N, Notarum (!) U — ono slovo T — 145 «jako kteráž B — Buoh] vyn. NTU — [onomu] vyn. KPRT, k NCU — řka] vyn. KPCNT — 145—146 Ty ... zemi] Po zemi se budeš plaziti T - 145 Ty] Hade, ty KC — 146 na zemi] vyn. U, po zemi CN — prsy ( svými U) TNU — praví T, mluví N — svatý Řehoř takto BT — 147 prsy NT — 147—148 břichem ... oklamati nemuož člověka hříchem skutečně zklamati B — 142 břichem] hříchem RU nemnož] vyn. T — totiž to jest T, vyn. N — když vyn. TNU, když již K — 148 nemuože] vyn. NU — prsy N, prsmi, to jest U — když člověku] to jest T —- člověku] vyn. C, na člověka U — v srdce] vyn. U — 149 vlévá] vtrušuje N — praví T — lidí velmi chytře C — 150 nemoha jich T, nemůže (!) U — přivésti] uvésti K — k kochání] tehdy (vyn. PN) kochání PNU — volí] přivolením U, volí přivodíš aneb PNT — přivodí U — 154 milý Buoh K — vůli člověka N — a k kochání] vyn. NT — 152 nejednú BC — scizoložila] některá žena scizoložila C, cizoložila RU — radějí TN — radši... smrt] ba smrt by (+ rači C) KPC — trpěla] podstaupila N, trpěla a řkauc C — A, á] Čehož T, ale N - á] vyn. P — 153 toho] mi toho C, vyn. T — nedaj] zachovej T, nedaj, bych to měla učiniti K — ale] a PN, a co se vylije T — řečí [v tancích a jiných rozpustilostech] K — 154 Knic) vyn. B, za nic T — neváží, když, praví, skutku není T — 156 Tu opět C - 157 Nebo ... přisahati vyn. B — proto] vyn. PNT - dopuštěno] odpuštěno R, dopuštěno Židům T, dopuštěno a od- 145 Podle I. M. 3, 11 — 156 Mat. 5, 33 - Rokycanova Postilla. 17
Strana 258
258 sahati na pravdě, aby skrze jiné bohy nepřisahal «i. A tak jim bylo přikázáno, aby žádný nepřisahal jinak, než aby toto tré 160 zachoval: aby přisahal v pravdě, rozšafně a spravedlivě. Pak my křesťané nemuožeme nikoli lepší přísahy vymysliti, leč «též na pravdě, rozšafně a spravedlivě. A budem-li tak přisahati, kterak naše spravedlnost hojnější bude Starého zákona, poněvadž spravedlnost Starého zákona nebyla jest dokonalá? Nebo, by byl 165 člověk veškeren zákon [Starý] naplnil, nikoli jest ho nemohl k dokonalosti přivésti, aby ihned šel do nebe umra; ale Pán Ježíš přišed i u naučil jest nás dokonalé spravedlivosti, že, ktož by B 369 «to koli naplnil, «což jest on rozkázal v svém zákoně, hned umra do nebe puojde. I protož dí, aby spravedlnost naše ho «j»- 170 nější byla, řka: »Ale já ť vám pravím nikoli nepřisahati ovšem«, totiž ani na pravdě ani na křivdě. Mnedle, otěžiž těchto kněží svodných», ješto ť přísahu vymlúvají, kterak bude hojnější spravedlnost naše křesťanská než mistruov a zákonníkuov, poněvadž oni měli též na pravdě přisahati jako ti kněží svodní , a glidi 1750 duše zavodie pravíce, že muož na pravdě přisieci; řci: «A ty se můžeš oběsiti!« Však jest již to tak v lidſi] uvedeno, že, puštěno N — 158 bohy toliko N — nepřisahala (!) B — 159 přikázáno] poručeno N — žádný ... než aby] vyn. U — troje RT — 160 zachovali U — v pravdě] pravdivě N, na pravdě U — 160—162 Pak ... spravedlivě vyn. (!) N — 160 Pakli U — 161 nikoli] vyn. PT — lepší] lépe KPT — přísahy] vyn. P — vymysliti] vyvésti neb vymysliti R, vyvésti U — též teď BN — 162 A my N — 163 bude než PNCT, bude nad RU- 165 [Starý] vyn. PRCNTU — jest ho] žádného U — 166 k pravé doko- nalosti T — 167 jest přišel KPRNTU — pravé a děkonalé T — 168 «to koli ji B, to R — s pomocí boží naplnil N — Kcož... zákoně vyn. B — přikázal U — 169 dí a raddu dává N — honější (!) B — 170 řka] takto řka K, takto C, vyn. PNT — Ale] vyn. U — nikoli . .. ovšem] nikoli aneb ovšem nepřisahati K — 171 totiž] to jest T — otaž se TU, otažiž se NC — těch P — 172 svuodcí B, svůdcův T — ješto] kteřížto T - přísahy (+ lidem zlehčují a je N) KPCNT — kterak pak C — 173 vaše RU — křesťanská] vyn. RU — než oněch K — 174 ti] takoví T — «svodní) svodí B, svodní praví PRCU — 174—175 svodní ... muož] Antikristovi praví a lidi o duše připravují pravíc, že můž bez hříchu N, svůdcové praví a lidi mnohé o duše připravují, že praví, že nic neškodí T — glidi ... zavodie učí lid B, aby jediné lidi o duše zavodili U — 175 zavozují C — přisahati BCT, každý přisahati N — řci] a ty mu rci T, a v ten hrozný blud téměř veškeren — lid uvedli. I když ti to bude tak mluveno, odpověz takovému svůdci N 176 ty, zrádce T — můžeš, kněže C — Však ... žej Nebo jak N — tak] 170 Mat. 5, 34 —
258 sahati na pravdě, aby skrze jiné bohy nepřisahal «i. A tak jim bylo přikázáno, aby žádný nepřisahal jinak, než aby toto tré 160 zachoval: aby přisahal v pravdě, rozšafně a spravedlivě. Pak my křesťané nemuožeme nikoli lepší přísahy vymysliti, leč «též na pravdě, rozšafně a spravedlivě. A budem-li tak přisahati, kterak naše spravedlnost hojnější bude Starého zákona, poněvadž spravedlnost Starého zákona nebyla jest dokonalá? Nebo, by byl 165 člověk veškeren zákon [Starý] naplnil, nikoli jest ho nemohl k dokonalosti přivésti, aby ihned šel do nebe umra; ale Pán Ježíš přišed i u naučil jest nás dokonalé spravedlivosti, že, ktož by B 369 «to koli naplnil, «což jest on rozkázal v svém zákoně, hned umra do nebe puojde. I protož dí, aby spravedlnost naše ho «j»- 170 nější byla, řka: »Ale já ť vám pravím nikoli nepřisahati ovšem«, totiž ani na pravdě ani na křivdě. Mnedle, otěžiž těchto kněží svodných», ješto ť přísahu vymlúvají, kterak bude hojnější spravedlnost naše křesťanská než mistruov a zákonníkuov, poněvadž oni měli též na pravdě přisahati jako ti kněží svodní , a glidi 1750 duše zavodie pravíce, že muož na pravdě přisieci; řci: «A ty se můžeš oběsiti!« Však jest již to tak v lidſi] uvedeno, že, puštěno N — 158 bohy toliko N — nepřisahala (!) B — 159 přikázáno] poručeno N — žádný ... než aby] vyn. U — troje RT — 160 zachovali U — v pravdě] pravdivě N, na pravdě U — 160—162 Pak ... spravedlivě vyn. (!) N — 160 Pakli U — 161 nikoli] vyn. PT — lepší] lépe KPT — přísahy] vyn. P — vymysliti] vyvésti neb vymysliti R, vyvésti U — též teď BN — 162 A my N — 163 bude než PNCT, bude nad RU- 165 [Starý] vyn. PRCNTU — jest ho] žádného U — 166 k pravé doko- nalosti T — 167 jest přišel KPRNTU — pravé a děkonalé T — 168 «to koli ji B, to R — s pomocí boží naplnil N — Kcož... zákoně vyn. B — přikázal U — 169 dí a raddu dává N — honější (!) B — 170 řka] takto řka K, takto C, vyn. PNT — Ale] vyn. U — nikoli . .. ovšem] nikoli aneb ovšem nepřisahati K — 171 totiž] to jest T — otaž se TU, otažiž se NC — těch P — 172 svuodcí B, svůdcův T — ješto] kteřížto T - přísahy (+ lidem zlehčují a je N) KPCNT — kterak pak C — 173 vaše RU — křesťanská] vyn. RU — než oněch K — 174 ti] takoví T — «svodní) svodí B, svodní praví PRCU — 174—175 svodní ... muož] Antikristovi praví a lidi o duše připravují pravíc, že můž bez hříchu N, svůdcové praví a lidi mnohé o duše připravují, že praví, že nic neškodí T — glidi ... zavodie učí lid B, aby jediné lidi o duše zavodili U — 175 zavozují C — přisahati BCT, každý přisahati N — řci] a ty mu rci T, a v ten hrozný blud téměř veškeren — lid uvedli. I když ti to bude tak mluveno, odpověz takovému svůdci N 176 ty, zrádce T — můžeš, kněže C — Však ... žej Nebo jak N — tak] 170 Mat. 5, 34 —
Strana 259
259 jediné kto [kdy] jaký úřad najmenší má přijíti, hned přísahu Kučiň — a kusa toho za žádný hřiech nemají! Né tak jest sobě to jméno boží ten to» lid v lehkost vzal, že každý: »Na mau 180 vieru!«, »Přisau Bohu!«, »Tak mi Buoh pomáhaj!«, »Buoh mi svědek!«, »Slibuj Pánu Bohu!«, a všudy jméno boží beze vší váž- nosti berau nadarmo, ješto to jméno má u veliké vážnosti jmíno] býti, neb jest to jméno náramně velebné, mocné a hrozné jakož dí David: »Přesvaté a přehrozné jméno jeho«. I protož 185 má člověk velmi vážně se k tomu jménu míti. Nuže, již-liž polepšíte, již-li nebudete přisahati? Ovšem, leč by již dvořáci nepřisahali! Ano, slibuj za to!) Ano jediné má slovo promluviti, ihned: »Přisahám Bohu, matce boží i všem svatým!« A, běda bude! A komu ti uvěří? Teď slyšíte, že Buoh zapovídá přísahu a mluví 190 že, ktož toho» nenaplní, že nepřijde do nebe. vyn. U — lid KPR, lid tento T, tento lid nevěrnej C — 177 jediné] jak U — [kdy] vyn. KPRNTU, kde jen C — najmenší] vyn. U — má přijíti] přijme R, přijímá U, má přijímati T — hned prvé T — 178 učiň... nemají učiní B, učiň, a pěkně sau to nazvali povinností a za žádný hřích toho míti nechtějí: tak sau hrozně dáblem oslepeni a na hlubinu hříchův při- vedeni T — Néj Neb PRCTU — Né tak] Tak N — 179 to] to již PCN, již T, vyn. RU - ten B — v jakaus' lehkost N — každý] každý téměř říká v slově T, každého téměř, i ty, maličké děti uslyšíš N — 180 Přisahu P Přisahám RONTU - »Tak mi ... pomáhaj!«] vyn. RNTU — 181 svědek toho svědek, aby mne Buoh trestal, aby se Buoh nad mau duší nesmi- loval N — Slibuji TCN — »Slibuj ... Bohu!«] vyn. U — všady Bůh a C — 182 nadarmo] vyn. KPON (v K až pozdější přípisek!) — jméno svatosvaté T — má při nás T — svatosti aneb vážnosti U — [jmíno] vyn. KPRONTU — 183 býti u křesťanův N — (to jméno náramně» vyn. B — velebné] veliké, velebné N, veliké U — 184 jakož... David) David říkával T — David svatý U - Ó, ó, přesvaté C — přehrozné jest T — 185 velmi] vyn. RU — jménu drahému TN — vy polepšíte T, se polepšíte U - 186 Ovšem nikoli (+ nevím C) TC — dvořané T — 187 Ano... za to! vyn. BC, Slibuj za to U — Ano jediné] I sedláci ť nechají, ano jedne ť K, An mnohý U, vyn. TN — má] nemůž U, má-li ť T — slova PU, usta otevříti a slovo C — 188 Přisau K, Přisahu PC, Přisám R, přisahají T, přisáhne N — matce svaté C — i všem svatým] vyn. PNT — Ach T, óN — 189 ti] tento lid T, takoví U —. Teď] A U — slyšte R — milý Buoh K — zapovídá] brání a zapovídá C, vám přísně zapovídá každau T — přísahu] přísahu a věrování NT, přisahati U — mluví věruje KP, zavazuje se C, praví R, vyn. N — 189—190 mluví ... nepřijde] kdož nebudeš chtíti toho naplniti, nestroj se T — 190 že] vyn. KPON — (toho ji koli B, vyn. U — ne- naplní] přisahá U — že nepřijde) aby se nestrojil N — nepřijde] nevejde K — 184 Ž. 111, 9 — 17*
259 jediné kto [kdy] jaký úřad najmenší má přijíti, hned přísahu Kučiň — a kusa toho za žádný hřiech nemají! Né tak jest sobě to jméno boží ten to» lid v lehkost vzal, že každý: »Na mau 180 vieru!«, »Přisau Bohu!«, »Tak mi Buoh pomáhaj!«, »Buoh mi svědek!«, »Slibuj Pánu Bohu!«, a všudy jméno boží beze vší váž- nosti berau nadarmo, ješto to jméno má u veliké vážnosti jmíno] býti, neb jest to jméno náramně velebné, mocné a hrozné jakož dí David: »Přesvaté a přehrozné jméno jeho«. I protož 185 má člověk velmi vážně se k tomu jménu míti. Nuže, již-liž polepšíte, již-li nebudete přisahati? Ovšem, leč by již dvořáci nepřisahali! Ano, slibuj za to!) Ano jediné má slovo promluviti, ihned: »Přisahám Bohu, matce boží i všem svatým!« A, běda bude! A komu ti uvěří? Teď slyšíte, že Buoh zapovídá přísahu a mluví 190 že, ktož toho» nenaplní, že nepřijde do nebe. vyn. U — lid KPR, lid tento T, tento lid nevěrnej C — 177 jediné] jak U — [kdy] vyn. KPRNTU, kde jen C — najmenší] vyn. U — má přijíti] přijme R, přijímá U, má přijímati T — hned prvé T — 178 učiň... nemají učiní B, učiň, a pěkně sau to nazvali povinností a za žádný hřích toho míti nechtějí: tak sau hrozně dáblem oslepeni a na hlubinu hříchův při- vedeni T — Néj Neb PRCTU — Né tak] Tak N — 179 to] to již PCN, již T, vyn. RU - ten B — v jakaus' lehkost N — každý] každý téměř říká v slově T, každého téměř, i ty, maličké děti uslyšíš N — 180 Přisahu P Přisahám RONTU - »Tak mi ... pomáhaj!«] vyn. RNTU — 181 svědek toho svědek, aby mne Buoh trestal, aby se Buoh nad mau duší nesmi- loval N — Slibuji TCN — »Slibuj ... Bohu!«] vyn. U — všady Bůh a C — 182 nadarmo] vyn. KPON (v K až pozdější přípisek!) — jméno svatosvaté T — má při nás T — svatosti aneb vážnosti U — [jmíno] vyn. KPRONTU — 183 býti u křesťanův N — (to jméno náramně» vyn. B — velebné] veliké, velebné N, veliké U — 184 jakož... David) David říkával T — David svatý U - Ó, ó, přesvaté C — přehrozné jest T — 185 velmi] vyn. RU — jménu drahému TN — vy polepšíte T, se polepšíte U - 186 Ovšem nikoli (+ nevím C) TC — dvořané T — 187 Ano... za to! vyn. BC, Slibuj za to U — Ano jediné] I sedláci ť nechají, ano jedne ť K, An mnohý U, vyn. TN — má] nemůž U, má-li ť T — slova PU, usta otevříti a slovo C — 188 Přisau K, Přisahu PC, Přisám R, přisahají T, přisáhne N — matce svaté C — i všem svatým] vyn. PNT — Ach T, óN — 189 ti] tento lid T, takoví U —. Teď] A U — slyšte R — milý Buoh K — zapovídá] brání a zapovídá C, vám přísně zapovídá každau T — přísahu] přísahu a věrování NT, přisahati U — mluví věruje KP, zavazuje se C, praví R, vyn. N — 189—190 mluví ... nepřijde] kdož nebudeš chtíti toho naplniti, nestroj se T — 190 že] vyn. KPON — (toho ji koli B, vyn. U — ne- naplní] přisahá U — že nepřijde) aby se nestrojil N — nepřijde] nevejde K — 184 Ž. 111, 9 — 17*
Strana 260
260 Páté přikázaní: »Slyšeli jste, že řečeno jest starým: »Oko za oko, zub za zub!« Ale já pravím vám, neprotiviti se zlému.« To jest bylo v Starém zákoně, že, ktož by komu voko vyrazil, aby jemu jeho vylúpili, kaneb zub «též za zub, hlavu za hlavu 195 musil dáti], nebo zákon Starý byl jest zákon spravedlnosti. Ale Pán Ježíš přišed dal nám zákon milosti, zákon Nový, jakož o tom mluví pro rok Ozé řka: »Aj, dnové jdú, dí Pán Buoh, že B 370 učiním z domem Jakobovým a z domem izrahelským novú úmluvu!« To proroctví bylo jest povědieno a prorokováno o Pánu 200 Ježíšovi, o Synu božím, že on má přijíti a učiniti novú úmluvu, to jest Nový zákon vydati, zákon milosti, jakož teď dí: »Řečeno starým: Voko za voko... Ale já pravím vám: Neprotivte se zlému!« «V tom Pán chce micti, abychom se nemstili, zlého za zlé neodpláceli?. I mluví na to svatý Jan Zlatá usta řka: »Díš-li: 205 Jest mi vinen, křivdu mi učinil, hoden jest, abych se nad ním pomstil — i dí: Ač «jest on tobě vinen a hoden pomsty, ale ty nejsi hoden, aby «se nad ním mstil, neb dí sám Pán Buoh: Mně pomsta a já ť odplatím! Nemsti se sám nikoli, ale poruč 191 Slyšeli jste] Slyšte R, vyn. U — povědíno T — 192 neprotiviti se] Neodpírejte T, Neprotivte se CU — 193 že] vyn. C — by byl K — 194 jeho] zase voko jeho C — vylaupil R, vyrazil U — Kaneb» a BU — «též vyn. BPNTU — hlavu za] neb (vyn. PRNT) hlava za KPRCNT — 195 [musil dáti] vyn. KRCU — [musil... spravedlnosti] vyn. PNT — jest zákon] jest C — 196 přišel CU — dal] vydal T — zákon milosti... Nový] jiný zákon (vyn. C), nový zákon, milosti KPC, jiný, nový zákon, zákon milosti TN, nový zákon, a to milosti, zákon Nový R — zákon Nový] vyn. U — 197 mluvil C — prorok boží T — Ozé] z toho pozd. opra- vou v K Ozcáš; Ozeáš NCU — Ej C — dí] praví NTU — že] vyn. T, a C - 199 To] Toto N, A U — jest dávno U — «povědieno a vyn. B — pro- rokováno od (vyn.!) Davida svatého U — 200 božím milém PONT — Kmáe měl B — 201 zákon vydati] vyn. RU — vydati, to jest NU — milosti a milosrdenství C — Řečeno jest KPCNT — 202 vám] vyn. RU neprotiviti KPNT — 203—204V tom ... neodpláceli totiž nemstěte se, zlým za zlé oplacujíce B — 203 V tom] To N, A U — Pán Buoh KC — mieti] vyn. U — sami nemstili KN — 204 neodpláceli] nenavracovali PNT, neodplacovali RCU — Zlatoustý KPRCNTU — řka] vyn. PN — 205 Jest že PNU — mi vinen] vyn. U — 206 i dí] odpovídá ten svatý T, i odpovídá zase N — «jest) vyn. B — hoden] zaslaužil N — 207 se vyn. B, se sám KRU — praví N — sám] vyn. PNT — Buoh] Ježíš KC — 208 zaplatím K, sám odplatím U — poruč křivdu T, poruč pomstu NC 191 Mat. 5, 38a 39 — 197 Spr. Jer. 31, 31 —
260 Páté přikázaní: »Slyšeli jste, že řečeno jest starým: »Oko za oko, zub za zub!« Ale já pravím vám, neprotiviti se zlému.« To jest bylo v Starém zákoně, že, ktož by komu voko vyrazil, aby jemu jeho vylúpili, kaneb zub «též za zub, hlavu za hlavu 195 musil dáti], nebo zákon Starý byl jest zákon spravedlnosti. Ale Pán Ježíš přišed dal nám zákon milosti, zákon Nový, jakož o tom mluví pro rok Ozé řka: »Aj, dnové jdú, dí Pán Buoh, že B 370 učiním z domem Jakobovým a z domem izrahelským novú úmluvu!« To proroctví bylo jest povědieno a prorokováno o Pánu 200 Ježíšovi, o Synu božím, že on má přijíti a učiniti novú úmluvu, to jest Nový zákon vydati, zákon milosti, jakož teď dí: »Řečeno starým: Voko za voko... Ale já pravím vám: Neprotivte se zlému!« «V tom Pán chce micti, abychom se nemstili, zlého za zlé neodpláceli?. I mluví na to svatý Jan Zlatá usta řka: »Díš-li: 205 Jest mi vinen, křivdu mi učinil, hoden jest, abych se nad ním pomstil — i dí: Ač «jest on tobě vinen a hoden pomsty, ale ty nejsi hoden, aby «se nad ním mstil, neb dí sám Pán Buoh: Mně pomsta a já ť odplatím! Nemsti se sám nikoli, ale poruč 191 Slyšeli jste] Slyšte R, vyn. U — povědíno T — 192 neprotiviti se] Neodpírejte T, Neprotivte se CU — 193 že] vyn. C — by byl K — 194 jeho] zase voko jeho C — vylaupil R, vyrazil U — Kaneb» a BU — «též vyn. BPNTU — hlavu za] neb (vyn. PRNT) hlava za KPRCNT — 195 [musil dáti] vyn. KRCU — [musil... spravedlnosti] vyn. PNT — jest zákon] jest C — 196 přišel CU — dal] vydal T — zákon milosti... Nový] jiný zákon (vyn. C), nový zákon, milosti KPC, jiný, nový zákon, zákon milosti TN, nový zákon, a to milosti, zákon Nový R — zákon Nový] vyn. U — 197 mluvil C — prorok boží T — Ozé] z toho pozd. opra- vou v K Ozcáš; Ozeáš NCU — Ej C — dí] praví NTU — že] vyn. T, a C - 199 To] Toto N, A U — jest dávno U — «povědieno a vyn. B — pro- rokováno od (vyn.!) Davida svatého U — 200 božím milém PONT — Kmáe měl B — 201 zákon vydati] vyn. RU — vydati, to jest NU — milosti a milosrdenství C — Řečeno jest KPCNT — 202 vám] vyn. RU neprotiviti KPNT — 203—204V tom ... neodpláceli totiž nemstěte se, zlým za zlé oplacujíce B — 203 V tom] To N, A U — Pán Buoh KC — mieti] vyn. U — sami nemstili KN — 204 neodpláceli] nenavracovali PNT, neodplacovali RCU — Zlatoustý KPRCNTU — řka] vyn. PN — 205 Jest že PNU — mi vinen] vyn. U — 206 i dí] odpovídá ten svatý T, i odpovídá zase N — «jest) vyn. B — hoden] zaslaužil N — 207 se vyn. B, se sám KRU — praví N — sám] vyn. PNT — Buoh] Ježíš KC — 208 zaplatím K, sám odplatím U — poruč křivdu T, poruč pomstu NC 191 Mat. 5, 38a 39 — 197 Spr. Jer. 31, 31 —
Strana 261
261 Bohu!« I učí svatý Jan Zlatá usta: »Když ť kto křivdu učiní, učiniž 210 takto: Nehlediž k tomu, že ť jest on tobě křivdu učinil, ale hleď k tomu, že budeš míti za to odplatu v nebeském království, gřka Milý Bože, ač ť mi jest křivdu učinil, proto ť já se sám mstíti nechci, neb s' ty řekl: Mně pomsta a já ť odplatím!« Nebo, budeš-li se sám mstíti, budeš míti nedověru, jako by tebe Buoh pomstiti 215 nemohl. Ale jestliže by se taková křivda dála, proto se sám pro nic nemsti, ale znes na úředníky, ať oni to opraví, a nechtěli-li by oni tobě nijak opraviti, proto vždy lásku zachovaj. Ale díš-li »Velikú mi škodu učinil, pobral mi, oblúpil mě aneb jakž koli Kuškodil«, toto věz, že žádný jeden druhému nemuož uškoditi, 220 leč sám sobě člověk uškodí, že ť jest pobral aneb «škodu učinil Jestliže ty zlosti místa nedáš a trpělivost zachováš, neučinil t jest škody, ale jesti ť příčina k veliké odplatě, že ť milý Buoh stotisíckrát a nevýmluvně víc za to kdá: vzal-li ť jest kto sukni 209 ten svatý T — Zlatoustý (+ řka T) KPRCNTU — Když ť koli P — ť) ti (+ prý N) TUN — jakau křivdu T — učiniž] aby ty učinil K, vyn. T — 210 takto] vyn. T — hled] prohlédniž N — 211 k tomu] vyn. RU, k to- muto T — že ty konečně T — Křka) Řciž B, vyn. C — 212 Ó milý PCNT — von křivdu PRCNT — já] vyn. PNT — sám] nad ním C — 213 řekl, kteříž (!) klamati neumíš T — zaplatím K — 213—215 Nebo ... dála] vyn. U — 215 taková] vyn. K — nějaká křivda N — stala N, dála, ješto by ji nemohl snésti a strpěti C — 215—216 proto .. . nemsti] aby se (ps. pův. sem!) nemstil vždy K, pro nic se sám nemsti PNT — 215 pro nic] nikoliv RU — 216 nemsti; nemůžeš-li toho vytrpěti a snésti C — ale] vyn. K, ale ne- můžeš-li toho strpěti a snésti, tehdy T — znes to KONT — úřad N — ať] a K — to] vyn. PN. tobě to C — opraví] vypraví R, napraví TCU, opraví [Nynější úředníci nic nenapraví!] K — 216—217 nechtěli ... nijak] pakli ť by oni toho nikterakž nechtěli K, jestliže ť by oni (vyn. U, + tobě toho C, + tobě U) nikterakž (nijakž C) nechtěli RCU — 217 opraviti] napraviti R, nahraditi TU, vyn. C — vždy k nepříteli T — Ale] vyn. T — díš-li, že U — 218 mě aneb spálil mi K — 218—219 aneb... uškodil] spálil mi můj příbytek aneb stodolu aneb zabil mi bratra, sestru, « a tak o jinejch škodách, i odpověd na to tato jest C — 219 Kuškodil učinil zle B — to C — věz jistě C — žádný] vyn. N — jeden druhému] žádnému KPONT — uškoditi nic (tak U) uškoditi (+ že ti pobral U) CU — 220 leč] jako U — člověk prvé T že ť jest] jestliže ti U — on tobě pobral K, nepřítel pobral T - aneb] a KPCN, vyn. T — «škodu učinil uškodil BT — škodu jakauž kolivěk C — 221 ty] vyn. U — 221—222 neučinil... škody] nic ti ne- uškodil U — neučinil ť jest neučiní ť R — 222 jest tobě KPCNTU — příčinau NT — odplatě budaucí věčné T — Bůh to tobě C — 223 a] víc a KPC, víc TN — víc] tobě C, vyn. PNT — dá nahradí B, odplatí, 213 Řím. 12, 19 —
261 Bohu!« I učí svatý Jan Zlatá usta: »Když ť kto křivdu učiní, učiniž 210 takto: Nehlediž k tomu, že ť jest on tobě křivdu učinil, ale hleď k tomu, že budeš míti za to odplatu v nebeském království, gřka Milý Bože, ač ť mi jest křivdu učinil, proto ť já se sám mstíti nechci, neb s' ty řekl: Mně pomsta a já ť odplatím!« Nebo, budeš-li se sám mstíti, budeš míti nedověru, jako by tebe Buoh pomstiti 215 nemohl. Ale jestliže by se taková křivda dála, proto se sám pro nic nemsti, ale znes na úředníky, ať oni to opraví, a nechtěli-li by oni tobě nijak opraviti, proto vždy lásku zachovaj. Ale díš-li »Velikú mi škodu učinil, pobral mi, oblúpil mě aneb jakž koli Kuškodil«, toto věz, že žádný jeden druhému nemuož uškoditi, 220 leč sám sobě člověk uškodí, že ť jest pobral aneb «škodu učinil Jestliže ty zlosti místa nedáš a trpělivost zachováš, neučinil t jest škody, ale jesti ť příčina k veliké odplatě, že ť milý Buoh stotisíckrát a nevýmluvně víc za to kdá: vzal-li ť jest kto sukni 209 ten svatý T — Zlatoustý (+ řka T) KPRCNTU — Když ť koli P — ť) ti (+ prý N) TUN — jakau křivdu T — učiniž] aby ty učinil K, vyn. T — 210 takto] vyn. T — hled] prohlédniž N — 211 k tomu] vyn. RU, k to- muto T — že ty konečně T — Křka) Řciž B, vyn. C — 212 Ó milý PCNT — von křivdu PRCNT — já] vyn. PNT — sám] nad ním C — 213 řekl, kteříž (!) klamati neumíš T — zaplatím K — 213—215 Nebo ... dála] vyn. U — 215 taková] vyn. K — nějaká křivda N — stala N, dála, ješto by ji nemohl snésti a strpěti C — 215—216 proto .. . nemsti] aby se (ps. pův. sem!) nemstil vždy K, pro nic se sám nemsti PNT — 215 pro nic] nikoliv RU — 216 nemsti; nemůžeš-li toho vytrpěti a snésti C — ale] vyn. K, ale ne- můžeš-li toho strpěti a snésti, tehdy T — znes to KONT — úřad N — ať] a K — to] vyn. PN. tobě to C — opraví] vypraví R, napraví TCU, opraví [Nynější úředníci nic nenapraví!] K — 216—217 nechtěli ... nijak] pakli ť by oni toho nikterakž nechtěli K, jestliže ť by oni (vyn. U, + tobě toho C, + tobě U) nikterakž (nijakž C) nechtěli RCU — 217 opraviti] napraviti R, nahraditi TU, vyn. C — vždy k nepříteli T — Ale] vyn. T — díš-li, že U — 218 mě aneb spálil mi K — 218—219 aneb... uškodil] spálil mi můj příbytek aneb stodolu aneb zabil mi bratra, sestru, « a tak o jinejch škodách, i odpověd na to tato jest C — 219 Kuškodil učinil zle B — to C — věz jistě C — žádný] vyn. N — jeden druhému] žádnému KPONT — uškoditi nic (tak U) uškoditi (+ že ti pobral U) CU — 220 leč] jako U — člověk prvé T že ť jest] jestliže ti U — on tobě pobral K, nepřítel pobral T - aneb] a KPCN, vyn. T — «škodu učinil uškodil BT — škodu jakauž kolivěk C — 221 ty] vyn. U — 221—222 neučinil... škody] nic ti ne- uškodil U — neučinil ť jest neučiní ť R — 222 jest tobě KPCNTU — příčinau NT — odplatě budaucí věčné T — Bůh to tobě C — 223 a] víc a KPC, víc TN — víc] tobě C, vyn. PNT — dá nahradí B, odplatí, 213 Řím. 12, 19 —
Strana 262
262 a ty trpělivost zachováš, novýmluvně kraší, dražší a lepší dá 225 tobě milý Buoh. Ale «člověčie toho ť duše zlá, ku 1 peklu B 371 přezvědíná, nemuož míti, aby se hned nepojmstila, aniž toho za hřích [nejmá! Nebo kdež zlost zajde, jenž jest pravý) vuoz do horúcého pekla, již ten člověk ani zná ani vie svého zatra- cenie, že ť se ubezpečí a mní, že tau cestau jde, která vede do 230 nebe, an puojde na věčné zatracenie — tak ten lid oslepen bývá divně). A ten vuoz — «jenž jest zlost — má čtyři kola. Jedno kolo sukrutnost; ba beze vší «milosti, jedno před se s chla- pem! Druhé kolo netrpělivost; nebo obecně tak říkají: »Ano tuto on mi křivdu učinil, a bych já se nepomstil?«. Třetí kolo smělost, 235 že beze vší bázni boží kvapí hned, aby se pomstil. Čtvrté kolo nestydatost, že ť se za to nic nestydí. Ba, vše ť jest dobře, což pán učiní! Pak, když jsta k tomu dva koně, aby ten vuoz táhla — moc v tomto světěz a čest a chvála světská —, již neměj péče, že ť ten vuoz potáhnú, až ť se svoctnau) v horúcím pekle. nahradí a dá C — tobě kdo sukni tvau T — 224 nevýmluvně více RU kraší vyn. B — 225 člověčie vyn. BU, milej člověče C, člověče, věz, že T — toho ť] mnohá U — 226 předvěděná KT, předzvěděná (+ toho U) RCU — nemá a nemůže C — míti, než U — nemstila KPRCNT, mstila U — aniž a nic BU — 227 má KPRONT — Nebo ... pravý? ano jest zlost jako B — zlost] jest zlost a v tu duši C — vzejde R — pravý jistý N - 228 horúcého] e slité, nejasné, téměř jako i B — 228—231 již ... divně) vyn. B — 228 zatracenie] hrozného zatracení a za- vedení C — 229 že t] ale T — domnívá se C — 230 an] a on C, ano U — tento C — 231 «jenž jest vyn. B — jenž vyn. U — hněv a zlost C -. — a má U — 232 kolo jest TU — Kukrutnost; ba ukrutenství, že B ba ta R, ba, prej C — všeho C — «milosti lítosti B, milosrdenství C - — jedno] jednom T, vyn. NU — před se] předce (přece T) z cesty NT s chlapem s cesty C, s chlapem, aby jiných, prý, nekazil N, s chlapem za bránu, hoden ť jest toho T — 233 kolo] vyn. KP, kolo jest U nebo... Ano] an takový bude řéci K, Ano, prý PCN, Ano, praví T — tuto] tutu P, toto NU, vyn. T — 233—234 tuto ... učinil] tu tu, abych mu odpustil, a on mi křivdu, toto a jiné učinil C — 234 takovau křivdu T — já] vyn. PNT — se nad ním TC — kolo jest TU — 235 bázni] v K později změněnov bázně; bázně RCNTU — kolo jest TU — 236 nestydí, což koliv zlého činí T — Ba] vyn. KT -- jest dobře] musí dobře býti N — což koliv T — 237 ráčí (+ Jeho Milost C) učiniti NC, učiniti ráčí, a neví o tom, nebožátko, že i pro pána poklo připraveno T — Pak] Potom N — jsta] jsau PCTU, ste R, se připřáhnau N — tomu] němu C, tomu vozu TU — tato (tito TN) dva KPONT — koni RU — abyj a C — ten vuoz] jej RTU — táhli RNTU, táhnau C — 238 to jest moc U — moc... čest] jeden kůň jest moc v tomto svě tě (tě vyn.!), druhý kůň jest čest T — Kv tomto světě světa B, tohoto světa C — «světská vyn. BK — 238—239
262 a ty trpělivost zachováš, novýmluvně kraší, dražší a lepší dá 225 tobě milý Buoh. Ale «člověčie toho ť duše zlá, ku 1 peklu B 371 přezvědíná, nemuož míti, aby se hned nepojmstila, aniž toho za hřích [nejmá! Nebo kdež zlost zajde, jenž jest pravý) vuoz do horúcého pekla, již ten člověk ani zná ani vie svého zatra- cenie, že ť se ubezpečí a mní, že tau cestau jde, která vede do 230 nebe, an puojde na věčné zatracenie — tak ten lid oslepen bývá divně). A ten vuoz — «jenž jest zlost — má čtyři kola. Jedno kolo sukrutnost; ba beze vší «milosti, jedno před se s chla- pem! Druhé kolo netrpělivost; nebo obecně tak říkají: »Ano tuto on mi křivdu učinil, a bych já se nepomstil?«. Třetí kolo smělost, 235 že beze vší bázni boží kvapí hned, aby se pomstil. Čtvrté kolo nestydatost, že ť se za to nic nestydí. Ba, vše ť jest dobře, což pán učiní! Pak, když jsta k tomu dva koně, aby ten vuoz táhla — moc v tomto světěz a čest a chvála světská —, již neměj péče, že ť ten vuoz potáhnú, až ť se svoctnau) v horúcím pekle. nahradí a dá C — tobě kdo sukni tvau T — 224 nevýmluvně více RU kraší vyn. B — 225 člověčie vyn. BU, milej člověče C, člověče, věz, že T — toho ť] mnohá U — 226 předvěděná KT, předzvěděná (+ toho U) RCU — nemá a nemůže C — míti, než U — nemstila KPRCNT, mstila U — aniž a nic BU — 227 má KPRONT — Nebo ... pravý? ano jest zlost jako B — zlost] jest zlost a v tu duši C — vzejde R — pravý jistý N - 228 horúcého] e slité, nejasné, téměř jako i B — 228—231 již ... divně) vyn. B — 228 zatracenie] hrozného zatracení a za- vedení C — 229 že t] ale T — domnívá se C — 230 an] a on C, ano U — tento C — 231 «jenž jest vyn. B — jenž vyn. U — hněv a zlost C -. — a má U — 232 kolo jest TU — Kukrutnost; ba ukrutenství, že B ba ta R, ba, prej C — všeho C — «milosti lítosti B, milosrdenství C - — jedno] jednom T, vyn. NU — před se] předce (přece T) z cesty NT s chlapem s cesty C, s chlapem, aby jiných, prý, nekazil N, s chlapem za bránu, hoden ť jest toho T — 233 kolo] vyn. KP, kolo jest U nebo... Ano] an takový bude řéci K, Ano, prý PCN, Ano, praví T — tuto] tutu P, toto NU, vyn. T — 233—234 tuto ... učinil] tu tu, abych mu odpustil, a on mi křivdu, toto a jiné učinil C — 234 takovau křivdu T — já] vyn. PNT — se nad ním TC — kolo jest TU — 235 bázni] v K později změněnov bázně; bázně RCNTU — kolo jest TU — 236 nestydí, což koliv zlého činí T — Ba] vyn. KT -- jest dobře] musí dobře býti N — což koliv T — 237 ráčí (+ Jeho Milost C) učiniti NC, učiniti ráčí, a neví o tom, nebožátko, že i pro pána poklo připraveno T — Pak] Potom N — jsta] jsau PCTU, ste R, se připřáhnau N — tomu] němu C, tomu vozu TU — tato (tito TN) dva KPONT — koni RU — abyj a C — ten vuoz] jej RTU — táhli RNTU, táhnau C — 238 to jest moc U — moc... čest] jeden kůň jest moc v tomto svě tě (tě vyn.!), druhý kůň jest čest T — Kv tomto světě světa B, tohoto světa C — «světská vyn. BK — 238—239
Strana 263
263 240 A mnějí, že pravú cestú jdú, kteráž vede do nebe, a ještě budau říci: »Však ť to na nás sluší, abychom se mstili a křivdy sobě učiniti nedali!« I zdá se vám lehko do nebe? Věřte mi, že ť jest přenesnadné, jediné komuž ť sám milý Buoh pomuož! Nébrž kto jest kde, aby své křivdy neſpo]mstil? Však jest toho náramně 245 mnoho viděti v tomto lidu, ved-li? Ano, zachováme to přikázanie božie, abychom se sami nemstili? Ba, rci: »Nebudem se mstíti, když nebudem moci« — a Buoh ť jest se teď zapřisáhl, že, ne- naplníme-li sjeho» přikázaní, že nevejdem do nebe. Běda nám, «běda»! Porozumíme-li sobě kdy? Šesté přikázaní: »Slyšeli-li jste, že řečeno jest starým: Milo- vati budeš přítele svého a v nenávisti budeš míti nepřítele svého»? Ale já pravím vám: Milujte nepřátely vaše, dobře čiňte t kěvm, kteříž vás nenávidí, modlte se za protivníky a za hánce vaše, abyšte byli synové Otce vašeho, kterýž v nebesích 255 jest!« Nuže, milí křesťané, tuto nám opět přikazuje Pán Ježíš, abychom milovali nepřátely [své], dobře jim činili a za ně se 250 neměj ... že t] vyn. T, oni N — 239 se s ním N - «voctnau člověk octne B, dostanau RU — s ním do horaucího pekla RU — 240 mní T, domnívají se oni (vyn. N) CN — pravú] tau C — nebes K, nebeského králov- ství C, nebe, ano do pekla R — 240—241 a ještě ... říci] Ba, prý PCN, Ba, praví T —- budau říci] dějí U — 241 říci] takoví mluviti řkúc K — pomstili NC, vymstili T — 241—242 a křivdy ... nedali vyn. B 241 křivdy abychom K — 242 činiti N — I věřiž U — 243 jest velmi N — přenesnadno (+ přetěžko, přeřídko C) PRCNTU-- a jediné ten tam přijde T — sám] vyn. CN — Nébrž] Neb PCNT — 244 kde, prosím N — aby se KPNT — z své N —- nemstil KPRCNTU — 244—246 Však... Ba vyn. B — 244 jest] vyn. PNT — 245 vidíte P — ved-li] vyn. RNTU — Ano] Ano jestli C, A U, vyn. T, Ano na těch rathauzích nepostačí ti končelé toliko těch různic a svárův mířiti. Ano N — zachováme-li PU, zachováme my N, zachovávají C, Zachováte-liž vy T — toho C — 246 božie] božího C, vyn. NU — abyšte T — 247 když jedno C — se teď zapřisáhl] přikázal RU - ted] vyn. KPN, velice T, tuze C — zapřisáhl] zavázal CNT — že] vyn. PRNTU — 247—248 nebudeme-li plniti N — 248 «jeho toho B, jeho svatejch N, my v skutku a v pravdě jeho svatých T — že] vyn. PRU, že nikoli C — nepřijdem PRONTU — Ó běda N — 249 «běda vyn. B, přeběda T — my sobě NCT 250 Slyšeli-li jste] vyn. U — li] vyn. KPCN — 251 přátely U — svého] vyn. RU — v nenávisti . . . míti] nenáviděti budeš U — nepřátely U— 252 svého vyn. BU — 253 čiňte, jeho přikázaní plňte, totiž U — tim B — ješto C, jenž U — modlete R — protivníky své R — 254 vaše] vyn. R — jenž PNT — 255 rozkazuje P — 256 [své] vyn. KPRCNU, 250 Mat. 5, 43 až 45 —
263 240 A mnějí, že pravú cestú jdú, kteráž vede do nebe, a ještě budau říci: »Však ť to na nás sluší, abychom se mstili a křivdy sobě učiniti nedali!« I zdá se vám lehko do nebe? Věřte mi, že ť jest přenesnadné, jediné komuž ť sám milý Buoh pomuož! Nébrž kto jest kde, aby své křivdy neſpo]mstil? Však jest toho náramně 245 mnoho viděti v tomto lidu, ved-li? Ano, zachováme to přikázanie božie, abychom se sami nemstili? Ba, rci: »Nebudem se mstíti, když nebudem moci« — a Buoh ť jest se teď zapřisáhl, že, ne- naplníme-li sjeho» přikázaní, že nevejdem do nebe. Běda nám, «běda»! Porozumíme-li sobě kdy? Šesté přikázaní: »Slyšeli-li jste, že řečeno jest starým: Milo- vati budeš přítele svého a v nenávisti budeš míti nepřítele svého»? Ale já pravím vám: Milujte nepřátely vaše, dobře čiňte t kěvm, kteříž vás nenávidí, modlte se za protivníky a za hánce vaše, abyšte byli synové Otce vašeho, kterýž v nebesích 255 jest!« Nuže, milí křesťané, tuto nám opět přikazuje Pán Ježíš, abychom milovali nepřátely [své], dobře jim činili a za ně se 250 neměj ... že t] vyn. T, oni N — 239 se s ním N - «voctnau člověk octne B, dostanau RU — s ním do horaucího pekla RU — 240 mní T, domnívají se oni (vyn. N) CN — pravú] tau C — nebes K, nebeského králov- ství C, nebe, ano do pekla R — 240—241 a ještě ... říci] Ba, prý PCN, Ba, praví T —- budau říci] dějí U — 241 říci] takoví mluviti řkúc K — pomstili NC, vymstili T — 241—242 a křivdy ... nedali vyn. B 241 křivdy abychom K — 242 činiti N — I věřiž U — 243 jest velmi N — přenesnadno (+ přetěžko, přeřídko C) PRCNTU-- a jediné ten tam přijde T — sám] vyn. CN — Nébrž] Neb PCNT — 244 kde, prosím N — aby se KPNT — z své N —- nemstil KPRCNTU — 244—246 Však... Ba vyn. B — 244 jest] vyn. PNT — 245 vidíte P — ved-li] vyn. RNTU — Ano] Ano jestli C, A U, vyn. T, Ano na těch rathauzích nepostačí ti končelé toliko těch různic a svárův mířiti. Ano N — zachováme-li PU, zachováme my N, zachovávají C, Zachováte-liž vy T — toho C — 246 božie] božího C, vyn. NU — abyšte T — 247 když jedno C — se teď zapřisáhl] přikázal RU - ted] vyn. KPN, velice T, tuze C — zapřisáhl] zavázal CNT — že] vyn. PRNTU — 247—248 nebudeme-li plniti N — 248 «jeho toho B, jeho svatejch N, my v skutku a v pravdě jeho svatých T — že] vyn. PRU, že nikoli C — nepřijdem PRONTU — Ó běda N — 249 «běda vyn. B, přeběda T — my sobě NCT 250 Slyšeli-li jste] vyn. U — li] vyn. KPCN — 251 přátely U — svého] vyn. RU — v nenávisti . . . míti] nenáviděti budeš U — nepřátely U— 252 svého vyn. BU — 253 čiňte, jeho přikázaní plňte, totiž U — tim B — ješto C, jenž U — modlete R — protivníky své R — 254 vaše] vyn. R — jenž PNT — 255 rozkazuje P — 256 [své] vyn. KPRCNU, 250 Mat. 5, 43 až 45 —
Strana 264
264 [Bohu] modlili. Učiníme-liž tak? A, to jistě vězte, že, budú-li ť lidé pro který hřích v pekle, pro vraždu, pro smilstvo, pro cizo- ložstvo, to ť pro ten «hřích bude, ktož toho přikázaní ne- 260 zachová: »Milujte nepřátely va še!« Alevšak sobě lidé toho hříchu B 372 neváží aniž věřiti chtie, by kto» hřích byl. Ale zvíte, kde ť bude déle býti! Nebo jest to povaha samých volených božích, aby nepřátely milovali. Ale toto zlé křesťanstvo slova protivného ne- muož trpěti, aby se nezsápal, nezhněval, a budú říci: »A, mám ť 265 jej zač milovati, jakž mi jest dobře učinil!« «Naučiž se tomuto, chceš-li nepřátely milovati, » jakož dí svatý Jan Zlatá usta, jakož prvé praveno, aby na to nehleděl, což ť jest zlého» učinil, ale «hleděl na svého milého Boha, že, když jemu láli, neodlál; též ty učiň řka: »Ano muoj Pán trpěl pro mne, proč bych já také 270 pro ň netrpěl? Muoj Pán křivě, ale já hodně «pro mé hříchy. Když jej křižovali, nereptal, ale modlil se za ty, ktož jej křižovali. naše T — 257 [Bohu] vyn. KPRCNTU — I činíme RU, Činíme T, Ú, činíte C — my tak PT — toto T — věděti máme T — že] vyn. T — 258 v horaucím (vyn. N) pekle, jako NT — 259 to t] jako ť RU, tak N — ten] to K — «hřích vyn. BKRC — budau KPCNT — nezachovají PN, nezachovávají C, nezachovává U, nenaplní T — 260 vaše] své C — Alevšak Ale že N — Alevšak ... lidé] A nyní nastali takoví lidé, že sobě T — 261 nic neváží T, sprosta za nic neváží N, málo váží C — věřiti] vážiti K — (to) vyn. BC — 262 nebo jest to] taková jest T — aby] vyn. T — 263 nepřátely své N — milovati T — toto] to K, to poběhlé a T — zlé] zpoha- nilé N, zlé a zkažené hříchy a ďáblem C — 263- 264 nemohau C — nemuož trpěti] nestrpí U — 264 strpěti PRCT — nezsápal, nezhněval] nezsápali, nezhněvali a nezbauřili C, nehněval, neodrazil rovným N, nesápal, ne- hněval U, zlým za zlé neodplatilo T — a] an ť R — a budú... Áj Ano, prý (praví T) PNT — budú říci] ještě mnozí budú řéci K, ještě mnohej bude říci C, ještě ť jistě řeknau U — A] Ano KC, vyn. RU — 265 jakž ješto ť RU — jakž ... učinil] já mu dobře, on mi zle! N — 265—266 Na- učiž... milovati Ale naučíš-li se tomu B — 265 tomu U — 266 ne- přátely své TN - dí] učí KPCNTU — Zlatoustý KPRCNTU — 266—267 jakož ... praveno vyn. BU — 266 jakož] o čemž T — 267 pravenos, oznámeno N, napovědíno T — na to nehleděl] neprohlédal k tomu T — zlého nepřítel tvuoj B — 268 ale] aby P, ale aby NT — «hledělS vyn. B, hledí R, hled U, se rozpomenul T — Boha] Pána U — že] vyn. KPCNT — neodlál] on nelál U, on (+ zase C) neodlál RC, zase nelál (+ a když trpěl, nehrozil N) TN — 269 též] tak U — Ano] An T, Poněvadž jest to C — milý Pán PNT — trpěl mnoho U — pro mne] vyn. KPCNT — pročež PRONTU — 270 něco netrpěl U — Muoj milý K — Pán trpěl C — křivě] křivě a nevinně RU, nevinný nespravodlivě T — «pro za B — mé těžké RU —271 ty, ktož ... křižovali] své křižovníky T — ktož] kteří N,
264 [Bohu] modlili. Učiníme-liž tak? A, to jistě vězte, že, budú-li ť lidé pro který hřích v pekle, pro vraždu, pro smilstvo, pro cizo- ložstvo, to ť pro ten «hřích bude, ktož toho přikázaní ne- 260 zachová: »Milujte nepřátely va še!« Alevšak sobě lidé toho hříchu B 372 neváží aniž věřiti chtie, by kto» hřích byl. Ale zvíte, kde ť bude déle býti! Nebo jest to povaha samých volených božích, aby nepřátely milovali. Ale toto zlé křesťanstvo slova protivného ne- muož trpěti, aby se nezsápal, nezhněval, a budú říci: »A, mám ť 265 jej zač milovati, jakž mi jest dobře učinil!« «Naučiž se tomuto, chceš-li nepřátely milovati, » jakož dí svatý Jan Zlatá usta, jakož prvé praveno, aby na to nehleděl, což ť jest zlého» učinil, ale «hleděl na svého milého Boha, že, když jemu láli, neodlál; též ty učiň řka: »Ano muoj Pán trpěl pro mne, proč bych já také 270 pro ň netrpěl? Muoj Pán křivě, ale já hodně «pro mé hříchy. Když jej křižovali, nereptal, ale modlil se za ty, ktož jej křižovali. naše T — 257 [Bohu] vyn. KPRCNTU — I činíme RU, Činíme T, Ú, činíte C — my tak PT — toto T — věděti máme T — že] vyn. T — 258 v horaucím (vyn. N) pekle, jako NT — 259 to t] jako ť RU, tak N — ten] to K — «hřích vyn. BKRC — budau KPCNT — nezachovají PN, nezachovávají C, nezachovává U, nenaplní T — 260 vaše] své C — Alevšak Ale že N — Alevšak ... lidé] A nyní nastali takoví lidé, že sobě T — 261 nic neváží T, sprosta za nic neváží N, málo váží C — věřiti] vážiti K — (to) vyn. BC — 262 nebo jest to] taková jest T — aby] vyn. T — 263 nepřátely své N — milovati T — toto] to K, to poběhlé a T — zlé] zpoha- nilé N, zlé a zkažené hříchy a ďáblem C — 263- 264 nemohau C — nemuož trpěti] nestrpí U — 264 strpěti PRCT — nezsápal, nezhněval] nezsápali, nezhněvali a nezbauřili C, nehněval, neodrazil rovným N, nesápal, ne- hněval U, zlým za zlé neodplatilo T — a] an ť R — a budú... Áj Ano, prý (praví T) PNT — budú říci] ještě mnozí budú řéci K, ještě mnohej bude říci C, ještě ť jistě řeknau U — A] Ano KC, vyn. RU — 265 jakž ješto ť RU — jakž ... učinil] já mu dobře, on mi zle! N — 265—266 Na- učiž... milovati Ale naučíš-li se tomu B — 265 tomu U — 266 ne- přátely své TN - dí] učí KPCNTU — Zlatoustý KPRCNTU — 266—267 jakož ... praveno vyn. BU — 266 jakož] o čemž T — 267 pravenos, oznámeno N, napovědíno T — na to nehleděl] neprohlédal k tomu T — zlého nepřítel tvuoj B — 268 ale] aby P, ale aby NT — «hledělS vyn. B, hledí R, hled U, se rozpomenul T — Boha] Pána U — že] vyn. KPCNT — neodlál] on nelál U, on (+ zase C) neodlál RC, zase nelál (+ a když trpěl, nehrozil N) TN — 269 též] tak U — Ano] An T, Poněvadž jest to C — milý Pán PNT — trpěl mnoho U — pro mne] vyn. KPCNT — pročež PRONTU — 270 něco netrpěl U — Muoj milý K — Pán trpěl C — křivě] křivě a nevinně RU, nevinný nespravodlivě T — «pro za B — mé těžké RU —271 ty, ktož ... křižovali] své křižovníky T — ktož] kteří N,
Strana 265
265 Já bídný, vždy ť to nějak přemohu a budu následovati svého milého Pána«. Tak ť jsú veď i světí činili; ano svatý Štěpán, když sú jej kamenovali, nehleděl k tomu kamenování, ale pozdvihl očí 275 svých k nebi řka: »Vidím Ježíše«, i modlil se za nepřátely řka: »Odpusť jim, milý Bože, neb nevědí, co činí!« Takéž bychom my měli k Ježíšovi hleděti, a ne k tomu, co se nám děje, Nuže, uči- ní «me-liž tak? Rci: »Též letos jako luoni!« Ale přijde ť hodina, že t «námž toho líto bude! Dí na konci čtení svaté: »Obětuješ-li dar tvuoj k uoltáři a tu se rozpomaneš, že bratr tvuoj má nětco proti tobě, opusť tu dar tvůj a jdi prvé, smiř se z bratrem tvým!« Toto měj z toho, že, což koli činíš dobrého — postíš se a modlíš «se —, a máš[-li s kým nelibost, přijímáš-li tělo boží neb což koli dobrého» činíš, 285 věz zajisté, že ť toho nikoli milý Buoh neoblíbí a nepřijme, ganiž se tobě to k spasení obrátí, než k věčné múce, a všecko to, což 280 ješto C — 272 Ó já KNT, Také já C — to] se RU — některakž K, nějak s pomocí boží C — svého] mého C — 273 Pána Ježíše C — veď i] veď-li i K, viď i R, všickni NT, vyn. U — činili] trpěli a činili K, se chovali T — 274 neprohlídal N — 275 svých] vyn. KPRN — k nebi] vyn. U — řekl P, a řekl TN — «Vidím ... řka) vyn. BRU — Ježíše, stojícího na pravici moci boží T — nepřátely své NTC — poklekši na kolena řka T — 276 Od- pust ... činí] Pane Ježíši Kriste, nepostavuj jim toho za hřích C — Bože Pane KU, Otče R -- i my NT — 277 děje protivného N — učiníte B — 278 tak] my tak TC — tak ... letos] tak též letos? Rci R — Rci] vyn. U — Též] Tak NT — vlůni RU — 279 nám) vám BTU — 280 na konci] vyn. U — svatého čtenie drahý Pán K, svatého čtení PNT — tvnoj] vyn. U — na oltáři N — 281 rozpomeneš KPRCNTU — opusť] zanechej N, nechej C — 282 tu] vyn. U — dar tvůj] dar K, daru tvého N, dar svauj (!) T — prvé] vyn. KPNT — směř C — svým U, tvým a teprv (+ potom C) přijda obětujž dar tvuoj KPCNT — To U — měj] vezmi sobě TN — z toho za naučení C — 283 že] vyn. KPRU, naučení NT — koli toho U — postíš-li C — a] nebo N, aneb T — modlíš-li C — se vyn. BN — [li] vyn. KPRCNTU — 284 nelibost] hněv aneb nějakau nelibost, kyselost v srdci C — tělo a krev C — «dobrého» jiného B — 285 věz ... že ť] vyn. U — zajisté] vyn. T — Bůh od tebe T — neoblíbí a nepřijme] nepřijme (+ od tebe N) ani (a RCNT, vyn. P) oblíbí (neoblíbí RCNT, vyn. P) KPRCNT, nepřijímá a neoblibuje U — 285—287 ganiž... ohavné» ale jest mrzké před Pánem Bohem, ale nepřijde ť k spasení, ale k zatracení B — 285 aniž] a nic U — 286 to] vyn. P — neobrátí U — než] ale T — věčnému T — múce] trápení T, múce se tobě to obrátí U — 275 Podle Skutk. 7, 56 — 276 Luk. 23, 34 —
265 Já bídný, vždy ť to nějak přemohu a budu následovati svého milého Pána«. Tak ť jsú veď i světí činili; ano svatý Štěpán, když sú jej kamenovali, nehleděl k tomu kamenování, ale pozdvihl očí 275 svých k nebi řka: »Vidím Ježíše«, i modlil se za nepřátely řka: »Odpusť jim, milý Bože, neb nevědí, co činí!« Takéž bychom my měli k Ježíšovi hleděti, a ne k tomu, co se nám děje, Nuže, uči- ní «me-liž tak? Rci: »Též letos jako luoni!« Ale přijde ť hodina, že t «námž toho líto bude! Dí na konci čtení svaté: »Obětuješ-li dar tvuoj k uoltáři a tu se rozpomaneš, že bratr tvuoj má nětco proti tobě, opusť tu dar tvůj a jdi prvé, smiř se z bratrem tvým!« Toto měj z toho, že, což koli činíš dobrého — postíš se a modlíš «se —, a máš[-li s kým nelibost, přijímáš-li tělo boží neb což koli dobrého» činíš, 285 věz zajisté, že ť toho nikoli milý Buoh neoblíbí a nepřijme, ganiž se tobě to k spasení obrátí, než k věčné múce, a všecko to, což 280 ješto C — 272 Ó já KNT, Také já C — to] se RU — některakž K, nějak s pomocí boží C — svého] mého C — 273 Pána Ježíše C — veď i] veď-li i K, viď i R, všickni NT, vyn. U — činili] trpěli a činili K, se chovali T — 274 neprohlídal N — 275 svých] vyn. KPRN — k nebi] vyn. U — řekl P, a řekl TN — «Vidím ... řka) vyn. BRU — Ježíše, stojícího na pravici moci boží T — nepřátely své NTC — poklekši na kolena řka T — 276 Od- pust ... činí] Pane Ježíši Kriste, nepostavuj jim toho za hřích C — Bože Pane KU, Otče R -- i my NT — 277 děje protivného N — učiníte B — 278 tak] my tak TC — tak ... letos] tak též letos? Rci R — Rci] vyn. U — Též] Tak NT — vlůni RU — 279 nám) vám BTU — 280 na konci] vyn. U — svatého čtenie drahý Pán K, svatého čtení PNT — tvnoj] vyn. U — na oltáři N — 281 rozpomeneš KPRCNTU — opusť] zanechej N, nechej C — 282 tu] vyn. U — dar tvůj] dar K, daru tvého N, dar svauj (!) T — prvé] vyn. KPNT — směř C — svým U, tvým a teprv (+ potom C) přijda obětujž dar tvuoj KPCNT — To U — měj] vezmi sobě TN — z toho za naučení C — 283 že] vyn. KPRU, naučení NT — koli toho U — postíš-li C — a] nebo N, aneb T — modlíš-li C — se vyn. BN — [li] vyn. KPRCNTU — 284 nelibost] hněv aneb nějakau nelibost, kyselost v srdci C — tělo a krev C — «dobrého» jiného B — 285 věz ... že ť] vyn. U — zajisté] vyn. T — Bůh od tebe T — neoblíbí a nepřijme] nepřijme (+ od tebe N) ani (a RCNT, vyn. P) oblíbí (neoblíbí RCNT, vyn. P) KPRCNT, nepřijímá a neoblibuje U — 285—287 ganiž... ohavné» ale jest mrzké před Pánem Bohem, ale nepřijde ť k spasení, ale k zatracení B — 285 aniž] a nic U — 286 to] vyn. P — neobrátí U — než] ale T — věčnému T — múce] trápení T, múce se tobě to obrátí U — 275 Podle Skutk. 7, 56 — 276 Luk. 23, 34 —
Strana 266
266 dobrého činíš, jest mrzké před tváří boží a ohavné?. Mnedle, vážíte-li vy sobě to? An ť jeden k druhému neb jedna k druhé) nelibost máš, uzří-li ť «ji, hned se zamútí a nemuož ť na 290 «ni právě [pojhleděti — a se vším tím puojdú k tělu božímu! A, lépe by bylo, by s sviněmi u mláta pojedla! A řeknau: »Však B 373 se na ň nehněvám, ale nemohu na ň hleděti!« «Bývá-li to, ha? Vše ť to jest dáblovo srdce zlé, zkažené»! Než pak z té řeči, jakož dí čtení svaté: »Obětuješ-li dar tvuoj 295 k uoltáři«, kněží lakomí, svatokupečtí berau sobě pravíc, že jim má býti ofěrováno. Však nedí »na oltář«, ale »k uoltáři«, a oni pak se vším na oltář! Ano jsú na to kanonové a dekrety, že ženy nemají «tu blízko k uoltáři přistúpiti — a toto, ženy mladé, pyšné, přípravné, hrdé tam ruce vztahují na oltář, s fryžemi 300 perlovými «čistými, a kněz mladý stojí, ruce klade. Oh, není ——— to] vyn. U — což koliv TU — 287 činíš a U — jest to U — velmi ohavné N 288 to] co [toho] K, to co PRC, co toho přikázaní T, co toho N neb jedna k druhé) vyn. B — neb] a N — 289 nechut a nelibost T - «má?- vyn. B, má a kyselost N, má a nechut v srdci C — «ji ... zamútí a jej B — ji jeden druhého T, je U — 290 «ni ň BPT, něho nebo na ni N — právě] vyn. N, ani U, právě ani C — hleděti KPRONTU -- se vším] s U -. tím proto předce C — půjde RU, přijdau C — tělu a krvi C — božiemu. [To činí mnozí křesťané] K — 291 A] Ano R. Och, nejednau C — lépe ne- jednomu C, mnohem lépeji T — jí bylo U — kdyby RTU — pojedli (způv. pojedla) K, pojedl neb pojedla NC, pojedli T — A] vyn. PNT — řeknau] obecně řiekají takoví KRU, Ú, prý PN, Au, praví T, budau ť říci C — 292 na ň] vyn. KPNT, již spolu C — nehněváme C — ale] jedno že t C — na ni C — hleděti ani s ním mluviti B, hleděti a s ní mluviti C — «Bývá... ha? vyn. B, a když slyším o něm rozprávěti, až mne srdce bolí!« Bývá-li to do vás, ha? T — to] to při vás U, to u vás C — 293 Vše ... jest] vyn. T — ďáblovo ... zkažené» ďábelské, zkažené srdce B — ďáblovo] čertovo K, dáblovo ť jest takové každé T — 294 Než... jakož Ale U — svůj PNTU — 295 na oltáři a tu se roz- pomeneš etc. N — oltáři etc. PC — svatokupci K — beran sobě] sobě na svau misku hrnau C — sobě tuto folk (vyn. T) NT — řkauc KPT, říka- jíce N — že jim] Hle, že ť KPNT, že C — 296 má býti ofěrováno] ty ofěry mají býti dávány U — Ú, však PN — nedie drahý Pán K (ale ne po- zději škrtnuto!); nedí, prý N — oltář] později změněno v oltáři a násl. slova ale k oltáři přeškrtnuta K — ale dí C — 297 pak chtí C — kanonové sepsáni T — Decretum KPC, Dekret R, dekretové N, v Dekretě jest U — ty ženy T — 298 «tu vyn. B — k uoltáři] vyn. U přistúpati KPCN, přistupovati TU — toto pak NC — staré i mladé U v 299 připravené RNTU — hrdé tam) vyn. B — hrdé, ozdobné jako modly a T — ztáhají PR — 299—300 s fryžemi ... čistými s orumpanty zlatými, s prsteny, s řetězy T, vyn. U — 299 fryži K — 300 «čistými?
266 dobrého činíš, jest mrzké před tváří boží a ohavné?. Mnedle, vážíte-li vy sobě to? An ť jeden k druhému neb jedna k druhé) nelibost máš, uzří-li ť «ji, hned se zamútí a nemuož ť na 290 «ni právě [pojhleděti — a se vším tím puojdú k tělu božímu! A, lépe by bylo, by s sviněmi u mláta pojedla! A řeknau: »Však B 373 se na ň nehněvám, ale nemohu na ň hleděti!« «Bývá-li to, ha? Vše ť to jest dáblovo srdce zlé, zkažené»! Než pak z té řeči, jakož dí čtení svaté: »Obětuješ-li dar tvuoj 295 k uoltáři«, kněží lakomí, svatokupečtí berau sobě pravíc, že jim má býti ofěrováno. Však nedí »na oltář«, ale »k uoltáři«, a oni pak se vším na oltář! Ano jsú na to kanonové a dekrety, že ženy nemají «tu blízko k uoltáři přistúpiti — a toto, ženy mladé, pyšné, přípravné, hrdé tam ruce vztahují na oltář, s fryžemi 300 perlovými «čistými, a kněz mladý stojí, ruce klade. Oh, není ——— to] vyn. U — což koliv TU — 287 činíš a U — jest to U — velmi ohavné N 288 to] co [toho] K, to co PRC, co toho přikázaní T, co toho N neb jedna k druhé) vyn. B — neb] a N — 289 nechut a nelibost T - «má?- vyn. B, má a kyselost N, má a nechut v srdci C — «ji ... zamútí a jej B — ji jeden druhého T, je U — 290 «ni ň BPT, něho nebo na ni N — právě] vyn. N, ani U, právě ani C — hleděti KPRONTU -- se vším] s U -. tím proto předce C — půjde RU, přijdau C — tělu a krvi C — božiemu. [To činí mnozí křesťané] K — 291 A] Ano R. Och, nejednau C — lépe ne- jednomu C, mnohem lépeji T — jí bylo U — kdyby RTU — pojedli (způv. pojedla) K, pojedl neb pojedla NC, pojedli T — A] vyn. PNT — řeknau] obecně řiekají takoví KRU, Ú, prý PN, Au, praví T, budau ť říci C — 292 na ň] vyn. KPNT, již spolu C — nehněváme C — ale] jedno že t C — na ni C — hleděti ani s ním mluviti B, hleděti a s ní mluviti C — «Bývá... ha? vyn. B, a když slyším o něm rozprávěti, až mne srdce bolí!« Bývá-li to do vás, ha? T — to] to při vás U, to u vás C — 293 Vše ... jest] vyn. T — ďáblovo ... zkažené» ďábelské, zkažené srdce B — ďáblovo] čertovo K, dáblovo ť jest takové každé T — 294 Než... jakož Ale U — svůj PNTU — 295 na oltáři a tu se roz- pomeneš etc. N — oltáři etc. PC — svatokupci K — beran sobě] sobě na svau misku hrnau C — sobě tuto folk (vyn. T) NT — řkauc KPT, říka- jíce N — že jim] Hle, že ť KPNT, že C — 296 má býti ofěrováno] ty ofěry mají býti dávány U — Ú, však PN — nedie drahý Pán K (ale ne po- zději škrtnuto!); nedí, prý N — oltář] později změněno v oltáři a násl. slova ale k oltáři přeškrtnuta K — ale dí C — 297 pak chtí C — kanonové sepsáni T — Decretum KPC, Dekret R, dekretové N, v Dekretě jest U — ty ženy T — 298 «tu vyn. B — k uoltáři] vyn. U přistúpati KPCN, přistupovati TU — toto pak NC — staré i mladé U v 299 připravené RNTU — hrdé tam) vyn. B — hrdé, ozdobné jako modly a T — ztáhají PR — 299—300 s fryžemi ... čistými s orumpanty zlatými, s prsteny, s řetězy T, vyn. U — 299 fryži K — 300 «čistými?
Strana 267
267 [to] dobře! A, á, čerte, jak ty umíš lidi rozličně klamati! Tak «jest dábel mnohé kněžic oslepil, že ť oni sobě ledacos vezmúc z řečí božích i klamají [tím] lidi o jejich [milé] duše. Neb, když Pán Ježíš tuto řeč mluvil: »Obětuješ-li dar tvuoj k oltáři«, však jest tehdy 305 nižádný nebýval při oběti, když jsú obětovali, než sám biskup, a lid veškeren vně stál. A toto se všickni «tam» k uoltáři trú beze všeho studu! Dajž nám se poznati všem, milý Bože! * vyn. BC — stojí jako frejíř N — klade na ně K, klada PON, skládá T - Ach TU, Och NC — 301 [to] vyn. KPRNTU - dobře pohříchu C, dobře, nen T — Ach U, Ó C — A, á] Proklatej T, Ó zlořečený, proklatý N — á přechytrej C — čerte] čerte a dáble K, ďáble PRNTU — kterak N — ty tu P — klamati] podvozovati N, o jich spasení a o jich milé duše zavoditi a zklamávati C — 301—302 Tak ... mnohé] Mnohé ženy i U — jest... oslepil máš mnoho kněží B — 302 mnohé] mnoho N, veliké množství T — lecos KPRNT — vezmau U — 303 klamají] připravují N, oklamávají T — [tím] vyn. KPRNTU — lid KPC — [milé] vyn. KPRCNTU — duše o jich spasení C — Ježíš] vyn. U — 304 tu PRNTU — mluviti ráčil C — však vyn. T — tehdy] vyn. RU, tehdáž PT 305 té oběti C, obětech N, oběti posvátné T — než] jediné T — sám toliko N — nejvyšší biskup T — 306 toto pak T, to C — «tom) vyn. BONT — trú] tisknau N — 307 studu a bázně boží T, studu, a obyzláštně to vší bázně boží zbavené ženské pohlaví div že na oltář nevleze N — poznati... Bože!] právě poznati a na dobré napraviti, náš milý, drahý Panc Bože, a potom rač nás k sobě přijíti do nebe, tam, kdež kraluješ (kraluje (!) R) s Bohem Otcem i s Duchem svatým, jediný Pán Bůh náš na věky věkův (vyn. U)! Amen RU — všem] vyn. KPNT — Bože!] Bože! Amen P, milý, drahý Bože N, drahej Pane Bože, abychom, poznajíce se zde u milosti tvé, činili svaté pokání z hříchův svých a potom byli poznáni od tebe, náš milej Pane Ježíši Kriste, v nebeském království na věky věkův! Amen T, Bože, abychom znajíce se mohli svau vůli s tvau vůlí sjednati a své služby, svá náboženství i své spasení tak jednali a řídili, pokudž by se tvé milosti líbilo, hněvův, nechuti, nelibosti i všech jinejch věcí škodlivejch k svým bližním neměli, než pravau a upřím- nau, neošemetnau lásku a milost zachovávali, abychom mohli zde k tvé milosti a k hříchům odpuštění přijíti a konečně po naší smrti tvého králov- ství dojíti. Pomáhejž nám toho dobrého, milostivej Pane Ježíši ukřižo- vanej! Amen C —
267 [to] dobře! A, á, čerte, jak ty umíš lidi rozličně klamati! Tak «jest dábel mnohé kněžic oslepil, že ť oni sobě ledacos vezmúc z řečí božích i klamají [tím] lidi o jejich [milé] duše. Neb, když Pán Ježíš tuto řeč mluvil: »Obětuješ-li dar tvuoj k oltáři«, však jest tehdy 305 nižádný nebýval při oběti, když jsú obětovali, než sám biskup, a lid veškeren vně stál. A toto se všickni «tam» k uoltáři trú beze všeho studu! Dajž nám se poznati všem, milý Bože! * vyn. BC — stojí jako frejíř N — klade na ně K, klada PON, skládá T - Ach TU, Och NC — 301 [to] vyn. KPRNTU - dobře pohříchu C, dobře, nen T — Ach U, Ó C — A, á] Proklatej T, Ó zlořečený, proklatý N — á přechytrej C — čerte] čerte a dáble K, ďáble PRNTU — kterak N — ty tu P — klamati] podvozovati N, o jich spasení a o jich milé duše zavoditi a zklamávati C — 301—302 Tak ... mnohé] Mnohé ženy i U — jest... oslepil máš mnoho kněží B — 302 mnohé] mnoho N, veliké množství T — lecos KPRNT — vezmau U — 303 klamají] připravují N, oklamávají T — [tím] vyn. KPRNTU — lid KPC — [milé] vyn. KPRCNTU — duše o jich spasení C — Ježíš] vyn. U — 304 tu PRNTU — mluviti ráčil C — však vyn. T — tehdy] vyn. RU, tehdáž PT 305 té oběti C, obětech N, oběti posvátné T — než] jediné T — sám toliko N — nejvyšší biskup T — 306 toto pak T, to C — «tom) vyn. BONT — trú] tisknau N — 307 studu a bázně boží T, studu, a obyzláštně to vší bázně boží zbavené ženské pohlaví div že na oltář nevleze N — poznati... Bože!] právě poznati a na dobré napraviti, náš milý, drahý Panc Bože, a potom rač nás k sobě přijíti do nebe, tam, kdež kraluješ (kraluje (!) R) s Bohem Otcem i s Duchem svatým, jediný Pán Bůh náš na věky věkův (vyn. U)! Amen RU — všem] vyn. KPNT — Bože!] Bože! Amen P, milý, drahý Bože N, drahej Pane Bože, abychom, poznajíce se zde u milosti tvé, činili svaté pokání z hříchův svých a potom byli poznáni od tebe, náš milej Pane Ježíši Kriste, v nebeském království na věky věkův! Amen T, Bože, abychom znajíce se mohli svau vůli s tvau vůlí sjednati a své služby, svá náboženství i své spasení tak jednali a řídili, pokudž by se tvé milosti líbilo, hněvův, nechuti, nelibosti i všech jinejch věcí škodlivejch k svým bližním neměli, než pravau a upřím- nau, neošemetnau lásku a milost zachovávali, abychom mohli zde k tvé milosti a k hříchům odpuštění přijíti a konečně po naší smrti tvého králov- ství dojíti. Pomáhejž nám toho dobrého, milostivej Pane Ježíši ukřižo- vanej! Amen C —
Strana 268
Neděle sedmá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Římanuom v šesté kapitole. Bratří! Lehkú věc pravím vám pro nemoc těla vašeho, nebo, jakož jste vydávali údy své 5slúžiti nečistotě a nepravosti k nepravosti, tak nyní vydávajte audy vašeslúžiti spraved- livosti k osvícení. Nebo kdyžjste byli služeb- níci hříchu, zbaveni jste byli spravedlnosti. Ale jakový jste úžitek měli tehdy z těch věcí, 10za něž se nyní stydíte? Nebo konec jich jest smrt. Ale nyní, vysvobozeni jsúc od hříchu, služebníciučiněniboží, máteúžitekváš l vuo-B374 svícení, ale konec život věčný. Nebo odplata za hřích jesti ť smrt, ale milostí boží život 15věčný v Kristu Ježíši, Pánu našem. 2—15 Epištola ... našem] vyn. R — 12 svatého Pavla] vyn. KN — k) vyn. N — v] vyn. N — kapitole] vyn. N — 3 Lehkú] Člověčskú K, Lidskú PC, Lidskú aneb lehkau TN — Lehkú věc] Lidského něco U — vám] vyn. PNTU — 4 nebo] vyn. PT — ste za- jisté P — údy] těla TN — vaše KCNT — 5—15 slúžiti nečistotě ... našem) aby slaužily bohům cizím. Konec: skrze Jezu Krista, Pána našeho U — 5 k nepravosti] od (vyn. T) jedné (vyn. T) k druhé nepravosti PCNT — 6 takéž T — nyní] již P — své P — slúžiti] vyn. K — k spravedlnosti C — k osvícení] a svatosti K, k posvěcení P, a osvícení N, vosvícení T - Sem se vztahuje přípisek v K: [Tuto jest čeho povážiti, k čemu my více vydáváme audy naše, k spravedlnosti-li a svatosti života čili k mar- nostem, rozpustilostem a nečistotě] — 7 když dokudž NT — 8 zbaveni svobodni KC — spravedlivosti boží T — 9 Ale jakový] Protož jaký (který P) KPCNT — tehdy] vyn. PNT — z] vyn. PT — v těch věcech KCN — 10 kteréž TC — jich] takových (těch PCNT) věcí KPCNT — 11 Ale nyní Nyní pak P — 12 služebníci ... boží] vyn. K — učiněni jste TC — váš svuoj PNT - po váš jest v B předložka v, která se pa- trně opak. na začátku násl. stránky — uosvícení, ale] svatosti, a P — 13 ale konec] konec pak N — 13—15 Nebo ... věčný vyn. (!) NT — 13 Nebo odplata] Odplata zajisté PC — 14 hříchy C — jesti t] vyn. K — milost KPC — 15 našem. Pán Buoh budiž s námi! I s Du- chem svým N 3 nn. Řím. 6, 19—23.
Neděle sedmá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Římanuom v šesté kapitole. Bratří! Lehkú věc pravím vám pro nemoc těla vašeho, nebo, jakož jste vydávali údy své 5slúžiti nečistotě a nepravosti k nepravosti, tak nyní vydávajte audy vašeslúžiti spraved- livosti k osvícení. Nebo kdyžjste byli služeb- níci hříchu, zbaveni jste byli spravedlnosti. Ale jakový jste úžitek měli tehdy z těch věcí, 10za něž se nyní stydíte? Nebo konec jich jest smrt. Ale nyní, vysvobozeni jsúc od hříchu, služebníciučiněniboží, máteúžitekváš l vuo-B374 svícení, ale konec život věčný. Nebo odplata za hřích jesti ť smrt, ale milostí boží život 15věčný v Kristu Ježíši, Pánu našem. 2—15 Epištola ... našem] vyn. R — 12 svatého Pavla] vyn. KN — k) vyn. N — v] vyn. N — kapitole] vyn. N — 3 Lehkú] Člověčskú K, Lidskú PC, Lidskú aneb lehkau TN — Lehkú věc] Lidského něco U — vám] vyn. PNTU — 4 nebo] vyn. PT — ste za- jisté P — údy] těla TN — vaše KCNT — 5—15 slúžiti nečistotě ... našem) aby slaužily bohům cizím. Konec: skrze Jezu Krista, Pána našeho U — 5 k nepravosti] od (vyn. T) jedné (vyn. T) k druhé nepravosti PCNT — 6 takéž T — nyní] již P — své P — slúžiti] vyn. K — k spravedlnosti C — k osvícení] a svatosti K, k posvěcení P, a osvícení N, vosvícení T - Sem se vztahuje přípisek v K: [Tuto jest čeho povážiti, k čemu my více vydáváme audy naše, k spravedlnosti-li a svatosti života čili k mar- nostem, rozpustilostem a nečistotě] — 7 když dokudž NT — 8 zbaveni svobodni KC — spravedlivosti boží T — 9 Ale jakový] Protož jaký (který P) KPCNT — tehdy] vyn. PNT — z] vyn. PT — v těch věcech KCN — 10 kteréž TC — jich] takových (těch PCNT) věcí KPCNT — 11 Ale nyní Nyní pak P — 12 služebníci ... boží] vyn. K — učiněni jste TC — váš svuoj PNT - po váš jest v B předložka v, která se pa- trně opak. na začátku násl. stránky — uosvícení, ale] svatosti, a P — 13 ale konec] konec pak N — 13—15 Nebo ... věčný vyn. (!) NT — 13 Nebo odplata] Odplata zajisté PC — 14 hříchy C — jesti t] vyn. K — milost KPC — 15 našem. Pán Buoh budiž s námi! I s Du- chem svým N 3 nn. Řím. 6, 19—23.
Strana 269
269 Čtení svatého Marka v VIII. kapitole. V ten čas, když zástup mnohý byl s Ježíšem a neměli, co by jedli, svolav učedlníky své, vetce: »Litost mám nad zástupem; neb aj, tři 20dni trpí mě a nemají, co by jedli. A pustím-li jelačné do domuov jejich, zhynú na cestě, neb někteří z nich z daleka přišli jsú«. I odpověděli jsú učedlníci jeho řkúce: »Odkavad kto tyto bude moci nasytiti chleby tuto na púšti?« 25I otázal jest jich: »Kolik chlebuov máte?« Jenž vetcechu: »Sedm«. I přikázal jest zástu- puom posaditi se na zemi. A vzem sedm chle- buov, díky činil, lámal a dával učedlníkuom svým, aby přidávali; i přidávali jsú zástupu. 30 A měli jsú maličko rybiček; a i těch jest po- žehnala kázal přidati. I jedli jsú a nasyceni jsú; a sebrali jsú, což bylo ostalo drobtuov, sedm košuov. A bylo jest těch, jenž jsú jedli, jakožto čtyří tisíce; a propustil jest je. 16 Reč tohoto svatého čtení napsal svatý Marek N — svatého Marka] svaté, napsal svatý Marek U — kapitole] Sláva tobě, Hospodine! N — 17 V ten čas] Za onoho času P, Za oněch dnův U, vyn. R — velmi mnohý U — 18 a neměli] aniž jsú (vyn. U) měli KU — 18—34 a neměli... jest je] etc. Vajklad R — 18 i svolal (přivolal k sobě U) Pán Ježíš CU — 19 vece jim KN, i řekl jim PC, větce k nim T, dí jim U — Líto mi zástupu KPNTU — zástupy C — aj] ej, již C, aj, již PN, již KTU - třetí den TN — 20 trpí mě] trvají se mnú KPC, trvají při mně N, trvají u mne U — aniž mají CU — rozpustím-li PCU, propustím-li N — 21 jejich] jich KPONT — zhynú] zemdlejí U — 23 jemu učedlníci KCTNU — 23—34 řkúce ... jest je] Konec: a okolo čtyr tisíc; i rozpustil je. Vejklad XLIII. na svaté čtení U — 23 řkúce] vyn. KPCNT — Odkud KPCNT — 24 nakrmiti P — tuto] zde KPCNT — 25 tázal N — jest] se TN — jich Pán Ježíš C — 26 Kteříž řekli PN, I řekli jemu TC — 26—27 zástupu KPCNT — 27 po- saditi se] sednauti TN — vzav PT, vzev N, vzal C — 28 činíc K, učiniv PT činiv N — dal TN — učedlníkuom svým] jim C — 29 přidávali; i přidávali přikládali; i přikládali K, předkládali; i kladli P, kladli (předkládali C před zástupy, i kladli sau TNC — zástupu] před zástup P, vyn. CNT — 30 jsú] také T — maličko] nemnoho KNT — 31 rozkázal N — přidati přikládati K, před ně klásti PC, klásti TN — 32 bylo ostalo] jim zbylo K, bylo N, zbylo C — z drobtů PTC — 33 A ... těch] Těch pak P — ješto TN, kteříž C — 34 jakožto] bylo jakož P — tisíce lidu N — rozpustil KPCNT — je. Výklad (+ na to svaté čtení T) PNT — 17 nn. Marek 8, 1—9.
269 Čtení svatého Marka v VIII. kapitole. V ten čas, když zástup mnohý byl s Ježíšem a neměli, co by jedli, svolav učedlníky své, vetce: »Litost mám nad zástupem; neb aj, tři 20dni trpí mě a nemají, co by jedli. A pustím-li jelačné do domuov jejich, zhynú na cestě, neb někteří z nich z daleka přišli jsú«. I odpověděli jsú učedlníci jeho řkúce: »Odkavad kto tyto bude moci nasytiti chleby tuto na púšti?« 25I otázal jest jich: »Kolik chlebuov máte?« Jenž vetcechu: »Sedm«. I přikázal jest zástu- puom posaditi se na zemi. A vzem sedm chle- buov, díky činil, lámal a dával učedlníkuom svým, aby přidávali; i přidávali jsú zástupu. 30 A měli jsú maličko rybiček; a i těch jest po- žehnala kázal přidati. I jedli jsú a nasyceni jsú; a sebrali jsú, což bylo ostalo drobtuov, sedm košuov. A bylo jest těch, jenž jsú jedli, jakožto čtyří tisíce; a propustil jest je. 16 Reč tohoto svatého čtení napsal svatý Marek N — svatého Marka] svaté, napsal svatý Marek U — kapitole] Sláva tobě, Hospodine! N — 17 V ten čas] Za onoho času P, Za oněch dnův U, vyn. R — velmi mnohý U — 18 a neměli] aniž jsú (vyn. U) měli KU — 18—34 a neměli... jest je] etc. Vajklad R — 18 i svolal (přivolal k sobě U) Pán Ježíš CU — 19 vece jim KN, i řekl jim PC, větce k nim T, dí jim U — Líto mi zástupu KPNTU — zástupy C — aj] ej, již C, aj, již PN, již KTU - třetí den TN — 20 trpí mě] trvají se mnú KPC, trvají při mně N, trvají u mne U — aniž mají CU — rozpustím-li PCU, propustím-li N — 21 jejich] jich KPONT — zhynú] zemdlejí U — 23 jemu učedlníci KCTNU — 23—34 řkúce ... jest je] Konec: a okolo čtyr tisíc; i rozpustil je. Vejklad XLIII. na svaté čtení U — 23 řkúce] vyn. KPCNT — Odkud KPCNT — 24 nakrmiti P — tuto] zde KPCNT — 25 tázal N — jest] se TN — jich Pán Ježíš C — 26 Kteříž řekli PN, I řekli jemu TC — 26—27 zástupu KPCNT — 27 po- saditi se] sednauti TN — vzav PT, vzev N, vzal C — 28 činíc K, učiniv PT činiv N — dal TN — učedlníkuom svým] jim C — 29 přidávali; i přidávali přikládali; i přikládali K, předkládali; i kladli P, kladli (předkládali C před zástupy, i kladli sau TNC — zástupu] před zástup P, vyn. CNT — 30 jsú] také T — maličko] nemnoho KNT — 31 rozkázal N — přidati přikládati K, před ně klásti PC, klásti TN — 32 bylo ostalo] jim zbylo K, bylo N, zbylo C — z drobtů PTC — 33 A ... těch] Těch pak P — ješto TN, kteříž C — 34 jakožto] bylo jakož P — tisíce lidu N — rozpustil KPCNT — je. Výklad (+ na to svaté čtení T) PNT — 17 nn. Marek 8, 1—9.
Strana 270
270 Dnes týden měli jsme čtení svaté o spravedlnosti křesťanské, kdežto drahý Pán zapřisáhl se, že, nebude-li hojnější spravedlnost naše než mistruov a zákonníkuov, že «jistě» nepřijdem do nebe. Při tom jest prave n»o, že ta spravedlnost křesťanská záleží v přikázaních drahého Ježíše. Tu jest také praveno, že jich 40 jest šest, těch přikázaní, ješto slovú menší, ne proto, «by byla menší v odplatě než oněch deset, neb jsú větčí odplaty, jakož jest praveno», i ale slovú proto menší, že je sobě lidé B 375 méně váží. Dnes pak již čtení svaté máme so spravedlnosti jedné», kterúž jsú měli tito zástupové, «kteříž šli a usilovali, 45 pracovali, opustivše domy, hospodářstvic svá, i brali se po Pánu Ježíšovi, o kteréjžto spravedlnosti sám Pán dí ve čtení svatého Matúše: »Najprvé hledajte království božího a spravedl- nosti jeho, a všecky věci budú vám přidány!« «To ť ta» spra- vedlnost, «kterúž měli tito zástupové: [že ť jsú] zdaleka šli 50 [za Ježíšem], aby slyšali slovo boží, opustivše tělesné věci; i na- sytil je milý Ježíš. 35 35 Kterak (!) dnes U — 36 kdežto] ješto RU — drahý Pán] Pán Bůh PNT — Pán Ježíš C — zapřisáhl] zavěroval K, zavázal PTC, zařekl RNU — že] vyn. KPRNTU — nebude-li, prý N — 37 zákoníkův židov- ských T — «jistě vyn. B, věru K (nad tím později připsáno jistě), zajistě T, zajisto N — 38 prave no] pravého (!) B — záleží, člověče PON — 39 Ježíše, to jest, abychom my jich v skutku a v pravdě ostříhali, hleděli T — Tu ... jich jichžto B, Tu také mluveno, že těch přikázaní božích T — jich vyn. RU — 40 jest] vyn. RU — «těch přikázaní) vyn. BT — kteráž PRONTU — ješto slovú menší] vyn. K — menší při- kázaní PRCNTU — proto, že T — «by vyn. (!) B, jako by N — 41 byla] býti měla RU — v odplatě] vyn. KPRNTU, než jiná přikázaní a C — neb] ale RU — mnohem větší T — 41—42 «odplaty... praveno vyn. B — 42 praveno toho dotknuto T — je] jich TCNU — lidé] vyn. P — 43 váží nežli oněch N, váží. Kde nalezneš člověka, aby je s pamětí uměti měl, nad to, aby je plnil? Neb se jim učiti nechtí aniž jich od kněží slejchávají T — již] vyn. PNT — o spravedlnosti jedné vyn. B — 44 jedné té T — ti KPNT — 44—45 «kteříž ... svá, i že jsú, opustivše domy i hospodář- ství, usilovali jsú a B — 44 kteříž šli] jenž sau šli za Pánem Ježíšem T — 45 domy] své domy, živnosti N — svá] vyn. N — 45—46 Kpo ... Ježíšovi za Pánem Ježíšem B, za svým Stvořitelem T — 46 milém Pánu C — Pán Ježíš C — dí] mluviti ráčil řka T, mluviti ráčí N — 46—47 ve čtení... Matúše] vyn. KPCNT — 46 čtení svatém U — 48 a všecky ... přidány vyn. KPRCNU — všecky] jiné T — «To ť ta? Tu ť jsú B — 49 «kterúž) vyn. B — měli] sám velí (!) a U — [že ť jsú] vyn. KPRCNTU — 50 [za Ježíšem vyn. KPRCNTU — své tělesné T — 51 Ježíš] Buoh (Pán U) drahý KPRNU, drahej Bůh všemohaucí T, milej (j vyn.!), drahej Bůh C — 47 Mat. 6, 33 —
270 Dnes týden měli jsme čtení svaté o spravedlnosti křesťanské, kdežto drahý Pán zapřisáhl se, že, nebude-li hojnější spravedlnost naše než mistruov a zákonníkuov, že «jistě» nepřijdem do nebe. Při tom jest prave n»o, že ta spravedlnost křesťanská záleží v přikázaních drahého Ježíše. Tu jest také praveno, že jich 40 jest šest, těch přikázaní, ješto slovú menší, ne proto, «by byla menší v odplatě než oněch deset, neb jsú větčí odplaty, jakož jest praveno», i ale slovú proto menší, že je sobě lidé B 375 méně váží. Dnes pak již čtení svaté máme so spravedlnosti jedné», kterúž jsú měli tito zástupové, «kteříž šli a usilovali, 45 pracovali, opustivše domy, hospodářstvic svá, i brali se po Pánu Ježíšovi, o kteréjžto spravedlnosti sám Pán dí ve čtení svatého Matúše: »Najprvé hledajte království božího a spravedl- nosti jeho, a všecky věci budú vám přidány!« «To ť ta» spra- vedlnost, «kterúž měli tito zástupové: [že ť jsú] zdaleka šli 50 [za Ježíšem], aby slyšali slovo boží, opustivše tělesné věci; i na- sytil je milý Ježíš. 35 35 Kterak (!) dnes U — 36 kdežto] ješto RU — drahý Pán] Pán Bůh PNT — Pán Ježíš C — zapřisáhl] zavěroval K, zavázal PTC, zařekl RNU — že] vyn. KPRNTU — nebude-li, prý N — 37 zákoníkův židov- ských T — «jistě vyn. B, věru K (nad tím později připsáno jistě), zajistě T, zajisto N — 38 prave no] pravého (!) B — záleží, člověče PON — 39 Ježíše, to jest, abychom my jich v skutku a v pravdě ostříhali, hleděli T — Tu ... jich jichžto B, Tu také mluveno, že těch přikázaní božích T — jich vyn. RU — 40 jest] vyn. RU — «těch přikázaní) vyn. BT — kteráž PRONTU — ješto slovú menší] vyn. K — menší při- kázaní PRCNTU — proto, že T — «by vyn. (!) B, jako by N — 41 byla] býti měla RU — v odplatě] vyn. KPRNTU, než jiná přikázaní a C — neb] ale RU — mnohem větší T — 41—42 «odplaty... praveno vyn. B — 42 praveno toho dotknuto T — je] jich TCNU — lidé] vyn. P — 43 váží nežli oněch N, váží. Kde nalezneš člověka, aby je s pamětí uměti měl, nad to, aby je plnil? Neb se jim učiti nechtí aniž jich od kněží slejchávají T — již] vyn. PNT — o spravedlnosti jedné vyn. B — 44 jedné té T — ti KPNT — 44—45 «kteříž ... svá, i že jsú, opustivše domy i hospodář- ství, usilovali jsú a B — 44 kteříž šli] jenž sau šli za Pánem Ježíšem T — 45 domy] své domy, živnosti N — svá] vyn. N — 45—46 Kpo ... Ježíšovi za Pánem Ježíšem B, za svým Stvořitelem T — 46 milém Pánu C — Pán Ježíš C — dí] mluviti ráčil řka T, mluviti ráčí N — 46—47 ve čtení... Matúše] vyn. KPCNT — 46 čtení svatém U — 48 a všecky ... přidány vyn. KPRCNU — všecky] jiné T — «To ť ta? Tu ť jsú B — 49 «kterúž) vyn. B — měli] sám velí (!) a U — [že ť jsú] vyn. KPRCNTU — 50 [za Ježíšem vyn. KPRCNTU — své tělesné T — 51 Ježíš] Buoh (Pán U) drahý KPRNU, drahej Bůh všemohaucí T, milej (j vyn.!), drahej Bůh C — 47 Mat. 6, 33 —
Strana 271
271 Druhé toto čtení svaté dotýká velikého božího milosrden- stvic, «kdež die: »Svolav dvanáct učedlníkóv svých, vece jimž: Lítost mám nad zástupem, neb aj, již tři dni trpí mě!« Toto 55 jistě věz, kto kolivěk opustě tělesné věci i pracuje o duchovní a o své spasení, že ť [ho] milý Buoh nikoli nenechá toho člo- věkaz, ale má nad ním lítost, jakož jinde sám dí: »Ktož koli pro mě opustí duom, rolí, hospodářství, stokrát zde více vezme a «život věčný míti bude«. Zdaliž «ty mníš, když ty pra- 60 cuješ pro chválu boží, pro jeho slovo, pro své spasení, jdeš, ano zima, bláto, horko, nečas, nechvíle, cesta tvrdá, kostrá, by ť tobě milý Buoh toho nenahradil a neměl lítosti nad tebú? Ó, má ť velikú lítost «milý Pán, když «ty věrně pracuješ pro slovo boží, druhdy i hladu potrpíš, jakož dí David: »Pro řeč 65 úst tvých, Pane, já sem ostříhal cest tvrdých!« Ale, milý, kéž jest kto napomínal neb prosil Pána Ježíše, aby se nad «tiem zástupem slitoval? Toho nikdiež nečte sm ve čtení «aniž 52 Druhé toto] I U — «svaté) vyn. B, svaté a blahoslavené T 53 «kdež... jim když řekl Pán učedlníkuom B - kdež] a U — Svolal CU — dvanáct ... svých] učedlníky své PNT — řekl RONU — 54 Líto mi zástupu P — zástupy NCTU aj] vyn. KPRONTU — trpí mě] trvají se mnau NCU — To C — 55 jistě] ještě R, vyn. C — jistě věz] my všickni věděti a znáti máme T — věz, že CU — opustíte B — tělesnau věc U — 56 že ť] vyn. T — [ho] vyn. KPRCNTU — nikoli] vyn. PNT — nenechá... člověka neopustí B — toho] takového T — člověka? vyn. U — 57 má] prokáže NT — ním] tím člověkem U — jinde] vyn. T — sám Pán Spasitel C — 58 zde vyn. B — 59 život... míti životem věčným vládnúti BKC — potom život PNT — Zdaliž] Co N — «ty» vyn. BC — se do- mníváš NC — 60 chválu... slovo] slovo boží a U — chválu] slávu R, čest a chválu N — boží] vyn. C — pro jeho slovo] vyn. RN — jeho] božie KPCT — své] své milé duše C — jdeš] vyn. C — 61 zima, daleko T, zima, ano N — nečas] necesta a U — «nechvíle vyn. B — ostrá vyn. B — 62 milý] vyn. K — toho] vyn. PN — nad tebau, vše by to potratil T — 63 Ó] Ba KPN, Ba, jistě C — velikau zajistě T — lítost] milost RU — milý Pán nad tebú BU — milý, drahý PNT — «ty» vyn. B, ty [spravedlivě jen] K — věrně] v K později škrtnuto — 64 slovo] slávu R — druhdy] časem T, někdy U — hladu i nauze T, hladu, žížně N — potrpíš pro slovo boží N — svatej David C — 65 Pane] vyn. KPRCNU, milý Pane T — tvých tvrdých U — 65—66 Ale ... prosil] Toto jest pak k velikému podivení, že jest žádný neprosil a nenapomenul s (!) toho zá- stupu T — 65 kéž] kdež RU — 66 kto] kde R — napomenul KPRNU — prosil za to KRU — (tiem zástupem těmito B, ním T — 67 «Toho 57 Podle Mat. 19, 29 — 64 Podle Ž. 17, 4 —
271 Druhé toto čtení svaté dotýká velikého božího milosrden- stvic, «kdež die: »Svolav dvanáct učedlníkóv svých, vece jimž: Lítost mám nad zástupem, neb aj, již tři dni trpí mě!« Toto 55 jistě věz, kto kolivěk opustě tělesné věci i pracuje o duchovní a o své spasení, že ť [ho] milý Buoh nikoli nenechá toho člo- věkaz, ale má nad ním lítost, jakož jinde sám dí: »Ktož koli pro mě opustí duom, rolí, hospodářství, stokrát zde více vezme a «život věčný míti bude«. Zdaliž «ty mníš, když ty pra- 60 cuješ pro chválu boží, pro jeho slovo, pro své spasení, jdeš, ano zima, bláto, horko, nečas, nechvíle, cesta tvrdá, kostrá, by ť tobě milý Buoh toho nenahradil a neměl lítosti nad tebú? Ó, má ť velikú lítost «milý Pán, když «ty věrně pracuješ pro slovo boží, druhdy i hladu potrpíš, jakož dí David: »Pro řeč 65 úst tvých, Pane, já sem ostříhal cest tvrdých!« Ale, milý, kéž jest kto napomínal neb prosil Pána Ježíše, aby se nad «tiem zástupem slitoval? Toho nikdiež nečte sm ve čtení «aniž 52 Druhé toto] I U — «svaté) vyn. B, svaté a blahoslavené T 53 «kdež... jim když řekl Pán učedlníkuom B - kdež] a U — Svolal CU — dvanáct ... svých] učedlníky své PNT — řekl RONU — 54 Líto mi zástupu P — zástupy NCTU aj] vyn. KPRONTU — trpí mě] trvají se mnau NCU — To C — 55 jistě] ještě R, vyn. C — jistě věz] my všickni věděti a znáti máme T — věz, že CU — opustíte B — tělesnau věc U — 56 že ť] vyn. T — [ho] vyn. KPRCNTU — nikoli] vyn. PNT — nenechá... člověka neopustí B — toho] takového T — člověka? vyn. U — 57 má] prokáže NT — ním] tím člověkem U — jinde] vyn. T — sám Pán Spasitel C — 58 zde vyn. B — 59 život... míti životem věčným vládnúti BKC — potom život PNT — Zdaliž] Co N — «ty» vyn. BC — se do- mníváš NC — 60 chválu... slovo] slovo boží a U — chválu] slávu R, čest a chválu N — boží] vyn. C — pro jeho slovo] vyn. RN — jeho] božie KPCT — své] své milé duše C — jdeš] vyn. C — 61 zima, daleko T, zima, ano N — nečas] necesta a U — «nechvíle vyn. B — ostrá vyn. B — 62 milý] vyn. K — toho] vyn. PN — nad tebau, vše by to potratil T — 63 Ó] Ba KPN, Ba, jistě C — velikau zajistě T — lítost] milost RU — milý Pán nad tebú BU — milý, drahý PNT — «ty» vyn. B, ty [spravedlivě jen] K — věrně] v K později škrtnuto — 64 slovo] slávu R — druhdy] časem T, někdy U — hladu i nauze T, hladu, žížně N — potrpíš pro slovo boží N — svatej David C — 65 Pane] vyn. KPRCNU, milý Pane T — tvých tvrdých U — 65—66 Ale ... prosil] Toto jest pak k velikému podivení, že jest žádný neprosil a nenapomenul s (!) toho zá- stupu T — 65 kéž] kdež RU — 66 kto] kde R — napomenul KPRNU — prosil za to KRU — (tiem zástupem těmito B, ním T — 67 «Toho 57 Podle Mat. 19, 29 — 64 Podle Ž. 17, 4 —
Strana 272
272 toho okazuje čtenie svaté?, ale [to] sám milý Pán se slitoval. Toto věz, že nemuož knikda člověk předjíti Pána Boha, než 70 vždy prvé milý Buoh člověka předchází; člověk muož Boha najíti, ale nemůž předjíti. Nebo, což koli dobrého činíš — postíš-li se, modlíš-li «se —, nic to jiného není, než že jest tě milý Buch 1 B 376 předšel a tobě to dal. Mnedle, bylo-li jest to kdy do tebe, že jsi se vážně pomodlil, že s' s chutí slova boží poslúchal, jestliže s 75 na hříchy poplakal, kto to «jednal ? Pán Buoh! Velmi li s jemu z toho poděkoval řka: »Budiž tobě [z toho] chvála, milý Bože, děkuji ť tvé svaté milosti, ze mne ť to není, ale z tebe, Kmuoj milý, drahý Bože!«? Nebo my sami z sebe ničehéhuož nemůžeme učiniti, kromě hřícha; jako dí svatý Pavel: »Co máš, 80 ješto jsi nevzal?« Alevšak my hovada neumíme toho vážiti ani z toho Bohu poděkovati, jediné: »Milý Bože, rač s námi býti!« I mluví toto svaté čtení [a dí], že tito zástupové byli «již tři dni na paušti nejedúc [ani pijíc]. Divní ť jsú toto zástupové! nikdiež Nikdíž B — Toho] O tom U -nečte«me] se nečte B, vyn. K ve čtení] vyn. PRONTU — 67—68 «aniž... svaté? vyn. B — 68 oka- zuje ... svaté v svatém čtení položeno není T — čtenie] Písmo C - [to) vyn. KPRCNU, toto jest položeno, že T — «se slitoval" učinil od sebe B, ráčil se slitovati C, se slitoval nad tím zástupem od sebe T, se slitoval od sebe N — 69 Neb toto jistě C, A to U — věz v jistotě N, věděti náleží T — gnikda člověk nižádný nikdy B, nikdíž R, nikdy U — nežl ale NT, neb C — 70 prvé] vyn. PNT — člověk] vyn. KPN, že člověk T — [ač muože K — Boha] vyn. PN — 71 dobrého] vyn. U, dobrého, člověče T — 72 se vyn. BTU — to] vyn. P — není] vyn. C — sám milej C — Buoh] vyn. (!) C — 73 předešel NTC — on tobě K — to] vyn. P, to dobré T do tebe] při tobě U — 74 vážně a s pláčem milému Pánu Bohu T — modlil U — s chutí a z milostí T — božieho KPNT — 75 své hříchy T — Kdo j' P, Kdo jest TN — to vše N, to v tobě C .. Sjednal jedná B, působil N — nežli Pán Bůh C, Žádný než Pán Bůh T, Bůh při tobě N — Velmi] Mnoho N — 76 z toho] za to NT — poděkoval daru C — [z toho] vyn. KPRCTU — můj milej TC — 77 Bože až na věky U, Bože! Ú, ba PC, Bože! Au N — děkuji ... milosti vyn. B — svaté, drahé PRNTU, svaté, drahé božské C — 78 muoj vyn. B — drahý vyn. B — ničehéhož dobrého T, nic U — 79 kromě hřícha] jediné hřích NU — jako] neb U praví T — 80 ješto jsi nevzal] aby to nebylo od Boha U — jsi] by PNT — Ale TU — hovada] rovně jako nějaká hovada nic C — sobě vážiti C — 81 z toho] za to RU — děkovati KPCT — toliko N — »Milý ... býti!] leč nám s nebe shůry svau svatau pomoc dáti a s námi bejti ráčíš C 82 mluví... že] dí Pán, že již U — mluví oznamuje N — [a dí vyn. KPNT, A tak pak Pán Ježíš řekl R — tito] vyn. KPONT — zástupové 79 1. Kor. 4, 7 —
272 toho okazuje čtenie svaté?, ale [to] sám milý Pán se slitoval. Toto věz, že nemuož knikda člověk předjíti Pána Boha, než 70 vždy prvé milý Buoh člověka předchází; člověk muož Boha najíti, ale nemůž předjíti. Nebo, což koli dobrého činíš — postíš-li se, modlíš-li «se —, nic to jiného není, než že jest tě milý Buch 1 B 376 předšel a tobě to dal. Mnedle, bylo-li jest to kdy do tebe, že jsi se vážně pomodlil, že s' s chutí slova boží poslúchal, jestliže s 75 na hříchy poplakal, kto to «jednal ? Pán Buoh! Velmi li s jemu z toho poděkoval řka: »Budiž tobě [z toho] chvála, milý Bože, děkuji ť tvé svaté milosti, ze mne ť to není, ale z tebe, Kmuoj milý, drahý Bože!«? Nebo my sami z sebe ničehéhuož nemůžeme učiniti, kromě hřícha; jako dí svatý Pavel: »Co máš, 80 ješto jsi nevzal?« Alevšak my hovada neumíme toho vážiti ani z toho Bohu poděkovati, jediné: »Milý Bože, rač s námi býti!« I mluví toto svaté čtení [a dí], že tito zástupové byli «již tři dni na paušti nejedúc [ani pijíc]. Divní ť jsú toto zástupové! nikdiež Nikdíž B — Toho] O tom U -nečte«me] se nečte B, vyn. K ve čtení] vyn. PRONTU — 67—68 «aniž... svaté? vyn. B — 68 oka- zuje ... svaté v svatém čtení položeno není T — čtenie] Písmo C - [to) vyn. KPRCNU, toto jest položeno, že T — «se slitoval" učinil od sebe B, ráčil se slitovati C, se slitoval nad tím zástupem od sebe T, se slitoval od sebe N — 69 Neb toto jistě C, A to U — věz v jistotě N, věděti náleží T — gnikda člověk nižádný nikdy B, nikdíž R, nikdy U — nežl ale NT, neb C — 70 prvé] vyn. PNT — člověk] vyn. KPN, že člověk T — [ač muože K — Boha] vyn. PN — 71 dobrého] vyn. U, dobrého, člověče T — 72 se vyn. BTU — to] vyn. P — není] vyn. C — sám milej C — Buoh] vyn. (!) C — 73 předešel NTC — on tobě K — to] vyn. P, to dobré T do tebe] při tobě U — 74 vážně a s pláčem milému Pánu Bohu T — modlil U — s chutí a z milostí T — božieho KPNT — 75 své hříchy T — Kdo j' P, Kdo jest TN — to vše N, to v tobě C .. Sjednal jedná B, působil N — nežli Pán Bůh C, Žádný než Pán Bůh T, Bůh při tobě N — Velmi] Mnoho N — 76 z toho] za to NT — poděkoval daru C — [z toho] vyn. KPRCTU — můj milej TC — 77 Bože až na věky U, Bože! Ú, ba PC, Bože! Au N — děkuji ... milosti vyn. B — svaté, drahé PRNTU, svaté, drahé božské C — 78 muoj vyn. B — drahý vyn. B — ničehéhož dobrého T, nic U — 79 kromě hřícha] jediné hřích NU — jako] neb U praví T — 80 ješto jsi nevzal] aby to nebylo od Boha U — jsi] by PNT — Ale TU — hovada] rovně jako nějaká hovada nic C — sobě vážiti C — 81 z toho] za to RU — děkovati KPCT — toliko N — »Milý ... býti!] leč nám s nebe shůry svau svatau pomoc dáti a s námi bejti ráčíš C 82 mluví... že] dí Pán, že již U — mluví oznamuje N — [a dí vyn. KPNT, A tak pak Pán Ježíš řekl R — tito] vyn. KPONT — zástupové 79 1. Kor. 4, 7 —
Strana 273
273 Takú «práci a žádost měli slova božího, že kopustivše vše šli 85 na púšť, psotu a až do třetího dne hlad trpěli! I «slitoval se nad nimi kmilý Buoh». Mnedle, učinili-li bychom my též? Ano hodinku těžko na kázaní poseděti aneb do poledne na službě boží pobyti, ba, zbauří ť se, ztieká čertova bídná duše: »A, á, dlúho slúží nešťastní popi, nemají v sobě smíry, ano by vo- 90 stydlo!« Neslituje ť se «nad takovými milý Buoh! Uzříš, ani ť všední den na službu nepuojdú boží, «než, dočekajíce svátku, ani ť se protulují: »Ké skuoro-li bude slúžiti?« »Skuoro-li bude po kázaní?« »Skuoro-li bude po božiem těle?« To vlažně, tesklivě; a jedno ť bude po božiem těle, chutně ven z kostela — radějše ť 95 vně postojie», a nemohú tu, hanebné duše, s vážností a s milostí s ním U «již) vyn. BU — 83 tři] vyn. (!) C — nic nejedauc C, bez jídla N — [ani pijíc] vyn. KPRCNT, nic U — toto] to byli KPCNTU, to R — 84 Takú] Jakau R, Ó divní, že sau takovau U — Kpráci a vyn. B, práci U — žádost vyn. U — k slovu božímu U — že pro ň U — 84—85 opustivše ... až pro ně B — 84 opustili U — všecky věci TNC — 85 psotu a hlad C, psotu a bídu, hlad RTU — až vyn. RU — hlad] hladu P. vyn. RCTU . slitoval smiloval BCT — 86 «milý Buoh drahý Pán B, milej, drahej Pán C — Mnedle ... též?] Také-li byšte vy to učinili? Ba, slibuj! T — byšte vy PCN — též] to U, též? Ba, slibuj (+ že byšte neučinili C)! KNC — 87 Ano někdy C — hodiny C, hodinu U — na ká- zaní ... službě boží u slova božího U — aneb] tomuto lidu, nadto T — 88 pobyti] potrvati T — ba] pakli ť pobude, an ť T — zstieká K, vstieká (+ jako pes T) PNT, vztěká RCU — ďáblova (+ ta U) PRCNU, ó ďáblova T — bídná, otrtá C A, á] Au, praví T, Ó, prý N, A, prej C, ó U — 89 Ba, nešťastní PON — v sobě vyn. B — žádné smíry C — s] vyn. PR — jednomu vostydlo C — 90 «Neslituje Nesmiluje B, Ó. jistě že t se neslituje C, Ó, neslituje ť U — «nad... Buoh Pán Ježíš nad těmi B — 91 ano N, an TU — nejdau PRU — boží] v C až dodatečně mezi řádky, jinou rukou; boží proto, aby se v svých trzích nezmeškali T — 91—95 (než... postojie) v svátky na túlačky polezau, leč teď ku pozdvíhaní těla božího se schuknú, a potom hned ven B — 91 než... svátku] a dočekajíce neděle svaté aneb jiného svátku C -- dočekaje K — svátku aneb (+ té boží N) neděle KN — 92 ani ť se pro- tulují sem i tam se taulají a praví T — protaulají P, jedno protu luji (lu vyn.!) tážíce se C — 92—93 Ké... To] »A, prej, brzo-li bude po kázaní? Až po božím těle!« A tu ještě U — 92 »Ké ... slúžiti?«] vyn. C — Ké] Prý N, vyn. T — skuoro-li ten kněz T — 93 Skuoro-li bude po božiem těle?« To] Již-li bude po požehnání aneb po pozdvíhání božího těla?« A to ještě, vrazíc se tu na chvilku do kostela C — božiem těle] posluho- vání N — To] A to vše T, A to vše činí N — 94 božiem těle] pozdvíhání C] posvěcení těla božího T, rozdávaní těla božího, krve boží N — chutně, nuž, hned zas hbitě C, tož ť N, hned U — ven] vyn. U — radějše] chutně N v K nad radějše přípisek: [raději t] — 95 vně na rynku T — postojí, Rokycanova Postilla. 18
273 Takú «práci a žádost měli slova božího, že kopustivše vše šli 85 na púšť, psotu a až do třetího dne hlad trpěli! I «slitoval se nad nimi kmilý Buoh». Mnedle, učinili-li bychom my též? Ano hodinku těžko na kázaní poseděti aneb do poledne na službě boží pobyti, ba, zbauří ť se, ztieká čertova bídná duše: »A, á, dlúho slúží nešťastní popi, nemají v sobě smíry, ano by vo- 90 stydlo!« Neslituje ť se «nad takovými milý Buoh! Uzříš, ani ť všední den na službu nepuojdú boží, «než, dočekajíce svátku, ani ť se protulují: »Ké skuoro-li bude slúžiti?« »Skuoro-li bude po kázaní?« »Skuoro-li bude po božiem těle?« To vlažně, tesklivě; a jedno ť bude po božiem těle, chutně ven z kostela — radějše ť 95 vně postojie», a nemohú tu, hanebné duše, s vážností a s milostí s ním U «již) vyn. BU — 83 tři] vyn. (!) C — nic nejedauc C, bez jídla N — [ani pijíc] vyn. KPRCNT, nic U — toto] to byli KPCNTU, to R — 84 Takú] Jakau R, Ó divní, že sau takovau U — Kpráci a vyn. B, práci U — žádost vyn. U — k slovu božímu U — že pro ň U — 84—85 opustivše ... až pro ně B — 84 opustili U — všecky věci TNC — 85 psotu a hlad C, psotu a bídu, hlad RTU — až vyn. RU — hlad] hladu P. vyn. RCTU . slitoval smiloval BCT — 86 «milý Buoh drahý Pán B, milej, drahej Pán C — Mnedle ... též?] Také-li byšte vy to učinili? Ba, slibuj! T — byšte vy PCN — též] to U, též? Ba, slibuj (+ že byšte neučinili C)! KNC — 87 Ano někdy C — hodiny C, hodinu U — na ká- zaní ... službě boží u slova božího U — aneb] tomuto lidu, nadto T — 88 pobyti] potrvati T — ba] pakli ť pobude, an ť T — zstieká K, vstieká (+ jako pes T) PNT, vztěká RCU — ďáblova (+ ta U) PRCNU, ó ďáblova T — bídná, otrtá C A, á] Au, praví T, Ó, prý N, A, prej C, ó U — 89 Ba, nešťastní PON — v sobě vyn. B — žádné smíry C — s] vyn. PR — jednomu vostydlo C — 90 «Neslituje Nesmiluje B, Ó. jistě že t se neslituje C, Ó, neslituje ť U — «nad... Buoh Pán Ježíš nad těmi B — 91 ano N, an TU — nejdau PRU — boží] v C až dodatečně mezi řádky, jinou rukou; boží proto, aby se v svých trzích nezmeškali T — 91—95 (než... postojie) v svátky na túlačky polezau, leč teď ku pozdvíhaní těla božího se schuknú, a potom hned ven B — 91 než... svátku] a dočekajíce neděle svaté aneb jiného svátku C -- dočekaje K — svátku aneb (+ té boží N) neděle KN — 92 ani ť se pro- tulují sem i tam se taulají a praví T — protaulají P, jedno protu luji (lu vyn.!) tážíce se C — 92—93 Ké... To] »A, prej, brzo-li bude po kázaní? Až po božím těle!« A tu ještě U — 92 »Ké ... slúžiti?«] vyn. C — Ké] Prý N, vyn. T — skuoro-li ten kněz T — 93 Skuoro-li bude po božiem těle?« To] Již-li bude po požehnání aneb po pozdvíhání božího těla?« A to ještě, vrazíc se tu na chvilku do kostela C — božiem těle] posluho- vání N — To] A to vše T, A to vše činí N — 94 božiem těle] pozdvíhání C] posvěcení těla božího T, rozdávaní těla božího, krve boží N — chutně, nuž, hned zas hbitě C, tož ť N, hned U — ven] vyn. U — radějše] chutně N v K nad radějše přípisek: [raději t] — 95 vně na rynku T — postojí, Rokycanova Postilla. 18
Strana 274
274 pobyti, když se ten Beránek obětuje, «jenž snímá všechny hříchy světa! Bývá-li to? Ha! A, běda bude! To ť jsú vše čertovi lidé, neslituje ť se nad takovými milý Buoh! (Prý, svolav učedlníky své, vece jim: »Litost mám nad 100 zástupem, neb již tři dni trpí se mnú, aniž mají, co by jedli, a pustím-li je lačné, zhynú na cestě, neb někteří z nich zdaleka přišli sú.« Hle, jakovú ť má lítost milý Buoh nad těmi zástupy «a jaké milosrdenstvie», aby nezahynuli! Tak milý Buoh dnešní den má velikú lítost a veliké milosrdenstvie? nad snámi, 105hřiešnými lidmi, nám ukazuje, abychomo nezahynuli, dávaje nám tělesnú potřebu. Nebo kto jest naplnil pole obilím a obrodau hojnau, žitem, pšenicí? Pán Buoh! «Kdo pahrbky, doly, lúky travau, senem? Pán Buoh! Kto vody, řeky rybami? Pán Buoh! Kto vinice vínem, štěpy ovocem? Vše Pán Buoh! A pro koho? porozprávějí, poklevecí něco C — 95—97 a nemohú ... běda bude!] a marné řeči mluví T, vyn. PN — 95 tu] vyn. K — zlé, hanebné KRCU, hanebné, dáblovy, bídné, votrté C — s vážností a] vážně KRU, nějak vážně a s ucti- vostí C — 96—98 «jenž . . . Buch vyn. B — 97 z světa R, všeho věta C — to] tak R, tak do vás U — Aj Ó U — To] Takové U — vše] všecky U, ti T, vyn. N - dáblovi PRONT, ďáblové U — lidé] služebníci T, duše U — 98 Buoh, jako nad těmito zástupy C — 99 (Prý ... jim) I protož dí Spasitel B, o nichž praví čtení svaté, že svolal drahej Pán učedlníky své i řekl jim C — Prý) Teď die čtenie K, I dobře dí čtení svaté RU, I praví T, I N — svolav] později před to v K připsáno: [čtenie svaté], Svolal U — vece] řekl RU — k nim T — 100 zástupy PCU — trpí] trvají NC, trvají a trpí U — se mnú] mne RU — aniž mají] a nemají PNCTU — 100—102 ga pustím ... přišli sú» vyn. B — 101 propustím N — z nich] vyn. PNT — 102 Hle] Pohled T — jakau t RNTU, jak velikau N — měl PNT — péči a litost C — milý Buoh] vyn. U — těmito PRONTU — 103 «a jaké milosrdenstvie vyn. BU — milosrden- stvic jim učinil T, milosrdenstvie nad nimi prokázal N — nezhynuli KPRNTU — 103—105 milý ... lidmi] až do dnešního dne milej Bůh má nad námi, hříšnými lidmi, nevýmluvnau lítost a nesmírné milosrdenstvíT — 103 milý, drahý K — i dnešní KC — až do dnešního dne N — 104 má] vyn. K - «a veliké milosrdenstvie) vyn. B — veliké] nevýmluvné N — Knámi, hřiešnými vyn. B — 105 hřiešnými vyn. RU — lidmi] vyn. RCU — «nám ... abychom» aby B — nám] vyn. U — prokazuje NT — nezhynuli KPRNTU — dává TU — 108 nám] vyn. K — hojným obilím T — úrodau NTU — 107 hojnau] plnú K, vyn. T — pšenicí, ječmenem, vovsem N — Pán Buoh!] Kdo jiný než náš Pán Bůh jediný? T — Buoh! Budiž jemu za to chvála! N — 107—108 «Kdo... Buohl vyn. B — 107 pa- horky KPN — 108 travau] vyn. U — senem, rozličnejm kvítím C Bůh náš T, Buohl Budiž jemu za to chvála! N — Kto vody ... rybami? Pán Buoh!] vyn. KNT 109 Kvínem vyn. B — štěpy] štěpnice U — Vše
274 pobyti, když se ten Beránek obětuje, «jenž snímá všechny hříchy světa! Bývá-li to? Ha! A, běda bude! To ť jsú vše čertovi lidé, neslituje ť se nad takovými milý Buoh! (Prý, svolav učedlníky své, vece jim: »Litost mám nad 100 zástupem, neb již tři dni trpí se mnú, aniž mají, co by jedli, a pustím-li je lačné, zhynú na cestě, neb někteří z nich zdaleka přišli sú.« Hle, jakovú ť má lítost milý Buoh nad těmi zástupy «a jaké milosrdenstvie», aby nezahynuli! Tak milý Buoh dnešní den má velikú lítost a veliké milosrdenstvie? nad snámi, 105hřiešnými lidmi, nám ukazuje, abychomo nezahynuli, dávaje nám tělesnú potřebu. Nebo kto jest naplnil pole obilím a obrodau hojnau, žitem, pšenicí? Pán Buoh! «Kdo pahrbky, doly, lúky travau, senem? Pán Buoh! Kto vody, řeky rybami? Pán Buoh! Kto vinice vínem, štěpy ovocem? Vše Pán Buoh! A pro koho? porozprávějí, poklevecí něco C — 95—97 a nemohú ... běda bude!] a marné řeči mluví T, vyn. PN — 95 tu] vyn. K — zlé, hanebné KRCU, hanebné, dáblovy, bídné, votrté C — s vážností a] vážně KRU, nějak vážně a s ucti- vostí C — 96—98 «jenž . . . Buch vyn. B — 97 z světa R, všeho věta C — to] tak R, tak do vás U — Aj Ó U — To] Takové U — vše] všecky U, ti T, vyn. N - dáblovi PRONT, ďáblové U — lidé] služebníci T, duše U — 98 Buoh, jako nad těmito zástupy C — 99 (Prý ... jim) I protož dí Spasitel B, o nichž praví čtení svaté, že svolal drahej Pán učedlníky své i řekl jim C — Prý) Teď die čtenie K, I dobře dí čtení svaté RU, I praví T, I N — svolav] později před to v K připsáno: [čtenie svaté], Svolal U — vece] řekl RU — k nim T — 100 zástupy PCU — trpí] trvají NC, trvají a trpí U — se mnú] mne RU — aniž mají] a nemají PNCTU — 100—102 ga pustím ... přišli sú» vyn. B — 101 propustím N — z nich] vyn. PNT — 102 Hle] Pohled T — jakau t RNTU, jak velikau N — měl PNT — péči a litost C — milý Buoh] vyn. U — těmito PRONTU — 103 «a jaké milosrdenstvie vyn. BU — milosrden- stvic jim učinil T, milosrdenstvie nad nimi prokázal N — nezhynuli KPRNTU — 103—105 milý ... lidmi] až do dnešního dne milej Bůh má nad námi, hříšnými lidmi, nevýmluvnau lítost a nesmírné milosrdenstvíT — 103 milý, drahý K — i dnešní KC — až do dnešního dne N — 104 má] vyn. K - «a veliké milosrdenstvie) vyn. B — veliké] nevýmluvné N — Knámi, hřiešnými vyn. B — 105 hřiešnými vyn. RU — lidmi] vyn. RCU — «nám ... abychom» aby B — nám] vyn. U — prokazuje NT — nezhynuli KPRNTU — dává TU — 108 nám] vyn. K — hojným obilím T — úrodau NTU — 107 hojnau] plnú K, vyn. T — pšenicí, ječmenem, vovsem N — Pán Buoh!] Kdo jiný než náš Pán Bůh jediný? T — Buoh! Budiž jemu za to chvála! N — 107—108 «Kdo... Buohl vyn. B — 107 pa- horky KPN — 108 travau] vyn. U — senem, rozličnejm kvítím C Bůh náš T, Buohl Budiž jemu za to chvála! N — Kto vody ... rybami? Pán Buoh!] vyn. KNT 109 Kvínem vyn. B — štěpy] štěpnice U — Vše
Strana 275
275 110 Pro nás pro hříš né lidi! A nač? Abychom nezhynuli, neb, když B 377 by on nám toho všeho», milý Buoh, ne[zljednal, čím bychom živi byli? Však bychom zhynuli! Neb on, milý Pán, to všecko jedná a pósobí! [Ale,] milí křesťané, velmě-li jemu z toho dě- kujeme [a jej chválíme], «velmi-li jemu za to slúžíme, «velmi-li 115 jej za to chválíme, velmi-li jej z toho zamilujem? Málo pohřiechu aneb» nic, «aniž my toho, hovada, slepí haknové, vážiti gumieme — a to ť jest vše slepota našel Nebo ty všecky věci, kteréž jsú koli stvořeny, kteréž člověk vidí rozličné — buďto obrodu krásnú na poli, buďto štěpy krásné, když ono čistě zaktvú, 120 buďto již s ovocem, buďto kvítí pěkné, buďto ovoce pěkné, krmě lahodné —, ty všecky věci mají býti jako knihy, aby «na» nich vyn. P — Bůh! Budiž jemu za to chvála! N — koho to činí C, koho ty věci dává N — 110 Pro nás, pro nás K — hříšné a bídné T — lidi] vyn. RU, lidi! Budiž jemu za to chvála! N — A] vyn. KNT A nač?] vyn. C - nač] v K škrtnuto, Nač neb (a N) na jaký konec TN — nezahynuli KRU, nezhynuli. Budiž jeho milosti za to chvála! N — 111 všeho vyn. B — Buoh] drahý Pán U — nezjednal] nezpůsobil a nedal U. nejednal (+ však bychom zhynauti musili N) KPRNT — čím bychom, medle ČN — 112 Však ... zhynuli!] vyn. KN — my zhynuli C, zahynuli U — 112—113 Neb... pósobí! vyn. B — 112 Pán] Bůh RU — 113 jedná] spravuje N — jedná a] vyn. T — [Ale] vyn. KPRCNU, ÓT — s toho anebo za to T, za to aneb z toho N — 114 [a jej chválíme] vyn. KPRCNTU — Kvelmi pilně B — (velmi ... slúžíme] vyn. RU — 114—116 velmi-li jej .. . aneb aneb jej milujeme B — 114—115 velmi-li jej za to chválíme vyn. KC — 115 za to] z toho RU — velmi-li jej z toho zamilujem] vyn. U — z toho] za to T — milujeme T — Málo, tuším C — 116 aniž vyn. B — toho, hovada] hovada, to a U — hovada] jakožto nějaká hovada aneb jako nějací C — «slepí haknové slepá B — nic vážiti C — 117 «umie- me ... naše! neumíme B — jest působí TN — veliká slepota T — naše při nás T — 118 stvořené T — vidí] viděti může N, spatřiti může T — rozličné] vyn. T — 119 aurodu U — aurody krásné T -- ono] ovoce K, oni NTU — čistě] čisté K, krásně C, pěkně T — zkvetne K, zakvetne C, zakvětau P, zatkvau RN, zakvetnau T, zakvětnau U — 120 buďto již... kvítí pěkné] vyn. T — již že sau R — již... ovoce pěkné) kvítí pěkné, všechny věci, a jaké koliv ovotce chutné aneb U — buďto kvítí] aneb kvítie K — kvítí pěkné] kvítí polní pěkné C, kvítí pěkné, ty všechny věci které 121 nn. Patrně ohlas známého přirovnání světa ke knihám, jež se čte i v IX. kap. Štítného Řečí besedních. (Srovnej Ryšánkovu stať »Přirovnání světa ke knihám u Štítného« v Lfil. 36 (1909), str. 447—450.) Srovnání světa s knihou jest oblíbeno dávno před Štítným a před jeho vzorem, jejž uvádí Ryšá- nek. Viz na př. sv. Augustina Contra Faustum Manichaeum l. XXXII, c. XX. (Migne sv. 42 p. 509): At si universam creaturam ita prius aspiceres, ut auctori Deo tribueres, quasi legens magnum quemdam librum naturae rerum... 18*
275 110 Pro nás pro hříš né lidi! A nač? Abychom nezhynuli, neb, když B 377 by on nám toho všeho», milý Buoh, ne[zljednal, čím bychom živi byli? Však bychom zhynuli! Neb on, milý Pán, to všecko jedná a pósobí! [Ale,] milí křesťané, velmě-li jemu z toho dě- kujeme [a jej chválíme], «velmi-li jemu za to slúžíme, «velmi-li 115 jej za to chválíme, velmi-li jej z toho zamilujem? Málo pohřiechu aneb» nic, «aniž my toho, hovada, slepí haknové, vážiti gumieme — a to ť jest vše slepota našel Nebo ty všecky věci, kteréž jsú koli stvořeny, kteréž člověk vidí rozličné — buďto obrodu krásnú na poli, buďto štěpy krásné, když ono čistě zaktvú, 120 buďto již s ovocem, buďto kvítí pěkné, buďto ovoce pěkné, krmě lahodné —, ty všecky věci mají býti jako knihy, aby «na» nich vyn. P — Bůh! Budiž jemu za to chvála! N — koho to činí C, koho ty věci dává N — 110 Pro nás, pro nás K — hříšné a bídné T — lidi] vyn. RU, lidi! Budiž jemu za to chvála! N — A] vyn. KNT A nač?] vyn. C - nač] v K škrtnuto, Nač neb (a N) na jaký konec TN — nezahynuli KRU, nezhynuli. Budiž jeho milosti za to chvála! N — 111 všeho vyn. B — Buoh] drahý Pán U — nezjednal] nezpůsobil a nedal U. nejednal (+ však bychom zhynauti musili N) KPRNT — čím bychom, medle ČN — 112 Však ... zhynuli!] vyn. KN — my zhynuli C, zahynuli U — 112—113 Neb... pósobí! vyn. B — 112 Pán] Bůh RU — 113 jedná] spravuje N — jedná a] vyn. T — [Ale] vyn. KPRCNU, ÓT — s toho anebo za to T, za to aneb z toho N — 114 [a jej chválíme] vyn. KPRCNTU — Kvelmi pilně B — (velmi ... slúžíme] vyn. RU — 114—116 velmi-li jej .. . aneb aneb jej milujeme B — 114—115 velmi-li jej za to chválíme vyn. KC — 115 za to] z toho RU — velmi-li jej z toho zamilujem] vyn. U — z toho] za to T — milujeme T — Málo, tuším C — 116 aniž vyn. B — toho, hovada] hovada, to a U — hovada] jakožto nějaká hovada aneb jako nějací C — «slepí haknové slepá B — nic vážiti C — 117 «umie- me ... naše! neumíme B — jest působí TN — veliká slepota T — naše při nás T — 118 stvořené T — vidí] viděti může N, spatřiti může T — rozličné] vyn. T — 119 aurodu U — aurody krásné T -- ono] ovoce K, oni NTU — čistě] čisté K, krásně C, pěkně T — zkvetne K, zakvetne C, zakvětau P, zatkvau RN, zakvetnau T, zakvětnau U — 120 buďto již... kvítí pěkné] vyn. T — již že sau R — již... ovoce pěkné) kvítí pěkné, všechny věci, a jaké koliv ovotce chutné aneb U — buďto kvítí] aneb kvítie K — kvítí pěkné] kvítí polní pěkné C, kvítí pěkné, ty všechny věci které 121 nn. Patrně ohlas známého přirovnání světa ke knihám, jež se čte i v IX. kap. Štítného Řečí besedních. (Srovnej Ryšánkovu stať »Přirovnání světa ke knihám u Štítného« v Lfil. 36 (1909), str. 447—450.) Srovnání světa s knihou jest oblíbeno dávno před Štítným a před jeho vzorem, jejž uvádí Ryšá- nek. Viz na př. sv. Augustina Contra Faustum Manichaeum l. XXXII, c. XX. (Migne sv. 42 p. 509): At si universam creaturam ita prius aspiceres, ut auctori Deo tribueres, quasi legens magnum quemdam librum naturae rerum... 18*
Strana 276
276 každý četl, vida ty věci krásné pozdvihl se z toho k milému Bohu řka: »Milý Bože, poněvadž toto kvítí jest tak pěkné a ušlech- tilé «neb tyto věci tak krásné a vše to jest od tebe za ty 125 to vše jednáš?, i co jsi nad to mnohem, nevýmluvně krašší, pěk- nější!« Aneb jieš-li co chutného, ovoce aneb kterú krmi chutnú, aby se hned z toho pozdvihl k milému Bohu řka: »U, když jest toto tak dobré a tak chutné a od tebe jest to, milý Pane, i co s ty pak mnohem, nevýmluvně lepší a chutnější!« Ale my toho, 130 hovada hlúpá, nic neumíme vážiti gani se o to postaráme, než, právě jako hovado jí a pí a nic o tom neumí povědíti, též my právě jíme a píme dobré věci, a nic toho nevážíme, od koho to máme! Ale každý jest zavázán, aby na těch knihách četl, a žádný nebude vymluven, aby řekl: »Já jsem nevěděl!«, ale každý má 135 skrze ty věci ku poznání pravého Boha přijíti, aby, vida ty věci, ipoznal Boha a» dobrotu božskú, a poznaje «i zamilovalo koliv RN — ovoce pěkné] ovoce chutné (+ aneb R) PRN, ovoce na nich převelmi chutné T — buďto krmě C — 121 lahodné] chutné ( kvítky pěkné T) PRNTU, lahodné a stkvostné C — věci které koli K, věci ozná- mené neb které koli jiné T — býti lidem KPCNT — nějaké otevřené (vyn. C) knihy NC — «na v B — 122 každý člověk N — pozdvihl] tím pozdvihl T, podivil RU — &z toho vyn. BT, z toho srdcem svým N.— 123 kvítí, ovoce T — ušlechtilé] krásné N, vyn. U — 124 neb ... krásné? vyn. B, i krásné T — neb] vyn. U — krásné ušlechtilé N — 124—125 to «jest .. . nad to] jest to tebau samým stvořeno a ty to jednáš, kterak pak ty nad tyto věci T — 124 «jest má B — 124—125 «a ty ... jednáší vyn. B — ty to, Pane Bože C — 125 jednáš a působíš C — i co jsi] ach, kterak si ty sám U — co] což ty PCN - si pak sám C — nad tyto N - mnohem více PN —- nevýmluvně] vyn. U, nevýmluvně si T — 125 129 (pěknější... chutnější i chutnější nade všecku krásu a chut, kterůž jsi nám zavdal u vidomém a čitedlném stvoření B — 126 co chutného ... chutnú] chutný chléb, krmi, ovoce T — chutnú] jinau U — 127 z toho) za to K — pozdvíhal C, pozvedl U — Új vyn. KRCU — když poněvadžT 128 tak chutné] chutné RNU — to] vyn. KC — milý Pane] vyn. T i co s' ty pak] ó, ty si U — i co] vyn. N, i tehdy T — 129 pak] vyn. RNT mnohem] mnoho více (vyn. R) PR, mnohem více TN, mnohem a U - 130 nic] vyn. PRCTU — 130—131 gani... právě rovně B — 130 o to co T — 131 jí-li T — pije-li T — a nic] aniž R, nic T — neumí] co umí R — též] tak NU — též my právě] ani vděčnost prokázati dárci svému, tak rovně my T — 132 práv P — 132—133 a nic toho .. . máme] vyn. U — 132 nevážíme] vážiti neumíme T — od koho to] že dobré bydlo PNT — 133 jest] jest k tomu NC, si spolu se mnauT a] neb K žádný z nás T 134 nebude moci bejti C — 135 zevnitřní věci N — přicházeti N — vida hledíc N — 136 i vyn. BBoha a i B, Boha, Stvořitele svého a T — božskú] jeho božskau C, jeho T, boží U. «i zamiloval miloval B -
276 každý četl, vida ty věci krásné pozdvihl se z toho k milému Bohu řka: »Milý Bože, poněvadž toto kvítí jest tak pěkné a ušlech- tilé «neb tyto věci tak krásné a vše to jest od tebe za ty 125 to vše jednáš?, i co jsi nad to mnohem, nevýmluvně krašší, pěk- nější!« Aneb jieš-li co chutného, ovoce aneb kterú krmi chutnú, aby se hned z toho pozdvihl k milému Bohu řka: »U, když jest toto tak dobré a tak chutné a od tebe jest to, milý Pane, i co s ty pak mnohem, nevýmluvně lepší a chutnější!« Ale my toho, 130 hovada hlúpá, nic neumíme vážiti gani se o to postaráme, než, právě jako hovado jí a pí a nic o tom neumí povědíti, též my právě jíme a píme dobré věci, a nic toho nevážíme, od koho to máme! Ale každý jest zavázán, aby na těch knihách četl, a žádný nebude vymluven, aby řekl: »Já jsem nevěděl!«, ale každý má 135 skrze ty věci ku poznání pravého Boha přijíti, aby, vida ty věci, ipoznal Boha a» dobrotu božskú, a poznaje «i zamilovalo koliv RN — ovoce pěkné] ovoce chutné (+ aneb R) PRN, ovoce na nich převelmi chutné T — buďto krmě C — 121 lahodné] chutné ( kvítky pěkné T) PRNTU, lahodné a stkvostné C — věci které koli K, věci ozná- mené neb které koli jiné T — býti lidem KPCNT — nějaké otevřené (vyn. C) knihy NC — «na v B — 122 každý člověk N — pozdvihl] tím pozdvihl T, podivil RU — &z toho vyn. BT, z toho srdcem svým N.— 123 kvítí, ovoce T — ušlechtilé] krásné N, vyn. U — 124 neb ... krásné? vyn. B, i krásné T — neb] vyn. U — krásné ušlechtilé N — 124—125 to «jest .. . nad to] jest to tebau samým stvořeno a ty to jednáš, kterak pak ty nad tyto věci T — 124 «jest má B — 124—125 «a ty ... jednáší vyn. B — ty to, Pane Bože C — 125 jednáš a působíš C — i co jsi] ach, kterak si ty sám U — co] což ty PCN - si pak sám C — nad tyto N - mnohem více PN —- nevýmluvně] vyn. U, nevýmluvně si T — 125 129 (pěknější... chutnější i chutnější nade všecku krásu a chut, kterůž jsi nám zavdal u vidomém a čitedlném stvoření B — 126 co chutného ... chutnú] chutný chléb, krmi, ovoce T — chutnú] jinau U — 127 z toho) za to K — pozdvíhal C, pozvedl U — Új vyn. KRCU — když poněvadžT 128 tak chutné] chutné RNU — to] vyn. KC — milý Pane] vyn. T i co s' ty pak] ó, ty si U — i co] vyn. N, i tehdy T — 129 pak] vyn. RNT mnohem] mnoho více (vyn. R) PR, mnohem více TN, mnohem a U - 130 nic] vyn. PRCTU — 130—131 gani... právě rovně B — 130 o to co T — 131 jí-li T — pije-li T — a nic] aniž R, nic T — neumí] co umí R — též] tak NU — též my právě] ani vděčnost prokázati dárci svému, tak rovně my T — 132 práv P — 132—133 a nic toho .. . máme] vyn. U — 132 nevážíme] vážiti neumíme T — od koho to] že dobré bydlo PNT — 133 jest] jest k tomu NC, si spolu se mnauT a] neb K žádný z nás T 134 nebude moci bejti C — 135 zevnitřní věci N — přicházeti N — vida hledíc N — 136 i vyn. BBoha a i B, Boha, Stvořitele svého a T — božskú] jeho božskau C, jeho T, boží U. «i zamiloval miloval B -
Strana 277
277 ho, a zamiluje i děkoval [by] jeho svaté milosti drahé — tak ť by mělo býti —, a děkujez toho milému Bohu, i požíval těch tělesných věcí v té řehole a v tom pravidle, totiž v skrovnosti, 140 ku potřebě, ne nad míru, «chce-li, aby jemu se ty věci k spasení obrátily. Neb jak rauče bude nad mieru, viece, nežli třeba jest, všecko to obrátí se tobě k zatracení a k věčné mauce bude tobě postaveno na věky?. Však těch osídl jest tak mnoho, že my gani vieme ani známež, kde padnem. Jediné, milý Bože, rač 145 pomoci! Ale jakož svaté čtení ukajzuje, že žádný nenabádal ani B 378 prosil Pána Ježíše, aby se slitoval nad zástupy, ale že sám drahý Pán slitoval se nad nimi. Tak právě má býti člověk, chce-li od [milého] Boha odplatu vzíti, aby hleďal sám od sebe, kdež jsú 150 chudí a nuzní, ješto mlčí a tají své chudoby, aby tu rád pomáhal, gače tebe «neprosé?. Protož, váže tu řeč svatý Bernart, píše k jednomu opatu zad abbatem Remensemo i dí, že jsú dvoji 137 [by] vyn. KPRCNTU — jenoj jemu N — svaté? vyn. BN, svaté božské C milosti] vyn. N — 137—139 drahé ... věcí a potom věci těch užíval B — 137 drahé] vyn. N — 138 býti do každého z nás T 139 věcí z bázní boží (svatau N) KN 139—140 v té řehole ... potřebě a to skrovně a ku potřebě toliko U — 139 v té] té R - v té řehole a] vyn. N, takovejm spůsobem a C — totiž vl vyn. R — 140 potřebě toliko a N — míru a přílišnost N — 140—143 chce-li ... věky» bychom toho užívali a k hříchu, jako onen bohatec: tak by nám ty všecky věci k zatracení přišly B — 140 chceš RU — jemu] tobě U — velmi veliké věci U — k spasení obrátily] vyn. (!) U — 141 jak rauče ... třeba jest] kdož jich více požívá než potřeba a nad míru U — rauče] rychle N, hrubě R, brzo C, vyn. T — bude] lidé R — potřeba KU — jest] káže KU, vyn. RC — 142 zatracení] věčnému zatracení C — tobě to T — 143 osídel (+ ďábelských T) RCTU — tak] velmi T — mnoho] vyn. P 144 ani... známej sami nevíme B, nevíme a neznáme U — ani vieme] nevíme T — padneme v hřích C, padne (!) R — Jediné] Toliko T — račiž nám TN 145 pomoci] pomoci nám z těch vosídl vyjíti K, svau svatau pomoc dáti C - 146 nenabádal] nenabiedil K, nenabídl PRNU, nepobídl C - ne- nabádal ani] se nevydařil, aby T — 147 «Ježíše vyn. B — ráčil slito- vati T — těmito zástupy N, tím zástupem U — ale] a R — že] vyn. PNT — sám od sebe N — 148 právě] v pravdě T — 149 [milého] vyn. KPRCNTU — vzíti] mieti K — hleděl PRCTU — 149—150 kdež... nuzní] dobře činiti nuzným a chudým lidem, těm T — 149 jsú] by byli C — 150 svau chu- dobu N — 151 ač? ješto BRU — «ač... neprosé), by pak tě i ne- prosili N — «neprosé nesmějí prositi B — Protož] I PCNT — váží C — napsal TU — 152 gad... Remensem remenskému K. vyn. BPU — i díl a řka KC — že] vyn. KON — 153 Jedni chudí U — bývají?
277 ho, a zamiluje i děkoval [by] jeho svaté milosti drahé — tak ť by mělo býti —, a děkujez toho milému Bohu, i požíval těch tělesných věcí v té řehole a v tom pravidle, totiž v skrovnosti, 140 ku potřebě, ne nad míru, «chce-li, aby jemu se ty věci k spasení obrátily. Neb jak rauče bude nad mieru, viece, nežli třeba jest, všecko to obrátí se tobě k zatracení a k věčné mauce bude tobě postaveno na věky?. Však těch osídl jest tak mnoho, že my gani vieme ani známež, kde padnem. Jediné, milý Bože, rač 145 pomoci! Ale jakož svaté čtení ukajzuje, že žádný nenabádal ani B 378 prosil Pána Ježíše, aby se slitoval nad zástupy, ale že sám drahý Pán slitoval se nad nimi. Tak právě má býti člověk, chce-li od [milého] Boha odplatu vzíti, aby hleďal sám od sebe, kdež jsú 150 chudí a nuzní, ješto mlčí a tají své chudoby, aby tu rád pomáhal, gače tebe «neprosé?. Protož, váže tu řeč svatý Bernart, píše k jednomu opatu zad abbatem Remensemo i dí, že jsú dvoji 137 [by] vyn. KPRCNTU — jenoj jemu N — svaté? vyn. BN, svaté božské C milosti] vyn. N — 137—139 drahé ... věcí a potom věci těch užíval B — 137 drahé] vyn. N — 138 býti do každého z nás T 139 věcí z bázní boží (svatau N) KN 139—140 v té řehole ... potřebě a to skrovně a ku potřebě toliko U — 139 v té] té R - v té řehole a] vyn. N, takovejm spůsobem a C — totiž vl vyn. R — 140 potřebě toliko a N — míru a přílišnost N — 140—143 chce-li ... věky» bychom toho užívali a k hříchu, jako onen bohatec: tak by nám ty všecky věci k zatracení přišly B — 140 chceš RU — jemu] tobě U — velmi veliké věci U — k spasení obrátily] vyn. (!) U — 141 jak rauče ... třeba jest] kdož jich více požívá než potřeba a nad míru U — rauče] rychle N, hrubě R, brzo C, vyn. T — bude] lidé R — potřeba KU — jest] káže KU, vyn. RC — 142 zatracení] věčnému zatracení C — tobě to T — 143 osídel (+ ďábelských T) RCTU — tak] velmi T — mnoho] vyn. P 144 ani... známej sami nevíme B, nevíme a neznáme U — ani vieme] nevíme T — padneme v hřích C, padne (!) R — Jediné] Toliko T — račiž nám TN 145 pomoci] pomoci nám z těch vosídl vyjíti K, svau svatau pomoc dáti C - 146 nenabádal] nenabiedil K, nenabídl PRNU, nepobídl C - ne- nabádal ani] se nevydařil, aby T — 147 «Ježíše vyn. B — ráčil slito- vati T — těmito zástupy N, tím zástupem U — ale] a R — že] vyn. PNT — sám od sebe N — 148 právě] v pravdě T — 149 [milého] vyn. KPRCNTU — vzíti] mieti K — hleděl PRCTU — 149—150 kdež... nuzní] dobře činiti nuzným a chudým lidem, těm T — 149 jsú] by byli C — 150 svau chu- dobu N — 151 ač? ješto BRU — «ač... neprosé), by pak tě i ne- prosili N — «neprosé nesmějí prositi B — Protož] I PCNT — váží C — napsal TU — 152 gad... Remensem remenskému K. vyn. BPU — i díl a řka KC — že] vyn. KON — 153 Jedni chudí U — bývají?
Strana 278
278 chudí. Jedni «bývají , ješto, ač jsú» chudi a nuzni, ale tají toho a praví: »Mámeť, děkujíc Pánu Bohu, Spotřebu», muožem ť 155 se živiti«, — ano nebude, avšak tají, stydí se. Jako dic sám Pán ve čtení svatého Lukáše): »Kopati nemohu, žebrati se stydím«. Druzí jsú, jenž beze všeho studu volají a úpějí, «aby jim dali, vypravujíc svú chudobu, a druhdy, že méně mají, a budú lháti. Uzříš, ani ť s pytli běhají?: »Nemáme hrachu, nemáme 160 slanin, krup, máku, semence!«, — to vše vymluví, a trúp silný bude, [moha sobě vydělati]! I dí svatý Bernart, že nesmírně jest tu dáti větčí odplata, kdež se stydí a tají své chudoby, nežli tu, kde mnoho křičí a volají. A přivodí «tu v té řeči svatý Bernart onen žalm svatého» Davida: [že jest] »Blahoslavený, ktož «sroz- 165 umievá« nad chudým a nuzným«. I smluví svatý Bernart, že jsú to blahoslavení, ktož tak «srozumievají chudým a nuz- ným a slitují se nad nimi: ač oni tají, mlčí, stydí se svú chudobú, jsú B — ješto, ač] ač že U — jsú bývají B — alevšak PRCNT, avšak U — 154 a] vyn. PNT — praví] ještě mnohý (druhdy C) takový chudý (vyn. C) bude řéci KC, Ú, prý PN, pravíc R, říkajíce T — Máme ť] Však mám KPONT — «potřebu dosti B, potřebu svau N, s potřebu R - mohu KPONT — 155 živiti, však mne vždy pro to Pán Bůh nevopauští C — ano toho K, an tak T — ano ... avšak] ale N, a bude chudý, a U — ne- bude] bude R, někdy nebude míti, nebožátko, třebas ani kusa chleba C — tají toho C — 155—156 die ... Lukáše) onen řekl B — 155 die] pravíT — 156 Pán o tom KPCNT — u svatého U — Kopati nemohu] vyn. C — 157 Druzí jsú] Druhé, že sau druzí U — jenž] že R, ješto TC, vyn. NU — studu a bázně N — úpějí] prosí C — 157—159 aby ... běhají vyn. B — 158 vypravují PNTU — druhdy ... mají] vyn. U — druhdy] praví T, druzí N — méně mají] nemají T — 159 ani] an T, ano N, vyn. C — pytlíky CU — běhají a praví T, běhati vypravujíc a řkauc C — Nemáme] Nenie C — nemáme] vyn. N — 160 máku] vyn. PNT — semence] vyn. U — vymluví] vypravíT — traupi silní budau C — 161 bude [to mniši činí] K — [moha... vydělati] vyn. KPRCU, a moha na den cepem mlátiti T, moha jíti mlátiti s cepem, lehčejí mu tu přijde běhati s pytlem N — die tu K — 162 tu] vyn. R — své chudoby] vzíti nechce N — 168 mnoho] vyn. RU — 163—164 «tu... svatého k tomu onen zákon B — 164 onen žalm] onu řeč PNT — [že jest] vyn. KPRNTU, kdež dí C — Blahoslavenej jest ten člověk C - kterejž C — «srozumievá rozumí B, porozumívá CU — 165 vo chudém a nuzném N — mluví dí tak B, mluvě KN, dí U — Bernart die (řka T) KPONT — 166 srozumějí B, srozumívá nad U — o chudým T, o chudých N— nuzných N — 167 a slitují se nad nimi] vyn. U — slituje PN — slitují se lítost mají R — nimi [aby dal, věda komu] K — tají se RU — s svau U, 156 Luk. 16, 3 — 164 Podle Ž. 41, 2 —
278 chudí. Jedni «bývají , ješto, ač jsú» chudi a nuzni, ale tají toho a praví: »Mámeť, děkujíc Pánu Bohu, Spotřebu», muožem ť 155 se živiti«, — ano nebude, avšak tají, stydí se. Jako dic sám Pán ve čtení svatého Lukáše): »Kopati nemohu, žebrati se stydím«. Druzí jsú, jenž beze všeho studu volají a úpějí, «aby jim dali, vypravujíc svú chudobu, a druhdy, že méně mají, a budú lháti. Uzříš, ani ť s pytli běhají?: »Nemáme hrachu, nemáme 160 slanin, krup, máku, semence!«, — to vše vymluví, a trúp silný bude, [moha sobě vydělati]! I dí svatý Bernart, že nesmírně jest tu dáti větčí odplata, kdež se stydí a tají své chudoby, nežli tu, kde mnoho křičí a volají. A přivodí «tu v té řeči svatý Bernart onen žalm svatého» Davida: [že jest] »Blahoslavený, ktož «sroz- 165 umievá« nad chudým a nuzným«. I smluví svatý Bernart, že jsú to blahoslavení, ktož tak «srozumievají chudým a nuz- ným a slitují se nad nimi: ač oni tají, mlčí, stydí se svú chudobú, jsú B — ješto, ač] ač že U — jsú bývají B — alevšak PRCNT, avšak U — 154 a] vyn. PNT — praví] ještě mnohý (druhdy C) takový chudý (vyn. C) bude řéci KC, Ú, prý PN, pravíc R, říkajíce T — Máme ť] Však mám KPONT — «potřebu dosti B, potřebu svau N, s potřebu R - mohu KPONT — 155 živiti, však mne vždy pro to Pán Bůh nevopauští C — ano toho K, an tak T — ano ... avšak] ale N, a bude chudý, a U — ne- bude] bude R, někdy nebude míti, nebožátko, třebas ani kusa chleba C — tají toho C — 155—156 die ... Lukáše) onen řekl B — 155 die] pravíT — 156 Pán o tom KPCNT — u svatého U — Kopati nemohu] vyn. C — 157 Druzí jsú] Druhé, že sau druzí U — jenž] že R, ješto TC, vyn. NU — studu a bázně N — úpějí] prosí C — 157—159 aby ... běhají vyn. B — 158 vypravují PNTU — druhdy ... mají] vyn. U — druhdy] praví T, druzí N — méně mají] nemají T — 159 ani] an T, ano N, vyn. C — pytlíky CU — běhají a praví T, běhati vypravujíc a řkauc C — Nemáme] Nenie C — nemáme] vyn. N — 160 máku] vyn. PNT — semence] vyn. U — vymluví] vypravíT — traupi silní budau C — 161 bude [to mniši činí] K — [moha... vydělati] vyn. KPRCU, a moha na den cepem mlátiti T, moha jíti mlátiti s cepem, lehčejí mu tu přijde běhati s pytlem N — die tu K — 162 tu] vyn. R — své chudoby] vzíti nechce N — 168 mnoho] vyn. RU — 163—164 «tu... svatého k tomu onen zákon B — 164 onen žalm] onu řeč PNT — [že jest] vyn. KPRNTU, kdež dí C — Blahoslavenej jest ten člověk C - kterejž C — «srozumievá rozumí B, porozumívá CU — 165 vo chudém a nuzném N — mluví dí tak B, mluvě KN, dí U — Bernart die (řka T) KPONT — 166 srozumějí B, srozumívá nad U — o chudým T, o chudých N— nuzných N — 167 a slitují se nad nimi] vyn. U — slituje PN — slitují se lítost mají R — nimi [aby dal, věda komu] K — tají se RU — s svau U, 156 Luk. 16, 3 — 164 Podle Ž. 41, 2 —
Strana 279
279 a člověk srozuměje i pomuož jemu. I klade v tom blahoslavenství. A hned dále klade odplatu [svatý David] řka: »V den zlý vysvo- 170 bodí ť jej Hospodin«, totiž toho člověka, kterýž «tak sroz- umievá» chudým a nuzným. V den zlý — to jest v den súdný, jenž bude den hněvu božího, v den psoty a bídy. A dí dále svatý Bernart: »A takového člověka, kterýž se tak má k chudým, ostříhají anjelé a děje se za ň modlitba po všem světě ve vší církvi 175 svaté, když se ten žalm říká«. Neb dí dále v žalmu takto: »Pán Buoh zachovaj ho« — totiž od hříchu [smrtedlného] a ode všeho zlého — »a obživ jej« — totiž milostí u svú — »a blahoslave- B 379 ného učiň jej v zemi« — totiž v zemi živých, v království ne- beském. A dí dále: »A, milý Pane, nedávaj ho, «totiž toho 180 člověka, in animam (id est in voluntatem), k vuoli nepřátel jeho!« — «totiž», aby se nad ním neradovali jeho nepřátelé. A dále die: »A daj jemu xmilý Pane, svú pomoc na posteli za svau NT — chudobu NT a 168 člověk] vyn. U — srozuměje tomu PCNT — jemu] takovým KC — I] Protož T — milosrdenství i blaho- — slavenství T — 169 dále] také TU — [svatý David] vyn. KPRCNTU řka] vyn. PT, Prý N — 170 Hospodin] Pán Buoh KPRCNTU — toho) takového T — «tak srozumievá� se slituje nad B, v K nad tím přípisek: [slitovává nad] (kousek listu tu utrženo!) — tak] vyn. K — porozumívá U — 171 o chudým TNU - to jest] totiž KPRCT — v den smrti, v den T — 172 jenž bude] v PRONTU — v vyn. B — 173 čtení svatého Bernarta U — A] A za KPNC (v Comylem A z!), Za T — má] chová T — k chudým a nuzným lidem T — 174 ostříhají anjelé a] vyn. KPONT — za ň] vyn. KPCNT, za něj služba a R, za ně U — modlitba] služba U — 175 svaté katolické T — když se] kdež se koli PRONTU — tento RU — říká anebo zpívá C — dí] praví T — dále] David PNT, vyn. C žalmu] žaltáři N — 176 ho] toho člověka K — totiž] totižto toho člověka C, vyn. PNT — hříchův N — [smrtedlného] vyn. KPRCNTU — 177 totiž] vyn. R — totiž milostí svú] svau sinalostí (!) U — 178 na zemi PCNT — totiž] to jest T — živých a PNT — 179 A... dále] vyn. K — dí vyn. B — Á] vyn. T, Ó N — nevydávajž PNT — ho] vyn. K — 179—180 «totiž... nepřátel v duši (totiž v vuoli) ne- přáteluom B, nepřátelům U — 179 totiž] vyn. K, to jest T — toho] tako- vého T — 180 in animam ... voluntatem] vyn. KP — id est] vyn. T, et N — 181 «totiž) to jest B — 182 ga dále die vyn. B — die vyn. RU — «milý ... svů Pán Buoh B — ó milý N — milý Pane] vyn. C — posteli] lůži C — 183 totiž] to jest T — «pomoz jemu aby jemu pomohl B, 169 Ž. 41, 2 175 Podle Ž. 41, 3 — 179 Podle Ž. 41, 3 - — 182 Ž. 41, 4
279 a člověk srozuměje i pomuož jemu. I klade v tom blahoslavenství. A hned dále klade odplatu [svatý David] řka: »V den zlý vysvo- 170 bodí ť jej Hospodin«, totiž toho člověka, kterýž «tak sroz- umievá» chudým a nuzným. V den zlý — to jest v den súdný, jenž bude den hněvu božího, v den psoty a bídy. A dí dále svatý Bernart: »A takového člověka, kterýž se tak má k chudým, ostříhají anjelé a děje se za ň modlitba po všem světě ve vší církvi 175 svaté, když se ten žalm říká«. Neb dí dále v žalmu takto: »Pán Buoh zachovaj ho« — totiž od hříchu [smrtedlného] a ode všeho zlého — »a obživ jej« — totiž milostí u svú — »a blahoslave- B 379 ného učiň jej v zemi« — totiž v zemi živých, v království ne- beském. A dí dále: »A, milý Pane, nedávaj ho, «totiž toho 180 člověka, in animam (id est in voluntatem), k vuoli nepřátel jeho!« — «totiž», aby se nad ním neradovali jeho nepřátelé. A dále die: »A daj jemu xmilý Pane, svú pomoc na posteli za svau NT — chudobu NT a 168 člověk] vyn. U — srozuměje tomu PCNT — jemu] takovým KC — I] Protož T — milosrdenství i blaho- — slavenství T — 169 dále] také TU — [svatý David] vyn. KPRCNTU řka] vyn. PT, Prý N — 170 Hospodin] Pán Buoh KPRCNTU — toho) takového T — «tak srozumievá� se slituje nad B, v K nad tím přípisek: [slitovává nad] (kousek listu tu utrženo!) — tak] vyn. K — porozumívá U — 171 o chudým TNU - to jest] totiž KPRCT — v den smrti, v den T — 172 jenž bude] v PRONTU — v vyn. B — 173 čtení svatého Bernarta U — A] A za KPNC (v Comylem A z!), Za T — má] chová T — k chudým a nuzným lidem T — 174 ostříhají anjelé a] vyn. KPONT — za ň] vyn. KPCNT, za něj služba a R, za ně U — modlitba] služba U — 175 svaté katolické T — když se] kdež se koli PRONTU — tento RU — říká anebo zpívá C — dí] praví T — dále] David PNT, vyn. C žalmu] žaltáři N — 176 ho] toho člověka K — totiž] totižto toho člověka C, vyn. PNT — hříchův N — [smrtedlného] vyn. KPRCNTU — 177 totiž] vyn. R — totiž milostí svú] svau sinalostí (!) U — 178 na zemi PCNT — totiž] to jest T — živých a PNT — 179 A... dále] vyn. K — dí vyn. B — Á] vyn. T, Ó N — nevydávajž PNT — ho] vyn. K — 179—180 «totiž... nepřátel v duši (totiž v vuoli) ne- přáteluom B, nepřátelům U — 179 totiž] vyn. K, to jest T — toho] tako- vého T — 180 in animam ... voluntatem] vyn. KP — id est] vyn. T, et N — 181 «totiž) to jest B — 182 ga dále die vyn. B — die vyn. RU — «milý ... svů Pán Buoh B — ó milý N — milý Pane] vyn. C — posteli] lůži C — 183 totiž] to jest T — «pomoz jemu aby jemu pomohl B, 169 Ž. 41, 2 175 Podle Ž. 41, 3 — 179 Podle Ž. 41, 3 - — 182 Ž. 41, 4
Strana 280
280 bolesti jeho« — (totiž na smrti pomoz jemuž, milý Pane, proti škaredým dábluom! Tak tu řeč svatého Davida vykládá 185 svatý Bernart. I jest to velmi dobré, když dobrý člověk, maje potřebu, ptá se sám od sebe na takové chudé, kdež zví — buďto tam někde zemanína chudého, nuzného, an se věrně obírá, nic sobě, nebožátko, nemuož pomoci za tají své chudoby, založí jej i pomóž jemu, což muož, [založí jej,] buďto řemeslníka 190 chudého vida, an věrně dělá a nemuož sobě pomoci, i pomóž jemu — tu ť bude veliká odplata! Ale ne těmto běhúnóm, silným «traupuom a protivníkóm pravdy Kristovy. Alevšak my» haknové slepí, toho neumiemez, «abychme hleděli, kde má «mse dáti, než my dáváme leckomus, an se zjevně protiví 195 Pánu Ježíšovi a jeho svaté pravdě?: »Ú, teď dáme, abychom se zdáli, že my také s církví svatú držíme!« «A, běda nám a pomůž jemu P — milý Pane] vyn. PNT — 184 Tak mluví RONTU tu... vykládá] vyn. PCNT — svatého Davidaj vyn. K vykládaje RU 185 dobře KPCNT dobré, když vyn. U — když dobrý] vyn. R — maje sám U — 186 potřeby R — takové chudé] takového člověka chudého jednoho nebo víc N — chudé, nuzné lidi T — zví] vie KNT — 187 tam] věda T — někde] některého C, vyn. KPRNT zemanína] měšťana N, řemesníka U, o zemanu T — chudém T — nuzného vyn. B, nuzném T — obírá a pracně, nuzně se živí, a C, vobírá s svým obchodem N — 188 ne- božátko vyn. B — spomoci RCU — 188 189 «a tají... jej vyn. B — 189 založí jej a on jej založí K, vyn. U — což] v čem kolivěk T, jak N, což kolivěk K — můž a jak může T — [založí jejl vyn. KPRCNTU — 189—190 buďto řemeslníka . .. jemu] vyn. U — 190 dělaje, pracuje T — sobě pomoci] chleba vydělati a nemůž sebě (sic) pomoci T — nic spomoci C — i pomóž] i když pomůže R, pomůže-li T — 191 bude za to T — odplata, tu PRON — Ale] vyn. PNT, A U — těmto pomáhati N, těm U — běhúnóm] běhavým U — 192 «traupuom a vyn. BC, a traupům a ležákům darem- ným (ps. daremin!), lhářům velikým a T — traupuom [mnichům] K — Kristovy [totiž mnichóm] K, Kristovy a boží dobře činiti a posilňovati jich ve zlém T — vy B — 193 toho nic vážiti T — neumíte B — abyšte B — 194 mám.e] máte B, máme hleděti tu, kde bychom měli T — než vše R — 194—195 my... pravdě leckomus se (!) vy dáte, zjevným protiv- níkóm pravdy Kristovy B — 194 my] vyn. U — dáme PRNTU — lecja- kémus lotru T — a on U — 195 Ježíšovi] Kristu RU - a] vyn. PNC, v K až pozdní přípisek — svaté] vyn. PR, svaté, drahé C — Ú) Proto KTU, Au, prý N, I RC - teď] vyn. KTU — dáme] dáme také PTC, vložíme také N — 196 také zdáli K — my také) vyn. BKU — my] vyn. C — také s ní R - církví svatú] nimi U — 196—198 KA ... nebude! ješto tu nižádné odplaty nebude, ale i haléřuov zbude B — 196 A] Ach T, ó NU — běda bude C — 197 naší ošemetností] naším křesťanstvím ošemetným T, naší [pejchau a] ošemetností K— Mnohý tu dá] Dá tu člověk mnoho-
280 bolesti jeho« — (totiž na smrti pomoz jemuž, milý Pane, proti škaredým dábluom! Tak tu řeč svatého Davida vykládá 185 svatý Bernart. I jest to velmi dobré, když dobrý člověk, maje potřebu, ptá se sám od sebe na takové chudé, kdež zví — buďto tam někde zemanína chudého, nuzného, an se věrně obírá, nic sobě, nebožátko, nemuož pomoci za tají své chudoby, založí jej i pomóž jemu, což muož, [založí jej,] buďto řemeslníka 190 chudého vida, an věrně dělá a nemuož sobě pomoci, i pomóž jemu — tu ť bude veliká odplata! Ale ne těmto běhúnóm, silným «traupuom a protivníkóm pravdy Kristovy. Alevšak my» haknové slepí, toho neumiemez, «abychme hleděli, kde má «mse dáti, než my dáváme leckomus, an se zjevně protiví 195 Pánu Ježíšovi a jeho svaté pravdě?: »Ú, teď dáme, abychom se zdáli, že my také s církví svatú držíme!« «A, běda nám a pomůž jemu P — milý Pane] vyn. PNT — 184 Tak mluví RONTU tu... vykládá] vyn. PCNT — svatého Davidaj vyn. K vykládaje RU 185 dobře KPCNT dobré, když vyn. U — když dobrý] vyn. R — maje sám U — 186 potřeby R — takové chudé] takového člověka chudého jednoho nebo víc N — chudé, nuzné lidi T — zví] vie KNT — 187 tam] věda T — někde] některého C, vyn. KPRNT zemanína] měšťana N, řemesníka U, o zemanu T — chudém T — nuzného vyn. B, nuzném T — obírá a pracně, nuzně se živí, a C, vobírá s svým obchodem N — 188 ne- božátko vyn. B — spomoci RCU — 188 189 «a tají... jej vyn. B — 189 založí jej a on jej založí K, vyn. U — což] v čem kolivěk T, jak N, což kolivěk K — můž a jak může T — [založí jejl vyn. KPRCNTU — 189—190 buďto řemeslníka . .. jemu] vyn. U — 190 dělaje, pracuje T — sobě pomoci] chleba vydělati a nemůž sebě (sic) pomoci T — nic spomoci C — i pomóž] i když pomůže R, pomůže-li T — 191 bude za to T — odplata, tu PRON — Ale] vyn. PNT, A U — těmto pomáhati N, těm U — běhúnóm] běhavým U — 192 «traupuom a vyn. BC, a traupům a ležákům darem- ným (ps. daremin!), lhářům velikým a T — traupuom [mnichům] K — Kristovy [totiž mnichóm] K, Kristovy a boží dobře činiti a posilňovati jich ve zlém T — vy B — 193 toho nic vážiti T — neumíte B — abyšte B — 194 mám.e] máte B, máme hleděti tu, kde bychom měli T — než vše R — 194—195 my... pravdě leckomus se (!) vy dáte, zjevným protiv- níkóm pravdy Kristovy B — 194 my] vyn. U — dáme PRNTU — lecja- kémus lotru T — a on U — 195 Ježíšovi] Kristu RU - a] vyn. PNC, v K až pozdní přípisek — svaté] vyn. PR, svaté, drahé C — Ú) Proto KTU, Au, prý N, I RC - teď] vyn. KTU — dáme] dáme také PTC, vložíme také N — 196 také zdáli K — my také) vyn. BKU — my] vyn. C — také s ní R - církví svatú] nimi U — 196—198 KA ... nebude! ješto tu nižádné odplaty nebude, ale i haléřuov zbude B — 196 A] Ach T, ó NU — běda bude C — 197 naší ošemetností] naším křesťanstvím ošemetným T, naší [pejchau a] ošemetností K— Mnohý tu dá] Dá tu člověk mnoho-
Strana 281
281 s naší ošemetností! Mnohý tu dá, že i odplaty zbude i haléřuov mieti nebude! Milý Bože, daj, abychom sobě někdy porozuměli! [I] dí dále čtení «svaté: »A odpověděvše učedlníci vetcechu: 200 »Odkud kto bude moci tyto nasytiti chleby zde na paušti?« Pohlediž na tyto učedlníky! Velicí lidé byli apoštolé, avšak proto blúdili, že jedne hleděli k běhu přirozenému, ale nehleděli k moci božské, jenž jest nad přirození; nebo vedlé běhu přiroze- ného «bylo jest nepodobné , nakrmiti čtyři tisíce lidí na paušti 205z sedmi chlebuov, ale moci božské, kteráž jest nad rozum i nad přirození, «velmi jest bylo snadné. Tak právě máš do mno- hých 4 lidí, ješto náramně těžce padají a hrozným hříchem hřeší B 380 řkúc: »Kterak tu muož celý Kristus býti v tak malé věci?« Vedlé přirozeného běhu jest nepodobné, ale vedlé moci božské, kteráž 210 jest nad přirození, jest v pravé pravdě celý Kristus, pravý Buoh a Spravý člověk. Též pohané neb Židé, ba ještě by i některé křesťany nalezl, ješto řkau: »Kterak to muož býti o křtu, aby, když [se] tau vodau slije, hříchové se shlazovali?« Vedlé běhu krát C — Mnohý] vyn. PRN, A U — že] kdež T — odplatu P — 197—198 i haléřuov ... nebude] vyn. U, i peněz, a tu nedá, kde by to oboje obdržel N 197 haléřuov] peněz také C, peněz RT — 198 daj] dejž nám C, rač nám rozum otevříti N — někdy] vyn. PNT 199 [I] vyn. KPRONTU — svaté vyn. B — vetcechu] jeho řka P, řekli (+ mu N) RCNU, řkli T — 200 zde] vyn. K — 201 Velicí] Znamenití N — svatí apoštolé T — avšak proto] a R, vyn. U — pro to) padli a KPON, se poklesli a T — 202 blúdili B, poblaudili C — že] nebo N — toliko TN — prohlídali TN — ale] a U — nepatřili N — 203 boží C — kteráž TNC — každé přirození T — 204 nebylo jest podobné B, byla jest věc nepodobná T — lidí] vyn. C, lidu PNT — 205 z] vyn. N - chleby N, chlebuov a z několika rybiček K — mocí božskau T — božské] vyn. U — rozum lidský TC, v K lidský a ž pozdní přípisek — 206 přirození lidské, a Bohu U — «velmi vyn. BU — jest to NU — byloj velmi vzáctné a U — 207 lidí] vyn. C — 208 řkúc] ješto řiekají K, Ú (IN), prý PN, i praví T, říkajíce C 210 pravý celý RU — 211 «pravý vyn. BN — Též] Tak také i T, Ale U — neb] vyn. U — 211—212 ještě ... křesťany] co by nyní křesťanů C — 211 některé] mnohé KU — 212 z křesťanův T —- našel U — ješto] vyn. PN, jenž T — řkau] budau řéci K, Prý PN, říkají RU, praví T, o tom drahém těle božím nic nevěří, než jako o jiném prostém chlebu. O křtu též mnozí pochybují pravíce C — to] tu N — býti pravé T — 213 [se] vyn. KPRCNU — slije] slé KP (v Knad tím později připsáno: poleje), člověk sleje T, pokropí N, sleje CU — hříchové se shlazovali] mohli tu hříchové shlazeni a obmyti bejti?« Aneb praví: »Co tu můž bejti?« T — aby se tu hřiechové KPC — shlazovali] tu shladili a smyli N, shlazovali?« Aneb budú (vyn. PNC) řéci (vyn. PNC): »Co (Prý, co PNC) to muož býti?«
281 s naší ošemetností! Mnohý tu dá, že i odplaty zbude i haléřuov mieti nebude! Milý Bože, daj, abychom sobě někdy porozuměli! [I] dí dále čtení «svaté: »A odpověděvše učedlníci vetcechu: 200 »Odkud kto bude moci tyto nasytiti chleby zde na paušti?« Pohlediž na tyto učedlníky! Velicí lidé byli apoštolé, avšak proto blúdili, že jedne hleděli k běhu přirozenému, ale nehleděli k moci božské, jenž jest nad přirození; nebo vedlé běhu přiroze- ného «bylo jest nepodobné , nakrmiti čtyři tisíce lidí na paušti 205z sedmi chlebuov, ale moci božské, kteráž jest nad rozum i nad přirození, «velmi jest bylo snadné. Tak právě máš do mno- hých 4 lidí, ješto náramně těžce padají a hrozným hříchem hřeší B 380 řkúc: »Kterak tu muož celý Kristus býti v tak malé věci?« Vedlé přirozeného běhu jest nepodobné, ale vedlé moci božské, kteráž 210 jest nad přirození, jest v pravé pravdě celý Kristus, pravý Buoh a Spravý člověk. Též pohané neb Židé, ba ještě by i některé křesťany nalezl, ješto řkau: »Kterak to muož býti o křtu, aby, když [se] tau vodau slije, hříchové se shlazovali?« Vedlé běhu krát C — Mnohý] vyn. PRN, A U — že] kdež T — odplatu P — 197—198 i haléřuov ... nebude] vyn. U, i peněz, a tu nedá, kde by to oboje obdržel N 197 haléřuov] peněz také C, peněz RT — 198 daj] dejž nám C, rač nám rozum otevříti N — někdy] vyn. PNT 199 [I] vyn. KPRONTU — svaté vyn. B — vetcechu] jeho řka P, řekli (+ mu N) RCNU, řkli T — 200 zde] vyn. K — 201 Velicí] Znamenití N — svatí apoštolé T — avšak proto] a R, vyn. U — pro to) padli a KPON, se poklesli a T — 202 blúdili B, poblaudili C — že] nebo N — toliko TN — prohlídali TN — ale] a U — nepatřili N — 203 boží C — kteráž TNC — každé přirození T — 204 nebylo jest podobné B, byla jest věc nepodobná T — lidí] vyn. C, lidu PNT — 205 z] vyn. N - chleby N, chlebuov a z několika rybiček K — mocí božskau T — božské] vyn. U — rozum lidský TC, v K lidský a ž pozdní přípisek — 206 přirození lidské, a Bohu U — «velmi vyn. BU — jest to NU — byloj velmi vzáctné a U — 207 lidí] vyn. C — 208 řkúc] ješto řiekají K, Ú (IN), prý PN, i praví T, říkajíce C 210 pravý celý RU — 211 «pravý vyn. BN — Též] Tak také i T, Ale U — neb] vyn. U — 211—212 ještě ... křesťany] co by nyní křesťanů C — 211 některé] mnohé KU — 212 z křesťanův T —- našel U — ješto] vyn. PN, jenž T — řkau] budau řéci K, Prý PN, říkají RU, praví T, o tom drahém těle božím nic nevěří, než jako o jiném prostém chlebu. O křtu též mnozí pochybují pravíce C — to] tu N — býti pravé T — 213 [se] vyn. KPRCNU — slije] slé KP (v Knad tím později připsáno: poleje), člověk sleje T, pokropí N, sleje CU — hříchové se shlazovali] mohli tu hříchové shlazeni a obmyti bejti?« Aneb praví: »Co tu můž bejti?« T — aby se tu hřiechové KPC — shlazovali] tu shladili a smyli N, shlazovali?« Aneb budú (vyn. PNC) řéci (vyn. PNC): »Co (Prý, co PNC) to muož býti?«
Strana 282
282 přirozeného voda nemuož nic sama od sebe; ale moc boží, jenž 215 jest nad přirození, ta ť jedná a působí. O dítkách opět též mnozí říkají: »Co jim má tělo boží dáváno býti, co oni tomu rozumějí?« Milý, a co ty tomu rozumíš? Moc boží jedná, jenž jest nad rozum! Protož radím já vám takto: Čemuž nerozumíte, neprotivte se, ale naučte se řékati takto: »Milý Bože, já ť tomu nerozumím, 220 [ale,] jest-li ť to proti «tobě», rač ty to staviti; pak-li ť není, kale rač zvelebiti a daj nám srozuměti za poznati, milý Pane!« «Tak ť by se měli lidé mietil [A] dále dí čtení svaté?: »I otázal jich: »Kolik chlebuov máte?« A oni řekli [jemu]: «Sedm.« I přikázal jest zástupu po- 225 saditi se na zemi, a vzem sedm chlebuov, požehnal jich díky čině a dal učedlníkuom, aby kladli» jim.« Sedm chlebuov znamenává sedm svátostí. A jakož tuto Pán kázal se zástupufom] na zemi posaditi, to ť nám naučení, když máme tu svátost velebnú přijímati, abychom na zemi seděli, totiž u veliké a hluboké pokoře KPCN — 214 mocí T — jenž] vyn. U — 215 ta ť] to se T — jedná] to činí N, je C — působí u vodě N — též] vyn. U — ješto mnozí K — mnozí říkají] vyn. PNT — 216 říkají] se tomu protiví pravíce C — Co, praví T — dáno K — co] zdaž RU — 217 Milý] vyn. TU — ty] vyn. C — tomu] vyn. RU, tomu, pověz mi T — Moc ... rozum] Mocí boží, nad rozum se náš činí to U — jedná] to jedná R, to působí TN — jenž] vyn. P, kteráž TN — rozum lidský TC; v K lidský jest až pozdní přípisek — 218 radím) raddu dávám N — já] vyn. U — takto] a věrnau vejstrahu dávám T, vyn. C — nerozumíte] nemůžete rozuměti N — tomu se neprotivte T — neprotivte] neptejte C — 219 ale] a C — nauč K — já] my C — tomu nic N — nerozumíme C — 220 [ale] vyn. KPRCNTU — «tobě, tvé svaté vuoli B — ty] vyn. KT — to sám C — sstaviti KPRC, zastaviti TN — to nejni U — 221 ale vyn. BU — rač to N — Sem se patrně vztahuje přípisek (K 268a dole): [Těch a takových slov děti nemohau roze- znati]. S tím polemisuje nějaký ještě pozdější čtenář, který připsal: [Ó blázne srdce zpozdilého, nevíš, co si psal!] — zvelebiti, aby tomu neodpírali N, zvelebiti tvan pravdu T — porozuměti T — Ka poznati vyn. B — 222 Pane] Bože R, Bůh U — «Tak ... mieti vyn. BN — mieti chovati a ne jinak T — 223 [A] vyn. KPRCNT, I U -- dále] vyn. U — svaté) vyn. B — I otázal] A tázal (tázáše se K) KPN, Otázal se R — jich Pán Ježíš C — kolik by KPN — 224 měli KPN — A oni] I T — [jemu] vyn. KPRNCU — 225 vzav PNT, vzal RCU — 226 učedlníkuom svým KPONT — skladli podali BN — jim] před zástupy TC — Skrze sedm T — 227 znamená (zna- menává C) se KPCNT, znamená U — tu P — rozkázal U — zástupu KPRCNTU — 228 na zemi] vyn. U — to t) toto RNU, s toho T — nám] máme T, nám tu za C — naučení takové T, naučení z toho jde N, k na- učení U — když my N — 229 požívati a přijímati U — sedli PRCNTU —
282 přirozeného voda nemuož nic sama od sebe; ale moc boží, jenž 215 jest nad přirození, ta ť jedná a působí. O dítkách opět též mnozí říkají: »Co jim má tělo boží dáváno býti, co oni tomu rozumějí?« Milý, a co ty tomu rozumíš? Moc boží jedná, jenž jest nad rozum! Protož radím já vám takto: Čemuž nerozumíte, neprotivte se, ale naučte se řékati takto: »Milý Bože, já ť tomu nerozumím, 220 [ale,] jest-li ť to proti «tobě», rač ty to staviti; pak-li ť není, kale rač zvelebiti a daj nám srozuměti za poznati, milý Pane!« «Tak ť by se měli lidé mietil [A] dále dí čtení svaté?: »I otázal jich: »Kolik chlebuov máte?« A oni řekli [jemu]: «Sedm.« I přikázal jest zástupu po- 225 saditi se na zemi, a vzem sedm chlebuov, požehnal jich díky čině a dal učedlníkuom, aby kladli» jim.« Sedm chlebuov znamenává sedm svátostí. A jakož tuto Pán kázal se zástupufom] na zemi posaditi, to ť nám naučení, když máme tu svátost velebnú přijímati, abychom na zemi seděli, totiž u veliké a hluboké pokoře KPCN — 214 mocí T — jenž] vyn. U — 215 ta ť] to se T — jedná] to činí N, je C — působí u vodě N — též] vyn. U — ješto mnozí K — mnozí říkají] vyn. PNT — 216 říkají] se tomu protiví pravíce C — Co, praví T — dáno K — co] zdaž RU — 217 Milý] vyn. TU — ty] vyn. C — tomu] vyn. RU, tomu, pověz mi T — Moc ... rozum] Mocí boží, nad rozum se náš činí to U — jedná] to jedná R, to působí TN — jenž] vyn. P, kteráž TN — rozum lidský TC; v K lidský jest až pozdní přípisek — 218 radím) raddu dávám N — já] vyn. U — takto] a věrnau vejstrahu dávám T, vyn. C — nerozumíte] nemůžete rozuměti N — tomu se neprotivte T — neprotivte] neptejte C — 219 ale] a C — nauč K — já] my C — tomu nic N — nerozumíme C — 220 [ale] vyn. KPRCNTU — «tobě, tvé svaté vuoli B — ty] vyn. KT — to sám C — sstaviti KPRC, zastaviti TN — to nejni U — 221 ale vyn. BU — rač to N — Sem se patrně vztahuje přípisek (K 268a dole): [Těch a takových slov děti nemohau roze- znati]. S tím polemisuje nějaký ještě pozdější čtenář, který připsal: [Ó blázne srdce zpozdilého, nevíš, co si psal!] — zvelebiti, aby tomu neodpírali N, zvelebiti tvan pravdu T — porozuměti T — Ka poznati vyn. B — 222 Pane] Bože R, Bůh U — «Tak ... mieti vyn. BN — mieti chovati a ne jinak T — 223 [A] vyn. KPRCNT, I U -- dále] vyn. U — svaté) vyn. B — I otázal] A tázal (tázáše se K) KPN, Otázal se R — jich Pán Ježíš C — kolik by KPN — 224 měli KPN — A oni] I T — [jemu] vyn. KPRNCU — 225 vzav PNT, vzal RCU — 226 učedlníkuom svým KPONT — skladli podali BN — jim] před zástupy TC — Skrze sedm T — 227 znamená (zna- menává C) se KPCNT, znamená U — tu P — rozkázal U — zástupu KPRCNTU — 228 na zemi] vyn. U — to t) toto RNU, s toho T — nám] máme T, nám tu za C — naučení takové T, naučení z toho jde N, k na- učení U — když my N — 229 požívati a přijímati U — sedli PRCNTU —
Strana 283
283 230 přistaupali a přijímali a prvé se k tomu připravovali, jako tento zástup: «že sau prvé svá těla trápili, tři dni nejedli, slovo boží slyšali — tož teprv je nakrmil milý «Pán. Též my máme žádati, k tomu se připravovati a tak jeho drahé tělo a krev přijímati, nechceme-li na cestě zhynúti. Ale nám «to» nevoní, 235 «jeho drahé tělo, než v rok jednau. u A, běda bude! Však jest B 381 ne nadarmo gono vydal nám své tělo a svú svatú krev, ale na toto ť jest je nám vydal, abychom jedúc a pijíc tudy věč- ného života «nabývali. Ale my se o to málo staráme. Mnedle, když říkáme Otčenáš a když] na to slovo «přijdem?: »Chléb 240 náš veždajší daj nám dnes«, pomyslíme-li na to, postojíme-li při tom, požádáme-li srdečně [toho drahého pokrmu]? Ač ně- kteří nemohú na každý den posvátně přijímati — ono manželé, ono pro jiné příčiny —, ale ajsa duchovně velmi-li žádáme účastni býti toho drahého těla a té svaté krve [těch], kteříž budau 245 hodně přijímati, «abychom těch účastni byli? Ba, rci: »Nic!« 230 «přistaupali a vyn. B, přistupovali a K, přistaupili a U, přistaupati a C — přijímati C — připravovati C — 231 «že sau vyn. B, jenž sau NC — prvé] vyn. T — za tři T — 232 slova božího U — poslauchali U — — tož] to R, a U, potom CNT — nakrmil chlebem T — «Pán Ježíš B, drahý Pán N, Pán tělesnejm chlebem C — 233 připraviti K — pravé, drahé C — a] drahú KU, a jeho drahú PRNT, a jeho svatau NC — 234 nechcete C, chceme NU - cestě [v hříších a nepravostech] K — nezhy- nauti NU — 234—235 Ale ... jednau!] vyn. PNT — 234 (to ť B, to po- hříchu C — 235 «jeho ... než jediné B — tělo a krev svatá C — než teď C — do roka KRCU — Ó NT — 236 darmo P - on) vyn. B — nám] vyn. RU — svého těla RU — drahé tělo KPCNT — své drahé krve RU — svatú] drahú KPCT, velebnau, svatau N 237 «na toto... vydal vyn. B — to RONTU — je] vyn. NC — vydal dal PRN — abychom my C — jedauc jeho drahé tělo C — pijíc jeho svatau krev C — věčného] vyn. KPRU — 238 nabývali. Ale došli B — nabyli RU 239 když my T - [když vyn. KPRNTU — to] ono T — přídeš B — 240 náš [nadpodstatný i] K — veždajší] nadpodstatný T, nadpodstatný (+ i U) veždejší NCU — 240—241 «pomyslíme ... požádáme pomyslíš-li tu a požádáš B — 240 pomyslíme-li my TC — 241 [toho ... pokrmu] vyn. KPRCNTU — 242 posvátně [usty] K — ono] tito, že sau T, ano C — 243 ono pro] onino pro N, jiní pro T — ono pro ... příčiny] vyn. P — jiné rozličné a mnohé C — ajsa]) asa KP, asi RCNU, vyn. T — velmi] měli bychom žádati a U — «li vyn. BU — žádáte N — 244 býti] abyšte byli N — té... krve] krve jeho svaté C — svaté] drahé KPRU, předrahé T — [těch] vyn. KPRCNU, totiž T — ktož KPRCU — budau] vyn. N — 245 hodně z víry C, hodně na každý den N — přijímati] přijímají N, požívati na památku jeho nevinného umučení a smrti jeho předrahé C — «abychom ... byli vyn. B — abyšte N — těch] jich U — aučastníci T — býti mohli T — Nic]
283 230 přistaupali a přijímali a prvé se k tomu připravovali, jako tento zástup: «že sau prvé svá těla trápili, tři dni nejedli, slovo boží slyšali — tož teprv je nakrmil milý «Pán. Též my máme žádati, k tomu se připravovati a tak jeho drahé tělo a krev přijímati, nechceme-li na cestě zhynúti. Ale nám «to» nevoní, 235 «jeho drahé tělo, než v rok jednau. u A, běda bude! Však jest B 381 ne nadarmo gono vydal nám své tělo a svú svatú krev, ale na toto ť jest je nám vydal, abychom jedúc a pijíc tudy věč- ného života «nabývali. Ale my se o to málo staráme. Mnedle, když říkáme Otčenáš a když] na to slovo «přijdem?: »Chléb 240 náš veždajší daj nám dnes«, pomyslíme-li na to, postojíme-li při tom, požádáme-li srdečně [toho drahého pokrmu]? Ač ně- kteří nemohú na každý den posvátně přijímati — ono manželé, ono pro jiné příčiny —, ale ajsa duchovně velmi-li žádáme účastni býti toho drahého těla a té svaté krve [těch], kteříž budau 245 hodně přijímati, «abychom těch účastni byli? Ba, rci: »Nic!« 230 «přistaupali a vyn. B, přistupovali a K, přistaupili a U, přistaupati a C — přijímati C — připravovati C — 231 «že sau vyn. B, jenž sau NC — prvé] vyn. T — za tři T — 232 slova božího U — poslauchali U — — tož] to R, a U, potom CNT — nakrmil chlebem T — «Pán Ježíš B, drahý Pán N, Pán tělesnejm chlebem C — 233 připraviti K — pravé, drahé C — a] drahú KU, a jeho drahú PRNT, a jeho svatau NC — 234 nechcete C, chceme NU - cestě [v hříších a nepravostech] K — nezhy- nauti NU — 234—235 Ale ... jednau!] vyn. PNT — 234 (to ť B, to po- hříchu C — 235 «jeho ... než jediné B — tělo a krev svatá C — než teď C — do roka KRCU — Ó NT — 236 darmo P - on) vyn. B — nám] vyn. RU — svého těla RU — drahé tělo KPCNT — své drahé krve RU — svatú] drahú KPCT, velebnau, svatau N 237 «na toto... vydal vyn. B — to RONTU — je] vyn. NC — vydal dal PRN — abychom my C — jedauc jeho drahé tělo C — pijíc jeho svatau krev C — věčného] vyn. KPRU — 238 nabývali. Ale došli B — nabyli RU 239 když my T - [když vyn. KPRNTU — to] ono T — přídeš B — 240 náš [nadpodstatný i] K — veždajší] nadpodstatný T, nadpodstatný (+ i U) veždejší NCU — 240—241 «pomyslíme ... požádáme pomyslíš-li tu a požádáš B — 240 pomyslíme-li my TC — 241 [toho ... pokrmu] vyn. KPRCNTU — 242 posvátně [usty] K — ono] tito, že sau T, ano C — 243 ono pro] onino pro N, jiní pro T — ono pro ... příčiny] vyn. P — jiné rozličné a mnohé C — ajsa]) asa KP, asi RCNU, vyn. T — velmi] měli bychom žádati a U — «li vyn. BU — žádáte N — 244 býti] abyšte byli N — té... krve] krve jeho svaté C — svaté] drahé KPRU, předrahé T — [těch] vyn. KPRCNU, totiž T — ktož KPRCU — budau] vyn. N — 245 hodně z víry C, hodně na každý den N — přijímati] přijímají N, požívati na památku jeho nevinného umučení a smrti jeho předrahé C — «abychom ... byli vyn. B — abyšte N — těch] jich U — aučastníci T — býti mohli T — Nic]
Strana 284
284 Jedno Otče náš! vr, vr, vr, a na to nepomyslíme. A, běda bude! Pak mnedle, mnoho-li se k tomu připravujeme, tam doma jsúce, «abychom mohli hodně přijímati a účastni býti toho drahého těla a té drahé krve? Slibuj! Tu ť jest připravovánie! Jsú ť bóhdá 250 dobří lidé, ale málo pohřiechu! Než, až bolest» na hrdlo vsede, tož teprv: »A, milý kněže! Ach, nastojte, gauvé»!« — ano již pozdě! KA, běda bude, že my nedbáme, sauc zdrávi — až nemoc přijde, tož teprú! Jako onen farao, když s ním mluvil Mojžíš od Pána Boha, aby lid boží propustil, a on řekl: »Neznám ť já 255 Pána Boha, Izrahele nepropustím!« A když na ň Pán Buoh divné rány dal, teprv poznal a řekl: »Spravedlivý ť jest Pán Buoh izra- helský!«, — a prvé pravi, že neví, by Buoh byl. Ale ač poznal, že jest Buoh, však jemu to neprospělo, ale pohřížen v moři Nic my na to nespomeneme, než, přijda do kostela T — 246 Jednol Jedno teď C, vyn. T — náš! Otče náš C .- vr, vr, vr] vyn. R, usty U — na to nic T — nepomyslíme, s kejm my tu mluvíme C. nepomyslíme, s kým mluvíme a co mluvíme a oč jednáme, než leda se jen spíš odbreptalo T A] Ach T, Ó N — bude nám U — 247 Pak] vyn. U — li my T — připravíme U — jsúce] zůstávajíc T — 248—250 abychom ... bolest ku přijímaní? Ano, slibuj! Než, když již hlíza B — 249 předrahé C — Tu... připravo- vánie!] vyn. U, Tu ť jest u mnohejch připravování, — ale k světu a k mar- nostem! C — Jsú] Ale sau U bóhdá] vyn. P, také N, a (vyn. U) Pán Bůh dá RU, ještě T. ještě, věřím, má je Pán Bůh C — 250 lidé, má ť je Pán Bůh T — málo] jistě velmi málo a zřídka C — Než, my teprva T — až až již K, když T, až když již mnohému C — vsedne TNU — 251 tož] vyn. U — tož teprvl vyn. T, tu ť teprva se upamatuje N — A]A, á R, Ach T, Au NU, Ach! ach! auvech! A, á, milej Bože! A C — kněže, dej raddu! N — Ach] vyn. T, A U — Kauvé) vyn. B, auvech, což mne bolí C — a ono N 252 pozdě ... nedbáme, sauc zdrávi] mnohdykrát, bojím se, že pozdě bejvá. A, běda, běda nám, že my nedbáme svého věč- ného dobrého, což má nám na věky zůstati, pokudž nám Pán Bůh z milosti a z lásky své zdraví a času pro svaté pokání půjčuje, abychom životy své napravili a jich polepšili, sauce ještě zdrávi; než C 252—253 A, běda... teprúl A žádný nedbá, dokudž jest zdráv, než až již nezbytí B, A, běda bude! A bývají takoví aneb jsú K — 252 Al Ó N — bude] běda PR — zdrávi, ale RU — až když TN, až již RU — 253 tož tu ť T teprva chce polepšiti T — farao neposlušný N, farao, král ejiptský T — 254 Boha, sa k němu poslán TN, Boha poslanej C — lidi K — boží] vyn. K, boží izdrahelskej C — já Pána] já K, vyn. U — 255 divné] rozličné C — 256 dal poslal TN — a řekl] řka KPNT — 257 pravil PRCTU — neví] nezná Boha židovského (vyn. C) a že neví TC — ač] až U — potom poznal C — 258 že jest] by byl P, že by byl T — však proto C, — to] to nic TNU, vyn. C 254 2. М. 5, 2 — 256 2. M. 9 27 —
284 Jedno Otče náš! vr, vr, vr, a na to nepomyslíme. A, běda bude! Pak mnedle, mnoho-li se k tomu připravujeme, tam doma jsúce, «abychom mohli hodně přijímati a účastni býti toho drahého těla a té drahé krve? Slibuj! Tu ť jest připravovánie! Jsú ť bóhdá 250 dobří lidé, ale málo pohřiechu! Než, až bolest» na hrdlo vsede, tož teprv: »A, milý kněže! Ach, nastojte, gauvé»!« — ano již pozdě! KA, běda bude, že my nedbáme, sauc zdrávi — až nemoc přijde, tož teprú! Jako onen farao, když s ním mluvil Mojžíš od Pána Boha, aby lid boží propustil, a on řekl: »Neznám ť já 255 Pána Boha, Izrahele nepropustím!« A když na ň Pán Buoh divné rány dal, teprv poznal a řekl: »Spravedlivý ť jest Pán Buoh izra- helský!«, — a prvé pravi, že neví, by Buoh byl. Ale ač poznal, že jest Buoh, však jemu to neprospělo, ale pohřížen v moři Nic my na to nespomeneme, než, přijda do kostela T — 246 Jednol Jedno teď C, vyn. T — náš! Otče náš C .- vr, vr, vr] vyn. R, usty U — na to nic T — nepomyslíme, s kejm my tu mluvíme C. nepomyslíme, s kým mluvíme a co mluvíme a oč jednáme, než leda se jen spíš odbreptalo T A] Ach T, Ó N — bude nám U — 247 Pak] vyn. U — li my T — připravíme U — jsúce] zůstávajíc T — 248—250 abychom ... bolest ku přijímaní? Ano, slibuj! Než, když již hlíza B — 249 předrahé C — Tu... připravo- vánie!] vyn. U, Tu ť jest u mnohejch připravování, — ale k světu a k mar- nostem! C — Jsú] Ale sau U bóhdá] vyn. P, také N, a (vyn. U) Pán Bůh dá RU, ještě T. ještě, věřím, má je Pán Bůh C — 250 lidé, má ť je Pán Bůh T — málo] jistě velmi málo a zřídka C — Než, my teprva T — až až již K, když T, až když již mnohému C — vsedne TNU — 251 tož] vyn. U — tož teprvl vyn. T, tu ť teprva se upamatuje N — A]A, á R, Ach T, Au NU, Ach! ach! auvech! A, á, milej Bože! A C — kněže, dej raddu! N — Ach] vyn. T, A U — Kauvé) vyn. B, auvech, což mne bolí C — a ono N 252 pozdě ... nedbáme, sauc zdrávi] mnohdykrát, bojím se, že pozdě bejvá. A, běda, běda nám, že my nedbáme svého věč- ného dobrého, což má nám na věky zůstati, pokudž nám Pán Bůh z milosti a z lásky své zdraví a času pro svaté pokání půjčuje, abychom životy své napravili a jich polepšili, sauce ještě zdrávi; než C 252—253 A, běda... teprúl A žádný nedbá, dokudž jest zdráv, než až již nezbytí B, A, běda bude! A bývají takoví aneb jsú K — 252 Al Ó N — bude] běda PR — zdrávi, ale RU — až když TN, až již RU — 253 tož tu ť T teprva chce polepšiti T — farao neposlušný N, farao, král ejiptský T — 254 Boha, sa k němu poslán TN, Boha poslanej C — lidi K — boží] vyn. K, boží izdrahelskej C — já Pána] já K, vyn. U — 255 divné] rozličné C — 256 dal poslal TN — a řekl] řka KPNT — 257 pravil PRCTU — neví] nezná Boha židovského (vyn. C) a že neví TC — ač] až U — potom poznal C — 258 že jest] by byl P, že by byl T — však proto C, — to] to nic TNU, vyn. C 254 2. М. 5, 2 — 256 2. M. 9 27 —
Strana 285
285 i s svým lidem. Tak právě máš mnohé lidi, že jsúce zdrávi, majíc 260 dobrý čas Boha hledati, i nedbají, pijí, jedí dobře, hodují, na Boha nepomyslí, než, až na ně rána přijde, zámutek, nemoc, tož teprv: »A, á, milý Pane, «á, á, smiluj se!« A strach, aby pozdě nebylo, že toho «již milý Buch nepřijme jako od fa- raona, když jsú prvé nedbali. Uchovaj milý Buoh! «Neb když 265 již přijde nemoc, zámutek, nesnáze na takové lidi, ješto, jsúce zdrávi, na Boha netbali i teprv chtie dobři býti vidauc, ano již nezbytí — strach ť jest, že ť tu již odplaty nebude, neb to obrá- cení k Bohu již nebývá z milosti, než z bázně, že se smrti naděje a pekla se bojí. A to jistě věz, ktož se koli k smrti nepři- 270 pravuje [včas], jsa silen a zdráv, že ť žádný veselé a šťas st» né smrti nepřijme: «a ktož jie vesele a šťastně nepřijme, nikoli dobrú smrtí neumře, aby byl spasen! B 382 pohřížen utopen B, pohřížen jest a utopen C, zatopen T, potopen sa N — 259 s svým] se vším C — lidem] vojskem T, lidem bídně zahynul N — máš ... lidi] nacházejí se mnozí lidé T — mnohé lidi] do mnohých lidí N — zdrávi, čerství, silni T — 260 dobrý] volný T, příhodný N, dobrej a drahej C — i] však T, vyn. N — jedno pijí C, ale radějí pijí N — dobře vyn. BCT, dobré RU, dobré věci N — hodují] hodují (+ dobře a C) dobré bydlo (bejdlo C) mají TC, vyn. U — 261 Boha třebas ani C — rána boží T, rána a hněv boží od Pána Boha C — 262 tož] vyn. T, tu ť U — A, á] vyn. T, ÓN — Pane] Bože C — gá, á» vyn. BNTU — smiluj se a račiž mne ještě pozdraviti C — A strach] vyn. PRU —- strach] bóhdajž K, Pán (vyn. N) Buoh dej NTC — aby] vyn. K — 262—263 aby pozdě nebylo] A vono pozdě bývá RU — 263 nebylo, strach ť jest C — že toho] jako faraonovi, an toho snad od takových N — toho snad T — «již milý vyn. B — nepřijímá U — jako od faraona] vyn. N — toho faraona C — 264 prvé prvé, za zdraví života svého, v čas vzácnej, v čas milosti C — Uchovejž toho TCU — milej, drahý Bože TC — 264—267 «Neb ... nebude) Ale strach ť jest, že ť taková dobrota bezděčná odplaty nevezme B — 265 nemoc těžká N — nesnáze] vyn. N — ješto prvé C — 266 Boha nic KT (ale nic v Kaž pozdní přípisek!) — nedbají R — vidauc] vyn. RU — již] vyn. PNT — 267 zbetí (!) není T, nejni zbytí U — nebude) není aniž jí snad nebude na věky T — to] takové NT — obrácení jejich C — 268 již] vyn. RU — nebude U — z milosti a z lásky C — (než) ale BC — bázni P — že se smrti naděje] smrti U — se] vyn. T — již smrti C — 269 naděje] na se očekává T, blíží N — bojí] straší T — jistotně T s- věz] věz; že RCU, každý věz, že N, každej věděti má, že T — k smrti své T — ne- připravuješ N 270 [včas] vyn. KPRONTU —- sauc zdravý, čerstvý a silný T, sa silen a čerstev a zdráv U — že ... veselé] takový žádný s potěšením T — ť] ten U - žádný takový N — šťasné B — 271 nepřijme] nedočeká ani přijme C, nepřijmeš N — 271—272 a ktož... spasen vyn. B — 271 a ktož ... nepřijme] vyn. PNT — nepřijme, ten U — 272 neumřeš N byl] měl býti T, měl N — spasen k spasení přijíti N -
285 i s svým lidem. Tak právě máš mnohé lidi, že jsúce zdrávi, majíc 260 dobrý čas Boha hledati, i nedbají, pijí, jedí dobře, hodují, na Boha nepomyslí, než, až na ně rána přijde, zámutek, nemoc, tož teprv: »A, á, milý Pane, «á, á, smiluj se!« A strach, aby pozdě nebylo, že toho «již milý Buch nepřijme jako od fa- raona, když jsú prvé nedbali. Uchovaj milý Buoh! «Neb když 265 již přijde nemoc, zámutek, nesnáze na takové lidi, ješto, jsúce zdrávi, na Boha netbali i teprv chtie dobři býti vidauc, ano již nezbytí — strach ť jest, že ť tu již odplaty nebude, neb to obrá- cení k Bohu již nebývá z milosti, než z bázně, že se smrti naděje a pekla se bojí. A to jistě věz, ktož se koli k smrti nepři- 270 pravuje [včas], jsa silen a zdráv, že ť žádný veselé a šťas st» né smrti nepřijme: «a ktož jie vesele a šťastně nepřijme, nikoli dobrú smrtí neumře, aby byl spasen! B 382 pohřížen utopen B, pohřížen jest a utopen C, zatopen T, potopen sa N — 259 s svým] se vším C — lidem] vojskem T, lidem bídně zahynul N — máš ... lidi] nacházejí se mnozí lidé T — mnohé lidi] do mnohých lidí N — zdrávi, čerství, silni T — 260 dobrý] volný T, příhodný N, dobrej a drahej C — i] však T, vyn. N — jedno pijí C, ale radějí pijí N — dobře vyn. BCT, dobré RU, dobré věci N — hodují] hodují (+ dobře a C) dobré bydlo (bejdlo C) mají TC, vyn. U — 261 Boha třebas ani C — rána boží T, rána a hněv boží od Pána Boha C — 262 tož] vyn. T, tu ť U — A, á] vyn. T, ÓN — Pane] Bože C — gá, á» vyn. BNTU — smiluj se a račiž mne ještě pozdraviti C — A strach] vyn. PRU —- strach] bóhdajž K, Pán (vyn. N) Buoh dej NTC — aby] vyn. K — 262—263 aby pozdě nebylo] A vono pozdě bývá RU — 263 nebylo, strach ť jest C — že toho] jako faraonovi, an toho snad od takových N — toho snad T — «již milý vyn. B — nepřijímá U — jako od faraona] vyn. N — toho faraona C — 264 prvé prvé, za zdraví života svého, v čas vzácnej, v čas milosti C — Uchovejž toho TCU — milej, drahý Bože TC — 264—267 «Neb ... nebude) Ale strach ť jest, že ť taková dobrota bezděčná odplaty nevezme B — 265 nemoc těžká N — nesnáze] vyn. N — ješto prvé C — 266 Boha nic KT (ale nic v Kaž pozdní přípisek!) — nedbají R — vidauc] vyn. RU — již] vyn. PNT — 267 zbetí (!) není T, nejni zbytí U — nebude) není aniž jí snad nebude na věky T — to] takové NT — obrácení jejich C — 268 již] vyn. RU — nebude U — z milosti a z lásky C — (než) ale BC — bázni P — že se smrti naděje] smrti U — se] vyn. T — již smrti C — 269 naděje] na se očekává T, blíží N — bojí] straší T — jistotně T s- věz] věz; že RCU, každý věz, že N, každej věděti má, že T — k smrti své T — ne- připravuješ N 270 [včas] vyn. KPRONTU —- sauc zdravý, čerstvý a silný T, sa silen a čerstev a zdráv U — že ... veselé] takový žádný s potěšením T — ť] ten U - žádný takový N — šťasné B — 271 nepřijme] nedočeká ani přijme C, nepřijmeš N — 271—272 a ktož... spasen vyn. B — 271 a ktož ... nepřijme] vyn. PNT — nepřijme, ten U — 272 neumřeš N byl] měl býti T, měl N — spasen k spasení přijíti N -
Strana 286
286 Dí dále čtení svaté: »Jedli jsú a nasyceni jsú«. Když koli milý Buoh krmil zástupy, vždy jest je krmil na púšti; an, když 275 Židuom mannu dal, na púšti jim dal, a dokudž jsú byli v Ejiptě, nikoli jim manny nedal milý Buoh, ale na púšti?. Tak právě, má-li ť kto hodně přijímati tělo boží, musí ť na paušť jíti, aby svět opustil; jináč ač přijímá, nikoli nebude nasycen sytosti k věč- nému životu. Nebo jako manna byla jest těla božího figura, a tu 280 mannu když jsú dobří jedli, jakúž koli chut chtěli míti, «jedne pomyslili, ihned jsú měli, ale zlí ne tak: ti, když jsú mannu jedli, nic jiného v ní nemohli číti, jedno jako by žemli s medem jedli protož zlí již sau měli vošklivost k té manně, neb sau reptali řkúc: »Ošklivost má duše naše nad tímto pokrmem [najlehčejším].« 285 Tak máš o jeho drahém těle. Tito lidé světští, velmi-li oni stojí o to drahé tělo, velmi-li jim voní, «často-li se k němu připravují, mnoho-li «jest jich vídati? Než jedné tito, ješto jsú svět opustili. A proč to? Neb světa milovníci žádné chuti nečijí v tom drahém těle, [rovně] jako zlí» Židé v manně, aniž se oni tu mohú po- 290 kochati aniž «které milosti mají, neb toho nemilují; a duše — 273 Než, dí RU, Než již vizme, co dí C — 274 krmíval T — je] jej (!) P — 275 na púšti jim dal] vyn. U — jim dal] dal jest jim ji K, vyn. C — jim] ji jest PN, jim ji RT — byli] zůstávali T — 276 manny ... púšti) jí nedal B — ale až teprva (vyn. N) TN — paušť přišli N — právě vyn. U 277 má] chce N — tělo a krev C — boží a krev boží N — jíti] vyjíti T aby svět opustil] to jest svět i s marnostmi jeho opustiti T, to jest svět opustiti N — 278 ač přijímá] by pak i přijímal N — přijme C, přijímá-li ť RTU — nikoli] vyn. N — nebude účasten a P — 279 figurau T — tu] takovau T — 280 dobří a pobožní C, dobří a vděční TN — na jakau koliv T — chtěli v ní U — chtěli míti] sau T — míti, našli sau U — jedne vyn. BPT, jedne na ni U, toliko na ni U — 281 ihned ... měli] vyn. U — 282 cítiti C, najíti a číti U — žemličku TU — 283 «protož ... neb sau) i potom vzali sobě ji v uošklivost a B — protož] i PRU, vyn. N - již] vyn. T — 284 naše] vyn. RU — tiem KPCRT — [najlehčejším] vyn. KPRONTU — 285 Tak právč PC — těle a krvi C — světští ejiptští T — velmi mnoho T — oni] vyn. PNTU — 286 drahé, svaté PNT - tělo boží T, tělo a krev svatau C — velmi-li] velmi-li po něm dychtí, velmi-li T — «často ... připra- vujíz vyn. B — 287 «jest vyn. B — jich] těch T . Než] vyn. T — jedné] toliko N — tito sami N — 288 proč... Neb] protož i U — to] se to pak děje T, to do nich není, totiž do těch bohatých? Proto C — světa tohoto C — nečijí necítí T, nemají U — 289 těle a v té nejčistší krvi boží N, těle a krvi přesvaté Kristově C — [rovně] vyn. KPRONTU — zlí» vyn. B — pokochati] poradovati U — 290 aniž... mají] a žádné milosti nemají U — ani PR — «které) vyn. B, jaké N — nemají P — a] neb KP, 284 Podle 4. M. 11, 6 —
286 Dí dále čtení svaté: »Jedli jsú a nasyceni jsú«. Když koli milý Buoh krmil zástupy, vždy jest je krmil na púšti; an, když 275 Židuom mannu dal, na púšti jim dal, a dokudž jsú byli v Ejiptě, nikoli jim manny nedal milý Buoh, ale na púšti?. Tak právě, má-li ť kto hodně přijímati tělo boží, musí ť na paušť jíti, aby svět opustil; jináč ač přijímá, nikoli nebude nasycen sytosti k věč- nému životu. Nebo jako manna byla jest těla božího figura, a tu 280 mannu když jsú dobří jedli, jakúž koli chut chtěli míti, «jedne pomyslili, ihned jsú měli, ale zlí ne tak: ti, když jsú mannu jedli, nic jiného v ní nemohli číti, jedno jako by žemli s medem jedli protož zlí již sau měli vošklivost k té manně, neb sau reptali řkúc: »Ošklivost má duše naše nad tímto pokrmem [najlehčejším].« 285 Tak máš o jeho drahém těle. Tito lidé světští, velmi-li oni stojí o to drahé tělo, velmi-li jim voní, «často-li se k němu připravují, mnoho-li «jest jich vídati? Než jedné tito, ješto jsú svět opustili. A proč to? Neb světa milovníci žádné chuti nečijí v tom drahém těle, [rovně] jako zlí» Židé v manně, aniž se oni tu mohú po- 290 kochati aniž «které milosti mají, neb toho nemilují; a duše — 273 Než, dí RU, Než již vizme, co dí C — 274 krmíval T — je] jej (!) P — 275 na púšti jim dal] vyn. U — jim dal] dal jest jim ji K, vyn. C — jim] ji jest PN, jim ji RT — byli] zůstávali T — 276 manny ... púšti) jí nedal B — ale až teprva (vyn. N) TN — paušť přišli N — právě vyn. U 277 má] chce N — tělo a krev C — boží a krev boží N — jíti] vyjíti T aby svět opustil] to jest svět i s marnostmi jeho opustiti T, to jest svět opustiti N — 278 ač přijímá] by pak i přijímal N — přijme C, přijímá-li ť RTU — nikoli] vyn. N — nebude účasten a P — 279 figurau T — tu] takovau T — 280 dobří a pobožní C, dobří a vděční TN — na jakau koliv T — chtěli v ní U — chtěli míti] sau T — míti, našli sau U — jedne vyn. BPT, jedne na ni U, toliko na ni U — 281 ihned ... měli] vyn. U — 282 cítiti C, najíti a číti U — žemličku TU — 283 «protož ... neb sau) i potom vzali sobě ji v uošklivost a B — protož] i PRU, vyn. N - již] vyn. T — 284 naše] vyn. RU — tiem KPCRT — [najlehčejším] vyn. KPRONTU — 285 Tak právč PC — těle a krvi C — světští ejiptští T — velmi mnoho T — oni] vyn. PNTU — 286 drahé, svaté PNT - tělo boží T, tělo a krev svatau C — velmi-li] velmi-li po něm dychtí, velmi-li T — «často ... připra- vujíz vyn. B — 287 «jest vyn. B — jich] těch T . Než] vyn. T — jedné] toliko N — tito sami N — 288 proč... Neb] protož i U — to] se to pak děje T, to do nich není, totiž do těch bohatých? Proto C — světa tohoto C — nečijí necítí T, nemají U — 289 těle a v té nejčistší krvi boží N, těle a krvi přesvaté Kristově C — [rovně] vyn. KPRONTU — zlí» vyn. B — pokochati] poradovati U — 290 aniž... mají] a žádné milosti nemají U — ani PR — «které) vyn. B, jaké N — nemají P — a] neb KP, 284 Podle 4. M. 11, 6 —
Strana 287
287 nemuož [býti], aby [se] v něčem «kochánie neměla; a» že oni kochají se v světských věcech, i nemohú okusiti té sladkosti, kteréž okušují ti, kteřížto milují — ti ť by nětco uměli o tom povědíti! Aniž «ti milovníci světa mají práva k tomu drahému 295 tělu, neb žádný k němu práva nemá, jediné) ten, ktož jest živ k vuoli boží. Jako když by u kto k králi při «jdav na dvuor, B 383 nejsa dvořenínſem] «a nemaje právaz, i sedl by za stuol, ano ho žádný neposadil, mohl by od maršálkuov [u]prán býti: tak ť «bude pránie a bitie, ktože, nemajíce práva, přistupují k tomu 300 drahému tělu a «k té drahé krvi; nebo ta svátost není dána, jediné kajícím, kteříž se již tak napravují, aby k vuoli boží živi byli, a jsú jako na paušti, opustivše svět s jeho marnostmi. Píše mistr Matěj Paříský, že, by byli Židé manny neměli pokrmu a vuodce Mojžíše, když se z Ejipta brali, že «by byli do země 305 zaslíbené nikoli «nemohli přijíti, ale byli by zhynuli na púšti: tak právě nyní lidé, nebudú-li míti dobrých vůdcí, kněží věrných, vyn. N — duše toho RU, duše zajisté to (vyn. N) TN — 291 [býti] vyn. KPCN, míti RU — [se] vyn. KPRCNU, vždy T — v čem U — «kochá- nie ... a nekochala; ale B — měla U — 292 i] protož T — sladkosti duchovní T — 293 kteřížto] ktož to KPC, ješto Pána Boha nade všecko T — 294 povědieti, ti KC — «ti vyn. B, tito Ejiptští, to jest T — jaké právo T, právo N — 295 tělu božiemu KT, tělu a k té drahé krvi C — němu] tomu C — jediné než B — 296 Jako] U příkladu mluvě N — ku králi T — při- «jda] přišel BU, přijeda K — dvůr nebo na palác N, jeho dvůr CU — 297 dvořenín (dvořanín U) KPRCNTU - ga nemaje práva vyn. B, jeho ani práva k tomu maje C — vsedl RU, posadil se C — by] vyn. KPCN — stůl královskej C — an U — 298 neposadil ani mu kdo kázal C, nezasadil RU — mohl by potom C — maršálka NT — prán KPRU, prán i (a potom N) vyhnán TN, vyprán C — 299 «bude ... ktož budú upráni ti, kteříž B — bude] budú PCN — pránie] práni PN, ti práni C, prán T — bitie] biti PC, bit T, biti i potom vyhnáni N, bitie hoden RU — ktož ten každý, ktož T, kteříž N — nemaje TU — i přistaupají R, přistupuje U — 300 k té drahé vyn. B — předrahé PNT — vydána N — 301 samým kajícím hříšníkům T — 302 jsú] sauc U — jako] vyn. PNT — opustivše] opustí všecko R, opustíce U — tento bídnej svět C — s jeho marnostmi] i marnosti jeho U, totiž obcování s lidmi světskými a marnými, a potom nevinným malým dítkám N — marnostmi, a potom druhým lidem nevinným, dítkám malým, aby ony, poněvadž sau svaty učiněny skrze křest, posvětily se ještě T — Napsal TU — 303 by byli] kdyby U, kdyby ti T — manny] manny vyn. C) na paušti TC — pokrmu] ku pokrmu C, na paušti U — 304 se ... brali] sau šli z Ejipta PNT — «by vyn. B — 305 slíbené KPU, té za- slíbené C — nikoli vyn. U — nemohli přijíti nepřišli B, nevešli U — ale že U — musili zhynauti T, zahynuli U — na cestě a na púšti K — 306 právě] nápodobně T — nyní] vyn. KPCNT — vůdcí] vůdcův (+ nebo
287 nemuož [býti], aby [se] v něčem «kochánie neměla; a» že oni kochají se v světských věcech, i nemohú okusiti té sladkosti, kteréž okušují ti, kteřížto milují — ti ť by nětco uměli o tom povědíti! Aniž «ti milovníci světa mají práva k tomu drahému 295 tělu, neb žádný k němu práva nemá, jediné) ten, ktož jest živ k vuoli boží. Jako když by u kto k králi při «jdav na dvuor, B 383 nejsa dvořenínſem] «a nemaje právaz, i sedl by za stuol, ano ho žádný neposadil, mohl by od maršálkuov [u]prán býti: tak ť «bude pránie a bitie, ktože, nemajíce práva, přistupují k tomu 300 drahému tělu a «k té drahé krvi; nebo ta svátost není dána, jediné kajícím, kteříž se již tak napravují, aby k vuoli boží živi byli, a jsú jako na paušti, opustivše svět s jeho marnostmi. Píše mistr Matěj Paříský, že, by byli Židé manny neměli pokrmu a vuodce Mojžíše, když se z Ejipta brali, že «by byli do země 305 zaslíbené nikoli «nemohli přijíti, ale byli by zhynuli na púšti: tak právě nyní lidé, nebudú-li míti dobrých vůdcí, kněží věrných, vyn. N — duše toho RU, duše zajisté to (vyn. N) TN — 291 [býti] vyn. KPCN, míti RU — [se] vyn. KPRCNU, vždy T — v čem U — «kochá- nie ... a nekochala; ale B — měla U — 292 i] protož T — sladkosti duchovní T — 293 kteřížto] ktož to KPC, ješto Pána Boha nade všecko T — 294 povědieti, ti KC — «ti vyn. B, tito Ejiptští, to jest T — jaké právo T, právo N — 295 tělu božiemu KT, tělu a k té drahé krvi C — němu] tomu C — jediné než B — 296 Jako] U příkladu mluvě N — ku králi T — při- «jda] přišel BU, přijeda K — dvůr nebo na palác N, jeho dvůr CU — 297 dvořenín (dvořanín U) KPRCNTU - ga nemaje práva vyn. B, jeho ani práva k tomu maje C — vsedl RU, posadil se C — by] vyn. KPCN — stůl královskej C — an U — 298 neposadil ani mu kdo kázal C, nezasadil RU — mohl by potom C — maršálka NT — prán KPRU, prán i (a potom N) vyhnán TN, vyprán C — 299 «bude ... ktož budú upráni ti, kteříž B — bude] budú PCN — pránie] práni PN, ti práni C, prán T — bitie] biti PC, bit T, biti i potom vyhnáni N, bitie hoden RU — ktož ten každý, ktož T, kteříž N — nemaje TU — i přistaupají R, přistupuje U — 300 k té drahé vyn. B — předrahé PNT — vydána N — 301 samým kajícím hříšníkům T — 302 jsú] sauc U — jako] vyn. PNT — opustivše] opustí všecko R, opustíce U — tento bídnej svět C — s jeho marnostmi] i marnosti jeho U, totiž obcování s lidmi světskými a marnými, a potom nevinným malým dítkám N — marnostmi, a potom druhým lidem nevinným, dítkám malým, aby ony, poněvadž sau svaty učiněny skrze křest, posvětily se ještě T — Napsal TU — 303 by byli] kdyby U, kdyby ti T — manny] manny vyn. C) na paušti TC — pokrmu] ku pokrmu C, na paušti U — 304 se ... brali] sau šli z Ejipta PNT — «by vyn. B — 305 slíbené KPU, té za- slíbené C — nikoli vyn. U — nemohli přijíti nepřišli B, nevešli U — ale že U — musili zhynauti T, zahynuli U — na cestě a na púšti K — 306 právě] nápodobně T — nyní] vyn. KPCNT — vůdcí] vůdcův (+ nebo
Strana 288
288 a nebudú-li se síliti tímto pokrmem, tělem a krví Pána Ježíše, že nikoli nepřijdú do slíbené země, do království nebeského, ale zhynau na paušti tohoto bídného světa. Protož, milý Bože, 310 rač nám dáti kněží dobré vuodce, dobré skazatelez, abychom «jimi zpravováni «jsúce, tím se pokrmem [a nápojem] síléce, tělem a krví drahého Ježíše, mohli přijíti do stéb země slí- bené, «do království nebeského! Amen. správcův T) RNT, vyn. U — věrných] vyn. U v K nad tím pří- pisek: [dobrých] — 307 síliti] sytiti C, sytiti nebo síliti NU — Ježíše (vyn. U) Krista RU — že] vyn. T — 308 slíbené vyn. B, zaslíbené TNC — země, to jest KNT, země, totižto C — «do vyn. B — 309 paušti, totižto C — toho U — 310 dáti vůli dobrú P — vůdci N — dobré] věrné PT, dobré, věrné URN, dobré, [svorné] K (pův. místo slova svorné stálo tu asi také věrné), dobré a svaté a věrné C — 311 «jimi byli jim (!) B, byli jimi U — Kjsúce a BU — [a nápojem] vyn. KPRCTU — síléce] posilňujíce N, síliti T — 312 tělem ... přijímati přišli B — drahého] Pána PRTU, Pána našeho N — 312—313 mohli... nebeského] hodně sytiti, potom na věčné hody přijíti do království nebeského mohli T - 312 Ježíše Krista N — «té vyn. B — 312—313 «té) ... Kdo] vyn. PN — zaslíbené RU — 313 nebeského! Toho sobě žádajíce, rxc emež všichni RU (psáno v R: rzemež!) — Amen] vyn. N
288 a nebudú-li se síliti tímto pokrmem, tělem a krví Pána Ježíše, že nikoli nepřijdú do slíbené země, do království nebeského, ale zhynau na paušti tohoto bídného světa. Protož, milý Bože, 310 rač nám dáti kněží dobré vuodce, dobré skazatelez, abychom «jimi zpravováni «jsúce, tím se pokrmem [a nápojem] síléce, tělem a krví drahého Ježíše, mohli přijíti do stéb země slí- bené, «do království nebeského! Amen. správcův T) RNT, vyn. U — věrných] vyn. U v K nad tím pří- pisek: [dobrých] — 307 síliti] sytiti C, sytiti nebo síliti NU — Ježíše (vyn. U) Krista RU — že] vyn. T — 308 slíbené vyn. B, zaslíbené TNC — země, to jest KNT, země, totižto C — «do vyn. B — 309 paušti, totižto C — toho U — 310 dáti vůli dobrú P — vůdci N — dobré] věrné PT, dobré, věrné URN, dobré, [svorné] K (pův. místo slova svorné stálo tu asi také věrné), dobré a svaté a věrné C — 311 «jimi byli jim (!) B, byli jimi U — Kjsúce a BU — [a nápojem] vyn. KPRCTU — síléce] posilňujíce N, síliti T — 312 tělem ... přijímati přišli B — drahého] Pána PRTU, Pána našeho N — 312—313 mohli... nebeského] hodně sytiti, potom na věčné hody přijíti do království nebeského mohli T - 312 Ježíše Krista N — «té vyn. B — 312—313 «té) ... Kdo] vyn. PN — zaslíbené RU — 313 nebeského! Toho sobě žádajíce, rxc emež všichni RU (psáno v R: rzemež!) — Amen] vyn. N
Strana 289
Neděle osmá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Rímanuom v osmé kapitole [napsáno takto]. Bratří! Dlužníci jsme ne tělu, abychom po- dlé těla živi byli. Nebo budete-li vedlé těla 5živi, zemřete; a pakli Duchem skutky těla umrtvíte, živi budete. Ktož koli zajisté Du- chem božím se zpravují, ti synové boží jsú. Nebo nepřijali jste ducha služebnosti opět v bázni, ale přijali jste Ducha svatého a za- 1oslíbení synuov božích, v němžto voláme: »Otče, Otče!« On zajisté, Duch svatý, svědectví vy- dává duchu našemu, že jsme synové boží. A po- něvadž synové, u tehdy i dědicové, dědicové B 384 zajisté boží, ale spolu dědicové Kristovi. 15 Čtení svatého Matúše v VII. kapitole. Za onohočasuřekl Ježíšučedlníkuomsvým: »Pilně se vystříhajte od falešných prorokuov, 2—14 Epištola ... Kristovi] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KN — Říměnínóm K — kapitole] vyn. PN — [napsáno takto] vyn. KPCNTU — 3—4 vedlé C — 4 živi byli] chodili C — budeme-li C — podlé PNU — 5 zemřeme C těla] tělesné P — 6 umrtvíte] mrtviti budeme (budete U) CU — budeme C — Ktož koli zajisté] Nebo kto (kteříž PONT) kolivěk (+ zajisté C) KPONT — 8—14 Nebo ... Kristovi] Konec: abychom i spolu s ním oslaveni byli U — 8 Nebo nepřijali jste] Nevzali ste zajisté T — slu- žebnosti] služby T — 8—9 služebnosti .. . svatého, a] vyn. N — 9 svatého a vyn. KPCT — zaslíbení] zalíbenie KC, vyvolení P, zvolení NT — 10 božích) vyn. N — 11 On] Ten NT — svatý] vyn. KPNT — 14 Jezu Kristovi C, Kristovi. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N — 15 Čtení ... Matúše] Reč tohoto svatého čtení napsal svatý Matth. N — svatého Matúše] svaté, napsal svatej Matauš U — VIII. (!) C — kapitole] Sláva tobě, Hospodine N, rozdílu U — 16 V ten (onen P) čas KPONTU — Za .. . svým] vyn. R — svým a zástupům židovským U — 17 Pilně se vystříhajte] Varujte se U — 17—30 3 nn. Řím. 8, 12—17. 16 nn. Mat. 7, 15—21. Rokycanova Postilla. 19
Neděle osmá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Rímanuom v osmé kapitole [napsáno takto]. Bratří! Dlužníci jsme ne tělu, abychom po- dlé těla živi byli. Nebo budete-li vedlé těla 5živi, zemřete; a pakli Duchem skutky těla umrtvíte, živi budete. Ktož koli zajisté Du- chem božím se zpravují, ti synové boží jsú. Nebo nepřijali jste ducha služebnosti opět v bázni, ale přijali jste Ducha svatého a za- 1oslíbení synuov božích, v němžto voláme: »Otče, Otče!« On zajisté, Duch svatý, svědectví vy- dává duchu našemu, že jsme synové boží. A po- něvadž synové, u tehdy i dědicové, dědicové B 384 zajisté boží, ale spolu dědicové Kristovi. 15 Čtení svatého Matúše v VII. kapitole. Za onohočasuřekl Ježíšučedlníkuomsvým: »Pilně se vystříhajte od falešných prorokuov, 2—14 Epištola ... Kristovi] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KN — Říměnínóm K — kapitole] vyn. PN — [napsáno takto] vyn. KPCNTU — 3—4 vedlé C — 4 živi byli] chodili C — budeme-li C — podlé PNU — 5 zemřeme C těla] tělesné P — 6 umrtvíte] mrtviti budeme (budete U) CU — budeme C — Ktož koli zajisté] Nebo kto (kteříž PONT) kolivěk (+ zajisté C) KPONT — 8—14 Nebo ... Kristovi] Konec: abychom i spolu s ním oslaveni byli U — 8 Nebo nepřijali jste] Nevzali ste zajisté T — slu- žebnosti] služby T — 8—9 služebnosti .. . svatého, a] vyn. N — 9 svatého a vyn. KPCT — zaslíbení] zalíbenie KC, vyvolení P, zvolení NT — 10 božích) vyn. N — 11 On] Ten NT — svatý] vyn. KPNT — 14 Jezu Kristovi C, Kristovi. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N — 15 Čtení ... Matúše] Reč tohoto svatého čtení napsal svatý Matth. N — svatého Matúše] svaté, napsal svatej Matauš U — VIII. (!) C — kapitole] Sláva tobě, Hospodine N, rozdílu U — 16 V ten (onen P) čas KPONTU — Za .. . svým] vyn. R — svým a zástupům židovským U — 17 Pilně se vystříhajte] Varujte se U — 17—30 3 nn. Řím. 8, 12—17. 16 nn. Mat. 7, 15—21. Rokycanova Postilla. 19
Strana 290
290 kteříž přicházejí kvám v rauše ovčím, ale vnitř jsú vlcí hltaví. Poskutcích jich poznáte 20je. Zdali zbírají z trní hrozny aneb s hloží fíky? Tak každý strom dobrý dobré ovoce činí; ale zlý strom zlé ovoce nese. Nemuož strom dobrý ovoce zlého činiti, ani strom zlý ovoce dobrého činiti. Každý strom, kterýž 25nečiní ovoce dobrého, vyťat bude a do ohně uvržen bude. Protož po ovocéch jich poznáte je. Ne každý, kto mi dí: »Pane! Panel«, vejde do království nebeského; ale, ktož činí vuoli Otce mého, kterýž jest v nebesích, tenť vejde 30do království nebeského.« V tomto svatém čtení Spasitel náš, Pán Ježíš [Kristus], velí a přikazuje nám», abychom se pilně vystříhali od falešných prorokuov, kteříž přicházejí v rauše ovčím. Neb jest to náramně člověku těžké, vystříci se [těch] falešných «kněží a prorokuov. 35 A to ť jest ta cesta široká, jenž «na zatracenie� vede, falešní proroci, kněží, jakož dí «o tom Origenes in Omelia. Neb drahý Pán — — prorokuov ... nebeského] etc. Vajklad R — 18 kteříž] jenž TC — ale] a KNT — 19 skutcích] ovotcích TCU, ovotci N — jejich TU — 20 je vyn. C — 20—30 Zdali ... nebeského] Konec: kteříž činíte nepravost. Vejklad XLIIII. na svaté čtení U — 20 hrozny] víno T, víno aneb hrozny N — aneb] a NC — s hloží z bodláčie KPC, z bodlákův NT — 21 každý strom dobrý] každé dřevo dobré T — 22 činí] nese PN — zlý strom] zlé dřevo T — nese] činí KPCNT — 23 strom dobrý] dřevo dobré T — činiti] nésti P — strom zlý] dřevo zlé T — 24 činiti] nésti PN — Každý] Každý pak P, Protož všeliký N — Každý . . . kterýž] Protož všeliké dřevo, kteréž T — 25 nečiní nenese PN — vyťat] vyřezán C, vyřezáno T — na oheň PONT — 26 uvrženo T — bude] vyn. P — ovocéch] skutciech K, ovotci PNT — 27 díl řická KPCT — 29 kterýž) jenž PCT — 30 nebeského.« Výklad (+ na to svaté čtení T) PNT — 31 V tomto] Tuto (Aj, tuto U) neděli v RU — svatém a blahosla- veném N — [Kristus] drahý K, vyn. PRONTU — velí a] vyn. U, poraučí a N — 32 «nám vyn. BCU — pilně] vyn. T — 33 přicházejí k vám (nám N) RNCU — to] vyn. C — 34 k člověku P — těžké] těžko K, těžká věc NT, těžké poznati RU — vystříci] vyvarovati T — [těch] a varovati (+ se PN) KPN, vyvarovati C, od R, o U, vyn. T — (kněží a vyn. B, kněžích a U — prorokuov, kteříž přicházejí jako vlcie K, prorocích U — 35—36 A to ... knčží vyn. T — 35 kteráž PRCNU — (na zatracenie) do pekla B — 36 o tom) vyn. B — in Omelia] svatý U, in Omelia takto C — Neb... Pán] Jakož jest (vyn. PNT) Pán Buoh (vyn. PONT) KPCNT
290 kteříž přicházejí kvám v rauše ovčím, ale vnitř jsú vlcí hltaví. Poskutcích jich poznáte 20je. Zdali zbírají z trní hrozny aneb s hloží fíky? Tak každý strom dobrý dobré ovoce činí; ale zlý strom zlé ovoce nese. Nemuož strom dobrý ovoce zlého činiti, ani strom zlý ovoce dobrého činiti. Každý strom, kterýž 25nečiní ovoce dobrého, vyťat bude a do ohně uvržen bude. Protož po ovocéch jich poznáte je. Ne každý, kto mi dí: »Pane! Panel«, vejde do království nebeského; ale, ktož činí vuoli Otce mého, kterýž jest v nebesích, tenť vejde 30do království nebeského.« V tomto svatém čtení Spasitel náš, Pán Ježíš [Kristus], velí a přikazuje nám», abychom se pilně vystříhali od falešných prorokuov, kteříž přicházejí v rauše ovčím. Neb jest to náramně člověku těžké, vystříci se [těch] falešných «kněží a prorokuov. 35 A to ť jest ta cesta široká, jenž «na zatracenie� vede, falešní proroci, kněží, jakož dí «o tom Origenes in Omelia. Neb drahý Pán — — prorokuov ... nebeského] etc. Vajklad R — 18 kteříž] jenž TC — ale] a KNT — 19 skutcích] ovotcích TCU, ovotci N — jejich TU — 20 je vyn. C — 20—30 Zdali ... nebeského] Konec: kteříž činíte nepravost. Vejklad XLIIII. na svaté čtení U — 20 hrozny] víno T, víno aneb hrozny N — aneb] a NC — s hloží z bodláčie KPC, z bodlákův NT — 21 každý strom dobrý] každé dřevo dobré T — 22 činí] nese PN — zlý strom] zlé dřevo T — nese] činí KPCNT — 23 strom dobrý] dřevo dobré T — činiti] nésti P — strom zlý] dřevo zlé T — 24 činiti] nésti PN — Každý] Každý pak P, Protož všeliký N — Každý . . . kterýž] Protož všeliké dřevo, kteréž T — 25 nečiní nenese PN — vyťat] vyřezán C, vyřezáno T — na oheň PONT — 26 uvrženo T — bude] vyn. P — ovocéch] skutciech K, ovotci PNT — 27 díl řická KPCT — 29 kterýž) jenž PCT — 30 nebeského.« Výklad (+ na to svaté čtení T) PNT — 31 V tomto] Tuto (Aj, tuto U) neděli v RU — svatém a blahosla- veném N — [Kristus] drahý K, vyn. PRONTU — velí a] vyn. U, poraučí a N — 32 «nám vyn. BCU — pilně] vyn. T — 33 přicházejí k vám (nám N) RNCU — to] vyn. C — 34 k člověku P — těžké] těžko K, těžká věc NT, těžké poznati RU — vystříci] vyvarovati T — [těch] a varovati (+ se PN) KPN, vyvarovati C, od R, o U, vyn. T — (kněží a vyn. B, kněžích a U — prorokuov, kteříž přicházejí jako vlcie K, prorocích U — 35—36 A to ... knčží vyn. T — 35 kteráž PRCNU — (na zatracenie) do pekla B — 36 o tom) vyn. B — in Omelia] svatý U, in Omelia takto C — Neb... Pán] Jakož jest (vyn. PNT) Pán Buoh (vyn. PONT) KPCNT
Strana 291
291 před túto řečí mluvil jest o široké cestě a hned vypravuje, která jest široká cesta, když dí: »Pilně se vystříhajte od falešných pro- rokuov!« Ale že jest náramně nesnadno poznati ty falešné pro- 40 roky a svuodce, jediné těm, kterýmž milý Buoh dá — neb jest toď mluvil učedlníkuom svým voleným — neb leč «jediné komu» sama milost boží dá «poznati, aby nebyl sveden, neb jich jest velmi mnoho. Jakož sám u Pán o tom jinde dí: »Povstanú B 385 mnozí falešní prorokové, svedú mnohé, a by nebylo ukráceno, 45 i volení boží byli by svedeni; [ale pro vyvolené boží budú ukrá- ceni dnové ti].« Ale my, mnoho-li se o to staráme, abychom se jich mohli vystříci? Groš neb zlatý ohledali bychom, aby nebyl falešný, ale toto? Ba, vše ť jest námo rovno, vše mílo, leda my jedne své obchody mohli vésti! A, běda bude! Ba, rci, ještě 50 k sobě spíše zlosyna přivinem kněze, svuodci, rufiána, pro- tivníka, «kuběnáře nebo svatokupce, když nám jedno lehce královstvie nebeské okazuje, nežli dobrého. «Umiete-li to? Ha! Vše t Buoh vidí! Ale že víra Kristova nikdy bez nesnází ne- 37 té široké KPONT — a hned] již teď KPCT, hned teď RU, i již pořádně teď N — 38 jest to (+ tak T) RNCUT — když dí] kdež dí C, pravíc T — 39 jest to RU — 40 kterýmž komuž P, kterýmž to TN — dá] to dá RU, za dar dá T — 41 milejm volenejm C, voleným a ze všeho světa vybraným N, vyvoleným, aby se toho zlého varovali T — neb] že RU — «jediné komu) k tomu (!) B, toliko komu T — 42 boží] vyn. R — «poznati? vyn. B poznati a maudru býti N — 42—43 neb ... mnoho vyn. B — 43 dí) pravil C, dí takto řka T — 44 mnozí] vyn. PNT — a] Ba, prý PN — kdyby T — nebyli ukráceni dnové (+ ti NU) RTNU — ukráceno dnův PC — 45 vyvolení PNC — boží] vyn. KC — 45—46 [ale ... dnové ti] vyn. KPRONTU — 46 my] vyn. RU — abychom] abychom nebyli svedeni a abychom C — 47 vystříhati RCU, vystříci a vyvarovati T — Kdyby teď bylo groš C — dobře bychom ohledali KPNT, tu ť bychom spíše vohle- dali C — 48 toto] tohoto ť nespatříme T, toto nic N — Ba] vyn. RTU — gnám vyn. BN — leda my jedne] jediné my T — 49 jedne] toliko N — obchody abychom T — A] Ach T, Ó N — bude, neopravíme-li ť T — rci] vyn. U — 50 k vyn. B — lotra, zlosyna T — přivinau U, přijmeme C — a kněze T — svuodce PCNTU — protivníka božího KC (ale v K božího až pozdější přípisek!) — 51 kuběnáře neb vyn. B — lháře, kuběnáře ? — neb vyn. C — 52 nebeské] boží PNTU — okazujej sli- bují U — nežli dobrého] vyn. U — 52—53 «Umiete ... vidí! vyn. B — 52 Umiete] Činíte U — li vy T — Ha] medle? Ó jistě že C — 53 Vše ť to RU — Vše ... vidí) Na všecko ť se Pán Buoh dívá N — vidí a trpí do času C — nikdy] žádného času T — nesnáze KPRN — 54 svatých apo- 37 Mat. 7. 13 — 43 Podle Marka 13, 6 a 20 19*
291 před túto řečí mluvil jest o široké cestě a hned vypravuje, která jest široká cesta, když dí: »Pilně se vystříhajte od falešných pro- rokuov!« Ale že jest náramně nesnadno poznati ty falešné pro- 40 roky a svuodce, jediné těm, kterýmž milý Buoh dá — neb jest toď mluvil učedlníkuom svým voleným — neb leč «jediné komu» sama milost boží dá «poznati, aby nebyl sveden, neb jich jest velmi mnoho. Jakož sám u Pán o tom jinde dí: »Povstanú B 385 mnozí falešní prorokové, svedú mnohé, a by nebylo ukráceno, 45 i volení boží byli by svedeni; [ale pro vyvolené boží budú ukrá- ceni dnové ti].« Ale my, mnoho-li se o to staráme, abychom se jich mohli vystříci? Groš neb zlatý ohledali bychom, aby nebyl falešný, ale toto? Ba, vše ť jest námo rovno, vše mílo, leda my jedne své obchody mohli vésti! A, běda bude! Ba, rci, ještě 50 k sobě spíše zlosyna přivinem kněze, svuodci, rufiána, pro- tivníka, «kuběnáře nebo svatokupce, když nám jedno lehce královstvie nebeské okazuje, nežli dobrého. «Umiete-li to? Ha! Vše t Buoh vidí! Ale že víra Kristova nikdy bez nesnází ne- 37 té široké KPONT — a hned] již teď KPCT, hned teď RU, i již pořádně teď N — 38 jest to (+ tak T) RNCUT — když dí] kdež dí C, pravíc T — 39 jest to RU — 40 kterýmž komuž P, kterýmž to TN — dá] to dá RU, za dar dá T — 41 milejm volenejm C, voleným a ze všeho světa vybraným N, vyvoleným, aby se toho zlého varovali T — neb] že RU — «jediné komu) k tomu (!) B, toliko komu T — 42 boží] vyn. R — «poznati? vyn. B poznati a maudru býti N — 42—43 neb ... mnoho vyn. B — 43 dí) pravil C, dí takto řka T — 44 mnozí] vyn. PNT — a] Ba, prý PN — kdyby T — nebyli ukráceni dnové (+ ti NU) RTNU — ukráceno dnův PC — 45 vyvolení PNC — boží] vyn. KC — 45—46 [ale ... dnové ti] vyn. KPRONTU — 46 my] vyn. RU — abychom] abychom nebyli svedeni a abychom C — 47 vystříhati RCU, vystříci a vyvarovati T — Kdyby teď bylo groš C — dobře bychom ohledali KPNT, tu ť bychom spíše vohle- dali C — 48 toto] tohoto ť nespatříme T, toto nic N — Ba] vyn. RTU — gnám vyn. BN — leda my jedne] jediné my T — 49 jedne] toliko N — obchody abychom T — A] Ach T, Ó N — bude, neopravíme-li ť T — rci] vyn. U — 50 k vyn. B — lotra, zlosyna T — přivinau U, přijmeme C — a kněze T — svuodce PCNTU — protivníka božího KC (ale v K božího až pozdější přípisek!) — 51 kuběnáře neb vyn. B — lháře, kuběnáře ? — neb vyn. C — 52 nebeské] boží PNTU — okazujej sli- bují U — nežli dobrého] vyn. U — 52—53 «Umiete ... vidí! vyn. B — 52 Umiete] Činíte U — li vy T — Ha] medle? Ó jistě že C — 53 Vše ť to RU — Vše ... vidí) Na všecko ť se Pán Buoh dívá N — vidí a trpí do času C — nikdy] žádného času T — nesnáze KPRN — 54 svatých apo- 37 Mat. 7. 13 — 43 Podle Marka 13, 6 a 20 19*
Strana 292
292 byla. Neb najprv, za apoštolův, když se jest «viera Kristova" 55 rozmáhala, ihned povstali mocní králové, knížata, vladaři proti té víře, utískajíce ji a ty, kteříž jsú se jí pevně drželi, rozličně trápíce a mordujíce. Potom povstali kacíři, «kteří falešně? Písma «vykládali a od pravé víry [lidi] «svodili a je utískali , jakož o tom svatý Pavel mnoho píše. Potom — již těchto časuov — již 60 jsú třetí povstali, falešní proroci; a ti ze dvojího, i z moci světské i z duchovní, s obú stranú víry utiskují a falešně svozují. A tak nikda víra Kristova pravá bez nesnáze jest nebyla. Ale těch falešných prorokuov čtvero jest rúcho, jakož dí Pán, že přijdú [k vám] v rauše ovčím pěkně, jako nábožně, pod 65 znamením svatosti). Jedno rúcho jest lahodné a pochlebné, pěkné řeči; jakož svatý Pavel dí: »Hleďte, ať by vás nižádný pěknú řečí nesvodil«. Ani ť lahodí a nebeské království lehco ukazují, hříchy oblehčují: »A, co to škodí panně věnec — gano» to jich koruna? Nebo co tanec škodí? Musí mladí 70 veseli býti!« A «Pán» dí, že skrze mnohé zámutky musíme štolův T — když] ač U — «viera Kristova vyn. B, víra Krista Pána RU — 55 ihned proti ní C — povstali] postavili sau se TN — 56 té víře ní K — utiskujíce NCTU — ji] je R — se] vyn. U — pevně] vyn. PNT — přídrželi C — rozličně] vyn. K — 57 je (vyn. K) trápili KU — mordovali KU — A potom pak T — «kteří falešně falešní B — Písma svatá NC — 58 vykládajíc B — [lidi] vyn. KPRONU — svodili... utískali od- vozujíc B — je] ji PCNT, vyn. U — utiskovali T — 59 napsal T — Potom — již] A U — 59—60 již jsú] sau RNT — 60 po třetí U — dvojího lidu T — — 61 stran RTU — víry] věrných PCT, věrných [kající] K, věrné NU utískají KPCU, utiskujíce T — svodie KPRCU, svodíce T, je svodí N — — 62 tak, že U — nesnází TCU 63 Ale] A U — raucha K — drahý Pán K — 64 [k vám] vyn. KPRONTU — 64—65 (pěkně... svatosti vyn. B — 64 jako] a U — nábožní N — 65 lahodné] nábožné U — 66 pěkné řeči mluvení B - praví T — Hleďte] Vizte N — 67 pěknú] lahodnú KU, lahodnau a sladkau R - pěknú řečí] pěknejmi slovy a řečmi lahodnej«mi («mi vyn. (!)C — nesvodil] vyn. (!) C, nesvedl KPRNTU — A oni ť T, An ť U — 67—68 lahodí ... oblehčují] budau říci C — 68 oblehčují a opremují divně, ano ť praví T — A] IC, A mnozí jsú takoví, že budú mluviti K, Ani t: »U (Au N) PN, Ani (An U) ť říkají RU, ÓT — věnec míti TN — Kano vyn. B — 69 to jest T — Nebo] A U - &co ... škodí) potancovati T - co vyn. BPN —«škodí vyn. BPN — Musíť, prý NC — lidé mladí PNCT — 70 býti] pobyti, mladá krev bujná se proskočiti N — «Pán svatý Pavel B, Pán drahý K — praví T — 71 nebe] nebeského království C — oni] oni pak 66 Podle Efez. 5, 6 —
292 byla. Neb najprv, za apoštolův, když se jest «viera Kristova" 55 rozmáhala, ihned povstali mocní králové, knížata, vladaři proti té víře, utískajíce ji a ty, kteříž jsú se jí pevně drželi, rozličně trápíce a mordujíce. Potom povstali kacíři, «kteří falešně? Písma «vykládali a od pravé víry [lidi] «svodili a je utískali , jakož o tom svatý Pavel mnoho píše. Potom — již těchto časuov — již 60 jsú třetí povstali, falešní proroci; a ti ze dvojího, i z moci světské i z duchovní, s obú stranú víry utiskují a falešně svozují. A tak nikda víra Kristova pravá bez nesnáze jest nebyla. Ale těch falešných prorokuov čtvero jest rúcho, jakož dí Pán, že přijdú [k vám] v rauše ovčím pěkně, jako nábožně, pod 65 znamením svatosti). Jedno rúcho jest lahodné a pochlebné, pěkné řeči; jakož svatý Pavel dí: »Hleďte, ať by vás nižádný pěknú řečí nesvodil«. Ani ť lahodí a nebeské království lehco ukazují, hříchy oblehčují: »A, co to škodí panně věnec — gano» to jich koruna? Nebo co tanec škodí? Musí mladí 70 veseli býti!« A «Pán» dí, že skrze mnohé zámutky musíme štolův T — když] ač U — «viera Kristova vyn. B, víra Krista Pána RU — 55 ihned proti ní C — povstali] postavili sau se TN — 56 té víře ní K — utiskujíce NCTU — ji] je R — se] vyn. U — pevně] vyn. PNT — přídrželi C — rozličně] vyn. K — 57 je (vyn. K) trápili KU — mordovali KU — A potom pak T — «kteří falešně falešní B — Písma svatá NC — 58 vykládajíc B — [lidi] vyn. KPRONU — svodili... utískali od- vozujíc B — je] ji PCNT, vyn. U — utiskovali T — 59 napsal T — Potom — již] A U — 59—60 již jsú] sau RNT — 60 po třetí U — dvojího lidu T — — 61 stran RTU — víry] věrných PCT, věrných [kající] K, věrné NU utískají KPCU, utiskujíce T — svodie KPRCU, svodíce T, je svodí N — — 62 tak, že U — nesnází TCU 63 Ale] A U — raucha K — drahý Pán K — 64 [k vám] vyn. KPRONTU — 64—65 (pěkně... svatosti vyn. B — 64 jako] a U — nábožní N — 65 lahodné] nábožné U — 66 pěkné řeči mluvení B - praví T — Hleďte] Vizte N — 67 pěknú] lahodnú KU, lahodnau a sladkau R - pěknú řečí] pěknejmi slovy a řečmi lahodnej«mi («mi vyn. (!)C — nesvodil] vyn. (!) C, nesvedl KPRNTU — A oni ť T, An ť U — 67—68 lahodí ... oblehčují] budau říci C — 68 oblehčují a opremují divně, ano ť praví T — A] IC, A mnozí jsú takoví, že budú mluviti K, Ani t: »U (Au N) PN, Ani (An U) ť říkají RU, ÓT — věnec míti TN — Kano vyn. B — 69 to jest T — Nebo] A U - &co ... škodí) potancovati T - co vyn. BPN —«škodí vyn. BPN — Musíť, prý NC — lidé mladí PNCT — 70 býti] pobyti, mladá krev bujná se proskočiti N — «Pán svatý Pavel B, Pán drahý K — praví T — 71 nebe] nebeského království C — oni] oni pak 66 Podle Efez. 5, 6 —
Strana 293
293 přijíti do nebe — a oni lehce! Lidu tomuto slepému, jenž nezná svého zavedení, líbo, mílo, když oni řkú: »Tuto políbíš!« »«Onde) vložíš!« »«Tamto» půjdeš, pokropíš se!« — a lid «ihned n B 386 hotov! Ale Kristovi kněží ne tak, ale vedlé zákona božího lidem 75 cestu k spasení ukazují: »Zapři sám sebe, vezmi kříž svuoj, poď po mně, miluj nepřátely!« To ť jest veď cos drsnatého lidu osle- penému, «nelibo, nemilo, těmto» rozkošným, ješto přivykli svú vuoli míti a bydlo dobré, nemuož «se líbiti; ale onino falešní se jim líbí, neb» lehce [cestu] do nebe vedú, pochlebují: 80 »A, á, však to na Vaši Milost sluší, tak má býti!«, — i tudy k sobě táhnú mocné, krále, knížata, pány a jiné, že je k sobě vinú, po- máhají jim. Tak ť umí «chytře dábel lidi klamati [o jich milé duše]! Druhé rúcho falešných prorokuov: mravové pěkní, pošmúrní, 85a zdají se lidu» nábožní: ono masa nejésti, ono se postiti, ani ť praví: »My ť veď masa nejíme ode Všech svatých až do snadně a K, oni lháři, polizači, pochlebníci jinak mluví a lhau T — lehce) oblehčí (+ lehce a T) snadně PNT, snadně, lehce RCU —- tomu C — sle- pému, haknovému N, slepému okazují U — 72 zavedenie, a lidem to K, zavedenie, neb jest jim to T — ano líbo C — oni řkú] jim říkají T — dějí KPRCNU — «Onde" Tuto B, Tamto TN — 73 «Tamto? Onde B, Tuto U — prokropíš (!) N — lid lid, slyše to T, lid slepej C, lidi U, vyn. N — gihned k tomu B — 74 hotov učiniti T, hotovi U — ale] než NT — božího] vyn. RU — 75 právě a upřím ně ukazují (p s. vprzipnie!) C 76 nepřátely své T — ved] vid RU, vyn. NT — drsnatého] drsnatého, nelibého N, drsnatého a ostrého C, velmi drsnatého T, ostrého U — slepému CU — 77 «nelibo ... těmto) a těm B — nelibo] vyn. N — nemilo, ne- hladko N — těmto lidem RU — přivykli od rána do večera do břicha cpáti a zamačovati N - svú] sau P — 78 míti] činiti T — dobré míti T — se líbiti líbo býti B, se to jim líbiti NU, se to líbiti T, se takovým líbiti C — falešní proroci C — 79 dobře líbí T — «neb ješto B — [cestu] vyn. KPRONTU — Kvedú, pochlebují ukazují B - vedů] vejdau RCU — pochlebují pochlebují jim praviece K, vyn. P, pochlebujíce jim T — 80 A, á] Avšak to Vaší Milosti neškodí N — á] vyn. P — to, praví T, to, prej C - tudy, skrze takové pochlebenství T — 81 pány] panstvo T — a jiné] rytířstvo, měšťany T — je] vyn. U — 82 jim [do pekla] K — chytrý BU — sklamávati T — 82—83 [o jich... duše] vyn. KPCNTU — V K — přípisek: [Eklesiastes 3: Všeckny věci čas svůj mají] 84 prorokův jest T — 84—85 «pošmúrní ... lidu) vyn. B 84 pošmúření K — 85 ono] ano U — nejedí TU — Kono se postiti vyn. B — ono] vyn. T, ano U — postí U — 86 ani “] a P, an U, vyn. NT — praví] budú sami o sobě praviti K, budau praviti R, dějí U, se budau chlu- 75 Mat. 16, 24 a 5, 44 —
293 přijíti do nebe — a oni lehce! Lidu tomuto slepému, jenž nezná svého zavedení, líbo, mílo, když oni řkú: »Tuto políbíš!« »«Onde) vložíš!« »«Tamto» půjdeš, pokropíš se!« — a lid «ihned n B 386 hotov! Ale Kristovi kněží ne tak, ale vedlé zákona božího lidem 75 cestu k spasení ukazují: »Zapři sám sebe, vezmi kříž svuoj, poď po mně, miluj nepřátely!« To ť jest veď cos drsnatého lidu osle- penému, «nelibo, nemilo, těmto» rozkošným, ješto přivykli svú vuoli míti a bydlo dobré, nemuož «se líbiti; ale onino falešní se jim líbí, neb» lehce [cestu] do nebe vedú, pochlebují: 80 »A, á, však to na Vaši Milost sluší, tak má býti!«, — i tudy k sobě táhnú mocné, krále, knížata, pány a jiné, že je k sobě vinú, po- máhají jim. Tak ť umí «chytře dábel lidi klamati [o jich milé duše]! Druhé rúcho falešných prorokuov: mravové pěkní, pošmúrní, 85a zdají se lidu» nábožní: ono masa nejésti, ono se postiti, ani ť praví: »My ť veď masa nejíme ode Všech svatých až do snadně a K, oni lháři, polizači, pochlebníci jinak mluví a lhau T — lehce) oblehčí (+ lehce a T) snadně PNT, snadně, lehce RCU —- tomu C — sle- pému, haknovému N, slepému okazují U — 72 zavedenie, a lidem to K, zavedenie, neb jest jim to T — ano líbo C — oni řkú] jim říkají T — dějí KPRCNU — «Onde" Tuto B, Tamto TN — 73 «Tamto? Onde B, Tuto U — prokropíš (!) N — lid lid, slyše to T, lid slepej C, lidi U, vyn. N — gihned k tomu B — 74 hotov učiniti T, hotovi U — ale] než NT — božího] vyn. RU — 75 právě a upřím ně ukazují (p s. vprzipnie!) C 76 nepřátely své T — ved] vid RU, vyn. NT — drsnatého] drsnatého, nelibého N, drsnatého a ostrého C, velmi drsnatého T, ostrého U — slepému CU — 77 «nelibo ... těmto) a těm B — nelibo] vyn. N — nemilo, ne- hladko N — těmto lidem RU — přivykli od rána do večera do břicha cpáti a zamačovati N - svú] sau P — 78 míti] činiti T — dobré míti T — se líbiti líbo býti B, se to jim líbiti NU, se to líbiti T, se takovým líbiti C — falešní proroci C — 79 dobře líbí T — «neb ješto B — [cestu] vyn. KPRONTU — Kvedú, pochlebují ukazují B - vedů] vejdau RCU — pochlebují pochlebují jim praviece K, vyn. P, pochlebujíce jim T — 80 A, á] Avšak to Vaší Milosti neškodí N — á] vyn. P — to, praví T, to, prej C - tudy, skrze takové pochlebenství T — 81 pány] panstvo T — a jiné] rytířstvo, měšťany T — je] vyn. U — 82 jim [do pekla] K — chytrý BU — sklamávati T — 82—83 [o jich... duše] vyn. KPCNTU — V K — přípisek: [Eklesiastes 3: Všeckny věci čas svůj mají] 84 prorokův jest T — 84—85 «pošmúrní ... lidu) vyn. B 84 pošmúření K — 85 ono] ano U — nejedí TU — Kono se postiti vyn. B — ono] vyn. T, ano U — postí U — 86 ani “] a P, an U, vyn. NT — praví] budú sami o sobě praviti K, budau praviti R, dějí U, se budau chlu- 75 Mat. 16, 24 a 5, 44 —
Strana 294
294 veliky noci«, ono i ono — a v tom se zveličují. I dí svatý Jan Zlatá usta: »Ač mnozí masa nejedí, ale budau krmě připravené, že tak mnoho bude tu k smilstvu «z toho» popúzení jako od 90 masa«. Protož lépe ť jest jísti obecné pokrmy pro marnú chválu, než se od obecných zdržeti, aby se nezarodila marná chlúba. Ono pěknými modlitbami, ani ť i v noci zvoní na hodiny, ač vědí, že žádný k nim nepřijde, ale aby o jich modlitbách lidé (věděli a tudy aby k sobě lid obrátili a nahnali sobě, ješto 95 proti takovým svatý Pavel dí: »Vizte, aby vás žádný nesvodil anjelským «životem!« Třetí rúcho falešných prorokuov jest oděv nábožný. A ten bývá dvojí. Jeden nějaký vymyšlený, opovržený, m)-imo obec- ný ch lidí» oděv, a pod tím náramně marná chlúba panuje. 100 Neb píše svatý Augustin ad Paulinum episcopum v jedné epištole, že mnohem větčí a škodlivější bývá pýcha pod tím oděvem opovrženým nežli pod tímto připraveným; neb tento, připravě se, zjevně v tom pýcha, ale u onenno pošmúrný B 387 biti řkauce C, vyn. PN — ved] prý PN, vyn. TU — nejídáváme T — od N — ode Všech svatých] vyn. RU — 87 velikonoci KPR, veliké noci TNCU ono i ono] vyn. U, ono i ono zachováváme N — zveličují] zvelíčejí PC, pochlaubaje (pochlaubají U) zveličují RU, dobře sami zalibují T — I dí Praví T — 88 Zlatoustý KPRCNTU — Ač že U — mnohý T — bude C — jiné krmě TN — připravené, okořeněné N, přípravné U, připravená, jedna, dvě, tři, neb jich nikoli (!) C — 89 mnoho [a více] K — tu] vyn. RU — z toho vyn. BRU, z toho mnoho N — popúzení] zapálení T — od s (!) C — 90 Protož] I dí (praví T) dále (+ týž svatý T) PNT — jisti časem C — obyčejné C — krmě B — 91 chválu] chlúbu (+ totiž aby ní přemožen nebyl T) PRCNT — než] vyn. P — nezrodila TU — 92 modlitbami, krás- nými T — ano ť T, an ť U — v noci] mnozí (!) U — zezvonic KP, zazvoní RNTU — 93 ač] ačkoliv o tom dobře T — ale] ale proto to činí T — jiní lidé C — 94 věděli BC — lidi KPCN — 95 všem takovým T — dí] praví T, vyn. C — žádný] nižádnejm obyčejem nižádnej C — nesvedl KPCNTU — 96 andělským C — «životem náboženstvím B; v K k tomu pří- pisek: [Kdo by mohl z lidí andělský život vésti, rád bych se na něho podíval] 97 jest] jest to K, jest toto ROU, vyn. PNT — 98 Jeden ted KPCNT — vymyšlený [mnišský] K, vyvýšený aneb (+ radějí T) vy- myšlený NT — nimo (!) B — 98—99 obecný lid B — 99 panuje] proti Pánu Ježíšovi U — 100 napsal TU — ad Paulinum episcopum] vyn. U — v jedné epištole vyn. BT — 101 že] vyn. T — 102 nežli... připra- veným] vyn. RU — přípravným (+ To Augustin v jedné epištole praví T) KPCT — 103 připraví NU — zjevně a jest N — pejcha viditedlná N — 95 Podle Kol. 2, 18 —
294 veliky noci«, ono i ono — a v tom se zveličují. I dí svatý Jan Zlatá usta: »Ač mnozí masa nejedí, ale budau krmě připravené, že tak mnoho bude tu k smilstvu «z toho» popúzení jako od 90 masa«. Protož lépe ť jest jísti obecné pokrmy pro marnú chválu, než se od obecných zdržeti, aby se nezarodila marná chlúba. Ono pěknými modlitbami, ani ť i v noci zvoní na hodiny, ač vědí, že žádný k nim nepřijde, ale aby o jich modlitbách lidé (věděli a tudy aby k sobě lid obrátili a nahnali sobě, ješto 95 proti takovým svatý Pavel dí: »Vizte, aby vás žádný nesvodil anjelským «životem!« Třetí rúcho falešných prorokuov jest oděv nábožný. A ten bývá dvojí. Jeden nějaký vymyšlený, opovržený, m)-imo obec- ný ch lidí» oděv, a pod tím náramně marná chlúba panuje. 100 Neb píše svatý Augustin ad Paulinum episcopum v jedné epištole, že mnohem větčí a škodlivější bývá pýcha pod tím oděvem opovrženým nežli pod tímto připraveným; neb tento, připravě se, zjevně v tom pýcha, ale u onenno pošmúrný B 387 biti řkauce C, vyn. PN — ved] prý PN, vyn. TU — nejídáváme T — od N — ode Všech svatých] vyn. RU — 87 velikonoci KPR, veliké noci TNCU ono i ono] vyn. U, ono i ono zachováváme N — zveličují] zvelíčejí PC, pochlaubaje (pochlaubají U) zveličují RU, dobře sami zalibují T — I dí Praví T — 88 Zlatoustý KPRCNTU — Ač že U — mnohý T — bude C — jiné krmě TN — připravené, okořeněné N, přípravné U, připravená, jedna, dvě, tři, neb jich nikoli (!) C — 89 mnoho [a více] K — tu] vyn. RU — z toho vyn. BRU, z toho mnoho N — popúzení] zapálení T — od s (!) C — 90 Protož] I dí (praví T) dále (+ týž svatý T) PNT — jisti časem C — obyčejné C — krmě B — 91 chválu] chlúbu (+ totiž aby ní přemožen nebyl T) PRCNT — než] vyn. P — nezrodila TU — 92 modlitbami, krás- nými T — ano ť T, an ť U — v noci] mnozí (!) U — zezvonic KP, zazvoní RNTU — 93 ač] ačkoliv o tom dobře T — ale] ale proto to činí T — jiní lidé C — 94 věděli BC — lidi KPCN — 95 všem takovým T — dí] praví T, vyn. C — žádný] nižádnejm obyčejem nižádnej C — nesvedl KPCNTU — 96 andělským C — «životem náboženstvím B; v K k tomu pří- pisek: [Kdo by mohl z lidí andělský život vésti, rád bych se na něho podíval] 97 jest] jest to K, jest toto ROU, vyn. PNT — 98 Jeden ted KPCNT — vymyšlený [mnišský] K, vyvýšený aneb (+ radějí T) vy- myšlený NT — nimo (!) B — 98—99 obecný lid B — 99 panuje] proti Pánu Ježíšovi U — 100 napsal TU — ad Paulinum episcopum] vyn. U — v jedné epištole vyn. BT — 101 že] vyn. T — 102 nežli... připra- veným] vyn. RU — přípravným (+ To Augustin v jedné epištole praví T) KPCT — 103 připraví NU — zjevně a jest N — pejcha viditedlná N — 95 Podle Kol. 2, 18 —
Strana 295
295 (zalíbí se sobě, marná chlúba zajde, a pod zpuosobem pokory 105 náramnú pýchu vede. A neříkaj «jim slova! Pakli díš, nestrpí ť, oboří ť se na tě jako šatan. Jakož o nich svatý Job dí: »Kto od- kryje přikrytí tváře pokrytce?« Kto nazří tomu kuklíkovi v uoči, ať by se nezbauřil? Druhý oděv teď nějaký drsnatý, hrubý: ale v tom ve všem chodie, aby byli od lidí vidieni a chváleni, a 110 ještě sami budau vypravovati: »My teď nikda žádné košile ne- máme, a» v čemž chodíme, v tom léháme«. «V tom se svelíčejí. A velmi pěkně mluvie o trpělivosti ale, jedne ťo by jim kto vy- pravil jich pokrytství, uzříš, jak ť se zbauřie a všemu světu zhyzdie a zhanějí, když jim pravdu povie a ohlásí jich pokryt- 115 stvie! Jakož o tom mluví Jeremiáš prorok řka»: »Od prorokuov jeruzalemských vyšlo jest pohanění na všecku zemi«. (Ba, slibuj, že ne na jednu zemi, ale všemu by světu rádi zhyzdili! Čtvrté rúcho falešných prorokuev: «skutkové teď pěkní, 104 Kzalíbi... zajde, a vyn. B - zalíbě C -- se] vyn. RU, se sám NC — sobě, tož ť N, sobě samému, hned tu T — marnau chlaubu U — zajde] vyn. U — 105 náramnú pýchu] marnau chlaubu U — vedau PRONTU — A] Ale T — neříkej k tomu T.— «jim) vyn. BPT — nestrpí ť toho (+ ale T) RUT — 106 Jakož] Takto RU — nich] tom T — svatý Job] Jeremiáš prorok KPRCNTU — Kto] Quis evellabit faciem indumenti eus (!), totižto: Kdo C — 06—107 odkryje .. . pokrytce] pozdvihne pokrytce (přikrytí C) tváři jeho KPRCNTU — 107 nazří] nahlídne N — kuklovi N — 108 ať by] kto, aby KPCNT — se na něho T — 108—111 Druhý ... nemáme a) A též rúcho jich bývá tvrdé, drsnaté, ani ť vypravují: »To ť jsú naše peřiny B n- 108 teď] těch U — 109 ale] a K — chodíce T — od lidí] vyn. K — 110 vy- pravovati, sami se chválíce T — Hle, my C — toď, praví (prej C) TC — nikda] vyn. C — 111 a vyn. T — i líháme T — 111—112 V tom... jedne ť) Ale kdy ť B — 111 V tom se svelíčejí] vyn. T — svelíčejí zveli- čují U, chlubí N — 112 ale] a U — jedne ť jednom T, vyn. U — jedne ... vypravil] řek-li by jim kdo co U — 113 o jich KU, jejich TC — 113—115 Kuzříš... řka» uzřel by, jak ť by se zbúřili! O nichž dí Jeremiáš B — uzříš ... pokrytstvie!] vyn. PNT — 114 zhyzdie] téměř rádi by zhyzdili C — zbaněli C — když) kdo U — 115 Jakož vyn. K — dí U — řka vyn. RU, boží T — 116—117 «Ba... zhyzdili? Ktož ť by jich pokrytství hlásal, zhyzdili ť by jej po všem světě B — Ba ... zemi] vyn. U — Ba, slibuj Já ť za to slibuji T — 117 ne] netoliko N — na jednu] nejedné C — rádi pravdu boží N — zhyzdili tu drahau pravdu milýho Pána Ježíše Krista, přijímání toho drahého těla a té drahé krve s kalicha svatého pod obojí spůsobau T — 118 prorokův jest N — 118—119 skutkové ... ješto jest zpuosob pěkný služebnosti kostelní, ale ton jest pln svatokupectví a B — 118 ted] 106 Podle Joha 41, 4 — 115 Jerem. 23, 15 —
295 (zalíbí se sobě, marná chlúba zajde, a pod zpuosobem pokory 105 náramnú pýchu vede. A neříkaj «jim slova! Pakli díš, nestrpí ť, oboří ť se na tě jako šatan. Jakož o nich svatý Job dí: »Kto od- kryje přikrytí tváře pokrytce?« Kto nazří tomu kuklíkovi v uoči, ať by se nezbauřil? Druhý oděv teď nějaký drsnatý, hrubý: ale v tom ve všem chodie, aby byli od lidí vidieni a chváleni, a 110 ještě sami budau vypravovati: »My teď nikda žádné košile ne- máme, a» v čemž chodíme, v tom léháme«. «V tom se svelíčejí. A velmi pěkně mluvie o trpělivosti ale, jedne ťo by jim kto vy- pravil jich pokrytství, uzříš, jak ť se zbauřie a všemu světu zhyzdie a zhanějí, když jim pravdu povie a ohlásí jich pokryt- 115 stvie! Jakož o tom mluví Jeremiáš prorok řka»: »Od prorokuov jeruzalemských vyšlo jest pohanění na všecku zemi«. (Ba, slibuj, že ne na jednu zemi, ale všemu by světu rádi zhyzdili! Čtvrté rúcho falešných prorokuev: «skutkové teď pěkní, 104 Kzalíbi... zajde, a vyn. B - zalíbě C -- se] vyn. RU, se sám NC — sobě, tož ť N, sobě samému, hned tu T — marnau chlaubu U — zajde] vyn. U — 105 náramnú pýchu] marnau chlaubu U — vedau PRONTU — A] Ale T — neříkej k tomu T.— «jim) vyn. BPT — nestrpí ť toho (+ ale T) RUT — 106 Jakož] Takto RU — nich] tom T — svatý Job] Jeremiáš prorok KPRCNTU — Kto] Quis evellabit faciem indumenti eus (!), totižto: Kdo C — 06—107 odkryje .. . pokrytce] pozdvihne pokrytce (přikrytí C) tváři jeho KPRCNTU — 107 nazří] nahlídne N — kuklovi N — 108 ať by] kto, aby KPCNT — se na něho T — 108—111 Druhý ... nemáme a) A též rúcho jich bývá tvrdé, drsnaté, ani ť vypravují: »To ť jsú naše peřiny B n- 108 teď] těch U — 109 ale] a K — chodíce T — od lidí] vyn. K — 110 vy- pravovati, sami se chválíce T — Hle, my C — toď, praví (prej C) TC — nikda] vyn. C — 111 a vyn. T — i líháme T — 111—112 V tom... jedne ť) Ale kdy ť B — 111 V tom se svelíčejí] vyn. T — svelíčejí zveli- čují U, chlubí N — 112 ale] a U — jedne ť jednom T, vyn. U — jedne ... vypravil] řek-li by jim kdo co U — 113 o jich KU, jejich TC — 113—115 Kuzříš... řka» uzřel by, jak ť by se zbúřili! O nichž dí Jeremiáš B — uzříš ... pokrytstvie!] vyn. PNT — 114 zhyzdie] téměř rádi by zhyzdili C — zbaněli C — když) kdo U — 115 Jakož vyn. K — dí U — řka vyn. RU, boží T — 116—117 «Ba... zhyzdili? Ktož ť by jich pokrytství hlásal, zhyzdili ť by jej po všem světě B — Ba ... zemi] vyn. U — Ba, slibuj Já ť za to slibuji T — 117 ne] netoliko N — na jednu] nejedné C — rádi pravdu boží N — zhyzdili tu drahau pravdu milýho Pána Ježíše Krista, přijímání toho drahého těla a té drahé krve s kalicha svatého pod obojí spůsobau T — 118 prorokův jest N — 118—119 skutkové ... ješto jest zpuosob pěkný služebnosti kostelní, ale ton jest pln svatokupectví a B — 118 ted] 106 Podle Joha 41, 4 — 115 Jerem. 23, 15 —
Strana 296
296 ješto se zdadí dobři — modlitby, posty, almužny —, ješto» tím 120 vším [zisky] loví. Mluví Vilhelmus de Sancto Amore i dí, že takoví «jsau� kupci, ješto všemi svými skutky kupčí, všecku svú služebnost prodávají. Jest-li ť, že ť mše slúží, zaplať jim! A pobízejí k tomu lidi řkúc: »Já ť budu třidceti mší slúžiti, a ty mně dáš toto «a toto»!« Ba, křtí-li, zpovídají-li, kropí-li, vigiljí 125 zpívají, co koli, ode všeho jim daj! Ba i odpustkuov dobydú, aby lid k sobě obrátili a ofěr [sobě] nahnali. Almužny dávají tak (ten svatý dí): »Nětco málo vynesau, aby chudým dali, ale proto, aby sami více vzali«. A říkají chlubíce se: »My ť nic neschovámy na druhý den, než opět zítra sobě jednáme,« — 130 a lid slepý hned hotov dáti! Ano bude trúp silný a «vyprávie: »My nemáme máku, semence, hrachu, slanin, dajtež, a budete účastni našich modliteb!« «A tak vším lovie, čím jediné mohau. I dí svatý Augustin: »Lépe» jest pro Buoh nedati, než nesty- datě více žádati«. Jako oni, málo dadúc, mnoho žádají vzíti. teď zevnitřní C, vyn. N — 119 zdají bejti C, zdají KNTU — dobří skutkové býti, jako T — almužny (ačkoliv, když se dobře vedau, sau dobři a Bohem přikázáni) N — ješto an U — 120 [zisky] vyn. KPRCNTU — loví] kupčí RU — De ... amore] vyn. U — amore] victore R — i dí] řka KT — 121 jsau vyn. B, sau to U — ješto ... kupčí] vyn. T — všemi mšemi (!) U — 122 prodávajíce T — Slauží-li mši U — mši R, mše svaté T — 123 A] ÚC, vyn. PN — pobízejí ... řkůc] řiekají K, Prý PN, praví T, prej C — lidu U — Já t za tě T — 124 a toto vyn. B, a toto za ně T — Ba... kropí-li Jestliže pak křtí nebo spovídají anebo kropí a T — zpovídá-li ť RU kropijí (!) -li ť, oddávají-li ť N — vigilie N — 125 zpívají-li ť RCN, spívá-li ť U — «co koli... Ba i všudy zaplať! I B — co koli činie KCT, co koli dělají N — jim vždycky C — daj] zaplať N — Ba] vyn. T — 126 dobudau KPCNTU — obrátili] obrátiti mohli T, přivábili N — [sobě] vyn. KPRCNTU — Almužny-li ť PRCNT — 127 tak tak U — dí] praví TC — dají a vynesau U — aby] vyn. U — 128 dali] dávali C, vyn. U — ale proto) proto to činíc T, ale to proto oni činí C — A] vyn. PCN — říkají chlubíce se] pravie K, »Ú, prý PNC, oni opět: »Au, praví T — 129 neschováváme PCNT, neskováme U — na druhý den] k druhému dni TN, k zejtří U — vzejtra R — zjednáme NCU, zjednáme a vylanžujem T — 130 An U — trúp onen KON — 130—131 «vyprávic ... slaniny žebře: »Nu B - 130 vyprávie] vypravuje C, jda s pytlem vypravuje T, dí U — 131 My. vyn. PCNT — masa, máku U — semence] ani T — slanin, krup K, slanin, vajec, másla, sýra,« a tak vše vypraví, a pak T — dajtež] pomoztež nám ve jméno boží C — 132 modliteb, našich půstův T — 132—133 A tak... I9 vyn. B — 132 vším všichni K, vším všudy N — mohau i jak mohau T — 133 praví T — že lépe B — nedávati C — nestydaté U — 134 více] věci (!) RU, více vzíti a C — oni tito N — málo] vyn. R, málo nebo nic N, mnoho U — mnoho] více PNTU — 135 Ještě] I U — [dál] vyn. KPRCNTU —
296 ješto se zdadí dobři — modlitby, posty, almužny —, ješto» tím 120 vším [zisky] loví. Mluví Vilhelmus de Sancto Amore i dí, že takoví «jsau� kupci, ješto všemi svými skutky kupčí, všecku svú služebnost prodávají. Jest-li ť, že ť mše slúží, zaplať jim! A pobízejí k tomu lidi řkúc: »Já ť budu třidceti mší slúžiti, a ty mně dáš toto «a toto»!« Ba, křtí-li, zpovídají-li, kropí-li, vigiljí 125 zpívají, co koli, ode všeho jim daj! Ba i odpustkuov dobydú, aby lid k sobě obrátili a ofěr [sobě] nahnali. Almužny dávají tak (ten svatý dí): »Nětco málo vynesau, aby chudým dali, ale proto, aby sami více vzali«. A říkají chlubíce se: »My ť nic neschovámy na druhý den, než opět zítra sobě jednáme,« — 130 a lid slepý hned hotov dáti! Ano bude trúp silný a «vyprávie: »My nemáme máku, semence, hrachu, slanin, dajtež, a budete účastni našich modliteb!« «A tak vším lovie, čím jediné mohau. I dí svatý Augustin: »Lépe» jest pro Buoh nedati, než nesty- datě více žádati«. Jako oni, málo dadúc, mnoho žádají vzíti. teď zevnitřní C, vyn. N — 119 zdají bejti C, zdají KNTU — dobří skutkové býti, jako T — almužny (ačkoliv, když se dobře vedau, sau dobři a Bohem přikázáni) N — ješto an U — 120 [zisky] vyn. KPRCNTU — loví] kupčí RU — De ... amore] vyn. U — amore] victore R — i dí] řka KT — 121 jsau vyn. B, sau to U — ješto ... kupčí] vyn. T — všemi mšemi (!) U — 122 prodávajíce T — Slauží-li mši U — mši R, mše svaté T — 123 A] ÚC, vyn. PN — pobízejí ... řkůc] řiekají K, Prý PN, praví T, prej C — lidu U — Já t za tě T — 124 a toto vyn. B, a toto za ně T — Ba... kropí-li Jestliže pak křtí nebo spovídají anebo kropí a T — zpovídá-li ť RU kropijí (!) -li ť, oddávají-li ť N — vigilie N — 125 zpívají-li ť RCN, spívá-li ť U — «co koli... Ba i všudy zaplať! I B — co koli činie KCT, co koli dělají N — jim vždycky C — daj] zaplať N — Ba] vyn. T — 126 dobudau KPCNTU — obrátili] obrátiti mohli T, přivábili N — [sobě] vyn. KPRCNTU — Almužny-li ť PRCNT — 127 tak tak U — dí] praví TC — dají a vynesau U — aby] vyn. U — 128 dali] dávali C, vyn. U — ale proto) proto to činíc T, ale to proto oni činí C — A] vyn. PCN — říkají chlubíce se] pravie K, »Ú, prý PNC, oni opět: »Au, praví T — 129 neschováváme PCNT, neskováme U — na druhý den] k druhému dni TN, k zejtří U — vzejtra R — zjednáme NCU, zjednáme a vylanžujem T — 130 An U — trúp onen KON — 130—131 «vyprávic ... slaniny žebře: »Nu B - 130 vyprávie] vypravuje C, jda s pytlem vypravuje T, dí U — 131 My. vyn. PCNT — masa, máku U — semence] ani T — slanin, krup K, slanin, vajec, másla, sýra,« a tak vše vypraví, a pak T — dajtež] pomoztež nám ve jméno boží C — 132 modliteb, našich půstův T — 132—133 A tak... I9 vyn. B — 132 vším všichni K, vším všudy N — mohau i jak mohau T — 133 praví T — že lépe B — nedávati C — nestydaté U — 134 více] věci (!) RU, více vzíti a C — oni tito N — málo] vyn. R, málo nebo nic N, mnoho U — mnoho] více PNTU — 135 Ještě] I U — [dál] vyn. KPRCNTU —
Strana 297
297 135 Ještě [dál] mluví Vilhelmus de Sancto Amore», že i k nemocným chodí ti falešní proroci a nabádají nemocné, aby jim poraučeli: »Toto nám odkaž, a my tě položíme v kostele aneb v klášteře, a tu ť bude tvá památka a «tu se budem modliti za tě!« Protož vše u prodávají, i místa v kosteléch, — kde jediné co mohú B 388 140 utržiti, všady toho hledí! I di dále čtení svaté: »A vnitř jsú vlcí hltaví«. To ť to hltání vlčí: nenasycená žádost, ješto — jako praveno prvé — všecky své skutky, všecku svú služebnost na to vydali, aby vším lovili, «hmatali lakomě, jakž jediné mohú, ješto nic těch prací a těch 145 služebností nevedau pro chválu [a pro čest] boží a pro spasení lidské, «jediné pro svuoj zisk a aby své lakomstvie nasytili a svú vuoli měli; a ti ť nehledí, by ť se dobrým líbili, než takéž ť mu jest práv opilec, kostkář jako dobrý člověk — též ť koni právě» od těch galmužnu berú jako od dobrých?. Přijde ť tam, ano praví PNT, dí U — «Dc ... amore vyn. BU — amore a řka K, amore i dí C — 136 ti] takoví T - nabádají] nabízejí RTU, namlauvají N — ty nemocné C - poručili PNU, poručili, a praví: »Au, milej příteli T — 137 Toto a to, prej C — prý, odkaž N — v kostele aneb] vyn. NT — 138 tu] to RU — věčná (věrná C) památka NTC — «tu se budem budem se BT — budau C — za tě a my tě zapíšeme v naše klášterské knihy C — Protož vše] A ti všecko K, Takoví vše PNT, I všecko C — 139 všechno oni RU — místo U — kde] když C — 140 všady] všemi spůsoby N — všady ... hledí] hledí ť toho velmi pilně T — 141 čtení svaté] vyn. PNT — 141—142 To ... vlčí] Vlčí hltavost jest T — 141 hltání je jejich C — 142 ješto] a U — praveno] oznámeno T, povědíno N — všecky své skutky] vyn. K — 143 službu U — na to] vyn. PC — vydali] dadie KRNU, vedau a na to dadí P, prodávají a na to vy- dávají se C — 144 «hmatali... mohú a lakomili B — hmatali] do- bývali T — lakomě] lakoměli RU —144—145 těch prací . .. služebností] té služby U — 144 těch) vyn. B, té KRC — 145 služebnosti KRC — [a pro čest] vyn. KPRNU — 146—147 jediné ... měli než pro ty mrzké zisky své B, než toliko pro svůj úžitek a zisk a pro svůj břich, aby ho měli čím naplniti a nacpati a aby své lakomé žádosti zadosti učinili a srdce lakomství lačné nasytili a svau vůli měli T — 146 jediné] vyn. C — svuoj [úžitek a] K — mrzkej zisk C — 147 ti] takoví TC — dobrým lidem U — než] vyn. RU — takéž takový ť N, tak U — 147—148 takéž ... člověk] takovau má milost k vopilci, k kostkáři, jako k dobrému člověku T — 148 práv] právě! [dobrý a milý] K, právě RCN, míl U — kostkář, zlolejce, lichevník C — dobrý] nejlepší C — též tak U — koni právě vyn. B — právě rovně T, vyn. U — 149 galmužnu ... dobrých almužny po- žádají B — berú] berau a prosí rovně C, vezmau T — tam] tam mezi ně C, — tam traup nevypitvaný N, mnohdykráte T, vyn. U — ano] ani RC — 150 hrají, lají, pijí, žerau, necně (!) mluví C — uzříš] uslyšíš N, vyn. U
297 135 Ještě [dál] mluví Vilhelmus de Sancto Amore», že i k nemocným chodí ti falešní proroci a nabádají nemocné, aby jim poraučeli: »Toto nám odkaž, a my tě položíme v kostele aneb v klášteře, a tu ť bude tvá památka a «tu se budem modliti za tě!« Protož vše u prodávají, i místa v kosteléch, — kde jediné co mohú B 388 140 utržiti, všady toho hledí! I di dále čtení svaté: »A vnitř jsú vlcí hltaví«. To ť to hltání vlčí: nenasycená žádost, ješto — jako praveno prvé — všecky své skutky, všecku svú služebnost na to vydali, aby vším lovili, «hmatali lakomě, jakž jediné mohú, ješto nic těch prací a těch 145 služebností nevedau pro chválu [a pro čest] boží a pro spasení lidské, «jediné pro svuoj zisk a aby své lakomstvie nasytili a svú vuoli měli; a ti ť nehledí, by ť se dobrým líbili, než takéž ť mu jest práv opilec, kostkář jako dobrý člověk — též ť koni právě» od těch galmužnu berú jako od dobrých?. Přijde ť tam, ano praví PNT, dí U — «Dc ... amore vyn. BU — amore a řka K, amore i dí C — 136 ti] takoví T - nabádají] nabízejí RTU, namlauvají N — ty nemocné C - poručili PNU, poručili, a praví: »Au, milej příteli T — 137 Toto a to, prej C — prý, odkaž N — v kostele aneb] vyn. NT — 138 tu] to RU — věčná (věrná C) památka NTC — «tu se budem budem se BT — budau C — za tě a my tě zapíšeme v naše klášterské knihy C — Protož vše] A ti všecko K, Takoví vše PNT, I všecko C — 139 všechno oni RU — místo U — kde] když C — 140 všady] všemi spůsoby N — všady ... hledí] hledí ť toho velmi pilně T — 141 čtení svaté] vyn. PNT — 141—142 To ... vlčí] Vlčí hltavost jest T — 141 hltání je jejich C — 142 ješto] a U — praveno] oznámeno T, povědíno N — všecky své skutky] vyn. K — 143 službu U — na to] vyn. PC — vydali] dadie KRNU, vedau a na to dadí P, prodávají a na to vy- dávají se C — 144 «hmatali... mohú a lakomili B — hmatali] do- bývali T — lakomě] lakoměli RU —144—145 těch prací . .. služebností] té služby U — 144 těch) vyn. B, té KRC — 145 služebnosti KRC — [a pro čest] vyn. KPRNU — 146—147 jediné ... měli než pro ty mrzké zisky své B, než toliko pro svůj úžitek a zisk a pro svůj břich, aby ho měli čím naplniti a nacpati a aby své lakomé žádosti zadosti učinili a srdce lakomství lačné nasytili a svau vůli měli T — 146 jediné] vyn. C — svuoj [úžitek a] K — mrzkej zisk C — 147 ti] takoví TC — dobrým lidem U — než] vyn. RU — takéž takový ť N, tak U — 147—148 takéž ... člověk] takovau má milost k vopilci, k kostkáři, jako k dobrému člověku T — 148 práv] právě! [dobrý a milý] K, právě RCN, míl U — kostkář, zlolejce, lichevník C — dobrý] nejlepší C — též tak U — koni právě vyn. B — právě rovně T, vyn. U — 149 galmužnu ... dobrých almužny po- žádají B — berú] berau a prosí rovně C, vezmau T — tam] tam mezi ně C, — tam traup nevypitvaný N, mnohdykráte T, vyn. U — ano] ani RC — 150 hrají, lají, pijí, žerau, necně (!) mluví C — uzříš] uslyšíš N, vyn. U
Strana 298
298 150 v kostky hrají — uzříš, an ť prosí: »Dajte ve jmě Pána Boha, matky boží, zdaří ť vám milá matka boží!« A ti se rovně mají jako psi: pes, komuž obvykne, buď zlý neb dobrý, nevrkne ť na ň, a kohož ť nezná, byť pak byl svatý člověk, tehdy ť se na ň zsadí. Též právě oni falešní proroci, čemuž jsú již obvykli, 155 buď [pak] zle neb dobře, [již] tak vždy v tom táhnú; ale když by jim bylo co neobvyklého, byť bylo z zákona božího, a to kto chtěl vésti, uzříš, jak ť se oboří! A lid tento má se právě jako kráva neb vuol. Kdyby kto přijda k krávě i řekl jí: »Krávo, hyn onenno řezník přišel a má tě zabiti«, nic by kráva toho nedbala 160 aby se ho varovala, než jako jiného člověka, aniž by co řekla. Tak právě tento slepý, zhovadilý lid: co se jemu ukazuje na jich vrahy, na falešné proroky, nic toho nedbá, všady ť jest jim rovno! Ale řekl jest Pán: »Pilně se vystříhajte od falešných pro- rokuov!« Ale my toho netbáme aniž známe svého zavedenie, 165 než jedne sami volení boží, ti ť [to] znají a kohož ť sama milost boží naučí. «Ale nám ť jest vše dobře. A, běda bude! an ť] ani ť KC, a U — zprosie K, bude prositi RU, od nich prosí C — jméno PRONTU — Pána Boha] boží RU — 151 matičky C — milá] vyn. U — matička C — ti] takoví TC, ti takoví N — rovně tak nápodobně C — mají chovají T — 152 k slovu psi jest v B červeně připsáno in marg.: vežníci — komuž on C — bud on TC — ba ani nevrkne ť C — 153 a] ale TNCU — on nezná C — pak] vyn. KPR, třebas T, on třebas NC, i U — nejsvětější N — 154 se] vyn. T — zsadí] sadí a oboří se na ň a štěká C, sadí K, oboří NU, bude docházeti (sic, omyl m. dorážeti?) — Též] Tak TU — právě oni] tito právě činí T — oni] ti P, tito N, oni, ti KRC - 155 [pak] vyn. KPRCTU, ono N — zlé neb dobré KPRN — [již vyn. KPRONTU — (v tom) před se B — 156 by jim bylo] jim přijde T — bylo co ... by ť bylo] co dovodil U — neobyklo K — bylo třebas N — 156—157 a to kto ... jak ť) tu ť U — 157 uzřel by C — jak] kterak N se na něj oboří T, se oboří co vsteklý pes N, by se obořili C — tento zho- vadilej C — 158 In marg. B červeně: kráva — přijda] přišel PN, řekl (!) U — krávě] ní C — řekl by RCU — jí] vyn. KPN — Krávo, hle, hyn C — 159 přišel pro tě C — toho] na to U — 160 aby se] byť se KPR- ho] toho RU — varovati měla T — než... člověka] vyn. U — co tomu CU — 161 jemu] jim NU — jejich RN — 162 ty falešné C nedbají N všady] však všady K, vše CU — jest] vyn. RU — jim] jemu C — 163 Alc] vyn. T — 164—165 «my ... jedne mnozí ť toho ani znají, než B — 164 toho pohříchu C — toho netbáme] na to málo pamatujeme T — své C — zavedenie] zatracení RU — 165 jedno toliko CT — sami ti, kteříž sau T — [to] vyn. KPRONU — znají a vědí C — 166 tomu naučí T, osvítí a na- učí C — Ale ... bude! vyn. B — Alej vyn. T — nám pak T — dobré U — Ach TU, ÓN —
298 150 v kostky hrají — uzříš, an ť prosí: »Dajte ve jmě Pána Boha, matky boží, zdaří ť vám milá matka boží!« A ti se rovně mají jako psi: pes, komuž obvykne, buď zlý neb dobrý, nevrkne ť na ň, a kohož ť nezná, byť pak byl svatý člověk, tehdy ť se na ň zsadí. Též právě oni falešní proroci, čemuž jsú již obvykli, 155 buď [pak] zle neb dobře, [již] tak vždy v tom táhnú; ale když by jim bylo co neobvyklého, byť bylo z zákona božího, a to kto chtěl vésti, uzříš, jak ť se oboří! A lid tento má se právě jako kráva neb vuol. Kdyby kto přijda k krávě i řekl jí: »Krávo, hyn onenno řezník přišel a má tě zabiti«, nic by kráva toho nedbala 160 aby se ho varovala, než jako jiného člověka, aniž by co řekla. Tak právě tento slepý, zhovadilý lid: co se jemu ukazuje na jich vrahy, na falešné proroky, nic toho nedbá, všady ť jest jim rovno! Ale řekl jest Pán: »Pilně se vystříhajte od falešných pro- rokuov!« Ale my toho netbáme aniž známe svého zavedenie, 165 než jedne sami volení boží, ti ť [to] znají a kohož ť sama milost boží naučí. «Ale nám ť jest vše dobře. A, běda bude! an ť] ani ť KC, a U — zprosie K, bude prositi RU, od nich prosí C — jméno PRONTU — Pána Boha] boží RU — 151 matičky C — milá] vyn. U — matička C — ti] takoví TC, ti takoví N — rovně tak nápodobně C — mají chovají T — 152 k slovu psi jest v B červeně připsáno in marg.: vežníci — komuž on C — bud on TC — ba ani nevrkne ť C — 153 a] ale TNCU — on nezná C — pak] vyn. KPR, třebas T, on třebas NC, i U — nejsvětější N — 154 se] vyn. T — zsadí] sadí a oboří se na ň a štěká C, sadí K, oboří NU, bude docházeti (sic, omyl m. dorážeti?) — Též] Tak TU — právě oni] tito právě činí T — oni] ti P, tito N, oni, ti KRC - 155 [pak] vyn. KPRCTU, ono N — zlé neb dobré KPRN — [již vyn. KPRONTU — (v tom) před se B — 156 by jim bylo] jim přijde T — bylo co ... by ť bylo] co dovodil U — neobyklo K — bylo třebas N — 156—157 a to kto ... jak ť) tu ť U — 157 uzřel by C — jak] kterak N se na něj oboří T, se oboří co vsteklý pes N, by se obořili C — tento zho- vadilej C — 158 In marg. B červeně: kráva — přijda] přišel PN, řekl (!) U — krávě] ní C — řekl by RCU — jí] vyn. KPN — Krávo, hle, hyn C — 159 přišel pro tě C — toho] na to U — 160 aby se] byť se KPR- ho] toho RU — varovati měla T — než... člověka] vyn. U — co tomu CU — 161 jemu] jim NU — jejich RN — 162 ty falešné C nedbají N všady] však všady K, vše CU — jest] vyn. RU — jim] jemu C — 163 Alc] vyn. T — 164—165 «my ... jedne mnozí ť toho ani znají, než B — 164 toho pohříchu C — toho netbáme] na to málo pamatujeme T — své C — zavedenie] zatracení RU — 165 jedno toliko CT — sami ti, kteříž sau T — [to] vyn. KPRONU — znají a vědí C — 166 tomu naučí T, osvítí a na- učí C — Ale ... bude! vyn. B — Alej vyn. T — nám pak T — dobré U — Ach TU, ÓN —
Strana 299
299 Dí dále čtení svaté: »Všeliký strom, kterýž nečiní ovoce dobrého, bude vyťat a v voheň uvržen«. Běda nám, milí křesťané! Tuto Pán praví, že, ktož nečiní dobrého ovoce — totiž i «který B 389 170 člověk nečiní dobrých skutkuov —, že bude vyťat — totiž odlúčen z počtu spravedlivých — a do ohně puštěn. Co se nám pak stane, ješto zlé skutky činíme? Neb tuto Pán Ježíš praví, že, by pak kto dobrých skutkuov nečinil ani zlých, že spasen nebude. Ulek- nem-li se toho, smilí křesťané»? Jistě, hrozné ť jest «to», měli 175 bychom se uleknúti! Ale pohříchu námi ť nic hnúti nemuož, žádná řeč boží, ani pěkná ani hrozná, jedne: »Smiluj se nad námi, milý Bože!« I dí dále čtení svaté: »Ne každý, kto mi dí: »Pane, Pane!«, vejde do královstvie nebeského, ale ktož činí vuoli Otce mého, 180 [kterýž jest v nebesích,] ten ť vejde do království nebeského«. Tuto Pán Ježíš klade království nebeské u vuoli Boha Otce; nebo, jakožto on sám, drahý Pán, ve všem jest plnil a činil vuoli Boha Otce, k témuž nás vede, chceme-li spaseni býti, abychom vuoli jeho činili. A co je vuole jeho, než zákon jeho? Tehdy, co 185 koli zákon jeho velí, máme plniti. On, milý Pán, k vuoli Boha Otce 167 strom] štěp KPRT — nečiní] nenese CU — 168 do vohně KPNT, na oheň RCU — vržen P — Běda ť bude U — milí] vyn. PN, bídným T — křesťanům T — 169 Tuto] Toto T — Pán] vyn. N, drahý Pán K dobrého ovoce — totiž] vyn. T — 169—170 «který ... nečiní vyn, BT — 169 který koliv N — 170 nečiní ovotce dobrého U — totiž] a U 171 počtu] prostředka PNT — ohně věčného T — puštěn] uvržen KRNU stane, považ toho každý T — 172—173 Neb tuto . . . nebude] vyn. U 172 že] Jestliže R — pak] vyn. PN — 173 dobrých] zlých KPONT nečinili P — ani zlých] nebude-li činiti dobrých (+ dobře skutkův činiti a vésti C) KPCNT — že] vyn. PN — 174 li my N - milí křesťané) vyn. B — milí] vyn. N — «to) vyn. B, to propovědění N — 175 jistě (vyn. T) čeho uleknauti CT — námi t] vyn. R, jimi U — pohnauti C — 176 ani pěkná] a pěkná T — Smiluj] Rač nám svau svatau pomoc dáti — a smilovati C — milý] Pane N, náš milej, drahej Pane C — 178 I] vyn. PRCNT — čtení svaté] vyn. PRNT — dí] říká CU 179 vejde] přijde U — 179 — 180 ale ktož . . . nebeského] vyn. U — 180 [kterýž ... nebesích] vyn. KPRNT, nebeského C — 181 Pán Ježíš] drahý Pán K — u] vyn. P, i U — Otce svého T — 182—183 nebo... Otce) vyn. B — 182 plnil a] vyn. PNT, plnil U — činil] vyn. U — 183 Boha] vyn. TU, boží R — Otce» vyn. R, Otce svého nebeského (vyn. U) TU — nás také T, nás též U — vede a napomíná C, vede a nabízí T — 184 činili] plnili PNT — co je vuole jeno] vůle jeho nic jiného není T — než vyn. KP, I RCNU — jeho] vyn. PN, boží T — 185 jeho] boží T — velí]
299 Dí dále čtení svaté: »Všeliký strom, kterýž nečiní ovoce dobrého, bude vyťat a v voheň uvržen«. Běda nám, milí křesťané! Tuto Pán praví, že, ktož nečiní dobrého ovoce — totiž i «který B 389 170 člověk nečiní dobrých skutkuov —, že bude vyťat — totiž odlúčen z počtu spravedlivých — a do ohně puštěn. Co se nám pak stane, ješto zlé skutky činíme? Neb tuto Pán Ježíš praví, že, by pak kto dobrých skutkuov nečinil ani zlých, že spasen nebude. Ulek- nem-li se toho, smilí křesťané»? Jistě, hrozné ť jest «to», měli 175 bychom se uleknúti! Ale pohříchu námi ť nic hnúti nemuož, žádná řeč boží, ani pěkná ani hrozná, jedne: »Smiluj se nad námi, milý Bože!« I dí dále čtení svaté: »Ne každý, kto mi dí: »Pane, Pane!«, vejde do královstvie nebeského, ale ktož činí vuoli Otce mého, 180 [kterýž jest v nebesích,] ten ť vejde do království nebeského«. Tuto Pán Ježíš klade království nebeské u vuoli Boha Otce; nebo, jakožto on sám, drahý Pán, ve všem jest plnil a činil vuoli Boha Otce, k témuž nás vede, chceme-li spaseni býti, abychom vuoli jeho činili. A co je vuole jeho, než zákon jeho? Tehdy, co 185 koli zákon jeho velí, máme plniti. On, milý Pán, k vuoli Boha Otce 167 strom] štěp KPRT — nečiní] nenese CU — 168 do vohně KPNT, na oheň RCU — vržen P — Běda ť bude U — milí] vyn. PN, bídným T — křesťanům T — 169 Tuto] Toto T — Pán] vyn. N, drahý Pán K dobrého ovoce — totiž] vyn. T — 169—170 «který ... nečiní vyn, BT — 169 který koliv N — 170 nečiní ovotce dobrého U — totiž] a U 171 počtu] prostředka PNT — ohně věčného T — puštěn] uvržen KRNU stane, považ toho každý T — 172—173 Neb tuto . . . nebude] vyn. U 172 že] Jestliže R — pak] vyn. PN — 173 dobrých] zlých KPONT nečinili P — ani zlých] nebude-li činiti dobrých (+ dobře skutkův činiti a vésti C) KPCNT — že] vyn. PN — 174 li my N - milí křesťané) vyn. B — milí] vyn. N — «to) vyn. B, to propovědění N — 175 jistě (vyn. T) čeho uleknauti CT — námi t] vyn. R, jimi U — pohnauti C — 176 ani pěkná] a pěkná T — Smiluj] Rač nám svau svatau pomoc dáti — a smilovati C — milý] Pane N, náš milej, drahej Pane C — 178 I] vyn. PRCNT — čtení svaté] vyn. PRNT — dí] říká CU 179 vejde] přijde U — 179 — 180 ale ktož . . . nebeského] vyn. U — 180 [kterýž ... nebesích] vyn. KPRNT, nebeského C — 181 Pán Ježíš] drahý Pán K — u] vyn. P, i U — Otce svého T — 182—183 nebo... Otce) vyn. B — 182 plnil a] vyn. PNT, plnil U — činil] vyn. U — 183 Boha] vyn. TU, boží R — Otce» vyn. R, Otce svého nebeského (vyn. U) TU — nás také T, nás též U — vede a napomíná C, vede a nabízí T — 184 činili] plnili PNT — co je vuole jeno] vůle jeho nic jiného není T — než vyn. KP, I RCNU — jeho] vyn. PN, boží T — 185 jeho] boží T — velí]
Strana 300
300 vtělil se, narodil se, psotu, bídu podstúpil, smrt ukrutnú, kříž [přejtěžký podstúpilo, ve všem poslúchal, «a to vše, že jest byla vuole «Boha» Otce [jeho], jakož sám řekl: »Jakož mi dal přikázaní Otec, tak činím.« A svatý Pavel [o něm] dí: »Učiněn 190 [jest] poslušen až do smrti«, «neb jest on v ničemž nevyvinul. Protož teď dí: »Ne každý, kto mi dí: »Pane, Pane!«, ale ktož činí vuoli Otce mého.« On chce, abychom též činili vuoli Otce jeho, jakož jest on činil. Ačkoli žádný nemuož tak dokonale činiti, ale když člověk to učiní, což v zákoně jeho, tomu se neprotiví, ale 195 dá tomu místo a učiní, což jest na něm, tehdy to milý Buoh přijme. «Ale toto ť jest řéci »Pane, Pane!«: modlitby, posty, almužny vésti podlé své vuole, ne vedlé zákona božího, než jakž se komu zdá, onen sobě vezme jiný zákon a onen [opět] jiný, a na zákon boží nedbati, — vše ť jest to řékati: »Panc, Pane!«, 200 — ješto toho nikoli milý Buoh nepřijme. »Než ktož činí vuoli poraučí N — činiti a plniti C, to plniti U — 186 kříž] vyn. U — 187 pře]- těžký] těžký KPRCT, vyn. NU — podstúpil vyn. B — ho poslušen byl T — a to vše, že jest neb tak B — že] vyn. K — 188 v tom byla CU — (Boha vyn. B — «Boha ... jeho] boží, podstaupiti ráčil N, boží, podstaupil jest to náš Pán Ježíš T — [jeno] vyn. RCU, drahého K, vtělil se, narodil se, psotu, bídu podstaupil Pán Ježíš P — jakož sám řekl] vyn. P, Prý N, A sám dí U, praví zajistě sám o sobě T — řekl] dic KRC — 189 [o něm] vyn. KPRCNTU — 190 [jest] vyn. KPRCNTU poslušný (+ Otce TCU) KPCNTU — smrti, smrti pak kříže T — «neb ... nevyvinul vyn. B — se nevyvinul U — 191 I protož KPRU — teď] vyn. U — Ne ... Pane!«] vyn. K — dí] říká TC — Pane!« vejde do nebe (království nebeského U) PNTU — 191—192 ale . . . mého] vyn. T — 192 mého, jenž jest v nebesích C — Chce ť on, milej Pán T — abychom my T — též] vyn. U — 193 i on RU — tak dokonale] též KPNT — činiti jako on činil T, učiniti U — 194 což jest KPNTU, což může a což jest C — jeho] jeho obsaženo N, božím zaznamenáno T — tomu] tomu všemu T, vyn. C — 195 učiní to T — na něm] v něm U, na něm, co může N 196 přijme a oblíbí TN — Ale... Pane!« vyn. B — Ale] vyn. T — toto] což C — jest pak T, jest to C — Panel» Pane! Věz, že toto C — 197 vésti] vyn. K, vésti a činiti C, vede-li to U — podlé] vedlé KPRONT — vedlé vůle boží a C — «než) ne BKPU — 198 se komu zdá] jest se komu líbilo U — zdá] zdá činiti K, líbí R, zdá a vidí TN — onen sobě ... opět jiný maje pověry U — onen] tento N — jiný zákon] onen zákon KPC, zákon R, tento zákon N — onen] vyn. N — [opět] vyn. KPRC, jiný N, taky C — 199 nedbati] nedbají BU, nic nedbati T, žádného pozoru nemíti N — vše ť] však U řéci KPRONT, tak říci U — 200 188 Podle Jana 17, 4 — 189 Filip. 2, 8 —
300 vtělil se, narodil se, psotu, bídu podstúpil, smrt ukrutnú, kříž [přejtěžký podstúpilo, ve všem poslúchal, «a to vše, že jest byla vuole «Boha» Otce [jeho], jakož sám řekl: »Jakož mi dal přikázaní Otec, tak činím.« A svatý Pavel [o něm] dí: »Učiněn 190 [jest] poslušen až do smrti«, «neb jest on v ničemž nevyvinul. Protož teď dí: »Ne každý, kto mi dí: »Pane, Pane!«, ale ktož činí vuoli Otce mého.« On chce, abychom též činili vuoli Otce jeho, jakož jest on činil. Ačkoli žádný nemuož tak dokonale činiti, ale když člověk to učiní, což v zákoně jeho, tomu se neprotiví, ale 195 dá tomu místo a učiní, což jest na něm, tehdy to milý Buoh přijme. «Ale toto ť jest řéci »Pane, Pane!«: modlitby, posty, almužny vésti podlé své vuole, ne vedlé zákona božího, než jakž se komu zdá, onen sobě vezme jiný zákon a onen [opět] jiný, a na zákon boží nedbati, — vše ť jest to řékati: »Panc, Pane!«, 200 — ješto toho nikoli milý Buoh nepřijme. »Než ktož činí vuoli poraučí N — činiti a plniti C, to plniti U — 186 kříž] vyn. U — 187 pře]- těžký] těžký KPRCT, vyn. NU — podstúpil vyn. B — ho poslušen byl T — a to vše, že jest neb tak B — že] vyn. K — 188 v tom byla CU — (Boha vyn. B — «Boha ... jeho] boží, podstaupiti ráčil N, boží, podstaupil jest to náš Pán Ježíš T — [jeno] vyn. RCU, drahého K, vtělil se, narodil se, psotu, bídu podstaupil Pán Ježíš P — jakož sám řekl] vyn. P, Prý N, A sám dí U, praví zajistě sám o sobě T — řekl] dic KRC — 189 [o něm] vyn. KPRCNTU — 190 [jest] vyn. KPRCNTU poslušný (+ Otce TCU) KPCNTU — smrti, smrti pak kříže T — «neb ... nevyvinul vyn. B — se nevyvinul U — 191 I protož KPRU — teď] vyn. U — Ne ... Pane!«] vyn. K — dí] říká TC — Pane!« vejde do nebe (království nebeského U) PNTU — 191—192 ale . . . mého] vyn. T — 192 mého, jenž jest v nebesích C — Chce ť on, milej Pán T — abychom my T — též] vyn. U — 193 i on RU — tak dokonale] též KPNT — činiti jako on činil T, učiniti U — 194 což jest KPNTU, což může a což jest C — jeho] jeho obsaženo N, božím zaznamenáno T — tomu] tomu všemu T, vyn. C — 195 učiní to T — na něm] v něm U, na něm, co může N 196 přijme a oblíbí TN — Ale... Pane!« vyn. B — Ale] vyn. T — toto] což C — jest pak T, jest to C — Panel» Pane! Věz, že toto C — 197 vésti] vyn. K, vésti a činiti C, vede-li to U — podlé] vedlé KPRONT — vedlé vůle boží a C — «než) ne BKPU — 198 se komu zdá] jest se komu líbilo U — zdá] zdá činiti K, líbí R, zdá a vidí TN — onen sobě ... opět jiný maje pověry U — onen] tento N — jiný zákon] onen zákon KPC, zákon R, tento zákon N — onen] vyn. N — [opět] vyn. KPRC, jiný N, taky C — 199 nedbati] nedbají BU, nic nedbati T, žádného pozoru nemíti N — vše ť] však U řéci KPRONT, tak říci U — 200 188 Podle Jana 17, 4 — 189 Filip. 2, 8 —
Strana 301
301 Otce mého.« Tu ť jest Pán položil spasení, «tu! n A jakož tu B 390 jest spasení v činění vuole boží, tak ť jest zatracení v své vuoli; jako dí svatý Bernart: »Co jest peklo? Svá vuole, neb žádná věc člověka nezavede do pekla, než svá vuole«. A co jest 205 těch, milý Bože, falešných prorokuov, ješto vedlé své vuole lidu ukazují spasení a vuoli se boží protiví, zákonu jeho a čtení sva- tému! A lid slepý poslúchá, ješto správě» ihned odporně vedau proti zákonu božímu řkúc: »Tuto na paut puojdeš!« — a Buoh dí: »Když se modlíš, vejdi v skrýš, uzavíraj se!« — tož ť 210 odporné! A kto by to vypravil, co toho bývá! Dí [potom] dále Pán po tomto čtení: »Mnozí budú mi říci v ten den, totiž v den súdný: »Pane, však jsme ve jménu tvém prorokovali a ve jméno tvé jsmy dábly vymítali a sve jméno tvé mnohé jsme divy činili.« Tehdy vyznám jim, že jsem nikdy 215 neznal vás; odejdětež ode mne, jenž činíte nepravost?!« — Tuto Pán praví, že ne ke všem se znáti bude, kteří jsú divy činili; ješto] an U — nepřijme] nenechá bez pokuty N, nepřijímá U — 201 mého] jeho U — položil] založil C — «tul vyn. BRTU — 202 v činění? učinění BK, v učinění R — boží] jeho KPNT — jest pak R, jest tu TN — v své vuoli učinění vuole své B, svau vůli činiti T — v své] své R — 203 mluví N, praví T — Co jest peklo?] Peklo nic jiného není než N — peklo? Svá vuole] svá vuole? Nic jiného než peklo: přestaň vuole, a pekla nebude K, I odpovídaje praví, že jest (!) C — 204 nezavede spíše C — než] jako C — než svá vuole] jen toliko požívání své vůle T — 205 těch lidí C — ješto] ještě (!) N, ješto jen C, an U — lidu] vyn. PT, lidem NC — 206 spasení tu, kdež ho není T — zjevně protiví a NC — jeho] vyn. C, jeho odpírají N - 207 voslepenej C — jich poslúchá K — ješto] — an U — «právě vyn. B — ihned] vyn. U — lid vedau KPCNT 208 řkúc] řiekajíc K, Prý PON, Au, praví T, vyn. RU — Buoh] Pán U — 209 praví PCNT — v skrýš] do pokojíka svého (vyn. C) TC, do skrejší a U — se] se tam«, totiž v srdci svém od zlejch myšlení a žádostí C — to ť jest TU — 210 odporně N, odporné proti jejich učení a kázaní C — vypravil] vymluvil N, vše mohl vypraviti T — bývá v tomto lidu zave- deném N — 211 [potom] vyn. KPONTU — Pán] vyn. RU, Pán Bůh C — po tomto] ve PN, v svatém T, svaté U — svatém čtení C — budú mi říci] mi řkau (řeknau N) PN, mi dějí T, mi budau mluviti U — 212 totiž] to jest T — totiž .. . súdný] vyn. RU — ten den C — Pane, Pane KPCNTU — sme my TC — 213 jménu tvém PRCNTU — ve jméno tvé vyn. B, ve jménu tvém PRCNT — 214 vyznám] vypoví RU — 215 vás] jich C — odejdětež odstuptež K — ode mne všichni C — «jenž ... nepravost? činitelé nepravosti B — jenž] vyn. T — 216 Pán] drahý Pán K, vyn. C — 209 Mat. 6, 6 —
301 Otce mého.« Tu ť jest Pán položil spasení, «tu! n A jakož tu B 390 jest spasení v činění vuole boží, tak ť jest zatracení v své vuoli; jako dí svatý Bernart: »Co jest peklo? Svá vuole, neb žádná věc člověka nezavede do pekla, než svá vuole«. A co jest 205 těch, milý Bože, falešných prorokuov, ješto vedlé své vuole lidu ukazují spasení a vuoli se boží protiví, zákonu jeho a čtení sva- tému! A lid slepý poslúchá, ješto správě» ihned odporně vedau proti zákonu božímu řkúc: »Tuto na paut puojdeš!« — a Buoh dí: »Když se modlíš, vejdi v skrýš, uzavíraj se!« — tož ť 210 odporné! A kto by to vypravil, co toho bývá! Dí [potom] dále Pán po tomto čtení: »Mnozí budú mi říci v ten den, totiž v den súdný: »Pane, však jsme ve jménu tvém prorokovali a ve jméno tvé jsmy dábly vymítali a sve jméno tvé mnohé jsme divy činili.« Tehdy vyznám jim, že jsem nikdy 215 neznal vás; odejdětež ode mne, jenž činíte nepravost?!« — Tuto Pán praví, že ne ke všem se znáti bude, kteří jsú divy činili; ješto] an U — nepřijme] nenechá bez pokuty N, nepřijímá U — 201 mého] jeho U — položil] založil C — «tul vyn. BRTU — 202 v činění? učinění BK, v učinění R — boží] jeho KPNT — jest pak R, jest tu TN — v své vuoli učinění vuole své B, svau vůli činiti T — v své] své R — 203 mluví N, praví T — Co jest peklo?] Peklo nic jiného není než N — peklo? Svá vuole] svá vuole? Nic jiného než peklo: přestaň vuole, a pekla nebude K, I odpovídaje praví, že jest (!) C — 204 nezavede spíše C — než] jako C — než svá vuole] jen toliko požívání své vůle T — 205 těch lidí C — ješto] ještě (!) N, ješto jen C, an U — lidu] vyn. PT, lidem NC — 206 spasení tu, kdež ho není T — zjevně protiví a NC — jeho] vyn. C, jeho odpírají N - 207 voslepenej C — jich poslúchá K — ješto] — an U — «právě vyn. B — ihned] vyn. U — lid vedau KPCNT 208 řkúc] řiekajíc K, Prý PON, Au, praví T, vyn. RU — Buoh] Pán U — 209 praví PCNT — v skrýš] do pokojíka svého (vyn. C) TC, do skrejší a U — se] se tam«, totiž v srdci svém od zlejch myšlení a žádostí C — to ť jest TU — 210 odporně N, odporné proti jejich učení a kázaní C — vypravil] vymluvil N, vše mohl vypraviti T — bývá v tomto lidu zave- deném N — 211 [potom] vyn. KPONTU — Pán] vyn. RU, Pán Bůh C — po tomto] ve PN, v svatém T, svaté U — svatém čtení C — budú mi říci] mi řkau (řeknau N) PN, mi dějí T, mi budau mluviti U — 212 totiž] to jest T — totiž .. . súdný] vyn. RU — ten den C — Pane, Pane KPCNTU — sme my TC — 213 jménu tvém PRCNTU — ve jméno tvé vyn. B, ve jménu tvém PRCNT — 214 vyznám] vypoví RU — 215 vás] jich C — odejdětež odstuptež K — ode mne všichni C — «jenž ... nepravost? činitelé nepravosti B — jenž] vyn. T — 216 Pán] drahý Pán K, vyn. C — 209 Mat. 6, 6 —
Strana 302
302 a my pak, bídní lidé, najvíce k divuom hledíme, víc než k zá- konu božímu «a ke čtení svatému. Nebo» to jest povaha pekelníkuov [a nevěřících], k divuom hleděti, a jest nedověra 220 k Bohu; ale volení ť boží, «ti ť nehledie k divuom, ale mají dosti na zákonu božím. Nebo divové, ač se nejednú vpravdě díti budú, ale ďáblovým jednáním budú se díti. Jako za Joba oheň sstúpil s nebe a spálil jeho syny a dcery: div byl, ale dábel jej zjednal. «Tak ještě i těchto časuov dábel «činí nejednú 225 divy skrze své údy a skrze předchuoze Antikristovy. Nebo «tak doktorové praví, že sú již divové přeneseni na Antikrista a na jeho údy, nebo, když koli chtí lidé odvoditi od pravdy, kteráž jest v zákoně božím založena, vždycky jsú to falešní divové za nepraví» a dábel je jedná skrze své údy. Jako u příkladě, kdyby 230 kto pravil, že se Pán Ježíš nenarodil z Panny Marie, a toho divy dovodil, a by se pak divové vpravdě dáli, ale že by těmi divy «lži dovodil a od pravdy odvodil ga od viery, byli by to divové falešní, neb jest to naše pravá pravda z zákona božieho praví] oznamuje T — nej nebude T — bude] vyn. T — kdož PRCTU 218 a ke .. . svatému vyn. B - «Nebo? A B - to] ta N — 219 peklníků N — [a nevěřících] vyn. KPRCNTU — hleděti více C — 219—220 a jest. .. k Bohu) vyn. B — 219 nedověra] nedůvěrnost N, nevěra T — 220 «ti ... ale vyn. B — ale než N — 221 na] na tom, na U — ačže R — 222 ale mnohdykráte N — ale ... se díti] vyn. K — budú se díti] to bude U — díti] působiti N, díti a konati T. — Joba] času sva- tého Joba čteme, že N — 223 jeho] jemu PTU, vyn. N, mu mnoho tisícův ovec a potom mu zbil C — dcery zbil (+ je N) KPTN — div to TU, a to veliký div N — ale] a U — 224 jej] jest je (!) P — zjednal] zjednal a dáblovým jednáním se to dálo K, jednal POU, spůsobil N, působil T — Tak ještě vyn. B — (čini jedná B — 225—229 a skrze předchuoze ... údy] písař v B zapomněl napsati, poznal to však, udělal na tomtomístě znamení, totéž dole na stránce a vepsal tam drobnějším písmem tuto část — 225 před- choze KP — «tak vyn. B, tak svatí N — 226 již] vyn. C — 226—227 — Antikrista . .. jeho] vyn. KC — 227 jeho] vyn. P, Antikristovy RNU audy Antikristovy (+ a na samého Antikrista C) KPC — pravdy boží ČN — 228 božím] Páně N — založena a poznamenána N — 228—229 jsú to ... údy] to skrze falešné a nepravé své audy ďábel jedná U 228 to] tu T, vyn. C - a nepraví vyn. BN — 229 jedná] působí N - u příkladě] vyn. U, v příkladě mluvě N — 230 Ježíš) Kristus U — blaho- slavené Panny N — divy] zázraky N — 231 kdyby dovodil C — se] vyn. P — pak] vyn. U — 232 «lži zli (!) B, zlé (!) C — dovodil] potvrzoval N — pravdy] víry PNT, pravdy boží C — odvodil] vyn. (!) T — ga od 222 Podle Joba I, 19 —
302 a my pak, bídní lidé, najvíce k divuom hledíme, víc než k zá- konu božímu «a ke čtení svatému. Nebo» to jest povaha pekelníkuov [a nevěřících], k divuom hleděti, a jest nedověra 220 k Bohu; ale volení ť boží, «ti ť nehledie k divuom, ale mají dosti na zákonu božím. Nebo divové, ač se nejednú vpravdě díti budú, ale ďáblovým jednáním budú se díti. Jako za Joba oheň sstúpil s nebe a spálil jeho syny a dcery: div byl, ale dábel jej zjednal. «Tak ještě i těchto časuov dábel «činí nejednú 225 divy skrze své údy a skrze předchuoze Antikristovy. Nebo «tak doktorové praví, že sú již divové přeneseni na Antikrista a na jeho údy, nebo, když koli chtí lidé odvoditi od pravdy, kteráž jest v zákoně božím založena, vždycky jsú to falešní divové za nepraví» a dábel je jedná skrze své údy. Jako u příkladě, kdyby 230 kto pravil, že se Pán Ježíš nenarodil z Panny Marie, a toho divy dovodil, a by se pak divové vpravdě dáli, ale že by těmi divy «lži dovodil a od pravdy odvodil ga od viery, byli by to divové falešní, neb jest to naše pravá pravda z zákona božieho praví] oznamuje T — nej nebude T — bude] vyn. T — kdož PRCTU 218 a ke .. . svatému vyn. B - «Nebo? A B - to] ta N — 219 peklníků N — [a nevěřících] vyn. KPRCNTU — hleděti více C — 219—220 a jest. .. k Bohu) vyn. B — 219 nedověra] nedůvěrnost N, nevěra T — 220 «ti ... ale vyn. B — ale než N — 221 na] na tom, na U — ačže R — 222 ale mnohdykráte N — ale ... se díti] vyn. K — budú se díti] to bude U — díti] působiti N, díti a konati T. — Joba] času sva- tého Joba čteme, že N — 223 jeho] jemu PTU, vyn. N, mu mnoho tisícův ovec a potom mu zbil C — dcery zbil (+ je N) KPTN — div to TU, a to veliký div N — ale] a U — 224 jej] jest je (!) P — zjednal] zjednal a dáblovým jednáním se to dálo K, jednal POU, spůsobil N, působil T — Tak ještě vyn. B — (čini jedná B — 225—229 a skrze předchuoze ... údy] písař v B zapomněl napsati, poznal to však, udělal na tomtomístě znamení, totéž dole na stránce a vepsal tam drobnějším písmem tuto část — 225 před- choze KP — «tak vyn. B, tak svatí N — 226 již] vyn. C — 226—227 — Antikrista . .. jeho] vyn. KC — 227 jeho] vyn. P, Antikristovy RNU audy Antikristovy (+ a na samého Antikrista C) KPC — pravdy boží ČN — 228 božím] Páně N — založena a poznamenána N — 228—229 jsú to ... údy] to skrze falešné a nepravé své audy ďábel jedná U 228 to] tu T, vyn. C - a nepraví vyn. BN — 229 jedná] působí N - u příkladě] vyn. U, v příkladě mluvě N — 230 Ježíš) Kristus U — blaho- slavené Panny N — divy] zázraky N — 231 kdyby dovodil C — se] vyn. P — pak] vyn. U — 232 «lži zli (!) B, zlé (!) C — dovodil] potvrzoval N — pravdy] víry PNT, pravdy boží C — odvodil] vyn. (!) T — ga od 222 Podle Joba I, 19 —
Strana 303
303 a jest naše viera", že se jest Pán Ježíš narodil z Panny Marie. 235 Též i o jiných pravdách v zákoně božím položených. Jako, po- mníte-li onoho Kapistra «n»a, nepří i tele božího a jeho pravdy B 391 a této země «české», ješto jezdil po okolních zemích — v Uhřích, v Polště, v Slezéch, v Rakúséch, v Moravě i jinde —, búře proti této zemi, tupě a haněje tu pravdu, v zákoně božiem 240 za loženú, samým Bohem vydanú, učiněnú a přikázanú, přijímaní těla a krve Pána Ježíše pod obojí způsobú, tomu se protivě a od toho klid veda? I o divy se pokúšel. Ale že jest od pravdy těmi divy vedl, ti divové byli jsú falešní a lživí a dábel jest je jednal, aby tudy lidi svodil. Nebo, nemuož-li ť dábel sám lidi «mnoho- 245 krát» svésti a na víře zviklati, ale své t údy napraví, aby «tudy» lidi o jich duše zavedl. «Tak ť jest chytrý dábel Neb ť on vie, dábel, že ť se tú drahú krví jeho království ruší ga kazí, i «jest toho velmi pilen, aby lidem v uošklivost uvedl jich spasení ka» aby svého rúcha nezbělovali ve krvi Beránka. viery vyn. BPNT — 233—234 «pravá ... viera víra pravá B — 233 z] vyn. U — 234 jest] vyn. K — viera křesťanská N — drahý Pán T — Maric] vyn. PNT — 235 položených] vyn. U — pomníte-li] pomní-li z vás kdo N — 236 Kapistrama (!) B — svaté pravdy TNC — té C — 237 české) vyn. B — ješto] an U — Auhřích C — 238 Slezéchj Slísku P, Slízště R, Slezsku NTU, Slízsku C — v Moravě i jinde vyn. B — bauřku čině N, a bauřil se U — 239 zemi české C, zemi pokojné N — tupí PR — hanějí R — tuto C — pravdu boží UT, pravdu velebnau N — 239—240 v zákoně... přikázanú Bohem ustavenú a v zákoně jeho položenú B — 239 božiem] jeho TU — 240 položenau NT — samým Bohem] a věrným U — přikázanau z přikázaní T — přijímáním R, o při- jímání N, přijímati U — 241 tělo a krev U — Pána] drahého K, Pána našeho NU — Ježíše Krista RNTU — protiví RCU — 242 lid» vyn. B — vedau RU — pravdy boží N — 243 vedl] odvodil T, odvozoval N — falešní a] vyn. U — šatan T — jest je jednal] je skrze něho působil N — 244 lidi zviklal a PNT — od víry svedl T — lidi] vyn. U — mnoho- kráty druhdy B, vyn. TU — 245 a na víře ... napraví] ale pošle své audy U — u víře N — «své ť svět (!) BKR — napraví] napraví a na- strojí K, na to napraví C, nastrojí N — 246 «tudy) skrze ně B — Ko jich duše vyn. B — zavedl] připravil TN — 246—247 Tak... vie, ďábel a od té pravdy svedl. Zná ť ďábel dobře B — 246 on chytrý U, chytrý a lstivý TN, chytrý [a mocný] K — 247 on to N — vie a zná T - ďábel vyn. RNTU — krví náramně KRC — 248 a kazí vyn. BPU — i] protož T, i protož N — «jest... uvedl hledí ji v uošklivost lidem uvésti, jenž jest B — uvedl dal C — 249 a vyn. BR — ne- zbielili KPRONTU — nevinného Beránka KC, Beránkově PRTU, Berán- 236 Viz pozn. v I. díle str. 838 k ř. 282 —
303 a jest naše viera", že se jest Pán Ježíš narodil z Panny Marie. 235 Též i o jiných pravdách v zákoně božím položených. Jako, po- mníte-li onoho Kapistra «n»a, nepří i tele božího a jeho pravdy B 391 a této země «české», ješto jezdil po okolních zemích — v Uhřích, v Polště, v Slezéch, v Rakúséch, v Moravě i jinde —, búře proti této zemi, tupě a haněje tu pravdu, v zákoně božiem 240 za loženú, samým Bohem vydanú, učiněnú a přikázanú, přijímaní těla a krve Pána Ježíše pod obojí způsobú, tomu se protivě a od toho klid veda? I o divy se pokúšel. Ale že jest od pravdy těmi divy vedl, ti divové byli jsú falešní a lživí a dábel jest je jednal, aby tudy lidi svodil. Nebo, nemuož-li ť dábel sám lidi «mnoho- 245 krát» svésti a na víře zviklati, ale své t údy napraví, aby «tudy» lidi o jich duše zavedl. «Tak ť jest chytrý dábel Neb ť on vie, dábel, že ť se tú drahú krví jeho království ruší ga kazí, i «jest toho velmi pilen, aby lidem v uošklivost uvedl jich spasení ka» aby svého rúcha nezbělovali ve krvi Beránka. viery vyn. BPNT — 233—234 «pravá ... viera víra pravá B — 233 z] vyn. U — 234 jest] vyn. K — viera křesťanská N — drahý Pán T — Maric] vyn. PNT — 235 položených] vyn. U — pomníte-li] pomní-li z vás kdo N — 236 Kapistrama (!) B — svaté pravdy TNC — té C — 237 české) vyn. B — ješto] an U — Auhřích C — 238 Slezéchj Slísku P, Slízště R, Slezsku NTU, Slízsku C — v Moravě i jinde vyn. B — bauřku čině N, a bauřil se U — 239 zemi české C, zemi pokojné N — tupí PR — hanějí R — tuto C — pravdu boží UT, pravdu velebnau N — 239—240 v zákoně... přikázanú Bohem ustavenú a v zákoně jeho položenú B — 239 božiem] jeho TU — 240 položenau NT — samým Bohem] a věrným U — přikázanau z přikázaní T — přijímáním R, o při- jímání N, přijímati U — 241 tělo a krev U — Pána] drahého K, Pána našeho NU — Ježíše Krista RNTU — protiví RCU — 242 lid» vyn. B — vedau RU — pravdy boží N — 243 vedl] odvodil T, odvozoval N — falešní a] vyn. U — šatan T — jest je jednal] je skrze něho působil N — 244 lidi zviklal a PNT — od víry svedl T — lidi] vyn. U — mnoho- kráty druhdy B, vyn. TU — 245 a na víře ... napraví] ale pošle své audy U — u víře N — «své ť svět (!) BKR — napraví] napraví a na- strojí K, na to napraví C, nastrojí N — 246 «tudy) skrze ně B — Ko jich duše vyn. B — zavedl] připravil TN — 246—247 Tak... vie, ďábel a od té pravdy svedl. Zná ť ďábel dobře B — 246 on chytrý U, chytrý a lstivý TN, chytrý [a mocný] K — 247 on to N — vie a zná T - ďábel vyn. RNTU — krví náramně KRC — 248 a kazí vyn. BPU — i] protož T, i protož N — «jest... uvedl hledí ji v uošklivost lidem uvésti, jenž jest B — uvedl dal C — 249 a vyn. BR — ne- zbielili KPRONTU — nevinného Beránka KC, Beránkově PRTU, Berán- 236 Viz pozn. v I. díle str. 838 k ř. 282 —
Strana 304
304 250 A tento lid slepý, opuštěný od Boha, hned k divuom hotov: »A, á, tam divy činie a mrtvé křiesé!«, — nu, tam rauče! Zvědí ť, kteříž jsú odstupovali, i s ním, že ť se k nim milý Buoh nepřizná! Nedím ť, by ť on v pekle byl, ale nekál-li ť se jest toho, nikoli ť bez pomsty nebude, že jest divy činil! Proto-li sú měli Boha za- 255 přieti? Ano Jidáš divy činil, a proto v pekle jest! Dajž nám milý Buoh, aby nás nižádný falešný prorok nesvedl! Amen. * kové N — 250 voslepenej C — milého Boha C — 250—251 gA... rauče! běží jako slepí a od pravdy odstupují B — A, á] Au, praví T, Ó, prý N — 251 tam a tuto CU — mrtvé tam C — nu] ihned T, nuž NU — rauče) libitě RCU, běží NT — 252 kdo ť PCNT — odstupovali od té drahé pravdy C - is ním] vyn. T — 252 -255 ním ... zapřieti? tím Kapistran em (ps. Kapistramem!) B — 252 ním] nimi KU — nepřizná i s tím, který takové divy činil T — 253 Nepravím K, Nepravím ť, že T — on] vyn. KT — byl, ten mnich K — nekál-li... toho] nečinil-li ť jest pokání za to C — nekál-li ť by se U — jest] vyn. U — z toho U — 254 nebude] nenie a nebude na věky K — měli] měli od Boha odstaupiti a RU — za- příti a od víry odstupovati C — 255 Ano i T, An U — a] avšak RU — a proto .. . jest] vyn. PN — jest hoří a bude hořeti na věky C — 255—256 (Dajž... Amen? A teď ve čtení se pokládá, že jsú divy činili. Dajž, milý Bože, abychom se těch falešných prorokuov uvarovati mohli! B, I dýž(!) nám to, milý Bože, aby nás žádnej falešnej prorok nesvedl od tvé svaté a drahé pravdy, v níž nám dej svatau stálost a v ní setrvání zde v tvé milosti a potom v nebeském království na věky! Amen T — 255 nám vyn. PN, nám to RCU — 256 milý, drahý Pane RU — Bože RUN — prorok od pravdy poznalé RU — nesvedl, nýbrž (ale U) rač nám dáti, abychom se v ní vždy více (+ a více R) utvrzovali a upevňovali RU, nesvedl! Pomáhejž nám toho, milostivej, drahej Pane Ježíši ukřižovanej! — C — Amen vyn. PN
304 250 A tento lid slepý, opuštěný od Boha, hned k divuom hotov: »A, á, tam divy činie a mrtvé křiesé!«, — nu, tam rauče! Zvědí ť, kteříž jsú odstupovali, i s ním, že ť se k nim milý Buoh nepřizná! Nedím ť, by ť on v pekle byl, ale nekál-li ť se jest toho, nikoli ť bez pomsty nebude, že jest divy činil! Proto-li sú měli Boha za- 255 přieti? Ano Jidáš divy činil, a proto v pekle jest! Dajž nám milý Buoh, aby nás nižádný falešný prorok nesvedl! Amen. * kové N — 250 voslepenej C — milého Boha C — 250—251 gA... rauče! běží jako slepí a od pravdy odstupují B — A, á] Au, praví T, Ó, prý N — 251 tam a tuto CU — mrtvé tam C — nu] ihned T, nuž NU — rauče) libitě RCU, běží NT — 252 kdo ť PCNT — odstupovali od té drahé pravdy C - is ním] vyn. T — 252 -255 ním ... zapřieti? tím Kapistran em (ps. Kapistramem!) B — 252 ním] nimi KU — nepřizná i s tím, který takové divy činil T — 253 Nepravím K, Nepravím ť, že T — on] vyn. KT — byl, ten mnich K — nekál-li... toho] nečinil-li ť jest pokání za to C — nekál-li ť by se U — jest] vyn. U — z toho U — 254 nebude] nenie a nebude na věky K — měli] měli od Boha odstaupiti a RU — za- příti a od víry odstupovati C — 255 Ano i T, An U — a] avšak RU — a proto .. . jest] vyn. PN — jest hoří a bude hořeti na věky C — 255—256 (Dajž... Amen? A teď ve čtení se pokládá, že jsú divy činili. Dajž, milý Bože, abychom se těch falešných prorokuov uvarovati mohli! B, I dýž(!) nám to, milý Bože, aby nás žádnej falešnej prorok nesvedl od tvé svaté a drahé pravdy, v níž nám dej svatau stálost a v ní setrvání zde v tvé milosti a potom v nebeském království na věky! Amen T — 255 nám vyn. PN, nám to RCU — 256 milý, drahý Pane RU — Bože RUN — prorok od pravdy poznalé RU — nesvedl, nýbrž (ale U) rač nám dáti, abychom se v ní vždy více (+ a více R) utvrzovali a upevňovali RU, nesvedl! Pomáhejž nám toho, milostivej, drahej Pane Ježíši ukřižovanej! — C — Amen vyn. PN
Strana 305
Neděle devátá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla v 1. k Korintóm v KX. kapitole. Bratří! Nebývajme žádostiví zlých věcí, jakožto i oni žádali jsú. Aniž modláři učiněni 5bývajme, jako někteří z nich, jakož psánojest: »Sedl jest lid, aby jedli a pili, a vstali jsú, aby brali«. Anižsmilněme, jako někteří z nichsmil- nili jsú, a padlo jich jeden den třimezcítma tisícuov. Aniž pokúšejme Krista, jako někteří roz nich pokúšeli jsú, a od haduov jsú zhynuli. Aniž repcete, jako někteří z nich reptali jsú, a zahynuli jsú od záhubce. Ale tyto všecky vějci v podobenství jsú se jim přiházely, ale B 392 napsány jsú k trestání našemu, v kteréžto 15končiny světa přišly jsú. Protož, kto se do- mnívá, že by stál, viziž, aby nepadl. Pokušení vás nezachvacuj, jediné lidské. Ale věrnýť jest Pán Buoh, že ť nedopustí vás pokúšeti nad to, 1 po svaté Trojici) vyn. U — 2—20 Epištola ... snésti] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KCN - v 1. vyn. B — k] vyn. C — X. první (!) B — kapitole] vyn. N — 3 Nebývajme] Mnozi z otců našich nelíbili se Bohu, neb sau poraženi na paušti. Ty pak věci za příklady nám byly, abychom my nebyli U — zlých věcí] zlého P — 4—20 Aniž ... prospěch] Konec U — 4 modlo- služebníci KCNT — učiněni] vyn. NT — 5 bývajte P — napsáno TN — 6 Sedl jest] Posadil se PONT — aby jedli a pili] jísti a píti T, aby jedl a pil NC — sú [tancovati a] K — 6—7 aby hráli] hráti K, aby tancovali PC, hráti aneb (a N) tancovati TN — 7—8 smilnili jsú] vyn. N — 8 padlo] zbito C — jednoho dne TN — čtyřmecítma C — 12 zhynuli KT — zhúbce KPCNT — Ale] A KC — 12—13 Ale ... věci] Toto ť pak všecko P — 13 v podobenství] u figuře KPCNT — jsú ... přiházely] dálo se jim P — přiházely] přihodily C, staly T - ale] a TN — 14 napsáno jest P — trestání] polepšení P, napomenutí C — 14—15 v kteréžto . . . jsú] vyn. C, kteří sme již na konci světa PNT — 16 že by stál] státi KN — viziž] hlediž C — 17 věrný] v K přepsáno později v [svatý] — 18 že t) kterýž KP, 3 nn. 1. Kor. 10, 6—13. Rokycanova Postilla. 20
Neděle devátá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla v 1. k Korintóm v KX. kapitole. Bratří! Nebývajme žádostiví zlých věcí, jakožto i oni žádali jsú. Aniž modláři učiněni 5bývajme, jako někteří z nich, jakož psánojest: »Sedl jest lid, aby jedli a pili, a vstali jsú, aby brali«. Anižsmilněme, jako někteří z nichsmil- nili jsú, a padlo jich jeden den třimezcítma tisícuov. Aniž pokúšejme Krista, jako někteří roz nich pokúšeli jsú, a od haduov jsú zhynuli. Aniž repcete, jako někteří z nich reptali jsú, a zahynuli jsú od záhubce. Ale tyto všecky vějci v podobenství jsú se jim přiházely, ale B 392 napsány jsú k trestání našemu, v kteréžto 15končiny světa přišly jsú. Protož, kto se do- mnívá, že by stál, viziž, aby nepadl. Pokušení vás nezachvacuj, jediné lidské. Ale věrnýť jest Pán Buoh, že ť nedopustí vás pokúšeti nad to, 1 po svaté Trojici) vyn. U — 2—20 Epištola ... snésti] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KCN - v 1. vyn. B — k] vyn. C — X. první (!) B — kapitole] vyn. N — 3 Nebývajme] Mnozi z otců našich nelíbili se Bohu, neb sau poraženi na paušti. Ty pak věci za příklady nám byly, abychom my nebyli U — zlých věcí] zlého P — 4—20 Aniž ... prospěch] Konec U — 4 modlo- služebníci KCNT — učiněni] vyn. NT — 5 bývajte P — napsáno TN — 6 Sedl jest] Posadil se PONT — aby jedli a pili] jísti a píti T, aby jedl a pil NC — sú [tancovati a] K — 6—7 aby hráli] hráti K, aby tancovali PC, hráti aneb (a N) tancovati TN — 7—8 smilnili jsú] vyn. N — 8 padlo] zbito C — jednoho dne TN — čtyřmecítma C — 12 zhynuli KT — zhúbce KPCNT — Ale] A KC — 12—13 Ale ... věci] Toto ť pak všecko P — 13 v podobenství] u figuře KPCNT — jsú ... přiházely] dálo se jim P — přiházely] přihodily C, staly T - ale] a TN — 14 napsáno jest P — trestání] polepšení P, napomenutí C — 14—15 v kteréžto . . . jsú] vyn. C, kteří sme již na konci světa PNT — 16 že by stál] státi KN — viziž] hlediž C — 17 věrný] v K přepsáno později v [svatý] — 18 že t) kterýž KP, 3 nn. 1. Kor. 10, 6—13. Rokycanova Postilla. 20
Strana 306
306 než byšte mohli snésti; ale učiní ť s pokušením 20prospěch, abyšte mohli snésti. Čtení svatého Lukáše v XVI. kapitole. Za onoho času pověděl Ježíš učedlníkóm svým podobenství toto: »Člověk jeden byl bohatý, kterýž měl vladaře; a ten obžalován 25jest před ním, jako by rozptyloval dobré věci jeho. I povolal jest jeho a řekljemu: »Cotosly- ším o tobě? Vydajž počet z vladařství tvého; neb již nebudeš moci vládnúti.« I řekl jest vla- dař sámksobě: »Coučiním? že pán muoj odjímá 300de mne vladarství; kopati nemohu, žebrati se stydím. Vím, co učiním, aby, když sbudu ssazen s vladařství, přijali mě do domuov svých«. Protož, svolav všecky dlužníky pána svého, řekl jest prvnímu: »Kterak mnoho jsi 35dlužen pánu mému?« A on vetce: »Sto lahvic oleje«. I vetce jemu: »Vezmiž zápis tvuoj a seď brzo a napiš padesát!« Potom jinému vetce: jenž CN — nedopauští na vás, abyšte byli pokúšeni P — na vás C více nad to TNC — 19 než] což KP — byšte mohli] muožte PNT — snésti vyn. KP — ale také KPONT - s pokušením] v pokušení K — 20 snésti. Pán Bůh budiž s vámi! I s Duchem svým! N 21 Čtení ... Lukáše] Řeč tohoto svaténo čtení napsal svatý Lukáš N — svatého Lukáše] svaté, napsal svatý Lukáš U — XVII. (!) T — kapi- tole] Sláva tobě, Hospodine! N — 22—23 Za onoho ... toto] vyn. R — 22 V ten (onen P) čas KPONTU — řekl KPCNTU — 23 podobenství toto] vyn. U — 24 jenž PNT vladaře] šafáře U — 24—46 vladaře . . . stánkuov] vla (!) ctc. Vajklad R — 25 jest] byl C — před ním] u něho U — by] ten, ješto by U — rozpty- loval . . . věci] mrhal zbožie (statek U) KNU, rozmrhal statek PC, roz- ptýlil zboží T — 26—45 I povolal ... zhynuli] Konec U — 26 jeho] ho pán jeho KC -- vece K — 26—27 Co ... o tobě?] vyn. NT — 28 již viece KPCNT — řekl jest] dí P, vece C — 29 k] v KPNT — že] neb PON — odnímá NT — 31 budu bych B — 32 ssazen] zbaven P — s] vyn. P — domuov] stanův NT — 33 Protož] Tehdy K, I T, A tak N — povolav P - všecky dlužníky] jednohokaždého dlužníka P — 34 řekl jest] vece KC — jsi] vyn. K, jsi ty P — 35 vetce] řekl jemu (vyn. T) PT — lavic (!) KT — 36 řekl PNT — Vezma N — svuoj KPCNT — sedna KC, sedni N 37 brzo a] rychle KC, rychle a P — řekl PT — 38 A ty N — pak] vyn. 22 un. Luk. 16, 1—9.
306 než byšte mohli snésti; ale učiní ť s pokušením 20prospěch, abyšte mohli snésti. Čtení svatého Lukáše v XVI. kapitole. Za onoho času pověděl Ježíš učedlníkóm svým podobenství toto: »Člověk jeden byl bohatý, kterýž měl vladaře; a ten obžalován 25jest před ním, jako by rozptyloval dobré věci jeho. I povolal jest jeho a řekljemu: »Cotosly- ším o tobě? Vydajž počet z vladařství tvého; neb již nebudeš moci vládnúti.« I řekl jest vla- dař sámksobě: »Coučiním? že pán muoj odjímá 300de mne vladarství; kopati nemohu, žebrati se stydím. Vím, co učiním, aby, když sbudu ssazen s vladařství, přijali mě do domuov svých«. Protož, svolav všecky dlužníky pána svého, řekl jest prvnímu: »Kterak mnoho jsi 35dlužen pánu mému?« A on vetce: »Sto lahvic oleje«. I vetce jemu: »Vezmiž zápis tvuoj a seď brzo a napiš padesát!« Potom jinému vetce: jenž CN — nedopauští na vás, abyšte byli pokúšeni P — na vás C více nad to TNC — 19 než] což KP — byšte mohli] muožte PNT — snésti vyn. KP — ale také KPONT - s pokušením] v pokušení K — 20 snésti. Pán Bůh budiž s vámi! I s Duchem svým! N 21 Čtení ... Lukáše] Řeč tohoto svaténo čtení napsal svatý Lukáš N — svatého Lukáše] svaté, napsal svatý Lukáš U — XVII. (!) T — kapi- tole] Sláva tobě, Hospodine! N — 22—23 Za onoho ... toto] vyn. R — 22 V ten (onen P) čas KPONTU — řekl KPCNTU — 23 podobenství toto] vyn. U — 24 jenž PNT vladaře] šafáře U — 24—46 vladaře . . . stánkuov] vla (!) ctc. Vajklad R — 25 jest] byl C — před ním] u něho U — by] ten, ješto by U — rozpty- loval . . . věci] mrhal zbožie (statek U) KNU, rozmrhal statek PC, roz- ptýlil zboží T — 26—45 I povolal ... zhynuli] Konec U — 26 jeho] ho pán jeho KC -- vece K — 26—27 Co ... o tobě?] vyn. NT — 28 již viece KPCNT — řekl jest] dí P, vece C — 29 k] v KPNT — že] neb PON — odnímá NT — 31 budu bych B — 32 ssazen] zbaven P — s] vyn. P — domuov] stanův NT — 33 Protož] Tehdy K, I T, A tak N — povolav P - všecky dlužníky] jednohokaždého dlužníka P — 34 řekl jest] vece KC — jsi] vyn. K, jsi ty P — 35 vetce] řekl jemu (vyn. T) PT — lavic (!) KT — 36 řekl PNT — Vezma N — svuoj KPCNT — sedna KC, sedni N 37 brzo a] rychle KC, rychle a P — řekl PT — 38 A ty N — pak] vyn. 22 un. Luk. 16, 1—9.
Strana 307
307 »Ty pak co jsi dlužen pánu mému?« Jenž vetce: «Sto korcuov pšenice«. I vetce jemu: »Vezmi 40listy tvé a napiš osmdesát!« I pochválil jest pán vladaře nepravosti, že by opatrně učinil; neb synové tohoto světa opatrnější jsú nad syny světlosti v pokolení svém. Ijáť vám pra- vím: Čiňte sobě přátely z U mamony nepra- B393 45vosti, aby, když byšte zhynuli, přijali vás do věčných stánkuov.« Měli jsme dnes týden čtení svaté o falešných prorocích, kteříž přicházejí v ovčím rauše, a vnitř bývají vlcí hltaví. To jest ta nenasycená žádost lakomá, vlčí: hmatati, «dobývati 50 jakž jedno muož, vším loviti. Z toho ť přijde obžalování a lid gé) musí z toho těžký počet vydati, jakož okazuje dnešní čtení: »Člověk jeden [byl bohatý«, totiž] on, milý Pán Ježíš, jenž sám jediný byl bez hříchu a [velmi] bohatý; o němž d David: »Sláva a bohatství v domu jeho«. — »Kterýž měl vladaře«. V té 55 řeči svaté čtení dotýká cti a chvály člověka, nebo, ano u krále neb u knížat míti nějaký úřad «vysoký jest «čest TN — co jsi] kterak s' mnoho KONT — pánu mému] vyn. KPONT Jenžj A on C, Kterýžto NT — řekl PCT — 39 strychův PC — I] A on K, vyn. PNT — Dí P, Řekl NT, — Vezma KN — 40 své KPCT — a] vyn. KN — 41 nepravého NT — opatrně] před to napsáno později ne- T — 42—43 nad syny světlosti] nežli synové světla PC, synův světla NT — 43 I] Ale PC, A N — 44 z mamony] ze (z NT) zboží PNT — 45 vás] vyn. U — 46 stánkuov] příbytkuov K, stanův C, stanův. Výklad (+ na to svaté čtení T) PNT, stanů. Vejklad XLV. na svaté čtení U — 47 Aj, dnes tejden měli sme U — svaté) vyn. BP — 48 při- cházejí k vám RU —- (a) ale B — 49 a vlčí U — hmatati] vyn. T, shá- něti N — dobývati loviti B — 50 vším loviti honiti B, vším dobývati, loviti K, zboží světa tohoto T, vyn. PN — obžalování, jakož dnešní svaté čtení ukazuje TNC — 51 lid B — musíme U — počet Pánu Brhu C — vydati] dáti R — 51—52 jakož .. . čtení] vyn. CNT — 51 okazuje] vyn. (!) U — 52 čtenie svaté KRU — [byl bohatý, totiž] vyn. KRONT, to míní U — totiž] vyn. P — on, milý] vyn. U — Pán] vyn. KP — 53 jenž že on U — jeden U — byl] vyn. C — [velmi] vyn. KPRCNTU — o němž] jakož o něm C — svatý David K, David v žaltáři N — 54 Sláva] Chvála PN — jeho] takového R — Kterýž] A ten C, I, praví, jenž T, Prý, kterýž N — 55 svaté? vyn. B, svaténo R — vokazuje a dotýká K — každéno člověka KC — nebo vyn. BN — ano] vyn. RNTU — 56 krále zajisté N — knížete T, některého z knížat N — nějakový KU — 54 Podle Ž. 112, 3 — 20*
307 »Ty pak co jsi dlužen pánu mému?« Jenž vetce: «Sto korcuov pšenice«. I vetce jemu: »Vezmi 40listy tvé a napiš osmdesát!« I pochválil jest pán vladaře nepravosti, že by opatrně učinil; neb synové tohoto světa opatrnější jsú nad syny světlosti v pokolení svém. Ijáť vám pra- vím: Čiňte sobě přátely z U mamony nepra- B393 45vosti, aby, když byšte zhynuli, přijali vás do věčných stánkuov.« Měli jsme dnes týden čtení svaté o falešných prorocích, kteříž přicházejí v ovčím rauše, a vnitř bývají vlcí hltaví. To jest ta nenasycená žádost lakomá, vlčí: hmatati, «dobývati 50 jakž jedno muož, vším loviti. Z toho ť přijde obžalování a lid gé) musí z toho těžký počet vydati, jakož okazuje dnešní čtení: »Člověk jeden [byl bohatý«, totiž] on, milý Pán Ježíš, jenž sám jediný byl bez hříchu a [velmi] bohatý; o němž d David: »Sláva a bohatství v domu jeho«. — »Kterýž měl vladaře«. V té 55 řeči svaté čtení dotýká cti a chvály člověka, nebo, ano u krále neb u knížat míti nějaký úřad «vysoký jest «čest TN — co jsi] kterak s' mnoho KONT — pánu mému] vyn. KPONT Jenžj A on C, Kterýžto NT — řekl PCT — 39 strychův PC — I] A on K, vyn. PNT — Dí P, Řekl NT, — Vezma KN — 40 své KPCT — a] vyn. KN — 41 nepravého NT — opatrně] před to napsáno později ne- T — 42—43 nad syny světlosti] nežli synové světla PC, synův světla NT — 43 I] Ale PC, A N — 44 z mamony] ze (z NT) zboží PNT — 45 vás] vyn. U — 46 stánkuov] příbytkuov K, stanův C, stanův. Výklad (+ na to svaté čtení T) PNT, stanů. Vejklad XLV. na svaté čtení U — 47 Aj, dnes tejden měli sme U — svaté) vyn. BP — 48 při- cházejí k vám RU —- (a) ale B — 49 a vlčí U — hmatati] vyn. T, shá- něti N — dobývati loviti B — 50 vším loviti honiti B, vším dobývati, loviti K, zboží světa tohoto T, vyn. PN — obžalování, jakož dnešní svaté čtení ukazuje TNC — 51 lid B — musíme U — počet Pánu Brhu C — vydati] dáti R — 51—52 jakož .. . čtení] vyn. CNT — 51 okazuje] vyn. (!) U — 52 čtenie svaté KRU — [byl bohatý, totiž] vyn. KRONT, to míní U — totiž] vyn. P — on, milý] vyn. U — Pán] vyn. KP — 53 jenž že on U — jeden U — byl] vyn. C — [velmi] vyn. KPRCNTU — o němž] jakož o něm C — svatý David K, David v žaltáři N — 54 Sláva] Chvála PN — jeho] takového R — Kterýž] A ten C, I, praví, jenž T, Prý, kterýž N — 55 svaté? vyn. B, svaténo R — vokazuje a dotýká K — každéno člověka KC — nebo vyn. BN — ano] vyn. RNTU — 56 krále zajisté N — knížete T, některého z knížat N — nějakový KU — 54 Podle Ž. 112, 3 — 20*
Strana 308
308 vedlé světa, nadto býti úředníkem u krále svěčného?, Boha všemohúcího, jest veliká čest. A tím vladařem jest každý člověk; máš-li sukni nebo košili, vladařem jsi božím. Prvé, dokudž jest 60 člověk neshřešil, byl jest pánem nade všemi věomi. Nebo, když jest milý Buoh stvořil člověka, svolav všechna jiná stvoření — hovada, zvířata, ptactvo, ryby —, nad tím nade vším učinil jest «člověka pánem řka: »Panovati budeš timto všem věcem.« Nebo dokudž jest «člověk neshřešil, každá jest ho věc 65 poslušna byla, takže, kteréž koli věci zavolal k sobě», ihned k němu] šla. A tak by bylo i nám, když by byl Adam neshřešil. Rekl-li by onomu jelenu, an ve stu miléch: »Jelene, poď sem!« ihned by šel; a kterému by koli ptáku křekl», učinil by též. «Pakli by, přijda k vodě, které rybě řekl: »Pod sem!«, ihned 70 by šla A tak o jiných o všech věcech. A tak byl člověk pánem všech věcí]. Ale již jest vladařem, «když jest shřešil. Nebo ze všeho musíme počet vydati spřed Bohem», jakož teď «čtenie svaté) dí: »Vydaj počet vladařství tvého, neb již nebudeš «vysoký vyn. B — jest čest] vyn. (!) C — veliká čest T, čest a sláva N — (čest vedlé chvála podlé B — 57 podlé C — světa] běnu světského T — nadto] nadto pak KCT, mnohem více N úředníkem] vladařem KPRNTU — Kvěčného najvětčího, u B — 58 všemohúcího] nebeského RU — čest] čest a sláva N, sláva a poctivost T — člověk smrtedlný (vyn. C), nebo TC — 60 pánem všeno a RU — věcmi stvořenými T — 61 svolav] svolal CR (v R nejasné!), slovem (!) i U .. 62-63 učinil ... věcem!) vyn. (!) U — 63 člověka jej B, jej, člověka R — a řka jemu C — těmto KR, těmito P, nad těmito TNC — všemi včcmi PCNT — 64 Nebo? A B — «člověk vyn. B — 64—65 každá ... poslušna byla] všechno ho poslauchalo U — 64 ho] jemu N — 65 k sobě vyn. B, před sebe U — 66 [k němu] vyn. KPRNTU — šla] by C, šly U — tak] to RU — když vyn. K — by byl C — 67 onomul kterému N - jelenu] anjelu (!) — R — an] by bylo RU, an třebas C, vyn. N — sto RTU — míléch byl C 68 by koli] koli P, by U — Křeklo, aneb rybě B, řekli R, řek-li by N — učinil byl ihned by (+ šel aneb R) přiletěl RU, uposlechl N — též] vyn. RNU — 69—70 «Pakli . . . věcech vyn. B — 69 k vodě] které vodě R — k vodě ... řekl] které koli vodě a řekl by rybě U — které] které koliv R — 70 o jiných .. . věcech všecko jiné by tě poslauchalo U — věcech smysliti se má N — A tak byl] Byl jest tehdy N — byl člověk pánem] jest měl býti pánem každý člověk jako Adam, dokud ženy ne- uposlechl U — 71 [všech věcí] vyn. KPRCNTU — jest] vyn. PRU, zů- stává N — «když jest shřešil po shřešení B, po pádu T — když] protože N — 72 «před Bohem) Bohu stvoření, kteréhož užíváme B — ted toto KPNT, vyn. U — «čtenie svaté) vyn. B — 73 praví T — gz) vyn. 63 Podle I. M. 1, 28 —
308 vedlé světa, nadto býti úředníkem u krále svěčného?, Boha všemohúcího, jest veliká čest. A tím vladařem jest každý člověk; máš-li sukni nebo košili, vladařem jsi božím. Prvé, dokudž jest 60 člověk neshřešil, byl jest pánem nade všemi věomi. Nebo, když jest milý Buoh stvořil člověka, svolav všechna jiná stvoření — hovada, zvířata, ptactvo, ryby —, nad tím nade vším učinil jest «člověka pánem řka: »Panovati budeš timto všem věcem.« Nebo dokudž jest «člověk neshřešil, každá jest ho věc 65 poslušna byla, takže, kteréž koli věci zavolal k sobě», ihned k němu] šla. A tak by bylo i nám, když by byl Adam neshřešil. Rekl-li by onomu jelenu, an ve stu miléch: »Jelene, poď sem!« ihned by šel; a kterému by koli ptáku křekl», učinil by též. «Pakli by, přijda k vodě, které rybě řekl: »Pod sem!«, ihned 70 by šla A tak o jiných o všech věcech. A tak byl člověk pánem všech věcí]. Ale již jest vladařem, «když jest shřešil. Nebo ze všeho musíme počet vydati spřed Bohem», jakož teď «čtenie svaté) dí: »Vydaj počet vladařství tvého, neb již nebudeš «vysoký vyn. B — jest čest] vyn. (!) C — veliká čest T, čest a sláva N — (čest vedlé chvála podlé B — 57 podlé C — světa] běnu světského T — nadto] nadto pak KCT, mnohem více N úředníkem] vladařem KPRNTU — Kvěčného najvětčího, u B — 58 všemohúcího] nebeského RU — čest] čest a sláva N, sláva a poctivost T — člověk smrtedlný (vyn. C), nebo TC — 60 pánem všeno a RU — věcmi stvořenými T — 61 svolav] svolal CR (v R nejasné!), slovem (!) i U .. 62-63 učinil ... věcem!) vyn. (!) U — 63 člověka jej B, jej, člověka R — a řka jemu C — těmto KR, těmito P, nad těmito TNC — všemi včcmi PCNT — 64 Nebo? A B — «člověk vyn. B — 64—65 každá ... poslušna byla] všechno ho poslauchalo U — 64 ho] jemu N — 65 k sobě vyn. B, před sebe U — 66 [k němu] vyn. KPRNTU — šla] by C, šly U — tak] to RU — když vyn. K — by byl C — 67 onomul kterému N - jelenu] anjelu (!) — R — an] by bylo RU, an třebas C, vyn. N — sto RTU — míléch byl C 68 by koli] koli P, by U — Křeklo, aneb rybě B, řekli R, řek-li by N — učinil byl ihned by (+ šel aneb R) přiletěl RU, uposlechl N — též] vyn. RNU — 69—70 «Pakli . . . věcech vyn. B — 69 k vodě] které vodě R — k vodě ... řekl] které koli vodě a řekl by rybě U — které] které koliv R — 70 o jiných .. . věcech všecko jiné by tě poslauchalo U — věcech smysliti se má N — A tak byl] Byl jest tehdy N — byl člověk pánem] jest měl býti pánem každý člověk jako Adam, dokud ženy ne- uposlechl U — 71 [všech věcí] vyn. KPRCNTU — jest] vyn. PRU, zů- stává N — «když jest shřešil po shřešení B, po pádu T — když] protože N — 72 «před Bohem) Bohu stvoření, kteréhož užíváme B — ted toto KPNT, vyn. U — «čtenie svaté) vyn. B — 73 praví T — gz) vyn. 63 Podle I. M. 1, 28 —
Strana 309
309 moci vládnúti!« Nuže, u milí křesťané, velmě-li se toho počtu B 394 75 lekáme a bojíme a Kmnoho-li o to myslíme, abychom tak vládli, abychme mohli bez hanby z počtu vyjíti? Ba, rci: »A my na to i nepomyslíme, «nám ť jest vše rovno!« Ale pohleď na tyto tři osoby, kterak ť jsú se toho počtu bály a strachovaly, svatý Pavel, svatý David, svatý Job. Svatý Pavel říkal: »Ó, kterak jest hrozné 80 upadnúti v ruce Boha živého!« Nebo, by tu tisíce «katuové stálo a ty věděl, že tě mají na kusy rozsekati, méně by se bál, než když uzříš, hříšný člověče, hněvivého Boha, jehožto ruky nelze bude ujíti. Jako dí David: »Milý Pane! Bych vstúpil na nebe, tam jsi; a bych sstúpil do pekla, opět tam jsi svú mocí — nikdíž 85se nelze skrýti«. Pohlediž na Davida, jak tě se bál toho počtu, když říkal: »Ó milý Pane, nevcházej v saud s služebníkem tvým!« «Hle, kterak ť se jest toho počtu bál! Pohleď také i na Joba, jenž říkal: »A, á, milý Pane, zčetl jsi všecky cesty mé a ztezky mé znamenal jsi!« Nemějž péče» , nebude ť v zapome- B — svého R — 74 moci více PCNRU — křesťané, přistupme sami k sobě T — li my TN — (toho vyn. B — 75 «mnoho ... myslíme myslíme-li o to B — o to] o tom PN, na něj T, na to U — tak vládli, abychme] vyn. U — 76 abychme] jak bychom T — bez] z R — bez hanby] vyn. U — 77 i] ani RU, nic T, nikdy N, třebas ani C — «nám ... rovno vyn. B — rovné U — tyto řeči (!) a na tyto U — 78 se velmi N — 78—79 svatý Pavel... Job] vyn. PRNTU — 79 říkal] vyn. PN, praví T, říkával C — přehrozné KPCNT — 80 Boha živého] boží RU — «katuov králuov (!) B — 81 na tě stálo C — by věděl R, o tom věděl U, viděl TN — na tisíc (tisíce T) kusuov PNT — jich bál C — 82 než když vyn. P — než potom C — hříšný] vyn. K — moci a ruky C — nelze bude] nebude moci C — 83 bude] vyn. U — David svatý RCU — Když bych vstaupil PNT Bych já C — 84 ty tam PNCTU — vstaupil RCU — pekel C — 85 Opět pohled C — tohoto Davida svatého T — jak tě se] kterak se jest (+ on K) KRCTU, jak ť se jest PN — 86 Kkdyž vyn. BPT, kterak jest C — říkával NC, říkaje P, řka T — Ó] Och KC, Oh PR, vyn. NT — milý Pane) Hospodine N — nevcházejž a nevstupujž C — na saud K — 87 tvým] svým PRNT, tvým, neboť nebude před tebau spravedliv učiněn žádnej člověk živej C — Hle ... bál! vyn. BU — kterak] jak PRON - jest náramně T — také i] vyn. KPNT — 88 Joba svatého RTU — jenž on ť jest C, on takto K, vyn. PN, ten T — říkal] vyn. PN, říkával TC — A, á vyn. KCT, Ah R, Ó N, Ach U — jsi] sem K — 89 jsi] sem K — Nemějž péče? Neboj se B, Nebudeš-li pokání činiti C, Protož ty, křesťane, kdož 79 Žid. 10, 31 — 83 Podle Ž. 139, 8 - 86 Ž. 143, 2 — 88 Podle Joba 31, 4 —
309 moci vládnúti!« Nuže, u milí křesťané, velmě-li se toho počtu B 394 75 lekáme a bojíme a Kmnoho-li o to myslíme, abychom tak vládli, abychme mohli bez hanby z počtu vyjíti? Ba, rci: »A my na to i nepomyslíme, «nám ť jest vše rovno!« Ale pohleď na tyto tři osoby, kterak ť jsú se toho počtu bály a strachovaly, svatý Pavel, svatý David, svatý Job. Svatý Pavel říkal: »Ó, kterak jest hrozné 80 upadnúti v ruce Boha živého!« Nebo, by tu tisíce «katuové stálo a ty věděl, že tě mají na kusy rozsekati, méně by se bál, než když uzříš, hříšný člověče, hněvivého Boha, jehožto ruky nelze bude ujíti. Jako dí David: »Milý Pane! Bych vstúpil na nebe, tam jsi; a bych sstúpil do pekla, opět tam jsi svú mocí — nikdíž 85se nelze skrýti«. Pohlediž na Davida, jak tě se bál toho počtu, když říkal: »Ó milý Pane, nevcházej v saud s služebníkem tvým!« «Hle, kterak ť se jest toho počtu bál! Pohleď také i na Joba, jenž říkal: »A, á, milý Pane, zčetl jsi všecky cesty mé a ztezky mé znamenal jsi!« Nemějž péče» , nebude ť v zapome- B — svého R — 74 moci více PCNRU — křesťané, přistupme sami k sobě T — li my TN — (toho vyn. B — 75 «mnoho ... myslíme myslíme-li o to B — o to] o tom PN, na něj T, na to U — tak vládli, abychme] vyn. U — 76 abychme] jak bychom T — bez] z R — bez hanby] vyn. U — 77 i] ani RU, nic T, nikdy N, třebas ani C — «nám ... rovno vyn. B — rovné U — tyto řeči (!) a na tyto U — 78 se velmi N — 78—79 svatý Pavel... Job] vyn. PRNTU — 79 říkal] vyn. PN, praví T, říkával C — přehrozné KPCNT — 80 Boha živého] boží RU — «katuov králuov (!) B — 81 na tě stálo C — by věděl R, o tom věděl U, viděl TN — na tisíc (tisíce T) kusuov PNT — jich bál C — 82 než když vyn. P — než potom C — hříšný] vyn. K — moci a ruky C — nelze bude] nebude moci C — 83 bude] vyn. U — David svatý RCU — Když bych vstaupil PNT Bych já C — 84 ty tam PNCTU — vstaupil RCU — pekel C — 85 Opět pohled C — tohoto Davida svatého T — jak tě se] kterak se jest (+ on K) KRCTU, jak ť se jest PN — 86 Kkdyž vyn. BPT, kterak jest C — říkával NC, říkaje P, řka T — Ó] Och KC, Oh PR, vyn. NT — milý Pane) Hospodine N — nevcházejž a nevstupujž C — na saud K — 87 tvým] svým PRNT, tvým, neboť nebude před tebau spravedliv učiněn žádnej člověk živej C — Hle ... bál! vyn. BU — kterak] jak PRON - jest náramně T — také i] vyn. KPNT — 88 Joba svatého RTU — jenž on ť jest C, on takto K, vyn. PN, ten T — říkal] vyn. PN, říkával TC — A, á vyn. KCT, Ah R, Ó N, Ach U — jsi] sem K — 89 jsi] sem K — Nemějž péče? Neboj se B, Nebudeš-li pokání činiti C, Protož ty, křesťane, kdož 79 Žid. 10, 31 — 83 Podle Ž. 139, 8 - 86 Ž. 143, 2 — 88 Podle Joba 31, 4 —
Strana 310
310 90 nutí žádná věc, vše ť bude zečteno, najmenší myšlení zlé, ješto jsi mnohého zapomněl, vše ť bude zpomenuto!. Ale my se toho nebojíme. Svatý Jeronym říkával: »Jím-li, pím-li, spím-li, což koli činím, vždycky mi ta trúba v auších mých zní: Vstaňte, mrtví, poďte na saud!« Oh, co to bude přehrozný počet na tom 95 saudě! Divná jest věc, že my se toho nelekáme — neb jsme zatvrzeni. Jedne sami volení boží, ti ť sobě ten počet vážie a berú často před oči. Jakož dí svatý David: »Blahoslavený člověk, kterýž zpuosobuje řeči své k saudu!« Nebo na tom počtu již žádného neuslyší, jako die prorok, tu ť se již žádnými dary 100 ani prozbami neokojí. «Neb» David dí: »Tehdy bude jim mlu- viti v hněvu svém a v prchlivosti své zamútí je«. I dí: »Vydaj počet!« Z čeho? Ze trojího musíme vydati počet. Jedno, kterak jsi toho dobyl, čím jsi vládl; selhal-li jsi kdy, vy- věroval-li jsi, vypřisahal-li jsi který haléř, nedal-li jsi pravé B 395 tuto slyšíš o tom počtu, nemějž péče T, Ó člověče, pomysli na to, že U — 90 žádná] všeliká C — vše t však R, a U — pomyšlení T — 91 mnoho K, na mnohé U, mnohý mnohého T — zapomenul (+ a za hřích neměl C) PRONU — bude zpomenuto) se zpomane B — 92 toho nic T — ne- bojíme] málo bojíme C — Než svatý K, Ale svatý PCN — takto (ten ť K) jest řiekával KC — říkal PU — spím-li, chodím-li C — 93 aneb což K — jiného činím K — trauba hrozná NC — mých] vyn. KPNTU — 94 k saudu TONU — Ah KP, Ach TCN, Och U — to] tu PC — přehrozné K, pře- velmi hrozný T — počet dáti K — 95 97 «Divná ... oči ješto sami volení boží borau jej sobě před oči a váží B — 95 to věc CU — my] vyn. RU — nelekneme K, nelekáme! I, proto se toho nelekáme C — 96 velmi zatvrzeni v své zlosti C, zatvrzeni v zlosti N — Jedne] Toliko T — boží] vyn. RNU — ti ť sobě] vyn. PNT — váží předstírajíc C—berú jej sobě N — 97 oči své TC — svatý] vyn. KPCN — člověk] muž RU, ten člověk C — 98 způsobuje a připravují (!) C k saudu] před saudem, nebo na věky se nepohne C — Nebo] vyn. N — 99 žádného tu U — žádného neuslyší] nižádnej uslyšán nebude T — «jako .. . dary» žádnými dary se B — 99—100 žádnými . . . neokojí] k žádným prozbám neokojí ani k darům C — 100 neukojí PNTU, neobměkčí T — Neb Tak dí Písmo. A svatý B, A (vyn. R) svatý RU — praví T — k nim T — 101 v hněvu svém a] vyn. RU — prchlivosti] prchání KP — své] svém KP (ale v Kmvyškra- báno a je málo znatelné) — a zarmautí RU — 102 praví T, dí svaté čtení C — trojího my T — musíme všickni T — 103 Z jednoho T — jsi kdy] vyn. C - 103-104 věroval R — 104 si kdy R — který kdy který U — pravé a spravedlivé C — 105 jsi] si aneb 97 Podle Ž. 106, 3 — 99 Malach. 2, 13 — 100 Ž. 2, 5 —
310 90 nutí žádná věc, vše ť bude zečteno, najmenší myšlení zlé, ješto jsi mnohého zapomněl, vše ť bude zpomenuto!. Ale my se toho nebojíme. Svatý Jeronym říkával: »Jím-li, pím-li, spím-li, což koli činím, vždycky mi ta trúba v auších mých zní: Vstaňte, mrtví, poďte na saud!« Oh, co to bude přehrozný počet na tom 95 saudě! Divná jest věc, že my se toho nelekáme — neb jsme zatvrzeni. Jedne sami volení boží, ti ť sobě ten počet vážie a berú často před oči. Jakož dí svatý David: »Blahoslavený člověk, kterýž zpuosobuje řeči své k saudu!« Nebo na tom počtu již žádného neuslyší, jako die prorok, tu ť se již žádnými dary 100 ani prozbami neokojí. «Neb» David dí: »Tehdy bude jim mlu- viti v hněvu svém a v prchlivosti své zamútí je«. I dí: »Vydaj počet!« Z čeho? Ze trojího musíme vydati počet. Jedno, kterak jsi toho dobyl, čím jsi vládl; selhal-li jsi kdy, vy- věroval-li jsi, vypřisahal-li jsi který haléř, nedal-li jsi pravé B 395 tuto slyšíš o tom počtu, nemějž péče T, Ó člověče, pomysli na to, že U — 90 žádná] všeliká C — vše t však R, a U — pomyšlení T — 91 mnoho K, na mnohé U, mnohý mnohého T — zapomenul (+ a za hřích neměl C) PRONU — bude zpomenuto) se zpomane B — 92 toho nic T — ne- bojíme] málo bojíme C — Než svatý K, Ale svatý PCN — takto (ten ť K) jest řiekával KC — říkal PU — spím-li, chodím-li C — 93 aneb což K — jiného činím K — trauba hrozná NC — mých] vyn. KPNTU — 94 k saudu TONU — Ah KP, Ach TCN, Och U — to] tu PC — přehrozné K, pře- velmi hrozný T — počet dáti K — 95 97 «Divná ... oči ješto sami volení boží borau jej sobě před oči a váží B — 95 to věc CU — my] vyn. RU — nelekneme K, nelekáme! I, proto se toho nelekáme C — 96 velmi zatvrzeni v své zlosti C, zatvrzeni v zlosti N — Jedne] Toliko T — boží] vyn. RNU — ti ť sobě] vyn. PNT — váží předstírajíc C—berú jej sobě N — 97 oči své TC — svatý] vyn. KPCN — člověk] muž RU, ten člověk C — 98 způsobuje a připravují (!) C k saudu] před saudem, nebo na věky se nepohne C — Nebo] vyn. N — 99 žádného tu U — žádného neuslyší] nižádnej uslyšán nebude T — «jako .. . dary» žádnými dary se B — 99—100 žádnými . . . neokojí] k žádným prozbám neokojí ani k darům C — 100 neukojí PNTU, neobměkčí T — Neb Tak dí Písmo. A svatý B, A (vyn. R) svatý RU — praví T — k nim T — 101 v hněvu svém a] vyn. RU — prchlivosti] prchání KP — své] svém KP (ale v Kmvyškra- báno a je málo znatelné) — a zarmautí RU — 102 praví T, dí svaté čtení C — trojího my T — musíme všickni T — 103 Z jednoho T — jsi kdy] vyn. C - 103-104 věroval R — 104 si kdy R — který kdy který U — pravé a spravedlivé C — 105 jsi] si aneb 97 Podle Ž. 106, 3 — 99 Malach. 2, 13 — 100 Ž. 2, 5 —
Strana 311
311 105 míry, nedovážil-li jsi, shledáš, jak z toho musíš počet vydati. Páni, panoše, ješto své lidi drau, aby vždy směli a» hrdlo «aby bylo Splno», a ženy své krásně zuodievají a svú pýchu na to vedau a lidi nebožátka zedrau, zlaupie, a za žádný toho hřiech nemají, ach, nestojte, koliký jest to hřiech! Oh, jak přetěžký 110 počet z toho musie vydati! Sami zahálejí, rýrují, a těmto vydrú, ješto koni to těžce vydělají, ano krev z rukú teče. To ť jsú ti muží «krvútní, ješto o nich mluví svatý David: »Muží «kr- vautní napoly svých dní nerozdělé«. Ješto jich podací krvútně vyrobotovali, a oni jim vydrau a za to sobě kupují střiebro, zlato, nedovážila-li si C — jak] jakový K, jaký ROU — musíme U — počet hrozný NT — vydati] dáti (+ všickni U) KRCU, vydati Pánu Bohu T — 106 Nuže (vyn. T), vy páni NT — panoše] panoše, rytieři KPC, rytíři, měšťané NT — ješto] an U — lidi] lidi a poddané C, poddané NT — drau] drau a laupí, sužují robotami, daněmi rozličnejmi, berněmi, jakž jediné a což mohau vymysliti, auroky dva za jeden, jen C, dřete, laupíte T — abyšte TN — 106—107 aby vždy ... bylo] jediné aby měli a hrdlo aby nalili, aby vždy bylo plné U — 106 «měli a vyn. B — «aby vyn. BT — 107 bylo plno] naplněné T — plno? syto B, plné N — ženy nebo kuběny T — 107—110 své .. . musie pyšně chodily, a chudinu zedrau, nic toho za hřích nemajíce; ale shledáte, jaký z toho musíte počet B — 107 své] vaše N — 107—108 krásně ... vodau] aby krásně zvodívali co modly a svau pejchau na to vedli C — 107 krásně a pyšně T, krásně abyšte N — zvodívali RNU — svů] vyn. U — 108 vedau] aby (vyn. N) vedli RNU, provozují T — a] když T — zedřeli T — zlaupic, a] vyn. N — 109 nemají nemáte N, nemají ani míti nochtějí T — Ah PR — koliký] jak veliký T, jak hrozný a veliký N, jakej velikej C, kolikerý U — Oh] a PU, vyn. RONT — 110 musíte N —- vydati! Takoví dráči a laupežníci, ješto T — Nebo sami N — zahálíte N — rýrují] rajrají KP, rejrají RC, taulají se T, hodují U, hodujete N (ps. hodugite!) — těmto tomuto U, těmto nebožátkům T — vydřete N — 111 ješto] vyn. RT, a U - goni ... ano? robotují, až B — oni] oni, chudiny R, cni chuďátka U, ano T — těžce a krvavě T, těžce náramně vypracují a C — ano jim T, ano někdy C — teče, potem se oči zalívají N 112 krvútní ... o nich krve, o nichž B — krvútní] krvaví N, krvotní U — ješto ... mluví] A dí o nich řka U — mluví ... David] David mluví řka (vyn. P) KPR — svatý] vyn. CN 112—116 krvautní ... krvautné jest krvaví, uchylte se ode mne!«, ješto, co tito krvavě vydělají těžce, to tito marně utrácejí, ješto to všecko jest krvavé, což snědí aneb což mají B — 112—113 krvaví N, krvotní U — 113 napoly ... podací] ješto oni to (vyn. R) PRNTU — dnův C — neroz- dělé] živi nebudau C — podací] poddaní lidé C — krvútně] krvavě KPNT, krvautně to C, krvotně U — 114 vyrobotují U — oni] vyn. N — jim to TC — vydírají R, vydřete N — kupujete N — 115 drahé a tím ty své 112 Ž. 55, 24 —
311 105 míry, nedovážil-li jsi, shledáš, jak z toho musíš počet vydati. Páni, panoše, ješto své lidi drau, aby vždy směli a» hrdlo «aby bylo Splno», a ženy své krásně zuodievají a svú pýchu na to vedau a lidi nebožátka zedrau, zlaupie, a za žádný toho hřiech nemají, ach, nestojte, koliký jest to hřiech! Oh, jak přetěžký 110 počet z toho musie vydati! Sami zahálejí, rýrují, a těmto vydrú, ješto koni to těžce vydělají, ano krev z rukú teče. To ť jsú ti muží «krvútní, ješto o nich mluví svatý David: »Muží «kr- vautní napoly svých dní nerozdělé«. Ješto jich podací krvútně vyrobotovali, a oni jim vydrau a za to sobě kupují střiebro, zlato, nedovážila-li si C — jak] jakový K, jaký ROU — musíme U — počet hrozný NT — vydati] dáti (+ všickni U) KRCU, vydati Pánu Bohu T — 106 Nuže (vyn. T), vy páni NT — panoše] panoše, rytieři KPC, rytíři, měšťané NT — ješto] an U — lidi] lidi a poddané C, poddané NT — drau] drau a laupí, sužují robotami, daněmi rozličnejmi, berněmi, jakž jediné a což mohau vymysliti, auroky dva za jeden, jen C, dřete, laupíte T — abyšte TN — 106—107 aby vždy ... bylo] jediné aby měli a hrdlo aby nalili, aby vždy bylo plné U — 106 «měli a vyn. B — «aby vyn. BT — 107 bylo plno] naplněné T — plno? syto B, plné N — ženy nebo kuběny T — 107—110 své .. . musie pyšně chodily, a chudinu zedrau, nic toho za hřích nemajíce; ale shledáte, jaký z toho musíte počet B — 107 své] vaše N — 107—108 krásně ... vodau] aby krásně zvodívali co modly a svau pejchau na to vedli C — 107 krásně a pyšně T, krásně abyšte N — zvodívali RNU — svů] vyn. U — 108 vedau] aby (vyn. N) vedli RNU, provozují T — a] když T — zedřeli T — zlaupic, a] vyn. N — 109 nemají nemáte N, nemají ani míti nochtějí T — Ah PR — koliký] jak veliký T, jak hrozný a veliký N, jakej velikej C, kolikerý U — Oh] a PU, vyn. RONT — 110 musíte N —- vydati! Takoví dráči a laupežníci, ješto T — Nebo sami N — zahálíte N — rýrují] rajrají KP, rejrají RC, taulají se T, hodují U, hodujete N (ps. hodugite!) — těmto tomuto U, těmto nebožátkům T — vydřete N — 111 ješto] vyn. RT, a U - goni ... ano? robotují, až B — oni] oni, chudiny R, cni chuďátka U, ano T — těžce a krvavě T, těžce náramně vypracují a C — ano jim T, ano někdy C — teče, potem se oči zalívají N 112 krvútní ... o nich krve, o nichž B — krvútní] krvaví N, krvotní U — ješto ... mluví] A dí o nich řka U — mluví ... David] David mluví řka (vyn. P) KPR — svatý] vyn. CN 112—116 krvautní ... krvautné jest krvaví, uchylte se ode mne!«, ješto, co tito krvavě vydělají těžce, to tito marně utrácejí, ješto to všecko jest krvavé, což snědí aneb což mají B — 112—113 krvaví N, krvotní U — 113 napoly ... podací] ješto oni to (vyn. R) PRNTU — dnův C — neroz- dělé] živi nebudau C — podací] poddaní lidé C — krvútně] krvavě KPNT, krvautně to C, krvotně U — 114 vyrobotují U — oni] vyn. N — jim to TC — vydírají R, vydřete N — kupujete N — 115 drahé a tím ty své 112 Ž. 55, 24 —
Strana 312
312 115 raucho drahé, ano to všechno krvautné jest, i to, což snědí, všecko krvautné jest! Pakli ť u nich dělají těžce, «ještě ť mnoho- krát jim nezaplatí, gnafúkají se na ně, nalají, zpotrhají?: »Á, co chlap chce?« A on, nebožátko, mlčeti musí. A, běda bude tako- vým! Paní měšťko, nedolila-li s' kdy tomu nebožátku, ješto tam 120 «těžce dělá, až krev z rukú teče, nebo nedovážila aneb» přesáhla «Tvá Milost tu sediec nad celpretem, párajíc se v rukau, a on přijde ustana, upotě se, a ty jej přejmeš, nedáš pravé miery, nedoléš» — vydáš-li z toho počet, hádaj!? A za to sobě pásuov [stříbrných], šlojířuov krásných nakúpíš — bude-li to krvotné 125 shledáno, když bude na tom počtu? Ba, bez pochyby! Ale- smrduté záchody i svých žen vodíváte ta hříšná těla N — krvavé TN, krvotné U — 115—116 jest, i to . . . jest vyn. K — 115 snědí snědí a spijí C, sníte N — 116 krvavé TN, krvotné U — Pak-li ... dělají] A dě- lají-li jim U — ť] opět K — nich] vás N — co dělají P — «ještě t» vyn. BTU — 117 nezaplatíte N, nezaplatí, ba ani jísti nedají C — «nafúkají ... zpotrbají ani pojésti nedadí, než ukřikají B, ba, místo záplaty upe- rete, nafaukáte se na ně, nalajete, napostrkáte, a žádné lítosti jako zlobivý farao nad Židy neprokážete N — dosti nalají C, nalají jim řkauce T — zpotrhají zpostrkají P, potřásají U, vyn. T — A, co] Co PRT, Co pak N, Co, prej C, A, prej, co ten U — 118 chlap chce] pak, chlape, chceš T, chlap hned chce záplatě C — ba, musí mlčeti U — A, běda .. takovým] A dá ť jemu nějaké zlé haléře (peníze TN), šmětrlinky (vyn. TN), a on (vyn. T, + je N) musí († je T) vzíti, boje (vobávaje N) se. A, (Ach T, Ó N), běda (+ bude N), nastojte PNT, Pakli ť mu již zaplatí, dá ť jemu groš ve třinácti penězích, a od něho jej vzal v sedmi penězích. Jaká to spravedlnost? Ó milej Bože, sžel a slituj se tobě samému toho! A by pak milej Bůh toho bez pomsty nechal? Aha! Nikoli ť nenechá! C — běda L běda] K — takovým] nestojte KRU — 119 nebožátečkovi C — 120 «těžce ... neb krvavě vyrobotuje B — dělá] pracuje T — nedovážila-li s' TOU nedovážila-li si neb nedoměřila si C — Kaneb» vyn. BC — 121 přesáhla-li C — Tvau (!) N — tu sediec .. . v rukau] vyn. RU — nad celpretem] jako paní C, nad cempretem NT — 122 přijda KT — upotí RCNU — přejmeš] přijmeš (!) T, ošidíš U — nedáš mu K —123 nedoléš] nedoléš, nedospeš, což prodáváš C, nedoliješ RU, nedoleješ (+ ty šeňkýřko N) NT — vydáte N — hádají co ť se zdá C — 124 [stříbrných] vyn. KPRCTU — šlojířucv] a oděvův T — krásných] krásných, prstenův C, pěkných sobě U — nakaupíte N — krvautné KPRC, krvavé TN, krvotoké(!) U — 125 shledáno] nalezeno T — «bude ... Ba ten počet přijde B — Ba] vyn. T, [při hodině smrti] K — bez pochyby] Beze vší pochybnosti T — pochybenie, že bude K, pochyby, že ť bude CU — Alevšak] Ale zdaliž P Ale snad U — 126 pravda .. . nemuožete] viď, když jedne můžete? U 126—127 Ba ... bude když nemuožete B — 126 Ba] To f RU, To jistě C — vím, že C — kdež jen N, kdež jedno C — můžete N, muožete K
312 115 raucho drahé, ano to všechno krvautné jest, i to, což snědí, všecko krvautné jest! Pakli ť u nich dělají těžce, «ještě ť mnoho- krát jim nezaplatí, gnafúkají se na ně, nalají, zpotrhají?: »Á, co chlap chce?« A on, nebožátko, mlčeti musí. A, běda bude tako- vým! Paní měšťko, nedolila-li s' kdy tomu nebožátku, ješto tam 120 «těžce dělá, až krev z rukú teče, nebo nedovážila aneb» přesáhla «Tvá Milost tu sediec nad celpretem, párajíc se v rukau, a on přijde ustana, upotě se, a ty jej přejmeš, nedáš pravé miery, nedoléš» — vydáš-li z toho počet, hádaj!? A za to sobě pásuov [stříbrných], šlojířuov krásných nakúpíš — bude-li to krvotné 125 shledáno, když bude na tom počtu? Ba, bez pochyby! Ale- smrduté záchody i svých žen vodíváte ta hříšná těla N — krvavé TN, krvotné U — 115—116 jest, i to . . . jest vyn. K — 115 snědí snědí a spijí C, sníte N — 116 krvavé TN, krvotné U — Pak-li ... dělají] A dě- lají-li jim U — ť] opět K — nich] vás N — co dělají P — «ještě t» vyn. BTU — 117 nezaplatíte N, nezaplatí, ba ani jísti nedají C — «nafúkají ... zpotrbají ani pojésti nedadí, než ukřikají B, ba, místo záplaty upe- rete, nafaukáte se na ně, nalajete, napostrkáte, a žádné lítosti jako zlobivý farao nad Židy neprokážete N — dosti nalají C, nalají jim řkauce T — zpotrhají zpostrkají P, potřásají U, vyn. T — A, co] Co PRT, Co pak N, Co, prej C, A, prej, co ten U — 118 chlap chce] pak, chlape, chceš T, chlap hned chce záplatě C — ba, musí mlčeti U — A, běda .. takovým] A dá ť jemu nějaké zlé haléře (peníze TN), šmětrlinky (vyn. TN), a on (vyn. T, + je N) musí († je T) vzíti, boje (vobávaje N) se. A, (Ach T, Ó N), běda (+ bude N), nastojte PNT, Pakli ť mu již zaplatí, dá ť jemu groš ve třinácti penězích, a od něho jej vzal v sedmi penězích. Jaká to spravedlnost? Ó milej Bože, sžel a slituj se tobě samému toho! A by pak milej Bůh toho bez pomsty nechal? Aha! Nikoli ť nenechá! C — běda L běda] K — takovým] nestojte KRU — 119 nebožátečkovi C — 120 «těžce ... neb krvavě vyrobotuje B — dělá] pracuje T — nedovážila-li s' TOU nedovážila-li si neb nedoměřila si C — Kaneb» vyn. BC — 121 přesáhla-li C — Tvau (!) N — tu sediec .. . v rukau] vyn. RU — nad celpretem] jako paní C, nad cempretem NT — 122 přijda KT — upotí RCNU — přejmeš] přijmeš (!) T, ošidíš U — nedáš mu K —123 nedoléš] nedoléš, nedospeš, což prodáváš C, nedoliješ RU, nedoleješ (+ ty šeňkýřko N) NT — vydáte N — hádají co ť se zdá C — 124 [stříbrných] vyn. KPRCTU — šlojířucv] a oděvův T — krásných] krásných, prstenův C, pěkných sobě U — nakaupíte N — krvautné KPRC, krvavé TN, krvotoké(!) U — 125 shledáno] nalezeno T — «bude ... Ba ten počet přijde B — Ba] vyn. T, [při hodině smrti] K — bez pochyby] Beze vší pochybnosti T — pochybenie, že bude K, pochyby, že ť bude CU — Alevšak] Ale zdaliž P Ale snad U — 126 pravda .. . nemuožete] viď, když jedne můžete? U 126—127 Ba ... bude když nemuožete B — 126 Ba] To f RU, To jistě C — vím, že C — kdež jen N, kdež jedno C — můžete N, muožete K
Strana 313
313 však vy toho nečiníte, pravda-li? Ba, viem, kdež nemuožete! A, běda bude! Druhé z toho musíme počet vydati, kterak jsme toho chovali, čímž jsme vládli: vidúc chudé, nuzné, nebožátka, údy Kris- 130 tovy, pomáhali-li jsme jim, krmili-li jsme je, odívali-li jsme je? Mnedle, kdyby měla šafářku a ona sama dobře jedla a pila a tvým dítkám nedala, než aby hlad mřely, nechala: hádaj, bylo-li ť by líbo? Viem, že by se, jezenko, zbúřila! A toto, vidúc chudé, nuzné, nedati jim za netbati na ně, na nebožátka», ano to Kristovi 135 údové a jeho děti — hádaj, rozhněvá-li se na nás pro to milý Buoh? Dí-li: »Lačněl jsem, a nenakrmili jste mne, náh jsem byl, a nepřivodieli jste mne. Jdětež, zlořečení, do ohně věčného«? A toto jistě věz, že, ktož koli mohúc a majíc nepomáhají chudým, gnuzným údóm Kristovým, že jim milý Buch zde života ukrátí; 140 nebo jakož koni, nebožátka, i trpiec núzi a hlad, tudy jimo B 396 života ubývá, neb z velikého hladu krev schne v člověku a tudy (v K později před to připsáno [nej) — 127 A] Ale C, Ach T, ÓN — bude, dočekáte-li s tím hodiny smrti! C — 128 toho] to TU — chovali a požívali C — 129 nuzné lidi T nebo- žátka vyn. B — 131 Mnedle] Dám tento příklad T — ty (+ paní T) měla KPCNT — nějakau šafářku U, šafářku anebo chůvu C — dobře dobré C — by jedla RU — tvým pak T — 132 dětem KPRCNU — ne- daly (!) P, nedávala TC, nedala a nechala by jich U — než .. . mřely] ale hladem je mořila T, aby hladem zemřely U — hladem RON — nechala) vyn. U, nechala (+ jich T) a (na ně T) netbala (+ jich ČN) KPCNT — hádaj] co ť se zdá C — 133 líbo a vděk C, příjemno a líbo T — Vím o tom T — bys U — jezenko] jezinko CU, na ni T, vyn. N — A] Tak T — toto] tuto R — vídati T — chudého, nuzného T — 134 i nedadí R, i nedají U — nedati ... ano] nedbati na ně, nedati jim, nebožátkům, an N — «a netbati ... nebožátka vyn. B — nedbají U — na] za P — ně] mě (!) R, ně nic T — ano] a oni RU — Krista Pána RU — 135 milé dítky T — hádaj] co t se zdá C, vyn. T — vás PNCU — 136 Dí-li vám T — Já lačen (+ sem N) byl, a vy (vyn. N,) nenakrmili KPRCNTU — jste mne] vyn. KPRCTU — já náh (nabej T, + byl RU), a vy (+ mne T) nepřicdieli KPRNTU 137 vy nepřicdíli C — jste mne] vyn. KRONTU — jste] vyn. P — zlořečení, ode mne PRNU — 138 jistě] ještě RU, jistě každý T — moha N, mohau U — 139 nuzným vyn. B - Kristovým ... milý a věrným křesťanům a Kristovým ctitolům, že takovým lakomcům hauževným Pán T — zde také C — 140 koni ... tudy jim jim, nebožátkóm, B 396 u skrze hlad a núzi B — trpí T — a] psotu N — hlad, žízeň C — 141 ubývá] ukrátí se a ubývá PN, se ukracuje a ubývá T — 141—142 neb ... ubývá vyn. B — 141 neb] protože T, vyn. U — hladu a žízně C — 142 živnosti] jemu 136 Mat. 25, 42 —
313 však vy toho nečiníte, pravda-li? Ba, viem, kdež nemuožete! A, běda bude! Druhé z toho musíme počet vydati, kterak jsme toho chovali, čímž jsme vládli: vidúc chudé, nuzné, nebožátka, údy Kris- 130 tovy, pomáhali-li jsme jim, krmili-li jsme je, odívali-li jsme je? Mnedle, kdyby měla šafářku a ona sama dobře jedla a pila a tvým dítkám nedala, než aby hlad mřely, nechala: hádaj, bylo-li ť by líbo? Viem, že by se, jezenko, zbúřila! A toto, vidúc chudé, nuzné, nedati jim za netbati na ně, na nebožátka», ano to Kristovi 135 údové a jeho děti — hádaj, rozhněvá-li se na nás pro to milý Buoh? Dí-li: »Lačněl jsem, a nenakrmili jste mne, náh jsem byl, a nepřivodieli jste mne. Jdětež, zlořečení, do ohně věčného«? A toto jistě věz, že, ktož koli mohúc a majíc nepomáhají chudým, gnuzným údóm Kristovým, že jim milý Buch zde života ukrátí; 140 nebo jakož koni, nebožátka, i trpiec núzi a hlad, tudy jimo B 396 života ubývá, neb z velikého hladu krev schne v člověku a tudy (v K později před to připsáno [nej) — 127 A] Ale C, Ach T, ÓN — bude, dočekáte-li s tím hodiny smrti! C — 128 toho] to TU — chovali a požívali C — 129 nuzné lidi T nebo- žátka vyn. B — 131 Mnedle] Dám tento příklad T — ty (+ paní T) měla KPCNT — nějakau šafářku U, šafářku anebo chůvu C — dobře dobré C — by jedla RU — tvým pak T — 132 dětem KPRCNU — ne- daly (!) P, nedávala TC, nedala a nechala by jich U — než .. . mřely] ale hladem je mořila T, aby hladem zemřely U — hladem RON — nechala) vyn. U, nechala (+ jich T) a (na ně T) netbala (+ jich ČN) KPCNT — hádaj] co ť se zdá C — 133 líbo a vděk C, příjemno a líbo T — Vím o tom T — bys U — jezenko] jezinko CU, na ni T, vyn. N — A] Tak T — toto] tuto R — vídati T — chudého, nuzného T — 134 i nedadí R, i nedají U — nedati ... ano] nedbati na ně, nedati jim, nebožátkům, an N — «a netbati ... nebožátka vyn. B — nedbají U — na] za P — ně] mě (!) R, ně nic T — ano] a oni RU — Krista Pána RU — 135 milé dítky T — hádaj] co t se zdá C, vyn. T — vás PNCU — 136 Dí-li vám T — Já lačen (+ sem N) byl, a vy (vyn. N,) nenakrmili KPRCNTU — jste mne] vyn. KPRCTU — já náh (nabej T, + byl RU), a vy (+ mne T) nepřicdieli KPRNTU 137 vy nepřicdíli C — jste mne] vyn. KRONTU — jste] vyn. P — zlořečení, ode mne PRNU — 138 jistě] ještě RU, jistě každý T — moha N, mohau U — 139 nuzným vyn. B - Kristovým ... milý a věrným křesťanům a Kristovým ctitolům, že takovým lakomcům hauževným Pán T — zde také C — 140 koni ... tudy jim jim, nebožátkóm, B 396 u skrze hlad a núzi B — trpí T — a] psotu N — hlad, žízeň C — 141 ubývá] ukrátí se a ubývá PN, se ukracuje a ubývá T — 141—142 neb ... ubývá vyn. B — 141 neb] protože T, vyn. U — hladu a žízně C — 142 živnosti] jemu 136 Mat. 25, 42 —
Strana 314
314 živnosti ubývá, tak těmto, kteříž by jim mohli pomoci a ne- pomohau, Pán Buoh ukrátí života. Neb jest to spravedlivé, Sponěvadž je oni mordují a hubie, mohúc jim pomoci a nepo- 145 nohú, aby jim Buch také jich života ukrátil. Ale že ti takoví kteříž na chudé netbají, dlúho živi bývají druhdy. To ť častokrát milý Buoh činí z svých tajných sauduov a z svého hněvu, aby tiem hlaube v pekle trpěli, a těmto ukrátí, aby tiem méně trpěli Tak ť se těm děje, ješto «nadobývajíc , nahmatajíc, «i chovají, 150 a chudým audóm Kristovým nechtie dáti a tudy sobě nebeského královstvic zaslúžiti, ano» — jakož dí Spasitel — [že] jest pro- dajné království nebeské, že za číši studené vody muož je sobě člověk kůpiti». Třetí z toho musíme počet vydati, kterak jsme toho požívali, života a živnosti C, mu živosti T, života U — kteříž by jim] kterýmž by PN — Kby jim ... nepomohau jim z núze nepomáhají (ne-připsal písař až dodatečně, nad řádku) — jim] vyn. PNT — nepo- mohau nechtějí T, nechají hladem umříti N — 143 Pán ... života] aby jim Buch také jich (vyn. N) života ukrátil KN — Buch jim (vyn. T) také (vyn. RTU) RCTU — ukrátí] vyn. (!) P, ukracuje T — 143—145 Neb ... života ukrátil] vyn. N — 143 Neb] A RU — jest to spravedlivé spravedlivě C — to] vyn. KPRU — 144—148 «poněvadž ... méně trpěli aby, jakož oni jeho údy mordují, též on jim učinil. Pakli který z takových dlúho živ bývá, to ť se děje z tajných božích sauduov a z jeho hněvu, že ho ponechá na světě, aby potom hlúbe byl v pekle, a tomu to ukrátí, aby méně trpěl B — 144 je] jej P - 145 jich] vyn. RU — ti takoví mnozí U — 146 chudé lidi C — netbají, trefuje se, nedbají, také C — druhdy] vyn. TU — 147 činívá T — spravedlivého hněvu T — 148 v pekle] vyn. K, v pekle byli a (+ více NTU) RNTU — těmto] nuzným života T, jiným U těmto chudejm a nuznejm životův C — tiem] vyn. PRNTU, těch bíd a psot na světě C — méně] vyn. T — trpěli] zde na tomto světě odtrpěli brzo z té nauze odbyli T — 149 «nadobývajíc nachovajíc B — na- hamtajíc (!) N — 149—151 «i chovají ... ano a nezdělují se s Kristem mohúc sobě tudy zaslúžiti království nebeského, neb B — 149 i chovají vyn. RU, je chovají T — 150 Kristovým, by na ulici hladem mřel N — nebeského] božího RU — 151 zaslúžiti] nechtí zaslúžiti RU, nezasluhují T, nedbají N, zasluhovati U, vyn. (!) C — ano? nebo T — jakož A U, vyn. T — praví T — Spasitel] svatý Pavel KPNT, svatej Augustin C — [že. vyn. PON — 152 království] písař K napsal jen kra, ostatek doplnil některýčtenář — že] vyn. PRONT, an U - «studené) vyn. B — vody kaupí je a U — 152—153 «je . . . kúpiti kúpeno býti B, kaupiti člověk U — 152 je] jej P — 154 z toho] vyn. U — toho (druhé)] mnoho N — 155 nač a kde C — 155—156 komu ... nač vyn. B — komu dali a] vyn. U — 155 151 Podle Mat. 10, 42 —
314 živnosti ubývá, tak těmto, kteříž by jim mohli pomoci a ne- pomohau, Pán Buoh ukrátí života. Neb jest to spravedlivé, Sponěvadž je oni mordují a hubie, mohúc jim pomoci a nepo- 145 nohú, aby jim Buch také jich života ukrátil. Ale že ti takoví kteříž na chudé netbají, dlúho živi bývají druhdy. To ť častokrát milý Buoh činí z svých tajných sauduov a z svého hněvu, aby tiem hlaube v pekle trpěli, a těmto ukrátí, aby tiem méně trpěli Tak ť se těm děje, ješto «nadobývajíc , nahmatajíc, «i chovají, 150 a chudým audóm Kristovým nechtie dáti a tudy sobě nebeského královstvic zaslúžiti, ano» — jakož dí Spasitel — [že] jest pro- dajné království nebeské, že za číši studené vody muož je sobě člověk kůpiti». Třetí z toho musíme počet vydati, kterak jsme toho požívali, života a živnosti C, mu živosti T, života U — kteříž by jim] kterýmž by PN — Kby jim ... nepomohau jim z núze nepomáhají (ne-připsal písař až dodatečně, nad řádku) — jim] vyn. PNT — nepo- mohau nechtějí T, nechají hladem umříti N — 143 Pán ... života] aby jim Buch také jich (vyn. N) života ukrátil KN — Buch jim (vyn. T) také (vyn. RTU) RCTU — ukrátí] vyn. (!) P, ukracuje T — 143—145 Neb ... života ukrátil] vyn. N — 143 Neb] A RU — jest to spravedlivé spravedlivě C — to] vyn. KPRU — 144—148 «poněvadž ... méně trpěli aby, jakož oni jeho údy mordují, též on jim učinil. Pakli který z takových dlúho živ bývá, to ť se děje z tajných božích sauduov a z jeho hněvu, že ho ponechá na světě, aby potom hlúbe byl v pekle, a tomu to ukrátí, aby méně trpěl B — 144 je] jej P - 145 jich] vyn. RU — ti takoví mnozí U — 146 chudé lidi C — netbají, trefuje se, nedbají, také C — druhdy] vyn. TU — 147 činívá T — spravedlivého hněvu T — 148 v pekle] vyn. K, v pekle byli a (+ více NTU) RNTU — těmto] nuzným života T, jiným U těmto chudejm a nuznejm životův C — tiem] vyn. PRNTU, těch bíd a psot na světě C — méně] vyn. T — trpěli] zde na tomto světě odtrpěli brzo z té nauze odbyli T — 149 «nadobývajíc nachovajíc B — na- hamtajíc (!) N — 149—151 «i chovají ... ano a nezdělují se s Kristem mohúc sobě tudy zaslúžiti království nebeského, neb B — 149 i chovají vyn. RU, je chovají T — 150 Kristovým, by na ulici hladem mřel N — nebeského] božího RU — 151 zaslúžiti] nechtí zaslúžiti RU, nezasluhují T, nedbají N, zasluhovati U, vyn. (!) C — ano? nebo T — jakož A U, vyn. T — praví T — Spasitel] svatý Pavel KPNT, svatej Augustin C — [že. vyn. PON — 152 království] písař K napsal jen kra, ostatek doplnil některýčtenář — že] vyn. PRONT, an U - «studené) vyn. B — vody kaupí je a U — 152—153 «je . . . kúpiti kúpeno býti B, kaupiti člověk U — 152 je] jej P — 154 z toho] vyn. U — toho (druhé)] mnoho N — 155 nač a kde C — 155—156 komu ... nač vyn. B — komu dali a] vyn. U — 155 151 Podle Mat. 10, 42 —
Strana 315
315 155 čím jsme vládli, nač jsme poslední haléř obrátili a komu dali a nače utratili. Nebo, jestliže jsi dával chudým těm, ješto nejsú v pravdě chudi, aneb těm, ješto jsú tobě pohodlni, neb některým silným, ani sobě mohú zaslúžiti a netbají, než chtie lehce, bez práce živi býti a zaháleti, aneb protivníkóm 160 «božím, jeho pravdy, zjevným přestupníkóm zákona a při- kázanie božieho, a teď také proto dá, aby řekli: »Á, á, tento ť drží s cierkví svatú«, aneb teď aby vodbyl žebráka, aby tu nestál: »Ba, daj mu, milý, ať jde pryč spieše!« —, a to nebude z žádné) milosti — takoví ť žádné odplaty nevezmú, ale těžký počet «musie 165 vydati. Nebo, máš-li almužnu «dáti, máš k tomu prohlédati, aby dal, komu věda, a aby odplaty neztratil i speněz nebo toho, což dáváš?. Jakož sám Pán dí ve čtení svatého Lukáše jinde [řka]: »Když činíš oběd aneb večeři, «povolaj těch, kteříž se tobě nemají čím odplatiti, chudých, nuzných, slepých, 170 Schromých , mdlých, [kteříž nemají, čím by tobě zaplatili, ale bude ť tobě zaplaceno u vzkříšení spravedlivých]«. Mluví svatý dali] vyn. R — 156 dával-li si T — dal U — 156—157 ješto nejsú ... po- hodlni] kteří sau vpravdě chudi anebo těm, kteří ti činí pohodlí U — 157 aneb] buďto T — 158 některým ... ani těm, ješto B — ani traupům a těm silným ležákům a lhářům T, ješto R, an NU — sobě vyn. U — 158 159 netbají ... zaháleti prázdnie B — 158 než] neb C ale U — 159 zahálejí R — 160 «božím, jeho pravdy pravdy Kristovy a B, božím RU — svaté pravdy C — zjevným přestupníkóm] odbojcům zjevným N — přestúpcím KPR — 160—163 zákona ... z žádné) božích přikázaní, neb teď z obyčeje, aby tu chudý nestál, dá beze vší B — 160—161 a přikázanie božieho] božího a přikázaní jeho (4 přestupníkům N) CN — 161 božieho] jeho U — teď] někteří T — dají T — aby také P — řekli] je chválili řka T — A, á, tento ť] že C — A, á] Ach T, Au N vyn. U — tento] ten PRNU, tito také T — 162 cierkví [papeženskau římskau] K — tod] vyn. U — odbyli z vočí T — žebráka, dá mu malej peníz N — nestál, a řkau T — 163 Ba] Bo PN — Ba ... milý] Dejte mu brzo T — Ba .. . spieše] aby jediné spíše pryč šel R, a aby pryč spíše šel U — prý, daj PC — 164 milosti [a lásky] K — takoví ť] a tak U — «musie vydati vydadí B, music vydati [Bohu] K — 165 dávati B — prohléd- núti PNT — 166 «peněz nebo vyn. BU 167 to U — dáváš dáš B, dáš nebo to, což dáváš U — praví T — u svatého U — 168 jinde] vyn. RU, v kapitole 14. T — [řka] vyn. KPRONTU — aneb večeři] vyn. U — 168—169 Kpovolaj ... odplatiti? pozov BC — 168 povolaj] nezov (!) T 169 odplatiti, ale pozvi T — nuzných vyn. B — 170 chromých — — kulbavých B — 170—171 [kteříž .. . spravedlivých] vyn. KPRCNTU 168 Luk. 14, 12 až 14 —
315 155 čím jsme vládli, nač jsme poslední haléř obrátili a komu dali a nače utratili. Nebo, jestliže jsi dával chudým těm, ješto nejsú v pravdě chudi, aneb těm, ješto jsú tobě pohodlni, neb některým silným, ani sobě mohú zaslúžiti a netbají, než chtie lehce, bez práce živi býti a zaháleti, aneb protivníkóm 160 «božím, jeho pravdy, zjevným přestupníkóm zákona a při- kázanie božieho, a teď také proto dá, aby řekli: »Á, á, tento ť drží s cierkví svatú«, aneb teď aby vodbyl žebráka, aby tu nestál: »Ba, daj mu, milý, ať jde pryč spieše!« —, a to nebude z žádné) milosti — takoví ť žádné odplaty nevezmú, ale těžký počet «musie 165 vydati. Nebo, máš-li almužnu «dáti, máš k tomu prohlédati, aby dal, komu věda, a aby odplaty neztratil i speněz nebo toho, což dáváš?. Jakož sám Pán dí ve čtení svatého Lukáše jinde [řka]: »Když činíš oběd aneb večeři, «povolaj těch, kteříž se tobě nemají čím odplatiti, chudých, nuzných, slepých, 170 Schromých , mdlých, [kteříž nemají, čím by tobě zaplatili, ale bude ť tobě zaplaceno u vzkříšení spravedlivých]«. Mluví svatý dali] vyn. R — 156 dával-li si T — dal U — 156—157 ješto nejsú ... po- hodlni] kteří sau vpravdě chudi anebo těm, kteří ti činí pohodlí U — 157 aneb] buďto T — 158 některým ... ani těm, ješto B — ani traupům a těm silným ležákům a lhářům T, ješto R, an NU — sobě vyn. U — 158 159 netbají ... zaháleti prázdnie B — 158 než] neb C ale U — 159 zahálejí R — 160 «božím, jeho pravdy pravdy Kristovy a B, božím RU — svaté pravdy C — zjevným přestupníkóm] odbojcům zjevným N — přestúpcím KPR — 160—163 zákona ... z žádné) božích přikázaní, neb teď z obyčeje, aby tu chudý nestál, dá beze vší B — 160—161 a přikázanie božieho] božího a přikázaní jeho (4 přestupníkům N) CN — 161 božieho] jeho U — teď] někteří T — dají T — aby také P — řekli] je chválili řka T — A, á, tento ť] že C — A, á] Ach T, Au N vyn. U — tento] ten PRNU, tito také T — 162 cierkví [papeženskau římskau] K — tod] vyn. U — odbyli z vočí T — žebráka, dá mu malej peníz N — nestál, a řkau T — 163 Ba] Bo PN — Ba ... milý] Dejte mu brzo T — Ba .. . spieše] aby jediné spíše pryč šel R, a aby pryč spíše šel U — prý, daj PC — 164 milosti [a lásky] K — takoví ť] a tak U — «musie vydati vydadí B, music vydati [Bohu] K — 165 dávati B — prohléd- núti PNT — 166 «peněz nebo vyn. BU 167 to U — dáváš dáš B, dáš nebo to, což dáváš U — praví T — u svatého U — 168 jinde] vyn. RU, v kapitole 14. T — [řka] vyn. KPRONTU — aneb večeři] vyn. U — 168—169 Kpovolaj ... odplatiti? pozov BC — 168 povolaj] nezov (!) T 169 odplatiti, ale pozvi T — nuzných vyn. B — 170 chromých — — kulbavých B — 170—171 [kteříž .. . spravedlivých] vyn. KPRCNTU 168 Luk. 14, 12 až 14 —
Strana 316
316 Jan Zlatá usta na to i dí: »Tak k tomu hleď, aby pozval chudých slepých, mdlých chudých, «chromých» chudých, aby k každému přidal chudých, aby všady bylo chudých slepých, chudých 175 mdlých — neb mohl by někto býti chromý neb slepý, a nebyl by chudý —, a to aby učinil z milosti a z lásky za sprostně? pro Buoh, ne jako «bývá, ješto» říkají: »Mnedle, daj jemu, u B 397 však ť jest nám pohodlen!«, aneb neochotně dáti, ne s dobrú myslí, ale úrupně, jako z mušení — vše t jest to «velmi zlé!« 180 Ale dobrý křesťan hledí k tomu, aby dal almužnu těm, ješto sobě nemohú zaslúžiti, aneb těm, ješto se věrně obírají, dělají, a ne- mohú sobě nic učiniti, ono že dietek mnoho anebo» jiná pře- kážka, aneb těm, ješto věrně pracují o lidské spasení. Jako teď tudiež poviem, kteří jsú vyňati od tělesné práce «té, ješto 185 mají almužnu bráti a jí živi býti, k těm dobrý člověk hledí a těm dává» ve jméno smilého Boha». A častokrát bývá to, ktož 172 Zlatoustý KPRCNTU — na to i dí] vyn. U — to] ta slova C — pozval] pozýval KB, požíval (!) U — 173 mdlých chudých] vyn. KPNT, mdlých RU — Schromých kulhavých B — chudých] vyn. PRNT, nuzných U — aby k každému přidal chudých] a tak dále U — k] vyn. KR — 174 chudých] z chudých K — 174—175 «aby ... mdlých? vyn. BU — 174 bylo chudých] přidal R — slepých] vyn. PRCNT — chudých] vyn. NT — 175 mdlých, nuzných a tak dále R, mdlých, aby k každému přidal C — chromejch (!) aneb mdlej C — neb] vyn. NT — slepý, totiž mdlý U — 176 a sprostně? naprosto B, a prostě T, a U — 177 pro Boha C, pro Pána Boha, Stvořitele svého T — nej nebo K — «bývá, ješto vyn. B, někteří U — ješto říkají] ješto mnohý bude řéci KC, u mnohých, jenž dějí: »Au T, Ú (Au N) PN — jemu] mu, tomuto T — 178 však ť] však víš, že N, jak U — pohodlen] ku potřebě a k pohodlí T, potřebnej a pohodl- nej C, pohodlný U — anebo zase C, anebo opět NT — neochotnau myslí T — 178—179 «dáti .. . úrupně darovně B — ne s dobrů myslí] vyn. T — 179 úrupně urputně RU, hněvivě NT — vše] vždy P, vyn. U — velmi vyn. B — 180 k tomu] toho PONT — k tomu ... almužnu těm, ješto] tu dáti, kdo U — almužnu těm almužnu R — 181 ješto se ... obí- rají] an věrně U — věrně, [spravedlivě] K — dělají, robotují C, dělají a pracují T — a] ale RC — 182 «nic ... anebo» pomoci, ono B — nic učiniti, ono] spomoci, aneb U - učiniti] prospěti T, pomoci RON — mnoho mají C — 183 věrně, [spravedlivě] K — o lidské spasení] o své spasení i lidské P, o své spasení i dobrodíncův svých N, o lidské spasení a o své v dobrém setrvání T — 183—184 «Jako . .. kteří a B — Jako ... poviem] A povím vám já ty U — 184 poviem] oznámím T — 184—186 (té ... dává? Těm dobrý člověk rád dá B — 184 té] vyn. T — ješto] an U - 185 mají a mohau T — jí] jí s bázní boží požívati a C — dobrý vyn. RU — a těm] vyn. P, a takovým T — 186 «milého Boha boží
316 Jan Zlatá usta na to i dí: »Tak k tomu hleď, aby pozval chudých slepých, mdlých chudých, «chromých» chudých, aby k každému přidal chudých, aby všady bylo chudých slepých, chudých 175 mdlých — neb mohl by někto býti chromý neb slepý, a nebyl by chudý —, a to aby učinil z milosti a z lásky za sprostně? pro Buoh, ne jako «bývá, ješto» říkají: »Mnedle, daj jemu, u B 397 však ť jest nám pohodlen!«, aneb neochotně dáti, ne s dobrú myslí, ale úrupně, jako z mušení — vše t jest to «velmi zlé!« 180 Ale dobrý křesťan hledí k tomu, aby dal almužnu těm, ješto sobě nemohú zaslúžiti, aneb těm, ješto se věrně obírají, dělají, a ne- mohú sobě nic učiniti, ono že dietek mnoho anebo» jiná pře- kážka, aneb těm, ješto věrně pracují o lidské spasení. Jako teď tudiež poviem, kteří jsú vyňati od tělesné práce «té, ješto 185 mají almužnu bráti a jí živi býti, k těm dobrý člověk hledí a těm dává» ve jméno smilého Boha». A častokrát bývá to, ktož 172 Zlatoustý KPRCNTU — na to i dí] vyn. U — to] ta slova C — pozval] pozýval KB, požíval (!) U — 173 mdlých chudých] vyn. KPNT, mdlých RU — Schromých kulhavých B — chudých] vyn. PRNT, nuzných U — aby k každému přidal chudých] a tak dále U — k] vyn. KR — 174 chudých] z chudých K — 174—175 «aby ... mdlých? vyn. BU — 174 bylo chudých] přidal R — slepých] vyn. PRCNT — chudých] vyn. NT — 175 mdlých, nuzných a tak dále R, mdlých, aby k každému přidal C — chromejch (!) aneb mdlej C — neb] vyn. NT — slepý, totiž mdlý U — 176 a sprostně? naprosto B, a prostě T, a U — 177 pro Boha C, pro Pána Boha, Stvořitele svého T — nej nebo K — «bývá, ješto vyn. B, někteří U — ješto říkají] ješto mnohý bude řéci KC, u mnohých, jenž dějí: »Au T, Ú (Au N) PN — jemu] mu, tomuto T — 178 však ť] však víš, že N, jak U — pohodlen] ku potřebě a k pohodlí T, potřebnej a pohodl- nej C, pohodlný U — anebo zase C, anebo opět NT — neochotnau myslí T — 178—179 «dáti .. . úrupně darovně B — ne s dobrů myslí] vyn. T — 179 úrupně urputně RU, hněvivě NT — vše] vždy P, vyn. U — velmi vyn. B — 180 k tomu] toho PONT — k tomu ... almužnu těm, ješto] tu dáti, kdo U — almužnu těm almužnu R — 181 ješto se ... obí- rají] an věrně U — věrně, [spravedlivě] K — dělají, robotují C, dělají a pracují T — a] ale RC — 182 «nic ... anebo» pomoci, ono B — nic učiniti, ono] spomoci, aneb U - učiniti] prospěti T, pomoci RON — mnoho mají C — 183 věrně, [spravedlivě] K — o lidské spasení] o své spasení i lidské P, o své spasení i dobrodíncův svých N, o lidské spasení a o své v dobrém setrvání T — 183—184 «Jako . .. kteří a B — Jako ... poviem] A povím vám já ty U — 184 poviem] oznámím T — 184—186 (té ... dává? Těm dobrý člověk rád dá B — 184 té] vyn. T — ješto] an U - 185 mají a mohau T — jí] jí s bázní boží požívati a C — dobrý vyn. RU — a těm] vyn. P, a takovým T — 186 «milého Boha boží
Strana 317
317 rád dává almužnu, že ť jemu milý Pán Buoh narazí svého vole- ného, aby jemu almužnu dal a tudy sobě odplaty zaslúžil; an ne- mínil dáti, a milý Buoh jemu zjedná, a on dá sve jméno božie, i dá 190 s milostí, rád a» z dobrú myslí. «Ato» jest «milému Bohu velmi klíbo a mílo, jakož dí svatý Pavel: »Ochotného dárci miluje ť Pán Buoh«. «Tak ť by měli lidé rádi, s dobrú myslí dáti ve jméno božie a prohlédati k tomu, komu mají dáti, aby za to těžce nemusili počtu dáti?. I dí tu čtení svaté, že řekl pán vladaři: »Co to slyším o tobě?« «I die: »O tobě«. O tobě, ješto jsem tě stvořil, o tobě, ješto jsem tě vladařem učinil, o tobě, ješto jsem pro tě s nebe sstúpil, psotu a bídu podstúpil, krvavým sem se za tě potem potil, těžce ukrutnú a ohavnú smrtí jsem tě vykúpil, ke křtu 200 svatému [tebe] povolal, gdary Ducha svatého hojně vlilo, tě až do dnešního dne milostivě živil! Slyším o tobě, a ty mnoho dobro- dínství ode mne vzal, kterak mi se to zase oplacuješ, jak 195 BK — bývá] se stává T — 187 dá K —narazí] nahodí T, navrže U — vy- voleného P — 188 jemu již R — odplaty věčné T — 189 zjedná] jedná R, spůsobí N, to jedná U — zjedná, a on dá] zjednal, on uzří toho chudého, bude říci: »Ú, ký t dám C — dá] »Prý, ké ť dám (+ nebožátku N) PN dí: »Ký ť dám R, praví: »Ej, dám mu T, dí: »I, dám U — 189—190 ve jméno ... rád a vyn. B — 189 i] vyn. U — dá] vyn. RU — 190 s dobrau a ochotnau T — myslí, žádaje Boha, aby byla ta almužna jeho duši pro- spěšna N - «a to ješto B — «milému Pánu B, milému, drahému PCNT — 191 «líbo a vyn. B — jakož A U — praví T — Ochotného Veselého RU, Štědrého C — dárce RONTU — 192—194 (Tak ... počtu dáti vyn. B — 192 dávati NC — 193 k tomu] vyn. R — 194 těžce vyn. C, těžkého N — počtu hrozného C — dáti vydati RN, učiniti T — 195 I) vyn. PNT — tu] vyn. U — svaté, že? I B — že vyn. U — k vladaři PU — 196 «I die: »o tobě vyn. BNRU — die] praví T — O tobě] vyn. RU, Ú, o tobě P — 196—197 o tobě, ješto jsem tě vla- dařem učinil] vyn. NT — 197 o tobě, ješto jsem pro tě] a pro tebe U — 198 zstaupil a pro tě U — psotu ... podstúpil] vyn. K bídu, práci velikau C — sem] vyn. PRON — 199 těžce] těžkau N — smrtí ... vy- kúpil] smrt pro tebe podstaupil U — jsem] vyn. KPCNT — tě] vyn. KC — vykúpil, [smrt podstaupil a] K — 200 [tebe] vyn. KPRONTU — «dary ... vlil Duchem svatým obdaroval B, a Ducha svatého dal U — vylil R — tě] a též U — 201 milostivě] miloval a laskavě U - živil, dáblóm, aby tě o hrdlo nepřipravili, bránil K, živil a v ničemž nevepustil N — Co to slyším C — o tobě] vyn. U — mnohá T — dobrodíní TN — 202 vzal) přijal T — to zase zlým B, za to N - odplácieš KP, odplacuješ 191 2. Kor. 9, 7 —
317 rád dává almužnu, že ť jemu milý Pán Buoh narazí svého vole- ného, aby jemu almužnu dal a tudy sobě odplaty zaslúžil; an ne- mínil dáti, a milý Buoh jemu zjedná, a on dá sve jméno božie, i dá 190 s milostí, rád a» z dobrú myslí. «Ato» jest «milému Bohu velmi klíbo a mílo, jakož dí svatý Pavel: »Ochotného dárci miluje ť Pán Buoh«. «Tak ť by měli lidé rádi, s dobrú myslí dáti ve jméno božie a prohlédati k tomu, komu mají dáti, aby za to těžce nemusili počtu dáti?. I dí tu čtení svaté, že řekl pán vladaři: »Co to slyším o tobě?« «I die: »O tobě«. O tobě, ješto jsem tě stvořil, o tobě, ješto jsem tě vladařem učinil, o tobě, ješto jsem pro tě s nebe sstúpil, psotu a bídu podstúpil, krvavým sem se za tě potem potil, těžce ukrutnú a ohavnú smrtí jsem tě vykúpil, ke křtu 200 svatému [tebe] povolal, gdary Ducha svatého hojně vlilo, tě až do dnešního dne milostivě živil! Slyším o tobě, a ty mnoho dobro- dínství ode mne vzal, kterak mi se to zase oplacuješ, jak 195 BK — bývá] se stává T — 187 dá K —narazí] nahodí T, navrže U — vy- voleného P — 188 jemu již R — odplaty věčné T — 189 zjedná] jedná R, spůsobí N, to jedná U — zjedná, a on dá] zjednal, on uzří toho chudého, bude říci: »Ú, ký t dám C — dá] »Prý, ké ť dám (+ nebožátku N) PN dí: »Ký ť dám R, praví: »Ej, dám mu T, dí: »I, dám U — 189—190 ve jméno ... rád a vyn. B — 189 i] vyn. U — dá] vyn. RU — 190 s dobrau a ochotnau T — myslí, žádaje Boha, aby byla ta almužna jeho duši pro- spěšna N - «a to ješto B — «milému Pánu B, milému, drahému PCNT — 191 «líbo a vyn. B — jakož A U — praví T — Ochotného Veselého RU, Štědrého C — dárce RONTU — 192—194 (Tak ... počtu dáti vyn. B — 192 dávati NC — 193 k tomu] vyn. R — 194 těžce vyn. C, těžkého N — počtu hrozného C — dáti vydati RN, učiniti T — 195 I) vyn. PNT — tu] vyn. U — svaté, že? I B — že vyn. U — k vladaři PU — 196 «I die: »o tobě vyn. BNRU — die] praví T — O tobě] vyn. RU, Ú, o tobě P — 196—197 o tobě, ješto jsem tě vla- dařem učinil] vyn. NT — 197 o tobě, ješto jsem pro tě] a pro tebe U — 198 zstaupil a pro tě U — psotu ... podstúpil] vyn. K bídu, práci velikau C — sem] vyn. PRON — 199 těžce] těžkau N — smrtí ... vy- kúpil] smrt pro tebe podstaupil U — jsem] vyn. KPCNT — tě] vyn. KC — vykúpil, [smrt podstaupil a] K — 200 [tebe] vyn. KPRONTU — «dary ... vlil Duchem svatým obdaroval B, a Ducha svatého dal U — vylil R — tě] a též U — 201 milostivě] miloval a laskavě U - živil, dáblóm, aby tě o hrdlo nepřipravili, bránil K, živil a v ničemž nevepustil N — Co to slyším C — o tobě] vyn. U — mnohá T — dobrodíní TN — 202 vzal) přijal T — to zase zlým B, za to N - odplácieš KP, odplacuješ 191 2. Kor. 9, 7 —
Strana 318
318 jsi brzo zapomenul mých dobrodíní! «Vydaj počet! Ach, na- stojte, kterak musíme těžký a hrozný počet vydati, protože nejsme 205 vděčni jeho dobrodíní! Nuže, milí křesťané, ulekneme-li se toho počtu? Sedíte a slyšíte, a někam myslíte! Zde-li jste čili nezde? Ale zvíte, když ť smrt přijde a budeš míti počet vydati! Ach, nastojte, co to bude hrozná smrt! Jakož dí mudřec: »Všech hruoz jest najhroznější smrt«. Tu ť žádný neutěší! Zdali žena utěší, zdali 210 děti, zdali u máti neb otec, zdali kněz neb mistr, zdali kto? B 398 Žádný, jediné leč sám milý Buch, jenž srdce zná a zkušuje! Ten ť utěší své volené, kteříž ť jsú se připravovali k tomu počtu tak, jakož sluší; ale kteříž ť jsú se nepřipravovali, běda bude, nastojte! Jakové tu již bude hryzení svědomí, jaková bázeň 215 když se dábluov tmgy povalí, jakový strach, ano hříchuov hromada, jaková hořkost v duši, ješto nikdy takové neokúšel! RONT — 203 zapomněl U — mých] na má T, vyn. RU — «Vydaj počet Nuže, milí křesťané, vydajte počet z vladařství vašeho B, Protož vydej počet T — 205 dobrodíní svatých NT - uleknote R — li my N — 206 počtu [tu] K, počtu hrozného T — Teď sedíte C, Sedíte tu N, sedíce RU, Sedíte tu mnozí T — slyšíte] slyšíce RU, všeho toho doslejcháte N — někam] nikam R, nic U, snad také (vyn. NT) někam jinam ČNT — ne- pomyslíte U — nezde] nejste C, nejste? Zde ste přítomni tělem, ale mysl vaše kdo ví kde! T, někde doma v truhle N — 207 zvíte, kde t bude déle býti P — budete NT — vydávati U — 208 to] tu KPCNT — smrt a straš- livá N — Nade všecky hrůzy U — hruoz] hroznejch věcí C — 209 Tu ť již C — nepotěší N, nebude moci potěšiti T — žena utěší, zdali] vyn. RU, žena muže utěší nebo muž ženu, zdali N — 209—211 žena ... leč man- želka utěší manžela svého na smrti, zdali děti, zdali matka, otec neb přátelé, zdali kněz, zdali mistr, doktor aneb kdo jinej? Žádnej jinej, leč C — 210 zdali máti ... zdali kto? matku neb otec, matka děti, zdali kněz, mistr učený, zdali jiný kdo? Ba, na světě N - dítě P — neb] vyn. PRU — otec] vyn. RU — neb] vyn. P — 210—211 zdali ... leč neb lékař? Zajisté žádný, než B, vycvičený? Žádný, toliko T — 211 jediné] jiný K — sám ... Buoh] Pán Ježíš Kristus a Bůh Otec U — Bůh ku pomoci při- spěje N — jenž sám N — ledví zkušuje TN — 212 O ten († sám N) PN, Ten sám T — milé volené KPCNT, vyvolené R — 212—213 k tomu počtu ... nepřipravovali] k ní připravovali na každý den. Ó U 213 sluší náleží N, sluší a náleží T — kdož PRCNT — biada (sic!) T — bude] vyn. RU, jim bude C, všem takovým bude na věky T — 214 nastojte] vyn. T, nastojte, že sau se kdy zrodili N — Jaké KPCNTU - hrozné, strašlivé hryzení C — v svědomí KPRN — jaká KPCTU, kteraká N — 215 tma B — jaký PRONTU — ano] když se N, a U — 216 hromada vyvalí N — jaká KPRONTU — ješto s' jie KPON, ješto si R, ješto s' T — ješto ... takové] an si toho nikda U — takové] takéž P, v svém životě N — ne- zakusil N, okusil T, neokusil U — 217 ihned] i U — přítomný strach T —
318 jsi brzo zapomenul mých dobrodíní! «Vydaj počet! Ach, na- stojte, kterak musíme těžký a hrozný počet vydati, protože nejsme 205 vděčni jeho dobrodíní! Nuže, milí křesťané, ulekneme-li se toho počtu? Sedíte a slyšíte, a někam myslíte! Zde-li jste čili nezde? Ale zvíte, když ť smrt přijde a budeš míti počet vydati! Ach, nastojte, co to bude hrozná smrt! Jakož dí mudřec: »Všech hruoz jest najhroznější smrt«. Tu ť žádný neutěší! Zdali žena utěší, zdali 210 děti, zdali u máti neb otec, zdali kněz neb mistr, zdali kto? B 398 Žádný, jediné leč sám milý Buch, jenž srdce zná a zkušuje! Ten ť utěší své volené, kteříž ť jsú se připravovali k tomu počtu tak, jakož sluší; ale kteříž ť jsú se nepřipravovali, běda bude, nastojte! Jakové tu již bude hryzení svědomí, jaková bázeň 215 když se dábluov tmgy povalí, jakový strach, ano hříchuov hromada, jaková hořkost v duši, ješto nikdy takové neokúšel! RONT — 203 zapomněl U — mých] na má T, vyn. RU — «Vydaj počet Nuže, milí křesťané, vydajte počet z vladařství vašeho B, Protož vydej počet T — 205 dobrodíní svatých NT - uleknote R — li my N — 206 počtu [tu] K, počtu hrozného T — Teď sedíte C, Sedíte tu N, sedíce RU, Sedíte tu mnozí T — slyšíte] slyšíce RU, všeho toho doslejcháte N — někam] nikam R, nic U, snad také (vyn. NT) někam jinam ČNT — ne- pomyslíte U — nezde] nejste C, nejste? Zde ste přítomni tělem, ale mysl vaše kdo ví kde! T, někde doma v truhle N — 207 zvíte, kde t bude déle býti P — budete NT — vydávati U — 208 to] tu KPCNT — smrt a straš- livá N — Nade všecky hrůzy U — hruoz] hroznejch věcí C — 209 Tu ť již C — nepotěší N, nebude moci potěšiti T — žena utěší, zdali] vyn. RU, žena muže utěší nebo muž ženu, zdali N — 209—211 žena ... leč man- želka utěší manžela svého na smrti, zdali děti, zdali matka, otec neb přátelé, zdali kněz, zdali mistr, doktor aneb kdo jinej? Žádnej jinej, leč C — 210 zdali máti ... zdali kto? matku neb otec, matka děti, zdali kněz, mistr učený, zdali jiný kdo? Ba, na světě N - dítě P — neb] vyn. PRU — otec] vyn. RU — neb] vyn. P — 210—211 zdali ... leč neb lékař? Zajisté žádný, než B, vycvičený? Žádný, toliko T — 211 jediné] jiný K — sám ... Buoh] Pán Ježíš Kristus a Bůh Otec U — Bůh ku pomoci při- spěje N — jenž sám N — ledví zkušuje TN — 212 O ten († sám N) PN, Ten sám T — milé volené KPCNT, vyvolené R — 212—213 k tomu počtu ... nepřipravovali] k ní připravovali na každý den. Ó U 213 sluší náleží N, sluší a náleží T — kdož PRCNT — biada (sic!) T — bude] vyn. RU, jim bude C, všem takovým bude na věky T — 214 nastojte] vyn. T, nastojte, že sau se kdy zrodili N — Jaké KPCNTU - hrozné, strašlivé hryzení C — v svědomí KPRN — jaká KPCTU, kteraká N — 215 tma B — jaký PRONTU — ano] když se N, a U — 216 hromada vyvalí N — jaká KPRONTU — ješto s' jie KPON, ješto si R, ješto s' T — ješto ... takové] an si toho nikda U — takové] takéž P, v svém životě N — ne- zakusil N, okusil T, neokusil U — 217 ihned] i U — přítomný strach T —
Strana 319
319 220 A tu ihned strach, zúfan gie), nebo žádný pekelník není, aby na smrti nezúfal — toš ť [hned] peklo «hotovo»! Uchovajž «milý Buoh» ! I dí: »Neb již nebudeš moci vládnúti«. Jestliže jsi v který hřích padl smrtedlný, ty nikoli sám z své moci nebudeš se ho moci pokáti, by nevím co činil, již víc nebudeš moci vládnúti. Nuže, ale odkud vezmeš tu moc? Ú, z moci umučení drahého Ježíše, z vylití jeho nevinné krve a z moci církve svaté, když 225 budeš účasten umučení Pána Ježíše a jeho zaslúžení a jeho» církve [svaté] dobrých skutkův. Kterak? Takto: Když se na to napravíš, aby řeči Ježíše drahého plnil a sjeho» přikázaní, tehdy tě on učiní účastna» svého umučení, a když budeš po- máhati almužnami neb čímž budeš moci jeho církvi, jeho chudým, 230 nuzným údóm, také budeš účasten jich dobrého»; a z toho té moci nabudeš, že z počtu bóhdá poctivě vyjdeš, že ť dí milý Buoh: »Měhodčk, slúho věrný a dobrý!« Jako učinil tento vladař; když kviděl, že od něho pán odjímá vladařství, dal se na skutky milosrdné, [rád pomáhal chudým], že tomu, který byl zúfaním B — pekelník nebo zatracenec C — abyj který by T — 218 sobě nezaufal C — [hned] vyn. KPRONTU — «hotovo vyn. B, okamžení hotovo T — Uchovajž] Čehož nás rač zachovati věčnej C — «milý Buoh» ho, Pane Bože B, toho, milej, drahej náš Pane Bože T — 219 Bože N — 220 I] Dále K, vyn. PN — Dí čtení (+ svaté N) PN, dí dále (vyn. T) čtení svaté TC — 220—221 Upad-li si v který hřích U — 220—222 Jestliže ... vládnúti] vyn. PNT — 221 upadl (+ to jest v R) KRC — 222 káti C — co] co chtěl RU — 223 Nuže] vyn. NU — Nuže ... odkud] Odkud pak T — odkud pak N — Ú] vyn. KR, I PCNTU — «moci vyn. B — drahého] Pána T — 224 Ježíše Krista T — z vylití .. . krve] vyn. T — nevinné] předrahé RU — svaté, choti věrné Kr«istové (ps. Kroftowe!) T — 225 Ježíše Krista NC — «jeho) vyn. BT — 226 [svaté] vyn. KPRNTU — dobrých jejích B — Ú, takto C — 227 vskutku plnil T — «jeho» vyn. B, jeho svatá T — přikázaní zachovával NT — 228 on] bóhdá K, vyn. PU, věř a měj silnau naději, Pán Bůh C, Pán Bůh dá R, milej Pán Bůh T, jeho drahá milost N — účastnu B — nevinného umučení C, svatého umučení T — 229 modlitbami, posty, almužnami svatejmi C — budeš moci] muožeš PONT — 230 nuzným vyn. B, a nuzným K — údóm] vyn. K — tak TN — «jich dobrého což oni dobrého činí B — 231 Kže a B — bóhdá] dá-li Bůh P, Pán Bůh dá RON, Pánu Bohu U, vyn. T poctivě] vyn. U — vyjíti moci budeš T, vyjíti C — že ť] A RU, že tobě T — 232 dobrý, a nad málem si byl věrný, nad mnohým tě ustanovím. Vejdiž v radost mau U — 233 Kviděl, že uzřel, ano B, viděl, ano U — pán] pán jeho KC, vyn. NT — jeho vladařství R — 234 milosrdné [hlau- 232 Mal. 25, 21 —
319 220 A tu ihned strach, zúfan gie), nebo žádný pekelník není, aby na smrti nezúfal — toš ť [hned] peklo «hotovo»! Uchovajž «milý Buoh» ! I dí: »Neb již nebudeš moci vládnúti«. Jestliže jsi v který hřích padl smrtedlný, ty nikoli sám z své moci nebudeš se ho moci pokáti, by nevím co činil, již víc nebudeš moci vládnúti. Nuže, ale odkud vezmeš tu moc? Ú, z moci umučení drahého Ježíše, z vylití jeho nevinné krve a z moci církve svaté, když 225 budeš účasten umučení Pána Ježíše a jeho zaslúžení a jeho» církve [svaté] dobrých skutkův. Kterak? Takto: Když se na to napravíš, aby řeči Ježíše drahého plnil a sjeho» přikázaní, tehdy tě on učiní účastna» svého umučení, a když budeš po- máhati almužnami neb čímž budeš moci jeho církvi, jeho chudým, 230 nuzným údóm, také budeš účasten jich dobrého»; a z toho té moci nabudeš, že z počtu bóhdá poctivě vyjdeš, že ť dí milý Buoh: »Měhodčk, slúho věrný a dobrý!« Jako učinil tento vladař; když kviděl, že od něho pán odjímá vladařství, dal se na skutky milosrdné, [rád pomáhal chudým], že tomu, který byl zúfaním B — pekelník nebo zatracenec C — abyj který by T — 218 sobě nezaufal C — [hned] vyn. KPRONTU — «hotovo vyn. B, okamžení hotovo T — Uchovajž] Čehož nás rač zachovati věčnej C — «milý Buoh» ho, Pane Bože B, toho, milej, drahej náš Pane Bože T — 219 Bože N — 220 I] Dále K, vyn. PN — Dí čtení (+ svaté N) PN, dí dále (vyn. T) čtení svaté TC — 220—221 Upad-li si v který hřích U — 220—222 Jestliže ... vládnúti] vyn. PNT — 221 upadl (+ to jest v R) KRC — 222 káti C — co] co chtěl RU — 223 Nuže] vyn. NU — Nuže ... odkud] Odkud pak T — odkud pak N — Ú] vyn. KR, I PCNTU — «moci vyn. B — drahého] Pána T — 224 Ježíše Krista T — z vylití .. . krve] vyn. T — nevinné] předrahé RU — svaté, choti věrné Kr«istové (ps. Kroftowe!) T — 225 Ježíše Krista NC — «jeho) vyn. BT — 226 [svaté] vyn. KPRNTU — dobrých jejích B — Ú, takto C — 227 vskutku plnil T — «jeho» vyn. B, jeho svatá T — přikázaní zachovával NT — 228 on] bóhdá K, vyn. PU, věř a měj silnau naději, Pán Bůh C, Pán Bůh dá R, milej Pán Bůh T, jeho drahá milost N — účastnu B — nevinného umučení C, svatého umučení T — 229 modlitbami, posty, almužnami svatejmi C — budeš moci] muožeš PONT — 230 nuzným vyn. B, a nuzným K — údóm] vyn. K — tak TN — «jich dobrého což oni dobrého činí B — 231 Kže a B — bóhdá] dá-li Bůh P, Pán Bůh dá RON, Pánu Bohu U, vyn. T poctivě] vyn. U — vyjíti moci budeš T, vyjíti C — že ť] A RU, že tobě T — 232 dobrý, a nad málem si byl věrný, nad mnohým tě ustanovím. Vejdiž v radost mau U — 233 Kviděl, že uzřel, ano B, viděl, ano U — pán] pán jeho KC, vyn. NT — jeho vladařství R — 234 milosrdné [hlau- 232 Mal. 25, 21 —
Strana 320
320 235 dlužen pánu jeho sto lahvic oleje, odpustil sjemu polovici, a onomu odpustil třetinu pšenice; dal se na skutky milosrdné? když by byl ssazen s vladařství, kaby» přijali jej 1 do domuov B 399 svých, [protože jest s nimi milost učinil]. Tak právě, ktož zde činí skutky milosrdné, rád pomáhá chudým, gnuzným, bude účasten 240 jich dobrého ga tak dojde odpočinutic". Ale že tento vladař řekl: »Kopati nemohu«. Milý, zdaliž jest pak neměl jiného řemesla, ješto by se živiti mohl, chopě se jeho? Světí mluví, že jest nětco dobrého bylo do tohoto vladaře, že se jest chtěl kopání chytiti, kdyby byl mohl, nebo jest najbezpeč- 245 nější svýma rukama dělati a chleba dobývati. Neb jest i přikázaní boží: »V potu tváři své budeš sobě dobývati chleba!« Nechtěl se chopiti kupectví ani jiného díla lehkého, aby šantročil a lehce živ byl, jako mnozí jedno toho hledí, kterak by mohli najlehčeji živi býti. A, běda bude! «Strach ťjest, že s těmi šantroky puojdete, 250 kam vám libo nebudel pého (? nedosti čitelné!) pána svého] K — [rád ... chudým] vyn. KPRONTU — že] a U — 235 lavic (!) K, nádobí P jemuz vyn. BN 236 onomu] druhému K — třetinu] pátý díl T — « dal . . . milosrdné) aby B — dobré a milosrdné T — 237 by byl] bude T — by] vyn. RON — byl] vyn. P — aby vyn. B — jej k sobě P — do domuov svých] k sobě KONT — 238 [protože .. . učinil] vyn. KRONTU — právě] vyn. U —— 239 že rád K — nuzným vyn. B, nuzným lidem TN — 240 a tak ... odpočinutie že bude vzat do života věčného B — tak] vyn. U — 241 ten C — Milý vyn. T, I U — 242 pak] vyn. U jiného obchodu nebo T — řemesla neb obchodu N — ješto by se] jímž by se byl K, aby se U — jím živiti C — chopě se jeho] vyn. U — 243 Tak svatí C — ještě dobrého C — 244 ještě kopání C — chytiti] chopiti KPNT — kdyby] by PTU, by toliko N — jest to KC, jest věc T — najbezpečněji PRU — 245 svýma] vyn. U — svými rukami N — věc dělati N — a] a pracovati a tak sobě T — sobě dobývati NC — 245—246 Neb ... chleba!«] vyn. K 245 i] to PNT, to i CU — 246 boží, řkaucí k Adamovi a v něm ke všem synům jeho N — tvé PRCNTU — Nechtěl se chopiti] Nechopil se KPNT — 247 chopiti] chytiti U — ani] ani hokynářství ani N, a U — aby] ani P — šantročil, lidi dřel N — 248 jiní mnozí K, mnohý U — toliko T — jedno toho] vyn. U — jedno hledí] nyní na to se vydali, aby toho hleděli N — 248—249 mohli .. . býti] lehčejí živ byl U — 248 lehčejí P — 249 na tom světě živi N — A] vyn. T, Ó N — Běda takovým T — bude s tako- vými obchodníky N — 249—250 Strach . . . nebude! vyn. B — 249 jest] vyn. TU — puojdete] přijdete C, půjdau N, musejí T — 250 kam] kde CU — vám] jim NT, vyn. R - líbo a vděk C — líbo nebude] nelibo bude U - 246 Podle I. M. 3, 19
320 235 dlužen pánu jeho sto lahvic oleje, odpustil sjemu polovici, a onomu odpustil třetinu pšenice; dal se na skutky milosrdné? když by byl ssazen s vladařství, kaby» přijali jej 1 do domuov B 399 svých, [protože jest s nimi milost učinil]. Tak právě, ktož zde činí skutky milosrdné, rád pomáhá chudým, gnuzným, bude účasten 240 jich dobrého ga tak dojde odpočinutic". Ale že tento vladař řekl: »Kopati nemohu«. Milý, zdaliž jest pak neměl jiného řemesla, ješto by se živiti mohl, chopě se jeho? Světí mluví, že jest nětco dobrého bylo do tohoto vladaře, že se jest chtěl kopání chytiti, kdyby byl mohl, nebo jest najbezpeč- 245 nější svýma rukama dělati a chleba dobývati. Neb jest i přikázaní boží: »V potu tváři své budeš sobě dobývati chleba!« Nechtěl se chopiti kupectví ani jiného díla lehkého, aby šantročil a lehce živ byl, jako mnozí jedno toho hledí, kterak by mohli najlehčeji živi býti. A, běda bude! «Strach ťjest, že s těmi šantroky puojdete, 250 kam vám libo nebudel pého (? nedosti čitelné!) pána svého] K — [rád ... chudým] vyn. KPRONTU — že] a U — 235 lavic (!) K, nádobí P jemuz vyn. BN 236 onomu] druhému K — třetinu] pátý díl T — « dal . . . milosrdné) aby B — dobré a milosrdné T — 237 by byl] bude T — by] vyn. RON — byl] vyn. P — aby vyn. B — jej k sobě P — do domuov svých] k sobě KONT — 238 [protože .. . učinil] vyn. KRONTU — právě] vyn. U —— 239 že rád K — nuzným vyn. B, nuzným lidem TN — 240 a tak ... odpočinutie že bude vzat do života věčného B — tak] vyn. U — 241 ten C — Milý vyn. T, I U — 242 pak] vyn. U jiného obchodu nebo T — řemesla neb obchodu N — ješto by se] jímž by se byl K, aby se U — jím živiti C — chopě se jeho] vyn. U — 243 Tak svatí C — ještě dobrého C — 244 ještě kopání C — chytiti] chopiti KPNT — kdyby] by PTU, by toliko N — jest to KC, jest věc T — najbezpečněji PRU — 245 svýma] vyn. U — svými rukami N — věc dělati N — a] a pracovati a tak sobě T — sobě dobývati NC — 245—246 Neb ... chleba!«] vyn. K 245 i] to PNT, to i CU — 246 boží, řkaucí k Adamovi a v něm ke všem synům jeho N — tvé PRCNTU — Nechtěl se chopiti] Nechopil se KPNT — 247 chopiti] chytiti U — ani] ani hokynářství ani N, a U — aby] ani P — šantročil, lidi dřel N — 248 jiní mnozí K, mnohý U — toliko T — jedno toho] vyn. U — jedno hledí] nyní na to se vydali, aby toho hleděli N — 248—249 mohli .. . býti] lehčejí živ byl U — 248 lehčejí P — 249 na tom světě živi N — A] vyn. T, Ó N — Běda takovým T — bude s tako- vými obchodníky N — 249—250 Strach . . . nebude! vyn. B — 249 jest] vyn. TU — puojdete] přijdete C, půjdau N, musejí T — 250 kam] kde CU — vám] jim NT, vyn. R - líbo a vděk C — líbo nebude] nelibo bude U - 246 Podle I. M. 3, 19
Strana 321
321 A dále dí: »Žebrati se stydím«. Ta žebrota náramně se jest rozmohla a já nevím, kým jest uvedena v «cierkev svatú», taková «bez studu! Bude trúp silný [mnich], a ihned se na to dá, aby žebral! Stojí psáno in Historia Clementis: Když svatý 255 Petr s svatým Klimentem šel na jednom ostrově, ješto tu byli nějací slúpi sklenní, i uzří ženu, ana žebře; a pravie, že «jest to» byla mátě svatého Klimenta. I dí jí svatý Petr: »Ženo, i proč «ty» se poddáváš této hanebné bídě? Však údy zdravé máš!« A ona vetce «jemu: »Pane, ač se zpuosoba zdravá ukazuje 260 na mně», ale ruce mám uschlé, nemohu dělati!« Hlédaj, kterak ť jsú «ti světí apoštolé nechtěli, by kto žebral, moha dělati A svatý Pavel píše k Tessalonicenským: »Abyšte rukama svýma dělali, jakož jsme přikázaní dali vám«. To ť máš apoštolské přikázanie, a jest i božie, a každý jest zavázán, aby dělal. Než 265 čtveři se vynímají z toho «zavázanie v církvi svaté: Jedni ruka světská, lidé rytířští, aby mohli jiných hájiti. Druzí duchovní, 251 dále] vyn. PCNU — praví T — Ta pak C, Tak ta T — žebrota v tyto časy T — náramně v tomto lidu N — 252 rozmnožila P, rozmohla nyní C - já] vyn. K — nevím] věděti nemohu T — kejm R — to uvedeno U — «cierkev svatú křesťanstvo B — 253 taková] tak PRNTU, tak již právě C — «bez studu bezstudná B, beze všeho studu N, bez studu žebrají nebo dům od domu se lanžují T — Ano ť bude C — [mnich] vyn. KPRCNTU — 254 dá] vydá TN — Stojí] Máme T — napsáno KPCNT — in Historia Clementis] v Historii Klementa N, vyn. U — 255 Petr jednoho času T — Klementem N —šel] byli U — ješto] i U — 256 ňáký slaupy sklenné U — uzřel tu svatej Petr nějakau C, uzřel P, nenadále uzřeli T, uzdřeli U — an TU —ana žebře] vyn. C — praví někteří C — «jest to vyn. B — 257 matka CNTU — Klementa N — řekl TU — jí] vyn. U 258 «ty» vyn. BN - této .. . bídě] té žebrotě hanebné, bídné U — údy zdravé] zdraví U — 259 vetce] řekla RU, odpověděla T, »Ú (Au N), prý PN — jemu vyn. BPNTU — Pane] vyn. U, Pane můj T — spůsob zdravý N — zdraví U — 260 «na mně vyn. BCU — že nemohu KC — dělati a pracovati C — Hlédaj] Hle P, Hlediž N, Hled U, Pohleď C, Po- važte toho T — 260—261 Hlédaj ... dělati!] vyn. K — 261 «ti vyn. B, tito N — žebrati měl T moha] ješto (který T, kdo U) by mohl PRCNTU — 262 napsal TU .- Tesalonicenským řka RTU — rukami N — vašima PT, vašimi N — 263 přikázaní dali] přikázali KPRCTU, přikazovali N — 263—264 To ť ... dělal A tak i boží přikázaní i apoštolské nás zava- zuje, abychom dělali B — 264 přikázaní a ustanovení C — a každý] nebo každý člověk T — dělal a pracoval C — Než] Než pak C, Toliko N Než čtveři] Čtveři lidé T — 265 toho ... svaté] zavázaní U — zavázanie v přikázaní B — jedni sau U — 266 lidé rytířští] panoše, rytíři, páni C, 262 I. Tes. 4, II — Rokycanova Postilla. 21
321 A dále dí: »Žebrati se stydím«. Ta žebrota náramně se jest rozmohla a já nevím, kým jest uvedena v «cierkev svatú», taková «bez studu! Bude trúp silný [mnich], a ihned se na to dá, aby žebral! Stojí psáno in Historia Clementis: Když svatý 255 Petr s svatým Klimentem šel na jednom ostrově, ješto tu byli nějací slúpi sklenní, i uzří ženu, ana žebře; a pravie, že «jest to» byla mátě svatého Klimenta. I dí jí svatý Petr: »Ženo, i proč «ty» se poddáváš této hanebné bídě? Však údy zdravé máš!« A ona vetce «jemu: »Pane, ač se zpuosoba zdravá ukazuje 260 na mně», ale ruce mám uschlé, nemohu dělati!« Hlédaj, kterak ť jsú «ti světí apoštolé nechtěli, by kto žebral, moha dělati A svatý Pavel píše k Tessalonicenským: »Abyšte rukama svýma dělali, jakož jsme přikázaní dali vám«. To ť máš apoštolské přikázanie, a jest i božie, a každý jest zavázán, aby dělal. Než 265 čtveři se vynímají z toho «zavázanie v církvi svaté: Jedni ruka světská, lidé rytířští, aby mohli jiných hájiti. Druzí duchovní, 251 dále] vyn. PCNU — praví T — Ta pak C, Tak ta T — žebrota v tyto časy T — náramně v tomto lidu N — 252 rozmnožila P, rozmohla nyní C - já] vyn. K — nevím] věděti nemohu T — kejm R — to uvedeno U — «cierkev svatú křesťanstvo B — 253 taková] tak PRNTU, tak již právě C — «bez studu bezstudná B, beze všeho studu N, bez studu žebrají nebo dům od domu se lanžují T — Ano ť bude C — [mnich] vyn. KPRCNTU — 254 dá] vydá TN — Stojí] Máme T — napsáno KPCNT — in Historia Clementis] v Historii Klementa N, vyn. U — 255 Petr jednoho času T — Klementem N —šel] byli U — ješto] i U — 256 ňáký slaupy sklenné U — uzřel tu svatej Petr nějakau C, uzřel P, nenadále uzřeli T, uzdřeli U — an TU —ana žebře] vyn. C — praví někteří C — «jest to vyn. B — 257 matka CNTU — Klementa N — řekl TU — jí] vyn. U 258 «ty» vyn. BN - této .. . bídě] té žebrotě hanebné, bídné U — údy zdravé] zdraví U — 259 vetce] řekla RU, odpověděla T, »Ú (Au N), prý PN — jemu vyn. BPNTU — Pane] vyn. U, Pane můj T — spůsob zdravý N — zdraví U — 260 «na mně vyn. BCU — že nemohu KC — dělati a pracovati C — Hlédaj] Hle P, Hlediž N, Hled U, Pohleď C, Po- važte toho T — 260—261 Hlédaj ... dělati!] vyn. K — 261 «ti vyn. B, tito N — žebrati měl T moha] ješto (který T, kdo U) by mohl PRCNTU — 262 napsal TU .- Tesalonicenským řka RTU — rukami N — vašima PT, vašimi N — 263 přikázaní dali] přikázali KPRCTU, přikazovali N — 263—264 To ť ... dělal A tak i boží přikázaní i apoštolské nás zava- zuje, abychom dělali B — 264 přikázaní a ustanovení C — a každý] nebo každý člověk T — dělal a pracoval C — Než] Než pak C, Toliko N Než čtveři] Čtveři lidé T — 265 toho ... svaté] zavázaní U — zavázanie v přikázaní B — jedni sau U — 266 lidé rytířští] panoše, rytíři, páni C, 262 I. Tes. 4, II — Rokycanova Postilla. 21
Strana 322
322 «ješto pracují o lidské spasení, jako kněží — ti jsú «také» vyňati i od tělesného díla, [aby se mohli Písmuom svatým učiti B 400 pro lidské spasení,] ale má jim potřeba dána býti; nebo, 270 když by se tělesným dielem zaneprázdnili, nemohli by se učiti, aby mohli lid zpravovati». A vedlé toho i žákovstvo «jest vy- ňato», kteréž se věrně učí, hledí k tomu, aby «tiem potom mohli spasení lidskému prospěti, a ktěm almužna má dána býti. Ale tito žáci, ješto, jedúc almužnu, potom se zžení — není 275 dobře, nebudú bez pomsty! A vy, ženy, ješto je pojímáte a k sobě vnadíte, hleďte, abyšte Boha nehněvaly! Ba, řci jemu: »Však s'» ty almužny požíva«l», hleď tomu dosti učiniti, buď mne prázden!« Třetí jsú «tito» vyňati: mdlí, nemocní chudí, ješto pro nedo- statek zdravie» nemohú dělati — těm «také má almužna dána 80 býti. Čtvrtí, [ješto,] ač věrně dělají, ale dítek mnoho, nemohú totiž rytíři U — jiných lidí pracovitých T — druzí sau U — 267 ješto ... jako lidé B, jako K — ješto] an U, ješto pravdivě N — o] pro R — spasení a o své v dobrém sotrvání TN - jako vyn. U — kněží] sau kněží upřímní a věrní T, vyn. U — «také vyn. B, všickni U — 268 od tělesného díla] z toho zavázaní církve svaté U — 268—269 [aby ... spasení] vyn. PRCNTU — aby ... pro] ješto pracují o K — 269 ale» a B — mají NT — potřeba ... býti] lidé (vyn. T) potřebu dáti NT 269—271 nebo .. . zpravovati vyn. BU — 270 tělesným dielem tělesnau prací T — zanepražďňovali CNT — 271 mohli ... zpravovati lid zpravovali K — lidi R A] Ale K — 271—272 vedlé .. . ktoréž] žáci sau též vyňati, kteří U — «jest vyňato? nynější B — 272 věrně] věrně a upřímně C, [svatesti života] věrně K (ale slovo věrně později ko- rigováno, takže není ani dosti čitelné) — hledí k tomu] proto U - k] vyn. R - «tiem) vyn. BU — potom] vyn. CU — 273 mohlo BT, mohli jiným U — k spasení NTU — prospěti] poslúžiti KC, slaužiti PRNTU — tim B — dávána N — 274 žáci nynější někteří C — ješto, jedúc] an jedí U — jedúc almužnu] nažravši se almužen N — almužny C — žení NU, vožení T, zženic [anebo cizím ženám frejují, to] K — není dobře] vyn. PNT 275 hrozné pomsty T — ženy, panny drzí, všetečné C, ženy nešlechetné T, ženy nestydaté, lehkomyslné N - 276 vnadíte] vábíte U [vábíte a] vnadíte K hloďte ... nehněvali] velice tím Pána Boha hně- váte T — hleďte, hleďte PRNU — nerozhněvali C — řci] říci RU — řci jemu] radějí jim řcete T — jemu máte Us' vyn. B — 277 ty] ty almužník, poněvadž T - almužny ... učiniti] almužník, jedl si a užíval mnohá léta almužny, pamatujž na to, aby tomu dosti učinil N — po- žíváš BT — hleď ty RU — činiti RU, učiniti, več si se dal a C — ty mne ČN — prázen!«, a tak by za vámi nelezli T — 278 «tito» vyn. B — totiž mdlí T ješto] an U — pro nedostatek zdravie vyn. B — 279 dělati a pracovati CT - «také) vyn. B — 280 Čtvrtí sau U — [ješto] vyn. PRNTU — věrně, spravedlivě, s prací a s násilím C, věrně, [spra-
322 «ješto pracují o lidské spasení, jako kněží — ti jsú «také» vyňati i od tělesného díla, [aby se mohli Písmuom svatým učiti B 400 pro lidské spasení,] ale má jim potřeba dána býti; nebo, 270 když by se tělesným dielem zaneprázdnili, nemohli by se učiti, aby mohli lid zpravovati». A vedlé toho i žákovstvo «jest vy- ňato», kteréž se věrně učí, hledí k tomu, aby «tiem potom mohli spasení lidskému prospěti, a ktěm almužna má dána býti. Ale tito žáci, ješto, jedúc almužnu, potom se zžení — není 275 dobře, nebudú bez pomsty! A vy, ženy, ješto je pojímáte a k sobě vnadíte, hleďte, abyšte Boha nehněvaly! Ba, řci jemu: »Však s'» ty almužny požíva«l», hleď tomu dosti učiniti, buď mne prázden!« Třetí jsú «tito» vyňati: mdlí, nemocní chudí, ješto pro nedo- statek zdravie» nemohú dělati — těm «také má almužna dána 80 býti. Čtvrtí, [ješto,] ač věrně dělají, ale dítek mnoho, nemohú totiž rytíři U — jiných lidí pracovitých T — druzí sau U — 267 ješto ... jako lidé B, jako K — ješto] an U, ješto pravdivě N — o] pro R — spasení a o své v dobrém sotrvání TN - jako vyn. U — kněží] sau kněží upřímní a věrní T, vyn. U — «také vyn. B, všickni U — 268 od tělesného díla] z toho zavázaní církve svaté U — 268—269 [aby ... spasení] vyn. PRCNTU — aby ... pro] ješto pracují o K — 269 ale» a B — mají NT — potřeba ... býti] lidé (vyn. T) potřebu dáti NT 269—271 nebo .. . zpravovati vyn. BU — 270 tělesným dielem tělesnau prací T — zanepražďňovali CNT — 271 mohli ... zpravovati lid zpravovali K — lidi R A] Ale K — 271—272 vedlé .. . ktoréž] žáci sau též vyňati, kteří U — «jest vyňato? nynější B — 272 věrně] věrně a upřímně C, [svatesti života] věrně K (ale slovo věrně později ko- rigováno, takže není ani dosti čitelné) — hledí k tomu] proto U - k] vyn. R - «tiem) vyn. BU — potom] vyn. CU — 273 mohlo BT, mohli jiným U — k spasení NTU — prospěti] poslúžiti KC, slaužiti PRNTU — tim B — dávána N — 274 žáci nynější někteří C — ješto, jedúc] an jedí U — jedúc almužnu] nažravši se almužen N — almužny C — žení NU, vožení T, zženic [anebo cizím ženám frejují, to] K — není dobře] vyn. PNT 275 hrozné pomsty T — ženy, panny drzí, všetečné C, ženy nešlechetné T, ženy nestydaté, lehkomyslné N - 276 vnadíte] vábíte U [vábíte a] vnadíte K hloďte ... nehněvali] velice tím Pána Boha hně- váte T — hleďte, hleďte PRNU — nerozhněvali C — řci] říci RU — řci jemu] radějí jim řcete T — jemu máte Us' vyn. B — 277 ty] ty almužník, poněvadž T - almužny ... učiniti] almužník, jedl si a užíval mnohá léta almužny, pamatujž na to, aby tomu dosti učinil N — po- žíváš BT — hleď ty RU — činiti RU, učiniti, več si se dal a C — ty mne ČN — prázen!«, a tak by za vámi nelezli T — 278 «tito» vyn. B — totiž mdlí T ješto] an U — pro nedostatek zdravie vyn. B — 279 dělati a pracovati CT - «také) vyn. B — 280 Čtvrtí sau U — [ješto] vyn. PRNTU — věrně, spravedlivě, s prací a s násilím C, věrně, [spra-
Strana 323
323 sobě nic učiniti — dobréť jest «také velmi takovým galmužnu dáti. Ale jiní všickni jsú zavázáni, aby dělali, a nebude žádný vymluven. Protož svatý František, ustavuje řeholu svým bratřím, rozkázal jest a napsal, aby, když služby boží odbudau, rukama 285 dělali a živnosti sobě dobývali; a tak dí, aby, u kohož budau dělati, za to brali, což by bylo k živnosti jich, a by peněz nebrali. Ktož by chtěl, tu by našel v těch knihách psáno, kdež svatý František vydává řeholu svým bratřím. Ale toto, ihned žebrat ráno, nechajíce druhdy i služby božie, a potom [druhdy 290 teprv k službě boží? Jakové ť tu muož býti sebrání vážné na» službě boží, prvé tam těkati, běhati? A traupi silní!» Píše Vilhelmus «ten doktor de Sancto Amore mnoho o tom a «to také pokládá, kterako ti silní žebráci křivdu činí těmto mdlým nebožátkóm, ješto «běžie a utekau se a vezmau» almužnu před těmito mdlými, 295 od Boha poraženými, «a lidé, dadúc jedněm, nemohú všech na- vedlivě] K — dělají] dělají a pracují C, pracují T — 280—282 ale dítek — ... dáti] a nemohau se uživiti; těm ť také má almužna dána býti U 280 ale že T — mnoho [majíce] K, mnoho majíce (mají T) NT — 281 sobě tau svau prací a robotováním C — učiniti] spomoci CN, prospěti T — také velmi vyn. B — galmužnu vyn. B — 282 Ale kromě těchto oznámených N — zavázáni k tomu RU — dělali] pracovali N — 283 se moci vymluviti N — František, muž velmi pobožný T — ustanovuje NCU — 284 jest a napsal] vyn. U — od služby U — boží přestanau a ji U — rukami R, rukama svýma N — 285 dělali] pracovali N — živnosti své U — sobě] vyn. T — budau dělati] dělají KC, by dělali PNT — 286 bylo] slaužilo TN — a by] ale aby N, a aby T — 287—288 «Ktož ... bratřím? vyn. B — 287 by chtěl ... našel] chceš o tom vědě«ti) (ti vyn.!) dále a šíře, najdeš T — 288—289 ihned ... potom] jak vstanau ráno, ihned jdau na žebrotu, a mnohdykráte nechají i služby boží — ó běda takovým řeholníkům! — a když se navrátí z žebroty T — 289 ráno] mnoho R, a mnohý U — Knechajíce ... božie vyn. B — nechajíce druhdy] nechá U — 289—290 a potom... boží vyn. RU — 289 [druhdy] vyn. KPCNT — 290 Jaké (+ pak T) PRCNTU — tu] vyn. U — muož] má TU — vážné na a vážnost při B, vážné při T — 291 prvé .. . silní) vyn. B — nejprvé U — těkati, běhati] běhati, těkati, zrak, sluch rozpustiti, a potom tu přijda chtíti službu boží konati N, běhati, domy vytlaukati, těkati T — silní a bejci vytejlí T — Napsal T, I napsal U — svatý Vilhelmus U — 292 Kten vyn. BU — doktor] vyn. U — de ... Amore] O svatém milo- vání N, vyn. U — mnoho o tom] vyn. U — 292—293 «to ... kterak) dí, že B — 292 to] toto T — pokládá] vykládá RU, přidává N — 293 žebráci zdraví T — velikau škodu a křivdu T — těm U — 294 ješto] an U — běžie ... vezmau utekúc se uchvátnú B — prvé vezmau CT, vezmau sobě U — těmi U — 295 a lidé . . . nadati» vyn. B, a lidé prvé dají jim U — jedněm] jediné R — nemohú ... nadati? vyn. R — 296 a při- 21*
323 sobě nic učiniti — dobréť jest «také velmi takovým galmužnu dáti. Ale jiní všickni jsú zavázáni, aby dělali, a nebude žádný vymluven. Protož svatý František, ustavuje řeholu svým bratřím, rozkázal jest a napsal, aby, když služby boží odbudau, rukama 285 dělali a živnosti sobě dobývali; a tak dí, aby, u kohož budau dělati, za to brali, což by bylo k živnosti jich, a by peněz nebrali. Ktož by chtěl, tu by našel v těch knihách psáno, kdež svatý František vydává řeholu svým bratřím. Ale toto, ihned žebrat ráno, nechajíce druhdy i služby božie, a potom [druhdy 290 teprv k službě boží? Jakové ť tu muož býti sebrání vážné na» službě boží, prvé tam těkati, běhati? A traupi silní!» Píše Vilhelmus «ten doktor de Sancto Amore mnoho o tom a «to také pokládá, kterako ti silní žebráci křivdu činí těmto mdlým nebožátkóm, ješto «běžie a utekau se a vezmau» almužnu před těmito mdlými, 295 od Boha poraženými, «a lidé, dadúc jedněm, nemohú všech na- vedlivě] K — dělají] dělají a pracují C, pracují T — 280—282 ale dítek — ... dáti] a nemohau se uživiti; těm ť také má almužna dána býti U 280 ale že T — mnoho [majíce] K, mnoho majíce (mají T) NT — 281 sobě tau svau prací a robotováním C — učiniti] spomoci CN, prospěti T — také velmi vyn. B — galmužnu vyn. B — 282 Ale kromě těchto oznámených N — zavázáni k tomu RU — dělali] pracovali N — 283 se moci vymluviti N — František, muž velmi pobožný T — ustanovuje NCU — 284 jest a napsal] vyn. U — od služby U — boží přestanau a ji U — rukami R, rukama svýma N — 285 dělali] pracovali N — živnosti své U — sobě] vyn. T — budau dělati] dělají KC, by dělali PNT — 286 bylo] slaužilo TN — a by] ale aby N, a aby T — 287—288 «Ktož ... bratřím? vyn. B — 287 by chtěl ... našel] chceš o tom vědě«ti) (ti vyn.!) dále a šíře, najdeš T — 288—289 ihned ... potom] jak vstanau ráno, ihned jdau na žebrotu, a mnohdykráte nechají i služby boží — ó běda takovým řeholníkům! — a když se navrátí z žebroty T — 289 ráno] mnoho R, a mnohý U — Knechajíce ... božie vyn. B — nechajíce druhdy] nechá U — 289—290 a potom... boží vyn. RU — 289 [druhdy] vyn. KPCNT — 290 Jaké (+ pak T) PRCNTU — tu] vyn. U — muož] má TU — vážné na a vážnost při B, vážné při T — 291 prvé .. . silní) vyn. B — nejprvé U — těkati, běhati] běhati, těkati, zrak, sluch rozpustiti, a potom tu přijda chtíti službu boží konati N, běhati, domy vytlaukati, těkati T — silní a bejci vytejlí T — Napsal T, I napsal U — svatý Vilhelmus U — 292 Kten vyn. BU — doktor] vyn. U — de ... Amore] O svatém milo- vání N, vyn. U — mnoho o tom] vyn. U — 292—293 «to ... kterak) dí, že B — 292 to] toto T — pokládá] vykládá RU, přidává N — 293 žebráci zdraví T — velikau škodu a křivdu T — těm U — 294 ješto] an U — běžie ... vezmau utekúc se uchvátnú B — prvé vezmau CT, vezmau sobě U — těmi U — 295 a lidé . . . nadati» vyn. B, a lidé prvé dají jim U — jedněm] jediné R — nemohú ... nadati? vyn. R — 296 a při- 21*
Strana 324
324 dati: přileze tento, smdlé nebožátko, ano již vonen traup silný vzal, a žádá almužny; a oni budú řéci: »Naděl tě Buoh, však» již ť jsme dali!« Ú, měliť by k tomu lidé prohlédati, komuť mají almužnu dáti, nechtí-li z toho «hrozného počtu vydati! 300 Ale «nám ť jest vše rovno — ba i protivníku pravdy boží, když nám jedno polahodí a lehce království «nebeské ukáže! A, běda bude! Mnedle, «kolikrát s' se za to pomodlil milému B 401 Pánu Bohu řka: »Milý Panc, daj mi [to, abych uměl] almužnu dáti tu, «ješto» by tobě libo bylo «a kdež by bylo k tvé vuoli, 305 daj mi tu uhoditi!« Neumieme my toho, ba, řci, my ť na to i ne- pomyslíme! A když tak bylo, že ten vladař dal se na skutky milosrdné a odpustil jednomu dlužníku pána svého polovici a druhému třetinu, dí čtení svaté?: »I pochválil jest pán vladaře ne- 310 pravosti, že «by opatrně učinil«. Milý, jest[-li] to divné, že jest jej «po»chválil! Však jest jej kradl, čemuž jest jej tehdy chválil? Toho jest nechválil, že ť jest jej kradl, ale «chválil leza U — tento] toto (+ také C) PRONT — 296—297 mdlé ... řéci mdlý, ani ť řkau B — 297 uchvátil a vzal TN — a žádá .. . řéci almužnu, i praví potom T — a oni . . . řéci »U (Au N), prý PN, a oni dějí U — milý Bůh RCU — 298 Kvšak vyn. B — Új I PRONTU — by veď KRO — 299 mají] vyn. C — «hrozného vyn. B — počtu a saudu R — 300 vám BU — vše jedno, vše C — ba, třebas C — pravdy boží] božímu dáme U — božie vše K, boží dáme R — 301 jedno] vyn. PNT — polahodí] po- [chlebují, pohladie K — «nebeské boží B — ukáží K, ukáží dáti T, ukáže, vhodíme N, slibují a ukazují C — 301—302 A ... bude Ano Písmo dí: »Nedávaj nemilostivému chleba tvého, ať by tím chle j — B 401 q bem silen nebyl proti tobě« B — 301 A] Ach T, Ó NU — 302 bude, nastojte N — «kolikrát . . . milému pomodlíš-li se B — milému vyn. NT — 303 Bohu svému T — [to ... uměl] a ukažiž mi C, vyn. KPRNTU — 304 «ješto» kdež BTU — tobě líbo bylo] se tobě líbilo KRCU — 304—306 a kdež . . . nepomyslíme vyn. B — 304 kdež ... vuoli] mně úžitečno N, k tvé vůli bylo U — bylo] byla K — tvé] tvé svaté, líbezné C, tvé cti a chvále a k T — 305 tu] na to U — uhoditi] trefiti TU — Ale (Ó N) — neumieme RNU — toho pohříchu C — i] ani CNT 307—309 A když ... třetinu I B — 307 když] vyn. U — tak vyn. R — bylo] se stalo T, vyn. U — že] vyn. U — dal] vydal N — 308 polovici dluhu N — 309 třetinu třetí díl NU, pátý díl T — svaté? o tom vladaři B — 310 «by jest B, by sobě RU — Milý ... divně] Toto jest předivné T, I, milí křesťané, to ť jest divné U — [li] vyn. KPRON — 311 chválil B — Však jest jej] a on mu U — jej] mu TC — 311—312 čemuž . .. kradl] vyn. U — čemuž ... nechválil Ne proto ť jest jej chválil B, Proč ho pak chválil? Proto jest ho nechválil T, vyn. R — 311
324 dati: přileze tento, smdlé nebožátko, ano již vonen traup silný vzal, a žádá almužny; a oni budú řéci: »Naděl tě Buoh, však» již ť jsme dali!« Ú, měliť by k tomu lidé prohlédati, komuť mají almužnu dáti, nechtí-li z toho «hrozného počtu vydati! 300 Ale «nám ť jest vše rovno — ba i protivníku pravdy boží, když nám jedno polahodí a lehce království «nebeské ukáže! A, běda bude! Mnedle, «kolikrát s' se za to pomodlil milému B 401 Pánu Bohu řka: »Milý Panc, daj mi [to, abych uměl] almužnu dáti tu, «ješto» by tobě libo bylo «a kdež by bylo k tvé vuoli, 305 daj mi tu uhoditi!« Neumieme my toho, ba, řci, my ť na to i ne- pomyslíme! A když tak bylo, že ten vladař dal se na skutky milosrdné a odpustil jednomu dlužníku pána svého polovici a druhému třetinu, dí čtení svaté?: »I pochválil jest pán vladaře ne- 310 pravosti, že «by opatrně učinil«. Milý, jest[-li] to divné, že jest jej «po»chválil! Však jest jej kradl, čemuž jest jej tehdy chválil? Toho jest nechválil, že ť jest jej kradl, ale «chválil leza U — tento] toto (+ také C) PRONT — 296—297 mdlé ... řéci mdlý, ani ť řkau B — 297 uchvátil a vzal TN — a žádá .. . řéci almužnu, i praví potom T — a oni . . . řéci »U (Au N), prý PN, a oni dějí U — milý Bůh RCU — 298 Kvšak vyn. B — Új I PRONTU — by veď KRO — 299 mají] vyn. C — «hrozného vyn. B — počtu a saudu R — 300 vám BU — vše jedno, vše C — ba, třebas C — pravdy boží] božímu dáme U — božie vše K, boží dáme R — 301 jedno] vyn. PNT — polahodí] po- [chlebují, pohladie K — «nebeské boží B — ukáží K, ukáží dáti T, ukáže, vhodíme N, slibují a ukazují C — 301—302 A ... bude Ano Písmo dí: »Nedávaj nemilostivému chleba tvého, ať by tím chle j — B 401 q bem silen nebyl proti tobě« B — 301 A] Ach T, Ó NU — 302 bude, nastojte N — «kolikrát . . . milému pomodlíš-li se B — milému vyn. NT — 303 Bohu svému T — [to ... uměl] a ukažiž mi C, vyn. KPRNTU — 304 «ješto» kdež BTU — tobě líbo bylo] se tobě líbilo KRCU — 304—306 a kdež . . . nepomyslíme vyn. B — 304 kdež ... vuoli] mně úžitečno N, k tvé vůli bylo U — bylo] byla K — tvé] tvé svaté, líbezné C, tvé cti a chvále a k T — 305 tu] na to U — uhoditi] trefiti TU — Ale (Ó N) — neumieme RNU — toho pohříchu C — i] ani CNT 307—309 A když ... třetinu I B — 307 když] vyn. U — tak vyn. R — bylo] se stalo T, vyn. U — že] vyn. U — dal] vydal N — 308 polovici dluhu N — 309 třetinu třetí díl NU, pátý díl T — svaté? o tom vladaři B — 310 «by jest B, by sobě RU — Milý ... divně] Toto jest předivné T, I, milí křesťané, to ť jest divné U — [li] vyn. KPRON — 311 chválil B — Však jest jej] a on mu U — jej] mu TC — 311—312 čemuž . .. kradl] vyn. U — čemuž ... nechválil Ne proto ť jest jej chválil B, Proč ho pak chválil? Proto jest ho nechválil T, vyn. R — 311
Strana 325
325 jej pro skutek milosrdný. Nebo kdež ť jest která pravda a lidé se jí věrně přídrží, ač by se pak i co jiného přimísilo, pro to pravda 315 má vždy chválena býti, neb pravda proto pravdú nepřestane býti. Jako tento přídržal se milosrdenství, té pravdy; ač se pak tu i krádež e přimísilo, však jej pro to pán chválí. Nuže, milí křesťané, již-li se tak dáme na skutky milosrdné, aby», když zhyneme, přijali nás do věčných stanuov, do královstvic ne- 320 beského? Dajž milý Buoh, abychom se na to napravili! Amen). * čemuž] Pročež C — 312 jejl jemu CT — okradl N — Kchválil jej vyn. B — 313 skutky milosrdné PNT — která] pravá C — 314 věrně] právě C, věrně [ právě] K — přídržejí R — co] nětco K — přimíšelo T — 315 vždy předce T — nebj a RU — zůstane a nepřestane U — 316 té] vyn. PN a T — ač] až (!) N — 317 krádeži B, krádeře T, krádeř U — přimíšelo T, přimísila U — však jej pro to] pro to jej KR, i přece jej U — chválí] po- chválil N, chválil C — 318 již-li] již-liž my RPCNU — tak] také KRON, vyn. TU — dáme] oddáme N, vydáme T, dáme na to U — milosrdné, tímto příkladem hnuti jsauce T — abychom BNT — 319—320 «stanuov ...Amen? stánkuov B — 319 stanův, totiž TC — 320 Dajž nám (+ to N) RNU, I dejž nám to T — milý, drahý Pán R — Buoh] Pane Bože náš T — napravili] napravili (napraviti mohli R)! Všickni spolu řcemež RU, dobré napravili, zde v milosti, potom v nebeském království na věky T — Amený vyn. N —
325 jej pro skutek milosrdný. Nebo kdež ť jest která pravda a lidé se jí věrně přídrží, ač by se pak i co jiného přimísilo, pro to pravda 315 má vždy chválena býti, neb pravda proto pravdú nepřestane býti. Jako tento přídržal se milosrdenství, té pravdy; ač se pak tu i krádež e přimísilo, však jej pro to pán chválí. Nuže, milí křesťané, již-li se tak dáme na skutky milosrdné, aby», když zhyneme, přijali nás do věčných stanuov, do královstvic ne- 320 beského? Dajž milý Buoh, abychom se na to napravili! Amen). * čemuž] Pročež C — 312 jejl jemu CT — okradl N — Kchválil jej vyn. B — 313 skutky milosrdné PNT — která] pravá C — 314 věrně] právě C, věrně [ právě] K — přídržejí R — co] nětco K — přimíšelo T — 315 vždy předce T — nebj a RU — zůstane a nepřestane U — 316 té] vyn. PN a T — ač] až (!) N — 317 krádeži B, krádeře T, krádeř U — přimíšelo T, přimísila U — však jej pro to] pro to jej KR, i přece jej U — chválí] po- chválil N, chválil C — 318 již-li] již-liž my RPCNU — tak] také KRON, vyn. TU — dáme] oddáme N, vydáme T, dáme na to U — milosrdné, tímto příkladem hnuti jsauce T — abychom BNT — 319—320 «stanuov ...Amen? stánkuov B — 319 stanův, totiž TC — 320 Dajž nám (+ to N) RNU, I dejž nám to T — milý, drahý Pán R — Buoh] Pane Bože náš T — napravili] napravili (napraviti mohli R)! Všickni spolu řcemež RU, dobré napravili, zde v milosti, potom v nebeském království na věky T — Amený vyn. N —
Strana 326
Neděle desátá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla v prvním listu k Korintuom v XII. kapitole. Bratří! Víte, že, když jste byli pohané, k mo- dlám němým, jakož jste vedeni bývali, chodili 5js te. Protožznámovámčiním, žežádný, v Duchu božím mluvě, nedí oddělení od Ježíše a ni- žádný nemůž říci Pán Ježíš, jediné v Duchu svatém. Rozdílové pak jsú milostí, ale jeden Duch;a rozdílové posluhování jsú, ale týž pán; 10rozdílovéskutkuovjsú, alejeden Buoh, kterýž činí všecky věci ve všech. Protož jednomu každému bývá dáno zjevení Ducha k úžitku. Někomu zajisté skrze Ducha bývá dána řeč umění, jinému pak řeč múdrosti vedlé téhož 15 Ducha, jinému víra v témž Duchu, jinému mi- lost k uz dravování v jednom Duchu, jinému B 402 2—21 Epištola ... ráčí] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KON — prvním listu] 1. KTNU, první C — v vyn. N — kapitole] vyn. N, rozdílu U — 3 Bratří ... když] Zajisté víte, bratří, že U — že] vyn. K — když dokud PNT — a k modlám U — 4 byli KPNT — tak jste chodili (chodí- vali U) TCU — 6 nedí . .. Ježíše] nezlořečí Ježíši U — nedí oddělení od nenazývá (nazývá T) proklatým Pána NT — nedí] die K, nemluví PC — oddělení co by dělilo PC — 7—20 říci ... rozděluje] nazývati jeho, totiž Ježíše, Pánem. Konec U — 8 Rozdílové] Rozdílné P, Protož rozdílné TN, Nebo rozdílné C — pak] zajisté K, vyn. CNT — jeden] týž KPNT, toj C — 9 rozdílná P, rozdílné NTC — posluhování] služebností K, služebnosti TNC — týž] toj C — 10 a rozdílní skutkové PNT — jeden] týž KPCNT — Pán N — jenž KPONT — 11 činí] dělá N, jedná C — všecky věci] všecko KPNT — Protož] vyn. KPC, Ale NT — jednomu každému] Každému KN, Jednomu pak každému (+ zajisté C) PC — 12 Ducha svatého P — k úžitku některému T — 13 Někomu] Některému KN, Jinému C — zajisté] pak C, vyn. P — 14 umění] múdrosti KPNT — jinému] některému KN, někomu T — pak] vyn. KONT — múdrosti] uměnie KPCNT — 15 jinému] ně- kterému KN, někomu T — tém C — jinému] některému KN, někomu T — 16 k] vyn. KPNT — jednom] jednostejném T - jinému] některému 3 nn. 1. Kor. 12, 2 11.
Neděle desátá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla v prvním listu k Korintuom v XII. kapitole. Bratří! Víte, že, když jste byli pohané, k mo- dlám němým, jakož jste vedeni bývali, chodili 5js te. Protožznámovámčiním, žežádný, v Duchu božím mluvě, nedí oddělení od Ježíše a ni- žádný nemůž říci Pán Ježíš, jediné v Duchu svatém. Rozdílové pak jsú milostí, ale jeden Duch;a rozdílové posluhování jsú, ale týž pán; 10rozdílovéskutkuovjsú, alejeden Buoh, kterýž činí všecky věci ve všech. Protož jednomu každému bývá dáno zjevení Ducha k úžitku. Někomu zajisté skrze Ducha bývá dána řeč umění, jinému pak řeč múdrosti vedlé téhož 15 Ducha, jinému víra v témž Duchu, jinému mi- lost k uz dravování v jednom Duchu, jinému B 402 2—21 Epištola ... ráčí] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KON — prvním listu] 1. KTNU, první C — v vyn. N — kapitole] vyn. N, rozdílu U — 3 Bratří ... když] Zajisté víte, bratří, že U — že] vyn. K — když dokud PNT — a k modlám U — 4 byli KPNT — tak jste chodili (chodí- vali U) TCU — 6 nedí . .. Ježíše] nezlořečí Ježíši U — nedí oddělení od nenazývá (nazývá T) proklatým Pána NT — nedí] die K, nemluví PC — oddělení co by dělilo PC — 7—20 říci ... rozděluje] nazývati jeho, totiž Ježíše, Pánem. Konec U — 8 Rozdílové] Rozdílné P, Protož rozdílné TN, Nebo rozdílné C — pak] zajisté K, vyn. CNT — jeden] týž KPNT, toj C — 9 rozdílná P, rozdílné NTC — posluhování] služebností K, služebnosti TNC — týž] toj C — 10 a rozdílní skutkové PNT — jeden] týž KPCNT — Pán N — jenž KPONT — 11 činí] dělá N, jedná C — všecky věci] všecko KPNT — Protož] vyn. KPC, Ale NT — jednomu každému] Každému KN, Jednomu pak každému (+ zajisté C) PC — 12 Ducha svatého P — k úžitku některému T — 13 Někomu] Některému KN, Jinému C — zajisté] pak C, vyn. P — 14 umění] múdrosti KPNT — jinému] některému KN, někomu T — pak] vyn. KONT — múdrosti] uměnie KPCNT — 15 jinému] ně- kterému KN, někomu T — tém C — jinému] některému KN, někomu T — 16 k] vyn. KPNT — jednom] jednostejném T - jinému] některému 3 nn. 1. Kor. 12, 2 11.
Strana 327
327 činění moci, jinému proroctví, jinému roze- znání duchuov, jinému rozličnost jazykuov, jinému vykládaní řečí. Ale ty všecky věci 20činí jeden a týž Duch, rozděluje jednomu kaž- dému, jakž ráčí. Čtení svatého Lukáše v kapitole XIX. V ten čas, když se přibližoval Ježíš k Jeru- zalemu, vida město, plakal nad ním řka, že, 25by poznalo, i ty by, a zajisté v tento den tvuoj, jenž jest ku pokoji tobě; ale nyní tyto věci skryty jsú předtebú. Nebo přijdú na tě dnové, a obklíčice tě nepřátelé tvoji náspem a ob- lehnú tě se všech strán a na zemi rezprostrú 30těi syny tvé, kteřížjsú v tobě, a ncostaví v tobě kamene na kameni, protože si nepoznalo času navštívení tvého. A všed do chrámu, počal vymietati kupce a prodavače z něho, řka jim: KN, někomu PT — 17 moci] divuov KPCNT — jinému] některému KN, někomu T — jinému] některému KN, někomu T — 18 jinému] některému KN, někomu T — 19 jinému] některému KN, někomu T — Ale] A C — Ale ... věci] A to všecko KPNT — 20 činí] jedná C — jednomu každému] všem K, každému N — 21 ráčí] chce U, ráčí. Pán Buoh budiž s námi! I s Duchem svým N — 22 Čtení ... XIX.] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš XIX. k. Sláva tobě, Hospodine! N — svatého . .. XIX.] svaté, napsal svatý Lukáš v XIX. rozdílu U — v kapitole] vyn. C — 23 V ten ... k Jeruzalemu] vyn. R — V ten čas] vyn. U — ten] onen P — 23—24 když .. . město] vida Ježíš město Jeruzalem P, vida Pán Ježíš město NT — 23 přiblížil KU — k Jeruzalemul vyn. U — 24 Že] Nebo R, vyn. PONTU — 25—36 by poznalo . . . chrámě] etc. Vajklad R — 25 by [kdy]by K, kdyby PT, by ty N, Kdyby ty CU — i ty by] vyn. U — jistě U — v tomto dni tvém K — tvůj pečovalo by o ty včci U — 26 kterýž PCT, kteréž U — jenž jest] které věci N — jest] sau T, náleží U — tyto věci] vyn. KPNTU — ty C — 27 skryto jest K, sau skryté U — před tebú] před očima tvýma KNT, od očí tvých POU — 27—36 nebo přijdú ... chrámě] Konec: když ho poslauchal. Vejklad XLV. na svaté čtení U — 28 obklíčili B — oblehnú tě] sauží tě C, oblehnau (obklíčí T) tě a sauží (ssauží T) tě PNT — 29 rozprostrú] povrhú KNT, rozmecí PC — 30 jenž TN, kteráž C — 32 svého C — chrámu Pán Ježíš C — 33 z něho] v chrámě 23 nn. Luk. 19, 41 47.
327 činění moci, jinému proroctví, jinému roze- znání duchuov, jinému rozličnost jazykuov, jinému vykládaní řečí. Ale ty všecky věci 20činí jeden a týž Duch, rozděluje jednomu kaž- dému, jakž ráčí. Čtení svatého Lukáše v kapitole XIX. V ten čas, když se přibližoval Ježíš k Jeru- zalemu, vida město, plakal nad ním řka, že, 25by poznalo, i ty by, a zajisté v tento den tvuoj, jenž jest ku pokoji tobě; ale nyní tyto věci skryty jsú předtebú. Nebo přijdú na tě dnové, a obklíčice tě nepřátelé tvoji náspem a ob- lehnú tě se všech strán a na zemi rezprostrú 30těi syny tvé, kteřížjsú v tobě, a ncostaví v tobě kamene na kameni, protože si nepoznalo času navštívení tvého. A všed do chrámu, počal vymietati kupce a prodavače z něho, řka jim: KN, někomu PT — 17 moci] divuov KPCNT — jinému] některému KN, někomu T — jinému] některému KN, někomu T — 18 jinému] některému KN, někomu T — 19 jinému] některému KN, někomu T — Ale] A C — Ale ... věci] A to všecko KPNT — 20 činí] jedná C — jednomu každému] všem K, každému N — 21 ráčí] chce U, ráčí. Pán Buoh budiž s námi! I s Duchem svým N — 22 Čtení ... XIX.] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš XIX. k. Sláva tobě, Hospodine! N — svatého . .. XIX.] svaté, napsal svatý Lukáš v XIX. rozdílu U — v kapitole] vyn. C — 23 V ten ... k Jeruzalemu] vyn. R — V ten čas] vyn. U — ten] onen P — 23—24 když .. . město] vida Ježíš město Jeruzalem P, vida Pán Ježíš město NT — 23 přiblížil KU — k Jeruzalemul vyn. U — 24 Že] Nebo R, vyn. PONTU — 25—36 by poznalo . . . chrámě] etc. Vajklad R — 25 by [kdy]by K, kdyby PT, by ty N, Kdyby ty CU — i ty by] vyn. U — jistě U — v tomto dni tvém K — tvůj pečovalo by o ty včci U — 26 kterýž PCT, kteréž U — jenž jest] které věci N — jest] sau T, náleží U — tyto věci] vyn. KPNTU — ty C — 27 skryto jest K, sau skryté U — před tebú] před očima tvýma KNT, od očí tvých POU — 27—36 nebo přijdú ... chrámě] Konec: když ho poslauchal. Vejklad XLV. na svaté čtení U — 28 obklíčili B — oblehnú tě] sauží tě C, oblehnau (obklíčí T) tě a sauží (ssauží T) tě PNT — 29 rozprostrú] povrhú KNT, rozmecí PC — 30 jenž TN, kteráž C — 32 svého C — chrámu Pán Ježíš C — 33 z něho] v chrámě 23 nn. Luk. 19, 41 47.
Strana 328
328 »Psánoť jest, že duom muoj duom modlitebný 35slúti bude, a vy jste jej učinili peleší lotrov- skú!« A byl na každý den uče v chrámě. Dnes dvě neděli měli jsme čtení svaté o falešných prorocích, jenž se jich drahý? Pán velí «s pilností vystříhati a velmi pilně lidem, aby o své duše zavedeni nebyli. A ti falešní proroci 40 přicházejí v rúše ovčím, spod tau svatostí zevnitřní, pošmúrnú, pokrytú, a bývají také mocni a zvelebeni v světě, jako praveno, a» vnitř bývají vlcí hltaví, «lakomí, té žádosti vlčie, nenasycené, ješto vším loví, od svátostí berú, od oleje svatého, ode křtu, od vigiljí, «ba i mše prodávají. A máme napsáno in Statutis 45 provincialibus: »Arnošt, arcibiskup první pražský, ustanovil, který by kněz byl v tom shledán, aby [věčně] byl do kvěčného žaláře vsazen, že by od ui svátostí bral«. Kéž to drží? Na jiné křičí: B 403 »Hle, ani nedrží!«, a [pak] sami drží, co chtí! Opět, «ješto K, v něm PCNT — 34 Napsáno TNC — že] vyn. TNC — modlitby PNC — 35 slúti] nazván K, vyn. PCNT — bude] jest PONT — a] ale KPONT — peleší] jeskyní KNT — 36 chrámě. Výklad (+ na to svaté čtení T) KPNT; k tomu se vztahuje přípisek v K: [Na toto čtení svaté jest písen v menších písních, zpívá se jako: Kristův život zname- nejmej — 37 neděle RNTU — čtení svaté] vyn. R — 38 jenž ... drahý jichž se BT — drahý) vyn. PRNU — s pilností) vyn. BU — 38—40 Ka velmi ... přicházejí nebo přicházejíce B — 38—39 a velmi pilně] vyn. TU — 39 lidem] vyn. T — aby lidé skrze ně T — zavedeni] nepřišli a zavedeni RU, nepřišli T — nebyli] vyn. T — 40 přicházejí k nám U — ovčím proto C, ovčím, to jest T — 40—42 pod tau ... praveno, a vyn. B — 40 tau] vyn. T — 41 pokrytú] vyn. C — také i CNTU — v světě] v tomto světě C, u světa U — jako praveno] vyn. U, jako povědíno T — 42 a ale T — «lakomí ... nenasycené žádosti nenasycené, lakomé B 42 lakotní N — té] plni T — vlčie] vyn. T — nenasycení N — 43 ješto] — ano U — vším všudy KT (ale v K až pozdější přípisek!) — loví a peníze trží T — od každé svátosti T — berú] berau, ode všeho PRON — svatého] vyn. U — od křtu, od vodavků N — od vigiljí] i ode všeho U — 44 «ba vyn. BT — mše svaté NT, mše ť [a spovědi] K — psáno B — in Statutis provincialibus] in Sanctitutis provincialibras (!) C, vyn. U — 45 že Arnošt TU — první] vyn. C — ustavil KP, ustanovil to N — 46 [věčně vyn. KPRCTU — Kvěčného vyn. B — 47 že] kdož P, kterýž KRCNU — by koliv N — svátostí] těch svátostí co (vyn. RU) KRCU, které koliv svátosti T — Kéž to drží?] Proč toho nedrží? T, Hle, kýž se toho varují? Nic! A U — umějí křičeti T — 48«»Hle ... nedrží!« že nedrží ustanovení starších B, »Hle, ani řáduov a ustanovení nedržie!« K, »Hle, prej, ani ť řádu dobrého nedrží!« C, »Hle, prý, an nedrží onoho,
328 »Psánoť jest, že duom muoj duom modlitebný 35slúti bude, a vy jste jej učinili peleší lotrov- skú!« A byl na každý den uče v chrámě. Dnes dvě neděli měli jsme čtení svaté o falešných prorocích, jenž se jich drahý? Pán velí «s pilností vystříhati a velmi pilně lidem, aby o své duše zavedeni nebyli. A ti falešní proroci 40 přicházejí v rúše ovčím, spod tau svatostí zevnitřní, pošmúrnú, pokrytú, a bývají také mocni a zvelebeni v světě, jako praveno, a» vnitř bývají vlcí hltaví, «lakomí, té žádosti vlčie, nenasycené, ješto vším loví, od svátostí berú, od oleje svatého, ode křtu, od vigiljí, «ba i mše prodávají. A máme napsáno in Statutis 45 provincialibus: »Arnošt, arcibiskup první pražský, ustanovil, který by kněz byl v tom shledán, aby [věčně] byl do kvěčného žaláře vsazen, že by od ui svátostí bral«. Kéž to drží? Na jiné křičí: B 403 »Hle, ani nedrží!«, a [pak] sami drží, co chtí! Opět, «ješto K, v něm PCNT — 34 Napsáno TNC — že] vyn. TNC — modlitby PNC — 35 slúti] nazván K, vyn. PCNT — bude] jest PONT — a] ale KPONT — peleší] jeskyní KNT — 36 chrámě. Výklad (+ na to svaté čtení T) KPNT; k tomu se vztahuje přípisek v K: [Na toto čtení svaté jest písen v menších písních, zpívá se jako: Kristův život zname- nejmej — 37 neděle RNTU — čtení svaté] vyn. R — 38 jenž ... drahý jichž se BT — drahý) vyn. PRNU — s pilností) vyn. BU — 38—40 Ka velmi ... přicházejí nebo přicházejíce B — 38—39 a velmi pilně] vyn. TU — 39 lidem] vyn. T — aby lidé skrze ně T — zavedeni] nepřišli a zavedeni RU, nepřišli T — nebyli] vyn. T — 40 přicházejí k nám U — ovčím proto C, ovčím, to jest T — 40—42 pod tau ... praveno, a vyn. B — 40 tau] vyn. T — 41 pokrytú] vyn. C — také i CNTU — v světě] v tomto světě C, u světa U — jako praveno] vyn. U, jako povědíno T — 42 a ale T — «lakomí ... nenasycené žádosti nenasycené, lakomé B 42 lakotní N — té] plni T — vlčie] vyn. T — nenasycení N — 43 ješto] — ano U — vším všudy KT (ale v K až pozdější přípisek!) — loví a peníze trží T — od každé svátosti T — berú] berau, ode všeho PRON — svatého] vyn. U — od křtu, od vodavků N — od vigiljí] i ode všeho U — 44 «ba vyn. BT — mše svaté NT, mše ť [a spovědi] K — psáno B — in Statutis provincialibus] in Sanctitutis provincialibras (!) C, vyn. U — 45 že Arnošt TU — první] vyn. C — ustavil KP, ustanovil to N — 46 [věčně vyn. KPRCTU — Kvěčného vyn. B — 47 že] kdož P, kterýž KRCNU — by koliv N — svátostí] těch svátostí co (vyn. RU) KRCU, které koliv svátosti T — Kéž to drží?] Proč toho nedrží? T, Hle, kýž se toho varují? Nic! A U — umějí křičeti T — 48«»Hle ... nedrží!« že nedrží ustanovení starších B, »Hle, ani řáduov a ustanovení nedržie!« K, »Hle, prej, ani ť řádu dobrého nedrží!« C, »Hle, prý, an nedrží onoho,
Strana 329
329 těmito svátostmi loví, kostmi svatých, vystavujíce je ven. To 50 Innocencius papež ustanovil, aby ty svátosti nebyly nikoli vy- kládány, aby k nim lidé zření neměli, chtíc, aby «najvětšie zření bylo k drahému Ježíšovi a k jeho drahému tělu. A toto — nechajíc těla božího, i běží k šlojíři nejistému, a lid slepý, «haknový, od Boha opuštěný, «falešnými proroky svedený, 55 obrátí ť chřbet k tělu božímu! A Innocencius rozkázal, aby ty svátosti chovány byly v truhlách v místech poctivých a nikoli nebyly ven vykládány. I protož dí svatý Bernart: »Ó koliká ohavnost a převrácení, že kosti svatých vykládají k lovu, ješto oni živi jsúce všemi penězi pohrdali, a již pak mrtví přinuceni tohoto!« N, pravíc: »Onino toho nedrží, ono i onoho!« T, vyn. U — [pak] vyn. KPRONTU — drží] činí U — drží, co chtí] nebožátka slepá, drží a zachovávají, co chtějí T — Opět] I U — 48—49 «ješto ... svátostmi vyn. BU — 49 peníze loví, totiž T — je] vyn. K — ven, nepamatujíce na to, že T, ven, to i jiné činí, což jim papež ustanovil U — To] A U, vyn. T — 50 svatej Innocencius C — ustanovil] nařídil a poručil T — nikoli] vyn. P — vykládány vystavovány, ale na poctivých místech v truhlách aby byly chovány pro to T — 51 chtíc] chtěje tomu C, vyn. PN, ale TU — větší B — 52 bylo] měli CU — k drahému] ku Pánu PNTU, k samému drahému Pánu C — drahému svatému B, velebnému a drahému N — A toto] Toto pak T — 53 nechajíc] nechtějíce (!) N — i] hynž ť P, hyn t RC — nejistému] vyn. KPNT — 54 «haknový vyn. B — milého Boha C — opuštěný pro hříchy C — Xfalešnými ... svedený vyn. B — 55 k] vyn. KP — 55—57 A Innocencius ... vykládány] vyn. T — 55 Inno- cencius papež RCU — 56 «svátosti kosti BT — schovány KR, sko- vány U, schovávány C — truhlách a C — v] na PN — 57 aby nebyly PRCNU — ven] vyn. U — protož] vyn. KPCNT — koliká] jak veliká T, kteraká N, převeliká C, koliká jest to U — 58 svaté U — k] omylem opak. B — k lovu] k lovu a k trhu C, a za to jim platí U — ješto] an U — 59 oni sami C — jsúcej byli svatě U, sauce, milí boží svatí na tomto světě T, sauce, totižto ti svatí, jichžto tě kosti vykládají C — 59—64 již pak . . . porozumíte] oni jich kostmi trží peníze a nechtí tak živi býti, jako oni byli. O krvi boží máme mnoho důvodů a písem hromadu, a oni ť ne- mohau ani jednoho písma ukázati, aby bylo stálé. Ale učiňme toto a po- rozumíme U — 59 pak jsa gu c (ps. gfacz!) T — 59—60 smrtví ... žebrání musí žebrati B — 60 jsau a bývají T — i připuzeni k žebrání T — 60—61 Kéž . . . líbie a měšců naplňovati, truhel zlatem a stříbrem těm silným a zdravým traupům a ležákům, oni potom na to jako bejci vytejlí chodí, co jim svati po smrti vyžebrali, a na to se dobře pak i pickují svatých kosti vykládajíce. I pročež toho dobrého ustanovení toho svatého Innocentia papeže nedrží? I proto, že drží to, co se jim líbí a v čem by svau zlau vůli měli T — 60 to drží PRON — ustavení R — Kpapeže
329 těmito svátostmi loví, kostmi svatých, vystavujíce je ven. To 50 Innocencius papež ustanovil, aby ty svátosti nebyly nikoli vy- kládány, aby k nim lidé zření neměli, chtíc, aby «najvětšie zření bylo k drahému Ježíšovi a k jeho drahému tělu. A toto — nechajíc těla božího, i běží k šlojíři nejistému, a lid slepý, «haknový, od Boha opuštěný, «falešnými proroky svedený, 55 obrátí ť chřbet k tělu božímu! A Innocencius rozkázal, aby ty svátosti chovány byly v truhlách v místech poctivých a nikoli nebyly ven vykládány. I protož dí svatý Bernart: »Ó koliká ohavnost a převrácení, že kosti svatých vykládají k lovu, ješto oni živi jsúce všemi penězi pohrdali, a již pak mrtví přinuceni tohoto!« N, pravíc: »Onino toho nedrží, ono i onoho!« T, vyn. U — [pak] vyn. KPRONTU — drží] činí U — drží, co chtí] nebožátka slepá, drží a zachovávají, co chtějí T — Opět] I U — 48—49 «ješto ... svátostmi vyn. BU — 49 peníze loví, totiž T — je] vyn. K — ven, nepamatujíce na to, že T, ven, to i jiné činí, což jim papež ustanovil U — To] A U, vyn. T — 50 svatej Innocencius C — ustanovil] nařídil a poručil T — nikoli] vyn. P — vykládány vystavovány, ale na poctivých místech v truhlách aby byly chovány pro to T — 51 chtíc] chtěje tomu C, vyn. PN, ale TU — větší B — 52 bylo] měli CU — k drahému] ku Pánu PNTU, k samému drahému Pánu C — drahému svatému B, velebnému a drahému N — A toto] Toto pak T — 53 nechajíc] nechtějíce (!) N — i] hynž ť P, hyn t RC — nejistému] vyn. KPNT — 54 «haknový vyn. B — milého Boha C — opuštěný pro hříchy C — Xfalešnými ... svedený vyn. B — 55 k] vyn. KP — 55—57 A Innocencius ... vykládány] vyn. T — 55 Inno- cencius papež RCU — 56 «svátosti kosti BT — schovány KR, sko- vány U, schovávány C — truhlách a C — v] na PN — 57 aby nebyly PRCNU — ven] vyn. U — protož] vyn. KPCNT — koliká] jak veliká T, kteraká N, převeliká C, koliká jest to U — 58 svaté U — k] omylem opak. B — k lovu] k lovu a k trhu C, a za to jim platí U — ješto] an U — 59 oni sami C — jsúcej byli svatě U, sauce, milí boží svatí na tomto světě T, sauce, totižto ti svatí, jichžto tě kosti vykládají C — 59—64 již pak . . . porozumíte] oni jich kostmi trží peníze a nechtí tak živi býti, jako oni byli. O krvi boží máme mnoho důvodů a písem hromadu, a oni ť ne- mohau ani jednoho písma ukázati, aby bylo stálé. Ale učiňme toto a po- rozumíme U — 59 pak jsa gu c (ps. gfacz!) T — 59—60 smrtví ... žebrání musí žebrati B — 60 jsau a bývají T — i připuzeni k žebrání T — 60—61 Kéž . . . líbie a měšců naplňovati, truhel zlatem a stříbrem těm silným a zdravým traupům a ležákům, oni potom na to jako bejci vytejlí chodí, co jim svati po smrti vyžebrali, a na to se dobře pak i pickují svatých kosti vykládajíce. I pročež toho dobrého ustanovení toho svatého Innocentia papeže nedrží? I proto, že drží to, co se jim líbí a v čem by svau zlau vůli měli T — 60 to drží PRON — ustavení R — Kpapeže
Strana 330
330 60 bývají k žebrání«. Kéž oni drží ustanovení «papeže Inno- cencia?! «Ano držie», co se jim «libie! Nu, nechajíce písem a důvodův o krvi boží, ješto «jest jich hojně, a oni ť jednoho nemohau okázati Písma stálého, ale vezměme toto jedno, a po tom porozumíte, pravdu-li ť mají čili 65 křivdu: Co se děje neřáduov, hampýsuov, nevěstek, tancuov, jiných» zjevných hříchuov proti Bohu — pohlediž, mnoho-li ť se oni proti tomu postaví, mnoho-li na to volají? Ba, ještě toto», ješto «mnozí zlau vieru mají o těle božím pravíc, že tu «těla božieho» není, ale že jest modla — mnoho-li oni proti 70 tomu káží «a volají»? Ale proti této svaté [a světlé] pravdě, přijímaní «jeho drahé krve z kalicha — tu ť hrdlo «otevrú! Ba, čiň co chceš zlého», nic «nedějí, ale jediné napí se s pláčem krve «božie», uzříš, co ť o tobě bude povědieno»: »Aha, kacéř, odřezanec!« „Zvieš, jak tě obvolají! Po tom muožete po- vyn. B — Innocentiusa N — 61 (Ano držie Drží B — Ano] A, ano R — líbie zdá B, zdá a líbí C — 62 nechajíce na straně T — a důvodův ... boží] svatých T — jest jich jich máme B, jich C — 63 hojně] z důvody mocnými a nepohnu- tedlnými hojně o krvi boží T — oni ť] vyn. N — ani jednoho TC — «ne- mohau ... Písma nemají B, nemohú mieti ani okázati Písma K — nemohau jednoho R — stálého] ješto by bylo stálé R, stálého k potvrzení své lži T — ale my toliko (jediné T) NT — 64 vezmem PT — jedno] jediné R, vyn. NT — po tom] vyn. N — porozuměti budem moci K, všickni poroz- umíte a poznáte T — 65 nám křivdu dělají T — Co] Nebo co C, Považme toho, co U — nevěstek chování v domích N — 66 «jiných vyn. BTU — milému Bohu RU — pohlediž] vyn. T, pošetř N — 67 oni o to aneb C —volají aneb káží, aby takové hampejsy a neřády zastaveny a zrušeny byly T — §Ba, ještě toto Nébrž B — 68 ješto] jest, že jsau mnozí a na- cházejí se bludní lidé, ješto T, že CU — Kmnozí ... mají někteří bludní smyslé B — mnozí] vyn. T — věrau (!) P — božím] a krvi boží N — 69 Ktěla božeho? nic B, tělo boží U — že] vyn. P — 70 káží] křičí C — Ka volají vyn. BU — a] mnoho-li R — volají, úpí, aby takoví bludní lidé napraveni a navedeni byli k zákonu božímu a k pravé víře? Nic se oni o to nezastaví kusa! T — [a světlé] vyn. KPRCTU, a blahoslavené N — pravdě boží N — 71 «jeho . . . krve krve boží B — krvi RC — z po- svátného kalicha T — hrdlo] usta N, oni hrdlo T — otvírají B — 72 Ba] A U — zlého najhoršího B, jiného zlého C — nic] nic oni tomu T, slova U — Knedějí, ale neřkú, a B — jediné] toliko N, vyn. U — napí se] ať se napije některá duše věrná křesťanská T, kdož by se napil U — s pláčem a z žádostí T — 73 «božie Ježíšovy B, drahé boží T — Ko tobě ... povědieno dějí B — tobě] něm U — povědieno; řeknau T — Aha) A, P, A, á R, Hle, prej, na mau víru, to jest C, A, prý N, že si T, Ba U — 74 odřezanec od církve T — Zvieš ... obvolají vyn. B, Tu zvíš,
330 60 bývají k žebrání«. Kéž oni drží ustanovení «papeže Inno- cencia?! «Ano držie», co se jim «libie! Nu, nechajíce písem a důvodův o krvi boží, ješto «jest jich hojně, a oni ť jednoho nemohau okázati Písma stálého, ale vezměme toto jedno, a po tom porozumíte, pravdu-li ť mají čili 65 křivdu: Co se děje neřáduov, hampýsuov, nevěstek, tancuov, jiných» zjevných hříchuov proti Bohu — pohlediž, mnoho-li ť se oni proti tomu postaví, mnoho-li na to volají? Ba, ještě toto», ješto «mnozí zlau vieru mají o těle božím pravíc, že tu «těla božieho» není, ale že jest modla — mnoho-li oni proti 70 tomu káží «a volají»? Ale proti této svaté [a světlé] pravdě, přijímaní «jeho drahé krve z kalicha — tu ť hrdlo «otevrú! Ba, čiň co chceš zlého», nic «nedějí, ale jediné napí se s pláčem krve «božie», uzříš, co ť o tobě bude povědieno»: »Aha, kacéř, odřezanec!« „Zvieš, jak tě obvolají! Po tom muožete po- vyn. B — Innocentiusa N — 61 (Ano držie Drží B — Ano] A, ano R — líbie zdá B, zdá a líbí C — 62 nechajíce na straně T — a důvodův ... boží] svatých T — jest jich jich máme B, jich C — 63 hojně] z důvody mocnými a nepohnu- tedlnými hojně o krvi boží T — oni ť] vyn. N — ani jednoho TC — «ne- mohau ... Písma nemají B, nemohú mieti ani okázati Písma K — nemohau jednoho R — stálého] ješto by bylo stálé R, stálého k potvrzení své lži T — ale my toliko (jediné T) NT — 64 vezmem PT — jedno] jediné R, vyn. NT — po tom] vyn. N — porozuměti budem moci K, všickni poroz- umíte a poznáte T — 65 nám křivdu dělají T — Co] Nebo co C, Považme toho, co U — nevěstek chování v domích N — 66 «jiných vyn. BTU — milému Bohu RU — pohlediž] vyn. T, pošetř N — 67 oni o to aneb C —volají aneb káží, aby takové hampejsy a neřády zastaveny a zrušeny byly T — §Ba, ještě toto Nébrž B — 68 ješto] jest, že jsau mnozí a na- cházejí se bludní lidé, ješto T, že CU — Kmnozí ... mají někteří bludní smyslé B — mnozí] vyn. T — věrau (!) P — božím] a krvi boží N — 69 Ktěla božeho? nic B, tělo boží U — že] vyn. P — 70 káží] křičí C — Ka volají vyn. BU — a] mnoho-li R — volají, úpí, aby takoví bludní lidé napraveni a navedeni byli k zákonu božímu a k pravé víře? Nic se oni o to nezastaví kusa! T — [a světlé] vyn. KPRCTU, a blahoslavené N — pravdě boží N — 71 «jeho . . . krve krve boží B — krvi RC — z po- svátného kalicha T — hrdlo] usta N, oni hrdlo T — otvírají B — 72 Ba] A U — zlého najhoršího B, jiného zlého C — nic] nic oni tomu T, slova U — Knedějí, ale neřkú, a B — jediné] toliko N, vyn. U — napí se] ať se napije některá duše věrná křesťanská T, kdož by se napil U — s pláčem a z žádostí T — 73 «božie Ježíšovy B, drahé boží T — Ko tobě ... povědieno dějí B — tobě] něm U — povědieno; řeknau T — Aha) A, P, A, á R, Hle, prej, na mau víru, to jest C, A, prý N, že si T, Ba U — 74 odřezanec od církve T — Zvieš ... obvolají vyn. B, Tu zvíš,
Strana 331
331 75 rozuměti», jsú-li ť právi či křivi! Ano když se kto mezi ně přihodí, ani tancují aneb jiné neřády vedú, a nevede jich s nimi, hned ť dějí: »Na mú vieru, kacéř jest toto!« I po tom saudí, že u hřešiti B 404 nechce! Oh, budiž toho Bohu žalováno! A lidé se jich pak nedbají varovati a vystřéhati, ani sú úhlavní nepřátelé «boží a jeho 80 pravdy, čtenie svatého, zrádce spasení lidského — a tobě se jich nevarovati?! Toho ť jest veď teď Pán plakal, jeda k Jeruzalemu na oslíku, na ty falešné proroky, ješto jsú falešně lid zpravovali a o duše zavodili, ješto potom, všed do chrámu, vypral je a vymetal ven. 85 Ale nám» ť jest vše rovno, když nám polahodí «po- jak tě vyloží pro dobrý a spasitedlný skutek, a tak po tom můžete po- znati, že nejsau dobrého žádostivi, poněvadž pro dobrý činění kaceřují, a pro hampejsy nic a neřády nedějí, ba ani vrknau! T — jak kterak N — obvolají vyvolají N — Po tom] I tuto, milí křesťané T — Kmuožete porozuměti? znajte B — 75 právi či křivi] dobří čili zlí C — přihodí] za- hodí N, trefí nebo zahodí T — 76 ani] ješto T, an U — aneb] a U, nebo v kuželky hrají, buď T — 76—77 nevede ... dějí] nebude (+ li NT) s nimi (+ kdo T) toho vésti (vykonávati T): »Ú (vyn. T), prý (vyn. T) PNT, nebude-li ť toho chtíti s nimi činiti, uzříš, co ť o něm budau praviti C — 76 nevede jich s nimi] nebude (+ li U) s nimi toho vésti (činiti U), uzříš (vyn. U), co (vyn. U) ť (vyn. U) KU — hned ť] vyn. KRU — 77 dějí) budau ť praviti R, i řeknau U — Na mú vieru] Jistě C — Na mú ... že] hned ho nazůvau kacířem, po tom saudíce, že jest kacíř, když s nimi T — jest toto] vyn. KPN — toto . .. saudí] vyn. RU — ho saudí C — že že s nimi R, že jest kacieř, že (+ s nimi C) KPCN, že s nimi toho činiti a U — 78 Oh) Ó, ó K, Ó PRCNU — milému Bohu C — žalováno] žel KPCNTU — A lidé] takového dábelského oslepení toho lidu, že T — se jich pak] sau pak takoví, že toho C — pak] vyn. U — pak nedbají] ještě přece nechtí T — 79 jich se varovati C — silně vystříhati T — ani] ješto R, an NU, neboť T — úhlavní] vyn. K —79—80 boží ... svatého pravdy boží a B — 80 pravdy] svaté pravdy T, pravdy a jeho C — čtenie svatého? vyn. U — zrádci RTU — 80—81 a tobě . . . nevarovati] vyn. RU, a ty se jich nechceš varovati N, lháři a pochlebníci, svůdcové, — tehdy ť se jich sluší a máš varovati každý křesťan, kdo chce spasen býti, nebo jsau falešní T — 82 Toho] To K — veď] zajisté C, vyn. PNTU — teď] vyn. N — Pán drahý T — k městu Jeruzalemu T — voslátku N — 83 ješto] an U — lid (+ jeho a T) boží PCNTU — jich duše N, duše jejich C — 84 zavodili je zavodili RCU, připravovali TN — ješto] pročež T, vyn. U — potom, všed] I všel U — potom drahý Pán K — vypral je] vyn. U — vymetal vyházel N, vymetal je U — 85 Ale] A PU — «nám mnohým B — vše všudy B — Knám vyn. B, nám jedno C, nám toliko jednom T — polahodí] polahodí ti C, pohladí (!) RU, poladí (!) T — 85—86 po-
331 75 rozuměti», jsú-li ť právi či křivi! Ano když se kto mezi ně přihodí, ani tancují aneb jiné neřády vedú, a nevede jich s nimi, hned ť dějí: »Na mú vieru, kacéř jest toto!« I po tom saudí, že u hřešiti B 404 nechce! Oh, budiž toho Bohu žalováno! A lidé se jich pak nedbají varovati a vystřéhati, ani sú úhlavní nepřátelé «boží a jeho 80 pravdy, čtenie svatého, zrádce spasení lidského — a tobě se jich nevarovati?! Toho ť jest veď teď Pán plakal, jeda k Jeruzalemu na oslíku, na ty falešné proroky, ješto jsú falešně lid zpravovali a o duše zavodili, ješto potom, všed do chrámu, vypral je a vymetal ven. 85 Ale nám» ť jest vše rovno, když nám polahodí «po- jak tě vyloží pro dobrý a spasitedlný skutek, a tak po tom můžete po- znati, že nejsau dobrého žádostivi, poněvadž pro dobrý činění kaceřují, a pro hampejsy nic a neřády nedějí, ba ani vrknau! T — jak kterak N — obvolají vyvolají N — Po tom] I tuto, milí křesťané T — Kmuožete porozuměti? znajte B — 75 právi či křivi] dobří čili zlí C — přihodí] za- hodí N, trefí nebo zahodí T — 76 ani] ješto T, an U — aneb] a U, nebo v kuželky hrají, buď T — 76—77 nevede ... dějí] nebude (+ li NT) s nimi (+ kdo T) toho vésti (vykonávati T): »Ú (vyn. T), prý (vyn. T) PNT, nebude-li ť toho chtíti s nimi činiti, uzříš, co ť o něm budau praviti C — 76 nevede jich s nimi] nebude (+ li U) s nimi toho vésti (činiti U), uzříš (vyn. U), co (vyn. U) ť (vyn. U) KU — hned ť] vyn. KRU — 77 dějí) budau ť praviti R, i řeknau U — Na mú vieru] Jistě C — Na mú ... že] hned ho nazůvau kacířem, po tom saudíce, že jest kacíř, když s nimi T — jest toto] vyn. KPN — toto . .. saudí] vyn. RU — ho saudí C — že že s nimi R, že jest kacieř, že (+ s nimi C) KPCN, že s nimi toho činiti a U — 78 Oh) Ó, ó K, Ó PRCNU — milému Bohu C — žalováno] žel KPCNTU — A lidé] takového dábelského oslepení toho lidu, že T — se jich pak] sau pak takoví, že toho C — pak] vyn. U — pak nedbají] ještě přece nechtí T — 79 jich se varovati C — silně vystříhati T — ani] ješto R, an NU, neboť T — úhlavní] vyn. K —79—80 boží ... svatého pravdy boží a B — 80 pravdy] svaté pravdy T, pravdy a jeho C — čtenie svatého? vyn. U — zrádci RTU — 80—81 a tobě . . . nevarovati] vyn. RU, a ty se jich nechceš varovati N, lháři a pochlebníci, svůdcové, — tehdy ť se jich sluší a máš varovati každý křesťan, kdo chce spasen býti, nebo jsau falešní T — 82 Toho] To K — veď] zajisté C, vyn. PNTU — teď] vyn. N — Pán drahý T — k městu Jeruzalemu T — voslátku N — 83 ješto] an U — lid (+ jeho a T) boží PCNTU — jich duše N, duše jejich C — 84 zavodili je zavodili RCU, připravovali TN — ješto] pročež T, vyn. U — potom, všed] I všel U — potom drahý Pán K — vypral je] vyn. U — vymetal vyházel N, vymetal je U — 85 Ale] A PU — «nám mnohým B — vše všudy B — Knám vyn. B, nám jedno C, nám toliko jednom T — polahodí] polahodí ti C, pohladí (!) RU, poladí (!) T — 85—86 po-
Strana 332
332 lizači, pochlebníci, království nebeské lehce ukazujíc; dale aby oni lid ku pláči zbuzovali? Nic, než: »Tuto vložíte!«, »Tuto políbite!«, »Tamto puojdete!« — ledacos lidem pravie, ješto v tom žádného úžitku nenie. Jako o nich psáno: »Jeruzaleme, proroci 90 tvoji a kazatelé kázali jsú bláznivé věci a falešné«. Tak ť se nynie pohřicchu děje, a lid tento hotov! Ba, by ť Antikristus přijel, my hned k němu i biřmovali bychom se! «A, běda bude! Na to ť jest teď plakal drahý Pán, «na ty falešné proroky?. Druhé na to plakal, jakož jsme měli dnes týden čtení svaté) 950 počtu, «ješto» lidé nedbají se připravovati k tomu počtu, aby svú věc opatřili, jako ten opatrný] vladař opatřil svú věce. Protož [teď] dí čtení svaté): »Vida Ježíš město, plakal nad ním«. Pán Ježíš pro to se jest vtělil a narodil z té milosti, aby nám pomohl od věčného zatracení. Z též milosti dnešní den 100 plakal nad naším zavedením a nad našimi hříchy; a plakal ne lizači] polízají K — (polizači, pochlebníci vyn. B, pochlebí polizači N — 86 pochlebníci a lháři T — Klehce snadně B — ukazujíce a hlatkau (!) cestu k němu, an jest tvrdá a drsnatá T — 86—91 Xale aby ... hotov! »Tuto políbíš!«, »Tamto vložíš!«, »Tamto puojdeš!« O nichž jest psáno: »Proroci tvoji mluvili jsú bláznovství a lež a lid muoj miloval jest ty věci« B — 86 ale] než T — 87 zbuzovali] vzbuzovati měli T, zbudili U — Nic, než] Daleko ť jest to od nich! Než raději řeknau T — vložte C — 88 po- libte C — »Tamto puojdete!«] vyn. C, »Tamto na odpustky půjdete, tuto na paut k tomuto svatému, k této svaté!«, a tak T — puojdete ſa se po- kropíte] K — lidem] vyn. P — pravie] mluvíc T — 89 není, ale větčí skla- mání a svedení T — Jako . . . psáno] vyn. P — napsáno v proroctví C — Jeruzaleme] vyn. K — 90 a kazatelé kázali] mluvili P — kazatelé tvoji RNT — a falešné] Tak o nich psáno P — i nynie P — 91 Ba] vyn. T — Antikrist KPRONT — přijel] přišel PNT, byl RU — 92 my] vyn. T — k němu] se k němu uchejlí T — bychom] by T — se] se vše PRN, se od něho KC, se i vše k vůli jeho činili T — 92—93 A ... jest? Na ty ť jest proroky B — 92 Aj Ó N, Ale C, A, vše ť U — 93 drahý] milý K, ten drahej C — na ty ... proroky) vyn. B — ty] vyn. K — 94 svaté) vyn. B — 95 «ješto? že B, an U — připraviti U — 96 věc] řeč RU, věc dobře T — tento U — [opatrný] vyn. KPRONT vladař chytře K (ale pův. tu stálo jiné slovo, přes něž později teprve přepsáno chytře), vladař maudře RC, vladař maudře postavil a U — «opatřil svú věc vyn. B — 97 Protož] I PNTU — [teď] vyn. KPRONTU — svaté? vyn. B — 98 nad ním) jest KRU, vyn. P — Ježíš] Kristus PNT — pro to] na to KPNT — 99 zatracení a za- hynutí C — A z té U — i dnešní C — 100 těžkejmi hříchy C, hříchy a ne- 89 Podle Pláče Jer. 2, 14 —
332 lizači, pochlebníci, království nebeské lehce ukazujíc; dale aby oni lid ku pláči zbuzovali? Nic, než: »Tuto vložíte!«, »Tuto políbite!«, »Tamto puojdete!« — ledacos lidem pravie, ješto v tom žádného úžitku nenie. Jako o nich psáno: »Jeruzaleme, proroci 90 tvoji a kazatelé kázali jsú bláznivé věci a falešné«. Tak ť se nynie pohřicchu děje, a lid tento hotov! Ba, by ť Antikristus přijel, my hned k němu i biřmovali bychom se! «A, běda bude! Na to ť jest teď plakal drahý Pán, «na ty falešné proroky?. Druhé na to plakal, jakož jsme měli dnes týden čtení svaté) 950 počtu, «ješto» lidé nedbají se připravovati k tomu počtu, aby svú věc opatřili, jako ten opatrný] vladař opatřil svú věce. Protož [teď] dí čtení svaté): »Vida Ježíš město, plakal nad ním«. Pán Ježíš pro to se jest vtělil a narodil z té milosti, aby nám pomohl od věčného zatracení. Z též milosti dnešní den 100 plakal nad naším zavedením a nad našimi hříchy; a plakal ne lizači] polízají K — (polizači, pochlebníci vyn. B, pochlebí polizači N — 86 pochlebníci a lháři T — Klehce snadně B — ukazujíce a hlatkau (!) cestu k němu, an jest tvrdá a drsnatá T — 86—91 Xale aby ... hotov! »Tuto políbíš!«, »Tamto vložíš!«, »Tamto puojdeš!« O nichž jest psáno: »Proroci tvoji mluvili jsú bláznovství a lež a lid muoj miloval jest ty věci« B — 86 ale] než T — 87 zbuzovali] vzbuzovati měli T, zbudili U — Nic, než] Daleko ť jest to od nich! Než raději řeknau T — vložte C — 88 po- libte C — »Tamto puojdete!«] vyn. C, »Tamto na odpustky půjdete, tuto na paut k tomuto svatému, k této svaté!«, a tak T — puojdete ſa se po- kropíte] K — lidem] vyn. P — pravie] mluvíc T — 89 není, ale větčí skla- mání a svedení T — Jako . . . psáno] vyn. P — napsáno v proroctví C — Jeruzaleme] vyn. K — 90 a kazatelé kázali] mluvili P — kazatelé tvoji RNT — a falešné] Tak o nich psáno P — i nynie P — 91 Ba] vyn. T — Antikrist KPRONT — přijel] přišel PNT, byl RU — 92 my] vyn. T — k němu] se k němu uchejlí T — bychom] by T — se] se vše PRN, se od něho KC, se i vše k vůli jeho činili T — 92—93 A ... jest? Na ty ť jest proroky B — 92 Aj Ó N, Ale C, A, vše ť U — 93 drahý] milý K, ten drahej C — na ty ... proroky) vyn. B — ty] vyn. K — 94 svaté) vyn. B — 95 «ješto? že B, an U — připraviti U — 96 věc] řeč RU, věc dobře T — tento U — [opatrný] vyn. KPRONT vladař chytře K (ale pův. tu stálo jiné slovo, přes něž později teprve přepsáno chytře), vladař maudře RC, vladař maudře postavil a U — «opatřil svú věc vyn. B — 97 Protož] I PNTU — [teď] vyn. KPRONTU — svaté? vyn. B — 98 nad ním) jest KRU, vyn. P — Ježíš] Kristus PNT — pro to] na to KPNT — 99 zatracení a za- hynutí C — A z té U — i dnešní C — 100 těžkejmi hříchy C, hříchy a ne- 89 Podle Pláče Jer. 2, 14 —
Strana 333
333 málo, aby poslintal — jako my druhdy» poslintámy u Veliký pátek —, ale plakal hojně, jakož světí píší, že slzy tekly po tváři i po rúš se jeho vše doluov, nebo dí prorok: »Slzy jeho na lící jeho«: Tím pláčem zavázal jest drahý Pán každého rozumu 105 došlýho, aby «každý plakal na své na těžké hříchy, neb dí Písmo: »Všeliké Kristovo činění jest naše naučení«. A svatý Cyprian dí: »Nadarmo «ten člověk jméno křesťanské nese, ktož Krista v skutcéch nenásleduje«. Protož žádný rozumu došlý nebude vymluven, «ktož nebude plakati na své i na cizé hříchy; 110a najméně, nemuož-li kto plakati, ale aby žádal, aby plakal, a druhé, aby o to i usiloval ga pracoval, aby mohl plakati B 405 na hřiechy). Veď, chceš-li míti pláč, jez méně, pí méně, tlachaj méně dnes, aby zítra plakati mohl «na své těžké hřicchy?. Ale vy smnedle», máte-li to za hřích, že nepláčete ganiž tbáte, 115 byšte se k tomu připravovali»? Ba, rci: »Ani ť se o to neposta- pravostmi N — ne málo, ne RU — 101 «aby poslintal vyn. B — aby teď TC — druhdy někdy B, vyn. TU — poslintáme teď C, máme obyčej poslintati T — 102 ale Pán ť jest T — plakal štědře a N — «jakož . .. že» a B — světí] druzí RN, o tom U, někteří svatí T — vypsali C, napsali T — že až RU — slzy] slzy jeho svaté z jeho svatejch očí C — jeho svaté tváři T — 103 rauší (!) B — jeho] drahého Ježíše K, drahého Pána PN, vyn. CT — vše doluov, nebo jakož B — vše doluov] až dolů drahému Pánu Ježíšovi C, dolův TU — dí] praví T — Ej (Aj R), slzy KRCU — 104 na] nad RU — líci] obličeji KPCNT, obličej R — Tím a takovým T — Tím pláčem] K tomu pláči U — každého člověka T — 105 došlého a dospělého C — «každý vyn. B — «na těžké) vyn. B — 106 Písmo svaté T — 107 dí] praví T — Darmo KPCN — «ten člověk? vyn. B — nese] béře PNT — 108 skutcéch] mraviech KR, skutcích a v mravích jeho C — 109 vymluven] vejmluvy míti C — «ktož nebude nebude-li B — nebude zde RU, nebude a nechce zde C — těžce plakati U — na své] jak na své, tak T — 110 najméně] vyn. TU — nemuož-li kto] ktož nemuož K — pak kdo T — plakati na své i na cizí hříchy RU — žádal toho hleděl U — 110—111 «aby ... aby plakati a B — 110 plakal] plakati mohl RU, mohl plakati a srdce skraušené míti C — 111 druhé to R — o to] vyn. RU — 111—112 a pracoval . .. hřicchy? vyn. B — 112 Veď] Vedč K, Ú, veď P, Viď R, Nebo C, Dávám ti raddu N, A U, vyn. T — chceš-li] Jestliže chceš T — míti pláč] aby plakal U — pláč na své na těžké hříchy C — tlachaj] tlamaj KPRC, tlampej N, mluv tím T — 113 vzejtra R — poplakati PRCNTU — na své . . . hřiechy? vyn. B — 114 Kmnedle vyn. B — to] vyn. PN — že vy R — 114—115 aniž ... připravovali vyn. B — 114 aniž snad T — aniž tbáte] a ne- dbáte U — 115 byšte ... připravovali plakati na své hříchy aniž se k tomu 103 Pláč 1, 2 —
333 málo, aby poslintal — jako my druhdy» poslintámy u Veliký pátek —, ale plakal hojně, jakož světí píší, že slzy tekly po tváři i po rúš se jeho vše doluov, nebo dí prorok: »Slzy jeho na lící jeho«: Tím pláčem zavázal jest drahý Pán každého rozumu 105 došlýho, aby «každý plakal na své na těžké hříchy, neb dí Písmo: »Všeliké Kristovo činění jest naše naučení«. A svatý Cyprian dí: »Nadarmo «ten člověk jméno křesťanské nese, ktož Krista v skutcéch nenásleduje«. Protož žádný rozumu došlý nebude vymluven, «ktož nebude plakati na své i na cizé hříchy; 110a najméně, nemuož-li kto plakati, ale aby žádal, aby plakal, a druhé, aby o to i usiloval ga pracoval, aby mohl plakati B 405 na hřiechy). Veď, chceš-li míti pláč, jez méně, pí méně, tlachaj méně dnes, aby zítra plakati mohl «na své těžké hřicchy?. Ale vy smnedle», máte-li to za hřích, že nepláčete ganiž tbáte, 115 byšte se k tomu připravovali»? Ba, rci: »Ani ť se o to neposta- pravostmi N — ne málo, ne RU — 101 «aby poslintal vyn. B — aby teď TC — druhdy někdy B, vyn. TU — poslintáme teď C, máme obyčej poslintati T — 102 ale Pán ť jest T — plakal štědře a N — «jakož . .. že» a B — světí] druzí RN, o tom U, někteří svatí T — vypsali C, napsali T — že až RU — slzy] slzy jeho svaté z jeho svatejch očí C — jeho svaté tváři T — 103 rauší (!) B — jeho] drahého Ježíše K, drahého Pána PN, vyn. CT — vše doluov, nebo jakož B — vše doluov] až dolů drahému Pánu Ježíšovi C, dolův TU — dí] praví T — Ej (Aj R), slzy KRCU — 104 na] nad RU — líci] obličeji KPCNT, obličej R — Tím a takovým T — Tím pláčem] K tomu pláči U — každého člověka T — 105 došlého a dospělého C — «každý vyn. B — «na těžké) vyn. B — 106 Písmo svaté T — 107 dí] praví T — Darmo KPCN — «ten člověk? vyn. B — nese] béře PNT — 108 skutcéch] mraviech KR, skutcích a v mravích jeho C — 109 vymluven] vejmluvy míti C — «ktož nebude nebude-li B — nebude zde RU, nebude a nechce zde C — těžce plakati U — na své] jak na své, tak T — 110 najméně] vyn. TU — nemuož-li kto] ktož nemuož K — pak kdo T — plakati na své i na cizí hříchy RU — žádal toho hleděl U — 110—111 «aby ... aby plakati a B — 110 plakal] plakati mohl RU, mohl plakati a srdce skraušené míti C — 111 druhé to R — o to] vyn. RU — 111—112 a pracoval . .. hřicchy? vyn. B — 112 Veď] Vedč K, Ú, veď P, Viď R, Nebo C, Dávám ti raddu N, A U, vyn. T — chceš-li] Jestliže chceš T — míti pláč] aby plakal U — pláč na své na těžké hříchy C — tlachaj] tlamaj KPRC, tlampej N, mluv tím T — 113 vzejtra R — poplakati PRCNTU — na své . . . hřiechy? vyn. B — 114 Kmnedle vyn. B — to] vyn. PN — že vy R — 114—115 aniž ... připravovali vyn. B — 114 aniž snad T — aniž tbáte] a ne- dbáte U — 115 byšte ... připravovali plakati na své hříchy aniž se k tomu 103 Pláč 1, 2 —
Strana 334
334 ráme!«Ké se kdy toho zpovídáte, že neradi pláčete xaniž tbáte plakati na hříchy? Nic, neb toho za hřích nemáte! Ale vězte, že ť jest těžký a hrozný hřích; neb, že jsi kradl, lúpil « mordoval cizoložil, proto v pekle nebudeš, ale že s' se toho nekál a na to 120n geplakal, «neželel, proto do pekla puojdeš?! Neb ť jest Pán [Ježíš] přikázal plakati, když šel na smrt, a ženy jdúc «po něm plakaly; a on ozřev se na ně, řekl jim: »Dcery jeru- zalemské, «co na mě pláčete? Plačte samy nad sebú a nad syny svými!« To již máš, že ť jest přikázaní boží, plakati na hříchy 125 své i na cizí. V Starém zákoně stojí napsáno: Když v Jeruzalemě velmi lidé shřešili proti Pánu Bohu, a Pán Buoh poslal dva anjely: jednoho, aby šel, a ktož by plakal na své hříchy [i na cizí], aby každému učinil znamení «na čele takovéto: T, a druhého anjela pošle, aby každého zabil «a zamordovalo, ktož toho znamení 130 nebude míti. A tak se stalo: [že,] ktož koli neplakali, «ti nezna- připravujete C — Ani ť . . . nepostaráme] Zdaž my to za hřích máme? C — Ani] My KPNTU, vyn. R — «nepostaráme staráme B, i nepo- starámy K (a nad tím přípisek: nic nestaráme), nic nepostaráme T — 116 Ké] Kýž TN — Ké se] A kéž se ale C — kdy pak KRU — z toho KTU — Kaniž tbáte plakati vyn. B — aniž tbáte] a nedbáte U — 117 své hříchy PRCNTU — Nic] vyn. KPRONTU — žádný hřích T — ne- máte] nemají ani míti nechtí T, nemáme C — 118 těžký] to velmi těžký N, veliký, těžký T — velmi hroznej C — že jsi kradl] kradl-li si U — laupil-li si U — «mordoval vyn. B, mordoval-li si U, mordoval, smilnil T — 119 cizoložil-li si U — toho] s toho T — 120 naplakal (!) B — Kneželel ... puojdeš vyn. B — toho neželel RU, neželel svejch hříchů C — puojdeš] musíš T — 121 [Ježíš] vyn. RU, Bůh KPCNT — kázal B — šel] jest kráčel N — ohavnau smrt z města Jeruzalema T — a] když PNT 122 po něm za ním BTU — on, drahý Pán N, on, totižto Pán Ježíš C — ozřev se] se ohlídl RU, ozřev se aneb ohlídl se C, vohlídše se N, obrá- tivši se T — na ně] vyn. K, na ně spět T — a řekl RU — řekl jim] vyn. C — jim] vyn. R — 123—124 co . . . svými neplačte na mě, ale plačte na se a na syny vaše B — 123 co vy C — Plačte vy radči C — 124 To] Tuto T — v K přípisek: [přikázaní a kšaft samého Krista Pána] — že ť jest] vyn. T — 125 napsáno, že C — 126 velmi] vyn. PU — hřešili RU — Bohu a Pána Boha na sebe rozhněvali a C — pošle PR — 127 [i na cizí] vyn. KPRCNTU — 128 «na čele vyn. BU — takovéto] to takové R, takové CNT, takové, thau U — T] * NTU, totižto tau C — a] ale T — 129 za ním poslal T, poslal U — Ka zamordoval vyn. BU — toho] tako- vého K — 130 nebude míti] by neměl T — stane R, vskutku stalo T — 122 Podle Luk. 23, 28 — 125 nn. Ezech. 9, 4 a n. (Srovnej Řehoře, Moral. l. XXX, c. 25 (Migne sv. 76, c. 566).
334 ráme!«Ké se kdy toho zpovídáte, že neradi pláčete xaniž tbáte plakati na hříchy? Nic, neb toho za hřích nemáte! Ale vězte, že ť jest těžký a hrozný hřích; neb, že jsi kradl, lúpil « mordoval cizoložil, proto v pekle nebudeš, ale že s' se toho nekál a na to 120n geplakal, «neželel, proto do pekla puojdeš?! Neb ť jest Pán [Ježíš] přikázal plakati, když šel na smrt, a ženy jdúc «po něm plakaly; a on ozřev se na ně, řekl jim: »Dcery jeru- zalemské, «co na mě pláčete? Plačte samy nad sebú a nad syny svými!« To již máš, že ť jest přikázaní boží, plakati na hříchy 125 své i na cizí. V Starém zákoně stojí napsáno: Když v Jeruzalemě velmi lidé shřešili proti Pánu Bohu, a Pán Buoh poslal dva anjely: jednoho, aby šel, a ktož by plakal na své hříchy [i na cizí], aby každému učinil znamení «na čele takovéto: T, a druhého anjela pošle, aby každého zabil «a zamordovalo, ktož toho znamení 130 nebude míti. A tak se stalo: [že,] ktož koli neplakali, «ti nezna- připravujete C — Ani ť . . . nepostaráme] Zdaž my to za hřích máme? C — Ani] My KPNTU, vyn. R — «nepostaráme staráme B, i nepo- starámy K (a nad tím přípisek: nic nestaráme), nic nepostaráme T — 116 Ké] Kýž TN — Ké se] A kéž se ale C — kdy pak KRU — z toho KTU — Kaniž tbáte plakati vyn. B — aniž tbáte] a nedbáte U — 117 své hříchy PRCNTU — Nic] vyn. KPRONTU — žádný hřích T — ne- máte] nemají ani míti nechtí T, nemáme C — 118 těžký] to velmi těžký N, veliký, těžký T — velmi hroznej C — že jsi kradl] kradl-li si U — laupil-li si U — «mordoval vyn. B, mordoval-li si U, mordoval, smilnil T — 119 cizoložil-li si U — toho] s toho T — 120 naplakal (!) B — Kneželel ... puojdeš vyn. B — toho neželel RU, neželel svejch hříchů C — puojdeš] musíš T — 121 [Ježíš] vyn. RU, Bůh KPCNT — kázal B — šel] jest kráčel N — ohavnau smrt z města Jeruzalema T — a] když PNT 122 po něm za ním BTU — on, drahý Pán N, on, totižto Pán Ježíš C — ozřev se] se ohlídl RU, ozřev se aneb ohlídl se C, vohlídše se N, obrá- tivši se T — na ně] vyn. K, na ně spět T — a řekl RU — řekl jim] vyn. C — jim] vyn. R — 123—124 co . . . svými neplačte na mě, ale plačte na se a na syny vaše B — 123 co vy C — Plačte vy radči C — 124 To] Tuto T — v K přípisek: [přikázaní a kšaft samého Krista Pána] — že ť jest] vyn. T — 125 napsáno, že C — 126 velmi] vyn. PU — hřešili RU — Bohu a Pána Boha na sebe rozhněvali a C — pošle PR — 127 [i na cizí] vyn. KPRCNTU — 128 «na čele vyn. BU — takovéto] to takové R, takové CNT, takové, thau U — T] * NTU, totižto tau C — a] ale T — 129 za ním poslal T, poslal U — Ka zamordoval vyn. BU — toho] tako- vého K — 130 nebude míti] by neměl T — stane R, vskutku stalo T — 122 Podle Luk. 23, 28 — 125 nn. Ezech. 9, 4 a n. (Srovnej Řehoře, Moral. l. XXX, c. 25 (Migne sv. 76, c. 566).
Strana 335
335 menáni», a kteříž nebyli znamenáni, «ti všichni od anjela jsú «zbiti a» zmordováni. Protož pohleďte, kterak ť jest úžitečný pláč na hříchy! Svatý Augustin mluví, kterak jest velmi dobrý pláč [na hříchy], ktož, rozpomena se na umučení boží, «toho 135lituje a želé z té milosti i pláče za kvielí». Ale plakati na své hříchy jest mnohem úžitečnějí a lépe. A chvále tu slzu mluví, «kterak ta slza činí člověku mnoho dobrého, že hříchy snímá a shlazuje, oheň pekelní hasí, «kterýž jest hřiešným při- praven a» kteréhož jsme dávno pro naše hříchy zaslúžili, 140 a Boha všemohúcieho» k smilování nachyluje, brány rajské otvírá; a «tak mnoho jiného vypravuje o té slze. Protož, milí křesťané, napravmy se na to, abychom mohli «poplakati na své hříchy, «abychom ten oheň pekelní, jehož sme zaslúžili, mohli uhasiti). Ale že druzí toho nemohú mieti, aby plakali, ač by rádi. I učí svatý Rehoř v knihách Moralium, kterak se máš u ku pláči B 406 zbuditi: jedno, aby se rozpomínal na své hříchy, co s' jich činil 145 [že] vyn. KPRONT — neplakali a pokání svatého nečinili z svejch hříchův C — «ti neznamenáni ti (vyn. B) nejsú znamenáni BN — 131 a kteříž ... znamenáni] vyn. PNT, a kdož (+ koliv C) neznamenáni RC — «ti všichni vyn. B, všichni PRT, i všichni byli N — jsú] vyn. KPRNU — 132 Kzbiti a vyn. B — zamordováni R — pohleďte] znamenejme T, považte U — úžitečen P, úžitečný a prospěšný T — 133 své hříchy RU — že, kterak U — velmi] vyn. PNT — 134 [na hříchy] vyn. KPRCNTU — rozpomíná TU — boží] Syna božího T — «toho lituje a želé? vyn. B — 135 a želé želeje PNT — «i) vyn. B — Ka kvielí vyn. B — 136 jest mnohem] mnohé jest C — lepšic a (+ věc T) úžitečnějšíe KPONT — a lépe] vyn. U lépeji R — ps. chwalce B, chválí C — 136—137 tu slzu ... hříchy] to, že, kterak to mnoho hříchů U — 136 slzu] službu (!) R, slzu svatý Augustin KC — 137 «kterak řka, že B — ta slza] ona RT — dobrého a prospěšného T — takže T — 138 snímá] smývá PONT — peklní U — uhašuje U — «kterýž ... připraven a vyn. BU — hříš- níkům N — 139 dávno pro naše vyn. B — 140 všemohúcieho vyn. B — smilování] milování T — nakloňuje TU — rejské RC — 141 «tak . . . slze mnohé jiné úžitky její vypravuje B — tak vyn. RU — mnoho dobrého PCNT — slzi R — 142 plakati BN, poplakati zde na tomto světě T — 143 těžké hříchy C — 143—144 «abychom . . . uhasiti a ten pekelní oheň hasiti B — 143 zaslúžili svými (vyn. P) hříchy PR, zaslaužili pro své hříchy U — 145 že] vyn. K — druzí ... rádi by někto rád plakal, i nemuož B — druzí] druzí pak K, někteří CN, mnozí U, se nacházejí lidé, ješto T — velmi rádi N — 146 v knihách Moralium] vyn. U — máme T — k pláči P 147 vzbuzovati T — aby se z nás každý T — rozpomenul KC —
335 menáni», a kteříž nebyli znamenáni, «ti všichni od anjela jsú «zbiti a» zmordováni. Protož pohleďte, kterak ť jest úžitečný pláč na hříchy! Svatý Augustin mluví, kterak jest velmi dobrý pláč [na hříchy], ktož, rozpomena se na umučení boží, «toho 135lituje a želé z té milosti i pláče za kvielí». Ale plakati na své hříchy jest mnohem úžitečnějí a lépe. A chvále tu slzu mluví, «kterak ta slza činí člověku mnoho dobrého, že hříchy snímá a shlazuje, oheň pekelní hasí, «kterýž jest hřiešným při- praven a» kteréhož jsme dávno pro naše hříchy zaslúžili, 140 a Boha všemohúcieho» k smilování nachyluje, brány rajské otvírá; a «tak mnoho jiného vypravuje o té slze. Protož, milí křesťané, napravmy se na to, abychom mohli «poplakati na své hříchy, «abychom ten oheň pekelní, jehož sme zaslúžili, mohli uhasiti). Ale že druzí toho nemohú mieti, aby plakali, ač by rádi. I učí svatý Rehoř v knihách Moralium, kterak se máš u ku pláči B 406 zbuditi: jedno, aby se rozpomínal na své hříchy, co s' jich činil 145 [že] vyn. KPRONT — neplakali a pokání svatého nečinili z svejch hříchův C — «ti neznamenáni ti (vyn. B) nejsú znamenáni BN — 131 a kteříž ... znamenáni] vyn. PNT, a kdož (+ koliv C) neznamenáni RC — «ti všichni vyn. B, všichni PRT, i všichni byli N — jsú] vyn. KPRNU — 132 Kzbiti a vyn. B — zamordováni R — pohleďte] znamenejme T, považte U — úžitečen P, úžitečný a prospěšný T — 133 své hříchy RU — že, kterak U — velmi] vyn. PNT — 134 [na hříchy] vyn. KPRCNTU — rozpomíná TU — boží] Syna božího T — «toho lituje a želé? vyn. B — 135 a želé želeje PNT — «i) vyn. B — Ka kvielí vyn. B — 136 jest mnohem] mnohé jest C — lepšic a (+ věc T) úžitečnějšíe KPONT — a lépe] vyn. U lépeji R — ps. chwalce B, chválí C — 136—137 tu slzu ... hříchy] to, že, kterak to mnoho hříchů U — 136 slzu] službu (!) R, slzu svatý Augustin KC — 137 «kterak řka, že B — ta slza] ona RT — dobrého a prospěšného T — takže T — 138 snímá] smývá PONT — peklní U — uhašuje U — «kterýž ... připraven a vyn. BU — hříš- níkům N — 139 dávno pro naše vyn. B — 140 všemohúcieho vyn. B — smilování] milování T — nakloňuje TU — rejské RC — 141 «tak . . . slze mnohé jiné úžitky její vypravuje B — tak vyn. RU — mnoho dobrého PCNT — slzi R — 142 plakati BN, poplakati zde na tomto světě T — 143 těžké hříchy C — 143—144 «abychom . . . uhasiti a ten pekelní oheň hasiti B — 143 zaslúžili svými (vyn. P) hříchy PR, zaslaužili pro své hříchy U — 145 že] vyn. K — druzí ... rádi by někto rád plakal, i nemuož B — druzí] druzí pak K, někteří CN, mnozí U, se nacházejí lidé, ješto T — velmi rádi N — 146 v knihách Moralium] vyn. U — máme T — k pláči P 147 vzbuzovati T — aby se z nás každý T — rozpomenul KC —
Strana 336
336 a Boha hněval; druhé, odpustí-li ť je Buoh čili nic; třetí, aby pamatoval často na svú smrt, kterak ſse] tu s tebú [díti] bude, 150 ďáblové-li tě obklíčí čili dá xmilý Buoh «anděla», budeš-li pamět míti čili nic, budeš-li [z víry a] z naděje vyražen «čili zúfáš, potratíš-li vieru; čtvrté, aby prohlédal ku peklu, tam-li tě [potom] milý Buoh pošle čili k sobě svezme; páté, aby pro- hlédal k tomu saudu hroznému, kde budeš postaven — a snad 155s kozly na levici —, aby se na to rozmýšlel řka: »Ó milý Pane, uslyším-li já ten hlas: »Poďte, požehnaní!«, čili onen: »Odejděte, zlořečení!«? Ba, běda mně, nebožtíčkovi!« Tak by se měl [člověk] ku pláči zbuzovati, «tak ť učí svatý Rehoř- I dí čtení svaté: »Vida město, Ježíš plakal nad ním řka: 160 «Kdyby poznalo, i ty by« (totiž plakalo). Pro velikaj pláč drahý Pán zalekl se, i nemohl doříci »plakalo«. Nebo, jakož světí píší, že veliké řvání a jektání bylo jest v něm; tak jest velmi plakal sa želel našeho zlého a» našeho zavedení řka, že, 147—148 s' jich . . . hněval] sme jich činili a Pána Boha hněvali T — 147 učinil CU — 148 je] nám je T — milej Bůh CU — 148—149 aby pama- toval] aby se rozpomínal N, abychom se rozpomínali T — 149 [se] vyn. KPRCNU — tebú] námi T — [diti] vyn. KPRCNU — budau (!) C — 150 dá tobě U — Kmilý» vyn. B — Kanděla anjely svaté (vyn. N) BUN, anděla svého svatého R, anděla svého k retuňku a ku pomoci T — 151 pamět, rozum dobrej C — [z víry a] vyn. KPRNTU — 151—152 «čili . .. vieru) a upadneš-li v zaufalství B — 151 čili] čili nic R, vyn. U — 152 zúfáš] zaufáš-li aneb RU — vieru, [lásku, naději] K — 152—153 ku peklu . . . vezme] vyn. PT — 153 [potom] vyn. KRONTU — k sobě] tě do nebe T — 153—155 kvezme ... kozly přijme, a také i k saudněmu dni, na pravici-li staneš či B — 153 páté] vyn. PNT — aby prohlédal] vyn. P — 155 levici na věčném zatracení C — Ó] vyn. PCU, Ba N — Bože C — 156 já hříšný T — onen vyn. R — Jděte KPRONU — 157 zlo- řečení, do vohně věčného T — Ba] vyn. PN, Ach T — mně bude T — nebohému C, nebožtíkovi KN, nebožtíkovi, a tak aby prohlédal ku peklu, tam-li tě milý Buch pošle, či k sobě vezme P — bychom se měli T [člověk] vyn. KPRCNTU — 158 zbuditi KPCNU — «tak ... Řehoř. vyn. B — tak] jakož C — 159 I] Protož teď R — čtení] vyn. PN — svaté] vyn. KPN, dále T — Ježíš] vyn. KPNT — 160 Kdyby poznalo? By ty vědělo B, že, by (+ ty bylo C) poznalo KPC — 160—161 totiž ... doříci] vyn. RU — 160 pro] vyn. K — velikým pláčem K — 161 zalekl se] zalkl se P, zatajil se N, zalkal (!) se T — i] že T — i nemohl] nemoha N — doříci] toho slova dořéci KC, dopovědíti NT — »plakalo« vyn. KPNT — jakož vyn. T — 162 «světí? vyn. BPN, staří učitelové Písem svatejch C — napsali T — jektání ... v něm] jekot byl v Pánu U — jest v něm] na něm, až mu srdce usedalo K, na něm, na drahém Pánu C — 163 Ka želel .. . zlého a vyn.
336 a Boha hněval; druhé, odpustí-li ť je Buoh čili nic; třetí, aby pamatoval často na svú smrt, kterak ſse] tu s tebú [díti] bude, 150 ďáblové-li tě obklíčí čili dá xmilý Buoh «anděla», budeš-li pamět míti čili nic, budeš-li [z víry a] z naděje vyražen «čili zúfáš, potratíš-li vieru; čtvrté, aby prohlédal ku peklu, tam-li tě [potom] milý Buoh pošle čili k sobě svezme; páté, aby pro- hlédal k tomu saudu hroznému, kde budeš postaven — a snad 155s kozly na levici —, aby se na to rozmýšlel řka: »Ó milý Pane, uslyším-li já ten hlas: »Poďte, požehnaní!«, čili onen: »Odejděte, zlořečení!«? Ba, běda mně, nebožtíčkovi!« Tak by se měl [člověk] ku pláči zbuzovati, «tak ť učí svatý Rehoř- I dí čtení svaté: »Vida město, Ježíš plakal nad ním řka: 160 «Kdyby poznalo, i ty by« (totiž plakalo). Pro velikaj pláč drahý Pán zalekl se, i nemohl doříci »plakalo«. Nebo, jakož světí píší, že veliké řvání a jektání bylo jest v něm; tak jest velmi plakal sa želel našeho zlého a» našeho zavedení řka, že, 147—148 s' jich . . . hněval] sme jich činili a Pána Boha hněvali T — 147 učinil CU — 148 je] nám je T — milej Bůh CU — 148—149 aby pama- toval] aby se rozpomínal N, abychom se rozpomínali T — 149 [se] vyn. KPRCNU — tebú] námi T — [diti] vyn. KPRCNU — budau (!) C — 150 dá tobě U — Kmilý» vyn. B — Kanděla anjely svaté (vyn. N) BUN, anděla svého svatého R, anděla svého k retuňku a ku pomoci T — 151 pamět, rozum dobrej C — [z víry a] vyn. KPRNTU — 151—152 «čili . .. vieru) a upadneš-li v zaufalství B — 151 čili] čili nic R, vyn. U — 152 zúfáš] zaufáš-li aneb RU — vieru, [lásku, naději] K — 152—153 ku peklu . . . vezme] vyn. PT — 153 [potom] vyn. KRONTU — k sobě] tě do nebe T — 153—155 kvezme ... kozly přijme, a také i k saudněmu dni, na pravici-li staneš či B — 153 páté] vyn. PNT — aby prohlédal] vyn. P — 155 levici na věčném zatracení C — Ó] vyn. PCU, Ba N — Bože C — 156 já hříšný T — onen vyn. R — Jděte KPRONU — 157 zlo- řečení, do vohně věčného T — Ba] vyn. PN, Ach T — mně bude T — nebohému C, nebožtíkovi KN, nebožtíkovi, a tak aby prohlédal ku peklu, tam-li tě milý Buch pošle, či k sobě vezme P — bychom se měli T [člověk] vyn. KPRCNTU — 158 zbuditi KPCNU — «tak ... Řehoř. vyn. B — tak] jakož C — 159 I] Protož teď R — čtení] vyn. PN — svaté] vyn. KPN, dále T — Ježíš] vyn. KPNT — 160 Kdyby poznalo? By ty vědělo B, že, by (+ ty bylo C) poznalo KPC — 160—161 totiž ... doříci] vyn. RU — 160 pro] vyn. K — velikým pláčem K — 161 zalekl se] zalkl se P, zatajil se N, zalkal (!) se T — i] že T — i nemohl] nemoha N — doříci] toho slova dořéci KC, dopovědíti NT — »plakalo« vyn. KPNT — jakož vyn. T — 162 «světí? vyn. BPN, staří učitelové Písem svatejch C — napsali T — jektání ... v něm] jekot byl v Pánu U — jest v něm] na něm, až mu srdce usedalo K, na něm, na drahém Pánu C — 163 Ka želel .. . zlého a vyn.
Strana 337
337 »by poznalo, i ty by«. Čeho my neznámy, a sřci, co brž známe, 165 který my hřích za hřích máme? Zdali pýchu? Spíše díme, že to na nás sluší, musíme se tak mieti; any ť se povlekú do kostela co ony Diany, «a za žádný toho hřiech nemají! A ony svaté, dobré ženy, Judith a Ester, když se Bohu modlily, tak se o nich čte, že knížecí rúcho z sebe skládaly. O svatém 170 Václavu též, že, jakož mše rád slúžiti pomáhal, vždycky knížecí rúcho složil, «až jeliž přišel od služby božie, tož teprv na se knic- žecie raucho vzal. Ale toto — což mohú najpyšnějí se «při- praviti, to s tiem do kostela puojdú! By již ajsa v kostele nechaly té čertové pýchy a doma se tam připravovaly! Ale která by B — želel] litoval TU — zavedení] zavedení a zatracení C, zatracení U — řka] Řekl (+ milý Pán T) PT — řka, že, »by] A že řekl: »Kdyby K, Řekl tehdy: »By ty N, I řekl: »Nebo, kdyby ty C — že] vyn. TU — 164 byl kdyby RTU — i ty by] vyn. C — by etc. RN — my bídní C — a] ba T — a «řci ... známe] vyn. RU — Křci vyn. B —165 my vyn. B — máme] nemáme a který (!) U — Ale spíše ť U — 165—166 Spíše ... že to] Ani ť budú řéci: » Tak K, »Ú, tak P, »Ú (Au N), prý, tak CN, Ó, umímet ji vymluviti, že to, praví T — 166 Kmusíme ... mieti) vyn. B, a mu- síme ť tak U — tak] my tak T — mieti nositi N — an ť TNU — 167 co ony] jako KPRNU, co nějaký C — co ony Diany] ženské pohlaví jako nějaké Diany v pejše, s rohy a s vocasy dlauhými T — a za žádný . .. nemají vyn. B — 168 A] Ano U — A ony] Onyno TN — dobré] vyn. PNT, dobré, cné, šlechetné C — Hester královna T — Bohu] vyn. KPON — modlívaly C — 169 «tak ... čte) vyn. BRU — knížecí anebo královské C — knížecí .. . skládaly] pyšné (!) raucha složily N — raucha RU — z sebe] vyn. KPTU, své z sebe C — složily PT — 169—170 O svatém . .. pomáhal] A svatý Václav též, když kněžím posluhoval U — 170 též se čte C — že] vyn. PR — že ... pomáhal] kdykoliv mše svaté poslauchal N, se vypisuje, když při svaté mši býval T — mše svaté C — slúžiti] vyn. KPRC, knězi posluhovati R — pomáhal] v K nad tím: [poslauchal a tehdáž] — 171 raucho z sebe RTU — 171—172 «až ... vzal» vyn. B — 171 až jeliž přišel] a navrátivše se T — až a NU, až [jakž K — jeliž vyn. PU, jen R, když CN — přijda U — tož] vyn. CNTU — na se] v Ppův. omylem složil; z toho udělal písař se a drobně nadřádku napsal na — 172 raucho] odčv N — toto] tyto pejchy T — nejpyšnějí jedna na (!) druhau C — 172—173 «připraviti .. . s tiem) připravíc B — připraví CU — 173 to] vyn. U, a to C, muož T — to s tim» v tom N — s tiem k tělu božímu P — jdau U — By] Ba, by R — již] pak ještě T — ajsa] asa KP (v Knadtím: [aspoň]), asi RNU, aspoň CT — v kos- tele] vyn. U, do kostela N — nechaly] nenosily N — 174 čertovy K, ďáblovy PRCNU, dáblové, proklaté a zlořečené T — pejchy, z horaucího pekla vynesené T — doma ... připravovaly] neoklamávaly ani nepohoršovaly jiných lidí, než tam doma se strojily, méně by zhřešily T — tam asi C — Rokycanova Postilla. 22
337 »by poznalo, i ty by«. Čeho my neznámy, a sřci, co brž známe, 165 který my hřích za hřích máme? Zdali pýchu? Spíše díme, že to na nás sluší, musíme se tak mieti; any ť se povlekú do kostela co ony Diany, «a za žádný toho hřiech nemají! A ony svaté, dobré ženy, Judith a Ester, když se Bohu modlily, tak se o nich čte, že knížecí rúcho z sebe skládaly. O svatém 170 Václavu též, že, jakož mše rád slúžiti pomáhal, vždycky knížecí rúcho složil, «až jeliž přišel od služby božie, tož teprv na se knic- žecie raucho vzal. Ale toto — což mohú najpyšnějí se «při- praviti, to s tiem do kostela puojdú! By již ajsa v kostele nechaly té čertové pýchy a doma se tam připravovaly! Ale která by B — želel] litoval TU — zavedení] zavedení a zatracení C, zatracení U — řka] Řekl (+ milý Pán T) PT — řka, že, »by] A že řekl: »Kdyby K, Řekl tehdy: »By ty N, I řekl: »Nebo, kdyby ty C — že] vyn. TU — 164 byl kdyby RTU — i ty by] vyn. C — by etc. RN — my bídní C — a] ba T — a «řci ... známe] vyn. RU — Křci vyn. B —165 my vyn. B — máme] nemáme a který (!) U — Ale spíše ť U — 165—166 Spíše ... že to] Ani ť budú řéci: » Tak K, »Ú, tak P, »Ú (Au N), prý, tak CN, Ó, umímet ji vymluviti, že to, praví T — 166 Kmusíme ... mieti) vyn. B, a mu- síme ť tak U — tak] my tak T — mieti nositi N — an ť TNU — 167 co ony] jako KPRNU, co nějaký C — co ony Diany] ženské pohlaví jako nějaké Diany v pejše, s rohy a s vocasy dlauhými T — a za žádný . .. nemají vyn. B — 168 A] Ano U — A ony] Onyno TN — dobré] vyn. PNT, dobré, cné, šlechetné C — Hester královna T — Bohu] vyn. KPON — modlívaly C — 169 «tak ... čte) vyn. BRU — knížecí anebo královské C — knížecí .. . skládaly] pyšné (!) raucha složily N — raucha RU — z sebe] vyn. KPTU, své z sebe C — složily PT — 169—170 O svatém . .. pomáhal] A svatý Václav též, když kněžím posluhoval U — 170 též se čte C — že] vyn. PR — že ... pomáhal] kdykoliv mše svaté poslauchal N, se vypisuje, když při svaté mši býval T — mše svaté C — slúžiti] vyn. KPRC, knězi posluhovati R — pomáhal] v K nad tím: [poslauchal a tehdáž] — 171 raucho z sebe RTU — 171—172 «až ... vzal» vyn. B — 171 až jeliž přišel] a navrátivše se T — až a NU, až [jakž K — jeliž vyn. PU, jen R, když CN — přijda U — tož] vyn. CNTU — na se] v Ppův. omylem složil; z toho udělal písař se a drobně nadřádku napsal na — 172 raucho] odčv N — toto] tyto pejchy T — nejpyšnějí jedna na (!) druhau C — 172—173 «připraviti .. . s tiem) připravíc B — připraví CU — 173 to] vyn. U, a to C, muož T — to s tim» v tom N — s tiem k tělu božímu P — jdau U — By] Ba, by R — již] pak ještě T — ajsa] asa KP (v Knadtím: [aspoň]), asi RNU, aspoň CT — v kos- tele] vyn. U, do kostela N — nechaly] nenosily N — 174 čertovy K, ďáblovy PRCNU, dáblové, proklaté a zlořečené T — pejchy, z horaucího pekla vynesené T — doma ... připravovaly] neoklamávaly ani nepohoršovaly jiných lidí, než tam doma se strojily, méně by zhřešily T — tam asi C — Rokycanova Postilla. 22
Strana 338
338 175 korálového páteře v kostele na ruce neměla, však by jí dábel nebo» křeč ruce zlámal! »Ó by poznalo!« Mnedle tento lid má-li lakomství za hřích a zná-li, že jest hřiech? »A, á, múdrý člověk, opatrný, hledí svého, umí dobyti!« Zná-li lakotu, že jest hřích? »Á, á, dobrodružný člověk, ztravný, rád ť jí a pí«. Smil- 180stvo? »Á, dobrý druh, rád pannám, paním u slauží!« Lichva? B 407 »Úrok, komorní plat! Darmo mu-li «pak mám puojčiti?«, ano jest to hřích proti přirození! A tak, daj mi který «koli hřích, kteráž by paní měštka N — 175 kolárového U — kolárových páteřův neb orumpantův T — v kostele] vyn. KC — rukau T, ruce [a na hrdle] K — však] já se domnívám, že T — jí vyn. P — «dábel nebo? vyn. BK — dábol] čert T — dábel nebo křeč] křeč čili čert K (nadtím pří- pisek: [Dí Pán dále], čert či mám říc (!) křeč N, křeč a či brž ďábel C — 176 ruce] vyn. P, v Kažpozdní přípisek — polámal N, zlámal. I dí dále čtení svaté C, polámal. A co pak ty ženy nešlechetné a vohyzdné Bohu i andělům božím, ba i dobrým lidem pro svou velikau nevážnost v chrámě božím, s vodhaleným tělem, prostovlasy, v zlatých a perlových pentlících (ps. pentlyczch)! Ach, biada (!) všem takovým ženám na věky bude, jestliže se časně nepokají! T — Ó] A KPN — poznali U, po- znalo!«, dí svaté čtení T — Mnedle pak KC — 177 a zná ... hřiech? vyn. B — a zná-li] Ó, by znali U — hřiech? Nic, než budau řéci K, hřích! Ale dějí ť U — A, á] A, prej, C, Au, prý (praví T) NT — maudrej a roz- umnej C — 178 opatrný jest T — hledí ... dobyti] umí ť se živiti U — umí živiti, ba, umí T — dobyti] se živiti N — Zná-li] Znají-li KU, vyn. PNT — Lakotu pak vymluví N — že jest hřích?] vyn. PN, opět vymluví a říkají T — 179 A, á] Au NT, A, prej CU — dobrodružný] tovaryšský TN, dobrý U; v K nad tím přípisek: [tovaryský] — ztravný] jest živný T, vyn. U — jí a pí] se napí a nají U — pí] pije N, pí dobré C, rád pije dobré R, rád se napije T — Smilstvo] Smilstvo mají-li za hřích? Říkají tomu C, Smilstvo též vymluví, jak jen mohau, říkajíce T, Smilstvo očistí U — 180 A ... druh] Kavalír U — A] An KP, An, prý N, Au TC — svo- bodný a dobrý T — druh] družina R, člověk T — pannám] pánuom R, vyn. U — a paním KR, paním poctivým N — slauží] na službu hledí N, slauží a šprýmovný, rád jest vesel, rád se směje T — Lichva?] Lichvu? PN, Lichvu zná-li, že jest hřích? R, Lichvu znají-li aneb mají-li za hřích? C, A lichvě přezděli U, A lichvu jsau již jako v plášť vodíli a pěkně ob- valili, aby nahá nestála, nebo jest velmi ohavná a mrzká; i říkají milovníci její, že jest T — 180—181 Lichva . . . plat] Lichvu úrokem nazvali a ko- morním platem [právní nařízení] K — 181 Úrok] Úrok ť jest to PN, Však jest to aurok a R — Úrok ... plat] »Au, prej, však jest to komorní plat a aurok spravedlivej C — plat, — to vše milovníci její praví! T — mu] vyn. U — «pak vyn. BU — mám, prej C — 182 ano] an N, a U — to] ten T — veliký hřích N — přirození i proti všemu řádu křesťanskému T — 182—184 daj mi ... A, á, by] hle, mnozí lidé žádného hříchu za hřích nemají, ale je vymlauvají! Ó, kdyby U — 182 Kkoli? chceš B — 183
338 175 korálového páteře v kostele na ruce neměla, však by jí dábel nebo» křeč ruce zlámal! »Ó by poznalo!« Mnedle tento lid má-li lakomství za hřích a zná-li, že jest hřiech? »A, á, múdrý člověk, opatrný, hledí svého, umí dobyti!« Zná-li lakotu, že jest hřích? »Á, á, dobrodružný člověk, ztravný, rád ť jí a pí«. Smil- 180stvo? »Á, dobrý druh, rád pannám, paním u slauží!« Lichva? B 407 »Úrok, komorní plat! Darmo mu-li «pak mám puojčiti?«, ano jest to hřích proti přirození! A tak, daj mi který «koli hřích, kteráž by paní měštka N — 175 kolárového U — kolárových páteřův neb orumpantův T — v kostele] vyn. KC — rukau T, ruce [a na hrdle] K — však] já se domnívám, že T — jí vyn. P — «dábel nebo? vyn. BK — dábol] čert T — dábel nebo křeč] křeč čili čert K (nadtím pří- pisek: [Dí Pán dále], čert či mám říc (!) křeč N, křeč a či brž ďábel C — 176 ruce] vyn. P, v Kažpozdní přípisek — polámal N, zlámal. I dí dále čtení svaté C, polámal. A co pak ty ženy nešlechetné a vohyzdné Bohu i andělům božím, ba i dobrým lidem pro svou velikau nevážnost v chrámě božím, s vodhaleným tělem, prostovlasy, v zlatých a perlových pentlících (ps. pentlyczch)! Ach, biada (!) všem takovým ženám na věky bude, jestliže se časně nepokají! T — Ó] A KPN — poznali U, po- znalo!«, dí svaté čtení T — Mnedle pak KC — 177 a zná ... hřiech? vyn. B — a zná-li] Ó, by znali U — hřiech? Nic, než budau řéci K, hřích! Ale dějí ť U — A, á] A, prej, C, Au, prý (praví T) NT — maudrej a roz- umnej C — 178 opatrný jest T — hledí ... dobyti] umí ť se živiti U — umí živiti, ba, umí T — dobyti] se živiti N — Zná-li] Znají-li KU, vyn. PNT — Lakotu pak vymluví N — že jest hřích?] vyn. PN, opět vymluví a říkají T — 179 A, á] Au NT, A, prej CU — dobrodružný] tovaryšský TN, dobrý U; v K nad tím přípisek: [tovaryský] — ztravný] jest živný T, vyn. U — jí a pí] se napí a nají U — pí] pije N, pí dobré C, rád pije dobré R, rád se napije T — Smilstvo] Smilstvo mají-li za hřích? Říkají tomu C, Smilstvo též vymluví, jak jen mohau, říkajíce T, Smilstvo očistí U — 180 A ... druh] Kavalír U — A] An KP, An, prý N, Au TC — svo- bodný a dobrý T — druh] družina R, člověk T — pannám] pánuom R, vyn. U — a paním KR, paním poctivým N — slauží] na službu hledí N, slauží a šprýmovný, rád jest vesel, rád se směje T — Lichva?] Lichvu? PN, Lichvu zná-li, že jest hřích? R, Lichvu znají-li aneb mají-li za hřích? C, A lichvě přezděli U, A lichvu jsau již jako v plášť vodíli a pěkně ob- valili, aby nahá nestála, nebo jest velmi ohavná a mrzká; i říkají milovníci její, že jest T — 180—181 Lichva . . . plat] Lichvu úrokem nazvali a ko- morním platem [právní nařízení] K — 181 Úrok] Úrok ť jest to PN, Však jest to aurok a R — Úrok ... plat] »Au, prej, však jest to komorní plat a aurok spravedlivej C — plat, — to vše milovníci její praví! T — mu] vyn. U — «pak vyn. BU — mám, prej C — 182 ano] an N, a U — to] ten T — veliký hřích N — přirození i proti všemu řádu křesťanskému T — 182—184 daj mi ... A, á, by] hle, mnozí lidé žádného hříchu za hřích nemají, ale je vymlauvají! Ó, kdyby U — 182 Kkoli? chceš B — 183
Strana 339
339 «ješto by» jej lidé za hřích měli a «poznali, že jest hřiech, aby jeho neopremovali a» neobložili! »A, á, by poznalo, i ty by ...!« 185 Pro milého Boha, prohlédajmy, abychom poznali včas, aby pozdě nebylo — jako onen bohatec tepruv prohlédl, když byl v mu- kách a viděl Lazara zdaleka, a prvé, dokudž byl čas, před vraty ho neviděl! I dí dále čtení svaté: »Neb zajisté tento den tvuoj, který ku 190 pokoji tobě, nyní zajisté skryto jest od očí tvých«. Den tvuoj, to jest štěstí tohoto světa, druhé chvála a» čest světská, třetie zboží hojnost, a toho požívati s pokojem, to ť jest ten den tvuoj. A to náramně oči zastírá člověku, že nemuož poznati ani prohlédnúti k svému zavedení. Jako u příkladu, 195 kdyby «komu zastrúc [mu] oči vedli jej nějakými lukami čistými, zelenými až k šibenici, že by neuzřel, až by byl ješto by aby BN — 183—184 ješto by ... neobložili] smrtedlný, žád- ného ť za hřích míti nechtějí; pakli ť jej poznají býti hříchem, divně ť jej opremují a vymluví a pěkně obloží. I praví dále svaté čtení T — lidé ... neobložili] neopremovali, nevymluvili N — «poznali .. . neopremovali a jeho B — 184 nepremovali K, neopremovali, že jest hřích C — nějak ne- obložili C — A, á] Ó T — A, A, by] A aj, kdyby C — á] vyn. KPN — ty by etc. N, ty by poznajíce plakalo U — 185 Pro milého Boha] ó U — prohlédajme včas K, prohlídejme k tomu T — včas] vyn. K — aby pak R, aby potom TU — 186 onomu bohatci T — 186—188 «prohlédl . . . ne- viděl v mukách prozřel, ano bylo pozdě B, problikl, když byl v mukách. I praví, že uzřel Abrahama zdaleka a Lazara v lůnu jeho. I uhlídal ho zdaleka (jakož svatí doktorové praví, že mnoho tisícův mil, a sám Pán Bůh ví ten cíl, v němž bohatec jest, jak hluboko a daleko jest). Než, praví, zdaleka, a prvé, když byl čas k prohlídání, když před vraty ležal v nauzi, tehda (ps. tehdow!) ho neviděl, že mu pejcha byla voči zavřela, a múka pekelná (alevšak pozdě) otevřela T — 186—187 prohlédl ... v mu- kách a] problikl, když se ohněm zapálil pekelným, v mukách sa N — 186 když již U — 187 a viděl ... zdaleka] vyn. U — zdaleka, pozdě problikl, nebo- žátko C — dokudž] když PN — před vraty ho] Lazara u vrat jest U — 189 praví T — dále] vyn. U — v tento PNT — který) kterýž jest K, které věci sau T — 190 tobě je, ale C, tobě jest, a U — zajisté] vyn. U — skryto jest to NU — to] toto KRNT — 191 toho C — bídného světa T, světa marného N — druhé» vyn. B — Ka vyn. B — «světská, třetie vyn. B — světská] u světa U — 192 a toho .. . s pokojem? toho požíváme v pokoji B — 192—193 to ť jest . .. tvuoj] vyn. T — 193 tvuoj] vyn. C — toho člověka U — 194 ani] a U — zavedení zatracení P — u příkladu] vyn. U, u příkladě mluvě T — 195 «komu někoho B, někomu U, koho PNT — zavázal U — [mu] vyn. KPRCU - i vedl by R, a vedl U — 195—196 nějakými . . . zelenými po zelené lauce U — 195 lukami pěknejmi C — 196 zelenými vyn. BR — až] až právě C, 22*
339 «ješto by» jej lidé za hřích měli a «poznali, že jest hřiech, aby jeho neopremovali a» neobložili! »A, á, by poznalo, i ty by ...!« 185 Pro milého Boha, prohlédajmy, abychom poznali včas, aby pozdě nebylo — jako onen bohatec tepruv prohlédl, když byl v mu- kách a viděl Lazara zdaleka, a prvé, dokudž byl čas, před vraty ho neviděl! I dí dále čtení svaté: »Neb zajisté tento den tvuoj, který ku 190 pokoji tobě, nyní zajisté skryto jest od očí tvých«. Den tvuoj, to jest štěstí tohoto světa, druhé chvála a» čest světská, třetie zboží hojnost, a toho požívati s pokojem, to ť jest ten den tvuoj. A to náramně oči zastírá člověku, že nemuož poznati ani prohlédnúti k svému zavedení. Jako u příkladu, 195 kdyby «komu zastrúc [mu] oči vedli jej nějakými lukami čistými, zelenými až k šibenici, že by neuzřel, až by byl ješto by aby BN — 183—184 ješto by ... neobložili] smrtedlný, žád- ného ť za hřích míti nechtějí; pakli ť jej poznají býti hříchem, divně ť jej opremují a vymluví a pěkně obloží. I praví dále svaté čtení T — lidé ... neobložili] neopremovali, nevymluvili N — «poznali .. . neopremovali a jeho B — 184 nepremovali K, neopremovali, že jest hřích C — nějak ne- obložili C — A, á] Ó T — A, A, by] A aj, kdyby C — á] vyn. KPN — ty by etc. N, ty by poznajíce plakalo U — 185 Pro milého Boha] ó U — prohlédajme včas K, prohlídejme k tomu T — včas] vyn. K — aby pak R, aby potom TU — 186 onomu bohatci T — 186—188 «prohlédl . . . ne- viděl v mukách prozřel, ano bylo pozdě B, problikl, když byl v mukách. I praví, že uzřel Abrahama zdaleka a Lazara v lůnu jeho. I uhlídal ho zdaleka (jakož svatí doktorové praví, že mnoho tisícův mil, a sám Pán Bůh ví ten cíl, v němž bohatec jest, jak hluboko a daleko jest). Než, praví, zdaleka, a prvé, když byl čas k prohlídání, když před vraty ležal v nauzi, tehda (ps. tehdow!) ho neviděl, že mu pejcha byla voči zavřela, a múka pekelná (alevšak pozdě) otevřela T — 186—187 prohlédl ... v mu- kách a] problikl, když se ohněm zapálil pekelným, v mukách sa N — 186 když již U — 187 a viděl ... zdaleka] vyn. U — zdaleka, pozdě problikl, nebo- žátko C — dokudž] když PN — před vraty ho] Lazara u vrat jest U — 189 praví T — dále] vyn. U — v tento PNT — který) kterýž jest K, které věci sau T — 190 tobě je, ale C, tobě jest, a U — zajisté] vyn. U — skryto jest to NU — to] toto KRNT — 191 toho C — bídného světa T, světa marného N — druhé» vyn. B — Ka vyn. B — «světská, třetie vyn. B — světská] u světa U — 192 a toho .. . s pokojem? toho požíváme v pokoji B — 192—193 to ť jest . .. tvuoj] vyn. T — 193 tvuoj] vyn. C — toho člověka U — 194 ani] a U — zavedení zatracení P — u příkladu] vyn. U, u příkladě mluvě T — 195 «komu někoho B, někomu U, koho PNT — zavázal U — [mu] vyn. KPRCU - i vedl by R, a vedl U — 195—196 nějakými . . . zelenými po zelené lauce U — 195 lukami pěknejmi C — 196 zelenými vyn. BR — až] až právě C, 22*
Strana 340
340 pod šibenicí: tak práv štěstí tohoto světa jest jako zástěra» a lúky zelené, ano zboží dosti, líbo, mílo, kam se člověk obrátí. [A,] hlediž, že ť tě «to povede až k šibenici pekla horúcího! 200 Zachovaj, milý Bože! To ť jest [ten] den tvuoj. Ale přijde ť jiný den, cizí, jakož dí dále» čtení: »Přijdú na tě dnové, a obklíčí tě nepřátelé tvoji náspem a súží tě se všech strán a na zemi dopovrhú tě i syny tvé, kteříž v tobě jsů«. To ť den cizí, den smrti naší, kdyžto nepřátelé naši, ďáblové, 205 obklíčí nás a sauží se všech strán i syny naše, totiž rozum, vuoli, pamět — o vše ť se pokusí, aby porazili rozum strachem, vuoli, aby zúfal, pamět, aby z paměti «vyrazili, aby nepama- toval na milosrdenství boží. Pomáhajž nám, milý «,drahý Bože, abychom se nedali poraziti neřádnú bázní škaredým dáblóm upřímo N, vyn. T — 196—197 «že by ... šibenicí) vyn. B, a oni, odvážíc mu oči, i pohlíd by, an tu již nelze než viseti U — 196 že] takže N — 197 právě KPRONTU — gjest jako zástěra jako zastírá B — jest rovně R — 197—198 jest jako . . . zelené] jest rovně jako tomu po té lauce zelené jíti s zavázanýma očima až na šibenici U — 197 nějaká zástěra T — 198—199 lúky .. . hlediž] zboží světská jako nějaké lauky krásné, zelené, an se mílo v nich kochati, obírati. Věziž T — 198 ano] an U, ano trávy dosti, ano R — dosti a jest U — člověk] vyn. KPN, jedně C, koliv U — obrátí, všudy veselo! N — 199 [A] vyn. KPRCNU — Hlédaj[ž] K, Hlé- dajž PR — že .. . povede] aby tě to nezavedlo C — tě] je R — «to povede až přivede B — to] vyn. KU — šibenici ... horúcího] peklu horaucímu U — hauraucího T — 200 Zachovaj] Zachovejž nás (vyn. T) toho NT, Čehož rač zachovati jednoho každého věčnej C — milý, drahý KPNT — Bůh C — [ten] vyn. KPRNTU — 201 jakož] A U — praví T — dále teď B, vyn. CU — čtení] čtenie svaté KU, David C, vyn. PRNT — Nebo přijdau KPRONTU — 202 na tě] vyn. KPRCU — 203 opovrhú .. . jsú» rozprostrú tě B — opovrhú] povrhau TU, pomecí N, rozmecí C — tě] vyn. U — 204 To t Tož ť ten C — den cizí] sau cizí dnové RU, jest a bude den ne náš, ale cizí T — den smrti] smrti N, v den smrti U — hrozní a škaredí ďáblové C, totiž ďáblové U — 205 strán, strach RU — vaše U —- totiž] to jest T — vuoli] a U — 206 o vše] ba, o všecko C — o to pokusí T — prorazili (!) R, porazili a pře- vrátili T — i rozum U — strachem velikým U — vuoli] bázní vůli C, vyn. U — 207 «aby zúfal, pamět, aby zúfaním a B — aby zúfal] zaufal- stvím N, aby v zaufalství upadl T — aby? aby tě TC — paměti] ní N, paměti tvé T — «vyrazili vyrazí B, vyrazil U — pamatovali P, ne- pamatovali N — 208 na] na Pána Boha a na jeho božské, nesmírné a ne- výmluvné, veliké a nesmírné C — boží] vyn. C, boží, totiž že jest mnohem větší nežli tvé i všeho světa prohřešení T — nám toho C — «drahý) vyn. B — 209 abychom ... dáblóm a nedaj nás tím strachem po- raziti B — nedali] mu nedali RU, nedali svésti a C — škaredým] škare- dému U, proklatým T — dáblu U —
340 pod šibenicí: tak práv štěstí tohoto světa jest jako zástěra» a lúky zelené, ano zboží dosti, líbo, mílo, kam se člověk obrátí. [A,] hlediž, že ť tě «to povede až k šibenici pekla horúcího! 200 Zachovaj, milý Bože! To ť jest [ten] den tvuoj. Ale přijde ť jiný den, cizí, jakož dí dále» čtení: »Přijdú na tě dnové, a obklíčí tě nepřátelé tvoji náspem a súží tě se všech strán a na zemi dopovrhú tě i syny tvé, kteříž v tobě jsů«. To ť den cizí, den smrti naší, kdyžto nepřátelé naši, ďáblové, 205 obklíčí nás a sauží se všech strán i syny naše, totiž rozum, vuoli, pamět — o vše ť se pokusí, aby porazili rozum strachem, vuoli, aby zúfal, pamět, aby z paměti «vyrazili, aby nepama- toval na milosrdenství boží. Pomáhajž nám, milý «,drahý Bože, abychom se nedali poraziti neřádnú bázní škaredým dáblóm upřímo N, vyn. T — 196—197 «že by ... šibenicí) vyn. B, a oni, odvážíc mu oči, i pohlíd by, an tu již nelze než viseti U — 196 že] takže N — 197 právě KPRONTU — gjest jako zástěra jako zastírá B — jest rovně R — 197—198 jest jako . . . zelené] jest rovně jako tomu po té lauce zelené jíti s zavázanýma očima až na šibenici U — 197 nějaká zástěra T — 198—199 lúky .. . hlediž] zboží světská jako nějaké lauky krásné, zelené, an se mílo v nich kochati, obírati. Věziž T — 198 ano] an U, ano trávy dosti, ano R — dosti a jest U — člověk] vyn. KPN, jedně C, koliv U — obrátí, všudy veselo! N — 199 [A] vyn. KPRCNU — Hlédaj[ž] K, Hlé- dajž PR — že .. . povede] aby tě to nezavedlo C — tě] je R — «to povede až přivede B — to] vyn. KU — šibenici ... horúcího] peklu horaucímu U — hauraucího T — 200 Zachovaj] Zachovejž nás (vyn. T) toho NT, Čehož rač zachovati jednoho každého věčnej C — milý, drahý KPNT — Bůh C — [ten] vyn. KPRNTU — 201 jakož] A U — praví T — dále teď B, vyn. CU — čtení] čtenie svaté KU, David C, vyn. PRNT — Nebo přijdau KPRONTU — 202 na tě] vyn. KPRCU — 203 opovrhú .. . jsú» rozprostrú tě B — opovrhú] povrhau TU, pomecí N, rozmecí C — tě] vyn. U — 204 To t Tož ť ten C — den cizí] sau cizí dnové RU, jest a bude den ne náš, ale cizí T — den smrti] smrti N, v den smrti U — hrozní a škaredí ďáblové C, totiž ďáblové U — 205 strán, strach RU — vaše U —- totiž] to jest T — vuoli] a U — 206 o vše] ba, o všecko C — o to pokusí T — prorazili (!) R, porazili a pře- vrátili T — i rozum U — strachem velikým U — vuoli] bázní vůli C, vyn. U — 207 «aby zúfal, pamět, aby zúfaním a B — aby zúfal] zaufal- stvím N, aby v zaufalství upadl T — aby? aby tě TC — paměti] ní N, paměti tvé T — «vyrazili vyrazí B, vyrazil U — pamatovali P, ne- pamatovali N — 208 na] na Pána Boha a na jeho božské, nesmírné a ne- výmluvné, veliké a nesmírné C — boží] vyn. C, boží, totiž že jest mnohem větší nežli tvé i všeho světa prohřešení T — nám toho C — «drahý) vyn. B — 209 abychom ... dáblóm a nedaj nás tím strachem po- raziti B — nedali] mu nedali RU, nedali svésti a C — škaredým] škare- dému U, proklatým T — dáblu U —
Strana 341
341 A dí dále: »Neostaví v tobě kamena na kameni, protože jsi 210 nepoznalo času navštívení tvého«. Tehdáž nás milý Buoh navštěvuje, když na nás dopauští nemoci, ono zámutky, puotky, nesnázky; a my toho neznáme, nepolepšíme! Hněvá se milý Buoh, když dí, »že jsi nepoznalo času navštívení tvého«! «Milý 215 Bože, dajž nám to, když nás navštěvuješ, abychom poznali a srozuměli a tebe nehněvali! A všed do chrámu, jal se vymietati kupce a prodavače. Tu v chrámě byli jsú prodavači, ješto holubice prodávali; a ty holubice byly jsú figura, neb sú znamenaly milost Ducha 220 svatého. A ten chrám nebyl jest nikdy té vážnosti, jako jsú tito naši chrámové, nebo, což jest v onom byla figura, to ť jest v «těchto» našich «chrámiech v pravé pravdě?. Nebo, jakož ty holubice znamenaly jsú Ducha svatého, kale že jsú je pro- dávali, vypral je milý Pán [z chrámu]: pak v našich chrámích, 225 když se které svátosti dávají, tu vpravdě dávají se milosti Ducha svatého sa Duch svatý tu své milosti vlévá — při křtu, při B 408 210 I praví T — dále] čtení U — Nezůstaví N — kamene KPRONT, kámen U — 211 nepoznal BR — času] vyn. U — svého C — 212 přepauští N — rozličné nemoci T, milý Bůh nemoci U — ono] vyn. PNT — puotky, nesnázky] ono půtky, ono (vyn. U) nesnáze CRU, ono nesnáze, puotky rozličné K — 213 nesnáze PNT — toho mnohdykráte T — nepolepšujeme C, nepolepšíme se U, nepolepšujeme životůch (!) našich T — Hněvá se] I tu se hněvá U, Protož hněvá se T, hněváme (!) C — 214 když dí] řka: »proto K, proto PNT, když dí: »Proto R, Prej, proto C — nepoznalo] nepoznal R, poznati nechtělo U — času] vyn. RU — svého U — 214—216 «Milý ... nehněvali! vyn. B — 214 Ó milý U — 215 dajž] račiž T — to] to za dar dáti T — navštěvuješ] tresceš U — 216 a tebe] abychom tebe C, a tebe více PNT — 217 A] Dí dále: »A PN, Praví dále čtení svaté: »I T — všel U — jal se] počal PRONTU — prodavače z chrámu P — Tu v chrámě] V tomto chrámě jeruzalemském T — Tu] A U — 218 «prodavači ... prodávali prodávajíce holubice B — ješto] an U — prodávají R — 219 figurau N — neb a U — qsú ... milost» znamení milosti B — znamenávaly C 220—223 A ten ... svatého] v K až po slově Pán (ř. 224) — 220 té] také KP, takové RON, v takové TU — 221 v uonom chrámě PCNTU — byla figura] bylo, všecko figurné bylo a N — 222 «těchto vyn. BU — «chrámiech . . . pravdě pravda B — chrámiech] vyn. C — 223 zna- menávaly C — milost Ducha PRONTU — gale a B — je ven KC — 224 milý] drahý N — [z chrámu] vyn. KRU, ven PNT — pak a U 224—225 pak . .. které] a které se koli v nich K — 225 dávají] prodávají (!) R, rozdávají U — v pravé pravdě TC — milost C — 226 Ka Duch ... vlévá vyn. B — vylévá R — 227 biřmování] škrtl v C nějaký
341 A dí dále: »Neostaví v tobě kamena na kameni, protože jsi 210 nepoznalo času navštívení tvého«. Tehdáž nás milý Buoh navštěvuje, když na nás dopauští nemoci, ono zámutky, puotky, nesnázky; a my toho neznáme, nepolepšíme! Hněvá se milý Buoh, když dí, »že jsi nepoznalo času navštívení tvého«! «Milý 215 Bože, dajž nám to, když nás navštěvuješ, abychom poznali a srozuměli a tebe nehněvali! A všed do chrámu, jal se vymietati kupce a prodavače. Tu v chrámě byli jsú prodavači, ješto holubice prodávali; a ty holubice byly jsú figura, neb sú znamenaly milost Ducha 220 svatého. A ten chrám nebyl jest nikdy té vážnosti, jako jsú tito naši chrámové, nebo, což jest v onom byla figura, to ť jest v «těchto» našich «chrámiech v pravé pravdě?. Nebo, jakož ty holubice znamenaly jsú Ducha svatého, kale že jsú je pro- dávali, vypral je milý Pán [z chrámu]: pak v našich chrámích, 225 když se které svátosti dávají, tu vpravdě dávají se milosti Ducha svatého sa Duch svatý tu své milosti vlévá — při křtu, při B 408 210 I praví T — dále] čtení U — Nezůstaví N — kamene KPRONT, kámen U — 211 nepoznal BR — času] vyn. U — svého C — 212 přepauští N — rozličné nemoci T, milý Bůh nemoci U — ono] vyn. PNT — puotky, nesnázky] ono půtky, ono (vyn. U) nesnáze CRU, ono nesnáze, puotky rozličné K — 213 nesnáze PNT — toho mnohdykráte T — nepolepšujeme C, nepolepšíme se U, nepolepšujeme životůch (!) našich T — Hněvá se] I tu se hněvá U, Protož hněvá se T, hněváme (!) C — 214 když dí] řka: »proto K, proto PNT, když dí: »Proto R, Prej, proto C — nepoznalo] nepoznal R, poznati nechtělo U — času] vyn. RU — svého U — 214—216 «Milý ... nehněvali! vyn. B — 214 Ó milý U — 215 dajž] račiž T — to] to za dar dáti T — navštěvuješ] tresceš U — 216 a tebe] abychom tebe C, a tebe více PNT — 217 A] Dí dále: »A PN, Praví dále čtení svaté: »I T — všel U — jal se] počal PRONTU — prodavače z chrámu P — Tu v chrámě] V tomto chrámě jeruzalemském T — Tu] A U — 218 «prodavači ... prodávali prodávajíce holubice B — ješto] an U — prodávají R — 219 figurau N — neb a U — qsú ... milost» znamení milosti B — znamenávaly C 220—223 A ten ... svatého] v K až po slově Pán (ř. 224) — 220 té] také KP, takové RON, v takové TU — 221 v uonom chrámě PCNTU — byla figura] bylo, všecko figurné bylo a N — 222 «těchto vyn. BU — «chrámiech . . . pravdě pravda B — chrámiech] vyn. C — 223 zna- menávaly C — milost Ducha PRONTU — gale a B — je ven KC — 224 milý] drahý N — [z chrámu] vyn. KRU, ven PNT — pak a U 224—225 pak . .. které] a které se koli v nich K — 225 dávají] prodávají (!) R, rozdávají U — v pravé pravdě TC — milost C — 226 Ka Duch ... vlévá vyn. B — vylévá R — 227 biřmování] škrtl v C nějaký
Strana 342
342 biřmování «neb při jiných svátostech» —, a když je kněží pro- dávají a lidé kupují, náramně Boha hněvají těžkým hříchem kacířským a vypéře ť je a vymece milý «Buoh» z svého chrámu 230 na věky. Neb když onen Šimon chtěl tu moc za peníze kúpiti u apoštoluov, aby, na kohož «by ruce «vložil, aby Ducha svatého [ihned] přijal, svatý Petr jemu řekl: »Zda ty mníš, by milost Ducha svatého za peníze mohla býti kúpena za pro- dána»? Peniezi tvoji buďte s tebú na zatracení!« I upadl v ka- 235 cířství svatokupecké ten Šimon, a od toho Šimona tito šimo- něnci — svatokupci — jméno mají. A, co jest toho, milý Bože «Ale ještě ty kupce a prodavače, kteréž Pán vymetal, znamenají pokrytstvic kupce a marná chlúba prodavače. Milý Bože, račiž «ty kupce a prodavače z nás? vymetati, z našich «chrámuov, 240 srdce našeho»! A dí: »Duom muoj duom modlitebný «jest?, a vy jste z něho učinili peleši lotrovskú«. Tuto Pán náramně se jest hněval čtenář — neb .. . svátostech etc. B — neb] a U — jiných svá- tostech jiný který koliv z sedmi svátostí T — a když ale když N — 228 lidé je od nich T — náramně tím TC — oboji hněvají a T — hříchem hřeší T — 229 kacířstvím N — vymece] vyžene KU — «Buoh» Pán BT — 230 Neb] A U — Šimon čarodějník C — 231 «by vyn. B — vložil, aby vloží B, vložil N — 232 [ihned] vyn. KPRCNTU — přijal vyn. (!) C. přijali U — tehdy svatý K — Zda] Co U — ty] vyn. NTU — se domníváš C — by] že by T, že U — 233 milost] moc RU — mohla ... kúpena] se prodává U — a prodána vyn. BU, aneb prodána RC, nebo prodávána T — 234 Peníze PCNTU — tvé CNTU — věčné zatracení C — vpadl PCNU — v hrozné kacířství N — 235 tento T — a od toho] od kteréhožto T — Šimona sau U — 235—236 šimoněnci svatokupci] svatokupce (!) šimoněnci K — Šimonovci U, šimoníci, nešlechetní T — 236 jméno] jiného(!) R, jiného (!) Šimona U — toho mnoho nyní těchto časův T — Bože, [nyní] K, Bože, se rozmohlo T — 237—238 Ale ... prodavače) Také pokrytství muož znamenati kupce a marná chvála prodavače, neb pokrytci marnú chválu od lidí za dobré skutky kupují B — 237 Ale] A U — ty] tito T, ti U, tyto C — kupci TU — a] vyn. T — prodavače] vyn. T, prodavači U — kteréž . . . vymetal] vyn. U — znamenávají C — 238 pokrytstvie] vyn, C - kupce] vyn. TU; v K nad ce přípisek: ectví — marnau chlaubu U — chlúba] chvála C, chlúba znamená se skrze T — prodavače vyn. RU — Bože] Panc RU — 239 «ty kupce ... z nás? je vyhnati a B — ty] ty ty R, ty sám ty T — z našich] a z U — 239—240 chrámnov ... — našeho srdcí B — 240 totiž z srdce TC, z srdce PN 241 Dí dále PN, A dále dí čtení svaté C, I praví dále čtení svaté T — modlitby PRONU — «jest» nazván bude B, slauti bude RU — a] ale 230— 234 Skutk. 8, 18—20.
342 biřmování «neb při jiných svátostech» —, a když je kněží pro- dávají a lidé kupují, náramně Boha hněvají těžkým hříchem kacířským a vypéře ť je a vymece milý «Buoh» z svého chrámu 230 na věky. Neb když onen Šimon chtěl tu moc za peníze kúpiti u apoštoluov, aby, na kohož «by ruce «vložil, aby Ducha svatého [ihned] přijal, svatý Petr jemu řekl: »Zda ty mníš, by milost Ducha svatého za peníze mohla býti kúpena za pro- dána»? Peniezi tvoji buďte s tebú na zatracení!« I upadl v ka- 235 cířství svatokupecké ten Šimon, a od toho Šimona tito šimo- něnci — svatokupci — jméno mají. A, co jest toho, milý Bože «Ale ještě ty kupce a prodavače, kteréž Pán vymetal, znamenají pokrytstvic kupce a marná chlúba prodavače. Milý Bože, račiž «ty kupce a prodavače z nás? vymetati, z našich «chrámuov, 240 srdce našeho»! A dí: »Duom muoj duom modlitebný «jest?, a vy jste z něho učinili peleši lotrovskú«. Tuto Pán náramně se jest hněval čtenář — neb .. . svátostech etc. B — neb] a U — jiných svá- tostech jiný který koliv z sedmi svátostí T — a když ale když N — 228 lidé je od nich T — náramně tím TC — oboji hněvají a T — hříchem hřeší T — 229 kacířstvím N — vymece] vyžene KU — «Buoh» Pán BT — 230 Neb] A U — Šimon čarodějník C — 231 «by vyn. B — vložil, aby vloží B, vložil N — 232 [ihned] vyn. KPRCNTU — přijal vyn. (!) C. přijali U — tehdy svatý K — Zda] Co U — ty] vyn. NTU — se domníváš C — by] že by T, že U — 233 milost] moc RU — mohla ... kúpena] se prodává U — a prodána vyn. BU, aneb prodána RC, nebo prodávána T — 234 Peníze PCNTU — tvé CNTU — věčné zatracení C — vpadl PCNU — v hrozné kacířství N — 235 tento T — a od toho] od kteréhožto T — Šimona sau U — 235—236 šimoněnci svatokupci] svatokupce (!) šimoněnci K — Šimonovci U, šimoníci, nešlechetní T — 236 jméno] jiného(!) R, jiného (!) Šimona U — toho mnoho nyní těchto časův T — Bože, [nyní] K, Bože, se rozmohlo T — 237—238 Ale ... prodavače) Také pokrytství muož znamenati kupce a marná chvála prodavače, neb pokrytci marnú chválu od lidí za dobré skutky kupují B — 237 Ale] A U — ty] tito T, ti U, tyto C — kupci TU — a] vyn. T — prodavače] vyn. T, prodavači U — kteréž . . . vymetal] vyn. U — znamenávají C — 238 pokrytstvie] vyn, C - kupce] vyn. TU; v K nad ce přípisek: ectví — marnau chlaubu U — chlúba] chvála C, chlúba znamená se skrze T — prodavače vyn. RU — Bože] Panc RU — 239 «ty kupce ... z nás? je vyhnati a B — ty] ty ty R, ty sám ty T — z našich] a z U — 239—240 chrámnov ... — našeho srdcí B — 240 totiž z srdce TC, z srdce PN 241 Dí dále PN, A dále dí čtení svaté C, I praví dále čtení svaté T — modlitby PRONU — «jest» nazván bude B, slauti bude RU — a] ale 230— 234 Skutk. 8, 18—20.
Strana 343
343 na ty kupce a prodavače a na ty, kteří sú se neměli vážně v domu božím, že — jakož píší světí — že se byl tak velmi rozhněval, 245 že jako nějaké» jiskry z jeho obličeje prchaly. «I vypral je a vymetal ven z chrámu drahý Pán. A ten chrám byl jest mnohem menšie cti a vážnosti než tito» naši chrá] mové, «jakož praveno jest, avšak s velikými hněvy vymetal je ven z něhož. A, milý Bože, co jest těch kupcuov a prodavačuov v našich nynějších 250 chrámích křesťanských, ješto vším napořád kupčí! A kdie-li kto co proti tomu, uzříš, kterak ť se Antikrist zbauří — a lid slepý nerozumie! Mnedle vy pak, máte-li v vážnosti tyto chrámy boží, ješto přípravně, fiflovně, pyšně, hrdě, nadutě do nich jako k tanci chodíte ku věnciech, v perlách, v zlatě, ješto proti 255 tomu zjevně zákon boží jest i doktorové? Svatý Augustin proti tomu mnoho mluví. Mnedle, máte-li vieru, že ten drahý Ježíš, jehožto tělo tu se obětuje, těžkú korunu na hlavě nesl, těžce nesa kříž pod ním omdléval a na zemi klesal a na tu památku PRCNTU — 242 z něho] jej RTU — peleš PON, poleší RU — drahý Pán K — rozhněval U — 243 domu] chrámě KPCNT — 244 že] a KPCNU, vyn. T — jakož vyn. U — vypsali C, napsali T — 244—245 se byl... nějaké jakovés' jako B — 244 velmi] náramně K, velmi drahej Pán C — 245 nějakové R — obličeje] očí P, svatých očí NT — 245—247 «I vypral ... než tito? A jakož praveno, že jest daleko menší vážnosti byl chrám ten židovský než B — 246 byl jest, jakož nahoře oznámeno T — 247 cti a) vyn. CU — 247—248 «jakož . . . ven z něho? a proto se drahý Pán pro ň převelmi rozhněval, že z něho vypral a vymetal kupce a prodavače B, vyn. U — «jakož ... hněvy] pro příčiny již oznámené, avšak s velikým hněvem T — 248 Ach T, Ó N, A, á U — 249 v našich nynějších nyní v B — 250 ješto] an U — 250—252 «die ... nerozumiel neříkaj proti tomu slova, neb ť by se hned Antikrist zbauřil! B — 250 die] řekne T — 251 jak U — Antikrist ukrutně T, Antikrist proti tomu N — slepý tomu nic T — 252 nerozumie tomu KU (ale v K tomu a ž pozdější pří- pisek!) — pak] pak, jak se nazýváte křesťany T, vyn. U — Kvážnosti poctivosti B, veliké vážnosti C, jaké vážnosti TN — 253 ješto] an U — «připravně ... nadutě u veliké pýše B — přípravně, fiflovně] se připraví, přififlují a U — fiflovně [, s odkrytými a obnaženými prsy, krky a cecky K — 254 chodíte] vyn. (!) C, chodíte se strojíce N — 254—257 qu věnciech ... obětuje Máte-li víru, že se tu ten drahý Ježíš obětuje? B — 254 v zlatě vše P, v zlatě vše, mužie v čepcích R — 254—255 ješto proti... boží jest] a nač jest již více té pejchy, a zákon boží toho zjevně brání U 255 boží] vyn. KT — jest] mluví N — doktorové svatí RNT — proti] o tom a proti C — 256 mluví] napsal N — vieru] tu vieru RU, vy tu (vyn. T) víru (+ jakau T) CT, [pravau a živú lásku a] vieru K — ten] vyn. U — 257 svaté tělo T — těžkúj hlohovú PNT — své hlavě TCU — nesl] vyn. C — 258 na kříž P — omdlévaje PN — a na zemi] až na zemi PNTU — 259 B 409
343 na ty kupce a prodavače a na ty, kteří sú se neměli vážně v domu božím, že — jakož píší světí — že se byl tak velmi rozhněval, 245 že jako nějaké» jiskry z jeho obličeje prchaly. «I vypral je a vymetal ven z chrámu drahý Pán. A ten chrám byl jest mnohem menšie cti a vážnosti než tito» naši chrá] mové, «jakož praveno jest, avšak s velikými hněvy vymetal je ven z něhož. A, milý Bože, co jest těch kupcuov a prodavačuov v našich nynějších 250 chrámích křesťanských, ješto vším napořád kupčí! A kdie-li kto co proti tomu, uzříš, kterak ť se Antikrist zbauří — a lid slepý nerozumie! Mnedle vy pak, máte-li v vážnosti tyto chrámy boží, ješto přípravně, fiflovně, pyšně, hrdě, nadutě do nich jako k tanci chodíte ku věnciech, v perlách, v zlatě, ješto proti 255 tomu zjevně zákon boží jest i doktorové? Svatý Augustin proti tomu mnoho mluví. Mnedle, máte-li vieru, že ten drahý Ježíš, jehožto tělo tu se obětuje, těžkú korunu na hlavě nesl, těžce nesa kříž pod ním omdléval a na zemi klesal a na tu památku PRCNTU — 242 z něho] jej RTU — peleš PON, poleší RU — drahý Pán K — rozhněval U — 243 domu] chrámě KPCNT — 244 že] a KPCNU, vyn. T — jakož vyn. U — vypsali C, napsali T — 244—245 se byl... nějaké jakovés' jako B — 244 velmi] náramně K, velmi drahej Pán C — 245 nějakové R — obličeje] očí P, svatých očí NT — 245—247 «I vypral ... než tito? A jakož praveno, že jest daleko menší vážnosti byl chrám ten židovský než B — 246 byl jest, jakož nahoře oznámeno T — 247 cti a) vyn. CU — 247—248 «jakož . . . ven z něho? a proto se drahý Pán pro ň převelmi rozhněval, že z něho vypral a vymetal kupce a prodavače B, vyn. U — «jakož ... hněvy] pro příčiny již oznámené, avšak s velikým hněvem T — 248 Ach T, Ó N, A, á U — 249 v našich nynějších nyní v B — 250 ješto] an U — 250—252 «die ... nerozumiel neříkaj proti tomu slova, neb ť by se hned Antikrist zbauřil! B — 250 die] řekne T — 251 jak U — Antikrist ukrutně T, Antikrist proti tomu N — slepý tomu nic T — 252 nerozumie tomu KU (ale v K tomu a ž pozdější pří- pisek!) — pak] pak, jak se nazýváte křesťany T, vyn. U — Kvážnosti poctivosti B, veliké vážnosti C, jaké vážnosti TN — 253 ješto] an U — «připravně ... nadutě u veliké pýše B — přípravně, fiflovně] se připraví, přififlují a U — fiflovně [, s odkrytými a obnaženými prsy, krky a cecky K — 254 chodíte] vyn. (!) C, chodíte se strojíce N — 254—257 qu věnciech ... obětuje Máte-li víru, že se tu ten drahý Ježíš obětuje? B — 254 v zlatě vše P, v zlatě vše, mužie v čepcích R — 254—255 ješto proti... boží jest] a nač jest již více té pejchy, a zákon boží toho zjevně brání U 255 boží] vyn. KT — jest] mluví N — doktorové svatí RNT — proti] o tom a proti C — 256 mluví] napsal N — vieru] tu vieru RU, vy tu (vyn. T) víru (+ jakau T) CT, [pravau a živú lásku a] vieru K — ten] vyn. U — 257 svaté tělo T — těžkúj hlohovú PNT — své hlavě TCU — nesl] vyn. C — 258 na kříž P — omdlévaje PN — a na zemi] až na zemi PNTU — 259 B 409
Strana 344
344 jeho umučení mše se slúží — a ty při té památce máš pyšně, hrdě 260 býti? Zajisté, byšte svy pravú víru měli, že byšte toho nikoli nečinili! A mníte, by ť vám to splynulo? «Zajisté) mýlíte se! A, vy baby zlé, nekolné, ješto tu rády šepcete a sobě lecos roz- právíte — a co svy toho «mnoho slýcháte, že toho býti nemá «a že jest to těžký, hrozný hřiech! Však by vám dábel 265 nohy zlámal, abyšte vyšly tam ven někam šeptat! Svatý Au- gustin učí, když jsi v kostele na službě boží, kterak máš všechno tělo i všecky audy řádně postaviti: hlavu skloniti, voči sem shú- ři»ti, nehleděti sem i tam okolo sebe, kde se kto mketne, i nohy zpraviti řádně, vážně: kněžím velí, aby oni měli dvój chod: v kos- 270 tele vážně, znenáhla jíti, ale na ulici pospěšnějí, aby osídla tím spíše pominul. nevinnného umučení C — svaté mše T, mše svatá NC — se slaužívají T — ty pak T — té] takové T — máš] vyn. T — pyšně, hrdě] hrdý, pyšný RU — 260 býti] přistrojen býti N, se připravovati C — býti ... byšte se přistrojíc chceš, aby tě Bůh slyšel? Nikoliv! Zajisté to pravím, kdy- byšte T — Ó zajisté U — kdybyšte U — kvy» vyn. BU — víru] pře- psáno později v Kv lásku — měli, jistě C — že] vyn. PNT — 261 neučinili N — domníváte se vy (vyn. C) TC, mníte-li P, mníte vy N — by ť ... splynulo] že ť vám to tak splyne RU, že ť vám to tak váženo lechce bude anebo prominuto T — tak splynulo NC — «Zajisté) Jistě B, Za- jisté, že C, vyn. T — zmejlíte RCTU — 262 baby zlé] pak, ženy R — baby ... tu] ženy bezbožné, an při tom U — nekolné] nekolné, žvavé, plískavé C, nešlechetné T — tu] v kostele R, vyn. C, přijda do chrámu božího, sedí tu T — rády] vyn. T — a sobě lecos] aneb sobě K, vyn. PONT — sobě] vyn. U — ledacos' RU — rozprávíte] vyn. PCNT, rozpráviete, i jiní též K — 263 a] vyn. K — co . .. mnoho» to U — co] jak N — gvy» vyn. B — toho] vyn. CNT — Kmnoho vyn. B — že toho] že to KRTU — 264—265 a že . .. šeptat! A, kéž dbáte? B — 264 «a že . .. hřicch) vyn. RU — Alovšak T — vám, tuším C — čert K — 265 polámal T -- kdybyšte U — šly TU — tam] vyn. U — ven] jinam N — někam vyn. U, někam jinam C — šeptati U — 266 jsi v kostele] přijdeš do kostela T — na službě boží] vyn. PT — 267 řádně postaviti] v bázni míti a U — posta- viti a srovnati T — skloniti] sklopiti PRNTU, dolův sklopiti C — so- m«húři ti] ſemrhuti (sic!) B, semhúřiti KPRC, zavříti TN, zamauřiti U — 268 nehleděti] nezevlovati T — se kto mketne] kdo sedí N — mketne] obrátí P, hne RTU, mketne neb obrátí C — i také R — 269 zpraviti] slo- žiti v hromadu N, spojiti T, pěkně zpraviti C — zpraviti řádně] máš sklo- niti U — vážně, ruce vzhůru vyzdvihna sepnauti T — kněžím pak R — velí] poraučí T — velí .. . měli] náleží U — oni] vyn. T — dvojí NCU — v kostele má U — 270 jíti] choditi N — ulicích neb na ryňku T — spěš- nějí B, pospěšně U, pospěšnějí, sem i tam se neohlédajíc T — osídel T — 271 znikl a pominul K, minul C —
344 jeho umučení mše se slúží — a ty při té památce máš pyšně, hrdě 260 býti? Zajisté, byšte svy pravú víru měli, že byšte toho nikoli nečinili! A mníte, by ť vám to splynulo? «Zajisté) mýlíte se! A, vy baby zlé, nekolné, ješto tu rády šepcete a sobě lecos roz- právíte — a co svy toho «mnoho slýcháte, že toho býti nemá «a že jest to těžký, hrozný hřiech! Však by vám dábel 265 nohy zlámal, abyšte vyšly tam ven někam šeptat! Svatý Au- gustin učí, když jsi v kostele na službě boží, kterak máš všechno tělo i všecky audy řádně postaviti: hlavu skloniti, voči sem shú- ři»ti, nehleděti sem i tam okolo sebe, kde se kto mketne, i nohy zpraviti řádně, vážně: kněžím velí, aby oni měli dvój chod: v kos- 270 tele vážně, znenáhla jíti, ale na ulici pospěšnějí, aby osídla tím spíše pominul. nevinnného umučení C — svaté mše T, mše svatá NC — se slaužívají T — ty pak T — té] takové T — máš] vyn. T — pyšně, hrdě] hrdý, pyšný RU — 260 býti] přistrojen býti N, se připravovati C — býti ... byšte se přistrojíc chceš, aby tě Bůh slyšel? Nikoliv! Zajisté to pravím, kdy- byšte T — Ó zajisté U — kdybyšte U — kvy» vyn. BU — víru] pře- psáno později v Kv lásku — měli, jistě C — že] vyn. PNT — 261 neučinili N — domníváte se vy (vyn. C) TC, mníte-li P, mníte vy N — by ť ... splynulo] že ť vám to tak splyne RU, že ť vám to tak váženo lechce bude anebo prominuto T — tak splynulo NC — «Zajisté) Jistě B, Za- jisté, že C, vyn. T — zmejlíte RCTU — 262 baby zlé] pak, ženy R — baby ... tu] ženy bezbožné, an při tom U — nekolné] nekolné, žvavé, plískavé C, nešlechetné T — tu] v kostele R, vyn. C, přijda do chrámu božího, sedí tu T — rády] vyn. T — a sobě lecos] aneb sobě K, vyn. PONT — sobě] vyn. U — ledacos' RU — rozprávíte] vyn. PCNT, rozpráviete, i jiní též K — 263 a] vyn. K — co . .. mnoho» to U — co] jak N — gvy» vyn. B — toho] vyn. CNT — Kmnoho vyn. B — že toho] že to KRTU — 264—265 a že . .. šeptat! A, kéž dbáte? B — 264 «a že . .. hřicch) vyn. RU — Alovšak T — vám, tuším C — čert K — 265 polámal T -- kdybyšte U — šly TU — tam] vyn. U — ven] jinam N — někam vyn. U, někam jinam C — šeptati U — 266 jsi v kostele] přijdeš do kostela T — na službě boží] vyn. PT — 267 řádně postaviti] v bázni míti a U — posta- viti a srovnati T — skloniti] sklopiti PRNTU, dolův sklopiti C — so- m«húři ti] ſemrhuti (sic!) B, semhúřiti KPRC, zavříti TN, zamauřiti U — 268 nehleděti] nezevlovati T — se kto mketne] kdo sedí N — mketne] obrátí P, hne RTU, mketne neb obrátí C — i také R — 269 zpraviti] slo- žiti v hromadu N, spojiti T, pěkně zpraviti C — zpraviti řádně] máš sklo- niti U — vážně, ruce vzhůru vyzdvihna sepnauti T — kněžím pak R — velí] poraučí T — velí .. . měli] náleží U — oni] vyn. T — dvojí NCU — v kostele má U — 270 jíti] choditi N — ulicích neb na ryňku T — spěš- nějí B, pospěšně U, pospěšnějí, sem i tam se neohlédajíc T — osídel T — 271 znikl a pominul K, minul C —
Strana 345
345 Ale toto jest velmě divné, že, když se jest drahý Pán bral Jeruzalemu a čest se jemu veliká dála, že metali rato- lesti a rúcha svá [Židé po cestě] přede ň a zpívali: »Spas nás, 275 synu Daviduov! «Požehnaný, jenž se béře ve jméno božie!« — ješto nikdež gnečteme, by se mu tak veliká čest od Židuov dála [jako tehdy] —, a on, drahý Pán, jal se kvieliti a plakati. V tom nám naučení «jest dal, abychom, když se nám čest a chvála v světě děje, nikoli se v tom nepozdvihovali ani zalibovali, ale 280 kořili se a nížili. Nebo čím kto výše vstúpí, jakž by upadl, tíže by padl než onenno na zemi stoje; takéž prálvě, čím kto jest B 410 větčí cti a chvály v světě a v tom se zalibuje sobě, nekoří se a neníží se řka: »Milý Bože, bódajž mi toto nebyla příčina k za- tracení!«, ale nadýmá se, tím hlúbe do pekla pohřížen bude. 285 Též právě, přibývá-li komu zboží, že jemu štěstí pod ruku jde, jemu slauží : nikoli srdce nepřikládaj, ale stuoj u veliké bázni boje se, aby tebe tím milý Buoh od sebe neoddělil, aby ho věčně 272 převelmi TC — že] vyn. PT — 273 do Jeruzalema B, k městu Jeruzalemu T — že] ano C — 274 [Židé po cestě] vyn. KPRONTU — před něho stlali T — 275 «Požehnaný ... božie! vyn. B — béřeš C — jménu U — božím U — 276 ješto] a U — nikdy TU — nečteme) se nečte BNT, se nečteme (!) P — mu] mu kdy R, Pánu U — tak veliká taková (+ kdy T) KPNTU — čest a chvála C — Židuov] nich KPCN, židovského pokolení T — 277 [jako tehdy] vyn. KPRONTU — jal ... plakati] dal se v plakání, v kvílení T — 278 «jest dal dávaje B — jaká čest T — a] aneb RONTU — 279 nepozdvíhali KU — ani zalibovali] ne- zalibovali PNT, ani se sami sobě zalibovali C — 280 kořit se a nížit se učili U — se a] vyn. PN — vejše nahoru C, vojšeji R — vystaupí TCU — jakž by] kdyby TC — jakž by upadl] upadne-li N, a upadnau-li U — tíže] těžce R, tím tíže C — tíže by padl] těžší by pád vzíti musil T, tím větší pád vezme N — 281 by padl] upadnau U, by upadl K, by padl, tíže R, by upadl a více by se urazil C — onino U — takéž] tak ť jest PONT, tak R — čím] vyn. U — jest] vyn. K — 282 u větší T —- ve cti U — chvále TU — v světě] v tomto světě TC, světa U —282—284 «v tom ... zatracení) neumí se míti pokorně B — 282 sobě sám TC — nepokoří U — nekoří se] a nemá se v tom pokorně C — 283 a] ani R — níží R, neponíží U — Bože všemohaucí N — bódajž dajž, aby P, dej RCU, aby N, račiž T — toto) to PRCNU, to dáti T — nebyla] aby mi nebyla R, aby (vyn. N) mi to nebylo TCUN — příčinau NTC — k] vyn. RU, k těžšímu T — 284 nadý- maje se NT, mnohej nadejmá se C, radějí se nadýmá a U — hlaubějí R, hlaubě NU — 285 přebejvá (!) TC — bohatství a zboží T — 286 jemu slauží vyn. BTU — nikoli k tomu CU — nikoli . . . nepřikládaj] že mu mnoho poddaných svěřeno a poddáni mnozí jsau jemu, nikoliv se tím nepozdvihuj a nepřikládej srdce k zboží svému T — nepřikládej k němu N — bázni a pokoře CU, bázni boží N. [boží] bázni K — 287 boje se
345 Ale toto jest velmě divné, že, když se jest drahý Pán bral Jeruzalemu a čest se jemu veliká dála, že metali rato- lesti a rúcha svá [Židé po cestě] přede ň a zpívali: »Spas nás, 275 synu Daviduov! «Požehnaný, jenž se béře ve jméno božie!« — ješto nikdež gnečteme, by se mu tak veliká čest od Židuov dála [jako tehdy] —, a on, drahý Pán, jal se kvieliti a plakati. V tom nám naučení «jest dal, abychom, když se nám čest a chvála v světě děje, nikoli se v tom nepozdvihovali ani zalibovali, ale 280 kořili se a nížili. Nebo čím kto výše vstúpí, jakž by upadl, tíže by padl než onenno na zemi stoje; takéž prálvě, čím kto jest B 410 větčí cti a chvály v světě a v tom se zalibuje sobě, nekoří se a neníží se řka: »Milý Bože, bódajž mi toto nebyla příčina k za- tracení!«, ale nadýmá se, tím hlúbe do pekla pohřížen bude. 285 Též právě, přibývá-li komu zboží, že jemu štěstí pod ruku jde, jemu slauží : nikoli srdce nepřikládaj, ale stuoj u veliké bázni boje se, aby tebe tím milý Buoh od sebe neoddělil, aby ho věčně 272 převelmi TC — že] vyn. PT — 273 do Jeruzalema B, k městu Jeruzalemu T — že] ano C — 274 [Židé po cestě] vyn. KPRONTU — před něho stlali T — 275 «Požehnaný ... božie! vyn. B — béřeš C — jménu U — božím U — 276 ješto] a U — nikdy TU — nečteme) se nečte BNT, se nečteme (!) P — mu] mu kdy R, Pánu U — tak veliká taková (+ kdy T) KPNTU — čest a chvála C — Židuov] nich KPCN, židovského pokolení T — 277 [jako tehdy] vyn. KPRONTU — jal ... plakati] dal se v plakání, v kvílení T — 278 «jest dal dávaje B — jaká čest T — a] aneb RONTU — 279 nepozdvíhali KU — ani zalibovali] ne- zalibovali PNT, ani se sami sobě zalibovali C — 280 kořit se a nížit se učili U — se a] vyn. PN — vejše nahoru C, vojšeji R — vystaupí TCU — jakž by] kdyby TC — jakž by upadl] upadne-li N, a upadnau-li U — tíže] těžce R, tím tíže C — tíže by padl] těžší by pád vzíti musil T, tím větší pád vezme N — 281 by padl] upadnau U, by upadl K, by padl, tíže R, by upadl a více by se urazil C — onino U — takéž] tak ť jest PONT, tak R — čím] vyn. U — jest] vyn. K — 282 u větší T —- ve cti U — chvále TU — v světě] v tomto světě TC, světa U —282—284 «v tom ... zatracení) neumí se míti pokorně B — 282 sobě sám TC — nepokoří U — nekoří se] a nemá se v tom pokorně C — 283 a] ani R — níží R, neponíží U — Bože všemohaucí N — bódajž dajž, aby P, dej RCU, aby N, račiž T — toto) to PRCNU, to dáti T — nebyla] aby mi nebyla R, aby (vyn. N) mi to nebylo TCUN — příčinau NTC — k] vyn. RU, k těžšímu T — 284 nadý- maje se NT, mnohej nadejmá se C, radějí se nadýmá a U — hlaubějí R, hlaubě NU — 285 přebejvá (!) TC — bohatství a zboží T — 286 jemu slauží vyn. BTU — nikoli k tomu CU — nikoli . . . nepřikládaj] že mu mnoho poddaných svěřeno a poddáni mnozí jsau jemu, nikoliv se tím nepozdvihuj a nepřikládej srdce k zboží svému T — nepřikládej k němu N — bázni a pokoře CU, bázni boží N. [boží] bázni K — 287 boje se
Strana 346
346 nemusil prázden býti! Nebo komuž koli zboží a štěstí slúží v tomto světě a on nepomní na Boha, nekoří se v tom, věz, že ť jest tím 290 oddělen. Pohleď na pohany! Proč oni mají zemi hojnější než křesťané, zlata, stříbra, drahého kamení, axamítuov, damaškuov, zlatohlavuov — to vše pohané mají —,» vína lepší, «kořenie? To vše proto jim milý Buoh dalo, neb jest je tím od sebe od- dělil, aby jeho kvěčně prázdni byli. I potřebí ť jest každému 295 se toho báti a kořiti «se a nížiti příkladem Pána Ježíše: když jemu se čest dála, a on plakal, drahý Pán! Milý Bože, račiž nám to «také dáti, abychom [také] mohli «hojně plakati na své hříchy, a, milý Pane, jakož jsi vyvedl vody živé z oné skály lidu svému, račiž také kvy- 300 vésti z «skály zatvrzeného» srdce našeho [tvrdého] hojné vody, «hojný pláče, a pomoz nám uhasiti toho» pekelného ohně, jehož jsme hříchy našimi zaslúžili! Ó blaze jemu, ktož to má a komuž to milý Buoh dá, aby mohl plakati na své těžké hřiechy, a ktož plní to» přikázaní [boží], jakož jest «Buoh přikázal: vyn. U, bojíce se za to T — od sebe] vyn. U - neoddělil] neodlaučil T — 288 prázen RT — 289 nepomní] nepamatuje N, za tím nepomní T —Pána Boha svého T — v tom a není milosrdnej C — věz] nechť o tom docela ví T, to věz U — tím] ten C, již tím NT — 290 Pohleďme T — země KPCT — 290—291 zemi ... křesťané] dosti U — 291 aksamítů, karmazínů C — 291—292 damaškuov . . . mají zlatohlavů B — 292 zlatohlavův a jiných hedvábných věcí, k tomu vína mnohem lepší, koření T — 292—293 vína . . . neb jest] proto, že T — 292 « kořenie vyn. B, kořenatější C, kořennější RU — 293 To vše] A N, A to C — proto] vyn. U — jim to PN — Kdal da B, dal a ještě dává C — neb jest] aby U — je] jej (!) P. je již R — od sebe] milej Pán Bůh na tomto světě T — 294 věčně vyn. B — potřeba N, třeba T —- každému z nás N — 295 se a nížiti) vyn. B — příkladem] vyn. (!) T — Pána našeho TN — Ježíše Krista TNU — že když RU — 296 a] vyn. C — on pak R — «drahý Pán» vyn. B — 297 «také) vyn. BC — [také] vyn. KPRNTU, my C — 298 hojně) vyn. B — a] vyn. T — Kmilý Pane vyn. BRT — 299 vody] hojné vody a T — oné] vyn. C — tvrdé (přetvrdé C) skály NTC — takéj vyn. PN, nám také T — Kvyvésti) vyn. (!) B — 300 skály zatvrzeného vyn. BU — skály] té skály, z C — zatvrzeného? zatvrdilé, totiž T — [tvrdého] vyn. KPRONT, zatvrzeného U — 301 hojný pláč pláče B — pláč na těšké hříchy T — nám, milý Pane T — «toho vyn. B, ten N — pekel- ného] vyn. KPCT, pekolný N — ohně věčného (+ příkrost T) KPCT, oheň věčný N — 302 kterého NCU — svými RU, našimi těžkejmi a hroz- nejmi C — zaslaužili spravedlivě T — Och, přeblaze C — 303—304 «a komuž ... plní to neb takový plní B — 303 milý] Pán RU — dáti ráčí RU — hodně plakati C — 304 přikázaní] pokání (!) PNT — [boží vyn.
346 nemusil prázden býti! Nebo komuž koli zboží a štěstí slúží v tomto světě a on nepomní na Boha, nekoří se v tom, věz, že ť jest tím 290 oddělen. Pohleď na pohany! Proč oni mají zemi hojnější než křesťané, zlata, stříbra, drahého kamení, axamítuov, damaškuov, zlatohlavuov — to vše pohané mají —,» vína lepší, «kořenie? To vše proto jim milý Buoh dalo, neb jest je tím od sebe od- dělil, aby jeho kvěčně prázdni byli. I potřebí ť jest každému 295 se toho báti a kořiti «se a nížiti příkladem Pána Ježíše: když jemu se čest dála, a on plakal, drahý Pán! Milý Bože, račiž nám to «také dáti, abychom [také] mohli «hojně plakati na své hříchy, a, milý Pane, jakož jsi vyvedl vody živé z oné skály lidu svému, račiž také kvy- 300 vésti z «skály zatvrzeného» srdce našeho [tvrdého] hojné vody, «hojný pláče, a pomoz nám uhasiti toho» pekelného ohně, jehož jsme hříchy našimi zaslúžili! Ó blaze jemu, ktož to má a komuž to milý Buoh dá, aby mohl plakati na své těžké hřiechy, a ktož plní to» přikázaní [boží], jakož jest «Buoh přikázal: vyn. U, bojíce se za to T — od sebe] vyn. U - neoddělil] neodlaučil T — 288 prázen RT — 289 nepomní] nepamatuje N, za tím nepomní T —Pána Boha svého T — v tom a není milosrdnej C — věz] nechť o tom docela ví T, to věz U — tím] ten C, již tím NT — 290 Pohleďme T — země KPCT — 290—291 zemi ... křesťané] dosti U — 291 aksamítů, karmazínů C — 291—292 damaškuov . . . mají zlatohlavů B — 292 zlatohlavův a jiných hedvábných věcí, k tomu vína mnohem lepší, koření T — 292—293 vína . . . neb jest] proto, že T — 292 « kořenie vyn. B, kořenatější C, kořennější RU — 293 To vše] A N, A to C — proto] vyn. U — jim to PN — Kdal da B, dal a ještě dává C — neb jest] aby U — je] jej (!) P. je již R — od sebe] milej Pán Bůh na tomto světě T — 294 věčně vyn. B — potřeba N, třeba T —- každému z nás N — 295 se a nížiti) vyn. B — příkladem] vyn. (!) T — Pána našeho TN — Ježíše Krista TNU — že když RU — 296 a] vyn. C — on pak R — «drahý Pán» vyn. B — 297 «také) vyn. BC — [také] vyn. KPRNTU, my C — 298 hojně) vyn. B — a] vyn. T — Kmilý Pane vyn. BRT — 299 vody] hojné vody a T — oné] vyn. C — tvrdé (přetvrdé C) skály NTC — takéj vyn. PN, nám také T — Kvyvésti) vyn. (!) B — 300 skály zatvrzeného vyn. BU — skály] té skály, z C — zatvrzeného? zatvrdilé, totiž T — [tvrdého] vyn. KPRONT, zatvrzeného U — 301 hojný pláč pláče B — pláč na těšké hříchy T — nám, milý Pane T — «toho vyn. B, ten N — pekel- ného] vyn. KPCT, pekolný N — ohně věčného (+ příkrost T) KPCT, oheň věčný N — 302 kterého NCU — svými RU, našimi těžkejmi a hroz- nejmi C — zaslaužili spravedlivě T — Och, přeblaze C — 303—304 «a komuž ... plní to neb takový plní B — 303 milý] Pán RU — dáti ráčí RU — hodně plakati C — 304 přikázaní] pokání (!) PNT — [boží vyn.
Strana 347
347 305 »Obraťte se ke mně v pláči a v lkání!« «Ale my se o to málo staráme, jediné komuž to milý Buoh dá. Nemni sobě malý dar, zajisté velmi ť jest veliký! Ale málo toho najdeš, neb málo lidí bude spaseno. Pomáhajž nám milý Buoh, abychom se na to na- pravili, abychom ten plamen uhasili věčný!) Amen. * KPRONTU — jakož] jenž KRC, jakéž PNT, ješto U — jest] jest je milý RU, je sám C — «Buoh přikázal řekl Pán Buoh B — přikázal řka U, přikázal, a to těmito slovy, řka C — 305 Obrať U — ke mně v celém srdci svém C — v postu, v pláči NTC — v lkání] ve lkání (+ Maličko ť jest těch, kteříž to mají T) PT, v kvílení CN — 305—309 «Ale my ... věčný A jest to velmi veliký dar od Pána Boha, komuž jej ráčí dáti, ale řídcí ť jej mají. Obdařiž nás jím, milý Bože B — 305 pohříchu málo C — 306 jediné ten sám N — to] ť KP — Nemni] A (+ snad N) mníš PRUCN, A domníváš se T — sobě] sobě to PC, sobě to býti RT, to býti U, sobě [to] K, to N — dar býti KN (býti v K až pozdější přípisek!) — 307 jest to U — veliký dar RU, veliký a nevýmluvný T — málo] velmi maličko T — nám toho C — 308 milý] drahý U, milý, drahý RC — Pane Bože (+ náš T) RUT — napraviti mohli T — 309 plamen] oheň RU — uhasiti mohli CU — věčný pekelní RU, věčný pekelní, předně drahau krví Pána Ježíše a potom hodným pláčem na své těžké hříchy. Zde rač nám to dáti, náš Pane Ježíši Kriste, a potom nás zbaviti rač věčného pláče na věky T — 305 Podle Joele 2, 12 —
347 305 »Obraťte se ke mně v pláči a v lkání!« «Ale my se o to málo staráme, jediné komuž to milý Buoh dá. Nemni sobě malý dar, zajisté velmi ť jest veliký! Ale málo toho najdeš, neb málo lidí bude spaseno. Pomáhajž nám milý Buoh, abychom se na to na- pravili, abychom ten plamen uhasili věčný!) Amen. * KPRONTU — jakož] jenž KRC, jakéž PNT, ješto U — jest] jest je milý RU, je sám C — «Buoh přikázal řekl Pán Buoh B — přikázal řka U, přikázal, a to těmito slovy, řka C — 305 Obrať U — ke mně v celém srdci svém C — v postu, v pláči NTC — v lkání] ve lkání (+ Maličko ť jest těch, kteříž to mají T) PT, v kvílení CN — 305—309 «Ale my ... věčný A jest to velmi veliký dar od Pána Boha, komuž jej ráčí dáti, ale řídcí ť jej mají. Obdařiž nás jím, milý Bože B — 305 pohříchu málo C — 306 jediné ten sám N — to] ť KP — Nemni] A (+ snad N) mníš PRUCN, A domníváš se T — sobě] sobě to PC, sobě to býti RT, to býti U, sobě [to] K, to N — dar býti KN (býti v K až pozdější přípisek!) — 307 jest to U — veliký dar RU, veliký a nevýmluvný T — málo] velmi maličko T — nám toho C — 308 milý] drahý U, milý, drahý RC — Pane Bože (+ náš T) RUT — napraviti mohli T — 309 plamen] oheň RU — uhasiti mohli CU — věčný pekelní RU, věčný pekelní, předně drahau krví Pána Ježíše a potom hodným pláčem na své těžké hříchy. Zde rač nám to dáti, náš Pane Ježíši Kriste, a potom nás zbaviti rač věčného pláče na věky T — 305 Podle Joele 2, 12 —
Strana 348
Neděle jedenáctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla v 1. k Korinthóm v XV. kapitole. Bratří! Známo vám činím čtení, kteréž jsem kázal vám, kteréž jste i přijali, v němž- 5to i stojíte; skrze něžto i spaseni budete (kte- rým důvodem, kázal jsem vám); nedržíte-li, tehdy jste nadarmo uvěřili. Nebo vydal jsem vám najprvé, což jsem i vzal, že Kristus Ježíš umřel jest za hříchy naše vedlé písem a že 10«pohřben jest a že vstal třetí den vedlé písem a že vidín jest od Petra a potomodjedenácti. Potom vidín jest více nežli od pěti set bratří spolkem, z nichžto mnozí živi jsú až dosavad, a mnozí zemřeli jsú. Potom se ukázal Jaku- 15bovi a potomapoštolómvšem. Najposléze pak ze všech, jakožto nedochůdčeti, ukázal se jest B 411 2—21 Epištola .. . nebyla] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KON — (v 1.9 vyn. BPNT — «XV. I. (!) B — kapitole] vyn. NT, rozdílu U — 3 Známo pak U — čtení] evangelium U, v K až pozdější pří- pisek [čtení svaté] — 3—4 kteréž . . . kázal vám] vyn. K — 4 «jsem» vyn. B — kázal] zvěstoval U — 5 spaseni budete] spasení béřete PN, spaseni budete aneb béřete (!) C, spasení docházíte U — 5—6 kterým důvodem] kterau příčinú K, pro kteraužto příčinu PONT, jakým spůsobem U — 6—7 kázal ... tehdy] zvěstoval sem vám, pamatujete-li, leč U — nedržíte-li, tehdy] držíte-liž, jináč K, držíte-li to, jinak T, pamatujete-li to (vyn. N), jinak PN, pamatujete-li, leč C — 7—21 Nebo . . . jest ne- byla] Konec: kteráž mi jest přítomna U — 7—8 Nebo ... vzal] Já, což vzal sem, to i vydal sem vám zajisté, nejprvé C — 7 vydal] to dal P, to vydal NT — 8 vzal] přijal KNT — Ježíš] vyn. P, Pán NT — 9 podlé PCNT — 10—11 «pohřben ... a že vyn. B — 10 podlé PNT — 13 spolu KPNT, vyn. C — ještě mnozí NT — živi jsú] trvají K — až dosavad] vyn. N — 14 mnozíj někteří KPCNT — již zemřeli C — 14—15 se ukázal .. . všem] vidín jest od Jakuba, potom (+ pak NT) ode všech apoštolův PNT — 16 od nedochůdčete N — ukázal se jest mně] vidín jest i ode mne N — 3 nn. 1. Kor. 15, 1—10.
Neděle jedenáctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla v 1. k Korinthóm v XV. kapitole. Bratří! Známo vám činím čtení, kteréž jsem kázal vám, kteréž jste i přijali, v němž- 5to i stojíte; skrze něžto i spaseni budete (kte- rým důvodem, kázal jsem vám); nedržíte-li, tehdy jste nadarmo uvěřili. Nebo vydal jsem vám najprvé, což jsem i vzal, že Kristus Ježíš umřel jest za hříchy naše vedlé písem a že 10«pohřben jest a že vstal třetí den vedlé písem a že vidín jest od Petra a potomodjedenácti. Potom vidín jest více nežli od pěti set bratří spolkem, z nichžto mnozí živi jsú až dosavad, a mnozí zemřeli jsú. Potom se ukázal Jaku- 15bovi a potomapoštolómvšem. Najposléze pak ze všech, jakožto nedochůdčeti, ukázal se jest B 411 2—21 Epištola .. . nebyla] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KON — (v 1.9 vyn. BPNT — «XV. I. (!) B — kapitole] vyn. NT, rozdílu U — 3 Známo pak U — čtení] evangelium U, v K až pozdější pří- pisek [čtení svaté] — 3—4 kteréž . . . kázal vám] vyn. K — 4 «jsem» vyn. B — kázal] zvěstoval U — 5 spaseni budete] spasení béřete PN, spaseni budete aneb béřete (!) C, spasení docházíte U — 5—6 kterým důvodem] kterau příčinú K, pro kteraužto příčinu PONT, jakým spůsobem U — 6—7 kázal ... tehdy] zvěstoval sem vám, pamatujete-li, leč U — nedržíte-li, tehdy] držíte-liž, jináč K, držíte-li to, jinak T, pamatujete-li to (vyn. N), jinak PN, pamatujete-li, leč C — 7—21 Nebo . . . jest ne- byla] Konec: kteráž mi jest přítomna U — 7—8 Nebo ... vzal] Já, což vzal sem, to i vydal sem vám zajisté, nejprvé C — 7 vydal] to dal P, to vydal NT — 8 vzal] přijal KNT — Ježíš] vyn. P, Pán NT — 9 podlé PCNT — 10—11 «pohřben ... a že vyn. B — 10 podlé PNT — 13 spolu KPNT, vyn. C — ještě mnozí NT — živi jsú] trvají K — až dosavad] vyn. N — 14 mnozíj někteří KPCNT — již zemřeli C — 14—15 se ukázal .. . všem] vidín jest od Jakuba, potom (+ pak NT) ode všech apoštolův PNT — 16 od nedochůdčete N — ukázal se jest mně] vidín jest i ode mne N — 3 nn. 1. Kor. 15, 1—10.
Strana 349
349 mně. Nebo já sem najmenší z apoštoluov, jenž nejsemhodennazvánbýti a poštolem, nebjsem se protivil církvi boží. Ale milostí boží sem to, 20co jsem, a milost jeho ve mně prázdna jest ne- byla. Čtení svatého Lukáše v XVIII. kapitole. Toho času řekl jest Ježíš k některým, ješto v se daufali jsú jako spravedliví a pohrdali 25jsú jinými, podobenství toto řka: »Dva člo- věky vstupovala jsta do chrámu, aby se mod- lila, jeden zákonník a druhý zjevný hříšník. Zákonník stoje takto se sámu sebe modlilřka: »Bože, děkuji tobě, že nejsem jako jiní lidé, 30dráči, nespravedliví, cizoložníci a takéitento zjevný hříšník. Postím se dvakrát do téhodne, desátkydávámzevšechvěcí, kterýmiž vládnu«. A zjevný hříšník, zdaleka stoje, nechtěl jest ani očí k nebi pozdvihnúti, ale bil jest prsy 35své řka: »Bože, budiž milostiv mně hříšnému!« Jistě, pravím vám, sstúpil jest tento, spra- vedliv jsa učiněn, do domu svého od onoho; 17 i mně KPCT — Nebo já] Já zajisté C — jenž ješto N — 18 nazván býti] slúti KPCNT — neb] že K, protože PN, proto, neb T — 19 církvi boží] zboru božiemu KONT — 20 prázdna] daremní T — nebyla. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N — 22 Čtení ... Lukáše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N — svatého Lukáše] svaté, napsal svatý Lukáš U — kapitole] rozdílu U, Sláva tobě, Hospodine N — 23 Toho . . . Ježíš] Řekl pak U — 23—25 Toho ... řka] vyn. R 23 V ten (onen P) čas KPONT — ješto] kteříž PNTU, jenž C — 24 jako] že by byli U, jako by byli N — Semse vztahuje přípisek v K: [To činí samověřící pravíce, že je sama jejich víra spasí a ospravedlní] — pohrzeli N — vstupovali PRONTU — 26 jsta] vyn. PRCTNU — 26—39 aby se modlila . . . povýšen] etc. Vajklad R — 26—38 aby se modlila ... ponížen] Konec U — 26 modlili PCNT — 28 Ale zákonník K — u sebe při sobě PC — řka] vyn. KU — 29 díky činím PNT — 30 dráči] lúpežníci KPNT — a také i] ani také jako KC, jako také P, jako NT — 33 A] Ale KPCT — 34 očí svejch C — 36 Zajisté KP — 37 od onoho] nad onoho NT — 38 všeliký] každý KPCNT — povyšuje] vajší P, výší N, vejší T — 23 nn. Luk. 18, 9—14.
349 mně. Nebo já sem najmenší z apoštoluov, jenž nejsemhodennazvánbýti a poštolem, nebjsem se protivil církvi boží. Ale milostí boží sem to, 20co jsem, a milost jeho ve mně prázdna jest ne- byla. Čtení svatého Lukáše v XVIII. kapitole. Toho času řekl jest Ježíš k některým, ješto v se daufali jsú jako spravedliví a pohrdali 25jsú jinými, podobenství toto řka: »Dva člo- věky vstupovala jsta do chrámu, aby se mod- lila, jeden zákonník a druhý zjevný hříšník. Zákonník stoje takto se sámu sebe modlilřka: »Bože, děkuji tobě, že nejsem jako jiní lidé, 30dráči, nespravedliví, cizoložníci a takéitento zjevný hříšník. Postím se dvakrát do téhodne, desátkydávámzevšechvěcí, kterýmiž vládnu«. A zjevný hříšník, zdaleka stoje, nechtěl jest ani očí k nebi pozdvihnúti, ale bil jest prsy 35své řka: »Bože, budiž milostiv mně hříšnému!« Jistě, pravím vám, sstúpil jest tento, spra- vedliv jsa učiněn, do domu svého od onoho; 17 i mně KPCT — Nebo já] Já zajisté C — jenž ješto N — 18 nazván býti] slúti KPCNT — neb] že K, protože PN, proto, neb T — 19 církvi boží] zboru božiemu KONT — 20 prázdna] daremní T — nebyla. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N — 22 Čtení ... Lukáše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N — svatého Lukáše] svaté, napsal svatý Lukáš U — kapitole] rozdílu U, Sláva tobě, Hospodine N — 23 Toho . . . Ježíš] Řekl pak U — 23—25 Toho ... řka] vyn. R 23 V ten (onen P) čas KPONT — ješto] kteříž PNTU, jenž C — 24 jako] že by byli U, jako by byli N — Semse vztahuje přípisek v K: [To činí samověřící pravíce, že je sama jejich víra spasí a ospravedlní] — pohrzeli N — vstupovali PRONTU — 26 jsta] vyn. PRCTNU — 26—39 aby se modlila . . . povýšen] etc. Vajklad R — 26—38 aby se modlila ... ponížen] Konec U — 26 modlili PCNT — 28 Ale zákonník K — u sebe při sobě PC — řka] vyn. KU — 29 díky činím PNT — 30 dráči] lúpežníci KPNT — a také i] ani také jako KC, jako také P, jako NT — 33 A] Ale KPCT — 34 očí svejch C — 36 Zajisté KP — 37 od onoho] nad onoho NT — 38 všeliký] každý KPCNT — povyšuje] vajší P, výší N, vejší T — 23 nn. Luk. 18, 9—14.
Strana 350
350 nebo všeliký, kto se povyšuje, bude ponížen; a kto se ponižuje, bude povýšen«. 40 Svaté čtení měli jsme dnes dvě neděli o tom hrozném počtu, kterýž musíme «činiti a klásti, ch tějme [my] neb nechtějme, B 412 a to» tomu bohatému člověku, Pánu Ježíšovi, synu najvyš- šieho Boha, před nímž nic tajno nemuož býti, a to přede vším světem, ano na to veškeren svět hledí. A jako praveno, že tu 45 již osamíš tak, že nižádný s tebú nebude odtuše, žádný nepo- radí, žádný se «již za tě nepřimluví, žádný nepomůž, než tvoji dobří skutkové, budeš-li je míti. A jakž na smrti zastižen budeš, tak budeš postaven na tom počtu. Tu ť již nebude lze roku sobě od prositi ani kterého rokčeení. Ach, nastojte, hrozná věc, 50 upadnúti v ruce Boha živého! Ah, přehrozné slovo: »Vydaj počet z vladařství tvého!« Tu z každého myšleníčka, z každého slova, z každého skutku musíš počet vydati, ba z každého haléře, kdy a kterak a nač jsi jej obrátil. Tu páni, panoše, rytíři, úředníci, 39 níží PNU — povýšen. Vejklad XLVI. na svaté čtení U, povajšen. Vejklad PN, povejšen. Vejklad na to svaté čtení T, povejšen. Amen. Vej- klad mistra Rokycána na toto svaté čtení C — 40 my dnes U — neděle RNTU — 41 «činiti a klásti vydati B, činiti U — [my] vyn. KPRCNTU — 42 a to» vyn. B — člověku] vyn. C — Ježíšovi Kristu C — 42—43 «synu ... Boha vyn. B — 43 skryto a tejno C — býti, [všecko ví, zná a vidí] K . - a to se stane NT — 44 an U — všecken U — hledí] hledí a patří C, patří N, hleděti bude T — praveno] povědíno N — 45 s tebau a při tobě T — nebude kdo C — odtuše, žádný žádný neodtuší B, žádný tě tu nepotěší, žádný neodtuší T, nižádné ť ne- bude odtušení, tu žádný již U — žádný žádný již ani C — 46 «již vyn. B — než] leč PCT, leč sami N — 47 budeš-li je míti] kteréž si z víry na světě činil, ač činil-li s' je; pakli nic, tož ť po tobě! N — A] Ale T — budeš] si U — 48 tak budeš, nestarej se N — postaven v saudnej den C — již] vyn. U — nelze bude T — lze] možné U — roku] jakého příročí T, příročí N — sobě] vyn. RTU — 49 uprositi BCT, prositi N — ani ... ro čeení] vyn. T — ro«čení] ps. rozczenij (!) BC, rozczeni (!) R; ročení P, prodlenie [a fristu dávaní] K, odkladu N, příročí míti U — Ah KP — hrozná a přehrozná C — 50 živého] všemohaucího C — Ach NTU, Och C — slovo a strašlivé N — 51 svého KRU — Tu] A to U — neúži- tečného myšleníčka. N — 51—52 z každého slova . . . musíš] musíme, já, ty, desátý N — 51 slova] slovce C — 52 kdy] kde U — 53 obrátil] utratil P, obrátil aneb utratil C, obrátil, tu z každého slova, z každého skutku musíš počet vydati N — panoše] vyn. NT, panoši R — rytíři] vyn. K — měšťané, 49 Žid. 10. 31 50 Luk. 16, 2 —
350 nebo všeliký, kto se povyšuje, bude ponížen; a kto se ponižuje, bude povýšen«. 40 Svaté čtení měli jsme dnes dvě neděli o tom hrozném počtu, kterýž musíme «činiti a klásti, ch tějme [my] neb nechtějme, B 412 a to» tomu bohatému člověku, Pánu Ježíšovi, synu najvyš- šieho Boha, před nímž nic tajno nemuož býti, a to přede vším světem, ano na to veškeren svět hledí. A jako praveno, že tu 45 již osamíš tak, že nižádný s tebú nebude odtuše, žádný nepo- radí, žádný se «již za tě nepřimluví, žádný nepomůž, než tvoji dobří skutkové, budeš-li je míti. A jakž na smrti zastižen budeš, tak budeš postaven na tom počtu. Tu ť již nebude lze roku sobě od prositi ani kterého rokčeení. Ach, nastojte, hrozná věc, 50 upadnúti v ruce Boha živého! Ah, přehrozné slovo: »Vydaj počet z vladařství tvého!« Tu z každého myšleníčka, z každého slova, z každého skutku musíš počet vydati, ba z každého haléře, kdy a kterak a nač jsi jej obrátil. Tu páni, panoše, rytíři, úředníci, 39 níží PNU — povýšen. Vejklad XLVI. na svaté čtení U, povajšen. Vejklad PN, povejšen. Vejklad na to svaté čtení T, povejšen. Amen. Vej- klad mistra Rokycána na toto svaté čtení C — 40 my dnes U — neděle RNTU — 41 «činiti a klásti vydati B, činiti U — [my] vyn. KPRCNTU — 42 a to» vyn. B — člověku] vyn. C — Ježíšovi Kristu C — 42—43 «synu ... Boha vyn. B — 43 skryto a tejno C — býti, [všecko ví, zná a vidí] K . - a to se stane NT — 44 an U — všecken U — hledí] hledí a patří C, patří N, hleděti bude T — praveno] povědíno N — 45 s tebau a při tobě T — nebude kdo C — odtuše, žádný žádný neodtuší B, žádný tě tu nepotěší, žádný neodtuší T, nižádné ť ne- bude odtušení, tu žádný již U — žádný žádný již ani C — 46 «již vyn. B — než] leč PCT, leč sami N — 47 budeš-li je míti] kteréž si z víry na světě činil, ač činil-li s' je; pakli nic, tož ť po tobě! N — A] Ale T — budeš] si U — 48 tak budeš, nestarej se N — postaven v saudnej den C — již] vyn. U — nelze bude T — lze] možné U — roku] jakého příročí T, příročí N — sobě] vyn. RTU — 49 uprositi BCT, prositi N — ani ... ro čeení] vyn. T — ro«čení] ps. rozczenij (!) BC, rozczeni (!) R; ročení P, prodlenie [a fristu dávaní] K, odkladu N, příročí míti U — Ah KP — hrozná a přehrozná C — 50 živého] všemohaucího C — Ach NTU, Och C — slovo a strašlivé N — 51 svého KRU — Tu] A to U — neúži- tečného myšleníčka. N — 51—52 z každého slova . . . musíš] musíme, já, ty, desátý N — 51 slova] slovce C — 52 kdy] kde U — 53 obrátil] utratil P, obrátil aneb utratil C, obrátil, tu z každého slova, z každého skutku musíš počet vydati N — panoše] vyn. NT, panoši R — rytíři] vyn. K — měšťané, 49 Žid. 10. 31 50 Luk. 16, 2 —
Strana 351
351 konšelé, rychtáři, kněží, hospodáři i ty, ješto s' měl pod svú mocí 55 jediného pacholka neb kuchařku, všickni vydáme počet, kterak jsme je vedli a zpravovali, k vuoli boží či k vuoli dáblově. Tu ť, pane, bude požádáno z tvých rukú «krve tvých poddacích. »Vydaj počet!« Ó hrozné slovo, a ještě hroznější, nebo již ne- budeš moci vládnúti, již sobě nic zaslúžiti nebudeš moci, «žádné 60 odplaty, již se nebudeš moci pokáti, již ť více času nebude [k tomu]. A jakož dnes týden měli jsme čtení svaté»: »Ne- přátelé tvoji obklíčí tě náspem«, to jest hrůzú divnú a strachem, [ďáblové škaredí,] kteréž jsi dříve krmil, čině jich vuoli, «haneb- ných dábluov, tu ť «tě obklíčie všady vuokol, tu ť se divnú 65 mocí vylijí, ješto ť jsú tobě nyní ku pokoji; nyní ť ďábel jako spí a člověka jako» krmí zlými myšleními a vnuknutími, ale «na smrti uzříš, jak ťo se hrozný ukáže. »A opovrhú tě na zemi i syny tvé«. Tu ť změtau pamět, rozum převrátie, všechny auředníci NT — 54 pod svú mocí] omylem opak. B — 55 jednoho KU — jedinkau kuchařku C — 56 je] vyn. N — spravovali, zdali T — k vůli-li NU — k vuoli (druhé)] vyn. N — dáblové PN — 57 pane, Vaší Milosti T — požádáno od Tvé Milosti N — krev B — poddaných (+ bude ť řečeno T) RUT, poddaných, dal-li s' kterého voběsiti. Ha! Bude ť řečeno N — 58 ještě] vyn. PNT, toto ještě U — 59 moci více C — tu již U — nic] ničehéhož KPCN, ničehož RT — 59—60 «žádné . .. moci ani se B — 59 žádné] žádúcie K, žádaucké C, žádičké R — 60 již] již tobě to nebude dáno času více k svatému pokání, již C — se] vyn. U — po- káti] kopati (!) U — již t] vyn. T, nebo již NC — času žádného C — 61 [k tomu] vyn. KPRNU, ku pokání C — svaté) vyn. B, svaté, že U — 62 to jest] vyn. KPNT, a C — 63 [ďáblové škaredí] vyn. KPRONTU — kteréž jsi] kterýmiž se R, kterým si se U — dříve] prvé jako C, dříve někdy T — vuoli] líbeznau vuoli, těch T, vůli, totiž těch nepřátel C — 63—64 hanebných dábluové vyn. B — hanebných, zlořečených N — 64 tuto T — 64—65 (tě ... vylijí se na tě divně zbauří B — 64 tě pak T — vuokol] okolo PRCU — 65 mocí] věcí R — vyspau a vylijí C — ješto ť) vyn. U — nyní] někdy byli T, nyní jako C — nyní t] Do»kud (ps. Du- kud!) zdráv, čerstev (pův. čerstv, e nadepsáno pův. písařem!) jest člověk, tehdáž T — právě] dábel K — právě jako RCU — 66 by spal U — člověka] vyn. NT, lidi C — «jako» vyn. BP — zlými ... vnuknutími sladkými věcmi hříchuov B — vnuknutím PTU, vnukáním člověku škodlivých věcí N — 67 «na smrti ... jak ť při smrti B — kterak C — hrozně KPCTU — 67—69 A opovrhú ... Buch» vyn. B — 67 A] vyn. T, Prý: A PN, A, prej C, I, praví T — opovrhú] pomecí N, povrhau U — opovrhau tě aneb rozmecí tě C — 68 až na zemi KC — 61 Luk. 19, 43 — 67 Luk. 19, 44 —
351 konšelé, rychtáři, kněží, hospodáři i ty, ješto s' měl pod svú mocí 55 jediného pacholka neb kuchařku, všickni vydáme počet, kterak jsme je vedli a zpravovali, k vuoli boží či k vuoli dáblově. Tu ť, pane, bude požádáno z tvých rukú «krve tvých poddacích. »Vydaj počet!« Ó hrozné slovo, a ještě hroznější, nebo již ne- budeš moci vládnúti, již sobě nic zaslúžiti nebudeš moci, «žádné 60 odplaty, již se nebudeš moci pokáti, již ť více času nebude [k tomu]. A jakož dnes týden měli jsme čtení svaté»: »Ne- přátelé tvoji obklíčí tě náspem«, to jest hrůzú divnú a strachem, [ďáblové škaredí,] kteréž jsi dříve krmil, čině jich vuoli, «haneb- ných dábluov, tu ť «tě obklíčie všady vuokol, tu ť se divnú 65 mocí vylijí, ješto ť jsú tobě nyní ku pokoji; nyní ť ďábel jako spí a člověka jako» krmí zlými myšleními a vnuknutími, ale «na smrti uzříš, jak ťo se hrozný ukáže. »A opovrhú tě na zemi i syny tvé«. Tu ť změtau pamět, rozum převrátie, všechny auředníci NT — 54 pod svú mocí] omylem opak. B — 55 jednoho KU — jedinkau kuchařku C — 56 je] vyn. N — spravovali, zdali T — k vůli-li NU — k vuoli (druhé)] vyn. N — dáblové PN — 57 pane, Vaší Milosti T — požádáno od Tvé Milosti N — krev B — poddaných (+ bude ť řečeno T) RUT, poddaných, dal-li s' kterého voběsiti. Ha! Bude ť řečeno N — 58 ještě] vyn. PNT, toto ještě U — 59 moci více C — tu již U — nic] ničehéhož KPCN, ničehož RT — 59—60 «žádné . .. moci ani se B — 59 žádné] žádúcie K, žádaucké C, žádičké R — 60 již] již tobě to nebude dáno času více k svatému pokání, již C — se] vyn. U — po- káti] kopati (!) U — již t] vyn. T, nebo již NC — času žádného C — 61 [k tomu] vyn. KPRNU, ku pokání C — svaté) vyn. B, svaté, že U — 62 to jest] vyn. KPNT, a C — 63 [ďáblové škaredí] vyn. KPRONTU — kteréž jsi] kterýmiž se R, kterým si se U — dříve] prvé jako C, dříve někdy T — vuoli] líbeznau vuoli, těch T, vůli, totiž těch nepřátel C — 63—64 hanebných dábluové vyn. B — hanebných, zlořečených N — 64 tuto T — 64—65 (tě ... vylijí se na tě divně zbauří B — 64 tě pak T — vuokol] okolo PRCU — 65 mocí] věcí R — vyspau a vylijí C — ješto ť) vyn. U — nyní] někdy byli T, nyní jako C — nyní t] Do»kud (ps. Du- kud!) zdráv, čerstev (pův. čerstv, e nadepsáno pův. písařem!) jest člověk, tehdáž T — právě] dábel K — právě jako RCU — 66 by spal U — člověka] vyn. NT, lidi C — «jako» vyn. BP — zlými ... vnuknutími sladkými věcmi hříchuov B — vnuknutím PTU, vnukáním člověku škodlivých věcí N — 67 «na smrti ... jak ť při smrti B — kterak C — hrozně KPCTU — 67—69 A opovrhú ... Buch» vyn. B — 67 A] vyn. T, Prý: A PN, A, prej C, I, praví T — opovrhú] pomecí N, povrhau U — opovrhau tě aneb rozmecí tě C — 68 až na zemi KC — 61 Luk. 19, 43 — 67 Luk. 19, 44 —
Strana 352
352 smysly zbrodic, nepomuož-li ť tobě tvuoj milý Buoh. A, nastojte, 70že my bídní klidé nedbáme se k tomu počtu «připravovati a zpuosobovati, «když čas ještě máme. I to ť jest velmi hrozné kto to umie vážiti a v pamět bráti! A často by slušalo ty věci sobě před oči klásti budauciez. Neb dí Duch boží: »Synu,] pomni na budúcí věci, a na věky nezhřešíš!« Než pak bývá toto, že, 75 když ty věci hrozné lidem se kladú před oči, při tom se dvojí lidé shledávají. Jedni, slyšíce ty věci hrozné budúcí, uleknú se za užasnú náramně i Spřieliše, až k zúfalství, hledíce na své B 413 hříchy, ano velicí a hrozní, sano jich velmi mnoho, bez počtu, i užasnú se, až ten neřádný strach k zúfalství je potáhne, že 80 budau říci: »Kdež ť my se toho pokajem?« Druzí bývají lidé, že, ty věci uhrozné slyšíce, nic se nebojie ani lekajíž, ufajíce v nějaké své dobré skutky, že mnohý pomyslí řka: »Však sem pak v žádné takové hříchy neupadl; a «pad-li sem, ale již sem 69 zbrodie] vyn. TU, zbrodí, nepřispěje-li ť na pomoc a C — tvuoj] vyn. C — milej, věčnej C — A] Ach CU, Ó PN — nastojte, běda (+ tobě N) bude! (+ Ó N) TN — 70 «lidé» vyn. B — nedbáme se] na to nedbáme a nechystáme se U — «připravovati a vyn. BU, hotoviti a N — 71 zpuosobovati] vyn. U — 71—73 když ... budancie) ješto by každému slušalo ty věci hrozné na pamět bráti B —- 71 když ... máme] před časem N — když dokudž RU — čas] čas k tomu C, čas milosti RU — máme volný T — 72 v pamět] sobě často na mysl a na pamět C — jistě že často C — se slušalo P — 73 sobě] vyn. U — budaucie vyn. U — Neb] A U — dí] praví a raddu dává T — boží] svatej C — [Synu] vyn. KPRONTU — pomni] Pomni, člověče C, Pamatuj U — 74 Než že T — Než ... že] A bývá to U — že] vyn. CNT — 76 shledávají] nacházejí N, nalézají U — hrozné a strašlivé T — 76—77 ga užasnú vyn. BU, a užasnú se N — 77 «přie- liš vyn. B — až téměř T — prohlídajíce N — na své na těžké KPCT — 77—78 k svým těžkým hříchům N — 78—79 gano ... až a množství jich velmi veliké, i uřasnú (!) se, že B — 78 ano] a jest RU — mnoho a jako C — 79 užasnú] uleknú T, zarmautí U — až tak, až N — potáhne] povede a potáhne R, přivede a přitáhne U — 79—80 že budau říci] »Bo (Ba N), prý PON, A praví: »Au T, že řeknau U — 80 budau] mnohý bude K — Kdež] Kdy U — my] já KPCN, bych já T — s (!) toho T — pokaji KPCN, mohl káti T — 81 hrozné vyn. B, hrozné a strachu plné T — nic ... lekají že se proto nelekají B — se] se toho C, se nestrachují T — ani lekají nestrachují N, a (vyn. PT) nelekají PTU — 82 nějaké jakési N, ňáké U — že mnoho ... řka] a budau řéci K, »U (Au N), prý PN, »Au, pravie T, a ještě mnohej bude říci C — takže RU — mnoho] mnohý RU — pomyslí o sobě RU — 83 hřiechy veliké K — neupadl v B pův, neupadla, ale koncové a škrtnuto; nepadal PCT, nepadl RN 73 Eccli. 7, 40 —
352 smysly zbrodic, nepomuož-li ť tobě tvuoj milý Buoh. A, nastojte, 70že my bídní klidé nedbáme se k tomu počtu «připravovati a zpuosobovati, «když čas ještě máme. I to ť jest velmi hrozné kto to umie vážiti a v pamět bráti! A často by slušalo ty věci sobě před oči klásti budauciez. Neb dí Duch boží: »Synu,] pomni na budúcí věci, a na věky nezhřešíš!« Než pak bývá toto, že, 75 když ty věci hrozné lidem se kladú před oči, při tom se dvojí lidé shledávají. Jedni, slyšíce ty věci hrozné budúcí, uleknú se za užasnú náramně i Spřieliše, až k zúfalství, hledíce na své B 413 hříchy, ano velicí a hrozní, sano jich velmi mnoho, bez počtu, i užasnú se, až ten neřádný strach k zúfalství je potáhne, že 80 budau říci: »Kdež ť my se toho pokajem?« Druzí bývají lidé, že, ty věci uhrozné slyšíce, nic se nebojie ani lekajíž, ufajíce v nějaké své dobré skutky, že mnohý pomyslí řka: »Však sem pak v žádné takové hříchy neupadl; a «pad-li sem, ale již sem 69 zbrodie] vyn. TU, zbrodí, nepřispěje-li ť na pomoc a C — tvuoj] vyn. C — milej, věčnej C — A] Ach CU, Ó PN — nastojte, běda (+ tobě N) bude! (+ Ó N) TN — 70 «lidé» vyn. B — nedbáme se] na to nedbáme a nechystáme se U — «připravovati a vyn. BU, hotoviti a N — 71 zpuosobovati] vyn. U — 71—73 když ... budancie) ješto by každému slušalo ty věci hrozné na pamět bráti B —- 71 když ... máme] před časem N — když dokudž RU — čas] čas k tomu C, čas milosti RU — máme volný T — 72 v pamět] sobě často na mysl a na pamět C — jistě že často C — se slušalo P — 73 sobě] vyn. U — budaucie vyn. U — Neb] A U — dí] praví a raddu dává T — boží] svatej C — [Synu] vyn. KPRONTU — pomni] Pomni, člověče C, Pamatuj U — 74 Než že T — Než ... že] A bývá to U — že] vyn. CNT — 76 shledávají] nacházejí N, nalézají U — hrozné a strašlivé T — 76—77 ga užasnú vyn. BU, a užasnú se N — 77 «přie- liš vyn. B — až téměř T — prohlídajíce N — na své na těžké KPCT — 77—78 k svým těžkým hříchům N — 78—79 gano ... až a množství jich velmi veliké, i uřasnú (!) se, že B — 78 ano] a jest RU — mnoho a jako C — 79 užasnú] uleknú T, zarmautí U — až tak, až N — potáhne] povede a potáhne R, přivede a přitáhne U — 79—80 že budau říci] »Bo (Ba N), prý PON, A praví: »Au T, že řeknau U — 80 budau] mnohý bude K — Kdež] Kdy U — my] já KPCN, bych já T — s (!) toho T — pokaji KPCN, mohl káti T — 81 hrozné vyn. B, hrozné a strachu plné T — nic ... lekají že se proto nelekají B — se] se toho C, se nestrachují T — ani lekají nestrachují N, a (vyn. PT) nelekají PTU — 82 nějaké jakési N, ňáké U — že mnoho ... řka] a budau řéci K, »U (Au N), prý PN, »Au, pravie T, a ještě mnohej bude říci C — takže RU — mnoho] mnohý RU — pomyslí o sobě RU — 83 hřiechy veliké K — neupadl v B pův, neupadla, ale koncové a škrtnuto; nepadal PCT, nepadl RN 73 Eccli. 7, 40 —
Strana 353
353 se toho» pokál!« A teď, že často [již] do kostela chodí, zpovídá 85 se, ba i s pláčem se pomodlí, tělo boží přijímá, almužny dává, vše to, i ubezpečí se a zpolehne na to a mní, že jemu to stačí k spasení; a to oboje, i to ubezpečení «i ta nebázen těch věcí hrozných i ona přielišná, neřádná bázen každého tako- vého o duši zavede. 90 A proti těm obojim lidem teď v dnešním svatém čtení nám dva člověky před oči klade Pán Ježíš řka: »Dva člověky vstupovala jsta do chrámu, aby se modlila, jeden zákonník a druhý zjevný hříšník«. Zákonník před oči se klade proti těm lidem, ješto doufají v «své některé dobré skutky, jakož on teď, tento 95zákonník, doufal v své dobré skutky», že se postil dvakrát do téhodné (!) a že desátky dával; i zašlo zalíbení, kmarná chlúba» v něj, že na to zpolehl. Hle, co mu to prospělo? Ah, naučiž se [tomu], což koli činíš dobrého, aby se sobě v tom neza- liboval a na to nikoli nezpoléhal, ale všeckno to měl za nehodné 100 a za ohavné i za mrzké» jako rúcho nemocné ženy, chceš-li, ať — 83—84 «pad ... toho» pakli jsem upadl, však jsem se jich již B, pakli sem padl, již ť sem se toho TC — 84 kál TC — teď] vyn. U — [již] vyn. RNU, se KPCT — zpovídají C — 85 «ba vyn. B — někdy Pánu Bohu pomodlí C, mnohdykráte pomodlí T — tělo ... přijímá] k tělu božímu jde N — boží a krev TC — 85—87 galmužny ... stačí vyn. B — 86 vše to] vyn. C, vše to činí NT — zpolehne na to jako na pevnau skálu anebo zed T — a] vyn. N — domnívá se TC, mníce N — jemu] již mu C — 87 postačí TNC — «a to oboje ano to obé B — i] jak T — toto N — 87—89 «i ta ... zavede všetečné i ta hruoza neřádná připraví lidi o jich spasení B — 87—88 i ta nebázen ... neřádná bázen] ta i ta bázen otrocká T, i ono zaufalství N — 88 těch věcí . . . neřádná bázen] vyn. P — neřádná] nezřízená RCU — 89 zavede) připraví NTU — 90 těm] takovým PNT — «svatém vyn. B — čtení dí RU — 91 nám ... řka] vyn. U — před oči] vyn. KPR — kladauce (!) R — řka] jakož (vyn. P) svatý Lukáš popsal PT, a svatý Lukáš popsal řka (takto, že C) RCN — 92 vstupovali RONTU — jsta] vyn. PRONTU — modlili RONTU — 93 proti] těm aneb proti R, vyn. U — 94 «své) vyn. BU — 94—95 jakož . . . skutky» vyn. RU — Kon ... skutky jest on ufal v to B — 96 zašlo mu z toho C — Kmarná chlúba marné chlúby BU — 97 v něj vyn. U — «že ... prospělo? i neprospělo mu nic, což jest činil B — Hle] Hleď R, Pohleď U — prospělo? Ale by ť to byl vedl řádně a pokorau to jako pokličkau přikryl, velice ť by mu to bylo prospělo N — Ah] vyn. PN. A R, I CTU — naučmež my (u vyn.!) T — 98 [tomu] vyn. KPRU, tomu dnes T, tehdy N, tu C — činíme T — aby vyn. T — se) vyn. BT — sobě] vyn. PNU — nezaliboval] nevyvyšoval N, se nezalibujme T — 99 nikoli] vyn. U — nespoléhejme T — mějme T, měj U — 99—100 nehodné . .. mrzké) ohavné a za nečisté B — 100—101 23 Rokycanova Postilla.
353 se toho» pokál!« A teď, že často [již] do kostela chodí, zpovídá 85 se, ba i s pláčem se pomodlí, tělo boží přijímá, almužny dává, vše to, i ubezpečí se a zpolehne na to a mní, že jemu to stačí k spasení; a to oboje, i to ubezpečení «i ta nebázen těch věcí hrozných i ona přielišná, neřádná bázen každého tako- vého o duši zavede. 90 A proti těm obojim lidem teď v dnešním svatém čtení nám dva člověky před oči klade Pán Ježíš řka: »Dva člověky vstupovala jsta do chrámu, aby se modlila, jeden zákonník a druhý zjevný hříšník«. Zákonník před oči se klade proti těm lidem, ješto doufají v «své některé dobré skutky, jakož on teď, tento 95zákonník, doufal v své dobré skutky», že se postil dvakrát do téhodné (!) a že desátky dával; i zašlo zalíbení, kmarná chlúba» v něj, že na to zpolehl. Hle, co mu to prospělo? Ah, naučiž se [tomu], což koli činíš dobrého, aby se sobě v tom neza- liboval a na to nikoli nezpoléhal, ale všeckno to měl za nehodné 100 a za ohavné i za mrzké» jako rúcho nemocné ženy, chceš-li, ať — 83—84 «pad ... toho» pakli jsem upadl, však jsem se jich již B, pakli sem padl, již ť sem se toho TC — 84 kál TC — teď] vyn. U — [již] vyn. RNU, se KPCT — zpovídají C — 85 «ba vyn. B — někdy Pánu Bohu pomodlí C, mnohdykráte pomodlí T — tělo ... přijímá] k tělu božímu jde N — boží a krev TC — 85—87 galmužny ... stačí vyn. B — 86 vše to] vyn. C, vše to činí NT — zpolehne na to jako na pevnau skálu anebo zed T — a] vyn. N — domnívá se TC, mníce N — jemu] již mu C — 87 postačí TNC — «a to oboje ano to obé B — i] jak T — toto N — 87—89 «i ta ... zavede všetečné i ta hruoza neřádná připraví lidi o jich spasení B — 87—88 i ta nebázen ... neřádná bázen] ta i ta bázen otrocká T, i ono zaufalství N — 88 těch věcí . . . neřádná bázen] vyn. P — neřádná] nezřízená RCU — 89 zavede) připraví NTU — 90 těm] takovým PNT — «svatém vyn. B — čtení dí RU — 91 nám ... řka] vyn. U — před oči] vyn. KPR — kladauce (!) R — řka] jakož (vyn. P) svatý Lukáš popsal PT, a svatý Lukáš popsal řka (takto, že C) RCN — 92 vstupovali RONTU — jsta] vyn. PRONTU — modlili RONTU — 93 proti] těm aneb proti R, vyn. U — 94 «své) vyn. BU — 94—95 jakož . . . skutky» vyn. RU — Kon ... skutky jest on ufal v to B — 96 zašlo mu z toho C — Kmarná chlúba marné chlúby BU — 97 v něj vyn. U — «že ... prospělo? i neprospělo mu nic, což jest činil B — Hle] Hleď R, Pohleď U — prospělo? Ale by ť to byl vedl řádně a pokorau to jako pokličkau přikryl, velice ť by mu to bylo prospělo N — Ah] vyn. PN. A R, I CTU — naučmež my (u vyn.!) T — 98 [tomu] vyn. KPRU, tomu dnes T, tehdy N, tu C — činíme T — aby vyn. T — se) vyn. BT — sobě] vyn. PNU — nezaliboval] nevyvyšoval N, se nezalibujme T — 99 nikoli] vyn. U — nespoléhejme T — mějme T, měj U — 99—100 nehodné . .. mrzké) ohavné a za nečisté B — 100—101 23 Rokycanova Postilla.
Strana 354
354 se k spasení obrátí. Druhé, tento zjevný hříšník klade se na příklad těm lidem, ješto, jsúce strachem poraženi, «i potáhnú» k zúfalství pro hříchy mnohé a těžké, a mají pilně hleděti na tohoto zjevného hříšníka, že on, jsa velikým hříšníkem, nezúfal, ale koře se a níže 105utekl se k milosrdenství božímu a řka: »Bože, budiž milostiv mně hříšnému!« A milý Buch z té jeho pokory, vida, an se koří a níží a prosí, netoliko, by se nad ním smiloval a hříchy mu odpustil, ale i » spravedliva jej učinil. Divná dobrota božská! Umějme jí [sobě] vážiti, milí křesťané! Protož tuto dí svaté čtení, že tato dva člověky vstupovala jsta do chrámu, aby se ji modlila. Zdaliž jsta jinde nemohla se B 414 modliti? Ale chrámové a kostelové jsú místa zpuosobnější k mod- litbě než jiná. «Proč? Pro toto: pro přítomnost svatých anje- luov — neb» oni tu vždy přístojie v chrámiech a v kosteléch 115 křesťanských; druhé «proto», že jest to místo svelmi hrozné dáblóm, neb dáblové «třasú se a bojie se těcho míst [svatých], 110 a za ohavné . . . obrátí] aby ti se k spasení obrátiti mohlo N — 100 a za ohavné . . . chceš] Pánu Bohu nepříjemné, chceme T — raucha P — «ne- mocné ohavné, nečisté B, nečisté PC — ať se] aby se nám to T — 101 obrátilo T — ku příkladu RU — 102 ješto] an U — «i potáhnú táhnú BU, i táhnau až T, i potáhnú až (+ blízko N) PRCN — zaufání U — 103 protož mají T — pilně] vyn. KPONT — 104 on, sám U — proto jest (sobě C) nezaufal PCNT, však proto nezaufal RU — kořil RCU, koříce N — nížil RCU, nížíce N — 105 řekl KRU — milostivý U — 106—107 Kz té . .. smiloval a pro tu pokoru smiloval se nad ním B — z té jeho . .. by se] vida jeho pokoru, an se níží a prosí, aby se netoliko U — 106 jeho] jeho veliké a hluboké C, jeho [lásky, dobroty] K — 107 a prosí] vyn. K — by] vyn. R — smiloval a smiluje PNT — a) ale i C — mu] jeho jemu C, vyn. PNU — 108 odpustil, ale i odpustiv B — ale] a C - spravedlivého CU — Ó divná TU — boží CU — 109 [sobě] vyn. KPRNTU — 110 Protož tuto] I KPONTU — tuto] vyn. R — svaté čtení] vyn. U — tito RU — člověkové R — vstupovali RTUC — 111 jsta] sau R, vyn. NCTU — aby se modlila] k modlení KPRONTU — jsta] sau PRNTU, sau se pak C — jinde] doma T — nemohli RONTU — 112 Ale] Nebo zajisté sau to učinili proto, že N, I, proto sau to učinili, že T, Nebo C, I proto, že U — a kostelové] vyn. U — nejspůsobnější N, mnohem spůsobnější T — k modlení KPRCTU, k modlitbám N — 113 než jiná ... Pro toto] a to pro N — «Proč ... pro proto, neb tu jest B, I otážeš-li se, proč, od- povím, že pro to: pro C, a to pro tu příčinu, že jest tu T — toto] to U — anjelův, duchův čistých T — 114 neb) vyn. BPN — oni zajisté N — tul vyn. U — 114—115 «vždy ... křesťanských vždyckny jsú B — 114 v chrámiech a] vyn. PU — 115 «proto vyn. B — proto ... hrozné] pro místo to velmi hrozné a strašlivé N — «velmi vyn. B — 116 «třasú ... těch) se bojí takových B — třasú se a] s třesením U —
354 se k spasení obrátí. Druhé, tento zjevný hříšník klade se na příklad těm lidem, ješto, jsúce strachem poraženi, «i potáhnú» k zúfalství pro hříchy mnohé a těžké, a mají pilně hleděti na tohoto zjevného hříšníka, že on, jsa velikým hříšníkem, nezúfal, ale koře se a níže 105utekl se k milosrdenství božímu a řka: »Bože, budiž milostiv mně hříšnému!« A milý Buch z té jeho pokory, vida, an se koří a níží a prosí, netoliko, by se nad ním smiloval a hříchy mu odpustil, ale i » spravedliva jej učinil. Divná dobrota božská! Umějme jí [sobě] vážiti, milí křesťané! Protož tuto dí svaté čtení, že tato dva člověky vstupovala jsta do chrámu, aby se ji modlila. Zdaliž jsta jinde nemohla se B 414 modliti? Ale chrámové a kostelové jsú místa zpuosobnější k mod- litbě než jiná. «Proč? Pro toto: pro přítomnost svatých anje- luov — neb» oni tu vždy přístojie v chrámiech a v kosteléch 115 křesťanských; druhé «proto», že jest to místo svelmi hrozné dáblóm, neb dáblové «třasú se a bojie se těcho míst [svatých], 110 a za ohavné . . . obrátí] aby ti se k spasení obrátiti mohlo N — 100 a za ohavné . . . chceš] Pánu Bohu nepříjemné, chceme T — raucha P — «ne- mocné ohavné, nečisté B, nečisté PC — ať se] aby se nám to T — 101 obrátilo T — ku příkladu RU — 102 ješto] an U — «i potáhnú táhnú BU, i táhnau až T, i potáhnú až (+ blízko N) PRCN — zaufání U — 103 protož mají T — pilně] vyn. KPONT — 104 on, sám U — proto jest (sobě C) nezaufal PCNT, však proto nezaufal RU — kořil RCU, koříce N — nížil RCU, nížíce N — 105 řekl KRU — milostivý U — 106—107 Kz té . .. smiloval a pro tu pokoru smiloval se nad ním B — z té jeho . .. by se] vida jeho pokoru, an se níží a prosí, aby se netoliko U — 106 jeho] jeho veliké a hluboké C, jeho [lásky, dobroty] K — 107 a prosí] vyn. K — by] vyn. R — smiloval a smiluje PNT — a) ale i C — mu] jeho jemu C, vyn. PNU — 108 odpustil, ale i odpustiv B — ale] a C - spravedlivého CU — Ó divná TU — boží CU — 109 [sobě] vyn. KPRNTU — 110 Protož tuto] I KPONTU — tuto] vyn. R — svaté čtení] vyn. U — tito RU — člověkové R — vstupovali RTUC — 111 jsta] sau R, vyn. NCTU — aby se modlila] k modlení KPRONTU — jsta] sau PRNTU, sau se pak C — jinde] doma T — nemohli RONTU — 112 Ale] Nebo zajisté sau to učinili proto, že N, I, proto sau to učinili, že T, Nebo C, I proto, že U — a kostelové] vyn. U — nejspůsobnější N, mnohem spůsobnější T — k modlení KPRCTU, k modlitbám N — 113 než jiná ... Pro toto] a to pro N — «Proč ... pro proto, neb tu jest B, I otážeš-li se, proč, od- povím, že pro to: pro C, a to pro tu příčinu, že jest tu T — toto] to U — anjelův, duchův čistých T — 114 neb) vyn. BPN — oni zajisté N — tul vyn. U — 114—115 «vždy ... křesťanských vždyckny jsú B — 114 v chrámiech a] vyn. PU — 115 «proto vyn. B — proto ... hrozné] pro místo to velmi hrozné a strašlivé N — «velmi vyn. B — 116 «třasú ... těch) se bojí takových B — třasú se a] s třesením U —
Strana 355
355 jakož jest tam řekl Jakob: »Hrozné ť jest místo toto« (totiž ška- redým dáblóm). A dí: »aby se modlila«. Nebo nižádná věc tak není lidem prospěšna a platna v každém zámutku, v každé 120 núzi, «ve všeliké potřebě, v každé puotce a nesnázi jako modlitba, když jest pravá, «sebraná a zpuosobilá řádně a když jest k tomu s pláčem. Oh, co mnoho dobrého «činí! Světí doktorové náramně tu modlitbu chválí s pláčem, a zvlášť svatý Bernart mluví, že oheň pekelní uhašuje, duši ode všech poškvrn 125 «hřiecha) dob» mývá a očišťuje a činí ji milú «a libú» Pánu Bohu, vstupuje svobodně před obličej boží a přemáhá toho, jenž nemuož přemožen býti, a nikoli se prázdná nenavrátí, ale zač [se] koli prosí, všecko obdržcí. Pohleďtež «mnedle?, milí těch takových T — [svatých] vyn. KRCTU, posvátných N — 117 jakož jest tam] A U — jest tam] máme v zákoně Starém napsáno, že T — Jakob patriarcha CT — Ó, jak hrozné jest N — totiž] to jest T — 118 dí] praví milostivý Spasitel T — modlili RONTU — nebo] vyn. T — věc zajistě T, věc na světě N — 119 prospěšna a platna platna a úžitečna U — &a platna vyn. B, a tak platna C — 119—120 v každé . . . nesnázi v ne- snázi a v půtce spomáhá U — 120 ve všeliké ... nesnázi) a puotce, ve všelikém pokušení B — ve všeliké] v každé TN — 121 modlitba ná- božná T, modlitba, pocházející z srdce upřímného N — pravá] právě RU, vyn. N — «sebraná . .. řádně a zpuosobná B, spůsobná, řádná U — zpuosobená PNT — 121—122 když jest k tomu] vyn. U — 122 Ó KC, Ach RNTU — což ona U — 122—123 činí ... zvlášť puosobí! B — 122 činí] činí! Ale když modlitba jest bez náboženstvie, jako die svatý Kassiodorus, jest jako tělo bez duše; a jako když duše v těle nenie, tělo mrchau zuostává a velmi blízko jest k smradu, neb druhdy druhý neb třetí den ihned se zsmradí a jest ošklivo lidem, tak modlitba nenábožná neliba jest milému Bohu. Jako když někto by vzal kočku smrdutú, červivú, i vrhl ji tobě na stuol, a ty oběduješ: bylo-li ť by ošklivo, hádaj!? hněval-li by se? Ba, tuším tomu! Tak modlitba nenábožná mrzká a nelibá jest, i viece, milému Bohu drahému a velmi se proto hněvá milý Buoh. A zase o pravé a nábožné modlitbě die Origenes doktor, že modlitba pravého a dobrého člověka většie jest moci a viece muože než množstvie hřiešných s jich braní a voděním; a když jest k tomu s pláčem, oh, co mnoho dobrého činí! K —123 s pláčem] která bývá s pláčem spojena T, s pláčem smíšenau N — zvlášť vláště pak T, vyn. U — 124 «mluví chválí plačtivú mod- litbu; dí B, dí U — duši] vyn. PN, a duši U — 125 hřiecha vyn. B — doby mývá] umývá B, vyn. PNT — a] vyn. PNT — očišťuje] vyn. P — ji] vyn. U — milú a libú velmi libau a milau N, libau milému T — ga libú vyn. B — Pánu] milému KPN — 126 Bohu všemohaucímu N — 127 «nenavrátí nevracuje B, zase nenavrátí T — 128 zač] což PT, začež R — [se] vyn. KPRONTU — koli] vyn. KPRNTU — obdržuje B — Po- 117 I. M. 28, 17 — 23*
355 jakož jest tam řekl Jakob: »Hrozné ť jest místo toto« (totiž ška- redým dáblóm). A dí: »aby se modlila«. Nebo nižádná věc tak není lidem prospěšna a platna v každém zámutku, v každé 120 núzi, «ve všeliké potřebě, v každé puotce a nesnázi jako modlitba, když jest pravá, «sebraná a zpuosobilá řádně a když jest k tomu s pláčem. Oh, co mnoho dobrého «činí! Světí doktorové náramně tu modlitbu chválí s pláčem, a zvlášť svatý Bernart mluví, že oheň pekelní uhašuje, duši ode všech poškvrn 125 «hřiecha) dob» mývá a očišťuje a činí ji milú «a libú» Pánu Bohu, vstupuje svobodně před obličej boží a přemáhá toho, jenž nemuož přemožen býti, a nikoli se prázdná nenavrátí, ale zač [se] koli prosí, všecko obdržcí. Pohleďtež «mnedle?, milí těch takových T — [svatých] vyn. KRCTU, posvátných N — 117 jakož jest tam] A U — jest tam] máme v zákoně Starém napsáno, že T — Jakob patriarcha CT — Ó, jak hrozné jest N — totiž] to jest T — 118 dí] praví milostivý Spasitel T — modlili RONTU — nebo] vyn. T — věc zajistě T, věc na světě N — 119 prospěšna a platna platna a úžitečna U — &a platna vyn. B, a tak platna C — 119—120 v každé . . . nesnázi v ne- snázi a v půtce spomáhá U — 120 ve všeliké ... nesnázi) a puotce, ve všelikém pokušení B — ve všeliké] v každé TN — 121 modlitba ná- božná T, modlitba, pocházející z srdce upřímného N — pravá] právě RU, vyn. N — «sebraná . .. řádně a zpuosobná B, spůsobná, řádná U — zpuosobená PNT — 121—122 když jest k tomu] vyn. U — 122 Ó KC, Ach RNTU — což ona U — 122—123 činí ... zvlášť puosobí! B — 122 činí] činí! Ale když modlitba jest bez náboženstvie, jako die svatý Kassiodorus, jest jako tělo bez duše; a jako když duše v těle nenie, tělo mrchau zuostává a velmi blízko jest k smradu, neb druhdy druhý neb třetí den ihned se zsmradí a jest ošklivo lidem, tak modlitba nenábožná neliba jest milému Bohu. Jako když někto by vzal kočku smrdutú, červivú, i vrhl ji tobě na stuol, a ty oběduješ: bylo-li ť by ošklivo, hádaj!? hněval-li by se? Ba, tuším tomu! Tak modlitba nenábožná mrzká a nelibá jest, i viece, milému Bohu drahému a velmi se proto hněvá milý Buoh. A zase o pravé a nábožné modlitbě die Origenes doktor, že modlitba pravého a dobrého člověka většie jest moci a viece muože než množstvie hřiešných s jich braní a voděním; a když jest k tomu s pláčem, oh, co mnoho dobrého činí! K —123 s pláčem] která bývá s pláčem spojena T, s pláčem smíšenau N — zvlášť vláště pak T, vyn. U — 124 «mluví chválí plačtivú mod- litbu; dí B, dí U — duši] vyn. PN, a duši U — 125 hřiecha vyn. B — doby mývá] umývá B, vyn. PNT — a] vyn. PNT — očišťuje] vyn. P — ji] vyn. U — milú a libú velmi libau a milau N, libau milému T — ga libú vyn. B — Pánu] milému KPN — 126 Bohu všemohaucímu N — 127 «nenavrátí nevracuje B, zase nenavrátí T — 128 zač] což PT, začež R — [se] vyn. KPRONTU — koli] vyn. KPRNTU — obdržuje B — Po- 117 I. M. 28, 17 — 23*
Strana 356
356 křesťané, co ť dobrého činí ta vážná, řádná a nábožná modlitba! 130 Hle, co jest dobrého zjednala tomuto zjevnému hříšníku! Nuže, mnedle, velmi-li my sobě vážíme tu modlitbu? Oh, co se tento lid nerad modlí, nastojte, a zvláště muží! Ještě by spíše nalezl ženské pohlaví, ale muží přeneradi. Proč? Neb nenie múdrosti božie, i proto se neradi modlé; a ďábel to vie dobře» 135 že jest veliké moci modlitba, «i nedá se jim modliti», umítá lec- jakás pečování o tělesné věci, an ť se nemůže na malú chvíli sebrati vážně, než usty křieká: »Otče náš!«, a srdce «i mysl se kdes všecka jinde túlá, «ješto to jiné nenie, než posmievati se Bohu. A na těch se plní ono písmo, jenž dí Pán Buoh: »Lid 140 tento usty mne chválí, ale srdce jich daleko jest ode mne«. I protož tuto» dí: »Vstupovala jsta do chrámu«, že bylo zhuoru vstúpiti. Tak se nauč na modlitbě», chceš-li se právě modliti, aby vstúpil zhuoru, těla svého k duši pozdvihl a duše pozdvihl zhuoru k ne- beským věcem, a tak aby se modlil zbera se, aby se všemi audy hleďtež] Pošetřmež N. Považmež toho T — «mnedle vyn. BU — milí křesťané] vyn. KPCNT — 129 co ť] co mnoho K — ta] tato PRN, tuto T — 130—131 Nuže, mnedle] vyn. U — 131 mnedle, my K — my) vyn. BKU — tu] tuto R, tu svatau U — tu modlitbu] svatých modliteb T — Ó KU, Ach T, Och N, Och, pohříchu C — 132 velmi (vyn. N) nerad Pánu Bohu TNC — nastojte] vyn. C — obvzláště pak mužské pohlaví T — proto spíše C — 133 to ženské C — ženské pohlaví] ženy T — přene- radi] neradi U, aha (ach T, velmi N) neradi KNT, uhu (+ velmi C) neradi PC — Proč to TC, A proč jest to N — 133—134 gnenie ... dobře dábel nedá, ví B — 134 nenie při (v C) nich TC — 135 «i nedá . . . modliti pravá, protož jim B — nedá] brání TN — modliti (pomodliti R) vážně RU — umítá jim C — lecjakovás K, lecjakés PRNT, ledajakás U — 136 o] vyn. T — maličkau N — chvilku KPN — 137 než] neb K — Křieká) vyn. BC — Otče náš! Otče náš PON — 137—139 srdce ... Buoh] myslí zběhá, kde co má, a takovau modlitbau jediné činí posměch Pánu Bohu; an na těch se plní ono písmo a řeč boží řka U — 137 «i mysl) vyn. B — 138 kdes] vyn. N, to T — všecka jinde vyn. B — všecka] všecko kdes (vyn. C) NTC — 138—139 «ješto ... jenž O těch B — 138 to] takové modlení nic T — jiného T, jiného nic NC — než] toliko C — posmievati se) posměch činiti T — 139 těch] takových lidech T — svaté Písmo T — jež N — 140 usty] rty U, usty nebo rty T, usty a rty N — chválí] ctí T — 141 «tuto» teď BU — dí] dí, že R, praví svaté čtení T — vstupovali RONT — jsta] vyn. PRONT — že] nebo N — vstúpiti] vstupovati TON — 142 Tak ... vstúpil] A když se modlíš, aby U — Tak se] vyn. T — nauč na modlitbě uč B. Nauč se tomuto na modlitbě tvé T — li ty T — právě a upřímně C — 143 duše] duši U — pozdvihl] vyn. U — 144—145 aby se 139 Mat. 15, 8—
356 křesťané, co ť dobrého činí ta vážná, řádná a nábožná modlitba! 130 Hle, co jest dobrého zjednala tomuto zjevnému hříšníku! Nuže, mnedle, velmi-li my sobě vážíme tu modlitbu? Oh, co se tento lid nerad modlí, nastojte, a zvláště muží! Ještě by spíše nalezl ženské pohlaví, ale muží přeneradi. Proč? Neb nenie múdrosti božie, i proto se neradi modlé; a ďábel to vie dobře» 135 že jest veliké moci modlitba, «i nedá se jim modliti», umítá lec- jakás pečování o tělesné věci, an ť se nemůže na malú chvíli sebrati vážně, než usty křieká: »Otče náš!«, a srdce «i mysl se kdes všecka jinde túlá, «ješto to jiné nenie, než posmievati se Bohu. A na těch se plní ono písmo, jenž dí Pán Buoh: »Lid 140 tento usty mne chválí, ale srdce jich daleko jest ode mne«. I protož tuto» dí: »Vstupovala jsta do chrámu«, že bylo zhuoru vstúpiti. Tak se nauč na modlitbě», chceš-li se právě modliti, aby vstúpil zhuoru, těla svého k duši pozdvihl a duše pozdvihl zhuoru k ne- beským věcem, a tak aby se modlil zbera se, aby se všemi audy hleďtež] Pošetřmež N. Považmež toho T — «mnedle vyn. BU — milí křesťané] vyn. KPCNT — 129 co ť] co mnoho K — ta] tato PRN, tuto T — 130—131 Nuže, mnedle] vyn. U — 131 mnedle, my K — my) vyn. BKU — tu] tuto R, tu svatau U — tu modlitbu] svatých modliteb T — Ó KU, Ach T, Och N, Och, pohříchu C — 132 velmi (vyn. N) nerad Pánu Bohu TNC — nastojte] vyn. C — obvzláště pak mužské pohlaví T — proto spíše C — 133 to ženské C — ženské pohlaví] ženy T — přene- radi] neradi U, aha (ach T, velmi N) neradi KNT, uhu (+ velmi C) neradi PC — Proč to TC, A proč jest to N — 133—134 gnenie ... dobře dábel nedá, ví B — 134 nenie při (v C) nich TC — 135 «i nedá . . . modliti pravá, protož jim B — nedá] brání TN — modliti (pomodliti R) vážně RU — umítá jim C — lecjakovás K, lecjakés PRNT, ledajakás U — 136 o] vyn. T — maličkau N — chvilku KPN — 137 než] neb K — Křieká) vyn. BC — Otče náš! Otče náš PON — 137—139 srdce ... Buoh] myslí zběhá, kde co má, a takovau modlitbau jediné činí posměch Pánu Bohu; an na těch se plní ono písmo a řeč boží řka U — 137 «i mysl) vyn. B — 138 kdes] vyn. N, to T — všecka jinde vyn. B — všecka] všecko kdes (vyn. C) NTC — 138—139 «ješto ... jenž O těch B — 138 to] takové modlení nic T — jiného T, jiného nic NC — než] toliko C — posmievati se) posměch činiti T — 139 těch] takových lidech T — svaté Písmo T — jež N — 140 usty] rty U, usty nebo rty T, usty a rty N — chválí] ctí T — 141 «tuto» teď BU — dí] dí, že R, praví svaté čtení T — vstupovali RONT — jsta] vyn. PRONT — že] nebo N — vstúpiti] vstupovati TON — 142 Tak ... vstúpil] A když se modlíš, aby U — Tak se] vyn. T — nauč na modlitbě uč B. Nauč se tomuto na modlitbě tvé T — li ty T — právě a upřímně C — 143 duše] duši U — pozdvihl] vyn. U — 144—145 aby se 139 Mat. 15, 8—
Strana 357
357 145 modlil, všecky k Bohu obrátil. Jakož dí David: »Zpívajte Pánu Bohu a chvalte jej v žaltáři (to v srdci) a na húslech o deseti strunách, «chvalte jméno jeho«! Co tu miení toto, že nedie o jedné struně ani o třech, ale o deseti? Aby ne jeden smysl, mlu- venie, anebo druhý obrátil k Bohu, ale všech deset, u pět B 415 150 vnitřních a pět zevnitřních, aby i usta, vidění, slyšení obrátil k Bohu. Dí dále čtení svaté): »Zákonník stoje takto se sám u sebe modlil řka«. I dí »stoje«; v tom se ukazuje nepoctivost veliká. A toho jest nyní plno mezi lidmi: přijda do kostela, tu ť stane 155 a žádné ť poctivosti neučiní, ani poklekné (!) ani nic, ano tu tělo drahého Ježíše, ješto se tu anjelé klanějí, ďáblové se třesú, a tento «lid» žádné [poctivosti lid ani] vážnosti nemá, než nastrojie ť šepty, mluvenie lecjakás. A, běda bude! «Pro Buoh, nečiňte toho!) Na modlitbě též [žádné vážnosti není, jedno teď): »Otče všemi audy modlil] všemi audy U — 145 všecky] a všecken aby se U — Jakož] A U — David svatý RU, David v žaltáři N — na žaltáři C — 146 to jest KPCNT — húslech] žaltáři PNT — 147—149 chvalte ... deset) ne o jednéj, to jest, aby všech li B 415 deset smysluov obrátil k Bohu B — 147 chvalte jméno jeho] vyn. U — tu] tím U — toto] vyn. T, I, toto nedie] není PRNU, nepraví T — 148 třech ani o pěti C — ale] než N — T — Aby] I, to míní, aby T, Totiž, aby C — smysl, totižto C — 149 anebo ... k Bohu] vyn. U — 150 slyšení i vše jiné PRCTU, i slyšení i povonění i dotčení N — 151 «Bohu chvále boží B — 152 Dí dále] A dí U — «svaté) vyn. B — Zákoník pak C — sám u sebe] vyn. N — 153 řka] vyn. PONT — dí] praví TN, dí, že U — veliká Pánu Bohu T — 154 nyní] nynějšího času T, těchto časův N — plno] plno a velmi (vyn. U) mnoho KPCNTU, velmi a plno R — přijdauc mnozí K, ani ť přijdau C, nebo přijda N, an přijda U — stanau K, stane co nějakej slaup C, se postaví jako slaup T, stane jako slaup aneb nějaký špalek N — 155 Pánu Bohu svému neučiní C, neučiní svému Stvořiteli N — pokleknú K, nepokleknau C, nepoklekne U — ani nic] vyn. T — 155—156 ani nic... ješto] an N — 155 an T — tělo boží a C — 156 Ježíše přítomné T — klanějí před tím velebným, drahým tělem Pána Ježíše na oltáři svatém a N — se třesú] třasú P, třesau R, se třesú a bojí T — 156—157 tento ... nemá] nemají žádné vážnosti U — 157 «lid vyn. B — [poctivosti lid ani vyn. KPRCNT — nemá] vyn. R, nemá tu C — 157—158 «nastrojie . .. lecjakás mluví, šepcí B, působí ť šepty, rozprávky, smíchy, kumšty lecjakés N, napůsobí ť šeptův, mluvení daremných, marných T — 157 nastrojie t] vyn. U — 158 šeptův C — lecjakés P, lecjakéhos C — A] vyn. R, Ach T, Ó NU — jim bude, nebudau-li za to činiti pokání C — 158—159 Pro Buoh ... toho» vyn. B — 158 Pro Buoh] Pro Boha vás prosím C 145 Ž. 33, 2 —
357 145 modlil, všecky k Bohu obrátil. Jakož dí David: »Zpívajte Pánu Bohu a chvalte jej v žaltáři (to v srdci) a na húslech o deseti strunách, «chvalte jméno jeho«! Co tu miení toto, že nedie o jedné struně ani o třech, ale o deseti? Aby ne jeden smysl, mlu- venie, anebo druhý obrátil k Bohu, ale všech deset, u pět B 415 150 vnitřních a pět zevnitřních, aby i usta, vidění, slyšení obrátil k Bohu. Dí dále čtení svaté): »Zákonník stoje takto se sám u sebe modlil řka«. I dí »stoje«; v tom se ukazuje nepoctivost veliká. A toho jest nyní plno mezi lidmi: přijda do kostela, tu ť stane 155 a žádné ť poctivosti neučiní, ani poklekné (!) ani nic, ano tu tělo drahého Ježíše, ješto se tu anjelé klanějí, ďáblové se třesú, a tento «lid» žádné [poctivosti lid ani] vážnosti nemá, než nastrojie ť šepty, mluvenie lecjakás. A, běda bude! «Pro Buoh, nečiňte toho!) Na modlitbě též [žádné vážnosti není, jedno teď): »Otče všemi audy modlil] všemi audy U — 145 všecky] a všecken aby se U — Jakož] A U — David svatý RU, David v žaltáři N — na žaltáři C — 146 to jest KPCNT — húslech] žaltáři PNT — 147—149 chvalte ... deset) ne o jednéj, to jest, aby všech li B 415 deset smysluov obrátil k Bohu B — 147 chvalte jméno jeho] vyn. U — tu] tím U — toto] vyn. T, I, toto nedie] není PRNU, nepraví T — 148 třech ani o pěti C — ale] než N — T — Aby] I, to míní, aby T, Totiž, aby C — smysl, totižto C — 149 anebo ... k Bohu] vyn. U — 150 slyšení i vše jiné PRCTU, i slyšení i povonění i dotčení N — 151 «Bohu chvále boží B — 152 Dí dále] A dí U — «svaté) vyn. B — Zákoník pak C — sám u sebe] vyn. N — 153 řka] vyn. PONT — dí] praví TN, dí, že U — veliká Pánu Bohu T — 154 nyní] nynějšího času T, těchto časův N — plno] plno a velmi (vyn. U) mnoho KPCNTU, velmi a plno R — přijdauc mnozí K, ani ť přijdau C, nebo přijda N, an přijda U — stanau K, stane co nějakej slaup C, se postaví jako slaup T, stane jako slaup aneb nějaký špalek N — 155 Pánu Bohu svému neučiní C, neučiní svému Stvořiteli N — pokleknú K, nepokleknau C, nepoklekne U — ani nic] vyn. T — 155—156 ani nic... ješto] an N — 155 an T — tělo boží a C — 156 Ježíše přítomné T — klanějí před tím velebným, drahým tělem Pána Ježíše na oltáři svatém a N — se třesú] třasú P, třesau R, se třesú a bojí T — 156—157 tento ... nemá] nemají žádné vážnosti U — 157 «lid vyn. B — [poctivosti lid ani vyn. KPRCNT — nemá] vyn. R, nemá tu C — 157—158 «nastrojie . .. lecjakás mluví, šepcí B, působí ť šepty, rozprávky, smíchy, kumšty lecjakés N, napůsobí ť šeptův, mluvení daremných, marných T — 157 nastrojie t] vyn. U — 158 šeptův C — lecjakés P, lecjakéhos C — A] vyn. R, Ach T, Ó NU — jim bude, nebudau-li za to činiti pokání C — 158—159 Pro Buoh ... toho» vyn. B — 158 Pro Buoh] Pro Boha vás prosím C 145 Ž. 33, 2 —
Strana 358
358 160 náš! Otče náš!«, a «žádné ť vážnosti, by ť pomyslil člověk řka: »S kým já toto mluvím tak směle a tak nevážně jemu řiekám: »Otče«, a jaký sem syn jeho? A, běda mně!« By ty s králem měl mluviti neb s některým mocným člověkem, jak by vážně mluvil! Hádaj, pamatoval-li by, co mluvíš? Tuším! «Ale» že 165s všemohúcím Bohem [mluvíme], toho nic «nevážíme . A, na- stojte! A mníme, že nám to vše splyne! A dí: »Sám u sebe modlil se«. Tento zákonník daufal v své) dobré skutky, kteréž mohl sám z sebe učiniti bez pomoci a milosti boží, a to jej zavedlo, že za to nižádné odplaty nevzal. Tak máš 170 mnohé lidi, že, když oni již vedú nějaké [dobré] skutky, ješto se zdají dobři, kteréž mohú vésti lidé zlí i dobří i ti, kteříž nemají milosti boží, jako postiti se, pravda-li, že to muož učiniti zlý i dobrý? zpoviedati též, modliti se «též, do kostela jíti, tělo — 159 modlitbě Páně C, modlení U — pak též T — [žádné . . . teď] vyn. KPRCNTU — 160 «žádné . .. člověk nepomyslí B, kde jaká vážnost, aby pomyslil N — žádné ť při tom T — vážnosti není T — by ť) kdyby T — člověk vyn. PRCTU — řka] vyn. PN — 161 já] vyn. R — to U, tuto C — 161—162 «a tak .. . mně vyn. B — 161 tak] vyn. U — jemu řiekám »Otče!«] vyn. PRCNTU — 162 sem já PRT — jeho anebo cera (!) T — A] Ach T, Ó NU — mně neboštíčkovi T, mně bídnému N, mně, nastojte C — By ty] Nebo kdyby T, A kdyby U — 163 neb s některým ... člo- věkem] vyn. U — některým] nějakovým K, nějakým PCNT — člověkem tohoto světa C — jak) kterak N — vážně] ty tu vážně a s pamětí C, ty vážně U — 164 mluvil] mluvil s pamětí N, řeč svau postaviti (ps. poſtjwitj !) hleděl T — Hádaj] Medle, pomyslil-li by aneb C — pamatoval-li by ty U — co] jak mluvíš a co R — Tuším] Tuším tomu KPN, Trvám tak R, Mám za to T, Mám naději, že by spíše pamatoval C, Mám naději U — KAle A B — 165 s všemohúcím Bohem] jest všemohaucím U — Bohem] vyn. R, Bohem, Stvořitelem naším N — [mluvíme] vyn. KPRNTU — my nic sobě C — «nevážíme nemyslíme B — Ach NTU — 166 A mníme) A domníváme se C, Zle s námi, zle, nenapravíme-li! Ale my se domníváme T, Co mníme U — to tak KTU — vše] vyn. CU — splyne po vodě T — 167 A dí] Dále die čtenie svaté (vyn. K) KR — dí] prý PON, že U — modlivši R — své vyn. B — 169 máš právě C, máš nyní N — 170 mnohé posavad T — již vedú] činí U — nějakové K — [dobré] vyn. KPRT — skutky zevnitřní T — 171 vésti] činiti T — lidé] vyn. K — 172 jako [samověrci, kteří na samau jalovau, nahau a chlubnau víru spoléhajíce, pravíc, že jest sama spasitedlná, a na tu samospasitedlnau víru svobodně hřeší, nemajíce již nic za hřích; věřiti a hřešiti jest po ďáblu kráčeti] K — pravda-li, že] vyn. T — 173 zpoviedati se KPCNT — též] také T, vyn. U — «též zpoviedati (!) B, také T, vyn. NU — tělo a krev NCT — 174 přijímati kterau koliv sedmi (!) svátostí T — Kmohau ... dobří vyn. B
358 160 náš! Otče náš!«, a «žádné ť vážnosti, by ť pomyslil člověk řka: »S kým já toto mluvím tak směle a tak nevážně jemu řiekám: »Otče«, a jaký sem syn jeho? A, běda mně!« By ty s králem měl mluviti neb s některým mocným člověkem, jak by vážně mluvil! Hádaj, pamatoval-li by, co mluvíš? Tuším! «Ale» že 165s všemohúcím Bohem [mluvíme], toho nic «nevážíme . A, na- stojte! A mníme, že nám to vše splyne! A dí: »Sám u sebe modlil se«. Tento zákonník daufal v své) dobré skutky, kteréž mohl sám z sebe učiniti bez pomoci a milosti boží, a to jej zavedlo, že za to nižádné odplaty nevzal. Tak máš 170 mnohé lidi, že, když oni již vedú nějaké [dobré] skutky, ješto se zdají dobři, kteréž mohú vésti lidé zlí i dobří i ti, kteříž nemají milosti boží, jako postiti se, pravda-li, že to muož učiniti zlý i dobrý? zpoviedati též, modliti se «též, do kostela jíti, tělo — 159 modlitbě Páně C, modlení U — pak též T — [žádné . . . teď] vyn. KPRCNTU — 160 «žádné . .. člověk nepomyslí B, kde jaká vážnost, aby pomyslil N — žádné ť při tom T — vážnosti není T — by ť) kdyby T — člověk vyn. PRCTU — řka] vyn. PN — 161 já] vyn. R — to U, tuto C — 161—162 «a tak .. . mně vyn. B — 161 tak] vyn. U — jemu řiekám »Otče!«] vyn. PRCNTU — 162 sem já PRT — jeho anebo cera (!) T — A] Ach T, Ó NU — mně neboštíčkovi T, mně bídnému N, mně, nastojte C — By ty] Nebo kdyby T, A kdyby U — 163 neb s některým ... člo- věkem] vyn. U — některým] nějakovým K, nějakým PCNT — člověkem tohoto světa C — jak) kterak N — vážně] ty tu vážně a s pamětí C, ty vážně U — 164 mluvil] mluvil s pamětí N, řeč svau postaviti (ps. poſtjwitj !) hleděl T — Hádaj] Medle, pomyslil-li by aneb C — pamatoval-li by ty U — co] jak mluvíš a co R — Tuším] Tuším tomu KPN, Trvám tak R, Mám za to T, Mám naději, že by spíše pamatoval C, Mám naději U — KAle A B — 165 s všemohúcím Bohem] jest všemohaucím U — Bohem] vyn. R, Bohem, Stvořitelem naším N — [mluvíme] vyn. KPRNTU — my nic sobě C — «nevážíme nemyslíme B — Ach NTU — 166 A mníme) A domníváme se C, Zle s námi, zle, nenapravíme-li! Ale my se domníváme T, Co mníme U — to tak KTU — vše] vyn. CU — splyne po vodě T — 167 A dí] Dále die čtenie svaté (vyn. K) KR — dí] prý PON, že U — modlivši R — své vyn. B — 169 máš právě C, máš nyní N — 170 mnohé posavad T — již vedú] činí U — nějakové K — [dobré] vyn. KPRT — skutky zevnitřní T — 171 vésti] činiti T — lidé] vyn. K — 172 jako [samověrci, kteří na samau jalovau, nahau a chlubnau víru spoléhajíce, pravíc, že jest sama spasitedlná, a na tu samospasitedlnau víru svobodně hřeší, nemajíce již nic za hřích; věřiti a hřešiti jest po ďáblu kráčeti] K — pravda-li, že] vyn. T — 173 zpoviedati se KPCNT — též] také T, vyn. U — «též zpoviedati (!) B, také T, vyn. NU — tělo a krev NCT — 174 přijímati kterau koliv sedmi (!) svátostí T — Kmohau ... dobří vyn. B
Strana 359
359 boží přijímati smohau zlí i dobří?). Jakož se zpívá: »Přijímají 175 dobří, přijímají i zlí«, ale ne rovnú za to odplatu vezmú: dobří k životu svěčnému, a» zlí k věčné smrti. A tak jiné skutky povedú a v «těcho se sobě zalíbí a v ně nějaké daufání vezmau a mní, že jim to postačí k spasení. A v tom ihned, hlediž, ano ť pýcha zajde a zalíbení samého «sebe a [tak] marná «chlúba» 180jako kněží, když hodiny říkají a mše slauží, již oni v tom své spasení kladú», a tu úpí: »Dominus vobiscum« a mnějí, že je to nětco, ano onenno někde v kautě mlče lépe se u modlí než B 416 on křiče. Jako máme napsáno v druhých knihách Mojžíšových: Když Mojžíš s lidem izrahelským šli z Ejipta a pohané je sstíhali 185 a Židé ti křičíce volali ku Pánu Bohu na pomoc, a Mojžíš mlčal, slova neřekl. A Pán Buoh vetce k Mojžíšovi: »Co ke mně voláš, Mojžieši»?« Ač Mojžíš slova neřeklo, ale žádost jeho volala ku Pánu Bohu viece než «tito všichni Židé, ješto usty (volali». Tak ť bývá, a při tom se ihned zveličují a za lepší mají, 174—175 Jakož ... i zlí] vyn. U — 174 se] církev svatá T — pravdivě spívá N — 175 přijímají] vyn. T — 176 Kvěčnému, a ale B, a N — a) ale T — Kvěčné vyn. B, věčnému zatracení a k věčné C — 177 vedau C — «těch nich B — zalíbíc NT, sami zalíbí C — ně] nich PNT — vezmau] majíc, tož ť se k zlému obrátí N — 178 domnívají se TC - stačí KPNT — hlediž, ano ť] vyn. U — 179 zejde N, vzejde U — samému NT — sobě BNT — a tak] aneb N — [tak] vyn. KPRCTU — «chlúba) chvála BN, chlauba se zarodí T — 180 jako] a U — kněží a mniší C — již oni] vyn. U — 181 «kladú zakládají BC — a tu úpí] an ť křičí hlasem T — úpějí kněží (v R ps. kněz!) RU, úpějí, volají C — mní PRNTU, do- mnívají se C — 182 to] již KPNT, tu již U, vyn. C — nětco v tom jejich volání C — někde tam C — někde v kautě] v kautě RTU, v kautě ně- kterým] K — mlčí a P, kleče a mlče T — a lépeji R — pomodlí P — 183 on] onen RU, onenno mnoho C, tento N — máš P, máme o tom C — napsáno] vyn. KP, poznamenáno N — 184 izrahelským] židovským N — šli] vyšed T, vyšel N, šel U — 184—185 sstíhali . . . volali] stíhajíce a oni volali, křičeli U — 184 sstíhali] honili N — 185 a Židé] v tom Židé T, vyn. N — Židé ... volali] oni křičie (křičeli C) Židé, úpějí (vyn. RC), volají (volali C) KRC — ti] vyn. PNT — křičeli PN — 186 slova] nic C — Buoh] vyn. U — vetee) řekl KPRCNU, se ozval T — Mojžíšovi] němu PT — 187 «Mojžieši) vyn. BC — slova neřekl mlčal B, mlčal, nic neřekl slova C, slova ne- promluvil N — volala za ň C — 188 «ku Pánu k milému BN — Qviece) lépe B — «tito všichni ti B, tento všecken lid N — Židé] vyn. K, izra- helský N — ješto] vyn. CN, an U — 189 Kvolali křičeli B, volajíce C, volající N, volali, a srdce mlčelo T — bývá] bývá vzáctná modlitba, když se žádost s duší spojuje N, bývá až dosavad, usty klapajíce T — a] vyn. 186 2. M. 14, 15 —
359 boží přijímati smohau zlí i dobří?). Jakož se zpívá: »Přijímají 175 dobří, přijímají i zlí«, ale ne rovnú za to odplatu vezmú: dobří k životu svěčnému, a» zlí k věčné smrti. A tak jiné skutky povedú a v «těcho se sobě zalíbí a v ně nějaké daufání vezmau a mní, že jim to postačí k spasení. A v tom ihned, hlediž, ano ť pýcha zajde a zalíbení samého «sebe a [tak] marná «chlúba» 180jako kněží, když hodiny říkají a mše slauží, již oni v tom své spasení kladú», a tu úpí: »Dominus vobiscum« a mnějí, že je to nětco, ano onenno někde v kautě mlče lépe se u modlí než B 416 on křiče. Jako máme napsáno v druhých knihách Mojžíšových: Když Mojžíš s lidem izrahelským šli z Ejipta a pohané je sstíhali 185 a Židé ti křičíce volali ku Pánu Bohu na pomoc, a Mojžíš mlčal, slova neřekl. A Pán Buoh vetce k Mojžíšovi: »Co ke mně voláš, Mojžieši»?« Ač Mojžíš slova neřeklo, ale žádost jeho volala ku Pánu Bohu viece než «tito všichni Židé, ješto usty (volali». Tak ť bývá, a při tom se ihned zveličují a za lepší mají, 174—175 Jakož ... i zlí] vyn. U — 174 se] církev svatá T — pravdivě spívá N — 175 přijímají] vyn. T — 176 Kvěčnému, a ale B, a N — a) ale T — Kvěčné vyn. B, věčnému zatracení a k věčné C — 177 vedau C — «těch nich B — zalíbíc NT, sami zalíbí C — ně] nich PNT — vezmau] majíc, tož ť se k zlému obrátí N — 178 domnívají se TC - stačí KPNT — hlediž, ano ť] vyn. U — 179 zejde N, vzejde U — samému NT — sobě BNT — a tak] aneb N — [tak] vyn. KPRCTU — «chlúba) chvála BN, chlauba se zarodí T — 180 jako] a U — kněží a mniší C — již oni] vyn. U — 181 «kladú zakládají BC — a tu úpí] an ť křičí hlasem T — úpějí kněží (v R ps. kněz!) RU, úpějí, volají C — mní PRNTU, do- mnívají se C — 182 to] již KPNT, tu již U, vyn. C — nětco v tom jejich volání C — někde tam C — někde v kautě] v kautě RTU, v kautě ně- kterým] K — mlčí a P, kleče a mlče T — a lépeji R — pomodlí P — 183 on] onen RU, onenno mnoho C, tento N — máš P, máme o tom C — napsáno] vyn. KP, poznamenáno N — 184 izrahelským] židovským N — šli] vyšed T, vyšel N, šel U — 184—185 sstíhali . . . volali] stíhajíce a oni volali, křičeli U — 184 sstíhali] honili N — 185 a Židé] v tom Židé T, vyn. N — Židé ... volali] oni křičie (křičeli C) Židé, úpějí (vyn. RC), volají (volali C) KRC — ti] vyn. PNT — křičeli PN — 186 slova] nic C — Buoh] vyn. U — vetee) řekl KPRCNU, se ozval T — Mojžíšovi] němu PT — 187 «Mojžieši) vyn. BC — slova neřekl mlčal B, mlčal, nic neřekl slova C, slova ne- promluvil N — volala za ň C — 188 «ku Pánu k milému BN — Qviece) lépe B — «tito všichni ti B, tento všecken lid N — Židé] vyn. K, izra- helský N — ješto] vyn. CN, an U — 189 Kvolali křičeli B, volajíce C, volající N, volali, a srdce mlčelo T — bývá] bývá vzáctná modlitba, když se žádost s duší spojuje N, bývá až dosavad, usty klapajíce T — a] vyn. 186 2. M. 14, 15 —
Strana 360
360 190že hodiny říkají, a ty hodiny jedné: »Vr, vr, vr«, leda bylo. Avšak budú říci: »Co ty, babo, tak často chceš k tělu božímu? Však neumíš hodin řékati jako my kněží!« — ano nejednú» její páteř muož tak vzácen býti Pánu Bohu neb víc, než by kněz» těch padesáte žaltářuov vyříkal. Mniší «také», též že 195 oni hodiny říkají a v kápi chodí a tudy vdovské sa lidské statky «vytantují svú pošmúrností, a v tom se zveličují — žádný jich netresci! Jeptišky «také doufají» v svuoj vél a v hodinky. Bekyně také, že teď světa nechaly aneb že onano pannú zuostala, onano vdovú — v tom se zveličí, marná chlúba je zajde a je 200 nadejmá, a žádný jim slova neříkaj! Pakli díš, neopleveš se! Tak máš do těch lidí. Kterak ť je dábel umí chytře klamati, «že toho jest velmi mnoho, že «lidé», hledajíce Boha, najdú čerta a ďábla, «hledajíce svého spasenie, najdú peklo horúcie ! I protož T — zveličují] sveličejí PRC, zveličí U, pozdvihnau T — se mají C — 190—191 ty hodiny ... budú říci] těch hodin odbudau tak leda bylo, a s tím se vším předce se osupí na lepší, než sau sami, i říkají T — 190 vr jen dvakrát KP — 191 Avšak] A U — budú říci] mnohý kněz takový bude říci K, hned mnozí budú říci R, mnohý dí U, mnohej na to zpolehne a bude praviti C — chceš] jdeš U — 192 Však ty C — «nejednú vyn. BU — 193 páteř] modlitba PC, páteře R, očenáš T — muož ... víc] hod- ně«ješí (j vyn.!) a vzácnější před Bohem K, bude (vyn. PN) vzácněji (vzácnější N) před milým (vyn. PN) Bohem (+ jest N) PNT, vzácnější a příjemnější bude před Pánem Bohem C, sau nejednau vzáctnější U — by] aby RU — 194 «kněz) vyn. BC — zříkal C — «také) vyn. B — 195 oni] vyn. T — říkají] zpívají PRCT, říkají, spívají N — kápích RCU — Za lidské) vyn. B, lidské PN — statečky N — 196 «vytantují) vyluzují B, vytancují (!) U — pokrytau pošmaurností N, pošmúrností, [žírači] K — zveličují] zvelíčejí PRC, sobě zalibují T — 196—197 «žádný . .. netresci) vyn. B, a neříkej žádný jim nic U — 197 netresci, již sau oni nejlepší N — «také doufají též ufají B — 197—198 v svuoj ... bekyně také] v hodiny a jiní U — 197 vejl PNT, vol (!) R — hodiny RONT — 198 teď] též U — aneb] a U — 199 onano vdovú] vyn. KPCNT — zveličí] svelíčejí (+ zalíbí PRC) KPRC, pozdvihují, zalibují T, sobě zali- bují N, zveličují a zalíbí se sobě a U — chvála a chlauba CU — je] vyn. RU — zajde a] vyn. KPCNT, vzejde a U — 199—200 «je nadejmá, a) nadme B — 199 je] vyn. KPCNT — 200 a) že KPNT — neříkaj] říci nesmí T, neříkej, ony sau samy sobě nejmaudřejší N — Pakli jim co N — Pakli díš] A díš-li U — díš] se kdo vydaří, že jim pravdu poví T — neopleveš se] zvíš (zví ť T) hody NT, neopleješ se U — 201 těch mnohejch C — lidí duchovních N — Kterak] Jak KPT, Tak RN, A tak U — chytře dobře K — sklamávati TN — «že ješto B — 202 že] a RU — «lidé) vyn. B — i nacházejí T — čerta a] vyn. PRONTU — 203 «hledajíce ... horúcie vyn. B — hledajíce ... najdú] a C — svého] vyn. U — i na-
360 190že hodiny říkají, a ty hodiny jedné: »Vr, vr, vr«, leda bylo. Avšak budú říci: »Co ty, babo, tak často chceš k tělu božímu? Však neumíš hodin řékati jako my kněží!« — ano nejednú» její páteř muož tak vzácen býti Pánu Bohu neb víc, než by kněz» těch padesáte žaltářuov vyříkal. Mniší «také», též že 195 oni hodiny říkají a v kápi chodí a tudy vdovské sa lidské statky «vytantují svú pošmúrností, a v tom se zveličují — žádný jich netresci! Jeptišky «také doufají» v svuoj vél a v hodinky. Bekyně také, že teď světa nechaly aneb že onano pannú zuostala, onano vdovú — v tom se zveličí, marná chlúba je zajde a je 200 nadejmá, a žádný jim slova neříkaj! Pakli díš, neopleveš se! Tak máš do těch lidí. Kterak ť je dábel umí chytře klamati, «že toho jest velmi mnoho, že «lidé», hledajíce Boha, najdú čerta a ďábla, «hledajíce svého spasenie, najdú peklo horúcie ! I protož T — zveličují] sveličejí PRC, zveličí U, pozdvihnau T — se mají C — 190—191 ty hodiny ... budú říci] těch hodin odbudau tak leda bylo, a s tím se vším předce se osupí na lepší, než sau sami, i říkají T — 190 vr jen dvakrát KP — 191 Avšak] A U — budú říci] mnohý kněz takový bude říci K, hned mnozí budú říci R, mnohý dí U, mnohej na to zpolehne a bude praviti C — chceš] jdeš U — 192 Však ty C — «nejednú vyn. BU — 193 páteř] modlitba PC, páteře R, očenáš T — muož ... víc] hod- ně«ješí (j vyn.!) a vzácnější před Bohem K, bude (vyn. PN) vzácněji (vzácnější N) před milým (vyn. PN) Bohem (+ jest N) PNT, vzácnější a příjemnější bude před Pánem Bohem C, sau nejednau vzáctnější U — by] aby RU — 194 «kněz) vyn. BC — zříkal C — «také) vyn. B — 195 oni] vyn. T — říkají] zpívají PRCT, říkají, spívají N — kápích RCU — Za lidské) vyn. B, lidské PN — statečky N — 196 «vytantují) vyluzují B, vytancují (!) U — pokrytau pošmaurností N, pošmúrností, [žírači] K — zveličují] zvelíčejí PRC, sobě zalibují T — 196—197 «žádný . .. netresci) vyn. B, a neříkej žádný jim nic U — 197 netresci, již sau oni nejlepší N — «také doufají též ufají B — 197—198 v svuoj ... bekyně také] v hodiny a jiní U — 197 vejl PNT, vol (!) R — hodiny RONT — 198 teď] též U — aneb] a U — 199 onano vdovú] vyn. KPCNT — zveličí] svelíčejí (+ zalíbí PRC) KPRC, pozdvihují, zalibují T, sobě zali- bují N, zveličují a zalíbí se sobě a U — chvála a chlauba CU — je] vyn. RU — zajde a] vyn. KPCNT, vzejde a U — 199—200 «je nadejmá, a) nadme B — 199 je] vyn. KPCNT — 200 a) že KPNT — neříkaj] říci nesmí T, neříkej, ony sau samy sobě nejmaudřejší N — Pakli jim co N — Pakli díš] A díš-li U — díš] se kdo vydaří, že jim pravdu poví T — neopleveš se] zvíš (zví ť T) hody NT, neopleješ se U — 201 těch mnohejch C — lidí duchovních N — Kterak] Jak KPT, Tak RN, A tak U — chytře dobře K — sklamávati TN — «že ješto B — 202 že] a RU — «lidé) vyn. B — i nacházejí T — čerta a] vyn. PRONTU — 203 «hledajíce ... horúcie vyn. B — hledajíce ... najdú] a C — svého] vyn. U — i na-
Strana 361
361 třeba ť jest býti múdru a přiz všech věcech a všudy zacho- 205vati» bázen boží a pokoru a hleděti, aby bláznem nebyl. Jakož dí Pán Ježíš, že blázen vzdělává duom svuoj na písku, a povanú větrové a poplynú vody a řítí se na ten duom a porazí jej. Tak ť bude, že, nebudeme-li vésti dobrých skutkuov dobře a múdře, když bude na smrti — [ač] nyní mníme, že nětco jest —, ale [tehdáž, 210když se na smrti povalé vody —hromada hříchuov —, větrové — škaredí dáblové —, tu teprv pohledíš, co s' se nadál, ano nikdež nic není, všecko preč. Ale nauč se takto: Vedeš-li co dobrého, postíš se, modlíš se, nikoli toho neoblibuj, ale měj to za nestatečné a za mrzké před Pánem Bohem řka: »Milý «Pane, co» ť já B 417 215 tuto «vedu, kto ví, líbí-li se tobě? A snad ty vidíš při tom nětco, ješto se tobě nelíbí, a já toho [hříšný] neznám. Milý «Pane», rač «ty» to očistiti «a ozdobiti, ať by se tobě líbilo, neb ť já nemohu sám z sebe nic dobrého učiniti! Ale toto, když ť se někdy na modlitbě lépe povede «než jindy , že s' snad s pláčem 220 páteř spěla, a včíra toho «nemohla mieti — již mníš, že s' dnes cházejí T — I protož] vyn. C — 204 maudrým RU — «při» ve BN — a všudy] vyn. T — zachovati míti B — 205 hleděti] k tomu prohlé- dati T — blázen R — 206 zdělá TN — povanú] povějí C — 207 poplynú] potekau N — zřítí R, oboří CNTU — 208 bude, že] i s námi se stane T — že .. . vésti] jestliže nepovedem U — 209 smrti, zle s námi bude T — [ač] vyn. KPRCNTU — se domníváme C — nětco jest] jest při nás nětco dob- rého T, sme něco C — [tehdáž] vyn. KPRCNTU — 210 «na smrti ... hříchuov povalí hromada hříchuov jako vod B — vody jako K, vody mnohé C — 211 pohledíš] problikneš T — cos' se nadál] a čehož se nena- děješ U — 211—212 nadál . . . není] prvé domníval míti T — ano ... preč an se tak nenašlo N — 212 všecko] ano vše KPR, an to vše T — přič T — Vedeš] Činíš U — 213 postíš-li RCNU — nebo modlíš T, modlíš-li RCNU — neoblíbíš ani oblibuj R — to všecko T — nedostatečné C — 214 Pánem] vyn. KP, milým Pánem T — «Pane, co Bože, to B — 215 «vedu) činím BU — tobě] to tvé velebnosti T, to tobě NU, to tvé svaté, božské milosti C — 215—216 ty vidíš ... tobě] při tom ještě se něco U — 216 [hříšný] vyn. KPRCNTU — «Pane) Bože B — 217 «ty» i BPU, ty sám C, vyn. NT — očistiti [než sám Pán Bůh, však ne bez víry] K — 217—218 Ka ozdobiti ... učiniti!) ať by bylo milé B — 217 a ozdobiti vyn. U, a zdobiti T — 218 z sebe, totižto od sebe C — toto] to C, toto milé B — 219 povede] podaří T — «než jindy» vyn. B — snad] vyn. U — 220 páteř] modlitbu Páně, otčenáš C, otčenáš NT, dnes páteř K, modlitbu P, modlitby U, páteře R — spěla] říkala PU, sříkala R, zříkal NT, zříkáš C — včera s' C — «nemohla mieti nebylo B — nemohla] nemohl s' N, nemohl T, neměl aneb nemohl, nemohla C — mní KPRN, se domnívá T, 206 Mat. 7, 26 a 27 —
361 třeba ť jest býti múdru a přiz všech věcech a všudy zacho- 205vati» bázen boží a pokoru a hleděti, aby bláznem nebyl. Jakož dí Pán Ježíš, že blázen vzdělává duom svuoj na písku, a povanú větrové a poplynú vody a řítí se na ten duom a porazí jej. Tak ť bude, že, nebudeme-li vésti dobrých skutkuov dobře a múdře, když bude na smrti — [ač] nyní mníme, že nětco jest —, ale [tehdáž, 210když se na smrti povalé vody —hromada hříchuov —, větrové — škaredí dáblové —, tu teprv pohledíš, co s' se nadál, ano nikdež nic není, všecko preč. Ale nauč se takto: Vedeš-li co dobrého, postíš se, modlíš se, nikoli toho neoblibuj, ale měj to za nestatečné a za mrzké před Pánem Bohem řka: »Milý «Pane, co» ť já B 417 215 tuto «vedu, kto ví, líbí-li se tobě? A snad ty vidíš při tom nětco, ješto se tobě nelíbí, a já toho [hříšný] neznám. Milý «Pane», rač «ty» to očistiti «a ozdobiti, ať by se tobě líbilo, neb ť já nemohu sám z sebe nic dobrého učiniti! Ale toto, když ť se někdy na modlitbě lépe povede «než jindy , že s' snad s pláčem 220 páteř spěla, a včíra toho «nemohla mieti — již mníš, že s' dnes cházejí T — I protož] vyn. C — 204 maudrým RU — «při» ve BN — a všudy] vyn. T — zachovati míti B — 205 hleděti] k tomu prohlé- dati T — blázen R — 206 zdělá TN — povanú] povějí C — 207 poplynú] potekau N — zřítí R, oboří CNTU — 208 bude, že] i s námi se stane T — že .. . vésti] jestliže nepovedem U — 209 smrti, zle s námi bude T — [ač] vyn. KPRCNTU — se domníváme C — nětco jest] jest při nás nětco dob- rého T, sme něco C — [tehdáž] vyn. KPRCNTU — 210 «na smrti ... hříchuov povalí hromada hříchuov jako vod B — vody jako K, vody mnohé C — 211 pohledíš] problikneš T — cos' se nadál] a čehož se nena- děješ U — 211—212 nadál . . . není] prvé domníval míti T — ano ... preč an se tak nenašlo N — 212 všecko] ano vše KPR, an to vše T — přič T — Vedeš] Činíš U — 213 postíš-li RCNU — nebo modlíš T, modlíš-li RCNU — neoblíbíš ani oblibuj R — to všecko T — nedostatečné C — 214 Pánem] vyn. KP, milým Pánem T — «Pane, co Bože, to B — 215 «vedu) činím BU — tobě] to tvé velebnosti T, to tobě NU, to tvé svaté, božské milosti C — 215—216 ty vidíš ... tobě] při tom ještě se něco U — 216 [hříšný] vyn. KPRCNTU — «Pane) Bože B — 217 «ty» i BPU, ty sám C, vyn. NT — očistiti [než sám Pán Bůh, však ne bez víry] K — 217—218 Ka ozdobiti ... učiniti!) ať by bylo milé B — 217 a ozdobiti vyn. U, a zdobiti T — 218 z sebe, totižto od sebe C — toto] to C, toto milé B — 219 povede] podaří T — «než jindy» vyn. B — snad] vyn. U — 220 páteř] modlitbu Páně, otčenáš C, otčenáš NT, dnes páteř K, modlitbu P, modlitby U, páteře R — spěla] říkala PU, sříkala R, zříkal NT, zříkáš C — včera s' C — «nemohla mieti nebylo B — nemohla] nemohl s' N, nemohl T, neměl aneb nemohl, nemohla C — mní KPRN, se domnívá T, 206 Mat. 7, 26 a 27 —
Strana 362
362 lépe Bohu poslúžila, ano «jaks' mílo, líbo — již marná chlúba zašla. Zlé ť jest to velmi! A dí dále čtení: »Díky činím tobě, Bože, že nejsem jako jiní lidé, dráči, nespravedliví, cizoložníci a jako onenno» zjevný 225 hříšník. Postím se dvakrát do téhodne, desátky dávám ze všeho, čímž vládnu«. Pohlediž na tohoto zákonníka! Hleděl na své dobré skutky a řka: »Postím se, desátky dávám«, — a na cizé zlé řka: »Nejsem dráč, nespravedlivý ani cizoložník«. A z toho mu přišlo, že se výš«il nad jiné, spýchal, a to jej zavedlo. Ale 230 ty se nauč takto, aby vždy bral před oči své zlé skutky, ale ne- dobré, a cizé ne zlé, ale dobré řka: »Já, nebožtík hříšný, nejsem jako jiní dobří lidé, ješto se Boha bojí, přikázaní jeho plní, jsú dobře živi; ale já pohříchu «jsem zle «živo, neřádně, přikázaní boží přestupuji; jiní, dobří lidé modlé se vážně, 235 sebraně, s pláčem, a já [hříšný] toho ničehuož nemohu mieti!« Uzří někoho, an se vážně modlí, rád by měl též, poželé toho, se domníváš C — s'] jest KPRNT — 221 poslúžila] poslaužila (poslaužil NT, poslaužil a poslaužila C) nežli včera KPCNT — «jaks' milo" hned B — jaks' . . . již] hned jakás' T — 221—222 «již ... velmi a z toho potom marná chvála rodí se B — 221 již] vyn. K — 222 zašla, již líbo, mílo T — 223 A] Ale R — praví T — dále] vyn. U — čtení] vyn. PRN, čtenie svaté (+ o tomto zákoníku C) KCTU — 224 dráči] laupežníci P — ga jako onenno jako také i tento B, ani také jako onenno K, jako tento NT — 225—226 desátky ... vládnu vyn. B — 225 všeho] všech věcí PCT — 226 čímž) kterémiž (!) TC — Pohlediž] Pošetřiž T — toho TU — 226—227 Hleděl . . . skutky a] Prohlídal k svým dobrým skutkům T 227 a řka] když řekl C — Postím se dvakrát do týhodne RU — 227—228 na cizé . . . řka] k cizímu zlému, praví T — 228 zlé hleděl K — řka] prý PN, když řekl C — nespravedlivý] vyn. KPNT, ani nespravedlivý RCU — ani] a T — ani cizoložník] vyn. CU — 229 výše B, vajšil P, vejšil CNT — zpýchal KRC, pajchal P, pýchal N, pejchal T — 230 uč U — takto] odtud tomuto dobrému T — své] vyn. PN — ale] a PU — 231 dobré . . . dobré] zlým spůsobem T, zlé (!) N — a cizé ... dobré] ale cizie dobré skutky, ale ne zlé KC, vyn. PU — Ó já PT — nebožtík] nešťasnej (!) člověk C, nebohý RU, nebožtíček NT — hříšník U — nejsem živ T - 232 lidé (+ sau T) živi (tak živ N) PNT — 232—233 ješto .. . živi] vyn. PNT — 232 jeho] boží RC — - plní] zachovávají KRCU — 233 ale) vyn. B — já] vyn. PNT — pohříchu] vyn. R — «jsem vyn. B — živ? vyn. B — 234 «dobří vyn. B — 235 s pláčem milému Bohu K — [hříšný) vyn. KPRONTU — toho] vyn. U — Kničehuož ... mieti nemám B — nic U — 236 Když uzří N, Uzříc T — Kvážně nábožně B — by to CNTU — též) vyn. U — 237 požádá] požádá, pozávidí C, vyn. U —
362 lépe Bohu poslúžila, ano «jaks' mílo, líbo — již marná chlúba zašla. Zlé ť jest to velmi! A dí dále čtení: »Díky činím tobě, Bože, že nejsem jako jiní lidé, dráči, nespravedliví, cizoložníci a jako onenno» zjevný 225 hříšník. Postím se dvakrát do téhodne, desátky dávám ze všeho, čímž vládnu«. Pohlediž na tohoto zákonníka! Hleděl na své dobré skutky a řka: »Postím se, desátky dávám«, — a na cizé zlé řka: »Nejsem dráč, nespravedlivý ani cizoložník«. A z toho mu přišlo, že se výš«il nad jiné, spýchal, a to jej zavedlo. Ale 230 ty se nauč takto, aby vždy bral před oči své zlé skutky, ale ne- dobré, a cizé ne zlé, ale dobré řka: »Já, nebožtík hříšný, nejsem jako jiní dobří lidé, ješto se Boha bojí, přikázaní jeho plní, jsú dobře živi; ale já pohříchu «jsem zle «živo, neřádně, přikázaní boží přestupuji; jiní, dobří lidé modlé se vážně, 235 sebraně, s pláčem, a já [hříšný] toho ničehuož nemohu mieti!« Uzří někoho, an se vážně modlí, rád by měl též, poželé toho, se domníváš C — s'] jest KPRNT — 221 poslúžila] poslaužila (poslaužil NT, poslaužil a poslaužila C) nežli včera KPCNT — «jaks' milo" hned B — jaks' . . . již] hned jakás' T — 221—222 «již ... velmi a z toho potom marná chvála rodí se B — 221 již] vyn. K — 222 zašla, již líbo, mílo T — 223 A] Ale R — praví T — dále] vyn. U — čtení] vyn. PRN, čtenie svaté (+ o tomto zákoníku C) KCTU — 224 dráči] laupežníci P — ga jako onenno jako také i tento B, ani také jako onenno K, jako tento NT — 225—226 desátky ... vládnu vyn. B — 225 všeho] všech věcí PCT — 226 čímž) kterémiž (!) TC — Pohlediž] Pošetřiž T — toho TU — 226—227 Hleděl . . . skutky a] Prohlídal k svým dobrým skutkům T 227 a řka] když řekl C — Postím se dvakrát do týhodne RU — 227—228 na cizé . . . řka] k cizímu zlému, praví T — 228 zlé hleděl K — řka] prý PN, když řekl C — nespravedlivý] vyn. KPNT, ani nespravedlivý RCU — ani] a T — ani cizoložník] vyn. CU — 229 výše B, vajšil P, vejšil CNT — zpýchal KRC, pajchal P, pýchal N, pejchal T — 230 uč U — takto] odtud tomuto dobrému T — své] vyn. PN — ale] a PU — 231 dobré . . . dobré] zlým spůsobem T, zlé (!) N — a cizé ... dobré] ale cizie dobré skutky, ale ne zlé KC, vyn. PU — Ó já PT — nebožtík] nešťasnej (!) člověk C, nebohý RU, nebožtíček NT — hříšník U — nejsem živ T - 232 lidé (+ sau T) živi (tak živ N) PNT — 232—233 ješto .. . živi] vyn. PNT — 232 jeho] boží RC — - plní] zachovávají KRCU — 233 ale) vyn. B — já] vyn. PNT — pohříchu] vyn. R — «jsem vyn. B — živ? vyn. B — 234 «dobří vyn. B — 235 s pláčem milému Bohu K — [hříšný) vyn. KPRONTU — toho] vyn. U — Kničehuož ... mieti nemám B — nic U — 236 Když uzří N, Uzříc T — Kvážně nábožně B — by to CNTU — též) vyn. U — 237 požádá] požádá, pozávidí C, vyn. U —
Strana 363
363 245 požádá — dobrá, svatá [žádost, dobrá] závist; ne by toho záviděl, že onen má, ale toho, že on nemuož míti. Uzří, ano jiní jdú často k tělu božímu, potúží po tom, že on nejde, postýště 240 sobě řka: »Oh, já bídný člověk, že se já nemohu k tomu zpuo- sobiti! Běda mně nebožtíkovi , že jsem já tak v ten svět uvalen!« Ale toto, hleděti na své dobré skutky a na cizé zlé, pod se maniti každého, posúditi, zpraviti «každého»—aha, běda bude [takovým]! «To ť jest teď bylo do zákonníka». Nuže, vizmež dále o zjevném hříšníku, «jakož dí čtení svaté: »Ale zjevný hříšník, stoje zdaleka, nechtěl ani očí k nebi pozdvihnúti, ale sbilo prsi své řka: Bože, budiž milostiv mně hříšnému!« Nuže, sú-li i zde» také nynie zjevní hříšníci B 418 mezi tímto křesťanstvem? Nejsú! A mnedle, brž, kto by to byli? 250 Zda tyto ženy pyšné neb muží, ješto nad míru, nad potřebu vy- myšlenými kroji jeden nad druhého sobě rúcha dělají? Zdali to za hřích mají? Však jsú to již ctností [a slušností] nazvali: »U, dobrá vyn. BU, dobrá jest to a T — svatá] svatá taková T, to dobrá U — [žádost — dobrá] vyn. KPCT, žádost RNU — závist] vyn. RNU — 238 záviděl] jinému záviděl C, viděl nerad U — má [ty dary] K, má, nic! N — toho, že on] že tento toho N, totiž U — nemuož [jich] K — ano] kterak C — 239 často] vyn. RU — k přijímání těla a krve boží T — božímu a krve boží C — «po tom . .. nejde toho B — on] on také C, týž také U — 240 řka] vyn. PNT — Ó KRCU, Och N, Ach T — «se já ... zpuo- sobiti toho nemohu míti zpuosobu B — já] já také C, vyn. U — 241 nebožtíkovi vyn. B, nebožtíčkovi KTNU, nešťasnému (!) člověku C — — 241—242 já tak .. . uvalen] se tak v svět uvalil U — 241 ten] vyn. R 243 pod se maniti] vyn. KPCNT, pod se mamiti (!) R, a posmívati se U — každého] vyn. C — «každého vyn. B — Aha] Ah K, Ach NT, Ó C, A U — 244 [takovým] vyn. KPRCNTU — «To ... zákonníka) vyn. B, v Cažin margine, ale od pův. písaře — teď] to R, vyn. U — bylo] bydlo (!) R — tohoto zákonníka TC — 245 Nu U — vizmež ... zjevném] obraťmež se již na druhau stranu a přistupme k zjevnému N — «jakož co B, A U —246 nechtěje RU — ani] vyn. U — 247 bije B — 248 Nuže] Nu CU, vyn. T — Jsau-li medle T — zde vyn. BU — Knynie» vyn. B — hříšníci anebo hříšnice T — 249 těmito křesťany CU — [Snad] nejsú K — Nejsú] vyn. P, Nejsau snad C — brž] vyn. U — 250 pyšné, hrdé T — 250—251 nad potřebu ... dělají] kroje vymyšlené nesau U — vymyšlenými dáblem z horaucího pekla N, vymyšlenými dáblem z pekelný propasti T — 251 dělají, kusé, dírkované, paroemované (ps. przemowane!) T — 251—252 Zdali ... mají? a za žádný hřích toho nemají T — 251 to již U — 252 Však ... již] A oni to U — [a slušností] vyn. KPCNT — 252—254 »U ... chodu! vyn. B, a pravíce, že ten nebo ta má se čestně a velmi slušně v svém chodu R,
363 245 požádá — dobrá, svatá [žádost, dobrá] závist; ne by toho záviděl, že onen má, ale toho, že on nemuož míti. Uzří, ano jiní jdú často k tělu božímu, potúží po tom, že on nejde, postýště 240 sobě řka: »Oh, já bídný člověk, že se já nemohu k tomu zpuo- sobiti! Běda mně nebožtíkovi , že jsem já tak v ten svět uvalen!« Ale toto, hleděti na své dobré skutky a na cizé zlé, pod se maniti každého, posúditi, zpraviti «každého»—aha, běda bude [takovým]! «To ť jest teď bylo do zákonníka». Nuže, vizmež dále o zjevném hříšníku, «jakož dí čtení svaté: »Ale zjevný hříšník, stoje zdaleka, nechtěl ani očí k nebi pozdvihnúti, ale sbilo prsi své řka: Bože, budiž milostiv mně hříšnému!« Nuže, sú-li i zde» také nynie zjevní hříšníci B 418 mezi tímto křesťanstvem? Nejsú! A mnedle, brž, kto by to byli? 250 Zda tyto ženy pyšné neb muží, ješto nad míru, nad potřebu vy- myšlenými kroji jeden nad druhého sobě rúcha dělají? Zdali to za hřích mají? Však jsú to již ctností [a slušností] nazvali: »U, dobrá vyn. BU, dobrá jest to a T — svatá] svatá taková T, to dobrá U — [žádost — dobrá] vyn. KPCT, žádost RNU — závist] vyn. RNU — 238 záviděl] jinému záviděl C, viděl nerad U — má [ty dary] K, má, nic! N — toho, že on] že tento toho N, totiž U — nemuož [jich] K — ano] kterak C — 239 často] vyn. RU — k přijímání těla a krve boží T — božímu a krve boží C — «po tom . .. nejde toho B — on] on také C, týž také U — 240 řka] vyn. PNT — Ó KRCU, Och N, Ach T — «se já ... zpuo- sobiti toho nemohu míti zpuosobu B — já] já také C, vyn. U — 241 nebožtíkovi vyn. B, nebožtíčkovi KTNU, nešťasnému (!) člověku C — — 241—242 já tak .. . uvalen] se tak v svět uvalil U — 241 ten] vyn. R 243 pod se maniti] vyn. KPCNT, pod se mamiti (!) R, a posmívati se U — každého] vyn. C — «každého vyn. B — Aha] Ah K, Ach NT, Ó C, A U — 244 [takovým] vyn. KPRCNTU — «To ... zákonníka) vyn. B, v Cažin margine, ale od pův. písaře — teď] to R, vyn. U — bylo] bydlo (!) R — tohoto zákonníka TC — 245 Nu U — vizmež ... zjevném] obraťmež se již na druhau stranu a přistupme k zjevnému N — «jakož co B, A U —246 nechtěje RU — ani] vyn. U — 247 bije B — 248 Nuže] Nu CU, vyn. T — Jsau-li medle T — zde vyn. BU — Knynie» vyn. B — hříšníci anebo hříšnice T — 249 těmito křesťany CU — [Snad] nejsú K — Nejsú] vyn. P, Nejsau snad C — brž] vyn. U — 250 pyšné, hrdé T — 250—251 nad potřebu ... dělají] kroje vymyšlené nesau U — vymyšlenými dáblem z horaucího pekla N, vymyšlenými dáblem z pekelný propasti T — 251 dělají, kusé, dírkované, paroemované (ps. przemowane!) T — 251—252 Zdali ... mají? a za žádný hřích toho nemají T — 251 to již U — 252 Však ... již] A oni to U — [a slušností] vyn. KPCNT — 252—254 »U ... chodu! vyn. B, a pravíce, že ten nebo ta má se čestně a velmi slušně v svém chodu R,
Strana 364
364 prý, co se čestně má!«, a slušností obalili: »Ú, prý, co se slušně má v svém chodu! Opět, zda lakotu mají za hřích? »Ú, prý, 255 be opomozi, «umie ť se mieti k svému stolu, rád jí a pí dobré, má ť se v tom svobodně jako dobrý člověk!« Lakomstvie mají-li za hřiech? Nic, než řiekají: »Opatrný člověk, umie dobyti, neza- spí ť, nezaleží ť; oh, neléní ť jest hospodář! Nelenuje ť se opatřiti svého!« I nazovú ť to opatrností a hospodářstvím, ano jím lakom- 260 stvie lomouje! Ba, neřku, by ť mnozí vedli pracovitý život, ale oslový, že ť se «tudiež slopotují , sstarají. Ale by ť oni tu práci vedli prvotně pro chválu boží, «pro obecné dobré, aby tiem obci poslaužili a aby chudým mohli uděliti, a hlediece k tomu konci, aby spaseni byli, plníc to přikázaní boží: »V potu tváři své budeš 265 sobě dobývati chleba!«, «a tudy blahoslavenstvie věčného do- a říkají: »A, jak se tento a tato slušně nese, a sluší jim to čistě!« U — 252—253 »Ú, prýl a řiekají K, »Au, praví T — 253 co se čestně má] kterak sobě poctivě vede N — počestně KTC (ale v K po- až poz- dější přípisek!) — slušností to TC — Ú, prý] praviece K, A, pra (!) T — co] vyn. PON, Au T — se slušně má] slušně se má PON — 254 Opět] vyn. KPN, A TU — zda] vyn. C — mají] má K — »Ú, prý ani říkají B, »Au, praví T, než (anobrž R, ale U) obecně KRU, Spíše ť budau říci: »Au C — 255 Popomozi (!) (+ mu BC) BRC, vyn. U — Kumie ... svému má ť se slušně při svém B — 255—257 umie . .. řiekají] vyn. U — 255 mieti] chovati NT — k svému při svém NT — stolu, [dobré kausky K — 255—260 dobré . . . život, ale) Lakomství opatrnost přezděli aneb život pracovitý, ano bude život B — 255 dobré] dobře PNT, dobré [víno] K — 257 Nic, než řiekají] »Ú, prý PN, »Au, vymluví, opremují řkauc T — Nic, než Ano obecně R — budau ť říci C — Jistě opatrný R, Ú, opatrnej, pilnej a rozšafnej C — člověk jest T — 257—259 dobyti ... nazovú] se živiti, nezaleží ť svého!«, a nazůví U — 257—258 ten nezaspí R, nezaspí t žádného trhu N — 258 ani nezaleží R — oh] vyn. NT — neléní t] není lenivý (léní C) RNC, nelenuje ť T — jest] vyn. RC — dobrý hospodář NT — Nelenuje] Nelejnuje (!) R, Nezalenhuje (!) C, Umí T — se] vyn. PONT — 259 své T — ano jím] a ono ním U — 260 lomcuje náramně C — 261 oslovský TU — «tudiež slopotují brzo slopocí a B — slepotují K, zlopotují z pravau otro«ckau (ps. otroftkau!) prací, spracují a T — by ť oni tu práci] kdyby to U — 262 prvotn] prvotní B, předně T, vyn. U — čest a chválu C — boží a pro zvelebení Pána Boha všemohaucího a jeho svatého jména a potom C — 262—264 «pro obecné ... spaseni byli» a pro své spasení B — 262 pro] potom pro T — obecné] věčné U — 262—263 aby tiem .. . konci] aby chudým dali a tudy U — 263 udíleti P— hlediece] prohlídajíce N — 264 spaseni byli] mohli (+ tím spíšeT) spase- ni býti KT — to] vyn. U — boží] vyn. PCN — tvé KPRONTU — 264—265 budeš .. . chleba] vyn. T, etc. N — 265 sobě] vyn. P — a tudy ... do- 264 I. М. 3, 19 —
364 prý, co se čestně má!«, a slušností obalili: »Ú, prý, co se slušně má v svém chodu! Opět, zda lakotu mají za hřích? »Ú, prý, 255 be opomozi, «umie ť se mieti k svému stolu, rád jí a pí dobré, má ť se v tom svobodně jako dobrý člověk!« Lakomstvie mají-li za hřiech? Nic, než řiekají: »Opatrný člověk, umie dobyti, neza- spí ť, nezaleží ť; oh, neléní ť jest hospodář! Nelenuje ť se opatřiti svého!« I nazovú ť to opatrností a hospodářstvím, ano jím lakom- 260 stvie lomouje! Ba, neřku, by ť mnozí vedli pracovitý život, ale oslový, že ť se «tudiež slopotují , sstarají. Ale by ť oni tu práci vedli prvotně pro chválu boží, «pro obecné dobré, aby tiem obci poslaužili a aby chudým mohli uděliti, a hlediece k tomu konci, aby spaseni byli, plníc to přikázaní boží: »V potu tváři své budeš 265 sobě dobývati chleba!«, «a tudy blahoslavenstvie věčného do- a říkají: »A, jak se tento a tato slušně nese, a sluší jim to čistě!« U — 252—253 »Ú, prýl a řiekají K, »Au, praví T — 253 co se čestně má] kterak sobě poctivě vede N — počestně KTC (ale v K po- až poz- dější přípisek!) — slušností to TC — Ú, prý] praviece K, A, pra (!) T — co] vyn. PON, Au T — se slušně má] slušně se má PON — 254 Opět] vyn. KPN, A TU — zda] vyn. C — mají] má K — »Ú, prý ani říkají B, »Au, praví T, než (anobrž R, ale U) obecně KRU, Spíše ť budau říci: »Au C — 255 Popomozi (!) (+ mu BC) BRC, vyn. U — Kumie ... svému má ť se slušně při svém B — 255—257 umie . .. řiekají] vyn. U — 255 mieti] chovati NT — k svému při svém NT — stolu, [dobré kausky K — 255—260 dobré . . . život, ale) Lakomství opatrnost přezděli aneb život pracovitý, ano bude život B — 255 dobré] dobře PNT, dobré [víno] K — 257 Nic, než řiekají] »Ú, prý PN, »Au, vymluví, opremují řkauc T — Nic, než Ano obecně R — budau ť říci C — Jistě opatrný R, Ú, opatrnej, pilnej a rozšafnej C — člověk jest T — 257—259 dobyti ... nazovú] se živiti, nezaleží ť svého!«, a nazůví U — 257—258 ten nezaspí R, nezaspí t žádného trhu N — 258 ani nezaleží R — oh] vyn. NT — neléní t] není lenivý (léní C) RNC, nelenuje ť T — jest] vyn. RC — dobrý hospodář NT — Nelenuje] Nelejnuje (!) R, Nezalenhuje (!) C, Umí T — se] vyn. PONT — 259 své T — ano jím] a ono ním U — 260 lomcuje náramně C — 261 oslovský TU — «tudiež slopotují brzo slopocí a B — slepotují K, zlopotují z pravau otro«ckau (ps. otroftkau!) prací, spracují a T — by ť oni tu práci] kdyby to U — 262 prvotn] prvotní B, předně T, vyn. U — čest a chválu C — boží a pro zvelebení Pána Boha všemohaucího a jeho svatého jména a potom C — 262—264 «pro obecné ... spaseni byli» a pro své spasení B — 262 pro] potom pro T — obecné] věčné U — 262—263 aby tiem .. . konci] aby chudým dali a tudy U — 263 udíleti P— hlediece] prohlídajíce N — 264 spaseni byli] mohli (+ tím spíšeT) spase- ni býti KT — to] vyn. U — boží] vyn. PCN — tvé KPRONTU — 264—265 budeš .. . chleba] vyn. T, etc. N — 265 sobě] vyn. P — a tudy ... do- 264 I. М. 3, 19 —
Strana 365
365 sáhli; a když by tak bylo, dobře by bylo! Ale okaž mi toho jednoho [člověka]! Než každý hledí jediné], aby měl a nasytil se, nic v tom obecního dobrého nehledí ani chvály boží gani spasenie svého», leda oni měli a nahmatali, a povedú práci oslovú, 270 že se jim jediné zde peklo počne a tam dokoná. Uchovaj milý Buoh! Jest-li tak, hádaj?! Nu, mnedle, mají-li za hřích freje tance, rozpustilosti? Než budú říci: »Musí ť lidé veseli býti!« Daj mi jedkiný hřích, aby ho neopremovali a neobložili ctnostmi! Já ť nevím! Tito» řemeslníci, ješto pýše za čertu» slúží, «takéť 275 najdú nějakú omluvu, že ť vždy opremují. Ale pak páni, panoše, kniežata, ješto svú chudinu drau, mají-li to za hřích čili nic? Než budú říci: »Udříti schlapu sádla» — otaví ť se chlap jako sáhli aby i chudým z toho uděliti mohl a blahoslavenství dojíti B — tudy] tu N, tak U, tudy [by] K — dosáhneš U — 266 velmi dobře T — 266—267 okaž ... Než toto U — 266 toho] vyn. P, takového T — 267 [člověka] vyn. KPRNT, světského i duchovního C — «Než Ale B, Než jen N — [hledí jediné] vyn. KPRNTU — hledí] vyn. C — a nasytil se] vyn. N, sám pro sebe T — nasytil] nažičil KC, nařítil (ps. narzitil) R — 268 nic] a U, nic nedbá a P — 268—269 gani . . . svého» neb zdielnosti chu- dým, ale B — 268 ani] nadto T — 269 svého, ale U — oni] vyn. KRU, jen C — nahmatali] nashromáždili T — vedauce při tom T — voslovskau TU — 270 že] an U — jediné] již mnohým N, hned U — peklo bez ohně T — začne T — tam] po smrti U — se s ohněm dokoná T — Čehož rač nás uchovati C — věčnej, milej C, toho milej, drahej Pane T — 271 Bože NT — Jest ... hádaj?! vyn. T — tak do tebe C — hádaj] pomysl C, ha U — Nu, mnedle Nuže, opět B — 272 tance, hry, užralství a jiné T — rozpustilosti, turnaje, kolby C — Než ... říci] Ano obecně řiekají K, »Ú, prý PON, »Au, praví T, Ale dějí U — lidé] mladí KC, lidé mladí U — býti] pobyti T — Daj] Voznam C — 272—273 Daj .. . ctnostmi] Vše ť vymluví, každý hřích, a ctností jej nazůví U — 273 jeden BC, medle jediný T — nepremovali KC — nevymluvili, neobložili T — 274 «Já ... Tito) vyn. BU — o něm nevím N, nevím jednoho T — 274—276 ješto .. . drau) spíše slauží dáblu a mají ňákau vejmluvu. A páni, an poddané sužují U — 274 pýše] v pejše C, spíše R — a čertu) vyn. B, a (vyn. CR)dáblu PRC, ďáblově N — 274—276 «také . . . drau) těmi kroji, mají ť omluv dosti. Páni, ješto chudinu lúpí B — 274 také] i ti také T — 275 omluvu] výmluvu PCT — Ale co T — Ale ... panoše] Co se pak dotýče pánův, rytířův N — páni] vyn. R — panoše] vyn. T, panoši R — 276 kniežata) vyn. PRCN. rytířstvo T — svů] vyn. PRON — chudinu] poddané chudé T — drau) laupí T — jaký hřích TN — čili nic] vyn. RU, berauce dva auroky za jeden? Nemají (Nic N)! TN — 276—277 čili ... říci] Nic, než mnozí řiekají K, Nic! Ba, prý PC — 277 Než ještě R — Než ... říci] Ba, prý N, Ale dějí U — budú říci] vymlauvají ť řka T — Udřete RU — «chlapu 277 Srovnej Flajšhansova Česká přísloví s. v. chlap 2. —
365 sáhli; a když by tak bylo, dobře by bylo! Ale okaž mi toho jednoho [člověka]! Než každý hledí jediné], aby měl a nasytil se, nic v tom obecního dobrého nehledí ani chvály boží gani spasenie svého», leda oni měli a nahmatali, a povedú práci oslovú, 270 že se jim jediné zde peklo počne a tam dokoná. Uchovaj milý Buoh! Jest-li tak, hádaj?! Nu, mnedle, mají-li za hřích freje tance, rozpustilosti? Než budú říci: »Musí ť lidé veseli býti!« Daj mi jedkiný hřích, aby ho neopremovali a neobložili ctnostmi! Já ť nevím! Tito» řemeslníci, ješto pýše za čertu» slúží, «takéť 275 najdú nějakú omluvu, že ť vždy opremují. Ale pak páni, panoše, kniežata, ješto svú chudinu drau, mají-li to za hřích čili nic? Než budú říci: »Udříti schlapu sádla» — otaví ť se chlap jako sáhli aby i chudým z toho uděliti mohl a blahoslavenství dojíti B — tudy] tu N, tak U, tudy [by] K — dosáhneš U — 266 velmi dobře T — 266—267 okaž ... Než toto U — 266 toho] vyn. P, takového T — 267 [člověka] vyn. KPRNT, světského i duchovního C — «Než Ale B, Než jen N — [hledí jediné] vyn. KPRNTU — hledí] vyn. C — a nasytil se] vyn. N, sám pro sebe T — nasytil] nažičil KC, nařítil (ps. narzitil) R — 268 nic] a U, nic nedbá a P — 268—269 gani . . . svého» neb zdielnosti chu- dým, ale B — 268 ani] nadto T — 269 svého, ale U — oni] vyn. KRU, jen C — nahmatali] nashromáždili T — vedauce při tom T — voslovskau TU — 270 že] an U — jediné] již mnohým N, hned U — peklo bez ohně T — začne T — tam] po smrti U — se s ohněm dokoná T — Čehož rač nás uchovati C — věčnej, milej C, toho milej, drahej Pane T — 271 Bože NT — Jest ... hádaj?! vyn. T — tak do tebe C — hádaj] pomysl C, ha U — Nu, mnedle Nuže, opět B — 272 tance, hry, užralství a jiné T — rozpustilosti, turnaje, kolby C — Než ... říci] Ano obecně řiekají K, »Ú, prý PON, »Au, praví T, Ale dějí U — lidé] mladí KC, lidé mladí U — býti] pobyti T — Daj] Voznam C — 272—273 Daj .. . ctnostmi] Vše ť vymluví, každý hřích, a ctností jej nazůví U — 273 jeden BC, medle jediný T — nepremovali KC — nevymluvili, neobložili T — 274 «Já ... Tito) vyn. BU — o něm nevím N, nevím jednoho T — 274—276 ješto .. . drau) spíše slauží dáblu a mají ňákau vejmluvu. A páni, an poddané sužují U — 274 pýše] v pejše C, spíše R — a čertu) vyn. B, a (vyn. CR)dáblu PRC, ďáblově N — 274—276 «také . . . drau) těmi kroji, mají ť omluv dosti. Páni, ješto chudinu lúpí B — 274 také] i ti také T — 275 omluvu] výmluvu PCT — Ale co T — Ale ... panoše] Co se pak dotýče pánův, rytířův N — páni] vyn. R — panoše] vyn. T, panoši R — 276 kniežata) vyn. PRCN. rytířstvo T — svů] vyn. PRON — chudinu] poddané chudé T — drau) laupí T — jaký hřích TN — čili nic] vyn. RU, berauce dva auroky za jeden? Nemají (Nic N)! TN — 276—277 čili ... říci] Nic, než mnozí řiekají K, Nic! Ba, prý PC — 277 Než ještě R — Než ... říci] Ba, prý N, Ale dějí U — budú říci] vymlauvají ť řka T — Udřete RU — «chlapu 277 Srovnej Flajšhansova Česká přísloví s. v. chlap 2. —
Strana 366
366 klípa, najlepí, ť jest sedlák pláče!« «Hádaj, bude-li to vše v hromadu složeno? Ach, nebožátka páni, nestojte, jak hanebně 280 0 duše přijdete! Než pak, co jest bylo do toho to zjevného hříšníka? Čtvero bylo do něho: jedno «byla do něho» bázen, že stál zdaleka; druhé stud, že nesměl očí k nebi pozdvihnúti; třetí pokání, že jest mstil nad sebú, tepa prsi své; čtvrté zpověd, že se vyznal býti hříš- 285 níkem řka: »Bože, buď milostiv mně hříšnému!« Nuže, o prvním, že boje se stál zdaleka. Z té bázně poctivost vokázal, nesměl bliz přistúpiti. Jako nyněj ší křesťané, obecně cti dvorští a světští B 419 ihned k samému oltáři lezau, a bývají velicí hříšníci, cizoložníci nebo jinak, a žádné vážnosti v kostele nemají, «jako by jim 290 kuol nepohořalo. Ale že jest tento stál zdaleka. «Naučiž ty se sádla chlapa B, chlapa sedláka U — zotaví NTU — otaví ť se chlap] však ť se chlap zase zvotaví C — 278 lípa] vrba B — na jlepí lepí B, nej- lépe CNRT, vyn. P — 278—280 najlepí . .. přijdete? A sedlák, chuďátko, s pláčem robotuje. Ó nebozí páni, jak vy hanebně o duše přicházíte U — 278 ť jest] vyn. P — jest, aby T, jest, ať to N — sedlák chlap B — pláče] zaplatil T, zaplatí N — 278—280 «Hádaj ... přijdete! než já. A. běda etc. B — 278 Hádaj] Hlídej R, Pohleď C — li] vyn. R — vše zlé T — 279 na hromadu PRONT — snešeno a složeno C — Ah P —páni vyn. PRON, panská T — nestojte] vyn. T — jak vy T — hanebně] velmi mizerně a bídně C — 280 své duše CT — 281 Než pak] Nebo U — bylo dobrého T — toho BK — hříšníka, povážiti sluší T — Toto čtvero C, Čtvero dobré NT — 282 «byla do něho vyn. BTU — bylo P —- bázeň svatá N — že stál zdaleka] vyn. U — že] prý PN, nebo, praví T, neb C — stoje T — druhé bylo do něho C — 283 stud, a to se v tom ukazuje C — že] prý PN, i, praví T — do nebe C — třetí bylo do něho C — svaté pokání C, pravé pokání N — mstil sám C — 284 tepa] prý, tepa P, nebo bil R, i, praví, bil se v T, prý, bil se v N, neb bil C, nebo bil se v U — tepa prsi své) jakož die čtenie: »Bil jest prsi své« K; in marg. přípisky: [stud], [pokání], [zpověd] — se] vyn. PNTU — vyznával T — býti hříšníkem] že jest hříšný PN, býti hříšným R, hříchy své TU — 285 Nuže] Vizme T, Nu N — Nuže o prvním, že] I U — 286 Z té bázně] Bázen i U — Z té) Zde R — bázni PR, totiž z bázně T — že nesměl KCT, i nesměl U — blízko NT, blíž U — 287 Jako] Nebyl tak všetečný jako T — obecně] a obecně KP, obecně pak C, obzvláštně pak T — «ti ... světští dvořáci B — světští lidé C — 288 až k samému C — lezau, a nejvíce to plemeno ženské bez bázně N — hříšníci a (ony N) hříšnice CN, hříšníci, smilníci T — cizoložníci] vyn. C, cizoložnice N — 289 nebo] a K — 289—290 «jako . . . nepohořal vyn. B, jako by někde v nějakém lehkém místě byli C, jako by nějaké místo obecné hříšné bylo T — 289 by] v Kaž pozdější přípisek — 290 tento zjevný hříš- ník C — 290—291 Naučiž .. . modlitbě) vyn. B, Naučiti se máme
366 klípa, najlepí, ť jest sedlák pláče!« «Hádaj, bude-li to vše v hromadu složeno? Ach, nebožátka páni, nestojte, jak hanebně 280 0 duše přijdete! Než pak, co jest bylo do toho to zjevného hříšníka? Čtvero bylo do něho: jedno «byla do něho» bázen, že stál zdaleka; druhé stud, že nesměl očí k nebi pozdvihnúti; třetí pokání, že jest mstil nad sebú, tepa prsi své; čtvrté zpověd, že se vyznal býti hříš- 285 níkem řka: »Bože, buď milostiv mně hříšnému!« Nuže, o prvním, že boje se stál zdaleka. Z té bázně poctivost vokázal, nesměl bliz přistúpiti. Jako nyněj ší křesťané, obecně cti dvorští a světští B 419 ihned k samému oltáři lezau, a bývají velicí hříšníci, cizoložníci nebo jinak, a žádné vážnosti v kostele nemají, «jako by jim 290 kuol nepohořalo. Ale že jest tento stál zdaleka. «Naučiž ty se sádla chlapa B, chlapa sedláka U — zotaví NTU — otaví ť se chlap] však ť se chlap zase zvotaví C — 278 lípa] vrba B — na jlepí lepí B, nej- lépe CNRT, vyn. P — 278—280 najlepí . .. přijdete? A sedlák, chuďátko, s pláčem robotuje. Ó nebozí páni, jak vy hanebně o duše přicházíte U — 278 ť jest] vyn. P — jest, aby T, jest, ať to N — sedlák chlap B — pláče] zaplatil T, zaplatí N — 278—280 «Hádaj ... přijdete! než já. A. běda etc. B — 278 Hádaj] Hlídej R, Pohleď C — li] vyn. R — vše zlé T — 279 na hromadu PRONT — snešeno a složeno C — Ah P —páni vyn. PRON, panská T — nestojte] vyn. T — jak vy T — hanebně] velmi mizerně a bídně C — 280 své duše CT — 281 Než pak] Nebo U — bylo dobrého T — toho BK — hříšníka, povážiti sluší T — Toto čtvero C, Čtvero dobré NT — 282 «byla do něho vyn. BTU — bylo P —- bázeň svatá N — že stál zdaleka] vyn. U — že] prý PN, nebo, praví T, neb C — stoje T — druhé bylo do něho C — 283 stud, a to se v tom ukazuje C — že] prý PN, i, praví T — do nebe C — třetí bylo do něho C — svaté pokání C, pravé pokání N — mstil sám C — 284 tepa] prý, tepa P, nebo bil R, i, praví, bil se v T, prý, bil se v N, neb bil C, nebo bil se v U — tepa prsi své) jakož die čtenie: »Bil jest prsi své« K; in marg. přípisky: [stud], [pokání], [zpověd] — se] vyn. PNTU — vyznával T — býti hříšníkem] že jest hříšný PN, býti hříšným R, hříchy své TU — 285 Nuže] Vizme T, Nu N — Nuže o prvním, že] I U — 286 Z té bázně] Bázen i U — Z té) Zde R — bázni PR, totiž z bázně T — že nesměl KCT, i nesměl U — blízko NT, blíž U — 287 Jako] Nebyl tak všetečný jako T — obecně] a obecně KP, obecně pak C, obzvláštně pak T — «ti ... světští dvořáci B — světští lidé C — 288 až k samému C — lezau, a nejvíce to plemeno ženské bez bázně N — hříšníci a (ony N) hříšnice CN, hříšníci, smilníci T — cizoložníci] vyn. C, cizoložnice N — 289 nebo] a K — 289—290 «jako . . . nepohořal vyn. B, jako by někde v nějakém lehkém místě byli C, jako by nějaké místo obecné hříšné bylo T — 289 by] v Kaž pozdější přípisek — 290 tento zjevný hříš- ník C — 290—291 Naučiž .. . modlitbě) vyn. B, Naučiti se máme
Strana 367
367 na modlitbě, aby to vážil, kterak s' daleko [byl] od svého» milého Boha. «Bylo-li jest to kdy do tebe, že si padl v který hřiech smrtedlný? Dieš: »Bylo!« Daleko-li jest pak nebe od země? Nesmiernějie jsi ty dál od Boha a od milosti božie, když si v hřiech 295 smrtedlný padl, než nebe od země. A blízko-li jsi od pekla? Tak si se blízko přiblížil ku peklu, že nad samým stojíš a ničímž se od pekla nedělíš než smrtí; a jak rychle umřeš nekaje se, tak se octneš v horauciem pekle. Uchovaj milý Buoh! Ach, by ty nejednú toho» porozjímal, řka na modlitbě: »Ó, jak jsem já se daleko» zdáli»l 300 od svého milého Boha a od tovařistvie svatých anjeluov a «již přiblížil sem se k horauciemu peklu «a» k tovařiství «ška- redých dábluov, ješto, nepomůž-li mi milý Buoh a nesmiluje-li se nade mnú, «již se musím tam dostati, kdež oči mé jiného utěšení neuzří než hrozné tváři ďábelské, uši neuslyší, jedno řvání, tomuto, když se Pánu Bohu svému modlíme T — 290 Naučiž ty] Naučiti PN — ty se] se tomu C — 291 v modlitbě U — abychom to vážili T — vážil] rozvažoval N — daleko byl] sme se vzdálili T — [byl] vyn. KPRNU, zašel C — svého vyn. B — 292—298 «bylo-li ... toho když jsi v hříchy upadal, nesmírnějí dál, než jest nebe od země, a nad samým jsi peklem stál a ničímž jsi se od pekla nedělil než smrtí. Ah, by ty toho, hříšníče B, nebo, bylo-li jest to kdy do nás, že sme vpadli v hřích který smrtedlný, mnohem dálejí sme skrze něj vzdáleni byli od Boha a milosti boží, nežli jest nebe od země. A blísko-li sme byli od pekla? Tak sme se blízko přiblížili, že sme nad samým stáli a ničímž sme se od pekla nedělili, jediné samau smrtí; a jak rychle takový hříšník umře, nekaje-li se, octne se okamžení v horaucím pekle. Uchovejž toho, milej Pane Bože! Ach, kdyby nejednau toho T — 292 to kdy] vyn. K — kdy] vyn. PRNU — vpadl U — 293 Daleko-li] Ač daleko N — pak] vyn. NU — 294 Nesmiernějie jsi ty] Díš, že daleko! Ó, mnohem jsi ty byl U — božie] jeho svaté RU — 295 než nebe od země] byl N — Tak] Ú, tak PN, I, tak C — 296 se blízko . .. ku peklu] blizko od pekla RU — nad] na K — 297 než] jediné toliko (vyn. N) samau CN — jak rychle . .. tak jak by rychle umřel tak, nečině pokání U — tak] vyn. N — octneš] rychle octneš C, odectneš (!) R — 298 Čehož rač uchovati C, Uchovaj toho N — Pane Bože RNU — Ach] Ah PR, Ó N, vyn. C — by ty nejednú] kdyby ty U — 299 řka] vyn. R — modlitbě svaté C, modlitbě své T — Ó] vyn. KPTU, Ó milej Bože C jak] vyn. N — já] vyn. T — «daleko velmi B — zdálel (!) B — 300 svého] vyn. KPNTU, něho R, mého C —tovaryšstva TN — svatého N — anjelův, duchův čistých N — «již) vyn. BK — 301 se až N — k ho- rauciemu ku B — a vyn. B — tovaryšstvu TN — «škaredých» hrozných B, šeredných C — 302 mi] ť U — 303 «již se musím musím se BT — tam] tu K — mé] vyn. U — jiného] žádného T, milého C — 304 utěšení] vyn. U — tváře NTU — uši mé C — jedno] jiného, jedno NC, nic jiného, toliko T, než jediné U — řvání, naříkání C — 305 křik] jekot
367 na modlitbě, aby to vážil, kterak s' daleko [byl] od svého» milého Boha. «Bylo-li jest to kdy do tebe, že si padl v který hřiech smrtedlný? Dieš: »Bylo!« Daleko-li jest pak nebe od země? Nesmiernějie jsi ty dál od Boha a od milosti božie, když si v hřiech 295 smrtedlný padl, než nebe od země. A blízko-li jsi od pekla? Tak si se blízko přiblížil ku peklu, že nad samým stojíš a ničímž se od pekla nedělíš než smrtí; a jak rychle umřeš nekaje se, tak se octneš v horauciem pekle. Uchovaj milý Buoh! Ach, by ty nejednú toho» porozjímal, řka na modlitbě: »Ó, jak jsem já se daleko» zdáli»l 300 od svého milého Boha a od tovařistvie svatých anjeluov a «již přiblížil sem se k horauciemu peklu «a» k tovařiství «ška- redých dábluov, ješto, nepomůž-li mi milý Buoh a nesmiluje-li se nade mnú, «již se musím tam dostati, kdež oči mé jiného utěšení neuzří než hrozné tváři ďábelské, uši neuslyší, jedno řvání, tomuto, když se Pánu Bohu svému modlíme T — 290 Naučiž ty] Naučiti PN — ty se] se tomu C — 291 v modlitbě U — abychom to vážili T — vážil] rozvažoval N — daleko byl] sme se vzdálili T — [byl] vyn. KPRNU, zašel C — svého vyn. B — 292—298 «bylo-li ... toho když jsi v hříchy upadal, nesmírnějí dál, než jest nebe od země, a nad samým jsi peklem stál a ničímž jsi se od pekla nedělil než smrtí. Ah, by ty toho, hříšníče B, nebo, bylo-li jest to kdy do nás, že sme vpadli v hřích který smrtedlný, mnohem dálejí sme skrze něj vzdáleni byli od Boha a milosti boží, nežli jest nebe od země. A blísko-li sme byli od pekla? Tak sme se blízko přiblížili, že sme nad samým stáli a ničímž sme se od pekla nedělili, jediné samau smrtí; a jak rychle takový hříšník umře, nekaje-li se, octne se okamžení v horaucím pekle. Uchovejž toho, milej Pane Bože! Ach, kdyby nejednau toho T — 292 to kdy] vyn. K — kdy] vyn. PRNU — vpadl U — 293 Daleko-li] Ač daleko N — pak] vyn. NU — 294 Nesmiernějie jsi ty] Díš, že daleko! Ó, mnohem jsi ty byl U — božie] jeho svaté RU — 295 než nebe od země] byl N — Tak] Ú, tak PN, I, tak C — 296 se blízko . .. ku peklu] blizko od pekla RU — nad] na K — 297 než] jediné toliko (vyn. N) samau CN — jak rychle . .. tak jak by rychle umřel tak, nečině pokání U — tak] vyn. N — octneš] rychle octneš C, odectneš (!) R — 298 Čehož rač uchovati C, Uchovaj toho N — Pane Bože RNU — Ach] Ah PR, Ó N, vyn. C — by ty nejednú] kdyby ty U — 299 řka] vyn. R — modlitbě svaté C, modlitbě své T — Ó] vyn. KPTU, Ó milej Bože C jak] vyn. N — já] vyn. T — «daleko velmi B — zdálel (!) B — 300 svého] vyn. KPNTU, něho R, mého C —tovaryšstva TN — svatého N — anjelův, duchův čistých N — «již) vyn. BK — 301 se až N — k ho- rauciemu ku B — a vyn. B — tovaryšstvu TN — «škaredých» hrozných B, šeredných C — 302 mi] ť U — 303 «již se musím musím se BT — tam] tu K — mé] vyn. U — jiného] žádného T, milého C — 304 utěšení] vyn. U — tváře NTU — uši mé C — jedno] jiného, jedno NC, nic jiného, toliko T, než jediné U — řvání, naříkání C — 305 křik] jekot
Strana 368
368 305 pláč a křik hrozný, čich muoj naplněn bude smradu neslýchaného, dotčení mé h«a»-duov a žab a ještěrek se bude dotýkati!« Když by tak rozjímal, ač by usty mlčal, lépe by se za tě toto modlilo než ono mnohé tlamání. Druhé, že tento zjevný hříšník nesměl očí pozdvihnúti k nebi 310 studem velikým. Hlediž také míti stud, váže velebnost božskú, pak, kterak «s' ty se nestyděl toho všemohúcího Boha, jenž všeckno vidí, a ty nešlechetné věci, mrzké páchal, ješto by před člověkem toho neučinil ani před dítětem. Umějž se již aspoň zastyděti, nebo jest stud první počátek pokání svatého. Ale 315 «ješto» lidé nejednú k zpovědi jdú tu, kde by se méně styděli, takoví se varují počátku pokání pravého. Třetí, že tento zjevný hříšník mstil nad sebú, neb bil své prsi. Hlediž, aby, měl-li jsi kdy které kochání na svém těle, aby N — hrozný] hrozný a strašlivý N, a zubů škřípení: »Ach, auvech, na- stojte, běda a přeběda, že sme se kdy na svět zrodili! Zlořečenej otec a matka, kteříž sau nás zplodili!« Naposledy pak budau praviti: »Zlořečenej Bůh, kterejž nás stvořil a učinil! C — muoj] vyn. TU, můj a chřípí mé C — naplněny budau C — smradem nesnesitedlným N, smradem nikda prvé neslýchaným T — 306 do tčeením (ps. Dočztenim!) T, dotýkání U — mé] vyn. PNTU — hoduov (!) B — ještěrův nejjedovatějších TC — se bude dotýkati] vyn. U — A když K — 307 tak] to tak C, to U — tak roz- jímal] takové tvé rozjímání bylo T — ač by] a U — mlčal] nic nemluvil, avšak T — to U — 308 ono ... tlamání] jaké jiné neúžitečné, dlauhé modlení T — tlamání] mluvení RU, tlampání N — 309 že] vyn. N — ani očí C, očí svých T — k nebi vzhůru T — 310 studem velikým] pro veliký strach a stud T, studem a hanbau velikau N — také] tak K, i ty také T — 311 Pak] vyn. TN, a U — kterak s' ty» jako že s' T, jakož s' N — (s' ty) by B — toho] vyn. PNT — jenž] an U, kterýžto T — 312 všecky věci T — mrzké] vyn. NU — páchal] před ním činil U — ješto] an U — 312—313 před smrtedlným a hříšným člo- věkem T — 318 toho] vyn. C — nesměl učiniti CT — aspoň] vyn. U — 314 první] pravej C — počátek] vyn. U — svatého] svatého a pravého KP, pravého C, vyn. U — Ale] Ale mnohdykrát se to stává T — 314—815 Ale . . . lidé] an mnozí U — 315 «ješto» že BT — nejednú] jdauce T — k] bez K, ke R, k svaté T — 316 takoví všickni T — pravého, a tak o těch — jest malá naděje, aby se upřímně chtěli káti z hříchův svých T 317 mstil sám T — mstil ... neb] vyn. U — sebau, trestal tělo své neb] a to v tom, že K, prý PN, i, praví T — v své R — 318 Hlediž, T — aby] A ty U. Hlediž i ty toho T — aby i ty N — jestliže si měl T — kdy) vyn. KC — které] jaké KU — 319 bylo za to trápení] je za to trápil U — za to trápení] za to kochání na svém těle trápení, trestání T — ono] aby
368 305 pláč a křik hrozný, čich muoj naplněn bude smradu neslýchaného, dotčení mé h«a»-duov a žab a ještěrek se bude dotýkati!« Když by tak rozjímal, ač by usty mlčal, lépe by se za tě toto modlilo než ono mnohé tlamání. Druhé, že tento zjevný hříšník nesměl očí pozdvihnúti k nebi 310 studem velikým. Hlediž také míti stud, váže velebnost božskú, pak, kterak «s' ty se nestyděl toho všemohúcího Boha, jenž všeckno vidí, a ty nešlechetné věci, mrzké páchal, ješto by před člověkem toho neučinil ani před dítětem. Umějž se již aspoň zastyděti, nebo jest stud první počátek pokání svatého. Ale 315 «ješto» lidé nejednú k zpovědi jdú tu, kde by se méně styděli, takoví se varují počátku pokání pravého. Třetí, že tento zjevný hříšník mstil nad sebú, neb bil své prsi. Hlediž, aby, měl-li jsi kdy které kochání na svém těle, aby N — hrozný] hrozný a strašlivý N, a zubů škřípení: »Ach, auvech, na- stojte, běda a přeběda, že sme se kdy na svět zrodili! Zlořečenej otec a matka, kteříž sau nás zplodili!« Naposledy pak budau praviti: »Zlořečenej Bůh, kterejž nás stvořil a učinil! C — muoj] vyn. TU, můj a chřípí mé C — naplněny budau C — smradem nesnesitedlným N, smradem nikda prvé neslýchaným T — 306 do tčeením (ps. Dočztenim!) T, dotýkání U — mé] vyn. PNTU — hoduov (!) B — ještěrův nejjedovatějších TC — se bude dotýkati] vyn. U — A když K — 307 tak] to tak C, to U — tak roz- jímal] takové tvé rozjímání bylo T — ač by] a U — mlčal] nic nemluvil, avšak T — to U — 308 ono ... tlamání] jaké jiné neúžitečné, dlauhé modlení T — tlamání] mluvení RU, tlampání N — 309 že] vyn. N — ani očí C, očí svých T — k nebi vzhůru T — 310 studem velikým] pro veliký strach a stud T, studem a hanbau velikau N — také] tak K, i ty také T — 311 Pak] vyn. TN, a U — kterak s' ty» jako že s' T, jakož s' N — (s' ty) by B — toho] vyn. PNT — jenž] an U, kterýžto T — 312 všecky věci T — mrzké] vyn. NU — páchal] před ním činil U — ješto] an U — 312—313 před smrtedlným a hříšným člo- věkem T — 318 toho] vyn. C — nesměl učiniti CT — aspoň] vyn. U — 314 první] pravej C — počátek] vyn. U — svatého] svatého a pravého KP, pravého C, vyn. U — Ale] Ale mnohdykrát se to stává T — 314—815 Ale . . . lidé] an mnozí U — 315 «ješto» že BT — nejednú] jdauce T — k] bez K, ke R, k svaté T — 316 takoví všickni T — pravého, a tak o těch — jest malá naděje, aby se upřímně chtěli káti z hříchův svých T 317 mstil sám T — mstil ... neb] vyn. U — sebau, trestal tělo své neb] a to v tom, že K, prý PN, i, praví T — v své R — 318 Hlediž, T — aby] A ty U. Hlediž i ty toho T — aby i ty N — jestliže si měl T — kdy) vyn. KC — které] jaké KU — 319 bylo za to trápení] je za to trápil U — za to trápení] za to kochání na svém těle trápení, trestání T — ono] aby
Strana 369
369 zase bylo za to trápení, ono postem, ono metlami, gono» tvrdým 320 léhaním, kono žíní, jakž by Buoh dal, chceš-li se právě káti. A čtvrté, aby [tu] teprv byla zpověd pravá před knězem, ale ať tyto věci předejdú. A tak, že člověk u nemuož se styděti před B 420 Bohem jako před člověkem, i protož jest to ustaveno, aby se kněžím zpovídali. Hlediž, chceš-li se právě káti, aby šel k tomu 325 knězi, kdež by se styděl, ne tu, kdež by se nestyděl. Než pak tomuto se nauč, chceš-li se právě, «sebraně» modliti: Vezmiž najprvé hříchy své před oči, kterýmiž s' Boha hněval, dajž se jemu vinen z nich a «koře se a níže polož se za odsúzeného na kvěčné zatracení a želej jich s pravú věrú, ne 330 jako někteří řiekají, přijdúc na zpověd: »Kněže, shřešil sem a» žel mi toho s pravú věrú!« — a bude lháti. Nebo s pravú věrú želeti jest toho, čehož s' se dopustil , nenáviděti a gv mrzkosti mieti, a čeho by měl želeti, nikda se nenavracovati v to viec; a to jest želenie s pravau věrau. Ale toto, vždy zase v též hřiechy zase někdy T — posty U — ono] někdy T — metlami] modlitbami RU, vyn. T — Kono vyn. BRTU — 320 ono vyn. BU, někdy T — žíní vostrau N — by komu C, by tobě TU — milý Bůh RCTU — chceš-li se ač se chceš T — právě a spravedlivě T 321 [tu] vyn. KPRCNTU — knězem, a to ť jest hříchův všech odpověd T — 321—322 ale at ... tak, že] že tak U — 322 ať když prvé T — tak styděti PONT — 323 člověkem] knězem člověkem C, knězem U — to ustaveno] zpověd svatá ustanovena T — ustanoveno NCU — 324 kněžím] lidé, kající křesťané, kněžím ze všech svých hříchův tajných i zjevných T — Hlediž] vyn. T — li ty T — aby šel] jdi T — 325 za své hříchy styděl ne tu . . . nestyděl] vyn. U T — 326 Než ... nauč Ještě B, Tomuto se pak také naučiti máš T — tomu C — «sebraně vyn. B — 328 «koře se a níže vyn. B, koř se a niž NU — níže se před jeho velebností T — také polož T — 329 gvěčné) vyn. B — a želej] ale o milosrdenství božím nepochybuj, ale želej N — jich] svých (vyn. N) hříchův NT — věrů] v K později nešetrně změněno v láskau — ne tak T — 330 někteří . .. sem a druhý zpo- vídaje se dí B — přijdúc] vyn. P, přijda ( k knězi T) RCNT — k zpo- vědi (+ i praví T) KT — Milý kněže T — 331 a bude . .. věrů] vyn. (!) T — a bude lháti] a lže K, vyn. PN — Nebo] vyn. N — 332 toho všeho P — s' se] se jest (člověk T) RTU — dopúštěl B, dopustil, již více toho nečiniti a to C — nenáviděti] v nenávisti C — 332—335 v mrzkosti . .. obierati v to se víc nenavracovati. Ale toto, želení s pravú věrů, a v též se vždy navracovati, jenž lháti B — 332 v mrzkosti to NT — 333 dnes želeti T — zase nenavracovati RONTU — viec] vyn. RU, viec v též hříchy NC — 334 pravé želenie TCU — s pravau věrau] vyn. U — věrau] poz- ději v Kzměněno v láskau — Ale] A U — vždy] vyn. U — též] Rokycanova Postilla. 24
369 zase bylo za to trápení, ono postem, ono metlami, gono» tvrdým 320 léhaním, kono žíní, jakž by Buoh dal, chceš-li se právě káti. A čtvrté, aby [tu] teprv byla zpověd pravá před knězem, ale ať tyto věci předejdú. A tak, že člověk u nemuož se styděti před B 420 Bohem jako před člověkem, i protož jest to ustaveno, aby se kněžím zpovídali. Hlediž, chceš-li se právě káti, aby šel k tomu 325 knězi, kdež by se styděl, ne tu, kdež by se nestyděl. Než pak tomuto se nauč, chceš-li se právě, «sebraně» modliti: Vezmiž najprvé hříchy své před oči, kterýmiž s' Boha hněval, dajž se jemu vinen z nich a «koře se a níže polož se za odsúzeného na kvěčné zatracení a želej jich s pravú věrú, ne 330 jako někteří řiekají, přijdúc na zpověd: »Kněže, shřešil sem a» žel mi toho s pravú věrú!« — a bude lháti. Nebo s pravú věrú želeti jest toho, čehož s' se dopustil , nenáviděti a gv mrzkosti mieti, a čeho by měl želeti, nikda se nenavracovati v to viec; a to jest želenie s pravau věrau. Ale toto, vždy zase v též hřiechy zase někdy T — posty U — ono] někdy T — metlami] modlitbami RU, vyn. T — Kono vyn. BRTU — 320 ono vyn. BU, někdy T — žíní vostrau N — by komu C, by tobě TU — milý Bůh RCTU — chceš-li se ač se chceš T — právě a spravedlivě T 321 [tu] vyn. KPRCNTU — knězem, a to ť jest hříchův všech odpověd T — 321—322 ale at ... tak, že] že tak U — 322 ať když prvé T — tak styděti PONT — 323 člověkem] knězem člověkem C, knězem U — to ustaveno] zpověd svatá ustanovena T — ustanoveno NCU — 324 kněžím] lidé, kající křesťané, kněžím ze všech svých hříchův tajných i zjevných T — Hlediž] vyn. T — li ty T — aby šel] jdi T — 325 za své hříchy styděl ne tu . . . nestyděl] vyn. U T — 326 Než ... nauč Ještě B, Tomuto se pak také naučiti máš T — tomu C — «sebraně vyn. B — 328 «koře se a níže vyn. B, koř se a niž NU — níže se před jeho velebností T — také polož T — 329 gvěčné) vyn. B — a želej] ale o milosrdenství božím nepochybuj, ale želej N — jich] svých (vyn. N) hříchův NT — věrů] v K později nešetrně změněno v láskau — ne tak T — 330 někteří . .. sem a druhý zpo- vídaje se dí B — přijdúc] vyn. P, přijda ( k knězi T) RCNT — k zpo- vědi (+ i praví T) KT — Milý kněže T — 331 a bude . .. věrů] vyn. (!) T — a bude lháti] a lže K, vyn. PN — Nebo] vyn. N — 332 toho všeho P — s' se] se jest (člověk T) RTU — dopúštěl B, dopustil, již více toho nečiniti a to C — nenáviděti] v nenávisti C — 332—335 v mrzkosti . .. obierati v to se víc nenavracovati. Ale toto, želení s pravú věrů, a v též se vždy navracovati, jenž lháti B — 332 v mrzkosti to NT — 333 dnes želeti T — zase nenavracovati RONTU — viec] vyn. RU, viec v též hříchy NC — 334 pravé želenie TCU — s pravau věrau] vyn. U — věrau] poz- ději v Kzměněno v láskau — Ale] A U — vždy] vyn. U — též] Rokycanova Postilla. 24
Strana 370
370 335 - jediné se lži obierati a z Boha posměch míti! A tak teprv druhé, aby prosil za odpuštěnie hřiechuov řka: »Bože, buď milostiv mně hřiešnému!«, a třetie, děkovati z dobrodínie. Tak se naučte, tak modliti! Než pak, jakož stu ve čtení svatém jest zmínka o cizo- 340 ložstvu. Ten hřích tak jest se nyní náramně rozmohl, že tomu konce není, ješto se mnohé poctivé osoby zdají mužského i žen- ského pohlaví a mní, že na ně toho [lidé] nevědí. O tom hříchu mluví svatý Rehoř (Conciliorum), že kacíři mají první místo v pekle v mukách a cizoložníci ihned druhé. Nebo z toho velmi 345 mnoho jiných hříchuov pochodí. To bývá, že nejedna, s jiným obývajíc, bude mieti plod, ješto potom s pravými dědici bude díl míti. A to světí váží za těžký hřích, kdyžto zle pošlé pravé dědice oblúpí z dědictví. A muž nejednú bude mnieti, že ty U — hřiechy jako pes k vejvratu N, hřiechy se navracovati nic jiného není jiného (!) T — 335 jediné ... obierati) a lže U — jediné] vyn. TO — lží se N — lží obierati navracovati, není nic jiného, jediné se se lží obírati C — obierati se obírají (!) T — z Pána Boha svého T — jakési posměchy N — míti] má U — 335—338 A tak ... modlitil vyn. B — 335—336 A tak . .. řka] Ale rci U — 336 druhé] potom T, vyn. C — prosil Boha C — 337 třetie] potom C, naposledy T, páté U — z] za TU — dobrodínie Pánu Bohu svému T, dobrodíní milému Bohu C — nauč PNT — 338 tak] vyn. CU — modliti, na dobré míře tvá věc postavena bude T, modliti milému Bohu K — 339 Než ... svatém] A tu dí čtení svaté, že U — §tup vyn. B, tuto N — jest zmínka] děje se zmínka T — 340 nyní, tímto časem T — rozmohl v tomto lidu N — tomu] mu žádného T — 341 ješto] že PN — 341—342 ješto . . . pohlaví] Nebo mnohé z ženského pohlaví, ba i z muž- ského osoby zdají se býti poctivé T — 341 osoby] vyn. U — budau zdáti C — mužského i ženského] ženské i mužské R, ba i městské (!) U — 342 mnějí U, domnívají se NT — [lidé] vyn. PRONU, žádný T — neví T — tom] kterémžto T — 343 Rehoř v knihách KPR — Conciliorum] Sněmovních N, Conciliorum řka T, vyn. U — 344 pekle v] pekelních T — v mukách vyn. U — ihned] vyn. U — druhé po nich T« z toho velmi mnoho] s těch dvau hříchův veliké množství T — velmi] hříchů U — 345 pochodí] pochází RTU, se prejští N — Toto (+ také NT) KPNT, Nebo to C — To bývá, že nejedna] A mnohá U — 346 obývajíc ... mieti majíci B — obý- vajíc neřádně T — bude s ním T — «ješto» kterýž B, a pancharti U — potom dorosta N — 347 budau U — to] tu věc N — váží] velmi těžce (vyn. R) váží RC, vážíce N, počítají U — těžký veliký KU, velmi těžký PNT, těžkej a hroznej C — zle pošlé] z zlého lože dítě U; v B ps. zlee poſíle — pošlé] a neřádně splozené T — 348 nejednú] mnoh«krát (0 vyn.!) K — mnieti] míti R, se domnívati TON — žej vyn. PNU — 349 by
370 335 - jediné se lži obierati a z Boha posměch míti! A tak teprv druhé, aby prosil za odpuštěnie hřiechuov řka: »Bože, buď milostiv mně hřiešnému!«, a třetie, děkovati z dobrodínie. Tak se naučte, tak modliti! Než pak, jakož stu ve čtení svatém jest zmínka o cizo- 340 ložstvu. Ten hřích tak jest se nyní náramně rozmohl, že tomu konce není, ješto se mnohé poctivé osoby zdají mužského i žen- ského pohlaví a mní, že na ně toho [lidé] nevědí. O tom hříchu mluví svatý Rehoř (Conciliorum), že kacíři mají první místo v pekle v mukách a cizoložníci ihned druhé. Nebo z toho velmi 345 mnoho jiných hříchuov pochodí. To bývá, že nejedna, s jiným obývajíc, bude mieti plod, ješto potom s pravými dědici bude díl míti. A to světí váží za těžký hřích, kdyžto zle pošlé pravé dědice oblúpí z dědictví. A muž nejednú bude mnieti, že ty U — hřiechy jako pes k vejvratu N, hřiechy se navracovati nic jiného není jiného (!) T — 335 jediné ... obierati) a lže U — jediné] vyn. TO — lží se N — lží obierati navracovati, není nic jiného, jediné se se lží obírati C — obierati se obírají (!) T — z Pána Boha svého T — jakési posměchy N — míti] má U — 335—338 A tak ... modlitil vyn. B — 335—336 A tak . .. řka] Ale rci U — 336 druhé] potom T, vyn. C — prosil Boha C — 337 třetie] potom C, naposledy T, páté U — z] za TU — dobrodínie Pánu Bohu svému T, dobrodíní milému Bohu C — nauč PNT — 338 tak] vyn. CU — modliti, na dobré míře tvá věc postavena bude T, modliti milému Bohu K — 339 Než ... svatém] A tu dí čtení svaté, že U — §tup vyn. B, tuto N — jest zmínka] děje se zmínka T — 340 nyní, tímto časem T — rozmohl v tomto lidu N — tomu] mu žádného T — 341 ješto] že PN — 341—342 ješto . . . pohlaví] Nebo mnohé z ženského pohlaví, ba i z muž- ského osoby zdají se býti poctivé T — 341 osoby] vyn. U — budau zdáti C — mužského i ženského] ženské i mužské R, ba i městské (!) U — 342 mnějí U, domnívají se NT — [lidé] vyn. PRONU, žádný T — neví T — tom] kterémžto T — 343 Rehoř v knihách KPR — Conciliorum] Sněmovních N, Conciliorum řka T, vyn. U — 344 pekle v] pekelních T — v mukách vyn. U — ihned] vyn. U — druhé po nich T« z toho velmi mnoho] s těch dvau hříchův veliké množství T — velmi] hříchů U — 345 pochodí] pochází RTU, se prejští N — Toto (+ také NT) KPNT, Nebo to C — To bývá, že nejedna] A mnohá U — 346 obývajíc ... mieti majíci B — obý- vajíc neřádně T — bude s ním T — «ješto» kterýž B, a pancharti U — potom dorosta N — 347 budau U — to] tu věc N — váží] velmi těžce (vyn. R) váží RC, vážíce N, počítají U — těžký veliký KU, velmi těžký PNT, těžkej a hroznej C — zle pošlé] z zlého lože dítě U; v B ps. zlee poſíle — pošlé] a neřádně splozené T — 348 nejednú] mnoh«krát (0 vyn.!) K — mnieti] míti R, se domnívati TON — žej vyn. PNU — 349 by
Strana 371
371 by bylo jeho, ana bude míti nejednú Janka, Filipa, Vondřejka, 350 a my kněží vše pokřtíme; ana ť muži nepovic, by ť řekla: »Milý muži, toto ť tvé nenic!« Ano, slibuj! Než spieše ť bude řéci: »Ba, hle, milý pane, jak ť jest Filípek k tobě podobný, jako ť by z uoka vystúpil!« — dana» nejednú sama nebude věděti, čí jest již, tak musím říci. A to nejednú vaše húževnost činí, muží, ješto ženám 355 húževnost činíte a] ničímž nedáte vládnúti; a ona, chtiec pěkně choditi, i chce tudy dobyti. A obloží ť to pěkně, neměj péče! Bude ť jí muž tázati: »Kdež s' tu sukni vzala neb blány?« A ona: »Na- přadla jsem šlojíř a prodala sem za padesát grošů i a teta mi B 421 bylo] je K — 349—354 ana bude . . . musím říci] vyn. P — 349 ana bude Vondřejka] a vono nebude RU — 349—352 ana bude ... Filípek] a . . . ona ť je s jiným jako tista uhoní, a my kněží vše pokřtíme! Nepoví ť ona o tom nic muži, aby řekla: »Můj milý manželi, to ť dítě tvé není!«, než řekne ť ona radějí: »Můj milý pane, kterak ť jest Janek T — 349 míti, tak jakž oni říkají C — nejednú] vyn. KCN — Filípka aneb KON Ondřejka KC, Vondřejíčka N — 350 my pak RC — kněží, lakomci N okřtíme U, pokřtíme, když jen nám zaplatí N — ana ť] ona RCNU 350—351 «nepovie ... Ba dí B — 350 by ť] aby mu U — Milý] Nu, milý N, vyn. RU — 351 muži, však C — to ON — není!«, řekla (!) C — Ano] Ba N — Než] Ale U — spieše ť] vyn. RNU — bude řéci] vyn. RN, dí U — Ba vyn. RU — 352 hle] vyn. RU — pane] muži U — jak tak N Filípek] Janek KON, vyn. RU — jako] jisto ty jako K, jistě jako RU, jistě co TN, ješto Tvá Milost jako C — 353 vystúpil] vypadlo RU — gana) a B, an T, ano U, ana ť sama, bídnice C — jest] Vlacha-li čili Němce N — 353—354 již . .. říci] vyn. U — 354 musí R — říci] pravdu vám (vyn. T) oznámiti (pověděti T) NT, říci, abych z mlčení hrozně trestán nebyl C — 354—355 A to .. . nedáte) A co to mnohdykráte působí? Jediné vaše veliká hauževnost, ješto, muží, nedáte jim ničímž T — 354 nejednú vyn. P — 354—355 vaše .. . nedáte] činí se hauževností muže, a an (! mnohý nedá ženě ničímž U — 354 hauževná skaupost C — učiní PN muží] vyn. C — ženám] jim KPC - 355 [húževnost činíte a] vyn. KPRON — vlásti K — chtiec] chce-li U — 356 choditi a s jinými se srovnati T choditi [, aby se mohla jiným tudy líbiti] K — chce] chtěje sobě T — tudy toho tudy U — dojíti a dobyti U, dobyti, musí díl těla svého prodati T — 356—357 A obloží ... tázati] A potom to pěkně muži vymluví — ne- starej se — že té chytrosti sám dábel se zasměje! Když jí muž optá T — 356 obloží ť] obložiti R, omluví N — neměj péče] vyn. CU — 356—359 Bude .. . strýna] vyn. P — 356—357 Bude ť . .. tázati] Ó, zvíš, nebudeš-li činiti pokání! Muž se jí optá: »Ženo C, Když se jí muž optá U — Bude f...A ona] »Prý, klok ten kde s' vzala neb blány neb pás stříbrný?« »Au, prý N — 357 neb blány] vyn. U — ty blány T, blány a klok ten kdež vzala C — A ona] I odpoví ť pěkně T, Prej C — ona dí U. — Napředla sem, milý muži T — 358 šlojíř] plátna U — a prodala sem] vyn. C, a prodala sem 24*
371 by bylo jeho, ana bude míti nejednú Janka, Filipa, Vondřejka, 350 a my kněží vše pokřtíme; ana ť muži nepovic, by ť řekla: »Milý muži, toto ť tvé nenic!« Ano, slibuj! Než spieše ť bude řéci: »Ba, hle, milý pane, jak ť jest Filípek k tobě podobný, jako ť by z uoka vystúpil!« — dana» nejednú sama nebude věděti, čí jest již, tak musím říci. A to nejednú vaše húževnost činí, muží, ješto ženám 355 húževnost činíte a] ničímž nedáte vládnúti; a ona, chtiec pěkně choditi, i chce tudy dobyti. A obloží ť to pěkně, neměj péče! Bude ť jí muž tázati: »Kdež s' tu sukni vzala neb blány?« A ona: »Na- přadla jsem šlojíř a prodala sem za padesát grošů i a teta mi B 421 bylo] je K — 349—354 ana bude . . . musím říci] vyn. P — 349 ana bude Vondřejka] a vono nebude RU — 349—352 ana bude ... Filípek] a . . . ona ť je s jiným jako tista uhoní, a my kněží vše pokřtíme! Nepoví ť ona o tom nic muži, aby řekla: »Můj milý manželi, to ť dítě tvé není!«, než řekne ť ona radějí: »Můj milý pane, kterak ť jest Janek T — 349 míti, tak jakž oni říkají C — nejednú] vyn. KCN — Filípka aneb KON Ondřejka KC, Vondřejíčka N — 350 my pak RC — kněží, lakomci N okřtíme U, pokřtíme, když jen nám zaplatí N — ana ť] ona RCNU 350—351 «nepovie ... Ba dí B — 350 by ť] aby mu U — Milý] Nu, milý N, vyn. RU — 351 muži, však C — to ON — není!«, řekla (!) C — Ano] Ba N — Než] Ale U — spieše ť] vyn. RNU — bude řéci] vyn. RN, dí U — Ba vyn. RU — 352 hle] vyn. RU — pane] muži U — jak tak N Filípek] Janek KON, vyn. RU — jako] jisto ty jako K, jistě jako RU, jistě co TN, ješto Tvá Milost jako C — 353 vystúpil] vypadlo RU — gana) a B, an T, ano U, ana ť sama, bídnice C — jest] Vlacha-li čili Němce N — 353—354 již . .. říci] vyn. U — 354 musí R — říci] pravdu vám (vyn. T) oznámiti (pověděti T) NT, říci, abych z mlčení hrozně trestán nebyl C — 354—355 A to .. . nedáte) A co to mnohdykráte působí? Jediné vaše veliká hauževnost, ješto, muží, nedáte jim ničímž T — 354 nejednú vyn. P — 354—355 vaše .. . nedáte] činí se hauževností muže, a an (! mnohý nedá ženě ničímž U — 354 hauževná skaupost C — učiní PN muží] vyn. C — ženám] jim KPC - 355 [húževnost činíte a] vyn. KPRON — vlásti K — chtiec] chce-li U — 356 choditi a s jinými se srovnati T choditi [, aby se mohla jiným tudy líbiti] K — chce] chtěje sobě T — tudy toho tudy U — dojíti a dobyti U, dobyti, musí díl těla svého prodati T — 356—357 A obloží ... tázati] A potom to pěkně muži vymluví — ne- starej se — že té chytrosti sám dábel se zasměje! Když jí muž optá T — 356 obloží ť] obložiti R, omluví N — neměj péče] vyn. CU — 356—359 Bude .. . strýna] vyn. P — 356—357 Bude ť . .. tázati] Ó, zvíš, nebudeš-li činiti pokání! Muž se jí optá: »Ženo C, Když se jí muž optá U — Bude f...A ona] »Prý, klok ten kde s' vzala neb blány neb pás stříbrný?« »Au, prý N — 357 neb blány] vyn. U — ty blány T, blány a klok ten kdež vzala C — A ona] I odpoví ť pěkně T, Prej C — ona dí U. — Napředla sem, milý muži T — 358 šlojíř] plátna U — a prodala sem] vyn. C, a prodala sem 24*
Strana 372
372 přidala, veď, a strýna«. Tak jste pohříchu všeckno dobři. Jediné, 360 milý Bože, smiluj se nad námi a daj nám se napraviti na pravé pokánie! Amen. jej KT — tetka C — 359 vostatek přidala C — veď] vyn. K, ved-li C — veď, a] nebo T, vyn. U — strejna. Ba, by pravdu chtěla oznámiti, jináč by se našlo! N, strejna též U — všeckno] vše KP, všichni RONTU — 359—361 «Jediné . . . Amen vyn. B — 359 Jediné ty C — 360 Bože, pomoz a U — námi] námi a víc nic R, vámi i nad námi T — 361 pokánic, náš milý, drahý (vyn. U) Pane Bože, a po této časné smrti rač nás přijíti (příti R) k sobě do nebeské (věčné U) radosti RU, pokánie! Račiž nám k tomu dopomoci, drahej Panc Ježíši! N, pokánie! Račiž nám toho do- pomoci, náš milý, drahý Pane Ježíši Kriste, abychom se mohli zde svých hříchův káti a na ně hořce plakati, zde čest a chválu tobě vzdávati u mi- — losti a potom v nebeském království na včky! T
372 přidala, veď, a strýna«. Tak jste pohříchu všeckno dobři. Jediné, 360 milý Bože, smiluj se nad námi a daj nám se napraviti na pravé pokánie! Amen. jej KT — tetka C — 359 vostatek přidala C — veď] vyn. K, ved-li C — veď, a] nebo T, vyn. U — strejna. Ba, by pravdu chtěla oznámiti, jináč by se našlo! N, strejna též U — všeckno] vše KP, všichni RONTU — 359—361 «Jediné . . . Amen vyn. B — 359 Jediné ty C — 360 Bože, pomoz a U — námi] námi a víc nic R, vámi i nad námi T — 361 pokánic, náš milý, drahý (vyn. U) Pane Bože, a po této časné smrti rač nás přijíti (příti R) k sobě do nebeské (věčné U) radosti RU, pokánie! Račiž nám k tomu dopomoci, drahej Panc Ježíši! N, pokánie! Račiž nám toho do- pomoci, náš milý, drahý Pane Ježíši Kriste, abychom se mohli zde svých hříchův káti a na ně hořce plakati, zde čest a chválu tobě vzdávati u mi- — losti a potom v nebeském království na včky! T
Strana 373
Neděle dvanáctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Korintským «II. kapitole třetí. Bratří! Daufání takové máme skrze Krista k Bohu, ne jako bychom dostatečni byli nětco 5pomysliti od sebe jakožto z sebe, ale dosta- tečnost naše z Boha jest. Kterýž i hodné nás učinil služebníky nového zákona, ne literú, ale duchem; nebo litera zabíjí, ale duch obži- vuje. A poněvadž posluhování smrti literami lopopsané «na kameniz bylo jest v slávě, takže nemohli synové izrahelští patřiti v tvář Moj- žíšovu pro slávu obličeje jeho, kteráž se vy- pražďňuje, mnohem více posluhování ducha bude v slávě. Neb poněvadž posluhovánie za- 15tracení v slávě jest, mnohem víc posluhování spravedlnosti jesti ť v slávě. Neb není osla- veno, co se jest zastkvělo maličko pro převý- 2—19 Epištola ... v slávě] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KN — Korintóm KPNTU, Římanům (!) C — XII. v II. KC, vyn. BU . v vyn. BON — kapitole] vyn. N, rozdílu U — třetí vyn. C — 3 Daufání ... máme] Důvěrnost pak takovau U — 4 ne tak NI jako] vyn. PNU — abychom PU, bychom my C — co NT — 5 pomysliti sami PON — od sebe] jakožto sami z sebe U — jakožto sami U — 5—19 ale dostatečnost ... trvá, jesti ť] Konec: v spravedlivosti a U — 6 Jenž CNT — 7 zákona] svědectví N — 8 ale duch] duch pak P — 9 A] Nebo K — posluhování] služba KNT — literami] písmem PC — 10 popsaná KNT, napsané PC — «na kameni vyn. B, na ckách kamenných C — byla KNT — 11 na tvář K — 12 slávu] jasnost PC — jeho] vyn. NT — se vypražďňuje] jest zkažena PC — 13 mnohem] čím pak (vyn. P) PC, mnohem pak K — mnohem více] kterakž tehdy NT — posluhování] služba KNT — 14 bude] nebude více T, ne více bude N — poněvadž ač NT — posluhovánie] služba KNT — zatracení] pomsty PC — 15 víc] viece hojná KPCNT — posluhování] služba KPCNT — 16 jesti ť] bude KPC — 16—19 Neb není ... jesti ť v slávě vyn. BK — 16 není] nebylo C, aniž jest TN — oslaveno] slavné to C — 17 se] vyn. C — zastkvělo] slavného C — maličko] bylo C, v této straně NT — 18 pominulo] bývá vyprážďněno NT 3 nn. 2. Kor. 3, 4. 11.
Neděle dvanáctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Korintským «II. kapitole třetí. Bratří! Daufání takové máme skrze Krista k Bohu, ne jako bychom dostatečni byli nětco 5pomysliti od sebe jakožto z sebe, ale dosta- tečnost naše z Boha jest. Kterýž i hodné nás učinil služebníky nového zákona, ne literú, ale duchem; nebo litera zabíjí, ale duch obži- vuje. A poněvadž posluhování smrti literami lopopsané «na kameniz bylo jest v slávě, takže nemohli synové izrahelští patřiti v tvář Moj- žíšovu pro slávu obličeje jeho, kteráž se vy- pražďňuje, mnohem více posluhování ducha bude v slávě. Neb poněvadž posluhovánie za- 15tracení v slávě jest, mnohem víc posluhování spravedlnosti jesti ť v slávě. Neb není osla- veno, co se jest zastkvělo maličko pro převý- 2—19 Epištola ... v slávě] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KN — Korintóm KPNTU, Římanům (!) C — XII. v II. KC, vyn. BU . v vyn. BON — kapitole] vyn. N, rozdílu U — třetí vyn. C — 3 Daufání ... máme] Důvěrnost pak takovau U — 4 ne tak NI jako] vyn. PNU — abychom PU, bychom my C — co NT — 5 pomysliti sami PON — od sebe] jakožto sami z sebe U — jakožto sami U — 5—19 ale dostatečnost ... trvá, jesti ť] Konec: v spravedlivosti a U — 6 Jenž CNT — 7 zákona] svědectví N — 8 ale duch] duch pak P — 9 A] Nebo K — posluhování] služba KNT — literami] písmem PC — 10 popsaná KNT, napsané PC — «na kameni vyn. B, na ckách kamenných C — byla KNT — 11 na tvář K — 12 slávu] jasnost PC — jeho] vyn. NT — se vypražďňuje] jest zkažena PC — 13 mnohem] čím pak (vyn. P) PC, mnohem pak K — mnohem více] kterakž tehdy NT — posluhování] služba KNT — 14 bude] nebude více T, ne více bude N — poněvadž ač NT — posluhovánie] služba KNT — zatracení] pomsty PC — 15 víc] viece hojná KPCNT — posluhování] služba KPCNT — 16 jesti ť] bude KPC — 16—19 Neb není ... jesti ť v slávě vyn. BK — 16 není] nebylo C, aniž jest TN — oslaveno] slavné to C — 17 se] vyn. C — zastkvělo] slavného C — maličko] bylo C, v této straně NT — 18 pominulo] bývá vyprážďněno NT 3 nn. 2. Kor. 3, 4. 11.
Strana 374
374 šenau slávu. Neb, poněvadž to, co pominulo, jest vslávě, mnohemvíce, cotrvá, jestiťvslávě. Čtení svatého Marka v sedmé kapitole. Za onoho času vyšed Ježíš z končin tyr- ských, a přišel přes Sidonk moři Galilejskému, kteréž jest mezi desíti městy. I přivedli jsú mu hluchého a němého a prosiliho, aby na něho 25ruce vložil. A dosáhl ho z zástupu saukromie, pustil prsty své v uši jeho a vyplinuv dotekl se jazyku jeho. A vzhléd do nebe, zastonal a řekl jemu: »Effetal«, to jest: »Otevřete se!« A ihned otevříny jsú uši jeho a rozvázán jest 3osvazek jazyku jeho, a mluvil jest právě. I při- kázal jim, aby žádnému nepravili; a čím více přikazoval, tím oni více uhlásali jsú řkúce a B 422 více se divili: »Dobře všecky věci učinil, hlu- chým, aby slyšeli, a němým, aby mluvili.« 20 — 19 jest v slávě] slavné bylo C, jest skrze slávu NT — více to NT - trvá] zůstává NT — v slávě] slavné C, v slávě. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N.— 20 Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Marek v VII. N. Čtení svaté, napsal svatý Marek v VII. rozdílu U — 21 Za onoho času] V ten čas KCNT, vyn. PRU — vyšel CU — tyr- ských a sidonských PCU — 22 a přišel] šel PN — 22—34 přišel ... mlu- vili] etc. Vajklad R — 22 přes Sidon] vyn. PU — přes] skrze K — 23 jenž CNT — kteréž jest] prostředkem PU — mezi ... městy] mezi krajinami (končinami K) deseti měst KPNT, mezi končinami dekapolskejmi C, končin desíti měst U — přivedli jsú] přivedau U — 24 němého] zajíkavého U — prosí U — 25 ruku KPCNTU — dosáhl ho] dosáhši ho C, vyvedši jej P, pojav jej ven NT, když ho chopil U — ven z zástupův P — saukromie] vyn. NT — 26 pustil] vložil P, vpustil jest NTU — 26—34 a vyplinuv ... mluvili] Konec: i němé mluviti. Vejklad XLVII. U — 26 plinuv PNT, plinul C — 27 vzhléd] popatřiv K, vzezřev PNT — k nebi P, v nebe NT — zastonal] zdechl (+ jest T) KPCNT — 28 řekl] vece K, řka T — jemu] vyn. N — to jest] jenž se vykládá P. - Otevři NCT — 31 jim] vyn. KC — a čím] ale (a CT) čímž jim KPCT — 32 tím oni] vyn. P, tím NT — hlásali jsú řkúce a] rozhlašovali (ohlašovali P, oznamovali C) a tiem KPC, pravili sau NT — 33 proto více NT — divili řkúce KPCNT — 34 aby slyšeli] kázal (dal P, rozkázal T) slyšeti KPCT, učinil, aby slyšeli N aby mluvili] mluviti KC, mluviti. Vejklad (+ na to svaté čtení T) PT, mluvili. Vejklad N — 21 nn. Marek 7, 31.37.
374 šenau slávu. Neb, poněvadž to, co pominulo, jest vslávě, mnohemvíce, cotrvá, jestiťvslávě. Čtení svatého Marka v sedmé kapitole. Za onoho času vyšed Ježíš z končin tyr- ských, a přišel přes Sidonk moři Galilejskému, kteréž jest mezi desíti městy. I přivedli jsú mu hluchého a němého a prosiliho, aby na něho 25ruce vložil. A dosáhl ho z zástupu saukromie, pustil prsty své v uši jeho a vyplinuv dotekl se jazyku jeho. A vzhléd do nebe, zastonal a řekl jemu: »Effetal«, to jest: »Otevřete se!« A ihned otevříny jsú uši jeho a rozvázán jest 3osvazek jazyku jeho, a mluvil jest právě. I při- kázal jim, aby žádnému nepravili; a čím více přikazoval, tím oni více uhlásali jsú řkúce a B 422 více se divili: »Dobře všecky věci učinil, hlu- chým, aby slyšeli, a němým, aby mluvili.« 20 — 19 jest v slávě] slavné bylo C, jest skrze slávu NT — více to NT - trvá] zůstává NT — v slávě] slavné C, v slávě. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N.— 20 Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Marek v VII. N. Čtení svaté, napsal svatý Marek v VII. rozdílu U — 21 Za onoho času] V ten čas KCNT, vyn. PRU — vyšel CU — tyr- ských a sidonských PCU — 22 a přišel] šel PN — 22—34 přišel ... mlu- vili] etc. Vajklad R — 22 přes Sidon] vyn. PU — přes] skrze K — 23 jenž CNT — kteréž jest] prostředkem PU — mezi ... městy] mezi krajinami (končinami K) deseti měst KPNT, mezi končinami dekapolskejmi C, končin desíti měst U — přivedli jsú] přivedau U — 24 němého] zajíkavého U — prosí U — 25 ruku KPCNTU — dosáhl ho] dosáhši ho C, vyvedši jej P, pojav jej ven NT, když ho chopil U — ven z zástupův P — saukromie] vyn. NT — 26 pustil] vložil P, vpustil jest NTU — 26—34 a vyplinuv ... mluvili] Konec: i němé mluviti. Vejklad XLVII. U — 26 plinuv PNT, plinul C — 27 vzhléd] popatřiv K, vzezřev PNT — k nebi P, v nebe NT — zastonal] zdechl (+ jest T) KPCNT — 28 řekl] vece K, řka T — jemu] vyn. N — to jest] jenž se vykládá P. - Otevři NCT — 31 jim] vyn. KC — a čím] ale (a CT) čímž jim KPCT — 32 tím oni] vyn. P, tím NT — hlásali jsú řkúce a] rozhlašovali (ohlašovali P, oznamovali C) a tiem KPC, pravili sau NT — 33 proto více NT — divili řkúce KPCNT — 34 aby slyšeli] kázal (dal P, rozkázal T) slyšeti KPCT, učinil, aby slyšeli N aby mluvili] mluviti KC, mluviti. Vejklad (+ na to svaté čtení T) PT, mluvili. Vejklad N — 21 nn. Marek 7, 31.37.
Strana 375
375 Měli jsme dnes týden čtení svaté o člověku zjevném [a taj- ném] hříšníku. A dnes [pak] máme o hluchém a němém, a oba jest drahý Pán «spravedliva učinil a oběma jest hříchy [jima] odpustil. Nebo, kohož koli kdy drahý Pán uzdravil na těle, vždyckny jest najprv uzdravil na duši a hříchy mu odpustil. 40 Ta dva člověky znamenala jsta dvoje lidi. Onen» zjevný hříšník znamená vá ty lidi, kteřížto, padavše v hříchy, i poznají se v nich a jich se kají «kořiece se a nižiece, jako tento zjevný hříšník «kořil se stoje zdaleka; druhé, že se stydic, jako se on styděl, že nesměl [ani] oči k nebi pozdvihnúti; třetic, že 45 sami nad sebú mstie, postie se, modlé se, trápie svá těla, přimrštie sobě metlami, a to činie z dobré vuole). A nad takovými se milý Buoh rád smiluje a dá jim království nebeské. Tento pak dnešní hluchý a němý znamenává ty lidi, kteréž milý Buoh táhne» k sobě skrze rozličné zámutky, nemoci a puotky, nesnáze do- 35 35 člověku] jednom člověku, totiž o C — [a tajném] vyn. KPRONTU — 36 [pak] vyn. KPRONTU — oba dva T — 37 drahý Pán] Pán Ježíš PNT — «spravedliva zdráva B, spravedlivy RN — spravedliva učinil spravedlivé a zdravé podlé duše i těla (!) C — učiniti ráčil N — a oběma jest vyn. B — 38 [jima] vyn. KPRONTU — 38—39 Nebo .. . odpustil] vyn. K — 38 koli] jest NU — drahý Pán] Pán Ježíš PRONT, milý Pán U — uzdravil na těle] na těle uzdravil a hříchy odpustil N, na těle uzdra- viti ráčil a hříchy odpustiti T — 39 najprv] jej prvé PRONT, jej nejprvé U — od hříchu uzdravil C — a] vyn. T — mu] vyn. PRU — odpustiv T, odpustivši N — 40 Ta] Ty RU, Tito T — znamenala jsta] znamenáta K, znamenávají PC, znamenává ty R, znamenají U, vyznamenávají TN — dvojí lid T — Konen) vyn. BT — 41 znamená BCT — poznávají TC — 42 jich] vyn. PONU, z nich T — «kořiece se a nížiece) a za ně se koří před Pánem Bohem B, koří se a níží RU — nížíce se N, nížiece před svým milým Pánem Bohem a před jeho svatau tváří T — zjevný vyn. B — 43 «kořil se kterýžto pokorně B, kořil se a nížil K — stoje] vyn. RU — 43—44 druhé . . . styděl, že vyn. B — 43 stydie] styděl. Tak má člověk kající učiniti T — se] vyn. PRCNTU — 44 onen U — styděl] učinil PRONT, činil U — že prý: »A PN, i praví čtení, že T — nesmějí (!) C — [ani] vyn. KPRCNU — 44—46 «třetie ... vuole) a takoví také hledí nad sebú mstíti, co sú milého Boha hněvali, buďto posty, žíněmi, metlami B — 44 že se C — 45 sám T — postíce T — modlíce T — těla žíní, tvrdým líháním T — přimrštie sobě metlami] vyn. T — 46 sobě mnohdykráte N — to vše T — takovými] těmi KP — 47 smiluje míle KR, smiluje a nebude ť nad nimi věčně mstíti C, smilovává T — a] ale C — dává N — 48 znamená TU — kteréž] kteřížto, padavše v hříchy, potom je C — Kmilý ... táhne miluje Pán Buoh a táhne je B — 49 mnohé a rozličné C — zármutky, trápení, pokušení C — nesnáze dopúštěje? nesnázky dopauští B — dopauštějíce je T — 50 jedno vyn. BU, proto
375 Měli jsme dnes týden čtení svaté o člověku zjevném [a taj- ném] hříšníku. A dnes [pak] máme o hluchém a němém, a oba jest drahý Pán «spravedliva učinil a oběma jest hříchy [jima] odpustil. Nebo, kohož koli kdy drahý Pán uzdravil na těle, vždyckny jest najprv uzdravil na duši a hříchy mu odpustil. 40 Ta dva člověky znamenala jsta dvoje lidi. Onen» zjevný hříšník znamená vá ty lidi, kteřížto, padavše v hříchy, i poznají se v nich a jich se kají «kořiece se a nižiece, jako tento zjevný hříšník «kořil se stoje zdaleka; druhé, že se stydic, jako se on styděl, že nesměl [ani] oči k nebi pozdvihnúti; třetic, že 45 sami nad sebú mstie, postie se, modlé se, trápie svá těla, přimrštie sobě metlami, a to činie z dobré vuole). A nad takovými se milý Buoh rád smiluje a dá jim království nebeské. Tento pak dnešní hluchý a němý znamenává ty lidi, kteréž milý Buoh táhne» k sobě skrze rozličné zámutky, nemoci a puotky, nesnáze do- 35 35 člověku] jednom člověku, totiž o C — [a tajném] vyn. KPRONTU — 36 [pak] vyn. KPRONTU — oba dva T — 37 drahý Pán] Pán Ježíš PNT — «spravedliva zdráva B, spravedlivy RN — spravedliva učinil spravedlivé a zdravé podlé duše i těla (!) C — učiniti ráčil N — a oběma jest vyn. B — 38 [jima] vyn. KPRONTU — 38—39 Nebo .. . odpustil] vyn. K — 38 koli] jest NU — drahý Pán] Pán Ježíš PRONT, milý Pán U — uzdravil na těle] na těle uzdravil a hříchy odpustil N, na těle uzdra- viti ráčil a hříchy odpustiti T — 39 najprv] jej prvé PRONT, jej nejprvé U — od hříchu uzdravil C — a] vyn. T — mu] vyn. PRU — odpustiv T, odpustivši N — 40 Ta] Ty RU, Tito T — znamenala jsta] znamenáta K, znamenávají PC, znamenává ty R, znamenají U, vyznamenávají TN — dvojí lid T — Konen) vyn. BT — 41 znamená BCT — poznávají TC — 42 jich] vyn. PONU, z nich T — «kořiece se a nížiece) a za ně se koří před Pánem Bohem B, koří se a níží RU — nížíce se N, nížiece před svým milým Pánem Bohem a před jeho svatau tváří T — zjevný vyn. B — 43 «kořil se kterýžto pokorně B, kořil se a nížil K — stoje] vyn. RU — 43—44 druhé . . . styděl, že vyn. B — 43 stydie] styděl. Tak má člověk kající učiniti T — se] vyn. PRCNTU — 44 onen U — styděl] učinil PRONT, činil U — že prý: »A PN, i praví čtení, že T — nesmějí (!) C — [ani] vyn. KPRCNU — 44—46 «třetie ... vuole) a takoví také hledí nad sebú mstíti, co sú milého Boha hněvali, buďto posty, žíněmi, metlami B — 44 že se C — 45 sám T — postíce T — modlíce T — těla žíní, tvrdým líháním T — přimrštie sobě metlami] vyn. T — 46 sobě mnohdykráte N — to vše T — takovými] těmi KP — 47 smiluje míle KR, smiluje a nebude ť nad nimi věčně mstíti C, smilovává T — a] ale C — dává N — 48 znamená TU — kteréž] kteřížto, padavše v hříchy, potom je C — Kmilý ... táhne miluje Pán Buoh a táhne je B — 49 mnohé a rozličné C — zármutky, trápení, pokušení C — nesnáze dopúštěje? nesnázky dopauští B — dopauštějíce je T — 50 jedno vyn. BU, proto
Strana 376
376 50 púštěje na ně. A to činí milý Pán Buoh jedno», aby jich [tím] zkusil, druhé, že je v tom zalibuje milý Buch a tak táhne je — k sobě; jakož jsú tohoto přivedli k Ježíšovi, tak «ty věci puotky, nesnáze, nemoci, zámutkové — táhnú a vedú» k Je- žíšovi. A když to člověk [řádně a] míle trpí «a přijímá a se v tom 55 má řádně k milému Bohu, milý «Bůh» jej [skrze to] uzdraví a hříchy mu odpustí za dá nebeské královstvie). Ale tento lid, ješto, když na ň co Pán Buoh dopustí, nemá se řádně a trpělivě — ono k hadačóm běží, ono k žehnání, kono» k lekování —, tu ť jest jisté peklo, těch ť milý Buoh neuzdraví, neb ti nejsú k Ježí- 60šovi vedeni jako tento dnešní hluchý a němý. I dí toto dnešnie svaté čtení: »I přivedli jsú jemu hlu- chého a němého«. Nuže, mi lí křesťané, nahlédněmž my k sobě, jest-li co v nás té němoty? Jedno že jsme oněměli, neděkujsíce) milému Bohu z jeho dobrodíní, nebo máme ducha němého; neb, 65 kdež jest Duch svatý, v kterém člověku, ten ť není němý. Nebo ty to tři věci jsů zvláštní Duchu svatému: jedno modliti B 423 jedno T — [tím] vyn. KPRCNTU — 51 skusil, budau-li v tom snesitedlní a trpěliví T — 51—52 druhé . . . k sobě a že sobě v tom zaslibuje (!), aby tím své trápil a tudy je k sobě táhl B — 51 je] je sobě TC — v tom) vyn. U — milý] milý, drahý RC, vyn. U — tak] tudy T — 52 přivedli přivedl (!) R, přitáhli nebo přivedli N — 52—53 «ty věci ... zámutkové) taková dopuštění B — 52 věci] vyn. U — 53 nemoci] vyn. U — zámutkové mnozí U — vedú pudí nás B — 54 [řádně a] vyn. KPRCNTU — trpí, snáší N — 54—55 ga přijímá ... Bohu vyn. B — 55 má] vážně má a K — Bohu, tehdy T — «Bůh Ježíš B — jej] vyn. RU — [skrze to] vyn. KPRONTU — 56 a hříchy mu odpustí] vyn. PRU — ga dá .. . královstvie) vyn. B — konečně dá T — tento nešťastný T — lid] vyn. C — 57 ješto] vyn. KU — Pán] milý K — nemá se v tom C — řádně] vyn. U, řádně, snesitedlně T — a] vyn. U — 58 ono] ano R, ale T, než U — k hadačům, k žehnačům U — ono] ano R, vyn. TU — k žehnání] k žehnáním T, vyn. U — Kono vyn. BKCTU, ano R — lekováním T — 58—59 tu t ... peklo] za tím ť kráčí jisté zatracení T — 59 těch] tako- vých TU — milej, drahej C — milý Buoh] Pán Ježíš, milosrdný Spasitel T — neuzdraví na duši U — Ježíšovi] němu T — 60 vedeni] přivedeni a k jeho svaté milosti aniž se dají vésti T — dnešní vyn. B, dnešní chudý a U — 61 I dí toto] Protož dí takto C — dnešnie) vyn. B — 62 my sami NT — k sobě] v sebe T — 63 němoty] nemoci (!) RU — neděkujem B — 64 milému] vyn. CU — z jeho] za jeho svatá TN — nebo máme ... němého] vyn. TN — 66 ty BU — zvláště zvláštnie K, vzláštní zvláštně
376 50 púštěje na ně. A to činí milý Pán Buoh jedno», aby jich [tím] zkusil, druhé, že je v tom zalibuje milý Buch a tak táhne je — k sobě; jakož jsú tohoto přivedli k Ježíšovi, tak «ty věci puotky, nesnáze, nemoci, zámutkové — táhnú a vedú» k Je- žíšovi. A když to člověk [řádně a] míle trpí «a přijímá a se v tom 55 má řádně k milému Bohu, milý «Bůh» jej [skrze to] uzdraví a hříchy mu odpustí za dá nebeské královstvie). Ale tento lid, ješto, když na ň co Pán Buoh dopustí, nemá se řádně a trpělivě — ono k hadačóm běží, ono k žehnání, kono» k lekování —, tu ť jest jisté peklo, těch ť milý Buoh neuzdraví, neb ti nejsú k Ježí- 60šovi vedeni jako tento dnešní hluchý a němý. I dí toto dnešnie svaté čtení: »I přivedli jsú jemu hlu- chého a němého«. Nuže, mi lí křesťané, nahlédněmž my k sobě, jest-li co v nás té němoty? Jedno že jsme oněměli, neděkujsíce) milému Bohu z jeho dobrodíní, nebo máme ducha němého; neb, 65 kdež jest Duch svatý, v kterém člověku, ten ť není němý. Nebo ty to tři věci jsů zvláštní Duchu svatému: jedno modliti B 423 jedno T — [tím] vyn. KPRCNTU — 51 skusil, budau-li v tom snesitedlní a trpěliví T — 51—52 druhé . . . k sobě a že sobě v tom zaslibuje (!), aby tím své trápil a tudy je k sobě táhl B — 51 je] je sobě TC — v tom) vyn. U — milý] milý, drahý RC, vyn. U — tak] tudy T — 52 přivedli přivedl (!) R, přitáhli nebo přivedli N — 52—53 «ty věci ... zámutkové) taková dopuštění B — 52 věci] vyn. U — 53 nemoci] vyn. U — zámutkové mnozí U — vedú pudí nás B — 54 [řádně a] vyn. KPRCNTU — trpí, snáší N — 54—55 ga přijímá ... Bohu vyn. B — 55 má] vážně má a K — Bohu, tehdy T — «Bůh Ježíš B — jej] vyn. RU — [skrze to] vyn. KPRONTU — 56 a hříchy mu odpustí] vyn. PRU — ga dá .. . královstvie) vyn. B — konečně dá T — tento nešťastný T — lid] vyn. C — 57 ješto] vyn. KU — Pán] milý K — nemá se v tom C — řádně] vyn. U, řádně, snesitedlně T — a] vyn. U — 58 ono] ano R, ale T, než U — k hadačům, k žehnačům U — ono] ano R, vyn. TU — k žehnání] k žehnáním T, vyn. U — Kono vyn. BKCTU, ano R — lekováním T — 58—59 tu t ... peklo] za tím ť kráčí jisté zatracení T — 59 těch] tako- vých TU — milej, drahej C — milý Buoh] Pán Ježíš, milosrdný Spasitel T — neuzdraví na duši U — Ježíšovi] němu T — 60 vedeni] přivedeni a k jeho svaté milosti aniž se dají vésti T — dnešní vyn. B, dnešní chudý a U — 61 I dí toto] Protož dí takto C — dnešnie) vyn. B — 62 my sami NT — k sobě] v sebe T — 63 němoty] nemoci (!) RU — neděkujem B — 64 milému] vyn. CU — z jeho] za jeho svatá TN — nebo máme ... němého] vyn. TN — 66 ty BU — zvláště zvláštnie K, vzláštní zvláštně
Strana 377
377 se, druhé kdieky vzdávati milému Bohu ze všech jeho dobro- díní», a třetí v Pánu Bohu kradovati se. Ale toho do nás nem, neb jsme němi: neradi se modlíme, abychom se s milým Bohem 70 poobírali vážně. Než teď co sobě vezmem? Abychom v počet «pá- teře řiekali, každý den dvanáct neb což [sobě] uložíme, ano by bylo lépe «jediný páteř» s pamětí, kvážně zřékati nežli padesát- krát dvanáct leda bylo. Neb jest Buoh přikázal: »Když se modlíte, nechtějtež mnoho mluviti!« Ale my blentujem mnohokrát, a sami 75 nevíme co, ka» srdce kdes, ješto» více hřešíme, než sobě za- sluhujeme. Mnedle, mnoho-li Spak děkujeme milému Bohu z jeho dobrodíní, «z jeho narozenie, z jeho umučenie? jakož já neumiem toho vymluviti, z čeho bychom měli Bohu děkovati, ale aspoň zvláště z znamenitějších jeho dobrodíní: že jest se pro 80 nás narodil, pro nás umřel, umučeno, když jsme byli v hříších C — Kmodliti se modlení B — 67 dieky . .. dobrodíní děkování B — ze všech] z C, ze všeho U — jeho] vyn. U, jeho [svatých] K — 68 Pánu] milém KPCNTU — radovati se radování B, radovati se ze všech jeho dobrodíní K — do nás] při nás U — do nás není] nic se při nás ne- nachází T — 70—71 než teď . . . uložíme] ale mnozí počet páteřů vyříkajíc mní, že jest na tom dost U — 70 v obyčej vezmeme T — v počet] na počet TC, v počtu N — 70—71 «páteře . . . každý páteřuov vyříkali, za B, otčenáš na každý T — 71 což ... uložíme] víc říkali bez přítomné mysli T — [sobě] vyn. KPRN — 72 «jediný páteř? jeden B, jediná modlitba P, jediný páteř, to jest modlitbu Páně T, jedinau modlitbu Páně C — «vážně a s vážností B, vyn. PNTU — zřékati] řéci K, říkati RTU, vyn. P — padesátkrát dvanáct] by padesát vyříkal U — 73 anebo dva- náctekrát T — bez paměti, leda bylo N — milý Bůh (Pán U) RU — při- kázal řka KU, přikázati ráčil T — Když se, praví T — 74 mluviti [daremních řečí] K — blentujíce T — mnohokrát] a mnohokrát K, množstvíkrát C, častokráte T, mnoho, a mnohokrát (mnohdykrát N) PN, mnoho U — a sami] sami KPONT — 75 co] co říkáme T — «a ješto B, nebo T — kdes, ješto» přítomného není, ješto tím takovým modlením T — «ješto bude, a tím B, jinde, ješto (a U) RU — více] vyn. R — zhřešíme U — zaslúžíme KRU, zasluhujeme těmi a takovejmi modlitbami C — 76 Mnedle pak K — «pak děkujeme poděkujem B — pak] vyn. KU — milému] Pánu N — 77 z jeho] za jeho mnohá (vyn. N) TN — 77—80 z jeho ... umučen nevýmluvného, že se jest ráčil pro nás naroditi, pro nás umučen býti B — 77 jakož ale U — já] vyn. N, já pak K — já neumiem] žádnej neumí ani nemůže C — 78 toho mluvením U — z čeho ... děkovati] vyn. PNT — 79 aspoň] asa poň P, vyn. U — z znamenitějších] z obzvláštních a znamenitějších N, za znamenitější T — svatých dobrodíní N — 80 na- rodil, že T — umučen vyn. N — 81 moh U — «s právem vyn. BU, 73 Mat. 6, 7 —
377 se, druhé kdieky vzdávati milému Bohu ze všech jeho dobro- díní», a třetí v Pánu Bohu kradovati se. Ale toho do nás nem, neb jsme němi: neradi se modlíme, abychom se s milým Bohem 70 poobírali vážně. Než teď co sobě vezmem? Abychom v počet «pá- teře řiekali, každý den dvanáct neb což [sobě] uložíme, ano by bylo lépe «jediný páteř» s pamětí, kvážně zřékati nežli padesát- krát dvanáct leda bylo. Neb jest Buoh přikázal: »Když se modlíte, nechtějtež mnoho mluviti!« Ale my blentujem mnohokrát, a sami 75 nevíme co, ka» srdce kdes, ješto» více hřešíme, než sobě za- sluhujeme. Mnedle, mnoho-li Spak děkujeme milému Bohu z jeho dobrodíní, «z jeho narozenie, z jeho umučenie? jakož já neumiem toho vymluviti, z čeho bychom měli Bohu děkovati, ale aspoň zvláště z znamenitějších jeho dobrodíní: že jest se pro 80 nás narodil, pro nás umřel, umučeno, když jsme byli v hříších C — Kmodliti se modlení B — 67 dieky . .. dobrodíní děkování B — ze všech] z C, ze všeho U — jeho] vyn. U, jeho [svatých] K — 68 Pánu] milém KPCNTU — radovati se radování B, radovati se ze všech jeho dobrodíní K — do nás] při nás U — do nás není] nic se při nás ne- nachází T — 70—71 než teď . . . uložíme] ale mnozí počet páteřů vyříkajíc mní, že jest na tom dost U — 70 v obyčej vezmeme T — v počet] na počet TC, v počtu N — 70—71 «páteře . . . každý páteřuov vyříkali, za B, otčenáš na každý T — 71 což ... uložíme] víc říkali bez přítomné mysli T — [sobě] vyn. KPRN — 72 «jediný páteř? jeden B, jediná modlitba P, jediný páteř, to jest modlitbu Páně T, jedinau modlitbu Páně C — «vážně a s vážností B, vyn. PNTU — zřékati] řéci K, říkati RTU, vyn. P — padesátkrát dvanáct] by padesát vyříkal U — 73 anebo dva- náctekrát T — bez paměti, leda bylo N — milý Bůh (Pán U) RU — při- kázal řka KU, přikázati ráčil T — Když se, praví T — 74 mluviti [daremních řečí] K — blentujíce T — mnohokrát] a mnohokrát K, množstvíkrát C, častokráte T, mnoho, a mnohokrát (mnohdykrát N) PN, mnoho U — a sami] sami KPONT — 75 co] co říkáme T — «a ješto B, nebo T — kdes, ješto» přítomného není, ješto tím takovým modlením T — «ješto bude, a tím B, jinde, ješto (a U) RU — více] vyn. R — zhřešíme U — zaslúžíme KRU, zasluhujeme těmi a takovejmi modlitbami C — 76 Mnedle pak K — «pak děkujeme poděkujem B — pak] vyn. KU — milému] Pánu N — 77 z jeho] za jeho mnohá (vyn. N) TN — 77—80 z jeho ... umučen nevýmluvného, že se jest ráčil pro nás naroditi, pro nás umučen býti B — 77 jakož ale U — já] vyn. N, já pak K — já neumiem] žádnej neumí ani nemůže C — 78 toho mluvením U — z čeho ... děkovati] vyn. PNT — 79 aspoň] asa poň P, vyn. U — z znamenitějších] z obzvláštních a znamenitějších N, za znamenitější T — svatých dobrodíní N — 80 na- rodil, že T — umučen vyn. N — 81 moh U — «s právem vyn. BU, 73 Mat. 6, 7 —
Strana 378
378 smrtedlných, moha nás s právem do pekla poslati, neposlal, an na to nám zde svého těla nechal, abychom jeho umučení pamatovali a děkovali. Ale my ještě, když ke mši jdeme, ještě nějaké pověry z toho vezmeme, teď že sme u mše byli, že 85 se nám nic zlého ten den nestane; ale abychom tím jeho umučení a «tak dobrodíní pamatovali? Nic! «Proč? Proto, neb jsme němi. Třetí, umíme-li» se poradovati v milém Pánu Bohu řkúc: »Milý Panc Bože, poněvadž jsi [ty] tak mnoho psoty a bídy pro nás podstúpil, aby nás vykúpil, bóhdá nás také od sebe ne- 90 odlúčíš)«. Ale my pohřiechu, nebožátka němí, toho neumíme, neb máme jazyk svázaný. Ale dí mudřec: »V rukau jazyka smrt i život«. Nebo z obojího budem trestáni, i kpro mlčenie i pro mluvenie)).«Pro mlčení, že mnohokrát mlčíme, majíce mluviti, nebo všickni údové jsú nám na to u dáni, abychom B 424 95 jimi Pána Boha chválili a sobě zasluhovali. Jakož dí svatý Pavel: »Milá bratří! Vydávajte audy vaše k spravedlnosti a sva- spravedlivě CNT — neposlal] i neráčil toho učiniti T — 82 an] a U — na to] pro to T — své tělo U — těla [a krve] K, těla svatého a krve své (vyn. C) drahé (předra«hé? C, «hé) vyn.!) TC — zanechal T — 83 hodně pa- matovali C — za ně jemu děkovali T — ještě] vyn. T — k svaté mši T — ještě] vyn. PCNT — 84 nějaké] jakési T — vezmeme] sobě béřeme T — teď] a U — (sme u mše byli, že vyn. B — 85 nám] nám teď R, vyn. U — den] tejden U — abychom] máme U — svaté umučení C — 86 a ... ... dobrodíní] vyn. T — «tak) vyn. BPCU — pamatovati U, pama- tovali a s toho dobrodíní děkovali T — Nic ... neb] Nic toho neumíme, protože T, Ale my U — Nic toho při nás není C — «Proč? Proto vyn. B — 87 němi a neumíme mluviti T — umíme-li umínili BK, uměli R, aby uměli U — v svém milém RNU — 88 Ó milý (+ jediný T) PNTU — Bože náš T — [ty] vyn. KPRONTU — mnohé T — «psoty a vyn. B— 89 nás hříšné T — podstaupiti ráčil T — aby ... neodlúčíš věříme ť, že nás nezatratíš B — bóhdá] vyn. P, ú, my věříme a silně daufáme, že C, víme, že RU, bóhdá věříme tvé milosti N — sebo] své milosti, věříme, na věky T — 90 «pohřiechu vyn. B — němá T — toho] vyn. R, toho nic T — neumieme vážiti K — 91 neb máme vyn. B — svázaný k dob- rému U — Ale] A K, vyn. T — Dí zajistě T — maudřec P — V rukau jazyka] že jest v jazyku U — ruce PNT — 92 jest smrt C — budeme a musíme bejti T — 92—93 «pro mlčenie . . . mluvenie z mluvení i z mlčení BU — 93 «pro z B — «že mnohokrát nebo mnohdykrát B — že] nebo T, vyn. P — 94 nebo všickni] Všickni zajisté N — na to] vyn. K — 95 jim (!) B, nimi NTU — sobě] sobě nebe N, sobě nimi věčného dobrého — T — zasluhovali spasení a věčného života C — Jakož] A U — praví T 91 Přísl. 18, 27 — 96 Podle Řím. 6, 13 —
378 smrtedlných, moha nás s právem do pekla poslati, neposlal, an na to nám zde svého těla nechal, abychom jeho umučení pamatovali a děkovali. Ale my ještě, když ke mši jdeme, ještě nějaké pověry z toho vezmeme, teď že sme u mše byli, že 85 se nám nic zlého ten den nestane; ale abychom tím jeho umučení a «tak dobrodíní pamatovali? Nic! «Proč? Proto, neb jsme němi. Třetí, umíme-li» se poradovati v milém Pánu Bohu řkúc: »Milý Panc Bože, poněvadž jsi [ty] tak mnoho psoty a bídy pro nás podstúpil, aby nás vykúpil, bóhdá nás také od sebe ne- 90 odlúčíš)«. Ale my pohřiechu, nebožátka němí, toho neumíme, neb máme jazyk svázaný. Ale dí mudřec: »V rukau jazyka smrt i život«. Nebo z obojího budem trestáni, i kpro mlčenie i pro mluvenie)).«Pro mlčení, že mnohokrát mlčíme, majíce mluviti, nebo všickni údové jsú nám na to u dáni, abychom B 424 95 jimi Pána Boha chválili a sobě zasluhovali. Jakož dí svatý Pavel: »Milá bratří! Vydávajte audy vaše k spravedlnosti a sva- spravedlivě CNT — neposlal] i neráčil toho učiniti T — 82 an] a U — na to] pro to T — své tělo U — těla [a krve] K, těla svatého a krve své (vyn. C) drahé (předra«hé? C, «hé) vyn.!) TC — zanechal T — 83 hodně pa- matovali C — za ně jemu děkovali T — ještě] vyn. T — k svaté mši T — ještě] vyn. PCNT — 84 nějaké] jakési T — vezmeme] sobě béřeme T — teď] a U — (sme u mše byli, že vyn. B — 85 nám] nám teď R, vyn. U — den] tejden U — abychom] máme U — svaté umučení C — 86 a ... ... dobrodíní] vyn. T — «tak) vyn. BPCU — pamatovati U, pama- tovali a s toho dobrodíní děkovali T — Nic ... neb] Nic toho neumíme, protože T, Ale my U — Nic toho při nás není C — «Proč? Proto vyn. B — 87 němi a neumíme mluviti T — umíme-li umínili BK, uměli R, aby uměli U — v svém milém RNU — 88 Ó milý (+ jediný T) PNTU — Bože náš T — [ty] vyn. KPRONTU — mnohé T — «psoty a vyn. B— 89 nás hříšné T — podstaupiti ráčil T — aby ... neodlúčíš věříme ť, že nás nezatratíš B — bóhdá] vyn. P, ú, my věříme a silně daufáme, že C, víme, že RU, bóhdá věříme tvé milosti N — sebo] své milosti, věříme, na věky T — 90 «pohřiechu vyn. B — němá T — toho] vyn. R, toho nic T — neumieme vážiti K — 91 neb máme vyn. B — svázaný k dob- rému U — Ale] A K, vyn. T — Dí zajistě T — maudřec P — V rukau jazyka] že jest v jazyku U — ruce PNT — 92 jest smrt C — budeme a musíme bejti T — 92—93 «pro mlčenie . . . mluvenie z mluvení i z mlčení BU — 93 «pro z B — «že mnohokrát nebo mnohdykrát B — že] nebo T, vyn. P — 94 nebo všickni] Všickni zajisté N — na to] vyn. K — 95 jim (!) B, nimi NTU — sobě] sobě nebe N, sobě nimi věčného dobrého — T — zasluhovali spasení a věčného života C — Jakož] A U — praví T 91 Přísl. 18, 27 — 96 Podle Řím. 6, 13 —
Strana 379
379 tosti«. Nebo «kteréž koli audy máme a nenapravíme jich k chvále boží, aby Boha chválili, pro všecky budem trpěti. Ale díš-li: »Kterak to muož býti? však oči úst nemají ani uší, kterak [já] pak 100 mám jimi Boha chváliti)?« Takto: když ty odtrhneš oči, aby nehleděl marně, smilně, neřádně, tu, kdež nemáš hleděti; uši též, aby neposlúchal Kmarných a oplzlých řečí smilných) - již ty tím Boha chválíš; «též ruce, též všichni audové). A pro mluvení také budem trestáni. Nebo všickni téměř hříchové v mluvení 105 záleží. Má-li kto cizoložiti, všecko [téměř] jazykem zjedná; má-li kto frejovati, kopiti se, ožrati, svaditi) se — vše jazykem Kmusí zjednati; ba, má-li ť kto co vylhati na kom, vše ť jazykem Svylže), vypřísahá, vyvěruje; má-li ť v trhu oklamati, pře- sáhnúti — vše jazykem): »Na mú vieru, sama ť tak mám, 110 jinému bych nedala!« — bude lháti, Kano tak nenie! Nuže pak o druhém nahlédněme k sobě! Jest-li v nás co té 96 Milí RCNTU — Vydajte KPRU — své U — k] vyn. K, v službu T — k svatosti a k vosvícení C — 97—98 «kteréž ... boží kterýchž koli úduov nezpravujem B — 97 nenapravujeme R, nespravujeme U — 98 aby nimi U — budem] budeme trestáni a K, musíme T, budeme a musíme N — AII A KU — díš-li] snad díš T — 99 [já] vyn. KPRCTNU — pak] vyn. KRU — 100 «chváliti vyn. (!) B — Takto] Au, takto C, I, takto, poslyš a oznámím ť T — ty chceš RU — odtrhneš] odvrátíš T — aby jimi (nimi TN) PTN — 101 nehleděly RCU — neřádně, nestydatě N — tu] a zvláště tu T — ušima T — též] vyn. U — 102 neposlauchaly RCU — Kmarných . . . smilných zlých věcí B — řečí] věcí KRC — smilných] silných (!) k smilství R, smilných, zatrhavých T — ty tím] těmi audy věz, že Pána T — 103 «též ... audové vyn. B, tak i ruce, nohy i všecky audy T — A pro mluvení] Z promluvení TU — 104 všickni ... hříchové] všechno U — v mluvení člověka T — 105 nebo, má-li C — smilniti, cizo- ložiti T — všecko] to C — [téměř] vyn. KPRONTU — musí jednati T — 106 Kopiti se vyn. BP — ožrati] vyn. U — «svaditi" se, vaditi B — svaditi se, jako pes skausati T — to vše T — jazyk T — 107 «musí zjed- nati puosobí B, musí jednati P, musí zjednáno býti R, působí a jedná T, jedná U — ba] vyn. PNU, a T — vše ť] vyn. T — 108 «vylže provede, vymluví B, to vylže T — přisahá U — věruje U — 108—109 «má ... jazykem též v trhu oklamá B — 108 má-li ť kdo P — oklamati bližního svého C — přesáhnúti] ošiditi U, přesáhnúti svého bližního T — 109 to vše K — vše jazykem toho bez jazyku a řeči učiniti nemůže, než bude ť rozličně lháti T — «sama .. . mám mám ť sám za to B — tak za to KC — mám nemám KT — 110 bych tak C, bych za to T — bude lháti] a lže PRNU, a všecko lže T — ano ... nenie" vyn. BU, ano tak ne- bude, co mluví T — 111 Nuže ... v nás] Již k druhému přistupme a sami v sebe na- hlídněme, taky-li jest v nás nebo při nás T — Nuže pak] A U — v nás
379 tosti«. Nebo «kteréž koli audy máme a nenapravíme jich k chvále boží, aby Boha chválili, pro všecky budem trpěti. Ale díš-li: »Kterak to muož býti? však oči úst nemají ani uší, kterak [já] pak 100 mám jimi Boha chváliti)?« Takto: když ty odtrhneš oči, aby nehleděl marně, smilně, neřádně, tu, kdež nemáš hleděti; uši též, aby neposlúchal Kmarných a oplzlých řečí smilných) - již ty tím Boha chválíš; «též ruce, též všichni audové). A pro mluvení také budem trestáni. Nebo všickni téměř hříchové v mluvení 105 záleží. Má-li kto cizoložiti, všecko [téměř] jazykem zjedná; má-li kto frejovati, kopiti se, ožrati, svaditi) se — vše jazykem Kmusí zjednati; ba, má-li ť kto co vylhati na kom, vše ť jazykem Svylže), vypřísahá, vyvěruje; má-li ť v trhu oklamati, pře- sáhnúti — vše jazykem): »Na mú vieru, sama ť tak mám, 110 jinému bych nedala!« — bude lháti, Kano tak nenie! Nuže pak o druhém nahlédněme k sobě! Jest-li v nás co té 96 Milí RCNTU — Vydajte KPRU — své U — k] vyn. K, v službu T — k svatosti a k vosvícení C — 97—98 «kteréž ... boží kterýchž koli úduov nezpravujem B — 97 nenapravujeme R, nespravujeme U — 98 aby nimi U — budem] budeme trestáni a K, musíme T, budeme a musíme N — AII A KU — díš-li] snad díš T — 99 [já] vyn. KPRCTNU — pak] vyn. KRU — 100 «chváliti vyn. (!) B — Takto] Au, takto C, I, takto, poslyš a oznámím ť T — ty chceš RU — odtrhneš] odvrátíš T — aby jimi (nimi TN) PTN — 101 nehleděly RCU — neřádně, nestydatě N — tu] a zvláště tu T — ušima T — též] vyn. U — 102 neposlauchaly RCU — Kmarných . . . smilných zlých věcí B — řečí] věcí KRC — smilných] silných (!) k smilství R, smilných, zatrhavých T — ty tím] těmi audy věz, že Pána T — 103 «též ... audové vyn. B, tak i ruce, nohy i všecky audy T — A pro mluvení] Z promluvení TU — 104 všickni ... hříchové] všechno U — v mluvení člověka T — 105 nebo, má-li C — smilniti, cizo- ložiti T — všecko] to C — [téměř] vyn. KPRONTU — musí jednati T — 106 Kopiti se vyn. BP — ožrati] vyn. U — «svaditi" se, vaditi B — svaditi se, jako pes skausati T — to vše T — jazyk T — 107 «musí zjed- nati puosobí B, musí jednati P, musí zjednáno býti R, působí a jedná T, jedná U — ba] vyn. PNU, a T — vše ť] vyn. T — 108 «vylže provede, vymluví B, to vylže T — přisahá U — věruje U — 108—109 «má ... jazykem též v trhu oklamá B — 108 má-li ť kdo P — oklamati bližního svého C — přesáhnúti] ošiditi U, přesáhnúti svého bližního T — 109 to vše K — vše jazykem toho bez jazyku a řeči učiniti nemůže, než bude ť rozličně lháti T — «sama .. . mám mám ť sám za to B — tak za to KC — mám nemám KT — 110 bych tak C, bych za to T — bude lháti] a lže PRNU, a všecko lže T — ano ... nenie" vyn. BU, ano tak ne- bude, co mluví T — 111 Nuže ... v nás] Již k druhému přistupme a sami v sebe na- hlídněme, taky-li jest v nás nebo při nás T — Nuže pak] A U — v nás
Strana 380
380 hluchoty, kteráž vede na zatracení? Mnedle, jest-li tuto kto hluchý mezi námi? Ba, není žádného)) — všickni slyšíme, veď-li? Ale jakož dí Pán Bůh: »Lid muoj v poslúchaní uší poslechl jest mne.« 115 A ono volal: »Kto má uši k slyšení, slyš!«Milý, nač jest to mluvil? Však jsú [všickni] uši měli a slyšeli«jimi)! Ale slyšeti ť jest slyšíc v skutku plniti. Nuže, mnedle, činíte-li vy tak, že, co slyšíte na kázaní dobrého, že ste ihned hotovi v skutku plniti)? Ano, slibuj!« Rovně) 120 jako by [jinému] kameni mluvil! Hluší; dábel je ohlušil čtverú hluchotú. Jednau proti řeči zákona přirozeného. Který jest to? »Co sobě nechceš, [toho] nečiň jinému!« Plníte-li vy» to, mnedle? Chtěli-li byšte, aby vás žádný neoklamal, žádný vám) křivdy při nás U — v K přípisek: [surdi] — 112 kteráž] ješto PN — 113 vámi KPNT — Ba] Snad díš, že C, An snad T, Ba, snad P, Ba, však N — žádného» vyn. B — slyšíme tělesně T — veď-li] jest tak T — li] vyn. PNU — Ale] Ano R, vyn. U — 114 jakož) co T — poslechl jest] uposlechne PNT, uposlechl RCU — 115 A ono] Ano K, A jinde T, A on U — volal řka K, volal jest na onen zástup T — Milý, nač Proč B, Medle, proč T — to] drahej Pán C — 116 mluvil milosrdný Spasitel T — [všickni] vyn. PRNTU, v K až pozdější přípisek — zdravé uši N — «jimi) vyn. B, nimi, co k nim mluvil! Nebylo jest dosti na takovém slyšení T - Ale] An N, Ale právě T — 117 slyšíc] slyšenau řeč TN, vopravdu slyšíc C. vyn. U — 118 Nu U — mnedle] medle, slyšíte-li vy a R, vyn. U — činíme-liž my KPNT — vy] vyn. RU — že] že vy R, abyšte U — slyšíme KPNT — 118—119 «na kázaní . . . plniti z zákona božího, ihned ste hotovi naplniti B, na kázaní z zákona božího, aby to v skutku plnili U — 119 že] vyn. RT — ste] vy ste C, jsme KPNT — hotovi to KT — plniti na- plniti a dokázati K, naplniti T — Ano, slibuj] Toho ť se při vás nespatřuje P, To ť by bylo dobré slyšení! Ale nevidí ť se toho při vás, ale T — rovně) vyn. BU, rovně tak T — 120 [jinému] vyn. KPRNTU, teď C — kameni] kamení aneb dříví nějakému C, kamenům T, špalkům U — Hluší] Hluší sme K, Hluší, nebo RN, Tak sau hluší, tak C, Nebo ste hluší T, Sau hluší, nebo U — je] nás KPRNU, vás T — 121 hluchotau velmi neuzdravitedlnau T — Jedno B, Jednau hluchotau C — řečem C — Který jest to?] To jest U — to] Tento P, to? Takový T, to zákon přirozenej? Au, tento C — 122 [toho] vyn. KPRU — jinému, a co chceš, aby tobě činili, i to též jiným čiň T — 122—123 Plníte ... byšte] Slýcháte-li to? Chcete vy U — 122 Plníme-liž K — (vy» vyn. BK — 123 Chtěli . .. byšte] Chtěli bychom K, Chceme U — byšte vy tomu (vyn. C) TC — nás K — neoklamal] neokla- mával R, o nic neoklamal, v trhu nepřesáhl C — žádný aby U — Kvám) vyn. B, nám K — křivdy žádné T — 124 nečinil B — Ba ... I] Vím to, 114 Podle Ž. 18, 45 — 115 Mat. 11, 15; 13, 9 a 43; Marek 4, 9 a 23; Luk. 8, 8; 14, 35 —
380 hluchoty, kteráž vede na zatracení? Mnedle, jest-li tuto kto hluchý mezi námi? Ba, není žádného)) — všickni slyšíme, veď-li? Ale jakož dí Pán Bůh: »Lid muoj v poslúchaní uší poslechl jest mne.« 115 A ono volal: »Kto má uši k slyšení, slyš!«Milý, nač jest to mluvil? Však jsú [všickni] uši měli a slyšeli«jimi)! Ale slyšeti ť jest slyšíc v skutku plniti. Nuže, mnedle, činíte-li vy tak, že, co slyšíte na kázaní dobrého, že ste ihned hotovi v skutku plniti)? Ano, slibuj!« Rovně) 120 jako by [jinému] kameni mluvil! Hluší; dábel je ohlušil čtverú hluchotú. Jednau proti řeči zákona přirozeného. Který jest to? »Co sobě nechceš, [toho] nečiň jinému!« Plníte-li vy» to, mnedle? Chtěli-li byšte, aby vás žádný neoklamal, žádný vám) křivdy při nás U — v K přípisek: [surdi] — 112 kteráž] ješto PN — 113 vámi KPNT — Ba] Snad díš, že C, An snad T, Ba, snad P, Ba, však N — žádného» vyn. B — slyšíme tělesně T — veď-li] jest tak T — li] vyn. PNU — Ale] Ano R, vyn. U — 114 jakož) co T — poslechl jest] uposlechne PNT, uposlechl RCU — 115 A ono] Ano K, A jinde T, A on U — volal řka K, volal jest na onen zástup T — Milý, nač Proč B, Medle, proč T — to] drahej Pán C — 116 mluvil milosrdný Spasitel T — [všickni] vyn. PRNTU, v K až pozdější přípisek — zdravé uši N — «jimi) vyn. B, nimi, co k nim mluvil! Nebylo jest dosti na takovém slyšení T - Ale] An N, Ale právě T — 117 slyšíc] slyšenau řeč TN, vopravdu slyšíc C. vyn. U — 118 Nu U — mnedle] medle, slyšíte-li vy a R, vyn. U — činíme-liž my KPNT — vy] vyn. RU — že] že vy R, abyšte U — slyšíme KPNT — 118—119 «na kázaní . . . plniti z zákona božího, ihned ste hotovi naplniti B, na kázaní z zákona božího, aby to v skutku plnili U — 119 že] vyn. RT — ste] vy ste C, jsme KPNT — hotovi to KT — plniti na- plniti a dokázati K, naplniti T — Ano, slibuj] Toho ť se při vás nespatřuje P, To ť by bylo dobré slyšení! Ale nevidí ť se toho při vás, ale T — rovně) vyn. BU, rovně tak T — 120 [jinému] vyn. KPRNTU, teď C — kameni] kamení aneb dříví nějakému C, kamenům T, špalkům U — Hluší] Hluší sme K, Hluší, nebo RN, Tak sau hluší, tak C, Nebo ste hluší T, Sau hluší, nebo U — je] nás KPRNU, vás T — 121 hluchotau velmi neuzdravitedlnau T — Jedno B, Jednau hluchotau C — řečem C — Který jest to?] To jest U — to] Tento P, to? Takový T, to zákon přirozenej? Au, tento C — 122 [toho] vyn. KPRU — jinému, a co chceš, aby tobě činili, i to též jiným čiň T — 122—123 Plníte ... byšte] Slýcháte-li to? Chcete vy U — 122 Plníme-liž K — (vy» vyn. BK — 123 Chtěli . .. byšte] Chtěli bychom K, Chceme U — byšte vy tomu (vyn. C) TC — nás K — neoklamal] neokla- mával R, o nic neoklamal, v trhu nepřesáhl C — žádný aby U — Kvám) vyn. B, nám K — křivdy žádné T — 124 nečinil B — Ba ... I] Vím to, 114 Podle Ž. 18, 45 — 115 Mat. 11, 15; 13, 9 a 43; Marek 4, 9 a 23; Luk. 8, 8; 14, 35 —
Strana 381
381 neu činil? Ba, řekni: »I, chtěli.« Činíte-liž sami též, že) 125 žádného neoklamáte, žádnému křivdy neučiníte, žádného ne- přesáhnete? Řci: »Kdež nemuožem, Ktu ť necháme)!« A, běda bude! Druhá hluchota jest proti zákonu psanému, kterýž jest sám milý Buoh psal prsty u svými: »Nebudeš míti bohuov jiných!« B 425 130 »Nevezmeš jména Boha svého nadarmo!« »Pomni, aby den svá- teční světil!« Plníte-li to? Však vy pověrám nevěříte, nepřisaháte, nevěrujete, nebohdákáte, neděli tak, jakž má býti, světíte, abyšte ten den ke cti boží ztrávili, veď-li, že nejdete v neděli do krčem? Řci: »Víc se zpíme v neděli než jindy.« A, věz [dokonce], že by že byšte N. Já vím, že byšte T — řekni] rci RCU, vyn. KP — I ... též. Ovšem, že ť bychom my tomu chtěli! I učiníte-liž vy zase svejm bližním tolikéž C — chtěli ... sami] chtěli bychom! Činíme-liž my zase K — liž to T — vy sami U — též od sebe T, tak U — «že vyn. B — 125 žádného o jeden halíř T — nevoklamáme K — žádnému ... nepřesáhnete li, křivdy neučiníte-li B, neublížíte U — žádnému] žádné T, žádnému o peníz N — neučiníme K — nepřesáhneme K, nepřesáhnete, veď-li PN — 126 Řei] Ba, rci RU, Mnohý tuto může říci T — Když U — můžem R — «tu ť necháme vyn. BU, tu ť nenecháme R — Á] vyn. R, Ach TN, Ó U — běda nám K, běda, běda T — 127 bude na věky T — 128 jest] vyn. RCNU, přihodila se tomuto lidu T — 129 milý] Pán RU, milý a drahý Pán T — napsal T — svými svatými T — První: »Ne- budeš C — jiných přede mnau TC — 130 Nebudeš bráti C — Boha svého] božího PRNU — tvého KCT — 131 Plníte ... to?] vyn. C — Plníme K — li vy RT — to? Ha! N — Však vy] Již-li K, To již-li vy C — vy snad T — pověrám nevěříte] nepřikládáte k pověrám, nevěříte jim, však vy R - nevěříte, však vy (+ snad T, + již U) NTU — 131—132 nevěříte ... abyšte] nevěříme, již-li nepřisaháme, nevěrujeme, nebohdákáme, již-li neděli světíme, jakž má svěcena býti, že K, věříte, však vy přisaháte, věrujete, bohdákáte, veď-li? Zdaliž vy neděli světíte, jakž má svěcena býti, že P — 131—134 nepřisaháte ... Řci] Den sváteční světíte-li, jakž má svěcen bejti, že ten den celej ke cti a k chvále boží obrátíte, ved-li? Nejezdíte-li již v neděli na jarmarky, na trhy, do krčem nejdete-li? Ale rci C — 132 nebohdákáte, jména božího nadarmo nebéřete? Mnohdykrát budau lháti, a Pána Boha se doloží! N — Však neděli N — neděli ... abyšte] viď-li? však (vyn. U) vy (vyn. U) neděli světíte, jakž má svěcena býti, že RU, však snad neděli svatau světíte tak, jakož má svěcena bejti, že T — tak vyn. N — má] má svěcena N — abyšte] že N — 133 ten celý PTN — ten den ... ved-li, že] vyn. RU — cti a k chvále KPNT — ztrávili] obrá- tíme K, obrátíte PNT — 133—134 veď-li . .. jindy] v neděli svatau ne- jezdíte? Ano, slibuj! Shledáte to, že ť dábel s vašimi dušemi pojede do horaucího pekla! A opět, do krčem již bez pochyby nechodíte? Roete: »Ale více se opijem a ožereme v svatau neděli než v jiný den! T3— 133 nejdete] my nejezdíme K, vy jezdíte P, vy nejezdíte RN, vy nejdete U
381 neu činil? Ba, řekni: »I, chtěli.« Činíte-liž sami též, že) 125 žádného neoklamáte, žádnému křivdy neučiníte, žádného ne- přesáhnete? Řci: »Kdež nemuožem, Ktu ť necháme)!« A, běda bude! Druhá hluchota jest proti zákonu psanému, kterýž jest sám milý Buoh psal prsty u svými: »Nebudeš míti bohuov jiných!« B 425 130 »Nevezmeš jména Boha svého nadarmo!« »Pomni, aby den svá- teční světil!« Plníte-li to? Však vy pověrám nevěříte, nepřisaháte, nevěrujete, nebohdákáte, neděli tak, jakž má býti, světíte, abyšte ten den ke cti boží ztrávili, veď-li, že nejdete v neděli do krčem? Řci: »Víc se zpíme v neděli než jindy.« A, věz [dokonce], že by že byšte N. Já vím, že byšte T — řekni] rci RCU, vyn. KP — I ... též. Ovšem, že ť bychom my tomu chtěli! I učiníte-liž vy zase svejm bližním tolikéž C — chtěli ... sami] chtěli bychom! Činíme-liž my zase K — liž to T — vy sami U — též od sebe T, tak U — «že vyn. B — 125 žádného o jeden halíř T — nevoklamáme K — žádnému ... nepřesáhnete li, křivdy neučiníte-li B, neublížíte U — žádnému] žádné T, žádnému o peníz N — neučiníme K — nepřesáhneme K, nepřesáhnete, veď-li PN — 126 Řei] Ba, rci RU, Mnohý tuto může říci T — Když U — můžem R — «tu ť necháme vyn. BU, tu ť nenecháme R — Á] vyn. R, Ach TN, Ó U — běda nám K, běda, běda T — 127 bude na věky T — 128 jest] vyn. RCNU, přihodila se tomuto lidu T — 129 milý] Pán RU, milý a drahý Pán T — napsal T — svými svatými T — První: »Ne- budeš C — jiných přede mnau TC — 130 Nebudeš bráti C — Boha svého] božího PRNU — tvého KCT — 131 Plníte ... to?] vyn. C — Plníme K — li vy RT — to? Ha! N — Však vy] Již-li K, To již-li vy C — vy snad T — pověrám nevěříte] nepřikládáte k pověrám, nevěříte jim, však vy R - nevěříte, však vy (+ snad T, + již U) NTU — 131—132 nevěříte ... abyšte] nevěříme, již-li nepřisaháme, nevěrujeme, nebohdákáme, již-li neděli světíme, jakž má svěcena býti, že K, věříte, však vy přisaháte, věrujete, bohdákáte, veď-li? Zdaliž vy neděli světíte, jakž má svěcena býti, že P — 131—134 nepřisaháte ... Řci] Den sváteční světíte-li, jakž má svěcen bejti, že ten den celej ke cti a k chvále boží obrátíte, ved-li? Nejezdíte-li již v neděli na jarmarky, na trhy, do krčem nejdete-li? Ale rci C — 132 nebohdákáte, jména božího nadarmo nebéřete? Mnohdykrát budau lháti, a Pána Boha se doloží! N — Však neděli N — neděli ... abyšte] viď-li? však (vyn. U) vy (vyn. U) neděli světíte, jakž má svěcena býti, že RU, však snad neděli svatau světíte tak, jakož má svěcena bejti, že T — tak vyn. N — má] má svěcena N — abyšte] že N — 133 ten celý PTN — ten den ... ved-li, že] vyn. RU — cti a k chvále KPNT — ztrávili] obrá- tíme K, obrátíte PNT — 133—134 veď-li . .. jindy] v neděli svatau ne- jezdíte? Ano, slibuj! Shledáte to, že ť dábel s vašimi dušemi pojede do horaucího pekla! A opět, do krčem již bez pochyby nechodíte? Roete: »Ale více se opijem a ožereme v svatau neděli než v jiný den! T3— 133 nejdete] my nejezdíme K, vy jezdíte P, vy nejezdíte RN, vy nejdete U
Strana 382
382 135 mnohem) méně [v neděli] shřešil, kdyby v neděli dělal, Knež že se v neděli opijete, rozpustilosti, žerty, tanty, smiechy, chechty vedete! Pomněte mě, a shledáte to, že ť) hodina přijde, co vy «trpěti budete pro tu boží neděli! Milý Bože, co vy mnoho slýcháte, kterak máte tu boží neděli světiti, ano kněží Kvolají, 140 úpějí! Kéž Kvy uposlechnete? Hluší jste, nemůžte slyšeti! Třetí hluchota: proti řečem prorockým. Které jsú to? »Odvrať se nemilostivý od své cesty zlé, a muž nešlechetný opusť myšlení svá zlá a obrať se ku Pánu Bohu, a smiluje ť se nad ním«. — do krčem] Ano shledáte to, že ť ďábel s vašimi dušemi pojede do horau- cího pekla! Opět, do krčem nejdete? N — krčmy U, krčem nechodíme (nechodíte R) KR, krčem jdete P — 134 Řci ... v neděli] ale spíte (!) více U — Ale viece KRN — se zpíme] spíme (!) R, se zpijeme a zžířeme N — zpíme . .. že by] vopijeme nežli v kterej jinej den!« A, jistě vězte to, že C — v neděli] vyn. KPR, v svatau neděli N — kdy jindy N — věz to každý K, vězte (+ to T) PRNTU — [dokonce] vyn. KPRNTU - 135 «mnohem vyn. B — [v neděli] vyn. KRCU, v svatau neděli NT — hřešil T — v neděli nětco B, vyn. PNT — dělal, pracoval T — 136—137 než že ... že ť nežli se opil, žerty, smíchy, tance strojil! Pomněte, co vy pro tu neděli trpěti budete, když ť B, než by se měl v ne- děli svatau opiti, rozpustilosti, žerty, tance, smíchy a chechty vésti! Och, shledáte, pomněte mne, že ť N, než by ležel a spal! Ožerau se a tancují i rozpustilosti vedau, žerty, smíchy! Ó, shledáte, pomněte na mne, že ť přijde hodina, co vy pro tu neděli svatau trpěti budete! U — 136 že] když K, vyn. C — sej vyn. R opijete] opijíce C, opie a vožéře K, spíte, zžic- řete se R, vopiješ T — tanty] tance C, vyn. T — 137 chechty] povyky T, chechty, kumšty C — vede K, vedl C, vedeš T — Pomněte mě] Ach, pomníte na mne T — Pomněte ... že ť) Ale shledáte, pomněte mne, že ť všemu C — a shledáte] vyn. R — to] vyn. RT — že ť ... přijde] Ó milý Bože U — 138 vy] lidé K, vy nebožátka NT — 138—139 «trpěti ... světiti toho slyšíte, jak má neděle svěcena býti B — 138 trpěti ... Bože, co vy vyn. U — boží] svatau N — neděli v horaucím pekle K — Ó milý T — vy mnoho slýcháte] lidé mnoho slýchají K — mnoho dobrého T — 139 kterak vy U — máte ... světiti má ta božie neděle svěcena býti K — boží] vyn. P, svatau U — světiti od rána až do večera, ničímž jiným se nezapražďňovati, kromě samým slovem božím T — volají vyn. B — 140 úpějí, prosí C — svy vyn. B, oni K — uposlechnú K, jich upo- slechnete T — Protože hluší T — jste, nemůžte] nemohú KPCN, ste, že nemůžete U 141 hluchota] hluchotau poražen jest tento lid T — to] vyn. KPN, to? I, tyto C — 142 ty nemilostivý U — opusť] vyn. P — 143 svá vyn. B — obraťte T — Bohu vašemu T, Bohu svému N, Bohu tvému C — ním] tebau NU, vámi T — 144 Nuže] vyn. T, Nu U — s milí křesťané) 141 Iz. 55, 7 —
382 135 mnohem) méně [v neděli] shřešil, kdyby v neděli dělal, Knež že se v neděli opijete, rozpustilosti, žerty, tanty, smiechy, chechty vedete! Pomněte mě, a shledáte to, že ť) hodina přijde, co vy «trpěti budete pro tu boží neděli! Milý Bože, co vy mnoho slýcháte, kterak máte tu boží neděli světiti, ano kněží Kvolají, 140 úpějí! Kéž Kvy uposlechnete? Hluší jste, nemůžte slyšeti! Třetí hluchota: proti řečem prorockým. Které jsú to? »Odvrať se nemilostivý od své cesty zlé, a muž nešlechetný opusť myšlení svá zlá a obrať se ku Pánu Bohu, a smiluje ť se nad ním«. — do krčem] Ano shledáte to, že ť ďábel s vašimi dušemi pojede do horau- cího pekla! Opět, do krčem nejdete? N — krčmy U, krčem nechodíme (nechodíte R) KR, krčem jdete P — 134 Řci ... v neděli] ale spíte (!) více U — Ale viece KRN — se zpíme] spíme (!) R, se zpijeme a zžířeme N — zpíme . .. že by] vopijeme nežli v kterej jinej den!« A, jistě vězte to, že C — v neděli] vyn. KPR, v svatau neděli N — kdy jindy N — věz to každý K, vězte (+ to T) PRNTU — [dokonce] vyn. KPRNTU - 135 «mnohem vyn. B — [v neděli] vyn. KRCU, v svatau neděli NT — hřešil T — v neděli nětco B, vyn. PNT — dělal, pracoval T — 136—137 než že ... že ť nežli se opil, žerty, smíchy, tance strojil! Pomněte, co vy pro tu neděli trpěti budete, když ť B, než by se měl v ne- děli svatau opiti, rozpustilosti, žerty, tance, smíchy a chechty vésti! Och, shledáte, pomněte mne, že ť N, než by ležel a spal! Ožerau se a tancují i rozpustilosti vedau, žerty, smíchy! Ó, shledáte, pomněte na mne, že ť přijde hodina, co vy pro tu neděli svatau trpěti budete! U — 136 že] když K, vyn. C — sej vyn. R opijete] opijíce C, opie a vožéře K, spíte, zžic- řete se R, vopiješ T — tanty] tance C, vyn. T — 137 chechty] povyky T, chechty, kumšty C — vede K, vedl C, vedeš T — Pomněte mě] Ach, pomníte na mne T — Pomněte ... že ť) Ale shledáte, pomněte mne, že ť všemu C — a shledáte] vyn. R — to] vyn. RT — že ť ... přijde] Ó milý Bože U — 138 vy] lidé K, vy nebožátka NT — 138—139 «trpěti ... světiti toho slyšíte, jak má neděle svěcena býti B — 138 trpěti ... Bože, co vy vyn. U — boží] svatau N — neděli v horaucím pekle K — Ó milý T — vy mnoho slýcháte] lidé mnoho slýchají K — mnoho dobrého T — 139 kterak vy U — máte ... světiti má ta božie neděle svěcena býti K — boží] vyn. P, svatau U — světiti od rána až do večera, ničímž jiným se nezapražďňovati, kromě samým slovem božím T — volají vyn. B — 140 úpějí, prosí C — svy vyn. B, oni K — uposlechnú K, jich upo- slechnete T — Protože hluší T — jste, nemůžte] nemohú KPCN, ste, že nemůžete U 141 hluchota] hluchotau poražen jest tento lid T — to] vyn. KPN, to? I, tyto C — 142 ty nemilostivý U — opusť] vyn. P — 143 svá vyn. B — obraťte T — Bohu vašemu T, Bohu svému N, Bohu tvému C — ním] tebau NU, vámi T — 144 Nuže] vyn. T, Nu U — s milí křesťané) 141 Iz. 55, 7 —
Strana 383
383 Nuže, Kmilí křesťané, činíte-liž vy tak? Co jste hříchuov páchali, 145«že se jich již kajete, již želéte a již ste uložili, že nikda do smrti viece hřešiti nechcete? A slýcháte — často «já to řiekám —: že jsi kradl, že jsi cizoložil, smilnil neb jiné hřiechy páchal)a, pro to v pekle nebudeš; ale pro to puojdeš do pekla, že se nekaješ). David cizoložník kál se, i jest v nebi; Magdalena, zjevná hříšnice, 150 kála se, jest v nebi. Že s' hřešil, Boha hněval, zle s' učinil; ale že se nekaješ, který větčí hřích? Suď to! Čtvrtá hluchota: proti zákonu, který sám milý Buoh, Pán náš Ježíš, svými usty mluvil a vydal nám), jakož dí svatý Pavel: »Poněvadž oni Židé, když jsú ten zákon starý, jenž jest 155 skrze anjely vydán, přestupovali, pomsty jsú neušli hrozné, co se nám pak stane, přestúpíme-li tento, kterýž jest sám milý Buoh svými usty vydal a přikázal?« Nuže, mnedle, plníte-li vy jej, a co vy jeho slýcháte? Slýcháte-li to, abyšte nepřátely vyn. B — vy] vyn. U — napáchali PNT — 145 «že se jich již již se B — jich] z nich T — již vyn. RU — již želéte] želéte PNCU, že jich již želíte R, jich želíte a litujete T — 145—146 «a již . . . nechcete) uložili jste sobě již do smrti více nehřešiti B, a uložili jste snad, že nikdy do smrti více hřešiti (rozuměj z vůle a z aumysla) nechcete T — 145 již ste uložili] již-li ste také uložili na své mysli C — uložili sobě U — nikda] již nikda až U — 146 viece] vyn. U — 146—147 A slýcháte ... řiekám, že jsi] A ač U — 146 často že CT — «já ... řiekám) říkám vám B — já] vyn. T — říkávám C — 147 že jsi] ač si T — bral, kradl C — že jsi vyn. T — cizoložník, že si N — «neb ... páchal vyn. B — jiné] jiné věci činil a mnohé a rozličné) («né) vyn.!) C — 148 pro to ty C, pro to, věř mi T — nebudeš] nepuojdeš (!) P — «puojdeš ... nekaješ že jsi se toho nekál B, by šel do pekla, nebudeš-li pokání činiti U — puo- jdeš] musíš N — se nekaješ s' nečinil pokání T — 149 jest v nebi] do- stal se do nebe N — Mangdalena C — 150 kála se] pokání činila T — v nebi] i přišla do nebe N — shřešil P — 151 nekaješ] káti nechceš T — větčí] věci sau (!) U — to, máš-li rozum T — 152 hluchota jest PN, hluchota porazila jest tento lid T — zákonu božímu U — 152—153 Buoh ... náš? vyn. BC — 153 náš vyn. U — Ježíš Kristus RCNTU — svými svatými T — vymluvil PNT — nám) vyn. B — jakož A U — 154 oni] onino T, vyn. C — Starý] vyn. KPONT — jenž jest] kterýž jest byl NCT — 154—156 jenž ... přestúpíme-li] pře- staupili«, a (vyn. R) my RU — 155 pomsty ... hrozné] nikda (nikdej C) sú bez veliké pomsty nebyli KONT — 156—157 «tento ... přikázalo zákon, samým Bohem vydaný B — 156 tento] my tento zákon C — jest nám P — 157 Buoh] Kristus U — svými svatými T — přikázal jej v skutku plniti a zachovávati T — Nu U — 158 jej? Kde? Kdo? C — &a co .. . 154 Podle Žid. 2, 2 a 3 —
383 Nuže, Kmilí křesťané, činíte-liž vy tak? Co jste hříchuov páchali, 145«že se jich již kajete, již želéte a již ste uložili, že nikda do smrti viece hřešiti nechcete? A slýcháte — často «já to řiekám —: že jsi kradl, že jsi cizoložil, smilnil neb jiné hřiechy páchal)a, pro to v pekle nebudeš; ale pro to puojdeš do pekla, že se nekaješ). David cizoložník kál se, i jest v nebi; Magdalena, zjevná hříšnice, 150 kála se, jest v nebi. Že s' hřešil, Boha hněval, zle s' učinil; ale že se nekaješ, který větčí hřích? Suď to! Čtvrtá hluchota: proti zákonu, který sám milý Buoh, Pán náš Ježíš, svými usty mluvil a vydal nám), jakož dí svatý Pavel: »Poněvadž oni Židé, když jsú ten zákon starý, jenž jest 155 skrze anjely vydán, přestupovali, pomsty jsú neušli hrozné, co se nám pak stane, přestúpíme-li tento, kterýž jest sám milý Buoh svými usty vydal a přikázal?« Nuže, mnedle, plníte-li vy jej, a co vy jeho slýcháte? Slýcháte-li to, abyšte nepřátely vyn. B — vy] vyn. U — napáchali PNT — 145 «že se jich již již se B — jich] z nich T — již vyn. RU — již želéte] želéte PNCU, že jich již želíte R, jich želíte a litujete T — 145—146 «a již . . . nechcete) uložili jste sobě již do smrti více nehřešiti B, a uložili jste snad, že nikdy do smrti více hřešiti (rozuměj z vůle a z aumysla) nechcete T — 145 již ste uložili] již-li ste také uložili na své mysli C — uložili sobě U — nikda] již nikda až U — 146 viece] vyn. U — 146—147 A slýcháte ... řiekám, že jsi] A ač U — 146 často že CT — «já ... řiekám) říkám vám B — já] vyn. T — říkávám C — 147 že jsi] ač si T — bral, kradl C — že jsi vyn. T — cizoložník, že si N — «neb ... páchal vyn. B — jiné] jiné věci činil a mnohé a rozličné) («né) vyn.!) C — 148 pro to ty C, pro to, věř mi T — nebudeš] nepuojdeš (!) P — «puojdeš ... nekaješ že jsi se toho nekál B, by šel do pekla, nebudeš-li pokání činiti U — puo- jdeš] musíš N — se nekaješ s' nečinil pokání T — 149 jest v nebi] do- stal se do nebe N — Mangdalena C — 150 kála se] pokání činila T — v nebi] i přišla do nebe N — shřešil P — 151 nekaješ] káti nechceš T — větčí] věci sau (!) U — to, máš-li rozum T — 152 hluchota jest PN, hluchota porazila jest tento lid T — zákonu božímu U — 152—153 Buoh ... náš? vyn. BC — 153 náš vyn. U — Ježíš Kristus RCNTU — svými svatými T — vymluvil PNT — nám) vyn. B — jakož A U — 154 oni] onino T, vyn. C — Starý] vyn. KPONT — jenž jest] kterýž jest byl NCT — 154—156 jenž ... přestúpíme-li] pře- staupili«, a (vyn. R) my RU — 155 pomsty ... hrozné] nikda (nikdej C) sú bez veliké pomsty nebyli KONT — 156—157 «tento ... přikázalo zákon, samým Bohem vydaný B — 156 tento] my tento zákon C — jest nám P — 157 Buoh] Kristus U — svými svatými T — přikázal jej v skutku plniti a zachovávati T — Nu U — 158 jej? Kde? Kdo? C — &a co .. . 154 Podle Žid. 2, 2 a 3 —
Strana 384
384 milovali, nepřisahali, ženy fiflovné aby pýchy nechaly, aby osídla 160 čertova jiným nebývaly, aby, vezmúc svuoj kříž, brali se po Ježíšovi, zlého za i zlé «nenavracovali — kto by to vypravil?! B 426 Co vy toho slýcháte, a žádného polepšení není v tomto lidu hluchém a němém! Ajsa, pro milý Buch, [ale] víte-li vy sami «který pro- středek toho lepší, ješto bychom jej vedúc mohli vám prospěti, 165zda byšte polepšili, chcem ť rádi srdečně pracovati. Ó milý Bože drahý, však jest toto lid již tak zatvrzený a neohbitý, že my vás na to nemůžem navésti, ješto jest to malá věc, když na klekání zvoní, abyšte poklekli a poděkovali milému Bohu z dobrodíní jeho, aby tu asa vděčnost okázali! Zda se stydíte, slýcháte často jej slýchajíc B — jeho] mnoho dobrého C, často T, toho U — Slýcháte-li] Slejcháte C, Slýcháte-li vy U, a vzláště pak T - ne- přátely své C — 159 nepřisahali] ovšem nikoli nepřisahati C, nepřisahali, nebohdákali, jména božího nadarmo nebrali, a ty T — fiflovné . . . nechaly. vaše šperkovně nechodily, zlata, stříbra, drahého kamení na sobě ani na svých dětech nenosily N — pejchy, rohův a vocasův R — 159—160 aby osídla . . . nebývaly] za vosídlo mužům nebyly ani mládencům, a muží též ženám T, aby mužům za osídla dáblova nebyly U — 159 osídlo P, za vosídlo N — 160 dáblova RC, ďáblovo PN — nebyly KPR — aby ale N, ale aby U — kříž, na každý den T — 160—161 «brali... Ježíšovi za Ježíšem šli B — po Ježíšovi za Pánem Ježíšem T — 161 «nenavra- covali . .. vypravil nečinili a tak dále B — nenavracovali] neodpláceli K — vypravil vymluvil T — 162 toho slova božího N — není] vyn. P, se nespatřuje T, se nenachází N — tom U — 163 Ajsa] Aspoň K, Asa PN, Asi RCU, Ale T — milého Boha KPRONTU — [ale] vyn. KPRONTU — aspoň sami N, vy sami U — «který jaký B, ňáký jiný U — 164 toho) k tomu U — nějaký lepší N — ješto ... vedúc] abychom je vedli a U — vedauc i K — vám prospěti] nad vámi nějaký prospěch učiniti N — 165 zda . . . polepšili vyn. B — zda byšte] abyšte P, abyšte svých životův TN — polepšili se RU, polepšili a ty zlé vobyčeje proměnili, oznamte nám! T — v tom pracovati T, s vámi pracovati NC — Ó] vyn. K — 166 drahý] věčný C — toto] tento TN — již] vyn. N — tak] vyn. PU, tak velice N, tak v své zlosti a v hříších C — zatvrdilý T — neohbitý nehbitý B, neobitý (!) R, nehbitý k dobrému T, neohbitej k dobrému C, dáblem oslepený N — 167 že] ješto C — my ... nemůžem] se na to ne- dáte K — navésti] naprositi N — ješto .. . malá] a to jest dosti malá a rovná C — ješto jest] velmi U — dosti malá T — 168 poklekli] vy klekli KPCU, vy poklekli R, vy v domích svých, pokleknauce s dítkami, s čelád- kau N — a] vyn. N — a poděkovali] modlili se C — Bohu a poděkovali Pánu Bohu C — 169 z] za T — z dobrodíní ... asa] z jeho dobrodínství a lásky nesmírné, aby tu asi C — 169—170 «jeho . . . jiného? Snad se tím stydíte B 169 abyšte N — tu] tudy U, v tu hodinu nebo chvilku T — asa] asi R, ale N, aspoň T, vyn. U — vděčnost Pánu Bohu T — prokázali
384 milovali, nepřisahali, ženy fiflovné aby pýchy nechaly, aby osídla 160 čertova jiným nebývaly, aby, vezmúc svuoj kříž, brali se po Ježíšovi, zlého za i zlé «nenavracovali — kto by to vypravil?! B 426 Co vy toho slýcháte, a žádného polepšení není v tomto lidu hluchém a němém! Ajsa, pro milý Buch, [ale] víte-li vy sami «který pro- středek toho lepší, ješto bychom jej vedúc mohli vám prospěti, 165zda byšte polepšili, chcem ť rádi srdečně pracovati. Ó milý Bože drahý, však jest toto lid již tak zatvrzený a neohbitý, že my vás na to nemůžem navésti, ješto jest to malá věc, když na klekání zvoní, abyšte poklekli a poděkovali milému Bohu z dobrodíní jeho, aby tu asa vděčnost okázali! Zda se stydíte, slýcháte často jej slýchajíc B — jeho] mnoho dobrého C, často T, toho U — Slýcháte-li] Slejcháte C, Slýcháte-li vy U, a vzláště pak T - ne- přátely své C — 159 nepřisahali] ovšem nikoli nepřisahati C, nepřisahali, nebohdákali, jména božího nadarmo nebrali, a ty T — fiflovné . . . nechaly. vaše šperkovně nechodily, zlata, stříbra, drahého kamení na sobě ani na svých dětech nenosily N — pejchy, rohův a vocasův R — 159—160 aby osídla . . . nebývaly] za vosídlo mužům nebyly ani mládencům, a muží též ženám T, aby mužům za osídla dáblova nebyly U — 159 osídlo P, za vosídlo N — 160 dáblova RC, ďáblovo PN — nebyly KPR — aby ale N, ale aby U — kříž, na každý den T — 160—161 «brali... Ježíšovi za Ježíšem šli B — po Ježíšovi za Pánem Ježíšem T — 161 «nenavra- covali . .. vypravil nečinili a tak dále B — nenavracovali] neodpláceli K — vypravil vymluvil T — 162 toho slova božího N — není] vyn. P, se nespatřuje T, se nenachází N — tom U — 163 Ajsa] Aspoň K, Asa PN, Asi RCU, Ale T — milého Boha KPRONTU — [ale] vyn. KPRONTU — aspoň sami N, vy sami U — «který jaký B, ňáký jiný U — 164 toho) k tomu U — nějaký lepší N — ješto ... vedúc] abychom je vedli a U — vedauc i K — vám prospěti] nad vámi nějaký prospěch učiniti N — 165 zda . . . polepšili vyn. B — zda byšte] abyšte P, abyšte svých životův TN — polepšili se RU, polepšili a ty zlé vobyčeje proměnili, oznamte nám! T — v tom pracovati T, s vámi pracovati NC — Ó] vyn. K — 166 drahý] věčný C — toto] tento TN — již] vyn. N — tak] vyn. PU, tak velice N, tak v své zlosti a v hříších C — zatvrdilý T — neohbitý nehbitý B, neobitý (!) R, nehbitý k dobrému T, neohbitej k dobrému C, dáblem oslepený N — 167 že] ješto C — my ... nemůžem] se na to ne- dáte K — navésti] naprositi N — ješto .. . malá] a to jest dosti malá a rovná C — ješto jest] velmi U — dosti malá T — 168 poklekli] vy klekli KPCU, vy poklekli R, vy v domích svých, pokleknauce s dítkami, s čelád- kau N — a] vyn. N — a poděkovali] modlili se C — Bohu a poděkovali Pánu Bohu C — 169 z] za T — z dobrodíní ... asa] z jeho dobrodínství a lásky nesmírné, aby tu asi C — 169—170 «jeho . . . jiného? Snad se tím stydíte B 169 abyšte N — tu] tudy U, v tu hodinu nebo chvilku T — asa] asi R, ale N, aspoň T, vyn. U — vděčnost Pánu Bohu T — prokázali
Strana 385
385 170 či co jest jiného? Věrně, já ť to pomním, v Rokycanech «když bylo, nějací ť sú dřieve lidé byli ohbitější k dobrému. Když na klekání zvonili, ihned klekli sami starší [najprv], a nám ihned: »Nu, děti, kde jste? [Nu,] klekněte a děkujtež milému Bohu!« Též v pátek, když o poledni zvonili na památku umučení 175 božího, hned klekli a děkovali milému Bohu z toho umučení, co jest nám tu dobrého ráčil zjednati svú smrtí. Ale tento lid toho v paměti nemá, když v pátek o poledni zvoní, mši slauží na pa- mátku umučení božího, aby šli do kostela a poděkovali milému Bohu a chválili jeho; ba, radše ť posedí aneb se potaulají). Jsú ť 180 bóhdá dobří lidé, ješto ť toho nezmeškají, byť pak zvoněnie neslyšali; proto, komuž ť v srdci vězí drahý Ježíš, nikoli ť N — Zda se] Zdaliž se pak za to C — 170 jiného toho PRC, toho, nevím N, z toho U — Věrně] Jistě C, A U — to] vyn. RU — za mého bytu v Roky- canech T — 170—171 «když ... k dobrému že B — když bylo] vyn. T, když bylo, ale R — 171 nějací . . . lidé] tehdáž sau U — dřieve] tehdáž RCT, prvé N — ohbitější] chtivější T, schopnější N, ohbitější a zchop- nější než vy ste C — 172 zazvonili PRCNT — poklekli T — [najprv] vyn. KPRONTU — nám ihned] nás napomenuli T —ihned] řekli N, vyn. U, hned také rozkázali a k tomu nás měli C — 173 dítky T, děti, nu N — [Nu] vyn. KPRCNU, Poďte T — Klekněte a modlte se Pánu Bohu C — poděkujme T — milému] vyn. PNT — Bohu za jeho svatá (vyn. N) dobro- díní TN, Bohu, že nás milej Bůh tohoto dne ráčil zachovati od nebezpe- čenství všelijakejch, od náhlé, rychlé a nenadálé smrti C — 174 Též] Tolikéž C — Ko poledni vyn. B — nevinného umučení C — 175 božího] Pána našeho Ježíše Krista C — lidé klekli T, sme klekli N — milému] vyn. PONT — 175—179 z toho umučení ... potaulají vyn. K — 175 toho] jeho drahého N, toho jeho nevinného C, jeho U — 176 tu] jím T — učiniti a zjednati U — zjednati .. . smrtí] spůsobiti skrze smrt svau T — svú smrtí] svau svatau a nevinnau smrtí C, svým umučením a smrtí svau U 176—179 lid ... potaulají, když se zvoní o poledni aneb se mše slúží, zamešká ť, zatúlá ť, nežli by šel a Pánu Bohu poděkoval B — 176—179 tento lid . .. jeho: ba] tento lid v pátek, když o poledni zvoní a mši slauží na památku umučení božího, hned klekli a děkovali milému Bohu (! opak.!). Ale, jak sem řekl, nynější lidé, když se v pátek zvoní R (aleslova tento . . . milému jsou zatržena a in marg. později při- psáno: vypusť) — 176—177 toho v paměti nemál vyn. CU — 177 o po- ledni] vyn. C — mši svatau T — 177—179 na památku . . . chválili jeho vyn. C — 178 nevinného umučení U — 178—179 aby šli ... jeho: ba] vyn. U — 179 a chválili jeho] vyn. NT — potaulají, než by šli a podě- kovali milému Bohu RCU — Ale jsau ť PT — 179—180 Jsú t ... lidé Sau ť ještě lidé, má je Pán Bůh, dobří C, Ale má ť Pán Buoh ty dobré lidi N — 180 bóhdá] vyn. P, Pán Bůh dá R, ještě T — ješto ť] že N — toho dobrého T — nezmeškávají T — 180—181 «byť ... proto vyn. B — 180 pak i PN, pak ani T — 181 neslyšali, netoliko v pátek, ale každý den Rokycanova Postilla. 25
385 170 či co jest jiného? Věrně, já ť to pomním, v Rokycanech «když bylo, nějací ť sú dřieve lidé byli ohbitější k dobrému. Když na klekání zvonili, ihned klekli sami starší [najprv], a nám ihned: »Nu, děti, kde jste? [Nu,] klekněte a děkujtež milému Bohu!« Též v pátek, když o poledni zvonili na památku umučení 175 božího, hned klekli a děkovali milému Bohu z toho umučení, co jest nám tu dobrého ráčil zjednati svú smrtí. Ale tento lid toho v paměti nemá, když v pátek o poledni zvoní, mši slauží na pa- mátku umučení božího, aby šli do kostela a poděkovali milému Bohu a chválili jeho; ba, radše ť posedí aneb se potaulají). Jsú ť 180 bóhdá dobří lidé, ješto ť toho nezmeškají, byť pak zvoněnie neslyšali; proto, komuž ť v srdci vězí drahý Ježíš, nikoli ť N — Zda se] Zdaliž se pak za to C — 170 jiného toho PRC, toho, nevím N, z toho U — Věrně] Jistě C, A U — to] vyn. RU — za mého bytu v Roky- canech T — 170—171 «když ... k dobrému že B — když bylo] vyn. T, když bylo, ale R — 171 nějací . . . lidé] tehdáž sau U — dřieve] tehdáž RCT, prvé N — ohbitější] chtivější T, schopnější N, ohbitější a zchop- nější než vy ste C — 172 zazvonili PRCNT — poklekli T — [najprv] vyn. KPRONTU — nám ihned] nás napomenuli T —ihned] řekli N, vyn. U, hned také rozkázali a k tomu nás měli C — 173 dítky T, děti, nu N — [Nu] vyn. KPRCNU, Poďte T — Klekněte a modlte se Pánu Bohu C — poděkujme T — milému] vyn. PNT — Bohu za jeho svatá (vyn. N) dobro- díní TN, Bohu, že nás milej Bůh tohoto dne ráčil zachovati od nebezpe- čenství všelijakejch, od náhlé, rychlé a nenadálé smrti C — 174 Též] Tolikéž C — Ko poledni vyn. B — nevinného umučení C — 175 božího] Pána našeho Ježíše Krista C — lidé klekli T, sme klekli N — milému] vyn. PONT — 175—179 z toho umučení ... potaulají vyn. K — 175 toho] jeho drahého N, toho jeho nevinného C, jeho U — 176 tu] jím T — učiniti a zjednati U — zjednati .. . smrtí] spůsobiti skrze smrt svau T — svú smrtí] svau svatau a nevinnau smrtí C, svým umučením a smrtí svau U 176—179 lid ... potaulají, když se zvoní o poledni aneb se mše slúží, zamešká ť, zatúlá ť, nežli by šel a Pánu Bohu poděkoval B — 176—179 tento lid . .. jeho: ba] tento lid v pátek, když o poledni zvoní a mši slauží na památku umučení božího, hned klekli a děkovali milému Bohu (! opak.!). Ale, jak sem řekl, nynější lidé, když se v pátek zvoní R (aleslova tento . . . milému jsou zatržena a in marg. později při- psáno: vypusť) — 176—177 toho v paměti nemál vyn. CU — 177 o po- ledni] vyn. C — mši svatau T — 177—179 na památku . . . chválili jeho vyn. C — 178 nevinného umučení U — 178—179 aby šli ... jeho: ba] vyn. U — 179 a chválili jeho] vyn. NT — potaulají, než by šli a podě- kovali milému Bohu RCU — Ale jsau ť PT — 179—180 Jsú t ... lidé Sau ť ještě lidé, má je Pán Bůh, dobří C, Ale má ť Pán Buoh ty dobré lidi N — 180 bóhdá] vyn. P, Pán Bůh dá R, ještě T — ješto ť] že N — toho dobrého T — nezmeškávají T — 180—181 «byť ... proto vyn. B — 180 pak i PN, pak ani T — 181 neslyšali, netoliko v pátek, ale každý den Rokycanova Postilla. 25
Strana 386
386 nezmešká, aby jemu nepoděkoval a nepoželel [umučení Ježíšova] a neporadoval se v Kjeho umučení. Ač druhdy duše dobrá, když ť zazvonie na klekánie, ana zaleží, snad pro mdlobu aneb pro jinú 185 příčinu, ale na loži ť se zchopí a poklekne). Ale duše otrtá — ta ť na to nepomyslí! A, běda bude! Nebyti «tobě vděčnu «jeho) dobrodínství, mníš malý hřích? Ezechiáš král, když milý Buoh dal jemu vítězství, že nepřátely porazil, i neděkoval [z toho] milému Pánu Bohu, a Kmilý Buoh» ihned dopustil jest na ň 190 nemoc «těžkú) až k smrti, a to pro nevděčnost, že neděkoval Ka nechválil milého Boha z toho). Uj, milí křesťané, napravme se na to, abychom milému Pánu Bohu rádi děkovali a jej chválili z dobrodíní, poněvadž všecka v polední hodinu děkovati mu pamatují T — proto» vyn. PNTU — ten drahý U — Ježíš] Pán U, Pán Ježíš ukřižovanej C — 181—182 Knikoli . .. jemu neobmešká ť, byť B — 181 nikoli t] vyn, K. on nikoli ť U nikoli ť takový T — 182 nepoželel, nepolitoval N — [umučení Ježíšova vyn. KPRONTU — 183 v] z RU — 183—185 « jeho umučení... poklekne něm; i na loži ť se schopí duše dobrá, když zazvoní na klekání B — 183 ač] až ť R, ano hned dí U — ač druhdy] ačkoliv se někdy časem i to při- hodí, že T — druhdy] vyn. U — dobrá] věrná U — když ť] vyn. KPN — 184 zazvoní-li N, zvoní C — ana] vyn. T, an to U — leží K, zaleží a zaspí C — snad] vyn. U, a snad někdy C — mdlobu těla svého T — 184—185 aneb . .. příčinu] abych na duši občerstvěl U — 185 příčinu, že se jí při- hodí C — ale i U — na loži . .. poklekne hned procítě ze spaní, zchopí se rychle na lůžku, poklekne, prosí milého Boha, aby jí to ráčil odpustiti, co by se jí přihodilo zaspati, zalenhovati, zanedbati, a děkuje milému Bohu, že jí ráčil té noci ostříhati a zachovati ode všeho zlého C — zcho- píce NT — a] vyn. NT — poklekne a poděkuje Pánu Bohu T — Ale duše Duše pak N — otrtá] zlá, bídná a otrtá C, zlá, nedbalá svého spasení T — ta] ba C — ta ť] vyn. K, ba i P, ani ť TN — 186 na to] na to dobrodíní N, ani ť C, na to ani U — A]Ó NU, Ach T — bude, nestojte NT — «tobč) vyn. BU, toho KC — «jeho božích B — 187 mníš] mníš to N, nejni to U, domníváš se (+ že jest to C) TC — hřích býti? (+ Velmi ť jest veliký T) NT — Onen Ezechiáš T — král judský T — 188 že . . . porazil nad nepřátely U — porazil] přemohl R — i] za to, že T — neděkuje R, nepoděkoval T — [z toho] vyn. KPRCNTU — 189 milémuj vyn. C — a milý Buoh proto T — Kmilý Buoh on B — ihned proto KPON — dopustil] dal KPC — 190 «těžků vyn. BN — to vše T — nepoděp- koval («tě) vyn.!) T, neděkoval milému Bohu C — 191 a nechválil . .. z toho milému Pánu Bohu a nepochválil jeho B — nepochválil T — — milého] vyn. C, Pána T — Boha] jeho C 192 Uj] vyn. K, Vy R, ÓC, Aj T, Ej U. Au N — 192—193 napravme z dobrodíní] děkujmež rádi milému Bohu a chvalme jej z dobrodíní . . . 187 2. (4.) Král. 20, 1 —
386 nezmešká, aby jemu nepoděkoval a nepoželel [umučení Ježíšova] a neporadoval se v Kjeho umučení. Ač druhdy duše dobrá, když ť zazvonie na klekánie, ana zaleží, snad pro mdlobu aneb pro jinú 185 příčinu, ale na loži ť se zchopí a poklekne). Ale duše otrtá — ta ť na to nepomyslí! A, běda bude! Nebyti «tobě vděčnu «jeho) dobrodínství, mníš malý hřích? Ezechiáš král, když milý Buoh dal jemu vítězství, že nepřátely porazil, i neděkoval [z toho] milému Pánu Bohu, a Kmilý Buoh» ihned dopustil jest na ň 190 nemoc «těžkú) až k smrti, a to pro nevděčnost, že neděkoval Ka nechválil milého Boha z toho). Uj, milí křesťané, napravme se na to, abychom milému Pánu Bohu rádi děkovali a jej chválili z dobrodíní, poněvadž všecka v polední hodinu děkovati mu pamatují T — proto» vyn. PNTU — ten drahý U — Ježíš] Pán U, Pán Ježíš ukřižovanej C — 181—182 Knikoli . .. jemu neobmešká ť, byť B — 181 nikoli t] vyn, K. on nikoli ť U nikoli ť takový T — 182 nepoželel, nepolitoval N — [umučení Ježíšova vyn. KPRONTU — 183 v] z RU — 183—185 « jeho umučení... poklekne něm; i na loži ť se schopí duše dobrá, když zazvoní na klekání B — 183 ač] až ť R, ano hned dí U — ač druhdy] ačkoliv se někdy časem i to při- hodí, že T — druhdy] vyn. U — dobrá] věrná U — když ť] vyn. KPN — 184 zazvoní-li N, zvoní C — ana] vyn. T, an to U — leží K, zaleží a zaspí C — snad] vyn. U, a snad někdy C — mdlobu těla svého T — 184—185 aneb . .. příčinu] abych na duši občerstvěl U — 185 příčinu, že se jí při- hodí C — ale i U — na loži . .. poklekne hned procítě ze spaní, zchopí se rychle na lůžku, poklekne, prosí milého Boha, aby jí to ráčil odpustiti, co by se jí přihodilo zaspati, zalenhovati, zanedbati, a děkuje milému Bohu, že jí ráčil té noci ostříhati a zachovati ode všeho zlého C — zcho- píce NT — a] vyn. NT — poklekne a poděkuje Pánu Bohu T — Ale duše Duše pak N — otrtá] zlá, bídná a otrtá C, zlá, nedbalá svého spasení T — ta] ba C — ta ť] vyn. K, ba i P, ani ť TN — 186 na to] na to dobrodíní N, ani ť C, na to ani U — A]Ó NU, Ach T — bude, nestojte NT — «tobč) vyn. BU, toho KC — «jeho božích B — 187 mníš] mníš to N, nejni to U, domníváš se (+ že jest to C) TC — hřích býti? (+ Velmi ť jest veliký T) NT — Onen Ezechiáš T — král judský T — 188 že . . . porazil nad nepřátely U — porazil] přemohl R — i] za to, že T — neděkuje R, nepoděkoval T — [z toho] vyn. KPRCNTU — 189 milémuj vyn. C — a milý Buoh proto T — Kmilý Buoh on B — ihned proto KPON — dopustil] dal KPC — 190 «těžků vyn. BN — to vše T — nepoděp- koval («tě) vyn.!) T, neděkoval milému Bohu C — 191 a nechválil . .. z toho milému Pánu Bohu a nepochválil jeho B — nepochválil T — — milého] vyn. C, Pána T — Boha] jeho C 192 Uj] vyn. K, Vy R, ÓC, Aj T, Ej U. Au N — 192—193 napravme z dobrodíní] děkujmež rádi milému Bohu a chvalme jej z dobrodíní . . . 187 2. (4.) Král. 20, 1 —
Strana 387
387 hovada, krávy, tela a, ptáci, ryby chválé milého Boha), a ty 195 ráno hned uslyšíš, ano ť ptáci zpívají. Jakož tam David ji Kvelí, B 429 aby všechno chválilo Kmilého Boha: Kled, snieh, hory, doly — mnoho toho vyčítá —. A by to všeckno v hromadu sebral — zlato, stříbro, hovada, ptáky, ryby i všeckno], což jest toho) na světě —, jediný člověk jest dražší a větší nežli to všeckno; 200 jakož sám dí «Pán: »Kterú odměnu člověk dá za duši svú?« — totiž žádné. I protož, poněvadž jsme více daruov vzali od Pána Boha, máme jej více chváliti a jemu děkovati a všecko tělo i všeckny údy napraviti k chvále boží)). Jakož dí svatý Pavel: »Milá bratřie, prosím vás pro posvátnú věc, abyšte vydali těla 205 vaše na obět svatú, nepoškvrněnú, libú milému Bohu«. Nuže, jeho U — 193 z] za TN — jeho dobrodíní R — 194 krávy ... Boha) umějí chváliti jej B — ptactva P — ryby i všechna zvěř U — a ty] an T — 195 ráno ... uslyšíš] někdy slyšíš ihned raníčko C — ani TN — t) tam U — ptáčkové TC — zpívajíl prospěvují vesele a radostně N, spívají, vděčnost Stvořiteli svému prokazujíce T — Jakož ... velí] A dí svatý David U — tamj vyn. T — Kvelí) vy B 429 u čítá B (strana omylem tak označena místo 427; viz o tom úvod!), po- nauká všeho stvoření T — 196 všechno] vyn. T — milého Pána B, milého Pána T — Boha, vyčítaje T — 196—197 led ... vyčítá anjelé, nebe, země, vody, hory, drakové, voheň, sníh, led, hory i lesové, hovada (ps. hovado!), hadové i ptactvo a tak všeckno jiné stvoření B — 196 doly] vyn. C — 197 mnoho] vyn. T — toho] vyn. RT — vyčítá vyn. T, jmenuje a vyčítá C — to] vyn. U — v jednu hromadu T, do hromady U — 198 stříbro, kamení drahé T — ryby] vyn. U — [i všeckno] vyn. KPRCNT, vše U — «toho vyn. BU — 199 jedinký T — člověk, ten nejchudčí žebráček T — a větší vyn. B — všecko na světě T — 200 «Pán Kristus B, Pán Bůh R, Pán ve čtení U — Kterú] Kterak aneb kterau T, Kdyby člověk získal všecken svět a na své duši škodu trpěl, kterau anebo jakau C — člověk] vyn. C — milau duši C — 201 totiž] Nikoli, řekl C, jako by řekl, že T — žádné nemůže dáti T, žádné odměny nejni U — daruov] darmo RU — vzali] přijali TN — 202 a jemu] více mu T, a jeho velebnosti N — všecko tělo i na to B — 203 všechny naše N — napraviti .. . boží své obrátiti B — ke cti a k chvále N — 204 «Milá ... vydali Vydávajte B — Milá] Milí KRCNU, vyn. T — věc skrze milosrdenství boží T — vydávali (vydali N) audy vaše anebo TN — 205 na] vyn. K, v PRONTU — úbět C — 205—209 nepoškvrněnú ... pravé živú, Bohu libú.« Ale pohříchu není ť víry v lidu k těmto řečem, abychom tak těla svá k chvále milému Bohu vydávali B — 205 libú] líbeznau C —- milému] milú KT — milému Bohu] rozumna buď vaše (!) 195 Ž. 148, 1 nn. 200 Mat. 16, 26; Marek 8, 37 — 204 Podle Řím. 12, 1 — 25*
387 hovada, krávy, tela a, ptáci, ryby chválé milého Boha), a ty 195 ráno hned uslyšíš, ano ť ptáci zpívají. Jakož tam David ji Kvelí, B 429 aby všechno chválilo Kmilého Boha: Kled, snieh, hory, doly — mnoho toho vyčítá —. A by to všeckno v hromadu sebral — zlato, stříbro, hovada, ptáky, ryby i všeckno], což jest toho) na světě —, jediný člověk jest dražší a větší nežli to všeckno; 200 jakož sám dí «Pán: »Kterú odměnu člověk dá za duši svú?« — totiž žádné. I protož, poněvadž jsme více daruov vzali od Pána Boha, máme jej více chváliti a jemu děkovati a všecko tělo i všeckny údy napraviti k chvále boží)). Jakož dí svatý Pavel: »Milá bratřie, prosím vás pro posvátnú věc, abyšte vydali těla 205 vaše na obět svatú, nepoškvrněnú, libú milému Bohu«. Nuže, jeho U — 193 z] za TN — jeho dobrodíní R — 194 krávy ... Boha) umějí chváliti jej B — ptactva P — ryby i všechna zvěř U — a ty] an T — 195 ráno ... uslyšíš] někdy slyšíš ihned raníčko C — ani TN — t) tam U — ptáčkové TC — zpívajíl prospěvují vesele a radostně N, spívají, vděčnost Stvořiteli svému prokazujíce T — Jakož ... velí] A dí svatý David U — tamj vyn. T — Kvelí) vy B 429 u čítá B (strana omylem tak označena místo 427; viz o tom úvod!), po- nauká všeho stvoření T — 196 všechno] vyn. T — milého Pána B, milého Pána T — Boha, vyčítaje T — 196—197 led ... vyčítá anjelé, nebe, země, vody, hory, drakové, voheň, sníh, led, hory i lesové, hovada (ps. hovado!), hadové i ptactvo a tak všeckno jiné stvoření B — 196 doly] vyn. C — 197 mnoho] vyn. T — toho] vyn. RT — vyčítá vyn. T, jmenuje a vyčítá C — to] vyn. U — v jednu hromadu T, do hromady U — 198 stříbro, kamení drahé T — ryby] vyn. U — [i všeckno] vyn. KPRCNT, vše U — «toho vyn. BU — 199 jedinký T — člověk, ten nejchudčí žebráček T — a větší vyn. B — všecko na světě T — 200 «Pán Kristus B, Pán Bůh R, Pán ve čtení U — Kterú] Kterak aneb kterau T, Kdyby člověk získal všecken svět a na své duši škodu trpěl, kterau anebo jakau C — člověk] vyn. C — milau duši C — 201 totiž] Nikoli, řekl C, jako by řekl, že T — žádné nemůže dáti T, žádné odměny nejni U — daruov] darmo RU — vzali] přijali TN — 202 a jemu] více mu T, a jeho velebnosti N — všecko tělo i na to B — 203 všechny naše N — napraviti .. . boží své obrátiti B — ke cti a k chvále N — 204 «Milá ... vydali Vydávajte B — Milá] Milí KRCNU, vyn. T — věc skrze milosrdenství boží T — vydávali (vydali N) audy vaše anebo TN — 205 na] vyn. K, v PRONTU — úbět C — 205—209 nepoškvrněnú ... pravé živú, Bohu libú.« Ale pohříchu není ť víry v lidu k těmto řečem, abychom tak těla svá k chvále milému Bohu vydávali B — 205 libú] líbeznau C —- milému] milú KT — milému Bohu] rozumna buď vaše (!) 195 Ž. 148, 1 nn. 200 Mat. 16, 26; Marek 8, 37 — 204 Podle Řím. 12, 1 — 25*
Strana 388
388 milí křesťané, to ť jest viera naše křesťanská. Věříme-li tomu, co die tuto svatý Pavel? Ba, řci: »Bychom věřili, tehdy bychom tak učinili a vydali bychom svá těla ke cti a k chvále boží!« Ale, pohřiechu, já ť jiného neviem, jedno že nenie v nás viery pravé). 210 Však my jsme údové Kristovi, «jestliže jsme křesťané. Pomysliž, poněvadž jsme tělo jeho duchovnie — a máme býti, máme-li spaseni býti —, pročež milému Bohu takovau křivdu činíme, že, berúce jeho údy, i dáváme je ďáblu, těmi audy hřešíce — smilně zhlédajíce) očima, neřádně) se dotýkajíc rukama, po- 215 slúchajíc oplzlých řečí) ušima? Budem-li trestáni pro to? Ba, zajisté) budeme! Dí svatý Pavel: »Nedajž toho Buoh, bych já, vezma audy Kristovy, i dal je nevěstce!« Činíte-li vy to, hádaj?! Leč by dvořáci nečinili, to ť muož býti! Tento lid «tak jest zkažen, že nezná svého zavedení! Jediné, milý Bože, račiž a nechtějte se srovnávati s tímto světem C — Nuže] vyn. U — 206 Věříme-li my N — 207 praví T — řekni K — Kdybychom TC — tehdy] však N — 208 činili NT — vydávali TN — 209 jedno] než PNT, jedno to U — vás TU — pravé [lásky k Bohu] K, pravé boží, kterážto víra boží dělá v lidech dobrá díla T — 210 my všickni T, my pravíme, že C — 210—211 «jestliže ... poněvadž jsme jsme-li křesťané a B — 210 jestliže jsme křesťané] jsme-li praví křesťané U — I pomyslmež na to (+ zdrávě C) TC, I po- mysliž U — 211—212 «a máme . .. takovau i pročež jemu B — 211 máme-li] a máme-li N, chceme-li RU, máme-li aneb chceme-li C — 212 pročež pak RNU, pročež tehdy C — milému] vyn. PT, Pánu N — takau KP — 213 jeho] od něho U — audy své U — čertu a dáblu K, dáblu, totiž U — «těmi audy skrze ně B — 214 «smilně zhlédajíce smilně» (ps. smilní!) hledíce B, smilstvo pášíce očima, smilně hledíce N — očima) vyn. RNU — (neřádně nečistě B, neřádně a nestydatě T — 215 oplz- lých řečí oplzlostí B, oplzlých, marných a špinavých řečí T, neřádných, oplzlých řečí, písní N — ušima, usta zlé věci mluvíce N, ušima, ješto onen Žid, Lot sodomský, byl lepší nežli my mnozí, kteříž se smíme nazývati křesťany: ten, ač byl mezi velikými hříšníky, avšak sluchem i zrakem byl čist od jich nešlechetností a sodomského zlého a hanebného obcování; ne aby těch hříchův viděti neb jich slyšeti neměl, ale že jest k nim ne- povoloval a že jsau ho mrzely T — 215—216 «Budem ... zajisté? Zajisté trestáni B — 215 Budem-li my T — to] ty naše hříchy T, to, co se vám zdá C — 216 Ba] A, á RU, vyn. T — zajisté, že ť C — Praví T — mi toho K — 217 i dal je nevěstce] učinil z nich audy nevěstčí C — je] ji (!) P — to, hádaj] pak to medle C — hádaj] ha U — 218 dvořáci] snad toho dvořáci C, při dvořácích T, dvořané toho N — nečinili] toho nebylo T — «to ť . .. býti vyn. BU — muož] by snad mohlo C — Ale tento U — «tak) vyn. B — 219 jest velice T — nikoli nezná C, nemůže znáti N — Jediné] 216 1. Kor. 6, 15 —
388 milí křesťané, to ť jest viera naše křesťanská. Věříme-li tomu, co die tuto svatý Pavel? Ba, řci: »Bychom věřili, tehdy bychom tak učinili a vydali bychom svá těla ke cti a k chvále boží!« Ale, pohřiechu, já ť jiného neviem, jedno že nenie v nás viery pravé). 210 Však my jsme údové Kristovi, «jestliže jsme křesťané. Pomysliž, poněvadž jsme tělo jeho duchovnie — a máme býti, máme-li spaseni býti —, pročež milému Bohu takovau křivdu činíme, že, berúce jeho údy, i dáváme je ďáblu, těmi audy hřešíce — smilně zhlédajíce) očima, neřádně) se dotýkajíc rukama, po- 215 slúchajíc oplzlých řečí) ušima? Budem-li trestáni pro to? Ba, zajisté) budeme! Dí svatý Pavel: »Nedajž toho Buoh, bych já, vezma audy Kristovy, i dal je nevěstce!« Činíte-li vy to, hádaj?! Leč by dvořáci nečinili, to ť muož býti! Tento lid «tak jest zkažen, že nezná svého zavedení! Jediné, milý Bože, račiž a nechtějte se srovnávati s tímto světem C — Nuže] vyn. U — 206 Věříme-li my N — 207 praví T — řekni K — Kdybychom TC — tehdy] však N — 208 činili NT — vydávali TN — 209 jedno] než PNT, jedno to U — vás TU — pravé [lásky k Bohu] K, pravé boží, kterážto víra boží dělá v lidech dobrá díla T — 210 my všickni T, my pravíme, že C — 210—211 «jestliže ... poněvadž jsme jsme-li křesťané a B — 210 jestliže jsme křesťané] jsme-li praví křesťané U — I pomyslmež na to (+ zdrávě C) TC, I po- mysliž U — 211—212 «a máme . .. takovau i pročež jemu B — 211 máme-li] a máme-li N, chceme-li RU, máme-li aneb chceme-li C — 212 pročež pak RNU, pročež tehdy C — milému] vyn. PT, Pánu N — takau KP — 213 jeho] od něho U — audy své U — čertu a dáblu K, dáblu, totiž U — «těmi audy skrze ně B — 214 «smilně zhlédajíce smilně» (ps. smilní!) hledíce B, smilstvo pášíce očima, smilně hledíce N — očima) vyn. RNU — (neřádně nečistě B, neřádně a nestydatě T — 215 oplz- lých řečí oplzlostí B, oplzlých, marných a špinavých řečí T, neřádných, oplzlých řečí, písní N — ušima, usta zlé věci mluvíce N, ušima, ješto onen Žid, Lot sodomský, byl lepší nežli my mnozí, kteříž se smíme nazývati křesťany: ten, ač byl mezi velikými hříšníky, avšak sluchem i zrakem byl čist od jich nešlechetností a sodomského zlého a hanebného obcování; ne aby těch hříchův viděti neb jich slyšeti neměl, ale že jest k nim ne- povoloval a že jsau ho mrzely T — 215—216 «Budem ... zajisté? Zajisté trestáni B — 215 Budem-li my T — to] ty naše hříchy T, to, co se vám zdá C — 216 Ba] A, á RU, vyn. T — zajisté, že ť C — Praví T — mi toho K — 217 i dal je nevěstce] učinil z nich audy nevěstčí C — je] ji (!) P — to, hádaj] pak to medle C — hádaj] ha U — 218 dvořáci] snad toho dvořáci C, při dvořácích T, dvořané toho N — nečinili] toho nebylo T — «to ť . .. býti vyn. BU — muož] by snad mohlo C — Ale tento U — «tak) vyn. B — 219 jest velice T — nikoli nezná C, nemůže znáti N — Jediné] 216 1. Kor. 6, 15 —
Strana 389
389 220 vzhlédnúti a uzdraviti jej «jako tohoto hluchého a němého! A což jest nyní té němoty bylo a jest, ješto od pravé víry a od pravdy Kristovy odpadli a nesměli jí vyznávati, jazyk v hrdlo vtáhše — přijímaní krve boží z kalicha — a mní, by jim to splynulo! Zvíte! Ano mist«ři, doktorové umělí , jako od bludu 225 se odtrhují a klesají , padají — dosti toho by již za kacířství bylo odsúzeno! Aneb by již kto krev svú pro to vylil? Ale jsme věrni našemu milému Bohu! Co to Kučinilo)? Údové zkažení: slepota porazila, lakomství a obrokové oči u zastienily , uši B 430 zahlechly od zákona božího, jenž dí: »Jistě, jistě pravím vám, 230 nebudete-li jísti Ktěla) Syna člověka a [nebudete-li] píti jeho krve, nebudete míti života v sobě!« Ale jestliže jest kto padl Toliko T, Ó U — račiž ty sám C, rač zachovati a U — 220 vzhlédnauti na tento lid a pomoci mu a C — jejl je RU, jej od té vnitřní a duchovní slepoty a němoty C — «jako? jakož s' uzdravil B, jakož si ráčil uzdra- viti C — tohoto] onoho RU — hluchého] slepého KRNU — 221 Kněmoty) nemoci BRU — bylo a jest] vyn. RU, a bylo v křesťanstvu T, v tomto lidu N — 222 a od pravdy] vyn. CU — odpadali PCT, odpadají N — a nesměli] aniž směli T, a nesmějí N — vyznati BRU — radějí jazyk T, ale jazyk U — 223 vtáhli TU — to o přijímání U — božíj drahé U — kalicha zapírajíce T — domnívají se oni C — by] že U — 224 tak sply- nuly (!) T, splyne U — Zvíte] vyn. PNT, Zvíte to R, Och, zvědí ť C, Ale zvíte, kde bude déle býti U — mistra (!) B, mistři znamenití C — dokto- rové] vyn. B — umělí učení B, umělí od pravdy boží T — bludův N bludu nějakého T — 225 se] vyn. U — odtrhují ... padají] odpadají, klesají U, trhají a klesají K — odtrhují] trhají RC — klesají vyn. B — 225—226 dosti . .. odsúzeno] an by dosti toho bylo, by to bylo kacíř- stvo U — 225 by] by to N — 225—226 by již . . . odsúzeno] již jest pádu hrozného, tak jako by ta velebná pravda za kacířství byla odsauzena T — 226 odsauzeno a potupeno N — Aneb .. . vylil?] vyn. K — Aneb] Nebo kdy C — Aneb by již] Nebo již jako by P — Aneb ... kto] Nebo kdo jest kde již, aby T — by již kto] bylo (!) by kdo, by U — svů] vyn. PNT prolil CU, vylil, ano ještě žádný (+ ani N) meče nevytrhl PNT — 226—227 Ale ... věrní] A tak sme nevěrni T — 226 jsme] buďme my P, že nejsme U — 227 věrni] pohříchu věrni C; v K později někdo před věrni připsal ne — našemu] tomu (+ našemu R, + svému C) KRC, svému U — milému] vyn. T — Co to učinilo? I, protože sau v nás U, Co jest to spůsobilo, co, že T — Kučinilo činí B, učinily R — Jediné audové C — 228 slepota je T — zastienily» zastínilo B, zaslepily TU — 229 ohlechly U — jenž on KPCN — dí, drahej Pán C — Jistě, jistě] Věru, věru (a nad tím pozdější rukou: [Jistě, jistě] K, Jistě, zavěrné TN — pravím vám] vyn. KC — 230 «těla» vyn. (!) B — [nebudete-li vyn. KPRONTU — 231 v sobě] věčného RU, věčného v sobě přebejva- 229 Jan 6, 53 —
389 220 vzhlédnúti a uzdraviti jej «jako tohoto hluchého a němého! A což jest nyní té němoty bylo a jest, ješto od pravé víry a od pravdy Kristovy odpadli a nesměli jí vyznávati, jazyk v hrdlo vtáhše — přijímaní krve boží z kalicha — a mní, by jim to splynulo! Zvíte! Ano mist«ři, doktorové umělí , jako od bludu 225 se odtrhují a klesají , padají — dosti toho by již za kacířství bylo odsúzeno! Aneb by již kto krev svú pro to vylil? Ale jsme věrni našemu milému Bohu! Co to Kučinilo)? Údové zkažení: slepota porazila, lakomství a obrokové oči u zastienily , uši B 430 zahlechly od zákona božího, jenž dí: »Jistě, jistě pravím vám, 230 nebudete-li jísti Ktěla) Syna člověka a [nebudete-li] píti jeho krve, nebudete míti života v sobě!« Ale jestliže jest kto padl Toliko T, Ó U — račiž ty sám C, rač zachovati a U — 220 vzhlédnauti na tento lid a pomoci mu a C — jejl je RU, jej od té vnitřní a duchovní slepoty a němoty C — «jako? jakož s' uzdravil B, jakož si ráčil uzdra- viti C — tohoto] onoho RU — hluchého] slepého KRNU — 221 Kněmoty) nemoci BRU — bylo a jest] vyn. RU, a bylo v křesťanstvu T, v tomto lidu N — 222 a od pravdy] vyn. CU — odpadali PCT, odpadají N — a nesměli] aniž směli T, a nesmějí N — vyznati BRU — radějí jazyk T, ale jazyk U — 223 vtáhli TU — to o přijímání U — božíj drahé U — kalicha zapírajíce T — domnívají se oni C — by] že U — 224 tak sply- nuly (!) T, splyne U — Zvíte] vyn. PNT, Zvíte to R, Och, zvědí ť C, Ale zvíte, kde bude déle býti U — mistra (!) B, mistři znamenití C — dokto- rové] vyn. B — umělí učení B, umělí od pravdy boží T — bludův N bludu nějakého T — 225 se] vyn. U — odtrhují ... padají] odpadají, klesají U, trhají a klesají K — odtrhují] trhají RC — klesají vyn. B — 225—226 dosti . .. odsúzeno] an by dosti toho bylo, by to bylo kacíř- stvo U — 225 by] by to N — 225—226 by již . . . odsúzeno] již jest pádu hrozného, tak jako by ta velebná pravda za kacířství byla odsauzena T — 226 odsauzeno a potupeno N — Aneb .. . vylil?] vyn. K — Aneb] Nebo kdy C — Aneb by již] Nebo již jako by P — Aneb ... kto] Nebo kdo jest kde již, aby T — by již kto] bylo (!) by kdo, by U — svů] vyn. PNT prolil CU, vylil, ano ještě žádný (+ ani N) meče nevytrhl PNT — 226—227 Ale ... věrní] A tak sme nevěrni T — 226 jsme] buďme my P, že nejsme U — 227 věrni] pohříchu věrni C; v K později někdo před věrni připsal ne — našemu] tomu (+ našemu R, + svému C) KRC, svému U — milému] vyn. T — Co to učinilo? I, protože sau v nás U, Co jest to spůsobilo, co, že T — Kučinilo činí B, učinily R — Jediné audové C — 228 slepota je T — zastienily» zastínilo B, zaslepily TU — 229 ohlechly U — jenž on KPCN — dí, drahej Pán C — Jistě, jistě] Věru, věru (a nad tím pozdější rukou: [Jistě, jistě] K, Jistě, zavěrné TN — pravím vám] vyn. KC — 230 «těla» vyn. (!) B — [nebudete-li vyn. KPRONTU — 231 v sobě] věčného RU, věčného v sobě přebejva- 229 Jan 6, 53 —
Strana 390
390 v hříchy smrtedlné a svých úduov neostříhal a jimi hřešil, co máš učiniti? Učiň, jako tento dnešní hluchý a němý, daj se Ježíšovi a on ť tě uzdraví; nebo jakož ť jest on stvořitel a žádný jiný 235 takéž ť jest napravitel a žádný jiný, on ť sám jediný to muož napraviti Kvše, jediné daj se jemu mocně)! Dí dále čtení svaté): »Proséchu Ježíše, aby na ň ruku vložil«. (Kterau ruku? Tu, kteráž potom na kříži přibita, která závory pekelné zlámala) a kteráž nám nebeské králov- 240 stvie otevřela. Ej, prosmež my také za tu ruku, a podá ť nám jí také a zláme všecky okovy hříchuov našich! Ale že jsú se tuto za ň přimlúvali a prosili. Co jest to? Tomuto se nauč a slyš, jak pravím! Modlitba «dobrých lidí a svatých jest úžitečna a platna lidem hříšným, že tím spíše mohú z hříchuov [mohú] 245 vyvedeni býti, že jim Buoh svú pomoc dá skrze prosbu jiných dobrých lidí, aby hřiechuov zuostali a z nich vyšli; ale aby jiných zaslúžení neb prozby prospěly tobě k uodplatě aneb radosti jícího C — Ale] A C — padl anebo padal R, padal CU, vpadl T — 232—233 co máš učiniti] vyn. T — 233 I, učiň toto C — němej člověk C — dej se vésti T — Ježíšovi] k (ku T) Pánu Ježíšovi NCT, Bohu líbiti a jemu vinen U — 234 on t] vyn. PNT — jakož vyn. U — on] vyn. T — 235 takéž . . . jiný] vyn. PN, tak T — napravitel [a sám spasitel] K — a žádný jiný] vyn. U — sám] jediné sám R — jediný vyn. BR — 236 Kvše ... mocně,, když se mu dáš B, jediné dej se jemu právě a cele N — jediné] toliko RU — daj] odej (!) T — mocně právě PT, v moc U — 237 dálej vyn. U — svaté) vyn. B — Prosili za ň PNT. Prosili sau Pára RCU — ruce N, ruku svau C — 238 Kterau ... Tu tu ruku B, tu RU, a to tu ruku C — potom byla PCNTU — 239 «která . . . zlá- mala kterúž jest zlámal závory pekelní B — nám] vyn. C — do nebes- kého RU — 240 otevřela] pomohla RU — Ej] Aj RN, vyn. T — poprosmež PRNU — my hříšní T — 240—241 a podá ... také] ať (+ by N) nám ji také (+ Pán Bůh C) podá (podal N) PON, a také ť nám ji podati ráčí T, a bóhdá ť rám jie podá K, a dá ť Pán Bůh, že ť nám ji podá RU — 241 zlámal N — našich a neprav ostí (0 vyn.!) T — Ale praví svaté čtení T — tutoj tuto tito C, vyn. T — 242 prosili za ň KPCNT — jest to) vyn. U, to P, j' to R, to vyznamenává C — a slyšj vyn. U, a slyšiž ušima T — jak] já t U — 243 pravím, ušima N, pravím, že U — «dobrých) spravedlivých B, dobrejch a pobožnejch C — a svatých vyn. B — velmi úžitečná T — 244 platná poněkud C — hříšným a padlým T, hříš- nejm lidem C — že] neb C — spieše budau a K — mohau ku povstání přijíti a T — [mchú] vyn. KPRCNTU — 245—246 «že jim ... vyšli a jich zuostati B — 245 dá, pravím, Kalvíne nevěřící, že T — prosbu a modlitbu C — 246 zuostali . . . vyšli přestali U — z nich] z nich pokání svaté činili a z nich aby C — vyšli [. pokání svaté činili K — 247 jiných
390 v hříchy smrtedlné a svých úduov neostříhal a jimi hřešil, co máš učiniti? Učiň, jako tento dnešní hluchý a němý, daj se Ježíšovi a on ť tě uzdraví; nebo jakož ť jest on stvořitel a žádný jiný 235 takéž ť jest napravitel a žádný jiný, on ť sám jediný to muož napraviti Kvše, jediné daj se jemu mocně)! Dí dále čtení svaté): »Proséchu Ježíše, aby na ň ruku vložil«. (Kterau ruku? Tu, kteráž potom na kříži přibita, která závory pekelné zlámala) a kteráž nám nebeské králov- 240 stvie otevřela. Ej, prosmež my také za tu ruku, a podá ť nám jí také a zláme všecky okovy hříchuov našich! Ale že jsú se tuto za ň přimlúvali a prosili. Co jest to? Tomuto se nauč a slyš, jak pravím! Modlitba «dobrých lidí a svatých jest úžitečna a platna lidem hříšným, že tím spíše mohú z hříchuov [mohú] 245 vyvedeni býti, že jim Buoh svú pomoc dá skrze prosbu jiných dobrých lidí, aby hřiechuov zuostali a z nich vyšli; ale aby jiných zaslúžení neb prozby prospěly tobě k uodplatě aneb radosti jícího C — Ale] A C — padl anebo padal R, padal CU, vpadl T — 232—233 co máš učiniti] vyn. T — 233 I, učiň toto C — němej člověk C — dej se vésti T — Ježíšovi] k (ku T) Pánu Ježíšovi NCT, Bohu líbiti a jemu vinen U — 234 on t] vyn. PNT — jakož vyn. U — on] vyn. T — 235 takéž . . . jiný] vyn. PN, tak T — napravitel [a sám spasitel] K — a žádný jiný] vyn. U — sám] jediné sám R — jediný vyn. BR — 236 Kvše ... mocně,, když se mu dáš B, jediné dej se jemu právě a cele N — jediné] toliko RU — daj] odej (!) T — mocně právě PT, v moc U — 237 dálej vyn. U — svaté) vyn. B — Prosili za ň PNT. Prosili sau Pára RCU — ruce N, ruku svau C — 238 Kterau ... Tu tu ruku B, tu RU, a to tu ruku C — potom byla PCNTU — 239 «která . . . zlá- mala kterúž jest zlámal závory pekelní B — nám] vyn. C — do nebes- kého RU — 240 otevřela] pomohla RU — Ej] Aj RN, vyn. T — poprosmež PRNU — my hříšní T — 240—241 a podá ... také] ať (+ by N) nám ji také (+ Pán Bůh C) podá (podal N) PON, a také ť nám ji podati ráčí T, a bóhdá ť rám jie podá K, a dá ť Pán Bůh, že ť nám ji podá RU — 241 zlámal N — našich a neprav ostí (0 vyn.!) T — Ale praví svaté čtení T — tutoj tuto tito C, vyn. T — 242 prosili za ň KPCNT — jest to) vyn. U, to P, j' to R, to vyznamenává C — a slyšj vyn. U, a slyšiž ušima T — jak] já t U — 243 pravím, ušima N, pravím, že U — «dobrých) spravedlivých B, dobrejch a pobožnejch C — a svatých vyn. B — velmi úžitečná T — 244 platná poněkud C — hříšným a padlým T, hříš- nejm lidem C — že] neb C — spieše budau a K — mohau ku povstání přijíti a T — [mchú] vyn. KPRCNTU — 245—246 «že jim ... vyšli a jich zuostati B — 245 dá, pravím, Kalvíne nevěřící, že T — prosbu a modlitbu C — 246 zuostali . . . vyšli přestali U — z nich] z nich pokání svaté činili a z nich aby C — vyšli [. pokání svaté činili K — 247 jiných
Strana 391
391 250 přispořily, toho se nikoli nenaděj, než, jakž sobě sám zaslaužíš, toho požívati budeš! Dí dále čtení svaté): »A chopiv jej [ven] z zástupu sú- kromie«. »Z zástupu«, totiž z navyklostí a z obyčejuov starých. Nebo chceš-li se právě káti, musíš obyčeje a navyklosti — zá- stupy — opustiti a z nich kvyjíti). »I pustil jest prsty své v uši jeho«. Prstové znamenají moc 255 božskú a milost Ducha svatého. Ale když jest chtěl jemu prsty v auši pustiti, tu mluví doktorové, že jest jej k sobě očima obrátil a tak «předkem). V tom jest nám dal naučení, [že, chceme-li my býti od něho uzdraveni, abychom se k němu očima obrátili, k němu samému zření Kměli, svú všicku vuoli k němu 260 obrátili a k žádnému k jinému. Ale tento lid slepý k uobrazóm ť se spíše obrátí, přijda do kostela), očima a teď svíčku polepí, veď, a čertu dvě, aneb k šlojíři nejistému) n aneb k ně- jakým) svatostem — Ka k tělu božímu hřbet —, a Kteď, kdež B 431 jich PNT — prospěly, když by oni zle živi «byli (byli vyn.!) C — tobě nebo (i RU) mně KRCU — 248 přispořily, jenž si zjevný přestupník božích přikázaní N — nikoli] vyn. T — 248—249 «než ... budeš vyn. BKN — 248 jakž] co U — 249 tak toho T — budeš, jinak se nikoliv nenaděj RCT — 250 dále] vyn. U — svaté) vyn. B — chopiv] ujav NC, chopil [ven] vyn. KPRCTU — z zástupův R — 250—251 súkromie ... U — totiž to jest B — súkromie«; z zástupu] vyn. RU — 251 starých vyvedl jej T — 252 Nebo] A U — chceš-li] kdo chce T — musí T — obyčeje] se z obyčejů U — 252—253 a navyklosti — zástupy zlé B, zlé a na- vyklosti C — 252 navyklosti zlé N — zástupy ty zástupy PRNT, od zástupu U — 253 opustiti ... vyjíti vzdáliti U — vyjíti jako z zá- stupu vykročiti B, ven vyjíti N, ven dáti se vyvésti T — 254 vpustil C — auši P — znamenávají C — 255 božskú] Boha vše- mohaucího T, boží U — 256 pustiti] vpustiti C, vložiti aneb vpustiti N — svatí doktorové NCT — Kočima předkem BU — 257 tak vyn. NT — (předkem očima BU — Tak v tom T — [že] vyn. KPRCTU — 258 od něho] vyn. C — 259—260 k němu samému ... obrátili vyn. U — 259 k němu samému] a k žádnému jinému nežli k němu samému C — své zření NT — 259—260 měli ... obrátili majíce B — 259 k němu i naději C — 260 k žádnému k jinému] v žádném jiném naděje neskládali T — tento] nynější C — 261 «přijda do kostela vyn. B — očima] očima svýma T, vyn. C — teď] vyn. CU — svíčku před obrazem C — přilepí RNTU — 262 veď veď-li K, vyn. RCTU — a čertu dvě] vyn. PNT — čertu ... aneb] k dáblu a U — dáblu RC (ale v Rtoto slovo bylo později někým škrtnuto) — «nejistému vyn. B — něja- kým těm jalovým B — 263 a ale BNT — k] vyn. K — zadek a hřbet N, obrátí hřbet T — a] anebo T — 263—264 «teď ... nám, což
391 250 přispořily, toho se nikoli nenaděj, než, jakž sobě sám zaslaužíš, toho požívati budeš! Dí dále čtení svaté): »A chopiv jej [ven] z zástupu sú- kromie«. »Z zástupu«, totiž z navyklostí a z obyčejuov starých. Nebo chceš-li se právě káti, musíš obyčeje a navyklosti — zá- stupy — opustiti a z nich kvyjíti). »I pustil jest prsty své v uši jeho«. Prstové znamenají moc 255 božskú a milost Ducha svatého. Ale když jest chtěl jemu prsty v auši pustiti, tu mluví doktorové, že jest jej k sobě očima obrátil a tak «předkem). V tom jest nám dal naučení, [že, chceme-li my býti od něho uzdraveni, abychom se k němu očima obrátili, k němu samému zření Kměli, svú všicku vuoli k němu 260 obrátili a k žádnému k jinému. Ale tento lid slepý k uobrazóm ť se spíše obrátí, přijda do kostela), očima a teď svíčku polepí, veď, a čertu dvě, aneb k šlojíři nejistému) n aneb k ně- jakým) svatostem — Ka k tělu božímu hřbet —, a Kteď, kdež B 431 jich PNT — prospěly, když by oni zle živi «byli (byli vyn.!) C — tobě nebo (i RU) mně KRCU — 248 přispořily, jenž si zjevný přestupník božích přikázaní N — nikoli] vyn. T — 248—249 «než ... budeš vyn. BKN — 248 jakž] co U — 249 tak toho T — budeš, jinak se nikoliv nenaděj RCT — 250 dále] vyn. U — svaté) vyn. B — chopiv] ujav NC, chopil [ven] vyn. KPRCTU — z zástupův R — 250—251 súkromie ... U — totiž to jest B — súkromie«; z zástupu] vyn. RU — 251 starých vyvedl jej T — 252 Nebo] A U — chceš-li] kdo chce T — musí T — obyčeje] se z obyčejů U — 252—253 a navyklosti — zástupy zlé B, zlé a na- vyklosti C — 252 navyklosti zlé N — zástupy ty zástupy PRNT, od zástupu U — 253 opustiti ... vyjíti vzdáliti U — vyjíti jako z zá- stupu vykročiti B, ven vyjíti N, ven dáti se vyvésti T — 254 vpustil C — auši P — znamenávají C — 255 božskú] Boha vše- mohaucího T, boží U — 256 pustiti] vpustiti C, vložiti aneb vpustiti N — svatí doktorové NCT — Kočima předkem BU — 257 tak vyn. NT — (předkem očima BU — Tak v tom T — [že] vyn. KPRCTU — 258 od něho] vyn. C — 259—260 k němu samému ... obrátili vyn. U — 259 k němu samému] a k žádnému jinému nežli k němu samému C — své zření NT — 259—260 měli ... obrátili majíce B — 259 k němu i naději C — 260 k žádnému k jinému] v žádném jiném naděje neskládali T — tento] nynější C — 261 «přijda do kostela vyn. B — očima] očima svýma T, vyn. C — teď] vyn. CU — svíčku před obrazem C — přilepí RNTU — 262 veď veď-li K, vyn. RCTU — a čertu dvě] vyn. PNT — čertu ... aneb] k dáblu a U — dáblu RC (ale v Rtoto slovo bylo později někým škrtnuto) — «nejistému vyn. B — něja- kým těm jalovým B — 263 a ale BNT — k] vyn. K — zadek a hřbet N, obrátí hřbet T — a] anebo T — 263—264 «teď ... nám, což
Strana 392
392 nám kněží lháři nětco selží a povědie lehkého, kde bychom 265 snadně mohli odpuštěnie hřiechuov vzéti, abychom mše zakúpili a vigiljí a pokropili se; ale vzíti svůj kříž, zapříti sebe, ne- přátely milovati, tomu ť hřbet obrátíme! A, běda bude! *Očima ť jest jej k sobě obrátil, a vzhléd v nebe, i zařval.« Proč jest to učinil? Ú, pro nás, abychom tam příkladem jeho 270 hleděli, tam zdychali, odtud pomoci žádali, tam taužili. Ale toto kněžstvo leckams jinam lid vede, ono onam, ono onam. Ale on, drahý Pán, tohoto k sobě očima obrátil, aby k němu zřenie najvětšie měl. A svatý Pavel a svatý Petr, věrní kněžie, vše k Ježíšovi střeli. Svatý Petr řiekal: »Máme spasenie ve jménu 275 jeho«.) A svatý Pavel: »Daufánie máme skrze Krista k Bohu a já klekám na kolena má, aby Kristus přebýval v srdcích vašich jim B — 263 kdež] když RU — 264 Knětco ... povědie zchválí B — selhau CU — a povědie lehkého] vyn. U — 264—266 kde bychom ... pokropili se pokropiti se, vigiljí, odpustky, mši kúpiti B — 264 kde] teď, kde C — 265 mohli] vyn. RC, k U — týchž (!, vyn. T) hříchům RT — vzéti] vzali RC, přišli U — abychom] vyn. U, abychom teď T — zakaupiti U — 266 teď pokropili T, kropili R, kropiti U — ale] ale to, což jest Pán Ježíš přikázal T — sám sebe C ,sebe samého a T — 266—267 nepřátely milovati vyn. B, nepřátely své milovati, ó to ť jest nám velmi těžké T nepřátely své milovati a jim dobře činiti, dobrého jim na Pánu Bohu žádati C — 267 k tomu TNCU — Kobrátíme ... budes obrátí B — obrátí a zadek N — A] Ó NU, Ach T — běda nám CT — bude, nestojte N, bude s našima činy T, bude, nebudeme-li ť tak činiti, jak nám Pán Bůh velí a přikazuje C — 268 Očima ... obrátil a A B. I dí čtení: »A T — k sobě drahej Pán C — obrátil, a ne hřbetem N — vzhlédl KRCTU, vzhlédši N — do nebe CU — zařval] zastonal RU — 269 to medle T — Ú] vyn. KPRN, ITCU — abychom my PNT — 270 vzdychali vždycky a C — odtud od Ježíše B — žádali] očekávali N.— 270—275 «tam ... jménu jeho o němž dí svatý Petr, že v nižádném není spasení pod nebem kromě v něm B — 271 to R — jinamj vyn. RCU — lidi RU — ono onam, ono onam) tamto jinam T, ono i ono U, ono onam, ono tamto N — 272 on] vyn. PNT tento RU — Pán] Pán Ježíš T, Pán k sobě táhne a U — toho C — k sobě vyn. U — aby] ale R — k němu spíše a U — 273 A svatý Pavel a svatý Petr] Ano svatého Pavla řeč a svatého Petra, že U — A] Ale PON, Ano R, Příkladem tím T — Petr vedeni sauce jakožto T — věrní v K bylo později přepsáno v dobří — 274 vše upřímo N — střeli] střeli a hrnuli C, vedli N, vedau U — řiekal] říkával (+ že U) RU, Prý PN, řekl C, dí T — jméno R — 275 jeho Pána Ježíše Krista T — Pavel dí T Pavel řekl U — Daufánie ... k Bohu a] vyn. U — skrze Krista k Bohu] o vás v Kristu Ježíšovi KPRONT — 276 já] prý (praví T), já PNT, Opět: 274 Podle Skutk. 4, 12 — 275 Podle Ejez. 3, 12—17.
392 nám kněží lháři nětco selží a povědie lehkého, kde bychom 265 snadně mohli odpuštěnie hřiechuov vzéti, abychom mše zakúpili a vigiljí a pokropili se; ale vzíti svůj kříž, zapříti sebe, ne- přátely milovati, tomu ť hřbet obrátíme! A, běda bude! *Očima ť jest jej k sobě obrátil, a vzhléd v nebe, i zařval.« Proč jest to učinil? Ú, pro nás, abychom tam příkladem jeho 270 hleděli, tam zdychali, odtud pomoci žádali, tam taužili. Ale toto kněžstvo leckams jinam lid vede, ono onam, ono onam. Ale on, drahý Pán, tohoto k sobě očima obrátil, aby k němu zřenie najvětšie měl. A svatý Pavel a svatý Petr, věrní kněžie, vše k Ježíšovi střeli. Svatý Petr řiekal: »Máme spasenie ve jménu 275 jeho«.) A svatý Pavel: »Daufánie máme skrze Krista k Bohu a já klekám na kolena má, aby Kristus přebýval v srdcích vašich jim B — 263 kdež] když RU — 264 Knětco ... povědie zchválí B — selhau CU — a povědie lehkého] vyn. U — 264—266 kde bychom ... pokropili se pokropiti se, vigiljí, odpustky, mši kúpiti B — 264 kde] teď, kde C — 265 mohli] vyn. RC, k U — týchž (!, vyn. T) hříchům RT — vzéti] vzali RC, přišli U — abychom] vyn. U, abychom teď T — zakaupiti U — 266 teď pokropili T, kropili R, kropiti U — ale] ale to, což jest Pán Ježíš přikázal T — sám sebe C ,sebe samého a T — 266—267 nepřátely milovati vyn. B, nepřátely své milovati, ó to ť jest nám velmi těžké T nepřátely své milovati a jim dobře činiti, dobrého jim na Pánu Bohu žádati C — 267 k tomu TNCU — Kobrátíme ... budes obrátí B — obrátí a zadek N — A] Ó NU, Ach T — běda nám CT — bude, nestojte N, bude s našima činy T, bude, nebudeme-li ť tak činiti, jak nám Pán Bůh velí a přikazuje C — 268 Očima ... obrátil a A B. I dí čtení: »A T — k sobě drahej Pán C — obrátil, a ne hřbetem N — vzhlédl KRCTU, vzhlédši N — do nebe CU — zařval] zastonal RU — 269 to medle T — Ú] vyn. KPRN, ITCU — abychom my PNT — 270 vzdychali vždycky a C — odtud od Ježíše B — žádali] očekávali N.— 270—275 «tam ... jménu jeho o němž dí svatý Petr, že v nižádném není spasení pod nebem kromě v něm B — 271 to R — jinamj vyn. RCU — lidi RU — ono onam, ono onam) tamto jinam T, ono i ono U, ono onam, ono tamto N — 272 on] vyn. PNT tento RU — Pán] Pán Ježíš T, Pán k sobě táhne a U — toho C — k sobě vyn. U — aby] ale R — k němu spíše a U — 273 A svatý Pavel a svatý Petr] Ano svatého Pavla řeč a svatého Petra, že U — A] Ale PON, Ano R, Příkladem tím T — Petr vedeni sauce jakožto T — věrní v K bylo později přepsáno v dobří — 274 vše upřímo N — střeli] střeli a hrnuli C, vedli N, vedau U — řiekal] říkával (+ že U) RU, Prý PN, řekl C, dí T — jméno R — 275 jeho Pána Ježíše Krista T — Pavel dí T Pavel řekl U — Daufánie ... k Bohu a] vyn. U — skrze Krista k Bohu] o vás v Kristu Ježíšovi KPRONT — 276 já] prý (praví T), já PNT, Opět: 274 Podle Skutk. 4, 12 — 275 Podle Ejez. 3, 12—17.
Strana 393
393 skrze vieru«. Co jsú oni «koli psali neb kázali, a [toj vše v Kristu Ježíši, toho ť jsú oni hleděli, aby lidé najvětčí zření měli k Ježíšovi. Ale nynější kněžstvo svatokupecké k nějakým svatostem 280 nejistým, aby jimi lovili, tu ť lidi obrátí, ano žádný svatý ne- nabyl svatosti aniž nabude, ani svatý Petr ani Panna Maria, jediné skrze Ježíše; neb jest on právě řebřík mezi Bohem Otcem a mezi námi, lidmi hříšnými, takže žádnému nedávají se darové a milosti shuory od Boha Otce, jediné skrze «Ježíše), a 285 zase nižádné modlitby nevstupují k Bohu Otci [odsud] zhůru, jediné skrze Ježíše. Hledajte, kde chcete, spasení, odpuštění hří- chuov, chybíte-li se Ježíše, nebude ť nic! Dí dále čtení svaté): »I mluvil jest právě«. Ten právě mluví, ktož svuoj jazyk a [svú] řeč srovnává s srdcem, s volí 290 a s skutkem. Nuže, jest-liž to do nás, když říkáme otčenáš, že my milého Boha milujem nade Kvšecko) jako věrní synové, vuoli jeho ve všem plníme, optámy se na ni a zvědauc ihned) »Já C — má] vyn. R, svá NU, svá a žádám T, svá a modlím se za to k Otci Pána našeho Ježíše Krista C — Kristus] Kristus Ježíš C, Ježíš U — 277 skrze vieru vyn. B, skrze vieru pravau C, skrze vieru [. lásku, naději] K — Co] A tak, co T — «koli vyn. B — neb] i U — a] vyn. CU — [to] vyn. KPRONTU — 278 Ježíšovi činili T — jsú oni] vyn. U — nejvíc hleděli T — lidé] vyn. U — 279 nyní PN — nějakým] ledajakýms U — 280 tu ť lidi obrátí] a lid vodvraceli RU, lid sau obrátili T — lid KON — ano] ješto T — svatý] vyn. RU, svatý ani žádná svatá N — nenabyli N — 281 aniž nabude] sami od sebe, jediné od Pána Ježíše a skrze jeho zásluhy N, aniž nabude kde jinde aneb od koho jiného, ano C — Maria, královna nebeská T — 282 jediné ... Ježíše] vyn. N — právě] práv K, z toho později: pravſý]; pravý PRONTU — žebřík PT, žebřík a pro- středník do nebe C — 283 lidmi vyn. BU — nedává U; v B ps. ne- dawagicze, ale -cze škrtnuto — darové . .. shuory] milost a hříchům odpuštění U — 284 Otce všemohaucího T — toliko T — «Ježíše vyn. B, Pána Ježíše Krista NU, Pána Ježíše, Syna jeho milého T — 284—285 a zase] neb K, a opět T — 284—286 a zase . . . Ježíše] vyn. C — 285 [odsud] vyn. KPRNTU — 286—287 hřiechóm KPR — 287 se] Pána R — Ježíše, všecko darmo a T — nebude ť nic] nic vám nebude platno (k spasení U) RU — 288 dále] vyn. U — svaté) vyn. B — 289 ktož] který T — svuoj jazyk a] vyn. U — [svú] vyn. KPRNT — srovná KRC, sjedná P — srdcem, s volí a s vyn. B — srdcem svým C — s volí a s] a RU — 290 skutky PNT — Nu U — toto T — vás KPCNT — když kdež my C, když vy PNT, když my K — říkáte (+ modlitbu Páně T) PNT — Otče náš etc. N — 291 myj vyn. K, vy PNT — «milého» Pána B — milujete PNT — všecky věci B — věrní] z toho později: [dobří] K — synové a dcery C — 292 a vuoli PT — plníte PNT, plníme-li C — 292—293 optámy
393 skrze vieru«. Co jsú oni «koli psali neb kázali, a [toj vše v Kristu Ježíši, toho ť jsú oni hleděli, aby lidé najvětčí zření měli k Ježíšovi. Ale nynější kněžstvo svatokupecké k nějakým svatostem 280 nejistým, aby jimi lovili, tu ť lidi obrátí, ano žádný svatý ne- nabyl svatosti aniž nabude, ani svatý Petr ani Panna Maria, jediné skrze Ježíše; neb jest on právě řebřík mezi Bohem Otcem a mezi námi, lidmi hříšnými, takže žádnému nedávají se darové a milosti shuory od Boha Otce, jediné skrze «Ježíše), a 285 zase nižádné modlitby nevstupují k Bohu Otci [odsud] zhůru, jediné skrze Ježíše. Hledajte, kde chcete, spasení, odpuštění hří- chuov, chybíte-li se Ježíše, nebude ť nic! Dí dále čtení svaté): »I mluvil jest právě«. Ten právě mluví, ktož svuoj jazyk a [svú] řeč srovnává s srdcem, s volí 290 a s skutkem. Nuže, jest-liž to do nás, když říkáme otčenáš, že my milého Boha milujem nade Kvšecko) jako věrní synové, vuoli jeho ve všem plníme, optámy se na ni a zvědauc ihned) »Já C — má] vyn. R, svá NU, svá a žádám T, svá a modlím se za to k Otci Pána našeho Ježíše Krista C — Kristus] Kristus Ježíš C, Ježíš U — 277 skrze vieru vyn. B, skrze vieru pravau C, skrze vieru [. lásku, naději] K — Co] A tak, co T — «koli vyn. B — neb] i U — a] vyn. CU — [to] vyn. KPRONTU — 278 Ježíšovi činili T — jsú oni] vyn. U — nejvíc hleděli T — lidé] vyn. U — 279 nyní PN — nějakým] ledajakýms U — 280 tu ť lidi obrátí] a lid vodvraceli RU, lid sau obrátili T — lid KON — ano] ješto T — svatý] vyn. RU, svatý ani žádná svatá N — nenabyli N — 281 aniž nabude] sami od sebe, jediné od Pána Ježíše a skrze jeho zásluhy N, aniž nabude kde jinde aneb od koho jiného, ano C — Maria, královna nebeská T — 282 jediné ... Ježíše] vyn. N — právě] práv K, z toho později: pravſý]; pravý PRONTU — žebřík PT, žebřík a pro- středník do nebe C — 283 lidmi vyn. BU — nedává U; v B ps. ne- dawagicze, ale -cze škrtnuto — darové . .. shuory] milost a hříchům odpuštění U — 284 Otce všemohaucího T — toliko T — «Ježíše vyn. B, Pána Ježíše Krista NU, Pána Ježíše, Syna jeho milého T — 284—285 a zase] neb K, a opět T — 284—286 a zase . . . Ježíše] vyn. C — 285 [odsud] vyn. KPRNTU — 286—287 hřiechóm KPR — 287 se] Pána R — Ježíše, všecko darmo a T — nebude ť nic] nic vám nebude platno (k spasení U) RU — 288 dále] vyn. U — svaté) vyn. B — 289 ktož] který T — svuoj jazyk a] vyn. U — [svú] vyn. KPRNT — srovná KRC, sjedná P — srdcem, s volí a s vyn. B — srdcem svým C — s volí a s] a RU — 290 skutky PNT — Nu U — toto T — vás KPCNT — když kdež my C, když vy PNT, když my K — říkáte (+ modlitbu Páně T) PNT — Otče náš etc. N — 291 myj vyn. K, vy PNT — «milého» Pána B — milujete PNT — všecky věci B — věrní] z toho později: [dobří] K — synové a dcery C — 292 a vuoli PT — plníte PNT, plníme-li C — 292—293 optámy
Strana 394
394 plníme? Ctíme-li ho v každém místě vědúce, že on všudy vidí a všudy jest přítomen? Říkáme-li právě: »Odpusť nám, jako i my 295 odpauštíme!«, že my každému odpustíme pro Buoh, na žádného se neřádně nehněváme? Jest-li to do nás, tehdy právě u otčenáš B 432 říkáme; pakli jest jinak, tehdy neprávě, lstivě, falešně, koše- metně, nevěrně) a k svému věčnému zatracení [říkáme]. A, bojím se, že jest nás těch [velmi] mnoho! Tuto di čtení o tomto, že jest mluvil právě. Mnedle, hledíte-li toho), když jste v čeledi, aby nikdy žádní svárové z tvých úst nepošli? Oh, nestojte, co jest toho přemnoho, a za žádný hřích sobě toho neváží aniž se toho umějí zpoviedati Kani) právě káti! Ó, jak by měl každý prositi za to Kmilého) Pána 305 Boha ihned ráno vstávaje, aby z jeho úst žádné slovo svárlivé ten den nevyšlo)! Ó, by ten duom raději shořal bez škody lidem, v kterémž se ti svárové dějí a krykové) — lépe by bylo! 300 .. . místě] vyn. U — 292 optámy] a ptáme KR, ptáme-li C, a ptáte PT, a vyptáváte N — se často T — zvědauc ihned ji B — zvědauc, která jest T — 293 plníme-li C, plníte PN, plniti ji se snažíte T — Ctíte PCNT — vědauc o tom C — všudy] všecko T — 294 a všudy] na každém místě T — Říkáte PONT — nám naše viny NT — 295 odpauštíme našim vinní- kům (+ i tak-liž je T) NCT — že my odpustíme-liž my C — myl vyn. K, vy PNT — odpustíme] vyn. C, odpauštíme R, odpustíte PNT — pro Pána (vyn. CU) Boha NCU — 296 nehněváte PNT — to] tak K — do] při U — nás] nás i do vás K, vás PNT — dobře a právě C — 297 říkáte PNT — jest] vyn. N — lstivě) vyn. B, lstivě a křivě U — 297—298 Košemetně, nevěrně vyn. B — 298 nevěrně k svému milému Bohu RU — a] vyn. KPN — k svému . .. říkáme] jdem na věčné zatracení RU — Kvěčnému vyn. B, věčnému zlému a k C — zatracení hlubšímu C — [říkáme] vyn. KPCN, se modlíte, sami na sebe odsaudek (!) vypovídajíce T — 299 Ach T — že] co C — nás] vyn. U, vás PCNT — těch] takových TNU — [velmi] vyn. KPRONU — 300 Tuto . . . tomto] O tomto teď hluchém a němém die euvange- lista K, I dí T, A tu dí svaté čtení U, vyn. PCN — čtení svaté R — že jest] Prý PON — Mnedle, vy pak K — hledíte-li vy PONT — 301 «toho) výn. B — když] kde KPC, kteří N — v čeledi] mezi čeledí T, v mnohé čeledi N, tam s čeledí U — nikda K, nikdej C — žádný svár PNT — tvých] vašich PONTU — 302 nepošel PNT, nevyšli RU, nepocházeli C — ÓC, Och NU, Ach T — toho mezi vámi T — za vyn. BK — 303 za hřiech K, hřích toho nemají a nic C — neváží] nekladau RU, nepoklá- dají N, nepokládáte T — s toho T — umí B, umíte T, lidé umějí K — gani aneb B — 304 právč káti C — Oh KPR, Ach TU, Och N — «mi- lého vyn. BP — 305 ihned] vyn. N — vstana TC, vstávaje i večer líhaje N — svárlivé a popudlivé T — 306 v ten R — nepošlo B — Ój A U — ohněm shořel N — beze RON — škody] ublížení U — 307 lidem] jiných
394 plníme? Ctíme-li ho v každém místě vědúce, že on všudy vidí a všudy jest přítomen? Říkáme-li právě: »Odpusť nám, jako i my 295 odpauštíme!«, že my každému odpustíme pro Buoh, na žádného se neřádně nehněváme? Jest-li to do nás, tehdy právě u otčenáš B 432 říkáme; pakli jest jinak, tehdy neprávě, lstivě, falešně, koše- metně, nevěrně) a k svému věčnému zatracení [říkáme]. A, bojím se, že jest nás těch [velmi] mnoho! Tuto di čtení o tomto, že jest mluvil právě. Mnedle, hledíte-li toho), když jste v čeledi, aby nikdy žádní svárové z tvých úst nepošli? Oh, nestojte, co jest toho přemnoho, a za žádný hřích sobě toho neváží aniž se toho umějí zpoviedati Kani) právě káti! Ó, jak by měl každý prositi za to Kmilého) Pána 305 Boha ihned ráno vstávaje, aby z jeho úst žádné slovo svárlivé ten den nevyšlo)! Ó, by ten duom raději shořal bez škody lidem, v kterémž se ti svárové dějí a krykové) — lépe by bylo! 300 .. . místě] vyn. U — 292 optámy] a ptáme KR, ptáme-li C, a ptáte PT, a vyptáváte N — se často T — zvědauc ihned ji B — zvědauc, která jest T — 293 plníme-li C, plníte PN, plniti ji se snažíte T — Ctíte PCNT — vědauc o tom C — všudy] všecko T — 294 a všudy] na každém místě T — Říkáte PONT — nám naše viny NT — 295 odpauštíme našim vinní- kům (+ i tak-liž je T) NCT — že my odpustíme-liž my C — myl vyn. K, vy PNT — odpustíme] vyn. C, odpauštíme R, odpustíte PNT — pro Pána (vyn. CU) Boha NCU — 296 nehněváte PNT — to] tak K — do] při U — nás] nás i do vás K, vás PNT — dobře a právě C — 297 říkáte PNT — jest] vyn. N — lstivě) vyn. B, lstivě a křivě U — 297—298 Košemetně, nevěrně vyn. B — 298 nevěrně k svému milému Bohu RU — a] vyn. KPN — k svému . .. říkáme] jdem na věčné zatracení RU — Kvěčnému vyn. B, věčnému zlému a k C — zatracení hlubšímu C — [říkáme] vyn. KPCN, se modlíte, sami na sebe odsaudek (!) vypovídajíce T — 299 Ach T — že] co C — nás] vyn. U, vás PCNT — těch] takových TNU — [velmi] vyn. KPRONU — 300 Tuto . . . tomto] O tomto teď hluchém a němém die euvange- lista K, I dí T, A tu dí svaté čtení U, vyn. PCN — čtení svaté R — že jest] Prý PON — Mnedle, vy pak K — hledíte-li vy PONT — 301 «toho) výn. B — když] kde KPC, kteří N — v čeledi] mezi čeledí T, v mnohé čeledi N, tam s čeledí U — nikda K, nikdej C — žádný svár PNT — tvých] vašich PONTU — 302 nepošel PNT, nevyšli RU, nepocházeli C — ÓC, Och NU, Ach T — toho mezi vámi T — za vyn. BK — 303 za hřiech K, hřích toho nemají a nic C — neváží] nekladau RU, nepoklá- dají N, nepokládáte T — s toho T — umí B, umíte T, lidé umějí K — gani aneb B — 304 právč káti C — Oh KPR, Ach TU, Och N — «mi- lého vyn. BP — 305 ihned] vyn. N — vstana TC, vstávaje i večer líhaje N — svárlivé a popudlivé T — 306 v ten R — nepošlo B — Ój A U — ohněm shořel N — beze RON — škody] ublížení U — 307 lidem] jiných
Strana 395
395 Kněží vždy na první hodině modlé se za to Pánu Bohu v hymně »Iam lucis orto sidere«...: »O milý« Pane), račiž dáti, aby dnešní 310 den nižádná řeč svárlivá nepošla) z aust mých!««Tak ť jest ta modlitba zjednána Duchem svatým. Ale ješto ono se nahodí svárlivý člověk, že všecku čeled mútiti bude, a ihneď jemu to [některak] mílo a tím právě» jako živ«jest, když mu se pokry- kovati). Ó zlá, čertova biedná duše, shledáš [toho], že tu 315 budeš, kdež ť se budú s tebú ďáblové věčně krykovati! A kdež sú pak ti svárové mezi manžely, tu ť jest hotové) peklo! A když tak bylo, že již tento uzdraven, «die čtenie svaté): »Přikázal «jest jim), aby žádnému nepravili«. «Proč to učinil? Pro nás, aby nám dal příklad, abychom «se marné 320 chlauby varovali). A čím jim více přikazoval, tím více hlásali — domů N, lidí U — v kterémž . .. krykové) nežli by se v něm svárové a různice činili a freje, tance provodili, to U — dějí] působí T — Ka kry- kové? vyn. BT, a křikové R — mnohem lepí T — 308 vždy] vyn. R — 308—309 vždy ... sidere« modliti se mají v první hodinu řka U — 308 Pánu] milému KC — v hymně] vyn. PRN, říkajíce C, takto T — 308—309 v hymně ... sidere«] řiekajíc takto K — 309 «Pane) Bože B — mi dáti C — v dnešní R — 310 nevyšla BP — 310—311 «Tak ... ono se Ano se druhdy B —310 Tak] Ta T — 311 ta] vyn. PNT — zjednána a spů- sobena T — ješto . . . nahodí vyn. U — ješto] vyn. NT — ono] an ť mnohdy- kráte N, mnohdykráte T — se nahodí] vyn. R, se nachází v domu T, se nahodí dobrý K — 312 že] vyn. U — čeled] čeládku téměř C — kormau- titi N, rmautí U, mučiti (!) C — bude] vyn. RU, bude tiem KPCT — ihned jemu to] některému člověku to hned T — 313 [některak] vyn. KPRCNTU — mílo a líbo TN — «právě» vyn. B — «jest ... pokry- kovati„vyn. B — když ... pokrykovati vyn. U — když] kdež RC — mu se] může N, se můž s kejm C, se může s kým T — pokrykovati) svaditi T, pokřikovati R, pokrykovati a nějakau různici začíti N — 314 ďáblova PRCTU, hanebná ďáblova N — «biedná vyn. B, bídná, otrtá C — shledáš] uhlídáš U — [toho] vyn. KPRNU, to TC — 315 budeš] se dostaneš N, se dostati musíš T — na věky věkův věčně C — krykovati] skrývati R, svářiti T, vaditi a skrývati U — 316 pak ti] vyn. U — tu t jest] vyn. KPRN — hotové vyn. B, hotovo KPN, jisté horaucí C — 317 A když ... uzdraven] vyn. U — bylo] vyn. R, se stalo N — uzdraven] uzdraven byl C, k obojímu zdraví, jak na duši, tak i na těle přišel T — «die ... svaté» vyn. BC — praví T — svaté) vyn. P, svaté, že T — 318 «jest jim» jemu B, jest jim Pán Ježíš C, jim, prý N — ne- pravil B — «Proč to učinil vyn. B, I proč jest jim to učiniti ráčil T — to] vyn. U — 319 učinil vyn. RU, učinil náš milej Pán Ježíš C — Au (I T), pro CT — nás, bídné lidi T — aby ... příklad vyn. B — příklad a naučení T — abychom] vyn. T — 319—320 «se ... varovali z daruov božích marné chvály nehleďali B — 320 varovali varovati T,
395 Kněží vždy na první hodině modlé se za to Pánu Bohu v hymně »Iam lucis orto sidere«...: »O milý« Pane), račiž dáti, aby dnešní 310 den nižádná řeč svárlivá nepošla) z aust mých!««Tak ť jest ta modlitba zjednána Duchem svatým. Ale ješto ono se nahodí svárlivý člověk, že všecku čeled mútiti bude, a ihneď jemu to [některak] mílo a tím právě» jako živ«jest, když mu se pokry- kovati). Ó zlá, čertova biedná duše, shledáš [toho], že tu 315 budeš, kdež ť se budú s tebú ďáblové věčně krykovati! A kdež sú pak ti svárové mezi manžely, tu ť jest hotové) peklo! A když tak bylo, že již tento uzdraven, «die čtenie svaté): »Přikázal «jest jim), aby žádnému nepravili«. «Proč to učinil? Pro nás, aby nám dal příklad, abychom «se marné 320 chlauby varovali). A čím jim více přikazoval, tím více hlásali — domů N, lidí U — v kterémž . .. krykové) nežli by se v něm svárové a různice činili a freje, tance provodili, to U — dějí] působí T — Ka kry- kové? vyn. BT, a křikové R — mnohem lepí T — 308 vždy] vyn. R — 308—309 vždy ... sidere« modliti se mají v první hodinu řka U — 308 Pánu] milému KC — v hymně] vyn. PRN, říkajíce C, takto T — 308—309 v hymně ... sidere«] řiekajíc takto K — 309 «Pane) Bože B — mi dáti C — v dnešní R — 310 nevyšla BP — 310—311 «Tak ... ono se Ano se druhdy B —310 Tak] Ta T — 311 ta] vyn. PNT — zjednána a spů- sobena T — ješto . . . nahodí vyn. U — ješto] vyn. NT — ono] an ť mnohdy- kráte N, mnohdykráte T — se nahodí] vyn. R, se nachází v domu T, se nahodí dobrý K — 312 že] vyn. U — čeled] čeládku téměř C — kormau- titi N, rmautí U, mučiti (!) C — bude] vyn. RU, bude tiem KPCT — ihned jemu to] některému člověku to hned T — 313 [některak] vyn. KPRCNTU — mílo a líbo TN — «právě» vyn. B — «jest ... pokry- kovati„vyn. B — když ... pokrykovati vyn. U — když] kdež RC — mu se] může N, se můž s kejm C, se může s kým T — pokrykovati) svaditi T, pokřikovati R, pokrykovati a nějakau různici začíti N — 314 ďáblova PRCTU, hanebná ďáblova N — «biedná vyn. B, bídná, otrtá C — shledáš] uhlídáš U — [toho] vyn. KPRNU, to TC — 315 budeš] se dostaneš N, se dostati musíš T — na věky věkův věčně C — krykovati] skrývati R, svářiti T, vaditi a skrývati U — 316 pak ti] vyn. U — tu t jest] vyn. KPRN — hotové vyn. B, hotovo KPN, jisté horaucí C — 317 A když ... uzdraven] vyn. U — bylo] vyn. R, se stalo N — uzdraven] uzdraven byl C, k obojímu zdraví, jak na duši, tak i na těle přišel T — «die ... svaté» vyn. BC — praví T — svaté) vyn. P, svaté, že T — 318 «jest jim» jemu B, jest jim Pán Ježíš C, jim, prý N — ne- pravil B — «Proč to učinil vyn. B, I proč jest jim to učiniti ráčil T — to] vyn. U — 319 učinil vyn. RU, učinil náš milej Pán Ježíš C — Au (I T), pro CT — nás, bídné lidi T — aby ... příklad vyn. B — příklad a naučení T — abychom] vyn. T — 319—320 «se ... varovali z daruov božích marné chvály nehleďali B — 320 varovali varovati T,
Strana 396
396 řkúce: »Dobře jest všeckny věci učinil, němým kázal mluviti a hluchým [učinil, aby] slyšeti« [etc.]. Tak práv máš do tohoto lidu nynějšieho. Jako tento zástup [jedne] hleděl k tomu, že jest tento na těle uzdraven, a tomu se divili a to hlásali, ale 325 že jej na duši uzdravil, o tom jsú mlčeli: tak tento lid «bude nejednau na některého kněze kázaní, že nejeden zpláče na své hřiechy a bude uzdraven, a žádný na to nepomyslí; proto ť tam mnoho nekvapie, aby na dušéch byli uzdraveni)). Ale kdyby se u některého hrobu divové dáli, uzřel by, jak ť by tam běželi 330 a hlásali o tom: »A, á, tamto «toto u svatého Prokopa dábly vyhánějí, ii tamto uzdravují — rúče tam!« Jako to bylo za B 433 onoho lživého) Kapistra«n) a, ješto lživými «divy lidi svodil [a divy také lživé činil, svozuje jimi] od víry, a lid slepý — nu vystříhali U, varovali [a se nechlubili, že nás sama víra spasí a ospravedlní] K — A] Prý PN, I, praví T — přikazoval] přimlauval U — tím oni C — hlásali] ohlašovali NTU — 321 němým ... mluviti a vyn. BK — rozkázal NT — 322 [učinil, aby] kázal K, vyn. PRCNT — slyšeli B — [etc.] a němým mluviti K, vyn. PRONTU — 322—323 «Tak ... jako Rovně se má nyní lid, jako se měl tento zástup; neb B — 322 Tak] Jakož bylo tehdáž, tak RU — práv] právě KRCNU, v pravdě T — 323 [jedne vyn. PRCNTU — hleděl] prohlídal N — 324 to] o tom KPRC — hlásalij také rozhlašovali T, mezi lidmi rozprávěli N — 325 jsú mlčelij nic ne- věděli U, mlčeli a nic neříkali T — 325—328 «bude ... uzdraveni nic netbá, když by kto na duši od hříchuov uzdraven byl aniž jest jemu to divno B — 325—326 bude ... zpláče] nejednau na kázaní popláče U — 326 nejeden] nejednau nejeden C, mnohý T — na své hřicchy] vyn. T — 327 a žádný) ale žádný N, aniž kdo T — pomyslí T — 328 tam] vyn. T — mnoho] vyn. U — nekvapie se navrátiti T — duši C — uzdravováni T — kdyby] když (!) R — 329—330 uzřel by ... A, á, tamto] mrtví se křísili, tu ť by se lidé zběhli a o tom mnoho hlásali: »Tamto, praví T — 329 jak kterak N — tam běželi] ty tam běžel U — lidé běželi C — 330 a hlásali hlásajíc (+ lidem C) KPCN — á] vyn. PRNU, á, prej C — tamto] tuto U — «toto vyn. BNT, tuto P, tak a tak U — 331 vyhánějí vymí!! - B 433 tají B — tam ť (+ lidi T) PNT — tamto uzdravují] vyn. C rúče] hbitě R, an hbitě U, rychle N, nuž, hned C, podme T — 331—334 Jako . .. nu tam] písař B zapomněl tuto část napsati, proto udělal po tam znamení vynechávky, totéž udě- lal po Amen a vepsal sem vynechanou partii — 331 to bylo] se to stalo T, to se dálo N, vyn. U — 332 Klživého vyn. B, kři- vého U — Kapistrama (!) B; in marg. červeně: Kapistram (!) — divy lidi slovy B — divy] důvody C, zázraky N, důvody a divy U — lid N, mnohé lidi T — svozoval NT — 333 [a divy .. . jimi] vyn. KPRONTU pravé víry TN — nu] hned N, hnedky U, nuž R — nu tam] předce ho 332 Viz pozn. k I. dílu k str. 838, ř. 282 —
396 řkúce: »Dobře jest všeckny věci učinil, němým kázal mluviti a hluchým [učinil, aby] slyšeti« [etc.]. Tak práv máš do tohoto lidu nynějšieho. Jako tento zástup [jedne] hleděl k tomu, že jest tento na těle uzdraven, a tomu se divili a to hlásali, ale 325 že jej na duši uzdravil, o tom jsú mlčeli: tak tento lid «bude nejednau na některého kněze kázaní, že nejeden zpláče na své hřiechy a bude uzdraven, a žádný na to nepomyslí; proto ť tam mnoho nekvapie, aby na dušéch byli uzdraveni)). Ale kdyby se u některého hrobu divové dáli, uzřel by, jak ť by tam běželi 330 a hlásali o tom: »A, á, tamto «toto u svatého Prokopa dábly vyhánějí, ii tamto uzdravují — rúče tam!« Jako to bylo za B 433 onoho lživého) Kapistra«n) a, ješto lživými «divy lidi svodil [a divy také lživé činil, svozuje jimi] od víry, a lid slepý — nu vystříhali U, varovali [a se nechlubili, že nás sama víra spasí a ospravedlní] K — A] Prý PN, I, praví T — přikazoval] přimlauval U — tím oni C — hlásali] ohlašovali NTU — 321 němým ... mluviti a vyn. BK — rozkázal NT — 322 [učinil, aby] kázal K, vyn. PRCNT — slyšeli B — [etc.] a němým mluviti K, vyn. PRONTU — 322—323 «Tak ... jako Rovně se má nyní lid, jako se měl tento zástup; neb B — 322 Tak] Jakož bylo tehdáž, tak RU — práv] právě KRCNU, v pravdě T — 323 [jedne vyn. PRCNTU — hleděl] prohlídal N — 324 to] o tom KPRC — hlásalij také rozhlašovali T, mezi lidmi rozprávěli N — 325 jsú mlčelij nic ne- věděli U, mlčeli a nic neříkali T — 325—328 «bude ... uzdraveni nic netbá, když by kto na duši od hříchuov uzdraven byl aniž jest jemu to divno B — 325—326 bude ... zpláče] nejednau na kázaní popláče U — 326 nejeden] nejednau nejeden C, mnohý T — na své hřicchy] vyn. T — 327 a žádný) ale žádný N, aniž kdo T — pomyslí T — 328 tam] vyn. T — mnoho] vyn. U — nekvapie se navrátiti T — duši C — uzdravováni T — kdyby] když (!) R — 329—330 uzřel by ... A, á, tamto] mrtví se křísili, tu ť by se lidé zběhli a o tom mnoho hlásali: »Tamto, praví T — 329 jak kterak N — tam běželi] ty tam běžel U — lidé běželi C — 330 a hlásali hlásajíc (+ lidem C) KPCN — á] vyn. PRNU, á, prej C — tamto] tuto U — «toto vyn. BNT, tuto P, tak a tak U — 331 vyhánějí vymí!! - B 433 tají B — tam ť (+ lidi T) PNT — tamto uzdravují] vyn. C rúče] hbitě R, an hbitě U, rychle N, nuž, hned C, podme T — 331—334 Jako . .. nu tam] písař B zapomněl tuto část napsati, proto udělal po tam znamení vynechávky, totéž udě- lal po Amen a vepsal sem vynechanou partii — 331 to bylo] se to stalo T, to se dálo N, vyn. U — 332 Klživého vyn. B, kři- vého U — Kapistrama (!) B; in marg. červeně: Kapistram (!) — divy lidi slovy B — divy] důvody C, zázraky N, důvody a divy U — lid N, mnohé lidi T — svozoval NT — 333 [a divy .. . jimi] vyn. KPRONTU pravé víry TN — nu] hned N, hnedky U, nuž R — nu tam] předce ho 332 Viz pozn. k I. dílu k str. 838, ř. 282 —
Strana 397
397 tam! A, běda bude! Ale nám ť není jistšího spasení než 335 u Ježíše Ka toho se přídržeti. Rač nám to dáti milý Buoh, abychom se ho věrně a právě přídrželi! Amen. následoval T — 334 A, běda bude!] vyn, K — Ach T, Ó UN — není nic C — «jistšího vyn. B — spasení] k spasení nikdež C, spasení pod nebem N, vyn. (!) U — «než jedno B — 335 [samého] Ježíše K, Ježíše Krista našeho T — 335—336 a toho . . . právě? Dajž nám to, Pane, abychom se tebe B — 335 tohoto U — přídržeti máme samého, nebo u něho jest všecko nejlepší T — Rač ... Buoh] I račiž nám to dáti, milej a drahý náš Pane Bože T — milý, drahý RU — Pane Bože RU — 336 ho] jeho milosti K, tebe RU — a právě) vyn. PCNT — přídrželi] přídržeti mohli až do naší smrti a potom na věky T, přídrželi, a přídržíce se jeho i přišli tu, kdež on kraluje s svejmi svatejmi na věky věkův C —
397 tam! A, běda bude! Ale nám ť není jistšího spasení než 335 u Ježíše Ka toho se přídržeti. Rač nám to dáti milý Buoh, abychom se ho věrně a právě přídrželi! Amen. následoval T — 334 A, běda bude!] vyn, K — Ach T, Ó UN — není nic C — «jistšího vyn. B — spasení] k spasení nikdež C, spasení pod nebem N, vyn. (!) U — «než jedno B — 335 [samého] Ježíše K, Ježíše Krista našeho T — 335—336 a toho . . . právě? Dajž nám to, Pane, abychom se tebe B — 335 tohoto U — přídržeti máme samého, nebo u něho jest všecko nejlepší T — Rač ... Buoh] I račiž nám to dáti, milej a drahý náš Pane Bože T — milý, drahý RU — Pane Bože RU — 336 ho] jeho milosti K, tebe RU — a právě) vyn. PCNT — přídrželi] přídržeti mohli až do naší smrti a potom na věky T, přídrželi, a přídržíce se jeho i přišli tu, kdež on kraluje s svejmi svatejmi na věky věkův C —
Strana 398
Neděle «třináctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla g Gallatóm v kapitole III" Bratří! Abrahamovi pravena jsú zaslíbení i semenu jeho. A nepraví: v semeních, jakožto 5ve mnohých, ale jakožto v jednom: a semeni tvém, jenž jest Kristus. Ale toto pravím: Svě- dectví upevněné od Boha, jenž po čtyřech stech a po třidceti letech vydán jest, zákon nezmařuje ani vypražďňuje zaslíbení. Nebo, 1kdyby z zákona byla spravedlivost, již ne z za- slíbení. Ale Abrahamovi skrze zaslíbení dal jest Buoh. Což tehda zákon? Pro přestupníky položenjest, dokavadžbynepřišlosémě, jemuž jest zaslíbil, zřízenú radú skrze anjely v ruce 15s mirce. Smírcezajisté jedné věcinení, ale Buoh jeden jest. Co pak zákon proti slibuom božím? 1 «třináctá dvanáctá (!) B — 2—21 Epištola ... věřícím] vyn. R — 2 Epištola ... III“.] Gall. III. N — svatého Pavla] vyn. K — IIIt.] VIII. (1) K, IIII. (!) U — — 3 pravena] řečena K, povědína PONTU — 4 semeni PCNTU A nepraví] Nedie KPCU — v semeních] semenům PTU — 5 ve mnohých] mnohým PT, o mnohých U — 5—20 ale jakožto . .. Krista] Konec U — 5 v jednom] jednomu PT — v semeni N — 6 tvému PCT — Ale toto] Toto pak PT — to KN — Svědectví] Poručenstvie KPNT, Zákon C — 7 upev- něné] potvrzené KN, potvrzený C, utvrzené býti (vyn. T) PT — jenž zákon (vyn. C), kterýžto KPCNT — čtyřech] třech K — 8—11 vydán . .. ne z zaslíbení] učiněn jest, nečiní nepevná k zmaření zaslíbenie K, učiněn (dán T) jest (+ zákon C), nečíní převrácení k vypráždnění slibu (slibův T, zaslíbení C). Neb, byť bylo (byť bylo] jest-li T) z zákona dědictví, tehda (vyn. TC) již ne (není T) z zaslíbení PCT, jest vydán, nečiní nepevna k zmaření zaslíbení. Neb, jest-li z zákona dědictví, již ne z zaslíbení N — 12 Buoh] vyn. K — přestupníky] přestaupenie K — 13 položen] ustanoven PT, vydán N — by] vyn. C — 14 zaslíbil Buoh PCT — zřízenú radú] zřízení PT — 15 Ale smírce P — zajisté] vyn. P, pak zajisté C — jedné . .. není není jednoho PCT — ale Buoh] Bůh pak PT — 16 Co pak zákon] Tehdy 3 nn. Gal. 3, 16—22.
Neděle «třináctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla g Gallatóm v kapitole III" Bratří! Abrahamovi pravena jsú zaslíbení i semenu jeho. A nepraví: v semeních, jakožto 5ve mnohých, ale jakožto v jednom: a semeni tvém, jenž jest Kristus. Ale toto pravím: Svě- dectví upevněné od Boha, jenž po čtyřech stech a po třidceti letech vydán jest, zákon nezmařuje ani vypražďňuje zaslíbení. Nebo, 1kdyby z zákona byla spravedlivost, již ne z za- slíbení. Ale Abrahamovi skrze zaslíbení dal jest Buoh. Což tehda zákon? Pro přestupníky položenjest, dokavadžbynepřišlosémě, jemuž jest zaslíbil, zřízenú radú skrze anjely v ruce 15s mirce. Smírcezajisté jedné věcinení, ale Buoh jeden jest. Co pak zákon proti slibuom božím? 1 «třináctá dvanáctá (!) B — 2—21 Epištola ... věřícím] vyn. R — 2 Epištola ... III“.] Gall. III. N — svatého Pavla] vyn. K — IIIt.] VIII. (1) K, IIII. (!) U — — 3 pravena] řečena K, povědína PONTU — 4 semeni PCNTU A nepraví] Nedie KPCU — v semeních] semenům PTU — 5 ve mnohých] mnohým PT, o mnohých U — 5—20 ale jakožto . .. Krista] Konec U — 5 v jednom] jednomu PT — v semeni N — 6 tvému PCT — Ale toto] Toto pak PT — to KN — Svědectví] Poručenstvie KPNT, Zákon C — 7 upev- něné] potvrzené KN, potvrzený C, utvrzené býti (vyn. T) PT — jenž zákon (vyn. C), kterýžto KPCNT — čtyřech] třech K — 8—11 vydán . .. ne z zaslíbení] učiněn jest, nečiní nepevná k zmaření zaslíbenie K, učiněn (dán T) jest (+ zákon C), nečíní převrácení k vypráždnění slibu (slibův T, zaslíbení C). Neb, byť bylo (byť bylo] jest-li T) z zákona dědictví, tehda (vyn. TC) již ne (není T) z zaslíbení PCT, jest vydán, nečiní nepevna k zmaření zaslíbení. Neb, jest-li z zákona dědictví, již ne z zaslíbení N — 12 Buoh] vyn. K — přestupníky] přestaupenie K — 13 položen] ustanoven PT, vydán N — by] vyn. C — 14 zaslíbil Buoh PCT — zřízenú radú] zřízení PT — 15 Ale smírce P — zajisté] vyn. P, pak zajisté C — jedné . .. není není jednoho PCT — ale Buoh] Bůh pak PT — 16 Co pak zákon] Tehdy 3 nn. Gal. 3, 16—22.
Strana 399
399 Nikoli! Nebo kdyby byl zákon, jenž by mohl obživiti, jistě z zákona by byla spravedlnost. Ale zavřelo písmo všecky věci pod hříchem, 20aby zaslíbení z víry Ježíše Krista dáno bylo věřícím. Čtení svatého Lukáše, v kapitole XX. [napsáno]. V ten čas řekl Ježíš učedlníkuom svým: »Blahoslavené oči, kteréž vidí ty věci, které 25vy vidíte. Zajisté pravím vám, že mnozí krá- lové a prorocichtěli jsúvidětito, cožvyvidíte, a neviděli sú; a slyšeti ty věci, ktejré vy sly- šíte, a neslyšeli jsú.« A aj, jeden vzákoně dospělý povstav, pokúšeje jeho, a řekl: »Mistře, co čině 3oživotem věčným vládnúti budu?« A on vetce k němu: »V zákoně co psáno jest, kterak čteš?« A on odpověděv vetce: »Milovati budeš Pána Boha tvého z celého srdce tvého, z celé duše tvé a ze vší mysli tvé a ze všech mocí tvých; a 35bližního tvého jako se samého!« I vetce jemu Ježíš: »Právějsi odpověděl; točiň, a živbudeš!« B 434 zákon bude (jest N, vyn. C) KNC, Což tehda zákon jest PT — 17 Nikoli Buoh toho nedaj KNT, Odstup to PC — kdyby byl] byť byl dán (vydán C) KPCNT — 18 obživovati KNT — zajisté PC — 19 všecko PT — věci] vyn. PTN — 20 Jezukristovy K — 21 věřícím] věří-li C, věřícím. Pán Bůh budiž s vámi! I s Duchem svým N — 22 Čtení ... X. Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš v X. N, Čtení svaté, napsal svatý Lukáš v X. rozdílu U — v] vyn. PT — kapitole] vyn. T — X. patnádcté (!) B — [napsáno] vyn. KPRONTU 23 V ten ... svým] vyn. R — V ten ... řekl] Obrátil se Pán Ježíš k U — svým] saukromí řekl U — 24 ty věci] to PRNTU — které] co PNTU — 24—57 které vy .. též etc. Vajklad R — 25 Zajisté] Nebo KPU, Jistě NT — 26 to] ty věci KCT, vyn. PU — což] které KCT — 27—56 a slyšeti ty věci . .. Ježíš] Konec U — 27 ty věci, které] což P, to, což N — 28 ej TON — v zákoně] z zákona NT — dospělý] učený PNT — 29 povstal KC, vstal PNT — řka KPNT, řekl jemu C — 30 život věčný PNT — vládnúti budu] obdržím P, míti budu NT — A] Tehdy K — řekl PT — 31 napsáno TN — 32 A on] I T — odpověděl C — řekl PCNT — 33 svého KPT — z celého] ze všeho TN — svého PNT — z celé] a ze všie KONT — 34 své PT — své PT — svých PC — 35 svého PONT — samého] sám N — řekl PCT — k němu K — 36 Ježíš] vyn. NT — 37 Ale] Tehdy K, A P — sám] 23 nn. Luk. 10, 23—37.
399 Nikoli! Nebo kdyby byl zákon, jenž by mohl obživiti, jistě z zákona by byla spravedlnost. Ale zavřelo písmo všecky věci pod hříchem, 20aby zaslíbení z víry Ježíše Krista dáno bylo věřícím. Čtení svatého Lukáše, v kapitole XX. [napsáno]. V ten čas řekl Ježíš učedlníkuom svým: »Blahoslavené oči, kteréž vidí ty věci, které 25vy vidíte. Zajisté pravím vám, že mnozí krá- lové a prorocichtěli jsúvidětito, cožvyvidíte, a neviděli sú; a slyšeti ty věci, ktejré vy sly- šíte, a neslyšeli jsú.« A aj, jeden vzákoně dospělý povstav, pokúšeje jeho, a řekl: »Mistře, co čině 3oživotem věčným vládnúti budu?« A on vetce k němu: »V zákoně co psáno jest, kterak čteš?« A on odpověděv vetce: »Milovati budeš Pána Boha tvého z celého srdce tvého, z celé duše tvé a ze vší mysli tvé a ze všech mocí tvých; a 35bližního tvého jako se samého!« I vetce jemu Ježíš: »Právějsi odpověděl; točiň, a živbudeš!« B 434 zákon bude (jest N, vyn. C) KNC, Což tehda zákon jest PT — 17 Nikoli Buoh toho nedaj KNT, Odstup to PC — kdyby byl] byť byl dán (vydán C) KPCNT — 18 obživovati KNT — zajisté PC — 19 všecko PT — věci] vyn. PTN — 20 Jezukristovy K — 21 věřícím] věří-li C, věřícím. Pán Bůh budiž s vámi! I s Duchem svým N — 22 Čtení ... X. Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš v X. N, Čtení svaté, napsal svatý Lukáš v X. rozdílu U — v] vyn. PT — kapitole] vyn. T — X. patnádcté (!) B — [napsáno] vyn. KPRONTU 23 V ten ... svým] vyn. R — V ten ... řekl] Obrátil se Pán Ježíš k U — svým] saukromí řekl U — 24 ty věci] to PRNTU — které] co PNTU — 24—57 které vy .. též etc. Vajklad R — 25 Zajisté] Nebo KPU, Jistě NT — 26 to] ty věci KCT, vyn. PU — což] které KCT — 27—56 a slyšeti ty věci . .. Ježíš] Konec U — 27 ty věci, které] což P, to, což N — 28 ej TON — v zákoně] z zákona NT — dospělý] učený PNT — 29 povstal KC, vstal PNT — řka KPNT, řekl jemu C — 30 život věčný PNT — vládnúti budu] obdržím P, míti budu NT — A] Tehdy K — řekl PT — 31 napsáno TN — 32 A on] I T — odpověděl C — řekl PCNT — 33 svého KPT — z celého] ze všeho TN — svého PNT — z celé] a ze všie KONT — 34 své PT — své PT — svých PC — 35 svého PONT — samého] sám N — řekl PCT — k němu K — 36 Ježíš] vyn. NT — 37 Ale] Tehdy K, A P — sám] 23 nn. Luk. 10, 23—37.
Strana 400
400 Ale on, chtě se sám spravedliva učiniti, vetce k Ježíšovi: »Akto jesti muojbližní?« Apopatřiv zhůru, Ježíš vetce: »Člověk jeden sstupoval 400 d Jeruzalema do Jericho i upadl mezi lotry; kteříž také oblúpivše jej a zranivše odešli, odpolumrtva nechavše. I přihodilose, že jeden kněz sstupoval tauž cestau, a uzřev ho, po- minul. Též i jáhen, když jest byl vedlé místa 45a viděl jej, pominul. Samaritán pak jeden, cestú jda, přišel podlé místa, a uzřev jej, milo- srdenstvím hnut jest; a přiblíživ se uvázal rány jeho, naliv oleje a vína; a vloživ jej na své hovado, uvedl do chléva a péči jest o něm 50 měl. A druhý den, vyňav dva peníze, i dal jest chlévníku a řekl: »Péči měj o něm, a což koli nad to vynaložíš, já, když se vrátím, zaplatím tobě«. Kto z těch tří zdá se tobě býti bližší tomu, jenž jest upadl mezi lotry?« A on vetce: 55»Ten, kterýž jest učinil milosrdenství nad ním.« I vetce jemu Ježíš: »Jdiž i ty a učiniž též!« l vyn. KNT — spravedlivého PCNT — řekl PCT — 38 popatřiv] vzhléd KP, popatřil C, vzhlédy T, vzhlédši N — 39 zhůru] vyn. K — řekl TN, a vetce jemu C — vstupoval N — 41 jenž K — také] vyn. C — oblúpili KPCN — a zranivše] ranili a T — 42 mrtva] živa PCT, mrtvého N — 43 sstupoval] šel PT — tau TN — uzřel C — 44 Též] Ale T — 44—45 jest byl ... viděl] šel («l vyn.!) tauž cestau, a vida C — 44 vedlé] podlé KP — místa] cesty PT — 45 a viděl jej] uzřev ho KNT, a vida jej P — Ale i (vyn. K) Samaritán KN — pak] vyn. KN — 46 cestú jda] cestu čině KPCNT — podlé místa, a uzřev jejl vedlé cesty, a vida ho K, až k němu a (+ uzřev ho T) PT, k němu a uzřev ho N, k tomu místu a uzřel ho C — 47 jest] sa C — přiblížil se a C — 48 jeho] vyn. P — vložil N — 49 hovádko KPC — uvedl] nesl P, uvedl jest ho TC — něm] něj N — 50 A] vyn. P — druhý den] druhého pak (vyn. K) dne KP, nazejtří NT — vyňal P — jest] je K — 51 a řekl] řka PN, a řka TC — něm] něj NT — 52 nad to vynaložíš] předáš NT — navrátím KPT — zaplatím] navrátím NC — 53 tobě. I řekl jemu Pán Ježíš C — zdá] vidí NT — bližší] bližním KT, bližní PON — 54 řekl PCT — 56 řekl PCT, dí N — 57 též] omylem opak. B, též. Výklad KN, též. Vejklad na (+ to svaté T) čtení PT; též. Vejklad XLVIII. na svaté čtení U —
400 Ale on, chtě se sám spravedliva učiniti, vetce k Ježíšovi: »Akto jesti muojbližní?« Apopatřiv zhůru, Ježíš vetce: »Člověk jeden sstupoval 400 d Jeruzalema do Jericho i upadl mezi lotry; kteříž také oblúpivše jej a zranivše odešli, odpolumrtva nechavše. I přihodilose, že jeden kněz sstupoval tauž cestau, a uzřev ho, po- minul. Též i jáhen, když jest byl vedlé místa 45a viděl jej, pominul. Samaritán pak jeden, cestú jda, přišel podlé místa, a uzřev jej, milo- srdenstvím hnut jest; a přiblíživ se uvázal rány jeho, naliv oleje a vína; a vloživ jej na své hovado, uvedl do chléva a péči jest o něm 50 měl. A druhý den, vyňav dva peníze, i dal jest chlévníku a řekl: »Péči měj o něm, a což koli nad to vynaložíš, já, když se vrátím, zaplatím tobě«. Kto z těch tří zdá se tobě býti bližší tomu, jenž jest upadl mezi lotry?« A on vetce: 55»Ten, kterýž jest učinil milosrdenství nad ním.« I vetce jemu Ježíš: »Jdiž i ty a učiniž též!« l vyn. KNT — spravedlivého PCNT — řekl PCT — 38 popatřiv] vzhléd KP, popatřil C, vzhlédy T, vzhlédši N — 39 zhůru] vyn. K — řekl TN, a vetce jemu C — vstupoval N — 41 jenž K — také] vyn. C — oblúpili KPCN — a zranivše] ranili a T — 42 mrtva] živa PCT, mrtvého N — 43 sstupoval] šel PT — tau TN — uzřel C — 44 Též] Ale T — 44—45 jest byl ... viděl] šel («l vyn.!) tauž cestau, a vida C — 44 vedlé] podlé KP — místa] cesty PT — 45 a viděl jej] uzřev ho KNT, a vida jej P — Ale i (vyn. K) Samaritán KN — pak] vyn. KN — 46 cestú jda] cestu čině KPCNT — podlé místa, a uzřev jejl vedlé cesty, a vida ho K, až k němu a (+ uzřev ho T) PT, k němu a uzřev ho N, k tomu místu a uzřel ho C — 47 jest] sa C — přiblížil se a C — 48 jeho] vyn. P — vložil N — 49 hovádko KPC — uvedl] nesl P, uvedl jest ho TC — něm] něj N — 50 A] vyn. P — druhý den] druhého pak (vyn. K) dne KP, nazejtří NT — vyňal P — jest] je K — 51 a řekl] řka PN, a řka TC — něm] něj NT — 52 nad to vynaložíš] předáš NT — navrátím KPT — zaplatím] navrátím NC — 53 tobě. I řekl jemu Pán Ježíš C — zdá] vidí NT — bližší] bližním KT, bližní PON — 54 řekl PCT — 56 řekl PCT, dí N — 57 též] omylem opak. B, též. Výklad KN, též. Vejklad na (+ to svaté T) čtení PT; též. Vejklad XLVIII. na svaté čtení U —
Strana 401
401 Dnes týden měli jsme čtení svaté o hluchém a němém člo- B 435 věku, že jest jedno na tú dvú údú a smyslú byl poražen. Dnes 60 již pak máme Kčtenie svaté) o člověku, kterýž jest na všech údech byl poražen a odpolu mrtvý učiněn. Nebo, když člověk nedbá všech úduov ostřiehati a ku Pánu Bohu obrátiti, potom přijde k tomu, že bude na všech poražen. Nebo, ač již druhdy) sám člověk zle nemluví, ale [jiných] poslúchá, když jiní zle 65 mluví, kto již úst ostříhá, ale sluchu nic; i z toho jemu při- chází, že na všech smysléch pěti bude poražen a odpolu mrtev učiněn. Nebo, ač tělo bude živ o), ale duše mrtva od milosti boží, a když jest duše mrtva, to ť puol člověka pryč, již ť jest odpolu mrtev. I protož, ktož koli chce spasen býti, má náramně 70 pilně ostřiehati svých pěti smysluov, aby jimi proti Bohu ne- vyvinul, a dokudž «koli člověk nenapraví svých smysluov k vuoli milého Boha), nikoli se nemuož Kmilému Bohu líbiti. Máme napsáno v knihách Jozue: Když Josue bral se do země zaslíbené, tehdy král jeruzalemský a jiní čtyří králové, «sebravše 75 se proti němu, i chtěli s ním bojovati). A Pán Buoh mluvil k Jozue 59 jedno] toliko T, vyn. N — tú . . . smyslú] tau (těch RCN) dvau smyslau (smysléch RCN) a (vyn. R) audech (audú R) PRCN, dvau smysléch a audech od nepřítele dábla T, těch audech a dvauch smyslích U — Dneš- ního dne T — 60 již pak] vyn. U — «čtenie svaté) vyn. B — svaté) vyn. U — jiném člověku T — 61 svých audech T — byl] vyn. PRNT — odpůlu T — mrtev KPC — 62 svých audův C — ku Pánu] k KPRT, k Pánu N — 62—63 potom . .. že] ihned U — 63 přichází T — k tomu] na to N všech audech (+ nebo smysléch T) NTU — 63—64 Nebo ... poslúchá] By sám nemluvil, ale poslauchal U — 63 druhdy) někdy B — 64 [jiných] vyn. KPRCN, jiného rád T — jiní vyn. BT — zle a hanebně N — 65 «to) tu ť B, vyn. U — již] vyn. U — ale] a KC — 66 svých smysléch K — odpolu] bude jako odpolu K — mrtvý TNU — 67 Nebo vyn. BU — bude] jest U — živé BU — duše jest U — umrtvena T, mrtva bude R — 67—68 od milosti ... to ť] a tak U — 68 již ť] a U — 69 mrtvej T — koli] vyn. U — chceš C — 70 a pilně U — pěti] pět RU, všech T, vyn. KPON — smysluov, čichův i audův T — «aby ... nevyvinul vyn. B — jimi] tau paterou věcí T — 71—72 a dokudž ... líbiti] vyn. U — Kkoli... Boha jich nenapraví k vuoli boží B — 72 nikoli to T — milému Pánu B — 73 Máme] Stojí KON, Takto máme U, vyn. P napsáno] poznamenáno T — Když Jozue s lidem izrahelským K, Když Jozue, vůdce lidu izrahelského T — 74 slíbené RN — jiní při něm T — čtyří tří U — 74—75 «sebravše . . . bojovati vytáhli proti němu B — 75 proti němu] vedlé něho proti Jozue C — chtí P — mluvil] dí P, bude mluviti R, promluvil N, ozval se T — 76 řka] vyn. PCNT — když vyn. 73 nn. Jozue 10, 3 nn. — Rokycanova Postilla. 26
401 Dnes týden měli jsme čtení svaté o hluchém a němém člo- B 435 věku, že jest jedno na tú dvú údú a smyslú byl poražen. Dnes 60 již pak máme Kčtenie svaté) o člověku, kterýž jest na všech údech byl poražen a odpolu mrtvý učiněn. Nebo, když člověk nedbá všech úduov ostřiehati a ku Pánu Bohu obrátiti, potom přijde k tomu, že bude na všech poražen. Nebo, ač již druhdy) sám člověk zle nemluví, ale [jiných] poslúchá, když jiní zle 65 mluví, kto již úst ostříhá, ale sluchu nic; i z toho jemu při- chází, že na všech smysléch pěti bude poražen a odpolu mrtev učiněn. Nebo, ač tělo bude živ o), ale duše mrtva od milosti boží, a když jest duše mrtva, to ť puol člověka pryč, již ť jest odpolu mrtev. I protož, ktož koli chce spasen býti, má náramně 70 pilně ostřiehati svých pěti smysluov, aby jimi proti Bohu ne- vyvinul, a dokudž «koli člověk nenapraví svých smysluov k vuoli milého Boha), nikoli se nemuož Kmilému Bohu líbiti. Máme napsáno v knihách Jozue: Když Josue bral se do země zaslíbené, tehdy král jeruzalemský a jiní čtyří králové, «sebravše 75 se proti němu, i chtěli s ním bojovati). A Pán Buoh mluvil k Jozue 59 jedno] toliko T, vyn. N — tú . . . smyslú] tau (těch RCN) dvau smyslau (smysléch RCN) a (vyn. R) audech (audú R) PRCN, dvau smysléch a audech od nepřítele dábla T, těch audech a dvauch smyslích U — Dneš- ního dne T — 60 již pak] vyn. U — «čtenie svaté) vyn. B — svaté) vyn. U — jiném člověku T — 61 svých audech T — byl] vyn. PRNT — odpůlu T — mrtev KPC — 62 svých audův C — ku Pánu] k KPRT, k Pánu N — 62—63 potom . .. že] ihned U — 63 přichází T — k tomu] na to N všech audech (+ nebo smysléch T) NTU — 63—64 Nebo ... poslúchá] By sám nemluvil, ale poslauchal U — 63 druhdy) někdy B — 64 [jiných] vyn. KPRCN, jiného rád T — jiní vyn. BT — zle a hanebně N — 65 «to) tu ť B, vyn. U — již] vyn. U — ale] a KC — 66 svých smysléch K — odpolu] bude jako odpolu K — mrtvý TNU — 67 Nebo vyn. BU — bude] jest U — živé BU — duše jest U — umrtvena T, mrtva bude R — 67—68 od milosti ... to ť] a tak U — 68 již ť] a U — 69 mrtvej T — koli] vyn. U — chceš C — 70 a pilně U — pěti] pět RU, všech T, vyn. KPON — smysluov, čichův i audův T — «aby ... nevyvinul vyn. B — jimi] tau paterou věcí T — 71—72 a dokudž ... líbiti] vyn. U — Kkoli... Boha jich nenapraví k vuoli boží B — 72 nikoli to T — milému Pánu B — 73 Máme] Stojí KON, Takto máme U, vyn. P napsáno] poznamenáno T — Když Jozue s lidem izrahelským K, Když Jozue, vůdce lidu izrahelského T — 74 slíbené RN — jiní při něm T — čtyří tří U — 74—75 «sebravše . . . bojovati vytáhli proti němu B — 75 proti němu] vedlé něho proti Jozue C — chtí P — mluvil] dí P, bude mluviti R, promluvil N, ozval se T — 76 řka] vyn. PCNT — když vyn. 73 nn. Jozue 10, 3 nn. — Rokycanova Postilla. 26
Strana 402
402 řka: »Neboj se jich, neb ť já budu s tebú!« A když tak bylo, že s nimi bojoval, tehdy těch pět králuov prchne a utekau) do nějaké jeskyně, chtíce se skrýti; a Josue našed je, i Kpobéře je a káže) je zvěsiti. Tož teprv «vejdau do země zaslíbené. 80 Vykládá Origenes doktor tu řeč a dí, že těch pět králů jest pět smysluov našich a každého člověka): ti Kutekli do jeskyně, do země, totiž milováním ustrnuli zemských vě- cech, a tak člověku nelze do země zaslíbené — to jest do nebe- ského království — přijíti, leč přijde Josue — drahý Ježíš — 85 a umrtví tyto krále — smysly člověčie) —, ne tak, aby je umrtvil, aby voko vylúpil aneb ruku utal, ale tak je umrtvíš, když je odtrhne«š u od milování neřádného tělesných věcí B 436 T — «tak bylo, že vyn. B, tak se stane, že K, tak bude, že PC — 77 s nimi bojoval] se s nimi polem potkal T — bojuje KP — těchto P — těch pět ... utekau) tito králové pět jich prchnú a Jozue stíhá je s lidem svým, a tak nakrátce, že těch pět králuov utekau K, tito králové pět jich prchnau (prchlo N) a Jozue s svým lidem stíhá (stíhal N) je, a tak ti (těch N) králové (králův N) pět utekau (uteklo N) PN, těch pět králů prchne (prchli U) a utekau (utekli U) CU — 77—79 prchne ... tož] po- raženi sauc bázní a strachem prchli a Jozue svým lidem stíhal je; a tak těch pět králův utekli do nějaké jeskyně a skryli se, a chtíce se zachovati; Jozue našed je pochytati kázal a zvěšeti poručil. A potom T — 77 ga utekau vyn. B — 78 nějaké] nějakové P, jedné N — jeskyně] skály C — ukryti N — našel RCU — 78—79 «pobéře . . . káže zjímal je a kázal B, i kázal ty krále zvěsiti a zvěsivše je C, zjímal je a dal U — 78 pobéře] vezme K, pobral N — 79 káže poručil ty krále N, káže ty krále P — zvěsiti, ty krále K, zvěšeti NU — tož] a tak N, a U, vyn. C — «ve- jdau šli B, vešli TONU — slíbené KPRU — 80 Vykládaje KRCT, I vy- kládá to U — doktor] vyn. PC, svatý NT — tu řeč] tuto řeč R, vyn. U — a díl die takto KC, takto praví T, vyn. PN — že] vyn. KPCNT — těch] vyn. T — 81 našich] vyn. KPCNT — «a každého člověka vyn. B — a] vyn. KPONT — jednoho každého C — člověka smyslové U — ti] A dokud člověk nenapraví svých pět smyslů k milému Bohu, nikoliv nemůže s ním býti (lopak., vizvýšeř. 71). A že králové U — utíkají BT — 81—82 jeskyně ... totiž země nebo do skály tehdáž, když T — 81 jeskyně země N, jeskyně do skály aneb C — 82 do země, totiž to jest B, totiž N, totiž do země U — ustrnují BT, že sau ustrnuli C — kv při B, vyn. NU — zemských] tělesných U — věcí NU — 83 slíbené KPRT — 83—84 to jest . .. království] vyn. U — 84 přijde na retuňk T — drahý totiž drahý KRU, to jest drahý Pán T — 85 krále, to jest NU, krále, totiž C — «člověčie) naše B, člověka P — 86 umrtvil a zkazil spůsobem tělesným T — sobě voko K, měl oko NT — vylaupiti NT — aneb] a T — přič (vyn. N) utíti TN — takto K — umrtví B — 87 odtrhne B — 87—88 neřádného .. milostivý neřádných věcí a obrát (ps. obrátiti!) je k milování věcí nebeských. Pomáhajž nám B — 87 tělesných
402 řka: »Neboj se jich, neb ť já budu s tebú!« A když tak bylo, že s nimi bojoval, tehdy těch pět králuov prchne a utekau) do nějaké jeskyně, chtíce se skrýti; a Josue našed je, i Kpobéře je a káže) je zvěsiti. Tož teprv «vejdau do země zaslíbené. 80 Vykládá Origenes doktor tu řeč a dí, že těch pět králů jest pět smysluov našich a každého člověka): ti Kutekli do jeskyně, do země, totiž milováním ustrnuli zemských vě- cech, a tak člověku nelze do země zaslíbené — to jest do nebe- ského království — přijíti, leč přijde Josue — drahý Ježíš — 85 a umrtví tyto krále — smysly člověčie) —, ne tak, aby je umrtvil, aby voko vylúpil aneb ruku utal, ale tak je umrtvíš, když je odtrhne«š u od milování neřádného tělesných věcí B 436 T — «tak bylo, že vyn. B, tak se stane, že K, tak bude, že PC — 77 s nimi bojoval] se s nimi polem potkal T — bojuje KP — těchto P — těch pět ... utekau) tito králové pět jich prchnú a Jozue stíhá je s lidem svým, a tak nakrátce, že těch pět králuov utekau K, tito králové pět jich prchnau (prchlo N) a Jozue s svým lidem stíhá (stíhal N) je, a tak ti (těch N) králové (králův N) pět utekau (uteklo N) PN, těch pět králů prchne (prchli U) a utekau (utekli U) CU — 77—79 prchne ... tož] po- raženi sauc bázní a strachem prchli a Jozue svým lidem stíhal je; a tak těch pět králův utekli do nějaké jeskyně a skryli se, a chtíce se zachovati; Jozue našed je pochytati kázal a zvěšeti poručil. A potom T — 77 ga utekau vyn. B — 78 nějaké] nějakové P, jedné N — jeskyně] skály C — ukryti N — našel RCU — 78—79 «pobéře . . . káže zjímal je a kázal B, i kázal ty krále zvěsiti a zvěsivše je C, zjímal je a dal U — 78 pobéře] vezme K, pobral N — 79 káže poručil ty krále N, káže ty krále P — zvěsiti, ty krále K, zvěšeti NU — tož] a tak N, a U, vyn. C — «ve- jdau šli B, vešli TONU — slíbené KPRU — 80 Vykládaje KRCT, I vy- kládá to U — doktor] vyn. PC, svatý NT — tu řeč] tuto řeč R, vyn. U — a díl die takto KC, takto praví T, vyn. PN — že] vyn. KPCNT — těch] vyn. T — 81 našich] vyn. KPCNT — «a každého člověka vyn. B — a] vyn. KPONT — jednoho každého C — člověka smyslové U — ti] A dokud člověk nenapraví svých pět smyslů k milému Bohu, nikoliv nemůže s ním býti (lopak., vizvýšeř. 71). A že králové U — utíkají BT — 81—82 jeskyně ... totiž země nebo do skály tehdáž, když T — 81 jeskyně země N, jeskyně do skály aneb C — 82 do země, totiž to jest B, totiž N, totiž do země U — ustrnují BT, že sau ustrnuli C — kv při B, vyn. NU — zemských] tělesných U — věcí NU — 83 slíbené KPRT — 83—84 to jest . .. království] vyn. U — 84 přijde na retuňk T — drahý totiž drahý KRU, to jest drahý Pán T — 85 krále, to jest NU, krále, totiž C — «člověčie) naše B, člověka P — 86 umrtvil a zkazil spůsobem tělesným T — sobě voko K, měl oko NT — vylaupiti NT — aneb] a T — přič (vyn. N) utíti TN — takto K — umrtví B — 87 odtrhne B — 87—88 neřádného .. milostivý neřádných věcí a obrát (ps. obrátiti!) je k milování věcí nebeských. Pomáhajž nám B — 87 tělesných
Strana 403
403 a obrátíš je k nebeským věcem. Dopomáhejž nám toho, milostivý, ukřižovaný Ježíši, ať bychom tě najviece milovali a nebyli 90 poraženi na svých smysléch od škaredého dábla, nebo on, ďábel, hýbá našimi smysly a tudy nás zavodí)! I dí čtení svaté na počátku, «jenž Pán Ježíš mluvil svým učedlníkuom řka): »Blahoslavené oči, kteréž vidí ty věci, které vy vidíte!« I dotýká v té řeči blahoslaveného viděnie; neb 95 to ť jest závdavek onoho věčného blahoslavenství a vidění. Nebo každý člověk, volený boží, který má do nebe přijíti, musí zde býti blahoslavený, a to ť jest již závdavek oné věčné slávy, kteráž bude na věky v nebeském království). Račiž nám ten závdavek dáti, milý Ježíši! I protož, chceš-li, ať by tvé oči blaho- 100 slavené byly, prohlédajž jimi krád často k drahému Ježíšovi! Kterak? «Takto: skrze víru a milování! Věrau prohlédaj věře, že on jest pravý Buch a pravý člověk, že jest stvořitel a vyku- pitel «tvuoj, že nic nás nepotřeboval, avšak ráčil pro nás s nebe stúpiti, z oné věčné slávy v tento biedný svět a ráčil pro věcí] tělesného RU, tělesných věcí [a světa] K — 88 věcem] vyn. P, [sva- tým] K — Pomáhajž K — milostivý, drahý KR — 89 Ježíš KC, náš Pane Ježíši Kriste T, Ježíši Kriste RU — 89—91 «ať bychom ... zavodí ať by naši smyslové nebyli od ďábla porušeni, ale k nebeským žádostem byli ostříháni B — 90—91 nebo on ... zavodí vyn. K — 92 I] Protož R — čtení ... počátku] na počátku čtení svatého RN 92—93 «jenž ... řka vyn. B — 92 k svým KT — 93 řka) vyn. K — 94—98 I dotýká . . . království Blahoslavenství pokládá z vidění zdejšího, kteréž jest jako závdavek blahoslavenství věčného B — 94 řeči] věci U — 94—95 neb to ť ... vidění] vyn. K — 95 blahoslavenství a] blahoslaveného T — vidění] vidění a radostného T, slávy věčné (věčného ráje, nebo U), kdož má zde, na tomto světě, blahoslavené vidění (+ ó blaze jemu U) RCU — 96 člověk] vyn. U — zde prvé KC — 97 již] vyn. K, již ten RCU — 98 věky trvati TU — v nebeském království] vyn. U — krá- lovství, to blahoslavené viděnie, ktož je má zde na tomto světě K — Ó, račiž U — nám] nám to dáti T — 99 dáti] vyn. T — náš milý a drahý Pane Ježíši Kriste T, milý Bože a drahý Pane Ježíši U — protož] vyn. U — blahoslaveny P — 100 rád vyn. B, tak PCNT — často] vyn. U — drahému] Pánu RU — 101 Kterak] I díš: »Kterak mám prohlídati« C — Takto vyn. B, Takto prohlídej C — skrze víru] očima víry N — vieru [. lásku, naději a pravé daufání] K — Věrau] vyn. U — a věř U — 103 (tvuoj, že nic náš, v ničemž B — tvuoj] milostivý tvůj N — 103—105 (nepotřeboval ... chudičkým býti nepotřebuje, z věčného zboží v bídu přišel mezi nás, chudobu podstúpil B — 103 nepotřebovavši N — avšak proto PNT — pro nás a pro naše spasení T — 104 s nebe] vyn. RU, s nebe dolův T — z oné . .. v tento] na zemi do tohoto plačtivého audolí N — 26*
403 a obrátíš je k nebeským věcem. Dopomáhejž nám toho, milostivý, ukřižovaný Ježíši, ať bychom tě najviece milovali a nebyli 90 poraženi na svých smysléch od škaredého dábla, nebo on, ďábel, hýbá našimi smysly a tudy nás zavodí)! I dí čtení svaté na počátku, «jenž Pán Ježíš mluvil svým učedlníkuom řka): »Blahoslavené oči, kteréž vidí ty věci, které vy vidíte!« I dotýká v té řeči blahoslaveného viděnie; neb 95 to ť jest závdavek onoho věčného blahoslavenství a vidění. Nebo každý člověk, volený boží, který má do nebe přijíti, musí zde býti blahoslavený, a to ť jest již závdavek oné věčné slávy, kteráž bude na věky v nebeském království). Račiž nám ten závdavek dáti, milý Ježíši! I protož, chceš-li, ať by tvé oči blaho- 100 slavené byly, prohlédajž jimi krád často k drahému Ježíšovi! Kterak? «Takto: skrze víru a milování! Věrau prohlédaj věře, že on jest pravý Buch a pravý člověk, že jest stvořitel a vyku- pitel «tvuoj, že nic nás nepotřeboval, avšak ráčil pro nás s nebe stúpiti, z oné věčné slávy v tento biedný svět a ráčil pro věcí] tělesného RU, tělesných věcí [a světa] K — 88 věcem] vyn. P, [sva- tým] K — Pomáhajž K — milostivý, drahý KR — 89 Ježíš KC, náš Pane Ježíši Kriste T, Ježíši Kriste RU — 89—91 «ať bychom ... zavodí ať by naši smyslové nebyli od ďábla porušeni, ale k nebeským žádostem byli ostříháni B — 90—91 nebo on ... zavodí vyn. K — 92 I] Protož R — čtení ... počátku] na počátku čtení svatého RN 92—93 «jenž ... řka vyn. B — 92 k svým KT — 93 řka) vyn. K — 94—98 I dotýká . . . království Blahoslavenství pokládá z vidění zdejšího, kteréž jest jako závdavek blahoslavenství věčného B — 94 řeči] věci U — 94—95 neb to ť ... vidění] vyn. K — 95 blahoslavenství a] blahoslaveného T — vidění] vidění a radostného T, slávy věčné (věčného ráje, nebo U), kdož má zde, na tomto světě, blahoslavené vidění (+ ó blaze jemu U) RCU — 96 člověk] vyn. U — zde prvé KC — 97 již] vyn. K, již ten RCU — 98 věky trvati TU — v nebeském království] vyn. U — krá- lovství, to blahoslavené viděnie, ktož je má zde na tomto světě K — Ó, račiž U — nám] nám to dáti T — 99 dáti] vyn. T — náš milý a drahý Pane Ježíši Kriste T, milý Bože a drahý Pane Ježíši U — protož] vyn. U — blahoslaveny P — 100 rád vyn. B, tak PCNT — často] vyn. U — drahému] Pánu RU — 101 Kterak] I díš: »Kterak mám prohlídati« C — Takto vyn. B, Takto prohlídej C — skrze víru] očima víry N — vieru [. lásku, naději a pravé daufání] K — Věrau] vyn. U — a věř U — 103 (tvuoj, že nic náš, v ničemž B — tvuoj] milostivý tvůj N — 103—105 (nepotřeboval ... chudičkým býti nepotřebuje, z věčného zboží v bídu přišel mezi nás, chudobu podstúpil B — 103 nepotřebovavši N — avšak proto PNT — pro nás a pro naše spasení T — 104 s nebe] vyn. RU, s nebe dolův T — z oné . .. v tento] na zemi do tohoto plačtivého audolí N — 26*
Strana 404
404 105 nás takovú biedu a psotu podstúpiti, chudičkým býti, aby nás bohaté učinil, potil se krvavým potem pro nás, smrt ukrutnú, těžký kříž, ohavný podstaupil). K tomu ke všemu když člověk [skrze víru] prohlédá, klítost má nad jeho těžkau prací, druhé v tom dobrém, co jest nám učinil, se raduje, a třetí zamiluje 110 ho a děkuje jeho milosti drahé): ktož tak «prohlédá, již jsú jeho oči blahoslavené, a tak uloží jeho nikdy nehněvati viece a svú všecku vnoli poddá vuoli milého Boha a tak své všechny smysly poddá k vuoli boží; ač ť jest pak kdy v čem vyvinul, vše ť to milý Buoh odpustí. Duše dobrá, [kteráž] prohlédá k drahému 115 Ježíšovi, procítí-li ť v noci kdy, a ihned zpomene na umučení Pána Ježíše, právě jako by hleděl na Kto), an Kvisí na kříži před jeho očima; ve dne též vždy jemu vězí v srdci). Ale my, mnedle, kolikrát jsme na ň včíra zpomenuli a kolikrát dnes? Ano, slibuj! Zpomeneme! Mnedle, když přídem do kostela, 120 tam-li na tělo u boží své všecko zření obrátíme a tu-li ustr- B 437 v tento] na tento C — biedný] bídného N, biedný, hanebný KU — světa N — 105 chudičkým ráčil CU — 106 bohaté učinil] obohatil a bohaté učinil C — 106—107 «potil . . . podstaupil utrpení bolestné a smrt krutú podstúpil pro nás B — 106 potem v zahradě T — 107 těžků K — 108 [skrze víru] vyn. KPRONTU — lítost ... prací najprv jeho těžké práce lituje B — má] maje T — druhé, že K — 109 nám. nám dobrého U — učinil milej, drahej Pán C — třetí, že P — 109—110 zamiluje ... drahé) za všecko jej miluje a jemu děkuje B — 110 drahé svaté C — prohlédá na něho hledí B — 111 jeho] to K, vyn. PU — 111—114 (a tak .. . odpustí) a již takový člověk poddá i oči i všecky smysly své k vuoli milému Pánu Bohu, aby ho skrze ně nikdy nehněval, ale radše jemu posluhoval B — 111 uložiti (+ sobě U) RU — jeho] Boha K, vyn. R — 112 poddá] poddati RU, vyn. T — u vuoli PR, pod vuoli TNU — milého Boha] boží U, milého boží (!) N — a tak] ano i T — 112—113 a tak své . . . k vuoli boží] vyn. R — 113 smysly, čichy, audy T — k] vyn. C — boží] milého Pána Boha TC — jest pak] jestliže jest pak R, ačť] a U — jestliže si U — kdy] vyn. PN — v čem] vyn. C — v čem vyvinul] co pro- vinil U — vše ť mu RT — 114 odpustiti ráčí T — Protož duše K — [kteráž vyn. KPCN, pobožná častokráte T — drahému] milému Pánu T — 115 kdy] vyn. U — umučení] umučeného RU — 116 Pána] vyn. K, drahého (+ Pána TN) PTN — právě] vyn. C, tak právě TN — hleděl] patřila T — «to něj BT — visí na kříži vstupuje na kříž B — 117 před jeho očima] na kříži sa rozpatý T — «ve dne ... v srdci vyn. B — vy PCNT — 118 ste KPCNT — včíra] vyn. NT — spomenuli od památky jeho sva- tého umučení T - a] vyn. T — dnes ste mu za ně poděkovali N — 119 Ano] vyn. T — slibuj] vyn. P — Zpomeneme! vyn. B, Málo a zřítka (!) kdy na mysl vám padne T — Nu, mnedle KRU — když vy C — přijdete KPCNT — 120 tam-li) tamto-li PC, tamto toliko T — na tělo-li N —
404 105 nás takovú biedu a psotu podstúpiti, chudičkým býti, aby nás bohaté učinil, potil se krvavým potem pro nás, smrt ukrutnú, těžký kříž, ohavný podstaupil). K tomu ke všemu když člověk [skrze víru] prohlédá, klítost má nad jeho těžkau prací, druhé v tom dobrém, co jest nám učinil, se raduje, a třetí zamiluje 110 ho a děkuje jeho milosti drahé): ktož tak «prohlédá, již jsú jeho oči blahoslavené, a tak uloží jeho nikdy nehněvati viece a svú všecku vnoli poddá vuoli milého Boha a tak své všechny smysly poddá k vuoli boží; ač ť jest pak kdy v čem vyvinul, vše ť to milý Buoh odpustí. Duše dobrá, [kteráž] prohlédá k drahému 115 Ježíšovi, procítí-li ť v noci kdy, a ihned zpomene na umučení Pána Ježíše, právě jako by hleděl na Kto), an Kvisí na kříži před jeho očima; ve dne též vždy jemu vězí v srdci). Ale my, mnedle, kolikrát jsme na ň včíra zpomenuli a kolikrát dnes? Ano, slibuj! Zpomeneme! Mnedle, když přídem do kostela, 120 tam-li na tělo u boží své všecko zření obrátíme a tu-li ustr- B 437 v tento] na tento C — biedný] bídného N, biedný, hanebný KU — světa N — 105 chudičkým ráčil CU — 106 bohaté učinil] obohatil a bohaté učinil C — 106—107 «potil . . . podstaupil utrpení bolestné a smrt krutú podstúpil pro nás B — 106 potem v zahradě T — 107 těžků K — 108 [skrze víru] vyn. KPRONTU — lítost ... prací najprv jeho těžké práce lituje B — má] maje T — druhé, že K — 109 nám. nám dobrého U — učinil milej, drahej Pán C — třetí, že P — 109—110 zamiluje ... drahé) za všecko jej miluje a jemu děkuje B — 110 drahé svaté C — prohlédá na něho hledí B — 111 jeho] to K, vyn. PU — 111—114 (a tak .. . odpustí) a již takový člověk poddá i oči i všecky smysly své k vuoli milému Pánu Bohu, aby ho skrze ně nikdy nehněval, ale radše jemu posluhoval B — 111 uložiti (+ sobě U) RU — jeho] Boha K, vyn. R — 112 poddá] poddati RU, vyn. T — u vuoli PR, pod vuoli TNU — milého Boha] boží U, milého boží (!) N — a tak] ano i T — 112—113 a tak své . . . k vuoli boží] vyn. R — 113 smysly, čichy, audy T — k] vyn. C — boží] milého Pána Boha TC — jest pak] jestliže jest pak R, ačť] a U — jestliže si U — kdy] vyn. PN — v čem] vyn. C — v čem vyvinul] co pro- vinil U — vše ť mu RT — 114 odpustiti ráčí T — Protož duše K — [kteráž vyn. KPCN, pobožná častokráte T — drahému] milému Pánu T — 115 kdy] vyn. U — umučení] umučeného RU — 116 Pána] vyn. K, drahého (+ Pána TN) PTN — právě] vyn. C, tak právě TN — hleděl] patřila T — «to něj BT — visí na kříži vstupuje na kříž B — 117 před jeho očima] na kříži sa rozpatý T — «ve dne ... v srdci vyn. B — vy PCNT — 118 ste KPCNT — včíra] vyn. NT — spomenuli od památky jeho sva- tého umučení T - a] vyn. T — dnes ste mu za ně poděkovali N — 119 Ano] vyn. T — slibuj] vyn. P — Zpomeneme! vyn. B, Málo a zřítka (!) kdy na mysl vám padne T — Nu, mnedle KRU — když vy C — přijdete KPCNT — 120 tam-li) tamto-li PC, tamto toliko T — na tělo-li N —
Strana 405
405 neme, čili [nějkam jinam smilně i v kostele pohledíme? Aha! Shledáme, že ť toho Buoh bude mstíti, nemějme péče! Ah, co toho bývá, nestojte! A nic sobě toho nevážie! Proč? Neb nenie pravé víry k drahému Ježíšovi! Nuž vy baby chomútnice, ženy 125 fiflovné, pyšné, hrdé, nu vy věnečníci, prohlédáte-li věrau k Ježíšovi, vidíte-li jej tuto v hlohovie koruně, či jest vás dábel oslepil? Zajisté, byšte věřili, však byšte některak jinak se měli! Co vy slýcháte, že je to veliký hřiech, pyšně do kostela choditi, —a kusa na to netbáte aniž tomu hned věříte)! 130 Dí dále čtení: »Nebo zajisté) pravím vám, že mnozí krá- lové a proroci žádali jsú viděti ty věci, které vy vidíte, a neviděli jsú, Ka slyšeti ty věci, které vy slyšíte, a neslyšeli sau«. A zdali ť boží bezpochyby T — obrátíte KPCNT — «a tu-li ustrneme vyn. B li] vyn. U — ustrnete KPONT — 121 kam PRCNTU — smilně, ne- řádně C, smilně, nestydatě N — 121—122 i v kostele . . . nemějme péče!] vyn. C — 121 giv po B, v NT — kostele sauce T — pohledíme] pohle- díte KP, patříte T, pozevlujete N — Aha] ó U — 121—122 Aha . . . mstíti] Ale pravím ť vám, že toho budete litovati, a Bůh toho sám mstíti bude T —122 Shledáte to (vyn. K) KPN, Shledáme to U — že ť] vyn. N. —122—124 nemějme ... Nuž Co B — 122 nemějme péče] vyn. U — nemějte KPNT — péče! Myslíte-li pak kam (kde T) jinam smilně, neřádně? KPNT — Ach CNU — 123 nastojte, mnoho N — Neb] proto, neb C, Že U — 124 k drahému] ku Pánu T — Ježíšovi [a poslušenství] K — 124—126 Nuž věrau k Ježíšovi] vyn. K — 124 Nuž] Nu C, Ó U — baby] mnohé (vyn. . . . U) ženy RU, baby staré, nemilé N — ženy] vyn. R, mnohé U, ženy s rohy T, ženy róžky N — 125 «pyšné, hrdé, nu) a B — hrdé, naduté N — nuže N — věnečníci a věnečnice nestydaté (vyn. N) TN — 125—127 «prohlédáte ... měli vidíte-li tu Ježíše korunovaného, čili jste oslepli? Jistě, byť v tomto lidu víra byla, že ť by se jináč měli v domu božím B — 126 koruně visícího T — čert K, ďábel z horaucího pekla N — 127 byšte] byšte vy KRC, kdybyšte vy T — věřili [právě, živě] K — byšte vy C — některak] nějak RCT, vyn. U — se měli se měli a živi byli R, živi byli U, se strojili TN — 128 Co vy] A U — o tom slejcháte N — 128—129 «že je . . . věříte abyšte v pýše do kostela nechodily, a nic nedbajíce ani věříte B — 128 náramně veliký NT — pyšně] pyšně, hrdě, v čepcích T, pyšně se strojiti, v zlatých čepcích N — 129 a kusa . . . věříte vyn. PC, a nic nedbáte aniž (a U) chcete (nechcete U) věřiti RU, a nic nedbáte! Shledáte to, co ť vás potká za to, nebudete-li se káti a želeti toho N, a nic na to nedbáte! Shledáte to, co ť vás pro to potká zarmauce né) ho (né) vyn.!), jestliže včas nepřestanete a nebudete-li pokání činiti a želeti toho T — 130 čtení] vyn. C, čtenie svaté KRNTU — Nebo zajisté) vyn. B — 131 ty věci] to PT — které] co PT — 132 a slyšeti ... sau) vyn. B — ty věci . . . slyšíte] vyn. U — ty věci, které] to, což T — 133 nežádal,
405 neme, čili [nějkam jinam smilně i v kostele pohledíme? Aha! Shledáme, že ť toho Buoh bude mstíti, nemějme péče! Ah, co toho bývá, nestojte! A nic sobě toho nevážie! Proč? Neb nenie pravé víry k drahému Ježíšovi! Nuž vy baby chomútnice, ženy 125 fiflovné, pyšné, hrdé, nu vy věnečníci, prohlédáte-li věrau k Ježíšovi, vidíte-li jej tuto v hlohovie koruně, či jest vás dábel oslepil? Zajisté, byšte věřili, však byšte některak jinak se měli! Co vy slýcháte, že je to veliký hřiech, pyšně do kostela choditi, —a kusa na to netbáte aniž tomu hned věříte)! 130 Dí dále čtení: »Nebo zajisté) pravím vám, že mnozí krá- lové a proroci žádali jsú viděti ty věci, které vy vidíte, a neviděli jsú, Ka slyšeti ty věci, které vy slyšíte, a neslyšeli sau«. A zdali ť boží bezpochyby T — obrátíte KPCNT — «a tu-li ustrneme vyn. B li] vyn. U — ustrnete KPONT — 121 kam PRCNTU — smilně, ne- řádně C, smilně, nestydatě N — 121—122 i v kostele . . . nemějme péče!] vyn. C — 121 giv po B, v NT — kostele sauce T — pohledíme] pohle- díte KP, patříte T, pozevlujete N — Aha] ó U — 121—122 Aha . . . mstíti] Ale pravím ť vám, že toho budete litovati, a Bůh toho sám mstíti bude T —122 Shledáte to (vyn. K) KPN, Shledáme to U — že ť] vyn. N. —122—124 nemějme ... Nuž Co B — 122 nemějme péče] vyn. U — nemějte KPNT — péče! Myslíte-li pak kam (kde T) jinam smilně, neřádně? KPNT — Ach CNU — 123 nastojte, mnoho N — Neb] proto, neb C, Že U — 124 k drahému] ku Pánu T — Ježíšovi [a poslušenství] K — 124—126 Nuž věrau k Ježíšovi] vyn. K — 124 Nuž] Nu C, Ó U — baby] mnohé (vyn. . . . U) ženy RU, baby staré, nemilé N — ženy] vyn. R, mnohé U, ženy s rohy T, ženy róžky N — 125 «pyšné, hrdé, nu) a B — hrdé, naduté N — nuže N — věnečníci a věnečnice nestydaté (vyn. N) TN — 125—127 «prohlédáte ... měli vidíte-li tu Ježíše korunovaného, čili jste oslepli? Jistě, byť v tomto lidu víra byla, že ť by se jináč měli v domu božím B — 126 koruně visícího T — čert K, ďábel z horaucího pekla N — 127 byšte] byšte vy KRC, kdybyšte vy T — věřili [právě, živě] K — byšte vy C — některak] nějak RCT, vyn. U — se měli se měli a živi byli R, živi byli U, se strojili TN — 128 Co vy] A U — o tom slejcháte N — 128—129 «že je . . . věříte abyšte v pýše do kostela nechodily, a nic nedbajíce ani věříte B — 128 náramně veliký NT — pyšně] pyšně, hrdě, v čepcích T, pyšně se strojiti, v zlatých čepcích N — 129 a kusa . . . věříte vyn. PC, a nic nedbáte aniž (a U) chcete (nechcete U) věřiti RU, a nic nedbáte! Shledáte to, co ť vás potká za to, nebudete-li se káti a želeti toho N, a nic na to nedbáte! Shledáte to, co ť vás pro to potká zarmauce né) ho (né) vyn.!), jestliže včas nepřestanete a nebudete-li pokání činiti a želeti toho T — 130 čtení] vyn. C, čtenie svaté KRNTU — Nebo zajisté) vyn. B — 131 ty věci] to PT — které] co PT — 132 a slyšeti ... sau) vyn. B — ty věci . . . slyšíte] vyn. U — ty věci, které] to, což T — 133 nežádal,
Strana 406
406 jest toho král David nežádal, an dí: »Ó milý Pane, nachyl ta nebesa a sstup k nám doluov!«? Izaiáš prorok říkal: »Ó, by pro- 135 lúpil nebesa a sstúpil k nám!« Ačkoli oni jsú viděli skrze víru, ale zdaleka. A že sau viděli, o tom sám dí Spasitel: »Abraham radoval se, a viděl den muoj«; viděl jest skrze vieru, ale zdaleka). Ale tito drazí apoštolé mnohem lépe, neb jsú jej viděli okem tělesným i okem vnitřním, skrze vieru). Okom 140 tělesným viděli «jeho člověčenství a rádi, míle «jeho poslú- chali, neb jest byl náramně Kmilého, libého a utěšeného) obcování a kvelmi milého rozmlúvaní; an svatý Petr řekl: »Pane, kam puojdeme od tebe, a ty slova věčného života máš?« Také jsú jej viděli okem vnitřním, skrze víru, neb jsú Koni 145 věřili, že jest on pravý Buoh, «a v něm ustrnuli. A zdali ť jest toho Petr nevyznal, když jest řekl: »Ty jsi Kristus, syn Boha živého«? A tak jsú byly oči blahoslavené těchto drahých an dí] neřiekal, an žádal K — dí] říkal PN, říkával TC — nachyl] nakloň NC — ta] vyn. K, tvá PNT, svá C — 134 říkával RNT, tak říkával C — by prolúpil] bóhdajž (by P) rozedřel ta KP, Bůh dej, by votevřel ta RU, byť Buoh (vyn. TC) prolomil NTC — 135 k nám] vyn. PRNT, k nám dolův C, již dolů U — Ačkoli] vyn. U — oni] tito svatí T — oni] tito svatí T — viděli] věděli U — 136 ale] aneb očima víry T — a že . .. o tom jakož B, neb sau viděli (+ tak T), jakož on (vyn. T) PNT, sau viděli, an C — viděli] věděli U — dí to (vyn. R) svědčí RU — Spasitel] Pán ve čtení svatého Jana K, Pán (+ řka R, + Bůh řka U) PRNU, Pán Kristus C, Pán Spasitel T — 137 radoval se, a vyn. NT — ga aby B — můj a radoval se jest NT — viděl jest, totiž R — 137—138 «skrze ... zdaleka? a veselil se jest B — 137 ale] a T — 138 drazí] milí C — 139 tělesným] zevnitřním, tělesným C — 139—140 i okem vnitřním ... tělesným] vyn. (!) U — 139 «skrze vieru) vyn. BNT — vieru vyn. (!) C — 140 «jeho vyn. BKC, jeho svaté NT — míle] vyn. RU — «jeho vyn. B — 141 milého vyn. B — a utěšeného vyn. B — 142 «velmi vyn. B — milého] příjemného T — řiekal K — 143 Pane] vyn. P — Kam my PRN — puojdeme] máme my jíti TC — od tebe] vyn. K — 144 skrze [lásku,] vieru, [naději, daufání] K — neb] že PRONTU — Koni viděli a B, o něm T — 145 že jest ... Buoh] jeho býti pravým Bohem T — 145—146 a v něm ... řekl» jakož jest to Petr vyznal řka B — A zdali .. . nevyznal] Však jest to svatý Petr vyznal T — 146 Petr svatej C — když jest řekl» řka RCU — 147 jich oči N — drahých vyn. BP, svatých RNTU — 133 Ž. 144, 5.— 134 Iz. 64, 1 — 136 Jan 8, 56 — 143 Jan 6, 68 — 146 Mat. 16, 16 —
406 jest toho král David nežádal, an dí: »Ó milý Pane, nachyl ta nebesa a sstup k nám doluov!«? Izaiáš prorok říkal: »Ó, by pro- 135 lúpil nebesa a sstúpil k nám!« Ačkoli oni jsú viděli skrze víru, ale zdaleka. A že sau viděli, o tom sám dí Spasitel: »Abraham radoval se, a viděl den muoj«; viděl jest skrze vieru, ale zdaleka). Ale tito drazí apoštolé mnohem lépe, neb jsú jej viděli okem tělesným i okem vnitřním, skrze vieru). Okom 140 tělesným viděli «jeho člověčenství a rádi, míle «jeho poslú- chali, neb jest byl náramně Kmilého, libého a utěšeného) obcování a kvelmi milého rozmlúvaní; an svatý Petr řekl: »Pane, kam puojdeme od tebe, a ty slova věčného života máš?« Také jsú jej viděli okem vnitřním, skrze víru, neb jsú Koni 145 věřili, že jest on pravý Buoh, «a v něm ustrnuli. A zdali ť jest toho Petr nevyznal, když jest řekl: »Ty jsi Kristus, syn Boha živého«? A tak jsú byly oči blahoslavené těchto drahých an dí] neřiekal, an žádal K — dí] říkal PN, říkával TC — nachyl] nakloň NC — ta] vyn. K, tvá PNT, svá C — 134 říkával RNT, tak říkával C — by prolúpil] bóhdajž (by P) rozedřel ta KP, Bůh dej, by votevřel ta RU, byť Buoh (vyn. TC) prolomil NTC — 135 k nám] vyn. PRNT, k nám dolův C, již dolů U — Ačkoli] vyn. U — oni] tito svatí T — oni] tito svatí T — viděli] věděli U — 136 ale] aneb očima víry T — a že . .. o tom jakož B, neb sau viděli (+ tak T), jakož on (vyn. T) PNT, sau viděli, an C — viděli] věděli U — dí to (vyn. R) svědčí RU — Spasitel] Pán ve čtení svatého Jana K, Pán (+ řka R, + Bůh řka U) PRNU, Pán Kristus C, Pán Spasitel T — 137 radoval se, a vyn. NT — ga aby B — můj a radoval se jest NT — viděl jest, totiž R — 137—138 «skrze ... zdaleka? a veselil se jest B — 137 ale] a T — 138 drazí] milí C — 139 tělesným] zevnitřním, tělesným C — 139—140 i okem vnitřním ... tělesným] vyn. (!) U — 139 «skrze vieru) vyn. BNT — vieru vyn. (!) C — 140 «jeho vyn. BKC, jeho svaté NT — míle] vyn. RU — «jeho vyn. B — 141 milého vyn. B — a utěšeného vyn. B — 142 «velmi vyn. B — milého] příjemného T — řiekal K — 143 Pane] vyn. P — Kam my PRN — puojdeme] máme my jíti TC — od tebe] vyn. K — 144 skrze [lásku,] vieru, [naději, daufání] K — neb] že PRONTU — Koni viděli a B, o něm T — 145 že jest ... Buoh] jeho býti pravým Bohem T — 145—146 a v něm ... řekl» jakož jest to Petr vyznal řka B — A zdali .. . nevyznal] Však jest to svatý Petr vyznal T — 146 Petr svatej C — když jest řekl» řka RCU — 147 jich oči N — drahých vyn. BP, svatých RNTU — 133 Ž. 144, 5.— 134 Iz. 64, 1 — 136 Jan 8, 56 — 143 Jan 6, 68 — 146 Mat. 16, 16 —
Strana 407
407 160 apoštoluov, vnitř i zevnitř. Protož, chceme-li my také oči blaho- slavené míti, prohlédajmež rádi k jeho božství, k člověčenství 150 jeho, k jeho dobrotě a moci, jeho narození a umučení drahé rozjímajíce. Děkujmež jeho milosti a zamilujmež jej, a budú ť bóhdá oči naše blahoslavené vnitř i zevnitř, ač jsme ho] i neviděli zevnitř, «ale» jakož jest Kon řekl Tomášovi: »Tomáši, že si viděl, uvěřil si . Blahoslavení, kteříž sú neviděli a uvěřili!«Je- 155 diné mějme pravú víru, budem blahoslavení zde v tomto životě boží milostí, že budeme na duši blahoslaveni, a potom bóhdá dojdeme onoho blahoslavenstvie věčného v nebi, že budeme blahoslaveni s tělem i s duší. Pomáhajž nám toho, milý, drahý Bože! A když tak «kázal a učil drahý Pán velmi úžitečně, dí dále B 438 čtení svaté): »Aj, jeden v zákoně umělý povstav, pokúšel ho řka: Mistře, co čině životem věčným vlásti budu?« By ť byl 148 vnitřní i zevnitřní T — Protož] vyn. PNT, Protož i my K — my] vyn. K — také] vyn. K — 149 rádi k Ježíšovi a U — božství, také i KPCNT — 150 dobroty (!) B, dobrodíní, k dobrotě U — a moci] k jeho moci PNT — jeho] k jeho KPCNU, k jeho vtělení T — a] k jeho KPCN, k U — drahé rozjímajíce] vyn. KPCNT, drahému, a to rozjímajíce U — 151 svaté, drahé (vyn. T) milosti CT — budú ť bóhdá] Bůh dá, že budau U — 152 bóhdá] vyn. P, Pán Bůh dá R, také NT, také, věříme, s pomocí boží C — [ho] vyn. KPN, pak jeho C — i] vyn. KPNC — 153 zevnitř] vyn. KRU, tělesně PNT, očima našima zevnitřníma, tělesnýma C — ale) vyn. B — Kon vyn. B, drahý (vyn. C) Pán NC — k Tomášovi T — 153—154 «»Tomáši ... uvěřil si« vyn. B — 154 mne viděl T — 154—155 Jediné mějme? Protož, majíce zde B — Jediné] Toliko T, Jedno NC — 155 pravú] dobrú, pravú PN, dobrau T — budem] budeme bóhdá (Pán Bůh dá RN) KRNU, dá ť nám to Pán Bůh, věříme jeho svaté milosti, že budem také C — 155—159 zde ... Bože! v milosti a potom u věčné ra B 438 dosti na těle i na duši B — 155 zde] že PNT — 156 z boží milosti C, v boží milosti U — že] vyn. PNT — duších N — bóhdá] vyn. PNT, Pán Bůh dá R, když dá nám Pán Bůh v dobrém šťastně setrvati a dopracovati C — 157 že dojdeme RU — a to věčného U — v nebi, tam RU — budeme, dá Pán Bůh T — 158 na těle i na duši C, i s tělem i s duší PT — toho] k tomu CT — drahý] vyn. KPC — 159 Bože všemohaucí T — — 160 «kázal a » vyn. B — a učil] vyn. U, a mluvil KPCNT drahý] milý K, milý, drahý T — Pán Ježíš U — úžitečně] potřebné a úži- tečné věci C, úžitečně a prospěšně T — i dí U — 161 «svaté) vyn. B — Aj] A aj KPR, A ej NC, A U — umělý] dospělej C — povstal RCU pokaušeje PCNT — 162 vládnúti KRONTU — By ť] Kdyby T — 163 — 153 Jan 20, 29 —
407 160 apoštoluov, vnitř i zevnitř. Protož, chceme-li my také oči blaho- slavené míti, prohlédajmež rádi k jeho božství, k člověčenství 150 jeho, k jeho dobrotě a moci, jeho narození a umučení drahé rozjímajíce. Děkujmež jeho milosti a zamilujmež jej, a budú ť bóhdá oči naše blahoslavené vnitř i zevnitř, ač jsme ho] i neviděli zevnitř, «ale» jakož jest Kon řekl Tomášovi: »Tomáši, že si viděl, uvěřil si . Blahoslavení, kteříž sú neviděli a uvěřili!«Je- 155 diné mějme pravú víru, budem blahoslavení zde v tomto životě boží milostí, že budeme na duši blahoslaveni, a potom bóhdá dojdeme onoho blahoslavenstvie věčného v nebi, že budeme blahoslaveni s tělem i s duší. Pomáhajž nám toho, milý, drahý Bože! A když tak «kázal a učil drahý Pán velmi úžitečně, dí dále B 438 čtení svaté): »Aj, jeden v zákoně umělý povstav, pokúšel ho řka: Mistře, co čině životem věčným vlásti budu?« By ť byl 148 vnitřní i zevnitřní T — Protož] vyn. PNT, Protož i my K — my] vyn. K — také] vyn. K — 149 rádi k Ježíšovi a U — božství, také i KPCNT — 150 dobroty (!) B, dobrodíní, k dobrotě U — a moci] k jeho moci PNT — jeho] k jeho KPCNU, k jeho vtělení T — a] k jeho KPCN, k U — drahé rozjímajíce] vyn. KPCNT, drahému, a to rozjímajíce U — 151 svaté, drahé (vyn. T) milosti CT — budú ť bóhdá] Bůh dá, že budau U — 152 bóhdá] vyn. P, Pán Bůh dá R, také NT, také, věříme, s pomocí boží C — [ho] vyn. KPN, pak jeho C — i] vyn. KPNC — 153 zevnitř] vyn. KRU, tělesně PNT, očima našima zevnitřníma, tělesnýma C — ale) vyn. B — Kon vyn. B, drahý (vyn. C) Pán NC — k Tomášovi T — 153—154 «»Tomáši ... uvěřil si« vyn. B — 154 mne viděl T — 154—155 Jediné mějme? Protož, majíce zde B — Jediné] Toliko T, Jedno NC — 155 pravú] dobrú, pravú PN, dobrau T — budem] budeme bóhdá (Pán Bůh dá RN) KRNU, dá ť nám to Pán Bůh, věříme jeho svaté milosti, že budem také C — 155—159 zde ... Bože! v milosti a potom u věčné ra B 438 dosti na těle i na duši B — 155 zde] že PNT — 156 z boží milosti C, v boží milosti U — že] vyn. PNT — duších N — bóhdá] vyn. PNT, Pán Bůh dá R, když dá nám Pán Bůh v dobrém šťastně setrvati a dopracovati C — 157 že dojdeme RU — a to věčného U — v nebi, tam RU — budeme, dá Pán Bůh T — 158 na těle i na duši C, i s tělem i s duší PT — toho] k tomu CT — drahý] vyn. KPC — 159 Bože všemohaucí T — — 160 «kázal a » vyn. B — a učil] vyn. U, a mluvil KPCNT drahý] milý K, milý, drahý T — Pán Ježíš U — úžitečně] potřebné a úži- tečné věci C, úžitečně a prospěšně T — i dí U — 161 «svaté) vyn. B — Aj] A aj KPR, A ej NC, A U — umělý] dospělej C — povstal RCU pokaušeje PCNT — 162 vládnúti KRONTU — By ť] Kdyby T — 163 — 153 Jan 20, 29 —
Strana 408
408 nepokúšel, velmi ť se jest na potřebnú a úžitečnú] věc ptal. Ale [ještěj, že jest ho chtěl Kuhaněti) a podtrhnúti, drahého 165 Pána, proto se ptal, neb jest věděl, že se jest on, drahý Pán, [zá- konu] neučil, ani také jinde řekli: »Kterak tento Písma umí a neučiv se?« I protož jest ho chtěl pokusiti a v něčem uhaněti. Jakož toho mnoho bývá i nynie, že ne všichni jdau na kázanie, aby naučeni byli, ale aby v něčem popadli. Nejednú budú dobrým 170 úmyslem psáti, slyšiece věci úžitečné, a druzí také, aby v něčem uhonili a jinak obrátili a na někoho vznesli. Neb také dábel má své písaře). A když tak otázal drahého Pána, tehdy odpověděv jemu Pán vece): »V zákoně co psáno jest, kterak čteš?« K zákonu 175 jemu ukázal drahý Pán, neb Knikoli jinde spasenie nenajdeme, leč z zákona jeho. Jako mnozí nynější kazatelé leckams jinam nepokaušel Pána Krista, jistě že C, nepokaušel tento zákoník T — po- třebnú a] potřebu R — [a úžitečnú] vyn. KPCNTU — věc] wicz (sic!) B, vyn. R — ptal tázal T — 164—165 Ale ... ptal] vyn. (!) C — 164 [ještě] vyn, KPRNTU — ho) vyn. BRU — uhoniti B — podtrhnúti jeho K — 165 on věděl P, vědě R, to věděl a znal, pokrytec T, nevěděl (!) U — jest on] vyn. PT, jest N — [zákonu] vyn. KPRNU, nikdež T, nikdež v žádné škole C — 166—167 ani také . . . neučiv se?« vyn. U — 166 ani také] neb (an T) jsau PCNT — Písma] vyn. P, Písmo KRC — 166—167 a neučiv se] však (poněvadž RC) se jest neučil! KRC — 167—172 «chtěl .. . písaře pokúšel, aby jej v něčem pod trhnúti (d) vyn.!) mohl; jako mnozí nynější kazatelé leckdes jinde spasení ukazují než v zákoně a věrné kazatele slova božího v kázaní převracují; neb ne všickni jdú na kázaní, aby se dobrému učili, ale někteří, aby dobré převraceli a ve zlé obraceli B — 167 v něčem ho polapíc C — uhaněti jako neučeného T — 168 Jakož] Ach, co T — ne] vyn. (!) K — kázanie proto TU — 169 naučeni byli] naučení přijímali TU — ale proto T — v něčem] vyn. U, v něčem kněze C — 169—170 popadli ... také, aby v něčem] mluvícího T — Ne- jednú ... úžitečné vyn. N — 169 Nejedni PC — 170 psáti] poslauchati U — ty věci P — také] vyn. U — aby kněze C — 171 uhonili] polapili U — jinak] potom to jinak T, jinak to C — obrátili] převrhli T, převrátili N — na někoho vznesli] někomu žalovali U — někoho vyšího (!) T snesli P — Neb] Tak K, vyn. T — Také ť zajisté T — čert K — 173—174 «tak ... vece se tázal tento, odpověděl jemu Ježíš řka B — 173 tak] se on tak R, on také U — tázal NU — tehdy] a U — od- pověděl PRNTU — jemu] vyn. U — 174 vece) i řekl RC, vyn. PNTU 175 drahý vyn. B — 175—177 nikoli . . . spasenie mnozí jinde spasení ukazují než v zákoně božím B — 175 spasení svého C — 176 leč 166 Jan 7, 15 —
408 nepokúšel, velmi ť se jest na potřebnú a úžitečnú] věc ptal. Ale [ještěj, že jest ho chtěl Kuhaněti) a podtrhnúti, drahého 165 Pána, proto se ptal, neb jest věděl, že se jest on, drahý Pán, [zá- konu] neučil, ani také jinde řekli: »Kterak tento Písma umí a neučiv se?« I protož jest ho chtěl pokusiti a v něčem uhaněti. Jakož toho mnoho bývá i nynie, že ne všichni jdau na kázanie, aby naučeni byli, ale aby v něčem popadli. Nejednú budú dobrým 170 úmyslem psáti, slyšiece věci úžitečné, a druzí také, aby v něčem uhonili a jinak obrátili a na někoho vznesli. Neb také dábel má své písaře). A když tak otázal drahého Pána, tehdy odpověděv jemu Pán vece): »V zákoně co psáno jest, kterak čteš?« K zákonu 175 jemu ukázal drahý Pán, neb Knikoli jinde spasenie nenajdeme, leč z zákona jeho. Jako mnozí nynější kazatelé leckams jinam nepokaušel Pána Krista, jistě že C, nepokaušel tento zákoník T — po- třebnú a] potřebu R — [a úžitečnú] vyn. KPCNTU — věc] wicz (sic!) B, vyn. R — ptal tázal T — 164—165 Ale ... ptal] vyn. (!) C — 164 [ještě] vyn, KPRNTU — ho) vyn. BRU — uhoniti B — podtrhnúti jeho K — 165 on věděl P, vědě R, to věděl a znal, pokrytec T, nevěděl (!) U — jest on] vyn. PT, jest N — [zákonu] vyn. KPRNU, nikdež T, nikdež v žádné škole C — 166—167 ani také . . . neučiv se?« vyn. U — 166 ani také] neb (an T) jsau PCNT — Písma] vyn. P, Písmo KRC — 166—167 a neučiv se] však (poněvadž RC) se jest neučil! KRC — 167—172 «chtěl .. . písaře pokúšel, aby jej v něčem pod trhnúti (d) vyn.!) mohl; jako mnozí nynější kazatelé leckdes jinde spasení ukazují než v zákoně a věrné kazatele slova božího v kázaní převracují; neb ne všickni jdú na kázaní, aby se dobrému učili, ale někteří, aby dobré převraceli a ve zlé obraceli B — 167 v něčem ho polapíc C — uhaněti jako neučeného T — 168 Jakož] Ach, co T — ne] vyn. (!) K — kázanie proto TU — 169 naučeni byli] naučení přijímali TU — ale proto T — v něčem] vyn. U, v něčem kněze C — 169—170 popadli ... také, aby v něčem] mluvícího T — Ne- jednú ... úžitečné vyn. N — 169 Nejedni PC — 170 psáti] poslauchati U — ty věci P — také] vyn. U — aby kněze C — 171 uhonili] polapili U — jinak] potom to jinak T, jinak to C — obrátili] převrhli T, převrátili N — na někoho vznesli] někomu žalovali U — někoho vyšího (!) T snesli P — Neb] Tak K, vyn. T — Také ť zajisté T — čert K — 173—174 «tak ... vece se tázal tento, odpověděl jemu Ježíš řka B — 173 tak] se on tak R, on také U — tázal NU — tehdy] a U — od- pověděl PRNTU — jemu] vyn. U — 174 vece) i řekl RC, vyn. PNTU 175 drahý vyn. B — 175—177 nikoli . . . spasenie mnozí jinde spasení ukazují než v zákoně božím B — 175 spasení svého C — 176 leč 166 Jan 7, 15 —
Strana 409
409 ukazují než k zákonu božiemu, ledakdes jinde hledají spasenie), onen v kápi, ona u véli jeptiška, ono v pauti, onen jinde — a zákon boží kdes! A jakož se rúče chybíš zákona božího, Kvše ť jest darmo, 180 nikoli života věčného nedojdeš! Onen sobě vymyslí mnoho modliteb, onen mnoho postuov, Konen) masa nejésti, Konen jiné a onen jiné)), a zákonu se božímu zjevně protiví, jeho drahé krvi! A lid Ktento) slepý ihned] chválí řka: »Řídko ť kdy maso jedí, a v čem chodí, v tom léhají!« A na to ne«pohledí, 185 že se zákonu božímu zjevně protiví! A svatý Pavel dí: »Hleďte, aby vás žádný nesvodil [marnými slovy a] anjelským životem),« že ť se «kto» mnoho postí, chvály světa nehledí, že ť tvrdě léhá — Kmnoho toho jmenuje, mluvě k Kolocenským). Ale vám ť než KU — z zákona] v zákoně U, z zákona a v zákonu T — jeho] božího C — jinam vedau a jinde spasení lidem T — 177 než k zákonu božiemu mimo zákon boží U — 178 v kápi mnich K, v kápi, vezma ji na sebe T — ona u véli... v pauti] vyn. N — 178—179 ona u véli . .. zákon boží onano aby byla jeptiškau a uměla horas říkati, onen v pauti, aby šel do Říma anebo k hrobu božímu, a zákon boží a přikázaní jeho svatá T — 178 véli] vóli (!) RU — býti jeptiškau U — ono] onen KC, ona RU — v paušti (!) své spasení do pauti U — jinde] onde, onen onde K, onde P, jinde a onen také jinde C, jinde hledá U — 179 jakož se rúče] když U — jakž KPRNT — rúče] rychle RNT, brzo C — «vše ... darmo» vyn. B, tak vše zmařeno T, tak ť bude darmo PN — to darmo C — 180 «života .. . nedojdeš spasení nenajdeš B — Onen] A někdo U — 181 onen mnoho ono P, jinej T, onen N, a jiný mnoho U — Konen ona B, jinej aby T, a jiný U — nejésti] nejedl T, vyn. (!) C — 181—182 Konen jiné a onen jiné) vyn. BT, jiné a jiné U, onen jiné N, onen jiné a jiné R — 182 božímu a pravdě boží T — drahé a velebné TN — 183 «tento» vyn. B — [ihned) vyn. KPRCNU, všecko T — řka] a mnozí řiekají: »Bo (Bo nejasné!) K, »Vo (Ó N), prý PON, a budau ť říci R, a řeknau U, »Au, praví T — Zřídka ť T — 184 v tom chudinky i T — leží P — to nic T — nehledí B, nepohledí ani nepováží T — 185 že se, šibalové T — zákonu božímu] Kristu Pánu N — božímu] Páně T — zjevně] a přikázaní jeho (+ zjevně R) KCR, vyn. PN — A] An K — praví T — Hleďte, bratří T — 186 nesvedl KPCT — [marnými slovy a] vyn. KPRCNTU — životem náboženstvím B, životem [ pěknau a lahodnau řečí] K — 187 že ť se] Prý, že ť se PC, Že t se, prý N — «kto vyn. B, pak někdo i T — mnoho] vyn. C — chvály že ť cti KRC, cti U, že ť chvály PNT — světa tohoto C — i tvrdě TC — líhají C — 188 «mnoho ... Kolocenským všudy ť muož býti faleš! B — mnoho toho jmenuje] vyn. U — jmenuje vyčítá svatý Pavel T — mluvě vyn. PNT, a mluví RU — nám U — 189 jako hovadům C — jedno] jedno- stejna (!) a vše jedno R, jedno, bílý i černý T, zajedno U — dábel PRONTU 185 Podle Kol. 2, 18 —
409 ukazují než k zákonu božiemu, ledakdes jinde hledají spasenie), onen v kápi, ona u véli jeptiška, ono v pauti, onen jinde — a zákon boží kdes! A jakož se rúče chybíš zákona božího, Kvše ť jest darmo, 180 nikoli života věčného nedojdeš! Onen sobě vymyslí mnoho modliteb, onen mnoho postuov, Konen) masa nejésti, Konen jiné a onen jiné)), a zákonu se božímu zjevně protiví, jeho drahé krvi! A lid Ktento) slepý ihned] chválí řka: »Řídko ť kdy maso jedí, a v čem chodí, v tom léhají!« A na to ne«pohledí, 185 že se zákonu božímu zjevně protiví! A svatý Pavel dí: »Hleďte, aby vás žádný nesvodil [marnými slovy a] anjelským životem),« že ť se «kto» mnoho postí, chvály světa nehledí, že ť tvrdě léhá — Kmnoho toho jmenuje, mluvě k Kolocenským). Ale vám ť než KU — z zákona] v zákoně U, z zákona a v zákonu T — jeho] božího C — jinam vedau a jinde spasení lidem T — 177 než k zákonu božiemu mimo zákon boží U — 178 v kápi mnich K, v kápi, vezma ji na sebe T — ona u véli... v pauti] vyn. N — 178—179 ona u véli . .. zákon boží onano aby byla jeptiškau a uměla horas říkati, onen v pauti, aby šel do Říma anebo k hrobu božímu, a zákon boží a přikázaní jeho svatá T — 178 véli] vóli (!) RU — býti jeptiškau U — ono] onen KC, ona RU — v paušti (!) své spasení do pauti U — jinde] onde, onen onde K, onde P, jinde a onen také jinde C, jinde hledá U — 179 jakož se rúče] když U — jakž KPRNT — rúče] rychle RNT, brzo C — «vše ... darmo» vyn. B, tak vše zmařeno T, tak ť bude darmo PN — to darmo C — 180 «života .. . nedojdeš spasení nenajdeš B — Onen] A někdo U — 181 onen mnoho ono P, jinej T, onen N, a jiný mnoho U — Konen ona B, jinej aby T, a jiný U — nejésti] nejedl T, vyn. (!) C — 181—182 Konen jiné a onen jiné) vyn. BT, jiné a jiné U, onen jiné N, onen jiné a jiné R — 182 božímu a pravdě boží T — drahé a velebné TN — 183 «tento» vyn. B — [ihned) vyn. KPRCNU, všecko T — řka] a mnozí řiekají: »Bo (Bo nejasné!) K, »Vo (Ó N), prý PON, a budau ť říci R, a řeknau U, »Au, praví T — Zřídka ť T — 184 v tom chudinky i T — leží P — to nic T — nehledí B, nepohledí ani nepováží T — 185 že se, šibalové T — zákonu božímu] Kristu Pánu N — božímu] Páně T — zjevně] a přikázaní jeho (+ zjevně R) KCR, vyn. PN — A] An K — praví T — Hleďte, bratří T — 186 nesvedl KPCT — [marnými slovy a] vyn. KPRCNTU — životem náboženstvím B, životem [ pěknau a lahodnau řečí] K — 187 že ť se] Prý, že ť se PC, Že t se, prý N — «kto vyn. B, pak někdo i T — mnoho] vyn. C — chvály že ť cti KRC, cti U, že ť chvály PNT — světa tohoto C — i tvrdě TC — líhají C — 188 «mnoho ... Kolocenským všudy ť muož býti faleš! B — mnoho toho jmenuje] vyn. U — jmenuje vyčítá svatý Pavel T — mluvě vyn. PNT, a mluví RU — nám U — 189 jako hovadům C — jedno] jedno- stejna (!) a vše jedno R, jedno, bílý i černý T, zajedno U — dábel PRONTU 185 Podle Kol. 2, 18 —
Strana 410
410 jest, hovadóm, vše jedno! By ť čert z pekla přišel pošmúře se 190«a podal vám pěkné řeči — nu, tam chutně! A, běda bude! Ale že jest se tento ptal na život věčný.Co nám v tom naučení? «Toto naučení: Víme Kvelmi) dobře, že jsúc v tomto životě, nikoli zde věčně li býti nemuožeme živi, neb jest nám B 439 nelze, než zemříti, kto vieme velmi dobře, a jakž koli sobě 195 zde zpuosobíme, tak potom požívati budeme:«jestliže zpuoso- bíme sobě dobře, dobře nám bude, budeme mieti život věčný; pakli dobře nezpuosobíme), tehdy dojdem toho života, že, by kto živ byl zde, na tomto světě, sto let a hned z své mladosti měl zimnici, kámen, dnu, zubuov bolení, austřely ve všech údech, 200 očí bolení, všechny nemoci, co jich muož býti, pojednú aby jej trápily , — pravda-li, že by to zlý život byl? Díš: »Ba, jistě, pravda, »velmě zlý!« Věz, že mnohem horšího dojdem, jest- liže se nebudeme ptáti na onen život věčný «a o ň praco- — a pošmauřil U — 190 a podal ... bude s pěknau řečí vy hned k němu přistúpíte B — poddada (!) RC — nuž N — nu, tam chutně] měl ť by vás velikau hromadu posluchačů T, ihned mu povolíte U — A] Ach T, Ó NU — 191 Co nám v tom V tom nám toto BT — 191—192 Co ... Toto naučení A Kco (ps. to!) k nám naučení jest? I, toto U — 191 Co] Jaké jest N — 192 «Toto naučení vyn. BTK, Toto nám z toho naučení C — Víme] Známe to T — «velmi vyn. B — jsúc] vyn. U, jsauc my (vyn. K) zde KC — 193 životě] světě C — zde] vyn. RC — věčně] na věky T — «býti nemuožeme nebudem B — 194 všechněm zemříti N — «to . .. dobře vyn. B — to] o tom T — velmi] vyn. RU — koli] vyn. U — 195 zpuosobíme] usteleme N, usteleme nebo zpuosobíme T, činíme U — tak lehneme a T — potom] toho věčně (na věky T) KT, potom toho na věky U, toho PN — budeme] musíme T, budeme na věky bez konce N — «jestliže zpuosobíme zpuosobíme-li B — 196—197 «dobře nám . . . nezpuosobíme tehdy dobře požívati budem života věčného; a pakli zle zpuosobíme B — 196 bude] bude, dobře-li sobě usteleme, také dobře lehneme C — 197 dobře nezpuosobíme nedobře spůsobíme NC — toho) takového T, tohoto U — 198 zde] vyn. U — «na v BC — z své] od své C — 199 dna NCU — klání, austřely N — austřely ... údech] vyn. U — 200 v očí P — všechny . .. býti] vše, což může vymyšleno býti jakých nemocí U — nemoci a bolesti RT — muož býti] od světa počátku na lidech bylo a až do skonání světa bude T — bejti na všem světě C — jej trápily trpěl B, to člověka jednoho všecko trápilo T — 201 zlej a bídnej C, velmi zlej N — 201—202 Díš ... zlý!«] vyn. U — 201 Ba] Ó, 6 K, vyn. P — «jistě, pravda) vyn. B — 202 pravda ... zlý) zlý a přezlý T Věz] I vězte U, 1 věřiž tomu T — mnoho BNT — dojdeš K — 202—203 jestliže se nebudeme nebudem-li se moci B — 203 život" vyn. B
410 jest, hovadóm, vše jedno! By ť čert z pekla přišel pošmúře se 190«a podal vám pěkné řeči — nu, tam chutně! A, běda bude! Ale že jest se tento ptal na život věčný.Co nám v tom naučení? «Toto naučení: Víme Kvelmi) dobře, že jsúc v tomto životě, nikoli zde věčně li býti nemuožeme živi, neb jest nám B 439 nelze, než zemříti, kto vieme velmi dobře, a jakž koli sobě 195 zde zpuosobíme, tak potom požívati budeme:«jestliže zpuoso- bíme sobě dobře, dobře nám bude, budeme mieti život věčný; pakli dobře nezpuosobíme), tehdy dojdem toho života, že, by kto živ byl zde, na tomto světě, sto let a hned z své mladosti měl zimnici, kámen, dnu, zubuov bolení, austřely ve všech údech, 200 očí bolení, všechny nemoci, co jich muož býti, pojednú aby jej trápily , — pravda-li, že by to zlý život byl? Díš: »Ba, jistě, pravda, »velmě zlý!« Věz, že mnohem horšího dojdem, jest- liže se nebudeme ptáti na onen život věčný «a o ň praco- — a pošmauřil U — 190 a podal ... bude s pěknau řečí vy hned k němu přistúpíte B — poddada (!) RC — nuž N — nu, tam chutně] měl ť by vás velikau hromadu posluchačů T, ihned mu povolíte U — A] Ach T, Ó NU — 191 Co nám v tom V tom nám toto BT — 191—192 Co ... Toto naučení A Kco (ps. to!) k nám naučení jest? I, toto U — 191 Co] Jaké jest N — 192 «Toto naučení vyn. BTK, Toto nám z toho naučení C — Víme] Známe to T — «velmi vyn. B — jsúc] vyn. U, jsauc my (vyn. K) zde KC — 193 životě] světě C — zde] vyn. RC — věčně] na věky T — «býti nemuožeme nebudem B — 194 všechněm zemříti N — «to . .. dobře vyn. B — to] o tom T — velmi] vyn. RU — koli] vyn. U — 195 zpuosobíme] usteleme N, usteleme nebo zpuosobíme T, činíme U — tak lehneme a T — potom] toho věčně (na věky T) KT, potom toho na věky U, toho PN — budeme] musíme T, budeme na věky bez konce N — «jestliže zpuosobíme zpuosobíme-li B — 196—197 «dobře nám . . . nezpuosobíme tehdy dobře požívati budem života věčného; a pakli zle zpuosobíme B — 196 bude] bude, dobře-li sobě usteleme, také dobře lehneme C — 197 dobře nezpuosobíme nedobře spůsobíme NC — toho) takového T, tohoto U — 198 zde] vyn. U — «na v BC — z své] od své C — 199 dna NCU — klání, austřely N — austřely ... údech] vyn. U — 200 v očí P — všechny . .. býti] vše, což může vymyšleno býti jakých nemocí U — nemoci a bolesti RT — muož býti] od světa počátku na lidech bylo a až do skonání světa bude T — bejti na všem světě C — jej trápily trpěl B, to člověka jednoho všecko trápilo T — 201 zlej a bídnej C, velmi zlej N — 201—202 Díš ... zlý!«] vyn. U — 201 Ba] Ó, 6 K, vyn. P — «jistě, pravda) vyn. B — 202 pravda ... zlý) zlý a přezlý T Věz] I vězte U, 1 věřiž tomu T — mnoho BNT — dojdeš K — 202—203 jestliže se nebudeme nebudem-li se moci B — 203 život" vyn. B
Strana 411
411 vati), abychom «po tomto životě mohli toho dojíti života), 2050 němž dí svatý Pavel: »Oko nevídalo ani ucho slýchalo ani na srdce člověku vstúpilo, co jest milý Buoh připravil milujícím se«. Oj, milujme jej, milí křesťané, a bóhdá dojdeme toho života! Ó, kterací sme my blázni! Vědúce, že se s tímto světem nepře- budem, nelze než umříti, a nebudeme-li dobře živi, nelze nežli do 210 pekla jíti — Kuj, snažme se na to, abychom dobře živi byli, a budeme bóhdá věčným životem vládnúti). A když jemu tak drahý Pán odpověděl: »V zákoně kterak čteš?«, a on odpověděv vece): »Milovati budeš Pána Boha tvého z celého srdce tvého a z celé duše tvé i ze všech mocí tvých 215a ze všie mysli tvé a bližnieho tvého jako se samého«. I řekl jemu Pán: »Právě s' odpověděl! Tak čiň, a živ budeš!« Tento zákonník, učiniv otázku, i sám k ní odpovídá; nebo tak jest jej — «a o ň pracovati vyn. B — 204 «po tomto ... života ho po tomto zdejším mohli dojíti B — života) vyn. U — 205 kterémž T — praví T — Pavel a prorok Izaiáš, že T — nevidělo KP — ani] vyn. PRONTU — slyšalo K, neslyšalo P, neslýchalo RONTU — ani] a PRCU, aniž kdyT — 206 člověka KNTU, člověčí P — nevstaupilo PRCNU — co jest milý které věci KPRCNTU — se] jeho RU, vyn. C — 207 Ó K, Uj P, I RU, Au NC, Aj T — my jej N — bóhdá] vyn. PT, tak RU, dá Pán Buoh N, dá ť nám Pán Bůh C — důjdeme R, dojíti C — dobrého života T — 208 vyn. BU, Ú P, vyn. N — jací PCNT — my] vyn. P, my na tom světě N, my velicí T — blázni] nemaudří a blázniví lidé C — Vědauce to z jistoty T — 208—209 že se . . . nelze než] že z tohoto světa, než se na- dějeme, jíti musíme a N — 208 s] vyn. U — 209 nelze než] Pána Boha nepřeválíme, musíme T, a nelze nám než K — zemřieti K, umříti a na věčnost jíti U — dobře a pobožně T — nelze nám K — 210 jíti] se dostati N — Kuj vyn. BCU, ó K, i R, au N. aj T — na to, pro milého Boha, milí křesťané C — 211 «budeme ... vládnúti tak věčným životem vládli B — budeme bóhdá] pokavadž sme zdrávi a čas vzácnej a milostnej k tomu máme, abychom ho tak marně sobě nezmařili, abychom toho potom na věky litovati a želeti nemuseli, a budem, když nám to Pán Bůh dá z milosti své, jestliže na dobrém dokonáme C — bóhdá] vyn. PN, Pán Bůh dá R, potom T — 212 odpověděl řekl B, odpověděl řka RU — V zákoně] vyn. U — 213 odpovídaje RTU, odpověděl C — vece vyn. B, řekl RTU — 213—214 Boha svého RONTU — 214 srdce svého U — z celé] ze všie KPRONTU — své U — všech] vší RU — mocí] sil KPCNT, síly RU — tvých] tvé R, své U — 215—216 a ze všie ... budeš etc. B — 215 mysli své U — svého RTU — 216 Pán Ježíš TC — Tak] To KC — 217 učiniv] čině KC, učinil RU — k ní] na ni N — odpovídati musí NT 205 1. Kor. 2, 9 —
411 vati), abychom «po tomto životě mohli toho dojíti života), 2050 němž dí svatý Pavel: »Oko nevídalo ani ucho slýchalo ani na srdce člověku vstúpilo, co jest milý Buoh připravil milujícím se«. Oj, milujme jej, milí křesťané, a bóhdá dojdeme toho života! Ó, kterací sme my blázni! Vědúce, že se s tímto světem nepře- budem, nelze než umříti, a nebudeme-li dobře živi, nelze nežli do 210 pekla jíti — Kuj, snažme se na to, abychom dobře živi byli, a budeme bóhdá věčným životem vládnúti). A když jemu tak drahý Pán odpověděl: »V zákoně kterak čteš?«, a on odpověděv vece): »Milovati budeš Pána Boha tvého z celého srdce tvého a z celé duše tvé i ze všech mocí tvých 215a ze všie mysli tvé a bližnieho tvého jako se samého«. I řekl jemu Pán: »Právě s' odpověděl! Tak čiň, a živ budeš!« Tento zákonník, učiniv otázku, i sám k ní odpovídá; nebo tak jest jej — «a o ň pracovati vyn. B — 204 «po tomto ... života ho po tomto zdejším mohli dojíti B — života) vyn. U — 205 kterémž T — praví T — Pavel a prorok Izaiáš, že T — nevidělo KP — ani] vyn. PRONTU — slyšalo K, neslyšalo P, neslýchalo RONTU — ani] a PRCU, aniž kdyT — 206 člověka KNTU, člověčí P — nevstaupilo PRCNU — co jest milý které věci KPRCNTU — se] jeho RU, vyn. C — 207 Ó K, Uj P, I RU, Au NC, Aj T — my jej N — bóhdá] vyn. PT, tak RU, dá Pán Buoh N, dá ť nám Pán Bůh C — důjdeme R, dojíti C — dobrého života T — 208 vyn. BU, Ú P, vyn. N — jací PCNT — my] vyn. P, my na tom světě N, my velicí T — blázni] nemaudří a blázniví lidé C — Vědauce to z jistoty T — 208—209 že se . . . nelze než] že z tohoto světa, než se na- dějeme, jíti musíme a N — 208 s] vyn. U — 209 nelze než] Pána Boha nepřeválíme, musíme T, a nelze nám než K — zemřieti K, umříti a na věčnost jíti U — dobře a pobožně T — nelze nám K — 210 jíti] se dostati N — Kuj vyn. BCU, ó K, i R, au N. aj T — na to, pro milého Boha, milí křesťané C — 211 «budeme ... vládnúti tak věčným životem vládli B — budeme bóhdá] pokavadž sme zdrávi a čas vzácnej a milostnej k tomu máme, abychom ho tak marně sobě nezmařili, abychom toho potom na věky litovati a želeti nemuseli, a budem, když nám to Pán Bůh dá z milosti své, jestliže na dobrém dokonáme C — bóhdá] vyn. PN, Pán Bůh dá R, potom T — 212 odpověděl řekl B, odpověděl řka RU — V zákoně] vyn. U — 213 odpovídaje RTU, odpověděl C — vece vyn. B, řekl RTU — 213—214 Boha svého RONTU — 214 srdce svého U — z celé] ze všie KPRONTU — své U — všech] vší RU — mocí] sil KPCNT, síly RU — tvých] tvé R, své U — 215—216 a ze všie ... budeš etc. B — 215 mysli své U — svého RTU — 216 Pán Ježíš TC — Tak] To KC — 217 učiniv] čině KC, učinil RU — k ní] na ni N — odpovídati musí NT 205 1. Kor. 2, 9 —
Strana 412
412 drahý Pán misterně vehnal, že on otázku učinil, pokúšeje ho, a on jej k tomu přivedl, že sám k otázce odpověděti musil. A to 220 se jest často přiházelo, když jsú jeho co zákonníci tázali, chtíce ho podtrhnúti, že jsú musili k otázkám sami odpoviedati; jako ono «také), ješto tázali o Kristu), čí by syn byl, i řekli, že Daviduov. A tak i jindy častokrát jest je uvodil drahý Pán, že jsú za něho sami odpovídali. Tak právě máš nyní, že ť se ná- 225 podobně Kděje o jeho svaté pravdě, o přijímaní jeho svaté krve z kalicha, ješto se oni tázali i mnohokrát ještě u tíží: »Proč při- B 440 jímáte krev boží? však jste odřezanci!« Sami odpovídají v kom- paktátích, že jest úžitečné a spasitedlné, přijímati pod obojí zpuosobú. Protož, dějí-li ť vám, to máte hotovú odpověd, «ješto) 230 jsú «sami vyznali:«»Proč přijímáte?« — »Neb ť jest úžitečné) a spasitedlné«. Dějí-li ť: »Proč jste se od jiných zemí Rod- trhli)?« — »Neb jest úžitečné a spasitedlné!« Dějí-li ť však: »Žádné moci nemáte, čí to mocí činíte?«, — opět sami vyznávají v kom- paktátích řkúc: »A budau přijímati mocí Pána Ježíše Krista a 218 drahý Pán] milý Bůh (Pán U) RU — misterně] mistrně RU, mistrovsky do kautu T — vehnal jako v sak C — on] vyn. T, on sám U — učinil] čině KPCNT, činil RU — pokaušel PNT — 219 odpovídati NTU — 220 když) že, když R — co] vyn. CNT — 221 podtrhnúti] polapiti N, polapiti aneb podtrhnauti C — že jsú] vyn. PN, i T — k otázkám svým N — jako ono i to U, jako onino N — 222 «také» vyn. BNTU — ješto tázali] když se tázali NU — tázali ho C — o Kristu) sú Krista B — i řekli, že Daviduov] vyn. K, Prý, Daviduov PCN, řekli: »Davidův« RU — i řekli a oni řkau T — 223 uvodil] tak uvodil PRCN, zavedl T, uvedl U — drahý) milý T — Pán tak T — 224 museli odpovídati T — právě] vyn. T — máš ... nápodobněj i nyní se U — i nyní R — nyní, že ť] až posavad: mezi lidmi T — 225 dálo BR — svaté, drahé NC, svaté a velebné T — drahém přijímání T — svaté] drahé KR, svaté, drahé P, drahého těla a U — 226 otázali R — tázali . . ještě] protivníci K, vyn. PCNT — 227 odřezanci a odštípenci T — I potom sami T — odpovídají] musejí odpovídati T, se spovídají a dí U — v svých kompaktátích C — 228 že] neb C — úžitečně P, hodné, úžitečné C — spasitedlně P — 229 Protož] I U — dějí] řeknau N — vám co PONTU — to] vyn. U — máte pro sebe T — «ješto kterúž B, nebo U — 230 jsú] to U — «sami oni B, ji sami N — vyznali] vynesli N, vyznali v kompaktátiech K — »Proč ... úžitečné) řkúc, že jest hodné B — Neb] I, proto, neb U — úžitečně P — 231 spasitedlně P — 231—232 Dějí ... spasitedlné!«] vyn. K — 231 Dějí-li t] vyn. PNT, Dějí-li ť opět C, Dějí-li ť vám U — se] vyn. (!) U — zemí vyn. BU — Kod- trhli odřezali B, odtrhli?«, řci: »Proto PNT, odtrhli a oddělili, dite (!) C — 232 úžitečně P — spasitedlně P — 233 vyznají PN — kompaktích (!) 222 Mat. 22, 42; Marek 12, 35 —
412 drahý Pán misterně vehnal, že on otázku učinil, pokúšeje ho, a on jej k tomu přivedl, že sám k otázce odpověděti musil. A to 220 se jest často přiházelo, když jsú jeho co zákonníci tázali, chtíce ho podtrhnúti, že jsú musili k otázkám sami odpoviedati; jako ono «také), ješto tázali o Kristu), čí by syn byl, i řekli, že Daviduov. A tak i jindy častokrát jest je uvodil drahý Pán, že jsú za něho sami odpovídali. Tak právě máš nyní, že ť se ná- 225 podobně Kděje o jeho svaté pravdě, o přijímaní jeho svaté krve z kalicha, ješto se oni tázali i mnohokrát ještě u tíží: »Proč při- B 440 jímáte krev boží? však jste odřezanci!« Sami odpovídají v kom- paktátích, že jest úžitečné a spasitedlné, přijímati pod obojí zpuosobú. Protož, dějí-li ť vám, to máte hotovú odpověd, «ješto) 230 jsú «sami vyznali:«»Proč přijímáte?« — »Neb ť jest úžitečné) a spasitedlné«. Dějí-li ť: »Proč jste se od jiných zemí Rod- trhli)?« — »Neb jest úžitečné a spasitedlné!« Dějí-li ť však: »Žádné moci nemáte, čí to mocí činíte?«, — opět sami vyznávají v kom- paktátích řkúc: »A budau přijímati mocí Pána Ježíše Krista a 218 drahý Pán] milý Bůh (Pán U) RU — misterně] mistrně RU, mistrovsky do kautu T — vehnal jako v sak C — on] vyn. T, on sám U — učinil] čině KPCNT, činil RU — pokaušel PNT — 219 odpovídati NTU — 220 když) že, když R — co] vyn. CNT — 221 podtrhnúti] polapiti N, polapiti aneb podtrhnauti C — že jsú] vyn. PN, i T — k otázkám svým N — jako ono i to U, jako onino N — 222 «také» vyn. BNTU — ješto tázali] když se tázali NU — tázali ho C — o Kristu) sú Krista B — i řekli, že Daviduov] vyn. K, Prý, Daviduov PCN, řekli: »Davidův« RU — i řekli a oni řkau T — 223 uvodil] tak uvodil PRCN, zavedl T, uvedl U — drahý) milý T — Pán tak T — 224 museli odpovídati T — právě] vyn. T — máš ... nápodobněj i nyní se U — i nyní R — nyní, že ť] až posavad: mezi lidmi T — 225 dálo BR — svaté, drahé NC, svaté a velebné T — drahém přijímání T — svaté] drahé KR, svaté, drahé P, drahého těla a U — 226 otázali R — tázali . . ještě] protivníci K, vyn. PCNT — 227 odřezanci a odštípenci T — I potom sami T — odpovídají] musejí odpovídati T, se spovídají a dí U — v svých kompaktátích C — 228 že] neb C — úžitečně P, hodné, úžitečné C — spasitedlně P — 229 Protož] I U — dějí] řeknau N — vám co PONTU — to] vyn. U — máte pro sebe T — «ješto kterúž B, nebo U — 230 jsú] to U — «sami oni B, ji sami N — vyznali] vynesli N, vyznali v kompaktátiech K — »Proč ... úžitečné) řkúc, že jest hodné B — Neb] I, proto, neb U — úžitečně P — 231 spasitedlně P — 231—232 Dějí ... spasitedlné!«] vyn. K — 231 Dějí-li t] vyn. PNT, Dějí-li ť opět C, Dějí-li ť vám U — se] vyn. (!) U — zemí vyn. BU — Kod- trhli odřezali B, odtrhli?«, řci: »Proto PNT, odtrhli a oddělili, dite (!) C — 232 úžitečně P — spasitedlně P — 233 vyznají PN — kompaktích (!) 222 Mat. 22, 42; Marek 12, 35 —
Strana 413
413 235 moci církve, pravé choti jeho«. To ť máš, že ť sami sobě odpo- vídají. Ale že tuto dotýče milování řka: »Milovati budeš Pána Boha tvého!« Toho jest drahý Pán potvrdil, že v tom záleží život věčný, neb jest řekl: »Tak čiň, a živ budeš!« Ale pak, milování v čem 240 záleží? V plnění přikázaní božího, neb sám) dí Pán [Ježíš] ve čtení svatého Jana; »Ktož miluje mě, řeč mú zachovává«. A také netoliko aby poslúchal, ale aby plnil; jako die apoštol svatý Jakub: »Bratřie, buďtež činitelé slova, ne posluchači toliko!« Nuže, mnedle, slýcháte-li vy co řečí božích, plníte-li je? Však vy plnítevšecka) 245 boží přikázaní, však vy nevěrujete, nepřisaháte, jména božího nadarmo nebéřete, však vy tu boží neděli světíte [tak], jakž má býti svěcena? Ano, mnedle, nač sau svátkové ustaveni? Nač jest milý Buoh tu neděli ustanovil? Aby byla svěcena, U — 234 řkúc] vyn. KONT — A] že K — Pána našeho R — 235 církve svaté CU — To ť] Tu T — musí odpovídati U — 237 tuto] se tu T, tu N — dotejče v svatém čtení T — milování] milování Pána Boha a bližního svého jako sebe samého C — řka] vyn. PN, kdež dí takto T — 238 svého U — Toho] To ť PN — tomto U — věčný vyn. P — 239 neb ... Tak řka: »To B — řekl jemu PNT — Ale] A U — pak] vyn. NU — 240 záleží život C — Věz, že v plnění T — božích TON — neb sám jakož B — neb] a U — [Ježíš] vyn. KPRCNTU — 240—241 ve čtení u U — Jana řka U — zachová R, zachovávati bude CU — 241—244 A také . . . plníte-li je? Nuže, milí křesťané B — 241 také] vyn. U — 242 ale aby] ale KC, ale i T, ale aby v skutku N — jako] a U — praví T — apoštol] apoštol Páně T, vyn. U — svatý Jakub] vyn. PRNU — 243 buďtež ... toliko] nebuďte toliko posluchači (+ slova V), ale plnitelé zákona KPON — činitelé] plnitelé T — slova] zákona T — Nu U — 244 slejcháváte T — těch řečí U — plníte-li je a kéž je plníte N, plníte-li je všechny U — 244—245 Však vy plníte ... nepřisaháte] ne- bohdákáte-li, nevěrujete-li, nepřisaháte-li a U — Však vy ... přikázaní vyn. N — 244 Však] Zdaliž P — vy snad T, vy již C — Kvšecka vyn. B — 245 boží vyn. P — však vy] vyn. C, zdali vy P, však R — nevěrujete-li C — ani nepřisaháte T, nepřisaháte-li C — jméno boží R — 246 nebéřete-li CU — však ... boží vyn. BCU — však] zdali P — boží vyn. K, svatau T, boží svatau N — neděli svatau C — světíte-li U — [tak] vyn. KPRN — 247 má v pravdě T — Ano ... ustaveni? vyn. B — Ano) vyn. PNT, A U — mnedle] vyn. U, Medle, víte-li vy T — nač] proč C — ustaveni ustaveni, nač K, ustanoveni N, nařízeni a ustanoveni (+ od církve svaté C) CT — 248 Nač] jakž R, proč C — tu] vyn. U — neděli svatau ČNT, neděli, nač R — ustavil [než] K, ustavil P, ustanovil, proč C — 241 Jan 14, 23 — 243 Jakub 1, 22 —
413 235 moci církve, pravé choti jeho«. To ť máš, že ť sami sobě odpo- vídají. Ale že tuto dotýče milování řka: »Milovati budeš Pána Boha tvého!« Toho jest drahý Pán potvrdil, že v tom záleží život věčný, neb jest řekl: »Tak čiň, a živ budeš!« Ale pak, milování v čem 240 záleží? V plnění přikázaní božího, neb sám) dí Pán [Ježíš] ve čtení svatého Jana; »Ktož miluje mě, řeč mú zachovává«. A také netoliko aby poslúchal, ale aby plnil; jako die apoštol svatý Jakub: »Bratřie, buďtež činitelé slova, ne posluchači toliko!« Nuže, mnedle, slýcháte-li vy co řečí božích, plníte-li je? Však vy plnítevšecka) 245 boží přikázaní, však vy nevěrujete, nepřisaháte, jména božího nadarmo nebéřete, však vy tu boží neděli světíte [tak], jakž má býti svěcena? Ano, mnedle, nač sau svátkové ustaveni? Nač jest milý Buoh tu neděli ustanovil? Aby byla svěcena, U — 234 řkúc] vyn. KONT — A] že K — Pána našeho R — 235 církve svaté CU — To ť] Tu T — musí odpovídati U — 237 tuto] se tu T, tu N — dotejče v svatém čtení T — milování] milování Pána Boha a bližního svého jako sebe samého C — řka] vyn. PN, kdež dí takto T — 238 svého U — Toho] To ť PN — tomto U — věčný vyn. P — 239 neb ... Tak řka: »To B — řekl jemu PNT — Ale] A U — pak] vyn. NU — 240 záleží život C — Věz, že v plnění T — božích TON — neb sám jakož B — neb] a U — [Ježíš] vyn. KPRCNTU — 240—241 ve čtení u U — Jana řka U — zachová R, zachovávati bude CU — 241—244 A také . . . plníte-li je? Nuže, milí křesťané B — 241 také] vyn. U — 242 ale aby] ale KC, ale i T, ale aby v skutku N — jako] a U — praví T — apoštol] apoštol Páně T, vyn. U — svatý Jakub] vyn. PRNU — 243 buďtež ... toliko] nebuďte toliko posluchači (+ slova V), ale plnitelé zákona KPON — činitelé] plnitelé T — slova] zákona T — Nu U — 244 slejcháváte T — těch řečí U — plníte-li je a kéž je plníte N, plníte-li je všechny U — 244—245 Však vy plníte ... nepřisaháte] ne- bohdákáte-li, nevěrujete-li, nepřisaháte-li a U — Však vy ... přikázaní vyn. N — 244 Však] Zdaliž P — vy snad T, vy již C — Kvšecka vyn. B — 245 boží vyn. P — však vy] vyn. C, zdali vy P, však R — nevěrujete-li C — ani nepřisaháte T, nepřisaháte-li C — jméno boží R — 246 nebéřete-li CU — však ... boží vyn. BCU — však] zdali P — boží vyn. K, svatau T, boží svatau N — neděli svatau C — světíte-li U — [tak] vyn. KPRN — 247 má v pravdě T — Ano ... ustaveni? vyn. B — Ano) vyn. PNT, A U — mnedle] vyn. U, Medle, víte-li vy T — nač] proč C — ustaveni ustaveni, nač K, ustanoveni N, nařízeni a ustanoveni (+ od církve svaté C) CT — 248 Nač] jakž R, proč C — tu] vyn. U — neděli svatau ČNT, neděli, nač R — ustavil [než] K, ustavil P, ustanovil, proč C — 241 Jan 14, 23 — 243 Jakub 1, 22 —
Strana 414
414 na to, aby dobrodínství boží «pamatovali a brali sobě před oči 250 jeho narozenie, umučenie jeho, jeho smrt těžkú, jeho vzkřiešenic, abychom k tomu prohlédali, že všední dni tak nemuožeme pro diela tělesná! Mnedle, mnoho-li vy prohlédáte k těm dobrodíním? Kde? Kto? Proč toho není? Neb není pravé víry, není milování, ano obecné přísloví: »Kdež milost, tu oči«! Bychom Boha milo- 255 vali, však bychom k němu rádi prohlédali!Jsau ť bóhdá dobří Aby byla svěcena vyn. B, I, aby byla svěcena T, Au, proto, aby byla svěcena od lidí C — 249 na to] vyn. U, a i (vyn. C) na to TC — aby v ní všecka T — 249—252 «pamatovali . .. tělesná pamatována byla a ten znamenitějí den před oči brána, jeho narození, umučení, vzkříšení B — 249 pamatovali] byla pamatována T — a] aby lidé KT, vyn. PN — a brali sobě před oči] a je sobě rozvažovali, rozjímali, slovo boží slyšeli a slyšíce je v srdci skládali a podlé něho tak živi byli, skutkem a pravdau je plnili, přikázaní božích ostříhali, je sobě připomínali a před oči předstírali a brali C — sobě] vyn. KPNT — své oči T — 250 vtělení, narození T — nevinné umučení C — jeho smrt] smrt KNTU — slavné vzkříšení T — 251 a aby- chom T — 251—252 abychom k tomu prohlédali . .. tělesná] na nebesa vstaupení, Ducha svatého seslání, a tak ten den nedělní všecken abychom ke cti a k chvále boží obrátili, jak ráno, tak i po vobědích, ano také i po nešpořích až do skonání toho dne; nebo jest Pán tak přikázal velice v třetích knihách Mojžíšových (v vosmnácté kapitole psáno stojí): »Kdož nebude trápiti duše své v den sváteční přes celej den v náboženství, že bude vymazán z kněh života věčného.« Ne aby duši svau trápil hříchy, nepravostmi, vožralstvím, cizoložstvem, marnostmi, mnohejmi procházkami daremními, léností, rozpustilostmi rozličnejmi, tanci, hrami kratochvil- nejmi — ne tak, jakož pak tak mají obyčej někteří, že, nechajíce díla a práce tělesné v den sváteční, vydávají se v hříchy ohavné, mrzké a ha- nebné. A mnohej mnohdykrát, nemohauce v den šední (!) pro práci svau tělesnau vykonati toho, to potom v neděli doplňují a dokonávají, jak mohau. Ale my abychom k tomu prohlídali, že všední den nemůžeme tak pro své hmotné práce a pro tělesná díla C — 251 dni] den KP — 252 dílo tělesné U — tělesná uprázdniti se k tomu dobrému. Protož važte to T — Mnedle] vyn. T v - my prohlídáme RU — těmto PNT — dobrodín- stvím milého Boha C, dobrodíním božím T — 253 toho není ... víry] to? N, Neb toho T — milování Pána Boha z celého srdce C, milování božího do vás T — 254 obecné] vyn. U, obecné jest T — přísloví, že T — Prej. kde C — Kde [bolest, tu ruce, kde] milost, tu oči K — Kdybychom (+ my Pána T) RNTU — právě milovali C — 255 však ... prohlédali] i rádi bychom o něm slyšeli i mluvili; nebo věrná duše vždycky žádá slyšeti hlas ženicha nebeského U — 255—256 «Jsau ... prohlédají Pohříchu málo ť jest lidí, ať by právě prohlédali B — Jsau ť ... lidé] A má ť Pán Buoh také dobré lidi N — 255 bóhdá] vyn. P, bůhdá R, ještě T, věřím, má je Pán Bůh ještě C — 256 lidé, má ť je Pán Bůh T — pohřiechu] vyn. 254 Viz Flajšhansova Česká přísl. I. str. 933 —
414 na to, aby dobrodínství boží «pamatovali a brali sobě před oči 250 jeho narozenie, umučenie jeho, jeho smrt těžkú, jeho vzkřiešenic, abychom k tomu prohlédali, že všední dni tak nemuožeme pro diela tělesná! Mnedle, mnoho-li vy prohlédáte k těm dobrodíním? Kde? Kto? Proč toho není? Neb není pravé víry, není milování, ano obecné přísloví: »Kdež milost, tu oči«! Bychom Boha milo- 255 vali, však bychom k němu rádi prohlédali!Jsau ť bóhdá dobří Aby byla svěcena vyn. B, I, aby byla svěcena T, Au, proto, aby byla svěcena od lidí C — 249 na to] vyn. U, a i (vyn. C) na to TC — aby v ní všecka T — 249—252 «pamatovali . .. tělesná pamatována byla a ten znamenitějí den před oči brána, jeho narození, umučení, vzkříšení B — 249 pamatovali] byla pamatována T — a] aby lidé KT, vyn. PN — a brali sobě před oči] a je sobě rozvažovali, rozjímali, slovo boží slyšeli a slyšíce je v srdci skládali a podlé něho tak živi byli, skutkem a pravdau je plnili, přikázaní božích ostříhali, je sobě připomínali a před oči předstírali a brali C — sobě] vyn. KPNT — své oči T — 250 vtělení, narození T — nevinné umučení C — jeho smrt] smrt KNTU — slavné vzkříšení T — 251 a aby- chom T — 251—252 abychom k tomu prohlédali . .. tělesná] na nebesa vstaupení, Ducha svatého seslání, a tak ten den nedělní všecken abychom ke cti a k chvále boží obrátili, jak ráno, tak i po vobědích, ano také i po nešpořích až do skonání toho dne; nebo jest Pán tak přikázal velice v třetích knihách Mojžíšových (v vosmnácté kapitole psáno stojí): »Kdož nebude trápiti duše své v den sváteční přes celej den v náboženství, že bude vymazán z kněh života věčného.« Ne aby duši svau trápil hříchy, nepravostmi, vožralstvím, cizoložstvem, marnostmi, mnohejmi procházkami daremními, léností, rozpustilostmi rozličnejmi, tanci, hrami kratochvil- nejmi — ne tak, jakož pak tak mají obyčej někteří, že, nechajíce díla a práce tělesné v den sváteční, vydávají se v hříchy ohavné, mrzké a ha- nebné. A mnohej mnohdykrát, nemohauce v den šední (!) pro práci svau tělesnau vykonati toho, to potom v neděli doplňují a dokonávají, jak mohau. Ale my abychom k tomu prohlídali, že všední den nemůžeme tak pro své hmotné práce a pro tělesná díla C — 251 dni] den KP — 252 dílo tělesné U — tělesná uprázdniti se k tomu dobrému. Protož važte to T — Mnedle] vyn. T v - my prohlídáme RU — těmto PNT — dobrodín- stvím milého Boha C, dobrodíním božím T — 253 toho není ... víry] to? N, Neb toho T — milování Pána Boha z celého srdce C, milování božího do vás T — 254 obecné] vyn. U, obecné jest T — přísloví, že T — Prej. kde C — Kde [bolest, tu ruce, kde] milost, tu oči K — Kdybychom (+ my Pána T) RNTU — právě milovali C — 255 však ... prohlédali] i rádi bychom o něm slyšeli i mluvili; nebo věrná duše vždycky žádá slyšeti hlas ženicha nebeského U — 255—256 «Jsau ... prohlédají Pohříchu málo ť jest lidí, ať by právě prohlédali B — Jsau ť ... lidé] A má ť Pán Buoh také dobré lidi N — 255 bóhdá] vyn. P, bůhdá R, ještě T, věřím, má je Pán Bůh ještě C — 256 lidé, má ť je Pán Bůh T — pohřiechu] vyn. 254 Viz Flajšhansova Česká přísl. I. str. 933 —
Strana 415
415 lidé, ale pohřiechu málo, ješto ť prohlédají k božským dobro- díním. Ó, co budau mnoho křesťané trpěti pro tu boží neděli, i ti, ješto, mohúce neřáduov mnoho staviti v tu boží neděli, i nedbají! Zvědí ť, kde ť bude déle býti a co ť je proto potká! Dí dále čtení svaté: »A on« — totiž zákonník — »chtě se spra] vedliva učiniti, i řekl k Ježíšovi«. Neb se již byl sám popadl, B 441 chtě Pána Ježíše v řeči popadnúti, i vždy ještě [aby] hledal dále, zda by jej aspoň v tom popadl, řka: »A kto jest muoj bližní?« A vzhléd Ježíš [vzhůru], vetce jemu: »Člověk jeden sstupoval od 265 Jeruzalema do Jericho a upadl mezi lotry«. I dí: »Člověk jeden«. Proč ho jménem) nejmenuje, jedno člověkem některakým? Proto, neb, když člověk «koli shřeší [některým] hříchem smrtedlným, již jest jméno potratil. KKteré? Křesťan!) Nebo se jest zdálil od Krista, a protož již není křesťan, ale Antikrist a dábel vtělený. 270 A proto, že jest tento sstupoval od Jeruzalema — to jest od 260 U — velmi málo C, málo jich U, maličko T — ješto ť] vyn. R, aby U — věrně prohlédají T, prohlídali U — božím TON — dobrodíním a umějí vážiti je T — 257 Ó] A vy P — Ó, co] A U — Ó ... i ti] A vy K, Ó vy křesťané, což budete mnoho trpěti pro tu boží svatau neděli! A vy, páni zlí, hanební T — Ó ... křesťané] Ó, 6, lide českej, co ty budeš mnoho C, Ó vy křesťané, co musíte mnoho N — budete P — křestané] vyn. U — boží svatau U, svatau boží C — i ti] a vy (+ páni N) PCN — 258 ješto] vyn. U — mohúce] muožete KPCN, byšte mohli T, moha U — sstaviti K, zastaviti T — v tu ... neděli] v neděli T, vyn. PU, v ten den slavný N — i nedbají] a (vyn. TP) nedbáte KPCNT — 259 zviete KCPNT — je vás (+ zarmauceného T) KPCNT — potká, (+ jen T) nemějte péče KPNT, potká, nebudete-li míti o své milé duše péče C — 260 dále] vyn. U — A] Ale T — sebe sám RCU — 261 spravedlivého RCT — spravedliva učiniti] ospravedlniti U — popadlj poddal K, popadl v řeči T — 262 popadnúti] polapiti R — [aby] vyn. KPRCNTU — hleděl T hledá U — 263 jej vyn. K — aspoň v tom] v něčem U — tomto KC — řka) dále řka K, tázal Pána Ježíše a řka C — jest pak T — 264 I vzhlédl RC, A vzhlédši NT — [vzhůru] vyn. KPRU, do nebe N — řekl jest KPRCNTU — jemu] vyn. RCU — jeden] některaký KP, nějaký RU, jeden neb nějakej C — vstupovavši R, vstupovavše U — 265 Jericha T — I di] vyn. PNT — jeden] některaký KPR, některý U — 266 Proč ho] Jeho R, Jehož U — «jménem vyn. B — jedno] jedno že dí C, jediné praví T, toliko N — člověkem některakým] prý (vyn. C), člověk některaký PC, prý (vyn. T), člověk jeden NT — Proto] To pro toto R, To proto U — 267 když] kdy kolivěk N — «koli vyn. BCNU — [některým] vyn. KPRCNTU — 268 již jest] tu již U — to jméno PNT — potratil] vyn. (!) C — Které? Křesťan! totiž křesťanské BU, I které jméno? Křesťan! T — jest] již RU — vzdálil skrze hřích C — 269 a dábel] to jest dábel N — 270 proto, že] protož U — tento zástup U — zstaupil RU — 270—271 od Jeruza-
415 lidé, ale pohřiechu málo, ješto ť prohlédají k božským dobro- díním. Ó, co budau mnoho křesťané trpěti pro tu boží neděli, i ti, ješto, mohúce neřáduov mnoho staviti v tu boží neděli, i nedbají! Zvědí ť, kde ť bude déle býti a co ť je proto potká! Dí dále čtení svaté: »A on« — totiž zákonník — »chtě se spra] vedliva učiniti, i řekl k Ježíšovi«. Neb se již byl sám popadl, B 441 chtě Pána Ježíše v řeči popadnúti, i vždy ještě [aby] hledal dále, zda by jej aspoň v tom popadl, řka: »A kto jest muoj bližní?« A vzhléd Ježíš [vzhůru], vetce jemu: »Člověk jeden sstupoval od 265 Jeruzalema do Jericho a upadl mezi lotry«. I dí: »Člověk jeden«. Proč ho jménem) nejmenuje, jedno člověkem některakým? Proto, neb, když člověk «koli shřeší [některým] hříchem smrtedlným, již jest jméno potratil. KKteré? Křesťan!) Nebo se jest zdálil od Krista, a protož již není křesťan, ale Antikrist a dábel vtělený. 270 A proto, že jest tento sstupoval od Jeruzalema — to jest od 260 U — velmi málo C, málo jich U, maličko T — ješto ť] vyn. R, aby U — věrně prohlédají T, prohlídali U — božím TON — dobrodíním a umějí vážiti je T — 257 Ó] A vy P — Ó, co] A U — Ó ... i ti] A vy K, Ó vy křesťané, což budete mnoho trpěti pro tu boží svatau neděli! A vy, páni zlí, hanební T — Ó ... křesťané] Ó, 6, lide českej, co ty budeš mnoho C, Ó vy křesťané, co musíte mnoho N — budete P — křestané] vyn. U — boží svatau U, svatau boží C — i ti] a vy (+ páni N) PCN — 258 ješto] vyn. U — mohúce] muožete KPCN, byšte mohli T, moha U — sstaviti K, zastaviti T — v tu ... neděli] v neděli T, vyn. PU, v ten den slavný N — i nedbají] a (vyn. TP) nedbáte KPCNT — 259 zviete KCPNT — je vás (+ zarmauceného T) KPCNT — potká, (+ jen T) nemějte péče KPNT, potká, nebudete-li míti o své milé duše péče C — 260 dále] vyn. U — A] Ale T — sebe sám RCU — 261 spravedlivého RCT — spravedliva učiniti] ospravedlniti U — popadlj poddal K, popadl v řeči T — 262 popadnúti] polapiti R — [aby] vyn. KPRCNTU — hleděl T hledá U — 263 jej vyn. K — aspoň v tom] v něčem U — tomto KC — řka) dále řka K, tázal Pána Ježíše a řka C — jest pak T — 264 I vzhlédl RC, A vzhlédši NT — [vzhůru] vyn. KPRU, do nebe N — řekl jest KPRCNTU — jemu] vyn. RCU — jeden] některaký KP, nějaký RU, jeden neb nějakej C — vstupovavši R, vstupovavše U — 265 Jericha T — I di] vyn. PNT — jeden] některaký KPR, některý U — 266 Proč ho] Jeho R, Jehož U — «jménem vyn. B — jedno] jedno že dí C, jediné praví T, toliko N — člověkem některakým] prý (vyn. C), člověk některaký PC, prý (vyn. T), člověk jeden NT — Proto] To pro toto R, To proto U — 267 když] kdy kolivěk N — «koli vyn. BCNU — [některým] vyn. KPRCNTU — 268 již jest] tu již U — to jméno PNT — potratil] vyn. (!) C — Které? Křesťan! totiž křesťanské BU, I které jméno? Křesťan! T — jest] již RU — vzdálil skrze hřích C — 269 a dábel] to jest dábel N — 270 proto, že] protož U — tento zástup U — zstaupil RU — 270—271 od Jeruza-
Strana 416
416 života bohomyslného — do Jericho — to jest k životu pracovi- tému —, proto ho tuto jménem nejmenuje, neb jest shřešil a poběhl od Jeruzalema — od života bohomyslného. Neb, ačkoli dopuštěno jest člověku vésti život pracovitý, ale potud, pokudž 275 není na překážku životu bohomyslnému. Ale že jest tento po- běhl sám, neb die, že sstupováše od Jeruzalema). Hádaj, po- běhli-li jsme [my od Jeruzalema], máme-li jméno křesťanské, čili jest kto Ktuto dábel Kvtělený a Antikrist? Držíme-li to, co jsme Bohu slíbili na křtu, odřekli-li jsme se dábla, pýchy 280i všech skutkuov «jeho? Držíme-li to? A, běda nám bude! Paní, tvá milost hrdá, pyšná; kdyby Tvé Milosti řekli: »Čertice vtělená!«, ale by se vztiekala! A to věz, že, ktož jest zřetedlně v smrtedlném hříchu a nedbá se ho káti a nestydí se za ň, muožeš jemu říci: »Čerte vtělený!« A že tuto dí: »Sstupoval«. Nečte se, 285 by jej kto vedl, než že sám dobrovolně šel. To nám naučení, že nižádného dábel ani kto muož zavésti v hřiech a od Boha od- lema . .. Jericho — to jest vyn. RU — 271 to jest] vyn. PCT, totiž N — 272 tuto] tím C, vyn. U — menuje (!) B — neb] protože U — 274 ale] však U — 275 bohumyslnému T, bohomyslnému a pobožnému C — 275—276 Ale ... Jeruzalema vyn. B — 276 neb] jakož K, vyn. U — die] vyn. RCU, die čtenie K — že] »A RCU — sstupoval TNC, stupovavše U, ſtu- powalfſe (sic!) R — Hádaj] Nuže, hádaj B, Medle C — 277 [my od Jeru- zalema] vyn. KPRCNTU; v K teprve pozdější přípisek: [my] — jméno bez skutkův N — 278 «tuto již B, tuto (vyn. K) mezi námi KO vtělený vyn. B — to] vyn. U — 279 odříkali NC — «li vyn. BPU ďábla, pýchyl pajchy, odřekli (+ li R) sme se dábla PR, pejchy a od- říkali-li sme se dábla C — 280 « jeho zlých B — Ach T, Ó NU — nám] vyn. U — bude] vyn. KPNT, bude, nebožátkům C — 281 Ó (A U) paní TU — řekli] vyn. R, řekl U — Dábelnice PT, Dáble RU, Dáblice N, Čertice aneb dáblice C — 282 vtělený RU — ale] jak P, asi RU — ale . . . vztie- kala] vztčkala ť by se T — by] bys U — A to] Ale toto (to PN) KTPN — věz] jistě věz C, jest U — že] vyn. PNT — jest] jest kolivěk K, se R — jest zřetedlněj smrtedlně hřeší neb jest U — zřetedlně] zjevně C, a zůstává zjevně neb vědomě T, zřetedlně drží aneb jest R — 284 jemu] jemu bez hříchu N, jemu směle T — Dáble PRONTU — tuto] vyn. C — mluví N — že vstupoval U, sstupovali R, sstupováše N — Nečte se] Nepraví T, Nedí aneb nečte se C — 285 vedl aneb nutil («1 vyn.!) k tomu C — než že] ale K — dobrovolně] vyn. U — toto T — nám] vyn. KP, nám k RU, k našemu T, odtud mějme N — naučení slauží T, naučení jest N — 286 nižádného] ani T, nižádného ani U — ani kto muož] nemůže ani žádnej C — kdo jiný NTU — může koho T, nemůže U — přivésti U — v hřiech ... odvésti) od Boha a v hřích uvésti B — 286—287 v hřiech ... za- vede] do hříchů než on sám, když hříchu povolí a od Boha odstaupí U —
416 života bohomyslného — do Jericho — to jest k životu pracovi- tému —, proto ho tuto jménem nejmenuje, neb jest shřešil a poběhl od Jeruzalema — od života bohomyslného. Neb, ačkoli dopuštěno jest člověku vésti život pracovitý, ale potud, pokudž 275 není na překážku životu bohomyslnému. Ale že jest tento po- běhl sám, neb die, že sstupováše od Jeruzalema). Hádaj, po- běhli-li jsme [my od Jeruzalema], máme-li jméno křesťanské, čili jest kto Ktuto dábel Kvtělený a Antikrist? Držíme-li to, co jsme Bohu slíbili na křtu, odřekli-li jsme se dábla, pýchy 280i všech skutkuov «jeho? Držíme-li to? A, běda nám bude! Paní, tvá milost hrdá, pyšná; kdyby Tvé Milosti řekli: »Čertice vtělená!«, ale by se vztiekala! A to věz, že, ktož jest zřetedlně v smrtedlném hříchu a nedbá se ho káti a nestydí se za ň, muožeš jemu říci: »Čerte vtělený!« A že tuto dí: »Sstupoval«. Nečte se, 285 by jej kto vedl, než že sám dobrovolně šel. To nám naučení, že nižádného dábel ani kto muož zavésti v hřiech a od Boha od- lema . .. Jericho — to jest vyn. RU — 271 to jest] vyn. PCT, totiž N — 272 tuto] tím C, vyn. U — menuje (!) B — neb] protože U — 274 ale] však U — 275 bohumyslnému T, bohomyslnému a pobožnému C — 275—276 Ale ... Jeruzalema vyn. B — 276 neb] jakož K, vyn. U — die] vyn. RCU, die čtenie K — že] »A RCU — sstupoval TNC, stupovavše U, ſtu- powalfſe (sic!) R — Hádaj] Nuže, hádaj B, Medle C — 277 [my od Jeru- zalema] vyn. KPRCNTU; v K teprve pozdější přípisek: [my] — jméno bez skutkův N — 278 «tuto již B, tuto (vyn. K) mezi námi KO vtělený vyn. B — to] vyn. U — 279 odříkali NC — «li vyn. BPU ďábla, pýchyl pajchy, odřekli (+ li R) sme se dábla PR, pejchy a od- říkali-li sme se dábla C — 280 « jeho zlých B — Ach T, Ó NU — nám] vyn. U — bude] vyn. KPNT, bude, nebožátkům C — 281 Ó (A U) paní TU — řekli] vyn. R, řekl U — Dábelnice PT, Dáble RU, Dáblice N, Čertice aneb dáblice C — 282 vtělený RU — ale] jak P, asi RU — ale . . . vztie- kala] vztčkala ť by se T — by] bys U — A to] Ale toto (to PN) KTPN — věz] jistě věz C, jest U — že] vyn. PNT — jest] jest kolivěk K, se R — jest zřetedlněj smrtedlně hřeší neb jest U — zřetedlně] zjevně C, a zůstává zjevně neb vědomě T, zřetedlně drží aneb jest R — 284 jemu] jemu bez hříchu N, jemu směle T — Dáble PRONTU — tuto] vyn. C — mluví N — že vstupoval U, sstupovali R, sstupováše N — Nečte se] Nepraví T, Nedí aneb nečte se C — 285 vedl aneb nutil («1 vyn.!) k tomu C — než že] ale K — dobrovolně] vyn. U — toto T — nám] vyn. KP, nám k RU, k našemu T, odtud mějme N — naučení slauží T, naučení jest N — 286 nižádného] ani T, nižádného ani U — ani kto muož] nemůže ani žádnej C — kdo jiný NTU — může koho T, nemůže U — přivésti U — v hřiech ... odvésti) od Boha a v hřích uvésti B — 286—287 v hřiech ... za- vede] do hříchů než on sám, když hříchu povolí a od Boha odstaupí U —
Strana 417
417 vésti, leč se sám dobrovolně člověk v hřích zavede. Jakož jest napsáno v knihách Múdrosti v kapitole I., že lidé sami svými údy — ušima, rukama, očima — k sobě smrt táhnú. A že dí: 290 »Upadl mezi lotry«. On se zlotroval, i hodné bylo, aby mezi lotry upadl. Nebo tak často milý Buoh dopúští na ty), u kteříž zlé B 442 činí, že od zlých trápeni bývají. Proč jest to, že vy zlú čeled míváte, hospodáři, hospodyně? Neb obyčejně lidé říkají: »Mám zlú čeled, [nevolnú,] že s ní mám psoty dosti«. Víš-li, že proto, 295 že jste sami zlí, i dopustí na vás Buch zlé, aby zlí zlé zle trápili, lotr lotra? Však jest to divné boží dopuštění a spravedlivé, že od najvyššího stavu až do najnižšího [stavu] všickni jedni druhé drú a laupie jako lotři, lotr lotra dře, knížata, páni, panoše drau se vespolek, jeden na druhém hledí vydříti, vyváleti, vy- 300 lichviti, vysúditi, «spravedlivě i nespravedlivě, věrně i nevěrně, právě i neprávě; měšťané zase drau panoše, panoše měšťany, páni 286 v hřiech smrtedlný T — 287 v hřích] vyn. KPCNT — 287—288 Jakož v knihách] A dí kniha U — 287 jest stojí KPCNT — 288 psáno PR — knize NT — lidé] vyn. PNT — sami sobě C — svýma T — 289 rukama, nohama T, nohami, rukami U — k sobě] vyn. PNT — A že dí] A PN, I praví dále čtení T, I dí čtení svaté dále C — 290 bylo] jest C — mezi) v PT — 291 tak] vyn. RTU — (na ty vyn. B — 292 že zase T — zlých nich, totiž od zlých RU, zlejch také C — to medle T — vy] vyn. C — tak zlau a nešlechetnau T — čeládku CT — 293 máte K — Neb ... říkají A vy obecně řiekáte K, Ano to obecně říkáte C, »Ú, prý PN, An sami říkáte T — obyčejně lidé] vyn. U — Máme K, Prej, máme C, Ó, mám T — 294 čeládku NTC — [nevolnú] vyn. KPONTU, nehodnau R — máme KC — psoty] psoty a pekla C, bídu U — dosti] vyn. U — víš-li, že] I víte-liž vy, proč to bejvá C, viete-li proč? K, vyn. T — že proto] vyn. RU — proto) pro tu příčinu T — 295 zlí, nepříkladní, hněviví T, zlí, nešlechetní, zlobiví, hněviví C — i] i to proto RU — dopauští RTNU — Bůh také C — zlí zlé) zlý zlého T — zle] vyn. PRTU— trápil T — 296 lotra, ruvfka (!) rufku T, lotra, zlolejce hromovníka, hromovník přísežníka N — veliké a divné C — velmi spravedlivé N — 297 najvyššího] nejmenšího, aneb takto, že od největšího T — stavu] vyn. U — až] vyn. PT — [stavu] vyn. KPRNTU — všichni vespolek T — 298 a laupie jako lotři vyn. B — laupie] trápí U — lotři» vyn. KT, lotři na silnici N — dře vyn. BU, držte (!) R — knížata] kniežata pány K — panoše] panoši R, rytíři, měšťané (+ lotři N) TN — 299 se vespolek] vyn. T — hledí všelijak N — vyváleti] vyn. NU — 300 vysúditi, o zboží ho připraviti N — 300—302 «spravedlivě ... služebníky vyhrati, jakž koli muož: páni drau sedláky, měšťáci též, a oni měšťáky zase; páni služebníky, mzdy jim ujímajíce B — 300 spravedlivě . . . nevěrně] vyn. U — 301 právě i neprávě] vyn. PRCNT — měšťané ... 288 Moudr. 1, 11 — Rakycanova Postilla. 27
417 vésti, leč se sám dobrovolně člověk v hřích zavede. Jakož jest napsáno v knihách Múdrosti v kapitole I., že lidé sami svými údy — ušima, rukama, očima — k sobě smrt táhnú. A že dí: 290 »Upadl mezi lotry«. On se zlotroval, i hodné bylo, aby mezi lotry upadl. Nebo tak často milý Buoh dopúští na ty), u kteříž zlé B 442 činí, že od zlých trápeni bývají. Proč jest to, že vy zlú čeled míváte, hospodáři, hospodyně? Neb obyčejně lidé říkají: »Mám zlú čeled, [nevolnú,] že s ní mám psoty dosti«. Víš-li, že proto, 295 že jste sami zlí, i dopustí na vás Buch zlé, aby zlí zlé zle trápili, lotr lotra? Však jest to divné boží dopuštění a spravedlivé, že od najvyššího stavu až do najnižšího [stavu] všickni jedni druhé drú a laupie jako lotři, lotr lotra dře, knížata, páni, panoše drau se vespolek, jeden na druhém hledí vydříti, vyváleti, vy- 300 lichviti, vysúditi, «spravedlivě i nespravedlivě, věrně i nevěrně, právě i neprávě; měšťané zase drau panoše, panoše měšťany, páni 286 v hřiech smrtedlný T — 287 v hřích] vyn. KPCNT — 287—288 Jakož v knihách] A dí kniha U — 287 jest stojí KPCNT — 288 psáno PR — knize NT — lidé] vyn. PNT — sami sobě C — svýma T — 289 rukama, nohama T, nohami, rukami U — k sobě] vyn. PNT — A že dí] A PN, I praví dále čtení T, I dí čtení svaté dále C — 290 bylo] jest C — mezi) v PT — 291 tak] vyn. RTU — (na ty vyn. B — 292 že zase T — zlých nich, totiž od zlých RU, zlejch také C — to medle T — vy] vyn. C — tak zlau a nešlechetnau T — čeládku CT — 293 máte K — Neb ... říkají A vy obecně řiekáte K, Ano to obecně říkáte C, »Ú, prý PN, An sami říkáte T — obyčejně lidé] vyn. U — Máme K, Prej, máme C, Ó, mám T — 294 čeládku NTC — [nevolnú] vyn. KPONTU, nehodnau R — máme KC — psoty] psoty a pekla C, bídu U — dosti] vyn. U — víš-li, že] I víte-liž vy, proč to bejvá C, viete-li proč? K, vyn. T — že proto] vyn. RU — proto) pro tu příčinu T — 295 zlí, nepříkladní, hněviví T, zlí, nešlechetní, zlobiví, hněviví C — i] i to proto RU — dopauští RTNU — Bůh také C — zlí zlé) zlý zlého T — zle] vyn. PRTU— trápil T — 296 lotra, ruvfka (!) rufku T, lotra, zlolejce hromovníka, hromovník přísežníka N — veliké a divné C — velmi spravedlivé N — 297 najvyššího] nejmenšího, aneb takto, že od největšího T — stavu] vyn. U — až] vyn. PT — [stavu] vyn. KPRNTU — všichni vespolek T — 298 a laupie jako lotři vyn. B — laupie] trápí U — lotři» vyn. KT, lotři na silnici N — dře vyn. BU, držte (!) R — knížata] kniežata pány K — panoše] panoši R, rytíři, měšťané (+ lotři N) TN — 299 se vespolek] vyn. T — hledí všelijak N — vyváleti] vyn. NU — 300 vysúditi, o zboží ho připraviti N — 300—302 «spravedlivě ... služebníky vyhrati, jakž koli muož: páni drau sedláky, měšťáci též, a oni měšťáky zase; páni služebníky, mzdy jim ujímajíce B — 300 spravedlivě . . . nevěrně] vyn. U — 301 právě i neprávě] vyn. PRCNT — měšťané ... 288 Moudr. 1, 11 — Rakycanova Postilla. 27
Strana 418
418 sedláky a služebníky , služebníci pány, neslaužiece jim věrně, mohauce viece nadělati, i zahálejí. A tak lotr lotra všady dře. Řemeslníci pak, hádaj, drau-li se, kupci, přemykači, ano lotr 305 lotra dře a laupí, hokyně kramářku, kramářka rybářku, rybářka mlynáře, mlynář pekaře, pekař šenkéře, šenkéř ševce). A tak Kvšichni jedni druhé drau a laupie), neb jsú se všickni zlotro- vali a od Jeruzalema odešli, od pokoje a lásky. Ah, jaké jest to dopuštěnie božic, nestojte! Kto by to uměl vážiti? 310 Dí dále čtení: »Kteříž lotři, oblúpivše jej«. Dajž Buoh, abychom) i my nebyli oblúpeni, ale strach ť jest pohřiechu! Jestliže jest kto potratil nevinnost — toš ť sukně pryč; potratil-li jest kto čistotu, «takže v svém stavu řádně čistoty nezachoval — toš ť košile vzata; jestliže obcování svatého, příkladného — drau] měšťané lotři drau zase lotry N — zase] také K, vyn. C — drau laupí T — panoše (první)] pány NT, vyn. R — panoše (druhé)] panoši R, páni N, panoše zase C, rytíře T, vyn. U — měšťany] vyn. U — páni měšťané N, páni zase T — 302 a] páni PNU, a své T — služebníci zase TCU — pány ... věrně] pánům nevěrně slauží U — 302—306 «neslau- žiece . . . ševce nevěrně jim slaužíce; a tak kupci, řemeslníci, přemykači, a všudy lotr lotra lúpí, mlynář pekaře, pekař šenkéře, šenkéř ševce, kra- mářka hokyni, hokyně pak jiné mnohé B — 303 nadělati] díla udělati T nejednau udělati C, dělati U — všady] vyn. U — dře] dře a laupí RT, laupí U — 304 Řemeslníci . .. kupci] řemesník řemesníka, kupce U .— pak] vyn. PRN — pak, hádaj] pohleď, také C — hádaj, co rozumíš T — drau-li se vespolek T — kupci hlupci, kramáři lháři T — přemykači] pře- mykají K, přemykači, hokynáři N — 304—305 ano ... laupí] vyn. RU, an se to zlé všady rozjedlo jako rak T — 306 mlynáře] mlynářku RN, my- nářku U — mlynář] mlynářka N, mynář U — pekaře, pekař] pekařku, pekařka N — ševce, kramářka hokyni, hokyně pak jiné mnohé B, ševce, švec, ten (vyn. C) pak všecky napořád KC — 307 «všichni ... laupie) každý jeden druhého lúpí B — neb jsú] a sme U — se všickni zlotrovali vesměs lotři a zlotrovali se N — 308 odešli, totižto K — od vyn. B — pokoje s svědomím N. pokoje L. svornosti] K — 308—309 Ah ... vá- žiti? vyn. B — 308 Ach TCNU — 309 veliké dopuštěnie TN — to] je T — vážiti vypraviti a vážiti RU, rozvážiti T — 310 Dí ... čtení] vyn. KPCN, I dí T — čtení svaté RU — lotři] totižto lotři KC, vyn. U — oblaupili KPRCNT, olaupili U — 310—311 «Dajž . .. abychom) Strach jest, bychom B — 310 Dajž Buoh] Dajž to, všemo- haucí Bože T — 311 i my] my také C — «ale ... pohřiechu vyn. B — ale] a U — 312 Jestliže jest kto potratil A potratil-i jesti kdo U — toš ť) to jest U — saukně KP — 313 «takže že BP — čistoty] vyn. U — nezachovává KP, nezachováváš N — 314 to ť již U, tož ť mu T — 315 toš t] již U — vzat] pryč C — toš ť] a tak T — puojdem] musíme jíti T —
418 sedláky a služebníky , služebníci pány, neslaužiece jim věrně, mohauce viece nadělati, i zahálejí. A tak lotr lotra všady dře. Řemeslníci pak, hádaj, drau-li se, kupci, přemykači, ano lotr 305 lotra dře a laupí, hokyně kramářku, kramářka rybářku, rybářka mlynáře, mlynář pekaře, pekař šenkéře, šenkéř ševce). A tak Kvšichni jedni druhé drau a laupie), neb jsú se všickni zlotro- vali a od Jeruzalema odešli, od pokoje a lásky. Ah, jaké jest to dopuštěnie božic, nestojte! Kto by to uměl vážiti? 310 Dí dále čtení: »Kteříž lotři, oblúpivše jej«. Dajž Buoh, abychom) i my nebyli oblúpeni, ale strach ť jest pohřiechu! Jestliže jest kto potratil nevinnost — toš ť sukně pryč; potratil-li jest kto čistotu, «takže v svém stavu řádně čistoty nezachoval — toš ť košile vzata; jestliže obcování svatého, příkladného — drau] měšťané lotři drau zase lotry N — zase] také K, vyn. C — drau laupí T — panoše (první)] pány NT, vyn. R — panoše (druhé)] panoši R, páni N, panoše zase C, rytíře T, vyn. U — měšťany] vyn. U — páni měšťané N, páni zase T — 302 a] páni PNU, a své T — služebníci zase TCU — pány ... věrně] pánům nevěrně slauží U — 302—306 «neslau- žiece . . . ševce nevěrně jim slaužíce; a tak kupci, řemeslníci, přemykači, a všudy lotr lotra lúpí, mlynář pekaře, pekař šenkéře, šenkéř ševce, kra- mářka hokyni, hokyně pak jiné mnohé B — 303 nadělati] díla udělati T nejednau udělati C, dělati U — všady] vyn. U — dře] dře a laupí RT, laupí U — 304 Řemeslníci . .. kupci] řemesník řemesníka, kupce U .— pak] vyn. PRN — pak, hádaj] pohleď, také C — hádaj, co rozumíš T — drau-li se vespolek T — kupci hlupci, kramáři lháři T — přemykači] pře- mykají K, přemykači, hokynáři N — 304—305 ano ... laupí] vyn. RU, an se to zlé všady rozjedlo jako rak T — 306 mlynáře] mlynářku RN, my- nářku U — mlynář] mlynářka N, mynář U — pekaře, pekař] pekařku, pekařka N — ševce, kramářka hokyni, hokyně pak jiné mnohé B, ševce, švec, ten (vyn. C) pak všecky napořád KC — 307 «všichni ... laupie) každý jeden druhého lúpí B — neb jsú] a sme U — se všickni zlotrovali vesměs lotři a zlotrovali se N — 308 odešli, totižto K — od vyn. B — pokoje s svědomím N. pokoje L. svornosti] K — 308—309 Ah ... vá- žiti? vyn. B — 308 Ach TCNU — 309 veliké dopuštěnie TN — to] je T — vážiti vypraviti a vážiti RU, rozvážiti T — 310 Dí ... čtení] vyn. KPCN, I dí T — čtení svaté RU — lotři] totižto lotři KC, vyn. U — oblaupili KPRCNT, olaupili U — 310—311 «Dajž . .. abychom) Strach jest, bychom B — 310 Dajž Buoh] Dajž to, všemo- haucí Bože T — 311 i my] my také C — «ale ... pohřiechu vyn. B — ale] a U — 312 Jestliže jest kto potratil A potratil-i jesti kdo U — toš ť) to jest U — saukně KP — 313 «takže že BP — čistoty] vyn. U — nezachovává KP, nezachováváš N — 314 to ť již U, tož ť mu T — 315 toš t] již U — vzat] pryč C — toš ť] a tak T — puojdem] musíme jíti T —
Strana 419
419 315 nemáš — toš ť plášť vzat, toš ť nazi puojdem před toho hrozného súdci. Ach, nastojte, běda [bude] nám! Uchovaj milý «Buoh! I dí dále): »A ranivše ho) odešli jsú odpolu mrtva nechavše)«. Lotři — totiž dáblové - raňují člověka, když hýbají údy a vnuknutí dávají ke zlému: očima hýbají, aby zle, 320 smilně, neřádně hleděl; ušima, aby zlého poslúchal, a tak jinými údy. A člověk povolí — tož ť «si raněn a mrtev odpolu, neb, když jest duše mrtva, již jest puol člověka mrtvého. Také bývá člověk raněn vnitř, na rozumu, že vnuknutím dábelským zvikle se na rozumu, ono, an ť mu dábel narazí ono i ono: »Kterak 325 jest tu tělo boží? Kterak (toto) muož býti, «kterak ono, že panna ii počala, «panna porodila" a pannú zuostala?«, — a tak B 443 jej zvikle u víře. A jestliže se jest kdy kto zviklal u vicře), rúče, nebožtíku, kaj se, třeba ť jest! Dí dále: »I přihodilo se, že kněz jeden túž cestú šel, a vida 330 jej, pominul. Též i jáhen, když jest jej viděl, pominul. Potom před] na saud před KC — 316 saudce (+ Pána Ježíše T) RNTU — Ah P — přeběda N — [bude] vyn. KPRONTU — nám nebožátkům TN — Uchovej nás toho (+ věčnej C) TC — Bože BON — 317 praví T — «dále) vyn. B, dále čtenie (+ svaté CU) KCU — zranivše C — «ho vyn. BPNT — mrtva] živa PNT, mrtvého ROU — 318 nechavše vyn. B — Ti lotři T — totiž] sau T — kteříž raňují T, raní U — 319 hýbají] bývají (!) RU — dávají] nakloněné U — ke zlému zlá T — 320 neřádně, oplzle C — hleděly PNT — ušima hejbají T — aby zlého] vyn. U — zlého poslúchal] marností poslauchaly, usty, aby oplzlé, hanebné věci mluvily N, marností poslauchaly, šprýmů, kudrlinků, písniček světo«kých (ps. swietczych!), hudebních nástrojův T — 321 člověk kdož U, když člověk K, člověk tomu zlému T — povolíc NT — «si» vyn. B, si již U — napoly B — 322 již jest] již tu U — mrtev P, pryč a mrtvého C — 323 člověk] člověk mrtev aneb R — vnitř] vyn. U — na] v K — rozumu vnitřním U — 323—324 «že . .. ono i ono od lotruov kacířuov, že se zvikle při víře, an ť mu ďábel vnukne B — že vnuknutím ... rozumu, ono] vyn. U — 324 svém rozumu T — ono] vyn. PNT — narazí] navrže U — ono i ono nebo vnukne jak toto, tak ono T — 325 jest] vyn. C — tuto NC — (toto? vyn. B, to PONTU — «kterak ono, že aby B — 326 Kpanna porodila" vyn. B, a porodila RU — porodivši N — a pannú] panna N, a pannau po porodu T — 327 «jej ji (!) B — «u při B, i u R — KA jestliže . . . vieře) I protož, nebožtíčku, jsi-li kterú ranú raněn od ďábluov B — se] vyn. (!) C — kdy] vyn. U — kdo z vás T — 328 rúče] hbitě R, brzce N, rychle T — růče ... jest] pospěš pokání činiti za to, potřebí ť jest jistě C — nebožtíku vyn. B, nebožtíčku NTU — kej RNU — kaj se] dej se na pokání T — 329 dále] vyn. U, dále (+ svaté T) čtenie KT — I] vyn. U — tú PT — šel] sstupováše KP, sstupoval jest TC, šedše N, ſſelſſi (sic!, snad 27*
419 315 nemáš — toš ť plášť vzat, toš ť nazi puojdem před toho hrozného súdci. Ach, nastojte, běda [bude] nám! Uchovaj milý «Buoh! I dí dále): »A ranivše ho) odešli jsú odpolu mrtva nechavše)«. Lotři — totiž dáblové - raňují člověka, když hýbají údy a vnuknutí dávají ke zlému: očima hýbají, aby zle, 320 smilně, neřádně hleděl; ušima, aby zlého poslúchal, a tak jinými údy. A člověk povolí — tož ť «si raněn a mrtev odpolu, neb, když jest duše mrtva, již jest puol člověka mrtvého. Také bývá člověk raněn vnitř, na rozumu, že vnuknutím dábelským zvikle se na rozumu, ono, an ť mu dábel narazí ono i ono: »Kterak 325 jest tu tělo boží? Kterak (toto) muož býti, «kterak ono, že panna ii počala, «panna porodila" a pannú zuostala?«, — a tak B 443 jej zvikle u víře. A jestliže se jest kdy kto zviklal u vicře), rúče, nebožtíku, kaj se, třeba ť jest! Dí dále: »I přihodilo se, že kněz jeden túž cestú šel, a vida 330 jej, pominul. Též i jáhen, když jest jej viděl, pominul. Potom před] na saud před KC — 316 saudce (+ Pána Ježíše T) RNTU — Ah P — přeběda N — [bude] vyn. KPRONTU — nám nebožátkům TN — Uchovej nás toho (+ věčnej C) TC — Bože BON — 317 praví T — «dále) vyn. B, dále čtenie (+ svaté CU) KCU — zranivše C — «ho vyn. BPNT — mrtva] živa PNT, mrtvého ROU — 318 nechavše vyn. B — Ti lotři T — totiž] sau T — kteříž raňují T, raní U — 319 hýbají] bývají (!) RU — dávají] nakloněné U — ke zlému zlá T — 320 neřádně, oplzle C — hleděly PNT — ušima hejbají T — aby zlého] vyn. U — zlého poslúchal] marností poslauchaly, usty, aby oplzlé, hanebné věci mluvily N, marností poslauchaly, šprýmů, kudrlinků, písniček světo«kých (ps. swietczych!), hudebních nástrojův T — 321 člověk kdož U, když člověk K, člověk tomu zlému T — povolíc NT — «si» vyn. B, si již U — napoly B — 322 již jest] již tu U — mrtev P, pryč a mrtvého C — 323 člověk] člověk mrtev aneb R — vnitř] vyn. U — na] v K — rozumu vnitřním U — 323—324 «že . .. ono i ono od lotruov kacířuov, že se zvikle při víře, an ť mu ďábel vnukne B — že vnuknutím ... rozumu, ono] vyn. U — 324 svém rozumu T — ono] vyn. PNT — narazí] navrže U — ono i ono nebo vnukne jak toto, tak ono T — 325 jest] vyn. C — tuto NC — (toto? vyn. B, to PONTU — «kterak ono, že aby B — 326 Kpanna porodila" vyn. B, a porodila RU — porodivši N — a pannú] panna N, a pannau po porodu T — 327 «jej ji (!) B — «u při B, i u R — KA jestliže . . . vieře) I protož, nebožtíčku, jsi-li kterú ranú raněn od ďábluov B — se] vyn. (!) C — kdy] vyn. U — kdo z vás T — 328 rúče] hbitě R, brzce N, rychle T — růče ... jest] pospěš pokání činiti za to, potřebí ť jest jistě C — nebožtíku vyn. B, nebožtíčku NTU — kej RNU — kaj se] dej se na pokání T — 329 dále] vyn. U, dále (+ svaté T) čtenie KT — I] vyn. U — tú PT — šel] sstupováše KP, sstupoval jest TC, šedše N, ſſelſſi (sic!, snad 27*
Strana 420
420 pak Samaritán jeden, cestu čině, přišel jest k němu , a vida jej, milosrdenstvím hnut jest [nad ním a přiblíživ se] uvázal rány jeho, naliv oleje a vína«. Co je to, že kněz a jáhen po- minuli? Toto věz, že ani kněz ani biskup ani papež ani žádný, 335«když jest člověk poražen hříchy a raněn na duši od ďábla, nikoli nemuož uzdraviti člověka, aby jej z hřiechuov vyvedl, nepři- spěje-li tento drahý Samaritán, Ježíš [Kristus]; on ť sám jediný tu moc má, hříchy odpustiti; ačkoli jsú úřadové a služebnosti, ale mocně žádný, jediný on sám tu moc má.A že Samaritán 340 se vykládá, jako by řekl strážný. A tuto Pán Ježíš ráčil se Sama- ritánem tím strážným nazvati, neb ť on nás ostříhá [od zlého]. Neb, když «již dábel člověka uvede v hřích smrtedlný, že již shřeší člověk smrtedlně), tehdy ihned dábel hledí toho Kvšemi obyčeji, kterak by člověka" vo hrdlo připravil. Jíš-li, 345píš-li, spíš-li, chodíš-li, co koli činíš, vždy tebe dábel hledí zamordovati a konečně by zamordoval, kdyby tento «Samaritán, ten strážný, náš milý Pán Ježíš tebe neostříhal. Pohleďtež na m. šedši) R — 330 Též] jej též R — «když ... viděl vida jej B — jej vyn. U — uzřel T — Potom pak] vyn. KPCNT — 331 Samaritán pak C — zajisté jeden KPCNT — túž cestu N — cestu čině] jda (bera se U) tau cestau RU — jest až T — němu místu B — 332 jest] sa PNT — [nad ním a přiblíživ se] vyn. KPRNTU — a přiblíživ se] vyn. C — i vyn. B — obvázal jest RU — 333—334 gnaliv ... pominuli? vyn. B — nalil (+ v ně RU) CRU — 333 vína, vložil na hovádko své, vnesl do chlíva a péči o něm měl T — je] vyn. C — ho pominuli U, pominul C — 334 věz] vyn. U — ani papež] vyn. KPONT — 335—336 když ... vyvedly nemuož člověka hříchy raněného neuzdraví (!, patrně m. uzdraviti) B — 335 milé duši C — že nikoli U — 336 nemohau T — člověka] jeho T — vyvedli T — 337 drahý] jedinký T, vyn. N — Samaritán, jenž jest drahý Pán T, Samaritán, drahý Pán N — [Kristus] vyn. KPRCNTU — jediný vyn. T — 338 má] ráčí míti N — odpauštěti hříšníkům N — 338—339 ačkoli . . . moc má] vyn. N — 338 a] vyn. PCT — služebnost PC — 339 ale mocně žádný] duchovní, ale moci té žádnému není dáno T, ale moci nemají U — jediné RTU — KA» Ale B — 340 jako by řekl] a jest toliko (tak R) řečeno (řečený PC) jako KPRC, jako U — tu U — 341 strážným lidským T — nás sám T — vždy ostřiehá K — [od zlého] vyn. KPRCNU — 342 Neb] vyn. NT — Když zajistě T — «již vyn. B — v hřích který T — 342—343 «že .. . smrtedlně) vyn. B, a on zhřeší U — 342 že] takže R — 343 již] vyn. T — hřeší N — dábel vyn. B — hledá RU — 344 všemi ... člověka aby jej B — všemi] všelijakými U — obyčeji a chytrostmi T — člověka hříšného T — 345 «píš-li vyn. BK, piješ-li RNTU — spíš-li] vyn. PRNU — hledá U, hledí vedlé té příčiny sobě dané T — 346 zamordoval] toho velmi snadničko dovedl T — kdyby by ť K, když by PC — 346—347 «Samaritán ... milý» vyn. B — 347
420 pak Samaritán jeden, cestu čině, přišel jest k němu , a vida jej, milosrdenstvím hnut jest [nad ním a přiblíživ se] uvázal rány jeho, naliv oleje a vína«. Co je to, že kněz a jáhen po- minuli? Toto věz, že ani kněz ani biskup ani papež ani žádný, 335«když jest člověk poražen hříchy a raněn na duši od ďábla, nikoli nemuož uzdraviti člověka, aby jej z hřiechuov vyvedl, nepři- spěje-li tento drahý Samaritán, Ježíš [Kristus]; on ť sám jediný tu moc má, hříchy odpustiti; ačkoli jsú úřadové a služebnosti, ale mocně žádný, jediný on sám tu moc má.A že Samaritán 340 se vykládá, jako by řekl strážný. A tuto Pán Ježíš ráčil se Sama- ritánem tím strážným nazvati, neb ť on nás ostříhá [od zlého]. Neb, když «již dábel člověka uvede v hřích smrtedlný, že již shřeší člověk smrtedlně), tehdy ihned dábel hledí toho Kvšemi obyčeji, kterak by člověka" vo hrdlo připravil. Jíš-li, 345píš-li, spíš-li, chodíš-li, co koli činíš, vždy tebe dábel hledí zamordovati a konečně by zamordoval, kdyby tento «Samaritán, ten strážný, náš milý Pán Ježíš tebe neostříhal. Pohleďtež na m. šedši) R — 330 Též] jej též R — «když ... viděl vida jej B — jej vyn. U — uzřel T — Potom pak] vyn. KPCNT — 331 Samaritán pak C — zajisté jeden KPCNT — túž cestu N — cestu čině] jda (bera se U) tau cestau RU — jest až T — němu místu B — 332 jest] sa PNT — [nad ním a přiblíživ se] vyn. KPRNTU — a přiblíživ se] vyn. C — i vyn. B — obvázal jest RU — 333—334 gnaliv ... pominuli? vyn. B — nalil (+ v ně RU) CRU — 333 vína, vložil na hovádko své, vnesl do chlíva a péči o něm měl T — je] vyn. C — ho pominuli U, pominul C — 334 věz] vyn. U — ani papež] vyn. KPONT — 335—336 když ... vyvedly nemuož člověka hříchy raněného neuzdraví (!, patrně m. uzdraviti) B — 335 milé duši C — že nikoli U — 336 nemohau T — člověka] jeho T — vyvedli T — 337 drahý] jedinký T, vyn. N — Samaritán, jenž jest drahý Pán T, Samaritán, drahý Pán N — [Kristus] vyn. KPRCNTU — jediný vyn. T — 338 má] ráčí míti N — odpauštěti hříšníkům N — 338—339 ačkoli . . . moc má] vyn. N — 338 a] vyn. PCT — služebnost PC — 339 ale mocně žádný] duchovní, ale moci té žádnému není dáno T, ale moci nemají U — jediné RTU — KA» Ale B — 340 jako by řekl] a jest toliko (tak R) řečeno (řečený PC) jako KPRC, jako U — tu U — 341 strážným lidským T — nás sám T — vždy ostřiehá K — [od zlého] vyn. KPRCNU — 342 Neb] vyn. NT — Když zajistě T — «již vyn. B — v hřích který T — 342—343 «že .. . smrtedlně) vyn. B, a on zhřeší U — 342 že] takže R — 343 již] vyn. T — hřeší N — dábel vyn. B — hledá RU — 344 všemi ... člověka aby jej B — všemi] všelijakými U — obyčeji a chytrostmi T — člověka hříšného T — 345 «píš-li vyn. BK, piješ-li RNTU — spíš-li] vyn. PRNU — hledá U, hledí vedlé té příčiny sobě dané T — 346 zamordoval] toho velmi snadničko dovedl T — kdyby by ť K, když by PC — 346—347 «Samaritán ... milý» vyn. B — 347
Strana 421
421 jeho dobrotu, milí křesťané! My jej hněváme, znova křižujeme, a on ještě nás ostříhá, svých nepřátel! Uj, poděkujme mu z toho, 350 milí křesťané, a uložme ho víc nehněvati, snažme se na to, milí křesťané)! Ale pak, jestliže s' již raněn na svých audech a na smyslech od Ktěchto) lotruov, škaredých) ďábluov, a chceš-li býti uzdraven, učiniž takto: Jestliže si v rozumu raněn, že si se 355 u vieře zviklal někdy, podrobiž ten rozum takto: Jestliže ť co ďábel namietá takového, chtě tě na vieře zviklati, nemuožeš-li jinak, ale takto řci: »Milý Pane, já všecko) věřím, «jakž jest tvé svaté milosti líbo«. A žádost svú «takto napravX, aby již v žádosti [své] neměl více) žádného [smrtedlného] hřícha, 360«ale uplně svú vuoli poddaj vuoli milého Boha, že svau volí nikoli smrtedlně ani všedně hřešiti nechceš). Tehda ť to milý Buoh přijme, «ač s' ho hněval, l Kvše ť on to odpustí a přijme B 444 tě a uzdraví) a vloží na své hovádko) jako toho raněného ten] vyn. T, výborný N — strážný bedlivý T — náš] vyn. T — milý» vyn. U — Ježíš Kristus U — tebe nebo mne T — Pohleďmež NT — 348 dobrotu] dobrodíní U, velikau dobrotu N — pak hněváme T — znovu jej T — 349 Uj] I KRNU, Aj. T, Ú C — z toho] vyn. PN — 350 uložme v srdcích svých T — 350—351 «snažme . . . křesťané) vyn. BK — 350 Ó, ó, snažme R, Ó, snažme U, ú, snažme C — 352 Ale] Již N — Ale pak] Dále slyš naučení T — pak ... již] že si U — již] vyn. TN — a na smysléch] vyn. T — svejch smysléch C — 353 těchto» vyn. B, těch U — škaredých od B — li] vyn. CN — již býti RU — 354—357 «jestliže ... řci raněn-li jsi na víře, v rozumu, poddajž již rozum tvuoj v celosti víře Kristově, jakož dí svatý Pavel: »Jíma- jíce (totiž podávajíce) všeliký rozum víře Kristově«, a by tak řekl B — 354 jestliže si] a seš-i U — na rozumu TU — 355 někdy] vyn. U, někdy poblaudil N — 355—356 Jestliže ... namietá] Namítá-li co ďábel N — 356 takového] zlého T — a chce U — na] vyn. T, u C — 357 jinak pře- moci T — ale] aspoň N — řekni T — Kvšecko» ť jemu B, všemu U — jakž což ť B, jediné jak U — 358 jest] vyn. U — svaté] vyn. U — líbo] se líbí U — tvau T — «takto naprav poddaj milému Bohu tak B — 359 [již] vyn. KPRCNTU — [své] vyn. KRU, tvé T — Kvíce) vyn. B — [smrtedlného] vyn. KPRONTU — 360—361 ale uplně ... nechceš) ba ani všedního že svú vuolí nemíníš učiniti. Tak žádost naprav při sobě! B — 360 uplně] uplně ni R, plně U, zauplna N — poddaj] poddal RU, poddaj pod (v C) TC — vuoli milého Boha] milému Bohu U — 361 všedně, rozuměj svývolně T — 362 přijme] dá zachovati a konečně to přijme od tebe T — gač s' ho» a co jsi koli B, co s' ho U — 362—363 vše ... uzdraví odpustí ť všecko a uzdraví ť tě B — 362 ť on] ti U — to] to tě (!) T — 363 tě na milost T — uzdraví [. jen nechtěj více hřešiti] K — ho-
421 jeho dobrotu, milí křesťané! My jej hněváme, znova křižujeme, a on ještě nás ostříhá, svých nepřátel! Uj, poděkujme mu z toho, 350 milí křesťané, a uložme ho víc nehněvati, snažme se na to, milí křesťané)! Ale pak, jestliže s' již raněn na svých audech a na smyslech od Ktěchto) lotruov, škaredých) ďábluov, a chceš-li býti uzdraven, učiniž takto: Jestliže si v rozumu raněn, že si se 355 u vieře zviklal někdy, podrobiž ten rozum takto: Jestliže ť co ďábel namietá takového, chtě tě na vieře zviklati, nemuožeš-li jinak, ale takto řci: »Milý Pane, já všecko) věřím, «jakž jest tvé svaté milosti líbo«. A žádost svú «takto napravX, aby již v žádosti [své] neměl více) žádného [smrtedlného] hřícha, 360«ale uplně svú vuoli poddaj vuoli milého Boha, že svau volí nikoli smrtedlně ani všedně hřešiti nechceš). Tehda ť to milý Buoh přijme, «ač s' ho hněval, l Kvše ť on to odpustí a přijme B 444 tě a uzdraví) a vloží na své hovádko) jako toho raněného ten] vyn. T, výborný N — strážný bedlivý T — náš] vyn. T — milý» vyn. U — Ježíš Kristus U — tebe nebo mne T — Pohleďmež NT — 348 dobrotu] dobrodíní U, velikau dobrotu N — pak hněváme T — znovu jej T — 349 Uj] I KRNU, Aj. T, Ú C — z toho] vyn. PN — 350 uložme v srdcích svých T — 350—351 «snažme . . . křesťané) vyn. BK — 350 Ó, ó, snažme R, Ó, snažme U, ú, snažme C — 352 Ale] Již N — Ale pak] Dále slyš naučení T — pak ... již] že si U — již] vyn. TN — a na smysléch] vyn. T — svejch smysléch C — 353 těchto» vyn. B, těch U — škaredých od B — li] vyn. CN — již býti RU — 354—357 «jestliže ... řci raněn-li jsi na víře, v rozumu, poddajž již rozum tvuoj v celosti víře Kristově, jakož dí svatý Pavel: »Jíma- jíce (totiž podávajíce) všeliký rozum víře Kristově«, a by tak řekl B — 354 jestliže si] a seš-i U — na rozumu TU — 355 někdy] vyn. U, někdy poblaudil N — 355—356 Jestliže ... namietá] Namítá-li co ďábel N — 356 takového] zlého T — a chce U — na] vyn. T, u C — 357 jinak pře- moci T — ale] aspoň N — řekni T — Kvšecko» ť jemu B, všemu U — jakž což ť B, jediné jak U — 358 jest] vyn. U — svaté] vyn. U — líbo] se líbí U — tvau T — «takto naprav poddaj milému Bohu tak B — 359 [již] vyn. KPRCNTU — [své] vyn. KRU, tvé T — Kvíce) vyn. B — [smrtedlného] vyn. KPRONTU — 360—361 ale uplně ... nechceš) ba ani všedního že svú vuolí nemíníš učiniti. Tak žádost naprav při sobě! B — 360 uplně] uplně ni R, plně U, zauplna N — poddaj] poddal RU, poddaj pod (v C) TC — vuoli milého Boha] milému Bohu U — 361 všedně, rozuměj svývolně T — 362 přijme] dá zachovati a konečně to přijme od tebe T — gač s' ho» a co jsi koli B, co s' ho U — 362—363 vše ... uzdraví odpustí ť všecko a uzdraví ť tě B — 362 ť on] ti U — to] to tě (!) T — 363 tě na milost T — uzdraví [. jen nechtěj více hřešiti] K — ho-
Strana 422
422 a naleje voleje a vína. A tehdáž on, drahý Pán, vína vlévá, že, 365 jakož jest víno šťpavé, tak, komuž milý Buoh ráčí dáti srdce skrúšené a bolest «a žalost na hříchy, již jako vína nalévá, jenž šťpe. Druhé, oleje nalévá, když jistau naději dává, že se nad ním Buoh smiluje. Nebo, komuž milý Buoh dá srdečné skraušení a bolest na hříchy, z toho člověk má potěšení vzíti, 370 že se nad ním Bůh smiluje, řka: »Milý Bože, to ť jest od tebe, ty s' mi to dal, «že) já mohu svých hříchuov želeti. A po- něvadž s' mi to dal, bóhdá mě také do nebe uvedeš a z pekla mě vysvobodíš«. I z toho naději vezme a potěšenie), jako oleje nalí. Jakož dí David: »Pomazal jest tebe olejem veselé«. 375 A když se již tak člověk napraví, že svú vuoli poddá vuoli milého Boha a k tomu má srdce skrúšené, bolest a žalost na hříchy, — jestliže jest «pak kdy milého Boha hněval, vše ť on to smaže svú krví a vloží na své hovádko), na své tělo. Neb jest on to hovádko, jeho člověčenstvie), ten beránek, jenž snímá hříchy 380 světa, neb jest on všechny hříchy naše nesl na sobě a ponese, když nás učiní účastny svého umučení, a uvede do svého] chléva, vádko hovado B, rameno K — tohoto PRONTU — 364 nalé P, nalí C — a vína] v rány U — víno vlévá TNU — že] vyn. PCNT, a U — 365 štipavé T, čpavý U — komuž on T — Buoh] drahý Pán T — bolest] bo- lestné T — 366 a žalost) vyn. B, a žalostné T — 366—367 «již ... dává z toho má člověk potěšení vzíti BRU — 366 víno T — vlévá TC — 367 štpí PNT, štípe C — 368 nad ním] vyn. PCT, milostivě N — Buoh» vyn. BPONT, Buoh milý RU — ráčí smilovati T — 368—370 Nebo ... smiluje vyn. BKRU — 368 srdečné] srdečně P, srdce T — 369 skraušení skraušené T, skraušení, žalost a C — má ... vzíti] béře sobě jako nějaké vnitřní potěšení T — 370 milej Bůh C — Aj, milý T — toto N — 371 «že) ať bych B — mohl B — 371—373 A poněvadž ... vysvobodíš? Věřím tvé svaté milosti, že mě také od pekla vysvobodíš a do nebeské radosti přivedeš B — 372 bóhdá] vyn. PNT, věřím tvé svaté, božské milosti, že C — také, aufám tvý milosti T — nebe uvedeš] nebeské slávy dovodeš C, nebe uvedeš a dáš mi nebeské královstvie K — 373 potěšenie) potěší se B, duchovní potěšenic T — tak jako N — 374 nalije R, naleje NU, již nalito má do svého srdce T — David svatý RTU — Ej, pomazal U — 375 poddá pod TN — vuoli milého Boha] milému Bohu RU — 376 na] nad RU — hříchy své T — 377 jestliže] i co U — «pak) vyn. BTU — 378 drahau (svatau C) krví NTC — «hovádko hovado BKT, hovádko, totiž NC — jest on to] to jest U — 379 «jeho člověčenstvie) on B — jenž snímá] snímající T — 380 světa] vyn. KPR, všeho světa T, lidské N — neb jest on jenž jest B, on zajistě sám jediný T, neb jest C, nebo on ť U — nesl ... ponese] odpustí a na sebe vloží U — 381 účastna RNTU 374 Ž. 45, 8 —
422 a naleje voleje a vína. A tehdáž on, drahý Pán, vína vlévá, že, 365 jakož jest víno šťpavé, tak, komuž milý Buoh ráčí dáti srdce skrúšené a bolest «a žalost na hříchy, již jako vína nalévá, jenž šťpe. Druhé, oleje nalévá, když jistau naději dává, že se nad ním Buoh smiluje. Nebo, komuž milý Buoh dá srdečné skraušení a bolest na hříchy, z toho člověk má potěšení vzíti, 370 že se nad ním Bůh smiluje, řka: »Milý Bože, to ť jest od tebe, ty s' mi to dal, «že) já mohu svých hříchuov želeti. A po- něvadž s' mi to dal, bóhdá mě také do nebe uvedeš a z pekla mě vysvobodíš«. I z toho naději vezme a potěšenie), jako oleje nalí. Jakož dí David: »Pomazal jest tebe olejem veselé«. 375 A když se již tak člověk napraví, že svú vuoli poddá vuoli milého Boha a k tomu má srdce skrúšené, bolest a žalost na hříchy, — jestliže jest «pak kdy milého Boha hněval, vše ť on to smaže svú krví a vloží na své hovádko), na své tělo. Neb jest on to hovádko, jeho člověčenstvie), ten beránek, jenž snímá hříchy 380 světa, neb jest on všechny hříchy naše nesl na sobě a ponese, když nás učiní účastny svého umučení, a uvede do svého] chléva, vádko hovado B, rameno K — tohoto PRONTU — 364 nalé P, nalí C — a vína] v rány U — víno vlévá TNU — že] vyn. PCNT, a U — 365 štipavé T, čpavý U — komuž on T — Buoh] drahý Pán T — bolest] bo- lestné T — 366 a žalost) vyn. B, a žalostné T — 366—367 «již ... dává z toho má člověk potěšení vzíti BRU — 366 víno T — vlévá TC — 367 štpí PNT, štípe C — 368 nad ním] vyn. PCT, milostivě N — Buoh» vyn. BPONT, Buoh milý RU — ráčí smilovati T — 368—370 Nebo ... smiluje vyn. BKRU — 368 srdečné] srdečně P, srdce T — 369 skraušení skraušené T, skraušení, žalost a C — má ... vzíti] béře sobě jako nějaké vnitřní potěšení T — 370 milej Bůh C — Aj, milý T — toto N — 371 «že) ať bych B — mohl B — 371—373 A poněvadž ... vysvobodíš? Věřím tvé svaté milosti, že mě také od pekla vysvobodíš a do nebeské radosti přivedeš B — 372 bóhdá] vyn. PNT, věřím tvé svaté, božské milosti, že C — také, aufám tvý milosti T — nebe uvedeš] nebeské slávy dovodeš C, nebe uvedeš a dáš mi nebeské královstvie K — 373 potěšenie) potěší se B, duchovní potěšenic T — tak jako N — 374 nalije R, naleje NU, již nalito má do svého srdce T — David svatý RTU — Ej, pomazal U — 375 poddá pod TN — vuoli milého Boha] milému Bohu RU — 376 na] nad RU — hříchy své T — 377 jestliže] i co U — «pak) vyn. BTU — 378 drahau (svatau C) krví NTC — «hovádko hovado BKT, hovádko, totiž NC — jest on to] to jest U — 379 «jeho člověčenstvie) on B — jenž snímá] snímající T — 380 světa] vyn. KPR, všeho světa T, lidské N — neb jest on jenž jest B, on zajistě sám jediný T, neb jest C, nebo on ť U — nesl ... ponese] odpustí a na sebe vloží U — 381 účastna RNTU 374 Ž. 45, 8 —
Strana 423
423 když nám budau v mrzkost hříchové; jako v chlévě smrad bývá, takéž, když nám milý Buoh dá, abychom hřiechy v mrzkosti měli, aby nám smrděli«. A když bude nazajtří — to jest v súdný 385 den — vynme dva peníze: jeden, že nás pojme do Knebeského) království, a druhý «peniez), že nám dá kradostné a jasné zhlé- danie v své božstvie). Hniž se svým milosrdenstvím, milý Ježíši, a rač nám toho dopomoci pro tvé nevinné umučení! Amen). — nevinného umučení TC — uvede nás T — [svého] vyn. KPRONTU — 382 nám ... mrzkost] v nás budau umořeni všickni U — (v vyn. BK — mrzkosti TNC — hříchové naši T — 382—384 v chlévě . . . smrděli lajno smrděti B — 382 v chlévě zajistě T, v chlévě sauce v mrzkosti, a U — 383 nám to T — mrzkost P — 385 den (neb nyní jest jeden den a ono bude druhej den, den saudnej) C — výme T, vyjme NU, vynme Pán Ježíš C — «nebeského svého B, vyn. U — 386 «peniez vyn. B — 386—387 kradostné . . . božstvie jasně v své božství patřiti B — jasné zhlédanie] šťastné shledání (!) U — 387 své] svém drahém RU, své svaté T — 387—388 Hniž ... toho] Pohlediž na nás, můj milej Pane, sem do tohoto audolí plačtivého a zarmauceného a nakloniž se k nám hříšnejm lidem svau svatau, božskau milostí a svým svatým, nesmírným a nestihlým milosrdenstvím, milej Pane Ježíši Kriste! A prvé, než nás s tohoto bídného světa pojíti ráčíš, račiž nám naše těžké hříchy, kterejmiž sme tebe, milostivého, laska- vého a milosrdného Pána Boha svého (!), milostivě, laskavě a dobrotivě odpustiti pro nejmilejšího Syna tvého, Pána Ježíše Krista, pro jeho usta- vičnau přímluvu a orodování, kterauž se přimlauvá a oroduje za všecky věřící lidi, a račiž nám toho všeho dobrého života věčného C — 387 Hniž] Milej Pane Ježíši, pohniž T — svým] vyn. KP, v svém NT — velikém (vyn. N) milosrdenství TN — milý] vyn. TU — Ježíši] vyn. T, Pane Ježíši Kriste NRU — 388 pro tvé . . . umučení zde u milosti tvé hříchům od- puštění a milosti tvé naby ti) («ti» vyn.!). K tomu rač dáti přijíti Bůh Otec, Syn jeho milej, Duch svatý, jeden Bůh v Trojici požehnaný, a to pro nevinné umučení, rač nám to dáti T — tvé] vyn. U — umučení a drahé (+ bolestné tvé U)- rány RU — KAmen» vyn. BPN —
423 když nám budau v mrzkost hříchové; jako v chlévě smrad bývá, takéž, když nám milý Buoh dá, abychom hřiechy v mrzkosti měli, aby nám smrděli«. A když bude nazajtří — to jest v súdný 385 den — vynme dva peníze: jeden, že nás pojme do Knebeského) království, a druhý «peniez), že nám dá kradostné a jasné zhlé- danie v své božstvie). Hniž se svým milosrdenstvím, milý Ježíši, a rač nám toho dopomoci pro tvé nevinné umučení! Amen). — nevinného umučení TC — uvede nás T — [svého] vyn. KPRONTU — 382 nám ... mrzkost] v nás budau umořeni všickni U — (v vyn. BK — mrzkosti TNC — hříchové naši T — 382—384 v chlévě . . . smrděli lajno smrděti B — 382 v chlévě zajistě T, v chlévě sauce v mrzkosti, a U — 383 nám to T — mrzkost P — 385 den (neb nyní jest jeden den a ono bude druhej den, den saudnej) C — výme T, vyjme NU, vynme Pán Ježíš C — «nebeského svého B, vyn. U — 386 «peniez vyn. B — 386—387 kradostné . . . božstvie jasně v své božství patřiti B — jasné zhlédanie] šťastné shledání (!) U — 387 své] svém drahém RU, své svaté T — 387—388 Hniž ... toho] Pohlediž na nás, můj milej Pane, sem do tohoto audolí plačtivého a zarmauceného a nakloniž se k nám hříšnejm lidem svau svatau, božskau milostí a svým svatým, nesmírným a nestihlým milosrdenstvím, milej Pane Ježíši Kriste! A prvé, než nás s tohoto bídného světa pojíti ráčíš, račiž nám naše těžké hříchy, kterejmiž sme tebe, milostivého, laska- vého a milosrdného Pána Boha svého (!), milostivě, laskavě a dobrotivě odpustiti pro nejmilejšího Syna tvého, Pána Ježíše Krista, pro jeho usta- vičnau přímluvu a orodování, kterauž se přimlauvá a oroduje za všecky věřící lidi, a račiž nám toho všeho dobrého života věčného C — 387 Hniž] Milej Pane Ježíši, pohniž T — svým] vyn. KP, v svém NT — velikém (vyn. N) milosrdenství TN — milý] vyn. TU — Ježíši] vyn. T, Pane Ježíši Kriste NRU — 388 pro tvé . . . umučení zde u milosti tvé hříchům od- puštění a milosti tvé naby ti) («ti» vyn.!). K tomu rač dáti přijíti Bůh Otec, Syn jeho milej, Duch svatý, jeden Bůh v Trojici požehnaný, a to pro nevinné umučení, rač nám to dáti T — tvé] vyn. U — umučení a drahé (+ bolestné tvé U)- rány RU — KAmen» vyn. BPN —
Strana 424
Neděle čtrnáctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k «Galatóm v V. kapitole. Bratří! Duchem choďte, a žádosti těla ne- dokonáte. Nebo tělo žádá proti duchu a duch 5proti «tělu). A ty věci se sobě vespolek pro- tiví, aby šte ne, což koli chcete, to činili. Jestliže duchem býváte vedeni, nejste pod zákonem. Zjevni jsú pak skutkové těla, jenž sú: smilstvo, nečistota, nestydatost, smilnost, 1modlámslúžení, tráveniny, svárové, nenávisti, hněvové, krylkové, ruoznice, šibalstva, ne- návisti, vraždy, opilstva, obžerstva a těm věcem podobné. Kteréž vám pravím a kteréž jsem předpověděl vám, že, kteří takové věci B 445 1 po svaté Trojici] vyn. P — 2—20 Epištola . . . žádostmi] vyn. R — 2 Epištola . . . kapitole] Gall. v V. N — svatého Pavla] vyn. K — «Galatóm v V. Římanuom v VI. (!) B — v K přípisek: [Tyto epištoly samověrci nemusejí čítati, anebo nezpytujíc Písma, běžně čtau, nerozsuzují, nevědí, co čtau, když praví, že jest jen víra sama spasitedlná] — 3 těla nedokonáte] tělesnejch nevykonávejte C — 4 duchu] duši duch] duše PC, a duch žádá TN, a duch pak U — 5 «tělu vyn. (!) P — B — A ty] Ty zajisté K, Toto zajisté dvé P, Nebo tyto TN, Ej, zajisté ty C, A to dvé U — věci] vyn. PU — sobě] mezi sebau U — vespolek] vyn. TN — 6 aby B — ne . .. činili] nečinili toho, což byšte chtěli N — ne všeho PCT — co byšte chtěli PCTU — to] toho TU, vyn. C — učinili K — 7—20 Jestliže . . . hříchy] Konec: tělo ukřižovati s vášněmi U — 7 Jestliže] Pakli KC — Jestliže ... vedeni] Býváte-li pak duchem vedeni PT, A vede-li vás duch N — Duchem božím KC — již nejste PCT — 8 Ale (Nebo TN) zjevní KNT — pak] vyn. KNT, zajisté PC — kteřížto C — 9 cizoložstvo, smilstvo T — nestydatost] oplzlost N — 10 modloslúženie KPCNT — tráveniny, nepřiezně KPCNT — 11 krykové] vády T, náhlosti K — ruoznice] nesvornosti KN — šibalstva] vyn. T — nenávisti] závisti KPC, roty, závisti NT — 12 obžerstva] hodovánie KPCNT — 13 věcem) vyn. N; in marg. N: 18 skutkův těla — 13—14 pravím . .. kteří] káži, jakož sem i (dříve N) kázal, že ti, ktož KN, předpovídám (pravím C), jakož 3 nn. Gal. 5, 16—24.
Neděle čtrnáctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k «Galatóm v V. kapitole. Bratří! Duchem choďte, a žádosti těla ne- dokonáte. Nebo tělo žádá proti duchu a duch 5proti «tělu). A ty věci se sobě vespolek pro- tiví, aby šte ne, což koli chcete, to činili. Jestliže duchem býváte vedeni, nejste pod zákonem. Zjevni jsú pak skutkové těla, jenž sú: smilstvo, nečistota, nestydatost, smilnost, 1modlámslúžení, tráveniny, svárové, nenávisti, hněvové, krylkové, ruoznice, šibalstva, ne- návisti, vraždy, opilstva, obžerstva a těm věcem podobné. Kteréž vám pravím a kteréž jsem předpověděl vám, že, kteří takové věci B 445 1 po svaté Trojici] vyn. P — 2—20 Epištola . . . žádostmi] vyn. R — 2 Epištola . . . kapitole] Gall. v V. N — svatého Pavla] vyn. K — «Galatóm v V. Římanuom v VI. (!) B — v K přípisek: [Tyto epištoly samověrci nemusejí čítati, anebo nezpytujíc Písma, běžně čtau, nerozsuzují, nevědí, co čtau, když praví, že jest jen víra sama spasitedlná] — 3 těla nedokonáte] tělesnejch nevykonávejte C — 4 duchu] duši duch] duše PC, a duch žádá TN, a duch pak U — 5 «tělu vyn. (!) P — B — A ty] Ty zajisté K, Toto zajisté dvé P, Nebo tyto TN, Ej, zajisté ty C, A to dvé U — věci] vyn. PU — sobě] mezi sebau U — vespolek] vyn. TN — 6 aby B — ne . .. činili] nečinili toho, což byšte chtěli N — ne všeho PCT — co byšte chtěli PCTU — to] toho TU, vyn. C — učinili K — 7—20 Jestliže . . . hříchy] Konec: tělo ukřižovati s vášněmi U — 7 Jestliže] Pakli KC — Jestliže ... vedeni] Býváte-li pak duchem vedeni PT, A vede-li vás duch N — Duchem božím KC — již nejste PCT — 8 Ale (Nebo TN) zjevní KNT — pak] vyn. KNT, zajisté PC — kteřížto C — 9 cizoložstvo, smilstvo T — nestydatost] oplzlost N — 10 modloslúženie KPCNT — tráveniny, nepřiezně KPCNT — 11 krykové] vády T, náhlosti K — ruoznice] nesvornosti KN — šibalstva] vyn. T — nenávisti] závisti KPC, roty, závisti NT — 12 obžerstva] hodovánie KPCNT — 13 věcem) vyn. N; in marg. N: 18 skutkův těla — 13—14 pravím . .. kteří] káži, jakož sem i (dříve N) kázal, že ti, ktož KN, předpovídám (pravím C), jakož 3 nn. Gal. 5, 16—24.
Strana 425
425 15činí, království božího nedojdú. Ale ovoce ducha jesti ťláska, radost, pokoj, trpělivost, dlúhé čekání, krotkost, víra, střídmost, čis- tota, zdrželivost. Proti takovým věcem není zákon. Protož, kteří jsú Kristovi, tělo své 20ukřižovali jsú s hříchy a s žádostmi. Čtení svatého Lukáše v XVII. kapitole. V ten čas, když šel Ježíš do Jeruzalema, bral se jest prostředkem mezi Samaří a Gali- leí. Akdyž vcházeldo jednoho kaštelu, potkalo 25 jej deset mužuov malomocných, kteřížto stali jsú zdaleka; a pozdvihli jsú hlasu svého řkúce: »Ježíši přikazateli, smiluj se nadnámi!« Kteréžto když uzřel, řekl jest jim: »Jděte, okažte se kněžím!« I stalo se jest, když sú šli, 300čištčni jsú. Ale jeden z nich, když jest uzřel, že by číst byl, navrátil se s velikým hlasem, velebě Boha. I padl na tvář svú před nohama jsem (+ i TC) prvé pravil (předpověděl vám C), že, kdož (kteříž C) PTC — 16 Ducha svatého PTC — radost] vyn. K — 17 dlúhé čekání] dlauho- čekání PCN, dobrotivost, dobrota, dobrodínstvie, dlauhé čekánie K — krotkost] tichost K — 17—18 krotkost ... zdrželivost] dobrotivost, dobrota, střídmost, tichost, víra, zdrželivost, čistota PNT — 17 střiedmost, střiez- livost K — 19 Protož] vyn. KN, Ale PT, A C — kdož C — sau pak KON — Kristovi, ti ť PCT — těla svá NC — 20 žádostmi. Pán Buoh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 21 Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš XVII. N — svatého Lukáše] svaté, napsal svatý Lukáš U — kapitole] vyn. CN, rozdilu U — 22 V ten čas] vyn. R. I stalo se U — ten] onen P — 23 bral se jest) šel P, a on šel U — 23—38 se jest prostředkem . .. učinila!] etc. Vajklad R — 23 prostředkem] mezi prostředkem K, prostřed P — mezi] vyn. KPCU — 24 vcházel Pán Ježíš C — jednoho] jakéhos' U — kaštelu] hrádku PONT, městečka U — 25 jej] se s ním PCTU — 25—38 kteřížto ... učinila! Konec: víra tvá tobě spomohla. Vejklad XLIX. na svaté čtení U — 26 hlasův PCT — svého] vyn. PNT, svojch C — 28 uzřel Pán Ježíš C — jest jim] vyn. PT — 30 Ale] Tehda K, A NT, vyn. C — Jeden pak C — když jest] jakž KT — 30—31 když jest ... číst byl] vida se býti očištěným N — 31 by číst byl] očištěn jest KPCT — 32 svů] vyn. P — nohy PNT — 22 nn. Luk. 17, 11—19.
425 15činí, království božího nedojdú. Ale ovoce ducha jesti ťláska, radost, pokoj, trpělivost, dlúhé čekání, krotkost, víra, střídmost, čis- tota, zdrželivost. Proti takovým věcem není zákon. Protož, kteří jsú Kristovi, tělo své 20ukřižovali jsú s hříchy a s žádostmi. Čtení svatého Lukáše v XVII. kapitole. V ten čas, když šel Ježíš do Jeruzalema, bral se jest prostředkem mezi Samaří a Gali- leí. Akdyž vcházeldo jednoho kaštelu, potkalo 25 jej deset mužuov malomocných, kteřížto stali jsú zdaleka; a pozdvihli jsú hlasu svého řkúce: »Ježíši přikazateli, smiluj se nadnámi!« Kteréžto když uzřel, řekl jest jim: »Jděte, okažte se kněžím!« I stalo se jest, když sú šli, 300čištčni jsú. Ale jeden z nich, když jest uzřel, že by číst byl, navrátil se s velikým hlasem, velebě Boha. I padl na tvář svú před nohama jsem (+ i TC) prvé pravil (předpověděl vám C), že, kdož (kteříž C) PTC — 16 Ducha svatého PTC — radost] vyn. K — 17 dlúhé čekání] dlauho- čekání PCN, dobrotivost, dobrota, dobrodínstvie, dlauhé čekánie K — krotkost] tichost K — 17—18 krotkost ... zdrželivost] dobrotivost, dobrota, střídmost, tichost, víra, zdrželivost, čistota PNT — 17 střiedmost, střiez- livost K — 19 Protož] vyn. KN, Ale PT, A C — kdož C — sau pak KON — Kristovi, ti ť PCT — těla svá NC — 20 žádostmi. Pán Buoh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 21 Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš XVII. N — svatého Lukáše] svaté, napsal svatý Lukáš U — kapitole] vyn. CN, rozdilu U — 22 V ten čas] vyn. R. I stalo se U — ten] onen P — 23 bral se jest) šel P, a on šel U — 23—38 se jest prostředkem . .. učinila!] etc. Vajklad R — 23 prostředkem] mezi prostředkem K, prostřed P — mezi] vyn. KPCU — 24 vcházel Pán Ježíš C — jednoho] jakéhos' U — kaštelu] hrádku PONT, městečka U — 25 jej] se s ním PCTU — 25—38 kteřížto ... učinila! Konec: víra tvá tobě spomohla. Vejklad XLIX. na svaté čtení U — 26 hlasův PCT — svého] vyn. PNT, svojch C — 28 uzřel Pán Ježíš C — jest jim] vyn. PT — 30 Ale] Tehda K, A NT, vyn. C — Jeden pak C — když jest] jakž KT — 30—31 když jest ... číst byl] vida se býti očištěným N — 31 by číst byl] očištěn jest KPCT — 32 svů] vyn. P — nohy PNT — 22 nn. Luk. 17, 11—19.
Strana 426
426 Ježíšovýma, díky čině; a ten byl Samaritán. A odpověděv Ježíš, vetce jemu: »Však deset 35jich očištěno, a kdež jich jest devět? Není ť, kto by se navrátil a vzdal chválu Bohu, jediné tento cizozemec!« I vetce jemu Pán Ježíš: »Vstana jdiž, neb víra tvá tě zdráva učinila!« Svaté čtení měli jsme dnes týden o milování Boha, neb to 40 jest cesta k věčnému životu, milovati Pána Boha [z celého srdce, ze všech sil svých) nade všecko, jakož jest to vyznal ten v zákoně umělý. Neb, by člověk činil nevím jaké dobré skutky, postil se, mo[dlil se, tělo boží přijímal, vešken svuoj statek pro Buoh B 446 rozdal, tělo své na oheň dal, — nebude-li pravého milování Boha, 45 všecko ť jest daremné a nikoli se tobě neobrátí k odplatě věč- ného života). Dnes pak již máme čtení svaté o malomocenství. Nebo z tohoť pochází malomocenství: ktož Pána Boha nemiluje, žádné najmenší moci nemá; pokušeníčko přijde, an to nemóž odolati, jakož dí 50 svatý Pavel: »Sami z sebe nic nemuožem učiniti«, totiž dobrého, 33 Ježíšovýma] jeho PNT, Pána Ježíše C — 34 odpověděl C — vetce) řekl PNT — jemu] vyn. KPCNT — deset jest KT — 35 očištěno] uzdra- veno NT — jich jest] jsú K — pak devět C — Nenie nalezen KPCNT — 36 jenž P, který TON — vzdal] dal KNT — 37 řekl PCT — k němu PNT — Pán] vyn. KPNT — Ježíš] vyn. NT — 38 Vstaň a KPCT — neb] vyn. PNT — tě] ta ť jest tě C — zdravého KCT — zdráva učinila] jest uzdravila. Vejklad PN — učinila. Vejklad na to svaté čtení (ení vyn.!) T — v K přípisek: [Kristus Pán neráčil se chlubiti, že jest svau všeho- mocností (!) ty malomocné uzdraviti ráčil, jako se nynější samověrci honosí a chtějí že je sama jejich víra spasí] — 39 to] ta N — 40 životu] blahoslavenství NT — [z celého srdce] vyn. KPRCNTU — 41 «svých a B, tvejch C — ten] vyn. PT — 41—42 ten ... umělý] zákoník N — 42 činil] vedl R, činil nebo vedl T — nevimj nevidě (!) R — nevím jaké] jaké koli PNT — 43 boží a krev boží C — s pláčem přijímal T — pro Boha TU — 44 dal] vydal RN — pravého, blahoslaveného U — Boha [a bližního svého jako sebe samého] K — 45 jest] to PU, jest to R, bude T — daremní R, darební U — 45-46 se ... života tobě k odplatě věčné nepřijde B — 45 se to T — 47 Dnes pak již] A dnes U — 48 právě nemiluje C — žádné] žádaucí R, takový žádné TN — najmenší] vyn. TU — 49 nemá ani U — «poku- šeníčko ... an ť najmenšímu pokušení (pokušeníčku U) BU, jediné ť přijde nejmenší pokušeníčko, an ť R, nejmenší pokušeníčko NT, nejmenší pokušeníčko přijde, an t C — nemóž odolati] přemoci a jemu odolati NT, 50 Podle Efez. 2, 8 a Jan 15, 5 —
426 Ježíšovýma, díky čině; a ten byl Samaritán. A odpověděv Ježíš, vetce jemu: »Však deset 35jich očištěno, a kdež jich jest devět? Není ť, kto by se navrátil a vzdal chválu Bohu, jediné tento cizozemec!« I vetce jemu Pán Ježíš: »Vstana jdiž, neb víra tvá tě zdráva učinila!« Svaté čtení měli jsme dnes týden o milování Boha, neb to 40 jest cesta k věčnému životu, milovati Pána Boha [z celého srdce, ze všech sil svých) nade všecko, jakož jest to vyznal ten v zákoně umělý. Neb, by člověk činil nevím jaké dobré skutky, postil se, mo[dlil se, tělo boží přijímal, vešken svuoj statek pro Buoh B 446 rozdal, tělo své na oheň dal, — nebude-li pravého milování Boha, 45 všecko ť jest daremné a nikoli se tobě neobrátí k odplatě věč- ného života). Dnes pak již máme čtení svaté o malomocenství. Nebo z tohoť pochází malomocenství: ktož Pána Boha nemiluje, žádné najmenší moci nemá; pokušeníčko přijde, an to nemóž odolati, jakož dí 50 svatý Pavel: »Sami z sebe nic nemuožem učiniti«, totiž dobrého, 33 Ježíšovýma] jeho PNT, Pána Ježíše C — 34 odpověděl C — vetce) řekl PNT — jemu] vyn. KPCNT — deset jest KT — 35 očištěno] uzdra- veno NT — jich jest] jsú K — pak devět C — Nenie nalezen KPCNT — 36 jenž P, který TON — vzdal] dal KNT — 37 řekl PCT — k němu PNT — Pán] vyn. KPNT — Ježíš] vyn. NT — 38 Vstaň a KPCT — neb] vyn. PNT — tě] ta ť jest tě C — zdravého KCT — zdráva učinila] jest uzdravila. Vejklad PN — učinila. Vejklad na to svaté čtení (ení vyn.!) T — v K přípisek: [Kristus Pán neráčil se chlubiti, že jest svau všeho- mocností (!) ty malomocné uzdraviti ráčil, jako se nynější samověrci honosí a chtějí že je sama jejich víra spasí] — 39 to] ta N — 40 životu] blahoslavenství NT — [z celého srdce] vyn. KPRCNTU — 41 «svých a B, tvejch C — ten] vyn. PT — 41—42 ten ... umělý] zákoník N — 42 činil] vedl R, činil nebo vedl T — nevimj nevidě (!) R — nevím jaké] jaké koli PNT — 43 boží a krev boží C — s pláčem přijímal T — pro Boha TU — 44 dal] vydal RN — pravého, blahoslaveného U — Boha [a bližního svého jako sebe samého] K — 45 jest] to PU, jest to R, bude T — daremní R, darební U — 45-46 se ... života tobě k odplatě věčné nepřijde B — 45 se to T — 47 Dnes pak již] A dnes U — 48 právě nemiluje C — žádné] žádaucí R, takový žádné TN — najmenší] vyn. TU — 49 nemá ani U — «poku- šeníčko ... an ť najmenšímu pokušení (pokušeníčku U) BU, jediné ť přijde nejmenší pokušeníčko, an ť R, nejmenší pokušeníčko NT, nejmenší pokušeníčko přijde, an t C — nemóž odolati] přemoci a jemu odolati NT, 50 Podle Efez. 2, 8 a Jan 15, 5 —
Strana 427
427 aby bylo libé a vzácné Kmilému) Bohu. Teď tento lid nemiluje Pána Boha, a by říkal padesát páteřuov, [žáden] nic mu k od- platě platno není; a hyn onano baba, jenž Boha miluje, jediný páteř zříká, a více sobě jím zaslúží, tiem jedniem páteřem, když 55 Boha miluje, než onenno, by jich řiekal tisíckrát padesáte). Tak ť jest malé moci ten, ktož Boha nemiluje! Ale ktož Boha právě miluje, tak ť jest veliké moci, by všickni ďáblové z horau- cieho) pekla snažili se, nic tomu člověku nemohú Kučiniti a) uškoditi; nebo ti lidé, milujíce Boha mocného, veliké moci od něho 60«nabývají). I mluví takto dnešní svaté čtení, «kteréž píše svatý Lukáš »Když šel Ježíš do Jeruzalema, bral se prostředkem Samaří a Ga- lilé«. Kto chce Pána Ježíše následovati a přijíti do onoho nebeského Jeruzalema, učiniž takto: Beřiž se prostředkem Samaří a Galilé. 65 Samaria vykládá se jako stráže. KUčiniž takto: Mějž [tehda neodolá U — jakož A U — 50 Pavel, že PNTU — nic] vyn. P — totiž] vyn. PNT — 51 bylo] vyn. K, to bylo N — milému) Pánu BN — Bohu [poslaužiti mohlij K — Teď tento lid] A kdo U — lid] vyn. KPCNT — nemilující T — 52 Boha svého T — a byl by pak N — padesátekrát otčenáš T — páteřuov] modliteb C — [žáden] vyn. KPRCNTU — mu to U — 53 Kplatno vyn. BU — není, jestliže Pána Boha právě nemiluje C — a] vyn. U — hyn v kautě N — hyn ... jenž] A, milý, važiž to! Ale onen, kdož U — baba] žena R, babka C, baba v kautě T, babička N — 53—54 jenž .. . zříká, a] milujíc Pána Boha, by ť jedinau modlitbu Páně zříkala C — 53—55 jediný . .. onenno] jediná modlitba jemu více pro- spěje, nežli onen U, než onenno T — 54 páteř aneb modlitbu Páně R — říkajíc N — jím] vyn. KPRON — 54—55 zaslúží ... padesáte zaslú- žila by, milujíc Boha, než onenno tisíci B — 54 zaslúží] pod tím drobně přípisek: [vyprosí] K — tiem] tau R — jedniem] vyn. P, jednau R, jediným N — páteřem] vyn. P, modlitbau R, modlením C — 55 by] aby U — říkal třebas C, zříkal U — na tisícekrát U — padesátekrát T — 56 ten] vyn. P — Boha nemiluje] tak miluje (!) Boha R — 57 moci, že RU- — horaucícho) vyn. B — 58 snažili se na něho C — ničehož RNT ničehéhož C — nemohú] moci nebudau N — 58—59 nemohú . .. uškoditi] neuškodí U — 58 «učiniti a vyn. BPON — a ani R, ani nic T — 59 moci] věci C — 60 «nabývají nabudú B, dosahují N — 61 I mluví] Dí RU — I ... dnešní] Protož takto se počíná K — mluvi takto] vyn. PONT — dnešní vyn. U — kteréž ... Lukáš vyn. BKU — napsal N, sepsal T — Lukáš, takto (+ se začíná T) PCNT — 62 šel] jdieše K, vyn. U — bral se] šel jest K — prostředkem mezi PNT — Galileí PNT — 63 věčného nebeského C — 64 Beřiž se] Mějž s jedné strany Samaří a s druhé strany Galilei, a takto se budeš bráti K — Sa- marie K — 65 Samaria . .. jako] Galilea se vykládá jako přestěhovánie a Samaria K — jako] jako by řekl N — strážce U — « Učiniž takto?
427 aby bylo libé a vzácné Kmilému) Bohu. Teď tento lid nemiluje Pána Boha, a by říkal padesát páteřuov, [žáden] nic mu k od- platě platno není; a hyn onano baba, jenž Boha miluje, jediný páteř zříká, a více sobě jím zaslúží, tiem jedniem páteřem, když 55 Boha miluje, než onenno, by jich řiekal tisíckrát padesáte). Tak ť jest malé moci ten, ktož Boha nemiluje! Ale ktož Boha právě miluje, tak ť jest veliké moci, by všickni ďáblové z horau- cieho) pekla snažili se, nic tomu člověku nemohú Kučiniti a) uškoditi; nebo ti lidé, milujíce Boha mocného, veliké moci od něho 60«nabývají). I mluví takto dnešní svaté čtení, «kteréž píše svatý Lukáš »Když šel Ježíš do Jeruzalema, bral se prostředkem Samaří a Ga- lilé«. Kto chce Pána Ježíše následovati a přijíti do onoho nebeského Jeruzalema, učiniž takto: Beřiž se prostředkem Samaří a Galilé. 65 Samaria vykládá se jako stráže. KUčiniž takto: Mějž [tehda neodolá U — jakož A U — 50 Pavel, že PNTU — nic] vyn. P — totiž] vyn. PNT — 51 bylo] vyn. K, to bylo N — milému) Pánu BN — Bohu [poslaužiti mohlij K — Teď tento lid] A kdo U — lid] vyn. KPCNT — nemilující T — 52 Boha svého T — a byl by pak N — padesátekrát otčenáš T — páteřuov] modliteb C — [žáden] vyn. KPRCNTU — mu to U — 53 Kplatno vyn. BU — není, jestliže Pána Boha právě nemiluje C — a] vyn. U — hyn v kautě N — hyn ... jenž] A, milý, važiž to! Ale onen, kdož U — baba] žena R, babka C, baba v kautě T, babička N — 53—54 jenž .. . zříká, a] milujíc Pána Boha, by ť jedinau modlitbu Páně zříkala C — 53—55 jediný . .. onenno] jediná modlitba jemu více pro- spěje, nežli onen U, než onenno T — 54 páteř aneb modlitbu Páně R — říkajíc N — jím] vyn. KPRON — 54—55 zaslúží ... padesáte zaslú- žila by, milujíc Boha, než onenno tisíci B — 54 zaslúží] pod tím drobně přípisek: [vyprosí] K — tiem] tau R — jedniem] vyn. P, jednau R, jediným N — páteřem] vyn. P, modlitbau R, modlením C — 55 by] aby U — říkal třebas C, zříkal U — na tisícekrát U — padesátekrát T — 56 ten] vyn. P — Boha nemiluje] tak miluje (!) Boha R — 57 moci, že RU- — horaucícho) vyn. B — 58 snažili se na něho C — ničehož RNT ničehéhož C — nemohú] moci nebudau N — 58—59 nemohú . .. uškoditi] neuškodí U — 58 «učiniti a vyn. BPON — a ani R, ani nic T — 59 moci] věci C — 60 «nabývají nabudú B, dosahují N — 61 I mluví] Dí RU — I ... dnešní] Protož takto se počíná K — mluvi takto] vyn. PONT — dnešní vyn. U — kteréž ... Lukáš vyn. BKU — napsal N, sepsal T — Lukáš, takto (+ se začíná T) PCNT — 62 šel] jdieše K, vyn. U — bral se] šel jest K — prostředkem mezi PNT — Galileí PNT — 63 věčného nebeského C — 64 Beřiž se] Mějž s jedné strany Samaří a s druhé strany Galilei, a takto se budeš bráti K — Sa- marie K — 65 Samaria . .. jako] Galilea se vykládá jako přestěhovánie a Samaria K — jako] jako by řekl N — strážce U — « Učiniž takto?
Strana 428
428 s jedné strany Samaří. KA to ť se mluví těm lidem, ješto hřiechuov zuostávají a mienie se jich káti). Budiž toho náramně pilen, aby sebe ostřiehal, aby v hřiechy nepadal zase; jako s' byl pilen, aby jich pozbyl a milosti boží nabyl, tak buď pilen, aby 70«se) v ně zase nenavracoval a milosti boží «nepotratil. Ale když člověk, počna hříchuov «pozbývati, a netbá sebe ostřé- hati, než opět se zase navrátí, kto ť jest náramně těžký hřiech před Bohem) a takoví ť «nikoli nepřijdú do «toho) nebeského Jeruzalema! I Bývá-li to kdy do nás, že počneme teď již někdy B 447 75 a teď pošmúříme se někdy k vánocuom aneb k velice noci, — a jedne ť hody minú, tak hned zase!? A, běda bude! Druhé, chceme-li přijíti do toho Jeruzalema nebeského, abychom následovali Pána Ježíše, mějmež z druhé strany Galileji. Galilea se vykládá jako přestěhování. Hleďmež, abychom vyn. BT — 65—66 Učiniž ... strany Samaří] vyn. K — 65 [tehda] vyn. PRCNU — 66 strany stráž (vyn. U!), totiž RU — 66—67 «A to f ... káti vyn. B — 66 v hříších U — 67 zuostávají] přestávají T, zuostávají [a v ně se více zase nenavracejí] K — jich do smrti N — Budiž ty T — toho tehdy T — náramně] vyn. RU — 68 «aby sebe ... zase zuostal-li jsi hříchuov, aby se v ně zase nenavracoval B — neupadl ROU — zase) vyn. U — byl] již U — 69 zbyl U — a milosti boží nabyl] vyn. PNT — 70 se) vyn. B — nenavracoval" neupadl B, nenavrátil PRNT a milosti ... nepotratil vyn. RU — neztratil B — 71 počíná C, počne U — 71—72 «pozbývati ... opět se zbývati, není sebe pilen, tudíž se v ně B — pilně ostříhati C — 72 než] a U — opět] vyn. CU, opět že T — navracuje (+ v ně C) CU — 72—73 «to f ... Bohem a tím těžce před milým Bohem zhřeší. Bývá-li to, že se teď pošmúříme k vánocém neb u postě, a potom hned zase v hříchy?! B — 72 náramně] náramnej a U — 73 Knikoli vyn. B — «toho vyn. B, tohoto N, toho věčného a C — 74—76 «Bývá ... bude! vyn. B — 74 vás PCNT — vy (vyn. CNT) počnete PONT — 74—75 již někdy . .. někdy] a U — někdy ... někdy ani ť pěkně se pošmauři PCN, časem pěkně se pošmauřiti T - 75 teď pěkně R - někdy] vyn. R — vánocém PRNT — aneb] aneb teď opět zase C, a U — veliké NTU — jedne] jedne teď C, toliko T, když U — 76 hody boží T — pominau C — tak hned zase] an se zase navrátí U — zase) zase v hříchy N, zase se v hříchy vydadí C, zase se navracujete v roz- pustilosti, v hříchy, v nepravosti T, zase [v hříchy a nepravosti se vy- dáváme] K — Ach TU, Ó N — 77 jestliže chceme T — «toho) vyn. B — 78 «abychom následo- vali příkladem B — 78—79 mějmež ... Galileji] vyn. U — 79 jako vyn. CU, jako by řekl N — Hleďmež] vyn. P, I hleďmež my U — 80 79 Srov. Bernarda (In die sancto paschae sermo, Migne 183, p. 281): Galilaca ... non remeationem sonat, sed transmigrationem —
428 s jedné strany Samaří. KA to ť se mluví těm lidem, ješto hřiechuov zuostávají a mienie se jich káti). Budiž toho náramně pilen, aby sebe ostřiehal, aby v hřiechy nepadal zase; jako s' byl pilen, aby jich pozbyl a milosti boží nabyl, tak buď pilen, aby 70«se) v ně zase nenavracoval a milosti boží «nepotratil. Ale když člověk, počna hříchuov «pozbývati, a netbá sebe ostřé- hati, než opět se zase navrátí, kto ť jest náramně těžký hřiech před Bohem) a takoví ť «nikoli nepřijdú do «toho) nebeského Jeruzalema! I Bývá-li to kdy do nás, že počneme teď již někdy B 447 75 a teď pošmúříme se někdy k vánocuom aneb k velice noci, — a jedne ť hody minú, tak hned zase!? A, běda bude! Druhé, chceme-li přijíti do toho Jeruzalema nebeského, abychom následovali Pána Ježíše, mějmež z druhé strany Galileji. Galilea se vykládá jako přestěhování. Hleďmež, abychom vyn. BT — 65—66 Učiniž ... strany Samaří] vyn. K — 65 [tehda] vyn. PRCNU — 66 strany stráž (vyn. U!), totiž RU — 66—67 «A to f ... káti vyn. B — 66 v hříších U — 67 zuostávají] přestávají T, zuostávají [a v ně se více zase nenavracejí] K — jich do smrti N — Budiž ty T — toho tehdy T — náramně] vyn. RU — 68 «aby sebe ... zase zuostal-li jsi hříchuov, aby se v ně zase nenavracoval B — neupadl ROU — zase) vyn. U — byl] již U — 69 zbyl U — a milosti boží nabyl] vyn. PNT — 70 se) vyn. B — nenavracoval" neupadl B, nenavrátil PRNT a milosti ... nepotratil vyn. RU — neztratil B — 71 počíná C, počne U — 71—72 «pozbývati ... opět se zbývati, není sebe pilen, tudíž se v ně B — pilně ostříhati C — 72 než] a U — opět] vyn. CU, opět že T — navracuje (+ v ně C) CU — 72—73 «to f ... Bohem a tím těžce před milým Bohem zhřeší. Bývá-li to, že se teď pošmúříme k vánocém neb u postě, a potom hned zase v hříchy?! B — 72 náramně] náramnej a U — 73 Knikoli vyn. B — «toho vyn. B, tohoto N, toho věčného a C — 74—76 «Bývá ... bude! vyn. B — 74 vás PCNT — vy (vyn. CNT) počnete PONT — 74—75 již někdy . .. někdy] a U — někdy ... někdy ani ť pěkně se pošmauři PCN, časem pěkně se pošmauřiti T - 75 teď pěkně R - někdy] vyn. R — vánocém PRNT — aneb] aneb teď opět zase C, a U — veliké NTU — jedne] jedne teď C, toliko T, když U — 76 hody boží T — pominau C — tak hned zase] an se zase navrátí U — zase) zase v hříchy N, zase se v hříchy vydadí C, zase se navracujete v roz- pustilosti, v hříchy, v nepravosti T, zase [v hříchy a nepravosti se vy- dáváme] K — Ach TU, Ó N — 77 jestliže chceme T — «toho) vyn. B — 78 «abychom následo- vali příkladem B — 78—79 mějmež ... Galileji] vyn. U — 79 jako vyn. CU, jako by řekl N — Hleďmež] vyn. P, I hleďmež my U — 80 79 Srov. Bernarda (In die sancto paschae sermo, Migne 183, p. 281): Galilaca ... non remeationem sonat, sed transmigrationem —
Strana 429
429 80 se často krádi stěhovali, často svú mysl odtrhnúc od zemských věcí, i stěhovali se k nebeským), s milým Bohem se často vážně a nábožně obírali, po té radosti nebeské túžili, tam «milovali, žádali a tam najvětšie zřenie měli příkladem Pána Ježíše. Jakož píše svatý Lukáš, že on ve dne kázal, pracoval, 85 dobré skutky milosrdné vedl, nemocné uzdravuje, ďábly vymie- taje, a když bylo v noci, bral se na huoru; «tam se modlil drahý Pán a druhdy celú noc «tam na modlitbě trval. Ač ť jest jemu toho potřebí nebylo, ale nám jest příklad zuostavil, abychom Kmy, najprv jako Samaří majíce Ks jedné strany, 90 ostřiehali) sebe pilně od hříchuov, o dobré skutky pracovali, potom z druhé strany «jako Galilej měli, stěhovali se k uoněm nebeským věcem, s milým se Bohem obierali, tam taužili a žá- dali, a tak bychom byli podobni jemu učiněni)). Jako u pří- krádi vyn. B — «často) vyn. B — myslí C — odtrhujíce B, odtrh- nautiT, odtrhnauce U(zde začátečníO iniciálka, v níž je ne- uměle zobrazena vinice, kozel a lidská postava; v okrajové ozdobě iniciálky pak napsáno (vlevo) vinice, (vpravo) kozel, Noe — 81 tělesnejch a zemskejch C — věcí a brzo pomíjejících C, věcí pominutedlných T — i stěhovali se k ne- beským k nebeským ji přenášeli B — k voněm nebeským C, k nebeským věcem U — 82 vážně a] vyn. U, a věčně (!) a R — často taužili C — 83 tam] ji T — Kmilovali .. . měli milováním i žádostí ustrnuli B — milovali ty věci nebeské a jich vždycky C, milovali, tam K — 84 Pána našeho N — Ježíše Krista (Kristus (!) T) NT — jakož ... Lukáš] u svatého Lukáše U — napsal T — kázal] v noci U, kázal, učil, napomínal lid ku po- kání C — 85 dobré] vyn. C — vedl] činil U — uzdravoval NCT — dábly z lidí N — vymítal BONT — 86 když bylo] vyn. U — bylo v noci noc přišla (přicházela N) TN — «v noci večer B, v noci večer C — bral se (+ u N) večer tam KPNT, bral se milej Pán C — hůru (horu T) Olivetskau CNT — 86—87 «tam ... druhdy a tam B, modlíval se přes T — 86 mod- líval N — 87 druhdy někdy U — noc tam na modlitbě trval] na modlení bděl U — tam na modlitbě trval] vyn. T — trval] byl KR — 88 žádná potřeba nebyla T — «jest ... zuostavil na příklad B, příkladu zůstaviti ráčil T — jest] na R — 89 Kmy vyn. B, my také K — 89—90 s jedné . . . ostřiehali ostříhajíce B — 90 hříchův a nepravostí T — skutky abychom K — 91 «potom a BK — «jako .. . k uoněm Galilei, totiž přestě- hování k B — 92—93 s milým ... a tak mívali, tam žádostí i myslí se postavujíce, a tím B — 92 Bohem rádi T — za pomoc žádali T — 93 a] vyn. T — bychom] vyn. RU, abychom T — jemu učiněni? Pánu Ježíšovi B — jemu] byli (!) U — jako u příkladu] tak U — příkladě mluvě T — 94 «jakož . . . mluvie vyn. B, o čemž svatí doktorové také zmínku 84 Podle Luk. 9, 2 nn. a 28 —
429 80 se často krádi stěhovali, často svú mysl odtrhnúc od zemských věcí, i stěhovali se k nebeským), s milým Bohem se často vážně a nábožně obírali, po té radosti nebeské túžili, tam «milovali, žádali a tam najvětšie zřenie měli příkladem Pána Ježíše. Jakož píše svatý Lukáš, že on ve dne kázal, pracoval, 85 dobré skutky milosrdné vedl, nemocné uzdravuje, ďábly vymie- taje, a když bylo v noci, bral se na huoru; «tam se modlil drahý Pán a druhdy celú noc «tam na modlitbě trval. Ač ť jest jemu toho potřebí nebylo, ale nám jest příklad zuostavil, abychom Kmy, najprv jako Samaří majíce Ks jedné strany, 90 ostřiehali) sebe pilně od hříchuov, o dobré skutky pracovali, potom z druhé strany «jako Galilej měli, stěhovali se k uoněm nebeským věcem, s milým se Bohem obierali, tam taužili a žá- dali, a tak bychom byli podobni jemu učiněni)). Jako u pří- krádi vyn. B — «často) vyn. B — myslí C — odtrhujíce B, odtrh- nautiT, odtrhnauce U(zde začátečníO iniciálka, v níž je ne- uměle zobrazena vinice, kozel a lidská postava; v okrajové ozdobě iniciálky pak napsáno (vlevo) vinice, (vpravo) kozel, Noe — 81 tělesnejch a zemskejch C — věcí a brzo pomíjejících C, věcí pominutedlných T — i stěhovali se k ne- beským k nebeským ji přenášeli B — k voněm nebeským C, k nebeským věcem U — 82 vážně a] vyn. U, a věčně (!) a R — často taužili C — 83 tam] ji T — Kmilovali .. . měli milováním i žádostí ustrnuli B — milovali ty věci nebeské a jich vždycky C, milovali, tam K — 84 Pána našeho N — Ježíše Krista (Kristus (!) T) NT — jakož ... Lukáš] u svatého Lukáše U — napsal T — kázal] v noci U, kázal, učil, napomínal lid ku po- kání C — 85 dobré] vyn. C — vedl] činil U — uzdravoval NCT — dábly z lidí N — vymítal BONT — 86 když bylo] vyn. U — bylo v noci noc přišla (přicházela N) TN — «v noci večer B, v noci večer C — bral se (+ u N) večer tam KPNT, bral se milej Pán C — hůru (horu T) Olivetskau CNT — 86—87 «tam ... druhdy a tam B, modlíval se přes T — 86 mod- líval N — 87 druhdy někdy U — noc tam na modlitbě trval] na modlení bděl U — tam na modlitbě trval] vyn. T — trval] byl KR — 88 žádná potřeba nebyla T — «jest ... zuostavil na příklad B, příkladu zůstaviti ráčil T — jest] na R — 89 Kmy vyn. B, my také K — 89—90 s jedné . . . ostřiehali ostříhajíce B — 90 hříchův a nepravostí T — skutky abychom K — 91 «potom a BK — «jako .. . k uoněm Galilei, totiž přestě- hování k B — 92—93 s milým ... a tak mívali, tam žádostí i myslí se postavujíce, a tím B — 92 Bohem rádi T — za pomoc žádali T — 93 a] vyn. T — bychom] vyn. RU, abychom T — jemu učiněni? Pánu Ježíšovi B — jemu] byli (!) U — jako u příkladu] tak U — příkladě mluvě T — 94 «jakož . . . mluvie vyn. B, o čemž svatí doktorové také zmínku 84 Podle Luk. 9, 2 nn. a 28 —
Strana 430
430 kladu — jakož doktorové mluvie —, když ku pečeti vosk 95 bývá přidáven, tehdy tauž zpuosobu béře vosk na se, kteráž bývá na pečeti, takže podobenství pečeti vosk na se vezme: tak právě duše dobré, když se s milým Bohem obírají vážně, že po- dobenství [boží] na se berú a bývají připodobněni milému Bohu. Činíme-liž my tak, že se rádi s milým Bohem obíráme? Ba, řci, 100 celý den se dílem zaneprázdníce, a v noci také tak nechámy, a když svátek přijde, kradějí se potauláme anebo nestatečné řeči budem blentovati, nežli bychom se vážně poobierali s milým Bohem!) A, běda nám, jak jsme my zavedení lidé! Dí dále čtení svaté: »A když vcházel do jednoho kaštela, 105 potkalo se s ním deset mužuov malomocných«. Obecně doktorové toto malomocenství vykládají hřích smrtedlný. Ale i všední ť jsú hříchové malomocenství, nebo z všedního bývá smrtedlný, činí T — doktorové svatí RCU, doktorové [svatí] K — mluví, že U — ku pečeti] pečeti C, k pečeti N — 95 přidáven] přindán R, přidán U, při- tisknut TN, přitlačen anebo přitištěn C — tauž] tu RU, ten C, takový T — zpuosobau (!) B, spůsob (+ nebo formu T) CT — vosk] vyn. RU — kterýž T — 96 bývá] jest KC — pečeti vyryta C — že RU — té pečeti C — vezme] béře N, přijme U — 97 právě] také T — dobré] dobrá KPCTU, věrná N — když kteráž PNT — se ráda KPNT — milým] vyn. U — obierá KPONTU — vážně] vyn. N, často a vážně T — že] vyn. T — 98 [boží vyn. PRNTU — béře KPONTU — bývá (+ přirovnána aneb T) připodobněna KPONT — připodobněni] vyn. R — milému, drahému KPON — 98—99 milému . .. rádi] v obírání RU — 99 my] vyn. K — rádi (+ často a T) vážně KPNT — obíráme] vyn. R, a U — Ba, řci» vyn. BKPRNU, Ba, řci, pohříchu C — 100 dílem] s milým Bohem U — zanepraždňuje U, zaneprázdníme NC, zanepražďňujíce T — noci pak C — 100—101 tak nechámy ... přijde] Ale my nedbáme, ve svátek U — 100 necháme a na Pána Boha nespomeneme T — 101 již když K — když svátek] v svátek, když C — sváteční den T — radějí ... anebo tehdy se túlat půjdem aneb do krčmy a B — 101—102 nestatečné řeči budem] přída do kostela, bez paměti budeme ledacos T — nestatečné . .. blentovati] na klevety, nežli bychom se vážně poobírali s milým Bohem U — 101 nestatečné] nestatečně PRC, nešlechetně N — řeči] věci K, něco C, vyn. PRN — 102 blentovati] klevetati N — 102—108 nežli ... Bohem vyn. B, ale vážné povobírání z dobrodíními božími neumíme T — 102 s svejm milým C — 103 všemohaucím Bohem N — Ach T, Ó N — nám nebožátkům T — my vyn. P — zavedení zašlí B, daleko zavedeni od milého Pána Boha T, zavedení, zarumovaní C — lidé] vyn. TCU — 104 I praví T — vcházel Pán Ježíš C, vcházeli RU — hrádku NT — 105 potkalo se s ním] potkali sau jej P, potkalo jej K — potkali C — Obecně] A U — doktorové svatí NCTU — 106 «vykládají vyn. (!) B — 107 nebo] vykládají, že i U — smrtedlnej hřích C — 108 a] vyn. PT
430 kladu — jakož doktorové mluvie —, když ku pečeti vosk 95 bývá přidáven, tehdy tauž zpuosobu béře vosk na se, kteráž bývá na pečeti, takže podobenství pečeti vosk na se vezme: tak právě duše dobré, když se s milým Bohem obírají vážně, že po- dobenství [boží] na se berú a bývají připodobněni milému Bohu. Činíme-liž my tak, že se rádi s milým Bohem obíráme? Ba, řci, 100 celý den se dílem zaneprázdníce, a v noci také tak nechámy, a když svátek přijde, kradějí se potauláme anebo nestatečné řeči budem blentovati, nežli bychom se vážně poobierali s milým Bohem!) A, běda nám, jak jsme my zavedení lidé! Dí dále čtení svaté: »A když vcházel do jednoho kaštela, 105 potkalo se s ním deset mužuov malomocných«. Obecně doktorové toto malomocenství vykládají hřích smrtedlný. Ale i všední ť jsú hříchové malomocenství, nebo z všedního bývá smrtedlný, činí T — doktorové svatí RCU, doktorové [svatí] K — mluví, že U — ku pečeti] pečeti C, k pečeti N — 95 přidáven] přindán R, přidán U, při- tisknut TN, přitlačen anebo přitištěn C — tauž] tu RU, ten C, takový T — zpuosobau (!) B, spůsob (+ nebo formu T) CT — vosk] vyn. RU — kterýž T — 96 bývá] jest KC — pečeti vyryta C — že RU — té pečeti C — vezme] béře N, přijme U — 97 právě] také T — dobré] dobrá KPCTU, věrná N — když kteráž PNT — se ráda KPNT — milým] vyn. U — obierá KPONTU — vážně] vyn. N, často a vážně T — že] vyn. T — 98 [boží vyn. PRNTU — béře KPONTU — bývá (+ přirovnána aneb T) připodobněna KPONT — připodobněni] vyn. R — milému, drahému KPON — 98—99 milému . .. rádi] v obírání RU — 99 my] vyn. K — rádi (+ často a T) vážně KPNT — obíráme] vyn. R, a U — Ba, řci» vyn. BKPRNU, Ba, řci, pohříchu C — 100 dílem] s milým Bohem U — zanepraždňuje U, zaneprázdníme NC, zanepražďňujíce T — noci pak C — 100—101 tak nechámy ... přijde] Ale my nedbáme, ve svátek U — 100 necháme a na Pána Boha nespomeneme T — 101 již když K — když svátek] v svátek, když C — sváteční den T — radějí ... anebo tehdy se túlat půjdem aneb do krčmy a B — 101—102 nestatečné řeči budem] přída do kostela, bez paměti budeme ledacos T — nestatečné . .. blentovati] na klevety, nežli bychom se vážně poobírali s milým Bohem U — 101 nestatečné] nestatečně PRC, nešlechetně N — řeči] věci K, něco C, vyn. PRN — 102 blentovati] klevetati N — 102—108 nežli ... Bohem vyn. B, ale vážné povobírání z dobrodíními božími neumíme T — 102 s svejm milým C — 103 všemohaucím Bohem N — Ach T, Ó N — nám nebožátkům T — my vyn. P — zavedení zašlí B, daleko zavedeni od milého Pána Boha T, zavedení, zarumovaní C — lidé] vyn. TCU — 104 I praví T — vcházel Pán Ježíš C, vcházeli RU — hrádku NT — 105 potkalo se s ním] potkali sau jej P, potkalo jej K — potkali C — Obecně] A U — doktorové svatí NCTU — 106 «vykládají vyn. (!) B — 107 nebo] vykládají, že i U — smrtedlnej hřích C — 108 a] vyn. PT
Strana 431
431 a — jakož dí svatý Augustin — hřích všední dotud jest všední, dokudž j se nelíbí; ale jakž se líbí, tak jest smrtedlný. Neb, B 448 110 když člověk všedně hřeší (jakož bez toho nemuož býti), ale mrzí jej, nemílo jemu, hněvá se sám na se — to ť milý Buoh snadně odpustí; ale když člověk věda, že jest hřích, i učiní jej, oblíbí, kochá se, neželé [toho], nehledí toho, aby mohl z něho vyjíti a vyveden býti — to ť jest velmi zlé a těžko ten člověk bude 115 moci z toho vyjíti a nesnadně jemu toho «milý Buoh odpustí [a nebrzo z toho člověk vyjde]. Ale že, na komž jest malomocenství, obecně tyto tři povahy Kdo sebe mívá: jedno, že svrab veliký, «ani ť se vždy češkí a líbo se jim česati; druhé, že kuože hrubá, drsnatá, 120ostráp bývá; a třetí, že místa pstrylavá bývají na malomoc- ných lidech, ono místo červené, ono bílé, ono modré, brunátné, rozličných barev. Najprv, že svrab bývá, ano mílo, líbo česati. To ť jsú«ti lidé, poražení tiem malomocenstvím), ješto hříchy Kzalíbie) a kochají — jakož] vyn. U — že hřích U — dotad P — 109 pokud PNT — nezlíbí T, nezalíbí N — «se líbí, tak jest» by se zlíbil, tak ť by se již obrátil v B — líbí] zlíbí TN — 110 všedně hřeší všední hříchy (hřích U) má RU — zhřeší T — toho žádný člověk T — ale když T — 111 nelíbo, nemílo P — 112 věda] ví U — i] zaumysla T, a přece U — učiní] spáchá N — 113 kochá se v něm (+ a on C) NCU — neželé] vyn. U — [toho] vyn. KPRCNU, nelituje T — nehledá K — vyjíti a] vyn. KPCNT — 113—114 ga vyveden býti vyn. B — 114—115 «těžko ... vyjíti a těžké B, stěžka ten člověk toho zbude a U — 114 ten] vyn. PNT — 115 toho] něho C — vy- jíti] vybřísti N — jemu vyn. B — to PONTU — «milý vyn. BU — Buoh] vyn. U — 116 [a nebrzo . .. vyjde] vyn. KPRNTU, ale když člověk věda, že jest hřích, a učiní jej, oblíbí, to ť jest jiné! C — 117 Ale] Než pak C — to malomocenství C — obyčejně U — 118 do sebe na sobě B — mají U — Kže) vyn. B — veliký mívají N — gani an BT, aneb U — 119 češí] češe B, drbí T — líbo, mílo T — jemu B — česati] drbati T, česati neb drbati C — že] vyn. U — kůže na nich N — 120 Kostrá» vyn. B, a velmi ostrá K — pstrylavá] pstrolová P, pstrolavá TN, strupová R, a strupy U — bývají] vyn. R — 120—121 bývají . . . lidech] mívají na sobě N — 121 lidech] vyn. U — ono] toto T — ono bílé] jiné bílé TN, bílé U — ono modré] modré KU, jiné modré N — jiné brunátné, jiné žluté N — 122 a tak barev rozličných jest mo- cenství (!) T — 123 svrab velikej C — bývá na malomocných lidech N — česati] drbati, česati T, se vždycky česati N, se drbati C, česati se U — 123—124 «ti . . . malomocenstvím lidé B — 124 ješto] ano U — sobě hříchy C —
431 a — jakož dí svatý Augustin — hřích všední dotud jest všední, dokudž j se nelíbí; ale jakž se líbí, tak jest smrtedlný. Neb, B 448 110 když člověk všedně hřeší (jakož bez toho nemuož býti), ale mrzí jej, nemílo jemu, hněvá se sám na se — to ť milý Buoh snadně odpustí; ale když člověk věda, že jest hřích, i učiní jej, oblíbí, kochá se, neželé [toho], nehledí toho, aby mohl z něho vyjíti a vyveden býti — to ť jest velmi zlé a těžko ten člověk bude 115 moci z toho vyjíti a nesnadně jemu toho «milý Buoh odpustí [a nebrzo z toho člověk vyjde]. Ale že, na komž jest malomocenství, obecně tyto tři povahy Kdo sebe mívá: jedno, že svrab veliký, «ani ť se vždy češkí a líbo se jim česati; druhé, že kuože hrubá, drsnatá, 120ostráp bývá; a třetí, že místa pstrylavá bývají na malomoc- ných lidech, ono místo červené, ono bílé, ono modré, brunátné, rozličných barev. Najprv, že svrab bývá, ano mílo, líbo česati. To ť jsú«ti lidé, poražení tiem malomocenstvím), ješto hříchy Kzalíbie) a kochají — jakož] vyn. U — že hřích U — dotad P — 109 pokud PNT — nezlíbí T, nezalíbí N — «se líbí, tak jest» by se zlíbil, tak ť by se již obrátil v B — líbí] zlíbí TN — 110 všedně hřeší všední hříchy (hřích U) má RU — zhřeší T — toho žádný člověk T — ale když T — 111 nelíbo, nemílo P — 112 věda] ví U — i] zaumysla T, a přece U — učiní] spáchá N — 113 kochá se v něm (+ a on C) NCU — neželé] vyn. U — [toho] vyn. KPRCNU, nelituje T — nehledá K — vyjíti a] vyn. KPCNT — 113—114 ga vyveden býti vyn. B — 114—115 «těžko ... vyjíti a těžké B, stěžka ten člověk toho zbude a U — 114 ten] vyn. PNT — 115 toho] něho C — vy- jíti] vybřísti N — jemu vyn. B — to PONTU — «milý vyn. BU — Buoh] vyn. U — 116 [a nebrzo . .. vyjde] vyn. KPRNTU, ale když člověk věda, že jest hřích, a učiní jej, oblíbí, to ť jest jiné! C — 117 Ale] Než pak C — to malomocenství C — obyčejně U — 118 do sebe na sobě B — mají U — Kže) vyn. B — veliký mívají N — gani an BT, aneb U — 119 češí] češe B, drbí T — líbo, mílo T — jemu B — česati] drbati T, česati neb drbati C — že] vyn. U — kůže na nich N — 120 Kostrá» vyn. B, a velmi ostrá K — pstrylavá] pstrolová P, pstrolavá TN, strupová R, a strupy U — bývají] vyn. R — 120—121 bývají . . . lidech] mívají na sobě N — 121 lidech] vyn. U — ono] toto T — ono bílé] jiné bílé TN, bílé U — ono modré] modré KU, jiné modré N — jiné brunátné, jiné žluté N — 122 a tak barev rozličných jest mo- cenství (!) T — 123 svrab velikej C — bývá na malomocných lidech N — česati] drbati, česati T, se vždycky česati N, se drbati C, česati se U — 123—124 «ti . . . malomocenstvím lidé B — 124 ješto] ano U — sobě hříchy C —
Strana 432
432 125 se v nich, učiníce hříchy leží v nich «dlauho, líbo jim, Kmílo, nedbají se jich) káti; neb když by člověk shřešil a v tom se sobě nelíbil a mrzal jej ten hřích, toho ť Pán Buoh tak neváží. Neb dí svatý Augustin: »Hřích, když ť se nelíbí, není hřích)«. Když člověk druhdy z křehkosti aneb z nevědomí zhřeší a rozum 130 0káže, že jest hřích, a člověk neoblíbí, nekochá se, neleží) v tom, ale ihned ho hledí zbýti a žel mu toho, stýská sobě, svědomí jej hryže — to ť milý Buoh brzo odpustí. Ale Konenno) věda, že jest [smrtedlný] hřích, koblíbí a mílo mu, [oblibuje] to ť jest jiné, to ť jest zlé malomocenství, že nikoli nebude 135 uzdraveno, leč sám drahý Ježíš potká tě svú milostí «a uzdraví tě). Druhé, že kuože na malomocném bývá hrubá, ostrá a drsnatá.«Co to znamená, který hřiech? Ten hřiech, ješto člověk netbá jiným dáti pohoršenie a ještě bude říci: »Co já dbám, nechť se horší!« Ale věz, že ť jest hrozný, těžký hřích «před milým oblíbí B, zalíbili RU —125 učiníce] spáchajíce T. činíce U — hřích (!) P — dlauho kochají se B — ano líbo PNT — jim] vyn. PNT — mílo» vyn. B, mílo česati PNT — 126 «jich vyn. B — by vyn. T — zhřeší T — 127 nelíbí T, nezalíbil U — a mrzí] ale mrzí T, a kdyby jej mrzal N — ne tak váží K, tak těžce neváží T, by nevážil N — 128 Neb] A U — když ť] pokud T, dokud N — hříchem B, žádný hřích U — 129 člověk druhdy] vyn. U — aneb] vyn. PNT — zhřeší] hřeší K, s (!) přelštění dábla U — potom rozum T — 130 jest to T — neoblíbí] toho neoblíbí C, má nad tím zármutek T — Knoleží vyn. B, neželí (!) C — 131 v tom] v něm K, vyn. PONT — ale] vyn. PNT — ho toho B — pozbyti PRONTU a žel mu toho] vyn. T, a želí toho CU — stýská ... hryže] svědomí stýská, hryže, želí RU — sobě a želé (+ toho PN) KPN — 132 jej] vyn. PN — brzo] rychle PRNT, snadně C — Konenno onono B, tomu U — 133 věda] věda a znaje T, kdož ví o tom U — jest [smrtedlný] hřích hřeší i U — [smrtedlný] vyn. KPRONT — doblíbí a vyn. B, oblíbí to předce a U — [oblibuje] vyn. KPRNTU, to C — 134 «to f ... to ť) tu ť B — to ť) a to ť U — to zlé KPCU — že] škodlivé T, vyn. U — 135 uzdraven člověk (vyn. U) PRCNU, uzdraveno při člověku T — leč] vyn. (!) N — tě] se s člověkem K, se z (!) T, se s ním U — a uzdraví těž vyn. B — tě) jej KTU — 136 na] vyn. U — malomocenství RU — jest RU — ostrá a) vyn. B — 137—138 Co .. . ještě? To ť jest hřích pohoršení jiným, ješto mnohý B — 137 vyznamenává C — který hřiech] vyn. N — I, ten (tento C) UC — hřích znamená N — 137—138 hřiech ... ještě, kdo dává na sobě jiným pohoršení U — 138 netbá] vyn. T — dáti] dáti na sobě C, dává na sobě T — a] vyn. CNT — ještě vyn. PCNT — bude mnohý R — bude říci] Prý P, A, prý N, Ú, prej C, A dí U, říkaje T — 139 nechť se horší] a horší se U — to věz U, věz, kdo si koliv takový T
432 125 se v nich, učiníce hříchy leží v nich «dlauho, líbo jim, Kmílo, nedbají se jich) káti; neb když by člověk shřešil a v tom se sobě nelíbil a mrzal jej ten hřích, toho ť Pán Buoh tak neváží. Neb dí svatý Augustin: »Hřích, když ť se nelíbí, není hřích)«. Když člověk druhdy z křehkosti aneb z nevědomí zhřeší a rozum 130 0káže, že jest hřích, a člověk neoblíbí, nekochá se, neleží) v tom, ale ihned ho hledí zbýti a žel mu toho, stýská sobě, svědomí jej hryže — to ť milý Buoh brzo odpustí. Ale Konenno) věda, že jest [smrtedlný] hřích, koblíbí a mílo mu, [oblibuje] to ť jest jiné, to ť jest zlé malomocenství, že nikoli nebude 135 uzdraveno, leč sám drahý Ježíš potká tě svú milostí «a uzdraví tě). Druhé, že kuože na malomocném bývá hrubá, ostrá a drsnatá.«Co to znamená, který hřiech? Ten hřiech, ješto člověk netbá jiným dáti pohoršenie a ještě bude říci: »Co já dbám, nechť se horší!« Ale věz, že ť jest hrozný, těžký hřích «před milým oblíbí B, zalíbili RU —125 učiníce] spáchajíce T. činíce U — hřích (!) P — dlauho kochají se B — ano líbo PNT — jim] vyn. PNT — mílo» vyn. B, mílo česati PNT — 126 «jich vyn. B — by vyn. T — zhřeší T — 127 nelíbí T, nezalíbil U — a mrzí] ale mrzí T, a kdyby jej mrzal N — ne tak váží K, tak těžce neváží T, by nevážil N — 128 Neb] A U — když ť] pokud T, dokud N — hříchem B, žádný hřích U — 129 člověk druhdy] vyn. U — aneb] vyn. PNT — zhřeší] hřeší K, s (!) přelštění dábla U — potom rozum T — 130 jest to T — neoblíbí] toho neoblíbí C, má nad tím zármutek T — Knoleží vyn. B, neželí (!) C — 131 v tom] v něm K, vyn. PONT — ale] vyn. PNT — ho toho B — pozbyti PRONTU a žel mu toho] vyn. T, a želí toho CU — stýská ... hryže] svědomí stýská, hryže, želí RU — sobě a želé (+ toho PN) KPN — 132 jej] vyn. PN — brzo] rychle PRNT, snadně C — Konenno onono B, tomu U — 133 věda] věda a znaje T, kdož ví o tom U — jest [smrtedlný] hřích hřeší i U — [smrtedlný] vyn. KPRONT — doblíbí a vyn. B, oblíbí to předce a U — [oblibuje] vyn. KPRNTU, to C — 134 «to f ... to ť) tu ť B — to ť) a to ť U — to zlé KPCU — že] škodlivé T, vyn. U — 135 uzdraven člověk (vyn. U) PRCNU, uzdraveno při člověku T — leč] vyn. (!) N — tě] se s člověkem K, se z (!) T, se s ním U — a uzdraví těž vyn. B — tě) jej KTU — 136 na] vyn. U — malomocenství RU — jest RU — ostrá a) vyn. B — 137—138 Co .. . ještě? To ť jest hřích pohoršení jiným, ješto mnohý B — 137 vyznamenává C — který hřiech] vyn. N — I, ten (tento C) UC — hřích znamená N — 137—138 hřiech ... ještě, kdo dává na sobě jiným pohoršení U — 138 netbá] vyn. T — dáti] dáti na sobě C, dává na sobě T — a] vyn. CNT — ještě vyn. PCNT — bude mnohý R — bude říci] Prý P, A, prý N, Ú, prej C, A dí U, říkaje T — 139 nechť se horší] a horší se U — to věz U, věz, kdo si koliv takový T
Strana 433
433 140 Bohem, ješto lidé v řeči, v obcování jiným bývají ku pohoršení, ono v chodu, mužie, kněží, žáci, lajci nestydatí). Puojde kněz v krátkých střevíčkách, a málo ť chce bláto přeskočiti, a nohu holau vokáže). A, á, nečistý u pope, nestydatý, že B 449 se nestydíš v své hrdlo! Tu) ť jest veď David padl, uzřev holé 145 nohy u Bersabé! «Nebo z toho mnoho zlých pohoršení lidé berau. Též žáci netbají noh krýti, též lajci, než jako oni ženkýlové chodie, nezakrývajíce noh). Ba, mívajte nohavice, styďte se! Ona dobrá Ruth, ješto se z jejího rodu Pán Ježíš narodil, když byla chudička a když na žni zbírala klasy, «chodicc po strništiech, a když měla 150 klas zdvihnúti, pro nic se neschýlila, aby z zadu některak noh neodkryla, ale vždy sedla; a Bóz, ten hospodář, uzřev takovú — jest] jest to C, máš velmi T — 139—141 před ... mužie A již lidé lidem se ku pohoršení velmi dávají, v uobcování, v oděvu B — 140 ješto lidé] an U, a sau lidé takoví, ješto T — v obcování, v chodu U — ku po- horšení vyn. R, pohoršení U, k velikému pohoršení T — 141 ono] vyn. TU — v chodu] vyn. U — mužie, ženy TCN — «nestydatí vyn. B — Ano ť půjde C — 142 kněz, nevážný pop T — třevíčkách T, střevíčkách jako frejíř N — 142—143 a málo ... vokáže blýskaje nohami B — 142 málo] malé N — ť] že R, an U — chtěje NU — překročiti C — 143 a] vyn. N, an ť CU — ukáže ženám T — A, á] Oh P, Och N, Ó C, vyn. T — nestydatý? vyn. B — 143—144 že se za to N — 144 v své hrdlo] vyn. BR, v hrdlo U — Tu) Tudy B, A tak U — veď] vyn. CNTU — David král N — padl, tu T — uzřel CU — 145 u] vyn. T — Bersabé, ženy Uriáše hekejského (sic) T — 145—147 Nebo .. . noh Než žáci též, lajci, nezakrývajíc noh, chodí jako ženkýlové B — 145 zlých] vyn. K, zlého U — pohoršení vyn. U — lidé] vyn. RU — berau] pochází U — 146 žáci almužníci T — též ano i N — než ale U — oni] nějací NC, vyn. RTU — 147 noh, nic jináč než jako kusí psi T — Ba] I U — nohavice] v K bylo později škrtnuto a napsáno: [poctivý šaty]; poctivice C, fěrtaušky (fěrfochy U) aneb poctivice a RU — Onano T — dobrá] po- ctivá NT, dobrá a pobožná C — 148, Ruth vdova N, Rut moabitská T — ješto] an U — ješto se z jejího] z kteréhožto T — se pak PC, se potom N — rodu] pokolení C — Pán Ježíš narodil] potom naroditi se ráčil Pán Ježíš T — Ježíš] Kristus U — 149 a když na] i tam když bylo po KPCN, ve T — na] tam bylo po RU — klasy po žencích T — 149—151 gchodiec ... vždy po žencích, nikoli se neschnula, aby některak noh nahých neokázala, ale majíci klas zdvihnúti B — 149 měla] chtěla N, měla se pro U — 150 zdvihnúti] zsehnauti U — pro nic se neschýlila] taky pro ň se nesehnula U — pro nic] vyn. N, proto T — neschýlila] nesehnula C — z zadu] z (vyn. T) pozadu NT — některak] nějak PRC, vyn. NU — nohy N — 151 neodkryla] měla odkryti N, neobnažila T — vždy pokaždý 144 2. Sam. 11, 2 — 148 Rut 2, 3 nn. — Rokycanova Postilla 28
433 140 Bohem, ješto lidé v řeči, v obcování jiným bývají ku pohoršení, ono v chodu, mužie, kněží, žáci, lajci nestydatí). Puojde kněz v krátkých střevíčkách, a málo ť chce bláto přeskočiti, a nohu holau vokáže). A, á, nečistý u pope, nestydatý, že B 449 se nestydíš v své hrdlo! Tu) ť jest veď David padl, uzřev holé 145 nohy u Bersabé! «Nebo z toho mnoho zlých pohoršení lidé berau. Též žáci netbají noh krýti, též lajci, než jako oni ženkýlové chodie, nezakrývajíce noh). Ba, mívajte nohavice, styďte se! Ona dobrá Ruth, ješto se z jejího rodu Pán Ježíš narodil, když byla chudička a když na žni zbírala klasy, «chodicc po strništiech, a když měla 150 klas zdvihnúti, pro nic se neschýlila, aby z zadu některak noh neodkryla, ale vždy sedla; a Bóz, ten hospodář, uzřev takovú — jest] jest to C, máš velmi T — 139—141 před ... mužie A již lidé lidem se ku pohoršení velmi dávají, v uobcování, v oděvu B — 140 ješto lidé] an U, a sau lidé takoví, ješto T — v obcování, v chodu U — ku po- horšení vyn. R, pohoršení U, k velikému pohoršení T — 141 ono] vyn. TU — v chodu] vyn. U — mužie, ženy TCN — «nestydatí vyn. B — Ano ť půjde C — 142 kněz, nevážný pop T — třevíčkách T, střevíčkách jako frejíř N — 142—143 a málo ... vokáže blýskaje nohami B — 142 málo] malé N — ť] že R, an U — chtěje NU — překročiti C — 143 a] vyn. N, an ť CU — ukáže ženám T — A, á] Oh P, Och N, Ó C, vyn. T — nestydatý? vyn. B — 143—144 že se za to N — 144 v své hrdlo] vyn. BR, v hrdlo U — Tu) Tudy B, A tak U — veď] vyn. CNTU — David král N — padl, tu T — uzřel CU — 145 u] vyn. T — Bersabé, ženy Uriáše hekejského (sic) T — 145—147 Nebo .. . noh Než žáci též, lajci, nezakrývajíc noh, chodí jako ženkýlové B — 145 zlých] vyn. K, zlého U — pohoršení vyn. U — lidé] vyn. RU — berau] pochází U — 146 žáci almužníci T — též ano i N — než ale U — oni] nějací NC, vyn. RTU — 147 noh, nic jináč než jako kusí psi T — Ba] I U — nohavice] v K bylo později škrtnuto a napsáno: [poctivý šaty]; poctivice C, fěrtaušky (fěrfochy U) aneb poctivice a RU — Onano T — dobrá] po- ctivá NT, dobrá a pobožná C — 148, Ruth vdova N, Rut moabitská T — ješto] an U — ješto se z jejího] z kteréhožto T — se pak PC, se potom N — rodu] pokolení C — Pán Ježíš narodil] potom naroditi se ráčil Pán Ježíš T — Ježíš] Kristus U — 149 a když na] i tam když bylo po KPCN, ve T — na] tam bylo po RU — klasy po žencích T — 149—151 gchodiec ... vždy po žencích, nikoli se neschnula, aby některak noh nahých neokázala, ale majíci klas zdvihnúti B — 149 měla] chtěla N, měla se pro U — 150 zdvihnúti] zsehnauti U — pro nic se neschýlila] taky pro ň se nesehnula U — pro nic] vyn. N, proto T — neschýlila] nesehnula C — z zadu] z (vyn. T) pozadu NT — některak] nějak PRC, vyn. NU — nohy N — 151 neodkryla] měla odkryti N, neobnažila T — vždy pokaždý 144 2. Sam. 11, 2 — 148 Rut 2, 3 nn. — Rokycanova Postilla 28
Strana 434
434 stydlivost «do nie), pojal ji sobě za manželku, Ka potom z jejieho rodu narodil se náš milý Ježíš, že i dnešní den tiem sobě studem zaslúžila, že jejie jméno ve čtení svatém napsáno k její cti tu, 155 jako svatý Matúš píše: »Kniha urozeného Ježíše Krista« etc.) Ale my sobě [toho] nic nevážíme a mníme, že nám to vše splyne! A vy, ženy bídné, co vy toho malomocenství máte, fiflujíce se, pohoršení [na sobě] dávajíce) pacholkóm, «ješto jste pravá čertova osídla! Zvíte, kde ť [vám] bude déle býti! Však vy žádnému 160 nevěříte, než rovně jedni druhým pomáháte do horaucieho pekla. Uchovaj milý Buoh!) RNU — 151—152 a Bóz ... do nie což spatřivši hospodář toho pole, jménem Bóz, že takový stud veliký při ní jest T — 151 ten hospodář] tak řečený člověk K, ten jistý člověk R, vyn. PONU — 151—152 Kuzřev .. do nie) uzřel tu stydlivost její, i C, poznal takovau stydlivau U — 151 uzřev takovú) vida její B — takovú» tu PN — 152 «do nie vyn. B — sobě za manželku] vyn. P — sobě] vyn. N, sobě potom C — 152—155 a potom ... etc. takže i v rodu Pána Ježíše se pro to pokládá, jakož napsáno v počátku čtení svatého Matúše B, a potom s (!) toho rodu na- rodil se Pán náš Ježíš Kristus. A takovým studem (poslyšte, mladice, ženy i panny!) zaslaužila sobě toho, ačkoliv byla z pohanského rodu (ps. rudu!), že její jméno napsáno jest v svatém čtení k její veliké pocti- vosti (o tom napsal svatý Matauš): »Kniha urozeného Pána Ježíše Krista, Syna« etc. T — 152 a] že K — potom] vyn. U — 153 rodu anebo pokolení C — náš Pán U — studem] slovem (!) C — 154 že jest N — svatém napsáno blahoslaveném a svatém poznamenáno N — cti tu] veliké poctivosti N — tu] a U — 155 napsal U — Knichy K — urozeného] narozeného K, rodu C — Krista, syna Davidova N, Krista našeho U — etc. vyn. RCU — 156 my ... nevážíme] při nás žádného studu není T — [toho] vyn. KPRONU — nic] vyn. RU — domníváme se C — to] vyn. RU — to vše] to všecko (vyn. N) tak CN, tak vše (vyn. P) KP, to T — splyne bez pomsty? (+ Ó nikoliv! N) PN, splyne jako z husy voda beze vší pomsty? Nenadějme se! T — 157 A vy] Vy pak T — biedné i dievky K, bídné, hrdé a pyšné (+ naduté jako hejl N) NT — co vy, ach, nastojte! T — malomocenství na sobě mnoho T — se a KR — 158 [na sobě] vyn. PRONTU — dáváte B — pacholkóm] pacholíkům, mládencům C, mužskému pohlaví T — «ješto a B, an U — 159 dáblova PRCNU, dábelská T — osídla] nástraha a osídla šatanova, ach, nastojte, jak veliké množství vámi duší lidských v své líčky zaplete N — Zvíte, nebožátka C — [vám] vyn. KPRONTU — býti, zde-li čili v pekle T — 160 nevěříte a nechcete věřiti C, neuvěříte, by anjel z nebe přišel T — než ale U — 160—161 rovně ... Buoh! tak jedni druhé do pekla táhnete B — 160 rovně] jen toliko N, vyn. T — druhým jako P — povolíte, pomáháte U — horaucieho] vyn. RU — 161 Uchovaj] Uchovaj toho NT, Čehož rač zachovati věčnej C — Buoh) drahý Pane Bože T, Buoh nás všechněch toho RU — 155 Mat. 1, 1 nn.; 1, 5 —
434 stydlivost «do nie), pojal ji sobě za manželku, Ka potom z jejieho rodu narodil se náš milý Ježíš, že i dnešní den tiem sobě studem zaslúžila, že jejie jméno ve čtení svatém napsáno k její cti tu, 155 jako svatý Matúš píše: »Kniha urozeného Ježíše Krista« etc.) Ale my sobě [toho] nic nevážíme a mníme, že nám to vše splyne! A vy, ženy bídné, co vy toho malomocenství máte, fiflujíce se, pohoršení [na sobě] dávajíce) pacholkóm, «ješto jste pravá čertova osídla! Zvíte, kde ť [vám] bude déle býti! Však vy žádnému 160 nevěříte, než rovně jedni druhým pomáháte do horaucieho pekla. Uchovaj milý Buoh!) RNU — 151—152 a Bóz ... do nie což spatřivši hospodář toho pole, jménem Bóz, že takový stud veliký při ní jest T — 151 ten hospodář] tak řečený člověk K, ten jistý člověk R, vyn. PONU — 151—152 Kuzřev .. do nie) uzřel tu stydlivost její, i C, poznal takovau stydlivau U — 151 uzřev takovú) vida její B — takovú» tu PN — 152 «do nie vyn. B — sobě za manželku] vyn. P — sobě] vyn. N, sobě potom C — 152—155 a potom ... etc. takže i v rodu Pána Ježíše se pro to pokládá, jakož napsáno v počátku čtení svatého Matúše B, a potom s (!) toho rodu na- rodil se Pán náš Ježíš Kristus. A takovým studem (poslyšte, mladice, ženy i panny!) zaslaužila sobě toho, ačkoliv byla z pohanského rodu (ps. rudu!), že její jméno napsáno jest v svatém čtení k její veliké pocti- vosti (o tom napsal svatý Matauš): »Kniha urozeného Pána Ježíše Krista, Syna« etc. T — 152 a] že K — potom] vyn. U — 153 rodu anebo pokolení C — náš Pán U — studem] slovem (!) C — 154 že jest N — svatém napsáno blahoslaveném a svatém poznamenáno N — cti tu] veliké poctivosti N — tu] a U — 155 napsal U — Knichy K — urozeného] narozeného K, rodu C — Krista, syna Davidova N, Krista našeho U — etc. vyn. RCU — 156 my ... nevážíme] při nás žádného studu není T — [toho] vyn. KPRONU — nic] vyn. RU — domníváme se C — to] vyn. RU — to vše] to všecko (vyn. N) tak CN, tak vše (vyn. P) KP, to T — splyne bez pomsty? (+ Ó nikoliv! N) PN, splyne jako z husy voda beze vší pomsty? Nenadějme se! T — 157 A vy] Vy pak T — biedné i dievky K, bídné, hrdé a pyšné (+ naduté jako hejl N) NT — co vy, ach, nastojte! T — malomocenství na sobě mnoho T — se a KR — 158 [na sobě] vyn. PRONTU — dáváte B — pacholkóm] pacholíkům, mládencům C, mužskému pohlaví T — «ješto a B, an U — 159 dáblova PRCNU, dábelská T — osídla] nástraha a osídla šatanova, ach, nastojte, jak veliké množství vámi duší lidských v své líčky zaplete N — Zvíte, nebožátka C — [vám] vyn. KPRONTU — býti, zde-li čili v pekle T — 160 nevěříte a nechcete věřiti C, neuvěříte, by anjel z nebe přišel T — než ale U — 160—161 rovně ... Buoh! tak jedni druhé do pekla táhnete B — 160 rovně] jen toliko N, vyn. T — druhým jako P — povolíte, pomáháte U — horaucieho] vyn. RU — 161 Uchovaj] Uchovaj toho NT, Čehož rač zachovati věčnej C — Buoh) drahý Pane Bože T, Buoh nás všechněch toho RU — 155 Mat. 1, 1 nn.; 1, 5 —
Strana 435
435 Třetí, že na malomocném bývají místa pstrylavá, bielá, červená, brunátná, rozličných barev. Protož v zákoně božím nalézáme o rozličném malomocenství; nebo někteří mívali malo- 165 nocenství na lysině, někteří na tváři (jako Maria, Mojžíšova sestra), někteří pak diví maso — to vše zákon boží nazývá malo- mocenstvím. Vykládá to Origenes řka: »Malomocenství na lysině jest, ktož jsú, zpovídavše se hříchuov, počali se jich káti, a potom se zase) v ně navrátili«. Hádaj, počínáme-li my kdy a již 170 uložíme? Kolikrát jsme počali! Kéž pak konáme?! Jest-li v nás co toho malomocenství? Na každý rok k vánocém, k velce noci již lidé počnú a zpovídají se, a my kněží vždy rozhřešujem a Kvždy klejtujem, a strach, že těmi našimi klejty mnoho jich čert do pekla pobéře! Nebo vždy počínají, a nikdy neprospie- 175 vají. To ť jest hrozný hřiech a malomocenství, neb jest jediné posměch z Boha míti. Tak mluví světí, svatý Augustin a jiní [světí]. A proč jest u to, že se lidé tak často navracují v hříchy? B 450 162 že] vyn. T — na malomocném] malomocenstvím U — pstrylavá] pstrolová P, pstrolavá RNT, sproležavá U — 162—163 «bielá ... bru- nátná totiž B — 163 brunátná, modrá, žlutá N, brunátná a modrá U — Protož A U — 164 nacházíme NT, nacházíme a nalézáme C — o roz- ličném] rozličná PNT, rozličné U — nebo] vyn. U — mívali to C — 165 ně- kteří] jiní T, vyn. U — ona Maria NT — ona sestra Mojžiešova K — 166 pak] vyn. U — 167 svatý Origenes T — řka] doktor řka K, vyn. PRNU — Malomocenství] To U — 168 jest, ktož jsú] totiž, když U — se zpo- vídali RCU — hříchuov] vyn. U, z hříchův N — a počali RU, počavše C — jich] z nich T, již U — potom] vyn. U — 169 zase vyn. B — ně hříchy C — Hádaj] Medle C — počínáte-li vy KPONT — 169—170 kdy . . . uložíme] vyn. U — 170 uložíte KP, uložíte Pána Boha poslauchati N, uložíte se jich káti T, uložíte, abyšte Boha nehněvali C — Kolikrát . .. konáme] Proč pak toho nedokonáte T — ste KPCN — pak] to dobré C, vyn. U — konáte KPON — v nás] na vás K, v vás PON — 171 vánocům T — veliké TU — velkonoci N — 172 «již vyn. BU — lidé] vyn. KPONU, utěšeně T — my] vyn. K — rozhřešují K — 173 Kvždy je B, vyn. KPU —glejtují K, glejtujem PCNT — a] ale K — strach] bojím se C — že za KONT — našimi klejty] kněžskými glejty a rozhřešováním K, našemi rozhřešováními a glejty C — glejty PNT — 174 dábel PRCNTU — sau počínající T — nikdy nekonají a C — 174—175 «neprospievají ... hřiech a nekonají, a to jest hrozné B — neprospievají] prospívající T — 175 jest] vyn. C — velmi hrozný R — neb to N — neb jest jediné] a to jest U — 175—176 jest ... míti] se jest to toliko Pánu Bohu posmívati T — 175 jediné] jedne právě jako KPR — 176 pravej posměch C — světí) vyn. BTU — Aukustin (!), dí takto U — 177 [světí] vyn. KPRCN — 165 4. М. 12, 10 — 28*
435 Třetí, že na malomocném bývají místa pstrylavá, bielá, červená, brunátná, rozličných barev. Protož v zákoně božím nalézáme o rozličném malomocenství; nebo někteří mívali malo- 165 nocenství na lysině, někteří na tváři (jako Maria, Mojžíšova sestra), někteří pak diví maso — to vše zákon boží nazývá malo- mocenstvím. Vykládá to Origenes řka: »Malomocenství na lysině jest, ktož jsú, zpovídavše se hříchuov, počali se jich káti, a potom se zase) v ně navrátili«. Hádaj, počínáme-li my kdy a již 170 uložíme? Kolikrát jsme počali! Kéž pak konáme?! Jest-li v nás co toho malomocenství? Na každý rok k vánocém, k velce noci již lidé počnú a zpovídají se, a my kněží vždy rozhřešujem a Kvždy klejtujem, a strach, že těmi našimi klejty mnoho jich čert do pekla pobéře! Nebo vždy počínají, a nikdy neprospie- 175 vají. To ť jest hrozný hřiech a malomocenství, neb jest jediné posměch z Boha míti. Tak mluví světí, svatý Augustin a jiní [světí]. A proč jest u to, že se lidé tak často navracují v hříchy? B 450 162 že] vyn. T — na malomocném] malomocenstvím U — pstrylavá] pstrolová P, pstrolavá RNT, sproležavá U — 162—163 «bielá ... bru- nátná totiž B — 163 brunátná, modrá, žlutá N, brunátná a modrá U — Protož A U — 164 nacházíme NT, nacházíme a nalézáme C — o roz- ličném] rozličná PNT, rozličné U — nebo] vyn. U — mívali to C — 165 ně- kteří] jiní T, vyn. U — ona Maria NT — ona sestra Mojžiešova K — 166 pak] vyn. U — 167 svatý Origenes T — řka] doktor řka K, vyn. PRNU — Malomocenství] To U — 168 jest, ktož jsú] totiž, když U — se zpo- vídali RCU — hříchuov] vyn. U, z hříchův N — a počali RU, počavše C — jich] z nich T, již U — potom] vyn. U — 169 zase vyn. B — ně hříchy C — Hádaj] Medle C — počínáte-li vy KPONT — 169—170 kdy . . . uložíme] vyn. U — 170 uložíte KP, uložíte Pána Boha poslauchati N, uložíte se jich káti T, uložíte, abyšte Boha nehněvali C — Kolikrát . .. konáme] Proč pak toho nedokonáte T — ste KPCN — pak] to dobré C, vyn. U — konáte KPON — v nás] na vás K, v vás PON — 171 vánocům T — veliké TU — velkonoci N — 172 «již vyn. BU — lidé] vyn. KPONU, utěšeně T — my] vyn. K — rozhřešují K — 173 Kvždy je B, vyn. KPU —glejtují K, glejtujem PCNT — a] ale K — strach] bojím se C — že za KONT — našimi klejty] kněžskými glejty a rozhřešováním K, našemi rozhřešováními a glejty C — glejty PNT — 174 dábel PRCNTU — sau počínající T — nikdy nekonají a C — 174—175 «neprospievají ... hřiech a nekonají, a to jest hrozné B — neprospievají] prospívající T — 175 jest] vyn. C — velmi hrozný R — neb to N — neb jest jediné] a to jest U — 175—176 jest ... míti] se jest to toliko Pánu Bohu posmívati T — 175 jediné] jedne právě jako KPR — 176 pravej posměch C — světí) vyn. BTU — Aukustin (!), dí takto U — 177 [světí] vyn. KPRCN — 165 4. М. 12, 10 — 28*
Strana 436
436 Pro nic pro jiného, jedno proto, že mají zpověd, kdy chtí, zpo- vídají se, opět hřeší a dí: »Ale budu se toho zpoviedati!«, a my, 180 kněží, ihned rozhřešíme; když oni jedno ráčie, hned): »Mise- reatur «tibi Deus, vr, vr, vr« — a lidé na to zpolehnú). A, bojím se, že to zpoléhaní na tu boží zpověd Kmnoho lidí do pekla zavede! Ale když by se zpovídal jednú kterého hříchu, jestliže by se pak téhož dopustil po druhé , zavolal druhého kněze k tomu, 185 jakož zákon velí boží:«»Shřeší-li bratr tvuoj« etc.), a nechtěl-li by polepšiti, Kale buď vyobcován. A na to ť jsú někdy kletby byly, že, ktož zjevně smrtedlně hřešili [a nechtěl polepšiti], kleli je, lidé s Knimi neobcovali. «Tak by také nynie mělo býti)). Ale již nyní i ty kletby čert jinak obrátil, kněží «by 190 teď pro svú křivdu kleli, ale co se hříchuov zjevných smrtedl- pročiž U — to] pak to medle N — hřích PR, hříchy, že C, hříchy po spo- vědi T — 178 Pro ... jedno] I T, vyn. N — jedno] vyn. P, nežli RU — proto] vyn. KP — že že znají aneb P — 178—179 zpovídají se] a U, zpo- viedajíce se KPNT, zpovídaje se C — 179 a dí] »Ú (Au N), prý PN, Au, praví T — dí] řiekají mnozí K, bude (+ mnohej C) říci RC, řeknau U — Ale] Však T, A U — budem K — toho] vyn. KPNT, z toho U — zpovie- dati po druhé (+ knězi C) KC — my] vyn. K — 180 kněží] vyn. C ihned ... hned vždy rozhřešujem B — rozhřešic K — jedno] toliko NT, vyn. U — ráčie] ráčie přijíti TN, hbitě C — 180—181 Misereatur ... vr, vr, vr] mši U — 181 «tibi ... zpolehnú vestri Dominus B — tibi] tui R — vr, vr, vr] vyn. T, v K bylo později škrtnuto ně- kým a napsáno: smiluj se nad tebau Buoh (Buoh odříznuto!) — — vzpolehnau R — A] Ale N, vyn. U — 182 to] za (!) to P — boží vyn BCU, boží svatau NT; v K boží později bylo škrtnuto a napsáno [kněžskau] — 182—183 (mnoho . .. zavede mnohé dovede do pekla B — 183 když by se zpovídal] zpovídá se U — kterého hříchu] vyn. U — 183—184 «jestliže . .. druhé», když by se ho po druhé dopustil B, a po druhý se toho dopustí U — 184 téhož toho PRC, toho hříchu T, ho N — i zavolá U 184—185 zavolal ... boží aby zavolán byl druhý kněz k tomu podlé vyměření zákona božího T — 185 velí] poraučí N — »Shřeší ...etc. vyn. B — tvůj proti tobě C — etc.] potresci ho mezi tebů a jím samým. Uposlechne-li, získal s' bratra tvého; pakli t neuposlechne, přivolaj druhého K, tresci ho mezi tebú a jím samým (+ etc. R) RU — 186 polepšiti] vyn. K, se polepšiti RU — ale buď aby byl B, tehdy má takový býti T, buď U — 187 smrtedlně) vyn. B — hřešil B, zhře- šili PCU — [a nechtěl polepšiti vyn. KPRCNTU — 188 «je jej B, je kněží C — lidé a NU — «nimi ním B — 188—189 «Tak ... býti vyn. B — 188 také] také i C, i U — 189 Ale že t jest N — již] vyn. U — nyní] vyn. N — i vyn. BRU — dábel PRONTU — kněží] nebo již kněží svatokupečtí T — 189—190 by teď ... kleli pro své křivdy 185 Mat. 18, 15 —
436 Pro nic pro jiného, jedno proto, že mají zpověd, kdy chtí, zpo- vídají se, opět hřeší a dí: »Ale budu se toho zpoviedati!«, a my, 180 kněží, ihned rozhřešíme; když oni jedno ráčie, hned): »Mise- reatur «tibi Deus, vr, vr, vr« — a lidé na to zpolehnú). A, bojím se, že to zpoléhaní na tu boží zpověd Kmnoho lidí do pekla zavede! Ale když by se zpovídal jednú kterého hříchu, jestliže by se pak téhož dopustil po druhé , zavolal druhého kněze k tomu, 185 jakož zákon velí boží:«»Shřeší-li bratr tvuoj« etc.), a nechtěl-li by polepšiti, Kale buď vyobcován. A na to ť jsú někdy kletby byly, že, ktož zjevně smrtedlně hřešili [a nechtěl polepšiti], kleli je, lidé s Knimi neobcovali. «Tak by také nynie mělo býti)). Ale již nyní i ty kletby čert jinak obrátil, kněží «by 190 teď pro svú křivdu kleli, ale co se hříchuov zjevných smrtedl- pročiž U — to] pak to medle N — hřích PR, hříchy, že C, hříchy po spo- vědi T — 178 Pro ... jedno] I T, vyn. N — jedno] vyn. P, nežli RU — proto] vyn. KP — že že znají aneb P — 178—179 zpovídají se] a U, zpo- viedajíce se KPNT, zpovídaje se C — 179 a dí] »Ú (Au N), prý PN, Au, praví T — dí] řiekají mnozí K, bude (+ mnohej C) říci RC, řeknau U — Ale] Však T, A U — budem K — toho] vyn. KPNT, z toho U — zpovie- dati po druhé (+ knězi C) KC — my] vyn. K — 180 kněží] vyn. C ihned ... hned vždy rozhřešujem B — rozhřešic K — jedno] toliko NT, vyn. U — ráčie] ráčie přijíti TN, hbitě C — 180—181 Misereatur ... vr, vr, vr] mši U — 181 «tibi ... zpolehnú vestri Dominus B — tibi] tui R — vr, vr, vr] vyn. T, v K bylo později škrtnuto ně- kým a napsáno: smiluj se nad tebau Buoh (Buoh odříznuto!) — — vzpolehnau R — A] Ale N, vyn. U — 182 to] za (!) to P — boží vyn BCU, boží svatau NT; v K boží později bylo škrtnuto a napsáno [kněžskau] — 182—183 (mnoho . .. zavede mnohé dovede do pekla B — 183 když by se zpovídal] zpovídá se U — kterého hříchu] vyn. U — 183—184 «jestliže . .. druhé», když by se ho po druhé dopustil B, a po druhý se toho dopustí U — 184 téhož toho PRC, toho hříchu T, ho N — i zavolá U 184—185 zavolal ... boží aby zavolán byl druhý kněz k tomu podlé vyměření zákona božího T — 185 velí] poraučí N — »Shřeší ...etc. vyn. B — tvůj proti tobě C — etc.] potresci ho mezi tebů a jím samým. Uposlechne-li, získal s' bratra tvého; pakli t neuposlechne, přivolaj druhého K, tresci ho mezi tebú a jím samým (+ etc. R) RU — 186 polepšiti] vyn. K, se polepšiti RU — ale buď aby byl B, tehdy má takový býti T, buď U — 187 smrtedlně) vyn. B — hřešil B, zhře- šili PCU — [a nechtěl polepšiti vyn. KPRCNTU — 188 «je jej B, je kněží C — lidé a NU — «nimi ním B — 188—189 «Tak ... býti vyn. B — 188 také] také i C, i U — 189 Ale že t jest N — již] vyn. U — nyní] vyn. N — i vyn. BRU — dábel PRONTU — kněží] nebo již kněží svatokupečtí T — 189—190 by teď ... kleli pro své křivdy 185 Mat. 18, 15 —
Strana 437
437 ných děje, na to ť ucha nestáhnú, ale ještě ť pochlebí, po- lahodie! Ale mnedle nynie, kdyby kněz někoho několikrát trestal a on nechtěl polepšiti a kněz to Xvynesl na ň, hádaj, měl-li by kněz pro to co činiti?. Ale ť by se pro to zbúřili [řkúc]: »A, á, 195 nešťastný «takový pop, zpověd pronáší!« Anebo kdyby koho na kázaní jmenoval pro neřády, hádaj, vztiekala-li by se biedná duše? »A, á, haní dobré paní, nečistý popš!« — ba, psuom ť by jej povrhli! Ale věz, by ť «to bylo, že ť by méně hříchuov bylo a méně) by směli hřešiti, Knežť hřeší; kdyby s jedním 200 neobcovali, hned by se druhý ukúsl. Ale kto jest veda to a toho klnú B, pro svau křivdu klejí T — 190 teď] vyn. U — se] jest R — zjev- ných vyn. BU — 191 děje] vyn. R, děje od lidí T — uší T — ucha ne- stáhnú] žádného pozoru nedadí N, se neohlédnau U — neztáhnú KCT netáhnú P — gale vyn. B, ba KC — pochlebí] pochválí a RU, potakají KP, obalí N, potakají, ponaukají C, vyn. T — 191—192 «polahodie .. několikrát potákne! A by ť nyní některý kněz někoho B — polahodie L, zasmějí se a pochlebují lidem mnozíj K — 192 Ale] A U — mnedle vyn. U, mnedle [také] K — někoho] vyn. T — kolikráte U — potrestal TC — 193 on by se R, on se U, on přes to vždy K — to] vyn. P, by R, takový hřích NT — 193—194 «vynesl ... činiti? obci ohlásil na kázaní B — 193 vynesl] pronesl U — ň] světlo aneb na pamět C — hádají považ C — 194 kněz] vyn. U — Ale t ... zbúřili] Zbauřila by se snad obec N, Zbauřil ť by je dábel hůř než onyno nábožný ženy v Antiochí persidské proti Pavlovi a Barnabášovi, apoštolům Páně T, a zbauřil-li by se na ň U — pro to] vyn. KPC — bauřili C — [řkúc] vyn. KPRON, řekli ť by T, a řekl by U — A, á] Au, prý N, vyn. T — 194—195 á, nešťastný .. . pop vyn. U — 195 nešťastný] nešlechetnej C — takový taký KN, vyn. BCT — pronáší! A, á, takovej pop a takovej nešťasnej (!) C — 195—197 Anebo ... A, á a B — Anobo] vyn. PRN, A TU — 195 kdyby koho by ho U — 196 jmenoval] ze jména jmenoval C, oznámil U — neřády neřádný život N — hádaj] vyn. T, ó U — vztěkaly UC — li] vyn. TU — biedná] hříšná R, hříšné U, biedná, hanebná PNT, bídné, hanebné, otrté C — 197 A, á] A, prej C, Au, praví, což T, Au, prý N, A U — paní] pány, paní T, lid aneb paní C — nečistý pop» vyn. B — 197—199 ba, psuom . .. kdyby] Vyžeňte ho z fary! Ale já ť to vím, kdyby to mělo zachováváno býti, ale by méně hřešili, než ť hřeší. Nebo, když ť by T — 197 psem K — 198 jej] vyn. PRON — opovrhli KC — věz věřte tomu N — by ť) kdyby U — «to bylo se zachovávalo B, tak bylo U — by méně hříchuov bylo a] vyn. KPON — 199 «méně ne tak B, méně lidé C — méně .. . směli] tak nesměli by U — směli hřešiti] hřešili PN — «než t) jako BT — než ť hřeší] vyn. U — s jedním] jediné s jediným U — 200 ne- obcovalij vyhejbali se jako s katem obcovati N, neobcoval U — druhý jiný U — ukúsl] bál T, ustrašil N, ukausl a ustejdl C, ulekl U — 200—201 jest veda . . . pomáhaje] by tomu svolil U — veda to ... Byl-li ť by tomu napomáhaje, kdo se o to staraje? Však ste všickni černí! Vydařil-li ť
437 ných děje, na to ť ucha nestáhnú, ale ještě ť pochlebí, po- lahodie! Ale mnedle nynie, kdyby kněz někoho několikrát trestal a on nechtěl polepšiti a kněz to Xvynesl na ň, hádaj, měl-li by kněz pro to co činiti?. Ale ť by se pro to zbúřili [řkúc]: »A, á, 195 nešťastný «takový pop, zpověd pronáší!« Anebo kdyby koho na kázaní jmenoval pro neřády, hádaj, vztiekala-li by se biedná duše? »A, á, haní dobré paní, nečistý popš!« — ba, psuom ť by jej povrhli! Ale věz, by ť «to bylo, že ť by méně hříchuov bylo a méně) by směli hřešiti, Knežť hřeší; kdyby s jedním 200 neobcovali, hned by se druhý ukúsl. Ale kto jest veda to a toho klnú B, pro svau křivdu klejí T — 190 teď] vyn. U — se] jest R — zjev- ných vyn. BU — 191 děje] vyn. R, děje od lidí T — uší T — ucha ne- stáhnú] žádného pozoru nedadí N, se neohlédnau U — neztáhnú KCT netáhnú P — gale vyn. B, ba KC — pochlebí] pochválí a RU, potakají KP, obalí N, potakají, ponaukají C, vyn. T — 191—192 «polahodie .. několikrát potákne! A by ť nyní některý kněz někoho B — polahodie L, zasmějí se a pochlebují lidem mnozíj K — 192 Ale] A U — mnedle vyn. U, mnedle [také] K — někoho] vyn. T — kolikráte U — potrestal TC — 193 on by se R, on se U, on přes to vždy K — to] vyn. P, by R, takový hřích NT — 193—194 «vynesl ... činiti? obci ohlásil na kázaní B — 193 vynesl] pronesl U — ň] světlo aneb na pamět C — hádají považ C — 194 kněz] vyn. U — Ale t ... zbúřili] Zbauřila by se snad obec N, Zbauřil ť by je dábel hůř než onyno nábožný ženy v Antiochí persidské proti Pavlovi a Barnabášovi, apoštolům Páně T, a zbauřil-li by se na ň U — pro to] vyn. KPC — bauřili C — [řkúc] vyn. KPRON, řekli ť by T, a řekl by U — A, á] Au, prý N, vyn. T — 194—195 á, nešťastný .. . pop vyn. U — 195 nešťastný] nešlechetnej C — takový taký KN, vyn. BCT — pronáší! A, á, takovej pop a takovej nešťasnej (!) C — 195—197 Anebo ... A, á a B — Anobo] vyn. PRN, A TU — 195 kdyby koho by ho U — 196 jmenoval] ze jména jmenoval C, oznámil U — neřády neřádný život N — hádaj] vyn. T, ó U — vztěkaly UC — li] vyn. TU — biedná] hříšná R, hříšné U, biedná, hanebná PNT, bídné, hanebné, otrté C — 197 A, á] A, prej C, Au, praví, což T, Au, prý N, A U — paní] pány, paní T, lid aneb paní C — nečistý pop» vyn. B — 197—199 ba, psuom . .. kdyby] Vyžeňte ho z fary! Ale já ť to vím, kdyby to mělo zachováváno býti, ale by méně hřešili, než ť hřeší. Nebo, když ť by T — 197 psem K — 198 jej] vyn. PRON — opovrhli KC — věz věřte tomu N — by ť) kdyby U — «to bylo se zachovávalo B, tak bylo U — by méně hříchuov bylo a] vyn. KPON — 199 «méně ne tak B, méně lidé C — méně .. . směli] tak nesměli by U — směli hřešiti] hřešili PN — «než t) jako BT — než ť hřeší] vyn. U — s jedním] jediné s jediným U — 200 ne- obcovalij vyhejbali se jako s katem obcovati N, neobcoval U — druhý jiný U — ukúsl] bál T, ustrašil N, ukausl a ustejdl C, ulekl U — 200—201 jest veda . . . pomáhaje] by tomu svolil U — veda to ... Byl-li ť by tomu napomáhaje, kdo se o to staraje? Však ste všickni černí! Vydařil-li ť
Strana 438
438 pomáhaje, ano vše jste dobří druhové? Byl-li t by jeden neb dva, «ale proti tomu sto by jich nalezl, ješto by nesvolili — tak jest to lid zkažený a dáblem zmiežděný! Jiné malomocenství bývalo na tváři, jako Mariji, sestře 205 Mojžíšově; a to na ni dopustil «Pán Buoh, že reptala, utrhala Mojžiešovi). To Kť jest (to malomocenství, ješto rádi utrhají, pomlúvají. A co jest těch utrhačuov! Jiné opět malomocenství nazývá diví maso, a to znamenává hněv; nebo to malomocenství, hněv, jest velmi zlé, neb to) 210 bývá, že člověk hněvivý rozprchaje se i) nemuož rozeznati mezi pravým a křivým a tak častokrát utiskne pravdy. I dí dále čtení svaté): »Kteřížto, «totiž malomocní, stali jsú zdaleka a pozdvihli jsú hlasu svého řkúce: »Ježíši přikazateli, by se T, ten, aby se o to přičinil, aneb kdo, aby pomohl, ano všecko věrní tovaryši! Vydařil-li t by se N — 200 a] neb KPC — toho] kdo PC — 201 pomáhaje] pomoha K, pomáhá PR, pomoha toho vésti C — gano ... Byl-li ť by? Nalez-li ť by se B, I našel-li by U — vše ... druhové] všickni ste pohříchu téměř nedobří druhové C — jeden] jednoho U — 202 gale . . . nesvolili bylo ť by jich sto proti tomu B — ale . .. nalezl] a jiných proti tomu sto by jich našel U — sto by jich] sto jinejch aneb více by C — nesvolili] k tomu nesvolili KC, nepřivolili N — 203 to] toto PN, tento TU — na nejvyšší zkažený T — ďábel U — zmiežděný] jej zmíždil U, svedený NT — 204 «Jiné Jinde BK — na Mariji U — 205 na ni] vyn. U — proto dopustil PNT — «Pán) milý B — 206 «Mojžiešovi Mojžíše B, proti Mojžíšovi PNT, Mojžíšovi, bratru svému C — «t vyn. B, to R — «to) vyn. BRU — ješto] kdož U — lidé rádi KT — 207 pomlauvají jeden dru- hého P — A] Ó T — jest nyní T — těch] takových T — utrhačův a po- — mluvačů C 208 opět] vyn. K — nazývá se NU — znamená PN — 209 hněv div PN, div anebo hněv T — nebo to] kteréžto T — malomocenství, hněv bývá znamení hněvu, to U — bývá malomocenství R; po malomocenství opak. Bomylem: neb to malomocenství — totiž hněv T — jest] vyn. R — zlé] zlé a škodlivé N, zlé malomocenství U — neb] a RU — «to) vyn. BT — 210 bývá] se stává T — «člověk . . . rozprchaje se, i se člověk rozpálí hněvem B — hněvivý] vyn. T, hněvivej, prchlivej C — rozprchaje se] vyn. C, rozhněvaje se RT, rozhněvá se U, rozprchlíce se N — poznati a rozeznati P — 211 mezi [dobrým a zlým] K — tak se stává, že N — častokrát z hněvu C, mnohdykráte N — utiskne pravdy] hněvivý a po- pudlivý spíš pravdy utiskne nežli jí zastane T, činí pravdě křivdu U — pravdy boží C, pravdy a křivdu zastane N — 212 svaté) vyn. B — Kteřížto] A ti U — «totiž) vyn. BU, to jest T — 213 hlasů RU — svého] vyn. K, svých RU — 214 tu] toto T, 204 Viz pozn. k ř. 165 —
438 pomáhaje, ano vše jste dobří druhové? Byl-li t by jeden neb dva, «ale proti tomu sto by jich nalezl, ješto by nesvolili — tak jest to lid zkažený a dáblem zmiežděný! Jiné malomocenství bývalo na tváři, jako Mariji, sestře 205 Mojžíšově; a to na ni dopustil «Pán Buoh, že reptala, utrhala Mojžiešovi). To Kť jest (to malomocenství, ješto rádi utrhají, pomlúvají. A co jest těch utrhačuov! Jiné opět malomocenství nazývá diví maso, a to znamenává hněv; nebo to malomocenství, hněv, jest velmi zlé, neb to) 210 bývá, že člověk hněvivý rozprchaje se i) nemuož rozeznati mezi pravým a křivým a tak častokrát utiskne pravdy. I dí dále čtení svaté): »Kteřížto, «totiž malomocní, stali jsú zdaleka a pozdvihli jsú hlasu svého řkúce: »Ježíši přikazateli, by se T, ten, aby se o to přičinil, aneb kdo, aby pomohl, ano všecko věrní tovaryši! Vydařil-li t by se N — 200 a] neb KPC — toho] kdo PC — 201 pomáhaje] pomoha K, pomáhá PR, pomoha toho vésti C — gano ... Byl-li ť by? Nalez-li ť by se B, I našel-li by U — vše ... druhové] všickni ste pohříchu téměř nedobří druhové C — jeden] jednoho U — 202 gale . . . nesvolili bylo ť by jich sto proti tomu B — ale . .. nalezl] a jiných proti tomu sto by jich našel U — sto by jich] sto jinejch aneb více by C — nesvolili] k tomu nesvolili KC, nepřivolili N — 203 to] toto PN, tento TU — na nejvyšší zkažený T — ďábel U — zmiežděný] jej zmíždil U, svedený NT — 204 «Jiné Jinde BK — na Mariji U — 205 na ni] vyn. U — proto dopustil PNT — «Pán) milý B — 206 «Mojžiešovi Mojžíše B, proti Mojžíšovi PNT, Mojžíšovi, bratru svému C — «t vyn. B, to R — «to) vyn. BRU — ješto] kdož U — lidé rádi KT — 207 pomlauvají jeden dru- hého P — A] Ó T — jest nyní T — těch] takových T — utrhačův a po- — mluvačů C 208 opět] vyn. K — nazývá se NU — znamená PN — 209 hněv div PN, div anebo hněv T — nebo to] kteréžto T — malomocenství, hněv bývá znamení hněvu, to U — bývá malomocenství R; po malomocenství opak. Bomylem: neb to malomocenství — totiž hněv T — jest] vyn. R — zlé] zlé a škodlivé N, zlé malomocenství U — neb] a RU — «to) vyn. BT — 210 bývá] se stává T — «člověk . . . rozprchaje se, i se člověk rozpálí hněvem B — hněvivý] vyn. T, hněvivej, prchlivej C — rozprchaje se] vyn. C, rozhněvaje se RT, rozhněvá se U, rozprchlíce se N — poznati a rozeznati P — 211 mezi [dobrým a zlým] K — tak se stává, že N — častokrát z hněvu C, mnohdykráte N — utiskne pravdy] hněvivý a po- pudlivý spíš pravdy utiskne nežli jí zastane T, činí pravdě křivdu U — pravdy boží C, pravdy a křivdu zastane N — 212 svaté) vyn. B — Kteřížto] A ti U — «totiž) vyn. BU, to jest T — 213 hlasů RU — svého] vyn. K, svých RU — 214 tu] toto T, 204 Viz pozn. k ř. 165 —
Strana 439
439 smiluj se nad unámi!«« Které jest nám tu naučení, že jsú stali B 451 215 zdaleka? Proto zdaleka stali, neb jsú jej poznali «býti Boha všemohúcieho a jeho velikú moc; a z toho stali zdaleka, poctivost okazujíce a bázeň; a měli poznánie sebe, že sau se nehodni činili, a pro stud stali zdaleka). Učiňmež my [také] též. Nahlédněmež k milému Pánu Bohu. Uzříme jeho velikú moc a dobrotu jeho 220 Kvelikú a milosrdenstvie). Neb, když jsme byli v hříších, moc jest měl a má nás spravedlivě do pekla poslati.A milosrden- stvie shledáme, že jest z svého [velikého] milosrdenství neposlal, ale vždy čeká, zda bychom se k němu obrátili. Nahléd- němež v se), co ktu uzříme? Jedno plno nečistoty, hříchuov 225 množství. Jako svatý Bernart dí: »Já hříšný Bernart, když v se nahlédnu, nic, jediné «plno) nedostatkuov shledávám«. I protož, když do kostela přijdem, máme se vážně sebrati, hledíc na jeho drahé tělo, pomysliti, kterak jest to velebný Pán, nahlédnúti [také] v se — a ty bídný, hříšný — i říci: »Ó milý Pane, a já tuto N — 215 zdaleka] z tak daleka K — Ú, proto C — 215—218 «býti ... zdaleka pravého Boha a sami se znamenali, že jsú nečisti a nehodni. I protož pro poctivost zdaleka stali a pro bázeň B — 215 býti] vyn. PR — 216 a z toho] protož TU — poctivost] vyn. U — 217 a bázeň] bázeň U — měli také T, k tomu měli N — samých sebe T — nehodna PN, za ne- hodné T — činili] učinili PN, položili přistaupiti blízko T — 218 a] ale T — i my T — [také] vyn. KPRCN, tak T — též] vyn. TU — 219 moc] všemo- haucnost T — jeho] vyn. PN — 220 «velikú a milosrdenstvie nesmírnú B — milosrdenství jeho C — byli] trvali N, my byli C — hříchu U — 221 a má vyn. B; v K bylo později změnčno má v [moha] — nás] vyn. U — moha poslati C — 221—222 A ... že jesto ale B, a vidíme to, že U — A milosrdenstvie] A z milosrdenství jeho svatého to C — 222 z svého . . . milosrdenství] vyn. C — [velikého] vyn. KPRTU, nesmírného N — neposlal] neposlal nás tam NT, nás neposlal do pekla U — 223 očekává T — zda ... obrátili abychom se polepšili B — zda bychom] abychom PNT — 224 v se k sobě B, také v se C — «tu) vyn. B, to R, tam U — uzříme jiného C — Jedno] Jedno toliko C, Předně T — hříchův, nepravostí N — 226 nic] vyn. K, nic jiného C, nic jiného neznám při sobě U — jediné] než CU, toliko T — plno» vyn. B — shledávám] shlédám K, nevidím T, vyn. U — 227 kdy kolivěk N — do kostela] k slovu božímu U — přijdem] půjdeme R — 228 předrahé TN — pomysliti] vyn. U — to] tu T, vyn. U — Pán, a potom T — nahléd- núti] nazřieti KPR, i nahlídni U — 229 [také] vyn. KPRONTU — a] ó N — a ty ... hříšný] vyn. K — hříšný si T — i říci] a rci U — Ó] vyn. P, Ó já T, Já N — a já] vyn. NT, já nehodnej, bídnej, padlej člověk C — 230 nejsem hoden] nehoden KR, nejsem hoden netoliko přijímati, ale také ani C — [svaté] vyn. KPRNU, přesvaté C — drahé] vyn. PCT — pohle-
439 smiluj se nad unámi!«« Které jest nám tu naučení, že jsú stali B 451 215 zdaleka? Proto zdaleka stali, neb jsú jej poznali «býti Boha všemohúcieho a jeho velikú moc; a z toho stali zdaleka, poctivost okazujíce a bázeň; a měli poznánie sebe, že sau se nehodni činili, a pro stud stali zdaleka). Učiňmež my [také] též. Nahlédněmež k milému Pánu Bohu. Uzříme jeho velikú moc a dobrotu jeho 220 Kvelikú a milosrdenstvie). Neb, když jsme byli v hříších, moc jest měl a má nás spravedlivě do pekla poslati.A milosrden- stvie shledáme, že jest z svého [velikého] milosrdenství neposlal, ale vždy čeká, zda bychom se k němu obrátili. Nahléd- němež v se), co ktu uzříme? Jedno plno nečistoty, hříchuov 225 množství. Jako svatý Bernart dí: »Já hříšný Bernart, když v se nahlédnu, nic, jediné «plno) nedostatkuov shledávám«. I protož, když do kostela přijdem, máme se vážně sebrati, hledíc na jeho drahé tělo, pomysliti, kterak jest to velebný Pán, nahlédnúti [také] v se — a ty bídný, hříšný — i říci: »Ó milý Pane, a já tuto N — 215 zdaleka] z tak daleka K — Ú, proto C — 215—218 «býti ... zdaleka pravého Boha a sami se znamenali, že jsú nečisti a nehodni. I protož pro poctivost zdaleka stali a pro bázeň B — 215 býti] vyn. PR — 216 a z toho] protož TU — poctivost] vyn. U — 217 a bázeň] bázeň U — měli také T, k tomu měli N — samých sebe T — nehodna PN, za ne- hodné T — činili] učinili PN, položili přistaupiti blízko T — 218 a] ale T — i my T — [také] vyn. KPRCN, tak T — též] vyn. TU — 219 moc] všemo- haucnost T — jeho] vyn. PN — 220 «velikú a milosrdenstvie nesmírnú B — milosrdenství jeho C — byli] trvali N, my byli C — hříchu U — 221 a má vyn. B; v K bylo později změnčno má v [moha] — nás] vyn. U — moha poslati C — 221—222 A ... že jesto ale B, a vidíme to, že U — A milosrdenstvie] A z milosrdenství jeho svatého to C — 222 z svého . . . milosrdenství] vyn. C — [velikého] vyn. KPRTU, nesmírného N — neposlal] neposlal nás tam NT, nás neposlal do pekla U — 223 očekává T — zda ... obrátili abychom se polepšili B — zda bychom] abychom PNT — 224 v se k sobě B, také v se C — «tu) vyn. B, to R, tam U — uzříme jiného C — Jedno] Jedno toliko C, Předně T — hříchův, nepravostí N — 226 nic] vyn. K, nic jiného C, nic jiného neznám při sobě U — jediné] než CU, toliko T — plno» vyn. B — shledávám] shlédám K, nevidím T, vyn. U — 227 kdy kolivěk N — do kostela] k slovu božímu U — přijdem] půjdeme R — 228 předrahé TN — pomysliti] vyn. U — to] tu T, vyn. U — Pán, a potom T — nahléd- núti] nazřieti KPR, i nahlídni U — 229 [také] vyn. KPRONTU — a] ó N — a ty ... hříšný] vyn. K — hříšný si T — i říci] a rci U — Ó] vyn. P, Ó já T, Já N — a já] vyn. NT, já nehodnej, bídnej, padlej člověk C — 230 nejsem hoden] nehoden KR, nejsem hoden netoliko přijímati, ale také ani C — [svaté] vyn. KPRNU, přesvaté C — drahé] vyn. PCT — pohle-
Strana 440
440 230 nejsem hoden na tvé [svaté,] drahé tělo hleděti pro mé hříchy!«, a tak se ponížiti a pokořiti. A to ť jesti státi zdaleka. »A pozdvihli hlasu.« Učiniž takto: Když přídeš do kostela, aby ne leda bylo páteř odříkal, ale pozdvihl hlasu srdečně. A co jest v srdci? Toto dvé: rozum a žádost. Napraviž rozum, aby 235 což mluvíš, jinam nemyslil, [ale] aby rozuměl, co říkáš. Druhé, žádost aby byla napravena, aby srdečně žádal, začež prosíš, a v žádosti aby žádného hříchu neměl. *Pozdvihli hlasu svého řkúc: Ježíši přikazateli, smiluj se nad námi!«I řekli »přikazateli«, neb jsú věřili, že [on] muož 240 přikázati, aby [oni] zdrávi byli. Učiňmež my též, napravme se, abychom v pravdě mohli říci »přikazateli!« Napravme se na to, abychom všecka jeho přikázaní plnili, «kteráž jest přikázal, a- smiluje ť se nad námi. A když to učiníme, že zdaleka staneme a nahlédneme v se a tak se budeme kořiti a nížiti, druhé, že 245 budem srdcem volati, rozum a žádost napraviece, třetie, že se napravíme, abychom přikázanie božie plnili, abychom v pravdě mohli říci »přikazateli!«: a když tak učiníte, já ť vám sli- děti C — mé těžké NT — hříchy a nepravosti C — 231 ponížiti] poznati, ponížiti C — jesti] by bylo N — 232 A že sau K — hlasu] hlasu zdaleka C, sau zdaleka U — Učiníš K, Učiniž ty TC — 233 páteř] modlitbu (+ Páně C) PC, páteře RNU, páteř nebo otčenáš T — říkal T, odříkati N — pozdvihnauti N — hlasu] těla svého k duši a duše ku Pánu Bohu a tak aby se usta tvá s duší srov- naly; a také aby pozdvihl hlasu T — srdečně] srdce svého U — 233—234 A ... v srdci?] vyn. T — 234 To R, Au, toto C, Toto jest pak T — dvě v srdci tvém T — Napraviž rozum svůj TN — 235 jinam] jináče U — [ale] vyn. KPRONTU — 236 žádost tvá T — napravení (!) B — 237 hříchu zancchaného N — 238 Pozdvihli ... řkúc I řekli jsú tuto B, Prý (vyn. C). po- zdvihše hlasu svého, řekli PCN, I dí čtení: »Pozdvihše hlasův svých, řekli T — řkúc vyn. U — 239 I řekli Řkau B, A že řekli K — proto, neb KT — [on] vyn. KPRCNTU — 240 aby ... byli] neduhu, aby od nich odstaupil N — [oni] vyn. KPRCTU — uzdraveni U — napravme se na to KCU — 241 v pravdě] vyn. U — Napravme] Dajme K — 242 jeho] vyn. PROU, boží TN — «kteráž ... přikázal, a vyn. B, kteráž sau nám přikázána, a N — 243—247 když ... mohli budem moci v pravdě B — 243 staneme] státi budeme U — 244 tak] vyn. C — pokořiti R — nížiti, smiluje ť se (+ nad námi T) NT — 245 srdcem] srdečně žádati a C — napraviece] napraviti P, napravíme U — že] vyn. KP — 246 plnili a zachovávali N — 246—247 abychom .. . mohli tehdy v pravdě U — 247 říci] díme U — xa když ... učiníte) vyn. B — a] vyn. PN — uči-
440 230 nejsem hoden na tvé [svaté,] drahé tělo hleděti pro mé hříchy!«, a tak se ponížiti a pokořiti. A to ť jesti státi zdaleka. »A pozdvihli hlasu.« Učiniž takto: Když přídeš do kostela, aby ne leda bylo páteř odříkal, ale pozdvihl hlasu srdečně. A co jest v srdci? Toto dvé: rozum a žádost. Napraviž rozum, aby 235 což mluvíš, jinam nemyslil, [ale] aby rozuměl, co říkáš. Druhé, žádost aby byla napravena, aby srdečně žádal, začež prosíš, a v žádosti aby žádného hříchu neměl. *Pozdvihli hlasu svého řkúc: Ježíši přikazateli, smiluj se nad námi!«I řekli »přikazateli«, neb jsú věřili, že [on] muož 240 přikázati, aby [oni] zdrávi byli. Učiňmež my též, napravme se, abychom v pravdě mohli říci »přikazateli!« Napravme se na to, abychom všecka jeho přikázaní plnili, «kteráž jest přikázal, a- smiluje ť se nad námi. A když to učiníme, že zdaleka staneme a nahlédneme v se a tak se budeme kořiti a nížiti, druhé, že 245 budem srdcem volati, rozum a žádost napraviece, třetie, že se napravíme, abychom přikázanie božie plnili, abychom v pravdě mohli říci »přikazateli!«: a když tak učiníte, já ť vám sli- děti C — mé těžké NT — hříchy a nepravosti C — 231 ponížiti] poznati, ponížiti C — jesti] by bylo N — 232 A že sau K — hlasu] hlasu zdaleka C, sau zdaleka U — Učiníš K, Učiniž ty TC — 233 páteř] modlitbu (+ Páně C) PC, páteře RNU, páteř nebo otčenáš T — říkal T, odříkati N — pozdvihnauti N — hlasu] těla svého k duši a duše ku Pánu Bohu a tak aby se usta tvá s duší srov- naly; a také aby pozdvihl hlasu T — srdečně] srdce svého U — 233—234 A ... v srdci?] vyn. T — 234 To R, Au, toto C, Toto jest pak T — dvě v srdci tvém T — Napraviž rozum svůj TN — 235 jinam] jináče U — [ale] vyn. KPRONTU — 236 žádost tvá T — napravení (!) B — 237 hříchu zancchaného N — 238 Pozdvihli ... řkúc I řekli jsú tuto B, Prý (vyn. C). po- zdvihše hlasu svého, řekli PCN, I dí čtení: »Pozdvihše hlasův svých, řekli T — řkúc vyn. U — 239 I řekli Řkau B, A že řekli K — proto, neb KT — [on] vyn. KPRCNTU — 240 aby ... byli] neduhu, aby od nich odstaupil N — [oni] vyn. KPRCTU — uzdraveni U — napravme se na to KCU — 241 v pravdě] vyn. U — Napravme] Dajme K — 242 jeho] vyn. PROU, boží TN — «kteráž ... přikázal, a vyn. B, kteráž sau nám přikázána, a N — 243—247 když ... mohli budem moci v pravdě B — 243 staneme] státi budeme U — 244 tak] vyn. C — pokořiti R — nížiti, smiluje ť se (+ nad námi T) NT — 245 srdcem] srdečně žádati a C — napraviece] napraviti P, napravíme U — že] vyn. KP — 246 plnili a zachovávali N — 246—247 abychom .. . mohli tehdy v pravdě U — 247 říci] díme U — xa když ... učiníte) vyn. B — a] vyn. PN — uči-
Strana 441
441 250 buji, mějte «jakéž koli hříchy, čertovy z horúcího pekla, že ť vám je milý Buoh odpustí. Dí dále čtení svaté: »Kteréž když uzřel, vetce«. Nebo on, milý Pán, náramně u rád zhlédá na ty lidi, kteříž se koří, níží; B 452 nebo, když tak v se lidé nahlédají a poznávají se v hříších svých a z toho) se koří, ihned fon,] milý Buoh, hotov, že vzhlédne a milosrdenství Kučiní, odpustě hřiechy, dá svú milost, 255 vlije hojné dary Ducha svatého. Tak jest on dobrý! I vetce jim: »Jděte, okažte se kněžím!« Neb, ktož se tak napravují) a mají dobrú vuoli, ihned [tobě] milý Pán Buoh hotov, aby tobě zjednal toho, kto by tě zpravil a naučil, kterak se máš káti, jako svatému Pavlu, když jej na cestě po- 260 razil. On řekl: »Pane, co mám) činiti?« A Pán k němu: »Jdi k Ananiášovi, Kon ť tě naučí!« Též onomu Korneliovi (a to byl pohan!), když měl dobrú vuoli k milému Bohu, ihned milý Buoh níme RCU — 248 jakéž koli jaké chcete B, jakéž koli veliké U čertovy] vyn. C, ďáblovy (+ třebas T) PRNTU — pekla] pekla, budete-li za ně pokání svaté činiti a budaucích se s pilností varovati, přikázaní boží plniti tak, jakž vejše dotčeno jest C — 249 všecky odpustí C, odpustí pro svau svatau dobrotu T 250 dále] vyn. U — Kteréž když] A když je U — uzřel] jest (vyn. U) viděl KPRNU, uzřel Pán Ježíš C — řekl jest KPRCNTU — 251 a níží před jeho velebností svatau (vyn. T) NT — 252 lidé] vyn. RU — «na- hlédají hledí B — a] vyn. PRU — 253 svých] vyn. K, svejch a v svejch nedostatcích C — «toho nich B — kořé a nížie (+ milosti hledají N) RTN — [on] vyn. KPRCNTU — hotov jest N — hotov, že] vyn. U — že vzhlédne jest na ně vzhlédnúti B, že na ně vzhlédne N — 254—255 učiní ... dobrý! s nimi učiniti B — 254 odpustí PCNU — svatau milost C — 255 vleje TNU — hojně PF — dobrý» štědrý a dobrý N, dobrý, náš milej Bůh C, dobrý a na věky milosrdenství jeho T, dobro- tivý U — 256 řekl RCNTU — jim] vyn. P, jim Pán Ježíš C, jim, totiž těm malomocným N — ktož] když R — 257 napraví B — vuoli k milému Bohu PNT — [tobě] vyn. KPRNTU — 258 hotov ... toho zjedná B — tobě] vyn. U — 259 máš právě RU — porazil slepotau C, porazil bleskem slávy své N — 260 On řekl] A, prý PN, Řekl jest T — A, milej Pane C — «mám kážeš B — A Pán k němu] vyn. PN, Odpovědíno mu T — Pán řekl R — k němu] jemu řekl CU — Jdi, prý PN, Jdi do Da- mašku CRU — 261 on ... onomu) vyn. B — on] ten CU — naučí, co ty máš učiniti C — Korneliusovi N — to] ten PNT — 262 vuoli] vuoli k němu K — milému Bohu] dobrému U — Bohu napravenau T — 263 260 Skutk. 9, 6 nn. — 261 Skutk. 10, 1 nn. —
441 250 buji, mějte «jakéž koli hříchy, čertovy z horúcího pekla, že ť vám je milý Buoh odpustí. Dí dále čtení svaté: »Kteréž když uzřel, vetce«. Nebo on, milý Pán, náramně u rád zhlédá na ty lidi, kteříž se koří, níží; B 452 nebo, když tak v se lidé nahlédají a poznávají se v hříších svých a z toho) se koří, ihned fon,] milý Buoh, hotov, že vzhlédne a milosrdenství Kučiní, odpustě hřiechy, dá svú milost, 255 vlije hojné dary Ducha svatého. Tak jest on dobrý! I vetce jim: »Jděte, okažte se kněžím!« Neb, ktož se tak napravují) a mají dobrú vuoli, ihned [tobě] milý Pán Buoh hotov, aby tobě zjednal toho, kto by tě zpravil a naučil, kterak se máš káti, jako svatému Pavlu, když jej na cestě po- 260 razil. On řekl: »Pane, co mám) činiti?« A Pán k němu: »Jdi k Ananiášovi, Kon ť tě naučí!« Též onomu Korneliovi (a to byl pohan!), když měl dobrú vuoli k milému Bohu, ihned milý Buoh níme RCU — 248 jakéž koli jaké chcete B, jakéž koli veliké U čertovy] vyn. C, ďáblovy (+ třebas T) PRNTU — pekla] pekla, budete-li za ně pokání svaté činiti a budaucích se s pilností varovati, přikázaní boží plniti tak, jakž vejše dotčeno jest C — 249 všecky odpustí C, odpustí pro svau svatau dobrotu T 250 dále] vyn. U — Kteréž když] A když je U — uzřel] jest (vyn. U) viděl KPRNU, uzřel Pán Ježíš C — řekl jest KPRCNTU — 251 a níží před jeho velebností svatau (vyn. T) NT — 252 lidé] vyn. RU — «na- hlédají hledí B — a] vyn. PRU — 253 svých] vyn. K, svejch a v svejch nedostatcích C — «toho nich B — kořé a nížie (+ milosti hledají N) RTN — [on] vyn. KPRCNTU — hotov jest N — hotov, že] vyn. U — že vzhlédne jest na ně vzhlédnúti B, že na ně vzhlédne N — 254—255 učiní ... dobrý! s nimi učiniti B — 254 odpustí PCNU — svatau milost C — 255 vleje TNU — hojně PF — dobrý» štědrý a dobrý N, dobrý, náš milej Bůh C, dobrý a na věky milosrdenství jeho T, dobro- tivý U — 256 řekl RCNTU — jim] vyn. P, jim Pán Ježíš C, jim, totiž těm malomocným N — ktož] když R — 257 napraví B — vuoli k milému Bohu PNT — [tobě] vyn. KPRNTU — 258 hotov ... toho zjedná B — tobě] vyn. U — 259 máš právě RU — porazil slepotau C, porazil bleskem slávy své N — 260 On řekl] A, prý PN, Řekl jest T — A, milej Pane C — «mám kážeš B — A Pán k němu] vyn. PN, Odpovědíno mu T — Pán řekl R — k němu] jemu řekl CU — Jdi, prý PN, Jdi do Da- mašku CRU — 261 on ... onomu) vyn. B — on] ten CU — naučí, co ty máš učiniti C — Korneliusovi N — to] ten PNT — 262 vuoli] vuoli k němu K — milému Bohu] dobrému U — Bohu napravenau T — 263 260 Skutk. 9, 6 nn. — 261 Skutk. 10, 1 nn. —
Strana 442
442 zjednal mu dobrého zprávci, svatého Petra, že jej naučil a zpravil, co má činiti. I sluší ť nám také za to často milého] Pána Boha 265 prositi, ať by nám dal dobré zprávce, abychom falešnými zkla- máni nebyli. »I stalo se jest, když jsú šli, očištěni jsú.« Bývá to, když se již člověk umíní káti, již želé hříchuov a «již má dobrú vuoli, aby [již] nehřešil, že dříve, než k zpovědi přijde, až mu milý Buoh 270 hříchy odpustí. Ale že jim «jest ukázal k kněžím, a oni uposlechli a očištěni — proto, neb se má každý kněžím okázati, nebo oni mají klíče; nebo netoliko svatému Petru jsú dáni, ale každému knězi k rozvázaní a k svázaní. Ale že tito malomocní [že] jsú stali zdaleka, jakož jest již 275 praveno, činiece se nehodny přistúpiti blízko k Pánu Ježíšovi, a z té pokory a poníženie) očištěni jsú. Neb ti lidé, kteříž se koří a níží a činí se nehodny všeho dobrého, což jim milý Buoh dává, pro své hříchy, náramně sau mili a libi Bohu milému a nikoli milý Buoh nenechá, aby se nesmiloval nad nimi a neuslyšal jich, 280 zač koli za podobného prosie. Nebo teď deset malomocných uzdra- zjednal] hotov, zjednal P, spůsobil N — svatého a dobrého C — zprávce PONTU — a zpravil] vyn. U — 264 [milého] vyn. KPRCNT — 265 aby on C — dáti ráčil N — 266 nebyli a o své duše nepřišli N — 267 I] Dále die čtenie svaté: »I KRCU — očištěni] uzdraveni T, že očištěni U — to, že C — 268 již] vyn. C — již želé hříchuov] vyn. ROU — želí, lituje T — hřiechuov srdečně KPNT — «již vyn. B — dobrú] k tomu plnau a dobrau C, dobrau a napravenau T — 269 [již] vyn. KPRONTU — nehřešil, ale (i U, a již C) želel (želí C) hříchův srdečně ROU — dříve) prvé C — ku (!) zpovědi P, ke spovědi NC — až ... Buoh] až, dá Pán Bůh, jemu R, an mu prvé Pán Bůh U — 270 jim] těmto malomocným T — «jest ukázal kázal BU — uposlechli] šli C, uposlechše NT — 271 a již B, i N, a proto U, vyn. PT — vočištěni sau TC — proto] vyn. U — každý vyn. K — nebo] protože T — nebo oni] oni zajisté N — 272 klíče království božího T — nebo] a PRNTU — 273 knězi Kristovu C — 274—280 Ale ... Nebo teď) A tak těchto C — 274 [že] vyn. KPRNTU — 274—276 «jakož . . . poníženie) pro velikú pokoru B — 274—275 jakož . . . praveno] vyn. U — 274 již] vyn. PN, nahoře T — 275 praveno] povědíno RT, oznámeno N — blíže U — 276 poníženosti NT — očištěni jsú] očištěnic sau vzali (přijali N) KPNT — 277 níží před milým Pánem Bohem T — dobrého] vyn. KPNT — dává dobrého PNT — 278—281 náramně . .. zdaleka? takoví velmi milí bývají Pánu Bohu a v ničemž jich neoslyší. Jako B — 278 libí] příjemní NT — milému] vyn. U — 279 nenechá jich N — nesmiloval] neslitoval PN — 280 poprosí N — Nebo ... uzdraveno] vyn. NT — uzdraveno] očištěno PU — 281 nehodnými
442 zjednal mu dobrého zprávci, svatého Petra, že jej naučil a zpravil, co má činiti. I sluší ť nám také za to často milého] Pána Boha 265 prositi, ať by nám dal dobré zprávce, abychom falešnými zkla- máni nebyli. »I stalo se jest, když jsú šli, očištěni jsú.« Bývá to, když se již člověk umíní káti, již želé hříchuov a «již má dobrú vuoli, aby [již] nehřešil, že dříve, než k zpovědi přijde, až mu milý Buoh 270 hříchy odpustí. Ale že jim «jest ukázal k kněžím, a oni uposlechli a očištěni — proto, neb se má každý kněžím okázati, nebo oni mají klíče; nebo netoliko svatému Petru jsú dáni, ale každému knězi k rozvázaní a k svázaní. Ale že tito malomocní [že] jsú stali zdaleka, jakož jest již 275 praveno, činiece se nehodny přistúpiti blízko k Pánu Ježíšovi, a z té pokory a poníženie) očištěni jsú. Neb ti lidé, kteříž se koří a níží a činí se nehodny všeho dobrého, což jim milý Buoh dává, pro své hříchy, náramně sau mili a libi Bohu milému a nikoli milý Buoh nenechá, aby se nesmiloval nad nimi a neuslyšal jich, 280 zač koli za podobného prosie. Nebo teď deset malomocných uzdra- zjednal] hotov, zjednal P, spůsobil N — svatého a dobrého C — zprávce PONTU — a zpravil] vyn. U — 264 [milého] vyn. KPRCNT — 265 aby on C — dáti ráčil N — 266 nebyli a o své duše nepřišli N — 267 I] Dále die čtenie svaté: »I KRCU — očištěni] uzdraveni T, že očištěni U — to, že C — 268 již] vyn. C — již želé hříchuov] vyn. ROU — želí, lituje T — hřiechuov srdečně KPNT — «již vyn. B — dobrú] k tomu plnau a dobrau C, dobrau a napravenau T — 269 [již] vyn. KPRONTU — nehřešil, ale (i U, a již C) želel (želí C) hříchův srdečně ROU — dříve) prvé C — ku (!) zpovědi P, ke spovědi NC — až ... Buoh] až, dá Pán Bůh, jemu R, an mu prvé Pán Bůh U — 270 jim] těmto malomocným T — «jest ukázal kázal BU — uposlechli] šli C, uposlechše NT — 271 a již B, i N, a proto U, vyn. PT — vočištěni sau TC — proto] vyn. U — každý vyn. K — nebo] protože T — nebo oni] oni zajisté N — 272 klíče království božího T — nebo] a PRNTU — 273 knězi Kristovu C — 274—280 Ale ... Nebo teď) A tak těchto C — 274 [že] vyn. KPRNTU — 274—276 «jakož . . . poníženie) pro velikú pokoru B — 274—275 jakož . . . praveno] vyn. U — 274 již] vyn. PN, nahoře T — 275 praveno] povědíno RT, oznámeno N — blíže U — 276 poníženosti NT — očištěni jsú] očištěnic sau vzali (přijali N) KPNT — 277 níží před milým Pánem Bohem T — dobrého] vyn. KPNT — dává dobrého PNT — 278—281 náramně . .. zdaleka? takoví velmi milí bývají Pánu Bohu a v ničemž jich neoslyší. Jako B — 278 libí] příjemní NT — milému] vyn. U — 279 nenechá jich N — nesmiloval] neslitoval PN — 280 poprosí N — Nebo ... uzdraveno] vyn. NT — uzdraveno] očištěno PU — 281 nehodnými
Strana 443
443 veno, protože se nehodni činili a stali zdaleka). Onen zjevný hříšník stal zdaleka, nesměje očí k nebi pozdvihnúti. Centurio činil se nehoden řka: »Pane, nejsem hoden, aby všel pod mú střechu«; uslyšán, zač prosil). Ona žena kananejská, «když 285 prosila za svú dceru, Pán jie řekl: »Nenie dobré vzieti chléb synuom a vrci psuom«. Nazval ji psem, a ona neodepřela, ale viece se ponížila řkúci: »Však i štěňátka požívají drobtuov, kteří padají s stoluov pánuov jich«. A Pán ji ihned uslyšal a dal jí viece, než žádala, neb ji samu na duši uzdravil a dceru její také 290 a řekl jí: »Staniž se tobě, jakož chceš!«). Tu bychom se měli naučiti a vy, pyšní a hrdí, hlavy sklopiti, když přídem do kostela, abychom se kořili a nížili řkúc: »Milý Pane, já nebožtík hříšný nejsem hoden u pro mé hříchy na tvé drahé B 453 tělo hleděti, ale jsem hoden, aby mě poslal «do horaucieho pekla)!« 295 A tak by milý Buoh Knenechal nikoli, ale smiloval by se Knad tebú). T — a] vyn. PRN — že stali K — 282 také stal KC — zdaleka, nesměje nesměl B, zdaleka a nesměl U — k nebi] vyn. R — pozdvihnúti: učiněn spravedliv K — onen centurio K — 283—284 nehoden ... prosil nehodna, Pána Ježíše pod svú střechu přijíti B — 283 nehodnej CU, ne- hodným NT — 284 zač prosil� jest U — onano N — 284—290 «když prosila . . . jakož chceš!« štěňátkem se před Pánem pokládala B — 285 dceru a PRCN — dobré] slušné ani dobré T, hodné U — 286 synuov KRO — vrci jej RU — štěňatům aneb psům RT — nazejval R — neodpírala U — ale nýbrž (!) ještě C — 287 ponížila] pokořila N, ponížila a pokořila C — Však] Ovšem, Pane, alevšak NC — 288 padali (!) P — Pán] on PT — uslyšal, prosbě povolil N — jí] vyn. PN — 289 žádala] prosila PNT — ji již C — samau NC — také] nejprvé na duši, potom i na těle N, na duši i na těle T — 290 a] když NT — řekl jí] k matce promluvil N — jakož ty PRNT, jakž ty sama C — chceš«. I, prý, uzdravena jest dcera její v tu hodinu N — Tu] A tak U — bychom i my U, bychom my KRON — 291 naučiti a vy vyn. B — učiti čemu N — a vy» vyn. U — «hlavy) pokoře naučiti a hlavu B, hlavy své T — když přídem] přijdauce N — 292 abychom .. . nížili kořiti se, nížiti N — abychom se kořili] kořili se KPCU — A, milý K — a já R — 293 neboštíček NTU — nebožtík hříšný nebohej hříšník C — těžké hříchy T — drahé] vyn. KRU, svaté a pře- drahé T — 294 ale že P — toho hoden TN — dávno poslal C — do ho- raucieho pekla ad infernum B — 295 «nenechal nikoli» nikoli neopustil B — ale smiloval by se] aby se nesmiloval PNTU — «nad tebú vyn. B, nad tebú milý, drahý Buoh KR — 281 Luk. 18, 13 — 282 Mat. 8, 8; Luk. 7, 6 — 284 Mat. 15, 22 nn.; Marek 7, 25 nn. —
443 veno, protože se nehodni činili a stali zdaleka). Onen zjevný hříšník stal zdaleka, nesměje očí k nebi pozdvihnúti. Centurio činil se nehoden řka: »Pane, nejsem hoden, aby všel pod mú střechu«; uslyšán, zač prosil). Ona žena kananejská, «když 285 prosila za svú dceru, Pán jie řekl: »Nenie dobré vzieti chléb synuom a vrci psuom«. Nazval ji psem, a ona neodepřela, ale viece se ponížila řkúci: »Však i štěňátka požívají drobtuov, kteří padají s stoluov pánuov jich«. A Pán ji ihned uslyšal a dal jí viece, než žádala, neb ji samu na duši uzdravil a dceru její také 290 a řekl jí: »Staniž se tobě, jakož chceš!«). Tu bychom se měli naučiti a vy, pyšní a hrdí, hlavy sklopiti, když přídem do kostela, abychom se kořili a nížili řkúc: »Milý Pane, já nebožtík hříšný nejsem hoden u pro mé hříchy na tvé drahé B 453 tělo hleděti, ale jsem hoden, aby mě poslal «do horaucieho pekla)!« 295 A tak by milý Buoh Knenechal nikoli, ale smiloval by se Knad tebú). T — a] vyn. PRN — že stali K — 282 také stal KC — zdaleka, nesměje nesměl B, zdaleka a nesměl U — k nebi] vyn. R — pozdvihnúti: učiněn spravedliv K — onen centurio K — 283—284 nehoden ... prosil nehodna, Pána Ježíše pod svú střechu přijíti B — 283 nehodnej CU, ne- hodným NT — 284 zač prosil� jest U — onano N — 284—290 «když prosila . . . jakož chceš!« štěňátkem se před Pánem pokládala B — 285 dceru a PRCN — dobré] slušné ani dobré T, hodné U — 286 synuov KRO — vrci jej RU — štěňatům aneb psům RT — nazejval R — neodpírala U — ale nýbrž (!) ještě C — 287 ponížila] pokořila N, ponížila a pokořila C — Však] Ovšem, Pane, alevšak NC — 288 padali (!) P — Pán] on PT — uslyšal, prosbě povolil N — jí] vyn. PN — 289 žádala] prosila PNT — ji již C — samau NC — také] nejprvé na duši, potom i na těle N, na duši i na těle T — 290 a] když NT — řekl jí] k matce promluvil N — jakož ty PRNT, jakž ty sama C — chceš«. I, prý, uzdravena jest dcera její v tu hodinu N — Tu] A tak U — bychom i my U, bychom my KRON — 291 naučiti a vy vyn. B — učiti čemu N — a vy» vyn. U — «hlavy) pokoře naučiti a hlavu B, hlavy své T — když přídem] přijdauce N — 292 abychom .. . nížili kořiti se, nížiti N — abychom se kořili] kořili se KPCU — A, milý K — a já R — 293 neboštíček NTU — nebožtík hříšný nebohej hříšník C — těžké hříchy T — drahé] vyn. KRU, svaté a pře- drahé T — 294 ale že P — toho hoden TN — dávno poslal C — do ho- raucieho pekla ad infernum B — 295 «nenechal nikoli» nikoli neopustil B — ale smiloval by se] aby se nesmiloval PNTU — «nad tebú vyn. B, nad tebú milý, drahý Buoh KR — 281 Luk. 18, 13 — 282 Mat. 8, 8; Luk. 7, 6 — 284 Mat. 15, 22 nn.; Marek 7, 25 nn. —
Strana 444
444 Dí dále čtení svaté: »Ale jeden z nich, když jest viděl, že by očištěn byl, navrátil se, s velikým hlasem velebě Boha, a padl jest na tvář před nohy jeho, díky čině. A ten Samaritán byl«. 300 Nohy Pána Ježíše znamenají člověčenství jeho; a že jest se mu klaněl, to ť jest proti těm zlým, nešlechetným lidem bludným, ješto praví, že se nemá býti klaněno ani modleno [býti] jeho drahému tělu, pravíc, že jest stvoření a že «se stvoření ne- máme modliti ani klaněti jako stvořiteli. Ovšem, stvoření púh- 305 lému nemá se klaněno býti jako stvořiteli. Ale člověčenství jeho není púhlé stvoření; neb tomu jeho tělu máme se modliti a klaněti, nebo s tiem tělem a člověčenstvím božstvíe jest spojeno, takže to člověčenstvie nikda jest nebylo odděleno od božstvie, ani když jest v hrobě leželo, Kani jindy , neb jest 310 vždycky v jedné osobě [pravý] Buoh a «člověk pravý obýval. A tak tomu člověčenství a jeho tělu drahému máme se modliti a klaněti a všicku poctivost činiti jakožto samému pravému, milému Bohu. I protož tu ť nesluší «havati a hmatati) mnoho, ale správě, »upřímě věřiti, — poněvadž jest on sám, drahý 297 uzřel PCNTU — 297—298 by očištěn byl] jest očištěn U — 299 tvář svau C — nohy jeho] něho U — díky čině] velmi děkuje PNT — byl, nebo on znamenal to, že on mu to zdraví dal U — 300 znamenávají C — svaté člověčenství T — mu] před ním C — 301 „těm, proti B; ale čárky před těm a proti značí, že se má změniti slovosled— zlým vyn. B — 302 ješto] pikhartům, kteřížto sau horší nežli ďáblové, jakož církev svatá v Sanctus etc. o nich spívá takto: »Pikharti, bludní lidé, horší nežli dáblové, za nic sobě neváží té svátosti oltářní«. Ti ť T— praví] pravějí (!) R, klamají U — se vyn. BCNU — nemá] ne- v P připsáno až později — nemá . . . modleno] nejni dobře ani mod- lení U — [býti] vyn. KPRONUT — 303 drahému] svatému U — pravíce tak C, pravíce a lhauce T — «se vyn. BC — 303—304 «nemáme ... jako nemá klanění býti, než B — nemá U — 304 jako vyn. RU — stvořiteli] vyn. RU — Ovšem, tak jest, že C — pauhému KPRONT — 305 nemáme NU — (se klaněno klanění B, se klaněti NU — býti] vyn. NU, bejti ani modleno C — 306 «jeho" Kristovo B, jeho svaté N — pauhé PRNT — 306— 309«tomu ... ani) jest s ním božství spojeno a od něho není nikdy odděleno, ani tehdy B — 306 svatému tělu T, tělu drahému U — 307 nebo] proto, nebo C, protože NT — svatým tělem T — a člověčenstvím] vyn. U — 308 takže] že C, a tak, že U — nikdej C, nikdíž T — odděleno] vyn. U — 309 leželo] odpočívalo NT — «ani jindy» vyn. B, ani když do pekla duše vstaupila N — 310 [pravý] vyn. KPRONTU — pravý člověk B — pravý] vyn. U — 311 tomu] jeho C — jeho] vyn. U — drahému a velebnému T — 312 jakožto jedinému a T — 313 milému vyn. BC — Shavati a hmatati hlúbati BNU, hmatati C, zpytovati a
444 Dí dále čtení svaté: »Ale jeden z nich, když jest viděl, že by očištěn byl, navrátil se, s velikým hlasem velebě Boha, a padl jest na tvář před nohy jeho, díky čině. A ten Samaritán byl«. 300 Nohy Pána Ježíše znamenají člověčenství jeho; a že jest se mu klaněl, to ť jest proti těm zlým, nešlechetným lidem bludným, ješto praví, že se nemá býti klaněno ani modleno [býti] jeho drahému tělu, pravíc, že jest stvoření a že «se stvoření ne- máme modliti ani klaněti jako stvořiteli. Ovšem, stvoření púh- 305 lému nemá se klaněno býti jako stvořiteli. Ale člověčenství jeho není púhlé stvoření; neb tomu jeho tělu máme se modliti a klaněti, nebo s tiem tělem a člověčenstvím božstvíe jest spojeno, takže to člověčenstvie nikda jest nebylo odděleno od božstvie, ani když jest v hrobě leželo, Kani jindy , neb jest 310 vždycky v jedné osobě [pravý] Buoh a «člověk pravý obýval. A tak tomu člověčenství a jeho tělu drahému máme se modliti a klaněti a všicku poctivost činiti jakožto samému pravému, milému Bohu. I protož tu ť nesluší «havati a hmatati) mnoho, ale správě, »upřímě věřiti, — poněvadž jest on sám, drahý 297 uzřel PCNTU — 297—298 by očištěn byl] jest očištěn U — 299 tvář svau C — nohy jeho] něho U — díky čině] velmi děkuje PNT — byl, nebo on znamenal to, že on mu to zdraví dal U — 300 znamenávají C — svaté člověčenství T — mu] před ním C — 301 „těm, proti B; ale čárky před těm a proti značí, že se má změniti slovosled— zlým vyn. B — 302 ješto] pikhartům, kteřížto sau horší nežli ďáblové, jakož církev svatá v Sanctus etc. o nich spívá takto: »Pikharti, bludní lidé, horší nežli dáblové, za nic sobě neváží té svátosti oltářní«. Ti ť T— praví] pravějí (!) R, klamají U — se vyn. BCNU — nemá] ne- v P připsáno až později — nemá . . . modleno] nejni dobře ani mod- lení U — [býti] vyn. KPRONUT — 303 drahému] svatému U — pravíce tak C, pravíce a lhauce T — «se vyn. BC — 303—304 «nemáme ... jako nemá klanění býti, než B — nemá U — 304 jako vyn. RU — stvořiteli] vyn. RU — Ovšem, tak jest, že C — pauhému KPRONT — 305 nemáme NU — (se klaněno klanění B, se klaněti NU — býti] vyn. NU, bejti ani modleno C — 306 «jeho" Kristovo B, jeho svaté N — pauhé PRNT — 306— 309«tomu ... ani) jest s ním božství spojeno a od něho není nikdy odděleno, ani tehdy B — 306 svatému tělu T, tělu drahému U — 307 nebo] proto, nebo C, protože NT — svatým tělem T — a člověčenstvím] vyn. U — 308 takže] že C, a tak, že U — nikdej C, nikdíž T — odděleno] vyn. U — 309 leželo] odpočívalo NT — «ani jindy» vyn. B, ani když do pekla duše vstaupila N — 310 [pravý] vyn. KPRONTU — pravý člověk B — pravý] vyn. U — 311 tomu] jeho C — jeho] vyn. U — drahému a velebnému T — 312 jakožto jedinému a T — 313 milému vyn. BC — Shavati a hmatati hlúbati BNU, hmatati C, zpytovati a
Strana 445
445 315 Pán, řekl: »To ť jest tělo mé!«, věřiti jemu. Ale duše «bied- ná, drzé, všetečná vždyť se ptá a hmatá. Ale radím ť vám, nechte toho, a nepřijdete o duše! Ale že tento Samaritán sám se jediný navrátil a vděčnost ukázal z toho, že jest očištěn, a deset jich očištěno, [a nepostavili 320 se]. Tak máš v tomto lidu nynějším nevděčném. Co dobrého berú od Boha, a kusa toho vděčni nejsú! Oni mnějí, že jim to vše samo přichází a že toho od [milého] Boha nemají. Ach, nastojte, co jest to veliký hřích, nevděčnost! Milý člověče, věříš-liž tomu, [že,] by milý Buch vždycky svého dobrodínství nečinil a tebe neostříhal, 325 že by to dábel Kmohl zjednati a zjednal by , že by tě leckdes Kumrtvil? Jdeš-liž na zchod, kbyť milý Buoh neostřiehal, hlaubati T, havati a hlaubati R — 314 ale toliko RT — (právě vyn. B — upřímně RONTU — (drahý Pán» vyn. B — 315 Toto T — Kvěřiti Věřme B, i věřiti C, i máme věřiti NU — jemu] tomu C, tomu Pánu U — biedná vyn. B — 316 drzé] vyn. PRU — všetečná] nešťastná U, všetečná, otrtá C — vždy ť ... hmatá vše ť zhmatá B, vždy ť se vy- tazuje, chce věděti, hlaubá N, vždy ť se ptá, vohledává, jako onen Izák, makaje Jakoba, tím se oklamal: tak i toti sami se sklamávají, a chtíce o tom věděti a ne věřiti, v hrozné kacířství upadají T — ptá a hmatá ptá více a hmatá, nežli potřebí C — Ale] vyn. KPCN, Protož T — vám věrně T — 317 zanechte N — a nepřijdete] abyšte nepřišli C — nepřijdete o duše] ujdete věčrého zlého N — své duše TC — 318 a] aby T — 319 z toho] vyn. PNT — že] vyn. U — a] ale U — a deset jich očištěno] vyn. C, a devět jich tam zůstalo T — jich bylo RNU [a nepostavili se] vyn. KPRONTU — 320 máš i U — dobrého] darův božskejch mnoho velikejch C — berú] přijímají T — 321 milého Pána Boha C — kusa] hned (vyn. U) nic CU — toho] vyn. P — mnějí] se tak, mám za to, domnívají C — to tak KC — vše] vyn. C — samo od sebe C 322 přichází, když sau bohati T — [milého] vyn. KPRTU, Pána CN nastojte, milí lidé U — 323 velmi veliký N — ta nevděčnost U — Milý člověče] I U — člověče] vyn. KPNT — tomu] vyn. R — [že] vyn. KPRONT by ť KT, kdyby U — 324 Buoh s tebú KPCNT — vždycky] vyn. KPCNTU — dobrodínství] dobrodínství s tebau R, milosrdenství s tebau U — neučinil (+ každé hodiny U) PU — tebe vždy K — 325 že] vyn. T — mohl ... zjednal by zjednal B, mohl snadničko spuosobiti (ps. ſpousobiti!) T — zjednati jednati P, spůsobiti N, učiniti U — zjednal by spůsobil by snadničko N, zjednal by to U — tě] vyn. R, tě mohl T — ledakdes a na všelikým místě U — 326 Kumrtvil o hrdlo připravil B, umořiti T, mohl by tě umrtviti U — 326—328 Jdeš ... slomila] A leza na schod, shodil by tě dolů, že by hlavu srazil, kdyby milý Bůh neostříhal, a by ť i kamenný schod byl, že by jej on svau silau mohl pod tebau pod- trhnauti; tak jest ďábel silný! U — 326 zchodly] K, vzchod NT — 326—329 315 Mat. 26, 26; Marek 14, 22; Luh. 22, 19; 1. Kor. 11, 24. —
445 315 Pán, řekl: »To ť jest tělo mé!«, věřiti jemu. Ale duše «bied- ná, drzé, všetečná vždyť se ptá a hmatá. Ale radím ť vám, nechte toho, a nepřijdete o duše! Ale že tento Samaritán sám se jediný navrátil a vděčnost ukázal z toho, že jest očištěn, a deset jich očištěno, [a nepostavili 320 se]. Tak máš v tomto lidu nynějším nevděčném. Co dobrého berú od Boha, a kusa toho vděčni nejsú! Oni mnějí, že jim to vše samo přichází a že toho od [milého] Boha nemají. Ach, nastojte, co jest to veliký hřích, nevděčnost! Milý člověče, věříš-liž tomu, [že,] by milý Buch vždycky svého dobrodínství nečinil a tebe neostříhal, 325 že by to dábel Kmohl zjednati a zjednal by , že by tě leckdes Kumrtvil? Jdeš-liž na zchod, kbyť milý Buoh neostřiehal, hlaubati T, havati a hlaubati R — 314 ale toliko RT — (právě vyn. B — upřímně RONTU — (drahý Pán» vyn. B — 315 Toto T — Kvěřiti Věřme B, i věřiti C, i máme věřiti NU — jemu] tomu C, tomu Pánu U — biedná vyn. B — 316 drzé] vyn. PRU — všetečná] nešťastná U, všetečná, otrtá C — vždy ť ... hmatá vše ť zhmatá B, vždy ť se vy- tazuje, chce věděti, hlaubá N, vždy ť se ptá, vohledává, jako onen Izák, makaje Jakoba, tím se oklamal: tak i toti sami se sklamávají, a chtíce o tom věděti a ne věřiti, v hrozné kacířství upadají T — ptá a hmatá ptá více a hmatá, nežli potřebí C — Ale] vyn. KPCN, Protož T — vám věrně T — 317 zanechte N — a nepřijdete] abyšte nepřišli C — nepřijdete o duše] ujdete věčrého zlého N — své duše TC — 318 a] aby T — 319 z toho] vyn. PNT — že] vyn. U — a] ale U — a deset jich očištěno] vyn. C, a devět jich tam zůstalo T — jich bylo RNU [a nepostavili se] vyn. KPRONTU — 320 máš i U — dobrého] darův božskejch mnoho velikejch C — berú] přijímají T — 321 milého Pána Boha C — kusa] hned (vyn. U) nic CU — toho] vyn. P — mnějí] se tak, mám za to, domnívají C — to tak KC — vše] vyn. C — samo od sebe C 322 přichází, když sau bohati T — [milého] vyn. KPRTU, Pána CN nastojte, milí lidé U — 323 velmi veliký N — ta nevděčnost U — Milý člověče] I U — člověče] vyn. KPNT — tomu] vyn. R — [že] vyn. KPRONT by ť KT, kdyby U — 324 Buoh s tebú KPCNT — vždycky] vyn. KPCNTU — dobrodínství] dobrodínství s tebau R, milosrdenství s tebau U — neučinil (+ každé hodiny U) PU — tebe vždy K — 325 že] vyn. T — mohl ... zjednal by zjednal B, mohl snadničko spuosobiti (ps. ſpousobiti!) T — zjednati jednati P, spůsobiti N, učiniti U — zjednal by spůsobil by snadničko N, zjednal by to U — tě] vyn. R, tě mohl T — ledakdes a na všelikým místě U — 326 Kumrtvil o hrdlo připravil B, umořiti T, mohl by tě umrtviti U — 326—328 Jdeš ... slomila] A leza na schod, shodil by tě dolů, že by hlavu srazil, kdyby milý Bůh neostříhal, a by ť i kamenný schod byl, že by jej on svau silau mohl pod tebau pod- trhnauti; tak jest ďábel silný! U — 326 zchodly] K, vzchod NT — 326—329 315 Mat. 26, 26; Marek 14, 22; Luh. 22, 19; 1. Kor. 11, 24. —
Strana 446
446 on by mohl pod tebú zchod podtrhnúti, by ť pak šnek kamenný byl — tak ť jest silný dábel! —, a ty by hlavu slomil aneb slomila; neb», ll jdeš-li s nožem, zjednal ť «on by to, že by ty, na nuož B 454 330 upadna, zabil se; v noci, ve spání by tě udávil, — a milý Buoh) vždy ostříhá a brání! [A mnedle,] mnoho-li mu z toho děkujeme? Ano toho do lidí není, když ráno neb večer na klekání zvoní, že mohau a nechtí pokleknauti a vděčnosti okázati za to, že jich milý Buoh ostřiehal, hájil a bránil, aby mu aspoň tehdáž 335 poděkoval). Nu, vy ženy, od koho tu krásu máte, zdali od při- rození? Ba, by ť jí tobě nedal Kmilý Buoh, nic ť by nebylo! Když pak v zrcadlo pohledíš, a ty člověk slušný, krásný, velmě-li jemu z toho poděkuješ a poprosíš a řka: »Milý Pane, nedaj mi sebe žádným smrtedlným hříchem zmazati a po smrti nedajž mi 340 s škaredými dábly obývati!«? To ť by bylo dobré vzhlédaní v zrcadlo, ale ne k fiflování. A ty babo, drchto stará, Kopat- by t . .. neb zlámal by jej pod tebú, aby upadna hlavu slomil B — 326—327 by f ... podtrhnúti] mohl (+ by jej N, + by T) podtrhnúti PNT — 327—328 kamenný byl pod tebau T — 328 hlavu] babo, hlavu TN — slomil aneb] vyn. PNT — aneb slomila] vyn. C — 329 nebo vyn. K — zjednal . .. by to] on by to svedl N, on by to spůsobil U — Kony vyn. B — to svau chytrostí T — 329—330 ty ... upadna] padl (upadl CN) na nuož a KON — 330 padl a PR, upadl a TU — zabil by se K — v noci on K, v noci též: on by tě v noci PNT, v noci též, on t RC, a v noc též, on U — by tě] vyn. PN — «a milý Buoh» kdyby milý Buoh neostříhal; ale on B — 331 [A mnedle] vyn. KPRONT, A, á U — z toho] za to TU — děkujeme? Málo pohříchu! C —332—352 Ano toho . .. neb jest jemuj Dále dí čtení svaté, jenž drahej Pán C — 332 lidí] nás K, vás PNT neb a B, vyn. NU — u večer RNU — na klekání] vyn. R, na modlení U — 333 že ... za to aby poklekli a poděkovali B, že nepoklekneme a vděčnosti neokážeme a nepoděkujeme K, že vy nemuožete pokleknúti a vděčnosti učiniti (ukázati N, prokázati T) PNT, že můžeme kleknauti a vděčnost ukázati za to U — 334 jich] nás KU, jest vás PNT — 334—335 Kostřiehal ... poděkoval od zlého brání B — 334 ostřiehal ... aby chránil a ostříhal, abychom U — a bránil] vyn. R — 334—335 aby . .. poděkoval ten celý den aneb celú noc K — 335 poděkoval poděkovali RTU, děkováno bylo N — Nuže T — ženy, víte-li T — koho vy P — krásu] okrasu U — 336 Kmilý» vyn. B — 337 pak ... pohledíš] se v zrcadlo vzhlédneš PNT, do vody pohlídneš, tam uzdříš obličej svůj U — ty si U — slušný] vyn. RU — krásný] aneb ty žena krásná K, krásný, spanilý T, vyn. P — velmě-li] i kéž U — 338 jemu] milému (vyn. K) Bohu KPNT — z toho] za to RT — prosíš U — a řka] řka R, jeho řka N — Ó milý U — nedaj] nedopauštěj T — 339 zde zmazati PRNU, zšerediti a zmazati T — 340 s šerednými dábly, škaredými R, z šeredným dáblem U — byla P — dobré] vyn. K, dobrá P — 340—341 vzhlédaní ... ale vzhlédnauti
446 on by mohl pod tebú zchod podtrhnúti, by ť pak šnek kamenný byl — tak ť jest silný dábel! —, a ty by hlavu slomil aneb slomila; neb», ll jdeš-li s nožem, zjednal ť «on by to, že by ty, na nuož B 454 330 upadna, zabil se; v noci, ve spání by tě udávil, — a milý Buoh) vždy ostříhá a brání! [A mnedle,] mnoho-li mu z toho děkujeme? Ano toho do lidí není, když ráno neb večer na klekání zvoní, že mohau a nechtí pokleknauti a vděčnosti okázati za to, že jich milý Buoh ostřiehal, hájil a bránil, aby mu aspoň tehdáž 335 poděkoval). Nu, vy ženy, od koho tu krásu máte, zdali od při- rození? Ba, by ť jí tobě nedal Kmilý Buoh, nic ť by nebylo! Když pak v zrcadlo pohledíš, a ty člověk slušný, krásný, velmě-li jemu z toho poděkuješ a poprosíš a řka: »Milý Pane, nedaj mi sebe žádným smrtedlným hříchem zmazati a po smrti nedajž mi 340 s škaredými dábly obývati!«? To ť by bylo dobré vzhlédaní v zrcadlo, ale ne k fiflování. A ty babo, drchto stará, Kopat- by t . .. neb zlámal by jej pod tebú, aby upadna hlavu slomil B — 326—327 by f ... podtrhnúti] mohl (+ by jej N, + by T) podtrhnúti PNT — 327—328 kamenný byl pod tebau T — 328 hlavu] babo, hlavu TN — slomil aneb] vyn. PNT — aneb slomila] vyn. C — 329 nebo vyn. K — zjednal . .. by to] on by to svedl N, on by to spůsobil U — Kony vyn. B — to svau chytrostí T — 329—330 ty ... upadna] padl (upadl CN) na nuož a KON — 330 padl a PR, upadl a TU — zabil by se K — v noci on K, v noci též: on by tě v noci PNT, v noci též, on t RC, a v noc též, on U — by tě] vyn. PN — «a milý Buoh» kdyby milý Buoh neostříhal; ale on B — 331 [A mnedle] vyn. KPRONT, A, á U — z toho] za to TU — děkujeme? Málo pohříchu! C —332—352 Ano toho . .. neb jest jemuj Dále dí čtení svaté, jenž drahej Pán C — 332 lidí] nás K, vás PNT neb a B, vyn. NU — u večer RNU — na klekání] vyn. R, na modlení U — 333 že ... za to aby poklekli a poděkovali B, že nepoklekneme a vděčnosti neokážeme a nepoděkujeme K, že vy nemuožete pokleknúti a vděčnosti učiniti (ukázati N, prokázati T) PNT, že můžeme kleknauti a vděčnost ukázati za to U — 334 jich] nás KU, jest vás PNT — 334—335 Kostřiehal ... poděkoval od zlého brání B — 334 ostřiehal ... aby chránil a ostříhal, abychom U — a bránil] vyn. R — 334—335 aby . .. poděkoval ten celý den aneb celú noc K — 335 poděkoval poděkovali RTU, děkováno bylo N — Nuže T — ženy, víte-li T — koho vy P — krásu] okrasu U — 336 Kmilý» vyn. B — 337 pak ... pohledíš] se v zrcadlo vzhlédneš PNT, do vody pohlídneš, tam uzdříš obličej svůj U — ty si U — slušný] vyn. RU — krásný] aneb ty žena krásná K, krásný, spanilý T, vyn. P — velmě-li] i kéž U — 338 jemu] milému (vyn. K) Bohu KPNT — z toho] za to RT — prosíš U — a řka] řka R, jeho řka N — Ó milý U — nedaj] nedopauštěj T — 339 zde zmazati PRNU, zšerediti a zmazati T — 340 s šerednými dábly, škaredými R, z šeredným dáblem U — byla P — dobré] vyn. K, dobrá P — 340—341 vzhlédaní ... ale vzhlédnauti
Strana 447
447 řéci se, a ty škaredá, Kměla by poprositi milého Boha, aby Koné věčné škaredosti byla zbavena. Tak by mělo býti! Ale že tento Samaritán navrátil se a děkoval z dobrodíní 345milému) Pánu Bohu. Co mu z toho dobrého přišlo? To, že vzal více dobrého a uslyšal k sobě velmi milú řeč od Pána Ježíše, neb jest jemu řekl: »Vstaň a jdi, víra tvá tě zdráva učinila!« Ó velmi milé slovo, nebo spasení jemu zvěstováno, neb jest vděčen byl, více jemu dobrého dáno. Té ť jest povahy náš milý Buoh: 350 když on dobré dary komu dává a lidé jsú toho vděčni, ihned Kmilý Buoh viece daruov dává a přispářie vděčným lidem) ale na nevděčné se náramně hněvá, neb jest to náramně veliký hřích, nebýti vděčnu daruov od Boha)). Jako těchto devět malomocných: jsúc [od Pána Ježíše] očištěni, Xi nebyli vděčni, 355 až Pán řekl: »Však «jich deset očištěno jest, a devět kde jsú?« Zdali ť jest nevěděl, kde jsú? Ba, věděl ť jest dobře, se tak, a U — 341 v] do T — zrcadle K, zrcadla PRT — ale ne] kdyby při tom i sám v sebe nahlídl, nechaje na straně T — k) vyn. BTU — fiflování, šperkování a k ďábelskému tomu připravování, ješto ním lidské duše mordujete N. fiflování a dábelského šperkování, ješto jím toliko lidské duše mordujete T — babo] ženo stará RU — drchta P — drchto stará] vyn. RU — stará, prožluklá (vyn. N), svrasklá (zvraskalá N) TN — opatřéci vzhlédneš-liž B, uhlídaje RU — 342 se] se též v zrcadle T — škaredá, neforemná N — «měla by poprositi poprosíš-li B, pro- siti K, poprositi (+ máš N) PN, dobře by bylo, aby poprosila T — prositi U — 343 Koné . . . býti! tebe pekelné škaredosti zachoval B — 344 Ale] A U — vděčný Samaritán T — z] za T — dobrodíní jeho U 345 Kmilému vyn. B — dobrého] dobrodíní N — To] vyn. K — — 346 více dobrého] věčné dobré U — k sobě] vyn. NT — velmi] vyn. RU — ode U — 347 neb] když PNT, že U — Vstana jdiž N — a jdi písař B zapomněl napsati, i připsal dodatečně čer- veně — tě] ta tě jest PRT — zdráva] zdravého CPN, spasena U — 348 velmi to U — nebo] že K — spasení] zdraví PNT — neb] protože N — vděčen byl] vděčný nalezen N — 349 dobrého] vyn. U — dáno a zvesto- váno U — Té ť] Nebo té KPCT, A té RU, Té zajisté N — Buoh] Pán U — 350 dobré] které KPCNT — komu] dobrému U — lidé . .. vděčni] on toho vděčen U — toho] jich TN — 351 «milý . . . lidem jich více při- spáří B — milý ... přispářie] jich více přispořuje T — dává] přidává N — přispoří P, přispořuje RCNU — vděčným] dobrým C — 352 náramně velmi N, náramně velmi hrubě R — neb] protože T — náramně pře- velmi B — 353 od Boha božských B, božích C, od Boha [daných] K — 354 [od Pána Ježíše] vyn. KPRCNTU — «i nebyli vděčni, až ne- poděkovali jeho dobrotě a B, i nenavrátili se, aby poděkovali Pánu, až T — 355 až a RU — «jich) vyn. B — devět kde jsú] kdeže (kdež je CU) jich devět RCU — 356 Zdali ... nevěděl] Ba (vyn. T), věděl t jest
447 řéci se, a ty škaredá, Kměla by poprositi milého Boha, aby Koné věčné škaredosti byla zbavena. Tak by mělo býti! Ale že tento Samaritán navrátil se a děkoval z dobrodíní 345milému) Pánu Bohu. Co mu z toho dobrého přišlo? To, že vzal více dobrého a uslyšal k sobě velmi milú řeč od Pána Ježíše, neb jest jemu řekl: »Vstaň a jdi, víra tvá tě zdráva učinila!« Ó velmi milé slovo, nebo spasení jemu zvěstováno, neb jest vděčen byl, více jemu dobrého dáno. Té ť jest povahy náš milý Buoh: 350 když on dobré dary komu dává a lidé jsú toho vděčni, ihned Kmilý Buoh viece daruov dává a přispářie vděčným lidem) ale na nevděčné se náramně hněvá, neb jest to náramně veliký hřích, nebýti vděčnu daruov od Boha)). Jako těchto devět malomocných: jsúc [od Pána Ježíše] očištěni, Xi nebyli vděčni, 355 až Pán řekl: »Však «jich deset očištěno jest, a devět kde jsú?« Zdali ť jest nevěděl, kde jsú? Ba, věděl ť jest dobře, se tak, a U — 341 v] do T — zrcadle K, zrcadla PRT — ale ne] kdyby při tom i sám v sebe nahlídl, nechaje na straně T — k) vyn. BTU — fiflování, šperkování a k ďábelskému tomu připravování, ješto ním lidské duše mordujete N. fiflování a dábelského šperkování, ješto jím toliko lidské duše mordujete T — babo] ženo stará RU — drchta P — drchto stará] vyn. RU — stará, prožluklá (vyn. N), svrasklá (zvraskalá N) TN — opatřéci vzhlédneš-liž B, uhlídaje RU — 342 se] se též v zrcadle T — škaredá, neforemná N — «měla by poprositi poprosíš-li B, pro- siti K, poprositi (+ máš N) PN, dobře by bylo, aby poprosila T — prositi U — 343 Koné . . . býti! tebe pekelné škaredosti zachoval B — 344 Ale] A U — vděčný Samaritán T — z] za T — dobrodíní jeho U 345 Kmilému vyn. B — dobrého] dobrodíní N — To] vyn. K — — 346 více dobrého] věčné dobré U — k sobě] vyn. NT — velmi] vyn. RU — ode U — 347 neb] když PNT, že U — Vstana jdiž N — a jdi písař B zapomněl napsati, i připsal dodatečně čer- veně — tě] ta tě jest PRT — zdráva] zdravého CPN, spasena U — 348 velmi to U — nebo] že K — spasení] zdraví PNT — neb] protože N — vděčen byl] vděčný nalezen N — 349 dobrého] vyn. U — dáno a zvesto- váno U — Té ť] Nebo té KPCT, A té RU, Té zajisté N — Buoh] Pán U — 350 dobré] které KPCNT — komu] dobrému U — lidé . .. vděčni] on toho vděčen U — toho] jich TN — 351 «milý . . . lidem jich více při- spáří B — milý ... přispářie] jich více přispořuje T — dává] přidává N — přispoří P, přispořuje RCNU — vděčným] dobrým C — 352 náramně velmi N, náramně velmi hrubě R — neb] protože T — náramně pře- velmi B — 353 od Boha božských B, božích C, od Boha [daných] K — 354 [od Pána Ježíše] vyn. KPRCNTU — «i nebyli vděčni, až ne- poděkovali jeho dobrotě a B, i nenavrátili se, aby poděkovali Pánu, až T — 355 až a RU — «jich) vyn. B — devět kde jsú] kdeže (kdež je CU) jich devět RCU — 356 Zdali ... nevěděl] Ba (vyn. T), věděl t jest
Strana 448
448 poněvadž ví o každém ve všem světě, ale proto, že sau vděčni nebyli, rozhněval se a nechtěl o nich věděti. A, běda jemu, o komť Kon nechce věděti, milý Buoh! Jako oněm pannám bláznivým 360 řekl: »Neznám ť vás!«, a znal je dobře. I to jedno zlé jim přišlo z té nevděčnosti, že u nechtěl drahý Pán o nich věděti. B 455 A druhé, že jsú neslyšeli této řeči): »Víra tvá tě zdráva učinila«, jako jest tento slyšal. Dajž nám milý, drahý Buoh, abychom [my] byli vděčni jeho daruov a tudy milosti nabyli a potomp- 365 věčné radosti dosáhli! Amen. * (+ drahý Pán T) dobře (vyn. T) KT — milej Pán nevěděl C — «Ba vyn. B — 356—357 Ba ... světě] oni byli i každý (o všech lidech T) po všem světě (+ ví T) KT — 357 poněvadž . . . světě] vyn. C, kde sau oni byli, i všecky po všem světě P, kde sau byli oni i každý po všem světě R, kde sau oni byli, i ví o každým (všech lidech N) po všem světě NU — ale] a R — 357—358 «proto, že .. . nebyli pro tu jich nevděčnost B — 358 nebyli jeho dobrodíní C — věděti milej Pán Bůh TN — A] Ó KPN, Ach T, Och U — běda bude C, přeběda T — jemu] každému T — 359 kon vyn. BKU — nebude chtieti K — věděti, totiž R — milý Buoh) vyn. TN, Pán U — 359 360 Jako ... vás!«] vyn. C — 359 oněm ... bláznivým] o oněch pannách, jimž K — bláznivým] vyn. PRNU, pěti bláznivým T — 360—361 a znal ... že? I to těmto velmi zlé bylo, že jim drahý Pán řekl: »Kde jsú?« B — 360 a znal... I] vyn. C — I] Protož K, A U — jim a na ně T — 361 z té] pro příčinu T, z C — (drahý Pány vyn. B — 362 «této řeči tohoto slova B — zdráva] jest spasena K — zdráva učinila] spasila PRONTU — 363 jest tento] on K, onen P, on to R, tento Samaritán C, Samaritán vděčný (vyn. N) TN — nám ... drahý» milý B — nám to T — drahý vyn. C — Buoh] Pane Bože, dnešní den T — 364 [my] vyn. KPRCNTU — byli ... tudy] zde U — byli vděčni jeho] mohli vděčni bejti tvých svatých T — darův svatejch C — 364—365 a tudy ... dosáhli] vyn. C — 364 tudy zde K — nabejti T — «potom) po smrti BC, vyn. PRN — 365 dosáhli] dojíti T — Amen] vyn. N — 360 Mat. 25, 12 —
448 poněvadž ví o každém ve všem světě, ale proto, že sau vděčni nebyli, rozhněval se a nechtěl o nich věděti. A, běda jemu, o komť Kon nechce věděti, milý Buoh! Jako oněm pannám bláznivým 360 řekl: »Neznám ť vás!«, a znal je dobře. I to jedno zlé jim přišlo z té nevděčnosti, že u nechtěl drahý Pán o nich věděti. B 455 A druhé, že jsú neslyšeli této řeči): »Víra tvá tě zdráva učinila«, jako jest tento slyšal. Dajž nám milý, drahý Buoh, abychom [my] byli vděčni jeho daruov a tudy milosti nabyli a potomp- 365 věčné radosti dosáhli! Amen. * (+ drahý Pán T) dobře (vyn. T) KT — milej Pán nevěděl C — «Ba vyn. B — 356—357 Ba ... světě] oni byli i každý (o všech lidech T) po všem světě (+ ví T) KT — 357 poněvadž . . . světě] vyn. C, kde sau oni byli, i všecky po všem světě P, kde sau byli oni i každý po všem světě R, kde sau oni byli, i ví o každým (všech lidech N) po všem světě NU — ale] a R — 357—358 «proto, že .. . nebyli pro tu jich nevděčnost B — 358 nebyli jeho dobrodíní C — věděti milej Pán Bůh TN — A] Ó KPN, Ach T, Och U — běda bude C, přeběda T — jemu] každému T — 359 kon vyn. BKU — nebude chtieti K — věděti, totiž R — milý Buoh) vyn. TN, Pán U — 359 360 Jako ... vás!«] vyn. C — 359 oněm ... bláznivým] o oněch pannách, jimž K — bláznivým] vyn. PRNU, pěti bláznivým T — 360—361 a znal ... že? I to těmto velmi zlé bylo, že jim drahý Pán řekl: »Kde jsú?« B — 360 a znal... I] vyn. C — I] Protož K, A U — jim a na ně T — 361 z té] pro příčinu T, z C — (drahý Pány vyn. B — 362 «této řeči tohoto slova B — zdráva] jest spasena K — zdráva učinila] spasila PRONTU — 363 jest tento] on K, onen P, on to R, tento Samaritán C, Samaritán vděčný (vyn. N) TN — nám ... drahý» milý B — nám to T — drahý vyn. C — Buoh] Pane Bože, dnešní den T — 364 [my] vyn. KPRCNTU — byli ... tudy] zde U — byli vděčni jeho] mohli vděčni bejti tvých svatých T — darův svatejch C — 364—365 a tudy ... dosáhli] vyn. C — 364 tudy zde K — nabejti T — «potom) po smrti BC, vyn. PRN — 365 dosáhli] dojíti T — Amen] vyn. N — 360 Mat. 25, 12 —
Strana 449
Neděle patnáctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla g Gallatóm v V. kapitole. Bratří! Jsme-li duchemživi, duchemi chod- me! Nebývajme marné chvály žádostivi, ve- 5spolek se popauzejíce, vespolek sobě závi- díce. Bratří! Jestliže by člověk byl osidlán některým hříchem, vy, kteříž jste duchovní, takového naučte v duchu tichosti, znamenaje samého se, aby i ty nebyl pokúšen. Jeden dru- lohého břemena neste, a tak naplníte zákon Kristuov. Nebo kto se domnívá nětco býti nic nejsa, on sám se svodí. Ale skutku svého zkus každý sám, a tak sám v sobě tolik chválu míti bude, a ne v jiném. Nebo jeden každý břemeno 15své ponese. Zdílejž se pak ten, jenž naučení béře slovem, s tím, od kohož naučení přijímá, ve všem dobrém. Nechtějte blúditi, Buoh ne- 1 po svaté Trojici] vyn. P — 2—25 Epištola . . . víry] vyn. R — 2 Epištola . . . kapitole] Gall. V. N — svatého Pavla] vyn. K — V.]VI. P, V. VI. U — 3—4 choďme] kráčejme U — 4 Nebývajme učiněni KCU — chvály slávy U — vespolek] spolu TN — 5 popauzíme (!) U — vespolek] spolu TN — vespolek sobě] a jeden druhému P — 5—24 vespolek sobě . . . všem, a] Konec U — 6 Bratří!] vyn. P — 6—7 Jestliže .. . hříchem] Jestliže bude člověk zastižen v kterém hřiechu K, Byl-li by (Bude-li N) pak (vyn. CNT) zachvácen člověk v některém (kterém C) hříchu (nedostatku T) PONT — 7 kteříž] ješto N — 8 tichosti] tichém PON — znamenaje] pro- hlédaje PT, znamenajíce i C — 9 samého] sám N — samého se] sám k sobě PT — 11 Nebo] vyn. C — kto se domnívá] domnievá-li se (+ pak C) kto KPCT — nětco býti] že by nětco byl KPCTN — 12 on] takový PONT — Ale] Každý zajisté N — skutku] díla PCNT — 13 každý sám jeden každý KPCT, vyn. N — v sobě] u sebe PCT — toliko KPCNT — 14 budeš PCT — v jiném] u jiného PCT — jeden každý) každý sám (vyn. N) KN— břímě PCNT — 15 Zdělujž PONT — pak] vyn. KN — 16 béře] přijímá KPCNT — v slovu PT — od kohož] jenž od něho K, od kteréhož N — přijímá] béře PNT — 17 ve všem dobrém] vším svým (vyn. T) zbožím 3 nn. Spr. Gal. 5, 25 a 26 a 6, 1—10. Rokycanova Postilla. 29
Neděle patnáctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla g Gallatóm v V. kapitole. Bratří! Jsme-li duchemživi, duchemi chod- me! Nebývajme marné chvály žádostivi, ve- 5spolek se popauzejíce, vespolek sobě závi- díce. Bratří! Jestliže by člověk byl osidlán některým hříchem, vy, kteříž jste duchovní, takového naučte v duchu tichosti, znamenaje samého se, aby i ty nebyl pokúšen. Jeden dru- lohého břemena neste, a tak naplníte zákon Kristuov. Nebo kto se domnívá nětco býti nic nejsa, on sám se svodí. Ale skutku svého zkus každý sám, a tak sám v sobě tolik chválu míti bude, a ne v jiném. Nebo jeden každý břemeno 15své ponese. Zdílejž se pak ten, jenž naučení béře slovem, s tím, od kohož naučení přijímá, ve všem dobrém. Nechtějte blúditi, Buoh ne- 1 po svaté Trojici] vyn. P — 2—25 Epištola . . . víry] vyn. R — 2 Epištola . . . kapitole] Gall. V. N — svatého Pavla] vyn. K — V.]VI. P, V. VI. U — 3—4 choďme] kráčejme U — 4 Nebývajme učiněni KCU — chvály slávy U — vespolek] spolu TN — 5 popauzíme (!) U — vespolek] spolu TN — vespolek sobě] a jeden druhému P — 5—24 vespolek sobě . . . všem, a] Konec U — 6 Bratří!] vyn. P — 6—7 Jestliže .. . hříchem] Jestliže bude člověk zastižen v kterém hřiechu K, Byl-li by (Bude-li N) pak (vyn. CNT) zachvácen člověk v některém (kterém C) hříchu (nedostatku T) PONT — 7 kteříž] ješto N — 8 tichosti] tichém PON — znamenaje] pro- hlédaje PT, znamenajíce i C — 9 samého] sám N — samého se] sám k sobě PT — 11 Nebo] vyn. C — kto se domnívá] domnievá-li se (+ pak C) kto KPCT — nětco býti] že by nětco byl KPCTN — 12 on] takový PONT — Ale] Každý zajisté N — skutku] díla PCNT — 13 každý sám jeden každý KPCT, vyn. N — v sobě] u sebe PCT — toliko KPCNT — 14 budeš PCT — v jiném] u jiného PCT — jeden každý) každý sám (vyn. N) KN— břímě PCNT — 15 Zdělujž PONT — pak] vyn. KN — 16 béře] přijímá KPCNT — v slovu PT — od kohož] jenž od něho K, od kteréhož N — přijímá] béře PNT — 17 ve všem dobrém] vším svým (vyn. T) zbožím 3 nn. Spr. Gal. 5, 25 a 26 a 6, 1—10. Rokycanova Postilla. 29
Strana 450
450 bude zklamán; nebo, což koli rosévati (!) bude, to i žíti bude. Nebo, ktož rozsévá v těle svém, 20z těla také i žíti bude porušení; ale ktož roz- sívá v duchu, z ducha i žíti bude život věčný. Dobře pak činiti nepřestávajme; nebo časem svým žíti budeme nepřestávajíce. Protož, když čas máme, čiňmež dobře [ke] všem, a najvíc 25 [k] domácím víry. Svatého Matúše v XVI. kapitole. V ten čas řekl jest Pán Ježíš učedlníkóm svým: »Nižádný nemuož dvěma pánoma slú- žiti. Neb zajisté jednoho nenál viděti bude, B 456 30 a druhého milovati, anebť jednoho strpí a dru- hého potupí. Nemuožte Bohuslúžiti a mamoně. Protož pravím vám: Nepečujte o duši vaši, co byšte jedli, ani o tělo vaše, več byšte se oblá- čeli. Však duše vaše větčí jest nežli pokrm a 35tčlo vaše více nežli oděv. Patřte na ptactvo PT — 18 zklamán] posmieván K — 18—19 což koli ... to] které věci člověk sieti bude, ty také (vyn. C) KC — 18 rosévati] síti PNT — bude člověk PNT — 19 to také N — 20 z těla svého K — také i] vyn. PT, i C — ale] a P — 21 i] také KN, vyn. T — 22 Dobré K, Protož dobře PNT — pak] vyn. PONT — činiece neustávajme KPCNT — 23 neustávajíce KPCNT — 24 když] dokudž KT, dokavadž PON — [ke] vyn. PONT — a najvíc] ale zvláště P, a zvláště pak T — 25 [k] vyn. PON — víry. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N — 26 Čtenie svatého KPRCT — Svatého Matúše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Matauš N. Čtení svaté, napsal svatý Matanš U — v] vyn. N — XVI. VII. (l) BC, XI. (1) U — kapitole] rozdílu U. Sláva tobě, Hospodine! N — 27—28 V ten . . . svým] vyn. R — 27 ten] onen P — 28 Žádný zajisté P — pánuom PRONTU — 28—53 slúžiti ... přidány] etc. Vajklad R — 29—53 Neb ... přidány] Konec: dosti má den na svém trápení. Vejklad L na svaté čtení U — 29 Neb zajisté] Aneb NT, Neboť C, Neb ť K — nená- vidčti budej v nenávisti mieti (+ bude C) RONT — 30 bude milovati KN 30—31 druhého potupí] druhým pohrzí N — 31 mamoně] penězům NT — 32 Nepečujte] Nebuďte pečlivi KONT — o] vyn. KT — duši vaši] duši svú P, duše (duši T) své NT, tělo vaše C — 33 ani] aneb C — ani o tělo vaše) anebo (a T) tělu vašemu (svému T) KT — vaše] své PN — več] čím N — se] je TN — 34 vaše větčí] dražšie K, větší PC — 35 vaše více] dražšie K, 27 nn. Mat. 6, 24—33.
450 bude zklamán; nebo, což koli rosévati (!) bude, to i žíti bude. Nebo, ktož rozsévá v těle svém, 20z těla také i žíti bude porušení; ale ktož roz- sívá v duchu, z ducha i žíti bude život věčný. Dobře pak činiti nepřestávajme; nebo časem svým žíti budeme nepřestávajíce. Protož, když čas máme, čiňmež dobře [ke] všem, a najvíc 25 [k] domácím víry. Svatého Matúše v XVI. kapitole. V ten čas řekl jest Pán Ježíš učedlníkóm svým: »Nižádný nemuož dvěma pánoma slú- žiti. Neb zajisté jednoho nenál viděti bude, B 456 30 a druhého milovati, anebť jednoho strpí a dru- hého potupí. Nemuožte Bohuslúžiti a mamoně. Protož pravím vám: Nepečujte o duši vaši, co byšte jedli, ani o tělo vaše, več byšte se oblá- čeli. Však duše vaše větčí jest nežli pokrm a 35tčlo vaše více nežli oděv. Patřte na ptactvo PT — 18 zklamán] posmieván K — 18—19 což koli ... to] které věci člověk sieti bude, ty také (vyn. C) KC — 18 rosévati] síti PNT — bude člověk PNT — 19 to také N — 20 z těla svého K — také i] vyn. PT, i C — ale] a P — 21 i] také KN, vyn. T — 22 Dobré K, Protož dobře PNT — pak] vyn. PONT — činiece neustávajme KPCNT — 23 neustávajíce KPCNT — 24 když] dokudž KT, dokavadž PON — [ke] vyn. PONT — a najvíc] ale zvláště P, a zvláště pak T — 25 [k] vyn. PON — víry. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým N — 26 Čtenie svatého KPRCT — Svatého Matúše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Matauš N. Čtení svaté, napsal svatý Matanš U — v] vyn. N — XVI. VII. (l) BC, XI. (1) U — kapitole] rozdílu U. Sláva tobě, Hospodine! N — 27—28 V ten . . . svým] vyn. R — 27 ten] onen P — 28 Žádný zajisté P — pánuom PRONTU — 28—53 slúžiti ... přidány] etc. Vajklad R — 29—53 Neb ... přidány] Konec: dosti má den na svém trápení. Vejklad L na svaté čtení U — 29 Neb zajisté] Aneb NT, Neboť C, Neb ť K — nená- vidčti budej v nenávisti mieti (+ bude C) RONT — 30 bude milovati KN 30—31 druhého potupí] druhým pohrzí N — 31 mamoně] penězům NT — 32 Nepečujte] Nebuďte pečlivi KONT — o] vyn. KT — duši vaši] duši svú P, duše (duši T) své NT, tělo vaše C — 33 ani] aneb C — ani o tělo vaše) anebo (a T) tělu vašemu (svému T) KT — vaše] své PN — več] čím N — se] je TN — 34 vaše větčí] dražšie K, větší PC — 35 vaše více] dražšie K, 27 nn. Mat. 6, 24—33.
Strana 451
451 nebeské, kteréž neseje, ani žne, ani hromazdí dostodol, a Otec nebeskýpase je. Však vy mno- hemdražší jste nadně. Nebokto z vás pomysle muož přidati k zrostu svému loket jeden? 40 Aorúchuco pečlivi jste? Hleďtena kvítí polní, kterak rostú, nedělají ani předú. A pravím vám, že ani Šalomún ve vší slávě své není odín jako jedno z nich. A poněvadž seno polní, kteréž dnes jest a zítra do peci uvrženo bude, 45 Buoh tak odívá, čím pak více vás, najhube- nější víry! Protož nechtějte pečlivi býti říka- jíc: »Co budeme jísti?« anebo: »Cobudeme píti?« aneb: »Več se budeme obláčeti?« Nebo těch všech věcí pohané hledají. A zajisté ť ví váš 50 Otec nebeský, že těch všech věcí potřebujete. Protož najprvé hledajte království božího a spravedlnosti jeho, a tyto všecky věci budau vám přidány«. Dnes týden měli sme čtenie svaté o voněch deseti mužích 55 malomocných, kteréž jest Pán Ježíš uzdravil. «Při tom jest praveno, kterak to malomocenství znamená rozličné hříchy; nebo, větší PONT — Patřte] Hleďte KPCNT — ptáky PONT — 36 kteréž . . . žne] kteříž (kterak C) nerozsievají ani žnú KC, že ť nesejí (nerozsívají T) ani žnau PNT — shromažďují PONT — 37 Otec váš KPCNT — pase krmí PCNT — 38 dražší] větší T, více N — nad ně] nežli oni PCT — Nebo] A PNT — 39 k zrostu svému] ku postavě své PC — 40 rúchu] oděvu K oděv PONT — co] proč N — pečlivi jste] pečujete P — Hleďte na] Zna- menajte KPNT — kvítí] lilia NT — 41 nedělají] nepracuje P — přede P — A] Ale KPONT — 42 není] byl jest tak PC, nebyl tak NT — 43 nich těch KNT — A] Nebo NT — seno] tráva PC — 44 která P — do peci v pec KNT, v kupu PC — vrženo K — uvrženo bude] bývá složena (shra- bána C) PC — 45 čím] ovšem NT — pak] vyn. KPCNT — najhubenější maličké K, malé PNT, ó malé C — 46 nechtějte pečlivi býti] nepečujte P. nebývejte pečlivi N — 47 Co budeme píti] píti C — 48 Več ... obláčeti Čím se odějeme K, Čím se budem (vyn. T) odívati PONT — Nebo] Však PNT — těchto P — 49 věcí zajisté C — hledají] potřebují K, vyhledávají NC — jistě NT — 50 nebeský] vyn. T — 51 Protož vy T — 53 přidány — (přidané N). Vejklad (+ na to svaté čtení T) PNT 54 Dnes ... voněch Praveno dnes týden ze čtení svatého o B mužích] vyn. KPCNT — 55 (Při tom jest? A B — jest vyn. CN 56 praveno] doloženo bylo T, praveno bylo N — znamenává PON — 29*
451 nebeské, kteréž neseje, ani žne, ani hromazdí dostodol, a Otec nebeskýpase je. Však vy mno- hemdražší jste nadně. Nebokto z vás pomysle muož přidati k zrostu svému loket jeden? 40 Aorúchuco pečlivi jste? Hleďtena kvítí polní, kterak rostú, nedělají ani předú. A pravím vám, že ani Šalomún ve vší slávě své není odín jako jedno z nich. A poněvadž seno polní, kteréž dnes jest a zítra do peci uvrženo bude, 45 Buoh tak odívá, čím pak více vás, najhube- nější víry! Protož nechtějte pečlivi býti říka- jíc: »Co budeme jísti?« anebo: »Cobudeme píti?« aneb: »Več se budeme obláčeti?« Nebo těch všech věcí pohané hledají. A zajisté ť ví váš 50 Otec nebeský, že těch všech věcí potřebujete. Protož najprvé hledajte království božího a spravedlnosti jeho, a tyto všecky věci budau vám přidány«. Dnes týden měli sme čtenie svaté o voněch deseti mužích 55 malomocných, kteréž jest Pán Ježíš uzdravil. «Při tom jest praveno, kterak to malomocenství znamená rozličné hříchy; nebo, větší PONT — Patřte] Hleďte KPCNT — ptáky PONT — 36 kteréž . . . žne] kteříž (kterak C) nerozsievají ani žnú KC, že ť nesejí (nerozsívají T) ani žnau PNT — shromažďují PONT — 37 Otec váš KPCNT — pase krmí PCNT — 38 dražší] větší T, více N — nad ně] nežli oni PCT — Nebo] A PNT — 39 k zrostu svému] ku postavě své PC — 40 rúchu] oděvu K oděv PONT — co] proč N — pečlivi jste] pečujete P — Hleďte na] Zna- menajte KPNT — kvítí] lilia NT — 41 nedělají] nepracuje P — přede P — A] Ale KPONT — 42 není] byl jest tak PC, nebyl tak NT — 43 nich těch KNT — A] Nebo NT — seno] tráva PC — 44 která P — do peci v pec KNT, v kupu PC — vrženo K — uvrženo bude] bývá složena (shra- bána C) PC — 45 čím] ovšem NT — pak] vyn. KPCNT — najhubenější maličké K, malé PNT, ó malé C — 46 nechtějte pečlivi býti] nepečujte P. nebývejte pečlivi N — 47 Co budeme píti] píti C — 48 Več ... obláčeti Čím se odějeme K, Čím se budem (vyn. T) odívati PONT — Nebo] Však PNT — těchto P — 49 věcí zajisté C — hledají] potřebují K, vyhledávají NC — jistě NT — 50 nebeský] vyn. T — 51 Protož vy T — 53 přidány — (přidané N). Vejklad (+ na to svaté čtení T) PNT 54 Dnes ... voněch Praveno dnes týden ze čtení svatého o B mužích] vyn. KPCNT — 55 (Při tom jest? A B — jest vyn. CN 56 praveno] doloženo bylo T, praveno bylo N — znamenává PON — 29*
Strana 452
452 jakož tři věci zvláštní mají do sebe malomocní — jedno že) svrab náramný «bývá, druhé ostrost a drsnatost kuože Ka těla), třetí rozličnost barev, Xano ť ono miesto bude bielé, 60 ono červené, ono brunátné aneb modré. Najprvé, že jakož bývá svrab, to znamená hřiech, ješto si jej z zalíbenie učinil; ono, že B 457 nejeden z křehkosti shřeší aneb z nevědomie, to ť milý Buoh snáze odpustí, ale z libosti, to ť jest těžké, nesnadně Buoh odpustí, leč těžké pokánie předejde. Nebo, který kolivěk člověk 65 hřiech učiní a má v něm většic libost a kochánie, tiem za ň viece musí trpěti. Druhé, ješto bývá tělo drsnaté, vostré, to se miení ten hřiech, ješto jiným pohoršenie dáváš). A, běda bude, zaved-li si kdy «koho (aneb zavedla-li jsi) «v který hřích anebo příčina byl jim k hříchu. KTřetie, že bývají na malomocných miesta 70 pstrylavá a jako zbarvená rozličných barev, to znamenává ten nebo] a U — 57 zvláštie KPC, vzláštní R, zvláště T, obvzláštní N — jednu věc U — «že vyn. B — 58 náramný na nich K — «bývá vyn. B, mívají N — druhan věc U — ostrost a drsnatost hrubost B — 59 a těla) vyn. B — a třetí (+ věc U), že RU — 59—67 gano ť... dáváš? svrab malomocenství znamená ť v hříchu libost a kochání, ješto se tím hřích velmi obtěžuje, u B 457 i a čím se kto víc v hříchu kochá, tím tíže za ň trpěti bude, nepředejde-li pravé pokání. Hrubost kuože na malo- mocném znamenává ť pohoršení B — 59 ano t] an NU, vyn. T — ono micst ] jedno (toto ť T) miesto NT — 60 ono brunátné] nebo (jiné TN, a U) brunátné RTNU — aneb] a U, jiné N — modré, jiné žluté N — že vyn. PNTU — jakož vyn. U — bývá] vyn. RU — 61 svrab] smrad (!) U — znamenává C — každý hřiech N, hříchy T — ješto] an U — si] vyn. TU — jejl je lidé T — zalíbením U — činí T — ono] onono PNC, tento člověk T — ono, že] a U — 62 nejeden] vyn. T — aneb] zalíbení aneb CU — 63 nesnadně] nesnadné, toho ť C — 64 neodpustí C — předejde] bude činiti U — 65 má] vyn. KP — většie] vyn. N — kochánie [má] K — tiem] vyn. RU — 66 musí] bude C — ješto] vyn. T, a U — bývá na malomoc- ný«ch (ch vyn.!) T — miení] rozumí T — 67 ješto] když U — jiným jedni druhým T — pohoršení na sobě U — dáváš slovem i skutkem N, dávají a toho se nevarují, aby nepohoršovali T — Ach T, Ó NU — za- ved-li si] zavedeš-li RU — 68 kdy] vyn. C — li jsi vyn. PCNT — jsi kdy (vyn. B) koho (v B ps. kocho!) BRTU — 68—69 «v který . . . jim» a byl jsi příčina někomu B, v který hřích a byl jsi příčina jinejm C — 68 v který hřích] vyn. K — 69 byl jim byla (+ li si U) aneb byl jiným RU — jim komu T, vyn. N — k hříchu] hříchem kterým koliv RU, k hříchu skrze zlý příklad T — 69—73 «Třetie ... jest to hřiech Rozličnost barev při malomocenství znamená t vymlúvaní rozličná z hříchuov, neb budú říci: »Jaký ť jest to hřích, co ť škodí B — 69 na] vyn. KPCNT — 70 pstry- lavá] pstrolová PT, pstrolavá RN, proleželá U, pstrylavá anebo strakatá C — rozličnými barvami TON — znamenává] se znamenává K, znamená
452 jakož tři věci zvláštní mají do sebe malomocní — jedno že) svrab náramný «bývá, druhé ostrost a drsnatost kuože Ka těla), třetí rozličnost barev, Xano ť ono miesto bude bielé, 60 ono červené, ono brunátné aneb modré. Najprvé, že jakož bývá svrab, to znamená hřiech, ješto si jej z zalíbenie učinil; ono, že B 457 nejeden z křehkosti shřeší aneb z nevědomie, to ť milý Buoh snáze odpustí, ale z libosti, to ť jest těžké, nesnadně Buoh odpustí, leč těžké pokánie předejde. Nebo, který kolivěk člověk 65 hřiech učiní a má v něm většic libost a kochánie, tiem za ň viece musí trpěti. Druhé, ješto bývá tělo drsnaté, vostré, to se miení ten hřiech, ješto jiným pohoršenie dáváš). A, běda bude, zaved-li si kdy «koho (aneb zavedla-li jsi) «v který hřích anebo příčina byl jim k hříchu. KTřetie, že bývají na malomocných miesta 70 pstrylavá a jako zbarvená rozličných barev, to znamenává ten nebo] a U — 57 zvláštie KPC, vzláštní R, zvláště T, obvzláštní N — jednu věc U — «že vyn. B — 58 náramný na nich K — «bývá vyn. B, mívají N — druhan věc U — ostrost a drsnatost hrubost B — 59 a těla) vyn. B — a třetí (+ věc U), že RU — 59—67 gano ť... dáváš? svrab malomocenství znamená ť v hříchu libost a kochání, ješto se tím hřích velmi obtěžuje, u B 457 i a čím se kto víc v hříchu kochá, tím tíže za ň trpěti bude, nepředejde-li pravé pokání. Hrubost kuože na malo- mocném znamenává ť pohoršení B — 59 ano t] an NU, vyn. T — ono micst ] jedno (toto ť T) miesto NT — 60 ono brunátné] nebo (jiné TN, a U) brunátné RTNU — aneb] a U, jiné N — modré, jiné žluté N — že vyn. PNTU — jakož vyn. U — bývá] vyn. RU — 61 svrab] smrad (!) U — znamenává C — každý hřiech N, hříchy T — ješto] an U — si] vyn. TU — jejl je lidé T — zalíbením U — činí T — ono] onono PNC, tento člověk T — ono, že] a U — 62 nejeden] vyn. T — aneb] zalíbení aneb CU — 63 nesnadně] nesnadné, toho ť C — 64 neodpustí C — předejde] bude činiti U — 65 má] vyn. KP — většie] vyn. N — kochánie [má] K — tiem] vyn. RU — 66 musí] bude C — ješto] vyn. T, a U — bývá na malomoc- ný«ch (ch vyn.!) T — miení] rozumí T — 67 ješto] když U — jiným jedni druhým T — pohoršení na sobě U — dáváš slovem i skutkem N, dávají a toho se nevarují, aby nepohoršovali T — Ach T, Ó NU — za- ved-li si] zavedeš-li RU — 68 kdy] vyn. C — li jsi vyn. PCNT — jsi kdy (vyn. B) koho (v B ps. kocho!) BRTU — 68—69 «v který . . . jim» a byl jsi příčina někomu B, v který hřích a byl jsi příčina jinejm C — 68 v který hřích] vyn. K — 69 byl jim byla (+ li si U) aneb byl jiným RU — jim komu T, vyn. N — k hříchu] hříchem kterým koliv RU, k hříchu skrze zlý příklad T — 69—73 «Třetie ... jest to hřiech Rozličnost barev při malomocenství znamená t vymlúvaní rozličná z hříchuov, neb budú říci: »Jaký ť jest to hřích, co ť škodí B — 69 na] vyn. KPCNT — 70 pstry- lavá] pstrolová PT, pstrolavá RN, proleželá U, pstrylavá anebo strakatá C — rozličnými barvami TON — znamenává] se znamenává K, znamená
Strana 453
453 hřiech, ješto se lidé vymlúvají z hřiechu, anebo učiniece hřiech, i obložie to, obarvie, že hřiech nenie, a budau řéci: »Co jest to? Jaký jest to hřiech, věnec aneb tanec? Mušeji ť mladí veseli býti!« Aneb, Kučiniec sami hřích, ozdobí, vymluvie, obarvie a 75 budau) říci: »Však jsem pak dobrým úmyslem učinil!« Anebo ť na někoho počtú řkúc: »On mě k tomu připravil!« To ť jsú těžcí a hrozní hříchové. Ale ješto člověk padne v hřiech) z křehkosti aneb) z nevědomí neb z oklamání dábelského, ale neoblíbí toho), nekochá se, neleží v tom, ale 80 hledí rúče toho pozbyti, nedá žádnému tiem zlého příkladu a pohoršenie), nevymlúvá se, ale dá se vinen upřímo [milému Bohu, to ť milý Buoh snadně odpustí. Ale kdež ť jest toto tré, že hřeší věda, že jest hřích, z libosti hřeší opět, opět, opět a PCNTU — 71 ješto] an U — lidé znamenitě TN — z hřiechu] tomu hřiechu RU — aneboj a U — 72 obložie] vyn. T, vymluví N — to] vyn. T, jej a U — obarví jej T, obarví, vymluví, jak mohau C — hřicch nenie, a budau řéci] dí U — nenie] vyn. (!) R — a] vyn. RN, a ještě druzí C — budau řéci] Prý P, Au, prý N, řka T — Co jest to] vyn. N — 73 Jaký jest to) Jaký PRTU, Jakej jest to, jakej C — věnec panně nositi T — věnec aneb tanec] vyn. P — ancb] a U — tanec] potancovati T — Musí ť PRONU, Však musí T — mladí lidé NU — 74 býti] pobyti N — 74—75 učinicc . .. budau učině hřích, ozdobí jej, bude B — 74 učiní U — 74—75 ozdobí ... říci] i opremují, vymluví a obarví a řkau T, i obloží to, ozdobí (ps. odzdobí!) a vymluví, obarví řkauce C, i obloží, obalí, omluví, obarví, a mnohokrát řeknau U — 74 vymluvie] omluví R — 74—75 a budau říci] Ú (Au N), prý PN, a mnohokrát budau říci R — 75 Však] vyn. PNT — pak to NTU, vyn. P, to pak C — úmyslem [to] K — učinil] učinila P. učinil aneb (a U) učinila RCU — Anebo opět C — 76 někoho] jiného N, někoho to jiného T — počtúj sečtau KN — řkúc] Prý PN, vyn. T — Hle, on K, To ť on C — připravil] připravil, musil sem mu to k vuoli učiniti K, přivedl a připravil, jemu sem to k libosti učinil C, řeknau, přivedl (aneb přivedla) T, přivedl U — 77 hříchové, kteříž se vymlauvají T — padna C — 78 v hřiech) vyn. B — ganebe vyn. B — neb] buď T — 79 dáblova U — ale] vyn. T — neoblíbí toho neoblibuje B — nekochá se] nevy- mlauvá, nezastává T — 80 rúče] hbitě R, hned NC, rychle U, rauče, to jest spěšně povstati a T — toho] ho U — 80—81 «nedá ... pohoršenie) hledí tím žádného nepohoršiti B — 80 nedá] ale hledí, aby nedal U — žádného N — 81 a] ani C — nevymlúvá se] vyn. T, nevymluví se N — upřímo] upřímně TU, přímo N — [milému] vyn. KPRU, Pánu CNT — 82 to ť mu N — kdež když U — to PN — troje T — 83—87 že hřeší ... kvieliti prose] jedno, že z aumysla a vědomě hřeší, že z libosti hřích učiní a kochá se v něm, vždy se zase navracujíce jako pes k vejvratku a svině umytá do bláta, nedbá se káti, takovému vždy hněvu božího více a více
453 hřiech, ješto se lidé vymlúvají z hřiechu, anebo učiniece hřiech, i obložie to, obarvie, že hřiech nenie, a budau řéci: »Co jest to? Jaký jest to hřiech, věnec aneb tanec? Mušeji ť mladí veseli býti!« Aneb, Kučiniec sami hřích, ozdobí, vymluvie, obarvie a 75 budau) říci: »Však jsem pak dobrým úmyslem učinil!« Anebo ť na někoho počtú řkúc: »On mě k tomu připravil!« To ť jsú těžcí a hrozní hříchové. Ale ješto člověk padne v hřiech) z křehkosti aneb) z nevědomí neb z oklamání dábelského, ale neoblíbí toho), nekochá se, neleží v tom, ale 80 hledí rúče toho pozbyti, nedá žádnému tiem zlého příkladu a pohoršenie), nevymlúvá se, ale dá se vinen upřímo [milému Bohu, to ť milý Buoh snadně odpustí. Ale kdež ť jest toto tré, že hřeší věda, že jest hřích, z libosti hřeší opět, opět, opět a PCNTU — 71 ješto] an U — lidé znamenitě TN — z hřiechu] tomu hřiechu RU — aneboj a U — 72 obložie] vyn. T, vymluví N — to] vyn. T, jej a U — obarví jej T, obarví, vymluví, jak mohau C — hřicch nenie, a budau řéci] dí U — nenie] vyn. (!) R — a] vyn. RN, a ještě druzí C — budau řéci] Prý P, Au, prý N, řka T — Co jest to] vyn. N — 73 Jaký jest to) Jaký PRTU, Jakej jest to, jakej C — věnec panně nositi T — věnec aneb tanec] vyn. P — ancb] a U — tanec] potancovati T — Musí ť PRONU, Však musí T — mladí lidé NU — 74 býti] pobyti N — 74—75 učinicc . .. budau učině hřích, ozdobí jej, bude B — 74 učiní U — 74—75 ozdobí ... říci] i opremují, vymluví a obarví a řkau T, i obloží to, ozdobí (ps. odzdobí!) a vymluví, obarví řkauce C, i obloží, obalí, omluví, obarví, a mnohokrát řeknau U — 74 vymluvie] omluví R — 74—75 a budau říci] Ú (Au N), prý PN, a mnohokrát budau říci R — 75 Však] vyn. PNT — pak to NTU, vyn. P, to pak C — úmyslem [to] K — učinil] učinila P. učinil aneb (a U) učinila RCU — Anebo opět C — 76 někoho] jiného N, někoho to jiného T — počtúj sečtau KN — řkúc] Prý PN, vyn. T — Hle, on K, To ť on C — připravil] připravil, musil sem mu to k vuoli učiniti K, přivedl a připravil, jemu sem to k libosti učinil C, řeknau, přivedl (aneb přivedla) T, přivedl U — 77 hříchové, kteříž se vymlauvají T — padna C — 78 v hřiech) vyn. B — ganebe vyn. B — neb] buď T — 79 dáblova U — ale] vyn. T — neoblíbí toho neoblibuje B — nekochá se] nevy- mlauvá, nezastává T — 80 rúče] hbitě R, hned NC, rychle U, rauče, to jest spěšně povstati a T — toho] ho U — 80—81 «nedá ... pohoršenie) hledí tím žádného nepohoršiti B — 80 nedá] ale hledí, aby nedal U — žádného N — 81 a] ani C — nevymlúvá se] vyn. T, nevymluví se N — upřímo] upřímně TU, přímo N — [milému] vyn. KPRU, Pánu CNT — 82 to ť mu N — kdež když U — to PN — troje T — 83—87 že hřeší ... kvieliti prose] jedno, že z aumysla a vědomě hřeší, že z libosti hřích učiní a kochá se v něm, vždy se zase navracujíce jako pes k vejvratku a svině umytá do bláta, nedbá se káti, takovému vždy hněvu božího více a více
Strana 454
454 netbá se káti, takovému hněvu božieho vždy viece a viece při- 85 bývá, aneb ješto netbá dáti pohoršenie jiným bližním, a třetie, vymlúvá hřiech a jako barvami ozdobí: kdež jest to tré, třeba ť jest na ty hříchy plakati a kvieliti prose «Boha), ať by je kráčil odpustiti)). Než pak z toho» malomocenství a z těch hříchuov člověk vyjde «spieše) a pozná se v nich nežli z tohoto hříchu, 900 kterémž jest dnešní čtení. Kterýž jest to? Lakomství! Neb dí čtení svaté), Pán Ježíš: »Nemuožete dvěma pánoma slúžiti. Nemuožte Bohu slúžiti a mamoně«. Neb to ť jest služba boží, plniti přikázaní boží, což on velí. Plníte-li vy je? Však vy zlého za zlé nenavracujete, nepřátely milujete, veď-li? přibývá (ps. pře-!), když k tomu ke všemu nedbá dávati pohoršení spolu svým bližním a vymlauvá hřích, jako barvami ozdobí. A kdež jest to troje, totiž z aumysla a z vědomí a z libosti hřešiti, i jest tu potřeba čtvrtého, totiž hořkého pláče a kvílení na ty hrozné a těžké hříchy a pro- siti milého Pána Boha T — 83 člověk hřeší C — veliký hřích N — 83—86 z libosti . . . tré) vždy jej s libostí opětuje, zlý příklad na sobě ukazuje a hříchy své vymlúvá, tu ť vždy hněv boží roste, i B — 83 opět, opět, opět] opět, opět a opět U, opět a (vyn. N) opět RN — 84 nedbají R — tako- vému] tomu PN — přibývá a se přimnožuje N — 85 aneb ... pohoršenie a nedbá a dává na sobě zlý příklad U — aneb] an P, a N — ješto] nadto více N — dávati N — jiným] svým N — bližním] bližním svejm C, vyn. U — třetie] k tomu N — 86 vymlauvají U — barvami jej obloží a U — ozdobuje N — tré spolčené N — třeba ť jest] tu ť jest třeba KC, jest potřebí N, ó, jest potřeba U — 87 na ty hříchy . .. kvieliti] plakati a litovati těch hříchův a N — prositi RNU — Boha vyn. B — je] vyn. KPN, je jemu C, to T — Kráčil odpustiti milý Buoh odpustil B — 88 odpustiti a se smilovati N — Než pak] Tuto pak věděti a znáti máme T — Kz toho» ze všeho B, toho PN, že s tohoto T — a z těch vyn. B, těch hřiechuov (+ a nepravostí T) TNC — těch] vyn. U — 89 vejde T — «spieše snáze B — toho U — 90 svaté (+ a blahoslavené T) čtení PRONTU — Kterýž jest to? a to ť jest BU, Kterýž jest to hřiech KT 91 Neb] A U — čtení svaté) v svatém čtení T — svaté) vyn. B, svaté a tak sám (vyn. C) drahý KC — «Pán Ježíš: »Nemuožete) »Řekl Pán Ježíš učedlníkóm svým: »Nižádný nemuož B — 91—92 Nemuožete ... pánoma slúžiti] vyn. KC — 91 Pán Ježíš] vyn. U, Pán Ježíš řka TN — 92 pánuom PRNTU — a] anebo T — mamoně] zboží KPRU, penězům T, lakomství N. mamoně, totižto zboží C — Neb] A U — Neb to ť] vyn. T — to] toto C, tato KPRNU — 93 boží] jeho KPON, jeho svatá T — velí] přikazuje a poraučí T, poraučí to činiti N — Plníte-li vy je] vyn. N, Plníme-liž (+ my C) je KC, Pomysltež na to, plníte-li vy je T, Plníte-li je PU — 94—97 Však vy ... neoklamáte] Milujeme-li nepřátely, zlého za zlé nenavracujeme-li? Ovšem-li nepřisaháme? Ani v trhu ani jinde žádného neoklamáme? K, Milujeme-liž nepřátely, nenavracujeme-liž my zlého za zlé? Nepřisaháme-liž ovšem nikoli? Neděli svatau světíme-liž? Co sobě
454 netbá se káti, takovému hněvu božieho vždy viece a viece při- 85 bývá, aneb ješto netbá dáti pohoršenie jiným bližním, a třetie, vymlúvá hřiech a jako barvami ozdobí: kdež jest to tré, třeba ť jest na ty hříchy plakati a kvieliti prose «Boha), ať by je kráčil odpustiti)). Než pak z toho» malomocenství a z těch hříchuov člověk vyjde «spieše) a pozná se v nich nežli z tohoto hříchu, 900 kterémž jest dnešní čtení. Kterýž jest to? Lakomství! Neb dí čtení svaté), Pán Ježíš: »Nemuožete dvěma pánoma slúžiti. Nemuožte Bohu slúžiti a mamoně«. Neb to ť jest služba boží, plniti přikázaní boží, což on velí. Plníte-li vy je? Však vy zlého za zlé nenavracujete, nepřátely milujete, veď-li? přibývá (ps. pře-!), když k tomu ke všemu nedbá dávati pohoršení spolu svým bližním a vymlauvá hřích, jako barvami ozdobí. A kdež jest to troje, totiž z aumysla a z vědomí a z libosti hřešiti, i jest tu potřeba čtvrtého, totiž hořkého pláče a kvílení na ty hrozné a těžké hříchy a pro- siti milého Pána Boha T — 83 člověk hřeší C — veliký hřích N — 83—86 z libosti . . . tré) vždy jej s libostí opětuje, zlý příklad na sobě ukazuje a hříchy své vymlúvá, tu ť vždy hněv boží roste, i B — 83 opět, opět, opět] opět, opět a opět U, opět a (vyn. N) opět RN — 84 nedbají R — tako- vému] tomu PN — přibývá a se přimnožuje N — 85 aneb ... pohoršenie a nedbá a dává na sobě zlý příklad U — aneb] an P, a N — ješto] nadto více N — dávati N — jiným] svým N — bližním] bližním svejm C, vyn. U — třetie] k tomu N — 86 vymlauvají U — barvami jej obloží a U — ozdobuje N — tré spolčené N — třeba ť jest] tu ť jest třeba KC, jest potřebí N, ó, jest potřeba U — 87 na ty hříchy . .. kvieliti] plakati a litovati těch hříchův a N — prositi RNU — Boha vyn. B — je] vyn. KPN, je jemu C, to T — Kráčil odpustiti milý Buoh odpustil B — 88 odpustiti a se smilovati N — Než pak] Tuto pak věděti a znáti máme T — Kz toho» ze všeho B, toho PN, že s tohoto T — a z těch vyn. B, těch hřiechuov (+ a nepravostí T) TNC — těch] vyn. U — 89 vejde T — «spieše snáze B — toho U — 90 svaté (+ a blahoslavené T) čtení PRONTU — Kterýž jest to? a to ť jest BU, Kterýž jest to hřiech KT 91 Neb] A U — čtení svaté) v svatém čtení T — svaté) vyn. B, svaté a tak sám (vyn. C) drahý KC — «Pán Ježíš: »Nemuožete) »Řekl Pán Ježíš učedlníkóm svým: »Nižádný nemuož B — 91—92 Nemuožete ... pánoma slúžiti] vyn. KC — 91 Pán Ježíš] vyn. U, Pán Ježíš řka TN — 92 pánuom PRNTU — a] anebo T — mamoně] zboží KPRU, penězům T, lakomství N. mamoně, totižto zboží C — Neb] A U — Neb to ť] vyn. T — to] toto C, tato KPRNU — 93 boží] jeho KPON, jeho svatá T — velí] přikazuje a poraučí T, poraučí to činiti N — Plníte-li vy je] vyn. N, Plníme-liž (+ my C) je KC, Pomysltež na to, plníte-li vy je T, Plníte-li je PU — 94—97 Však vy ... neoklamáte] Milujeme-li nepřátely, zlého za zlé nenavracujeme-li? Ovšem-li nepřisaháme? Ani v trhu ani jinde žádného neoklamáme? K, Milujeme-liž nepřátely, nenavracujeme-liž my zlého za zlé? Nepřisaháme-liž ovšem nikoli? Neděli svatau světíme-liž? Co sobě
Strana 455
455 95 Však vy nepřisaháte, neděli světíte? Však vy pro nižádnú věc, což sobě nechcete, jinému neučiníte? Však [vy] žádného «nepře- sáhnete, ani v trhu ani jinde neoklamáte, [pravda-lij? To ť Kby byla služba milá a libá Bohu, aby jeho přikázaní při všech věcech zachovávali, u a což koli činí, to aby činili B 458 100 [prvotně] pro chválu boží, pro své spasení, pro obecné dobré. Ale tento lid má jinú službu, ješto mní, když ji vede, že [tím] velmě Bohu slauží a že to Buoh od nich) přijímá. Jako teď jíti do kostela, u mše pobyti, zpoviedati se, páteřuov neb modliteb pořékati; a vyjda z kostela, nic ť nepodbá na boží při- 105 kázaní, ale hledí dobyti, jak jediné muože: buď tantem, lží, nechcem, pro žádnau věc jinému nečiníme-liž? Jest-li to tak? Již-li žádného nepřesáhneme, ani v trhu ani jinde žádného nevoklamáme-li? C — 94 Však ... veď-li] Zdaliž vy milujete nepřátely, zdaliž zlého za zlé nena- vracujete? Pravda-li? P — zlého ... veď-li] snad (vyn. RNU) milujete (+ své U) nepřátely, však (a U) zlého za zlé nenavracujete (neodplacu- jete U), pravda-li? RNTU — 98 Však vy] Zdaliž ovšem P. Však ovšem RN, Však ovšem zaumyslně T, vyn. U — Nepřisaháte ani na pravdě U — neděli] Zdali neděli P, Však neděli RNU, Však vy neděli svatau T — světíte, veď-li PNT — Však vy] Zdali P, Však RNTU — pro nižádnú věc] vyn. RU — 96 nechceš T — jinému] toho (to U) jinému PRTU, toho také ani jiným T — neučiníte (nečiníte RNTU)? Jest-li tak? PRNTU [vyl vyn. PRNTU — 96—97 «nepřesáhnete . .. jinde v ničemž B — nepřesáhnete] neošidíte U — 97 ani v trhu ani jinde v trhu N — jinde žádného RU — [pravda-li] vyn. KPRCNTU — 98 «by byla bývá B — služba boží U — «a libá vyn. B, vzáctná a libá N — aby] kdy- bychom K, abyšte T — 99 všech věcech] všem U — zachovával (!) B, zachovali R, ostříháno bylo N — činí] bychom činili KC, činili P, činíme NT — aby] vyn. KPN, abychom TC — 100 [prvotně] vyn. KPRCNTU — své] našich duší T — 101 tento] nynější C — tento lid] o tomto lidu může se to v pravdě říci, co se na oko vidí, že T — ješto] a U — se domnívá TON — ji vede] to činí U — [tím] vyn. KPRCNT — 102 velmi dobře PONT — poslauží U, slauží a sobě prospívá T — Bůh oblibuje a C — nich) něho B — teď] vyn. U — 103 svaté mše T — pobyti] poklečeti T — páteřuov] vyn. U — «neb) vyn. BCU, aneb nějakých K — 104 pořékati naříkati, jakož oni tak říkají, aneb modliteb naříkati C — vejda (+ ven T) RT — nic ť] rovně takovej jako kdy prvé nic C — nedbá RCNU, nedbati T v K nepotbá, a nad tím: [nedbá] — 105 ale] než svobodně je přestu- povati, v trhu pak T — 105—107 ale hledí dobyti ... že dobře] předce marně mluví, zle, voplzle, neřádně, hanebně lají, hromují, přisahají, usta svá proti nebi stavějí a div že na sebe vohně neb kamení dolův nesvolají, jméno boží nadarmo berau, poklínají se, rotí, jeden druhého klne říkajíce: »Aby tě hrom zabil!« »Aby tě kat voběsil!« a tak mnoho jiného zlého činí, ješto kdo by to uměl všecko vypraviti? Ač ť slovo boží slyší, sauce toliko učiněni posluchači slova a ne činitelé, ale hledí voklamati svého bliž-
455 95 Však vy nepřisaháte, neděli světíte? Však vy pro nižádnú věc, což sobě nechcete, jinému neučiníte? Však [vy] žádného «nepře- sáhnete, ani v trhu ani jinde neoklamáte, [pravda-lij? To ť Kby byla služba milá a libá Bohu, aby jeho přikázaní při všech věcech zachovávali, u a což koli činí, to aby činili B 458 100 [prvotně] pro chválu boží, pro své spasení, pro obecné dobré. Ale tento lid má jinú službu, ješto mní, když ji vede, že [tím] velmě Bohu slauží a že to Buoh od nich) přijímá. Jako teď jíti do kostela, u mše pobyti, zpoviedati se, páteřuov neb modliteb pořékati; a vyjda z kostela, nic ť nepodbá na boží při- 105 kázaní, ale hledí dobyti, jak jediné muože: buď tantem, lží, nechcem, pro žádnau věc jinému nečiníme-liž? Jest-li to tak? Již-li žádného nepřesáhneme, ani v trhu ani jinde žádného nevoklamáme-li? C — 94 Však ... veď-li] Zdaliž vy milujete nepřátely, zdaliž zlého za zlé nena- vracujete? Pravda-li? P — zlého ... veď-li] snad (vyn. RNU) milujete (+ své U) nepřátely, však (a U) zlého za zlé nenavracujete (neodplacu- jete U), pravda-li? RNTU — 98 Však vy] Zdaliž ovšem P. Však ovšem RN, Však ovšem zaumyslně T, vyn. U — Nepřisaháte ani na pravdě U — neděli] Zdali neděli P, Však neděli RNU, Však vy neděli svatau T — světíte, veď-li PNT — Však vy] Zdali P, Však RNTU — pro nižádnú věc] vyn. RU — 96 nechceš T — jinému] toho (to U) jinému PRTU, toho také ani jiným T — neučiníte (nečiníte RNTU)? Jest-li tak? PRNTU [vyl vyn. PRNTU — 96—97 «nepřesáhnete . .. jinde v ničemž B — nepřesáhnete] neošidíte U — 97 ani v trhu ani jinde v trhu N — jinde žádného RU — [pravda-li] vyn. KPRCNTU — 98 «by byla bývá B — služba boží U — «a libá vyn. B, vzáctná a libá N — aby] kdy- bychom K, abyšte T — 99 všech věcech] všem U — zachovával (!) B, zachovali R, ostříháno bylo N — činí] bychom činili KC, činili P, činíme NT — aby] vyn. KPN, abychom TC — 100 [prvotně] vyn. KPRCNTU — své] našich duší T — 101 tento] nynější C — tento lid] o tomto lidu může se to v pravdě říci, co se na oko vidí, že T — ješto] a U — se domnívá TON — ji vede] to činí U — [tím] vyn. KPRCNT — 102 velmi dobře PONT — poslauží U, slauží a sobě prospívá T — Bůh oblibuje a C — nich) něho B — teď] vyn. U — 103 svaté mše T — pobyti] poklečeti T — páteřuov] vyn. U — «neb) vyn. BCU, aneb nějakých K — 104 pořékati naříkati, jakož oni tak říkají, aneb modliteb naříkati C — vejda (+ ven T) RT — nic ť] rovně takovej jako kdy prvé nic C — nedbá RCNU, nedbati T v K nepotbá, a nad tím: [nedbá] — 105 ale] než svobodně je přestu- povati, v trhu pak T — 105—107 ale hledí dobyti ... že dobře] předce marně mluví, zle, voplzle, neřádně, hanebně lají, hromují, přisahají, usta svá proti nebi stavějí a div že na sebe vohně neb kamení dolův nesvolají, jméno boží nadarmo berau, poklínají se, rotí, jeden druhého klne říkajíce: »Aby tě hrom zabil!« »Aby tě kat voběsil!« a tak mnoho jiného zlého činí, ješto kdo by to uměl všecko vypraviti? Ač ť slovo boží slyší, sauce toliko učiněni posluchači slova a ne činitelé, ale hledí voklamati svého bliž-
Strana 456
456 jakž koli muož druhého oklamati, vydře, oblúpí, leda jediné měl — a vždy mní, že dobře stojí, když on v kostele Ku mše pobude, Kale na přikázanie se božie neohlédne! Toto máš do mnohého lidu, že ť oni, vedauce skutky mnohé dobré, kteréž mohau sami H10z sebe vésti, mnějí, že za ně vezmú odplatu nebeského králov- stvie — ani vezmú peklo horaucie, když jedno netbají na přiká- zanie božie a ubezpečie se, když ty svátosti vedau, jakož navykli teď do kostela jíti a u mše pobyti, a vyjdúc ven, vydříti, jakž mohau lakomě dobyti. A kněžie, že hodiny řiekají, budau říci: 115 »Všechny řády vede a drží!«, an bude Klakomý, svatokupec, kuběnář — Kode všeho jemu daj! Mniší ktéž, jeptišky též vše (to těmi svátostmi přikryjí pěkně), a čert pod tím leží, ního, dobyti statku, jakž jediné mohau, buď podvodem, falší, lží, fortelem vymyšlenejm, jak koliv může druhého voklamati, vydře, voblaupí, leda on jediné měl sám, a domnívá se, že on dobře tak C — 105 dobyti] ošiditi U — jak jediné] jediné koho U — 105—106 «buď tantem ... měl lží, tantem, lúpežem B, vyn. U, buď chytrostí, podvodem, lží, jak koli můž druhého oklamati, vydříti, oblaupiti T, právě i neprávě druhého vokla- mati, vylhati, vydříti, vypřisahati, bližního svého oblaupiti N — 105 tantem neb K — lží anebo R — 106 oklamá K — odře K — 107 vždy vyn. PRNU, předce T — se domnívá T — dobře] velmi dobře N, dobrý křesťan a dobrá křesťanka, že jeho náboženství dobře T — u mše vyn. BT, u mše svaté N — 108—114 ale . .. řiekají a tak mnějí, by zasluhovali těmi skutky království božího, ani přijdú na zatracení, když na přikázaní boží nedbají, se všemi jinými skutky dobrými. A kněží též mnějí, když oni hodiny odříkají B — 108 ale] vyn. PRN, a CU — ale . . . neohlédne!] vyn. T — se] vyn. NC — neohlédne] ani neohlédne U, nevspomene N — To RTU — 109 oni] vyn. U — vedauce] vedau P, činí U — 110 vésti] učiniti U — domnívají se TC — 111 ani] ano P, a oni TU, an ť spíše N — horaucie] věčné PN, horaucie a věčné TC — když jedno] protože U, když nic N, když oni C, když při tom T — na] vyn. PRC — 112 božího PRC — ubezpečie se] ubezpečíce se PN, předce se ubezpečí T — vedau] činí U, vedau tak NC — 113 pobyti, také teď pro Bůh dáti něco C — výda R — ven] ven z kostela, zase C, ven z kostela, po své vůli živu býti N — 113—114 ven ... dobyti] z kostela, ošidí, koho jediné mohau, leda oni měli U — 113 vodřieti K — jakž mohau] všelijak N, jakž mohauc KRC — 114 dobyti, leda oni měli R — kněžie také T — že teď N — budau říci] »Ú, prý (+ dobrý kněz N) PN, a budau ť praviti C, a oni je chválí: »A, prej U, chválí je a praví: »Au, oni T — 115 Všechny] a ty K, Všecky ť, prej C — řády] řády kostelnie KC, ceremonie a řády U - vedan K — vede a] vyn. U — an bude] ale K, a PN, a on C, a on bude RTU — «la- komý lakomec B, lakomí jsú K — svatokupci K — 116 kuběnář] vyn. KPNT, opilec, smilník, kuběnář, lehkej v mravích a v obcování C — gode všeho .. . daj! vyn. B — jemu] jim KC — daje zaplať NU, musíš zapla- titi T — «též) vyn. B, tolikéž T — též] vyn. TU — 117 «to těmi) t
456 jakž koli muož druhého oklamati, vydře, oblúpí, leda jediné měl — a vždy mní, že dobře stojí, když on v kostele Ku mše pobude, Kale na přikázanie se božie neohlédne! Toto máš do mnohého lidu, že ť oni, vedauce skutky mnohé dobré, kteréž mohau sami H10z sebe vésti, mnějí, že za ně vezmú odplatu nebeského králov- stvie — ani vezmú peklo horaucie, když jedno netbají na přiká- zanie božie a ubezpečie se, když ty svátosti vedau, jakož navykli teď do kostela jíti a u mše pobyti, a vyjdúc ven, vydříti, jakž mohau lakomě dobyti. A kněžie, že hodiny řiekají, budau říci: 115 »Všechny řády vede a drží!«, an bude Klakomý, svatokupec, kuběnář — Kode všeho jemu daj! Mniší ktéž, jeptišky též vše (to těmi svátostmi přikryjí pěkně), a čert pod tím leží, ního, dobyti statku, jakž jediné mohau, buď podvodem, falší, lží, fortelem vymyšlenejm, jak koliv může druhého voklamati, vydře, voblaupí, leda on jediné měl sám, a domnívá se, že on dobře tak C — 105 dobyti] ošiditi U — jak jediné] jediné koho U — 105—106 «buď tantem ... měl lží, tantem, lúpežem B, vyn. U, buď chytrostí, podvodem, lží, jak koli můž druhého oklamati, vydříti, oblaupiti T, právě i neprávě druhého vokla- mati, vylhati, vydříti, vypřisahati, bližního svého oblaupiti N — 105 tantem neb K — lží anebo R — 106 oklamá K — odře K — 107 vždy vyn. PRNU, předce T — se domnívá T — dobře] velmi dobře N, dobrý křesťan a dobrá křesťanka, že jeho náboženství dobře T — u mše vyn. BT, u mše svaté N — 108—114 ale . .. řiekají a tak mnějí, by zasluhovali těmi skutky království božího, ani přijdú na zatracení, když na přikázaní boží nedbají, se všemi jinými skutky dobrými. A kněží též mnějí, když oni hodiny odříkají B — 108 ale] vyn. PRN, a CU — ale . . . neohlédne!] vyn. T — se] vyn. NC — neohlédne] ani neohlédne U, nevspomene N — To RTU — 109 oni] vyn. U — vedauce] vedau P, činí U — 110 vésti] učiniti U — domnívají se TC — 111 ani] ano P, a oni TU, an ť spíše N — horaucie] věčné PN, horaucie a věčné TC — když jedno] protože U, když nic N, když oni C, když při tom T — na] vyn. PRC — 112 božího PRC — ubezpečie se] ubezpečíce se PN, předce se ubezpečí T — vedau] činí U, vedau tak NC — 113 pobyti, také teď pro Bůh dáti něco C — výda R — ven] ven z kostela, zase C, ven z kostela, po své vůli živu býti N — 113—114 ven ... dobyti] z kostela, ošidí, koho jediné mohau, leda oni měli U — 113 vodřieti K — jakž mohau] všelijak N, jakž mohauc KRC — 114 dobyti, leda oni měli R — kněžie také T — že teď N — budau říci] »Ú, prý (+ dobrý kněz N) PN, a budau ť praviti C, a oni je chválí: »A, prej U, chválí je a praví: »Au, oni T — 115 Všechny] a ty K, Všecky ť, prej C — řády] řády kostelnie KC, ceremonie a řády U - vedan K — vede a] vyn. U — an bude] ale K, a PN, a on C, a on bude RTU — «la- komý lakomec B, lakomí jsú K — svatokupci K — 116 kuběnář] vyn. KPNT, opilec, smilník, kuběnář, lehkej v mravích a v obcování C — gode všeho .. . daj! vyn. B — jemu] jim KC — daje zaplať NU, musíš zapla- titi T — «též) vyn. B, tolikéž T — též] vyn. TU — 117 «to těmi) t
Strana 457
457 ztáh se odpočívá. Práv jako ono bude příkrov svrchu pěkný, a vnitř tam) lehne umrlý, tak právě tento lid těmi svátostmi 120 se zevnitřními přikryl, že se teď zpovídají k hoduom, jakž na- vykli, a potom se zase v též hřiechy obořie). Tělo boží při- jímají, ale života nezměnie), do kostela jdau a modlé se, jakž navykli usty lomcovati, sebránie žádného nemají, a mnějí, že jest to již nětco a že jsú tiem velmi dobře Bohu poslúžili, 125 a vyjdúc z kostela, Kani ť hledie jeden druhého oklamati, kdež jediné muož, vydřieti, přesáhnúti, zpraviti, jeden druhého po- súditi, sváry, kryky nastrojie. A to vše bývá z toho, že viece milují tyto zemské věci než nebeské. Všady lakomstvie panuje , oni B, zlé těmi T — svátostmi zevnitřními KCT — přikryli K — «pěkně)- vyn. B, že se teď zpovicdají k hoduom, jakž navykli K — dábel PRONTU — tím tau svátostí T — leží jako beran K — 118 ztáh se] vyn. N, ztáh se jako beran C, ztáhl se a R, stáhne se T, až se ztáhl a U — odpočívá jako na polštáři N, odpočívá jako vlk za mezí T — právě PRCNU, rovně T — jako] vyn. C — 118—119 ono bude ... umrlý] na tělo mrtvé, smradlavé dají příkrov pěkný, zlatohlavový neb jiný, a pod tím bude nečistot hojně v těle mrtvém T — 119 vnitř tam pod ním BU — leží U — umrlec KRC, umrlý smradlavý N — právě» vyn. B, nápodobně N — 119—121 Ktěmi ... obořic přikrytý zevnitř svátostmi, teď zpoviedati se k hoduom, jakž navykl B — 120 se] vyn. (!) R, to U — zevnitřními] zevnitřně T — že se . . . navykli] vyn. K — 121 potom] po hodech TC — hříchy, v obyčeje a navyklosti (sti vyn.!) zase aneb v horší C — obořie) navracují a oboří C, navrátí U, navracují T, vydají N — přijímati B — 122 životův (+ svých TC) PRTCU — života nezměnie po žádostech těla svého choditi nepřestávají N — nezměnie nezměniti B, nezmění nic U, změniti nechtějí T, nenapravují a nezměňují C — 122—124 jdau .. . poslúžili přijdúc, páteře navyklé řiekati, a tím se jim zdá, že Bohu po- slauží B — 122 jdau] chodí N — 122—123 a modlé se . . . nemají] Pánu Bohu půjčí aust, modlí se, ušima poslauchají slova božího, ale dáblu za- nechávají srdce, hřešiti míníce T — 123 jakž tak, jakž C, a jakž U — navykli, a potom zase N, navykli, tak U — lomcují a PNU — sebránie v mysli, v duchu a v pravdě aby se modlili C, skraušení U — žádného žádauckého RC — nemívají C — mní PRNU, hned (vyn. T) se domnívají CT — 124 tiem] již PCNT, vyn. RU — dobře] vyn. U — 125 vejdauce R — 125—128 ani t ... panuje oklamati bližního, posúditi, sváry, kryky, hněvy vésti, lakomství svá bez míry vésti B — 125 ani] an PRNT, hned U — 126 muož] by mohli K — vydřieti] vyn. C — 126—127 pře- sáhnúti ... nastrojíc] pomlauvati, svaditi U — 126 přesáhnauti, pomluviti jeden druhého C — zpraviti] vyn. N — jeden druhého] vyn. CT — pře- sauditi T — 127 svárův, krykův, různic C — křiky R — nastrojie] nastro- jiti T, nevole působiti N — vše] vyn. U — bývá] pochází T — 128 milujete T — ty T — zemské] časné U — věci časné, pominulé T, věci pominutedlné, časné N, věci tělesné, brzo pomíjející C — nebeské] ony nebeské věci
457 ztáh se odpočívá. Práv jako ono bude příkrov svrchu pěkný, a vnitř tam) lehne umrlý, tak právě tento lid těmi svátostmi 120 se zevnitřními přikryl, že se teď zpovídají k hoduom, jakž na- vykli, a potom se zase v též hřiechy obořie). Tělo boží při- jímají, ale života nezměnie), do kostela jdau a modlé se, jakž navykli usty lomcovati, sebránie žádného nemají, a mnějí, že jest to již nětco a že jsú tiem velmi dobře Bohu poslúžili, 125 a vyjdúc z kostela, Kani ť hledie jeden druhého oklamati, kdež jediné muož, vydřieti, přesáhnúti, zpraviti, jeden druhého po- súditi, sváry, kryky nastrojie. A to vše bývá z toho, že viece milují tyto zemské věci než nebeské. Všady lakomstvie panuje , oni B, zlé těmi T — svátostmi zevnitřními KCT — přikryli K — «pěkně)- vyn. B, že se teď zpovicdají k hoduom, jakž navykli K — dábel PRONTU — tím tau svátostí T — leží jako beran K — 118 ztáh se] vyn. N, ztáh se jako beran C, ztáhl se a R, stáhne se T, až se ztáhl a U — odpočívá jako na polštáři N, odpočívá jako vlk za mezí T — právě PRCNU, rovně T — jako] vyn. C — 118—119 ono bude ... umrlý] na tělo mrtvé, smradlavé dají příkrov pěkný, zlatohlavový neb jiný, a pod tím bude nečistot hojně v těle mrtvém T — 119 vnitř tam pod ním BU — leží U — umrlec KRC, umrlý smradlavý N — právě» vyn. B, nápodobně N — 119—121 Ktěmi ... obořic přikrytý zevnitř svátostmi, teď zpoviedati se k hoduom, jakž navykl B — 120 se] vyn. (!) R, to U — zevnitřními] zevnitřně T — že se . . . navykli] vyn. K — 121 potom] po hodech TC — hříchy, v obyčeje a navyklosti (sti vyn.!) zase aneb v horší C — obořie) navracují a oboří C, navrátí U, navracují T, vydají N — přijímati B — 122 životův (+ svých TC) PRTCU — života nezměnie po žádostech těla svého choditi nepřestávají N — nezměnie nezměniti B, nezmění nic U, změniti nechtějí T, nenapravují a nezměňují C — 122—124 jdau .. . poslúžili přijdúc, páteře navyklé řiekati, a tím se jim zdá, že Bohu po- slauží B — 122 jdau] chodí N — 122—123 a modlé se . . . nemají] Pánu Bohu půjčí aust, modlí se, ušima poslauchají slova božího, ale dáblu za- nechávají srdce, hřešiti míníce T — 123 jakž tak, jakž C, a jakž U — navykli, a potom zase N, navykli, tak U — lomcují a PNU — sebránie v mysli, v duchu a v pravdě aby se modlili C, skraušení U — žádného žádauckého RC — nemívají C — mní PRNU, hned (vyn. T) se domnívají CT — 124 tiem] již PCNT, vyn. RU — dobře] vyn. U — 125 vejdauce R — 125—128 ani t ... panuje oklamati bližního, posúditi, sváry, kryky, hněvy vésti, lakomství svá bez míry vésti B — 125 ani] an PRNT, hned U — 126 muož] by mohli K — vydřieti] vyn. C — 126—127 pře- sáhnúti ... nastrojíc] pomlauvati, svaditi U — 126 přesáhnauti, pomluviti jeden druhého C — zpraviti] vyn. N — jeden druhého] vyn. CT — pře- sauditi T — 127 svárův, krykův, různic C — křiky R — nastrojie] nastro- jiti T, nevole působiti N — vše] vyn. U — bývá] pochází T — 128 milujete T — ty T — zemské] časné U — věci časné, pominulé T, věci pominutedlné, časné N, věci tělesné, brzo pomíjející C — nebeské] ony nebeské věci
Strana 458
458 jakož dí prorok: »Od najvětčího až do najmenšího všickni stojí 130 po lakomství«. Né tak jest již dábel právě jako jedu nalil v tento lid, že oni nikdež nemohú míti odpočinutí, aby jimi ta žádost lakomá nelomcovala. Mnedle, muožete-li vy jakové sebrání míti na modlitbě, abyšte té péče tehdáž ponechali? Jako teď Pán dí: »Nechtějte pečovati!« Ano, když se chce člověk modliti, 135 Kano srdce se trhne pečováním, ono do komory, aby tam doma nepokradli, ono do pivnice, ono do kuchyně, ono k dobytku, ono k kravám, ono k sviniem), ono Konam), že toho brojení bude plno v duši, že se nemuož pro to bíd né, Klakomé pečovánie B 459 bídná duše před svým milým «Bohem) na malú «chvíli po- 140 staviti. A to ť «jest těžký, hrozný hřích. Nu, teď Pán napomíná a chce, aby nebyli pečlivi o ty věci časné [ minulé]. Pomysliž mnedle Kkaždý, oč máš větčí péči, o «ty-li věci časné, minulé, čili o Kvěci nebeské, věčné?! O tělo-li «máš věčí péči čili o duši? Kterého s' pilnějí, nakrmiti-li tělo jídlem tělesným, čili budaucí, trvánlivé a věčné C, nebeské a věčné N, nebeské, neb T — 129 dí] pověděl N — až vyn. U — stojí po] pilni sau N — 130 Né] z toho pozdější změnou v K Ne[b]; Neb PRCNTU — «právě vyn. BU — jako] vyn. BRU — 131 lid nešťastný na konci světa N — oni] vyn. K — jimi] jím R — 132 množ-li K — vy] tento lid K, vyn. P — jaké PRU — jakové sebrání] nějaké srdce skraušené a sebrané C, sebranau mysl N — 132—133 jakové . . . míti] se sebrati T — 133 modlitbě Páně C — aby K — té péče tehdáž tu chvíli péče U — péče lakomé C — aspoň tehdáž KT — teď] vyn. U — 134 pečovati] pečlivi býti KPRCNT — An U — chce] má K, chceme T — člověk] vyn. PNT, člověk takovej lakomej C — po- modliti KRU — 135 ano vyn. B, an RU, tehdy N — se trhne] pod- trhne U — ono] vyn. TU — komory, do truhly T — aby] vyn. N — tam doma] zlodějí T — doma nepokradli] vyn. N — 136 ono] vyn. TU — ono] vyn. TU, nebo C — ono] vyn. TU — ono] vyn. T — 137 «k kravám ... k sviniem sem B, k kravám, k sviniem TCU — ono] vyn. TN — Konam) jinam BU, vyn. N, onam, ono onam C, jinam a jinam T — brojení] pečo- vání T, myšlení NU — bude] vyn. U — 138 plno] příliš mnoho C — v duši] všudy (!) KU — takže T — to] vyn. RU — lakomé pečovánie tělo a lakomství B — 139 «Bohem) Pánem B — a to na malau U, na ma- ličkau T — chvilku BT — 140 «jest již B — Nu, teď) Teď pak T — 141 to míti chce T — abychom KNTU — tyto N — časné] tělesné KPCNT — [minulé] vyn. KPRCNTU — Pomysliž mnedle] Nu, mnedle, pomysl (pomysli RU) KRU — 142 mnedle] pak PNT — «každý vyn. B, každý z nás PNT — máš] máme T, má C — větčí a snažnější C — «ty-li... minulé) časné-li věci B — 143 věci ... věčné věčné a nebeské B, ty nebeské a věčné U — Kmáš věcí péči vyn. B — péči a starost TC — 144 svau milau duši C — Kterého] Čeho T — pilnější NCTU — li] vyn. 129 Jer. 6, 13; 8, 10 —
458 jakož dí prorok: »Od najvětčího až do najmenšího všickni stojí 130 po lakomství«. Né tak jest již dábel právě jako jedu nalil v tento lid, že oni nikdež nemohú míti odpočinutí, aby jimi ta žádost lakomá nelomcovala. Mnedle, muožete-li vy jakové sebrání míti na modlitbě, abyšte té péče tehdáž ponechali? Jako teď Pán dí: »Nechtějte pečovati!« Ano, když se chce člověk modliti, 135 Kano srdce se trhne pečováním, ono do komory, aby tam doma nepokradli, ono do pivnice, ono do kuchyně, ono k dobytku, ono k kravám, ono k sviniem), ono Konam), že toho brojení bude plno v duši, že se nemuož pro to bíd né, Klakomé pečovánie B 459 bídná duše před svým milým «Bohem) na malú «chvíli po- 140 staviti. A to ť «jest těžký, hrozný hřích. Nu, teď Pán napomíná a chce, aby nebyli pečlivi o ty věci časné [ minulé]. Pomysliž mnedle Kkaždý, oč máš větčí péči, o «ty-li věci časné, minulé, čili o Kvěci nebeské, věčné?! O tělo-li «máš věčí péči čili o duši? Kterého s' pilnějí, nakrmiti-li tělo jídlem tělesným, čili budaucí, trvánlivé a věčné C, nebeské a věčné N, nebeské, neb T — 129 dí] pověděl N — až vyn. U — stojí po] pilni sau N — 130 Né] z toho pozdější změnou v K Ne[b]; Neb PRCNTU — «právě vyn. BU — jako] vyn. BRU — 131 lid nešťastný na konci světa N — oni] vyn. K — jimi] jím R — 132 množ-li K — vy] tento lid K, vyn. P — jaké PRU — jakové sebrání] nějaké srdce skraušené a sebrané C, sebranau mysl N — 132—133 jakové . . . míti] se sebrati T — 133 modlitbě Páně C — aby K — té péče tehdáž tu chvíli péče U — péče lakomé C — aspoň tehdáž KT — teď] vyn. U — 134 pečovati] pečlivi býti KPRCNT — An U — chce] má K, chceme T — člověk] vyn. PNT, člověk takovej lakomej C — po- modliti KRU — 135 ano vyn. B, an RU, tehdy N — se trhne] pod- trhne U — ono] vyn. TU — komory, do truhly T — aby] vyn. N — tam doma] zlodějí T — doma nepokradli] vyn. N — 136 ono] vyn. TU — ono] vyn. TU, nebo C — ono] vyn. TU — ono] vyn. T — 137 «k kravám ... k sviniem sem B, k kravám, k sviniem TCU — ono] vyn. TN — Konam) jinam BU, vyn. N, onam, ono onam C, jinam a jinam T — brojení] pečo- vání T, myšlení NU — bude] vyn. U — 138 plno] příliš mnoho C — v duši] všudy (!) KU — takže T — to] vyn. RU — lakomé pečovánie tělo a lakomství B — 139 «Bohem) Pánem B — a to na malau U, na ma- ličkau T — chvilku BT — 140 «jest již B — Nu, teď) Teď pak T — 141 to míti chce T — abychom KNTU — tyto N — časné] tělesné KPCNT — [minulé] vyn. KPRCNTU — Pomysliž mnedle] Nu, mnedle, pomysl (pomysli RU) KRU — 142 mnedle] pak PNT — «každý vyn. B, každý z nás PNT — máš] máme T, má C — větčí a snažnější C — «ty-li... minulé) časné-li věci B — 143 věci ... věčné věčné a nebeské B, ty nebeské a věčné U — Kmáš věcí péči vyn. B — péči a starost TC — 144 svau milau duši C — Kterého] Čeho T — pilnější NCTU — li] vyn. 129 Jer. 6, 13; 8, 10 —
Strana 459
459 145 duši pokrmem nebeským, «jeho drahým) tělem a krví svatú)? Věziž to, že netoliko, by byl více pilen věcí tělesných než duchov- ních, ale, budeš-li zároveň pilen nebeských jako zemských a ne- budeš-liž pilnějí božských, že jsi na cestě zatracení a musíš do pekla, nebudeš-li se káti! To již každý viz do sebe, čeho jsi 150 pilnějí! Ten hřích lakomství tak jest těžký a hrozný, že přenesnadně kto muož z něho vyjíti, aby se ho mohl právě káti. Každého hříchu člověk snáze zuostane nežli lakomstvie. Cizoložstva zuo- stane spíše, neb bývá hanba pro to, ale lakomství jest jakýs hřích 155 poctivý, neb obecně lidé říkají: »Ó dobrý hospodář! Ten ť) nezaspí ť, nezaleží ť, neopustí svého, Kměhoděk jemu!« Smilstvo také, nebude-li ť jindy, ale k starosti «že ť samo ostane) člověka, (ty) žádosti a zápalové smilní uhasnú, ale lakomství, to vždy C — jídlem] pokrmem PRCNT, pokrmy U — tělesnými U — 145 pokrmy nebeskými U — nebeskejm a duchovním C — nebeským ... svatú duchovním, slovem božím, modlitbami vraucnými a tělem, krví Pána našeho Ježíše Krista T — «jeho drahým vyn. B, drahým U — svatú boží B — 146 Ale věziž U — to] o tom T — by byl] že, by ty byl U — 147 zarovno KPRC, zároveň a tak U — nebeských věcí KPONT — 148 liž] vyn. KPRNT — pilnější RNTU, více pilnější C — božských] božích U, božských věcí T, nebeskejch věcí nežli zemských C — že] tehdy T — 149—150 nebudeš ... pilnějí nenapravíš-li se jinak. Každý se již opatř, čeho jsi víc pilen B — 149 se káti] za to pokání činiti C — již] vyn. U — viz] věz CRU, považ toho T — do sebe] při sobě T — 150 pilnější KRONTU — 152 «aby se ho mohl a jeho se B — 153 ostane C — Smilstva, cizoložstva T — ostane CU — 154 spíš člověk N — pro to] z něho N, pro to a ta« koví (-ko- vyn.!) hříchové také spolu s člověkem se starají T — jest] vždycky v člově«ku (ku vyn.!) mládne a k tomu jest T — 155 poctivej a líbeznej C — neb obecně ... říkají] »Ú, prý PN, takže jej lidé chválí, ani říkají T — neb] ano K — lidé] o lakomých lidech K — říkají o takových lidech C — Ó] »Ó, prej C, Bopomozi jemu K, Au T, vyn. PN — dobrý ť jest K — «Ten t) měhoděk jemu B, vyn. NU — 156 neopustí] nezmešká ť N, vyn. U — svého,umie ť dobyti, nelenuje ť se opatřiti svého K, svého, nelenuje t, není lenochem C — «měhoděk jemu vyn. B, ej (vyn. T, i U), bopomozi (vopomozi (!) U) jemu CTU, v K pův. místo měhoděk: měj diek — 157 také] také, ale C, pak T — jindy] jemu jindy R, vyn. U — ale] aspoň N — (že f ... ostane) ť ostane BU, spíše ostane C, samo opustí N, samo zůstane T — člověka] člověka, nebo N, člověk, nebo to již samo ostane člověka některého C — 158 «ty» vyn. B — «ty ... smilní] ti zápalové a smilné žádosti K — žádosti zlé, smilné C — uhasnú] vyn. T — to] to se nikdy nestará, ale N — 158—160 vždy mládne . . . mládne] vládne (!) samo U — 159 a] vždy
459 145 duši pokrmem nebeským, «jeho drahým) tělem a krví svatú)? Věziž to, že netoliko, by byl více pilen věcí tělesných než duchov- ních, ale, budeš-li zároveň pilen nebeských jako zemských a ne- budeš-liž pilnějí božských, že jsi na cestě zatracení a musíš do pekla, nebudeš-li se káti! To již každý viz do sebe, čeho jsi 150 pilnějí! Ten hřích lakomství tak jest těžký a hrozný, že přenesnadně kto muož z něho vyjíti, aby se ho mohl právě káti. Každého hříchu člověk snáze zuostane nežli lakomstvie. Cizoložstva zuo- stane spíše, neb bývá hanba pro to, ale lakomství jest jakýs hřích 155 poctivý, neb obecně lidé říkají: »Ó dobrý hospodář! Ten ť) nezaspí ť, nezaleží ť, neopustí svého, Kměhoděk jemu!« Smilstvo také, nebude-li ť jindy, ale k starosti «že ť samo ostane) člověka, (ty) žádosti a zápalové smilní uhasnú, ale lakomství, to vždy C — jídlem] pokrmem PRCNT, pokrmy U — tělesnými U — 145 pokrmy nebeskými U — nebeskejm a duchovním C — nebeským ... svatú duchovním, slovem božím, modlitbami vraucnými a tělem, krví Pána našeho Ježíše Krista T — «jeho drahým vyn. B, drahým U — svatú boží B — 146 Ale věziž U — to] o tom T — by byl] že, by ty byl U — 147 zarovno KPRC, zároveň a tak U — nebeských věcí KPONT — 148 liž] vyn. KPRNT — pilnější RNTU, více pilnější C — božských] božích U, božských věcí T, nebeskejch věcí nežli zemských C — že] tehdy T — 149—150 nebudeš ... pilnějí nenapravíš-li se jinak. Každý se již opatř, čeho jsi víc pilen B — 149 se káti] za to pokání činiti C — již] vyn. U — viz] věz CRU, považ toho T — do sebe] při sobě T — 150 pilnější KRONTU — 152 «aby se ho mohl a jeho se B — 153 ostane C — Smilstva, cizoložstva T — ostane CU — 154 spíš člověk N — pro to] z něho N, pro to a ta« koví (-ko- vyn.!) hříchové také spolu s člověkem se starají T — jest] vždycky v člově«ku (ku vyn.!) mládne a k tomu jest T — 155 poctivej a líbeznej C — neb obecně ... říkají] »Ú, prý PN, takže jej lidé chválí, ani říkají T — neb] ano K — lidé] o lakomých lidech K — říkají o takových lidech C — Ó] »Ó, prej C, Bopomozi jemu K, Au T, vyn. PN — dobrý ť jest K — «Ten t) měhoděk jemu B, vyn. NU — 156 neopustí] nezmešká ť N, vyn. U — svého,umie ť dobyti, nelenuje ť se opatřiti svého K, svého, nelenuje t, není lenochem C — «měhoděk jemu vyn. B, ej (vyn. T, i U), bopomozi (vopomozi (!) U) jemu CTU, v K pův. místo měhoděk: měj diek — 157 také] také, ale C, pak T — jindy] jemu jindy R, vyn. U — ale] aspoň N — (že f ... ostane) ť ostane BU, spíše ostane C, samo opustí N, samo zůstane T — člověka] člověka, nebo N, člověk, nebo to již samo ostane člověka některého C — 158 «ty» vyn. B — «ty ... smilní] ti zápalové a smilné žádosti K — žádosti zlé, smilné C — uhasnú] vyn. T — to] to se nikdy nestará, ale N — 158—160 vždy mládne . . . mládne] vládne (!) samo U — 159 a] vždy
Strana 460
460 mládne a roste. Tak die svatý «Rehoř: »Všickni hříchové 160 se [s člověkem] sstarají, «ale) samo lakomství vždy mládne, ba až do hrobu Kto s člověkem vždy trvá a přenáramně mnoho lidí zavodí).« A zavede-li který hřích mnoho lidí do pekla, to [jest jich] lakomství [zavedlo]. Ah, v kohož ta lakomá žádost vzajde, jak ť jej těžce zavede! Co připravilo Baláma, že 165 byl proti lidu božímu? Lakomství, neb vzal dary od Baláka krále, [aby zlořečil lidu božímu]. Co učinilo, že Dalida zradila Sam- sona nepřáteluom? Lakomství, že bídnice vzala za to peníze! Co Achana připravilo, že pravidlo zlaté ukradl a potom dvojí smrtí umřel? Lakomství! u Co Saule připravilo, že Kproti přikázaní B 460 170 božiemu učinil), že poraziv nepřátely pobral, což bylo lepšího, (a Buoh «kázal nebrati!), a proto ssazen s království? Lakomství KPN, a vždy C — «Tak die) Di B, Tak praví T — «Rehoř Jeronym B — 160 [s člověkem] vyn. KPRNT, téměř C — ale) vyn. B — samo] vyn. PR — vždy] to vždy KC, den ode dne T — mládne samo R — ba a U — 161 «to vyn. BNU — «vždy vyn. BU — trvá] půjde U — 161—162 a přenáramně ... zavodí vyn. B — 162 zavodí lidí do pekla zavede C — A] vyn. KPONTU — zavede-li" zavedl-li jest B, zavodí-li R — zavede .. . lidí] více než který jiný hřích ono vede U — 163 horaucího pekla T, pekla, jako R — to jest .. . zavedlo] vyn. U — to] hřích T — [jest jich] vyn. KPRONT — [zavedlo] vyn. KPR, zavede NT. zave (!) C — 163—164 Ah ... vzajde] Och, koho lakota chytí a lakomá žádost chytí (!) U — 163 Ach TON — kohož] komž T — ta] ta lakota neb R — 164 vzajde] zajde KPCN, se rozmůže T — jak) kterak PNT — Baláma proroka C — 165 byl] se postavil TN — Však lakomství T — 166 [aby . .. božímu] vyn. KPRCNTU — Co to C — učinila (!) B — zradila Samsona žena Samsonova, zradila muže svého Samsona Filistinským T — Samso- nova (!) U — Samsona Filištejnským C — 167 nepřátelům jeho CN — že] nebo N, ješto C — to] tu zradu T — 168 Achana] Achora KPRU, onoho Achora C, onoho Achana N — připravilo] vyn. PONT — 169 umřel] usmrcen C, umřel, z poručení božího musil T — Lakomství!] vyn. RU — Saula KP, Saule krále NC, Saule, krále prvního izrahelského T — připravilo] vyn. KPNT — 169—170 «proti . . . učinil přestúpil boží přikázaní B — 170 že] a NT — nepřátely Amalechitské T — bylo] vyn. PRNTU — nej- lepšího RU — 171 kázal nebrati mu přikázal, aby nic nebral B — kázal] přikázal CTU, poručil N — nebrati, ale všecko napořád zbíti a 159 Srovnej Ad fratres in eremo sermo XLVIII v kapitole De cura animac (spis připisovaný mylně sv. Augustinovi): Avaritia sola tuvenescii, dum alia vitia senescunt (Migne sv. 40, p. 1330) — 164 4. M. 22, 7 nn. — 166 Soudc. 16, 4 nn. — 168 Jozue 7, 1 — 169 I. Sam. 15, 9 nn.
460 mládne a roste. Tak die svatý «Rehoř: »Všickni hříchové 160 se [s člověkem] sstarají, «ale) samo lakomství vždy mládne, ba až do hrobu Kto s člověkem vždy trvá a přenáramně mnoho lidí zavodí).« A zavede-li který hřích mnoho lidí do pekla, to [jest jich] lakomství [zavedlo]. Ah, v kohož ta lakomá žádost vzajde, jak ť jej těžce zavede! Co připravilo Baláma, že 165 byl proti lidu božímu? Lakomství, neb vzal dary od Baláka krále, [aby zlořečil lidu božímu]. Co učinilo, že Dalida zradila Sam- sona nepřáteluom? Lakomství, že bídnice vzala za to peníze! Co Achana připravilo, že pravidlo zlaté ukradl a potom dvojí smrtí umřel? Lakomství! u Co Saule připravilo, že Kproti přikázaní B 460 170 božiemu učinil), že poraziv nepřátely pobral, což bylo lepšího, (a Buoh «kázal nebrati!), a proto ssazen s království? Lakomství KPN, a vždy C — «Tak die) Di B, Tak praví T — «Rehoř Jeronym B — 160 [s člověkem] vyn. KPRNT, téměř C — ale) vyn. B — samo] vyn. PR — vždy] to vždy KC, den ode dne T — mládne samo R — ba a U — 161 «to vyn. BNU — «vždy vyn. BU — trvá] půjde U — 161—162 a přenáramně ... zavodí vyn. B — 162 zavodí lidí do pekla zavede C — A] vyn. KPONTU — zavede-li" zavedl-li jest B, zavodí-li R — zavede .. . lidí] více než který jiný hřích ono vede U — 163 horaucího pekla T, pekla, jako R — to jest .. . zavedlo] vyn. U — to] hřích T — [jest jich] vyn. KPRONT — [zavedlo] vyn. KPR, zavede NT. zave (!) C — 163—164 Ah ... vzajde] Och, koho lakota chytí a lakomá žádost chytí (!) U — 163 Ach TON — kohož] komž T — ta] ta lakota neb R — 164 vzajde] zajde KPCN, se rozmůže T — jak) kterak PNT — Baláma proroka C — 165 byl] se postavil TN — Však lakomství T — 166 [aby . .. božímu] vyn. KPRCNTU — Co to C — učinila (!) B — zradila Samsona žena Samsonova, zradila muže svého Samsona Filistinským T — Samso- nova (!) U — Samsona Filištejnským C — 167 nepřátelům jeho CN — že] nebo N, ješto C — to] tu zradu T — 168 Achana] Achora KPRU, onoho Achora C, onoho Achana N — připravilo] vyn. PONT — 169 umřel] usmrcen C, umřel, z poručení božího musil T — Lakomství!] vyn. RU — Saula KP, Saule krále NC, Saule, krále prvního izrahelského T — připravilo] vyn. KPNT — 169—170 «proti . . . učinil přestúpil boží přikázaní B — 170 že] a NT — nepřátely Amalechitské T — bylo] vyn. PRNTU — nej- lepšího RU — 171 kázal nebrati mu přikázal, aby nic nebral B — kázal] přikázal CTU, poručil N — nebrati, ale všecko napořád zbíti a 159 Srovnej Ad fratres in eremo sermo XLVIII v kapitole De cura animac (spis připisovaný mylně sv. Augustinovi): Avaritia sola tuvenescii, dum alia vitia senescunt (Migne sv. 40, p. 1330) — 164 4. M. 22, 7 nn. — 166 Soudc. 16, 4 nn. — 168 Jozue 7, 1 — 169 I. Sam. 15, 9 nn.
Strana 461
461 to učinilo! Co učinilo, že Jidáš zradil našeho milého Pána? La- komství! Co jej napomínal drahý Pán a řka: »Zajisté, pravím vám, že jeden z vás mě zradí. A lépe by bylo jemu, by se byl 175 nenarodil člověk ten«! Biskupem jej učinil, dal jemu své drahé tělo a svú svatú krev, nohy jemu umyl, a žádná věc nemohla jím hnúti, když ta žádost lakomá zašla! Onen mládenec, ješto se tázal Pána Ježíše řka: »Mistře, co čině budu míti věčný život?«, a on jemu pověděl: »Zachovaj přikázaní!«. A on zase řekl: »Z své 180 mladosti sem je plnil«. A Pán Ježíš jemu řekl: »Jednoho ť se nedostává: prodaj všecky věci, kteréž máš, a daj chudým a pod za mnú!« Dí tu evangelista, že ten jistý] mládenec, zamútiv se a zaplakav, šel Kpryč od drahého Ježíše; a Pán Ježíš, vida to zmordovati C — a] vyn. T — proto] potom PRU, pročež T, potom skrze to neposlušenství C — ssazen] svržen T — 172 to vyn. PR — učinilo] spůsobilo! Co učinilo, že na Jézi a národ jeho na věky Námana syrského malomocenství spadlo? I, lakomství, že chtěl bejti pánem, aby mu jiní slaužili, aby měl dívek, pacholků mnoho, vinic T — milého] vyn. U — Pána Ježíše (+ Krista U) CU, Pána Krista R, Pána Spasitele T, Pána našeho Ježíše Krista N — 173 napomínal vystříhal B — milej, drahej C — a řka] »Ú (Au N), prý PN, vyn. U — 173—174 Zajisté ... že] vyn. T — pravím vám, že] vyn. KPC, zajisté N — 174 zradí (+ zajistě pravím vám! T). A, běda tomu člověku (+ skrze něhož Syn člověka zrazen bude T) PNT - A] vyn. PNT - jemu] vyn. PN — 175 nikdej nenarodil C — Biskupem] On, drahej Pán Ježíš ,biskupem C — 176 a svú svatú krev] vyn. K, a krev drahú PN, předtím T — svú] vyn. U — a] však T — 177 by jím P — hnauti od aumyslu jeho N — zašla] pův. v B šla, za — nadepsáno do- datečně nad řádku; se do srdce vkořenila T, v srdce jeho uvízla a zašla C — se] vyn. K — 178 Mistře] vyn. K, Mistře dobrej C — 179 a on jemu pověděl] Prý PN, I řekl mu (+ Pán Ježíš T) UT — on] Pán Ježíš C — mu řekl KC — odpověděl R — přikázaní boží C — a on zase řekl] I odpověděl mládenec T — zase řekl] Prý PN — řekl] povědě ku Pánu Ježíšovi řka K, Pán Ježíš C — Z] Já od C — 179—180 Z své . .. řekl] vyn. R — 180 zachovával a plnil C — Ježíš] vyn. U — jemu řekl] Prý PN — vece K — Jediného ť K — 181 ještě nedostává C — prodaj] Nu, jdi a prodej C, rozprodej N — kteréž máš] kterýmiž vládneš N, kteréž máš a kterejmiž vládneš C — daj] rozdej NC — podiž KP — 182 za mnú] po mně (+ a budeš míti poklad v nebi TC) KPRCTU — tu] tu o něm RU, vyn. T — ten] vyn. PRU — [jistý] vyn. KPRCNTU — mládenec] vyn. PRU, zá- koník (!) T — zarmautil CU — 183 zaplakav] zplakav P, jako by zplakal C, zaplakal ten mládenec RU — «pryč vyn. B, pryč otud (!) U — od drahého] od Pána KC, ten mládenec P, vyn. NT — Ježíše] vyn. PNT — Ježíš] vyn. U — 184 vetce] řekl (+ k učedlníkům svým C) RTUC — Ó] 173 Podle Mat. 26, 21 a 24 — 178 nn. Mat. 19, 16 nn.
461 to učinilo! Co učinilo, že Jidáš zradil našeho milého Pána? La- komství! Co jej napomínal drahý Pán a řka: »Zajisté, pravím vám, že jeden z vás mě zradí. A lépe by bylo jemu, by se byl 175 nenarodil člověk ten«! Biskupem jej učinil, dal jemu své drahé tělo a svú svatú krev, nohy jemu umyl, a žádná věc nemohla jím hnúti, když ta žádost lakomá zašla! Onen mládenec, ješto se tázal Pána Ježíše řka: »Mistře, co čině budu míti věčný život?«, a on jemu pověděl: »Zachovaj přikázaní!«. A on zase řekl: »Z své 180 mladosti sem je plnil«. A Pán Ježíš jemu řekl: »Jednoho ť se nedostává: prodaj všecky věci, kteréž máš, a daj chudým a pod za mnú!« Dí tu evangelista, že ten jistý] mládenec, zamútiv se a zaplakav, šel Kpryč od drahého Ježíše; a Pán Ježíš, vida to zmordovati C — a] vyn. T — proto] potom PRU, pročež T, potom skrze to neposlušenství C — ssazen] svržen T — 172 to vyn. PR — učinilo] spůsobilo! Co učinilo, že na Jézi a národ jeho na věky Námana syrského malomocenství spadlo? I, lakomství, že chtěl bejti pánem, aby mu jiní slaužili, aby měl dívek, pacholků mnoho, vinic T — milého] vyn. U — Pána Ježíše (+ Krista U) CU, Pána Krista R, Pána Spasitele T, Pána našeho Ježíše Krista N — 173 napomínal vystříhal B — milej, drahej C — a řka] »Ú (Au N), prý PN, vyn. U — 173—174 Zajisté ... že] vyn. T — pravím vám, že] vyn. KPC, zajisté N — 174 zradí (+ zajistě pravím vám! T). A, běda tomu člověku (+ skrze něhož Syn člověka zrazen bude T) PNT - A] vyn. PNT - jemu] vyn. PN — 175 nikdej nenarodil C — Biskupem] On, drahej Pán Ježíš ,biskupem C — 176 a svú svatú krev] vyn. K, a krev drahú PN, předtím T — svú] vyn. U — a] však T — 177 by jím P — hnauti od aumyslu jeho N — zašla] pův. v B šla, za — nadepsáno do- datečně nad řádku; se do srdce vkořenila T, v srdce jeho uvízla a zašla C — se] vyn. K — 178 Mistře] vyn. K, Mistře dobrej C — 179 a on jemu pověděl] Prý PN, I řekl mu (+ Pán Ježíš T) UT — on] Pán Ježíš C — mu řekl KC — odpověděl R — přikázaní boží C — a on zase řekl] I odpověděl mládenec T — zase řekl] Prý PN — řekl] povědě ku Pánu Ježíšovi řka K, Pán Ježíš C — Z] Já od C — 179—180 Z své . .. řekl] vyn. R — 180 zachovával a plnil C — Ježíš] vyn. U — jemu řekl] Prý PN — vece K — Jediného ť K — 181 ještě nedostává C — prodaj] Nu, jdi a prodej C, rozprodej N — kteréž máš] kterýmiž vládneš N, kteréž máš a kterejmiž vládneš C — daj] rozdej NC — podiž KP — 182 za mnú] po mně (+ a budeš míti poklad v nebi TC) KPRCTU — tu] tu o něm RU, vyn. T — ten] vyn. PRU — [jistý] vyn. KPRCNTU — mládenec] vyn. PRU, zá- koník (!) T — zarmautil CU — 183 zaplakav] zplakav P, jako by zplakal C, zaplakal ten mládenec RU — «pryč vyn. B, pryč otud (!) U — od drahého] od Pána KC, ten mládenec P, vyn. NT — Ježíše] vyn. PNT — Ježíš] vyn. U — 184 vetce] řekl (+ k učedlníkům svým C) RTUC — Ó] 173 Podle Mat. 26, 21 a 24 — 178 nn. Mat. 19, 16 nn.
Strana 462
462 vetce: »Ó, co přenesnadno bohatému přijíti do nebe!« Hle, k čemu 185 jej zboží připravilo, když je lakomě držal! Šel od drahého Ježíše a zase se k němu nevrátil. Tak ť mnohé přivede to bídné zboží, že ť otejdú od Ježíše a na věky se k němu nevrátí, když dí v súdný den: »Já lačněl, a vy mě nenakrmili; žíznil jsem, a vy mne nenapojili; náh jsem byl, a vy jste mne nepřiodieli. Jděte, 190 zlořečení, ode mne do ohně věčného!« A, nastojte! Nuže, hne-li vámi toto co? Ba, rci: »Mluv sobě co chceš, [proto] nám ho ne- ostudíš!« Ó bídné lakomství, co pro tě lidí puojde do pekla! Ale snad by někto řekl: »Co pak máme všeho tak nechati? Tehdy nemáme Xani» nic dělati?« Nébrž máte a muožete řádně, neb jest 195 to i boží přikázaní: »V potu tváři své budeš sobě chleba dobý- vati!« Ale u míru, aby, což koli bylo by na překážku tvého spasení, aby hned nechal, aby, jakož dí tuto Pán: »Najprvé hle- Hle C — co jest (+ těško (!) T) PNT — přenesnadně (+ jest U) RTU — bohatému . . . nebe] přijdau bohatí do království nebeského C — nebes K, království nebeského PNT — Hle] Pohleď T — 185 to bídné zboží T — připravilo] přivedlo N — je] jej P — zdržel P, držel N, držel a hřešil U — drahého] vyn. KP, Pána TCN — Ježíše] Pána U — 186 k němu] vyn. PNT, více k Pánu Ježíšovi nikdej C — nevrátil] nenavrátil RCNT, obrá- titi nechtěl U — přivede] povede PN, zavede T — bídné] nepravé T — zboží] lakomství a zboží C, lakomství RU, zboží v takové hříchy N — 187 že t ... Ježíše a] od Pána Ježíše, že T — odejdauce N — k němu] zase více (vyn. N) k němu ČN — nenavrátí TCNU — 188 lačněl sem N, lačníval U — nenakrmili ste mne N — mě] vyn. KPRCTU — já žíznil (žíznívalR TCNUR — 188—189 jsem ... nenapojili] a (vy TU, a vy R) nedali píti KPRTU — 189 mne] vyn. C — nenapojili ste N — já náh C — jsem] vyn. PT — vy ... nepřiodieli] nevodieli KPRT, vy neodíli U, nevodíli ste mne etc. N — jste mne] vyn. R — nepřiodíli, já v žaláři, nepřišli ste ke mně; já v nemoci, a vy nenavštívili ste mne C — 190 Ach PTNCU, Ah R — Nuže] vyn. T, Nuže, milí křesťané C — hnau C — 191 námi K — to KPRNU — toto co] aspoň co tyto řeči C, lakomci, co to hrozné slovo T — Ba, rci . . . neostudíš!] Strach pohříchu, že málo neb nic; a také, kdo je nám ostudí? C — řekni PN, řekněte T — sebě T, ty sobě NU — [proto] vyn. KPRNT, ty U — ho] toho RU — 192 Oh K — lidí náramně mnoho C — horaucího pekla T, pekla mnoho N — 193 snad . .. řekl] řekl by PN, snad řeknete T — Co pak] Což tehdy C, [Nesuď,] což pak K — «Tehdy» a B — 194 nemáme] nebudem C — «ani vyn. B, vyn. N — nic] vyn. N — dělati a svého hleděti N, dělati?« I odpovídám k tomu zase takto C — Nébrž vyn. T, Ba N, že C — 195 to] to nýbrž C — to i boží] i z božího R, boží T — tváře N — tvé PRCNT — budeš] vyn. U — chlíba R — 196 v míru TN — aby] ale U — tvému NT — 197 «aby toho BT, aby toho U — 188 Podle Mat. 25, 42, 43 a 41 — 195 Podle 1. M. 3, 19 —
462 vetce: »Ó, co přenesnadno bohatému přijíti do nebe!« Hle, k čemu 185 jej zboží připravilo, když je lakomě držal! Šel od drahého Ježíše a zase se k němu nevrátil. Tak ť mnohé přivede to bídné zboží, že ť otejdú od Ježíše a na věky se k němu nevrátí, když dí v súdný den: »Já lačněl, a vy mě nenakrmili; žíznil jsem, a vy mne nenapojili; náh jsem byl, a vy jste mne nepřiodieli. Jděte, 190 zlořečení, ode mne do ohně věčného!« A, nastojte! Nuže, hne-li vámi toto co? Ba, rci: »Mluv sobě co chceš, [proto] nám ho ne- ostudíš!« Ó bídné lakomství, co pro tě lidí puojde do pekla! Ale snad by někto řekl: »Co pak máme všeho tak nechati? Tehdy nemáme Xani» nic dělati?« Nébrž máte a muožete řádně, neb jest 195 to i boží přikázaní: »V potu tváři své budeš sobě chleba dobý- vati!« Ale u míru, aby, což koli bylo by na překážku tvého spasení, aby hned nechal, aby, jakož dí tuto Pán: »Najprvé hle- Hle C — co jest (+ těško (!) T) PNT — přenesnadně (+ jest U) RTU — bohatému . . . nebe] přijdau bohatí do království nebeského C — nebes K, království nebeského PNT — Hle] Pohleď T — 185 to bídné zboží T — připravilo] přivedlo N — je] jej P — zdržel P, držel N, držel a hřešil U — drahého] vyn. KP, Pána TCN — Ježíše] Pána U — 186 k němu] vyn. PNT, více k Pánu Ježíšovi nikdej C — nevrátil] nenavrátil RCNT, obrá- titi nechtěl U — přivede] povede PN, zavede T — bídné] nepravé T — zboží] lakomství a zboží C, lakomství RU, zboží v takové hříchy N — 187 že t ... Ježíše a] od Pána Ježíše, že T — odejdauce N — k němu] zase více (vyn. N) k němu ČN — nenavrátí TCNU — 188 lačněl sem N, lačníval U — nenakrmili ste mne N — mě] vyn. KPRCTU — já žíznil (žíznívalR TCNUR — 188—189 jsem ... nenapojili] a (vy TU, a vy R) nedali píti KPRTU — 189 mne] vyn. C — nenapojili ste N — já náh C — jsem] vyn. PT — vy ... nepřiodieli] nevodieli KPRT, vy neodíli U, nevodíli ste mne etc. N — jste mne] vyn. R — nepřiodíli, já v žaláři, nepřišli ste ke mně; já v nemoci, a vy nenavštívili ste mne C — 190 Ach PTNCU, Ah R — Nuže] vyn. T, Nuže, milí křesťané C — hnau C — 191 námi K — to KPRNU — toto co] aspoň co tyto řeči C, lakomci, co to hrozné slovo T — Ba, rci . . . neostudíš!] Strach pohříchu, že málo neb nic; a také, kdo je nám ostudí? C — řekni PN, řekněte T — sebě T, ty sobě NU — [proto] vyn. KPRNT, ty U — ho] toho RU — 192 Oh K — lidí náramně mnoho C — horaucího pekla T, pekla mnoho N — 193 snad . .. řekl] řekl by PN, snad řeknete T — Co pak] Což tehdy C, [Nesuď,] což pak K — «Tehdy» a B — 194 nemáme] nebudem C — «ani vyn. B, vyn. N — nic] vyn. N — dělati a svého hleděti N, dělati?« I odpovídám k tomu zase takto C — Nébrž vyn. T, Ba N, že C — 195 to] to nýbrž C — to i boží] i z božího R, boží T — tváře N — tvé PRCNT — budeš] vyn. U — chlíba R — 196 v míru TN — aby] ale U — tvému NT — 197 «aby toho BT, aby toho U — 188 Podle Mat. 25, 42, 43 a 41 — 195 Podle 1. M. 3, 19 —
Strana 463
463 dajte království božího a spravedlnosti jeho!« li — takže, kdež B 461 by měl svú duši a své spasení zmeškati, aby radějí opustil tu 200 práci tělesnú a všudy hleděl, při každém díle i při každé práci, zachovati boží přikázaní, a také, což muožeš, z svého dobře do- bytého skutky milosrdné činkě). Nebo, jako nejedněm bude zboží k horúcímu peklu, ktož ho neřádně požívají, ješto jimi zboží vládne, ne oni zbožím, ješto neradi dávají ve jméno božie 205 aniž mohau dáti, a lakomě dobývají, jakž jediné mohú: tak voleným božím zboží bude příčina) k zaslúžení a k dosažení oné radosti nebeské; nebo, ktož ť má zboží, muož ť jím sobě mnoho odplaty zaslúžiti. Než pak, jakož tu Pán mluví ve čtení, chtě nás odvésti od té 210 žádosti lakomé a uvésti v svú službu, i dává nám příklad řka: »Hleďte na ptactvo nebeské a na kvítí polní, kterak rostú, nedě- lajíce ani hromazdíce do stodol! A poněvadž Otec «muoj krmí zanechal T — aby ... Pán] ale zachoval se podlé tohoto přikázan T — aby] a R, vyn. U — tuto] vyn. K — 198 jeho a jiné všecky věci budau vám přidány T — 199 milau duši C — obmeškati TON — 200 práci, ten obchod N — tělesný, by pak měl tu chvíli tisíc kop vydělati N — všudy toho T, všudy aby U — při každém díle i] vyn. U — každé věci P — 201 zachovávati PCN — také] tak K — což] jak TN — svého] vyn. PNT — 201—202 dobytého] dobytého zboží P, dobytého statku CU, dobytého zboží, ne z lichev, ale z dobře dobytého N, vydělaného zboží, ne z lichev, ne z vydřeného a násilím vzatého, ale dobře dobytého statku T — 202 skutky . .. čině] udielej chudým a bohabojícím lidem U — skutky] vyn. P — milosrdně P — čini BP, čiň R, činiti TN — 203 zboží a statek C, zboží příčinau T — k horúcímu peklu] věčného zatracení T — peklu příčina C — kteří N — nehodně a neřádně T — požívá C — 204 zboží a statek C — zbožím] jím K, zbožím a penčzi N — 204—205 «ješto ... dáti, a) takže ho nemohú pro Buoh rozdávati, také ho B — 204 ješto] a U — dávají chudejm C, dávají prosícím N — božím (!) T — 205 aniž mohau dáti, a» a zboží U — lakomě] neprávě U — dobývají ... tak] dobudauce neb nashromáždíce zboží, sami ho požívají, tak na druhau stranu T — mohau L právě i neprávě] K — 206 zboží] vyn. K, zboží a statek C — «příčina vyn. B, příčinau TON — zaslúžení a k dosažení] věčnému odpočinajutí a k zaslaužení a dojití T — k dosažení] k dosáhnutí R, dojde U — 207 oné] vyn. C — zboží tohoto světa T — jím] vyn. C — 208 odplaty] vyn. TN — 209 Než pak] Dále T, A co U —jakož vyn. U — Pán Ježíš C — mluviti ráčí T, dí U — čtení svatém RTUC — 210 svů] boží RU — nám] vyn. KPCN — na příklad RU — 211 Pohleďte C — na ptactvo nebeské a] vyn. K, na ptáky PNT — a] hleďte TCN — kvítie [a ptactvo] K — nedělají PNT, nepracuje (!) C — 212 shromažďují KPNTU, shromažďujíce R — Kmuoj váš B, muoj nebeskej C — 213 je] ptáky a kvítí odívá C
463 dajte království božího a spravedlnosti jeho!« li — takže, kdež B 461 by měl svú duši a své spasení zmeškati, aby radějí opustil tu 200 práci tělesnú a všudy hleděl, při každém díle i při každé práci, zachovati boží přikázaní, a také, což muožeš, z svého dobře do- bytého skutky milosrdné činkě). Nebo, jako nejedněm bude zboží k horúcímu peklu, ktož ho neřádně požívají, ješto jimi zboží vládne, ne oni zbožím, ješto neradi dávají ve jméno božie 205 aniž mohau dáti, a lakomě dobývají, jakž jediné mohú: tak voleným božím zboží bude příčina) k zaslúžení a k dosažení oné radosti nebeské; nebo, ktož ť má zboží, muož ť jím sobě mnoho odplaty zaslúžiti. Než pak, jakož tu Pán mluví ve čtení, chtě nás odvésti od té 210 žádosti lakomé a uvésti v svú službu, i dává nám příklad řka: »Hleďte na ptactvo nebeské a na kvítí polní, kterak rostú, nedě- lajíce ani hromazdíce do stodol! A poněvadž Otec «muoj krmí zanechal T — aby ... Pán] ale zachoval se podlé tohoto přikázan T — aby] a R, vyn. U — tuto] vyn. K — 198 jeho a jiné všecky věci budau vám přidány T — 199 milau duši C — obmeškati TON — 200 práci, ten obchod N — tělesný, by pak měl tu chvíli tisíc kop vydělati N — všudy toho T, všudy aby U — při každém díle i] vyn. U — každé věci P — 201 zachovávati PCN — také] tak K — což] jak TN — svého] vyn. PNT — 201—202 dobytého] dobytého zboží P, dobytého statku CU, dobytého zboží, ne z lichev, ale z dobře dobytého N, vydělaného zboží, ne z lichev, ne z vydřeného a násilím vzatého, ale dobře dobytého statku T — 202 skutky . .. čině] udielej chudým a bohabojícím lidem U — skutky] vyn. P — milosrdně P — čini BP, čiň R, činiti TN — 203 zboží a statek C, zboží příčinau T — k horúcímu peklu] věčného zatracení T — peklu příčina C — kteří N — nehodně a neřádně T — požívá C — 204 zboží a statek C — zbožím] jím K, zbožím a penčzi N — 204—205 «ješto ... dáti, a) takže ho nemohú pro Buoh rozdávati, také ho B — 204 ješto] a U — dávají chudejm C, dávají prosícím N — božím (!) T — 205 aniž mohau dáti, a» a zboží U — lakomě] neprávě U — dobývají ... tak] dobudauce neb nashromáždíce zboží, sami ho požívají, tak na druhau stranu T — mohau L právě i neprávě] K — 206 zboží] vyn. K, zboží a statek C — «příčina vyn. B, příčinau TON — zaslúžení a k dosažení] věčnému odpočinajutí a k zaslaužení a dojití T — k dosažení] k dosáhnutí R, dojde U — 207 oné] vyn. C — zboží tohoto světa T — jím] vyn. C — 208 odplaty] vyn. TN — 209 Než pak] Dále T, A co U —jakož vyn. U — Pán Ježíš C — mluviti ráčí T, dí U — čtení svatém RTUC — 210 svů] boží RU — nám] vyn. KPCN — na příklad RU — 211 Pohleďte C — na ptactvo nebeské a] vyn. K, na ptáky PNT — a] hleďte TCN — kvítie [a ptactvo] K — nedělají PNT, nepracuje (!) C — 212 shromažďují KPNTU, shromažďujíce R — Kmuoj váš B, muoj nebeskej C — 213 je] ptáky a kvítí odívá C
Strana 464
464 je, čím více vás, najhubenější víry!« Jako by řekl: »Poněvadž tim (!) milý Buoh jedná potřebu télesnú, však jste vy mnohem 215 větčí než oni, dóvěřte mi, že ť Kvám) také zjednám!« Kde jest ta víra, kde? Však nevěříme Bohu! Mnedle, co pudí onyno, ješto jdau) k bojuom, k šturmóm? Lakomství, aby za to vzali, a nedověra), že nevěří Bohu, by jim živnost mohl [jináč zjednati! An teď dí: »Najhubenější víry«. Pomníž to, když ty 220 nyní nemáš té víry, by tobě Buoh zjednal tělesnú potřebu, že nad to, když bude na smrti, nebudeš moci «mieti víry, by ť tobě nebeské království «Buoh dal; nebo, poněvadž [o menší věci] víry nemáš, by ť menší věc dal, kterakž pak budeš moci věřiti, ať by dal větší věc? Jako kdyby nevěřil někomu, by ť 225 peníz dal, kterak by [u]věřil, že ť dá sto kop»? Též právě) tyto věci časné, zemské, minulé) jsú ť Kvelmi malé proti oněm — najhubenější] o (vyn. T) malé PT, ó malé a hubené C — řekl drahej Pán C — 214 tim] těm PRNTU, ptákům C — milý] vyn. K — tělesnau a kvítí přiodívá C — 215 větčí] lepší U, větší vážnosti u Otce mého ne- beského T — důvěřte se RONTU — že t] však RU — vás B — zjednám? neopustím B, zjednám potřebu vaši N, zjednám potřebičku tělesnau T — 216 ta] taková U — víra] v K později přepsáno v láska, ale i to škrtnuto a napsáno zase [víra]; víra u nás C — Však my CT — pudí] přivozuje N, nutí T — 216—217 pudí . .. k bojuom] je popudí, an jedau k boji U — 216 onyno] vyn. R, onyno mladé lidi k tomu N, onyno zlé, nevážné křesťany k tomu T — 217 «ješto jdau, aby šli B, že jedau (+ jdau T) NT — jdau] jedau PRC — k bojuom, k šturmóm] na vojnu N — k šturmuom [, než i] K — žold vzali T, vzali nějaké dary C — 218 a nedověra, že nevěří] nemohau se důvěřiti T — «nedověra nevěra B — Bohu] vyn. C — 218—219 jim ... zjednati] je mohl živiti bez toho N — 218 živnost, tělesnau potříbku C — [jináč] vyn. KPRU, bez toho C, kromě této T — 219 zjednati] spůsobiti T, dáti U — An] A RU, Protož C — An . .. dí] »Ú (Au N). prý PN, I dí T — Najhubenější] Ó malé T — Pomniž] Pomniž na N, Pomněmež velmi pilně na T — to] to, člověče C — 219—220 když . . . nemáš té] poněvadž nyní nemáme T — 220 nejníčko U — té] vyn. KU — tobě] nám T — zjednal] dal U — že] vyn. KT — 221 nad to pak K — nebudeme T — «mieti) vyn. (!) B — víry] v K nešetrně změněno v lásky; víry pravé C — by ť tobě] aby nám T, aby tobě N — 222 Buoh vyn. B — dal] daroval N — [o menší věci] vyn. KPRONTU — 223—224 «by ť ... větší věc kterak o větčí budeš moci míti B — 223 by ť menší věc dal] že ti malau věc může dáti U — pak] vyn. RCNTU — moci] vyn. K — 224 ať by] aby ti U — někomu o někom C — by ť] ať by PCNT, kdyby ti U — 225 uvěřil] věřil KPRU, věřiti mohl (+ o něm C) TNC — «že t ... kop» by ť mohl sto kop dáti B — Též] Tak NU — právě) vyn. B, nápodobně N — 226 ty R — zemské, minulé vyn. B — minulé] pominutedlné T — 226—227 gvelmi
464 je, čím více vás, najhubenější víry!« Jako by řekl: »Poněvadž tim (!) milý Buoh jedná potřebu télesnú, však jste vy mnohem 215 větčí než oni, dóvěřte mi, že ť Kvám) také zjednám!« Kde jest ta víra, kde? Však nevěříme Bohu! Mnedle, co pudí onyno, ješto jdau) k bojuom, k šturmóm? Lakomství, aby za to vzali, a nedověra), že nevěří Bohu, by jim živnost mohl [jináč zjednati! An teď dí: »Najhubenější víry«. Pomníž to, když ty 220 nyní nemáš té víry, by tobě Buoh zjednal tělesnú potřebu, že nad to, když bude na smrti, nebudeš moci «mieti víry, by ť tobě nebeské království «Buoh dal; nebo, poněvadž [o menší věci] víry nemáš, by ť menší věc dal, kterakž pak budeš moci věřiti, ať by dal větší věc? Jako kdyby nevěřil někomu, by ť 225 peníz dal, kterak by [u]věřil, že ť dá sto kop»? Též právě) tyto věci časné, zemské, minulé) jsú ť Kvelmi malé proti oněm — najhubenější] o (vyn. T) malé PT, ó malé a hubené C — řekl drahej Pán C — 214 tim] těm PRNTU, ptákům C — milý] vyn. K — tělesnau a kvítí přiodívá C — 215 větčí] lepší U, větší vážnosti u Otce mého ne- beského T — důvěřte se RONTU — že t] však RU — vás B — zjednám? neopustím B, zjednám potřebu vaši N, zjednám potřebičku tělesnau T — 216 ta] taková U — víra] v K později přepsáno v láska, ale i to škrtnuto a napsáno zase [víra]; víra u nás C — Však my CT — pudí] přivozuje N, nutí T — 216—217 pudí . .. k bojuom] je popudí, an jedau k boji U — 216 onyno] vyn. R, onyno mladé lidi k tomu N, onyno zlé, nevážné křesťany k tomu T — 217 «ješto jdau, aby šli B, že jedau (+ jdau T) NT — jdau] jedau PRC — k bojuom, k šturmóm] na vojnu N — k šturmuom [, než i] K — žold vzali T, vzali nějaké dary C — 218 a nedověra, že nevěří] nemohau se důvěřiti T — «nedověra nevěra B — Bohu] vyn. C — 218—219 jim ... zjednati] je mohl živiti bez toho N — 218 živnost, tělesnau potříbku C — [jináč] vyn. KPRU, bez toho C, kromě této T — 219 zjednati] spůsobiti T, dáti U — An] A RU, Protož C — An . .. dí] »Ú (Au N). prý PN, I dí T — Najhubenější] Ó malé T — Pomniž] Pomniž na N, Pomněmež velmi pilně na T — to] to, člověče C — 219—220 když . . . nemáš té] poněvadž nyní nemáme T — 220 nejníčko U — té] vyn. KU — tobě] nám T — zjednal] dal U — že] vyn. KT — 221 nad to pak K — nebudeme T — «mieti) vyn. (!) B — víry] v K nešetrně změněno v lásky; víry pravé C — by ť tobě] aby nám T, aby tobě N — 222 Buoh vyn. B — dal] daroval N — [o menší věci] vyn. KPRONTU — 223—224 «by ť ... větší věc kterak o větčí budeš moci míti B — 223 by ť menší věc dal] že ti malau věc může dáti U — pak] vyn. RCNTU — moci] vyn. K — 224 ať by] aby ti U — někomu o někom C — by ť] ať by PCNT, kdyby ti U — 225 uvěřil] věřil KPRU, věřiti mohl (+ o něm C) TNC — «že t ... kop» by ť mohl sto kop dáti B — Též] Tak NU — právě) vyn. B, nápodobně N — 226 ty R — zemské, minulé vyn. B — minulé] pominutedlné T — 226—227 gvelmi
Strana 465
465 věcem věčným, nebeským). A poněvadž ty nemáš viery, ať by Buoh dal ty věci časné, kterak budeš moci na smrti věřiti, že ť Buoh dá nebeské královstvie? A o tom mluví svatý Job v čtvrté 230 kapitole; mluvě o tom) člověku lakomém, u kterak nebude B 462 moci míti té pravé viery k Bohu na smrti člověk lakomý a z toho nebude jemu žádná pomoc dána aniž bude moci mieti kterého potěšenie, i dí takto: »Zdali ten člověk lakomý bude se moci veseliti v Bohu všemohúcím?« Nic, aby člověk lakomý 235 mohl to mieti), aby se poradoval na smrti [v svém milém Bohu řka: »Již bóhdá budu prázden tohoto bídného světa, již mne více nebudau lákati svými pokušeními škaredí dáblové, již bóhdá ujdu jich osídl, již tu bude bóhdá konec mé vší bídě, všem zámutkuom, všem nesnázém) i všem hřmotóm světským, 240 již bóhdá dojdu toho tovařiství svatých anjeluov, již se bóhdá budu kochati v svém milém Bohu!« To ť bývá voleným božím, . . . nebeským jako hubený peníz proti sto zlatým, proti věcem nebeským B — 226 maličké T — 227 včcem vyn. K — 227—229 «ty ... o tom) o malých nevěříš, kterak o velikých věřiti budeš? I B — 227 viery] vyn. R — ať by] aby ti U — 228 ty] tyto U — 229 mluví] praví P — svatý vyn. KPONT — 229—230 čtvrté ... kterak] čtvrtém rozdílu knihy jeho stojí poznamenáno, kterak člověk lakomý T — 230 «mluvě o tom o B, mluví o tom PU — 231 moci] vyn. U — té ... k Bohu) víry BU — na smrti] vyn. T — 231—233 «člověk .. . potěšenie; i vyn. B — 231 člověk lakomý] vyn. T — 232—233 a z toho . . . potěšenie) a že nebude míti žádného potěšení U — 232 žádná] žádaná (!) T — moci] vyn. K — mieti dojíti R — 233 kterého] kteraké N — i dí takto] i die takto svatý Job K, Prý, i PN, praví T — 234 Nic] A U — 234—235 «aby . . . mieti) toho lakomec míti nebude B — 235 aby] a R — aby . . . smrti] a z toho se radovati U — na smrti] vyn. R — v svém ... Bohu] vyn. KPRONTU — 236 Již] Ó, již TC, Ó U — bóhdá] vyn. PN, Pán Bůh dá RT, věřím, že ť mi to dá Pán Bůh, že ť C, Bůh ť mi to dá, že již U — toho PRONTU — 237 nebude PNT — lákati a pokaušeti C — svými vyn. B, zlými U — škaredí] vyn. U, hanební KR, hanební a šerední C, hanebný N, hanebnými PT — dábel (+ proklatý T) PNT — 238 «bóhdá . . . osídl jim utek B — bóhdá] Pán Bůh dá RT, mi to Bůh dá, že U, věřím, že ť mi to milej Bůh dá, že C, dá Pán Bůh N. vyn. P — ujdu] zniknu N — jich] jeho PN, jeho lstivých T, jejich C — tu bude] tuto bude (budu (!) R) TNUR — bóhdá] dá-li Buoh P, dá-li milej Bůh, v naději boží C, vyn. TNU — mé] vyn. PNTU — všem bídám NU — biedy KPRC — 239 všem (druhé)] vyn. P — nesnázkám B — 240 bohdá] vyn. PN, mi to Pán Bůh dá, že T, milej Pán Bůh dá, že C — důjdu C — toho] vyn. KP — tovařistva ( všech K) KPRCNT — svatých anjeluov] andělského C, svatých, anjeluov svatých P — se bóhdá budu kochati] přijdu tam, kdež se radují T — «bóhdá vyn. BPN, Pán Bůh dá C — 241 kochati] těšiti Rokycanova Postilla. 30
465 věcem věčným, nebeským). A poněvadž ty nemáš viery, ať by Buoh dal ty věci časné, kterak budeš moci na smrti věřiti, že ť Buoh dá nebeské královstvie? A o tom mluví svatý Job v čtvrté 230 kapitole; mluvě o tom) člověku lakomém, u kterak nebude B 462 moci míti té pravé viery k Bohu na smrti člověk lakomý a z toho nebude jemu žádná pomoc dána aniž bude moci mieti kterého potěšenie, i dí takto: »Zdali ten člověk lakomý bude se moci veseliti v Bohu všemohúcím?« Nic, aby člověk lakomý 235 mohl to mieti), aby se poradoval na smrti [v svém milém Bohu řka: »Již bóhdá budu prázden tohoto bídného světa, již mne více nebudau lákati svými pokušeními škaredí dáblové, již bóhdá ujdu jich osídl, již tu bude bóhdá konec mé vší bídě, všem zámutkuom, všem nesnázém) i všem hřmotóm světským, 240 již bóhdá dojdu toho tovařiství svatých anjeluov, již se bóhdá budu kochati v svém milém Bohu!« To ť bývá voleným božím, . . . nebeským jako hubený peníz proti sto zlatým, proti věcem nebeským B — 226 maličké T — 227 včcem vyn. K — 227—229 «ty ... o tom) o malých nevěříš, kterak o velikých věřiti budeš? I B — 227 viery] vyn. R — ať by] aby ti U — 228 ty] tyto U — 229 mluví] praví P — svatý vyn. KPONT — 229—230 čtvrté ... kterak] čtvrtém rozdílu knihy jeho stojí poznamenáno, kterak člověk lakomý T — 230 «mluvě o tom o B, mluví o tom PU — 231 moci] vyn. U — té ... k Bohu) víry BU — na smrti] vyn. T — 231—233 «člověk .. . potěšenie; i vyn. B — 231 člověk lakomý] vyn. T — 232—233 a z toho . . . potěšenie) a že nebude míti žádného potěšení U — 232 žádná] žádaná (!) T — moci] vyn. K — mieti dojíti R — 233 kterého] kteraké N — i dí takto] i die takto svatý Job K, Prý, i PN, praví T — 234 Nic] A U — 234—235 «aby . . . mieti) toho lakomec míti nebude B — 235 aby] a R — aby . . . smrti] a z toho se radovati U — na smrti] vyn. R — v svém ... Bohu] vyn. KPRONTU — 236 Již] Ó, již TC, Ó U — bóhdá] vyn. PN, Pán Bůh dá RT, věřím, že ť mi to dá Pán Bůh, že ť C, Bůh ť mi to dá, že již U — toho PRONTU — 237 nebude PNT — lákati a pokaušeti C — svými vyn. B, zlými U — škaredí] vyn. U, hanební KR, hanební a šerední C, hanebný N, hanebnými PT — dábel (+ proklatý T) PNT — 238 «bóhdá . . . osídl jim utek B — bóhdá] Pán Bůh dá RT, mi to Bůh dá, že U, věřím, že ť mi to milej Bůh dá, že C, dá Pán Bůh N. vyn. P — ujdu] zniknu N — jich] jeho PN, jeho lstivých T, jejich C — tu bude] tuto bude (budu (!) R) TNUR — bóhdá] dá-li Buoh P, dá-li milej Bůh, v naději boží C, vyn. TNU — mé] vyn. PNTU — všem bídám NU — biedy KPRC — 239 všem (druhé)] vyn. P — nesnázkám B — 240 bohdá] vyn. PN, mi to Pán Bůh dá, že T, milej Pán Bůh dá, že C — důjdu C — toho] vyn. KP — tovařistva ( všech K) KPRCNT — svatých anjeluov] andělského C, svatých, anjeluov svatých P — se bóhdá budu kochati] přijdu tam, kdež se radují T — «bóhdá vyn. BPN, Pán Bůh dá C — 241 kochati] těšiti Rokycanova Postilla. 30
Strana 466
466 že ť oni zakušují na smrti divné sladkosti a potěšení, ješto toho duše zlá Ka člověk lakomý míti nebude Kmoci), ale an ť sobě stýště, an ť se fresuje, ano těžko od zboží umříti, an ť «tu) teprv 245 porúčí toto tomuto, toto onomuno, že se tím zaměstná poru- čenstvím, ano ť toho brojenie v mysli plno o to zbožie), ješto by již měl «člověk jiné na mysl bráti, aby se utvrdil a upevnil v pravé víře a v naději, aby sebú jinam šinúti nedal, ale ustrnul v umučení a v zaslúžení Pána Ježíše Krista!«Tak by mělo býti! C, radovati U — mém KRN — všem voleným N — božím dáno C — 242 zakušují] zkaušejí již K, zakaušejí již R — již (+ té C) divné PC — ješto] an U — 243 zlá ... akomý člověka lakomého KPNT, bídná a hříšná, člověk lakomej, nikoli C — «a člověk lakomý vyn. B — nebude moci nemuože KC — «moci) vyn. B — ale] vyn, RU — 243—244 an ť sobě .. . fresuje] bude sobě stejskati, fresovati T — 244 fresuje] fre- suje, stará, an ť se bojí, hrůzy divné na něho jdau, a ďáblové jej s jedné strany obkličují a straší a s druhé strany hříchové, a vnitř svědomí jej trápí a hryže C — ano] an mu bude T — zboží a od velikého statku C — 244—245 an ť . .. poručenstvím] neb sobě zde nachystal, nashromáždil mnoho pokladův rozličnejch, a tam v nebi málo nebo zhola nic, i přijde t na něj věčná chudoba, věčná nauze, bída, psota, kteréž na věky konce nebude. Neb zde toho neobdrží ani z sebau vezme, ale zde všeho musí jinejm nechati, a tak nebude míti ani těchto věcí zemskejch, časnejch a tělesnejch, ani oněch věčnejch, nebeskejch — tož ť věčně zlé na něj přijde a na ň se uvalí; an ť tu teprv mnohej člověk ten bohatej, když jest na smrtedlné posteli, již poraučt: »Toto, prej, tomuto dejte, a toto onomu«, že se tím zaneprázdní a zaměstkná tím poručenstvím C — 244 «tu) vyn. B — 245 porúčíl poraučí a odkazuje: »Dejte T — tomuto dejte N — toto ono B — onomu PRNTU — se] vyn. T — zaměstná] zamešká NU, obmešká na duši své T — 246 Kano ť . .. zbožie) a v mysli rozbroj má B — 246—247 ano ť toho . .. upevnil] an toho mnoho: jedni pláčí a druzí za něco prosí, a on se na ně smutně ohlédá, rád by se zhojil, nechce mu se od zboží, a dáblové mu se okazují, an duše čekají. Ach, jaký tu zármutek lakomému! Ale tu ť věrný nemyslí na zboží, ale utvrdí a upevní se U — 246 plno] mnoho R — bídné zboží C — 247 již sobe již KRC, tehdáž T — «člověk vyn. B, člověk tu C — jiné věci C — jiné . . . bráti] o svau duši se toliko starati T — bráti, budaucí a věčné C — 248 vieře [. lásce] K — aby» Ó, by B — s sebau U — šinúti] hnauti T — dáblu nedal C, nedal [od přikázaní božího] K — 249 Krista] vyn. KPRT — «Tak ... býti! vyn. B, Tak ť by mělo bejti, aby svau milau duši opatřil, na to aby myslil a o to se staral a snažil a přičinil se, kterak by jí bez všelikého hříchu a bez všeliké poškvrny tak čistau a nepoškvrněnau, jakož si ji od Pána Boha přijal, tak zase Bohu všemohaucímu navrátil; svědomí své také aby zpravil a je čisté Pánu Bohu zachoval, nebo ono (totiž svědomí) jednoho každého v den saudnej za svědka se postaví — a lepší bude dobré a čisté svědomí nežli tisíce svědků v hodinu smrti a v den saudnej, neboť ono tebe zastávati bude, neboť na tebe žalovati bude před tím saudcím hroznejm,
466 že ť oni zakušují na smrti divné sladkosti a potěšení, ješto toho duše zlá Ka člověk lakomý míti nebude Kmoci), ale an ť sobě stýště, an ť se fresuje, ano těžko od zboží umříti, an ť «tu) teprv 245 porúčí toto tomuto, toto onomuno, že se tím zaměstná poru- čenstvím, ano ť toho brojenie v mysli plno o to zbožie), ješto by již měl «člověk jiné na mysl bráti, aby se utvrdil a upevnil v pravé víře a v naději, aby sebú jinam šinúti nedal, ale ustrnul v umučení a v zaslúžení Pána Ježíše Krista!«Tak by mělo býti! C, radovati U — mém KRN — všem voleným N — božím dáno C — 242 zakušují] zkaušejí již K, zakaušejí již R — již (+ té C) divné PC — ješto] an U — 243 zlá ... akomý člověka lakomého KPNT, bídná a hříšná, člověk lakomej, nikoli C — «a člověk lakomý vyn. B — nebude moci nemuože KC — «moci) vyn. B — ale] vyn, RU — 243—244 an ť sobě .. . fresuje] bude sobě stejskati, fresovati T — 244 fresuje] fre- suje, stará, an ť se bojí, hrůzy divné na něho jdau, a ďáblové jej s jedné strany obkličují a straší a s druhé strany hříchové, a vnitř svědomí jej trápí a hryže C — ano] an mu bude T — zboží a od velikého statku C — 244—245 an ť . .. poručenstvím] neb sobě zde nachystal, nashromáždil mnoho pokladův rozličnejch, a tam v nebi málo nebo zhola nic, i přijde t na něj věčná chudoba, věčná nauze, bída, psota, kteréž na věky konce nebude. Neb zde toho neobdrží ani z sebau vezme, ale zde všeho musí jinejm nechati, a tak nebude míti ani těchto věcí zemskejch, časnejch a tělesnejch, ani oněch věčnejch, nebeskejch — tož ť věčně zlé na něj přijde a na ň se uvalí; an ť tu teprv mnohej člověk ten bohatej, když jest na smrtedlné posteli, již poraučt: »Toto, prej, tomuto dejte, a toto onomu«, že se tím zaneprázdní a zaměstkná tím poručenstvím C — 244 «tu) vyn. B — 245 porúčíl poraučí a odkazuje: »Dejte T — tomuto dejte N — toto ono B — onomu PRNTU — se] vyn. T — zaměstná] zamešká NU, obmešká na duši své T — 246 Kano ť . .. zbožie) a v mysli rozbroj má B — 246—247 ano ť toho . .. upevnil] an toho mnoho: jedni pláčí a druzí za něco prosí, a on se na ně smutně ohlédá, rád by se zhojil, nechce mu se od zboží, a dáblové mu se okazují, an duše čekají. Ach, jaký tu zármutek lakomému! Ale tu ť věrný nemyslí na zboží, ale utvrdí a upevní se U — 246 plno] mnoho R — bídné zboží C — 247 již sobe již KRC, tehdáž T — «člověk vyn. B, člověk tu C — jiné věci C — jiné . . . bráti] o svau duši se toliko starati T — bráti, budaucí a věčné C — 248 vieře [. lásce] K — aby» Ó, by B — s sebau U — šinúti] hnauti T — dáblu nedal C, nedal [od přikázaní božího] K — 249 Krista] vyn. KPRT — «Tak ... býti! vyn. B, Tak ť by mělo bejti, aby svau milau duši opatřil, na to aby myslil a o to se staral a snažil a přičinil se, kterak by jí bez všelikého hříchu a bez všeliké poškvrny tak čistau a nepoškvrněnau, jakož si ji od Pána Boha přijal, tak zase Bohu všemohaucímu navrátil; svědomí své také aby zpravil a je čisté Pánu Bohu zachoval, nebo ono (totiž svědomí) jednoho každého v den saudnej za svědka se postaví — a lepší bude dobré a čisté svědomí nežli tisíce svědků v hodinu smrti a v den saudnej, neboť ono tebe zastávati bude, neboť na tebe žalovati bude před tím saudcím hroznejm,
Strana 467
467 Než pak, jakož tuto dí na konci čtení svaté: »Najprvé hle- dajte královstvie božieho a spravedlnosti jeho!« Najprvé), totiž najpilnějí a nade všecko jiné, hledajte království nebeského a spravedlnosti jeho! Kdež záleží ta spravedlnost? V zákoně božím a v jeho přikázaních), aby se na ně ptal, aby je znal a 255 věděl a Kplnil), ne jako někteří říkají: »My ť nevíme, my ť jsme k tomu sprostní a hlúpí, kněží ť mají věděti, nám ť toho není potřebí!« Aha, nevymluvíš se tím, shledáš to, že jsi nevěděl a ne- rozuměl; zavázán ť jest každý znáti a věděti to, což jest potřeb- ného k spasení! I říkají obyčejně: »My hlúpí [a sprostní]!« Budiž 260 hlup a sprosten ke zlému, ale múdr buď, aby dobře činil! Ale tento lid vše zpět! Což se tkne božských věcí, tu ť jsú pravá ho- vada; «ale což tělesných, dobyti, ukupčiti, jeden druhého oklamati — (tu neměj péče, to ť dobře umějí! Ale zvíte, kde ť bude dél býti! Nuže, plníte-liž to, co tuto Pán li velí řka: B 463 265 »Najprvé hledajte království božího a spravedlnosti jeho[! Kdež 250 Pánem Bohem všemohaucím i před (d vyn.!) anděly božími a přede vší říší nebeskau, ano také i přede vším světem C — 250 Než . . . konci] A di tu U — tu TN — 250—251 «hledajte ... Najprvé) vyn. BRU — 251 božieho] nebeského NC — totiž] to jest T — 252 najpilnějí] nejpilnější čas nyní U — nebeského] božieho KPONT — 253 jeho! I řekl by snad někdo C — ta] taková T — 254 přikázaní BU, svatejch přikázaních C — aby je znal znal je B, aby je uměl a znal C — 255 plnil zachovával B, naplnil U, a skutečně plnil C — říkávají T — My ť, prej C — 256 kněží ť mají] kněžím ť jest o tom T — 257 Aha) Á, á, ha U, Ó N, vyn. T — nikoliv nevymluvíš C — s tím U — shledáš to] vyn. U — to] vyn. P — nevěděl] neviděl R — nerozuměl; nebo kdož neví, nebudeť také vědín, a kdož nezná, nebude také poznán od Pána Boha všemohaucího. Ale C — 258 potřebie KPR, potřebného jemu TC — 259 I] vyn. PN — říkají] budú řéci K, Prý PN, praví T — obyčejně] vyn. KPCNTU, obecně R — [a sprostní] vyn. KPRNT, nerozumíme tomu! Au C; v Ba omylem opak.! — 259—260 Budiž ... sprosten] I, máš býti hlaupý U — 260 hlaupý RTCN — sprostný RTC, prostý N — ale] a K — maudrý RONTU — činil] živ byl RU, činil a dobře živ byl C — 261 zpět] činí naopak T, zpět činí NC — k božskejm věcem C — božských věcí, tu ť] dobrého, ctností božích, k těm U — pravá] hlaupí a pravá C — hovada a telata nerozumná T — 262 gale což ... ukupčiti kúpiti, dobyti B, ale tělesných když se dotejče, prodati, kaupiti, vydělati T — což v N — tělesných] tělesných věcí R, k tělu U, se t kne (ps. kne!) k tělesným věcem C — ukupčiti vykupčiti K, a ukupčiti, kaupiti, prodati C — 263 zklamati KPR — (tup vyn. BTU — neměj péče] ť sau maudři, opatrni N, vyn. TU — to ť dobře) tu ť sau maudří, umělí, rozumní a dobře to C — «dobře) i sedláci B — 264 kde ť] nebudete-li pokání činiti, kde ť vám C — Nu U — to] tu P, vy to N, vyn. RU — velí] poraučí T — řka] vyn. TC, a při- 30*
467 Než pak, jakož tuto dí na konci čtení svaté: »Najprvé hle- dajte královstvie božieho a spravedlnosti jeho!« Najprvé), totiž najpilnějí a nade všecko jiné, hledajte království nebeského a spravedlnosti jeho! Kdež záleží ta spravedlnost? V zákoně božím a v jeho přikázaních), aby se na ně ptal, aby je znal a 255 věděl a Kplnil), ne jako někteří říkají: »My ť nevíme, my ť jsme k tomu sprostní a hlúpí, kněží ť mají věděti, nám ť toho není potřebí!« Aha, nevymluvíš se tím, shledáš to, že jsi nevěděl a ne- rozuměl; zavázán ť jest každý znáti a věděti to, což jest potřeb- ného k spasení! I říkají obyčejně: »My hlúpí [a sprostní]!« Budiž 260 hlup a sprosten ke zlému, ale múdr buď, aby dobře činil! Ale tento lid vše zpět! Což se tkne božských věcí, tu ť jsú pravá ho- vada; «ale což tělesných, dobyti, ukupčiti, jeden druhého oklamati — (tu neměj péče, to ť dobře umějí! Ale zvíte, kde ť bude dél býti! Nuže, plníte-liž to, co tuto Pán li velí řka: B 463 265 »Najprvé hledajte království božího a spravedlnosti jeho[! Kdež 250 Pánem Bohem všemohaucím i před (d vyn.!) anděly božími a přede vší říší nebeskau, ano také i přede vším světem C — 250 Než . . . konci] A di tu U — tu TN — 250—251 «hledajte ... Najprvé) vyn. BRU — 251 božieho] nebeského NC — totiž] to jest T — 252 najpilnějí] nejpilnější čas nyní U — nebeského] božieho KPONT — 253 jeho! I řekl by snad někdo C — ta] taková T — 254 přikázaní BU, svatejch přikázaních C — aby je znal znal je B, aby je uměl a znal C — 255 plnil zachovával B, naplnil U, a skutečně plnil C — říkávají T — My ť, prej C — 256 kněží ť mají] kněžím ť jest o tom T — 257 Aha) Á, á, ha U, Ó N, vyn. T — nikoliv nevymluvíš C — s tím U — shledáš to] vyn. U — to] vyn. P — nevěděl] neviděl R — nerozuměl; nebo kdož neví, nebudeť také vědín, a kdož nezná, nebude také poznán od Pána Boha všemohaucího. Ale C — 258 potřebie KPR, potřebného jemu TC — 259 I] vyn. PN — říkají] budú řéci K, Prý PN, praví T — obyčejně] vyn. KPCNTU, obecně R — [a sprostní] vyn. KPRNT, nerozumíme tomu! Au C; v Ba omylem opak.! — 259—260 Budiž ... sprosten] I, máš býti hlaupý U — 260 hlaupý RTCN — sprostný RTC, prostý N — ale] a K — maudrý RONTU — činil] živ byl RU, činil a dobře živ byl C — 261 zpět] činí naopak T, zpět činí NC — k božskejm věcem C — božských věcí, tu ť] dobrého, ctností božích, k těm U — pravá] hlaupí a pravá C — hovada a telata nerozumná T — 262 gale což ... ukupčiti kúpiti, dobyti B, ale tělesných když se dotejče, prodati, kaupiti, vydělati T — což v N — tělesných] tělesných věcí R, k tělu U, se t kne (ps. kne!) k tělesným věcem C — ukupčiti vykupčiti K, a ukupčiti, kaupiti, prodati C — 263 zklamati KPR — (tup vyn. BTU — neměj péče] ť sau maudři, opatrni N, vyn. TU — to ť dobře) tu ť sau maudří, umělí, rozumní a dobře to C — «dobře) i sedláci B — 264 kde ť] nebudete-li pokání činiti, kde ť vám C — Nu U — to] tu P, vy to N, vyn. RU — velí] poraučí T — řka] vyn. TC, a při- 30*
Strana 468
468 záleží ta spravedlnost? V zákoně božím!], a všecky věci budú ť vám přidány!«? Věříte-li jemu a činíte-li tak, čili zpět, že Kvy pilnějí a snažnějí hledáte zemských) věcí než nebeských a spasení svého?! A, běda bude, nastojte! Však jest to převrátiti 270 řád čtení svatého, i mníte to malý hřích? KA, nastojte! Co jest těch věcí tělesných, tu kvapni, rauče, aby nezmeškali ale což božských, tu vlažně, váhavě, léně, a mnozí budau říci: »Však jest pak svátek, pospíme tím déle, však nemáme na dielo jíti a ještě dosti času do kostela, však teprv ke čtení 275 zvonie! Až bude po kázaní, tož puojdem!« Bývá-li to, hádaj?! A, běda bude! Napraviž nás, milý Bože, k svéj vuoli a daj se nám právě poznati a tvú vuoli plni«i a daj nám se spolu shledati u věčné slávě! Amen. kazuje N — 265 božího] nebeského KR — 265—266 [Kdež .. . božím] vyn. KPRONTU — 266 všecky] tyto všeckny jiné C — 267 Věříme C — jemu] tomu RU — jemu ... čili] vy tomu Pánu, čili činíte T — a činíte-li tak] vyn. KC — tak] vyn. PN — čili] vy pak P, čili vy R, čili pohříchu C, Vy radějí N — zpět] jinak U, zpět proti tomu činíte K, zpět činíme C že] nebo N — 267—268 «vy pilnějí a) vyn. B — 267 vy] vyn. C — 268 snažnějí] vážnějí U — hledáme C, hledíte U — zemských časných B, zemskejch a tělesných C, nebeských (!) T — než] a (!) T — nebeských a vyn. BT — 269 svého než zemských? T — Ach T, Ó N — běda nám C — bude, nebožátkům C — 270 i mníte to] protož nedomnívej se žádnej, by ť to byl C — mníte vy T — to býti NT — gA, nastojtel vyn. BCT — A] Ach N — 271 jest] se dotýče N — těch] vyn. R — tu sme (+ po- hříchu C) PTC — kvapně R — kvapni, rauče] pospěšně a hbitě U, sami od sebe sme schopni a velmi k tomu jacís kvapní a hned rychle N — rauče] jsau rauče K, a rauče P, hbitě R, spěšně C, rychle T — abychom C — zmeškáno nebylo PNT — 272 což vyn. BRU, co se tkne N, co je C, co se dotýče T — k božským U — vlažně] jaks' vlažně, lenivě, zženile C — léně] lenivě KPRNU, nespěšně T, zmařile, nechtivě, vospale, dří- mavě C — a mnozí ... říci] »Ú (Aj N), prý PN, Au, praví T — budau říci] říkají U — 273 pak] vyn. PN, dnes TU, pak dnes C — pospěme TCU — však a my C, vyn. PN — 273—275 «nemáme ... puojdem máme dosti času do kostela jíti B — 273—274 nemáme . . . jíti] vyn. PN — ne- máme ... dosti] nepůjdeme na trh, dosti ť jest T — 274 a] avšak ROU — kostela jíti PN — však] ano RCU — ke čtení zvonie] sezvánějí C — 275 tož] tehdy R, teprva TU — půjdeme ke mši T, puojdem [ke mši] K — to do (při U) vás TU — hádaj] vyn. TU, medle C — 276 Ach T, Ó NU — běda nám K — bude vám, hovada nešlechetná T — svaté vůli C, milosti a vůli U — 276—277 a daj ... poznati a abychom B — 277 plnili B — a] potom T — 277—278 «daj nám ... slávč spolu s tebú se u věčné radosti shledali B — 278 slávě, milostivý, ukřižovaný Pane Ježíši Kriste RU, slávě se všemi svatejmi tvejmi volenejmi C —
468 záleží ta spravedlnost? V zákoně božím!], a všecky věci budú ť vám přidány!«? Věříte-li jemu a činíte-li tak, čili zpět, že Kvy pilnějí a snažnějí hledáte zemských) věcí než nebeských a spasení svého?! A, běda bude, nastojte! Však jest to převrátiti 270 řád čtení svatého, i mníte to malý hřích? KA, nastojte! Co jest těch věcí tělesných, tu kvapni, rauče, aby nezmeškali ale což božských, tu vlažně, váhavě, léně, a mnozí budau říci: »Však jest pak svátek, pospíme tím déle, však nemáme na dielo jíti a ještě dosti času do kostela, však teprv ke čtení 275 zvonie! Až bude po kázaní, tož puojdem!« Bývá-li to, hádaj?! A, běda bude! Napraviž nás, milý Bože, k svéj vuoli a daj se nám právě poznati a tvú vuoli plni«i a daj nám se spolu shledati u věčné slávě! Amen. kazuje N — 265 božího] nebeského KR — 265—266 [Kdež .. . božím] vyn. KPRONTU — 266 všecky] tyto všeckny jiné C — 267 Věříme C — jemu] tomu RU — jemu ... čili] vy tomu Pánu, čili činíte T — a činíte-li tak] vyn. KC — tak] vyn. PN — čili] vy pak P, čili vy R, čili pohříchu C, Vy radějí N — zpět] jinak U, zpět proti tomu činíte K, zpět činíme C že] nebo N — 267—268 «vy pilnějí a) vyn. B — 267 vy] vyn. C — 268 snažnějí] vážnějí U — hledáme C, hledíte U — zemských časných B, zemskejch a tělesných C, nebeských (!) T — než] a (!) T — nebeských a vyn. BT — 269 svého než zemských? T — Ach T, Ó N — běda nám C — bude, nebožátkům C — 270 i mníte to] protož nedomnívej se žádnej, by ť to byl C — mníte vy T — to býti NT — gA, nastojtel vyn. BCT — A] Ach N — 271 jest] se dotýče N — těch] vyn. R — tu sme (+ po- hříchu C) PTC — kvapně R — kvapni, rauče] pospěšně a hbitě U, sami od sebe sme schopni a velmi k tomu jacís kvapní a hned rychle N — rauče] jsau rauče K, a rauče P, hbitě R, spěšně C, rychle T — abychom C — zmeškáno nebylo PNT — 272 což vyn. BRU, co se tkne N, co je C, co se dotýče T — k božským U — vlažně] jaks' vlažně, lenivě, zženile C — léně] lenivě KPRNU, nespěšně T, zmařile, nechtivě, vospale, dří- mavě C — a mnozí ... říci] »Ú (Aj N), prý PN, Au, praví T — budau říci] říkají U — 273 pak] vyn. PN, dnes TU, pak dnes C — pospěme TCU — však a my C, vyn. PN — 273—275 «nemáme ... puojdem máme dosti času do kostela jíti B — 273—274 nemáme . . . jíti] vyn. PN — ne- máme ... dosti] nepůjdeme na trh, dosti ť jest T — 274 a] avšak ROU — kostela jíti PN — však] ano RCU — ke čtení zvonie] sezvánějí C — 275 tož] tehdy R, teprva TU — půjdeme ke mši T, puojdem [ke mši] K — to do (při U) vás TU — hádaj] vyn. TU, medle C — 276 Ach T, Ó NU — běda nám K — bude vám, hovada nešlechetná T — svaté vůli C, milosti a vůli U — 276—277 a daj ... poznati a abychom B — 277 plnili B — a] potom T — 277—278 «daj nám ... slávč spolu s tebú se u věčné radosti shledali B — 278 slávě, milostivý, ukřižovaný Pane Ježíši Kriste RU, slávě se všemi svatejmi tvejmi volenejmi C —
Strana 469
Neděle šestnáctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Efezuom v XIII. kapitole. Bratří! Prosím vás, abyšte nehynuli v zá- mutcích mých pro vás, jenž jest sláva vaše. 5Pro tu příčinu na má kolena klekám k Uotci Pána našeho Ježíše Krista, z něhožto všeliké otcovstvo v nebi i v zemi se jmenuje, aby vám dal vedlé bohatství slávy své moc ku posil- nění skrze Ducha jehob v vnitřním člověku, naby přebýval Kristus skrze víru v srdcéch vašich. V lásce buďte vkořeněni a založeni, abyšte mohli stihnúti se všemi svatými, která by byla vysokost, dlúhost, širokost a hlubo- kost, a také, abyšte znali převysoké umění 15lásky Kristovy, abyšte naplněni byli ve vše- likú plnost boží. A tomu, jenž mocen jest všecky věci učiniti hojnějí, než bychom pro- sili nebo rozuměli vedlé moci, kterážto jedná 2—20 Epištola ... Amen] vyn R — 2 svatého Pavla] vyn KN — Efezským CU — IIII. (!) B — rozdílu U — 3 Prosím pak U — 3—4 v zámutcích mých] pro zármutky mé PC — 3—20 v zámutcích . .. národy] pro trápení, kteráž pro vás snáším. Konec U — 4 pro] za C — jest] sau N — 5 Pro] Neb pro C — příčinu] věc PONT — svá PONT — 6 všeliké] každé P — 7 na nebi P — nám N — 8 vedlé] podlé KC, vyn. TN — ku posilnění] abyšte se posilnili P — 9 «skrze Ducha jeho jeho i B — v] na PON — 10 aby přebýval Kristus] přebývati Krista NT, přebejvati v Kristu C — 11 buďte vkořeněni] vkořenilí K, štípení NT — buďte] sauce C — 12 stihnúti] dosáhnúti P — 13 by byla) jest TN — 14 a také . . . znali] věděti také KON — znali] věděli, kterak jest PT — 15—16 ve vší plnosti PCT — 16 A tomu] Tomu pak KPNT — 17 všecky věci] všecko PT — hojnějí více C, nad hojnost N — než my C — 17—18 bychom . .. rozuměli] prosíme K, prosíme neb rozumíme N, prositi umíme aneb rozumíme (rozuměti T) PCT — 18 podlé PONT — kterážto] ješto PN, kterauž TC — jedná] dèlá KPN, ukazuje T — 19 jemuž 3 nn. Efez. 3, 13—21.
Neděle šestnáctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Efezuom v XIII. kapitole. Bratří! Prosím vás, abyšte nehynuli v zá- mutcích mých pro vás, jenž jest sláva vaše. 5Pro tu příčinu na má kolena klekám k Uotci Pána našeho Ježíše Krista, z něhožto všeliké otcovstvo v nebi i v zemi se jmenuje, aby vám dal vedlé bohatství slávy své moc ku posil- nění skrze Ducha jehob v vnitřním člověku, naby přebýval Kristus skrze víru v srdcéch vašich. V lásce buďte vkořeněni a založeni, abyšte mohli stihnúti se všemi svatými, která by byla vysokost, dlúhost, širokost a hlubo- kost, a také, abyšte znali převysoké umění 15lásky Kristovy, abyšte naplněni byli ve vše- likú plnost boží. A tomu, jenž mocen jest všecky věci učiniti hojnějí, než bychom pro- sili nebo rozuměli vedlé moci, kterážto jedná 2—20 Epištola ... Amen] vyn R — 2 svatého Pavla] vyn KN — Efezským CU — IIII. (!) B — rozdílu U — 3 Prosím pak U — 3—4 v zámutcích mých] pro zármutky mé PC — 3—20 v zámutcích . .. národy] pro trápení, kteráž pro vás snáším. Konec U — 4 pro] za C — jest] sau N — 5 Pro] Neb pro C — příčinu] věc PONT — svá PONT — 6 všeliké] každé P — 7 na nebi P — nám N — 8 vedlé] podlé KC, vyn. TN — ku posilnění] abyšte se posilnili P — 9 «skrze Ducha jeho jeho i B — v] na PON — 10 aby přebýval Kristus] přebývati Krista NT, přebejvati v Kristu C — 11 buďte vkořeněni] vkořenilí K, štípení NT — buďte] sauce C — 12 stihnúti] dosáhnúti P — 13 by byla) jest TN — 14 a také . . . znali] věděti také KON — znali] věděli, kterak jest PT — 15—16 ve vší plnosti PCT — 16 A tomu] Tomu pak KPNT — 17 všecky věci] všecko PT — hojnějí více C, nad hojnost N — než my C — 17—18 bychom . .. rozuměli] prosíme K, prosíme neb rozumíme N, prositi umíme aneb rozumíme (rozuměti T) PCT — 18 podlé PONT — kterážto] ješto PN, kterauž TC — jedná] dèlá KPN, ukazuje T — 19 jemuž 3 nn. Efez. 3, 13—21.
Strana 470
470 v nás, jemu chvála v zboru a v Kristu Ježíšovi 20i ve všechny národy věky věkuov! Amen. j Čtení svatého Lukáše v kapitole sedmé. B 464 Za onoho času šel jest Pán Ježíš do města, kteréžslúlo Naim;išli jsúsnímučedlníci jeho a zástup mnohý. A když se přibližoval k bráně 25městské, aj, umrlý nesen byl ven, syn jediný matky své, a ta vdova byla; a zástup města s ní[m] mnohý. Kterúžto když uzřel Pán, milo- srdenstvím hnut jsa nad ní, řekl jest k ní: »Ne- chtěj plakati!« I přistúpiv dotekl se jest mar; 30a ti, kteřížhonesli, stalijsú. I vetce: »Mládenče, toběť pravím: Vstaň!« I posadil se, kterýž byl umřel, a počal mluviti; i navrátil jej mateři jeho. Tehdy zachvátila jest všecky bázen a velebili jsú Boha a řkúce, že prorok veliký 35 povstal mezi námi, a že Buoh navštívil lid svuoj. P, jemužto buď C — 19—20 chvála ... všechny] sláva v církvi (zboru T) svaté (svatém T), Kristu Ježíši, mezi všemi PT — 20 všech národech C — Amen. Pán Bůh budiž s vámi! I s Duchem svým N — 21 Čtení . .. sedmé] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš, VII. k. Sláva tobě, Hospodine! N — svatého Lukáše] svaté, napsal svatý evandělista Lukáš U — Lukáše] Jana (!) R — sedmé] IIII. R — 22 Za onoho času] vyn. PR, V ten čas KONTU — když šel C — 23 kteréž] jenž RC — slove KPRCNTU — 23—36 Naim .. . svuoj] etc. Vaj- klad R — 23 jeho] jeho mnozí U — 24 mnohý] veliký KPTU, za ním veliký N — 24—35 A když ... Buoh] Konec U — 25 města KPONT — umrlec K, mrtvý PONT — ven] vyn. C — 26 vdovau T — města veliký TN — 27 s ní KPCNT — mnohý] vyn. TN — když] jakž TN — Pán] Ježíš P, Pán Ježíš TC — 28 k ní] vyn. K, jí PT — Neplačiž P — 29 přistaupil jest TN — a dotek C — 30 a ti] ti pak P — jenž TN — ho] vyn. KPCNT — zastavili se PCT — řekl (+ Pán Ježíš C) PTC — 31 posadil se] vstal jest K, povstav sedl jest P, vstal a sedl jest ten C — kterýž] jenž N, ten, jenž T — 32 umřel] mrtev K, mrtvý T — navrátil] dal PNT, navrátiv C — 33 Tehdy] I NC — Tehdy ... bázen] I pochopil jest všechny strach K — zachvátila] podjala PON, popadla T — 34 velebili sau všickni C — 36 svuoj. Výklad KPN, svůj. Vejklad (+ LI. U) na to (vyn. U) svaté čtení TU — 22 nn. Luk. 7, 11—16.
470 v nás, jemu chvála v zboru a v Kristu Ježíšovi 20i ve všechny národy věky věkuov! Amen. j Čtení svatého Lukáše v kapitole sedmé. B 464 Za onoho času šel jest Pán Ježíš do města, kteréžslúlo Naim;išli jsúsnímučedlníci jeho a zástup mnohý. A když se přibližoval k bráně 25městské, aj, umrlý nesen byl ven, syn jediný matky své, a ta vdova byla; a zástup města s ní[m] mnohý. Kterúžto když uzřel Pán, milo- srdenstvím hnut jsa nad ní, řekl jest k ní: »Ne- chtěj plakati!« I přistúpiv dotekl se jest mar; 30a ti, kteřížhonesli, stalijsú. I vetce: »Mládenče, toběť pravím: Vstaň!« I posadil se, kterýž byl umřel, a počal mluviti; i navrátil jej mateři jeho. Tehdy zachvátila jest všecky bázen a velebili jsú Boha a řkúce, že prorok veliký 35 povstal mezi námi, a že Buoh navštívil lid svuoj. P, jemužto buď C — 19—20 chvála ... všechny] sláva v církvi (zboru T) svaté (svatém T), Kristu Ježíši, mezi všemi PT — 20 všech národech C — Amen. Pán Bůh budiž s vámi! I s Duchem svým N — 21 Čtení . .. sedmé] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš, VII. k. Sláva tobě, Hospodine! N — svatého Lukáše] svaté, napsal svatý evandělista Lukáš U — Lukáše] Jana (!) R — sedmé] IIII. R — 22 Za onoho času] vyn. PR, V ten čas KONTU — když šel C — 23 kteréž] jenž RC — slove KPRCNTU — 23—36 Naim .. . svuoj] etc. Vaj- klad R — 23 jeho] jeho mnozí U — 24 mnohý] veliký KPTU, za ním veliký N — 24—35 A když ... Buoh] Konec U — 25 města KPONT — umrlec K, mrtvý PONT — ven] vyn. C — 26 vdovau T — města veliký TN — 27 s ní KPCNT — mnohý] vyn. TN — když] jakž TN — Pán] Ježíš P, Pán Ježíš TC — 28 k ní] vyn. K, jí PT — Neplačiž P — 29 přistaupil jest TN — a dotek C — 30 a ti] ti pak P — jenž TN — ho] vyn. KPCNT — zastavili se PCT — řekl (+ Pán Ježíš C) PTC — 31 posadil se] vstal jest K, povstav sedl jest P, vstal a sedl jest ten C — kterýž] jenž N, ten, jenž T — 32 umřel] mrtev K, mrtvý T — navrátil] dal PNT, navrátiv C — 33 Tehdy] I NC — Tehdy ... bázen] I pochopil jest všechny strach K — zachvátila] podjala PON, popadla T — 34 velebili sau všickni C — 36 svuoj. Výklad KPN, svůj. Vejklad (+ LI. U) na to (vyn. U) svaté čtení TU — 22 nn. Luk. 7, 11—16.
Strana 471
471 Na tomto dnešním mládenci mrtvém, o němž dnešní čtení svaté mluví, máme toto znamenati, že, jakož jest tento] mlá- denec ležal v smrti a umřel v Naim — Naim se vykládá odchý- 40 lení —, tak právě ti všickni, ktož jsú se odchýlili od zákona a od přikázaní jeho», v Naim — v smrti — obývají a zemřeli jsú na svých dušéch od milosti boží. Nebo přikázaní boží jsú ť život a v nich život věčný záleží, an v Starém zákoně Kmnoho o tom jest psáno a sám Buoh mluvil, že v jeho přikázaních záleží život 45 věčný). A sám Pán Ježíš ve čtení svatého Jana dí: »Ten, jenž mě jest poslal, přikázaní mi dal a vím, že přikázaní jeho jsú život věčný«. Pak kto jsú se koli odchýlili od jeho přikázaní a od jeho zákona, ti všickni jsú zemřeli na svých [milých] dušéch, a bóh- dajž nezemřeli u [jedne] smrtí věčnau, «Pane Bože)! Nuže, milí křesťané, plníte-liž ta přikázanie? Tak-li jsme živi, jako zákon boží velí a ukazuje? Však vy neděli svatú a jiné svátky tak světíte, jakž mají svěceni býti,abychom ten celý den ke cti a k chvále boží ztrávili, čili se čím jiným zaneprázdní- 50 B 465 37 Na tomto dnešním] Na (vyn. U) tento (vyn. U) dnešní den máme čtení svaté o RU — dnešní vyn. U — 38 ten KPRCNT — 39 k smrti N — v městě Naim (a Naim ... N — vykládá jako (+ by řekl N) PTN — 40 uchýlili PT — zákona božího PONTU — 41 «jeho božího B — Naimu U — a v smrti C — přebývají U — 42 svých dušéch] duši U — přikázaní boží] přikázaní RU — život věčnej CN — 43 a v nich život] vyn. RTU — záleží] vyn. RTU — an] neb KPNT, a RU, an sám dí Pán, nebo C — 43—45 «mnoho . . . věčný stojí psáno takto: »Ktož by koli naplnil spravedlnost, kteráž z zákona jest, živ bude v ní« B — 44 napsáno T — mluvil to U — přikázaní KCU — 45 věčný sem se vztahuje přípisek v K: [v přikázaních božích záleží život věčný] — A] An KRO — sám] vyn. T — Ježíš] Kristus U — ve čtení] u U, ve čtení svatém u N — 45—46 Ten ... vím] vyn. RU — 47 Pak kto] A kdož U — 48 [milých vyn. KPCNTU — bóhdajž] ó, by P, Pán (vyn. NTCU) Bůh dej, aby RCTUN — 49 [jedno] vyn. KPRCNT, na svých duších a na tělích U — «Pane Bože) vyn. BU, milej Pane Bože C — 50 milí] my RU —50—52 plníte ... svěceni býti držíme-liž my se božích přikázaní tvrdě? Světíme-li neděli tak, jak má býti svěcena B — — 50 plníte-liž vy T, plníme-liž my (vyn. U) RCU — ta] ta jeho svatá C — jsme] ste PNT, jsme již C — 51 Však vyl Již-li KC, Zdaliž vy P, Však vy snad T — svatú] vyn. P, svatau, jak má svěcena býti U — 52 tak) vyn. U — světíme KC — abychom] aby PN, abyšte T, vyn. C — den od jitra až do večera C — 53 boží ztrávili] v rozjímání božskejch dobrodíních (!), v zachovávaní přikázaní božích, v slyšení slova božího a v skutečném 44 Podle 5. M. 11, 27 — 45 Jan 12, 49 a 50 —
471 Na tomto dnešním mládenci mrtvém, o němž dnešní čtení svaté mluví, máme toto znamenati, že, jakož jest tento] mlá- denec ležal v smrti a umřel v Naim — Naim se vykládá odchý- 40 lení —, tak právě ti všickni, ktož jsú se odchýlili od zákona a od přikázaní jeho», v Naim — v smrti — obývají a zemřeli jsú na svých dušéch od milosti boží. Nebo přikázaní boží jsú ť život a v nich život věčný záleží, an v Starém zákoně Kmnoho o tom jest psáno a sám Buoh mluvil, že v jeho přikázaních záleží život 45 věčný). A sám Pán Ježíš ve čtení svatého Jana dí: »Ten, jenž mě jest poslal, přikázaní mi dal a vím, že přikázaní jeho jsú život věčný«. Pak kto jsú se koli odchýlili od jeho přikázaní a od jeho zákona, ti všickni jsú zemřeli na svých [milých] dušéch, a bóh- dajž nezemřeli u [jedne] smrtí věčnau, «Pane Bože)! Nuže, milí křesťané, plníte-liž ta přikázanie? Tak-li jsme živi, jako zákon boží velí a ukazuje? Však vy neděli svatú a jiné svátky tak světíte, jakž mají svěceni býti,abychom ten celý den ke cti a k chvále boží ztrávili, čili se čím jiným zaneprázdní- 50 B 465 37 Na tomto dnešním] Na (vyn. U) tento (vyn. U) dnešní den máme čtení svaté o RU — dnešní vyn. U — 38 ten KPRCNT — 39 k smrti N — v městě Naim (a Naim ... N — vykládá jako (+ by řekl N) PTN — 40 uchýlili PT — zákona božího PONTU — 41 «jeho božího B — Naimu U — a v smrti C — přebývají U — 42 svých dušéch] duši U — přikázaní boží] přikázaní RU — život věčnej CN — 43 a v nich život] vyn. RTU — záleží] vyn. RTU — an] neb KPNT, a RU, an sám dí Pán, nebo C — 43—45 «mnoho . . . věčný stojí psáno takto: »Ktož by koli naplnil spravedlnost, kteráž z zákona jest, živ bude v ní« B — 44 napsáno T — mluvil to U — přikázaní KCU — 45 věčný sem se vztahuje přípisek v K: [v přikázaních božích záleží život věčný] — A] An KRO — sám] vyn. T — Ježíš] Kristus U — ve čtení] u U, ve čtení svatém u N — 45—46 Ten ... vím] vyn. RU — 47 Pak kto] A kdož U — 48 [milých vyn. KPCNTU — bóhdajž] ó, by P, Pán (vyn. NTCU) Bůh dej, aby RCTUN — 49 [jedno] vyn. KPRCNT, na svých duších a na tělích U — «Pane Bože) vyn. BU, milej Pane Bože C — 50 milí] my RU —50—52 plníte ... svěceni býti držíme-liž my se božích přikázaní tvrdě? Světíme-li neděli tak, jak má býti svěcena B — — 50 plníte-liž vy T, plníme-liž my (vyn. U) RCU — ta] ta jeho svatá C — jsme] ste PNT, jsme již C — 51 Však vyl Již-li KC, Zdaliž vy P, Však vy snad T — svatú] vyn. P, svatau, jak má svěcena býti U — 52 tak) vyn. U — světíme KC — abychom] aby PN, abyšte T, vyn. C — den od jitra až do večera C — 53 boží ztrávili] v rozjímání božskejch dobrodíních (!), v zachovávaní přikázaní božích, v slyšení slova božího a v skutečném 44 Podle 5. M. 11, 27 — 45 Jan 12, 49 a 50 —
Strana 472
472 Kme) — ono posvícení strojiece), ono jiné hodování, ono 55 roky, [trhy, jarmarky,] ješto tím se zaneprázdíce, «i nemůžeme se ten den vážně obierati s dobrodínstvími božími)? Hádaj, obra- cujete-li vy svátek v hřích, ješto jiné dni mnozí toliko hříchuov nebudau páchati jako v svátky? A svátky v hřiech obraceti jest se milému Bohu rúhati! Tak se nynie pohřiechu děje o těch 60 svátciech, ješto dábli posmievají se našim svátkuom); jakož Ko tom dí Jeremiáš: »Nepřátelé «jeho — totiž toho lidu — posmívali se svátkóm «jeho«. Mnedle, obývá-li tento lid v Naim — smrti? Odchýlil-li se jest? Vezmi přikázanie božie! Které vy plnění strávíme-li C — trávili R — čím» vyn. B — zaneprázdní B, zaneprázdníte PNT, zanepražďňujeme U — 54—56 ono posvícení ... Hádaj] ani ť ono na posvícení, na hody, na křtiny, ano roky, jednání, upo- mínání, hodování, na procházky, na taulky, do vinic, do zahrad, na pole, do štěpnic chození, a někteří pak do krčem, k tancům, ke jhrám, k smil- stvu, k cizoložstvu, k vožralství a k vopilství se vydávají, a jiní pak do lenosti) (sti připsáno až později, jinou rukou!), k spaní a v jiné mnohé hříchy a nepravosti, ješto kdo by to vypravil, co oni toho páchají a působí, ješto těmi věcmi a hříchy, nepravostmi zaneprázdníce se, i nemůže se vážně obírati ten den s dobrodínstvími božími. Pohleď, medle C — 54 strojí B, strojením T — 54—55 ono jiné ... jarmarky] roky skládajíc a hody činíce U — 54 jiná KPN — 54—55 jiné ... jarmarky pořádky nebo jiným hodováním, kvasíce od rána až do večera T — 54 hody R — 54—55 ono roky . .. jarmarky] vyn. P — 55 [trhy, jarmarky] vyn. KRN; v K pozdější přípisek: [ono v tancích, ono ve hrách a jiných všech rozpustilostech, co proti Bohu jest) — tím] těmi všemi KT — zaneprázdníce PNU — 55—56 «i nemůžeme ... božími nemohú rozjímati dobrodíní božských B — 55 i nemuožete PNT, nemohú K — 56 se] se lidé K — s dobrodínstvím božím RU — obracujeme-li KRCU — 57 vy] vyn. KPNT, my RCU — svátky K — hříchy U — 57—58 ješto . . . jako v svátky] vyn. C — 57 ješto] an U — v jiné TU — mnozí] vyn. PNT — toliko] takových N — 58 nebudau páchati] nespácháte T, ne- páchají U — 58—60 svátky, a svátky .. svátkuom svátek. Tomu svěcení se posmívají dáblové B — 58 v svátky] v svátek CT — a] ach TN, a co jest C — svátek C — obraceti, jest se] obrátiti a (!) U — 59 raubati se U — i nyní C — o těch svátciech] vyn. U, o těch svátciech křesťanských T — 60 [Turci a] dábli K (misto Turci stálo tupův. jiné slovo!) — posmievají] se jim posmívati budau a posmívají C — svátkuom skutkům R — jakož a U — 61 o tom) vyn. B — dí mluví KPRCNT — Jeremiáš (+ prorok R, + prorok boží T) řka PRNTU, Jeremiáš prorok C — jeho . . lidu» tvoji viděli jsú a B, jeho a vrahové, totiž dábli U — 62 posmívajíc se U — 62—64 «jeho . .. povězte mi! tvým«. A které vy mnedle boží přikázaní plníte? B — 62 jeho] vyn. R, našim U — v Naim a v C — 63 li] vyn. PRNTU — 63—64 se jest ... plníte] 61 Podle Iz. 63, 18? —
472 Kme) — ono posvícení strojiece), ono jiné hodování, ono 55 roky, [trhy, jarmarky,] ješto tím se zaneprázdíce, «i nemůžeme se ten den vážně obierati s dobrodínstvími božími)? Hádaj, obra- cujete-li vy svátek v hřích, ješto jiné dni mnozí toliko hříchuov nebudau páchati jako v svátky? A svátky v hřiech obraceti jest se milému Bohu rúhati! Tak se nynie pohřiechu děje o těch 60 svátciech, ješto dábli posmievají se našim svátkuom); jakož Ko tom dí Jeremiáš: »Nepřátelé «jeho — totiž toho lidu — posmívali se svátkóm «jeho«. Mnedle, obývá-li tento lid v Naim — smrti? Odchýlil-li se jest? Vezmi přikázanie božie! Které vy plnění strávíme-li C — trávili R — čím» vyn. B — zaneprázdní B, zaneprázdníte PNT, zanepražďňujeme U — 54—56 ono posvícení ... Hádaj] ani ť ono na posvícení, na hody, na křtiny, ano roky, jednání, upo- mínání, hodování, na procházky, na taulky, do vinic, do zahrad, na pole, do štěpnic chození, a někteří pak do krčem, k tancům, ke jhrám, k smil- stvu, k cizoložstvu, k vožralství a k vopilství se vydávají, a jiní pak do lenosti) (sti připsáno až později, jinou rukou!), k spaní a v jiné mnohé hříchy a nepravosti, ješto kdo by to vypravil, co oni toho páchají a působí, ješto těmi věcmi a hříchy, nepravostmi zaneprázdníce se, i nemůže se vážně obírati ten den s dobrodínstvími božími. Pohleď, medle C — 54 strojí B, strojením T — 54—55 ono jiné ... jarmarky] roky skládajíc a hody činíce U — 54 jiná KPN — 54—55 jiné ... jarmarky pořádky nebo jiným hodováním, kvasíce od rána až do večera T — 54 hody R — 54—55 ono roky . .. jarmarky] vyn. P — 55 [trhy, jarmarky] vyn. KRN; v K pozdější přípisek: [ono v tancích, ono ve hrách a jiných všech rozpustilostech, co proti Bohu jest) — tím] těmi všemi KT — zaneprázdníce PNU — 55—56 «i nemůžeme ... božími nemohú rozjímati dobrodíní božských B — 55 i nemuožete PNT, nemohú K — 56 se] se lidé K — s dobrodínstvím božím RU — obracujeme-li KRCU — 57 vy] vyn. KPNT, my RCU — svátky K — hříchy U — 57—58 ješto . . . jako v svátky] vyn. C — 57 ješto] an U — v jiné TU — mnozí] vyn. PNT — toliko] takových N — 58 nebudau páchati] nespácháte T, ne- páchají U — 58—60 svátky, a svátky .. svátkuom svátek. Tomu svěcení se posmívají dáblové B — 58 v svátky] v svátek CT — a] ach TN, a co jest C — svátek C — obraceti, jest se] obrátiti a (!) U — 59 raubati se U — i nyní C — o těch svátciech] vyn. U, o těch svátciech křesťanských T — 60 [Turci a] dábli K (misto Turci stálo tupův. jiné slovo!) — posmievají] se jim posmívati budau a posmívají C — svátkuom skutkům R — jakož a U — 61 o tom) vyn. B — dí mluví KPRCNT — Jeremiáš (+ prorok R, + prorok boží T) řka PRNTU, Jeremiáš prorok C — jeho . . lidu» tvoji viděli jsú a B, jeho a vrahové, totiž dábli U — 62 posmívajíc se U — 62—64 «jeho . .. povězte mi! tvým«. A které vy mnedle boží přikázaní plníte? B — 62 jeho] vyn. R, našim U — v Naim a v C — 63 li] vyn. PRNTU — 63—64 se jest ... plníte] 61 Podle Iz. 63, 18? —
Strana 473
473 přikázanie plníte, povězte mi! Však vy nepřisaháte, nevěrujete, 65 «jména božieho nadarmo nebéřete), neděli světíte?! A, kvěřte) mi, bude-li ť kto v pekle pro vraždu Kneb) pro cizoložstvo, že ť pro Ktu boží neděli bude, «ktož jie právě nezachová! [A tak se lid tento uchýlil od přikázaní božího.] Vezmi zákon přirozený odchýlil-li se jest od něho tento lid? »Co sobě nechceš, nečiň jinému!« 70 Však vy žádného neoklamáte, nepřesáhnete, veď-li? Ano, veď, rci: »Kdež nemuožem)e, to ť jest pravda!« Vezmi svá- tosti! Tak-li je držíte, jakož jste na křtu Bohu slíbili, vše do- cela)? Zpovídáte-li se právě a po zpovědi se v ty hřiechy nena- vracujete)? Hledíte-li jíti k tomu knězi, ješto Kumie) radu od přikázaní božího U — 63 jest zajisté od Boha PNT — božie, které chceš! Medle TCN — vy] my C — 64 přikázanie] vyn. C, přikázanie božic K — plníme C — povězte mi považme C — 64—65 Však .. . světíte] Již-li nevěrujeme, nepřisaháme, jména božího nadarmo nebéřeme, neděli svatau světíme-li C — 64 Však] Zdaliž P — vy] snad T — nevěrujete ani nepři- saháte T — 65 «jména . . . nebéřete nebohdákáte B — neděli svatau TN — světíte, však vy snad (vyn. N) ani v svatau neděli nejezdíte? Ach, zlí, nešlechetní, bídní, mrzutí křesťané (+ to liž jest ovotce křesťanství vašeho? N)! NT — věř B — 66 mi] tomu chutně (vyn. C), že KC, mi, že PRNTU — «neb vyn. BK — že ť] neb pro který koli jiný hřiech, to ť K, vyn. N — 67 «tu boží svatú B, tu svatau (+ boží C) TC — bude budau C, bude ten U — «ktož ... nezachová vyn. B — jí kolivěk NT — nezachová nesvětí T, nezachovává U, nezachová a nebude světiti! Nebo tak o tom svatí muží smejšlejí, že pro ten den sváteční nedělní lidí nejvíce zatraceno bude. Protož jistě, milí křesťané, měli bychom vohledati a čeho se leknauti, jak my tu boží neděli světíme C — 67—68 [A tak . . . božího] vyn. KPRCNTU — 68 Vezmi] A toto jest U — zákon boží U — 69 odchýlil . . . lid? vyn. U — sebě T — nečiň toho U — 70 Však] Zdali P. Již-li vy medle C — vy] vyn. C — žádného] žádnému nehledíte ublížiti, žádného R, žádnému neublížíte U — nepřesáhnete] ani přesáhnete K, nepřesáhnete-li C, žádného (vyn. R) nepřesáhnete PRN, snad ani žádného nepřesáhnete T, vyn. U — 70—71 veď-li ... rci vyn. B, Viem to, že K, Rci T, Ano, rci U — 70 Ano, veď Ano, vím C, Ano, rci R — 71 ne- muožete BK, můžeme R — pravda, že ť necháme T, pravda [, že toho neučiníte] K — Vezmi] A U — svátosti voltářní C — 72 je] vyn. K, vy je N — držíte, také i křest svatej C — jakož] co KPCNT — jste] jste kdo z vás T, sau lidé U — «Bohu ... docela slibovali B, slíbili? Nedrží, a řka: »Docela vše!« U — Bohu slíbili] slíbili Bohu řka R — slibovali T — docela zauplna N — 73 Zpovídali-li ste se PNT, A spovídají se U právě] vyn. U — a po zpovědi ... nenavracujete abyšte po zpo- vědi hříchuov se varovali B — se] se snad T, se zas U — hřiechy zase RNT — nenavracujete-li NC, navracujete R, navracují U — 74 Hledíte-li jíti] A jdete-li U — ješto] který U — Kumie) by uměl B — radu dáti raditi U — raddu i sobě i bližnímu N — 75 dáti, ješto ji také sám sobě
473 přikázanie plníte, povězte mi! Však vy nepřisaháte, nevěrujete, 65 «jména božieho nadarmo nebéřete), neděli světíte?! A, kvěřte) mi, bude-li ť kto v pekle pro vraždu Kneb) pro cizoložstvo, že ť pro Ktu boží neděli bude, «ktož jie právě nezachová! [A tak se lid tento uchýlil od přikázaní božího.] Vezmi zákon přirozený odchýlil-li se jest od něho tento lid? »Co sobě nechceš, nečiň jinému!« 70 Však vy žádného neoklamáte, nepřesáhnete, veď-li? Ano, veď, rci: »Kdež nemuožem)e, to ť jest pravda!« Vezmi svá- tosti! Tak-li je držíte, jakož jste na křtu Bohu slíbili, vše do- cela)? Zpovídáte-li se právě a po zpovědi se v ty hřiechy nena- vracujete)? Hledíte-li jíti k tomu knězi, ješto Kumie) radu od přikázaní božího U — 63 jest zajisté od Boha PNT — božie, které chceš! Medle TCN — vy] my C — 64 přikázanie] vyn. C, přikázanie božic K — plníme C — povězte mi považme C — 64—65 Však .. . světíte] Již-li nevěrujeme, nepřisaháme, jména božího nadarmo nebéřeme, neděli svatau světíme-li C — 64 Však] Zdaliž P — vy] snad T — nevěrujete ani nepři- saháte T — 65 «jména . . . nebéřete nebohdákáte B — neděli svatau TN — světíte, však vy snad (vyn. N) ani v svatau neděli nejezdíte? Ach, zlí, nešlechetní, bídní, mrzutí křesťané (+ to liž jest ovotce křesťanství vašeho? N)! NT — věř B — 66 mi] tomu chutně (vyn. C), že KC, mi, že PRNTU — «neb vyn. BK — že ť] neb pro který koli jiný hřiech, to ť K, vyn. N — 67 «tu boží svatú B, tu svatau (+ boží C) TC — bude budau C, bude ten U — «ktož ... nezachová vyn. B — jí kolivěk NT — nezachová nesvětí T, nezachovává U, nezachová a nebude světiti! Nebo tak o tom svatí muží smejšlejí, že pro ten den sváteční nedělní lidí nejvíce zatraceno bude. Protož jistě, milí křesťané, měli bychom vohledati a čeho se leknauti, jak my tu boží neděli světíme C — 67—68 [A tak . . . božího] vyn. KPRCNTU — 68 Vezmi] A toto jest U — zákon boží U — 69 odchýlil . . . lid? vyn. U — sebě T — nečiň toho U — 70 Však] Zdali P. Již-li vy medle C — vy] vyn. C — žádného] žádnému nehledíte ublížiti, žádného R, žádnému neublížíte U — nepřesáhnete] ani přesáhnete K, nepřesáhnete-li C, žádného (vyn. R) nepřesáhnete PRN, snad ani žádného nepřesáhnete T, vyn. U — 70—71 veď-li ... rci vyn. B, Viem to, že K, Rci T, Ano, rci U — 70 Ano, veď Ano, vím C, Ano, rci R — 71 ne- muožete BK, můžeme R — pravda, že ť necháme T, pravda [, že toho neučiníte] K — Vezmi] A U — svátosti voltářní C — 72 je] vyn. K, vy je N — držíte, také i křest svatej C — jakož] co KPCNT — jste] jste kdo z vás T, sau lidé U — «Bohu ... docela slibovali B, slíbili? Nedrží, a řka: »Docela vše!« U — Bohu slíbili] slíbili Bohu řka R — slibovali T — docela zauplna N — 73 Zpovídali-li ste se PNT, A spovídají se U právě] vyn. U — a po zpovědi ... nenavracujete abyšte po zpo- vědi hříchuov se varovali B — se] se snad T, se zas U — hřiechy zase RNT — nenavracujete-li NC, navracujete R, navracují U — 74 Hledíte-li jíti] A jdete-li U — ješto] který U — Kumie) by uměl B — radu dáti raditi U — raddu i sobě i bližnímu N — 75 dáti, ješto ji také sám sobě
Strana 474
474 75 dáti, «a tu, kdež by se viece styděl, čili tu, kde by méně, ku po- lizači, aby [vám] hříchy lehce vážil? Tak-li se kajete, jakož Buoh rozkázal: »Jdi a nechtěj více hřešiti!«? Již-li jste ty audy, kterými jste hřešili, jako Magdalena «k ctnostem obrátili? Již-li jste uložili, aby radějí smrt trpěl, nežli «by smrtedlně shřešil? 80 Tak-li se máte k té Kvelebné svátosti, «k tělu jeho drahému a k jeho krvi drahé, jakož se máte míti? A tak o jiných svátostech! Tak-li vstupujete v manželství, kněží v kněžství, jakož máte vstupovati? Vezmi pak stavy! Manželé, tak-li právě a řádně v manželství stojíte, jakož Buoh chce mieti, kněží v kněž- 85 ství, panny, panici v panenství, vdovy v vdovství? Kde? Kto? — Vše ť sú se odchýlili a v smrti obývají! Jsau ť bóhdá dobří lidé, ui ale pohříchu málo. [Jakož dí David: »Všichni jsú se B 466 uchýlili a spolu neúžitečni učiněni jsú«.] Mnedle, pohlediž na tento lid mrtvý, ješto v něm živnosti není! Muože-li Ktento lid má C — «a tu ... polizači, aby se před ním styděl, čili hledáte polizače B — styděli K — 75—77 tu, kde by méně ... rozkázal] ku polizači, kde by ty tvé oblehčil hříchy? Ale Pán dí U — 75 čili tu] čili R, čili tu jdeš N — méně] se méně styděl C — ku polizači k nějakému pochlebníku T — 76 [vám] vyn. KPCNT, hned R — kajeme C — 77 rozkázal a poručil T, rozkázal řka C — sme C — 78 sme C — Maří Mangdalena C — «k ctnostem) ke cti a k chvále boží B, k ctnostem svatým KNT (v K svatým a ž poz- dější přípisek!) — 79 jste uložili] jste uložili jeden každý K, ten aumysl máte U — aby] že byšte U — trpěli CU — «by vyn. BN, byšte U — zhřešili CU — 80 máme C — k té . . . svátosti] vyn. U — velebné) drahé B, vyn. P — 80—81 «k tělu ... drahé) těla a krve Ježíše Krista B — 80 jeho drahému] vyn. C — 81 k jeho] vyn. U — drahé důstojné T, svaté U — se máte míti] náleží U — máme C — 81—82 «a tak . .. svátostech! vyn. B — 83 jakož kterak N — 83—85 «máte vstupovati ...panici má býti, a v něm stojíte, jakož státi máte, též panny B — 83 Vezmi pak stavy] vyn. U — pak] vyn. C — Inu, vy manželé T — tak] taky U — 84 stojí U — jakož jakož to KP, jakož máte státi a jak T - chce mieti] přikázal U — kněží v kněžství] vyn. KT — 85 panny, panici) nu, vy panicové a panny T — panici vyn. U — v panenství] v panictví C, v panenství a v čistotě, tak-li vy T — vdovy a vdovcové T — kv vyn. B, v svém T — Kde] vyn. R — 86 Vše “] Však PNT, Všickni ť RC, Ale všichni U — všickni odchejlili T, uchejlili N — v smrti téměř všickni N — Jsau ť bóhdá] Ješto ť Bůh dá, že sau U — bóhdá] praví ještě a PN, ještě upřímní a T, ještě, má je Pán Bůh C — 87 pohříchu] vyn. U — 87—88 [Jakož . . . učiněni jsú«] vyn. KPRCNTU — 88 pohleďmež T — 89 živnosti] živosti NTU, žádné živůstky C — 89—90 «tento lid ... dobrodínie se 77 Jan 8, 11 — 87 Ž. 14, 3 —
474 75 dáti, «a tu, kdež by se viece styděl, čili tu, kde by méně, ku po- lizači, aby [vám] hříchy lehce vážil? Tak-li se kajete, jakož Buoh rozkázal: »Jdi a nechtěj více hřešiti!«? Již-li jste ty audy, kterými jste hřešili, jako Magdalena «k ctnostem obrátili? Již-li jste uložili, aby radějí smrt trpěl, nežli «by smrtedlně shřešil? 80 Tak-li se máte k té Kvelebné svátosti, «k tělu jeho drahému a k jeho krvi drahé, jakož se máte míti? A tak o jiných svátostech! Tak-li vstupujete v manželství, kněží v kněžství, jakož máte vstupovati? Vezmi pak stavy! Manželé, tak-li právě a řádně v manželství stojíte, jakož Buoh chce mieti, kněží v kněž- 85 ství, panny, panici v panenství, vdovy v vdovství? Kde? Kto? — Vše ť sú se odchýlili a v smrti obývají! Jsau ť bóhdá dobří lidé, ui ale pohříchu málo. [Jakož dí David: »Všichni jsú se B 466 uchýlili a spolu neúžitečni učiněni jsú«.] Mnedle, pohlediž na tento lid mrtvý, ješto v něm živnosti není! Muože-li Ktento lid má C — «a tu ... polizači, aby se před ním styděl, čili hledáte polizače B — styděli K — 75—77 tu, kde by méně ... rozkázal] ku polizači, kde by ty tvé oblehčil hříchy? Ale Pán dí U — 75 čili tu] čili R, čili tu jdeš N — méně] se méně styděl C — ku polizači k nějakému pochlebníku T — 76 [vám] vyn. KPCNT, hned R — kajeme C — 77 rozkázal a poručil T, rozkázal řka C — sme C — 78 sme C — Maří Mangdalena C — «k ctnostem) ke cti a k chvále boží B, k ctnostem svatým KNT (v K svatým a ž poz- dější přípisek!) — 79 jste uložili] jste uložili jeden každý K, ten aumysl máte U — aby] že byšte U — trpěli CU — «by vyn. BN, byšte U — zhřešili CU — 80 máme C — k té . . . svátosti] vyn. U — velebné) drahé B, vyn. P — 80—81 «k tělu ... drahé) těla a krve Ježíše Krista B — 80 jeho drahému] vyn. C — 81 k jeho] vyn. U — drahé důstojné T, svaté U — se máte míti] náleží U — máme C — 81—82 «a tak . .. svátostech! vyn. B — 83 jakož kterak N — 83—85 «máte vstupovati ...panici má býti, a v něm stojíte, jakož státi máte, též panny B — 83 Vezmi pak stavy] vyn. U — pak] vyn. C — Inu, vy manželé T — tak] taky U — 84 stojí U — jakož jakož to KP, jakož máte státi a jak T - chce mieti] přikázal U — kněží v kněžství] vyn. KT — 85 panny, panici) nu, vy panicové a panny T — panici vyn. U — v panenství] v panictví C, v panenství a v čistotě, tak-li vy T — vdovy a vdovcové T — kv vyn. B, v svém T — Kde] vyn. R — 86 Vše “] Však PNT, Všickni ť RC, Ale všichni U — všickni odchejlili T, uchejlili N — v smrti téměř všickni N — Jsau ť bóhdá] Ješto ť Bůh dá, že sau U — bóhdá] praví ještě a PN, ještě upřímní a T, ještě, má je Pán Bůh C — 87 pohříchu] vyn. U — 87—88 [Jakož . . . učiněni jsú«] vyn. KPRCNTU — 88 pohleďmež T — 89 živnosti] živosti NTU, žádné živůstky C — 89—90 «tento lid ... dobrodínie se 77 Jan 8, 11 — 87 Ž. 14, 3 —
Strana 475
475 90 pamatovati živě umučenie božie a jiná jeho dobrodínie)? Muož-li se vážně pomodliti, Kmuož-li úžitečně slova božieho) poslechnúti, ano ť se [jim] tudíž v kostele steskne, ani ť řeknú: »A, á, dlúho ť káže, ano by vostydlo!« «Bývá-li to? Ha! Ba, muože-li tento lid, když na to slovo přijde: »Přiď královstvie tvé!«, «požádati) 95 srdečně, aby tam byl, potúžiti po něm, postýskati sobě»? Jako David říkal: »Běda mně, že mi se muoj příbytek prodlévá!« A svatý Pavel: »Žádám rozdělen býti s tělem a bydliti s Kristem«. Tak ť jsú «oni túžili; a volení boží, ti ť tam vždy taužie, tam vzdychají, tam myslé). Ale tento lid «i drobte), než ještě druzí řkú: »Ještě 100 jest brzo, až bude po stu letech!« «Proč to? Neb jest umřel od milosti boží a mrtev jest! Ah, nastojte, jak jsme my mrtví lidé) ke všemu dobrému! on živě obierati s umučením božím a s jinými dobrodiními B — 90 právě a živě C — jiná] vyn. RU — dobrodínie svatá T — 91 «muož-li užitečně ... božieho a slova božího úžitečně B — úžitečně] vážně PNT — popo- slúchati K, poslauchati CTU — 92 [jim] vyn. KPRCNU, mu T — tudíž pojednau T — v kostele] při slovu božím U — an U — ani ť řeknú] a (ani ť R) mnozí (vyn. R) budú řéci KR, a řkau T, vyn. PON — A, a] O P, vyn. T, Ó, prý NC, Ach U — 93 káže kněz, již poledne T — ono T — Bývá .. . muože-li) Požádá-li B — to] to do (při U) vás TU — Ha!] vyn. TU — Ba] vyn. K, A U — 94 toto R — přijde v modlitbě Páně T — tvé] vyn. R — «požádati vyn. B — 95 aby ... sobě království nebeského a potúží-li po něm B, a potaužiti, aby se tam do něho dostali, postejská-li sobě U — tam] v něm T — 96 David svatý RU, David to činil a K — říkával RCNTU — Ba, běda C — mi] vyn. RNU — zde pro- dlévá KC, prodlívá na zemi T — 97 Pavel řiekal (říkával TNC) KPCNT — Žádám] Žádám umříti aneb NT, žádal U — s tělem] v K až pozdější přípisek, s světem N, vyn. PT — bydliti] býti KPRCNTU — 98—99 koni . . . myslé) volení boží taužili a dychtili po radosti nebeské B — 98 a] vyn. PNTU — ti t] vyn. PNT, ti ť také K — vždy] vždy ještě C, vyn. U — taužie] vyn. U — tam vzdychají] vzdychají RONTU — 99 i drobte) kusa nic B, nic drobte N, nic toho do sebe nemá C, drobte ani nedbá, ale drobte duše tato nedbá (!) U — než ještě] ale U — než ... řkú] »Ú (Au N, vyn. T), ba, prý (praví T) ť PNT — druzí řkú] se takoví nalézají, že řiekají K, mnozí (spíše C) budau říci RC, mnozí říkají U — 99—100 Ještě ť jest brzo» vyn. BRU — 100 brzo umřieti K — bude po stu letech] budu starý, pokaji se!« I, mrtvá duše, nečije hříchu U — sto R — 100—101 «Proč to . .. mrtví lidé) dosti času!«, proto, neb jest mrtev tento lid B — Proč to . . . mrtev jest] dosti času, ještě tě brzo!«, proto, neb jest mrtev, umřel od milosti boží R, a umřeli od milosti boží U — 100 Proč to] Proč to činí? Proto C — 100—101 jest umřel ... jak jsme my] sau K — 101 a mrtev jest] vyn. N — Ach NCU, A R — 96 Ž. 120, 5 — 97 Filip. 1, 23 —
475 90 pamatovati živě umučenie božie a jiná jeho dobrodínie)? Muož-li se vážně pomodliti, Kmuož-li úžitečně slova božieho) poslechnúti, ano ť se [jim] tudíž v kostele steskne, ani ť řeknú: »A, á, dlúho ť káže, ano by vostydlo!« «Bývá-li to? Ha! Ba, muože-li tento lid, když na to slovo přijde: »Přiď královstvie tvé!«, «požádati) 95 srdečně, aby tam byl, potúžiti po něm, postýskati sobě»? Jako David říkal: »Běda mně, že mi se muoj příbytek prodlévá!« A svatý Pavel: »Žádám rozdělen býti s tělem a bydliti s Kristem«. Tak ť jsú «oni túžili; a volení boží, ti ť tam vždy taužie, tam vzdychají, tam myslé). Ale tento lid «i drobte), než ještě druzí řkú: »Ještě 100 jest brzo, až bude po stu letech!« «Proč to? Neb jest umřel od milosti boží a mrtev jest! Ah, nastojte, jak jsme my mrtví lidé) ke všemu dobrému! on živě obierati s umučením božím a s jinými dobrodiními B — 90 právě a živě C — jiná] vyn. RU — dobrodínie svatá T — 91 «muož-li užitečně ... božieho a slova božího úžitečně B — úžitečně] vážně PNT — popo- slúchati K, poslauchati CTU — 92 [jim] vyn. KPRCNU, mu T — tudíž pojednau T — v kostele] při slovu božím U — an U — ani ť řeknú] a (ani ť R) mnozí (vyn. R) budú řéci KR, a řkau T, vyn. PON — A, a] O P, vyn. T, Ó, prý NC, Ach U — 93 káže kněz, již poledne T — ono T — Bývá .. . muože-li) Požádá-li B — to] to do (při U) vás TU — Ha!] vyn. TU — Ba] vyn. K, A U — 94 toto R — přijde v modlitbě Páně T — tvé] vyn. R — «požádati vyn. B — 95 aby ... sobě království nebeského a potúží-li po něm B, a potaužiti, aby se tam do něho dostali, postejská-li sobě U — tam] v něm T — 96 David svatý RU, David to činil a K — říkával RCNTU — Ba, běda C — mi] vyn. RNU — zde pro- dlévá KC, prodlívá na zemi T — 97 Pavel řiekal (říkával TNC) KPCNT — Žádám] Žádám umříti aneb NT, žádal U — s tělem] v K až pozdější přípisek, s světem N, vyn. PT — bydliti] býti KPRCNTU — 98—99 koni . . . myslé) volení boží taužili a dychtili po radosti nebeské B — 98 a] vyn. PNTU — ti t] vyn. PNT, ti ť také K — vždy] vždy ještě C, vyn. U — taužie] vyn. U — tam vzdychají] vzdychají RONTU — 99 i drobte) kusa nic B, nic drobte N, nic toho do sebe nemá C, drobte ani nedbá, ale drobte duše tato nedbá (!) U — než ještě] ale U — než ... řkú] »Ú (Au N, vyn. T), ba, prý (praví T) ť PNT — druzí řkú] se takoví nalézají, že řiekají K, mnozí (spíše C) budau říci RC, mnozí říkají U — 99—100 Ještě ť jest brzo» vyn. BRU — 100 brzo umřieti K — bude po stu letech] budu starý, pokaji se!« I, mrtvá duše, nečije hříchu U — sto R — 100—101 «Proč to . .. mrtví lidé) dosti času!«, proto, neb jest mrtev tento lid B — Proč to . . . mrtev jest] dosti času, ještě tě brzo!«, proto, neb jest mrtev, umřel od milosti boží R, a umřeli od milosti boží U — 100 Proč to] Proč to činí? Proto C — 100—101 jest umřel ... jak jsme my] sau K — 101 a mrtev jest] vyn. N — Ach NCU, A R — 96 Ž. 120, 5 — 97 Filip. 1, 23 —
Strana 476
476 I dí čtení svaté): »Aj, mrtvý nesen byl z brány«. Co ť jest to »z brány«? Toto: svoboda hříchuov. Nebylo v domu, 105 tajně, ale zjevně, z brány. To ť jsú hříchové Kzjevní, ješto je lidé) zjevně páší, přikázaní boží zjevně přestupují, opilstva zjevná, ožralstva, tance, Kkostky , hry, nevěstky, freje, ješto zjevně, bez studu to Kvedau — to ť z brány mrtvého nesau k hrobu, to jest k horauciemu peklu). A proč jest to, že jsú 110 se již tak velmi rozmohli hříchové zjevní? Proto, neb jich žádný nemstí. Kněží nedbají, ruka duchovní; světská též, králové, knížata, páni, krytieři, panoše, auředníci, konšelé, vše — kde, kto mstie zlého? Než pravá svoboda ve všem zlém se rozmohla. A proč to? Neb obýváme) v Naim, uchýlili jsme se [všickni 115 od zákona božího. Ale bychom my, kněží, chopili se zákona, jakož Buoh velí: »Shřeší-li [proti tobě] bratr tvuoj, treskci jej; ne- 103 dí dále C — svaté? vyn. B — Ej C — byl] byl ven PCT, vyn. U — 104 to] vyn. K — »z brány«] z brány nesenQu (ps. nesenau!) býti T — «Toto» To ť jest B, I, to U, I TC, vyn. N — z (!) hříchuov P, v hříších T, hříchům U — 105 tajně] v tejnosti N — sau ti K — Kzjevní) vyn. B — ješto] an U — 105—106 «je lidé) se B — 106 páší, nebojíce se žádného T — zjevně přestupují přestupuje B, přestupují RU — 107 Kožralstva vyn. B — tanci P — «kostky obžerstva B, kolby T, vyn. N — freje] vyn. T — ješto] an U — 108—109 «vedau ... peklu páší, mrtvého k hrobu horúcihorúcého pekla vedau B — 108 vedau] páší N, činí U — 109 to jest] totižto C, vyn. PNT — do horaucího pekla T — 110 již] vyn. PNT — tak] vyn. RU — velmi] vyn. KRCU — neb] že T — 111 nemstí] nemstí, netresce T, netresce U — kněžie mnozí K — nedbají] mlčí, nedbají voznamovati a stěžovati lidem hříchův jich, je trestati z ne- pravostí jejich C — 111—113 ruka duchovní ... rozmohla] a páni napřed ve zlým jdau i mnozí kněží, též měšťané, končelé (!), rychtáři. Kdo koho bude trestati? Ale ve všem zlém mají svobodu, všichni, malí i velicí U — 111 duchovní nebrání N — též] ruka tolikéž, totiž T — 112 knížata též C — Krytieři, panoše vyn. B, rytíři RN, rytířstvo, měšťané T — auředníci] vyn. R — 112—113 vše ... pravá netreskcí, než B — 112 vše] vyn. RT, všickni N — 113 kto mstie] jest kto, jenž tresce T — zlého] zlé T, nad zlým N — pravá právě N — zlém] vyn. R — 114 A proč to Proč B, Proč to N, A proč to? I, proto T — přebýváme B, obývají PONT — Naimu U — odchýlili K — [všickni] vyn. KRCU, sami kněží (vyn. T) PT — 115 Ale ... zákona] a není toho, což by mělo býti zachováváno z přikázaní božího T, vyn. PN — 115 Ale] A R — když bychom C — chopili se] nejprv chopili se K, chytili se RU — zákona božieho KRCU — 116 Buoh] Pán T — [proti tobě] vyn. KPRNTU — potresci NTU — 116—117 treskci . .. neposlechne-li ť] potresci ho sám pěkně, tiše, saukromí; pakli ť by (!) tebe neuposlechne C — 116 jej] vyn. KPN — neuposlechne PRT — 117 povolej 116 Mat. 18, 15 až 17 —
476 I dí čtení svaté): »Aj, mrtvý nesen byl z brány«. Co ť jest to »z brány«? Toto: svoboda hříchuov. Nebylo v domu, 105 tajně, ale zjevně, z brány. To ť jsú hříchové Kzjevní, ješto je lidé) zjevně páší, přikázaní boží zjevně přestupují, opilstva zjevná, ožralstva, tance, Kkostky , hry, nevěstky, freje, ješto zjevně, bez studu to Kvedau — to ť z brány mrtvého nesau k hrobu, to jest k horauciemu peklu). A proč jest to, že jsú 110 se již tak velmi rozmohli hříchové zjevní? Proto, neb jich žádný nemstí. Kněží nedbají, ruka duchovní; světská též, králové, knížata, páni, krytieři, panoše, auředníci, konšelé, vše — kde, kto mstie zlého? Než pravá svoboda ve všem zlém se rozmohla. A proč to? Neb obýváme) v Naim, uchýlili jsme se [všickni 115 od zákona božího. Ale bychom my, kněží, chopili se zákona, jakož Buoh velí: »Shřeší-li [proti tobě] bratr tvuoj, treskci jej; ne- 103 dí dále C — svaté? vyn. B — Ej C — byl] byl ven PCT, vyn. U — 104 to] vyn. K — »z brány«] z brány nesenQu (ps. nesenau!) býti T — «Toto» To ť jest B, I, to U, I TC, vyn. N — z (!) hříchuov P, v hříších T, hříchům U — 105 tajně] v tejnosti N — sau ti K — Kzjevní) vyn. B — ješto] an U — 105—106 «je lidé) se B — 106 páší, nebojíce se žádného T — zjevně přestupují přestupuje B, přestupují RU — 107 Kožralstva vyn. B — tanci P — «kostky obžerstva B, kolby T, vyn. N — freje] vyn. T — ješto] an U — 108—109 «vedau ... peklu páší, mrtvého k hrobu horúcihorúcého pekla vedau B — 108 vedau] páší N, činí U — 109 to jest] totižto C, vyn. PNT — do horaucího pekla T — 110 již] vyn. PNT — tak] vyn. RU — velmi] vyn. KRCU — neb] že T — 111 nemstí] nemstí, netresce T, netresce U — kněžie mnozí K — nedbají] mlčí, nedbají voznamovati a stěžovati lidem hříchův jich, je trestati z ne- pravostí jejich C — 111—113 ruka duchovní ... rozmohla] a páni napřed ve zlým jdau i mnozí kněží, též měšťané, končelé (!), rychtáři. Kdo koho bude trestati? Ale ve všem zlém mají svobodu, všichni, malí i velicí U — 111 duchovní nebrání N — též] ruka tolikéž, totiž T — 112 knížata též C — Krytieři, panoše vyn. B, rytíři RN, rytířstvo, měšťané T — auředníci] vyn. R — 112—113 vše ... pravá netreskcí, než B — 112 vše] vyn. RT, všickni N — 113 kto mstie] jest kto, jenž tresce T — zlého] zlé T, nad zlým N — pravá právě N — zlém] vyn. R — 114 A proč to Proč B, Proč to N, A proč to? I, proto T — přebýváme B, obývají PONT — Naimu U — odchýlili K — [všickni] vyn. KRCU, sami kněží (vyn. T) PT — 115 Ale ... zákona] a není toho, což by mělo býti zachováváno z přikázaní božího T, vyn. PN — 115 Ale] A R — když bychom C — chopili se] nejprv chopili se K, chytili se RU — zákona božieho KRCU — 116 Buoh] Pán T — [proti tobě] vyn. KPRNTU — potresci NTU — 116—117 treskci . .. neposlechne-li ť] potresci ho sám pěkně, tiše, saukromí; pakli ť by (!) tebe neuposlechne C — 116 jej] vyn. KPN — neuposlechne PRT — 117 povolej 116 Mat. 18, 15 až 17 —
Strana 477
477 poslechne-li ť, přivolaj druhého; neuposlechne-li ť, pověz obci; neuposlechne-li, budiž tobě jako jiný zjevný hříšník«! A na to ť sú byly klatby «vydány a ustanoveny, že pro zjevné 120smrtedlné) hříchy kleli, i bylo méně hříchuov. Když kněz ohlásil koho takového, u neobcovali s ním, nejedli, nepili, v lázni B 467 nemyli se , na kohož se kněz řádně pro neslušné věci rozhněval. Jakož máme napsáno v Decretě: Když svatý Petr světil na kněžstvie svatého Klimenta, čině jej biskupem, rozkázal lidu 125 řka, na kohož se on bude hněvati, aby se na ň všickni hněvali. Tak ť by mělo býti, když by se kněz na koho Krozhněval řádně, pro hříchy, aby klid uposlechl a neobcoval s ním . Ale nyní, slibuj, uposlech-li (!) ť by, kdyby kněz koho na kázaní pro neřády provolal — slibuj, že ť by uposlechli! Uzřel by, ani ť 130 sejdúce se: »A, má milá kmošičko, líto ť mi jest tebe! Nešťastní popi krvotní, co oni dobré lidi Kmají haněti?!« Jako já jednu K, přivolej k sobě C — neuposlechne-li ť] pakli i tak nechtěl by se na- praviti T, neuposlechne-li ť ani tak N — obci] mi R — 118 «neuposlechne-li) a neustydne-li ť se obce BU, neuposlechne-li obce C, pakli by neu «po» slechl («po vyn.!) obce T, pakli neuposlechne obce N — «jiný pe- kelník a B, pohan a C, vyn. U — 119 byly] byly (bejvaly C) někdy TC, byly prvé N — «vydány a vyn. B, vydány a uvedeny a R — usta- veny KP — 120 smrtedlné) vyn. B — hříchy jedni druhé T — i] báli se lidé toho N — bývalo K — hříchův pácháno N, hříchův smrtedlnejch C — 121 vyhlásil na kázaní T — koho] vyn. TU, toho C — takového člo- věka C — 121—123 neobcovali ... Jakož lidé se ho štítili a neměli nic činiti s takovým. A U — 121 ani nepili TC — 122 se vyn. B, se, ale jako biřice a kata štítili se T — neřádně (!) R — neslušné věci] nějaké hříchy R, neposlušenství T, neposlušenství a pro hříchy smrtedlné C — rozhněval] hněval C, hněval, na toho se i posluchačové tolikéž hněvali T — 123—124 «světil . . . biskupem činil biskupa svatého Klimenta B — 124 přikázal a poručil T — 125 hněvati řádně RCTU — abyšte PN — také hněvali TC — 126 mělo, milý svatý Petře T — kněz] vyn. K — někoho R — hněval B — řádně] vyn. U — 127 hřích smrtedlnej C, hříchy, an jich přestati zaumyslně nechce T — klid . . . s ním se na ň lidé hněvali a s ním neobcovali B, lidé (lidi U) s ním neobcovali RU — lid ihned K — ním takovým T — 128 slibuj ... kdyby když by B slibuj, že ť by poslechli, kdyby T — 128—129 kdyby kněz ... provolal] vyn. (!) C — 129 neřády) hříchy U — «slibuj ... uposlechli! vyn. BCTU — á, á, slibuj K — neuposlechli P — 129—130 Uzřel ... sejdúce se] an sejda se jedna s druhau U — 130 sejdauce se jedna k druhé KR, sejdauce se v hro- madu jako svině nečisté řkau T — A, má] vyn. KR, Ó PNT, Ú C — kmotřičko U — jest tebe] toho a tebe RU, tebe (+ srdečně T) NT — Oh, nešťasní (!) R, Ó nešťastní U — 131 krvútní KPRON, nestydatí T — dobré] vyn. RU, dobré a poctivé T — Kmají haněti hanějí B — 131—133
477 poslechne-li ť, přivolaj druhého; neuposlechne-li ť, pověz obci; neuposlechne-li, budiž tobě jako jiný zjevný hříšník«! A na to ť sú byly klatby «vydány a ustanoveny, že pro zjevné 120smrtedlné) hříchy kleli, i bylo méně hříchuov. Když kněz ohlásil koho takového, u neobcovali s ním, nejedli, nepili, v lázni B 467 nemyli se , na kohož se kněz řádně pro neslušné věci rozhněval. Jakož máme napsáno v Decretě: Když svatý Petr světil na kněžstvie svatého Klimenta, čině jej biskupem, rozkázal lidu 125 řka, na kohož se on bude hněvati, aby se na ň všickni hněvali. Tak ť by mělo býti, když by se kněz na koho Krozhněval řádně, pro hříchy, aby klid uposlechl a neobcoval s ním . Ale nyní, slibuj, uposlech-li (!) ť by, kdyby kněz koho na kázaní pro neřády provolal — slibuj, že ť by uposlechli! Uzřel by, ani ť 130 sejdúce se: »A, má milá kmošičko, líto ť mi jest tebe! Nešťastní popi krvotní, co oni dobré lidi Kmají haněti?!« Jako já jednu K, přivolej k sobě C — neuposlechne-li ť] pakli i tak nechtěl by se na- praviti T, neuposlechne-li ť ani tak N — obci] mi R — 118 «neuposlechne-li) a neustydne-li ť se obce BU, neuposlechne-li obce C, pakli by neu «po» slechl («po vyn.!) obce T, pakli neuposlechne obce N — «jiný pe- kelník a B, pohan a C, vyn. U — 119 byly] byly (bejvaly C) někdy TC, byly prvé N — «vydány a vyn. B, vydány a uvedeny a R — usta- veny KP — 120 smrtedlné) vyn. B — hříchy jedni druhé T — i] báli se lidé toho N — bývalo K — hříchův pácháno N, hříchův smrtedlnejch C — 121 vyhlásil na kázaní T — koho] vyn. TU, toho C — takového člo- věka C — 121—123 neobcovali ... Jakož lidé se ho štítili a neměli nic činiti s takovým. A U — 121 ani nepili TC — 122 se vyn. B, se, ale jako biřice a kata štítili se T — neřádně (!) R — neslušné věci] nějaké hříchy R, neposlušenství T, neposlušenství a pro hříchy smrtedlné C — rozhněval] hněval C, hněval, na toho se i posluchačové tolikéž hněvali T — 123—124 «světil . . . biskupem činil biskupa svatého Klimenta B — 124 přikázal a poručil T — 125 hněvati řádně RCTU — abyšte PN — také hněvali TC — 126 mělo, milý svatý Petře T — kněz] vyn. K — někoho R — hněval B — řádně] vyn. U — 127 hřích smrtedlnej C, hříchy, an jich přestati zaumyslně nechce T — klid . . . s ním se na ň lidé hněvali a s ním neobcovali B, lidé (lidi U) s ním neobcovali RU — lid ihned K — ním takovým T — 128 slibuj ... kdyby když by B slibuj, že ť by poslechli, kdyby T — 128—129 kdyby kněz ... provolal] vyn. (!) C — 129 neřády) hříchy U — «slibuj ... uposlechli! vyn. BCTU — á, á, slibuj K — neuposlechli P — 129—130 Uzřel ... sejdúce se] an sejda se jedna s druhau U — 130 sejdauce se jedna k druhé KR, sejdauce se v hro- madu jako svině nečisté řkau T — A, má] vyn. KR, Ó PNT, Ú C — kmotřičko U — jest tebe] toho a tebe RU, tebe (+ srdečně T) NT — Oh, nešťasní (!) R, Ó nešťastní U — 131 krvútní KPRON, nestydatí T — dobré] vyn. RU, dobré a poctivé T — Kmají haněti hanějí B — 131—133
Strana 478
478 chvíli byl jsem provolal u puostě nějaké kmotry. Co jest bylo o to nesnázke a psoty, biedy, všemohúcí Bože! To již, kdyby duchovní tak Kučinili a chopili se zákona božieho, že by 135 hřiechuov ubylo! Ale pohříchu nedbáme a také druhdy ne- muožeme, neb» neuposlechnú nás]. A když by pak také světská ruka chytila se zákona božího (jako dí svatý Pavel: »Ne nadarmo ť meč nese, ale ku pomstě zlým a k chvále dobrým«), aby své poddacie učili, vedli a trestali! Ale ano i sami ť se učie, 140 slibuj, králi, kniežata, páni, panoše, rytieři, konšelé, auředníci, aby své podadcé k tomu drželi, aby každý v svém stavu řádně stál, nešlechetnosti, hřiechy sstavovali, svobody ne- řáduom nedali)). Ale kde jsú ti králi, kniežata, kde ti páni, — Jako já ... Bože a provolávati, bezecní (!) plecháči! A vono v nich dob- roty bude, co v komáru sádla!« C — 131 já] v B teprve dodatečně, červeně nad řádkou — 131—132 jednu chvíli] někdy B — 132 pro- volal] ohlásil T — kmotry za příčinau jich hříchův T — Ó, co PNT — 133 o to] vyn. KPN, pro to RU — nesnází B — biedy, všemohúcí milý B — ó všemohaucí U — To již A U — 134—135 učinili ... ubylo činili B — 134 že] vyn. N, zajistě T, an U — 135 pohříchu mnozí C — nedbáme . . . nemuožeme] mnozí netbají a jiní také nemohú K — druhdy) vyn. PONT, někdy U — 136 «neb vyn. B, protože T, neb již oni jinak nedadí a C — neposlechnau U — [nás] vyn. KPRCNU, neb jest tento lid opuštěný od Pána Boha a zatvrzený v zlostech T — a když by pak než kdyby B — také] toho C, vyn. U — 137 chytili se KPR, chopila se C — jako] A U — praví T — 138 meč] moc aneb vrchnost světská meč C, meče PNU, že meč T — nesau U — pomstě] potupě P — zlých T — dobrých T — 139—141 aby své poddacie . . . auředníci aby A tak, kdyby B — 139 aby] vyn. PRN — poddané RNTU — učili] cvičili N — Ale] Kterak by to bylo T — ano] ono R — ano i] a oni T — 139—140 ano i sami . .. králi] toto sami hřeší, ale buď král U — 139—141 i sami ť se učie ... drželi pohříchu sami «se (vyn.!) ještě nenaučili, jak mají dobře a svatě živi bejti. Nebo měli ť by zajisté na sobě dobrej příklad dávati a před jinejmi v cnostech předčiti. Ale toto páni pyšní, hrdí, nemilostiví, tyranové, ukrutní k svým poddaným, nemilosrdní! A tak, když by lid obecnej a poddací jejich viděli na svejch vrchnostech a páních život cnostnej, šlechetnej, pobožnej, obcování svaté, i teprva by mohli k tomu přikročiti a přídržeti C — 139 se učie] se neučí P, neumějí dobře živi býti T — 140 slibuj!] á, á, slibuj P, vyn. T — panoše] vyn. KNT — 141 aby vyn. RN — poddacie KP, poddané (+ sobě pod správu R) TNUR — drželi měli BU, pří- drželi NT — jedenkaždej C — v svém stavu svuoj stav B, v svém stavu a povolání C — 142 řádně a bez auhony T — stálo vedl B — 142—143 hřiechy ... nedali hříchuov svobody stavovali B — 142 sstavovati C — hříchům a neřádům R — 143 nedávati C, aby nedávali U 137 Podle Řím. 13, 4 a 3 —
478 chvíli byl jsem provolal u puostě nějaké kmotry. Co jest bylo o to nesnázke a psoty, biedy, všemohúcí Bože! To již, kdyby duchovní tak Kučinili a chopili se zákona božieho, že by 135 hřiechuov ubylo! Ale pohříchu nedbáme a také druhdy ne- muožeme, neb» neuposlechnú nás]. A když by pak také světská ruka chytila se zákona božího (jako dí svatý Pavel: »Ne nadarmo ť meč nese, ale ku pomstě zlým a k chvále dobrým«), aby své poddacie učili, vedli a trestali! Ale ano i sami ť se učie, 140 slibuj, králi, kniežata, páni, panoše, rytieři, konšelé, auředníci, aby své podadcé k tomu drželi, aby každý v svém stavu řádně stál, nešlechetnosti, hřiechy sstavovali, svobody ne- řáduom nedali)). Ale kde jsú ti králi, kniežata, kde ti páni, — Jako já ... Bože a provolávati, bezecní (!) plecháči! A vono v nich dob- roty bude, co v komáru sádla!« C — 131 já] v B teprve dodatečně, červeně nad řádkou — 131—132 jednu chvíli] někdy B — 132 pro- volal] ohlásil T — kmotry za příčinau jich hříchův T — Ó, co PNT — 133 o to] vyn. KPN, pro to RU — nesnází B — biedy, všemohúcí milý B — ó všemohaucí U — To již A U — 134—135 učinili ... ubylo činili B — 134 že] vyn. N, zajistě T, an U — 135 pohříchu mnozí C — nedbáme . . . nemuožeme] mnozí netbají a jiní také nemohú K — druhdy) vyn. PONT, někdy U — 136 «neb vyn. B, protože T, neb již oni jinak nedadí a C — neposlechnau U — [nás] vyn. KPRCNU, neb jest tento lid opuštěný od Pána Boha a zatvrzený v zlostech T — a když by pak než kdyby B — také] toho C, vyn. U — 137 chytili se KPR, chopila se C — jako] A U — praví T — 138 meč] moc aneb vrchnost světská meč C, meče PNU, že meč T — nesau U — pomstě] potupě P — zlých T — dobrých T — 139—141 aby své poddacie . . . auředníci aby A tak, kdyby B — 139 aby] vyn. PRN — poddané RNTU — učili] cvičili N — Ale] Kterak by to bylo T — ano] ono R — ano i] a oni T — 139—140 ano i sami . .. králi] toto sami hřeší, ale buď král U — 139—141 i sami ť se učie ... drželi pohříchu sami «se (vyn.!) ještě nenaučili, jak mají dobře a svatě živi bejti. Nebo měli ť by zajisté na sobě dobrej příklad dávati a před jinejmi v cnostech předčiti. Ale toto páni pyšní, hrdí, nemilostiví, tyranové, ukrutní k svým poddaným, nemilosrdní! A tak, když by lid obecnej a poddací jejich viděli na svejch vrchnostech a páních život cnostnej, šlechetnej, pobožnej, obcování svaté, i teprva by mohli k tomu přikročiti a přídržeti C — 139 se učie] se neučí P, neumějí dobře živi býti T — 140 slibuj!] á, á, slibuj P, vyn. T — panoše] vyn. KNT — 141 aby vyn. RN — poddacie KP, poddané (+ sobě pod správu R) TNUR — drželi měli BU, pří- drželi NT — jedenkaždej C — v svém stavu svuoj stav B, v svém stavu a povolání C — 142 řádně a bez auhony T — stálo vedl B — 142—143 hřiechy ... nedali hříchuov svobody stavovali B — 142 sstavovati C — hříchům a neřádům R — 143 nedávati C, aby nedávali U 137 Podle Řím. 13, 4 a 3 —
Strana 479
479 panoše, rytíři, kde konšelé, úředníci? Ano poně nenie) větčí 145 svobody hříchuom, než «mezi těmi lidmi dvořskými). Pohled, mnoho-li se [oni] o to postarají, aby «neřády sstavovali)? Nic! A proč to? Proto, neb nejsú hodni, aby oni tím [milému] Bohu poslúžili. Neb [on,] sám Pán, dí: »A kteří jsú byli pozváni, ne- byli jsú hodni«. I mnějí oni, že by jim na to bylo zboží dáno, 150 aby oni krásně chodili, hodovali a ženy své jako modly krásně připravovali! Zvíte, nemějte péče! Ale věřte mi, a shledáte to, vy všichni páni, ješto podadcé máte pod sebú, nebudete-li toho náramně pilni, abyšte je vedlik chvále boží a k dobrému a odvodili od zlého, byšte svého žádného hřícha smrtedlného 155 neměli, a mohúce zlé staviti, i nestavíte, že proto musíte do pekla jíti a těžké múky za to na věky trpěti. Též vy hospodáři, — 143—144 jsú ti ... úředníci] se ta vrchnost poděla taková N — «knie- žata . . . konšelé) a páni aneb B — 143 kde ti] vyn. TC — ti] vyn. KU — 144 rytíři ... úředníci] i rytieřstvo K — kde] vyn. T — auředníci? Není ť jich, zemřeli dobří a zlí na jich místa vstaupili T — poně vyn. TU, poň PRON — nenie vyn. B — 145 než jako TNU — «mezi ... dvořskými) u těch lidí dvorských B, při dvořích královských T, mezi takovými U — lidmi] lidmi hříšnými R, vyn. C — 146 [oni] vyn. PRNTU — o to] vyn. K — neřády sstavovali neřádové byli stavováni B, neřády stavili a aby tím Bohu poslaužili U — Nic trochy C — 147 Pro to] vyn. PNTU — nejsú] sau (!) R — hodni, zlosynové T — 147—148 aby . . . poslúžili] vyn. U — 147 oni] vyn. TC — [milému] vyn. KPRONT — 148 poslaužiti měli T — Neb ... dí] vyn. K — [on] vyn. PRONTU — 149 hodni« (rozuměj: přijíti na ty hody) T — domnívají se CT — oni] mnozí C — že] vyn. PC — by] jim TU — na to] pro to TU — bylo] vyn. RT, Bůh U — dáno] dáno býti mělo R, dáno od Pána Boha C, dal U — 150 oni] vyn. PNT, jen oni C — pyšně a krásně U — chodili] se odívali T — hodovali] jedli, pili, hodovali, dobré bydlo měli C — modly] nějaké modly CT, vopice, jako nějaké modly N — krásně vyn. B, pyšně, hrdě a krásně TN — 151 připravovali] zvodívali C — Zvíte to K, Ó, zvíte U — Zvíte, nemějte] Zmejlíte se zajisté a zvíte, kde ť vám bude déle bejti, jestliže se nenapravíte a nebudete-li na to míti C — nemějte péče] kde ť bude déle býti U — Ale věřte mi a» A B — shledáte] zvíte C — 152 všichni vyn. B — kteříž U — poddacie KP, své poddací C, poddané RNTU — mají PN — pod sebú] vyn. U, pod svau zprávau R — 153 ná- ramně] ustavičně C, vyn. U — 153—154 k chvále . . . zlého od zlého k dobrému a tak ke cti a k chvále boží vedli B — 153 k chvále boží a vyn. U, ke cti, chvále a k vůli milého Boha C — ke všemu dobrému C — 154 a odvodili] odvozujíce je N — ode C — byšte vy K — svého] sami U — 155 staviti, zlému se nedívati C, zastaviti N — i nestavíte] nedbáte T, a nestavíte, zanedbáte C, a nezastavíte N — že vyn. N.— 156 těžké] 148 Mat. 22, 8 —
479 panoše, rytíři, kde konšelé, úředníci? Ano poně nenie) větčí 145 svobody hříchuom, než «mezi těmi lidmi dvořskými). Pohled, mnoho-li se [oni] o to postarají, aby «neřády sstavovali)? Nic! A proč to? Proto, neb nejsú hodni, aby oni tím [milému] Bohu poslúžili. Neb [on,] sám Pán, dí: »A kteří jsú byli pozváni, ne- byli jsú hodni«. I mnějí oni, že by jim na to bylo zboží dáno, 150 aby oni krásně chodili, hodovali a ženy své jako modly krásně připravovali! Zvíte, nemějte péče! Ale věřte mi, a shledáte to, vy všichni páni, ješto podadcé máte pod sebú, nebudete-li toho náramně pilni, abyšte je vedlik chvále boží a k dobrému a odvodili od zlého, byšte svého žádného hřícha smrtedlného 155 neměli, a mohúce zlé staviti, i nestavíte, že proto musíte do pekla jíti a těžké múky za to na věky trpěti. Též vy hospodáři, — 143—144 jsú ti ... úředníci] se ta vrchnost poděla taková N — «knie- žata . . . konšelé) a páni aneb B — 143 kde ti] vyn. TC — ti] vyn. KU — 144 rytíři ... úředníci] i rytieřstvo K — kde] vyn. T — auředníci? Není ť jich, zemřeli dobří a zlí na jich místa vstaupili T — poně vyn. TU, poň PRON — nenie vyn. B — 145 než jako TNU — «mezi ... dvořskými) u těch lidí dvorských B, při dvořích královských T, mezi takovými U — lidmi] lidmi hříšnými R, vyn. C — 146 [oni] vyn. PRNTU — o to] vyn. K — neřády sstavovali neřádové byli stavováni B, neřády stavili a aby tím Bohu poslaužili U — Nic trochy C — 147 Pro to] vyn. PNTU — nejsú] sau (!) R — hodni, zlosynové T — 147—148 aby . . . poslúžili] vyn. U — 147 oni] vyn. TC — [milému] vyn. KPRONT — 148 poslaužiti měli T — Neb ... dí] vyn. K — [on] vyn. PRONTU — 149 hodni« (rozuměj: přijíti na ty hody) T — domnívají se CT — oni] mnozí C — že] vyn. PC — by] jim TU — na to] pro to TU — bylo] vyn. RT, Bůh U — dáno] dáno býti mělo R, dáno od Pána Boha C, dal U — 150 oni] vyn. PNT, jen oni C — pyšně a krásně U — chodili] se odívali T — hodovali] jedli, pili, hodovali, dobré bydlo měli C — modly] nějaké modly CT, vopice, jako nějaké modly N — krásně vyn. B, pyšně, hrdě a krásně TN — 151 připravovali] zvodívali C — Zvíte to K, Ó, zvíte U — Zvíte, nemějte] Zmejlíte se zajisté a zvíte, kde ť vám bude déle bejti, jestliže se nenapravíte a nebudete-li na to míti C — nemějte péče] kde ť bude déle býti U — Ale věřte mi a» A B — shledáte] zvíte C — 152 všichni vyn. B — kteříž U — poddacie KP, své poddací C, poddané RNTU — mají PN — pod sebú] vyn. U, pod svau zprávau R — 153 ná- ramně] ustavičně C, vyn. U — 153—154 k chvále . . . zlého od zlého k dobrému a tak ke cti a k chvále boží vedli B — 153 k chvále boží a vyn. U, ke cti, chvále a k vůli milého Boha C — ke všemu dobrému C — 154 a odvodili] odvozujíce je N — ode C — byšte vy K — svého] sami U — 155 staviti, zlému se nedívati C, zastaviti N — i nestavíte] nedbáte T, a nestavíte, zanedbáte C, a nezastavíte N — že vyn. N.— 156 těžké] 148 Mat. 22, 8 —
Strana 480
480 hospodyně, nebudete-li své čeledi k dobrému vésti a od zlého odvoditi), též ť vás potká! Ale druzí u říkají: »Čiň kto chce jak B 468 chce, na svuoj vrub, však já za ň toho neponesu!« Ktož ť to 160 koli drží, [blúdí ť aneb] blud drží a v bludu stojí, neb ť jest naše víra puditi k dobrému a odvoditi od zlého. Dí dále čtení svaté: »Syn jediný matky své, a ta vdova byla«. Tato vdova měla jest dvoji ztrátu: jedno, že již byla muže ztratila, nebo die čtenie: »a ta vdova bieše«; druhá ztráta), že jí 165 syn umřel, jenž jediného měla. Skrze tuto vdovu muožeme zna- menati každú duši hříšnú, jenž muž její — rozum — umřel jest. Nebo, když se již člověk rozumem nezpravuje, již jest jako ovdo- věla jeho duše. Nebo, dokudž se člověk rozumem zpravuje a jest podlé rozumu živ, dotud dobře stojí, neb rozum okazuje, 170«že by každý měl viece státi o věci věčné nežli o časné, Kminulé); pilnějí by měl býti toho, což jemu má věčně těžce P — za to na včky s ďábly budete B — trpěti v horaucím pekle s dábly RU — 157 dobrému] tomu N — vésti a napomínati N — a od zlého odvoditi» vyn. B — 158 odvozovati TON — též] co U — vás pro to RU, vás podobně T — potká, zvíte U — druzí] někteří TNC, mnozí U — mají obyčej říkati N — jak] jak sám PNT, co U — 159 na svuoj vrub] vyn. U — vrub každý vraubí T, vrub [to činí] K — «za ň ... neponesu za to nebudu trpěti B, za něj ani za žádného neponesu C — toho] vyn. K — Zajisté, kdož C — to] tak KC — 160 drží] činí U, říká a tak o tom drží C — [blúdí ť aneb] vyn. KPRNT, bludně říká a C — aneb blud drží] vyn. U — blud ... v bludu] ten (takový T) každý v hrozném bludu NT — 161 víra křesťanská NC — puditi] přídržeti a napomínati C — odvo- zovati NC — ode zlého C — 162 Di dálej A dí U — 163 Tato] A jako U — starost a ztrátu U — jednu KPONT — 163—164 muže ... bieše vdova byla T — 164 nebo . . . bieše« nebo vdova byla B, neb dí: »A ta, prý, vdova (vdo- vau N) byla PN — nebo] a U — čtenie svaté RC — byla RCU — druhá ztráta druhé B — jí] její U - 165 jenž kteréhož toliko NC, an ho U — toho jediného K, jedinkého T — znamenati] rozuměti N — 166 tu každú R — hříšnau křesťanskau C — jenž] a U — totiž (to jest T, to míní U) rozum NCTU — 167—168 Nebo ... duše] vyn. (!) TN — již jest ... člověk] a není podlé rozumu živ, tchdy ť zle stojí; ale když se C — 167 jako] vyn. U — 168 dokudž) když TN — 168—169 zpravuje . . . rozumu] nespravuje (!), ač jest-li rozumem U — a jest ... živo vyn. B — 169 podlé rozumu] vedlé něho N — dotud] tehdy ť C — «neb» protože B — 170 «že by ... státi člověku, aby více stál B — měl] vyn. (!) U — viece] vyn. RU — státi se starati U — věčné, nebeské KCU — nežli ne U — 0 vyn. B — 171 «minulé vyn. B, brzy pomíjející C, minulé a pominutedlné T — pilnější TN — pilnějí ... toho] a pilně se o to sta- rati U — což .. . má] co by jemu mělo K — jemu] vyn. U — svěčně
480 hospodyně, nebudete-li své čeledi k dobrému vésti a od zlého odvoditi), též ť vás potká! Ale druzí u říkají: »Čiň kto chce jak B 468 chce, na svuoj vrub, však já za ň toho neponesu!« Ktož ť to 160 koli drží, [blúdí ť aneb] blud drží a v bludu stojí, neb ť jest naše víra puditi k dobrému a odvoditi od zlého. Dí dále čtení svaté: »Syn jediný matky své, a ta vdova byla«. Tato vdova měla jest dvoji ztrátu: jedno, že již byla muže ztratila, nebo die čtenie: »a ta vdova bieše«; druhá ztráta), že jí 165 syn umřel, jenž jediného měla. Skrze tuto vdovu muožeme zna- menati každú duši hříšnú, jenž muž její — rozum — umřel jest. Nebo, když se již člověk rozumem nezpravuje, již jest jako ovdo- věla jeho duše. Nebo, dokudž se člověk rozumem zpravuje a jest podlé rozumu živ, dotud dobře stojí, neb rozum okazuje, 170«že by každý měl viece státi o věci věčné nežli o časné, Kminulé); pilnějí by měl býti toho, což jemu má věčně těžce P — za to na včky s ďábly budete B — trpěti v horaucím pekle s dábly RU — 157 dobrému] tomu N — vésti a napomínati N — a od zlého odvoditi» vyn. B — 158 odvozovati TON — též] co U — vás pro to RU, vás podobně T — potká, zvíte U — druzí] někteří TNC, mnozí U — mají obyčej říkati N — jak] jak sám PNT, co U — 159 na svuoj vrub] vyn. U — vrub každý vraubí T, vrub [to činí] K — «za ň ... neponesu za to nebudu trpěti B, za něj ani za žádného neponesu C — toho] vyn. K — Zajisté, kdož C — to] tak KC — 160 drží] činí U, říká a tak o tom drží C — [blúdí ť aneb] vyn. KPRNT, bludně říká a C — aneb blud drží] vyn. U — blud ... v bludu] ten (takový T) každý v hrozném bludu NT — 161 víra křesťanská NC — puditi] přídržeti a napomínati C — odvo- zovati NC — ode zlého C — 162 Di dálej A dí U — 163 Tato] A jako U — starost a ztrátu U — jednu KPONT — 163—164 muže ... bieše vdova byla T — 164 nebo . . . bieše« nebo vdova byla B, neb dí: »A ta, prý, vdova (vdo- vau N) byla PN — nebo] a U — čtenie svaté RC — byla RCU — druhá ztráta druhé B — jí] její U - 165 jenž kteréhož toliko NC, an ho U — toho jediného K, jedinkého T — znamenati] rozuměti N — 166 tu každú R — hříšnau křesťanskau C — jenž] a U — totiž (to jest T, to míní U) rozum NCTU — 167—168 Nebo ... duše] vyn. (!) TN — již jest ... člověk] a není podlé rozumu živ, tchdy ť zle stojí; ale když se C — 167 jako] vyn. U — 168 dokudž) když TN — 168—169 zpravuje . . . rozumu] nespravuje (!), ač jest-li rozumem U — a jest ... živo vyn. B — 169 podlé rozumu] vedlé něho N — dotud] tehdy ť C — «neb» protože B — 170 «že by ... státi člověku, aby více stál B — měl] vyn. (!) U — viece] vyn. RU — státi se starati U — věčné, nebeské KCU — nežli ne U — 0 vyn. B — 171 «minulé vyn. B, brzy pomíjející C, minulé a pominutedlné T — pilnější TN — pilnějí ... toho] a pilně se o to sta- rati U — což .. . má] co by jemu mělo K — jemu] vyn. U — svěčně
Strana 481
481 trváti, než toho, což tudíž pomine, když by se člověk rozumem zpravoval. To již tato vdova měla jednu škodu, že muže ne- měla. Druhú škodu měla, že jí syn jediný umřel a již z brány 175 nesen. Skrze syna znamenává se žádost. Neb, když se již člověk rozumem nezpravuje, již jedne, žádost Kta) tělesná kam jím hne, [hned] tam člověk za ní. Jako tato [žena] vdova po mrtvém synu, kamž jej nesli, šla, tak právě lidé, kamž jimi ta tělesná a hovadná žádost šine, tam oni po ní, «povolujíc, ustrňujíce(!) 180 v tělesných věcech. Dí dále čtení svaté): »Kterúžto když viděl Ježíš, milo- srdenstvím hnut jest nad ní a řekl k ní: Nechtěj plakati!« Nebo, když již lidé obývají v Naim — v odchýlení, že se odchýlí od zákona božího a od přikázaní jeho, rozumem se nezpravují, žá- 185 dostí [své] v tělesných věcech ustrňují(!),«kamž jimi jedno žádost šine, tam oni ihned —, již ti mrtvi jsú) a v smrti obývají a nikoli nebudú [moci býti] obživeni, leč sám milý Ježíš zavítá a přijde, tož teprv budú obživeni; neb» by ť papež i všichni na věky BT — 172 trváti] býti R — než toho] ne o to U — tudíž] brzo U — mine K — 172—173 když ... zpravoval] vyn. U — 172 člověk vyn. PNT — 173—175 To již ... znamenává se Také téjto ženě umřel syn; ten znamená B — 173 To již] A U — jednau R — 174 Druhé R — jí] její RU — již ven T — 175 nesen byl C — znamená se (vyn. U) PCTU, vyznamenává se N — 176 rozumem svým T — již] vyn. T, tu jest U — jedne] vyn. N — «ta vyn. BON, srdečná a U — 177 [hned vyn. KPRCNTU — tam] tak K, vyn. P — člověk] on U — [žena] vyn. KPRONTU — za mrtvým synem T — mrtvém] svém C — 178 právě rovně N — ti lidé (+ tělesní, hovadní U) RU — 179 a hovadná vyn. BU — po ní] vyn. RCU, po ní jdau T — «povolujíc vyn. B, povolí U — ustrnú K, ustrnují N — 179—180 ustrňujíce . .. věcech] všem tělesným žádostem T, a milují se pro tělesné věci U — 180 žádostech a věcech C — 181 A když již tak bylo, dí PRCNT — dále] vyn. U — «svaté) vyn. B — viděl] jest uzřel TCU — 182 jest] sa U — a řekl k ní] vece jí KN, řekl jí PRTU, řka C — 183 bývají U — to (vyn. C) jest (totižto C) v odchýlení KC — v odchýlení ... odchýlí] odchýleni U — takže K — 184 božího] Páně N, Kristova C — jeho] božích NC — nezpravujíce PONT — v žádosti R — 185 [své] vyn. KPRCNTU — kv při B, vyn. U — věcech] vyn. U — neustrnuje R, ustrnuli T — 185—186 kamž ... mrtvi jsú již ť jsú takoví mrtví B — 185 jedno) vyn. U — 186 ihned ... mrtvi jsú a to sau na duši mrtví U — ihned jdau T, ihned [jdau] K — ti) takoví T — mrtvi] v smrti PNT — 187 a nikoli . . . obživeni] aniž kdy obživeni budau T, a nikoli neobživnau C — [moci býti] vyn. KPRNU — milý] drahý K, Pán T — 188 a přijde ... nebo k nim B — tož] vyn. U — uzdraveni a obživeni K — 188—189 i všichni ... snažili se se Rokycanova Postilla. 31
481 trváti, než toho, což tudíž pomine, když by se člověk rozumem zpravoval. To již tato vdova měla jednu škodu, že muže ne- měla. Druhú škodu měla, že jí syn jediný umřel a již z brány 175 nesen. Skrze syna znamenává se žádost. Neb, když se již člověk rozumem nezpravuje, již jedne, žádost Kta) tělesná kam jím hne, [hned] tam člověk za ní. Jako tato [žena] vdova po mrtvém synu, kamž jej nesli, šla, tak právě lidé, kamž jimi ta tělesná a hovadná žádost šine, tam oni po ní, «povolujíc, ustrňujíce(!) 180 v tělesných věcech. Dí dále čtení svaté): »Kterúžto když viděl Ježíš, milo- srdenstvím hnut jest nad ní a řekl k ní: Nechtěj plakati!« Nebo, když již lidé obývají v Naim — v odchýlení, že se odchýlí od zákona božího a od přikázaní jeho, rozumem se nezpravují, žá- 185 dostí [své] v tělesných věcech ustrňují(!),«kamž jimi jedno žádost šine, tam oni ihned —, již ti mrtvi jsú) a v smrti obývají a nikoli nebudú [moci býti] obživeni, leč sám milý Ježíš zavítá a přijde, tož teprv budú obživeni; neb» by ť papež i všichni na věky BT — 172 trváti] býti R — než toho] ne o to U — tudíž] brzo U — mine K — 172—173 když ... zpravoval] vyn. U — 172 člověk vyn. PNT — 173—175 To již ... znamenává se Také téjto ženě umřel syn; ten znamená B — 173 To již] A U — jednau R — 174 Druhé R — jí] její RU — již ven T — 175 nesen byl C — znamená se (vyn. U) PCTU, vyznamenává se N — 176 rozumem svým T — již] vyn. T, tu jest U — jedne] vyn. N — «ta vyn. BON, srdečná a U — 177 [hned vyn. KPRCNTU — tam] tak K, vyn. P — člověk] on U — [žena] vyn. KPRONTU — za mrtvým synem T — mrtvém] svém C — 178 právě rovně N — ti lidé (+ tělesní, hovadní U) RU — 179 a hovadná vyn. BU — po ní] vyn. RCU, po ní jdau T — «povolujíc vyn. B, povolí U — ustrnú K, ustrnují N — 179—180 ustrňujíce . .. věcech] všem tělesným žádostem T, a milují se pro tělesné věci U — 180 žádostech a věcech C — 181 A když již tak bylo, dí PRCNT — dále] vyn. U — «svaté) vyn. B — viděl] jest uzřel TCU — 182 jest] sa U — a řekl k ní] vece jí KN, řekl jí PRTU, řka C — 183 bývají U — to (vyn. C) jest (totižto C) v odchýlení KC — v odchýlení ... odchýlí] odchýleni U — takže K — 184 božího] Páně N, Kristova C — jeho] božích NC — nezpravujíce PONT — v žádosti R — 185 [své] vyn. KPRCNTU — kv při B, vyn. U — věcech] vyn. U — neustrnuje R, ustrnuli T — 185—186 kamž ... mrtvi jsú již ť jsú takoví mrtví B — 185 jedno) vyn. U — 186 ihned ... mrtvi jsú a to sau na duši mrtví U — ihned jdau T, ihned [jdau] K — ti) takoví T — mrtvi] v smrti PNT — 187 a nikoli . . . obživeni] aniž kdy obživeni budau T, a nikoli neobživnau C — [moci býti] vyn. KPRNU — milý] drahý K, Pán T — 188 a přijde ... nebo k nim B — tož] vyn. U — uzdraveni a obživeni K — 188—189 i všichni ... snažili se se Rokycanova Postilla. 31
Strana 482
482 biskupové, všichni kněžie snažili se, neuzdraví ť tohoto lidu 190 Koni, kterýž se jest odchýlil od přikázaní božieho, aniž tomu co učinie, aby tento lid byl na dušéch uzdraven, leč ť sám milý Buch zavítá. KA dieš-li: »Kterak?«, takto ť to bude, že ť on, milý Buoh, zavítá, když se napravíte, abyšte řeči božie zachovali B 469 a v skutku plnili). Tehdy ť on zavítá a uzdraví [nás], jakož 195i tohoto mládence. Neb on sám dí ve čtení svatého Jana: »Ač] kto miluje mne, řeč mú zachovává, a Otec muoj bude jej milovati a k němu přijdeme a příbytek u něho učiníme«. Uj, napravme se na to, abychom jej milovali a řeč jeho zachovávali, a vzkřísí ť nás Ka vytrhne ť nás z smrti věčné. Nebo, když ť on zavítá, on ť 200 naučí právě) a rozum napraví. Jakož dí skrze Davida: »Dám tobě rozum a naučím tě na cestě, po kteréž budeš choditi, a ustrnu nad tebú očima mýma«. Milý, bylo-li ť by líbo, «když by cesty neuměl a šel někde daleko) a nějaký sedlák tobě cestu přiemú všemi se biskupy snažil B — 189 biskupové, ba T — všichni] i U — snažili se na to TU — nikoli neuzdraví T — toho U — 190—191 koni ... uzdra- ven od přikázaní božích odchýleného B — 190 oni] oni nikoli K, vyn. T — jest již C — přikázaní] zákona K — tomu co učinic] to kdo může učiniti U — 191 dušéch] duši C, všech audech i na duších U — 192 zavítá] vyn. U, zavítá k němu B — 192—193 A dieš-li ... zavítá] vyn. (!) TN — 192—194 A dieš ... plnili» I díš: »Kterak?« I, takto: když jeho přikázaní naplní U, A tehdy zavítá, když my se napravíme, abychom řeči boží skutkemB 469 i zachovávali B — 192 A dieš-li] Dieš PR — kterak Pán Bůh zavítá v duši člověka, na to ť odpovídám, že C — že když C — on sám R — 193 Buoh] Pán C — když my C — totiž na to na- pravíte N, napravíme C — abychom C, abyšte vy T — zachovávali NCT — 194 v skutku je NC — on jistotně N — [nás] vyn. KPRONTU — jakož i] jako KNT — 195 on] vyn. U — sám Pán (+ Kristus C) RUC — praví T — ve čtení ... Jana] vyn. KPCNT — ve čtení] u U — [Ač] vyn. KPRONTU — 196 zachová KNT; in marg. K: [Jan 4 — 197 něho my U — Uj] vyn. K, I RU, Au N. Ú C — 198 na to, milí křestané K — za- chovali KP — 199 nás] vyn. U — ga vytrhne ť nás vyn. B — nás. vyn. RT — on ť] vyn. RNTU — 200 «právě? vyn. B, pravým věcem T — dá a napraví C, osvítí a napraví T — Davida svatého RTU, Davida proroka C — in margine K: [Žal. 32] — 201 na] vyn. C — po kteréž kterauž KPRCTU — choditi] kráčeti TN — 202 svýma U — Milej člo- věče C - líbo] tobě líbo PNT, vděk CU — 202—203 «když by ... daleko kdyby někam šel cestú daleko a cesty neuměl B, kdybys cesty nevěděl U — 202 když by] a K — cesty kde K — 203 neuměl] nevěda N — někde někam N — nějaký) když by nějakej C, někdo by U — sedlák] vyn. U — 203—204 gcestu ... jemu!« ukázal? Zdá mi se, že ť by bylo vděk! 195 Jan 14, 23 — 200 Podle Ž. 32, 8 —
482 biskupové, všichni kněžie snažili se, neuzdraví ť tohoto lidu 190 Koni, kterýž se jest odchýlil od přikázaní božieho, aniž tomu co učinie, aby tento lid byl na dušéch uzdraven, leč ť sám milý Buch zavítá. KA dieš-li: »Kterak?«, takto ť to bude, že ť on, milý Buoh, zavítá, když se napravíte, abyšte řeči božie zachovali B 469 a v skutku plnili). Tehdy ť on zavítá a uzdraví [nás], jakož 195i tohoto mládence. Neb on sám dí ve čtení svatého Jana: »Ač] kto miluje mne, řeč mú zachovává, a Otec muoj bude jej milovati a k němu přijdeme a příbytek u něho učiníme«. Uj, napravme se na to, abychom jej milovali a řeč jeho zachovávali, a vzkřísí ť nás Ka vytrhne ť nás z smrti věčné. Nebo, když ť on zavítá, on ť 200 naučí právě) a rozum napraví. Jakož dí skrze Davida: »Dám tobě rozum a naučím tě na cestě, po kteréž budeš choditi, a ustrnu nad tebú očima mýma«. Milý, bylo-li ť by líbo, «když by cesty neuměl a šel někde daleko) a nějaký sedlák tobě cestu přiemú všemi se biskupy snažil B — 189 biskupové, ba T — všichni] i U — snažili se na to TU — nikoli neuzdraví T — toho U — 190—191 koni ... uzdra- ven od přikázaní božích odchýleného B — 190 oni] oni nikoli K, vyn. T — jest již C — přikázaní] zákona K — tomu co učinic] to kdo může učiniti U — 191 dušéch] duši C, všech audech i na duších U — 192 zavítá] vyn. U, zavítá k němu B — 192—193 A dieš-li ... zavítá] vyn. (!) TN — 192—194 A dieš ... plnili» I díš: »Kterak?« I, takto: když jeho přikázaní naplní U, A tehdy zavítá, když my se napravíme, abychom řeči boží skutkemB 469 i zachovávali B — 192 A dieš-li] Dieš PR — kterak Pán Bůh zavítá v duši člověka, na to ť odpovídám, že C — že když C — on sám R — 193 Buoh] Pán C — když my C — totiž na to na- pravíte N, napravíme C — abychom C, abyšte vy T — zachovávali NCT — 194 v skutku je NC — on jistotně N — [nás] vyn. KPRONTU — jakož i] jako KNT — 195 on] vyn. U — sám Pán (+ Kristus C) RUC — praví T — ve čtení ... Jana] vyn. KPCNT — ve čtení] u U — [Ač] vyn. KPRONTU — 196 zachová KNT; in marg. K: [Jan 4 — 197 něho my U — Uj] vyn. K, I RU, Au N. Ú C — 198 na to, milí křestané K — za- chovali KP — 199 nás] vyn. U — ga vytrhne ť nás vyn. B — nás. vyn. RT — on ť] vyn. RNTU — 200 «právě? vyn. B, pravým věcem T — dá a napraví C, osvítí a napraví T — Davida svatého RTU, Davida proroka C — in margine K: [Žal. 32] — 201 na] vyn. C — po kteréž kterauž KPRCTU — choditi] kráčeti TN — 202 svýma U — Milej člo- věče C - líbo] tobě líbo PNT, vděk CU — 202—203 «když by ... daleko kdyby někam šel cestú daleko a cesty neuměl B, kdybys cesty nevěděl U — 202 když by] a K — cesty kde K — 203 neuměl] nevěda N — někde někam N — nějaký) když by nějakej C, někdo by U — sedlák] vyn. U — 203—204 gcestu ... jemu!« ukázal? Zdá mi se, že ť by bylo vděk! 195 Jan 14, 23 — 200 Podle Ž. 32, 8 —
Strana 483
483 ukázal, bylo-li ť by vděk? »Uj, prý, bopomozi jemu!« A on, 205 milý Pán, chce nás naučiti, ostřiehati a očima ustrnúti. Ba, velmě-li jemu z toho děkujeme a jej milujeme, velmi-li žádáme)? Nicl [Proč?] Neb jsme mrtví. A, běda nám! Ale že [milý] Pán, Kuzřev tuto Kvdovu , milosrden- stvím hnut jsa, mnoho jí dobrého učinil: jedno, že jí všechny 210 hřiechy odpustil, druhé, že jí syna vzkřiesil jejicho). Tu bychom Kmy se měli naučiti, abychom lítost k vdovám a sirotkóm Kměli, [nebo by tak mělo býti]; neb se náramně proto «milý) Buoh hněvá, kdežto lidé nad řádnými vdovami a sirotky [žádné lítosti nemají. A, vy páni, panoše, rytieři, jak byšte vy měli 215 na to pomysliti, abyšte rádi pomáhali vdovám a sirotkuom! Nebo by tak mělo býti, aby ve všech práviech) a saudích zem- ských, rathúzských najprvé) pře vdovské a sirotčí «před jiné) byly brány. Ale toto pláčí, naříkají, a vy mníte), by toho B — 203 cestu] vyn. KT — přiemú] upřímú PU, upřímnau R, upřímně C. upřímě N, vyn. T — 204 bylo-li ť by vděk] a bylo-li by ti vděk U — vděk] tobě to líbo C — »Uj, prý] Mám za to, že by řekl K, Zdá mi se, že by jemu řekl R, Ba, poděkoval ť by mu: »Ó T — »Uj . . jemu!« A snad by řekl, byl-li by vděčen jeho upřímnosti: »Ú, bopomozi tobě, milej příteli, že s' mi upřímně ukázal!« C, i poděkoval by jemu? U — A] Tak T, A tak U — 205 Pán] Pán cestu nám ukazuje do věčné slávy a U — ostřiehati] opatro- vati U — a] vyn. KC — nad námi ustrnauti TC — Ba] vyn. T — li my N — 206 z toho] za to N — a jej milujeme] vyn. NT — jejl velmi-li jej PROU — (velmi-li žádáme vyn. B — Nic pohřiechu KC —207 [Proč? vyn. KPRCNTU — Neb] vyn. N — mrtvi na duši U — Ach TU, Ó N — nám bude K, nám nebožátkům T — 208 Ale] A B — [milý] vyn. B — uzřev vyn. B, uzřel CU vdovu vyn. B, ženu P — 209—210 «jsa . . . jejieho jest nad túto vdovú, dobrodíní jí veliké okázal, syna jejího vzkřísil B — 209 jsa] jest nad ní T — učinil udělal P — všechny] vyn. K — 210 jejieho vyn. U — 211 my vyn. BU — glítost vyn. B — vdovám a] vyn. U — 212 měli pomocni bývali B, prokazovali N — [nebo . .. býti] vyn. KPRNTU — «milý» Pán BU — 213 kdežto] když RNU — [žádné] vyn. KPRCN, 214 nemají, ale jim bezpráví činí N — 214—215 gA, vy ... péče a U — sirotkuom? Jak by tu páni měli pomysliti, aby páni vdovám a sirotkuom pomocni bývali B — 214 Aj Ó KC — bídní páni C — panoše] panoši R, vyn. TN — rytíři, konšelé, auředníci C — 215 pomysliti] ve dne i v noci mysliti T — 216 práviech vyn. B, pravých věcech T — 217 Krathúz- ských najprvé i na rathúzéch BC — rathúzských] vyn. U, městských T — vdov TNU — sirotčích (!) R, sirotkův TN — 217—218 před jiné .. . brány] slyšány byly U — 217 před jiné přednie BK, vyn. R, před se TN, nejprvé C, vyn. R — 218 brány] před jiné brány K, slyšány R, brány a vyřizovány (+ a potom jiné teprva po nich T, před jinejmi všemi brány C — 31*
483 ukázal, bylo-li ť by vděk? »Uj, prý, bopomozi jemu!« A on, 205 milý Pán, chce nás naučiti, ostřiehati a očima ustrnúti. Ba, velmě-li jemu z toho děkujeme a jej milujeme, velmi-li žádáme)? Nicl [Proč?] Neb jsme mrtví. A, běda nám! Ale že [milý] Pán, Kuzřev tuto Kvdovu , milosrden- stvím hnut jsa, mnoho jí dobrého učinil: jedno, že jí všechny 210 hřiechy odpustil, druhé, že jí syna vzkřiesil jejicho). Tu bychom Kmy se měli naučiti, abychom lítost k vdovám a sirotkóm Kměli, [nebo by tak mělo býti]; neb se náramně proto «milý) Buoh hněvá, kdežto lidé nad řádnými vdovami a sirotky [žádné lítosti nemají. A, vy páni, panoše, rytieři, jak byšte vy měli 215 na to pomysliti, abyšte rádi pomáhali vdovám a sirotkuom! Nebo by tak mělo býti, aby ve všech práviech) a saudích zem- ských, rathúzských najprvé) pře vdovské a sirotčí «před jiné) byly brány. Ale toto pláčí, naříkají, a vy mníte), by toho B — 203 cestu] vyn. KT — přiemú] upřímú PU, upřímnau R, upřímně C. upřímě N, vyn. T — 204 bylo-li ť by vděk] a bylo-li by ti vděk U — vděk] tobě to líbo C — »Uj, prý] Mám za to, že by řekl K, Zdá mi se, že by jemu řekl R, Ba, poděkoval ť by mu: »Ó T — »Uj . . jemu!« A snad by řekl, byl-li by vděčen jeho upřímnosti: »Ú, bopomozi tobě, milej příteli, že s' mi upřímně ukázal!« C, i poděkoval by jemu? U — A] Tak T, A tak U — 205 Pán] Pán cestu nám ukazuje do věčné slávy a U — ostřiehati] opatro- vati U — a] vyn. KC — nad námi ustrnauti TC — Ba] vyn. T — li my N — 206 z toho] za to N — a jej milujeme] vyn. NT — jejl velmi-li jej PROU — (velmi-li žádáme vyn. B — Nic pohřiechu KC —207 [Proč? vyn. KPRCNTU — Neb] vyn. N — mrtvi na duši U — Ach TU, Ó N — nám bude K, nám nebožátkům T — 208 Ale] A B — [milý] vyn. B — uzřev vyn. B, uzřel CU vdovu vyn. B, ženu P — 209—210 «jsa . . . jejieho jest nad túto vdovú, dobrodíní jí veliké okázal, syna jejího vzkřísil B — 209 jsa] jest nad ní T — učinil udělal P — všechny] vyn. K — 210 jejieho vyn. U — 211 my vyn. BU — glítost vyn. B — vdovám a] vyn. U — 212 měli pomocni bývali B, prokazovali N — [nebo . .. býti] vyn. KPRNTU — «milý» Pán BU — 213 kdežto] když RNU — [žádné] vyn. KPRCN, 214 nemají, ale jim bezpráví činí N — 214—215 gA, vy ... péče a U — sirotkuom? Jak by tu páni měli pomysliti, aby páni vdovám a sirotkuom pomocni bývali B — 214 Aj Ó KC — bídní páni C — panoše] panoši R, vyn. TN — rytíři, konšelé, auředníci C — 215 pomysliti] ve dne i v noci mysliti T — 216 práviech vyn. B, pravých věcech T — 217 Krathúz- ských najprvé i na rathúzéch BC — rathúzských] vyn. U, městských T — vdov TNU — sirotčích (!) R, sirotkův TN — 217—218 před jiné .. . brány] slyšány byly U — 217 před jiné přednie BK, vyn. R, před se TN, nejprvé C, vyn. R — 218 brány] před jiné brány K, slyšány R, brány a vyřizovány (+ a potom jiné teprva po nich T, před jinejmi všemi brány C — 31*
Strana 484
484 milý Buoh nemstil?! Ba, bude ť zajisté těžce mstíti, to shle- 220 dáte!) Neb dí Duch boží: »Vdova pláče a slzy její po líci tekú a až do nebe vstupují a uslyší ť Pán Buoh hlas její aneb pláč«. Ale tento lid, lakomý, ba i vdově ť i sirotku ť vydře, kdež jediné muože. Ah, ty odúmrti bídné, vždy ť jest je čert z horúcého pekla zamyslil! Jinak jest Buoh rozkázal o těch odúmrtech, aby na u naj- 225 bližšího přítele spadlo. A toto — vyprosí leckdos, ba mnohdykrát i nepřítel, i vysadí ze všeho. Ah, nebožtíčku , ješto vdovy a sirotky ku pláči připravuješ, když ť přijde smrt, shledáš, jak ť tobě to těžko na hrdlo vsede! Teď ť se jest slitoval Pán nad pláčem této vdovy. B 470 toto] tuto RU, toto na saudě N, toto, nebožátka, stojíc před saudem T — a vy mníte? Pánu Bohu žalují, a vy se domníváte N, a co mníte U — smníte nevíte B, nemníte R, se domníváte C, se snad domníváte T — byl že NTU — 219 milý] vyn. KRCT, Pán NU — nemstil] nepomstil K, mstil R, mstíti nebude NTU, bez pomsty nechal C — Ba] vyn. K, A, ba U — Ba . . . mstíti] vyn. R — zajisté toho C — těžce mstíti] přísně a ukrutně N — «to shledáte) vyn. BU, to shledáte, nepokajete-li se N — 220 praví T — Prý, vdovy (vdovu (!) P) NP, Vdovy T, Vdova a sirotek C — její po lící] po lícéch jejích KPN, na lící jejich T, po tváři aneb po líkcích (cí — vyn.!) jejich C — 221 až odtud T — vstupují] vcházejí KPR, vstupují před tvář Nejvyššího, Boha všemohaucího C — Buoh] vyn. RU — její aneb pláč] pláče jejieho KPRCTU, pláče jejich a potepe vás mečem a na- dělá z manželek vašich vdov a s (!) dětí sirotkův N — 222 lakomej, laupež- nej C — ba i . . . sirotku ť] ani sirotkům ani vdovám neodpustí, ale T — vdově ... vydře] vdovy i sirotky oblaupí a vydrau RU — neodpustí, vydře C — jediné] vyn. TU, toliko N —223 mohau RU — Ach NCTU — vždyť jest je] a to U — dábel PONT, sám dábel RU — 224 vymyslil PRONTU — Buoh] Pán U, Bůh v zákoně svém T — rozkázal] poručil TN, rozkázal a poručil C — těch takových T — odúmrtech] umrlých (!) U — aby to totiž T —na bližšího nebo na najbližšího P — 225 přítele živého z mrtvého T — spadlo] spadly K, spadalo NC, přišlo anebo připadlo R, připadlo U — A] Ale T — toto pak T — leckdos, lecjakýs pochlebník a lhář na králi T — ba] a C — ba mnohdykrát] a (ba i R) mnohokrát KRU, vyn. NT, ba P — 226 i] vyn. R — vysadí nebožátka, krevní přátely T — vysadí ze odlaučí ode U — Ach KTRCU, A PN, Ó T — «nebožtičku nebožátko B, ty nebožtíčku (nebožtíku P) NP, ty nebožtíčku bídný T, nebožtíku R, nebohej člověce C — ješto] an U — 227 sirotky věrné R — pláči a slzám T — při- vozuješ a připravuješ C — shledáš (uhlídáš U) to TCU — kterak N — jak t tobě] když smrt přijde, kterak ť to tobě těžce bude váženo a jak ť C — 228 těžce PRONTU — vsedne TU — Teď ... slitoval] Ale slitoval se U — sám drahý Pán K — 220 Podle Eccli. 35, 18 a 19 —
484 milý Buoh nemstil?! Ba, bude ť zajisté těžce mstíti, to shle- 220 dáte!) Neb dí Duch boží: »Vdova pláče a slzy její po líci tekú a až do nebe vstupují a uslyší ť Pán Buoh hlas její aneb pláč«. Ale tento lid, lakomý, ba i vdově ť i sirotku ť vydře, kdež jediné muože. Ah, ty odúmrti bídné, vždy ť jest je čert z horúcého pekla zamyslil! Jinak jest Buoh rozkázal o těch odúmrtech, aby na u naj- 225 bližšího přítele spadlo. A toto — vyprosí leckdos, ba mnohdykrát i nepřítel, i vysadí ze všeho. Ah, nebožtíčku , ješto vdovy a sirotky ku pláči připravuješ, když ť přijde smrt, shledáš, jak ť tobě to těžko na hrdlo vsede! Teď ť se jest slitoval Pán nad pláčem této vdovy. B 470 toto] tuto RU, toto na saudě N, toto, nebožátka, stojíc před saudem T — a vy mníte? Pánu Bohu žalují, a vy se domníváte N, a co mníte U — smníte nevíte B, nemníte R, se domníváte C, se snad domníváte T — byl že NTU — 219 milý] vyn. KRCT, Pán NU — nemstil] nepomstil K, mstil R, mstíti nebude NTU, bez pomsty nechal C — Ba] vyn. K, A, ba U — Ba . . . mstíti] vyn. R — zajisté toho C — těžce mstíti] přísně a ukrutně N — «to shledáte) vyn. BU, to shledáte, nepokajete-li se N — 220 praví T — Prý, vdovy (vdovu (!) P) NP, Vdovy T, Vdova a sirotek C — její po lící] po lícéch jejích KPN, na lící jejich T, po tváři aneb po líkcích (cí — vyn.!) jejich C — 221 až odtud T — vstupují] vcházejí KPR, vstupují před tvář Nejvyššího, Boha všemohaucího C — Buoh] vyn. RU — její aneb pláč] pláče jejieho KPRCTU, pláče jejich a potepe vás mečem a na- dělá z manželek vašich vdov a s (!) dětí sirotkův N — 222 lakomej, laupež- nej C — ba i . . . sirotku ť] ani sirotkům ani vdovám neodpustí, ale T — vdově ... vydře] vdovy i sirotky oblaupí a vydrau RU — neodpustí, vydře C — jediné] vyn. TU, toliko N —223 mohau RU — Ach NCTU — vždyť jest je] a to U — dábel PONT, sám dábel RU — 224 vymyslil PRONTU — Buoh] Pán U, Bůh v zákoně svém T — rozkázal] poručil TN, rozkázal a poručil C — těch takových T — odúmrtech] umrlých (!) U — aby to totiž T —na bližšího nebo na najbližšího P — 225 přítele živého z mrtvého T — spadlo] spadly K, spadalo NC, přišlo anebo připadlo R, připadlo U — A] Ale T — toto pak T — leckdos, lecjakýs pochlebník a lhář na králi T — ba] a C — ba mnohdykrát] a (ba i R) mnohokrát KRU, vyn. NT, ba P — 226 i] vyn. R — vysadí nebožátka, krevní přátely T — vysadí ze odlaučí ode U — Ach KTRCU, A PN, Ó T — «nebožtičku nebožátko B, ty nebožtíčku (nebožtíku P) NP, ty nebožtíčku bídný T, nebožtíku R, nebohej člověce C — ješto] an U — 227 sirotky věrné R — pláči a slzám T — při- vozuješ a připravuješ C — shledáš (uhlídáš U) to TCU — kterak N — jak t tobě] když smrt přijde, kterak ť to tobě těžce bude váženo a jak ť C — 228 těžce PRONTU — vsedne TU — Teď ... slitoval] Ale slitoval se U — sám drahý Pán K — 220 Podle Eccli. 35, 18 a 19 —
Strana 485
485 Dí dále čtení svaté: »Ale kteříž nesli (totiž mrtvého), stali jsú«. Čtyří obecně nosiči bývají, když mrtvého k hrobu nesú. Tak také zvláštie čtyří nosiči jsú, ješto lidi nesú na věčné zatra- cení. První nosič jest zpoléhanie aneb tušenie) dlúhého zdraví, druhý nosič zpoléhaní na milosrdenství boží, třetí Knosič 235 zpoléhaní na pokání a čtvrtý jest nosič pochlebenství. Najprvé ten nosič — zpoléhaní na dlúhé zdraví — náramně mnoho lidí do pekla nosí a zavodí). Nebo, když člověk na to zpolehne, vždy den za dnem odkládá): »Až teď «také) budu stár, až teď ještě vesel pobudu, a také t musím ť světa nětco) 240 užiti, ještě ť mám dosti času «po toliko letech a po toliko!« A to jest proti Knaší vieře křesťanské, neb jest nám Buoh roz- kázal řkap: »A vy podobni buďte lidem očekávajícím pána svého, když by přišel s svadby«. A dále die: »Blahoslavení jsú ti služebníci, kteréž, když by přišel pán, nalezl je, ani bdí«. 230 230 Ale ti U — totiž] vyn. CU — stali jsú] zastavili sau se RU — 231 Kobecně obyčejní BP, vyn. U — 232 zvláštie] zvlášť PN, obvzláštní T, zvláštní C, vyn. U — ješto] kteří U — nosí PRONT — 233 zpoléhanie . . tušenie naděje B, zpoléhání na U — tušenie odtušování sobě C — dlauhé své U — 234 gnosič vyn. B, nosič jest CU — «nosič vyn. BC, nosič jest U — 235 pokání] pokání do starosti, jakož tak lidé vobyčejně říkají: »A, á, prej, až budu starej (nebo stará), také ť budu pokání činiti!« C — pochlebenství] spoléhání na pochlebenství U — 236 náramně] ten náramně U — 237 do pekla ... zavodí donese na zatracení B — 238 spolíhá U — vždy] a U — den] dnem N — za dnem] ode dne CU — odkládá prodlévá B, spoléhá a odkládá N, zpoléhá, odkládá a praví T — Až teď] A, až U — teď] vyn. T, prý N — «také) vyn. BNTU — 239 starý TU, starej aneb stará C — až... pobudu] a až budu v světě ještě vesel a poživu dobrých věcí T — až teď ještě] a až U — pobydu R, pobudu [po svý vůli] K, pobudu s ji- nejmi, au, prej C — «a také ť) vyn. B, an (vyn. TNC) také ť PONT — nětco vyn. BU — 240 užiti] požiti R, zakusiti aneb užiti C — však ještě T, ještě ť, prej C —po toliko ... toliko vyn. BT, po několika letech U — 241 proti té R — 241—242 naší ... řka božímu přikázanie, jenž dí ve čtení B — 241 neb toto ť R — 241—242 neb . .. řka] a toto dí Pán U — Buoh rozkázal] Bohem přikázáno N — rozkázal a poručil T — 242 řka takto C — vy, prý N — buďte] budete KU; in marg. K: [Luc. 12] — 243 přišel] se vrátil KPRONTU — s svadby etc. N — A dále die vyn. B — dále] vyn. TNU — Blahoslavené PRC — 244 ti služebníci] slauhy ty PRC — kteréž] kdežto R, vyn. U — by přišel] přijde KPRONTU — nalezne P — je] vyn. P — bdějí KP — 245 Tak t Též N — do nás] do nás 242 Luk. 12, 36 — 243 Luk. 12, 37 —
485 Dí dále čtení svaté: »Ale kteříž nesli (totiž mrtvého), stali jsú«. Čtyří obecně nosiči bývají, když mrtvého k hrobu nesú. Tak také zvláštie čtyří nosiči jsú, ješto lidi nesú na věčné zatra- cení. První nosič jest zpoléhanie aneb tušenie) dlúhého zdraví, druhý nosič zpoléhaní na milosrdenství boží, třetí Knosič 235 zpoléhaní na pokání a čtvrtý jest nosič pochlebenství. Najprvé ten nosič — zpoléhaní na dlúhé zdraví — náramně mnoho lidí do pekla nosí a zavodí). Nebo, když člověk na to zpolehne, vždy den za dnem odkládá): »Až teď «také) budu stár, až teď ještě vesel pobudu, a také t musím ť světa nětco) 240 užiti, ještě ť mám dosti času «po toliko letech a po toliko!« A to jest proti Knaší vieře křesťanské, neb jest nám Buoh roz- kázal řkap: »A vy podobni buďte lidem očekávajícím pána svého, když by přišel s svadby«. A dále die: »Blahoslavení jsú ti služebníci, kteréž, když by přišel pán, nalezl je, ani bdí«. 230 230 Ale ti U — totiž] vyn. CU — stali jsú] zastavili sau se RU — 231 Kobecně obyčejní BP, vyn. U — 232 zvláštie] zvlášť PN, obvzláštní T, zvláštní C, vyn. U — ješto] kteří U — nosí PRONT — 233 zpoléhanie . . tušenie naděje B, zpoléhání na U — tušenie odtušování sobě C — dlauhé své U — 234 gnosič vyn. B, nosič jest CU — «nosič vyn. BC, nosič jest U — 235 pokání] pokání do starosti, jakož tak lidé vobyčejně říkají: »A, á, prej, až budu starej (nebo stará), také ť budu pokání činiti!« C — pochlebenství] spoléhání na pochlebenství U — 236 náramně] ten náramně U — 237 do pekla ... zavodí donese na zatracení B — 238 spolíhá U — vždy] a U — den] dnem N — za dnem] ode dne CU — odkládá prodlévá B, spoléhá a odkládá N, zpoléhá, odkládá a praví T — Až teď] A, až U — teď] vyn. T, prý N — «také) vyn. BNTU — 239 starý TU, starej aneb stará C — až... pobudu] a až budu v světě ještě vesel a poživu dobrých věcí T — až teď ještě] a až U — pobydu R, pobudu [po svý vůli] K, pobudu s ji- nejmi, au, prej C — «a také ť) vyn. B, an (vyn. TNC) také ť PONT — nětco vyn. BU — 240 užiti] požiti R, zakusiti aneb užiti C — však ještě T, ještě ť, prej C —po toliko ... toliko vyn. BT, po několika letech U — 241 proti té R — 241—242 naší ... řka božímu přikázanie, jenž dí ve čtení B — 241 neb toto ť R — 241—242 neb . .. řka] a toto dí Pán U — Buoh rozkázal] Bohem přikázáno N — rozkázal a poručil T — 242 řka takto C — vy, prý N — buďte] budete KU; in marg. K: [Luc. 12] — 243 přišel] se vrátil KPRONTU — s svadby etc. N — A dále die vyn. B — dále] vyn. TNU — Blahoslavené PRC — 244 ti služebníci] slauhy ty PRC — kteréž] kdežto R, vyn. U — by přišel] přijde KPRONTU — nalezne P — je] vyn. P — bdějí KP — 245 Tak t Též N — do nás] do nás 242 Luk. 12, 36 — 243 Luk. 12, 37 —
Strana 486
486 245 Tak ť má do nás býti, abychom vždy hotovi byli Ka očekávali, když smrt přijde, a my hotovi), ne teprv, když bude pozdě Ka zpodpieranie u srdce): »A, á, milý Bože, již polepším, již budu dobrý!«, ješto jest to jedno z bázně, a ne z milosti. Strach, že za to odplaty nižádné nebude! Ale volení boží, ti ť se vždy 250 připravují a hotoví a očekávaji, kdy milý Buoh navštieví). Ano to činí dobří služebníci aneb hospodyně věrná, ana ť, když hospodáře doma není, «vždy pečuje, poslúchá, «když by přišel a zavolal aneb potlaukl, i jiných nabízie řkúc: »Vyzřete tam a poslechněte, když pán puojde, abyšte jemu otevřeli«. Takéž 255 člověk dobrý vždy pečuje, neb ví, že jest vždy umříti. Ale ti, ješto je nese tento nosič, ješto zpoléhají na dlúhé zdraví u Ka řiekají: B 471 do všech T, při nás U — abychom my C — «a očekávali vyn. B — 246 a my hotovi vyn. B, aby nás nalezla přihotovené C — a my] an my U, a my již PNT — hotovi vykročiti z této smrtedlnosti T— 247 «a zpod- pieranie u srdce,, když nemoc porazí, aby teprv říkal B, když bude klání k srdci N, klání k srdci, řkau T — a] vyn. P — zpodpieranie] svírání U — u] vyn. RU — srdce] srdce, aby se teprv Bohu modlil (+ a prvé zle živ byl a U) řka RU, srdce a čas nám již více nebude slaužiti, jakož tu teprv říkají C — A, á] vyn. K, Ach, ach C, Auvé N, Au T, Ó U — milý Bože] vyn. KPCNT — 247—248 již polepším . . . jedno] chci ť pokání činiti a budu ť lépe živ!«; a to činí U — 247 polepším] se polepším, ah, ah C — 248 dobrý) lepší R, dobrým (+ až z nemoci povstanu T) PNT — ješto jest to] kteréžto slibování jest T — jest to] již to bejvá C — jedno] vyn. R, toliko NT — bázně] bázni P, bázně pekla N, bázně a z strachu, že již nemohau hřešiti C — a ne] ale ne PONT — A strach jest T, A strach pohříchu C — 249 že] že již toho milej Bůh od mnohejch nepřijme a C — nižádné] žádaucké R — nebude míti U — 250 «a hotoví ... navšticví, aby hotovi byli, když Pán přijde B — a hotoví] vždy hotoví TN, a vždy hotovují P, a přihoto- vují C, a vždy hotovi sau U — a očekávají] vyn. P — kdy) kdy koliv NT — Buoh] Pán přijde a RU, Buoh zavítá a C — navštíví je C — 251 An NU — činívají posavad T — aneb] i U — věrná] věrná manželka C, věrná a upřímná T — ana ť] vyn. N, an U — 252 pána nebo hospodáře T — «vždy» vyn. B — pečuje, starají se, počítají týhodny, hodiny, dny T — 252—254 «když ... otevřeli i čeledi velí vyhlédati, poslúchati, když by hospodář šel a zavolal neb potlúkl, aby mu hned otevřela B — 253 i jiných] a jiné k témuž (tomu U) RU — i jiných nabízie] Prý PN, vyn. T, ana ť ještě i čeládku nabídne C — řkúc] vyn. PNT — Vyzřete] Vyhlídněte TON, Vyjděte U; v Knad tím přípisek: [Vyhlédněte] — 254 poslauchajte PCNT — pán domův RU — abyšte] abychom PONT, aby R — jemu rauče anebo brzo T — tak také T — 255 dobrý] pobožný U — ví vždy ví C, ví a zná jest vždy] má KU, má, než se naděje N — vždy] jemu C, vždy jednau T — T — tito NC — ješto] an U — 256 rosí C — ješto] vyn RU — «a řiekají vyn. BPN, a praví T — 257 Prý, až P — Až ... bude] Prý, počkám N —
486 245 Tak ť má do nás býti, abychom vždy hotovi byli Ka očekávali, když smrt přijde, a my hotovi), ne teprv, když bude pozdě Ka zpodpieranie u srdce): »A, á, milý Bože, již polepším, již budu dobrý!«, ješto jest to jedno z bázně, a ne z milosti. Strach, že za to odplaty nižádné nebude! Ale volení boží, ti ť se vždy 250 připravují a hotoví a očekávaji, kdy milý Buoh navštieví). Ano to činí dobří služebníci aneb hospodyně věrná, ana ť, když hospodáře doma není, «vždy pečuje, poslúchá, «když by přišel a zavolal aneb potlaukl, i jiných nabízie řkúc: »Vyzřete tam a poslechněte, když pán puojde, abyšte jemu otevřeli«. Takéž 255 člověk dobrý vždy pečuje, neb ví, že jest vždy umříti. Ale ti, ješto je nese tento nosič, ješto zpoléhají na dlúhé zdraví u Ka řiekají: B 471 do všech T, při nás U — abychom my C — «a očekávali vyn. B — 246 a my hotovi vyn. B, aby nás nalezla přihotovené C — a my] an my U, a my již PNT — hotovi vykročiti z této smrtedlnosti T— 247 «a zpod- pieranie u srdce,, když nemoc porazí, aby teprv říkal B, když bude klání k srdci N, klání k srdci, řkau T — a] vyn. P — zpodpieranie] svírání U — u] vyn. RU — srdce] srdce, aby se teprv Bohu modlil (+ a prvé zle živ byl a U) řka RU, srdce a čas nám již více nebude slaužiti, jakož tu teprv říkají C — A, á] vyn. K, Ach, ach C, Auvé N, Au T, Ó U — milý Bože] vyn. KPCNT — 247—248 již polepším . . . jedno] chci ť pokání činiti a budu ť lépe živ!«; a to činí U — 247 polepším] se polepším, ah, ah C — 248 dobrý) lepší R, dobrým (+ až z nemoci povstanu T) PNT — ješto jest to] kteréžto slibování jest T — jest to] již to bejvá C — jedno] vyn. R, toliko NT — bázně] bázni P, bázně pekla N, bázně a z strachu, že již nemohau hřešiti C — a ne] ale ne PONT — A strach jest T, A strach pohříchu C — 249 že] že již toho milej Bůh od mnohejch nepřijme a C — nižádné] žádaucké R — nebude míti U — 250 «a hotoví ... navšticví, aby hotovi byli, když Pán přijde B — a hotoví] vždy hotoví TN, a vždy hotovují P, a přihoto- vují C, a vždy hotovi sau U — a očekávají] vyn. P — kdy) kdy koliv NT — Buoh] Pán přijde a RU, Buoh zavítá a C — navštíví je C — 251 An NU — činívají posavad T — aneb] i U — věrná] věrná manželka C, věrná a upřímná T — ana ť] vyn. N, an U — 252 pána nebo hospodáře T — «vždy» vyn. B — pečuje, starají se, počítají týhodny, hodiny, dny T — 252—254 «když ... otevřeli i čeledi velí vyhlédati, poslúchati, když by hospodář šel a zavolal neb potlúkl, aby mu hned otevřela B — 253 i jiných] a jiné k témuž (tomu U) RU — i jiných nabízie] Prý PN, vyn. T, ana ť ještě i čeládku nabídne C — řkúc] vyn. PNT — Vyzřete] Vyhlídněte TON, Vyjděte U; v Knad tím přípisek: [Vyhlédněte] — 254 poslauchajte PCNT — pán domův RU — abyšte] abychom PONT, aby R — jemu rauče anebo brzo T — tak také T — 255 dobrý] pobožný U — ví vždy ví C, ví a zná jest vždy] má KU, má, než se naděje N — vždy] jemu C, vždy jednau T — T — tito NC — ješto] an U — 256 rosí C — ješto] vyn RU — «a řiekají vyn. BPN, a praví T — 257 Prý, až P — Až ... bude] Prý, počkám N —
Strana 487
487 »Až teď ještě bude, však mám [ještě] dosti času!«, i mnějí, by jim Buch byl ihned hotov, když oni ráčí, aby jim Buoh byl k vuoli, ne oni Bohu. Ješto o nich sám «Pán) dí skrze «pro- 260 roka): »Já volal, «já ztahoval ruku, a Koni nechtěli; také oni budau volati, a já neuslyším«. A jinde dí:«»Volati budete ke mně, a já neuslyším a v hřiechu vašem) zemřete«. I mnějí oni, že, když ráčí, že se ihned Buoh smiluje! Ale minete se s tím, zavede ť vás ten nosič, bojím se)! Protož naj- 265 lépe jest ihned z mládi připravovati se a uposlechnúti proroka Jeremiáše, jenž die Duchem božím: »Dobré jest muži, aby nesl jho Páně od své mladosti«. Nebo, když čemu člověk z mládi teď .. . času] budu starší T — teď] vyn. KP — «ještě vyn. B — mám k tomu C — [ještě] vyn. KPRNU — času [k pokání] K — domnívají se (+ oni C) TC — 258 by] že TU — Buoh] vyn. N — byl] bude TU — hotov] po vůli N, hotov po jejich vůli T — když jen T — 258—259 aby . .. k vuoli vyn. TN — 259 k jejich vůli U, k vuoli, ale (a U) PNCU — Bohu] po vůli boží T — Ješto] A U — o nich vyn. KPONT, vo takových RU — (Pán) milý Buoh B, Pán Bůh C — «proroka) Šalomúna B — 260 Já . . . ruku] Přes celý den volal sem a stahoval sem ruku svau T — volal sem C — já ztahoval ruku vyn. BC — já] a U — a koni nechtěli] nebyl, kdo by slyšel C — Koni vy jste B, vy U — nechtěli [přijíti] K — 260—261 «také ... neuslyším ztahoval jsem ruku mú, a vy jste pohrdali a opovrhli jste všickni radú mú, protož já vašemu zatracení budu se posmievati B, ztahoval jsem ruku mú, a nebyl, kdo by pohleděl; kázen mau kladli ste za hřbet svůj a trestání mého zanedbali ste: takéž i vy budete volati ke mně v zármutcích svých, a já neuslyším C — 260 také] také, prý PN — také oni] takoví R — 261 neuslyším jich T — jinde [Jan 9] K — dí] vyn. N — 261—262 «Volati ... vašem Hledáte mne, a nenajdete a v hříších vašich B — 262 ke mně] vyn. U — domnívají se NC — 263 oni] mnozí K, takoví C, vyn. N — když oni jedne (toliko T, vyn. PCNU) KPCNTU — ráčí chtějí T — «ihned nad nimi B, hnedky U, hned nad nimi C — «Ale vyn. B — minete] minú ť TC, chybíte N — 264 s tím takovíC, s tím a bojím se, že U — «zavede donese B — vás] je TC — «bojím se do pekla B, bojím se, kam by neradi T, vyn. U — 265 mladosti PCNT — poslechnauti U — raddy proroka N — 266 die .. . božím vyn. (!) B — muži, aby nesl] mládenci nésti T — 267 jho Páně jeho paní(!) B — od] z KPRU — mladosti. A svatý Augustin praví: »Člověče, po všecken čas živobytí tvého připravuj se k smrti tvé, nebo nebudeš moci takový nalezen býti, jaký by chtěl při smrti své býti!« N — Nebo, když] Když zajisté N, Nebo U — čemu] čeho K, čemu, a zvláště zlému N, čemu kolivěk, dobrému nebo zlému T — mladosti PN, své mladosti T — 268 navyklý U — toho] jeho T, 260 Podle Přísl. I, 24 a 26 — — 261 Podle Přísl. 1, 28 265 Pláč 3, 27 —
487 »Až teď ještě bude, však mám [ještě] dosti času!«, i mnějí, by jim Buch byl ihned hotov, když oni ráčí, aby jim Buoh byl k vuoli, ne oni Bohu. Ješto o nich sám «Pán) dí skrze «pro- 260 roka): »Já volal, «já ztahoval ruku, a Koni nechtěli; také oni budau volati, a já neuslyším«. A jinde dí:«»Volati budete ke mně, a já neuslyším a v hřiechu vašem) zemřete«. I mnějí oni, že, když ráčí, že se ihned Buoh smiluje! Ale minete se s tím, zavede ť vás ten nosič, bojím se)! Protož naj- 265 lépe jest ihned z mládi připravovati se a uposlechnúti proroka Jeremiáše, jenž die Duchem božím: »Dobré jest muži, aby nesl jho Páně od své mladosti«. Nebo, když čemu člověk z mládi teď .. . času] budu starší T — teď] vyn. KP — «ještě vyn. B — mám k tomu C — [ještě] vyn. KPRNU — času [k pokání] K — domnívají se (+ oni C) TC — 258 by] že TU — Buoh] vyn. N — byl] bude TU — hotov] po vůli N, hotov po jejich vůli T — když jen T — 258—259 aby . .. k vuoli vyn. TN — 259 k jejich vůli U, k vuoli, ale (a U) PNCU — Bohu] po vůli boží T — Ješto] A U — o nich vyn. KPONT, vo takových RU — (Pán) milý Buoh B, Pán Bůh C — «proroka) Šalomúna B — 260 Já . . . ruku] Přes celý den volal sem a stahoval sem ruku svau T — volal sem C — já ztahoval ruku vyn. BC — já] a U — a koni nechtěli] nebyl, kdo by slyšel C — Koni vy jste B, vy U — nechtěli [přijíti] K — 260—261 «také ... neuslyším ztahoval jsem ruku mú, a vy jste pohrdali a opovrhli jste všickni radú mú, protož já vašemu zatracení budu se posmievati B, ztahoval jsem ruku mú, a nebyl, kdo by pohleděl; kázen mau kladli ste za hřbet svůj a trestání mého zanedbali ste: takéž i vy budete volati ke mně v zármutcích svých, a já neuslyším C — 260 také] také, prý PN — také oni] takoví R — 261 neuslyším jich T — jinde [Jan 9] K — dí] vyn. N — 261—262 «Volati ... vašem Hledáte mne, a nenajdete a v hříších vašich B — 262 ke mně] vyn. U — domnívají se NC — 263 oni] mnozí K, takoví C, vyn. N — když oni jedne (toliko T, vyn. PCNU) KPCNTU — ráčí chtějí T — «ihned nad nimi B, hnedky U, hned nad nimi C — «Ale vyn. B — minete] minú ť TC, chybíte N — 264 s tím takovíC, s tím a bojím se, že U — «zavede donese B — vás] je TC — «bojím se do pekla B, bojím se, kam by neradi T, vyn. U — 265 mladosti PCNT — poslechnauti U — raddy proroka N — 266 die .. . božím vyn. (!) B — muži, aby nesl] mládenci nésti T — 267 jho Páně jeho paní(!) B — od] z KPRU — mladosti. A svatý Augustin praví: »Člověče, po všecken čas živobytí tvého připravuj se k smrti tvé, nebo nebudeš moci takový nalezen býti, jaký by chtěl při smrti své býti!« N — Nebo, když] Když zajisté N, Nebo U — čemu] čeho K, čemu, a zvláště zlému N, čemu kolivěk, dobrému nebo zlému T — mladosti PN, své mladosti T — 268 navyklý U — toho] jeho T, 260 Podle Přísl. I, 24 a 26 — — 261 Podle Přísl. 1, 28 265 Pláč 3, 27 —
Strana 488
488 navykne, vždy ť se toho rád Kpřídrží; ne odkládati: »Až teď, až teď«, aby se nám nestalo jako oněm pannám: «když 270 nebyly hotovy, ženich přišel, šly k prodavačuom, nic nekaupily, tlaukly, pozdě, byla brána zavřiena) a řečeno jim: »Za- jisté, pravím ť vám, neznám vás!« Druhý nosič, jenž náramně mnoho lidí nosí) na Kvěčné) zatracení, «totiž zpoléhaní na milosrdenství boží. Ne aby milo- 275 srdenství boží lidi zavodilo), ale že lidé, zle «požívajíce) milosrdenství božího, i zavodí duše své, ješto říkají: »Však jest [milý] Buoh milosrdný, spasí ť nás; darmo-liž by nás stvořil a za nás umřel, by ť nás nechtěl spasiti)?« Ale dí Duch boží: »Nepřidávaj hříchu na hřích!« A co dále? »A neříkaj: Milosrden- 280 ství boží veliké, hříchuov mých nezpomene]!« Hle, brání toho Duch boží! A to ť jest přidávati hřích na hřích, když člověk v tu naději hřeší, že se nad ním Buoh smiluje a že jest milosrdný. Nebo, ho to N — rádo TN — (přídrží drží B, přídrží a s mnohým do hrobu půjde N — ne] protož není bezpečné N — ne odkládati] neodkládá U — 268—269 »Až teď, až teď« vyn. BU, »Až potom, až potom« N, den ode dne T — 269 teď) teď bude C — (mám vyn. B — nestalo] nepřihodilo N, nestalo a nepřihodilo C — pannám nemaudrým T — 269—271 «když... zavřiena bláznivým, jenž teprv, když šly oleje kupovat, nic nekúpily a ženicha zmeškaly, potom tlúkly, chtíce na svadbu B — 269 když kteréž U — 270 nebyly [Mat. 29] K — přišel a ony PNT, přišel [a ony teprva) K — k] ku RT — nekaupily] nemohly kaupiti T, nokaupily, nic nezjednaly C — 271 pozdě] a ono již pozdě bylo C, pozdě bylo PN — byla] přišli, a PNT— brána byla N — a] nebo RU. a ještě C — a řečeno jim] vyn. PN — řečeno] řekl RTU — jim pán T — 271—272 Zajisté . .. vám vyn. BT, Zajisté CU, Zajisté, prý PR, Prý N — 273 jenž jest, ješto (an U) RU, jest, jenž TNC — «náramně mnoho množství B — nosí nese B, zavodí PNT — Kvěčné) vyn. B — 274 «totiž to jest B — Ne [lze] K — 275 lidi] koho T, vyn. N — zavedlo B, zavedlo aneb zavodilo NT — že] vyn. PNTU — požívají BC — 276 i] a tím C — milé duše C — ješto] an U — mnozí říkají T, říkávají N — Však jest] Ba, prý (vyn. T) PNT — 277 [milý vyn. KPRCNTU — Pán Bůh náš T — spasí ť nás] však ť nás (+ z milosrdenství svého C) spasí PC, smiluje ť se nad námi a spasí nás T, smiluje ť se nad námi N — darmo] a pročež by aneb darmo C — 278 za pro B — «by f ... spasiti vyn. B — by ! kdyby TNU — spasiti, však by nás byl nevykúpil! K, spasiti, však by nás na tento svět nestvořil! C — praví t T — boží] svatý U — 279 Nepřidávejte U — dále die KC — prej, neříkej C — 280 boží, aby tak neříkal C — veliké ť jest TCU — [hříchuov . . . nezpomene] vyn. KPRCNTU — Hle, že ť K 281 hřích na] hřiechu na KONT — v tu] v té T — 282 milej Bůh C .282—283 271 Mat. 25, 12 — 279 Eccli. 5, 5 a 6 —
488 navykne, vždy ť se toho rád Kpřídrží; ne odkládati: »Až teď, až teď«, aby se nám nestalo jako oněm pannám: «když 270 nebyly hotovy, ženich přišel, šly k prodavačuom, nic nekaupily, tlaukly, pozdě, byla brána zavřiena) a řečeno jim: »Za- jisté, pravím ť vám, neznám vás!« Druhý nosič, jenž náramně mnoho lidí nosí) na Kvěčné) zatracení, «totiž zpoléhaní na milosrdenství boží. Ne aby milo- 275 srdenství boží lidi zavodilo), ale že lidé, zle «požívajíce) milosrdenství božího, i zavodí duše své, ješto říkají: »Však jest [milý] Buoh milosrdný, spasí ť nás; darmo-liž by nás stvořil a za nás umřel, by ť nás nechtěl spasiti)?« Ale dí Duch boží: »Nepřidávaj hříchu na hřích!« A co dále? »A neříkaj: Milosrden- 280 ství boží veliké, hříchuov mých nezpomene]!« Hle, brání toho Duch boží! A to ť jest přidávati hřích na hřích, když člověk v tu naději hřeší, že se nad ním Buoh smiluje a že jest milosrdný. Nebo, ho to N — rádo TN — (přídrží drží B, přídrží a s mnohým do hrobu půjde N — ne] protož není bezpečné N — ne odkládati] neodkládá U — 268—269 »Až teď, až teď« vyn. BU, »Až potom, až potom« N, den ode dne T — 269 teď) teď bude C — (mám vyn. B — nestalo] nepřihodilo N, nestalo a nepřihodilo C — pannám nemaudrým T — 269—271 «když... zavřiena bláznivým, jenž teprv, když šly oleje kupovat, nic nekúpily a ženicha zmeškaly, potom tlúkly, chtíce na svadbu B — 269 když kteréž U — 270 nebyly [Mat. 29] K — přišel a ony PNT, přišel [a ony teprva) K — k] ku RT — nekaupily] nemohly kaupiti T, nokaupily, nic nezjednaly C — 271 pozdě] a ono již pozdě bylo C, pozdě bylo PN — byla] přišli, a PNT— brána byla N — a] nebo RU. a ještě C — a řečeno jim] vyn. PN — řečeno] řekl RTU — jim pán T — 271—272 Zajisté . .. vám vyn. BT, Zajisté CU, Zajisté, prý PR, Prý N — 273 jenž jest, ješto (an U) RU, jest, jenž TNC — «náramně mnoho množství B — nosí nese B, zavodí PNT — Kvěčné) vyn. B — 274 «totiž to jest B — Ne [lze] K — 275 lidi] koho T, vyn. N — zavedlo B, zavedlo aneb zavodilo NT — že] vyn. PNTU — požívají BC — 276 i] a tím C — milé duše C — ješto] an U — mnozí říkají T, říkávají N — Však jest] Ba, prý (vyn. T) PNT — 277 [milý vyn. KPRCNTU — Pán Bůh náš T — spasí ť nás] však ť nás (+ z milosrdenství svého C) spasí PC, smiluje ť se nad námi a spasí nás T, smiluje ť se nad námi N — darmo] a pročež by aneb darmo C — 278 za pro B — «by f ... spasiti vyn. B — by ! kdyby TNU — spasiti, však by nás byl nevykúpil! K, spasiti, však by nás na tento svět nestvořil! C — praví t T — boží] svatý U — 279 Nepřidávejte U — dále die KC — prej, neříkej C — 280 boží, aby tak neříkal C — veliké ť jest TCU — [hříchuov . . . nezpomene] vyn. KPRCNTU — Hle, že ť K 281 hřích na] hřiechu na KONT — v tu] v té T — 282 milej Bůh C .282—283 271 Mat. 25, 12 — 279 Eccli. 5, 5 a 6 —
Strana 489
489 jakož ť jest milosrdný, tak ť jest i spravedlivý; a ktož Kkoli tak hřeší v tu naději, že jest Buoh milosrdný, řka: »Ale 285 odpustí ť nám, však ť jest milosrdný!«, přetěžce hřeší a pře- nesnadně jemu toho milý Buoh odpustí. Nebo těmto ť B 472 jest on milosrdný, ješto z hlúposti, z nevědomí, z nepoznánie a z křehkosti v hřiechy padají — to ť milý Buoh snadně odpustí; ale těmto, ješto vědúce, že jest hřiech, znajíce) a rozumějíce, 290 aneb ješto Krozumějíce a nechtie rozuměti — tu ť) stěžka Kmilý) Buoh odpustí, leč divné pokání a želení předejde. A také těm jest milosrdný milý Pán Buoh, ješto, padavše v hříchy, více se v ně nenavracují. Ale tito, ješto teď na čas k hoduom hříchuov ponechají a opět se v ně zase navrátí, nenadějtež se, by ť se nad 295 vámi Pán Buoh smiloval; a ktož koli tu naději máte, mylnú máte naději a proti víře naší křesťanské. milosrdný ... jakož ť jest] vyn. (!) U — 282 Nebo] Ale K — 283 milosrdnej velmi C — spravedliv, přísnej a zůřivej hříšníkům C — ktož] když R — koli vyn. B — 284 tak] vyn. KRU — že jest ... řka) a říká B — řka Ba, prý PN, a řekl by C, a říká RU, a praví T — 284—285 Ale... však t Však mi to milý Buoh odpustí, neb ť B, Odpustí t (Odpusť U) mi to milý (vyn. U) Bůh, ba (vyn. U), však (vyn. U) RU — 284 Ale] vyn. PCN, Ba T — 285 nám] mi C, nám všem T — přetěžce] ten přece U — hřeší vyn. KPCNT — 286 jemu toho »toho hřiechu KPC, ten hřích N, takovým T — toho» to BU — milý] vyn. RU — hříchy odpustí T — Nebo] Ale T — těm NCU — 287 on] vyn. U — velmi milosrdný N — kteříž U — 287—288 z nepoznánie ... odpustí z křehkosti hřeší B — 288 z křehkosti svého bídného těla, z přelštění a z voklamání šeredného dábla C — to] těm T — 289 těm U — ješto] an U — vědúce] vědí U — že jest hřiech, znajíce vyn. B — 290 aneb ješto rozumějíce] an rozumějí U — aneb ješto ... nechtie rozuměti] přece se ho dopauštějí, i T — rozu- mějíce .. . tu t) mohúce rozuměti, nechtějí a nedbají B — rozumějíce rozumějí PRON — rozuměti] nehřešiti N — s těžkostí NT — «milýs vyn. BT — 291 leč by U — divné a pravé C — pokánie, pláč KPCNT — a želení] vyn. RU — předešlo U — 292 milosrdný ... Buoh] milostivý U — padli U — hříchy a nepravosti N — více] a již U — se zase U — 293 ne- navracují] aumyslu navracovati nemají N, do smrti své nenavracují T — Ale] A T — ješto] an U — teď, jen C — na čas] vyn. RU — k hodům, v ad- ventu nebo v postě T — 294 ponechávají C, nechají K — opět] vyn. U, po hodech opět K, opět pak C — v ně] v hřiechy K, vyn. P — navracují CU — nenaděj se U, nechť se takoví nedomnívají a nenaději T — 295 vámi] nimi T, těmi U — Pán] milý K — Ka ktož koli pakli B — 295—296 tu naději ... naději a] to ť jest naděje U — 295 tu] takovau N — mylnau a falešnau C — 296 máte vyn. R — a] vyn. R. kteráž jest C — proti [pravé K — naší vyn. BPN, pravé T — křesťanské katolické N —
489 jakož ť jest milosrdný, tak ť jest i spravedlivý; a ktož Kkoli tak hřeší v tu naději, že jest Buoh milosrdný, řka: »Ale 285 odpustí ť nám, však ť jest milosrdný!«, přetěžce hřeší a pře- nesnadně jemu toho milý Buoh odpustí. Nebo těmto ť B 472 jest on milosrdný, ješto z hlúposti, z nevědomí, z nepoznánie a z křehkosti v hřiechy padají — to ť milý Buoh snadně odpustí; ale těmto, ješto vědúce, že jest hřiech, znajíce) a rozumějíce, 290 aneb ješto Krozumějíce a nechtie rozuměti — tu ť) stěžka Kmilý) Buoh odpustí, leč divné pokání a želení předejde. A také těm jest milosrdný milý Pán Buoh, ješto, padavše v hříchy, více se v ně nenavracují. Ale tito, ješto teď na čas k hoduom hříchuov ponechají a opět se v ně zase navrátí, nenadějtež se, by ť se nad 295 vámi Pán Buoh smiloval; a ktož koli tu naději máte, mylnú máte naději a proti víře naší křesťanské. milosrdný ... jakož ť jest] vyn. (!) U — 282 Nebo] Ale K — 283 milosrdnej velmi C — spravedliv, přísnej a zůřivej hříšníkům C — ktož] když R — koli vyn. B — 284 tak] vyn. KRU — že jest ... řka) a říká B — řka Ba, prý PN, a řekl by C, a říká RU, a praví T — 284—285 Ale... však t Však mi to milý Buoh odpustí, neb ť B, Odpustí t (Odpusť U) mi to milý (vyn. U) Bůh, ba (vyn. U), však (vyn. U) RU — 284 Ale] vyn. PCN, Ba T — 285 nám] mi C, nám všem T — přetěžce] ten přece U — hřeší vyn. KPCNT — 286 jemu toho »toho hřiechu KPC, ten hřích N, takovým T — toho» to BU — milý] vyn. RU — hříchy odpustí T — Nebo] Ale T — těm NCU — 287 on] vyn. U — velmi milosrdný N — kteříž U — 287—288 z nepoznánie ... odpustí z křehkosti hřeší B — 288 z křehkosti svého bídného těla, z přelštění a z voklamání šeredného dábla C — to] těm T — 289 těm U — ješto] an U — vědúce] vědí U — že jest hřiech, znajíce vyn. B — 290 aneb ješto rozumějíce] an rozumějí U — aneb ješto ... nechtie rozuměti] přece se ho dopauštějí, i T — rozu- mějíce .. . tu t) mohúce rozuměti, nechtějí a nedbají B — rozumějíce rozumějí PRON — rozuměti] nehřešiti N — s těžkostí NT — «milýs vyn. BT — 291 leč by U — divné a pravé C — pokánie, pláč KPCNT — a želení] vyn. RU — předešlo U — 292 milosrdný ... Buoh] milostivý U — padli U — hříchy a nepravosti N — více] a již U — se zase U — 293 ne- navracují] aumyslu navracovati nemají N, do smrti své nenavracují T — Ale] A T — ješto] an U — teď, jen C — na čas] vyn. RU — k hodům, v ad- ventu nebo v postě T — 294 ponechávají C, nechají K — opět] vyn. U, po hodech opět K, opět pak C — v ně] v hřiechy K, vyn. P — navracují CU — nenaděj se U, nechť se takoví nedomnívají a nenaději T — 295 vámi] nimi T, těmi U — Pán] milý K — Ka ktož koli pakli B — 295—296 tu naději ... naději a] to ť jest naděje U — 295 tu] takovau N — mylnau a falešnau C — 296 máte vyn. R — a] vyn. R. kteráž jest C — proti [pravé K — naší vyn. BPN, pravé T — křesťanské katolické N —
Strana 490
490 Třetí nosič jest zpoléhaní na pokání, ješto lidé na to zpo- lehnú a) budú říci: »Ale pokajem se«, i v tu naději hřeší. To ť jest veliký hřích Kto! A ješto na to pokání mylné a vy- 300 myšlené) zpoléhají, když se teď zpovídají a kněz vymyslí pokání, aby teď toliko páteřuov spěl, šest pátkuov se sušil, kono i ono — to ť jest vymyšlené pokánie), aneb jakž sobě teď sami Kvy- myslíme [pokání], nějaké modlitby, i zpolehneme) na to a Kmníme), že jest již všeho dobrého dosti, a to ť «lidi velmi 305 klamá a zavodí�). Ale aby lidé uhodili na pravé pokání — řídko! Aniž my kdy za to Boha poprosíme, aby nám dal uhoditi na pravé pokání, kvedlé jeho líbezné vuole, toho my neumieme: nebo to ť jest pravé pokánie), hříchuov nechati, na ně plakati a «kvieliti) a uložiti, že by raději smrt trpěl, nežli by smrtedlně 310 shřešil, a za minulé aby dosti činil, «a kterými s' koli audy hřešil, aby se těmi kál zase, a které s' koli audy vydával k hřie- 297 pokání budaucí TN, pozdní pokání C — ješto] an U — «na to zpolehnú a vyn. B — 298 a vyn. PN — budú říci] »Ú, prý PN, říkají T — Ale vyn. BU — Ale pokajem se] Však s toho hříchu budu se káti T — Pokaji U — se za to C — 299 «to vyn. BCNT — A] A opět C — A ješto An U — ješto] ještě N — «a vymyšlené) vyn. B, lidmi vymyš- lené N, vymyšlené lidé C — 300 když ... zpovídají] spovědí tau U — teď] vyn. NU — kněz] knězi pošepce a kněz jim C — nějaké pokání C — 301 páteřnov] modliteb PC, páteřů vymyšlených U — spěl] pěl, aby se K, říkal P, zříkal C, zříkati (!) R, zříkali U, vyříkal T, pěl ho N — šest několik C — se] vyn. K — se sušil, ono i ono] nic nejedl T — sušil] sušili U, postil C, sušil a několiko střed postil K — 301—302 ono i .. . pokánie) vyn. B — 301 ono i ono] vyn. N — 302 teď vyn. U — 302—303 vymyslé B -- 303 [pokání] vyn. KPRONTU — zpolehnú B, zpolíhámy C — to] ně PNT — 304 mní B, domníváme se TC — 304—305 «lidi . .. zavodí je zavede a oklamá B — 305 klamá] mámí T, sklamává N — Ale aby lidé uhodili] Aniž my kdy, bídní lidé, budem moci uhoditi T — řídko] zřídka se to stává N — 305—306 řídko . . . kdy] zřídka (d vyn.!) ť se to trefí, abychom my kdy T — 306 prosíme KU, uměli poprositi T — ráčil dáti T — 306—307 na pravé pokání] vyn. U — 307 pokání, řídko R — 307—308 «vedlé . .. pokánie vyn. B — 307 jeho] své N — my nic TN, my nikoli C — 308 nebo to] toto T — hříchuov ... na ně] zajistě, totiž hříchům všem odvoliti a jich přestati, na ně do smrti T — 309 kvieliti jich želeti B, kvíliti, lkáti C — uložiti sobě U — že by ... trpěl] radějí, že, by to mohlo bejti, desíti smrtmi aby umřel C — radí K (z toho později: radši)— smrt násilnau T — trpěl] podstaupil N — 310 hřešil U — ga za minulé» za hříchy B — učinil C, činil, budaucích se podlé nejvyšší možnosti vystříhal a varoval T — 310—313 «a kterými ... Jan údy, kteréž jsi k hříchóm vydával, k cnostem obracel, a to všecko učíme, aby řekl B — 310 s'] sme C — 311 zhřešil TN, hřešili C — aby se těmi kál zase] těmi abychom zase svaté pokání
490 Třetí nosič jest zpoléhaní na pokání, ješto lidé na to zpo- lehnú a) budú říci: »Ale pokajem se«, i v tu naději hřeší. To ť jest veliký hřích Kto! A ješto na to pokání mylné a vy- 300 myšlené) zpoléhají, když se teď zpovídají a kněz vymyslí pokání, aby teď toliko páteřuov spěl, šest pátkuov se sušil, kono i ono — to ť jest vymyšlené pokánie), aneb jakž sobě teď sami Kvy- myslíme [pokání], nějaké modlitby, i zpolehneme) na to a Kmníme), že jest již všeho dobrého dosti, a to ť «lidi velmi 305 klamá a zavodí�). Ale aby lidé uhodili na pravé pokání — řídko! Aniž my kdy za to Boha poprosíme, aby nám dal uhoditi na pravé pokání, kvedlé jeho líbezné vuole, toho my neumieme: nebo to ť jest pravé pokánie), hříchuov nechati, na ně plakati a «kvieliti) a uložiti, že by raději smrt trpěl, nežli by smrtedlně 310 shřešil, a za minulé aby dosti činil, «a kterými s' koli audy hřešil, aby se těmi kál zase, a které s' koli audy vydával k hřie- 297 pokání budaucí TN, pozdní pokání C — ješto] an U — «na to zpolehnú a vyn. B — 298 a vyn. PN — budú říci] »Ú, prý PN, říkají T — Ale vyn. BU — Ale pokajem se] Však s toho hříchu budu se káti T — Pokaji U — se za to C — 299 «to vyn. BCNT — A] A opět C — A ješto An U — ješto] ještě N — «a vymyšlené) vyn. B, lidmi vymyš- lené N, vymyšlené lidé C — 300 když ... zpovídají] spovědí tau U — teď] vyn. NU — kněz] knězi pošepce a kněz jim C — nějaké pokání C — 301 páteřnov] modliteb PC, páteřů vymyšlených U — spěl] pěl, aby se K, říkal P, zříkal C, zříkati (!) R, zříkali U, vyříkal T, pěl ho N — šest několik C — se] vyn. K — se sušil, ono i ono] nic nejedl T — sušil] sušili U, postil C, sušil a několiko střed postil K — 301—302 ono i .. . pokánie) vyn. B — 301 ono i ono] vyn. N — 302 teď vyn. U — 302—303 vymyslé B -- 303 [pokání] vyn. KPRONTU — zpolehnú B, zpolíhámy C — to] ně PNT — 304 mní B, domníváme se TC — 304—305 «lidi . .. zavodí je zavede a oklamá B — 305 klamá] mámí T, sklamává N — Ale aby lidé uhodili] Aniž my kdy, bídní lidé, budem moci uhoditi T — řídko] zřídka se to stává N — 305—306 řídko . . . kdy] zřídka (d vyn.!) ť se to trefí, abychom my kdy T — 306 prosíme KU, uměli poprositi T — ráčil dáti T — 306—307 na pravé pokání] vyn. U — 307 pokání, řídko R — 307—308 «vedlé . .. pokánie vyn. B — 307 jeho] své N — my nic TN, my nikoli C — 308 nebo to] toto T — hříchuov ... na ně] zajistě, totiž hříchům všem odvoliti a jich přestati, na ně do smrti T — 309 kvieliti jich želeti B, kvíliti, lkáti C — uložiti sobě U — že by ... trpěl] radějí, že, by to mohlo bejti, desíti smrtmi aby umřel C — radí K (z toho později: radši)— smrt násilnau T — trpěl] podstaupil N — 310 hřešil U — ga za minulé» za hříchy B — učinil C, činil, budaucích se podlé nejvyšší možnosti vystříhal a varoval T — 310—313 «a kterými ... Jan údy, kteréž jsi k hříchóm vydával, k cnostem obracel, a to všecko učíme, aby řekl B — 310 s'] sme C — 311 zhřešil TN, hřešili C — aby se těmi kál zase] těmi abychom zase svaté pokání
Strana 491
491 chuom, aby je zase vydával k ctnostem a proto by již vše učinil, aby řekl, jako die svatý Jan): »Nehodný jsem slúha boží!« Ale toto — zpolehnúti na to, že se pokaješ, i hřešiti, aneb co ť kněz 315 uložil, že s' to splnil, na to zpolehnúti a opět znova hřešiti — zvieš, že tě to donese tu, kdež ť líbo nebude)! Čtvrtý [pak] nosič jest pochlebenství. Ó, co ten nosič mnoho lidí do pekla zavede, nestojte), ješto kněz anebo mnich ne- šlechetný, pochlebník, polizač pravdy nepoví, než pochlebí, 320Kpolahodí řka: »Však to na Vaši Milost sluší! Co to škodí, musie ť mladí veseli býti, «že ť potancují! A co škodí panně věnec, ano to jich koruna?« Umějí ť to oni velmi dobře! A kto by to vypravil? [Též] matka synáčkovi «polahodí a pochlebí: činili C — vydával] obracoval K — k hřiechuom] k slaužení hřiechuom a nepravostem T, k hřiechuom a vydával K, k hřiechuom a k nepravostem N — 312 zase] vyn. RU — vydával] vydal PC, vyn. (!) R — k ctnostem] k činění svatých ctností T, k svatým ctnostem NC — proto] proto, když C, když U — by] vyn. U — učinil] činil a všecko udělal PNT, učiníš U, učinil, což jest potřebí k spasení C — 313 die] vyn. R, zaznamenal N, napsal T — Jan Lukáš PNT — 313—316 «Ale toto . . . nebude vyn. B — 314 toto] to R — potom pokaješ T — i] vyn. R, a U — hřešiti] vyn. R — 314— 316 aneb co ť ... donese tu] nepřestane, ale to učiní, co kněz uloží, a znova hřeší, zvíš, kde tě nosič donese tam U — 315 uloží PRC — se zpolehnauti C — znova nanovy (!) T — 316 to] vyn. N, to spoléhání T — ť] ti U — nebude! Však rovně takoví hříšnící se chovají ku Pánu Bohu a mají ho k sobě tak jako vožralci v hospodě šenokýře (n vyn.!) anebo šen- kýřku: když jim napíše veliký řad, po zaplacení toho řadu ihned jim jej smaže, a oni zase na nový pijí, a opět se dlužíce znova; tak i hříšníci ne- kající, jdauce k spovědi a potom k přijímání (zde v rkp. křížek, in marg. též a při něm: svato(!), velebnosti naději celau mají, že první hříchové sau odpuštěni přžimany (sic!); a tak, zapomenauce na první hříchy po zpovědi, i zase jiných a nových se hříchův dopauštějí, a tak ustavičně hříchy opětujíci (!) T — 317 [pak] vyn. KPONTU — Ó] A PN, vyn. T — 318 «do pekla . . . nestojte donese na zatracení B — zavede] zavodí a zanese T — nestojte [takových nosičů jest nyní všady mnoho!] K — ješto] an U — nejeden kněz N — anebo] vyn. PCN, a TU — 319 «pochlebník) vyn. B — polizač] vyn. T — pravdy boží C — nepoví] neoznámí T — než] ale U — 320 «po- lahodí pohladí B — řka] a (+ ještě C) bude řéci KC, a praví T, »Ú (Au N), prý PN — Ba (Au T), však KCT — Vaši] vás a na Vaši C — škodí] Vaší Milosti škodí C, škodí mladým T — 321 «musie t panně věnec, tanec, mušeji ť B — mladí] oni T — býti] pobyti TN — 321—323 (žef... vypravil vyn. B — 321 že ť potancují] tancovati U — co to PNT — 322 věnec nositi T — an U — korunka T — dobře] dobře vymluviti C — 323 vypravil, co jest nyní toho pochlebenství na všecky strany T — [Též
491 chuom, aby je zase vydával k ctnostem a proto by již vše učinil, aby řekl, jako die svatý Jan): »Nehodný jsem slúha boží!« Ale toto — zpolehnúti na to, že se pokaješ, i hřešiti, aneb co ť kněz 315 uložil, že s' to splnil, na to zpolehnúti a opět znova hřešiti — zvieš, že tě to donese tu, kdež ť líbo nebude)! Čtvrtý [pak] nosič jest pochlebenství. Ó, co ten nosič mnoho lidí do pekla zavede, nestojte), ješto kněz anebo mnich ne- šlechetný, pochlebník, polizač pravdy nepoví, než pochlebí, 320Kpolahodí řka: »Však to na Vaši Milost sluší! Co to škodí, musie ť mladí veseli býti, «že ť potancují! A co škodí panně věnec, ano to jich koruna?« Umějí ť to oni velmi dobře! A kto by to vypravil? [Též] matka synáčkovi «polahodí a pochlebí: činili C — vydával] obracoval K — k hřiechuom] k slaužení hřiechuom a nepravostem T, k hřiechuom a vydával K, k hřiechuom a k nepravostem N — 312 zase] vyn. RU — vydával] vydal PC, vyn. (!) R — k ctnostem] k činění svatých ctností T, k svatým ctnostem NC — proto] proto, když C, když U — by] vyn. U — učinil] činil a všecko udělal PNT, učiníš U, učinil, což jest potřebí k spasení C — 313 die] vyn. R, zaznamenal N, napsal T — Jan Lukáš PNT — 313—316 «Ale toto . . . nebude vyn. B — 314 toto] to R — potom pokaješ T — i] vyn. R, a U — hřešiti] vyn. R — 314— 316 aneb co ť ... donese tu] nepřestane, ale to učiní, co kněz uloží, a znova hřeší, zvíš, kde tě nosič donese tam U — 315 uloží PRC — se zpolehnauti C — znova nanovy (!) T — 316 to] vyn. N, to spoléhání T — ť] ti U — nebude! Však rovně takoví hříšnící se chovají ku Pánu Bohu a mají ho k sobě tak jako vožralci v hospodě šenokýře (n vyn.!) anebo šen- kýřku: když jim napíše veliký řad, po zaplacení toho řadu ihned jim jej smaže, a oni zase na nový pijí, a opět se dlužíce znova; tak i hříšníci ne- kající, jdauce k spovědi a potom k přijímání (zde v rkp. křížek, in marg. též a při něm: svato(!), velebnosti naději celau mají, že první hříchové sau odpuštěni přžimany (sic!); a tak, zapomenauce na první hříchy po zpovědi, i zase jiných a nových se hříchův dopauštějí, a tak ustavičně hříchy opětujíci (!) T — 317 [pak] vyn. KPONTU — Ó] A PN, vyn. T — 318 «do pekla . . . nestojte donese na zatracení B — zavede] zavodí a zanese T — nestojte [takových nosičů jest nyní všady mnoho!] K — ješto] an U — nejeden kněz N — anebo] vyn. PCN, a TU — 319 «pochlebník) vyn. B — polizač] vyn. T — pravdy boží C — nepoví] neoznámí T — než] ale U — 320 «po- lahodí pohladí B — řka] a (+ ještě C) bude řéci KC, a praví T, »Ú (Au N), prý PN — Ba (Au T), však KCT — Vaši] vás a na Vaši C — škodí] Vaší Milosti škodí C, škodí mladým T — 321 «musie t panně věnec, tanec, mušeji ť B — mladí] oni T — býti] pobyti TN — 321—323 (žef... vypravil vyn. B — 321 že ť potancují] tancovati U — co to PNT — 322 věnec nositi T — an U — korunka T — dobře] dobře vymluviti C — 323 vypravil, co jest nyní toho pochlebenství na všecky strany T — [Též
Strana 492
492 »Ba, milý synu, milá dcerko, buďte veseli! My ť Kuměli ť jsme 325 veseli býti), kdy ť jsme byli mládi!« Ó zlá, nevěrná máti! Též i otec. I A, by ty, matko, byla vezmúc meč i srúbila svému B 473 dítěti hlavu, když jest jediné pokřtěno, byla by jemu méně uško- dila, nežli když «ty» je vedeš k marnostem), k světu, ku pýše! Tovařistvo a přátelstvo to pak náramně tím pochlebenstvím 330 zavodí lidi do pekla; neb dí boží Duch: »Nepřátelé člověka domácí jeho«. Bývá toho mnoho, že by nejeden neučinil nejednú mnohých hříchův, a to podlé přátel a tovařišuov učiní, ani ť budú mluviti: »I co ty chceš lepší býti než my? — to mnedle, to — vyn. KPRCN, Ano T, A U — synáčkovi neb (vyn. C) dcerce KC — 323—324 polahodí . . . milá »Milý synáčku, má B — 324 Ba] vyn. C — synáčku T — dcero NC — veseli s dobrejmi lidmi (— a vono v nich dobroty bude co v komáru sádla!) C — My ť] My, prej C — 324—325 uměli ... býti jsme veseli bývali B — 324 jsme z dobrými lidmi PNT — 325 veseli býti pokratochvíliti N — kdy ť] dokud PNT — my mladí U — nevěrná] nehodná P, a hanebná a nečistá T, hanebná, zlobivá N, taková U — matko TN — též i otec] a otec (otče N) též (+ takový U) NU — 326 ty, otče T — 326—330 A, by ... pekla] Ó matko, aby ty rači hned po křtu dítěte jemu hlavu stala, míně by mu uškodila než to, aby je k světu vedla, ku pejše! Ó,co to tovaryšstvo tělesné a neřádné a přátelé neřádní jedni druhé do pekla za- vádějí! U — 326 Aj Ó T — matko aneb ty, oče!0 C, matko pochlebná T — vezmúc meč] vyn. R, radějí vezma meč T — 327 jediné] vyn. N — pokřtěno] pokřtěno bylo RCN, po křtu bylo T — 328 než tuto T — «ty» vyn. B — marnosti B, marnostem světským T — do světa T — 328—329 ku pejše a k nádhernosti («no vyn.!) a tak dále T — 329 Opět (+ zlé T) tovařistvo KPONT — a přátelstvo] vyn. PNT — pak] také K. vyn. PNT — tím pochlebenstvím] vyn. T — 330 mnoho lidí PT — do pekla) do pekla a přátelstvo také (vyn. N) PN, na zatracení, a vzláště to přátel- stvo, anebo když sau přátelé a když se dlauho nevidí, tu ť, a by věděli, že hned Boha rozhněvají, vždy to učiní T — neb dí] i dí zajisté T — boží Duch] sám Pán KC - sau domácí U — 331 Bývá-li C — «toho mnoho? to B, toho velmi mnoho T — nejeden] mnohý N, nejednau (mnohdykráte T, někdy U) nejeden PTU — 331—332 neučinil ... hříchův] mnohého (vyn. TU) hřiechu (+ nejednau N) nechal KPNTU — 332 mnoho RC — a to] ale toto U — vedlé KPONT — přátelstva C — tovaryšstva CU — učiní] vše učiní T, učiní hřích U — an U — budú mluviti] vyn. P, budau říci C, mu řkau N, mluví jemu T — 333 I] Bo PC, Ba N — ty] vyn. PC — lepším T — my, přátelé anebo tovařiši tvoji T — 333—334 to mnedle ... pod ale, medle, poď jen s námi předce T, ale poď s námi a pobuď vesel U — 333 to mnedle, to] mnedle N — 334 jedno] ba, jedno KPN, bo(!), jedno C — poď předce, bo(!) C —ť] ti to U — milostivý] milosrdnej C — odpustí ť 330 Mich. 7, 6 —-
492 »Ba, milý synu, milá dcerko, buďte veseli! My ť Kuměli ť jsme 325 veseli býti), kdy ť jsme byli mládi!« Ó zlá, nevěrná máti! Též i otec. I A, by ty, matko, byla vezmúc meč i srúbila svému B 473 dítěti hlavu, když jest jediné pokřtěno, byla by jemu méně uško- dila, nežli když «ty» je vedeš k marnostem), k světu, ku pýše! Tovařistvo a přátelstvo to pak náramně tím pochlebenstvím 330 zavodí lidi do pekla; neb dí boží Duch: »Nepřátelé člověka domácí jeho«. Bývá toho mnoho, že by nejeden neučinil nejednú mnohých hříchův, a to podlé přátel a tovařišuov učiní, ani ť budú mluviti: »I co ty chceš lepší býti než my? — to mnedle, to — vyn. KPRCN, Ano T, A U — synáčkovi neb (vyn. C) dcerce KC — 323—324 polahodí . . . milá »Milý synáčku, má B — 324 Ba] vyn. C — synáčku T — dcero NC — veseli s dobrejmi lidmi (— a vono v nich dobroty bude co v komáru sádla!) C — My ť] My, prej C — 324—325 uměli ... býti jsme veseli bývali B — 324 jsme z dobrými lidmi PNT — 325 veseli býti pokratochvíliti N — kdy ť] dokud PNT — my mladí U — nevěrná] nehodná P, a hanebná a nečistá T, hanebná, zlobivá N, taková U — matko TN — též i otec] a otec (otče N) též (+ takový U) NU — 326 ty, otče T — 326—330 A, by ... pekla] Ó matko, aby ty rači hned po křtu dítěte jemu hlavu stala, míně by mu uškodila než to, aby je k světu vedla, ku pejše! Ó,co to tovaryšstvo tělesné a neřádné a přátelé neřádní jedni druhé do pekla za- vádějí! U — 326 Aj Ó T — matko aneb ty, oče!0 C, matko pochlebná T — vezmúc meč] vyn. R, radějí vezma meč T — 327 jediné] vyn. N — pokřtěno] pokřtěno bylo RCN, po křtu bylo T — 328 než tuto T — «ty» vyn. B — marnosti B, marnostem světským T — do světa T — 328—329 ku pejše a k nádhernosti («no vyn.!) a tak dále T — 329 Opět (+ zlé T) tovařistvo KPONT — a přátelstvo] vyn. PNT — pak] také K. vyn. PNT — tím pochlebenstvím] vyn. T — 330 mnoho lidí PT — do pekla) do pekla a přátelstvo také (vyn. N) PN, na zatracení, a vzláště to přátel- stvo, anebo když sau přátelé a když se dlauho nevidí, tu ť, a by věděli, že hned Boha rozhněvají, vždy to učiní T — neb dí] i dí zajisté T — boží Duch] sám Pán KC - sau domácí U — 331 Bývá-li C — «toho mnoho? to B, toho velmi mnoho T — nejeden] mnohý N, nejednau (mnohdykráte T, někdy U) nejeden PTU — 331—332 neučinil ... hříchův] mnohého (vyn. TU) hřiechu (+ nejednau N) nechal KPNTU — 332 mnoho RC — a to] ale toto U — vedlé KPONT — přátelstva C — tovaryšstva CU — učiní] vše učiní T, učiní hřích U — an U — budú mluviti] vyn. P, budau říci C, mu řkau N, mluví jemu T — 333 I] Bo PC, Ba N — ty] vyn. PC — lepším T — my, přátelé anebo tovařiši tvoji T — 333—334 to mnedle ... pod ale, medle, poď jen s námi předce T, ale poď s námi a pobuď vesel U — 333 to mnedle, to] mnedle N — 334 jedno] ba, jedno KPN, bo(!), jedno C — poď předce, bo(!) C —ť] ti to U — milostivý] milosrdnej C — odpustí ť 330 Mich. 7, 6 —-
Strana 493
493 jedno poď, však ť jest Buoh milostivý, odpustí ť, však ještě mlád 335 jsi, dosti máš času; až budeš stár, tož budeš nábožen!« Tak máš ty nosiče, ješto náramně mnoho lidí Knosie) do pekla. Račiž nás jich zbaviti, milý Bože, aby nás neodnesli od Kviděnie tvé jasné tváři)! Ještě tohoto dotknu. Obecně kněží, když toto čtení káží, 340 tuto vdovu, kteráž jest plakala nad svým synem, vykládají církev svatú, kterážto jakžto milostivá matka pláče synuov svých, když vidí, ani mrau, v hřiechy padajíce. Nebo po tom máme poznati, kde jest církev svatá, neb se mnozí nazývají církví svatú, a strach, že se k nim milý Buoh nepřizná! Oni pravie: 345 »My ť jsme cierkev svatá, onino nejsú!« Ale po tom máme znáti cierkev svatú, pravú chot Pána Ježíše, kdež ť pláčí, lítost mají, nám to T — však ještě] Ba, však s' ještě K, však sme ještě T — však ... mlád jsi] vyn. U — mladý N, mládi T — 335 jsi] vyn. KT — máme T — až . .. nábožen k náboženstvie B, k dobrému, až budeme staří, teprv budeme nábožni T — starý RNU — tož] teprv RU, tož pak C — budeš můžeš býti N — nábožen nábožným R, dobrej a nábožnej C, pobožný N — 336 «Tak ... nosiče? To ť ti nosiči B — nosiče zlé U — ješto] a U — náramně mnoho] množství N — náramně] vyn. T — mnoho lidí lidi P — lidu N — «nosie) nesú B, nesau a nosí C — 337 zachovati a zbaviti TC — milej, věčnej a drahej C — 337—339 aby nás . . . dotknu] vyn. C — 337 nedonesli KPRT — 338 viděnie ... tváři tvé jasnosti B, tvé milosti U, jasnosti a vidění tvého svatého R — tváře a rač nás zachovati, aby ne- do«nesli (-ne- vyn.!) nás k vidění hrozných a strašlivých tváří škare- dkýsch (m. ý ps. e!) dáblův do horaucího pekla T — 339 dotknu, že N, musím dotknauti, aby bylo s prospěchem T — Obecně pak C — svaté čtení NC — káží] káží, že U, vykládají, skrze T — 339—340 káží . . . vdovu] bývá, káží o této vdově N — 340 smutnau a za- rmaucenau vdovu T — kteráž jest plakala] plačící T — vykládají] vyklá- dajíce ji N, rozumějí T — 341 svatau býti N, svatau, rytěřující na této zemi T — 341—343 kterážto . . . církev svatá] vyn. (!) U — 341 kterážto] jenž ona, totiž (+ ta N) cierkev svatá KPNC, vyn. R, kterážto církev svatá T — milostivá] lítostivá N — pláče] kvílí N — milých synův T, synův a dcer C — svých, jichžto jest z 1 olestí naplodila a vyživila mlékem čistým, to jest slovem božím a svatým čtením T — 342 a oni T, an C — mrau na svých dušech T, mrau od milosti bozí na dušech N — hříších B — Nebo A B — 343 kde] která T — svatá, chot Kristova T — neb se mnozí] Mnozí se zajistě T, Ač mnozí se N — nazývají a nachází se takoví, jenž jmenují se T — 344 milý] Pán T, vyn. N — na věky nepřizná TC — 344—347 «Oni ... padají vyn. B — 344 Oni pravie] Ani ť takoví říkají: »A, á C — Oni] an N, ani U — pravie] prý: »A, á P, obecně (vyn. U) říkají: »Á, á RU, říkají T, říkají: »Au, prý N — 345 Ale] Pak PR, vyn. T, Ale my C — tom] tomto KNU, tom pak T — znáti] poznati PU — 346 svatú] vyn.
493 jedno poď, však ť jest Buoh milostivý, odpustí ť, však ještě mlád 335 jsi, dosti máš času; až budeš stár, tož budeš nábožen!« Tak máš ty nosiče, ješto náramně mnoho lidí Knosie) do pekla. Račiž nás jich zbaviti, milý Bože, aby nás neodnesli od Kviděnie tvé jasné tváři)! Ještě tohoto dotknu. Obecně kněží, když toto čtení káží, 340 tuto vdovu, kteráž jest plakala nad svým synem, vykládají církev svatú, kterážto jakžto milostivá matka pláče synuov svých, když vidí, ani mrau, v hřiechy padajíce. Nebo po tom máme poznati, kde jest církev svatá, neb se mnozí nazývají církví svatú, a strach, že se k nim milý Buoh nepřizná! Oni pravie: 345 »My ť jsme cierkev svatá, onino nejsú!« Ale po tom máme znáti cierkev svatú, pravú chot Pána Ježíše, kdež ť pláčí, lítost mají, nám to T — však ještě] Ba, však s' ještě K, však sme ještě T — však ... mlád jsi] vyn. U — mladý N, mládi T — 335 jsi] vyn. KT — máme T — až . .. nábožen k náboženstvie B, k dobrému, až budeme staří, teprv budeme nábožni T — starý RNU — tož] teprv RU, tož pak C — budeš můžeš býti N — nábožen nábožným R, dobrej a nábožnej C, pobožný N — 336 «Tak ... nosiče? To ť ti nosiči B — nosiče zlé U — ješto] a U — náramně mnoho] množství N — náramně] vyn. T — mnoho lidí lidi P — lidu N — «nosie) nesú B, nesau a nosí C — 337 zachovati a zbaviti TC — milej, věčnej a drahej C — 337—339 aby nás . . . dotknu] vyn. C — 337 nedonesli KPRT — 338 viděnie ... tváři tvé jasnosti B, tvé milosti U, jasnosti a vidění tvého svatého R — tváře a rač nás zachovati, aby ne- do«nesli (-ne- vyn.!) nás k vidění hrozných a strašlivých tváří škare- dkýsch (m. ý ps. e!) dáblův do horaucího pekla T — 339 dotknu, že N, musím dotknauti, aby bylo s prospěchem T — Obecně pak C — svaté čtení NC — káží] káží, že U, vykládají, skrze T — 339—340 káží . . . vdovu] bývá, káží o této vdově N — 340 smutnau a za- rmaucenau vdovu T — kteráž jest plakala] plačící T — vykládají] vyklá- dajíce ji N, rozumějí T — 341 svatau býti N, svatau, rytěřující na této zemi T — 341—343 kterážto . . . církev svatá] vyn. (!) U — 341 kterážto] jenž ona, totiž (+ ta N) cierkev svatá KPNC, vyn. R, kterážto církev svatá T — milostivá] lítostivá N — pláče] kvílí N — milých synův T, synův a dcer C — svých, jichžto jest z 1 olestí naplodila a vyživila mlékem čistým, to jest slovem božím a svatým čtením T — 342 a oni T, an C — mrau na svých dušech T, mrau od milosti bozí na dušech N — hříších B — Nebo A B — 343 kde] která T — svatá, chot Kristova T — neb se mnozí] Mnozí se zajistě T, Ač mnozí se N — nazývají a nachází se takoví, jenž jmenují se T — 344 milý] Pán T, vyn. N — na věky nepřizná TC — 344—347 «Oni ... padají vyn. B — 344 Oni pravie] Ani ť takoví říkají: »A, á C — Oni] an N, ani U — pravie] prý: »A, á P, obecně (vyn. U) říkají: »Á, á RU, říkají T, říkají: »Au, prý N — 345 Ale] Pak PR, vyn. T, Ale my C — tom] tomto KNU, tom pak T — znáti] poznati PU — 346 svatú] vyn.
Strana 494
494 když lidé v hřiechy padají. Pohleďme najprv na Davida; on dí: »Viděl jsem přestupníky, ani hřeší, a svadl jsem«. A Jeremiáš prorok takto říkal: »Ó, kto dá vodu hlavě mé a očima mýma 350 studnici slzí, abych plakal [ve dne i v noci] zbití lidu mého?«, (to miení hřiešných lidí). Pohlediž na Pána Ježíše, když viděl, ano se mnoho hříchuov rozmohlo v Jeruzalemě! Dí o něm svatý Lukáš: »Vida město, plakal nad ním [řka: By ty vědělo, i ty by...«] Pán Ježíš, hlava církve svaté, plakal nad hříchy lid- 355 skými. Též ť jeho audové činí. Svatý Pavel říkal: »Nyní] s pláčem pravím kvám nepřátely kříže Kristova«. Tak ť jest ona první církev svatá měla lítost nad hříchy lidskými. Pohlediž «pak na «tyto protivníky i Kviery Kristovy. Diem viery Kristovy B 474 K — pravú] jedinau U — Ježíše Krista RNTU — kdež t] v kterém lidu T — pláčí (+ kvílí a C) lkají CT — mají nad tím U — 347 když lidé] jedni nad druhými, vidauce své bližní, ano T — Pohleďme ... dí] i žádají jim pomoci od milého Pána Boha a za ně se modlí. Takový ť jest aud pravý církve svaté byl onen svatý David; on říkával T, jakož matka milostivá pláče svých, když vidí, ani mrau v hříších a padají v hříchy. Nebo po tom máme poznati, kde jest, církev svatau. A co dí David svatý? U — najprv] vyn. R — Davida svatého R — dí] řieká K, takto říkával C — 348 Viděl jsem] Já (vyn. PNT), když sem viděl KPCNT, Já sem viděl R, Já pohleděl na U — přestupníky] hřiešné lidi KPRT, hříšníky NOU — an TU, ano C — vadl KPRNTU — 349 prorok] vyn. NT — takto] vyn. KPCN, taky R — říkával PNT — Ó] vyn. PONU — mé] vyn. T — očím mým RNTU — 350 studnici] vyn. KPNT — slz R, vod, totiž slz U — aby (!) U — oplakati mohl T — [ve dne i v noci] vyn. KPRCNTU — zbitých KPRCNT — 351 (to ... lidí vyn. B — zlých a hřiešných U — lidí, zbitých na dušech (+ hříchy smrtedlnými N) NT — Pohleďmež tolikéž T, Opět pohled C — Pohlediž ... Ježíše] A i Pán Ježíš U — na hlavu, Pána C — Ježíše Krista T — 352 an U — rozmáhalo U — v městě Jeruzalemě T — 352—353 Dí ... Lukáš] Prý PN, I praví T, a on U — 352 evangelista, svatý K — svatý Lukáš] evangelista R — 353 město, totiž v hroznejch hříších postavené T — nad ním] na ně P, vyn. K — 353—354 [řka .. . i ty by] vyn. KPRCNTU — 354 Pán Ježíš] A to jest U — svaté, Pán Ježíš, a U — 355 též ť] tak také i T, a tak U — činí, že pláčí v svých shromážděních N — říkal] Prý PN, říkával RCTU — [Nyní] vyn. KPRCNU, Bratří T — 356 pravím] že sau U . - Kvám vyn. BU, vám, že sau NC — nepřátelé PRONTU — ona] vyn. T — 357 svatá] vyn. KPR, svatá, zlatá T, Kristova C — Ale pohleďmež T — Spak vyn. BU, také T — 358 «tyto) ty BU — 358— 362 gviery ... pravie pravdy (a dím protivníky, neb se oni zjevně protiví 348 Podle Ž. 119, 139 349 Podle Jer. 9, 1 — 353 Luk. 19, 41 a 42 355 Filip. 3, 18 — —
494 když lidé v hřiechy padají. Pohleďme najprv na Davida; on dí: »Viděl jsem přestupníky, ani hřeší, a svadl jsem«. A Jeremiáš prorok takto říkal: »Ó, kto dá vodu hlavě mé a očima mýma 350 studnici slzí, abych plakal [ve dne i v noci] zbití lidu mého?«, (to miení hřiešných lidí). Pohlediž na Pána Ježíše, když viděl, ano se mnoho hříchuov rozmohlo v Jeruzalemě! Dí o něm svatý Lukáš: »Vida město, plakal nad ním [řka: By ty vědělo, i ty by...«] Pán Ježíš, hlava církve svaté, plakal nad hříchy lid- 355 skými. Též ť jeho audové činí. Svatý Pavel říkal: »Nyní] s pláčem pravím kvám nepřátely kříže Kristova«. Tak ť jest ona první církev svatá měla lítost nad hříchy lidskými. Pohlediž «pak na «tyto protivníky i Kviery Kristovy. Diem viery Kristovy B 474 K — pravú] jedinau U — Ježíše Krista RNTU — kdež t] v kterém lidu T — pláčí (+ kvílí a C) lkají CT — mají nad tím U — 347 když lidé] jedni nad druhými, vidauce své bližní, ano T — Pohleďme ... dí] i žádají jim pomoci od milého Pána Boha a za ně se modlí. Takový ť jest aud pravý církve svaté byl onen svatý David; on říkával T, jakož matka milostivá pláče svých, když vidí, ani mrau v hříších a padají v hříchy. Nebo po tom máme poznati, kde jest, církev svatau. A co dí David svatý? U — najprv] vyn. R — Davida svatého R — dí] řieká K, takto říkával C — 348 Viděl jsem] Já (vyn. PNT), když sem viděl KPCNT, Já sem viděl R, Já pohleděl na U — přestupníky] hřiešné lidi KPRT, hříšníky NOU — an TU, ano C — vadl KPRNTU — 349 prorok] vyn. NT — takto] vyn. KPCN, taky R — říkával PNT — Ó] vyn. PONU — mé] vyn. T — očím mým RNTU — 350 studnici] vyn. KPNT — slz R, vod, totiž slz U — aby (!) U — oplakati mohl T — [ve dne i v noci] vyn. KPRCNTU — zbitých KPRCNT — 351 (to ... lidí vyn. B — zlých a hřiešných U — lidí, zbitých na dušech (+ hříchy smrtedlnými N) NT — Pohleďmež tolikéž T, Opět pohled C — Pohlediž ... Ježíše] A i Pán Ježíš U — na hlavu, Pána C — Ježíše Krista T — 352 an U — rozmáhalo U — v městě Jeruzalemě T — 352—353 Dí ... Lukáš] Prý PN, I praví T, a on U — 352 evangelista, svatý K — svatý Lukáš] evangelista R — 353 město, totiž v hroznejch hříších postavené T — nad ním] na ně P, vyn. K — 353—354 [řka .. . i ty by] vyn. KPRCNTU — 354 Pán Ježíš] A to jest U — svaté, Pán Ježíš, a U — 355 též ť] tak také i T, a tak U — činí, že pláčí v svých shromážděních N — říkal] Prý PN, říkával RCTU — [Nyní] vyn. KPRCNU, Bratří T — 356 pravím] že sau U . - Kvám vyn. BU, vám, že sau NC — nepřátelé PRONTU — ona] vyn. T — 357 svatá] vyn. KPR, svatá, zlatá T, Kristova C — Ale pohleďmež T — Spak vyn. BU, také T — 358 «tyto) ty BU — 358— 362 gviery ... pravie pravdy (a dím protivníky, neb se oni zjevně protiví 348 Podle Ž. 119, 139 349 Podle Jer. 9, 1 — 353 Luk. 19, 41 a 42 355 Filip. 3, 18 — —
Strana 495
495 protivníky proto, nebo přikázanic božie jsú viera naše, a přijí- 360 mati pod obojí zpuosobú tělo a krev boží jest přikázanie božie; a oni se tomu protivie — tehdy sau protivníci viery Kristovy. Pohlediž na ně, ješto ť se pravie) církví svatú! Mnoho-li oni pláčí, stýskají sobě, vidúce zjevné hříchy, mnoho-li na to volají, na neřády, na tance, na kostky, hry, na věnce, na nevěstky, na 365 hampýsy? Ano obecně v těch městéch, kdež sú oni, zjevné neřády a nevěstky [svobodu] mají, Kmnoho-li na to volají, Kvelmi-li na to pláčí? Ale když by se Kčlověk s pláčem napil krve boží, tu ť hrdlo» otevrú, tu ť uhanějí, ukaceřují! Vzhlédniž ty na to, milý Bože, a daj pomoc své pravdě! Ale tito, kteříž 370 rozdávají krev boží, musím říci, vždy ť se spíše postaví proti těm neřádóm, a nemohú-li čeho staviti, «ale) lítost mají, želejí. Po tom byšte «měli poznati pravú církev [Kristovu]! Ale tento lid tak jest již ďábel zmieždil, že se jim již těžko slíbí kněz po městech, nébrž i sedlákóm [ve vsech]. Jediné ť kněz bude mlu- ustanovení božímu, kteréž jest vydal, kázav přijímati své tělo a svú krev pod obojí zpuosobú), ješto se nazývají B — 358 pravdy a viery T — diem) pravím T, vyn. U, diem [rači] K — 358—359 viery .. . proto] vyn. U — 359 božie [tuto praví, že přikázaní boží jsau víra naše a přijímati pod obojí spůsobau tělo a krev jest přikázaní boží!] K — 360 tělo boží TNU — krev boží] krev svatau, a to U — jest] vyn. PN — přikázanie božie] vyn. PN — přikázanie veliké T — 361 oni pak C — 362 Pohleďtež KU — ješto] an U — pravie býti TN — cierkví Kristovú K — svatú bejti C, svatú [býti] K — 363 stýskají] vyn. U — sobě] vyn. RU — 363—364 zjevné ... tance, na] vyn. PNT — 364 kostky] vyn. C — na věnce] vyn. K — 365 Ano ... městéch] an nejvíce tu U — městech nebo místech T, místech N — zjevné neřády neřádové B, zjevné neřády se dějí N — 366 a] vyn. PRT — 366— 367 a nevěstky ... pláčí] mají, mnoho-li se na to upláčí U — 366 [svobodu vyn. KPRONT — «mnoho velmi B — li oni T — volají a křičí C, volají, úpí, naříkají T — 367 «velmi ... to» aneb B — se upláčí C, pláčí? I, nic nedějí, ale ještě vymluví! T — člověk kto B, kde U — 368 hrdlo) usta B — otevrau jako peklo T, by otevřeli C — tu ť] vyn. PN — tu f ... ukaceřují] a budau haněti a kaceřovati, vodsuzovati T — Pohlediž N, Ó, pohleď U — 369 ty] vyn. U — na to sám T — milý] všemohaucí, věčný N, můj milej C, milý a drahý T, vyn. U, [všemohaucí] milý K — pomoc svau C — své milé N, své svaté, velebné T — 370 boží] drahau boží N, svatau U — musím ... vždy ť] ti U — musím to N — že vždy N — ale spíše C — 371 těm a takovým T — čeho] co PT, pak co N, čeho, totiž toho zlého C — stavěti T — ale vyn. B — lítost nad tím T — poželejí toho T — 372 (měli poznati mohli znáti B, mohli poznati U — pravú] vyn. U, svatau a pravau T — [Kristovu] vyn. KPRCT, boží N, svatau U — 373 lid nynější C — zmieždil] voslepil T, převrátil N, svedl U — již] vyn. TC — těžko] s těžkostí N, řídko U — slíbí vydaří N — kněz těchto časův T — 373—375
495 protivníky proto, nebo přikázanic božie jsú viera naše, a přijí- 360 mati pod obojí zpuosobú tělo a krev boží jest přikázanie božie; a oni se tomu protivie — tehdy sau protivníci viery Kristovy. Pohlediž na ně, ješto ť se pravie) církví svatú! Mnoho-li oni pláčí, stýskají sobě, vidúce zjevné hříchy, mnoho-li na to volají, na neřády, na tance, na kostky, hry, na věnce, na nevěstky, na 365 hampýsy? Ano obecně v těch městéch, kdež sú oni, zjevné neřády a nevěstky [svobodu] mají, Kmnoho-li na to volají, Kvelmi-li na to pláčí? Ale když by se Kčlověk s pláčem napil krve boží, tu ť hrdlo» otevrú, tu ť uhanějí, ukaceřují! Vzhlédniž ty na to, milý Bože, a daj pomoc své pravdě! Ale tito, kteříž 370 rozdávají krev boží, musím říci, vždy ť se spíše postaví proti těm neřádóm, a nemohú-li čeho staviti, «ale) lítost mají, želejí. Po tom byšte «měli poznati pravú církev [Kristovu]! Ale tento lid tak jest již ďábel zmieždil, že se jim již těžko slíbí kněz po městech, nébrž i sedlákóm [ve vsech]. Jediné ť kněz bude mlu- ustanovení božímu, kteréž jest vydal, kázav přijímati své tělo a svú krev pod obojí zpuosobú), ješto se nazývají B — 358 pravdy a viery T — diem) pravím T, vyn. U, diem [rači] K — 358—359 viery .. . proto] vyn. U — 359 božie [tuto praví, že přikázaní boží jsau víra naše a přijímati pod obojí spůsobau tělo a krev jest přikázaní boží!] K — 360 tělo boží TNU — krev boží] krev svatau, a to U — jest] vyn. PN — přikázanie božie] vyn. PN — přikázanie veliké T — 361 oni pak C — 362 Pohleďtež KU — ješto] an U — pravie býti TN — cierkví Kristovú K — svatú bejti C, svatú [býti] K — 363 stýskají] vyn. U — sobě] vyn. RU — 363—364 zjevné ... tance, na] vyn. PNT — 364 kostky] vyn. C — na věnce] vyn. K — 365 Ano ... městéch] an nejvíce tu U — městech nebo místech T, místech N — zjevné neřády neřádové B, zjevné neřády se dějí N — 366 a] vyn. PRT — 366— 367 a nevěstky ... pláčí] mají, mnoho-li se na to upláčí U — 366 [svobodu vyn. KPRONT — «mnoho velmi B — li oni T — volají a křičí C, volají, úpí, naříkají T — 367 «velmi ... to» aneb B — se upláčí C, pláčí? I, nic nedějí, ale ještě vymluví! T — člověk kto B, kde U — 368 hrdlo) usta B — otevrau jako peklo T, by otevřeli C — tu ť] vyn. PN — tu f ... ukaceřují] a budau haněti a kaceřovati, vodsuzovati T — Pohlediž N, Ó, pohleď U — 369 ty] vyn. U — na to sám T — milý] všemohaucí, věčný N, můj milej C, milý a drahý T, vyn. U, [všemohaucí] milý K — pomoc svau C — své milé N, své svaté, velebné T — 370 boží] drahau boží N, svatau U — musím ... vždy ť] ti U — musím to N — že vždy N — ale spíše C — 371 těm a takovým T — čeho] co PT, pak co N, čeho, totiž toho zlého C — stavěti T — ale vyn. B — lítost nad tím T — poželejí toho T — 372 (měli poznati mohli znáti B, mohli poznati U — pravú] vyn. U, svatau a pravau T — [Kristovu] vyn. KPRCT, boží N, svatau U — 373 lid nynější C — zmieždil] voslepil T, převrátil N, svedl U — již] vyn. TC — těžko] s těžkostí N, řídko U — slíbí vydaří N — kněz těchto časův T — 373—375
Strana 496
496 375 viti pravdu a kázati proti jejich «hřiechuom a neřádnom, uzříš, ani ť hned hledí zmazati a v něčem popadnúti a potom obžalovati. Uzříš, ani ť budú říci: »A, á, an nám dlúho slúží, dlúho káže!« — a nemní, by «tu těžce hřešili, říci tobě: »Dlúho káže«, an snad Duch svatý knězem hýbal k tomu, a ty pak kladeš míru 380 Duchu svatému, jenž jest nesmírný? Hlediž, aby za to nemusil těžce trpěti! Aneb ť budú říci: »A, á, s svými kázaními, ano) mohl by sobě člověk zúfati!« To ť jest povaha pekelníkuov, ihned se k zúfalství vrci). Ale aby oni řekli: »Když ť jest tak, po městech ... kázati] který by pravdu jim mluvil U — 374 místech R — nébrž] a velmi řiedko, ba K, ó (ba R) řídko, ba PR, zřídka, ba N, velmi řídko, kterej by chtěl právě a upřímně slovo boží kázati, pravdu a vůli boží hlásati a voznamovati, životu kajícímu, cnostnému, šlechetnému, pobožnému a svatému obcování učiti, vésti a ukazovati lidem cestu k spa- sení a k životu věčnému, ba C — nébrž ... kněz] ba i těm traupóm sedlá- kům. Když ť se kněz vydaří, ješto T — sedlákóm] tomu sedlskému lidu, aby nětco sobě na něm vždy nenasli N — [ve vsech] vyn. KPRN, se neslíbí C — Jedný t R — kněz] jim N — mluviti] kázati C — 375 pravdu boží C — a] anebo N — kázati] jim mluviti PC, vyn. NT — jejich] vyn. K, jich PRONTU — «hřiechuom a vyn. B — uzříš] vyn. U — 376 an U — hned] vyn. U — zmazati a] zhyzditi a N, vyn. U — 376—377 zmazati ... A, á] v něčem popadnauti, vomluviti a zhyzditi («z vyn.!) a obža- lovati; a příčinu ť sobě brzo najdau a řkau T — 377 Kuzříš vyn. BCNTU — ani ť ... A, á] věrní (!) bratří, mistrův a zákoníkův, uzříš, ani ť řkau: »Prý N, ano ť dějí: »A U — ani ť . .. nám] a mnohdykrát, by mohli, i o hrdlo rádi by kněze připravili, uzříš, an ť budau na kněze mluviti: »A, prej C — budú říci] vyn. P — an ... slúží] vyn. KPNTU — dlúho káže] nešťasnej (!) pop, nemá v sobě žádné smíry C, dlauho ť nám káže U — káže a (aneb že K) dlauho slauží (+ kněz poledne N, + nehodí se do naší obce T) KPNT — 378 nemní] nemní oni P, domnívají se oni R, nedomnívají se oni NC, nevědí o tom T —378—379 nemní ... an snad] mnějí oni, že to nejni veliký a těžký hřích. A díte, že dlauho, ano U — 378 by] že RN — «tu tím B — velmi těžce N — nehřeší R, hřeší N — tobě] vyn. NT — káže] vyn. KPCN, mluví anebo káže T — ano KPCRNT — 379 svatý] boží N, boží a svatý mistr ne«beský («be vyn.!) T — knězem] ním U — a ty] a ty věci vnukal, a ty T— kladeš] ukládáš CU — míru, hubenej červíčku N — 380 nesmírný beze vší míry, nesmírný N — Hlédaj K — 381 trpěti v horaucím pekle T — Aneb ... říci] vyn. U — ť] opět KCT, vyn. P — budú říci] vyn. PN, říkají T, budau mluviti C — gA, á ... ano) Ano (A U) s jich kázaním BRU, A, á, s jich kázaním, ano by žádný s Bohem nebyl, an K, A, á, ano s jich kázaním, ano C — Aá] Aniť N, Au T — s svým kázaním T — an N — 382 sobě] vyn. PRTU — zúfati] v zaufalství upadnauti T — ved povaha C — pekelníkův a zatracencův C — 383 se vyn. B — «vrci) táhnúti B, vrhau P, uvrhau R, obrátí U — ale] než T — aby oni ... Když] měli by říci: »I, poněvadž U — Když] Ba (Ú, ba C), když KPC, Nu, poně-
496 375 viti pravdu a kázati proti jejich «hřiechuom a neřádnom, uzříš, ani ť hned hledí zmazati a v něčem popadnúti a potom obžalovati. Uzříš, ani ť budú říci: »A, á, an nám dlúho slúží, dlúho káže!« — a nemní, by «tu těžce hřešili, říci tobě: »Dlúho káže«, an snad Duch svatý knězem hýbal k tomu, a ty pak kladeš míru 380 Duchu svatému, jenž jest nesmírný? Hlediž, aby za to nemusil těžce trpěti! Aneb ť budú říci: »A, á, s svými kázaními, ano) mohl by sobě člověk zúfati!« To ť jest povaha pekelníkuov, ihned se k zúfalství vrci). Ale aby oni řekli: »Když ť jest tak, po městech ... kázati] který by pravdu jim mluvil U — 374 místech R — nébrž] a velmi řiedko, ba K, ó (ba R) řídko, ba PR, zřídka, ba N, velmi řídko, kterej by chtěl právě a upřímně slovo boží kázati, pravdu a vůli boží hlásati a voznamovati, životu kajícímu, cnostnému, šlechetnému, pobožnému a svatému obcování učiti, vésti a ukazovati lidem cestu k spa- sení a k životu věčnému, ba C — nébrž ... kněz] ba i těm traupóm sedlá- kům. Když ť se kněz vydaří, ješto T — sedlákóm] tomu sedlskému lidu, aby nětco sobě na něm vždy nenasli N — [ve vsech] vyn. KPRN, se neslíbí C — Jedný t R — kněz] jim N — mluviti] kázati C — 375 pravdu boží C — a] anebo N — kázati] jim mluviti PC, vyn. NT — jejich] vyn. K, jich PRONTU — «hřiechuom a vyn. B — uzříš] vyn. U — 376 an U — hned] vyn. U — zmazati a] zhyzditi a N, vyn. U — 376—377 zmazati ... A, á] v něčem popadnauti, vomluviti a zhyzditi («z vyn.!) a obža- lovati; a příčinu ť sobě brzo najdau a řkau T — 377 Kuzříš vyn. BCNTU — ani ť ... A, á] věrní (!) bratří, mistrův a zákoníkův, uzříš, ani ť řkau: »Prý N, ano ť dějí: »A U — ani ť . .. nám] a mnohdykrát, by mohli, i o hrdlo rádi by kněze připravili, uzříš, an ť budau na kněze mluviti: »A, prej C — budú říci] vyn. P — an ... slúží] vyn. KPNTU — dlúho káže] nešťasnej (!) pop, nemá v sobě žádné smíry C, dlauho ť nám káže U — káže a (aneb že K) dlauho slauží (+ kněz poledne N, + nehodí se do naší obce T) KPNT — 378 nemní] nemní oni P, domnívají se oni R, nedomnívají se oni NC, nevědí o tom T —378—379 nemní ... an snad] mnějí oni, že to nejni veliký a těžký hřích. A díte, že dlauho, ano U — 378 by] že RN — «tu tím B — velmi těžce N — nehřeší R, hřeší N — tobě] vyn. NT — káže] vyn. KPCN, mluví anebo káže T — ano KPCRNT — 379 svatý] boží N, boží a svatý mistr ne«beský («be vyn.!) T — knězem] ním U — a ty] a ty věci vnukal, a ty T— kladeš] ukládáš CU — míru, hubenej červíčku N — 380 nesmírný beze vší míry, nesmírný N — Hlédaj K — 381 trpěti v horaucím pekle T — Aneb ... říci] vyn. U — ť] opět KCT, vyn. P — budú říci] vyn. PN, říkají T, budau mluviti C — gA, á ... ano) Ano (A U) s jich kázaním BRU, A, á, s jich kázaním, ano by žádný s Bohem nebyl, an K, A, á, ano s jich kázaním, ano C — Aá] Aniť N, Au T — s svým kázaním T — an N — 382 sobě] vyn. PRTU — zúfati] v zaufalství upadnauti T — ved povaha C — pekelníkův a zatracencův C — 383 se vyn. B — «vrci) táhnúti B, vrhau P, uvrhau R, obrátí U — ale] než T — aby oni ... Když] měli by říci: »I, poněvadž U — Když] Ba (Ú, ba C), když KPC, Nu, poně-
Strana 497
497 polepšme rúče!«? Toho nic, — než hned k zúfalství! Než, 385 kdy ť by se jim nahodil kněz «polizač, pochlebník a teď aby jim] kropil, mazance světil, Koni ť o jiné nestojie, když ť jim to vede, ty ceremonie — vše ť jest jim dobře; by ť byl najnešle- chetnější, by ť byl lájce, opilec, kuběnář, nic ť oni toho netbají, když jim jedno toto světí! A toho sem mnoho shledal, že ti naj- 390 nešlechetnější lidé) najviec o to stojí, i aby Kměli všecko B 475 svěcené. Kdyby Koni neměli o velice noci mazancuov svěcených, však by oni nemněli, by velika noc «byla)!«A to se najviec shledává do těchto lidí rytieřských; sami nešlechetní, cizo- ložníci, lájce, a vše chtí svěcené míti, ale což jest pilnějšieho, 395 málo ť se oni o to postarají. Jedno, milý Bože, rač ty je napraviti! vadž N, Poněvadž T — tak] řekl tak KP, pak tak CR — 384 polepšme rúče] radějí polepšíme KPRCU, radši t my životův polepšíme a vopravíme N, i radějí ť já za času polepším života svého, nežli bych do těsna zatrhl T — Toho nic vyn. B, Toho nic nedějí C, Nic toho není N, Ale do vás toho nic není T, To nejni U — než] ale KRTU — k zaufalství hledí C, k zau- falství jdau a se obrátí U — Než] Ale NU — 385 by] vyn. C — jim] takovým T — nahodí C, teď nahodil N — «polizač vyn. BU — pochlebník, lhář T — a teď] vyn. U — 386 [jim] vyn. KPRONTU — mazance, ho «lau) bata («lau připsáno až pozdější rukou), beránky a vejce C — světil [s nimi čistě pil, ve všem zlým povoloval a hříchy jim odpauštěl] K — 386—390 oni ť ... lidé) a jiné šebrynky držal, to ť jest jich, nechť jest pak najnešlechetnějí živ! A ti lidé, kteříž jsú sami najhorší B — 386 nestojie] nemnoho stojí T — jim to vede] by jim to vedl N, jim toliko to vykonává T — 387 to] vyn. U — cerimonie K, jejich ceremonie, řády, nařízení a ustanovení lidská C — vše t] vyn. U — dobře] to dobré U — by ť on U, by ť pak NT — byl] kněz R — najnešlechetnější] nejnešlechet- nějšího obcování a života N, nejhorší U — 388 by ť byl] vyn. TU, ba, byt byl C — lájce] zlolejce CNT — kuběnář nevěstkář T — toho] na to U — 389 jedno] toliko N — toto] to U — sem] se RU — shledal] shledával P, shledává R, nachází U, vídal N — najnešlechetnější] nejhorší U — 390 Kměli jim bylo B — všecko bylo B — 391 Nebo, kdyby N — 391—392 Koni neměli .. . nemněli jim mazancuov nepožehnal, mněli by, že B — 391 o veliké noci TU, na velikau noc N — mazancuov nebo jídel T — svěce- ných a těch jiných věcí K — 392 oni, mám naději C — nemněli nevěděli RU, domnívali se, že (vyn. T) CT, nedomnívali se N — by] vyn. T — «byla nebyla BC, býti měla R, není T — 392—393 A to ... sami) Lidé rytířští budú B — 392 to] toho KC — se] vyn. U — 393 shledává] máš U — do) při U — těch KNTU — lidech U — nejzlostnějších, rytířských N, rytíř- ských, u světa vznešených T, rytířských a panskejch C — sami sau C, sami sauce NT — 394 lejci R, zlolejce NC, zlolejci T — chtí . . . míti] aby bylo svěcené U — svěcené a požehnané T — míti, zevnitřní N — 394—395 ale . . . napraviti a o jiné věci, pilnější ť, se nepostarají B — 394 ale a U — 394—395 pilnějšieho . . . postarají] platnějšího, o to ť se oni málo Rokycanova Postilla. 32
497 polepšme rúče!«? Toho nic, — než hned k zúfalství! Než, 385 kdy ť by se jim nahodil kněz «polizač, pochlebník a teď aby jim] kropil, mazance světil, Koni ť o jiné nestojie, když ť jim to vede, ty ceremonie — vše ť jest jim dobře; by ť byl najnešle- chetnější, by ť byl lájce, opilec, kuběnář, nic ť oni toho netbají, když jim jedno toto světí! A toho sem mnoho shledal, že ti naj- 390 nešlechetnější lidé) najviec o to stojí, i aby Kměli všecko B 475 svěcené. Kdyby Koni neměli o velice noci mazancuov svěcených, však by oni nemněli, by velika noc «byla)!«A to se najviec shledává do těchto lidí rytieřských; sami nešlechetní, cizo- ložníci, lájce, a vše chtí svěcené míti, ale což jest pilnějšieho, 395 málo ť se oni o to postarají. Jedno, milý Bože, rač ty je napraviti! vadž N, Poněvadž T — tak] řekl tak KP, pak tak CR — 384 polepšme rúče] radějí polepšíme KPRCU, radši t my životův polepšíme a vopravíme N, i radějí ť já za času polepším života svého, nežli bych do těsna zatrhl T — Toho nic vyn. B, Toho nic nedějí C, Nic toho není N, Ale do vás toho nic není T, To nejni U — než] ale KRTU — k zaufalství hledí C, k zau- falství jdau a se obrátí U — Než] Ale NU — 385 by] vyn. C — jim] takovým T — nahodí C, teď nahodil N — «polizač vyn. BU — pochlebník, lhář T — a teď] vyn. U — 386 [jim] vyn. KPRONTU — mazance, ho «lau) bata («lau připsáno až pozdější rukou), beránky a vejce C — světil [s nimi čistě pil, ve všem zlým povoloval a hříchy jim odpauštěl] K — 386—390 oni ť ... lidé) a jiné šebrynky držal, to ť jest jich, nechť jest pak najnešlechetnějí živ! A ti lidé, kteříž jsú sami najhorší B — 386 nestojie] nemnoho stojí T — jim to vede] by jim to vedl N, jim toliko to vykonává T — 387 to] vyn. U — cerimonie K, jejich ceremonie, řády, nařízení a ustanovení lidská C — vše t] vyn. U — dobře] to dobré U — by ť on U, by ť pak NT — byl] kněz R — najnešlechetnější] nejnešlechet- nějšího obcování a života N, nejhorší U — 388 by ť byl] vyn. TU, ba, byt byl C — lájce] zlolejce CNT — kuběnář nevěstkář T — toho] na to U — 389 jedno] toliko N — toto] to U — sem] se RU — shledal] shledával P, shledává R, nachází U, vídal N — najnešlechetnější] nejhorší U — 390 Kměli jim bylo B — všecko bylo B — 391 Nebo, kdyby N — 391—392 Koni neměli .. . nemněli jim mazancuov nepožehnal, mněli by, že B — 391 o veliké noci TU, na velikau noc N — mazancuov nebo jídel T — svěce- ných a těch jiných věcí K — 392 oni, mám naději C — nemněli nevěděli RU, domnívali se, že (vyn. T) CT, nedomnívali se N — by] vyn. T — «byla nebyla BC, býti měla R, není T — 392—393 A to ... sami) Lidé rytířští budú B — 392 to] toho KC — se] vyn. U — 393 shledává] máš U — do) při U — těch KNTU — lidech U — nejzlostnějších, rytířských N, rytíř- ských, u světa vznešených T, rytířských a panskejch C — sami sau C, sami sauce NT — 394 lejci R, zlolejce NC, zlolejci T — chtí . . . míti] aby bylo svěcené U — svěcené a požehnané T — míti, zevnitřní N — 394—395 ale . . . napraviti a o jiné věci, pilnější ť, se nepostarají B — 394 ale a U — 394—395 pilnějšieho . . . postarají] platnějšího, o to ť se oni málo Rokycanova Postilla. 32
Strana 498
498 Ale Kkdyž jest Pán Ježíš vzkřiesil tohoto mrtvého, die evan- gelista, že jest byl mládenec). Oh, ta mladost, co lidí zavede k věčné smrti! Nebo člověku ť jest býti, ať by ho mladost ne- zavedla, aniž jest lze nynějšího času v své mladosti zachovati 400 se člověku bez smrtedlného hřiechu, aby ho mladost nezavedla, leč jediné toto dvé přispěje: jedno [toto], leč [jedne] komu jest ten dar dán od Boha, aby ho mladost nezavedla, že má takové přirození, že zlého nenávidí od přirozenie) a dobré miluje; a druhé, leč v ustavičné bázni jest člověk mladý, tož ť jeho mla- 405 dost nezavede. Protož, kto se jest zachoval z své mladosti bez smrtedlného hříchu, blaze jemu, milý Bože, Ka ten by měl ná- ramně děkovati milému Pánu Bohu Kz toho daru. Nebo nemni sobě malý dar, komuž ť jest to milý Buoh dal — velmi ť veliký starají N — 395 oni] vyn. RU — starají PU — Jedno] vyn. U — ty je] je i nás N, sám nás všecky C, ty je i nás KP, ty je sám T, je U — napraviti svau milostí T, napraviti na cestu pravého a svatého pokání C — 396—397 «když .. . mládenec že Pán Ježíš, vzkřešuje tohoto mrtvého, dí jemu: »Mládenče, tobě ť pravím, vstaň!« B — 396 vzkřiesil z mrtvých N — evangelista] Pán U — 397 Ach TU, Och NC — co mnoho TNC — 398 k věčné smrti] do horaucího pekla U — člověku] člověkem ráčil U — ať by ho] proto, aby člověka jeho U — 398—399 nezavedla, a zvláště tato nešťastná (vyn. N) léta (+ ale T, † ale krátce mluvíc N) NT, nezavedla, ale P — 399—400 «aniž ... nezavedla vyn. B —399 aniž jest lze] a nejni lze U — lze] lze již K, možné T — nynějšího času] nynie K, vyn. CU — své] vyn. K — 400 smrtedlných hříchův RU — po nezavedla stojí v K: že má takového přirozenie; ale tečky nad tím značí, že se tato slova mají vypustiti — 401 jediné vyn. T, mu N — 401—402 jediné toto . . . dar dán] by toto dvoje přispělo, a komu jest to dáno U — 401 dvoje R — na pomoc přispěje N, ku pomoci přispěje T — jedno] prvé C — [toto] vyn. KPRCNT — leč] že K, když T, vyn. N — [jedne] vyn. KPRONT — hned komu KP — 402 dán] vlit N — aby . . . nezavedla totiž BU — že má takové přirození] vyn. KP — 403 že zlého nenávidí] zlého nenáviděti T — od přirozenie) vyn. BNT — milovati T — 404 a druhé] druhé toto C — leč] když T — v ustavičné] usta- vičně RU — v bázni RU — jest] zůstává T — tož t] tak TU, to ť N — 405 nezavede] bez poškvrny zachovati může N — Protož JAle U — se jest] si se T — se jest .. mladosti] jest svau mladost zachoval U — z své] v KPN, od T, v své C — 406 přeblaze N — jemu ... ten by měl] tobě na věky a máš za to T — milý Bože] vyn. KPON — a ten ... náramně má z čeho B, a takový každý měl by velice N — 407 milému] vyn. N — 407—409 z toho . . . zajisté) neb ť jest to převeliký dar boží B — 407 z toho daru] vyn. KC — 407—408 Nebo .. . sobě] Není ť to T — 407 nemni] nedomnívej RONU — 408 sobě] sobě to býti za R, se C, se, by to byl N, se to býti U — to] vyn. C — milý] vyn. P, Pán NC — dá U, dal, ale P — velmi] vyn. K —
498 Ale Kkdyž jest Pán Ježíš vzkřiesil tohoto mrtvého, die evan- gelista, že jest byl mládenec). Oh, ta mladost, co lidí zavede k věčné smrti! Nebo člověku ť jest býti, ať by ho mladost ne- zavedla, aniž jest lze nynějšího času v své mladosti zachovati 400 se člověku bez smrtedlného hřiechu, aby ho mladost nezavedla, leč jediné toto dvé přispěje: jedno [toto], leč [jedne] komu jest ten dar dán od Boha, aby ho mladost nezavedla, že má takové přirození, že zlého nenávidí od přirozenie) a dobré miluje; a druhé, leč v ustavičné bázni jest člověk mladý, tož ť jeho mla- 405 dost nezavede. Protož, kto se jest zachoval z své mladosti bez smrtedlného hříchu, blaze jemu, milý Bože, Ka ten by měl ná- ramně děkovati milému Pánu Bohu Kz toho daru. Nebo nemni sobě malý dar, komuž ť jest to milý Buoh dal — velmi ť veliký starají N — 395 oni] vyn. RU — starají PU — Jedno] vyn. U — ty je] je i nás N, sám nás všecky C, ty je i nás KP, ty je sám T, je U — napraviti svau milostí T, napraviti na cestu pravého a svatého pokání C — 396—397 «když .. . mládenec že Pán Ježíš, vzkřešuje tohoto mrtvého, dí jemu: »Mládenče, tobě ť pravím, vstaň!« B — 396 vzkřiesil z mrtvých N — evangelista] Pán U — 397 Ach TU, Och NC — co mnoho TNC — 398 k věčné smrti] do horaucího pekla U — člověku] člověkem ráčil U — ať by ho] proto, aby člověka jeho U — 398—399 nezavedla, a zvláště tato nešťastná (vyn. N) léta (+ ale T, † ale krátce mluvíc N) NT, nezavedla, ale P — 399—400 «aniž ... nezavedla vyn. B —399 aniž jest lze] a nejni lze U — lze] lze již K, možné T — nynějšího času] nynie K, vyn. CU — své] vyn. K — 400 smrtedlných hříchův RU — po nezavedla stojí v K: že má takového přirozenie; ale tečky nad tím značí, že se tato slova mají vypustiti — 401 jediné vyn. T, mu N — 401—402 jediné toto . . . dar dán] by toto dvoje přispělo, a komu jest to dáno U — 401 dvoje R — na pomoc přispěje N, ku pomoci přispěje T — jedno] prvé C — [toto] vyn. KPRCNT — leč] že K, když T, vyn. N — [jedne] vyn. KPRONT — hned komu KP — 402 dán] vlit N — aby . . . nezavedla totiž BU — že má takové přirození] vyn. KP — 403 že zlého nenávidí] zlého nenáviděti T — od přirozenie) vyn. BNT — milovati T — 404 a druhé] druhé toto C — leč] když T — v ustavičné] usta- vičně RU — v bázni RU — jest] zůstává T — tož t] tak TU, to ť N — 405 nezavede] bez poškvrny zachovati může N — Protož JAle U — se jest] si se T — se jest .. mladosti] jest svau mladost zachoval U — z své] v KPN, od T, v své C — 406 přeblaze N — jemu ... ten by měl] tobě na věky a máš za to T — milý Bože] vyn. KPON — a ten ... náramně má z čeho B, a takový každý měl by velice N — 407 milému] vyn. N — 407—409 z toho . . . zajisté) neb ť jest to převeliký dar boží B — 407 z toho daru] vyn. KC — 407—408 Nebo .. . sobě] Není ť to T — 407 nemni] nedomnívej RONU — 408 sobě] sobě to býti za R, se C, se, by to byl N, se to býti U — to] vyn. C — milý] vyn. P, Pán NC — dá U, dal, ale P — velmi] vyn. K —
Strana 499
499 jest zajisté! Ale ktož jest pak své mladosti řádně nezachoval, 410 třeba ť se jest káti a želeti, má ť čeho zajisté. Dajž nám milý Buoh), co jsme v té mladosti vyvinuli, abychom to pravým pokáním napravili! A vám mladým dajž milý Pán Buoh, abyšte k jeho chvále a k spasení svých duší mladost (tu) obrátili, abychom se tam spolu šťastněshledali, kdež on kraluje, a s ním 415 kralovali na věky věkuov! Pomáhajž nám toho i vám milostivý Pán Ježíš ukřižovaný! Amen. * 409 jistě U — pak] vyn. C, se U — z své R, v své NU — nezachoval] se nechoval R, se nezachoval N — 410 jemu káti RNU — želeti toho RU — má ť máte KP, a máš T, neb jest N — zajisté] jistě RU, plakati T — nám] vám P, rám to (+ za dar T) NT, nám [všem] K — milý] milostivý Pane T— 411 Bože BCT, Buoh i nám P — té] vyn. T — 412 napravovali NC — dejž to T — Pán] všemohaucí RU, vyn. KPT — Bože T — 413 svých duší] svému K — milejch duší C — mladost] vyn. P, květ mladosti T — «tu) svú B, vyn. PTC — strávili a obrátili C, obrátili tak T, obracovali i bližních svých k prospěchu N — 414 tam] vyn. KCPNT — šťastně] vyn. KCPNT — 414—416 shledali .. . ukřižovaný» v té nebeské radosti shledali B 414 shledali všickni mohli N — 414—415 on kraluje ... kralovali] kraluješ. a s tebou kralovali mohli T — 414 kraluje, Pán Buoh náš požehnaný N — 415 kralovali] se radovali C — věkuov] vyn. TU — Dopomáhejž N — toho] vyn. K, toho dojíti T — 416 Pán náš NT — Ježíš Kristus RNT — 32*
499 jest zajisté! Ale ktož jest pak své mladosti řádně nezachoval, 410 třeba ť se jest káti a želeti, má ť čeho zajisté. Dajž nám milý Buoh), co jsme v té mladosti vyvinuli, abychom to pravým pokáním napravili! A vám mladým dajž milý Pán Buoh, abyšte k jeho chvále a k spasení svých duší mladost (tu) obrátili, abychom se tam spolu šťastněshledali, kdež on kraluje, a s ním 415 kralovali na věky věkuov! Pomáhajž nám toho i vám milostivý Pán Ježíš ukřižovaný! Amen. * 409 jistě U — pak] vyn. C, se U — z své R, v své NU — nezachoval] se nechoval R, se nezachoval N — 410 jemu káti RNU — želeti toho RU — má ť máte KP, a máš T, neb jest N — zajisté] jistě RU, plakati T — nám] vám P, rám to (+ za dar T) NT, nám [všem] K — milý] milostivý Pane T— 411 Bože BCT, Buoh i nám P — té] vyn. T — 412 napravovali NC — dejž to T — Pán] všemohaucí RU, vyn. KPT — Bože T — 413 svých duší] svému K — milejch duší C — mladost] vyn. P, květ mladosti T — «tu) svú B, vyn. PTC — strávili a obrátili C, obrátili tak T, obracovali i bližních svých k prospěchu N — 414 tam] vyn. KCPNT — šťastně] vyn. KCPNT — 414—416 shledali .. . ukřižovaný» v té nebeské radosti shledali B 414 shledali všickni mohli N — 414—415 on kraluje ... kralovali] kraluješ. a s tebou kralovali mohli T — 414 kraluje, Pán Buoh náš požehnaný N — 415 kralovali] se radovali C — věkuov] vyn. TU — Dopomáhejž N — toho] vyn. K, toho dojíti T — 416 Pán náš NT — Ježíš Kristus RNT — 32*
Strana 500
Neděle po svaté Trojici sedmnáctá. Epištola svatého Pavla k Efezským v čtvrté kapitole [napsáno]. Bratří! Prosím vás já, vězeň, v Pánu Bohu, 5abyšte hodně chodili povoláním, jímžto po- voláni jste, se vší pokorau a krotkostí, s trpě- livostí, shovívajíce sobě vespolek v lásce. Pečlivi buďte zachovati jednotu ducha v svaz- ku pokoje. Jedno tělo a jeden duch, jakož po- lvoláni jstek jej dné naději povolání vašeho. B 476 Jeden Pán, jedna víra, jeden křest, jeden Buoh a Otecvšech, jenž jest nade všecky a povšecky a ve všech vás, kterýž jest požehnaný na věky věkuov. Amen. 15 Čtení svatého Lukáše v kapitole XXIIIIX. Za onoho času, když všel Pán Ježíš do domu jednoho knížete zákonnického v sobotu, aby 2—14 Epištola ... Amen] vyn. R — 2 Epištola ... kapitole] Efezsk. v IV. N — svatého Pavla] vyn. KC — Efezuom P — v IIII. rozdílu U — 3 [napsáno] vyn. KPCNTU — 4 Bratří! Prosím] A tak napomínám U — Bratří! Pro posvátnau věc N — vězeň] okovaný N — v Pánu] pro Pána PTU — Bohu] vyn. KPCN, Boha T — 5 hodně ... povoláním] chodili tak, jakž hodné jest na povolání U — v povolání PCNT — v kterémž PC — 6 se vší pokorau a krotkostí] ve vší pokoře, s tichostí a C — 6—14 pokorau ... Amen] ponížeností. Konec: a ve všech vás U — 6 krotkostí] tichostí KPT — 7 shovívajíce sobě] snášejíce se KPCNT — 8 Pečlivi] Pilni PCT — zachovati] sebe (vyn. CT). abyšte zachovávali (zachovali T) PCT — 10 k] v KPCNT — 12 kterejž C — nade všecky] nade všemi P — a po všecky] věci a se všemi C, a se všemi P, a skrze všecky KNT — 13 vás] nás KP — 13—14 kterýž ... Amen] vyn. C — 13 jenž PNT — 14 Amen. Pán Bůh budiž s vámi! I s Duchem svým! N — 15 Čtení... Lukáše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N, Čtení svaté, napsal svatý Lukáš U — kapitole] rozdílu U — XIII. (!) BPU— 16 Za ... když] I přihodilo se, že U — Za ... času] V ten čas KONT, vyn. PR — když] vyn. KR — 17 jednoho ... zákonnického] jakéhos vrch- 4 nn. Efez. 4,1—6. 16 nn. Luk. 141—11.
Neděle po svaté Trojici sedmnáctá. Epištola svatého Pavla k Efezským v čtvrté kapitole [napsáno]. Bratří! Prosím vás já, vězeň, v Pánu Bohu, 5abyšte hodně chodili povoláním, jímžto po- voláni jste, se vší pokorau a krotkostí, s trpě- livostí, shovívajíce sobě vespolek v lásce. Pečlivi buďte zachovati jednotu ducha v svaz- ku pokoje. Jedno tělo a jeden duch, jakož po- lvoláni jstek jej dné naději povolání vašeho. B 476 Jeden Pán, jedna víra, jeden křest, jeden Buoh a Otecvšech, jenž jest nade všecky a povšecky a ve všech vás, kterýž jest požehnaný na věky věkuov. Amen. 15 Čtení svatého Lukáše v kapitole XXIIIIX. Za onoho času, když všel Pán Ježíš do domu jednoho knížete zákonnického v sobotu, aby 2—14 Epištola ... Amen] vyn. R — 2 Epištola ... kapitole] Efezsk. v IV. N — svatého Pavla] vyn. KC — Efezuom P — v IIII. rozdílu U — 3 [napsáno] vyn. KPCNTU — 4 Bratří! Prosím] A tak napomínám U — Bratří! Pro posvátnau věc N — vězeň] okovaný N — v Pánu] pro Pána PTU — Bohu] vyn. KPCN, Boha T — 5 hodně ... povoláním] chodili tak, jakž hodné jest na povolání U — v povolání PCNT — v kterémž PC — 6 se vší pokorau a krotkostí] ve vší pokoře, s tichostí a C — 6—14 pokorau ... Amen] ponížeností. Konec: a ve všech vás U — 6 krotkostí] tichostí KPT — 7 shovívajíce sobě] snášejíce se KPCNT — 8 Pečlivi] Pilni PCT — zachovati] sebe (vyn. CT). abyšte zachovávali (zachovali T) PCT — 10 k] v KPCNT — 12 kterejž C — nade všecky] nade všemi P — a po všecky] věci a se všemi C, a se všemi P, a skrze všecky KNT — 13 vás] nás KP — 13—14 kterýž ... Amen] vyn. C — 13 jenž PNT — 14 Amen. Pán Bůh budiž s vámi! I s Duchem svým! N — 15 Čtení... Lukáše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Lukáš N, Čtení svaté, napsal svatý Lukáš U — kapitole] rozdílu U — XIII. (!) BPU— 16 Za ... když] I přihodilo se, že U — Za ... času] V ten čas KONT, vyn. PR — když] vyn. KR — 17 jednoho ... zákonnického] jakéhos vrch- 4 nn. Efez. 4,1—6. 16 nn. Luk. 141—11.
Strana 501
501 jedl chléb, a oni stříhli jsú ho. A aj, člověk vodnotelný byl jest před ním. A odpověděl 20 Pán Ježíš v zákoně dospělým a k zákonníkuom řka: »Sluší-li v sobotu uzdravovati?« A oni jsú mlčeli. Ale on dosáhlho, uzdravil a propustil. A odpověděv k nim, i řekl jest: »Či z vás vosel nebo vuol, do studnice upadne-li, zdali ne 25i hned vytáhnete jej v den sváteční?« A ne- mohli jsú jemu k tomu odpověděti. A pravíše i k pozvaným podobenství (zna- menaje, kterak první sedání vyvolují), řka k nim: »Když pozván budeš na svadbu, nepo- 30sazuj se na prvním místě, aby snad poctivější tebe nebyl pozván od onoho, a přijda ten, kte- rýž tebe pozval i onoho, řekl by tobě: »Daj tomuto místo!« A tchdy počneš s zapajřením najposlednější místo držeti. Ale když budeš 35 pozván na svadbu, jdi, posadiž se na najnižším místě, aby, přijda ten, kterýž tebe pozval, řekl by tobě: »Příteli, vstup výše!« A tehdy bude tobě chvála před spolustolícími. Nebo každý, ního z farizeů U — 17—40 zákonnického ... povýšen] etc. Vajklad R — 17 zákonnického] kněžského K — 18 oni pak T — stříhli jsú ho] ho šetřili KPCNTU — 18—40 A aj . . . ponižuje] Konec U — 18 ej TN — člověk jeden KPCNT — 19 odpověděv KPN — 20 Ježíš řekl (+ jest TN) PCTN — k v zákoně dospělým K, k umělým v zákonč PC, k dospělým v zákoně TN — a k zákonníkuom] vyn. TN — 21 řekl jest K — 22 dosáhši PNT, dosáhše C — ho] vyn. T — uzdravil jej T — 23 odpověděl C — k nim Pán Ježíš C — k nim ... jest] vece k nim KN, řekl k nim T — 24 studnice) jámy PCNT — li] vyn. PC — ne] vyn. PCNT — 25 vytáhne K, nevytáhnete PONT — sobotní PC — 26 nic odpovědíti C, odpovědeti slova PNT — 27 A pravíše] Ale pravil jest K, Pravil také PCT, A pověděl N — znamenaje] míně PC, hledě TN — 28 kterak by PC — seděnie KPON, místa T — vyvolovali KNT, volili PC — 29 —30 neposazuj sej nesedaj KPCNT — 30 poctivější N — 31 onohoj něho PC — 31—32 jenž TN — 33 počal by PTC — zapajřením] haubú KPC — 34 poslední TN — naj- po lednější ... držeti] na posledním místě seděti PC — 35 na svadbu vyn. PC — jdi] jda TN — najnižším] najposlednějšiem K, posledním PC — 36 aby, přijda] a (aby NT) když přijde (by přišel PCNT) KPCNT — jenž PT. ješto N — tebe i onoho P — 37 tobě] vyn. K — vstupl posedniž KPONT — 38 spolusedícími K — 39 ponižuje] níží P — 40 povýšen. Vejklad PN, po-
501 jedl chléb, a oni stříhli jsú ho. A aj, člověk vodnotelný byl jest před ním. A odpověděl 20 Pán Ježíš v zákoně dospělým a k zákonníkuom řka: »Sluší-li v sobotu uzdravovati?« A oni jsú mlčeli. Ale on dosáhlho, uzdravil a propustil. A odpověděv k nim, i řekl jest: »Či z vás vosel nebo vuol, do studnice upadne-li, zdali ne 25i hned vytáhnete jej v den sváteční?« A ne- mohli jsú jemu k tomu odpověděti. A pravíše i k pozvaným podobenství (zna- menaje, kterak první sedání vyvolují), řka k nim: »Když pozván budeš na svadbu, nepo- 30sazuj se na prvním místě, aby snad poctivější tebe nebyl pozván od onoho, a přijda ten, kte- rýž tebe pozval i onoho, řekl by tobě: »Daj tomuto místo!« A tchdy počneš s zapajřením najposlednější místo držeti. Ale když budeš 35 pozván na svadbu, jdi, posadiž se na najnižším místě, aby, přijda ten, kterýž tebe pozval, řekl by tobě: »Příteli, vstup výše!« A tehdy bude tobě chvála před spolustolícími. Nebo každý, ního z farizeů U — 17—40 zákonnického ... povýšen] etc. Vajklad R — 17 zákonnického] kněžského K — 18 oni pak T — stříhli jsú ho] ho šetřili KPCNTU — 18—40 A aj . . . ponižuje] Konec U — 18 ej TN — člověk jeden KPCNT — 19 odpověděv KPN — 20 Ježíš řekl (+ jest TN) PCTN — k v zákoně dospělým K, k umělým v zákonč PC, k dospělým v zákoně TN — a k zákonníkuom] vyn. TN — 21 řekl jest K — 22 dosáhši PNT, dosáhše C — ho] vyn. T — uzdravil jej T — 23 odpověděl C — k nim Pán Ježíš C — k nim ... jest] vece k nim KN, řekl k nim T — 24 studnice) jámy PCNT — li] vyn. PC — ne] vyn. PCNT — 25 vytáhne K, nevytáhnete PONT — sobotní PC — 26 nic odpovědíti C, odpovědeti slova PNT — 27 A pravíše] Ale pravil jest K, Pravil také PCT, A pověděl N — znamenaje] míně PC, hledě TN — 28 kterak by PC — seděnie KPON, místa T — vyvolovali KNT, volili PC — 29 —30 neposazuj sej nesedaj KPCNT — 30 poctivější N — 31 onohoj něho PC — 31—32 jenž TN — 33 počal by PTC — zapajřením] haubú KPC — 34 poslední TN — naj- po lednější ... držeti] na posledním místě seděti PC — 35 na svadbu vyn. PC — jdi] jda TN — najnižším] najposlednějšiem K, posledním PC — 36 aby, přijda] a (aby NT) když přijde (by přišel PCNT) KPCNT — jenž PT. ješto N — tebe i onoho P — 37 tobě] vyn. K — vstupl posedniž KPONT — 38 spolusedícími K — 39 ponižuje] níží P — 40 povýšen. Vejklad PN, po-
Strana 502
502 kto se povyšuje, bude ponížen; a ktož se poni- 40žuje, bude povýšen«. Měli jsme dnes týden čtení svaté o mrtvém mládenci. Dnes B 477 pak již máme o vodnotelném nemocném a o těch, ješto jsú na hodech první místa vyvolovali. Nebo, ač již člověk z Kmrtvých povstana (sic), totiž z hřiechuov) — jako Konen mládenec —, ale 45 ještě tato dva hříchy, vodnotedlnost (jenž znamenává lakom- ství) a pých«a neb marná «chlúba a zalíbenie) samého sebe pozuostává, jenž se na těchto zákonníciech ukazuje, kteréž jest trestal drahý Pán). Nebo ten hřích lakomství ba až do hrobu s člověkem vchází, neb) všech jiných hříchův člověk zuostane 50 snáze, «ale lakomstvie přenáramně těžce). Nebo jakož vodnotelný, čím více v sobě má vlhkosti a čím více pí, tím více žízní, tak právě lakomý člověk, čím více zboží má a nepožívá ho řádně, tím ho více [míti] žádá a nadýmá se «tau žádostí lakomú jako vodno- telný . I žaluje Pán Buoh řka: »Od najvětčího až do najmenšího 55 všickni stojí po lakomstvic«. vejšen. Vejklad na to svaté čtení T, povýšen. Vejklad LII. na svaté čtení U — 42 pak již] vyn. U — máme čtenie svaté (+ a blahoslavené T) KPONT — jakéms vodnotedlném a C, člověku vodnatedlném a T — nemocném člověku C — potom o těch T — 43 místo CU — vyvolovali] sobě vyvolovali T, milovali (!) U — 43 44 «mrtvých . .. hřicchuov hříchnov povstává jako z mrtvých B, z mrtvosti hříchův povstane (povstává N) TN — 44 povstane KU — Konen ten BT — mládenec z města Naim T — ale] však N — 45 tato] tyto R, tito TNU — hříchové TNU — vodnatedlnost T — jenž se skrze ni T — znamená BU, se znamenává N, vyznamenává T — 46 pýchu BC — «chlúba a zalíbenie chvála, jenž bývá, z zalíbení B — a] buďto T — samého sebe] se (vyn. N) sobě samému TN — 47 zuo- stává K, pozůstávají N — 47—48 «jenž ... Pán» A ty věci Pán Ježíš na těchto zákonnících viděl, i protož je trestal B — 48 trestal] teď jmenoval C — ba] vyn. K — 49 vchází] vstupuje N, chce vjíti U — «neb», že B, vyn. N — všech zajisté N — ostane KU, zůstává nebo přestane T — 50 gale ... těžce než lakomství B — Nebo jest U — vodnotedlnost (!) C, vodnatedlný člověk T — 51 že, čím U — více . . . vlhkosti a čím] vyn. U — v sobě] vyn. PNT — tím vždy T — takéž KPR — 51—52 «právě... člověk každý lakomec B, jest právě P — 51 právě] nápodobně TN, právě i U — 52 více lakomý člověk P — «nepožívá ho řádně když ho neřádně požívá B — 53 [míti] vyn. KPRCNTU — tau ... vodnotelný v něm ta žádost jako vodnotelnost B — 54 I] Protož K — žaluje] tauží na to U — řka] skrze proroka řka (Prej C) KC — najvětčího] najmenšieho KPNT, nejvyššího C — najmenšího] najvětšieho KPNT, nejnižšího C — 55 stojí] se odchýlili KRU, se uchýlili PNT — 54 Podle Jer. 6, 13 —
502 kto se povyšuje, bude ponížen; a ktož se poni- 40žuje, bude povýšen«. Měli jsme dnes týden čtení svaté o mrtvém mládenci. Dnes B 477 pak již máme o vodnotelném nemocném a o těch, ješto jsú na hodech první místa vyvolovali. Nebo, ač již člověk z Kmrtvých povstana (sic), totiž z hřiechuov) — jako Konen mládenec —, ale 45 ještě tato dva hříchy, vodnotedlnost (jenž znamenává lakom- ství) a pých«a neb marná «chlúba a zalíbenie) samého sebe pozuostává, jenž se na těchto zákonníciech ukazuje, kteréž jest trestal drahý Pán). Nebo ten hřích lakomství ba až do hrobu s člověkem vchází, neb) všech jiných hříchův člověk zuostane 50 snáze, «ale lakomstvie přenáramně těžce). Nebo jakož vodnotelný, čím více v sobě má vlhkosti a čím více pí, tím více žízní, tak právě lakomý člověk, čím více zboží má a nepožívá ho řádně, tím ho více [míti] žádá a nadýmá se «tau žádostí lakomú jako vodno- telný . I žaluje Pán Buoh řka: »Od najvětčího až do najmenšího 55 všickni stojí po lakomstvic«. vejšen. Vejklad na to svaté čtení T, povýšen. Vejklad LII. na svaté čtení U — 42 pak již] vyn. U — máme čtenie svaté (+ a blahoslavené T) KPONT — jakéms vodnotedlném a C, člověku vodnatedlném a T — nemocném člověku C — potom o těch T — 43 místo CU — vyvolovali] sobě vyvolovali T, milovali (!) U — 43 44 «mrtvých . .. hřicchuov hříchnov povstává jako z mrtvých B, z mrtvosti hříchův povstane (povstává N) TN — 44 povstane KU — Konen ten BT — mládenec z města Naim T — ale] však N — 45 tato] tyto R, tito TNU — hříchové TNU — vodnatedlnost T — jenž se skrze ni T — znamená BU, se znamenává N, vyznamenává T — 46 pýchu BC — «chlúba a zalíbenie chvála, jenž bývá, z zalíbení B — a] buďto T — samého sebe] se (vyn. N) sobě samému TN — 47 zuo- stává K, pozůstávají N — 47—48 «jenž ... Pán» A ty věci Pán Ježíš na těchto zákonnících viděl, i protož je trestal B — 48 trestal] teď jmenoval C — ba] vyn. K — 49 vchází] vstupuje N, chce vjíti U — «neb», že B, vyn. N — všech zajisté N — ostane KU, zůstává nebo přestane T — 50 gale ... těžce než lakomství B — Nebo jest U — vodnotedlnost (!) C, vodnatedlný člověk T — 51 že, čím U — více . . . vlhkosti a čím] vyn. U — v sobě] vyn. PNT — tím vždy T — takéž KPR — 51—52 «právě... člověk každý lakomec B, jest právě P — 51 právě] nápodobně TN, právě i U — 52 více lakomý člověk P — «nepožívá ho řádně když ho neřádně požívá B — 53 [míti] vyn. KPRCNTU — tau ... vodnotelný v něm ta žádost jako vodnotelnost B — 54 I] Protož K — žaluje] tauží na to U — řka] skrze proroka řka (Prej C) KC — najvětčího] najmenšieho KPNT, nejvyššího C — najmenšího] najvětšieho KPNT, nejnižšího C — 55 stojí] se odchýlili KRU, se uchýlili PNT — 54 Podle Jer. 6, 13 —
Strana 503
503 Druhý hřích tento, ješto Pán z něho trestalo, že se jedni nad druhé Kvýšie, jest náramně těžký a veliký hřích. Jako dí svatý Bernart: »Ó převeliké zlé a hřích přetěžký, výšiti se jeden nad druhého!« A dává příklad: »Kdyby člověk vo jediný 60 prst vyší byl nežli dveře a šel skrze ně neschýle se, mohl by se tak udeřiti, že by se za se odvrátil; takť jest zlé, výšiti se jeden) nad druhého«. Nebo dveře jsú Pán Ježíš, jakož sám dí: »Já sem dveře«. On pokorný, tichý a trpělivý, on se nížil; tobě pak býti pyšnému, nadutému, výšiti se nad jiné? Hlédaj, aby se o dveře 65 neurazil a neodvrátil a nepadl do horúcího pekla! Uchovajž milý, drahý Buch)! Toto čtení svaté ukazuje nám, kterak Pán Ježíš, když jest byl pozván od těchto zákonníkuov, u stole s nimi, velmi úžitečné B 478 věci a potřebné mluvil k nim, sedě za stolem s nimi. Nám jest 70 dal příklad a my máme z toho toto naučenie mieti, když za stolem sedíme, abychom mluvili a rozjímali o věcech spasitedlných a dobrodínstvích «milého Boha) a varovali se všech řečí 56 «ješto ... trestal z něhož teď Pán trestal, pýcha B — ješto] an jest U — je trestal U — žej ješto KPC, když T, kterýmžto N — 56—57 jeden nad druhého T — 57 výšie ... Jako povyšovali. O tom hříchu B — vejšili, to U — jest . .. veliký] a ten jest velmi veliký a těžký T — náramně ... hřích] přenáramně veliký hřiech a veliké zlé K — těžký a] vyn. R — praví T — 58 a hřích přetěžký vyn. K — vyvyšovati BT — 59 příklad řka RU — jeden RCU — 60 šel] všel R, chtěl projíti T — nezchy- luje se R, neshýbaje se U, a neschýlil se T, neschýlíce se N, nesehna se C — 61 udeřiti] uhoditi U — že] až U — za se] za se zpátkem C, zas U — odvrátil a snad i znak upad T — zlé] vyn. PNT — jeden vyn. B — 62 Nebo] A U — dveře zajistě T — Pán náš T — Ježíš Kristus NT — jakož] neb U — on sám PRCNU — die o sobě K, mluviti ráčí řka T, praví U — Já sem] vyn. P — 63 dveře ovcí TN, [cesta, pravda a] dveře K — Ka trpělivý . . . nížil nížil se B — on] vyn. N — nížil pode všecky N, nížil [pokorau] K — 64 pyšnu (ps. pyffnau!) a nadutu T — vyvyšovati se T — Hlédaj] Hádaj K, Hlediž RCNU, Šetř T — dvíře N, dvíře, Krista Pána K, ty dveře T — 65 neodvrátil a] odvrátě se T — «a nepadl se B, se a nepadl N. a neupadl RC, nepadl znak až T — Čehož rač uchovati C — 66 «milý ... Buoh nás všech, milý Pane Bože B, věčnej, milej Bůh C, toho, milej, drahej Pane Bože T — drahý] vyn. RU — Bože NU — 67 To T — 68 těchto] vyn. U — těchto zákonníkuov] tohoto zákon- níka a od jiných K — a stolil U — 69—70 sedě ... mieti abychom se tomu naučili B — jest dal příklad ... mieti v tom dává příklad a nau- čení T — 70 toto] to K, vyn. PNU — mieti bráti N — když my T — 71 rozjímali sobě N — a] o PNT — 72 milého Boha božských B — 62 Jan 10, 9 —
503 Druhý hřích tento, ješto Pán z něho trestalo, že se jedni nad druhé Kvýšie, jest náramně těžký a veliký hřích. Jako dí svatý Bernart: »Ó převeliké zlé a hřích přetěžký, výšiti se jeden nad druhého!« A dává příklad: »Kdyby člověk vo jediný 60 prst vyší byl nežli dveře a šel skrze ně neschýle se, mohl by se tak udeřiti, že by se za se odvrátil; takť jest zlé, výšiti se jeden) nad druhého«. Nebo dveře jsú Pán Ježíš, jakož sám dí: »Já sem dveře«. On pokorný, tichý a trpělivý, on se nížil; tobě pak býti pyšnému, nadutému, výšiti se nad jiné? Hlédaj, aby se o dveře 65 neurazil a neodvrátil a nepadl do horúcího pekla! Uchovajž milý, drahý Buch)! Toto čtení svaté ukazuje nám, kterak Pán Ježíš, když jest byl pozván od těchto zákonníkuov, u stole s nimi, velmi úžitečné B 478 věci a potřebné mluvil k nim, sedě za stolem s nimi. Nám jest 70 dal příklad a my máme z toho toto naučenie mieti, když za stolem sedíme, abychom mluvili a rozjímali o věcech spasitedlných a dobrodínstvích «milého Boha) a varovali se všech řečí 56 «ješto ... trestal z něhož teď Pán trestal, pýcha B — ješto] an jest U — je trestal U — žej ješto KPC, když T, kterýmžto N — 56—57 jeden nad druhého T — 57 výšie ... Jako povyšovali. O tom hříchu B — vejšili, to U — jest . .. veliký] a ten jest velmi veliký a těžký T — náramně ... hřích] přenáramně veliký hřiech a veliké zlé K — těžký a] vyn. R — praví T — 58 a hřích přetěžký vyn. K — vyvyšovati BT — 59 příklad řka RU — jeden RCU — 60 šel] všel R, chtěl projíti T — nezchy- luje se R, neshýbaje se U, a neschýlil se T, neschýlíce se N, nesehna se C — 61 udeřiti] uhoditi U — že] až U — za se] za se zpátkem C, zas U — odvrátil a snad i znak upad T — zlé] vyn. PNT — jeden vyn. B — 62 Nebo] A U — dveře zajistě T — Pán náš T — Ježíš Kristus NT — jakož] neb U — on sám PRCNU — die o sobě K, mluviti ráčí řka T, praví U — Já sem] vyn. P — 63 dveře ovcí TN, [cesta, pravda a] dveře K — Ka trpělivý . . . nížil nížil se B — on] vyn. N — nížil pode všecky N, nížil [pokorau] K — 64 pyšnu (ps. pyffnau!) a nadutu T — vyvyšovati se T — Hlédaj] Hádaj K, Hlediž RCNU, Šetř T — dvíře N, dvíře, Krista Pána K, ty dveře T — 65 neodvrátil a] odvrátě se T — «a nepadl se B, se a nepadl N. a neupadl RC, nepadl znak až T — Čehož rač uchovati C — 66 «milý ... Buoh nás všech, milý Pane Bože B, věčnej, milej Bůh C, toho, milej, drahej Pane Bože T — drahý] vyn. RU — Bože NU — 67 To T — 68 těchto] vyn. U — těchto zákonníkuov] tohoto zákon- níka a od jiných K — a stolil U — 69—70 sedě ... mieti abychom se tomu naučili B — jest dal příklad ... mieti v tom dává příklad a nau- čení T — 70 toto] to K, vyn. PNU — mieti bráti N — když my T — 71 rozjímali sobě N — a] o PNT — 72 milého Boha božských B — 62 Jan 10, 9 —
Strana 504
504 prázdných) a oplzlých a neřádných?. Nebo, ktož kolivěk nevaruje se těch hříchů, mluvení zlého a oplzlého při stole, 75 všechny krmě, kterýchž požívá, obrátí se mu k věčnému zatracení a jest jemu všeckno proklaté, čehož koli užívá, ješto, kdyby člověk jinde též řeči mluvil zlé, oplzlé, neřádné) — kromě stolu — menší hřích má a méně za to bude trpěti v horauciem pekle, nežli když je za stolem mluví, a to proto, neb tuto znameni- 8o tější dary béře od milého Pána Boha, an tě krmí, napájí z své štědré milosti, a tobě se pak nemieti poctivě a vážně ?! A, běda bude, nebožtíčku! «A, nastojte, co jest toho u dvoruov, ješto se těžko slovo dobré z hrdla postojí (sic)! A ti lidé o to naj- viece stojie, aby vše svěcené a žehnané měli o velice noci, a při 85 stole zle, nešlechetně mluví, ješto jim to všecko, [což jedí, proklaté bude a «k jich se zlému obrátí)! Vezmi «takto dva všech vyn. BN — 73 prázdných marných B — oplzlých, šprý- movných N — ga neřádných vyn. B, a neřádných, marnejch C — kteří koliv N — 74 nevarují KPRN — a oplzlého] vyn. KPCN, špinavého, zatr- havého T — [buď] při stole [i jinde] K, při stole a při těch pokrmích, kterejchž má požívati C — 75 všech PN — krmí PN, ty krmě C — jichžto T — požívají KPNT — muj jim KPNT — 76 jest jemu ... ješto] vyn. T — jemu] jim KU, vyn. PN — což U — požívají KPN, požívá RC — ješto] nebo CU, a KPRN — 76—79 kdyby ... to proto] dvojnásobne hřeší U — 77 jindy KPNT, jinde, v jiném místě C — též a takové k těm podobné C — &zlé ... neřádné) vyn. B, zle, oplzle, neřádně C — stolu, když požívá pokrmův a darův božích C — 78—79 «a méně ... mluví vyn. B — 79 je] vyn. P. stolíce nebo T — stolem při jídle N, stolem při pokrmích T — tuto] tu U — znamenitější vyn. U — 80 boží dary T — béře] přijímá T — milého Pána vyn. U — napájí, vostříhá, vodívá N — 81 štědré ... vážně štědroty a ty se pak máš nevážně a nepoctivě při tom B, stědrosti, a ty se nemáš vážně a poctivě U — štědré] štědrosti a T — milosti [a lásky] K, milosti a lásky nesmírné C — pak] vyn. PNT, pak tu K — Ach T. Ó NC, Och U — 82 bude] lide (!) U — nebožtíku P, nebožtíkům R, nebohej člověče C — «A, nastojte) A B — Á] Ah R, Ach T, Ó N — toho (+ nyní velmi C, + velmi T) mnoho NCT — u dvoruov] mezi lidmi, a zvláště pak u těch dvorů C, při dvořích U — ješto] nebo málokomu U — 83 se těžko) vyn. BU, jim T, zřídka N, tu těžko a řídko (d vyn.!) kdy C — dobré jim C — hrdla] úst aneb z hrdla R, aust U — 83—85 «postojí ... nošlechetně» nevyjde, ač najlepších věcí užívají a vše chtí svěcené míti, však najnešlechetnějí při stole B — 83 postojí vypustí R, vyjde CU, ne- vejde T, za stolem těm dvořanům vyjde N — ti] takoví RCU — lidé obecně K — 84 požehnané N . - veliké UN — 85 zle, neřádně C — nešlechetně, oplzle a nemravně C, nešlechetně, hanebně T — ješto] a U — [což jedí vyn. KPRONTU — 86 proklaté a zlořečené TC — «k jich . .. obrátí ke zlému přijde B — zlému] jim to zlému U, zlému a k věčnému zatracení C —«takto?
504 prázdných) a oplzlých a neřádných?. Nebo, ktož kolivěk nevaruje se těch hříchů, mluvení zlého a oplzlého při stole, 75 všechny krmě, kterýchž požívá, obrátí se mu k věčnému zatracení a jest jemu všeckno proklaté, čehož koli užívá, ješto, kdyby člověk jinde též řeči mluvil zlé, oplzlé, neřádné) — kromě stolu — menší hřích má a méně za to bude trpěti v horauciem pekle, nežli když je za stolem mluví, a to proto, neb tuto znameni- 8o tější dary béře od milého Pána Boha, an tě krmí, napájí z své štědré milosti, a tobě se pak nemieti poctivě a vážně ?! A, běda bude, nebožtíčku! «A, nastojte, co jest toho u dvoruov, ješto se těžko slovo dobré z hrdla postojí (sic)! A ti lidé o to naj- viece stojie, aby vše svěcené a žehnané měli o velice noci, a při 85 stole zle, nešlechetně mluví, ješto jim to všecko, [což jedí, proklaté bude a «k jich se zlému obrátí)! Vezmi «takto dva všech vyn. BN — 73 prázdných marných B — oplzlých, šprý- movných N — ga neřádných vyn. B, a neřádných, marnejch C — kteří koliv N — 74 nevarují KPRN — a oplzlého] vyn. KPCN, špinavého, zatr- havého T — [buď] při stole [i jinde] K, při stole a při těch pokrmích, kterejchž má požívati C — 75 všech PN — krmí PN, ty krmě C — jichžto T — požívají KPNT — muj jim KPNT — 76 jest jemu ... ješto] vyn. T — jemu] jim KU, vyn. PN — což U — požívají KPN, požívá RC — ješto] nebo CU, a KPRN — 76—79 kdyby ... to proto] dvojnásobne hřeší U — 77 jindy KPNT, jinde, v jiném místě C — též a takové k těm podobné C — &zlé ... neřádné) vyn. B, zle, oplzle, neřádně C — stolu, když požívá pokrmův a darův božích C — 78—79 «a méně ... mluví vyn. B — 79 je] vyn. P. stolíce nebo T — stolem při jídle N, stolem při pokrmích T — tuto] tu U — znamenitější vyn. U — 80 boží dary T — béře] přijímá T — milého Pána vyn. U — napájí, vostříhá, vodívá N — 81 štědré ... vážně štědroty a ty se pak máš nevážně a nepoctivě při tom B, stědrosti, a ty se nemáš vážně a poctivě U — štědré] štědrosti a T — milosti [a lásky] K, milosti a lásky nesmírné C — pak] vyn. PNT, pak tu K — Ach T. Ó NC, Och U — 82 bude] lide (!) U — nebožtíku P, nebožtíkům R, nebohej člověče C — «A, nastojte) A B — Á] Ah R, Ach T, Ó N — toho (+ nyní velmi C, + velmi T) mnoho NCT — u dvoruov] mezi lidmi, a zvláště pak u těch dvorů C, při dvořích U — ješto] nebo málokomu U — 83 se těžko) vyn. BU, jim T, zřídka N, tu těžko a řídko (d vyn.!) kdy C — dobré jim C — hrdla] úst aneb z hrdla R, aust U — 83—85 «postojí ... nošlechetně» nevyjde, ač najlepších věcí užívají a vše chtí svěcené míti, však najnešlechetnějí při stole B — 83 postojí vypustí R, vyjde CU, ne- vejde T, za stolem těm dvořanům vyjde N — ti] takoví RCU — lidé obecně K — 84 požehnané N . - veliké UN — 85 zle, neřádně C — nešlechetně, oplzle a nemravně C, nešlechetně, hanebně T — ješto] a U — [což jedí vyn. KPRONTU — 86 proklaté a zlořečené TC — «k jich . .. obrátí ke zlému přijde B — zlému] jim to zlému U, zlému a k věčnému zatracení C —«takto?
Strana 505
505 člověky u příkladě: jednoho, ješto má všeckno žehnané a svěcené, ale sám zlosyn, lájce, cizoložník, zlomluvce, při stole i jinde zle, oplzle mluví; vezmi druhého, ješto jemu nižádný ne- 90 žehnal, ale toho, což jemu dal milý Buoh, z bázní [boží], s modlením [a z děkováním] požívá, děkuje milému Bohu, rozjímá jeho dobrodínstvie: který [z nich] toho lépe požívá, Konenno-li svě- ceného čili tento nesvěceného? Odpověd, že onenno, ješto má vše svěcené, ale toho nevážně požívá, při tom oplzle mluví, neděkuje 95 milému Bohu, tomu všecko jest proklaté, a čehož koli požívá, bezprávně požívá a z laupeže, k tomu práva nemaje, a musí za to těžce trpěti na onom světě v horauciem pekle. A tento, ješto mu žádný nežehnal, a on modlí se, děkuje milému Bohu, o dob- — — vyn. BNT — 87 člověky] lidi N — u příkladě mluvě TN — jednoho, ješto jeden ať B — «žehnané a vyn. B, požehnané N — a vyn. T — 88 svěcené] vyn. NT, posvěcené C — 88—89 ale sám ... vezmi) a sám jsa zlomluvce a jinak nešlechetný, a B — 88 sám jest TU — lájce vyn. RU, zlolejce TNC — zlomluvce] zlomluvce při dařích božích a C, a zle mluvíc U — 89 nu, vezmi C — 90 nepožehnal N, nežehnal ani (a U) ne- světil CU — dal] propůjčil N — milý] vyn. U — Bůh z milosti své C — [boží] vyn. KPRCNTU — 90—92 s modlením . .. který] s požehnáním, s modlitbami svatejmi, žádajíc Pána Boha za nebeské a věčné požehnání, ano také i za časné, požívá toho v skrovnosti, v střídmosti, s bázní boží, a z toho také Pánu Bohu děkuje, což mu milej Bůh z milosti své propůjčiti ráčil, a chválí z toho milého Boha, rozjímá sobě jeho veliká a nesmírná, hojná dobrodínství: nu, kterej pak, co ť se zdá C — 90 modlením] modlitbau TN — 91 [a z děkováním] vyn. KPRNU, s vážností T — požívá] užívá s vděčností N — 91—92 děkuje ... dobrodínstvie) vyn. B — 92 svatá dobrodíní T — nu, který T — [z nich] vyn. KPRNTU — lépe a hodněji C — 92—97 gonenno ... A tento Odpovím, že tento B — 92 onen PT — svěceného a žehnaného C — 93 Odpověd na to může dána bejti C, Odpověď tato K — onenno] onenno svěceného a C — 94 ale že T — nevážně] neřádně a nevážně R, nevážně a neřádně, nestřídmě C, neřádně U — oplzle] zle a oplzle RU, oplzle, zle, marně T, zle a hanebně, oplzle C — mluví, nežádá Pána Boha za požehnání C — neděkuje za to T — 95 tomu člověku N — zlořečené a proklaté NC — čehož] co U — 96 bezprávně požívá] vyn. T — bezprávně .. z laupeže] toho požívá laupežně a bezprávně C — a] vyn. RT — s laupežem RU — práva žádného C — 97 těžce] hrozně U — A] Ale PC — tento pak KT — ješto mu] jemu U — 98 žádný kněz T — 98—102 (nežehnal ... posvěcen« nepožehnal, ale on sám modlením svatým, rozmlúvaním dobrým všeho sobě požehnává. Neb dí svatý Pavel, že se pokrm posvěcuje slovem božím a modlitbau. Nébrž i duom toho člověka i stodola i všecko, což má, jest požehnané a k odplatě mu přijde, neb jest požehnaný. Ale onomuno nešlechetnému, ač by bylo žehnané od kněze, ale pro jeho nehodnost jest zlořečené a bezprávně toho všeho užívá a přijde mu k zatracení B — 98 nežehná KC, nepožehnal N — modlil U — milému
505 člověky u příkladě: jednoho, ješto má všeckno žehnané a svěcené, ale sám zlosyn, lájce, cizoložník, zlomluvce, při stole i jinde zle, oplzle mluví; vezmi druhého, ješto jemu nižádný ne- 90 žehnal, ale toho, což jemu dal milý Buoh, z bázní [boží], s modlením [a z děkováním] požívá, děkuje milému Bohu, rozjímá jeho dobrodínstvie: který [z nich] toho lépe požívá, Konenno-li svě- ceného čili tento nesvěceného? Odpověd, že onenno, ješto má vše svěcené, ale toho nevážně požívá, při tom oplzle mluví, neděkuje 95 milému Bohu, tomu všecko jest proklaté, a čehož koli požívá, bezprávně požívá a z laupeže, k tomu práva nemaje, a musí za to těžce trpěti na onom světě v horauciem pekle. A tento, ješto mu žádný nežehnal, a on modlí se, děkuje milému Bohu, o dob- — — vyn. BNT — 87 člověky] lidi N — u příkladě mluvě TN — jednoho, ješto jeden ať B — «žehnané a vyn. B, požehnané N — a vyn. T — 88 svěcené] vyn. NT, posvěcené C — 88—89 ale sám ... vezmi) a sám jsa zlomluvce a jinak nešlechetný, a B — 88 sám jest TU — lájce vyn. RU, zlolejce TNC — zlomluvce] zlomluvce při dařích božích a C, a zle mluvíc U — 89 nu, vezmi C — 90 nepožehnal N, nežehnal ani (a U) ne- světil CU — dal] propůjčil N — milý] vyn. U — Bůh z milosti své C — [boží] vyn. KPRCNTU — 90—92 s modlením . .. který] s požehnáním, s modlitbami svatejmi, žádajíc Pána Boha za nebeské a věčné požehnání, ano také i za časné, požívá toho v skrovnosti, v střídmosti, s bázní boží, a z toho také Pánu Bohu děkuje, což mu milej Bůh z milosti své propůjčiti ráčil, a chválí z toho milého Boha, rozjímá sobě jeho veliká a nesmírná, hojná dobrodínství: nu, kterej pak, co ť se zdá C — 90 modlením] modlitbau TN — 91 [a z děkováním] vyn. KPRNU, s vážností T — požívá] užívá s vděčností N — 91—92 děkuje ... dobrodínstvie) vyn. B — 92 svatá dobrodíní T — nu, který T — [z nich] vyn. KPRNTU — lépe a hodněji C — 92—97 gonenno ... A tento Odpovím, že tento B — 92 onen PT — svěceného a žehnaného C — 93 Odpověd na to může dána bejti C, Odpověď tato K — onenno] onenno svěceného a C — 94 ale že T — nevážně] neřádně a nevážně R, nevážně a neřádně, nestřídmě C, neřádně U — oplzle] zle a oplzle RU, oplzle, zle, marně T, zle a hanebně, oplzle C — mluví, nežádá Pána Boha za požehnání C — neděkuje za to T — 95 tomu člověku N — zlořečené a proklaté NC — čehož] co U — 96 bezprávně požívá] vyn. T — bezprávně .. z laupeže] toho požívá laupežně a bezprávně C — a] vyn. RT — s laupežem RU — práva žádného C — 97 těžce] hrozně U — A] Ale PC — tento pak KT — ješto mu] jemu U — 98 žádný kněz T — 98—102 (nežehnal ... posvěcen« nepožehnal, ale on sám modlením svatým, rozmlúvaním dobrým všeho sobě požehnává. Neb dí svatý Pavel, že se pokrm posvěcuje slovem božím a modlitbau. Nébrž i duom toho člověka i stodola i všecko, což má, jest požehnané a k odplatě mu přijde, neb jest požehnaný. Ale onomuno nešlechetnému, ač by bylo žehnané od kněze, ale pro jeho nehodnost jest zlořečené a bezprávně toho všeho užívá a přijde mu k zatracení B — 98 nežehná KC, nepožehnal N — modlil U — milému
Strana 506
506 rém rozmlúvá, tomu člověku všecko se obrátí k odplatě a 100 všecko jest jemu požehnané a posvěcené, ba i duom jeho i sto- dola jeho i pole i dobytek. Neb dí svatý Pavel: »Skrze slovo boží a modlitbu pokrm bývá posvěcen«. Ah, vy, pro Buoh, ješto se nemáte vážně při stole a při jiedle, radím ť vám, kajte se a polepšte, u nechcete-li za to těžce trpěti! Ale že tuto drahý Pán všel k tomuto zákonníku, aby jedl s ním. A on, milý Pán, učinil to z lásky a učil je [tu] spasitedlným věcem. A oni pak, dí čtení, ostříhali jeho. Bývá-li co toho nyní, že nejedni na to jdú na kázaní, aby kněze v něčem popadli a obžalovali, «jako sau to tito zákonníci učinili, šetřili drahého 110 Pána, aby jej v něčem popadnúc i obžalovali? Ba, i nynie ť to bývá, že ť i sami i své posélají, aby po knězi psali, «když káže), a mohli-li by v čem, aby popadnúc i obžalovali. Jako to bý- valo za mistra Jana Husi svaté paměti), že s Malé strany po- sélali, aby po něm psali, hledíce, zdali by jej mohli v čem polapiti 105 B 479 vyn. N — Bohu] vyn. N, Bohu, dobrodínci svému T — dobrém vždycky rád C — 99 rozmlauval U — člověku pobožnému C — k věčné odplatě C, k odplati (!) [a spasení] K — 100 svěcené PN — ba i] vyn. T — stodoly C — 101 jeho] i špižírna N — pole jeho R — praví T — svatý Pavel] Duch boží RC, Duch svatý, že U — 101—102 Skrze ... pokrm] Slovem božím a modlit- bau svatau, upřímnau a srdečnau, kteráž z srdce skraušeného a pravého pochází, pokrm a nápoj C — 102 Ach NCTU — pro Boha U, pro milého Boha, vzpamatujte se T — 103 nemáte ... jiedle máte u stoluov ne- vážně B — uctivě a vážně C, vážně a poctivě T — stole a] vyn. U — kajte se] čiňte hodné ovotce pokání za to C — 104 polepšte a napravte životy vaše C, polepšte se U — za pro B — těžce] vyn. C — 105 tomu C — aby] a U — 106 milý] drahý N — [tu] vyn. KPRCU, při tom T, při tom jídle N — 107 oni . .. ostříhali] prý, šetřili PN — pak vyn. TU — jakož dí C — dí . . . ostříhali] šetřili RTU — dí . .. jeho] šetřiechu ho; tak die evangelista K — čtení svaté C — ostříhali] šetřili C — toho] to R — 108 nejedno B, nejednau RU — na to] vyn. T, pro to NCU — kněží P — popadli] polapili NU — 109 potom obžalovali T — 109—111 «jako sau . .. sami i» ba i B — 109 učinili] to učinili (+ že sau N) TN — 110 Pána Ježíše C — popadli CU — 110—112 Ba i nynie . .. obžalovali] vyn. PNT — 111 své] bývají i své (vyn. U) RU — posielají na to KRC — po knězi ... káže) to psali, co kněží káží U — «když káže má kázaní B — když vyn. (!) R — 112 v čem ... popadnúc i jediné (vyn. U v čem popadnúti, aby jej (vyn. U) BUP — aby] vyn. C — obžalovati C — 112—114 Jako . . . psali!« vyn. C — 112 to] vyn. U — bývalo a dálo se T — 113 Jana] vyn. K — Husi] z Husince TN — «svaté paměti slavné paměti a svaté B, dobré a svaté paměti T — 114 aby ho šetřili a T — 101 I. Tim. 4, 5 —
506 rém rozmlúvá, tomu člověku všecko se obrátí k odplatě a 100 všecko jest jemu požehnané a posvěcené, ba i duom jeho i sto- dola jeho i pole i dobytek. Neb dí svatý Pavel: »Skrze slovo boží a modlitbu pokrm bývá posvěcen«. Ah, vy, pro Buoh, ješto se nemáte vážně při stole a při jiedle, radím ť vám, kajte se a polepšte, u nechcete-li za to těžce trpěti! Ale že tuto drahý Pán všel k tomuto zákonníku, aby jedl s ním. A on, milý Pán, učinil to z lásky a učil je [tu] spasitedlným věcem. A oni pak, dí čtení, ostříhali jeho. Bývá-li co toho nyní, že nejedni na to jdú na kázaní, aby kněze v něčem popadli a obžalovali, «jako sau to tito zákonníci učinili, šetřili drahého 110 Pána, aby jej v něčem popadnúc i obžalovali? Ba, i nynie ť to bývá, že ť i sami i své posélají, aby po knězi psali, «když káže), a mohli-li by v čem, aby popadnúc i obžalovali. Jako to bý- valo za mistra Jana Husi svaté paměti), že s Malé strany po- sélali, aby po něm psali, hledíce, zdali by jej mohli v čem polapiti 105 B 479 vyn. N — Bohu] vyn. N, Bohu, dobrodínci svému T — dobrém vždycky rád C — 99 rozmlauval U — člověku pobožnému C — k věčné odplatě C, k odplati (!) [a spasení] K — 100 svěcené PN — ba i] vyn. T — stodoly C — 101 jeho] i špižírna N — pole jeho R — praví T — svatý Pavel] Duch boží RC, Duch svatý, že U — 101—102 Skrze ... pokrm] Slovem božím a modlit- bau svatau, upřímnau a srdečnau, kteráž z srdce skraušeného a pravého pochází, pokrm a nápoj C — 102 Ach NCTU — pro Boha U, pro milého Boha, vzpamatujte se T — 103 nemáte ... jiedle máte u stoluov ne- vážně B — uctivě a vážně C, vážně a poctivě T — stole a] vyn. U — kajte se] čiňte hodné ovotce pokání za to C — 104 polepšte a napravte životy vaše C, polepšte se U — za pro B — těžce] vyn. C — 105 tomu C — aby] a U — 106 milý] drahý N — [tu] vyn. KPRCU, při tom T, při tom jídle N — 107 oni . .. ostříhali] prý, šetřili PN — pak vyn. TU — jakož dí C — dí . . . ostříhali] šetřili RTU — dí . .. jeho] šetřiechu ho; tak die evangelista K — čtení svaté C — ostříhali] šetřili C — toho] to R — 108 nejedno B, nejednau RU — na to] vyn. T, pro to NCU — kněží P — popadli] polapili NU — 109 potom obžalovali T — 109—111 «jako sau . .. sami i» ba i B — 109 učinili] to učinili (+ že sau N) TN — 110 Pána Ježíše C — popadli CU — 110—112 Ba i nynie . .. obžalovali] vyn. PNT — 111 své] bývají i své (vyn. U) RU — posielají na to KRC — po knězi ... káže) to psali, co kněží káží U — «když káže má kázaní B — když vyn. (!) R — 112 v čem ... popadnúc i jediné (vyn. U v čem popadnúti, aby jej (vyn. U) BUP — aby] vyn. C — obžalovati C — 112—114 Jako . . . psali!« vyn. C — 112 to] vyn. U — bývalo a dálo se T — 113 Jana] vyn. K — Husi] z Husince TN — «svaté paměti slavné paměti a svaté B, dobré a svaté paměti T — 114 aby ho šetřili a T — 101 I. Tim. 4, 5 —
Strana 507
507 115 a obžalovati. Pomníte-li to? Já ť pomním, že ť jest on sám, mistr, říkal, když co takového kázal: »Napiš to, Sysle! Napiš to, Poláku! A hleďte, abyšte právě psali!« Tak tě se dálo i ještěse děje, že kněz dobrým úmyslem bude kázati, a oni ť hledie zle obrá- titi), neb ť jest Kto) sám Pán řekl): »Poněvadž ť jsú mé 120 řeči šetřili, i vaší ť šetřiti budau!« Dále dí čtení svaté): »A aj, člověk vodnotelný stal před ním«. Milý, kde jest se byl vzal Qu kniežete v domu jeho, kterak jest byl tam všel, ano to bývá obecně, že k kniežatuom a k bi- skupuom a k Ktěm lidem takovým) neradi pauštějí, a zvláště 125 takového vodnotelného, ješto jim rádo z hrdla smrdí? Dí Cyrkil- lus in gloza: »Vuole boží byla, aby on tu přišel«. Ah, běda bude po něm psali, hledíce] spisovali jeho kázaní, šetříce N — zdali by] aby U — mohl P — něčem U — 115 z toho obžalovati T — Pomníte-li ... mistr A mistr Jan Hus PNT — že t jest on] a to U — mistr Jan (vyn. K) Hus KRU — 116 říkával T — když tak R — když ... kázal] vyn. K — kázal bylo, a řekl jim U — 117 Tak ... děje] A i to také bejvá C — tě] ť se jest (+ svatým božím T) KPT, se jesti U — ještě] vyn. U — se) vyn. BCNU — děje a dieti se bude K — 118 hledie zle obrátiti ve zlé obrátí B — hledí to C — ve zlé NCU — převrátiti T — 119 «to) on B — Křekl pověděl B — 119—120 mých řečí TN — 120 šetřívali PT — i] ba i C — vašich NT — 121 svaté) vyn. B — ej NCTU — člověk jeden K — 122 Milý] vyn, TU — byl] tento vodnotedlný T, tak vošklivý člověk N, on tu U — tu vzal RC — 122—123 qu kniežete . . . kniežatuom a v knížecím domu, kto jest jej tam pustil? Však B — 122 u kniežete ... jeho] v domu tohoto slavného a bohatého pána a knížete T — 123 jest] jest on PONTU — obecně] vyn. RU, obyčejně T — že k kniežatuom a obzláštně (!) pak u knížat a u těch vysokejch světa tohoto lidí, že k knížatům a C — 124 těm ... takovým takovým lidem B, těm lidem [pyšným] K — tako- vým, u světa vznešeným T — neradi pauštějí vyn. (!) RU — 125 tako- vého vodnotelného] těch vodnotelných K, takových nemocných N — člověka vodnotedlného C — ješto] neb C — jim] mu T — smrdívá TN 116 Sysel i Polák byli skutečně v službách konsistoře za dob Husových. Mikuláš Sysel byl písařem konsistoře (notarius cancellariae) v l. 1405—1416; byl též písař veřejný. (O něm víz Tomkův Dějepis města Prahy V, str. 109.) Polákem míní Rokycana beze vší pochyby písaře konsistorní kanceláře Petra z Mokrska, rodilého Poláka, jenž byl podle Tomka »notarius publicus et nota- rius cancellariae curiae archiepiscopi« v letech 1404—1419 (veřejným písařem už od r. 1401); o něm viz Tomka ibidem a na štr. 114, kde se uvádí výslovně pod jménem »Petr Polák jinak Polsa, syn Matějův z Mokrska dioecesí Kra- kovské«; byl od r. 1415 farářem v Ostrově (Slakenwerd) — 119 Jan 15, 20 —
507 115 a obžalovati. Pomníte-li to? Já ť pomním, že ť jest on sám, mistr, říkal, když co takového kázal: »Napiš to, Sysle! Napiš to, Poláku! A hleďte, abyšte právě psali!« Tak tě se dálo i ještěse děje, že kněz dobrým úmyslem bude kázati, a oni ť hledie zle obrá- titi), neb ť jest Kto) sám Pán řekl): »Poněvadž ť jsú mé 120 řeči šetřili, i vaší ť šetřiti budau!« Dále dí čtení svaté): »A aj, člověk vodnotelný stal před ním«. Milý, kde jest se byl vzal Qu kniežete v domu jeho, kterak jest byl tam všel, ano to bývá obecně, že k kniežatuom a k bi- skupuom a k Ktěm lidem takovým) neradi pauštějí, a zvláště 125 takového vodnotelného, ješto jim rádo z hrdla smrdí? Dí Cyrkil- lus in gloza: »Vuole boží byla, aby on tu přišel«. Ah, běda bude po něm psali, hledíce] spisovali jeho kázaní, šetříce N — zdali by] aby U — mohl P — něčem U — 115 z toho obžalovati T — Pomníte-li ... mistr A mistr Jan Hus PNT — že t jest on] a to U — mistr Jan (vyn. K) Hus KRU — 116 říkával T — když tak R — když ... kázal] vyn. K — kázal bylo, a řekl jim U — 117 Tak ... děje] A i to také bejvá C — tě] ť se jest (+ svatým božím T) KPT, se jesti U — ještě] vyn. U — se) vyn. BCNU — děje a dieti se bude K — 118 hledie zle obrátiti ve zlé obrátí B — hledí to C — ve zlé NCU — převrátiti T — 119 «to) on B — Křekl pověděl B — 119—120 mých řečí TN — 120 šetřívali PT — i] ba i C — vašich NT — 121 svaté) vyn. B — ej NCTU — člověk jeden K — 122 Milý] vyn, TU — byl] tento vodnotedlný T, tak vošklivý člověk N, on tu U — tu vzal RC — 122—123 qu kniežete . . . kniežatuom a v knížecím domu, kto jest jej tam pustil? Však B — 122 u kniežete ... jeho] v domu tohoto slavného a bohatého pána a knížete T — 123 jest] jest on PONTU — obecně] vyn. RU, obyčejně T — že k kniežatuom a obzláštně (!) pak u knížat a u těch vysokejch světa tohoto lidí, že k knížatům a C — 124 těm ... takovým takovým lidem B, těm lidem [pyšným] K — tako- vým, u světa vznešeným T — neradi pauštějí vyn. (!) RU — 125 tako- vého vodnotelného] těch vodnotelných K, takových nemocných N — člověka vodnotedlného C — ješto] neb C — jim] mu T — smrdívá TN 116 Sysel i Polák byli skutečně v službách konsistoře za dob Husových. Mikuláš Sysel byl písařem konsistoře (notarius cancellariae) v l. 1405—1416; byl též písař veřejný. (O něm víz Tomkův Dějepis města Prahy V, str. 109.) Polákem míní Rokycana beze vší pochyby písaře konsistorní kanceláře Petra z Mokrska, rodilého Poláka, jenž byl podle Tomka »notarius publicus et nota- rius cancellariae curiae archiepiscopi« v letech 1404—1419 (veřejným písařem už od r. 1401); o něm viz Tomka ibidem a na štr. 114, kde se uvádí výslovně pod jménem »Petr Polák jinak Polsa, syn Matějův z Mokrska dioecesí Kra- kovské«; byl od r. 1415 farářem v Ostrově (Slakenwerd) — 119 Jan 15, 20 —
Strana 508
508 vám bohatým, ješto neradi chudých do svých domuov pauštíte! Ba, káží ť uzavierati všudy; a jestliže ť tam kudy vejde), ani ť se zbauří: »Proč jste jej sem pustili? aby nětco ukradl? Bo, 130 jdiž ven!« A to bývá dvojím obyčejem, že nejednau milý Buoh zjedná svým milým voleným a narazí, aby chudí přišli do jich domuov, údové Ježíše Krista, jeho chudí, jeho volení, aby k tomuto volenému přišli a on, dada almužnu ve jméno Kmilého Boha, tudy aby sobě odplaty zaslúžil, a nemá-li co dáti, 135 ale [polituje,] poželé, lítost má, pěkně odbude, s láskau, nehněvaje se ; druhým pak, kto pekelníkuom, narazí milý Buoh, «aby chudíšli do jich domuov, a oni, «jim lásky B 480 neokážíce, i hlaube za to trpěli v horauciem pekle. Tak ť se má milý Buoh! Oněmno «to) činí z své veliké «milosti). 140 a těmto z svého velikého hněvu. Jiní pak praví, že jsú [praví zákonníci sami byli zjednali tohoto vodnotelného a postavili jej — 125—126 Dí ... gloza] vyn. U — Cyrullus (!) B — 126 glosa, že (+ tak TC) KPONT — byla v tom U — on] vyn. K — Ach NCU — 127 chudých vyn. U — 128 ba] a U — káže RU, rozkáže ť T — «jestliže ... vejde pakli ť by tam kto všel B, vejde-li tam kudy U — ani] an RNT, tehdy U — 129 zbauří řkauc C — Proč] »Ú, poč P. Ó, proč N. Vo, proč K (ale přes Vo napsáno později cosi jiného, nedosti čitel- ného, zdáse, že Aa (= A) — sem vyn. B — aby tu C — ukradl, zlosyn N — 129—131 Bo .. . narazí? Bývá to pak, že chudí k bohatým vcházejí dvojím obyčejem: jedno, že druhdy milý Buoh narazí svým voleným B — 129—130 Bo, jdiž ven] Kažtež mu ven, chodci (vyn. C) KC, Jdiž ven, a ty smrdíš jako pes T — 129 Bo] Ba RU, Au N — 130 bývá] se stává T — 131 milým audům U — narazí spůsobí to T — 131—132 do jeho domu PCNT — 132—133 Ježíše ... přišli a Kristovi volení k vole- ným, aby B — 132 Ježíše Krista] Pána Ježíše U — Krista, jeho audi R — jeho chudí] chudí K — 133 k tomuto jeho ROU — dada mu T — almužnu svatau T — Kmilého Boha boží B —- 134 aby» vyn. B — věčné odplaty NT -- pakli nemá NT — 135 ale] aspoň N, vyn. C — [polituje vyn. KPRONTU — lítost má? vyn. B, lítost ukáže T — s láskau, nehněvaje se bez hněvu B — s láskau] sladkau řečí U — 136 nehněvaje se nepopúzeje se K, a milostí, pohlídaje sám k sobě, že i on může žebrákem do smrti býti, i nehněvá se T — pak] vyn. U — (to i B, lidem, totiž C, totiž TU — narazí] naskytne T — 137 «aby chudí chudé, aby B — do] od (!) U — a] aby PRONT — «jim) k nim B — lásky žádné T — 138 neokážíc, tím více na nich prohřešili T — hlaube potom T — 138—139 za to ... Buoh! potom v pekle byli B, za to v pekle a více trpěli a hořeli na věky U — 138 trpěli] byli T — pekle a věčně trpěli a větčí mauky T — 139 Oněmno] A milý Bůh těmto U — «to» vyn. B — učiní RU — milosti lásky B — 140 těmto] oněmno U — pak] vyn. U, pak vykla- dači písem T — [praví] vyn. KPRCNTU — 141 sami] vyn. R, sami ho
508 vám bohatým, ješto neradi chudých do svých domuov pauštíte! Ba, káží ť uzavierati všudy; a jestliže ť tam kudy vejde), ani ť se zbauří: »Proč jste jej sem pustili? aby nětco ukradl? Bo, 130 jdiž ven!« A to bývá dvojím obyčejem, že nejednau milý Buoh zjedná svým milým voleným a narazí, aby chudí přišli do jich domuov, údové Ježíše Krista, jeho chudí, jeho volení, aby k tomuto volenému přišli a on, dada almužnu ve jméno Kmilého Boha, tudy aby sobě odplaty zaslúžil, a nemá-li co dáti, 135 ale [polituje,] poželé, lítost má, pěkně odbude, s láskau, nehněvaje se ; druhým pak, kto pekelníkuom, narazí milý Buoh, «aby chudíšli do jich domuov, a oni, «jim lásky B 480 neokážíce, i hlaube za to trpěli v horauciem pekle. Tak ť se má milý Buoh! Oněmno «to) činí z své veliké «milosti). 140 a těmto z svého velikého hněvu. Jiní pak praví, že jsú [praví zákonníci sami byli zjednali tohoto vodnotelného a postavili jej — 125—126 Dí ... gloza] vyn. U — Cyrullus (!) B — 126 glosa, že (+ tak TC) KPONT — byla v tom U — on] vyn. K — Ach NCU — 127 chudých vyn. U — 128 ba] a U — káže RU, rozkáže ť T — «jestliže ... vejde pakli ť by tam kto všel B, vejde-li tam kudy U — ani] an RNT, tehdy U — 129 zbauří řkauc C — Proč] »Ú, poč P. Ó, proč N. Vo, proč K (ale přes Vo napsáno později cosi jiného, nedosti čitel- ného, zdáse, že Aa (= A) — sem vyn. B — aby tu C — ukradl, zlosyn N — 129—131 Bo .. . narazí? Bývá to pak, že chudí k bohatým vcházejí dvojím obyčejem: jedno, že druhdy milý Buoh narazí svým voleným B — 129—130 Bo, jdiž ven] Kažtež mu ven, chodci (vyn. C) KC, Jdiž ven, a ty smrdíš jako pes T — 129 Bo] Ba RU, Au N — 130 bývá] se stává T — 131 milým audům U — narazí spůsobí to T — 131—132 do jeho domu PCNT — 132—133 Ježíše ... přišli a Kristovi volení k vole- ným, aby B — 132 Ježíše Krista] Pána Ježíše U — Krista, jeho audi R — jeho chudí] chudí K — 133 k tomuto jeho ROU — dada mu T — almužnu svatau T — Kmilého Boha boží B —- 134 aby» vyn. B — věčné odplaty NT -- pakli nemá NT — 135 ale] aspoň N, vyn. C — [polituje vyn. KPRONTU — lítost má? vyn. B, lítost ukáže T — s láskau, nehněvaje se bez hněvu B — s láskau] sladkau řečí U — 136 nehněvaje se nepopúzeje se K, a milostí, pohlídaje sám k sobě, že i on může žebrákem do smrti býti, i nehněvá se T — pak] vyn. U — (to i B, lidem, totiž C, totiž TU — narazí] naskytne T — 137 «aby chudí chudé, aby B — do] od (!) U — a] aby PRONT — «jim) k nim B — lásky žádné T — 138 neokážíc, tím více na nich prohřešili T — hlaube potom T — 138—139 za to ... Buoh! potom v pekle byli B, za to v pekle a více trpěli a hořeli na věky U — 138 trpěli] byli T — pekle a věčně trpěli a větčí mauky T — 139 Oněmno] A milý Bůh těmto U — «to» vyn. B — učiní RU — milosti lásky B — 140 těmto] oněmno U — pak] vyn. U, pak vykla- dači písem T — [praví] vyn. KPRCNTU — 141 sami] vyn. R, sami ho
Strana 509
509 před Ježíšem proto, aby jej v tom popadli, jestliže by jej uzdravil, aby jej obžalovali řkúce), že svátek [jich] ruší «a pře- stupuje), a pakli by ho neuzdravil, Xale, prý, dieme, že jest 145 nemilostivý a ukrutný. A tak sau jemu aurážku a vosídlo kladli)«. Pohleďmež my pak, jest-li co [pak] toho nyní v tomto lidu, klade-li jeden druhému aurážku a vosídlo, aby «jeden dru- hého) zklamal a popadl, «jako tito zákonníci Pánu Ježíšovi? Pohlediž najprvé, bývá-li toho co v trhu, hledí-li jeden dru- 150 hého zklamati), klade-li jeden druhému osídlo? Ani ť natáhnú, pěkně uhladí, učeší, zbarví, zbílí, aby se zdálo pěkné, a budau chváliti řkúc: »Dobré ť jest«, Kano) tak nebude! »Ba, sama ť mám za to! Na mú vieru, že jinému ť bych [za to] nedala!« A lže, oklamá, přesáhne, selže, nedolí, nedováží, nedoměří. 155 A tito kupujíce hledí též oklamati a budau se pochlubovati řkúce: »Zklamach jej!« A toho obojí za hřích nemají, než rovně C — byli zjednali] nastrojili U — toho C — 142 naším Pánem Ježíšem U — «proto ... popadli aby B — v tom] tu T — 143 aby . . . řkúce» obžalovali ho BU — [jich] vyn. KPRCNTU — ga přestupuje vyn. BNT, a přestupuje přikázaní U — 144 pakli . . . neuzdravil] neuzdravil-li by ho U — by] vyn. KR — neuzdraví KR — 144—145 «ale ... kladli) aby řekli, že jest nemilosrdný B — 144 ale, prý] vyn. K, ale RTC — ale ... dieme] aby řekli U — jest] vyn. R — 145 nemilostivý a nelítostivý (+ nemilostivej C) UC — jemu] Pánu U, jemu z obojí strany T — aurážku] líčku T, vyn. U. — a] vyn. U — kladli položili T — 146 my] vyn. U — pak vyn. BP, nyní U — [pak] vyn. KRCNTU — nyní] vyn. U — 147 kladau-li jedni druhým T — jeden] jemu jeden R — gaurážku a vo- sídlo úrážky a osídla B, vosídla a líčky T — aurážku] auraz U — a vo- sídlo» aneb vosídlo, ani ť natáhnau, pěkně uhladí C — jeden druhého» jej B — 148 popadl a K — 148—149 «jako . . . najprvé? vyn. B — 148 zákonníci učinili K — Pána Ježíše U — 149—150 hledí .. . zkla- mati) vyn. B — 150 klade] zkládá RU — aurážku a osídlo C — Ani ť] Ani ť, jakož sem nahoře pověděl C, An ť U — 151 vyčeší KPONT — pěkně T — budau chváliti] chválé KPN, odbyti se mohlo a chválí to, že T - 152 řkúc] že PN, vyn. C — Dobré ť jest] Ba, pěkné ť jest, pěkné a dobré! A, slibuji ť, že jest dobré C — jest«, a lže T — ono B — nebude, an bude psota N — Ba, mluví, věru T — sama ť, prý N — 153 nemám PNT — vieru] duši, na mau víru T — «že vyn. BKU — [za to] vyn. KPRCNTU — 154 přesáhne] vyn. U — «selže) vyn. BTU — nedolije RU, nedoleje T — 155 tito] tito také C, vyn. U — kupující N, kupci U — «též) vyn. B — zklamati C — a] vyn. PCNT — budau se pochlubovati] zklamajíce budú se chlubiti K, ještě se s tím pochlubí U, vyn. PNT — 155—156 budau Zklamach jej] hanějíce a pravíce, že není dobré a že za to nestojí; ... ale když potom kaupí, bude zase chváliti a praviti a chlubiti se bude jinejm: »Hle, prej, dobře sem kaupil a čistě sem ho voškrabal, jinému
509 před Ježíšem proto, aby jej v tom popadli, jestliže by jej uzdravil, aby jej obžalovali řkúce), že svátek [jich] ruší «a pře- stupuje), a pakli by ho neuzdravil, Xale, prý, dieme, že jest 145 nemilostivý a ukrutný. A tak sau jemu aurážku a vosídlo kladli)«. Pohleďmež my pak, jest-li co [pak] toho nyní v tomto lidu, klade-li jeden druhému aurážku a vosídlo, aby «jeden dru- hého) zklamal a popadl, «jako tito zákonníci Pánu Ježíšovi? Pohlediž najprvé, bývá-li toho co v trhu, hledí-li jeden dru- 150 hého zklamati), klade-li jeden druhému osídlo? Ani ť natáhnú, pěkně uhladí, učeší, zbarví, zbílí, aby se zdálo pěkné, a budau chváliti řkúc: »Dobré ť jest«, Kano) tak nebude! »Ba, sama ť mám za to! Na mú vieru, že jinému ť bych [za to] nedala!« A lže, oklamá, přesáhne, selže, nedolí, nedováží, nedoměří. 155 A tito kupujíce hledí též oklamati a budau se pochlubovati řkúce: »Zklamach jej!« A toho obojí za hřích nemají, než rovně C — byli zjednali] nastrojili U — toho C — 142 naším Pánem Ježíšem U — «proto ... popadli aby B — v tom] tu T — 143 aby . . . řkúce» obžalovali ho BU — [jich] vyn. KPRCNTU — ga přestupuje vyn. BNT, a přestupuje přikázaní U — 144 pakli . . . neuzdravil] neuzdravil-li by ho U — by] vyn. KR — neuzdraví KR — 144—145 «ale ... kladli) aby řekli, že jest nemilosrdný B — 144 ale, prý] vyn. K, ale RTC — ale ... dieme] aby řekli U — jest] vyn. R — 145 nemilostivý a nelítostivý (+ nemilostivej C) UC — jemu] Pánu U, jemu z obojí strany T — aurážku] líčku T, vyn. U. — a] vyn. U — kladli položili T — 146 my] vyn. U — pak vyn. BP, nyní U — [pak] vyn. KRCNTU — nyní] vyn. U — 147 kladau-li jedni druhým T — jeden] jemu jeden R — gaurážku a vo- sídlo úrážky a osídla B, vosídla a líčky T — aurážku] auraz U — a vo- sídlo» aneb vosídlo, ani ť natáhnau, pěkně uhladí C — jeden druhého» jej B — 148 popadl a K — 148—149 «jako . . . najprvé? vyn. B — 148 zákonníci učinili K — Pána Ježíše U — 149—150 hledí .. . zkla- mati) vyn. B — 150 klade] zkládá RU — aurážku a osídlo C — Ani ť] Ani ť, jakož sem nahoře pověděl C, An ť U — 151 vyčeší KPONT — pěkně T — budau chváliti] chválé KPN, odbyti se mohlo a chválí to, že T - 152 řkúc] že PN, vyn. C — Dobré ť jest] Ba, pěkné ť jest, pěkné a dobré! A, slibuji ť, že jest dobré C — jest«, a lže T — ono B — nebude, an bude psota N — Ba, mluví, věru T — sama ť, prý N — 153 nemám PNT — vieru] duši, na mau víru T — «že vyn. BKU — [za to] vyn. KPRCNTU — 154 přesáhne] vyn. U — «selže) vyn. BTU — nedolije RU, nedoleje T — 155 tito] tito také C, vyn. U — kupující N, kupci U — «též) vyn. B — zklamati C — a] vyn. PCNT — budau se pochlubovati] zklamajíce budú se chlubiti K, ještě se s tím pochlubí U, vyn. PNT — 155—156 budau Zklamach jej] hanějíce a pravíce, že není dobré a že za to nestojí; ... ale když potom kaupí, bude zase chváliti a praviti a chlubiti se bude jinejm: »Hle, prej, dobře sem kaupil a čistě sem ho voškrabal, jinému
Strana 510
510 jeden druhému do pekla pomáhá, odře, oblúpí jeden druhého — a nic se za to nestydie, než ještě jim to s chlúbau: »Prodal sem své, jakž moha, a oklamach jej! Dal mi toto a toto, ano ledva 160 za polovici stálo!« A on zase bude řéci: »Zklamach jej, jinému ť bych musil to dvé dáti!« Ale aby oni jedni druhým z lásky «prodali, nepřesáhli, než při čemž mohú zuostati, to přijali a tito, když kupují, také z lásky, vida, že za to stojí, i řekl: »Dámť já jemu, aby také darmo nepracoval«? Ale onino, což najdráže 165 mohú, prodadí, a tito, co najlacinějí mohú, kaupie, nižádné lásky nemajíce, a tak sobě oboji do pekla pomáhají. Nebo Koni pod přikrytím spravedlnosti pravý laupež, zlodějstvie a faleš vedau; nebo to jest spravedlivost, miera, loket, váha, bych to dvé musil dáti C — 156 řkúce] vyn. PNU — Zklamach] Oklamach K, Ú, prý, zklamám P, Zklamám R, Au, prý, voklamal sem N. N. Au, což sem dobře kaupil, co sem ho oklamal a vošidil T, A, prej, čistě sem ho vošidil!« A, běda takovým! U — jej] vyn. TU — toho oni C — nemají, ani tito prodávajíce falešně ani onino, příliš lacino kupujíce C — 156—161 (než rovně ... dvé dáti!« tento: »Prodám své, jakž moha«, a on zase: »Oklamach jej!« B — 156—157 než rovně ... oblúpí jeden druhého] a v tom sobě do pekla pomáhají, co mu ublíží U — 156 rovně] vyn. N — 157 druhému] druhého (+ jak může N) PNT — jako do pekla T — strká a pomáhá PNT, pomáhají C — 158 nestydíte P, nestydie ani kusa T — než] a P — než .. . chlúbau] a ještě se tím chlubí N, ale ještě se tím pochlubí a řkau T, ani pekla nebojí, ale ještě se s tím chlubí a dí U — s chlúbau chlúbau P, s chlúbau, a mnohdy bude řéci K, s chlúbau, a tento dí C - Prodal sem] Té prodal sem K, Prý, prodám P, A, prý, prodám N — 159 jakž zač N — moha] mohu PN, sem mohl CTU — a] vyn. RU — oklamach) Ú, prý, oklamal P — oklamach jejl voklamal sem jej, jinému ť bych za to dvoje peníze dáti musil! Au, prý, voklamal sem jeho! N, onenno také bude říci: »Oklamal sem jej nejmíně asi o kopu aneb druhdy snad i o víc! C — 159—160 oklamach ... Zklamach] oklamaje (!) R, a praví: »Voklamal sem T — 159—161 oklamach . ., dvé dáti dí, oklamaje někoho: »A já bych jinému za to musil dáti dvojnásob U — 159 ano] an N — ledva) jedva P, sotva N — 160 stojí PNC — 160—161 A on zase ... dvé dáti!« vyn. PN — 160 bude řéci] vyn. C — Zklamal sem C — 161 dvojnásobně T, dvoje R — dáti za to R — oni] vyn. U — z lásky, upřímně C — 162 prodá- vali B, prodali a přepustili N — nepřesahali T — 162—163 nepřesáhli ... z lásky] při čem by mohlo býti, a kupec, ano U — 163 a] ale R — když ktož KPCNT — že] ano R — 163—164 i řekl ... aby] aby dal, aby on U — 163 řekli T — 164 já] vyn. R — nepracovaliR — onino] tito C — najdráže mohú] mohú, to najdráž KPC — 165 prodají CU — tito] onino C —tito .. kaupie vyn. U — kaupie vytrží B, to kaupie K — 166 nemají CU — Ka tak . . . oboji vespolek sobě jeden druhému B — sobě] vyn. C — do pekla pomáhají] velmi těžce hřeší C — 167 Koni vyn. B — krytím R — 167—169 pravý . .. pod tú spravedlivostí vyn. B — 167 pravý)
510 jeden druhému do pekla pomáhá, odře, oblúpí jeden druhého — a nic se za to nestydie, než ještě jim to s chlúbau: »Prodal sem své, jakž moha, a oklamach jej! Dal mi toto a toto, ano ledva 160 za polovici stálo!« A on zase bude řéci: »Zklamach jej, jinému ť bych musil to dvé dáti!« Ale aby oni jedni druhým z lásky «prodali, nepřesáhli, než při čemž mohú zuostati, to přijali a tito, když kupují, také z lásky, vida, že za to stojí, i řekl: »Dámť já jemu, aby také darmo nepracoval«? Ale onino, což najdráže 165 mohú, prodadí, a tito, co najlacinějí mohú, kaupie, nižádné lásky nemajíce, a tak sobě oboji do pekla pomáhají. Nebo Koni pod přikrytím spravedlnosti pravý laupež, zlodějstvie a faleš vedau; nebo to jest spravedlivost, miera, loket, váha, bych to dvé musil dáti C — 156 řkúce] vyn. PNU — Zklamach] Oklamach K, Ú, prý, zklamám P, Zklamám R, Au, prý, voklamal sem N. N. Au, což sem dobře kaupil, co sem ho oklamal a vošidil T, A, prej, čistě sem ho vošidil!« A, běda takovým! U — jej] vyn. TU — toho oni C — nemají, ani tito prodávajíce falešně ani onino, příliš lacino kupujíce C — 156—161 (než rovně ... dvé dáti!« tento: »Prodám své, jakž moha«, a on zase: »Oklamach jej!« B — 156—157 než rovně ... oblúpí jeden druhého] a v tom sobě do pekla pomáhají, co mu ublíží U — 156 rovně] vyn. N — 157 druhému] druhého (+ jak může N) PNT — jako do pekla T — strká a pomáhá PNT, pomáhají C — 158 nestydíte P, nestydie ani kusa T — než] a P — než .. . chlúbau] a ještě se tím chlubí N, ale ještě se tím pochlubí a řkau T, ani pekla nebojí, ale ještě se s tím chlubí a dí U — s chlúbau chlúbau P, s chlúbau, a mnohdy bude řéci K, s chlúbau, a tento dí C - Prodal sem] Té prodal sem K, Prý, prodám P, A, prý, prodám N — 159 jakž zač N — moha] mohu PN, sem mohl CTU — a] vyn. RU — oklamach) Ú, prý, oklamal P — oklamach jejl voklamal sem jej, jinému ť bych za to dvoje peníze dáti musil! Au, prý, voklamal sem jeho! N, onenno také bude říci: »Oklamal sem jej nejmíně asi o kopu aneb druhdy snad i o víc! C — 159—160 oklamach ... Zklamach] oklamaje (!) R, a praví: »Voklamal sem T — 159—161 oklamach . ., dvé dáti dí, oklamaje někoho: »A já bych jinému za to musil dáti dvojnásob U — 159 ano] an N — ledva) jedva P, sotva N — 160 stojí PNC — 160—161 A on zase ... dvé dáti!« vyn. PN — 160 bude řéci] vyn. C — Zklamal sem C — 161 dvojnásobně T, dvoje R — dáti za to R — oni] vyn. U — z lásky, upřímně C — 162 prodá- vali B, prodali a přepustili N — nepřesahali T — 162—163 nepřesáhli ... z lásky] při čem by mohlo býti, a kupec, ano U — 163 a] ale R — když ktož KPCNT — že] ano R — 163—164 i řekl ... aby] aby dal, aby on U — 163 řekli T — 164 já] vyn. R — nepracovaliR — onino] tito C — najdráže mohú] mohú, to najdráž KPC — 165 prodají CU — tito] onino C —tito .. kaupie vyn. U — kaupie vytrží B, to kaupie K — 166 nemají CU — Ka tak . . . oboji vespolek sobě jeden druhému B — sobě] vyn. C — do pekla pomáhají] velmi těžce hřeší C — 167 Koni vyn. B — krytím R — 167—169 pravý . .. pod tú spravedlivostí vyn. B — 167 pravý)
Strana 511
511 ani ť pod tú spravedlivostí natáhnú, nedoměří, nedováží, 170 tož ť faleš a laupež. Libra, váha — spravedlivost; ani ť opět nedo- vážie, zadržie palcem, zatrhnú — oni ť to umějí velmi dobře! Opět volají: »Daj pintu!« — a to jest spravedlivost —, a nedá málo víc než «puol pinty)! A tak Kmáš ve všech obchodích! Pohlediž opět, kladú-li jedni druhým osídla! Tyto ženy pří- 175 pravné, fiflovné, kladau-li mužuom osídla a mužie zase ženám) svými přípravami, řečmi těmi ochotnými, lahodnými? Bývá-li toho co, hádaj?! Ale řekl ť jest Buoh: »Běda tomu, skrze kohož pohoršení přijde!« A kdež ť jesti koli Pán u Ježíš B 481 biedu položil, tu ť jest všudy peklo «položeno. Tak mluvie 180 doktorové. Oh, co toho pohoršenie bývá od žen k mužuom a od pravau TNC, právě U — 168 faleš] rufijánství U — vedau] provozují TU — nebo to jest spravedlivost] spravedlivost zajistě jest T — miera, vrtel, strych T — váha] vyn. K, váha, závaží, korec, věrtel, čtvrtce, pinta, žejdlík, půl žejdlíka C — 169 ani] oni pak T, a oni U — tú] takovau T — 169—172 nedováží ... daj pintu) Opět budau říci: »Daj puol pinty B — 169 nedováží] vyn. K — 170 hrozný laupež T — Libra . . . spravedlivost] vyn. U — váha] lot PNT, čtvrtce, půl lotu C, váha a R — ani] oni KP, an U — 171 palcem] vyn. C — zatrhnú palce C — oni ť to] oh (vyn. R), jak oni to PCRNT — 171—172 oni ť to ... pintu) jakož oni mluví a tak umí. A opěty káže naliti půl pinty U — 171 velmi] vyn. RT — 171—172 dobře ... pintu) chytře udělati, že toho kupující nijakž nemůže vyšetřiti, tak sau se dobře tomu šibalství vycvičili v dáblově škole! Opět, přijda chu- dinka pohostinný člověk, volá: »Dej mi pintu piva T — 172 volají] Prý PN, budau říci (+ aneb volati C) RC — Daj] Nalí mi N — pintu pintu«, volá P, půl pinty R — a nedá] ona nedá N, ona pak nedá T — 173 maličko K — «puol pinty z žejtlík B, žejdlik RU, půl pinty a ostatek pěnami dokydne C — tak] tu nespravedlnost T — Kmáše vyn. B — 174 opět] pak K, vyn. RU — druhému C — osídlo C — Tyto] vyn. U — ženy [šperkovné, obnažené] K — přípravné] připravené R, naduté, šperkovné N, vyn. U — 175 fiflovné] fiflovné, šperkovné, zlíčené a ulí- zané T, vyn. U — Kkladau ... ženám mužuom a oni jim zase B, mužuom a muží ženám U — kladau] 1ekladau K — mužskému pohlaví T — ženám) vyn. R — 176 svým K — svými ... lahodnými] osídla kladau, pyšné raucho na sobě nosíc, a nyní tě jim to dábel osladil, že se nedají žádnému trestati U — přípravami dábelskými N — Ktěmi vyn. B — 177 Bývá ... hádaj?! vyn. BU — hádaj] vyn. T, medle C — Bůh sám C — tomu člověku RU — 178 přijdau R, přichází TNCU — 179 «biedu běda B, lidu tu bídu U — jest] se (vyn. U) míní NU — 179—182 «položeno ... lapá vyn. B — 179 položeno] a rozumí N, rozuměti T, vyn. U — 180 doktorové světí KONT — Ach TN, Och CU — 181 fiflovným, nástrahám 177 Mat. 18, 7 —
511 ani ť pod tú spravedlivostí natáhnú, nedoměří, nedováží, 170 tož ť faleš a laupež. Libra, váha — spravedlivost; ani ť opět nedo- vážie, zadržie palcem, zatrhnú — oni ť to umějí velmi dobře! Opět volají: »Daj pintu!« — a to jest spravedlivost —, a nedá málo víc než «puol pinty)! A tak Kmáš ve všech obchodích! Pohlediž opět, kladú-li jedni druhým osídla! Tyto ženy pří- 175 pravné, fiflovné, kladau-li mužuom osídla a mužie zase ženám) svými přípravami, řečmi těmi ochotnými, lahodnými? Bývá-li toho co, hádaj?! Ale řekl ť jest Buoh: »Běda tomu, skrze kohož pohoršení přijde!« A kdež ť jesti koli Pán u Ježíš B 481 biedu položil, tu ť jest všudy peklo «položeno. Tak mluvie 180 doktorové. Oh, co toho pohoršenie bývá od žen k mužuom a od pravau TNC, právě U — 168 faleš] rufijánství U — vedau] provozují TU — nebo to jest spravedlivost] spravedlivost zajistě jest T — miera, vrtel, strych T — váha] vyn. K, váha, závaží, korec, věrtel, čtvrtce, pinta, žejdlík, půl žejdlíka C — 169 ani] oni pak T, a oni U — tú] takovau T — 169—172 nedováží ... daj pintu) Opět budau říci: »Daj puol pinty B — 169 nedováží] vyn. K — 170 hrozný laupež T — Libra . . . spravedlivost] vyn. U — váha] lot PNT, čtvrtce, půl lotu C, váha a R — ani] oni KP, an U — 171 palcem] vyn. C — zatrhnú palce C — oni ť to] oh (vyn. R), jak oni to PCRNT — 171—172 oni ť to ... pintu) jakož oni mluví a tak umí. A opěty káže naliti půl pinty U — 171 velmi] vyn. RT — 171—172 dobře ... pintu) chytře udělati, že toho kupující nijakž nemůže vyšetřiti, tak sau se dobře tomu šibalství vycvičili v dáblově škole! Opět, přijda chu- dinka pohostinný člověk, volá: »Dej mi pintu piva T — 172 volají] Prý PN, budau říci (+ aneb volati C) RC — Daj] Nalí mi N — pintu pintu«, volá P, půl pinty R — a nedá] ona nedá N, ona pak nedá T — 173 maličko K — «puol pinty z žejtlík B, žejdlik RU, půl pinty a ostatek pěnami dokydne C — tak] tu nespravedlnost T — Kmáše vyn. B — 174 opět] pak K, vyn. RU — druhému C — osídlo C — Tyto] vyn. U — ženy [šperkovné, obnažené] K — přípravné] připravené R, naduté, šperkovné N, vyn. U — 175 fiflovné] fiflovné, šperkovné, zlíčené a ulí- zané T, vyn. U — Kkladau ... ženám mužuom a oni jim zase B, mužuom a muží ženám U — kladau] 1ekladau K — mužskému pohlaví T — ženám) vyn. R — 176 svým K — svými ... lahodnými] osídla kladau, pyšné raucho na sobě nosíc, a nyní tě jim to dábel osladil, že se nedají žádnému trestati U — přípravami dábelskými N — Ktěmi vyn. B — 177 Bývá ... hádaj?! vyn. BU — hádaj] vyn. T, medle C — Bůh sám C — tomu člověku RU — 178 přijdau R, přichází TNCU — 179 «biedu běda B, lidu tu bídu U — jest] se (vyn. U) míní NU — 179—182 «položeno ... lapá vyn. B — 179 položeno] a rozumí N, rozuměti T, vyn. U — 180 doktorové světí KONT — Ach TN, Och CU — 181 fiflovným, nástrahám 177 Mat. 18, 7 —
Strana 512
512 mužuov k ženám fiflovným, ješto ty ženy fiflovné a přípravné jsau pravá vrše dáblova, ješto jimi lidi lapá! Ještě máš, ani ť jedni druhým osídla kladú. Napoví jeden před druhým nětco a navrže, a on k tomu nětco odpoví; hlédajž, 185 an ť ho uhoní a hledí obžalovati a osočiti. Bývá-li co toho), hádaj!? A když tak bylo, že ten vodnotelný tu stál a zákonníci myslili, co učiní Pán Ktuto), tehdy odpovědě v k jich myšlení [drahý Ježíš, i řekl k Kumělým) v zákoně a k zákonníkuom: »Sluší-li 190 v den sváteční uzdravovati?« A oni jsú mlčeli. Tehdy zákonníci myslili jsú sobě, jestliže tohoto uzdraví, že sobotu ruší; i domní- vali se, že tím sobotu ruší, ana tím svěcena měla býti, skutky milosrdnými. Jako nyní domnívají se, by svátek světili, ani jej ruší, že díla tělesného nechají; ale zpijí se, sžerau se), rozpusti- 195 losti vedau, ješto všední den toho polovici neučinie)). Ale Ori- genes super Numeri jinak učí, kterak má neděle svěcena býti; dábelským N — fiflovné] šperkovné T, vyn. U — a] vyn. U — připravené RU — 182 pravé U — čertova K, dáblovy U — ješto] an U — množství lidí N — lapá a svodí na věčné zatracení N — 183 Ještě ... ani t) Nad to vejš T — máš .. . osídla] jiné osídlo jedni druhým N — an U — osídlo PT, takto osídla K — Nejprvé napoví C — 184 hlediž RONTU — 185 ano U — uhaní U — uhoní a] vyn. K — potom hledí T — Kco toho) to BU — 186 hádaj] mezi vámi T, medle C — 188 tuto učiní U, učiní s ním T — Ktuto) vyn. BU — tehda on PCNT — odpověděl BU, odpověděv, totiž PNT, odpověděl, totiž C — myšlením R — [drahý vyn. KPRCNU — 189 Ježíš] vyn. PN — řekl jest jim R — k umělým ... zákonníkuom] jim U — k v zákoně umělým K — k] vyn. PRTN, jim C — gumělým učeným B — a k zákonníkuom] vyn. R — k] vyn. C — k zákonníkuom řka PN — 190 den sváteční] sobotu RTU, den sobotní P — uzdravovati aneb (vyn. U) v den sváteční RU — Tehdy] Tito KC, A U, totiž PN, totiž tito T 191 toto myslili C, a mys- lili PN, vymyslili R — jsú sobě] vyn. U — v sobč PRN, sami v sobě T jestliže . . . uzdraví] uzdraví-li toho U — toho P — uzdraví, díme C zruší RU — 191—192 i domnívali ... ruší] vyn. PN — 192 že by RU — tím] vyn. T — zruší K, zrušil RU — an T, a ona U — svěcena a slavena C — má U — 193 milosrdnými [tak, jak jest je Kristus Pán činiti ráčil K — nynie (+ naši T) křesťané KT — by] že by KRTU — a oni TU — 194 více ruší C, ruší a přestupují T — že teď CT — tělesného] vyn. KPNT, tělesného a hmotného C — nechají anebo jiné práce T — vopijí CU, zpijí hůře než hovada T — se] vyn. T — zežerau T, užerau C, ožerau U — se vyn. BONU — rozpustilosti všelijaké, marnosti C — 195 ješto] an U — polovici] vyn. U — neučinie nevedau B — svatý Origenes T, Origenes (+ svatej C) doktor KC — 196 super Numeri] na knihu Moj- —
512 mužuov k ženám fiflovným, ješto ty ženy fiflovné a přípravné jsau pravá vrše dáblova, ješto jimi lidi lapá! Ještě máš, ani ť jedni druhým osídla kladú. Napoví jeden před druhým nětco a navrže, a on k tomu nětco odpoví; hlédajž, 185 an ť ho uhoní a hledí obžalovati a osočiti. Bývá-li co toho), hádaj!? A když tak bylo, že ten vodnotelný tu stál a zákonníci myslili, co učiní Pán Ktuto), tehdy odpovědě v k jich myšlení [drahý Ježíš, i řekl k Kumělým) v zákoně a k zákonníkuom: »Sluší-li 190 v den sváteční uzdravovati?« A oni jsú mlčeli. Tehdy zákonníci myslili jsú sobě, jestliže tohoto uzdraví, že sobotu ruší; i domní- vali se, že tím sobotu ruší, ana tím svěcena měla býti, skutky milosrdnými. Jako nyní domnívají se, by svátek světili, ani jej ruší, že díla tělesného nechají; ale zpijí se, sžerau se), rozpusti- 195 losti vedau, ješto všední den toho polovici neučinie)). Ale Ori- genes super Numeri jinak učí, kterak má neděle svěcena býti; dábelským N — fiflovné] šperkovné T, vyn. U — a] vyn. U — připravené RU — 182 pravé U — čertova K, dáblovy U — ješto] an U — množství lidí N — lapá a svodí na věčné zatracení N — 183 Ještě ... ani t) Nad to vejš T — máš .. . osídla] jiné osídlo jedni druhým N — an U — osídlo PT, takto osídla K — Nejprvé napoví C — 184 hlediž RONTU — 185 ano U — uhaní U — uhoní a] vyn. K — potom hledí T — Kco toho) to BU — 186 hádaj] mezi vámi T, medle C — 188 tuto učiní U, učiní s ním T — Ktuto) vyn. BU — tehda on PCNT — odpověděl BU, odpověděv, totiž PNT, odpověděl, totiž C — myšlením R — [drahý vyn. KPRCNU — 189 Ježíš] vyn. PN — řekl jest jim R — k umělým ... zákonníkuom] jim U — k v zákoně umělým K — k] vyn. PRTN, jim C — gumělým učeným B — a k zákonníkuom] vyn. R — k] vyn. C — k zákonníkuom řka PN — 190 den sváteční] sobotu RTU, den sobotní P — uzdravovati aneb (vyn. U) v den sváteční RU — Tehdy] Tito KC, A U, totiž PN, totiž tito T 191 toto myslili C, a mys- lili PN, vymyslili R — jsú sobě] vyn. U — v sobč PRN, sami v sobě T jestliže . . . uzdraví] uzdraví-li toho U — toho P — uzdraví, díme C zruší RU — 191—192 i domnívali ... ruší] vyn. PN — 192 že by RU — tím] vyn. T — zruší K, zrušil RU — an T, a ona U — svěcena a slavena C — má U — 193 milosrdnými [tak, jak jest je Kristus Pán činiti ráčil K — nynie (+ naši T) křesťané KT — by] že by KRTU — a oni TU — 194 více ruší C, ruší a přestupují T — že teď CT — tělesného] vyn. KPNT, tělesného a hmotného C — nechají anebo jiné práce T — vopijí CU, zpijí hůře než hovada T — se] vyn. T — zežerau T, užerau C, ožerau U — se vyn. BONU — rozpustilosti všelijaké, marnosti C — 195 ješto] an U — polovici] vyn. U — neučinie nevedau B — svatý Origenes T, Origenes (+ svatej C) doktor KC — 196 super Numeri] na knihu Moj- —
Strana 513
513 takto: v poslúchaní vážně slova božího, v modlení, v rozjímaní dobrodiní božích, v diek vzdávaní, v skutcích milosrdných. A tak široce on o tom píše. 200 Ale někteří lidé bludní mluví řkúc, že má sobota svěcena býti. Tu bych já chtěl dovésti, že jest to blud a že neděle má býti svěcena. Nebo jakož jesti onen beránek v Starém zákoně byl figura těla božího, tak sobota byla jest figura neděle a zna- menala jest neděli; a neděle znamenala odpočinutie, onen svátek, 205 kterýž bude po saudném dni, ješto v ten svátek budeme bóhdá odpočívati na věky v nebeském království. Ale ktož koli zde nezachovávají toho svátku právě, této neděle, nenadějte se, by mohli dojíti onoho svátku, v kterémž budau odpočívati volení boží na věky! Nebo byla jsú přikázaní boží jiná mnohá, 210 ješto jest je Buoh přikázal, alevšak sau na čas mohla ponechána žíšovu čtvrtau T, vyn. U — učí pravíc N — svatá neděle NC — 197 takto] že N, že takto T, takto, že P, takto, prej C — v poslúchaní] uposlechnete-li R — vážně] vyn. U, vážném KPONT — 197—198 v modlení ... vzdá- vaní] a v skutečném plnění a zachovávaní, v modlení, totižto v modli- tbách svatejch a žádostech dobrejch, v rozjímání dobrodínství božskejch, v díkův činění, v vostříhání přikázaní božích a C — 197 v modlení] v modlení sebraném N, a v vážném modlení a U — v rozjímání sobě N — 198 «dobro- díní ... vzdávaní slova božího a jeho dobrodíní, v díkuov činění B — v diek] diek R, v díkův NU, v díkův činění a chval T — 199 on] vyn. NTU — píše] vypisuje (napsal T) svatý Origenes NT, praví U — 200 mluví] praví U — řkúc] praviec KPNT, vyn. U — má místo neděle T — 201—202 Tu bych . . . svěcena] vyn. U — 201 chtěl s pomocí boží C — toho dovésti N — to] vyn. K — veliký blud TN — a] ale T — ne- děle svatá T — 202 Nebo jakož] Jakož zajistě T — jesti] vyn. C — beránek velikonoční C — v Starém zákoně vyn. U — 203 byla N — figurau T — takéž U — figurau N — neděle] vyn. P, svaté neděle TC — vyzname- návala N — 204 neděle] neděle svatá C, neděle pak T — znamená KPCU znamenává N — 204—209 odpočinutie ... věky! vyn. B — 204 od- počinutí věčné C — onen svátek, kterýž bude] oněm svatým, kteříž budau (!) U — v vonen C — svátek věčný TC — 205 bude] nastane N — ješto] a U — v tom svátku N — bóhdá] vyn. PRU, dá Pán Bůh TN, když nám tam dá Pán Bůh přijíti C — 206 věky věkův věčně C — 207 nezachovávají ... této] nebudau světi«ti) (ti vyn.!) právě tohoto svátku tak, jakž mají světiti, a nezachovají svaté C — nezachovávají přikázaní P — toho] a (vyn. TN) tohoto PTN — nenaděj se U, nenadějte se vy takoví C — by byšte RNTU — 208 svátku věčného C — všickni volení C — 209 na věky» vyn. U — 209—212 Nebo . . . když byli] I jiná mnohá, an je Bůh přikázal, a Židé U — 209 byly R — 210—212 «ješto ... byli od Boha Židuom přikázaná, ale mohli jsú jich na čas ponechati. Jako obřezování bylo jest z božího přikázaní, avšak jeho B — 210 mohly R — 211 se] jest PNT, Rokycanova Postilla. 33
513 takto: v poslúchaní vážně slova božího, v modlení, v rozjímaní dobrodiní božích, v diek vzdávaní, v skutcích milosrdných. A tak široce on o tom píše. 200 Ale někteří lidé bludní mluví řkúc, že má sobota svěcena býti. Tu bych já chtěl dovésti, že jest to blud a že neděle má býti svěcena. Nebo jakož jesti onen beránek v Starém zákoně byl figura těla božího, tak sobota byla jest figura neděle a zna- menala jest neděli; a neděle znamenala odpočinutie, onen svátek, 205 kterýž bude po saudném dni, ješto v ten svátek budeme bóhdá odpočívati na věky v nebeském království. Ale ktož koli zde nezachovávají toho svátku právě, této neděle, nenadějte se, by mohli dojíti onoho svátku, v kterémž budau odpočívati volení boží na věky! Nebo byla jsú přikázaní boží jiná mnohá, 210 ješto jest je Buoh přikázal, alevšak sau na čas mohla ponechána žíšovu čtvrtau T, vyn. U — učí pravíc N — svatá neděle NC — 197 takto] že N, že takto T, takto, že P, takto, prej C — v poslúchaní] uposlechnete-li R — vážně] vyn. U, vážném KPONT — 197—198 v modlení ... vzdá- vaní] a v skutečném plnění a zachovávaní, v modlení, totižto v modli- tbách svatejch a žádostech dobrejch, v rozjímání dobrodínství božskejch, v díkův činění, v vostříhání přikázaní božích a C — 197 v modlení] v modlení sebraném N, a v vážném modlení a U — v rozjímání sobě N — 198 «dobro- díní ... vzdávaní slova božího a jeho dobrodíní, v díkuov činění B — v diek] diek R, v díkův NU, v díkův činění a chval T — 199 on] vyn. NTU — píše] vypisuje (napsal T) svatý Origenes NT, praví U — 200 mluví] praví U — řkúc] praviec KPNT, vyn. U — má místo neděle T — 201—202 Tu bych . . . svěcena] vyn. U — 201 chtěl s pomocí boží C — toho dovésti N — to] vyn. K — veliký blud TN — a] ale T — ne- děle svatá T — 202 Nebo jakož] Jakož zajistě T — jesti] vyn. C — beránek velikonoční C — v Starém zákoně vyn. U — 203 byla N — figurau T — takéž U — figurau N — neděle] vyn. P, svaté neděle TC — vyzname- návala N — 204 neděle] neděle svatá C, neděle pak T — znamená KPCU znamenává N — 204—209 odpočinutie ... věky! vyn. B — 204 od- počinutí věčné C — onen svátek, kterýž bude] oněm svatým, kteříž budau (!) U — v vonen C — svátek věčný TC — 205 bude] nastane N — ješto] a U — v tom svátku N — bóhdá] vyn. PRU, dá Pán Bůh TN, když nám tam dá Pán Bůh přijíti C — 206 věky věkův věčně C — 207 nezachovávají ... této] nebudau světi«ti) (ti vyn.!) právě tohoto svátku tak, jakž mají světiti, a nezachovají svaté C — nezachovávají přikázaní P — toho] a (vyn. TN) tohoto PTN — nenaděj se U, nenadějte se vy takoví C — by byšte RNTU — 208 svátku věčného C — všickni volení C — 209 na věky» vyn. U — 209—212 Nebo . . . když byli] I jiná mnohá, an je Bůh přikázal, a Židé U — 209 byly R — 210—212 «ješto ... byli od Boha Židuom přikázaná, ale mohli jsú jich na čas ponechati. Jako obřezování bylo jest z božího přikázaní, avšak jeho B — 210 mohly R — 211 se] jest PNT, Rokycanova Postilla. 33
Strana 514
514 býti. Jako Buoh se byl přikázal Židuom obřezovati, avšak sau toho byli Židé ponechali, že, když byli na púšti čtyřidceti let, neobřezovali se. Ale těchto deset přikázaní vždycky jsú zacho- vávali, a to proto, neb těch deset přikázaní jsú z podstaty při- 215 rozeného zákona, a proto nemají nikda opuštěna býti). Ale tento lid, plní-li je? kde? kto? Jedau v neděli, rokují, puosobí B 482 a budau se vymlúvati řkauc: »Však pro chválu boží neškodí!« Ba, ani pro chválu boží! Máme v duchovních právích, že v neděli nic nemá býti jednáno, ani žádní rokové; a jestliže by v neděli 220 který saud vydán byl, buď o manželství neb o čem koli, že se mohú jinam odv polati a že jest to křivý a nepravý saud, pro- tože jest v neděli vydán. Ale kto jest, ješto by tomu věřil vyn. C — Židuom] vyn. PRNT — 212 že vyn. B — in marg. K: [NB. Bůh se přikázal Židům obřezovati, a když byli na paušti 40 let, se neobřezovali] — 212—213 čtyřidceti . . . neobřezovali se] čtyřidceti sau se (+ byli C) let neobřezovali RC, za čtyřidceti let sau se neobřezovali N — 213 těchto] vyn. N — božích přikázaní N — zachovali U — 215 a proto ... býti vyn. B — nemají nikda opuštěna] mají vždycky zachována (zachovávány T) PNT — 216 tento nynější T — A oni jedau T — v neděli svatau N — rokují] jdau, rokují T, vezau, rokují N, roky skládají U — puosobí] [počty] (vyn. PR) puosobie. Zviete, nemějte péče, kde ť bude déle býti! KPR, Zvíte, kde bude déle býti! U, působí, jednají, upomínají, počítají, smlauvají, kupují, prodávají, ba i platí! Prej: »Přiď v neděli, při svátku, zaplatím t!« A co přes celej tejden natrží peněz, na trhu, buď na jarmarce, za čež koliv, to v neděli budau rozčítati, čísti a přebírati se v nich. Zvíte, nebožátka, nebudete-li míti na to péče a pozoru, kde ť vám pak bude déle bejti! C, smlauvají, působí divné věci, žerau, pijí, tancují, v kostky hrají, v vrcáby (!), v šachy, v karty, taulají se, ženy jich hrdě, pyšně jako potvory se šperkují, připravují, mnohem více nežli v jiné dni, tudy samy sebau lovíce lidské duše. Protož zvíte, nebožátka, kde ť bude déle býti, nemějte péče! N, působí divné věci, žerau, pijí, v kostky, v šachy hrají, v vrcáby (!), v karty, po zahradách a lukách se taulají, a ženy se hrdě a pyšně přišperkují a přistrojí, více nežli v jiné dni, a tudy lovíce lidské duše. Protož zvíte, nebožátka, nemějte péče, kde ť bude déle býti, zde-li čili v horaucím pekle! T — 217 budau ... řkauc vymlúvají (+ se N): «Ú (Au N), prý PN, předce se vymlauvají a říkávají: »Au T — se vymlůvati řkauc říci B — druzí (mnozí C) vymlúvati KC — řkauc) vyn. C — Však pro chválu boží] Bo, prej, však sem pak já pro čest a chválu učinil, však to nic C — boží aneb pro přátely učiniti K, boží a pro obecné dobré RU — 218 Ba] vyn. K, A U — boží vejmluva nepostačí N — Nebo máme CT, To máme U — v svatau neděli CN — 219 nemá .. . jednáno] nemáme jednati U — ani] vyn. N — žádných rokuov KPCNT — rokové nemají býti U — v neděli svatau TN — 220 koliv jiném C — 221 odo- lati (!) B — 221—222 a že jest ... vydán] vyn. RU — 221 saud, může spravedlivě narčen býti N — 222 neděli svatau C — ješto by tomu)
514 býti. Jako Buoh se byl přikázal Židuom obřezovati, avšak sau toho byli Židé ponechali, že, když byli na púšti čtyřidceti let, neobřezovali se. Ale těchto deset přikázaní vždycky jsú zacho- vávali, a to proto, neb těch deset přikázaní jsú z podstaty při- 215 rozeného zákona, a proto nemají nikda opuštěna býti). Ale tento lid, plní-li je? kde? kto? Jedau v neděli, rokují, puosobí B 482 a budau se vymlúvati řkauc: »Však pro chválu boží neškodí!« Ba, ani pro chválu boží! Máme v duchovních právích, že v neděli nic nemá býti jednáno, ani žádní rokové; a jestliže by v neděli 220 který saud vydán byl, buď o manželství neb o čem koli, že se mohú jinam odv polati a že jest to křivý a nepravý saud, pro- tože jest v neděli vydán. Ale kto jest, ješto by tomu věřil vyn. C — Židuom] vyn. PRNT — 212 že vyn. B — in marg. K: [NB. Bůh se přikázal Židům obřezovati, a když byli na paušti 40 let, se neobřezovali] — 212—213 čtyřidceti . . . neobřezovali se] čtyřidceti sau se (+ byli C) let neobřezovali RC, za čtyřidceti let sau se neobřezovali N — 213 těchto] vyn. N — božích přikázaní N — zachovali U — 215 a proto ... býti vyn. B — nemají nikda opuštěna] mají vždycky zachována (zachovávány T) PNT — 216 tento nynější T — A oni jedau T — v neděli svatau N — rokují] jdau, rokují T, vezau, rokují N, roky skládají U — puosobí] [počty] (vyn. PR) puosobie. Zviete, nemějte péče, kde ť bude déle býti! KPR, Zvíte, kde bude déle býti! U, působí, jednají, upomínají, počítají, smlauvají, kupují, prodávají, ba i platí! Prej: »Přiď v neděli, při svátku, zaplatím t!« A co přes celej tejden natrží peněz, na trhu, buď na jarmarce, za čež koliv, to v neděli budau rozčítati, čísti a přebírati se v nich. Zvíte, nebožátka, nebudete-li míti na to péče a pozoru, kde ť vám pak bude déle bejti! C, smlauvají, působí divné věci, žerau, pijí, tancují, v kostky hrají, v vrcáby (!), v šachy, v karty, taulají se, ženy jich hrdě, pyšně jako potvory se šperkují, připravují, mnohem více nežli v jiné dni, tudy samy sebau lovíce lidské duše. Protož zvíte, nebožátka, kde ť bude déle býti, nemějte péče! N, působí divné věci, žerau, pijí, v kostky, v šachy hrají, v vrcáby (!), v karty, po zahradách a lukách se taulají, a ženy se hrdě a pyšně přišperkují a přistrojí, více nežli v jiné dni, a tudy lovíce lidské duše. Protož zvíte, nebožátka, nemějte péče, kde ť bude déle býti, zde-li čili v horaucím pekle! T — 217 budau ... řkauc vymlúvají (+ se N): «Ú (Au N), prý PN, předce se vymlauvají a říkávají: »Au T — se vymlůvati řkauc říci B — druzí (mnozí C) vymlúvati KC — řkauc) vyn. C — Však pro chválu boží] Bo, prej, však sem pak já pro čest a chválu učinil, však to nic C — boží aneb pro přátely učiniti K, boží a pro obecné dobré RU — 218 Ba] vyn. K, A U — boží vejmluva nepostačí N — Nebo máme CT, To máme U — v svatau neděli CN — 219 nemá .. . jednáno] nemáme jednati U — ani] vyn. N — žádných rokuov KPCNT — rokové nemají býti U — v neděli svatau TN — 220 koliv jiném C — 221 odo- lati (!) B — 221—222 a že jest ... vydán] vyn. RU — 221 saud, může spravedlivě narčen býti N — 222 neděli svatau C — ješto by tomu)
Strana 515
515 a tu boží neděli právě světil? [Ale též v ní hřích učiní jako v jiný den! Ale věziž, že Ktajž hřiech učině v neděli jako jiný 225 den, že dvénásob musíš za ň trpěti než za onen, ješto s jej jiný den učinil. Nebo jako onen Achor, ješto byl ukradl pravidlo zlaté, a to slušelo k chrámu, ku posvátné věci, kázal ho Pán Buoh dvojí smrtí umrtviti, najprv ukamenovati a potom spáliti, takéž vy, přestupníci a přestupnice) neděle svaté, zvíte, 230 co ť vás proto potká! Ale že tento vodnotelný stál před Pánem Ježíšem a mlčal. Nečte se, by ho prosil, aby jej uzdravil,nebo by které slovo řekl. To jest snad proto učinil, nebo se bál zákonníků, aby ho nekázali ukamenovati Křkauc: »Svátek chceš rušiti?!« To ť jsú tito 235 lidé, ješto pro bázen nesmějí pravdy vyznávati, poddací pro pány), aby jich neodřeli, jiní, aby milosti neztratili, a druzí, aby s úřaduov ssazeni nebyli. A, běda bude! Řekl ť jest Pán: aby B, aby tomu U — ješto] jenž N — tomu) vyn. PT — uvěřil N — 223 boží] vyn. RU, svatau TN — «právě vyn. B, právě a upřímně N — 223—224 [Ale též .. . den!] vyn. KPRCNTU — 224 Ale] Ale toto N Ale věziž] A kdo v neděli hřeší, ten ť má dvojnásobní hřích U — 224—225 «tajž .. . den, že vyn. BU — 224 tajž] takový N, jakejž koliv C — učiní PRC — v neděli svatau N — v jiný TC — 225 že vyn. N — dvoj- násob TC, dvojnásobně U — musí RU — «za ň víc B, více za ň C — než] vyn. (!) R — 225—226 za onen ... učinil v jiný den shřeše B — 225 za onen, ješto s'] by U — 226 v juný NCU — jiný den] jindy R — v Ppozdější přípisek: Jest staré přísloví: Svěť svátek, posť pátek, nebude tvůj věk krátek a nepůjde statek na zmatek — Nebo jako] Jako zajisté N — jako] vyn. U, rovně jako T — Achan TN — který N — 227 slušelo] náleželo C, přináleželo N — k chrámu božímu T — rozkázal K — 228 milý Pán T — umrtviti] rozkázal jej (!) T, usmrtiti N — najprv] kázal (poručil N) jej najprv PRCNU, rozkázal T — kamenovati N — 229 upáliti KPCNTU — vy] i my U — ga přestupnice) vyn. B, a přestupnice při- kázaní božích a zákona božího a C — 232 ho prosil] se jemu modlil a prosil ho RU — prosil] měl prositi N — 232—233 «nebo . . . neb Snad B — 232 řekl] promluvil N — 233 To jest] An U — učinil] vyn. RU — nebo že K — bál Židův a P — ne- poručili N — 234 kamenovati RU — Křkauc ... rušiti?!« že v svátek uzdraven býti žádá B — řkauc, že KC — chce C — To ... tito] Tak sau i posavad ti C — 234—235 To . .. ješto] A tak tito U — 234 ti K — 235 bázeň lidskau C — pravdy boží CU — 235—236 «vyznávati . . . pány vyznati B — 235 vyznati U — poddaní RCNTU — 236 své pány C — neodřeli] neoblaupili (+ nesužovali, a C) UC — jiní] druzí KPRNU — milosti] přízně U — a druzí] jiní (+ pak C) KRCTU, třetí P — 237 ssa- 226 Přísloví v rkpise P ad 226 viz ve Flajšhansových Českých pří- slovích díl I. 2, str. 557 — O Achanovi (Achorovi) Jozue 7, 1 nn. — 33*
515 a tu boží neděli právě světil? [Ale též v ní hřích učiní jako v jiný den! Ale věziž, že Ktajž hřiech učině v neděli jako jiný 225 den, že dvénásob musíš za ň trpěti než za onen, ješto s jej jiný den učinil. Nebo jako onen Achor, ješto byl ukradl pravidlo zlaté, a to slušelo k chrámu, ku posvátné věci, kázal ho Pán Buoh dvojí smrtí umrtviti, najprv ukamenovati a potom spáliti, takéž vy, přestupníci a přestupnice) neděle svaté, zvíte, 230 co ť vás proto potká! Ale že tento vodnotelný stál před Pánem Ježíšem a mlčal. Nečte se, by ho prosil, aby jej uzdravil,nebo by které slovo řekl. To jest snad proto učinil, nebo se bál zákonníků, aby ho nekázali ukamenovati Křkauc: »Svátek chceš rušiti?!« To ť jsú tito 235 lidé, ješto pro bázen nesmějí pravdy vyznávati, poddací pro pány), aby jich neodřeli, jiní, aby milosti neztratili, a druzí, aby s úřaduov ssazeni nebyli. A, běda bude! Řekl ť jest Pán: aby B, aby tomu U — ješto] jenž N — tomu) vyn. PT — uvěřil N — 223 boží] vyn. RU, svatau TN — «právě vyn. B, právě a upřímně N — 223—224 [Ale též .. . den!] vyn. KPRCNTU — 224 Ale] Ale toto N Ale věziž] A kdo v neděli hřeší, ten ť má dvojnásobní hřích U — 224—225 «tajž .. . den, že vyn. BU — 224 tajž] takový N, jakejž koliv C — učiní PRC — v neděli svatau N — v jiný TC — 225 že vyn. N — dvoj- násob TC, dvojnásobně U — musí RU — «za ň víc B, více za ň C — než] vyn. (!) R — 225—226 za onen ... učinil v jiný den shřeše B — 225 za onen, ješto s'] by U — 226 v juný NCU — jiný den] jindy R — v Ppozdější přípisek: Jest staré přísloví: Svěť svátek, posť pátek, nebude tvůj věk krátek a nepůjde statek na zmatek — Nebo jako] Jako zajisté N — jako] vyn. U, rovně jako T — Achan TN — který N — 227 slušelo] náleželo C, přináleželo N — k chrámu božímu T — rozkázal K — 228 milý Pán T — umrtviti] rozkázal jej (!) T, usmrtiti N — najprv] kázal (poručil N) jej najprv PRCNU, rozkázal T — kamenovati N — 229 upáliti KPCNTU — vy] i my U — ga přestupnice) vyn. B, a přestupnice při- kázaní božích a zákona božího a C — 232 ho prosil] se jemu modlil a prosil ho RU — prosil] měl prositi N — 232—233 «nebo . . . neb Snad B — 232 řekl] promluvil N — 233 To jest] An U — učinil] vyn. RU — nebo že K — bál Židův a P — ne- poručili N — 234 kamenovati RU — Křkauc ... rušiti?!« že v svátek uzdraven býti žádá B — řkauc, že KC — chce C — To ... tito] Tak sau i posavad ti C — 234—235 To . .. ješto] A tak tito U — 234 ti K — 235 bázeň lidskau C — pravdy boží CU — 235—236 «vyznávati . . . pány vyznati B — 235 vyznati U — poddaní RCNTU — 236 své pány C — neodřeli] neoblaupili (+ nesužovali, a C) UC — jiní] druzí KPRNU — milosti] přízně U — a druzí] jiní (+ pak C) KRCTU, třetí P — 237 ssa- 226 Přísloví v rkpise P ad 226 viz ve Flajšhansových Českých pří- slovích díl I. 2, str. 557 — O Achanovi (Achorovi) Jozue 7, 1 nn. — 33*
Strana 516
516 »Ktož mě zapří před lidmi, zapřím ť i já jeho před Otcem mým nebeským i před anjely božími«. A když tak bylo, že jich drahý Pán [oltázal, sluší-li v den sváteční uzdravovati, a oni mlčali, tehda on, uchopiv ho, uzdravil [a propustil]. Tento vodnotelný znamená lidi lakomé a jiné hříš- níky. Jestliže jsi byl kterým hříchem poražen, učiniž jako tento vodnotelný; stuoj před Pánem Ježíšem takto: plň všecka jeho 245 přikázaní a buď jim poddán ka upevni se v nich) a stuoj [v nich] pevně, aby jich nikoli nepřestúpil, a uzdraví tě milý, drahý Buoh). A když tak bylo, že jej Pán uzdravil, tehdy jest řekl k zá- konníkuom): »Či z vás vuol aneb vosel upad ne do studnice B 483 250 a ne ihned vytáhnete jej v den sváteční?« Tu řeč mnozí lidé bludní a) blázni berú sobě řkúc: »Hle, že ť jest Pán rozkázal vytáhnúti vola, když by do studnice upadl; také ť muož v neděli 240 zováni B, svrženi U — Ach T, Ó N — Takovým všem řekl C — Pán Bůh RU — 238 mým] svým C, vyn. U — 239 nebeským] vyn. KPT — božími] jeho KC, nebeskými PRNTU — 240 když ... otázal] optal se jich drahý Pán U — Pán Ježíš C — tázal KPRCNT — den sváteční] sobotu KCU, den sobotní PNT — 241 oni pak K — tehda on, uchopiv ho] a Pán chytil ho a U — on] Pán Ježíš TC — uchopiv] chytiv KPRT, dosáhši NC — 242 [a propustil] vyn. KPR ČNTU — Tento člověk T — vodnotedlností poražený T — znamenává RC, vyznamenává T — jiné k těm podobné N — hřiešné KPRC — 243 Jest-li pak, že PN, Jestliže pak T — Jestliže jsi byl] A byl-li si U — po- ražen] vinen U — jako] tak jako učinil (vyn. N) TN — 244 stuoj] postav se T — takto, totiž U — 245 svatá (4 a velebná T) přikázaní ČNT — jim] vůli jeho, totiž boží T — «a upevni se v nich vyn. B — v nich v ní T — [v nich] vyn. KPRONTU — 246 pevně a silně C, pevně při zá- konu jeho T — aby ... nepřestúpil neuchyluje se B — jich] ho T — konečně uzdraví T — 246—247 «milý ... Buoh» drahý Ježíš B — 248 A když ... k zákonníkuom? I vetce k nim Ježíš B — tak bylo, že jej] tohoto nemocného člověka milosrdný T — že] tu U — drahý Pán RU, Pán Ježíš C, Pán dosáhši N — tehdy jest] vyn. U — 249 upadna TN, upadl by U — do studnice] v jámu RU, do jámy TC, do studnice nebo do jámy N — 250 a ne ihned] zdaliž ihned TN, a ihned RU — vy- táhne RCU, nevytáhnete TN — sváteční] sobotní N — Tuto N — lidé] vyn. C — 251 a) o (!) B, vyn. P — blázni] vyn. P, blázniví NT sobě ku pomoci C — řkúc] vyn. P, za obranu a řkau T, za folk pravíce N — Hle] vyn. U, Hle, prý PN — Hle ... rozkázal] I, však Pán Bůh rozkázal a poručil T — Pán Buoh KPCN — kázal KPCN — 252 vola neb vosla N — když] jak U — studnice] studnice neb do jámy C, jámy 238 Podle Mat. 10, 33 a Luk. 12, 9 —
516 »Ktož mě zapří před lidmi, zapřím ť i já jeho před Otcem mým nebeským i před anjely božími«. A když tak bylo, že jich drahý Pán [oltázal, sluší-li v den sváteční uzdravovati, a oni mlčali, tehda on, uchopiv ho, uzdravil [a propustil]. Tento vodnotelný znamená lidi lakomé a jiné hříš- níky. Jestliže jsi byl kterým hříchem poražen, učiniž jako tento vodnotelný; stuoj před Pánem Ježíšem takto: plň všecka jeho 245 přikázaní a buď jim poddán ka upevni se v nich) a stuoj [v nich] pevně, aby jich nikoli nepřestúpil, a uzdraví tě milý, drahý Buoh). A když tak bylo, že jej Pán uzdravil, tehdy jest řekl k zá- konníkuom): »Či z vás vuol aneb vosel upad ne do studnice B 483 250 a ne ihned vytáhnete jej v den sváteční?« Tu řeč mnozí lidé bludní a) blázni berú sobě řkúc: »Hle, že ť jest Pán rozkázal vytáhnúti vola, když by do studnice upadl; také ť muož v neděli 240 zováni B, svrženi U — Ach T, Ó N — Takovým všem řekl C — Pán Bůh RU — 238 mým] svým C, vyn. U — 239 nebeským] vyn. KPT — božími] jeho KC, nebeskými PRNTU — 240 když ... otázal] optal se jich drahý Pán U — Pán Ježíš C — tázal KPRCNT — den sváteční] sobotu KCU, den sobotní PNT — 241 oni pak K — tehda on, uchopiv ho] a Pán chytil ho a U — on] Pán Ježíš TC — uchopiv] chytiv KPRT, dosáhši NC — 242 [a propustil] vyn. KPR ČNTU — Tento člověk T — vodnotedlností poražený T — znamenává RC, vyznamenává T — jiné k těm podobné N — hřiešné KPRC — 243 Jest-li pak, že PN, Jestliže pak T — Jestliže jsi byl] A byl-li si U — po- ražen] vinen U — jako] tak jako učinil (vyn. N) TN — 244 stuoj] postav se T — takto, totiž U — 245 svatá (4 a velebná T) přikázaní ČNT — jim] vůli jeho, totiž boží T — «a upevni se v nich vyn. B — v nich v ní T — [v nich] vyn. KPRONTU — 246 pevně a silně C, pevně při zá- konu jeho T — aby ... nepřestúpil neuchyluje se B — jich] ho T — konečně uzdraví T — 246—247 «milý ... Buoh» drahý Ježíš B — 248 A když ... k zákonníkuom? I vetce k nim Ježíš B — tak bylo, že jej] tohoto nemocného člověka milosrdný T — že] tu U — drahý Pán RU, Pán Ježíš C, Pán dosáhši N — tehdy jest] vyn. U — 249 upadna TN, upadl by U — do studnice] v jámu RU, do jámy TC, do studnice nebo do jámy N — 250 a ne ihned] zdaliž ihned TN, a ihned RU — vy- táhne RCU, nevytáhnete TN — sváteční] sobotní N — Tuto N — lidé] vyn. C — 251 a) o (!) B, vyn. P — blázni] vyn. P, blázniví NT sobě ku pomoci C — řkúc] vyn. P, za obranu a řkau T, za folk pravíce N — Hle] vyn. U, Hle, prý PN — Hle ... rozkázal] I, však Pán Bůh rozkázal a poručil T — Pán Buoh KPCN — kázal KPCN — 252 vola neb vosla N — když] jak U — studnice] studnice neb do jámy C, jámy 238 Podle Mat. 10, 33 a Luk. 12, 9 —
Strana 517
517 učiniti toto nebo ono, nežli by škodu vzal!« Ba, by ty měl veškeren statek i všecko zbožie tělesné) ztratiti, proto ty nemáš při- 255 kázaní božího přestúpiti, neb ť jest jim toho Pán nekázal, ale trestal je, ty zákonníky, z toho. Protož, ktož tak mluvie, blaudie ť a bláznie. Dí dále čtení svaté, kterak jest mluvil [drahý] Pán Ježíš) ku pozvaným řka: »Když pozván budeš na svadbu, nesedaj na 260 prvním místě« etc. To ť jest proti těm, ješto hledí povýšení v «tomto) světě: onen aby byl kanovníkem, biskupem, prelátem vysokým, aby ctěn byl, ani ť se v to trau, vyprošují. I strach, že se sázejí na najvyšší místo sami, ano jich Buoh neposadil. A když přijde ten, kterýž jest nás pozval na onu svadbu věčnú, 265 dí těm, kteříž se sami vajší: »Dajž tomuto místo, ješto se jest (+ v den sváteční T) RNUT — také t] prý P, prý, také t N — muož člověk KPCNT — 253 udělati RU — toto nebo ... vzal] potřebu tuto nebo onu, aby škody nevzal T — nebo] a U — ono [učiniti, jíti, jeti a dělati, co se mu líbí] K — by] bych (!) N — vzal anebo měl C — Ba] vyn. U — Ba, by] K tomu odpovídám takto, že, by člověk měl míti nějakau škodu aneb ztrátu, ale aby C — měl] vyn. (!) T — 254 statek tělesný U — Ki všecko ... tělesné) vyn. B — tělesné vyn. U — 255 boží U — přestupovati RU — Pán [činiti] K — nerozkázal (+ toho učiniti C) UC — 256 z toho Pán T — 256.—257 «Protož ... bláznie že svátek (!) neopúštějí potřeb tělesných, a milosrdné skutky opúštěli B — 256 Protož] A U — ktož koliv N — mluvíte nebo smyslíte N — 257 velice blaudie T, blaudíte N — t a bláznie vyn. P — blázníte N — 258 Dí dále] A dí U — [drahý vyn. KPRONTU — Ježíš vyn. B — 259 řka] vyn. KPCNT — budeš od někoho C — aby nesedal KC — 260 první místo U — etc.] vyn. K, ale na najnižším (nejposlednějším C, nejnižší místo U, místě R) PRONTU — ješto] an U — hledí] hledají C — povýšeni býti U — 261 tomto» vyn. B — kanovníkem, biskupem papežem, ten kardinálem, tento kanovníkem, biskupem, proboštem, dě- kanem, vopatem N — 262 aby ctěn byl] nad jiné aby byl ctěn, chválen, veleben C, aby mu Vaši (!) Milost říkali, před ním se klaněli N, aby mu čest činili U — an TU — v to] na to (+ dóstojenství T) NT — trau] trau, ba i C, tisknau N, trau, vkupují T — vyprošují] vyprošují, kupují N, vkupují U — I strach, že] a sami U — strach jest KPRCNT — 263 vyšší CU — sami] vyn. U — posaditi nechtěl PNT — 265 k těm U — kteříž] ješto RU — vajší] výšili KPNT, sázejí a vejší C — ješto] který U — 266 zde] na onom (vyn. U) světě PNTU — nížil, za nehodného se počítajíc C — budeš] bude KPON, musí T — «najnižšie najposlednější B, na nejnižší (!) R, na nejnižším U — místě U — 267 držeti] seděti a U — ho- raucím) vyn. B — pekle s čerty a K — s dábly hořeti U — 267—268 Uchovajž ... Bože] Čehož nás rač zachovati věčnej, milej Bůh, jenž jest požehnanej, vší cti, chvály hodnej až na věky věkův C — 267 všech] toho
517 učiniti toto nebo ono, nežli by škodu vzal!« Ba, by ty měl veškeren statek i všecko zbožie tělesné) ztratiti, proto ty nemáš při- 255 kázaní božího přestúpiti, neb ť jest jim toho Pán nekázal, ale trestal je, ty zákonníky, z toho. Protož, ktož tak mluvie, blaudie ť a bláznie. Dí dále čtení svaté, kterak jest mluvil [drahý] Pán Ježíš) ku pozvaným řka: »Když pozván budeš na svadbu, nesedaj na 260 prvním místě« etc. To ť jest proti těm, ješto hledí povýšení v «tomto) světě: onen aby byl kanovníkem, biskupem, prelátem vysokým, aby ctěn byl, ani ť se v to trau, vyprošují. I strach, že se sázejí na najvyšší místo sami, ano jich Buoh neposadil. A když přijde ten, kterýž jest nás pozval na onu svadbu věčnú, 265 dí těm, kteříž se sami vajší: »Dajž tomuto místo, ješto se jest (+ v den sváteční T) RNUT — také t] prý P, prý, také t N — muož člověk KPCNT — 253 udělati RU — toto nebo ... vzal] potřebu tuto nebo onu, aby škody nevzal T — nebo] a U — ono [učiniti, jíti, jeti a dělati, co se mu líbí] K — by] bych (!) N — vzal anebo měl C — Ba] vyn. U — Ba, by] K tomu odpovídám takto, že, by člověk měl míti nějakau škodu aneb ztrátu, ale aby C — měl] vyn. (!) T — 254 statek tělesný U — Ki všecko ... tělesné) vyn. B — tělesné vyn. U — 255 boží U — přestupovati RU — Pán [činiti] K — nerozkázal (+ toho učiniti C) UC — 256 z toho Pán T — 256.—257 «Protož ... bláznie že svátek (!) neopúštějí potřeb tělesných, a milosrdné skutky opúštěli B — 256 Protož] A U — ktož koliv N — mluvíte nebo smyslíte N — 257 velice blaudie T, blaudíte N — t a bláznie vyn. P — blázníte N — 258 Dí dále] A dí U — [drahý vyn. KPRONTU — Ježíš vyn. B — 259 řka] vyn. KPCNT — budeš od někoho C — aby nesedal KC — 260 první místo U — etc.] vyn. K, ale na najnižším (nejposlednějším C, nejnižší místo U, místě R) PRONTU — ješto] an U — hledí] hledají C — povýšeni býti U — 261 tomto» vyn. B — kanovníkem, biskupem papežem, ten kardinálem, tento kanovníkem, biskupem, proboštem, dě- kanem, vopatem N — 262 aby ctěn byl] nad jiné aby byl ctěn, chválen, veleben C, aby mu Vaši (!) Milost říkali, před ním se klaněli N, aby mu čest činili U — an TU — v to] na to (+ dóstojenství T) NT — trau] trau, ba i C, tisknau N, trau, vkupují T — vyprošují] vyprošují, kupují N, vkupují U — I strach, že] a sami U — strach jest KPRCNT — 263 vyšší CU — sami] vyn. U — posaditi nechtěl PNT — 265 k těm U — kteříž] ješto RU — vajší] výšili KPNT, sázejí a vejší C — ješto] který U — 266 zde] na onom (vyn. U) světě PNTU — nížil, za nehodného se počítajíc C — budeš] bude KPON, musí T — «najnižšie najposlednější B, na nejnižší (!) R, na nejnižším U — místě U — 267 držeti] seděti a U — ho- raucím) vyn. B — pekle s čerty a K — s dábly hořeti U — 267—268 Uchovajž ... Bože] Čehož nás rač zachovati věčnej, milej Bůh, jenž jest požehnanej, vší cti, chvály hodnej až na věky věkův C — 267 všech] toho
Strana 518
518 zde kořil a nížil!«, — a tehdy budeš s hanbú najnižšie) místo držeti v Khoraucím pekle z dábly. Uchovajž nás všech, milý Bože! Amen. KPN, toho zlého T — 267—268 všech ... Bože] toho místa (vyn. U), drahý (milý, drahý U) Pane Ježíši Kriste, ale rač nám dáti z sebau místo v tvém svatým (věčném U) království RU — 268 Bože] drahý Pán, ukřižovaný Ježíš K, drahý Buoh (Bože N) PN, drahý náš Pane Bože, na věky T — Amen vyn. B —
518 zde kořil a nížil!«, — a tehdy budeš s hanbú najnižšie) místo držeti v Khoraucím pekle z dábly. Uchovajž nás všech, milý Bože! Amen. KPN, toho zlého T — 267—268 všech ... Bože] toho místa (vyn. U), drahý (milý, drahý U) Pane Ježíši Kriste, ale rač nám dáti z sebau místo v tvém svatým (věčném U) království RU — 268 Bože] drahý Pán, ukřižovaný Ježíš K, drahý Buoh (Bože N) PN, drahý náš Pane Bože, na věky T — Amen vyn. B —
Strana 519
Neděle osmnáctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla v prvé k Korintóm v první kapitole. Bratříl Díky činím Bohu mému vždycky za 5vás v milosti boží, kteráž dána jest vám v Kris- tu Ježíšovi. Nebo ve všech věcech bohati uči- něni jste v něm ve vší múdrosti i v každém slovu, jakož svědectví Kristovo utvrzeno jest mezi vámi, tak aby se vám nenedostávalo v nižádné 10milosti, očekávajícím zjevení Pána našeho Ježíše Krista. Kterýž utvrdí vás bez hříchu až do konce v den příští u Pána našeho Ježíše B 484 Krista. Čtení svatého Matúše v XXII. «kapitole). V ten čas uslyševše zákonníci, že by mlčení 15 učinil Ježíš Saducejským, sešli jsú se v jedno. 2—13 Epištola ... Krista] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KON — v prvé k Korintóm k Tessalonicenským (!) B — v prvé] vyn. P, v I. U — 3 kapitole] vyn. C, rozdílu U — 4 Bratří] Ale U — svému TU — 5 z milosti PNTU — 5—12 v Kristu Ježíše) Konec U — 6 všech věcech] všem P — 7 ve vší múdrosti] v kaž- . . dém (dokonalém P) umění KPCNT — 8 Kristovo] boží C — utvrzeno] potvrzeno KCN, upevněno PT — mezi vámi] v vás K — tak] vyn. C — 9 tak aby .. . nenedostávalo] takže nemáte nižádného nedostatku KPT — vám nic NC — nedostávalo C — 10 čekajíce PT — 11 jenž PON — i (vyn. N) potvrdí KON, i utvrdí PT — 12 až] vyn K — v den] ke dni PT — Ježíše Krista] vyn. U — 12 Krista. Věrný ť jest Bůh, skrze něhož jste povoláni k tovaryšství Syna jeho Ježíše Krista, Pána našeho T, Krista. Pán Bůh budiž s vámi! I s Duchem svým! N — 14 Čtení ... Matúše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Mat. N, Čtení svaté, napsal svatý Matauš U— v] vyn. N — dvamecítmé PC, XX. (!) R — «kapitole vyn. BN, rozdílu U — 15 V] vyn. K (ale místo pro iniciálku ponecháno!) — V ten čas] vyn. PR — V ten ... zákonníci] Když pak farizeové usly- šeli U — 15—16 uslyševše ... v jedno] přistúpili sau k Pánu Ježíšovi 4 nn. 1. Kor. 1, 4—8. 15 nn. Mat. 22, 34—46.
Neděle osmnáctá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla v prvé k Korintóm v první kapitole. Bratříl Díky činím Bohu mému vždycky za 5vás v milosti boží, kteráž dána jest vám v Kris- tu Ježíšovi. Nebo ve všech věcech bohati uči- něni jste v něm ve vší múdrosti i v každém slovu, jakož svědectví Kristovo utvrzeno jest mezi vámi, tak aby se vám nenedostávalo v nižádné 10milosti, očekávajícím zjevení Pána našeho Ježíše Krista. Kterýž utvrdí vás bez hříchu až do konce v den příští u Pána našeho Ježíše B 484 Krista. Čtení svatého Matúše v XXII. «kapitole). V ten čas uslyševše zákonníci, že by mlčení 15 učinil Ježíš Saducejským, sešli jsú se v jedno. 2—13 Epištola ... Krista] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KON — v prvé k Korintóm k Tessalonicenským (!) B — v prvé] vyn. P, v I. U — 3 kapitole] vyn. C, rozdílu U — 4 Bratří] Ale U — svému TU — 5 z milosti PNTU — 5—12 v Kristu Ježíše) Konec U — 6 všech věcech] všem P — 7 ve vší múdrosti] v kaž- . . dém (dokonalém P) umění KPCNT — 8 Kristovo] boží C — utvrzeno] potvrzeno KCN, upevněno PT — mezi vámi] v vás K — tak] vyn. C — 9 tak aby .. . nenedostávalo] takže nemáte nižádného nedostatku KPT — vám nic NC — nedostávalo C — 10 čekajíce PT — 11 jenž PON — i (vyn. N) potvrdí KON, i utvrdí PT — 12 až] vyn K — v den] ke dni PT — Ježíše Krista] vyn. U — 12 Krista. Věrný ť jest Bůh, skrze něhož jste povoláni k tovaryšství Syna jeho Ježíše Krista, Pána našeho T, Krista. Pán Bůh budiž s vámi! I s Duchem svým! N — 14 Čtení ... Matúše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Mat. N, Čtení svaté, napsal svatý Matauš U— v] vyn. N — dvamecítmé PC, XX. (!) R — «kapitole vyn. BN, rozdílu U — 15 V] vyn. K (ale místo pro iniciálku ponecháno!) — V ten čas] vyn. PR — V ten ... zákonníci] Když pak farizeové usly- šeli U — 15—16 uslyševše ... v jedno] přistúpili sau k Pánu Ježíšovi 4 nn. 1. Kor. 1, 4—8. 15 nn. Mat. 22, 34—46.
Strana 520
520 A otázal ho jeden z nich, v zákoně umělý, po- kúšeje ho: »Mistře, které jest přikázaní naj- větčí v zákoně?« Řekl jest jemu Ježíš: »Milo- 20vati budeš Pána Boha tvého z celého srdce tvého a z celé duše tvé a z celé mysli tvé! Tot jest najvětčí a první přikázaní. Ale druhé jest podobné tomuto: Milovati budeš bližního tvého jako se samého! Na těch dvú přikázaní 25 veškeren zákon visí i proroci«. Tehdy shromáž- div zákonníky Pán Ježíš, otázal jest jichřka: »Cosevámzdáo Kristu? číby synbyl?« Vetcechu jemu: »Daviduov«. I vetce jim: »Kterakž tehdy David nazývá jej v Duchu svatém řka: »Řekl 30 Pán Pánu mému: Sed na pravicéch mých, doka- vadž nepoložím nepřátel tvých podnoží noh tvých«? A poněvadž jej David nazývá Pánem, kterak jest synem jeho?« A nižádný jemu ne- mohl k tomu odpověděti slova; aniž ho kto 35více od toho dne co směl otázati. Měli sme dnes týden čtenie svaté) o vodnotelném, kteréhož jest Pán [Ježíš] uzdravil. Dnes pak máme čtení svaté) zákoníci N — 15 když uslyšeli C — k mlčení PRCT — 16—35 učinil ... otázati] etc. Vajklad R — 16 učinil] uložil K, přivedl PCT — Ježíš] vyn. C — Saducejské CT, Saduceji P, Saduceům U — jedno] hromadu P — 17—35 A otázal ... otázati] Konec: více ho tázati. Vejklad LIII. na svaté čtení U — 17 otázal se PT — v zákoně umělý] zákona učitel PT — umělý doktor KC — 18 ho a řka C, ho řka PT — najvětčí] veliké KPNT — 19 Řekl jest] Vetce N — 20 svého T — z celého] ze všeho K — 21 svého PT — z celé] ze všie KT — z celé duše tvé a] vyn. C — své P — z celé ze všie KPCT — své PC — 22 Ale druhé] Druhé pak (vyn. C) PTC — 23 tomu KPN — 24 svého KPCNT — přikázaních PNT — 25 visí] záleží PCT — Tehdy] A KPONT — shromáždiv] svolal C — shromáždiv zákon- níky] když se sebrali zákonníci PT — 26 otázal ... řka] řekl jim N — 27 by syn byl] jest syn PC — Vetcechu] Řekli sú K, Řkau P, Řekli TC, A pověděli N — 28 I vetce] A on řekl NC, Řekl P, Dí T — jim] jim Ježíš K, vyn. N — 29 jej] ho Pánem K — svatém] Pánem PCNT — 30 k Pánu N — pravici mé PONT — 31 nepodložím PCT — podnož P — noh] vyn. (!) C — 32 A] vyn. P — jejl ho tehdy KP — David] vyn. K — 33 i kterakž tehdy C — syn K — 34 k tomu] vyn. KPCN — 35 co] vyn. KONT — tázati K, tázati. Vejklad (+ na to svaté čtení T) PNT — 36 «Měli sme Praveno B — «čtenie svaté» ze čtení svatého B — svaté a blahoslavené T — o vonom vodnotelném KPCNT — 37 [Ježíš]
520 A otázal ho jeden z nich, v zákoně umělý, po- kúšeje ho: »Mistře, které jest přikázaní naj- větčí v zákoně?« Řekl jest jemu Ježíš: »Milo- 20vati budeš Pána Boha tvého z celého srdce tvého a z celé duše tvé a z celé mysli tvé! Tot jest najvětčí a první přikázaní. Ale druhé jest podobné tomuto: Milovati budeš bližního tvého jako se samého! Na těch dvú přikázaní 25 veškeren zákon visí i proroci«. Tehdy shromáž- div zákonníky Pán Ježíš, otázal jest jichřka: »Cosevámzdáo Kristu? číby synbyl?« Vetcechu jemu: »Daviduov«. I vetce jim: »Kterakž tehdy David nazývá jej v Duchu svatém řka: »Řekl 30 Pán Pánu mému: Sed na pravicéch mých, doka- vadž nepoložím nepřátel tvých podnoží noh tvých«? A poněvadž jej David nazývá Pánem, kterak jest synem jeho?« A nižádný jemu ne- mohl k tomu odpověděti slova; aniž ho kto 35více od toho dne co směl otázati. Měli sme dnes týden čtenie svaté) o vodnotelném, kteréhož jest Pán [Ježíš] uzdravil. Dnes pak máme čtení svaté) zákoníci N — 15 když uslyšeli C — k mlčení PRCT — 16—35 učinil ... otázati] etc. Vajklad R — 16 učinil] uložil K, přivedl PCT — Ježíš] vyn. C — Saducejské CT, Saduceji P, Saduceům U — jedno] hromadu P — 17—35 A otázal ... otázati] Konec: více ho tázati. Vejklad LIII. na svaté čtení U — 17 otázal se PT — v zákoně umělý] zákona učitel PT — umělý doktor KC — 18 ho a řka C, ho řka PT — najvětčí] veliké KPNT — 19 Řekl jest] Vetce N — 20 svého T — z celého] ze všeho K — 21 svého PT — z celé] ze všie KT — z celé duše tvé a] vyn. C — své P — z celé ze všie KPCT — své PC — 22 Ale druhé] Druhé pak (vyn. C) PTC — 23 tomu KPN — 24 svého KPCNT — přikázaních PNT — 25 visí] záleží PCT — Tehdy] A KPONT — shromáždiv] svolal C — shromáždiv zákon- níky] když se sebrali zákonníci PT — 26 otázal ... řka] řekl jim N — 27 by syn byl] jest syn PC — Vetcechu] Řekli sú K, Řkau P, Řekli TC, A pověděli N — 28 I vetce] A on řekl NC, Řekl P, Dí T — jim] jim Ježíš K, vyn. N — 29 jej] ho Pánem K — svatém] Pánem PCNT — 30 k Pánu N — pravici mé PONT — 31 nepodložím PCT — podnož P — noh] vyn. (!) C — 32 A] vyn. P — jejl ho tehdy KP — David] vyn. K — 33 i kterakž tehdy C — syn K — 34 k tomu] vyn. KPCN — 35 co] vyn. KONT — tázati K, tázati. Vejklad (+ na to svaté čtení T) PNT — 36 «Měli sme Praveno B — «čtenie svaté» ze čtení svatého B — svaté a blahoslavené T — o vonom vodnotelném KPCNT — 37 [Ježíš]
Strana 521
521 o milování Pána Boha a bližního. Nebo Pána Boha milování jest pravé lékařství proti všem neduhuom a proti všem hří- 40 chuom. A to milování záleží v plnění přikázaní božích, a tím toho má člověk dokázati, že KBoha miluje, plně jeho řeči a jeho přikázanie). Neb on, sám «Pán, dí: »Ač kto miluje mne, řeč mú zachovává«. A (v pátých knihách Mojžíšových napsáno) Kmluvil Pán Buoh (k lidu): »Jestliže má přikázaní zacho- B 485 45 vávati Ka plniti) budeš, co bude? Já, Pán, odejmu od tebe veškeren neduh a všeckno trýznění a obrátím to na tvé nepřátely; pakli nebudeš mých přikázaní ostřiehati, dám na tě zimnici, dám na tě) vředy, všecku psotu a bídu dopustím na tě«. Nebo, ktož Pána Boha miluje), netoliko «by jemu k duši prospievalo, ale 50 také) i k tělu, že i živi déle bývají. Tona voko vídáme, «kteříž se lidé Boha bojie a jej milují, že rádi dlúho živi bývají. Člověk, který Boha miluje, nepřejé, nepřepí [boje se], aby Boha neroz- vyn. KPRCNU — uzdraviti jest ráčil T — Dnes již C — svaté vyn. B — 38 Boha našeho C — bližního svého jako sebe samého C — 39 «jest) vyn. B — pravé a dokonalé N — neduhuom duchovním K — a proti všem hříchuom] vyn. U — 40 A to] Kteréžto N — plnění] vyn. U — 41 jedenkaždý křesťanský člověk N — 41—42 «Boha .. . přikázanie má Boha milovati B — 41 plní R, aby plnil N, plní-li U — jeho] vyn. PU, jeho svaté T — řeči a] vyn. U, řeči a ostříhal N — jeho svatých N — 42 Pán) tak B — Ač kto] Kdož U — 43 řeči mé N — řeč ... zachovává] ten má přikázaní plní U — zachovávati bude K, zachová PNT — napsáno] vyn. PU, napsáno máme TC, napsáno jest, že N — 44 «mluvil dí B, kterak mluvil T — k lidu vyn. B, k lidu řka K, k lidu židovskému N — 45 ga plniti vyn. B — budeš] budete C — co bude] vyn. CTU — Já] Toto: Já K, vyn. U — Pán] prý PN, vyn. CT, Pán Bůh U — odejme U — tebe) vás C — 46 trýznění a] trápení T — a obrátím to] to já obrátím PN — to) vyn. NT — pakli nebudeš] nebudeš-li pak chtíti T, zase pak, jestliže ne- budeš poslauchati C — 47 nebudeš činiti P — ostřiehati] ostřiehati a činiti KRC, a poslauchati a ostříhati P, činiti a poslauchati i ostříhati N, za- chovávati a mne poslauchati T — dám] dopustím C — zimnice T — Kdám na tě) vyn. BTU — 49 milují B — 49—50 «by jemu ... také jim k duši prospívá, ale B — 49 by] vyn. U — k] vyn. K, na U — prospívá U — 50 k tělu] tělu KU — že i] že takoví lidé (vyn. K) KNT, a to tak, že i C — dlauho N — «To Jakož B, An to U — vídáme] spatřujeme N, vídáme a spatřujeme C — 50—52 «kteříž .. . který) Neb, ktož B — 51 lidé] vyn. N — milují právě a upřímně C — že rádi] že velmi RU, takoví T — bývají a šedin dočekávají T — Nebo člověk N, Člověk ten T — 52 Boha miluje] se bojí a miluje právě Pána Boha C, se Pána Boha bojí T 42 Jan 14, 23 — 44 Podle 5. M. 28, 1 a nn. —
521 o milování Pána Boha a bližního. Nebo Pána Boha milování jest pravé lékařství proti všem neduhuom a proti všem hří- 40 chuom. A to milování záleží v plnění přikázaní božích, a tím toho má člověk dokázati, že KBoha miluje, plně jeho řeči a jeho přikázanie). Neb on, sám «Pán, dí: »Ač kto miluje mne, řeč mú zachovává«. A (v pátých knihách Mojžíšových napsáno) Kmluvil Pán Buoh (k lidu): »Jestliže má přikázaní zacho- B 485 45 vávati Ka plniti) budeš, co bude? Já, Pán, odejmu od tebe veškeren neduh a všeckno trýznění a obrátím to na tvé nepřátely; pakli nebudeš mých přikázaní ostřiehati, dám na tě zimnici, dám na tě) vředy, všecku psotu a bídu dopustím na tě«. Nebo, ktož Pána Boha miluje), netoliko «by jemu k duši prospievalo, ale 50 také) i k tělu, že i živi déle bývají. Tona voko vídáme, «kteříž se lidé Boha bojie a jej milují, že rádi dlúho živi bývají. Člověk, který Boha miluje, nepřejé, nepřepí [boje se], aby Boha neroz- vyn. KPRCNU — uzdraviti jest ráčil T — Dnes již C — svaté vyn. B — 38 Boha našeho C — bližního svého jako sebe samého C — 39 «jest) vyn. B — pravé a dokonalé N — neduhuom duchovním K — a proti všem hříchuom] vyn. U — 40 A to] Kteréžto N — plnění] vyn. U — 41 jedenkaždý křesťanský člověk N — 41—42 «Boha .. . přikázanie má Boha milovati B — 41 plní R, aby plnil N, plní-li U — jeho] vyn. PU, jeho svaté T — řeči a] vyn. U, řeči a ostříhal N — jeho svatých N — 42 Pán) tak B — Ač kto] Kdož U — 43 řeči mé N — řeč ... zachovává] ten má přikázaní plní U — zachovávati bude K, zachová PNT — napsáno] vyn. PU, napsáno máme TC, napsáno jest, že N — 44 «mluvil dí B, kterak mluvil T — k lidu vyn. B, k lidu řka K, k lidu židovskému N — 45 ga plniti vyn. B — budeš] budete C — co bude] vyn. CTU — Já] Toto: Já K, vyn. U — Pán] prý PN, vyn. CT, Pán Bůh U — odejme U — tebe) vás C — 46 trýznění a] trápení T — a obrátím to] to já obrátím PN — to) vyn. NT — pakli nebudeš] nebudeš-li pak chtíti T, zase pak, jestliže ne- budeš poslauchati C — 47 nebudeš činiti P — ostřiehati] ostřiehati a činiti KRC, a poslauchati a ostříhati P, činiti a poslauchati i ostříhati N, za- chovávati a mne poslauchati T — dám] dopustím C — zimnice T — Kdám na tě) vyn. BTU — 49 milují B — 49—50 «by jemu ... také jim k duši prospívá, ale B — 49 by] vyn. U — k] vyn. K, na U — prospívá U — 50 k tělu] tělu KU — že i] že takoví lidé (vyn. K) KNT, a to tak, že i C — dlauho N — «To Jakož B, An to U — vídáme] spatřujeme N, vídáme a spatřujeme C — 50—52 «kteříž .. . který) Neb, ktož B — 51 lidé] vyn. N — milují právě a upřímně C — že rádi] že velmi RU, takoví T — bývají a šedin dočekávají T — Nebo člověk N, Člověk ten T — 52 Boha miluje] se bojí a miluje právě Pána Boha C, se Pána Boha bojí T 42 Jan 14, 23 — 44 Podle 5. M. 28, 1 a nn. —
Strana 522
522 hněval; a to jest veliké zdraví. Zdržuje) se od smilstva, a to opět mnoho let zdravie přidá; nebo tak píší mudrci, že) 55 kteráž koli věc častého smilstva požívá, že Kto každé stvořenie) krátkého života «jest, neb to náramně kazí živnost v člověku. Opět, kto rád ráno vstává, miluje Boha, velmi sobě zdraví pro- dlévá; neb, ktož rád dlúho spí, z toho náramně mnoho mokrostí přibývá v těle, a z těch mokrostí přicházejí v těle rozličné 60 nemoci, ono dna, ono zimnice, ono hlavy bolení Ka jiné)). Protož tak píší lékaři, že, by byl najospalejší člověk, že) jest jemu ku přirození dosti sedm hodin spáti — a to leží, spí, až slunce vzejde, ano tuto se ta drahá obět obětuje, ten [drahý] Beránek, jenž snímá hříchy světa! Ó bídná «a hanebná duše, že muož 65 tehdáž ležeti, ješto tím i Boha hněvá i zdraví sobě ujímá! Oni, — nepřejé, nepřepí] nepřejí se ani (vyn. T) nepřepije RT, nepřejí a ne- přeplní se pokrmy, nepřepí a neobtíží se nápojem C — nepřepie [se] K — [boje se] vyn. KPRONTU — Boha na sebe RNTU — 53 veliké] příčina jedna k velikému C, k velikému U — Zdržuje) Též zdržeti B — se] se takový T — 53—54 a to . .. přidá vyn. B — 54 opět také C — za mnoho T — let] vyn. K — zdravie] vyn. RU, zdraví člověku C — při- dává U, přičiní T — nebo] vyn. N — tak] vyn. N — vypsali CT, vypisují N — mudrci] svatí mudrci C, staří filozofové, to jest mudrci přirozených věcí T — «že vyn. B — 55 věc] věc aneb kterej kolivěk životčich a které stvoření aneb kterej kolivěk člověk C, zvířata U — často KU — požívají U — «to každé stvořenic vyn. B — 56 kratičkého T — «jest) bývá B, jest jako vrabec toliko tři léta N (aletentopřídaveky N červeně přemazán!) — to] časté smilstvie K — život T, živost NU — 57 kto] který člověk N, ktož Boha miluje KC — vstává a Bohu chválu vzdává a U — miluje Boha] a tiem KC, takový miluje Pána Boha a T — sobě opět také C — zdraví] k zdraví pomáhá a U — prodlévá] prodlí N, prodlení učiní T — 58 spává TN — z toho] takový šedin nedočká, neb z toho T, tomu z takového spání U — 58—59 «náramně .. . přibývá se rozmáhají vlhkosti B — 58 mnoho vlhkostí a RU — mokrostí anebo vlhkostí N — 59 těle] tom (vyn. C) člověku NC — «přicházejí rodí se B, pocházejí N, přichází nemoc U — v těle] vyn. PNCT — 60 nemoci] vyn. U — ono dna] jako dna TN — ono] vyn. TN — ono] vyn. TN, i U — hlavy] očí i hlavy C — «a jiné vyn. BT, ono jiné R, a jiné neřesti N, a jiné a jiné nemoci U — protož] A tak U — 61 napsali TNU, vypsali C — líkaři R, doktoři CU — «že vyn. B — člověk] vyn. R — «že» vyn. BR — 62 to] toto (+ na dlauhé noci N) KPRCNU, co více spí, všecko v nemoc se obrátí: a toto pak naši křestané T — spí] vyn. U — 63 vzejde] zajde P, vyjde U, vzejde, a nejdú ke mši na službu boží K, vzejde, a chtí zdraví mítil T — ano] vyn. T, a NU — tu K — [drahý] vyn. KPRONTU — beránek nepoškvrněný NT — 64 kterýž N — všeho světa C — ga hanebná vyn. B — že kdy K — můžeš U — 65 tehdáž] ta doby K —
522 hněval; a to jest veliké zdraví. Zdržuje) se od smilstva, a to opět mnoho let zdravie přidá; nebo tak píší mudrci, že) 55 kteráž koli věc častého smilstva požívá, že Kto každé stvořenie) krátkého života «jest, neb to náramně kazí živnost v člověku. Opět, kto rád ráno vstává, miluje Boha, velmi sobě zdraví pro- dlévá; neb, ktož rád dlúho spí, z toho náramně mnoho mokrostí přibývá v těle, a z těch mokrostí přicházejí v těle rozličné 60 nemoci, ono dna, ono zimnice, ono hlavy bolení Ka jiné)). Protož tak píší lékaři, že, by byl najospalejší člověk, že) jest jemu ku přirození dosti sedm hodin spáti — a to leží, spí, až slunce vzejde, ano tuto se ta drahá obět obětuje, ten [drahý] Beránek, jenž snímá hříchy světa! Ó bídná «a hanebná duše, že muož 65 tehdáž ležeti, ješto tím i Boha hněvá i zdraví sobě ujímá! Oni, — nepřejé, nepřepí] nepřejí se ani (vyn. T) nepřepije RT, nepřejí a ne- přeplní se pokrmy, nepřepí a neobtíží se nápojem C — nepřepie [se] K — [boje se] vyn. KPRONTU — Boha na sebe RNTU — 53 veliké] příčina jedna k velikému C, k velikému U — Zdržuje) Též zdržeti B — se] se takový T — 53—54 a to . .. přidá vyn. B — 54 opět také C — za mnoho T — let] vyn. K — zdravie] vyn. RU, zdraví člověku C — při- dává U, přičiní T — nebo] vyn. N — tak] vyn. N — vypsali CT, vypisují N — mudrci] svatí mudrci C, staří filozofové, to jest mudrci přirozených věcí T — «že vyn. B — 55 věc] věc aneb kterej kolivěk životčich a které stvoření aneb kterej kolivěk člověk C, zvířata U — často KU — požívají U — «to každé stvořenic vyn. B — 56 kratičkého T — «jest) bývá B, jest jako vrabec toliko tři léta N (aletentopřídaveky N červeně přemazán!) — to] časté smilstvie K — život T, živost NU — 57 kto] který člověk N, ktož Boha miluje KC — vstává a Bohu chválu vzdává a U — miluje Boha] a tiem KC, takový miluje Pána Boha a T — sobě opět také C — zdraví] k zdraví pomáhá a U — prodlévá] prodlí N, prodlení učiní T — 58 spává TN — z toho] takový šedin nedočká, neb z toho T, tomu z takového spání U — 58—59 «náramně .. . přibývá se rozmáhají vlhkosti B — 58 mnoho vlhkostí a RU — mokrostí anebo vlhkostí N — 59 těle] tom (vyn. C) člověku NC — «přicházejí rodí se B, pocházejí N, přichází nemoc U — v těle] vyn. PNCT — 60 nemoci] vyn. U — ono dna] jako dna TN — ono] vyn. TN — ono] vyn. TN, i U — hlavy] očí i hlavy C — «a jiné vyn. BT, ono jiné R, a jiné neřesti N, a jiné a jiné nemoci U — protož] A tak U — 61 napsali TNU, vypsali C — líkaři R, doktoři CU — «že vyn. B — člověk] vyn. R — «že» vyn. BR — 62 to] toto (+ na dlauhé noci N) KPRCNU, co více spí, všecko v nemoc se obrátí: a toto pak naši křestané T — spí] vyn. U — 63 vzejde] zajde P, vyjde U, vzejde, a nejdú ke mši na službu boží K, vzejde, a chtí zdraví mítil T — ano] vyn. T, a NU — tu K — [drahý] vyn. KPRONTU — beránek nepoškvrněný NT — 64 kterýž N — všeho světa C — ga hanebná vyn. B — že kdy K — můžeš U — 65 tehdáž] ta doby K —
Strana 523
523 ožralci, sednú do puolnoci a lehnú, až slunce vzejde, ožerau se, opijí)! Dí Albertus, že mnohem méně lidí sejde od meče než od jídla a od pití. Nebo, ktož se v tom skrovně nemá, zkazí sobě přirození a musí tím spíše umříti. Ale duše dobrá, ješto) 70 Pána Boha miluje, Kmá se skrovně ve všem, jeho řeči a přikázanie plní). A ten ť bude uzdraven na těle i na duši; jakož dí prorok Malachiáš: »Ani bylina ani flastr [uzdravil jich], ale řeč tvá, milý Pane, Kta ť jest mě uzdravila)«. Tuto vizme, co die čtenie svaté), že zákonníci sešli se 75 v jedno. Toto se jest dálo v úterý po Květné neděli. Protož u toto B 486 čtení svaté dotýká trojího osídla, kteréž jest přišlo na Pána Ježíše a přichází na jeho volené. Jedno osídlo jesti ť množství, neb dí čtení svaté: »Sebrali jsú se«, — totiž mnoho jich, aby on, drahý Pán, ulekna se jich množství, i nevěděl jim co odpověděti. A tak 80 mnoho se jich sebralo, an dí David: »I co jsú se rozmnožili ti, kteříž rmútí mě?« [An] dí Anzelmus, mluvě na ona slova »Mnoho ješto] an U — i] velice N, vyn. U — hněvají T, hněvá, anjely svaté rmautí N — Onino N — 66 vožralci, opilci C — sedú KR, sednau ť třebas C, sednau při karhaních N, sednau nad karhany T, sedí U — lehnú] budau potom ležeti C, leží U, lehnau a spí T — 66—67 «až ... opijí) do slunce B — 66 vzejde] vyjde PU — ožerau se] vyn. C — 67 opijí se N, opijíce se C, opijí, že Boha neznají T — Praví T — Albertus tak řečenej svatej C — že] vyn. PNT — méně] více U — 67—68 od meče ... pití] od opití a přejídání nežli od meče U — 67 nežli lidí (!) R — 68 přielišného jiedla K — pití neřádného, neskrovného a nestřídmého C — Nebo] vyn. T — v tom zajistě T — nemá, v jídle a v pití C — pokazí N — v sobě KC — 69 spíšeji R, dříve TU — dobrá vyn. B — «ješto kteráž BCU — 70—71 má ... plní všudy hledí střídmost zachovati a řeči boží plniti B — 70 všem] všech věcech C — 71 ten a takovej C — i na těle C — těle i i (!) B — 72 [uzdravil jich] vyn. KPRCNTU — tvá a slovo tvé C — 73 «ta . . . uzdravila uzdravuje všeckny věci B — ta] to C — uzdravilo C — 74 Tuto . . . svaté) I dí toto čtení B — Tuto vizme] Protož tuto již vizme K, A slyšmež U — die] dí dále C, tuto (!) U — že] vyn. T — 75 To C — se] v Kaž později připsáno — Květné neděli] Kvě- tiech KR — Protož] I KPCNT, A U — 75—76 toto ... svaté] vyn. U — 76 dotýká tu U — 77 přichází i T, přichází také C, též přichází U — milé volené PRONTU — jesti t] vyn. U — množství] mužství (!) R — 78 svaté] vyn. KPU — Sešli sú se aneb sebrali se K, že sebrali se C — 79 množství] mužství (!) R — odpoviedati KONT — 79—80 A tak ... an» O těch B — 80 sebralo] zbauřilo U — David svatý RU — rozmnožili] roz- mohli KPU, rozmnožili aneb rozmohli TN — 81 jenžto PR, ješto TN, jenž CU — mě] duši mú KPRCNTU —[An] vyn. KPRCNTU — in marg. 72 Spr. Moudr. 16, 12 — 80 Podle Ž. 3, 2.
523 ožralci, sednú do puolnoci a lehnú, až slunce vzejde, ožerau se, opijí)! Dí Albertus, že mnohem méně lidí sejde od meče než od jídla a od pití. Nebo, ktož se v tom skrovně nemá, zkazí sobě přirození a musí tím spíše umříti. Ale duše dobrá, ješto) 70 Pána Boha miluje, Kmá se skrovně ve všem, jeho řeči a přikázanie plní). A ten ť bude uzdraven na těle i na duši; jakož dí prorok Malachiáš: »Ani bylina ani flastr [uzdravil jich], ale řeč tvá, milý Pane, Kta ť jest mě uzdravila)«. Tuto vizme, co die čtenie svaté), že zákonníci sešli se 75 v jedno. Toto se jest dálo v úterý po Květné neděli. Protož u toto B 486 čtení svaté dotýká trojího osídla, kteréž jest přišlo na Pána Ježíše a přichází na jeho volené. Jedno osídlo jesti ť množství, neb dí čtení svaté: »Sebrali jsú se«, — totiž mnoho jich, aby on, drahý Pán, ulekna se jich množství, i nevěděl jim co odpověděti. A tak 80 mnoho se jich sebralo, an dí David: »I co jsú se rozmnožili ti, kteříž rmútí mě?« [An] dí Anzelmus, mluvě na ona slova »Mnoho ješto] an U — i] velice N, vyn. U — hněvají T, hněvá, anjely svaté rmautí N — Onino N — 66 vožralci, opilci C — sedú KR, sednau ť třebas C, sednau při karhaních N, sednau nad karhany T, sedí U — lehnú] budau potom ležeti C, leží U, lehnau a spí T — 66—67 «až ... opijí) do slunce B — 66 vzejde] vyjde PU — ožerau se] vyn. C — 67 opijí se N, opijíce se C, opijí, že Boha neznají T — Praví T — Albertus tak řečenej svatej C — že] vyn. PNT — méně] více U — 67—68 od meče ... pití] od opití a přejídání nežli od meče U — 67 nežli lidí (!) R — 68 přielišného jiedla K — pití neřádného, neskrovného a nestřídmého C — Nebo] vyn. T — v tom zajistě T — nemá, v jídle a v pití C — pokazí N — v sobě KC — 69 spíšeji R, dříve TU — dobrá vyn. B — «ješto kteráž BCU — 70—71 má ... plní všudy hledí střídmost zachovati a řeči boží plniti B — 70 všem] všech věcech C — 71 ten a takovej C — i na těle C — těle i i (!) B — 72 [uzdravil jich] vyn. KPRCNTU — tvá a slovo tvé C — 73 «ta . . . uzdravila uzdravuje všeckny věci B — ta] to C — uzdravilo C — 74 Tuto . . . svaté) I dí toto čtení B — Tuto vizme] Protož tuto již vizme K, A slyšmež U — die] dí dále C, tuto (!) U — že] vyn. T — 75 To C — se] v Kaž později připsáno — Květné neděli] Kvě- tiech KR — Protož] I KPCNT, A U — 75—76 toto ... svaté] vyn. U — 76 dotýká tu U — 77 přichází i T, přichází také C, též přichází U — milé volené PRONTU — jesti t] vyn. U — množství] mužství (!) R — 78 svaté] vyn. KPU — Sešli sú se aneb sebrali se K, že sebrali se C — 79 množství] mužství (!) R — odpoviedati KONT — 79—80 A tak ... an» O těch B — 80 sebralo] zbauřilo U — David svatý RU — rozmnožili] roz- mohli KPU, rozmnožili aneb rozmohli TN — 81 jenžto PR, ješto TN, jenž CU — mě] duši mú KPRCNTU —[An] vyn. KPRCNTU — in marg. 72 Spr. Moudr. 16, 12 — 80 Podle Ž. 3, 2.
Strana 524
524 povolaných, ale málo vybraných«: »Chceš-li býti voleným božím, hlediž, aby byl z toho počtu, kdež ť jest málo, ne z toho, kdež ť jest mnoho«. Nebo široká ť jest cesta, kteráž vede na zatracení, 85«a mnozí po ní jdú, ale úzká ť jest, kteráž vede k životu věč- nému, a Křiedký jest, aby na ni uhodil)«. Nebo ihned najprvé) vždycky od počátku bylo jest [mnoho] zatracencuov víc než volených božích. Pohleď najprvé) za času Noe: veškeren svět pro hřiechy) zahynul, všichni lidé, co jich bylo na všem 90 světě, jediné Noe sám osmý proti všemu světu nalezen spra- vedlivý). Mnoho-li bylo spravedlivých v Sodomě? Jediné [sám Lot s svú čeledí! Za času Eliáše proroka na čtyři sta bylo faleš- ných prorokuov, ješto je Jezabel proti Eliášovi krmila, a jediný Eliáš byl pravý. Pohlediž za Pána Ježíše, co se lidí bylo sešlo 95 do Jeruzalema ke dni svátečnímu! «Die evangelista, že všickni volali jsú: »Ukřižuj! ukřižuj ho!« Jediná mátě [Ježíšova] B: O množství — mluvě] vyn. C, mluví P — 82 ale] a KP — vybraných] vybraných«, i dí R, vyvolených«, a dí T, vyvolených NU — Chce-li K, Prý, chceš-li PN — býti ... božím] aby byl chválený a volený boží U — voleným božím] z počtu vyvolenejch božích C — božím kto K — 83 kdež ť jich KONTU — ne z toho] a zanech toho počtu N — 83—84 kdež ť jich KONTU — 84 kteráž vede] vedaucí N — 85 a mnozí po ní jdú vyn. B — mnozí] mnoho jich U — jde U — ale] a U — ť jest vyn. KRC, cesta jest T — 86 řiedký ... uhodil řídcí na ni uhozují B — řiedký jest málo jest (+ těch R) RU, řídký jest zajisté C — aby] jenž by RU, kdo by C — uhodil uhodili R, trefili U, uhodil, a mnohem řédčejší, kdo by po ní šel a na ní do konce, totižto do smrti setrval C — ihned najprvé) vyn. B, ihned KN — 87 od počátku] vyn. PRTU, při počátku N, od počátku světa C — [mnoho] vyn. KPRONTU — zatracenců a zlejch C — víc] vyn. (!) P — 88 volených božích] dobrejch volenejch božích a spasenců C — «Pohleď najprvé? Jako bylo B, Pohleďme najprvé N, An U — Noele T — svět] lid K — 89 «hřiechy) zlosti B — zahynul a potopen jest C .- 89—90 všichni ... světě vyn. B — 89 lidé] vyn. T — bylo] bylo lidu T — všem světě vší zemi N, všem světě, ztonuli C — 90 osm P — «proti všemu ... spravedlivý ostal B — sám nalezen K, nalezen jest RTU — 91 Mnoho-li jich bylo U — v Sodomě a v Gomoře C — Jediný PNT — [sám] vyn. KPRCNU, sám čtvrtý T — 92 čeládkau C — proroka] vyn. RU — na] vyn. U — na čtyři sta] půl deváta sta T — 93 prorokův a všichni byli proti Elijášovi (!) U — ješto je Jezabel] a Jezabel je U — proti Eli- ášovi] vyn. U — 94 Heliáš P — pravej prorok C, pravý a věrný N — Pohleďmež N — za] na NU, za času T — Klidí jich BC, tu lidu U — sešlo lidí C — 95 «Die evangelista, že a B, Dic o nich evangelista, že K — 96 ho vyn. B — máti P, matka TNCU — [Ježíšova] vyn. KPRCU, 96 Jan 19, 6 —
524 povolaných, ale málo vybraných«: »Chceš-li býti voleným božím, hlediž, aby byl z toho počtu, kdež ť jest málo, ne z toho, kdež ť jest mnoho«. Nebo široká ť jest cesta, kteráž vede na zatracení, 85«a mnozí po ní jdú, ale úzká ť jest, kteráž vede k životu věč- nému, a Křiedký jest, aby na ni uhodil)«. Nebo ihned najprvé) vždycky od počátku bylo jest [mnoho] zatracencuov víc než volených božích. Pohleď najprvé) za času Noe: veškeren svět pro hřiechy) zahynul, všichni lidé, co jich bylo na všem 90 světě, jediné Noe sám osmý proti všemu světu nalezen spra- vedlivý). Mnoho-li bylo spravedlivých v Sodomě? Jediné [sám Lot s svú čeledí! Za času Eliáše proroka na čtyři sta bylo faleš- ných prorokuov, ješto je Jezabel proti Eliášovi krmila, a jediný Eliáš byl pravý. Pohlediž za Pána Ježíše, co se lidí bylo sešlo 95 do Jeruzalema ke dni svátečnímu! «Die evangelista, že všickni volali jsú: »Ukřižuj! ukřižuj ho!« Jediná mátě [Ježíšova] B: O množství — mluvě] vyn. C, mluví P — 82 ale] a KP — vybraných] vybraných«, i dí R, vyvolených«, a dí T, vyvolených NU — Chce-li K, Prý, chceš-li PN — býti ... božím] aby byl chválený a volený boží U — voleným božím] z počtu vyvolenejch božích C — božím kto K — 83 kdež ť jich KONTU — ne z toho] a zanech toho počtu N — 83—84 kdež ť jich KONTU — 84 kteráž vede] vedaucí N — 85 a mnozí po ní jdú vyn. B — mnozí] mnoho jich U — jde U — ale] a U — ť jest vyn. KRC, cesta jest T — 86 řiedký ... uhodil řídcí na ni uhozují B — řiedký jest málo jest (+ těch R) RU, řídký jest zajisté C — aby] jenž by RU, kdo by C — uhodil uhodili R, trefili U, uhodil, a mnohem řédčejší, kdo by po ní šel a na ní do konce, totižto do smrti setrval C — ihned najprvé) vyn. B, ihned KN — 87 od počátku] vyn. PRTU, při počátku N, od počátku světa C — [mnoho] vyn. KPRONTU — zatracenců a zlejch C — víc] vyn. (!) P — 88 volených božích] dobrejch volenejch božích a spasenců C — «Pohleď najprvé? Jako bylo B, Pohleďme najprvé N, An U — Noele T — svět] lid K — 89 «hřiechy) zlosti B — zahynul a potopen jest C .- 89—90 všichni ... světě vyn. B — 89 lidé] vyn. T — bylo] bylo lidu T — všem světě vší zemi N, všem světě, ztonuli C — 90 osm P — «proti všemu ... spravedlivý ostal B — sám nalezen K, nalezen jest RTU — 91 Mnoho-li jich bylo U — v Sodomě a v Gomoře C — Jediný PNT — [sám] vyn. KPRCNU, sám čtvrtý T — 92 čeládkau C — proroka] vyn. RU — na] vyn. U — na čtyři sta] půl deváta sta T — 93 prorokův a všichni byli proti Elijášovi (!) U — ješto je Jezabel] a Jezabel je U — proti Eli- ášovi] vyn. U — 94 Heliáš P — pravej prorok C, pravý a věrný N — Pohleďmež N — za] na NU, za času T — Klidí jich BC, tu lidu U — sešlo lidí C — 95 «Die evangelista, že a B, Dic o nich evangelista, že K — 96 ho vyn. B — máti P, matka TNCU — [Ježíšova] vyn. KPRCU, 96 Jan 19, 6 —
Strana 525
525 s lotrem právě se Ježíše) držala. Ty, kdož na množství hledíš, kdyby tu byl tehdáž a chtěl se množství držeti, zajisté že by s nimi také volal: »Ukřižuj! Kukřižuj!« Na počátku první církve 100 svaté, za času Lva papeže, všickni biskupi, arcibiskupi, kněží, páni, knížata, lid obecný poraženi «byli velikým kacířstvím, jediné Hilarius s kolikas držal«i se pravé víry; a to všickni pochybovali o Pánu Ježíšovi, že v Tyru, jako jest i arcibiskup a konferšt, Ktu se musili křesťané pod zemí krýti, až milý Buoh 105 ráčil, že tento Hilarius zase navodil na pravú víru. Hleďtež B 487 pak «na množství, zvíte, že ť vás to zavede! Jako obecně o krvi boží říkají: »Ah, (tuto) se jich [nětco] maličko vytrhlo a chtí proti všem zemím právi býti!« Není ť víra naše založena na množ- ství ani na lidech, ale ve čtení svatém av zákoně božím, 110«tu ť jest založena) a tím se máme) zpravovati! Pána Ježíše TN — 97 s lotrem] a lotr U, s lotrem [a Janem] K — právě] vyn. PCNTU — Ježíše ho B, vyn. NT — drželi TNU, přídrželi C — kdož] každý, který N — hledíš a zpolíháš C — 98 ty tehdáž U — toho množstvie K — jistč T — by byl KPNTU — 99 také byl C — ukřižuj! vyn. BU — první] vyn. RU — 101 páni] vyn. T — obecný vyn. B — «byli vyn. B — velikým] vyn. KPCNT — 102 jediné] vyn. U — [svatý] Hilarius K — s kolikas málo (vyn. U) osobami CU, s kolikas jinými T — držali se] držal se jest B, přídrželi TC — to] tito T, to tak, že N, jiní U — 103—104 v Tyru . .. krýti] v ty různice (!) tu se museli pod zemí skovati (!) do vůle boží U — 103 Tryru P, Trieru N, Tyru v tom městě C — i vyn. KPRN — 104 korferšt (!) R — «tu se musili musili se BKU — křesťané] vyn. K — 105 ráčil] dal to U, ráčil [to dáti] K, ráčil dáti svau svatau pomoc T — tento] vyn. U, ten C — Hilarius] Hilarius (ale ne ten kacíř, jako byl na pražském hradě) N, svatej muž a učitel věrný Hilarius (ale ne ten lotr a kacíř, jakož byl trpín na praským (!) hradě, ale tento svatý kněz); on T — zase s pomocí boží C — navodil] pomalu navodil C, navodil lidi U, namlauval N — na pravú víru] ku pravé víře N, na pravau křesťanskau víru, pod obojí aby všickni přijímali, tak činili a ne jinak T — Hleďtež] Inu, budete-li hleděti T, A hledíte-li U — 106 pak vyn. PNTU — «na vyn. B — to] vyn. CU — zavede do horaucího pekla U — Jako] An to U — obecně] vyn. KPNT, mnozí CU — 107 říká- vají N — Ah (Ach C), prý PNC, Ach, praví T — Ah ... maličko] A koliksi se jich málo U — «tuto» tu B, pohleďtež, tuto C — jich] již R — [nětco) vyn. KPRNT — vytrhlo a vyrazilo C — 108 právi býti] býti a chtějí sami právi býti U — Není] Odpověd tato může bejti na to, že není C, Ó, není T — naše křesťanská (+ pravá C) TC — 109 ani] a PN, aneb T, na maudrosti světské a C — Kve) na B — dv na B — 110 «tu ť jest založena) vyn. B — má BK — zpravovati, tiem KN, zpraviti R, my spravovati a říditi až do smrti T —
525 s lotrem právě se Ježíše) držala. Ty, kdož na množství hledíš, kdyby tu byl tehdáž a chtěl se množství držeti, zajisté že by s nimi také volal: »Ukřižuj! Kukřižuj!« Na počátku první církve 100 svaté, za času Lva papeže, všickni biskupi, arcibiskupi, kněží, páni, knížata, lid obecný poraženi «byli velikým kacířstvím, jediné Hilarius s kolikas držal«i se pravé víry; a to všickni pochybovali o Pánu Ježíšovi, že v Tyru, jako jest i arcibiskup a konferšt, Ktu se musili křesťané pod zemí krýti, až milý Buoh 105 ráčil, že tento Hilarius zase navodil na pravú víru. Hleďtež B 487 pak «na množství, zvíte, že ť vás to zavede! Jako obecně o krvi boží říkají: »Ah, (tuto) se jich [nětco] maličko vytrhlo a chtí proti všem zemím právi býti!« Není ť víra naše založena na množ- ství ani na lidech, ale ve čtení svatém av zákoně božím, 110«tu ť jest založena) a tím se máme) zpravovati! Pána Ježíše TN — 97 s lotrem] a lotr U, s lotrem [a Janem] K — právě] vyn. PCNTU — Ježíše ho B, vyn. NT — drželi TNU, přídrželi C — kdož] každý, který N — hledíš a zpolíháš C — 98 ty tehdáž U — toho množstvie K — jistč T — by byl KPNTU — 99 také byl C — ukřižuj! vyn. BU — první] vyn. RU — 101 páni] vyn. T — obecný vyn. B — «byli vyn. B — velikým] vyn. KPCNT — 102 jediné] vyn. U — [svatý] Hilarius K — s kolikas málo (vyn. U) osobami CU, s kolikas jinými T — držali se] držal se jest B, přídrželi TC — to] tito T, to tak, že N, jiní U — 103—104 v Tyru . .. krýti] v ty různice (!) tu se museli pod zemí skovati (!) do vůle boží U — 103 Tryru P, Trieru N, Tyru v tom městě C — i vyn. KPRN — 104 korferšt (!) R — «tu se musili musili se BKU — křesťané] vyn. K — 105 ráčil] dal to U, ráčil [to dáti] K, ráčil dáti svau svatau pomoc T — tento] vyn. U, ten C — Hilarius] Hilarius (ale ne ten kacíř, jako byl na pražském hradě) N, svatej muž a učitel věrný Hilarius (ale ne ten lotr a kacíř, jakož byl trpín na praským (!) hradě, ale tento svatý kněz); on T — zase s pomocí boží C — navodil] pomalu navodil C, navodil lidi U, namlauval N — na pravú víru] ku pravé víře N, na pravau křesťanskau víru, pod obojí aby všickni přijímali, tak činili a ne jinak T — Hleďtež] Inu, budete-li hleděti T, A hledíte-li U — 106 pak vyn. PNTU — «na vyn. B — to] vyn. CU — zavede do horaucího pekla U — Jako] An to U — obecně] vyn. KPNT, mnozí CU — 107 říká- vají N — Ah (Ach C), prý PNC, Ach, praví T — Ah ... maličko] A koliksi se jich málo U — «tuto» tu B, pohleďtež, tuto C — jich] již R — [nětco) vyn. KPRNT — vytrhlo a vyrazilo C — 108 právi býti] býti a chtějí sami právi býti U — Není] Odpověd tato může bejti na to, že není C, Ó, není T — naše křesťanská (+ pravá C) TC — 109 ani] a PN, aneb T, na maudrosti světské a C — Kve) na B — dv na B — 110 «tu ť jest založena) vyn. B — má BK — zpravovati, tiem KN, zpraviti R, my spravovati a říditi až do smrti T —
Strana 526
526 Druhé osídlo kladli jemu umění. Neb v zákoně umělý při- stúpil Kku Pánu Ježíšovi) a pokúšel ho. KA, á, veď, totě cos znamenitého, doktor?! A tiem uměním dábel lidí velmi mnoho lapá a zavodí, když ť on ty umělé zmieždí a k své vuoli 115 napraví, aby sprostným lhali, a lid, nejsa svědom zákona božieho a) Písma svatého, Kuvěří a postúpí po těch umělých a po jich lži, Kani ť) nejednú budú dovoditi nětčeho některým písmem, a nikda toho nečítal ani těch knih vídal, a bude lidem lháti a svoditi lidi. Nebo ti lidé, ješto v dalekých zemiech bývají, 120 a lidé učení velmi mnoho mohú lháti, a tak náramně mnoho lidí bývá zavedeno, kdež lidé hledie k těm učeným a povýšeným, a zákona božieho a čtenie svatého netbají. Třetí osídlo: náboženství pošmúrné a pokryté. A to náramně mnoho lidí zavodí. Ale dí svatý Pavel: »Milá bratří! Vizte, ať 125 by vás nižádný nesvodil pokorú a náboženstvím anjelským!« Jakož teď tito zákonníci: byli pošmúrní, pokrytkí), a zdáli se 111 jemu] vyn. PNT, Pánu Ježíšovi (vyn. U) CU — Neb, prý PN, Nebo praví, že T — 112 ku Pánu Ježíšovi k němu BU, vyn. K — ho] ho doktor K, pán, doktor N, ho, snad byl doktor T — 112—114 gA, á . . . zavodí) A doktor ť jest nětco znamenitého, ješto skrze ty dábel mnoho provodí B — 112 A, á] A C. Au N — A ... ved) Bez pochyby T — A .. cos'] A ten byl něco U — totě] jest to PRNT, že jest to C — 113 doktor pan doktor, a zvláště obojího práva N — lidí] vyn. C - mnoho] vyn. K — 114 když ť] vyn. U — (ty) vyn. B — zmieždí] zmámí T, a zmíždí je U — 114—115 zmieždí ... napraví] vosedlá, zmámí N — 114 k své vuoli] vyn. KPT, na svau vůli C — 115 napraví . .. sprostným] k tomu navede, aby sprostné lidi svozovali, jim T — sprostým R — svědomej U. povědom TN. «zákona božieho a vyn. B — 116 uvěří ... umělých a postúpí B — uvěří jim C — těch] takových T, nich, po těch U — 117 lži] lžech (+ a bludích T) CT — «ani ť) neb B, an f TU — (nětčeho některým něčím B — nětčeho] něco RU — písmem aneb tímto vonímno C — 118 a nikda . . . vídal] ano ho nikda nečetl a ani takových kněh ne- viděl U — toho] jeho T — nečítali KCT — vídali KT, nevídali C — budú KC — 119—122 «lidi ... netbají» je B — 119 lidi] je N — ti lidé] lidé učení a ti C — ješto] an U — v dalekých] daleko v cizích C — 120 a lidé učení vyn. C — velmi] ba (+ oni ť C) velmi PTC — nalhati U, lháti a sau velicí lháři N — tak nimi N — 121 bývá] bude K — kdež když N, vyn. U — 122 zákona božieho] na zákon U — a čtenie] ani čtenie T, neb čtenie N — svaté nic U — netbají] zanechají P 123 A to] Také KON, vyn. PT — 124 Milí PRCNTU — Hleďtež U — 125 nesvedl KPCNTU — a] ani ňákým U — životem neb nábožen- stvím C — anjelským] vyn. U — 126—127 byli pošmúrní ... praví»- 124 Kolos. 2, 18 —
526 Druhé osídlo kladli jemu umění. Neb v zákoně umělý při- stúpil Kku Pánu Ježíšovi) a pokúšel ho. KA, á, veď, totě cos znamenitého, doktor?! A tiem uměním dábel lidí velmi mnoho lapá a zavodí, když ť on ty umělé zmieždí a k své vuoli 115 napraví, aby sprostným lhali, a lid, nejsa svědom zákona božieho a) Písma svatého, Kuvěří a postúpí po těch umělých a po jich lži, Kani ť) nejednú budú dovoditi nětčeho některým písmem, a nikda toho nečítal ani těch knih vídal, a bude lidem lháti a svoditi lidi. Nebo ti lidé, ješto v dalekých zemiech bývají, 120 a lidé učení velmi mnoho mohú lháti, a tak náramně mnoho lidí bývá zavedeno, kdež lidé hledie k těm učeným a povýšeným, a zákona božieho a čtenie svatého netbají. Třetí osídlo: náboženství pošmúrné a pokryté. A to náramně mnoho lidí zavodí. Ale dí svatý Pavel: »Milá bratří! Vizte, ať 125 by vás nižádný nesvodil pokorú a náboženstvím anjelským!« Jakož teď tito zákonníci: byli pošmúrní, pokrytkí), a zdáli se 111 jemu] vyn. PNT, Pánu Ježíšovi (vyn. U) CU — Neb, prý PN, Nebo praví, že T — 112 ku Pánu Ježíšovi k němu BU, vyn. K — ho] ho doktor K, pán, doktor N, ho, snad byl doktor T — 112—114 gA, á . . . zavodí) A doktor ť jest nětco znamenitého, ješto skrze ty dábel mnoho provodí B — 112 A, á] A C. Au N — A ... ved) Bez pochyby T — A .. cos'] A ten byl něco U — totě] jest to PRNT, že jest to C — 113 doktor pan doktor, a zvláště obojího práva N — lidí] vyn. C - mnoho] vyn. K — 114 když ť] vyn. U — (ty) vyn. B — zmieždí] zmámí T, a zmíždí je U — 114—115 zmieždí ... napraví] vosedlá, zmámí N — 114 k své vuoli] vyn. KPT, na svau vůli C — 115 napraví . .. sprostným] k tomu navede, aby sprostné lidi svozovali, jim T — sprostým R — svědomej U. povědom TN. «zákona božieho a vyn. B — 116 uvěří ... umělých a postúpí B — uvěří jim C — těch] takových T, nich, po těch U — 117 lži] lžech (+ a bludích T) CT — «ani ť) neb B, an f TU — (nětčeho některým něčím B — nětčeho] něco RU — písmem aneb tímto vonímno C — 118 a nikda . . . vídal] ano ho nikda nečetl a ani takových kněh ne- viděl U — toho] jeho T — nečítali KCT — vídali KT, nevídali C — budú KC — 119—122 «lidi ... netbají» je B — 119 lidi] je N — ti lidé] lidé učení a ti C — ješto] an U — v dalekých] daleko v cizích C — 120 a lidé učení vyn. C — velmi] ba (+ oni ť C) velmi PTC — nalhati U, lháti a sau velicí lháři N — tak nimi N — 121 bývá] bude K — kdež když N, vyn. U — 122 zákona božieho] na zákon U — a čtenie] ani čtenie T, neb čtenie N — svaté nic U — netbají] zanechají P 123 A to] Také KON, vyn. PT — 124 Milí PRCNTU — Hleďtež U — 125 nesvedl KPCNTU — a] ani ňákým U — životem neb nábožen- stvím C — anjelským] vyn. U — 126—127 byli pošmúrní ... praví»- 124 Kolos. 2, 18 —
Strana 527
527 Klidu, že sú praví, a pod tím náboženstvím pokaušeli drahého Pána. Neb tak dábel tím náboženstvím lidi klamá, ani ť se pěkně pošmúří, ale) slova protivného nestrpí, a lidem lecjakés básně 130 vypravují, aby sobě nahnali, a zákonu božiemu a čtení svatému se protiví. Tak máš do těch zákonníkuov pokrytých, že ť šesterau věcí [takoví pokrytci] lidi svodí: jedno lží, druhé uměním, třetí divy, jakož to bylo za onoho lživého Kapistrana, čtvrté nábo- 135 ženstvím, páté sliby, ani ť budau říci: »Jedno buď s námi, a do- pomůžem ť tohoto a tohoto a budeš zveleben)!«, a šesté hrózau, ani ť: »Aha, musíte do pekla, však ste vypadli z poslušenství, nejste v církvi svaté, jste v kladbě!«, že ť toho našpléchají. Tak ť umí dábel chytře lidi klamati skrze své audy a předchuodce 140 Antikristovy. Uchovajž nás milý Buoh, abychom nebyli svedeni! Ale daj mi jednu věc, ať by skrze ni dábel neklamal! Tělem zdáli se lidu, že sau praví, a oni byli pošmúrní, pokrytí P — 126 pokrytci B, a pokrytí K — 127 «lidu ... praví lidem světí B — lidem U — praví upřímní N, praví a upřímní a pobožní C — 128 Pána Ježíše T — lidi] vyn. C — pokauší a oklamává C, svodí a oklamává T — an ť RU, a oni ť T — 129 gale) a proto B, a PONT — strpěti nemohau T — básně [a lži] K — 130 praví (+ toliko proto T) PRONTU — aby jen N — nahnati mohli N — a] ale K — zákonu božiemu a vyn. BN — a čtení svatému] vyn. U — 131 zjevně protiví C — 132 Tak .. . že ť) Pak B — Tak] vyn. KPNT — těch nynějších N — pokrytých] vyn. K. a těch pokrytých U — šesterau věcí] vyn. K — 133 [takoví pokrytci] vyn. KPRCNTU — zavodí U — 134 divy a zázraky N — jakož ... Kapistrana lživými B, vyn. RU — to bylo] se to stalo T — lživého] vyn. PN, lháře T — 134—135 náboženstvím pokrytým, po- šmúrným KPCNT — 135 ani ť... říci] an ť slibují T, Au, prý N, an ť dějí U — budau říci] vyn. KPC — Jedno] toliko N, vyn. U, A, á, jedno (vyn. R) KPRC, Jednom T — buď [katolický] K — 136 a tohoto ... zveleben) neb onohono B — tohoto] onoho TNC — povýšen a zveleben KC, zveleben a nebudeš míti nauze N — 137 ani ť] ani ť hrozí N, vyn. U, jenž volají a praví T — Aha] A, á, P, A U, Ha T, vyn. R, Au, prý N — musíte [, husité] K — Kvšak ste vypadli z nestojíte v B — 137—138 však ... církvi] a vypadli ste z církve U — 137 ste] ste odřezanci a P — poslušenství církve svaté C — 138 nejste již C — jste] ale jste K — «že .. . našpléchají vyn. BU — že] hromadu T — přespříliš našplíchají N, našpléchají [až příliš] K, našpléchají a navyčítají T — 139 Tak ť to C — oklamati U — skrze] skrze svody a T — audy] nástroje N — 139—141 «předchuodce . . . Ale] vyn. B — 139 předchoze P — 140 Zachovejž T — nás toho C — milý, drahý KC — Bože TNC — nimi svedeni U — 141 daj] ukaž N — mi] nám U — jedinú KPNT — 141—142 jednu věc .. . božím?] pomoc svau, abychom 134 O Kapistranovi viz pozn. v I. dile str. 838 —
527 Klidu, že sú praví, a pod tím náboženstvím pokaušeli drahého Pána. Neb tak dábel tím náboženstvím lidi klamá, ani ť se pěkně pošmúří, ale) slova protivného nestrpí, a lidem lecjakés básně 130 vypravují, aby sobě nahnali, a zákonu božiemu a čtení svatému se protiví. Tak máš do těch zákonníkuov pokrytých, že ť šesterau věcí [takoví pokrytci] lidi svodí: jedno lží, druhé uměním, třetí divy, jakož to bylo za onoho lživého Kapistrana, čtvrté nábo- 135 ženstvím, páté sliby, ani ť budau říci: »Jedno buď s námi, a do- pomůžem ť tohoto a tohoto a budeš zveleben)!«, a šesté hrózau, ani ť: »Aha, musíte do pekla, však ste vypadli z poslušenství, nejste v církvi svaté, jste v kladbě!«, že ť toho našpléchají. Tak ť umí dábel chytře lidi klamati skrze své audy a předchuodce 140 Antikristovy. Uchovajž nás milý Buoh, abychom nebyli svedeni! Ale daj mi jednu věc, ať by skrze ni dábel neklamal! Tělem zdáli se lidu, že sau praví, a oni byli pošmúrní, pokrytí P — 126 pokrytci B, a pokrytí K — 127 «lidu ... praví lidem světí B — lidem U — praví upřímní N, praví a upřímní a pobožní C — 128 Pána Ježíše T — lidi] vyn. C — pokauší a oklamává C, svodí a oklamává T — an ť RU, a oni ť T — 129 gale) a proto B, a PONT — strpěti nemohau T — básně [a lži] K — 130 praví (+ toliko proto T) PRONTU — aby jen N — nahnati mohli N — a] ale K — zákonu božiemu a vyn. BN — a čtení svatému] vyn. U — 131 zjevně protiví C — 132 Tak .. . že ť) Pak B — Tak] vyn. KPNT — těch nynějších N — pokrytých] vyn. K. a těch pokrytých U — šesterau věcí] vyn. K — 133 [takoví pokrytci] vyn. KPRCNTU — zavodí U — 134 divy a zázraky N — jakož ... Kapistrana lživými B, vyn. RU — to bylo] se to stalo T — lživého] vyn. PN, lháře T — 134—135 náboženstvím pokrytým, po- šmúrným KPCNT — 135 ani ť... říci] an ť slibují T, Au, prý N, an ť dějí U — budau říci] vyn. KPC — Jedno] toliko N, vyn. U, A, á, jedno (vyn. R) KPRC, Jednom T — buď [katolický] K — 136 a tohoto ... zveleben) neb onohono B — tohoto] onoho TNC — povýšen a zveleben KC, zveleben a nebudeš míti nauze N — 137 ani ť] ani ť hrozí N, vyn. U, jenž volají a praví T — Aha] A, á, P, A U, Ha T, vyn. R, Au, prý N — musíte [, husité] K — Kvšak ste vypadli z nestojíte v B — 137—138 však ... církvi] a vypadli ste z církve U — 137 ste] ste odřezanci a P — poslušenství církve svaté C — 138 nejste již C — jste] ale jste K — «že .. . našpléchají vyn. BU — že] hromadu T — přespříliš našplíchají N, našpléchají [až příliš] K, našpléchají a navyčítají T — 139 Tak ť to C — oklamati U — skrze] skrze svody a T — audy] nástroje N — 139—141 «předchuodce . . . Ale] vyn. B — 139 předchoze P — 140 Zachovejž T — nás toho C — milý, drahý KC — Bože TNC — nimi svedeni U — 141 daj] ukaž N — mi] nám U — jedinú KPNT — 141—142 jednu věc .. . božím?] pomoc svau, abychom 134 O Kapistranovi viz pozn. v I. dile str. 838 —
Strana 528
528 božím? Oh, co jich náramně mnoho puojde do pekla u pro ne- B 488 hodné přijímaní, a těch opět, ješto nedbají přijímati a neváží těla božího. Opět zpovědí! Ú, mnoho, ješto tak na zpověd zpo- 145 léhají); pokáním falešným bude mnoho lidí svedeno, ješto kněžími falešnými a zákonníky pokrytými náramně dábel lidi klamá a zavodí je jich lžmi. Stojí napsáno v Starém zákoně): Když Achab král měl bojovati s nepřátely svými, i sešli sú se slúhy boží — to jest anjelé — před Boha; mezi nimi byl také 150 šatan. I tázal jich Buoh řka: »Kto oklamá Achaba?« Oni řekli jinak, oni jinak, až šatan také řekl: »Já ť jej zklamám a puojdu, vejdu mezi proroky a budu duchem lživým v ustech jich«. A tak se stalo, že on tázal prorokuov, má-li získati, a oni jemu řekli, nebyli svedeni od dábla a oklamáni. A pro nehodné přijímání U — 141 ať] ješto KPCNT — ať by ... neklamal] abych totiž nebyl od dábla zklamán R — skrze ni] jí KPCN, ní T — dábel lidí (lidu P) PCNT — ne[slklamal K — Tělem] Oho, tělem P, Předně tělem N — 142 0 K — Oh, co] vyn. PNT, Oh R, Oho C, Och U — přenáramně U — pekla, totiž T — pro nehodné přijímaní] vyn. U — 143 přijímání jeho T — ješto] an U — nevážic sobě (+ nic T) KTU — 144 Opět ... zpoléhají? Též zpovědí navyklú B, Opět (A tau U) zpovědí náramně RU — Opět ... Ú] Zpovědí také velmi K — Új Ó, ó C, velmi NT — mnoho jich zatraceno (zavedeno N) bude TN — ješto] kteřížto T — tak) vyn. T — tu (vyn. T) ušní zpověd NT — zpoléhajíce T — 145 pokáním falešným vyn. RU — pokáním ... ješto] pokání žádného činiti ani hříchův se odpověděti nechtějí; opět pokáním pokrytým a falešným, na spovědi uloženým, velmi mnoho jich bude sve- deno. Ještě T — 145—147 «bude . . zákoně množství lidí zavodí do pekla, falešnými proroky a kněžími množství svodí. Máme napsáno v knihách Královských B — 145 falešným, že vymluviti nelze N — bude mnoho lidí svedeno] vyn. N — zavedeno RU — ješto] ještě KPN, an těmi U — 146 falešnými a zákonníky] vyn. U — lidi mnoho NU — 147 voklamává N, sklamává U — je] vyn. U — lžimi R, lží U, lžemi T — Stojí ... zákoně] An U — 148 král] izrahelský T — svými] vyn. U — 149 služebníci TN — to jest] totiž PNCU — nimi] kterýmižto T — byl] stál P, se postavil NT — také i N — 150 I tázal] Otázal U, I řekl N, I otázal C — jich] vyn. PN, se TC — řka] vyn. PNT — Kdo, prý PN — Kto ... Achaba] I kdo půjde a oklamá Achaba, aby jel proti nepřátelům do Rámoth Galád a tam zabit byl T — Achaba krále C — Oni] Tito N — 151 oni] a TU, onino N, oni také C — až a PNT, tehdy C, vyn. U — také] stoje tu T, vyn. KPONU — řekl] Prý PN — voklamám NC — 152 vejdu] I řekl Bůh: »Kterak?« A šatan řekl: »Půjdu a vejdu T — proroky falešné C — austech TC — jejich TC — A] I řekl mu Bůh: »Jdi a oklamáš (!)!« A T — 153 jest vskutku stalo T — on] Achab král (vyn. N) KN, on, totiž Achab král T — se tázal PRTC, se ptal NU — svých (vyn. C) proroknov (+ falešných T) KTC 148 nn. 1. (3.) Kr. 22, 20 nn. —
528 božím? Oh, co jich náramně mnoho puojde do pekla u pro ne- B 488 hodné přijímaní, a těch opět, ješto nedbají přijímati a neváží těla božího. Opět zpovědí! Ú, mnoho, ješto tak na zpověd zpo- 145 léhají); pokáním falešným bude mnoho lidí svedeno, ješto kněžími falešnými a zákonníky pokrytými náramně dábel lidi klamá a zavodí je jich lžmi. Stojí napsáno v Starém zákoně): Když Achab král měl bojovati s nepřátely svými, i sešli sú se slúhy boží — to jest anjelé — před Boha; mezi nimi byl také 150 šatan. I tázal jich Buoh řka: »Kto oklamá Achaba?« Oni řekli jinak, oni jinak, až šatan také řekl: »Já ť jej zklamám a puojdu, vejdu mezi proroky a budu duchem lživým v ustech jich«. A tak se stalo, že on tázal prorokuov, má-li získati, a oni jemu řekli, nebyli svedeni od dábla a oklamáni. A pro nehodné přijímání U — 141 ať] ješto KPCNT — ať by ... neklamal] abych totiž nebyl od dábla zklamán R — skrze ni] jí KPCN, ní T — dábel lidí (lidu P) PCNT — ne[slklamal K — Tělem] Oho, tělem P, Předně tělem N — 142 0 K — Oh, co] vyn. PNT, Oh R, Oho C, Och U — přenáramně U — pekla, totiž T — pro nehodné přijímaní] vyn. U — 143 přijímání jeho T — ješto] an U — nevážic sobě (+ nic T) KTU — 144 Opět ... zpoléhají? Též zpovědí navyklú B, Opět (A tau U) zpovědí náramně RU — Opět ... Ú] Zpovědí také velmi K — Új Ó, ó C, velmi NT — mnoho jich zatraceno (zavedeno N) bude TN — ješto] kteřížto T — tak) vyn. T — tu (vyn. T) ušní zpověd NT — zpoléhajíce T — 145 pokáním falešným vyn. RU — pokáním ... ješto] pokání žádného činiti ani hříchův se odpověděti nechtějí; opět pokáním pokrytým a falešným, na spovědi uloženým, velmi mnoho jich bude sve- deno. Ještě T — 145—147 «bude . . zákoně množství lidí zavodí do pekla, falešnými proroky a kněžími množství svodí. Máme napsáno v knihách Královských B — 145 falešným, že vymluviti nelze N — bude mnoho lidí svedeno] vyn. N — zavedeno RU — ješto] ještě KPN, an těmi U — 146 falešnými a zákonníky] vyn. U — lidi mnoho NU — 147 voklamává N, sklamává U — je] vyn. U — lžimi R, lží U, lžemi T — Stojí ... zákoně] An U — 148 král] izrahelský T — svými] vyn. U — 149 služebníci TN — to jest] totiž PNCU — nimi] kterýmižto T — byl] stál P, se postavil NT — také i N — 150 I tázal] Otázal U, I řekl N, I otázal C — jich] vyn. PN, se TC — řka] vyn. PNT — Kdo, prý PN — Kto ... Achaba] I kdo půjde a oklamá Achaba, aby jel proti nepřátelům do Rámoth Galád a tam zabit byl T — Achaba krále C — Oni] Tito N — 151 oni] a TU, onino N, oni také C — až a PNT, tehdy C, vyn. U — také] stoje tu T, vyn. KPONU — řekl] Prý PN — voklamám NC — 152 vejdu] I řekl Bůh: »Kterak?« A šatan řekl: »Půjdu a vejdu T — proroky falešné C — austech TC — jejich TC — A] I řekl mu Bůh: »Jdi a oklamáš (!)!« A T — 153 jest vskutku stalo T — on] Achab král (vyn. N) KN, on, totiž Achab král T — se tázal PRTC, se ptal NU — svých (vyn. C) proroknov (+ falešných T) KTC 148 nn. 1. (3.) Kr. 22, 20 nn. —
Strana 529
529 že všechno zíště; a co jemu pravil prorok boží Micheáš, nechtěl 155 tomu věřiti, nežli těmto, že jich bylo mnoho «falešných). I po- ražen a) zabit jest [ten] král i lid jeho zmordován. Nebo, hle, tento král poslúchal falešných prorokuov, «i co ť mu se stalo! Neb není horšího zavedení, než když duchovní blúdí. Ještě dábel klamá lidi zde i oněmi svatými, kteříž jsú 160 již Ktam) v nebi. Kterak? Takto: Když lidé, zle živi jsúce, přikázaní božích neplniece, Ježíše znova křižují, i dadí se na to, aby svatým slúžili, ono posty, Kono modlitbami, gono) má-li získati] obdrží-li boj U — získati] zzískati K, jeti na vojnu NT, jeti na vojnu do Rámot Galád a má-li zejskati C — řekli] pravili (+ aby jel NC) KPRONU, všichni radili a prorokovali, aby jel a táhl T — 154 všechno zíštěj mu se šťastně zvede N, přemůže nepřátely T, obdrží U — zíště] zzíště K, zejská R, se mu šťasně (!) vésti bude a že všecko zejská C — co] tomu, což U — jemu] jest C — pravil] radil N — muž a prorok C — boží vyn. RU — Michcáš] vyn. KPCN, Eliáš (!) RU — 155 tomu] vyn. PNU — věřiti ani uposlechnauti N, věřiti, ale rozkázal jej dáti do vězení a hladem mořiti T — nežli] neb T, ale U — těmto falešným K, těmto věřil C, těm falešným věřil U — «falešných vyn. BKU, falešných proroků C, faleš- ných, i uvěřil jim T — I] A tak T — (poražen a vyn. BU, poražen byl a N — 156 zabit] zamordován N — jest] vyn. KPN, byl T — [ten vyn. KPRONTU — král] vyn. U — zmordován] rozehnán N, s ním U, sem i tam rozehnán jako ovce, nemající pastýře T — 156—157 «Nebo ... král Protože B, Co se jest s tímto králem stalo, že T, Nebo tento král N. Nebo U — 156 Nebo] A že K — 157 «i co . .. stalo vyn. B, Zle T — co] to U — stalo přehrozné zavedení U — 158 Neb není] Není zajisté N, A nejni U, Nebo, já to jistě pravím, a mohli říci s dobrejm svě- domím, že ť není C — horšího] většího CU — než] jako NU — když] kdež K — blúdí] a světští lidé zpolíhají a vokazují na množství: »A, prej, ano jich tak mnoho, zlé ť by bylo, kdyby jich tak množství mělo zatraceno bejti!« Ej, jistě, že ť dobře nebude těm, kteříž Boha hněvají a hříchy páchají a za ně pokání svatého nečiní, by ť jich pak ještě více bylo, neboť sobě Pán Bůh množství nic neváží a na ně se neohlédá; lípe ť mu se líbí jeden syn poslušnej nežli tisíc neposlušnejch a nepoddanejch. Bylo ť jest jich za prvního světa před potopau mnoho, též v Sodomě a v Gomoře, avšak sobě jich milej Bůh nic nevážil, když sau ho neposlauchali, jeho nemilovali a jeho se nebáli, přikázaní božích nevostříhali — všeckny milej Bůh po- topil a zahladil, i Sodomské i Gomorské, takže sau se za živa do pekla propadli C — 159 Ještě] Jistě že t C — zde ... svatými skrze svaté B — 160 «tam vyn. B — Kterak a to B, I díš: »Kterak by to bylo? C — Takto] I, takto, abys tomu rozuměl T — jsúce] vyn. N — 161 přikázaní ... křižují vyn. B, přikázaní boží svobodně přestupují, Pána Ježíše znovu křižují N — přikázaních (!) P — neplní T, plniti nedbajíce RU — křižujíce C — dají TU — 162 ono] vyn. T — Kono vyn. BPTU — gono Rokycanova Postilla. 34
529 že všechno zíště; a co jemu pravil prorok boží Micheáš, nechtěl 155 tomu věřiti, nežli těmto, že jich bylo mnoho «falešných). I po- ražen a) zabit jest [ten] král i lid jeho zmordován. Nebo, hle, tento král poslúchal falešných prorokuov, «i co ť mu se stalo! Neb není horšího zavedení, než když duchovní blúdí. Ještě dábel klamá lidi zde i oněmi svatými, kteříž jsú 160 již Ktam) v nebi. Kterak? Takto: Když lidé, zle živi jsúce, přikázaní božích neplniece, Ježíše znova křižují, i dadí se na to, aby svatým slúžili, ono posty, Kono modlitbami, gono) má-li získati] obdrží-li boj U — získati] zzískati K, jeti na vojnu NT, jeti na vojnu do Rámot Galád a má-li zejskati C — řekli] pravili (+ aby jel NC) KPRONU, všichni radili a prorokovali, aby jel a táhl T — 154 všechno zíštěj mu se šťastně zvede N, přemůže nepřátely T, obdrží U — zíště] zzíště K, zejská R, se mu šťasně (!) vésti bude a že všecko zejská C — co] tomu, což U — jemu] jest C — pravil] radil N — muž a prorok C — boží vyn. RU — Michcáš] vyn. KPCN, Eliáš (!) RU — 155 tomu] vyn. PNU — věřiti ani uposlechnauti N, věřiti, ale rozkázal jej dáti do vězení a hladem mořiti T — nežli] neb T, ale U — těmto falešným K, těmto věřil C, těm falešným věřil U — «falešných vyn. BKU, falešných proroků C, faleš- ných, i uvěřil jim T — I] A tak T — (poražen a vyn. BU, poražen byl a N — 156 zabit] zamordován N — jest] vyn. KPN, byl T — [ten vyn. KPRONTU — král] vyn. U — zmordován] rozehnán N, s ním U, sem i tam rozehnán jako ovce, nemající pastýře T — 156—157 «Nebo ... král Protože B, Co se jest s tímto králem stalo, že T, Nebo tento král N. Nebo U — 156 Nebo] A že K — 157 «i co . .. stalo vyn. B, Zle T — co] to U — stalo přehrozné zavedení U — 158 Neb není] Není zajisté N, A nejni U, Nebo, já to jistě pravím, a mohli říci s dobrejm svě- domím, že ť není C — horšího] většího CU — než] jako NU — když] kdež K — blúdí] a světští lidé zpolíhají a vokazují na množství: »A, prej, ano jich tak mnoho, zlé ť by bylo, kdyby jich tak množství mělo zatraceno bejti!« Ej, jistě, že ť dobře nebude těm, kteříž Boha hněvají a hříchy páchají a za ně pokání svatého nečiní, by ť jich pak ještě více bylo, neboť sobě Pán Bůh množství nic neváží a na ně se neohlédá; lípe ť mu se líbí jeden syn poslušnej nežli tisíc neposlušnejch a nepoddanejch. Bylo ť jest jich za prvního světa před potopau mnoho, též v Sodomě a v Gomoře, avšak sobě jich milej Bůh nic nevážil, když sau ho neposlauchali, jeho nemilovali a jeho se nebáli, přikázaní božích nevostříhali — všeckny milej Bůh po- topil a zahladil, i Sodomské i Gomorské, takže sau se za živa do pekla propadli C — 159 Ještě] Jistě že t C — zde ... svatými skrze svaté B — 160 «tam vyn. B — Kterak a to B, I díš: »Kterak by to bylo? C — Takto] I, takto, abys tomu rozuměl T — jsúce] vyn. N — 161 přikázaní ... křižují vyn. B, přikázaní boží svobodně přestupují, Pána Ježíše znovu křižují N — přikázaních (!) P — neplní T, plniti nedbajíce RU — křižujíce C — dají TU — 162 ono] vyn. T — Kono vyn. BPTU — gono Rokycanova Postilla. 34
Strana 530
530 pútmi: »A, á, tamto se divové dějí u tohoto» svatého, Ku této svaté)!« — a Ježíše netbají, Ježíš kdes' v kautě! Toho já ne- 165 hyzdím — aniž toho Buoh daj! —, aby neměli lidé svatých ctíti; ale tento lid slepý, «tito haknové zlí, nešlechetní, lájce, smilníci, cizoložníci, přestúpce přikázanie božieho Ježíše křižují a na to zpoléhají, na orodování svatých: »A, á, milá matička boží, ta ť mi pomuož!«, a Syna jejího znovu křižují! I jsú dvoji lidé, ješto mají zlú víru o Ježíšovi. Jedni, ješto více věří o Pánu Ježíšovi, než mají věřiti, a to takto, že, jsúce zle živi, přikázaní božího nedbajíce, hříchuov ostati nechtíce, i mají (tu) víru, že by se nad nimi Pán Buoh smiloval a že by za ně vyn. BTU — 163 pautimi R, pautěmi NT — A, á] Au, prý N, A, prej C, i řkau T, A U — «tohoto toho B, tohoto a u tohoto U — svatého aneb T — Ku této svaté) vyn. BU — 164 na Pána Ježíše RTU — 164—165 netbají ... aby znova budú křižovati. Nemluvím ť, by B — 164 kdes' teď U — Toho] Ačkoliv toho T — já také K — 164—165 nehyzdím .. . daj] netupím, Bůh mi toho nedej U — 165 aniž] vyn. PRNT, aniž mi C „ toho] toho uchovej mne milej N — daj] nedaj PR, mne zachovej T, vyn. N — lidé] vyn. P — svatých] vyn. K — 166 ctíti a za přímluvu jich pro- siti, neb sau velikého zaslaužení byli N — «tito ... lájce? vyn. B — zlí] vyn. C — [zlojlájce K, lájcové R, zlolejce CU, zlolejci N — 166—168 tito . . . na toj všecken zmámený, zlý, nešlechetný, zlolejný, cizoložný, smilný, přikázaní boží přestupujíce, že tak a tudy Pána Ježíše znovu křižujíce T — 167 smilníci] vyn. U — cizoložníci, lakomci, vopilci C — přestupníci NU — 167—168 «přikázanie ... na to božích přikázaní B — 167 božieho] boží (!) R, božích NU — 167—168 Ježíše ... na to» Pána Ježíše na oslaveném těle křižujíce N — 167 znovu křižují CU — 168 svatých] svatých božích přátel a říkají T, svatých [a na samau jalovau, nahau, chlubnau (-u vyn.!) víru též spolíhajíce, předce vždy hřeší, nechtíce pokání svatého činiti a více nehřešiti] K — A, á] Ó T, Au, prý N — 169 pomuož vyn. (!) C — křižuje KPN, křižuje! Věz o tom, nepře- staneš-li toho zlého, že ti Panna Maria, důstojná královna anjelská, za — Jidášem zrádcem do horaucího pekla pomůže! T 170 sau ť pak C — ješto] an U — zlú] dvojí zlau C — ješto] an U — 171 Pánu Ježíšovi] něm T — a to takto] tito RU - a to ... že] a druzí, ješto méně věřie, než mají (by měli PCN) věřiti. Milý (Medle C), kto by to byli, ješto viece věřie (+ o Ježíšovi P), než mají (by měli PN) věřiti? Tito, ješto KPCN, Kto by to pak byli medle, kteříž více věří, nežli mají věřiti? I, tito, ješto T — že] ješto R, an U — jsúce] sau U — 172 zle, nešlechetně T, zle, převráceně N — přikázaní ... nedbajíce] proti při- kázaním božím N — božího] jeho U, boží T — nedbajíce] přestupují T, nedbajíce (nedbají U) plniti CU — zuostati KT, přestati U — nechtí U, nechtějí TN — 173 «tu vyn. B — vieru a naději, kterážto v poslední hodinu zahyne T — by] vyn. KTU — Pán] milý T — smiluje KTU — by vyn. U — ně] něj T — 174 oroduje TU — Otcem] vyn. T — Jakož 170
530 pútmi: »A, á, tamto se divové dějí u tohoto» svatého, Ku této svaté)!« — a Ježíše netbají, Ježíš kdes' v kautě! Toho já ne- 165 hyzdím — aniž toho Buoh daj! —, aby neměli lidé svatých ctíti; ale tento lid slepý, «tito haknové zlí, nešlechetní, lájce, smilníci, cizoložníci, přestúpce přikázanie božieho Ježíše křižují a na to zpoléhají, na orodování svatých: »A, á, milá matička boží, ta ť mi pomuož!«, a Syna jejího znovu křižují! I jsú dvoji lidé, ješto mají zlú víru o Ježíšovi. Jedni, ješto více věří o Pánu Ježíšovi, než mají věřiti, a to takto, že, jsúce zle živi, přikázaní božího nedbajíce, hříchuov ostati nechtíce, i mají (tu) víru, že by se nad nimi Pán Buoh smiloval a že by za ně vyn. BTU — 163 pautimi R, pautěmi NT — A, á] Au, prý N, A, prej C, i řkau T, A U — «tohoto toho B, tohoto a u tohoto U — svatého aneb T — Ku této svaté) vyn. BU — 164 na Pána Ježíše RTU — 164—165 netbají ... aby znova budú křižovati. Nemluvím ť, by B — 164 kdes' teď U — Toho] Ačkoliv toho T — já také K — 164—165 nehyzdím .. . daj] netupím, Bůh mi toho nedej U — 165 aniž] vyn. PRNT, aniž mi C „ toho] toho uchovej mne milej N — daj] nedaj PR, mne zachovej T, vyn. N — lidé] vyn. P — svatých] vyn. K — 166 ctíti a za přímluvu jich pro- siti, neb sau velikého zaslaužení byli N — «tito ... lájce? vyn. B — zlí] vyn. C — [zlojlájce K, lájcové R, zlolejce CU, zlolejci N — 166—168 tito . . . na toj všecken zmámený, zlý, nešlechetný, zlolejný, cizoložný, smilný, přikázaní boží přestupujíce, že tak a tudy Pána Ježíše znovu křižujíce T — 167 smilníci] vyn. U — cizoložníci, lakomci, vopilci C — přestupníci NU — 167—168 «přikázanie ... na to božích přikázaní B — 167 božieho] boží (!) R, božích NU — 167—168 Ježíše ... na to» Pána Ježíše na oslaveném těle křižujíce N — 167 znovu křižují CU — 168 svatých] svatých božích přátel a říkají T, svatých [a na samau jalovau, nahau, chlubnau (-u vyn.!) víru též spolíhajíce, předce vždy hřeší, nechtíce pokání svatého činiti a více nehřešiti] K — A, á] Ó T, Au, prý N — 169 pomuož vyn. (!) C — křižuje KPN, křižuje! Věz o tom, nepře- staneš-li toho zlého, že ti Panna Maria, důstojná královna anjelská, za — Jidášem zrádcem do horaucího pekla pomůže! T 170 sau ť pak C — ješto] an U — zlú] dvojí zlau C — ješto] an U — 171 Pánu Ježíšovi] něm T — a to takto] tito RU - a to ... že] a druzí, ješto méně věřie, než mají (by měli PCN) věřiti. Milý (Medle C), kto by to byli, ješto viece věřie (+ o Ježíšovi P), než mají (by měli PN) věřiti? Tito, ješto KPCN, Kto by to pak byli medle, kteříž více věří, nežli mají věřiti? I, tito, ješto T — že] ješto R, an U — jsúce] sau U — 172 zle, nešlechetně T, zle, převráceně N — přikázaní ... nedbajíce] proti při- kázaním božím N — božího] jeho U, boží T — nedbajíce] přestupují T, nedbajíce (nedbají U) plniti CU — zuostati KT, přestati U — nechtí U, nechtějí TN — 173 «tu vyn. B — vieru a naději, kterážto v poslední hodinu zahyne T — by] vyn. KTU — Pán] milý T — smiluje KTU — by vyn. U — ně] něj T — 174 oroduje TU — Otcem] vyn. T — Jakož 170
Strana 531
531 Pán Ježíš orodoval před Bohem Otcem. Jakož dí svatý Jan, že 75 máme přímluvci spravedli vého před Bohem, Ježíše. A dí »spra- B 489 vedlivého«, nebo on Kjedno za ty oroduje, ktož sau hřešivše, i [již] se kají, spravedlnost činí, že [, jakož] jsú tělu povolovali, tělo trápie. To jest spravedlivost! I řekl jsem, že ti více věří o Ježíšovi, než mají věřiti, kteříž hřeší a nedbají se káti a mnějí, 80 že se nad nimi Buoh smiluje. Zmýlí ť vás to! Druzí jsú, ješto méně věří o Ježíšovi, než mají věřiti). Nebo on, drahý Pán, dosti nám učinil jest za naše hříchy svú smrtí a v něm jest celé a hojné a dostatečné) vykúpení a spa- sení, Spravda-li? Když pak lidé, nechajíce Ježíše, hledají jinde 85 svého spasení, ono v kbele, ono v pauti, ono v postech sobě vymyšlených, ono jinde, kněží lháři lehce spasení ukáží: »Tuto máte tolik odpustkuov!«, »Tuto tolik karén!«, »Tuto když A U — Jan] Jakub (!) KRNU (ale v K -kub přemazáno!) — že] vyn. P — 175 přímluvce PNU — Bohem Otcem KTU — Ježíše] vyn. U, Ježíše Krista C — A] I že K — praví T — «spravedlivého«; to proto K — 176 jedno . . . sau) se jedné za ty přimlúvá, ktož B — jedno] toliko NT — se (!) oroduje P, oroduje a se přimlauvá T — zhřešivše TU — 177 [již vyn. KPRONTU — a spravedlivosti U — [jakož] vyn. KPRCNTU — tělu svému N — povolovali, protož (+ zase N) TN — 178 tělo trápie ... spravedlivost!» již je zase trápí B — tělo trápie. To] svobodu mu v hříších dávali, i již to tělo trápí a sužují. A to C — To jest spravedli- vost totiž spravedlivostí jej trápí U — 179 mají] by měli C — mají věřiti] má věřeno býti U — káti [, nýbrž předce praví, že je sama víra spasí] K — mní PRNTU, domnívají se C — 180 Buoh] milý Bůh U, vyn. KPN — Zmýlí ... to] Mejlí ť se na tom N — vás to] se a oklamají T —- to, shledáte K — 181 sau pak C — ješto] ješto mají zlau víru, jenž P — o Ježíšovi] vyn. U — kvěřiti vyn. B, věřiti, kteříž hřešiti nepřestávají U — 182 drahý] milej C — nám] vyn. NU — 183 ohavnau a těžkau smrtí T, bolestnau smrtí N — a dostatečné) vyn. B — 184 «pravda-li vyn. B, slo- ženo T — pak] vyn. U — 185 svého vyn. BC — ono v kbele, ono] vyn. T, ono U — v kbele] ve kbele KRN, v kropáči C — ono] vyn. T — pautích U — 186 ono jinde] vyn. T, a jiné a U — jinde] onde KPC, onde i onde N — lehce vedau k RU — Kukáží zakládají B, ukazujíce RU, lidem ukazují C, ukáží a řkau T — Tuto, prej C, Au, tuto T — 187 máme KPNT — Tuto tolik karén! vyn. BU, Tuto toliko PNT — když] vyn. U - 187—188 když políbíš ... vložíš] a tuto položíš a dáš ofěru a budeš hříchův prázen T — 188 a: »Tuto když vyn. BU. a: »Tuto PCN, když R — vložíš] vyn. U, vložíš, budeš hříchuov prázden PN, vložíš, budeš 174 1. Jan 2, 1 — 34*
531 Pán Ježíš orodoval před Bohem Otcem. Jakož dí svatý Jan, že 75 máme přímluvci spravedli vého před Bohem, Ježíše. A dí »spra- B 489 vedlivého«, nebo on Kjedno za ty oroduje, ktož sau hřešivše, i [již] se kají, spravedlnost činí, že [, jakož] jsú tělu povolovali, tělo trápie. To jest spravedlivost! I řekl jsem, že ti více věří o Ježíšovi, než mají věřiti, kteříž hřeší a nedbají se káti a mnějí, 80 že se nad nimi Buoh smiluje. Zmýlí ť vás to! Druzí jsú, ješto méně věří o Ježíšovi, než mají věřiti). Nebo on, drahý Pán, dosti nám učinil jest za naše hříchy svú smrtí a v něm jest celé a hojné a dostatečné) vykúpení a spa- sení, Spravda-li? Když pak lidé, nechajíce Ježíše, hledají jinde 85 svého spasení, ono v kbele, ono v pauti, ono v postech sobě vymyšlených, ono jinde, kněží lháři lehce spasení ukáží: »Tuto máte tolik odpustkuov!«, »Tuto tolik karén!«, »Tuto když A U — Jan] Jakub (!) KRNU (ale v K -kub přemazáno!) — že] vyn. P — 175 přímluvce PNU — Bohem Otcem KTU — Ježíše] vyn. U, Ježíše Krista C — A] I že K — praví T — «spravedlivého«; to proto K — 176 jedno . . . sau) se jedné za ty přimlúvá, ktož B — jedno] toliko NT — se (!) oroduje P, oroduje a se přimlauvá T — zhřešivše TU — 177 [již vyn. KPRONTU — a spravedlivosti U — [jakož] vyn. KPRCNTU — tělu svému N — povolovali, protož (+ zase N) TN — 178 tělo trápie ... spravedlivost!» již je zase trápí B — tělo trápie. To] svobodu mu v hříších dávali, i již to tělo trápí a sužují. A to C — To jest spravedli- vost totiž spravedlivostí jej trápí U — 179 mají] by měli C — mají věřiti] má věřeno býti U — káti [, nýbrž předce praví, že je sama víra spasí] K — mní PRNTU, domnívají se C — 180 Buoh] milý Bůh U, vyn. KPN — Zmýlí ... to] Mejlí ť se na tom N — vás to] se a oklamají T —- to, shledáte K — 181 sau pak C — ješto] ješto mají zlau víru, jenž P — o Ježíšovi] vyn. U — kvěřiti vyn. B, věřiti, kteříž hřešiti nepřestávají U — 182 drahý] milej C — nám] vyn. NU — 183 ohavnau a těžkau smrtí T, bolestnau smrtí N — a dostatečné) vyn. B — 184 «pravda-li vyn. B, slo- ženo T — pak] vyn. U — 185 svého vyn. BC — ono v kbele, ono] vyn. T, ono U — v kbele] ve kbele KRN, v kropáči C — ono] vyn. T — pautích U — 186 ono jinde] vyn. T, a jiné a U — jinde] onde KPC, onde i onde N — lehce vedau k RU — Kukáží zakládají B, ukazujíce RU, lidem ukazují C, ukáží a řkau T — Tuto, prej C, Au, tuto T — 187 máme KPNT — Tuto tolik karén! vyn. BU, Tuto toliko PNT — když] vyn. U - 187—188 když políbíš ... vložíš] a tuto položíš a dáš ofěru a budeš hříchův prázen T — 188 a: »Tuto když vyn. BU. a: »Tuto PCN, když R — vložíš] vyn. U, vložíš, budeš hříchuov prázden PN, vložíš, budeš 174 1. Jan 2, 1 — 34*
Strana 532
532 políbíš!« a: »Tuto když vložíš!«, — a Ježíše nedbají, ano v něm samém dokonalé spasení. I dí čtení svaté: »Tehdy jeden přistúpiv, [z] zákona doktor, pokúšeje ho«. Mnoho se jich sebralo, avšak jeden s ním mluvil — proto, aby, jestliže by jej Pán Ježíš přemohl, «aby všichni hanby neměli, a pakli by mu Pán Ježíš neuměl odpověděti, aby řekli: »Z našich jeden jej uhádal!«, a tak aby na obě straně 195 vyvarovali se. I dí Kten v zákoně umělý: »Mistře, které jest přikázaní najvětčí v zákoně?« Mnedle, shřešil-li jest tento v tom, že jej mistrem nazval? An shřešil! [Proč?] Neb jest jeho pokúšel Ka také nazývá jej mistrem, ale učení jeho poddán býti nechce ani učedlníkem jeho chce býti). Tak právě dí svatý Jan 200 Zlatá usta, že, ktož nazývají milého Boha pánem: »A, á, milý Pane! A, á, drahý Pane!«, ale přikázaní jeho neplní, [ne- miluje,] nebojí se Kmilého Boha)). Neb on sám dí skrze proroka: »Poněvadž jsem já pán váš, kdež jest bázen má?« Protož každý 190 míti hříchům odpuštění C — 189 samém vyn. PNT , samém jest KCU— — dokonalé) vyn. B, celé, dostatečné PNT 190 I dí] Die dále K, I dí dále T — čtení svaté] tu U — přistúpi K, přistaupil RCU — [z] vyn. KPONT — z zákona doktor] v zákoně učený U — doktor] učitel T — 191 jich] jest C — jediný K, toliko jeden TC — mluvi KPN — 192 a to proto T — aby] vyn. K — Pán Ježíš] vyn. U — přehádal a přemohl C — 192—193 «aby ... neměli on sám hanbu měl, a jiní nic B — 192 aby] vyn. KNU — 193 «Pán Ježíš? vyn. B, náš milý Pán Ježíš T — odpoviedati KC — 194 řekli, že KRU — Z našich] Hle (vyn. KPNT), z nás KPCNT — uhádal] přehádal RNT, přemohl a pře- hádal C, přemohl U — strany TNU — 195 uvarovali C — Kten ... umělý» ku Pánu Ježíšovi B — 196 najvětčí veliké KPRCNTU — prohřešil T — tento] vyn. RU, tento pán, doktor N — 197 nazejval C — [Proč?] vyn. PNT, Proto RCU, Proč? Proto K — Neb] že U — 198 a také) vyn. BU, a tak R — gale a učedlníkem jeho býti nechce ani vyn. U) BU — 198— 199 ale . .. chce býti ale učedlníkem jeho býti a poddán jemu bejti nechce, v jeho učení následovati C — učení jeho . .. chce býti» vyn. U — 199 (nechce ... býti chce B, nechce K — Tak právě dí] Dí zajistě T, Tak praví U — 200 Zlatoustý KPRCNTU — kteří koliv N — nazývá BU — milého] vyn. U — Boha mistrem nebo N — pánem a řkau T — 200—201 »A, á, milý . . . drahý Pane!«, ale a B — 200 A, á] Ó NT, vyn. P — 201 A, á, drahý Pane] vyn. U — A, á] vyn. R, Ó PTN — drahý Pane] drahý Ježíši K, Pane Ježíši C — [nemiluje] a U, vyn. KPRCNT — 202 «milého Boha) jeho B, Pána Boha N — Neb on] A Bůh U — 203 pánem RU — váš] vyn. KPRCNTU — bázen] čest U — má] tvá KPN, vyn. C — Protož] A ten U — 203—204 «každý .. . 203 Malach. I, 6 —
532 políbíš!« a: »Tuto když vložíš!«, — a Ježíše nedbají, ano v něm samém dokonalé spasení. I dí čtení svaté: »Tehdy jeden přistúpiv, [z] zákona doktor, pokúšeje ho«. Mnoho se jich sebralo, avšak jeden s ním mluvil — proto, aby, jestliže by jej Pán Ježíš přemohl, «aby všichni hanby neměli, a pakli by mu Pán Ježíš neuměl odpověděti, aby řekli: »Z našich jeden jej uhádal!«, a tak aby na obě straně 195 vyvarovali se. I dí Kten v zákoně umělý: »Mistře, které jest přikázaní najvětčí v zákoně?« Mnedle, shřešil-li jest tento v tom, že jej mistrem nazval? An shřešil! [Proč?] Neb jest jeho pokúšel Ka také nazývá jej mistrem, ale učení jeho poddán býti nechce ani učedlníkem jeho chce býti). Tak právě dí svatý Jan 200 Zlatá usta, že, ktož nazývají milého Boha pánem: »A, á, milý Pane! A, á, drahý Pane!«, ale přikázaní jeho neplní, [ne- miluje,] nebojí se Kmilého Boha)). Neb on sám dí skrze proroka: »Poněvadž jsem já pán váš, kdež jest bázen má?« Protož každý 190 míti hříchům odpuštění C — 189 samém vyn. PNT , samém jest KCU— — dokonalé) vyn. B, celé, dostatečné PNT 190 I dí] Die dále K, I dí dále T — čtení svaté] tu U — přistúpi K, přistaupil RCU — [z] vyn. KPONT — z zákona doktor] v zákoně učený U — doktor] učitel T — 191 jich] jest C — jediný K, toliko jeden TC — mluvi KPN — 192 a to proto T — aby] vyn. K — Pán Ježíš] vyn. U — přehádal a přemohl C — 192—193 «aby ... neměli on sám hanbu měl, a jiní nic B — 192 aby] vyn. KNU — 193 «Pán Ježíš? vyn. B, náš milý Pán Ježíš T — odpoviedati KC — 194 řekli, že KRU — Z našich] Hle (vyn. KPNT), z nás KPCNT — uhádal] přehádal RNT, přemohl a pře- hádal C, přemohl U — strany TNU — 195 uvarovali C — Kten ... umělý» ku Pánu Ježíšovi B — 196 najvětčí veliké KPRCNTU — prohřešil T — tento] vyn. RU, tento pán, doktor N — 197 nazejval C — [Proč?] vyn. PNT, Proto RCU, Proč? Proto K — Neb] že U — 198 a také) vyn. BU, a tak R — gale a učedlníkem jeho býti nechce ani vyn. U) BU — 198— 199 ale . .. chce býti ale učedlníkem jeho býti a poddán jemu bejti nechce, v jeho učení následovati C — učení jeho . .. chce býti» vyn. U — 199 (nechce ... býti chce B, nechce K — Tak právě dí] Dí zajistě T, Tak praví U — 200 Zlatoustý KPRCNTU — kteří koliv N — nazývá BU — milého] vyn. U — Boha mistrem nebo N — pánem a řkau T — 200—201 »A, á, milý . . . drahý Pane!«, ale a B — 200 A, á] Ó NT, vyn. P — 201 A, á, drahý Pane] vyn. U — A, á] vyn. R, Ó PTN — drahý Pane] drahý Ježíši K, Pane Ježíši C — [nemiluje] a U, vyn. KPRCNT — 202 «milého Boha) jeho B, Pána Boha N — Neb on] A Bůh U — 203 pánem RU — váš] vyn. KPRCNTU — bázen] čest U — má] tvá KPN, vyn. C — Protož] A ten U — 203—204 «každý .. . 203 Malach. I, 6 —
Strana 533
533 hřeší těžkým hřiechem), ktož nazývá milého Boha Pánem, a 205 bez bázni jeho přikázaní a zákon jeho přestupuje. A ktož koli říká »Otče náš« milému Pánu Bohu u a nemá k němu poctivosti B 490 jako věrný syn k otci a nemiluje ho a nectí v každém miestě, na každý čas, nemiluje Boha, nebojí se ho, takový každý jest lhář a Khřeší a hněvá milého Boha, a toho všeho milý Buoh 210 bude mstíti, ktož se káti nebude těžce). Mnedle, bojíte-li vy se Boha, abyšte vpravdě jemu mohli Křéci: »Pane!«? Již-li jeden druhému žádné křivdy neučiní boje se, aby Boha nerozhněval? Však vy všecka přikázanie božie plníte od prvnieho: »Nebudeš mieti bohuov jiných!«? Však vy jména božího nadarmo ne- 215 béřete, nevěrujete, nepřisaháte, neděli [svatú] světíte? Však vy hřiechem velmi těžce hřeší B — 203 každý velmi každý K — 204 milého. vyn. U — 205 bez ... přestupuje] neplní jeho přikázaní U — bez ... zákon beze vší bázně zákon boží a přikázaní N, beze všie bázni (k o n- cové -i později změněno v ě!) přikázaní jeho a zákon K — «bázni ... zákon bázně jsa přikázaní B, jeho bázni a přikázaní a zákon PR, jeho svaté (vyn. C) bázně přikázaní a zákon TC — jeho] boží vždycky (vyn. C) TC — 206 k němu] jeho v N — 207 věrný] v K později škrtnuto a nad to napsáno: [poslušný] — syn a poslušenství a bázně synovské jakožto C — 207—208 k otci . .. každý jeho, aby jeho ve všem poslúchal B — 207 k otci] otce N, k Otci nebeskému C — a nectí] vyn. U, a nectí ho PRNT — v] na PT — miestě, a kdož ho N — 208 na každý . . . nebojí se ho] vyn. T — na] a v U — nemiluje] vyn. PU — Boha] ho RC, vyn. PNU — nebojí se ho] vyn. P, ten ť ho nectí N — takový každý] ten každý K, každý P, ten každý a takovej C — 209 a] ale K — hřeší a těžce B — hněvaje U — 209—210 a toho .. . těžce ješto toho všeho on pomstí B — 209 Buoh sám T — 210 bude časem svým N, bude těžce K — káti] toho věrně a právě káti C, za to káti U — ne- bude] zanedbá N — těžce vyn. KCU — 211 Pána Boha svého T — v pravé pravdě N, právě v pravdě U — 211—214 řéci . . . jiných!«) řékati: »Otče!«? Však vy ostříháte jeho přikázaní, však vy jeden druhého neoklamáte, bohuov jiných nemíváte B — 211 Již-li] Zdaliž P, Však R, Však my jeden druhého nevoklamáme, nepřesáhneme, ba žádný N, Již-li hledíte toho, aby jeden druhého nevoklamal, nepřesáhl, ba C, Však vy jeden druhého neoklamáváte, nepřisáhnete (!) jakožto věrní bratří a synové jednoho Otce nebeského, ba žádný T — 211—212 Již-li . . . druhému] Neoklamá-li jeden druhého a U — 212 druhému] druhýho nevoklamá, ne- přesáhne, ba R — žádné] vyn. PN, snad T — křivdy jeden druhému RU — nečiní K, neučiní-li C — 213 Však] Zdaliž P, Již-li C, A plníte-li U — vy] vyn. CU, vy snad T — všecka] vyn. RU — plníte] vyn. U — prvniel o počnauc PNT, prvního až do posledního? (+ První C) CU — 214 jiných přede mnau T — «Však vy» vyn. B, Zdaliž vy P, Již-li vy C — božího Pána Boha svého N — nebéřete-li U — 215 nevěrujete-li C — nepřisaháte nepřisaháte-li C, nepřisaháte (+ nebohdákáte N), nedušujete TN — neděli
533 hřeší těžkým hřiechem), ktož nazývá milého Boha Pánem, a 205 bez bázni jeho přikázaní a zákon jeho přestupuje. A ktož koli říká »Otče náš« milému Pánu Bohu u a nemá k němu poctivosti B 490 jako věrný syn k otci a nemiluje ho a nectí v každém miestě, na každý čas, nemiluje Boha, nebojí se ho, takový každý jest lhář a Khřeší a hněvá milého Boha, a toho všeho milý Buoh 210 bude mstíti, ktož se káti nebude těžce). Mnedle, bojíte-li vy se Boha, abyšte vpravdě jemu mohli Křéci: »Pane!«? Již-li jeden druhému žádné křivdy neučiní boje se, aby Boha nerozhněval? Však vy všecka přikázanie božie plníte od prvnieho: »Nebudeš mieti bohuov jiných!«? Však vy jména božího nadarmo ne- 215 béřete, nevěrujete, nepřisaháte, neděli [svatú] světíte? Však vy hřiechem velmi těžce hřeší B — 203 každý velmi každý K — 204 milého. vyn. U — 205 bez ... přestupuje] neplní jeho přikázaní U — bez ... zákon beze vší bázně zákon boží a přikázaní N, beze všie bázni (k o n- cové -i později změněno v ě!) přikázaní jeho a zákon K — «bázni ... zákon bázně jsa přikázaní B, jeho bázni a přikázaní a zákon PR, jeho svaté (vyn. C) bázně přikázaní a zákon TC — jeho] boží vždycky (vyn. C) TC — 206 k němu] jeho v N — 207 věrný] v K později škrtnuto a nad to napsáno: [poslušný] — syn a poslušenství a bázně synovské jakožto C — 207—208 k otci . .. každý jeho, aby jeho ve všem poslúchal B — 207 k otci] otce N, k Otci nebeskému C — a nectí] vyn. U, a nectí ho PRNT — v] na PT — miestě, a kdož ho N — 208 na každý . . . nebojí se ho] vyn. T — na] a v U — nemiluje] vyn. PU — Boha] ho RC, vyn. PNU — nebojí se ho] vyn. P, ten ť ho nectí N — takový každý] ten každý K, každý P, ten každý a takovej C — 209 a] ale K — hřeší a těžce B — hněvaje U — 209—210 a toho .. . těžce ješto toho všeho on pomstí B — 209 Buoh sám T — 210 bude časem svým N, bude těžce K — káti] toho věrně a právě káti C, za to káti U — ne- bude] zanedbá N — těžce vyn. KCU — 211 Pána Boha svého T — v pravé pravdě N, právě v pravdě U — 211—214 řéci . . . jiných!«) řékati: »Otče!«? Však vy ostříháte jeho přikázaní, však vy jeden druhého neoklamáte, bohuov jiných nemíváte B — 211 Již-li] Zdaliž P, Však R, Však my jeden druhého nevoklamáme, nepřesáhneme, ba žádný N, Již-li hledíte toho, aby jeden druhého nevoklamal, nepřesáhl, ba C, Však vy jeden druhého neoklamáváte, nepřisáhnete (!) jakožto věrní bratří a synové jednoho Otce nebeského, ba žádný T — 211—212 Již-li . . . druhému] Neoklamá-li jeden druhého a U — 212 druhému] druhýho nevoklamá, ne- přesáhne, ba R — žádné] vyn. PN, snad T — křivdy jeden druhému RU — nečiní K, neučiní-li C — 213 Však] Zdaliž P, Již-li C, A plníte-li U — vy] vyn. CU, vy snad T — všecka] vyn. RU — plníte] vyn. U — prvniel o počnauc PNT, prvního až do posledního? (+ První C) CU — 214 jiných přede mnau T — «Však vy» vyn. B, Zdaliž vy P, Již-li vy C — božího Pána Boha svého N — nebéřete-li U — 215 nevěrujete-li C — nepřisaháte nepřisaháte-li C, nepřisaháte (+ nebohdákáte N), nedušujete TN — neděli
Strana 534
534 muožete vpravdě řéci: »Otče náš!«? Však vy velikú poctivost k němu máte Kv každém místě [vždycky] — v kostele, doma, za stolem—, každý čas) — ve dne, v noci, vo masopustě, v postě—, kvy nikda řečí oplzlých, zatrhavých, smilných nemluvíte? 220 Jakož dí svatý Pavel: »Smilstvo a všeliká nečistota nebuď jme- nováno mezi vámi!« Však vy to vše činíte, veď-li? KKto? Kde? A, běda bude! Jsú ť lidé bóhdá dobří, ješto, by ť pak kázaní nikda Kviece) neslýchali, proto ť by dobře živi byli; ale málo ť jest takových pohříchu. A což jest pak takových lidí, ješto jim tyto 225 řeči jako na hlavu kapí, ano se jich dotýče, avšak se nic neulekne duše otrtá, opuštěná od milého Boha! Ale zvíte takoví, kde ť bude déle býti! . . . světíte] pomníte na to, abyšte den sváteční, nedělní světili T — [svatú] vyn. KPRU — světíte-li C — Však] Zdaliž P, Již-li C — vy] vyn. C, vy snad T — 216 «muožete ... vy» vyn. B — Však] Zdaliž P, A máte-li C — vy vyn. C — poctivost] lásku U — 217 máte] vyn. C — (v na BONT — každičkém N — [vždycky] i na každý čas K, vyn. PRCNTU — doma v domě B — 218 za stolem] při stole U, za stolem, v komoře N, za stolem, na lůži T — každý čas vyn. BK, v každém času U — i v noci PCNT — vo masopustě, v postě] vyn. U — masopustě i jindy P — půstě C — 219 gvy vyn. BCNU, však vy K, snad vy T — řečí] slov U, řečí zlejch C — zatrhavých vyn. BU, zatrhavých ani K — smil- ných] marných U — nemluvíte-li C — 220 Jakož] A U — praví T — a všeliká nečistota] vyn. KPRU — všeliká] žádná T — nebuď] aniž buď TNU — jmenována C — 221 vámi, jakož sluší na svaté TN — Však] Zdali P — Však . . . činíte] Činíte-li to všecko, což napřed jmenováno? C, Činíte-li to? U — ps. weed B — veď-li] vid-li R, veď, ba N, Ba T, A U — 221—222 (Kto ... budel vyn. B — 222 Á] Ach T, Ó N — bude takovým T — Jsú ... dobří] Má ť ještě, věřím, Pán Bůh lidi dobré C — bóhdá] vyn. PU, ještě NT — dobří na světě T — ješto] ano U — pak] vyn. U — žád- ného kázaní N — 223 viece) vyn. BU — neslyšeli U, neslyšeli aneb neslejchali T — proto . .. živi byli] avšak dobře živi sau U — by] by věděli, kterak mají T — dobře] ctně, šlechetně N — byli] býti T — maličko T — 223—224 ť jest ... pohříchu] vyn. P — jest takových jich jest BCT, vyn. N — 224 pohříchu] vyn. KNTU — A] vyn. KTU — A což . . . lidí] Ale co jest vás pohříchu (vyn. C) NC — pak] vyn. PTU — takových lidí těch K, vás P, vás tuto zhromážděných T — lidí] vyn. U — 224—225 ješto ... dotýče] an tyto řeči právě se trefují na ně U — 224 jim] vám PNC, vyn. T— 225 kapají T— jich] vás (+ zjevně N, vás tu mnohých přísedících T) PCNT — dotýká KPRONT — 225—226 avšak .. . otrtá] Kýž opravíte? A vy nic se neuleknete, avšak vy ani nepomyslíte snad na ten hrozný a strašlivý saud boží, že na něm máte státi! Ó duše zlá a zatvrzená a T — 225 nic] jich U — 226 bídná duše C — otrtá] vyn. U — milého] vyn. RU — zvědí ť RU — takoví] vyn. KPONT — 227 býti, jakej konec budete míti T — 220 Podle Efez. 5, 3 —
534 muožete vpravdě řéci: »Otče náš!«? Však vy velikú poctivost k němu máte Kv každém místě [vždycky] — v kostele, doma, za stolem—, každý čas) — ve dne, v noci, vo masopustě, v postě—, kvy nikda řečí oplzlých, zatrhavých, smilných nemluvíte? 220 Jakož dí svatý Pavel: »Smilstvo a všeliká nečistota nebuď jme- nováno mezi vámi!« Však vy to vše činíte, veď-li? KKto? Kde? A, běda bude! Jsú ť lidé bóhdá dobří, ješto, by ť pak kázaní nikda Kviece) neslýchali, proto ť by dobře živi byli; ale málo ť jest takových pohříchu. A což jest pak takových lidí, ješto jim tyto 225 řeči jako na hlavu kapí, ano se jich dotýče, avšak se nic neulekne duše otrtá, opuštěná od milého Boha! Ale zvíte takoví, kde ť bude déle býti! . . . světíte] pomníte na to, abyšte den sváteční, nedělní světili T — [svatú] vyn. KPRU — světíte-li C — Však] Zdaliž P, Již-li C — vy] vyn. C, vy snad T — 216 «muožete ... vy» vyn. B — Však] Zdaliž P, A máte-li C — vy vyn. C — poctivost] lásku U — 217 máte] vyn. C — (v na BONT — každičkém N — [vždycky] i na každý čas K, vyn. PRCNTU — doma v domě B — 218 za stolem] při stole U, za stolem, v komoře N, za stolem, na lůži T — každý čas vyn. BK, v každém času U — i v noci PCNT — vo masopustě, v postě] vyn. U — masopustě i jindy P — půstě C — 219 gvy vyn. BCNU, však vy K, snad vy T — řečí] slov U, řečí zlejch C — zatrhavých vyn. BU, zatrhavých ani K — smil- ných] marných U — nemluvíte-li C — 220 Jakož] A U — praví T — a všeliká nečistota] vyn. KPRU — všeliká] žádná T — nebuď] aniž buď TNU — jmenována C — 221 vámi, jakož sluší na svaté TN — Však] Zdali P — Však . . . činíte] Činíte-li to všecko, což napřed jmenováno? C, Činíte-li to? U — ps. weed B — veď-li] vid-li R, veď, ba N, Ba T, A U — 221—222 (Kto ... budel vyn. B — 222 Á] Ach T, Ó N — bude takovým T — Jsú ... dobří] Má ť ještě, věřím, Pán Bůh lidi dobré C — bóhdá] vyn. PU, ještě NT — dobří na světě T — ješto] ano U — pak] vyn. U — žád- ného kázaní N — 223 viece) vyn. BU — neslyšeli U, neslyšeli aneb neslejchali T — proto . .. živi byli] avšak dobře živi sau U — by] by věděli, kterak mají T — dobře] ctně, šlechetně N — byli] býti T — maličko T — 223—224 ť jest ... pohříchu] vyn. P — jest takových jich jest BCT, vyn. N — 224 pohříchu] vyn. KNTU — A] vyn. KTU — A což . . . lidí] Ale co jest vás pohříchu (vyn. C) NC — pak] vyn. PTU — takových lidí těch K, vás P, vás tuto zhromážděných T — lidí] vyn. U — 224—225 ješto ... dotýče] an tyto řeči právě se trefují na ně U — 224 jim] vám PNC, vyn. T— 225 kapají T— jich] vás (+ zjevně N, vás tu mnohých přísedících T) PCNT — dotýká KPRONT — 225—226 avšak .. . otrtá] Kýž opravíte? A vy nic se neuleknete, avšak vy ani nepomyslíte snad na ten hrozný a strašlivý saud boží, že na něm máte státi! Ó duše zlá a zatvrzená a T — 225 nic] jich U — 226 bídná duše C — otrtá] vyn. U — milého] vyn. RU — zvědí ť RU — takoví] vyn. KPONT — 227 býti, jakej konec budete míti T — 220 Podle Efez. 5, 3 —
Strana 535
535 Dí dále čtení svaté): »I vetce jemu Ježíš: Milovati budeš Pána Boha tvého z celého srdce tvého a z celé duše tvé a ze vší 230 mysli tvé! To ť jest první a najvětčí přikázaní«. Sám tuto Pán Ježíš «mluví a řka, že «milovati Boha) jest «to najvětčí [boží] přikázaní. A poněvadž jest najvětčí, tehdy také za to, ktož milují právě Boha, najvětčí odplatu budú mieti). A to ť činí člověka svatého, nebo, ktož více miluje Boha, ten ť 235 jest světější, a ktož méně, ten méně. Onano bába, jestliže více miluje Boha než onenno kněz, ona jest světější než ten kněz, a čeho koli požívá — buď «svátostí, aneb kterých koli věcí — hodnějí požívá než ten, ješto Boha méně miluje, ba i těla božieho i všeho, co koli, a větčí za to odplatu «bude mieti). Jakož 240 dí svatý Pavel a přivodí řeč Izaiáše proroka): »Oko nevídalo ani ucho slýchalo, na srdce člověku nevstúpilo, co jest milý Buoh připravil těm, jenž milují jeho.« A jakož jest praveno, B 491 že ti milují Pána Boha, ktož jeho přikázaní plní. Neb dí David: 228 Dí ... svaté) A dí tu U — svaté) vyn. B — I] vyn. PT řekl RCTU — 229 svého U — 230 první a] vyn. U — 231 Ježíš] vyn. U — Kmluví a řka praví B, mluví a odpovídá řka N — «milovati Boha milování B, milovati budeš Pána Boha PT — «to) vyn. B — 232 [boží vyn. KPRONTU — A] Au C — 232—233 «také . . . ktož) ti, kteříž B — 232 také] bude (!) C — 233 miluje TN — právě) vyn. B, nejvíce U — věčí R, největčí za to U — «budú mieti vezmú od něho B, bude míti (+ v nebi T) NUT — 234 člověka] vyn. R, jej U — milují U — Boha] ho C — ten] takoví RU — 235 jest] sau RU, jest tiem KPONT — svatější RC, věčí a svatější U — méně miluje U — ten také TN — méně svatý (+ jesti U) TU — Ana onano R — bába] stará žena RU, babka C, bába škaredá, svrasklá T — 236 onenno] tento N — ona] tehdy ona C, vyn. U — světější] věčí a důstojnější U, mnohem svatější T — než ten kněz] nad kněze T — 237 «svátostí ... věcí těla božího neb jiných svátostí B — věcí jiných PNT — 238 jich (toho C) požívá TNC — 238—239 «ješto . . . co koli kněz B — 238 ješto] jenž C, který U- božicho] a krve boží C — 239 všeho, co] čeho K — koli jiného C — za to vyn. BRU — «bude mieti vezme B, bude mieti v nebeském krá- lovství N — Jakož] A U — 240 a přivodí.., proroka vyn. B — a] vyn. K — řeč] vyn. KPCN, za důvod T — proroka vyn. U, proroka řka PCNT — nevidělo KP — 241 ani] vyn. KPRCNT — ani ucho slý- chalo] vyn. U — neslyšalo KP, neslýchalo (+ aniž kdy C) RNTC — «na srdce . . . nevstúpilo» vyn. B — člověku] vyn. U, člověka K, člověčí R, člověku nikdy T — milý] Pán TU — 242 kteříž N — jakož jest praveno, že] vyn. U — praveno] povědíno TN — 243 toliko ti K — kteříž T — jeho milujíc R — přikázání svatá N — plní a zachovávají TC — Neb] 240 I. Kor. 2, 9 —
535 Dí dále čtení svaté): »I vetce jemu Ježíš: Milovati budeš Pána Boha tvého z celého srdce tvého a z celé duše tvé a ze vší 230 mysli tvé! To ť jest první a najvětčí přikázaní«. Sám tuto Pán Ježíš «mluví a řka, že «milovati Boha) jest «to najvětčí [boží] přikázaní. A poněvadž jest najvětčí, tehdy také za to, ktož milují právě Boha, najvětčí odplatu budú mieti). A to ť činí člověka svatého, nebo, ktož více miluje Boha, ten ť 235 jest světější, a ktož méně, ten méně. Onano bába, jestliže více miluje Boha než onenno kněz, ona jest světější než ten kněz, a čeho koli požívá — buď «svátostí, aneb kterých koli věcí — hodnějí požívá než ten, ješto Boha méně miluje, ba i těla božieho i všeho, co koli, a větčí za to odplatu «bude mieti). Jakož 240 dí svatý Pavel a přivodí řeč Izaiáše proroka): »Oko nevídalo ani ucho slýchalo, na srdce člověku nevstúpilo, co jest milý Buoh připravil těm, jenž milují jeho.« A jakož jest praveno, B 491 že ti milují Pána Boha, ktož jeho přikázaní plní. Neb dí David: 228 Dí ... svaté) A dí tu U — svaté) vyn. B — I] vyn. PT řekl RCTU — 229 svého U — 230 první a] vyn. U — 231 Ježíš] vyn. U — Kmluví a řka praví B, mluví a odpovídá řka N — «milovati Boha milování B, milovati budeš Pána Boha PT — «to) vyn. B — 232 [boží vyn. KPRONTU — A] Au C — 232—233 «také . . . ktož) ti, kteříž B — 232 také] bude (!) C — 233 miluje TN — právě) vyn. B, nejvíce U — věčí R, největčí za to U — «budú mieti vezmú od něho B, bude míti (+ v nebi T) NUT — 234 člověka] vyn. R, jej U — milují U — Boha] ho C — ten] takoví RU — 235 jest] sau RU, jest tiem KPONT — svatější RC, věčí a svatější U — méně miluje U — ten také TN — méně svatý (+ jesti U) TU — Ana onano R — bába] stará žena RU, babka C, bába škaredá, svrasklá T — 236 onenno] tento N — ona] tehdy ona C, vyn. U — světější] věčí a důstojnější U, mnohem svatější T — než ten kněz] nad kněze T — 237 «svátostí ... věcí těla božího neb jiných svátostí B — věcí jiných PNT — 238 jich (toho C) požívá TNC — 238—239 «ješto . . . co koli kněz B — 238 ješto] jenž C, který U- božicho] a krve boží C — 239 všeho, co] čeho K — koli jiného C — za to vyn. BRU — «bude mieti vezme B, bude mieti v nebeském krá- lovství N — Jakož] A U — 240 a přivodí.., proroka vyn. B — a] vyn. K — řeč] vyn. KPCN, za důvod T — proroka vyn. U, proroka řka PCNT — nevidělo KP — 241 ani] vyn. KPRCNT — ani ucho slý- chalo] vyn. U — neslyšalo KP, neslýchalo (+ aniž kdy C) RNTC — «na srdce . . . nevstúpilo» vyn. B — člověku] vyn. U, člověka K, člověčí R, člověku nikdy T — milý] Pán TU — 242 kteříž N — jakož jest praveno, že] vyn. U — praveno] povědíno TN — 243 toliko ti K — kteříž T — jeho milujíc R — přikázání svatá N — plní a zachovávají TC — Neb] 240 I. Kor. 2, 9 —
Strana 536
536 »V ostřiehaní přikázaní jeho převeliká odplata«. Ale) po- 245 něvadž jest to najvětčí «přikázanie — milovati Boha — a za to že bude najvětšie odplata), z toho zase mějíme] toto, ktož Boha nemilují, že najvětčím hříchem hřeší a za to najvětší múku v horauciem) pekle trpěti budú. A dí: »Z celého srdce«. Nebo tito, ješto mají srdce roz- 250 tržená, myslé na lakomství, cti světské hledí, tito ť ne- mohú z celého srdce «Boha) milovati; ale tito, ješto ť Boha z celého srdce milují, což koli činí, všady ť o to myslí, aby [milého] Boha v ničemž nehněvali, nikdy z jeho přikázaní nevyvinuli, vždycky ze všeho Kmilému Bohu děkují. Ale onino bohatí, ješto 255 o zboží stojí, ti ť o to i nepomyslí. Člověk chudý, ješto Boha miluje, nětco málo spojie, polévčičky aneb hrachu, a druhdy masa kauska nebude, a děkuje a chválí milého Boha z toho, a onino páni A U — David svatý KRN — 244 V ostřiehaní ... odplata vyn. B — přikázaní] vyn. P — á (ó NCU) převeliká KPNCU — Ale vyn. B, A RNU — 245—246 «přikázanie ... odplata odplata bude (!) B — 245 Boha] budeš Pána Boha tvého T — za to] za milování T, také ť za to U — 246 že] vyn. PNCT, taky R — bude dána T — odplata, za to N — z toho naproti tomu T — z toho . . . toto] a zase U — měj KPRONT že, ktož KPONT — 247 nemiluje RCU — že] ti KNT, vyn. PC — 247—248 (najvětší ... v horauciem najtěžší múky v B — 247 múku] mauky T, muky U, vyn. (!) C — 248 bude RU — 249 ti KPU — ješto] ještě RU — srdce svá N — roztržená] vyn. (!) C, roztržené TU — 250 myslé na na mysli B, a myslé na C, myslíce na U — cti té (své R) KR, cti a chvály té C — světské] tohoto světa PNT — hledí] hledají T, vyhledávají NC — ti KTCU — 251 Boha) vyn. B — ti T — ješto ť] kteříž U — 252 činí] činí aneb myslí RU — všady vždycky C, na každém místě N, vždy T — o tom N — myslí] usilují RU, přemyšlují T — [milého] vyn. KPONTU — 253 nerozhněvali C — nikdy nikdiež KPRCT, a v ničem nikdy U — «nevyvinuli nevystúpili B, nevyvinul C — 254 vždycky] všady ť KPRNU — «milému Bohu) jemu B — boháči C — ješto] ano jediné U — 255 o zboží] po (+ časném T) zboží PCT, po zboží a rozkošech světa N — stojí] dychtí T — ti ť] vyn. RONT — ti ť ... nepomyslí] a U — o to i Jna to (+ ani TN) KPTN — i] ani C — Človíček TN — chudý, nebožátko T — ješto] který U — Boha milého T — miluje, na to ť nepomyslí; též člověk, který Boha miluje U —256 maličko T — 256—257 «pojie ... z toho pojeda, ihned děkuje milému Bohu B — 256 nějaké polévčičky C, polévky PU — hrachu nemastného T — druhdy] nikdy T, někdy U — kauska] kusa N, kauska míti TC — 257 děkuje] proto žádá Pána Boha za požehnání, aby mu milej Bůh toho požehnati ráčil, poklekna na svá kolena, pomodlí se Pánu Bohu a pojeda opět děkuje milému Bohu, že mu milej Bůh ráčil pokrm způsobiti a na- krmiti jej C — milého] Pána T —onino tam C, onino pak T — 258 dmýchají
536 »V ostřiehaní přikázaní jeho převeliká odplata«. Ale) po- 245 něvadž jest to najvětčí «přikázanie — milovati Boha — a za to že bude najvětšie odplata), z toho zase mějíme] toto, ktož Boha nemilují, že najvětčím hříchem hřeší a za to najvětší múku v horauciem) pekle trpěti budú. A dí: »Z celého srdce«. Nebo tito, ješto mají srdce roz- 250 tržená, myslé na lakomství, cti světské hledí, tito ť ne- mohú z celého srdce «Boha) milovati; ale tito, ješto ť Boha z celého srdce milují, což koli činí, všady ť o to myslí, aby [milého] Boha v ničemž nehněvali, nikdy z jeho přikázaní nevyvinuli, vždycky ze všeho Kmilému Bohu děkují. Ale onino bohatí, ješto 255 o zboží stojí, ti ť o to i nepomyslí. Člověk chudý, ješto Boha miluje, nětco málo spojie, polévčičky aneb hrachu, a druhdy masa kauska nebude, a děkuje a chválí milého Boha z toho, a onino páni A U — David svatý KRN — 244 V ostřiehaní ... odplata vyn. B — přikázaní] vyn. P — á (ó NCU) převeliká KPNCU — Ale vyn. B, A RNU — 245—246 «přikázanie ... odplata odplata bude (!) B — 245 Boha] budeš Pána Boha tvého T — za to] za milování T, také ť za to U — 246 že] vyn. PNCT, taky R — bude dána T — odplata, za to N — z toho naproti tomu T — z toho . . . toto] a zase U — měj KPRONT že, ktož KPONT — 247 nemiluje RCU — že] ti KNT, vyn. PC — 247—248 (najvětší ... v horauciem najtěžší múky v B — 247 múku] mauky T, muky U, vyn. (!) C — 248 bude RU — 249 ti KPU — ješto] ještě RU — srdce svá N — roztržená] vyn. (!) C, roztržené TU — 250 myslé na na mysli B, a myslé na C, myslíce na U — cti té (své R) KR, cti a chvály té C — světské] tohoto světa PNT — hledí] hledají T, vyhledávají NC — ti KTCU — 251 Boha) vyn. B — ti T — ješto ť] kteříž U — 252 činí] činí aneb myslí RU — všady vždycky C, na každém místě N, vždy T — o tom N — myslí] usilují RU, přemyšlují T — [milého] vyn. KPONTU — 253 nerozhněvali C — nikdy nikdiež KPRCT, a v ničem nikdy U — «nevyvinuli nevystúpili B, nevyvinul C — 254 vždycky] všady ť KPRNU — «milému Bohu) jemu B — boháči C — ješto] ano jediné U — 255 o zboží] po (+ časném T) zboží PCT, po zboží a rozkošech světa N — stojí] dychtí T — ti ť] vyn. RONT — ti ť ... nepomyslí] a U — o to i Jna to (+ ani TN) KPTN — i] ani C — Človíček TN — chudý, nebožátko T — ješto] který U — Boha milého T — miluje, na to ť nepomyslí; též člověk, který Boha miluje U —256 maličko T — 256—257 «pojie ... z toho pojeda, ihned děkuje milému Bohu B — 256 nějaké polévčičky C, polévky PU — hrachu nemastného T — druhdy] nikdy T, někdy U — kauska] kusa N, kauska míti TC — 257 děkuje] proto žádá Pána Boha za požehnání, aby mu milej Bůh toho požehnati ráčil, poklekna na svá kolena, pomodlí se Pánu Bohu a pojeda opět děkuje milému Bohu, že mu milej Bůh ráčil pokrm způsobiti a na- krmiti jej C — milého] Pána T —onino tam C, onino pak T — 258 dmýchají
Strana 537
537 dmýchají nad krměmi, nad zvěřinú, a nepomyslí, by ť [milému] Pánu Bohu poděkovali. Proč? Proto, neb Boha nemilují. Ale 260 co ť vás pro to potká, zvíte, všemu ť tomu bude konec, zvíte to, nemějte péče, jedno nevěřte žádnému, tiehněte, jakž jste počali! Dí dále čtení svaté: »A druhé jest podobné tomuto: Milovati budeš bližního svého jako se samého. Na tú dvú přikázaní veškeren 265 zákon Kzáleží i proroci.« I dí tuto, že jest podobné přikázaní toto onomu, ale nedí rovné, protože pro Boha, aby přikázaní jeho měl přestúpiti, nikoli nemáš tak bližního milovati, než tak jej miluj, pokudž není proti Bohu. A máš [svého] bližního milovati ne tím hovadným milováním tělesným, ale máš jej milovati pro 270 Boha a v Bohu. Ale že tito zákonníci již se byli několikrát hádalis drahým Pánem) i jiné na ň šikovali — ono Saducejské, ono Erodiany, sobě P — rozkošnejmi krměmi C, krměmi nádhernými, stkvostnými N, krměmi rozkošnými, tučnými a T — zvěřinau tukem prorostlau N — nepomysli na to TNC — [milému] vyn. KPRONTU — 259 poděkovali L, vstana od stolu jdau k tanci aneb do jiných marností a rozpustilostí] K; za tím písmem ještě pozdějším: [hledí a prorokují (slovo prorokují nedosti čitelné!) — I, proč to T — «Boha ho B — Boha nemilují] nemají žádné milosti ku Pánu Bohu T — 260 co ť ... potká, zvíte] i pro to ť zvědie (zvíte RC), co ť je (vás RC) potká KRC — vás] je UT, vás i PT — zvědí ť TU — zvíte . . . konec vyn. B — tomu] tudíž C — bude] smrt učiní T, bude brzičko N — 260—262 zvíte to . .. počali zvíte ť o tom, nebude-li napravení U — 261 to] vyn. PNT — nemějte péče vyn. B, nebudete-li míti péče C — nemějte jen T — 261—262 jedno . . . počali » Však vy nevěříte žádnému, než tak táhnete, jakž ste zapřáhli, jako slepí koňové C — 261 jedno nevěřte] neb nevěříte P, jedno nebudete-li věřiti N — 261—262 «tiehněte ... počali táhněte před se B, odcnete (!) se tu konečně, kde se dostal bohatec T — 261 a táhnete P, táhněte R, potáhnete-li N — 263 dále] vyn. U — čtení svaté] vyn. KPN — svaté] vyn. T — tomuto) k tomu PN, k tomuto T — 264 budeš pak U — tvého T — tú] v K poz- ději změněno v těch; těch RCNTU — přikázaních RONTU — — vešken P — 265 záleží visí B — tu U — tuto ... podobné] vyn. K podobno T — 266 toto jest podobné K — onomu] tomuto aneb onomu C, onomu prvnímu T — nedí] není TN — jeho] vyn. U — 267 než ale U — 269 máš ... milovati] vyn. U — [svého] vyn. KPRCNT 271 Ale že] A U — zákoníci pokrytci N — s drahým Pánem) se Pánem Ježíšem B, s drahým Pánem Ježíšem N — 272 šikovali] naváděli U — 272—273 ono Saducejské . . služebníky] vyn. RU — 272 ono Sadu- cejské] jako Saducejské T — ono] vyn. T — Herodiany PT; v K při-
537 dmýchají nad krměmi, nad zvěřinú, a nepomyslí, by ť [milému] Pánu Bohu poděkovali. Proč? Proto, neb Boha nemilují. Ale 260 co ť vás pro to potká, zvíte, všemu ť tomu bude konec, zvíte to, nemějte péče, jedno nevěřte žádnému, tiehněte, jakž jste počali! Dí dále čtení svaté: »A druhé jest podobné tomuto: Milovati budeš bližního svého jako se samého. Na tú dvú přikázaní veškeren 265 zákon Kzáleží i proroci.« I dí tuto, že jest podobné přikázaní toto onomu, ale nedí rovné, protože pro Boha, aby přikázaní jeho měl přestúpiti, nikoli nemáš tak bližního milovati, než tak jej miluj, pokudž není proti Bohu. A máš [svého] bližního milovati ne tím hovadným milováním tělesným, ale máš jej milovati pro 270 Boha a v Bohu. Ale že tito zákonníci již se byli několikrát hádalis drahým Pánem) i jiné na ň šikovali — ono Saducejské, ono Erodiany, sobě P — rozkošnejmi krměmi C, krměmi nádhernými, stkvostnými N, krměmi rozkošnými, tučnými a T — zvěřinau tukem prorostlau N — nepomysli na to TNC — [milému] vyn. KPRONTU — 259 poděkovali L, vstana od stolu jdau k tanci aneb do jiných marností a rozpustilostí] K; za tím písmem ještě pozdějším: [hledí a prorokují (slovo prorokují nedosti čitelné!) — I, proč to T — «Boha ho B — Boha nemilují] nemají žádné milosti ku Pánu Bohu T — 260 co ť ... potká, zvíte] i pro to ť zvědie (zvíte RC), co ť je (vás RC) potká KRC — vás] je UT, vás i PT — zvědí ť TU — zvíte . . . konec vyn. B — tomu] tudíž C — bude] smrt učiní T, bude brzičko N — 260—262 zvíte to . .. počali zvíte ť o tom, nebude-li napravení U — 261 to] vyn. PNT — nemějte péče vyn. B, nebudete-li míti péče C — nemějte jen T — 261—262 jedno . . . počali » Však vy nevěříte žádnému, než tak táhnete, jakž ste zapřáhli, jako slepí koňové C — 261 jedno nevěřte] neb nevěříte P, jedno nebudete-li věřiti N — 261—262 «tiehněte ... počali táhněte před se B, odcnete (!) se tu konečně, kde se dostal bohatec T — 261 a táhnete P, táhněte R, potáhnete-li N — 263 dále] vyn. U — čtení svaté] vyn. KPN — svaté] vyn. T — tomuto) k tomu PN, k tomuto T — 264 budeš pak U — tvého T — tú] v K poz- ději změněno v těch; těch RCNTU — přikázaních RONTU — — vešken P — 265 záleží visí B — tu U — tuto ... podobné] vyn. K podobno T — 266 toto jest podobné K — onomu] tomuto aneb onomu C, onomu prvnímu T — nedí] není TN — jeho] vyn. U — 267 než ale U — 269 máš ... milovati] vyn. U — [svého] vyn. KPRCNT 271 Ale že] A U — zákoníci pokrytci N — s drahým Pánem) se Pánem Ježíšem B, s drahým Pánem Ježíšem N — 272 šikovali] naváděli U — 272—273 ono Saducejské . . služebníky] vyn. RU — 272 ono Sadu- cejské] jako Saducejské T — ono] vyn. T — Herodiany PT; v K při-
Strana 538
538 ono své služebníky —, a on, milý Pán, vždy jim dovodil a několi- krát «i mlčenie na ně uvedl, avšak se toho [hádaní s ním] nikoli 275 nemohli nasytiti, vždy se s ním hleděli hádati). Tak máš nyní do mnohých lidí, že ť bude jim dovedeno, a Knikoli) se nemohú upokojiti, an ť jimi dábel hýbá a vždy popauzí jich�; když se jim která pravda nelíbí a spasení lidskému prospievá, vždy ť B 492 jimi dábel hýbá, aby mohli to udusiti). Jako teď o téjto «svaté) 280 pravdě o přijímaní krve boží z kalicha. To ť jest již dovedeno, koncilium basilejské, ta církev [toho] potvrdila, papež Eugenius povolení dal, zapečetili, vyznali, že jest úžitečné a spasitedlné) lidu obecnému přijímati krev boží z kalicha a že Čechové a Mo- ravané), přijímajíce pod obojí zpuosobau, budú přijímati mocí 285 Pána [našeho] Ježíše [Krista] a mocí církve, pravé choti jeho. To již dovedeno a potvrzeno, avšak Knikoli se ještě nemohú upokojiti, než vždy se chtějí hádati. Jedne ť se jakový kuklík neb ten mnich přivleče, hned se s ním hádajte! Ale vám ť nic není lepšího, když ť vám dějí, proč vy krev boží přijímáte, psána litera Hažpozdější rukou — 273 ono] vyn. T — slu- žebníky šikovali KPCN — a] ale U — toho dovodil T — 274 «i mlčenie ... uvedl jim mlčení učinil B, i k mlčení přivedl je TC — uvedl při- vedl U — 274—275 avšak ... nasytiti] a předce U — 274 [hádaní s nim] vyn. KPRONT — 275 nasytiti, než PNT — «vždy ... hádati vyn. B — hleděli] hledali PNT, chtěli U — 275—276 máš ... lidí] nyní činí mnozí U — 275 i nyní T, i nyní, těchto časův N — 276 lidí [vysoce učených] K — dovedeno] jak náleží dovedeno T, zákonem dovedeno U — a] avšak U — Knikoli proto BU — nemohú] nechtí U — 277 ano T — 277—279 a vždy popauzí ... ďábel hýbá] vyn. RU — 277 vždy popauzí jich bauří je B, vždy jimi popúzie jiných K — popauzeje N — 278—279 «jim ... udusiti pravda spasitelná B 492 u lidem vede, aby to udusili B — 279 hejbe T — aby mohli] a hledí K — to] pravdu U — svaté) vyn. B — 280 těla a krve C — boží] vyn. U — jest] vyn. U — 281 na (v U) koncilium bazilejským NU — bazalejské (!) T — ta] a to U — církev tu shromážděná T — [toho] vyn. KPRCU — 282 povolení své C — Za spasitedlné) vyn. B — 283—284 Moravové B — 285 [našeho] vyn. KPRONTU — [Krista] vyn. KPRCTU — církve svaté CU — 286 již vždy, pravím T — ka potvrzeno) vyn. B — «nikoli vyn. BK — ještě vyn. B, ještě vždy K — nemohú ti dábelští kuklaři, voholenci, od pravdy boží oddělenci, odštípenci T — 287 spokojiti U — než ... há- dati] vyn. U — chtí předce C — Jedne] Jediné TN, An U— nějaký KRTU, jaký PN, teď nějakej C — 288 «ten) vyn. BTU — hned. . . hádajte] a hned ať vládne U — 289 nic . .. lepšího] já neradím nic lepšího, než N — vám dějí se vás votáží T, vám řeknau N — boží] vyn. C — přijí- mátel přijímáte, tehdy N, požíváte U 290 godpovězte .. . vyznali
538 ono své služebníky —, a on, milý Pán, vždy jim dovodil a několi- krát «i mlčenie na ně uvedl, avšak se toho [hádaní s ním] nikoli 275 nemohli nasytiti, vždy se s ním hleděli hádati). Tak máš nyní do mnohých lidí, že ť bude jim dovedeno, a Knikoli) se nemohú upokojiti, an ť jimi dábel hýbá a vždy popauzí jich�; když se jim která pravda nelíbí a spasení lidskému prospievá, vždy ť B 492 jimi dábel hýbá, aby mohli to udusiti). Jako teď o téjto «svaté) 280 pravdě o přijímaní krve boží z kalicha. To ť jest již dovedeno, koncilium basilejské, ta církev [toho] potvrdila, papež Eugenius povolení dal, zapečetili, vyznali, že jest úžitečné a spasitedlné) lidu obecnému přijímati krev boží z kalicha a že Čechové a Mo- ravané), přijímajíce pod obojí zpuosobau, budú přijímati mocí 285 Pána [našeho] Ježíše [Krista] a mocí církve, pravé choti jeho. To již dovedeno a potvrzeno, avšak Knikoli se ještě nemohú upokojiti, než vždy se chtějí hádati. Jedne ť se jakový kuklík neb ten mnich přivleče, hned se s ním hádajte! Ale vám ť nic není lepšího, když ť vám dějí, proč vy krev boží přijímáte, psána litera Hažpozdější rukou — 273 ono] vyn. T — slu- žebníky šikovali KPCN — a] ale U — toho dovodil T — 274 «i mlčenie ... uvedl jim mlčení učinil B, i k mlčení přivedl je TC — uvedl při- vedl U — 274—275 avšak ... nasytiti] a předce U — 274 [hádaní s nim] vyn. KPRONT — 275 nasytiti, než PNT — «vždy ... hádati vyn. B — hleděli] hledali PNT, chtěli U — 275—276 máš ... lidí] nyní činí mnozí U — 275 i nyní T, i nyní, těchto časův N — 276 lidí [vysoce učených] K — dovedeno] jak náleží dovedeno T, zákonem dovedeno U — a] avšak U — Knikoli proto BU — nemohú] nechtí U — 277 ano T — 277—279 a vždy popauzí ... ďábel hýbá] vyn. RU — 277 vždy popauzí jich bauří je B, vždy jimi popúzie jiných K — popauzeje N — 278—279 «jim ... udusiti pravda spasitelná B 492 u lidem vede, aby to udusili B — 279 hejbe T — aby mohli] a hledí K — to] pravdu U — svaté) vyn. B — 280 těla a krve C — boží] vyn. U — jest] vyn. U — 281 na (v U) koncilium bazilejským NU — bazalejské (!) T — ta] a to U — církev tu shromážděná T — [toho] vyn. KPRCU — 282 povolení své C — Za spasitedlné) vyn. B — 283—284 Moravové B — 285 [našeho] vyn. KPRONTU — [Krista] vyn. KPRCTU — církve svaté CU — 286 již vždy, pravím T — ka potvrzeno) vyn. B — «nikoli vyn. BK — ještě vyn. B, ještě vždy K — nemohú ti dábelští kuklaři, voholenci, od pravdy boží oddělenci, odštípenci T — 287 spokojiti U — než ... há- dati] vyn. U — chtí předce C — Jedne] Jediné TN, An U— nějaký KRTU, jaký PN, teď nějakej C — 288 «ten) vyn. BTU — hned. . . hádajte] a hned ať vládne U — 289 nic . .. lepšího] já neradím nic lepšího, než N — vám dějí se vás votáží T, vám řeknau N — boží] vyn. C — přijí- mátel přijímáte, tehdy N, požíváte U 290 godpovězte .. . vyznali
Strana 539
539 290Kodpovězte jim — jakož sau sami vyznali —: »Neb ť jest úži- tečné a spasitelné!« — «tož ť dosti)! A když tak bylo, tehdy — jakož die čtenie svaté — tito zákonníci tu otázku učinili na Pána Ježíše; tehdy Kon, drahý Pán, také k nim učinil a řka): »Co se vám zdá o Kristu, čí by 295 syn byl?« Nebo on, drahý Pán, měl jest o to velikau péči, aby lidi ku poznání svému přivedl, i protož jich [teď] otázal; «an i jinde učedlníkuov svých tázal řka: »Kým praví lidé býti Syna člověka?« Jakož to pak Petr vyznal řka: »Ty jsi Kristus, syn Boha živého«. Nebo poznati Ježíše právě, nezdaj ť se malá věc! 300 A, á, člověče, velmi veliká ť jest! Nebo, ktož koli zde) rozumu došlý jeho nepozná právě a nedbá ho znáti, on na věky k pravému poznání jeho nepřijde v nebi, aby jej viděl radostně tváří v tvář! A když jich otázal, oni řekli: »Daviduov!« A on jim Písmem 305 dovodí Křka): »Kterakž tehdy David nazývá jej pánem řka: Řekl Pán Pánu mému: Seď na pravicéch mých, dokavadž ne- vyn. B — odpovězte jim] jediné U — sami] vyn. C — vyznali, takto K, vyznali, a řcete RU — 291 «tož ť dosti neb jsú oni to vyznali sami, dosti ť jest na tom B, hned bude dosti NT, to jest dosti U — 292 když ... tito] vyn. U — «tak ... svaté) vyn. B — tito] tuto R—293 tu] vyn. KRU, tuto C— na Pána Ježíše] ku Pánu Ježíšovi KPRU — tehdy] vyn. U — 293—294 on ... řka i on na ně zase učinil otázku, jakož dí čtení B — 293 on] a U — 294 k nim] na ně NT, jim U — učinil] učinil tuto RU, učinil otázku C, vzdal jinú otázku T — 294—295 by syn byl] jest syn C — 295 Nebo on] On zajistě T — drahý] milý P — o to] toho R — péči a starost N — 296 svému] sebe N — [ted] vyn. KPCT, se RU — otázal, aby je sebe znáti naučil T — «an is a BU, an se i T, an PRC, an také N — 297 jinde Pán milej Ježíš C — učedlníkuov] vyn. P — svých vyn. PRU, svých milých T — řka] vyn. PT, se C — pravíte R — lidé vyn. KR — 298 Jakož] An U — pak] potom T, vyn. U — Petr svatý (+ právě C) RCNU — 299 milýho Pána Ježíše T — nezdaj] zdá KPC — 299—300 nezdaj . . . veliká ťjest] není malá, ale veliká věc N — 299 tobě (+ to U) malá RU — věc bejti T — 300 A, á] Aha C, Milý T — «člověče, velmi vyn. B— veliká věc U — jest a znamenitá T — zde vyn. BK — 301 nepoznal C — a nedbá] aneb moha poznati, i netbá K — ho znáti, on poznati, on (ó B) BRU — on ten N, takový T — 302—303 k pravému ... tváře ť jeho jeho (!) nepozná v jeho slávě B — 302 v nebi] již po smrti U — viděl na věky U — 304 když se RU — tázal K — řekli] odpověděli N — jim ihned KPCNT 305 toho dovodil T — Křka vyn. BU — Kterakž ... řka] vyn. TN 297 Mat. 16, 13 — 298 Mat. 16, 16 —
539 290Kodpovězte jim — jakož sau sami vyznali —: »Neb ť jest úži- tečné a spasitelné!« — «tož ť dosti)! A když tak bylo, tehdy — jakož die čtenie svaté — tito zákonníci tu otázku učinili na Pána Ježíše; tehdy Kon, drahý Pán, také k nim učinil a řka): »Co se vám zdá o Kristu, čí by 295 syn byl?« Nebo on, drahý Pán, měl jest o to velikau péči, aby lidi ku poznání svému přivedl, i protož jich [teď] otázal; «an i jinde učedlníkuov svých tázal řka: »Kým praví lidé býti Syna člověka?« Jakož to pak Petr vyznal řka: »Ty jsi Kristus, syn Boha živého«. Nebo poznati Ježíše právě, nezdaj ť se malá věc! 300 A, á, člověče, velmi veliká ť jest! Nebo, ktož koli zde) rozumu došlý jeho nepozná právě a nedbá ho znáti, on na věky k pravému poznání jeho nepřijde v nebi, aby jej viděl radostně tváří v tvář! A když jich otázal, oni řekli: »Daviduov!« A on jim Písmem 305 dovodí Křka): »Kterakž tehdy David nazývá jej pánem řka: Řekl Pán Pánu mému: Seď na pravicéch mých, dokavadž ne- vyn. B — odpovězte jim] jediné U — sami] vyn. C — vyznali, takto K, vyznali, a řcete RU — 291 «tož ť dosti neb jsú oni to vyznali sami, dosti ť jest na tom B, hned bude dosti NT, to jest dosti U — 292 když ... tito] vyn. U — «tak ... svaté) vyn. B — tito] tuto R—293 tu] vyn. KRU, tuto C— na Pána Ježíše] ku Pánu Ježíšovi KPRU — tehdy] vyn. U — 293—294 on ... řka i on na ně zase učinil otázku, jakož dí čtení B — 293 on] a U — 294 k nim] na ně NT, jim U — učinil] učinil tuto RU, učinil otázku C, vzdal jinú otázku T — 294—295 by syn byl] jest syn C — 295 Nebo on] On zajistě T — drahý] milý P — o to] toho R — péči a starost N — 296 svému] sebe N — [ted] vyn. KPCT, se RU — otázal, aby je sebe znáti naučil T — «an is a BU, an se i T, an PRC, an také N — 297 jinde Pán milej Ježíš C — učedlníkuov] vyn. P — svých vyn. PRU, svých milých T — řka] vyn. PT, se C — pravíte R — lidé vyn. KR — 298 Jakož] An U — pak] potom T, vyn. U — Petr svatý (+ právě C) RCNU — 299 milýho Pána Ježíše T — nezdaj] zdá KPC — 299—300 nezdaj . . . veliká ťjest] není malá, ale veliká věc N — 299 tobě (+ to U) malá RU — věc bejti T — 300 A, á] Aha C, Milý T — «člověče, velmi vyn. B— veliká věc U — jest a znamenitá T — zde vyn. BK — 301 nepoznal C — a nedbá] aneb moha poznati, i netbá K — ho znáti, on poznati, on (ó B) BRU — on ten N, takový T — 302—303 k pravému ... tváře ť jeho jeho (!) nepozná v jeho slávě B — 302 v nebi] již po smrti U — viděl na věky U — 304 když se RU — tázal K — řekli] odpověděli N — jim ihned KPCNT 305 toho dovodil T — Křka vyn. BU — Kterakž ... řka] vyn. TN 297 Mat. 16, 13 — 298 Mat. 16, 16 —
Strana 540
540 podložím nepřátel tvých podnože noh tvých?« I dovodí jim toho Písmem, že on jest pravý Buoh, neb dí: »Řekl jest Pán («totiž Buoh Otec) Pánu mému (totiž Synu)«; Pánu proto, že 310 jest jemu rovný v božství. I tuto drahý Pán dovodí zákonem a Písmem «toho, že jest on pravý Buoh, neb kon) chce, aby o něm bylo tak věřeno, jakož Kzákon boží okazuje; neb on sám) dí: »Ktož v mě věří — jakož dí zákon boží —, potokové po- plynú z jeho bři cha vody živé«, totiž hojnost oplývaní daruov B 493 315 Ducha svatého. Ale «jako tito kněží druzí nějaké) básně vezmúc i lidem praviti budú, a zákona «božieho» nechají; pakli ť již co z zákona božieho povědí, ne vše, jedno což se jim líbí , jako Kto učinili oni biskupové a «mudrci, když jich Erodes tázal, kde by se měl Kristus naroditi, Ka oni 320 řekli, že v Betlemě Judově», — neb tak napsáno jest [skrze proroka]: »A ty Betleme, země Judská, nikoli nejsi najmenší mezi — David v Duchu U — 306 pravici mé PRCNTU — 306—307 nepoložím K — 307 ktvých . . . noh tvých etc. B — 308 toho] vyn. RU, toho milý Spasitel T — Písmem, to jest žalmem Davida svatého T. Písmem svatejm C — pravým Bohem T — dí] praví T — 309 «totiž) vyn. B — Synu svému (+ milému N) TNC — Pánu] vyn. C, a proto die »Pánu« K, »Pánu« dí (praví N) TN — proto, že] že K, dí, totiž, že P, proto dí, že RU — 310 jemu] vyn. P — I tuto] Toto U — 311 «toho) vyn. B — pravým Bohem T — Kon vyn. B — chce tomu T —312 zákon ... sám? tak B — okazuje] vyměřuje T — neb] vyn. T — sám zajistě T — 313 dí] praví T — jakož dí] vyn. U — zákon boží Písmo B, vyn. U — 314 břicha] života KPRNTU — totiž] to jest T — 315 Alc] Neb PN — Ale . .. druzí] Jakož zajistě tito odporní kněží T — «jako tito toto B — jako . . . druzí] tito dráči kněží U — druzí] někteří C — nějaké lec- jakés B, ledajakés U — 316 vezmúc i vyn. BU, vezmúc před sebe i N — praviti je TN — zákona pak T — «božieho vyn. B, Páně N— nechávají T — 317 pakli .. . co] a mnozí nětco U — «již) vyn. BNT — co] co povědí C, co také N — «božieho vyn. BU, božieho (+ ale C) diel KTC — povědí] oznámí TN, povědí, díl t nepovědí B — 317-318 ne vše . . . líbí ale s útinkem B, ale toliko nějaký díl povědí, ostatek nechají, co se jim líbí, to povědí T, ale díl ť povědí, a ne zauplna, co se jim líbí, to toliko N, co se jim líbí U — 317 jedno] než K — 318 «to uči- nili vyn. B, tak učinili TN — 318—319 mudrci ... tázal zákonníci židovští pověděli Erodesovi Písmo B — 319 když se K — kde by ... na- roditi] vyn. U — Ka oni řekli neuplně, řkúce B, a oni U — 320 jud- ském B — neb] že KPN — psáno KPCNT — [skrze proroka] vyn. KPRC NTU — 321—322 mezi knížaty] z knížat R — 322 Juda KR — z tebe mi 313 Jan 7, 38 — 318 Mat. 2, 4 nn. — 321 Mich. 5, 2 —
540 podložím nepřátel tvých podnože noh tvých?« I dovodí jim toho Písmem, že on jest pravý Buoh, neb dí: »Řekl jest Pán («totiž Buoh Otec) Pánu mému (totiž Synu)«; Pánu proto, že 310 jest jemu rovný v božství. I tuto drahý Pán dovodí zákonem a Písmem «toho, že jest on pravý Buoh, neb kon) chce, aby o něm bylo tak věřeno, jakož Kzákon boží okazuje; neb on sám) dí: »Ktož v mě věří — jakož dí zákon boží —, potokové po- plynú z jeho bři cha vody živé«, totiž hojnost oplývaní daruov B 493 315 Ducha svatého. Ale «jako tito kněží druzí nějaké) básně vezmúc i lidem praviti budú, a zákona «božieho» nechají; pakli ť již co z zákona božieho povědí, ne vše, jedno což se jim líbí , jako Kto učinili oni biskupové a «mudrci, když jich Erodes tázal, kde by se měl Kristus naroditi, Ka oni 320 řekli, že v Betlemě Judově», — neb tak napsáno jest [skrze proroka]: »A ty Betleme, země Judská, nikoli nejsi najmenší mezi — David v Duchu U — 306 pravici mé PRCNTU — 306—307 nepoložím K — 307 ktvých . . . noh tvých etc. B — 308 toho] vyn. RU, toho milý Spasitel T — Písmem, to jest žalmem Davida svatého T. Písmem svatejm C — pravým Bohem T — dí] praví T — 309 «totiž) vyn. B — Synu svému (+ milému N) TNC — Pánu] vyn. C, a proto die »Pánu« K, »Pánu« dí (praví N) TN — proto, že] že K, dí, totiž, že P, proto dí, že RU — 310 jemu] vyn. P — I tuto] Toto U — 311 «toho) vyn. B — pravým Bohem T — Kon vyn. B — chce tomu T —312 zákon ... sám? tak B — okazuje] vyměřuje T — neb] vyn. T — sám zajistě T — 313 dí] praví T — jakož dí] vyn. U — zákon boží Písmo B, vyn. U — 314 břicha] života KPRNTU — totiž] to jest T — 315 Alc] Neb PN — Ale . .. druzí] Jakož zajistě tito odporní kněží T — «jako tito toto B — jako . . . druzí] tito dráči kněží U — druzí] někteří C — nějaké lec- jakés B, ledajakés U — 316 vezmúc i vyn. BU, vezmúc před sebe i N — praviti je TN — zákona pak T — «božieho vyn. B, Páně N— nechávají T — 317 pakli .. . co] a mnozí nětco U — «již) vyn. BNT — co] co povědí C, co také N — «božieho vyn. BU, božieho (+ ale C) diel KTC — povědí] oznámí TN, povědí, díl t nepovědí B — 317-318 ne vše . . . líbí ale s útinkem B, ale toliko nějaký díl povědí, ostatek nechají, co se jim líbí, to povědí T, ale díl ť povědí, a ne zauplna, co se jim líbí, to toliko N, co se jim líbí U — 317 jedno] než K — 318 «to uči- nili vyn. B, tak učinili TN — 318—319 mudrci ... tázal zákonníci židovští pověděli Erodesovi Písmo B — 319 když se K — kde by ... na- roditi] vyn. U — Ka oni řekli neuplně, řkúce B, a oni U — 320 jud- ském B — neb] že KPN — psáno KPCNT — [skrze proroka] vyn. KPRC NTU — 321—322 mezi knížaty] z knížat R — 322 Juda KR — z tebe mi 313 Jan 7, 38 — 318 Mat. 2, 4 nn. — 321 Mich. 5, 2 —
Strana 541
541 knížaty judskými, nebo z tebe vyjde ť vývoda, kterýž bude zpra- vovati lid muoj izrahelský«. I pověděli jemu diel, a diel nechali, neb to zamlčali, ješto dí dále prorok: »A východ jeho od 325 věčnosti«. By ť to byli Erodesovi pověděli, byl ť by on jeho snad nehledal zabiti, aniž by byl dětí zmordoval, řka: »Poně- vadž jest věčný, tehdy ť se jest darmo o to «pokusiti)«. Též tito bludní, ješto nevěří právě o těle božím, Písma sobě díl berau. Jako říkáme u Víře: »Sedí na pravici Boha Otce všemohúcího«, 330i budau říci: »Hlédaj, že ť ho zde není!«, — a onoho neberú, co dí drahý Pán: »S vámi ť jsem až do skonání světa«, a jako dí svatý Pavel: »Kolikrát koli jísti budete chléb tento a kalich píti, smrt Páně zvěstovati budete, až ť i přijde«, to jest v den súdný. A tito opět, ješto praví díl zákona a čtenie svatého: »Prý, však dí: PU — vývoda] vuodce KPRCNT — jenž PNT — 323—324 I pově- děli ... neb to ale B — 323 pověděli] oznámili TN — jemu] vyn. N — diel] ostatek T, diel tak R — nechali] nechali a zamlčeli C, zamlčeli U — 324 nol] a U — toto N — «ješto» co BCU — prorok] vyn. PONT — 325 věčnosti] dnů věčnosti U — byli] vyn. (!) R, byli oni PRC — Erodesovi] jemu PNTU, výn. R — pověděli] oznámili T, dopověděli C — Kon) vyn. BC — jeho] Pána Ježíše PONT — 326 nehleděl K — zamordovati TN — Kaniž . .. řka ani pro ň dítek mordoval; řekl by B, aniž by byl dítek tak velikau summu sto čtyřidceti čtyří (!) tisícův dal pobiti, ale řekl by T, a nedal by dítek mordovati U — aniž by byl] a nebyl by PRON — dětí (dítek C) tak mnoho NC — kázal zmordovati C — řka] vyn. R, ale byl by snad řekl: »Au C — 326—327 Poněvadž není časný, ale T — 327 pokúšeti BNT — Též tito] Takéž ti P, Tak také (+ činí ti T) NT, Tak U — 328 bludaři N, bludní jamníci a pivničníci, pikharti T — ješto] an U — právě] vyn. TNU — božím] a krvi boží C — Písma svatého C — sobě] vyn. KPCNT — 330 i budau říci] Prý PN, a oni řkau T, dějí takto U, a oni pak k tomu takto odpovídají řkauce C — Hlediž KRCNT, Hle U — není a že ť jest v nebi C — onoho Písma C — onoho neberú] o onom mlčí T — co] jako sám (+ Spasitel T) KPRNT, kdež C, a to sám U — dí] řekl KPNT, praví U — 331 drahý Pán] vyn. KPNT, Pán Kristus C — jako] to U — 332 z kalicha (+ Páně TN) RTNU, kalich Páně C — 333 zvěstovati budete] zvěstujete U — až ť i přijdej dokavadž nepřijde NTU — to jest] vyn. C, totiž U — A tito opět] Opět pak tito PNT — 334 opět ... Prý, však] svůdci to berau z zákona: »Á, prý, však Kristus U — zákona božího (+ berau C) TC — «a čtenie ... však řkúc: (Však Kristus B — Prý, však jako ono, kdež Kristus K, řkauc R, takto: »Však T, jakož C — dí] vyn. R, řekl K, řekl Kristus Pán C, praví T — 335 máme i budau řéci: »A (vyn. R), á (vyn. R), máme KR, A, á, prý P, A, prej C, Au, prý, mám N, I, mám T, a říkají: »Máme U — myl já (+ praví T) 331 Mat. 28, 20 — 332 1. Kor. 11, 26 —
541 knížaty judskými, nebo z tebe vyjde ť vývoda, kterýž bude zpra- vovati lid muoj izrahelský«. I pověděli jemu diel, a diel nechali, neb to zamlčali, ješto dí dále prorok: »A východ jeho od 325 věčnosti«. By ť to byli Erodesovi pověděli, byl ť by on jeho snad nehledal zabiti, aniž by byl dětí zmordoval, řka: »Poně- vadž jest věčný, tehdy ť se jest darmo o to «pokusiti)«. Též tito bludní, ješto nevěří právě o těle božím, Písma sobě díl berau. Jako říkáme u Víře: »Sedí na pravici Boha Otce všemohúcího«, 330i budau říci: »Hlédaj, že ť ho zde není!«, — a onoho neberú, co dí drahý Pán: »S vámi ť jsem až do skonání světa«, a jako dí svatý Pavel: »Kolikrát koli jísti budete chléb tento a kalich píti, smrt Páně zvěstovati budete, až ť i přijde«, to jest v den súdný. A tito opět, ješto praví díl zákona a čtenie svatého: »Prý, však dí: PU — vývoda] vuodce KPRCNT — jenž PNT — 323—324 I pově- děli ... neb to ale B — 323 pověděli] oznámili TN — jemu] vyn. N — diel] ostatek T, diel tak R — nechali] nechali a zamlčeli C, zamlčeli U — 324 nol] a U — toto N — «ješto» co BCU — prorok] vyn. PONT — 325 věčnosti] dnů věčnosti U — byli] vyn. (!) R, byli oni PRC — Erodesovi] jemu PNTU, výn. R — pověděli] oznámili T, dopověděli C — Kon) vyn. BC — jeho] Pána Ježíše PONT — 326 nehleděl K — zamordovati TN — Kaniž . .. řka ani pro ň dítek mordoval; řekl by B, aniž by byl dítek tak velikau summu sto čtyřidceti čtyří (!) tisícův dal pobiti, ale řekl by T, a nedal by dítek mordovati U — aniž by byl] a nebyl by PRON — dětí (dítek C) tak mnoho NC — kázal zmordovati C — řka] vyn. R, ale byl by snad řekl: »Au C — 326—327 Poněvadž není časný, ale T — 327 pokúšeti BNT — Též tito] Takéž ti P, Tak také (+ činí ti T) NT, Tak U — 328 bludaři N, bludní jamníci a pivničníci, pikharti T — ješto] an U — právě] vyn. TNU — božím] a krvi boží C — Písma svatého C — sobě] vyn. KPCNT — 330 i budau říci] Prý PN, a oni řkau T, dějí takto U, a oni pak k tomu takto odpovídají řkauce C — Hlediž KRCNT, Hle U — není a že ť jest v nebi C — onoho Písma C — onoho neberú] o onom mlčí T — co] jako sám (+ Spasitel T) KPRNT, kdež C, a to sám U — dí] řekl KPNT, praví U — 331 drahý Pán] vyn. KPNT, Pán Kristus C — jako] to U — 332 z kalicha (+ Páně TN) RTNU, kalich Páně C — 333 zvěstovati budete] zvěstujete U — až ť i přijdej dokavadž nepřijde NTU — to jest] vyn. C, totiž U — A tito opět] Opět pak tito PNT — 334 opět ... Prý, však] svůdci to berau z zákona: »Á, prý, však Kristus U — zákona božího (+ berau C) TC — «a čtenie ... však řkúc: (Však Kristus B — Prý, však jako ono, kdež Kristus K, řkauc R, takto: »Však T, jakož C — dí] vyn. R, řekl K, řekl Kristus Pán C, praví T — 335 máme i budau řéci: »A (vyn. R), á (vyn. R), máme KR, A, á, prý P, A, prej C, Au, prý, mám N, I, mám T, a říkají: »Máme U — myl já (+ praví T) 331 Mat. 28, 20 — 332 1. Kor. 11, 26 —
Strana 542
542 335 Ktož jí chléb tento, živ bude na věky — máme ť my na tom dosti!« Ale onoho nechají, kdež dí: »Jistě, jistě pravím vám: Nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti jeho krve, nebudete míti života v sobě!« I protož nemá žádný kus[ů] zákona oblíbiti, což se jemu zdá, ale celému má poddán býti. A jakož dí: »Dokavadž nepoložím nepřátel tvých «podnože noh tvých«. Když to bude? V den súdný, kdyžto «všechny hříš- níky jako okamžení sstrčí nohau do horaucího pekla. A, to ť jest jistě hrozné, nestojte! Uchovajž nás toho [všech], milý Pane Bože! Amen. 340 * PNT — na tom] vyn. PN — 336 dosti L jako samověrci na samé jalové a chlubné víře] K — Ale] A T — onoho Písma C — nechá PNT — kdež ješto tudíž (též T) PT, což C, ješto brzo za tím N — dí dále C — Jistě, jistě] Věru, věru K; nad tím: [Jistě, jistě] — 338 v sobě] věčného KPRONT, v sobě věčného U — nemáme U — kus KPRCTU, kus a díl N — 339 se . . . zdá] by se zdálo nám U — zdá] vidí T, zdá a líbí N — ale . . . býti] vyn. U — má] vyn. KPRON 340 jakož] David U — tu di PNT — nepodložím RCU — v pod- noži B — 341 Když to bude?] To ť se tehdáž stane T — bude? To bude KPRC — I, v den N — saudnej, poslední C — všickni hříšníci BU — 342 v (vyn. K) okamženie jeho nepřátely KC — sstrčí nohau strčeni budau B, hrochnau U — pekla na věčné zatracení T — 342—343 A... nestojtel vyn. B, Ach, to ť jest přehrozné, ach, ach, nastojte U — 343 velmi hrozné a strašlivé N — 343—344 Uchovajž ... Bože] Ale hříšníci čiňte pokání, dokud ste zdrávi, nebo Bůh praví, že nežádá smrti hříšného, ale aby se odvrátil ode zlého, že mu chce dáti zde svau milost a potom v nebi věčnau radost. Račiž nám toho dopomoci, Pane Ježíši ukřižovaný U — 343 [všech] vyn. KPRCTN — 343—344 milý ... Bože] milý, drahý Buoh, ukřižovaný Ježíš K, milý, drahý Buoh P, milostivý, drahý Pán Ježíš Kristus ukřižovaný R, milej, drahej Pane Bože C, pro své milosrden- ství, milý, drahý Bože všemohaucí N, milej, drahej Pane Bože náš, abychom my, jsauce zde v tvé milosti, v ní mohli prospívati a i setrvati až do smrti a po smrti se k tobě dostali do nebeského království, do kteréhož nám račiž pomoci Bůh Otec, Bůh Syn, Bůh Duch svatý, jeden Pán Bůh, v Tro- jici na věky požehnaný T — 344 Amen] vyn. PC — 335 Jan 6, 51 — 336 Jan 6, 53 —
542 335 Ktož jí chléb tento, živ bude na věky — máme ť my na tom dosti!« Ale onoho nechají, kdež dí: »Jistě, jistě pravím vám: Nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti jeho krve, nebudete míti života v sobě!« I protož nemá žádný kus[ů] zákona oblíbiti, což se jemu zdá, ale celému má poddán býti. A jakož dí: »Dokavadž nepoložím nepřátel tvých «podnože noh tvých«. Když to bude? V den súdný, kdyžto «všechny hříš- níky jako okamžení sstrčí nohau do horaucího pekla. A, to ť jest jistě hrozné, nestojte! Uchovajž nás toho [všech], milý Pane Bože! Amen. 340 * PNT — na tom] vyn. PN — 336 dosti L jako samověrci na samé jalové a chlubné víře] K — Ale] A T — onoho Písma C — nechá PNT — kdež ješto tudíž (též T) PT, což C, ješto brzo za tím N — dí dále C — Jistě, jistě] Věru, věru K; nad tím: [Jistě, jistě] — 338 v sobě] věčného KPRONT, v sobě věčného U — nemáme U — kus KPRCTU, kus a díl N — 339 se . . . zdá] by se zdálo nám U — zdá] vidí T, zdá a líbí N — ale . . . býti] vyn. U — má] vyn. KPRON 340 jakož] David U — tu di PNT — nepodložím RCU — v pod- noži B — 341 Když to bude?] To ť se tehdáž stane T — bude? To bude KPRC — I, v den N — saudnej, poslední C — všickni hříšníci BU — 342 v (vyn. K) okamženie jeho nepřátely KC — sstrčí nohau strčeni budau B, hrochnau U — pekla na věčné zatracení T — 342—343 A... nestojtel vyn. B, Ach, to ť jest přehrozné, ach, ach, nastojte U — 343 velmi hrozné a strašlivé N — 343—344 Uchovajž ... Bože] Ale hříšníci čiňte pokání, dokud ste zdrávi, nebo Bůh praví, že nežádá smrti hříšného, ale aby se odvrátil ode zlého, že mu chce dáti zde svau milost a potom v nebi věčnau radost. Račiž nám toho dopomoci, Pane Ježíši ukřižovaný U — 343 [všech] vyn. KPRCTN — 343—344 milý ... Bože] milý, drahý Buoh, ukřižovaný Ježíš K, milý, drahý Buoh P, milostivý, drahý Pán Ježíš Kristus ukřižovaný R, milej, drahej Pane Bože C, pro své milosrden- ství, milý, drahý Bože všemohaucí N, milej, drahej Pane Bože náš, abychom my, jsauce zde v tvé milosti, v ní mohli prospívati a i setrvati až do smrti a po smrti se k tobě dostali do nebeského království, do kteréhož nám račiž pomoci Bůh Otec, Bůh Syn, Bůh Duch svatý, jeden Pán Bůh, v Tro- jici na věky požehnaný T — 344 Amen] vyn. PC — 335 Jan 6, 51 — 336 Jan 6, 53 —
Strana 543
Neděle XIX. po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Efezským v IIII. kapitole. Bratří! Obnovujtež se duchem mysli vašíB494 a oblecte se v nového člověka, jenž vedlé Boha 5stvořen jest a v spravedlivosti a v svatosti pravdy. Protož, složíce všelikú lež, mluvte pravdu jeden každý s svým bližním, nebo jste vespolek údové. Hněvajtež se, a nechtějte hřešiti; na hněv váš slunce nezapaduj. Ne- 10chtějtež dávati místa dáblu. Kto jest kradl, již nekrad, ale více usiluj, dělaje rukama svýma «to, coždobrého jest,»aby mělodkavad uděliti núzi trpícímu. Čtení svatého Matúše v IX. kapitole. 15 V ten čas vstúpiv Ježíš na lodíčku, přepla- vil se jest a přišel do svého města. A aj, oběto- 2—13 Epištola .. . trpícímu] vyn. R — 2 Epištola ... Pavla k] vyn. N — svatého Pavla] vyn. K — IIII.] V. (!) NT — rozdílu takto U — 3 Bratří!] vyn. U — Obnovte KPONTU — vaší] své, bratří U — 4 který PCNTU — podlé KCNU — 5 jest a] jest KPCNT — 5—13 a v spra- vedlivosti .. . trpícímu] skrze spravedlivost. (Konec:) ješto by potřeboval U — 5 spravedlnost C — svatost C — 6 složíce z sebe C — všelikú] vyn. KN, každú PCT — 7 jste] jsme KPCNT — 9 na hněvivosti vaše K, na hněvivost vaši PC, nad hněvem vaším TN — nezapadaj PCNT — 9—10 Nedávejte N — 11 již] již více T — více] radějí KPCNT — usiluj] pracuj PCT — dělaje] pracuje K, usilujíce C — 12 «to . .. jest) vyn. BT — to] vyn. P — odkavad] z čeho N — 13 uděliti] udělovati potřeby K, udě- liti potřebu N — tomu, jenž nauzi trpí PCT — trpícímu. Pán Buoh budiž s vámi! I s Duchem svým! N — 14 Čtení ... kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Mat. XIX. (!) N — svatého Matúše] svaté, napsal svatý Matauš U — Matúše] Marka (!) R — X. (!) C — kapitole] vyn. C, rozdílu U — 15 V ten čas] vyn. PRU — Vstaupil RCT — lodí U — 15—30 pře- plavil .. . lidem] přepla (!) etc. Vajklad R — 15 přeplavil] převezl N — 3 nn. Efez. 4, 23—28. 15 nn. Mat. 9, 1—8.
Neděle XIX. po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Efezským v IIII. kapitole. Bratří! Obnovujtež se duchem mysli vašíB494 a oblecte se v nového člověka, jenž vedlé Boha 5stvořen jest a v spravedlivosti a v svatosti pravdy. Protož, složíce všelikú lež, mluvte pravdu jeden každý s svým bližním, nebo jste vespolek údové. Hněvajtež se, a nechtějte hřešiti; na hněv váš slunce nezapaduj. Ne- 10chtějtež dávati místa dáblu. Kto jest kradl, již nekrad, ale více usiluj, dělaje rukama svýma «to, coždobrého jest,»aby mělodkavad uděliti núzi trpícímu. Čtení svatého Matúše v IX. kapitole. 15 V ten čas vstúpiv Ježíš na lodíčku, přepla- vil se jest a přišel do svého města. A aj, oběto- 2—13 Epištola .. . trpícímu] vyn. R — 2 Epištola ... Pavla k] vyn. N — svatého Pavla] vyn. K — IIII.] V. (!) NT — rozdílu takto U — 3 Bratří!] vyn. U — Obnovte KPONTU — vaší] své, bratří U — 4 který PCNTU — podlé KCNU — 5 jest a] jest KPCNT — 5—13 a v spra- vedlivosti .. . trpícímu] skrze spravedlivost. (Konec:) ješto by potřeboval U — 5 spravedlnost C — svatost C — 6 složíce z sebe C — všelikú] vyn. KN, každú PCT — 7 jste] jsme KPCNT — 9 na hněvivosti vaše K, na hněvivost vaši PC, nad hněvem vaším TN — nezapadaj PCNT — 9—10 Nedávejte N — 11 již] již více T — více] radějí KPCNT — usiluj] pracuj PCT — dělaje] pracuje K, usilujíce C — 12 «to . .. jest) vyn. BT — to] vyn. P — odkavad] z čeho N — 13 uděliti] udělovati potřeby K, udě- liti potřebu N — tomu, jenž nauzi trpí PCT — trpícímu. Pán Buoh budiž s vámi! I s Duchem svým! N — 14 Čtení ... kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Mat. XIX. (!) N — svatého Matúše] svaté, napsal svatý Matauš U — Matúše] Marka (!) R — X. (!) C — kapitole] vyn. C, rozdílu U — 15 V ten čas] vyn. PRU — Vstaupil RCT — lodí U — 15—30 pře- plavil .. . lidem] přepla (!) etc. Vajklad R — 15 přeplavil] převezl N — 3 nn. Efez. 4, 23—28. 15 nn. Mat. 9, 1—8.
Strana 544
544 vali jsú jemu dnů zlámaného, ležícého na ložci. A vida Ježíš víru jich, řekl dnú zláma- nému: »Spolu doufaj, synu! Odpůštějí ť se tobě 20hříchové«. A aj, někteří z mistrů pravili jsú sami mezi sebú: »Tento se rúhá«. A když uzřel Ježíš myšlení jich, vetce: Co myslíte zlé věci v srdcéch vašich? Co jest snáze říci: »Odpúš- tějíť se tobě hříchové tvoji«, čili říci: »Vstaň 25a chod!«? Ale abyšte věděli, že Syn člověka má moc na zemi odpůštěti hříchy, tehdy vetce dnau zlámanému: »Vstaň a vezmi ložce tvé a jdi do domu tvého!« I vstal jest a odšel do domu svého. A vidúce zástupové, báli jsú se 30 a chválili jsú Boha, že dal takovú moc lidem. Dnes týden měli jsme čtení svaté o milování Boha a bliž- ního; dnes pak již máme «čtenie svaté) o víře, jakož kdí: »Spolu doufaj, synu, odpúštějí ť se tobě hříchové «tvoji«. Nebo žádný nemá pra]vé víry, ktož nemá milování Boha, Ka žádný B 495 35 nemá milování božího, ktož neplní a nezachovává přikázanie 16 jest] zase U — 16—30 A aj ... Boha, že] Konec: kterýž U — 16 ej TN — obětovali] podali KPCNT — 18 řekl] vetce N — 19 Spolu] vyn. KC — doufaj] věř PT — 20 hřiechové tvoji KPONT — ej TN — mistrů] zákonníkův PT — řekli KPONT — 21 mezi sebú] v sobě KPONT — uzřel] poznal C — 22 řekl jest KPONT — Co] I, co P, Co vy C — 23 srdci C — vašich] svém C, svých P — 26 vetce] řekl (+ Pán Ježíš C) PTNC — 27 Vstaň a] Vstana K — lože KPCT — své PC — 28 jdi] choď P — vstal jest a] vstav, i KNTU — odešel N — 29 A] Ale K, vyn. P — Vidauce pak P, viděvše to T, vidauce to C — 29—30 báli ... chválili] divili sú se a ve- lebili K — 30 chválili] velebili PONT — že] jenž KC, kterýž PNT — lidem. Vejklad (+ na to svaté čtení T) PNT, lidem. Vejklad LIIII. na svaté čtení U — 31 svaté] vyn. P, svaté a blahoslavené N — Boha nade všecko stvo- ření C — a bližního] vyn. U — bližního svého jako sebe samého C, bliž- ního našeho T — 32 dnes pak] a dnes U — již] vyn. U — «čtenie svaté) vyn. BU — dí) jest řekl Pán Ježíš dnau zlámanému B, die ve čtení Pán K, dí v svatém čtení C, dí ve čtení U, máme ve čtení, že Pán Ježíš řekl R — 33 Spolu doufaj] Spolu měj vieru aneb doufaj K, Spolu daufaj (věř, synu C) aneb spolu měj víru (+ aneb daufej C) PC, Spolu měj víru R, Spolu daufej anebo spolu věř TN, Spolu věř U — tobě] vyn. C — «tvoji) vyn. B — Nebo ten U — 34 pravé víry, ktož nemá] vyn. RU — Boha] božieho KTU — 34—35 ga žádný ... božího vyn. BKRU — 35 božího) Boha T — 35—36 a nezachovává ... božieho jeho přikázaní BU —
544 vali jsú jemu dnů zlámaného, ležícého na ložci. A vida Ježíš víru jich, řekl dnú zláma- nému: »Spolu doufaj, synu! Odpůštějí ť se tobě 20hříchové«. A aj, někteří z mistrů pravili jsú sami mezi sebú: »Tento se rúhá«. A když uzřel Ježíš myšlení jich, vetce: Co myslíte zlé věci v srdcéch vašich? Co jest snáze říci: »Odpúš- tějíť se tobě hříchové tvoji«, čili říci: »Vstaň 25a chod!«? Ale abyšte věděli, že Syn člověka má moc na zemi odpůštěti hříchy, tehdy vetce dnau zlámanému: »Vstaň a vezmi ložce tvé a jdi do domu tvého!« I vstal jest a odšel do domu svého. A vidúce zástupové, báli jsú se 30 a chválili jsú Boha, že dal takovú moc lidem. Dnes týden měli jsme čtení svaté o milování Boha a bliž- ního; dnes pak již máme «čtenie svaté) o víře, jakož kdí: »Spolu doufaj, synu, odpúštějí ť se tobě hříchové «tvoji«. Nebo žádný nemá pra]vé víry, ktož nemá milování Boha, Ka žádný B 495 35 nemá milování božího, ktož neplní a nezachovává přikázanie 16 jest] zase U — 16—30 A aj ... Boha, že] Konec: kterýž U — 16 ej TN — obětovali] podali KPCNT — 18 řekl] vetce N — 19 Spolu] vyn. KC — doufaj] věř PT — 20 hřiechové tvoji KPONT — ej TN — mistrů] zákonníkův PT — řekli KPONT — 21 mezi sebú] v sobě KPONT — uzřel] poznal C — 22 řekl jest KPONT — Co] I, co P, Co vy C — 23 srdci C — vašich] svém C, svých P — 26 vetce] řekl (+ Pán Ježíš C) PTNC — 27 Vstaň a] Vstana K — lože KPCT — své PC — 28 jdi] choď P — vstal jest a] vstav, i KNTU — odešel N — 29 A] Ale K, vyn. P — Vidauce pak P, viděvše to T, vidauce to C — 29—30 báli ... chválili] divili sú se a ve- lebili K — 30 chválili] velebili PONT — že] jenž KC, kterýž PNT — lidem. Vejklad (+ na to svaté čtení T) PNT, lidem. Vejklad LIIII. na svaté čtení U — 31 svaté] vyn. P, svaté a blahoslavené N — Boha nade všecko stvo- ření C — a bližního] vyn. U — bližního svého jako sebe samého C, bliž- ního našeho T — 32 dnes pak] a dnes U — již] vyn. U — «čtenie svaté) vyn. BU — dí) jest řekl Pán Ježíš dnau zlámanému B, die ve čtení Pán K, dí v svatém čtení C, dí ve čtení U, máme ve čtení, že Pán Ježíš řekl R — 33 Spolu doufaj] Spolu měj vieru aneb doufaj K, Spolu daufaj (věř, synu C) aneb spolu měj víru (+ aneb daufej C) PC, Spolu měj víru R, Spolu daufej anebo spolu věř TN, Spolu věř U — tobě] vyn. C — «tvoji) vyn. B — Nebo ten U — 34 pravé víry, ktož nemá] vyn. RU — Boha] božieho KTU — 34—35 ga žádný ... božího vyn. BKRU — 35 božího) Boha T — 35—36 a nezachovává ... božieho jeho přikázaní BU —
Strana 545
545 božieho). Nebo, má-li ť kto míti víru pravú, má ť ji dobrými skutky a ctnostmi ozdobiti a jie dokázati). Jakož dí svatý Jakub: »Ne z samé víry spaseni budem, ale z dobrých skutkuov«. Nebo tito, kteří jsú nesli tohoto dnú zlámaného, oni jsú měli 40 pravú víru a skutky jie dokázali, neb jsú učinili skutek milo- srdný, nesúce jej k drahému Pánu. Ale « jako někteří lidé bludní bývají, ješto řiekají: »Když já mám víru, mám ť já dosti; však ť jest Buoh řekl: Ktož [se pokřtí a] uvěří, ten spasen bude« —, milý! ano dí svatý Jakub, že ďáblové věří a třesú se! I nebude-li ť 45 víra skutky dobrými ozdobena, Knenie ť pravá, ale mylná, a ta ť tebe nikoli nespasí.Protož toto dnešní svaté čtení píší tří evan- gelistové: Matúš, Marek a Lukáš svatý). I dí [čtení]: »Vstúpiv Ježíš na lodíčku, přeplavil se a přišel 36 božieho božích T — má-li .. . míti] kdo má U — má musí BC — 36—37 Kmá ... dokázati ten ji ozdobuje skutky a ctnostmi svatými a tím ji dokazuje U — 37 a ctnostmi ... dokázati ozdobovati B — ctnostmi svatými T, ctnostmi [svatými] K — ozdobovati C — Jakož] A U — 38 Nej že nebudem PNT — víry toliko C — budem] vyn. PNT — ale také N — 39 ti T — toho B — 40 pravú, [živau a ne samau] K — a[le] K — skutky jie lásku a té jsú B, a skutkem sau ji TN, a skutky ji ozdobili a U — učinili] prokázali N, učinili a prokázali nad ním jakožto nad bližním svým T — milosrdný nad bližním svým N — 41 Pánu Ježíšovi C — 41—42 «jako . . . řiekají někteří všeteční řkau B, někteří lidé bludní říkají T — 41 jako] vyn. U — lidé] vyn. K — 42 bývají] vyn. U — ješto] vyn. PNU, a C — řiekají Prý PN — Au, když T — víru dobrau U — mám ť] jest T — já] vyn. RTU, již ť já C — 43 však] poněvadž C — Buoh] sám Pán Ježíš C — [se pokřtí a] vyn. KPRNTU — 44 Milý ... díj Jest ovšem tak. Ale co praví T, A co di U — Jakub] Petr (!) KPRCNU — i dáblové U — věř ... třesú se] věří také, až se třesau, a co jim ta jejich víra prospívá, když nemají dobrejch skutkův a nemohau dobře činiti C — I] Protož K — 45 dobrými] vyn. PN — 45—46 nenie ... nespasí) nespasí ť tebe B — 45 nenie ť] ta ť nejni U, nenie t to T — pravá víra TC — mylná, bludná a neúžitečná a jalová C, mylná[, a by se chtěl samo- věrec do tohoto zrcadla vzhlídnauti a zpytovati právě, uhlídal by samau víru bez dobrejch skutků mylnau a nepravau, neb pravá víra nikda sama nejni a býti nemůže bez cnosti svatých] K — ta ť] tak T — 46 tebe] člo- věka K — Protož] I KP, A U, vyn. TN — dnešní vyn. U — píší je KRC, píší jej P. napsali sau TU — evangelisty P — 47 Matúš . .. svatý) a řkauce U — «svatý» vyn. B, svatý takto R 48 I dí] vyn. KRU — [čtení] vyn. KRUPNT, takto na počátku C A vstúpiv K, A vstaupil ROU — a přeplavil se C — a přišel] vyn. T, 38 Podle Jak. 2, 24 — 43 Marek 16, 16 — 44 Jak. 2, 19 Rokycanova Postilla. 35
545 božieho). Nebo, má-li ť kto míti víru pravú, má ť ji dobrými skutky a ctnostmi ozdobiti a jie dokázati). Jakož dí svatý Jakub: »Ne z samé víry spaseni budem, ale z dobrých skutkuov«. Nebo tito, kteří jsú nesli tohoto dnú zlámaného, oni jsú měli 40 pravú víru a skutky jie dokázali, neb jsú učinili skutek milo- srdný, nesúce jej k drahému Pánu. Ale « jako někteří lidé bludní bývají, ješto řiekají: »Když já mám víru, mám ť já dosti; však ť jest Buoh řekl: Ktož [se pokřtí a] uvěří, ten spasen bude« —, milý! ano dí svatý Jakub, že ďáblové věří a třesú se! I nebude-li ť 45 víra skutky dobrými ozdobena, Knenie ť pravá, ale mylná, a ta ť tebe nikoli nespasí.Protož toto dnešní svaté čtení píší tří evan- gelistové: Matúš, Marek a Lukáš svatý). I dí [čtení]: »Vstúpiv Ježíš na lodíčku, přeplavil se a přišel 36 božieho božích T — má-li .. . míti] kdo má U — má musí BC — 36—37 Kmá ... dokázati ten ji ozdobuje skutky a ctnostmi svatými a tím ji dokazuje U — 37 a ctnostmi ... dokázati ozdobovati B — ctnostmi svatými T, ctnostmi [svatými] K — ozdobovati C — Jakož] A U — 38 Nej že nebudem PNT — víry toliko C — budem] vyn. PNT — ale také N — 39 ti T — toho B — 40 pravú, [živau a ne samau] K — a[le] K — skutky jie lásku a té jsú B, a skutkem sau ji TN, a skutky ji ozdobili a U — učinili] prokázali N, učinili a prokázali nad ním jakožto nad bližním svým T — milosrdný nad bližním svým N — 41 Pánu Ježíšovi C — 41—42 «jako . . . řiekají někteří všeteční řkau B, někteří lidé bludní říkají T — 41 jako] vyn. U — lidé] vyn. K — 42 bývají] vyn. U — ješto] vyn. PNU, a C — řiekají Prý PN — Au, když T — víru dobrau U — mám ť] jest T — já] vyn. RTU, již ť já C — 43 však] poněvadž C — Buoh] sám Pán Ježíš C — [se pokřtí a] vyn. KPRNTU — 44 Milý ... díj Jest ovšem tak. Ale co praví T, A co di U — Jakub] Petr (!) KPRCNU — i dáblové U — věř ... třesú se] věří také, až se třesau, a co jim ta jejich víra prospívá, když nemají dobrejch skutkův a nemohau dobře činiti C — I] Protož K — 45 dobrými] vyn. PN — 45—46 nenie ... nespasí) nespasí ť tebe B — 45 nenie ť] ta ť nejni U, nenie t to T — pravá víra TC — mylná, bludná a neúžitečná a jalová C, mylná[, a by se chtěl samo- věrec do tohoto zrcadla vzhlídnauti a zpytovati právě, uhlídal by samau víru bez dobrejch skutků mylnau a nepravau, neb pravá víra nikda sama nejni a býti nemůže bez cnosti svatých] K — ta ť] tak T — 46 tebe] člo- věka K — Protož] I KP, A U, vyn. TN — dnešní vyn. U — píší je KRC, píší jej P. napsali sau TU — evangelisty P — 47 Matúš . .. svatý) a řkauce U — «svatý» vyn. B, svatý takto R 48 I dí] vyn. KRU — [čtení] vyn. KRUPNT, takto na počátku C A vstúpiv K, A vstaupil ROU — a přeplavil se C — a přišel] vyn. T, 38 Podle Jak. 2, 24 — 43 Marek 16, 16 — 44 Jak. 2, 19 Rokycanova Postilla. 35
Strana 546
546 do svého města«. Svatý Lukáš jmenuje, že do Kafarnaum. Proč 50 je nazývá jeho městem? Však jest on, drahý Pán, neměl žádného svého města, neb jest byl chudičký pro nás učiněn! Proto je nazývá jeho městem, neb on, drahý Pán, tu najprvé a najvíce kázal a divy činil; jako jsú jemu to řekli nazaretští měšťané: »Učiň také nějaký div zde u nás, jakož jsi v Kafarnaum učinil!« 55 Ale že on, drahý Pán, mnoho tu kázal, avšak jsú ho oni nepo- slúchali. Proč jest to učinil, an potom klatbu vydal na ně řka: »Běda tobě, Kafarnaum, ješto s' povýšeno k nebi, budeš až do pekla pohříženo«? Milý, však jest on vše věděl jako Buoh! Čemu jest [jim kázal] věda Kto, že oni nepřijmú řeči jeho, i kázal 60 tam? Sluší nám toto věděti, že milý Buoh častokrát posélá své [posly i k zlým], aby zlým kázali, a věda, že jich nepřijmú; jakož ť jest sám Křekl: »Já posélám k vám múdré a proroky, a vy je mordujete.« I, čemuž je posélá věda, že je mordují? To on činí z svých tajných sauduov, ješto nám neslušie nic jiného, 65 jedno dívati se těm jeho sauduom divným, tajným a hrozným a přišed C — 49 jmenuje, žel praví T, dí U — 50 je] jej P — 50—51 drahý ... jest byl] vyn. RCU — 51 neb] však KP — byl] on KP, vyn. T chudičkým PONT — pro nás] pánem C — učiněn? An (A také T) řekl sám o sobě: »Lišky daupata mají a ptáci nebeští (povětrní C) hnízda, ale Syn člověka nemá, kde by hlavu svau sklonil «TC — je] jej P — 52 «jeho svým B — «najprvé a vyn. B — 53 divův NT — to nazejtří U — to řekli] tím T — nazaretští] vyn. U — měšťané vytejkali řka T — 55 Ale že on] A U — oni] vyn. K — neuposlechli U — 56 něj ni P — 57 ješto s' an si U — až k nebi a (vyn. C) UC — 58 Milej člověče C — však jest on an U — jest to N — Bůh (+ a člověk C) pravý TNC — Čemu jest] Proč T, a U — 59 jest pak TN — [jim kázal] vyn. KPRONTU — [pak] včda K, znaje a včda T — «to ... jeho že oni nepolepší B — oni] vyn. KNT nepřijímají RCU — řeči] učení T — i kázal tam] vyn. U — 60 tam] jim R, tam a zázraky činil T — Sluší-li PN — znáti a věděti T — «častokrát vyn. B — 61 [posly i k zlým] vyn. KPR, služebníky věrné N — posly, milé, věrné kněží T — i k zlým vyn. TCU — Kzlým jim B, jim, lidem zlým U — věda to dobře T — jich oni jich raddy N — 62 jakož ť jest] A U — on sám PNT — Křekl pověděl B, promluviti ráčil N — Aj (Ej U), já PNTU — 63 zmordujete K, bičovati, mordovati budete T — I ... mordují] vyn. T — I] vyn. P — I, čemuž] Pročiž N, I k čemu U — je posélá] jest je pak posílal a C — zmordují (+ a poperau N) PON, budau mordovati U — 64 on všecko T — nám tu C — 64—65 neslušie ... 49 Luk. 4, 31 — 54 Luk. 4, 23 — 57 Mat. 11, 23; Luk. 10, 15 — 62 Mat. 23, 34 —
546 do svého města«. Svatý Lukáš jmenuje, že do Kafarnaum. Proč 50 je nazývá jeho městem? Však jest on, drahý Pán, neměl žádného svého města, neb jest byl chudičký pro nás učiněn! Proto je nazývá jeho městem, neb on, drahý Pán, tu najprvé a najvíce kázal a divy činil; jako jsú jemu to řekli nazaretští měšťané: »Učiň také nějaký div zde u nás, jakož jsi v Kafarnaum učinil!« 55 Ale že on, drahý Pán, mnoho tu kázal, avšak jsú ho oni nepo- slúchali. Proč jest to učinil, an potom klatbu vydal na ně řka: »Běda tobě, Kafarnaum, ješto s' povýšeno k nebi, budeš až do pekla pohříženo«? Milý, však jest on vše věděl jako Buoh! Čemu jest [jim kázal] věda Kto, že oni nepřijmú řeči jeho, i kázal 60 tam? Sluší nám toto věděti, že milý Buoh častokrát posélá své [posly i k zlým], aby zlým kázali, a věda, že jich nepřijmú; jakož ť jest sám Křekl: »Já posélám k vám múdré a proroky, a vy je mordujete.« I, čemuž je posélá věda, že je mordují? To on činí z svých tajných sauduov, ješto nám neslušie nic jiného, 65 jedno dívati se těm jeho sauduom divným, tajným a hrozným a přišed C — 49 jmenuje, žel praví T, dí U — 50 je] jej P — 50—51 drahý ... jest byl] vyn. RCU — 51 neb] však KP — byl] on KP, vyn. T chudičkým PONT — pro nás] pánem C — učiněn? An (A také T) řekl sám o sobě: »Lišky daupata mají a ptáci nebeští (povětrní C) hnízda, ale Syn člověka nemá, kde by hlavu svau sklonil «TC — je] jej P — 52 «jeho svým B — «najprvé a vyn. B — 53 divův NT — to nazejtří U — to řekli] tím T — nazaretští] vyn. U — měšťané vytejkali řka T — 55 Ale že on] A U — oni] vyn. K — neuposlechli U — 56 něj ni P — 57 ješto s' an si U — až k nebi a (vyn. C) UC — 58 Milej člověče C — však jest on an U — jest to N — Bůh (+ a člověk C) pravý TNC — Čemu jest] Proč T, a U — 59 jest pak TN — [jim kázal] vyn. KPRONTU — [pak] včda K, znaje a včda T — «to ... jeho že oni nepolepší B — oni] vyn. KNT nepřijímají RCU — řeči] učení T — i kázal tam] vyn. U — 60 tam] jim R, tam a zázraky činil T — Sluší-li PN — znáti a věděti T — «častokrát vyn. B — 61 [posly i k zlým] vyn. KPR, služebníky věrné N — posly, milé, věrné kněží T — i k zlým vyn. TCU — Kzlým jim B, jim, lidem zlým U — věda to dobře T — jich oni jich raddy N — 62 jakož ť jest] A U — on sám PNT — Křekl pověděl B, promluviti ráčil N — Aj (Ej U), já PNTU — 63 zmordujete K, bičovati, mordovati budete T — I ... mordují] vyn. T — I] vyn. P — I, čemuž] Pročiž N, I k čemu U — je posélá] jest je pak posílal a C — zmordují (+ a poperau N) PON, budau mordovati U — 64 on všecko T — nám tu C — 64—65 neslušie ... 49 Luk. 4, 31 — 54 Luk. 4, 23 — 57 Mat. 11, 23; Luk. 10, 15 — 62 Mat. 23, 34 —
Strana 547
547 [sauduom]; a také to činí proto, aby u výmluvy neměli, aby B 495b neřekli: »My jsme nevěděli!« Jako sám dí: »Bych byl nepřišel a nemluvil jim, hříchu by neměli.« Ale vizmež o téjto lodí, na kterúž jest Pán vstúpil a plavil 70 se a přišel do svého města. Ta lodí jesti ť pokání svaté. I chceme-liž my vyplauti z tohoto světa, Kz tohoto moře biedného, bauři- vého, musíme vstúpiti na lodí duchovní, na pravé pokání. Ale kto jest ten, aby na pravé pokání uhodil? Jakož dí Jeremiáš prorok: »Není žádného, kto by činil [pravé] pokání. [Ale kto jest 75 ten, aby] za své hříchy [dosti učinil?]« Dí, že žádného není, pro řídkost. Jakož dí svatý Augustin, že, jakož jest těch lidí málo, ješto by se v nevinnosti po křtu zachovali a v smrtedlné hříchy nevlpadali, ještě jest těch méně, «ješto padavše v hříchy smrtedlné, aby na pravé pokání uhodili a právě se káli. 80 Ó blaze jemu, komuž milý Buoh pomuož vyplynúti z tohoto divným) při tom diviti se sluší jeho B — 65 jedno] toliko N — dívati se diviti se (+ tomu a U) TU — jeho skrytým N — tajným] vyn. N — 66 [sauduom] vyn. KPRONTU — proto vyn. B — výmluvy] hříšníci vejmluvy žádné T — aby] a T, vyn. N — 67 sme o tom T — Jako] A U — sám Pán C — dí Bůh U — 68 byli by hříchu neměli PRC — neměli! Ale již (nyní N) nemají výmluvy z hřiechu svého (+ neb sau viděli skutky mé N) KN, neměli. Ale není výmluvy žádné a ani jí nemají, neb sau sly- šeli i viděli skutky mé T — 69 kterůž ... plavil se] kteréž se jest Pán Ježíš plavil K — Pán drahý RU, Pán Ježíš N — a plavil] přeplavil T — 70 jesti t] znamenává KN, to jesti U — 70—71 I chceme ... my] Protož my, chceme-li K — 71 vyplynúti PNT — z tohoto . . . biedného jako z moře B, bídného a moře velmi T — z tohoto] a s (!) toho U — bauřavého PR, bauřlivého TNCU — 72 na tu RONTU — duchovní, na pravé pravého B, duchovní svatého T — duchovní, totiž U — 73 Ale ... aby na pravé] vyn. (!) PC — Ale. .. uhodil?] vyn. TN — svatý Jeremiáš N — 74 prorok vyn. P — žádný N — kto by] aby RU — [pravé] vyn. KPRCNTU — 74—75 [Ale ... aby] vyn. KPRONTU — 75 [dosti učinil] vyn. KPRONTU — 1 die KPRNT — že] vyn. PCNT — není] vyn. PCNT — 76 velikau řídkost TN — Jakož] A U — praví T — těch] vyn. KPONT — rovně málo U — 77 ješto by aby BRU, kteří by T — 78 nepadali KPRONTU — mnohem méně TNC — ješto aby B — 79 «aby vyn. B — uhodili] uhoditi N, trefili T — Ka právě se káli vyn. B, a pravé pokání činiti mohli N — jich káli K, pokáli PR — 80 Oh K, Och C, Ach TN — přeblaze T — jemu] nastokrát blaze N — (pomuož dá uhoditi na to pokání a B — toho C — 81 bídného] vyn. K — 81—82« Mluví... v nebi?. Jakož mluví 67 Jan 15, 22 — 74 Podle Jer. 8, 6 — 35*
547 [sauduom]; a také to činí proto, aby u výmluvy neměli, aby B 495b neřekli: »My jsme nevěděli!« Jako sám dí: »Bych byl nepřišel a nemluvil jim, hříchu by neměli.« Ale vizmež o téjto lodí, na kterúž jest Pán vstúpil a plavil 70 se a přišel do svého města. Ta lodí jesti ť pokání svaté. I chceme-liž my vyplauti z tohoto světa, Kz tohoto moře biedného, bauři- vého, musíme vstúpiti na lodí duchovní, na pravé pokání. Ale kto jest ten, aby na pravé pokání uhodil? Jakož dí Jeremiáš prorok: »Není žádného, kto by činil [pravé] pokání. [Ale kto jest 75 ten, aby] za své hříchy [dosti učinil?]« Dí, že žádného není, pro řídkost. Jakož dí svatý Augustin, že, jakož jest těch lidí málo, ješto by se v nevinnosti po křtu zachovali a v smrtedlné hříchy nevlpadali, ještě jest těch méně, «ješto padavše v hříchy smrtedlné, aby na pravé pokání uhodili a právě se káli. 80 Ó blaze jemu, komuž milý Buoh pomuož vyplynúti z tohoto divným) při tom diviti se sluší jeho B — 65 jedno] toliko N — dívati se diviti se (+ tomu a U) TU — jeho skrytým N — tajným] vyn. N — 66 [sauduom] vyn. KPRONTU — proto vyn. B — výmluvy] hříšníci vejmluvy žádné T — aby] a T, vyn. N — 67 sme o tom T — Jako] A U — sám Pán C — dí Bůh U — 68 byli by hříchu neměli PRC — neměli! Ale již (nyní N) nemají výmluvy z hřiechu svého (+ neb sau viděli skutky mé N) KN, neměli. Ale není výmluvy žádné a ani jí nemají, neb sau sly- šeli i viděli skutky mé T — 69 kterůž ... plavil se] kteréž se jest Pán Ježíš plavil K — Pán drahý RU, Pán Ježíš N — a plavil] přeplavil T — 70 jesti t] znamenává KN, to jesti U — 70—71 I chceme ... my] Protož my, chceme-li K — 71 vyplynúti PNT — z tohoto . . . biedného jako z moře B, bídného a moře velmi T — z tohoto] a s (!) toho U — bauřavého PR, bauřlivého TNCU — 72 na tu RONTU — duchovní, na pravé pravého B, duchovní svatého T — duchovní, totiž U — 73 Ale ... aby na pravé] vyn. (!) PC — Ale. .. uhodil?] vyn. TN — svatý Jeremiáš N — 74 prorok vyn. P — žádný N — kto by] aby RU — [pravé] vyn. KPRCNTU — 74—75 [Ale ... aby] vyn. KPRONTU — 75 [dosti učinil] vyn. KPRONTU — 1 die KPRNT — že] vyn. PCNT — není] vyn. PCNT — 76 velikau řídkost TN — Jakož] A U — praví T — těch] vyn. KPONT — rovně málo U — 77 ješto by aby BRU, kteří by T — 78 nepadali KPRONTU — mnohem méně TNC — ješto aby B — 79 «aby vyn. B — uhodili] uhoditi N, trefili T — Ka právě se káli vyn. B, a pravé pokání činiti mohli N — jich káli K, pokáli PR — 80 Oh K, Och C, Ach TN — přeblaze T — jemu] nastokrát blaze N — (pomuož dá uhoditi na to pokání a B — toho C — 81 bídného] vyn. K — 81—82« Mluví... v nebi?. Jakož mluví 67 Jan 15, 22 — 74 Podle Jer. 8, 6 — 35*
Strana 548
548 bídného světa! Mluví svatý David v osobě svatých, ješto sau již tam v nebi: »Ej, duše naše jako pták vysvobozena a vytr- žena) jest z osídl lovcuov«. Jako právě pták, když by uvázl v pletce Kaneb v sklonku, a ještě utekl (— ješto) těžce 85 Kujde) —), též právě, komuž ť jediné milý Buoh pomuož, ten ť [jediné] ujde. I die tu dále David, že ti světí mluvie, kterak sau vyšli: »Ej, pomoc naše ve jméno boží, pomohl nám milý Buoh". Povím vám osmeru věc, kdyby se na moři shledala a při- 90 hodila. Jedno, když by se moře zbauřilo; druhé, když by byla tma veliká), že by ani slunce ani měsíc ani hvězdy nesvítily třetí, že by se plavci svadili a jedni chtěli tam a druzí sem David o svatých, kteří jsú již vyplynuli B — 81 svatý] vyn. PNT — oněch svatých K, božích svatých T — 82 již] vyn. PNT — tam] vyn. PONT — v nebi v nebi s milým Pánem Bohem, kterak oni mluví řkauc RU, se do nebe dostali N, se do nebeské vlasti přeplavili T, v nebi: »Anima nostra« C — Aj R, Ej, prý N — vrabec nebo pták N — vysvobozena] vyn. U — a vytržena vyn. B, vytržena U — 83 jest] vyn. KPU — osídla KPRONTU lovců anebo ptáčníků C — 83—85 Jako právě ... též A tak U — 83 právě] rovně N — uvázna B — 84—85 v pletce . . . též právě] v pletkách aneb v nějakém osídle čihařském a dobyl se a potom uletěl, by pak tu i nohy nechal (ješto se to velmi zřídka přihází): tak nápodobně T — 84 aneb v sklonku, a vyn. B — sklonu C — ještě vydobyda se C — 84—85 ješto . . . právě] dobuda se (ač se to zřídka stává): tak nápodobně N — 84 «ješto jakož B, ješto již K — 85 gujde uteče B — též] tak P — jediné vyn. T — Bůh sám T — pomůže, tak jako kdyby pták uvázl v plet- kách, a předce utekl (ješto těžce ujde!), tak právě U — 86 [jediné] vyn. KPRONTU — ujde] vyplyne PRCTU, sevyplete N — 86—87 § I die ... Ej A mluví dále ti světí řkúc B — 86 tů] vyn. U, v tom žalmu T — David svatý RT — že] kterak K — mluvie o tom K, mluvie tak RU — kterak] že K, kterakým spůsobem N — 87 vyšli: »Adiutorium nostrum« C — Ej» Ej (Aj R), prý PRNU, Aj, praví T — jméno boží] jménu Páně (božím C) NC — ej, pomohl C — milý, drahý Pán RU — 89 Povím ... věc] Při tomto tehdy svatém čtení pozastavíce se, sluší nám povážiti osmeré věci T — osmerau NU — kdyby ... přihodila] vyn. U — shledala a] sebrala a shledala nebo R, vyn. N — přihodilo P, přihodila, jak veliké nebezpečenství by bylo T — 90 Jednu U — druhau U — byly N — 91 tmy N — «veliká vyn. B, veliké N, veliká v noci C — takže NC — měsíc . . . nesvítily] měsíce ani hvězd nebylo viděti (+ a 82 Ž. 124, 7 — 87 Podle Ž. 124, 8 — 89 nn. Toto místo z Rokycanova kázání cituje Spis o dobrých a zlých kněžiech j. 43a (viz Bidlovy Akty Jednoty bratrské I, str. 119) a Blaho- slav, O puovodu Jednoty v kap. IV. —
548 bídného světa! Mluví svatý David v osobě svatých, ješto sau již tam v nebi: »Ej, duše naše jako pták vysvobozena a vytr- žena) jest z osídl lovcuov«. Jako právě pták, když by uvázl v pletce Kaneb v sklonku, a ještě utekl (— ješto) těžce 85 Kujde) —), též právě, komuž ť jediné milý Buoh pomuož, ten ť [jediné] ujde. I die tu dále David, že ti světí mluvie, kterak sau vyšli: »Ej, pomoc naše ve jméno boží, pomohl nám milý Buoh". Povím vám osmeru věc, kdyby se na moři shledala a při- 90 hodila. Jedno, když by se moře zbauřilo; druhé, když by byla tma veliká), že by ani slunce ani měsíc ani hvězdy nesvítily třetí, že by se plavci svadili a jedni chtěli tam a druzí sem David o svatých, kteří jsú již vyplynuli B — 81 svatý] vyn. PNT — oněch svatých K, božích svatých T — 82 již] vyn. PNT — tam] vyn. PONT — v nebi v nebi s milým Pánem Bohem, kterak oni mluví řkauc RU, se do nebe dostali N, se do nebeské vlasti přeplavili T, v nebi: »Anima nostra« C — Aj R, Ej, prý N — vrabec nebo pták N — vysvobozena] vyn. U — a vytržena vyn. B, vytržena U — 83 jest] vyn. KPU — osídla KPRONTU lovců anebo ptáčníků C — 83—85 Jako právě ... též A tak U — 83 právě] rovně N — uvázna B — 84—85 v pletce . . . též právě] v pletkách aneb v nějakém osídle čihařském a dobyl se a potom uletěl, by pak tu i nohy nechal (ješto se to velmi zřídka přihází): tak nápodobně T — 84 aneb v sklonku, a vyn. B — sklonu C — ještě vydobyda se C — 84—85 ješto . . . právě] dobuda se (ač se to zřídka stává): tak nápodobně N — 84 «ješto jakož B, ješto již K — 85 gujde uteče B — též] tak P — jediné vyn. T — Bůh sám T — pomůže, tak jako kdyby pták uvázl v plet- kách, a předce utekl (ješto těžce ujde!), tak právě U — 86 [jediné] vyn. KPRONTU — ujde] vyplyne PRCTU, sevyplete N — 86—87 § I die ... Ej A mluví dále ti světí řkúc B — 86 tů] vyn. U, v tom žalmu T — David svatý RT — že] kterak K — mluvie o tom K, mluvie tak RU — kterak] že K, kterakým spůsobem N — 87 vyšli: »Adiutorium nostrum« C — Ej» Ej (Aj R), prý PRNU, Aj, praví T — jméno boží] jménu Páně (božím C) NC — ej, pomohl C — milý, drahý Pán RU — 89 Povím ... věc] Při tomto tehdy svatém čtení pozastavíce se, sluší nám povážiti osmeré věci T — osmerau NU — kdyby ... přihodila] vyn. U — shledala a] sebrala a shledala nebo R, vyn. N — přihodilo P, přihodila, jak veliké nebezpečenství by bylo T — 90 Jednu U — druhau U — byly N — 91 tmy N — «veliká vyn. B, veliké N, veliká v noci C — takže NC — měsíc . . . nesvítily] měsíce ani hvězd nebylo viděti (+ a 82 Ž. 124, 7 — 87 Podle Ž. 124, 8 — 89 nn. Toto místo z Rokycanova kázání cituje Spis o dobrých a zlých kněžiech j. 43a (viz Bidlovy Akty Jednoty bratrské I, str. 119) a Blaho- slav, O puovodu Jednoty v kap. IV. —
Strana 549
549 vésti, a tak že by se Ko to nesmluvili; čtvrté, že by oche- chule Kty, ješto v moři bývají a sladce [v moři] zpívají, sna- 95 žily se na lodí a chtiece ji převrátiti; páté, že by ti zlodějie, jako bývají na moři, ješto slovú pireté, přispěli; šesté, že by se provazové, «jako na těch bárkách bývají, a plátna, ješto jimi zpravují, ztrhaly a vesla se zlámala; sedmé, že by zima byla veliká, že by Krukama nemohli hýbati, ano vše přestydlo; 100 osmé, že by se lodí u aneb «ta bárka «na dvé roztrhla. B 495e Pravda-li, kdyby se to všecko přihodilo, že by byl u velikém nebezpečenství a byl by přešťasný (sic!), Kktož by vyplúl? Člo- věče, pravda-li? »Ba,« dieš, »jistě šťastný!«A všechny ty věci shledámy ga ta nebezpečenstvie v tomto hanebném, zlém, bú- 105 řivém světě, v tomto moři, ješto jest a bude přešťastný že by nesvítily C) PNTC — 92 že by kdyby B — plavci nebo marináři T — chtěli by U — druzí zase C — 93 vésti] vézti NC, táhnauti T — Ka tak vyn. B, tak T — o to nesmluvili nemohli smluviti B, o to ne- mohli smluviti TC, o to smluviti nebo srovnati nemohli N — čtvrtau U — 93—94 ochochule (!) N — ochechule ... bývají a ty, jako jim říkají ochechule T — 94 «ty ... bývají a kteréž B — ješto] an U — a» vyn. N — [v moři] vyn. KPRNTU — spívajíce NTU — 94—95 «snažily . . . ji chtěli lodí B — 95 a chtiece] chtěli by U — překotiti (+ aneb převrci C) PC — pátau U — 95—96 §ti zlodějie . .. pireté piráté, totiž zlodějí morští B — 96 jako bývají na] ješto se taulají po N — ješto] an U — ješto slovú] jako jim říkají N, a ti slovú latině T — piráté K (ale koncové -e změněno později v y) — že by přispěli U — šestau U — že by] kdyby T — 97 provazové ti U — «jako . .. jimi kterýmiž se plátna B — ješto] an U — jimi se jimi lodí T — 98 se strhaly U — sedmau U — 99 veliká] vyn. U — že] takže U — že by] až by N rukama ... přestydlo ruce přestydly, a by jimi vládnúti nemohl B — nemohl K — hnauti T — 100 osmau U — by] vyn. U — lodí aneb] vyn. U — «ta) vyn. BPONTU — bárka] náve T — (na dvé vyn. B — 101 Pravda-li jest T — vše pojednú KC, vše na moři T — přihodilo] zběhlo a přihodilo T, přitrefilo N — byl] byli lidé T — 102 nebezpečenství postaveni T — pře- šťasný] šťastný KPN, přešťastný člověk RU — 102—103 «ktož by . .. šťastný!« aby vyplynul?! B — 102 ktož by] ten, kdo by T, kdyby U — vyplynul CTU — 102—103 Človčče, pravda-li?] vyn. NT — Člověče] vyn. RU — 103 pravda-li jest RU — Ba] Snad T — jistě] že jest U — přešťastný RCTU — A] vyn. KR — 104—105 shledámy ... ješto jest] najdeme v tomto nebezpečném světě a taková nebezpe«čenství (-če- vyn.!) v tomto hanebném světě zlým a bauřlivým, v tom moři U — 104 ga ta .. . zlém na tom bídném B — ta] vyn. N — nebezpečenstvie, budeme-li pilně roz- važovati T — bídném, hanebném C — 104—105 bauřavém PR, bauřlivém C, a bauřlivém T, bauřlivém, převráceném N — 105 světě] moři K — v tomto moři vyn. B, v tomto světě K — «jest a vyn. B, jest PCNT
549 vésti, a tak že by se Ko to nesmluvili; čtvrté, že by oche- chule Kty, ješto v moři bývají a sladce [v moři] zpívají, sna- 95 žily se na lodí a chtiece ji převrátiti; páté, že by ti zlodějie, jako bývají na moři, ješto slovú pireté, přispěli; šesté, že by se provazové, «jako na těch bárkách bývají, a plátna, ješto jimi zpravují, ztrhaly a vesla se zlámala; sedmé, že by zima byla veliká, že by Krukama nemohli hýbati, ano vše přestydlo; 100 osmé, že by se lodí u aneb «ta bárka «na dvé roztrhla. B 495e Pravda-li, kdyby se to všecko přihodilo, že by byl u velikém nebezpečenství a byl by přešťasný (sic!), Kktož by vyplúl? Člo- věče, pravda-li? »Ba,« dieš, »jistě šťastný!«A všechny ty věci shledámy ga ta nebezpečenstvie v tomto hanebném, zlém, bú- 105 řivém světě, v tomto moři, ješto jest a bude přešťastný že by nesvítily C) PNTC — 92 že by kdyby B — plavci nebo marináři T — chtěli by U — druzí zase C — 93 vésti] vézti NC, táhnauti T — Ka tak vyn. B, tak T — o to nesmluvili nemohli smluviti B, o to ne- mohli smluviti TC, o to smluviti nebo srovnati nemohli N — čtvrtau U — 93—94 ochochule (!) N — ochechule ... bývají a ty, jako jim říkají ochechule T — 94 «ty ... bývají a kteréž B — ješto] an U — a» vyn. N — [v moři] vyn. KPRNTU — spívajíce NTU — 94—95 «snažily . . . ji chtěli lodí B — 95 a chtiece] chtěli by U — překotiti (+ aneb převrci C) PC — pátau U — 95—96 §ti zlodějie . .. pireté piráté, totiž zlodějí morští B — 96 jako bývají na] ješto se taulají po N — ješto] an U — ješto slovú] jako jim říkají N, a ti slovú latině T — piráté K (ale koncové -e změněno později v y) — že by přispěli U — šestau U — že by] kdyby T — 97 provazové ti U — «jako . .. jimi kterýmiž se plátna B — ješto] an U — jimi se jimi lodí T — 98 se strhaly U — sedmau U — 99 veliká] vyn. U — že] takže U — že by] až by N rukama ... přestydlo ruce přestydly, a by jimi vládnúti nemohl B — nemohl K — hnauti T — 100 osmau U — by] vyn. U — lodí aneb] vyn. U — «ta) vyn. BPONTU — bárka] náve T — (na dvé vyn. B — 101 Pravda-li jest T — vše pojednú KC, vše na moři T — přihodilo] zběhlo a přihodilo T, přitrefilo N — byl] byli lidé T — 102 nebezpečenství postaveni T — pře- šťasný] šťastný KPN, přešťastný člověk RU — 102—103 «ktož by . .. šťastný!« aby vyplynul?! B — 102 ktož by] ten, kdo by T, kdyby U — vyplynul CTU — 102—103 Človčče, pravda-li?] vyn. NT — Člověče] vyn. RU — 103 pravda-li jest RU — Ba] Snad T — jistě] že jest U — přešťastný RCTU — A] vyn. KR — 104—105 shledámy ... ješto jest] najdeme v tomto nebezpečném světě a taková nebezpe«čenství (-če- vyn.!) v tomto hanebném světě zlým a bauřlivým, v tom moři U — 104 ga ta .. . zlém na tom bídném B — ta] vyn. N — nebezpečenstvie, budeme-li pilně roz- važovati T — bídném, hanebném C — 104—105 bauřavém PR, bauřlivém C, a bauřlivém T, bauřlivém, převráceném N — 105 světě] moři K — v tomto moři vyn. B, v tomto světě K — «jest a vyn. B, jest PCNT
Strana 550
550 člověk, aby Kmohl nynějších těchto posledních časuovak skonání světa vyplúti a spasen býti. Jakož sám drahý Pán dí: »By nebyli ukráceni dnové ti, i vyvolení boží byli by svedeni«. Nuže, jakož jsem řekl, vizme najprvé, kdyby se moře 110 zbauřilo. Bauří-li se toto moře, tento hanebný svět? Jest-li co válek a nesnází [na světě], ano království proti království, Kano kniežata proti kniežatóm, lid proti lidu!? Pohlediž, hyne-li «tu co lidí v tom nebezpečenství?! Nebo, kdež koli kto jede a neuptá se, kto jest spravedliv, aby k tomu jel, a pojede k křivému: 115 sejde-li v tom a nepokaje se, jistě peklo jeho čeká a žádný spasen nebude. Hyne-li co tu lidí a zvláště Čechů tato léta? Mnoho-li se oni na to ptají, kto jest práv a kto křiv, aby ku pravému jeli? Na to ť se Koni ptají, kde ť viece dávají. A by ť pak věděli, kto jest práv a kto křiv, za to ť slibuji, že ť by mnozí jeli i k křivému, 120 když by viece dal. Ba, by ť [pak) čert z horaucieho) pekla — bude] vyn. PONT — 106 ten člověk NU — 106—107 «mohl ... vy- plúti nyní k skonání světa z těch věcí mohl vyplynúti B — 106 mohl těchto nebezpečenství, a vzláště C — z nynějších U — 107 světa běžících N — vyplynauti TU — spaseni U — drahý] vyn. KRU — dí ve čtení U — 108 nebylo ukráceno KPR — dnové ti vyn. P, [dnuov] K, dnův R — ti vyn CU, totiž před skonáním světa N — volení PNT — boží] vyn. KCU — 109 Nuže] vyn. T, A U — řekl] napověděl N — 109—110 kdyby ... svět? o bauře (!) tohoto moře, to jest světa tohoto bídného! B — 110 toto] to PNU, co to T — moře, totižto C — hanebný, nešlechetný N, hanebný a bídný TC — svět? svět? Jest-li člověk v nebezpečenství? K — 111 těch válek C, válek, bojův T — [na světě] vyn. KPRCTU, na něm N — ano povstává N — proti království] vyn. RU — 111—112 gano kniežata proti kniežatóm vyn. B — 112 kniežatóm sobě U, sobě, proti jinejm knížatům, ano C — Pohleďmež T, Pohlídněmež N — zhyne-li U — Stups vyn. BPNT, tuto R — 113 lidu PRNTU — kdež když U — kto] člověk R, kdo kam U — nepoptá T, neoptá U — 114 se] se na to bedlivě T — spravedlivý PNTU — pojede-li TC — 115 sejde . .. jistě a v tom z světa sejde skrze smrt a nekál se jest T — v tom z světa C — nepokaje-li NCU — jistě] vyn. U — žádný ten U — 116 Zhyne RU — tul v té věci T — lidí lodí (!) R — vzláště pak T — zvláště ... léta] tato léta Čechové U — z Čechův R, našich Čechův N — léta nešťastná T — Medle, mnoho-li C — 117 oni] vyn. U — práv a kto křiv] křivý aneb pravý U — jest křiv TNC — jeli] šli T — 118—120 koni ... Ba neptají, než na to, kde lép žold platí, buď pak pravý nebo křivý B — 118 ptají] neptají TU, neptají, ale na to se ptají N — by ť) kdyby T — pak] vyn. PNU — zvěděli T, věděli z jistoty N — 119 a] anebo U — kto] vyn. PNTU — za to ť] vyn. CU — slibuj PCN — slibuji, že t] a předce U — mnozí tu K, 107 Marek 13, 20 —
550 člověk, aby Kmohl nynějších těchto posledních časuovak skonání světa vyplúti a spasen býti. Jakož sám drahý Pán dí: »By nebyli ukráceni dnové ti, i vyvolení boží byli by svedeni«. Nuže, jakož jsem řekl, vizme najprvé, kdyby se moře 110 zbauřilo. Bauří-li se toto moře, tento hanebný svět? Jest-li co válek a nesnází [na světě], ano království proti království, Kano kniežata proti kniežatóm, lid proti lidu!? Pohlediž, hyne-li «tu co lidí v tom nebezpečenství?! Nebo, kdež koli kto jede a neuptá se, kto jest spravedliv, aby k tomu jel, a pojede k křivému: 115 sejde-li v tom a nepokaje se, jistě peklo jeho čeká a žádný spasen nebude. Hyne-li co tu lidí a zvláště Čechů tato léta? Mnoho-li se oni na to ptají, kto jest práv a kto křiv, aby ku pravému jeli? Na to ť se Koni ptají, kde ť viece dávají. A by ť pak věděli, kto jest práv a kto křiv, za to ť slibuji, že ť by mnozí jeli i k křivému, 120 když by viece dal. Ba, by ť [pak) čert z horaucieho) pekla — bude] vyn. PONT — 106 ten člověk NU — 106—107 «mohl ... vy- plúti nyní k skonání světa z těch věcí mohl vyplynúti B — 106 mohl těchto nebezpečenství, a vzláště C — z nynějších U — 107 světa běžících N — vyplynauti TU — spaseni U — drahý] vyn. KRU — dí ve čtení U — 108 nebylo ukráceno KPR — dnové ti vyn. P, [dnuov] K, dnův R — ti vyn CU, totiž před skonáním světa N — volení PNT — boží] vyn. KCU — 109 Nuže] vyn. T, A U — řekl] napověděl N — 109—110 kdyby ... svět? o bauře (!) tohoto moře, to jest světa tohoto bídného! B — 110 toto] to PNU, co to T — moře, totižto C — hanebný, nešlechetný N, hanebný a bídný TC — svět? svět? Jest-li člověk v nebezpečenství? K — 111 těch válek C, válek, bojův T — [na světě] vyn. KPRCTU, na něm N — ano povstává N — proti království] vyn. RU — 111—112 gano kniežata proti kniežatóm vyn. B — 112 kniežatóm sobě U, sobě, proti jinejm knížatům, ano C — Pohleďmež T, Pohlídněmež N — zhyne-li U — Stups vyn. BPNT, tuto R — 113 lidu PRNTU — kdež když U — kto] člověk R, kdo kam U — nepoptá T, neoptá U — 114 se] se na to bedlivě T — spravedlivý PNTU — pojede-li TC — 115 sejde . .. jistě a v tom z světa sejde skrze smrt a nekál se jest T — v tom z světa C — nepokaje-li NCU — jistě] vyn. U — žádný ten U — 116 Zhyne RU — tul v té věci T — lidí lodí (!) R — vzláště pak T — zvláště ... léta] tato léta Čechové U — z Čechův R, našich Čechův N — léta nešťastná T — Medle, mnoho-li C — 117 oni] vyn. U — práv a kto křiv] křivý aneb pravý U — jest křiv TNC — jeli] šli T — 118—120 koni ... Ba neptají, než na to, kde lép žold platí, buď pak pravý nebo křivý B — 118 ptají] neptají TU, neptají, ale na to se ptají N — by ť) kdyby T — pak] vyn. PNU — zvěděli T, věděli z jistoty N — 119 a] anebo U — kto] vyn. PNTU — za to ť] vyn. CU — slibuj PCN — slibuji, že t] a předce U — mnozí tu K, 107 Marek 13, 20 —
Strana 551
551 na vojnu zavolal, za to ť slibuji, že ť by se nalezli mnozi Čechové, aby jeli, když by jedno dosti dávali! Ah, nastojte, milí křesťané, poželejte těch duší a těžké a daremné práce ukřižovaného Ježíše! «Vizme o druhém nebezpečenství! Jsau-li tmy veliké? Jest-li tma, ano čtení svaté zastíněno, ano se lidé chopili obyčejuov, básní, práv svých, a čtení svaté zastieněno v kautě, nemá miesta, ano ještě, kdož by se chtěl právě chopiti čtenie svatého a zákona božího, ani ť kaceřují, hanějí, Kba i, kdež jediné 130 mohú, Kumrtvie? Ani ť budú říci: »S svým zákonem chtějí nám naše práva rušiti; a my tak máme obyčej, a oni jinak chtí!« — A tak tmy veliké, jakož dí svatý Pavel: »Buoh tohoto světa totiž] dábel — oslepil srdce nevěrných, aby jim nesvítilo čtení pravdy«. 125 135 Třetí, svadili-li sú se plavci marináři, kněží, jenž by mnozí radče C — jeli] šli T — i] vyn. CU — 120 když by ... Ba protože by lépe platil. A U — viece] jedne viece KCT, toliko viece N — dával KC — [pak] vyn. KPRCNT, třebas U — dábel PRONTU — «horaucieho) vyn. B — 121 na vyn. PN — 121—122 za to ť . .. dávali a hojně platil, táhli ť by B — 121 slibuj P — nalezli] našli U — z Čechův RU — 122 aby jeli] a jeli by (vyn. R) RU, kteříž by se propůjčili v službu T, že by jeli, nechaje manželek, dítek, živností N — byl by jim U — jedno toliko TN — dosti] dobře N — dávali peněz dával (dal U) RU, platili N —Á KPRC, Ach TU, Ó N — křesťané Čechové a křesťané věrní N — 123 poželejmež T — milejch duší C — «těžké a vyn. B 125—126 «Vizme ... tma) Druhé nebezpečenství jesti ť tma noční. A jest-li nyní tma jaková B — 125 Vězmež U — 126 zastíněno] zatmíno RU — ano se lidé] a lidé se U — obyčejuov] vyn. U — 127 práv svých) vyn. U — 127—129 «zastieněno ... božího v kantě, a kto by se ho chopil právě B — 127 v kautě] kdes v kautě C, v kautě zavrženo C — 128 žádného miesta N — an U — právě toho R — 129 a zákona božího vyn. K — ani “] an ť U, toho T — (ba i a B — 130 nemohau (!) U — Kumrtvie. Ani to umrtvují. A B — umrtvie] umoří U — Ani ť Ani ť mnozí K, An U, vyn. T — budú říci] A, á P, řkau N, říkajíce T, dějí U — S svým] s tím P, S tím jich T, Prý, s tím N, A, á, svým C, Svým U — 131 naše] vyn. U — tak vyn. P, takto K, takovej TU — jinak chtí] nás chtie jinak učiti K — 132 tak sau U — že, jako PN— 132—133 [Buoh ... totiž Čert a K, že jest U, vyn. PRONT — 133 srdce jich, to jest TN — nevěrných lidí KPRCNTU — 133—134 aby . .. pravdy] vyn. U — 134 pravdy] svaté KPRCNT 135 Třetí nebezpečenství C — «svadili-li sú svadí-li BT — sva- dili-li] svadili t N — li] vyn. U — marnéři P — kněží to kněží U, to jest 132 2. Kor. 4, 4 —
551 na vojnu zavolal, za to ť slibuji, že ť by se nalezli mnozi Čechové, aby jeli, když by jedno dosti dávali! Ah, nastojte, milí křesťané, poželejte těch duší a těžké a daremné práce ukřižovaného Ježíše! «Vizme o druhém nebezpečenství! Jsau-li tmy veliké? Jest-li tma, ano čtení svaté zastíněno, ano se lidé chopili obyčejuov, básní, práv svých, a čtení svaté zastieněno v kautě, nemá miesta, ano ještě, kdož by se chtěl právě chopiti čtenie svatého a zákona božího, ani ť kaceřují, hanějí, Kba i, kdež jediné 130 mohú, Kumrtvie? Ani ť budú říci: »S svým zákonem chtějí nám naše práva rušiti; a my tak máme obyčej, a oni jinak chtí!« — A tak tmy veliké, jakož dí svatý Pavel: »Buoh tohoto světa totiž] dábel — oslepil srdce nevěrných, aby jim nesvítilo čtení pravdy«. 125 135 Třetí, svadili-li sú se plavci marináři, kněží, jenž by mnozí radče C — jeli] šli T — i] vyn. CU — 120 když by ... Ba protože by lépe platil. A U — viece] jedne viece KCT, toliko viece N — dával KC — [pak] vyn. KPRCNT, třebas U — dábel PRONTU — «horaucieho) vyn. B — 121 na vyn. PN — 121—122 za to ť . .. dávali a hojně platil, táhli ť by B — 121 slibuj P — nalezli] našli U — z Čechův RU — 122 aby jeli] a jeli by (vyn. R) RU, kteříž by se propůjčili v službu T, že by jeli, nechaje manželek, dítek, živností N — byl by jim U — jedno toliko TN — dosti] dobře N — dávali peněz dával (dal U) RU, platili N —Á KPRC, Ach TU, Ó N — křesťané Čechové a křesťané věrní N — 123 poželejmež T — milejch duší C — «těžké a vyn. B 125—126 «Vizme ... tma) Druhé nebezpečenství jesti ť tma noční. A jest-li nyní tma jaková B — 125 Vězmež U — 126 zastíněno] zatmíno RU — ano se lidé] a lidé se U — obyčejuov] vyn. U — 127 práv svých) vyn. U — 127—129 «zastieněno ... božího v kantě, a kto by se ho chopil právě B — 127 v kautě] kdes v kautě C, v kautě zavrženo C — 128 žádného miesta N — an U — právě toho R — 129 a zákona božího vyn. K — ani “] an ť U, toho T — (ba i a B — 130 nemohau (!) U — Kumrtvie. Ani to umrtvují. A B — umrtvie] umoří U — Ani ť Ani ť mnozí K, An U, vyn. T — budú říci] A, á P, řkau N, říkajíce T, dějí U — S svým] s tím P, S tím jich T, Prý, s tím N, A, á, svým C, Svým U — 131 naše] vyn. U — tak vyn. P, takto K, takovej TU — jinak chtí] nás chtie jinak učiti K — 132 tak sau U — že, jako PN— 132—133 [Buoh ... totiž Čert a K, že jest U, vyn. PRONT — 133 srdce jich, to jest TN — nevěrných lidí KPRCNTU — 133—134 aby . .. pravdy] vyn. U — 134 pravdy] svaté KPRCNT 135 Třetí nebezpečenství C — «svadili-li sú svadí-li BT — sva- dili-li] svadili t N — li] vyn. U — marnéři P — kněží to kněží U, to jest 132 2. Kor. 4, 4 —
Strana 552
552 oni měli lidem ukazovati a vésti je k břehu nebeského království? Ti ť jsú se svadili, že jedni i takto vedú, jini jinak. Onino B 495d sem táhnú, onino tam, onino): »U nás jest církev svatá!«, onino: »Né, u nás!«, onino: »My ť máme moc«, onino: »Nébrž 140 nemáte!«, — a tak oni sem vezau), oni tam, a lid neví se kam díti; a přilepí-li se tu, kdež vuole boží není, tož ť pryč, již ten nevyplyne nikoli" ! Čtvrté, jestliže by se ochechule řítily, chtíce lodí převrátiti. Jest-li co těch ochechulí, «pokrytcuov a pochlebníkuov, ješto 145«pochlebují lidem, pěknú řečí svodie jako ochechule, sladce zpievají, lehce lidem království nebeský Kukazují, ono: »Tuto políbíš!«, »Tuto na pút puojdeš!«, »Tamto vložíš!« — a Ježíš správcové církevní, kněží T, totiž kněží a zprávcové duchovní C — jenž] ješto TN, neb U — 136 měli cestu K — vézti TN — je] vyn. U — nebes- kého] božího TN — království] života N — 137 povadili T — že vyn. B — jiní] onino KT, oni P, druzí N, a druzí (+ sem U) RCU — Onino] Tito T — 138 sem ... tam, onino praví B — onino tam] a tito tam N, onino opět T — onino onino praví řkauc (vyn. U) RU, pravíce T, onino: »Prý N, onino praví C — U nás jest] A, my sme U — U nás Au, u nás T — svatá] vyn. P— 139 onino] a tito N — onino: »Né, u nás!«, onino] a U, a druzí též mluví, totiž onino T — Né] Ne u vás, ale NC — nás] vás P—Myť, prej C — onino: »Nébrž] tito: »Vy N, a jiní: »My máme, vy T — 139—140 onino: »Nébrž ... a tak oni] a oni ť nemají!«, a onino U — 139 Nébrž vy KRC, Nébrž my, vy P — 140 nemáte, (+ ale C) my máme NC — tak] vyn. R — onino KC — vedau B — oni] onino KC, a tito TU, a jiní N — lid nebohej C, lid obecný T — 141 podíti U, podíti, ale bídně hyne v dobrém N — přilepí] obrátí U, připojí N — tu] tam U — není, a přistaupí T — tož ť jest U — 141—142 «již ... nikoli vyn. B — 141 již] a U — 142 nevyplyne z toho moře T — 143 Čtvrté nebezpečenstvie (+ bejvá na moři toto C) KC — by] vyn. U — řítily] zbauří U, zbauřily a tiskly na bárku aneb na tu lodí, na kteréž sau lidé C — a chtí U — lodí] lidi RC, vyn. U — převrátiti] pře- kotiti (+ Skrze tyto ochochule (!) rozumějí se pokrytci T) PT, převraceti R, převrci U — 144 Jest-li co] Jestli jest co R, Jest-li nyní co C — oche- chulí] vyn. PNT — «pokrytcuov a vyn. B — pochlebníkův, lhářův N — ješto] an U — 145 « pochlebují . . . svodie rovně B — lidem a K — — pěknú] lahodnau N — řečí a lahodnau T — svodie chodí (!) PNT ochochule (!) T — «sladce zpievají sladkú řečí lidem prospěvují, po- chlebenstvím B — 146 spívajíce N — lidem] vyn. PRCTU — nebeský boží C — Kukazují, ono ukazujíce B — ukazují] ukazují: [»Ale, milý, věř tak, jak my věříme, však tě sama víra spasí a ospravedlní!] K, slibují a ukazují NC — ono» an U, řkau T. ono, prý N — 147 políbíš!«, ono P — Tuto] Tamto N — 147—148 »Tamto ... kdes!) vyn. B — 147 Tamto] Tuto N — a] ale PNC — 148 dí] praví T — Prý, sladkými PN
552 oni měli lidem ukazovati a vésti je k břehu nebeského království? Ti ť jsú se svadili, že jedni i takto vedú, jini jinak. Onino B 495d sem táhnú, onino tam, onino): »U nás jest církev svatá!«, onino: »Né, u nás!«, onino: »My ť máme moc«, onino: »Nébrž 140 nemáte!«, — a tak oni sem vezau), oni tam, a lid neví se kam díti; a přilepí-li se tu, kdež vuole boží není, tož ť pryč, již ten nevyplyne nikoli" ! Čtvrté, jestliže by se ochechule řítily, chtíce lodí převrátiti. Jest-li co těch ochechulí, «pokrytcuov a pochlebníkuov, ješto 145«pochlebují lidem, pěknú řečí svodie jako ochechule, sladce zpievají, lehce lidem království nebeský Kukazují, ono: »Tuto políbíš!«, »Tuto na pút puojdeš!«, »Tamto vložíš!« — a Ježíš správcové církevní, kněží T, totiž kněží a zprávcové duchovní C — jenž] ješto TN, neb U — 136 měli cestu K — vézti TN — je] vyn. U — nebes- kého] božího TN — království] života N — 137 povadili T — že vyn. B — jiní] onino KT, oni P, druzí N, a druzí (+ sem U) RCU — Onino] Tito T — 138 sem ... tam, onino praví B — onino tam] a tito tam N, onino opět T — onino onino praví řkauc (vyn. U) RU, pravíce T, onino: »Prý N, onino praví C — U nás jest] A, my sme U — U nás Au, u nás T — svatá] vyn. P— 139 onino] a tito N — onino: »Né, u nás!«, onino] a U, a druzí též mluví, totiž onino T — Né] Ne u vás, ale NC — nás] vás P—Myť, prej C — onino: »Nébrž] tito: »Vy N, a jiní: »My máme, vy T — 139—140 onino: »Nébrž ... a tak oni] a oni ť nemají!«, a onino U — 139 Nébrž vy KRC, Nébrž my, vy P — 140 nemáte, (+ ale C) my máme NC — tak] vyn. R — onino KC — vedau B — oni] onino KC, a tito TU, a jiní N — lid nebohej C, lid obecný T — 141 podíti U, podíti, ale bídně hyne v dobrém N — přilepí] obrátí U, připojí N — tu] tam U — není, a přistaupí T — tož ť jest U — 141—142 «již ... nikoli vyn. B — 141 již] a U — 142 nevyplyne z toho moře T — 143 Čtvrté nebezpečenstvie (+ bejvá na moři toto C) KC — by] vyn. U — řítily] zbauří U, zbauřily a tiskly na bárku aneb na tu lodí, na kteréž sau lidé C — a chtí U — lodí] lidi RC, vyn. U — převrátiti] pře- kotiti (+ Skrze tyto ochochule (!) rozumějí se pokrytci T) PT, převraceti R, převrci U — 144 Jest-li co] Jestli jest co R, Jest-li nyní co C — oche- chulí] vyn. PNT — «pokrytcuov a vyn. B — pochlebníkův, lhářův N — ješto] an U — 145 « pochlebují . . . svodie rovně B — lidem a K — — pěknú] lahodnau N — řečí a lahodnau T — svodie chodí (!) PNT ochochule (!) T — «sladce zpievají sladkú řečí lidem prospěvují, po- chlebenstvím B — 146 spívajíce N — lidem] vyn. PRCTU — nebeský boží C — Kukazují, ono ukazujíce B — ukazují] ukazují: [»Ale, milý, věř tak, jak my věříme, však tě sama víra spasí a ospravedlní!] K, slibují a ukazují NC — ono» an U, řkau T. ono, prý N — 147 políbíš!«, ono P — Tuto] Tamto N — 147—148 »Tamto ... kdes!) vyn. B — 147 Tamto] Tuto N — a] ale PNC — 148 dí] praví T — Prý, sladkými PN
Strana 553
553 150 kdes? Jakož dí svatý Pavel: »Sladkými řečmi a žehnáními svodí srdce sprostných lidí«. Páté, že by se ti zloději obořili na lodí, jenž slovú piráté. Jest-li co těch zlodějuov, ani ť hledí ukrásti lidem, pravdy ne- povědúce, ani ť vše zpeněží, ode všeho jim daj, ani ť právě lidi laupie jako zlodějie): ode křtu «jim daj, od vigiljí, ode třidceti mší — ješto právě všecko zpeněžic a lidi laupie), a lid slepý 155 hned hotov, ješto obojí tu hynú, i oni prodávajíce i tito kupu- jíce? Uzříš, ani ť v neděli služby činie), zádušní mše, ješto jest to zapovědíno a v Dekretále napsáno a ustaveno, aby toho v neděli «nebylo, ani ještě v ten svátek Trium lectionum , nebo nemá služba «božie nedělní této postúpati; a oni, nechajíce 160 služby nedělní i svaté Trojice, Knuž »Requiem, requiem«, aby ofěr nahnali. Jenž já toho nehyzdím, kdyby to řádně vedli a — řečmi a lahodnými KPRONTU — a žehnáními] vyn. NT — svodí] zklamávají a zavodie KU, zklamávají PNT, klamají a zavodie RC — 149 sprostných] sprostných a nevinných KPRNT, nevinných C, sprostných a neumělých U — lidí] vyn. PU — 150 Páté nebezpečenství bejvá na moři C — že by] kdyby U — by vyn. C — oboří C — jenž] kteříž N, ano U — pireté PRCNU — 151 Jest-li nyní CN, Jest-li jich KP — zlodějův duchovních (+ i světskejch C) NC — an NU — ukrásti, zatajiti T — pravdy boží C, pravdu U — nepověděti T, nepovědíce NU — 152 an U — daj] zaplat TU — 152—153 gani ť .,. zlodějie vyn. B — 152 ani ť] ješto T, an U — lidi] vyn. C — 153 laupí. drau T — «jim daj vyn. B, jim zaplať T — 154 «ješto ... laupie) jako zlodějí laupíce lidi B, dej jim od vodavků, od pohřbu, ba i tu prst okolo kostela zpeněžili a tak všecko na zisk přivedli a laupí lidi hůř než na silnici N — ješto] an U — lidi tím T — 155 hned] ke všemu zlému T — ješto] an U — obojí] vyn. C — oni] tito K, onino N — tito] onino K — 156 ano f TN, an U — «služby činie) slúží B, služby vedau a činie T — zádušní] za duše mrtvé T — mše slaužíce (lauží U) RU — ješto] an U — 157 zapovědíno přísně T —a v Dekretále . . . ustaveno v Dekretálu B — Dekretě CU — ustanoveno RONTU — toho] se to N — 158 v svaté neděle T — «nebylo . . . lectionum), nebývalo B — nebylo] nedálo N, nebejvalo C, nebylo konáno T — nebo nemá] Nemá zajisté K — 159«božie) vyn. B — postúpiti KPRONU, podstaupiti T — a oni] Bídníci T, a oni pak C — 160 služby boží CU — (nuž) vyn. B, i spívají N, začnau sobě T — aby aby sobě C, proto, aby T — 161 Jenž Ač CN — Jenž ... ne- hyzdím] Což T, nehyzdím, uchovaj mně (!)Pán Buoh! N — to] se T vedli] vedli, [ne z platu] K, dálo a nečinili toho pro mrský zisk, ale činili T — 161—162 «a z milosti a vyn. B, a[le] z milosti a K, to z milosti a T — 162 z lásky křesťanské N, z lásky, [darmo] K — nekupujíce BC — 148 Řím. 16, 18 —
553 150 kdes? Jakož dí svatý Pavel: »Sladkými řečmi a žehnáními svodí srdce sprostných lidí«. Páté, že by se ti zloději obořili na lodí, jenž slovú piráté. Jest-li co těch zlodějuov, ani ť hledí ukrásti lidem, pravdy ne- povědúce, ani ť vše zpeněží, ode všeho jim daj, ani ť právě lidi laupie jako zlodějie): ode křtu «jim daj, od vigiljí, ode třidceti mší — ješto právě všecko zpeněžic a lidi laupie), a lid slepý 155 hned hotov, ješto obojí tu hynú, i oni prodávajíce i tito kupu- jíce? Uzříš, ani ť v neděli služby činie), zádušní mše, ješto jest to zapovědíno a v Dekretále napsáno a ustaveno, aby toho v neděli «nebylo, ani ještě v ten svátek Trium lectionum , nebo nemá služba «božie nedělní této postúpati; a oni, nechajíce 160 služby nedělní i svaté Trojice, Knuž »Requiem, requiem«, aby ofěr nahnali. Jenž já toho nehyzdím, kdyby to řádně vedli a — řečmi a lahodnými KPRONTU — a žehnáními] vyn. NT — svodí] zklamávají a zavodie KU, zklamávají PNT, klamají a zavodie RC — 149 sprostných] sprostných a nevinných KPRNT, nevinných C, sprostných a neumělých U — lidí] vyn. PU — 150 Páté nebezpečenství bejvá na moři C — že by] kdyby U — by vyn. C — oboří C — jenž] kteříž N, ano U — pireté PRCNU — 151 Jest-li nyní CN, Jest-li jich KP — zlodějův duchovních (+ i světskejch C) NC — an NU — ukrásti, zatajiti T — pravdy boží C, pravdu U — nepověděti T, nepovědíce NU — 152 an U — daj] zaplat TU — 152—153 gani ť .,. zlodějie vyn. B — 152 ani ť] ješto T, an U — lidi] vyn. C — 153 laupí. drau T — «jim daj vyn. B, jim zaplať T — 154 «ješto ... laupie) jako zlodějí laupíce lidi B, dej jim od vodavků, od pohřbu, ba i tu prst okolo kostela zpeněžili a tak všecko na zisk přivedli a laupí lidi hůř než na silnici N — ješto] an U — lidi tím T — 155 hned] ke všemu zlému T — ješto] an U — obojí] vyn. C — oni] tito K, onino N — tito] onino K — 156 ano f TN, an U — «služby činie) slúží B, služby vedau a činie T — zádušní] za duše mrtvé T — mše slaužíce (lauží U) RU — ješto] an U — 157 zapovědíno přísně T —a v Dekretále . . . ustaveno v Dekretálu B — Dekretě CU — ustanoveno RONTU — toho] se to N — 158 v svaté neděle T — «nebylo . . . lectionum), nebývalo B — nebylo] nedálo N, nebejvalo C, nebylo konáno T — nebo nemá] Nemá zajisté K — 159«božie) vyn. B — postúpiti KPRONU, podstaupiti T — a oni] Bídníci T, a oni pak C — 160 služby boží CU — (nuž) vyn. B, i spívají N, začnau sobě T — aby aby sobě C, proto, aby T — 161 Jenž Ač CN — Jenž ... ne- hyzdím] Což T, nehyzdím, uchovaj mně (!)Pán Buoh! N — to] se T vedli] vedli, [ne z platu] K, dálo a nečinili toho pro mrský zisk, ale činili T — 161—162 «a z milosti a vyn. B, a[le] z milosti a K, to z milosti a T — 162 z lásky křesťanské N, z lásky, [darmo] K — nekupujíce BC — 148 Řím. 16, 18 —
Strana 554
554 z milosti a z lásky, «nekupčiece) a neprodávajíce; ale to»to s těmito vašimi běhy jediné sobě do pekla pomáháte oboji. Nebo tento lid slepý i po smrti své pýchy nenechá, ono: »Tuto mne 165 položíte a uděláte kámen mramorový na «muoj hrob! A toto dajte do «tohoto kláštera, ať se tu za mne věčná památka děje!«, ješto jest to zavedenie veliké). A mniši a kněžie lakomí nabízejí: »A, á, daj toto, a budeš míti věčnú památku, a «jestliže ť tě Buoh neuchová, vpíšem tě v naše knihy!« 170 Ba, jestliže jsi vepsán v uony knihy věčného života, nechť tebe žádný po smrti nezpomene, dobře ť jest tvá věc; pakli nejsi, by ť tě všickni kněžie i mnišie po všem světě vepsali v mšály, nic ť u tobě to Splatno nenie)! Mnedle, však vídáte, když tam B 495e sedlák na poli seje, že vždy předce mece, ne za se. Též jest rovně 175«ty) paměti po smrti činiti, jako «by rozsievaje i tam za se metal; velmi ť sau ty paměti nebezpečné, na ně zpoléhati!. nekupčiece a] vyn. U — nekupčiece a neprodávajíce] za to aby peněz nebrali, nekupčili, neprodávali, kdo by to haněti směl? T — tkoto] tuto B, vyn. K — 163 těmi TN — jediné] an U — do] vyn. R — pomáhají U — 164 slepý] vyn. PNT — i] ani TN, ba i C — pýchy [ďábelské] K — nechce nechati T, nenechají U — ono] an U, An, prý N, ono, prej C, Když je Pán Bůh nemocí navštíví, největší starost mají o to, kde by leželi, a říkají T — 165 položte RNU — udělajte PRU, kážete udělati C, dáte udělati T — mravorový (!) P — «muoje vyn. B — toto, prej C — 166 tohoto) vyn. B — ať] aby U — tu] vyn. PNT — pamět R — 167 dála U — «ješto . .. veliké vyn. B — ješto an U — jest to tu U — mniší pak T — «a kněžie lakomí vyn. B — 168 nabízejí ti ť ještě nabiedie řkanc K, nabízejí řkauc RU, přece vezmau, a ještě budau upomínati a řka T, vyn. PN — A, á] Au N, A U — A, á, daj] Poruč nám T — dajte KU — toto] vyn. U, toto aneb ono K, toto a toto C — a] ba PNT — budete KU — 169 «jestliže . .. neuchová t neuchová-li ť tebe milý Buoh B, a po tvé smrti U — milý Buch R — my ť tebe vpíšem C — zapíšem T — v naše) u věčné B, v naše klášterské svaté (vyn. C) TC — 170 Ba] Milý člověče K, Ó, nestarej se T, vyn. N — jestliže jsi] seš-i ty U — Quony vyn. BU — knihy věčné nebeské C — 170— 171nechť ... pakli nejsi vyn. (!) C — 171 na tebe TN — nezpomene] nepřipomíná U — věc spů- sobena T, včc postavena N — 172 ba, by ť PON —. «kněžie ... světěz vyn. B — kněžie i] vyn. U — mniší, což jest jich C — ze všeho světa RU — psali PRONU, zapsali T — mšály] své knihy (+ svaté klášterské T) KPRCNTU — 173 «platno nenie neprospěje B, platno nebude NC — to (tam C) vídáte TC — tam] hin C — 174 rozsievá K — před se KP, před sebe RN, před sebau TCU — mece aneb hází, a T — se] sebau T — též jest] tak TN, tak ť jest CU — 175«ty) té BR — paměti] a takové od- kazy T — 175—176 «by rozsievaje .. . spoléhati! rozsévaje za se metati B — 175 by] vyn. N — i] vyn. NTU — tam] vyn. T, tam i U — 177 ješto]
554 z milosti a z lásky, «nekupčiece) a neprodávajíce; ale to»to s těmito vašimi běhy jediné sobě do pekla pomáháte oboji. Nebo tento lid slepý i po smrti své pýchy nenechá, ono: »Tuto mne 165 položíte a uděláte kámen mramorový na «muoj hrob! A toto dajte do «tohoto kláštera, ať se tu za mne věčná památka děje!«, ješto jest to zavedenie veliké). A mniši a kněžie lakomí nabízejí: »A, á, daj toto, a budeš míti věčnú památku, a «jestliže ť tě Buoh neuchová, vpíšem tě v naše knihy!« 170 Ba, jestliže jsi vepsán v uony knihy věčného života, nechť tebe žádný po smrti nezpomene, dobře ť jest tvá věc; pakli nejsi, by ť tě všickni kněžie i mnišie po všem světě vepsali v mšály, nic ť u tobě to Splatno nenie)! Mnedle, však vídáte, když tam B 495e sedlák na poli seje, že vždy předce mece, ne za se. Též jest rovně 175«ty) paměti po smrti činiti, jako «by rozsievaje i tam za se metal; velmi ť sau ty paměti nebezpečné, na ně zpoléhati!. nekupčiece a] vyn. U — nekupčiece a neprodávajíce] za to aby peněz nebrali, nekupčili, neprodávali, kdo by to haněti směl? T — tkoto] tuto B, vyn. K — 163 těmi TN — jediné] an U — do] vyn. R — pomáhají U — 164 slepý] vyn. PNT — i] ani TN, ba i C — pýchy [ďábelské] K — nechce nechati T, nenechají U — ono] an U, An, prý N, ono, prej C, Když je Pán Bůh nemocí navštíví, největší starost mají o to, kde by leželi, a říkají T — 165 položte RNU — udělajte PRU, kážete udělati C, dáte udělati T — mravorový (!) P — «muoje vyn. B — toto, prej C — 166 tohoto) vyn. B — ať] aby U — tu] vyn. PNT — pamět R — 167 dála U — «ješto . .. veliké vyn. B — ješto an U — jest to tu U — mniší pak T — «a kněžie lakomí vyn. B — 168 nabízejí ti ť ještě nabiedie řkanc K, nabízejí řkauc RU, přece vezmau, a ještě budau upomínati a řka T, vyn. PN — A, á] Au N, A U — A, á, daj] Poruč nám T — dajte KU — toto] vyn. U, toto aneb ono K, toto a toto C — a] ba PNT — budete KU — 169 «jestliže . .. neuchová t neuchová-li ť tebe milý Buoh B, a po tvé smrti U — milý Buch R — my ť tebe vpíšem C — zapíšem T — v naše) u věčné B, v naše klášterské svaté (vyn. C) TC — 170 Ba] Milý člověče K, Ó, nestarej se T, vyn. N — jestliže jsi] seš-i ty U — Quony vyn. BU — knihy věčné nebeské C — 170— 171nechť ... pakli nejsi vyn. (!) C — 171 na tebe TN — nezpomene] nepřipomíná U — věc spů- sobena T, včc postavena N — 172 ba, by ť PON —. «kněžie ... světěz vyn. B — kněžie i] vyn. U — mniší, což jest jich C — ze všeho světa RU — psali PRONU, zapsali T — mšály] své knihy (+ svaté klášterské T) KPRCNTU — 173 «platno nenie neprospěje B, platno nebude NC — to (tam C) vídáte TC — tam] hin C — 174 rozsievá K — před se KP, před sebe RN, před sebau TCU — mece aneb hází, a T — se] sebau T — též jest] tak TN, tak ť jest CU — 175«ty) té BR — paměti] a takové od- kazy T — 175—176 «by rozsievaje .. . spoléhati! rozsévaje za se metati B — 175 by] vyn. N — i] vyn. NTU — tam] vyn. T, tam i U — 177 ješto]
Strana 555
555 Pohleďte na tyto kláštery, ješto vaši předkové nadali a paměti věčné zdělali: věčně-li jim trvají tak, jakž jsú oni chtěli?! Ano již, roztrhavše mezi se, i hodují na to, dobré bydlo mají, ženy 180 své krásně jako modly připravují, tance, freje, kolby, neřády vedau — to ť máš to nadání! Šesté, že by se ti provazové a plátno ztrhalo, ješto jimi vezau bárku Kaneb tu lodí, a vesla se zlámala. Pohlediž, jest-li tak, ano vesla zlámána — ustanovení apoštolská —, provazové — jich 185 naučení — ztrháno, zsápáno? Kto se jeho přídrží, kto jich životuov následuje? Zdali knížata neb kněží [neb lid obecný]? Ano, ba, všecko zsápáno a zlámáno! Ještě o těch provaziech a veslách, ješto sau zlámána — pravidla a zprávy apoštolské. Tento lid již jedne vedlé své navyklosti a vedlé svých obyčejuov) 190 táhnú, onino již zdravého «naučenie a zprávy nepřijímají, než, což se jim líbí, kněží a zprávcí sobě dobývají k své vuoli, aby an U — naši T — na ně nadali U — 177—178 a paměti ... zdělali] vyn. K, a pevně ustavěli U — 178 věčně ... tak] tak-li jim věčně trvají K, věčně-li jest pak jim to trvalo aneb trvají C — Ano] An to U — 179 již] vyn. NT — roztrhavše to CN, roztrhali U — mezi sebau RCTU — na to jiní a U — dobré ... mají vyn. B — bejdlo C — 180 krásně] pyšně U — připravují] odívají U — frýje T — kolby] vyn. U — 181 vedau] na to vedau U — to] ta K — nadání jejich C, nadání vaše T, nadání, a kdyby byli neměli toho, musili tak těch nepravostí nechati N — 182 Šesté (ps. Gefte!) nebezpečenství C— by] vyr. PU — ztrhaly ROU — ješto] an U — jimi] ním T — 183 tu bárku K — ganeb tu lodí vyn. B, aneb lodí K, aneb tu návi T, a ta lodí U — se] že by se KT, kdyby se C — 184 totižto učení a ustanovení C, totiž ustanovení U — ustavenie KPR — 184—185 jich naučení] již U — 185 ztrháno] po- trhány RU, sau ztrhána C — z«sápáno] zapſano (sic!) B, zsápána C, rozsápáno N, vyn. TU — se jeho přídrží, kto] vyn. U — jeho] právě jeho K, jich C — 185—186 «přídrží . . životuov drží, jich B — 185 jejich T —186 životuov vyn. RU — následují RU — knížata neb] vyn. KPONT — kněží] páni RU — [neb lid obecný] vyn. KPRCNU, jejich náměstkové T — 187 «Ano vyn. B, Ano, slibuj C — Ano, ba] Nic TN — ba] vyn. RU — zsápáno] rozsápáno TN, roztrháno U — 187—189 a zlámáno . . . obyčejuov ztrháno, že již tento lid nic se nedrží pravidla apoštolského, jediné z svých navyklostí B — 187—188 Ještě ... ješto sau] a U — 187 těch] vyn. C — 188 ješto] kteráž C — 189 již] vyn. T — jedne] vyn. U, toliko TN — své] své jakési T, své vůle a RC — vedlé svých] vyn. U — 190 táhnú] živ jest N, táhne U, vyn. PT — onino] nebo N, a U — «na- učenie a zprávy učení B, naučení U — nechtí přijímati N — 190—191 než .. . vuoli) ale k své libosti sobě kněží dobývají B — 191 líbí, vidí a zdá T — a zprávcí] vyn. U, a správcův NT — dobývají ... vuoli
555 Pohleďte na tyto kláštery, ješto vaši předkové nadali a paměti věčné zdělali: věčně-li jim trvají tak, jakž jsú oni chtěli?! Ano již, roztrhavše mezi se, i hodují na to, dobré bydlo mají, ženy 180 své krásně jako modly připravují, tance, freje, kolby, neřády vedau — to ť máš to nadání! Šesté, že by se ti provazové a plátno ztrhalo, ješto jimi vezau bárku Kaneb tu lodí, a vesla se zlámala. Pohlediž, jest-li tak, ano vesla zlámána — ustanovení apoštolská —, provazové — jich 185 naučení — ztrháno, zsápáno? Kto se jeho přídrží, kto jich životuov následuje? Zdali knížata neb kněží [neb lid obecný]? Ano, ba, všecko zsápáno a zlámáno! Ještě o těch provaziech a veslách, ješto sau zlámána — pravidla a zprávy apoštolské. Tento lid již jedne vedlé své navyklosti a vedlé svých obyčejuov) 190 táhnú, onino již zdravého «naučenie a zprávy nepřijímají, než, což se jim líbí, kněží a zprávcí sobě dobývají k své vuoli, aby an U — naši T — na ně nadali U — 177—178 a paměti ... zdělali] vyn. K, a pevně ustavěli U — 178 věčně ... tak] tak-li jim věčně trvají K, věčně-li jest pak jim to trvalo aneb trvají C — Ano] An to U — 179 již] vyn. NT — roztrhavše to CN, roztrhali U — mezi sebau RCTU — na to jiní a U — dobré ... mají vyn. B — bejdlo C — 180 krásně] pyšně U — připravují] odívají U — frýje T — kolby] vyn. U — 181 vedau] na to vedau U — to] ta K — nadání jejich C, nadání vaše T, nadání, a kdyby byli neměli toho, musili tak těch nepravostí nechati N — 182 Šesté (ps. Gefte!) nebezpečenství C— by] vyr. PU — ztrhaly ROU — ješto] an U — jimi] ním T — 183 tu bárku K — ganeb tu lodí vyn. B, aneb lodí K, aneb tu návi T, a ta lodí U — se] že by se KT, kdyby se C — 184 totižto učení a ustanovení C, totiž ustanovení U — ustavenie KPR — 184—185 jich naučení] již U — 185 ztrháno] po- trhány RU, sau ztrhána C — z«sápáno] zapſano (sic!) B, zsápána C, rozsápáno N, vyn. TU — se jeho přídrží, kto] vyn. U — jeho] právě jeho K, jich C — 185—186 «přídrží . . životuov drží, jich B — 185 jejich T —186 životuov vyn. RU — následují RU — knížata neb] vyn. KPONT — kněží] páni RU — [neb lid obecný] vyn. KPRCNU, jejich náměstkové T — 187 «Ano vyn. B, Ano, slibuj C — Ano, ba] Nic TN — ba] vyn. RU — zsápáno] rozsápáno TN, roztrháno U — 187—189 a zlámáno . . . obyčejuov ztrháno, že již tento lid nic se nedrží pravidla apoštolského, jediné z svých navyklostí B — 187—188 Ještě ... ješto sau] a U — 187 těch] vyn. C — 188 ješto] kteráž C — 189 již] vyn. T — jedne] vyn. U, toliko TN — své] své jakési T, své vůle a RC — vedlé svých] vyn. U — 190 táhnú] živ jest N, táhne U, vyn. PT — onino] nebo N, a U — «na- učenie a zprávy učení B, naučení U — nechtí přijímati N — 190—191 než .. . vuoli) ale k své libosti sobě kněží dobývají B — 191 líbí, vidí a zdá T — a zprávcí] vyn. U, a správcův NT — dobývají ... vuoli
Strana 556
556 je tak zpravovali, jakž oni chtí, nic toho nehledie, aby čtením svatým byli zpravováni). I dí svatý Pavel: »Věz to, Timothee, že ť nastanú časové, kdyžto lidé zdravého učení nepřijmú, ale 195 budú sobě dobývati učiteluov, aby jim uši lektali (totiž pochle- bovali)«. Sedmé, že Kby byla zima veliká, že by ruce přestydly, aby jimi vládnúti nemohl. Jest-li nyní co té zimy, ano láska ustydla? Jakož dí svatý Pavel:»K skonání světa láska ustydne, viera 200 se změní«. A zdali ť jest nynie neustydla, ano jeden druhého odře, Kkde jediné muož, přejme, přesáhne?«Tito lidé urození) chudinu drú Ka laupie) beze vší lítosti; «tito kupci, tantéři, kde muož jediné kto na kom co vydřieti, vydře; tito měšťáci a) jednají ty U — podlé své vůle T — aby) kteří by U — 192 je] je oni KPN oni toliko T — jakž] tak jim mluvili, kterak N — oni] oni sami U, vyn. PT — ale nic T — toho] oni RU — 192 193 «nchledie ... zpravováni" nehledíce, aby se čtením svatým zpravovali B — 192 nehledie] o to ne- stojí U — aby je N — 193 byli zpravováni zpravovali N — Pavel, píše učedlníku svému Timotheovi, těmito slovy a řka C — můj milej Timotce C — 194 poslední časové C, časové velmi nebezpeční T — učení] naučenie a zprávy KPRONT, naučení U — nebudú (+ chtíti C) přijímati KPRONTU — 195 dobývati] jednati U — učiteluov] mistruov a učiteluov vedlé vuole své KPRCNT, mistry a učitele vedlé své vůle U — jim] jich KPCNT, jejich R — totiž pochlebovali] lživými a lahodnými řečmi KPRONTU — 197 Sedmé nebezpečenství (+ na moři toto bejvá C) TC — že by) kdyby C — «by vyn. B — 197—198 že by ruce . . . nemohl] vyn. PNT — ruce . . . nemohl] vše přestydlo a (až C) že (vyn. C) by nemohli rukama hýbati KRCU — 198 an U — 199 dí] praví T — Pavel, že PNT, Pavel v kapitole své, že U — 199—200K skonání ... neustydla že budú lidé sami se milujíce totiž, a Boha nic. A sám Spasitel praví: »Ustydne láska a rozmuož se nepravost«. Již ť jest nyní ustydla B, láska ustydla U — 200 nyní již CNT — an TU — 201 odře] sužuje U — « kde jediné . .. přejme oblúpí B — kde] jak N — jediné] vyn. N, a jak U — přejme vyn. U — přesáhne] ošidí U — «Tito ... urození) Páni BU — urození, bohatí C — 202 chudinu] poddané své (vyn. U) TNU — Za laupie) vyn. BU — lítosti, a oni jim, chudinky, předce »Vaši (!) Milosti« říkaji N — 202—203 «tito kupci . . . měšťáci a kupci na trzích B, kupci jediné na kom co mohau, vydrau, a tito měšťané U — 202 tantéři] tantýři RN. obchodníci, hokynáři T — 203 jediné vyn. T — vydře] vytáhne N — tito pak T — měšťané TN — 204 hospodáři v domích hostinských T — hostech] hospodách C, hostech přespolních N, hostech, co mohau vydříti T — Smuož) mohú BNTU — 205 jedni druhé NT — dře] drau NT, 193 Podle 2. Tim. 4, 3 — 199 Podle 2. Tim. 3, 1 à Mat. 24, 12 —
556 je tak zpravovali, jakž oni chtí, nic toho nehledie, aby čtením svatým byli zpravováni). I dí svatý Pavel: »Věz to, Timothee, že ť nastanú časové, kdyžto lidé zdravého učení nepřijmú, ale 195 budú sobě dobývati učiteluov, aby jim uši lektali (totiž pochle- bovali)«. Sedmé, že Kby byla zima veliká, že by ruce přestydly, aby jimi vládnúti nemohl. Jest-li nyní co té zimy, ano láska ustydla? Jakož dí svatý Pavel:»K skonání světa láska ustydne, viera 200 se změní«. A zdali ť jest nynie neustydla, ano jeden druhého odře, Kkde jediné muož, přejme, přesáhne?«Tito lidé urození) chudinu drú Ka laupie) beze vší lítosti; «tito kupci, tantéři, kde muož jediné kto na kom co vydřieti, vydře; tito měšťáci a) jednají ty U — podlé své vůle T — aby) kteří by U — 192 je] je oni KPN oni toliko T — jakž] tak jim mluvili, kterak N — oni] oni sami U, vyn. PT — ale nic T — toho] oni RU — 192 193 «nchledie ... zpravováni" nehledíce, aby se čtením svatým zpravovali B — 192 nehledie] o to ne- stojí U — aby je N — 193 byli zpravováni zpravovali N — Pavel, píše učedlníku svému Timotheovi, těmito slovy a řka C — můj milej Timotce C — 194 poslední časové C, časové velmi nebezpeční T — učení] naučenie a zprávy KPRONT, naučení U — nebudú (+ chtíti C) přijímati KPRONTU — 195 dobývati] jednati U — učiteluov] mistruov a učiteluov vedlé vuole své KPRCNT, mistry a učitele vedlé své vůle U — jim] jich KPCNT, jejich R — totiž pochlebovali] lživými a lahodnými řečmi KPRONTU — 197 Sedmé nebezpečenství (+ na moři toto bejvá C) TC — že by) kdyby C — «by vyn. B — 197—198 že by ruce . . . nemohl] vyn. PNT — ruce . . . nemohl] vše přestydlo a (až C) že (vyn. C) by nemohli rukama hýbati KRCU — 198 an U — 199 dí] praví T — Pavel, že PNT, Pavel v kapitole své, že U — 199—200K skonání ... neustydla že budú lidé sami se milujíce totiž, a Boha nic. A sám Spasitel praví: »Ustydne láska a rozmuož se nepravost«. Již ť jest nyní ustydla B, láska ustydla U — 200 nyní již CNT — an TU — 201 odře] sužuje U — « kde jediné . .. přejme oblúpí B — kde] jak N — jediné] vyn. N, a jak U — přejme vyn. U — přesáhne] ošidí U — «Tito ... urození) Páni BU — urození, bohatí C — 202 chudinu] poddané své (vyn. U) TNU — Za laupie) vyn. BU — lítosti, a oni jim, chudinky, předce »Vaši (!) Milosti« říkaji N — 202—203 «tito kupci . . . měšťáci a kupci na trzích B, kupci jediné na kom co mohau, vydrau, a tito měšťané U — 202 tantéři] tantýři RN. obchodníci, hokynáři T — 203 jediné vyn. T — vydře] vytáhne N — tito pak T — měšťané TN — 204 hospodáři v domích hostinských T — hostech] hospodách C, hostech přespolních N, hostech, co mohau vydříti T — Smuož) mohú BNTU — 205 jedni druhé NT — dře] drau NT, 193 Podle 2. Tim. 4, 3 — 199 Podle 2. Tim. 3, 1 à Mat. 24, 12 —
Strana 557
557 hospodáři na hostech — a tak všickni, kdež jediné muož, 205 jeden druhého dře Ka laupí. A, běda bude! Osmé nebezpečenství, když by se lodí roztrhla «na moři) na dvé. «Lodí jest pokánie svaté; to jedna lodí. A druhá nevin- nost, kteréž jsme na křtu nabyli. Tato první lodí — nevinnost — jest«-li) roztržena? Mnedle, kto jest ten, aby nevinnost i za-B 4951 210 choval «po křtu rozumu došlý, aby v žádný hřích smrtedlný neupadl? Druhá lodí jest pokání; jest-li roztržena? Kto se právě kaje)? I mluví svatý Řehoř v knihách Moralium: »Jestliže s jednu stranu lodí ztratil a vypadl z nie, totiž z nevinnosti, rauče chop se druhé strany, pravého pokánie, a tak ještě budeš 215 moci vyplúti k břehu nebeského královstvie)«. A to ť jest pravé pokání, hříchuov zuostati a právě se jich vyznati, za ně na svém těle) nětco trpěti a uložiti radějí umřieti, nežli smrtedlně shřešiti. Pomáhajž nám toho milý Buoh, abychom na to pokánie uhodili! vyn. RU — a laupí ... bude! vyn. B — a] vyn. RU — A]ON, Ach TU — 206 nebezpečenství bejvá na moři C — ta lodí C — (na moři vyn. B — 207 na dvé] vyn. U, na dvý, zřídka by kdo mohl zachován býti N — Lodí ... to Pokání svaté jest B, Skrze lodí znamená se svaté pokání; to C — to) vyn. T — jedna lodí. A] vyn. T — lodí] dcka C — druhá] druhá doka C, drahá (!) T — 208 kterau U — nabyli] měli U — lodí] dcka C — 209 «li vyn. BU — roztrhána PNU — 210 «po» na (!) B — rozuměj rozumu U — 211 nepadl K — lodí] dcka C — jest] vyn. NPC — pokání] vyn. U — jest-li] vyn. PCU, jest-li také TN — Kto se] Medle, kdo se kde (vyn. N) TN, Kdo kde se U — právě a upřímně N — 212 «kaje vyn. (!) B, kaje ze svých hříchův T — mluví dí U — Rehoř] veliký Gregorius T — v knihách] in libro T — v knihách Moralium] vyn. U — Moralium řka R — Jestliže s'] Jest-li prý, že s' P, Jestliže s', prý N — 212—213 Jestliže ... vypadl] Vypadli (!) -li si U — 213 nie, totiž z vyn. BU — 214 rauče] hbitě RU, brzo N, hned zase C; v T pod rauče připsáno: spěšně T — druhé strany] vyn. U — pravého] svatého KRCU — à] a z toho R — ještě] vyn. U, jistě ještě C — 215 vy- plynauti (+ s pomocí boží C) TCU — nebeského královstvie) věčného spasení B — nebeského] božího C, nebeskému T — to ť jest pravé] takové jest N — 216 hříchův všech N — zuostati] přestati T, ostati PR, ostati, [v ně se více nevraceti] K — a právě ... vyznati] vyn. U — a právě se jich jich se B — 216—217 za ně také C — 217 «na svém těle) vyn. B — těle) vyn. (!) C — 217—219 Kuložiti ... uhodili! v ně se ne- navracovati B — 217 uložiti ... umřieti] radějí smrt voliti U — 218 shře- šiti] hřešiti T, vyn. C, až pozdní přípisek in marg.: hřešiti — Pomáhajž ... Buoh] Pomoziž milý Pán Bůh nám U — toho] vyn. K, k tomu TN, toho věčnej C — Buoh přijíti T — 219 to] takové T, to pravé N — uhodili vyn. (!) P, uhoditi mohli T —
557 hospodáři na hostech — a tak všickni, kdež jediné muož, 205 jeden druhého dře Ka laupí. A, běda bude! Osmé nebezpečenství, když by se lodí roztrhla «na moři) na dvé. «Lodí jest pokánie svaté; to jedna lodí. A druhá nevin- nost, kteréž jsme na křtu nabyli. Tato první lodí — nevinnost — jest«-li) roztržena? Mnedle, kto jest ten, aby nevinnost i za-B 4951 210 choval «po křtu rozumu došlý, aby v žádný hřích smrtedlný neupadl? Druhá lodí jest pokání; jest-li roztržena? Kto se právě kaje)? I mluví svatý Řehoř v knihách Moralium: »Jestliže s jednu stranu lodí ztratil a vypadl z nie, totiž z nevinnosti, rauče chop se druhé strany, pravého pokánie, a tak ještě budeš 215 moci vyplúti k břehu nebeského královstvie)«. A to ť jest pravé pokání, hříchuov zuostati a právě se jich vyznati, za ně na svém těle) nětco trpěti a uložiti radějí umřieti, nežli smrtedlně shřešiti. Pomáhajž nám toho milý Buoh, abychom na to pokánie uhodili! vyn. RU — a laupí ... bude! vyn. B — a] vyn. RU — A]ON, Ach TU — 206 nebezpečenství bejvá na moři C — ta lodí C — (na moři vyn. B — 207 na dvé] vyn. U, na dvý, zřídka by kdo mohl zachován býti N — Lodí ... to Pokání svaté jest B, Skrze lodí znamená se svaté pokání; to C — to) vyn. T — jedna lodí. A] vyn. T — lodí] dcka C — druhá] druhá doka C, drahá (!) T — 208 kterau U — nabyli] měli U — lodí] dcka C — 209 «li vyn. BU — roztrhána PNU — 210 «po» na (!) B — rozuměj rozumu U — 211 nepadl K — lodí] dcka C — jest] vyn. NPC — pokání] vyn. U — jest-li] vyn. PCU, jest-li také TN — Kto se] Medle, kdo se kde (vyn. N) TN, Kdo kde se U — právě a upřímně N — 212 «kaje vyn. (!) B, kaje ze svých hříchův T — mluví dí U — Rehoř] veliký Gregorius T — v knihách] in libro T — v knihách Moralium] vyn. U — Moralium řka R — Jestliže s'] Jest-li prý, že s' P, Jestliže s', prý N — 212—213 Jestliže ... vypadl] Vypadli (!) -li si U — 213 nie, totiž z vyn. BU — 214 rauče] hbitě RU, brzo N, hned zase C; v T pod rauče připsáno: spěšně T — druhé strany] vyn. U — pravého] svatého KRCU — à] a z toho R — ještě] vyn. U, jistě ještě C — 215 vy- plynauti (+ s pomocí boží C) TCU — nebeského královstvie) věčného spasení B — nebeského] božího C, nebeskému T — to ť jest pravé] takové jest N — 216 hříchův všech N — zuostati] přestati T, ostati PR, ostati, [v ně se více nevraceti] K — a právě ... vyznati] vyn. U — a právě se jich jich se B — 216—217 za ně také C — 217 «na svém těle) vyn. B — těle) vyn. (!) C — 217—219 Kuložiti ... uhodili! v ně se ne- navracovati B — 217 uložiti ... umřieti] radějí smrt voliti U — 218 shře- šiti] hřešiti T, vyn. C, až pozdní přípisek in marg.: hřešiti — Pomáhajž ... Buoh] Pomoziž milý Pán Bůh nám U — toho] vyn. K, k tomu TN, toho věčnej C — Buoh přijíti T — 219 to] takové T, to pravé N — uhodili vyn. (!) P, uhoditi mohli T —
Strana 558
558 Ale vizme, co dí dále čtení svaté): »A aj, obětovali jsú jemu dnú zlámaného, ležícého na ložci«. Dna tato tělesná z toho přichází, když v některém údu člověka, buďto v ruce neb v noze, zběhne se těch mnoho vlhkostí a horkost přirozená ne- muož toho přemoci a vysušiti; tehdy Kihned ta bolest, dna, 225 zbúří se z toho. Tak právě dna duchovní v duši bývá; když hor- kosti — lásky «a milovánie k milému Bohu — není, všeckno zlámané a mrzké a ohavné před milým Bohem. Pohled najprv, má-li tento lid dnu v uočí, ano žádné milosti není? Přijde-li do kostela, aby z milosti a z vraucie lásky) na to 230 drahé tělo boží pohleděl? Nic, než na ženy, a ženy na muže zle, neřádně — tu ť by se vystřepěli! Pohleď, jest-li co dny v uších, s velikú-li milostí a žádostí tento lid poslúchá slova božího? Rukama dává-li almužnu, usty mnoho-li rozmlúvá o věci spasi- tedlné? Než blentují, lají neřádně, ješto se jimi povětří kazí, jich 220 220 «Ale vizme, co I B — vizme] včzme U — čtení] Pismo U — svaté vyn. B — A aj] I U — ej RNT — obětovali jsú] přinesli RU, podali C — 221 loži KPRT — «tato) vyn. B, tato bývají RU — 222 z toho] a z toho R, a to U — bývá a přicházie (pochází N) KPYN, bejvají a přicházejí C — neb] buďto U — 223 vlhkostí] mokrostí PNT — horkosti přirozené nemohau RU — 224 vysušovati N — tehdy ... ta] a tak tu U — (ihned vyn. B — dna] vyn. KPNTU — 225 z toho] vyn. PNT — právě] nápodobně TN — bývají U, bejvá již C — horkosti, to jest T — 226 a milovánie) vyn. B — k] vyn. T — milého Pána Boha T — všecko bejvá C — 227 mrzké] vše mrzké PRCTU — da ohavné) vyn. B — milým] vyn. PON — Bohem všemohaucím T — 227—228 «Pohled ... dnu? Pohlediž na tento lid, má-li ť dnu! Najprv B — 227 Pohleď] Pohledmež N, Pošetřmež T — 228 najprv] vyn. RU — dna RCU — uočích KONTU, účích R — 229 Přijde-li kdy T — z milosti . .. lásky vyn. B, z milosti vraucí a z lásky C — a z] vyn. N — 230 drahé a předústojné T — než než teď muží C — na ženy] na ženy mužie K, na ženy fiflovné, šperkovné a přípravné C — a ženy] vyn. R, a U, a zase ženy KC, ufiflované, ušperko- vané N — 230—231 zle ... co dny neřádně střipí. Též B — 231 se vystřepěli ste vy střepěli P, se vystřepili RC, ste vy střepili N, ste vy rychlí byli T, se scebili (!) U — Pohleď] Pošetřmež T, Pohleď opět K — té dny C, dnu (!) RN, dna U — uší P, auších R, uších tohoto lidu N — 232 li] vyn. U— žádostí ... lid s chutí B, žádostí N — božieho? [IIned se stejská!] K, božího a slyšené v skutku plní N — 233 Rukama svejma C — rád almužnu C, almužny KU — věcech spasitedlných RNTU — 234 Než] Nic, ale T, Než radějí N, Než spíše ť lecos jiného C — blentují blendují (!) P, tlachají U, vyn. N — neřádně] vyn. RU, neřádně mluví T, zlořečí, jedni druhé proklínají N — 234—235 ješto . . . nečistým vyn. (!) C — 234 ješto] že N, an U — jimi] vyn. PNTU — kazí tím T — 235 hrozným
558 Ale vizme, co dí dále čtení svaté): »A aj, obětovali jsú jemu dnú zlámaného, ležícého na ložci«. Dna tato tělesná z toho přichází, když v některém údu člověka, buďto v ruce neb v noze, zběhne se těch mnoho vlhkostí a horkost přirozená ne- muož toho přemoci a vysušiti; tehdy Kihned ta bolest, dna, 225 zbúří se z toho. Tak právě dna duchovní v duši bývá; když hor- kosti — lásky «a milovánie k milému Bohu — není, všeckno zlámané a mrzké a ohavné před milým Bohem. Pohled najprv, má-li tento lid dnu v uočí, ano žádné milosti není? Přijde-li do kostela, aby z milosti a z vraucie lásky) na to 230 drahé tělo boží pohleděl? Nic, než na ženy, a ženy na muže zle, neřádně — tu ť by se vystřepěli! Pohleď, jest-li co dny v uších, s velikú-li milostí a žádostí tento lid poslúchá slova božího? Rukama dává-li almužnu, usty mnoho-li rozmlúvá o věci spasi- tedlné? Než blentují, lají neřádně, ješto se jimi povětří kazí, jich 220 220 «Ale vizme, co I B — vizme] včzme U — čtení] Pismo U — svaté vyn. B — A aj] I U — ej RNT — obětovali jsú] přinesli RU, podali C — 221 loži KPRT — «tato) vyn. B, tato bývají RU — 222 z toho] a z toho R, a to U — bývá a přicházie (pochází N) KPYN, bejvají a přicházejí C — neb] buďto U — 223 vlhkostí] mokrostí PNT — horkosti přirozené nemohau RU — 224 vysušovati N — tehdy ... ta] a tak tu U — (ihned vyn. B — dna] vyn. KPNTU — 225 z toho] vyn. PNT — právě] nápodobně TN — bývají U, bejvá již C — horkosti, to jest T — 226 a milovánie) vyn. B — k] vyn. T — milého Pána Boha T — všecko bejvá C — 227 mrzké] vše mrzké PRCTU — da ohavné) vyn. B — milým] vyn. PON — Bohem všemohaucím T — 227—228 «Pohled ... dnu? Pohlediž na tento lid, má-li ť dnu! Najprv B — 227 Pohleď] Pohledmež N, Pošetřmež T — 228 najprv] vyn. RU — dna RCU — uočích KONTU, účích R — 229 Přijde-li kdy T — z milosti . .. lásky vyn. B, z milosti vraucí a z lásky C — a z] vyn. N — 230 drahé a předústojné T — než než teď muží C — na ženy] na ženy mužie K, na ženy fiflovné, šperkovné a přípravné C — a ženy] vyn. R, a U, a zase ženy KC, ufiflované, ušperko- vané N — 230—231 zle ... co dny neřádně střipí. Též B — 231 se vystřepěli ste vy střepěli P, se vystřepili RC, ste vy střepili N, ste vy rychlí byli T, se scebili (!) U — Pohleď] Pošetřmež T, Pohleď opět K — té dny C, dnu (!) RN, dna U — uší P, auších R, uších tohoto lidu N — 232 li] vyn. U— žádostí ... lid s chutí B, žádostí N — božieho? [IIned se stejská!] K, božího a slyšené v skutku plní N — 233 Rukama svejma C — rád almužnu C, almužny KU — věcech spasitedlných RNTU — 234 Než] Nic, ale T, Než radějí N, Než spíše ť lecos jiného C — blentují blendují (!) P, tlachají U, vyn. N — neřádně] vyn. RU, neřádně mluví T, zlořečí, jedni druhé proklínají N — 234—235 ješto . . . nečistým vyn. (!) C — 234 ješto] že N, an U — jimi] vyn. PNTU — kazí tím T — 235 hrozným
Strana 559
559 235 láním a mluvením nečistým, ješto pak z toho morové a nemoci bývají. Mnedle, jest-li co dny v tomto lidu, když se modlí? Budau říci: »Děkujíc Bohu, byl sem dnes u tří mší!« — a stoje tu, někam myslí, ono na trh, «kterak by ukupčil, ono na hospodářství, ono na komoru, aby zlodějí nepokradli, ono onam, a mnějí, že 240 jest to Bohu vzácné)! Jakož píše svatý Lukáš, že centurio měl služebníka dnú zlámaného, a ten jemu Kvelmi vzácen bieše. Tak právě tento lid své služby vede, nevážně, jinam myslí, a že teď u mše byl, i mní, že jest to vzácné Bohu jako služebník centurionuov, ano vše zlámané a dnau ztroskotané, nemilé, nelibé 245 a ohavné před tváří boží! Mnedle, ty tělesný člověče, pokus toho a daj se na to, aby jediný páteř ui spěl vážně a ná- B 495g láním N — 235—236 a mluvením . .. Mnedle] vyn. U — 235 nečistým mrzkým B — pak potom TN — strašliví morové N — nemoci] hladové K, nemoci veliké T — 236 bývají] bývají i rozličné nemoci K, se rozmáhají N, pochází T — Mnedle ... co] Jestli ještě jest co T — co] ještě co PN — té dny C, dna U, dnu (!) R — tom U — modlí aneb když jest v kostele K, modlí milému Bohu? I, ovšem, že ť jest! C — Budau] A (Nebo C) mnohý bude KC, Budau druzí R — Budau říci] Ú (Au N), prý PN, Au, praví T, An mnohý dí U — 237 Děkuje KPNU, Děkuji T — milému Bohu C — dnes] vyn. U — třech U — stoje tu] stoje tu nebo sedě nebo kleče v kostele C, třebas tu stoje anebo kleče T — někam jinam TNC — 238 ono] tuto T - ono na trh] vyn. U — «kterak by ukupčil vyn. B, na kupectví T — ukupčil, utržil N — ono] vyn. T — 239 ono] a U, vyn. T — 239—240 zlodějí ... Bohu] mu zloději nepobrali a nepokradli, ono onam, ono jinam, a domnívají se oni, že jest Bohu to velmi příjemné a C — nepokradli ... vzácné) nevybili a tak dále B — 239 ono onam] vyn. U, ono onam, ono onam R, jinde a jinde N, jinam a jinam T — mní U — 240 velmi vzácné N — Jakož píše A dí U — napsal T — setník onen N — 241 služebníka] člověka RU — «a ten jenž B — velmi ... bieše byl velmi milý B, byl prospěšnej a úžitečnej a vzácnej C, byl velmi vzácný a příjemný T — vzáctný RNU — byl PRNU — 242 právě) vyn. B, nápodobně N — 242—245 «své služby ... boží mní, že jest jeho služba milá velmi Bohu, jako tento služebník centurionovi, an jest dnú zlámaná, nelibá a ohavná před milým Bohem B — 242 nevážně] nevážně, bezbožně, lehkomyslně C, neřádně U — 243 a] než K — svaté mše T — byl] pobyl RC, pobyli U — domnívá se C — to] vyn. PT, to velmi N — to vzácné Bohu] tím již Bohu velmi poslaužil a že jest to Bohu velmi milé, libé a vzáctné C — vše vzácné T — milému Pánu Bohu T — služebník ten C — 244 centurionovi C — a dnau] dnau a C — dnau ... nelibé] rozmetané U — 245 hovadný a tě- lesný T, tělesnej a zemskej C — 246 «toho a daj se na se o B — jediný páteř spěl] jedinau modlitbu říkal P, jedinau modlitbu Páně spěl T — 246—247 jediný páteř ... postoje] při každém slovu, když se modlíš jednau 240 Luk. 7, 2 —
559 235 láním a mluvením nečistým, ješto pak z toho morové a nemoci bývají. Mnedle, jest-li co dny v tomto lidu, když se modlí? Budau říci: »Děkujíc Bohu, byl sem dnes u tří mší!« — a stoje tu, někam myslí, ono na trh, «kterak by ukupčil, ono na hospodářství, ono na komoru, aby zlodějí nepokradli, ono onam, a mnějí, že 240 jest to Bohu vzácné)! Jakož píše svatý Lukáš, že centurio měl služebníka dnú zlámaného, a ten jemu Kvelmi vzácen bieše. Tak právě tento lid své služby vede, nevážně, jinam myslí, a že teď u mše byl, i mní, že jest to vzácné Bohu jako služebník centurionuov, ano vše zlámané a dnau ztroskotané, nemilé, nelibé 245 a ohavné před tváří boží! Mnedle, ty tělesný člověče, pokus toho a daj se na to, aby jediný páteř ui spěl vážně a ná- B 495g láním N — 235—236 a mluvením . .. Mnedle] vyn. U — 235 nečistým mrzkým B — pak potom TN — strašliví morové N — nemoci] hladové K, nemoci veliké T — 236 bývají] bývají i rozličné nemoci K, se rozmáhají N, pochází T — Mnedle ... co] Jestli ještě jest co T — co] ještě co PN — té dny C, dna U, dnu (!) R — tom U — modlí aneb když jest v kostele K, modlí milému Bohu? I, ovšem, že ť jest! C — Budau] A (Nebo C) mnohý bude KC, Budau druzí R — Budau říci] Ú (Au N), prý PN, Au, praví T, An mnohý dí U — 237 Děkuje KPNU, Děkuji T — milému Bohu C — dnes] vyn. U — třech U — stoje tu] stoje tu nebo sedě nebo kleče v kostele C, třebas tu stoje anebo kleče T — někam jinam TNC — 238 ono] tuto T - ono na trh] vyn. U — «kterak by ukupčil vyn. B, na kupectví T — ukupčil, utržil N — ono] vyn. T — 239 ono] a U, vyn. T — 239—240 zlodějí ... Bohu] mu zloději nepobrali a nepokradli, ono onam, ono jinam, a domnívají se oni, že jest Bohu to velmi příjemné a C — nepokradli ... vzácné) nevybili a tak dále B — 239 ono onam] vyn. U, ono onam, ono onam R, jinde a jinde N, jinam a jinam T — mní U — 240 velmi vzácné N — Jakož píše A dí U — napsal T — setník onen N — 241 služebníka] člověka RU — «a ten jenž B — velmi ... bieše byl velmi milý B, byl prospěšnej a úžitečnej a vzácnej C, byl velmi vzácný a příjemný T — vzáctný RNU — byl PRNU — 242 právě) vyn. B, nápodobně N — 242—245 «své služby ... boží mní, že jest jeho služba milá velmi Bohu, jako tento služebník centurionovi, an jest dnú zlámaná, nelibá a ohavná před milým Bohem B — 242 nevážně] nevážně, bezbožně, lehkomyslně C, neřádně U — 243 a] než K — svaté mše T — byl] pobyl RC, pobyli U — domnívá se C — to] vyn. PT, to velmi N — to vzácné Bohu] tím již Bohu velmi poslaužil a že jest to Bohu velmi milé, libé a vzáctné C — vše vzácné T — milému Pánu Bohu T — služebník ten C — 244 centurionovi C — a dnau] dnau a C — dnau ... nelibé] rozmetané U — 245 hovadný a tě- lesný T, tělesnej a zemskej C — 246 «toho a daj se na se o B — jediný páteř spěl] jedinau modlitbu říkal P, jedinau modlitbu Páně spěl T — 246—247 jediný páteř ... postoje] při každém slovu, když se modlíš jednau 240 Luk. 7, 2 —
Strana 560
560 božně, při každém slovu postoje, aby se nikam ktvá mysl ani duše nešinula, jako by před samým Kmilým) Bohem stál! Uzříš, že dvakrát neb třikrát počneš, než jej dokonáš a právě 250 spěješ! A proč to? «Proto, neb jest dnú zlámaní, horkosti není milování pravého k Bohu. — Dí dále čtení svaté: »A vida Ježíš víru jich, řekl dnú zláma- nému: »Spolu daufaj, synu, odpúštějí ť se tobě hříchové ktvoji))«. I tuto Pán Ježíš napomíná k víře, nebo nižádný spasen nebude, 255 jediné leč bude míti pravú víru, živú a nepoškvrněnú. Jakož na- psáno jest o víře: »Ktož koli chce spasen býti, potřebí jest, aby přede všemi věcmi držal pravú křesťanskú víru«. Kterúžto víru jediné leč zachová cele, totiž aby všecka přikázaní docela zachoval, nebo přikázaní boží jsú víra; a nepoškvrněnú, aby 260 jie žádným smrtedlným hřiechem nezmazal, a pakli si zmazal, modlitbu Páně, aby mohl právě a spravedlivě pozastavíce se zříkati tak, jako by před samejm milejm Bohem stál C — 246 spěl] zříkal RU — nábožně s pamětí B — 247 postoje] postávaje KR, povstávaje PU, se zastavíce T, pozastavíce se N — 247—248 «tvá .. . nešinula duše tvá nehnula B — 247 ani vyn. P, a RC, nebo T, tvá N — 248 jako . . . stál] vyn. C — Kmilým) vyn. BN — stál] se postavil T — 249 jejl ji TC — a právě spěješ] vyn. U — 250 spěješ] říkáš P, vodříkáš R, zříkáš TC — to] vyn. U — «Proto vyn. B, Pro toto K, Ú, proto C — neb] že KPNTC — jest] vyn. C — zlámáno PT, polámáno N — 250—251 hor- kosti . . . k Bohu] a nemilování Boha U — 250 není a P, není ani T 251 pravéhoj vyn. PNT 252 dále] vyn. U — jich, totiž těch (vyn. TN) nosičuov KPRCNTU — dnú zlámanému] vyn. U — 253 Spolu daufaj] Spolu měj vieru K, Spolu věř PRONTU — tobě] vyn. U — «tvoji vyn. B — 254 Ježíš] vyn. U — napomíná toho dnau zlámaného C — nebude] bejti nemůže C — 255 jediné] vyn. K — jediné . . . nepoškvrněnú] nebude-li míti pravé víry, živé a nepoškvrněné U — nepoškvrněnú. [Sama víra jest již poškvrněna, když nemá při sobě jiných svatých cností] K — 256 o víře] vyn. U, o víře in Symbolo Athanasi T, o víře pravé C — 256—257 potřebí ... držal] přede všemi věcmi měj U — 256 jest mu C — 257 držal] měl N — křestanskú] vyn. KPONT . 257—258 Kterúžto ... cele] vyn. U, Kteréžto víry kdo celé a nepoškvrněné nezachová T — 258 leč kdo C — cele] celú KPN, pravau a celau C — totiž] to jest T — «docela boží uplně B, vyn. U, naplnil a docela T — 259 zachoval] naplnil U, zachoval, jestli nemůže v skutku, aspoň nejméně u vůli T, zachoval [ to jest pravá, celá, spasitedlná víra, a ne sama, bez zachování božích přikázaní] K — 259—261 a ne- poškvrněnů ... zahyne vyn. B — 259 a] vyn. NCT, a že dí RU — ne- poškvrněnú] křesťanskú T — aby totiž, aby K, proto, aby RU — 260 — nezmazal nepoškvrnil (+ a nezmazal R) RU — zmazalj poškvrnil U
560 božně, při každém slovu postoje, aby se nikam ktvá mysl ani duše nešinula, jako by před samým Kmilým) Bohem stál! Uzříš, že dvakrát neb třikrát počneš, než jej dokonáš a právě 250 spěješ! A proč to? «Proto, neb jest dnú zlámaní, horkosti není milování pravého k Bohu. — Dí dále čtení svaté: »A vida Ježíš víru jich, řekl dnú zláma- nému: »Spolu daufaj, synu, odpúštějí ť se tobě hříchové ktvoji))«. I tuto Pán Ježíš napomíná k víře, nebo nižádný spasen nebude, 255 jediné leč bude míti pravú víru, živú a nepoškvrněnú. Jakož na- psáno jest o víře: »Ktož koli chce spasen býti, potřebí jest, aby přede všemi věcmi držal pravú křesťanskú víru«. Kterúžto víru jediné leč zachová cele, totiž aby všecka přikázaní docela zachoval, nebo přikázaní boží jsú víra; a nepoškvrněnú, aby 260 jie žádným smrtedlným hřiechem nezmazal, a pakli si zmazal, modlitbu Páně, aby mohl právě a spravedlivě pozastavíce se zříkati tak, jako by před samejm milejm Bohem stál C — 246 spěl] zříkal RU — nábožně s pamětí B — 247 postoje] postávaje KR, povstávaje PU, se zastavíce T, pozastavíce se N — 247—248 «tvá .. . nešinula duše tvá nehnula B — 247 ani vyn. P, a RC, nebo T, tvá N — 248 jako . . . stál] vyn. C — Kmilým) vyn. BN — stál] se postavil T — 249 jejl ji TC — a právě spěješ] vyn. U — 250 spěješ] říkáš P, vodříkáš R, zříkáš TC — to] vyn. U — «Proto vyn. B, Pro toto K, Ú, proto C — neb] že KPNTC — jest] vyn. C — zlámáno PT, polámáno N — 250—251 hor- kosti . . . k Bohu] a nemilování Boha U — 250 není a P, není ani T 251 pravéhoj vyn. PNT 252 dále] vyn. U — jich, totiž těch (vyn. TN) nosičuov KPRCNTU — dnú zlámanému] vyn. U — 253 Spolu daufaj] Spolu měj vieru K, Spolu věř PRONTU — tobě] vyn. U — «tvoji vyn. B — 254 Ježíš] vyn. U — napomíná toho dnau zlámaného C — nebude] bejti nemůže C — 255 jediné] vyn. K — jediné . . . nepoškvrněnú] nebude-li míti pravé víry, živé a nepoškvrněné U — nepoškvrněnú. [Sama víra jest již poškvrněna, když nemá při sobě jiných svatých cností] K — 256 o víře] vyn. U, o víře in Symbolo Athanasi T, o víře pravé C — 256—257 potřebí ... držal] přede všemi věcmi měj U — 256 jest mu C — 257 držal] měl N — křestanskú] vyn. KPONT . 257—258 Kterúžto ... cele] vyn. U, Kteréžto víry kdo celé a nepoškvrněné nezachová T — 258 leč kdo C — cele] celú KPN, pravau a celau C — totiž] to jest T — «docela boží uplně B, vyn. U, naplnil a docela T — 259 zachoval] naplnil U, zachoval, jestli nemůže v skutku, aspoň nejméně u vůli T, zachoval [ to jest pravá, celá, spasitedlná víra, a ne sama, bez zachování božích přikázaní] K — 259—261 a ne- poškvrněnů ... zahyne vyn. B — 259 a] vyn. NCT, a že dí RU — ne- poškvrněnú] křesťanskú T — aby totiž, aby K, proto, aby RU — 260 — nezmazal nepoškvrnil (+ a nezmazal R) RU — zmazalj poškvrnil U
Strana 561
561 265 ale aby pokáním shladil — jinak bez pochybenie zahyne). Protož, má-li ť býti člověk spasen, má ť míti víru pravú, skutky dobrými ozdobenú, Kchce-li odpuštěnie hřiechuom vzieti)). Dajž nám na ni uhoditi, kmilý) Ježíši! Ale že tuto dí «Pán Ježíš dnú zlámanému [tomuto]: »Spolu dúfaj, synu!« — totiž s těmi, kteříž jsú jej nesli, neb jsú jej nesli z víry; a by ť oni pak byli jak koli velikú víru měli, nikoli by on zdráv nebyl, aniž by byl mohl odpuštěnie hříchuom vzieti), když by byl sám nevěřil. Mějž toto z toho, že nižádnému člověku 270 jiného člověka neprospějí k spasení jací koli dobří skutkové, ani modlitby, ani jiné věci, nebude-li sám dobrý; nebo žádný není účasten zaslúžení svatých ani přímluvy Panny Marie ani jiných, nebude-li sám dobrý, aby najméně zlého zuostal, a což muože dobrého činil. Neboť míváme čtení v středu po velice noci, když - - — — 261 ale] vyn. RTU — aby] aby aspoň T, aby ji U — pokáním svatým K — shladil] očistil U — bez pochybenie] vyn. U, bez pochybnosti T — zahyneš N, by zahynul U — Protož] I PNT, A U — 262 má-li] chce-li N — má] musí KC — míti .. pravú] býti pravý víry a má ji míti T — 263 schce ... vzieti vyn. B — chceš K — chce-li však N — hříchův RCU — nám vyn. T — 264 ni] to RU — uhoditi] trefiti T — Kmilý dobrotivý B, milý Pane RTU, milý, drahý Pane N — Ježíši] Bože drahej C — Ježíši (vyn. U) Kriste (+ ukřižovaný T) RTU — 265 Ale] A U — že] vyn. T — tu U — praví T — «Pán Ježíš? vyn. B, Pán U — [tomuto) vyn. KPRCNTU — 265—266 Spolu daufej neb spolu věř N, Spolu věř TU — 266 synu] vyn. U, aneb (+ spolu K) měj vieru KPRC — totiž to U — 266—267 jsú jej nesli ... velikú] by oni jakau koli C — 266 neb jsau oni PRNT — 267 a by t ... jak koli] Nebo, by oni jakauž (jakž R) koli PRTU — pak] vyn. N — pak . .. jak koli] neviem jakú koli K — jak koli] jakauž koli N — velikú] vyn. KNTU — měli, kdyby on s nimi nevěřil U — 267—268 nikoli . . . nebyl] že by uzdraven byl, a nepřičinili se byli o to, aby jej donesli a skutkem víry dokázali, nebyl by on k zdraví přišel N — 268 on zdráv] uzdraven U, on byl zdráv (uzdraven C) TC — aniž ... vzieti a nevzal by hříchuom odpuštění U — «byl mohl ... vzieti vzal hříchóm odpuštění B — hřiechuov K — 269 když vyn. PT — sám] vyn. RU, také sám N — neuvěřil C — Mějž toto] Mějme toto naučení U, Protož nechť jest nám toto naučení T, Vez- měmež sobě toto naučení N — 270 jiného] žádného jiného U, vyn. N — člověka] vyn. NU, člověka víra nic C — neprospívají T, neprospěje C k spasení jací koli] vyn. U — skutkové a činové U — 271 jiné] které koliv jiné C — nebudeš-li (+ ty NC) PCNT, nebudeš-li [ty] K — sám on U — nebo] a U — 271—273 nebo ... dobrý] vyn. KN (v K níže, viz ř. 274!) — 272 přímluv U — jiných svatých T — 273 nebudeš-li PT — aby] a to aby N — 273—274 aby . .. činil] vyn. U — 273 najméně] nad tím v K přípisek: [jak můžes] — muožeš KPCNT — 274 činil] učinil R; v K Rokycanova Postilla. 36
561 265 ale aby pokáním shladil — jinak bez pochybenie zahyne). Protož, má-li ť býti člověk spasen, má ť míti víru pravú, skutky dobrými ozdobenú, Kchce-li odpuštěnie hřiechuom vzieti)). Dajž nám na ni uhoditi, kmilý) Ježíši! Ale že tuto dí «Pán Ježíš dnú zlámanému [tomuto]: »Spolu dúfaj, synu!« — totiž s těmi, kteříž jsú jej nesli, neb jsú jej nesli z víry; a by ť oni pak byli jak koli velikú víru měli, nikoli by on zdráv nebyl, aniž by byl mohl odpuštěnie hříchuom vzieti), když by byl sám nevěřil. Mějž toto z toho, že nižádnému člověku 270 jiného člověka neprospějí k spasení jací koli dobří skutkové, ani modlitby, ani jiné věci, nebude-li sám dobrý; nebo žádný není účasten zaslúžení svatých ani přímluvy Panny Marie ani jiných, nebude-li sám dobrý, aby najméně zlého zuostal, a což muože dobrého činil. Neboť míváme čtení v středu po velice noci, když - - — — 261 ale] vyn. RTU — aby] aby aspoň T, aby ji U — pokáním svatým K — shladil] očistil U — bez pochybenie] vyn. U, bez pochybnosti T — zahyneš N, by zahynul U — Protož] I PNT, A U — 262 má-li] chce-li N — má] musí KC — míti .. pravú] býti pravý víry a má ji míti T — 263 schce ... vzieti vyn. B — chceš K — chce-li však N — hříchův RCU — nám vyn. T — 264 ni] to RU — uhoditi] trefiti T — Kmilý dobrotivý B, milý Pane RTU, milý, drahý Pane N — Ježíši] Bože drahej C — Ježíši (vyn. U) Kriste (+ ukřižovaný T) RTU — 265 Ale] A U — že] vyn. T — tu U — praví T — «Pán Ježíš? vyn. B, Pán U — [tomuto) vyn. KPRCNTU — 265—266 Spolu daufej neb spolu věř N, Spolu věř TU — 266 synu] vyn. U, aneb (+ spolu K) měj vieru KPRC — totiž to U — 266—267 jsú jej nesli ... velikú] by oni jakau koli C — 266 neb jsau oni PRNT — 267 a by t ... jak koli] Nebo, by oni jakauž (jakž R) koli PRTU — pak] vyn. N — pak . .. jak koli] neviem jakú koli K — jak koli] jakauž koli N — velikú] vyn. KNTU — měli, kdyby on s nimi nevěřil U — 267—268 nikoli . . . nebyl] že by uzdraven byl, a nepřičinili se byli o to, aby jej donesli a skutkem víry dokázali, nebyl by on k zdraví přišel N — 268 on zdráv] uzdraven U, on byl zdráv (uzdraven C) TC — aniž ... vzieti a nevzal by hříchuom odpuštění U — «byl mohl ... vzieti vzal hříchóm odpuštění B — hřiechuov K — 269 když vyn. PT — sám] vyn. RU, také sám N — neuvěřil C — Mějž toto] Mějme toto naučení U, Protož nechť jest nám toto naučení T, Vez- měmež sobě toto naučení N — 270 jiného] žádného jiného U, vyn. N — člověka] vyn. NU, člověka víra nic C — neprospívají T, neprospěje C k spasení jací koli] vyn. U — skutkové a činové U — 271 jiné] které koliv jiné C — nebudeš-li (+ ty NC) PCNT, nebudeš-li [ty] K — sám on U — nebo] a U — 271—273 nebo ... dobrý] vyn. KN (v K níže, viz ř. 274!) — 272 přímluv U — jiných svatých T — 273 nebudeš-li PT — aby] a to aby N — 273—274 aby . .. činil] vyn. U — 273 najméně] nad tím v K přípisek: [jak můžes] — muožeš KPCNT — 274 činil] učinil R; v K Rokycanova Postilla. 36
Strana 562
562 275 ona pečená ryba byla na uhlí položena a Pán Ježíš se ukázal apoštolóm a řka: »Synáčkové, přineste z vašeho lovu!«, že on chce, aby, ktož chtí jeho umučení účastni býti, také nětco trpěli. Ale Kvěz to, komuž ť se Kkoli nechce na tomto světě trpěti, že ť se jemu u nechce [do] nebeského království! Hledajtež pak B 495h 280 zde utěšení a veselé, shledáte, že věčného budete zbaveni! [Ač jest pak] Umučení Pána Ježíše, pravda-li, že jest velikého zaslúžení? «Dieš: »Pravda! Ó zajisté velikého!« Jestliže ty sám nepřidáš, aby nětco trpěl, ač ť jest veliké moci umučenie Pána Ježíše, tobě za vlas neprospěje. A protož ť jest Pán tuto řekl: po činil následují slova výše vypuštěná nebo ... dobrý (ř. 271—273), jen m. není stojí: nebude — Neboť A U, Nebo, jakož KPONT — miváte PT, máme U — ono čtenie K, čtení svaté ono PC, čtení svaté TN — v první středu C, ve středu U — veliké TNU — 275 ona] vyn. U, onano TN — byla a U položena] vyn. KPCNT, počena a polo- žena R — ukázal] zjeviti ráčil T — 276 přinestež také KPONT — že] totiž že N — že on chce] Chce ť on tomu T, a tak se z tohoto světle poznati může, že ť milej Bůh chce C — 277 aby každý P — svatého a nevinného umučení C — býti, aby T — trpěli] potrpěli a v dobrém pracovali, prospívali den ode dne, hodinu od hodiny v dobrejch skutcích a při tom abychom stálí a věrní Pánu Bohu svému byli až do smrti, aby nám mohlo řečeno bejti jako onomu služebníku dobrému a věrnému, kterémuž Pán poručil pět hřiven a on jimi zejskal jinejch pět hřiven; i řekl jemu pán jeho: »Bo- pomozi, služebníče dobrej a věrnej! že s' mi byl tak nad málem věrnej, nad mnohem tebe ustanovím«. C — 278 Ale] Nebo jistě C — kvěz to)- vězte a znajte B, toto věz každý K, to vězte C, věř tomu každý, chceš-li T — se] vyn. R — Kkoli vyn. BTU, zde koli K — chce zde R — na tomto světě] zde U — 279 jemu] též mu U — [do] vyn. KPRCNU, ani T — nebeského] božího R — Hleďtež R, A hledíte-li U, Kdož pak hledáte T — pak] vyn. U — 280 veselí a rozkoše tohoto světa C — shledáte] shledáte to C, zvíte T, to uhlídáte U — věčného] věčného veselí a věčné rozkoše a utěšení C, věčného veselí RU, věčné radosti T — budete] býti musíte TN — [Ač jest pak] vyn. KPRNTU, Též i C — 281 Umučení] a umučení aučastni nebudete U — Ježíše Krista TON — «pravda ... jest vyn. B, pravda-li jest, že jest C — velikého] velmi velikého N, věčího U — 282 »Dieš ... velikého!« vyn. B, O tom docela věděti máš T, Díš, že jest! A jest to tak, že náramně příliš velikého N — Dieš: »Pravda!«] vyn. P, Díš, že pravda C, nežli všech svatých? I díš, že jest U — Ó, ó PC — Jestliže pak N, A jestliže U — ty] se U — sám také R — 283—284 nepřidáš ... řekl nětco nepřidáš, neprospěje ť, ne aby stačiti tobě nemohlo, ale že ty nejsi hoden účastnu býti toho drahého umučení, nechtě s ním nic po- trpěti. I protož tomuto dnů zlámanému řekl Pán Ježíš B — 283 nepřidáší nepřičiníš PU, se o to nepřičiníš TN, nepřidáš se RC — aby také PCT — trpěl na svém těle hříšném T — umučenie] utrpení C, vyn. N — Pána 276 Podle Luk. 24, 41 nn.
562 275 ona pečená ryba byla na uhlí položena a Pán Ježíš se ukázal apoštolóm a řka: »Synáčkové, přineste z vašeho lovu!«, že on chce, aby, ktož chtí jeho umučení účastni býti, také nětco trpěli. Ale Kvěz to, komuž ť se Kkoli nechce na tomto světě trpěti, že ť se jemu u nechce [do] nebeského království! Hledajtež pak B 495h 280 zde utěšení a veselé, shledáte, že věčného budete zbaveni! [Ač jest pak] Umučení Pána Ježíše, pravda-li, že jest velikého zaslúžení? «Dieš: »Pravda! Ó zajisté velikého!« Jestliže ty sám nepřidáš, aby nětco trpěl, ač ť jest veliké moci umučenie Pána Ježíše, tobě za vlas neprospěje. A protož ť jest Pán tuto řekl: po činil následují slova výše vypuštěná nebo ... dobrý (ř. 271—273), jen m. není stojí: nebude — Neboť A U, Nebo, jakož KPONT — miváte PT, máme U — ono čtenie K, čtení svaté ono PC, čtení svaté TN — v první středu C, ve středu U — veliké TNU — 275 ona] vyn. U, onano TN — byla a U položena] vyn. KPCNT, počena a polo- žena R — ukázal] zjeviti ráčil T — 276 přinestež také KPONT — že] totiž že N — že on chce] Chce ť on tomu T, a tak se z tohoto světle poznati může, že ť milej Bůh chce C — 277 aby každý P — svatého a nevinného umučení C — býti, aby T — trpěli] potrpěli a v dobrém pracovali, prospívali den ode dne, hodinu od hodiny v dobrejch skutcích a při tom abychom stálí a věrní Pánu Bohu svému byli až do smrti, aby nám mohlo řečeno bejti jako onomu služebníku dobrému a věrnému, kterémuž Pán poručil pět hřiven a on jimi zejskal jinejch pět hřiven; i řekl jemu pán jeho: »Bo- pomozi, služebníče dobrej a věrnej! že s' mi byl tak nad málem věrnej, nad mnohem tebe ustanovím«. C — 278 Ale] Nebo jistě C — kvěz to)- vězte a znajte B, toto věz každý K, to vězte C, věř tomu každý, chceš-li T — se] vyn. R — Kkoli vyn. BTU, zde koli K — chce zde R — na tomto světě] zde U — 279 jemu] též mu U — [do] vyn. KPRCNU, ani T — nebeského] božího R — Hleďtež R, A hledíte-li U, Kdož pak hledáte T — pak] vyn. U — 280 veselí a rozkoše tohoto světa C — shledáte] shledáte to C, zvíte T, to uhlídáte U — věčného] věčného veselí a věčné rozkoše a utěšení C, věčného veselí RU, věčné radosti T — budete] býti musíte TN — [Ač jest pak] vyn. KPRNTU, Též i C — 281 Umučení] a umučení aučastni nebudete U — Ježíše Krista TON — «pravda ... jest vyn. B, pravda-li jest, že jest C — velikého] velmi velikého N, věčího U — 282 »Dieš ... velikého!« vyn. B, O tom docela věděti máš T, Díš, že jest! A jest to tak, že náramně příliš velikého N — Dieš: »Pravda!«] vyn. P, Díš, že pravda C, nežli všech svatých? I díš, že jest U — Ó, ó PC — Jestliže pak N, A jestliže U — ty] se U — sám také R — 283—284 nepřidáš ... řekl nětco nepřidáš, neprospěje ť, ne aby stačiti tobě nemohlo, ale že ty nejsi hoden účastnu býti toho drahého umučení, nechtě s ním nic po- trpěti. I protož tomuto dnů zlámanému řekl Pán Ježíš B — 283 nepřidáší nepřičiníš PU, se o to nepřičiníš TN, nepřidáš se RC — aby také PCT — trpěl na svém těle hříšném T — umučenie] utrpení C, vyn. N — Pána 276 Podle Luk. 24, 41 nn.
Strana 563
563 285 »Spolu dúfaj, synu, odpúštějí ť se tobě hříchové Ktvoji!«, aby i on měl vieru). Napraviž se na to také, aby měl pravú víru, a měj jaké koli hříchy, budeš-li míti pravú víru), já ť tobě slibuji, že ť ktobě milý Buoh odpustí všechny a dá nebeské království! Tak ť jest veliké moci pravá víra! Pohlediž na Mariji 290 Magdalenu, kterak jí řečeno: »Víra tvá tě spasenu učinila, jdiž u pokoji!« Nedí, by to pokání neb noh líbaní, ale »víra tvá«. A dí «tuto Pán ve čtení tomuto dnau zlámanému: »Spolu dóvěř, synu!« I die jemu »synu«, neb on těch hledí od světa za- vržených, chudých a nuzných. Jakož dí apoštol: »KÉ», nevy- 295 volil ť jest Buoh bohatých v tomto světě, ale chudých v světě a bohatých) u víře«. A dí dále: »A aj, někteří z zákonníkuov řekli jsú sami Vso- bě: Tento se rúhá!« Vedlé toho, že jsú tito zákonníci toliko Ježíše] boží T, vyn. N — 284 tobě] však nad tebau ani N, a tak by tobě U, tobě ani C — neprospěje nic T, neprospělo U — tuto] toto R, to U — pověděl N — 285 Spolu dúfaj] Spolu [se] dóvěř K, Spolu dóvěř P, Spolu důvěř se RCU, Spolu věř TN — 285—286 «tvoji ... vieru) vyn. B — 285 tehdy aby T — 286 Napraviž ty CU — také, aby] aby také KN, i ty, můj posluchači, aby také T — aby měl] budeš-li míti U — 287 «budeš... víru vyn. BKU — pravau a živau C — 288 «tobě je B, tobě je U, vyn. CNT — ty všecky T — dá tobě N — 289 Tak ť Ó, jak U — pravá] vyn. RU — Mariji] vyn. U — 290 Mangdalenu C, Magdalenu, na tqu) (ps. ta!) velikau hříšnici T — kterak] co jest KC — kterak jí řečeno] Prý PN, řekl jí Pán Ježíš T — řečeno] učiněno C, řekl Pán U — tě spasenu učinila] ta ť tě jest spasila KPON, tě spasila T —spasena (!) R, spasenau U — 291 Nedí . . . víra tvá«] vyn. U — Nepraví T — pokání její, kteréž jest ona tu před Pánem činila C — noh] vyn. R, to noh jeho svatejch C — líbanie ani ten pláč K — 292 «tuto ... čtení vyn. B — tu N — v svatém čtení TN — tomu PRONTU — 292—294 dnau ... nuzných nemocnému drahý Pán »synu«; v tom ukazuje, že on ty nemocné, od světa zavržené, v synovství přijímá B — 292 dnau zlámanému] pohunto- vanému N — 293 dóvěř] dóvěř se RCU, věř TN — I] Že RU — neb] v tom okazuje, že RU — těch lidí PNT — hledá U — 294 chudých, sprostnejch a poníženejch C — chudých a nuzných « vyn. PNT — apoštol Páně T — ES vyn. BT, Aj R. Ej, prý P, Aj, prý N, Ej CU — nevolil C — 295 jest, praví T — Buoh] on PON, vyn. T — mnoho bohatejch C — na tomto C — 295—296 «chudých ... bohatých bohaté B, chudé, opovržené u světa, ale bohaté T — v světě a] vyn. RNU — 296 bohaté U, bohatých [v cnostech svatých] K — 297 Dále die čtenie svaté KC — ej TONU — kv k B — 299 hle- děli] prohlídali T — oni] vyn. U — pravým Bohem T — Bůh a člověk 290 Luk. 7, 50 — 294 Podle Jak. 2, 5 — 36 *
563 285 »Spolu dúfaj, synu, odpúštějí ť se tobě hříchové Ktvoji!«, aby i on měl vieru). Napraviž se na to také, aby měl pravú víru, a měj jaké koli hříchy, budeš-li míti pravú víru), já ť tobě slibuji, že ť ktobě milý Buoh odpustí všechny a dá nebeské království! Tak ť jest veliké moci pravá víra! Pohlediž na Mariji 290 Magdalenu, kterak jí řečeno: »Víra tvá tě spasenu učinila, jdiž u pokoji!« Nedí, by to pokání neb noh líbaní, ale »víra tvá«. A dí «tuto Pán ve čtení tomuto dnau zlámanému: »Spolu dóvěř, synu!« I die jemu »synu«, neb on těch hledí od světa za- vržených, chudých a nuzných. Jakož dí apoštol: »KÉ», nevy- 295 volil ť jest Buoh bohatých v tomto světě, ale chudých v světě a bohatých) u víře«. A dí dále: »A aj, někteří z zákonníkuov řekli jsú sami Vso- bě: Tento se rúhá!« Vedlé toho, že jsú tito zákonníci toliko Ježíše] boží T, vyn. N — 284 tobě] však nad tebau ani N, a tak by tobě U, tobě ani C — neprospěje nic T, neprospělo U — tuto] toto R, to U — pověděl N — 285 Spolu dúfaj] Spolu [se] dóvěř K, Spolu dóvěř P, Spolu důvěř se RCU, Spolu věř TN — 285—286 «tvoji ... vieru) vyn. B — 285 tehdy aby T — 286 Napraviž ty CU — také, aby] aby také KN, i ty, můj posluchači, aby také T — aby měl] budeš-li míti U — 287 «budeš... víru vyn. BKU — pravau a živau C — 288 «tobě je B, tobě je U, vyn. CNT — ty všecky T — dá tobě N — 289 Tak ť Ó, jak U — pravá] vyn. RU — Mariji] vyn. U — 290 Mangdalenu C, Magdalenu, na tqu) (ps. ta!) velikau hříšnici T — kterak] co jest KC — kterak jí řečeno] Prý PN, řekl jí Pán Ježíš T — řečeno] učiněno C, řekl Pán U — tě spasenu učinila] ta ť tě jest spasila KPON, tě spasila T —spasena (!) R, spasenau U — 291 Nedí . . . víra tvá«] vyn. U — Nepraví T — pokání její, kteréž jest ona tu před Pánem činila C — noh] vyn. R, to noh jeho svatejch C — líbanie ani ten pláč K — 292 «tuto ... čtení vyn. B — tu N — v svatém čtení TN — tomu PRONTU — 292—294 dnau ... nuzných nemocnému drahý Pán »synu«; v tom ukazuje, že on ty nemocné, od světa zavržené, v synovství přijímá B — 292 dnau zlámanému] pohunto- vanému N — 293 dóvěř] dóvěř se RCU, věř TN — I] Že RU — neb] v tom okazuje, že RU — těch lidí PNT — hledá U — 294 chudých, sprostnejch a poníženejch C — chudých a nuzných « vyn. PNT — apoštol Páně T — ES vyn. BT, Aj R. Ej, prý P, Aj, prý N, Ej CU — nevolil C — 295 jest, praví T — Buoh] on PON, vyn. T — mnoho bohatejch C — na tomto C — 295—296 «chudých ... bohatých bohaté B, chudé, opovržené u světa, ale bohaté T — v světě a] vyn. RNU — 296 bohaté U, bohatých [v cnostech svatých] K — 297 Dále die čtenie svaté KC — ej TONU — kv k B — 299 hle- děli] prohlídali T — oni] vyn. U — pravým Bohem T — Bůh a člověk 290 Luk. 7, 50 — 294 Podle Jak. 2, 5 — 36 *
Strana 564
564 hleděli k člověčenství, neb jsú oni nevěřili, by on byl pravý Buoh, 300 i hledíce k člověčenstvie, oni jsú právi byli. Nebo nižádný člověk nemá té moci, aby svú mocí mohl hříchy odpustiti Kmocně. Svatý Petr i všichni světí neměli sau té moci, aby oni sami z sebe svú mocí mohli jediný hřiech odpustiti). Nebo, když kněží rozhřešují, oni toliko služebnost vedú a jako již zvěstují; když člověka na to 305 zvedú, že hříchův želé a chce se káti a má Kten» úmysl v ně se Kviece) nenavracovati, již kněz z své služebnosti jej rozhříší a zvěstuje jemu, že jemu také milý Buoh [hříchy] odpustí. Ale člověk sám z své moci nikoli toho učiniti nemuož. Ale hledíce k tomu, že jest on byl pravý Buoh a pravý člověk, oni jsú blúdili 310 a Kzle i nešlechetně myslili. A on, drahý Pán, chtě jim toho dovésti, že jest pravý Buoh, i odpovídá k jich myšlení; nebo žádný u není, aby věděl myšlení srdce lidského, jediné [on] B 495ch sám milý Buoh. Neb Kon dí: »Já, Pán, zpytuje srdcí a zkušuje ledví«. Protož o tom myšlení sluší věděti, že někdy bývá myšlení 315 zlé, že přiběhne na mysl člověka, a člověk dobrý odrazí, ne- C — 300 hledíce] prohlídajíce N, hleděli jediné U — oni] v tom T, vyn. N — oni jsú právi byli] vyn. U — 301 mohl komu KU — hříchy] jediný hřích NT — 301—303 mocně ... odpustiti vyn. BU — 302—303 svú mocí] vyn. N — 303 odpustiti komu NC — 304 jako již] vyn. U — na to] k tomu CU — 305 zvedú] navedau T, naprosí N, přivedau a porozumí C, vedau U — 305—306 že hříchův . . . nenavracovati, již aby hříchů zůstal a želel a více se v ně nenavracoval, má ten aumysl U — 305 chce] míní N — má . . . úmysl míní N — (ten vyn. B, ten takovej T — 306 «viece) vyn. BN — nenavracovati, hříchův odpuštění N — z své] v své U — rozhřešiti U — 307 zvěstuje jemu] zvěstuje RC — že jemuj že jeho N — také] vyn. TU — [hříchy] vyn. KPRNU, hříchy jeho T — odpustí] na milost přijímá N. odpauští C — 308 Ale oni U — [nejhlediece K, prohlí- dajíce N — 309 on] vyn. K — byl] vyn. C — pravý Buoh] pravej a všemo- haucí Buoh N — Buoh a pravý] Mesijáš a U — oni tito zákoníci velmi T — v tom velmi blaudili N — 310 zle i vyn. B — mluvili a myslili RU, myslili o Pánu Ježíšovi C — A] Ale N — 311 dovésti a dokázati T — pravým Bohem TN — odpovídá jim C, odpověděl PNT — jejich TC 311—312 nebo . . . není] žádnej zajisté se nenachází N — 312 žádný není] nenie nižádného K — není] vyn. (!) U, není na světě člověk smrtedlný T — Kvěděl znal B, mohl věděti RCTU — [on] vyn. KRCTU — 313 gon sám B, on sám U, on, milý Pán, sám T — praví T — zpytuji NTU — srdce TNU — a zkušuje] vyn. K, a PRCTU, i N — 314 Protož] I PCNT — sluší pak T, sluší nám N — že] vyn. KPU, neb C — 315 že] vyn. PNT, a C — přiběžne (!) N, přijde U — člověku KC, člověka tanauci N — a ale T — dobrý porozumějíc N — odrazí odrážie B, odrazí to myšlení 313 Jer. 17, 10 —
564 hleděli k člověčenství, neb jsú oni nevěřili, by on byl pravý Buoh, 300 i hledíce k člověčenstvie, oni jsú právi byli. Nebo nižádný člověk nemá té moci, aby svú mocí mohl hříchy odpustiti Kmocně. Svatý Petr i všichni světí neměli sau té moci, aby oni sami z sebe svú mocí mohli jediný hřiech odpustiti). Nebo, když kněží rozhřešují, oni toliko služebnost vedú a jako již zvěstují; když člověka na to 305 zvedú, že hříchův želé a chce se káti a má Kten» úmysl v ně se Kviece) nenavracovati, již kněz z své služebnosti jej rozhříší a zvěstuje jemu, že jemu také milý Buoh [hříchy] odpustí. Ale člověk sám z své moci nikoli toho učiniti nemuož. Ale hledíce k tomu, že jest on byl pravý Buoh a pravý člověk, oni jsú blúdili 310 a Kzle i nešlechetně myslili. A on, drahý Pán, chtě jim toho dovésti, že jest pravý Buoh, i odpovídá k jich myšlení; nebo žádný u není, aby věděl myšlení srdce lidského, jediné [on] B 495ch sám milý Buoh. Neb Kon dí: »Já, Pán, zpytuje srdcí a zkušuje ledví«. Protož o tom myšlení sluší věděti, že někdy bývá myšlení 315 zlé, že přiběhne na mysl člověka, a člověk dobrý odrazí, ne- C — 300 hledíce] prohlídajíce N, hleděli jediné U — oni] v tom T, vyn. N — oni jsú právi byli] vyn. U — 301 mohl komu KU — hříchy] jediný hřích NT — 301—303 mocně ... odpustiti vyn. BU — 302—303 svú mocí] vyn. N — 303 odpustiti komu NC — 304 jako již] vyn. U — na to] k tomu CU — 305 zvedú] navedau T, naprosí N, přivedau a porozumí C, vedau U — 305—306 že hříchův . . . nenavracovati, již aby hříchů zůstal a želel a více se v ně nenavracoval, má ten aumysl U — 305 chce] míní N — má . . . úmysl míní N — (ten vyn. B, ten takovej T — 306 «viece) vyn. BN — nenavracovati, hříchův odpuštění N — z své] v své U — rozhřešiti U — 307 zvěstuje jemu] zvěstuje RC — že jemuj že jeho N — také] vyn. TU — [hříchy] vyn. KPRNU, hříchy jeho T — odpustí] na milost přijímá N. odpauští C — 308 Ale oni U — [nejhlediece K, prohlí- dajíce N — 309 on] vyn. K — byl] vyn. C — pravý Buoh] pravej a všemo- haucí Buoh N — Buoh a pravý] Mesijáš a U — oni tito zákoníci velmi T — v tom velmi blaudili N — 310 zle i vyn. B — mluvili a myslili RU, myslili o Pánu Ježíšovi C — A] Ale N — 311 dovésti a dokázati T — pravým Bohem TN — odpovídá jim C, odpověděl PNT — jejich TC 311—312 nebo . . . není] žádnej zajisté se nenachází N — 312 žádný není] nenie nižádného K — není] vyn. (!) U, není na světě člověk smrtedlný T — Kvěděl znal B, mohl věděti RCTU — [on] vyn. KRCTU — 313 gon sám B, on sám U, on, milý Pán, sám T — praví T — zpytuji NTU — srdce TNU — a zkušuje] vyn. K, a PRCTU, i N — 314 Protož] I PCNT — sluší pak T, sluší nám N — že] vyn. KPU, neb C — 315 že] vyn. PNT, a C — přiběžne (!) N, přijde U — člověku KC, člověka tanauci N — a ale T — dobrý porozumějíc N — odrazí odrážie B, odrazí to myšlení 313 Jer. 17, 10 —
Strana 565
565 povolí, hněvá se, nekochá se v tom. Takové myšlení jest takový hřích, jako kdyby prošel zloděj tvuoj duom a nic neukradl. Jakáž by to škoda byla? Takéž ť jest toto právě takový hřiech. Ještě bývá myšlenie zlé, že přiběhne na mysl a dábel narazí, 320 a člověk sobě stýská, mrzí ho [to]; ač druhdy i kochání bude, jakož tělo jest k tomu hotovo, ale když člověk nepovoluje, ale mrzí jej, hněvá se sám na se , bojuje proti tomu, takový člověk ještě sobě tím zasluhuje) odplaty od milého Boha. Die dále čtenie svaté: »Ale abyšte věděli, že Syn člověka 325 má moc na zemi odpauštěti hříchy.«On sám má tu moc, a žádný jiný. A že dí: »Na zemi«. Nebo, komuž zde v tomto životě hříchové nebudú odpuštěni, žádný se nenaděj, by ť jemu potom na věky byli odpuštěni. Protož na zemi, dokudž jsme v tomto světě, hledajme toho, aby nám «byli odpuštěni, a nalezneme. 330 Ale) jako ť jest svatý Jan Miláček viděl v svém zjevení, ano zlé C, vyn. U — tomu nepovolí U — 316 ale hněvá se na ně T — Takové- takovém (!) ROU — jest] To jest U — takovým hříchem T, rovně a ná podobně takovej hřích C — 317 nic by C, nic ti U — 318 Jakáž] Tak C — toj toho TN, se tobě žádná C — byla] nestala a nebyla C, byla? I, žádná T — Takéž] Též PRNT, Tak U — toto] to K, toto myšlení T — právě takovýj nápodobně tak škodlivý N — 319 přiběhne] přijde aneb přiběhne člověku T, přijde U — narazí] navrhne U — 320 když člověk C — sebě T — [to] vyn. KPRONT — ač] až (!) T — druhdy] někdy U — bude] z toho vzroste T — 321 jakož pak C — hotovo] rychlé T, velmi hbité a hotové N, ihned hotové C — člověk tomu T — 321—322 «ale mrzí ... na se vyn. B — 322 jej to U — 323 tím] sám C — zasluhuje dobývá B — 324 «Die ... Ale I dí dále (+ Ale PN) BPN — svaté a tak Pán Ježíš C — 325 odpustiti TN — 325—326 On sám ... A že vyn. B — 325 «On sám ... moc, aj vyn. RU — On] Neb ť on K — sám toliko K — moc hřiechy odpůštěti KC — 326 A] Ale KC — že vyn. C — «Neboj V tom okazuje, že BR. To ukazuje, že U, vyn. T — životě] světě RCT, světě aneb životě P — 327 nenaděj nikoliv TN — 328 byli] měli bejti R — Protož praví C — 328—329 Protož .. . nalezneme] vyn. RU — 329 světě] životě KPNT, světě a v tomto nynějším životě C — 329—330 «byli odpuštěni ... Ale bylo odpuštěno B — 329 odpuštěni hříchové naši T — odpuštěni, a nalezneme] zde odpuštěni hříchové, a nalezneme s po- mocí boží, jedno budem-li upřímně hledati C — 330 jest dí U — Miláček Páně (boží U) TU — 330—331 viděl... živého] vyn. U — 330 v svém zjevení] stojí napsáno v (vyn. K!) Apokalypsis KR, v Apokalypsis napsáno P, v knihách, jenž slovau Apokalypsis, napsáno stojí C, o čemž v Zjevení svém zaznamenal T, v Zjevení svém napsáno N — ano] že T — 331 anděl Páně C — přisáhl] přísahau zavázal C — žej že potom, to jest N — po 330 Zj. 10, 6 —
565 povolí, hněvá se, nekochá se v tom. Takové myšlení jest takový hřích, jako kdyby prošel zloděj tvuoj duom a nic neukradl. Jakáž by to škoda byla? Takéž ť jest toto právě takový hřiech. Ještě bývá myšlenie zlé, že přiběhne na mysl a dábel narazí, 320 a člověk sobě stýská, mrzí ho [to]; ač druhdy i kochání bude, jakož tělo jest k tomu hotovo, ale když člověk nepovoluje, ale mrzí jej, hněvá se sám na se , bojuje proti tomu, takový člověk ještě sobě tím zasluhuje) odplaty od milého Boha. Die dále čtenie svaté: »Ale abyšte věděli, že Syn člověka 325 má moc na zemi odpauštěti hříchy.«On sám má tu moc, a žádný jiný. A že dí: »Na zemi«. Nebo, komuž zde v tomto životě hříchové nebudú odpuštěni, žádný se nenaděj, by ť jemu potom na věky byli odpuštěni. Protož na zemi, dokudž jsme v tomto světě, hledajme toho, aby nám «byli odpuštěni, a nalezneme. 330 Ale) jako ť jest svatý Jan Miláček viděl v svém zjevení, ano zlé C, vyn. U — tomu nepovolí U — 316 ale hněvá se na ně T — Takové- takovém (!) ROU — jest] To jest U — takovým hříchem T, rovně a ná podobně takovej hřích C — 317 nic by C, nic ti U — 318 Jakáž] Tak C — toj toho TN, se tobě žádná C — byla] nestala a nebyla C, byla? I, žádná T — Takéž] Též PRNT, Tak U — toto] to K, toto myšlení T — právě takovýj nápodobně tak škodlivý N — 319 přiběhne] přijde aneb přiběhne člověku T, přijde U — narazí] navrhne U — 320 když člověk C — sebě T — [to] vyn. KPRONT — ač] až (!) T — druhdy] někdy U — bude] z toho vzroste T — 321 jakož pak C — hotovo] rychlé T, velmi hbité a hotové N, ihned hotové C — člověk tomu T — 321—322 «ale mrzí ... na se vyn. B — 322 jej to U — 323 tím] sám C — zasluhuje dobývá B — 324 «Die ... Ale I dí dále (+ Ale PN) BPN — svaté a tak Pán Ježíš C — 325 odpustiti TN — 325—326 On sám ... A že vyn. B — 325 «On sám ... moc, aj vyn. RU — On] Neb ť on K — sám toliko K — moc hřiechy odpůštěti KC — 326 A] Ale KC — že vyn. C — «Neboj V tom okazuje, že BR. To ukazuje, že U, vyn. T — životě] světě RCT, světě aneb životě P — 327 nenaděj nikoliv TN — 328 byli] měli bejti R — Protož praví C — 328—329 Protož .. . nalezneme] vyn. RU — 329 světě] životě KPNT, světě a v tomto nynějším životě C — 329—330 «byli odpuštěni ... Ale bylo odpuštěno B — 329 odpuštěni hříchové naši T — odpuštěni, a nalezneme] zde odpuštěni hříchové, a nalezneme s po- mocí boží, jedno budem-li upřímně hledati C — 330 jest dí U — Miláček Páně (boží U) TU — 330—331 viděl... živého] vyn. U — 330 v svém zjevení] stojí napsáno v (vyn. K!) Apokalypsis KR, v Apokalypsis napsáno P, v knihách, jenž slovau Apokalypsis, napsáno stojí C, o čemž v Zjevení svém zaznamenal T, v Zjevení svém napsáno N — ano] že T — 331 anděl Páně C — přisáhl] přísahau zavázal C — žej že potom, to jest N — po 330 Zj. 10, 6 —
Strana 566
566 anjel přisáhl skrze Boha živého, že po smrti času nebude. Ale, jakož jest povědieno o té dně, kterak jest již tento lid upadl v tu dnu, že všichni audové, všichni smyslové jsau dnau zlámáni tohoto lidu a ztroskotáni ke všemu dobrému! A ještě to oblibují a vzácné 335 jim to, jako centurionuov služebník dnau zlámaný byl jemu vzácen, jako praveno. Když tento lid u mše neb u dvú pobude který den, ihned jemu líbo, a mnohý bude řéci: »Hle, jakž sem u mše pobyl, hned jsem jaks' veseleji!« Jsa u té mše, nic se nemá vážně, než myslí leckams a pečuje, ano to vše dnau zlámané a 340 ohavné před Pánem Bohem! A v tom nynie téměř vešken svět tápá a oplývá, a mluv jim co chceš, komu oni uvěřie? A zvláště ten lid dvorský, když sau oni u mše, oni za to mají, že se jim ten den zlého nic nestane, jakés pověry mají! A zlí, nešlechetní, lájce, smilníci, a u mše jsauce, nevážně se mají a jinam myslé — 345 oni nejsau hodni na to drahé tělo boží hleděti. A komu oni uvěřie? smrti ... nebude] potom času více nebude, totižto ku pokání C, potom času nebude, to jest po dni saudném, k obdržení milosti boží T — 331—350 Ale .. . ješto? A že drahý Pán tomuto dnú zlámanému najprv hříchy odpustil, řka jemu: »Synu, odpúštějí ť se tobě hříchové!« A tak najprv duši uzdravil, potom teprv tělo, když pověděl jemu: »Vstaň, vezmi ložce tvé a jdi do domu tvého!« Naučení toto, aby B — 331—332 Ale, jakož Že pak T — 332 povědieno] již povědieno K, praveno PRU, prvé praveno C, napovědíno T — té dně] těch dnách C, těch dnech U — již] vyn. T — 332—333 v tu dnu] v tuto dnu R, v tu dnu duchovní T, v ty (tyto U) dna CU — 333—334 tohoto lidu] vyn. T — 334 a ztroskotáni ... ještě to) že k dobrému nemají žádné chuti i toto U — 335 setníkův N. centuriovi U — 336 vzáctný TNC — praveno] vejše o tom oznámeno; a tak T — svaté mše TN — dvauch U, dvú [neb na kázaní] K — 337 který den] vyn. U — jemu to (+ velmi N) CNTU — líbo a mílo T — a] an ještě C — a mnohý ... Hle] »Ú, prý PN, a říkají: »Au T — mnohý] vyn. R — bude řéci] dí U — 338 pobyl] byl (+ dnes T) PRNT - jaks'] jakejs T, vyn. U — veselejší RONTU — Jsa] vyn. R, A jsa tam C, A když jest N — té vyn. NPTU — mše svaté N, mše, v tom kostele C — 339 vážně, sebraně N — než] ale U — leckams, vohlídá se, zevluje N — pečují C, pečuje, stará se T — zlámáno C — 340 před milým TC — 341 tápá] blaudí T — chceš) chceš, nic ť neopraví, nepolepší, ba C — oni na světě N — 342 lid dvorský dvořskej C — světský, dvorský R, světský, selský a dvorský U, dvorský, ta družina věrná N — sau] pobudau U — svaté mše N. mše v kostele C oni] vyn. N — za to mají] tak mají naději, za to mají C — že již R — 343 v ten C — jakés] protože jakés T — pověry z toho (+ dobrého T) NT, pověry ještě z toho C — A] Ó N, A s tím se vším sau T — nešlechet- níci KNU — 344 zlolejce C, zlolejci TNU — smilní RU — mše svaté N — myslíce RU — 345 oni] ano T, a U, takoví C — nejsauce R — boží] vyn. K —
566 anjel přisáhl skrze Boha živého, že po smrti času nebude. Ale, jakož jest povědieno o té dně, kterak jest již tento lid upadl v tu dnu, že všichni audové, všichni smyslové jsau dnau zlámáni tohoto lidu a ztroskotáni ke všemu dobrému! A ještě to oblibují a vzácné 335 jim to, jako centurionuov služebník dnau zlámaný byl jemu vzácen, jako praveno. Když tento lid u mše neb u dvú pobude který den, ihned jemu líbo, a mnohý bude řéci: »Hle, jakž sem u mše pobyl, hned jsem jaks' veseleji!« Jsa u té mše, nic se nemá vážně, než myslí leckams a pečuje, ano to vše dnau zlámané a 340 ohavné před Pánem Bohem! A v tom nynie téměř vešken svět tápá a oplývá, a mluv jim co chceš, komu oni uvěřie? A zvláště ten lid dvorský, když sau oni u mše, oni za to mají, že se jim ten den zlého nic nestane, jakés pověry mají! A zlí, nešlechetní, lájce, smilníci, a u mše jsauce, nevážně se mají a jinam myslé — 345 oni nejsau hodni na to drahé tělo boží hleděti. A komu oni uvěřie? smrti ... nebude] potom času více nebude, totižto ku pokání C, potom času nebude, to jest po dni saudném, k obdržení milosti boží T — 331—350 Ale .. . ješto? A že drahý Pán tomuto dnú zlámanému najprv hříchy odpustil, řka jemu: »Synu, odpúštějí ť se tobě hříchové!« A tak najprv duši uzdravil, potom teprv tělo, když pověděl jemu: »Vstaň, vezmi ložce tvé a jdi do domu tvého!« Naučení toto, aby B — 331—332 Ale, jakož Že pak T — 332 povědieno] již povědieno K, praveno PRU, prvé praveno C, napovědíno T — té dně] těch dnách C, těch dnech U — již] vyn. T — 332—333 v tu dnu] v tuto dnu R, v tu dnu duchovní T, v ty (tyto U) dna CU — 333—334 tohoto lidu] vyn. T — 334 a ztroskotáni ... ještě to) že k dobrému nemají žádné chuti i toto U — 335 setníkův N. centuriovi U — 336 vzáctný TNC — praveno] vejše o tom oznámeno; a tak T — svaté mše TN — dvauch U, dvú [neb na kázaní] K — 337 který den] vyn. U — jemu to (+ velmi N) CNTU — líbo a mílo T — a] an ještě C — a mnohý ... Hle] »Ú, prý PN, a říkají: »Au T — mnohý] vyn. R — bude řéci] dí U — 338 pobyl] byl (+ dnes T) PRNT - jaks'] jakejs T, vyn. U — veselejší RONTU — Jsa] vyn. R, A jsa tam C, A když jest N — té vyn. NPTU — mše svaté N, mše, v tom kostele C — 339 vážně, sebraně N — než] ale U — leckams, vohlídá se, zevluje N — pečují C, pečuje, stará se T — zlámáno C — 340 před milým TC — 341 tápá] blaudí T — chceš) chceš, nic ť neopraví, nepolepší, ba C — oni na světě N — 342 lid dvorský dvořskej C — světský, dvorský R, světský, selský a dvorský U, dvorský, ta družina věrná N — sau] pobudau U — svaté mše N. mše v kostele C oni] vyn. N — za to mají] tak mají naději, za to mají C — že již R — 343 v ten C — jakés] protože jakés T — pověry z toho (+ dobrého T) NT, pověry ještě z toho C — A] Ó N, A s tím se vším sau T — nešlechet- níci KNU — 344 zlolejce C, zlolejci TNU — smilní RU — mše svaté N — myslíce RU — 345 oni] ano T, a U, takoví C — nejsauce R — boží] vyn. K —
Strana 567
567 A jakož jest Pán napomenul toho dnau zlámaného, aby spolu věřil, při tom praveno, kterak, má-li kto uzdraven býti a svým hřiechóm odpuštěnie vzieti, že musí mieti vieru pravú a nepo- škvrněnú. Pohlediž na tento lid, má-li ť pravú vieru k Bohu! Ano 350 jedne ť co pobolí, a ihned se dadie na lékařstvie, ješto každý nemocný najprvé Kby měl přijieti lékařství duše [než těla]. A k tomu by měli líkaři najprvé nemocné) napomínati, než které lékařství «tělesné dadie). Tak stojí napsáno v Dekretále. Činí-li tak, chvála Bohu! A jestliže jim to nestačí lékařství, 355 uzříš, ani ť se vrhú k žehnáním, k navazováním), ješto Bohu nevěří; ba, by ť od čerta mohli zdraví najíti, vše ť by to učinili! Hlediž pak, stane-li ť se jim ji jaká škoda, ani ť k hadačóm rauče! B 495i Ba, potká-li ť je jaká nesnáze neb zámutek, ani ť hned k hada- čuom): »A, á, milý, kterak mi to vyjde?« A Bohu nevěří, by on 360 toho všeho mocen byl: »U, prý, ale pokaji se!« Ano, zvíš! 347 jest praveno K, bylo praveno T — má-l.] jestli má C, chce-li N — 348 že ten T — vieru [živau] K — a nepoškvrněnú] vyn. U — 349 An NU — 350 jedne] málo U — pobolí maličko NC — a] ani t C — se dadie] se vydadí N, se vydají T. hledají U — 351 «by měl přijieti hledal B — [než těla] vyn. KPRONTU — 352 líkaři] doktoři N — nemocného BU — napomenauti PNT — 353 tělesné dadie dáti B, dá P, dávají NT, tělesné dávati U — Dekretě CU — 354 Činíte C — tak] to KPNT, vy tak? Medle, jestliže činíte C — «A jestliže .. . ne- stačí) A nenie-li ť aneb nestačí-li ť B, A nestačí-li jim to U — A jestliže Pakliže T — nepostačí NC — lékařství, kteréž oni sobě dělají k jich zdraví C — 355 uzříš] vyn. U — ano T, an U — vrhú] hned vrhau KPN, obrátí U, hned dadí C, hned oddadí T — žehnání KRCU — navazovačóm B, navazování U — 356 nevěří důvěřiti se nemohau T — ba] a U — by ť mnozí C — čerta] dábla RU, dáblů C, dábla z pekla PNT — mohli] měli K — zdraví najíti] uzdraveni býti (+ a zdraví nabyti C) PCU, líkařství nebo zdraví vzíti R — najíti] vzieti KNT — vše t] vyn. T — všc ... učinili] neodepřeli ť by N — oni učinili C — 357 Hlediž ... se jim] A když se jim stane T — Hlediž pak] A U — pak] opět C — jaká] která PN, nějaká T — ani t] ani ť hned NC, hned T — k hadačům, k ďáblovým holomkům a náhončím T — rauče] hbitě R, rychle (+ běží T) TU, běží N, vyn. C — 358 Ba . . . k hadačuom» a v nesnázce též B, Pakli nesnáze jaká nebo zármutek, hned se táží a řka T — Ba] vyn. KN — jaká koliv C — neb] pokušení a protivenství C — ani t] vyn. N — 359 A, á] Ó T, Au N — mi to vyjde] budu dělati U — vejde T — 360 mocný N — »Ú ... zvíš! vyn. B, a řkau: »Což to škodí? Však se z toho pokaji!« Zvíš pak, bude-li t to dáno! T — Ú, prý) A budau řéci, když je treskcí pro to K, A díš-li jim co pro to (+ řeknau U) RCU, prý N — ale] vyn. NU — pokaji se] pokajem se K, pokaji se z toho U, pokání ť za to budeme činiti C, Pokaji ť se potom N — zvíš] zviete K, zvíte pak, nemějte péče! A, nevíte, dá-li ť vám k tomu
567 A jakož jest Pán napomenul toho dnau zlámaného, aby spolu věřil, při tom praveno, kterak, má-li kto uzdraven býti a svým hřiechóm odpuštěnie vzieti, že musí mieti vieru pravú a nepo- škvrněnú. Pohlediž na tento lid, má-li ť pravú vieru k Bohu! Ano 350 jedne ť co pobolí, a ihned se dadie na lékařstvie, ješto každý nemocný najprvé Kby měl přijieti lékařství duše [než těla]. A k tomu by měli líkaři najprvé nemocné) napomínati, než které lékařství «tělesné dadie). Tak stojí napsáno v Dekretále. Činí-li tak, chvála Bohu! A jestliže jim to nestačí lékařství, 355 uzříš, ani ť se vrhú k žehnáním, k navazováním), ješto Bohu nevěří; ba, by ť od čerta mohli zdraví najíti, vše ť by to učinili! Hlediž pak, stane-li ť se jim ji jaká škoda, ani ť k hadačóm rauče! B 495i Ba, potká-li ť je jaká nesnáze neb zámutek, ani ť hned k hada- čuom): »A, á, milý, kterak mi to vyjde?« A Bohu nevěří, by on 360 toho všeho mocen byl: »U, prý, ale pokaji se!« Ano, zvíš! 347 jest praveno K, bylo praveno T — má-l.] jestli má C, chce-li N — 348 že ten T — vieru [živau] K — a nepoškvrněnú] vyn. U — 349 An NU — 350 jedne] málo U — pobolí maličko NC — a] ani t C — se dadie] se vydadí N, se vydají T. hledají U — 351 «by měl přijieti hledal B — [než těla] vyn. KPRONTU — 352 líkaři] doktoři N — nemocného BU — napomenauti PNT — 353 tělesné dadie dáti B, dá P, dávají NT, tělesné dávati U — Dekretě CU — 354 Činíte C — tak] to KPNT, vy tak? Medle, jestliže činíte C — «A jestliže .. . ne- stačí) A nenie-li ť aneb nestačí-li ť B, A nestačí-li jim to U — A jestliže Pakliže T — nepostačí NC — lékařství, kteréž oni sobě dělají k jich zdraví C — 355 uzříš] vyn. U — ano T, an U — vrhú] hned vrhau KPN, obrátí U, hned dadí C, hned oddadí T — žehnání KRCU — navazovačóm B, navazování U — 356 nevěří důvěřiti se nemohau T — ba] a U — by ť mnozí C — čerta] dábla RU, dáblů C, dábla z pekla PNT — mohli] měli K — zdraví najíti] uzdraveni býti (+ a zdraví nabyti C) PCU, líkařství nebo zdraví vzíti R — najíti] vzieti KNT — vše t] vyn. T — všc ... učinili] neodepřeli ť by N — oni učinili C — 357 Hlediž ... se jim] A když se jim stane T — Hlediž pak] A U — pak] opět C — jaká] která PN, nějaká T — ani t] ani ť hned NC, hned T — k hadačům, k ďáblovým holomkům a náhončím T — rauče] hbitě R, rychle (+ běží T) TU, běží N, vyn. C — 358 Ba . . . k hadačuom» a v nesnázce též B, Pakli nesnáze jaká nebo zármutek, hned se táží a řka T — Ba] vyn. KN — jaká koliv C — neb] pokušení a protivenství C — ani t] vyn. N — 359 A, á] Ó T, Au N — mi to vyjde] budu dělati U — vejde T — 360 mocný N — »Ú ... zvíš! vyn. B, a řkau: »Což to škodí? Však se z toho pokaji!« Zvíš pak, bude-li t to dáno! T — Ú, prý) A budau řéci, když je treskcí pro to K, A díš-li jim co pro to (+ řeknau U) RCU, prý N — ale] vyn. NU — pokaji se] pokajem se K, pokaji se z toho U, pokání ť za to budeme činiti C, Pokaji ť se potom N — zvíš] zviete K, zvíte pak, nemějte péče! A, nevíte, dá-li ť vám k tomu
Strana 568
568 Praví svatý Augustin, ktož se k těm žehnáním utíkají a k ha- dačuom, že jediné leč těžké pokání, postové a pláči předejdú, že jinak nikoli nebude odpuštěno. Pohlediž pak na tyto, ješto těm znamením věří, že toto na tomto znamení dobré počíti, tamto 365tehdy) dobré «vyjeti, vyjíti tento den a tento)). Tak píší doktorové, ktož kto koli drží a věří tomu, že mají za kacíře jmíni býti. A co jest toho, milý Bože, ano všichni téměř v tom tápají, a zvláště ti lidé velicí! Když má kam jeti, ba, počaká ť dne aneb hodiny. A neprav jim žádný, nikoli ť oni neuvěří t! 370 A ačkoli ty planéty mohú náchylnost učiniti, ale aby to tak bylo a jinak býti nemohlo? Nikoli! Ještě toto o víře: Neměl-li si kdy pravé víry o téj svátosti čas milej Bůh takovej, jako jej nyní máte! Jako onen Ezau hledal času ku pokání s pláčem, a nemohl ho najíti a není jemu dáno. Protož dí Písmo: »Ej, nyní čas vzácnej, ej, nyní dnové spasení!« A opět jinde dí prorok: »Hledejte Pána, dokudž můž nalezen bejti, vzývejte jeho, dokudž blízko jest!« A David v žalmu takto praví: »Dnes uslyšíte-li hlas jeho, nechtějte zatvrzovati srdcí vašich!«C — 361 «Praví). Dí B, Nebo tak praví T, O těch pak žehnačích a hadačích praví C — se koliv N — žehráním] žehnačům C — hadačuom] hádaním KPN — 362—363 jediné leč ... ješto] nebudau-li velikého pokání činiti s postem a pláčem za to, že by za to museli do pekla. A co tito, ano U — 362 pláčové T, pláč N , pláčové mnozí C — 363 Pohled iž ... tyto] Pošetřiž také těchto T — pak] taky R — 364 znamením, pla- nétám hvězdářskejm a pohanským mnoho C — že A, prej CU — jest dobré CU — 364—365 tamto tehdy tehdy také tamto P — tamto ... den a tento tehdáž jest dobré vyjíti, tento den a tento čas T, na tomto znamení dobré na cestu vyjíti, tento den a tento N — 365 «tehdy) vyn. B, tehdy to ROU — gvyjeti...den a tento» tento den vyjíti B — vyjeti) na cestu C — vyjíti] vyn. RU — píší o tom C — 366 svatí doktorové TC, doktorové Písem svatých, že U — «to» vyn. BRU — koli] vyn. T — drží a] vyn. U — 366—367 že mají .. . jmíni] slušně za kacíře má počtejten T— 366 mají má N, takoví mají U — 367 jmín N. jmíni a držáni CU — bejti od jinejch dobrejch lidí C — A] Ach U — toho mnoho (+ nyní pohříchu C) TC — an U — v tom tápají] v tom stojí N, v to zlé pohříženi sau T — 368 tak tápají C — vzláště pak CT — velicí vysocí U, velicí, vysocí a bohatí, ano C — má] mají KPNTU — vyjeti T — ba] vyn. KPNT — počekají KP NU, počkají T — 369 den U — aneb] a R, i T — dvě hodiny U — neprav) neříkej U — žádný, že jest to zlé N — žádný ... neuvěří ť] nic, a uvěřiti nechtí U — žádný jináč CT — nikoli ť oni jinak B, neb ť oni, aby to hřích byl T — oni vyn. R — 370 A] vyn. KNU — náchylnost náklon- nosti N, náklonnost a náchylnost nějakau k něčemu míti a C — činiti N — bylo] mělo všecko bejti C — 371 Nikoli] Ó, nikoliv U, Nikoli toho nenie K, Nikoli tomu já místa u sebe nedávám a nevěřím C 372—374 Ještě .. . napraviti] vyn. PNT — 372 toto o víře] pak toto připomenu o pravé víře C — 372—373 o téj . . . velebné] vyn. K — 372
568 Praví svatý Augustin, ktož se k těm žehnáním utíkají a k ha- dačuom, že jediné leč těžké pokání, postové a pláči předejdú, že jinak nikoli nebude odpuštěno. Pohlediž pak na tyto, ješto těm znamením věří, že toto na tomto znamení dobré počíti, tamto 365tehdy) dobré «vyjeti, vyjíti tento den a tento)). Tak píší doktorové, ktož kto koli drží a věří tomu, že mají za kacíře jmíni býti. A co jest toho, milý Bože, ano všichni téměř v tom tápají, a zvláště ti lidé velicí! Když má kam jeti, ba, počaká ť dne aneb hodiny. A neprav jim žádný, nikoli ť oni neuvěří t! 370 A ačkoli ty planéty mohú náchylnost učiniti, ale aby to tak bylo a jinak býti nemohlo? Nikoli! Ještě toto o víře: Neměl-li si kdy pravé víry o téj svátosti čas milej Bůh takovej, jako jej nyní máte! Jako onen Ezau hledal času ku pokání s pláčem, a nemohl ho najíti a není jemu dáno. Protož dí Písmo: »Ej, nyní čas vzácnej, ej, nyní dnové spasení!« A opět jinde dí prorok: »Hledejte Pána, dokudž můž nalezen bejti, vzývejte jeho, dokudž blízko jest!« A David v žalmu takto praví: »Dnes uslyšíte-li hlas jeho, nechtějte zatvrzovati srdcí vašich!«C — 361 «Praví). Dí B, Nebo tak praví T, O těch pak žehnačích a hadačích praví C — se koliv N — žehráním] žehnačům C — hadačuom] hádaním KPN — 362—363 jediné leč ... ješto] nebudau-li velikého pokání činiti s postem a pláčem za to, že by za to museli do pekla. A co tito, ano U — 362 pláčové T, pláč N , pláčové mnozí C — 363 Pohled iž ... tyto] Pošetřiž také těchto T — pak] taky R — 364 znamením, pla- nétám hvězdářskejm a pohanským mnoho C — že A, prej CU — jest dobré CU — 364—365 tamto tehdy tehdy také tamto P — tamto ... den a tento tehdáž jest dobré vyjíti, tento den a tento čas T, na tomto znamení dobré na cestu vyjíti, tento den a tento N — 365 «tehdy) vyn. B, tehdy to ROU — gvyjeti...den a tento» tento den vyjíti B — vyjeti) na cestu C — vyjíti] vyn. RU — píší o tom C — 366 svatí doktorové TC, doktorové Písem svatých, že U — «to» vyn. BRU — koli] vyn. T — drží a] vyn. U — 366—367 že mají .. . jmíni] slušně za kacíře má počtejten T— 366 mají má N, takoví mají U — 367 jmín N. jmíni a držáni CU — bejti od jinejch dobrejch lidí C — A] Ach U — toho mnoho (+ nyní pohříchu C) TC — an U — v tom tápají] v tom stojí N, v to zlé pohříženi sau T — 368 tak tápají C — vzláště pak CT — velicí vysocí U, velicí, vysocí a bohatí, ano C — má] mají KPNTU — vyjeti T — ba] vyn. KPNT — počekají KP NU, počkají T — 369 den U — aneb] a R, i T — dvě hodiny U — neprav) neříkej U — žádný, že jest to zlé N — žádný ... neuvěří ť] nic, a uvěřiti nechtí U — žádný jináč CT — nikoli ť oni jinak B, neb ť oni, aby to hřích byl T — oni vyn. R — 370 A] vyn. KNU — náchylnost náklon- nosti N, náklonnost a náchylnost nějakau k něčemu míti a C — činiti N — bylo] mělo všecko bejti C — 371 Nikoli] Ó, nikoliv U, Nikoli toho nenie K, Nikoli tomu já místa u sebe nedávám a nevěřím C 372—374 Ještě .. . napraviti] vyn. PNT — 372 toto o víře] pak toto připomenu o pravé víře C — 372—373 o téj . . . velebné] vyn. K — 372
Strana 569
569 velebné, o těle božím, aneb jediné) zviklal-li jsi se u vieře o něm), třeba ť se jest káti a napraviti. Protož tento dnau zlá- 375 maný měl ty nosiče, ješto jej nesli k drahému Pánu; a ti byli čtyří. Dí svatý Béda: »Jestliže s' v tu dnu upadl — v ty hříchy — hlediž těch nosičuov, aby je mohl míti, aby tě před Pána Ježíše přinesli, chceš-li uzdraven býti.« Hládajž těch zprávcí a učiteluovo, jenž vedlé čtvera pravidla čtyř evangelistuov, 380 Matúše, Marka, Jana, Lukáše, ať tě nesau k Bohu Otci a k Ježí- šovi, učeni a zprávu zdravú vedlé těch čtyř evangelist dávajíce a za tě se modléce a přimlúvajíce; tak «bóhdá budeš uzdraven, že zde milosti nabudeš a radosti věčné dosáhneš. Ale vy, mnedle, velmi-li se staráte vo to, o ty nosiče, o dobré zprávce a kněžie 385 věrné? Prosíte-li kdy za to Boha, aby vám dal dobré zprávce a kněží věrné? Potřebí ť by bylo zajisté [o ty nosiče se starati] Ale «pohřiechu, že vy se o to málo staráte! Mnedle, kdy vy máte své děti křtíti a Bohu nésti, tak-li vy činíte, že vy hledíte těch téji vyn. U — 373 velebné a drahé C — těle a krvi C — aneb jediné) vyn. B, aneb jinde U — Ku vieře o něm. kdy B — 374 o něm) vyn. U, o těch svátostech C — potřeba U — a napraviti] to zajisté věz KC, vyn. RU — Protož] I KPON, vyn. T — 375 Pánu Ježíšovi TC — a ti] vyn. P — ti] vyn. RONT, že U — 376 Dí ... hříchy] vyn. PNT — Člověče, jestliže s' C — s' ty R — v ty dna CU — padl K, upadl, totiž C — hříchy hrozné a veliké C — 377 Hlediž ty také N — hlediž ... míti, aby] Postarejž se i ty, aby mohl míti ty nosiče, kteří by T — 378 chceš ... býti ať by tě uzdravil B — chceš-li] jestliže chceš N — Hlédajž KPRNU, Hlediž TC — zprávcí a učiteluov nosičuov, těch zprávcí B — správcův TNC — zprávcí a] vyn. U — 379 učitelův a vůdcův C — kteřížto N — čtverého RU — pravidla, totiž vedlé (vyn. U) CU — evangelist KPR, evangelistův učí C — 380 Jana, Lukáše] Lukáše a svatého Jana KC — tě oni T — 381 učením a zprávú PRNT — učení ... zdravú] učení zdravé a zprávy C, učením zdravým U — evangelistův RCNTU — dávajíce a] vyn. U — 382—386 «bóhdá . .. kněží věrné? by mohl zdraví duše své nabyti B — 382 bóhdá] vyn. PNT, Bůh dá (+ že U) RU, z milosti boží a v naději boží C — 383 že] vyn. U — a] a potom TU, a potom oné C — 384 velmi] mnoho K — vo to] vyn. PCNT — nosiče, totiž C — o dobré] dobré, o vaše T — 385 věrné [a pravé] K, věrné pastýře a vůdce, kteříž by vás věrně, právě a upřímně vedli cestau přikázaní božích k životu věčnému C — Poprosíte C — 385—386 Prosíte .. . věrné? vyn. PRNTU — 386 kněží] učitele C — věrné] nad tím v K: [pobožné] — Potřebné T — Potřebí ť jest (+ a U) RU — by bylo] bylo by RU — [o ty ... starati] vyn. KPRONTU — 387—390 «po- hřiechu ... Bohu? vy se málo o dobré zprávce staráte, ano by i toho bylo potřebí, když máte dítě ke křtu nésti, abyšte hledali nosičuov a kmotruov, ješto se Boha bojí a jemu se líbí B — 387 Mnedle] vyn. T — 388 dáti křtít NT — k Bohu TU — vy hledíte] hledíte PCT, pilně šetříte N — těch] toho
569 velebné, o těle božím, aneb jediné) zviklal-li jsi se u vieře o něm), třeba ť se jest káti a napraviti. Protož tento dnau zlá- 375 maný měl ty nosiče, ješto jej nesli k drahému Pánu; a ti byli čtyří. Dí svatý Béda: »Jestliže s' v tu dnu upadl — v ty hříchy — hlediž těch nosičuov, aby je mohl míti, aby tě před Pána Ježíše přinesli, chceš-li uzdraven býti.« Hládajž těch zprávcí a učiteluovo, jenž vedlé čtvera pravidla čtyř evangelistuov, 380 Matúše, Marka, Jana, Lukáše, ať tě nesau k Bohu Otci a k Ježí- šovi, učeni a zprávu zdravú vedlé těch čtyř evangelist dávajíce a za tě se modléce a přimlúvajíce; tak «bóhdá budeš uzdraven, že zde milosti nabudeš a radosti věčné dosáhneš. Ale vy, mnedle, velmi-li se staráte vo to, o ty nosiče, o dobré zprávce a kněžie 385 věrné? Prosíte-li kdy za to Boha, aby vám dal dobré zprávce a kněží věrné? Potřebí ť by bylo zajisté [o ty nosiče se starati] Ale «pohřiechu, že vy se o to málo staráte! Mnedle, kdy vy máte své děti křtíti a Bohu nésti, tak-li vy činíte, že vy hledíte těch téji vyn. U — 373 velebné a drahé C — těle a krvi C — aneb jediné) vyn. B, aneb jinde U — Ku vieře o něm. kdy B — 374 o něm) vyn. U, o těch svátostech C — potřeba U — a napraviti] to zajisté věz KC, vyn. RU — Protož] I KPON, vyn. T — 375 Pánu Ježíšovi TC — a ti] vyn. P — ti] vyn. RONT, že U — 376 Dí ... hříchy] vyn. PNT — Člověče, jestliže s' C — s' ty R — v ty dna CU — padl K, upadl, totiž C — hříchy hrozné a veliké C — 377 Hlediž ty také N — hlediž ... míti, aby] Postarejž se i ty, aby mohl míti ty nosiče, kteří by T — 378 chceš ... býti ať by tě uzdravil B — chceš-li] jestliže chceš N — Hlédajž KPRNU, Hlediž TC — zprávcí a učiteluov nosičuov, těch zprávcí B — správcův TNC — zprávcí a] vyn. U — 379 učitelův a vůdcův C — kteřížto N — čtverého RU — pravidla, totiž vedlé (vyn. U) CU — evangelist KPR, evangelistův učí C — 380 Jana, Lukáše] Lukáše a svatého Jana KC — tě oni T — 381 učením a zprávú PRNT — učení ... zdravú] učení zdravé a zprávy C, učením zdravým U — evangelistův RCNTU — dávajíce a] vyn. U — 382—386 «bóhdá . .. kněží věrné? by mohl zdraví duše své nabyti B — 382 bóhdá] vyn. PNT, Bůh dá (+ že U) RU, z milosti boží a v naději boží C — 383 že] vyn. U — a] a potom TU, a potom oné C — 384 velmi] mnoho K — vo to] vyn. PCNT — nosiče, totiž C — o dobré] dobré, o vaše T — 385 věrné [a pravé] K, věrné pastýře a vůdce, kteříž by vás věrně, právě a upřímně vedli cestau přikázaní božích k životu věčnému C — Poprosíte C — 385—386 Prosíte .. . věrné? vyn. PRNTU — 386 kněží] učitele C — věrné] nad tím v K: [pobožné] — Potřebné T — Potřebí ť jest (+ a U) RU — by bylo] bylo by RU — [o ty ... starati] vyn. KPRONTU — 387—390 «po- hřiechu ... Bohu? vy se málo o dobré zprávce staráte, ano by i toho bylo potřebí, když máte dítě ke křtu nésti, abyšte hledali nosičuov a kmotruov, ješto se Boha bojí a jemu se líbí B — 387 Mnedle] vyn. T — 388 dáti křtít NT — k Bohu TU — vy hledíte] hledíte PCT, pilně šetříte N — těch] toho
Strana 570
570 nosičuov a kmotruov, ješto by se Boha báli a líbili se milému 390 Bohu? . Pohříchu, neshledává se to do vás, než i tím sobě hledí nahnati, aby toho učinili kmotrem, ješto na auřadě bývá a ješto na něm u nětco záleží a ješto muož nětco) pro nás Kučiniti). B 495j Ó, co vy při tom křtu hřešíte a své [milé] duše zavodíte, nemajíce se řádně, a nemníte, že Kmilý) Buoh pro ty dobré kmotry a 395 nosiče dětem) mnoho dobrého dává a mnoho zlého pro zlé kmotry! Dajž, milý Bože, abychom se «tak) napravili a tak věřili a v tom [až do konce] setrvali! Amen. * abyšte nadělali těch N — 389 těch kmotrův C — 389—390 a líbili .. . Bohu vyn. U — 390 Bohu, aby skrze ně tím snadnější a volnější přístup byl vašem (!) dětem ku Pánu Bohu T — 390—391 Pohříchu ... učinili Ale vy toho nic nedbáte, ale hledíte sobě tím nahnati, a učiníte toho U— 390 to] toho KNT — vás do mnohejch C — sobě] také C — 391 kmotrem aneb (vyn. N) kmotrau CN — ješto] který U — na auřadě] v auřadě P, auřadní osoba T — jest TU — 392 také něco C — záleží] leží N — a ješto muož] »Ten«, řkau, »bude moci T — ješto] vyn. U, ješto, prý PN, ješto také C — nětco vyn. (! B — nás] ně K, vás U — Kučiniti vyn. (!) B, udělati, ved-li C, učiniti aneb aby je nadali po dukátu nebo po dvau dali, a na to nepomyslí, že za to dítě třebas jednoho páteře nespějí! N — 393 Ó . . . křtu] Ach, jak vy těžce při té svátosti křtu svatého T — Ó] Ó zlí, hanební lidé N — vyl takoví C — hřeší C, velmi hřešíte U — [milé] vyn. KPRONTU — duše] děti (!) U — zavodí C — nemajíce] nechovajíce N — 394 při tom řádně TN — nemníte] nedomníváte vy se C, nemůžete aniž umíte toho rozsauditi T, nedomyslíte se toho N — milý» by B — i pro KPRN — 394—395 «a nosiče dětem mohl dítěti tvému B — a nosiče] anebo nosiče T — 394—396 a nosiče .. . kmotry děti Boha bojící bývají (!) U — 395 dětem vyn. P, dítkám vašim i vám T, dítkám i rodičům N — 395—396 «dává . . . kmotry učiniti, a pro zlé též mnoho zlého B — 395 mnoho zlého] také mnoho zlého zase C — zlé a hanebné T — 396 kmotry. Ještě toto (došlyšte T) o víře: Neměl-li si kdy pravé víry o té svátosti velebné, o těle božím, aneb jedne (vyn. T, toliko N) zviklal-li s' se (+ kdy T) u víře o něm, třeba (potřebí T) ť se jest káti, věz (+ o tom N) zajisté PNT (viz výše ř. 372 nn.!) — Dejž to T, Dejž nám to věčnej C — Buoh KPRCU — «tak) vyn. B, na to C — 397 věřili, jakož Bůh míti chce C — v tom dobrém RTU — až] vyn. C — [až do konce) vyn. KPRNU — setrvali] setrvali, jakž jest tobě, milý Bože, líbo KP. setrvajíce, mohli zde dojíti hříchům (hříchův U) odpuštění a potom s tebau v nebeským království věčného přebývání RU, setrvali a jeho svaté, božské milosti po smrti se dostali C, setrvali, jakož jest tobě líbo, milej, drahý náš Pane Bože, a našim duším úžitečno T, setrvali, jakož jest tobě, Pánu Bohu, líbo a našim dušem prospěšno a úžitečno N —
570 nosičuov a kmotruov, ješto by se Boha báli a líbili se milému 390 Bohu? . Pohříchu, neshledává se to do vás, než i tím sobě hledí nahnati, aby toho učinili kmotrem, ješto na auřadě bývá a ješto na něm u nětco záleží a ješto muož nětco) pro nás Kučiniti). B 495j Ó, co vy při tom křtu hřešíte a své [milé] duše zavodíte, nemajíce se řádně, a nemníte, že Kmilý) Buoh pro ty dobré kmotry a 395 nosiče dětem) mnoho dobrého dává a mnoho zlého pro zlé kmotry! Dajž, milý Bože, abychom se «tak) napravili a tak věřili a v tom [až do konce] setrvali! Amen. * abyšte nadělali těch N — 389 těch kmotrův C — 389—390 a líbili .. . Bohu vyn. U — 390 Bohu, aby skrze ně tím snadnější a volnější přístup byl vašem (!) dětem ku Pánu Bohu T — 390—391 Pohříchu ... učinili Ale vy toho nic nedbáte, ale hledíte sobě tím nahnati, a učiníte toho U— 390 to] toho KNT — vás do mnohejch C — sobě] také C — 391 kmotrem aneb (vyn. N) kmotrau CN — ješto] který U — na auřadě] v auřadě P, auřadní osoba T — jest TU — 392 také něco C — záleží] leží N — a ješto muož] »Ten«, řkau, »bude moci T — ješto] vyn. U, ješto, prý PN, ješto také C — nětco vyn. (! B — nás] ně K, vás U — Kučiniti vyn. (!) B, udělati, ved-li C, učiniti aneb aby je nadali po dukátu nebo po dvau dali, a na to nepomyslí, že za to dítě třebas jednoho páteře nespějí! N — 393 Ó . . . křtu] Ach, jak vy těžce při té svátosti křtu svatého T — Ó] Ó zlí, hanební lidé N — vyl takoví C — hřeší C, velmi hřešíte U — [milé] vyn. KPRONTU — duše] děti (!) U — zavodí C — nemajíce] nechovajíce N — 394 při tom řádně TN — nemníte] nedomníváte vy se C, nemůžete aniž umíte toho rozsauditi T, nedomyslíte se toho N — milý» by B — i pro KPRN — 394—395 «a nosiče dětem mohl dítěti tvému B — a nosiče] anebo nosiče T — 394—396 a nosiče .. . kmotry děti Boha bojící bývají (!) U — 395 dětem vyn. P, dítkám vašim i vám T, dítkám i rodičům N — 395—396 «dává . . . kmotry učiniti, a pro zlé též mnoho zlého B — 395 mnoho zlého] také mnoho zlého zase C — zlé a hanebné T — 396 kmotry. Ještě toto (došlyšte T) o víře: Neměl-li si kdy pravé víry o té svátosti velebné, o těle božím, aneb jedne (vyn. T, toliko N) zviklal-li s' se (+ kdy T) u víře o něm, třeba (potřebí T) ť se jest káti, věz (+ o tom N) zajisté PNT (viz výše ř. 372 nn.!) — Dejž to T, Dejž nám to věčnej C — Buoh KPRCU — «tak) vyn. B, na to C — 397 věřili, jakož Bůh míti chce C — v tom dobrém RTU — až] vyn. C — [až do konce) vyn. KPRNU — setrvali] setrvali, jakž jest tobě, milý Bože, líbo KP. setrvajíce, mohli zde dojíti hříchům (hříchův U) odpuštění a potom s tebau v nebeským království věčného přebývání RU, setrvali a jeho svaté, božské milosti po smrti se dostali C, setrvali, jakož jest tobě líbo, milej, drahý náš Pane Bože, a našim duším úžitečno T, setrvali, jakož jest tobě, Pánu Bohu, líbo a našim dušem prospěšno a úžitečno N —
Strana 571
Neděle XX. po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Efezským) v páté kapitole [stojí napsáno]. Bratří! Vizte, kterak byšte opatrně cho- 5dili, ne jako nemúdří, ale jako múdří, vyplacu- jíce čas; nebo dnové zlí jsú. Protož nechtějte býti nemúdři, ale rozumějíce, která by byla vuole boží. A nechtějtež se opíjeti vínem, v němž jest smilstvo, ale naplněni buďte Du- lochem svatým, mluvíce sami sobě v žalmích a v chvalách a v písničkách duchovních, zpíva- jíce a chváléce v srdcéch vašich Hospodina, díky činíce vždycky za všecky ve jméno Pána našeho Ježíše Krista Bohu a Otci, poddáni 15vespolek v lásce Kristově. Čtení svatého Matúše v XXXII. kapitole. V ten čas mluvil jest Pán Ježíš s učedlníky svými v podobenství řka: »Podobno učiněno 1 po svaté Trojici] vyn. P — 2—15 Epištola ... Kristově] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KN Filipenským (!) B — V. rozdílu U — 3 [stojí napsáno] vyn. KPONTU — 4 Viztež tedy U — 5 vykupujíce TC — 5—15 vyplacujíce ... Kristově z (!) bázní boží U — 8 boží dobrá N — vínem ani pivem (ani pivem pozd. přípisek, in marg.!) C — 10 mluvíce] rozmlauvajíce C — 11 písních N — 12 a chváléce] vyn. C, a chválu vzdávajíce PT — vašich] svých PCT — Hospodina] Bohu K, Pánu PCNT — 13 za všecky] ze všech věcí PT. za všeckny věci C — 14 a] vyn. P — poddáni buďte PT, poddáni sauce NC — 15 lásce] bázni KPONT — Kristově. Pán Buoh budiž s vámi! I s Duchem svým! N — 16 Čtení ... kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Mat. XXII. N, Čtení svaté, napsal svatý Matauš v XXII. rozdílu U — XXI. (!) B, XX. (!) R — 17—18 V ten ... řka] vyn. R — 17 V ten čas] vyn. U — ten] onen P — mluvil jest Pán] řekl KPC — 17—18 s učedlníky ... řka] učedlníkuom 4 nn. Efez. 5, 15—21. 17 nn. Mat. 22, 1—14.
Neděle XX. po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Efezským) v páté kapitole [stojí napsáno]. Bratří! Vizte, kterak byšte opatrně cho- 5dili, ne jako nemúdří, ale jako múdří, vyplacu- jíce čas; nebo dnové zlí jsú. Protož nechtějte býti nemúdři, ale rozumějíce, která by byla vuole boží. A nechtějtež se opíjeti vínem, v němž jest smilstvo, ale naplněni buďte Du- lochem svatým, mluvíce sami sobě v žalmích a v chvalách a v písničkách duchovních, zpíva- jíce a chváléce v srdcéch vašich Hospodina, díky činíce vždycky za všecky ve jméno Pána našeho Ježíše Krista Bohu a Otci, poddáni 15vespolek v lásce Kristově. Čtení svatého Matúše v XXXII. kapitole. V ten čas mluvil jest Pán Ježíš s učedlníky svými v podobenství řka: »Podobno učiněno 1 po svaté Trojici] vyn. P — 2—15 Epištola ... Kristově] vyn. R — 2 svatého Pavla] vyn. KN Filipenským (!) B — V. rozdílu U — 3 [stojí napsáno] vyn. KPONTU — 4 Viztež tedy U — 5 vykupujíce TC — 5—15 vyplacujíce ... Kristově z (!) bázní boží U — 8 boží dobrá N — vínem ani pivem (ani pivem pozd. přípisek, in marg.!) C — 10 mluvíce] rozmlauvajíce C — 11 písních N — 12 a chváléce] vyn. C, a chválu vzdávajíce PT — vašich] svých PCT — Hospodina] Bohu K, Pánu PCNT — 13 za všecky] ze všech věcí PT. za všeckny věci C — 14 a] vyn. P — poddáni buďte PT, poddáni sauce NC — 15 lásce] bázni KPONT — Kristově. Pán Buoh budiž s vámi! I s Duchem svým! N — 16 Čtení ... kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Mat. XXII. N, Čtení svaté, napsal svatý Matauš v XXII. rozdílu U — XXI. (!) B, XX. (!) R — 17—18 V ten ... řka] vyn. R — 17 V ten čas] vyn. U — ten] onen P — mluvil jest Pán] řekl KPC — 17—18 s učedlníky ... řka] učedlníkuom 4 nn. Efez. 5, 15—21. 17 nn. Mat. 22, 1—14.
Strana 572
572 jest království nebeské člověku králi, kte- 20rýžto učinil svadbu synu svému. I poslal slu- žebníky své povolati pozvaných na svadbu; a nechtěli jsú přijíti. Opět poslal jiné služeb- níky řka: »Povězte pozvaným: Aj, oběd muoj připravil sem, bajkové moji a ptactvo zbito 25jest a všecky věci připraveny jsú; podte na svadbu!« Ale oni zmeškali jsúa odešli jsú, jiní do vsi své, jiní pak na kupectví svá. Ostatní B 495k pak zchytali jsú služební«ky jeho a hkapněním a utrápené zmordovali jsú. Tehda, uslyšav to 30král, rozhněval se jest; a poslav vojska svá, zatratil vrahy ty a město jich zapálil. Tehdy vetce služebníkóm svým: »Svadba zajisté při- pravena jest, ale kteří pozváni byli, nebyli jsú hodni. Protož jděte na rozcestí cest, a kteréž 35koli naleznete, povolajte na svadbu!« A vy- šedše služebníci jeho na cesty, shromáždili jsú všecky, které jsú koli nalezli, zlé i dobré; a naplněna jest svadba stolících. I všel jest král, aby vidělstolící, iuzřeltučlověka neodě- (zástupuom P) svým (židovským P) podobenstvie toto KPC, knížatům kněžským a starším lidu U — 18 podobenstvích TN — učiněno] vyn. PTU — 19 jest] vyn. C — 19—46 člověku . . vyvolených člo (!) etc. Vaj- klad R — kterýžto ... zajisté] Konec: ale málo U — 20 A poslav K — 21 volat KN, aby povolali PCT — 22 Opět pak C — služebníky své T — 23 Ej C — svůj PT — 24 ptactvo domácí PCT, ptáci KN — zbiti jsú KN — 25 přichystány K, hotovy PT — 26 zmeškali] zanedbali T — jiný KON, jeden PT — 27 jiný KPCNT — pak ... svá] zajisté k obchodu svému K, k kupectví svému P, po kupectví svém CT — Ostatní] Jiní PONT — 28 zchytali jsú] zjímavše KCT, zjímali PN — služebníci (!) B, slúhy K — honěním (!) B — haněním utrápené zhaněvše N — 29 utrápené] ztrýz- nivše PT, utrápivše C — jsú] je T, sau je NC — Tehda] A N — 29—30 uslyšav . . . král] když uslyšal K, král, když to (vyn. T) uslyšel PCT — 30 rozhněval se jest] rozhněvav se C — poslal C — vojska svá] zástupy své KPONT — 31 zatratil] zhubil PCT — vrahy tyj všechny (vyn. PNT) vražedlníky ty KPONT — spálil K — 32 řekl PONT — svým] vyn. N — připravena] hotova PCT — 33 ale ti PT — 34 na] mezi C — rozcestí východy K, cesty T — cest] vyn. PCT — 35 povolajte] zovte P, zůvte T, volejte N — 36 jeho] vyn. K — 37 všecky spolu (vyn. K) dobré i zlé KC — jsú koli] vyn. T — zlé i dobré] vyn. KC — 38 stolícími KN, hodov- níky PCT — 39 viděl stolící] opatřil (spatřil C) hodovníky PCT — tu) tam
572 jest království nebeské člověku králi, kte- 20rýžto učinil svadbu synu svému. I poslal slu- žebníky své povolati pozvaných na svadbu; a nechtěli jsú přijíti. Opět poslal jiné služeb- níky řka: »Povězte pozvaným: Aj, oběd muoj připravil sem, bajkové moji a ptactvo zbito 25jest a všecky věci připraveny jsú; podte na svadbu!« Ale oni zmeškali jsúa odešli jsú, jiní do vsi své, jiní pak na kupectví svá. Ostatní B 495k pak zchytali jsú služební«ky jeho a hkapněním a utrápené zmordovali jsú. Tehda, uslyšav to 30král, rozhněval se jest; a poslav vojska svá, zatratil vrahy ty a město jich zapálil. Tehdy vetce služebníkóm svým: »Svadba zajisté při- pravena jest, ale kteří pozváni byli, nebyli jsú hodni. Protož jděte na rozcestí cest, a kteréž 35koli naleznete, povolajte na svadbu!« A vy- šedše služebníci jeho na cesty, shromáždili jsú všecky, které jsú koli nalezli, zlé i dobré; a naplněna jest svadba stolících. I všel jest král, aby vidělstolící, iuzřeltučlověka neodě- (zástupuom P) svým (židovským P) podobenstvie toto KPC, knížatům kněžským a starším lidu U — 18 podobenstvích TN — učiněno] vyn. PTU — 19 jest] vyn. C — 19—46 člověku . . vyvolených člo (!) etc. Vaj- klad R — kterýžto ... zajisté] Konec: ale málo U — 20 A poslav K — 21 volat KN, aby povolali PCT — 22 Opět pak C — služebníky své T — 23 Ej C — svůj PT — 24 ptactvo domácí PCT, ptáci KN — zbiti jsú KN — 25 přichystány K, hotovy PT — 26 zmeškali] zanedbali T — jiný KON, jeden PT — 27 jiný KPCNT — pak ... svá] zajisté k obchodu svému K, k kupectví svému P, po kupectví svém CT — Ostatní] Jiní PONT — 28 zchytali jsú] zjímavše KCT, zjímali PN — služebníci (!) B, slúhy K — honěním (!) B — haněním utrápené zhaněvše N — 29 utrápené] ztrýz- nivše PT, utrápivše C — jsú] je T, sau je NC — Tehda] A N — 29—30 uslyšav . . . král] když uslyšal K, král, když to (vyn. T) uslyšel PCT — 30 rozhněval se jest] rozhněvav se C — poslal C — vojska svá] zástupy své KPONT — 31 zatratil] zhubil PCT — vrahy tyj všechny (vyn. PNT) vražedlníky ty KPONT — spálil K — 32 řekl PONT — svým] vyn. N — připravena] hotova PCT — 33 ale ti PT — 34 na] mezi C — rozcestí východy K, cesty T — cest] vyn. PCT — 35 povolajte] zovte P, zůvte T, volejte N — 36 jeho] vyn. K — 37 všecky spolu (vyn. K) dobré i zlé KC — jsú koli] vyn. T — zlé i dobré] vyn. KC — 38 stolícími KN, hodov- níky PCT — 39 viděl stolící] opatřil (spatřil C) hodovníky PCT — tu) tam
Strana 573
573 40ného rúchem svatebním. I vetce jemu: »Příteli, kterak jsi semvšel, nemajerúchasvatebního?« A on jest oněměl. Tehdy vetce král služební- kóm: »Svížíce ruce jeho i nohy, uvrztež jej do temností zevnitřních; tam ť bude pláč a škří- 45pení zubuov. Nebo mnozí jsú povolaní, málo zajisté vyvolených«. Čtení svaté měli jsme dnes týden o dobrodínství Pána Ježíše, když jest odpustil hříchy onomu dnú trpícému a uzdravil jej, a kterak ihned někteří, nevděčností poraženi jsúce, reptali jsú 50 proti drahému Pánu. Dnes pak již máme o jiném dobrodínstvie Boha Otce drahého, jenž jest učinil svadbu Synu svému a oběd připravil a poslal slúhy své volat na tu svadbu a k tomu obědu, že všecky věci sú připraveny. KA v tom se vokázala nevděč- nost pozvaných, že jedni nechtěli přijíti, druzí zmeškali, třetí 55 odešli, oni do vsi, oni na kupectví svá, čtvrtí pak zjímavše služeb- níky jeho a zhaněvše i zmordovali; a pak pátý onen, ješto všel na svadbu, ne maje rúcha svatebního. A na všecky se král B 4951 rozhněval. K — 40 řekl PC — 42 řekl PONT — služebníkuom svým PCT, k služeb- níkům N — 44 tam] tu N — 45 zubuom KN — Nebo mnozí] Mnozí za- jisté K — mnoho jest povolaných PCT — 45—46 málo ... vyvolených] a ne- mnozí vyvolení K, ale málo vyvolených (vybraných N). Vejklad (+na to svaté čteníT) PNT, ale málo vyvolenejch. Vejklad na to svaté čtení v neděli dvacátau mistra Rokycána C — 46 vyvolených. Vejklad LV. na svaté čtení U — 47 svaté a blahoslavené N — dobrodíní velikém T, dobrotě N — Pána našeho PNT — Ježíše Krista KNTU — 48 když jest odpustil] že, odpustivši předně T — trpícému] zlámanému NCU — a uzdravil jej ihned potom jest jeho na těle uzdravil T — 49 a kterak .. . poraženi jsúce i na těle, přítomní pak tu sauce tehdáž někteří nevděční N — kterak] vyn. TU — ihned] tu ihned KPCT, vyn. RU — tau nevděčností RU — jsúce] vyn. R — 50 pak] vyn. U — máme čtení svaté opět (vyn. T) NT — 51 drahého] našeho T, všemohaucího C — kterýžto N — nákladnau svatbu N — svému milému N — 52 a poslal] poslavši N — služebníky PONT — volat] volati NCU, povolati pozvaných T — tu] vyn. PNTU — aj nebo T — 53 sau již T — připraveny a přichystány RU, připravené TN — A v tom se vokázala? Ale pak ukazuje čtení B — také (pak C) vokázala KC — veliká nevděčnost NC — 54 při pozvaných TN — že vyn. KPCNT — 55 oni] onen KPRONT, jiní U — vsi své C — oni] onen KPRCNT, jiní U — na] po TC — svá] vyn. KPRN, svém TC — čtvrtí) ostatní PNT — pak nejnezbednější T — 56 zhaněvše] ztrýznivše T, zha- něvše je C — pak] vyn. U — pátý] čtvrtý PNT — onen, ješto] an U — vešel TN — 57 na ty na všecky KC —
573 40ného rúchem svatebním. I vetce jemu: »Příteli, kterak jsi semvšel, nemajerúchasvatebního?« A on jest oněměl. Tehdy vetce král služební- kóm: »Svížíce ruce jeho i nohy, uvrztež jej do temností zevnitřních; tam ť bude pláč a škří- 45pení zubuov. Nebo mnozí jsú povolaní, málo zajisté vyvolených«. Čtení svaté měli jsme dnes týden o dobrodínství Pána Ježíše, když jest odpustil hříchy onomu dnú trpícému a uzdravil jej, a kterak ihned někteří, nevděčností poraženi jsúce, reptali jsú 50 proti drahému Pánu. Dnes pak již máme o jiném dobrodínstvie Boha Otce drahého, jenž jest učinil svadbu Synu svému a oběd připravil a poslal slúhy své volat na tu svadbu a k tomu obědu, že všecky věci sú připraveny. KA v tom se vokázala nevděč- nost pozvaných, že jedni nechtěli přijíti, druzí zmeškali, třetí 55 odešli, oni do vsi, oni na kupectví svá, čtvrtí pak zjímavše služeb- níky jeho a zhaněvše i zmordovali; a pak pátý onen, ješto všel na svadbu, ne maje rúcha svatebního. A na všecky se král B 4951 rozhněval. K — 40 řekl PC — 42 řekl PONT — služebníkuom svým PCT, k služeb- níkům N — 44 tam] tu N — 45 zubuom KN — Nebo mnozí] Mnozí za- jisté K — mnoho jest povolaných PCT — 45—46 málo ... vyvolených] a ne- mnozí vyvolení K, ale málo vyvolených (vybraných N). Vejklad (+na to svaté čteníT) PNT, ale málo vyvolenejch. Vejklad na to svaté čtení v neděli dvacátau mistra Rokycána C — 46 vyvolených. Vejklad LV. na svaté čtení U — 47 svaté a blahoslavené N — dobrodíní velikém T, dobrotě N — Pána našeho PNT — Ježíše Krista KNTU — 48 když jest odpustil] že, odpustivši předně T — trpícému] zlámanému NCU — a uzdravil jej ihned potom jest jeho na těle uzdravil T — 49 a kterak .. . poraženi jsúce i na těle, přítomní pak tu sauce tehdáž někteří nevděční N — kterak] vyn. TU — ihned] tu ihned KPCT, vyn. RU — tau nevděčností RU — jsúce] vyn. R — 50 pak] vyn. U — máme čtení svaté opět (vyn. T) NT — 51 drahého] našeho T, všemohaucího C — kterýžto N — nákladnau svatbu N — svému milému N — 52 a poslal] poslavši N — služebníky PONT — volat] volati NCU, povolati pozvaných T — tu] vyn. PNTU — aj nebo T — 53 sau již T — připraveny a přichystány RU, připravené TN — A v tom se vokázala? Ale pak ukazuje čtení B — také (pak C) vokázala KC — veliká nevděčnost NC — 54 při pozvaných TN — že vyn. KPCNT — 55 oni] onen KPRONT, jiní U — vsi své C — oni] onen KPRCNT, jiní U — na] po TC — svá] vyn. KPRN, svém TC — čtvrtí) ostatní PNT — pak nejnezbednější T — 56 zhaněvše] ztrýznivše T, zha- něvše je C — pak] vyn. U — pátý] čtvrtý PNT — onen, ješto] an U — vešel TN — 57 na ty na všecky KC —
Strana 574
574 I di [teď] na počátku čtení svaté: »Podobno jest královstvie 60 nebeské člověku králi, kterýž učinil svadbu synu svému«. Když jest ta svatba byla? Tehdáž, když jest Buoh Otec drahý poslal Syna svého, aby se [pro nás] vtělil a s naším člověčenstvím spojil; nebo Kon Syn boží milý jako ženich a člověčenství naše jako nevěsta, s tím se jest on spojil jako ženich s nevěstú na loži — 65 totiž v životě drahé Panny Marie. Nebo její život byl jest jako luože; jakož se zpievá na den narozenie božieho: »Ej, jakožto ženich z lože svého pochází!« Ale Kmnedle, jak ť se zdá, lehko-li jest jemu to přišlo, spojiti se s naším člověčenstvím? Váží to Linconiensis: »Lehko-li by tobě bylo, kdyby se měl ženiti, a ta 70 nevěsta byla malomocná a škaredá, ano strupuov plno všudy, i na tváři? Pravda-li, že ť by bylo těžko a ohavno?! A když by ji měl v usta políbiti, Kano usta vosutá, hnisu na nich plno, 59 I dí] Protož takto die K, I praví T — [ted] vyn. KPRONTU — 60 svadbu] vyn. P — 60—61 Když ... Tehdáž) Tehdáž se jest ta svadba dála B — 61 byla] se stala N — Ú (I U), tehdáž CU, Tehdáž a toho času T — «drahý» vyn. BT — 62 poslati ráčil N — svého milého TN — [pro nás] vyn. KPRCNTU — naším] vyn. U — 63 gon vyn. B — milý a R — ženich s nevěstau U — naše] jeho PNT — 64 tím] nímž U — on] vyn. U — spojiti ráčil T — ženich] vyn. K — na loži] na ložci K, vyn. U — 65 totiž ... drahé] kteréžto lože beze vší poškvrny, krásně ozdobené, bylo jest život vždycky čisté a blahoslavené T — drahé] vyn. PN — 65—66 «Nebo .. . božieho jakož mluví David B, jakož církev svatá spívá na den Božího narození takto T — 65 svatý život K — 66 jakož a tak N — den .. . božieho hody vánoční N — Ej] Ej, prý PN, Aj R, vyn. T — 67 luože K — pochází] béře se KPRCNTU — «mnedle ... zdá pomysl tuto B — mnedle, milej člověče C — jak) co TON — tobě zdá U — 68 jemu ... spojiti se se jemu bylo tak ženiti B — spojiti se spojení RU, spojiti se jeho božské velebnosti T — to] vyn. KC — 69 Linconiensis] Linkoniensis (+ doktor svatej C) řka (a praví N, a dí takto T) KONT, Linkoniensis: »Prý P, Anicomensis (!) R, svati: »A, prej U — tobě to U — kdyby ty U — 69—70 a ta ... škaredá nevěstú malomocnů a škaredú B — 70 nevěsta kdyby C — byla by U, byla nějaká C — škaredá, prašivá, struplavá, francovitá C — ano na ní KCT — všudy, i] vyn. RU — 71 na tváři, na všem (vyn. T) těle NT — pravda .. . ohavno] vyn. T — by bylo] vyn. KP — když by vzláště pak, kdyby C — 72 měly pak měl K, vyn. (!) C — usta] austa PR, tvář neb v usta C — «ano usta vyn. B, ano usta její C — «hnisu ... plno mrzká B, prašivá, nečistá, hnisu a strupův na nich plno, ved, že ť bylo (!) C — 73 těžko . .. ošklivo] přišlo ť by to s těžkostí a s velikau ošklivostí T, an to vošklivo a těžko to učiniti U, ošklivo bylo a těžko, pravda-li K — pravda-li] by bylo N 66 Podle Ž. 19, 6 —
574 I di [teď] na počátku čtení svaté: »Podobno jest královstvie 60 nebeské člověku králi, kterýž učinil svadbu synu svému«. Když jest ta svatba byla? Tehdáž, když jest Buoh Otec drahý poslal Syna svého, aby se [pro nás] vtělil a s naším člověčenstvím spojil; nebo Kon Syn boží milý jako ženich a člověčenství naše jako nevěsta, s tím se jest on spojil jako ženich s nevěstú na loži — 65 totiž v životě drahé Panny Marie. Nebo její život byl jest jako luože; jakož se zpievá na den narozenie božieho: »Ej, jakožto ženich z lože svého pochází!« Ale Kmnedle, jak ť se zdá, lehko-li jest jemu to přišlo, spojiti se s naším člověčenstvím? Váží to Linconiensis: »Lehko-li by tobě bylo, kdyby se měl ženiti, a ta 70 nevěsta byla malomocná a škaredá, ano strupuov plno všudy, i na tváři? Pravda-li, že ť by bylo těžko a ohavno?! A když by ji měl v usta políbiti, Kano usta vosutá, hnisu na nich plno, 59 I dí] Protož takto die K, I praví T — [ted] vyn. KPRONTU — 60 svadbu] vyn. P — 60—61 Když ... Tehdáž) Tehdáž se jest ta svadba dála B — 61 byla] se stala N — Ú (I U), tehdáž CU, Tehdáž a toho času T — «drahý» vyn. BT — 62 poslati ráčil N — svého milého TN — [pro nás] vyn. KPRCNTU — naším] vyn. U — 63 gon vyn. B — milý a R — ženich s nevěstau U — naše] jeho PNT — 64 tím] nímž U — on] vyn. U — spojiti ráčil T — ženich] vyn. K — na loži] na ložci K, vyn. U — 65 totiž ... drahé] kteréžto lože beze vší poškvrny, krásně ozdobené, bylo jest život vždycky čisté a blahoslavené T — drahé] vyn. PN — 65—66 «Nebo .. . božieho jakož mluví David B, jakož církev svatá spívá na den Božího narození takto T — 65 svatý život K — 66 jakož a tak N — den .. . božieho hody vánoční N — Ej] Ej, prý PN, Aj R, vyn. T — 67 luože K — pochází] béře se KPRCNTU — «mnedle ... zdá pomysl tuto B — mnedle, milej člověče C — jak) co TON — tobě zdá U — 68 jemu ... spojiti se se jemu bylo tak ženiti B — spojiti se spojení RU, spojiti se jeho božské velebnosti T — to] vyn. KC — 69 Linconiensis] Linkoniensis (+ doktor svatej C) řka (a praví N, a dí takto T) KONT, Linkoniensis: »Prý P, Anicomensis (!) R, svati: »A, prej U — tobě to U — kdyby ty U — 69—70 a ta ... škaredá nevěstú malomocnů a škaredú B — 70 nevěsta kdyby C — byla by U, byla nějaká C — škaredá, prašivá, struplavá, francovitá C — ano na ní KCT — všudy, i] vyn. RU — 71 na tváři, na všem (vyn. T) těle NT — pravda .. . ohavno] vyn. T — by bylo] vyn. KP — když by vzláště pak, kdyby C — 72 měly pak měl K, vyn. (!) C — usta] austa PR, tvář neb v usta C — «ano usta vyn. B, ano usta její C — «hnisu ... plno mrzká B, prašivá, nečistá, hnisu a strupův na nich plno, ved, že ť bylo (!) C — 73 těžko . .. ošklivo] přišlo ť by to s těžkostí a s velikau ošklivostí T, an to vošklivo a těžko to učiniti U, ošklivo bylo a těžko, pravda-li K — pravda-li] by bylo N 66 Podle Ž. 19, 6 —
Strana 575
575 80 těžko, pravda-li, a ošklivo? Tak ť jest jemu, drahému Pánu, bylo těžko«. A přivodí Linconiensis onu řeč z Piesniček: »Polib mě 75 políbením úst tvých!«. Tu ť jest on, drahý Pán, nevěstu políbil, když se jest ráčil s naším člověčenstvím spojiti. A, jak jest jemu, drahému Pánu, to těžko přišlo, ta nevěsta, to člověčenství, ano bylo smrtedlné, mdlé, ustávalo, omdlévalo, lačnělo, žíznilo, zimu, psotu, bídu trpělo pro nás pro hříšné lidi)! A na té svadbě připravil oběd, své drahé tělo a svú drahú krev. Nebo na to ť jest on nám zde nechal svého drahého) těla a své drahé) krve, abychom, jedauc to drahé tělo jeho a pijíce krev, došli oné večeře věčné, kteráž bude na věky v nebi. I mníte vy, aby on svého [drahého] těla nechal zde na 85 to, abychom teď pohleděli a podívali se? Aha! «Na to ť jest nám zde zuostavil tu svátost velebnú), abychom jedúc a pijíc s ním se [tudy] spojovali! Jakož se jest on ráčil spojiti s naším člověčenstvím a v jedné osobě Buch a člověk býti, tak také chce, — 74 Linconiensis] týž svatý T, jeden svatý U, týž Linconiensis N — onu] tu U, onuno N — 74—75 z Piesniček ... tvých!« Písniček B — 74 z Piesniček Šalomúnových (+ řka U) KTCU — Polib mě] Políbení C — 75 tvých svých RNT, vyn. C — Tu t] Tak U — on] vyn. T — tehdáž jest polibil T — 76 jest] již R — ráčil vyn. T — spojil T — Aj Ó KPCNT, Och U — jak co U — 77 drahému Pánu vyn. B — těžko] s těžkostí T — to] totižto C — naše člověčenství T — 78 an U — ustávalo] ano ustávalo C — umdlévalo U — lačné K — žížnělo NC — 79 hlad, zimu C — bídu] vyn. K, bídu, horko N — trpělo, a to U — «lidi) vyn. B, lidi [a pro naše spasení] K — 80 oběd velmi nákladný N — svaté, drahé TN — drahú» svatú BC, svatau, drahau T — 81 krev, to t (+ jest TNU) ten oběd (+ nákladný T) PCNTU, krev [své svaté církvi] K — zde] vyn. RU — «drahého vyn. B, svatého TC, předrahého N — 82 drahé) svaté B, svaté, předrahé C, důstojné N — 82—84 «jedauc ... I požívajíc toho, mohli přijíti na onu večeři věčnú v nebesích B — 82 to drahé] svaté U — jeho] vyn. PNT — 83 krev] jeho přesvatau krev, tak C, drahau krev U, krev jeho RNU, krev svatau jeho T — večeři (!) P — věčné] vyn. RU, věčné, blahosla- vené T — bude trváti NU — 84 mníte vy] domníváte vy se TC — «aby) že by BT, by RU — [drahého] vyn. KPRONTU — «nechal zde vyn. (!) B — na] pro C — 85 abyšte (+ vy C) PRONTU — «teď pohleděli opat- řili B, teď pohleděli na ně TC — podívali se teď C — Aha] Nikoliv (Nic T), ale NT, Ale U — 85—86 «Na to ... velebnú" Ne na to, ale na to B — 86 nám zde] vyn. U — pozůstavil N — tu svátost velebnú vyn. U, té svátosti velebné a požehnané T — 87 [tudy] vyn. KPRNTU, zde C — ráčil spojiti] spojil i T — 88 jediné U — člověk pravej C, člověk ráčil TU 74 Pís. I, 2 —
575 80 těžko, pravda-li, a ošklivo? Tak ť jest jemu, drahému Pánu, bylo těžko«. A přivodí Linconiensis onu řeč z Piesniček: »Polib mě 75 políbením úst tvých!«. Tu ť jest on, drahý Pán, nevěstu políbil, když se jest ráčil s naším člověčenstvím spojiti. A, jak jest jemu, drahému Pánu, to těžko přišlo, ta nevěsta, to člověčenství, ano bylo smrtedlné, mdlé, ustávalo, omdlévalo, lačnělo, žíznilo, zimu, psotu, bídu trpělo pro nás pro hříšné lidi)! A na té svadbě připravil oběd, své drahé tělo a svú drahú krev. Nebo na to ť jest on nám zde nechal svého drahého) těla a své drahé) krve, abychom, jedauc to drahé tělo jeho a pijíce krev, došli oné večeře věčné, kteráž bude na věky v nebi. I mníte vy, aby on svého [drahého] těla nechal zde na 85 to, abychom teď pohleděli a podívali se? Aha! «Na to ť jest nám zde zuostavil tu svátost velebnú), abychom jedúc a pijíc s ním se [tudy] spojovali! Jakož se jest on ráčil spojiti s naším člověčenstvím a v jedné osobě Buch a člověk býti, tak také chce, — 74 Linconiensis] týž svatý T, jeden svatý U, týž Linconiensis N — onu] tu U, onuno N — 74—75 z Piesniček ... tvých!« Písniček B — 74 z Piesniček Šalomúnových (+ řka U) KTCU — Polib mě] Políbení C — 75 tvých svých RNT, vyn. C — Tu t] Tak U — on] vyn. T — tehdáž jest polibil T — 76 jest] již R — ráčil vyn. T — spojil T — Aj Ó KPCNT, Och U — jak co U — 77 drahému Pánu vyn. B — těžko] s těžkostí T — to] totižto C — naše člověčenství T — 78 an U — ustávalo] ano ustávalo C — umdlévalo U — lačné K — žížnělo NC — 79 hlad, zimu C — bídu] vyn. K, bídu, horko N — trpělo, a to U — «lidi) vyn. B, lidi [a pro naše spasení] K — 80 oběd velmi nákladný N — svaté, drahé TN — drahú» svatú BC, svatau, drahau T — 81 krev, to t (+ jest TNU) ten oběd (+ nákladný T) PCNTU, krev [své svaté církvi] K — zde] vyn. RU — «drahého vyn. B, svatého TC, předrahého N — 82 drahé) svaté B, svaté, předrahé C, důstojné N — 82—84 «jedauc ... I požívajíc toho, mohli přijíti na onu večeři věčnú v nebesích B — 82 to drahé] svaté U — jeho] vyn. PNT — 83 krev] jeho přesvatau krev, tak C, drahau krev U, krev jeho RNU, krev svatau jeho T — večeři (!) P — věčné] vyn. RU, věčné, blahosla- vené T — bude trváti NU — 84 mníte vy] domníváte vy se TC — «aby) že by BT, by RU — [drahého] vyn. KPRONTU — «nechal zde vyn. (!) B — na] pro C — 85 abyšte (+ vy C) PRONTU — «teď pohleděli opat- řili B, teď pohleděli na ně TC — podívali se teď C — Aha] Nikoliv (Nic T), ale NT, Ale U — 85—86 «Na to ... velebnú" Ne na to, ale na to B — 86 nám zde] vyn. U — pozůstavil N — tu svátost velebnú vyn. U, té svátosti velebné a požehnané T — 87 [tudy] vyn. KPRNTU, zde C — ráčil spojiti] spojil i T — 88 jediné U — člověk pravej C, člověk ráčil TU 74 Pís. I, 2 —
Strana 576
576 abychom my jedúc a pijíc jeho drahé tělo a krev s ním se spo- 90 jovali. I! «Ale pak, který úžitek budeme mieti z přijímanie toho B 495m drahého těla a té drahé krve? Tento, že bóhdá budeme mieti život věčný). Neb on sám dí ve čtení svatého Jana: »Ktož jí mé tělo a pí mú krev, má ť život věčný a já jej vzkřísím v naj- poslednější den.« A zase mluví: »Jistě, jistě pravím vám: Ne- 95 budete-li jísti těla Syna člověka a píti jeho krve, nebudete míti života v sobě«. Simon de Cassia dí: »Jakož jest byl Buoh za- pověděl Adamovi a Evě, aby nejedli z dřeva zapověděného, a přikázal a řekl, že, když budau jísti, že smrtí zemrau: tak ť jest zase přikázal nám jísti své tělo a píti svú krev, chceme-li 100 kvěčně živi býti a nezemřieti věčnú smrtí«. To ť ten oběd. A poslal služebníky své volat pozvaných na svadbu, nebo jsú všecky věci připraveny. Kteří sú to byli poslové? Tuto je jmenuje ve čtení, že jest je dvakrát posílal. Jedni poslové byli jsú světí prorokové, kteříž jsú pravili a prorokovali, že se má naroditi — on chce KPON — 89 drahé) vyn. B — a krev] vyn. P, a krev jeho U, a krev předůstojnau T — 90—92 Ale ... věčný zde a potom v život věčný vešli B — 90 Ale pak] vyn. U — z hodného přijímanie C — toho] jeho U — 91 té] vyn. U — drahé] svaté C — Tentoj Tento aužitek budeme míti C — že] když nám C — bóhdá] vyn. P, dá Pán Bůh TON — budeme mieti] v tom dobrém do smrti setrvati C — 92 Neb ... čtení] A dí U — dí] drahý Pán praví T — Jana takto C, Jana, miláčka svého T — jí mne aneb C — 93—94 poslední PN — 94 zase mluví] na jiném místě přísahau se zavázal a řka T — mluví ... vám] zavěroval se řka: »Věru (nad tím přípisek: Amen) K, zavázal se řka: »Jistě, jistě P — mluví ... jistě zařekl se řka: »Amen, amen N — mluví] řekl RCU — jistě vyn. C — 94—95 nebudete] věru (nad tím přípisek: jistě), nebudete K — 96 v sobě] věčného KRC, věčného v sobě U — Simon ... dí] A dí mudřec U — praví T — 97 nikoliv nejedli T — a] ale RU — 98 přikázal ... budau budau-li B, kdykoliv budau N, kterau koliv hodinu budau T - přikázal a] vyn. P — když koliv C — 99 přikázal a por učil (ps. po- raučil!) T — nám] vyn. C — své drahé CU — svú] drahú PN, vyn. T, svau přesvatau C — chceme-li věčnej život míti a C — 100 Kvěčně ... smrtísmrti věčné ujíti a života dosáhnúti B — býti se všemi svatejmi anděly C — tenj jest ten C, jest ten rozkošný N, jest ten důstojný T — 101 slúhy KRU — volati RCTU, povolati N — pozvaných] vyn. C — nebo] aby šli, že T — 102 připraveny] hotovy KPRCTU, hotové N — 102—103 Tuto je . . . posílal] vyn. C — 102 Tuto jej Jakož (+ je U) tuto PRNTU — jmenuje] praví T — 103 jej tuto K, vyn. PR — poslové] vyn. PNT — 104 proroci, jakož je tu v svatém čtení jmenuje, že jest dvakrát 92 Jan 6, 54 — 94 Jan 6, 53 —
576 abychom my jedúc a pijíc jeho drahé tělo a krev s ním se spo- 90 jovali. I! «Ale pak, který úžitek budeme mieti z přijímanie toho B 495m drahého těla a té drahé krve? Tento, že bóhdá budeme mieti život věčný). Neb on sám dí ve čtení svatého Jana: »Ktož jí mé tělo a pí mú krev, má ť život věčný a já jej vzkřísím v naj- poslednější den.« A zase mluví: »Jistě, jistě pravím vám: Ne- 95 budete-li jísti těla Syna člověka a píti jeho krve, nebudete míti života v sobě«. Simon de Cassia dí: »Jakož jest byl Buoh za- pověděl Adamovi a Evě, aby nejedli z dřeva zapověděného, a přikázal a řekl, že, když budau jísti, že smrtí zemrau: tak ť jest zase přikázal nám jísti své tělo a píti svú krev, chceme-li 100 kvěčně živi býti a nezemřieti věčnú smrtí«. To ť ten oběd. A poslal služebníky své volat pozvaných na svadbu, nebo jsú všecky věci připraveny. Kteří sú to byli poslové? Tuto je jmenuje ve čtení, že jest je dvakrát posílal. Jedni poslové byli jsú světí prorokové, kteříž jsú pravili a prorokovali, že se má naroditi — on chce KPON — 89 drahé) vyn. B — a krev] vyn. P, a krev jeho U, a krev předůstojnau T — 90—92 Ale ... věčný zde a potom v život věčný vešli B — 90 Ale pak] vyn. U — z hodného přijímanie C — toho] jeho U — 91 té] vyn. U — drahé] svaté C — Tentoj Tento aužitek budeme míti C — že] když nám C — bóhdá] vyn. P, dá Pán Bůh TON — budeme mieti] v tom dobrém do smrti setrvati C — 92 Neb ... čtení] A dí U — dí] drahý Pán praví T — Jana takto C, Jana, miláčka svého T — jí mne aneb C — 93—94 poslední PN — 94 zase mluví] na jiném místě přísahau se zavázal a řka T — mluví ... vám] zavěroval se řka: »Věru (nad tím přípisek: Amen) K, zavázal se řka: »Jistě, jistě P — mluví ... jistě zařekl se řka: »Amen, amen N — mluví] řekl RCU — jistě vyn. C — 94—95 nebudete] věru (nad tím přípisek: jistě), nebudete K — 96 v sobě] věčného KRC, věčného v sobě U — Simon ... dí] A dí mudřec U — praví T — 97 nikoliv nejedli T — a] ale RU — 98 přikázal ... budau budau-li B, kdykoliv budau N, kterau koliv hodinu budau T - přikázal a] vyn. P — když koliv C — 99 přikázal a por učil (ps. po- raučil!) T — nám] vyn. C — své drahé CU — svú] drahú PN, vyn. T, svau přesvatau C — chceme-li věčnej život míti a C — 100 Kvěčně ... smrtísmrti věčné ujíti a života dosáhnúti B — býti se všemi svatejmi anděly C — tenj jest ten C, jest ten rozkošný N, jest ten důstojný T — 101 slúhy KRU — volati RCTU, povolati N — pozvaných] vyn. C — nebo] aby šli, že T — 102 připraveny] hotovy KPRCTU, hotové N — 102—103 Tuto je . . . posílal] vyn. C — 102 Tuto jej Jakož (+ je U) tuto PRNTU — jmenuje] praví T — 103 jej tuto K, vyn. PR — poslové] vyn. PNT — 104 proroci, jakož je tu v svatém čtení jmenuje, že jest dvakrát 92 Jan 6, 54 — 94 Jan 6, 53 —
Strana 577
577 105 a na svět přijíti drahý Pán; druzí jsú byli světí apoštolé, jenž jsú pravili a kázali, že se jest již narodil a na svět přišel. Pak že i za prorokuov bývali jsú lživí poslové a lživí proroci, též i za apoštoluov, též i nyní, a budau do skonání světa zlí a hanební poslové), jenž nezovú tak, jakž by měli zváti «na tu svatbu a 110 k tomu obědu. Apoštolé jsú takto zvali k tomu obědu, jakož máme psáno, že jsú na každý den přijímali tělo a krev Pána Ježíše; za doktoruov také, jakož mluví svatý Augustin: »Na každý den přijímati ani hyzdím ani chválím, ale na každú neděli na- pomínám a velím«. A tak všickni věrní kněžie), kazatelé a 115 poslové mají zváti a volati k tomu obědu a k tomu stolu, abychom se s milým Pánem Bohem spojovali. A tak mluví Hilarius a Pa- stasius ti doktorové, že tím jedením a pitím mámy se tudy a skrze to spojovati s Kmilým Bohem a tak života věčného dojíti. Gorram) pak «tak mluví a dává příklad, že, jakož 120 ono sítí a rákosí nemuož ruosti bez vody, na suše, tak, kteráž se duše nekrmí a nenapájí u tú svátostí velebnau, že potokové živé B 495n posílal C — «pravili a vyn. B — 105 tento svět C — Pán Ježíš C — světí vyn. B — 105—107 jenž jsú ... poslové] vyn. (!) RU — 106 pravili a kázali] ohlašovali T — již] vyn. PN — na svět] vyn. PNT, na tento svět KC — Pak že] Ale že pak T — 107 času prorokův N, prorokův i za apoštolů C, prorokův svatých T — lživí] zlí KPONT — lživí] falešní K — též] vyn. KPNT, také R, také sau byli U — 107—108 též i ... téži] a ještě i C — 108 též i nyní] a nyní K, bývali sau a nyní P, bývali a sau nyní R, bývali sau a budau nyní N, a sau ještě U, sau nyní T — a] vyn. PN, sau a C, také K — budau] potom budau C, vyn. N, budau i potom U — do skonání] k skonání KPCNU, i k skonání R, až do skonání T — světa] vyn. K — 108—109 zlí ... poslové? vyn. B — 109 nezovú] nebudau zváti N — (na tu svatbu a vyn. B — tu] tuto T — 110 obědu a k té večeři slavné C — tak PRNTU — ak tomu obědu vyn. B, k tomu slavnému obědu T — tomuto U — obědu, a RU — jakož vyn. U — 111 napsáno PNTU, napsáno v Skutciech apoštolských KC — Pána] drahého K, Pána našeho N — 112 Ježíše Krista (+ a jiným podávali T) NT — svatých doktorův TC — Augustin: »Prý PN, Augustin, takto řka T, Augustin, že U — 113 přijímání T — na] v T — 114 a velím] vyn. RU, a přikazuji TN — kněžic vyn. BU — kazatelé a] vyn. U — 115 poslové Kristovi C — volati] napomínati U — k tomu stolu] na tu svatbu KPONT — 116—117 Pascazius P, Paschazius C, Paškasius U — 117 svatí dokto- rové TC — tudy] vyn. U — 117—118 a skrze to vyn. BU — 118 Kmilýmp Pánem BPNT, svým milým C — Bohem naším T — 119 dojíti] docházeti TN — Gorra B — pak] vyn. U — «tak mluví a vyn. B — příklad řka KRU — že] vyn. U — 120 rokosí R — tak] tak podobně T, tak rovně ta duše N — 121 duše] vyn. N, milá, věrná duše C — drahau svátostí U — že] vyn. T — potokové nepotekau a RU — 122 nemohú Rokycanova Postilla. 37
577 105 a na svět přijíti drahý Pán; druzí jsú byli světí apoštolé, jenž jsú pravili a kázali, že se jest již narodil a na svět přišel. Pak že i za prorokuov bývali jsú lživí poslové a lživí proroci, též i za apoštoluov, též i nyní, a budau do skonání světa zlí a hanební poslové), jenž nezovú tak, jakž by měli zváti «na tu svatbu a 110 k tomu obědu. Apoštolé jsú takto zvali k tomu obědu, jakož máme psáno, že jsú na každý den přijímali tělo a krev Pána Ježíše; za doktoruov také, jakož mluví svatý Augustin: »Na každý den přijímati ani hyzdím ani chválím, ale na každú neděli na- pomínám a velím«. A tak všickni věrní kněžie), kazatelé a 115 poslové mají zváti a volati k tomu obědu a k tomu stolu, abychom se s milým Pánem Bohem spojovali. A tak mluví Hilarius a Pa- stasius ti doktorové, že tím jedením a pitím mámy se tudy a skrze to spojovati s Kmilým Bohem a tak života věčného dojíti. Gorram) pak «tak mluví a dává příklad, že, jakož 120 ono sítí a rákosí nemuož ruosti bez vody, na suše, tak, kteráž se duše nekrmí a nenapájí u tú svátostí velebnau, že potokové živé B 495n posílal C — «pravili a vyn. B — 105 tento svět C — Pán Ježíš C — světí vyn. B — 105—107 jenž jsú ... poslové] vyn. (!) RU — 106 pravili a kázali] ohlašovali T — již] vyn. PN — na svět] vyn. PNT, na tento svět KC — Pak že] Ale že pak T — 107 času prorokův N, prorokův i za apoštolů C, prorokův svatých T — lživí] zlí KPONT — lživí] falešní K — též] vyn. KPNT, také R, také sau byli U — 107—108 též i ... téži] a ještě i C — 108 též i nyní] a nyní K, bývali sau a nyní P, bývali a sau nyní R, bývali sau a budau nyní N, a sau ještě U, sau nyní T — a] vyn. PN, sau a C, také K — budau] potom budau C, vyn. N, budau i potom U — do skonání] k skonání KPCNU, i k skonání R, až do skonání T — světa] vyn. K — 108—109 zlí ... poslové? vyn. B — 109 nezovú] nebudau zváti N — (na tu svatbu a vyn. B — tu] tuto T — 110 obědu a k té večeři slavné C — tak PRNTU — ak tomu obědu vyn. B, k tomu slavnému obědu T — tomuto U — obědu, a RU — jakož vyn. U — 111 napsáno PNTU, napsáno v Skutciech apoštolských KC — Pána] drahého K, Pána našeho N — 112 Ježíše Krista (+ a jiným podávali T) NT — svatých doktorův TC — Augustin: »Prý PN, Augustin, takto řka T, Augustin, že U — 113 přijímání T — na] v T — 114 a velím] vyn. RU, a přikazuji TN — kněžic vyn. BU — kazatelé a] vyn. U — 115 poslové Kristovi C — volati] napomínati U — k tomu stolu] na tu svatbu KPONT — 116—117 Pascazius P, Paschazius C, Paškasius U — 117 svatí dokto- rové TC — tudy] vyn. U — 117—118 a skrze to vyn. BU — 118 Kmilýmp Pánem BPNT, svým milým C — Bohem naším T — 119 dojíti] docházeti TN — Gorra B — pak] vyn. U — «tak mluví a vyn. B — příklad řka KRU — že] vyn. U — 120 rokosí R — tak] tak podobně T, tak rovně ta duše N — 121 duše] vyn. N, milá, věrná duše C — drahau svátostí U — že] vyn. T — potokové nepotekau a RU — 122 nemohú Rokycanova Postilla. 37
Strana 578
578 vody nemohú plúti v tu duši. Velmi-li toho dbáme, milí křesťané, velmi-li po tom túžíme? A, běda nám)! Ale nalezl-li by také ty posly zlé, hanebné, ješto nedbají volati «na tu svatbu 125a k tomu obědu? Nébrž nalezl by některé, ješto ť [od toho odvodí, ani ť budú říci: »A, co vy lajci, co vy baby máte přijímati tak často)? Máte svy dosti [přijímati] jednú do roka neb dvakrát!«Ó, co jest těch, ješto dáti nechtie, zlých a hanebných posluov! Shledají ť, že ť budau pro to trestáni a káráni těžce od 130 milého Boha, i ti, ješto netbají volati na svatbu, i ti, ješto dávati nechtie, i ti, ješto odvodie a řiekají: »Dosti máte, jakož sem řekl, jednú neb dvakrát do roka!« Neřekl Buoh »jednú« ani »dva- krát«, ale — jakož dí svatý Pavel — »kolikrát koli jísti budete chléb tento a z kalichu píti, smrt Páně zvěstovati budete, až ť 135i přijde«. plúti] nepoplynau RU — plynauti TC — Velmi-li my TN — toho] na to U — 123 potaužíme PRONTU — Ach U — A, běda nám] vyn. TN — (nám bude B, nám, nebohým lidem C — Ale] A U — našel T — li] vyn. R — také] prosím, také v české zemi T — 124 zlé vyn. B — ješto] a an (!) U — volati] zváti C — «na tu svatbu a vyn. B — 125 Nébrž] Né (nad tím přípisek: Ba), ještě K, Né ještě R, Ne N, Nu, ještě C, Ale ještě t U, Ba PT — nalezl] nalez-li C, našel U — některé mnohé T, také některé N, vyn. U — ješto ť] an U — [od toho] vyn. KPRCNU, ještě T — 126 ani t budú říci] a nedadie a řiekají K, ani ť P, ani (an T) ť říkají TN, ano dějí U — A, á PRU — co vy takoví RU — lejci RC, lejci sprostí T, lejkové U — coja U — baby] ženy RU — 127 «tak často na každý den B — Však máte T — dvy vyn. B — [při jímati vyn. KPRONTU — 128—132 Ó, co . .. do roka!« vyn. B — 128 Ój A KCU — jest pak K — ješto dáti nechtie] vyn. RTU — dáti] podá- vati pod obojí spůsobau C — 129 posluov, a ještě (+ nyní U) dáti nechtí RU, posluov mnoho, ješto dáti nechtí a ty, kteří by dáti chtěli, klnau, kaceřují T — Shledají ť, nebozí C, Shledají ť to U — pro to] vyn. RU — a káráni] vyn. U — těžce] velmi těžce T, hrozně U — 130 i] jak T — i ti, ješto netbají volati] vyn. C — volati] zváti T, jíti U — na tu svatbu P — i ti] vyn. R, tak ti T — i ti, ješto dávati nechtie] vyn. U — ješto dávati] kteří dávati T — 131 ješto odvodie] kteříž odvodí U, ješto (+ od toho dobrého T) odvozují NT — a] jenž T — a řiekají] »A (An N), prý PN, pra- více, že (vyn. R) RU — jakož sem řekl] vyn. U — řekl] již prvé oznámil T — 132 Však jest neřekl K, Neřekl ť jest tak (vyn. T) Pán RTU — Buoh] vyn. TU — ani] neb PRNT, vyn. U — dvakrát (vyn. U) do roka PNTU — 133 dí] raddu dává N — 134 z kalichu] kalich Páně PNT, z kalichu Páně C — Páně] jeho PN — zvěstovati budete] zvěstujete C — až ť i dokavadž TN — 135 nepřijde N — 133 1. Kor. 11, 26 —
578 vody nemohú plúti v tu duši. Velmi-li toho dbáme, milí křesťané, velmi-li po tom túžíme? A, běda nám)! Ale nalezl-li by také ty posly zlé, hanebné, ješto nedbají volati «na tu svatbu 125a k tomu obědu? Nébrž nalezl by některé, ješto ť [od toho odvodí, ani ť budú říci: »A, co vy lajci, co vy baby máte přijímati tak často)? Máte svy dosti [přijímati] jednú do roka neb dvakrát!«Ó, co jest těch, ješto dáti nechtie, zlých a hanebných posluov! Shledají ť, že ť budau pro to trestáni a káráni těžce od 130 milého Boha, i ti, ješto netbají volati na svatbu, i ti, ješto dávati nechtie, i ti, ješto odvodie a řiekají: »Dosti máte, jakož sem řekl, jednú neb dvakrát do roka!« Neřekl Buoh »jednú« ani »dva- krát«, ale — jakož dí svatý Pavel — »kolikrát koli jísti budete chléb tento a z kalichu píti, smrt Páně zvěstovati budete, až ť 135i přijde«. plúti] nepoplynau RU — plynauti TC — Velmi-li my TN — toho] na to U — 123 potaužíme PRONTU — Ach U — A, běda nám] vyn. TN — (nám bude B, nám, nebohým lidem C — Ale] A U — našel T — li] vyn. R — také] prosím, také v české zemi T — 124 zlé vyn. B — ješto] a an (!) U — volati] zváti C — «na tu svatbu a vyn. B — 125 Nébrž] Né (nad tím přípisek: Ba), ještě K, Né ještě R, Ne N, Nu, ještě C, Ale ještě t U, Ba PT — nalezl] nalez-li C, našel U — některé mnohé T, také některé N, vyn. U — ješto ť] an U — [od toho] vyn. KPRCNU, ještě T — 126 ani t budú říci] a nedadie a řiekají K, ani ť P, ani (an T) ť říkají TN, ano dějí U — A, á PRU — co vy takoví RU — lejci RC, lejci sprostí T, lejkové U — coja U — baby] ženy RU — 127 «tak často na každý den B — Však máte T — dvy vyn. B — [při jímati vyn. KPRONTU — 128—132 Ó, co . .. do roka!« vyn. B — 128 Ój A KCU — jest pak K — ješto dáti nechtie] vyn. RTU — dáti] podá- vati pod obojí spůsobau C — 129 posluov, a ještě (+ nyní U) dáti nechtí RU, posluov mnoho, ješto dáti nechtí a ty, kteří by dáti chtěli, klnau, kaceřují T — Shledají ť, nebozí C, Shledají ť to U — pro to] vyn. RU — a káráni] vyn. U — těžce] velmi těžce T, hrozně U — 130 i] jak T — i ti, ješto netbají volati] vyn. C — volati] zváti T, jíti U — na tu svatbu P — i ti] vyn. R, tak ti T — i ti, ješto dávati nechtie] vyn. U — ješto dávati] kteří dávati T — 131 ješto odvodie] kteříž odvodí U, ješto (+ od toho dobrého T) odvozují NT — a] jenž T — a řiekají] »A (An N), prý PN, pra- více, že (vyn. R) RU — jakož sem řekl] vyn. U — řekl] již prvé oznámil T — 132 Však jest neřekl K, Neřekl ť jest tak (vyn. T) Pán RTU — Buoh] vyn. TU — ani] neb PRNT, vyn. U — dvakrát (vyn. U) do roka PNTU — 133 dí] raddu dává N — 134 z kalichu] kalich Páně PNT, z kalichu Páně C — Páně] jeho PN — zvěstovati budete] zvěstujete C — až ť i dokavadž TN — 135 nepřijde N — 133 1. Kor. 11, 26 —
Strana 579
579 A dí: »Povězte pozvaným, že všecko hotovo jest«. V tom zavírá, «když dí:» Všecko hotovo«, že v jeho zákoně a v jeho čtení jest celé a dokonalé spasení, a ktož by koli to držal, že by který jiný zákon kromě zákona a čtení Pána Ježíše mohl co více 140 přidati k spasení, ten se každý rúhá a jest v hříchu rúhaní; neb v něm samém, drahém Pánu Ježíšovi, jest celé a dostatečné spasení a v jeho zákoně. A chop se kterého koli zákona jiného — buď Františkuov, Dominikuov, Bernardinuov, buď kterých koli jiných) —, «jestliže se chybíš zákona Ježíšova a čtenie sva- 145 tého), se všemi s těmi jinými zákony puojdeš do pekla, a nechaje oněch všech zákonuov, přídrže) se jediného zákona Pána Ježíše, budeš spasen! I dotýká tu čtení svaté trojich lidí. Jedněch, Kkdež dí, že nechtěli přijíti; druhých, ješto zmeškávají ten drahý oběd a tu 150 svatbu, kdež die: »Ale oni zmeškali sú a odešli, jedni do vsi a druzí k svému obchodu; a třetí, zhaněvše slúhy jeho, i zmordovali sú je. A na ty na všecky rozhněval se jest král«. O těch prvních jenž jsú nechtěli přijíti: jsú ti lidé, ješto upokojivše se v [tomto) 136 Dí dále (+ čtení svaté TN) PNT — všecky věci jsú hotovy K — jest] vyn. N — 136—137 V tom . .. hotovo) V tom slovu »všecky věci hotovy jsú« zavierá se K — 137 zavírá] jest C, slovu se míní a ob- sahuje T — «když .. . hotovo vyn. B — dí] dí, že T — že] totiž že T — jeho čtení] jeho (vyn. TN) svatém čtení CTN — 138 jest složeno T — celé a dokonalé] dostatečné K — držal a tak smejšlel N, držel, ten spasen bude U — by pak RU — 139 který] který koli KPNT, ňáký U — kromě tohoto U — Pána našeho N — Ježíše Krista TN — 140 ten] takový T — každý] každej Pánu Ježíšovi C, takový U — jest] jest postaven N — rúhaní rauhavém spasení (!) U — 141 něm] vyn. U — drahém] vyn. U — a dosta- tečné] dokonalé, dostatečné a hojné KPONT, a dokonalé RU — spasení slo- ženo N — 142 A] Nebo C — 143 Františkova, Dominikova, Bernartinova (Bernartova U) CU — Bernartuov PT, Bernartinuov [buď samověrců] K — 143—144 buď . .. jiných vyn. B — 143 buď] aneb T — 144 chybíš-li se B — Pána Ježíse C — «a čtenie svatého vyn. B — svatého jeho U — 145 s těmi jinými) těmi B — puojdeš] musil by T — a] ale C — 146 zanechaje T, necháš-li U — oněch] jiných T — přídrž B, drže P, držíc N, a přídržeti se budeš U — jediného vyn. B, jediné T — 147 Ježíše Krista, tehdy U — 148 tu] toto K, vyn. C — když B — 149—152 druhých . . . zmor- dovali sú je druzí, že jsú zmeškali a jinam leckam se rozešli B — 149 zameškávají N — tento U — 150 kdež] když U — jedni] jiný PNT — 151 druzí] jiný PNT — služebníky NCT — je vyn. P — 152 A] Protož T — Oj Nu C — 152—153 O těch . . . jenž jsú] První, an U — 153 přijíti slyšíce. Kdo se skrze ně rozumí, slyšme! T — jsú] jsau-li C — jsú ti lidé] 37*
579 A dí: »Povězte pozvaným, že všecko hotovo jest«. V tom zavírá, «když dí:» Všecko hotovo«, že v jeho zákoně a v jeho čtení jest celé a dokonalé spasení, a ktož by koli to držal, že by který jiný zákon kromě zákona a čtení Pána Ježíše mohl co více 140 přidati k spasení, ten se každý rúhá a jest v hříchu rúhaní; neb v něm samém, drahém Pánu Ježíšovi, jest celé a dostatečné spasení a v jeho zákoně. A chop se kterého koli zákona jiného — buď Františkuov, Dominikuov, Bernardinuov, buď kterých koli jiných) —, «jestliže se chybíš zákona Ježíšova a čtenie sva- 145 tého), se všemi s těmi jinými zákony puojdeš do pekla, a nechaje oněch všech zákonuov, přídrže) se jediného zákona Pána Ježíše, budeš spasen! I dotýká tu čtení svaté trojich lidí. Jedněch, Kkdež dí, že nechtěli přijíti; druhých, ješto zmeškávají ten drahý oběd a tu 150 svatbu, kdež die: »Ale oni zmeškali sú a odešli, jedni do vsi a druzí k svému obchodu; a třetí, zhaněvše slúhy jeho, i zmordovali sú je. A na ty na všecky rozhněval se jest král«. O těch prvních jenž jsú nechtěli přijíti: jsú ti lidé, ješto upokojivše se v [tomto) 136 Dí dále (+ čtení svaté TN) PNT — všecky věci jsú hotovy K — jest] vyn. N — 136—137 V tom . .. hotovo) V tom slovu »všecky věci hotovy jsú« zavierá se K — 137 zavírá] jest C, slovu se míní a ob- sahuje T — «když .. . hotovo vyn. B — dí] dí, že T — že] totiž že T — jeho čtení] jeho (vyn. TN) svatém čtení CTN — 138 jest složeno T — celé a dokonalé] dostatečné K — držal a tak smejšlel N, držel, ten spasen bude U — by pak RU — 139 který] který koli KPNT, ňáký U — kromě tohoto U — Pána našeho N — Ježíše Krista TN — 140 ten] takový T — každý] každej Pánu Ježíšovi C, takový U — jest] jest postaven N — rúhaní rauhavém spasení (!) U — 141 něm] vyn. U — drahém] vyn. U — a dosta- tečné] dokonalé, dostatečné a hojné KPONT, a dokonalé RU — spasení slo- ženo N — 142 A] Nebo C — 143 Františkova, Dominikova, Bernartinova (Bernartova U) CU — Bernartuov PT, Bernartinuov [buď samověrců] K — 143—144 buď . .. jiných vyn. B — 143 buď] aneb T — 144 chybíš-li se B — Pána Ježíse C — «a čtenie svatého vyn. B — svatého jeho U — 145 s těmi jinými) těmi B — puojdeš] musil by T — a] ale C — 146 zanechaje T, necháš-li U — oněch] jiných T — přídrž B, drže P, držíc N, a přídržeti se budeš U — jediného vyn. B, jediné T — 147 Ježíše Krista, tehdy U — 148 tu] toto K, vyn. C — když B — 149—152 druhých . . . zmor- dovali sú je druzí, že jsú zmeškali a jinam leckam se rozešli B — 149 zameškávají N — tento U — 150 kdež] když U — jedni] jiný PNT — 151 druzí] jiný PNT — služebníky NCT — je vyn. P — 152 A] Protož T — Oj Nu C — 152—153 O těch . . . jenž jsú] První, an U — 153 přijíti slyšíce. Kdo se skrze ně rozumí, slyšme! T — jsú] jsau-li C — jsú ti lidé] 37*
Strana 580
580 světě tím zlým, hanebným pokojem, žádného kusa se jim 155 nechce toho obědu, kterýž nám náš milý Buoh připravil a zuo- stavil)). A «k tomu ť zuove a volá, a lidé nic netbají aniž jim vonic aniž se jim chce těla božieho), než tak již v světě a v žá- dostech světských a v rozkošech ustrnuvše, nic se jim nechce toho oběda. A proč «to? Proto, neb jsú koni nikdy nezakusili 160 té chuti, kteráž jest v tom drahém těle. Nebo člověk tělesný a hovadný nemuože té chuti zaku usiti, než rovně jemu tělo B 4950 boží Kvonie a chutno jemu), jako by jiný oplatek «byl. Ale volení ť boží, ó, co tu mnoho chutí a kdivných sladkostí okušují, jakož sám Pán dí: »Kdež ť bude tělo, tu ť se shromazdí 165i orlice«. Orlice «jsau) zraku ostrého, že i v slunce mohú «hle- děti; a volení boží jako vorlice prohlédají a tu patří, kdež jest tělo — náš milý Pán Ježíš —; tu ť se oni «shromazdie), všecko své zření mají k němu. Ale haknové slepí a hovadní toho Knemohú všichni ti T — kteříž T — [tomto] vyn. KPRCNU — 154 světě zlém U — tím] vyn. R — zlým] vyn. U — pokojem světským, tělesným C — žád- ného vyn. BCU — kusa] i nic U — 155 drahého oběda U — milej, drahej C — Ka zuostavil vyn. BU, a pozůstavil N — 156—157 k tomu ... božicho zuove nás k němu; nic jim to nevoní B — 156 k tomu t vobědu C — lidé] oni PRU, oni pak T, oni na to NC — nic] vyn. C — netbají, jíti nechtějí T — 157 vonie] ten voběd (-o- vyn.!) voní co C, voní co NU — 157—159 než tak již . . . oběda] ale radějí milují rozkoše a rozkoše (!) tělesné, a k svátostem žádné chuti nemají. A, běda! U — 158 ustrnuli R, ostavše a ustrnuvše C — 158—159 nechce . . . oběda] dobrého nechce ani toho drahého obědu T — 159 «to ) vyn. BT — Koni vyn. B — 160 sladkosti a chuti N — jest složena T — tčle a v té drahé krvi C — Nebo člověk] Člověk zajistě T — 161 zkusiti B, okusiti RU, míti a zakusiti C 162 gvonie . . . jemu jest chutné B — chutné CU — by] vyn. C — byl snědl B, jedl RNU, vyn. C — 163 voleným božím PNT — ó, co vyn. BT — ó, co tu] co ť oni R, ó co ť C, v tom oni U — velmi mnoho T a] co tu mnoho N — kdivných vyn. B, divné U — sladkosti U — 164 okušují] okúšejí KC, zakušují RU, jest TN — Kdež koli KC — shro- mažďují P, sletí RU — 165 Orlice] Nebo jako orlice C — «jsau jest BRU — jasného a ostrého C, velmi ostrého a bystrého T — že] takže KCT, vyn. PRN — že i v slunce mohú] a do slunce může U — do slunce N — «hleděti; a patřiti; protož B, hleděti; protož R — 166 a tak i TON, a tak U — a tu] vyn. C — 167 tělo, totižto C — našeho milého Pána Je«ží še (ps. v R Geffeffe!) RU — Ježíš Kristus T — oni] vyn. RU — hromazdí B, shromáždí PRNU, shromažďují TC — 168 slepí a hovadní] a slepé (!) hovada U — a hovadní] jako hovada C, lidé hovadní T — «nemohú mieti) nemají B— 169 než štika T, těm jediné štika U — 164 Mat. 24, 28; Luk. 17, 37 —
580 světě tím zlým, hanebným pokojem, žádného kusa se jim 155 nechce toho obědu, kterýž nám náš milý Buoh připravil a zuo- stavil)). A «k tomu ť zuove a volá, a lidé nic netbají aniž jim vonic aniž se jim chce těla božieho), než tak již v světě a v žá- dostech světských a v rozkošech ustrnuvše, nic se jim nechce toho oběda. A proč «to? Proto, neb jsú koni nikdy nezakusili 160 té chuti, kteráž jest v tom drahém těle. Nebo člověk tělesný a hovadný nemuože té chuti zaku usiti, než rovně jemu tělo B 4950 boží Kvonie a chutno jemu), jako by jiný oplatek «byl. Ale volení ť boží, ó, co tu mnoho chutí a kdivných sladkostí okušují, jakož sám Pán dí: »Kdež ť bude tělo, tu ť se shromazdí 165i orlice«. Orlice «jsau) zraku ostrého, že i v slunce mohú «hle- děti; a volení boží jako vorlice prohlédají a tu patří, kdež jest tělo — náš milý Pán Ježíš —; tu ť se oni «shromazdie), všecko své zření mají k němu. Ale haknové slepí a hovadní toho Knemohú všichni ti T — kteříž T — [tomto] vyn. KPRCNU — 154 světě zlém U — tím] vyn. R — zlým] vyn. U — pokojem světským, tělesným C — žád- ného vyn. BCU — kusa] i nic U — 155 drahého oběda U — milej, drahej C — Ka zuostavil vyn. BU, a pozůstavil N — 156—157 k tomu ... božicho zuove nás k němu; nic jim to nevoní B — 156 k tomu t vobědu C — lidé] oni PRU, oni pak T, oni na to NC — nic] vyn. C — netbají, jíti nechtějí T — 157 vonie] ten voběd (-o- vyn.!) voní co C, voní co NU — 157—159 než tak již . . . oběda] ale radějí milují rozkoše a rozkoše (!) tělesné, a k svátostem žádné chuti nemají. A, běda! U — 158 ustrnuli R, ostavše a ustrnuvše C — 158—159 nechce . . . oběda] dobrého nechce ani toho drahého obědu T — 159 «to ) vyn. BT — Koni vyn. B — 160 sladkosti a chuti N — jest složena T — tčle a v té drahé krvi C — Nebo člověk] Člověk zajistě T — 161 zkusiti B, okusiti RU, míti a zakusiti C 162 gvonie . . . jemu jest chutné B — chutné CU — by] vyn. C — byl snědl B, jedl RNU, vyn. C — 163 voleným božím PNT — ó, co vyn. BT — ó, co tu] co ť oni R, ó co ť C, v tom oni U — velmi mnoho T a] co tu mnoho N — kdivných vyn. B, divné U — sladkosti U — 164 okušují] okúšejí KC, zakušují RU, jest TN — Kdež koli KC — shro- mažďují P, sletí RU — 165 Orlice] Nebo jako orlice C — «jsau jest BRU — jasného a ostrého C, velmi ostrého a bystrého T — že] takže KCT, vyn. PRN — že i v slunce mohú] a do slunce může U — do slunce N — «hleděti; a patřiti; protož B, hleděti; protož R — 166 a tak i TON, a tak U — a tu] vyn. C — 167 tělo, totižto C — našeho milého Pána Je«ží še (ps. v R Geffeffe!) RU — Ježíš Kristus T — oni] vyn. RU — hromazdí B, shromáždí PRNU, shromažďují TC — 168 slepí a hovadní] a slepé (!) hovada U — a hovadní] jako hovada C, lidé hovadní T — «nemohú mieti) nemají B— 169 než štika T, těm jediné štika U — 164 Mat. 24, 28; Luk. 17, 37 —
Strana 581
581 mieti, štika dobrá aneb ptáci tlustí chutnější jim než tělo boží. 170 A, běda bude! «A, biedná duše hanebná, otrtá, že se neulekne, než právě, jako by kuol nepohořal! A co jest vás, ješto jich dotýče a právě tyto řeči mnohým, jako na hlavu tekú, a najmenšího se drobte neuleknú, aby aspoň pomyslil«i Křkúc: »Po- hříchu mne ť se Ktoto ť dotýká!«, i zplakal a poželel svého 175 zavedení! Nic «toho nenie, než právě jako onen, ješto jej na šibenici odsaudie, ani ť jej trkolé, an ť zkamenie, rovně že zaplakati nemůže, než hledí sem i tam: tak právě bojím se o mnohých, že sau již ku peklu odzúzeni a zkamenilí, že ne- mohú na své na těžké hříchy zaplakati, až právě, když smrt 180 přijde, Khlediž, an ť hledí, hledí okolo sebe, ono na děti, ono na dobrá s limauny N — tlustí pečení C — jim] vyn. RU, jim to T, sau jim N — tělo a krev C — 170 Ach T, Ó N — bude, nastojte T — 170—172 A, biedná .. . mnohým?. A nic se duše otrtá těchto řečí neulekne, any jí B — 170 KAjÓTNU — otrtá] vyn. T, otrtalá U — toho neulekneš T — 171 právě tak sobě činí C — jako by jí CU — A] Ó U — jest pak C, jest množstvie K — vás] těch RCU — jich] jich to U, se vás PNT, se jich C — 171—172 jich .. . mnohým vám tyto řeči K — 171 dotýká PCNT 172 ty PCNT — mnohým vám PN, vyn. CT — tekú] kapí, tekau P, kapí T — a] avšak T — najmenšího] nejmenšího svého času s pokáním nestráví ani U — 172—173 najmenšího ... neuleknú nejmenší věci se jich nechytí C — 173 neuleknú neužasnú B, neuleknete N, nechcete napraviti aniž se co lekáte T — abyšte T — aspoň] asi RU — pomyslil B — řka B, a řekli C — Pohříchu] vyn. U — 174 «toto ť dotýká to dotýče B, tuto dotýká C — i] a slyše (sleše (!) T) to NT — splakal by U — 175 Nic] vyn. U — «toho . . . než ale B, toho při nich pohříchu není, než C, než U — právě se tak mají mnozí C — 175—176 «ješto ... rovně že odsúzený na šibenici, ani ť se s ním trkolé, a on má srdce zkamenilé, že ani B, lotr aneb zločinec, kteréhož na šibenici odsaudí, an ť se s ním vedau, a srdce v něm zatvrzené, zkamenilé, že T — 176 ani] an U — jej] se s ním N — trkolé) vedau RNU — zkamenie] všecek zkamenie N, zkamení v něm srdce C, zkamenie [srdce a svědomí jeho] K — rovně] vyn. N, právě U — že ani C — 177 než jedno C — hledí, hledí KC — tam, až se na šibenici octne C, tam, bázní sa přestrašen T — 177—178 «právě . . . peklu) pohříchu, strach, že jsú mnozí do pekla B — 178 odsúzeni a zkamenilí přezvěděni a odsauzeni a srdce v nich skamenilá T — a] an R, an sau U — zkameněli KPCN — takže NC — 179 «na těžké vyn. BT, těžké RNU — zplakati RU — 180 přijde, ten hrozný kat N — 180—181 hlediž ... ano již ani ť hledí okolo na zboží, na přátely, na děti, ano B, hlediž, an ť hledí, vokolo nepřátelé (!), ono na děti, ono na zboží, ano R, tu teprva všudy okolo sebe bude hleděti na přátely, na děti, ano T — hle- diž ... trkolí] an hledí okolo sebe a ďáblové obklíčí jej, a on myslí na děti, na zboží, které miloval více nežli Pána Boha, i nechce mu se od něho. Och, bídné zboží, an t ho trápí, an se s ním již dáblově vedau U — 180
581 mieti, štika dobrá aneb ptáci tlustí chutnější jim než tělo boží. 170 A, běda bude! «A, biedná duše hanebná, otrtá, že se neulekne, než právě, jako by kuol nepohořal! A co jest vás, ješto jich dotýče a právě tyto řeči mnohým, jako na hlavu tekú, a najmenšího se drobte neuleknú, aby aspoň pomyslil«i Křkúc: »Po- hříchu mne ť se Ktoto ť dotýká!«, i zplakal a poželel svého 175 zavedení! Nic «toho nenie, než právě jako onen, ješto jej na šibenici odsaudie, ani ť jej trkolé, an ť zkamenie, rovně že zaplakati nemůže, než hledí sem i tam: tak právě bojím se o mnohých, že sau již ku peklu odzúzeni a zkamenilí, že ne- mohú na své na těžké hříchy zaplakati, až právě, když smrt 180 přijde, Khlediž, an ť hledí, hledí okolo sebe, ono na děti, ono na dobrá s limauny N — tlustí pečení C — jim] vyn. RU, jim to T, sau jim N — tělo a krev C — 170 Ach T, Ó N — bude, nastojte T — 170—172 A, biedná .. . mnohým?. A nic se duše otrtá těchto řečí neulekne, any jí B — 170 KAjÓTNU — otrtá] vyn. T, otrtalá U — toho neulekneš T — 171 právě tak sobě činí C — jako by jí CU — A] Ó U — jest pak C, jest množstvie K — vás] těch RCU — jich] jich to U, se vás PNT, se jich C — 171—172 jich .. . mnohým vám tyto řeči K — 171 dotýká PCNT 172 ty PCNT — mnohým vám PN, vyn. CT — tekú] kapí, tekau P, kapí T — a] avšak T — najmenšího] nejmenšího svého času s pokáním nestráví ani U — 172—173 najmenšího ... neuleknú nejmenší věci se jich nechytí C — 173 neuleknú neužasnú B, neuleknete N, nechcete napraviti aniž se co lekáte T — abyšte T — aspoň] asi RU — pomyslil B — řka B, a řekli C — Pohříchu] vyn. U — 174 «toto ť dotýká to dotýče B, tuto dotýká C — i] a slyše (sleše (!) T) to NT — splakal by U — 175 Nic] vyn. U — «toho . . . než ale B, toho při nich pohříchu není, než C, než U — právě se tak mají mnozí C — 175—176 «ješto ... rovně že odsúzený na šibenici, ani ť se s ním trkolé, a on má srdce zkamenilé, že ani B, lotr aneb zločinec, kteréhož na šibenici odsaudí, an ť se s ním vedau, a srdce v něm zatvrzené, zkamenilé, že T — 176 ani] an U — jej] se s ním N — trkolé) vedau RNU — zkamenie] všecek zkamenie N, zkamení v něm srdce C, zkamenie [srdce a svědomí jeho] K — rovně] vyn. N, právě U — že ani C — 177 než jedno C — hledí, hledí KC — tam, až se na šibenici octne C, tam, bázní sa přestrašen T — 177—178 «právě . . . peklu) pohříchu, strach, že jsú mnozí do pekla B — 178 odsúzeni a zkamenilí přezvěděni a odsauzeni a srdce v nich skamenilá T — a] an R, an sau U — zkameněli KPCN — takže NC — 179 «na těžké vyn. BT, těžké RNU — zplakati RU — 180 přijde, ten hrozný kat N — 180—181 hlediž ... ano již ani ť hledí okolo na zboží, na přátely, na děti, ano B, hlediž, an ť hledí, vokolo nepřátelé (!), ono na děti, ono na zboží, ano R, tu teprva všudy okolo sebe bude hleděti na přátely, na děti, ano T — hle- diž ... trkolí] an hledí okolo sebe a ďáblové obklíčí jej, a on myslí na děti, na zboží, které miloval více nežli Pána Boha, i nechce mu se od něho. Och, bídné zboží, an t ho trápí, an se s ním již dáblově vedau U — 180
Strana 582
582 přátely, ano již pozdě, ano se s ním ďáblové trkolí do horú- cého pekla. Uchovaj milý «Buoh)! Druzí pak (bývají lidé, Kješto zmeškávají (tento) oběd pro tělesné věci, jako tito, ješto odešli jeden do vsi a druhý 185 k svému obchodu). Milý, však jest to bylo slušné, odjíti a opatřiti ves, opět k svému obchodu jíti, aby měl čím živ býti? Avšak nejsú vymluveni nikoli, ale rozhněval se král. Nu, vy, vymluvíte-li se, ješto opúštíte duši svú Ka své spasenie) pro své hospodářství, pro trhy, pro obchody? Ač to jest slušné, kdyby to člověk právě 190 vedl, ale opustíš-li [Boha a] své spasení pro to, zvíš, že ne- budeš vymluven nikoli, Kopustíš-li Boha! Ale ktož ť řádně své obchody a svá hospodářství vedau, nic ť to není dobrým lidem ku překážce jich spasení. Ale Kcož pak dieš, ješto mnozí pro neřádné a neslušné věci, které jest Buoh zapověděl, opauštěj — hlediž] hlédajž ť P — hledí, hledí] hledí N, hledí, hledí na smrti C — sebe] vyn. P — ono] vyn. PCN — ono] vyn. PON — 181 již) vyn. PN — ďáblové] vyn. R — trkolí] vedau R. šrotují T — 182 Uchovaj] Čehož nás rač zachovati věčnej C. Uchovaj toho T — milý, drahý KN — Bože BT, Bože všemohaucí N — 183 pak] vyn. U — bývají vyn. BU —lidé] vyn. U — «ješto vyn. B — «tento) vyn. BC — 184 věci] potřeby (+ tento oběd C) KPCNT — 184—185 «jeden ... obchodu do vsi a k jiným svým ob- choduom B — 184 vsi své K 185 k svému obchodu po svém kupectví C — Milý] vyn. T, I řekl by mi snad někdo: »Milej C — bylo slušné] byla věc slušná a dobrá T — 186 opět též B — k svému obchodu] za pří- činau své živnosti N — býti] býti slušně, pravda-li KPC, býti, při čem se živiti, to bylo slušné N, býti, slušná věc T — avšak přece U — 187 ale na všecky K — král na ně velmi (vyn. N) CN — Nuže N — Nu, vy, vy- mluvíte-li še] Aniž vy se nebudete moci vymluviti T — vymluvíte-li se tak-li se vymluvíte C, vymluvíte-li se, co se vám zdá N, vymluvíte-li vy se U — 188 svau milau C — a své spasenie vyn. B — své] svá K, vyn. RCNT — 189 své trhy RONTU — pro obchody] pro své obchody RU, a obchody, živnosti T — Ač] A PRCTU, Ačkoliv N — člověk] lidé U — právě a spravedlivě a upřímně C — 190 vedli podlé přikázaní božího U — opustíš-li] opustí (!) T — [Boha a] vyn. KPRONTU — «že vyn. B — 191 kopustíš-li Boha vyn. B, opustíš-li pro časnau věc milého Pána Boha T, opustíš-li pro to Pána Boha C — ktož] když U — 192 živ- nosti, obchody TN — obchody a svá] vyn. U — 193 na překážku U — k jich U — Ale . .. mnozí] Jak se pak s těmito stane, kteří T — 193—197 což pak ... Jako pro škodlivé zaměstknání těmi věcmi člověk zmešká spasení. A po ji B 495p] něvadž pro to, co samo v sobě není zlé, člověk zatracen bude, což pak pro neslušné a neřádné věci, kteréž jest Buoh zapověděl, zatracen nebude? Né, ještě pro přikázaní, plně je, zatracen bude, a to B — 193 díš o těch C — ješto mnozíl vyn. RU — 194 které)
582 přátely, ano již pozdě, ano se s ním ďáblové trkolí do horú- cého pekla. Uchovaj milý «Buoh)! Druzí pak (bývají lidé, Kješto zmeškávají (tento) oběd pro tělesné věci, jako tito, ješto odešli jeden do vsi a druhý 185 k svému obchodu). Milý, však jest to bylo slušné, odjíti a opatřiti ves, opět k svému obchodu jíti, aby měl čím živ býti? Avšak nejsú vymluveni nikoli, ale rozhněval se král. Nu, vy, vymluvíte-li se, ješto opúštíte duši svú Ka své spasenie) pro své hospodářství, pro trhy, pro obchody? Ač to jest slušné, kdyby to člověk právě 190 vedl, ale opustíš-li [Boha a] své spasení pro to, zvíš, že ne- budeš vymluven nikoli, Kopustíš-li Boha! Ale ktož ť řádně své obchody a svá hospodářství vedau, nic ť to není dobrým lidem ku překážce jich spasení. Ale Kcož pak dieš, ješto mnozí pro neřádné a neslušné věci, které jest Buoh zapověděl, opauštěj — hlediž] hlédajž ť P — hledí, hledí] hledí N, hledí, hledí na smrti C — sebe] vyn. P — ono] vyn. PCN — ono] vyn. PON — 181 již) vyn. PN — ďáblové] vyn. R — trkolí] vedau R. šrotují T — 182 Uchovaj] Čehož nás rač zachovati věčnej C. Uchovaj toho T — milý, drahý KN — Bože BT, Bože všemohaucí N — 183 pak] vyn. U — bývají vyn. BU —lidé] vyn. U — «ješto vyn. B — «tento) vyn. BC — 184 věci] potřeby (+ tento oběd C) KPCNT — 184—185 «jeden ... obchodu do vsi a k jiným svým ob- choduom B — 184 vsi své K 185 k svému obchodu po svém kupectví C — Milý] vyn. T, I řekl by mi snad někdo: »Milej C — bylo slušné] byla věc slušná a dobrá T — 186 opět též B — k svému obchodu] za pří- činau své živnosti N — býti] býti slušně, pravda-li KPC, býti, při čem se živiti, to bylo slušné N, býti, slušná věc T — avšak přece U — 187 ale na všecky K — král na ně velmi (vyn. N) CN — Nuže N — Nu, vy, vy- mluvíte-li še] Aniž vy se nebudete moci vymluviti T — vymluvíte-li se tak-li se vymluvíte C, vymluvíte-li se, co se vám zdá N, vymluvíte-li vy se U — 188 svau milau C — a své spasenie vyn. B — své] svá K, vyn. RCNT — 189 své trhy RONTU — pro obchody] pro své obchody RU, a obchody, živnosti T — Ač] A PRCTU, Ačkoliv N — člověk] lidé U — právě a spravedlivě a upřímně C — 190 vedli podlé přikázaní božího U — opustíš-li] opustí (!) T — [Boha a] vyn. KPRONTU — «že vyn. B — 191 kopustíš-li Boha vyn. B, opustíš-li pro časnau věc milého Pána Boha T, opustíš-li pro to Pána Boha C — ktož] když U — 192 živ- nosti, obchody TN — obchody a svá] vyn. U — 193 na překážku U — k jich U — Ale . .. mnozí] Jak se pak s těmito stane, kteří T — 193—197 což pak ... Jako pro škodlivé zaměstknání těmi věcmi člověk zmešká spasení. A po ji B 495p] něvadž pro to, co samo v sobě není zlé, člověk zatracen bude, což pak pro neslušné a neřádné věci, kteréž jest Buoh zapověděl, zatracen nebude? Né, ještě pro přikázaní, plně je, zatracen bude, a to B — 193 díš o těch C — ješto mnozíl vyn. RU — 194 které)
Strana 583
583 195 Boha a své spasenie i svú milú duši? Hádaj, kterak s těmi bude, B 495p ano pro přikázanie božie, ještě je tak veda, byl by zatracen?! Jako takto: Pán Buch přikázal ctíti a milovati otce a máteř; a když by člověk to vedl, že by více «poslúchal otce a mateře a miloval je viece nežli Boha, že by v čem vyvinul, v kterém 200 přikázaní božiem) pro otce neb pro máteř, nikoli by spasen nebyl. Neb on sám dí: »Ktož miluje otce aneb máteř, bratry, sestry, přátely více nežli [Boha,] mne, není ť mě hoden«. Jiní jsú opět lidé, ješto nedbají tohoto oběda drahého, a na ty se velmi hněvá milý Buoh, ješto nebudau do sebe číti žádného 205 hříchu smrtedlného, avšak nedbají toho drahého těla Kbožieho) přijímati a jeho drahé krve. A toho se mnoho shledává, a budú sami praviti: »Jistě, že ť nevím do sebe «takově těch hřie- chuov, ú, ba, milý Bože drahý)!« I pročiž pak nedbáš přijímati? ješto R, ano U — jest je RU — přísně zapověděl T, přísně zapověděti ráčil N, zapověděl, a pro ně U — 195 svého Pána Boha N — i svú milú duši] vyn. U — milú] vyn. PRNTU — Hádaj] Co rozumíš N, Pomysliž C, vyn. T — bude] se díti bude T — 196 an U — byl by] musil by býti T — 197 Jako Jako u příkladu CN, a to U — takto] takto ku příkladu povím N, tak, že U — kázal KPRC — ctíti . .. máteř] »Cti otce a matku a miluj!« P, »Cti otce svého i matku svau TN — matku svau C — 198—199 když by . . . miloval je] poslauchal-li by jich U — 198 «to vedl, že by vyn. B — tak vedl N — 198—200 «poslúchal ... božiem miloval otce a matku než Boha a jich víc poslúchal, že v některém jiném přikázaní vyvinul pro — otce a pro máteř B — 198 poslúchal] miloval R — máteř R, matky T 199 miloval] poslauchal R — je] jich R — takže K — 199—200 v čem ... božiem pro ně přestaupil některé přikázaní U — 199 v kterém koliv C — 200 otce . .. máteř] příčinu otce nebo matky T — (neb a B — matku P — 200—201 «nikoli .. nebylo vyn. B — 200 a tak nikoli U — 201 nebyl bejti nemohl C — dí, Kristus Pán C, dí, milý Spasitel T — miluje více T — aneb] vyn. KRC — matku PT — 202 přátele T, přátely, ženu U — [Boha] vyn. KPRONTU — mne KPONT — 203 opět) vyn. U — tohoto] toho KNC, vyn. U — 204 velmi] vyn. PCNTU — někdy cítiti C — 205—206 toho drahého . . . krve] kdyby to člověk právě vedl; a to proto opauštíš-li své spasení a zvíš, že ť nebudeš vymluven nikoliv, protože nedbáš ho přijímati v jeho drahém těle a jeho drahé krvi U — 205 «božieho vyn. B — 206 «jeho drahé té svaté B, té jeho svaté C — mnoho na nich C — 206—207 a budú] že budú KC, že T, vyn. PN — 207 sami takoví KC — sami] vyn. PNT — praviti] říci C, říkají T — Ú, prý, jistě PN, Au, jistě T — že t] vyn. K — 207—208 «ta- kově ... drahý takového hříchu B — 207 takověj takových PU — těch vyn. P — hříchův smrtedlných C — 208 ú, ba] vyn. K, ó RU, vyn. TU — milý Bože drahý vyn. T — I pročiž Pročež KPRTC, I proč U — 201 Podle Mat. 10, 37 —
583 195 Boha a své spasenie i svú milú duši? Hádaj, kterak s těmi bude, B 495p ano pro přikázanie božie, ještě je tak veda, byl by zatracen?! Jako takto: Pán Buch přikázal ctíti a milovati otce a máteř; a když by člověk to vedl, že by více «poslúchal otce a mateře a miloval je viece nežli Boha, že by v čem vyvinul, v kterém 200 přikázaní božiem) pro otce neb pro máteř, nikoli by spasen nebyl. Neb on sám dí: »Ktož miluje otce aneb máteř, bratry, sestry, přátely více nežli [Boha,] mne, není ť mě hoden«. Jiní jsú opět lidé, ješto nedbají tohoto oběda drahého, a na ty se velmi hněvá milý Buoh, ješto nebudau do sebe číti žádného 205 hříchu smrtedlného, avšak nedbají toho drahého těla Kbožieho) přijímati a jeho drahé krve. A toho se mnoho shledává, a budú sami praviti: »Jistě, že ť nevím do sebe «takově těch hřie- chuov, ú, ba, milý Bože drahý)!« I pročiž pak nedbáš přijímati? ješto R, ano U — jest je RU — přísně zapověděl T, přísně zapověděti ráčil N, zapověděl, a pro ně U — 195 svého Pána Boha N — i svú milú duši] vyn. U — milú] vyn. PRNTU — Hádaj] Co rozumíš N, Pomysliž C, vyn. T — bude] se díti bude T — 196 an U — byl by] musil by býti T — 197 Jako Jako u příkladu CN, a to U — takto] takto ku příkladu povím N, tak, že U — kázal KPRC — ctíti . .. máteř] »Cti otce a matku a miluj!« P, »Cti otce svého i matku svau TN — matku svau C — 198—199 když by . . . miloval je] poslauchal-li by jich U — 198 «to vedl, že by vyn. B — tak vedl N — 198—200 «poslúchal ... božiem miloval otce a matku než Boha a jich víc poslúchal, že v některém jiném přikázaní vyvinul pro — otce a pro máteř B — 198 poslúchal] miloval R — máteř R, matky T 199 miloval] poslauchal R — je] jich R — takže K — 199—200 v čem ... božiem pro ně přestaupil některé přikázaní U — 199 v kterém koliv C — 200 otce . .. máteř] příčinu otce nebo matky T — (neb a B — matku P — 200—201 «nikoli .. nebylo vyn. B — 200 a tak nikoli U — 201 nebyl bejti nemohl C — dí, Kristus Pán C, dí, milý Spasitel T — miluje více T — aneb] vyn. KRC — matku PT — 202 přátele T, přátely, ženu U — [Boha] vyn. KPRONTU — mne KPONT — 203 opět) vyn. U — tohoto] toho KNC, vyn. U — 204 velmi] vyn. PCNTU — někdy cítiti C — 205—206 toho drahého . . . krve] kdyby to člověk právě vedl; a to proto opauštíš-li své spasení a zvíš, že ť nebudeš vymluven nikoliv, protože nedbáš ho přijímati v jeho drahém těle a jeho drahé krvi U — 205 «božieho vyn. B — 206 «jeho drahé té svaté B, té jeho svaté C — mnoho na nich C — 206—207 a budú] že budú KC, že T, vyn. PN — 207 sami takoví KC — sami] vyn. PNT — praviti] říci C, říkají T — Ú, prý, jistě PN, Au, jistě T — že t] vyn. K — 207—208 «ta- kově ... drahý takového hříchu B — 207 takověj takových PU — těch vyn. P — hříchův smrtedlných C — 208 ú, ba] vyn. K, ó RU, vyn. TU — milý Bože drahý vyn. T — I pročiž Pročež KPRTC, I proč U — 201 Podle Mat. 10, 37 —
Strana 584
584 A věziž to, že — jakož dí svatý Pavel — kto by jedl chléb 210 tento aneb pil z kalicha) Páně nehodně, saud sobě jí a pí, ne- maje vážnosti k tělu božiemu , že netoliko ten vážnosti k tělu božiemu nemá, ktož nehodně přijímá, ale takéž právě ten, ktož nedbá hodně] přijímati a připravovati se. Protož, nebo při- jímaj, neb nechaj — Kučiň které chceš —, přijímáš-li nehodně, 215 vinen jsi tělem a krví Páně, pakli nepřijímáš, takéž jsi vinen, právě) jako onen, tělem a krví Páně. Pak vy se vymluvíte, ješto říkáte druzí: »Ale ponechám nyní přijímaní!« Ano, vymluvíš se! Ale opět tito budau těžce káráni a trestáni, jako tento, kterýž neměl rúcha svatebního, kteříž nevážně jdú k tomu stolu a k té 220 svátosti velebné, ješto, potrativše to rúcho svatební — první nevinnost —, i nedbají se napraviti, aby mohli zase nabyti toho raucha svatebnieho pokáním pravým, ješto, jediné po- přijímati] vyn. R — 209 A Ale B, I CU — věziž to] toto věz každý K — to zajisté C — Pavel] vyn. K, teprve pozd. přípisek: [Pavel v I. k Kor. II.] — že, kto K — 210 aneb] a TN — z kalicha kalich B, krev z kalicha RU — že saud C — 210—212 saud . .. ale takéž] neroz- suzuje těla a krve Páně, a tak U — 211 vážnosti] nad tímv K pří- pisck: [rosauzení] — božiemu? Páně B — že] nebo T — 211—212 že netoliko . . . nemá] vyn. R — 212 božiemu Páně B — právě] vyn. K, i T, rovně N — 213 ktož] ješto KRCT, který N —[hodně] vyn. KPRCNTU — a připravovati se] vyn. PNT — připravovati se k tomu K — 213—214 Protož . . . nechaj] nebo nechá P — 213 Protož] Zajistě T, vyn. N — nebo] vyn. T — 214 učiň ... chceš? vyn. B — které] co C, kterak U — 215 jsi] budeš U — pakli nepřijímáš] a nepřijímáš-li U — takéž jsi] tak si rovně N — jsi] budeš U — 216 «právě vyn. BNTU — 216—217 onen ... Ale] mnozí říkají U — 216 Páně] boží PNT — Pak kterak P — 216—217 Pak vy ... druzí] Zvíte vy, ješto se vymlauváte říkajíce T. Vy pak, ješto se vymlauváte a říkáte N — 216 vymluvíte] domníváte, že se vymluvíte C — 217 druzí] druhdy R, někteří C — Ale] vyn. T — Ponechám tak U — přijímání, až tam dále bude T — Ano, vymluvíš se] Nevymluvíš se T — Ano pak C, Zvíte, vymluvíte-li se N. A nevymluvíš se U — vymluvíš se, budeš-li moci! Ale bojím se, že ť nepostačí tu vejmluva C — 218 Ale] A RU, vyn. T — Ale opět] Ještě i K — těžce káráni a] vyn. U - 218—219 jako .. . neměl] ješto nemají na sobě T — 218 tento] onen U — kterýž] ješto PON — 219 svadebního, to jest U, svadebního; to sau ti, kteřížto nemají raucha svadebního C — jdau a přistupují T — k tomu stolu a vyn. U — stolu svatému T, stolu božímu C — 220 to] vyn. U — 221—222 «se na- praviti . .. svatebnieho jeho zase tak nabyti B — 221 na to napraviti K — 222 toho] vyn. T — svatebního druhého C — pokáním pravým] totiž pokání svatého C, skrze činění svatého pokání T — pravým] svatým PNU, vyn. T — ješto] an U — ješto jediné] Toto pak oni, když T — pošepce 209 1. Kor. II, 29 —
584 A věziž to, že — jakož dí svatý Pavel — kto by jedl chléb 210 tento aneb pil z kalicha) Páně nehodně, saud sobě jí a pí, ne- maje vážnosti k tělu božiemu , že netoliko ten vážnosti k tělu božiemu nemá, ktož nehodně přijímá, ale takéž právě ten, ktož nedbá hodně] přijímati a připravovati se. Protož, nebo při- jímaj, neb nechaj — Kučiň které chceš —, přijímáš-li nehodně, 215 vinen jsi tělem a krví Páně, pakli nepřijímáš, takéž jsi vinen, právě) jako onen, tělem a krví Páně. Pak vy se vymluvíte, ješto říkáte druzí: »Ale ponechám nyní přijímaní!« Ano, vymluvíš se! Ale opět tito budau těžce káráni a trestáni, jako tento, kterýž neměl rúcha svatebního, kteříž nevážně jdú k tomu stolu a k té 220 svátosti velebné, ješto, potrativše to rúcho svatební — první nevinnost —, i nedbají se napraviti, aby mohli zase nabyti toho raucha svatebnieho pokáním pravým, ješto, jediné po- přijímati] vyn. R — 209 A Ale B, I CU — věziž to] toto věz každý K — to zajisté C — Pavel] vyn. K, teprve pozd. přípisek: [Pavel v I. k Kor. II.] — že, kto K — 210 aneb] a TN — z kalicha kalich B, krev z kalicha RU — že saud C — 210—212 saud . .. ale takéž] neroz- suzuje těla a krve Páně, a tak U — 211 vážnosti] nad tímv K pří- pisck: [rosauzení] — božiemu? Páně B — že] nebo T — 211—212 že netoliko . . . nemá] vyn. R — 212 božiemu Páně B — právě] vyn. K, i T, rovně N — 213 ktož] ješto KRCT, který N —[hodně] vyn. KPRCNTU — a připravovati se] vyn. PNT — připravovati se k tomu K — 213—214 Protož . . . nechaj] nebo nechá P — 213 Protož] Zajistě T, vyn. N — nebo] vyn. T — 214 učiň ... chceš? vyn. B — které] co C, kterak U — 215 jsi] budeš U — pakli nepřijímáš] a nepřijímáš-li U — takéž jsi] tak si rovně N — jsi] budeš U — 216 «právě vyn. BNTU — 216—217 onen ... Ale] mnozí říkají U — 216 Páně] boží PNT — Pak kterak P — 216—217 Pak vy ... druzí] Zvíte vy, ješto se vymlauváte říkajíce T. Vy pak, ješto se vymlauváte a říkáte N — 216 vymluvíte] domníváte, že se vymluvíte C — 217 druzí] druhdy R, někteří C — Ale] vyn. T — Ponechám tak U — přijímání, až tam dále bude T — Ano, vymluvíš se] Nevymluvíš se T — Ano pak C, Zvíte, vymluvíte-li se N. A nevymluvíš se U — vymluvíš se, budeš-li moci! Ale bojím se, že ť nepostačí tu vejmluva C — 218 Ale] A RU, vyn. T — Ale opět] Ještě i K — těžce káráni a] vyn. U - 218—219 jako .. . neměl] ješto nemají na sobě T — 218 tento] onen U — kterýž] ješto PON — 219 svadebního, to jest U, svadebního; to sau ti, kteřížto nemají raucha svadebního C — jdau a přistupují T — k tomu stolu a vyn. U — stolu svatému T, stolu božímu C — 220 to] vyn. U — 221—222 «se na- praviti . .. svatebnieho jeho zase tak nabyti B — 221 na to napraviti K — 222 toho] vyn. T — svatebního druhého C — pokáním pravým] totiž pokání svatého C, skrze činění svatého pokání T — pravým] svatým PNU, vyn. T — ješto] an U — ješto jediné] Toto pak oni, když T — pošepce 209 1. Kor. II, 29 —
Strana 585
585 šepcíce knězi, ihned k tělu božímu, a pokání žádného, [ani] zkrú- šení žádného, želenie žádného ani toho úmyslu [dobrého], aby 225 uložil, aby radějí smrt l trpěl nežli smrtelně shřešil. B 495r Plnění přikázaní božího není, a hned také s tím k tělu božímu lehce. A, běda bude, nestojte! Ah, radím ť vám věrně, nezpo- léhajte «tak na tu samu zpověd ušnú, nechcete-li o duše přijíti! I dí dále svaté čtení: »Jiní pak zjímali jsú služebníky jeho a zhaněvše zmordovali jsú«. Bývá-li toho co, že, když věrní poslové, kněží a kazatelé věrně zovú na svadbu a k tomu obědu, ani ť hanějí, tupí, dobrého slova nepovědí, ba, kdež jediné mohau, i vo hrdlo připravie a rádi by připravili, kdež by 235 jediné mohli? Ah, milý Bože, co jest toho nyní, a koliký jest to hřích! 230 »I rozhněval se jest král.« Však to víte, že, na koho se král neb císař rozhněvá, že ho muož kázati stíti aneb z země vypo- PONT — 223 knězi, a potom C — ihned] nuž (než (!) N) hned KPN, ihned s tím (+ jde T) CT — božímu a krvi jeho svaté C — žádného ani] žádú- cieho (+ v R) KR — [ani] vyn. PONTU — 224 žádného ... toho) ani želení ani B — žádného] vyn. PRU — želenie na minulé hříchy T — žádného, ba T — 224—225 ani toho . . . uložil] nejni, aby umínil sobě U — 224 úmyslu] umyslí P, úmyslu má (+ na mysli C) RC, úmyslu není T — [dobrého] vyn. KPRON — 225 radějí uložil P — «aby» vyn. BNTU, že by R — trpěl trpěti BNTU, podstaupil C — nežli by RCU — zhřešiti BNT — 226 Plnění skutečného C, Ale plnění U — božích (+ v tomto lidu C) UC — hned také s tím] předce (+ jdau U) TU — také] tak KPRN tělu božímu] stolu Páně U — 227 lechce, nevážně T — Ach T, ó NU — (nestojte! Ah vyn. B, takovým, nebudau-li za to činiti svatého pokání! Och C — Ah» A RU, Ach N, vyn. T — věrně] vyn. RU, věrně a upřímně NC — nechtějte spoléhati T — 228 «tak) vyn. BCT — «samu vyn. BT, samau RNU — aušní R, aušnau C, austní U, ušní TN — své (+ milé C) duše TNC — 230 I] vyn. KPN — pak] zajisté KPRONU — 231 jsú] je C — co] co v tomto křesťanstvu zpohanilém N — že] vyn. KRONTU — věrní] věrní křesťané, totiž RU; v K nadtím přípisek: [praví] — 232 poslové [boží] K — věrní BNT; v K nad tím: [svatí] — zůvau RN — 233 ano t je T, an ť U — 233—235 ba . .. Bože» i o čest i o hrdlo, když by mohli, připraví-li? Ó B — 233 ba] vyn. T, a C — kdež když C — 234 jediné] koli T, toliko N — připravie a] vyn. C — připravili mnozí C — kdež by] kdyby CT — 235 jediné] vyn. T — Ach TNC, Oh R, Och U — jest] se rozmohlo N — nyní přemnoho T — koliký] jaký C, jaký (jak T) veliký NT, kolikerý U — 237 I (Au N), prý PN — I ... jest král] vyn. T — Však ... víte] Víte o tom dobře T — Však .. . král] vyn. (!) U — 238 rozhněvá-li se na
585 šepcíce knězi, ihned k tělu božímu, a pokání žádného, [ani] zkrú- šení žádného, želenie žádného ani toho úmyslu [dobrého], aby 225 uložil, aby radějí smrt l trpěl nežli smrtelně shřešil. B 495r Plnění přikázaní božího není, a hned také s tím k tělu božímu lehce. A, běda bude, nestojte! Ah, radím ť vám věrně, nezpo- léhajte «tak na tu samu zpověd ušnú, nechcete-li o duše přijíti! I dí dále svaté čtení: »Jiní pak zjímali jsú služebníky jeho a zhaněvše zmordovali jsú«. Bývá-li toho co, že, když věrní poslové, kněží a kazatelé věrně zovú na svadbu a k tomu obědu, ani ť hanějí, tupí, dobrého slova nepovědí, ba, kdež jediné mohau, i vo hrdlo připravie a rádi by připravili, kdež by 235 jediné mohli? Ah, milý Bože, co jest toho nyní, a koliký jest to hřích! 230 »I rozhněval se jest král.« Však to víte, že, na koho se král neb císař rozhněvá, že ho muož kázati stíti aneb z země vypo- PONT — 223 knězi, a potom C — ihned] nuž (než (!) N) hned KPN, ihned s tím (+ jde T) CT — božímu a krvi jeho svaté C — žádného ani] žádú- cieho (+ v R) KR — [ani] vyn. PONTU — 224 žádného ... toho) ani želení ani B — žádného] vyn. PRU — želenie na minulé hříchy T — žádného, ba T — 224—225 ani toho . . . uložil] nejni, aby umínil sobě U — 224 úmyslu] umyslí P, úmyslu má (+ na mysli C) RC, úmyslu není T — [dobrého] vyn. KPRON — 225 radějí uložil P — «aby» vyn. BNTU, že by R — trpěl trpěti BNTU, podstaupil C — nežli by RCU — zhřešiti BNT — 226 Plnění skutečného C, Ale plnění U — božích (+ v tomto lidu C) UC — hned také s tím] předce (+ jdau U) TU — také] tak KPRN tělu božímu] stolu Páně U — 227 lechce, nevážně T — Ach T, ó NU — (nestojte! Ah vyn. B, takovým, nebudau-li za to činiti svatého pokání! Och C — Ah» A RU, Ach N, vyn. T — věrně] vyn. RU, věrně a upřímně NC — nechtějte spoléhati T — 228 «tak) vyn. BCT — «samu vyn. BT, samau RNU — aušní R, aušnau C, austní U, ušní TN — své (+ milé C) duše TNC — 230 I] vyn. KPN — pak] zajisté KPRONU — 231 jsú] je C — co] co v tomto křesťanstvu zpohanilém N — že] vyn. KRONTU — věrní] věrní křesťané, totiž RU; v K nadtím přípisek: [praví] — 232 poslové [boží] K — věrní BNT; v K nad tím: [svatí] — zůvau RN — 233 ano t je T, an ť U — 233—235 ba . .. Bože» i o čest i o hrdlo, když by mohli, připraví-li? Ó B — 233 ba] vyn. T, a C — kdež když C — 234 jediné] koli T, toliko N — připravie a] vyn. C — připravili mnozí C — kdež by] kdyby CT — 235 jediné] vyn. T — Ach TNC, Oh R, Och U — jest] se rozmohlo N — nyní přemnoho T — koliký] jaký C, jaký (jak T) veliký NT, kolikerý U — 237 I (Au N), prý PN — I ... jest král] vyn. T — Však ... víte] Víte o tom dobře T — Však .. . král] vyn. (!) U — 238 rozhněvá-li se na
Strana 586
586 věděti aneb Spilau rozetřieti aneb jinau, jakauž chce, smrt anebo 240 pomstu učiniti)). Protož lidé velmi[-li] sobě váží hněv králuov neb těch lidí mocných. Ah, nad to by sobě měli lidé vážiti hněv tohoto krále, věčného Boha všemohúcího, aby ho nehně- vali! Nebo «králové a ti lidé mocní toliko nad tělem moc mají, ale duši nemohú nic uškoditi; ale tento král má moc 245i s tělem i z duší poslati na věčné zatracení. A tito králové ne- mohú takových muk vymysliti, které múky přijdú na ty, na kteréž se milý Buoh hněvá)). Ale svatý Pavel, váže sobě ten hněv boží kveliký, říkal: »Ó, co přehrozné jest upadnúti v ruce Boha živého!« Nebo by tisíce katuov stálo s vytrženými meči 250 a ty měl mezi ně upadnúti, nebylo by tak těžké a hrozné, jako upadnúti v hněv boží. I protož křiekal) David: »A, á, milý koho U — ho] vyn. N — kázati] poručiti T — ven z země NC — 239—240 pilau . .. učiniti jinak usmrtiti B — 239 rozetřieti] přetříti N, přitříti T, řezati U — jakau koliv C — smrt anebo] smrtí usmrtiti a C — 239—240 smrt ... učiniti) smrtí U — 239 anebo] a T — 240 pomstu učiniti pomstau spokutovati N, pomstu poručiti učiniti T — 240—241 lidé ... mocných] věda o tom lidé, velmi se bo«jí (ps. bo!) hněvu královského a jiných potentátův světa tohoto T — 240 li] vyn. KPRCNU — hněvu N — 241 neb] a U — těch] takových P, císařův aneb jiných N — lidí] potentátův N — Ah] vyn. T, Ach CNU — byšte P, bychom N — «lidé) vyn. B, milí lidé PN — mnohem více vážiti T — 242 hněvu NT — tohoto ... věčného] toho nebeského a věčného krále C — «aby ho nehněvali) vyn. B — abychom N — nerozhněvali T — 243 Nebo] An U — «králové ... mocní onino B — ti lidé mocní mocnáři tohoto světa T — lidé vyn. P, potentátové N — toliko] vyn. C — těly lidskými T — 244 Knic vyn. BR — ale tento] tento pak TN — král nebeský (vyn. T) věčný CT — 245 i s tělem i z duší] jak nad tělem, tak nad duší N — poslati] vyn. (!) P, poslati je N — věčné] vyn. U — A] Ale U — tito králové] králové světa tohoto T, tito U — 246 které] jakéž KPCNT — 246—247 «na kteréž . . . hněvá kteříž milého Boha hněvají B — 247 hněvati ráči T — váže] roz- jímaje T — 247—248 o tom hněvu božím T — 248 hněv hřích, říkal, pa- matujíc na RU — boží hroznej a C — «veliký vyn. BT — říkal] vyn. RU, říkával TC — Oh RKPN, Ach T, Och C, Ach, prej U — přehrozná věc KPONT — 249 tisíc N — okolo tebe stálo T — mečmi PRCN — 250 ty by RU — upadnauti, a by tě měli na tisíc kusův rozsekati T — nebylo by ... hrozné, jako] radějí to máš učiniti a podstaupiti, nežli smrtedlně hřešiti a U — těžko a hrozno C — 251 v ruce a v hněv C — boží] Boha živého T — Křiekal řekl B, říkával TCU — David svatý RONTU — A, á] A, á, prý P, Aj R, Au, prý N, Ach U, vyn. T — 252 ani] a T — 248 Žid. 10, 31 — 251 Ž. 38, 2.—
586 věděti aneb Spilau rozetřieti aneb jinau, jakauž chce, smrt anebo 240 pomstu učiniti)). Protož lidé velmi[-li] sobě váží hněv králuov neb těch lidí mocných. Ah, nad to by sobě měli lidé vážiti hněv tohoto krále, věčného Boha všemohúcího, aby ho nehně- vali! Nebo «králové a ti lidé mocní toliko nad tělem moc mají, ale duši nemohú nic uškoditi; ale tento král má moc 245i s tělem i z duší poslati na věčné zatracení. A tito králové ne- mohú takových muk vymysliti, které múky přijdú na ty, na kteréž se milý Buoh hněvá)). Ale svatý Pavel, váže sobě ten hněv boží kveliký, říkal: »Ó, co přehrozné jest upadnúti v ruce Boha živého!« Nebo by tisíce katuov stálo s vytrženými meči 250 a ty měl mezi ně upadnúti, nebylo by tak těžké a hrozné, jako upadnúti v hněv boží. I protož křiekal) David: »A, á, milý koho U — ho] vyn. N — kázati] poručiti T — ven z země NC — 239—240 pilau . .. učiniti jinak usmrtiti B — 239 rozetřieti] přetříti N, přitříti T, řezati U — jakau koliv C — smrt anebo] smrtí usmrtiti a C — 239—240 smrt ... učiniti) smrtí U — 239 anebo] a T — 240 pomstu učiniti pomstau spokutovati N, pomstu poručiti učiniti T — 240—241 lidé ... mocných] věda o tom lidé, velmi se bo«jí (ps. bo!) hněvu královského a jiných potentátův světa tohoto T — 240 li] vyn. KPRCNU — hněvu N — 241 neb] a U — těch] takových P, císařův aneb jiných N — lidí] potentátův N — Ah] vyn. T, Ach CNU — byšte P, bychom N — «lidé) vyn. B, milí lidé PN — mnohem více vážiti T — 242 hněvu NT — tohoto ... věčného] toho nebeského a věčného krále C — «aby ho nehněvali) vyn. B — abychom N — nerozhněvali T — 243 Nebo] An U — «králové ... mocní onino B — ti lidé mocní mocnáři tohoto světa T — lidé vyn. P, potentátové N — toliko] vyn. C — těly lidskými T — 244 Knic vyn. BR — ale tento] tento pak TN — král nebeský (vyn. T) věčný CT — 245 i s tělem i z duší] jak nad tělem, tak nad duší N — poslati] vyn. (!) P, poslati je N — věčné] vyn. U — A] Ale U — tito králové] králové světa tohoto T, tito U — 246 které] jakéž KPCNT — 246—247 «na kteréž . . . hněvá kteříž milého Boha hněvají B — 247 hněvati ráči T — váže] roz- jímaje T — 247—248 o tom hněvu božím T — 248 hněv hřích, říkal, pa- matujíc na RU — boží hroznej a C — «veliký vyn. BT — říkal] vyn. RU, říkával TC — Oh RKPN, Ach T, Och C, Ach, prej U — přehrozná věc KPONT — 249 tisíc N — okolo tebe stálo T — mečmi PRCN — 250 ty by RU — upadnauti, a by tě měli na tisíc kusův rozsekati T — nebylo by ... hrozné, jako] radějí to máš učiniti a podstaupiti, nežli smrtedlně hřešiti a U — těžko a hrozno C — 251 v ruce a v hněv C — boží] Boha živého T — Křiekal řekl B, říkával TCU — David svatý RONTU — A, á] A, á, prý P, Aj R, Au, prý N, Ach U, vyn. T — 252 ani] a T — 248 Žid. 10, 31 — 251 Ž. 38, 2.—
Strana 587
587 Pane, v tvém hněvu netreskci mne ani v prchlivosti tvé kaž mě!« Oni jsú se báli a vážili sú sobě náramně hněv boží, koni sau to dobře věděli; ale my sobě toho» nevážíme ani věříme. Dí dále čtení svaté: »I rozhněval se král, a poslav vojska svá, zatratil vražedlníky ty a město jich spálil«. Nebo, poněvadž jsú oni mordovali posly jeho, spravedlivé bylo, aby sami byli zmordováni. Nebo tak ť bývá, že, ktož li se protivie věrným B 495s posluom božím, jeho kněžím a kazateluom, že jim milý Buoh 260 ujímá a)ukracuje «jich života). Jakož dí David: »Muží «krvútní polovice dnuov svých nebudú živi)e«. Dí dále: »Tehdy řekl jest sluhám svým: Svadba zajisté hotova jest, ale kteří byli pozváni, nebyli jsú hodni«. A, milý Bože, drahý, nebudeme-li my hodni, běda nám bude, nebožát- 265 kuom)! I dí dále: »Protož jdúce na rozcestí cest, a kteréž koli najdete, volajte na svadbu!« Ba, ač jsi kam koli daleko a hluboko 255 v prchlivosti ... mě] v tvém prchání káraj mne KP, v tvém rozhněvání nekárej mne T — kaž] kárej RCU, nekárej N — 253 Oni] Tito volení boží T — náramně báli CU — náramně] vyn. CU — ten hněv KC, hněvu N — boží] božího N, Boha všemohaucího U — 253—254 oni ... věděli vyn. B — 253 oni] neb NT, neb oni C — 254 věděli věděli, že jest přísný a ukrutný, koho koliv se dotkne N, znali, kterak veliké nebezpečenství s toho pochází T — sobě ... ani] hovada nic na to nedbáme aniž tomu T — toho vyn. B — nevážíme] málo vážíme NC — tomu věříme CU— 255 Dí ... I] I dí tu, že U — Dí ... svaté] vyn. KPNT — poslal PCNT — 255—256 vojska . . . zatratil] zástupy své, i zhubil KPRCNTU — — 256 vražedlníky ty] všechny ty mordéře (vražedlníky N) PRCNTU - zapálil KC — Nebo] vyn. T — 257 věrné posly N — posly jeho] a bili jiné T — hodné a spravedlivé C — sami] oni sami (+ také C) PRCNU, také T — 258 bývá] se stává N — 258—260 «se protivie . . . ujímá a vyn. B — 259 božím] vyn. RU — jim] vyn. RU — 260 ujímá a vyn. U — ukracuje také C — «jich života životuov B, jim života U — Jakož] A U — David svatý (+ že U) RTU — 260—261 krvútní ... živi krvaví polovici nevyplní svých dnuov (ps. domuov (!) B — 260 krvotní U — 261 polovici TONU — živi míti C — 262 dále čtení svaté TC — Tehdy] I PRCNTU — řekl jest] vece K — služebníkuom KONT — Svadby P — 263 hotovy sau P — A] vyn. T, Ó N, Ach U — 264 my] vyn. KPONT — hodni té svadby C — bude] vyn. CN — «nebožátkuom vyn. B — 265 dí . .. jdúce] proto ť kázal (+ řka U): »Jdětež RU — dále čtenie svaté (+ I řekl jest služebníkům C) KC — jdúce] jděte KPCNT — 266 volajte] zovte C, zůvte TN — Ba] vyn. T — ačsi pak C — kam] vyn. T — daleko a] vyn. RU — a hluboko] vyn. KPONU 267 zaha«v al] zahamal (!) B, zašel NT, zacházel C, zaběhl U, v K 260 Ž. 55, 24 —
587 Pane, v tvém hněvu netreskci mne ani v prchlivosti tvé kaž mě!« Oni jsú se báli a vážili sú sobě náramně hněv boží, koni sau to dobře věděli; ale my sobě toho» nevážíme ani věříme. Dí dále čtení svaté: »I rozhněval se král, a poslav vojska svá, zatratil vražedlníky ty a město jich spálil«. Nebo, poněvadž jsú oni mordovali posly jeho, spravedlivé bylo, aby sami byli zmordováni. Nebo tak ť bývá, že, ktož li se protivie věrným B 495s posluom božím, jeho kněžím a kazateluom, že jim milý Buoh 260 ujímá a)ukracuje «jich života). Jakož dí David: »Muží «krvútní polovice dnuov svých nebudú živi)e«. Dí dále: »Tehdy řekl jest sluhám svým: Svadba zajisté hotova jest, ale kteří byli pozváni, nebyli jsú hodni«. A, milý Bože, drahý, nebudeme-li my hodni, běda nám bude, nebožát- 265 kuom)! I dí dále: »Protož jdúce na rozcestí cest, a kteréž koli najdete, volajte na svadbu!« Ba, ač jsi kam koli daleko a hluboko 255 v prchlivosti ... mě] v tvém prchání káraj mne KP, v tvém rozhněvání nekárej mne T — kaž] kárej RCU, nekárej N — 253 Oni] Tito volení boží T — náramně báli CU — náramně] vyn. CU — ten hněv KC, hněvu N — boží] božího N, Boha všemohaucího U — 253—254 oni ... věděli vyn. B — 253 oni] neb NT, neb oni C — 254 věděli věděli, že jest přísný a ukrutný, koho koliv se dotkne N, znali, kterak veliké nebezpečenství s toho pochází T — sobě ... ani] hovada nic na to nedbáme aniž tomu T — toho vyn. B — nevážíme] málo vážíme NC — tomu věříme CU— 255 Dí ... I] I dí tu, že U — Dí ... svaté] vyn. KPNT — poslal PCNT — 255—256 vojska . . . zatratil] zástupy své, i zhubil KPRCNTU — — 256 vražedlníky ty] všechny ty mordéře (vražedlníky N) PRCNTU - zapálil KC — Nebo] vyn. T — 257 věrné posly N — posly jeho] a bili jiné T — hodné a spravedlivé C — sami] oni sami (+ také C) PRCNU, také T — 258 bývá] se stává N — 258—260 «se protivie . . . ujímá a vyn. B — 259 božím] vyn. RU — jim] vyn. RU — 260 ujímá a vyn. U — ukracuje také C — «jich života životuov B, jim života U — Jakož] A U — David svatý (+ že U) RTU — 260—261 krvútní ... živi krvaví polovici nevyplní svých dnuov (ps. domuov (!) B — 260 krvotní U — 261 polovici TONU — živi míti C — 262 dále čtení svaté TC — Tehdy] I PRCNTU — řekl jest] vece K — služebníkuom KONT — Svadby P — 263 hotovy sau P — A] vyn. T, Ó N, Ach U — 264 my] vyn. KPONT — hodni té svadby C — bude] vyn. CN — «nebožátkuom vyn. B — 265 dí . .. jdúce] proto ť kázal (+ řka U): »Jdětež RU — dále čtenie svaté (+ I řekl jest služebníkům C) KC — jdúce] jděte KPCNT — 266 volajte] zovte C, zůvte TN — Ba] vyn. T — ačsi pak C — kam] vyn. T — daleko a] vyn. RU — a hluboko] vyn. KPONU 267 zaha«v al] zahamal (!) B, zašel NT, zacházel C, zaběhl U, v K 260 Ž. 55, 24 —
Strana 588
588 zaha«val kterau koli cestau) v které hříchy, jediné se na to naprav, aby posluov božích poslúchal, co ť [oni] dobrého radí — neměj péče, přijme ť tě ještě tvuoj milý Buoh! 270 Dí dále: »I všel jest král, aby viděl hodovníky, i uzřel jest tu člověka neoděného rúchem svatebním. I řekl jemu): Příteli, kterak jsi sem všel, nemaje rúcha svatebního?« To rúcho sva- tební jest nevinnost, kteréž jsmy na křtu nabyli. I protož, jestliže jsme to rúcho svatební ztratili, hledme, «abychme ho zase nabyli 275 pokáním svatým, neb ho jinudy nenabudeme, jediné skrze po- kánie pravé), jako onen syn marnotratný, kterýž byl neřádně s nevěstkami statek svuoj utratil, avšak potom, když se [pojkořil a pokánie činil řka: »Otče, [zhřešil jsem proti nebi a tobě a již- nejsem hoden, abych slúl synem tvým!«, a ihned otec kázal 280 přinésti rúcho první a vodieti ho a prsten na jeho ruku dáti, jenž jest to také raucho svatebnie, víra pravá a láska nemylná, a prsten znamenává vieru). Pak, jestliže my napravíme se na pravé nad tím přípisek: [zašel] — kterau koli cestau vyn. B, cestau U — v které hříchy] vyn. PONU — jediné] toliko TN — na to] vyn. T — 268 božích] vyn. K — což koli PNT — [oni] vyn. KPRNT, Pán Bůh C — dobrého skrze ně C — tobě radí C, tobě raditi budau T — 269 neměj péče] nestarej se T, neměj o to žádné péče a starosti C, tehdy U — tvuoj] vyn. P — Bůh na milost TC — 270 Dí dále] vyn. KPNT — dáleji čtení svaté ROU — vyšel (ps. vyšed!) jest T — viděl] pohleděl na C — spoluhodovníky KPRNTU — uzřel jest] viděl RNU — 271 tu] tam RU — božím svatebním K — «jemu k němu B — 272 vešel R — Toto T — 273 jest] vyznamenává C — kterau U — křtu svatém T — 274 to] vyn. RU — ztratili] potratili KPONTU, potrhali R — «abychme ... nabyli ho zase nabyti B — 275 svatým a pravým R — 275—276 neb ... pravé jinudy ho nenabudem B — 275 jinudy] jinak U — skrze] vyn. RU, prostředkem T — 275—276 poká- ním svatým a pravým RU, pokánie svaté PN, pokání svatého T — 276 neřádně živ RT, neřádně život svůj U — 277 s nevěstkami vedl a U — statek svuoj] díl svauj (!) od otce vzatý T — svuoj] vyn. U — kořil KPRONT — 278 řka] vyn. P, Aj, řka T, milosti zase dosáhl N — Ej, otče KC, Ej, prý, otče PN — [zhřešil . .. již] vyn. KPRCNTU — 279 nejsem t já KPRCT — abych slúl] slúti K, nazván býti PRCTU, aby ty mne nazval N — tvým, ale nechť sem jedním z služebníkův tvých N — 280 přivésti (!) K — první] první a dáti mu C — prsten zlatej C — jeho] vyn. K — 280—282 « jenž... vieru Rúcho znamená lásku neomylnú a prsten víru pravú B — 281 svatební, totižto C — víra pravá] raucho pravé K — neomylná RONTU.— a] neb K, vyn. N — 282 znamená PNTU — 282—283 Pak .. . pokání] vyn. U — 282 my] vyn. R — 283 přivoděje N — také náš vyn. B, 278 Luk. 15, 18 a 19 —
588 zaha«val kterau koli cestau) v které hříchy, jediné se na to naprav, aby posluov božích poslúchal, co ť [oni] dobrého radí — neměj péče, přijme ť tě ještě tvuoj milý Buoh! 270 Dí dále: »I všel jest král, aby viděl hodovníky, i uzřel jest tu člověka neoděného rúchem svatebním. I řekl jemu): Příteli, kterak jsi sem všel, nemaje rúcha svatebního?« To rúcho sva- tební jest nevinnost, kteréž jsmy na křtu nabyli. I protož, jestliže jsme to rúcho svatební ztratili, hledme, «abychme ho zase nabyli 275 pokáním svatým, neb ho jinudy nenabudeme, jediné skrze po- kánie pravé), jako onen syn marnotratný, kterýž byl neřádně s nevěstkami statek svuoj utratil, avšak potom, když se [pojkořil a pokánie činil řka: »Otče, [zhřešil jsem proti nebi a tobě a již- nejsem hoden, abych slúl synem tvým!«, a ihned otec kázal 280 přinésti rúcho první a vodieti ho a prsten na jeho ruku dáti, jenž jest to také raucho svatebnie, víra pravá a láska nemylná, a prsten znamenává vieru). Pak, jestliže my napravíme se na pravé nad tím přípisek: [zašel] — kterau koli cestau vyn. B, cestau U — v které hříchy] vyn. PONU — jediné] toliko TN — na to] vyn. T — 268 božích] vyn. K — což koli PNT — [oni] vyn. KPRNT, Pán Bůh C — dobrého skrze ně C — tobě radí C, tobě raditi budau T — 269 neměj péče] nestarej se T, neměj o to žádné péče a starosti C, tehdy U — tvuoj] vyn. P — Bůh na milost TC — 270 Dí dále] vyn. KPNT — dáleji čtení svaté ROU — vyšel (ps. vyšed!) jest T — viděl] pohleděl na C — spoluhodovníky KPRNTU — uzřel jest] viděl RNU — 271 tu] tam RU — božím svatebním K — «jemu k němu B — 272 vešel R — Toto T — 273 jest] vyznamenává C — kterau U — křtu svatém T — 274 to] vyn. RU — ztratili] potratili KPONTU, potrhali R — «abychme ... nabyli ho zase nabyti B — 275 svatým a pravým R — 275—276 neb ... pravé jinudy ho nenabudem B — 275 jinudy] jinak U — skrze] vyn. RU, prostředkem T — 275—276 poká- ním svatým a pravým RU, pokánie svaté PN, pokání svatého T — 276 neřádně živ RT, neřádně život svůj U — 277 s nevěstkami vedl a U — statek svuoj] díl svauj (!) od otce vzatý T — svuoj] vyn. U — kořil KPRONT — 278 řka] vyn. P, Aj, řka T, milosti zase dosáhl N — Ej, otče KC, Ej, prý, otče PN — [zhřešil . .. již] vyn. KPRCNTU — 279 nejsem t já KPRCT — abych slúl] slúti K, nazván býti PRCTU, aby ty mne nazval N — tvým, ale nechť sem jedním z služebníkův tvých N — 280 přivésti (!) K — první] první a dáti mu C — prsten zlatej C — jeho] vyn. K — 280—282 « jenž... vieru Rúcho znamená lásku neomylnú a prsten víru pravú B — 281 svatební, totižto C — víra pravá] raucho pravé K — neomylná RONTU.— a] neb K, vyn. N — 282 znamená PNTU — 282—283 Pak .. . pokání] vyn. U — 282 my] vyn. R — 283 přivoděje N — také náš vyn. B, 278 Luk. 15, 18 a 19 —
Strana 589
589 pokání, oděje ť nás «také náš milý Buoh prvním) rúchem nevinnosti. Neb dí svatý Rehoř: »Si non habes custoditam, saltem 285 habeas reparatam«, — »Jestliže jsi neostříhal Kté) nevinnosti a potratil jsi ji, ale naprav se, aby jí aspoň nabyl skrze pokání!« Ale toto ještě: že jsi ty «již hříšný, máš-li Kopustiti a nechati toho stolu), přijímaní těla božího a jeho krve drahé)? Né, nemáš, neb ť on, sám «Pán, dí: »Nepřišel ť jsem pro spravedlivé, 290 ale pro hříšné!« A: »Není potřebí zdravým lékaře, ale nemocným«. Protože jsi mnoho hřešil, u neboj se, jediné daj se na to, aby ostal hřiechuov a želel a uložil radše smrt trpěti nežli smrtedlně viece hřešiti; učiní ť tě zajisté Ktvuoj milý Buoh hodna a obleče) ť tě v prvnie raucho. Račiž nás v ně obléci, milý 295 Ježíši! A svatý Augustin die): »Já, Kže) na každý den hřeším, na každý den potřebuji lékařství«. B 495t A když tak bylo, dí čtení svaté): »A on oněměl jest«. také NU — prvním vyn. B, pravým RU — 284—285 »Si . .. repara- tam«] vyn. KPRNTU — 285 neostříhal] nepotratil víry, ale neostříhal si U; v K pův. ostřiehal, ne- připsáno až později — Kté» vyn. BU — 286 jsi] li s' C — aspoň (vyn. U) zase PRONTU — nabyl] mohl dosáhnúti KPRCNTU — pravé pokání C, svaté pokání T — 287 Ale] A PNT — to RU — ještě] vyn. C — «již) vyn. BC — hříšný] člověk hříšný, z nevinnosti vypadlý N — máš-li proto již C — 287—288 kopustiti . .. stolu proto nechati B, opustiti U — 287 nechati proto N — 288 ten stůl R, toho stolu důstojného C — božího] vyn. U — «a jeho . . . drahé) vyn. B — a jeho krve] jeho a krve jeho U — drahé svaté RU — Né] vyn. PU — 288—289 Né, nemáš] Nikoliv TN, Nemáš toho učiniti zajisté a opauštěti dobrého pro zlé C — 289 on] vyn. U — Pán) vyn. B, drahý Pán KC, Spasitel T — 290 A] A, prý PN, A opět dí RU, A jinde dí T, Nebo C — lékařstvie KPCNT — 291 Protože] A (vyn. RN) protož, že KPRN — shřešil PNU — jediné] toliko T — 291—293 «daj se . . . hřešiti ostaň a želej a ulož sobě, aby radějí smrt trpěl, nežli by víc hřešiti chtěl B — 291 daj] oddej U — 292 ostal] zůstal RNT — ostal ... želel] želel hříchů a jich přestal U — uložil, aby PNT — trpěl PNT — nežli by PT — 293 viece] vyn. U — zhřešil P, hřešil TN — «tvuoj vyn. B — hodného CU — 294 obleče oděje B — tě (vyn. U) zajisté RU — 294—295 gv prvnie... die) rúchem svatebním. Dí svatý Ambrož B — 294 raucho nevinnosti N, raucho tvůj milej Bůh C — Ó, račiž T — v ně] také K — 295 Ježíši] drahý Pane Ježíši T, Pane Bože RU, Ježíši drahej a svatej C — die praví T — «že) vyn. B — hřeším, protož také C — 297 A když ... svaté) I dí čtení B — dí ... svaté prý PN, tehdy KC — A] vyn. KC — oněměl jest] oněměl aneb umlkl K, umlkl 289 Podle Marka 2, 17 — 290 Luk. 5, 31 —
589 pokání, oděje ť nás «také náš milý Buoh prvním) rúchem nevinnosti. Neb dí svatý Rehoř: »Si non habes custoditam, saltem 285 habeas reparatam«, — »Jestliže jsi neostříhal Kté) nevinnosti a potratil jsi ji, ale naprav se, aby jí aspoň nabyl skrze pokání!« Ale toto ještě: že jsi ty «již hříšný, máš-li Kopustiti a nechati toho stolu), přijímaní těla božího a jeho krve drahé)? Né, nemáš, neb ť on, sám «Pán, dí: »Nepřišel ť jsem pro spravedlivé, 290 ale pro hříšné!« A: »Není potřebí zdravým lékaře, ale nemocným«. Protože jsi mnoho hřešil, u neboj se, jediné daj se na to, aby ostal hřiechuov a želel a uložil radše smrt trpěti nežli smrtedlně viece hřešiti; učiní ť tě zajisté Ktvuoj milý Buoh hodna a obleče) ť tě v prvnie raucho. Račiž nás v ně obléci, milý 295 Ježíši! A svatý Augustin die): »Já, Kže) na každý den hřeším, na každý den potřebuji lékařství«. B 495t A když tak bylo, dí čtení svaté): »A on oněměl jest«. také NU — prvním vyn. B, pravým RU — 284—285 »Si . .. repara- tam«] vyn. KPRNTU — 285 neostříhal] nepotratil víry, ale neostříhal si U; v K pův. ostřiehal, ne- připsáno až později — Kté» vyn. BU — 286 jsi] li s' C — aspoň (vyn. U) zase PRONTU — nabyl] mohl dosáhnúti KPRCNTU — pravé pokání C, svaté pokání T — 287 Ale] A PNT — to RU — ještě] vyn. C — «již) vyn. BC — hříšný] člověk hříšný, z nevinnosti vypadlý N — máš-li proto již C — 287—288 kopustiti . .. stolu proto nechati B, opustiti U — 287 nechati proto N — 288 ten stůl R, toho stolu důstojného C — božího] vyn. U — «a jeho . . . drahé) vyn. B — a jeho krve] jeho a krve jeho U — drahé svaté RU — Né] vyn. PU — 288—289 Né, nemáš] Nikoliv TN, Nemáš toho učiniti zajisté a opauštěti dobrého pro zlé C — 289 on] vyn. U — Pán) vyn. B, drahý Pán KC, Spasitel T — 290 A] A, prý PN, A opět dí RU, A jinde dí T, Nebo C — lékařstvie KPCNT — 291 Protože] A (vyn. RN) protož, že KPRN — shřešil PNU — jediné] toliko T — 291—293 «daj se . . . hřešiti ostaň a želej a ulož sobě, aby radějí smrt trpěl, nežli by víc hřešiti chtěl B — 291 daj] oddej U — 292 ostal] zůstal RNT — ostal ... želel] želel hříchů a jich přestal U — uložil, aby PNT — trpěl PNT — nežli by PT — 293 viece] vyn. U — zhřešil P, hřešil TN — «tvuoj vyn. B — hodného CU — 294 obleče oděje B — tě (vyn. U) zajisté RU — 294—295 gv prvnie... die) rúchem svatebním. Dí svatý Ambrož B — 294 raucho nevinnosti N, raucho tvůj milej Bůh C — Ó, račiž T — v ně] také K — 295 Ježíši] drahý Pane Ježíši T, Pane Bože RU, Ježíši drahej a svatej C — die praví T — «že) vyn. B — hřeším, protož také C — 297 A když ... svaté) I dí čtení B — dí ... svaté prý PN, tehdy KC — A] vyn. KC — oněměl jest] oněměl aneb umlkl K, umlkl 289 Podle Marka 2, 17 — 290 Luk. 5, 31 —
Strana 590
590 Naučiž se tomuto: Když jsi čím vinen, nejsi toho povinen každému praviti na se; jako takto, že jsi cizoložil neb kradl, a někto potkaje 300 tě, i řekl by tobě: »Nešlechetný cizoložníče (aneb zloději)!«, nejsi povinen, aby se seznal jemu řka: »A, já jsem!«, ale muožeš jemu] říci: »Ty mě haníš a mluvíš, co se tobě zdá! Já to [milému] Bohu porúčím, věřím Kť já milému Bohu, že ť mi to k odplatě postaví!« Ale také nikoli se nemáš vymlúvati, když 305 jsi vinen, aby řekl: »Lžeš na mě!« Nikoli! Neb tak píší doktorové, že, ktož jsa vinen, vymlúvá se, že hřích odvojuje. Dí dále: »Tehdy řekl král služebníkuom svým: Svížíce ruce jeho a nohy, vrzte jej do temností zevnitřních; tam bude pláč a škřehot zubuov!« Ach, milý Bože, co pro to nehodné 310 přijímaní puojde lidí do pekla, ješto lidé, zpolehnúce) na tu ušnú zpověd, tak lehce k tělu božímu jdú a Kopět se v též hřiechy navrátie! Pro Buoh, varujte se toho a nezpoléhajte na tu ušnú zpověd! Ale že jest tohoto kázal [král] svázati a nad ním RCU — 298 Naučiž ty N — tomu U, také tomuto C — 299 praviti] vypra- vovati KC, vypraviti P, pronésti N, povídati U — jako] a to U — takto ku příkladu N, takto u příkladu C — 300 tobě] vyn. K — Nešlechetný Nevěrný KC, Ó nevěrný PNT — Nešlechetný cizoložníče] Nešlechetníče U — nejsi tu T, nejsi jemu U — 301 aby se seznal seznati se B, aby se (+ v tom N) znal TN, aby se přiznal U — jemu] vyn. KPNTU — A ... jsem] Sem t U — sem takový T — 302 [jemu] vyn. KPRCNT — mě] pravíš a mne C — a mluvíš .. . zdá vyn. B — mluvíš na mne T — co] co chceš a co ť C — tobě] vyn. C — zdá] líbí T — to všecko C — 303 [milému] vyn. KPRNTU, Pánu C — Kť já ... Bohu jeho milosti B — to] toho Pán Bůh C — 304 k dobrému a k odplatě T — postaví] postačí U — také] to také zachovej, že C — vymlauvati a ospravedlňovati C — 305 řekl] měl říci NC — Lžeš] Nejsem ť (+ já C) takový (ten PNT), lžeš KPONT — na mě, musíš to na mě provésti (+ a prokazovati C) KC — Nikoli] vyn. NT — tak] vyn. T — napsali T — svati doktorové NC— 306 jsa vinen] sám U — sa] si N — vymlauváš se N — že] ten KC, že ten U — odvojuje] odvo- zuje (!) P, obdvojuje R, odvojuješ N, oblehčuje U — 307 dále čtenie svaté KRONU — Tehdy . .. svým vyn. B — slúhám PRCU — 308 uvrzte KPRONTU — v temnosti zevnitřnie KPR— tam] tu ť PNT — 309 škřehot] škřipenie KRONTU — zubuom KP — Oh P, Ah R, Och C — co jediné U — nehodné] vyn. U — 310 puojde] jíti musí T — lidí mnoho T — zpoléhají B — na tu na ušní K — 311 ušní KNT, aušní R, aušnau C, austní U — 311—313 Kopět ... zpověd! potom hned v hříchy zase B — 311 opět se zase TNC — 312 navracují T — Pro Boha TU — toho, milí křesťané C — 312—313 a nezpoléhajte ... zpověd vyn. RU — 312 ušní] aušnau C. ušní N, vyn. T — 313 Ale že jest vyn. R, A U — toho KR — rozkázal T — [král] vyn. KPRONTU — 313—314 a nad
590 Naučiž se tomuto: Když jsi čím vinen, nejsi toho povinen každému praviti na se; jako takto, že jsi cizoložil neb kradl, a někto potkaje 300 tě, i řekl by tobě: »Nešlechetný cizoložníče (aneb zloději)!«, nejsi povinen, aby se seznal jemu řka: »A, já jsem!«, ale muožeš jemu] říci: »Ty mě haníš a mluvíš, co se tobě zdá! Já to [milému] Bohu porúčím, věřím Kť já milému Bohu, že ť mi to k odplatě postaví!« Ale také nikoli se nemáš vymlúvati, když 305 jsi vinen, aby řekl: »Lžeš na mě!« Nikoli! Neb tak píší doktorové, že, ktož jsa vinen, vymlúvá se, že hřích odvojuje. Dí dále: »Tehdy řekl král služebníkuom svým: Svížíce ruce jeho a nohy, vrzte jej do temností zevnitřních; tam bude pláč a škřehot zubuov!« Ach, milý Bože, co pro to nehodné 310 přijímaní puojde lidí do pekla, ješto lidé, zpolehnúce) na tu ušnú zpověd, tak lehce k tělu božímu jdú a Kopět se v též hřiechy navrátie! Pro Buoh, varujte se toho a nezpoléhajte na tu ušnú zpověd! Ale že jest tohoto kázal [král] svázati a nad ním RCU — 298 Naučiž ty N — tomu U, také tomuto C — 299 praviti] vypra- vovati KC, vypraviti P, pronésti N, povídati U — jako] a to U — takto ku příkladu N, takto u příkladu C — 300 tobě] vyn. K — Nešlechetný Nevěrný KC, Ó nevěrný PNT — Nešlechetný cizoložníče] Nešlechetníče U — nejsi tu T, nejsi jemu U — 301 aby se seznal seznati se B, aby se (+ v tom N) znal TN, aby se přiznal U — jemu] vyn. KPNTU — A ... jsem] Sem t U — sem takový T — 302 [jemu] vyn. KPRCNT — mě] pravíš a mne C — a mluvíš .. . zdá vyn. B — mluvíš na mne T — co] co chceš a co ť C — tobě] vyn. C — zdá] líbí T — to všecko C — 303 [milému] vyn. KPRNTU, Pánu C — Kť já ... Bohu jeho milosti B — to] toho Pán Bůh C — 304 k dobrému a k odplatě T — postaví] postačí U — také] to také zachovej, že C — vymlauvati a ospravedlňovati C — 305 řekl] měl říci NC — Lžeš] Nejsem ť (+ já C) takový (ten PNT), lžeš KPONT — na mě, musíš to na mě provésti (+ a prokazovati C) KC — Nikoli] vyn. NT — tak] vyn. T — napsali T — svati doktorové NC— 306 jsa vinen] sám U — sa] si N — vymlauváš se N — že] ten KC, že ten U — odvojuje] odvo- zuje (!) P, obdvojuje R, odvojuješ N, oblehčuje U — 307 dále čtenie svaté KRONU — Tehdy . .. svým vyn. B — slúhám PRCU — 308 uvrzte KPRONTU — v temnosti zevnitřnie KPR— tam] tu ť PNT — 309 škřehot] škřipenie KRONTU — zubuom KP — Oh P, Ah R, Och C — co jediné U — nehodné] vyn. U — 310 puojde] jíti musí T — lidí mnoho T — zpoléhají B — na tu na ušní K — 311 ušní KNT, aušní R, aušnau C, austní U — 311—313 Kopět ... zpověd! potom hned v hříchy zase B — 311 opět se zase TNC — 312 navracují T — Pro Boha TU — toho, milí křesťané C — 312—313 a nezpoléhajte ... zpověd vyn. RU — 312 ušní] aušnau C. ušní N, vyn. T — 313 Ale že jest vyn. R, A U — toho KR — rozkázal T — [král] vyn. KPRONTU — 313—314 a nad
Strana 591
591 mstil, že jest tam všel�, a služebníkóm [pro to] nic neřekl Křka: 315 »Čemu ste jej sem uvedli?« Nic, ale jemu samému žehral řka: Kterak jsi sem všel?« Nebo nebudú kněží pro to trestáni Ka káráni , že oni nehodným podávají svátosti, ale ti, ktož ne- hodně přijímají. Nebo kněz, když on jako posel boží z úřadu svého zpraví lidi, kterak se mají míti, jestliže pak kto jinak učiní, již 320 tím kněz Kvinen) nebude. Protož dí dále čtení svaté: »Mnozí zajisté jsú povolaní, ale řídcí vyvolení«. Ó, jistě hrozné slovo! Uleknem-li se toho, milí křesťané? Rci: »Nic drobte), jako by nám kuol nepohořal!« Ale zajisté měli bychom se báti, neb mnohem více lidí bude 325 v pekle než v nebi vedlé této řeči. Ano kdyby bylo u řečeno, B 495u že jediný člověk se všeho světa bude zatracen, ještě by se každý měl báti, aby ten nebyl: a toto dí, že mnoho povolaných, ale málo vybraných! Kéž se toho bojímy? Mistr Matěj Paříský mluví na ono čtení o deseti pannách, ješto, pobravše lampy, vyšly ním . .. všel vyn. BU — 314 [pro to] vyn. KPRONTU — 314—315 nic ... Čemu] nepřimlauval ani řekl: »Proč C — Křka ... ale» že jsú jej uvedli, než B — 315 Čemu] K čemu R, Proč T, Nač U — sem] vyn. PN — při- vedli U, uvedli, k čemu C — Nic] vyn. C, Nic toho neučinil T — ale nežli RU — jemu] vyn. K — jemu samému] na něho na samého C — žehral] přimlauval T — 316 Kterak) že B — Nebo] Pro to ť PNT — pro to) vyn. KT, zajisté PN — 317 a káráni vyn. B — oni] vyn. PCNT — nehodným a hříšníkům N — podávali anebo podávají T — velebné svátosti — T — 318 z] podlé U — 319 zpraví] učí U — lid KPRCNT — má KT míti] chovati T, míti a chovati N — jestliže pak kto] a kdož pak U — kto] kdo neuposlechne, ale N — již tím] vyn. U — 320 kněží C — «vinen) — povinovat B, vinni C — nebudau C 321 Protož] I KPONT — Mnoho zajistě (vyn. U) jest povolaných TU — 322 řídcí vyvolení] málo vyvolených KPRONTU — Ó jistě] A (Ó RC), zajisté KPRCN, To jest U — Ó ... slovo] Hrozné a strašlivé jest toto slovo T — «toho) ho BC — 323 Ba, rci N — «Nic drobte) Rovně B, Nic trochy C — i drobte P, ani drobte N — 324 jistě N — čeho báti T — neb] nebo vedlé této řeči znáti to můžeme, že T — 325 vedlé] z K, podlé CU — vedlé . . . řeči] vyn. T — ano kdyby] a když by KR, a kdyby PCNTU — bylo řečeno] někdo řekl U — 326 jeden U — se] ze KPRCNTU — ještě] jistě KPNT, a tu U — každý z nás N — 327 báti a lekati TC — aby on U — a toto dí, že] a to, prý PN, a toto pak praví T — toto pak C — die Pán K — že] vyn. KT, že jich C — povoláno PC — ale] a KPRCNTU — 328 vybráno PC, vyvolených RTU — bojímy] co strachujeme T, bojí C — Mistr] A U — mluvě NC — 329 ono slovo a C — čtení svaté RCTU — deseti vyn. B — pobravše] vzavše C — vyšly] i vešly R, i zmeškaly U — 330 a nevěstě] jíti U — jedné] toliko T — polovici U — vešlo RCU —
591 mstil, že jest tam všel�, a služebníkóm [pro to] nic neřekl Křka: 315 »Čemu ste jej sem uvedli?« Nic, ale jemu samému žehral řka: Kterak jsi sem všel?« Nebo nebudú kněží pro to trestáni Ka káráni , že oni nehodným podávají svátosti, ale ti, ktož ne- hodně přijímají. Nebo kněz, když on jako posel boží z úřadu svého zpraví lidi, kterak se mají míti, jestliže pak kto jinak učiní, již 320 tím kněz Kvinen) nebude. Protož dí dále čtení svaté: »Mnozí zajisté jsú povolaní, ale řídcí vyvolení«. Ó, jistě hrozné slovo! Uleknem-li se toho, milí křesťané? Rci: »Nic drobte), jako by nám kuol nepohořal!« Ale zajisté měli bychom se báti, neb mnohem více lidí bude 325 v pekle než v nebi vedlé této řeči. Ano kdyby bylo u řečeno, B 495u že jediný člověk se všeho světa bude zatracen, ještě by se každý měl báti, aby ten nebyl: a toto dí, že mnoho povolaných, ale málo vybraných! Kéž se toho bojímy? Mistr Matěj Paříský mluví na ono čtení o deseti pannách, ješto, pobravše lampy, vyšly ním . .. všel vyn. BU — 314 [pro to] vyn. KPRONTU — 314—315 nic ... Čemu] nepřimlauval ani řekl: »Proč C — Křka ... ale» že jsú jej uvedli, než B — 315 Čemu] K čemu R, Proč T, Nač U — sem] vyn. PN — při- vedli U, uvedli, k čemu C — Nic] vyn. C, Nic toho neučinil T — ale nežli RU — jemu] vyn. K — jemu samému] na něho na samého C — žehral] přimlauval T — 316 Kterak) že B — Nebo] Pro to ť PNT — pro to) vyn. KT, zajisté PN — 317 a káráni vyn. B — oni] vyn. PCNT — nehodným a hříšníkům N — podávali anebo podávají T — velebné svátosti — T — 318 z] podlé U — 319 zpraví] učí U — lid KPRCNT — má KT míti] chovati T, míti a chovati N — jestliže pak kto] a kdož pak U — kto] kdo neuposlechne, ale N — již tím] vyn. U — 320 kněží C — «vinen) — povinovat B, vinni C — nebudau C 321 Protož] I KPONT — Mnoho zajistě (vyn. U) jest povolaných TU — 322 řídcí vyvolení] málo vyvolených KPRONTU — Ó jistě] A (Ó RC), zajisté KPRCN, To jest U — Ó ... slovo] Hrozné a strašlivé jest toto slovo T — «toho) ho BC — 323 Ba, rci N — «Nic drobte) Rovně B, Nic trochy C — i drobte P, ani drobte N — 324 jistě N — čeho báti T — neb] nebo vedlé této řeči znáti to můžeme, že T — 325 vedlé] z K, podlé CU — vedlé . . . řeči] vyn. T — ano kdyby] a když by KR, a kdyby PCNTU — bylo řečeno] někdo řekl U — 326 jeden U — se] ze KPRCNTU — ještě] jistě KPNT, a tu U — každý z nás N — 327 báti a lekati TC — aby on U — a toto dí, že] a to, prý PN, a toto pak praví T — toto pak C — die Pán K — že] vyn. KT, že jich C — povoláno PC — ale] a KPRCNTU — 328 vybráno PC, vyvolených RTU — bojímy] co strachujeme T, bojí C — Mistr] A U — mluvě NC — 329 ono slovo a C — čtení svaté RCTU — deseti vyn. B — pobravše] vzavše C — vyšly] i vešly R, i zmeškaly U — 330 a nevěstě] jíti U — jedné] toliko T — polovici U — vešlo RCU —
Strana 592
592 330 v cestu ženichovi a nevěstě, a že jedné polovice jich vešla na svadbu; i dí: »Věziž to, že ještě z těch lidí, ješto se již na- pravují k Bohu, po něm jdú, kledva) polovice spasena bude. Poněvadž tyto panny již se byly na to daly , [aby] šly vstříc, pracovaly, usilovaly, lampy vzaly, jediné že se oleje nedostalo, 335 všecko «darmo, zmeškaly, brána zavřiena, tlúkly — nic platno nebylo, ještě řečeno jim: »Neznám ť vás«: tak člověk, čiň všecky skutky dobré, jdi po Ježíšovi, plň všecka přikázaní [boží), nedostane-li ť se jediné věci k spasení potřebné — jako pannám oleje —, vše ť darmo bude!« Protož slušie ť nám za to 340 často prositi Boha, ať nám ráči dáti napraviti se na to na vše a zjeviti nám to a dáti činiti, což jest nám k našemu spasení po- třebie. Račiž nám toho dopomoci, milý, drahý Bože! Amen. 331 i dí] vyn. PNTU, i die takto KC — to] o tom T — že jest C — ještě polovici (!) RU —«již vyn. B — 332 jdau, postí se, modlí se C — Kledva) vyn. B, jedva PR, sotva TN — polovici (!) U — 333 na to daly» napra- vily B — daly] oddaly T, vydaly N, odevzdaly U — [aby] vyn. KPRONT — vstříc ženichovi C — 334 lampy své C — lampy vzaly] vyn. U — jediné a toliko N — se oleje nedostalo oleje nebylo B — jim nedostalo T, nedostávalo U, nedostalo [lásky svatý] K — 335—336 «darmo . . . ještě» bylo daremné B — 335 nadarmo TCNU — 336 řečeno] mluveno U — Prej, neznám C — čině RT, což koli činí U — 337 skutky dobré] věci KPCNT — «jdi po Ježíšovi vyn. B — jdi] jdauc U — a plně U — všecka] vyn. C — 338 [boží] vyn. KPRCNU, jeho T — jedinké T, toliko jedné C — 339 těmto pannám C — oleje [, totiž pravé lásky] K — nadarmo T — bude] jest RU — 339—342 slušic ... Amen prosmež za to milého Boha, ať nám ráčí všeckny potřeby našeho spasení oznámiti B — 340 milého Boha PONTU — ať] aby T — ráčil T — na vše] vyn. K — 341 to a dáti činiti] všecko K — nám] vyn. PNT — potřebného TON — 342 Ó, račiž U — nám ... dopomoci] nás na to napraviti PNT — toho] k tomu RU — Bože] Bože náš RU, Ježíši Kriste ukřižovanej C, Ježíši Kriste, na věky požehnaný T — Amen vyn. P —
592 330 v cestu ženichovi a nevěstě, a že jedné polovice jich vešla na svadbu; i dí: »Věziž to, že ještě z těch lidí, ješto se již na- pravují k Bohu, po něm jdú, kledva) polovice spasena bude. Poněvadž tyto panny již se byly na to daly , [aby] šly vstříc, pracovaly, usilovaly, lampy vzaly, jediné že se oleje nedostalo, 335 všecko «darmo, zmeškaly, brána zavřiena, tlúkly — nic platno nebylo, ještě řečeno jim: »Neznám ť vás«: tak člověk, čiň všecky skutky dobré, jdi po Ježíšovi, plň všecka přikázaní [boží), nedostane-li ť se jediné věci k spasení potřebné — jako pannám oleje —, vše ť darmo bude!« Protož slušie ť nám za to 340 často prositi Boha, ať nám ráči dáti napraviti se na to na vše a zjeviti nám to a dáti činiti, což jest nám k našemu spasení po- třebie. Račiž nám toho dopomoci, milý, drahý Bože! Amen. 331 i dí] vyn. PNTU, i die takto KC — to] o tom T — že jest C — ještě polovici (!) RU —«již vyn. B — 332 jdau, postí se, modlí se C — Kledva) vyn. B, jedva PR, sotva TN — polovici (!) U — 333 na to daly» napra- vily B — daly] oddaly T, vydaly N, odevzdaly U — [aby] vyn. KPRONT — vstříc ženichovi C — 334 lampy své C — lampy vzaly] vyn. U — jediné a toliko N — se oleje nedostalo oleje nebylo B — jim nedostalo T, nedostávalo U, nedostalo [lásky svatý] K — 335—336 «darmo . . . ještě» bylo daremné B — 335 nadarmo TCNU — 336 řečeno] mluveno U — Prej, neznám C — čině RT, což koli činí U — 337 skutky dobré] věci KPCNT — «jdi po Ježíšovi vyn. B — jdi] jdauc U — a plně U — všecka] vyn. C — 338 [boží] vyn. KPRCNU, jeho T — jedinké T, toliko jedné C — 339 těmto pannám C — oleje [, totiž pravé lásky] K — nadarmo T — bude] jest RU — 339—342 slušic ... Amen prosmež za to milého Boha, ať nám ráčí všeckny potřeby našeho spasení oznámiti B — 340 milého Boha PONTU — ať] aby T — ráčil T — na vše] vyn. K — 341 to a dáti činiti] všecko K — nám] vyn. PNT — potřebného TON — 342 Ó, račiž U — nám ... dopomoci] nás na to napraviti PNT — toho] k tomu RU — Bože] Bože náš RU, Ježíši Kriste ukřižovanej C, Ježíši Kriste, na věky požehnaný T — Amen vyn. P —
Strana 593
Neděle po svaté Trojici jedenmezcítmá. Epištola svatého Pavla k Efezuom v šesté kapitole. Bratří! Posilňte se v Hospodinu a v moci síly jeho. A oblecte se v vuodění boží, abyšte 5mohli státi proti zálohám dábelským. Nebo není nám bojovati proti tělu a krvi, ale proti knížatóm a mocem, proti zprávcím temností těchto, proti duchovním nešlechetnostem upovětří. Protožvezmětež vodění boží, abyšte 10mohli odolati v den zlý a ve všem dokonalí státi. Stuojte pak, majíce podpásána bedra vaše v pravdě a oděni jsúce v pancíř spravedl- nosti a obuté nohy majíce v hotovosti čtení pokoje. Ve všech věcech beřteštít víry, v němž 15byšte mohli všecky šípy» nešlechetníka ohnivé uhasiti. A plebku spasení vezměte a B 496 meč Ducha, jenž jest slovo boží. 2—17 Epištola . . . boží] vyn. R — 2 Epištola .. . Pavla k] vyn. N — svatého Pavla] vyn. KC — Efezským KPTU, Filipenským k Efezským (!) C — VI. U — kapitole] vyn. N, rozdílu U 3—4 Bratří ... síly] Dále, bratří moji, buďte silni skrze Pána a skrze moc zmužilosti U — 3 Posilněte NC — Hospodinu] Pánu KPCNT — 4 v vuodění] ve všecko odění U — 4—17 abyšte mohli ... Ducha, jenž Konec: který U — 6 bojovánie KNT, boj P, boje C — pův. v B: proti tělu a duši a krvi; a le nad slovem duši písař udělal drobné čárky na znamení, že se toto slovo nemá čísti — 7 zprávcím] zprávcuom světa PONT — 8 duchovním nešlechetnostem] duchuom nešlechetným PC — 9 u povětří] v nebesích K — vezmětež přijměte C — 10 mohli odolati] se mohli protiviti K — všem] všech věcech (vyn. C!) KPC — 11 Stuojte ... podpásána] Protož stuojte, přepásána majíce K, Protož stůjte, podpášíce C, Protož stůjte, podkašíce N — pak] tehda PT — 12 svá C — 12—13 v pravdě .. . majíce] vyn. (!) C — 12 v pravdě] pravdau T — oděni] obuti K, oblečeni TNP — jsúce] vyn. N — 13 v hoto- vosti] v připravení KN, hotovi sauce ke PT, v připraveném C — 14 ve všech věcech] při všem PT — beřte] vezmúce KPCNT — 15 šípy» vyn. (!) B — nešlechetníka] najnešlechetnějšieho K, nejhorší C — 16 lebku] přielbici KN — vezměte] přijměte N — 17 boží. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 3 nn. Efez. 6, 10—17. Rokycanova Postilla. 38
Neděle po svaté Trojici jedenmezcítmá. Epištola svatého Pavla k Efezuom v šesté kapitole. Bratří! Posilňte se v Hospodinu a v moci síly jeho. A oblecte se v vuodění boží, abyšte 5mohli státi proti zálohám dábelským. Nebo není nám bojovati proti tělu a krvi, ale proti knížatóm a mocem, proti zprávcím temností těchto, proti duchovním nešlechetnostem upovětří. Protožvezmětež vodění boží, abyšte 10mohli odolati v den zlý a ve všem dokonalí státi. Stuojte pak, majíce podpásána bedra vaše v pravdě a oděni jsúce v pancíř spravedl- nosti a obuté nohy majíce v hotovosti čtení pokoje. Ve všech věcech beřteštít víry, v němž 15byšte mohli všecky šípy» nešlechetníka ohnivé uhasiti. A plebku spasení vezměte a B 496 meč Ducha, jenž jest slovo boží. 2—17 Epištola . . . boží] vyn. R — 2 Epištola .. . Pavla k] vyn. N — svatého Pavla] vyn. KC — Efezským KPTU, Filipenským k Efezským (!) C — VI. U — kapitole] vyn. N, rozdílu U 3—4 Bratří ... síly] Dále, bratří moji, buďte silni skrze Pána a skrze moc zmužilosti U — 3 Posilněte NC — Hospodinu] Pánu KPCNT — 4 v vuodění] ve všecko odění U — 4—17 abyšte mohli ... Ducha, jenž Konec: který U — 6 bojovánie KNT, boj P, boje C — pův. v B: proti tělu a duši a krvi; a le nad slovem duši písař udělal drobné čárky na znamení, že se toto slovo nemá čísti — 7 zprávcím] zprávcuom světa PONT — 8 duchovním nešlechetnostem] duchuom nešlechetným PC — 9 u povětří] v nebesích K — vezmětež přijměte C — 10 mohli odolati] se mohli protiviti K — všem] všech věcech (vyn. C!) KPC — 11 Stuojte ... podpásána] Protož stuojte, přepásána majíce K, Protož stůjte, podpášíce C, Protož stůjte, podkašíce N — pak] tehda PT — 12 svá C — 12—13 v pravdě .. . majíce] vyn. (!) C — 12 v pravdě] pravdau T — oděni] obuti K, oblečeni TNP — jsúce] vyn. N — 13 v hoto- vosti] v připravení KN, hotovi sauce ke PT, v připraveném C — 14 ve všech věcech] při všem PT — beřte] vezmúce KPCNT — 15 šípy» vyn. (!) B — nešlechetníka] najnešlechetnějšieho K, nejhorší C — 16 lebku] přielbici KN — vezměte] přijměte N — 17 boží. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 3 nn. Efez. 6, 10—17. Rokycanova Postilla. 38
Strana 594
594 Čtení svatého Jana v kapitole IIII“. Zaonohočasubyl jest jeden králík, jehožto 20syn nemocen byl v Kafarnaum. Ten když usly- šel, že by Ježíš přišel od Židovstva do Ga- lilé), odšel k němu a prosil ho, aby sstúpil a uzdravil syna jeho, neb počínal mříti. Tehdy vetce k němu Ježíš: »Jediné leč znamení a zá- 25 zrakyuzříte, neuvěříte«. Dí k němu králík: »Pane, sstup prvé, nežli ťumře syn muoj!« Vetce jemu Ježíš: »Jdi, syn tvuoj živ jest«. Uvěřil jest člo- věk řeči, kterúž mu pověděl Ježíš, a šel jest. A když sstupováše, služebníci jeho potkali sú 30se s ním a zvěstovali jemu, že by syn jeho živ byl. Tehdy otázal se jest od nich na hodinu, v kterú by se lépe měl. I řekli sú jemu, že včíra v hodinu sedmú opustila jej zimnice. Protož poznal sotecz, že ta hodina byla, v kterúž mu 35řekl Ježíš: »Jdi, syn tvuoj živ jest!« I uvěřil jest on i čeled jeho všecka. 18 Čtení ... v kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Jan v N — svatého Jana] svaté, napsal svatý Jan U — v IIII. rozdílu U — kapitole] vyn. C — 19 Za onoho času] V ten čas KNTC, vyn. RU — jest jeden] nějaký 20 nemocný N — 20—36 byl v Kafarnaum ... všecka] etc. Vajklad U — — 21 by] Pán TN — od Židovstva] z Judské krajiny P, od Judska U R — od Židovstva] z Židovstva KT — «Židovstva do Galilé) Galilé do Židov- stva B — 22 odešel T, šel P — 22—36 a prosil... všecka] Konec: Od Judska do Kalileje. Vejklad LVI. na svaté čtení U — 22—23 a uzdravil] aby uzdra- vil C — 23 Tehdy] Protož C — 24 řekl PCT — 24—25 Jediné ... uzříte] Neuzříte-li divuov (znamení N) a zázrakův PNT — 25 uzříte] uhlídáte C — Dí] Vece KCN, Řekl P — 26 Vetce] Řekl KPNT, Dí C — 27—28 člověk] vyn. C — 28 mu pověděl] mluvil k němu P, řekl T, mluvil N, mu řekl C — 29 když (+ již P) on KPCNT — sstupoval PONT — jeho] vyn. PNT potkali sú] vyšli C — 30 se s ním] ho KT, proti němu C — jemu řkúce KPCNT — že] vyn. N — 30—31 by ... byl] syn tvůj živ jest TN — 31 Tehdy otázal se jest] Protož tázal se TN, I tázal se C — otázal . . . nich) tázáše se na nich K — od nich] jich PNT — na hodinu] vyn. N — 32 by by se hodinu N — že] vyn. TN — 33 opustila] ostala PNT — Protož] I KCT, Tehdy PN — 34 otec) Ježíš (!) B — že by PC — mu] k němu P — 35 Jdi] vyn. P — 36 všecka. Vejklad N, všecka. Vejklad na (+ to svaté TC) čtení (1 mistra Rokycána C) PTC — 19 nn. Jan. 4, 46—53.
594 Čtení svatého Jana v kapitole IIII“. Zaonohočasubyl jest jeden králík, jehožto 20syn nemocen byl v Kafarnaum. Ten když usly- šel, že by Ježíš přišel od Židovstva do Ga- lilé), odšel k němu a prosil ho, aby sstúpil a uzdravil syna jeho, neb počínal mříti. Tehdy vetce k němu Ježíš: »Jediné leč znamení a zá- 25 zrakyuzříte, neuvěříte«. Dí k němu králík: »Pane, sstup prvé, nežli ťumře syn muoj!« Vetce jemu Ježíš: »Jdi, syn tvuoj živ jest«. Uvěřil jest člo- věk řeči, kterúž mu pověděl Ježíš, a šel jest. A když sstupováše, služebníci jeho potkali sú 30se s ním a zvěstovali jemu, že by syn jeho živ byl. Tehdy otázal se jest od nich na hodinu, v kterú by se lépe měl. I řekli sú jemu, že včíra v hodinu sedmú opustila jej zimnice. Protož poznal sotecz, že ta hodina byla, v kterúž mu 35řekl Ježíš: »Jdi, syn tvuoj živ jest!« I uvěřil jest on i čeled jeho všecka. 18 Čtení ... v kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Jan v N — svatého Jana] svaté, napsal svatý Jan U — v IIII. rozdílu U — kapitole] vyn. C — 19 Za onoho času] V ten čas KNTC, vyn. RU — jest jeden] nějaký 20 nemocný N — 20—36 byl v Kafarnaum ... všecka] etc. Vajklad U — — 21 by] Pán TN — od Židovstva] z Judské krajiny P, od Judska U R — od Židovstva] z Židovstva KT — «Židovstva do Galilé) Galilé do Židov- stva B — 22 odešel T, šel P — 22—36 a prosil... všecka] Konec: Od Judska do Kalileje. Vejklad LVI. na svaté čtení U — 22—23 a uzdravil] aby uzdra- vil C — 23 Tehdy] Protož C — 24 řekl PCT — 24—25 Jediné ... uzříte] Neuzříte-li divuov (znamení N) a zázrakův PNT — 25 uzříte] uhlídáte C — Dí] Vece KCN, Řekl P — 26 Vetce] Řekl KPNT, Dí C — 27—28 člověk] vyn. C — 28 mu pověděl] mluvil k němu P, řekl T, mluvil N, mu řekl C — 29 když (+ již P) on KPCNT — sstupoval PONT — jeho] vyn. PNT potkali sú] vyšli C — 30 se s ním] ho KT, proti němu C — jemu řkúce KPCNT — že] vyn. N — 30—31 by ... byl] syn tvůj živ jest TN — 31 Tehdy otázal se jest] Protož tázal se TN, I tázal se C — otázal . . . nich) tázáše se na nich K — od nich] jich PNT — na hodinu] vyn. N — 32 by by se hodinu N — že] vyn. TN — 33 opustila] ostala PNT — Protož] I KCT, Tehdy PN — 34 otec) Ježíš (!) B — že by PC — mu] k němu P — 35 Jdi] vyn. P — 36 všecka. Vejklad N, všecka. Vejklad na (+ to svaté TC) čtení (1 mistra Rokycána C) PTC — 19 nn. Jan. 4, 46—53.
Strana 595
595 Měli jsme dnes týden čtení svaté o svadbě, na kterúžto svadbu «pozval milý Buoh a oběd připravil: své drahé tělo a svú drahú krev; a na ty oboje se rozhněval, i na ty, kteříž 40 nechtěli přijíti, neb je kázal zmordovati a město jich spáliti , i na toho, který neměl rúcha svatebního, ruce i nohy svá- zány a vržen do temností zevnitřních. A dnešní čtení nám ukazuje o tom synu toho králíka), že počínáše mříti. Neb, ktož «koli nedbá toho drahého oběda, každý jest mrtev na duši své, neb 45 zde počíná mříti «hřiechem, potom smrt tělesná přijde, potom věčná bude v horúcím pekle. Uchovaj, milý Bože! Neboť jest Kon nám na to nechal svého drahého těla a své drahé) krve, abychom jedúc jeho drahé tělo a krev drahú pi jíc s ním se B 497 [skrze to] spojovali a život věčný měli. Jakož sám dí: »Ktož 50 jí mé tělo a pí mú krev, ve mně přebývá a já v něm«. «Mluví mistr Matěj Paříský, že ti lidé, «ješto netbají přijímati té svá- tosti velebné, právě se tak mají, jako by řekli: »Na, čerte, nechcem ť v ničemž překážeti, než měj v nás plnú svobodu 37 svaté? vyn. B — 38 zval B — Pán Bůh mnohých T — 39 drahú svatú B, předrahau N, svatau předrahau C — a na ty oboje] protož na všecky T — rozhněval král C — i na ty] vyn. U — 40 neb je kázal] i rozkázal je král T.ms neb] prý, král PN, a U — je] je ten král K, je král C — jich] vyn. KPON zapálil B, spálil T — 41 neměl] nechtěl míti RU— ruce] hned RU, ruce jeho TN — i nohy] vyn. N, i nohy jemu K — svázati CU — 42 vržen] uvržen KPRNT, uvrcí CU — v temnosti zevnitřní PN — A dnešní] Dnešnie pak K — svatý čtení RONTU — 43 «toho králíka) králíkovu B, králíka U, toho králíka, kterýž byl v Kafarnaum T — počínal RONTU — «koli vyn. B — 44—45 «jest ... zde) ten B — 44 mrtvý TN — neb] a PNT, vyn. RCU — 45—46 hřiechem ... věčná zde, na duši potom, smrtí tělesnau, potom pak věčnau, i B — 45 tělesná když T — 46 bude] nastane N — Uchovaj ... Bože] Čehož rač nás všech toho zlého věčného uchovati věčnej, milej Bůh C, Uchovaj [nás všech toho svatý, milý Buoh K — Uchovejž nás toho T — milý, drahý RTU — Buoh PR, Bože všemohaucí N — Nebo proto T — 47 on vyn. B — nám zde KPCNT — na to] vyn. T — zanechal T — svatého a drahého T — drahé) svaté BC — 48 «jeho ... drahú) a B — krev jeho RU — 49 [skrze to) vyn. KPRCNTU — spojovali ... měli spojili B — věčný] vyn. PC, skrze něho T;v Kaž pozdější přípisek — dí] praví T, dí Pán, Spasitel C — 50«Mluví) Praví B — 51 Matěj, mistr U — «ješto netbají nechtí (!) B, kteříž nedbají U — nedbají již R — 52 jako by řekli] vyn. R — Na] Nu KT, vyn. N — čerte a ďáble KN, dáble PRCTU — 53 v ničemž] ničímž ť PN — «překážeti, než býti na překážku, ale B, překaziti R — než vyn. U — 54 jakž sám chceš vyn. B, jakž sám chceš, vnukej 49 Jan 6, 56 — 38*
595 Měli jsme dnes týden čtení svaté o svadbě, na kterúžto svadbu «pozval milý Buoh a oběd připravil: své drahé tělo a svú drahú krev; a na ty oboje se rozhněval, i na ty, kteříž 40 nechtěli přijíti, neb je kázal zmordovati a město jich spáliti , i na toho, který neměl rúcha svatebního, ruce i nohy svá- zány a vržen do temností zevnitřních. A dnešní čtení nám ukazuje o tom synu toho králíka), že počínáše mříti. Neb, ktož «koli nedbá toho drahého oběda, každý jest mrtev na duši své, neb 45 zde počíná mříti «hřiechem, potom smrt tělesná přijde, potom věčná bude v horúcím pekle. Uchovaj, milý Bože! Neboť jest Kon nám na to nechal svého drahého těla a své drahé) krve, abychom jedúc jeho drahé tělo a krev drahú pi jíc s ním se B 497 [skrze to] spojovali a život věčný měli. Jakož sám dí: »Ktož 50 jí mé tělo a pí mú krev, ve mně přebývá a já v něm«. «Mluví mistr Matěj Paříský, že ti lidé, «ješto netbají přijímati té svá- tosti velebné, právě se tak mají, jako by řekli: »Na, čerte, nechcem ť v ničemž překážeti, než měj v nás plnú svobodu 37 svaté? vyn. B — 38 zval B — Pán Bůh mnohých T — 39 drahú svatú B, předrahau N, svatau předrahau C — a na ty oboje] protož na všecky T — rozhněval král C — i na ty] vyn. U — 40 neb je kázal] i rozkázal je král T.ms neb] prý, král PN, a U — je] je ten král K, je král C — jich] vyn. KPON zapálil B, spálil T — 41 neměl] nechtěl míti RU— ruce] hned RU, ruce jeho TN — i nohy] vyn. N, i nohy jemu K — svázati CU — 42 vržen] uvržen KPRNT, uvrcí CU — v temnosti zevnitřní PN — A dnešní] Dnešnie pak K — svatý čtení RONTU — 43 «toho králíka) králíkovu B, králíka U, toho králíka, kterýž byl v Kafarnaum T — počínal RONTU — «koli vyn. B — 44—45 «jest ... zde) ten B — 44 mrtvý TN — neb] a PNT, vyn. RCU — 45—46 hřiechem ... věčná zde, na duši potom, smrtí tělesnau, potom pak věčnau, i B — 45 tělesná když T — 46 bude] nastane N — Uchovaj ... Bože] Čehož rač nás všech toho zlého věčného uchovati věčnej, milej Bůh C, Uchovaj [nás všech toho svatý, milý Buoh K — Uchovejž nás toho T — milý, drahý RTU — Buoh PR, Bože všemohaucí N — Nebo proto T — 47 on vyn. B — nám zde KPCNT — na to] vyn. T — zanechal T — svatého a drahého T — drahé) svaté BC — 48 «jeho ... drahú) a B — krev jeho RU — 49 [skrze to) vyn. KPRCNTU — spojovali ... měli spojili B — věčný] vyn. PC, skrze něho T;v Kaž pozdější přípisek — dí] praví T, dí Pán, Spasitel C — 50«Mluví) Praví B — 51 Matěj, mistr U — «ješto netbají nechtí (!) B, kteříž nedbají U — nedbají již R — 52 jako by řekli] vyn. R — Na] Nu KT, vyn. N — čerte a ďáble KN, dáble PRCTU — 53 v ničemž] ničímž ť PN — «překážeti, než býti na překážku, ale B, překaziti R — než vyn. U — 54 jakž sám chceš vyn. B, jakž sám chceš, vnukej 49 Jan 6, 56 — 38*
Strana 596
596 a vládni nám, jakž sám chceš!« A dí dále: »Ještě ti, kteříž 55 nehodně přijímají, asa se lidí stydí tak nechati; ale tito, ješto nepřijímají, [ti] ani studu lidského ani bázně nemají boží, než uplně se dáblu dali.« A, co jest lidí, ješto se jich dotýče a slyší, a najmenšího se drobte neuleknú, ješto druzí od několika let ne- přijímali! O nastojte, já ť vám slibuji, že ť toho milý Buoh nikoli 60 bez pomsty nenechá i bez velikého hněvu)! Běda man)ě nebožtíčkovi, že vy musíte do pekla jíti, nastojte! I zda vy mníte, by on, drahý Pán, proto nechal zde svého drahého těla a své drahé krve), abyšte teď pohleděli a podívali se, a když bude na hod Těla božího, teď poctili, věncuov ruožených sobě nadělajíce? 65Na to ť jest nechal řka): »Vezměte a jezte! Vezměte) a píte z toho všickni! To ť jest tělo mé a to má krev)«. Ale vy jinak neučiníte, než jak jste navykli: mluv vám člověk co chce, práv) jako by kamení mluvil, vše za jedno! Ale zvíte, kde ť bude délebýti „ nemějte péče! nám jaký chceš hříchy, my t tobě ke všem ihned povolíme T — dále, že PNT — kteříž] ješto PNT — 55 asa] aspoň K, ajsa R, asi C, a U — asa se] ti se aspoň T — tak] a tak pro ten stud přijímání nechtí T — 56 [ti] vyn. KPRNU, ti pak TC — bázni K — mají K — 57 zauplna TN — čertu K — dali] poddávají T, oddali N — Ach U — lidí v tomto městě, a snad takových jinde není N — ješto] an U — se jich . . . slyší] toto slyšie a dotýče se jich a tyto řeči jim práv[ě] jako na hlavu tekú K — 58 najmenšieho [mnozí] K — najmenšího se drobte] nejmenší věci se C — ješto] an U — druzí] někteří RCU, mnozí N — 59 Ó] Ba K, Ú (Au N), ba PON, Ach TU — nikoli] vyn. RU — 60 i bez . . . hněvu vyn. B — Ú (Au N), běda PON, Ach, běda T — mě (!) B — 61 nebožtíčkovi] nebožtíkovi KR, milý Bože PNT, vyn. C — vy pro to KPNT — nastojte] vyn. T — se snad (vyn. C) domníváte TC — 62 že by RTU — drahý] milý KPONT — nechal] pozů- stavil T — zde vyn. B — drahého a velebného N — 62—63 Ka své ... krvep vyn. BC — 63 předrahé N— teď na to T — 64 hod slavný T — teď] tu U — teď poctili] abyšte teď tím uctili N — ruožových KRCNTU — nadělali PRTU — 65 «Na to ... řka) Však jest řekl B — Na to] Ó nikoliv, ale na to T, Ale na to U — jezte! Toto ť jest tělo mé T — «Vezměte) vyn. B — 66 «To .. . krevo vyn. B, Toto ť jest krev má T — Toto U — to] vyn. P, to ť jest N, toto jest U — jinak] vyn. PCN — 67 než tak TC — mluvte T — 67—68 mluv . .. kamení] a by vám co chtěl U — 67 člověk] vyn. PC, kněží T, kdo chce N — chce] chcete T, mluv C — práv) vyn. BU, právě KRCT, rovně N — 68 tomuto kamenu mluveno bylo T — vše za jedno vyn. BU, vše za jedno [jest] K — Ale] vyn. K — zvíme ť C 68—69 «kde . . . býti vyn. B — 69 nemějte péče] nebudeme-li ť míti — na to péče C, vyn. U, nemějte toliko péče T 65 Mat. 26, 26—28.
596 a vládni nám, jakž sám chceš!« A dí dále: »Ještě ti, kteříž 55 nehodně přijímají, asa se lidí stydí tak nechati; ale tito, ješto nepřijímají, [ti] ani studu lidského ani bázně nemají boží, než uplně se dáblu dali.« A, co jest lidí, ješto se jich dotýče a slyší, a najmenšího se drobte neuleknú, ješto druzí od několika let ne- přijímali! O nastojte, já ť vám slibuji, že ť toho milý Buoh nikoli 60 bez pomsty nenechá i bez velikého hněvu)! Běda man)ě nebožtíčkovi, že vy musíte do pekla jíti, nastojte! I zda vy mníte, by on, drahý Pán, proto nechal zde svého drahého těla a své drahé krve), abyšte teď pohleděli a podívali se, a když bude na hod Těla božího, teď poctili, věncuov ruožených sobě nadělajíce? 65Na to ť jest nechal řka): »Vezměte a jezte! Vezměte) a píte z toho všickni! To ť jest tělo mé a to má krev)«. Ale vy jinak neučiníte, než jak jste navykli: mluv vám člověk co chce, práv) jako by kamení mluvil, vše za jedno! Ale zvíte, kde ť bude délebýti „ nemějte péče! nám jaký chceš hříchy, my t tobě ke všem ihned povolíme T — dále, že PNT — kteříž] ješto PNT — 55 asa] aspoň K, ajsa R, asi C, a U — asa se] ti se aspoň T — tak] a tak pro ten stud přijímání nechtí T — 56 [ti] vyn. KPRNU, ti pak TC — bázni K — mají K — 57 zauplna TN — čertu K — dali] poddávají T, oddali N — Ach U — lidí v tomto městě, a snad takových jinde není N — ješto] an U — se jich . . . slyší] toto slyšie a dotýče se jich a tyto řeči jim práv[ě] jako na hlavu tekú K — 58 najmenšieho [mnozí] K — najmenšího se drobte] nejmenší věci se C — ješto] an U — druzí] někteří RCU, mnozí N — 59 Ó] Ba K, Ú (Au N), ba PON, Ach TU — nikoli] vyn. RU — 60 i bez . . . hněvu vyn. B — Ú (Au N), běda PON, Ach, běda T — mě (!) B — 61 nebožtíčkovi] nebožtíkovi KR, milý Bože PNT, vyn. C — vy pro to KPNT — nastojte] vyn. T — se snad (vyn. C) domníváte TC — 62 že by RTU — drahý] milý KPONT — nechal] pozů- stavil T — zde vyn. B — drahého a velebného N — 62—63 Ka své ... krvep vyn. BC — 63 předrahé N— teď na to T — 64 hod slavný T — teď] tu U — teď poctili] abyšte teď tím uctili N — ruožových KRCNTU — nadělali PRTU — 65 «Na to ... řka) Však jest řekl B — Na to] Ó nikoliv, ale na to T, Ale na to U — jezte! Toto ť jest tělo mé T — «Vezměte) vyn. B — 66 «To .. . krevo vyn. B, Toto ť jest krev má T — Toto U — to] vyn. P, to ť jest N, toto jest U — jinak] vyn. PCN — 67 než tak TC — mluvte T — 67—68 mluv . .. kamení] a by vám co chtěl U — 67 člověk] vyn. PC, kněží T, kdo chce N — chce] chcete T, mluv C — práv) vyn. BU, právě KRCT, rovně N — 68 tomuto kamenu mluveno bylo T — vše za jedno vyn. BU, vše za jedno [jest] K — Ale] vyn. K — zvíme ť C 68—69 «kde . . . býti vyn. B — 69 nemějte péče] nebudeme-li ť míti — na to péče C, vyn. U, nemějte toliko péče T 65 Mat. 26, 26—28.
Strana 597
597 Ale vizme, co dí svaté čtení: »Byl jeden králík«. Na tomto králíku okazuje se veliká múdrost. Nebo když uslyšal, že Ježíš přišel z Židovstva do Galilé, odšel jest k němu a prosil ho, aby sstúpil a uzdravil syna jeho, jenž počínáše mřieti; a v tom se ukazuje jeho maudrost, že jest hledal Pána Ježíše). Toto tré 75 ten králík měl jest do sebe, ješto jest každému, ktož chce na duši býti uzdraven, potřeb«ie): jedno, že jest poslúchal, jakož die čtenie: »A když jest uslyšal, že Ježíš přišel«; druhé, že jest šel a pracoval; třetí, že jest «prosil a modlil se; a čtvrté, že jest hledal). O tom najprv, že jest poslúchal. Veliká múdrost po- slúchati Krád spasitelných věcí, nebo nebudeš nikoli vymluven, jestli nebudeš věděti, co jest [tobě] potřebné k spasení. Jako říkají lidé druzí: »My ť jsme lidé hlúpí, my ť [tomu] nerozumíme!« Ano,] neměj péče, vymluvíš se! Dí ť Jeremiáš: »Múdři ť jsú, B 498 85 aby zlé činili!«I to ť jest, vedě, do tohoto lidu, že, co se tkne 80 70 70 Ale vizme, co I B, Ale slyšmež, co U — dí] dí dále C, praví dnešní T — králík, jehož syn nemocen byl v Kafarnaum PNTU, králík etc. R — 71 maudrost boží T — Nebo] že PNT — že] ano PN, že by Pán ROU — že Ježíš] o Pánu Ježíšovi, an T — 72 z Židovstva] od Judska U — odšel] i šel U — a] aby TN — 73 sstúpil a] vyn. U — 73—74 «jenž ... Ježíše) vyn. B — 73 jenž] nebo RU, kterýžto již byl T — počal R, počínal TCNU — 74 veliká maudrost T — hledal tak pilně T — Toto] A tyto C, A to U — tré] čtvero K, troje N, tři věci C — 75 tento K — ten králík vyn. PRONTU — do sebe při sobě B — ješto] čehož N, a toho trého U, ješto toho TC, ješto toho čtvera K, ješto to trý R — ktož] ktož koli K, který N — chce] by chtěl C — 76 na své duši ROU — uzdraven [a spasen) K — potřebné B, toho potřebí P — jedno] jedno toto (+ měl do sebe C) RUC, předně T — 76—77 «poslúchal ... přišel slyšal o Ježíšovi B — 77 jakož neb RU — jakož die čtenie] Prý PN, vyn. T — čtenie svaté ROU — A že C — žej že by Pán RU, ano Pán C — 78 «jest šel a pracoval k němu šel B — pracoval a usiloval T — 78—92 třetí ... pracoval a usiloval] vyn. (!) T — 78—79 «prosil ... hledal se jemu modlil B — 80 «že jest poslúchal jakož dí čtení: »Když uslyšal, že by Ježíš šel z Galilé do Židovstva B — 1o jest veliká U — 81 Krád vyn. BN, rád, poslauchati R — dobrejch a spasitedlnejch C — 82 «jestli .. . věděti nebudeš-li znáti to B — jestli toho U — [tobě] vyn. KPRONU — potřebie KPC, potřebného RU, zapotřebí N — Jako] Nebo C — 83 říkávají N — lidé druzí] mnozí KOU, vyn. PN — lidé] vyn. KR — [tomu] vyn. KPRONU — 84 Ano pak C — Ano . .. vymluviš] Ó, nevymluvíš U — neměj] nebudeš-li miti o své spasení C — Jeremiáš prorok (+ o takovejch lidech C) KRON Maudři ť sau k tomu U — 85 činili, ale dobře činiti neumějí C — 85—86 84 Jer. 4, 22 —
597 Ale vizme, co dí svaté čtení: »Byl jeden králík«. Na tomto králíku okazuje se veliká múdrost. Nebo když uslyšal, že Ježíš přišel z Židovstva do Galilé, odšel jest k němu a prosil ho, aby sstúpil a uzdravil syna jeho, jenž počínáše mřieti; a v tom se ukazuje jeho maudrost, že jest hledal Pána Ježíše). Toto tré 75 ten králík měl jest do sebe, ješto jest každému, ktož chce na duši býti uzdraven, potřeb«ie): jedno, že jest poslúchal, jakož die čtenie: »A když jest uslyšal, že Ježíš přišel«; druhé, že jest šel a pracoval; třetí, že jest «prosil a modlil se; a čtvrté, že jest hledal). O tom najprv, že jest poslúchal. Veliká múdrost po- slúchati Krád spasitelných věcí, nebo nebudeš nikoli vymluven, jestli nebudeš věděti, co jest [tobě] potřebné k spasení. Jako říkají lidé druzí: »My ť jsme lidé hlúpí, my ť [tomu] nerozumíme!« Ano,] neměj péče, vymluvíš se! Dí ť Jeremiáš: »Múdři ť jsú, B 498 85 aby zlé činili!«I to ť jest, vedě, do tohoto lidu, že, co se tkne 80 70 70 Ale vizme, co I B, Ale slyšmež, co U — dí] dí dále C, praví dnešní T — králík, jehož syn nemocen byl v Kafarnaum PNTU, králík etc. R — 71 maudrost boží T — Nebo] že PNT — že] ano PN, že by Pán ROU — že Ježíš] o Pánu Ježíšovi, an T — 72 z Židovstva] od Judska U — odšel] i šel U — a] aby TN — 73 sstúpil a] vyn. U — 73—74 «jenž ... Ježíše) vyn. B — 73 jenž] nebo RU, kterýžto již byl T — počal R, počínal TCNU — 74 veliká maudrost T — hledal tak pilně T — Toto] A tyto C, A to U — tré] čtvero K, troje N, tři věci C — 75 tento K — ten králík vyn. PRONTU — do sebe při sobě B — ješto] čehož N, a toho trého U, ješto toho TC, ješto toho čtvera K, ješto to trý R — ktož] ktož koli K, který N — chce] by chtěl C — 76 na své duši ROU — uzdraven [a spasen) K — potřebné B, toho potřebí P — jedno] jedno toto (+ měl do sebe C) RUC, předně T — 76—77 «poslúchal ... přišel slyšal o Ježíšovi B — 77 jakož neb RU — jakož die čtenie] Prý PN, vyn. T — čtenie svaté ROU — A že C — žej že by Pán RU, ano Pán C — 78 «jest šel a pracoval k němu šel B — pracoval a usiloval T — 78—92 třetí ... pracoval a usiloval] vyn. (!) T — 78—79 «prosil ... hledal se jemu modlil B — 80 «že jest poslúchal jakož dí čtení: »Když uslyšal, že by Ježíš šel z Galilé do Židovstva B — 1o jest veliká U — 81 Krád vyn. BN, rád, poslauchati R — dobrejch a spasitedlnejch C — 82 «jestli .. . věděti nebudeš-li znáti to B — jestli toho U — [tobě] vyn. KPRONU — potřebie KPC, potřebného RU, zapotřebí N — Jako] Nebo C — 83 říkávají N — lidé druzí] mnozí KOU, vyn. PN — lidé] vyn. KR — [tomu] vyn. KPRONU — 84 Ano pak C — Ano . .. vymluviš] Ó, nevymluvíš U — neměj] nebudeš-li miti o své spasení C — Jeremiáš prorok (+ o takovejch lidech C) KRON Maudři ť sau k tomu U — 85 činili, ale dobře činiti neumějí C — 85—86 84 Jer. 4, 22 —
Strana 598
598 světa, dobyti, nahmatati, tu ť jsú múdři; ale co se tkne &Boha, tu pak budau řéci: »My ť tomu nerozumieme!«. Ale musí ť po- slúchati, kto chce uzdraven býti, neb z poslúchaní bývá poznání dobrého. «Ale ješto netbají poslúchati spasitedlných věcí a pak 90 se chtie hlaupostí a nevěděním vymluviti — jiné ť vás potká, to shledáte! Druhé, že jest [tento králík] šel a pracoval a usiloval. Má-li ť kto spasen býti a odpuštění svým hříchóm vzíti, musí ť ustavičně v dobrých skutcích «pracovati a usilovati, v kostele, 95 doma, v lázni, všady Ko to mysliti. Třetie, že jest hledal a nalezl. I ktož chce naleznúti, musí ť hledati. Oh, koliká jest to múdrost, hledati Ježíše! Ale tento lid «již jest dábel tak zmieždil a jeho služebník Antikrist, že «lidé) leckdes jinde hledají spasení svého než u Ježíše. Onen I to ť . . . múdři] vyn. U — 85 I to f . .. lidu, že vyn. B — I UP, vyn. N — vedě] veď PC, viď R, vlastní věc N — do] vyn. N — tkne] do- tejče C — 86 světa . . . tup kúpiti, prodati, lakomiti, k tomu B — velmi maudři N — dotýče NCU — 86—87 «Boha . . . nerozumieme!« božských věcí, tomu ť nechtějí rozuměti B — 86 Boha a božskejch věcí C — 87 tu pak . . . řéci] Ba, prý PN, tu dějí U — pak] vyn. C — 88 poslau- chání slova božího C — 88—89 bývá . . . dobrého] dobrého nabývá ť po- žehnání božího U — 88 poznání] požehnání R — 89—91 «Ale ... shle- dáte) A ktož neposlúchá, kterak to, což jest dobrého, znáti má? B — 89 Ale ti N, Ale ti lidé C — ješto] vyn. U — věcí k svému spasení C — pak] potom U — 90 a nevěděním] vyn. RU, a nevědomím NC — vymlúvati K — ó, jiné U — to] vyn. PN — 91 shledáte, nebudete-li mí«ti» (-ti vyn.!) o své duše pilnosti a péče o své spasení C — 92 Druhé] A U — [tento králík] vyn. KPRONU — a usilovalo vyn. B — 93 Nebo (Ba PRU), má-li ť KPRU — 94 ustavičně] jistě C, pracovati, usilovati o to dobré, ve dne i v noci se starati, ustavičný býti T — skutciech [spravedlivých] K — «pracovati a vyn. BT — usilovati vyn. T, usilovati ustavičně, na každém místě C — 95 v lázni] vyn. U — všady] vyn. RU, na poli, v lese, v stodole, v špižírni (!), v komoře, v ku- chyni C — 95—97 o to mysliti ... Ježíše! to na mysli míti. A pracoval k Ježíšovi, u něhož u samého nalezeno bude spasení B — 95 o to mysliti] o tom přemyšlovati T, o to mysliti, chce-li toho dojíti C — 96 hledal a] hledaje N — I] Též K, A RU, vyn. N — 97 Ach TN, Och CU — koliká] kolikerá RU, jak veliká TN, jaká C — to] vyn. TC — 98 «již) vyn. B — dábel] vyn. (!) N — zmieždil] svedl a přelstil T — věrný služebník T — Antikrist [ papež] K — 99 «lidé vyn. BT — hledají spasení] vyn. (!) R — hledá T — svého vyn. BRU, svého spíše C — než] nyní nežli R, a ne U — Ježíše] Ježíše: [onen praví, že jest sama víra spasitedlná] K, Ježíše, ano jeho nikdíž není jinde než u Ježíše (není .. . Ježíše] nemáme jinde složeného, jediné v samém Pánu Ježíšovi T)
598 světa, dobyti, nahmatati, tu ť jsú múdři; ale co se tkne &Boha, tu pak budau řéci: »My ť tomu nerozumieme!«. Ale musí ť po- slúchati, kto chce uzdraven býti, neb z poslúchaní bývá poznání dobrého. «Ale ješto netbají poslúchati spasitedlných věcí a pak 90 se chtie hlaupostí a nevěděním vymluviti — jiné ť vás potká, to shledáte! Druhé, že jest [tento králík] šel a pracoval a usiloval. Má-li ť kto spasen býti a odpuštění svým hříchóm vzíti, musí ť ustavičně v dobrých skutcích «pracovati a usilovati, v kostele, 95 doma, v lázni, všady Ko to mysliti. Třetie, že jest hledal a nalezl. I ktož chce naleznúti, musí ť hledati. Oh, koliká jest to múdrost, hledati Ježíše! Ale tento lid «již jest dábel tak zmieždil a jeho služebník Antikrist, že «lidé) leckdes jinde hledají spasení svého než u Ježíše. Onen I to ť . . . múdři] vyn. U — 85 I to f . .. lidu, že vyn. B — I UP, vyn. N — vedě] veď PC, viď R, vlastní věc N — do] vyn. N — tkne] do- tejče C — 86 světa . . . tup kúpiti, prodati, lakomiti, k tomu B — velmi maudři N — dotýče NCU — 86—87 «Boha . . . nerozumieme!« božských věcí, tomu ť nechtějí rozuměti B — 86 Boha a božskejch věcí C — 87 tu pak . . . řéci] Ba, prý PN, tu dějí U — pak] vyn. C — 88 poslau- chání slova božího C — 88—89 bývá . . . dobrého] dobrého nabývá ť po- žehnání božího U — 88 poznání] požehnání R — 89—91 «Ale ... shle- dáte) A ktož neposlúchá, kterak to, což jest dobrého, znáti má? B — 89 Ale ti N, Ale ti lidé C — ješto] vyn. U — věcí k svému spasení C — pak] potom U — 90 a nevěděním] vyn. RU, a nevědomím NC — vymlúvati K — ó, jiné U — to] vyn. PN — 91 shledáte, nebudete-li mí«ti» (-ti vyn.!) o své duše pilnosti a péče o své spasení C — 92 Druhé] A U — [tento králík] vyn. KPRONU — a usilovalo vyn. B — 93 Nebo (Ba PRU), má-li ť KPRU — 94 ustavičně] jistě C, pracovati, usilovati o to dobré, ve dne i v noci se starati, ustavičný býti T — skutciech [spravedlivých] K — «pracovati a vyn. BT — usilovati vyn. T, usilovati ustavičně, na každém místě C — 95 v lázni] vyn. U — všady] vyn. RU, na poli, v lese, v stodole, v špižírni (!), v komoře, v ku- chyni C — 95—97 o to mysliti ... Ježíše! to na mysli míti. A pracoval k Ježíšovi, u něhož u samého nalezeno bude spasení B — 95 o to mysliti] o tom přemyšlovati T, o to mysliti, chce-li toho dojíti C — 96 hledal a] hledaje N — I] Též K, A RU, vyn. N — 97 Ach TN, Och CU — koliká] kolikerá RU, jak veliká TN, jaká C — to] vyn. TC — 98 «již) vyn. B — dábel] vyn. (!) N — zmieždil] svedl a přelstil T — věrný služebník T — Antikrist [ papež] K — 99 «lidé vyn. BT — hledají spasení] vyn. (!) R — hledá T — svého vyn. BRU, svého spíše C — než] nyní nežli R, a ne U — Ježíše] Ježíše: [onen praví, že jest sama víra spasitedlná] K, Ježíše, ano jeho nikdíž není jinde než u Ježíše (není .. . Ježíše] nemáme jinde složeného, jediné v samém Pánu Ježíšovi T)
Strana 599
599 100 «hledá v túlačkách, onen v odpustcích, onen k onomu svatému, a budú říci: »On ť vládne zimnicí, onen světskú hanbú; kono, aby zubi neboleli, jiný svatý; jiný očima; onen náhlú smrtí«; Konen k onomuno hledí, aby mu neshořalo) — a Ježíše znova křižují a protiví se jemu), a k svatým [jeho] se utíká! A když 105 již nic nemuože spomoci, «teprv bude řéci: »Ale poručím se Bohu«; když již [jinde] nemuož nic spomoci, naposledy k Bohu. A, běda bude! Hledaj, kde chceš, slibuji ť, že nikdiež nenalezneš než u Ježíše!. Čtvrté), že se jest modlil a prosil. Oh, nábožná modlitba 110 dobrých lidí, «co ť ta) mnoho muož! Teď tento modlil se; uslyšel jej milý Buoh, že jemu syna uzdravil a oběma odpustil jich hříchy i vší «jeho čeledi. A kto se chce právě modliti, musí ť se vážně — PONT — 99—100 onen ... v túlačkách vyn. U — 99 onen ho T 100 hledá vyn. B, hledí K — onen v odpustcích] jiný v odpustcích lživých a nepravých T — onen k] tento k T — svatému hledí (volá T) KT — 101 a budú říci: »On ť) pravě (pravíce C), že KC, A, á, prý P, Au, prý N, a bude říci R, řkauce: »Au, tento ť svatý T, a dí: »On ť U — zimnicí, nebudu míti ten rok zimnice N — onen] onano, prý P, onano svatá T, onen k vonomu, že C, onano N — hanbau vládne C — 101—102 Kono . . . svatý jiný zuby B — 101 ono] onen U, onenno N, ono opět C — 102 jiný svatý vyn. N — jiný očima] onen (vyn. U) očima (+ onen zuby N) PRCUN — onen] jiný svatý T — 103 konen ... neshořalo? vyn. B — 104 křižuje KPT, křižují vším svým životem C — a protiví se jemu vyn. B, protiví se zjevně jeho svatým přikázaním N — [jeho] vyn. KPRNTU, o pomoc C — utíkají RU — 105 již mu to U — nic] nikdýž nic C — pomoci KRU — 105—106 «teprv ... Bohu pak naj- posléze k Bohu B — «teprv ... naposledy k Bohu] teprva naposledy ku Pánu Bohu a řka: »I, již poraučím se ale Pánu Bohu!« T — 105 teprv bude řéci] teprv dí U, vyn. PN — Ale] Ale již, prý PN — poraučím CN — 106 Bohu k Bohu K, v tom Pánu Bohu C, Bohu, nejposléze k Bohu R, Pánu Bohu, ano teprva N, Bohu, tepruv P — když mu U — když .. naposledy] nejposléze C, když odjinud nemůžeš míti pomoci, napo ledy N — již] vyn. P — [jinde] vyn. KP — 106—108 naposledy ... Ježíše! pak najposléze k Bohu, když již jinde nem) nož (ps. nenuož!) nic spo- moci B — 106 naposledy k Bohu] vyn. RU — 107 Ó N, Ach T — bude takovým T — Ba, hledej T — kdež kolivěk N — slibuj PRN, slíbím U — nenalezneš] nenajdeš U, nenálezneš svého spasení C — 108 než] jediné T — 109 «Čtvrté) Třetí B — hledal a modlil P — Oh] Ach T, Ó, jistě C, Ó U, vyn. N — 110 dobrých] dobrých [a spravedlivých] K, pobožných T, pokorná, z srdce upřímného a skraušeného pošlá dobrejch, pobožnejch a spravedlivejch C — &co ť ta vyn. B, ó, co ť ona C — může u Pána Boha (+ všemohaucího N) TN — Teď] vyn. U — 111 jemu] jeho PNT — — oběma, otci i synu N — jich] vyn. KPONT — hříchy, synu, otci T 112 i] nadto víc N — vší] všechny R — « jeho vyn. BU — čeledi] čeládce
599 100 «hledá v túlačkách, onen v odpustcích, onen k onomu svatému, a budú říci: »On ť vládne zimnicí, onen světskú hanbú; kono, aby zubi neboleli, jiný svatý; jiný očima; onen náhlú smrtí«; Konen k onomuno hledí, aby mu neshořalo) — a Ježíše znova křižují a protiví se jemu), a k svatým [jeho] se utíká! A když 105 již nic nemuože spomoci, «teprv bude řéci: »Ale poručím se Bohu«; když již [jinde] nemuož nic spomoci, naposledy k Bohu. A, běda bude! Hledaj, kde chceš, slibuji ť, že nikdiež nenalezneš než u Ježíše!. Čtvrté), že se jest modlil a prosil. Oh, nábožná modlitba 110 dobrých lidí, «co ť ta) mnoho muož! Teď tento modlil se; uslyšel jej milý Buoh, že jemu syna uzdravil a oběma odpustil jich hříchy i vší «jeho čeledi. A kto se chce právě modliti, musí ť se vážně — PONT — 99—100 onen ... v túlačkách vyn. U — 99 onen ho T 100 hledá vyn. B, hledí K — onen v odpustcích] jiný v odpustcích lživých a nepravých T — onen k] tento k T — svatému hledí (volá T) KT — 101 a budú říci: »On ť) pravě (pravíce C), že KC, A, á, prý P, Au, prý N, a bude říci R, řkauce: »Au, tento ť svatý T, a dí: »On ť U — zimnicí, nebudu míti ten rok zimnice N — onen] onano, prý P, onano svatá T, onen k vonomu, že C, onano N — hanbau vládne C — 101—102 Kono . . . svatý jiný zuby B — 101 ono] onen U, onenno N, ono opět C — 102 jiný svatý vyn. N — jiný očima] onen (vyn. U) očima (+ onen zuby N) PRCUN — onen] jiný svatý T — 103 konen ... neshořalo? vyn. B — 104 křižuje KPT, křižují vším svým životem C — a protiví se jemu vyn. B, protiví se zjevně jeho svatým přikázaním N — [jeho] vyn. KPRNTU, o pomoc C — utíkají RU — 105 již mu to U — nic] nikdýž nic C — pomoci KRU — 105—106 «teprv ... Bohu pak naj- posléze k Bohu B — «teprv ... naposledy k Bohu] teprva naposledy ku Pánu Bohu a řka: »I, již poraučím se ale Pánu Bohu!« T — 105 teprv bude řéci] teprv dí U, vyn. PN — Ale] Ale již, prý PN — poraučím CN — 106 Bohu k Bohu K, v tom Pánu Bohu C, Bohu, nejposléze k Bohu R, Pánu Bohu, ano teprva N, Bohu, tepruv P — když mu U — když .. naposledy] nejposléze C, když odjinud nemůžeš míti pomoci, napo ledy N — již] vyn. P — [jinde] vyn. KP — 106—108 naposledy ... Ježíše! pak najposléze k Bohu, když již jinde nem) nož (ps. nenuož!) nic spo- moci B — 106 naposledy k Bohu] vyn. RU — 107 Ó N, Ach T — bude takovým T — Ba, hledej T — kdež kolivěk N — slibuj PRN, slíbím U — nenalezneš] nenajdeš U, nenálezneš svého spasení C — 108 než] jediné T — 109 «Čtvrté) Třetí B — hledal a modlil P — Oh] Ach T, Ó, jistě C, Ó U, vyn. N — 110 dobrých] dobrých [a spravedlivých] K, pobožných T, pokorná, z srdce upřímného a skraušeného pošlá dobrejch, pobožnejch a spravedlivejch C — &co ť ta vyn. B, ó, co ť ona C — může u Pána Boha (+ všemohaucího N) TN — Teď] vyn. U — 111 jemu] jeho PNT — — oběma, otci i synu N — jich] vyn. KPONT — hříchy, synu, otci T 112 i] nadto víc N — vší] všechny R — « jeho vyn. BU — čeledi] čeládce
Strana 600
600 sebrati a rozpáliti na modlitbě. Mnedle vy, ješto se neradi vážně modlíte, pomýšlíš-li kdy řka: »Jaká jest ve mně čertova duše, 115 že se nemuož sebrati právě a postaviti před milým Bohem!«? Ba, má-li ť se kto modliti [právě], musí ť «mieti uzavieranie smysluov), nehleděti sem i tam, nemysliti jinam, než tu ustrnúti v svém milém Bohu: a tak by mohl okusiti té sladkosti, kteréž okušují lidé dobří.A to ť má býti do každého křesťana, aby 120 [jako tento králík] Boha hledal, miloval, modlil se mu Krád. A pročež ho máš hledati? Proto, že nikdiež nenalezneš hřiechóm B 499 odpuštěnie, než v něm a u něho, drahého Ježíše, jakož tento králík hledal a nalezl . Druhé, aby jej miloval. A pročež ho máš milovati? Jedno proto, že s' od něho vzal mnohá dobrodínie. 125 Máš-li krásu nad někoho škaredějšieho, od kohož to máš než od něho, od drahého Pána? Máš-li zboží, jísti, píti, v čem cho- diti, všecko to od něho máš!). A proč ť jest to dal? Zdali ť jest dlužen byl, či co? Nic! Ale Kto» učinil z své N, církvi (!) U — A] Neb K — vážně a právě PNT — ten se musí N — vážně] velmi PN, na své mysl (!) velmi T — 113—114 Mnedle ... pomys- líš-li] Pomyslíte-li vy TN — 113 vážně] vyn. P — 114 pomyslíte KPCU- kdy] vy RU — řkauce U, řka jeden každý sám k sobě C, řka jeden každý z vás C — Au, jakáž jest to (vyn. N) TN — jest pak to C — dáblova PRNTU, votrtá ďáblova C — 115 a] ani T — postaviti se KRCU — svým milým PRONTU — Bohem všemohaucím T — 116 Ba, jistě C — Ba, má] Chce N — [právě] vyn. KPRCNTU — 116—117 mieti.. . smysluov) smysly své uzavierati B — 117 tam po kautech C — 119 okaušejí KRC — dobří a pobožní T — A» Protož B — toto ť PNT — křestana věrného N — 120 [jako . . . králík] vyn. KPRCNTU — miloval jej KPCNT — 120—123 Krád ... nalezl Hledati máš od něho samého spasení a uzdra- vení duše své. Neb dí svatý Petr, že není jména B 499 ! pod nebem, skrze něž bychom mohli spaseni býti, kromě skrze to jméno Ježíš B — 121 A pročež] Proto pak T — milovati a hledati RU — Proto] vyn. T — že] neb K — nikdiež jinde RCTU — hříchů U — 122 než] jediné T — v něm samém T — 123 králík tak dlauho N — hledaje T — a] vyn. T. až jest N — aby jej miloval] máš jeho milovati T — 123—126 A pročež ... Máš-li Proč? Pro dobrodíní mnohá, kteráž más od něho. Od koho máš krásu B — 123 A] vyn. TON — 123—124 pročež ho máš milovati? vyn. T — 124 Jedno proto] Au, pro tu jednu věc C — vzal] přijal TON — mnoho (+ dobrého a C) PRC — 125 to] ji T, vyn. C — než] jediné TN, než všecko C — 126 něho, od milého C, vyn. U — Pána Boha C — zboží co T, zboží, statek C — dosti jísti N — 127 všecko to než B — Kmáš? vyn. BPU — «proč ... dal zač B — t] tobě NTU — 128 Zdali t jest dlužen] Zdali ti tím povinen T — co dlužen N — dlužen byl] byl tím povinen anebo dlužen C — &či co vyn. BN — (to všecko ť B —
600 sebrati a rozpáliti na modlitbě. Mnedle vy, ješto se neradi vážně modlíte, pomýšlíš-li kdy řka: »Jaká jest ve mně čertova duše, 115 že se nemuož sebrati právě a postaviti před milým Bohem!«? Ba, má-li ť se kto modliti [právě], musí ť «mieti uzavieranie smysluov), nehleděti sem i tam, nemysliti jinam, než tu ustrnúti v svém milém Bohu: a tak by mohl okusiti té sladkosti, kteréž okušují lidé dobří.A to ť má býti do každého křesťana, aby 120 [jako tento králík] Boha hledal, miloval, modlil se mu Krád. A pročež ho máš hledati? Proto, že nikdiež nenalezneš hřiechóm B 499 odpuštěnie, než v něm a u něho, drahého Ježíše, jakož tento králík hledal a nalezl . Druhé, aby jej miloval. A pročež ho máš milovati? Jedno proto, že s' od něho vzal mnohá dobrodínie. 125 Máš-li krásu nad někoho škaredějšieho, od kohož to máš než od něho, od drahého Pána? Máš-li zboží, jísti, píti, v čem cho- diti, všecko to od něho máš!). A proč ť jest to dal? Zdali ť jest dlužen byl, či co? Nic! Ale Kto» učinil z své N, církvi (!) U — A] Neb K — vážně a právě PNT — ten se musí N — vážně] velmi PN, na své mysl (!) velmi T — 113—114 Mnedle ... pomys- líš-li] Pomyslíte-li vy TN — 113 vážně] vyn. P — 114 pomyslíte KPCU- kdy] vy RU — řkauce U, řka jeden každý sám k sobě C, řka jeden každý z vás C — Au, jakáž jest to (vyn. N) TN — jest pak to C — dáblova PRNTU, votrtá ďáblova C — 115 a] ani T — postaviti se KRCU — svým milým PRONTU — Bohem všemohaucím T — 116 Ba, jistě C — Ba, má] Chce N — [právě] vyn. KPRCNTU — 116—117 mieti.. . smysluov) smysly své uzavierati B — 117 tam po kautech C — 119 okaušejí KRC — dobří a pobožní T — A» Protož B — toto ť PNT — křestana věrného N — 120 [jako . . . králík] vyn. KPRCNTU — miloval jej KPCNT — 120—123 Krád ... nalezl Hledati máš od něho samého spasení a uzdra- vení duše své. Neb dí svatý Petr, že není jména B 499 ! pod nebem, skrze něž bychom mohli spaseni býti, kromě skrze to jméno Ježíš B — 121 A pročež] Proto pak T — milovati a hledati RU — Proto] vyn. T — že] neb K — nikdiež jinde RCTU — hříchů U — 122 než] jediné T — v něm samém T — 123 králík tak dlauho N — hledaje T — a] vyn. T. až jest N — aby jej miloval] máš jeho milovati T — 123—126 A pročež ... Máš-li Proč? Pro dobrodíní mnohá, kteráž más od něho. Od koho máš krásu B — 123 A] vyn. TON — 123—124 pročež ho máš milovati? vyn. T — 124 Jedno proto] Au, pro tu jednu věc C — vzal] přijal TON — mnoho (+ dobrého a C) PRC — 125 to] ji T, vyn. C — než] jediné TN, než všecko C — 126 něho, od milého C, vyn. U — Pána Boha C — zboží co T, zboží, statek C — dosti jísti N — 127 všecko to než B — Kmáš? vyn. BPU — «proč ... dal zač B — t] tobě NTU — 128 Zdali t jest dlužen] Zdali ti tím povinen T — co dlužen N — dlužen byl] byl tím povinen anebo dlužen C — &či co vyn. BN — (to všecko ť B —
Strana 601
601 Kpauhé milosti a dobroty božské nesmierné. Protož jej máš 130 milovati). A ktož «kolivěk má více daruov od Boha kterých koli, ten každý jest z víry zavázán, aby více Boha miloval. Nebo, jakož jest sám řekl, když odpustil dvěma dlužníkóm, jednomu sto a druhému padesáte: »Který více miluje?« Odpovědíno jemu: »Kterému víc odpuštieno«. A Pán zase: »Právě jsi rozsúdil, Ši- 135 mone!« Třetí, aby se jemu rád modlil, jako tento králík Kmodlil se, prose za syna toliko, a milý Buoh i samému i synu i všie jeho čeledi hřiechy odpustil a syna uzdravil«. Neboť jest té povahy milý Buoh, když kvidí člověka zpuosobného, ješto) se jemu Kuplně svau) vuolí dává, všecknu žádost «celau) k němu 140obrátí, že bude Pána Boha prositi, aby mu některý hřích odpustil, a on, Kmilý Buoh, jemu všecky odpustí. Tak ť jest on dobrý, milý Pán! Ale pak «pohleďme ještě dobroty našeho milého Boha)! 129—130 Kpauhé . .. milovati nesmírné štědroty a dobroty B — 129 pauhé [lásky] K, pauhé nestihlé a nesmírné C — božské] z lásky C — Protož jej máš] Proto s' jej dlužen nejvíce T — 130 «kolivěk vyn. B — 130—131 od Boha . .. každý ten BU — 131 víry] v K později změněno v lásky, ale nad tím zase napsáno: víry — 132 jakož] vyn. K, on T — řekl] řekl k onomu Šimonovi K, řekl Pán C, řekl o tom U — když kterýž U — dlužníkoma P — 133 sto] pět set T — padesáte: »Prý PN, padesáte, toto slovo T — Který ho KU — miluje má jej milovati C — Odpovědíno jemu] Odpověděl Šimon řka, že ten K, Prý, ten P. Odpověděl jemu Šimon zákoník a řka T, Vyznal Šimon to zákoník řka N, Odpověděl Šimon Pánu Ježíšovi: »Mám za to, že C — 134 Kterému] komu C, že komu jest U, Ten, kterémuž TN — odpustil KPTU, odpuštěno, ten má více milovati C — A Pán zase] I řekl jemu (+ zase C) Pán (+ Ježíš C) KC, Prý PN, Řekl Pán Spasitel T — zase] řekl RU — 135—137 «modlil .. . uzdravil a skrze to obdržal spasení i synu svému i sobě i vší čeledi své B — 136 p«roosíce (ps. v R poſycze!) milého Boha RU — a] ale T — samému otci TN — synu jeho U — 136—137 jeho če- ledi] čeládce N — 137 odpustiti ráčil N — syna od takové nemoci N — Neboť jest té] Takové zajistě jest T — 138 náš milý Pán T, milý, drahý K — Kvidí ... ješto vyn. B — způsobeného P — se] vyn. PNT — 139 Kuplně svau člověk uplnú B, člověk (vyn. N) zauplna svau TN — vuoli PNT — dá B, poddává TC — Kcelau) vyn. BN — k němu] jemu T — 140 obrací B — že] a U — Pána Boha] ho KPCNT — některý jediný (jedinký T) KPONT — 141 Kmilý Buoh vyn. BU, milý Buoh všemo- haucí N — odpustil (!) T — 141—142 Tak ... Pán!] vyn. U — 142 dobrý] velice dobrý, náš T — Pán] Buoh KPONT — 143 Ale ... Boha Vizme dále dobrotu našeho milého Boha Otce nebeského T — «pohleďme ... Boha podivmež se ještě dobrotě jeho 133 Luk. 7, 42 n. —
601 Kpauhé milosti a dobroty božské nesmierné. Protož jej máš 130 milovati). A ktož «kolivěk má více daruov od Boha kterých koli, ten každý jest z víry zavázán, aby více Boha miloval. Nebo, jakož jest sám řekl, když odpustil dvěma dlužníkóm, jednomu sto a druhému padesáte: »Který více miluje?« Odpovědíno jemu: »Kterému víc odpuštieno«. A Pán zase: »Právě jsi rozsúdil, Ši- 135 mone!« Třetí, aby se jemu rád modlil, jako tento králík Kmodlil se, prose za syna toliko, a milý Buoh i samému i synu i všie jeho čeledi hřiechy odpustil a syna uzdravil«. Neboť jest té povahy milý Buoh, když kvidí člověka zpuosobného, ješto) se jemu Kuplně svau) vuolí dává, všecknu žádost «celau) k němu 140obrátí, že bude Pána Boha prositi, aby mu některý hřích odpustil, a on, Kmilý Buoh, jemu všecky odpustí. Tak ť jest on dobrý, milý Pán! Ale pak «pohleďme ještě dobroty našeho milého Boha)! 129—130 Kpauhé . .. milovati nesmírné štědroty a dobroty B — 129 pauhé [lásky] K, pauhé nestihlé a nesmírné C — božské] z lásky C — Protož jej máš] Proto s' jej dlužen nejvíce T — 130 «kolivěk vyn. B — 130—131 od Boha . .. každý ten BU — 131 víry] v K později změněno v lásky, ale nad tím zase napsáno: víry — 132 jakož] vyn. K, on T — řekl] řekl k onomu Šimonovi K, řekl Pán C, řekl o tom U — když kterýž U — dlužníkoma P — 133 sto] pět set T — padesáte: »Prý PN, padesáte, toto slovo T — Který ho KU — miluje má jej milovati C — Odpovědíno jemu] Odpověděl Šimon řka, že ten K, Prý, ten P. Odpověděl jemu Šimon zákoník a řka T, Vyznal Šimon to zákoník řka N, Odpověděl Šimon Pánu Ježíšovi: »Mám za to, že C — 134 Kterému] komu C, že komu jest U, Ten, kterémuž TN — odpustil KPTU, odpuštěno, ten má více milovati C — A Pán zase] I řekl jemu (+ zase C) Pán (+ Ježíš C) KC, Prý PN, Řekl Pán Spasitel T — zase] řekl RU — 135—137 «modlil .. . uzdravil a skrze to obdržal spasení i synu svému i sobě i vší čeledi své B — 136 p«roosíce (ps. v R poſycze!) milého Boha RU — a] ale T — samému otci TN — synu jeho U — 136—137 jeho če- ledi] čeládce N — 137 odpustiti ráčil N — syna od takové nemoci N — Neboť jest té] Takové zajistě jest T — 138 náš milý Pán T, milý, drahý K — Kvidí ... ješto vyn. B — způsobeného P — se] vyn. PNT — 139 Kuplně svau člověk uplnú B, člověk (vyn. N) zauplna svau TN — vuoli PNT — dá B, poddává TC — Kcelau) vyn. BN — k němu] jemu T — 140 obrací B — že] a U — Pána Boha] ho KPCNT — některý jediný (jedinký T) KPONT — 141 Kmilý Buoh vyn. BU, milý Buoh všemo- haucí N — odpustil (!) T — 141—142 Tak ... Pán!] vyn. U — 142 dobrý] velice dobrý, náš T — Pán] Buoh KPONT — 143 Ale ... Boha Vizme dále dobrotu našeho milého Boha Otce nebeského T — «pohleďme ... Boha podivmež se ještě dobrotě jeho 133 Luk. 7, 42 n. —
Strana 602
602 Tento králík neměl jest pravé víry, neb jest nevěřil, by on, drahý 145 Pán, mohl syna jeho uzdraviti, nechodě tam; i protož jest prosil, aby sstúpil k němu. Avšak on, milý Pán Buoh, z své dobroty naplnil nedostatek víry jemu. Ó, co by mělo býti veliké potěšení toto čtení hříšným lidem a mnoho nábožného obíraní měl by míti každý, kto by sobě chtěl právě vzíti v mysl toto čtení, a mělo 150 by každému přidati velikého doufánie a náboženstvie)! Nebo, poněvadž jest milý Buoh naplnil nedostatek tohoto králíka, také ť bóhdá naše nedostatky naplní a odpustí nám všecky naše) hříchy a dá nám království nebeské. Nebo by ť on, milý Pán, měl nám všecky nedostatky ku pomstě postaviti, kto by spasen 155 byl? Ale napraví ť on to všecko a nahradí a okrášlí, když jediné budem míti dobrau vuoli, že bychom ho nikoli neradi hně- vali, a žádost srdečnú, jako tento králík, měli. Jestliže ť se co z křehkosti Kaneb) z nevědomí přihodí a přimísí, vše ť on to nahradí) l a ku pomstě nepostaví a preč daleko zažéne od 160 nás)). Jako dí David: »Ba, milý Pane, budeš-li nepravosti naše B 500 B — ještě] ještě a pošetřmež N — věčídobroty U — 144 pravé] ještě pravé, celé a dokonalé, živé C — on nevěřil T — aby T — on] vyn. PTN — 145 protož] pro tu příčinu N — 146 k němu] s ním T — Avšak] Ale U — on] vyn. KU — Pán] vyn. KPRCU — Kz své dobroty vyn. BK, z své veliké dobroty NC — 147 víry jemu] nevěry jeho PRCTU — jemu] jeho KN; k tomu v K přípisek: [Kristus naplnil nedostatek jeho] — by by to U — býti] slaužiti T — veliké potěšení] k velikému potěšení TN, potěšení s toho U — 148 toto (to U) svaté TONU — 149 sobě] vyn. PNT — mysl] aumysl C — čtení svaté RTC, čtení blahoslavené N, čtení svaté hříšným lidem U — 149—150 a mělo ... náboženstvie vyn. B — 150 každému] vyn. U — velikého] vyn. TN — 151 toho CU — 152 bóhdá] dá-li Buoh P, Bůh dá TU, věříme, že C — naplní [Bůh naplní, a ne víra!] K — všecky] vyn. KRCU — «naše) vyn. B — 153 nám vyn. BC — by] kdyby TU — 154 nám] vyn. TU — naše všechny KRT — by spasen byl z nás spasen býti mohl (!) T, by jedinau spasen byl C, by z lidí mohl k spasení přijíti N — 155 byl, kdo? P, byl kto? [Málo by sama víra po- mohla!] K — Knahradí a vyn. BPNT — 156 míti pravau víru a RU — nikoli] vyn. U — 157 dobrý králík T — měli] vyn. U, měl KPNT, měl, i my také abychom měli C — Jestliže] A pakli U — se] sme se C, se pak T — 158 Kaneb» a B, jakož bez pochyby mnoho, aneb C — přihodí a] vyn. KPNT — přihodí a přimísí] dopustili C — a přimísí] vyn. U — 158—159 vše . . . nahradí promine ť to vše B — 159 nahradí jako Pán milostivej C — ku pomstě] nám toho k saudu hroznému a ku pomstě věčného zatracení C — 159—160 «a preč ... od nás? vyn. B — 159 a] ale TC — preč daleko] vyn. T — zažéne všecko T — 160 nás zlé, daleko 160 Ž. 130, 3 —
602 Tento králík neměl jest pravé víry, neb jest nevěřil, by on, drahý 145 Pán, mohl syna jeho uzdraviti, nechodě tam; i protož jest prosil, aby sstúpil k němu. Avšak on, milý Pán Buoh, z své dobroty naplnil nedostatek víry jemu. Ó, co by mělo býti veliké potěšení toto čtení hříšným lidem a mnoho nábožného obíraní měl by míti každý, kto by sobě chtěl právě vzíti v mysl toto čtení, a mělo 150 by každému přidati velikého doufánie a náboženstvie)! Nebo, poněvadž jest milý Buoh naplnil nedostatek tohoto králíka, také ť bóhdá naše nedostatky naplní a odpustí nám všecky naše) hříchy a dá nám království nebeské. Nebo by ť on, milý Pán, měl nám všecky nedostatky ku pomstě postaviti, kto by spasen 155 byl? Ale napraví ť on to všecko a nahradí a okrášlí, když jediné budem míti dobrau vuoli, že bychom ho nikoli neradi hně- vali, a žádost srdečnú, jako tento králík, měli. Jestliže ť se co z křehkosti Kaneb) z nevědomí přihodí a přimísí, vše ť on to nahradí) l a ku pomstě nepostaví a preč daleko zažéne od 160 nás)). Jako dí David: »Ba, milý Pane, budeš-li nepravosti naše B 500 B — ještě] ještě a pošetřmež N — věčídobroty U — 144 pravé] ještě pravé, celé a dokonalé, živé C — on nevěřil T — aby T — on] vyn. PTN — 145 protož] pro tu příčinu N — 146 k němu] s ním T — Avšak] Ale U — on] vyn. KU — Pán] vyn. KPRCU — Kz své dobroty vyn. BK, z své veliké dobroty NC — 147 víry jemu] nevěry jeho PRCTU — jemu] jeho KN; k tomu v K přípisek: [Kristus naplnil nedostatek jeho] — by by to U — býti] slaužiti T — veliké potěšení] k velikému potěšení TN, potěšení s toho U — 148 toto (to U) svaté TONU — 149 sobě] vyn. PNT — mysl] aumysl C — čtení svaté RTC, čtení blahoslavené N, čtení svaté hříšným lidem U — 149—150 a mělo ... náboženstvie vyn. B — 150 každému] vyn. U — velikého] vyn. TN — 151 toho CU — 152 bóhdá] dá-li Buoh P, Bůh dá TU, věříme, že C — naplní [Bůh naplní, a ne víra!] K — všecky] vyn. KRCU — «naše) vyn. B — 153 nám vyn. BC — by] kdyby TU — 154 nám] vyn. TU — naše všechny KRT — by spasen byl z nás spasen býti mohl (!) T, by jedinau spasen byl C, by z lidí mohl k spasení přijíti N — 155 byl, kdo? P, byl kto? [Málo by sama víra po- mohla!] K — Knahradí a vyn. BPNT — 156 míti pravau víru a RU — nikoli] vyn. U — 157 dobrý králík T — měli] vyn. U, měl KPNT, měl, i my také abychom měli C — Jestliže] A pakli U — se] sme se C, se pak T — 158 Kaneb» a B, jakož bez pochyby mnoho, aneb C — přihodí a] vyn. KPNT — přihodí a přimísí] dopustili C — a přimísí] vyn. U — 158—159 vše . . . nahradí promine ť to vše B — 159 nahradí jako Pán milostivej C — ku pomstě] nám toho k saudu hroznému a ku pomstě věčného zatracení C — 159—160 «a preč ... od nás? vyn. B — 159 a] ale TC — preč daleko] vyn. T — zažéne všecko T — 160 nás zlé, daleko 160 Ž. 130, 3 —
Strana 603
603 zachovávati (totiž ku pomstě), kto zdrží, ktoo snese?« Nebo my sami z sebe nic nemáme aniž muožeme mieti co naprave- ného, než to máme: jedno, že jsme v hříchu počati; «druhé, že v tělo naše Kplno) nedostatkuov nasáto; třetie v naší 165 vuoli neustavičnost, ano se nám jednak tohoto chce, jednak onoho, jednak uložíme, že již chcme dobři býti, jednak se to změní. Kolikrát sme uložili, hádaj, a nikda nic! Čtvrté, v roz- umu oslepenie), a my nerozumni, hlaupi, slepi k dobrému. Páté, zkřivenie žádosti. Šesté, droba na těle , ano nestatečno, 170 mdlo, k ničemuž dobrému nezpuosobno). To my máme [sami z sebe]. I protož jediné mějme dobrú vuoli a žádost k Bohu, vše ť on to nahradí a napraví všecky nedostatky). Ale že to jest u Pána Boha, že nejeden, též hříchy maje, «puojde do nebe, a drushý s týmiž do pekla [puojde). Jako v příkladě na dvoře zapudí T — praví T — David svatý (+ v žalmu takto T) RTU — Ba] Ó PNT — nepravostí našich KT — 161 zachovávati] šetřiti KT, počítati N, pamatovati U — totiž vyn. TU — ku pomstě] vyn. T — Kzdrží, kto to B, vyn. NTU — bude moci snésti TN — 162—163 nemáme . .. jedno pravého nemuožeme činiti, než toto znáti muožeme z sebe B — 162 ne- máme] nemůžeme CU — co] co při sobě T — 163 nežl né R, neb NUT — to] tyto věci vlastní naše T — máme] sau T — jedno vlastní N — KV z B — druhé) vyn. B — 164 že] vyn. C — (v vyn. B — plné jest BU — 164—166 «třetie ... onoho také vuole naše jest neustavičná B — 164 třetí, že jest C — v naší vuoli] v (vyn. U) naši RU — 165 toho U — 166 již] vyn. K — 167 zase změní N — 167—168 Kolikrát ... oslepenie) Také rozumu našeho v nás slepota B — 167 my uložili N, na své mysli uložili T — hádajl medle, považ, abychom Pána Boha nehněvali, jeho svatejch přikázaní nepřestupovali, božím se zpravovali a řídili C — nic, nebo vůle v nás nejednostejná T, nic nekonáme a neplníme C — Čtvrté, že sme U — v rozumu] rozumu PRT, našeho rozumu N — 168 oslepeni U — nerozumni] nerozumíme TNC — «slepi vyn. B, slepi, hluši C, slepi sme N, sme T — 169 «Páté . . . těle) Na těle pak našem mdloba B — Páté, i na duši C — skřivené U — žádosti] v žádosti C, naší žádosti T — droba] mdloba RTU, veliká mdloba N, mdlí C; v K později droba škrtnuto a in marg. napsáno: [mdloba] — těle i na duši C — 170 mdlo] k dobrému P — ničemuž] vyn. T — dobrému] vyn. P, dobrému tělo N — nezpuosobno není B — [sami z sebe] vyn. KPRC, vlastní věc N — 171 jediné] toliko NT — žádost napravenau C — ku Pánu Bohu pozdviženau TN — 172 všecky nedostatky vyn. B,-všecky naše ne- dostatky RU, všecky nedostatky milý Pán Bůh T — že] vyn. U — toto K — to jest] jest tento spůsob T — 173 našeho milýho Pána T — Boha, a jistě předivný T, Boha a v moci jeho U — že] nebo T — nejeden člověk T — též a takovéž C — též hříchy maje] maje při sobě některé hříchy T — má a U — «puojde do nebe bude s Pánem Bohem v nebesích B,
603 zachovávati (totiž ku pomstě), kto zdrží, ktoo snese?« Nebo my sami z sebe nic nemáme aniž muožeme mieti co naprave- ného, než to máme: jedno, že jsme v hříchu počati; «druhé, že v tělo naše Kplno) nedostatkuov nasáto; třetie v naší 165 vuoli neustavičnost, ano se nám jednak tohoto chce, jednak onoho, jednak uložíme, že již chcme dobři býti, jednak se to změní. Kolikrát sme uložili, hádaj, a nikda nic! Čtvrté, v roz- umu oslepenie), a my nerozumni, hlaupi, slepi k dobrému. Páté, zkřivenie žádosti. Šesté, droba na těle , ano nestatečno, 170 mdlo, k ničemuž dobrému nezpuosobno). To my máme [sami z sebe]. I protož jediné mějme dobrú vuoli a žádost k Bohu, vše ť on to nahradí a napraví všecky nedostatky). Ale že to jest u Pána Boha, že nejeden, též hříchy maje, «puojde do nebe, a drushý s týmiž do pekla [puojde). Jako v příkladě na dvoře zapudí T — praví T — David svatý (+ v žalmu takto T) RTU — Ba] Ó PNT — nepravostí našich KT — 161 zachovávati] šetřiti KT, počítati N, pamatovati U — totiž vyn. TU — ku pomstě] vyn. T — Kzdrží, kto to B, vyn. NTU — bude moci snésti TN — 162—163 nemáme . .. jedno pravého nemuožeme činiti, než toto znáti muožeme z sebe B — 162 ne- máme] nemůžeme CU — co] co při sobě T — 163 nežl né R, neb NUT — to] tyto věci vlastní naše T — máme] sau T — jedno vlastní N — KV z B — druhé) vyn. B — 164 že] vyn. C — (v vyn. B — plné jest BU — 164—166 «třetie ... onoho také vuole naše jest neustavičná B — 164 třetí, že jest C — v naší vuoli] v (vyn. U) naši RU — 165 toho U — 166 již] vyn. K — 167 zase změní N — 167—168 Kolikrát ... oslepenie) Také rozumu našeho v nás slepota B — 167 my uložili N, na své mysli uložili T — hádajl medle, považ, abychom Pána Boha nehněvali, jeho svatejch přikázaní nepřestupovali, božím se zpravovali a řídili C — nic, nebo vůle v nás nejednostejná T, nic nekonáme a neplníme C — Čtvrté, že sme U — v rozumu] rozumu PRT, našeho rozumu N — 168 oslepeni U — nerozumni] nerozumíme TNC — «slepi vyn. B, slepi, hluši C, slepi sme N, sme T — 169 «Páté . . . těle) Na těle pak našem mdloba B — Páté, i na duši C — skřivené U — žádosti] v žádosti C, naší žádosti T — droba] mdloba RTU, veliká mdloba N, mdlí C; v K později droba škrtnuto a in marg. napsáno: [mdloba] — těle i na duši C — 170 mdlo] k dobrému P — ničemuž] vyn. T — dobrému] vyn. P, dobrému tělo N — nezpuosobno není B — [sami z sebe] vyn. KPRC, vlastní věc N — 171 jediné] toliko NT — žádost napravenau C — ku Pánu Bohu pozdviženau TN — 172 všecky nedostatky vyn. B,-všecky naše ne- dostatky RU, všecky nedostatky milý Pán Bůh T — že] vyn. U — toto K — to jest] jest tento spůsob T — 173 našeho milýho Pána T — Boha, a jistě předivný T, Boha a v moci jeho U — že] nebo T — nejeden člověk T — též a takovéž C — též hříchy maje] maje při sobě některé hříchy T — má a U — «puojde do nebe bude s Pánem Bohem v nebesích B,
Strana 604
604 175 králově dva jednostajně proviníta, avšak jeden bude o hrdlo připraven, a druhému král milost dá; jako se to bylo stalo, [že když ona dva byla provinila na dvoře krále faraona, pekař a šenkéř: pekař oběšen, a šenkéř zase k svému auřadu navrácen. Tak ť jest u Pána Boha: David, cizoložník a mordéř, k milosti 180 přišel, Saul s království zavržen. KPak díš-li, proč jest to tak u Pána Boha, že pro jednostajné hříchy jeden puojde do nebe a druhý do pekla? Proto, neb se jemu tak líbí! Dosti odpovědi k otázce, neb jsů to tajní saudové boží, ješto nám není v ně sahati, jedno dívati se těm tajným a hrozným sauduom 185 božím). Ale vizme, co dí dále čtení svaté), že tento syn králíkuov nemocen byl a ležal v Kafarnaum. Kafarnaum se vykládá tučné pole; protož ti všickni leží v Kafarnaum nemocni a počínají mříti, a bóhdaj nezemřeli věčnú smrtí, Kmilý Bože, kteřížto v Quob- bude u Pána Boha a půjde do nebe R — 174 druzí (!) B — s týmiž] s týmiž hříchy T, s tejmiž a takovejmiž hříchy C, s takovými hříchy U — [puojde vyn. KPRON, musí jíti T — u příkladu takto C, u příkladě mluvě TN, ku příkladu U — 175 královém TN — kdyby dva NU — proviní P, pro- viníte R, provinili TNU — 176 druhému ... dá] druhý na milost přijat N — druhému] jednomu R — král] vyn. PT — dána T, dá, že bude při životu zachován C — jako se to bylo] což se jest T — [že] vyn. KPRCNTU — 177 oni RU, onino TN — byli provinili RNTU — krále ejiptského T — 178 šenk KP — šenk KP — zase] vyn. PT — 179 mordýř, pyšný T — k milosti boží CU — 180 Saul král (+ dvojího neposlušenství se dopustivše T) CT — svržen a zavržen N — (Pak) A BU — díš-li] řek-li by kdo C — to] vyn. PN, pak C — 181 Boha našeho T — 182 musí jíti do pekla T — Proto, [že David činil pokání a byl poslušný Pána Boha, ale Saul nepo- slauchal Pána Boha, zaufal] K — 182—183 Proto ... k otázce] Odpověd jest ta, že proto T — 182 líbí] vyn. (!) N — Dosti] A tu již máš dosti C, Tu jest dosti U — odpovědi] odpoví (!) N — 183 k té otázce C — to] vyn. TC — božští RC — 183—184 ješto ... sahati a nemáme my toho spy- tovati U — 183 není bezpečné N, není a nenáleží C — 183—184 není ... dívati se] nebezpečná věc jest je spytovati, toliko se jim máme diviti T — 183 ně] ni (!) P — 184 sáhnúti B — toliko N — 184—185 «dívati... božím se tomu díviti B — 184 dívati] diviti N — 186 Ale dále T — vizme ... tento] vyn. C — dále] vyn. KPNT — svaté) vyn. BU — prý, že PN — že tento syn králíkuov] Byl jeden králík, jehožto syn T — tento] tuto U — 187 byl] byvši N — a ležal] vyn. KRCTU, a ležíc N — 188 protož] vyn. KPONT — leží vyn. (!) C, ležejí T — 189 bóhdaj] bóhdajž [aby] K, dejž Bůh, aby C, by jen P, Pán (vyn. U) Bůh dej, abychom RU, dejž Pán (vyn. N) Bůh, aby TN — milý Bože) vyn. BKU — Bože věčnej Bože C, Bože, zachovati račiž svau milostí 177 I. M. 40, 1 nn. —
604 175 králově dva jednostajně proviníta, avšak jeden bude o hrdlo připraven, a druhému král milost dá; jako se to bylo stalo, [že když ona dva byla provinila na dvoře krále faraona, pekař a šenkéř: pekař oběšen, a šenkéř zase k svému auřadu navrácen. Tak ť jest u Pána Boha: David, cizoložník a mordéř, k milosti 180 přišel, Saul s království zavržen. KPak díš-li, proč jest to tak u Pána Boha, že pro jednostajné hříchy jeden puojde do nebe a druhý do pekla? Proto, neb se jemu tak líbí! Dosti odpovědi k otázce, neb jsů to tajní saudové boží, ješto nám není v ně sahati, jedno dívati se těm tajným a hrozným sauduom 185 božím). Ale vizme, co dí dále čtení svaté), že tento syn králíkuov nemocen byl a ležal v Kafarnaum. Kafarnaum se vykládá tučné pole; protož ti všickni leží v Kafarnaum nemocni a počínají mříti, a bóhdaj nezemřeli věčnú smrtí, Kmilý Bože, kteřížto v Quob- bude u Pána Boha a půjde do nebe R — 174 druzí (!) B — s týmiž] s týmiž hříchy T, s tejmiž a takovejmiž hříchy C, s takovými hříchy U — [puojde vyn. KPRON, musí jíti T — u příkladu takto C, u příkladě mluvě TN, ku příkladu U — 175 královém TN — kdyby dva NU — proviní P, pro- viníte R, provinili TNU — 176 druhému ... dá] druhý na milost přijat N — druhému] jednomu R — král] vyn. PT — dána T, dá, že bude při životu zachován C — jako se to bylo] což se jest T — [že] vyn. KPRCNTU — 177 oni RU, onino TN — byli provinili RNTU — krále ejiptského T — 178 šenk KP — šenk KP — zase] vyn. PT — 179 mordýř, pyšný T — k milosti boží CU — 180 Saul král (+ dvojího neposlušenství se dopustivše T) CT — svržen a zavržen N — (Pak) A BU — díš-li] řek-li by kdo C — to] vyn. PN, pak C — 181 Boha našeho T — 182 musí jíti do pekla T — Proto, [že David činil pokání a byl poslušný Pána Boha, ale Saul nepo- slauchal Pána Boha, zaufal] K — 182—183 Proto ... k otázce] Odpověd jest ta, že proto T — 182 líbí] vyn. (!) N — Dosti] A tu již máš dosti C, Tu jest dosti U — odpovědi] odpoví (!) N — 183 k té otázce C — to] vyn. TC — božští RC — 183—184 ješto ... sahati a nemáme my toho spy- tovati U — 183 není bezpečné N, není a nenáleží C — 183—184 není ... dívati se] nebezpečná věc jest je spytovati, toliko se jim máme diviti T — 183 ně] ni (!) P — 184 sáhnúti B — toliko N — 184—185 «dívati... božím se tomu díviti B — 184 dívati] diviti N — 186 Ale dále T — vizme ... tento] vyn. C — dále] vyn. KPNT — svaté) vyn. BU — prý, že PN — že tento syn králíkuov] Byl jeden králík, jehožto syn T — tento] tuto U — 187 byl] byvši N — a ležal] vyn. KRCTU, a ležíc N — 188 protož] vyn. KPONT — leží vyn. (!) C, ležejí T — 189 bóhdaj] bóhdajž [aby] K, dejž Bůh, aby C, by jen P, Pán (vyn. U) Bůh dej, abychom RU, dejž Pán (vyn. N) Bůh, aby TN — milý Bože) vyn. BKU — Bože věčnej Bože C, Bože, zachovati račiž svau milostí 177 I. M. 40, 1 nn. —
Strana 605
605 190 žernostech světa tohoto obývají. Někteří, nechavše Boha a svého spasení, i Kpilnějie a snažnějie hledají, aby měli mnoho zboží, dobytka, všeho dosti — již počínají mříti; neb každý, kto chce spasen i býti a živ na věky, má ť najprv nade všecko Boha B 501 hledati Ka o to státi, pracovati, potom své duše a potom naj- 195 posléze zboží a té potřeby tělesné, a to «toliko potud, pokudž jest ku potřebě; nebo potud jest každému zboží míti puojčeno a dopuštěno, pokudž jest ku potřebě, ale přielišnost a nad mieru jest zapovědieno. Protož teď tento králík prosil Pána Ježíše, aby sstúpil doluov a uzdravil syna jeho, jenž počínal miíti. 200 Nebo, jestliže jsi padal v které hříchy smrtedlné, již tvá duše jest mrtva a nikoli nebude obživena, leč moc Boha drahého s huory, s nebe přijde — tož bude obživena, jinak nic!". Prosil králík, aby sstúpil. Nebo co jest snáze Bohu, nový-li svět takový stvořiti, čili hřiešného z hřiechuov vyvésti? Odpovie- T — Quobžernostech uobživnostech B, obtížnostech PT (v T ps.: ob- ſtižnoſtech!), obecnostech RU, mrzkostech C, obci N — 190 tohoto, v roz- košech a v marnostech tělesnejch C — obejvajíce C — Někteří] ješto KPCNT — nechajíce C — 191 Kpilnějie ... hledají snažili se B — — snažněji a bedlivěji C — hledají o to stojí U — 192 zboží, statku T dobytka . . . dosti] dosti dobytka i všeho jiného C — již takoví NC — již . . . mříti] a věčí péči mají o své zatracení U — mříti na své duši C — 193 živ] živ býti KRU — má ť jíti R — najprv] najprvé a K, vyn. U — Boha milovati a U — 194 a o to ... pracovati vyn. B — státi] vyn. K — a potom najposléze] nejposléze pak T, naposledy U — 195 zboží] svý zboží R, těch tělesnejch věcí, živnosti a zboží C — zboží ... tělesné] té potřeby tělu U — a to] ale to N, a PT, a toto R — «toliko potud jediné B, jediné potud U — 196 «jest ku potřebě potřebí (!) slúží B, jest ku potřebě a ne k zbytečnosti T — 196—197 nebo potud . . . ku po- třebě] vyn. (!) C — 197 ka dopuštěno) vyn. BK — 197—198 ku potřebě... zapovědieno jest potřebno, ale zbytečnost jest zapověděna B— 197 potřebě, a ne k zbytku N — přielišnost] příliš T — 198 mieru] mieru míti PNT, míru mnoho míti a hltati, dráti, jiné laupiti, voklamávati, vylichviti C — Protož] I KPCNT — 199 doluov] s ním N — jenž] kterýž T, neb (!) jenž C — 200 padl KC, padl anebo padal T — které] vyn. PNT — hříchy] věci tělesné U — 201 mrtva] umrtvena T, mrtva od milosti boží C — obživena] moci býti obživena [tu sama víra žádnému nic nepomůže a neprospěje] K — jediné leč KPCNT — drahého] všemohaucího C — 202 (tož ... nic! vyn. B — tož] tehdáž N, teprva T, tu ť U — jinak nic] vyn. T — 203 tento králík T — 203—205 gnový .. . zvlášť) Dí B — 203 li] vyn. C, li jiný K — 204 takýž K — znovu stvořiti T — hřiešného člověka TN — Na (ps. Nad!) to odpoviedají T, Odpovídají na to C — 204—206 Odpoviedají .. . vyvésti] vyn. P (viz níže ř. 210!) — 205 zvláště pak
605 190 žernostech světa tohoto obývají. Někteří, nechavše Boha a svého spasení, i Kpilnějie a snažnějie hledají, aby měli mnoho zboží, dobytka, všeho dosti — již počínají mříti; neb každý, kto chce spasen i býti a živ na věky, má ť najprv nade všecko Boha B 501 hledati Ka o to státi, pracovati, potom své duše a potom naj- 195 posléze zboží a té potřeby tělesné, a to «toliko potud, pokudž jest ku potřebě; nebo potud jest každému zboží míti puojčeno a dopuštěno, pokudž jest ku potřebě, ale přielišnost a nad mieru jest zapovědieno. Protož teď tento králík prosil Pána Ježíše, aby sstúpil doluov a uzdravil syna jeho, jenž počínal miíti. 200 Nebo, jestliže jsi padal v které hříchy smrtedlné, již tvá duše jest mrtva a nikoli nebude obživena, leč moc Boha drahého s huory, s nebe přijde — tož bude obživena, jinak nic!". Prosil králík, aby sstúpil. Nebo co jest snáze Bohu, nový-li svět takový stvořiti, čili hřiešného z hřiechuov vyvésti? Odpovie- T — Quobžernostech uobživnostech B, obtížnostech PT (v T ps.: ob- ſtižnoſtech!), obecnostech RU, mrzkostech C, obci N — 190 tohoto, v roz- košech a v marnostech tělesnejch C — obejvajíce C — Někteří] ješto KPCNT — nechajíce C — 191 Kpilnějie ... hledají snažili se B — — snažněji a bedlivěji C — hledají o to stojí U — 192 zboží, statku T dobytka . . . dosti] dosti dobytka i všeho jiného C — již takoví NC — již . . . mříti] a věčí péči mají o své zatracení U — mříti na své duši C — 193 živ] živ býti KRU — má ť jíti R — najprv] najprvé a K, vyn. U — Boha milovati a U — 194 a o to ... pracovati vyn. B — státi] vyn. K — a potom najposléze] nejposléze pak T, naposledy U — 195 zboží] svý zboží R, těch tělesnejch věcí, živnosti a zboží C — zboží ... tělesné] té potřeby tělu U — a to] ale to N, a PT, a toto R — «toliko potud jediné B, jediné potud U — 196 «jest ku potřebě potřebí (!) slúží B, jest ku potřebě a ne k zbytečnosti T — 196—197 nebo potud . . . ku po- třebě] vyn. (!) C — 197 ka dopuštěno) vyn. BK — 197—198 ku potřebě... zapovědieno jest potřebno, ale zbytečnost jest zapověděna B— 197 potřebě, a ne k zbytku N — přielišnost] příliš T — 198 mieru] mieru míti PNT, míru mnoho míti a hltati, dráti, jiné laupiti, voklamávati, vylichviti C — Protož] I KPCNT — 199 doluov] s ním N — jenž] kterýž T, neb (!) jenž C — 200 padl KC, padl anebo padal T — které] vyn. PNT — hříchy] věci tělesné U — 201 mrtva] umrtvena T, mrtva od milosti boží C — obživena] moci býti obživena [tu sama víra žádnému nic nepomůže a neprospěje] K — jediné leč KPCNT — drahého] všemohaucího C — 202 (tož ... nic! vyn. B — tož] tehdáž N, teprva T, tu ť U — jinak nic] vyn. T — 203 tento králík T — 203—205 gnový .. . zvlášť) Dí B — 203 li] vyn. C, li jiný K — 204 takýž K — znovu stvořiti T — hřiešného člověka TN — Na (ps. Nad!) to odpoviedají T, Odpovídají na to C — 204—206 Odpoviedají .. . vyvésti] vyn. P (viz níže ř. 210!) — 205 zvláště pak
Strana 606
606 205 dají světí, a zvlášť svatý Augustin, že snáze jest Pánu Bohu nový svět takový stvořiti, nežli hříšného z hříchuov vyvésti. I mníte vy, aby vám to ihned lehce přišlo, abyšte vy se káli, když ráčíte: »Až teď bude k velice noci, «tož se pokajem«, ved-li?. Ano hned! Ba, leč jediné moc drahého Pána Boha 210 s huory, s nebe sejde — jinak nikoli! I zdá se vám to snadně mieti, ano, když vy říkáte: »Odpusť nám naše viny!«, Kano odpustí ť, vezmete? Žádají a prosie: »Ó milý Pane, odpusť nám!« »Ó milý Pane, smiluj se!«, O milý Pane, daj nám toto [nebo] ono!« — «prosie a žádají za mnohé věci, a za veliké)). A co ť 215 se [pak] zdá prositi za hříchóm odpuštění anebo) za království nebeské Kmalá věc, a rád by, aby tě [milý Pán] Buoh uslyšal? Kéž ty pak jej uslyšíš, an žádá a prosí za malú věc, a ty ne- T — Augustin dí R — 206 nový] vyn. U — «takový vyn. B, takýž K vyvésti. [Tomu já nevěřím, Pánu Bohu sau všecky věci možné] K — 207 domníváte vy se C — mníte ... to] domníváme my se, že nám to T — ihned» vyn. BKU, ihned tak P — přijde T — abychom T — «vy» vyn. BTU — 208 kdy vy RU, kdy my T — ráčíte] sráčíte a jakž ráčíte P, ráčíte a jakž ráčíte RN, chcete a když ráčíte C, ráčíme, an říkají mnozí T — Až] Ú, až P, A, prej, až U, Až, prý NC — 208—209 k velice noci . . . hned] k vánocém a k velice noci, tož se pokajem!«, veď-li, ano ihned ť bude! K — «tož .. . ved-li vyn. B — 208 tož vyn. N, tu ť U — 209 ved-li vyn. T, viď U — Ano] ne P, vyn. U, vyn. T — hned] vyn. TU — leč jediné žádnej ť toho míti nemůže sám od sebe nikoli, jediné leč komu to sám milej Bůh dá a C — jediné] vyn. N — Boha] Ježíše CU — 210 s nebe] vyn. KPCNT — sejde] zajde KPNT, vzejde C, přijde U. žádej (!) R — nikoli [nebude K, nikoliv k tomu nepřijdeš T, nikoli! Nebo tak praví svatí, a zvlášť svatý Augustin, že snáze jest Bohu takový svět nový stvořiti, nežli hříšného z hříchův vyvésti P (viz výše ř. 204—206) — 210—211 I zdá ... mieti? vyn. T — 210 to] vyn. C — 211 Ano mnedle K — kvy vyn. B, vy ráčíte RU — říkáte v modlitbě T — naše viny] jako i my odpauštiemy K 211—212 gano, odpustí ť ... nám!« vyn. B — ano, odpustí ť] domníváte se, že odpustí a že T — 212 vezmetej naberete se N, jedno pak vezmete C, vyn. U — milý] drahej C — Ježíši Pane C — 213 Ó milý Pane vyn. B — [nebo] vyn. KPRCNU — 214 ono] vyn. U — «prosie ... veliké? vyn. B — mnoho věcí C — a za] a žádají za C — 215 [pak] vyn. KPRCNT — 215 —216 za hříchom ... malá věc o nebeským království, za něj, co jest to (vyn. R) malá věc, anebo za odpuštění hříchům (hříchů U) RU, za nebeské království malá věc? prositi za odpuštění hříchův malá věc? Veliká ť jest věc! N — 215 hříchův TC — anebo a B — 216 malá věce vyn. BP, malá-li to věc C — aby] vyn. RU — [milý Pán] vyn. KPRONTU — 217 Kéž . . . uslyšíš] Pročež ty pak ho slyšeti nechceš T, Kdyby ty jej také slyšel U — pak] vyn. P, pak také C — slyšíš KPON — an] On U — prosí. a KR — 217—219 a ty ... obyčej, aby jména jeho nadarmo nebral?
606 205 dají světí, a zvlášť svatý Augustin, že snáze jest Pánu Bohu nový svět takový stvořiti, nežli hříšného z hříchuov vyvésti. I mníte vy, aby vám to ihned lehce přišlo, abyšte vy se káli, když ráčíte: »Až teď bude k velice noci, «tož se pokajem«, ved-li?. Ano hned! Ba, leč jediné moc drahého Pána Boha 210 s huory, s nebe sejde — jinak nikoli! I zdá se vám to snadně mieti, ano, když vy říkáte: »Odpusť nám naše viny!«, Kano odpustí ť, vezmete? Žádají a prosie: »Ó milý Pane, odpusť nám!« »Ó milý Pane, smiluj se!«, O milý Pane, daj nám toto [nebo] ono!« — «prosie a žádají za mnohé věci, a za veliké)). A co ť 215 se [pak] zdá prositi za hříchóm odpuštění anebo) za království nebeské Kmalá věc, a rád by, aby tě [milý Pán] Buoh uslyšal? Kéž ty pak jej uslyšíš, an žádá a prosí za malú věc, a ty ne- T — Augustin dí R — 206 nový] vyn. U — «takový vyn. B, takýž K vyvésti. [Tomu já nevěřím, Pánu Bohu sau všecky věci možné] K — 207 domníváte vy se C — mníte ... to] domníváme my se, že nám to T — ihned» vyn. BKU, ihned tak P — přijde T — abychom T — «vy» vyn. BTU — 208 kdy vy RU, kdy my T — ráčíte] sráčíte a jakž ráčíte P, ráčíte a jakž ráčíte RN, chcete a když ráčíte C, ráčíme, an říkají mnozí T — Až] Ú, až P, A, prej, až U, Až, prý NC — 208—209 k velice noci . . . hned] k vánocém a k velice noci, tož se pokajem!«, veď-li, ano ihned ť bude! K — «tož .. . ved-li vyn. B — 208 tož vyn. N, tu ť U — 209 ved-li vyn. T, viď U — Ano] ne P, vyn. U, vyn. T — hned] vyn. TU — leč jediné žádnej ť toho míti nemůže sám od sebe nikoli, jediné leč komu to sám milej Bůh dá a C — jediné] vyn. N — Boha] Ježíše CU — 210 s nebe] vyn. KPCNT — sejde] zajde KPNT, vzejde C, přijde U. žádej (!) R — nikoli [nebude K, nikoliv k tomu nepřijdeš T, nikoli! Nebo tak praví svatí, a zvlášť svatý Augustin, že snáze jest Bohu takový svět nový stvořiti, nežli hříšného z hříchův vyvésti P (viz výše ř. 204—206) — 210—211 I zdá ... mieti? vyn. T — 210 to] vyn. C — 211 Ano mnedle K — kvy vyn. B, vy ráčíte RU — říkáte v modlitbě T — naše viny] jako i my odpauštiemy K 211—212 gano, odpustí ť ... nám!« vyn. B — ano, odpustí ť] domníváte se, že odpustí a že T — 212 vezmetej naberete se N, jedno pak vezmete C, vyn. U — milý] drahej C — Ježíši Pane C — 213 Ó milý Pane vyn. B — [nebo] vyn. KPRCNU — 214 ono] vyn. U — «prosie ... veliké? vyn. B — mnoho věcí C — a za] a žádají za C — 215 [pak] vyn. KPRCNT — 215 —216 za hříchom ... malá věc o nebeským království, za něj, co jest to (vyn. R) malá věc, anebo za odpuštění hříchům (hříchů U) RU, za nebeské království malá věc? prositi za odpuštění hříchův malá věc? Veliká ť jest věc! N — 215 hříchův TC — anebo a B — 216 malá věce vyn. BP, malá-li to věc C — aby] vyn. RU — [milý Pán] vyn. KPRONTU — 217 Kéž . . . uslyšíš] Pročež ty pak ho slyšeti nechceš T, Kdyby ty jej také slyšel U — pak] vyn. P, pak také C — slyšíš KPON — an] On U — prosí. a KR — 217—219 a ty ... obyčej, aby jména jeho nadarmo nebral?
Strana 607
607 chceš aniž toho tbáš učiniti?! On die: »Nevezmeš jména Boha svého nadarmo!« Kde jest to, kto jej v tom slyší? Ano za obyčej: 220 »Na mú vieru!«, »Přisahám Bohu«, »Bóhdaj zabit!«, — a on dí: »Buď vaše řeč, jest-li, jest, není-li, není!« Opět on prosí a dí: »Pomni, aby den sváteční světil!« Kto jej světí právě? A vždy: »Otče náš — daj nám dnes — odpusť nám!«, — a sami nic pro Boha učiniti nechtí! A, běda bude, nenechati tobě boh- 225 dákaní, věrování, pro Boha! Zvíte, kde ť bude déle býti! Ale že drahý Pán uzdravil tohoto syna králíkova, nechodě tam k němu. Naučiž se tomu, že ť milý Pán Buch má moc a muož tobě tvé hříchy odpustiti všudy, i doma i v tvé komoře; nic ť se jest netřeba túlati do Cách ani do Říma! Doma ť on tobě B 502 230 muož tak mnoho daruov dáti a hříchy odpustiti jako kde jinde, neboť jest se sám zavázal řka: »Ktož miluje mne, řeč mú zacho- vává, a Otec muoj bude milovati jej a k němu přijdeme a pří- Kéž jej v tom kto uslyší? Ani ť B — 218 aniž toho tbáš] a nedbáš ho uslyšeti a toho U — toho] vyn. PRONT — On die] An prosí a řka C — die] prý P, praví T — Boha svého] božího TC — 219 to, kto] u nás, kde C — v tom z nynějšího křesťanstva T — Ano za obyčej An ť dí U, Ani ť na vzdoru Pánu Bohu mluví: »Na mau duši!« N. An sobě v obyčej vzali drahé jméno boží říkajíce: »Bůh ví!«, »Bóhdej!«, »Na mau duši!« T, Ani ť to za obyčej mají C — Ano] Ani ť PR — za obyčej vyn. R, »Na mau duši!« P — 220 Přisau K, Přisahu PC — Bóhdaj] Ó, by P — »Bóhdaj zabit!« vyn. RTU — 221 dí (totiž Pán Ježíš) C — není-li, ať není C — Opět] vyn. PNU — Kon) vyn. BCU — 221—222 prosí a dí] vyn. U — 221 prosí] vyn. R, prose N — 222 a dí] Pán Ježíš a řka C, a řka R, a přikazuje T — Kde, kdo C — 223 vždy předce U — dnes] vyn. T — odpusť nám, zbav nás! K, odpusť nám naše viny, jakož i my odpauštíme C — 224 nic] vyn. P — nechtí ani od- pustiti C — Ach T, Ó N — nenechati] nechtíti pro Boha nechati N, nechtí nechati U, nechati R, nenecháš-li T — tobě] vyn. NU, ty toho hanebného T — 225 věrování, dušování, přisahání TN, věrování, přisahání, dušování, šelmování voplzlého, zlého, marného mluvení C — Pro Boha, nechte toho! U — Zvíte ... býti] nikoliv nestrojte se do nebe, než do horaucího pekla T — býti, v pekle-li čili zde N — 226 Ale] A PNT — drahý Pán] Pán Ježíš KCT, Pán Kristus PN, Pán U — ráčil uzdraviti U — tohoto] vyn. RU — 227 Naučmež N — tomu) tomuto RN, z toho tomu (tomuto T) CT — 227—228 a muož vyn. BU — 228 tobě] nám N — tvé] vyn. KPU, všecky tvé T, naše N — všudy] vyn. U — i doma] jak v kostele, tak doma T — i v tvé] v T — komůrce U — 229 nic . .. Cách ani] nejni tobě potřebí putovati U — jest] tobě R — není třeba T — taulati ani P — Cách] Čech (!) R — ani] vyn. T, aneb C — Říma ani ke Čtrnácti pomocníkům RU — tobě] odpustí a U — 230 daruov] darmo (!) K — hříchy tvé T — 231—232 zachová K — 233—234 «ba i . . . řeči 221 Mat. 5, 37 — 231 Jan 14, 23 —
607 chceš aniž toho tbáš učiniti?! On die: »Nevezmeš jména Boha svého nadarmo!« Kde jest to, kto jej v tom slyší? Ano za obyčej: 220 »Na mú vieru!«, »Přisahám Bohu«, »Bóhdaj zabit!«, — a on dí: »Buď vaše řeč, jest-li, jest, není-li, není!« Opět on prosí a dí: »Pomni, aby den sváteční světil!« Kto jej světí právě? A vždy: »Otče náš — daj nám dnes — odpusť nám!«, — a sami nic pro Boha učiniti nechtí! A, běda bude, nenechati tobě boh- 225 dákaní, věrování, pro Boha! Zvíte, kde ť bude déle býti! Ale že drahý Pán uzdravil tohoto syna králíkova, nechodě tam k němu. Naučiž se tomu, že ť milý Pán Buch má moc a muož tobě tvé hříchy odpustiti všudy, i doma i v tvé komoře; nic ť se jest netřeba túlati do Cách ani do Říma! Doma ť on tobě B 502 230 muož tak mnoho daruov dáti a hříchy odpustiti jako kde jinde, neboť jest se sám zavázal řka: »Ktož miluje mne, řeč mú zacho- vává, a Otec muoj bude milovati jej a k němu přijdeme a pří- Kéž jej v tom kto uslyší? Ani ť B — 218 aniž toho tbáš] a nedbáš ho uslyšeti a toho U — toho] vyn. PRONT — On die] An prosí a řka C — die] prý P, praví T — Boha svého] božího TC — 219 to, kto] u nás, kde C — v tom z nynějšího křesťanstva T — Ano za obyčej An ť dí U, Ani ť na vzdoru Pánu Bohu mluví: »Na mau duši!« N. An sobě v obyčej vzali drahé jméno boží říkajíce: »Bůh ví!«, »Bóhdej!«, »Na mau duši!« T, Ani ť to za obyčej mají C — Ano] Ani ť PR — za obyčej vyn. R, »Na mau duši!« P — 220 Přisau K, Přisahu PC — Bóhdaj] Ó, by P — »Bóhdaj zabit!« vyn. RTU — 221 dí (totiž Pán Ježíš) C — není-li, ať není C — Opět] vyn. PNU — Kon) vyn. BCU — 221—222 prosí a dí] vyn. U — 221 prosí] vyn. R, prose N — 222 a dí] Pán Ježíš a řka C, a řka R, a přikazuje T — Kde, kdo C — 223 vždy předce U — dnes] vyn. T — odpusť nám, zbav nás! K, odpusť nám naše viny, jakož i my odpauštíme C — 224 nic] vyn. P — nechtí ani od- pustiti C — Ach T, Ó N — nenechati] nechtíti pro Boha nechati N, nechtí nechati U, nechati R, nenecháš-li T — tobě] vyn. NU, ty toho hanebného T — 225 věrování, dušování, přisahání TN, věrování, přisahání, dušování, šelmování voplzlého, zlého, marného mluvení C — Pro Boha, nechte toho! U — Zvíte ... býti] nikoliv nestrojte se do nebe, než do horaucího pekla T — býti, v pekle-li čili zde N — 226 Ale] A PNT — drahý Pán] Pán Ježíš KCT, Pán Kristus PN, Pán U — ráčil uzdraviti U — tohoto] vyn. RU — 227 Naučmež N — tomu) tomuto RN, z toho tomu (tomuto T) CT — 227—228 a muož vyn. BU — 228 tobě] nám N — tvé] vyn. KPU, všecky tvé T, naše N — všudy] vyn. U — i doma] jak v kostele, tak doma T — i v tvé] v T — komůrce U — 229 nic . .. Cách ani] nejni tobě potřebí putovati U — jest] tobě R — není třeba T — taulati ani P — Cách] Čech (!) R — ani] vyn. T, aneb C — Říma ani ke Čtrnácti pomocníkům RU — tobě] odpustí a U — 230 daruov] darmo (!) K — hříchy tvé T — 231—232 zachová K — 233—234 «ba i . . . řeči 221 Mat. 5, 37 — 231 Jan 14, 23 —
Strana 608
608 235 bytek u něho učiníme«.Ba i do tvé komory chce k tobě přijíti, jediné plň jeho řeči! A když tak bylo, tehdy Křekl Ježíš králíkovi: »Jediné leč znamení a zázraky uzříte, neuvěříte!« Naučiž se tomuto a toto věz, že žádní divové ani zázrakové nemají tebe tak upevniti a utvrditi u víře jako jediná řeč drahého Ježíše. By dnes tisíce mrtvých z mrtvých vstalo, byl by div veliký, ved-li)? A ti 240 všickni kdyby pravili, že jest pravá pravda, přijímati krev boží lidem z kalicha, nemělo by tebe to tak upevniti a utvrditi v tom, že jest pravá pravda), jako sama jediná řeč, kterúž jest mluvil Pán Ježíš řka: »Ktož jí mé tělo a pí mú krev, má ť život věčný«. A by veškeren svět pravil, že nemá býti, a ty 245 věda, že jest on, drahý Pán, Kkázal a řekl tak, nikoli ty nemáš věřiti tomu, by veškeren svět mluvil, ale tomu věřiti máš, co jest tvuoj milý Buoh mluvil, viece než všemu světu. A opět, jakož vyn. B — 233 ba] vyn. N — k tobě] vyn. U — 234 plň] buď pilen K, naplň U, v skutku plň T — jeho] jeho svatá přikázaní a jeho C, jeho svaté T — 235 A ... bylo Dí dále čtení B, vyn. U — vetce B — k králí- kovi PRC — 235—236 Jediné ... uzříte] Neuzříte-li divův a zázrakův T — 236 Naučiž se tomuto a] vyn. T — Naučmež N — tomu U — a toto) vyn. U, a to RC — 237 věz] vězme N, vyn. U —in marg. B červeně: znamenaj! — tebe] nás N — 238 víře pravé C — jako . . . Ježíše] v tom, že jest pravá pravda, jako sama jediná řeč, kterauž jest mluvil Pán Ježíš řka: »Kto jie mé tělo a pie mú krev, má život věčný« K — jediná] jediné slovo a T, jedna C — dnes] vyn. U, dnešního dne N — tisíc U — 239 vstali P — byl by .. . veď-li by divy činili U — div] div? Ba, velmi T, to div N — veliký a znamenitý N — veď-li vyn. BT, viď-li R — a] a že, by K — 240 kdyby] vyn. K, že by PON, aby T — pravá» vyn. BU — 241 lidem] lidu obecnému K, vyn. RU — «by vyn. BK — to] vyn. R — tak velmi C — učiniti, upevniti C — 241—242 ga utvrditi... pravda v té pravdě B — a utvrditi] vyn. U — 242 že . .. pravda vyn. K — 243—244 kterúž ... věčný«] Pána Ježíše K — 243 nám Pán U, Pán náš T — pije RTU — 244 veškeren] opět zase vešken K — nemá] má (!) RU, nemá tak C — býti přijímáno, krev boží od lidu obecného T — a ty] a to R, ale o tom U — 245—247 «kázal .. . viece to přikázal, máš tomu více věřiti B, kázal a poručil takto řka: »To čiňte na mau památku!«, nikoliv ty nemáš věřiti tomu, by veškeren svět pravil, ale tomu ty silně a nepo- hnutedlně věřiti máš, co ť jest tvůj milý Pán Bůh mluviti ráčil, tomu více věřiti máš T — 245—246 kázal . . . mluvil, ale] řekl a poručil U — 245 ty] vyn. KC — 246 tomu] vyn. K — byl by proti tomu K — 247 tobě tvůj C — milý vyn. K — Buoh] Pán U — 248 «lidé vyn. BK — nevěří tomu T — «jeho drahé) pravé B — 249 jeho drahá krev pravá krev Páně B, jeho (vyn. C) svatá krev (+ pod spůsobau vína T) NCT — 243 Jan 6, 54 —
608 235 bytek u něho učiníme«.Ba i do tvé komory chce k tobě přijíti, jediné plň jeho řeči! A když tak bylo, tehdy Křekl Ježíš králíkovi: »Jediné leč znamení a zázraky uzříte, neuvěříte!« Naučiž se tomuto a toto věz, že žádní divové ani zázrakové nemají tebe tak upevniti a utvrditi u víře jako jediná řeč drahého Ježíše. By dnes tisíce mrtvých z mrtvých vstalo, byl by div veliký, ved-li)? A ti 240 všickni kdyby pravili, že jest pravá pravda, přijímati krev boží lidem z kalicha, nemělo by tebe to tak upevniti a utvrditi v tom, že jest pravá pravda), jako sama jediná řeč, kterúž jest mluvil Pán Ježíš řka: »Ktož jí mé tělo a pí mú krev, má ť život věčný«. A by veškeren svět pravil, že nemá býti, a ty 245 věda, že jest on, drahý Pán, Kkázal a řekl tak, nikoli ty nemáš věřiti tomu, by veškeren svět mluvil, ale tomu věřiti máš, co jest tvuoj milý Buoh mluvil, viece než všemu světu. A opět, jakož vyn. B — 233 ba] vyn. N — k tobě] vyn. U — 234 plň] buď pilen K, naplň U, v skutku plň T — jeho] jeho svatá přikázaní a jeho C, jeho svaté T — 235 A ... bylo Dí dále čtení B, vyn. U — vetce B — k králí- kovi PRC — 235—236 Jediné ... uzříte] Neuzříte-li divův a zázrakův T — 236 Naučiž se tomuto a] vyn. T — Naučmež N — tomu U — a toto) vyn. U, a to RC — 237 věz] vězme N, vyn. U —in marg. B červeně: znamenaj! — tebe] nás N — 238 víře pravé C — jako . . . Ježíše] v tom, že jest pravá pravda, jako sama jediná řeč, kterauž jest mluvil Pán Ježíš řka: »Kto jie mé tělo a pie mú krev, má život věčný« K — jediná] jediné slovo a T, jedna C — dnes] vyn. U, dnešního dne N — tisíc U — 239 vstali P — byl by .. . veď-li by divy činili U — div] div? Ba, velmi T, to div N — veliký a znamenitý N — veď-li vyn. BT, viď-li R — a] a že, by K — 240 kdyby] vyn. K, že by PON, aby T — pravá» vyn. BU — 241 lidem] lidu obecnému K, vyn. RU — «by vyn. BK — to] vyn. R — tak velmi C — učiniti, upevniti C — 241—242 ga utvrditi... pravda v té pravdě B — a utvrditi] vyn. U — 242 že . .. pravda vyn. K — 243—244 kterúž ... věčný«] Pána Ježíše K — 243 nám Pán U, Pán náš T — pije RTU — 244 veškeren] opět zase vešken K — nemá] má (!) RU, nemá tak C — býti přijímáno, krev boží od lidu obecného T — a ty] a to R, ale o tom U — 245—247 «kázal .. . viece to přikázal, máš tomu více věřiti B, kázal a poručil takto řka: »To čiňte na mau památku!«, nikoliv ty nemáš věřiti tomu, by veškeren svět pravil, ale tomu ty silně a nepo- hnutedlně věřiti máš, co ť jest tvůj milý Pán Bůh mluviti ráčil, tomu více věřiti máš T — 245—246 kázal . . . mluvil, ale] řekl a poručil U — 245 ty] vyn. KC — 246 tomu] vyn. K — byl by proti tomu K — 247 tobě tvůj C — milý vyn. K — Buoh] Pán U — 248 «lidé vyn. BK — nevěří tomu T — «jeho drahé) pravé B — 249 jeho drahá krev pravá krev Páně B, jeho (vyn. C) svatá krev (+ pod spůsobau vína T) NCT — 243 Jan 6, 54 —
Strana 609
609 mnozí bludní klidé) nevěří, by tu bylo jeho drahé tělo a jeho drahá krev v té Kvelebné) svátosti, učiniž ty takto 250 a řci:»Mluvil-li jest to muoj Pán a řka: »Vezměte a jezte, to ť tělo mé jest«, »Vezměte a píte, to ť jest krev má« (an mluvil!) — řciž: »Poněvadž jest to muoj Pán mluvil, mám ť já na tom dosti, já ť tomu věřím silně, že ť jest to drahé) jeho tělo a jeho svatá krevo, netřeba ť se na to Kmnoho) 255 ptáti, kterak tu tělo boží, jako to činí druhdy baby všetečné)«. Dí dále čtení svaté): »Řekl jest jemu králík: Pane, sstup prvé, nežli ť umře syn muoj!« Podívajž se té dobrotě drahého Pána, že, ač [tento] králík neměl pravé) víry, že nevěřil, by Kon mohl uzdraviti syna jeho, nechodě tam, — avšak on, 260 milý Pán, nahradil nedostatek jeho, že syna uzdravil a jemu i všie jeho čeledi hřiechy odpustil. Učiňmež my jedno toto:) velebné) vyn. BPNT — 249—250 Kučiniž ... řci řciž takto B 250 a řci) a řekni pokorně T — «Mluvil ... řka Poněvadž jest muoj Pán mluvil takto, vzem chléb BP, Poněvadž jest to můj Pán mluvil, věřím ť já tomu silně, řka U — Mluvil-li] Au, mluvil R — 251 toto ť T — to ť tělo mé jest] vyn. U — píte] píte z toho všickni, to jest pravé tělo mé a U — toto ť T — právě (pravá U) krev RU — 251—252 má ... řeiž] i rozsaudil to právě sám u sebe v svém srdci, i díš: »Au, mluvil!« I rci opět takto C — «an mluvil... Pán mluvil vyn. B — an mluvil] vyn. RU — 252 ú (i NT), řciž PNT — Nu, poněvadž N — to on N — Pán] milý Pán a Stvořitel T — 253 já ť] vyn. U — tomu] jemu P — «to drahé) tu pravé B — 254 jeho] vyn. P — a jeho svatá krev vyn. B — 254—255 ne- třeba ... všetečné neptaj se na to mnoho, neb ť nenie potřebie se ptáti, kterak jest tu tělo božie [ všemohaucí Pán Bůh to vše bez naší práce a starosti činiti ráčí,] jakož to druhé baby činic drze a všetečně K — 254 netřeba ť se jest C — Kmnoho) déle B — 255 vyptávati T — «kterak . . . všetečné ani hlúbati toho B — kterak jest TNCU — tuto C — mnozí činí C — druhdy] vyn. RU, některé TN, a některé C — baby] mnohé ženy (+ a U) staré RU — všetečné všetečně P, všetečně drzí N, drzí a vše- tečné CR — 256 svaté) vyn. B — Řekl jest] Vece K — 257 Podivmež N, Podiviž T — této TN — 257—258 té dobrotě ... Pána] tyto řeči RU — 257 dobroty C — drahého a velebného N — 258 Pána Ježíše C — že] vyn. KPONT — [tento] ten K, vyn. PRONU — «pravé) dokonalé B — že] neb RNTU — «nevěřil vyn. B, nevěřil tomu T — 259—261 Kon ... toto» Pán Ježíš, nejsa přítomen, mohl syna jeho uzdraviti, avšak jeho žádosti nezavrhl B — 259 on] vyn. N, on, drahý Pán U — tam] do Kafar- naum T — 260 milý] drahý RU — jeho tímto N — že syna] vyn. C, že mu syna K — uzdravil v nepřítomnosti N — 261 jeho] vyn. N — hřiechy 250 Mat. 26, 26 n.; Marek 14, 22 n. — Rokycanova Postilla. 39
609 mnozí bludní klidé) nevěří, by tu bylo jeho drahé tělo a jeho drahá krev v té Kvelebné) svátosti, učiniž ty takto 250 a řci:»Mluvil-li jest to muoj Pán a řka: »Vezměte a jezte, to ť tělo mé jest«, »Vezměte a píte, to ť jest krev má« (an mluvil!) — řciž: »Poněvadž jest to muoj Pán mluvil, mám ť já na tom dosti, já ť tomu věřím silně, že ť jest to drahé) jeho tělo a jeho svatá krevo, netřeba ť se na to Kmnoho) 255 ptáti, kterak tu tělo boží, jako to činí druhdy baby všetečné)«. Dí dále čtení svaté): »Řekl jest jemu králík: Pane, sstup prvé, nežli ť umře syn muoj!« Podívajž se té dobrotě drahého Pána, že, ač [tento] králík neměl pravé) víry, že nevěřil, by Kon mohl uzdraviti syna jeho, nechodě tam, — avšak on, 260 milý Pán, nahradil nedostatek jeho, že syna uzdravil a jemu i všie jeho čeledi hřiechy odpustil. Učiňmež my jedno toto:) velebné) vyn. BPNT — 249—250 Kučiniž ... řci řciž takto B 250 a řci) a řekni pokorně T — «Mluvil ... řka Poněvadž jest muoj Pán mluvil takto, vzem chléb BP, Poněvadž jest to můj Pán mluvil, věřím ť já tomu silně, řka U — Mluvil-li] Au, mluvil R — 251 toto ť T — to ť tělo mé jest] vyn. U — píte] píte z toho všickni, to jest pravé tělo mé a U — toto ť T — právě (pravá U) krev RU — 251—252 má ... řeiž] i rozsaudil to právě sám u sebe v svém srdci, i díš: »Au, mluvil!« I rci opět takto C — «an mluvil... Pán mluvil vyn. B — an mluvil] vyn. RU — 252 ú (i NT), řciž PNT — Nu, poněvadž N — to on N — Pán] milý Pán a Stvořitel T — 253 já ť] vyn. U — tomu] jemu P — «to drahé) tu pravé B — 254 jeho] vyn. P — a jeho svatá krev vyn. B — 254—255 ne- třeba ... všetečné neptaj se na to mnoho, neb ť nenie potřebie se ptáti, kterak jest tu tělo božie [ všemohaucí Pán Bůh to vše bez naší práce a starosti činiti ráčí,] jakož to druhé baby činic drze a všetečně K — 254 netřeba ť se jest C — Kmnoho) déle B — 255 vyptávati T — «kterak . . . všetečné ani hlúbati toho B — kterak jest TNCU — tuto C — mnozí činí C — druhdy] vyn. RU, některé TN, a některé C — baby] mnohé ženy (+ a U) staré RU — všetečné všetečně P, všetečně drzí N, drzí a vše- tečné CR — 256 svaté) vyn. B — Řekl jest] Vece K — 257 Podivmež N, Podiviž T — této TN — 257—258 té dobrotě ... Pána] tyto řeči RU — 257 dobroty C — drahého a velebného N — 258 Pána Ježíše C — že] vyn. KPONT — [tento] ten K, vyn. PRONU — «pravé) dokonalé B — že] neb RNTU — «nevěřil vyn. B, nevěřil tomu T — 259—261 Kon ... toto» Pán Ježíš, nejsa přítomen, mohl syna jeho uzdraviti, avšak jeho žádosti nezavrhl B — 259 on] vyn. N, on, drahý Pán U — tam] do Kafar- naum T — 260 milý] drahý RU — jeho tímto N — že syna] vyn. C, že mu syna K — uzdravil v nepřítomnosti N — 261 jeho] vyn. N — hřiechy 250 Mat. 26, 26 n.; Marek 14, 22 n. — Rokycanova Postilla. 39
Strana 610
610 265 Mějmež i myl k němu srdečnú [milost,] vuoli a žádost dobrú, naplní ť Kon naše [všecky] nedostatky a smiluje ť se nad námi [jako nad tímtoj! I řekl jemu Ježíš: »Jdi, syn tvuoj živ jest!« Uvěřil jest řeči člověk, kterúž řekl mu Ježíš, a šel jest. Ó, komuž to dá milý Buoh, aby věřil řečem božím, Ó, koliký jest to dar od Boha! Ale pohříchu málo jest těch lidí, aby věřili řečem Ježíšovým; nebo B 503 jest toho ďábel náramně pilen, aby vyrazil z lidí slovo boží, aby 270je lidé sobě lehce vážili). Pohleď, když to slovo, to símě drahé roséváno, že některé padlo vedlé cesty a hned se kdes ptáci vzali a sehltili Kto siemě, [totiž dáblové]. A proč «jest) toho tak ďábel pilen, aby to slovo udusil? Proto, neb ničímž se více nekazí království jeho nežli slovem božím; nebo 275«kdež koli, v kterúž [koli] duši zajde slovo božie) právě, měj jaké kolivěk hříchy, napravíš-li se na to, aby rád slova božího poslúchal Ks milostí) a věřil jemu a je zachovával a plnil, odpustil] dobře učinil C — Učiňtež C — my] vyn. C — jedno] vyn. NTU — 262 Mějtež C — [i my] vyn. KPRCNTU — [milost] vyn. KPRONTU — vuoli . . . dobrú] žádost a dobrau vůli CU — 263 Kon vyn. B, on laskavě T — [všecky] vyn. PRCNTU, v Kaž pozd. přípisek — námi hříšnými T — 264 [jako nad tímto] vyn. KPRONTU — 265 vece K — Ježíš, totiž králíkovi K — 266 řekl pověděl B, mluvil NTU — mu] vyn. RU — Och C, Oh PR, Ach TN — to] ť PT, vyn. R — 267 uvěřil TC, věřil [a poslušni (!) byli všem] K — božím] jeho U — Ó, koliký] jak veliký T, jaký veliký N, ó, jakej C — 268 maličko velmi T — těch] takových T — věřili] právě věřiti mohli T — Ježíšovým] Pána Ježíšovým R, Páně Ježíšovým a podlé nich tak živi byli a tak se chovali C, božím T, Páně N — nebo] protože N — 269 náramně] velice N — z lidí slovo boží lidi z slova božího U — 270 «je lidé ... vážili nevěřili řečem Ježíšovým B, nevěřili řečem božím, a hledí toho pilně, aby je (lidé U sobě (+ slovo boží U) zlehčili a nevážili (jemu nevěřili U) RU — lidé vyn. NT — Pohleď] Pošetřmež toho T, Pošetř N, Pohleď, že U — slovo, to vyn. BKT, slovo N, slovo boží a U — 271 drahé] předrahé slovo boží T — rozsíváno bylo CU — že] a KPCN, kterak T — podlé N — tu hned T — 272 vzali a sletěli se a T — shltili R, szobali N, sebrali U — to siemě» je B — [totiž dáblové] vyn. KPRONTU — «jest jsú B, jest medle T — 273 tak) vyn. PN, tak náramně T — dábel ... udusil pilni B — slovo boží v srdcích lidskejch C — Proto] Předně a nejprvé pro to (ps. pro!) C — 274 «jeho nežli dáblovo jako B — nežli jako NU. jediné T — 275 «kdež koli ono B, vyn. U, kdež koli kde K — v kterúž vyn. PNT — [koli] vyn. KPRONTU — duši] vyn. PNT — zejde RNT — slovo božie vyn. B — 276 měj] nechť má člověk N — napraví N — 277 poslúchal [. pokání činil] K — §s milostí vyn. B, s milostí, s chutí a s radostí dobrau C — jemu] vyn. PC — je] vyn. ČNT
610 265 Mějmež i myl k němu srdečnú [milost,] vuoli a žádost dobrú, naplní ť Kon naše [všecky] nedostatky a smiluje ť se nad námi [jako nad tímtoj! I řekl jemu Ježíš: »Jdi, syn tvuoj živ jest!« Uvěřil jest řeči člověk, kterúž řekl mu Ježíš, a šel jest. Ó, komuž to dá milý Buoh, aby věřil řečem božím, Ó, koliký jest to dar od Boha! Ale pohříchu málo jest těch lidí, aby věřili řečem Ježíšovým; nebo B 503 jest toho ďábel náramně pilen, aby vyrazil z lidí slovo boží, aby 270je lidé sobě lehce vážili). Pohleď, když to slovo, to símě drahé roséváno, že některé padlo vedlé cesty a hned se kdes ptáci vzali a sehltili Kto siemě, [totiž dáblové]. A proč «jest) toho tak ďábel pilen, aby to slovo udusil? Proto, neb ničímž se více nekazí království jeho nežli slovem božím; nebo 275«kdež koli, v kterúž [koli] duši zajde slovo božie) právě, měj jaké kolivěk hříchy, napravíš-li se na to, aby rád slova božího poslúchal Ks milostí) a věřil jemu a je zachovával a plnil, odpustil] dobře učinil C — Učiňtež C — my] vyn. C — jedno] vyn. NTU — 262 Mějtež C — [i my] vyn. KPRCNTU — [milost] vyn. KPRONTU — vuoli . . . dobrú] žádost a dobrau vůli CU — 263 Kon vyn. B, on laskavě T — [všecky] vyn. PRCNTU, v Kaž pozd. přípisek — námi hříšnými T — 264 [jako nad tímto] vyn. KPRONTU — 265 vece K — Ježíš, totiž králíkovi K — 266 řekl pověděl B, mluvil NTU — mu] vyn. RU — Och C, Oh PR, Ach TN — to] ť PT, vyn. R — 267 uvěřil TC, věřil [a poslušni (!) byli všem] K — božím] jeho U — Ó, koliký] jak veliký T, jaký veliký N, ó, jakej C — 268 maličko velmi T — těch] takových T — věřili] právě věřiti mohli T — Ježíšovým] Pána Ježíšovým R, Páně Ježíšovým a podlé nich tak živi byli a tak se chovali C, božím T, Páně N — nebo] protože N — 269 náramně] velice N — z lidí slovo boží lidi z slova božího U — 270 «je lidé ... vážili nevěřili řečem Ježíšovým B, nevěřili řečem božím, a hledí toho pilně, aby je (lidé U sobě (+ slovo boží U) zlehčili a nevážili (jemu nevěřili U) RU — lidé vyn. NT — Pohleď] Pošetřmež toho T, Pošetř N, Pohleď, že U — slovo, to vyn. BKT, slovo N, slovo boží a U — 271 drahé] předrahé slovo boží T — rozsíváno bylo CU — že] a KPCN, kterak T — podlé N — tu hned T — 272 vzali a sletěli se a T — shltili R, szobali N, sebrali U — to siemě» je B — [totiž dáblové] vyn. KPRONTU — «jest jsú B, jest medle T — 273 tak) vyn. PN, tak náramně T — dábel ... udusil pilni B — slovo boží v srdcích lidskejch C — Proto] Předně a nejprvé pro to (ps. pro!) C — 274 «jeho nežli dáblovo jako B — nežli jako NU. jediné T — 275 «kdež koli ono B, vyn. U, kdež koli kde K — v kterúž vyn. PNT — [koli] vyn. KPRONTU — duši] vyn. PNT — zejde RNT — slovo božie vyn. B — 276 měj] nechť má člověk N — napraví N — 277 poslúchal [. pokání činil] K — §s milostí vyn. B, s milostí, s chutí a s radostí dobrau C — jemu] vyn. PC — je] vyn. ČNT
Strana 611
611 já ť [tobě] slibuji, že ť tobě všechny hřiechy [milý) Buoh od- pustí. I protož ť se ďábel hněvá. Však jest Kto» na oko viděti, 280 kdež se slovo boží věrně káže. A to jest bylo od prva počátku, že Kihned) dábel a služebník jeho, Antikrist, a jich pomocníci a audové hleděli «to) udusiti a utlačiti a podnes ještě hledí. Nebo slovo boží jest pravé lékařství duškém), jakož na- psáno v knihách Múdrosti: »Ej, ani flastr ani která bylina ne- 285 uzdravila jest jich, ale řeč tvá, milý Pane, uzdravuje všecky věci«. Ale vy, mnedle, rádi-li poslúcháte slova božího a věříte-li jemu? Sedie teď, a myslké kams, jako by jim nějaké noviny rozprávěl; ale aby to bylo s milostí «a aby tomu věřili? Aha! Jistě, byšte vy věřili řečem božím, jistě že byšte jinak živi 290 byli; ale není víry pravé, nenie! Milý, kterau vy naději máte, — zachovával a] vyn. U — a plnil vyn. B — 278 [tobě] vyn. PRCU, za to N — tobě] jemu N — všechny hřiechy� je B — všechny tvé T — [milý vyn. KPRCTU — odpustiti ráčí T — 279 I ... hněvá] vyn. K — velmi hněvá P, náramně hněvá jako vsteklý pes T — Však) An T — «to) vyn. BK — 280 věrně] v K nešetrně přepsáno v [pravdivě]; věrně a upřímně TN — bylo] ihned bylo PON, se dálo hned T — prvo- počátku (+ světa C) PCTU, prvního počátku světa N — 281 ihned) vyn. BT — 281—282 a jich .. . audové vyn. B — 281 pomocníci] náhončí N — 282 a audové vyn. U — «to» je B — a utlačiti vyn. B — a] i KC, a až T — 282—283 podnes .. . hledí] posavad to činí U — ještě hledí] vyn. K — 283 hledí] vyn. PRC, hledí a o to všelijak usilují N, chtějí, pokudž by na jich vůli bylo T — pravé a dokonalé T — duší B, lidských duší TN — napsáno] vyn. U, napsáno máme TN — 284 knize N — Maudrosti boží N, Maudrosti takto T — Ej] Ej (Aj R), prý PRU, Aj T, Prý N — která] vyn. RNTU, která jiná C — 284—285 neuzdravila jest jich] vyn. N — 285 jich] mne KPRCTU — 285—286 uzdravuje . .. věci] ta ť jest mne uzdravila KPRONT, vyn. U — 286 rádi-li to R — slova božího] vyn. C — věříte-li] důvěřujete-li se RU — 287 Sedie . .. kams) Sedíte tu a myslíte leckams jinam T — mysl B — kams] leckams (vyn. U) jinam NU — jim] vám T, mu U — nějaké) jiné B, nějaké teď N — noviny z Uher RU — 288 rozprávěli C — 288—289 a aby ... Jistě» a s vírú nic! B, věřili jemu? Aha! Ó zajisté K, a aby věřili? Aha! Zajisté C, a s vraucnau chtivostí a aby tomu, co se mluví, věřili, to ť jest daleko! N — 288 aby] abyšte T — 288—289 tomu věřili .. . věřili] vyn. U — 288 tomu] vyn. R — Aha! Jistě) daleko ť jest to od vás T — 289 Zajisté t R — byšte vy] by PR, Kdybyšte vy právě T — jistě] vyn. KPCT, zajisté RU, však N — že] vyn. TNU — byšte] byšte vy KPCNT, by U — 290 víry] v K pomazáno; v vás víry NC — 290—294 «pravé .. . spasen! a tak nemuož ani naděje k spasení býti, jakož se muož rozuměti, že maličko lidí naději pravú má a spaseno bude B — 290 pravé do vás T — Milý. 284 Moudr. 16, 12 — 39
611 já ť [tobě] slibuji, že ť tobě všechny hřiechy [milý) Buoh od- pustí. I protož ť se ďábel hněvá. Však jest Kto» na oko viděti, 280 kdež se slovo boží věrně káže. A to jest bylo od prva počátku, že Kihned) dábel a služebník jeho, Antikrist, a jich pomocníci a audové hleděli «to) udusiti a utlačiti a podnes ještě hledí. Nebo slovo boží jest pravé lékařství duškém), jakož na- psáno v knihách Múdrosti: »Ej, ani flastr ani která bylina ne- 285 uzdravila jest jich, ale řeč tvá, milý Pane, uzdravuje všecky věci«. Ale vy, mnedle, rádi-li poslúcháte slova božího a věříte-li jemu? Sedie teď, a myslké kams, jako by jim nějaké noviny rozprávěl; ale aby to bylo s milostí «a aby tomu věřili? Aha! Jistě, byšte vy věřili řečem božím, jistě že byšte jinak živi 290 byli; ale není víry pravé, nenie! Milý, kterau vy naději máte, — zachovával a] vyn. U — a plnil vyn. B — 278 [tobě] vyn. PRCU, za to N — tobě] jemu N — všechny hřiechy� je B — všechny tvé T — [milý vyn. KPRCTU — odpustiti ráčí T — 279 I ... hněvá] vyn. K — velmi hněvá P, náramně hněvá jako vsteklý pes T — Však) An T — «to) vyn. BK — 280 věrně] v K nešetrně přepsáno v [pravdivě]; věrně a upřímně TN — bylo] ihned bylo PON, se dálo hned T — prvo- počátku (+ světa C) PCTU, prvního počátku světa N — 281 ihned) vyn. BT — 281—282 a jich .. . audové vyn. B — 281 pomocníci] náhončí N — 282 a audové vyn. U — «to» je B — a utlačiti vyn. B — a] i KC, a až T — 282—283 podnes .. . hledí] posavad to činí U — ještě hledí] vyn. K — 283 hledí] vyn. PRC, hledí a o to všelijak usilují N, chtějí, pokudž by na jich vůli bylo T — pravé a dokonalé T — duší B, lidských duší TN — napsáno] vyn. U, napsáno máme TN — 284 knize N — Maudrosti boží N, Maudrosti takto T — Ej] Ej (Aj R), prý PRU, Aj T, Prý N — která] vyn. RNTU, která jiná C — 284—285 neuzdravila jest jich] vyn. N — 285 jich] mne KPRCTU — 285—286 uzdravuje . .. věci] ta ť jest mne uzdravila KPRONT, vyn. U — 286 rádi-li to R — slova božího] vyn. C — věříte-li] důvěřujete-li se RU — 287 Sedie . .. kams) Sedíte tu a myslíte leckams jinam T — mysl B — kams] leckams (vyn. U) jinam NU — jim] vám T, mu U — nějaké) jiné B, nějaké teď N — noviny z Uher RU — 288 rozprávěli C — 288—289 a aby ... Jistě» a s vírú nic! B, věřili jemu? Aha! Ó zajisté K, a aby věřili? Aha! Zajisté C, a s vraucnau chtivostí a aby tomu, co se mluví, věřili, to ť jest daleko! N — 288 aby] abyšte T — 288—289 tomu věřili .. . věřili] vyn. U — 288 tomu] vyn. R — Aha! Jistě) daleko ť jest to od vás T — 289 Zajisté t R — byšte vy] by PR, Kdybyšte vy právě T — jistě] vyn. KPCT, zajisté RU, však N — že] vyn. TNU — byšte] byšte vy KPCNT, by U — 290 víry] v K pomazáno; v vás víry NC — 290—294 «pravé .. . spasen! a tak nemuož ani naděje k spasení býti, jakož se muož rozuměti, že maličko lidí naději pravú má a spaseno bude B — 290 pravé do vás T — Milý. 284 Moudr. 16, 12 — 39
Strana 612
612 295 abyšte byli spaseni? Zajisté, což já mohu rozuměti z zákona božieho (ač maličko rozumiem, a také ť neodsuzuji!), ale že maličko tohoto lidu bude spaseno těchto časuov. Ó přešťastný člověk, kto nynie bude spasen!" A když se již králík bral, služebníci jeho potkali jej Křkúce, že [byl syn Ktvuoj živ «jest. Na těchto služebnících okazuje se víra, kterúž jsú měli k svému pánu, nebo jsú šli, zvěstujíce jemu, že by] syn jeho živ «jest, proto, aby se pán jich nermútil. Tak-li vy činíte, služebníci a služebnice, «pacholci, děvky , pánuom 300 a paním svým, že vy toho hledíte se vší pilností, abyšte jich nikda v ničemž nezarmútili?A, slibuj, že jste dobři! Zdali vy nemníte, kdybyšte vy věrně slúžili, že byšte za to i od Boha odplaty ne- vyn. T, Milí lidé U, nebo ste ve lži odchováni. Prosím vás N — kterau) jakau PNU, kterakau TC — vy pak T — máte] míti můžete T — 291 abyšte byli] že budete C — byli spaseni] k spasení věčnému přišli N — Zajisté že C — z] podlé U — zákona božieho] Písma svatého a zákona Páně N — 292 ač] ač velmi TN, a že U — málo K — žádného neodsuzuji T — ale] vyn. N, velmi T — že] vyn. T — 293 tohoto nynějšího T — tohoto lidu] lidí RU — těchto časuov] tohoto času RU, vyn. T — Ó, ó, KC — ten člověk N — kto aneb kterej C — 294 nynie] vyn. C — 295 tento králík T — bral] navracoval TN — jej] se s ním NU — pravíce B — 296 že] vyn. TNU — [by] vyn. KPRONTU — «tvuoj) jeho B — «jest byl B — těch U — 297 víra] v K změněno poz- ději v láska a nad tím napsáno věrnost — zvěstujíce] aby zvěs- tovali T, aby pověděli U — 298 jemu radostnau a utěšenau novinu T — [by] vyn. KPRCNTU — «jest) byl B — proto] vyn. TU — se pán ... nermútil] pána potěšili v tom U — jich] vyn. KR, jejich T, jich nad ním N — více nermautil T — 299—300 Tak . .. hledíte] Mnoho-li jest vás nyní takových služebníkův a služebnic, pacholkův, dívek, abyšte toho hleděli T — 299 «pacholci, děvky» vyn. B — pacholky (!) C — 299—300 pacholci . . . hledíte] Málo jich pohřiechu! A páni i panie též ukrutně se mají k svým služebníkuom, zlají, zpeskují pro malú věc, ješto, kdyby se služebníku aneb služebnici přihodilo co z nechtěnie, ne ihned toho tak vážiti sobě; než zhanie, zbauří se! Zlé jest to velmi! Měli by pěkně řéci: »Milý (neb Milá), činíš mi škodu svévolně! Porúčiem ť já to Bohu, shledáš, že ť mě Buoh nad tebú pomstí!« Ale toto, oboji zlí a neřádní, lájce, páni i panie, služebníci i dievky, ješto nic jiného, jediné že sobě oboji do pekla pomáháte. Ale měli byšte, vy služebníci a služebnice, pacholci a dievky, toho hleděti K (srvn. níže ř. 314—323) — 300 že vy ... hledíte] hle- díte-li vy toho U — šetřiti hledíte N — pilností a bedlivostí N — 301 ne- rmautili T, nezarmucovali C — A» vyn. BTU, Ó K, Au N, Ano C — velmi dobři N — Zdali vy nemníte] Ale U, jako říkávají bezděk (!). Zdali vy jich nermautíte? Nebo C — 302 vy] vyn. KPNT, jim U — že] však C — byšte vy RC — i od Boha . .. nevzali] odplatu vzali KC, odplatu
612 295 abyšte byli spaseni? Zajisté, což já mohu rozuměti z zákona božieho (ač maličko rozumiem, a také ť neodsuzuji!), ale že maličko tohoto lidu bude spaseno těchto časuov. Ó přešťastný člověk, kto nynie bude spasen!" A když se již králík bral, služebníci jeho potkali jej Křkúce, že [byl syn Ktvuoj živ «jest. Na těchto služebnících okazuje se víra, kterúž jsú měli k svému pánu, nebo jsú šli, zvěstujíce jemu, že by] syn jeho živ «jest, proto, aby se pán jich nermútil. Tak-li vy činíte, služebníci a služebnice, «pacholci, děvky , pánuom 300 a paním svým, že vy toho hledíte se vší pilností, abyšte jich nikda v ničemž nezarmútili?A, slibuj, že jste dobři! Zdali vy nemníte, kdybyšte vy věrně slúžili, že byšte za to i od Boha odplaty ne- vyn. T, Milí lidé U, nebo ste ve lži odchováni. Prosím vás N — kterau) jakau PNU, kterakau TC — vy pak T — máte] míti můžete T — 291 abyšte byli] že budete C — byli spaseni] k spasení věčnému přišli N — Zajisté že C — z] podlé U — zákona božieho] Písma svatého a zákona Páně N — 292 ač] ač velmi TN, a že U — málo K — žádného neodsuzuji T — ale] vyn. N, velmi T — že] vyn. T — 293 tohoto nynějšího T — tohoto lidu] lidí RU — těchto časuov] tohoto času RU, vyn. T — Ó, ó, KC — ten člověk N — kto aneb kterej C — 294 nynie] vyn. C — 295 tento králík T — bral] navracoval TN — jej] se s ním NU — pravíce B — 296 že] vyn. TNU — [by] vyn. KPRONTU — «tvuoj) jeho B — «jest byl B — těch U — 297 víra] v K změněno poz- ději v láska a nad tím napsáno věrnost — zvěstujíce] aby zvěs- tovali T, aby pověděli U — 298 jemu radostnau a utěšenau novinu T — [by] vyn. KPRCNTU — «jest) byl B — proto] vyn. TU — se pán ... nermútil] pána potěšili v tom U — jich] vyn. KR, jejich T, jich nad ním N — více nermautil T — 299—300 Tak . .. hledíte] Mnoho-li jest vás nyní takových služebníkův a služebnic, pacholkův, dívek, abyšte toho hleděli T — 299 «pacholci, děvky» vyn. B — pacholky (!) C — 299—300 pacholci . . . hledíte] Málo jich pohřiechu! A páni i panie též ukrutně se mají k svým služebníkuom, zlají, zpeskují pro malú věc, ješto, kdyby se služebníku aneb služebnici přihodilo co z nechtěnie, ne ihned toho tak vážiti sobě; než zhanie, zbauří se! Zlé jest to velmi! Měli by pěkně řéci: »Milý (neb Milá), činíš mi škodu svévolně! Porúčiem ť já to Bohu, shledáš, že ť mě Buoh nad tebú pomstí!« Ale toto, oboji zlí a neřádní, lájce, páni i panie, služebníci i dievky, ješto nic jiného, jediné že sobě oboji do pekla pomáháte. Ale měli byšte, vy služebníci a služebnice, pacholci a dievky, toho hleděti K (srvn. níže ř. 314—323) — 300 že vy ... hledíte] hle- díte-li vy toho U — šetřiti hledíte N — pilností a bedlivostí N — 301 ne- rmautili T, nezarmucovali C — A» vyn. BTU, Ó K, Au N, Ano C — velmi dobři N — Zdali vy nemníte] Ale U, jako říkávají bezděk (!). Zdali vy jich nermautíte? Nebo C — 302 vy] vyn. KPNT, jim U — že] však C — byšte vy RC — i od Boha . .. nevzali] odplatu vzali KC, odplatu
Strana 613
613 vzali? A také zda Kvy nemníte, co vy svým pánuom a paním uči níte zámutku, křivdy, nevěrně a neprávě slúžíce, [slúžíce] B 504 305 jedné k oku, zahálejíce mohúce více nadělati, i nedbáte — mníte, by ť vám to splynulo? Vězte zajisté), že pro to těžké pomsty neujdete od Boha! Každý služebník a služebnice měl by tak to) [při] sobě «pomysliti řka: »Milý Bože, poněvadž ty tak ráčíš mieti, abych já slúžil — by ty byl ráčil chtíti, však s' mi také mohl 310 dosti dáti, abych neslaužil —, ale poněvadž se tobě tak líbilo, buď vuole tvá! Já ť chci [lidem] věrně slúžiti, a ty mi za to dáš odplatu, Kmuoj milý Bože!« Tak by mělo býti). A když by tak slúžili, vzali by jedno mzdu [od lidí] a druhé (by měli odplatu od Pána Boha. Ale kde jsú ti služebníci a služebnice? Málo jich, pohříchu! i od milého Boha i od lidí vzali PNT, věčné odplaty dosáhli i zdraví U — 303 také . . . nemnítc vyn. U — zda] že PNT — Xvy nemníte» mníte B, vy se domníváte C — co] vyn. (!) C — a paním] vyn. K — 304 zámutkuov, křivd PNT — zámutkův RC — nevěrně, neupřímně, falešně N — slaužíte T — [slúžíce] vyn. KPRCNTU — 305 jedné] toliko TN — k oku, zahálejíce] toliko na oko, že mnohokrát zahálíte a K — k oku] na oko TU — zahálejíce a čas maříce N — udělati PNTU — mníte vy T, domníváte vy se C — 306 by ť] že U — splyne U — Vězte to C, Ale vězte N — zajisté vyn. B — pro to] vyn. P, za to U — těžké] vyn. U — 307 měl a měla C, měli U — tak B — 308 [při] vyn. KPRCNTU — mysliti B — a řkauce U — Ó milý P, Nu, milej C, Ó můj milý T — 308—310 Bože . . . líbilo Pane, však by ty mě mohl pánem učiniti a všeho dosti dáti, když by ráčil; ale poněvadž mě tak chceš míti B — 308 Bože ne- beský T — ty mne RU — ráčíš] ráčíš [chtíti] K, v tom, totižto v té službě a v té práci chceš C — 309 micti] chtíti T — slaužil [, slaužila TC), slaužil (a slaužila), buď tobě z toho chvála, nebo C — by ty byl ráčil chtíti] vyn. K, a kdybys ráčil U — ty] to R — ráčil chtíti] chtěl P, ráčil NT, ráčil a chtěl to míti C — také] vyn. U — 310 dosti] statku dosti N, statek hojný T — jiným neslaužil NC, neslaužil (neslaužila) T — tobě] to C, to tvé veleb- nosti svaté T — líbí TC — budiž v tom RU, budiž ve všem T — 311 tvá svatá (+ ve všem C) TNC — Já] Již K, Já pak, co jest na mně T — chci] budu PRNU, budu a chci C — [lidem] vyn. KPRCNTU — věrně a právě (spravedlivě T, upřímně) C) KTC (-ně v C vyn.!) — slúžiti] svejm pánům a paním slaužiti a v svém povolání státi s pomocí tvau svatau C — dáš, věřím tvé svaté (vyn. T) milosti CT — odplatu] nebeské království U, odplatu věčnau C — 312 «muoj ... býti v nebi B — Bože] Pane C — býti do všech křesťanských služebníkův a služebnic T — by] byšte K — tak upřímně N — 313 vzali ... jedno] zde by měli U — by jedno byšte jedno [od pána] K — [od lidí] vyn. KPRNU, časnau C — druhé v nebi U — «by měli vyn. BU, byšte měli K — od Pána Boha] věčnau U — milého Pána TN — 314 Boha věčnau C — ti] nyní (vyn. U) takoví CU — a služebnice] vyn. P, a služebnice, kde C — pohříchu] jest U
613 vzali? A také zda Kvy nemníte, co vy svým pánuom a paním uči níte zámutku, křivdy, nevěrně a neprávě slúžíce, [slúžíce] B 504 305 jedné k oku, zahálejíce mohúce více nadělati, i nedbáte — mníte, by ť vám to splynulo? Vězte zajisté), že pro to těžké pomsty neujdete od Boha! Každý služebník a služebnice měl by tak to) [při] sobě «pomysliti řka: »Milý Bože, poněvadž ty tak ráčíš mieti, abych já slúžil — by ty byl ráčil chtíti, však s' mi také mohl 310 dosti dáti, abych neslaužil —, ale poněvadž se tobě tak líbilo, buď vuole tvá! Já ť chci [lidem] věrně slúžiti, a ty mi za to dáš odplatu, Kmuoj milý Bože!« Tak by mělo býti). A když by tak slúžili, vzali by jedno mzdu [od lidí] a druhé (by měli odplatu od Pána Boha. Ale kde jsú ti služebníci a služebnice? Málo jich, pohříchu! i od milého Boha i od lidí vzali PNT, věčné odplaty dosáhli i zdraví U — 303 také . . . nemnítc vyn. U — zda] že PNT — Xvy nemníte» mníte B, vy se domníváte C — co] vyn. (!) C — a paním] vyn. K — 304 zámutkuov, křivd PNT — zámutkův RC — nevěrně, neupřímně, falešně N — slaužíte T — [slúžíce] vyn. KPRCNTU — 305 jedné] toliko TN — k oku, zahálejíce] toliko na oko, že mnohokrát zahálíte a K — k oku] na oko TU — zahálejíce a čas maříce N — udělati PNTU — mníte vy T, domníváte vy se C — 306 by ť] že U — splyne U — Vězte to C, Ale vězte N — zajisté vyn. B — pro to] vyn. P, za to U — těžké] vyn. U — 307 měl a měla C, měli U — tak B — 308 [při] vyn. KPRCNTU — mysliti B — a řkauce U — Ó milý P, Nu, milej C, Ó můj milý T — 308—310 Bože . . . líbilo Pane, však by ty mě mohl pánem učiniti a všeho dosti dáti, když by ráčil; ale poněvadž mě tak chceš míti B — 308 Bože ne- beský T — ty mne RU — ráčíš] ráčíš [chtíti] K, v tom, totižto v té službě a v té práci chceš C — 309 micti] chtíti T — slaužil [, slaužila TC), slaužil (a slaužila), buď tobě z toho chvála, nebo C — by ty byl ráčil chtíti] vyn. K, a kdybys ráčil U — ty] to R — ráčil chtíti] chtěl P, ráčil NT, ráčil a chtěl to míti C — také] vyn. U — 310 dosti] statku dosti N, statek hojný T — jiným neslaužil NC, neslaužil (neslaužila) T — tobě] to C, to tvé veleb- nosti svaté T — líbí TC — budiž v tom RU, budiž ve všem T — 311 tvá svatá (+ ve všem C) TNC — Já] Již K, Já pak, co jest na mně T — chci] budu PRNU, budu a chci C — [lidem] vyn. KPRCNTU — věrně a právě (spravedlivě T, upřímně) C) KTC (-ně v C vyn.!) — slúžiti] svejm pánům a paním slaužiti a v svém povolání státi s pomocí tvau svatau C — dáš, věřím tvé svaté (vyn. T) milosti CT — odplatu] nebeské království U, odplatu věčnau C — 312 «muoj ... býti v nebi B — Bože] Pane C — býti do všech křesťanských služebníkův a služebnic T — by] byšte K — tak upřímně N — 313 vzali ... jedno] zde by měli U — by jedno byšte jedno [od pána] K — [od lidí] vyn. KPRNU, časnau C — druhé v nebi U — «by měli vyn. BU, byšte měli K — od Pána Boha] věčnau U — milého Pána TN — 314 Boha věčnau C — ti] nyní (vyn. U) takoví CU — a služebnice] vyn. P, a služebnice, kde C — pohříchu] jest U
Strana 614
614 315 A páni také i paní mnohdykrát se ukrutně mají k služebníkóm a k služebnicím svým: zlají, zpeskují pro malú věc, ješto, kdyby se co služebníku neb služebnici přihodilo z nechtění, ne ihned toho tak vážiti sobě; než zlaje, zbauří, zhaní! To jest velmi zlé Měli by pěkně říci): »Milý (nebo: »Milá), činíš mi škodu svévolně! 320 Já ť to Pánu Bohu porúčím, shledáš to, že ť mne milý Buoh po- mstí!« Ale toto — oboji zlí, neřádní, lájce, páni i paní, služebníci i služebnice, ješto nic jiného, jedne že oboji sobě pekla po- máhají. A tito pak, ješto na den dělají, tesaři, mlatci, zedníci, ženci a jinde — neměj péče! zzahálejí ť, postojí ť jediné kde) — 315—323 A páni ... pomáhají] vyn. K (jest tu výše, vizad ř. 299 až 300) — 315 páni ... paní] hospodáři i hospodyně též N — také i] též PT — jich paní T — mnohokrát RU — 315—316 mnohdykrát . .. k slu- žebnicím] se mají k svým služebníkuom (+ a k služebnicím TN) PTN — 315 ukrutně] urputně U — mají k nim C — 316 svým] vyn. PNT — ulají C, lají U — zpeskují] upeskují C, a někdy U — dosti malau R — ješto] ješto druhdy za malej peníz nebude státi, ba uperau, ješto C, ano U — 317 co takového N, něco U — 317—319 služebníku ... říci přihodilo jim, měli by pěkně potrestati B — 317 neb] a U — z nechtění, totiž že by toho nerad učinil, ale že mu se to přihodilo nějak mimo jeho vůli a chtění, kdyby byli nějací dobrotiví, laskaví a milosrdní páni a paní C — ne ihned) nemá U — 317—318 ne ihned ... zhaní] neměli by ihned tak těžce toho vážiti a stěžovati a pro špatnau věc tak láti, za peníz poctivosti nenechati; ale toto budau se bauřiti, zlořečiti N — 318 toho . .. sobě] by sobě to tak těžce vážili, té nějaké malé a hubené škodky proti služebníkům a slu- žebnicém svejm C — toho] to T — tak těžce TN, tak pán U — sobě] vyn. TN — než] než toto C, vyn. T — zlaje] láti T, laje U — zbauří] zbauří se RC, bauřiti T — zbauří ... velmi zlé] a tím krmí ďábla, a on více podněcuje. Ale U — zhaní, zplundruje, zzlořečí, zrotí, zeklne pro ničemnau špatnau věc hubenau C — zhaní] haněti T — To] Ó, to ť C — To jest] vyn. R — převelmi T — 319 Měli by] Ješto by měli CR, měl U — Nu, milý C — nebo: »Milá] vyn. U — svývolně a někdy zaumysla C — 320 Já] Nu, nu, já C, Ale já U — to všecko T — svému milému Pánu C — shledáš ... pomstí] ten ť mi to nahradí všecko časem svým. Shledáš to, že ť toho Bůh pomstí nad tebau C, nadělí ť mi zase U — milý] vyn. PR, Pán TN — 321 neřádní, lájce] a neřádně lající R, hanební, zlolejci T, a zlolejci U — zlolejce C, zlolejci N — paní] vyn. T — 321—322 služebníci . . . jedne že pěkným slovem čeládky nepojmenují, a čeládka zase klne, zlořečí pány, paní, a tak N — 322 i služebnice] vyn. T, i děvky RU — ješto ... pomá- hají] a tím sobě pomáháte do pekla U — jiného v tom není C — «jedne že než B, než že C — oboji] vyn. R — do pekla PONT - pomáháte RT — 323 A] Co N — pak nádeníci C — ješto] kteříž C — 323—324 tesaři ... péče!] vyn. U — 324 ženci ... péče] na vinicích, na zahradách, na lukách, v lese a jinde, nemají ť na to žádné péče, aby spravedlivě, tak, jakž náleží, pracovali, dělali, ani ť C — ženci] na vinniciech KPNT, ženci
614 315 A páni také i paní mnohdykrát se ukrutně mají k služebníkóm a k služebnicím svým: zlají, zpeskují pro malú věc, ješto, kdyby se co služebníku neb služebnici přihodilo z nechtění, ne ihned toho tak vážiti sobě; než zlaje, zbauří, zhaní! To jest velmi zlé Měli by pěkně říci): »Milý (nebo: »Milá), činíš mi škodu svévolně! 320 Já ť to Pánu Bohu porúčím, shledáš to, že ť mne milý Buoh po- mstí!« Ale toto — oboji zlí, neřádní, lájce, páni i paní, služebníci i služebnice, ješto nic jiného, jedne že oboji sobě pekla po- máhají. A tito pak, ješto na den dělají, tesaři, mlatci, zedníci, ženci a jinde — neměj péče! zzahálejí ť, postojí ť jediné kde) — 315—323 A páni ... pomáhají] vyn. K (jest tu výše, vizad ř. 299 až 300) — 315 páni ... paní] hospodáři i hospodyně též N — také i] též PT — jich paní T — mnohokrát RU — 315—316 mnohdykrát . .. k slu- žebnicím] se mají k svým služebníkuom (+ a k služebnicím TN) PTN — 315 ukrutně] urputně U — mají k nim C — 316 svým] vyn. PNT — ulají C, lají U — zpeskují] upeskují C, a někdy U — dosti malau R — ješto] ješto druhdy za malej peníz nebude státi, ba uperau, ješto C, ano U — 317 co takového N, něco U — 317—319 služebníku ... říci přihodilo jim, měli by pěkně potrestati B — 317 neb] a U — z nechtění, totiž že by toho nerad učinil, ale že mu se to přihodilo nějak mimo jeho vůli a chtění, kdyby byli nějací dobrotiví, laskaví a milosrdní páni a paní C — ne ihned) nemá U — 317—318 ne ihned ... zhaní] neměli by ihned tak těžce toho vážiti a stěžovati a pro špatnau věc tak láti, za peníz poctivosti nenechati; ale toto budau se bauřiti, zlořečiti N — 318 toho . .. sobě] by sobě to tak těžce vážili, té nějaké malé a hubené škodky proti služebníkům a slu- žebnicém svejm C — toho] to T — tak těžce TN, tak pán U — sobě] vyn. TN — než] než toto C, vyn. T — zlaje] láti T, laje U — zbauří] zbauří se RC, bauřiti T — zbauří ... velmi zlé] a tím krmí ďábla, a on více podněcuje. Ale U — zhaní, zplundruje, zzlořečí, zrotí, zeklne pro ničemnau špatnau věc hubenau C — zhaní] haněti T — To] Ó, to ť C — To jest] vyn. R — převelmi T — 319 Měli by] Ješto by měli CR, měl U — Nu, milý C — nebo: »Milá] vyn. U — svývolně a někdy zaumysla C — 320 Já] Nu, nu, já C, Ale já U — to všecko T — svému milému Pánu C — shledáš ... pomstí] ten ť mi to nahradí všecko časem svým. Shledáš to, že ť toho Bůh pomstí nad tebau C, nadělí ť mi zase U — milý] vyn. PR, Pán TN — 321 neřádní, lájce] a neřádně lající R, hanební, zlolejci T, a zlolejci U — zlolejce C, zlolejci N — paní] vyn. T — 321—322 služebníci . . . jedne že pěkným slovem čeládky nepojmenují, a čeládka zase klne, zlořečí pány, paní, a tak N — 322 i služebnice] vyn. T, i děvky RU — ješto ... pomá- hají] a tím sobě pomáháte do pekla U — jiného v tom není C — «jedne že než B, než že C — oboji] vyn. R — do pekla PONT - pomáháte RT — 323 A] Co N — pak nádeníci C — ješto] kteříž C — 323—324 tesaři ... péče!] vyn. U — 324 ženci ... péče] na vinicích, na zahradách, na lukách, v lese a jinde, nemají ť na to žádné péče, aby spravedlivě, tak, jakž náleží, pracovali, dělali, ani ť C — ženci] na vinniciech KPNT, ženci
Strana 615
615 325 mohú, ješto by nejednú mohl bez své škody daleko více udčlati, Ka nechá ť, stojí, zahálé, leda Kon jedné den přetrval), a žádný jim «to hřích není aniž oni za to mají, by pro to musili do pekla jíti! Ale shledáte to, nebudete-li se káti, že toho neujdete! 330 Ale že tento králík prosil Pána Ježíše, aby sstúpil do jeho domu a uzdravil syna jeho. A on [k němu] nechtěl jíti. A pak onen centurio když prosil, aby uzdravil služebníka jeho, ihned řekl Pán Ježíš: »Já přijdu a uzdravím jej.« A on jemu vetce: »Nejsem hoden, aby všel pod mú střechu«. A [tak] k králíkovi 335«nechtěl jíti, a k tomuto jíti chtěl, [an se toho dalek činí]. Váží to svatý Rehoř v dnešním kázaní řka: »Věděl jest to Pán, B 505 že se bude mnoho pýchy a marné chlúby«dieti při mrtvých.« na žni R — a jinde vyn. B — neměj péče] vyn. T — zahálejí ť KNTC, pozahálejí ť U — stojí T, postojí ť sobě C — «jediné kde), kdež ť B — 324—325 jediné . . . mohú] jediné když hospodář nevidí N, sem i tam se vohlídají T — 325—327 ješto by ... aniž oni] a moha více udělati, i za- hálejí, leda den do večera byl, a nemají toho za hřích ani U — 325 ne- jednau mnohej C — mohli TN — škody mnohý ten nádenník K, škody a bez svého ublížení C — daleko] mnohem T — nadělati PCNT — 326 Ka nechá ... zahálé) a to zazahálé B, radějí zahálejí T — a] však N — stojí] než stojí K, zstojí ť P, vyn. R — Kon vyn. BN — jedné] toliko — N — ten den K — «přetrval minul B, přetrval a večera dočekal C 327 žádný ... mají, by] žádného svědomí z toho nemají aniž míti chtějí. A oni za to nemají, aby oni N — za žádný PCT — jim] vyn. TC — «to» z toho B, toho T, to u nich C — není] nemají T — za to mají, by] oni toho za hřích mají a aby C — by oni PRU — 328 do horaucího pekla T — do pekla jíti] v pekle trpěti C — shledáte to] uhlídáte U — nebudete-li se káti] jestliže se toho nebudete káti K, jestliže z toho pokání svatého činiti nebudete C — «toho ho B, pekla C, nikoliv toho T — 330—331 do jeho domu vyn. B — 331 [k němu] vyn. KPRONTU — pak] vyn. U — 332 prosil Pána Ježíše T — aby] aby nešel k služebníku jeho a U — služebníka jeho] jej U — 333 řekl] odpověděl N — Já] vyn. R — přijdu] puojdu KPRCNTU — jemu vetce] řekl KRTU, Prý PN, řekl zase C — 334 Ó Pane, já nejsem C — A] vyn. PRCT — [tak] vyn. KPRONTU — 335 «nechtěl jíti nešel, an ho prosil B, pak nechtěl jíti C — a k tomuto . . . činí] vyn. R, Vážíš-li to? U — k tomuto chudšiemu KPCNT — [an . .. činí] vyn. KPCNT — 336 Váží to] Ale U — dnešním svém PNT — řka] Prý PN, takto T, dí řka U — to dobře C — drahý Pán K, Pán Bůh (+ všemohaucí N) TN — 337 chlúby] chvály a chlauby CU — «dieti dáti B, působiti T — mrtvejch tělích, a vzláště pak při bo- hatých a rozkošnejch tohoto světa C — 338 i] vyn. K, pohříchu toho 333 n. Mat. 8, 5 n. —
615 325 mohú, ješto by nejednú mohl bez své škody daleko více udčlati, Ka nechá ť, stojí, zahálé, leda Kon jedné den přetrval), a žádný jim «to hřích není aniž oni za to mají, by pro to musili do pekla jíti! Ale shledáte to, nebudete-li se káti, že toho neujdete! 330 Ale že tento králík prosil Pána Ježíše, aby sstúpil do jeho domu a uzdravil syna jeho. A on [k němu] nechtěl jíti. A pak onen centurio když prosil, aby uzdravil služebníka jeho, ihned řekl Pán Ježíš: »Já přijdu a uzdravím jej.« A on jemu vetce: »Nejsem hoden, aby všel pod mú střechu«. A [tak] k králíkovi 335«nechtěl jíti, a k tomuto jíti chtěl, [an se toho dalek činí]. Váží to svatý Rehoř v dnešním kázaní řka: »Věděl jest to Pán, B 505 že se bude mnoho pýchy a marné chlúby«dieti při mrtvých.« na žni R — a jinde vyn. B — neměj péče] vyn. T — zahálejí ť KNTC, pozahálejí ť U — stojí T, postojí ť sobě C — «jediné kde), kdež ť B — 324—325 jediné . . . mohú] jediné když hospodář nevidí N, sem i tam se vohlídají T — 325—327 ješto by ... aniž oni] a moha více udělati, i za- hálejí, leda den do večera byl, a nemají toho za hřích ani U — 325 ne- jednau mnohej C — mohli TN — škody mnohý ten nádenník K, škody a bez svého ublížení C — daleko] mnohem T — nadělati PCNT — 326 Ka nechá ... zahálé) a to zazahálé B, radějí zahálejí T — a] však N — stojí] než stojí K, zstojí ť P, vyn. R — Kon vyn. BN — jedné] toliko — N — ten den K — «přetrval minul B, přetrval a večera dočekal C 327 žádný ... mají, by] žádného svědomí z toho nemají aniž míti chtějí. A oni za to nemají, aby oni N — za žádný PCT — jim] vyn. TC — «to» z toho B, toho T, to u nich C — není] nemají T — za to mají, by] oni toho za hřích mají a aby C — by oni PRU — 328 do horaucího pekla T — do pekla jíti] v pekle trpěti C — shledáte to] uhlídáte U — nebudete-li se káti] jestliže se toho nebudete káti K, jestliže z toho pokání svatého činiti nebudete C — «toho ho B, pekla C, nikoliv toho T — 330—331 do jeho domu vyn. B — 331 [k němu] vyn. KPRONTU — pak] vyn. U — 332 prosil Pána Ježíše T — aby] aby nešel k služebníku jeho a U — služebníka jeho] jej U — 333 řekl] odpověděl N — Já] vyn. R — přijdu] puojdu KPRCNTU — jemu vetce] řekl KRTU, Prý PN, řekl zase C — 334 Ó Pane, já nejsem C — A] vyn. PRCT — [tak] vyn. KPRONTU — 335 «nechtěl jíti nešel, an ho prosil B, pak nechtěl jíti C — a k tomuto . . . činí] vyn. R, Vážíš-li to? U — k tomuto chudšiemu KPCNT — [an . .. činí] vyn. KPCNT — 336 Váží to] Ale U — dnešním svém PNT — řka] Prý PN, takto T, dí řka U — to dobře C — drahý Pán K, Pán Bůh (+ všemohaucí N) TN — 337 chlúby] chvály a chlauby CU — «dieti dáti B, působiti T — mrtvejch tělích, a vzláště pak při bo- hatých a rozkošnejch tohoto světa C — 338 i] vyn. K, pohříchu toho 333 n. Mat. 8, 5 n. —
Strana 616
616 Jakož se i děje: když kto bohatý umře, uzříš, ano ť se zberú, zzoví; — ale chudý když umře, nebrzo tu uzříš koho bohatého! A, běda 340 bude! Věděl ť jest to dobře [drahý] Pán! [Protož,] když jest ona milosrdenství vyčítal, neřekl: »Mrtev jsem byl a k hrobu jste mě neprovodili«. Věděl to dobře drahý Pán, že se v tom bude mnoho pýchy díti;neřekl toho mezi těmi milo- srdenstvími, kteráž bude v den saudný opětovati. Již-li vy pak 345 necháte své pýchy? Ano nechají! Než: »Tuto mě položte, v sukno mě ošíte, na mú věčnú památku toto ať jest!« Ani ť se zzovú, příkrov čistý udělají! Píše svatý Řehoř, že jedna kněžna, jménem Blezilla, opustivši svět, Pánu Bohu v sprostném rúše slúžila, a když jest umřela, potom ji oni přikryli zlatohlavem. 350 I dí svatý Rehoř: »Slyšal jsem jako z nebe hlas její, ano volá: mnoho N, i nyní U — uzříš] vyn. T — 338—339 uzříš ... bohatého] vyn. U — 338 ani KPRN, an C — zberú] shromáždí N — sezůvau jako na hody N — 339 nebožátko chudý N — když umře] umra T — ba, nebrzo PON — 339—340 A ... bude! vyn. BK — 339 Ach TU, Ó N — 340 bude takovým křesťanům T — [drahý] vyn. KPRCTU — Pán Ježíš PRONTU — [Protož] vyn. KPRCNTU — 340—341 když . . . neřekl] že se v tom bude mnoho pýchy dieti, i neřekl toho mezi těmi milosrdenstvími, kteráž bude v saudný den opětovati K — 341 vyčítal] připomínal U, vyčítal, jakž svatý Matauš napsal T — neřekl] Kéž jest řekl PRC, Proč jest ne- řekl NT, a řekl U — 342 provodili B, nevyprovodili R, nesli aneb provo- dili T, vyprovodili U — 342—343 Věděl ... pýchy díti] vyn. U — 342—344 Věděl .., opětovati] Nuže K — 342 to] vyn. PCT, o tom N — dobře ...Pán Spasitel B, vyn. N — 343 v při B — 343—345 neřekl ... Než ani ť rozkazují B — 344 opětovati] připomínati N — vy] vyn. N — pak] vyn. U — 345 té své N, své pekelní T — Ano nechají] vyn. U, Ano nenechají P, Ano necháte T, Ano nenechají, neměli by nechati C — Než říkají T — položte] když umru, položíte N, položíte R, prej, položíte C — 345—347 v sukno ... Píše] a do sukna obalte, a ať to udělají na mau věčnau památku, a to příkrov čistý!« I napsal U — 345—346 v sukno ... ošíte] do truhly mne zavřete T — 345 saukno K — 346 vošijete N, zašíte C — «at jest neb ono učinte B, at jest, a toto R, ať se stane T, ať jest spůsobeno N, ať jest, učiníte C — Ani ť] Oni KP, vyn. R, An potom N — 346—347 se zzovú] vyn. R, se sezůvau N, se zzůvau k tomu nád- hernému próvodu aneb pochovávaní, a opět řkau T — 347 čistý] aksa- mítový ať T, pěkný N — 348 svět a marnosti jeho N, tento bídnej a mi- zernej svět C — prostém PNTU — rauše až do smrti N — 349 potom ji] tělo její N, vyn. U — oni] vyn. PN, oni ji U — přikryjí KR — 350 dí] praví N, napsal T — Prý, slyšal PN, I, slyšel T — nebes RU — ana KPRC, an TNU — volala NU, volá řkauce C — 351 Ah (Ach N), prý PN, Ach, 341 Mat. 25, 36 a 42 —
616 Jakož se i děje: když kto bohatý umře, uzříš, ano ť se zberú, zzoví; — ale chudý když umře, nebrzo tu uzříš koho bohatého! A, běda 340 bude! Věděl ť jest to dobře [drahý] Pán! [Protož,] když jest ona milosrdenství vyčítal, neřekl: »Mrtev jsem byl a k hrobu jste mě neprovodili«. Věděl to dobře drahý Pán, že se v tom bude mnoho pýchy díti;neřekl toho mezi těmi milo- srdenstvími, kteráž bude v den saudný opětovati. Již-li vy pak 345 necháte své pýchy? Ano nechají! Než: »Tuto mě položte, v sukno mě ošíte, na mú věčnú památku toto ať jest!« Ani ť se zzovú, příkrov čistý udělají! Píše svatý Řehoř, že jedna kněžna, jménem Blezilla, opustivši svět, Pánu Bohu v sprostném rúše slúžila, a když jest umřela, potom ji oni přikryli zlatohlavem. 350 I dí svatý Rehoř: »Slyšal jsem jako z nebe hlas její, ano volá: mnoho N, i nyní U — uzříš] vyn. T — 338—339 uzříš ... bohatého] vyn. U — 338 ani KPRN, an C — zberú] shromáždí N — sezůvau jako na hody N — 339 nebožátko chudý N — když umře] umra T — ba, nebrzo PON — 339—340 A ... bude! vyn. BK — 339 Ach TU, Ó N — 340 bude takovým křesťanům T — [drahý] vyn. KPRCTU — Pán Ježíš PRONTU — [Protož] vyn. KPRCNTU — 340—341 když . . . neřekl] že se v tom bude mnoho pýchy dieti, i neřekl toho mezi těmi milosrdenstvími, kteráž bude v saudný den opětovati K — 341 vyčítal] připomínal U, vyčítal, jakž svatý Matauš napsal T — neřekl] Kéž jest řekl PRC, Proč jest ne- řekl NT, a řekl U — 342 provodili B, nevyprovodili R, nesli aneb provo- dili T, vyprovodili U — 342—343 Věděl ... pýchy díti] vyn. U — 342—344 Věděl .., opětovati] Nuže K — 342 to] vyn. PCT, o tom N — dobře ...Pán Spasitel B, vyn. N — 343 v při B — 343—345 neřekl ... Než ani ť rozkazují B — 344 opětovati] připomínati N — vy] vyn. N — pak] vyn. U — 345 té své N, své pekelní T — Ano nechají] vyn. U, Ano nenechají P, Ano necháte T, Ano nenechají, neměli by nechati C — Než říkají T — položte] když umru, položíte N, položíte R, prej, položíte C — 345—347 v sukno ... Píše] a do sukna obalte, a ať to udělají na mau věčnau památku, a to příkrov čistý!« I napsal U — 345—346 v sukno ... ošíte] do truhly mne zavřete T — 345 saukno K — 346 vošijete N, zašíte C — «at jest neb ono učinte B, at jest, a toto R, ať se stane T, ať jest spůsobeno N, ať jest, učiníte C — Ani ť] Oni KP, vyn. R, An potom N — 346—347 se zzovú] vyn. R, se sezůvau N, se zzůvau k tomu nád- hernému próvodu aneb pochovávaní, a opět řkau T — 347 čistý] aksa- mítový ať T, pěkný N — 348 svět a marnosti jeho N, tento bídnej a mi- zernej svět C — prostém PNTU — rauše až do smrti N — 349 potom ji] tělo její N, vyn. U — oni] vyn. PN, oni ji U — přikryjí KR — 350 dí] praví N, napsal T — Prý, slyšal PN, I, slyšel T — nebes RU — ana KPRC, an TNU — volala NU, volá řkauce C — 351 Ah (Ach N), prý PN, Ach, 341 Mat. 25, 36 a 42 —
Strana 617
617 Ah, není ť to muoj oděv, není, a já živa jsúc toho nepožívala!« Již-li vy té pýchy necháte při mrtvých? Ano, slibuj! Já ť proto mluvím, abych z mlčení trestán nebyl, ale to ť já vím, že vy jinak neučiníte. Tento lid slepý aniž při mrtvých umie se 355 mieti. Umiete-li vy se mieti? Ha!) Takto byšte se měli jmíti, když se přihodíte k mrtvému: najprv zpomenúti na to, že ten člověk pro hřích Kumřel, nebo, by byl Adam nezhřešil, byli bychom neumírali; a ihned zpomenúti na umučení Pána Ježíše, že «ten člověk umřel pro hřiech, a on, milý Pán, těžkau smrtí 360 pro hříchy toho mrtvého umřel jest; — druhé, zpomenúti) na svú smrt a pomysliti řka: »Milý Bože, kterak se mnú bude na smrti — a té mi nelze minúti! —, a Pán Buoh ví, kterak bude a kam se obrátím, budú-li nade mnú dábli moc míti, čili mi «po- muož muoj milý Buoh«; — třetí, poprositi «a požádati nábožně řka T, Aha R, Ach CU — toho] sem ho RU, toho sem TN — 352 vy té) kdy také své K, vy také (+ té T) PRTCU, takové N — zanecháte N — mrtvých vašich T — Ano] Ha! K, Ha! Ano (+ ano N) PN — Ano, slibuj] Vím o tom dobře, že nenecháte, ale T — slibuj] vyn. KPCN — Nu, já ť N — proto to U — proto mluvím] musím mluviti N — 353 aby (!) B — hrozne trestán C — 353—354 ale . . . neučiníte] vyn. T — 353 to ť] vyn. KP, toto ť RU, to z jistoty N, dobře C — já] vyn. U — vím] nevím, již nezvím R — 354 neučiníte. Aha (Ach U) RU — 354—355 «Tento ... Ha! vyn. B — aniž ... Ha! neumí se při mrtvých míti T, neumí ť se při mrtvých náležitě chovati. A co vy, umíte-li vy se chovati? N — 354 aniž an U — mrtvých tělích C — neumí U — 355 Umiete ... Ha! vyn. U — Ha! vyn. R — Ale takto U — jmíti] míti a chovati T, vy zachovati N — 356 se přihodíte] přichodíte K, se zahodíte RN, býváte U — při mrtvých U — vspomenauti byšte měli N — tento PONT — 357 hřích prvního našeho otce, Adama, a Evy N — «umřel mrtev jest B — nebo, by byl] By ť byl zajisté N, Nebo kdyby U — Adam, náš děd T —in marg. R pozdější přípisek: O mrtvých — 358 bychom my T — neumírali nikda C — ihned] potom ihned RU, při tom T, hned při tom N — rozpomenauti se N — umučeného KPRC — Pána Ježíše] Pána našeho Ježíše Krista N, Ježíše, Syna božího T — 359 «ten člověk ... smrtí) Pán Ježíš BP, on N — hřiech] hříchy C — milý Pán] Pán Ježíš U — 360 pro hříchy ... mrtvého] pro něho a pro hříchy jeho U — toho mrtvého] jeho (+ i pro tvé C) PRTC — toho . . . umřel jest] jeho i nás všech těžkau smrt podstaupil N — zpomenúti spadnúti BK — 361 a pomysliti] vyn. K — řka] vyn. PONT — Milý Bože] vyn. KPONT — Kterak tu KPRCU (ale v R tu až pozd. přípisek!) — se mnú bude] se bude s tebau díti N — 362 té] jí U — mi] vyn. N — minúti] ujíti PRNTU — kterak (+ tu se T, † tu U) se mnau RCUT — bude] stane T, se s tebau stane N — 363 obrátíš N — nade mnú dábli] nad tebau ďábel N — mi] ti N — 363—364 pomuož ... Buoh Pán Buoh pomoc dá
617 Ah, není ť to muoj oděv, není, a já živa jsúc toho nepožívala!« Již-li vy té pýchy necháte při mrtvých? Ano, slibuj! Já ť proto mluvím, abych z mlčení trestán nebyl, ale to ť já vím, že vy jinak neučiníte. Tento lid slepý aniž při mrtvých umie se 355 mieti. Umiete-li vy se mieti? Ha!) Takto byšte se měli jmíti, když se přihodíte k mrtvému: najprv zpomenúti na to, že ten člověk pro hřích Kumřel, nebo, by byl Adam nezhřešil, byli bychom neumírali; a ihned zpomenúti na umučení Pána Ježíše, že «ten člověk umřel pro hřiech, a on, milý Pán, těžkau smrtí 360 pro hříchy toho mrtvého umřel jest; — druhé, zpomenúti) na svú smrt a pomysliti řka: »Milý Bože, kterak se mnú bude na smrti — a té mi nelze minúti! —, a Pán Buoh ví, kterak bude a kam se obrátím, budú-li nade mnú dábli moc míti, čili mi «po- muož muoj milý Buoh«; — třetí, poprositi «a požádati nábožně řka T, Aha R, Ach CU — toho] sem ho RU, toho sem TN — 352 vy té) kdy také své K, vy také (+ té T) PRTCU, takové N — zanecháte N — mrtvých vašich T — Ano] Ha! K, Ha! Ano (+ ano N) PN — Ano, slibuj] Vím o tom dobře, že nenecháte, ale T — slibuj] vyn. KPCN — Nu, já ť N — proto to U — proto mluvím] musím mluviti N — 353 aby (!) B — hrozne trestán C — 353—354 ale . . . neučiníte] vyn. T — 353 to ť] vyn. KP, toto ť RU, to z jistoty N, dobře C — já] vyn. U — vím] nevím, již nezvím R — 354 neučiníte. Aha (Ach U) RU — 354—355 «Tento ... Ha! vyn. B — aniž ... Ha! neumí se při mrtvých míti T, neumí ť se při mrtvých náležitě chovati. A co vy, umíte-li vy se chovati? N — 354 aniž an U — mrtvých tělích C — neumí U — 355 Umiete ... Ha! vyn. U — Ha! vyn. R — Ale takto U — jmíti] míti a chovati T, vy zachovati N — 356 se přihodíte] přichodíte K, se zahodíte RN, býváte U — při mrtvých U — vspomenauti byšte měli N — tento PONT — 357 hřích prvního našeho otce, Adama, a Evy N — «umřel mrtev jest B — nebo, by byl] By ť byl zajisté N, Nebo kdyby U — Adam, náš děd T —in marg. R pozdější přípisek: O mrtvých — 358 bychom my T — neumírali nikda C — ihned] potom ihned RU, při tom T, hned při tom N — rozpomenauti se N — umučeného KPRC — Pána Ježíše] Pána našeho Ježíše Krista N, Ježíše, Syna božího T — 359 «ten člověk ... smrtí) Pán Ježíš BP, on N — hřiech] hříchy C — milý Pán] Pán Ježíš U — 360 pro hříchy ... mrtvého] pro něho a pro hříchy jeho U — toho mrtvého] jeho (+ i pro tvé C) PRTC — toho . . . umřel jest] jeho i nás všech těžkau smrt podstaupil N — zpomenúti spadnúti BK — 361 a pomysliti] vyn. K — řka] vyn. PONT — Milý Bože] vyn. KPONT — Kterak tu KPRCU (ale v R tu až pozd. přípisek!) — se mnú bude] se bude s tebau díti N — 362 té] jí U — mi] vyn. N — minúti] ujíti PRNTU — kterak (+ tu se T, † tu U) se mnau RCUT — bude] stane T, se s tebau stane N — 363 obrátíš N — nade mnú dábli] nad tebau ďábel N — mi] ti N — 363—364 pomuož ... Buoh Pán Buoh pomoc dá
Strana 618
618 365milého) Pána Boha za toho mrtvého, jestliže se jest co dopustil z křehkosti neb z oklamání dábelského, anebo že jest měl dobrú vuoli ku pokání i že jej smrt zachvátila i nepokál se, aby milý Buoh [jemu], jestliže jest pochopen té cesty, kteráž vede k spasení, ráčil jemu odpustiti a milostiv u býti. Tak ť by mělo býti. Ale B 506 370 tento lid toho neumí, než ještě smíchy, žerty budau ploditi při mrtvých! Naučiž nás, milý Bože, abychom se všady tak uměli míti, jakož by tvé milosti bylo líbo a našim dušém úžitečno! A za to bychom měli často prositi, aby ráčil doluov sstúpiti a uzdra- viti nás, i při přijímaní těla božieho i jindy. A učiníme-li tak, 375 uslyší ť nás náš milý Buoh! B — 364 Buch všemohaucí N — prositi RU — ga požádati vyn. B — nábožně] vyn. T — 365 Kmilého) vyn. B — co] čeho CT, v čem N — dopustil] obmeškal N, dopustil z mdloby a T — 366 z křehkosti těla C — neb] z nevědomí nebo RU (za tím v Rinmarg. pozd. pří- pisek: z navyklosti) — dáblova KPCU, dáblového N, dábla, nepřítele zlého T — že jest měl] měl-li jest T — 367 k dobrému a k svatému pokání C — i] ale N — jej v tom KON — i nepokál se] a on se uplně a docela nepokál K — 368 [jemu] vyn. KPCNT — pochopen] pochybil T — na té cestě N, s tý cesty U — 369 jemu všecky hříchy jeho C — mělo býti a se díti při mrtvých T — 370 lid] nynější lid i K — toho nic TNC — neumí nemní R, nezná a neumí N — 370—371 než .. . mrtvých] ale ještě ť při mrtvých budau se sami smáti a kumšty provozovati U — 370 ještěť spíše C — smíchy, chechty TN — 371 mrtvých] tom N — Naučiž je i T — Bože] Pane U — se] připsáno v K později, ale škrtnuto — všady tak při všem řádně a slušně B, všickni tak C, se všady a na každém místě tak T — 372—375 «jakož ... Buoh a sstup doluov, aby nás uzdravil svú milostí! Amen B — 372 tvé] se tvé U, se tvé svaté, božské C — bylo líbo] líbilo CU — prospěšno a úžitečno N, úžitečno bylo CU — 373 často milého Boha KT, často Boha C — ráčil k nám U — 374 i] jak T — při] vyn. R, u C, v U — těla božieho i] té svátosti U — božieho] i krve boží C, božieho a krve svaté T — jinde KCT — 375 náš] vyn. TNU — milý, drahý R — Buoh. Amen C, Buch všemohaucí N, Buoh, jenž jest požehnaný, vší cti a chvály hodný na věky věkův! Amen T, Buoh, dá nám zde svú (+ svatau R) milost a potom (potom v nebi R, po smrti U) věčnú radost. Amen PRU, Buch [, když koli v nedostatcích našich k jeho milosti božské zavoláme] K —
618 365milého) Pána Boha za toho mrtvého, jestliže se jest co dopustil z křehkosti neb z oklamání dábelského, anebo že jest měl dobrú vuoli ku pokání i že jej smrt zachvátila i nepokál se, aby milý Buoh [jemu], jestliže jest pochopen té cesty, kteráž vede k spasení, ráčil jemu odpustiti a milostiv u býti. Tak ť by mělo býti. Ale B 506 370 tento lid toho neumí, než ještě smíchy, žerty budau ploditi při mrtvých! Naučiž nás, milý Bože, abychom se všady tak uměli míti, jakož by tvé milosti bylo líbo a našim dušém úžitečno! A za to bychom měli často prositi, aby ráčil doluov sstúpiti a uzdra- viti nás, i při přijímaní těla božieho i jindy. A učiníme-li tak, 375 uslyší ť nás náš milý Buoh! B — 364 Buch všemohaucí N — prositi RU — ga požádati vyn. B — nábožně] vyn. T — 365 Kmilého) vyn. B — co] čeho CT, v čem N — dopustil] obmeškal N, dopustil z mdloby a T — 366 z křehkosti těla C — neb] z nevědomí nebo RU (za tím v Rinmarg. pozd. pří- pisek: z navyklosti) — dáblova KPCU, dáblového N, dábla, nepřítele zlého T — že jest měl] měl-li jest T — 367 k dobrému a k svatému pokání C — i] ale N — jej v tom KON — i nepokál se] a on se uplně a docela nepokál K — 368 [jemu] vyn. KPCNT — pochopen] pochybil T — na té cestě N, s tý cesty U — 369 jemu všecky hříchy jeho C — mělo býti a se díti při mrtvých T — 370 lid] nynější lid i K — toho nic TNC — neumí nemní R, nezná a neumí N — 370—371 než .. . mrtvých] ale ještě ť při mrtvých budau se sami smáti a kumšty provozovati U — 370 ještěť spíše C — smíchy, chechty TN — 371 mrtvých] tom N — Naučiž je i T — Bože] Pane U — se] připsáno v K později, ale škrtnuto — všady tak při všem řádně a slušně B, všickni tak C, se všady a na každém místě tak T — 372—375 «jakož ... Buoh a sstup doluov, aby nás uzdravil svú milostí! Amen B — 372 tvé] se tvé U, se tvé svaté, božské C — bylo líbo] líbilo CU — prospěšno a úžitečno N, úžitečno bylo CU — 373 často milého Boha KT, často Boha C — ráčil k nám U — 374 i] jak T — při] vyn. R, u C, v U — těla božieho i] té svátosti U — božieho] i krve boží C, božieho a krve svaté T — jinde KCT — 375 náš] vyn. TNU — milý, drahý R — Buoh. Amen C, Buch všemohaucí N, Buoh, jenž jest požehnaný, vší cti a chvály hodný na věky věkův! Amen T, Buoh, dá nám zde svú (+ svatau R) milost a potom (potom v nebi R, po smrti U) věčnú radost. Amen PRU, Buch [, když koli v nedostatcích našich k jeho milosti božské zavoláme] K —
Strana 619
Neděle XXII. «po svaté Trojicia. Epištola svatého Pavla k Filipenským v první kapitole. Bratří! Daufání máme v Pánu Ježíšovi, že ten, kterýž jest počal v vás skutek dobrý, do- 5koná ť až do dne Ježíše Krista, jakož jest mi to spravedlivé číti za všecky za vás, protože vás mám vsrdci a v vuokovách mých a v vuobraně a v potvrzení čtení, tovařiše radosti mé všech vásbýti. Svědekmijest Buoh, kterakvásvšecky ložádám býti v střevách Ježíše Krista. A za to se modlím, aby láska vaše více a více se rozmá- ha a v umění a ve všelikém smyslu, abyšte zkusili lepších věcí a byli čisti a bez úrazu v den Krista Ježíše, naplněni ovocem spra- 15vedlnosti skrze Ježíše Krista v chválu a v slávu boží. 1 po svaté Trojici vyn. B — 2—16 Epištola ... boží] vyn. R — 2 Epištola . .. kapitole] Filipen 1. N — svatého Pavla] vyn. KC — I. rozdílu U — 3—16 Daufání ... v slávu] Děkuji Bohu svému v každém připo- mínání vašem (vždycky v každé prozbě své za vás všecky). Konec: k slávě a k chvále U — 3 Daufání máme] Daufáme KN — máme] maje T, máme o vás C — v Pánu Ježíšovi] o tom T — 4 ten] vyn. PNT — začal N — 6 spravedlivé číti] spravedlivě smysliti P, za (vyn CN) spravedlivé smys- liti TON — za všecky za vás] o vás o všech KCNT, o všech P — 7 svých PCT — 8 utvrzení PT, tvrzení C — 8—9 tovařiše . .. býti] abyšte vy byli všichni tovaryši radosti mé PT — 8 všechny KON — 9 Nebo svědek KON — zajisté Bůh PCT — kterak] že N — vás] vyn. C — 9—10 vás . . . býtij žádám toho, abyšte vy všickni byli PT — 9 všech NC — 12 v každém umění PT — ve všelikém] v každém C, ve všem PT — rozumu PT — 13 věcí] vyn. T — a byli čisti] abyšte byli bez poškvrny PT — úrazu] auhony N — 14 v den ... Ježíše] do dne Jezu Krista C, až do dne Kristova N — Krista Ježíše] Kristuov PT — naplněni jsúce KPCT — 15—16 v chválu a v slávu] k slávě a k chvále PCT — 16 boží. Pán Bůh budiž s vámi! I s Du- chem svým N — Sem se vztahuje přípisek v K: [V malých písních jest písen na tu epištolu; spívá se jako: »Bratří milí, pilně zname- nejme!«]. Jiný písař připsal k tomu dále ještě něco, ale písmo tak vybledlo, že je nečitelné — 3 nn. Filip. 1, 6—11.
Neděle XXII. «po svaté Trojicia. Epištola svatého Pavla k Filipenským v první kapitole. Bratří! Daufání máme v Pánu Ježíšovi, že ten, kterýž jest počal v vás skutek dobrý, do- 5koná ť až do dne Ježíše Krista, jakož jest mi to spravedlivé číti za všecky za vás, protože vás mám vsrdci a v vuokovách mých a v vuobraně a v potvrzení čtení, tovařiše radosti mé všech vásbýti. Svědekmijest Buoh, kterakvásvšecky ložádám býti v střevách Ježíše Krista. A za to se modlím, aby láska vaše více a více se rozmá- ha a v umění a ve všelikém smyslu, abyšte zkusili lepších věcí a byli čisti a bez úrazu v den Krista Ježíše, naplněni ovocem spra- 15vedlnosti skrze Ježíše Krista v chválu a v slávu boží. 1 po svaté Trojici vyn. B — 2—16 Epištola ... boží] vyn. R — 2 Epištola . .. kapitole] Filipen 1. N — svatého Pavla] vyn. KC — I. rozdílu U — 3—16 Daufání ... v slávu] Děkuji Bohu svému v každém připo- mínání vašem (vždycky v každé prozbě své za vás všecky). Konec: k slávě a k chvále U — 3 Daufání máme] Daufáme KN — máme] maje T, máme o vás C — v Pánu Ježíšovi] o tom T — 4 ten] vyn. PNT — začal N — 6 spravedlivé číti] spravedlivě smysliti P, za (vyn CN) spravedlivé smys- liti TON — za všecky za vás] o vás o všech KCNT, o všech P — 7 svých PCT — 8 utvrzení PT, tvrzení C — 8—9 tovařiše . .. býti] abyšte vy byli všichni tovaryši radosti mé PT — 8 všechny KON — 9 Nebo svědek KON — zajisté Bůh PCT — kterak] že N — vás] vyn. C — 9—10 vás . . . býtij žádám toho, abyšte vy všickni byli PT — 9 všech NC — 12 v každém umění PT — ve všelikém] v každém C, ve všem PT — rozumu PT — 13 věcí] vyn. T — a byli čisti] abyšte byli bez poškvrny PT — úrazu] auhony N — 14 v den ... Ježíše] do dne Jezu Krista C, až do dne Kristova N — Krista Ježíše] Kristuov PT — naplněni jsúce KPCT — 15—16 v chválu a v slávu] k slávě a k chvále PCT — 16 boží. Pán Bůh budiž s vámi! I s Du- chem svým N — Sem se vztahuje přípisek v K: [V malých písních jest písen na tu epištolu; spívá se jako: »Bratří milí, pilně zname- nejme!«]. Jiný písař připsal k tomu dále ještě něco, ale písmo tak vybledlo, že je nečitelné — 3 nn. Filip. 1, 6—11.
Strana 620
620 Čtení svatého Matúše v kapitole XVIII. V ten čas pověděl jest Ježíš učedlníkuom svým podobenství toto: »Podobno jest krá- 20lovství nebeské člověku králi, kterýž chtěl počet klásti s služebníky svými. A když počal počet klásti, podán jest jemu jeden, kterýž mu byl dlužen deset tisícuov centnéřuov. A když neměl, odkud by zaplatil, kázal jej pán 25jeho prodati i ženu jeho i syny i všeckny věci, kteréž jest měl, a zaplatiti. Tehdy jest padl služebník ten, prosiv jeho řka: »Lítost i měj B 507 nade mnú, a všecky věci zaplatím tobě.« I sli- toval se jest pán nad tím služebníkem a pro- 30 pustil ho a dluh jemu odpustil. Tehda vyšed služebník ten, nalezl jednoho s spoluslužeb- níkuov svých, jenž jemu byl dlužen sto peněz; a chopiv se ho, hrdlováše se s nímřka: »Zaplať, co jsi dlužen [pánu mému]!« A padlspoluslužebník 35ten, prosil jehořka: »Trpělivost měj nade mnú, a všecky věci zaplatím tobě«. Ale on nechtěl jest, než odšed vsadil jej do žaláře, dokudžby 17 Čtení ... kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Math. N — svatého .. . XVIII.] svaté, napsal svatý Matauš v XVIII. rozdílu U — 18—19 V ten ... toto] vyn. R — 18 Za onoho času P — řekl KPCNTU — 19 podobenství toto] omylem opak. B — 20 nebeské] vyn. C — králi] vyn. C — 20—50 králi ... vašich] krá (!) etc. Vajklad R — 20 kterýž ješto NT — 21 počet klásti] se počítati U — 21—50 A když ... vašich] Konec: z srdcí svých vin jejich. Vejklad LVII. na svaté čtení U — 22 počtu TNO — 23 mu] vyn. TNC — 24 zaplatil] navrátil C — 25 syny jeho PC — 25—26 všeckny . . . kteréž všecko, což P — 26 Tehdy ... padl] Ale pad K, I padši P, I padl TNC — 27 prosil KPNT, prose C — Lítost] Trpělivost K, Strpení C — 27—28 Lítost ... mnú] Pohověj mi PNT — 28 všecky věci)] všecko PCNT — smiloval KNT — 29 tím služebníkem] ním TN — 30 Tehda] A P, I TN — vyšed pak TN — 31 spoluslužebník K — 31—32 spoluslužebníkuov] spolusluh K; v B pův.: spolustolících, ale písař, poznav svůj omyl, škrtl červeně stolících a napsal spr. služebníkuov — 32 kterýž PONT — 33 chopiv se ho] chytiv (chopiv P) jej KP, drže TNC — hrdloval PONT — se s ním] vyn. K, ho TN — 34 jsi dlužen] s' mi dlužen KT — [pánu mému] vyn. PON — spoluslúha K — 35 ten] jeho KONT — řka] vyn. C — Trpčlivost ... mnů] Pohověj mi PNT — 36 všecky věci] všecko PNTC — Ale] Tehdy K, A P — 37 než] ale KP, 18 nn. Mat. 18, 23—35.
620 Čtení svatého Matúše v kapitole XVIII. V ten čas pověděl jest Ježíš učedlníkuom svým podobenství toto: »Podobno jest krá- 20lovství nebeské člověku králi, kterýž chtěl počet klásti s služebníky svými. A když počal počet klásti, podán jest jemu jeden, kterýž mu byl dlužen deset tisícuov centnéřuov. A když neměl, odkud by zaplatil, kázal jej pán 25jeho prodati i ženu jeho i syny i všeckny věci, kteréž jest měl, a zaplatiti. Tehdy jest padl služebník ten, prosiv jeho řka: »Lítost i měj B 507 nade mnú, a všecky věci zaplatím tobě.« I sli- toval se jest pán nad tím služebníkem a pro- 30 pustil ho a dluh jemu odpustil. Tehda vyšed služebník ten, nalezl jednoho s spoluslužeb- níkuov svých, jenž jemu byl dlužen sto peněz; a chopiv se ho, hrdlováše se s nímřka: »Zaplať, co jsi dlužen [pánu mému]!« A padlspoluslužebník 35ten, prosil jehořka: »Trpělivost měj nade mnú, a všecky věci zaplatím tobě«. Ale on nechtěl jest, než odšed vsadil jej do žaláře, dokudžby 17 Čtení ... kapitole] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Math. N — svatého .. . XVIII.] svaté, napsal svatý Matauš v XVIII. rozdílu U — 18—19 V ten ... toto] vyn. R — 18 Za onoho času P — řekl KPCNTU — 19 podobenství toto] omylem opak. B — 20 nebeské] vyn. C — králi] vyn. C — 20—50 králi ... vašich] krá (!) etc. Vajklad R — 20 kterýž ješto NT — 21 počet klásti] se počítati U — 21—50 A když ... vašich] Konec: z srdcí svých vin jejich. Vejklad LVII. na svaté čtení U — 22 počtu TNO — 23 mu] vyn. TNC — 24 zaplatil] navrátil C — 25 syny jeho PC — 25—26 všeckny . . . kteréž všecko, což P — 26 Tehdy ... padl] Ale pad K, I padši P, I padl TNC — 27 prosil KPNT, prose C — Lítost] Trpělivost K, Strpení C — 27—28 Lítost ... mnú] Pohověj mi PNT — 28 všecky věci)] všecko PCNT — smiloval KNT — 29 tím služebníkem] ním TN — 30 Tehda] A P, I TN — vyšed pak TN — 31 spoluslužebník K — 31—32 spoluslužebníkuov] spolusluh K; v B pův.: spolustolících, ale písař, poznav svůj omyl, škrtl červeně stolících a napsal spr. služebníkuov — 32 kterýž PONT — 33 chopiv se ho] chytiv (chopiv P) jej KP, drže TNC — hrdloval PONT — se s ním] vyn. K, ho TN — 34 jsi dlužen] s' mi dlužen KT — [pánu mému] vyn. PON — spoluslúha K — 35 ten] jeho KONT — řka] vyn. C — Trpčlivost ... mnů] Pohověj mi PNT — 36 všecky věci] všecko PNTC — Ale] Tehdy K, A P — 37 než] ale KP, 18 nn. Mat. 18, 23—35.
Strana 621
621 nezaplatil všeho dluhu. Tehdy, vidúce spolu- služebníci ty věci, které se dály, zarmútili 40jsú se; a šli jsú a zvěstovali jsú ty věci pánu svému všecky, které se dály. I zavolal jest ho pán jeho a řekl k němu: »Služebníče zlosynu! veškeren dluh odpustil sem tobě fi], neb jsi mne prosil; všaki ty měl jsi se slitovati nad 45s poluslužebníkem tvým, jako sem já se nad tebú smiloval«. I rozhněval se jest pán jeho a kázal hodáti katóm, dokavadž by nezaplatil všeho dluhu. Takťi Otec muoj nebeský učiní ť vám, neodpustíte-li jedenkaždý bratrusvému 50 z srdcí vašich«. Dnes týden měli jsme čtení svaté o Kvonom) synu Konoho) králíka [nějakého], kterýžto syn počínáše mříti a již táhl k smrti, kteréhožto)» jest drahý Pán uzdravil. Dnes pak již máme Kčtenie svaté) o počtu, na kterýžto počet všichni) 55 musíme jíti a postaviti se, chtějme neb nechtějme. A zajisté a TC — odšel jest a P, odšel C — dokavadž KONT — by mu TN — 38 všeho] vyn. P — Tehdy] A KPC — vidauce to KC — spoluslúhy (spolu- služebníci TNC) jeho KONT — 39 ty věci . .. dály] vyn. K, co se dálo (stalo TN) PCTN — 40 se velmi KPCNT — šli jsú a] přišedše KONT, přišli a P — zvěstovali jsú] pověděli PCNT — ty věci] vyn. P, věci TN — 41 všecky) vyn. K, všecko P — které] co P — se dály] sú se byly staly KONT, se bylo stalo P — I] Tehdy KPCNT — povolal PC, povolav TN — 42 řekl] řka K, větce TN — k němu] vyn. K, jemu PNT — Slúho K — zlosynu] nešlechetný KPONT — 43 vešken P — [i] vyn. KPCNT — neb] že KNT — 44 však ... slitovati] i pročež si (+ ty N) se také nesmiloval TN — 45 svým C — i já KPON — 46 slitoval KPC — A rozhněvav KPNT — jest] vyn. KPNT — 47 a kázal ho dáti] dal ho KPCNT — dokud KNT — 49 jestliže neodpustíte PONT — 50 vašich vašich vin jejich C, vašich. Výklad (+ na čtenie K) svých. Vejklad na to svaté čtení T — 51 svaté a blahoslavené T — vonom vyn. B — 51—52 synu ... králíka] králíku a o jeho synu RU, synu králíkovu N — 51 konoho) vyn. B — 52 králíka v městě Kafarnaum T —[nějakého] vyn. KPRCNTU — kterýžto syn jenž již B, kterýžto syn, maje zimnici těžkau T — počínal jest (vyn. PU) PONTU — umříti P — 52—53 a již . . . kteréhožto» jehož B — 52 táhl] se bral U — 53 kteréhožto jehož T, a U — jest] vyn. U — Pán Ježíš N — jej ráčil uzdraviti U — 53—54 Dnes . . . máme] A toto máme čtení svaté dnes U — 53 [již] vyn. KPRON — 54 «čtenie svaté) vyn. BTU — počtu vydání N — všichni) vyn. BK — 55 a postaviti se vyn. C — A] Ó U — 56 hůř, hrozné ť R — čtení (vyn. U!) svaté RCTU —
621 nezaplatil všeho dluhu. Tehdy, vidúce spolu- služebníci ty věci, které se dály, zarmútili 40jsú se; a šli jsú a zvěstovali jsú ty věci pánu svému všecky, které se dály. I zavolal jest ho pán jeho a řekl k němu: »Služebníče zlosynu! veškeren dluh odpustil sem tobě fi], neb jsi mne prosil; všaki ty měl jsi se slitovati nad 45s poluslužebníkem tvým, jako sem já se nad tebú smiloval«. I rozhněval se jest pán jeho a kázal hodáti katóm, dokavadž by nezaplatil všeho dluhu. Takťi Otec muoj nebeský učiní ť vám, neodpustíte-li jedenkaždý bratrusvému 50 z srdcí vašich«. Dnes týden měli jsme čtení svaté o Kvonom) synu Konoho) králíka [nějakého], kterýžto syn počínáše mříti a již táhl k smrti, kteréhožto)» jest drahý Pán uzdravil. Dnes pak již máme Kčtenie svaté) o počtu, na kterýžto počet všichni) 55 musíme jíti a postaviti se, chtějme neb nechtějme. A zajisté a TC — odšel jest a P, odšel C — dokavadž KONT — by mu TN — 38 všeho] vyn. P — Tehdy] A KPC — vidauce to KC — spoluslúhy (spolu- služebníci TNC) jeho KONT — 39 ty věci . .. dály] vyn. K, co se dálo (stalo TN) PCTN — 40 se velmi KPCNT — šli jsú a] přišedše KONT, přišli a P — zvěstovali jsú] pověděli PCNT — ty věci] vyn. P, věci TN — 41 všecky) vyn. K, všecko P — které] co P — se dály] sú se byly staly KONT, se bylo stalo P — I] Tehdy KPCNT — povolal PC, povolav TN — 42 řekl] řka K, větce TN — k němu] vyn. K, jemu PNT — Slúho K — zlosynu] nešlechetný KPONT — 43 vešken P — [i] vyn. KPCNT — neb] že KNT — 44 však ... slitovati] i pročež si (+ ty N) se také nesmiloval TN — 45 svým C — i já KPON — 46 slitoval KPC — A rozhněvav KPNT — jest] vyn. KPNT — 47 a kázal ho dáti] dal ho KPCNT — dokud KNT — 49 jestliže neodpustíte PONT — 50 vašich vašich vin jejich C, vašich. Výklad (+ na čtenie K) svých. Vejklad na to svaté čtení T — 51 svaté a blahoslavené T — vonom vyn. B — 51—52 synu ... králíka] králíku a o jeho synu RU, synu králíkovu N — 51 konoho) vyn. B — 52 králíka v městě Kafarnaum T —[nějakého] vyn. KPRCNTU — kterýžto syn jenž již B, kterýžto syn, maje zimnici těžkau T — počínal jest (vyn. PU) PONTU — umříti P — 52—53 a již . . . kteréhožto» jehož B — 52 táhl] se bral U — 53 kteréhožto jehož T, a U — jest] vyn. U — Pán Ježíš N — jej ráčil uzdraviti U — 53—54 Dnes . . . máme] A toto máme čtení svaté dnes U — 53 [již] vyn. KPRON — 54 «čtenie svaté) vyn. BTU — počtu vydání N — všichni) vyn. BK — 55 a postaviti se vyn. C — A] Ó U — 56 hůř, hrozné ť R — čtení (vyn. U!) svaté RCTU —
Strana 622
622 hrozné ť jest čtení toto! A komu hrozné? Voleným božím! Ti ť na to pamatují, ti ť se rozmýšlejí, kterak s nimi bude na tom počtu, kterak na smrti, kterak v saudný den, ti ť se k tomu počtu připravují, jakož dí David: »Blahoslavený ten, ješto u zpuosobuje B 508 60 řeči své k saudu!« Dokudž jest čas, volení boží na to myslé, rozpomínají se). Ale pekelníkóm ť to nic hrozné není, kusa ť se oni neuleknú slyšíce, ba, «když ť uslyšie o smrti mluviti, nelíbo jim, nemílo, a budau řéci: »Nech tam toho, vždy jedno o té smrti), prav nětco Kutěšeného, nech toho tam, hned jim 65 neprav)!« Protož svatý Rehoř, mluvě v dnešním kázaní, dí, že budeta dva krále: Jeden Pán Ježíš, jenž nyní sladce volá k sobě skrze své posly a milosrdně čeká, ale v den súdný, tu ť se hrozně toto svaté a blahoslavené N — 57—58 «ti ť se rozmýšlejí ... počtup na to se rozmyšlují a k tomu se B — 57 se] vyn. PNT, o tom RU, to soběC — přemyšlují TU — kterak tu C — 57—58 tom počtu, kterak na] vyn. TN — 58 kterak na smrti] a při té smrti RU — kterak v saudný den] vyn. RU — 59 jakož] I K, A U — David svatý RTU — ten, ješto] ten (vyn. K) člověk, který KN, muž ten, ješto (který U) PRCTU — zpuosobuje] spůsobuje a připravuje C, připravuje N — 60 před saudem KPRONTU — 60—61 Dokudž ... rozpomínají se vyn. B — 60 Nebo, dokudž RU — jest mají T, ještě C, mají zde U — boží bývají v přemyšlování R, boží ti, ť KC — na to] o tom U — myslé] vždy myslé T, vždy přemyšlují a U — 61 rozpo- mínají se na to (+ kterak tu s nimi bude U) CU — 61—62 pekelníkóm ... neu leknú] pekelníci, ti na to nic nepomní ani jim to není nic hrozné a strašlivé, oni ť se toho nic neuleknau, to T — 61 kusa] nic KU — 62 ne- leknú BN — ba] ba ještě K, to, ale U — 62—63 «když .. . řéci) ano jim nelíbo slyšeti; prav jim o smrti, řeknú ť B — 62 smrti] smrti něco C, smrti slyšiece aneb K — mluviti] mluviece K, rozprávěti C — 63 tu nelíbo U — a] ba ještě ť C — a budau řéci) vyn. R, ihned tomu odmlúvají (+ a říkají T) KTN, ano dějí U — Ba (Prý N), nech PRNU — toho kázaní T — — 63—64 vždy ... smrti vyn. B — 63 vždy] a ty (+ vždy NU) TNU jedno] oni C, toliko T, jen N — 64 prav] prav radče (radějí U) CU, mluvíš, prav nám N, rozprávíš, rozprávěj nám T — 64—65 utěšeného . . . neprav) jiného B — 64 utěšeného] utěšenějšího, libějšího, radostnějšího C, veselého U — nech toho tam] a toho ponechaj na straně K, vyn. T — nech] ponech tam] nyní R, tam nyní U — jim neprav o smrti jim ani nerozprávěj R — T — 65 neprav o smrti C, neprav toho U — Protož] A K, vyn. PONT — mluvě] vyn. KU, mluví PR — v dnešním kázaní] vyn. KPCNT — dí] vyn. R — 66 budeta] budeta na tom počtu K, budau P, budete R, se nacházejí T, sau NU — krále] králi RN, v tomto světě králové T, páni U, krále na tom saudu hrozném a počtu C — Ježíš, náš Spasitel milosrdný T — velmi sladce N — k sobě] vyn. R, nás k sobě T — 67 skrze své posly] své posly posílá N — a milosrdně čeká] řka (!) R, vyn. U — čeká a laskavě T, očekává 59 Podle Ž. 106, 3 —
622 hrozné ť jest čtení toto! A komu hrozné? Voleným božím! Ti ť na to pamatují, ti ť se rozmýšlejí, kterak s nimi bude na tom počtu, kterak na smrti, kterak v saudný den, ti ť se k tomu počtu připravují, jakož dí David: »Blahoslavený ten, ješto u zpuosobuje B 508 60 řeči své k saudu!« Dokudž jest čas, volení boží na to myslé, rozpomínají se). Ale pekelníkóm ť to nic hrozné není, kusa ť se oni neuleknú slyšíce, ba, «když ť uslyšie o smrti mluviti, nelíbo jim, nemílo, a budau řéci: »Nech tam toho, vždy jedno o té smrti), prav nětco Kutěšeného, nech toho tam, hned jim 65 neprav)!« Protož svatý Rehoř, mluvě v dnešním kázaní, dí, že budeta dva krále: Jeden Pán Ježíš, jenž nyní sladce volá k sobě skrze své posly a milosrdně čeká, ale v den súdný, tu ť se hrozně toto svaté a blahoslavené N — 57—58 «ti ť se rozmýšlejí ... počtup na to se rozmyšlují a k tomu se B — 57 se] vyn. PNT, o tom RU, to soběC — přemyšlují TU — kterak tu C — 57—58 tom počtu, kterak na] vyn. TN — 58 kterak na smrti] a při té smrti RU — kterak v saudný den] vyn. RU — 59 jakož] I K, A U — David svatý RTU — ten, ješto] ten (vyn. K) člověk, který KN, muž ten, ješto (který U) PRCTU — zpuosobuje] spůsobuje a připravuje C, připravuje N — 60 před saudem KPRONTU — 60—61 Dokudž ... rozpomínají se vyn. B — 60 Nebo, dokudž RU — jest mají T, ještě C, mají zde U — boží bývají v přemyšlování R, boží ti, ť KC — na to] o tom U — myslé] vždy myslé T, vždy přemyšlují a U — 61 rozpo- mínají se na to (+ kterak tu s nimi bude U) CU — 61—62 pekelníkóm ... neu leknú] pekelníci, ti na to nic nepomní ani jim to není nic hrozné a strašlivé, oni ť se toho nic neuleknau, to T — 61 kusa] nic KU — 62 ne- leknú BN — ba] ba ještě K, to, ale U — 62—63 «když .. . řéci) ano jim nelíbo slyšeti; prav jim o smrti, řeknú ť B — 62 smrti] smrti něco C, smrti slyšiece aneb K — mluviti] mluviece K, rozprávěti C — 63 tu nelíbo U — a] ba ještě ť C — a budau řéci) vyn. R, ihned tomu odmlúvají (+ a říkají T) KTN, ano dějí U — Ba (Prý N), nech PRNU — toho kázaní T — — 63—64 vždy ... smrti vyn. B — 63 vždy] a ty (+ vždy NU) TNU jedno] oni C, toliko T, jen N — 64 prav] prav radče (radějí U) CU, mluvíš, prav nám N, rozprávíš, rozprávěj nám T — 64—65 utěšeného . . . neprav) jiného B — 64 utěšeného] utěšenějšího, libějšího, radostnějšího C, veselého U — nech toho tam] a toho ponechaj na straně K, vyn. T — nech] ponech tam] nyní R, tam nyní U — jim neprav o smrti jim ani nerozprávěj R — T — 65 neprav o smrti C, neprav toho U — Protož] A K, vyn. PONT — mluvě] vyn. KU, mluví PR — v dnešním kázaní] vyn. KPCNT — dí] vyn. R — 66 budeta] budeta na tom počtu K, budau P, budete R, se nacházejí T, sau NU — krále] králi RN, v tomto světě králové T, páni U, krále na tom saudu hrozném a počtu C — Ježíš, náš Spasitel milosrdný T — velmi sladce N — k sobě] vyn. R, nás k sobě T — 67 skrze své posly] své posly posílá N — a milosrdně čeká] řka (!) R, vyn. U — čeká a laskavě T, očekává 59 Podle Ž. 106, 3 —
Strana 623
623 okáže. A druhý král bude ďábel, o němž dí Job: »On ť jest králem nade všemi syny pyšnými«. Ten nyní lahodí, libých věcí po- 70 dává, ba, což by na něm bylo, on by rád, aby člověku vždy ten zlý pokoj trval, aby svobodně mohli lidé hřiechy vésti); ale když ť bude na smrti, tu ť se vylí hrozně, tu ť se teprv okáže, aby duši z prsí vydřel, jsa již jist tím, že potom i tělo míti bude, a tu ť tě, nebožtíčku, z naděje vyrazí a v zúfalství uvede. A, na- 75 stojte! Uchovaj, milý Bože! Ah, co to) bude hrozný počet, a my nebožátka, mdlí, nemocní a» nezpuosobní k tomu počtu! «Pohleďme k sobě, ano vše mdlé a nestatečné, naši pos tové, naše modlitby, naše) almužny! Pokus se o to, aby mohl se právě pomodliti a jediný páteř právě zřé- 80 kati, aby se duše Knikam) netrhla a aby se mohl tak sebrati N — hrozně] hrozný RU, velmi strašlivě a hrozně N — 68 pak král N — bude] jest KPCNT — hrozný a škaredý ďábel T, dábel proklatý NC — praví N — svatý Job RNTU — Job, že PNT — král KP — 69 syny] vyn. RU — pýchy K, pyšnými a kníže světa tohoto T — lahodí] také lahodí C, sladce pochlebuje, lahodí N, vyn. U — libých] lahodných U, a libejch, pěknejch, lahodnejch, rozkošnejch C — hledá a podává P, tělu podává N, lidem podává C — 70 ba] a KON — vždy] ustavičně T — 71 zlej, časnej. tělesnej C — trval [papeženci zlý pokoj dělají!] K — svobodně ... vésti) se svobodně jeho vuole konala B, svobodně lidé mohli své vůle požívati a při tom v rozkošech těla živi sauce volně hříchy páchati C — hřiechy vésti] hřešiti RU — vésti páchati TN — 72 vylí] vylé K, ale k tomu později připsáno - je, takže se čte vyleje; vylije T — vylí hrozně] se ukáže hrozný U — «teprv okáže snaží s pilností B, teprv okáže silně C — 73 z prsí] vyn. KPT, z těla C, z těla svými ohnivými pazaury N — vytrhl PRCNT — jsa již jist tím] sauce tím již ujištěn N — již] vyn. T — potom, po dni saudném C — těla PNT — míti bude] bude moci dostati T, dostane N — 74—75 A tu ... Bože] vyn. K — 74 nebožtíku P, nebohe člověče CN — naděje a z víry C — vyrazí] vyváží (!) R — uvede, nebudeš-li prvé dobře živ U — A] Ah P, Ach NU, vyn. T — nastojte] vyn. T — 75 Uchovaj Nedopúštěj B, Uchovaj toho T, Čehož rač zachovati C — milý, drahý Pane T, věčnej, milej C — Bůh C — Ach TNCU — «to) tu BC — 76 gnemocní a vyn. B — nezpuosobní] nedostateční U — 77 (Pohleďme ... nestatečné i s našimi dobrými skutky! Jací B — Po- hleďme] Prohlídněm toliko N, A pomysleme U — k sobě] o sobě U, k sobě samým, nalezneme-li co silného při sobě T — vše [samá víra] K — nedosta- tečné U — 78 počtové (!) B — naše) jaké B — modlení U — (naše) jaké B — 79 o to, prosím T — «se právě pomodliti a vyn. B — právě a skraušeně C — a vyn. PNT — jediný páteř] jedinú modlitbu (+ Páně TC) PTC — právě vyn. PNT — zřékati] vyn. P — 80 duše a mysl C, duše 68 Snad podle Joha 41, 25 —
623 okáže. A druhý král bude ďábel, o němž dí Job: »On ť jest králem nade všemi syny pyšnými«. Ten nyní lahodí, libých věcí po- 70 dává, ba, což by na něm bylo, on by rád, aby člověku vždy ten zlý pokoj trval, aby svobodně mohli lidé hřiechy vésti); ale když ť bude na smrti, tu ť se vylí hrozně, tu ť se teprv okáže, aby duši z prsí vydřel, jsa již jist tím, že potom i tělo míti bude, a tu ť tě, nebožtíčku, z naděje vyrazí a v zúfalství uvede. A, na- 75 stojte! Uchovaj, milý Bože! Ah, co to) bude hrozný počet, a my nebožátka, mdlí, nemocní a» nezpuosobní k tomu počtu! «Pohleďme k sobě, ano vše mdlé a nestatečné, naši pos tové, naše modlitby, naše) almužny! Pokus se o to, aby mohl se právě pomodliti a jediný páteř právě zřé- 80 kati, aby se duše Knikam) netrhla a aby se mohl tak sebrati N — hrozně] hrozný RU, velmi strašlivě a hrozně N — 68 pak král N — bude] jest KPCNT — hrozný a škaredý ďábel T, dábel proklatý NC — praví N — svatý Job RNTU — Job, že PNT — král KP — 69 syny] vyn. RU — pýchy K, pyšnými a kníže světa tohoto T — lahodí] také lahodí C, sladce pochlebuje, lahodí N, vyn. U — libých] lahodných U, a libejch, pěknejch, lahodnejch, rozkošnejch C — hledá a podává P, tělu podává N, lidem podává C — 70 ba] a KON — vždy] ustavičně T — 71 zlej, časnej. tělesnej C — trval [papeženci zlý pokoj dělají!] K — svobodně ... vésti) se svobodně jeho vuole konala B, svobodně lidé mohli své vůle požívati a při tom v rozkošech těla živi sauce volně hříchy páchati C — hřiechy vésti] hřešiti RU — vésti páchati TN — 72 vylí] vylé K, ale k tomu později připsáno - je, takže se čte vyleje; vylije T — vylí hrozně] se ukáže hrozný U — «teprv okáže snaží s pilností B, teprv okáže silně C — 73 z prsí] vyn. KPT, z těla C, z těla svými ohnivými pazaury N — vytrhl PRCNT — jsa již jist tím] sauce tím již ujištěn N — již] vyn. T — potom, po dni saudném C — těla PNT — míti bude] bude moci dostati T, dostane N — 74—75 A tu ... Bože] vyn. K — 74 nebožtíku P, nebohe člověče CN — naděje a z víry C — vyrazí] vyváží (!) R — uvede, nebudeš-li prvé dobře živ U — A] Ah P, Ach NU, vyn. T — nastojte] vyn. T — 75 Uchovaj Nedopúštěj B, Uchovaj toho T, Čehož rač zachovati C — milý, drahý Pane T, věčnej, milej C — Bůh C — Ach TNCU — «to) tu BC — 76 gnemocní a vyn. B — nezpuosobní] nedostateční U — 77 (Pohleďme ... nestatečné i s našimi dobrými skutky! Jací B — Po- hleďme] Prohlídněm toliko N, A pomysleme U — k sobě] o sobě U, k sobě samým, nalezneme-li co silného při sobě T — vše [samá víra] K — nedosta- tečné U — 78 počtové (!) B — naše) jaké B — modlení U — (naše) jaké B — 79 o to, prosím T — «se právě pomodliti a vyn. B — právě a skraušeně C — a vyn. PNT — jediný páteř] jedinú modlitbu (+ Páně TC) PTC — právě vyn. PNT — zřékati] vyn. P — 80 duše a mysl C, duše 68 Snad podle Joha 41, 25 —
Strana 624
624 a postaviti právě, jako slušie, před svým milým Pánem«Bohem, a zvieš, že ť nic nebude! Tak jsme my mdlí a nestateční a ne- mocní ke všemu dobrému! I dí [teď dále] čtení svaté: »Podobno jest království nebeské 85 člověku králi«. Kterýž ť jest to král? Pán náš Ježíš! On ť jest ten král, jenž bude počet klásti s svými sluhami. Kto jsú to jeho služebníci? Všickni, zlí i dobří. Neb všickni jsú jeho služeb- níci, dobří i zlí, nebo) — chtějíte] neb nechtějíte] — musíš jeho vuoli plniti. Jestliže zde nebudeš jeho vuole a jeho přikázaní 90 činiti, ale musíš jeho vuoli plniti. Jestli zde nebudeš plniti jeho vuole líbezné a jeho přikázanie zachovávati, ale musíš jeho vuoli plniti, když tě oka mžení pošle do horaucieho pekla) [musíš poslechnúti a jíti] a káže tě tu] mučiti k své vuoli u věčně. B 509 A proč věčně? Neb jest hřešil proti Bohu věčnému, i bude věčně 95 mučen. Uchovaj nás toho, milý Bože! By asa člověk tak byl dlúho mučen v pekle, jak jest dlúho hřešil, ještě by nětco bylo — tvá T — někam BN — tak tak právě C — 81 právě ... slušie) vyn. B — sluší na to U — svým] vyn. P — 81—82 Bohem ... nebude vyn. B — 81 Bohem všemohaucím N — 82 zvieš to N — my] vyn. P — nedo- stateční KPT — ga nemocní vyn. BNT — 84 I] Protož KRU — [teď dále] vyn. KPRCNTU — svaté, že KON — 85 Kterýž ť jest to král?] kterýžto chtěl počet klásti U — to] vyn. NU Pán] I, jest Pán C — Ježíš Kristus RONT — 86 (ten) vyn. B — jenž a U — služebníky KPRCNTU — 86—87 Kto jsú to, jeho služebníci?] vyn. C — 87 Všichni lidé PONTK — 87—88 všickni jsú ... nebo vyn. U — 88 «dobří i zlí, nebo») a B, nebo N, jak zlí, tak dobří lidé, nebo T — chtěj KPRONTU — neb] vyn. R — nechtěj KPCNTU, vyn. (!) R — musíš] musíte B, vyn. (!) N — 89—90 plniti. Jestliže ... činiti, ale musíš jeho vuoli] vyn. PON — 90 činiti] plniti U — 90—92 «plniti ... plniti naplniti bezděčně B, plniti U — 90 plniti] naplniti T — Jestli zde] Jestli R, Jestliže T, Jestli zde dobrovolně N — plniti] chtíti plniti a činiti C — 90—91 plniti jeho . . . líbezné] vyn. N — 91 svaté, líbezné C — svatých přikázaní NC — 92 plniti v tom T — «těp ť B — oka mžení] vyn. T, v okamžení RU, při dni posledním saudném s tělem i s duší v okamžení C — «pošle ... pekla do pekla káže B — 93 [musíš ... jíti] vyn. KPRCNTU — káže] poručí N — tě tu] vyn. K — [tu] vyn. PRONTU — mučiti věčným katům, dáblům C — 94—95 A proč ... Bože!] v KCaž po slověvěčně (ř. 97)— 94 A proč věčně] vyn. PNT — 94—95 Neb... Bože!] v PNT až po slově věčně (ř. 97) — 94 Neb] protože NT — jest] sau (!) T, vyn. C — shřešil PN, sau hřešili C — Bohu věčnému] věčnému, totiž Pánu Bohu C — bude také T, bude za to N, budau také C — 95 mučeni a trápeni C — Uchovaj ... Bože] Čehož rač nás uchovati věčnej, milej Bůh C — Buoh K, Bože vše- mohaucí N — By asa] Nebo, kdyby to ještě bylo a bejti mohlo, by asi aspoň C — asa] aspoň K, asi RU, ale T — 96 mučen a trápen C — v pekle]
624 a postaviti právě, jako slušie, před svým milým Pánem«Bohem, a zvieš, že ť nic nebude! Tak jsme my mdlí a nestateční a ne- mocní ke všemu dobrému! I dí [teď dále] čtení svaté: »Podobno jest království nebeské 85 člověku králi«. Kterýž ť jest to král? Pán náš Ježíš! On ť jest ten král, jenž bude počet klásti s svými sluhami. Kto jsú to jeho služebníci? Všickni, zlí i dobří. Neb všickni jsú jeho služeb- níci, dobří i zlí, nebo) — chtějíte] neb nechtějíte] — musíš jeho vuoli plniti. Jestliže zde nebudeš jeho vuole a jeho přikázaní 90 činiti, ale musíš jeho vuoli plniti. Jestli zde nebudeš plniti jeho vuole líbezné a jeho přikázanie zachovávati, ale musíš jeho vuoli plniti, když tě oka mžení pošle do horaucieho pekla) [musíš poslechnúti a jíti] a káže tě tu] mučiti k své vuoli u věčně. B 509 A proč věčně? Neb jest hřešil proti Bohu věčnému, i bude věčně 95 mučen. Uchovaj nás toho, milý Bože! By asa člověk tak byl dlúho mučen v pekle, jak jest dlúho hřešil, ještě by nětco bylo — tvá T — někam BN — tak tak právě C — 81 právě ... slušie) vyn. B — sluší na to U — svým] vyn. P — 81—82 Bohem ... nebude vyn. B — 81 Bohem všemohaucím N — 82 zvieš to N — my] vyn. P — nedo- stateční KPT — ga nemocní vyn. BNT — 84 I] Protož KRU — [teď dále] vyn. KPRCNTU — svaté, že KON — 85 Kterýž ť jest to král?] kterýžto chtěl počet klásti U — to] vyn. NU Pán] I, jest Pán C — Ježíš Kristus RONT — 86 (ten) vyn. B — jenž a U — služebníky KPRCNTU — 86—87 Kto jsú to, jeho služebníci?] vyn. C — 87 Všichni lidé PONTK — 87—88 všickni jsú ... nebo vyn. U — 88 «dobří i zlí, nebo») a B, nebo N, jak zlí, tak dobří lidé, nebo T — chtěj KPRONTU — neb] vyn. R — nechtěj KPCNTU, vyn. (!) R — musíš] musíte B, vyn. (!) N — 89—90 plniti. Jestliže ... činiti, ale musíš jeho vuoli] vyn. PON — 90 činiti] plniti U — 90—92 «plniti ... plniti naplniti bezděčně B, plniti U — 90 plniti] naplniti T — Jestli zde] Jestli R, Jestliže T, Jestli zde dobrovolně N — plniti] chtíti plniti a činiti C — 90—91 plniti jeho . . . líbezné] vyn. N — 91 svaté, líbezné C — svatých přikázaní NC — 92 plniti v tom T — «těp ť B — oka mžení] vyn. T, v okamžení RU, při dni posledním saudném s tělem i s duší v okamžení C — «pošle ... pekla do pekla káže B — 93 [musíš ... jíti] vyn. KPRCNTU — káže] poručí N — tě tu] vyn. K — [tu] vyn. PRONTU — mučiti věčným katům, dáblům C — 94—95 A proč ... Bože!] v KCaž po slověvěčně (ř. 97)— 94 A proč věčně] vyn. PNT — 94—95 Neb... Bože!] v PNT až po slově věčně (ř. 97) — 94 Neb] protože NT — jest] sau (!) T, vyn. C — shřešil PN, sau hřešili C — Bohu věčnému] věčnému, totiž Pánu Bohu C — bude také T, bude za to N, budau také C — 95 mučeni a trápeni C — Uchovaj ... Bože] Čehož rač nás uchovati věčnej, milej Bůh C — Buoh K, Bože vše- mohaucí N — By asa] Nebo, kdyby to ještě bylo a bejti mohlo, by asi aspoň C — asa] aspoň K, asi RU, ale T — 96 mučen a trápen C — v pekle]
Strana 625
625 ale [toto] — věčně! I protož dobří lidé a volení boží, ti ť se nyní k tomu počtu připravují, bojí se ho a strachují se, myslé na to, kterak by toho krále nehněvali, kterýž bude na počtu 100 seděti v velebnosti své, hledie jeho vuoli plniti a strachují se, kterak s nimi bude. A že oni zde hledie vuoli boží plniti, tesklé, starají se, rmautie se, bojie se toho počtu). Dí svatý Rehoř, že takoví, když bude na smrti, divné potěšení míti budau a divná síla bude ť jim dána od milého Pána Boha a že oni tu zakusí již 105 mnoho) té «nebeské) radosti a že bolesti nepočijí pro tu radost, až i duše z těla vystúpí. A jakož dí David: »Tunc loquetur inimicis suis in porta« — »Tehdy bude mluviti nepřátelóm svým v bráně« —, že, majíci to posilnění, statečně se postaví proti ne- přáteluom, škaredým dáblóm), v bráně, chtíc z těla vystúpiti, 110 a bude jim směle mluviti, nebo bude divnú pomoc od Boha mieti. Né die) doctor de Cassia, «mluvě na ono čtenie, které bývá na svatého Jana po vánocéch, jako dí: »Tak ho chci nechati, vyn. U — jak] kterak N — ještě by nětco bylo] vyn. U — nětco bylo] nějaká naděje hříšníkům byla N — 97 [toto] vyn. KPRT — věčně] bude věčně na věky věkův a nikda tomu konce nebude C, věčně beze všeho konce N — «dobří lidé a vyn. B — lidé nyní C — ti t] vyn. KPCNT — 98 nyní] vyn. PONT — 98—99 «se, myslé na to i myslí o to B — 99 na to častokráte T, na to vždyckny C — tohoto P — krále věčného U — kterýž] když RU — tom počtu C — 100 v velebnosti] na stolici velebnosti KPCNT — své [svaté, božské] K — hledíce R — 101 kterak tu KNU — 101—102 A že .. . počtu tesklé sobě B — 101 A že ... plniti] vyn. P — zde hledie] se o to starají zde N — jeho svatau vůli C — boží vyn. RC, jeho U — tesklé] vyn. T — 104 síla s nebe a pomoc C — on N — tu] vyn. P — 105 mnohé BPC — té] vyn. U — «nebeské) věčné B, vyn. N — radosti v své duši N — «a že až B — 106 radost nebeskau N — A] Ale RU — svatý David KRTU — 106—107 Tunc ... porta] vyn. KRU — 106 loquentur C — 107 porta etc. N — A, prý (praví, že T), tehdy PNT, Tehdy, prej C — 108 že] takže duše K — proti nepřáteluom] vyn. CU — 109 ška- redým dáblóm v BC až za slovem vystúpiti — v bráně, totiž C — vystaupiti proti nepřátelům C — 110 mluviti: »Nic se vás, zlořečené («če) vyn.!) příšery, nebojím, jist sem tím, že v Bohu svém ostojím!« T — 110—111 «nebo .. . die) majíc posilu od milého Boha. Ano mluvi B — 110 pomoc] moc T — 111 Né] Neb PONT, Jakož C, vyn. RU — die) mluví C — 111—112 «mluvě ... dí na ona slova svatého Jana B — 111 mluvě] vyn. KC, mluví P — čtenie] svaté čtení ČNT, slovo U — které ješto RNT, jakož C, a to U — bývá tam C — 112 den svatého TU — po o TC — jako] kdež C — dí» řekl Pán Ježíš K — 113 přijde P — dí] dí tu U 106 Ž. 127, 5 — 112 Jan 21, 22 — Rokycanova Postilla. 40
625 ale [toto] — věčně! I protož dobří lidé a volení boží, ti ť se nyní k tomu počtu připravují, bojí se ho a strachují se, myslé na to, kterak by toho krále nehněvali, kterýž bude na počtu 100 seděti v velebnosti své, hledie jeho vuoli plniti a strachují se, kterak s nimi bude. A že oni zde hledie vuoli boží plniti, tesklé, starají se, rmautie se, bojie se toho počtu). Dí svatý Rehoř, že takoví, když bude na smrti, divné potěšení míti budau a divná síla bude ť jim dána od milého Pána Boha a že oni tu zakusí již 105 mnoho) té «nebeské) radosti a že bolesti nepočijí pro tu radost, až i duše z těla vystúpí. A jakož dí David: »Tunc loquetur inimicis suis in porta« — »Tehdy bude mluviti nepřátelóm svým v bráně« —, že, majíci to posilnění, statečně se postaví proti ne- přáteluom, škaredým dáblóm), v bráně, chtíc z těla vystúpiti, 110 a bude jim směle mluviti, nebo bude divnú pomoc od Boha mieti. Né die) doctor de Cassia, «mluvě na ono čtenie, které bývá na svatého Jana po vánocéch, jako dí: »Tak ho chci nechati, vyn. U — jak] kterak N — ještě by nětco bylo] vyn. U — nětco bylo] nějaká naděje hříšníkům byla N — 97 [toto] vyn. KPRT — věčně] bude věčně na věky věkův a nikda tomu konce nebude C, věčně beze všeho konce N — «dobří lidé a vyn. B — lidé nyní C — ti t] vyn. KPCNT — 98 nyní] vyn. PONT — 98—99 «se, myslé na to i myslí o to B — 99 na to častokráte T, na to vždyckny C — tohoto P — krále věčného U — kterýž] když RU — tom počtu C — 100 v velebnosti] na stolici velebnosti KPCNT — své [svaté, božské] K — hledíce R — 101 kterak tu KNU — 101—102 A že .. . počtu tesklé sobě B — 101 A že ... plniti] vyn. P — zde hledie] se o to starají zde N — jeho svatau vůli C — boží vyn. RC, jeho U — tesklé] vyn. T — 104 síla s nebe a pomoc C — on N — tu] vyn. P — 105 mnohé BPC — té] vyn. U — «nebeské) věčné B, vyn. N — radosti v své duši N — «a že až B — 106 radost nebeskau N — A] Ale RU — svatý David KRTU — 106—107 Tunc ... porta] vyn. KRU — 106 loquentur C — 107 porta etc. N — A, prý (praví, že T), tehdy PNT, Tehdy, prej C — 108 že] takže duše K — proti nepřáteluom] vyn. CU — 109 ška- redým dáblóm v BC až za slovem vystúpiti — v bráně, totiž C — vystaupiti proti nepřátelům C — 110 mluviti: »Nic se vás, zlořečené («če) vyn.!) příšery, nebojím, jist sem tím, že v Bohu svém ostojím!« T — 110—111 «nebo .. . die) majíc posilu od milého Boha. Ano mluvi B — 110 pomoc] moc T — 111 Né] Neb PONT, Jakož C, vyn. RU — die) mluví C — 111—112 «mluvě ... dí na ona slova svatého Jana B — 111 mluvě] vyn. KC, mluví P — čtenie] svaté čtení ČNT, slovo U — které ješto RNT, jakož C, a to U — bývá tam C — 112 den svatého TU — po o TC — jako] kdež C — dí» řekl Pán Ježíš K — 113 přijde P — dí] dí tu U 106 Ž. 127, 5 — 112 Jan 21, 22 — Rokycanova Postilla. 40
Strana 626
626 až ť i přijdu«, i dí, že milý Buoh k mnohým dobrým lidem přichází na smrti a vokazuje ť se jim k jich potěšení a pomoci, a netolik 115 aby anjely poslal, ale sám přichází milý Ježíš a dává jim pomoc. Račiž nám také pomoci, milý Bože! Ale tito lidé, ješto se zde nebojie toho počtu, nestrachují, nemyslé o to, ba ještě o smrti neradi slyšie, ti tak budú od [milého] Pána Boha opuštěni a divným strachem poraženi, když hříchuov hromadu uzří s jedné 120 strany, ješto jich prvé ani znali, ani vě-děli o nich — a tu vše uzří —, z druhé strany množství ďábluov, ani ť se hruozau vylijí, ješto zde prvé lahodili, že tak budeš strachem a bázní po ražen B 510 a konečně z naděje vyražen, až, nebožtíčku, v zaufalstvie upadneš a oka mženie v horauciem pekle se octneš. Uchovaj milý 125 Buoh! Dí dále čtení svaté): »I podán jest jemu jeden«. Nedí, by byl přiveden, než [že jest) podán, nebo — chtěj nebo nechtěj — musíš se postaviti, přitrkolé ť tě, neměj péče! A dí »jeden«. Proč die »jeden«? Nebo tu již «tak) osamíš, že ť nižádný die takto K — sám milý K — dobrým] vyn. K — přijde a přichází U — 114 jejich U — velikému potěšení N — 115 milý] drahý K — jim] vyn. K — svau pomoc RNU, pomoc svau svatau T — 116 i nám U, nám hříšným T — Bože náš T, Bože drahý U — 116—118 zde ... tak) nestrachují toho počtu ani na ň péče mají, nébrž ani o něm slyšeti chtí, ti ť B — 116 zde] vyn. RU, zde nic C — 117 toho] jeho PCN — nestrachují se KC — o to] na to KCN, o tom T — ba ještě] ani T — 118 neradi slyšie] rádi neslyší R — ti tak a tak K, ti a takoví tak C — [milého] vyn. KPRCNTU — 119 strachem a bázní neřádnau C — když] a U — hříchuov hromadu uzří] hříchem hřešili, uzří jich hromadu, uzří R — uzří] spatří N — 119—120 s jedné strany ... o nich] a prvé o nich věděti nechtěli U — 120 znal PONT — viděli (!) B, věděl PONT — o nich] vyn. R — tu] tu se PNT, to R — 121 uzří] spatří T, uhlídá U — druhé pak C — škaredejch dáblův C — ano t T, an U — s velikau hrauzau (!) T — hruozau vylijí] hrozně ukáží U — vylejí ON — 122 ješto] an U — zde] sau PN, sau ti T — 123 konečně [z té samé chlubné, jalové víry a] K — až, nebožtíčku] vyn. U — nebožtíku P, nebohej člověče, nebude-li ť pomoci boží C — 123—124 v zaufalstvie . . . v horauciem z naděje vypadneš, v B — 123 padneš PONT—124 v okamže- ní C — 124—125 Uchovaj ... Buoh!» vyn. B — 124 Uchovaj toho TN, Uchovej nás toho věčnej C — milý, drahý Pane T — 125 Bože PNT — 126 svaté) vyn. B — 127 [že jest] vyn. KP, praví T — podán] popaden KP — nebo] vyn. T, a tak N — 127—128 «chtěj ... péče» tě přitrkolé, neboj se, chtěj neb nechtěj B — 128 zajistě postaviti T — při- trkolé] přivedau RNU, přitáhnau T — neměj péče] nestarej se NU, ne- budeš-li míti na to péče C — dí] praví T — 129 «die »jeden« vyn. B — die] praví T — jeden jeden? Pro toto (to TNU) PRTNU — «tak) vyn. B, sám RU — 130 pomoci KPRCNTU — gani mnich vyn. BT
626 až ť i přijdu«, i dí, že milý Buoh k mnohým dobrým lidem přichází na smrti a vokazuje ť se jim k jich potěšení a pomoci, a netolik 115 aby anjely poslal, ale sám přichází milý Ježíš a dává jim pomoc. Račiž nám také pomoci, milý Bože! Ale tito lidé, ješto se zde nebojie toho počtu, nestrachují, nemyslé o to, ba ještě o smrti neradi slyšie, ti tak budú od [milého] Pána Boha opuštěni a divným strachem poraženi, když hříchuov hromadu uzří s jedné 120 strany, ješto jich prvé ani znali, ani vě-děli o nich — a tu vše uzří —, z druhé strany množství ďábluov, ani ť se hruozau vylijí, ješto zde prvé lahodili, že tak budeš strachem a bázní po ražen B 510 a konečně z naděje vyražen, až, nebožtíčku, v zaufalstvie upadneš a oka mženie v horauciem pekle se octneš. Uchovaj milý 125 Buoh! Dí dále čtení svaté): »I podán jest jemu jeden«. Nedí, by byl přiveden, než [že jest) podán, nebo — chtěj nebo nechtěj — musíš se postaviti, přitrkolé ť tě, neměj péče! A dí »jeden«. Proč die »jeden«? Nebo tu již «tak) osamíš, že ť nižádný die takto K — sám milý K — dobrým] vyn. K — přijde a přichází U — 114 jejich U — velikému potěšení N — 115 milý] drahý K — jim] vyn. K — svau pomoc RNU, pomoc svau svatau T — 116 i nám U, nám hříšným T — Bože náš T, Bože drahý U — 116—118 zde ... tak) nestrachují toho počtu ani na ň péče mají, nébrž ani o něm slyšeti chtí, ti ť B — 116 zde] vyn. RU, zde nic C — 117 toho] jeho PCN — nestrachují se KC — o to] na to KCN, o tom T — ba ještě] ani T — 118 neradi slyšie] rádi neslyší R — ti tak a tak K, ti a takoví tak C — [milého] vyn. KPRCNTU — 119 strachem a bázní neřádnau C — když] a U — hříchuov hromadu uzří] hříchem hřešili, uzří jich hromadu, uzří R — uzří] spatří N — 119—120 s jedné strany ... o nich] a prvé o nich věděti nechtěli U — 120 znal PONT — viděli (!) B, věděl PONT — o nich] vyn. R — tu] tu se PNT, to R — 121 uzří] spatří T, uhlídá U — druhé pak C — škaredejch dáblův C — ano t T, an U — s velikau hrauzau (!) T — hruozau vylijí] hrozně ukáží U — vylejí ON — 122 ješto] an U — zde] sau PN, sau ti T — 123 konečně [z té samé chlubné, jalové víry a] K — až, nebožtíčku] vyn. U — nebožtíku P, nebohej člověče, nebude-li ť pomoci boží C — 123—124 v zaufalstvie . . . v horauciem z naděje vypadneš, v B — 123 padneš PONT—124 v okamže- ní C — 124—125 Uchovaj ... Buoh!» vyn. B — 124 Uchovaj toho TN, Uchovej nás toho věčnej C — milý, drahý Pane T — 125 Bože PNT — 126 svaté) vyn. B — 127 [že jest] vyn. KP, praví T — podán] popaden KP — nebo] vyn. T, a tak N — 127—128 «chtěj ... péče» tě přitrkolé, neboj se, chtěj neb nechtěj B — 128 zajistě postaviti T — při- trkolé] přivedau RNU, přitáhnau T — neměj péče] nestarej se NU, ne- budeš-li míti na to péče C — dí] praví T — 129 «die »jeden« vyn. B — die] praví T — jeden jeden? Pro toto (to TNU) PRTNU — «tak) vyn. B, sám RU — 130 pomoci KPRCNTU — gani mnich vyn. BT
Strana 627
627 130 nebude moci [slpomoci, ani kněz Kani mnich), ani mátě ani otec ani bratr ani sestra ani «tovaryš ani žádný, ba ani) Panna Maria ani žádný svatý, než sám musíš [ten] počet klásti. A, na- stojte, jak jest to velmi hrozné! Dí svatý Augustin: »Kto tu pomuož, kto potěší? zdali otec, mátě nebo syn otce?« Ano, «když 135 při smrti: »A, á, milý tatíku, milá matko, milý synu!«, — a žádný nic pomoci nemuož! Ba, ulekneme-li se toho? Milí křesťané, pro Buoh, Kopatrujme) se včas! I budeta dva počty: jeden na smrti — ten počet [jeden] každý musí sám klásti; a druhý v den saudný — to bude obecný). A na tú obú počtú musíme se 140 postavkiti, «i na tomto, ješto jej každý sám bude činiti, i na onom, ješto bude přede vším světem. Ale dnes čtrnácte neděl také sme měli o počtu, ješto Konen pán chtěl ssaditi vladaře s vladařstvie a řekl jemu: »Vydaj počet z vladařství tvého, neb již nebudeš moci vládnúti!« A on, svolav dlužníky, i kterýž byl — ani mátě] vyn. U — matka TN — 131 ani tovaryš] vyn. K — «to- varyš ... ba ani vyn. B — ani žádný] vyn. PT, ani manžel ani manželka N — 132 než] ale U — [ten] vyn. KPRCNTU — 132—133 A .. . hrozné!» vyn. B — 132 A] Ah P, Ach TNU — 133 jest] bude N — velmi hrozné) přehrozné U — Augustin řka C — A (vyn. N), prý, kdo PN — 134 kdo tu KP — otec, mátě] mátě dceru RU, mátě neb otec C — nebo matka T, matka N — nebo] zdali T — Ano] Nebo KNT, An U — «když vyn. B, když jest N, když již CU — 135 při] po RU — smrti bývá, že mnohý bude volati K, smrti bývá, říkají T — A, á] Ach T, Prý N — tatíku] otče N, tatíčku U — milá matko] á, á, milá matko, á KU — matko . .. synu] matko!«; a otec zase a matka: »Och, milá cero (!), milý synu, těžko bolí, pomozte!« T — synu, moji milí přátelé C — 136 Ba] vyn. T — Ó milí K — 136—137 pro Boha CU — 137 opatřme BNU — za času U — I] Nebo C — budeta] budau ty R, budau (+ ti U) TNCU — počtové U — jeden bude C — smrti] smrti a druhý v den saudný NU — 138 ten počet ... klásti] vyn. U — počet] počet na smrti N — [jeden] vyn. KPRCNT — sám ob- vzláštně T, sám jediný N — a druhý] ale N, a druhej počet C — 138—139 v den ... obecný bude obecný, a ten bude v súdný den B — 139 to) a ten RU — veřejný a obecný N — «tú obú počtú obojím počtu B, těch obau počtiech KRONU, ty oba počty T — 140 postavěti B, posta- viti a vyčítati se všeho všudy N. postaviti, jako RU — 140—141 «i na tomto ... Ale jakož dí svatý Pavel: »Všickni my musíme se postaviti před stolici boží, nesa každý vlastní skutky své, kteréž jest páchal, zlé aneb dobré«. A B — 140 ješto, když KPC, ješto, an U — sám obzvláštně N — bude] musí U — 141 Ale» A U — třinácte KPCNT — nedělí C — 142 také] vyn. U — měli čtení svaté T — 142—143 gonen ... jemu onomu vladaři řečeno od pána B — 142 ssaditi] shoditi U - vladaře nebo šafáře T — 143 svého CU — 144 již viece KRU — déle vládnauti T — 143 Luk. 16, 2 — 40*
627 130 nebude moci [slpomoci, ani kněz Kani mnich), ani mátě ani otec ani bratr ani sestra ani «tovaryš ani žádný, ba ani) Panna Maria ani žádný svatý, než sám musíš [ten] počet klásti. A, na- stojte, jak jest to velmi hrozné! Dí svatý Augustin: »Kto tu pomuož, kto potěší? zdali otec, mátě nebo syn otce?« Ano, «když 135 při smrti: »A, á, milý tatíku, milá matko, milý synu!«, — a žádný nic pomoci nemuož! Ba, ulekneme-li se toho? Milí křesťané, pro Buoh, Kopatrujme) se včas! I budeta dva počty: jeden na smrti — ten počet [jeden] každý musí sám klásti; a druhý v den saudný — to bude obecný). A na tú obú počtú musíme se 140 postavkiti, «i na tomto, ješto jej každý sám bude činiti, i na onom, ješto bude přede vším světem. Ale dnes čtrnácte neděl také sme měli o počtu, ješto Konen pán chtěl ssaditi vladaře s vladařstvie a řekl jemu: »Vydaj počet z vladařství tvého, neb již nebudeš moci vládnúti!« A on, svolav dlužníky, i kterýž byl — ani mátě] vyn. U — matka TN — 131 ani tovaryš] vyn. K — «to- varyš ... ba ani vyn. B — ani žádný] vyn. PT, ani manžel ani manželka N — 132 než] ale U — [ten] vyn. KPRCNTU — 132—133 A .. . hrozné!» vyn. B — 132 A] Ah P, Ach TNU — 133 jest] bude N — velmi hrozné) přehrozné U — Augustin řka C — A (vyn. N), prý, kdo PN — 134 kdo tu KP — otec, mátě] mátě dceru RU, mátě neb otec C — nebo matka T, matka N — nebo] zdali T — Ano] Nebo KNT, An U — «když vyn. B, když jest N, když již CU — 135 při] po RU — smrti bývá, že mnohý bude volati K, smrti bývá, říkají T — A, á] Ach T, Prý N — tatíku] otče N, tatíčku U — milá matko] á, á, milá matko, á KU — matko . .. synu] matko!«; a otec zase a matka: »Och, milá cero (!), milý synu, těžko bolí, pomozte!« T — synu, moji milí přátelé C — 136 Ba] vyn. T — Ó milí K — 136—137 pro Boha CU — 137 opatřme BNU — za času U — I] Nebo C — budeta] budau ty R, budau (+ ti U) TNCU — počtové U — jeden bude C — smrti] smrti a druhý v den saudný NU — 138 ten počet ... klásti] vyn. U — počet] počet na smrti N — [jeden] vyn. KPRCNT — sám ob- vzláštně T, sám jediný N — a druhý] ale N, a druhej počet C — 138—139 v den ... obecný bude obecný, a ten bude v súdný den B — 139 to) a ten RU — veřejný a obecný N — «tú obú počtú obojím počtu B, těch obau počtiech KRONU, ty oba počty T — 140 postavěti B, posta- viti a vyčítati se všeho všudy N. postaviti, jako RU — 140—141 «i na tomto ... Ale jakož dí svatý Pavel: »Všickni my musíme se postaviti před stolici boží, nesa každý vlastní skutky své, kteréž jest páchal, zlé aneb dobré«. A B — 140 ješto, když KPC, ješto, an U — sám obzvláštně N — bude] musí U — 141 Ale» A U — třinácte KPCNT — nedělí C — 142 také] vyn. U — měli čtení svaté T — 142—143 gonen ... jemu onomu vladaři řečeno od pána B — 142 ssaditi] shoditi U - vladaře nebo šafáře T — 143 svého CU — 144 již viece KRU — déle vládnauti T — 143 Luk. 16, 2 — 40*
Strana 628
628 145 sto dlužen, tomu odpustil polovici, tak i druhému, aby jej přijali do svých stanuov. I pochválil ho pán, že jest opatrně učinil, a dobře se jemu stalo, nebo prohlédal k budúcím věcem. Ale o tomto se dnešním toho nečte, by k budúcím věcem prohlédal, i stalo mu se velmi zle, neb dán katuom. Tak ť jsú dvoji lidé: jedni, 150«ješto prohlédají k těm věcem budúcím, k své smrti, ku peklu, k súdnému dni a tak bojí se, lekají se, strachují, opatrují se, prohlédají) — a těm «takovým) se dobře stane; ale druzí, ješto nic nedbají, nestarají se, nebojí se, neprohlédají , až, jeliž nemoc přijde, tož teprv: »A, á, milý kněže, gá, á pro Buoh!«, 155 —a prvé nic nedbal, jediné «jiesti, píti, žráti aby bylo hojně, B511 veď-li? A teprv chce, ano již pozdě!) Jako onen bohatec «teprv prohlédl, až byl v mukách, tak tento lid právě jie a pie, svolav] svolal KC, shledav R, shledal U — dlužníky (služebníky (!) T) pána svého CT — i] a tomu K — kterýž mu N — 145 tak a U — tak i druhému] a druhému třetinu K, a druhému míň, pro tu příčinu N — jejl jej potom, když bude zbaven vladařství C — 146 stanuov] domuov K, stanův aneb domův C — drahý (!) pán U — jest] by KR — učinil sobě KC — 147 nebo] a to proto, že K — prohlídal za sebau, totiž N — tom U — 148 nečte] nenachází N — 149 neb] že KPN, neb jest RU, že jest TC — katům na věčné mučení U — Tak ť jsú] I jsau ť PT, Jsau ť zajisté N, A sau U — lidé na tomto světě N — 150 «ješto vyn. B, kteří N — budaucím, totiž NC — ku peklu] vyn. U — 151 dni, k radosti nebeské N, dni a zatracení věčnému C — «lekají se vyn. B, čekají K — 152 «pro- hlédají vyn. B, prohlédají k těm věcem TN, prohlédají k konci U— těm] vyn. N — «takovým vyn. B, takovým všem N — 153 ješto] an U — nebojí se] vyn. U — neprohlédají neopatrují se B, vyn. U, — až] a U — jeliž] již R, když TNU, když již C — 154 nemoc] smrt KC — tož] vyn. TN, tu ť U — A, á] Ach T, Ó N, AP, vyn. U — gá, á raď B, poraďnětcoT, ó U, potěšiž mne N — pro Buoh] pro Buoh, á, á, [spěšně,] rauče!«, již ť jest ho jediné do hodinky K, pro Boha U, pro milý Bůh N — 155—156 jiesti . .. pozdě žráti, píti, veseliti se, hře B 511 qšiti, a když bolest na hrdlo vsede, tož teprv prohlédnúti B, píti, žráti, hodovati, veselu bejti, dobrau vůli míti a aby bylo všeho hojně, ved-li? A již teprv chce dobrejm bejti a pokání činiti, když již nemůže hřešiti, ano již pozdě mnohejm bejvá C, aby žral, pil, hodoval, dobré bydlo měl, a teprva a (!) chce, když Pán Buoh nechce, ano již pozdě N, jísti a ožírati se, smilniti, a aby bylo hojnost jídla, viď?, a na smrti teprva: »A, milý kněže!«, a to již pozdě bývá U — 155 jiesti] vyn. PT — 156 veď-li] všeho T — teprv chce] teď teprv chce dobrým bejti T, to na smrti teprva: »Milej kněže!« R — 156—157 teprv ... až) když B — 157 prohlédl a problikl RC, prohlédl, nebo- žátko C — až když N, když již C — byl] se odcetl (!) T — v mukách, pozdě problikl (změněno později v prohlídl), nebožátko K, v mu- 156 Luk. 16, 23 nn. —
628 145 sto dlužen, tomu odpustil polovici, tak i druhému, aby jej přijali do svých stanuov. I pochválil ho pán, že jest opatrně učinil, a dobře se jemu stalo, nebo prohlédal k budúcím věcem. Ale o tomto se dnešním toho nečte, by k budúcím věcem prohlédal, i stalo mu se velmi zle, neb dán katuom. Tak ť jsú dvoji lidé: jedni, 150«ješto prohlédají k těm věcem budúcím, k své smrti, ku peklu, k súdnému dni a tak bojí se, lekají se, strachují, opatrují se, prohlédají) — a těm «takovým) se dobře stane; ale druzí, ješto nic nedbají, nestarají se, nebojí se, neprohlédají , až, jeliž nemoc přijde, tož teprv: »A, á, milý kněže, gá, á pro Buoh!«, 155 —a prvé nic nedbal, jediné «jiesti, píti, žráti aby bylo hojně, B511 veď-li? A teprv chce, ano již pozdě!) Jako onen bohatec «teprv prohlédl, až byl v mukách, tak tento lid právě jie a pie, svolav] svolal KC, shledav R, shledal U — dlužníky (služebníky (!) T) pána svého CT — i] a tomu K — kterýž mu N — 145 tak a U — tak i druhému] a druhému třetinu K, a druhému míň, pro tu příčinu N — jejl jej potom, když bude zbaven vladařství C — 146 stanuov] domuov K, stanův aneb domův C — drahý (!) pán U — jest] by KR — učinil sobě KC — 147 nebo] a to proto, že K — prohlídal za sebau, totiž N — tom U — 148 nečte] nenachází N — 149 neb] že KPN, neb jest RU, že jest TC — katům na věčné mučení U — Tak ť jsú] I jsau ť PT, Jsau ť zajisté N, A sau U — lidé na tomto světě N — 150 «ješto vyn. B, kteří N — budaucím, totiž NC — ku peklu] vyn. U — 151 dni, k radosti nebeské N, dni a zatracení věčnému C — «lekají se vyn. B, čekají K — 152 «pro- hlédají vyn. B, prohlédají k těm věcem TN, prohlédají k konci U— těm] vyn. N — «takovým vyn. B, takovým všem N — 153 ješto] an U — nebojí se] vyn. U — neprohlédají neopatrují se B, vyn. U, — až] a U — jeliž] již R, když TNU, když již C — 154 nemoc] smrt KC — tož] vyn. TN, tu ť U — A, á] Ach T, Ó N, AP, vyn. U — gá, á raď B, poraďnětcoT, ó U, potěšiž mne N — pro Buoh] pro Buoh, á, á, [spěšně,] rauče!«, již ť jest ho jediné do hodinky K, pro Boha U, pro milý Bůh N — 155—156 jiesti . .. pozdě žráti, píti, veseliti se, hře B 511 qšiti, a když bolest na hrdlo vsede, tož teprv prohlédnúti B, píti, žráti, hodovati, veselu bejti, dobrau vůli míti a aby bylo všeho hojně, ved-li? A již teprv chce dobrejm bejti a pokání činiti, když již nemůže hřešiti, ano již pozdě mnohejm bejvá C, aby žral, pil, hodoval, dobré bydlo měl, a teprva a (!) chce, když Pán Buoh nechce, ano již pozdě N, jísti a ožírati se, smilniti, a aby bylo hojnost jídla, viď?, a na smrti teprva: »A, milý kněže!«, a to již pozdě bývá U — 155 jiesti] vyn. PT — 156 veď-li] všeho T — teprv chce] teď teprv chce dobrým bejti T, to na smrti teprva: »Milej kněže!« R — 156—157 teprv ... až) když B — 157 prohlédl a problikl RC, prohlédl, nebo- žátko C — až když N, když již C — byl] se odcetl (!) T — v mukách, pozdě problikl (změněno později v prohlídl), nebožátko K, v mu- 156 Luk. 16, 23 nn. —
Strana 629
629 spí, vesel, jako by mu kuol nepohořal, než, až bolest na hrdlo naskočí, tož se teprv chce káti. A daj Buoh, aby pozdě nebylo! 160 Neb dí svatý Augustin:»Zpověd pozdní řídko bývá pravgá, neb to již není z milosti, Knež z bázně, teď «že smrti se bojí a pekla; ale naše víra jest hotovu býti na každú hodinu, neb dí Pán: A vy buďte podobni lidem očekávajícím pána svého, když se vrátí s svadby«. Ale my málo na to pomnímy, na ten počet 165 hrozný, kterak se tu bude postaviti před tiem hrozným saudcí! Ale David, ten ť jest pomněl řiekaje): »A, á, milý Pane, nevcházej v saud s služebníkem tvým, neb nebude spravedliv učiněn před obličejem tvým žádný živý!«A svatý Pavel říkával: »Ah, co jest přehrozné upadnúti v ruce Boha živého!« A zajisté hrozné, když kách. Ó, co jest nyní těch bratří jeho na této zemi! N — 157—160 «tak tento ... Nebo tož teprv otevřel oči své B — 157 právě] vyn. T 157—158 jie .. . vesel] jedí, pijí, veselí a rozkoše provozují, nic nedbají T — 158 mu] vyn. PON, jim U — kuol nepohořal] Boha na nebi nebylo C — hrdlo aneb pryskýř K — 159 vskočí U — tož] tu f RUN, vyn. T — se teprv chce káti, a] teprv chce pokání činiti U — daj Buoh] bódajž K, vono, daj Pán Buoh R — daj .. . nebylo] mnohdykráte bývá pozdě T, vyn. U — aby] vyn. K, aby jen R — 160 Nebo vyn. U — Zpověda Pokání BC — Zpověd ... pravá že pozdě spověd nebývá pravá U — pravá] pravé B, dobrá a pravá P, pravé, prospěšné a platné, zpověd tolikéž C — 161 to] ta C — z milosti a lásky pravé C — než) ale BU — bázně pekla T, bázně a strachu N — teď] vyn. U — «že vyn. B — boje B, strachuje T — 162 a pekla] vyn. T — víra křesťanská N — hotovu býti ta, abychom vždycky hotovi byli U, hotovu bejti a strojiti se C — na vyn. PN — praví T — 163 Pán všem nám T — buďte] vyn. (!) T — 164 by se vrátil TON, se navrátí RU — z svatby, a (abyšte N) když by přišel a potlaukl, abyšte (vyn. C) ihned otevřeli jemu (+ Blahoslavení služebníci ti, kteréž, když pán přijde, nalezne, ani bdí N) TN — 164—166 «Ale my ... řiekaje a tak pomnieti na ten počet. Jakož jest David říkal B — 164 málo pohříchu C — na to] vyn. PNT — 165 tu] vyn. PRONT — bude postaviti] budem (!) postaviti P, bude nám postaviti R, budem moci postaviti T, postavíme U — saudcím RC, saudcem TNU — 166 Ale] vyn. TN — David svatý (+ dí U) RNTU — ten ť] vyn. N — na to pomněl KNU — a říkal U — A, á] vyn. PNT, Ó, ó C — vcházej (!) T — 167 na saud PRC — svým KPRNTU — spravedlivým RU, spravedlivý NC — před] vyn. P — 168 obličejem tvým] vyn. P, tebú KRCNTU — živej člověk C — Pavel též C — říkával] řiekal KRU, vyn. PN — Oh K, Ah (Ach N), prý PN, Och C, Ach TU — 169 přehrozná věc KPRONTU- A zajisté hrozné] Ba, jistě U — hrozné] hroznějí PNT, vyn.(!) R — 170 163 Luk. 12, 36 — 166 Ž. 143, 2 — 168 Žid. 10, 31 —
629 spí, vesel, jako by mu kuol nepohořal, než, až bolest na hrdlo naskočí, tož se teprv chce káti. A daj Buoh, aby pozdě nebylo! 160 Neb dí svatý Augustin:»Zpověd pozdní řídko bývá pravgá, neb to již není z milosti, Knež z bázně, teď «že smrti se bojí a pekla; ale naše víra jest hotovu býti na každú hodinu, neb dí Pán: A vy buďte podobni lidem očekávajícím pána svého, když se vrátí s svadby«. Ale my málo na to pomnímy, na ten počet 165 hrozný, kterak se tu bude postaviti před tiem hrozným saudcí! Ale David, ten ť jest pomněl řiekaje): »A, á, milý Pane, nevcházej v saud s služebníkem tvým, neb nebude spravedliv učiněn před obličejem tvým žádný živý!«A svatý Pavel říkával: »Ah, co jest přehrozné upadnúti v ruce Boha živého!« A zajisté hrozné, když kách. Ó, co jest nyní těch bratří jeho na této zemi! N — 157—160 «tak tento ... Nebo tož teprv otevřel oči své B — 157 právě] vyn. T 157—158 jie .. . vesel] jedí, pijí, veselí a rozkoše provozují, nic nedbají T — 158 mu] vyn. PON, jim U — kuol nepohořal] Boha na nebi nebylo C — hrdlo aneb pryskýř K — 159 vskočí U — tož] tu f RUN, vyn. T — se teprv chce káti, a] teprv chce pokání činiti U — daj Buoh] bódajž K, vono, daj Pán Buoh R — daj .. . nebylo] mnohdykráte bývá pozdě T, vyn. U — aby] vyn. K, aby jen R — 160 Nebo vyn. U — Zpověda Pokání BC — Zpověd ... pravá že pozdě spověd nebývá pravá U — pravá] pravé B, dobrá a pravá P, pravé, prospěšné a platné, zpověd tolikéž C — 161 to] ta C — z milosti a lásky pravé C — než) ale BU — bázně pekla T, bázně a strachu N — teď] vyn. U — «že vyn. B — boje B, strachuje T — 162 a pekla] vyn. T — víra křesťanská N — hotovu býti ta, abychom vždycky hotovi byli U, hotovu bejti a strojiti se C — na vyn. PN — praví T — 163 Pán všem nám T — buďte] vyn. (!) T — 164 by se vrátil TON, se navrátí RU — z svatby, a (abyšte N) když by přišel a potlaukl, abyšte (vyn. C) ihned otevřeli jemu (+ Blahoslavení služebníci ti, kteréž, když pán přijde, nalezne, ani bdí N) TN — 164—166 «Ale my ... řiekaje a tak pomnieti na ten počet. Jakož jest David říkal B — 164 málo pohříchu C — na to] vyn. PNT — 165 tu] vyn. PRONT — bude postaviti] budem (!) postaviti P, bude nám postaviti R, budem moci postaviti T, postavíme U — saudcím RC, saudcem TNU — 166 Ale] vyn. TN — David svatý (+ dí U) RNTU — ten ť] vyn. N — na to pomněl KNU — a říkal U — A, á] vyn. PNT, Ó, ó C — vcházej (!) T — 167 na saud PRC — svým KPRNTU — spravedlivým RU, spravedlivý NC — před] vyn. P — 168 obličejem tvým] vyn. P, tebú KRCNTU — živej člověk C — Pavel též C — říkával] řiekal KRU, vyn. PN — Oh K, Ah (Ach N), prý PN, Och C, Ach TU — 169 přehrozná věc KPRONTU- A zajisté hrozné] Ba, jistě U — hrozné] hroznějí PNT, vyn.(!) R — 170 163 Luk. 12, 36 — 166 Ž. 143, 2 — 168 Žid. 10, 31 —
Strana 630
630 170 bude na tom počtu, když budú hřiešní volati, jakož ko tom) píše svatý Jan v Zjevení, že řkau horám: »Padnětež na nás!« a pahrbkóm: »Přikrýte nás, ať nevidíme sedícího na truonu!« Ale dobří ne tak; ti ť i v den súdný i na smrti divné potěšení míti budú, že na smrti, «ktož se zde Boha bojie, neřádné bázni budau 175 zbaveni, že se žádných hruoz dábelských nebudau báti). Jakož se čte o svatém Martinu; když bylo při jeho smrti a on tu) uhlédal dábla, [an stojí,] i dí jemu: »Ó krvútná šelmo, co tu stojíš? Na mně nic svého nemáš!« A že i z přirozených věcí i z časných musíme počet vydati. 180 A toto jsú věci přirozené: tělo, duše, rozum, smyslové naši, krása «tvá); a časné sú: zboží, co koli máš dobrého, jediný haléř — z toho ze všeho Kmusíme počet vydati. Pohlediž, mnoho-li jsme sobě těmi věcmi zaslúžili! Nebo ty všecky věci přirozené a časné na to jsú nám od [milého] Pána Boha dánky, abychom 185 sobe jimi zasluhovali věčného života a odplaty. Nebo, jakož v onom čtení bývá, ješto byl pán rozdal hřivny, jednomu pět a druhému tři a jednomu jednu, a odšed kázal jim ji mi těžeti. A když se B 512 zase vrátil, tehdy ten, ješto mu byl dal pět, jiných pět utězal, tom] smrti a na tom C — hříšníci BN — o tom vyn. B — 171 napsal TU — v Zjevení] v svém Zjevení RKNU, vyn. P — řeknau k (vyn. U) RTU — 172 k pahrbkům U — ať . .. truonu] vyn. KPCNT — saudce sedícího U — 173 dobrým RU — ne] nebude U — divné] velmi divné N, vyn. U — 174 smrti ten U — 174—175 «ktož ... báti nižádné bázně neřádné nebudau míti ani strachu ďábelského se budau lekati B — bude zbaven N — budau zbaveni, že se] míti nebude ani U — 175 nebudau nic nebude N, nebude se U — 176 ga on tu) vyn. BN — 177 uhlédav P uhlídá R, uhlídavši N — hrozného dábla N — [an stojí] vyn. KPRONTU — dí] řekl KNTU — k němu T — krvútná] ukrutná PNT, krvotná U — stojíš? ty N, stojíš? však C — 179 A] Ale K — A že] Také tu PNT — vydati] činiti U — 180—194 A toto . .. vydati] vyn. (!) RU — 180 toto] to PNT, tyto C — ty věci PNT — rozum, pamět, vůle N — «naši síla B — 181 «tvá» vyn. B — časné věci N — zbožie a KPT, zboží, statek a N — 182 musíme) máš B — vydati] dáti KP, učiniti N — Pohlediž] Pošetřmež N — 184 na to] na ten konec N, pro to C — [milého] vyn. KPCNT — dána (!) B — 185 odplaty] věčné odplaty N — 186 čtení svatém TNC — pán] Pán Ježíš (!) C — 187 a jednomu] a třetiemu KPNT — odšel i C, odešel TN poručivši N — jim] vyn. KPN — jimi] vyn. T — těžiti NT — 188 zase] — 171 Podle Zj. 6, 16 176 Patrně ohlas Pasionálu (viz život sv. Martina) — 186 Mat. 25, 15 nn. —
630 170 bude na tom počtu, když budú hřiešní volati, jakož ko tom) píše svatý Jan v Zjevení, že řkau horám: »Padnětež na nás!« a pahrbkóm: »Přikrýte nás, ať nevidíme sedícího na truonu!« Ale dobří ne tak; ti ť i v den súdný i na smrti divné potěšení míti budú, že na smrti, «ktož se zde Boha bojie, neřádné bázni budau 175 zbaveni, že se žádných hruoz dábelských nebudau báti). Jakož se čte o svatém Martinu; když bylo při jeho smrti a on tu) uhlédal dábla, [an stojí,] i dí jemu: »Ó krvútná šelmo, co tu stojíš? Na mně nic svého nemáš!« A že i z přirozených věcí i z časných musíme počet vydati. 180 A toto jsú věci přirozené: tělo, duše, rozum, smyslové naši, krása «tvá); a časné sú: zboží, co koli máš dobrého, jediný haléř — z toho ze všeho Kmusíme počet vydati. Pohlediž, mnoho-li jsme sobě těmi věcmi zaslúžili! Nebo ty všecky věci přirozené a časné na to jsú nám od [milého] Pána Boha dánky, abychom 185 sobe jimi zasluhovali věčného života a odplaty. Nebo, jakož v onom čtení bývá, ješto byl pán rozdal hřivny, jednomu pět a druhému tři a jednomu jednu, a odšed kázal jim ji mi těžeti. A když se B 512 zase vrátil, tehdy ten, ješto mu byl dal pět, jiných pět utězal, tom] smrti a na tom C — hříšníci BN — o tom vyn. B — 171 napsal TU — v Zjevení] v svém Zjevení RKNU, vyn. P — řeknau k (vyn. U) RTU — 172 k pahrbkům U — ať . .. truonu] vyn. KPCNT — saudce sedícího U — 173 dobrým RU — ne] nebude U — divné] velmi divné N, vyn. U — 174 smrti ten U — 174—175 «ktož ... báti nižádné bázně neřádné nebudau míti ani strachu ďábelského se budau lekati B — bude zbaven N — budau zbaveni, že se] míti nebude ani U — 175 nebudau nic nebude N, nebude se U — 176 ga on tu) vyn. BN — 177 uhlédav P uhlídá R, uhlídavši N — hrozného dábla N — [an stojí] vyn. KPRONTU — dí] řekl KNTU — k němu T — krvútná] ukrutná PNT, krvotná U — stojíš? ty N, stojíš? však C — 179 A] Ale K — A že] Také tu PNT — vydati] činiti U — 180—194 A toto . .. vydati] vyn. (!) RU — 180 toto] to PNT, tyto C — ty věci PNT — rozum, pamět, vůle N — «naši síla B — 181 «tvá» vyn. B — časné věci N — zbožie a KPT, zboží, statek a N — 182 musíme) máš B — vydati] dáti KP, učiniti N — Pohlediž] Pošetřmež N — 184 na to] na ten konec N, pro to C — [milého] vyn. KPCNT — dána (!) B — 185 odplaty] věčné odplaty N — 186 čtení svatém TNC — pán] Pán Ježíš (!) C — 187 a jednomu] a třetiemu KPNT — odšel i C, odešel TN poručivši N — jim] vyn. KPN — jimi] vyn. T — těžiti NT — 188 zase] — 171 Podle Zj. 6, 16 176 Patrně ohlas Pasionálu (viz život sv. Martina) — 186 Mat. 25, 15 nn. —
Strana 631
631 200 a pán jemu řekl: »Měhoděk, slúho věrný, vejdi v radost pána 190 svého!« A ten pak, ješto mu byl dal jednu hřivnu, zakopal ji a tak samu Kzase vrátil, kázal jej uvrci do temností zevnitřních a hřivnu vzíti a dáti Konomu, který měl deset. Tak máš právě, by ť člověk nic zlého nečinil, a nebude-li ťtěžeti a dobrého činiti, nikoli jemu k spasení nebude platno, ale musí těžký počet vydati 195 před Pánem Bohem. Nahlédněmež my k sobě! Co jsme sobě za- slúžili dobrého těmi věcmi přirozenýmii časnými? Ty, jenž máš krásu, mnoho-li s' jí sobě zaslaužila odplaty? Mnoho-li rozumem? Mnoho-li tělem? Mnoho-li zbožím a statkem? Mnoho-li ty manželstvím, Kmnoho-li ty vdovstvím? KA, nastojte! Řci: »A já ještě pohřiechu tiem vším hřešil, hřešila a Boha hněval!« A řci: »A ty, kněže, mnoho-li s' sobě zaslúžil svým kněžstvím?« A, běda nám, nebožátkóm! Poněvadž člověk nic zlého nečině nebude spasen, nebudeme-li dobrého" činiti, kterak s námi vyn. KPCT, potom N — navrátil TON — tento KPCT — dal pět hřiven K — utěžal utěžel K, vytěžil T, nimi zejskal NC — 189 pán] protož T — Ej, měhoděk, [mój] K — služebníče TN — dobrej a věrnej C — 190 tvého KPT — pak] vyn. KPNT — ješto mu] kterémuž C — hřivnu] vyn. P — pokopal KP — 191 ji samu K, potom samau C, samau N — zase) vyn. BC — navrátivši N, navrátil TC — protož kázal T — jej pán jeho (vyn. C) NC — v temnosti zevnitřní PONT — 192 dáti ji C — Konomu, který» jinému, tomu, ješto B — deset] prvé deset hřiven C — 193 neučinil PT — těžiti T — těžeti a] vyn. N — 194 jemu ... platno] nebude moci k spasení přijíti N — platno a prospěšno C — z toho vydati N — 195 Bohem svým N — Nahlédněmež my] Přistupmež my sami N — sme my C — 196 «dobrého» vyn. BPNT — i vyn. BU — časnými? Bojím se, že horaucího pekla spíše nežli nebe! N, časnejmi a dary od Pána Boha sobě propůjčenejmi C — 196—198 Ty ... statkem? Mnoho-li silú, krású, rozumem, zbožím? B — 196 Nu, ty C — 196—197 Ty ... zaslau- žila] mnoho-li sobě si zaslaužil dobrého a U — 197 jenž máš] maje T — s' jí] ní TN — zaslaužila] zaslaužil a (nebo N) zaslaužila CN, zaslaužil R, zaslaužíš T — 198 rozumem] tělem (!) P — Mnoho-li tělem?] vyn. U — zbožím a] vyn. N — a] mnoho-li PR — a statkem vyn. U — Mnoho-li ty] Mnoho-li N — 199 mnoho-li ty vdovstvím] a panictvím U — (mnoho-li vyn. BU, a T — vdovstvím mnoho-li s' zaslaužila T — Ach TNU — 199—201 kA ... kněžstvím) a já kněz kněžstvím? A, pohříchu, a my snad tím více nahřešili než zaslúžili B — 199 nastojte, pohříchu C — Řci] vyn. KRU — 200 pohřiechu] vyn. C — hřešil] vyn. TN, zhřešil C — hněval] hněval a hněvala C, hněvala KNT — 201 s' sobě zaslúžil] vyn. PNT, si získal C — 202 A] Ach T, Ó N — nám bude K — nic] vyn. T — 203 proto spasen N — nebudeme] nebude KPONT — dobře B — kterak pak KNT,
631 200 a pán jemu řekl: »Měhoděk, slúho věrný, vejdi v radost pána 190 svého!« A ten pak, ješto mu byl dal jednu hřivnu, zakopal ji a tak samu Kzase vrátil, kázal jej uvrci do temností zevnitřních a hřivnu vzíti a dáti Konomu, který měl deset. Tak máš právě, by ť člověk nic zlého nečinil, a nebude-li ťtěžeti a dobrého činiti, nikoli jemu k spasení nebude platno, ale musí těžký počet vydati 195 před Pánem Bohem. Nahlédněmež my k sobě! Co jsme sobě za- slúžili dobrého těmi věcmi přirozenýmii časnými? Ty, jenž máš krásu, mnoho-li s' jí sobě zaslaužila odplaty? Mnoho-li rozumem? Mnoho-li tělem? Mnoho-li zbožím a statkem? Mnoho-li ty manželstvím, Kmnoho-li ty vdovstvím? KA, nastojte! Řci: »A já ještě pohřiechu tiem vším hřešil, hřešila a Boha hněval!« A řci: »A ty, kněže, mnoho-li s' sobě zaslúžil svým kněžstvím?« A, běda nám, nebožátkóm! Poněvadž člověk nic zlého nečině nebude spasen, nebudeme-li dobrého" činiti, kterak s námi vyn. KPCT, potom N — navrátil TON — tento KPCT — dal pět hřiven K — utěžal utěžel K, vytěžil T, nimi zejskal NC — 189 pán] protož T — Ej, měhoděk, [mój] K — služebníče TN — dobrej a věrnej C — 190 tvého KPT — pak] vyn. KPNT — ješto mu] kterémuž C — hřivnu] vyn. P — pokopal KP — 191 ji samu K, potom samau C, samau N — zase) vyn. BC — navrátivši N, navrátil TC — protož kázal T — jej pán jeho (vyn. C) NC — v temnosti zevnitřní PONT — 192 dáti ji C — Konomu, který» jinému, tomu, ješto B — deset] prvé deset hřiven C — 193 neučinil PT — těžiti T — těžeti a] vyn. N — 194 jemu ... platno] nebude moci k spasení přijíti N — platno a prospěšno C — z toho vydati N — 195 Bohem svým N — Nahlédněmež my] Přistupmež my sami N — sme my C — 196 «dobrého» vyn. BPNT — i vyn. BU — časnými? Bojím se, že horaucího pekla spíše nežli nebe! N, časnejmi a dary od Pána Boha sobě propůjčenejmi C — 196—198 Ty ... statkem? Mnoho-li silú, krású, rozumem, zbožím? B — 196 Nu, ty C — 196—197 Ty ... zaslau- žila] mnoho-li sobě si zaslaužil dobrého a U — 197 jenž máš] maje T — s' jí] ní TN — zaslaužila] zaslaužil a (nebo N) zaslaužila CN, zaslaužil R, zaslaužíš T — 198 rozumem] tělem (!) P — Mnoho-li tělem?] vyn. U — zbožím a] vyn. N — a] mnoho-li PR — a statkem vyn. U — Mnoho-li ty] Mnoho-li N — 199 mnoho-li ty vdovstvím] a panictvím U — (mnoho-li vyn. BU, a T — vdovstvím mnoho-li s' zaslaužila T — Ach TNU — 199—201 kA ... kněžstvím) a já kněz kněžstvím? A, pohříchu, a my snad tím více nahřešili než zaslúžili B — 199 nastojte, pohříchu C — Řci] vyn. KRU — 200 pohřiechu] vyn. C — hřešil] vyn. TN, zhřešil C — hněval] hněval a hněvala C, hněvala KNT — 201 s' sobě zaslúžil] vyn. PNT, si získal C — 202 A] Ach T, Ó N — nám bude K — nic] vyn. T — 203 proto spasen N — nebudeme] nebude KPONT — dobře B — kterak pak KNT,
Strana 632
632 bude, ješto, dobrého málo neb nic neučinivše, mnoho jsme zlého 205 páchali pohříchu? I dí čtení svaté) dále: »Podán jest jemu jeden, kterýž byl dlužen deset «tisícuov centnéřův«. Dí tu výklad, že centnéř jest «najvětší tíž z vah, talentum; i protož, jakož jest to naj- těžší z vah, tak také hřích smrtedlný jest těžká věc, a proto se 210 přirovnává k centnéři. Nebo hřiech jest tak těžká věc, že i samému Bohu těžek byl nésti, nebo, jakož dí svatý Petr, že jest on hříchy naše nesl na sobě na dřevo kříže. Byl-li jest jemu těžek, an omdléval pod ním, Kan, když jej na sobě nesl, padal, klesal pod ním), an jej k zemi «přirážel? Jako svatý Bernart o tom 215 píše: »Ó milí křesťané! Pohleďme, jak ť jsú jemu lehce přišli hří- chové naši, k čemu jsme jej připravili!« A tak jest těžká věc hřích smrtedlný, že, kdyby žernov odněkad spustil s vysoka, vieš, že ť by prudce dopadl; a nikoli žádný žernov nemuože tak prudce dopadnúti jako duše, jsúc v smrtedlném hřiechu: jakž rychle 220 z těla vystaupí, tak rychle oka mženie hrochne a octne se v ho- rauciem pekle. Jako jest to viděl svatý Jan, ano anděl, vzav kterakž tu U — 204 jesto] an U — nečinivše KPONT, učinivše U — ale mnoho U 206 Dí tu P — svaté) vyn. B — dále] vyn. PNTU — Prý, podán P, že podán T — jest] byl U — 207 «tisícuov) vyn. B — tu] vyn. NU — 208 «najvětší tíž? najtěžší BN, návětšie tiež K — ze všech vah N, mezi vahami U — 208—209 talentum ... z vah] vyn. RNTU — najtěžší najvětšie tiež KON, najtěžší tíž P — 209 také] každý U — náramně těžká N — 209—210 a proto . . . věc, že takže B, že PNT — 209 proto] vyn. CU — 210 k] vyn. C — hřiech smrtedlný RU — tak) vyn. U — že a U — 211 těžký NTU — nebo] vyn. N — jakož] vyn. U — dí] napsal T, píše N — on, drahý Pán K — 212 vnesl U — 212—213 na dřevo ... klesal] padal, klesal pod nimi, když na ň těžký kříž vložili, an omdléval N — 212 dřevě P — Milý, byl-li K — li] vyn. U — těžek nésti T, těžký U — 213—214 gan, když . . . pod ním klesal i padal B, vyn. KRU — 213 nesl ten kříž C — 214 an] a R, a až U — poráží B, přiráží P — 215 napsal TU — Ój A, á K, A P — lehce] těžce PR — nepřišli NCT — 216 jsme my KONU — 217—224 že, kdyby ... smrtedlný jest vyn. B — 217 žernov] mlejnský kámen U — odněkavad C — pustil RN — vieš] pomyslme N, viď U — že] kterak N — 218 prudce] velmi těžce N, prudce na zemi T — upadl NU — žernov] kámen U — pruodce (!) P — 219 do- padnúti] upadnauti U, dopadnauti na zemi N — 220 tak rychle . . . hrochne a] vyn. U — rychle a PNT — hrochne a] vyn. T — hrochne] rone C, tone P — 221 Jan v (+ svém N) Zjevení TON — ano] že T, když U, ano jeden 211 1. Petr 2, 21 — 221 Zj. 18, 21 —
632 bude, ješto, dobrého málo neb nic neučinivše, mnoho jsme zlého 205 páchali pohříchu? I dí čtení svaté) dále: »Podán jest jemu jeden, kterýž byl dlužen deset «tisícuov centnéřův«. Dí tu výklad, že centnéř jest «najvětší tíž z vah, talentum; i protož, jakož jest to naj- těžší z vah, tak také hřích smrtedlný jest těžká věc, a proto se 210 přirovnává k centnéři. Nebo hřiech jest tak těžká věc, že i samému Bohu těžek byl nésti, nebo, jakož dí svatý Petr, že jest on hříchy naše nesl na sobě na dřevo kříže. Byl-li jest jemu těžek, an omdléval pod ním, Kan, když jej na sobě nesl, padal, klesal pod ním), an jej k zemi «přirážel? Jako svatý Bernart o tom 215 píše: »Ó milí křesťané! Pohleďme, jak ť jsú jemu lehce přišli hří- chové naši, k čemu jsme jej připravili!« A tak jest těžká věc hřích smrtedlný, že, kdyby žernov odněkad spustil s vysoka, vieš, že ť by prudce dopadl; a nikoli žádný žernov nemuože tak prudce dopadnúti jako duše, jsúc v smrtedlném hřiechu: jakž rychle 220 z těla vystaupí, tak rychle oka mženie hrochne a octne se v ho- rauciem pekle. Jako jest to viděl svatý Jan, ano anděl, vzav kterakž tu U — 204 jesto] an U — nečinivše KPONT, učinivše U — ale mnoho U 206 Dí tu P — svaté) vyn. B — dále] vyn. PNTU — Prý, podán P, že podán T — jest] byl U — 207 «tisícuov) vyn. B — tu] vyn. NU — 208 «najvětší tíž? najtěžší BN, návětšie tiež K — ze všech vah N, mezi vahami U — 208—209 talentum ... z vah] vyn. RNTU — najtěžší najvětšie tiež KON, najtěžší tíž P — 209 také] každý U — náramně těžká N — 209—210 a proto . . . věc, že takže B, že PNT — 209 proto] vyn. CU — 210 k] vyn. C — hřiech smrtedlný RU — tak) vyn. U — že a U — 211 těžký NTU — nebo] vyn. N — jakož] vyn. U — dí] napsal T, píše N — on, drahý Pán K — 212 vnesl U — 212—213 na dřevo ... klesal] padal, klesal pod nimi, když na ň těžký kříž vložili, an omdléval N — 212 dřevě P — Milý, byl-li K — li] vyn. U — těžek nésti T, těžký U — 213—214 gan, když . . . pod ním klesal i padal B, vyn. KRU — 213 nesl ten kříž C — 214 an] a R, a až U — poráží B, přiráží P — 215 napsal TU — Ój A, á K, A P — lehce] těžce PR — nepřišli NCT — 216 jsme my KONU — 217—224 že, kdyby ... smrtedlný jest vyn. B — 217 žernov] mlejnský kámen U — odněkavad C — pustil RN — vieš] pomyslme N, viď U — že] kterak N — 218 prudce] velmi těžce N, prudce na zemi T — upadl NU — žernov] kámen U — pruodce (!) P — 219 do- padnúti] upadnauti U, dopadnauti na zemi N — 220 tak rychle . . . hrochne a] vyn. U — rychle a PNT — hrochne a] vyn. T — hrochne] rone C, tone P — 221 Jan v (+ svém N) Zjevení TON — ano] že T, když U, ano jeden 211 1. Petr 2, 21 — 221 Zj. 18, 21 —
Strana 633
633 žernov, i uvrhl do moře; a to jest znamenalo duši hříchem smrtedlným poraženú, ješto bude uvržena do onoho moře a jezera pekelnieho. Ještě hřiech smrtedlný jest tak těžká věc, že, když 225 člověk ve ň padne, že vždy po sobě svú těžkostí více a více hří- chuov táhne takto: Člověk, [vlpadna v smrtedlný hřích, a jakž se rúče nekaje, tak hned jiný hřích přitáhne. Jako: dnes upadl s v hřích a nekaješ se [ho],! než odtahuješ, prodléváš; to ť zítra B 513 jiný hřích, nekání, a potom jiný, a tak, až jich bude hromada. 230 Ale člověk, jestliže padne v hřích, má se ihned káti, neležeti, neprodlévati, ale hleděti hned vstáti. Vizmež, co dále dí čtení svaté): »A když neměl, odkavad by zaplatil« — totiž, že jsme sobě nic nezaslúžili ani dobyli těmi věcmi přirozenými a časnými, nemáme čím a z čeho zaplatiti — 235 kázal jej pán jeho prodati i ženu jeho i syny jeho. Žena jest vuole a synové jsú smyslové Knaši) a skutkové naši; to všecko prodáno, již ničímž nevládneme. Nebo, když koli zhřeší člověk smrtedlně, již se jest prodal, již není svuoj a již sebú nevládne. Jakož dí N —vzalCU — 222 uvrhl] uvrhl jej RONT, pustil ho U — duši každau N — 223 smrtedlným] vyn. U — poraženú] zprzněnau N — moře] vyn. U — a] vyn. CU — 224 Ještě] Ješto U — tak] ta R — 225 ve ň] do něho T, v hřích smrtedlný U — upadne PCNT — 225—227 že vždy po sobě ... tak] a když se ho hned káti nechce, tehdy U — 225 těžkost (!) C — 226 takto] a to takto K, jako takto T, jako takto ku příkladu mluvě N — padna KON, padne PRT — hřích, vožralství N — 227 rúče] hned R, rychle NT, hned brzo C — tak] vyn. KPCNT — hned] vyn. R — jiný . .. přitáhne po něm do jiného padne N, v jiný hříchy táhne toho člověka. U — upad-li s' K, upadl P, upadna NU, upadne R — 228 hříchy R — [ho] vyn. KPRCNTU — než] vyn. C, ale U — odtahuješ] vyn. U, odkládáš, den ode dne od- tahuješ T — a prodléváš K — to ť] tož ť PRCT, až N — zítra] vzejtra R, přibude T, zejtra přihodí ť se N — 229 nekání] smrtedlný RU — potom opět KU — a tak] zatvrzení N — 230 padne-li U — 230—231 Kneležeti ... hned) a bez prodlévaní rychle B, a neležeti v tom U — 230 neležeti neželeti (!) P, neodkládati N, litovati, plakati a T —231 vstáti] padna povstati z pádu T, vyn. U — 232 Vizmež] A U — svaté) vyn. B — když, prý P — odkad K, odkud PRCNTU — 233 totiž] to ť již R — totiž, že] a jestliže U — ani dobyli] vyn. U — 234 a] ani KPCT — nemáme ... zaplatiti] vyn. U — 235 pán jeho] pán R — ženu jeho] ženu N — syny] synů C, děti U — Žena jest] Ženú znamenává se C — vůle člověka a C, vůle jeho i naše U — 236 synové jsú] skrze syny rozumí se C — «naši vyn. BT — a skutkové naši] vyn. U — 237 již] vyn. U — 238 se] vyn. KU — prodán U — svuoj. již (ale T) jest cizí KPCNT — Jakož] A to U — 239 Pavel řka U — Ksem
633 žernov, i uvrhl do moře; a to jest znamenalo duši hříchem smrtedlným poraženú, ješto bude uvržena do onoho moře a jezera pekelnieho. Ještě hřiech smrtedlný jest tak těžká věc, že, když 225 člověk ve ň padne, že vždy po sobě svú těžkostí více a více hří- chuov táhne takto: Člověk, [vlpadna v smrtedlný hřích, a jakž se rúče nekaje, tak hned jiný hřích přitáhne. Jako: dnes upadl s v hřích a nekaješ se [ho],! než odtahuješ, prodléváš; to ť zítra B 513 jiný hřích, nekání, a potom jiný, a tak, až jich bude hromada. 230 Ale člověk, jestliže padne v hřích, má se ihned káti, neležeti, neprodlévati, ale hleděti hned vstáti. Vizmež, co dále dí čtení svaté): »A když neměl, odkavad by zaplatil« — totiž, že jsme sobě nic nezaslúžili ani dobyli těmi věcmi přirozenými a časnými, nemáme čím a z čeho zaplatiti — 235 kázal jej pán jeho prodati i ženu jeho i syny jeho. Žena jest vuole a synové jsú smyslové Knaši) a skutkové naši; to všecko prodáno, již ničímž nevládneme. Nebo, když koli zhřeší člověk smrtedlně, již se jest prodal, již není svuoj a již sebú nevládne. Jakož dí N —vzalCU — 222 uvrhl] uvrhl jej RONT, pustil ho U — duši každau N — 223 smrtedlným] vyn. U — poraženú] zprzněnau N — moře] vyn. U — a] vyn. CU — 224 Ještě] Ješto U — tak] ta R — 225 ve ň] do něho T, v hřích smrtedlný U — upadne PCNT — 225—227 že vždy po sobě ... tak] a když se ho hned káti nechce, tehdy U — 225 těžkost (!) C — 226 takto] a to takto K, jako takto T, jako takto ku příkladu mluvě N — padna KON, padne PRT — hřích, vožralství N — 227 rúče] hned R, rychle NT, hned brzo C — tak] vyn. KPCNT — hned] vyn. R — jiný . .. přitáhne po něm do jiného padne N, v jiný hříchy táhne toho člověka. U — upad-li s' K, upadl P, upadna NU, upadne R — 228 hříchy R — [ho] vyn. KPRCNTU — než] vyn. C, ale U — odtahuješ] vyn. U, odkládáš, den ode dne od- tahuješ T — a prodléváš K — to ť] tož ť PRCT, až N — zítra] vzejtra R, přibude T, zejtra přihodí ť se N — 229 nekání] smrtedlný RU — potom opět KU — a tak] zatvrzení N — 230 padne-li U — 230—231 Kneležeti ... hned) a bez prodlévaní rychle B, a neležeti v tom U — 230 neležeti neželeti (!) P, neodkládati N, litovati, plakati a T —231 vstáti] padna povstati z pádu T, vyn. U — 232 Vizmež] A U — svaté) vyn. B — když, prý P — odkad K, odkud PRCNTU — 233 totiž] to ť již R — totiž, že] a jestliže U — ani dobyli] vyn. U — 234 a] ani KPCT — nemáme ... zaplatiti] vyn. U — 235 pán jeho] pán R — ženu jeho] ženu N — syny] synů C, děti U — Žena jest] Ženú znamenává se C — vůle člověka a C, vůle jeho i naše U — 236 synové jsú] skrze syny rozumí se C — «naši vyn. BT — a skutkové naši] vyn. U — 237 již] vyn. U — 238 se] vyn. KU — prodán U — svuoj. již (ale T) jest cizí KPCNT — Jakož] A to U — 239 Pavel řka U — Ksem
Strana 634
634 svatý Pavel: »Já sem) prodán skrze hřích, a co nechci, činím«. 240 Nebo jako člověk, kdy jeden druhému kterú věc prodá, již ta věc [nebude od něho vzata a již tím nevládneš, neb tvé není, již jest toho, komuž jsi prodal: tak právě, když ty upadneš v hřích smrtedlný, již svuoj nejsi, již sebú nevládneš, ale dábel již tebú vládne, již žena prodána — vuole —, a ty již nětco 245 umyslíš dobrého konati, a nemuožeš. [Hádaj] mnedle, uložili-li sme již několikrát: »An již ť nechám toho zlého», již budu dobrý«? Hádaj, bývá-li to? A nikda «nemuožeme konati! Synové jsú -li » prodáni?Ano již uloží: « Již nechám toho zlého mluvenie a lá- nie a bohdákanie, již ť nebudu přisahati!« — a nikda nic, než vždy 250 zase, neb jste prodáni skrze hřiech, již sebú nevládnete, již ten vyn. B — to činím († a což chci, toho nečiním C) KTUC — 240 člověk . . . kterú věc] když co kdo komu U — některau K, nějakau C — 240—241 ta věc ... vzata] on to od něho vezme U — 241 bude KPRONT — ne- vládne KTU, víc nevládne C, nebude vládnauti N — neb to U — tvé není] již (vyn. TN) nenie jeho, ale (vyn. U) KNTU — tvé] tvá PR, již tvá C — již] vyn. NT — 242 jest vyn. T — jest toho] ť jeho R — kterému T — jsi] jest ji KN, si ji RC, už to U — jsi prodal] jest prodána T — právě] nápodobně T — 243 «již) aniž B — vládneš B — 244 «již) vyn. B — vuole] vůle tvá TN, totiž tvá vůle dobrá k dobrému C, totiž vůle dobrá U — 245 někdy umyslíš C — konati] vyn. C — nemůžeš toho (+ dobrého dokonati C, + konati U) TCU — [Hádaj] vyn. KPRONTU — 245—246 mnedle ... An] a již nejednau umyslíš a řka U — Kuložili ... zlého uložil-li s' sobě kdy řka: »Již tohoto nechám B — uložili ... několikrát] kolikrát jsme již uložili, an mnoho» krát (-o- vyn.!) na mysli die sobě člověk K — 246 několikráte, že T, několikráte, an ť bude mnohej říci C, několikrát, an ť již nejednau člověk umyslí řka R — An] vyn. RT, Au K — necháme T — zlého» vyn. U — již] ú (au C) již PC — již budu dobrý) a že budeme dobří T — 247 «Hádaj, bývá-li to? vyn. B, Pohleď, bývá-li to u nás C, Bývá-li to v skutku T — a nikda] nic toho T — ne- muožeš BU — nemuožeme konati] nekonáme K — konati] toho vykonati U — Synové též C — 248 «li vyn. B — prodáni] poddáni (!) K — 248—249 Ano ... nikda nic Již uloží: »Ú, nechám bohdákaní, při- sahánie, škaredého lání!«, a nikda nezdrží! B — 248 mnohý uloží řka T, uloží člověk řka K — Již] Au, již C, A, prej U — zanechám C — zlého] vyn. U, zlého [lhání] K — lání hanebného C — 249 bohdákaní, věrování, přisahání U, bohdákaní, věrování, dušování (+ přisahání, ú C) TC — již ť nebudu přisahati vyn. U — ani přisahati C — než] vyn. PON, ano T — než vždy zase] ale zase do navyklostí U — 250 zase, proto nemůžete T, zase v předešlé navyklosti N, zase se v hříchy navracujeme C — neb neb moci nemáte a N — jsme K — 250—251 «skrze hřiech .. . se pro- dali vyn. (!) B — 250 hříchy dáblu C — již] abyšte činili zlé věci, aniž T — nevládneme KC, vládnete T — 251 tento vládne vámi T — jsme KONT 239 Podle Řím. 7, 14 a 15 —
634 svatý Pavel: »Já sem) prodán skrze hřích, a co nechci, činím«. 240 Nebo jako člověk, kdy jeden druhému kterú věc prodá, již ta věc [nebude od něho vzata a již tím nevládneš, neb tvé není, již jest toho, komuž jsi prodal: tak právě, když ty upadneš v hřích smrtedlný, již svuoj nejsi, již sebú nevládneš, ale dábel již tebú vládne, již žena prodána — vuole —, a ty již nětco 245 umyslíš dobrého konati, a nemuožeš. [Hádaj] mnedle, uložili-li sme již několikrát: »An již ť nechám toho zlého», již budu dobrý«? Hádaj, bývá-li to? A nikda «nemuožeme konati! Synové jsú -li » prodáni?Ano již uloží: « Již nechám toho zlého mluvenie a lá- nie a bohdákanie, již ť nebudu přisahati!« — a nikda nic, než vždy 250 zase, neb jste prodáni skrze hřiech, již sebú nevládnete, již ten vyn. B — to činím († a což chci, toho nečiním C) KTUC — 240 člověk . . . kterú věc] když co kdo komu U — některau K, nějakau C — 240—241 ta věc ... vzata] on to od něho vezme U — 241 bude KPRONT — ne- vládne KTU, víc nevládne C, nebude vládnauti N — neb to U — tvé není] již (vyn. TN) nenie jeho, ale (vyn. U) KNTU — tvé] tvá PR, již tvá C — již] vyn. NT — 242 jest vyn. T — jest toho] ť jeho R — kterému T — jsi] jest ji KN, si ji RC, už to U — jsi prodal] jest prodána T — právě] nápodobně T — 243 «již) aniž B — vládneš B — 244 «již) vyn. B — vuole] vůle tvá TN, totiž tvá vůle dobrá k dobrému C, totiž vůle dobrá U — 245 někdy umyslíš C — konati] vyn. C — nemůžeš toho (+ dobrého dokonati C, + konati U) TCU — [Hádaj] vyn. KPRONTU — 245—246 mnedle ... An] a již nejednau umyslíš a řka U — Kuložili ... zlého uložil-li s' sobě kdy řka: »Již tohoto nechám B — uložili ... několikrát] kolikrát jsme již uložili, an mnoho» krát (-o- vyn.!) na mysli die sobě člověk K — 246 několikráte, že T, několikráte, an ť bude mnohej říci C, několikrát, an ť již nejednau člověk umyslí řka R — An] vyn. RT, Au K — necháme T — zlého» vyn. U — již] ú (au C) již PC — již budu dobrý) a že budeme dobří T — 247 «Hádaj, bývá-li to? vyn. B, Pohleď, bývá-li to u nás C, Bývá-li to v skutku T — a nikda] nic toho T — ne- muožeš BU — nemuožeme konati] nekonáme K — konati] toho vykonati U — Synové též C — 248 «li vyn. B — prodáni] poddáni (!) K — 248—249 Ano ... nikda nic Již uloží: »Ú, nechám bohdákaní, při- sahánie, škaredého lání!«, a nikda nezdrží! B — 248 mnohý uloží řka T, uloží člověk řka K — Již] Au, již C, A, prej U — zanechám C — zlého] vyn. U, zlého [lhání] K — lání hanebného C — 249 bohdákaní, věrování, přisahání U, bohdákaní, věrování, dušování (+ přisahání, ú C) TC — již ť nebudu přisahati vyn. U — ani přisahati C — než] vyn. PON, ano T — než vždy zase] ale zase do navyklostí U — 250 zase, proto nemůžete T, zase v předešlé navyklosti N, zase se v hříchy navracujeme C — neb neb moci nemáte a N — jsme K — 250—251 «skrze hřiech .. . se pro- dali vyn. (!) B — 250 hříchy dáblu C — již] abyšte činili zlé věci, aniž T — nevládneme KC, vládnete T — 251 tento vládne vámi T — jsme KONT 239 Podle Řím. 7, 14 a 15 —
Strana 635
635 vládne, komu ste se prodali, ďábel škaredý. Ale což pak máme učiniti? Poněvadž nemáme, odkud bychom zaplatili, učiňmež, jako jest tento učinil: dajme se na modlitbu, a Kuslyší ť nás milý 255 Buoh), jakož [o tomto] dí čtení svaté: »A on padl, prosil ho řka: Pohověj mi, a všecky věci za- platím tobě!« I že jest on padl a ponížil se, Kpokořil se a prosil. Učiňmež my též: Kco jsme koli Boha hněvali, padněmež před Kním a vstupme v pokoru hlubokú a prosme, a bóhdá ť nás 260 uslyší, neb jest on, milý Buoh, nikda neoslyšal nábožně a pokorně B 514 k sobě volajících; jakož dí David: »Srdcem nábožným a po- korným nepohrdá ť Pán Buoh«. Né takové jest povahy náš milý Buoh, že, když se jemu kto právě modlí a prosí ho) začza) podobného, že on více mnohem dává než to, zač ho prosíš�. 265 Jako jest se tomuto stalo: on prosil za pohovění a počekání, a on pak propustil jej a dluh jemu veškeren odpustil, aniž by byl jemu toho kdy zpomenul, by se on byl jediné také smiloval nad spolu- — se prodali] prodáni CU, se prodali skrze hřiech K — totiž dábel T — prašivec škaredej T, škaredý, lichý N — Ale» vyn. B — pak] vyn. T — 252 činiti T — Poněvadž již PN — bychom zaplatili] zaplatiti C — učiníme R — 253 tak, jako T — učinil, a uslyší ť nás náš milej Bůh C — modlitby R, ty svaté modlitby U — 253—254 modlitbu ... Buoh svaté pokání a na svaté modlitby C — uslyší ... Buoh na pokoru B — 254 Bůh, důvěřme se jemu U — [o tomto] vyn. KPRONTU — 255 on] vyn. K — pad K — prose R, prosíce T — ho] vyn. NT — Pozhověj R, Shověj C — mi] mi aneb trpělivost měj nade mnú K — všecky věci] všecko PNTU — zaplatím] navrátím KR — 256 on] tento T, vyn. N — poníživ RC — «pokořil se a prosil vyn. B — pokořil se] vyn. P — prosil [. neprotivil se věřiteli svému, nesaudil se na léta, nepřednášel skrze prokorátory (!) saudcům lživých, falešných a šibalských a auzkoč- ných (!) fortelů a věcí] K — 257 též] tak C, takto U — co . .. hněvali vyn. B — co] v čem T — 258 ním a vstupme v Pánem Bohem skrze B — a vstupme] vyn. U — a bóhdá ť nás] Boha, ať nás PNT, a věřme, že ť nás náš milej Bůh C — bóhdá ť nás uslyší] dá ť Pán (nám U) Bůh, že budem uslyšáni RU — 260 jakož A U — David svatý KRTU — ná- božným] skrúšeným PNTU, skraušenejm, nábožnejm C — 261 nepohrdá ... Buoh] milý Pane, ty nepohrzéš KR, milý Bože, nepohrdáš P, milý (vyn. CU) Bože, pohrzeti (pohrdati CU) nebudeš TONU — Né] v Kpoz- ději změněno v Neb; Neb PCTU — Né takové] Takové zajisté N — 262 jemu] vyn. PNT — právě a upřímně NC — «ho vyn. B — za» vyn. BRNTU — 263 ho] vyn. TN — prosíme B, prosí KU — 264 on toliko K — za pohovění a počekání aby jemu (+ toliko N) pohověl a (aneb C) počekal PONT — a počekání] vyn. U, a za počkání R — 265 pak] vyn. U — dluh jeho U — veškeren] vyn. T — aniž] a nikda U — 260 Ž. 51, 19 —
635 vládne, komu ste se prodali, ďábel škaredý. Ale což pak máme učiniti? Poněvadž nemáme, odkud bychom zaplatili, učiňmež, jako jest tento učinil: dajme se na modlitbu, a Kuslyší ť nás milý 255 Buoh), jakož [o tomto] dí čtení svaté: »A on padl, prosil ho řka: Pohověj mi, a všecky věci za- platím tobě!« I že jest on padl a ponížil se, Kpokořil se a prosil. Učiňmež my též: Kco jsme koli Boha hněvali, padněmež před Kním a vstupme v pokoru hlubokú a prosme, a bóhdá ť nás 260 uslyší, neb jest on, milý Buoh, nikda neoslyšal nábožně a pokorně B 514 k sobě volajících; jakož dí David: »Srdcem nábožným a po- korným nepohrdá ť Pán Buoh«. Né takové jest povahy náš milý Buoh, že, když se jemu kto právě modlí a prosí ho) začza) podobného, že on více mnohem dává než to, zač ho prosíš�. 265 Jako jest se tomuto stalo: on prosil za pohovění a počekání, a on pak propustil jej a dluh jemu veškeren odpustil, aniž by byl jemu toho kdy zpomenul, by se on byl jediné také smiloval nad spolu- — se prodali] prodáni CU, se prodali skrze hřiech K — totiž dábel T — prašivec škaredej T, škaredý, lichý N — Ale» vyn. B — pak] vyn. T — 252 činiti T — Poněvadž již PN — bychom zaplatili] zaplatiti C — učiníme R — 253 tak, jako T — učinil, a uslyší ť nás náš milej Bůh C — modlitby R, ty svaté modlitby U — 253—254 modlitbu ... Buoh svaté pokání a na svaté modlitby C — uslyší ... Buoh na pokoru B — 254 Bůh, důvěřme se jemu U — [o tomto] vyn. KPRONTU — 255 on] vyn. K — pad K — prose R, prosíce T — ho] vyn. NT — Pozhověj R, Shověj C — mi] mi aneb trpělivost měj nade mnú K — všecky věci] všecko PNTU — zaplatím] navrátím KR — 256 on] tento T, vyn. N — poníživ RC — «pokořil se a prosil vyn. B — pokořil se] vyn. P — prosil [. neprotivil se věřiteli svému, nesaudil se na léta, nepřednášel skrze prokorátory (!) saudcům lživých, falešných a šibalských a auzkoč- ných (!) fortelů a věcí] K — 257 též] tak C, takto U — co . .. hněvali vyn. B — co] v čem T — 258 ním a vstupme v Pánem Bohem skrze B — a vstupme] vyn. U — a bóhdá ť nás] Boha, ať nás PNT, a věřme, že ť nás náš milej Bůh C — bóhdá ť nás uslyší] dá ť Pán (nám U) Bůh, že budem uslyšáni RU — 260 jakož A U — David svatý KRTU — ná- božným] skrúšeným PNTU, skraušenejm, nábožnejm C — 261 nepohrdá ... Buoh] milý Pane, ty nepohrzéš KR, milý Bože, nepohrdáš P, milý (vyn. CU) Bože, pohrzeti (pohrdati CU) nebudeš TONU — Né] v Kpoz- ději změněno v Neb; Neb PCTU — Né takové] Takové zajisté N — 262 jemu] vyn. PNT — právě a upřímně NC — «ho vyn. B — za» vyn. BRNTU — 263 ho] vyn. TN — prosíme B, prosí KU — 264 on toliko K — za pohovění a počekání aby jemu (+ toliko N) pohověl a (aneb C) počekal PONT — a počekání] vyn. U, a za počkání R — 265 pak] vyn. U — dluh jeho U — veškeren] vyn. T — aniž] a nikda U — 260 Ž. 51, 19 —
Strana 636
636 služebníkem svým. Pohled, co lotru učinil na kříži! Lotr prosil, aby na ň jediné zpomenul, když přijde do svého království, a on, Kmilý Buoh, jemu řekl: »Dnes budeš se mnú v ráji«; a to ť 270 jest mnohem více, než zpomenúti! Neb modlitba nábožná «ná- ramně) jest veliké moci, že přemáhá «a nachyluje k milosrden- ství toho, jenž nemuož přemožen býti. Svatý Bernart «v jednom miestě dí, že modlitba nábožná činí radost vší říši nebeské. Jako ono svatý Jan viděl anjely, ani mají kadidlnice zlaté a 275 z nich vuoně náramně krásná vycházela, a jiné viděl, ani mají báně zlaté, plné vonných věcí. A ihned vykládá řka: »To ť jsú modlitby svatých«. Nuže, milí křesťané, rádi-li vy se modlíte? Ano, slibuj! Rci: »Ano se nám stýště u celé mše pobyti!« KA, běda bude!) Všední den ani ť ráno vstanú, oni pro řemeslo, 280 oni pro hospodářství; ale v svátek, když by se měli vážně na modlitbě [shledati aneb] sebrati, ani ť budú říci: »Však jest dnes on jemu KPCNT — 266 kdy] víceji R, vyn. U — nespomínal U — kdyby NU — jediné] vyn. TU, toliko N — slitoval KPNT, litoval (!) C — nad spoluslužebníkem svým] vyn. U — služebníkem (!) R — 267 Pohleďme N — Lotr] On T — Lotr prosil] Prosil ho za to N — prosil ho toliko T — 268 jediné] jediné toliko KC, toliko N, vyn. T — on] vyn. K — 269 «milý . . . jemu mu pak B — Buoh] Pán C — Dnes] Pravím tobě, dnes K, Zajisté (+ pravím tobě C), že (vyn. RNU) dnes PRCNU, Dnes zajistě, pravím tobě T — 270 více větší a více T, více a vejše N, věčí U — zpo- menúti] aby na něj zpomenul C, spomenauti na ň U — «náramně vyn. BU — 271 a nachyluje k milosrdenství vyn. B — nachyluje] nakloňuje C — k] vyn. R — k milosrdenství vyn. N — 272 který NC — býti, na- kloňujíce ho k milosrdenství N — v jednom miestě vyn. BU — 273 že] vyn. N — 274 ono] onen čas N, o ní dí U — anjely boží N — an CU — mají báně a TN — kadedlnice NC, kadidelnice U — a] ano RU — 275 vůně šla a U — náramně] vyn. K — krásná] krásně (!) R, krásná, chutná a libá C, libá T, chutná U — 275—276 «jiné ... A vyn. B — 275 jiné anjely RNTU, jiné anděly opět C — an U — 276 zlaté, ano z nich vůně vychází, a R — 277 modlitby a žádosti dobré C — vy] vyn. U — modlíte často a nábožně milému Bohu C, modlíváte N — 278 Ano] Ó KPN, Ó, ó RC, Ano, ó T, Au U — «Rci) vyn. BNU — vám BNU — stejská RU — mše svaté C — 279 «A ... bude! vyn. B — Ach T, Ó N — bude, nastojte N — ani] oni T, an NU — hned ráno C — přivstanau N — oni] ono KP, tito TN, onino U — 280 oni] ono KP, a jini T, onino NC, onenno U — hospodářství, jiní, aby trhu nezmeškali N — vážně míti a C — 280—281 na modlitbě ... říci] modliti, i dějí U — 281 modlitby RC — [shledati 269 Luk. 23, 43 — 274 Zj. 8, 3 — 275 Zj. 5, 8 —
636 služebníkem svým. Pohled, co lotru učinil na kříži! Lotr prosil, aby na ň jediné zpomenul, když přijde do svého království, a on, Kmilý Buoh, jemu řekl: »Dnes budeš se mnú v ráji«; a to ť 270 jest mnohem více, než zpomenúti! Neb modlitba nábožná «ná- ramně) jest veliké moci, že přemáhá «a nachyluje k milosrden- ství toho, jenž nemuož přemožen býti. Svatý Bernart «v jednom miestě dí, že modlitba nábožná činí radost vší říši nebeské. Jako ono svatý Jan viděl anjely, ani mají kadidlnice zlaté a 275 z nich vuoně náramně krásná vycházela, a jiné viděl, ani mají báně zlaté, plné vonných věcí. A ihned vykládá řka: »To ť jsú modlitby svatých«. Nuže, milí křesťané, rádi-li vy se modlíte? Ano, slibuj! Rci: »Ano se nám stýště u celé mše pobyti!« KA, běda bude!) Všední den ani ť ráno vstanú, oni pro řemeslo, 280 oni pro hospodářství; ale v svátek, když by se měli vážně na modlitbě [shledati aneb] sebrati, ani ť budú říci: »Však jest dnes on jemu KPCNT — 266 kdy] víceji R, vyn. U — nespomínal U — kdyby NU — jediné] vyn. TU, toliko N — slitoval KPNT, litoval (!) C — nad spoluslužebníkem svým] vyn. U — služebníkem (!) R — 267 Pohleďme N — Lotr] On T — Lotr prosil] Prosil ho za to N — prosil ho toliko T — 268 jediné] jediné toliko KC, toliko N, vyn. T — on] vyn. K — 269 «milý . . . jemu mu pak B — Buoh] Pán C — Dnes] Pravím tobě, dnes K, Zajisté (+ pravím tobě C), že (vyn. RNU) dnes PRCNU, Dnes zajistě, pravím tobě T — 270 více větší a více T, více a vejše N, věčí U — zpo- menúti] aby na něj zpomenul C, spomenauti na ň U — «náramně vyn. BU — 271 a nachyluje k milosrdenství vyn. B — nachyluje] nakloňuje C — k] vyn. R — k milosrdenství vyn. N — 272 který NC — býti, na- kloňujíce ho k milosrdenství N — v jednom miestě vyn. BU — 273 že] vyn. N — 274 ono] onen čas N, o ní dí U — anjely boží N — an CU — mají báně a TN — kadedlnice NC, kadidelnice U — a] ano RU — 275 vůně šla a U — náramně] vyn. K — krásná] krásně (!) R, krásná, chutná a libá C, libá T, chutná U — 275—276 «jiné ... A vyn. B — 275 jiné anjely RNTU, jiné anděly opět C — an U — 276 zlaté, ano z nich vůně vychází, a R — 277 modlitby a žádosti dobré C — vy] vyn. U — modlíte často a nábožně milému Bohu C, modlíváte N — 278 Ano] Ó KPN, Ó, ó RC, Ano, ó T, Au U — «Rci) vyn. BNU — vám BNU — stejská RU — mše svaté C — 279 «A ... bude! vyn. B — Ach T, Ó N — bude, nastojte N — ani] oni T, an NU — hned ráno C — přivstanau N — oni] ono KP, tito TN, onino U — 280 oni] ono KP, a jini T, onino NC, onenno U — hospodářství, jiní, aby trhu nezmeškali N — vážně míti a C — 280—281 na modlitbě ... říci] modliti, i dějí U — 281 modlitby RC — [shledati 269 Luk. 23, 43 — 274 Zj. 8, 3 — 275 Zj. 5, 8 —
Strana 637
637 svátek, poležme tím déle«, Kveď-li)? A, čertova bídná duše, přijde ť hodina, že ť to těžce na hrdlo vsede, neměj péče) Ale tento lid, by ť svatý Petr s svatým Pavlem «přijdúce mluvili 285 tomuto lidu), oni ť jinak neučiní, než jakž sú navykli! Ale, mnedle, pohleď na tohoto, co ť dí: »Pohověj mi, a všecko tobě navrátím!« Divná věc, že chce navrátiti [dí], a prvé dí, že neměl, odkud by navrátil. Nu, když bude na smrti a ty uzříš, ano skutkuov dobrých málo neb nic, Kano) vše mdlé a nesta- 290 tečné, co s' dobrého činil, ano v tobě svatosti málo, — z čeho tehda zaplatíš, odkud vezmeš? Z umučení Pána Ježíše, tu vezmeš, a z jeho drahé krve, tu hojně nabéřeš, aby zaplatil; jediné B 515 když tě učiní účastna svého umučení, nikoli se nedaj ustrašiti dábluom a nezúfaj, já ť slibuji, měj jaké koli hříchy, dáš-li se aneb] vyn. KPRCNT — ani ť pak C — ani t ... říci] radějí řeknau T, »Au, prý N — budú říci] »Ú, prý P — řéci mnozí K — Au, však T — pak dnes KC — 282 poležím B, poležíme N — déle, však nemáme na dílo jíti C — (veď-li vyn. BKTU, Tak-li jest N — ÓTNU — dáblova PRCNTU — bídná, hanebná T — 283 ť] ti U — těžce] všecko C — hrdlo] hlavu U — vsedne KNTU, vsede a těžce toho musíš odbejvati, to shledáš C — neměj péče) vyn. BNTU, nebudeš-li míti péče C — 284 tento lid] vyn. K — ba, by ť PCNT — Petr i KONT — s svatým Pavlem] i svatý Jan i svatý Pavel R, s svatým Janem U — 284—285 «přijdúce . . . lidu) přišli a toto jim pravili B, jim mluvili U — 284 přijdúce z nebe T — 285 oni “] nic ť nezjednají a neprospějí, neb ť oni již C, nic oni neuvěří a U — než tak NC — jakž kterak T — 286 hleď PT — co ť] že K, vyn. PN, an TU — di] Prý PN, praví řka T, di a řka C, řekl U — Pohověj aneb počkej C — 287 navrátím] zaplatím PONT — Divná jest to C — že] vyn. PCNT — navrátiti] zaplatiti PNT, navrátiti aneb zaplatiti C — [dí] vyn. KPRCNTU — dí] vyn. RU, se dí PN, se o něm praví T — že] vyn. CU — 288 navrátil] zaplatil PNT, na- vrátil aneb zaplatil C — když již TN — 289 skutkuov . . . málo] skutkové dobří zřídka sau R — 289—290 neb nic . . . činil] vyn. NT — 289 gano) a to B — 290 gano .. . málo» vyn. BNT — málo neb nic K — z čeho] odkud K, z čehož pak T — 291 tehda] vyn. U — odkud] kde KP, a ty uzříš, že vše zmařeno jest, i kde T, a kdež NC — vezmeš? Aj, rci TN — Au, z umučení C — Pána Ježíše] božího a z jeho drahé (+ a velebné N) krve TN — ba, tu ť N — 292 a z jeho . . . tu] vyn. TN — hojně nabudeš R — a nabéřeš RNT — aby zaplatil] i (a N) zaplatíš TN — 293 účastnu (!) B — svatého umučení a nevinného C — a také nikoliv TN — 294 ška- redým dáblům TN — a nezúfaj] aniž sobě zaufej T, a nezaufávaj P, a ne- zaufej sobě C, a tak nezaufáš U — jaké koli] jak koliv veliké N, jaké koliv chceš C — 294—297 «dáš-li ... Pán» a poddáš-li se Pánu Bohu, že ť je odpustí a smaže B, budeš-li silně daufati v milého Boha, tehdy ne- zzaufáš (!) U — 295 v milého Pána Boha RNT — nezúfáš-li, jediné] jedne
637 svátek, poležme tím déle«, Kveď-li)? A, čertova bídná duše, přijde ť hodina, že ť to těžce na hrdlo vsede, neměj péče) Ale tento lid, by ť svatý Petr s svatým Pavlem «přijdúce mluvili 285 tomuto lidu), oni ť jinak neučiní, než jakž sú navykli! Ale, mnedle, pohleď na tohoto, co ť dí: »Pohověj mi, a všecko tobě navrátím!« Divná věc, že chce navrátiti [dí], a prvé dí, že neměl, odkud by navrátil. Nu, když bude na smrti a ty uzříš, ano skutkuov dobrých málo neb nic, Kano) vše mdlé a nesta- 290 tečné, co s' dobrého činil, ano v tobě svatosti málo, — z čeho tehda zaplatíš, odkud vezmeš? Z umučení Pána Ježíše, tu vezmeš, a z jeho drahé krve, tu hojně nabéřeš, aby zaplatil; jediné B 515 když tě učiní účastna svého umučení, nikoli se nedaj ustrašiti dábluom a nezúfaj, já ť slibuji, měj jaké koli hříchy, dáš-li se aneb] vyn. KPRCNT — ani ť pak C — ani t ... říci] radějí řeknau T, »Au, prý N — budú říci] »Ú, prý P — řéci mnozí K — Au, však T — pak dnes KC — 282 poležím B, poležíme N — déle, však nemáme na dílo jíti C — (veď-li vyn. BKTU, Tak-li jest N — ÓTNU — dáblova PRCNTU — bídná, hanebná T — 283 ť] ti U — těžce] všecko C — hrdlo] hlavu U — vsedne KNTU, vsede a těžce toho musíš odbejvati, to shledáš C — neměj péče) vyn. BNTU, nebudeš-li míti péče C — 284 tento lid] vyn. K — ba, by ť PCNT — Petr i KONT — s svatým Pavlem] i svatý Jan i svatý Pavel R, s svatým Janem U — 284—285 «přijdúce . . . lidu) přišli a toto jim pravili B, jim mluvili U — 284 přijdúce z nebe T — 285 oni “] nic ť nezjednají a neprospějí, neb ť oni již C, nic oni neuvěří a U — než tak NC — jakž kterak T — 286 hleď PT — co ť] že K, vyn. PN, an TU — di] Prý PN, praví řka T, di a řka C, řekl U — Pohověj aneb počkej C — 287 navrátím] zaplatím PONT — Divná jest to C — že] vyn. PCNT — navrátiti] zaplatiti PNT, navrátiti aneb zaplatiti C — [dí] vyn. KPRCNTU — dí] vyn. RU, se dí PN, se o něm praví T — že] vyn. CU — 288 navrátil] zaplatil PNT, na- vrátil aneb zaplatil C — když již TN — 289 skutkuov . . . málo] skutkové dobří zřídka sau R — 289—290 neb nic . . . činil] vyn. NT — 289 gano) a to B — 290 gano .. . málo» vyn. BNT — málo neb nic K — z čeho] odkud K, z čehož pak T — 291 tehda] vyn. U — odkud] kde KP, a ty uzříš, že vše zmařeno jest, i kde T, a kdež NC — vezmeš? Aj, rci TN — Au, z umučení C — Pána Ježíše] božího a z jeho drahé (+ a velebné N) krve TN — ba, tu ť N — 292 a z jeho . . . tu] vyn. TN — hojně nabudeš R — a nabéřeš RNT — aby zaplatil] i (a N) zaplatíš TN — 293 účastnu (!) B — svatého umučení a nevinného C — a také nikoliv TN — 294 ška- redým dáblům TN — a nezúfaj] aniž sobě zaufej T, a nezaufávaj P, a ne- zaufej sobě C, a tak nezaufáš U — jaké koli] jak koliv veliké N, jaké koliv chceš C — 294—297 «dáš-li ... Pán» a poddáš-li se Pánu Bohu, že ť je odpustí a smaže B, budeš-li silně daufati v milého Boha, tehdy ne- zzaufáš (!) U — 295 v milého Pána Boha RNT — nezúfáš-li, jediné] jedne
Strana 638
638 295 na to, aby silně doufal milému Bohu, a nezúfáš-li, jediné učiní-li tě účastna svého umučenie, že všechny tvé hřiechy shladí a smaže on, drahý Pán, svú drahú krví. Jakož dí svatý Pavel: »On ť jest smazal nápis starý proti nám«, totiž krví svú; a svatý Jan dí: »Krev Syna jeho očišťuje nás ode všelikého hříchu«. Nebo 300i kněží, když mši slúží a když] chtí krev boží přijímati, říkají: »Čím se odplatím mému milému Bohu?« A jest řeč Davida: »Kalich spasení vezmu a tím ť se odplatím«. Tu Kbóhdá na- jdeme, že hojně zaplatíme v té drahé krvi, že i dluh bude zaplacen i smazán nápis. A který to nápis? Ten, jenž jsme 305 jím byli zapsáni k věčnému zatracení. Svatý Bernart super Can- tica Kdie): »Já, hříšný Bernart, čím zaplatím? Když již Kmé nezúfáš (+ ať tebe také P) PR, nezúfáš sobě jediné, a T, nezaufal jediné C — učiní-li] učiní NT — 296 tě] vyn. P — také aučastna TN — svého svatého C — 296—297 všechny ... Pán všickni tvoji hříchové shlazeni a smazáni budau C — 296 tvé] vyn. R — 297 drahý] svatý R — svú drahú krví] vyn. U, tau svatau krví drahého Pána Ježíše C — krví nepravosti tvé T — Pavel] Petr (!) KPRCNTU — 298 nápis] zápis T — starý ... svů] náš skrze krev Syna svého (jeho C) KPRCNTU — a] jakož CT — 299 Syna jeho] Pána Ježíše Krista N — jeho] božího TU, totižto Pána Ježíše C — ode všelikého] od každého KPONTU — 300 kněží řádní N — mši svatau TN — [když vyn. KPRCNTU — 301 Čím já K, Prý, čím P — oplatím C, odplatíme U — mému] vyn. N — Bohu za všeliké dary a dobrodíní jeho C — «A jest ... Davida vyn. B — Davidova N. Davida svatého (+ a řka T) RCTU — 302 Ú (Au N), prý, kalich PN, Au, kalich T, Tento kalich C — spasení] spasitedlnej CU — vezmu a jméno boží (Páně CU) vzývati budu TONU — se] vyn. K — 302—305 Tu ... zatra- cení] vyn. TN — 302 bóhdá vyn. B, bóhdá hojně K, dá-li Bůh P, když dá nám Pán Bůh C — najdeme] nalezneme KPRC, nabéřeme U — 303 «že hojně zaplatíme záplatu našich dluhuov hojnú B, že zaplatíme K — že] a U — v té drahé krvi] tau drahau krví RU — 303—304 že i dluh ... zaplacen i a tím ť bude B — 304—305 A který ... jsme jím jímž jsme B — 304 A který to nápis?] vyn. K — Ten, jenž jsme jím? Au, ten, kterejmž sme C, Ten, jímž (kterým U) jsme RU — 305 zapsáni] zapsáni na odsauzenie a (vyn. K) KPRC — na věčné zatracení U — super Cantica] mluvě na Piesničky Šalomúnovy K, vyn. T — 306 mluví B — Au, já N — čím zaplatím] vyn. RU, čím se odplatím anebo čím zaplatím T — zaplatím Pánu Bohu mému C — Když mi K — již vyn. U — 306—308 mé zaslúženie ... zaplatil uzřím, ano mé zaslú- žení stačiti nemuož B — 306—307 mé zaslúženie nestačí a] vyn. RU — 297 Kol. 2, 14 — 299 I. Jan 1, 7 — — 301 Ž. 116, 12 302 Podle Ž. 116, 13 —
638 295 na to, aby silně doufal milému Bohu, a nezúfáš-li, jediné učiní-li tě účastna svého umučenie, že všechny tvé hřiechy shladí a smaže on, drahý Pán, svú drahú krví. Jakož dí svatý Pavel: »On ť jest smazal nápis starý proti nám«, totiž krví svú; a svatý Jan dí: »Krev Syna jeho očišťuje nás ode všelikého hříchu«. Nebo 300i kněží, když mši slúží a když] chtí krev boží přijímati, říkají: »Čím se odplatím mému milému Bohu?« A jest řeč Davida: »Kalich spasení vezmu a tím ť se odplatím«. Tu Kbóhdá na- jdeme, že hojně zaplatíme v té drahé krvi, že i dluh bude zaplacen i smazán nápis. A který to nápis? Ten, jenž jsme 305 jím byli zapsáni k věčnému zatracení. Svatý Bernart super Can- tica Kdie): »Já, hříšný Bernart, čím zaplatím? Když již Kmé nezúfáš (+ ať tebe také P) PR, nezúfáš sobě jediné, a T, nezaufal jediné C — učiní-li] učiní NT — 296 tě] vyn. P — také aučastna TN — svého svatého C — 296—297 všechny ... Pán všickni tvoji hříchové shlazeni a smazáni budau C — 296 tvé] vyn. R — 297 drahý] svatý R — svú drahú krví] vyn. U, tau svatau krví drahého Pána Ježíše C — krví nepravosti tvé T — Pavel] Petr (!) KPRCNTU — 298 nápis] zápis T — starý ... svů] náš skrze krev Syna svého (jeho C) KPRCNTU — a] jakož CT — 299 Syna jeho] Pána Ježíše Krista N — jeho] božího TU, totižto Pána Ježíše C — ode všelikého] od každého KPONTU — 300 kněží řádní N — mši svatau TN — [když vyn. KPRCNTU — 301 Čím já K, Prý, čím P — oplatím C, odplatíme U — mému] vyn. N — Bohu za všeliké dary a dobrodíní jeho C — «A jest ... Davida vyn. B — Davidova N. Davida svatého (+ a řka T) RCTU — 302 Ú (Au N), prý, kalich PN, Au, kalich T, Tento kalich C — spasení] spasitedlnej CU — vezmu a jméno boží (Páně CU) vzývati budu TONU — se] vyn. K — 302—305 Tu ... zatra- cení] vyn. TN — 302 bóhdá vyn. B, bóhdá hojně K, dá-li Bůh P, když dá nám Pán Bůh C — najdeme] nalezneme KPRC, nabéřeme U — 303 «že hojně zaplatíme záplatu našich dluhuov hojnú B, že zaplatíme K — že] a U — v té drahé krvi] tau drahau krví RU — 303—304 že i dluh ... zaplacen i a tím ť bude B — 304—305 A který ... jsme jím jímž jsme B — 304 A který to nápis?] vyn. K — Ten, jenž jsme jím? Au, ten, kterejmž sme C, Ten, jímž (kterým U) jsme RU — 305 zapsáni] zapsáni na odsauzenie a (vyn. K) KPRC — na věčné zatracení U — super Cantica] mluvě na Piesničky Šalomúnovy K, vyn. T — 306 mluví B — Au, já N — čím zaplatím] vyn. RU, čím se odplatím anebo čím zaplatím T — zaplatím Pánu Bohu mému C — Když mi K — již vyn. U — 306—308 mé zaslúženie ... zaplatil uzřím, ano mé zaslú- žení stačiti nemuož B — 306—307 mé zaslúženie nestačí a] vyn. RU — 297 Kol. 2, 14 — 299 I. Jan 1, 7 — — 301 Ž. 116, 12 302 Podle Ž. 116, 13 —
Strana 639
639 zaslúženie nestačí a uzřím, ano nikdiež již nenie nic, čím bych zaplatil, uteku se k ranám mého milého Ježíše, k jeho boku; tu ť jsú špižírny naplněné, tu ť jest pokladnice hojná, tu ť jest 310 zboží nevýmluvné, a odtud já vezmu a Kvšecko zaplatím«. Nebo nižádný nenaděj se odpuštění hříchuom jinde než v umučení Pána Ježíše a v jeho drahé krvi. I protož, vida to dábel, tak veliké dobré, Knám složené v té krvi drahé, a že se královstvie jeho tudy náramně kazí, i hněvá se [přejvelmi a popúzie svých auduov, 315 aby se protivili drahé krvi té, chtě lidem uvésti v ošklivost jich spasenie, a aby nezbílili rúcha svého ve krvi [toho] nevinného Beránka. KVězte to zajisté, by ť to nebyla pravá pravda, přijímanie krve boží z kalicha, a by ť to nebylo spasitedlné), že ť by o to nikdy «toliko nesnází nebylo; nebo od počátku, 320 což jest bylo spasitedlné ſa pravé], že ť «to) jest nikda pokoje nemělo. Pohleďte na ty hampýsy, na nevěstky zjevné, «na) 307 zásluhy a zaslaužení C — nepostačí TN — uzřím, ano] vyn. U — ano] když C — již vyn. U — čím] odkud N — 308 zaplatil, aj TN, za- platil, i dí C — se] v K až pozd. přípisek, se, prý N — ranám jeho R — mého] vyn. U — milého] vyn. R — Ježíše a K, Pána Ježíše Krista TN — 309 Ó, tu ť N — jsú špižírny naplněné] svau špižírnu naplníme U — naplněny a bohaty T — tu ť jest] vyn. N, tu ť sau PT — pokladnice ... tu ť jest] vyn. K — hojné PNT — jest] sau TN — 310 nevýmluvná TN — a odtud] ba, odtud N — «všecko tím ť B — odplatím a zaplatím R — 311 hříchův PONTU — jinde nikdiež KRCN — než] jediné TU, toliko N — v] z N — 312 Ježíše Krista NT — předrahé TN — krvi a u vítězném jeho vzkříšení slavném nade vším zlým TN — vida] věda KR — tak vyn. K — 313 dobrodíní U — (nám vyn. B — drahé] vyn. RU — 313—316 «a že . . . spasenie vyn. (!) B — 314 kazí] kazí a ruší RNT, ruší C — velmi PRNTU, vyn. C — 315 před drahé napsal písař K své, ale tečkami nad tímto slovem označil, že se nemá čísti; ale pozd. nějaký čtenář z toho udělal [svaté] — chtíc ji TN, a chce U — uvésti v ošklivost] zvoškliviti U — v ošklivost a tak N — jejich TCU — 316 a] vyn. C — nezbělili P — v krvi U — [toho] vyn. KPRCTU — nevinného] vyn. C — 317 beránkově C — «Vězte) A věz B, Věřte NU — to] vyn. U, tomu N — zajisté] pevně N — pravá vyn. BN, pravá a dokonalá T — 318 přijímati PN — krev N — boží] vyn. K — a by ť ... spasitedlné vyn. BK — kdyby U — úžitečné a spasitedlné C — 319 že t] vyn. N — «toliko tak mnoho B, tak velikých N — nesnáze P — nebo od počátku] od počátku zajisté N — 320 dobré a spasitedlné C, spasitedlného KNTU — [a pravé] vyn. KPRCTU — že t] vyn. KNT — (to vyn. B — jest] vyn. N — «nikda) vyn. B, již nikda U — pokoje nemělo] nebývalo s pokojem N, nebylo s pokojem tělesným T — 321 Nu, pohleďte N — tyto TN — zjevné] vyn. 316 Ohlas Zj. 7, 14 —
639 zaslúženie nestačí a uzřím, ano nikdiež již nenie nic, čím bych zaplatil, uteku se k ranám mého milého Ježíše, k jeho boku; tu ť jsú špižírny naplněné, tu ť jest pokladnice hojná, tu ť jest 310 zboží nevýmluvné, a odtud já vezmu a Kvšecko zaplatím«. Nebo nižádný nenaděj se odpuštění hříchuom jinde než v umučení Pána Ježíše a v jeho drahé krvi. I protož, vida to dábel, tak veliké dobré, Knám složené v té krvi drahé, a že se královstvie jeho tudy náramně kazí, i hněvá se [přejvelmi a popúzie svých auduov, 315 aby se protivili drahé krvi té, chtě lidem uvésti v ošklivost jich spasenie, a aby nezbílili rúcha svého ve krvi [toho] nevinného Beránka. KVězte to zajisté, by ť to nebyla pravá pravda, přijímanie krve boží z kalicha, a by ť to nebylo spasitedlné), že ť by o to nikdy «toliko nesnází nebylo; nebo od počátku, 320 což jest bylo spasitedlné ſa pravé], že ť «to) jest nikda pokoje nemělo. Pohleďte na ty hampýsy, na nevěstky zjevné, «na) 307 zásluhy a zaslaužení C — nepostačí TN — uzřím, ano] vyn. U — ano] když C — již vyn. U — čím] odkud N — 308 zaplatil, aj TN, za- platil, i dí C — se] v K až pozd. přípisek, se, prý N — ranám jeho R — mého] vyn. U — milého] vyn. R — Ježíše a K, Pána Ježíše Krista TN — 309 Ó, tu ť N — jsú špižírny naplněné] svau špižírnu naplníme U — naplněny a bohaty T — tu ť jest] vyn. N, tu ť sau PT — pokladnice ... tu ť jest] vyn. K — hojné PNT — jest] sau TN — 310 nevýmluvná TN — a odtud] ba, odtud N — «všecko tím ť B — odplatím a zaplatím R — 311 hříchův PONTU — jinde nikdiež KRCN — než] jediné TU, toliko N — v] z N — 312 Ježíše Krista NT — předrahé TN — krvi a u vítězném jeho vzkříšení slavném nade vším zlým TN — vida] věda KR — tak vyn. K — 313 dobrodíní U — (nám vyn. B — drahé] vyn. RU — 313—316 «a že . . . spasenie vyn. (!) B — 314 kazí] kazí a ruší RNT, ruší C — velmi PRNTU, vyn. C — 315 před drahé napsal písař K své, ale tečkami nad tímto slovem označil, že se nemá čísti; ale pozd. nějaký čtenář z toho udělal [svaté] — chtíc ji TN, a chce U — uvésti v ošklivost] zvoškliviti U — v ošklivost a tak N — jejich TCU — 316 a] vyn. C — nezbělili P — v krvi U — [toho] vyn. KPRCTU — nevinného] vyn. C — 317 beránkově C — «Vězte) A věz B, Věřte NU — to] vyn. U, tomu N — zajisté] pevně N — pravá vyn. BN, pravá a dokonalá T — 318 přijímati PN — krev N — boží] vyn. K — a by ť ... spasitedlné vyn. BK — kdyby U — úžitečné a spasitedlné C — 319 že t] vyn. N — «toliko tak mnoho B, tak velikých N — nesnáze P — nebo od počátku] od počátku zajisté N — 320 dobré a spasitedlné C, spasitedlného KNTU — [a pravé] vyn. KPRCTU — že t] vyn. KNT — (to vyn. B — jest] vyn. N — «nikda) vyn. B, již nikda U — pokoje nemělo] nebývalo s pokojem N, nebylo s pokojem tělesným T — 321 Nu, pohleďte N — tyto TN — zjevné] vyn. 316 Ohlas Zj. 7, 14 —
Strana 640
640 tance, na neřády jiné]! Kéž se tu čert hněvá na to? Kéž na to kněží odporní volají? Než, když by se člověk s pláčem napil krve boží z kalicha, tu ť hrdlo otevrú, tu ť jich dábel jako 325 ostruhama pobádá, Ktu ť ďábel usta jim otvírá! A, á, milí B 516 křesťané, buďte stálí a věrni té pravdě, a tu bóhdá vezmeme, že dluh veškeren zaplatíme a nápis veškeren bude smazán! Ale, pohříchu, že vy toho málo dbáte, kdež jest vaše spasení, abyšte toho pilni byli, jeho umučení neradi vážně pamatujete! Ké vy 330 to činíte) v pátek o poledni, abyšte pomyslili řkúc: »Tuto hodinu se naše spasení jednalo, náš milý Pán za nás na kříži těžké múky trpěl, svú svatú duši vypustil!«, i poděkovali jemu, poradovali se v jeho umučení, že z moci ďábelské tudy jsme vy- svobozeni a tudy radosti nebeské «bóhdá dojdeme, i poželeli, 335 že jsme svými [těžkými] hříchy příčina jeho těžké) smrti? Nebo kto jest shladil hříchy Koněch, kteří jsú byli před umučením TN — «na vyn. BNT — 322 tance . .. jiné] tanečníky U — tance, kolby P, tance, rufijánství C — [jiné] vyn. KPRCU — Kéž] Zdali T — tu] vyn. KT — tak (vyn. RONTU) dábel PRCNTU — kéž] zdali T — 323 odporní) protivní B — volají, káží a křičí C — Nic, než T — člověk kto B, kdo z lidí prostých a obecných T — 324 z kalicha] vyn. KPNT — tu ť teprv K, tu ť by T — otevřeli T — tu ť by T — jich] je N — 325 ostruhami KNTU, ostrohama P — pobodá T, bode, an (vyn. U) NU — (tu ť dábel» vyn. B — dábel ... otvírá] hrdlo otevrau U — vodvírá R — A, á] ÓTNU, A KPC — 326 té] v té C, při té T — svaté pravdě T — tu] věřte, že tu TN — tu bóhdá] dá ť vám (vyn. U) Pán Bůh, že ť tu CU — že vezmeme R, vezmete (+ hříchům odpuštění TN) PTN — že] takže R, a TON, a ten U — 327 zaplatíte PNT — a nápis . . . smazán] vyn. U — 328 že vy] vy ť N, že mnozí C — toho] na to U — dbají C — kdež . . . spasení vyn. U — spasenie složeno N — 328—329 abyšte ... byli vyn. B, abyste U — 328 aby C — 329 umučení svatého RC — neradi . . . pamatujete] pilni byli U — neradi ho R — pamatují C — Ké) Kýž R, Také-li N — 329—330 Ké .. . poledni] Jest-li to do vás v pátek o polednách T — 329 vy] vyn. C — 330 «to činíte pomyslíte B, to činí C, vyn. N — abyšte pomyslili vyn. B, aby pomyslili C, pamatu- jete na práci těžkau boží, abyšte vy pomyslili N — vy pomyslili PR — 331 za nás] vyn. T — «na kříži vyn. B — 332 těžké] přetěžké N, ohavně umíral a ohavné U — trpě KP, trpíc N, trpí T — svú svatú] vyn. KPCNT — duši v ruce Otce svého poručil a ji z těla svého svatého a důstojného T — pustil KP — i] i abyšte R, a tak byste U, za to T — 333 v] vyn. R, z U — neviném (!) umučení C — tudy jsme] jsme U — 334 a tudy] že tudy RU — «bóhdá vyn. BP, když nám dá Pán Bůh v dobrém do smrti setrvati C, věříme, že TN — 334—338 i poželeli .. . drahá krev!] vyn. U — 335 že sme my KPCNT — [těžkými] vyn. KPRONT — pří- činau T — (těžké vyn. B — 336 hřích PN — Koněch těch B —
640 tance, na neřády jiné]! Kéž se tu čert hněvá na to? Kéž na to kněží odporní volají? Než, když by se člověk s pláčem napil krve boží z kalicha, tu ť hrdlo otevrú, tu ť jich dábel jako 325 ostruhama pobádá, Ktu ť ďábel usta jim otvírá! A, á, milí B 516 křesťané, buďte stálí a věrni té pravdě, a tu bóhdá vezmeme, že dluh veškeren zaplatíme a nápis veškeren bude smazán! Ale, pohříchu, že vy toho málo dbáte, kdež jest vaše spasení, abyšte toho pilni byli, jeho umučení neradi vážně pamatujete! Ké vy 330 to činíte) v pátek o poledni, abyšte pomyslili řkúc: »Tuto hodinu se naše spasení jednalo, náš milý Pán za nás na kříži těžké múky trpěl, svú svatú duši vypustil!«, i poděkovali jemu, poradovali se v jeho umučení, že z moci ďábelské tudy jsme vy- svobozeni a tudy radosti nebeské «bóhdá dojdeme, i poželeli, 335 že jsme svými [těžkými] hříchy příčina jeho těžké) smrti? Nebo kto jest shladil hříchy Koněch, kteří jsú byli před umučením TN — «na vyn. BNT — 322 tance . .. jiné] tanečníky U — tance, kolby P, tance, rufijánství C — [jiné] vyn. KPRCU — Kéž] Zdali T — tu] vyn. KT — tak (vyn. RONTU) dábel PRCNTU — kéž] zdali T — 323 odporní) protivní B — volají, káží a křičí C — Nic, než T — člověk kto B, kdo z lidí prostých a obecných T — 324 z kalicha] vyn. KPNT — tu ť teprv K, tu ť by T — otevřeli T — tu ť by T — jich] je N — 325 ostruhami KNTU, ostrohama P — pobodá T, bode, an (vyn. U) NU — (tu ť dábel» vyn. B — dábel ... otvírá] hrdlo otevrau U — vodvírá R — A, á] ÓTNU, A KPC — 326 té] v té C, při té T — svaté pravdě T — tu] věřte, že tu TN — tu bóhdá] dá ť vám (vyn. U) Pán Bůh, že ť tu CU — že vezmeme R, vezmete (+ hříchům odpuštění TN) PTN — že] takže R, a TON, a ten U — 327 zaplatíte PNT — a nápis . . . smazán] vyn. U — 328 že vy] vy ť N, že mnozí C — toho] na to U — dbají C — kdež . . . spasení vyn. U — spasenie složeno N — 328—329 abyšte ... byli vyn. B, abyste U — 328 aby C — 329 umučení svatého RC — neradi . . . pamatujete] pilni byli U — neradi ho R — pamatují C — Ké) Kýž R, Také-li N — 329—330 Ké .. . poledni] Jest-li to do vás v pátek o polednách T — 329 vy] vyn. C — 330 «to činíte pomyslíte B, to činí C, vyn. N — abyšte pomyslili vyn. B, aby pomyslili C, pamatu- jete na práci těžkau boží, abyšte vy pomyslili N — vy pomyslili PR — 331 za nás] vyn. T — «na kříži vyn. B — 332 těžké] přetěžké N, ohavně umíral a ohavné U — trpě KP, trpíc N, trpí T — svú svatú] vyn. KPCNT — duši v ruce Otce svého poručil a ji z těla svého svatého a důstojného T — pustil KP — i] i abyšte R, a tak byste U, za to T — 333 v] vyn. R, z U — neviném (!) umučení C — tudy jsme] jsme U — 334 a tudy] že tudy RU — «bóhdá vyn. BP, když nám dá Pán Bůh v dobrém do smrti setrvati C, věříme, že TN — 334—338 i poželeli .. . drahá krev!] vyn. U — 335 že sme my KPCNT — [těžkými] vyn. KPRONT — pří- činau T — (těžké vyn. B — 336 hřích PN — Koněch těch B —
Strana 641
641 jeho, a kto naše shladí? Obojich jeho umučení a jeho drahá krev! Ale vy, když v pátek [přijde] o poledni: »Nu, Krauče, připrav oběd, abychom jedli, nu, chutně!«, a na toto ť [otrtá 340 duše] nezpomene, Kco se jest dobrého dálo v tu hodinu, nebo dábel nedá biedné duši otrté. Neb jsú na to zvláštní dáblové, jako slovú dábelstvie polednie, ješto lidem vyrážejí o poledni z srdce, co se jest tehdáž dálo. Milí křesťané, pamatujte na to umučenie božie rádi, vážně, a zvlášť v pátek o poledni, poželejte 345i poradujte se, jakž komu milý Buoh dál Ale vizme, co dále dí čtení svaté), když již pán tomu služebníku dluh veškeren odpustil. Dí čtení svaté): »Tehda vyšed ten služebník, nalezl jednoho s spoluslužebníkuov svých, kterýž jemu byl dlužen sto peněz, a drže hrdloval jej řka: 350 Zaplať, co jsi dlužen! A pad«l spoluslužebník ten, prosil ho řka: Pohověj mi, a všecky věci zaplatím tobě! A on jest nechtěl, ale odšel a vsadil jej do žaláře, dokavadž by nezaplatil všeho 337 «jeho božím B — těžké umučení N — 338 krev nevinná N — v vyn. BR — [přijde] vyn. KPRCU — o poledni] poledne TN — 338—339 ranče ... chutně chutně stroj oběd B — 338 rauče] hbitě RON, rychle T, brzo U — 339 připravte KC — nu, chutně vyn. PU, nu, chutně stroj T — to C — [otrtá duše] vyn. KPRNTU, mnohej C — 340 se nic nerozpomene T, nezpomenete U — 340—345 «co se jest ... Buoh dá nedá ďábelství to polední, ale vyráží lidem z paměti to, co jest se tu hodinu dálo B — 340 dobrého] vyn. RU, tu dobrého C —341 otrté] se pozdvihnauti T, na to spomínati U — Neb jsú] Jsau zajisté N — obvzláštní TNCU — 342 jako] jenž N, a U — ješto] an U — o poledni] vyn. NTU — 343 z srdce] to z srdce P, to dobré z srdce RU, z srdce a z paměti to (jich C) NC, z jich srdce T — co se jest tehdáž dálo] vyn. U — co] kteréž R — jest] tu C, o polednách jest T — tehdáž] o poledních N, tehdáž a v tu hodinu a chvíli T — dálo] stalo P, dálo a stalo N, dálo a stalo naším milým Pánem Ježíšem Kristem T — Ó milí NU — pamatujte] pamatujme C, mějte v paměti TN — na] vyn. TN — to] to veliké dobré, totiž T — 344 zvlášť pak T — poželite (!) K — 345 poradujte se v něm, v svém milém Pánu Bohu, a tak T — milý a drahý Pán T — 346 co dále] dále, co KPC — «svaté) vyn. B — 346—347 když ... svaté? vyn. KU — již ... odpustil] tak již bylo, že jemu (+ i C) dluh odpustil i jej propustil PRCT, tak již bylo, že jemu dluh odpuštěn a on propuštěn N — 347 Tehdy dí RCT — Di ... svaté) vyn. N — svaté) vyn. B — Tehda] Prý, tehda P, I N, že T, Ale C — 348 vyšed] všed, prý N. vyšel U — a našel U — 349 «kterýž . . . peněz) vyn. B — kterýž a ten N — drže ho RONTU — jej] se s ním RCNTU — 350 pad B — spoluslúha K — ten] jeho K — 351 všecky věci] všecko TONU — zaplatím] navrátím KPRT —A] Ale KPONT — 352—353 alc . . . dluhu) vyn. B — 352 341 Viz I. díl str. 173, ř. 125 — Rokycanova Postilla. 41
641 jeho, a kto naše shladí? Obojich jeho umučení a jeho drahá krev! Ale vy, když v pátek [přijde] o poledni: »Nu, Krauče, připrav oběd, abychom jedli, nu, chutně!«, a na toto ť [otrtá 340 duše] nezpomene, Kco se jest dobrého dálo v tu hodinu, nebo dábel nedá biedné duši otrté. Neb jsú na to zvláštní dáblové, jako slovú dábelstvie polednie, ješto lidem vyrážejí o poledni z srdce, co se jest tehdáž dálo. Milí křesťané, pamatujte na to umučenie božie rádi, vážně, a zvlášť v pátek o poledni, poželejte 345i poradujte se, jakž komu milý Buoh dál Ale vizme, co dále dí čtení svaté), když již pán tomu služebníku dluh veškeren odpustil. Dí čtení svaté): »Tehda vyšed ten služebník, nalezl jednoho s spoluslužebníkuov svých, kterýž jemu byl dlužen sto peněz, a drže hrdloval jej řka: 350 Zaplať, co jsi dlužen! A pad«l spoluslužebník ten, prosil ho řka: Pohověj mi, a všecky věci zaplatím tobě! A on jest nechtěl, ale odšel a vsadil jej do žaláře, dokavadž by nezaplatil všeho 337 «jeho božím B — těžké umučení N — 338 krev nevinná N — v vyn. BR — [přijde] vyn. KPRCU — o poledni] poledne TN — 338—339 ranče ... chutně chutně stroj oběd B — 338 rauče] hbitě RON, rychle T, brzo U — 339 připravte KC — nu, chutně vyn. PU, nu, chutně stroj T — to C — [otrtá duše] vyn. KPRNTU, mnohej C — 340 se nic nerozpomene T, nezpomenete U — 340—345 «co se jest ... Buoh dá nedá ďábelství to polední, ale vyráží lidem z paměti to, co jest se tu hodinu dálo B — 340 dobrého] vyn. RU, tu dobrého C —341 otrté] se pozdvihnauti T, na to spomínati U — Neb jsú] Jsau zajisté N — obvzláštní TNCU — 342 jako] jenž N, a U — ješto] an U — o poledni] vyn. NTU — 343 z srdce] to z srdce P, to dobré z srdce RU, z srdce a z paměti to (jich C) NC, z jich srdce T — co se jest tehdáž dálo] vyn. U — co] kteréž R — jest] tu C, o polednách jest T — tehdáž] o poledních N, tehdáž a v tu hodinu a chvíli T — dálo] stalo P, dálo a stalo N, dálo a stalo naším milým Pánem Ježíšem Kristem T — Ó milí NU — pamatujte] pamatujme C, mějte v paměti TN — na] vyn. TN — to] to veliké dobré, totiž T — 344 zvlášť pak T — poželite (!) K — 345 poradujte se v něm, v svém milém Pánu Bohu, a tak T — milý a drahý Pán T — 346 co dále] dále, co KPC — «svaté) vyn. B — 346—347 když ... svaté? vyn. KU — již ... odpustil] tak již bylo, že jemu (+ i C) dluh odpustil i jej propustil PRCT, tak již bylo, že jemu dluh odpuštěn a on propuštěn N — 347 Tehdy dí RCT — Di ... svaté) vyn. N — svaté) vyn. B — Tehda] Prý, tehda P, I N, že T, Ale C — 348 vyšed] všed, prý N. vyšel U — a našel U — 349 «kterýž . . . peněz) vyn. B — kterýž a ten N — drže ho RONTU — jej] se s ním RCNTU — 350 pad B — spoluslúha K — ten] jeho K — 351 všecky věci] všecko TONU — zaplatím] navrátím KPRT —A] Ale KPONT — 352—353 alc . . . dluhu) vyn. B — 352 341 Viz I. díl str. 173, ř. 125 — Rokycanova Postilla. 41
Strana 642
642 dluhu)«. Pohleďme na tohoto služebníka: jemu mnoho odpuštěno, a on málo odpustiti nechtěl! Co jej pro to potkalo! Strach, 355 abychom my tací nebyli! Sto peněz, pravda-li, že jest malá věc proti deseti «tisícuom centnéřóm? Avšak jemu tak mnoho odpustil, a on Kté) malé věci odpustiti nechtěl! Činíme-li my to, že bychom rádi, aby nám [milý Pán] Buoh odpustil naše těžké Ka hrozné) hříchy, ješto jich jest bez čísla? A rádi bychom, 360 aby nám dal nebeské královstvie, a sami pro Boha malé křiv- dičky odpustiti nechome, ješto jest to jako nic proti tomu, co my Bohu křivdy činíme! Kterú pak naději muožem B 517 míti, aby nám milý] Buoh odpustil? Zajisté že se mýlíme, a strach ť jest, že nás též potká, jako jest tohoto potkalo! Dí dále čtení: »A vidúce spoluslužebníci, zarmútili jsú se a přišedše zvěstovali jsú ty všecky věci pánu svému, které se byly staly«. I nevěrní zrádce, zradili jej pak! Proč jsú radějí ne- mlčali? Aha! Nebyli ť jsú zrádce, ale věrní služebníci! Jako vy říkáte: »Nechci já zrádcí býti!« Oh, blázni! I nemníš ty, že budeš 365 ale] než K, a NC — odšedši RNU — a] vyn. RNTU — vsadil] pustil jest PN, dal jest RU — nezaplatil] nenavrátil C, nevypravil R — 353 toho C — služebníka nemilostivého T — tak jemu T — 354 on pak T — mála U — odpustiti počekati B — jej pak C — Strach jest T — 355 my mnozí U — 356 deseti] sto P — «tisícuom vyn. BU, stům R — 357 a on] on pak T — «té» vyn. B — malé, špatné a hubené C — 357—358 Činíme ... že] Tak i my N — 358 že bychom] vyn. T — že bychom rádi] a rádi bychom U — [milý Pán] vyn. KPRNTU, Pán C — všecky naše TNU — 359 a hrozné» vyn. BNT — ješto] ano N, an U — čísla] počtu N — 359—360 A rádi ... královstvie) vyn. B — 360 a] ale N — křivdy B, křivdičky svému bližnímu N — 361 ješto] an U — (proti tomu vyn. B, proti Pánu Bohu TN — 362 «Bohu křivdy - proti Bohu BU, proti milýmu Pánu Bohu T — křivdu R — učiníme R, činíme a mnohé nepravosti pácháme T — Kterú] I kterak T, A jakau U — a jakau naději C — 363 [milý] vyn. KPRONTU — Buoh] vyn. K, Pán T, Bůh naše provinění N, Bůh hříchy naše C — odpustil za to C — 363—364 «Zajisté . .. jako Strach, aby nás to nepotkalo, co B — 363 že] vyn. R — zmejlíme RONTU — 364 jest] vyn. C — že] aby U — též] těžké trápení proto C, proto T, vyn. N — ne- potkalo U — toho U — 365 Jakož dí T — Dí ... Aj A dí tu, že U — čtení] vyn. K, čtení svaté RCNT — vidauce to RONU — služebníci C, jiní spoluslužebníci N, spolu- služebníci, co se bylo stalo T — 366 přišedše] vyn. NT, přišli sau a PC — zvěstovali] rozprávěli R, pověděli U — ty] vyn. KPNU, to T — všecky] vyn. C — se byly] sau se U — 367 I] vyn. K, Ú P, Au N, A, prej U — zrádci R — prozradili T — «jej vyn. B — pak] vyn. T — radějí] vyn. P, zrádci RU, pak TN — 368 Aha] Ó, jistč C, Au T, Ó N — zrádci RTU — věrní a praví KPT, věrní a upřímní pánu svému N 369 říkáváte TN —
642 dluhu)«. Pohleďme na tohoto služebníka: jemu mnoho odpuštěno, a on málo odpustiti nechtěl! Co jej pro to potkalo! Strach, 355 abychom my tací nebyli! Sto peněz, pravda-li, že jest malá věc proti deseti «tisícuom centnéřóm? Avšak jemu tak mnoho odpustil, a on Kté) malé věci odpustiti nechtěl! Činíme-li my to, že bychom rádi, aby nám [milý Pán] Buoh odpustil naše těžké Ka hrozné) hříchy, ješto jich jest bez čísla? A rádi bychom, 360 aby nám dal nebeské královstvie, a sami pro Boha malé křiv- dičky odpustiti nechome, ješto jest to jako nic proti tomu, co my Bohu křivdy činíme! Kterú pak naději muožem B 517 míti, aby nám milý] Buoh odpustil? Zajisté že se mýlíme, a strach ť jest, že nás též potká, jako jest tohoto potkalo! Dí dále čtení: »A vidúce spoluslužebníci, zarmútili jsú se a přišedše zvěstovali jsú ty všecky věci pánu svému, které se byly staly«. I nevěrní zrádce, zradili jej pak! Proč jsú radějí ne- mlčali? Aha! Nebyli ť jsú zrádce, ale věrní služebníci! Jako vy říkáte: »Nechci já zrádcí býti!« Oh, blázni! I nemníš ty, že budeš 365 ale] než K, a NC — odšedši RNU — a] vyn. RNTU — vsadil] pustil jest PN, dal jest RU — nezaplatil] nenavrátil C, nevypravil R — 353 toho C — služebníka nemilostivého T — tak jemu T — 354 on pak T — mála U — odpustiti počekati B — jej pak C — Strach jest T — 355 my mnozí U — 356 deseti] sto P — «tisícuom vyn. BU, stům R — 357 a on] on pak T — «té» vyn. B — malé, špatné a hubené C — 357—358 Činíme ... že] Tak i my N — 358 že bychom] vyn. T — že bychom rádi] a rádi bychom U — [milý Pán] vyn. KPRNTU, Pán C — všecky naše TNU — 359 a hrozné» vyn. BNT — ješto] ano N, an U — čísla] počtu N — 359—360 A rádi ... královstvie) vyn. B — 360 a] ale N — křivdy B, křivdičky svému bližnímu N — 361 ješto] an U — (proti tomu vyn. B, proti Pánu Bohu TN — 362 «Bohu křivdy - proti Bohu BU, proti milýmu Pánu Bohu T — křivdu R — učiníme R, činíme a mnohé nepravosti pácháme T — Kterú] I kterak T, A jakau U — a jakau naději C — 363 [milý] vyn. KPRONTU — Buoh] vyn. K, Pán T, Bůh naše provinění N, Bůh hříchy naše C — odpustil za to C — 363—364 «Zajisté . .. jako Strach, aby nás to nepotkalo, co B — 363 že] vyn. R — zmejlíme RONTU — 364 jest] vyn. C — že] aby U — též] těžké trápení proto C, proto T, vyn. N — ne- potkalo U — toho U — 365 Jakož dí T — Dí ... Aj A dí tu, že U — čtení] vyn. K, čtení svaté RCNT — vidauce to RONU — služebníci C, jiní spoluslužebníci N, spolu- služebníci, co se bylo stalo T — 366 přišedše] vyn. NT, přišli sau a PC — zvěstovali] rozprávěli R, pověděli U — ty] vyn. KPNU, to T — všecky] vyn. C — se byly] sau se U — 367 I] vyn. K, Ú P, Au N, A, prej U — zrádci R — prozradili T — «jej vyn. B — pak] vyn. T — radějí] vyn. P, zrádci RU, pak TN — 368 Aha] Ó, jistč C, Au T, Ó N — zrádci RTU — věrní a praví KPT, věrní a upřímní pánu svému N 369 říkáváte TN —
Strana 643
643 370 spíše zrádcí, když zlého «na zlé nevyneseš? Neb to věz, že každý, ktož vidí, ano se nětco zlého děje, a nevynese, aby staveno bylo, bude toho účasten, jako by sám to Ku»činil! Zvíte, nemějte péče, [ješto se za pravdu stydíte]! Však lidé divnými obyčeji pekla dobývají. Dí dále čtení svaté: »Tehdy zavolal jest ho pán jeho a řka: Služebníče nešlechetný (latině stojí nequam, nequaquam bonus — totiž že nikda dobrý nebudeš), Kvšak sem veškeren dluh odpustil tobě, neb jsi mne prosil; však i ty měl jsi se slitovati nad spolu- služebníkem tvým. A rozhněvav se pán jeho, dal jej katóm, 380 dokudž by nezaplatil všeho dluhu«. Prvé, ač tento služebník byl mnoho dlužen, však se nečte, by se pán jeho na něho tak rozhněval anebo by jej katóm dal; ale když ho prosil, ještě jej propustil a dluh jemu Kveškeren odpustil; a by on byl také) učinil milosrdenství s spoluslužebníkem svým, na věky 375 Ú (Au N), prý, nechci ť PN, Au, nechci ť T — zrádcem RU, jeho zrádce (zrádcem N) TON — Oh] Och C, ÓPTU, vyn. N — blázne P, nemaudrý blázne TN — 369—370 I nemníš ... spíše] Tu by byl U — I nemníš ... zrádcí] A co mníš, že ty spíš nemusíš počten býti za zráce (!) T — 369 I ne- mníš ty, že] A co nemníš, že ty N — nemníš ty] domníváš ty se C — budeš] nebudeš C — 370 zrádce PC, zrádcím R, zrádce falešný N, zrácem (!) U — když kdyby U — na za (!) B — zlé lidi na jevo C — neproneseš B, neprones U — Neb] A U — jistě věz C — 371 že každý] každý, že RU — an TU — děje] páše N, děje proti Pánu Bohu T — nevynese] nevynese toho TN, nevyneseš toho zlého na světlo C, toho nepronese U — 372 sstaveno KPRC, zastaveno TN — bylo] vyn. C, bylo to U — bude] musí býti T — toho] toho zlého NC — činil BC — 372—373 Zvíte . .. péče] Zvíte, zvíte, přijde hodina (+ že za to pomstu bráti budete T) TN, vyn. U — 373 nemějte] nebudete-li míti na to C — [ješto .. . stydíte] vyn. KPRCNTU — Ú, ba, však PC — lidé] vy sobě KONT, vy P, lidé sobě U — divnými obyčeji] divně PNT, divným obyčejem C — 374 sobě pekla R — pekla dobývají] do pekla pomáháte (+ a jeho dobojváte C) PNTC — dobýváte K — 375 Dí ... svaté] A dí tu U — čtení svaté] vyn. PN — povolal T ho] vyn. R — jeho] vyn. PU — a] vyn. P — řka] řekl jest jemu KU, řka jemu P — 376 latině . .. nequam] vyn. TN — latině... bonus] nequam, id est nequaquam bonus, nešlechetný (vyn. RC) PRC, vyn. U — 377 totiž] to míní U — dobrým RTU — nebudeš; tak se (— to slovo R) latině (vyn. C) vykládá PRONT — však ... dluh tak jsem B, a já všecken dluh jsem U — 378 tobě proto U — však] vyn. T — nad] nad ním, totižto nad C — 379 svým P, svým, jako i já slitoval (smiloval N) sem se nad tebau TN — rozhněval RONTU — 380 dokudž .. . dluhuj vyn. KPNT — ne- zaplatil] nenavrátil RU — ten RU — 381 velmi mnoho N — «jeho» vyn. B — na něho] vyn. RU — 382 tak velmi KC — ale] nébrž K — ještě] vyn. KN — 383 veškeren) vyn. BU — by] kdyby TU — 384 «také) 41*
643 370 spíše zrádcí, když zlého «na zlé nevyneseš? Neb to věz, že každý, ktož vidí, ano se nětco zlého děje, a nevynese, aby staveno bylo, bude toho účasten, jako by sám to Ku»činil! Zvíte, nemějte péče, [ješto se za pravdu stydíte]! Však lidé divnými obyčeji pekla dobývají. Dí dále čtení svaté: »Tehdy zavolal jest ho pán jeho a řka: Služebníče nešlechetný (latině stojí nequam, nequaquam bonus — totiž že nikda dobrý nebudeš), Kvšak sem veškeren dluh odpustil tobě, neb jsi mne prosil; však i ty měl jsi se slitovati nad spolu- služebníkem tvým. A rozhněvav se pán jeho, dal jej katóm, 380 dokudž by nezaplatil všeho dluhu«. Prvé, ač tento služebník byl mnoho dlužen, však se nečte, by se pán jeho na něho tak rozhněval anebo by jej katóm dal; ale když ho prosil, ještě jej propustil a dluh jemu Kveškeren odpustil; a by on byl také) učinil milosrdenství s spoluslužebníkem svým, na věky 375 Ú (Au N), prý, nechci ť PN, Au, nechci ť T — zrádcem RU, jeho zrádce (zrádcem N) TON — Oh] Och C, ÓPTU, vyn. N — blázne P, nemaudrý blázne TN — 369—370 I nemníš ... spíše] Tu by byl U — I nemníš ... zrádcí] A co mníš, že ty spíš nemusíš počten býti za zráce (!) T — 369 I ne- mníš ty, že] A co nemníš, že ty N — nemníš ty] domníváš ty se C — budeš] nebudeš C — 370 zrádce PC, zrádcím R, zrádce falešný N, zrácem (!) U — když kdyby U — na za (!) B — zlé lidi na jevo C — neproneseš B, neprones U — Neb] A U — jistě věz C — 371 že každý] každý, že RU — an TU — děje] páše N, děje proti Pánu Bohu T — nevynese] nevynese toho TN, nevyneseš toho zlého na světlo C, toho nepronese U — 372 sstaveno KPRC, zastaveno TN — bylo] vyn. C, bylo to U — bude] musí býti T — toho] toho zlého NC — činil BC — 372—373 Zvíte . .. péče] Zvíte, zvíte, přijde hodina (+ že za to pomstu bráti budete T) TN, vyn. U — 373 nemějte] nebudete-li míti na to C — [ješto .. . stydíte] vyn. KPRCNTU — Ú, ba, však PC — lidé] vy sobě KONT, vy P, lidé sobě U — divnými obyčeji] divně PNT, divným obyčejem C — 374 sobě pekla R — pekla dobývají] do pekla pomáháte (+ a jeho dobojváte C) PNTC — dobýváte K — 375 Dí ... svaté] A dí tu U — čtení svaté] vyn. PN — povolal T ho] vyn. R — jeho] vyn. PU — a] vyn. P — řka] řekl jest jemu KU, řka jemu P — 376 latině . .. nequam] vyn. TN — latině... bonus] nequam, id est nequaquam bonus, nešlechetný (vyn. RC) PRC, vyn. U — 377 totiž] to míní U — dobrým RTU — nebudeš; tak se (— to slovo R) latině (vyn. C) vykládá PRONT — však ... dluh tak jsem B, a já všecken dluh jsem U — 378 tobě proto U — však] vyn. T — nad] nad ním, totižto nad C — 379 svým P, svým, jako i já slitoval (smiloval N) sem se nad tebau TN — rozhněval RONTU — 380 dokudž .. . dluhuj vyn. KPNT — ne- zaplatil] nenavrátil RU — ten RU — 381 velmi mnoho N — «jeho» vyn. B — na něho] vyn. RU — 382 tak velmi KC — ale] nébrž K — ještě] vyn. KN — 383 veškeren) vyn. BU — by] kdyby TU — 384 «také) 41*
Strana 644
644 385 by byl pán jemu toho dluhu k jeho zlému nezpomanul. Mnedle, nahlédněmež my k sobě a bojme se, aby se nám též nestalo jako tomuto služebníku)! Velmi-li jsme milosrdní a laskaví a lítostiví k svým bližním?! Však my, kdež uzříme chudého, nuzného, přivodějem, nakrmíme, Kmilosrdenstvie učiníme)? Ano, 390 slibuj! A sami bychom chtěli, aby nám [milý] Buoh byl milo- srdný, a sami nejsme milosrdní! A, běda bude! Však já vám za to slibuji, čiňte co chcete, kajte se hřiechuov jakž chcete), zpovídajte se, posťte se, tělo boží přijímajte: nebudete-li milosrdní a líto] stiví a laskaví k bližním svým, «že ti všickni skutkové B 518 395 neprospějí ť k odplatě, než ještě ku pomstě a k tvému zlému! Neb «die Písmo: »Láska přikrývá množstvie hřiechuov«. A svatý Pavel die): »Bych rozdal veškeren statek muoj na pokrmy chudým a dal své tělo na oheň: nebudu-li lásky míti, nic mi není platno«. vyn. B, tak U — milosrdenství] vyn. U — nad B, vyn. PRONTU — spoluslužebníku svému PRNTU — 385 byl] vyn. K — pán jeho PRCU — jemu] jemu jeho K, vyn. U — dluhu, který mu byl odpustil U — «k jeho ke BRU — nezpomanul] neobrátil RU — Mnedle] Nuže, mnedle K, Mnedle, nu PON, I U, Nu, také T — 386 nahlédněmež my] přistupmež my sami N — my] vyn. C — 386—387 «a bojme . . . služebníku vyn. B — 386 též] vyn. PRC — 387 tomu U — Nu (+ medle T), velmi NT — sme my PRCU, sme pak T — 387—388 a lítostiví vyn. B — 388 Však my, kdež] Jest-li to při nás, když my C — Však] Zdaliž PNT — my i vy TN — když RNTU — uhlídáme N — «chudého koho B, vyn. U — 389 však my přivodějem KR, abychom ho přiodíli C, přivodějeme ho N — nakr- míme jej N, nakrmili C — «milosrdenstvie učiníme puojčíme, udělíme B, milosrdenství jemu učinili C — 390 rádi chtěli T — aby nám ... milosrdný vyn. U — [milý] vyn. KPRC, Pán T — milosrdnej, lítostivej a laskavej C — 391 a sami .. . milosrdní] vyn. KP, a my svým bližním nechceme proka- zovati milosrdenství T — sami] vyn. U, sami k bližním našim N — Ach T, ÓN — bude, nestojte N, bude nám nebožátkům nemilosrdnejm C — Však] vyn. PT — (za to» vyn. B — 392 čiňte vy N — «hřiechuov, jakž chcete vyn. B — hřiechuov] vyn. N, hříchův svejch C — jakž chcete) vyn. U — 393 postěte RU — tělo a krev TNC — 394 lítostiví a] vyn. U — a laskaví vyn. BR — «že vyn. BT — skutkové tvoji tobě PRC, skutkové vaši TNU — 395 vám (+ nic U) neprospějí KNTU — než ... zlému ale přijdú ť ku pomstě B, vyn. U — než ještě] ale radějí N — ještě spíšeji RC — k tvému] ke všemu K, k tvému věčnému C, k vašemu věčnému N — 396 Nebl vyn. U — 396—397 «die Písmo ... Pavel die dí svatý Pavel B — 396 Písmo, že U — 396—398 A svatý Pavel . . . platno] vyn. U — 397 rozdal] rozdělil KPRN — svuoj KPCNT — na pokrmy] vyn. KPRCT, a dal N — 398 dal] vydal T — 399—400 «Nebo ... nenie! 396 1. Petr 4, 8 — 397 1. Kor. 13, 3 —
644 385 by byl pán jemu toho dluhu k jeho zlému nezpomanul. Mnedle, nahlédněmež my k sobě a bojme se, aby se nám též nestalo jako tomuto služebníku)! Velmi-li jsme milosrdní a laskaví a lítostiví k svým bližním?! Však my, kdež uzříme chudého, nuzného, přivodějem, nakrmíme, Kmilosrdenstvie učiníme)? Ano, 390 slibuj! A sami bychom chtěli, aby nám [milý] Buoh byl milo- srdný, a sami nejsme milosrdní! A, běda bude! Však já vám za to slibuji, čiňte co chcete, kajte se hřiechuov jakž chcete), zpovídajte se, posťte se, tělo boží přijímajte: nebudete-li milosrdní a líto] stiví a laskaví k bližním svým, «že ti všickni skutkové B 518 395 neprospějí ť k odplatě, než ještě ku pomstě a k tvému zlému! Neb «die Písmo: »Láska přikrývá množstvie hřiechuov«. A svatý Pavel die): »Bych rozdal veškeren statek muoj na pokrmy chudým a dal své tělo na oheň: nebudu-li lásky míti, nic mi není platno«. vyn. B, tak U — milosrdenství] vyn. U — nad B, vyn. PRONTU — spoluslužebníku svému PRNTU — 385 byl] vyn. K — pán jeho PRCU — jemu] jemu jeho K, vyn. U — dluhu, který mu byl odpustil U — «k jeho ke BRU — nezpomanul] neobrátil RU — Mnedle] Nuže, mnedle K, Mnedle, nu PON, I U, Nu, také T — 386 nahlédněmež my] přistupmež my sami N — my] vyn. C — 386—387 «a bojme . . . služebníku vyn. B — 386 též] vyn. PRC — 387 tomu U — Nu (+ medle T), velmi NT — sme my PRCU, sme pak T — 387—388 a lítostiví vyn. B — 388 Však my, kdež] Jest-li to při nás, když my C — Však] Zdaliž PNT — my i vy TN — když RNTU — uhlídáme N — «chudého koho B, vyn. U — 389 však my přivodějem KR, abychom ho přiodíli C, přivodějeme ho N — nakr- míme jej N, nakrmili C — «milosrdenstvie učiníme puojčíme, udělíme B, milosrdenství jemu učinili C — 390 rádi chtěli T — aby nám ... milosrdný vyn. U — [milý] vyn. KPRC, Pán T — milosrdnej, lítostivej a laskavej C — 391 a sami .. . milosrdní] vyn. KP, a my svým bližním nechceme proka- zovati milosrdenství T — sami] vyn. U, sami k bližním našim N — Ach T, ÓN — bude, nestojte N, bude nám nebožátkům nemilosrdnejm C — Však] vyn. PT — (za to» vyn. B — 392 čiňte vy N — «hřiechuov, jakž chcete vyn. B — hřiechuov] vyn. N, hříchův svejch C — jakž chcete) vyn. U — 393 postěte RU — tělo a krev TNC — 394 lítostiví a] vyn. U — a laskaví vyn. BR — «že vyn. BT — skutkové tvoji tobě PRC, skutkové vaši TNU — 395 vám (+ nic U) neprospějí KNTU — než ... zlému ale přijdú ť ku pomstě B, vyn. U — než ještě] ale radějí N — ještě spíšeji RC — k tvému] ke všemu K, k tvému věčnému C, k vašemu věčnému N — 396 Nebl vyn. U — 396—397 «die Písmo ... Pavel die dí svatý Pavel B — 396 Písmo, že U — 396—398 A svatý Pavel . . . platno] vyn. U — 397 rozdal] rozdělil KPRN — svuoj KPCNT — na pokrmy] vyn. KPRCT, a dal N — 398 dal] vydal T — 399—400 «Nebo ... nenie! 396 1. Petr 4, 8 — 397 1. Kor. 13, 3 —
Strana 645
645 Nebo nejeden ť také dá pro Buoh, ale pro hanbu a ted na voko 400 lidem, ješto nebude z lásky; tu ť odplaty nenie! Ale až) bude v súdný den, proč puojdú lidé do pekla? Však nedí: »Vy jste cizoložili, vy kradli«, ale die: »Já lačněl, a vy jste mne nenakrmili; já žieznil, a vy nenapojili; já náh, a vy nepřiodieli; jdětež ode mne), zlořečení, do ohně věčného!« Proto ť veď 405 lidé puojdú do pekla, že nejsú milosrdní. Ó blaze jemu, ktož jest milosrdný a svobodný, ješto rád udielí pro jméno boží! I mníš ty to malý dar?Aha! Nemůže ť toho žádný míti, lečť komu sám milý Buoh dá! Job svatý říkal: »Milosrdenství od «mé), mladosti rostlo se mnú«. Nuže, Kmnedle,uleknete-li se toho, vy manželé 410 abyšte řekli: »Milá ženo (a ona zase: »Milý muži), strach bychom pro to v pekle nebyli, ješto jsme skúpí a hauževní) chováme, hmatáme a pro Buoh neradi dáváme! Milá ženo dávajva, abychom sobě tiem zaslúžili nebeského království!« Die-li pak baba hauževná: »Nedávaj, nechci ť, aby rozdával vyn. BU — 399 pro Buoh almužnu T — hanbu a] Buoh (Boha T) nedá, než (+ dá N) pro hanbu anebo TN — 400 ješto to TNC — z žádné lásky C — tu] to T — odplaty žádné T — nenie nebude T — «až) když BT — 401 lidé nepraví U — nedí] nedie Buoh KC, nebude jim řečeno T — 402 cizoložníci RU — ste kradli KROU — «die vyn. B, bude jim mluveno T — jste mne] vyn. KPRCNTU — 403 žieznil ... já vyn. B — náh byl NU — 404 ode mne) vyn. B — veď] viď RU, vyn. TON — 405 puojdú] musí N — protože N — milosrdni jedni k druhým T — ó) A P, vyn. T — Přeblaze T — jemu] tomu člověku T — 406 a svobodný] vyn. NU, a lítostivej C — ješto] ano U — uděluje TN — pro] ve T — 406—407 I mníš ... žádný] Domníváš ty se to snad býti malý dar? Veliký ť jest, aniž může kdo toho T — I mníšty to] I domníváš ty se, že jest to N, I do- mnívášse to bejti C —407 dar od Boha C — «Aha!» ale BRU, Aha! Veliký zajisté, neb ť K, Au N — toho jistě C — komuž to TNCU — sám] vyn. U — 408 milý] vyn. K — Jako svatej Job C — říkával RONTU — mé) vyn. B — 409 «mnedle vyn. B, mnedle, milí křesťané T — ulekneme RT — 410 «řekli) říkali B, řekli vy N — Ú (Au N, Aj T), milá PONT — ženo] manželko KC — a ona] ano R — a ona ... muži] vyn. KPCNT — 411 ješto] že TU — «a hauževní neužilí B — 412 hmatáme] dobýváme N, shromažďujeme T — 412—413 a pro Buoh ... zaslúžili Dávajme rádi pro Buoh, abychom sobě zasluhovali B — a pro Buoh . . . dávajva] Nedáváme rádi pro Bůh. Dávejme, milá ženo C — 412 pro Pána Boha T — Milá ženo] vyn. T — 413 dávajva] vyn. PRNT, dávejme U — království, napravme se na to N — 414—417 «Die . .. těžko však ť nás milý Buoh nadělí!« Ale neboj se toho, ještě ť spíše jeden druhého odmluví, ač některý z nich co chtěl dáti! A řídko ť se B, a muž zase opět týž, kdyby žena pro 402 Mat. 25, 42 n. a 41 — 408 Podle Joba 31, 18 —
645 Nebo nejeden ť také dá pro Buoh, ale pro hanbu a ted na voko 400 lidem, ješto nebude z lásky; tu ť odplaty nenie! Ale až) bude v súdný den, proč puojdú lidé do pekla? Však nedí: »Vy jste cizoložili, vy kradli«, ale die: »Já lačněl, a vy jste mne nenakrmili; já žieznil, a vy nenapojili; já náh, a vy nepřiodieli; jdětež ode mne), zlořečení, do ohně věčného!« Proto ť veď 405 lidé puojdú do pekla, že nejsú milosrdní. Ó blaze jemu, ktož jest milosrdný a svobodný, ješto rád udielí pro jméno boží! I mníš ty to malý dar?Aha! Nemůže ť toho žádný míti, lečť komu sám milý Buoh dá! Job svatý říkal: »Milosrdenství od «mé), mladosti rostlo se mnú«. Nuže, Kmnedle,uleknete-li se toho, vy manželé 410 abyšte řekli: »Milá ženo (a ona zase: »Milý muži), strach bychom pro to v pekle nebyli, ješto jsme skúpí a hauževní) chováme, hmatáme a pro Buoh neradi dáváme! Milá ženo dávajva, abychom sobě tiem zaslúžili nebeského království!« Die-li pak baba hauževná: »Nedávaj, nechci ť, aby rozdával vyn. BU — 399 pro Buoh almužnu T — hanbu a] Buoh (Boha T) nedá, než (+ dá N) pro hanbu anebo TN — 400 ješto to TNC — z žádné lásky C — tu] to T — odplaty žádné T — nenie nebude T — «až) když BT — 401 lidé nepraví U — nedí] nedie Buoh KC, nebude jim řečeno T — 402 cizoložníci RU — ste kradli KROU — «die vyn. B, bude jim mluveno T — jste mne] vyn. KPRCNTU — 403 žieznil ... já vyn. B — náh byl NU — 404 ode mne) vyn. B — veď] viď RU, vyn. TON — 405 puojdú] musí N — protože N — milosrdni jedni k druhým T — ó) A P, vyn. T — Přeblaze T — jemu] tomu člověku T — 406 a svobodný] vyn. NU, a lítostivej C — ješto] ano U — uděluje TN — pro] ve T — 406—407 I mníš ... žádný] Domníváš ty se to snad býti malý dar? Veliký ť jest, aniž může kdo toho T — I mníšty to] I domníváš ty se, že jest to N, I do- mnívášse to bejti C —407 dar od Boha C — «Aha!» ale BRU, Aha! Veliký zajisté, neb ť K, Au N — toho jistě C — komuž to TNCU — sám] vyn. U — 408 milý] vyn. K — Jako svatej Job C — říkával RONTU — mé) vyn. B — 409 «mnedle vyn. B, mnedle, milí křesťané T — ulekneme RT — 410 «řekli) říkali B, řekli vy N — Ú (Au N, Aj T), milá PONT — ženo] manželko KC — a ona] ano R — a ona ... muži] vyn. KPCNT — 411 ješto] že TU — «a hauževní neužilí B — 412 hmatáme] dobýváme N, shromažďujeme T — 412—413 a pro Buoh ... zaslúžili Dávajme rádi pro Buoh, abychom sobě zasluhovali B — a pro Buoh . . . dávajva] Nedáváme rádi pro Bůh. Dávejme, milá ženo C — 412 pro Pána Boha T — Milá ženo] vyn. T — 413 dávajva] vyn. PRNT, dávejme U — království, napravme se na to N — 414—417 «Die . .. těžko však ť nás milý Buoh nadělí!« Ale neboj se toho, ještě ť spíše jeden druhého odmluví, ač některý z nich co chtěl dáti! A řídko ť se B, a muž zase opět týž, kdyby žena pro 402 Mat. 25, 42 n. a 41 — 408 Podle Joba 31, 18 —
Strana 646
646 415 abychom sami ve psí byli!«? Anebo muž zase též, kdyby ona dáti chtěla: »Nedávaj! Pakli dáš, zvieš hody!«? Bývá-li to, hádaj?! Však se spolu těžko trefíta oba manžely, ješto by pro Pána Boha rádi dávali. A u těchto pak pánuov, když trubači, pištci přijdú:»Čí jste?« — »Tohoto pána a tohoto!« — »Daj jim 420 zlatý neb dva aneb několiko grošuov a posaďte je a dajte jim vína, všeho dosti!« A když chudý, nebožátko, přijde, aud Krista Ježíše, prose) ve jméno Kukřižovaného) Ježíše:»Nu, dajte mu peniez a kažte mu ven!« Onyno údy ďáblovy ctí, «hudce, pištce, a posadie, ale ty pak, když jsi Ježíšuov, jdiž, brachu, 425 ven! A, běda bude! Zviete, nebožátka, s vašimi běhy kde ť bude déle býti! Ale k čemu vede toto svaté čtení? K tomu, když dí: »Tak ť Bůh ráda dávala: »Dávej ráda pro Bůh, však tě nadělí milý Pán Bůh!« A druhdy se pak muž trefí (a muž zase ... trefí] a naši děti, budau-li se Boha báti, nadčlí ť je milý Bůh, a my málo měli!« A mnohý se muž najde U), že nedá ženě pro Bůh dávati: »Nedávej! Pakli (vyn. U) dáš (vyn. U), zvciš (ps. v R: zwich!) hody!« Bývá-li to, hádej?! Však se těžko spolu (zvíš ... těžko spolu] vyn. U) RU — 414 lakomá, hauževná T — aby roz- dával] a ty by vše rozdal K, aby vše rozdal C — 415 abychom pak C — 416 Pakli dáš] Dáš-li PNT — hádaj] do vás T, medle mezi vámi C — 417 spolu těžko] s těžkostí C, zřídka TN — trefí PT, trefíte R, trefují spolu N — 417—418 trefíta . . . dávali] vyn. U — 417 manžely] vyn. C, manželé TN — 417—418 pro Buoh KPRON — 418 rádi spolu T — u těchto pak) co pak u U — těch B — pištci a hudci KC, pištci, bubenníci PN, pištci, bubeníci a blázni, kejklíři T, a piskači U — 419 přijdau, optají se jich C — 419—421 «Či jste ... dosti!dá ť jim zlatý neb několik grošuov a dosti píti vína B, »Nu, zahrej nám čistě!« A dají jim zlatý nebo dva a posadí je a dadí jim dosti vína, všeho dobrého N — 419—420 Čí jste ... grošuov Dej jim hned zlatý anebo dva neb několik grošuov T — 419 Čí jste] Nu, čí jste U, Čí jste?« A oni řeknau C — Dajj Dajte K, Nu, dej C, Nu, dejtež U — jim tam R — 420 aneb několiko grošuov] vyn. U — posaďte je za stůl C — 421 vína] dosti vína a piva a C, dosti jídla a vína i U, dosti vína i T — dosti vyn. CT — 421—422 «aud . .. prose prosí BU — 422 prose) prosí R, bude prositi C, prosíc TN — Kukřižovaného vyn. B — Ježíše, dí ť C, Ježíše, řkau N — 422—423 »Nu ... ven!« Krista, dadúc mu někdy peníz, nu, hned ven B — 423 peniez, ať tu nesmradí N — mu, chodci C — Onyno] A tuto onyno R — 423—424 Onyno ... posadie] Tak oni obyčej mají, dáblovy audy, pištce, hudce ctíti N — 423 čertovy K — 423—425 hudce ... ven) a úd Kristuov pryč honí B — 423—424 hudce, pištce) vyn. U — 424 a posadie] vyn. PT, posadie za stůl R — ale] vyn. K — pak] vyn. TN, brachu U — když] poněvadž T — jdiž] táhniž T — brachu] předce T, vyn. U, brachku C — 425 ven) pryč U — Ach T, ó NU — 425—426 Zviete . . . býti! vyn. B — 425 s vašimi běhy] vyn. U, s vašimi běhy, co ť vás pro to potká a C, s vašimi běhy a obyčeji N —
646 415 abychom sami ve psí byli!«? Anebo muž zase též, kdyby ona dáti chtěla: »Nedávaj! Pakli dáš, zvieš hody!«? Bývá-li to, hádaj?! Však se spolu těžko trefíta oba manžely, ješto by pro Pána Boha rádi dávali. A u těchto pak pánuov, když trubači, pištci přijdú:»Čí jste?« — »Tohoto pána a tohoto!« — »Daj jim 420 zlatý neb dva aneb několiko grošuov a posaďte je a dajte jim vína, všeho dosti!« A když chudý, nebožátko, přijde, aud Krista Ježíše, prose) ve jméno Kukřižovaného) Ježíše:»Nu, dajte mu peniez a kažte mu ven!« Onyno údy ďáblovy ctí, «hudce, pištce, a posadie, ale ty pak, když jsi Ježíšuov, jdiž, brachu, 425 ven! A, běda bude! Zviete, nebožátka, s vašimi běhy kde ť bude déle býti! Ale k čemu vede toto svaté čtení? K tomu, když dí: »Tak ť Bůh ráda dávala: »Dávej ráda pro Bůh, však tě nadělí milý Pán Bůh!« A druhdy se pak muž trefí (a muž zase ... trefí] a naši děti, budau-li se Boha báti, nadčlí ť je milý Bůh, a my málo měli!« A mnohý se muž najde U), že nedá ženě pro Bůh dávati: »Nedávej! Pakli (vyn. U) dáš (vyn. U), zvciš (ps. v R: zwich!) hody!« Bývá-li to, hádej?! Však se těžko spolu (zvíš ... těžko spolu] vyn. U) RU — 414 lakomá, hauževná T — aby roz- dával] a ty by vše rozdal K, aby vše rozdal C — 415 abychom pak C — 416 Pakli dáš] Dáš-li PNT — hádaj] do vás T, medle mezi vámi C — 417 spolu těžko] s těžkostí C, zřídka TN — trefí PT, trefíte R, trefují spolu N — 417—418 trefíta . . . dávali] vyn. U — 417 manžely] vyn. C, manželé TN — 417—418 pro Buoh KPRON — 418 rádi spolu T — u těchto pak) co pak u U — těch B — pištci a hudci KC, pištci, bubenníci PN, pištci, bubeníci a blázni, kejklíři T, a piskači U — 419 přijdau, optají se jich C — 419—421 «Či jste ... dosti!dá ť jim zlatý neb několik grošuov a dosti píti vína B, »Nu, zahrej nám čistě!« A dají jim zlatý nebo dva a posadí je a dadí jim dosti vína, všeho dobrého N — 419—420 Čí jste ... grošuov Dej jim hned zlatý anebo dva neb několik grošuov T — 419 Čí jste] Nu, čí jste U, Čí jste?« A oni řeknau C — Dajj Dajte K, Nu, dej C, Nu, dejtež U — jim tam R — 420 aneb několiko grošuov] vyn. U — posaďte je za stůl C — 421 vína] dosti vína a piva a C, dosti jídla a vína i U, dosti vína i T — dosti vyn. CT — 421—422 «aud . .. prose prosí BU — 422 prose) prosí R, bude prositi C, prosíc TN — Kukřižovaného vyn. B — Ježíše, dí ť C, Ježíše, řkau N — 422—423 »Nu ... ven!« Krista, dadúc mu někdy peníz, nu, hned ven B — 423 peniez, ať tu nesmradí N — mu, chodci C — Onyno] A tuto onyno R — 423—424 Onyno ... posadie] Tak oni obyčej mají, dáblovy audy, pištce, hudce ctíti N — 423 čertovy K — 423—425 hudce ... ven) a úd Kristuov pryč honí B — 423—424 hudce, pištce) vyn. U — 424 a posadie] vyn. PT, posadie za stůl R — ale] vyn. K — pak] vyn. TN, brachu U — když] poněvadž T — jdiž] táhniž T — brachu] předce T, vyn. U, brachku C — 425 ven) pryč U — Ach T, ó NU — 425—426 Zviete . . . býti! vyn. B — 425 s vašimi běhy] vyn. U, s vašimi běhy, co ť vás pro to potká a C, s vašimi běhy a obyčeji N —
Strana 647
647 i Otec muoj nebeský učiní vám, neodpustíte-li jeden každý bratru svému z srdcí vašich«. Nuže, chceš-liž, ať by tobě [milý] Buoh 430 odpustil, odpustiž také! Ale Kmy chceme, aby nám Buoh mnoho hřiechuov odpustil, a sami) malé, hubené, [špatné] křivdy nechcme pro něho odpustiti! A, nenaděj se nikoli, by ť tobě Buoh odpustil, neod pustíš-li ty prvé! A řeknau: »Ú, kněže, učinil ť jest proti B 519 mně, nemohu ť já jemu toho tak lehce odpustiti!« Milý, a učinil-li 435 s' ty co proti Pánu Bohu, hádaj? Chceš-liž, ať [tobě] odpustí, odpustiž také! A dí: »Z srdcí vašich«. Máš toho mnoho mezi tiemto) lidem: »Nu, již ť jemu odpúštím!«, teď ruku dá, ale v srdci kyselost a nechut; a po smíření bude říci: »I ovšem, však ť jsem 440 s ním smířen, ale proto ť já vím, co ť jest mi učinil!« Aha! Z srdce odpustiti máš! Zklamá ť vás to! An ť nemuož s ním mluviti, ba, těžko mu na ň i hleděti nejednú! A, běda bude! Ba, když — 427 Ale] Ale považme dále T, I U — k čemu pak konečně C — to P svaté] vyn. KP — K tomu] vyn. T, K tomuto RNU — když] kdež NC — 428 muoj] vyn. U — nebeský] vyn. R — jestliže neodpustíte C — 429 v srd- cích U — vašich vin jejich NC — 429—445 Nuže .. . smiloval se nad tebú vyn. (!) U — 429 liž ty PT — [milý] vyn. KPRCNT — 430 odpustiž ty C — také bližnímu svému NC — 430—431 «my ... sami) vyn. BR — 431 malé] vyn. NC — hubené] vyn. N — [špatné] vyn. KPRONT — křiv- dičky KONT — 432 pro něho] vyn. R — Á] Ale K, A, á P, Protož N — nenadějte T — tobě] vám T — milý Pán Bůh RT — mnoho odpustil N — 433 neodpustíte-li vy T — prvé málo (vyn. C) bližnímu svému NC — A řeknau: »Ú] Nalezl-li by se pak kto takový, ješto bude řéci: »Au K, Ani t: »Á, á P, Au, prej C, Ani ť řkau: »Prý N, Ani ť, praví, kněží rozhřešiti ne- mohau, i říkají ť: »ÓT, A, á R — kněže] vyn. T — 434 mně mnoho N — toho] vyn. R — Milý] vyn. T — 435 milému Pánu R — Chceš-liž] a chceš KPCNT — ať by TN — [tobě] vyn. KPRONT — odpustil, i (vyn. C) TNC — 436 ty také TNC — 437 die, že K — Máš nyní N — velmi mnoho R — mnoho nyní T — tiemto) vyn. B — 438 nepravým lidem N, lidem, jenž říkají T, lidem, že ť budau praviti C — jemu, prý N — odpustím R — teď]) a T — dada K, mu dá TC, dávám N — v srdci předce NC — 439 nechut se zdržuje N — a po smíření bude říci] vyn. PN, a říkají T, bude mluviti C — po smíření] mnohý K — I] Ú, prý (+ i N) PN, Ej, již C, Au T — ovšem, však] již T — však] vyn. PON — jsem] jest tak, jsem ť K — 440 smířen a spokojen T — proto . . . učinil budu ť na to dobře dlauho pomnieti C — já] vyn. T — vím] na to pomním (pamatuji N) KN — Aha] vyn. TN —Z srdce svého T — 441 vás to ústní odpauštění N — brzo mluviti C — ba] vyn. K — 442 i vyn. BN — hleděti, a když ho má potkati, odvrátí tvář svau od něho nebo se mu vyhne, aby ho nepotkal N — 442—445 «nejednú. .. nad tebú ba, srdcem musíš odpustiti, chceš-li, ať tobě také milý Buch odpustí B — 442
647 i Otec muoj nebeský učiní vám, neodpustíte-li jeden každý bratru svému z srdcí vašich«. Nuže, chceš-liž, ať by tobě [milý] Buoh 430 odpustil, odpustiž také! Ale Kmy chceme, aby nám Buoh mnoho hřiechuov odpustil, a sami) malé, hubené, [špatné] křivdy nechcme pro něho odpustiti! A, nenaděj se nikoli, by ť tobě Buoh odpustil, neod pustíš-li ty prvé! A řeknau: »Ú, kněže, učinil ť jest proti B 519 mně, nemohu ť já jemu toho tak lehce odpustiti!« Milý, a učinil-li 435 s' ty co proti Pánu Bohu, hádaj? Chceš-liž, ať [tobě] odpustí, odpustiž také! A dí: »Z srdcí vašich«. Máš toho mnoho mezi tiemto) lidem: »Nu, již ť jemu odpúštím!«, teď ruku dá, ale v srdci kyselost a nechut; a po smíření bude říci: »I ovšem, však ť jsem 440 s ním smířen, ale proto ť já vím, co ť jest mi učinil!« Aha! Z srdce odpustiti máš! Zklamá ť vás to! An ť nemuož s ním mluviti, ba, těžko mu na ň i hleděti nejednú! A, běda bude! Ba, když — 427 Ale] Ale považme dále T, I U — k čemu pak konečně C — to P svaté] vyn. KP — K tomu] vyn. T, K tomuto RNU — když] kdež NC — 428 muoj] vyn. U — nebeský] vyn. R — jestliže neodpustíte C — 429 v srd- cích U — vašich vin jejich NC — 429—445 Nuže .. . smiloval se nad tebú vyn. (!) U — 429 liž ty PT — [milý] vyn. KPRCNT — 430 odpustiž ty C — také bližnímu svému NC — 430—431 «my ... sami) vyn. BR — 431 malé] vyn. NC — hubené] vyn. N — [špatné] vyn. KPRONT — křiv- dičky KONT — 432 pro něho] vyn. R — Á] Ale K, A, á P, Protož N — nenadějte T — tobě] vám T — milý Pán Bůh RT — mnoho odpustil N — 433 neodpustíte-li vy T — prvé málo (vyn. C) bližnímu svému NC — A řeknau: »Ú] Nalezl-li by se pak kto takový, ješto bude řéci: »Au K, Ani t: »Á, á P, Au, prej C, Ani ť řkau: »Prý N, Ani ť, praví, kněží rozhřešiti ne- mohau, i říkají ť: »ÓT, A, á R — kněže] vyn. T — 434 mně mnoho N — toho] vyn. R — Milý] vyn. T — 435 milému Pánu R — Chceš-liž] a chceš KPCNT — ať by TN — [tobě] vyn. KPRONT — odpustil, i (vyn. C) TNC — 436 ty také TNC — 437 die, že K — Máš nyní N — velmi mnoho R — mnoho nyní T — tiemto) vyn. B — 438 nepravým lidem N, lidem, jenž říkají T, lidem, že ť budau praviti C — jemu, prý N — odpustím R — teď]) a T — dada K, mu dá TC, dávám N — v srdci předce NC — 439 nechut se zdržuje N — a po smíření bude říci] vyn. PN, a říkají T, bude mluviti C — po smíření] mnohý K — I] Ú, prý (+ i N) PN, Ej, již C, Au T — ovšem, však] již T — však] vyn. PON — jsem] jest tak, jsem ť K — 440 smířen a spokojen T — proto . . . učinil budu ť na to dobře dlauho pomnieti C — já] vyn. T — vím] na to pomním (pamatuji N) KN — Aha] vyn. TN —Z srdce svého T — 441 vás to ústní odpauštění N — brzo mluviti C — ba] vyn. K — 442 i vyn. BN — hleděti, a když ho má potkati, odvrátí tvář svau od něho nebo se mu vyhne, aby ho nepotkal N — 442—445 «nejednú. .. nad tebú ba, srdcem musíš odpustiti, chceš-li, ať tobě také milý Buch odpustí B — 442
Strana 648
648 odpustíš, máš z srdce odpustiti, a věděl-li by co jeho zlého, máš vystřieci, chceš-li, ať by tobě Buoh odpustil a smiloval se nad 445 tebú! Dajž nám to, milý Bože, abychom se tak uměli míti v tom ve všem, jakož by tobě líbo bylo a našim dušém úžitečno! Amen. * A] Ach T, Ó N — 443 odpustíš] chceš odpustiti N — más] již máš R, máš to N — odpustiti] učiniti N — věděl] viděl R — máš] vyn. PNT, máš ho C —444 vystřieci se T — Buoh] milý, drahý Buoh (+ tvé N) hříchy PNT — 445 nám ... Bože] milý Buoh KC — to ... Bože] milý, všemohúcí drahý Buoh (Bože N) PN — milý, všemohaucí drahý Pane T — Pán Bůh RU — míti] skutečně míti N, chovati U — 446 všem] všem, jakož jsme slyšeli PNT — «by tobě ... úžitečno tvé svaté milosti jest líbo B, by tobě líbezné a vzácné bylo, milej Pane, a našim dušem úžitečno a prospěšno C, by tobě líbo a mílo bylo a našim dušem prospěšno a úžitečno! K tomu ke všemu dobrému a spasitedlnému rač nám dopomoci Bůh Otec i Syn jeho milý i Duch svatý, jeden Pán Bůh, požehnaný na věky věkův! T — tobě] jemu, drahému Pánu K, jemu P — tobě líbo bylo] se tobě libilo U — líbo bylo, milý Pane R — prospěšno a úžitečno N, úžitečné U —
648 odpustíš, máš z srdce odpustiti, a věděl-li by co jeho zlého, máš vystřieci, chceš-li, ať by tobě Buoh odpustil a smiloval se nad 445 tebú! Dajž nám to, milý Bože, abychom se tak uměli míti v tom ve všem, jakož by tobě líbo bylo a našim dušém úžitečno! Amen. * A] Ach T, Ó N — 443 odpustíš] chceš odpustiti N — más] již máš R, máš to N — odpustiti] učiniti N — věděl] viděl R — máš] vyn. PNT, máš ho C —444 vystřieci se T — Buoh] milý, drahý Buoh (+ tvé N) hříchy PNT — 445 nám ... Bože] milý Buoh KC — to ... Bože] milý, všemohúcí drahý Buoh (Bože N) PN — milý, všemohaucí drahý Pane T — Pán Bůh RU — míti] skutečně míti N, chovati U — 446 všem] všem, jakož jsme slyšeli PNT — «by tobě ... úžitečno tvé svaté milosti jest líbo B, by tobě líbezné a vzácné bylo, milej Pane, a našim dušem úžitečno a prospěšno C, by tobě líbo a mílo bylo a našim dušem prospěšno a úžitečno! K tomu ke všemu dobrému a spasitedlnému rač nám dopomoci Bůh Otec i Syn jeho milý i Duch svatý, jeden Pán Bůh, požehnaný na věky věkův! T — tobě] jemu, drahému Pánu K, jemu P — tobě líbo bylo] se tobě libilo U — líbo bylo, milý Pane R — prospěšno a úžitečno N, úžitečné U —
Strana 649
Neděle XXIII. po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Filipenským v «třetí kapitole. Bratří! Následovníci moji buďte a šetřte těch, kteříž ť tak chodí, jakož máte příklad 5náš. Nebo mnozí chodí, o nichž sem často pra- vil vám a i nyní i s pláčem pravím nepřátely kříže Kristova, jichaž to konec jest zatra- cení, jichžto Buoh břicho jest a sláva jich v pohanění, kteříž zemské věci čenichají. Ale lonaše obcování v nebesích jest, odkavadž také čekáme Spasitele, Pána našeho Ježíše Krista, kterýž obnoví tělo pokory naší, připodobněné tělu jasnosti své vedlé moci, kterúž také sobě muož poddati všecky věci Ježíš Kristus, Pán 15náš. Čtení svatého Matúše ve XXII. kapitole. V ten čas odšedše zákonníci, vešli sú vradu, aby Ježíše popadli v řeči. I poslali jsú k němu 2—15 Epištola ... Pán náš] vyn. R — 2 Epištola ... kapitole] Filipen. III. N — svatého Pavla] vyn. KC — «třetí druhé (!) B, III. U — kapi- tole] vyn. C, rozdílu U — 3 buďte] spolu buďtež U — šetřte] zachovávejte C — 4 těch] ty věci C, vyn. U — 4—15 jakož ... Pán náš] Konec: sobě poddati U — 4—5 jakož . . . náš]vyn. K — 4 příklad] způsob PONT — 5 náš] na nás N — 5—6 pravíval PNT — 6 vám] vyn. N — a i] ale KPC, a TN — s pláčem] pláče K — že jsau nepřátelé PONT, nepřátely býti K — 7 jichto B — jest] vyn. NC — zatracení] zahynutí PCNT — 8 jich] jejich C — 9 kteříž] ješto T — čeni- chají] chutnají P, chutnají a čenichají C — 10 odkudž TN — také] i P — 11 očekáváme TON — Spasitele] vyn. TN — 12 jenž TNC — připodobněné) a připodobní je C — 13 k tělu PCT, tělu slávy K — podlé TN — moci, kterúž] dělánie, jímž K, díla moci své, jížto P, aučinku, kterejmž C, díla, jímžto TN — také] vyn. N — 15 náš. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 16 Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Math. XXII. — svatého Matúše] svaté, napsal svatý Matauš U — v XX.té (!) K — kapitole] vyn. N, rozdílu U — 17 V ten čas] vyn. PR, Tehdy U — 17—18 odšedše ... Ježíše] odchá- 3 nn. Filip. 3, 17—21. 17 nn. Mat. 22, 15—21.
Neděle XXIII. po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Filipenským v «třetí kapitole. Bratří! Následovníci moji buďte a šetřte těch, kteříž ť tak chodí, jakož máte příklad 5náš. Nebo mnozí chodí, o nichž sem často pra- vil vám a i nyní i s pláčem pravím nepřátely kříže Kristova, jichaž to konec jest zatra- cení, jichžto Buoh břicho jest a sláva jich v pohanění, kteříž zemské věci čenichají. Ale lonaše obcování v nebesích jest, odkavadž také čekáme Spasitele, Pána našeho Ježíše Krista, kterýž obnoví tělo pokory naší, připodobněné tělu jasnosti své vedlé moci, kterúž také sobě muož poddati všecky věci Ježíš Kristus, Pán 15náš. Čtení svatého Matúše ve XXII. kapitole. V ten čas odšedše zákonníci, vešli sú vradu, aby Ježíše popadli v řeči. I poslali jsú k němu 2—15 Epištola ... Pán náš] vyn. R — 2 Epištola ... kapitole] Filipen. III. N — svatého Pavla] vyn. KC — «třetí druhé (!) B, III. U — kapi- tole] vyn. C, rozdílu U — 3 buďte] spolu buďtež U — šetřte] zachovávejte C — 4 těch] ty věci C, vyn. U — 4—15 jakož ... Pán náš] Konec: sobě poddati U — 4—5 jakož . . . náš]vyn. K — 4 příklad] způsob PONT — 5 náš] na nás N — 5—6 pravíval PNT — 6 vám] vyn. N — a i] ale KPC, a TN — s pláčem] pláče K — že jsau nepřátelé PONT, nepřátely býti K — 7 jichto B — jest] vyn. NC — zatracení] zahynutí PCNT — 8 jich] jejich C — 9 kteříž] ješto T — čeni- chají] chutnají P, chutnají a čenichají C — 10 odkudž TN — také] i P — 11 očekáváme TON — Spasitele] vyn. TN — 12 jenž TNC — připodobněné) a připodobní je C — 13 k tělu PCT, tělu slávy K — podlé TN — moci, kterúž] dělánie, jímž K, díla moci své, jížto P, aučinku, kterejmž C, díla, jímžto TN — také] vyn. N — 15 náš. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 16 Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Math. XXII. — svatého Matúše] svaté, napsal svatý Matauš U — v XX.té (!) K — kapitole] vyn. N, rozdílu U — 17 V ten čas] vyn. PR, Tehdy U — 17—18 odšedše ... Ježíše] odchá- 3 nn. Filip. 3, 17—21. 17 nn. Mat. 22, 15—21.
Strana 650
650 služebníky svés Erodiánskými řkúce: »Mistře, 2ovíme, že pravdo mluvný jsi a že cestě božíB 520 v pravdě učíš, a není tobě péče na žádného; neb nehledíš osob lidských. Protož pověz nám, co se tobě zdá: Sluší-li dan dávati císaři, čili nic?« A poznav Ježíš nešlechetnostjich, i vetce: 25 »Co mne pokúšite, pokrytci? Okažte mi peníz platný!« A oni podali jsú mu peníze. I vetce jim Ježíš: »Číjest obraz tento a svrchu napsání?« Vetcechu jemu: »Císařův«. Tehdy dí jim Ježíš: »Dajtež, což jest císařovo, císaři, a což jest 30božího, Bohu!« Dnes týden měli jsme čtení svaté o vonom počtu hrozném, na) kterýžto počet — chtějme neb nechtějme — musíme jíti a počet klásti tomuto] králi hroznému, Pánu Ježíši [Kristu], a to přede vším světem. A tu na tom počtu tak osamíš, že ť žádný 35 nebude moci pomoci, než, jakž s' sám sobě zaslúžil, tak budeš sauzen, a «tak to bude těžký počet, že nižádnému nestačí jeho zaslúženie ani jeho žádní skutkové), nebude-li zaslúžení Pána Ježíše [Krista]. Uleknem-li se toho, milí křesťané? zejíce farizeové radu začali, aby ho U — 18—30 aby Ježíše ... Bohu] etc. Vajklad R — 18 polapili KPNTU — 18—30 I poslali ... Bohu!] Konec: a opustivše odešli. Vejklad LVIII. U — 18 jsú k němu] jemu K — služeb- níky své s] učedlníky své s služebníky PNT — Herodesovými KPNT, služeb- níky Herodesovejmi C — 20 my víme C — pravdomluvný, pravý K — že vyn. KPONT — 21 v pravdě boží C — na žádného] o nižádném KN, o ni- žádného T — 22 nepatříš N — na osobu lidskú PONT — 22—23 co se tobě zdá] vyn. P — 23 dáti KPCNT — 24 A] Ale TN — poznal C — nešlechetnost] lest PT, nepravost N — jejich PCT — řekl (+ jim C) PCNT — 26 platní K, platu PCT, daně N — řekl PCT — 27 tento] toto C — svrchu] vyn. C — nápis PT — 28 Řekli KONT, Řkau P — Tehdy] vyn. P — vece KC, řekl T — k nim N — Ježí] vyn. KP — 29 Dajtež Dajtež (Navraťtež N) tehdy KPCNT — to, což N — 29—30 což jest císařovo . .. božího] ty věci, kteréž sau ciesařovy, ciesaři, a které sau božie KC — 29 císařového TN — 30 Bohu! Vejklad (+ na to svaté čtení T) PNT — 31 hrozném a strašlivém T — 32 «na vyn. (!) B — počet] vyn. U — chtěj nebo nechtěj U — jíti] přijíti KRC, se postaviti TNU — 33 klásti klásti (— toho nám (+ nikoliv U) ujíti nelze —) a to RU — tomu PRCNTU — hroznému] pod tím v K přípisek: [spravedlivýmu] — [Kristu] vyn. KPRONTU — 34 tu] to U — tak] tak tu U — vosamíš a opuštěn budeš N — 35 nic pomoci T — než ale U — kterak s' N - zaslaužíš U — 36 sauzen] odplatu bráti N — 36—37 «tak ... skutkové brž ještě i dobří skutkové nestačí žádnému B — 36 nepostačí jaké koliv veliké N — 36—37
650 služebníky svés Erodiánskými řkúce: »Mistře, 2ovíme, že pravdo mluvný jsi a že cestě božíB 520 v pravdě učíš, a není tobě péče na žádného; neb nehledíš osob lidských. Protož pověz nám, co se tobě zdá: Sluší-li dan dávati císaři, čili nic?« A poznav Ježíš nešlechetnostjich, i vetce: 25 »Co mne pokúšite, pokrytci? Okažte mi peníz platný!« A oni podali jsú mu peníze. I vetce jim Ježíš: »Číjest obraz tento a svrchu napsání?« Vetcechu jemu: »Císařův«. Tehdy dí jim Ježíš: »Dajtež, což jest císařovo, císaři, a což jest 30božího, Bohu!« Dnes týden měli jsme čtení svaté o vonom počtu hrozném, na) kterýžto počet — chtějme neb nechtějme — musíme jíti a počet klásti tomuto] králi hroznému, Pánu Ježíši [Kristu], a to přede vším světem. A tu na tom počtu tak osamíš, že ť žádný 35 nebude moci pomoci, než, jakž s' sám sobě zaslúžil, tak budeš sauzen, a «tak to bude těžký počet, že nižádnému nestačí jeho zaslúženie ani jeho žádní skutkové), nebude-li zaslúžení Pána Ježíše [Krista]. Uleknem-li se toho, milí křesťané? zejíce farizeové radu začali, aby ho U — 18—30 aby Ježíše ... Bohu] etc. Vajklad R — 18 polapili KPNTU — 18—30 I poslali ... Bohu!] Konec: a opustivše odešli. Vejklad LVIII. U — 18 jsú k němu] jemu K — služeb- níky své s] učedlníky své s služebníky PNT — Herodesovými KPNT, služeb- níky Herodesovejmi C — 20 my víme C — pravdomluvný, pravý K — že vyn. KPONT — 21 v pravdě boží C — na žádného] o nižádném KN, o ni- žádného T — 22 nepatříš N — na osobu lidskú PONT — 22—23 co se tobě zdá] vyn. P — 23 dáti KPCNT — 24 A] Ale TN — poznal C — nešlechetnost] lest PT, nepravost N — jejich PCT — řekl (+ jim C) PCNT — 26 platní K, platu PCT, daně N — řekl PCT — 27 tento] toto C — svrchu] vyn. C — nápis PT — 28 Řekli KONT, Řkau P — Tehdy] vyn. P — vece KC, řekl T — k nim N — Ježí] vyn. KP — 29 Dajtež Dajtež (Navraťtež N) tehdy KPCNT — to, což N — 29—30 což jest císařovo . .. božího] ty věci, kteréž sau ciesařovy, ciesaři, a které sau božie KC — 29 císařového TN — 30 Bohu! Vejklad (+ na to svaté čtení T) PNT — 31 hrozném a strašlivém T — 32 «na vyn. (!) B — počet] vyn. U — chtěj nebo nechtěj U — jíti] přijíti KRC, se postaviti TNU — 33 klásti klásti (— toho nám (+ nikoliv U) ujíti nelze —) a to RU — tomu PRCNTU — hroznému] pod tím v K přípisek: [spravedlivýmu] — [Kristu] vyn. KPRONTU — 34 tu] to U — tak] tak tu U — vosamíš a opuštěn budeš N — 35 nic pomoci T — než ale U — kterak s' N - zaslaužíš U — 36 sauzen] odplatu bráti N — 36—37 «tak ... skutkové brž ještě i dobří skutkové nestačí žádnému B — 36 nepostačí jaké koliv veliké N — 36—37
Strana 651
651 Dnes pak [již] máme čtení svaté o groši a o vobrazu a vo 40 nápisu, kterýž jest na tom groši. A ten groš znamenává ť každého člověka. Nebo, jakož v jiném čtení dí, že jedna žena, majíc deset grošuov, «potratí-li jeden, že rozže lucernu a bude hledati: ta žena jest múdrost boží nestvořená, Syn boží milý, a my ten groš, hříšní lidé. On ť jest přišel, aby nás nalezl, i protož, jakýž ráz 45 a nápis bude na tom groši, vedlé toho budem počet klásti. Nebo jako právě úředníci činí pánóm počty vedlé jich rajstr:»Prý, vezmi rejistra svá, a vedlé tvých rejistr já chci s tebú počet uči- niti«: tak ť právě jest duše naše jako rejistra, a což bude napsáno v &tvé duši nebo v mé, tak, vedlé toho budeš 50 súzen, čí obraz a nápis. Bude-li obraz a nápis boží, budeš dán Bohu, že) on, drahý Ježíš, nalezne-li na tobě nápis a obraz svuoj, vezma tě i dá tě Bohu, [svému] Otci drahému, B 521 řka: »Na, milý Otče, «královstvie) tvé; to ť jsem já [tobě] získal!« Pakli bude nápis císařuov — onoho císaře, dábla škare- jeho zaslúženie] vyn. T — 37 ani ... skutkové vyn. TN — nebude-li bez TN — Pána] drahého P, drahýho Pána RONTU — 38 [Krista] vyn. KPRCNTU — toho] vyn. RC, my toho TN — křesťané, pro milého Boha N — 39 Dnes pak] A dnes U — [již] vyn. KPRONTU — svaté a blaho- slavené T, svaté a přeblahoslavené N — groši] peniezi KC, tom groši U — a o vobrazu] vyn. RU, a obrazu jeho T, a o obrazu na něm N — 40 groši] peniezi KC, groši nápis U — groš] penicz KC — znamená TU — 41 svatém čtení TON — praví T — jedna] vyn. C — 42 grošuov] peněz KC — «po- tratí-li potratila BT — lucernu] svíci a vstaví v lucernu T, svíci CU — bedlivě hledati N, jí (!) hledati U — 43 múdrost boží maudrost U — milý) vyn. U — my ť sme U — groš] peniez KC, groš stracený N — 44 my, hříšní C — Ono ť T — nalezl] našel RU — jakovejž C, jaký jest U — 45 a] takýž R, takový i U — groši] peniezi KC — počet] vyn. R — Nebo rovně TN, Nebo tak U — 46 právě] vyn. TN — činívají N — počet BU — a vedlé C — jich] svých KU — rejistr KPC, rejister RNTU — 46—48 «Prý ... učiniti vyn. B — 46—47 Prý ... tvých rejistr] vyn. K — 46 Prý] ani budau říci R, ani ť říkají C, jakož říkají T, an dí U — 47 já] vyn. P — chci) vyn. (!) P — počet] vyn. (!) P — učiniti činiti TU, klásti N — 48 «právě jest jsú B, rovně jest N — jako] vyn. RU — 49 v] na PNTU — «tvé) té B, mé a tvé N — «nebo v mé) vyn. BN, a v mé C, nebo na mé PT, nebo v nie (ní U) KU — podlé U — budem TN —50 súzen] vyn. C, sauzen i se mnau K, sauzeni TN — nápis bude (+ napsán T) UT — Bude ... boží bude: boží-li N — budeš] vyn. R, i bude U — 51 «že? neb BN — «drahý) milý B — 52 svůj, tedy U — «vezma tě i vyn. B, vezme tě i RU — [svému] vyn. KPRONTU — Otci drahému Bohu Otci B, Otci U — 53 Kkrálovstvie stvoření B — toto ť U — [tobě] vyn. KPRONT — 54 zzískal K, zejskal (+ a vytěžil N) TNCU — budeš K — totiž onoho U — 41 Luk. 15, 8 nn. —
651 Dnes pak [již] máme čtení svaté o groši a o vobrazu a vo 40 nápisu, kterýž jest na tom groši. A ten groš znamenává ť každého člověka. Nebo, jakož v jiném čtení dí, že jedna žena, majíc deset grošuov, «potratí-li jeden, že rozže lucernu a bude hledati: ta žena jest múdrost boží nestvořená, Syn boží milý, a my ten groš, hříšní lidé. On ť jest přišel, aby nás nalezl, i protož, jakýž ráz 45 a nápis bude na tom groši, vedlé toho budem počet klásti. Nebo jako právě úředníci činí pánóm počty vedlé jich rajstr:»Prý, vezmi rejistra svá, a vedlé tvých rejistr já chci s tebú počet uči- niti«: tak ť právě jest duše naše jako rejistra, a což bude napsáno v &tvé duši nebo v mé, tak, vedlé toho budeš 50 súzen, čí obraz a nápis. Bude-li obraz a nápis boží, budeš dán Bohu, že) on, drahý Ježíš, nalezne-li na tobě nápis a obraz svuoj, vezma tě i dá tě Bohu, [svému] Otci drahému, B 521 řka: »Na, milý Otče, «královstvie) tvé; to ť jsem já [tobě] získal!« Pakli bude nápis císařuov — onoho císaře, dábla škare- jeho zaslúženie] vyn. T — 37 ani ... skutkové vyn. TN — nebude-li bez TN — Pána] drahého P, drahýho Pána RONTU — 38 [Krista] vyn. KPRCNTU — toho] vyn. RC, my toho TN — křesťané, pro milého Boha N — 39 Dnes pak] A dnes U — [již] vyn. KPRONTU — svaté a blaho- slavené T, svaté a přeblahoslavené N — groši] peniezi KC, tom groši U — a o vobrazu] vyn. RU, a obrazu jeho T, a o obrazu na něm N — 40 groši] peniezi KC, groši nápis U — groš] penicz KC — znamená TU — 41 svatém čtení TON — praví T — jedna] vyn. C — 42 grošuov] peněz KC — «po- tratí-li potratila BT — lucernu] svíci a vstaví v lucernu T, svíci CU — bedlivě hledati N, jí (!) hledati U — 43 múdrost boží maudrost U — milý) vyn. U — my ť sme U — groš] peniez KC, groš stracený N — 44 my, hříšní C — Ono ť T — nalezl] našel RU — jakovejž C, jaký jest U — 45 a] takýž R, takový i U — groši] peniezi KC — počet] vyn. R — Nebo rovně TN, Nebo tak U — 46 právě] vyn. TN — činívají N — počet BU — a vedlé C — jich] svých KU — rejistr KPC, rejister RNTU — 46—48 «Prý ... učiniti vyn. B — 46—47 Prý ... tvých rejistr] vyn. K — 46 Prý] ani budau říci R, ani ť říkají C, jakož říkají T, an dí U — 47 já] vyn. P — chci) vyn. (!) P — počet] vyn. (!) P — učiniti činiti TU, klásti N — 48 «právě jest jsú B, rovně jest N — jako] vyn. RU — 49 v] na PNTU — «tvé) té B, mé a tvé N — «nebo v mé) vyn. BN, a v mé C, nebo na mé PT, nebo v nie (ní U) KU — podlé U — budem TN —50 súzen] vyn. C, sauzen i se mnau K, sauzeni TN — nápis bude (+ napsán T) UT — Bude ... boží bude: boží-li N — budeš] vyn. R, i bude U — 51 «že? neb BN — «drahý) milý B — 52 svůj, tedy U — «vezma tě i vyn. B, vezme tě i RU — [svému] vyn. KPRONTU — Otci drahému Bohu Otci B, Otci U — 53 Kkrálovstvie stvoření B — toto ť U — [tobě] vyn. KPRONT — 54 zzískal K, zejskal (+ a vytěžil N) TNCU — budeš K — totiž onoho U — 41 Luk. 15, 8 nn. —
Strana 652
652 55 dého, o němž dí Job svatý, že jest on králem nade všemi syny pyšnými —, bude-li jeho obraz a nápis v tvé duši, bez pochybenie jemu dán budeš. Nuže, milí křesťané, nahléd- němež v se, čí jest obraz a nápis v nás, kto jest více v nás napsal, milý-li Buoh) čili dábel škaredý! Když jest bylo po křtu, 60 tehdy jest duše tvá měla boží obraz a božie podobenstv [v sobě] a tak jest byla [duše tvá] drahá a vzácná před Bohem, neb jest byla chot Boha všemohúcího, chrám Ducha svatého, «byla přítelkyně jeho, byla tovařiška svatých anjeluov ale když jest upadla v smrtedlný hřích, již jest to všecko potratila 65 a již jest na se vzala Kobraz a podobenstvie škaredého dábla. Což «pak již máš učiniti? Jinak Knikoli zase prvnieho) důstojenství neduojdeš, leč se na pravé pokánie dáš; tak ť ještě bude moci vzieti duše tvá obraz boží a nápis. A, milí křesťané, snažme se na to, abychom neměli obrazu a nápisu ďáblova, 70 abychom jemu nebyli dáni. Nebo, číž viece vuoli plníme, toho jsme obraz a nápis: plníme-li přikázaní boží všecka, budem císaře] vyn. U, císaře nade všemi syny pejchy N — 55 o němž] jenž, jako KC, jenž PRN — «svatý vyn. B — že . . . králem] »On jest král (+ a císař PRON) KPRCNU — králem a císařem T — 56 lidskejmi pyšnejmi C — jeho toho B — 56—57 v tvé ... pochybenie) na tobě, bez pochyby že B — 56 tvé] té N — duši napsán T — 57 bez pochybenie vyn. P, a tak U — Nuže] Ach U — nahlédněmež] vohledejmež my sami N, nahlédnětež vy K — 58 v se] v se a já také v sebe K, my v se a vizme PT, my (vyn. C, + samiU) k sobě RCU, v sebe a vizme N — obraz a nápis] to obraz U — v nás] v nás napsán, a T, v naší duši N — 59 Kmilý-li Buoh Buoh-li B, zdali Pán Bůh N, náš-li milý Pán Bůh T — «škaredý vyn. B — 60 tvá milá N — božie jeho BU, vyn. N — 61 [v sobě] vyn. KPRONTU [duše tvá] vyn. KPRCNTU — drahá] milá R, libá U — milým Pánem Bohem T, Bohem a před obličejem božím C — 63 «byla vyn. BU — jeho] boží C, vyn. U — «byla vyn. B, ba i R — 64 ale] a U — padla C — hříchy smrtedlné U — všecko] tovarystvo PNT — 65 obraz a vyn. BU — 66 «pak již tehda BU — činiti RT — Jinak] vyn. PNT — nikoli vyn. B, nikoli zase C — prvnicho" k svému B — 67 «neduojdeš? nepřídeš B — «na pravé ... dáš napravíš na pravé pokání B — dáš? vydáš K, oddáš T — 68 budeš T — «vzieti býti B — duše tvá] vedlé duše T — na se obraz C — 68—71 «A ... obraz a nápis vyn. B — 68 A] Ah R, Ó TN, Ach U — 69 snažme] starejme U — na to] vyn. PONT, o to U — neměli] nebrali na sebe N — ďáblového T — 71 všecka, tedy U — 72 míti nápis a obraz NC — v nás jest] vyn. C — Čehož nás rač uchovati C, 55 Job 41, 25 —
652 55 dého, o němž dí Job svatý, že jest on králem nade všemi syny pyšnými —, bude-li jeho obraz a nápis v tvé duši, bez pochybenie jemu dán budeš. Nuže, milí křesťané, nahléd- němež v se, čí jest obraz a nápis v nás, kto jest více v nás napsal, milý-li Buoh) čili dábel škaredý! Když jest bylo po křtu, 60 tehdy jest duše tvá měla boží obraz a božie podobenstv [v sobě] a tak jest byla [duše tvá] drahá a vzácná před Bohem, neb jest byla chot Boha všemohúcího, chrám Ducha svatého, «byla přítelkyně jeho, byla tovařiška svatých anjeluov ale když jest upadla v smrtedlný hřích, již jest to všecko potratila 65 a již jest na se vzala Kobraz a podobenstvie škaredého dábla. Což «pak již máš učiniti? Jinak Knikoli zase prvnieho) důstojenství neduojdeš, leč se na pravé pokánie dáš; tak ť ještě bude moci vzieti duše tvá obraz boží a nápis. A, milí křesťané, snažme se na to, abychom neměli obrazu a nápisu ďáblova, 70 abychom jemu nebyli dáni. Nebo, číž viece vuoli plníme, toho jsme obraz a nápis: plníme-li přikázaní boží všecka, budem císaře] vyn. U, císaře nade všemi syny pejchy N — 55 o němž] jenž, jako KC, jenž PRN — «svatý vyn. B — že . . . králem] »On jest král (+ a císař PRON) KPRCNU — králem a císařem T — 56 lidskejmi pyšnejmi C — jeho toho B — 56—57 v tvé ... pochybenie) na tobě, bez pochyby že B — 56 tvé] té N — duši napsán T — 57 bez pochybenie vyn. P, a tak U — Nuže] Ach U — nahlédněmež] vohledejmež my sami N, nahlédnětež vy K — 58 v se] v se a já také v sebe K, my v se a vizme PT, my (vyn. C, + samiU) k sobě RCU, v sebe a vizme N — obraz a nápis] to obraz U — v nás] v nás napsán, a T, v naší duši N — 59 Kmilý-li Buoh Buoh-li B, zdali Pán Bůh N, náš-li milý Pán Bůh T — «škaredý vyn. B — 60 tvá milá N — božie jeho BU, vyn. N — 61 [v sobě] vyn. KPRONTU [duše tvá] vyn. KPRCNTU — drahá] milá R, libá U — milým Pánem Bohem T, Bohem a před obličejem božím C — 63 «byla vyn. BU — jeho] boží C, vyn. U — «byla vyn. B, ba i R — 64 ale] a U — padla C — hříchy smrtedlné U — všecko] tovarystvo PNT — 65 obraz a vyn. BU — 66 «pak již tehda BU — činiti RT — Jinak] vyn. PNT — nikoli vyn. B, nikoli zase C — prvnicho" k svému B — 67 «neduojdeš? nepřídeš B — «na pravé ... dáš napravíš na pravé pokání B — dáš? vydáš K, oddáš T — 68 budeš T — «vzieti býti B — duše tvá] vedlé duše T — na se obraz C — 68—71 «A ... obraz a nápis vyn. B — 68 A] Ah R, Ó TN, Ach U — 69 snažme] starejme U — na to] vyn. PONT, o to U — neměli] nebrali na sebe N — ďáblového T — 71 všecka, tedy U — 72 míti nápis a obraz NC — v nás jest] vyn. C — Čehož nás rač uchovati C, 55 Job 41, 25 —
Strana 653
653 85 míti nápis boží; pakli nic, tehda ďábluov nápis v nás jest. Uchovaj, milý Bože! Ale vizmež, co dí čtení svaté): »Odešli jsú zákonníci 75 a vešli jsú v radu«. Na těchto zákonnících ukazuje se zpuosoba lidu pokrytého, ješto pěkně mluví zevnitř: »A, á, milý Pane! A, á, drahý Ježíši!«, a skutky [ho] zapírají, skutky se protivie Bohu, znovu jej křižují, zákonu božiemu a čtení svatému zjevně se protiví. Buoh kázal nevěrovati, nepřisahati, 80«Buoh se kázal nehněvati, zlého za zlé nenavracovati, a lidé budú říci: »Nemohu ť já jinak, tak ť jsem navykl, ba, nenavedeš mne na to, kněže, ať bych mu odpustil, co ť mi jest učinil!« A pro to vždy: »A, milý Pane [Ježíši], smiluj se, á, á, drahý Ježíši)!« A, koliký jest to hřích, nastojte! To jest již jeden hřích. Druhé, ješto lidé nechtí přijímati zdravého naučení. Nebo toto se jest dálo v úterý po Květech, když Pán Ježíš mnoho úžiteč- ného kázal a Kučil; a tito, od něho odšedše, radili se [o to], kterak by jej o hrdlo připravili, i otá zali ho: »Sluší-li dan dávati císaři?« B 522 Uchovejž toho TU — 73 věčnej, milej C, milej, drahej T — Buoh KPRC, Bože všemohaucí N — 74 Ale ... co» IB.— vizmež] slyšme U — dí dáleji RCU — svaté) vyn. B — 75 těch C — 76 ješto] an U — A, á] Ó TN — Pane) vyn. C — 77 «A, á, drahý Ježíši Bože B — A, á] vyn. TU, AP,ÓN — drahý] vyn. U — [ho] vyn. KPRCNTU— zapírají] vyn. PNT — zapírají, skutky] vyn. U — 77—78 skutky ... Bohu) a B, se zase protiví a od- pírají, Pána Krista drahého (Pánu Kristu drahému N) PNT, a protiví se Pánu Bohu C — 78 Boha R — jej] vyn. PRT, Pána Ježíše U — křižujíce PT, na oslaveném těle křižujíce N — «božiemu vyn. BU — 79 svatému) jeho B, Kristovu U — přikázal RNU, poručil T — nepřisahati, nebohdákati C, nepřisahati, nedušovati TN — 80 Buoh . .. nehněvati nehněvati se B — kázal] poručil T — nenavracovati] neodplacovati RN, neodplatiti U — a] ale TU — 80—81 lidé . . . říci] oni (+ pak mnozí C) řiekají KTC, oni: »Ba, prý PN, mnohý dí U — 81 Ó, nemohu T — já toho ostati KC — jinak vyn. PRCNU — navykl] již mluviti zvykl N, navykl a tak mám obyčej C — ba] vyn. PNT, ba, rciž U — 81—82 nenavedeš ... kněže] nenavede ť mne žádnej na to C — 82 ty mne RNU — ať] vyn. TN — bych já N — odpustil ti RNU — «co . . . učinil vyn. B — mi] on proti mně C — 83 A proto Avšak N, A přece U — vždy: »Á] vyn. KR, A, á PU, sám předce: »Och T předce N — [Ježíši] vyn. KCNTU, á P, á, á R — 83—84 gá ... Ježíši odpusť B, vyn. U, nad námi, drahý Pane Ježíši!«, volají T — 83 á, á] á P Ó N — 84 Ježíši, dej nám svau svatau pomoc C — Aj Ó KC, Ach T — koliký jakej C, jak veliký TN — To . . . hřích] vyn. U — 86 Květné neděli PCU — úžitečného] vyn. N — 87 Kučil mluvil B — od něho] vyn. U — [o to] vyn. KPRCNTU — 88 připravili] položili a utratili K — otázali ho] tázali se KNT, tázali PRU, tázali sau se ho C
653 85 míti nápis boží; pakli nic, tehda ďábluov nápis v nás jest. Uchovaj, milý Bože! Ale vizmež, co dí čtení svaté): »Odešli jsú zákonníci 75 a vešli jsú v radu«. Na těchto zákonnících ukazuje se zpuosoba lidu pokrytého, ješto pěkně mluví zevnitř: »A, á, milý Pane! A, á, drahý Ježíši!«, a skutky [ho] zapírají, skutky se protivie Bohu, znovu jej křižují, zákonu božiemu a čtení svatému zjevně se protiví. Buoh kázal nevěrovati, nepřisahati, 80«Buoh se kázal nehněvati, zlého za zlé nenavracovati, a lidé budú říci: »Nemohu ť já jinak, tak ť jsem navykl, ba, nenavedeš mne na to, kněže, ať bych mu odpustil, co ť mi jest učinil!« A pro to vždy: »A, milý Pane [Ježíši], smiluj se, á, á, drahý Ježíši)!« A, koliký jest to hřích, nastojte! To jest již jeden hřích. Druhé, ješto lidé nechtí přijímati zdravého naučení. Nebo toto se jest dálo v úterý po Květech, když Pán Ježíš mnoho úžiteč- ného kázal a Kučil; a tito, od něho odšedše, radili se [o to], kterak by jej o hrdlo připravili, i otá zali ho: »Sluší-li dan dávati císaři?« B 522 Uchovejž toho TU — 73 věčnej, milej C, milej, drahej T — Buoh KPRC, Bože všemohaucí N — 74 Ale ... co» IB.— vizmež] slyšme U — dí dáleji RCU — svaté) vyn. B — 75 těch C — 76 ješto] an U — A, á] Ó TN — Pane) vyn. C — 77 «A, á, drahý Ježíši Bože B — A, á] vyn. TU, AP,ÓN — drahý] vyn. U — [ho] vyn. KPRCNTU— zapírají] vyn. PNT — zapírají, skutky] vyn. U — 77—78 skutky ... Bohu) a B, se zase protiví a od- pírají, Pána Krista drahého (Pánu Kristu drahému N) PNT, a protiví se Pánu Bohu C — 78 Boha R — jej] vyn. PRT, Pána Ježíše U — křižujíce PT, na oslaveném těle křižujíce N — «božiemu vyn. BU — 79 svatému) jeho B, Kristovu U — přikázal RNU, poručil T — nepřisahati, nebohdákati C, nepřisahati, nedušovati TN — 80 Buoh . .. nehněvati nehněvati se B — kázal] poručil T — nenavracovati] neodplacovati RN, neodplatiti U — a] ale TU — 80—81 lidé . . . říci] oni (+ pak mnozí C) řiekají KTC, oni: »Ba, prý PN, mnohý dí U — 81 Ó, nemohu T — já toho ostati KC — jinak vyn. PRCNU — navykl] již mluviti zvykl N, navykl a tak mám obyčej C — ba] vyn. PNT, ba, rciž U — 81—82 nenavedeš ... kněže] nenavede ť mne žádnej na to C — 82 ty mne RNU — ať] vyn. TN — bych já N — odpustil ti RNU — «co . . . učinil vyn. B — mi] on proti mně C — 83 A proto Avšak N, A přece U — vždy: »Á] vyn. KR, A, á PU, sám předce: »Och T předce N — [Ježíši] vyn. KCNTU, á P, á, á R — 83—84 gá ... Ježíši odpusť B, vyn. U, nad námi, drahý Pane Ježíši!«, volají T — 83 á, á] á P Ó N — 84 Ježíši, dej nám svau svatau pomoc C — Aj Ó KC, Ach T — koliký jakej C, jak veliký TN — To . . . hřích] vyn. U — 86 Květné neděli PCU — úžitečného] vyn. N — 87 Kučil mluvil B — od něho] vyn. U — [o to] vyn. KPRCNTU — 88 připravili] položili a utratili K — otázali ho] tázali se KNT, tázali PRU, tázali sau se ho C
Strana 654
654 Neb kněží dani dáti nechtěli pravíc: »My sme svobodni«. I proto 90 tu otázku učinili řkúc: »Dí-li, že sluší, popudíme na ň duchovních; pakli dí, že nesluší, popudíme na ň Kruky světské řkauc), že jim chce ujímati dani«. A tak jemu na obě straně osídlo kladli. Tak máš do tohoto mnohého lidu, že kněz bude «kázati úžitečné věci, mluviti, trestati pro jich spasení, a oni budú hleděti, aby 95 jej v něčem popadli a obžalovali, ba i vo hrdlo by krádi mnohe- krát připravili, kudy by jediné mohli. A toho mnoho bývá, že ť druzí jediné proto na kázaní jdú, aby kněze v něčem po- padli. A to ť jest povaha těch lidí zlých, jimiž dábel k tomu hýbá a popúzie. Nebo dí svatý Jakub, [že,] kto jest slovem 100 nevyvinul, že jest ten) dokonalý a blahoslavený). Protož to ť jest dokonalých lidí a dar zvláštní od Boha, nikda slovem nevyvinúti). A jediné se knězi co takového udá říci, an tak druhdy nemiení, a oni hned hledie uloviti! A, čertovi lidé! dáti KPRCTU — 89 daně TCU — dávati NC — nechtěli císaři R — řkúc PNT — Myl že PNT, Ej, my C — My ... svobodni] že sau svobodni U, že sau svobodni [a duchovní] K — Proto tehdy T — 90 otázku na Pána Ježíše C — sluší a že máme my také dávati dan císaři C — duchovní vrchnosti T — 91 dí] vyn. C — Kruky ... řkauc) světských BU, světských rukau R, moci světské řkauce C, světské vrchnosti řkauc N — jim] nám (!) PNT — 92 jemu] na ň U — strany RNTU — kladli] polékli C, líceli U — 93 kněz někdy C — 93—94 «kázati .. . trestati úžitečně slovo boží kázati a trestati lidi B — 94 mluviti] učiti K, vyn. U — trestati aneb napomínati C — pro jich] k jich C, a to k jich U — a oni] ani pak, majíce toho vděčni býti T — hledati K — 95 polapili U — a obžalovali] vyn. U — i] vyn. P — by] vyn. N — rádi vyn. BN — 95—96 mnohokrát také PT — 96 kudy by kdyby CU — jediné] vyn. R — 96—97 «toho. .. že t) vyn. BPU — 97 druzí] mnozí TNU, někteří C — jediné] toliko N, vyn. U — na] vyu PNT — jdú] poslauchají PNT — kněží R — polapili N — 98—99 «A to .. ..Nebo neb jím (!) dábel k tomu hýbe. A že B — 98 jejich povaha R — ji miž] an nimi U — čert K — k tomu zlému C — 99 hýbe U — a popúzie] vyn. U — [že] vyn. PRNTU — jest] by KPCNT — v slovu N — 100 se nevyvinul U — že] vyn. KNU — (ten) to B, vyn. KU — dokonalý a] vyn. U — a blaho- slavený muž B — 100—102 Protož ... co takového] a má dar vzláštní, daný od Pána Boha. A někdy se knězi něco k té řeči U — 100 Protoží I PCNI — 101—102 «to ť ... nevyvinúti nemuož ť vždy vhod slova kněz vyměřiti B — 101 lidí povaha N — od milýho Pána Boha T — 102 nevyvinúti [a nelhati] K — «knězi» mu B — co takového] tak co (něco C) KPNC, co T — udá] přihodí TN, udá aneb přihodí C — říci] promluviti N — 102—104 an tak ... neboj se ani ť hned čertovi lidé popadnú a B — 102 an ano TC — 103 druhdy] někdy RU, mnohdykráte N — nemínil N — uloviti — polapiti, omluviti N — A] Ah R, A, á C, Ach TNU — ďáblovi PRONTU 99 Jakub 3, 2 —
654 Neb kněží dani dáti nechtěli pravíc: »My sme svobodni«. I proto 90 tu otázku učinili řkúc: »Dí-li, že sluší, popudíme na ň duchovních; pakli dí, že nesluší, popudíme na ň Kruky světské řkauc), že jim chce ujímati dani«. A tak jemu na obě straně osídlo kladli. Tak máš do tohoto mnohého lidu, že kněz bude «kázati úžitečné věci, mluviti, trestati pro jich spasení, a oni budú hleděti, aby 95 jej v něčem popadli a obžalovali, ba i vo hrdlo by krádi mnohe- krát připravili, kudy by jediné mohli. A toho mnoho bývá, že ť druzí jediné proto na kázaní jdú, aby kněze v něčem po- padli. A to ť jest povaha těch lidí zlých, jimiž dábel k tomu hýbá a popúzie. Nebo dí svatý Jakub, [že,] kto jest slovem 100 nevyvinul, že jest ten) dokonalý a blahoslavený). Protož to ť jest dokonalých lidí a dar zvláštní od Boha, nikda slovem nevyvinúti). A jediné se knězi co takového udá říci, an tak druhdy nemiení, a oni hned hledie uloviti! A, čertovi lidé! dáti KPRCTU — 89 daně TCU — dávati NC — nechtěli císaři R — řkúc PNT — Myl že PNT, Ej, my C — My ... svobodni] že sau svobodni U, že sau svobodni [a duchovní] K — Proto tehdy T — 90 otázku na Pána Ježíše C — sluší a že máme my také dávati dan císaři C — duchovní vrchnosti T — 91 dí] vyn. C — Kruky ... řkauc) světských BU, světských rukau R, moci světské řkauce C, světské vrchnosti řkauc N — jim] nám (!) PNT — 92 jemu] na ň U — strany RNTU — kladli] polékli C, líceli U — 93 kněz někdy C — 93—94 «kázati .. . trestati úžitečně slovo boží kázati a trestati lidi B — 94 mluviti] učiti K, vyn. U — trestati aneb napomínati C — pro jich] k jich C, a to k jich U — a oni] ani pak, majíce toho vděčni býti T — hledati K — 95 polapili U — a obžalovali] vyn. U — i] vyn. P — by] vyn. N — rádi vyn. BN — 95—96 mnohokrát také PT — 96 kudy by kdyby CU — jediné] vyn. R — 96—97 «toho. .. že t) vyn. BPU — 97 druzí] mnozí TNU, někteří C — jediné] toliko N, vyn. U — na] vyu PNT — jdú] poslauchají PNT — kněží R — polapili N — 98—99 «A to .. ..Nebo neb jím (!) dábel k tomu hýbe. A že B — 98 jejich povaha R — ji miž] an nimi U — čert K — k tomu zlému C — 99 hýbe U — a popúzie] vyn. U — [že] vyn. PRNTU — jest] by KPCNT — v slovu N — 100 se nevyvinul U — že] vyn. KNU — (ten) to B, vyn. KU — dokonalý a] vyn. U — a blaho- slavený muž B — 100—102 Protož ... co takového] a má dar vzláštní, daný od Pána Boha. A někdy se knězi něco k té řeči U — 100 Protoží I PCNI — 101—102 «to ť ... nevyvinúti nemuož ť vždy vhod slova kněz vyměřiti B — 101 lidí povaha N — od milýho Pána Boha T — 102 nevyvinúti [a nelhati] K — «knězi» mu B — co takového] tak co (něco C) KPNC, co T — udá] přihodí TN, udá aneb přihodí C — říci] promluviti N — 102—104 an tak ... neboj se ani ť hned čertovi lidé popadnú a B — 102 an ano TC — 103 druhdy] někdy RU, mnohdykráte N — nemínil N — uloviti — polapiti, omluviti N — A] Ah R, A, á C, Ach TNU — ďáblovi PRONTU 99 Jakub 3, 2 —
Strana 655
655 A neboj se, přičiní ť třikrát víc! Ale člověk dobrý ne tak, než 105 ohradí ť to pěkněřka: »Tak mu se událo říci, a snad jest « jinak mínil. A kto jest slovem nevyvinul?« A tak by mělo do lidí býti, ne ihned ve zlé obrátiti, ale Kvždy radějí v lepšie. Činíte-li vy to, hádaj!? A, běda nám! Né slibuj, že ť tomuto lidu nynějšiemu , ješto jest odšel od Ježíše i od zákona jeho a od jeho čtenie) 110 nebrzo ť se kněz slíbí; nebo, který by v pravdě cestě boží učil, z hříchuov trestal Ka káral, zdravé naučenie dával, pravdu mluvil řka: »Vezmiž svuoj kříž, zapři sám sebe, poď po mně!«, — uzříš, co ť by pravili: »A, á, s jich kázaním, ano mohl by člověk zúfati!« Ihned se Kk zúfalství obrátie), ale aby polepšili? Nic! A to jest 115 povaha pekelníkuov. A z toho hned nelibost vezmú k knězi. A lidé, bratří těchto zákonických pokušitelův N — 104 A neboj se vyn. C, A U — přičiní ť, nestarej se, třebas C — třikrát] dvojnásob U — 104—105 Ale ... ohradí ť to] Avšak neohradí toho T, Ale vomluviti to N — 104 ne tak neučiní toho U — než] ale KPCU — 105 to pěkně] vyn. U —»U (Au N), tak PN — Tak ... říci] Přihodilo se mu U — událo] někde událo aneb přihodilo C — «a ale B, an U — «jinak ne tak B — 100 A] Ú (Au C), a PC — jest, aby RT, jest, jenž by N, jest, aby se U, jest ten, aby C — nevyvinul?« To ť jest od nich daleko! N — do] od R — 107—108 vždy ... nynějšiemu tomuto lidu B — 107 vždy] vyn. U — lepšie] dobrý U — Činíte-li vy to] Činí-li to lidé K, Činíme-li my to mnozí C — 108 hádají medle C, čili nic T — A] Ach TCNU — nám] bude TC, vám U — Né slibuj] Neb slibuj P, Ó, slibuj to U, Slibuji T, Já ť slibuji N — že t] vyn. R — 109 ješto] kterýžto TU — odešel T, daleko odešel N, odstaupil U — Ježíše] Pána Boha U — zákona jeho a od jeho] vyn. U — zákona jeho a od] vyn. R — a od jeho čtenie vyn. B — svatého čtení RCNTU — 110 nebrzo ť se nebo se jim nebrzo T — jim kněz C, jemu kněz U — líbí U — v pravdě ceste] v cestě pravdy R, pravdě a cestě U — cestě boží] čisté boží slovo kázal C — 111—113 a káral ... ano hned řkau: »Ano s jich kázaním B — 111 a káral] vyn. U, a káral, vyvozoval T.— pravdu mluvil] a domlauval al U — 112—113 poď po mně ... ano miluj nepřátely U — 112 po mně, miluj ne- přátely své C — 112—113 uzříš ... pravili] vyn. PN, ihned by řekli R, mnozí ť by řekli C, ale oni říkají T—113 A, á] Ba, prý PN, Ano R, Ba CT — jejich T — ano vyn. R — Sem se vztahuje přípisekv K: [Nyněj- ší pak kněží když jen k samé víře vedau a učí a posluchače své za věřící vy- hlašují, posluchači sau tomu rádi domnívajíce se, že již na samý víře dosti jest, chválí kněze, že pěkně káže, hřeší na tu samau víru a na ta pěkná kázaní, co mohau nejvíceji, na jiné cnosti svaté na všecky zapomínají] — mohl... zúfati!] vyn. U — 114 k zúfalství obrátie) zúfalstvím obrání B, v zau- falství obracejí R — ale aby polepšili] a polepšiti R, a k polepšení U — polepšili životův N, polepšiti měli T — nic] toho nic u nich není C, to jest daleko od nich T — to] ta T — 115 nelibost . . . k knězi] nenávidí kněze 112 Mat. 16, 24; Marek 8, 34; Luk. 9, 23 —
655 A neboj se, přičiní ť třikrát víc! Ale člověk dobrý ne tak, než 105 ohradí ť to pěkněřka: »Tak mu se událo říci, a snad jest « jinak mínil. A kto jest slovem nevyvinul?« A tak by mělo do lidí býti, ne ihned ve zlé obrátiti, ale Kvždy radějí v lepšie. Činíte-li vy to, hádaj!? A, běda nám! Né slibuj, že ť tomuto lidu nynějšiemu , ješto jest odšel od Ježíše i od zákona jeho a od jeho čtenie) 110 nebrzo ť se kněz slíbí; nebo, který by v pravdě cestě boží učil, z hříchuov trestal Ka káral, zdravé naučenie dával, pravdu mluvil řka: »Vezmiž svuoj kříž, zapři sám sebe, poď po mně!«, — uzříš, co ť by pravili: »A, á, s jich kázaním, ano mohl by člověk zúfati!« Ihned se Kk zúfalství obrátie), ale aby polepšili? Nic! A to jest 115 povaha pekelníkuov. A z toho hned nelibost vezmú k knězi. A lidé, bratří těchto zákonických pokušitelův N — 104 A neboj se vyn. C, A U — přičiní ť, nestarej se, třebas C — třikrát] dvojnásob U — 104—105 Ale ... ohradí ť to] Avšak neohradí toho T, Ale vomluviti to N — 104 ne tak neučiní toho U — než] ale KPCU — 105 to pěkně] vyn. U —»U (Au N), tak PN — Tak ... říci] Přihodilo se mu U — událo] někde událo aneb přihodilo C — «a ale B, an U — «jinak ne tak B — 100 A] Ú (Au C), a PC — jest, aby RT, jest, jenž by N, jest, aby se U, jest ten, aby C — nevyvinul?« To ť jest od nich daleko! N — do] od R — 107—108 vždy ... nynějšiemu tomuto lidu B — 107 vždy] vyn. U — lepšie] dobrý U — Činíte-li vy to] Činí-li to lidé K, Činíme-li my to mnozí C — 108 hádají medle C, čili nic T — A] Ach TCNU — nám] bude TC, vám U — Né slibuj] Neb slibuj P, Ó, slibuj to U, Slibuji T, Já ť slibuji N — že t] vyn. R — 109 ješto] kterýžto TU — odešel T, daleko odešel N, odstaupil U — Ježíše] Pána Boha U — zákona jeho a od jeho] vyn. U — zákona jeho a od] vyn. R — a od jeho čtenie vyn. B — svatého čtení RCNTU — 110 nebrzo ť se nebo se jim nebrzo T — jim kněz C, jemu kněz U — líbí U — v pravdě ceste] v cestě pravdy R, pravdě a cestě U — cestě boží] čisté boží slovo kázal C — 111—113 a káral ... ano hned řkau: »Ano s jich kázaním B — 111 a káral] vyn. U, a káral, vyvozoval T.— pravdu mluvil] a domlauval al U — 112—113 poď po mně ... ano miluj nepřátely U — 112 po mně, miluj ne- přátely své C — 112—113 uzříš ... pravili] vyn. PN, ihned by řekli R, mnozí ť by řekli C, ale oni říkají T—113 A, á] Ba, prý PN, Ano R, Ba CT — jejich T — ano vyn. R — Sem se vztahuje přípisekv K: [Nyněj- ší pak kněží když jen k samé víře vedau a učí a posluchače své za věřící vy- hlašují, posluchači sau tomu rádi domnívajíce se, že již na samý víře dosti jest, chválí kněze, že pěkně káže, hřeší na tu samau víru a na ta pěkná kázaní, co mohau nejvíceji, na jiné cnosti svaté na všecky zapomínají] — mohl... zúfati!] vyn. U — 114 k zúfalství obrátie) zúfalstvím obrání B, v zau- falství obracejí R — ale aby polepšili] a polepšiti R, a k polepšení U — polepšili životův N, polepšiti měli T — nic] toho nic u nich není C, to jest daleko od nich T — to] ta T — 115 nelibost . . . k knězi] nenávidí kněze 112 Mat. 16, 24; Marek 8, 34; Luk. 9, 23 —
Strana 656
656 proč? Neb jsú odešli od Ježíše! Než teď hledie sobě kněze zjednati) k svéj vuoličce, aby jim lehce královstvie nebeské ukazovali tuto: »U nás máte odpustky, tamto paut dobrá!« — a lidem [to] mílo, kondy v létě projíti se, ono k svatému Prokopu, ono 120 na Vyšehrad, ono na hrad k šlojieři nejistému, a projdauce se, tiem lépe pojieme! Tak máš do tohoto lidu, o němž svatý Pavel die): »Věz to, Timothee), že ť nastanú lidé, ješto pravého a) zdravého naučení nebudú přijímati, ale vedlé své vuole) shromazdí sobě mistry a kazatele), aby jim uši lektali«. A zdali ť 125 se to již neplní? Vizme, co dále die čtenie svaté! »Poslali jsú k němu služebníky své s Erodesovými řkúc: »Mistře, víme, že pravý jsi a cestě boží v pravdě učíš a není tobě u péče na nižádného, neb B 523 nehledíš na osoby lidské«. Velmi pěkně a lahodně mluvie, ale i jinýho, kdo by jim pravdu pověděl U — 115—116 «A proč ... zjednati? a budú sobě hledati kněží B — 116 proč] proč se to děje PNT, proč to U — Neb] I, proto, že N, Proto, že T — Než Ale U — teď] vyn. KU, hned teď R, hned C — kněží N — zjednati k svému zalíbení a T — 117 k své vuoli KRTU, po své vuoli N — aby] kteříž by U — nebeské] boží T — ukazovali] ukázal [, kdy jim jen praví, že jest víra sama spasitedlná, toho všichni chválí] K, ukázal P, ukazovali a uši jich jim lektali C, sli- bovali N, ukazovali říkajíce T, ukazovali a řka U — tuto, prej C — 118 U nás máte vyn. B — «dobrá ono i ono B, dobrau RU — 119 [to] vyn. KPRNT — mílo a líbo C — 119—122 Kondy ... Pavel die» O takových pověděl svatý Pavel k Timotheovi řka B — 119 ondy] an když R, ono pak C, vyn. TN — v létě] létě K (předl. vteprve pozdní přípisekv K!), v létě vzláště C — ono k svatému Prokopu] vyn. KRCU — 119—120 ono na Vyšehrad] na Vyšehrad T —120 Vyšehrad k svatému Petru CT — ono na hrad] nebo T, ono NP, vyn. U — hrad pražskej C — 121 tiem] prý, tiem NC, vyn. RU — pojedí U — němž] kterémžto T — 122 die dí k Timoteovi C, prorokoval takto řka T — «to, Timothee) vyn. B — to] to zajisté C, to, synu TN — nastanú lidé] nastane lid PRNU, nastanau neb nastane lid C — ješto] kterejžto C, že U — pravého a vyn. B — 123 a zdravého] vyn. U — učení C — nebude NCT — «vedlé své vuole k svéj vuoli B, své vuole P, podlé své vuole TNU — 124 shro- mazdí] přivedau U — a kazatele) vyn. B — jim] jich KPRCNT — 125 to již tohoto času nyní to PNT — neplní? Velmi zhusta a téměř v každém kautě! T — 126 «Vizme ... svaté! Dí dále čtení B — Vizme] Ale vizme T, Slyšmež U — praví T — 127 služebníky své s] učedlníky své s služebníky NT — pravý] pravdomluvný PCNT — pravý jsi a] vyn. U — 128 a není tobě péče] aniž nedbáš N — tobě] jemu R — na] o KPRCTU — žádném KPRTU — 128—129 neb ... lidské] nebo pravej si a cestě boží v pravdě 122 2. Tim. 4, 3 —
656 proč? Neb jsú odešli od Ježíše! Než teď hledie sobě kněze zjednati) k svéj vuoličce, aby jim lehce královstvie nebeské ukazovali tuto: »U nás máte odpustky, tamto paut dobrá!« — a lidem [to] mílo, kondy v létě projíti se, ono k svatému Prokopu, ono 120 na Vyšehrad, ono na hrad k šlojieři nejistému, a projdauce se, tiem lépe pojieme! Tak máš do tohoto lidu, o němž svatý Pavel die): »Věz to, Timothee), že ť nastanú lidé, ješto pravého a) zdravého naučení nebudú přijímati, ale vedlé své vuole) shromazdí sobě mistry a kazatele), aby jim uši lektali«. A zdali ť 125 se to již neplní? Vizme, co dále die čtenie svaté! »Poslali jsú k němu služebníky své s Erodesovými řkúc: »Mistře, víme, že pravý jsi a cestě boží v pravdě učíš a není tobě u péče na nižádného, neb B 523 nehledíš na osoby lidské«. Velmi pěkně a lahodně mluvie, ale i jinýho, kdo by jim pravdu pověděl U — 115—116 «A proč ... zjednati? a budú sobě hledati kněží B — 116 proč] proč se to děje PNT, proč to U — Neb] I, proto, že N, Proto, že T — Než Ale U — teď] vyn. KU, hned teď R, hned C — kněží N — zjednati k svému zalíbení a T — 117 k své vuoli KRTU, po své vuoli N — aby] kteříž by U — nebeské] boží T — ukazovali] ukázal [, kdy jim jen praví, že jest víra sama spasitedlná, toho všichni chválí] K, ukázal P, ukazovali a uši jich jim lektali C, sli- bovali N, ukazovali říkajíce T, ukazovali a řka U — tuto, prej C — 118 U nás máte vyn. B — «dobrá ono i ono B, dobrau RU — 119 [to] vyn. KPRNT — mílo a líbo C — 119—122 Kondy ... Pavel die» O takových pověděl svatý Pavel k Timotheovi řka B — 119 ondy] an když R, ono pak C, vyn. TN — v létě] létě K (předl. vteprve pozdní přípisekv K!), v létě vzláště C — ono k svatému Prokopu] vyn. KRCU — 119—120 ono na Vyšehrad] na Vyšehrad T —120 Vyšehrad k svatému Petru CT — ono na hrad] nebo T, ono NP, vyn. U — hrad pražskej C — 121 tiem] prý, tiem NC, vyn. RU — pojedí U — němž] kterémžto T — 122 die dí k Timoteovi C, prorokoval takto řka T — «to, Timothee) vyn. B — to] to zajisté C, to, synu TN — nastanú lidé] nastane lid PRNU, nastanau neb nastane lid C — ješto] kterejžto C, že U — pravého a vyn. B — 123 a zdravého] vyn. U — učení C — nebude NCT — «vedlé své vuole k svéj vuoli B, své vuole P, podlé své vuole TNU — 124 shro- mazdí] přivedau U — a kazatele) vyn. B — jim] jich KPRCNT — 125 to již tohoto času nyní to PNT — neplní? Velmi zhusta a téměř v každém kautě! T — 126 «Vizme ... svaté! Dí dále čtení B — Vizme] Ale vizme T, Slyšmež U — praví T — 127 služebníky své s] učedlníky své s služebníky NT — pravý] pravdomluvný PCNT — pravý jsi a] vyn. U — 128 a není tobě péče] aniž nedbáš N — tobě] jemu R — na] o KPRCTU — žádném KPRTU — 128—129 neb ... lidské] nebo pravej si a cestě boží v pravdě 122 2. Tim. 4, 3 —
Strana 657
657 130 lstivě, neb jsú jej chtěli v řeči «polapiti). Ačkoli pravdu mluví, ale že to pode lstí vedú, velice) hřeší, nebo žádného člověka nikdy jsú tak v řeči nelapali jako Pána Ježíše. Nebo, co jest bylo kacířuov, všickni jsú vzali pochop z řeči Pána Ježíše. Jako jsú byli jedni kacíři, ješto, vzavše sobě onu řeč ze čtení 135 svatého Lukáše: »A když uvodili dítě Ježíše rodičové jeho«, — i, že dí »rodičové«, Kz toho sú sobě vzali řkauc: »Hlédajž, že ť jest se počal a narodil z ženy a z muže jako jiný člověk!« Druzí pak byli kacíři, ješto, vzavše sobě onu řeč Pána Ježíše, kdež dí: »Otec muoj větčí ť jest mne«, — i pravili: »Hle, že ť 140 není rovný Otci Bohu, ale že ť jest menší!«. Ačkoli vedlé člově- čenství jest menší, ale vedlé božství rovný! Třetísau byli kacieři, ješto, popadše ono slovo Pána Ježíše, ješto řekl: »Neobrátíte-li se a nebudete-li učiněni jakožto ma- učíš C — 129 nepatříš TN — na] vyn. KPR — osob KR, osobu TNU lidských K, lidí PR, lidskau TNU — lahodně lidi (lidé U) tito RU — mlu- vili U — ale myslí TN — 130 lstivě a ošemetně [smejšleli] K, lstivě a ne- upřímně N — popadnúti BC — pravau pravdu K — mluvili TU — 131 ale] ale tím U, ale s tím se vším velice hřešili T — že to ... hřeší] velice hřeší, že ne upřímně, ale lstivě to vedau N — pode lstí] lstivě KPTU, pode lstí mluví a R — vedú] mluvili U — Kvelice těžce B, vyn. T — hřeší] vyn. T, hřešili U — nebo žádného] žádného zajisté N — 132 ne- lapili (!) R — 132—133 Nebo ... Ježíše] vyn. (!) PNT — 133 vzali] brali KRC — vzali pochop z] šetřili U — pochopy KRC — 134 Jako] A U — ješto, vzavše] vzali U — onu] tu U — 134—135 ze čtení ... Lukáše] z řeči Pána Ježíše, jakož píše svatý Lukáš R, jakož napsal svatý Lukáš U — 135 Lukáše, jako die KPNT — uvozovali RU — dítě] do chrámu PNT, Pána C — jeho] vyn. PNT — 136 i z toho B, a N — že dí »rodičové«] vyn. U — dí] praví T — 136—137 z toho ... narodil vzali sobě, že by se Pán Ježíš počal B — 136 sobě otud (!) T T — řkauc] vyn. PRN — Hlédajž] Hádej C, Hádej, vidíš RU, Hlediž, prý (vyn. T) NT — 137 rovně jako C — 138 Druzí] Jiní TN — Druzí pak] A druzí U — —pak] sau PN, opět T — kacíři] vyn. PNT — ješto] vyn. U — vzali U — onuno TU — 139 kdež] ješto PNT — kdež dí] vyn. K, ješto dí R, kterauž dí sám Pán, Spa- sitel C, jakož tam dí U — muoj] vyn. U — i pravili] vyn. PNT — Hle, prý PN, Hleďte, řkau T — 140 Otci] vyn. KPCNT — že ť jest vyn. K, jest U — menší Otce T — 140—141 Ačkoli . . . menší vyn. U — Ačkoli ... rovný vyn. T — 141 menší větčí (!) B — 142 Třetí] Jiní T — 142—143 «sau byli ... Neobrátíte-li se a dí 142 sau] opět T — kacieři] vyn. PNT — ješto] an U — 143 ješto] an B — 135 Luk. 2, 27 — 139 Jan 14, 28 — 143 Mat. 18, 3 — Rokycanova Postilla. 42
657 130 lstivě, neb jsú jej chtěli v řeči «polapiti). Ačkoli pravdu mluví, ale že to pode lstí vedú, velice) hřeší, nebo žádného člověka nikdy jsú tak v řeči nelapali jako Pána Ježíše. Nebo, co jest bylo kacířuov, všickni jsú vzali pochop z řeči Pána Ježíše. Jako jsú byli jedni kacíři, ješto, vzavše sobě onu řeč ze čtení 135 svatého Lukáše: »A když uvodili dítě Ježíše rodičové jeho«, — i, že dí »rodičové«, Kz toho sú sobě vzali řkauc: »Hlédajž, že ť jest se počal a narodil z ženy a z muže jako jiný člověk!« Druzí pak byli kacíři, ješto, vzavše sobě onu řeč Pána Ježíše, kdež dí: »Otec muoj větčí ť jest mne«, — i pravili: »Hle, že ť 140 není rovný Otci Bohu, ale že ť jest menší!«. Ačkoli vedlé člově- čenství jest menší, ale vedlé božství rovný! Třetísau byli kacieři, ješto, popadše ono slovo Pána Ježíše, ješto řekl: »Neobrátíte-li se a nebudete-li učiněni jakožto ma- učíš C — 129 nepatříš TN — na] vyn. KPR — osob KR, osobu TNU lidských K, lidí PR, lidskau TNU — lahodně lidi (lidé U) tito RU — mlu- vili U — ale myslí TN — 130 lstivě a ošemetně [smejšleli] K, lstivě a ne- upřímně N — popadnúti BC — pravau pravdu K — mluvili TU — 131 ale] ale tím U, ale s tím se vším velice hřešili T — že to ... hřeší] velice hřeší, že ne upřímně, ale lstivě to vedau N — pode lstí] lstivě KPTU, pode lstí mluví a R — vedú] mluvili U — Kvelice těžce B, vyn. T — hřeší] vyn. T, hřešili U — nebo žádného] žádného zajisté N — 132 ne- lapili (!) R — 132—133 Nebo ... Ježíše] vyn. (!) PNT — 133 vzali] brali KRC — vzali pochop z] šetřili U — pochopy KRC — 134 Jako] A U — ješto, vzavše] vzali U — onu] tu U — 134—135 ze čtení ... Lukáše] z řeči Pána Ježíše, jakož píše svatý Lukáš R, jakož napsal svatý Lukáš U — 135 Lukáše, jako die KPNT — uvozovali RU — dítě] do chrámu PNT, Pána C — jeho] vyn. PNT — 136 i z toho B, a N — že dí »rodičové«] vyn. U — dí] praví T — 136—137 z toho ... narodil vzali sobě, že by se Pán Ježíš počal B — 136 sobě otud (!) T T — řkauc] vyn. PRN — Hlédajž] Hádej C, Hádej, vidíš RU, Hlediž, prý (vyn. T) NT — 137 rovně jako C — 138 Druzí] Jiní TN — Druzí pak] A druzí U — —pak] sau PN, opět T — kacíři] vyn. PNT — ješto] vyn. U — vzali U — onuno TU — 139 kdež] ješto PNT — kdež dí] vyn. K, ješto dí R, kterauž dí sám Pán, Spa- sitel C, jakož tam dí U — muoj] vyn. U — i pravili] vyn. PNT — Hle, prý PN, Hleďte, řkau T — 140 Otci] vyn. KPCNT — že ť jest vyn. K, jest U — menší Otce T — 140—141 Ačkoli . . . menší vyn. U — Ačkoli ... rovný vyn. T — 141 menší větčí (!) B — 142 Třetí] Jiní T — 142—143 «sau byli ... Neobrátíte-li se a dí 142 sau] opět T — kacieři] vyn. PNT — ješto] an U — 143 ješto] an B — 135 Luk. 2, 27 — 139 Jan 14, 28 — 143 Mat. 18, 3 — Rokycanova Postilla. 42
Strana 658
658 ličcí, nevejdete do království nebeského«, — Ka oni), vzavše sobě 145 to, i) když se modlili, tehdy se svlačili a všichni, mužie i ženy, nazi byli pravíc, že máme býti [nazi] jako děti. Opět byli jiní kacieři, ješto sobě vzali z řeči Pána Ježíše, že žádný nemá mieti nic svého vlastnieho, ani sukně ani košile ani ženy, a potvrzovali toho Písmem z Skutkuov apotolských, 150 kdež tak psáno stojí: »Biechu jim všechny věci obecny aniž kto čím vládl jest ani své býti pravil«. A zdali ť jsú opět nelapa-li Pána Ježíše v řeči, jako [tu, kdež] říkáme u víře: »Vstúpil na nebesa, sedí na pravici Boha Otce všemohúcího« — »Hle, vidíš, že ť jest tam, že ť ho zde není!«? 155 I nevěří o těle božím, by (to bylo jeho pravé tělo. A toho jest bylo mnoho i ještě jest tato léta. A, jestliže s' se kdy zviklal u vieře, třeba ť se jest káti, nebožtíčku! A zdali opět i tito nelapají v řeči Pána Ježíše, popadše U, kteréž C — Neobrátíte ... nebudete] Jediné leč budete PRON, Ne- budete-li T, Leč budete U — sem patří přípisek v K: [Vyčítání rozmanitých sekt] — 143—144 maličcí a obrátíte se (+ jinak C) PRON, maličcí, jináče U — 144 «Aoni Ani pak B —sobě to, i to slovo B — 145 když se koli PRCNTU — 145—146 «tehdy ... nazi byli muží i ženy, svláčeli s sebe šaty B — 145 svláčeli RONTU — 146 a pravili U — pravic, že] Prý, však PN, a říkali: »I, však T — mají K — [nazi] vyn. KPRNTU, — maličcí C 147—151 Opět ... pravil« vyn. B — 147 kacieři] vyn. PCNT — ješto] a U — vzali to slovo (vyn. U) TU — Ježíše onu řeč N — 148 vlast- nieho] zvláštního PRCU — saukni K — 149 ani ženy] vyn. RU — 149—151 a potvrzovali ... pravil« vyn. PRCNU, protož hanebně mezi sebau živi byli a jako hovada nerozumná obcovali T 152 zdali ť jsú] vyn. U — nelapili BRNT, nelapají C, polapili U — v řeči] vyn. K — [tu, kdež vyn. KPRCNTU — 153 u víře] ve dvanácti článcích víry křesťanské C, u víře křesťanské T, vyn. U — 154 všemo- húcieho [to jest kalvínský smysl!] K, všemohaucího, a oni říkají (praví řkauce U) TU — Hle, prej C — vidíš] vyn. PN, vidíte C — 155 I nevěří ... tělo] vyn. U — 155—157 «to bylo ... nebožtíčku! bylo právě v svátosti oltářní B — 155 to] vyn. T — pravé] drahé P, předrahé N, drahé a velebné T, pravé a drahé C — tělo, z Panny Marie narozené K — 156 bylo] vyn. PC, nyní velmi T, se jest N — i ještě jest] vyn. P, a vzláště C, mezi lidmi T, rozmohlo N, i nyní jest U — jest i nyní R — tato léta] vyn. U, tato léta před skonáním světa T — A] Ah PR, Ach NU, vyn. T — kdo kdy T — u vieře] v pravé vieře N, u vieře [pravé] K — 157 potřeba U — káti rychle T — nebožtíku PR, nebohej člověče C — 158—164 A zdali opět ... následovníky] vyn. U — 158 opět] vyn. 150 Podle Shuth. 2, 44; 4, 32 —
658 ličcí, nevejdete do království nebeského«, — Ka oni), vzavše sobě 145 to, i) když se modlili, tehdy se svlačili a všichni, mužie i ženy, nazi byli pravíc, že máme býti [nazi] jako děti. Opět byli jiní kacieři, ješto sobě vzali z řeči Pána Ježíše, že žádný nemá mieti nic svého vlastnieho, ani sukně ani košile ani ženy, a potvrzovali toho Písmem z Skutkuov apotolských, 150 kdež tak psáno stojí: »Biechu jim všechny věci obecny aniž kto čím vládl jest ani své býti pravil«. A zdali ť jsú opět nelapa-li Pána Ježíše v řeči, jako [tu, kdež] říkáme u víře: »Vstúpil na nebesa, sedí na pravici Boha Otce všemohúcího« — »Hle, vidíš, že ť jest tam, že ť ho zde není!«? 155 I nevěří o těle božím, by (to bylo jeho pravé tělo. A toho jest bylo mnoho i ještě jest tato léta. A, jestliže s' se kdy zviklal u vieře, třeba ť se jest káti, nebožtíčku! A zdali opět i tito nelapají v řeči Pána Ježíše, popadše U, kteréž C — Neobrátíte ... nebudete] Jediné leč budete PRON, Ne- budete-li T, Leč budete U — sem patří přípisek v K: [Vyčítání rozmanitých sekt] — 143—144 maličcí a obrátíte se (+ jinak C) PRON, maličcí, jináče U — 144 «Aoni Ani pak B —sobě to, i to slovo B — 145 když se koli PRCNTU — 145—146 «tehdy ... nazi byli muží i ženy, svláčeli s sebe šaty B — 145 svláčeli RONTU — 146 a pravili U — pravic, že] Prý, však PN, a říkali: »I, však T — mají K — [nazi] vyn. KPRNTU, — maličcí C 147—151 Opět ... pravil« vyn. B — 147 kacieři] vyn. PCNT — ješto] a U — vzali to slovo (vyn. U) TU — Ježíše onu řeč N — 148 vlast- nieho] zvláštního PRCU — saukni K — 149 ani ženy] vyn. RU — 149—151 a potvrzovali ... pravil« vyn. PRCNU, protož hanebně mezi sebau živi byli a jako hovada nerozumná obcovali T 152 zdali ť jsú] vyn. U — nelapili BRNT, nelapají C, polapili U — v řeči] vyn. K — [tu, kdež vyn. KPRCNTU — 153 u víře] ve dvanácti článcích víry křesťanské C, u víře křesťanské T, vyn. U — 154 všemo- húcieho [to jest kalvínský smysl!] K, všemohaucího, a oni říkají (praví řkauce U) TU — Hle, prej C — vidíš] vyn. PN, vidíte C — 155 I nevěří ... tělo] vyn. U — 155—157 «to bylo ... nebožtíčku! bylo právě v svátosti oltářní B — 155 to] vyn. T — pravé] drahé P, předrahé N, drahé a velebné T, pravé a drahé C — tělo, z Panny Marie narozené K — 156 bylo] vyn. PC, nyní velmi T, se jest N — i ještě jest] vyn. P, a vzláště C, mezi lidmi T, rozmohlo N, i nyní jest U — jest i nyní R — tato léta] vyn. U, tato léta před skonáním světa T — A] Ah PR, Ach NU, vyn. T — kdo kdy T — u vieře] v pravé vieře N, u vieře [pravé] K — 157 potřeba U — káti rychle T — nebožtíku PR, nebohej člověče C — 158—164 A zdali opět ... následovníky] vyn. U — 158 opět] vyn. 150 Podle Shuth. 2, 44; 4, 32 —
Strana 659
659 sobě ono slovo: »Kto jí chléb tento, živ bude na věky«, — »A, á, 160 máme ť my na tom dosti«? Ale onoho nechají, ješto dí: »Věru, věru, pravím vám: »Nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti jeho krve, Knebudete mieti života věčného"«. Tak ť jest vždy bylo, že ť jest toho ďábel pilen byl, aby lidi k tomu popúzel, aby Ježíše [k tomu] lapali v řeči i jeho následovníky. 165 Pohlediž pak na tyto zákonníky, jak ť pěkně mluví a pravú pravdu; ale že to lstivě vedau, Kvelice hřešie těžkým hřiechem). Neb (to) častokrát «bývá, že člověk menším hříchem hřeší, lež mluvě, než pravdu, jako takto: Někto bude s tebú mluviti B 524 velmi pěkně řka: »A, á, milý příteli, já ť jsem tvuoj přítel!««Ale) 170 mluvěs tebau) usty, v srdci jiné myslí, aby tě v něčem uhoně obžaloval. Ale onenno, tvuoj nepřítel, zjevně o tobě lež KPNT — i tito] tuto T — nelapili (!) B — 159 slovo, kteréž jest řekl C — Á, á] I budau řéci K, I praví C, Ano pak říkají T — á] prý PN — 160 mám PNT — my] já PNT — nechávají T — dí] dále praví Pán Ježíš T — Věru, věru] nad tím v K: [Jistě, jistě]; Jistě, jistě PRCN, Jistě, za- věrné T — 161 pravím vám] vyn. KP — 162 nebudete .. . věčného vyn. B — věčného v sobě PONT — 163 bývalo N — vždy pilen K, velmi pilen TN — byl a jest až po- savad T — 163—164 aby ... popúzel] vyn. R — 164 aby Ježíše] kterak by Pána Ježíše N — [k tomu] vyn. KPRONT — polapili N — i jeho ná- sledovníky] vyn. K, a jeho následovníci (!) také T — věrné následovníky N — 165 Pohlediž pak] Ale pohlediž (pošetřmež T) KPCNT — pak] vyn. U — na tyto zákonníky] těchto zákoníkův T — jak oni U — mluvili T — 166 lstivě a ošemetně T — vedau] vedli T, činí U — velice ...hřiechem) těžce hřeší B — zhřešili T — velikým a těžkým U — 167 «to» vyn. B— častokrát] mnohokrát U — «bývá, že vyn. B, bývá, že někdy U — člověk] vyn. PNT, někdo C — menšími hříchy R — hřeší někdy T — 168 než někdy U — jako] a to U — takto] ku příkladu N — Někdy někdo N, že někdo U — bude] vyn. KPRCNT — mluví a (vyn. T) velmi KPCT, mluví RN — 169 řka] vyn. KPON, takto T — A, á] ÓT, Nu U — á] vyn. PN — příteli] přieteli! A, á (vyn. PC), takto (+ věz C) KPC, příteli, jak t se vede? (neb jinak) N, příteli, bratře (a jinak) T — já ť] že C — dobrej přítel C, věrný přítel T — Ale) A BU — 170 mluvě ... usty] vyn. KPCNT — &s tebau vyn. B — usty] vyn. U — jiné] jinak RNU — myslí] se kryje aneb krýti bude, totiž T — uhoně obžaloval uhonil B, uhaněl a obžaloval U, polapil a potom obžaloval T, popadnauc i obžaloval N — 171 obžaloval [a oklamal] K — zjevný R — o vyn. B — 172 mluví PU — méně ... lež mluvě» míníce (!) tobě něco uškoditi lež mluvě U — «tobe . . . mluvě jest uškodil B, vyn. (!) C — ten uškodí] muož uško- 159 Jan 6, 51 — 161 Jan 6, 53 — 42*)
659 sobě ono slovo: »Kto jí chléb tento, živ bude na věky«, — »A, á, 160 máme ť my na tom dosti«? Ale onoho nechají, ješto dí: »Věru, věru, pravím vám: »Nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti jeho krve, Knebudete mieti života věčného"«. Tak ť jest vždy bylo, že ť jest toho ďábel pilen byl, aby lidi k tomu popúzel, aby Ježíše [k tomu] lapali v řeči i jeho následovníky. 165 Pohlediž pak na tyto zákonníky, jak ť pěkně mluví a pravú pravdu; ale že to lstivě vedau, Kvelice hřešie těžkým hřiechem). Neb (to) častokrát «bývá, že člověk menším hříchem hřeší, lež mluvě, než pravdu, jako takto: Někto bude s tebú mluviti B 524 velmi pěkně řka: »A, á, milý příteli, já ť jsem tvuoj přítel!««Ale) 170 mluvěs tebau) usty, v srdci jiné myslí, aby tě v něčem uhoně obžaloval. Ale onenno, tvuoj nepřítel, zjevně o tobě lež KPNT — i tito] tuto T — nelapili (!) B — 159 slovo, kteréž jest řekl C — Á, á] I budau řéci K, I praví C, Ano pak říkají T — á] prý PN — 160 mám PNT — my] já PNT — nechávají T — dí] dále praví Pán Ježíš T — Věru, věru] nad tím v K: [Jistě, jistě]; Jistě, jistě PRCN, Jistě, za- věrné T — 161 pravím vám] vyn. KP — 162 nebudete .. . věčného vyn. B — věčného v sobě PONT — 163 bývalo N — vždy pilen K, velmi pilen TN — byl a jest až po- savad T — 163—164 aby ... popúzel] vyn. R — 164 aby Ježíše] kterak by Pána Ježíše N — [k tomu] vyn. KPRONT — polapili N — i jeho ná- sledovníky] vyn. K, a jeho následovníci (!) také T — věrné následovníky N — 165 Pohlediž pak] Ale pohlediž (pošetřmež T) KPCNT — pak] vyn. U — na tyto zákonníky] těchto zákoníkův T — jak oni U — mluvili T — 166 lstivě a ošemetně T — vedau] vedli T, činí U — velice ...hřiechem) těžce hřeší B — zhřešili T — velikým a těžkým U — 167 «to» vyn. B— častokrát] mnohokrát U — «bývá, že vyn. B, bývá, že někdy U — člověk] vyn. PNT, někdo C — menšími hříchy R — hřeší někdy T — 168 než někdy U — jako] a to U — takto] ku příkladu N — Někdy někdo N, že někdo U — bude] vyn. KPRCNT — mluví a (vyn. T) velmi KPCT, mluví RN — 169 řka] vyn. KPON, takto T — A, á] ÓT, Nu U — á] vyn. PN — příteli] přieteli! A, á (vyn. PC), takto (+ věz C) KPC, příteli, jak t se vede? (neb jinak) N, příteli, bratře (a jinak) T — já ť] že C — dobrej přítel C, věrný přítel T — Ale) A BU — 170 mluvě ... usty] vyn. KPCNT — &s tebau vyn. B — usty] vyn. U — jiné] jinak RNU — myslí] se kryje aneb krýti bude, totiž T — uhoně obžaloval uhonil B, uhaněl a obžaloval U, polapil a potom obžaloval T, popadnauc i obžaloval N — 171 obžaloval [a oklamal] K — zjevný R — o vyn. B — 172 mluví PU — méně ... lež mluvě» míníce (!) tobě něco uškoditi lež mluvě U — «tobe . . . mluvě jest uškodil B, vyn. (!) C — ten uškodí] muož uško- 159 Jan 6, 51 — 161 Jan 6, 53 — 42*)
Strana 660
660 mluvě, méně ť tobě ten uškodí, lež mluvě», než Konenno) pravdu. I řkú ti zákonníci Pánu Ježíšovi: »Cestě boží v pravdě učíš«. 175 I jesti ť jediná cesta boží, zákon jeho; protož všickni zákonové, kteříž se nesrovnávají s zákonem božím, žádní nejsú v pravdě, nebo ta cesta — zákon jeho) — žádného hříchu, ani všed- nieho, nedopúští, [ale jiní zákonové mnoho dopúštějí]. Tehdy všichni zákonové, Františkové, Dominikové, Kapistránové, 180 jestliže se chybí zákona Ježíšova a v kterém slově odporni budú jemu), oni do nebe nepřijdú nikoli! Nebo ne každému to bývá dáno, aby uhodil na cestu boží, jediné voleným božím neb dí skrze Davida: »Já ť tobě dám rozum a naučím tě na cestě, po kteréž choditi budeš, a ustrnu nad tebú očima mýma«. I protožť 185 se sluší s pilností) ptáti na tu cestu, aby nezablúdil. Neboť bývají vuodce, ješto ť jinú cestú vedú, ješto ta cesta není v pravdě. Jako onino svatokupci, kněží lakomí, pochlební lehce lidem Ktu- cestu [k spasení] ukazují[ce], Kono: »Tuto máš odpustky veliké!« a »Teď kaupíš svieci!« a »Já ť budu mši slúžiti za hřiechy a ty diti a uškodí K — uškodil P — onenno tento B — 173 pravdu mluvè U — 174 řekli RU, pravili T — ti . .. Ježíšovi] oni K, oni tu PNC, tuto T — 175 jedna KCT — jeho] jeho svatý TN, boží C — 175177 protož ... zákon jeho vyn. (!) K — 175 protož] nebo PNC procož všickni] všickni zajistě T — 176 nesjednávají NPC — v pravdě] praví U — 177 jeho boží BU — gani všednieho vyn. B — 178 nedopúští] nestrpí N, neodpustí (!) C — [ale ... dopúštějí] vyn. KPRCNTU — Tehdy] Protož KPCNT — 179 Františků C, františkánů N — Dominikové] vyn. C, dominikánů N — Kapistránové vyn. B, Kapistránů NC — 180 Ježíšova . . . slově božího aneb v čem B, božího a v nejmenším slo- víčku N, Ježíšova U — Ježíšova] Pána Ježíšova R, Kristova C, božího PT — 180—181 odporni ... jemu] vyn. U — 181 jemu zákonu božímu B — oni] tedy U — nebes K — každému člověku N — 182—183 boží ... Davida] pravau; nebo dí, že každému to nebývá dáno řka, že U — 182 jediné] toliko samým T, jediné samým N — 183 praví T, mluví N — Davida svatého T — Já ť] vyn. N — 184 po] na KPRT — po kteréž kterauž U — ustrnúti (!) P — ť] že R — 185 «s pilností) pilně B, vyn. RU — cestu, po kteréžto jda (kráčeje N) TN — nezblúdil KPCT — 186 vůdci RU, vůdcové TN — ješto t] an U — ješto] ano T, an U, kteráž N — ta cesta ... v pravdě] není pravá (— a upřímná N) NU — 187 a pochleb- níci KNT — «tu) vyn. BCU — 188 cestu] vyn. U — [k spasení] vyn. B, spasení U — ukazují KPRCNTU — 188—190 ono ... účasten!« ono púti, ono ofěry, ono mše kúpené, odpustky B — 188 ono] onenno K, řkauce T, »A, á U — 189 Teď] Tamto T, vyn. U — tvé hřiechy PNTU 183 Ž. 32, 8 —
660 mluvě, méně ť tobě ten uškodí, lež mluvě», než Konenno) pravdu. I řkú ti zákonníci Pánu Ježíšovi: »Cestě boží v pravdě učíš«. 175 I jesti ť jediná cesta boží, zákon jeho; protož všickni zákonové, kteříž se nesrovnávají s zákonem božím, žádní nejsú v pravdě, nebo ta cesta — zákon jeho) — žádného hříchu, ani všed- nieho, nedopúští, [ale jiní zákonové mnoho dopúštějí]. Tehdy všichni zákonové, Františkové, Dominikové, Kapistránové, 180 jestliže se chybí zákona Ježíšova a v kterém slově odporni budú jemu), oni do nebe nepřijdú nikoli! Nebo ne každému to bývá dáno, aby uhodil na cestu boží, jediné voleným božím neb dí skrze Davida: »Já ť tobě dám rozum a naučím tě na cestě, po kteréž choditi budeš, a ustrnu nad tebú očima mýma«. I protožť 185 se sluší s pilností) ptáti na tu cestu, aby nezablúdil. Neboť bývají vuodce, ješto ť jinú cestú vedú, ješto ta cesta není v pravdě. Jako onino svatokupci, kněží lakomí, pochlební lehce lidem Ktu- cestu [k spasení] ukazují[ce], Kono: »Tuto máš odpustky veliké!« a »Teď kaupíš svieci!« a »Já ť budu mši slúžiti za hřiechy a ty diti a uškodí K — uškodil P — onenno tento B — 173 pravdu mluvè U — 174 řekli RU, pravili T — ti . .. Ježíšovi] oni K, oni tu PNC, tuto T — 175 jedna KCT — jeho] jeho svatý TN, boží C — 175177 protož ... zákon jeho vyn. (!) K — 175 protož] nebo PNC procož všickni] všickni zajistě T — 176 nesjednávají NPC — v pravdě] praví U — 177 jeho boží BU — gani všednieho vyn. B — 178 nedopúští] nestrpí N, neodpustí (!) C — [ale ... dopúštějí] vyn. KPRCNTU — Tehdy] Protož KPCNT — 179 Františků C, františkánů N — Dominikové] vyn. C, dominikánů N — Kapistránové vyn. B, Kapistránů NC — 180 Ježíšova . . . slově božího aneb v čem B, božího a v nejmenším slo- víčku N, Ježíšova U — Ježíšova] Pána Ježíšova R, Kristova C, božího PT — 180—181 odporni ... jemu] vyn. U — 181 jemu zákonu božímu B — oni] tedy U — nebes K — každému člověku N — 182—183 boží ... Davida] pravau; nebo dí, že každému to nebývá dáno řka, že U — 182 jediné] toliko samým T, jediné samým N — 183 praví T, mluví N — Davida svatého T — Já ť] vyn. N — 184 po] na KPRT — po kteréž kterauž U — ustrnúti (!) P — ť] že R — 185 «s pilností) pilně B, vyn. RU — cestu, po kteréžto jda (kráčeje N) TN — nezblúdil KPCT — 186 vůdci RU, vůdcové TN — ješto t] an U — ješto] ano T, an U, kteráž N — ta cesta ... v pravdě] není pravá (— a upřímná N) NU — 187 a pochleb- níci KNT — «tu) vyn. BCU — 188 cestu] vyn. U — [k spasení] vyn. B, spasení U — ukazují KPRCNTU — 188—190 ono ... účasten!« ono púti, ono ofěry, ono mše kúpené, odpustky B — 188 ono] onenno K, řkauce T, »A, á U — 189 Teď] Tamto T, vyn. U — tvé hřiechy PNTU 183 Ž. 32, 8 —
Strana 661
661 190 také tu buď a budeš ofěrovati, aby toho byl účasten!« — a tento lid slepý «toho hledí, to oblibuje, a «kdež jemu polahodie, tu ť leze). Ale kdež ť by mu pravdu pověděli, tu nechce, kdež by trestali; budú ť říci: »Nech ho! zlý ť jest, laje ť [rád] na zpo- vědi!« Než onoho ť hledí, ano se na ň Buoh hněvá, a chce), 195 aby se za ň Kon modlil; právě jako kdybyse král na někoho hněval a ty ho prosil, aby se za tě) před králem přimlúval, více by krále k hněvu popudil. Tak ť jest u Pána Boha. Ale měl by každý za to Pána Boha prositi, aby jemu dal uhoditi k tomu knězi a k tomu zprávci vedlé své vuole, ješto by jej pravé 200 cestě naučil. Činíte-li vy to? Ha! Ó, slibuj! Leda se [teď] po- šeptalo a teď Kodbylo, že vánoce přišly aneb velika noc, aby 190 buď] přítomen budeš T, buď přítomný N — 191 slepý] vyn. RU — toho hledí vyn. B, hlaupý toho pilen jest N — 191—192 «kdež . .. leze) k tomu ihned přistúpí B — 191 kdež když U — jemu jen C — lahodí U — tu ť leze) a tu jim mílo, tělu se to líbí U — 192 leze) poleze K, se povleče N — ale] než T — mu] jim CU — 192—193 (po- věděli ... trestali mluvil a jej trestal B, pověděli a kdež by trestali (+ kárali C, + [z hříchu] K), tu ť se nechce, ale (ba C) spieše ť KC, po- věděli, tu ť nepůjde, kdež trescí z hříchův a nepravostí N — 192 nechce jíti T, nechtí a U — 193 trestali, spíše R, trestali z hříchu, ale spíše U — budú ť říci] bude ť říci K, vyn. PN, a řeknau T, dějí U — »Ba (+ prý PN), nech (nechme N) KPNT — ho tam U—an laje U — [rád] vyn. KPRNTU, a přimlauvá C — spovědi, nech k němu kdo chce chodí T — 194 hledí ... a chce hledá B — hledí] chválí N, ať hledí U — an U — chce? chtí N — 195 ň] ně Pánu Bohu N — on modlil modlil, ano se na ň Buoh hněvá B — práv KP, rovně T — jako, u příkladě mluvě T, jako to U — 195—196 «se král ... za tě vyn. (!) B — 195 se] vyn. (!) T — král náš T — koho U — 196 rozhněval T — ho prosil] toho poprosil U — přimluvil TC — 196—197 více by krále] však (a tak U) by ho (krále C, krále ještě U) viece KCU — 197 hněvivosti N — popudil než k milosti T — jest] jest (+ toto C) právě KPCT, jest rovně N, jest i U — Boha všemohaucího N — 198 za to] vyn. R — milýho Pána T — snažně prositi N — 198—199 dal uhoditi . . . ješto] toho správce dal, kterýž U — 198 uhoditi] trefiti TN — 199 knězi] konci K, učiteli C, vyn. T — k tomu vyn. C, k takovému T, k němu, k R — «vedlé své vuole vyn. B — své] boží C — 199—200 «pravé . .. slibuj! uměl téj cestě právě na- učiti. Ale vy B — 199 pravé] právě PC — 200 cestě boží CU — učil U — to] tak KT — Ha!] vyn. TC — Ó] ó, ó C, A U — [teď vyn. KPRCNTU — 201 a že B — teď] vyn. TU — 201—202 že vánoce . . . nebyl! vyn. U — odbylo . . . z jiných hody přišly, aby z lidí B, odbylo, že vánoční hody přišly, aby z jiných N — 201 vánoce] vyn. C, teď vánoce T — přišly aneb] vyn. C — aneb velika noc] vyn. PRT — noc přišla C — 202 nebyli TC — Ach T, Ó N — 202—203 Však ... zpovědmi! —
661 190 také tu buď a budeš ofěrovati, aby toho byl účasten!« — a tento lid slepý «toho hledí, to oblibuje, a «kdež jemu polahodie, tu ť leze). Ale kdež ť by mu pravdu pověděli, tu nechce, kdež by trestali; budú ť říci: »Nech ho! zlý ť jest, laje ť [rád] na zpo- vědi!« Než onoho ť hledí, ano se na ň Buoh hněvá, a chce), 195 aby se za ň Kon modlil; právě jako kdybyse král na někoho hněval a ty ho prosil, aby se za tě) před králem přimlúval, více by krále k hněvu popudil. Tak ť jest u Pána Boha. Ale měl by každý za to Pána Boha prositi, aby jemu dal uhoditi k tomu knězi a k tomu zprávci vedlé své vuole, ješto by jej pravé 200 cestě naučil. Činíte-li vy to? Ha! Ó, slibuj! Leda se [teď] po- šeptalo a teď Kodbylo, že vánoce přišly aneb velika noc, aby 190 buď] přítomen budeš T, buď přítomný N — 191 slepý] vyn. RU — toho hledí vyn. B, hlaupý toho pilen jest N — 191—192 «kdež . .. leze) k tomu ihned přistúpí B — 191 kdež když U — jemu jen C — lahodí U — tu ť leze) a tu jim mílo, tělu se to líbí U — 192 leze) poleze K, se povleče N — ale] než T — mu] jim CU — 192—193 (po- věděli ... trestali mluvil a jej trestal B, pověděli a kdež by trestali (+ kárali C, + [z hříchu] K), tu ť se nechce, ale (ba C) spieše ť KC, po- věděli, tu ť nepůjde, kdež trescí z hříchův a nepravostí N — 192 nechce jíti T, nechtí a U — 193 trestali, spíše R, trestali z hříchu, ale spíše U — budú ť říci] bude ť říci K, vyn. PN, a řeknau T, dějí U — »Ba (+ prý PN), nech (nechme N) KPNT — ho tam U—an laje U — [rád] vyn. KPRNTU, a přimlauvá C — spovědi, nech k němu kdo chce chodí T — 194 hledí ... a chce hledá B — hledí] chválí N, ať hledí U — an U — chce? chtí N — 195 ň] ně Pánu Bohu N — on modlil modlil, ano se na ň Buoh hněvá B — práv KP, rovně T — jako, u příkladě mluvě T, jako to U — 195—196 «se král ... za tě vyn. (!) B — 195 se] vyn. (!) T — král náš T — koho U — 196 rozhněval T — ho prosil] toho poprosil U — přimluvil TC — 196—197 více by krále] však (a tak U) by ho (krále C, krále ještě U) viece KCU — 197 hněvivosti N — popudil než k milosti T — jest] jest (+ toto C) právě KPCT, jest rovně N, jest i U — Boha všemohaucího N — 198 za to] vyn. R — milýho Pána T — snažně prositi N — 198—199 dal uhoditi . . . ješto] toho správce dal, kterýž U — 198 uhoditi] trefiti TN — 199 knězi] konci K, učiteli C, vyn. T — k tomu vyn. C, k takovému T, k němu, k R — «vedlé své vuole vyn. B — své] boží C — 199—200 «pravé . .. slibuj! uměl téj cestě právě na- učiti. Ale vy B — 199 pravé] právě PC — 200 cestě boží CU — učil U — to] tak KT — Ha!] vyn. TC — Ó] ó, ó C, A U — [teď vyn. KPRCNTU — 201 a že B — teď] vyn. TU — 201—202 že vánoce . . . nebyl! vyn. U — odbylo . . . z jiných hody přišly, aby z lidí B, odbylo, že vánoční hody přišly, aby z jiných N — 201 vánoce] vyn. C, teď vánoce T — přišly aneb] vyn. C — aneb velika noc] vyn. PRT — noc přišla C — 202 nebyli TC — Ach T, Ó N — 202—203 Však ... zpovědmi! —
Strana 662
662 z jiných) nebyl! A, běda bude! Však vy jediné jakýs' žert vedete s vašimi zpovědmi!" Ale že tuto je nazývá zákonníky. Jméno krásné cos' tě to, 205 ved? A Pán Ježíš jim pak dí: »Pokrytci«. «Divná věc! A ll co B 525 jest pokrytec? Pokrytec jest ten, ješto chce za dobrého jmín býti, ale skutkuov dobrých nevede. Než, že jim tuto Pán dává pokrytce, ani byli zákonníci. Pomniž to, že ť se nejedni nazývají krásnými jmény, ono Jan, boží milostí biskup pražský, ono císař, král, 210 kníže), a vše boží milostí, — a když pak bude v den súdný, že ť se k mnohým milý Buoh nepřizná, by ť to bylo z jeho líbezné vuole, jestliže s' se v to kudy vetřel aneb všel jinudy než vedlé vuole božie líbezné)). vyn. B — 202 jakýs'] kterakýs' P, jakési TU -- žerty RTU — 203 vedete) činíte U — vašimi] těmi vašemi (!) T, svými U — 204—205 tuto je ... ved] tyto zákoníky nazývají jmény krásnými. Cos' tč to, viď, jim libého U — 204 Jméno jest N — cos'] čest K — cos" tě to, ved] vyn. T — tě] jest N, ť jest C — to] vyn. R — 205 ved] zna- menitého N — jim pak dí] nazývá je U — pak dí] praví C — dí] řekl KP, spílá TN — pokrytce PT — «Divná věc!» vyn. BR, To divná věc U, Divná jest to věc T — A] Ale N — 205—206 co jest pokrytec] vyn. P, co jest pak (vyn. N) to pokrytec TNC — 206 ješto] který N, že U — jmin a držán TNC — 207 ale] vyn. N, a U — dobrých, Bohem přikázaných N — nevede] neveda N, nechce činiti U — Než ... tuto] A tuto jim U — Pán Ježíš T — dává] die KPNT, nadává U — pokrytci KPNT, pokrytců U — 208 ani byli] a oni, prý PN, a oni byli RCU, a oni, praví T — záko- níci učení U— Pomniž to] Jest toho mnoho U — na to N — velmi krásnými T — 209—210 ono Jan ... vše] ano biskup, císař, král, kníže, a to vše U — 209 ono Jan] tento Jan TN — z boží milosti TN — ono císař] císař R, onen císař T — král] Karel K — 210 « kníže vyn. B — z boží milosti TN — pak] potom N, vyn. U — v] bude N — saudný, bojím se TC — 211 že ť] an U — že f ... Buoh] Pán Buoh se k mnohým N — milý] vyn. KPTU — Buoh] Pán Ježíš U — by ť a by TNC — 211—212 by ť to ... božie líbezné) a nebyl-li si k vůli boží živ, ale k libosti své v tom stavu U — 211 «bylo vyn. BCT, byla (!) K — 212—213 jestliže ... líbezné měli, neb se mnozí v to vetřeli neb jinak vkúpili B — 212 vetřel] potřel R - - aneb] a KC — vešel T — 213 vedlé] vyn. (!) K, teprve pozd. příp. [z] — vedlé vuole] skrze vuoli N, vedlé vuoli (!) P — 209 Má-li tu vůbec Rokycana na mysli jistou osobu, je to sotva olo- moucký biskup Jan († 1430), jenž byl administrátorem arcibiskupství praž- ského od r. 1421. Spíše snad se tu míří na Jana z Krumlova, který byl spolu s Hilariem Litoměřickým zvolen administrátorem arcibiskupství od strany pod jednou a byl v této hodnosti od r. 1460—1462. (Viz Tomkův Dějepis města Prahy díl IX, str. 325.) To by souhlasilo i s naším datováním Postily (viz Úvod).
662 z jiných) nebyl! A, běda bude! Však vy jediné jakýs' žert vedete s vašimi zpovědmi!" Ale že tuto je nazývá zákonníky. Jméno krásné cos' tě to, 205 ved? A Pán Ježíš jim pak dí: »Pokrytci«. «Divná věc! A ll co B 525 jest pokrytec? Pokrytec jest ten, ješto chce za dobrého jmín býti, ale skutkuov dobrých nevede. Než, že jim tuto Pán dává pokrytce, ani byli zákonníci. Pomniž to, že ť se nejedni nazývají krásnými jmény, ono Jan, boží milostí biskup pražský, ono císař, král, 210 kníže), a vše boží milostí, — a když pak bude v den súdný, že ť se k mnohým milý Buoh nepřizná, by ť to bylo z jeho líbezné vuole, jestliže s' se v to kudy vetřel aneb všel jinudy než vedlé vuole božie líbezné)). vyn. B — 202 jakýs'] kterakýs' P, jakési TU -- žerty RTU — 203 vedete) činíte U — vašimi] těmi vašemi (!) T, svými U — 204—205 tuto je ... ved] tyto zákoníky nazývají jmény krásnými. Cos' tč to, viď, jim libého U — 204 Jméno jest N — cos'] čest K — cos" tě to, ved] vyn. T — tě] jest N, ť jest C — to] vyn. R — 205 ved] zna- menitého N — jim pak dí] nazývá je U — pak dí] praví C — dí] řekl KP, spílá TN — pokrytce PT — «Divná věc!» vyn. BR, To divná věc U, Divná jest to věc T — A] Ale N — 205—206 co jest pokrytec] vyn. P, co jest pak (vyn. N) to pokrytec TNC — 206 ješto] který N, že U — jmin a držán TNC — 207 ale] vyn. N, a U — dobrých, Bohem přikázaných N — nevede] neveda N, nechce činiti U — Než ... tuto] A tuto jim U — Pán Ježíš T — dává] die KPNT, nadává U — pokrytci KPNT, pokrytců U — 208 ani byli] a oni, prý PN, a oni byli RCU, a oni, praví T — záko- níci učení U— Pomniž to] Jest toho mnoho U — na to N — velmi krásnými T — 209—210 ono Jan ... vše] ano biskup, císař, král, kníže, a to vše U — 209 ono Jan] tento Jan TN — z boží milosti TN — ono císař] císař R, onen císař T — král] Karel K — 210 « kníže vyn. B — z boží milosti TN — pak] potom N, vyn. U — v] bude N — saudný, bojím se TC — 211 že ť] an U — že f ... Buoh] Pán Buoh se k mnohým N — milý] vyn. KPTU — Buoh] Pán Ježíš U — by ť a by TNC — 211—212 by ť to ... božie líbezné) a nebyl-li si k vůli boží živ, ale k libosti své v tom stavu U — 211 «bylo vyn. BCT, byla (!) K — 212—213 jestliže ... líbezné měli, neb se mnozí v to vetřeli neb jinak vkúpili B — 212 vetřel] potřel R - - aneb] a KC — vešel T — 213 vedlé] vyn. (!) K, teprve pozd. příp. [z] — vedlé vuole] skrze vuoli N, vedlé vuoli (!) P — 209 Má-li tu vůbec Rokycana na mysli jistou osobu, je to sotva olo- moucký biskup Jan († 1430), jenž byl administrátorem arcibiskupství praž- ského od r. 1421. Spíše snad se tu míří na Jana z Krumlova, který byl spolu s Hilariem Litoměřickým zvolen administrátorem arcibiskupství od strany pod jednou a byl v této hodnosti od r. 1460—1462. (Viz Tomkův Dějepis města Prahy díl IX, str. 325.) To by souhlasilo i s naším datováním Postily (viz Úvod).
Strana 663
663 Ale vizme pak o tomto, že tito zákonníci, chtíce jej, 215 drahého Pána, popadnúti, a sami jsú Kz své řeči popadeni, když jim [Pán] řekl: »Čí jest [toto] obraz a [svrchu] nápis?«, «když jemu groše podali. I řekli: »Císařuov«. A on, drahý Pán, řekl jim): »Poněvadžť jest císařuov, «dajte císařovi)!« Tak ť jest častokrát je Kon, milý Pán, [v to] uvodil, že jsú sami) 220 z své řeči bývali popadeni. Tak máš právě o téjto svaté pravdě, že protivníci té krve drahé velmi se byli na to snažili, aby tu drahú krev udusili, aby nebyla od věrných «křesťanuov z kalichu posvátně) přijímána [pod obojí zpuosobú]. Ó, co jsú o to «práce, nesnáze), hádaní strojili, až vždy na to přišlo, že jsú sami vyznali 225 a zapečetili, že jest slušné, úžitečné, potřebné a spasitedlné, přijímati lidu obecnému tělo a krev boží pod obojí zpuosobú a poněvadž jest slušné, tehda jest to v zákoně božiem založeno. Neb dí svatý Augustin, že což jest slušné« ho a spasitelné ho), líbeznau N, líbezné, musíš za to trpěti T — 214 Ale ... tomto) Než pak vizme B, A U — pak dále T chtějíce N, chtěli U — 214—215 «jej ... popadnúti? Pána Ježíše lapiti B, drahého Pána Ježíše podtrhnauti T — 214 jej] vyn. PU — 215 Pána Ježíše R — popadnauti neb podtrhnauti N — jsú] vyn. RN — 215—219 jsú z své . . . sami] vyn. (!) K — 215 Kz své řeči popadeni svú řečí lapeni B — v své řeči NU — 216 [Pán] vyn. PRONTU — [toto] vyn. PRU, to NC — [svrchu] vyn. PRCNU — 216—217 «když ... podali vyn. B 217 groše] peníze C — I řekli] A oni, prý PN, A oni jemu (vyn. C) řekli RC, A on jim to řekl. A oni U, A oni řkau T — on] vyn. U — 217—218 drahý . . . jim jim vetce B — 217 drahý vyn. U — 218 jim zase C — «dajte císařovi) ten ť na vás svědčí, že máte dávati dan císaři. Protož dajte, což jest císařovo, císaři, a což jest božího, Bohu B, dejtež tehdy, co jest císařového, císaři C, dejte, což jest jeho, jemu T — 219 kon, milý) drahý B, milý U, on, drahý TN — [v to] vyn. PRCNTU — uvedl BTU — «sami» vyn. B — 220 v své U — řeči] otázce N — bývali] vyn. N byli PTU — 220—221 právě .. . snažili] i nyní, že se na to snukli (sic!) protivníci boží U — 220 máš právě] se jest stalo vskutku N — právě rovně T — svaté a velebné TN — 221 předrahé T — velmi] vyn. PNT 222 drahú] svatau U — krev boží T — 222—223 křesťanuov . .. po- svátně vyn. B — 222 křesťanuov] vyn. C — 223 posvátně) vyn. PCNT — [pod ... zpuosobú] vyn. KRONTU — Ó, co] Jaké sau T — «práce, nesnáze prací, nesnázek B, prací, nesnází N — práce] v Praze (!) U — 224 hádaní] vyn. U — nastrojili TN — vždy] i U — na to] k tomu N — přišli PR — 224—225 vyznati musili a upečetili N — 225 potřebné] vyn. U — ka spasitedlné, přijímati vyn. B — 226 tělo boží RCU — pod obojí zpuosobú] vyn. PN — 227 «a poněvadž ... založeno vyn. B — to] vyn. R — božiem] Páně N — založeno vyn. U — 228 praví T — že] vyn. TU — což] ps. czozoz (!) B — slušné a spasitelné B — 229 že]
663 Ale vizme pak o tomto, že tito zákonníci, chtíce jej, 215 drahého Pána, popadnúti, a sami jsú Kz své řeči popadeni, když jim [Pán] řekl: »Čí jest [toto] obraz a [svrchu] nápis?«, «když jemu groše podali. I řekli: »Císařuov«. A on, drahý Pán, řekl jim): »Poněvadžť jest císařuov, «dajte císařovi)!« Tak ť jest častokrát je Kon, milý Pán, [v to] uvodil, že jsú sami) 220 z své řeči bývali popadeni. Tak máš právě o téjto svaté pravdě, že protivníci té krve drahé velmi se byli na to snažili, aby tu drahú krev udusili, aby nebyla od věrných «křesťanuov z kalichu posvátně) přijímána [pod obojí zpuosobú]. Ó, co jsú o to «práce, nesnáze), hádaní strojili, až vždy na to přišlo, že jsú sami vyznali 225 a zapečetili, že jest slušné, úžitečné, potřebné a spasitedlné, přijímati lidu obecnému tělo a krev boží pod obojí zpuosobú a poněvadž jest slušné, tehda jest to v zákoně božiem založeno. Neb dí svatý Augustin, že což jest slušné« ho a spasitelné ho), líbeznau N, líbezné, musíš za to trpěti T — 214 Ale ... tomto) Než pak vizme B, A U — pak dále T chtějíce N, chtěli U — 214—215 «jej ... popadnúti? Pána Ježíše lapiti B, drahého Pána Ježíše podtrhnauti T — 214 jej] vyn. PU — 215 Pána Ježíše R — popadnauti neb podtrhnauti N — jsú] vyn. RN — 215—219 jsú z své . . . sami] vyn. (!) K — 215 Kz své řeči popadeni svú řečí lapeni B — v své řeči NU — 216 [Pán] vyn. PRONTU — [toto] vyn. PRU, to NC — [svrchu] vyn. PRCNU — 216—217 «když ... podali vyn. B 217 groše] peníze C — I řekli] A oni, prý PN, A oni jemu (vyn. C) řekli RC, A on jim to řekl. A oni U, A oni řkau T — on] vyn. U — 217—218 drahý . . . jim jim vetce B — 217 drahý vyn. U — 218 jim zase C — «dajte císařovi) ten ť na vás svědčí, že máte dávati dan císaři. Protož dajte, což jest císařovo, císaři, a což jest božího, Bohu B, dejtež tehdy, co jest císařového, císaři C, dejte, což jest jeho, jemu T — 219 kon, milý) drahý B, milý U, on, drahý TN — [v to] vyn. PRCNTU — uvedl BTU — «sami» vyn. B — 220 v své U — řeči] otázce N — bývali] vyn. N byli PTU — 220—221 právě .. . snažili] i nyní, že se na to snukli (sic!) protivníci boží U — 220 máš právě] se jest stalo vskutku N — právě rovně T — svaté a velebné TN — 221 předrahé T — velmi] vyn. PNT 222 drahú] svatau U — krev boží T — 222—223 křesťanuov . .. po- svátně vyn. B — 222 křesťanuov] vyn. C — 223 posvátně) vyn. PCNT — [pod ... zpuosobú] vyn. KRONTU — Ó, co] Jaké sau T — «práce, nesnáze prací, nesnázek B, prací, nesnází N — práce] v Praze (!) U — 224 hádaní] vyn. U — nastrojili TN — vždy] i U — na to] k tomu N — přišli PR — 224—225 vyznati musili a upečetili N — 225 potřebné] vyn. U — ka spasitedlné, přijímati vyn. B — 226 tělo boží RCU — pod obojí zpuosobú] vyn. PN — 227 «a poněvadž ... založeno vyn. B — to] vyn. R — božiem] Páně N — založeno vyn. U — 228 praví T — že] vyn. TU — což] ps. czozoz (!) B — slušné a spasitelné B — 229 že]
Strana 664
664 že se vše v zákoně božím shledává, a což jest neslušného, že se 230 vše) tupí. A poněvadž jest to v zákoně božím, tehda jest to pravá víra naše křesťanská. I protož bych já chtěl, abyšte vy se učili, i vy, baby, abyšte uměly té pravdy hájiti; nebo bojím se, že ť ještě o to nesnáze bude), neb ť oni hledí všemi obyčeji to udusiti, kudy ť by jediné mohli, a by ť jediné co mohli na- 235 leznúti, ješto by podobně mohli proti tomu postaviti, jednak by uzřel, jak ť by hrdlo otevřeli! Neb ť oni nepřestávají mysliti o to Kvždy; tak ť jest toho ďábel pilen [a] jich k tomu «po- púzeti. Vy veď neviete, jako ť my vieme!) Ah, i milý Bože, co B 526 jest těch chytrostí a traktátuov bylo proti tomu! Avšak sám 240 milý Buoh divně je k tomu přivede, že sami vyznachu pravú pravdu [, jako jest Kaifáš vyznal o smrti Pána Ježíše, připuzen to T, že to C — 229—230 že se . . . tupí] že všecko tupí R, a zas to tupí U — 229 a] ale T — «že se vše a nespasitelného, to se haní a B, to se všecko T — 230 tupí a hyzdí N — to] toto KPONT — to] vyn. PNT — 231 pravá] pravá pravda a pravá K — křesťanská katolická N — já chtěl radil vám T, já chtěl tomu N — aby P — vy se] se K — 232 i vy] vyn. T — baby] vyn. T, ženy RU — pravdy boží TON, svaté pravdy U — bojím se, než málo času mine N — 233 ještě] vyn. N — Knesnáze bude) nesnázky budú B — mnohé nesnáze C, veliké nesnáze N — bude budau CT, zniknau N — neb ť oni] Oni zajistč TN — hledí] usilují o to N — všemi obyčeji] všelijak U — 234 aby to udusili N — 234—236 kudy ... nepřestávají by ť jediné kterým přístupem mohli, aniž ť oni pře- stávají B — kudy . .. otevřeli] jediné kudy by jak mohli U — 234 jediné co] co T, toliko co N — 235 se postaviti CRN, (v K se až pozd. pří- pisek!) — jednak] vyn. RC, každý TN — 236 oni hrdlo R — 237 vždy? ať by to zahladili B — on, dábel U — [a] vyn. KPRON — k tomu] proti tomu TU — 237—238 «popúzeti . .. viemel popúzí B — popúzeti popauzí T, ponauká. Ale U — 238 veď] vid R, veď o tom C, veď toho nic N, o tom TU — nevíte tak T — jako] co N — my, představení N — Ach TNU — Bože všemohaucí N — 239 těch] vyn. K — chytrostí mnoho U — bylo naskládáno N — 240 Bůh vždy C — k tomu přivede] uvede KON, uvedl PT — sami proti sobě T — vyznali KP, vyznají RU, vyznávají C, vyznati musejí N, vyznati musili T — pravú] věrnau RU, vyn. TN — pravú pravdu] vyn. KPC — 241—242 [jako . . . svatým] vyn. KPRONTU — 242 Pohlediž na nás a pomáhej nám U — Bože] Pane U — tvéj] té své (+ svaté N) KPONT, tý svatý R, a tvé svaté U — drahé pravdě T pravdě velebné RU — 242—244 a račiž ... Amen ať není udušena ale ať jest tvau milostí a pomocí zvelebena! I račiž to učiniti, milý, drahý Pane Jožíši Kriste, a račiž umdliti ty protivníky té své svaté pravdy, a nám nehodným a nestatečným račiž dáti při ní stálost i setrvání až do smrti a potom po smrti život věčný, do něhož nám rač pomoci Bůh Otec,
664 že se vše v zákoně božím shledává, a což jest neslušného, že se 230 vše) tupí. A poněvadž jest to v zákoně božím, tehda jest to pravá víra naše křesťanská. I protož bych já chtěl, abyšte vy se učili, i vy, baby, abyšte uměly té pravdy hájiti; nebo bojím se, že ť ještě o to nesnáze bude), neb ť oni hledí všemi obyčeji to udusiti, kudy ť by jediné mohli, a by ť jediné co mohli na- 235 leznúti, ješto by podobně mohli proti tomu postaviti, jednak by uzřel, jak ť by hrdlo otevřeli! Neb ť oni nepřestávají mysliti o to Kvždy; tak ť jest toho ďábel pilen [a] jich k tomu «po- púzeti. Vy veď neviete, jako ť my vieme!) Ah, i milý Bože, co B 526 jest těch chytrostí a traktátuov bylo proti tomu! Avšak sám 240 milý Buoh divně je k tomu přivede, že sami vyznachu pravú pravdu [, jako jest Kaifáš vyznal o smrti Pána Ježíše, připuzen to T, že to C — 229—230 že se . . . tupí] že všecko tupí R, a zas to tupí U — 229 a] ale T — «že se vše a nespasitelného, to se haní a B, to se všecko T — 230 tupí a hyzdí N — to] toto KPONT — to] vyn. PNT — 231 pravá] pravá pravda a pravá K — křesťanská katolická N — já chtěl radil vám T, já chtěl tomu N — aby P — vy se] se K — 232 i vy] vyn. T — baby] vyn. T, ženy RU — pravdy boží TON, svaté pravdy U — bojím se, než málo času mine N — 233 ještě] vyn. N — Knesnáze bude) nesnázky budú B — mnohé nesnáze C, veliké nesnáze N — bude budau CT, zniknau N — neb ť oni] Oni zajistč TN — hledí] usilují o to N — všemi obyčeji] všelijak U — 234 aby to udusili N — 234—236 kudy ... nepřestávají by ť jediné kterým přístupem mohli, aniž ť oni pře- stávají B — kudy . .. otevřeli] jediné kudy by jak mohli U — 234 jediné co] co T, toliko co N — 235 se postaviti CRN, (v K se až pozd. pří- pisek!) — jednak] vyn. RC, každý TN — 236 oni hrdlo R — 237 vždy? ať by to zahladili B — on, dábel U — [a] vyn. KPRON — k tomu] proti tomu TU — 237—238 «popúzeti . .. viemel popúzí B — popúzeti popauzí T, ponauká. Ale U — 238 veď] vid R, veď o tom C, veď toho nic N, o tom TU — nevíte tak T — jako] co N — my, představení N — Ach TNU — Bože všemohaucí N — 239 těch] vyn. K — chytrostí mnoho U — bylo naskládáno N — 240 Bůh vždy C — k tomu přivede] uvede KON, uvedl PT — sami proti sobě T — vyznali KP, vyznají RU, vyznávají C, vyznati musejí N, vyznati musili T — pravú] věrnau RU, vyn. TN — pravú pravdu] vyn. KPC — 241—242 [jako . . . svatým] vyn. KPRONTU — 242 Pohlediž na nás a pomáhej nám U — Bože] Pane U — tvéj] té své (+ svaté N) KPONT, tý svatý R, a tvé svaté U — drahé pravdě T pravdě velebné RU — 242—244 a račiž ... Amen ať není udušena ale ať jest tvau milostí a pomocí zvelebena! I račiž to učiniti, milý, drahý Pane Jožíši Kriste, a račiž umdliti ty protivníky té své svaté pravdy, a nám nehodným a nestatečným račiž dáti při ní stálost i setrvání až do smrti a potom po smrti život věčný, do něhož nám rač pomoci Bůh Otec,
Strana 665
665 jsa Duchem svatým]. Pomáhajž, milý Bože, tvéj pravdě a račiž ji zvelebiti, drahý Ježíši, a rač umdliti ty protivníky té svaté pravdy! Amen. * jeho milý Syn, Pán náš Ježíš ukřižovaný, i Duch svatý, jeden Pán Bůh v Trojici požehnaný (-ný vyn.!), na věky věkův! Amen T — 243—244 drahý ... Amen a její protivníky umdliti B — 243 ty] vyn. U — svaté] své K, své drahé C — 244 pravdy a nám pak (vyn. U) rač v ní dáti setrvati (setrvání U) a (až U) do skonání životův našich (+ a U) v ní vždy více a více prospívati skrze Pána našeho Ježíše Krista RU — Amen] vyn. N, Amen. Aleluja U —
665 jsa Duchem svatým]. Pomáhajž, milý Bože, tvéj pravdě a račiž ji zvelebiti, drahý Ježíši, a rač umdliti ty protivníky té svaté pravdy! Amen. * jeho milý Syn, Pán náš Ježíš ukřižovaný, i Duch svatý, jeden Pán Bůh v Trojici požehnaný (-ný vyn.!), na věky věkův! Amen T — 243—244 drahý ... Amen a její protivníky umdliti B — 243 ty] vyn. U — svaté] své K, své drahé C — 244 pravdy a nám pak (vyn. U) rač v ní dáti setrvati (setrvání U) a (až U) do skonání životův našich (+ a U) v ní vždy více a více prospívati skrze Pána našeho Ježíše Krista RU — Amen] vyn. N, Amen. Aleluja U —
Strana 666
Neděle čtrmezcítmá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Kolocenským, v první kapitole [stojí napsáno]. Bratří! Nepřestáváme modléce se za vás a 5prosíce, abyšte byli naplněni poznáním vuole jeho ve vší múdrosti a rozumu duchovním, abyšte chodili hodně, Bohu ve všech věcech se líbíce, ve všelikém skutku dobrém plodíce se a rostúce v umění božím, ve všeliké moci 1oposilněni podlé moci jasnosti jeho, ve vše- liké trpělivosti a v dlúhočekání s radostí, díky činíce Bohu a Otci, jenž nás hodné učinil v stránkách losu svatých v světle, jenž nás 1 čtyřmecítmá PRONTU — 2—16 Epištola ... hříchuov] vyn. R — 2—3 Epištola ... napsáno] Řeč Jeremiáše proroka v X. kapitole T, Jeremiáše X. N — 2 svatého Pavla] vyn. KC — první kapitole] IIII. (!) C — [stojí napsáno] vyn. KPCU — 4—16 Bratří ... hříchuov] Aj, dnové jdau, dí (praví N) Pán Bůh (vyn. T), a vzbudím Davidův plod spravedlivý. A kralovati bude král a maudrý bude a činiti bude saud a spravedlnost na zemi. V (Za N) těch dnech (dnův N) spasen bude Juda a Izrahel bydleti bude daufanlivě. A toto jest jméno, kterýmž ho nazývati budau: Pán Bůh náš spravedlivý. Protož, ej (aj N), dnové jdau, dí Pán. A neději ť více: »Živ jest Pán, jenž jest vy- vedl (+ a přivedl N) syny izrahelské z země ejiptské«, ale: »Živ jest Pán, který jest vyvedl a přivedl símě domu izrahelského z země půlnoční i ze všech zemí, do kterýchžto sem je vyvrhl byl (vyn. N) tam, a bydleti budau v zemi své«, dí Pán Bůh všemohaucí. (+ Pán Buoh budiž s námi! I s Duchem svým! N) TN — 4 Bratří] Najmilejší P — 4—5 Nepřestáváme . .. prosíce] Protož i my od toho dne, jak sme uslyšeli, nepřestali sme se za vás modliti a žádati U — 5 prosíce] žádajíce KPC — v poznání (+ dobroty C) KC — 6—16 ve vší múdrosti ... vykúpení a] Konec U — 6 vší] všeliké K — 7 všech věcech] všem KP — 8 ve všelikém] v každém KPC — plodíce se] plodni sauce PC — 9 všeliké] vší P — moci] ctnosti jsúc KPC — 10 vedlé KP — jeho] božie K — všeliké] vší PC — 11 dlúhém čekání K — radostí] veselím K — 12 vás PC — hodné] hojny K — 13 v stránkách losu] abyšte byli účastní dědictví P — stránkách] stranu K, stánku (!) 4 nn. Kolos. 1, 9—14; text v NT je z Jer. 23, 5—8.
Neděle čtrmezcítmá po svaté Trojici. Epištola svatého Pavla k Kolocenským, v první kapitole [stojí napsáno]. Bratří! Nepřestáváme modléce se za vás a 5prosíce, abyšte byli naplněni poznáním vuole jeho ve vší múdrosti a rozumu duchovním, abyšte chodili hodně, Bohu ve všech věcech se líbíce, ve všelikém skutku dobrém plodíce se a rostúce v umění božím, ve všeliké moci 1oposilněni podlé moci jasnosti jeho, ve vše- liké trpělivosti a v dlúhočekání s radostí, díky činíce Bohu a Otci, jenž nás hodné učinil v stránkách losu svatých v světle, jenž nás 1 čtyřmecítmá PRONTU — 2—16 Epištola ... hříchuov] vyn. R — 2—3 Epištola ... napsáno] Řeč Jeremiáše proroka v X. kapitole T, Jeremiáše X. N — 2 svatého Pavla] vyn. KC — první kapitole] IIII. (!) C — [stojí napsáno] vyn. KPCU — 4—16 Bratří ... hříchuov] Aj, dnové jdau, dí (praví N) Pán Bůh (vyn. T), a vzbudím Davidův plod spravedlivý. A kralovati bude král a maudrý bude a činiti bude saud a spravedlnost na zemi. V (Za N) těch dnech (dnův N) spasen bude Juda a Izrahel bydleti bude daufanlivě. A toto jest jméno, kterýmž ho nazývati budau: Pán Bůh náš spravedlivý. Protož, ej (aj N), dnové jdau, dí Pán. A neději ť více: »Živ jest Pán, jenž jest vy- vedl (+ a přivedl N) syny izrahelské z země ejiptské«, ale: »Živ jest Pán, který jest vyvedl a přivedl símě domu izrahelského z země půlnoční i ze všech zemí, do kterýchžto sem je vyvrhl byl (vyn. N) tam, a bydleti budau v zemi své«, dí Pán Bůh všemohaucí. (+ Pán Buoh budiž s námi! I s Duchem svým! N) TN — 4 Bratří] Najmilejší P — 4—5 Nepřestáváme . .. prosíce] Protož i my od toho dne, jak sme uslyšeli, nepřestali sme se za vás modliti a žádati U — 5 prosíce] žádajíce KPC — v poznání (+ dobroty C) KC — 6—16 ve vší múdrosti ... vykúpení a] Konec U — 6 vší] všeliké K — 7 všech věcech] všem KP — 8 ve všelikém] v každém KPC — plodíce se] plodni sauce PC — 9 všeliké] vší P — moci] ctnosti jsúc KPC — 10 vedlé KP — jeho] božie K — všeliké] vší PC — 11 dlúhém čekání K — radostí] veselím K — 12 vás PC — hodné] hojny K — 13 v stránkách losu] abyšte byli účastní dědictví P — stránkách] stranu K, stánku (!) 4 nn. Kolos. 1, 9—14; text v NT je z Jer. 23, 5—8.
Strana 667
667 vytrhl z moci temnosti a přenesldo království 15 milování Syna svého, v němžto mámy vykúpení a odpuštění hříchuov. Čtení svatého Matúše v kapitole IX. Za onoho času, když mluvil Pán Ježíš k zástu- puom, aj, kníže jedno přistúpilo a klanělo se 20jemu řka: »Pane, dcera má nyní umřela jest; ale pod a vložruku svú na ni, a budeť živa!« A vstav Ježíš, i bral se po němi učedlníci jeho. A aj, žena, kterážto červenú nemoc měla dva- nácte let, přistúpivši szadu, dotkla se po- 25 dolku rúcha jeho. Nebo pravila sama k sobě: »Dotknu-li se toliko podolka rúcha jeho, zdráva budu«. A Ježíš, obrátiv se a vida ji, řekl jest: »Daufaj, dcero, víra tvá, ta tě zdrávu B527 učinila!« A zdráva učiněna jest žena té ho- 30 diny. A když přišel Ježíš do domu knížete a uzřel tu pištce a zástup hlučící, pravil jest: »Ode- jděte preč; neboť jest neumřela děvečka, ale C — světlosti KC — pás PC — 14 vytrhl] vysvobodil KC — 16 hříchův skrze Jezu Krista, Pána našeho C — 17 Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Matth. IX. Sláva tobě, Hospodine! N — svatého . . . IX.] svaté, napsal svatý Matauš v IX. roz- dílu U — 18 Za onoho . .. k zástupuom] vyn. R — V ten čas KONTU, V onen čas P — k] vyn. C — 18—19 k zástupuom ... klanělo] jim, hle, primas nějaký přišel a U — 19 ej C — klanělo] modlilo TN — 19—36 se jemu . .. zemi] etc. Vajklad R — 20 Pane] vyn. U — 21 ale] protož TN — svú] vyn. TN — 22—36 A vstav . .. zemi] Konec: po vší zemi té. Vejklad LIX. na svaté čtení U — 22 vstal C — i bral se po něm] šel jest za ním KPC, šel jest po něm TN — 23 ej TNC — červenú ... měla] krvotok trpěla KPNT, nemoc krvotokau trpěla C — 24 přistaupila jest PCNT — pozadu TN — a dotkla PONT — podolku] vyn. C — 25 řekla KPNT — k sobě] v sobě KPCNT — 26 podolka] vyn. PNT — 27 obrátil C — vida] uzřev KPNT — řekl jest] vece (řekl C) jí (vyn. TN) KCTN — 28 ta] vyn. TON — zdrávu učinila] uzdravila TN — 29 zdráva učiněna] uzdravena P — v tu hodinu KPNT, od té hodiny C — 30 a uzřel] vida TN — 31 pištce] trubače PCNT, pištce ty, ješto nařiekáchu, ku pláči popůzejíc K — hlučící] an hlučí K — řekl PONT — jest] jim Pán Ježíš C — 32 preč] vyn. KPCNT — 33 18 nn. Mat. 9, 18—26.
667 vytrhl z moci temnosti a přenesldo království 15 milování Syna svého, v němžto mámy vykúpení a odpuštění hříchuov. Čtení svatého Matúše v kapitole IX. Za onoho času, když mluvil Pán Ježíš k zástu- puom, aj, kníže jedno přistúpilo a klanělo se 20jemu řka: »Pane, dcera má nyní umřela jest; ale pod a vložruku svú na ni, a budeť živa!« A vstav Ježíš, i bral se po němi učedlníci jeho. A aj, žena, kterážto červenú nemoc měla dva- nácte let, přistúpivši szadu, dotkla se po- 25 dolku rúcha jeho. Nebo pravila sama k sobě: »Dotknu-li se toliko podolka rúcha jeho, zdráva budu«. A Ježíš, obrátiv se a vida ji, řekl jest: »Daufaj, dcero, víra tvá, ta tě zdrávu B527 učinila!« A zdráva učiněna jest žena té ho- 30 diny. A když přišel Ježíš do domu knížete a uzřel tu pištce a zástup hlučící, pravil jest: »Ode- jděte preč; neboť jest neumřela děvečka, ale C — světlosti KC — pás PC — 14 vytrhl] vysvobodil KC — 16 hříchův skrze Jezu Krista, Pána našeho C — 17 Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Matth. IX. Sláva tobě, Hospodine! N — svatého . . . IX.] svaté, napsal svatý Matauš v IX. roz- dílu U — 18 Za onoho . .. k zástupuom] vyn. R — V ten čas KONTU, V onen čas P — k] vyn. C — 18—19 k zástupuom ... klanělo] jim, hle, primas nějaký přišel a U — 19 ej C — klanělo] modlilo TN — 19—36 se jemu . .. zemi] etc. Vajklad R — 20 Pane] vyn. U — 21 ale] protož TN — svú] vyn. TN — 22—36 A vstav . .. zemi] Konec: po vší zemi té. Vejklad LIX. na svaté čtení U — 22 vstal C — i bral se po něm] šel jest za ním KPC, šel jest po něm TN — 23 ej TNC — červenú ... měla] krvotok trpěla KPNT, nemoc krvotokau trpěla C — 24 přistaupila jest PCNT — pozadu TN — a dotkla PONT — podolku] vyn. C — 25 řekla KPNT — k sobě] v sobě KPCNT — 26 podolka] vyn. PNT — 27 obrátil C — vida] uzřev KPNT — řekl jest] vece (řekl C) jí (vyn. TN) KCTN — 28 ta] vyn. TON — zdrávu učinila] uzdravila TN — 29 zdráva učiněna] uzdravena P — v tu hodinu KPNT, od té hodiny C — 30 a uzřel] vida TN — 31 pištce] trubače PCNT, pištce ty, ješto nařiekáchu, ku pláči popůzejíc K — hlučící] an hlučí K — řekl PONT — jest] jim Pán Ježíš C — 32 preč] vyn. KPCNT — 33 18 nn. Mat. 9, 18—26.
Strana 668
668 spíť«. I posmívali sú se jemu. A když bíše vy- vržen zástup, všel jest a ujal jest za ruku dě- 35večku. I vetce: »Děvečko, vstaň!« I vstala jest děvečka. A vyšla jest pověstta na všeckuzemi. Dnes týden měli sme čtenie svaté) o obrazu a o nápisu, kterýžto obraz a nápis — chtějme neb nechtějme — musíme okázati v den súdný přede vším světem. Nebo duše naše tak 40 budú obnaženy, že veškeren svět uzří, čí nápis Ka obraz bude v tvé nebo v mé) duši a tak v duši každého člověka. A tu, čí obraz a nápis bude a vokáže se v tvé duši, tomu budeš dán: bude-li obraz císařův a ďáblův nápis, takže bude viece napsáno v tvé duši od ďábla škaredého», že jsi jeho vuole více činil než 45 vuole boží, bez pochybenie budeš jemu v jeho moc dán. Neměj péče, tu se nevymluvíš ani odložíš řka: »Až teď bude, ještě počekaj!«, ale potrkolé ť tě, chtěj neb nechtěj! Pakli bude na tvéj duši nalezen obraz a nápis boží, takže jsi vuoli boží činil, budeš Bohu dán. Nebo, jakož o tom píše svatý Pavel, bíše vyvržen] byl vyšel PT, byl vyhnán N, vyšel C — 34 všel jest (+ tam Pán C) Ježíš PCN — všel jest a] vyn. T — ujal jest] ujav ji T, ujal ji N — 34—35 ujal ... vetce] držal ruku její a řekl jest K — jest ... děvečku) ji za ruku její PC — děvečku] vyn. TN — 35 I vetce] I řekl P, řekl T, řka N. I řekl jí C — povstala N — 36 tato P, ta o něm N — na . . . zemi] po všie zemi té K, po vší té zemi. Vejklad (+ na to svaté čtení T) PNT — 37 Dnes ... svaté) Praveno bylo dnes týden ve čtení svatém B — 39 vokázati [jedenkaždý ihned při hodině smrti a potom taky] K, zaplatiti a okázati PNT, se okázati R — tak] vyn. P — 40 a aneb B — 41 nebo v mé vyn. U — (mé) tvé (!) B — 41—44 «a tak .. . škaredého bude-li obraz císařuov, to jest dábluov, a nápis tak, že bude na tvé duši napsáno od ďábla B — 41 a tak v duši] i U, a tak všudy v duši R — tu] tak tu C — 41—42 tu, čí .. . nápis bude a] vyn. U — 42 bude a] vyn. N — tomu] komu U — 43 obraz císařův ... takže bude vyn. U — obraz císařův ... nápis] obraz a nápis césaře, dábla K, obraz a nápis císařův, totiž dáblů C — a] to jest N — bude-li PNT — 44 od dábla] že si více poslauchal dábla U . — 44—45 že jsi jeho . . . pochybenie? nežli milého Boha, tedy U — 44 vuoli KRCNT — víceji R — 45 vuole] vyn. KPCNT, vuoli R — pochyby B — jemu] vyn. N, jemu dán T — jeho vyn. B — dán] uveden T — 46 Neměj péče? vyn. B, ne- budeš-li míti péče o to C — Neměj ... tu se] Ach, tu se již U — tu se ... odložíš řka] nevymluvíš se, neodložíš KPCNT — ani odložíš] vyn. U — Až teď bude] vyn. U — Až, prej, C — teď dále C — 47 počkaj P, počkej RN — ale] a T — potrkolé] přitrkolé KPCN, povedau RU, přivedau T — 48 na tvéj] v tvé C — takže] to že U — 48—49 vuoli . . . činil více činil vůli boží než ďáblovu, i C — 49 tehdy budeš TU — 49—50 «jakož
668 spíť«. I posmívali sú se jemu. A když bíše vy- vržen zástup, všel jest a ujal jest za ruku dě- 35večku. I vetce: »Děvečko, vstaň!« I vstala jest děvečka. A vyšla jest pověstta na všeckuzemi. Dnes týden měli sme čtenie svaté) o obrazu a o nápisu, kterýžto obraz a nápis — chtějme neb nechtějme — musíme okázati v den súdný přede vším světem. Nebo duše naše tak 40 budú obnaženy, že veškeren svět uzří, čí nápis Ka obraz bude v tvé nebo v mé) duši a tak v duši každého člověka. A tu, čí obraz a nápis bude a vokáže se v tvé duši, tomu budeš dán: bude-li obraz císařův a ďáblův nápis, takže bude viece napsáno v tvé duši od ďábla škaredého», že jsi jeho vuole více činil než 45 vuole boží, bez pochybenie budeš jemu v jeho moc dán. Neměj péče, tu se nevymluvíš ani odložíš řka: »Až teď bude, ještě počekaj!«, ale potrkolé ť tě, chtěj neb nechtěj! Pakli bude na tvéj duši nalezen obraz a nápis boží, takže jsi vuoli boží činil, budeš Bohu dán. Nebo, jakož o tom píše svatý Pavel, bíše vyvržen] byl vyšel PT, byl vyhnán N, vyšel C — 34 všel jest (+ tam Pán C) Ježíš PCN — všel jest a] vyn. T — ujal jest] ujav ji T, ujal ji N — 34—35 ujal ... vetce] držal ruku její a řekl jest K — jest ... děvečku) ji za ruku její PC — děvečku] vyn. TN — 35 I vetce] I řekl P, řekl T, řka N. I řekl jí C — povstala N — 36 tato P, ta o něm N — na . . . zemi] po všie zemi té K, po vší té zemi. Vejklad (+ na to svaté čtení T) PNT — 37 Dnes ... svaté) Praveno bylo dnes týden ve čtení svatém B — 39 vokázati [jedenkaždý ihned při hodině smrti a potom taky] K, zaplatiti a okázati PNT, se okázati R — tak] vyn. P — 40 a aneb B — 41 nebo v mé vyn. U — (mé) tvé (!) B — 41—44 «a tak .. . škaredého bude-li obraz císařuov, to jest dábluov, a nápis tak, že bude na tvé duši napsáno od ďábla B — 41 a tak v duši] i U, a tak všudy v duši R — tu] tak tu C — 41—42 tu, čí .. . nápis bude a] vyn. U — 42 bude a] vyn. N — tomu] komu U — 43 obraz císařův ... takže bude vyn. U — obraz císařův ... nápis] obraz a nápis césaře, dábla K, obraz a nápis císařův, totiž dáblů C — a] to jest N — bude-li PNT — 44 od dábla] že si více poslauchal dábla U . — 44—45 že jsi jeho . . . pochybenie? nežli milého Boha, tedy U — 44 vuoli KRCNT — víceji R — 45 vuole] vyn. KPCNT, vuoli R — pochyby B — jemu] vyn. N, jemu dán T — jeho vyn. B — dán] uveden T — 46 Neměj péče? vyn. B, ne- budeš-li míti péče o to C — Neměj ... tu se] Ach, tu se již U — tu se ... odložíš řka] nevymluvíš se, neodložíš KPCNT — ani odložíš] vyn. U — Až teď bude] vyn. U — Až, prej, C — teď dále C — 47 počkaj P, počkej RN — ale] a T — potrkolé] přitrkolé KPCN, povedau RU, přivedau T — 48 na tvéj] v tvé C — takže] to že U — 48—49 vuoli . . . činil více činil vůli boží než ďáblovu, i C — 49 tehdy budeš TU — 49—50 «jakož
Strana 669
669 50 že on, drahý Ježíš), když bude v súdný den, vezme své milé volené a dá je Bohu Otci řka: »Na, milý Otče, tvé království! To ť sem já tobě získal svú krví«. Ale pak již v dnešním čtení dotýká dvú osob: jedné osoby ženy nemocné a druhé dívky mrtvé. A tě dvě osobě znamenají 55 dvój lid, kterýž bude v den súdný. Tato žena nemocná znamená volené boží, jenž oni v den súdný budú jako nemocní. Neb dí svatý Job: »Columne celi contremiscunt«, »Slúpové ne- beští budú se třísti«, to jest volení boží, neboť ii strach a hruoza B 528 bude veliká. A proč? Proto, jakož dí svatý Petr: »Jedva spra- 60 vedlivý spasen bude, hříšný pak a nespravedlivý kde se Kukáže)?« A, nastojte, pomyslíme-li na to, kde ty neb já se vokážeš! Hádaj, hádaj! Milý Bože, že my se nebojíme! Čeho my to čekáme, co nás to má potkati? A toho nám nikoli ujíti ani minúti nelze, než to vieme, že zemřieti máme�, a kterak ... Ježíš on, drahý Pán B — 49 jakož] vyn. U — píše] napsal T, dí U — 50 on, drahý] Pán U — milé] věrné N — 51 volené [a ne samověřící K, vyvolené R, a volené U — je] vyn. K — svému mi lému Bohu Otci C — Otci svému TN — tvé království] vyn. U — 52 zzískal K, zejskal RNTU — svatau svau T — krví a svým nevinným umučením N — 53 Ale] vyn. PN — pak již] vyn. U — svatým čtení RONTU — dotejká se T — osoby] vyn. KPCNT — 54 druhé] druhé osoby U — dívky děvečky TN, děvky U — ty PRNTU — osoby (+ rozdílné v věku i v povolání N) PRCNU — znamenáta K, znamená R, znamenávají C, vyznamenávají T — 55 dvojí KRCT — znamená] v K ps. jen wa, to bylo později škrtnuto a připsáno vyznamenává; znamenává NC — 56 jenž] nebo U — jenž oni] kteřížto T — nemocní. Neb žena nemocná. Jakož U — praví T — 57 svatý] vyn. P, trpělivý N — Columne ... contremiscunt] vyn. KPRONTU — že slúpové PNT — 58 třásti CU — to jest] totiž KP, vyn. U — volení boží] vyn. U — neboť] vyn. N, nebo tu U — 59 tehdáž veliká TN — toto PR — praví T — Ledva KPN, že ledva (+ a sotva C) TUC — spravedlivý [tu nepraví: »Ledva samověřící«, než praví: »Ledva spravedlivý spasen bude«!] K — 60 hříšný . . . nespravedlivý a (+ nemilostivej a C) hřiešný KPCNT — «nespra- vedlivý nemilostivý B — 61 Kukáže octne B — Ach TNU — po- myslíte U — li my (+ kdy N) RTN, li vy U — 61—62 «se vokážeš .. hádaj octneš se B — se ukážeme TU — 62 Hádaj, hádaj Pohleď, medle C, Hádej U, vyn. T — Ó milý N — že] vyn. RU — my] my na to nespomínáme T — nebojíme a nelekáme C — 62—64 «Čeho . . . máme) toho, ješto nás nikoli nemine B — 63 očekáváme C — to] vyn. C — nám] 50 1. Kor. 15, 24 — 57 Job 26, 11 — 59 1. Petr 4, 18 —
669 50 že on, drahý Ježíš), když bude v súdný den, vezme své milé volené a dá je Bohu Otci řka: »Na, milý Otče, tvé království! To ť sem já tobě získal svú krví«. Ale pak již v dnešním čtení dotýká dvú osob: jedné osoby ženy nemocné a druhé dívky mrtvé. A tě dvě osobě znamenají 55 dvój lid, kterýž bude v den súdný. Tato žena nemocná znamená volené boží, jenž oni v den súdný budú jako nemocní. Neb dí svatý Job: »Columne celi contremiscunt«, »Slúpové ne- beští budú se třísti«, to jest volení boží, neboť ii strach a hruoza B 528 bude veliká. A proč? Proto, jakož dí svatý Petr: »Jedva spra- 60 vedlivý spasen bude, hříšný pak a nespravedlivý kde se Kukáže)?« A, nastojte, pomyslíme-li na to, kde ty neb já se vokážeš! Hádaj, hádaj! Milý Bože, že my se nebojíme! Čeho my to čekáme, co nás to má potkati? A toho nám nikoli ujíti ani minúti nelze, než to vieme, že zemřieti máme�, a kterak ... Ježíš on, drahý Pán B — 49 jakož] vyn. U — píše] napsal T, dí U — 50 on, drahý] Pán U — milé] věrné N — 51 volené [a ne samověřící K, vyvolené R, a volené U — je] vyn. K — svému mi lému Bohu Otci C — Otci svému TN — tvé království] vyn. U — 52 zzískal K, zejskal RNTU — svatau svau T — krví a svým nevinným umučením N — 53 Ale] vyn. PN — pak již] vyn. U — svatým čtení RONTU — dotejká se T — osoby] vyn. KPCNT — 54 druhé] druhé osoby U — dívky děvečky TN, děvky U — ty PRNTU — osoby (+ rozdílné v věku i v povolání N) PRCNU — znamenáta K, znamená R, znamenávají C, vyznamenávají T — 55 dvojí KRCT — znamená] v K ps. jen wa, to bylo později škrtnuto a připsáno vyznamenává; znamenává NC — 56 jenž] nebo U — jenž oni] kteřížto T — nemocní. Neb žena nemocná. Jakož U — praví T — 57 svatý] vyn. P, trpělivý N — Columne ... contremiscunt] vyn. KPRONTU — že slúpové PNT — 58 třásti CU — to jest] totiž KP, vyn. U — volení boží] vyn. U — neboť] vyn. N, nebo tu U — 59 tehdáž veliká TN — toto PR — praví T — Ledva KPN, že ledva (+ a sotva C) TUC — spravedlivý [tu nepraví: »Ledva samověřící«, než praví: »Ledva spravedlivý spasen bude«!] K — 60 hříšný . . . nespravedlivý a (+ nemilostivej a C) hřiešný KPCNT — «nespra- vedlivý nemilostivý B — 61 Kukáže octne B — Ach TNU — po- myslíte U — li my (+ kdy N) RTN, li vy U — 61—62 «se vokážeš .. hádaj octneš se B — se ukážeme TU — 62 Hádaj, hádaj Pohleď, medle C, Hádej U, vyn. T — Ó milý N — že] vyn. RU — my] my na to nespomínáme T — nebojíme a nelekáme C — 62—64 «Čeho . . . máme) toho, ješto nás nikoli nemine B — 63 očekáváme C — to] vyn. C — nám] 50 1. Kor. 15, 24 — 57 Job 26, 11 — 59 1. Petr 4, 18 —
Strana 670
670 65s námi tu bude, (toho nevíme, pomuož-li nám (tu milý Buoh čili nás opustí. A v den súdný komu budeme dáni, nevieme, avšak se toho málo lekáme aniž se dbáme k tomu připravovati. Račiž nám pomoci, milý, drahý Bože, hřiešným lidem)! Ale dievka mrtvá, ta znamená lidi hříšné a pekelníky, kte- 70 řížto v den súdný budú jako mrtví a počnú mřieti a budú mřieti) smrtí věčnú na věky. Uchovaj nás toho), milý Bože, ale daj nám se zde napraviti vedlé líbezné své vuole, abychom, tebú zde uzdravení jsúce, věčné smrti mohli ujíti! Pomáhajž nám toho, drahý Ježíši, ukřižovaný Pane!). Než pak vizme, co dí čtení svaté: »Když Pán Ježíš bral se cestú, a tato žena nemocná, jdúci po něm, jest uzdravena«. «A ta žena) znamenává hříchy ty, ješto z krve pocházejí, jako smilstvo, cizoložstvo, vraždy , krádeže, lúpeže, ožralstva, opilstva, freje, tance, Kkostky, lánie, zlé mluvení a jiné neřády; to jsú 75 vyn. C — 63—64 nikoli . . . nelze] nejni možné ujíti U — 64 ani] a P — než] neb C, a U — to toliko N — umříti U — a] ale N — 65 bude] se díti bude N — (toho vyn. B, toho my C — (tu vyn. B — 66 to nevíme P — 67 lekáme a děsíme N — aniž se dbáme] a nedbáme se U — 68 Račiž ... pomoci] Pomoziž (+ ty C) nám (+ sám C) KPCT, Ó, pomáhejž nám N — drahý] vyn. KPRU — hřiešným lidem vyn. BU — na str. 365a je tu v K přilepen lístek, na němž jsou latinské vě- tičky (náboženskéhoobsahu) spřeklademdo češtiny. 69 děvečka TN — znamenává KRC — kteřížto] nebo oni U — 70 mřieti a budú mřieti» mříti B — 71 «na věky) a nebudú moci ze- mříti, ale jako na mukách smrti věčně budú B — «toho) vyn. B — Bože drahý (+ všemohaucí N) PCTUN — 71—74 ale ... Pane! vyn. B — 71—72 ale . . . své vuole] vyn. U — 71 ale] a TN — 72 zde] vyn. K, radějí zde C — napraviti [, z hříchův svých hodné pokání činiti] K — své] tvé K — abychom my C — 73 zde] vyn. U — 73—74 Pomáhajž ... Pane! vyn. U — 74 toho] tam R, toho dojíti PNT — milý, drahý RON — ukřižovaný Pane] vyn. C — 75 Než ... vizme, co] I U — pak již C — di dáleji RC — bral se] šel U — 76 nemocná ... po něm, jest] krvotoká brala se po něm a K, ž!p nemocna byla, se brala za ním anebo po něm, nemocna sauc, že jest byla ()e U — jdúci] brala se PRONT — jest] a PR — «A ta žena Protož nemoc této ženy BU, a K — A] Protož R — tato N — 77 znamená KPRNTU — hříchy ty, ješto] ty hříšné lidi a ty hříchy, an U — ješto] kteřížto C — ze krve PRN — pochodie KPC, pochází RN — jakoj jako sau N, vyn. U — 78 vraždy mordy B, vražda U — krádeře T, krádeř U — lúpeže] vyn. NU — ožralstva] vyn. N, ožralství TU — opilství (+ hodo- vání T) TU — frejování T — 79 kostky ... zlé? oplzlé B — kostky, karty a při tom T — zlá NU — a jiné neřádyl [a] neřády [a] jiné K, ne- řády i jiné rozpustilosti N, neřády a jiné věci k těm podobné C — to
670 65s námi tu bude, (toho nevíme, pomuož-li nám (tu milý Buoh čili nás opustí. A v den súdný komu budeme dáni, nevieme, avšak se toho málo lekáme aniž se dbáme k tomu připravovati. Račiž nám pomoci, milý, drahý Bože, hřiešným lidem)! Ale dievka mrtvá, ta znamená lidi hříšné a pekelníky, kte- 70 řížto v den súdný budú jako mrtví a počnú mřieti a budú mřieti) smrtí věčnú na věky. Uchovaj nás toho), milý Bože, ale daj nám se zde napraviti vedlé líbezné své vuole, abychom, tebú zde uzdravení jsúce, věčné smrti mohli ujíti! Pomáhajž nám toho, drahý Ježíši, ukřižovaný Pane!). Než pak vizme, co dí čtení svaté: »Když Pán Ježíš bral se cestú, a tato žena nemocná, jdúci po něm, jest uzdravena«. «A ta žena) znamenává hříchy ty, ješto z krve pocházejí, jako smilstvo, cizoložstvo, vraždy , krádeže, lúpeže, ožralstva, opilstva, freje, tance, Kkostky, lánie, zlé mluvení a jiné neřády; to jsú 75 vyn. C — 63—64 nikoli . . . nelze] nejni možné ujíti U — 64 ani] a P — než] neb C, a U — to toliko N — umříti U — a] ale N — 65 bude] se díti bude N — (toho vyn. B, toho my C — (tu vyn. B — 66 to nevíme P — 67 lekáme a děsíme N — aniž se dbáme] a nedbáme se U — 68 Račiž ... pomoci] Pomoziž (+ ty C) nám (+ sám C) KPCT, Ó, pomáhejž nám N — drahý] vyn. KPRU — hřiešným lidem vyn. BU — na str. 365a je tu v K přilepen lístek, na němž jsou latinské vě- tičky (náboženskéhoobsahu) spřeklademdo češtiny. 69 děvečka TN — znamenává KRC — kteřížto] nebo oni U — 70 mřieti a budú mřieti» mříti B — 71 «na věky) a nebudú moci ze- mříti, ale jako na mukách smrti věčně budú B — «toho) vyn. B — Bože drahý (+ všemohaucí N) PCTUN — 71—74 ale ... Pane! vyn. B — 71—72 ale . . . své vuole] vyn. U — 71 ale] a TN — 72 zde] vyn. K, radějí zde C — napraviti [, z hříchův svých hodné pokání činiti] K — své] tvé K — abychom my C — 73 zde] vyn. U — 73—74 Pomáhajž ... Pane! vyn. U — 74 toho] tam R, toho dojíti PNT — milý, drahý RON — ukřižovaný Pane] vyn. C — 75 Než ... vizme, co] I U — pak již C — di dáleji RC — bral se] šel U — 76 nemocná ... po něm, jest] krvotoká brala se po něm a K, ž!p nemocna byla, se brala za ním anebo po něm, nemocna sauc, že jest byla ()e U — jdúci] brala se PRONT — jest] a PR — «A ta žena Protož nemoc této ženy BU, a K — A] Protož R — tato N — 77 znamená KPRNTU — hříchy ty, ješto] ty hříšné lidi a ty hříchy, an U — ješto] kteřížto C — ze krve PRN — pochodie KPC, pochází RN — jakoj jako sau N, vyn. U — 78 vraždy mordy B, vražda U — krádeře T, krádeř U — lúpeže] vyn. NU — ožralstva] vyn. N, ožralství TU — opilství (+ hodo- vání T) TU — frejování T — 79 kostky ... zlé? oplzlé B — kostky, karty a při tom T — zlá NU — a jiné neřádyl [a] neřády [a] jiné K, ne- řády i jiné rozpustilosti N, neřády a jiné věci k těm podobné C — to
Strana 671
671 80vše hříchové krvútní, ješto ze krve pochodie. Neb dí Ozé prorok v IIII. kapitole: »Smilstvo, cizoložstvo se rozvodnilo, krev krve se dotýká«. Kterak? Takto: Nejeden člověk jeden den se opí a týž den Kv smilství se zkálé, týž den zlaje, zpřisahá, selže, týž den zeklne), zrotí, takže jeden hřích druhého [se] dotkne, 85 a Kbuď jakýž koli, čert čehož koli podá, ke všemu svolí, kterýž koli přistaupí, ten svobodně vejde). Nu, páni, panoše, Krytieři, měšťané, máte-li co těch hříchuov krvútných, ješto svú chudinu dřete a lúpíte bezprávně?! Oni, nebožátka, těžce vydělají, vyrobotují, ano jim krev z rukú teče, a ty, pane, jemu vezmeš 90a na to rýráš a ženu krásně připravíš! Měšťané též. Oni, nebožátka, přijdú do města, a Koni je odrú, oblúpí, přesáhnú, Kutrhnú, kde jedne mohú, takže nejeden, co má koli v Ksvém) jenž B — 80 vše vyn. BC — krvaví T, krvotní U — «ješto ... Neb] Jakož B, Nebo U — pocházejí RNT — praví T — Ozeáš TCNU — 81 prorok boží T — v IIII. kapitole] vyn. KPRCNTU — Smilstvo ... roz- vodnilo] vyn. KPONT — rozvodnilo] rozmnožilo R, rozmohlo U — 82 dotkla KPRONT, dotýče U — Au (I U), takto, že (vyn. C) CU — jeden] vyn. PNTU — den] vyn. KPNTU — 83 opije RTU, opí, vopijíc N — v tejž C — v smilství ... den sesmilní B — v smilství se zkálé] se v smilstvo uvalí a kálí se a U — v tejž C — zlaje] zlořečí N, laje U — 83—84 zlaje . . . zeklne) bude zlořečiti, přisahati, lháti, týž den bude klíti T — Kzpřisahá . .. zeklne) vyn. B — 83 přisahá PNU — 84 a v týž U — týž den] vyn. C, týž P — zeklne někoho klne U — takže že se tak TN — [se] vyn. PRONTU — 85 a] a tak T, vyn. U — 85—86 buď ... vejde v který koli hřích čert chce, v každý jej uvede B, vyn. U — 85 jakýž] jakž K — dábel PRCNT — se svolí P, všudy svolí R — že, kterýž RCNT — 86 koli hřích T — přestaupí (!) C — v ten T — Nu] Nu, vy K, Nuže, vy TN, Ach, vy U — panoše] vyn. T, panoši R — Kry- tieři vyn. B — 87 tich T — krvavých T, krvotných U — ješto] an U — svú chudinu] své ( chudé N) poddané TNU — 88 drau a laupí C — bezprávně, auroky dva za jeden berauce (vzíti smíte N) TN — Oni to U — těžce] vyn. P — vydělají vyn. BU — 89 an U — jim někdy C — teče] jich poteče C — 89—90 jemu ... rýráš] ráčíš vzíti svobodně, beze vší bázně boží, a na to dobré bydlo máš N — 89 jemu] jim K, vyn. PT — vezmeš a vezma B — 90 rýráš] rajráš KP, rejráš RC, hoduješ TU — svú ženu KN — «připravíš odíváš B, připravíš jako modlu K, odíváš a připravuješ C — 91 města, chtíce sobě potřebu kaupiti N — Koni tito B, měštané T — odrů] vydrau P — přesáhnú] ošidí U — 92 Kutrhnú ... takže jedno B — utrhnú] vyn. CU — jedne] toliko T, vyn. U — nejeden měštan, že U — svém vyn. B — 93 domu, že C — 81 Oz. 4, 2 —
671 80vše hříchové krvútní, ješto ze krve pochodie. Neb dí Ozé prorok v IIII. kapitole: »Smilstvo, cizoložstvo se rozvodnilo, krev krve se dotýká«. Kterak? Takto: Nejeden člověk jeden den se opí a týž den Kv smilství se zkálé, týž den zlaje, zpřisahá, selže, týž den zeklne), zrotí, takže jeden hřích druhého [se] dotkne, 85 a Kbuď jakýž koli, čert čehož koli podá, ke všemu svolí, kterýž koli přistaupí, ten svobodně vejde). Nu, páni, panoše, Krytieři, měšťané, máte-li co těch hříchuov krvútných, ješto svú chudinu dřete a lúpíte bezprávně?! Oni, nebožátka, těžce vydělají, vyrobotují, ano jim krev z rukú teče, a ty, pane, jemu vezmeš 90a na to rýráš a ženu krásně připravíš! Měšťané též. Oni, nebožátka, přijdú do města, a Koni je odrú, oblúpí, přesáhnú, Kutrhnú, kde jedne mohú, takže nejeden, co má koli v Ksvém) jenž B — 80 vše vyn. BC — krvaví T, krvotní U — «ješto ... Neb] Jakož B, Nebo U — pocházejí RNT — praví T — Ozeáš TCNU — 81 prorok boží T — v IIII. kapitole] vyn. KPRCNTU — Smilstvo ... roz- vodnilo] vyn. KPONT — rozvodnilo] rozmnožilo R, rozmohlo U — 82 dotkla KPRONT, dotýče U — Au (I U), takto, že (vyn. C) CU — jeden] vyn. PNTU — den] vyn. KPNTU — 83 opije RTU, opí, vopijíc N — v tejž C — v smilství ... den sesmilní B — v smilství se zkálé] se v smilstvo uvalí a kálí se a U — v tejž C — zlaje] zlořečí N, laje U — 83—84 zlaje . . . zeklne) bude zlořečiti, přisahati, lháti, týž den bude klíti T — Kzpřisahá . .. zeklne) vyn. B — 83 přisahá PNU — 84 a v týž U — týž den] vyn. C, týž P — zeklne někoho klne U — takže že se tak TN — [se] vyn. PRONTU — 85 a] a tak T, vyn. U — 85—86 buď ... vejde v který koli hřích čert chce, v každý jej uvede B, vyn. U — 85 jakýž] jakž K — dábel PRCNT — se svolí P, všudy svolí R — že, kterýž RCNT — 86 koli hřích T — přestaupí (!) C — v ten T — Nu] Nu, vy K, Nuže, vy TN, Ach, vy U — panoše] vyn. T, panoši R — Kry- tieři vyn. B — 87 tich T — krvavých T, krvotných U — ješto] an U — svú chudinu] své ( chudé N) poddané TNU — 88 drau a laupí C — bezprávně, auroky dva za jeden berauce (vzíti smíte N) TN — Oni to U — těžce] vyn. P — vydělají vyn. BU — 89 an U — jim někdy C — teče] jich poteče C — 89—90 jemu ... rýráš] ráčíš vzíti svobodně, beze vší bázně boží, a na to dobré bydlo máš N — 89 jemu] jim K, vyn. PT — vezmeš a vezma B — 90 rýráš] rajráš KP, rejráš RC, hoduješ TU — svú ženu KN — «připravíš odíváš B, připravíš jako modlu K, odíváš a připravuješ C — 91 města, chtíce sobě potřebu kaupiti N — Koni tito B, měštané T — odrů] vydrau P — přesáhnú] ošidí U — 92 Kutrhnú ... takže jedno B — utrhnú] vyn. CU — jedne] toliko T, vyn. U — nejeden měštan, že U — svém vyn. B — 93 domu, že C — 81 Oz. 4, 2 —
Strana 672
672 domu, všecko jest krvútné a vohavné před Bohem). A, běda bude! A tato žena již byla vynaložila veškeren statek svuoj na lékaře — tak dí evangelista — a nikoli nemohla zdráva býti, až se dotkla podolka Krúcha) Pána Ježíše. Tak právě tento lid l B 529 vždy se léčí, vždy se počíná káti k každým hoduom, a nikdy uléčen není, [neb] nikdy v tom netrvá. Lékaři jsú kněží, ješto 100 léčí a lékařstvie dávají, ono zpovídají, a lidé na to zpoléhají. A po zpovědi mnohý bude řéci: »Hle, jakž jsem se zpovídal, tak mi jaks' lehčejí a zdá mi se, jako bych s sebe břímě svalil!« I zpolehne na to, že jej kněz rozhříšil. Ale nikda by kněz neměl rozhřešiti žádného, leč prvé porozumí, že jej hříchové mrzí a že 105 jich želé a má úmysl zuostati jich, a když jej na tom postaví, že má vuoli plniti všecka boží přikázaní, tož teprv rozhřešiti. Ale s těmito tanty bude, bude! Když jemu kněz dá několik páteřuov 95 jest to U — Kkrvútné ... Bohem) krvavé a lúpežem dobyté B — krvútné] krvavé T, krvavé, vydřené N, krvotné U — milým Pánem Bohem RCTNU — Ach TU, Ó N — 94 bude, nenapravíte-li se časně T — 95 již] vyn. RU — 96 lékaře] lékařstvie KPT, líkaře R, líkařství N, líkaře a na líkařství C — tak dí] jakož svědčí N, vyn. U — evangelista] jiný evangelista KPCNT, vyn. U — nemohla . . . býti] nebyla uzdravena N — zdráva] uzdravena KU — než až T — 97 Krúcha) vyn. B, u raucha N, raucha jeho, totižto CU — Pána Ježíše] Ježíšova KPN, Pána (Páně C) Ježíšova RC — právě] nápodobně N — 98 líčí RNU — vždy se] vyn. RU — počíná se U — božím hodům T — 99 ulíčen R, uzdraven N — není] není a k zdraví nepřichází C — [neb] vyn. KPRNT — nestojí a nesetrvá C, netrvá, v dobrém počatém T — líkaři R — ješto] ano U — 100 léčí] líčí R, lehce (!) C — Ka lékařstvie dávají lid B — a] vyn. C — ono] pak T, vyn. N — zpovídají, tak rozhřešují T, zpovídati se C — zpolehnú PTU — 101 A . . . řéci] vyn. PN, A říkají T — A po zpovědi] A K, Ano C — mnohé (!) BC — bude řéci] dí U — Hle] Hned K, Ú (Au N), prý PN, Au T, A U — 102 tak] hned U — tak ... lehčejí] jaksi mi lehko PNT — jaks'] ihned se zdá C — a zdá .. . svalil] vyn. KPCNT — břemeno U — svalil] složil RU — 103 zpolíhá C — rozhřešil PRCNTU — nikda] vyn. U — nikda by kněz] kdyby kněz dobrej a věrnej a pravej násle- dovník Kristův byl, nikda by C — žádný kněz NU — 104 nižádného člověka C — leč by NC — prvé porozumí] uzdřel-li by koho v tom U — porozuměl NC — [již] mrzejí K — 105 želé] upřímně želí a lituje (+ s plá- čem C) NC, želí, lituje T — pevný úmysl NT, aumysl plnej C — ostati KC, přestati RU — jich] vyn. K, a zase se v ně nikda z vůle, z aumysla nenavracovati C — 105—106 když jej ... vuoli] že chce U — 105 jejl jej již C — 106 tož] tu ť má U — tož teprv] teprva ho TN — 107 s těmito 95 Luk. 8, 43, 44 —
672 domu, všecko jest krvútné a vohavné před Bohem). A, běda bude! A tato žena již byla vynaložila veškeren statek svuoj na lékaře — tak dí evangelista — a nikoli nemohla zdráva býti, až se dotkla podolka Krúcha) Pána Ježíše. Tak právě tento lid l B 529 vždy se léčí, vždy se počíná káti k každým hoduom, a nikdy uléčen není, [neb] nikdy v tom netrvá. Lékaři jsú kněží, ješto 100 léčí a lékařstvie dávají, ono zpovídají, a lidé na to zpoléhají. A po zpovědi mnohý bude řéci: »Hle, jakž jsem se zpovídal, tak mi jaks' lehčejí a zdá mi se, jako bych s sebe břímě svalil!« I zpolehne na to, že jej kněz rozhříšil. Ale nikda by kněz neměl rozhřešiti žádného, leč prvé porozumí, že jej hříchové mrzí a že 105 jich želé a má úmysl zuostati jich, a když jej na tom postaví, že má vuoli plniti všecka boží přikázaní, tož teprv rozhřešiti. Ale s těmito tanty bude, bude! Když jemu kněz dá několik páteřuov 95 jest to U — Kkrvútné ... Bohem) krvavé a lúpežem dobyté B — krvútné] krvavé T, krvavé, vydřené N, krvotné U — milým Pánem Bohem RCTNU — Ach TU, Ó N — 94 bude, nenapravíte-li se časně T — 95 již] vyn. RU — 96 lékaře] lékařstvie KPT, líkaře R, líkařství N, líkaře a na líkařství C — tak dí] jakož svědčí N, vyn. U — evangelista] jiný evangelista KPCNT, vyn. U — nemohla . . . býti] nebyla uzdravena N — zdráva] uzdravena KU — než až T — 97 Krúcha) vyn. B, u raucha N, raucha jeho, totižto CU — Pána Ježíše] Ježíšova KPN, Pána (Páně C) Ježíšova RC — právě] nápodobně N — 98 líčí RNU — vždy se] vyn. RU — počíná se U — božím hodům T — 99 ulíčen R, uzdraven N — není] není a k zdraví nepřichází C — [neb] vyn. KPRNT — nestojí a nesetrvá C, netrvá, v dobrém počatém T — líkaři R — ješto] ano U — 100 léčí] líčí R, lehce (!) C — Ka lékařstvie dávají lid B — a] vyn. C — ono] pak T, vyn. N — zpovídají, tak rozhřešují T, zpovídati se C — zpolehnú PTU — 101 A . . . řéci] vyn. PN, A říkají T — A po zpovědi] A K, Ano C — mnohé (!) BC — bude řéci] dí U — Hle] Hned K, Ú (Au N), prý PN, Au T, A U — 102 tak] hned U — tak ... lehčejí] jaksi mi lehko PNT — jaks'] ihned se zdá C — a zdá .. . svalil] vyn. KPCNT — břemeno U — svalil] složil RU — 103 zpolíhá C — rozhřešil PRCNTU — nikda] vyn. U — nikda by kněz] kdyby kněz dobrej a věrnej a pravej násle- dovník Kristův byl, nikda by C — žádný kněz NU — 104 nižádného člověka C — leč by NC — prvé porozumí] uzdřel-li by koho v tom U — porozuměl NC — [již] mrzejí K — 105 želé] upřímně želí a lituje (+ s plá- čem C) NC, želí, lituje T — pevný úmysl NT, aumysl plnej C — ostati KC, přestati RU — jich] vyn. K, a zase se v ně nikda z vůle, z aumysla nenavracovati C — 105—106 když jej ... vuoli] že chce U — 105 jejl jej již C — 106 tož] tu ť má U — tož teprv] teprva ho TN — 107 s těmito 95 Luk. 8, 43, 44 —
Strana 673
673 píti a teď popostiti se v středu, a on to splně i mní, že jest již všeho dosti! Ale proto ť kněží dávají páteře pieti, když rozumějí, že se 110 člověk nerad modlí, aby tudy navykl, aby se rád modlil, a o postu též; ale lidem rozumným, ješto se rádi Pánu Bohu modlí a postí, není toho potřebí ukládati. Jiné lékařství dávají mniší a kněží [pochlební a] lakomí, ono:»Tuto puojdeš!«, »Tuto políbíš!«, [»Tuto vložíš!«],»Tuto) mezi bratří do kláštera 115 pomuožeš a budeš účasten jich modlitby!«, — a lidem to mílo a zdá se, by [to] bylo nětco. Ale čiň [ty], co chceš, přijímaj jaké Kkoli lékařství, posť se, modl se, ba i tělo boží přijímaj, chod na kázanie, bývaj na každý den u mše) — nic tobě to platno nenie k spasení, jestliže neučiníš", jako jest tato žena učinila. 120Co je ona učinila? Najprvé se uložila bráti po Ježíšovi; za- . .. kněz dá] toto dá mu N — tanty . .. jemu] hříšníky nekajícími nemá to býti! Když takovým T — tanty a šermy K, tanty vanty vašimi C — bude, bude] bude PR, bude, co bude? C, vyn. U — Když] Pohříchu teď, když C, An U — kněz] vyn. KPC — dá] uloží U — několik] koliks' N — 107—108 několik . .. píti] některý otčenáš (páteř U) vyříkati (zříkatiU) TU — 107 páteřuov] modliteb P, páteřů (tak jakož oni říkají) aneb modliteb (jakož my říkáme) C — 108 píti] říkati PR, zříkati C — teď] vyn. N, teď také něco C — postiti se KPNT, popostí U — středu anebo v pátek C — a on] an U, a oni T — splní KRU, splníce T — mnějí T — jest] vyn, P — všeho dobrého KRCU — 109 Ale] A U — páteře] ty páteře (+ anebo modlitby C) KNC, ty modlitby PT — pieti] říkati PRCT, aby se na nich modlili U — když] že oni U — rozumí PRCU, porozumí T — 109—111 se člověk... též] sau tomu navykli U — 110 modlívá Pánu Bohu T, Pánu Bohu modlí C — navykl] aspoň zvykl rád N — «aby se rád modlil se modliti BN — 111 a o postu též] vyn. KP — jest též C, též rozuměj T — ješto] an U — Pánu Bohu] vyn. KPC, svému milému Pánu Bohu T — 112 a postí] vyn. KPNT — toho] vyn. C — potřeba TU — ukládati] vyn. KPCT — líkařství RN — 112—113 dávají . .. ono] má ť jim dáváno býti; ale kněží bludní, odporní snadné pokání ukládají říkajíce T — 113 [pochlební a] vyn. KPRONU — lakomí] vyn. PN, svatokupečtí C — ono] an U — »Tuto puojdeš!« vyn. B, »Tamto na paut půjdeš!« T — 114 [»Tuto vložíš!« vyn. KPRONTU — Tuto vyn. BT, A jdi U — bratří] bratrstvo dáš T — 115 pomuožeš a] vyn. U — jejich T — modliteb RNTU — to mílo a zdá se se to zdá mílo a U — mílo, líbo T — 116 zdá se mnějí, že B, zdá se jim C — by ... nětco] nětco velkého býti T — [to] vyn. KPRN — [ty] vyn. KPRONT — 117 «koli chceš B — posť se, modl se] vyn. U — modli RT — ba i vyn. KPCNT, přijímej jaké koliv líkařství, ba i RU — boží (vyn. T) a krev boží RTU — přijímaj] vyn. RU — 117—118 choď . . . mše vyn. B — 118 na každý] každý RU, vyn. C — den] vyn. C — 118—119 «to platno nenie neprospěje B, to platno nebude RTU — 119 «jestliže neučiníš? neučiníš-li BU, jestliže tak neučiníš N — 120Co učinila? vyn. BU — Rokycanova Postilla. 43
673 píti a teď popostiti se v středu, a on to splně i mní, že jest již všeho dosti! Ale proto ť kněží dávají páteře pieti, když rozumějí, že se 110 člověk nerad modlí, aby tudy navykl, aby se rád modlil, a o postu též; ale lidem rozumným, ješto se rádi Pánu Bohu modlí a postí, není toho potřebí ukládati. Jiné lékařství dávají mniší a kněží [pochlební a] lakomí, ono:»Tuto puojdeš!«, »Tuto políbíš!«, [»Tuto vložíš!«],»Tuto) mezi bratří do kláštera 115 pomuožeš a budeš účasten jich modlitby!«, — a lidem to mílo a zdá se, by [to] bylo nětco. Ale čiň [ty], co chceš, přijímaj jaké Kkoli lékařství, posť se, modl se, ba i tělo boží přijímaj, chod na kázanie, bývaj na každý den u mše) — nic tobě to platno nenie k spasení, jestliže neučiníš", jako jest tato žena učinila. 120Co je ona učinila? Najprvé se uložila bráti po Ježíšovi; za- . .. kněz dá] toto dá mu N — tanty . .. jemu] hříšníky nekajícími nemá to býti! Když takovým T — tanty a šermy K, tanty vanty vašimi C — bude, bude] bude PR, bude, co bude? C, vyn. U — Když] Pohříchu teď, když C, An U — kněz] vyn. KPC — dá] uloží U — několik] koliks' N — 107—108 několik . .. píti] některý otčenáš (páteř U) vyříkati (zříkatiU) TU — 107 páteřuov] modliteb P, páteřů (tak jakož oni říkají) aneb modliteb (jakož my říkáme) C — 108 píti] říkati PR, zříkati C — teď] vyn. N, teď také něco C — postiti se KPNT, popostí U — středu anebo v pátek C — a on] an U, a oni T — splní KRU, splníce T — mnějí T — jest] vyn, P — všeho dobrého KRCU — 109 Ale] A U — páteře] ty páteře (+ anebo modlitby C) KNC, ty modlitby PT — pieti] říkati PRCT, aby se na nich modlili U — když] že oni U — rozumí PRCU, porozumí T — 109—111 se člověk... též] sau tomu navykli U — 110 modlívá Pánu Bohu T, Pánu Bohu modlí C — navykl] aspoň zvykl rád N — «aby se rád modlil se modliti BN — 111 a o postu též] vyn. KP — jest též C, též rozuměj T — ješto] an U — Pánu Bohu] vyn. KPC, svému milému Pánu Bohu T — 112 a postí] vyn. KPNT — toho] vyn. C — potřeba TU — ukládati] vyn. KPCT — líkařství RN — 112—113 dávají . .. ono] má ť jim dáváno býti; ale kněží bludní, odporní snadné pokání ukládají říkajíce T — 113 [pochlební a] vyn. KPRONU — lakomí] vyn. PN, svatokupečtí C — ono] an U — »Tuto puojdeš!« vyn. B, »Tamto na paut půjdeš!« T — 114 [»Tuto vložíš!« vyn. KPRONTU — Tuto vyn. BT, A jdi U — bratří] bratrstvo dáš T — 115 pomuožeš a] vyn. U — jejich T — modliteb RNTU — to mílo a zdá se se to zdá mílo a U — mílo, líbo T — 116 zdá se mnějí, že B, zdá se jim C — by ... nětco] nětco velkého býti T — [to] vyn. KPRN — [ty] vyn. KPRONT — 117 «koli chceš B — posť se, modl se] vyn. U — modli RT — ba i vyn. KPCNT, přijímej jaké koliv líkařství, ba i RU — boží (vyn. T) a krev boží RTU — přijímaj] vyn. RU — 117—118 choď . . . mše vyn. B — 118 na každý] každý RU, vyn. C — den] vyn. C — 118—119 «to platno nenie neprospěje B, to platno nebude RTU — 119 «jestliže neučiníš? neučiníš-li BU, jestliže tak neučiníš N — 120Co učinila? vyn. BU — Rokycanova Postilla. 43
Strana 674
674 milovala a oblíbila — to druhé; a třetí, skutkem dokonala. Též i ty, chceš-li býti uzdraven, učiň a nauč se tomu, aby uložil více nehřešiti a Kuložil dobré skutky vésti. To jedno, aby, vezma svuoj kříž, šel po Ježíšovi, jako tato žena šla. Druhé, aby to ob- 125 líbil a zamiloval Ježíše nade všecko. A třetie, aby to skutkem konal, ne teď, na čas, počna i nechal. Jako di Isiodorus: »Po- směvač jest Kten) a nekající, kterýž se v ty hříchy, jichž se jest kál, Kzase) navracuje, aby, počna se káti, i zase se navrátil«. Ale máš dokonati) a trváti až do smrti v počatém dobrém, 130 jakož sám Pán dí: »Ktož setrvá až do konce, ten spasen bude«. Ještě, máš-li uz draven býti a Kchceš, ať by hřiechové od- B 530 puštěni byli, musíš svú vuoli z boží volí sjednati. Nebo bez tvé vuole tebe jest stvořil, ale bez tvé vuole tebe nespasí. Nebo tato žena, by ť ona byla nemnjěla té vuole a nebyla po něm šla, Knikoli Ej, co C — Nejprvé to učinila, že C — se] sobě RU — se uložila bráti] uložila to na svém (své N) srdci (mysliN), aby se brala TN — bráti se R, jíti U — za Ježíšem KPCNTU — zamilovala jej NCU — 121 a oblíbila] vyn. U — druhé] dvoje U — třetí pak T — to skutkem K — učinila aneb (neb to N) dokonala PN, dokonala, což v mysl vzala T — Též] Tak TU — 123 guložil vyn. B, uložil sobě U — vésti] činiti NU — 123—126 To jedno ... Jako a po Ježíšovi s křížem táhnúti; a v tom aby trval, ne na čas toliko pobyti. Neb B — 123—124 To jedno . . . kříž] a tak by U — 123 a aby T — 124 šel] bral se R — za Ježíšem TU — šla] vyn. T — To druhé, při tom T — to) vyn. U — 125 a třetie] vyn. U — 126 konal] dokonal K, plnil U — teď toliko T, jediné U — i] aby C, i ne (!) K — nechal zase dobrého počatého pro zlé T — Jako O takovým U — praví T — Isodorus K, Izidorus (+ že takový U) PTU — 127 «ten) vyn. BU, ten každý N — a nekající] vyn. PNT — jichž kterýchžto TC — jichž se jest] an se jich U — 128 prvé kál T, jednau kál N — zasc vyn. BR, zase v ně C — navracel, ale R — aby, počna ... navrátil] vyn. U — aby] Protož N — i zase se navrátil] máš se zase nenavracovati N — se navrátil] navrátil P, se v ně nenavra- coval R — 129 má U — dokonati konati B, vyn. U — a] vyn. U — až vyn. T — až do smrti ... dobrém] vyn. U — smrti] konce PNT — začatém N — 130 dí, že U — 131 Ještě ... býti a] A toto ještě učiň U — Ještě toto T — máš chceš N — 131—132 chceš ... musíš spasen, máš B — 131 chceš vyn. N, chceš-li spasen býti U — hřicchové tvoji (+ toběT, + uzdraveni nebo N) RCUTN — 132 volí] vyn. K — sjednati] srovnati U, sjednati a srovnati TN — Nebo] vyn. N, Nebo on U, Nebo Pán Bůh všemohaucí T — 133 vůle zajisté Pán Bůh N, vůle Bůh C — tebe jest ... vuole] vyn. (!) RU — tvé vuole] tvé P — 133—135 tato žena .. . měla] ta žena měla tu vůli U — 134 ona] vyn. KPCNT — neměla KPRCNT — dobré vůle C — 130 Mat. 10, 22; 24, 13; Marek 13, 13 —
674 milovala a oblíbila — to druhé; a třetí, skutkem dokonala. Též i ty, chceš-li býti uzdraven, učiň a nauč se tomu, aby uložil více nehřešiti a Kuložil dobré skutky vésti. To jedno, aby, vezma svuoj kříž, šel po Ježíšovi, jako tato žena šla. Druhé, aby to ob- 125 líbil a zamiloval Ježíše nade všecko. A třetie, aby to skutkem konal, ne teď, na čas, počna i nechal. Jako di Isiodorus: »Po- směvač jest Kten) a nekající, kterýž se v ty hříchy, jichž se jest kál, Kzase) navracuje, aby, počna se káti, i zase se navrátil«. Ale máš dokonati) a trváti až do smrti v počatém dobrém, 130 jakož sám Pán dí: »Ktož setrvá až do konce, ten spasen bude«. Ještě, máš-li uz draven býti a Kchceš, ať by hřiechové od- B 530 puštěni byli, musíš svú vuoli z boží volí sjednati. Nebo bez tvé vuole tebe jest stvořil, ale bez tvé vuole tebe nespasí. Nebo tato žena, by ť ona byla nemnjěla té vuole a nebyla po něm šla, Knikoli Ej, co C — Nejprvé to učinila, že C — se] sobě RU — se uložila bráti] uložila to na svém (své N) srdci (mysliN), aby se brala TN — bráti se R, jíti U — za Ježíšem KPCNTU — zamilovala jej NCU — 121 a oblíbila] vyn. U — druhé] dvoje U — třetí pak T — to skutkem K — učinila aneb (neb to N) dokonala PN, dokonala, což v mysl vzala T — Též] Tak TU — 123 guložil vyn. B, uložil sobě U — vésti] činiti NU — 123—126 To jedno ... Jako a po Ježíšovi s křížem táhnúti; a v tom aby trval, ne na čas toliko pobyti. Neb B — 123—124 To jedno . . . kříž] a tak by U — 123 a aby T — 124 šel] bral se R — za Ježíšem TU — šla] vyn. T — To druhé, při tom T — to) vyn. U — 125 a třetie] vyn. U — 126 konal] dokonal K, plnil U — teď toliko T, jediné U — i] aby C, i ne (!) K — nechal zase dobrého počatého pro zlé T — Jako O takovým U — praví T — Isodorus K, Izidorus (+ že takový U) PTU — 127 «ten) vyn. BU, ten každý N — a nekající] vyn. PNT — jichž kterýchžto TC — jichž se jest] an se jich U — 128 prvé kál T, jednau kál N — zasc vyn. BR, zase v ně C — navracel, ale R — aby, počna ... navrátil] vyn. U — aby] Protož N — i zase se navrátil] máš se zase nenavracovati N — se navrátil] navrátil P, se v ně nenavra- coval R — 129 má U — dokonati konati B, vyn. U — a] vyn. U — až vyn. T — až do smrti ... dobrém] vyn. U — smrti] konce PNT — začatém N — 130 dí, že U — 131 Ještě ... býti a] A toto ještě učiň U — Ještě toto T — máš chceš N — 131—132 chceš ... musíš spasen, máš B — 131 chceš vyn. N, chceš-li spasen býti U — hřicchové tvoji (+ toběT, + uzdraveni nebo N) RCUTN — 132 volí] vyn. K — sjednati] srovnati U, sjednati a srovnati TN — Nebo] vyn. N, Nebo on U, Nebo Pán Bůh všemohaucí T — 133 vůle zajisté Pán Bůh N, vůle Bůh C — tebe jest ... vuole] vyn. (!) RU — tvé vuole] tvé P — 133—135 tato žena .. . měla] ta žena měla tu vůli U — 134 ona] vyn. KPCNT — neměla KPRCNT — dobré vůle C — 130 Mat. 10, 22; 24, 13; Marek 13, 13 —
Strana 675
675 135 by nebyla uzdravena. Ale že tu prvé ona vuoli měla, ihned milý Pán svú vuoli přidal, když jí řekl: »Daufaj, dcero, víra tvá tě spasenu učinila«. Tak ť jest on, milý Pán, té povahy, jediné, ktož se jemu svú vuolí poddá, že ť jest on také) ihned s svú hotov. I dí: »Víra tvá«. Jakováž byla víra její? Skutky dobrými ozdobená, 140 neb jest pracovala v dobrých skutcích, šla po něm, po drahém Pánu, šlépějí jeho následovala). Jako někteří bludní říkají: »Když ť já víru mám, co mi třeba víc?« Milý, ano ďáblové věří a třasú se! I má-li ť kto spasen býti, musí ť následovati šlépějí Pána Ježíše jako tato žena. A které jsú to šlépěje? Otažíme] svatého 145 Petra, on ť nám poví, řka takto: »Kristus trpěl jest za nás, nám- zuostaviv příklad, abychom následovali šlépějí jeho«. A ihned je tu jmenuje; a jest jich sedm. První: »Který jest hříchu neučinil«. Ó blaze jemu, kto ho v tom následuje, že se jest nikdy nez-mazal něm šla] ní kráčela T— 134—135 nikoli by nebyla nebyla ť by B, nikoli by byla nebyla RC — 135 uzdravena] k zdraví přišla TN, uzdravena, [sama víra byla by jí nic neprospěla] K — ona] dobrau žádost a C — 136 Pán] Bůh R — vůli svatau N — když ... řekl] řka KC, Prý PN, a řek jí T — tvá, ta ť RU — 136—137 tě spasenu učinila] jest tebe uzdravila U — 137 spasenu] zdrávu KC, jest spasena (!) R, spasenau T — učinila«; [tu nepraví, že jest ji víra spasila] K — Pán, dobrý a RU — 138 se] vyn. N — vší svau U — vůli N — chce poddati U — «také» vyn. BC — s svú] s svau volí KC, svau vůli U — hotov aneb pohotově T, na hotově N, hotov dáti U — 139 I dí .. . tvá] vyn. R — 1 dí ... Jakováž] A tak dí, že U — Jakáž KPCNT, Jakž R — Ú (1 T) skutky PT — 140 po něm] vyn. U — «po drahém Pánu) vyn. B — 141 šlápějí P, šlépějí svatých T — jeho] vyn. C — následujíc B — 141—144 Jako někteří ... tato žena] vyn. U — 141 říkávají N — 142 Ú (Au N), prý, když PN, Au, když T — jednom víru T — což jest C — vicce třeba?« [Mnoho jest takovejch!] K — potřebí PON, potřeba T — Milý, ano] Zdaliž o tom nevíš, že T — 143 a] až C — třesau PRNT — I] Protož KC — má] chce N — kdo aneb chce-li C — šlápějí P — 144 Pána Ježíše] jeho, totiž Pána našeho Ježíše Krista T — Ale kterakéž K — to] to pak TC, jeho U — šlápěje P — Otaž KP, Otaž se RC, Optej se TU — 144—145 Otažme ... takto] Odpovídá svatej Petr těmito slovy N — 145 on ť] jenž PCT — nám ... takto] takto die KPCT — řkaj vyn. RU — vám B — 146 ostavil K, ostaviv PNT, zůstavil RCU — příkladu T — 146—147 A ihned ... sedm] I vyčítá jich do sedmi T — 146 je] je pořád C — 147 tu] vyn. U — sedm] tu sedm K — První šlépěje jest (vyn. C) NC — 148 blaze a přeblaze T — jemu] tomu N, jemu, a dím ještě ne jednau, než stokrát přeblaze C — ho] Pána Ježíše 142 Jakub 2, 19 — — 145 1. Petr 2, 21 147 1. Petr 2, 22 — 43*
675 135 by nebyla uzdravena. Ale že tu prvé ona vuoli měla, ihned milý Pán svú vuoli přidal, když jí řekl: »Daufaj, dcero, víra tvá tě spasenu učinila«. Tak ť jest on, milý Pán, té povahy, jediné, ktož se jemu svú vuolí poddá, že ť jest on také) ihned s svú hotov. I dí: »Víra tvá«. Jakováž byla víra její? Skutky dobrými ozdobená, 140 neb jest pracovala v dobrých skutcích, šla po něm, po drahém Pánu, šlépějí jeho následovala). Jako někteří bludní říkají: »Když ť já víru mám, co mi třeba víc?« Milý, ano ďáblové věří a třasú se! I má-li ť kto spasen býti, musí ť následovati šlépějí Pána Ježíše jako tato žena. A které jsú to šlépěje? Otažíme] svatého 145 Petra, on ť nám poví, řka takto: »Kristus trpěl jest za nás, nám- zuostaviv příklad, abychom následovali šlépějí jeho«. A ihned je tu jmenuje; a jest jich sedm. První: »Který jest hříchu neučinil«. Ó blaze jemu, kto ho v tom následuje, že se jest nikdy nez-mazal něm šla] ní kráčela T— 134—135 nikoli by nebyla nebyla ť by B, nikoli by byla nebyla RC — 135 uzdravena] k zdraví přišla TN, uzdravena, [sama víra byla by jí nic neprospěla] K — ona] dobrau žádost a C — 136 Pán] Bůh R — vůli svatau N — když ... řekl] řka KC, Prý PN, a řek jí T — tvá, ta ť RU — 136—137 tě spasenu učinila] jest tebe uzdravila U — 137 spasenu] zdrávu KC, jest spasena (!) R, spasenau T — učinila«; [tu nepraví, že jest ji víra spasila] K — Pán, dobrý a RU — 138 se] vyn. N — vší svau U — vůli N — chce poddati U — «také» vyn. BC — s svú] s svau volí KC, svau vůli U — hotov aneb pohotově T, na hotově N, hotov dáti U — 139 I dí .. . tvá] vyn. R — 1 dí ... Jakováž] A tak dí, že U — Jakáž KPCNT, Jakž R — Ú (1 T) skutky PT — 140 po něm] vyn. U — «po drahém Pánu) vyn. B — 141 šlápějí P, šlépějí svatých T — jeho] vyn. C — následujíc B — 141—144 Jako někteří ... tato žena] vyn. U — 141 říkávají N — 142 Ú (Au N), prý, když PN, Au, když T — jednom víru T — což jest C — vicce třeba?« [Mnoho jest takovejch!] K — potřebí PON, potřeba T — Milý, ano] Zdaliž o tom nevíš, že T — 143 a] až C — třesau PRNT — I] Protož KC — má] chce N — kdo aneb chce-li C — šlápějí P — 144 Pána Ježíše] jeho, totiž Pána našeho Ježíše Krista T — Ale kterakéž K — to] to pak TC, jeho U — šlápěje P — Otaž KP, Otaž se RC, Optej se TU — 144—145 Otažme ... takto] Odpovídá svatej Petr těmito slovy N — 145 on ť] jenž PCT — nám ... takto] takto die KPCT — řkaj vyn. RU — vám B — 146 ostavil K, ostaviv PNT, zůstavil RCU — příkladu T — 146—147 A ihned ... sedm] I vyčítá jich do sedmi T — 146 je] je pořád C — 147 tu] vyn. U — sedm] tu sedm K — První šlépěje jest (vyn. C) NC — 148 blaze a přeblaze T — jemu] tomu N, jemu, a dím ještě ne jednau, než stokrát přeblaze C — ho] Pána Ježíše 142 Jakub 2, 19 — — 145 1. Petr 2, 21 147 1. Petr 2, 22 — 43*
Strana 676
676 hříchem smrtedlným! Pakli jsi se zmazal, ale) hlédaj, aby po- 150 káním svatým setřel a měl vuoli nikdy více nehřešiti! Druhá šlápěje: »Ani jest lest nalezena v ustech jeho«. Hlediž, aby nikdy o nižádném lstivě nemyslil. Třetí šlépěje: »Kterémuž když jsú láli, neodlá[vajl jest«. Činíte-li vy to? Ó, slibuj, že necháte)! Pro hubené slovo Kuzříš, kterak ť se zbauřie baba, neměj péče! 155 A nemuož-li ť ka» nesmí «tak zjevně odláti a pomstiti se, ale sedne ť jako žába v kautě, repcíci sama v sobě). Čtvrtá šlépěje: »Když trpěl, nehrozil jest«. Tak-li vy činíte, že nehledáte pomsty, když se vám křivda děje? Ano,slibuj! Řci: »Leč nemuožem!« A obecně lidé říkají: »Hle, bych mu byl v čem Kkřiv 160 anebo) vinen, nebylo by mi toho líto!« Ó blázniví lidé! Črt těmi C — nesmazal B — 149 se] vyn. KP — «ale) vyn. B — hlédaj] hleď (+ pilně C) KPCTU, hned N — 150 svatým] vyn. KP — setřel a] shladil a setřel a aby K — vuoli] u vuoli KPN, aumysl u vůli C — nikdy] nikda smrtedlně z vůle, z aumysla nehřešeti (!) C, vyn. U — více] vyn. P — 151 šlépěje KPRCNU, šlépěje Páně Ježíšova jest, an praví, že T — ani jest] aniž U — jest] prý PN — není nalezena N — austech C — Hlediž i ty T — nikdy] vyn. TU, též nikdež C — 152 nesmejšlel a nemyslil C, nemyslil, nadto pak nečinil T — šlápěje P — Kterémuž] vyn. PNTU — jsú] mu U, jsú mu PNT — 153 neodlál KPR, zase nelál NT, zase neodlál C, on nelál U — jest] vyn. KPR — to] tak čili jinak T, tak U — Ó] Ú KPC, Au N — Ó ... necháte vyn. T — že necháte to B, vyn. U — 154—156 Pro . . . sama v sobě vyn. U — 154 Pro] Ba, pro T — uzříš ... baba) zbúří se! Babo B — jak PONT — baba] ba i baba K, ba R, baba zlostná N — neměj péče! A] vyn. T — 155 a aneb BONT — «tak zjevně) li ť B, zjevně T, li ť tak zjevně C — a pomstiti se zase B — 156 sede KP, sedne ť baba C — žába] román KCRN, špalek T — repcíci .. . v sobě krkajíc B — repcíc a bublajíc N — v sobě, to jest žena R — 157 šlápěje PR — nehledáte] nehledíte C — 158 «když se ... děje» ale křivdu svau Pánu Bohu poraučíte T — 158—161 když se vám ... vinně A toto říkají: »Já, kdybych mu byl křiv, nebylo by mi toho desátého dílu tak lito!« A, ba, kdyby sa vinen U — 158 «Ano, slibuj! vyn. B, Slibuj! T — Řci] vyn. KCT — «Leč Když B, Kdež T — 159 nemohu P, ne- můžeme, rci, to ť necháme C, nemůžeme, tu se nemstíme T — A obecně .. . říkají] Ano mnohý bude řéci K, »Ú (Au N), prý PN, A říkají T, Ale mnozí říkají C — Hle] Au T, vyn. N — kdybych RNT — 159—160 mu byl . . . vinen] byl křiv KPCNT — Kkřiv anebo vyn. B — 160 mi v Kaž pozdní přípisek — toho] tak K, vyn. P, desatero R — líto a žel T — blázniví] blázni ti a takoví C — Črt] Dábel PRCT, Však tu nic jiného se nepůsobí, než že dábel N — 161 vašimi usty T — hýbá P, hejbá 151 1. Petr 2, 22 — 152 I. Petr 2, 23 — 157 1. Peir 2, 23 —
676 hříchem smrtedlným! Pakli jsi se zmazal, ale) hlédaj, aby po- 150 káním svatým setřel a měl vuoli nikdy více nehřešiti! Druhá šlápěje: »Ani jest lest nalezena v ustech jeho«. Hlediž, aby nikdy o nižádném lstivě nemyslil. Třetí šlépěje: »Kterémuž když jsú láli, neodlá[vajl jest«. Činíte-li vy to? Ó, slibuj, že necháte)! Pro hubené slovo Kuzříš, kterak ť se zbauřie baba, neměj péče! 155 A nemuož-li ť ka» nesmí «tak zjevně odláti a pomstiti se, ale sedne ť jako žába v kautě, repcíci sama v sobě). Čtvrtá šlépěje: »Když trpěl, nehrozil jest«. Tak-li vy činíte, že nehledáte pomsty, když se vám křivda děje? Ano,slibuj! Řci: »Leč nemuožem!« A obecně lidé říkají: »Hle, bych mu byl v čem Kkřiv 160 anebo) vinen, nebylo by mi toho líto!« Ó blázniví lidé! Črt těmi C — nesmazal B — 149 se] vyn. KP — «ale) vyn. B — hlédaj] hleď (+ pilně C) KPCTU, hned N — 150 svatým] vyn. KP — setřel a] shladil a setřel a aby K — vuoli] u vuoli KPN, aumysl u vůli C — nikdy] nikda smrtedlně z vůle, z aumysla nehřešeti (!) C, vyn. U — více] vyn. P — 151 šlépěje KPRCNU, šlépěje Páně Ježíšova jest, an praví, že T — ani jest] aniž U — jest] prý PN — není nalezena N — austech C — Hlediž i ty T — nikdy] vyn. TU, též nikdež C — 152 nesmejšlel a nemyslil C, nemyslil, nadto pak nečinil T — šlápěje P — Kterémuž] vyn. PNTU — jsú] mu U, jsú mu PNT — 153 neodlál KPR, zase nelál NT, zase neodlál C, on nelál U — jest] vyn. KPR — to] tak čili jinak T, tak U — Ó] Ú KPC, Au N — Ó ... necháte vyn. T — že necháte to B, vyn. U — 154—156 Pro . . . sama v sobě vyn. U — 154 Pro] Ba, pro T — uzříš ... baba) zbúří se! Babo B — jak PONT — baba] ba i baba K, ba R, baba zlostná N — neměj péče! A] vyn. T — 155 a aneb BONT — «tak zjevně) li ť B, zjevně T, li ť tak zjevně C — a pomstiti se zase B — 156 sede KP, sedne ť baba C — žába] román KCRN, špalek T — repcíci .. . v sobě krkajíc B — repcíc a bublajíc N — v sobě, to jest žena R — 157 šlápěje PR — nehledáte] nehledíte C — 158 «když se ... děje» ale křivdu svau Pánu Bohu poraučíte T — 158—161 když se vám ... vinně A toto říkají: »Já, kdybych mu byl křiv, nebylo by mi toho desátého dílu tak lito!« A, ba, kdyby sa vinen U — 158 «Ano, slibuj! vyn. B, Slibuj! T — Řci] vyn. KCT — «Leč Když B, Kdež T — 159 nemohu P, ne- můžeme, rci, to ť necháme C, nemůžeme, tu se nemstíme T — A obecně .. . říkají] Ano mnohý bude řéci K, »Ú (Au N), prý PN, A říkají T, Ale mnozí říkají C — Hle] Au T, vyn. N — kdybych RNT — 159—160 mu byl . . . vinen] byl křiv KPCNT — Kkřiv anebo vyn. B — 160 mi v Kaž pozdní přípisek — toho] tak K, vyn. P, desatero R — líto a žel T — blázniví] blázni ti a takoví C — Črt] Dábel PRCT, Však tu nic jiného se nepůsobí, než že dábel N — 161 vašimi usty T — hýbá P, hejbá 151 1. Petr 2, 22 — 152 I. Petr 2, 23 — 157 1. Peir 2, 23 —
Strana 677
677 usty hýbe, když tak mluvíte, nic jiného). Ba, když by vinně trpěl, tu ť by mělo líto býti, ale když nevinně trpíš, máš se B 531 radovati a děkovati milému Bohu z toho), že nevinně) trpíš. A to máš do tohoto lidu tak obecně mluviec). Ano svatý 165 Petr dí řka): »Milá bratří! Když trpíte co, netrpte jako zlodějí a zločince«. Nebo, máš-li trpěti, hlediž, aby nevinně trpěl, chceš-li odplatu od Boha Kmieti). Ale tento lid, když se zpovídá hřiechuov knězi, krádeže neb cizoložstva, potom otejda od kněze, jedné ť by mu kto řekl: »Ty s' zloděj!« nebo: »Ty s' cizoložnice!« aneb 170 jiné), (ano tak vpravdě bude): »A, á,«,ona ť se zbauří, »nelži, není toho, lžeš na mě, nedovedeš toho na mě!« Zlé ť jest to! Žádný ten není právě kající, ktož tak pří toho, čímž jest vinen. Ale což máš učiniti, seznati-li se? Né, nejsi také povinovat (+ a nic jiné C, + žádný jiný T) RNCT — když vy N — tak zle N — nic jiného vyn. BONT — Ba radějí NT — by] vy K — vinně] vinen sa a T — 162 trpíte K — líto] žel PN, žel a líto TC — nevinně trpíš] co bez viny ť se děje, tu C — 162—163 se radovati a] vyn. U — 163 Bohu svému T — Kz toho» vyn. BCU — že to C — «nevinně) bez viny BU, nezavinivši T — 164—166 trpíš,.. hlediž, aby] vyn. U — 164 KA to ... mluviec vyn. B — to máš] toho máš mnoho T — lidu, že C — tak] vyn. RT, tak téměř C — obecně] veřejně T, obecně, že ť tak R, obecně všickni téměř (!) C — mluví (+ a praví C) RC — 165 dí řka mluví B, dí KRC — Milí KRCNT — zloději a] vyn. T — 166 zločinci RONT — máš-li] chceš-li dobře N — hleď toho T — si nevinně U — trpěl jako křesťan N — 167 «mieti vzíti B — z hříchův TNU — 168 jako z krádeže, laupeže N, z krádeže K, z krádeře T — 168—170 krádeže . . . ona ť] zloděj anebo cizoložník aneb jinak, (ano tak vpravdě bude!), an ť U — 168 neb z T — cizoložstva a jiných hříchův T — jedné ť by] kdyby TN — 169 Ty s' cizo- ložnice] cizoložník« nebo jinak T — cizoložník PON — Kaneb jiné vyn. BT — 170 an T — vpravdě] vyn. KP, někdy vopravdu C — A, á] A KRC, vyn. PNT — ona ť] ani ť P, vyn. T, hned N — zbauřil ť by se T, se zbauří řka U — Prej, nelži na mne C — 170—171 nelži, není toho] vyn. U — 171 na mě] vyn. PNT, není toho ani R, na mě, není toho a U — «ne- dovedeš ... mě) vyn. B — nedovedeš] neprovedeš K, nedokážeš T, ne- ukážeš N — na mě vyn. K — Zlé] Zlá věc N — Zlé ť jest to] Ó, to jest zlé U — to] to znamení T, to tak říci a mluviti C — 172 Žádnej ť zajisté C — ten] takový TC — právě] vyn. KRNU — kající [, než jest samověříci a na to slovo sama (!) zpoléhající] K — tak pří] popírá T — čímž kdo RU — 173—174 «Ale ... na se ač také seznati se nejsi povinovat B — 173 Ale] vyn. T — Což pak T — učiniti] činiti PNT, vyn. C — seznati-li se] znáti-li se máš (vyn. N) TN, přiznati-li se či co U — Né] vyn. KTU, Nic N — povinen (+ žádnému N) TCUN — 174 praviti] povídati U — 165 1. Petr 4, 15 —
677 usty hýbe, když tak mluvíte, nic jiného). Ba, když by vinně trpěl, tu ť by mělo líto býti, ale když nevinně trpíš, máš se B 531 radovati a děkovati milému Bohu z toho), že nevinně) trpíš. A to máš do tohoto lidu tak obecně mluviec). Ano svatý 165 Petr dí řka): »Milá bratří! Když trpíte co, netrpte jako zlodějí a zločince«. Nebo, máš-li trpěti, hlediž, aby nevinně trpěl, chceš-li odplatu od Boha Kmieti). Ale tento lid, když se zpovídá hřiechuov knězi, krádeže neb cizoložstva, potom otejda od kněze, jedné ť by mu kto řekl: »Ty s' zloděj!« nebo: »Ty s' cizoložnice!« aneb 170 jiné), (ano tak vpravdě bude): »A, á,«,ona ť se zbauří, »nelži, není toho, lžeš na mě, nedovedeš toho na mě!« Zlé ť jest to! Žádný ten není právě kající, ktož tak pří toho, čímž jest vinen. Ale což máš učiniti, seznati-li se? Né, nejsi také povinovat (+ a nic jiné C, + žádný jiný T) RNCT — když vy N — tak zle N — nic jiného vyn. BONT — Ba radějí NT — by] vy K — vinně] vinen sa a T — 162 trpíte K — líto] žel PN, žel a líto TC — nevinně trpíš] co bez viny ť se děje, tu C — 162—163 se radovati a] vyn. U — 163 Bohu svému T — Kz toho» vyn. BCU — že to C — «nevinně) bez viny BU, nezavinivši T — 164—166 trpíš,.. hlediž, aby] vyn. U — 164 KA to ... mluviec vyn. B — to máš] toho máš mnoho T — lidu, že C — tak] vyn. RT, tak téměř C — obecně] veřejně T, obecně, že ť tak R, obecně všickni téměř (!) C — mluví (+ a praví C) RC — 165 dí řka mluví B, dí KRC — Milí KRCNT — zloději a] vyn. T — 166 zločinci RONT — máš-li] chceš-li dobře N — hleď toho T — si nevinně U — trpěl jako křesťan N — 167 «mieti vzíti B — z hříchův TNU — 168 jako z krádeže, laupeže N, z krádeže K, z krádeře T — 168—170 krádeže . . . ona ť] zloděj anebo cizoložník aneb jinak, (ano tak vpravdě bude!), an ť U — 168 neb z T — cizoložstva a jiných hříchův T — jedné ť by] kdyby TN — 169 Ty s' cizo- ložnice] cizoložník« nebo jinak T — cizoložník PON — Kaneb jiné vyn. BT — 170 an T — vpravdě] vyn. KP, někdy vopravdu C — A, á] A KRC, vyn. PNT — ona ť] ani ť P, vyn. T, hned N — zbauřil ť by se T, se zbauří řka U — Prej, nelži na mne C — 170—171 nelži, není toho] vyn. U — 171 na mě] vyn. PNT, není toho ani R, na mě, není toho a U — «ne- dovedeš ... mě) vyn. B — nedovedeš] neprovedeš K, nedokážeš T, ne- ukážeš N — na mě vyn. K — Zlé] Zlá věc N — Zlé ť jest to] Ó, to jest zlé U — to] to znamení T, to tak říci a mluviti C — 172 Žádnej ť zajisté C — ten] takový TC — právě] vyn. KRNU — kající [, než jest samověříci a na to slovo sama (!) zpoléhající] K — tak pří] popírá T — čímž kdo RU — 173—174 «Ale ... na se ač také seznati se nejsi povinovat B — 173 Ale] vyn. T — Což pak T — učiniti] činiti PNT, vyn. C — seznati-li se] znáti-li se máš (vyn. N) TN, přiznati-li se či co U — Né] vyn. KTU, Nic N — povinen (+ žádnému N) TCUN — 174 praviti] povídati U — 165 1. Petr 4, 15 —
Strana 678
678 praviti na se. Ale Kcož máš učiniti? «Takto se nauč: Jestliže 175 tě kto viní zlodějstvím, [neb] vraždú neb cizoložstvem nebo čím jiným řka: »Ty s' taký (neb: taká)«, — nebúřiti se, ale pěkně a trpělivě snésti řka: »Milý, ty mě haníš svévolně a mluvíš, což ť se zdá, Ka utrháš mi)! Věřím ť já svému milému Bohu, že ť mi to postaví k odplatě [a pomstí mne], co ty mne haníš!« A die-li t: 180 »Já na tě chci provésti!«, odpověz mu: »Jestliže na mě provedeš, budu ť vinen«, — ale nikoli se nesúditi a neřékati): »Není ť toho, lžeš na mne!« KUčiníte-li tak, ha? Ano, slibuj! Zasadí ť se, jsa vinen, práv jako by práv byl, Kano by se neměl o pravdu tak ukrutně a hanlivě zasazovati, by pak práv byl). Pátá šlépěje: 185 »Vydal se súdci nespravedlivému«, totiž Pilátovi. Hlediž, když tě súdí nespravedlivě a tebe pomlúvají, nehněvati se, nebúřiti se, ale snésti trpělivě řka: »Ano muoj Pán súzen nespravedlivě 174—183 Ale ... vinen, práv) A také se proto nemáš sauditi a neříkati: »Lžeš na mne! Nejni toho!« Učiníte-li vy tak? Ha! Ano, slibuj! Ale zasadí ť se a sa vinen U — 174 což máš? takto se nauč B — Kcož máš ... nauč vyn. T, učiň takto N — «Takto se nauč? vyn. BK — 175 bude viniti R, obviňuje T, čím viní, buďto C — zlodějstvem KPRNT — [neb vyn. KPRNT — neboj buď T — čím koli C — 176 takový PRONT — neb] a C — taková PRONT — nebauřiti se, nehněvati T, nebauřiti se pro- to, neláti zase, nehaněti C — 177 Ú (Au N), milý PN, Milý bratře T, Milej bratr (!) C — což t] co chceš a co ť C — 178 zdá] líbí T, líbí a zdá N — a utrháš mi vyn. B — svému milému] vyn. KPR — milému] Pánu NC — to] to Pán (milej C) Bůh RC — 179 postaví] dá R — [a pomstí mne) vyn. KPRCNT — haníš a plundruješ C — die-li t pakli ť by řekl B, pakli ť dí R, řekne-li t T — 180 Já to RC, Já toho N, Já to, což mluvím T — chci provésti] provedu KC, dovedu PNT — odpověz] řci PNT, od- pověz a rci C — mu] vyn. KPCN — Jestliže toho TN. Nu, jestliže to C — na mě] vyn. K — dovedeš PNT, provedeš a ukážeš C — 181 a neřékati ani řékati B, a nemstiti se zase, neřékati C — 182—183 «Učiníte vinen, práv? Ale neučiníte vy toho, ale zasadí ť se o křivdu též B — 182 Činíte T — vy (+ to C) tak TNC — Ha!] vyn. C — Zasadí ť se] Ba, mnohý ť se zasadí K, Ale nýbrž mnohý ť se o to zasadí C — 183 právo právě PR, tak právě C, vyn. T, rovně N — 183—184 ano by ... práv bylo vyn. BU — 183 neměl] člověk neměl R, neměli C — o pravdu] vyn. R — 184 právi byli PC — šlápěje PR, šlépěje Kristova toto jest C — 185 súdci nespravedlivému] saudícímu nespravedlivě RU, tomu, jenž ho saudil nespravedlivě T — totiž] to jest TN — Hlediž] Naučme my se z toho tomuto T, Pamatujž na to N, Hlediž i ty U — tě] nás T, tebe kdo U — 186 a tebe] nás T, vyn. N — nehněvejme se, nebuřme se T, aby se ne- bauřil, nehněval N — 187 «snésti ... řka říci B, snesme trpělivau 185 Podle 1. Petr 2, 23 —
678 praviti na se. Ale Kcož máš učiniti? «Takto se nauč: Jestliže 175 tě kto viní zlodějstvím, [neb] vraždú neb cizoložstvem nebo čím jiným řka: »Ty s' taký (neb: taká)«, — nebúřiti se, ale pěkně a trpělivě snésti řka: »Milý, ty mě haníš svévolně a mluvíš, což ť se zdá, Ka utrháš mi)! Věřím ť já svému milému Bohu, že ť mi to postaví k odplatě [a pomstí mne], co ty mne haníš!« A die-li t: 180 »Já na tě chci provésti!«, odpověz mu: »Jestliže na mě provedeš, budu ť vinen«, — ale nikoli se nesúditi a neřékati): »Není ť toho, lžeš na mne!« KUčiníte-li tak, ha? Ano, slibuj! Zasadí ť se, jsa vinen, práv jako by práv byl, Kano by se neměl o pravdu tak ukrutně a hanlivě zasazovati, by pak práv byl). Pátá šlépěje: 185 »Vydal se súdci nespravedlivému«, totiž Pilátovi. Hlediž, když tě súdí nespravedlivě a tebe pomlúvají, nehněvati se, nebúřiti se, ale snésti trpělivě řka: »Ano muoj Pán súzen nespravedlivě 174—183 Ale ... vinen, práv) A také se proto nemáš sauditi a neříkati: »Lžeš na mne! Nejni toho!« Učiníte-li vy tak? Ha! Ano, slibuj! Ale zasadí ť se a sa vinen U — 174 což máš? takto se nauč B — Kcož máš ... nauč vyn. T, učiň takto N — «Takto se nauč? vyn. BK — 175 bude viniti R, obviňuje T, čím viní, buďto C — zlodějstvem KPRNT — [neb vyn. KPRNT — neboj buď T — čím koli C — 176 takový PRONT — neb] a C — taková PRONT — nebauřiti se, nehněvati T, nebauřiti se pro- to, neláti zase, nehaněti C — 177 Ú (Au N), milý PN, Milý bratře T, Milej bratr (!) C — což t] co chceš a co ť C — 178 zdá] líbí T, líbí a zdá N — a utrháš mi vyn. B — svému milému] vyn. KPR — milému] Pánu NC — to] to Pán (milej C) Bůh RC — 179 postaví] dá R — [a pomstí mne) vyn. KPRCNT — haníš a plundruješ C — die-li t pakli ť by řekl B, pakli ť dí R, řekne-li t T — 180 Já to RC, Já toho N, Já to, což mluvím T — chci provésti] provedu KC, dovedu PNT — odpověz] řci PNT, od- pověz a rci C — mu] vyn. KPCN — Jestliže toho TN. Nu, jestliže to C — na mě] vyn. K — dovedeš PNT, provedeš a ukážeš C — 181 a neřékati ani řékati B, a nemstiti se zase, neřékati C — 182—183 «Učiníte vinen, práv? Ale neučiníte vy toho, ale zasadí ť se o křivdu též B — 182 Činíte T — vy (+ to C) tak TNC — Ha!] vyn. C — Zasadí ť se] Ba, mnohý ť se zasadí K, Ale nýbrž mnohý ť se o to zasadí C — 183 právo právě PR, tak právě C, vyn. T, rovně N — 183—184 ano by ... práv bylo vyn. BU — 183 neměl] člověk neměl R, neměli C — o pravdu] vyn. R — 184 právi byli PC — šlápěje PR, šlépěje Kristova toto jest C — 185 súdci nespravedlivému] saudícímu nespravedlivě RU, tomu, jenž ho saudil nespravedlivě T — totiž] to jest TN — Hlediž] Naučme my se z toho tomuto T, Pamatujž na to N, Hlediž i ty U — tě] nás T, tebe kdo U — 186 a tebe] nás T, vyn. N — nehněvejme se, nebuřme se T, aby se ne- bauřil, nehněval N — 187 «snésti ... řka říci B, snesme trpělivau 185 Podle 1. Petr 2, 23 —
Strana 679
679 a Knevinně, ale) já jsem vinen«. Nebo, ač lidem nejsi vinen, ale najméně jsi Bohu vinen. Šestá šlépěje: »A hříchy naše nesl 190 na svém těle na dřevo«, totiž na kříž. Následujímejž ho v tom, aby pro obecné dobré nevážil sobě druhdy i škody vzíti, aby nejedno svého, ale více obecného dobrého hleděl. Ale kde jsú ti lidé, «kde)? Ano, slibuj! «Každý jedno sobě, jiní třebas Kvlcky vajli. A, zlé ť jest to! Píší doktorové, že žádný spasen 195«nemuož býti, ktož jediné toliko sám svého hledí) a obecného nedbá. A to zjevně mluví svatý Řehoř in Pastorali: »Jozef, když byl u krále faraona a když u byla hojná léta, dělal B 532 stohy) a hromazdil obilé; a když «bylo draho, tehdy ze vší země u něho kupovali, neb jest miloval obecné dobré«. Dí dále 2000 sedmé šlépěji, abychom světě živi byli, totiž, jakož jest on, myslí řka T — snésti] snesl N, snésti to všecko míle a C — byl sauzen C — 188 «nevinně, ale nejsa vinen, a B, nevinně, sauce bez hříchu, ale N — já hříšný N — Nebo] vyn. U — ač lidem nejsi] by nebyl lidem N — 189 najméně] nicméně R, vyn. TNU — jsi] vyn. U, sem C — vinen] mnoho spolu i se mnau provinil T, mnohými hříchy U — Šestej stupeň anebo šlépěje C — šlápěje P — A] Ano T — nesl] vnesl NU, on nesl C — 190 těle] až (!) C — na kříž] kříže N, kříži T — Následujž KPRONU — v tom, milí křesťané T — 191 abychom T — nevážili TU — druhdy] někdy T, vyn. U — i] vyn. U — 191—192 vzíti .. . nejedno] podstaupiti, aby (vyn. T) netoliko TN — 192 nejediné U — ale i U — hleděl nežli svýho RU, hle- děti T — 192—194 Ale .. . zlé ť jest to] vyn. U — 193 «kde vyn. B, takoví, kde T — Ano, slibuj] vyn. N — Každý jedno Ano každý B, Každý toliko NT — 193—194 sobě ... vajli] k sobě žene, jiné třebas vlcí pobrali T — 193 sobě] svého hledí C — 194 vlcky ... Píší zbiti byli. Mluví B — vlcky vajli] zbiti byli R — Aj Velmi R, Ale K, ÓN, vyn. CT — to] to, zlé N, to velmi C — Napsali T — doktorové svatí ONT — žádný křesťan T — 195 nebude moci BT — ktož ... hledí bude-li toliko sám svého hleděti T — jediné] vyn. N — «toliko» vyn. BU — sám] vyn. U — svého vlastního C — hledá B — 196 obecného dobrého C, na obecní nic N — nedbati T — mluví a praví C — Rehoř milý T — in Pastorali vyn. U — 197 Jozef onen, Jakoba patriarchy syn N — 198 «stohy) stodoly BCNU — shromažďoval TN, shromáždil U — obilé] vyn. KPCN, do stodol RU — «bylo přišlo BT, přišla C, byl U — draho] drahá a neaurodná léta a hlad velikej v krajině té C, hlad U — tehdy] i C — ze vší země] po vší zemi KPNT, po vší zemi té, tehdy potom přijížděli a při- cházeli k němu ze vší té krajiny a C — 199 u] od CU — kupovali vobilí N — jest] on C — 199—200 Dí ... šlépěji] Sedmá šlépěje T, Sedmý stupeň U — 199 dále] vyn. R, dále svatej Petr C — 200 šlápěji P — svatě TNU — světě živi] svatí C — 200—205 «totiž . . živi byli vyn. B — 200 189 1. Petr 2, 24 — 200 I. Petr 2, 24 —
679 a Knevinně, ale) já jsem vinen«. Nebo, ač lidem nejsi vinen, ale najméně jsi Bohu vinen. Šestá šlépěje: »A hříchy naše nesl 190 na svém těle na dřevo«, totiž na kříž. Následujímejž ho v tom, aby pro obecné dobré nevážil sobě druhdy i škody vzíti, aby nejedno svého, ale více obecného dobrého hleděl. Ale kde jsú ti lidé, «kde)? Ano, slibuj! «Každý jedno sobě, jiní třebas Kvlcky vajli. A, zlé ť jest to! Píší doktorové, že žádný spasen 195«nemuož býti, ktož jediné toliko sám svého hledí) a obecného nedbá. A to zjevně mluví svatý Řehoř in Pastorali: »Jozef, když byl u krále faraona a když u byla hojná léta, dělal B 532 stohy) a hromazdil obilé; a když «bylo draho, tehdy ze vší země u něho kupovali, neb jest miloval obecné dobré«. Dí dále 2000 sedmé šlépěji, abychom světě živi byli, totiž, jakož jest on, myslí řka T — snésti] snesl N, snésti to všecko míle a C — byl sauzen C — 188 «nevinně, ale nejsa vinen, a B, nevinně, sauce bez hříchu, ale N — já hříšný N — Nebo] vyn. U — ač lidem nejsi] by nebyl lidem N — 189 najméně] nicméně R, vyn. TNU — jsi] vyn. U, sem C — vinen] mnoho spolu i se mnau provinil T, mnohými hříchy U — Šestej stupeň anebo šlépěje C — šlápěje P — A] Ano T — nesl] vnesl NU, on nesl C — 190 těle] až (!) C — na kříž] kříže N, kříži T — Následujž KPRONU — v tom, milí křesťané T — 191 abychom T — nevážili TU — druhdy] někdy T, vyn. U — i] vyn. U — 191—192 vzíti .. . nejedno] podstaupiti, aby (vyn. T) netoliko TN — 192 nejediné U — ale i U — hleděl nežli svýho RU, hle- děti T — 192—194 Ale .. . zlé ť jest to] vyn. U — 193 «kde vyn. B, takoví, kde T — Ano, slibuj] vyn. N — Každý jedno Ano každý B, Každý toliko NT — 193—194 sobě ... vajli] k sobě žene, jiné třebas vlcí pobrali T — 193 sobě] svého hledí C — 194 vlcky ... Píší zbiti byli. Mluví B — vlcky vajli] zbiti byli R — Aj Velmi R, Ale K, ÓN, vyn. CT — to] to, zlé N, to velmi C — Napsali T — doktorové svatí ONT — žádný křesťan T — 195 nebude moci BT — ktož ... hledí bude-li toliko sám svého hleděti T — jediné] vyn. N — «toliko» vyn. BU — sám] vyn. U — svého vlastního C — hledá B — 196 obecného dobrého C, na obecní nic N — nedbati T — mluví a praví C — Rehoř milý T — in Pastorali vyn. U — 197 Jozef onen, Jakoba patriarchy syn N — 198 «stohy) stodoly BCNU — shromažďoval TN, shromáždil U — obilé] vyn. KPCN, do stodol RU — «bylo přišlo BT, přišla C, byl U — draho] drahá a neaurodná léta a hlad velikej v krajině té C, hlad U — tehdy] i C — ze vší země] po vší zemi KPNT, po vší zemi té, tehdy potom přijížděli a při- cházeli k němu ze vší té krajiny a C — 199 u] od CU — kupovali vobilí N — jest] on C — 199—200 Dí ... šlépěji] Sedmá šlépěje T, Sedmý stupeň U — 199 dále] vyn. R, dále svatej Petr C — 200 šlápěji P — svatě TNU — světě živi] svatí C — 200—205 «totiž . . živi byli vyn. B — 200 189 1. Petr 2, 24 — 200 I. Petr 2, 24 —
Strana 680
680 když jest pracoval o naše spasenie, nikdiež ve všem svém obco- vání nevyvinul ani kterého hřiechu učinil, tak my také abycbom najméně u vuoli hřiecha neměli, ale což muožem najsnažnějie o to pracovali, abychom žádnému zlého příkladu nedali, ale světě 205 živi byli, a tak abychom, následujíce šlépějí jeho, přišli tam, kdež on kraluje. Dajž nám se na to napraviti, milý Bože! Ale ještě, že jsú to hříchové krvútní, jakož již jest o nich praveno. Ti hříchové nikoli nemohú býti shlazeni a odpuštěni, než leč krví drahého Ježíše. Neb, jakož dí svatý Pavel: »Poněvadž 210 krev býková a kozlová a popel jalovice shlazoval hříchy, nadto mnohem více krev Kristova, toho beránka nepoškvrněného, shladí všechny naše hříchy«. A svatý Jan Miláček die): »Krev Syna jeho Ježíše Krista očišťuje nás od každého hřícha.« Nebo nikdíž pode vším nebem není odpuštění hříchuov, než v té krvi 215 drahého Ježíše, kteráž jest v kalichu. Nebo, poněvadž ta krev v Starém zákoně očišťovala Židy od hříchuov, «býková a kozelčie, jenž jest byla figura této drahé krve), nadto tato drahá krev muože očistiti. Neboť jest tak bylo v Starém zákoně, že, když on, drahý Pán RU — 201 svém] vyn. RU, svém životě a C — 202 ani ... učinil vyn. R, se jest U — také vyn. U — 203 najméně] vyn. U — vůli své C — hříchův PRC, hřiecha žádného TNU — 203—206 ale což ... Bože!) vyn. U — 204 pracovali a se starali N — žádnému na sobě CNT — nedávali CNT — svatě (+ abychom C) RONT — 205 abychom] bychom PRON — šlápějí P — tam] vyn. KC, tu PNT — 206 se [všem] K — milej. věčnej a drahej C, milý, drahý Pane RT — Bože náš všemohaucí N — 207 jestě] ještě toto C, dí tu U — toto PRNT — krvaví T, krvotní U — jakož .. . nich] o nichž (+ to T) jest PNT — již] vyn. CU — 208 praveno] napovědíno TN — a odpuštěni, než vyn. U — než leč] jediné T, leč N — 209 Pána Ježíše Krista N — Neb] vyn. C — svatý milý T — 210 kozlová krev C — jalovičí P — shlazovala TON, smývala U — hříchy z poškvrněných N — nadto] vyn. RNU — 211 shlazuje T — 212 všechny» vyn. B — naše] vyn. U — Miláček] miláček boží RU — die» vyn. B, praví T — 213 Syna . .. Krista] Pána Ježíše CU — Jožíše Krista] vyn. KPNT — 214 nikde jinde U — hřicchuom KPT — než] jediné T — krvi svaté a drahé U — 215 Pána Ježíše Krista RU — kteráž ... v kalichu očišťuje ona nás od každého hříchu U — tal ona K, vyn. U — krev kozlová U — 216 hříchův jejich C — 216—217 «býková . . . krve) u figuře vy- lévaná B — 216 totiž býková R, i bejková U — a] nebo TN — a kozelčie] vyn. U — kozlová NC — 217 jenž jest] a to U — jako figura C — drahé a velebné N — nadto . . . krev] že U — nadto pak C — předrahá N — 209 Žid. 9, 13 a 14 — 212 I. Jan 1, 7 — 218 4. M. 19, 2 nn. —
680 když jest pracoval o naše spasenie, nikdiež ve všem svém obco- vání nevyvinul ani kterého hřiechu učinil, tak my také abycbom najméně u vuoli hřiecha neměli, ale což muožem najsnažnějie o to pracovali, abychom žádnému zlého příkladu nedali, ale světě 205 živi byli, a tak abychom, následujíce šlépějí jeho, přišli tam, kdež on kraluje. Dajž nám se na to napraviti, milý Bože! Ale ještě, že jsú to hříchové krvútní, jakož již jest o nich praveno. Ti hříchové nikoli nemohú býti shlazeni a odpuštěni, než leč krví drahého Ježíše. Neb, jakož dí svatý Pavel: »Poněvadž 210 krev býková a kozlová a popel jalovice shlazoval hříchy, nadto mnohem více krev Kristova, toho beránka nepoškvrněného, shladí všechny naše hříchy«. A svatý Jan Miláček die): »Krev Syna jeho Ježíše Krista očišťuje nás od každého hřícha.« Nebo nikdíž pode vším nebem není odpuštění hříchuov, než v té krvi 215 drahého Ježíše, kteráž jest v kalichu. Nebo, poněvadž ta krev v Starém zákoně očišťovala Židy od hříchuov, «býková a kozelčie, jenž jest byla figura této drahé krve), nadto tato drahá krev muože očistiti. Neboť jest tak bylo v Starém zákoně, že, když on, drahý Pán RU — 201 svém] vyn. RU, svém životě a C — 202 ani ... učinil vyn. R, se jest U — také vyn. U — 203 najméně] vyn. U — vůli své C — hříchův PRC, hřiecha žádného TNU — 203—206 ale což ... Bože!) vyn. U — 204 pracovali a se starali N — žádnému na sobě CNT — nedávali CNT — svatě (+ abychom C) RONT — 205 abychom] bychom PRON — šlápějí P — tam] vyn. KC, tu PNT — 206 se [všem] K — milej. věčnej a drahej C, milý, drahý Pane RT — Bože náš všemohaucí N — 207 jestě] ještě toto C, dí tu U — toto PRNT — krvaví T, krvotní U — jakož .. . nich] o nichž (+ to T) jest PNT — již] vyn. CU — 208 praveno] napovědíno TN — a odpuštěni, než vyn. U — než leč] jediné T, leč N — 209 Pána Ježíše Krista N — Neb] vyn. C — svatý milý T — 210 kozlová krev C — jalovičí P — shlazovala TON, smývala U — hříchy z poškvrněných N — nadto] vyn. RNU — 211 shlazuje T — 212 všechny» vyn. B — naše] vyn. U — Miláček] miláček boží RU — die» vyn. B, praví T — 213 Syna . .. Krista] Pána Ježíše CU — Jožíše Krista] vyn. KPNT — 214 nikde jinde U — hřicchuom KPT — než] jediné T — krvi svaté a drahé U — 215 Pána Ježíše Krista RU — kteráž ... v kalichu očišťuje ona nás od každého hříchu U — tal ona K, vyn. U — krev kozlová U — 216 hříchův jejich C — 216—217 «býková . . . krve) u figuře vy- lévaná B — 216 totiž býková R, i bejková U — a] nebo TN — a kozelčie] vyn. U — kozlová NC — 217 jenž jest] a to U — jako figura C — drahé a velebné N — nadto . . . krev] že U — nadto pak C — předrahá N — 209 Žid. 9, 13 a 14 — 212 I. Jan 1, 7 — 218 4. M. 19, 2 nn. —
Strana 681
681 oběti činili, tehdy, vytočíce krev z jalovice, potom to maso 220 i s koží na popel spálili, pak tau krvi a tiem popelem kropili lid a tudy jim byli hřiechové shlazováni; neb tak byl Buoh rozkázal. Nadto krev) Pána Ježíše Kmnohem viece)! I protož se dábel Kvelmi hněvá na tu drahú krev, neb ví, že se jeho království nikudyž jinudy nekazí) a nikdíž jinde lidé neberú hříchóm 225 odpuštění než skrze tu krev svatú; i protož dábel popúzí svých úduov proti Kté drahé krvi), nebo by on rád, «by to mohlo býti, aby jie kruopě «pode vším nebem nebylo. Ej, milí křes- tané, nedajte se viklati a svoditi od té drahé krve pro vaše spasení, Knebo nikdiež nenie hřiechuom odpuštěnie než tu. Oh, co jest 230 nám Kmnoho dobrého složeno Kv té drahé krvi! Nebo v knihách Apokalypsis svatý Jan viděl, když jemu jeden z starcuov řekl [svatému Janovi]: »Kteří jsú to v bílém rúše?« A svatý Jan vetce: 219 teh[dy] K (pův. písař zapomněl dopsati!) — vytočili T, vytoče N — 219—222 z jalovice . . . krev vyn. (!) B — 219—220 z jalovice ... pak] a spáléce jalovici i (vyn. TN) PCTN — potom ... spá- lili] i spálili ji na popel (prach U) RU — pak ... kropili] a potom ten popel- s tau krví smíchali a kropili U — popelem, smísivše spolu i R — 221 jim] z nich N — shlazováni] odpúštěni a shlazováni P, odpuštěni RU — neb tak . .. rozkázal vyn. U — rozkázal] sám přikázal T, poručil N — 222 Nadto pak C, Nadto ta převelebná a drahá T — Pána našeho Ježíše Krista N — (mnohem viece vyn. B, více prospívá věrným křesťanům k spa- sení T, mnohem více čistí naše hříchy a uvozuje nás do toho nebeského města N, mnohem více očistí U — 223 velmi náramně B — 223—225 neb ví . . . svatů] vyn. (!) K — 223 ví to C, on ví U — se] vyn. (!) T — 224 nikudyž .. . nekazí jinudy neruší než tudy B, nikdíž jindy nekazí P, nikdež jinudy nekazí N, nikoli jinudy neruší U — neberú] se nenadějí bráti R, se nenadějí svého spasení a U — 225 drahú krev PR — svatú] vyn. R, drahau a převelebnau T, drahau NCU — 225—229 i protož ... než tu] vyn. U — 226 auduov [ papeženců] K — «té drahé krvi ní B — předrahé N — rád byl C — 226—227 «by to ... aby jie by jí B — 227 krůpěje RN, ani jedna krůpěje T, nikdež krůpě C — «pode vším? pod B — nebyla T — Aj RT — 228 zviklati C — a] ani N — od] o C — předrahé N — krvi C — 229 nebo ... Oh, co neb ť B — Ach T, Och NCU — 230 Kmnoho dobrého» v ní všecko dobré B — mnoho] vyn. R — dobrého a spasitedlného N — 230—231 Kv té . . . když jemu Jakož napsáno v Zjevení svatého Jana, kterak B — 230 drahé] nejsvětější a pře- drahé N — krvi Pána našeho Ježíše Krista T — Nebo] Jakož máme napsáno T — 230—231 v knihách . .. svatý Jan] v knize Zjevení svatého Jana, že T — 230 knize N — 231 Apokalypsis] Zjevení N, Apokalypsis dí, že U — 232 [svatému Janovi] vyn. KPRONTU — toto C — svatý Jan vetce) 232 Zj. 7, 13 až 15 —
681 oběti činili, tehdy, vytočíce krev z jalovice, potom to maso 220 i s koží na popel spálili, pak tau krvi a tiem popelem kropili lid a tudy jim byli hřiechové shlazováni; neb tak byl Buoh rozkázal. Nadto krev) Pána Ježíše Kmnohem viece)! I protož se dábel Kvelmi hněvá na tu drahú krev, neb ví, že se jeho království nikudyž jinudy nekazí) a nikdíž jinde lidé neberú hříchóm 225 odpuštění než skrze tu krev svatú; i protož dábel popúzí svých úduov proti Kté drahé krvi), nebo by on rád, «by to mohlo býti, aby jie kruopě «pode vším nebem nebylo. Ej, milí křes- tané, nedajte se viklati a svoditi od té drahé krve pro vaše spasení, Knebo nikdiež nenie hřiechuom odpuštěnie než tu. Oh, co jest 230 nám Kmnoho dobrého složeno Kv té drahé krvi! Nebo v knihách Apokalypsis svatý Jan viděl, když jemu jeden z starcuov řekl [svatému Janovi]: »Kteří jsú to v bílém rúše?« A svatý Jan vetce: 219 teh[dy] K (pův. písař zapomněl dopsati!) — vytočili T, vytoče N — 219—222 z jalovice . . . krev vyn. (!) B — 219—220 z jalovice ... pak] a spáléce jalovici i (vyn. TN) PCTN — potom ... spá- lili] i spálili ji na popel (prach U) RU — pak ... kropili] a potom ten popel- s tau krví smíchali a kropili U — popelem, smísivše spolu i R — 221 jim] z nich N — shlazováni] odpúštěni a shlazováni P, odpuštěni RU — neb tak . .. rozkázal vyn. U — rozkázal] sám přikázal T, poručil N — 222 Nadto pak C, Nadto ta převelebná a drahá T — Pána našeho Ježíše Krista N — (mnohem viece vyn. B, více prospívá věrným křesťanům k spa- sení T, mnohem více čistí naše hříchy a uvozuje nás do toho nebeského města N, mnohem více očistí U — 223 velmi náramně B — 223—225 neb ví . . . svatů] vyn. (!) K — 223 ví to C, on ví U — se] vyn. (!) T — 224 nikudyž .. . nekazí jinudy neruší než tudy B, nikdíž jindy nekazí P, nikdež jinudy nekazí N, nikoli jinudy neruší U — neberú] se nenadějí bráti R, se nenadějí svého spasení a U — 225 drahú krev PR — svatú] vyn. R, drahau a převelebnau T, drahau NCU — 225—229 i protož ... než tu] vyn. U — 226 auduov [ papeženců] K — «té drahé krvi ní B — předrahé N — rád byl C — 226—227 «by to ... aby jie by jí B — 227 krůpěje RN, ani jedna krůpěje T, nikdež krůpě C — «pode vším? pod B — nebyla T — Aj RT — 228 zviklati C — a] ani N — od] o C — předrahé N — krvi C — 229 nebo ... Oh, co neb ť B — Ach T, Och NCU — 230 Kmnoho dobrého» v ní všecko dobré B — mnoho] vyn. R — dobrého a spasitedlného N — 230—231 Kv té . . . když jemu Jakož napsáno v Zjevení svatého Jana, kterak B — 230 drahé] nejsvětější a pře- drahé N — krvi Pána našeho Ježíše Krista T — Nebo] Jakož máme napsáno T — 230—231 v knihách . .. svatý Jan] v knize Zjevení svatého Jana, že T — 230 knize N — 231 Apokalypsis] Zjevení N, Apokalypsis dí, že U — 232 [svatému Janovi] vyn. KPRONTU — toto C — svatý Jan vetce) 232 Zj. 7, 13 až 15 —
Strana 682
682 »Milý pane, ty víš!« A on zase: »To ť jsú ti, ješto skrze mnohé zámutky přišli sú a zbílili jsú rúcha svá ve krvi beránkově a slúží 235 jemu ve dne i v noci v chrámě jeho«. I my také bóhdá, budeme-li věrni té drahé pravdě, toho dojdeme a budem jemu slúžiti a to vše opatříme, když se tam bóhdá shledáme spolu. Pomoziž nám, milý Bože! A když tak bylo, že ta žena u szadu přistúpila a dotkla B 533 240 se podolka jeho raucha, drahého Pána. I že zzadu přistúpila, tu se její veliká pokora ukazuje. Nebo, má-li ť člověk býti uzdraven na [svéj] duši, naučiž se, aby se kořil a nížil, a když přijdeš na to slovo v páteři: »Chléb náš veždajší daj nám dnes«, aby se kořil a nížil řka: »Milý Pane, já ť nejsem hoden, aby mi 245 c0 dobrého dal pro mé hříchy, ale byl bych hoden, aby mě dávnodo pekla vstrčil; než z tvé púhlé Kmilosti a dobroty rač mi milostiv býti!« A stud aby měl, neb tak jest naše bídné on řekl KCT, on: »Prý PN — řekl RU —233 A on zase] Tehdy ten z star- cuov vece K, A ten stařec mu zase řekl C, vyn. PNT — on jemu RU — zase] řekl U — To ... ti] Ti ť sau K, Ú, prý, ti ť jsau P, To ť sau, řekl starec (!), ti T, Au, prý, to ťsau ti N — ti] vyn. U — 234 zármutky, trápení, auzkosti a pokušení C — přišli sem NU — sú] z onoho světa C — zbělili P — beránka KPRNTU — a slúží slaužíce U — 235 i] i také RU — v chrámě jeho] vyn. KPNTU — 235—237 I my ... spolu vyn. U — 235 bóhdá] vyn. PT, Pán Bůh dá RN — 236 věrni] stálí P. [poslušni, věrni K, jemu věrni C, poddáni NT — drahé krve C — 236—237 pravdě .. . spolu krvi, té služby nebeské dosáhneme B — 236 pravdě a krev drahau s bázní a s náboženstvím píti N — toho dojdeme a] a krev boží před«rahau (ps. přzedauhau!) s náboženstvím budeme-li píti, dojdeme toho s pomocí jeho svatau, že T — důjdeme R — budem-li C — 237 tam) nám tam C — bóhdá] dá-li Buoh P, dá Pán Bůh NCT — shledati C — Pomáhajž K — nám toho KPON, nám k tomu přijíti T — 238 milý, drahý TC — milý Bože] Pane Ježíši Kriste, také U — Bože, dojíti KN — 239—253 A když .. . káti] vyn. U — 239 že] a KPCNT — ps. s fadu B; pozadu TN — 239—240 «a dotkla . .. přistúpila vyn. B — 240 jeho] vyn. PNT — pozadu TN — 241 tu] v tom N — pokora a stud KPCNT — Nebo] I KPCNT — má] chce N — 242 [svéj] vyn. KPRON — naučiti se má tomu T — «aby ... nížil kořiti a nížiti B — a] vyn. PRN — 243 páteři] modlitbě (+ Páně TC) PRTC — náš [nadpodstatný i] K, náš nadpodstatný NTC — 243—244 «aby ... řka rciž takto B, aby myslil N — 244 Ó milý PNT — &já ť) vyn. B — mi] vyn. K — 245 dobrého duchovního nebo tělesného T — těžké hříchy NC — 245—246 «byl bych ... dávno jsem hoden dávno, aby mnú B, zaslaužil sem, aby mně (!) dávno i s tělem i s duší N — 246 do horaucieho pekla K — své T — pauhé KPRONT — Kmilosti a vyn. B — 247 mi] mně hříšnému T — stud také N — tak takové N — 248 zhrublé C — Pánem Bohem naším R,
682 »Milý pane, ty víš!« A on zase: »To ť jsú ti, ješto skrze mnohé zámutky přišli sú a zbílili jsú rúcha svá ve krvi beránkově a slúží 235 jemu ve dne i v noci v chrámě jeho«. I my také bóhdá, budeme-li věrni té drahé pravdě, toho dojdeme a budem jemu slúžiti a to vše opatříme, když se tam bóhdá shledáme spolu. Pomoziž nám, milý Bože! A když tak bylo, že ta žena u szadu přistúpila a dotkla B 533 240 se podolka jeho raucha, drahého Pána. I že zzadu přistúpila, tu se její veliká pokora ukazuje. Nebo, má-li ť člověk býti uzdraven na [svéj] duši, naučiž se, aby se kořil a nížil, a když přijdeš na to slovo v páteři: »Chléb náš veždajší daj nám dnes«, aby se kořil a nížil řka: »Milý Pane, já ť nejsem hoden, aby mi 245 c0 dobrého dal pro mé hříchy, ale byl bych hoden, aby mě dávnodo pekla vstrčil; než z tvé púhlé Kmilosti a dobroty rač mi milostiv býti!« A stud aby měl, neb tak jest naše bídné on řekl KCT, on: »Prý PN — řekl RU —233 A on zase] Tehdy ten z star- cuov vece K, A ten stařec mu zase řekl C, vyn. PNT — on jemu RU — zase] řekl U — To ... ti] Ti ť sau K, Ú, prý, ti ť jsau P, To ť sau, řekl starec (!), ti T, Au, prý, to ťsau ti N — ti] vyn. U — 234 zármutky, trápení, auzkosti a pokušení C — přišli sem NU — sú] z onoho světa C — zbělili P — beránka KPRNTU — a slúží slaužíce U — 235 i] i také RU — v chrámě jeho] vyn. KPNTU — 235—237 I my ... spolu vyn. U — 235 bóhdá] vyn. PT, Pán Bůh dá RN — 236 věrni] stálí P. [poslušni, věrni K, jemu věrni C, poddáni NT — drahé krve C — 236—237 pravdě .. . spolu krvi, té služby nebeské dosáhneme B — 236 pravdě a krev drahau s bázní a s náboženstvím píti N — toho dojdeme a] a krev boží před«rahau (ps. přzedauhau!) s náboženstvím budeme-li píti, dojdeme toho s pomocí jeho svatau, že T — důjdeme R — budem-li C — 237 tam) nám tam C — bóhdá] dá-li Buoh P, dá Pán Bůh NCT — shledati C — Pomáhajž K — nám toho KPON, nám k tomu přijíti T — 238 milý, drahý TC — milý Bože] Pane Ježíši Kriste, také U — Bože, dojíti KN — 239—253 A když .. . káti] vyn. U — 239 že] a KPCNT — ps. s fadu B; pozadu TN — 239—240 «a dotkla . .. přistúpila vyn. B — 240 jeho] vyn. PNT — pozadu TN — 241 tu] v tom N — pokora a stud KPCNT — Nebo] I KPCNT — má] chce N — 242 [svéj] vyn. KPRON — naučiti se má tomu T — «aby ... nížil kořiti a nížiti B — a] vyn. PRN — 243 páteři] modlitbě (+ Páně TC) PRTC — náš [nadpodstatný i] K, náš nadpodstatný NTC — 243—244 «aby ... řka rciž takto B, aby myslil N — 244 Ó milý PNT — &já ť) vyn. B — mi] vyn. K — 245 dobrého duchovního nebo tělesného T — těžké hříchy NC — 245—246 «byl bych ... dávno jsem hoden dávno, aby mnú B, zaslaužil sem, aby mně (!) dávno i s tělem i s duší N — 246 do horaucieho pekla K — své T — pauhé KPRONT — Kmilosti a vyn. B — 247 mi] mně hříšnému T — stud také N — tak takové N — 248 zhrublé C — Pánem Bohem naším R,
Strana 683
683 a hrubé tělo, že my se nemuožem styděti před Bohem tak jako před lidmi. I protož, kto chce, aby jemu byli hříchové shlazeni, 250 má toho kněze hleděti a zpovědlníka, ješto by se ho styděl; neb to jest počátek pravého pokání: stud. Ale pak ktož se tu hledí zpoviedati, kdež by se méně styděl, on tiem dokazuje, že se nechce počíti právě káti. A když tak bylo, že se ta to] žena «jeho dotýkala, a on, drahý 255 Pán, die: »Kto se mne dotýká?«, jako by nevěděl (tak jiný evangelista die)). A svatý Petr odpovědě: »Žádný, než tak se na tě zástupové valé«. A Pán vetce: »Vždy ť se jest mne dotekl někto, neb ť jsem poznal, že ť jest ze mne moc vyšla«. Naučiž se tomu, že nikdy moci a darové nepřestávají od něho plúti, 260 jediné že nejsú lidé zpuosobni pro hříchy těch daruov přijímati. Jako právě slunce: ono by vždycky všady své dielo jednalo, že by všudy svítilo, když by jemu překážky nebylo; nebo druhdy vokenicí neb jinú věcí zahradie vokno, že tam slunce nemuože svietiti). Tak právě jest u Pána Boha, že, když by 265 lidmi nescházelo, jím nikda; Kco jest na něm, na drahém Pánu, naším milým Pánem Bohem T — 249 hříchové jeho N — shlazeni] od- puštěni byli (!) R, odpuštěni a shlazeni T — 250 kněze] konečně P, vyn. NT — hledati RN — a] vyn. PNT — ješto] kterého N — ho] vyn. N — 251 to] vyn. N — pak] vyn. TN — 252 on] ten T, takový N — 254 že se] a PCNT — ta KPRCNTU — 254—255 «jeho .. . die) dotkla drahého Pána, on pak vetce B — 254 se dotýkala (+ drahého Pána N) PONT, dotkla RU — 255 die) Prý PN, řekl RCTU — to mne KPNT — 256 «die svědčí B, praví T — odpovědě] Prý P, odpověděl RU, řekl TC, odpovídá: »Prý N — Žádnej, Pane C — 257 na tě] vyn. U — valé] tlačí U — Pán] on KPN, on, drahý Pán TC — vetce] Prý PN, řekl RU, dí C — 257—258 Vždy ť ... poznal] Viem ť já (+ že jest se mne někdo dotekl a C) KPRCNTU — 259 tomu spolu i se mnau T — a] ani U — darové boží N — plúti] plynauti C, vycházeti U, plaut T — 260 jediné] toliko N, ale U — nejsú lidé] my nejsme T — sami lidé N — způ- sobeni PRT — a to pro hřích U — 261 Jako právě] Rovně ku příkladu mluvě jako N — právě] vyn. U, u příkladě T — 261—262 všady ... všudy] právě U — 261 jednalo] děla (!) P, dělalo, to jest T, dělalo a moc působilo N — 262 všudy] do každého kautu N — «jemu vyn. B — pře- kážky nebylo] překážka se nedála N, se nepřekáželo T — «nebylo; nebo nemělo; ale B — nebo ale C — 263 druhdy] někdy U — neb] druhdy K — jinú věcí] jinudy, a když mu U — zahradíc T, zahradí se N — vokno] vyn. U — že vyn. T — slunce] vyn. U — 264 «svietiti vskočiti a svého díla jednati BR — právě] rovně N, vyn. U — Boha] Ježíše U — že] vyn. TU — 265 lidmi] námi PNT — jím by PNCU — jím ... Pánu vyn. 255 Marek 5, 30; Luk. 8, 45 —
683 a hrubé tělo, že my se nemuožem styděti před Bohem tak jako před lidmi. I protož, kto chce, aby jemu byli hříchové shlazeni, 250 má toho kněze hleděti a zpovědlníka, ješto by se ho styděl; neb to jest počátek pravého pokání: stud. Ale pak ktož se tu hledí zpoviedati, kdež by se méně styděl, on tiem dokazuje, že se nechce počíti právě káti. A když tak bylo, že se ta to] žena «jeho dotýkala, a on, drahý 255 Pán, die: »Kto se mne dotýká?«, jako by nevěděl (tak jiný evangelista die)). A svatý Petr odpovědě: »Žádný, než tak se na tě zástupové valé«. A Pán vetce: »Vždy ť se jest mne dotekl někto, neb ť jsem poznal, že ť jest ze mne moc vyšla«. Naučiž se tomu, že nikdy moci a darové nepřestávají od něho plúti, 260 jediné že nejsú lidé zpuosobni pro hříchy těch daruov přijímati. Jako právě slunce: ono by vždycky všady své dielo jednalo, že by všudy svítilo, když by jemu překážky nebylo; nebo druhdy vokenicí neb jinú věcí zahradie vokno, že tam slunce nemuože svietiti). Tak právě jest u Pána Boha, že, když by 265 lidmi nescházelo, jím nikda; Kco jest na něm, na drahém Pánu, naším milým Pánem Bohem T — 249 hříchové jeho N — shlazeni] od- puštěni byli (!) R, odpuštěni a shlazeni T — 250 kněze] konečně P, vyn. NT — hledati RN — a] vyn. PNT — ješto] kterého N — ho] vyn. N — 251 to] vyn. N — pak] vyn. TN — 252 on] ten T, takový N — 254 že se] a PCNT — ta KPRCNTU — 254—255 «jeho .. . die) dotkla drahého Pána, on pak vetce B — 254 se dotýkala (+ drahého Pána N) PONT, dotkla RU — 255 die) Prý PN, řekl RCTU — to mne KPNT — 256 «die svědčí B, praví T — odpovědě] Prý P, odpověděl RU, řekl TC, odpovídá: »Prý N — Žádnej, Pane C — 257 na tě] vyn. U — valé] tlačí U — Pán] on KPN, on, drahý Pán TC — vetce] Prý PN, řekl RU, dí C — 257—258 Vždy ť ... poznal] Viem ť já (+ že jest se mne někdo dotekl a C) KPRCNTU — 259 tomu spolu i se mnau T — a] ani U — darové boží N — plúti] plynauti C, vycházeti U, plaut T — 260 jediné] toliko N, ale U — nejsú lidé] my nejsme T — sami lidé N — způ- sobeni PRT — a to pro hřích U — 261 Jako právě] Rovně ku příkladu mluvě jako N — právě] vyn. U, u příkladě T — 261—262 všady ... všudy] právě U — 261 jednalo] děla (!) P, dělalo, to jest T, dělalo a moc působilo N — 262 všudy] do každého kautu N — «jemu vyn. B — pře- kážky nebylo] překážka se nedála N, se nepřekáželo T — «nebylo; nebo nemělo; ale B — nebo ale C — 263 druhdy] někdy U — neb] druhdy K — jinú věcí] jinudy, a když mu U — zahradíc T, zahradí se N — vokno] vyn. U — že vyn. T — slunce] vyn. U — 264 «svietiti vskočiti a svého díla jednati BR — právě] rovně N, vyn. U — Boha] Ježíše U — že] vyn. TU — 265 lidmi] námi PNT — jím by PNCU — jím ... Pánu vyn. 255 Marek 5, 30; Luk. 8, 45 —
Strana 684
684 nesejde, neb přestávati nemíní svými dary, než bez přestání od něho moci a darové plynú. Ale jakož tato žena na cestě uzdravena. Neb dí svatý Marek, že tu Pán Ježíš nemohl žádného divu učiniti, tu, kdež byl, až 270 odtud Kvyšel, teprv na cestě ta žena uzdravena. Ne proto, by nemohl — nebo on vždycky mohl, kdy ráčil a což ráčil, učiniti —, ale že jsú Koni toho nebyli hodni, a také proto, aby, jakož u jest on, drahý Pán, znal jich nevěru , jestliže by co B 534 učinil a oni nevěřili, aby za to v pekle méně trpěli. Nebo on, Kmilý 275 Buoh», častokrát to činí z své dobroty lidem [některým], že jim svých daruov nedává, aby oni, jestliže by jich vděčni nebyli, méně za to v horúcím pekle trpěli. A druhdy to činí z svého veli- kého hněvu, že dá, aby hlúbe v pekle byli. Ale vizme pak, co dále dí čtení svaté: »Když ta žena byla 280 uzdravena, tehdy přišli služebníci toho knížete (jakož píše svatý Marek) řkúc, že již dcera umřela, aby darmo netrápil mistra«. I neměli víry [tito], a to byl veliký nedostatek. Avšak on, Kmilý) T — Kco jest ... Pánu drgahým Pánem, co jest na něm (ps. druhym!) B, co jest na drahém Bohu KR, nikda U — 266 nesešlo PNCU — ne- sejde . . . daryl ním by nikdy nesešlo T — neb .. . dary] vyn. KPON — — nebo on U — než) neb BU, ale R — 267 moc C — 268 Ale] A U — Neb] Jakož P, I U, O čemž patrně (vyn. T) NT — dí] praví T, svědčí N — 269 tu] vyn. PNT — tu] vyn. RU — kdež byl ale U — 270 odšel B — tato T — ta .. . uzdravena] tuto ženu milostivě uzdraviti ráčil N — 271 byl jako by N — nebo on] ale RU — mohl] moc svau božskau při sobě měl a má, mohl C — «kdy ráčil a vyn. BT — ráčil, jak ráčil, kde ráčil C — což koliv T — 272 činiti U — Koni) vyn. B — 272—273 a také proto . .. jakož jest] a že U — 272 aby] vyn. C — 273 nevěru nedověru B, nevěru a neupřímnost C — 273—274 jestliže . .. učinil] a činil-li by co tam U — 274 oni tomu C — neuvěří R, neuvěřili (+ li by tomu U) NU — aby] že by U — méně] více U — «milý Buoh). drahý Pán B — 275 činiti ráčí C — veliké dobroty N — [některým] vyn. KPRONTU — jim již R — 276 nedá KP, nedal T — jestliže by] kdyby U — nebyli] býti nechtěli U — 277 méně by U — horúcím] vyn. C — 277—288 A druhdy . . . byli] vyn. K — 277 druhdy] někdy U — velikého] vyn. TN — 278 dává je proto T — ještě hlaubě C — v pekle byli] se do- stali do pekla N — 279 vizme pak] slyšme U — pak] již T — 280 tehdy] vyn. U — slu- žebníci jeho, totiž TN — tohoto KPC — jakož] tak KPRCNT, to U — píše] dí U, napsal T — 281 dcera ta C — darmo netrápil] již více netraudil aneb netrápil darmo C — 282 I] že T — [tito] vyn. KPRCNU, pravé T — ne- 268 Marek 6, 5 — 281 Marek 5, 35 —
684 nesejde, neb přestávati nemíní svými dary, než bez přestání od něho moci a darové plynú. Ale jakož tato žena na cestě uzdravena. Neb dí svatý Marek, že tu Pán Ježíš nemohl žádného divu učiniti, tu, kdež byl, až 270 odtud Kvyšel, teprv na cestě ta žena uzdravena. Ne proto, by nemohl — nebo on vždycky mohl, kdy ráčil a což ráčil, učiniti —, ale že jsú Koni toho nebyli hodni, a také proto, aby, jakož u jest on, drahý Pán, znal jich nevěru , jestliže by co B 534 učinil a oni nevěřili, aby za to v pekle méně trpěli. Nebo on, Kmilý 275 Buoh», častokrát to činí z své dobroty lidem [některým], že jim svých daruov nedává, aby oni, jestliže by jich vděčni nebyli, méně za to v horúcím pekle trpěli. A druhdy to činí z svého veli- kého hněvu, že dá, aby hlúbe v pekle byli. Ale vizme pak, co dále dí čtení svaté: »Když ta žena byla 280 uzdravena, tehdy přišli služebníci toho knížete (jakož píše svatý Marek) řkúc, že již dcera umřela, aby darmo netrápil mistra«. I neměli víry [tito], a to byl veliký nedostatek. Avšak on, Kmilý) T — Kco jest ... Pánu drgahým Pánem, co jest na něm (ps. druhym!) B, co jest na drahém Bohu KR, nikda U — 266 nesešlo PNCU — ne- sejde . . . daryl ním by nikdy nesešlo T — neb .. . dary] vyn. KPON — — nebo on U — než) neb BU, ale R — 267 moc C — 268 Ale] A U — Neb] Jakož P, I U, O čemž patrně (vyn. T) NT — dí] praví T, svědčí N — 269 tu] vyn. PNT — tu] vyn. RU — kdež byl ale U — 270 odšel B — tato T — ta .. . uzdravena] tuto ženu milostivě uzdraviti ráčil N — 271 byl jako by N — nebo on] ale RU — mohl] moc svau božskau při sobě měl a má, mohl C — «kdy ráčil a vyn. BT — ráčil, jak ráčil, kde ráčil C — což koliv T — 272 činiti U — Koni) vyn. B — 272—273 a také proto . .. jakož jest] a že U — 272 aby] vyn. C — 273 nevěru nedověru B, nevěru a neupřímnost C — 273—274 jestliže . .. učinil] a činil-li by co tam U — 274 oni tomu C — neuvěří R, neuvěřili (+ li by tomu U) NU — aby] že by U — méně] více U — «milý Buoh). drahý Pán B — 275 činiti ráčí C — veliké dobroty N — [některým] vyn. KPRONTU — jim již R — 276 nedá KP, nedal T — jestliže by] kdyby U — nebyli] býti nechtěli U — 277 méně by U — horúcím] vyn. C — 277—288 A druhdy . . . byli] vyn. K — 277 druhdy] někdy U — velikého] vyn. TN — 278 dává je proto T — ještě hlaubě C — v pekle byli] se do- stali do pekla N — 279 vizme pak] slyšme U — pak] již T — 280 tehdy] vyn. U — slu- žebníci jeho, totiž TN — tohoto KPC — jakož] tak KPRCNT, to U — píše] dí U, napsal T — 281 dcera ta C — darmo netrápil] již více netraudil aneb netrápil darmo C — 282 I] že T — [tito] vyn. KPRCNU, pravé T — ne- 268 Marek 6, 5 — 281 Marek 5, 35 —
Strana 685
685 Pán, naplnil jich nedostatek, vida jich dobrú žádost, a řekl knížeti: »Neboj se, ale] toliko věř!« I dí dále: »A když přišel do domu knížete a viděl tu pištce), ty, ješto naříkali, ku pláči popúzejíc, a zástup, an hlučí, a druzí posmívali sú se jemu«. To jest divné, že jest byl[o] spolu smích i pláč. Protož toto ť jsú ti, ješto piští a pláčí, ješto u Veliký pátek, slyšíc pašiji neb jindy, i zpláčí, poslintají a pošmúří se, jako by 290 se káli; a jediné ť bude s veliké noci, ani ť zase v smíchy, v rozpus- tilosti, v hříchy se Krozličné vobořie)). I vyhnal je ven Pán Ježíš a neuzdravil při nich dívky. Tak právě ty vyžene, kteří se neprávě kají, a nepřijme jich na věky. Ale pak, jakož jest praveno, že ta žena nemocná znamená 295 ty lidi, ješto zjevné hříchy vedú, ješto, nepokají-li se jich lidé, těžkú múku «budau trpěti v horauciem pekle na věky . Alevšak snáze se v nich lidé poznají a Kostanú a káti se budú než těchto hřie- 285 dostatek při nich C — Kmilý drahý B, milý, drahý R — 283 naplnil a nahradil C — «jich nedostatek, vida vyn. B — 284 k knížeti R, tomu knížeti (+ Pán Ježíš C) UC — [Neboj se, ale] vyn. KPRCNTU — toliko jediné RU — 285 dále] tu U — Ka viděl tu pištce vyn. (!) B — uzřel C — piskače U — 286 ty] totiž ty N, a ty C — ješto naříkali] an U — naříkají P — popúzejíc] ponaukají U — a zástup, an hlučí] v R nečitelné, a lid hlučící U — druzí] jiní pak C — 287 byl KPCNTU — 288 Protož I KPCN, A U, vyn. T — to U — ješto piští a] an U — ješto (druhé) vyn. RU, kteřížto TC — 289 jindy] něco smutného a žalostivého o smrti, utrpení a práci a o umučení Páně Ježíšovém (!) anebo jindy C — zpláčí] pláčí K — poslintají] vyn. T, uslintají se PN — 290 již káli C — 290—291 jediné . . . vobořie) když mine velika noc, zase v smíchy, v rozpustilosti, v hříchy rozličné se vydává T — 290 s velkonoci C, po veliké noci U — an U — 291 rozličné vobořie vylijí B, zase rozličné a hrozné voboří C — vobořic navrátí N, obrátí U — 292 «je ty pištce a plačky B, je, totiž ty trubače a pištce C — ven] vyn. PT — Ježíš] vyn. U — při nich] v přítomnosti jich T, před nimi NU — děvečky KT, té děvečky C, děvky PU — 293 právě] také i T — neprávě a neupřímně C — kají svejch hříchův C — jich Pán Ježíš C — 293—294 na milost na věky T — 294 pak] vyn. U — povědino T — zna- menává C — 295 ješto] kteřížto TU — zjevně RNU — hříchy . . ješto] hřeší, a U — vedú] páší N — ješto] a R — jich lidé] vyn. U — jich z nich N — že těžkú PR, že těžké U — 296 muky U — «budau ... na věky) pro ně v pekle ponesú B, musejí v pekle na věky trpěti N, za ně v ho- raucím pekle musejí trpěti T — budau] musí CU — ale RU — 296—298 snáze ... tajných] takoví snáze pokání učiní nežli ti tejní hříšníci U — 297 dostatní . .. hřiechuov jich se pokají než B — jich ostatní R — 284 Marek 5, 36 —
685 Pán, naplnil jich nedostatek, vida jich dobrú žádost, a řekl knížeti: »Neboj se, ale] toliko věř!« I dí dále: »A když přišel do domu knížete a viděl tu pištce), ty, ješto naříkali, ku pláči popúzejíc, a zástup, an hlučí, a druzí posmívali sú se jemu«. To jest divné, že jest byl[o] spolu smích i pláč. Protož toto ť jsú ti, ješto piští a pláčí, ješto u Veliký pátek, slyšíc pašiji neb jindy, i zpláčí, poslintají a pošmúří se, jako by 290 se káli; a jediné ť bude s veliké noci, ani ť zase v smíchy, v rozpus- tilosti, v hříchy se Krozličné vobořie)). I vyhnal je ven Pán Ježíš a neuzdravil při nich dívky. Tak právě ty vyžene, kteří se neprávě kají, a nepřijme jich na věky. Ale pak, jakož jest praveno, že ta žena nemocná znamená 295 ty lidi, ješto zjevné hříchy vedú, ješto, nepokají-li se jich lidé, těžkú múku «budau trpěti v horauciem pekle na věky . Alevšak snáze se v nich lidé poznají a Kostanú a káti se budú než těchto hřie- 285 dostatek při nich C — Kmilý drahý B, milý, drahý R — 283 naplnil a nahradil C — «jich nedostatek, vida vyn. B — 284 k knížeti R, tomu knížeti (+ Pán Ježíš C) UC — [Neboj se, ale] vyn. KPRCNTU — toliko jediné RU — 285 dále] tu U — Ka viděl tu pištce vyn. (!) B — uzřel C — piskače U — 286 ty] totiž ty N, a ty C — ješto naříkali] an U — naříkají P — popúzejíc] ponaukají U — a zástup, an hlučí] v R nečitelné, a lid hlučící U — druzí] jiní pak C — 287 byl KPCNTU — 288 Protož I KPCN, A U, vyn. T — to U — ješto piští a] an U — ješto (druhé) vyn. RU, kteřížto TC — 289 jindy] něco smutného a žalostivého o smrti, utrpení a práci a o umučení Páně Ježíšovém (!) anebo jindy C — zpláčí] pláčí K — poslintají] vyn. T, uslintají se PN — 290 již káli C — 290—291 jediné . . . vobořie) když mine velika noc, zase v smíchy, v rozpustilosti, v hříchy rozličné se vydává T — 290 s velkonoci C, po veliké noci U — an U — 291 rozličné vobořie vylijí B, zase rozličné a hrozné voboří C — vobořic navrátí N, obrátí U — 292 «je ty pištce a plačky B, je, totiž ty trubače a pištce C — ven] vyn. PT — Ježíš] vyn. U — při nich] v přítomnosti jich T, před nimi NU — děvečky KT, té děvečky C, děvky PU — 293 právě] také i T — neprávě a neupřímně C — kají svejch hříchův C — jich Pán Ježíš C — 293—294 na milost na věky T — 294 pak] vyn. U — povědino T — zna- menává C — 295 ješto] kteřížto TU — zjevně RNU — hříchy . . ješto] hřeší, a U — vedú] páší N — ješto] a R — jich lidé] vyn. U — jich z nich N — že těžkú PR, že těžké U — 296 muky U — «budau ... na věky) pro ně v pekle ponesú B, musejí v pekle na věky trpěti N, za ně v ho- raucím pekle musejí trpěti T — budau] musí CU — ale RU — 296—298 snáze ... tajných] takoví snáze pokání učiní nežli ti tejní hříšníci U — 297 dostatní . .. hřiechuov jich se pokají než B — jich ostatní R — 284 Marek 5, 36 —
Strana 686
686 chuov) tajných, kteréž znamená ta dievka mrtvá; neb žena vně uzdravena, ale dievka vnitř v domu ležala. A to jsú ti hříchové: 300 hořkost a nelibost k bližnímu, zlá myšlení, nečistá, zalíbení samého sebe, marná chlúba. Ani ť, když se zpovídají, tělo boží přijímají, v tom se sobě zalíbí a mnohý bude říci: »Již sem učinil, jako na křesťana sluší!« »A jakž jsem se zpovídala, jako by mi břímě s plecí svalil, «kaks' mi hned lehčejie)!« A učiní-li ť který hřích, 305 l ani ť vymlúvají, že není hřích. A pakli dovedeš, že jest hřích, B 535 ale bude ť říci: »Však jsem dobrým úmyslem učinila!« A těch hříchuov nebrzo želejí aniž se v nich znají. A ti tíže uzdraveni budú než oni zjevní; neb žena dotkla se podolka a uzdravena, ale dievka uzdravena, až ji Ježíš za ruku ujal. I protož ť jest David 310 říkával: »Ej, milý Pane, vztáhni ruku tvú s výsosti, z nebe, a vytrhni mne a vysvoboď mě z vod mnohých (totiž z myšlení neřádných) a z rukú cizích synuov (totiž dábluov)«. A svatý káti se jich C — 298 tejných a pokrytých C — in margine B. čer- veně: Nota bene — kteréž . . . mrtvá] kteříž se skrze tuto dívku mrtvau vyznamenávají T — znamenává C — děvka PU — ta žena U — vně jest TC — 299 děvka P, ta dívka U — ti] tito KPCNT — 300 hořkost a] vyn. U — k bližnímu svému C — samého sebe] samému sobě TN, se sobě U — 301 ani ť] ani ť mnozí K, a an ť U, ano se trefuje mnohdykráte N, a ti ť C — aneb tělo (+ a krev C) KC — 302 že v tom N — se] vyn. T — za- líbili R, zalibují U — a mnohdy ... říci] Ú (Au N), prý PN, říkajíc: »Au T — 302—308 a mnohý .. . oni zjevní vyn. U — 302 mnohý] vyn. K, že mnohej C — budau K — 302—303 Již... A] vyn. TN — 302 sem, prej C, sme K — učinili K — 303 na křestana sluší] křestan P, věrnej a pravej křestan C — křesťany K — A] Ú, prý P, Aneb opět ona baba bude říci: »Hle, prý C — zpovídal RT — by mi] bych R — břemeno RCNT — 304 svalil] složil N — «kaks' ... lehčejie) vyn. B — jaks' PRONT — 305 ani f] ani ť hned R, ani ť jej C, an ť jej N, vyn. T — vymlauvá jej T — že to N — pakli jim C, pakli toho T — 306 alevšak N — ale .. . říci] tehdy opět premují, říkají T — budú KC — bude ť říci] vyn. PN — sem pak C, jsem prý PN — učinil to (+ anebo učinila C) TC, učinil N — těch] tako- vejch C — 307 nebrzo želejí] málo lidé želejí a nebrzo se v nich poznají aneb z nich pokání činí a C — lidé nebrzo K — se želí R — ti] takoví T — těžce C — 308 budú] bývají N — a] ihned N — uzdravena jest U — 309 děvečka N, ta děvka U — uzdravena] vyn. U — až teprva (+ až C) když TC, když N — ujal] vzal KPRONU — 309—312 I protož ... dábluov) vyn. U — 309 svatý David TC — 310 řiekal KP — Aj RT — svau RON — z nebe] nebeské KPCNT — 311 mne] vyn. T — «a vysvoboď mě» vyn. B, a vysvoboď mě z hříchuov mnohých a PNT — mnohých] velikých PNT — totiž] to jest PNT — 312 neřádného R — totiž] to jest T — 313 praví TC — že jest kázal] »Kázal jí PNT — jest] jie K — jí» téjto 310 Ž. 114, 7 —
686 chuov) tajných, kteréž znamená ta dievka mrtvá; neb žena vně uzdravena, ale dievka vnitř v domu ležala. A to jsú ti hříchové: 300 hořkost a nelibost k bližnímu, zlá myšlení, nečistá, zalíbení samého sebe, marná chlúba. Ani ť, když se zpovídají, tělo boží přijímají, v tom se sobě zalíbí a mnohý bude říci: »Již sem učinil, jako na křesťana sluší!« »A jakž jsem se zpovídala, jako by mi břímě s plecí svalil, «kaks' mi hned lehčejie)!« A učiní-li ť který hřích, 305 l ani ť vymlúvají, že není hřích. A pakli dovedeš, že jest hřích, B 535 ale bude ť říci: »Však jsem dobrým úmyslem učinila!« A těch hříchuov nebrzo želejí aniž se v nich znají. A ti tíže uzdraveni budú než oni zjevní; neb žena dotkla se podolka a uzdravena, ale dievka uzdravena, až ji Ježíš za ruku ujal. I protož ť jest David 310 říkával: »Ej, milý Pane, vztáhni ruku tvú s výsosti, z nebe, a vytrhni mne a vysvoboď mě z vod mnohých (totiž z myšlení neřádných) a z rukú cizích synuov (totiž dábluov)«. A svatý káti se jich C — 298 tejných a pokrytých C — in margine B. čer- veně: Nota bene — kteréž . . . mrtvá] kteříž se skrze tuto dívku mrtvau vyznamenávají T — znamenává C — děvka PU — ta žena U — vně jest TC — 299 děvka P, ta dívka U — ti] tito KPCNT — 300 hořkost a] vyn. U — k bližnímu svému C — samého sebe] samému sobě TN, se sobě U — 301 ani ť] ani ť mnozí K, a an ť U, ano se trefuje mnohdykráte N, a ti ť C — aneb tělo (+ a krev C) KC — 302 že v tom N — se] vyn. T — za- líbili R, zalibují U — a mnohdy ... říci] Ú (Au N), prý PN, říkajíc: »Au T — 302—308 a mnohý .. . oni zjevní vyn. U — 302 mnohý] vyn. K, že mnohej C — budau K — 302—303 Již... A] vyn. TN — 302 sem, prej C, sme K — učinili K — 303 na křestana sluší] křestan P, věrnej a pravej křestan C — křesťany K — A] Ú, prý P, Aneb opět ona baba bude říci: »Hle, prý C — zpovídal RT — by mi] bych R — břemeno RCNT — 304 svalil] složil N — «kaks' ... lehčejie) vyn. B — jaks' PRONT — 305 ani f] ani ť hned R, ani ť jej C, an ť jej N, vyn. T — vymlauvá jej T — že to N — pakli jim C, pakli toho T — 306 alevšak N — ale .. . říci] tehdy opět premují, říkají T — budú KC — bude ť říci] vyn. PN — sem pak C, jsem prý PN — učinil to (+ anebo učinila C) TC, učinil N — těch] tako- vejch C — 307 nebrzo želejí] málo lidé želejí a nebrzo se v nich poznají aneb z nich pokání činí a C — lidé nebrzo K — se želí R — ti] takoví T — těžce C — 308 budú] bývají N — a] ihned N — uzdravena jest U — 309 děvečka N, ta děvka U — uzdravena] vyn. U — až teprva (+ až C) když TC, když N — ujal] vzal KPRONU — 309—312 I protož ... dábluov) vyn. U — 309 svatý David TC — 310 řiekal KP — Aj RT — svau RON — z nebe] nebeské KPCNT — 311 mne] vyn. T — «a vysvoboď mě» vyn. B, a vysvoboď mě z hříchuov mnohých a PNT — mnohých] velikých PNT — totiž] to jest PNT — 312 neřádného R — totiž] to jest T — 313 praví TC — že jest kázal] »Kázal jí PNT — jest] jie K — jí» téjto 310 Ž. 114, 7 —
Strana 687
687 Marek dí, že jest kázal dáti jísti jí Pán, když ji vzkřísil, na znamení toho, že jest vpravdě vzkříšena. Pomáhajž nám také 315 hříšným, milý Pane Bože), abychom se uměli v těch hříších znáti, jich se právě káti, «kterýchž sme se dopustili, a viece se v ně nenavracovati, sami se sobě nezalibovati, v své dobré skutky nedoufati, nesúditi žádného, nepoklínati, závisti, nenávisti, hněvův, kyselosti, nechuti k bližním nejmieti, nenadýmati se, nepozdvíhati, 320 ale daj nám se tak k tvé vuoli napraviti, abychom se tobě mohli líbiti! Amen. dievce B, vyn. KPNT — Pán] Pán Ježíš K, vyn. PRONTU — 314 vpravdě] právě PONT — 315 hříšným] vyn. NU, hříšným lidem PRCT — milej, drahej N — «Bože vyn. BU, Bože všemohaucí N — abychom ... hříších] z mrtvosti hříchův našich povstávati a dejž nám se v nich N — 315—316 v těch hříších ... káti] těch hříchův právě káti a v nich se znáti C — 315 těch] vyn. PT — 316 jich se právě] a z nich se právě a upřímně káti T — 316—321 «kterýchž . .. líbiti, abychom se sami rozsuzovali, v svú spravedlnost nedoufali, ale v pokoře stojíce tvé milosti vždycky žádali a po smrti radost věčnú vzali B — 316 jichžto T — dopustili] od času mladosti naší dopustili T, koliv dočinili N — a] a dej nám N — a viece se v něj abychom se zase do nich T — viece] zase U — 317 nena- vracovali T, nenavracovati dobrovolně K — sami ... nezalibovati] vyn. U — nezalibovali PT, nezalibovati ani RU — skutky, kteréž činíme K — 318 daufati RU, nedaufali T — nesaudili T — nepoklínati] abychom ne- voklamali R, nepoklínati, nepomlauvati C, neproklínali T, neproklínati T — 318—319 nepoklínati ... nepozdvíhati] ani neoklamávati ani záviděti, a nenávisti, hněvu, kyselosti se varovati, nenadejmati se U — hněvův, kyselosti] hněvivosti K — 319 k svým bližním KT — nemeli T — nena- dýmali se T — nepozdvíhati] nepozdvíhati se R, a v pejše pozdvihovali T, pejchau nepozdvihovati N, nepozdvíhati jeden nad druhého C — 320—321 se tak .. . líbiti to hříšným lidem, abychom se tak k tvé svaté vůli na- pravovati a po tomto bezbydlí našem vezdejším k tobě do nebeské slávy, kdež s tvými věrnými přebývati ráčíš, se dostati mohli N — 320 tak] tak, milej Pane Bože drahej C — vuoli svaté a líbezné T — se] zde T — tobě vždycky C, tobě, Pánu Bohu T — 321 líbiti na věky věkův R, líbiti až na věky U, líbiti a po tomto životě k tobě se dostali do věčné slávy a radosti T, líbiti a po této naší časné smrti, po těchto našich nynějších zármutcích, auzkostech, trápeních a pokušeních, když nám zde více bytu nestačí na této zemi, v tomto plačtivém audolí, a když se dokoná běh života našeho, dejž nám se šťasně (!) doplaviti k břehu života věčného a s tebau, Páne«m) (-m vyn.!) Bohem (ps. Behem!) i se všemi svatejmi a volenejmi věčně přebejvati mohli, jenž s' požehnanej v trojích osobách Pán Bůh náš, Otec, Syn i Duch svate«j (-j vyn.!) C — 313 Marek 5, 43 —
687 Marek dí, že jest kázal dáti jísti jí Pán, když ji vzkřísil, na znamení toho, že jest vpravdě vzkříšena. Pomáhajž nám také 315 hříšným, milý Pane Bože), abychom se uměli v těch hříších znáti, jich se právě káti, «kterýchž sme se dopustili, a viece se v ně nenavracovati, sami se sobě nezalibovati, v své dobré skutky nedoufati, nesúditi žádného, nepoklínati, závisti, nenávisti, hněvův, kyselosti, nechuti k bližním nejmieti, nenadýmati se, nepozdvíhati, 320 ale daj nám se tak k tvé vuoli napraviti, abychom se tobě mohli líbiti! Amen. dievce B, vyn. KPNT — Pán] Pán Ježíš K, vyn. PRONTU — 314 vpravdě] právě PONT — 315 hříšným] vyn. NU, hříšným lidem PRCT — milej, drahej N — «Bože vyn. BU, Bože všemohaucí N — abychom ... hříších] z mrtvosti hříchův našich povstávati a dejž nám se v nich N — 315—316 v těch hříších ... káti] těch hříchův právě káti a v nich se znáti C — 315 těch] vyn. PT — 316 jich se právě] a z nich se právě a upřímně káti T — 316—321 «kterýchž . .. líbiti, abychom se sami rozsuzovali, v svú spravedlnost nedoufali, ale v pokoře stojíce tvé milosti vždycky žádali a po smrti radost věčnú vzali B — 316 jichžto T — dopustili] od času mladosti naší dopustili T, koliv dočinili N — a] a dej nám N — a viece se v něj abychom se zase do nich T — viece] zase U — 317 nena- vracovali T, nenavracovati dobrovolně K — sami ... nezalibovati] vyn. U — nezalibovali PT, nezalibovati ani RU — skutky, kteréž činíme K — 318 daufati RU, nedaufali T — nesaudili T — nepoklínati] abychom ne- voklamali R, nepoklínati, nepomlauvati C, neproklínali T, neproklínati T — 318—319 nepoklínati ... nepozdvíhati] ani neoklamávati ani záviděti, a nenávisti, hněvu, kyselosti se varovati, nenadejmati se U — hněvův, kyselosti] hněvivosti K — 319 k svým bližním KT — nemeli T — nena- dýmali se T — nepozdvíhati] nepozdvíhati se R, a v pejše pozdvihovali T, pejchau nepozdvihovati N, nepozdvíhati jeden nad druhého C — 320—321 se tak .. . líbiti to hříšným lidem, abychom se tak k tvé svaté vůli na- pravovati a po tomto bezbydlí našem vezdejším k tobě do nebeské slávy, kdež s tvými věrnými přebývati ráčíš, se dostati mohli N — 320 tak] tak, milej Pane Bože drahej C — vuoli svaté a líbezné T — se] zde T — tobě vždycky C, tobě, Pánu Bohu T — 321 líbiti na věky věkův R, líbiti až na věky U, líbiti a po tomto životě k tobě se dostali do věčné slávy a radosti T, líbiti a po této naší časné smrti, po těchto našich nynějších zármutcích, auzkostech, trápeních a pokušeních, když nám zde více bytu nestačí na této zemi, v tomto plačtivém audolí, a když se dokoná běh života našeho, dejž nám se šťasně (!) doplaviti k břehu života věčného a s tebau, Páne«m) (-m vyn.!) Bohem (ps. Behem!) i se všemi svatejmi a volenejmi věčně přebejvati mohli, jenž s' požehnanej v trojích osobách Pán Bůh náš, Otec, Syn i Duch svate«j (-j vyn.!) C — 313 Marek 5, 43 —
Strana 688
O posvícení. Epištola v Zjevení svatého Jana v jedenmezeítme kapitole. Vtěchdnech, aj,já Jan viděl sem město svaté, nové, Jeruzalem, z nebe sstupujícé, od Boha 5připravené, jako nevěstu okrášlenú muži svému. Islyšal jsemhlas veliký z truonuřkúcí: »Aj, stánek boží s lidmi, a přebývati budes nimi, a oni lid jeho budú, a on, Buoh, s nimi bude jich Bohem. A setře ť Buoh všelikú slzu s očí jich 10a smrt více nebude ani kvílení, ani bolest ani křik bude více; neb ty věci prvé pominuly jsú«. I řekl jest ten, jenž seděl na truoně: »Aj, nové činím všecky věci«. 1 Před kázáním O posvícení v N: Začínají jse (!) vejklady na svátky; v T: Vejkladové na dni sváteční. A najprvé; v U (str. 277a2) Skonává se druhý díl Postilly česky vydané od mistra Jana Rokycjána (!), arcibiskupa pražského, přes celý rok na svaté (!) evandělija. Při tom třetí díl na svátky vejroční. A nejprvé svatých apoštolů a blahoslavené Panny Marie. (Na násl. str., 277b1): Počíná se třetí díl na svátky vejroční, tolikéž na veliké svátky apoštolské a na některé svátky blahoslavené Panny Marie, rodičky boží. A nejprvé kázaní na den Nového léta (kázání na posvícení v Unení!) — 1 O posviecení kostela K, Na hod posviecení P, Na den posvěcení chrámu božího a na některé jiné svátky R, Na posvícení N, Na posvěcení — chrámu C, O posvěce ní (-ce vyn.!) chrámu T 2—13 Epištola . . věci] vyn. RT — 2 svatého Jana] vyn. N — ve XXII. (!) B — kapitole] vyn. N — 3 těch] oněch PN — aj] vyn. KPON — 4 nové, Jeruzalem] Jeruzalem nový N — z nebe sstupujícé] ano sstupuje (+ s nebe P) KP — 5 připra- vený N — 7 Ej (+ to ť C) PC — bydleti N — 8 jeho] boží N — 9 všelikú] každau P — s očí od očí KC — jejich NC — 10 smrti C — již více PNC — bolesti ON — 11 křiku PON — nebude K — ty věci prvé] první věci N — 12 který N — Ej C — 13 věci. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 3 nn. Zj. 21, 2—5.
O posvícení. Epištola v Zjevení svatého Jana v jedenmezeítme kapitole. Vtěchdnech, aj,já Jan viděl sem město svaté, nové, Jeruzalem, z nebe sstupujícé, od Boha 5připravené, jako nevěstu okrášlenú muži svému. Islyšal jsemhlas veliký z truonuřkúcí: »Aj, stánek boží s lidmi, a přebývati budes nimi, a oni lid jeho budú, a on, Buoh, s nimi bude jich Bohem. A setře ť Buoh všelikú slzu s očí jich 10a smrt více nebude ani kvílení, ani bolest ani křik bude více; neb ty věci prvé pominuly jsú«. I řekl jest ten, jenž seděl na truoně: »Aj, nové činím všecky věci«. 1 Před kázáním O posvícení v N: Začínají jse (!) vejklady na svátky; v T: Vejkladové na dni sváteční. A najprvé; v U (str. 277a2) Skonává se druhý díl Postilly česky vydané od mistra Jana Rokycjána (!), arcibiskupa pražského, přes celý rok na svaté (!) evandělija. Při tom třetí díl na svátky vejroční. A nejprvé svatých apoštolů a blahoslavené Panny Marie. (Na násl. str., 277b1): Počíná se třetí díl na svátky vejroční, tolikéž na veliké svátky apoštolské a na některé svátky blahoslavené Panny Marie, rodičky boží. A nejprvé kázaní na den Nového léta (kázání na posvícení v Unení!) — 1 O posviecení kostela K, Na hod posviecení P, Na den posvěcení chrámu božího a na některé jiné svátky R, Na posvícení N, Na posvěcení — chrámu C, O posvěce ní (-ce vyn.!) chrámu T 2—13 Epištola . . věci] vyn. RT — 2 svatého Jana] vyn. N — ve XXII. (!) B — kapitole] vyn. N — 3 těch] oněch PN — aj] vyn. KPON — 4 nové, Jeruzalem] Jeruzalem nový N — z nebe sstupujícé] ano sstupuje (+ s nebe P) KP — 5 připra- vený N — 7 Ej (+ to ť C) PC — bydleti N — 8 jeho] boží N — 9 všelikú] každau P — s očí od očí KC — jejich NC — 10 smrti C — již více PNC — bolesti ON — 11 křiku PON — nebude K — ty věci prvé] první věci N — 12 který N — Ej C — 13 věci. Pán Bůh budiž s námi! I s Duchem svým! N — 3 nn. Zj. 21, 2—5.
Strana 689
689 Čtení svatého Lukáše v XIXté kapitole. V ten čas vyšed Ježíš procházíše Jericho; a aj, muž, jménem Zacheus, a ten byl kníže- tem zjevných hříšníků, a on bohatý. I hle- dáše viděti Ježíše, kto by ubyl; i nemohl proB 536 zástup, nebo zrostu malitkého byl. A předběh 20vstúpil jest na dřevo bláznivého fíku, aby viděl jej, nebo tudy měl jest jíti. A když přišel k místu, popatřiv zhuoru Pán Ježíš, uzřel je a vetce jemu: »Zachee! chvátaje sstup doluov, nebo dnes v domu tvém musím přebývati«. 25 A chvátaje sstúpil jest a přijal jej raduje se. A když jsú viděli všickni, reptali jsú řkúce, že by se k člověku hříšnému obrátil. Ale stoje Zacheus, i řekl ku Pánu Ježíšovi: »Aj, polovici mého dobrého, Pane, dávám chudým, a okla- 30 mal-li sem koho v čem, navracuji to čtvero«. I vetce Ježíš k němu, že dnes spasení tomuto domu stalo se jest, protože on jest syn Abra- hamuov. Neb jest přišel Syn člověka hledati a spasena učiniti, což bylo zahynulo. 15 14 Ze čtení T — Čtení ... Lukáše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Luk. N — kapitole] Sláva tobě, Hospodine! N — 15 V ten čas] vyn. PRT — Vyšel R — procházíše] i šel skrze PT, procházel RC, šel přes N — 16 ej C — hle, muž R — 16—34 Zacheus . .. zahynulo] etc. R — 16—17 knieže KPCNT — 17—34 zjevných ... za- hynulo] etc. Vejklad na čtení T — 17 on] byl NC — hledal PN, žádal C — 18 kto by byl] vyn. N — 19 zrostu] postavy PCN — maličkého K, maličké PON — předběhši P, předběhl NC — 20 dřevo] strom C — blázni- vého] planého PCN — 21 viděl] mohl viděti C — jej] Ježíše KC — 22 k tomu místu N — popatřiv] vzhlédši P, vzhlédl N, popatřil C — zhuoru] vyn. KPC — uzřel jej] vyn. N — 23 a vetce] řka C, a řekl P — s chvátaním KPCN — doluov] vyn. K — 24 přebývati] zůstati PC, býti N — 25 chvá- taje] pospěšně PC, s chvátaním N — raduje se] s radostí C — 26 jsú] to N — uzřeli KPON — 27 by] vyn. PON — Ale] Tehda KC, vyn. PN — Stoje pak PN — 28 i řekl] vece K, pověděl N — Ježíšovi] vyn. N — Ej PC — 29 dobrého] zbožie KPN, statku dobře dobytého C — Pane] vyn. C — 29—30 jestliže sem oklamal C — 30 čtvernásob C — 31 I vetce] Řekl PON — k němu] jemu C — že] vyn. N — 32 i on KON — on jest] by i on byl P — 33 aby hledal P — 34 spasenu KC, spasil P, spasiti N — učiniti] vyn. PN — to, což C — zahynulo. Vejklad na to svaté čtení P, zahynulo. Vejklad N, zahynulo. Amen C — 15 nn. Luk. 19, 1—10. Rokycanova Postilla. 44
689 Čtení svatého Lukáše v XIXté kapitole. V ten čas vyšed Ježíš procházíše Jericho; a aj, muž, jménem Zacheus, a ten byl kníže- tem zjevných hříšníků, a on bohatý. I hle- dáše viděti Ježíše, kto by ubyl; i nemohl proB 536 zástup, nebo zrostu malitkého byl. A předběh 20vstúpil jest na dřevo bláznivého fíku, aby viděl jej, nebo tudy měl jest jíti. A když přišel k místu, popatřiv zhuoru Pán Ježíš, uzřel je a vetce jemu: »Zachee! chvátaje sstup doluov, nebo dnes v domu tvém musím přebývati«. 25 A chvátaje sstúpil jest a přijal jej raduje se. A když jsú viděli všickni, reptali jsú řkúce, že by se k člověku hříšnému obrátil. Ale stoje Zacheus, i řekl ku Pánu Ježíšovi: »Aj, polovici mého dobrého, Pane, dávám chudým, a okla- 30 mal-li sem koho v čem, navracuji to čtvero«. I vetce Ježíš k němu, že dnes spasení tomuto domu stalo se jest, protože on jest syn Abra- hamuov. Neb jest přišel Syn člověka hledati a spasena učiniti, což bylo zahynulo. 15 14 Ze čtení T — Čtení ... Lukáše] Řeč tohoto svatého čtení napsal svatý Luk. N — kapitole] Sláva tobě, Hospodine! N — 15 V ten čas] vyn. PRT — Vyšel R — procházíše] i šel skrze PT, procházel RC, šel přes N — 16 ej C — hle, muž R — 16—34 Zacheus . .. zahynulo] etc. R — 16—17 knieže KPCNT — 17—34 zjevných ... za- hynulo] etc. Vejklad na čtení T — 17 on] byl NC — hledal PN, žádal C — 18 kto by byl] vyn. N — 19 zrostu] postavy PCN — maličkého K, maličké PON — předběhši P, předběhl NC — 20 dřevo] strom C — blázni- vého] planého PCN — 21 viděl] mohl viděti C — jej] Ježíše KC — 22 k tomu místu N — popatřiv] vzhlédši P, vzhlédl N, popatřil C — zhuoru] vyn. KPC — uzřel jej] vyn. N — 23 a vetce] řka C, a řekl P — s chvátaním KPCN — doluov] vyn. K — 24 přebývati] zůstati PC, býti N — 25 chvá- taje] pospěšně PC, s chvátaním N — raduje se] s radostí C — 26 jsú] to N — uzřeli KPON — 27 by] vyn. PON — Ale] Tehda KC, vyn. PN — Stoje pak PN — 28 i řekl] vece K, pověděl N — Ježíšovi] vyn. N — Ej PC — 29 dobrého] zbožie KPN, statku dobře dobytého C — Pane] vyn. C — 29—30 jestliže sem oklamal C — 30 čtvernásob C — 31 I vetce] Řekl PON — k němu] jemu C — že] vyn. N — 32 i on KON — on jest] by i on byl P — 33 aby hledal P — 34 spasenu KC, spasil P, spasiti N — učiniti] vyn. PN — to, což C — zahynulo. Vejklad na to svaté čtení P, zahynulo. Vejklad N, zahynulo. Amen C — 15 nn. Luk. 19, 1—10. Rokycanova Postilla. 44
Strana 690
690 Tento hod posvícení křestané věrní a ona prvnie cierkev svatá mezi prvními [a] velikými hody Koni sau ten hod velmi vážně a nábožně slavili a ctili). A ten hod posvícení vzal jest v Starém i Novém zákoně založenie. Nebo máme napsáno v třetích knihách Královských, že, když král Šalomún dokonal chrám 40 Pánu Bohu v Jeruzalemě, kterak učinil posvícení toho chrámu a oběti hojné připravi«l a modlil se velmi nábožně milému Bohu, aby milý Buoh ráčil uslyšeti každého, ktož by v tom chrámě prosil zač podobného.«A jmenoval ihned toho mnoho řka: »Když pojedau na vojnu a budau se tuto modliti tobě, milý Pane, usly- 45 šíš-li?« A milý Buoh řekl: »Uslyším«. Opět: »Bude-li mor nebo hlad a budau k tobě volati, uslyšíš-li, milý Pane?« A milý Buoh řekl: »Uslyším«. A tak tu toho mnoho jmenoval, budau-li v zá- mutciech, v nesnázéch, a milý Buoh die, vše že uslyší a dá pomoc. A na znamení toho, [že uslyší, a] jako potvrzuje toho, že chce 50 uslyšeti Kmilý Buoh, oheň ii sstúpil s nebe a zapálil oběti ty. B 537 Potom ještě i jinde jest založeno posviecenie v Starém zákoně, ale tuto velmi znamenitě. 35 35 V tento (!) RNT — posvěcení (+ chrámu C) PRCNT — 35—36 Ka ona . . . svatá v prvotní církvi svaté B — 36 [a] vyn. KPRONT — 36—37 Koni ... ctili jsú pokládali a jej ctili slavně a nábožně B — 36 tento RT — velmi velice N — 37 ten] teď (!) R — vzal] založen PNT — 38 i také v Novém C — založenie] vyn. PNT — Nebo] vyn. C — máme] vyn. R — napsáno] poznamenáno N — 39 že] vyn. C — král] vyn. K, onen T — Šalomaun, král izrahelský T — 40 Jeruzalemě, městě slavném N — 41 a» vyn. B — připraviv B — vážně a nábožně R, nábožně a vraucně N — milému] Pánu N — 42 milý Buoh] vyn. T — 43 prosil Pána Boha C — zač za KC — 43—48 «a jmenoval ... pomoc buďto za hří- chuom odpuštění, buďto za pomoc proti nepřáteluom, buďto za zdraví, za dobré povětří aneb zač koli takového (— mnoho toho vymenoval Šalo- mún—), a Pán Buch jemu odpověděl řka, že: »Uslyším« B — 43 řka] zejména, prý N, prý P — 44 pojedu C — budu C — tuto] vyn. P, tu T — tobě, aby mi pomoc dal proti nepřátelům C — 45 milý Buoh] Pán PNT — řekl] prý PN, odpověděl T — že uslyší C — Opět, prý PN, Opět se dále modlil Šalomaun a řka C — 45—47 Opět ... Uslyším« vyn. R — 46 budu C — volati, aby ty ráčil odjíti C — milý] vyn. T — A] vyn. PNT — milý] vyn. PCNT — Buoh vyn. PN, Pán TC — 47 řekl] Prý PN — že uslyší C — tu] vyn. RCT — toho] vyn. TN — budau-li] jestliže budau C — v zármutku (+ aneb C) PRCNT — 48 die] řekl C — vše] vyn. T — uslyší a potěší N — 49 [že uslyší a] vyn. KPRCNT — potvrzuje toho] ku potvrzení slibu božího T — toho] to P — 50 Kmilý Buoh) vyn. B — ty všecky C — 51—52 «Po- tom ... znamenitě vyn. B — 51 Potom opět C — ještě] vyn. R — 39 1. (3.) Kr. 8, 23 nn. —
690 Tento hod posvícení křestané věrní a ona prvnie cierkev svatá mezi prvními [a] velikými hody Koni sau ten hod velmi vážně a nábožně slavili a ctili). A ten hod posvícení vzal jest v Starém i Novém zákoně založenie. Nebo máme napsáno v třetích knihách Královských, že, když král Šalomún dokonal chrám 40 Pánu Bohu v Jeruzalemě, kterak učinil posvícení toho chrámu a oběti hojné připravi«l a modlil se velmi nábožně milému Bohu, aby milý Buoh ráčil uslyšeti každého, ktož by v tom chrámě prosil zač podobného.«A jmenoval ihned toho mnoho řka: »Když pojedau na vojnu a budau se tuto modliti tobě, milý Pane, usly- 45 šíš-li?« A milý Buoh řekl: »Uslyším«. Opět: »Bude-li mor nebo hlad a budau k tobě volati, uslyšíš-li, milý Pane?« A milý Buoh řekl: »Uslyším«. A tak tu toho mnoho jmenoval, budau-li v zá- mutciech, v nesnázéch, a milý Buoh die, vše že uslyší a dá pomoc. A na znamení toho, [že uslyší, a] jako potvrzuje toho, že chce 50 uslyšeti Kmilý Buoh, oheň ii sstúpil s nebe a zapálil oběti ty. B 537 Potom ještě i jinde jest založeno posviecenie v Starém zákoně, ale tuto velmi znamenitě. 35 35 V tento (!) RNT — posvěcení (+ chrámu C) PRCNT — 35—36 Ka ona . . . svatá v prvotní církvi svaté B — 36 [a] vyn. KPRONT — 36—37 Koni ... ctili jsú pokládali a jej ctili slavně a nábožně B — 36 tento RT — velmi velice N — 37 ten] teď (!) R — vzal] založen PNT — 38 i také v Novém C — založenie] vyn. PNT — Nebo] vyn. C — máme] vyn. R — napsáno] poznamenáno N — 39 že] vyn. C — král] vyn. K, onen T — Šalomaun, král izrahelský T — 40 Jeruzalemě, městě slavném N — 41 a» vyn. B — připraviv B — vážně a nábožně R, nábožně a vraucně N — milému] Pánu N — 42 milý Buoh] vyn. T — 43 prosil Pána Boha C — zač za KC — 43—48 «a jmenoval ... pomoc buďto za hří- chuom odpuštění, buďto za pomoc proti nepřáteluom, buďto za zdraví, za dobré povětří aneb zač koli takového (— mnoho toho vymenoval Šalo- mún—), a Pán Buch jemu odpověděl řka, že: »Uslyším« B — 43 řka] zejména, prý N, prý P — 44 pojedu C — budu C — tuto] vyn. P, tu T — tobě, aby mi pomoc dal proti nepřátelům C — 45 milý Buoh] Pán PNT — řekl] prý PN, odpověděl T — že uslyší C — Opět, prý PN, Opět se dále modlil Šalomaun a řka C — 45—47 Opět ... Uslyším« vyn. R — 46 budu C — volati, aby ty ráčil odjíti C — milý] vyn. T — A] vyn. PNT — milý] vyn. PCNT — Buoh vyn. PN, Pán TC — 47 řekl] Prý PN — že uslyší C — tu] vyn. RCT — toho] vyn. TN — budau-li] jestliže budau C — v zármutku (+ aneb C) PRCNT — 48 die] řekl C — vše] vyn. T — uslyší a potěší N — 49 [že uslyší a] vyn. KPRCNT — potvrzuje toho] ku potvrzení slibu božího T — toho] to P — 50 Kmilý Buoh) vyn. B — ty všecky C — 51—52 «Po- tom ... znamenitě vyn. B — 51 Potom opět C — ještě] vyn. R — 39 1. (3.) Kr. 8, 23 nn. —
Strana 691
691 Potom i v Novém zákoně máme «také o tom , že Kmilý Buoh, Pán Ježíš, ráčil býti v Jeruzalemě na posvícení a tú 55 svú přítomností posvětil jest a potvrdil toho hodu posviecení, jakož stojí napsáno ve čtení svatého Jana. I protož doktorové světí ten hod posviecenie pokládají mezi prvními a velikými hody. A protož křesťané na ten hod posviecenie mají se zpuosobovati), aby zachovali troje posviecení, 60 chtí-li ten hod zachovati právě a své duši dobře učiniti. Jedno posviecenie mají mieti v svých dušéch), aby posvětili duší svých, jakož mluví svatý Bernart v káz ní na posviecení řka: »Milá bratří! Zachovajte posviecení vašich duší, nebo není ť toliko posviecení kostela a toho kamení, ale vaše«. A co jest to, jako 65 [vy] říkáte: »Na naše posviecení«? Totiž že vy máte sebe a svých duší posvětiti jako chrámuov, aby Kmilý Buoh ráčil z našich duší sobě chrám učiniti a přebývati v něm). Svatý Augustin mluví v kázaní o posviecení, dí: »Kolikrát koli, bratří najmilejší, oltáře nebo chrámu hod posviecení ctíme, jestliže pilně a věrně 70 znamenáme a světě a spravedlivě jsme živi, což kolivěk v chrámích zevnitř puosobí se, to všecko v nás vnitř vzdělává se duchovně«. Nebo, jakož v chrámě jest voltář, tak v duši má býti víra pravá; a jakož na oltáři se oběti dějí, tak na pravé víře k Bohu mají 53 «Potom i Pak BT — «také o tom» vyn. B — «milý Buoh) vyn. B, sám milý Buoh K, milý TON — 54 Pán náš RONT — Ježiš Kristus RCN — v městě někdy svatém, Jeruzalemě T — 55 svau svatau T — 56 stojí] o tom PON, o tom stojí R, o tom máme T — psáno R — 57 I protož ... pokládají I poněvadž ten hod jest B — 58—59 A protož ... zpuosobovati tehdy se k tomu mají křesťané zpuosobiti B — 59 zpuosobovati vedlé své nejvyšší možnosti způsobovati k tomu N, způsobiti PC — to troje C — 60 chtí-li] vyn. R — 60—61 zachovati... dušéch uctiti. Jedno B — 60 zachovati právě] boží právě Pána Boha oslavovati T — Jedno] Nejprvé N — 61 aby totiž T — posvěcovali N — 62 na] svém o TC, svém na N — Milí RONT — 63 Zachovávajte PC — v vašich dušech C — ť] to C — 64 a toho kamení] vyn. K, a kamení, z kteréhož učiněn jest T — co jest to] to ť jest TN — to] vyn. P, toho C — jako] ješto C — 65 [vy] vyn. KPRC — říkáváte NC — 66 posvěcovati NC — nějakých chrámův božích T — 66—67 Kmilý ... v něm) v nich ráčil milý Buoh přebývati a chrám sobě z nich učiniti B — 66 z našich] v nasich R, v vašich C — 67 duší] dušech přebývati a R, vyn. C — chrám v nich R — a přebývati v něm vyn. R — 68 mluvě KCNT — v kázaní svém NC — dí] vyn. R — milí N — 69 činíme a ctíme C, ctíme nebo pamatujeme N — 71 zevnitřních PNT — vnitřně N — zdělá se K, vzdělávati se má C — 73 oltářích KPN, 53 Jan 10, 22 nn. — 44*
691 Potom i v Novém zákoně máme «také o tom , že Kmilý Buoh, Pán Ježíš, ráčil býti v Jeruzalemě na posvícení a tú 55 svú přítomností posvětil jest a potvrdil toho hodu posviecení, jakož stojí napsáno ve čtení svatého Jana. I protož doktorové světí ten hod posviecenie pokládají mezi prvními a velikými hody. A protož křesťané na ten hod posviecenie mají se zpuosobovati), aby zachovali troje posviecení, 60 chtí-li ten hod zachovati právě a své duši dobře učiniti. Jedno posviecenie mají mieti v svých dušéch), aby posvětili duší svých, jakož mluví svatý Bernart v káz ní na posviecení řka: »Milá bratří! Zachovajte posviecení vašich duší, nebo není ť toliko posviecení kostela a toho kamení, ale vaše«. A co jest to, jako 65 [vy] říkáte: »Na naše posviecení«? Totiž že vy máte sebe a svých duší posvětiti jako chrámuov, aby Kmilý Buoh ráčil z našich duší sobě chrám učiniti a přebývati v něm). Svatý Augustin mluví v kázaní o posviecení, dí: »Kolikrát koli, bratří najmilejší, oltáře nebo chrámu hod posviecení ctíme, jestliže pilně a věrně 70 znamenáme a světě a spravedlivě jsme živi, což kolivěk v chrámích zevnitř puosobí se, to všecko v nás vnitř vzdělává se duchovně«. Nebo, jakož v chrámě jest voltář, tak v duši má býti víra pravá; a jakož na oltáři se oběti dějí, tak na pravé víře k Bohu mají 53 «Potom i Pak BT — «také o tom» vyn. B — «milý Buoh) vyn. B, sám milý Buoh K, milý TON — 54 Pán náš RONT — Ježiš Kristus RCN — v městě někdy svatém, Jeruzalemě T — 55 svau svatau T — 56 stojí] o tom PON, o tom stojí R, o tom máme T — psáno R — 57 I protož ... pokládají I poněvadž ten hod jest B — 58—59 A protož ... zpuosobovati tehdy se k tomu mají křesťané zpuosobiti B — 59 zpuosobovati vedlé své nejvyšší možnosti způsobovati k tomu N, způsobiti PC — to troje C — 60 chtí-li] vyn. R — 60—61 zachovati... dušéch uctiti. Jedno B — 60 zachovati právě] boží právě Pána Boha oslavovati T — Jedno] Nejprvé N — 61 aby totiž T — posvěcovali N — 62 na] svém o TC, svém na N — Milí RONT — 63 Zachovávajte PC — v vašich dušech C — ť] to C — 64 a toho kamení] vyn. K, a kamení, z kteréhož učiněn jest T — co jest to] to ť jest TN — to] vyn. P, toho C — jako] ješto C — 65 [vy] vyn. KPRC — říkáváte NC — 66 posvěcovati NC — nějakých chrámův božích T — 66—67 Kmilý ... v něm) v nich ráčil milý Buoh přebývati a chrám sobě z nich učiniti B — 66 z našich] v nasich R, v vašich C — 67 duší] dušech přebývati a R, vyn. C — chrám v nich R — a přebývati v něm vyn. R — 68 mluvě KCNT — v kázaní svém NC — dí] vyn. R — milí N — 69 činíme a ctíme C, ctíme nebo pamatujeme N — 71 zevnitřních PNT — vnitřně N — zdělá se K, vzdělávati se má C — 73 oltářích KPN, 53 Jan 10, 22 nn. — 44*
Strana 692
692 naši všickni skutkové obětováni býti; a jako v chrámích okrasy 75 rozličné bývají, tak v duši mají ctnosti svaté býti; a jakož v chrá- mích kadí, tak «také nábožné modlitby mají býti a jako dým ten vonný zhuoru vstúpiti před obličej boží); a jakož Khořie) v chrámě světla, tak také v nás má láska býti a milost hořície k Bohu a k bližnímu. I Kmluví dále svatý Augustin řka: »Neboť jest nesklamal ten, kterýž jest řekl: Chrám zajisté boží učiněn jest, jenž jste vy.«A přivodí svatého Pavla řka): »Nevíte, že těla vaše jsú chrám Ducha svatého?« Di dále svatý Augustin), kterým za- slúžením: »Jediné skrze milost boží zaslúžili jsme býti chrám 85 boží. Protož, což najsnažnějí muožeme, s jeho pomocí usilujme, ať náš milý Buoh u v svém chrámě — to jest v nás — «najde B 538 to, což by se očima jeho velebnosti líbilo, ale příbytek srdce našeho aby byl vyčištěn od hřiechuov a ctnostmi aby byl naplněn . Ej, ať jest zavřien ten příbytek Kpřed dáblem a ať jest otevřín 80 v chrámě na oltářích T — dějí] působí a konají T, konají N - 74 obětováni Bohu C — 75 ctnosti] mnohé a rozličné ctnosti N — 76 kadívají vonnejm kadidlem C, vonnými věcmi kadí T — 76—77 «také .. . boží v duši má býti náboženství, jako kadidlo vonné zhuoru se táhna B — 77 vonný vonný mají býti a R — zhuoru] nahůru R, zhuoru vstupuje, tak (+ také N) modlitby (+ a žádosti T) naše mají vzhůru (do nebes T) TN — vstupovati TN — boží? Pána zástupův T — «hořie) bývají B — 78 v chrámě vyn. C, v chrámiech K, v kostelích ustavičně ve dne i v noci T — «také) vyn. B — 78—79 «láska . . . hořície hořeti láska B, láska hořící a vraucí bejti a milost C — 79 bližním KR, bližním našim N, bližnímu svému každému C — 80 «mluví dí B, mluvě K — týž svatý TN — řka] die K, vyn. PONT — 81 učiněn jest svatej C — 82 A přivodí ... řka A jinde B, Přivodí svatého Pavla opět (vyn. PN) týž (vyn. PN) KPN, A přivodí za svědka svého mluvení svatého Pavla a takto řkauc T — Pavla opět a C — Prý, zdaž nevíte PN, Zdaliž nevíte C, Opět, zdaliž nevíte T — 83 chrámové C — Praví T — «sva ý Augustin vyn. B — Augustin řka T — Prý, kterým PN — 84—85 chrám boží] chrámové Ducha svatého C — 85 svatau pomocí N — 86 náš] nás KRT — nás] našich dušéch [a srdcích] K, nás samých N — 86—88 «najde ... naplněno všecko, což jest nelibé očima jeho, vyprázdní a svatými ctnostmi jej ozdobí B — 86 nejde N — 87 by] jest R — svaté velebnosti N — 88 ctnostmi svatými TN — Aj RT — 89 ať jest] buď C — ten] vyn. P — (před dáblem .. . jest dáblu a B — 89—90 před dáblem ... Augustin] srdce našeho P, srdce našeho, aby byl vyčištěn od hříchův, ctnostmi svatými (vyn. T) aby byl naplněn TN — 81 Podle 1. Kor. 3, 16 — 82 1. Kor. 6, 19 —
692 naši všickni skutkové obětováni býti; a jako v chrámích okrasy 75 rozličné bývají, tak v duši mají ctnosti svaté býti; a jakož v chrá- mích kadí, tak «také nábožné modlitby mají býti a jako dým ten vonný zhuoru vstúpiti před obličej boží); a jakož Khořie) v chrámě světla, tak také v nás má láska býti a milost hořície k Bohu a k bližnímu. I Kmluví dále svatý Augustin řka: »Neboť jest nesklamal ten, kterýž jest řekl: Chrám zajisté boží učiněn jest, jenž jste vy.«A přivodí svatého Pavla řka): »Nevíte, že těla vaše jsú chrám Ducha svatého?« Di dále svatý Augustin), kterým za- slúžením: »Jediné skrze milost boží zaslúžili jsme býti chrám 85 boží. Protož, což najsnažnějí muožeme, s jeho pomocí usilujme, ať náš milý Buoh u v svém chrámě — to jest v nás — «najde B 538 to, což by se očima jeho velebnosti líbilo, ale příbytek srdce našeho aby byl vyčištěn od hřiechuov a ctnostmi aby byl naplněn . Ej, ať jest zavřien ten příbytek Kpřed dáblem a ať jest otevřín 80 v chrámě na oltářích T — dějí] působí a konají T, konají N - 74 obětováni Bohu C — 75 ctnosti] mnohé a rozličné ctnosti N — 76 kadívají vonnejm kadidlem C, vonnými věcmi kadí T — 76—77 «také .. . boží v duši má býti náboženství, jako kadidlo vonné zhuoru se táhna B — 77 vonný vonný mají býti a R — zhuoru] nahůru R, zhuoru vstupuje, tak (+ také N) modlitby (+ a žádosti T) naše mají vzhůru (do nebes T) TN — vstupovati TN — boží? Pána zástupův T — «hořie) bývají B — 78 v chrámě vyn. C, v chrámiech K, v kostelích ustavičně ve dne i v noci T — «také) vyn. B — 78—79 «láska . . . hořície hořeti láska B, láska hořící a vraucí bejti a milost C — 79 bližním KR, bližním našim N, bližnímu svému každému C — 80 «mluví dí B, mluvě K — týž svatý TN — řka] die K, vyn. PONT — 81 učiněn jest svatej C — 82 A přivodí ... řka A jinde B, Přivodí svatého Pavla opět (vyn. PN) týž (vyn. PN) KPN, A přivodí za svědka svého mluvení svatého Pavla a takto řkauc T — Pavla opět a C — Prý, zdaž nevíte PN, Zdaliž nevíte C, Opět, zdaliž nevíte T — 83 chrámové C — Praví T — «sva ý Augustin vyn. B — Augustin řka T — Prý, kterým PN — 84—85 chrám boží] chrámové Ducha svatého C — 85 svatau pomocí N — 86 náš] nás KRT — nás] našich dušéch [a srdcích] K, nás samých N — 86—88 «najde ... naplněno všecko, což jest nelibé očima jeho, vyprázdní a svatými ctnostmi jej ozdobí B — 86 nejde N — 87 by] jest R — svaté velebnosti N — 88 ctnostmi svatými TN — Aj RT — 89 ať jest] buď C — ten] vyn. P — (před dáblem .. . jest dáblu a B — 89—90 před dáblem ... Augustin] srdce našeho P, srdce našeho, aby byl vyčištěn od hříchův, ctnostmi svatými (vyn. T) aby byl naplněn TN — 81 Podle 1. Kor. 3, 16 — 82 1. Kor. 6, 19 —
Strana 693
693 90 drahému Pánu Ježíšovi!« To svatý Augustin. KA dajž nám to), milý Bože, abychom toho chrámu posvětili, duší našich! Ale kterak jich máme posvětiti? Nikterak lépe, než živú památkú nevinného umučení drahého Ježíše. Nuže, milí křesťané, koli- krát jste dnes před očima měli Pána Ježíše a poobírali-li jste se 95s ním v duši, že ste jej měli před očima, právě jako by nynie na to hleděli, an na kříži visí těžce přikován, an žízní, gan pláče, an opuštěn, an s velikým hlasem duši vypustil, an těžce spasení tvé jedná, poděkovali-li jste mu z toho? A, á, milí křesťané, nenechávajtež tak, byšte Ktento den pominuli a s ním se nepo- 100 obírali! Nebo jest to náramně úžitečné každému křesťanu, a to ť jest posviecenie, to, míti často Pána Ježíše v srdci [svém], jakož svatý Pavel žádal toho Efezským řka): »Já ť se za to modlím Ka klekám na má kolena), aby Kristus skrze víru přebýval v srdcích vašich«. I protož to ť jest jedno posviecení, jakož jsem 105 řekl, napraviti se na pravé pokánie, často mieti v srdci umu- 89 ať jest buď C — 90 Ježíši Kristu KC — A dajž nám to? Dajž nám B, Dajž nám to [všem] K — 91 milý, drahý N — aby (!) T — 91—92 duší.. posvetiti? naše duše! A kterak? B — 91 totiž duší NC — našich] svých P — 92 kterak a jakým spůsobem T — posvěcovati C — lépe] jich lépe P, lípeji R, lépe a užitečnějí T, jináč jich nemůžeme lípe posvětiti C — než jako T — 93 «nevinného vyn. B, na nevinné N — drahého] Pána PRC, milého Pána T, Pána našeho N — Ježíše Krista TN — 94 jste] sme C — očima svýma T — li] vyn. T — 95 duších N — 95—96 «že ste .. . přikováno svéj, tak na ň patříce, jako byšte jej dnes na kříži rozpatého viděli B — 95 právě] rovně tak T, právě tak C — by] byšte T — 96 to hleděli jeho smrt patřili N — sa přikován C, přikovaný N — gan vyn. BT — 97 an] ano ode všech C — s velikým a žalostivým N — vypustil z svého strýzněného svatého těla N — 98 tvé i mé T — jednal T — z toho? Ha! N — A, á] Ó N, vyn. T, A KPC — 99 nenechávajtež . . . nepoobírali] ne- opauštějte toho dobrého v tento den, abyšte neměli se s ním povobírati T — ten B — měli (+ tak lehce C) pominauti NC — s ním, drahým Pánem NC — nepovobírati NC — 100—101 «jest to ... to» to ť jest pravé posviecení B — 100 jest to] jest T — náramnè [k spasení] K — úžitečné a prospěšné N — to ť jest] to ť by bylo R — 101 Pána Ježíše v srdci] v paměti umučení Páně N — [svém] vyn. KPRONT — 102 svatý ... řka dí svatý Pavel B — k Efezským NC — řka píše P, píše a řka R, píšíc takto řka T, píšíc N, napsal těmito slovy řka C — ť] Pavel C — se, prý PN — 103 a klekám . .. kolena vyn. B — svá TON — Kristus] Ježíš KPRCNT — vieru, [lásku, naději, daufání] K — 104 jedno a první T — 105—107 napraviti . . . hodovati aby tak rozjímal umučení Pána Ježíše a na památku toho připravoval se k přijímaní jeho svatého těla 102 Podle Efez. 3, 14 a 17 —
693 90 drahému Pánu Ježíšovi!« To svatý Augustin. KA dajž nám to), milý Bože, abychom toho chrámu posvětili, duší našich! Ale kterak jich máme posvětiti? Nikterak lépe, než živú památkú nevinného umučení drahého Ježíše. Nuže, milí křesťané, koli- krát jste dnes před očima měli Pána Ježíše a poobírali-li jste se 95s ním v duši, že ste jej měli před očima, právě jako by nynie na to hleděli, an na kříži visí těžce přikován, an žízní, gan pláče, an opuštěn, an s velikým hlasem duši vypustil, an těžce spasení tvé jedná, poděkovali-li jste mu z toho? A, á, milí křesťané, nenechávajtež tak, byšte Ktento den pominuli a s ním se nepo- 100 obírali! Nebo jest to náramně úžitečné každému křesťanu, a to ť jest posviecenie, to, míti často Pána Ježíše v srdci [svém], jakož svatý Pavel žádal toho Efezským řka): »Já ť se za to modlím Ka klekám na má kolena), aby Kristus skrze víru přebýval v srdcích vašich«. I protož to ť jest jedno posviecení, jakož jsem 105 řekl, napraviti se na pravé pokánie, často mieti v srdci umu- 89 ať jest buď C — 90 Ježíši Kristu KC — A dajž nám to? Dajž nám B, Dajž nám to [všem] K — 91 milý, drahý N — aby (!) T — 91—92 duší.. posvetiti? naše duše! A kterak? B — 91 totiž duší NC — našich] svých P — 92 kterak a jakým spůsobem T — posvěcovati C — lépe] jich lépe P, lípeji R, lépe a užitečnějí T, jináč jich nemůžeme lípe posvětiti C — než jako T — 93 «nevinného vyn. B, na nevinné N — drahého] Pána PRC, milého Pána T, Pána našeho N — Ježíše Krista TN — 94 jste] sme C — očima svýma T — li] vyn. T — 95 duších N — 95—96 «že ste .. . přikováno svéj, tak na ň patříce, jako byšte jej dnes na kříži rozpatého viděli B — 95 právě] rovně tak T, právě tak C — by] byšte T — 96 to hleděli jeho smrt patřili N — sa přikován C, přikovaný N — gan vyn. BT — 97 an] ano ode všech C — s velikým a žalostivým N — vypustil z svého strýzněného svatého těla N — 98 tvé i mé T — jednal T — z toho? Ha! N — A, á] Ó N, vyn. T, A KPC — 99 nenechávajtež . . . nepoobírali] ne- opauštějte toho dobrého v tento den, abyšte neměli se s ním povobírati T — ten B — měli (+ tak lehce C) pominauti NC — s ním, drahým Pánem NC — nepovobírati NC — 100—101 «jest to ... to» to ť jest pravé posviecení B — 100 jest to] jest T — náramnè [k spasení] K — úžitečné a prospěšné N — to ť jest] to ť by bylo R — 101 Pána Ježíše v srdci] v paměti umučení Páně N — [svém] vyn. KPRONT — 102 svatý ... řka dí svatý Pavel B — k Efezským NC — řka píše P, píše a řka R, píšíc takto řka T, píšíc N, napsal těmito slovy řka C — ť] Pavel C — se, prý PN — 103 a klekám . .. kolena vyn. B — svá TON — Kristus] Ježíš KPRCNT — vieru, [lásku, naději, daufání] K — 104 jedno a první T — 105—107 napraviti . . . hodovati aby tak rozjímal umučení Pána Ježíše a na památku toho připravoval se k přijímaní jeho svatého těla 102 Podle Efez. 3, 14 a 17 —
Strana 694
694 čeného Ježíše a připraviti se k jeho drahému tělu a k jeho krvi svaté a tak s ním hodovati). Bylo-li jest pak Kkdy, že jsi na kterém posvěcení kterého kostela byl a tohotos' neměl, běda [tobě] bude, nestojte! Zvieš, jaká za to pomsta bude, když 110 duše z hrdla puojde! Neb ť také dábel má posviecení svá, ješto jeho údové obracují ta posviecení v hříchy; proto jdú a jedú na ně, aby rozpustilosti vedli, obžerstva, tance, freje, neřády, aniť by nejednú sebe neuzřeli, a tu ť se sejdú, tu zlá zatrhání dievky s pacholky, zhlédaní oplzlá, smilná, z toho zlá myšlení, 115 hnutí neřádná — to ť jsú čertova posvícení, ješto neřku, by se posvětili, ale ohavně sebe poškvrní. Kto jste bývali na těch po- svíceních, třeba ť se káti a želeti s pláčem, jinak shledáte, kterak ť vám to na hrdlo vsede, když duše z těla půjde)! a jeho drahé krve B — 105 umučeného] umučení Pána R — 106 Ježíše Krista T — připravovati se T — 106—107 drahému . . . svaté] hodnému přijímání jeho velebného těla a přesvaté krve z kalichu božího T — 107 svaté] velebné a přesvaté N — Bylo-li jest] Stalo-li se T — Kkdy to B, to kdy N — 108 některém TC — některého C — toho K — s' do sebe BT, si K, s' dobrého již jmenovaného (-né- vyn.!) prvé do sebe C — 109 [tobě] t K, vyn. PRCNT — 109—110 «nestojte ... puojde jakú za to vezmeš pomstu B — 109 nestojte, nebožtíčku N — za to] to K — 110 hrdla] těla N, těla tvého C — puojde bude P, se pobéře N — Neb ť) Nebo, věř mi toho, že ť T — čert a ďábel K, dábel prašivec T — své RT — ješto] vyn. T — 111 obracejí KRCT — hřiechy [a nepravosti] K, hřích R, hříchy a v rozpustilosti N, hříchy a vohavnosti T — proto] nebo proto C — 112 na ně] mnozí na ně (totiž na ta posvícení) C — vedli] páchali N, působili T — neřády vykonávali T — 113 an T — «neuzřeli neuhlé- dali B — sejdú] sjedau R, sejda k mnohému zlému sobě dopomohau, a majíce se posvěcovati, hrozně se poškvrňují T — tu] tu ť bývají T — zlá, hanebná T — zatrhání] utrhání P, rozmlauvání N — 114 děvečky N — dievky s pacholky] tu t dívek na pacholky C — s] na T — pacholky pacholkem K (teprve později z toho: pacholky) — zhlédaní] shlédajíce se (!) N — oplzlá] nestydatá T — smilná mívají N — z toho potom jdau T — 115 neřádná pocházejí N — 115—116 to ť jsú ... Kto] nepoctivá dotejkání, a tak tudy ďábel má své posvícení. To ť vám v pravdě pravím, kdo můžeš věřiti, věř! Kteříž koliv T — 115 dáblova PRON — neřkau (!) C — 116 posvěcovali N — poškvrnili R, poškvrňují C — Kto] To ť vám pravím (+ a věrně radím N), kdo PN — ste kdy C — těch] takových KC — 116—117 poškvrněných posvíceních T — 117 třeba ť vám RNT — toho káti N — jinak, nebude-li toho T, jinak, nebudete-li za to pokání činiti C — shledáte to CT — kterak] jak PONT — 118 vsedne TN — «když ... půjde při smrti B, vyn. K — těla] hrdla RC —
694 čeného Ježíše a připraviti se k jeho drahému tělu a k jeho krvi svaté a tak s ním hodovati). Bylo-li jest pak Kkdy, že jsi na kterém posvěcení kterého kostela byl a tohotos' neměl, běda [tobě] bude, nestojte! Zvieš, jaká za to pomsta bude, když 110 duše z hrdla puojde! Neb ť také dábel má posviecení svá, ješto jeho údové obracují ta posviecení v hříchy; proto jdú a jedú na ně, aby rozpustilosti vedli, obžerstva, tance, freje, neřády, aniť by nejednú sebe neuzřeli, a tu ť se sejdú, tu zlá zatrhání dievky s pacholky, zhlédaní oplzlá, smilná, z toho zlá myšlení, 115 hnutí neřádná — to ť jsú čertova posvícení, ješto neřku, by se posvětili, ale ohavně sebe poškvrní. Kto jste bývali na těch po- svíceních, třeba ť se káti a želeti s pláčem, jinak shledáte, kterak ť vám to na hrdlo vsede, když duše z těla půjde)! a jeho drahé krve B — 105 umučeného] umučení Pána R — 106 Ježíše Krista T — připravovati se T — 106—107 drahému . . . svaté] hodnému přijímání jeho velebného těla a přesvaté krve z kalichu božího T — 107 svaté] velebné a přesvaté N — Bylo-li jest] Stalo-li se T — Kkdy to B, to kdy N — 108 některém TC — některého C — toho K — s' do sebe BT, si K, s' dobrého již jmenovaného (-né- vyn.!) prvé do sebe C — 109 [tobě] t K, vyn. PRCNT — 109—110 «nestojte ... puojde jakú za to vezmeš pomstu B — 109 nestojte, nebožtíčku N — za to] to K — 110 hrdla] těla N, těla tvého C — puojde bude P, se pobéře N — Neb ť) Nebo, věř mi toho, že ť T — čert a ďábel K, dábel prašivec T — své RT — ješto] vyn. T — 111 obracejí KRCT — hřiechy [a nepravosti] K, hřích R, hříchy a v rozpustilosti N, hříchy a vohavnosti T — proto] nebo proto C — 112 na ně] mnozí na ně (totiž na ta posvícení) C — vedli] páchali N, působili T — neřády vykonávali T — 113 an T — «neuzřeli neuhlé- dali B — sejdú] sjedau R, sejda k mnohému zlému sobě dopomohau, a majíce se posvěcovati, hrozně se poškvrňují T — tu] tu ť bývají T — zlá, hanebná T — zatrhání] utrhání P, rozmlauvání N — 114 děvečky N — dievky s pacholky] tu t dívek na pacholky C — s] na T — pacholky pacholkem K (teprve později z toho: pacholky) — zhlédaní] shlédajíce se (!) N — oplzlá] nestydatá T — smilná mívají N — z toho potom jdau T — 115 neřádná pocházejí N — 115—116 to ť jsú ... Kto] nepoctivá dotejkání, a tak tudy ďábel má své posvícení. To ť vám v pravdě pravím, kdo můžeš věřiti, věř! Kteříž koliv T — 115 dáblova PRON — neřkau (!) C — 116 posvěcovali N — poškvrnili R, poškvrňují C — Kto] To ť vám pravím (+ a věrně radím N), kdo PN — ste kdy C — těch] takových KC — 116—117 poškvrněných posvíceních T — 117 třeba ť vám RNT — toho káti N — jinak, nebude-li toho T, jinak, nebudete-li za to pokání činiti C — shledáte to CT — kterak] jak PONT — 118 vsedne TN — «když ... půjde při smrti B, vyn. K — těla] hrdla RC —
Strana 695
695 Druhé posviecení chrámu tohoto křesťané mají pamatovati 120 takto: aby, sebe posvětíc a jsúce sami dobře a světě živi, B 539 i vcházeli do tělesného chrámu, aby jimi bylo obnoveno posvěcení chrámu Kaneb kostela), neboť nečiní místo člověka svatého, ale člověk svatý činí místo svaté. Jakož dí Pán Buoh: »Budete-li má přikázaní plniti, budú stodoly vaše požehnané, požehnané) 125 pivnice, komory, duom, vše požehnané; pakli nebudete mých přikázaní plniti, zlořečené vaše stodoly, pivnice, domové, všecko zlořečené«. An Pán Buoh řekl k Mojžíšovi, když uzřel onen keř hořící: »Szuj střevíce s noh tvých, nebo místo, na němž ty stojíš, svaté jest«. Nebo tu rozmlúvaní bylo o věcech svatých a bož- 130 ských, Ki bylo svaté). A byť lidé při stoléch rozjímali a roz- mlúvali o dobrém, lépe by jich pokrmové byli posvěceni, než by«je jim kněží i mniší žehnali. A protož, že se od lidídobrých v kosteléch puosobí věci božské, i protož jsú Kta místa svatá: tu se hříchové shlazují na křtu, tu se svátosti rozdávají, tu tělo 135 Pána Ježíše, tu on svým přirozeným bytem obývá, tu anjelé světí 119 Druhé pak C — 120 dobře a vyn. B — živi k vůli Pána Boha svého T — 121 tělesného chrámu] tělesných kamenných bud, dře- věnných chrámův T — obnovení (+ a N) PCNT — 122 chrámu ... kostela ti chrámové T — Kaneb kostela vyn. B, a kostela PON — neboť .. místo] místo zajisté žádné nečiní N — člověka] vyn. R, svaté člověka T — 122—123 svatého . . . místo] vyn. (!) R — 123 pobožnej a svatej C — praví T — 124 plniti a zachovávati C — požehnány K — «požehnané) vyn. BR, vaše C — 125 dům, špižírna N — všecko bude C — pakli ne- budete] a zase, nebudete-li K — 126 zlořečené budau C — stodola T — duom KPCNT — vsecko zlořečené a vše jiné B — 127 Ano sám C — k] vyn. KPT — uzřel] viděl KPRCN, patřil na T — 128 ohněm hořící zelený T — Pry, zzuj PN, i dí takto: »Mojžíši, zzuj T — střevíce . . . tvých] se, Mojžieši KPRCN, obuv tvau T — nebo místo] místo zajisté N — kte- rémž TON — ty] vyn. KRN — 129 země svatá R — tu] to R — 130 «i bylo svaté) vyn. B — i] proto T — svaté) svato R, místo také svaté C — kdyby T — stolích svých NC — rozjímali a] vyn. KPN, rádi C — 130—131 rozjímali ... dobrém] rozmlauvání svá o dobrých a spasitedlných věcech měli T — 131 dobrém] Pánu Bohu, o dobrejch věcech a o dobrodínstvích božích C — by] vyn. K — jich jim B, jim jejich TC — posvěceni a požehnáni C — 132 «je vyn. BKC — kněží] jich všickni kněží C — i] je anebo C — «dobrých vyn. B, dobrejch a pobožnejch C — 133 dobré a božské T — protož] vyn. KT, tak R — «ta to B, ty R, tam T — 134 svátosti velebné C — tělo a krev drahého C — 135 Pána našeho T — Ježíše Krista i jeho převelebná a svatá krev T, Ježíše a krev předrahá N 123 Podle 5, M. 28, 1—5, 15—18. 128 2. М. 3, 5 —
695 Druhé posviecení chrámu tohoto křesťané mají pamatovati 120 takto: aby, sebe posvětíc a jsúce sami dobře a světě živi, B 539 i vcházeli do tělesného chrámu, aby jimi bylo obnoveno posvěcení chrámu Kaneb kostela), neboť nečiní místo člověka svatého, ale člověk svatý činí místo svaté. Jakož dí Pán Buoh: »Budete-li má přikázaní plniti, budú stodoly vaše požehnané, požehnané) 125 pivnice, komory, duom, vše požehnané; pakli nebudete mých přikázaní plniti, zlořečené vaše stodoly, pivnice, domové, všecko zlořečené«. An Pán Buoh řekl k Mojžíšovi, když uzřel onen keř hořící: »Szuj střevíce s noh tvých, nebo místo, na němž ty stojíš, svaté jest«. Nebo tu rozmlúvaní bylo o věcech svatých a bož- 130 ských, Ki bylo svaté). A byť lidé při stoléch rozjímali a roz- mlúvali o dobrém, lépe by jich pokrmové byli posvěceni, než by«je jim kněží i mniší žehnali. A protož, že se od lidídobrých v kosteléch puosobí věci božské, i protož jsú Kta místa svatá: tu se hříchové shlazují na křtu, tu se svátosti rozdávají, tu tělo 135 Pána Ježíše, tu on svým přirozeným bytem obývá, tu anjelé světí 119 Druhé pak C — 120 dobře a vyn. B — živi k vůli Pána Boha svého T — 121 tělesného chrámu] tělesných kamenných bud, dře- věnných chrámův T — obnovení (+ a N) PCNT — 122 chrámu ... kostela ti chrámové T — Kaneb kostela vyn. B, a kostela PON — neboť .. místo] místo zajisté žádné nečiní N — člověka] vyn. R, svaté člověka T — 122—123 svatého . . . místo] vyn. (!) R — 123 pobožnej a svatej C — praví T — 124 plniti a zachovávati C — požehnány K — «požehnané) vyn. BR, vaše C — 125 dům, špižírna N — všecko bude C — pakli ne- budete] a zase, nebudete-li K — 126 zlořečené budau C — stodola T — duom KPCNT — vsecko zlořečené a vše jiné B — 127 Ano sám C — k] vyn. KPT — uzřel] viděl KPRCN, patřil na T — 128 ohněm hořící zelený T — Pry, zzuj PN, i dí takto: »Mojžíši, zzuj T — střevíce . . . tvých] se, Mojžieši KPRCN, obuv tvau T — nebo místo] místo zajisté N — kte- rémž TON — ty] vyn. KRN — 129 země svatá R — tu] to R — 130 «i bylo svaté) vyn. B — i] proto T — svaté) svato R, místo také svaté C — kdyby T — stolích svých NC — rozjímali a] vyn. KPN, rádi C — 130—131 rozjímali ... dobrém] rozmlauvání svá o dobrých a spasitedlných věcech měli T — 131 dobrém] Pánu Bohu, o dobrejch věcech a o dobrodínstvích božích C — by] vyn. K — jich jim B, jim jejich TC — posvěceni a požehnáni C — 132 «je vyn. BKC — kněží] jich všickni kněží C — i] je anebo C — «dobrých vyn. B, dobrejch a pobožnejch C — 133 dobré a božské T — protož] vyn. KT, tak R — «ta to B, ty R, tam T — 134 svátosti velebné C — tělo a krev drahého C — 135 Pána našeho T — Ježíše Krista i jeho převelebná a svatá krev T, Ježíše a krev předrahá N 123 Podle 5, M. 28, 1—5, 15—18. 128 2. М. 3, 5 —
Strana 696
696 přístojí. I mají ti kostelové křesťanští u veliké poctivosti jmíni býti a lidé ti, kteří do nich vcházejí, mají se posvěcovati, aby, jakož sem řekl, od nich posviecení kostela obnoveno bylo. Jakož za to modlitba jest dnes na mši takto: »Milý Bože, jenž 140ty na každé léto tohoto kostela posvěcení obnovuješ«. Čím? Když lidé dobří vcházejí tam, tehdy se od nich obnovuje posvie- cení. A tak, ktož koli napraví se řádně k vuoli milého Boha, za- vázal se jest milý Buoh každého uslyšeti, ktož v tom chrámě bude prositi za které podobné věci. A za to dnes na jitřni hned 145 na počátku prosiece zpieváno, aby milý Buoh ráčil uslyšeti. Na mši opět modlitba za to: »Uslyšiž modlitby lidu tvého, milý Bože, Ka daj, aby, ktož koli do tohoto kostela vejda za která koli dobrodínství prositi bude, daj, milý Bože, ať Kvesele) obdrží!« Na nešpoře též: »Hoc in templo, summe Deus...!« »Ej, 150 milý Bože, Kktož do tohoto chrámu vejde a zač bude prositi, uslyš jej, milý Pane, a naplň jej hojného požehnánie)!« I protož u ve- liké poctivosti lidé mají míti kostely. Máte-liž vy je v poctivosti? Bývá-li to kdy, že na se neřádně vzhlédají v kosteléch, myšlenie B 540 nečistá, řeči lecjakés, šepty strojie? Bývá-li pak, že pyšně, hrdě, tu] a T — bytem] během K, bytem v srdcích dobrejch, věrnejch a po- božnejch křesťanův C — obývá] bývá R — svatí v velikém počtu T — 136 mají tehdy T — jmíni] vyn. R, od lidí jmíni a držáni C — 137 lid T — ti] vyn. KPCN, křesťanský T — který T — vchází T — mají] měli (!) by T — 138 «jakož sem řekl vyn. B — řekl, že R — obnovení C — 139 jest] již C — mši svatý RNT — takto] Prý PN, vyn. C — 140 líto R — Čím to bývá? N — 141 Tiem, když KC, Ú, když P, Au, tím, když N — dobří] vyn. R — vcházejíc C — 142 milému Pánu Bohu R — 144 budau PNT — za . . . věci] zač podobného T — které] vyn. KPC — 144—146 A za to . . . za to? Jakož se tak dí na modlitbě B — 145 prosiece] pro- šeno C, prositebně N. v prozbě T — zpieváno] vyn. C — 146 mši svaté TN — za to činěna T — Uslyšíš (!) B — 147 «a daj vyn. B, a dejž to z milosti tvé T — aby] vyn. T — kdož by C — vejde TN — za která] a zač N — 148 kolij vyn. KPRT — dobrodínství] podobného a vůli tvé neod- porného N — vesele) vše B — 149 též] tolikéž T — Hoc ... Deus!) vyn. KPRNT — Ej (Aj N), prý PN, Aj R, Aj, řkau T — 150—151 «ktož ... požehnánie v tomto chrámě jsa prošen, rač přijíti, štědře požehnati nás rač B — 150 vejde] vyn. (!) C — začež N, zač koliv TC — bude] vyn. C — 151 naplň jejl rač ho naplniti R — hojným požehnáním RONT — I protož] Protož ještě pravím, že T, Protož opět pravím N — 152—155 Máte .. . kosteluov) Ale bývá-li mezi vámi neřádné vzhlédaní na se v kostele, bývají-li zlá u B 540 n myšlení, šeptové, bývá-li pyšná pří- prava, když dete (!) do kostela B — 152 vy] vyn. RNT — 153 kdy] vyn. N, kdy u vás C — že tu N — vzhlédáte TC — ano myšlení C — 154 ne-
696 přístojí. I mají ti kostelové křesťanští u veliké poctivosti jmíni býti a lidé ti, kteří do nich vcházejí, mají se posvěcovati, aby, jakož sem řekl, od nich posviecení kostela obnoveno bylo. Jakož za to modlitba jest dnes na mši takto: »Milý Bože, jenž 140ty na každé léto tohoto kostela posvěcení obnovuješ«. Čím? Když lidé dobří vcházejí tam, tehdy se od nich obnovuje posvie- cení. A tak, ktož koli napraví se řádně k vuoli milého Boha, za- vázal se jest milý Buoh každého uslyšeti, ktož v tom chrámě bude prositi za které podobné věci. A za to dnes na jitřni hned 145 na počátku prosiece zpieváno, aby milý Buoh ráčil uslyšeti. Na mši opět modlitba za to: »Uslyšiž modlitby lidu tvého, milý Bože, Ka daj, aby, ktož koli do tohoto kostela vejda za která koli dobrodínství prositi bude, daj, milý Bože, ať Kvesele) obdrží!« Na nešpoře též: »Hoc in templo, summe Deus...!« »Ej, 150 milý Bože, Kktož do tohoto chrámu vejde a zač bude prositi, uslyš jej, milý Pane, a naplň jej hojného požehnánie)!« I protož u ve- liké poctivosti lidé mají míti kostely. Máte-liž vy je v poctivosti? Bývá-li to kdy, že na se neřádně vzhlédají v kosteléch, myšlenie B 540 nečistá, řeči lecjakés, šepty strojie? Bývá-li pak, že pyšně, hrdě, tu] a T — bytem] během K, bytem v srdcích dobrejch, věrnejch a po- božnejch křesťanův C — obývá] bývá R — svatí v velikém počtu T — 136 mají tehdy T — jmíni] vyn. R, od lidí jmíni a držáni C — 137 lid T — ti] vyn. KPCN, křesťanský T — který T — vchází T — mají] měli (!) by T — 138 «jakož sem řekl vyn. B — řekl, že R — obnovení C — 139 jest] již C — mši svatý RNT — takto] Prý PN, vyn. C — 140 líto R — Čím to bývá? N — 141 Tiem, když KC, Ú, když P, Au, tím, když N — dobří] vyn. R — vcházejíc C — 142 milému Pánu Bohu R — 144 budau PNT — za . . . věci] zač podobného T — které] vyn. KPC — 144—146 A za to . . . za to? Jakož se tak dí na modlitbě B — 145 prosiece] pro- šeno C, prositebně N. v prozbě T — zpieváno] vyn. C — 146 mši svaté TN — za to činěna T — Uslyšíš (!) B — 147 «a daj vyn. B, a dejž to z milosti tvé T — aby] vyn. T — kdož by C — vejde TN — za která] a zač N — 148 kolij vyn. KPRT — dobrodínství] podobného a vůli tvé neod- porného N — vesele) vše B — 149 též] tolikéž T — Hoc ... Deus!) vyn. KPRNT — Ej (Aj N), prý PN, Aj R, Aj, řkau T — 150—151 «ktož ... požehnánie v tomto chrámě jsa prošen, rač přijíti, štědře požehnati nás rač B — 150 vejde] vyn. (!) C — začež N, zač koliv TC — bude] vyn. C — 151 naplň jejl rač ho naplniti R — hojným požehnáním RONT — I protož] Protož ještě pravím, že T, Protož opět pravím N — 152—155 Máte .. . kosteluov) Ale bývá-li mezi vámi neřádné vzhlédaní na se v kostele, bývají-li zlá u B 540 n myšlení, šeptové, bývá-li pyšná pří- prava, když dete (!) do kostela B — 152 vy] vyn. RNT — 153 kdy] vyn. N, kdy u vás C — že tu N — vzhlédáte TC — ano myšlení C — 154 ne-
Strana 697
697 155 nadutě jdau do kosteluov? Dí Pán Buoh skrze Sofoniáše proroka: »Budu ť já mstíti nad každým, ktož kráči do domu mého pyšně!« Bojíte-li se toho? Ha! Věříte-li tomu? Ale shledáte, jak ť toho Buoh «bude mstíti)! Svatý Václav, že rád pomáhal mše slúžiti, vždy v sprostném rúše šel do kostela, 160 až jeliž z kostela přišel, [tož] teprv na se vzal knížecí rúcho. A toto se připraví jako k tanci do kostela a jako modly! Zvíte, kde ť bude déle býti, jedno nevěřte žádnému! A, vy, bídní Čechové, ješto, kdež tam jedete do jiných zemí na vojnu, ješto jste brali kostelní věci, ubrusy, kalichy, ornáty, zvony, shledáte, ne- čistá] zlá, nečistá R, nečistá máte T, nečistá, žádosti C — strojie] strojíce R, strojíte TC, působí N — Ba, bývá T — pak] to T, to pak C — 155 na- dutě] nadutě muží v čepičkách (čepcích N) a ženy s vocasy (+ dlauhými N), s rohy divnými, dáblem (dábly N) vymyšlenými z horaucího pekla TN — — kostela N — Dí ... Buoh] An (Ano N) Pán Buoh die (praví T) KNT Zofoniáše B — 156 Prý, budu N, Toto budu ť T — každým] ním nad kaž- dejm C — kdož koliv C — kráčí] chodí K, vchází T — 157 pyšně a hrdě TN — Bojíte-li vy N — toho] to (!) P — «Ha! .. . Ale vyn. B — Ha!] vyn. K — Věříte-li tomu?] Věříte-li tomu, hrdé a pyšné, naduté jako měch ženy? N, Věříte-li tomu, hrdé a naduté ženy, záchodové nečistí, pytlové smrdutí? T — Ale vyn. C — 158 jak) kterak KC — «bude mstíti» pomstí B, bude těžce mstíti TN — Václav, kníže české N, Václav, dědic této české země T — 159 pomáhal ... vždy] mše svaté a slova božího poslauchal, vždycky měl ten svatý obyčej, že T — pomáhal] poslauchal N — mše svaté N — slúžiti] vyn. KPN — vždy rád K — Qv) vyn. (!) B — šel] chodil K, chodíval TN — 160 až jeliž] a až již R, až když N, a když T, až když pak C — přišel vyn. (!) C, se navrátil TN — [tož] vyn. KPRNT — vzal] bral N — A toto] A toto pak C, Ale tito křesťané T, A toto ničemná měšťka N — 161 do kostela] vyn. C — modly] nějaké modly škrobené (vyn. N) TN — Zvíte, nebožátka C — 162 dýleji R — jedno nevěřte] však vy nechcete věřiti C, však nevěříte P, nevopravíte-li a nepřestanete-li té ďáblové pejchy zlořečené T — žádnému] vyn. T — Ó T — bídní a nestydatí T — Čechové, jako vopice N — 163 kdež] když RT — tam . .. jiných] na se cizí kroje béřete, a když ste tam jeli do cizích N — jedete] jste táhli T — na vojnu do Míšně, do Rakaus aneb do Slez (Slezska C) a (vyn. C) jinam (vyn. C KC, do Míšně a jinam PNT — 163—164 ješto ... zvony] nabrali ste kostel- ních věcí, kalichů, vornátů, ubrusů, zvonů N — 163 jesto jste brali] brá- váte R, brali jste T — 164 kostelní věci] vyn. K — zvony a jiným ste ty věci posvátné prodávali T — 164—167 «shledáte ... kterak t) potom sobě nadělali z kalichuov pásuov, z ornátů kabátuov, z ubrusuov košilí, shledáte, že t B — 164 shledáte to TC — 165 se káti] za to pokání činiti C, 156 Snad podle Sof. 1, 9 a 2, 10. 162 nn. Slova Rokycanova vztahují se patrně na výpravu do Míšně r. 1450. Viz Urbánkovy České dějiny III. 2, str. 479 pozn.
697 155 nadutě jdau do kosteluov? Dí Pán Buoh skrze Sofoniáše proroka: »Budu ť já mstíti nad každým, ktož kráči do domu mého pyšně!« Bojíte-li se toho? Ha! Věříte-li tomu? Ale shledáte, jak ť toho Buoh «bude mstíti)! Svatý Václav, že rád pomáhal mše slúžiti, vždy v sprostném rúše šel do kostela, 160 až jeliž z kostela přišel, [tož] teprv na se vzal knížecí rúcho. A toto se připraví jako k tanci do kostela a jako modly! Zvíte, kde ť bude déle býti, jedno nevěřte žádnému! A, vy, bídní Čechové, ješto, kdež tam jedete do jiných zemí na vojnu, ješto jste brali kostelní věci, ubrusy, kalichy, ornáty, zvony, shledáte, ne- čistá] zlá, nečistá R, nečistá máte T, nečistá, žádosti C — strojie] strojíce R, strojíte TC, působí N — Ba, bývá T — pak] to T, to pak C — 155 na- dutě] nadutě muží v čepičkách (čepcích N) a ženy s vocasy (+ dlauhými N), s rohy divnými, dáblem (dábly N) vymyšlenými z horaucího pekla TN — — kostela N — Dí ... Buoh] An (Ano N) Pán Buoh die (praví T) KNT Zofoniáše B — 156 Prý, budu N, Toto budu ť T — každým] ním nad kaž- dejm C — kdož koliv C — kráčí] chodí K, vchází T — 157 pyšně a hrdě TN — Bojíte-li vy N — toho] to (!) P — «Ha! .. . Ale vyn. B — Ha!] vyn. K — Věříte-li tomu?] Věříte-li tomu, hrdé a pyšné, naduté jako měch ženy? N, Věříte-li tomu, hrdé a naduté ženy, záchodové nečistí, pytlové smrdutí? T — Ale vyn. C — 158 jak) kterak KC — «bude mstíti» pomstí B, bude těžce mstíti TN — Václav, kníže české N, Václav, dědic této české země T — 159 pomáhal ... vždy] mše svaté a slova božího poslauchal, vždycky měl ten svatý obyčej, že T — pomáhal] poslauchal N — mše svaté N — slúžiti] vyn. KPN — vždy rád K — Qv) vyn. (!) B — šel] chodil K, chodíval TN — 160 až jeliž] a až již R, až když N, a když T, až když pak C — přišel vyn. (!) C, se navrátil TN — [tož] vyn. KPRNT — vzal] bral N — A toto] A toto pak C, Ale tito křesťané T, A toto ničemná měšťka N — 161 do kostela] vyn. C — modly] nějaké modly škrobené (vyn. N) TN — Zvíte, nebožátka C — 162 dýleji R — jedno nevěřte] však vy nechcete věřiti C, však nevěříte P, nevopravíte-li a nepřestanete-li té ďáblové pejchy zlořečené T — žádnému] vyn. T — Ó T — bídní a nestydatí T — Čechové, jako vopice N — 163 kdež] když RT — tam . .. jiných] na se cizí kroje béřete, a když ste tam jeli do cizích N — jedete] jste táhli T — na vojnu do Míšně, do Rakaus aneb do Slez (Slezska C) a (vyn. C) jinam (vyn. C KC, do Míšně a jinam PNT — 163—164 ješto ... zvony] nabrali ste kostel- ních věcí, kalichů, vornátů, ubrusů, zvonů N — 163 jesto jste brali] brá- váte R, brali jste T — 164 kostelní věci] vyn. K — zvony a jiným ste ty věci posvátné prodávali T — 164—167 «shledáte ... kterak t) potom sobě nadělali z kalichuov pásuov, z ornátů kabátuov, z ubrusuov košilí, shledáte, že t B — 164 shledáte to TC — 165 se káti] za to pokání činiti C, 156 Snad podle Sof. 1, 9 a 2, 10. 162 nn. Slova Rokycanova vztahují se patrně na výpravu do Míšně r. 1450. Viz Urbánkovy České dějiny III. 2, str. 479 pozn.
Strana 698
698 165 budete-li se káti, co ť vás pro to potká! Potom přijevše dělali z kalichuov pásy, z ubrusuov košile, čechly, z ornátuov kabáty. A, kterak ť toho [milý] Buch těžce mstíti bude, nestojte) A vy, ješto kostelních věcí chováte nepoctivě, kalichuov Ka jiných věcí, tu, kdež s svými «manželkami) neřádně svú vuoli 170 pášete, běda, běda bude! Nastojte! Kterak kvy všudy, při všech věcech své duše zavodíte! Svatý Bernart «mluví a učí, aby i ty ampule kostelní poctivě chovány byly! Třetí posviecení máme zachovati a žádati jeho dojíti, o němž jest dnešní epištola, Kkterauž píše svatý Jan v Zjevení: »Viděl 175 jsem město svaté, Jeruzalem, nové, sstupujícé s nebe, od Boha připravené, jakožto nevěstu okrášlenú muži svému«. To ť bude v den súdný, když všechny věci budú obnoveny a ozdobeny , že všecko bude mnohem krašší než nyní. A proč to bude? To učiní milý Buoh ke cti svým Kmilým) voleným, že to vše 180 ozdobí; země bude jako křišťál, moře Kvelmi) čisté, že v něm žádného bláta ani kalu nebude i v jiných vodách, povětří obojí pokání činiti T — pro to] za to hrozného T — Potom také sú mnozí z vás T — dělali ste (+ sobě N) TN — 166 čechle PNT, a čechlíky R — kabáty, a chodíc v tom, nebáli ste se, aby vás dábel do pekla nevtrhl! T — 167 Ah R, Ach TC, Ó N — [milý] vyn. KPRNT — velmi těžce N — nad vámi mstíti T — nestojte vyn. B, jako nad Baltazarem, synem krále Nabochodonozora babylonského, který týmž způsobem nevážně užíval nádob z chrámu jeruzalemského vzatých T — 168 A vyl Co pak s vámi se stane T — kostelní (+ posvátné T) věci NCT — kalichy T — «a jinych věcí vyn. B, ornáty, jiné věci T — 169 «manželkami ženami BT — (neřádně svú vuoli neřády B — neřádně] vyn. C — 170 pácháte R — běda vyn. BPN, vám T — Kterak] Jak T — kvy vyn. B — všudý vyn. TN — 171 bídně zavodíte T — «mluví a vyn. B — 171—172 a učí] vyn. C — 172 i] vyn. KN — 173 Třetí pak C — 174 dnešní epištola] zmínka v dnešní svaté epištole C — svatá epištola RNT — «kterauž vyn. B — jest napsal TC — v svém Zjevení řka (vyn. T) NT — Zjevení, kdež praví těmito slovy: »Ej, já, Jan C — 175 nový PNT — s nebe] vyn. PNT — 176 připravený PNT — ne- věsta C — okrášlená C — bude] se stane NT — 177 moci a věci C — obno- vené T — ozdobeny okrášlené B, ozdobené T — 178 nyní, nýbrž v tom spůsobu, jaké byly při počátku za nevinnosti Adamovy N — «proč to bude? vyn. B — 179 To] Proto, že to NC — ke cti] pro poctivost T, ke cti a slávě N, ke cti a k chvále a slávě C — «milým vyn. B — vyvo- leným T — 180 bude] vyn. R, bude čistá C — křišťál světlá TN — «velmi) jako stklo B — 181 «žádného . . . vodách bláta ani žádného kalu nebude B — kalu] na něm nic takového K — i] ani PNT, a tolikéž i C — povětří
698 165 budete-li se káti, co ť vás pro to potká! Potom přijevše dělali z kalichuov pásy, z ubrusuov košile, čechly, z ornátuov kabáty. A, kterak ť toho [milý] Buch těžce mstíti bude, nestojte) A vy, ješto kostelních věcí chováte nepoctivě, kalichuov Ka jiných věcí, tu, kdež s svými «manželkami) neřádně svú vuoli 170 pášete, běda, běda bude! Nastojte! Kterak kvy všudy, při všech věcech své duše zavodíte! Svatý Bernart «mluví a učí, aby i ty ampule kostelní poctivě chovány byly! Třetí posviecení máme zachovati a žádati jeho dojíti, o němž jest dnešní epištola, Kkterauž píše svatý Jan v Zjevení: »Viděl 175 jsem město svaté, Jeruzalem, nové, sstupujícé s nebe, od Boha připravené, jakožto nevěstu okrášlenú muži svému«. To ť bude v den súdný, když všechny věci budú obnoveny a ozdobeny , že všecko bude mnohem krašší než nyní. A proč to bude? To učiní milý Buoh ke cti svým Kmilým) voleným, že to vše 180 ozdobí; země bude jako křišťál, moře Kvelmi) čisté, že v něm žádného bláta ani kalu nebude i v jiných vodách, povětří obojí pokání činiti T — pro to] za to hrozného T — Potom také sú mnozí z vás T — dělali ste (+ sobě N) TN — 166 čechle PNT, a čechlíky R — kabáty, a chodíc v tom, nebáli ste se, aby vás dábel do pekla nevtrhl! T — 167 Ah R, Ach TC, Ó N — [milý] vyn. KPRNT — velmi těžce N — nad vámi mstíti T — nestojte vyn. B, jako nad Baltazarem, synem krále Nabochodonozora babylonského, který týmž způsobem nevážně užíval nádob z chrámu jeruzalemského vzatých T — 168 A vyl Co pak s vámi se stane T — kostelní (+ posvátné T) věci NCT — kalichy T — «a jinych věcí vyn. B, ornáty, jiné věci T — 169 «manželkami ženami BT — (neřádně svú vuoli neřády B — neřádně] vyn. C — 170 pácháte R — běda vyn. BPN, vám T — Kterak] Jak T — kvy vyn. B — všudý vyn. TN — 171 bídně zavodíte T — «mluví a vyn. B — 171—172 a učí] vyn. C — 172 i] vyn. KN — 173 Třetí pak C — 174 dnešní epištola] zmínka v dnešní svaté epištole C — svatá epištola RNT — «kterauž vyn. B — jest napsal TC — v svém Zjevení řka (vyn. T) NT — Zjevení, kdež praví těmito slovy: »Ej, já, Jan C — 175 nový PNT — s nebe] vyn. PNT — 176 připravený PNT — ne- věsta C — okrášlená C — bude] se stane NT — 177 moci a věci C — obno- vené T — ozdobeny okrášlené B, ozdobené T — 178 nyní, nýbrž v tom spůsobu, jaké byly při počátku za nevinnosti Adamovy N — «proč to bude? vyn. B — 179 To] Proto, že to NC — ke cti] pro poctivost T, ke cti a slávě N, ke cti a k chvále a slávě C — «milým vyn. B — vyvo- leným T — 180 bude] vyn. R, bude čistá C — křišťál světlá TN — «velmi) jako stklo B — 181 «žádného . . . vodách bláta ani žádného kalu nebude B — kalu] na něm nic takového K — i] ani PNT, a tolikéž i C — povětří
Strana 699
699 bude Kvelmi) ušlechtilé, oheň bude náramně jasný, slunce sedm- krát kraší než nyní.Tak ť to vše milý Buoh divně ozdobí. Ano, jako vídáte u znamenitých lidí, když hosti Kmají mieti, ani ť) 185 obestrú [pokoje] koberci a ozdobí: tak také) milý Buoh ozdobí [to] všecko pro své milé volené hosti. Neb svatý Petr a jiní, kdož tam budú, nejsú tam ještě aniž bývali s svými těly, ale již tehdáž vezmú těla oslavená a již se Ktam) ui poberú. Ej, dajž nám na B 541 to posviecenie) přijíti, ukřižovaný Ježíši, abychom se tam 190 shledali spolu! David ť jest toho náramně žádal a říkával: »Ej, kterak jsú milí a libí příbytkové tvoji, milý Pane! Hyne ť má duše, žádajíci přijíti do tvých siení, Kmilý Bože)!« Umíme-li my toho také požádati srdečně, hádaj!? Nemuož tento lid, neb také C — 182 «velmi vyn. B — ušlechtilé a zdravé (+ suptilné N) TN — oheň] oh (!) P — oheň . .. jasný] vyn. TN — jasné P — slunce] slunce bude TC, slunce náramně bude jasné N — 183 kraší] krašší a jasnější C. jasnější T — nežli jest C — 183—184 Tak ... jako) A vy B — 183 to] vyn. C — divně] vyn. K — 184 jako tam C — jaké hosti T — «mají . .. ani ť) čekají B — ani ť) vyn. T — 185 ostrú KPT — [pokoje] vyn. KPRCNT — ozdobí, okrášlí N, ozdobí, aby nic nebylo, což by uraziti mělo vzáctné hosti T, ozdobí, vše pro své hosti C — «také) ť B, nápo- dobně T — ozdobí] vyn. C — 186 [to] vyn. KPRCNT — milé ... hosti] hosti a přátely, milé volené N, hosti, pro své milé volené C — jiní svatí C — kteří NCT — 187 tam budú] se tam dostanau T, tam již sau C — ještě] vyn. C — již tehdáž po dni saudném T — 188 vezmauce T — «tam) na to věčnké) posvie B 541 ] cení (ps. wiecznie!) B, tam, do té ne- beské slávy T, tam, do těch věčnejch bytností N — Ej] Aj RN, vyn. T, Ej, pomoziž a C — 189 «to posviecenie ně B, to posviecenie nebeské a věčné T, to a na to posvícení R, to věčné posviecení N — ukřižovaný Pane náš N, ukřižovanej a drahej Pane C — Ježíši Kriste RN — 190 shledati (ps. zhladati!) mohli T — «spolu s našimi přátely B — David svatý RT — žádával T — a říkával] řka KPCNT — 191 Ej (Aj N), prý PN, Aj RT — libí a rozkošní C — příbytkové aneb stánkové T — tvoji ... Pane] Páně C — milý Pane] Pane moci KR, Bože mocný (moci N)!«. A dále dí PN, Pane!« A dále praví T — 192 stanův a síní C — «milý Bože vyn. B, milej Pane C — 193 my] vyn. KC — toho] vyn. C — také) vyn. K — toho požádati T — hádají vyn. TC — Medle, nemůž C — 194 184 nn. Toto srovnání, s nímž se setkáváme v Postille několikrát, jest patrně ohlas ze sv. Augustina; srovnej jeho Sermones de tempore, Sermo CXV (Migne L sv. 39 col. 1973): Considerate, quaeso, fratres, quando aliquis homo potens aut nobilis natalem aut suum aut filii sui celebrare desiderat, quanto studio ante plures dies, quidquid in domo sua sordidum viderit, ordinat emun- dari ... 191 Podle Ž. 84, 2 a 3 —
699 bude Kvelmi) ušlechtilé, oheň bude náramně jasný, slunce sedm- krát kraší než nyní.Tak ť to vše milý Buoh divně ozdobí. Ano, jako vídáte u znamenitých lidí, když hosti Kmají mieti, ani ť) 185 obestrú [pokoje] koberci a ozdobí: tak také) milý Buoh ozdobí [to] všecko pro své milé volené hosti. Neb svatý Petr a jiní, kdož tam budú, nejsú tam ještě aniž bývali s svými těly, ale již tehdáž vezmú těla oslavená a již se Ktam) ui poberú. Ej, dajž nám na B 541 to posviecenie) přijíti, ukřižovaný Ježíši, abychom se tam 190 shledali spolu! David ť jest toho náramně žádal a říkával: »Ej, kterak jsú milí a libí příbytkové tvoji, milý Pane! Hyne ť má duše, žádajíci přijíti do tvých siení, Kmilý Bože)!« Umíme-li my toho také požádati srdečně, hádaj!? Nemuož tento lid, neb také C — 182 «velmi vyn. B — ušlechtilé a zdravé (+ suptilné N) TN — oheň] oh (!) P — oheň . .. jasný] vyn. TN — jasné P — slunce] slunce bude TC, slunce náramně bude jasné N — 183 kraší] krašší a jasnější C. jasnější T — nežli jest C — 183—184 Tak ... jako) A vy B — 183 to] vyn. C — divně] vyn. K — 184 jako tam C — jaké hosti T — «mají . .. ani ť) čekají B — ani ť) vyn. T — 185 ostrú KPT — [pokoje] vyn. KPRCNT — ozdobí, okrášlí N, ozdobí, aby nic nebylo, což by uraziti mělo vzáctné hosti T, ozdobí, vše pro své hosti C — «také) ť B, nápo- dobně T — ozdobí] vyn. C — 186 [to] vyn. KPRCNT — milé ... hosti] hosti a přátely, milé volené N, hosti, pro své milé volené C — jiní svatí C — kteří NCT — 187 tam budú] se tam dostanau T, tam již sau C — ještě] vyn. C — již tehdáž po dni saudném T — 188 vezmauce T — «tam) na to věčnké) posvie B 541 ] cení (ps. wiecznie!) B, tam, do té ne- beské slávy T, tam, do těch věčnejch bytností N — Ej] Aj RN, vyn. T, Ej, pomoziž a C — 189 «to posviecenie ně B, to posviecenie nebeské a věčné T, to a na to posvícení R, to věčné posviecení N — ukřižovaný Pane náš N, ukřižovanej a drahej Pane C — Ježíši Kriste RN — 190 shledati (ps. zhladati!) mohli T — «spolu s našimi přátely B — David svatý RT — žádával T — a říkával] řka KPCNT — 191 Ej (Aj N), prý PN, Aj RT — libí a rozkošní C — příbytkové aneb stánkové T — tvoji ... Pane] Páně C — milý Pane] Pane moci KR, Bože mocný (moci N)!«. A dále dí PN, Pane!« A dále praví T — 192 stanův a síní C — «milý Bože vyn. B, milej Pane C — 193 my] vyn. KC — toho] vyn. C — také) vyn. K — toho požádati T — hádají vyn. TC — Medle, nemůž C — 194 184 nn. Toto srovnání, s nímž se setkáváme v Postille několikrát, jest patrně ohlas ze sv. Augustina; srovnej jeho Sermones de tempore, Sermo CXV (Migne L sv. 39 col. 1973): Considerate, quaeso, fratres, quando aliquis homo potens aut nobilis natalem aut suum aut filii sui celebrare desiderat, quanto studio ante plures dies, quidquid in domo sua sordidum viderit, ordinat emun- dari ... 191 Podle Ž. 84, 2 a 3 —
Strana 700
700 jest ulnul v milosti světa, i nemuož po tom «potúžiti. I protož, 195 ktož míti bude to posviecení v duši, o němž jest prvé praveno, ti ť dojdú onoho věčného posviecení. Ale vy, ješto neřádně požíváte těch posviecení k vuoli dáblově a v hřiech je obracéte, ti se toho nenadějte! I protož toho posviecenie prvnicho v duši abychom měli, musíme o ně pracovati a usilovati, druhého musíme 200 hleděti, aby námi obnoveno bylo a nepoškvrněno, a třetieho žádati, túžiti po něm, modliti se za ně, abychom ho mohli do- jíti. A o tom posviecení v duši jest dnešní svaté čtení. (Prý, »když Ježíš procházíše Jericho, aj, muž, jménem Zacheus, a 205 ten byl kníže zjevných hříšníkuov, a on bohatý. I žádal viděti Ježíše, kto by byl« etc. Na počátku čtenie svatého die evange- lista: »Vyšed Ježíš«. To vyjitie jeho, kterýmž jest vyšel z luona Boha Otce všemohúcieho, velmi divné jest, jenž on pochodí a rodí se od věčnosti Buoh z Boha, světlo z světla. Kteréžto vyjití 210 jest «náramně vysoké, Ko němž jest velmi nesnadno lidem smrtedlným) netoliko mluviti, ale i mysliti. I toho nyní po- nechám; než o tomto vyjití jeho, jakož jest vyšel z života Panny — ulnul ... světa] přilnul milostí k světu N, přiložil milost k těmto světským věcem pominutedlným T — v milosti světa] milostí v světě P, vší svau milostí k tomuto světu C — tom dobrém N — túžiti B, potúžiti, což jest nebeského T — 195 budau KPCNT — duších svých N — prvé praveno] již oznámeno T, zpřed (!) povědíno N — 196 druhého, věčného K — 196—202 Ale ... dojíti) vyn. B — 197 k vuoli] k vůli tělu svému, světu a k vůli C — čertově K, dáblu R — hříchy C — obracujete P — 198 ti] vy RNT — toho] to RC — první RC — v duši] vyn. C, v duších N — 199 abychom měli] vyn. K, abychom dosáhli N, abychom dosáhnauti mohli T — pilně pracovati T, věrně a právě pracovati C — druhého též C — — 200 hlédati RNT — nám C — 201 za ně Pánu Bohu T 203 posvěcení N — svaté a blahoslavené N — «Prý, když jenž takto mluví svatý Lukáš: »Vyšed B, jenž takto dí: »Když C, Když KT — 204 procházel C, přecházel PN, přicházel RT — k Jerichu RT — cj N. a ej C — muž jeden K — 205 on] byl T, vyn. N — žádal] hledal jest KPNT — 206 etc.] vyn. KPRON, ale nemohl pro zástup, nebo postavy maličký byl T — 206—209 «Na počátku ... Kteréžto? Vyjití toto, kteréž pokládá evangelista, znamenává to vyjití, kterýmž jest vyšel Syn boží z luona Boha, Otce svého, a od věčnosti pochodí Buoh z Boha, světlo z světla. A to B — 206 tohoto čtenie R — praví T — 207 Vyšel Pán R — 208 divné) podivné T, předivné N — jenž] neb TN — on] vyn. R — pochází RT — 210 (náramně velmi divné a B, jeho náramně T — 210—211 o němž .. . smrtedlným vyn. B — 210 velmi] vyn. R — 211 i] ani T — I toho) Čehož N — nyní na straně TN — 212 nežl druhé T — o tomtoj pak KPONT
700 jest ulnul v milosti světa, i nemuož po tom «potúžiti. I protož, 195 ktož míti bude to posviecení v duši, o němž jest prvé praveno, ti ť dojdú onoho věčného posviecení. Ale vy, ješto neřádně požíváte těch posviecení k vuoli dáblově a v hřiech je obracéte, ti se toho nenadějte! I protož toho posviecenie prvnicho v duši abychom měli, musíme o ně pracovati a usilovati, druhého musíme 200 hleděti, aby námi obnoveno bylo a nepoškvrněno, a třetieho žádati, túžiti po něm, modliti se za ně, abychom ho mohli do- jíti. A o tom posviecení v duši jest dnešní svaté čtení. (Prý, »když Ježíš procházíše Jericho, aj, muž, jménem Zacheus, a 205 ten byl kníže zjevných hříšníkuov, a on bohatý. I žádal viděti Ježíše, kto by byl« etc. Na počátku čtenie svatého die evange- lista: »Vyšed Ježíš«. To vyjitie jeho, kterýmž jest vyšel z luona Boha Otce všemohúcieho, velmi divné jest, jenž on pochodí a rodí se od věčnosti Buoh z Boha, světlo z světla. Kteréžto vyjití 210 jest «náramně vysoké, Ko němž jest velmi nesnadno lidem smrtedlným) netoliko mluviti, ale i mysliti. I toho nyní po- nechám; než o tomto vyjití jeho, jakož jest vyšel z života Panny — ulnul ... světa] přilnul milostí k světu N, přiložil milost k těmto světským věcem pominutedlným T — v milosti světa] milostí v světě P, vší svau milostí k tomuto světu C — tom dobrém N — túžiti B, potúžiti, což jest nebeského T — 195 budau KPCNT — duších svých N — prvé praveno] již oznámeno T, zpřed (!) povědíno N — 196 druhého, věčného K — 196—202 Ale ... dojíti) vyn. B — 197 k vuoli] k vůli tělu svému, světu a k vůli C — čertově K, dáblu R — hříchy C — obracujete P — 198 ti] vy RNT — toho] to RC — první RC — v duši] vyn. C, v duších N — 199 abychom měli] vyn. K, abychom dosáhli N, abychom dosáhnauti mohli T — pilně pracovati T, věrně a právě pracovati C — druhého též C — — 200 hlédati RNT — nám C — 201 za ně Pánu Bohu T 203 posvěcení N — svaté a blahoslavené N — «Prý, když jenž takto mluví svatý Lukáš: »Vyšed B, jenž takto dí: »Když C, Když KT — 204 procházel C, přecházel PN, přicházel RT — k Jerichu RT — cj N. a ej C — muž jeden K — 205 on] byl T, vyn. N — žádal] hledal jest KPNT — 206 etc.] vyn. KPRON, ale nemohl pro zástup, nebo postavy maličký byl T — 206—209 «Na počátku ... Kteréžto? Vyjití toto, kteréž pokládá evangelista, znamenává to vyjití, kterýmž jest vyšel Syn boží z luona Boha, Otce svého, a od věčnosti pochodí Buoh z Boha, světlo z světla. A to B — 206 tohoto čtenie R — praví T — 207 Vyšel Pán R — 208 divné) podivné T, předivné N — jenž] neb TN — on] vyn. R — pochází RT — 210 (náramně velmi divné a B, jeho náramně T — 210—211 o němž .. . smrtedlným vyn. B — 210 velmi] vyn. R — 211 i] ani T — I toho) Čehož N — nyní na straně TN — 212 nežl druhé T — o tomtoj pak KPONT
Strana 701
701 Marie a přišel na tento svět. O «tom) dí sám drahý Pán na konci tohoto svatého čtení Kvypravuje, proč jest přišel 215 Syn člověka: hledati a spasenu učiniti, což bylo zahynulo. Ej, račiž nás také naleznúti, milý Pane!«Ej, požádajme toho na milém Bohu), ať se na nás to naplní, Kcož jest on řekl skrze Eze- chiele proroka [řkaj: »Já sám budu hledati ovcí mých; což bude nemocného, uzdravim a uléčím«. A, my nebožátka, nemocní 220 na svých dušéch! Račiž nás naleznúti a uzdraviti, milý Pane! »A což bude zlámaného, svíži, a což [bude] zdravého [a tučného], budu ostřéhati«. KEj, daj, milý Pane, aby se na nás ta řeč na- plnila, dobrý Ježíši! Než pak, že tento Zacheus žádal viděti Ježíše, i nemohl pro 225 zástup, neb malé postavy bíše. Tě dvě věci — malost a zástup, to jest množstvie — náramně velmi překazí lidem viděti Ježíše. Která jest to malost? Tato: Pohleď, jak jsme velmi malí, — jeho] jest jeho T — jakož] jímž T — blahoslavené a důstojné Panny T, blahoslavené a přečisté Panny N — 213 «tom němž B — sám] vyn. C — «drahý vyn. B — 214 svatého] vyn. P — «vypravuje, proč jest? řka B — přišel řka: »Přišel PNT, přišel etc.: »Přišel C — 215 hledati ... zahynulo] vyn. R — spasenu učiniti] spasiti (+ to N) KNT — učiniti to PC — Ej] I R, Aj TN — 216 pohledati a naleznauti T — Pane Ježíši T, Pane Bože C, Pane [a Spasiteli] K — 216—217 «Ej ... Bohu vyn. B — 216 Ej] vyn. KT, Aj R, I N — požádajme my N — 217 Bohu, milí křesťané TN — ať] aby T — nás hříšných T — naplnilo T — «což ... řekl co s' ty pověděl B — on] vyn. R — 218 [řka] vyn. KPRONT — Já sám? A já, Pán Buoh B, Ej, já sám C, Já sám, Pán R — 219—220 Ka uléčím ... Pane! vyn. B — 219 a uléčím] vyn. PNT, aneb uléčím R — my sme T — 220 milý, drahý T — Pane Bože C — 221 A] A dále die KN — což bude] vyn. N, což bylo K, což C, což, prý P, což, praví T — uvieži K, sváži R — [bude] vyn. KPRCNT — [a tučného] vyn. KPRCNT — 222—223 Ej ... dobrý Učiniž nám to, milý Pane B — 222 Ej] Aj R, vyn. TN — Daj nám to TN — 223 Ježíši] náš Pane Ježíši N, drahý Pane Ježíši (vyn. T) Kriste RT — 224 Ježíše, kdo by byl C — «pro zástup vyn. BR — 225 malé postavy] postavú malitký K, postavy malitké (maličké TNC, maličký R) PRCNT — byl PRCNT — Těto K, Ty PRCT, Tyto N — 225—226 malost ... lidem] jedno malost, druhé zástup, množství náramně zavodí lidu, aby nemohli N — 226 «to jest ... velmi vyn. B — jest] vyn. PRT — velmi vyn. PR, náramně T — překáží PRT — 227 Která jest to] Co se pak rozumí skrze tu T — Tato] Toto PNT — Pohleďme N. Když po- hledíme T — jak] pak P, kterak T — jak jsme velmi] sme-li my N — 218 Podle Ezech. 34, 15 a 16 — 221 Podle Ezech. 34, 16 —
701 Marie a přišel na tento svět. O «tom) dí sám drahý Pán na konci tohoto svatého čtení Kvypravuje, proč jest přišel 215 Syn člověka: hledati a spasenu učiniti, což bylo zahynulo. Ej, račiž nás také naleznúti, milý Pane!«Ej, požádajme toho na milém Bohu), ať se na nás to naplní, Kcož jest on řekl skrze Eze- chiele proroka [řkaj: »Já sám budu hledati ovcí mých; což bude nemocného, uzdravim a uléčím«. A, my nebožátka, nemocní 220 na svých dušéch! Račiž nás naleznúti a uzdraviti, milý Pane! »A což bude zlámaného, svíži, a což [bude] zdravého [a tučného], budu ostřéhati«. KEj, daj, milý Pane, aby se na nás ta řeč na- plnila, dobrý Ježíši! Než pak, že tento Zacheus žádal viděti Ježíše, i nemohl pro 225 zástup, neb malé postavy bíše. Tě dvě věci — malost a zástup, to jest množstvie — náramně velmi překazí lidem viděti Ježíše. Která jest to malost? Tato: Pohleď, jak jsme velmi malí, — jeho] jest jeho T — jakož] jímž T — blahoslavené a důstojné Panny T, blahoslavené a přečisté Panny N — 213 «tom němž B — sám] vyn. C — «drahý vyn. B — 214 svatého] vyn. P — «vypravuje, proč jest? řka B — přišel řka: »Přišel PNT, přišel etc.: »Přišel C — 215 hledati ... zahynulo] vyn. R — spasenu učiniti] spasiti (+ to N) KNT — učiniti to PC — Ej] I R, Aj TN — 216 pohledati a naleznauti T — Pane Ježíši T, Pane Bože C, Pane [a Spasiteli] K — 216—217 «Ej ... Bohu vyn. B — 216 Ej] vyn. KT, Aj R, I N — požádajme my N — 217 Bohu, milí křesťané TN — ať] aby T — nás hříšných T — naplnilo T — «což ... řekl co s' ty pověděl B — on] vyn. R — 218 [řka] vyn. KPRONT — Já sám? A já, Pán Buoh B, Ej, já sám C, Já sám, Pán R — 219—220 Ka uléčím ... Pane! vyn. B — 219 a uléčím] vyn. PNT, aneb uléčím R — my sme T — 220 milý, drahý T — Pane Bože C — 221 A] A dále die KN — což bude] vyn. N, což bylo K, což C, což, prý P, což, praví T — uvieži K, sváži R — [bude] vyn. KPRCNT — [a tučného] vyn. KPRCNT — 222—223 Ej ... dobrý Učiniž nám to, milý Pane B — 222 Ej] Aj R, vyn. TN — Daj nám to TN — 223 Ježíši] náš Pane Ježíši N, drahý Pane Ježíši (vyn. T) Kriste RT — 224 Ježíše, kdo by byl C — «pro zástup vyn. BR — 225 malé postavy] postavú malitký K, postavy malitké (maličké TNC, maličký R) PRCNT — byl PRCNT — Těto K, Ty PRCT, Tyto N — 225—226 malost ... lidem] jedno malost, druhé zástup, množství náramně zavodí lidu, aby nemohli N — 226 «to jest ... velmi vyn. B — jest] vyn. PRT — velmi vyn. PR, náramně T — překáží PRT — 227 Která jest to] Co se pak rozumí skrze tu T — Tato] Toto PNT — Pohleďme N. Když po- hledíme T — jak] pak P, kterak T — jak jsme velmi] sme-li my N — 218 Podle Ezech. 34, 15 a 16 — 221 Podle Ezech. 34, 16 —
Strana 702
702 že my sami z sebe nic dobrého nemuožeme učiniti ani pomysliti, jelikož sami z sebe bez pomoci boží. «Hle, jak jsme malí! Jako 230 bývají lidé, ješto nejednú učiníc hřích na to a budú říci: B 542 »Ale pokajem se,« i mnějí, že se mohú káti, když chtí. Nikoli se nenaděj, padal-li si v hřiechy smrtedlné, by se jich mohl právě káti, leč ť milý Buoh dá pomoc s huory, z nebe, a vzhlédne [sám] na tě! To ť jest ten nedostatek, ta malost 235 a Khubenost naše. Druhá překážka jest zástup, totiž množství. Pohlediž, málo-li jest těch vosídl na světě a těch překážek ono tovařistvo, ješto by nejednú hříchu nechal, a to vedlé Kmnožstvie a tova- řistva «zajde). Pohleď o téjto pravdě Pána Ježíše, o přijímaní 240jeho drahé krve) z kalicha, an by nejeden byl poddán tomu, jsme-li P — 228 že] nebo T — my] vyn. T — sami] vyn. K — z sebe bez pomoci božie K — ba ani T — 229 jelikož . . . boží] vyn. K — jelikož jakožto PRCNT — sami] vyn. C — z sebe] z sebe nemůžeme nic dobrýho učiniti R — z sebe . . . boží] vyn. P — 229—230 «Hle . . . ješto) A u B 542 l lidé B — 229 jak] kterak TN — malí] my maličcí N, velmi maličcí T — 230 někteří lidé C, mnozí lidé T — nejednú] vyn. T, mnohdy- kráte N — učinie KPRCN, učině T — hřích] v K až pozd. přípisek — na to a vyn. BT, zaumyslně N — a budú říci] a řiekají K, a bude říci R, »U (Au N), prý PN, říkají T, »Bo C — 231 Ale] alevšak toho C — Ale pokajem se] však se z něho potom pokaji N, Potom budu pokání činiti T — pokaji P — mnějí mnozí K, mní PR, domnívají se (+ oni TC) NTC — oni mohau P — pokáti R, právě káti T — toliko chtějí T — Nikoli se nenaděj] Ale nikoliv nebude tak! T — 232 toho nenadějte N — 232—233 padal ... káti vyn. B — 232 padl K — padali-li ste N — by se jich mohl] abyšte se jich mohli N, nebudeš se jich moci T — 233 Buoh sám tobě KPT — dá] dá ti (vyn. TC) svau svatau RYC, sám to dáti ráčí a dá C — 233—234 dá .. . na tě] sám vám to dá z hůry nebeské, až na vás pohlídne N — 233 z nebe vyn. B, nebeské T — 234 vzhlédne . . . tě] ráčí vzhléd- nauti na upřímnost srdce tvého T — [sám] vyn. KPRC — tě) to R — «ten nedostatek vyn. B — malost] maličkost N — 235 hubenost ne- statečnost B — 236 překážka] přetěžká (!) R — totiž] to jest C — Pohlediž, málo-li] Popatřiž očima srdečnýma, jaké veliké množství T — 237 vosídel RNT — (těch vyn. BT — překážek, slaužiti Pánu Bohu T — ono tovařistvo] ano tovaryšstvo zlé N, jak tovaryšstvo zlé, převrácené T — 238 nejednú mnohý T — hříchu nechal] na hřích nepomyslil N, hříchu mnohého neučinil mnohej C, hříchu neučinil T — podlé T — «množstvie a» vyn. BN — a) vyn. PT — tovaryšstva zlého NCT — 239 gzajde" dojde B, zejde R, zajde v hříchy C, v něj upadne N, dopustí se jeho T — Pohleď] Pomysli T — Pána našeho Ježíše Krista TN — přijímání posvátným R — 240 jeho drahé krve krve Pána Ježíše B — drahé a velebné T — krvi R — 241
702 že my sami z sebe nic dobrého nemuožeme učiniti ani pomysliti, jelikož sami z sebe bez pomoci boží. «Hle, jak jsme malí! Jako 230 bývají lidé, ješto nejednú učiníc hřích na to a budú říci: B 542 »Ale pokajem se,« i mnějí, že se mohú káti, když chtí. Nikoli se nenaděj, padal-li si v hřiechy smrtedlné, by se jich mohl právě káti, leč ť milý Buoh dá pomoc s huory, z nebe, a vzhlédne [sám] na tě! To ť jest ten nedostatek, ta malost 235 a Khubenost naše. Druhá překážka jest zástup, totiž množství. Pohlediž, málo-li jest těch vosídl na světě a těch překážek ono tovařistvo, ješto by nejednú hříchu nechal, a to vedlé Kmnožstvie a tova- řistva «zajde). Pohleď o téjto pravdě Pána Ježíše, o přijímaní 240jeho drahé krve) z kalicha, an by nejeden byl poddán tomu, jsme-li P — 228 že] nebo T — my] vyn. T — sami] vyn. K — z sebe bez pomoci božie K — ba ani T — 229 jelikož . . . boží] vyn. K — jelikož jakožto PRCNT — sami] vyn. C — z sebe] z sebe nemůžeme nic dobrýho učiniti R — z sebe . . . boží] vyn. P — 229—230 «Hle . . . ješto) A u B 542 l lidé B — 229 jak] kterak TN — malí] my maličcí N, velmi maličcí T — 230 někteří lidé C, mnozí lidé T — nejednú] vyn. T, mnohdy- kráte N — učinie KPRCN, učině T — hřích] v K až pozd. přípisek — na to a vyn. BT, zaumyslně N — a budú říci] a řiekají K, a bude říci R, »U (Au N), prý PN, říkají T, »Bo C — 231 Ale] alevšak toho C — Ale pokajem se] však se z něho potom pokaji N, Potom budu pokání činiti T — pokaji P — mnějí mnozí K, mní PR, domnívají se (+ oni TC) NTC — oni mohau P — pokáti R, právě káti T — toliko chtějí T — Nikoli se nenaděj] Ale nikoliv nebude tak! T — 232 toho nenadějte N — 232—233 padal ... káti vyn. B — 232 padl K — padali-li ste N — by se jich mohl] abyšte se jich mohli N, nebudeš se jich moci T — 233 Buoh sám tobě KPT — dá] dá ti (vyn. TC) svau svatau RYC, sám to dáti ráčí a dá C — 233—234 dá .. . na tě] sám vám to dá z hůry nebeské, až na vás pohlídne N — 233 z nebe vyn. B, nebeské T — 234 vzhlédne . . . tě] ráčí vzhléd- nauti na upřímnost srdce tvého T — [sám] vyn. KPRC — tě) to R — «ten nedostatek vyn. B — malost] maličkost N — 235 hubenost ne- statečnost B — 236 překážka] přetěžká (!) R — totiž] to jest C — Pohlediž, málo-li] Popatřiž očima srdečnýma, jaké veliké množství T — 237 vosídel RNT — (těch vyn. BT — překážek, slaužiti Pánu Bohu T — ono tovařistvo] ano tovaryšstvo zlé N, jak tovaryšstvo zlé, převrácené T — 238 nejednú mnohý T — hříchu nechal] na hřích nepomyslil N, hříchu mnohého neučinil mnohej C, hříchu neučinil T — podlé T — «množstvie a» vyn. BN — a) vyn. PT — tovaryšstva zlého NCT — 239 gzajde" dojde B, zejde R, zajde v hříchy C, v něj upadne N, dopustí se jeho T — Pohleď] Pomysli T — Pána našeho Ježíše Krista TN — přijímání posvátným R — 240 jeho drahé krve krve Pána Ježíše B — drahé a velebné T — krvi R — 241
Strana 703
703 ale hledě na množství, že oněch mnoho a těchto málo, i bude říci: »Byť ti všickni [v pekle] zatraceni měli býti, zlé ť by bylo!« I tázali mne nejednú: »Budú-li ti všickni v pekle, ktož přijímají pod jednú zpuosobú?« Já jsem řekl, že já toho nevím, že jsú 245 to saudové boží, v ty nám saudy nesluší sahati. A také jedna znamenitá osoba na mě sobě smyslila, že bych já řekl, že muož též spasen býti člověk, přijímaje pod jednú zpuosobú jako pod oběma. Není ť toho, bych já to kdy mluvil, křivdu ť m«ina tom činí před milým Bohem! Než to bych každému 250 radil a radím, co bych sám učinil: bych ť já měl dnes umříti, a nechtěli[-li] by mi dáti krve boží z kalicha, radějí ť bych tak nechal, než ť bych pod jednú zpuosobú přijímal; dóvěřil ť bych já proto milému Bohu, zmeškali-li ť by mě kněží, nechtíc mi dáti, že ť by mě milý Buoh nezmeškal, ale naplnil ť by ten ale] a K — hledí PRC, hledíc T — oněch] jich T — maličko N — i bude říci] »Ú, prý P, a říkají: »Aj T, svozuje se: »Au N, a ještě budau říci C — 242 ti] vyn. PT, prý N — [v pekle] vyn. KPRCT — bejti, tak veliké množství C — to ť by zlé bylo KC — 243 I] Jakož se N, I nebude ť dobře, věz to zajisté! I C — tázali] ptali se R, tázali sau se T — nejednú (nejedni N), prý PN — li] vyn. C— in marg. B červeně: Nota — 244 řekl] k tomu odpověděl N — že jsú] nebo sau C — 245 tajní (tejní a nám lidem nepostihlí T) saudové RCT — boží a skrytí C, boží tejní, nám nespytatedlní N — v ty] jichžto N, a v ty saudy a tejnosti jeho C — saudy» vyn. BON — sahati] stíhati. Než to vím, že mluvil můj Spasitel svými usty svatými řka: »Nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti jeho krve, nebudete míti života v sobě« N — 246 sobě vyn. B — řekl] měl to mluviti T, jměl říci NC — 247 též] vyn. C — člověk vyn. B, ten člověk KC — po zpuosobú omylem začal písař B psáti zase to, co už napsal výše (ř. 244—246) Já jsem ... bych já řek; ale zpozoro- val svůj omyl a červeně to škrtl — 248 pod oběma] ten, kterýž přijímá pod oběma T, pod obojí C — abych N — «kdy) vyn. B — mluviti měl TN — 249 mi] mu (!) B — (na tom vyn. B, v tom TON — Než to] Než toto pravím, všickni mne slyšte, že T — 250 věrně radím T, ještě radím N — učinil] směl s pomocí boží učiniti T — já] vyn. TN — 251 [li] vyn. KPRCNT — by) vyn. KPCNT — 251—252 tak nechal] se chtěl ode všeho zdržeti N — 252 zpuosobú přijímal přijal B — 253 já se RON — svému milému C — zmeškal C — kněz C— 254 dáti pod obojí T, dáti a poslaužiti tělem a krví Pána Ježíše pod obojí spůsobau C — můj 245 nn. Nejspíše narážka na kardinála Carvajala, jenž pronesl toto tvrzení v rozmluvě s posly krále Jiřího v březnu r. 1462 (zpráva o tom v AČ. VIII, 345). Na toto místo, důležité pro datování Postilly, upozornil F. M. Bartoš v překladě Müllerových Dějín Jednoty bratrské I, str. 17 pozn. Viz i Bartošovu Literární činnost M. Jana Rokycany atd. str. 48 a 49.
703 ale hledě na množství, že oněch mnoho a těchto málo, i bude říci: »Byť ti všickni [v pekle] zatraceni měli býti, zlé ť by bylo!« I tázali mne nejednú: »Budú-li ti všickni v pekle, ktož přijímají pod jednú zpuosobú?« Já jsem řekl, že já toho nevím, že jsú 245 to saudové boží, v ty nám saudy nesluší sahati. A také jedna znamenitá osoba na mě sobě smyslila, že bych já řekl, že muož též spasen býti člověk, přijímaje pod jednú zpuosobú jako pod oběma. Není ť toho, bych já to kdy mluvil, křivdu ť m«ina tom činí před milým Bohem! Než to bych každému 250 radil a radím, co bych sám učinil: bych ť já měl dnes umříti, a nechtěli[-li] by mi dáti krve boží z kalicha, radějí ť bych tak nechal, než ť bych pod jednú zpuosobú přijímal; dóvěřil ť bych já proto milému Bohu, zmeškali-li ť by mě kněží, nechtíc mi dáti, že ť by mě milý Buoh nezmeškal, ale naplnil ť by ten ale] a K — hledí PRC, hledíc T — oněch] jich T — maličko N — i bude říci] »Ú, prý P, a říkají: »Aj T, svozuje se: »Au N, a ještě budau říci C — 242 ti] vyn. PT, prý N — [v pekle] vyn. KPRCT — bejti, tak veliké množství C — to ť by zlé bylo KC — 243 I] Jakož se N, I nebude ť dobře, věz to zajisté! I C — tázali] ptali se R, tázali sau se T — nejednú (nejedni N), prý PN — li] vyn. C— in marg. B červeně: Nota — 244 řekl] k tomu odpověděl N — že jsú] nebo sau C — 245 tajní (tejní a nám lidem nepostihlí T) saudové RCT — boží a skrytí C, boží tejní, nám nespytatedlní N — v ty] jichžto N, a v ty saudy a tejnosti jeho C — saudy» vyn. BON — sahati] stíhati. Než to vím, že mluvil můj Spasitel svými usty svatými řka: »Nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti jeho krve, nebudete míti života v sobě« N — 246 sobě vyn. B — řekl] měl to mluviti T, jměl říci NC — 247 též] vyn. C — člověk vyn. B, ten člověk KC — po zpuosobú omylem začal písař B psáti zase to, co už napsal výše (ř. 244—246) Já jsem ... bych já řek; ale zpozoro- val svůj omyl a červeně to škrtl — 248 pod oběma] ten, kterýž přijímá pod oběma T, pod obojí C — abych N — «kdy) vyn. B — mluviti měl TN — 249 mi] mu (!) B — (na tom vyn. B, v tom TON — Než to] Než toto pravím, všickni mne slyšte, že T — 250 věrně radím T, ještě radím N — učinil] směl s pomocí boží učiniti T — já] vyn. TN — 251 [li] vyn. KPRCNT — by) vyn. KPCNT — 251—252 tak nechal] se chtěl ode všeho zdržeti N — 252 zpuosobú přijímal přijal B — 253 já se RON — svému milému C — zmeškal C — kněz C— 254 dáti pod obojí T, dáti a poslaužiti tělem a krví Pána Ježíše pod obojí spůsobau C — můj 245 nn. Nejspíše narážka na kardinála Carvajala, jenž pronesl toto tvrzení v rozmluvě s posly krále Jiřího v březnu r. 1462 (zpráva o tom v AČ. VIII, 345). Na toto místo, důležité pro datování Postilly, upozornil F. M. Bartoš v překladě Müllerových Dějín Jednoty bratrské I, str. 17 pozn. Viz i Bartošovu Literární činnost M. Jana Rokycany atd. str. 48 a 49.
Strana 704
704 255 nedostatek. Milí křesťané! Nedajte se klamati, pravá ť jest pravda, nemají ť proti tomu nižádného písma stálého! Pakli ť mají, nechť okáží, chcem ť rádi opraviti; a o to vždy stojíme, a toho míti nemuožeme, neb nemají! A byť měli jaké písmo, ale ť by nemlčeli s ním; ale vězte, že ť nemají! A, á, pro Buoh, ne- 260 hleďte na to množství, na ty zástupy, nebo vždycky od počát ku B 543 ve množství bylo pohanění a v malém počtu požehnání. Za Noe vešken svět potopú zahlazen, jedno osmero lidí zuostalo. A za Achaba krále bylo prorokuov falešných množství, jednak na čtyři sta, a jediný Eliáš pravý byl. Sám Pán Ježíš dí: »Široká 265 cesta, ješto vede na zatracení, a mnozí jí jdú, a úzká jest, ješto vede k životu věčnému, a maličko jich jí jde.« Když bylo při dni svátečním, tu Kvelmi zdaleka se byli sešli lidé) a všickni volali: »Ukřižuj! Ukřižuj!«, jediná mátě truchlá s lotrem po- milý Spasitel, Bůh laskavý a milosrdný T — ten a takový T — 255 ne- dostatek milý Buoh KRC, nedostatek svým nevinným umučením T — svoditi a klamati C, jim sklamávati T — pravda, kterau my držíme T — 256 tomu] té pravdě T, ní N — jistého písma C — sstálého P, a stálého C — je mají TN — 257 nám je ukáží N — rádi] vyn. KPRT — napraviti T — stojíme, a] stojíce T — míti] od nich míti C, na nich dosáhnauti T — 258 neb nemají vyn. B, neb nic nemají T — A] Ah KPR, Ach C — A byť] Kdyby zajisté T, Ach, byť je N — «ale ť by nemlčeli nemlčeli ť by BT, alevšak ť by nemlčeli R — 259 s ním nikoliv N — vězte to C, vizte (!) R — nemají a míti nikdy nebudau N — «A. ... Buoh I protož B, A, pro milý Bůh N, A, pro milého Boha vás prosím T — á] vyn. P — 260 to] vyn. K — počátku světa RC — 261 ve] vyn. PRT, v NC — bylo pohanění) lidu blaudilo a v kacířství bylo R — v pohanění T — a] ale RT — v malém počtu] malý počet T — požehnání bývá R, v požehnání T — Noe spravedlivého N — 262 jedno] toliko T — pozůstalo, čtyry páry manželův T — 263 množství] vyn. C — 263—264 jednak . . . sta] vyn. T — 264 byl] prorok (+ byl C) RC — Sám] Náš C — Ježíš Kristus C — dí] praví T, to sám vysvědčuje a dí C — 265 cesta, prostranná brána K, cesta jest C — kteráž NC — jí) po ní PC, ní R, sau, ješto po ní TN — jdau, nýbrž valem se valí T — a) ale T — jest] vyn. PR, cesta T, cesta, těsná brána C — kteráž C — 266 jich vyn. P, jest těch, ješto (kteří NC) RONT — jí] ní R, po ní TN — jí jde ji nalézají, a mnohem méně těch lidí, kteříž po ní jdau anebo kráčejí C — jdau RNT — 266—267 při dni svátečním] při oné veliké noci N — 267« velmi) mnozí B — shromáždili a sešli T — «lidé) vyn. B — 268 Ukřižuj! Ukřižuj jeho! C — matka truchlivá (+ smutná, plačtivá, zarmaucená C) TC — 269 261 I. M. 7, 7 — 263 I. (3.) Kr. 18, 22 — 264 Mat. 7, 13 a 14 — 268 Jan 19, 6 a 25 —
704 255 nedostatek. Milí křesťané! Nedajte se klamati, pravá ť jest pravda, nemají ť proti tomu nižádného písma stálého! Pakli ť mají, nechť okáží, chcem ť rádi opraviti; a o to vždy stojíme, a toho míti nemuožeme, neb nemají! A byť měli jaké písmo, ale ť by nemlčeli s ním; ale vězte, že ť nemají! A, á, pro Buoh, ne- 260 hleďte na to množství, na ty zástupy, nebo vždycky od počát ku B 543 ve množství bylo pohanění a v malém počtu požehnání. Za Noe vešken svět potopú zahlazen, jedno osmero lidí zuostalo. A za Achaba krále bylo prorokuov falešných množství, jednak na čtyři sta, a jediný Eliáš pravý byl. Sám Pán Ježíš dí: »Široká 265 cesta, ješto vede na zatracení, a mnozí jí jdú, a úzká jest, ješto vede k životu věčnému, a maličko jich jí jde.« Když bylo při dni svátečním, tu Kvelmi zdaleka se byli sešli lidé) a všickni volali: »Ukřižuj! Ukřižuj!«, jediná mátě truchlá s lotrem po- milý Spasitel, Bůh laskavý a milosrdný T — ten a takový T — 255 ne- dostatek milý Buoh KRC, nedostatek svým nevinným umučením T — svoditi a klamati C, jim sklamávati T — pravda, kterau my držíme T — 256 tomu] té pravdě T, ní N — jistého písma C — sstálého P, a stálého C — je mají TN — 257 nám je ukáží N — rádi] vyn. KPRT — napraviti T — stojíme, a] stojíce T — míti] od nich míti C, na nich dosáhnauti T — 258 neb nemají vyn. B, neb nic nemají T — A] Ah KPR, Ach C — A byť] Kdyby zajisté T, Ach, byť je N — «ale ť by nemlčeli nemlčeli ť by BT, alevšak ť by nemlčeli R — 259 s ním nikoliv N — vězte to C, vizte (!) R — nemají a míti nikdy nebudau N — «A. ... Buoh I protož B, A, pro milý Bůh N, A, pro milého Boha vás prosím T — á] vyn. P — 260 to] vyn. K — počátku světa RC — 261 ve] vyn. PRT, v NC — bylo pohanění) lidu blaudilo a v kacířství bylo R — v pohanění T — a] ale RT — v malém počtu] malý počet T — požehnání bývá R, v požehnání T — Noe spravedlivého N — 262 jedno] toliko T — pozůstalo, čtyry páry manželův T — 263 množství] vyn. C — 263—264 jednak . . . sta] vyn. T — 264 byl] prorok (+ byl C) RC — Sám] Náš C — Ježíš Kristus C — dí] praví T, to sám vysvědčuje a dí C — 265 cesta, prostranná brána K, cesta jest C — kteráž NC — jí) po ní PC, ní R, sau, ješto po ní TN — jdau, nýbrž valem se valí T — a) ale T — jest] vyn. PR, cesta T, cesta, těsná brána C — kteráž C — 266 jich vyn. P, jest těch, ješto (kteří NC) RONT — jí] ní R, po ní TN — jí jde ji nalézají, a mnohem méně těch lidí, kteříž po ní jdau anebo kráčejí C — jdau RNT — 266—267 při dni svátečním] při oné veliké noci N — 267« velmi) mnozí B — shromáždili a sešli T — «lidé) vyn. B — 268 Ukřižuj! Ukřižuj jeho! C — matka truchlivá (+ smutná, plačtivá, zarmaucená C) TC — 269 261 I. M. 7, 7 — 263 I. (3.) Kr. 18, 22 — 264 Mat. 7, 13 a 14 — 268 Jan 19, 6 a 25 —
Strana 705
705 tupeným podlé Ježíše zuostala. Pohlediž toho množství, milý 270 člověče! Potom za Konstantina císaře páni, biskupi, preláti, [duchovní, světští] — všickni byli poraženi kacířstvím arián- ským, jediné Hilarius a Anastazius, ti se v Tyru pod zemí kryli s několika, ješto pravú víru měli; a to všickni byli poraženi kacíř- stvím [ariánským] pravíce, že Pán Ježíš nebyl pravý Buoh a 275pravý člověk. A nač ť jest již nyní přišlo, že pravú pravdu, Kvieru Kristovu, v zákoně božím založenú, kacířstvím a bludem nazývají a hledí Kto všemi obyčeji udusiti i množstvím, jakž by jediné mohli! Pomníte-li, jaká vojska bývala z Míšně i odjinud, chtíc to zahladiti? A vždy milý Buoh pomáhal, že málo «bylo) 280 Čechuov a velmi veliká vojska přemáhali. A pravili, že chtí sedly českú zemi poklásti — papež byl kříž vydal na Čechy! Račiž ty, milý Pane, «ještě vzhlédnúti a vysvoboditi tvú pravdu a své) věrné a svú pravdu zvelebiti)! vedlé KPONT — zůstali N — Pohlediž] Hlediž (+ pak C) KPCT — na to množství N — 270 člověče, kterak jest na zlé straně postaveno T — Potom Opět T — císař P, císaře velikého N — kniežata, páni KPCNT — 271 [duchovní, světští] vyn. KPCNT — ti všickni T — in marg. B čer- veně: Ariáni — 272 Athanasius T — Teyru K, Tryru PT, Trieru N. Tyru v tom městě C — skryli P — 273 s několika . . . měli] vyn. C — několika] kolikas' jinými N, kolikas' osobami T — a to] a jiní NT, a tak C — byli vyn. C — kacířstvem N — 274 [ariánským] vyn. KPRC, hrozným T, tím N — ješto pravili N — 275 «pravý vyn. B — A] Aj N — nač] na to T — již] i T — nyní] vyn. KPC, tolikéž i nyní N — 276 «vieru Kristovu vyn. B — vieru] v K později nešetrně přepsáno v lásku — Kristovau N — božím] jeho (+ svatém N) PRONT — a bludem] vyn. KPCNT — 277 hledí usilují N — 277—278 «to všemi ... mohli» toho vším obyčejem, jak by ji množstvím udusili B — 277 i množstvím] silau, množstvím, mocí T — 278 jediné] toliko T — Pomníte-li někteří T — bývala byly R — míšeňské země N — odjinud do Čech posílána T — 279 to] pravdu boží T, to dobré N, v Pnejasné, korigováno! — aj avšak T, ale N — pomáhal své malé hrstce N — 279—280 pomáhal ... velmi] ráčil dávati svau svatau pomoc Čechům, ačkoliv jich málo bylo proti těm nepřá- telům, avšak T — 279 «bylo vyn. B — 280 velmi mnoho a C — vojska s pomocí boží T — přemáhali] zaháněli N — v Bin marg. významně iluminátor přikreslil červeně husitský cepa pod tím kříž — pravili ti nepřátelé krve boží T, pravili, hrozíce Čechům N — chtěli PT, chtějí N — sedly koňskými N — 281 poklásti] položiti (poklásti C) a přikryti C — byl] by R, také T — takovej kříž C, kruciát aneb kříž N — 282 ještě Ježíši BN, ještě i nyní T — tvé B — 283 a svú .. . zvelebiti vyn. B — svatau pravdu T — 272 Spr. má státi Athanasius, jak čteme v rkpise T — Rokycanova Postilla. 45
705 tupeným podlé Ježíše zuostala. Pohlediž toho množství, milý 270 člověče! Potom za Konstantina císaře páni, biskupi, preláti, [duchovní, světští] — všickni byli poraženi kacířstvím arián- ským, jediné Hilarius a Anastazius, ti se v Tyru pod zemí kryli s několika, ješto pravú víru měli; a to všickni byli poraženi kacíř- stvím [ariánským] pravíce, že Pán Ježíš nebyl pravý Buoh a 275pravý člověk. A nač ť jest již nyní přišlo, že pravú pravdu, Kvieru Kristovu, v zákoně božím založenú, kacířstvím a bludem nazývají a hledí Kto všemi obyčeji udusiti i množstvím, jakž by jediné mohli! Pomníte-li, jaká vojska bývala z Míšně i odjinud, chtíc to zahladiti? A vždy milý Buoh pomáhal, že málo «bylo) 280 Čechuov a velmi veliká vojska přemáhali. A pravili, že chtí sedly českú zemi poklásti — papež byl kříž vydal na Čechy! Račiž ty, milý Pane, «ještě vzhlédnúti a vysvoboditi tvú pravdu a své) věrné a svú pravdu zvelebiti)! vedlé KPONT — zůstali N — Pohlediž] Hlediž (+ pak C) KPCT — na to množství N — 270 člověče, kterak jest na zlé straně postaveno T — Potom Opět T — císař P, císaře velikého N — kniežata, páni KPCNT — 271 [duchovní, světští] vyn. KPCNT — ti všickni T — in marg. B čer- veně: Ariáni — 272 Athanasius T — Teyru K, Tryru PT, Trieru N. Tyru v tom městě C — skryli P — 273 s několika . . . měli] vyn. C — několika] kolikas' jinými N, kolikas' osobami T — a to] a jiní NT, a tak C — byli vyn. C — kacířstvem N — 274 [ariánským] vyn. KPRC, hrozným T, tím N — ješto pravili N — 275 «pravý vyn. B — A] Aj N — nač] na to T — již] i T — nyní] vyn. KPC, tolikéž i nyní N — 276 «vieru Kristovu vyn. B — vieru] v K později nešetrně přepsáno v lásku — Kristovau N — božím] jeho (+ svatém N) PRONT — a bludem] vyn. KPCNT — 277 hledí usilují N — 277—278 «to všemi ... mohli» toho vším obyčejem, jak by ji množstvím udusili B — 277 i množstvím] silau, množstvím, mocí T — 278 jediné] toliko T — Pomníte-li někteří T — bývala byly R — míšeňské země N — odjinud do Čech posílána T — 279 to] pravdu boží T, to dobré N, v Pnejasné, korigováno! — aj avšak T, ale N — pomáhal své malé hrstce N — 279—280 pomáhal ... velmi] ráčil dávati svau svatau pomoc Čechům, ačkoliv jich málo bylo proti těm nepřá- telům, avšak T — 279 «bylo vyn. B — 280 velmi mnoho a C — vojska s pomocí boží T — přemáhali] zaháněli N — v Bin marg. významně iluminátor přikreslil červeně husitský cepa pod tím kříž — pravili ti nepřátelé krve boží T, pravili, hrozíce Čechům N — chtěli PT, chtějí N — sedly koňskými N — 281 poklásti] položiti (poklásti C) a přikryti C — byl] by R, také T — takovej kříž C, kruciát aneb kříž N — 282 ještě Ježíši BN, ještě i nyní T — tvé B — 283 a svú .. . zvelebiti vyn. B — svatau pravdu T — 272 Spr. má státi Athanasius, jak čteme v rkpise T — Rokycanova Postilla. 45
Strana 706
706 To ť jest ten zástup, to množstvie, jakož die svaté čtenie, 285 že jest Zacheus předběhl to množství a vstúpil na dřevo blázni- vého fíku. Tak ť také, kto chce viděti Ježíše, musí ť předběhnúti ten zástup, to množství, nedbati na to ani na to hleděti, že jest jich mnoho, že oni «toho) nenávidí, ale vstúpiti na dřevo bláznivého fíku, tak, aby, což svět za bláznovství má, toho se 290 chytil, jako: nalaje-li ť kto, aby zase neodlávajl; učiní-li ť kto křivdu, aby se nemstil. u Hádaj, když by tam u dvora někomu B 544 dali poliček a on, Kmoha se pomstiti, i nechal, řekli ť by: »Ú, ne- věrný blázen, neřekl jemu nic, an jemu poliček dal, nevěrný ženkýl, bláznivý!« — a Pán «jest nám) tak rozkázal: »Dá-li t 295 kto v líce, nastav mu druhého!« «A to již za bláznovství mají Ka řiekají: »Bo, an se [již] pomstiti nesmí, není hoden, aby jej u dvora chovali!« Ale ktož ť chce Ježíše viděti, musí ť to předběhnúti a to, což svět za bláznovstvie má, toho se chopiti). 284 To t . .. čtenie) I dí tuto B — množstvie již oznámené T — die . . . čtenie se praví v svatém čtení T — svaté vyn. P — 285 to množ- ství] ten zástup KPCNT — dřevo] strom C — bláznivého] planého PRN — 286 fíku, aby jej viděl N — 286—289 Tak . .. fíku] vyn. (!) PNT — 286 kto chce] chce-li kto KC — 287 ten zástup, to] vyn. KC — nedbajíce R — to] ten zástup C — na to vyn. B — 288 «toho) vyn. B — 289 bláznivého] planýho R — bláznovství nebo planost N — 290 chytil a přídržel C, chytil a ujal T — nalaje -li ť] ulaje-li tě N — zase] vyn. KPR, mu zase T — neodlál KPRC, nelál T, mu nezlořečil N — 291 nemstil] zase nemstil C — Hádaj] vyn. T — u dvora] ode dvoru C, při dvoře TN — komu B — 292 Kmoha .. . nechal se nemstil moha B — nechal nechal by R, nechal tak C, odpustil N, nechal, Pánu Bohu to poručil (ps. poraučil!), co rozumíš, kterak by mu to vyložili T — řekli ť by mu N — 292—293 Ú ... blázen] Většího blázna (!)! T — 292 Ú] Hle KPON, Ba, hle R — nevěrný] nemaudrý C — 293—294 «neřekl .. . bláznivý ženkýl, nesmí se pomstiti B — 293 neřekl] to ť neřekl PC, ješto neřekl R — jemu tomu C — nic pro to N — an] to ť R — dal, nechal ho tak N — 293—294 nevěrný . .. bláznivý nějaký ť je ženkýl a blázen nesmělý T, nevěrná baba bláznivá N — 294 ženkýl» ničemnej ženkejl C — «jest náme Ježíš B, Kristus jest nám C — rozkázal (poručil TN) řka PNT, rozkázal a přikázal C — 295 v líce] poliček PR, v líce jedno TN, poliček v líce pravé C — nastav mu druhého] nasaď jemu i levého líce C — i druhého TN, druhého líce KPR — «A to) Ale toto B, A oni to N, A tento lid to pak T — již] vyn. T, již nyní R — mají] lidé světští mají C, má T — 296 a řiekají: »Bo vyn. B, »Bo (Ba N), prý PN, a budau říci R, a ještě ť budau říci: »Bo C — Bo Vo K, vyn. T — an] poněvadž C — [již] vyn. KPRON, babinec T — 297 jej ... chovali] u dvoru trpí«no (ps. trpim!) byl T — to] ho R, to vše T — 298 přeběhnúti PNT — «to ... chopiti bláznem 294 Mat. 5, 39; Luk. 6, 29 —
706 To ť jest ten zástup, to množstvie, jakož die svaté čtenie, 285 že jest Zacheus předběhl to množství a vstúpil na dřevo blázni- vého fíku. Tak ť také, kto chce viděti Ježíše, musí ť předběhnúti ten zástup, to množství, nedbati na to ani na to hleděti, že jest jich mnoho, že oni «toho) nenávidí, ale vstúpiti na dřevo bláznivého fíku, tak, aby, což svět za bláznovství má, toho se 290 chytil, jako: nalaje-li ť kto, aby zase neodlávajl; učiní-li ť kto křivdu, aby se nemstil. u Hádaj, když by tam u dvora někomu B 544 dali poliček a on, Kmoha se pomstiti, i nechal, řekli ť by: »Ú, ne- věrný blázen, neřekl jemu nic, an jemu poliček dal, nevěrný ženkýl, bláznivý!« — a Pán «jest nám) tak rozkázal: »Dá-li t 295 kto v líce, nastav mu druhého!« «A to již za bláznovství mají Ka řiekají: »Bo, an se [již] pomstiti nesmí, není hoden, aby jej u dvora chovali!« Ale ktož ť chce Ježíše viděti, musí ť to předběhnúti a to, což svět za bláznovstvie má, toho se chopiti). 284 To t . .. čtenie) I dí tuto B — množstvie již oznámené T — die . . . čtenie se praví v svatém čtení T — svaté vyn. P — 285 to množ- ství] ten zástup KPCNT — dřevo] strom C — bláznivého] planého PRN — 286 fíku, aby jej viděl N — 286—289 Tak . .. fíku] vyn. (!) PNT — 286 kto chce] chce-li kto KC — 287 ten zástup, to] vyn. KC — nedbajíce R — to] ten zástup C — na to vyn. B — 288 «toho) vyn. B — 289 bláznivého] planýho R — bláznovství nebo planost N — 290 chytil a přídržel C, chytil a ujal T — nalaje -li ť] ulaje-li tě N — zase] vyn. KPR, mu zase T — neodlál KPRC, nelál T, mu nezlořečil N — 291 nemstil] zase nemstil C — Hádaj] vyn. T — u dvora] ode dvoru C, při dvoře TN — komu B — 292 Kmoha .. . nechal se nemstil moha B — nechal nechal by R, nechal tak C, odpustil N, nechal, Pánu Bohu to poručil (ps. poraučil!), co rozumíš, kterak by mu to vyložili T — řekli ť by mu N — 292—293 Ú ... blázen] Většího blázna (!)! T — 292 Ú] Hle KPON, Ba, hle R — nevěrný] nemaudrý C — 293—294 «neřekl .. . bláznivý ženkýl, nesmí se pomstiti B — 293 neřekl] to ť neřekl PC, ješto neřekl R — jemu tomu C — nic pro to N — an] to ť R — dal, nechal ho tak N — 293—294 nevěrný . .. bláznivý nějaký ť je ženkýl a blázen nesmělý T, nevěrná baba bláznivá N — 294 ženkýl» ničemnej ženkejl C — «jest náme Ježíš B, Kristus jest nám C — rozkázal (poručil TN) řka PNT, rozkázal a přikázal C — 295 v líce] poliček PR, v líce jedno TN, poliček v líce pravé C — nastav mu druhého] nasaď jemu i levého líce C — i druhého TN, druhého líce KPR — «A to) Ale toto B, A oni to N, A tento lid to pak T — již] vyn. T, již nyní R — mají] lidé světští mají C, má T — 296 a řiekají: »Bo vyn. B, »Bo (Ba N), prý PN, a budau říci R, a ještě ť budau říci: »Bo C — Bo Vo K, vyn. T — an] poněvadž C — [již] vyn. KPRON, babinec T — 297 jej ... chovali] u dvoru trpí«no (ps. trpim!) byl T — to] ho R, to vše T — 298 přeběhnúti PNT — «to ... chopiti bláznem 294 Mat. 5, 39; Luk. 6, 29 —
Strana 707
707 Jako dí svatý Pavel: »My jsme učiněni Židuom pohoršení a 300 pohanuom Kdivadlo a bláznovstvie«, totiž «tomu lidu zpoha- nilému. Né nahlédni k nim, mnoho-li uzříš co mezi nimi křesťan- ského)! Slovú ť křesťané, ale lúpežně to jméno Kmají a nespra- vedlivě ; nebo, má-li ť [kto] býti [v pravdě] křesťansem], musí ť býti svatý, a má-li ť býti svatý, musí ť býti křesťan; tak ť jest to 305 dvé v hromadu spojeno, že Kkřesťan nemuož v pravdě býti křesťan, leč bude svatý, a svatý býti nemuož, leč bude křesťan). A nyní aby našel křesťana tyto časy poslednie, jenž Antikrist vládne a panuje, jest náramně řiedké; jako nesnadno jelena najdeš na lese s zlatými rohy, tak nebrzo křesťana vpravdě nalezneš. Jsau ť 310 bóhdá, ale někde v kautě, ješto o tom svět nevie)! světu býti B — to] vyn, TC — se] vyn. C — chopiti chytiti PNT — 299 Jako] což, jakož C — praví T — jsme ... Židuom kážeme Krista Ježíše Židóm zajisté B — učinili (!) R — 300 «divadlo a bláznovstvie) bláznovství B — 300—302 «tomu ... křesťanského lidu zpohanilého křesťanského, ješto na nich co málo křesťanského uzříš B — 300 tomuto R — 301 Né] z toho později Ne[b] K; Né medle R, Medle C, Nu N, Nebo T — k nim] mezi ně T — mnoho-li .. . křesťanského» a uzříš, kterak sau živi T — co] vyn. PON — křesťanského obcování C — 302 Slovú] Jmenují se T, slovo toliko a jméno že mají. A slovau C — ť) zajisté N — Kmají a nespravedlivě drží B, drží a nespravedlivě T — 303 nebo] nebo jsau živi hůře nežli pohané T — má] chce N — [kto] vyn. KPRNT — býti a slauti C — [v pravdě] vyn. PRONT, pravý K — křesťan KPRCNT — 303—304 musí ť býti svatý] musí ť býti pravý, svatý K, musí ť bejti v pravdě křesťan a musí ť bejti svatý C — 304 musí ť býti křesťan] vyn. R — křesťanem T — 304—306 tak ť ... leč bude křesťan vyn. K — 305 složeno a spojeno C — 305—306 «křesťan ... bude křesťan� jedno bez druhého býti nemuož B — křesťan, leč bude svatý] vyn. PNR, leč bude svatý T — 306 a svatý] ani svatým R — leč bude křesťan nebude-li živ křesťansky T — 307—310 našel . . . nevie nalezl křesťana pravého v tyto časy Antikristovy, jako by chtěl najíti jelena s zlatými rohy, tak ť jest nesnadno B — 307 v tyto C — jenž jimiž N, v nichžto T — 308 jest náramně řiedké] našel by ho řídko N — přeřídké T — nesnadně NC — nejdeš N — 308—309 na lese] vyn. C, v lese PT — 309 s zlatými] aby měl zlaté N, se zlatými T — rohami R — nebrzo] velmi (vyn. PN) nesnadně PNT — křesťana věrného N — vpravdě] právě R, vpravdě a v skutku C, v pravé pravdě T — nejdeš N — 310 bóhdá] vyn. P, dobří lidé, má je Pán Bůh T, také N, ještě, věřím, dobří a pobožní lidé C — v kautě] tam v kautě C, v skrytě N — o tom svět nevie) my o nich nevíme ani tento svět N — nevie nic neví aneb málo C — 299 Podle I. Kor. 1, 23 — 308 Na tato slova Rokycanova naráží se patrně v Šestém listu k mistru Rokycanovi (Bidlovy Akty Jednoty bratrské I, str. 71; viz tamtéž i pozn. 3) — 45*
707 Jako dí svatý Pavel: »My jsme učiněni Židuom pohoršení a 300 pohanuom Kdivadlo a bláznovstvie«, totiž «tomu lidu zpoha- nilému. Né nahlédni k nim, mnoho-li uzříš co mezi nimi křesťan- ského)! Slovú ť křesťané, ale lúpežně to jméno Kmají a nespra- vedlivě ; nebo, má-li ť [kto] býti [v pravdě] křesťansem], musí ť býti svatý, a má-li ť býti svatý, musí ť býti křesťan; tak ť jest to 305 dvé v hromadu spojeno, že Kkřesťan nemuož v pravdě býti křesťan, leč bude svatý, a svatý býti nemuož, leč bude křesťan). A nyní aby našel křesťana tyto časy poslednie, jenž Antikrist vládne a panuje, jest náramně řiedké; jako nesnadno jelena najdeš na lese s zlatými rohy, tak nebrzo křesťana vpravdě nalezneš. Jsau ť 310 bóhdá, ale někde v kautě, ješto o tom svět nevie)! světu býti B — to] vyn, TC — se] vyn. C — chopiti chytiti PNT — 299 Jako] což, jakož C — praví T — jsme ... Židuom kážeme Krista Ježíše Židóm zajisté B — učinili (!) R — 300 «divadlo a bláznovstvie) bláznovství B — 300—302 «tomu ... křesťanského lidu zpohanilého křesťanského, ješto na nich co málo křesťanského uzříš B — 300 tomuto R — 301 Né] z toho později Ne[b] K; Né medle R, Medle C, Nu N, Nebo T — k nim] mezi ně T — mnoho-li .. . křesťanského» a uzříš, kterak sau živi T — co] vyn. PON — křesťanského obcování C — 302 Slovú] Jmenují se T, slovo toliko a jméno že mají. A slovau C — ť) zajisté N — Kmají a nespravedlivě drží B, drží a nespravedlivě T — 303 nebo] nebo jsau živi hůře nežli pohané T — má] chce N — [kto] vyn. KPRNT — býti a slauti C — [v pravdě] vyn. PRONT, pravý K — křesťan KPRCNT — 303—304 musí ť býti svatý] musí ť býti pravý, svatý K, musí ť bejti v pravdě křesťan a musí ť bejti svatý C — 304 musí ť býti křesťan] vyn. R — křesťanem T — 304—306 tak ť ... leč bude křesťan vyn. K — 305 složeno a spojeno C — 305—306 «křesťan ... bude křesťan� jedno bez druhého býti nemuož B — křesťan, leč bude svatý] vyn. PNR, leč bude svatý T — 306 a svatý] ani svatým R — leč bude křesťan nebude-li živ křesťansky T — 307—310 našel . . . nevie nalezl křesťana pravého v tyto časy Antikristovy, jako by chtěl najíti jelena s zlatými rohy, tak ť jest nesnadno B — 307 v tyto C — jenž jimiž N, v nichžto T — 308 jest náramně řiedké] našel by ho řídko N — přeřídké T — nesnadně NC — nejdeš N — 308—309 na lese] vyn. C, v lese PT — 309 s zlatými] aby měl zlaté N, se zlatými T — rohami R — nebrzo] velmi (vyn. PN) nesnadně PNT — křesťana věrného N — vpravdě] právě R, vpravdě a v skutku C, v pravé pravdě T — nejdeš N — 310 bóhdá] vyn. P, dobří lidé, má je Pán Bůh T, také N, ještě, věřím, dobří a pobožní lidé C — v kautě] tam v kautě C, v skrytě N — o tom svět nevie) my o nich nevíme ani tento svět N — nevie nic neví aneb málo C — 299 Podle I. Kor. 1, 23 — 308 Na tato slova Rokycanova naráží se patrně v Šestém listu k mistru Rokycanovi (Bidlovy Akty Jednoty bratrské I, str. 71; viz tamtéž i pozn. 3) — 45*
Strana 708
708 Dí dále čtení: »Neb tudy Ježíš mějíše jíti«. Tudy ť se jest Ježíš bral, ano jej haněli, posmievali se jemu, Samaritány, dábelníky dávali. Tak také, chceš-li po něm jíti, musíš to všecko strpěti, že ť tě hanějí, kaceřují, oddělence dávají, a ty věda, že 315 jsi práv, trpíš to míle: tu se potkáš s Ježíšem, tudy ť se on béře, tudy)! I dí dále: »A vzhléd Ježíš, uzřel jest jej«. Nebo tu ť on rád, míle vzhlédá, kdež lidé míle, rádi pro jeho pravdu podstupují hanění, Kutrhánie rozličná; nenechá ť, by ť nevzhlédl)«. Jakož 320Eklesiastikus) dí: »Jeho vzhlédnutí jest na jeho volené milé«. O blaze jemu, na koho on vzhlédne! «Nebo na kohož on vzhlédne, ihned ten člověk nabude divnébo osvícení v duši, že pozná Boha, pozná se samého, jako když se obrátiv pohleděl na [onoho] Petra. Dí svatý Lukáš: »Obrátiv se Ježíš, pohleděl na Petra«. Aj, 325 hned Petr divně osvícen, že poznal, co jest učinil, zapřev Pána 311 Ale (A P) dí NCP, I praví T — dále] vyn. PN — čtení svatý RTC — měl PRONT — 312 bráti ráčil T — «posmievali se láli B — 313 mu dávali R — také] i ty T, také ty C — chceš-li ty N — 314 strpěti ... a ty] trpěti, když tě budau haněti, kaceřovati, odřezance, oddělence dávati, ty pak T — kaceřují, pikharty, bludné C — oddělence od církve N — věda] vieš KPCN, věda o tom T — 315 trpíš to míle] vyn. N — trpíš .. Ježíšem] tu střetneš (stihneš C) Ježíše KPC, aby mlčel, neod- mlauval: v tom následovati budeš Pána Ježíše, nebo T — se potkáš s Je- žíšem] uzříš Pána Ježíše, tu se s ním potkáš R - - béře] tau cestau bral T — 316 «tudy vyn. BT — 317 dále čtení svaté C — vzhlédl (+ vzhůru C) RTC — Ježíš vzhůru N — jej] vyn. C — on, drahej Pán T — 318 vzhlédá a patří N, vzhlédati ráčí T — 319 «utrhánie . . . nevzhlédl a protivenství B — nenechá . . . nevzhlédl vyn. T — nenechá ť jich N, nenechá t milej «Buoh» (ps. Bohu!) toho C — na ně nevzhlédl N — 320 «Eklesiastikus) Pismo B — vzhleděnie KP, vzhlédání TNC — 321 přeblaze TC — jemu] tomu člo- věku TN — on] milý Pán N, milej Bůh C — vzhlédnauti ráčí N — 321—322 Nebo . . . člověk neb takový člověk tudy B, neb ihned takový každý N — 321 Nebo . . . vzhlédne] vyn. PCT — 323 pozná se] i sebe T — 323—324 když .. . onoho Petra] když jest vzhlédl (+ Pán Spasitel T) na Petra NCT — 323 obrátiv se, prý P — pohleděl] jest vzhlédl (zhléd P) KRP — [onoho) vyn. KPR — 324 dí ... Lukáš] jakož (+ o tom R) dí evangelista RC, tak pravi (di N) evangelista TN, jako die evangelista K, tak di evangelista P — Obrátiv ... Petra] I vhledě Ježíš na Petra K, vyn. P, Obrátil se C. Obrátiv se, prý, i vzhlédl N — aj] a KRON — 325 Petr byl KPCT — předivně T — zapřel C — Pána Ježíše] drahého Pána KC, svého mistra 320 Spr. Moudr. 4, 15 — 324 Podle Luk. 22, 61 a 62 —
708 Dí dále čtení: »Neb tudy Ježíš mějíše jíti«. Tudy ť se jest Ježíš bral, ano jej haněli, posmievali se jemu, Samaritány, dábelníky dávali. Tak také, chceš-li po něm jíti, musíš to všecko strpěti, že ť tě hanějí, kaceřují, oddělence dávají, a ty věda, že 315 jsi práv, trpíš to míle: tu se potkáš s Ježíšem, tudy ť se on béře, tudy)! I dí dále: »A vzhléd Ježíš, uzřel jest jej«. Nebo tu ť on rád, míle vzhlédá, kdež lidé míle, rádi pro jeho pravdu podstupují hanění, Kutrhánie rozličná; nenechá ť, by ť nevzhlédl)«. Jakož 320Eklesiastikus) dí: »Jeho vzhlédnutí jest na jeho volené milé«. O blaze jemu, na koho on vzhlédne! «Nebo na kohož on vzhlédne, ihned ten člověk nabude divnébo osvícení v duši, že pozná Boha, pozná se samého, jako když se obrátiv pohleděl na [onoho] Petra. Dí svatý Lukáš: »Obrátiv se Ježíš, pohleděl na Petra«. Aj, 325 hned Petr divně osvícen, že poznal, co jest učinil, zapřev Pána 311 Ale (A P) dí NCP, I praví T — dále] vyn. PN — čtení svatý RTC — měl PRONT — 312 bráti ráčil T — «posmievali se láli B — 313 mu dávali R — také] i ty T, také ty C — chceš-li ty N — 314 strpěti ... a ty] trpěti, když tě budau haněti, kaceřovati, odřezance, oddělence dávati, ty pak T — kaceřují, pikharty, bludné C — oddělence od církve N — věda] vieš KPCN, věda o tom T — 315 trpíš to míle] vyn. N — trpíš .. Ježíšem] tu střetneš (stihneš C) Ježíše KPC, aby mlčel, neod- mlauval: v tom následovati budeš Pána Ježíše, nebo T — se potkáš s Je- žíšem] uzříš Pána Ježíše, tu se s ním potkáš R - - béře] tau cestau bral T — 316 «tudy vyn. BT — 317 dále čtení svaté C — vzhlédl (+ vzhůru C) RTC — Ježíš vzhůru N — jej] vyn. C — on, drahej Pán T — 318 vzhlédá a patří N, vzhlédati ráčí T — 319 «utrhánie . . . nevzhlédl a protivenství B — nenechá . . . nevzhlédl vyn. T — nenechá ť jich N, nenechá t milej «Buoh» (ps. Bohu!) toho C — na ně nevzhlédl N — 320 «Eklesiastikus) Pismo B — vzhleděnie KP, vzhlédání TNC — 321 přeblaze TC — jemu] tomu člo- věku TN — on] milý Pán N, milej Bůh C — vzhlédnauti ráčí N — 321—322 Nebo . . . člověk neb takový člověk tudy B, neb ihned takový každý N — 321 Nebo . . . vzhlédne] vyn. PCT — 323 pozná se] i sebe T — 323—324 když .. . onoho Petra] když jest vzhlédl (+ Pán Spasitel T) na Petra NCT — 323 obrátiv se, prý P — pohleděl] jest vzhlédl (zhléd P) KRP — [onoho) vyn. KPR — 324 dí ... Lukáš] jakož (+ o tom R) dí evangelista RC, tak pravi (di N) evangelista TN, jako die evangelista K, tak di evangelista P — Obrátiv ... Petra] I vhledě Ježíš na Petra K, vyn. P, Obrátil se C. Obrátiv se, prý, i vzhlédl N — aj] a KRON — 325 Petr byl KPCT — předivně T — zapřel C — Pána Ježíše] drahého Pána KC, svého mistra 320 Spr. Moudr. 4, 15 — 324 Podle Luk. 22, 61 a 62 —
Strana 709
709 Ježíše; neb,» vyšed ven, i zaplakal jest náramně«. Ba, na kohož ť on vzhlédne, ten ť se umí svých hříchuov káti, Kten! Jako teď Zacheus, jakž na ň zhlédl, ihned z toho jemu přišlo, že li na B 545 pravé pokání uhodil, řka [ku Pánu): »Pane, aj, polovici mého 330 dobrého dobře dobytého» dávám chudým, a oklamal-li jsem koho v čem« etc. Die dále čtenie svaté: » Vetce jemu Ježíš: »Zachec, s chvá- taním sstup doluov, nebo v domu tvém musím dnes zuostati!« A že dí »musím«. I mnedle, kto jest ho k tomu nutil? Žádost 3 335 a milost Zacheova, Kta ť jest jej k tomu přinutila). Nebo, když má člověk žádost Kvelikú a milost vraucí k drahému Ježíšovi, on, milý Pán, nemuož nechati, ale přiblíží se k němu a bude v domu jeho obývati, v jeho srdci a v duši). Ó blaze jim, ktož to dvé mají — tu žádost a milost —, takového ť hosti přitáhnú 340 k sobě. Jako oni, ješto šli do Emaus, o nichž dí čtení, že jsú ho a Pána N, Pána PR, Pána a mistra svého T — 326 neb] prý PN, i, praví T — hned vyšel C — ven Petr T — plakal KPRONT — jest náramně] hořce PRCNT — 327 umí] jistě každej umí C — právě káti K — (ten) vyn. B — teď] tento N — 328 «Zacheus . .. že na Zachea pohleděl, kterýž B 545 l ihned B — jakž brzo T — vzhléd K — ihned . .. přišlo) vyn. K — 328—329 ihned ... Pánu] tak rychle se v něm vzbudila žádost k činění svatého pokání, a řek (!) s(!) té žádosti T — 329 uhodil] trefil N — řka] Prý PN, když řekl RC — [ku Pánu] vyn. KPRCN — aj] vyn KPRC — svého NC — 329—330 mého . . . chudým] etc. P — 330 dobrého) zboží R, zboží aneb statku C, zboží, totiž T, statku N — «dobře doby- tého» vyn. BC — dobře a spravedlivě T — zklamal PCNT — 331 v čem vyn. KP — etc.] čtvero (čtveronásob NC) to (vyn. TC) navracuji KONT navracuji čtvero R — 332 «Die ... svaté vyn. B — Die] Praví T — svaté) vyn. P — Vetce] Řekl RCT, I dí N — 333 já musím TC — 334 A že] I KC, vyn. PNT — dí] Praví teď (vyn. N) TN — I mnedle] vyn. PCN — ho] jeho, drahého Pána C — Au, žádost C — 335 «ta t . .. přinutila vyn. B — k tomu] vyn. PN — přinutila] přídržela T — 336 «velikú ... vraucí) a milost velikú B — velikú] dobrau T — 337—338 ale přiblíží ... v duši aby se nepřiblížil k srdci jeho a v domu srdce jeho neobýval B — 337 přiblíží se] přijíti R, musí se přiblížiti N, ráčí přiblížiti se T — 338 v domu, totiž v duši T — přebývati T, obývati, totiž NC — v jeho srdci a v duši] vyn. T — v duši v jeho duši R — přeblaze T — jim] jemu C, takovým T — 339 dvoje T — do sebe mají C — milost] tu milost K — takového ť hosti] toho hostě a takého K, jakého hosti PON, jakého znamenitého a slavného hostě T — hostě R — 340 k sobě. Prý (Praví T), »Musím« PNT, k sobě. »Musím.« Veliká věc! K, k sobě. Že jim dí: »Musím« C — šli] 340 Luk. 24, 13 nn. —
709 Ježíše; neb,» vyšed ven, i zaplakal jest náramně«. Ba, na kohož ť on vzhlédne, ten ť se umí svých hříchuov káti, Kten! Jako teď Zacheus, jakž na ň zhlédl, ihned z toho jemu přišlo, že li na B 545 pravé pokání uhodil, řka [ku Pánu): »Pane, aj, polovici mého 330 dobrého dobře dobytého» dávám chudým, a oklamal-li jsem koho v čem« etc. Die dále čtenie svaté: » Vetce jemu Ježíš: »Zachec, s chvá- taním sstup doluov, nebo v domu tvém musím dnes zuostati!« A že dí »musím«. I mnedle, kto jest ho k tomu nutil? Žádost 3 335 a milost Zacheova, Kta ť jest jej k tomu přinutila). Nebo, když má člověk žádost Kvelikú a milost vraucí k drahému Ježíšovi, on, milý Pán, nemuož nechati, ale přiblíží se k němu a bude v domu jeho obývati, v jeho srdci a v duši). Ó blaze jim, ktož to dvé mají — tu žádost a milost —, takového ť hosti přitáhnú 340 k sobě. Jako oni, ješto šli do Emaus, o nichž dí čtení, že jsú ho a Pána N, Pána PR, Pána a mistra svého T — 326 neb] prý PN, i, praví T — hned vyšel C — ven Petr T — plakal KPRONT — jest náramně] hořce PRCNT — 327 umí] jistě každej umí C — právě káti K — (ten) vyn. B — teď] tento N — 328 «Zacheus . .. že na Zachea pohleděl, kterýž B 545 l ihned B — jakž brzo T — vzhléd K — ihned . .. přišlo) vyn. K — 328—329 ihned ... Pánu] tak rychle se v něm vzbudila žádost k činění svatého pokání, a řek (!) s(!) té žádosti T — 329 uhodil] trefil N — řka] Prý PN, když řekl RC — [ku Pánu] vyn. KPRCN — aj] vyn KPRC — svého NC — 329—330 mého . . . chudým] etc. P — 330 dobrého) zboží R, zboží aneb statku C, zboží, totiž T, statku N — «dobře doby- tého» vyn. BC — dobře a spravedlivě T — zklamal PCNT — 331 v čem vyn. KP — etc.] čtvero (čtveronásob NC) to (vyn. TC) navracuji KONT navracuji čtvero R — 332 «Die ... svaté vyn. B — Die] Praví T — svaté) vyn. P — Vetce] Řekl RCT, I dí N — 333 já musím TC — 334 A že] I KC, vyn. PNT — dí] Praví teď (vyn. N) TN — I mnedle] vyn. PCN — ho] jeho, drahého Pána C — Au, žádost C — 335 «ta t . .. přinutila vyn. B — k tomu] vyn. PN — přinutila] přídržela T — 336 «velikú ... vraucí) a milost velikú B — velikú] dobrau T — 337—338 ale přiblíží ... v duši aby se nepřiblížil k srdci jeho a v domu srdce jeho neobýval B — 337 přiblíží se] přijíti R, musí se přiblížiti N, ráčí přiblížiti se T — 338 v domu, totiž v duši T — přebývati T, obývati, totiž NC — v jeho srdci a v duši] vyn. T — v duši v jeho duši R — přeblaze T — jim] jemu C, takovým T — 339 dvoje T — do sebe mají C — milost] tu milost K — takového ť hosti] toho hostě a takého K, jakého hosti PON, jakého znamenitého a slavného hostě T — hostě R — 340 k sobě. Prý (Praví T), »Musím« PNT, k sobě. »Musím.« Veliká věc! K, k sobě. Že jim dí: »Musím« C — šli] 340 Luk. 24, 13 nn. —
Strana 710
710 přinutili, aby s nimi zuostal. Zdaž jsú se s ním trhali? Nic, než láska jich a žádost, «ta ť jest jej přinutila. A když tak bylo, že Zacheus sstúpil pospěšně i přijal jej raduje se. I že dí »pospěšně«; nebo při věcech božských člověk 345 nemá leniv býti. Neb dí prorok: »Zlořečený člověk, kterýž dělá dílo boží lenivě«. Jakož to bývá, ani ť, což mají dělati díla božího, to lenivě: »Až teď bude ještě dosti času, však jsem mlád, až budu starší«; aneb: »Až příde Veliký pátek, tož puojdemse také zpoviedat!« Aha! Zlořečený ten člověk! Ale na dílo jíti, na 350 trh — rauče, aby[chom] nezmeškali! [K] hospodářství neza- leží ť, že ť ráno vstanú, ano je lakomstvie pudí; ale na službu boží když mají jíti, budú řéci: »Dnes jest neděle, poležme tiem déle, však nemáme na dielo jíti!« Bývá-li tak, hádaj?! Ano ležie v neděli i jiné dni, mohúc k službě boží jíti aneb vstanúc modliti putovali z Jeruzalema T — o nichž dí čteníj die evangelista (+ svatej Lukáš C) KC, vyn. TN — čtení svatý R — že] vyn. PN — ho] Pána Ježíše T, ho také C — 341—342 Nic ... žádost] Žádost a láska P — 341 Nic, než] Au C, Nikoliv, ale T — než] vyn. N — 342 jich] vyn. KON — «ta ť jest ta P, to spůsobila a T — 343 bylo] se stalo T — že] vyn. KPCNT — Zacheus, prý PN, Zacheus, praví čtení T — pospěšně dolů N — 344 raduje se] radostně KPRN — I] vyn. PNT — že] vyn. KPNTC — dí] vyn. T — nebo] proto, nebo T — 345 lenivý PC, líný R, lenivým TN — Neb dí] Praví T — dělá] činí KPRONT — 346—347 Jakož . .. lenivě] vyn. PN, Jenž říkají T — 346 to bývá] toho mnoho bývá C — 347 lenivě, váhavě C — Prý, až PN — Až teď bude] Však ť jest k tomu dobrému T — však jsem mlád vyn. B — mladý RNT, ještě mlád C — 348 starší] staří KP, starej NC, starý, teprva budu dobrým T — Až, praví T — tož] také se s jinými N, vyn. T — puojdem] budeme P — 348—349 «se také zpoviedat k zpovědi B, zpovídati N — 349 Ach TN — ten] takový T — člověk, kterejž odkládá sobě pokání do starosti anebo do nemoci C, člověk, kterýž činí dílo boží lenivě N — Ale] Než N — dílo tělesné C — 350 rauče] tu hned R, hbitě C, rychle N, rychle vstanau ráno T — aby KPRONT — [K] vyn. KPRONT — nezaleží ť, že vyn. B — nezaleželi KPN, nezaleží ť, nezaspí ť C — 351 že t] tu N, vyn. T — 351—355 «ano ... ležie ale aby na dílo boží vstali v svátek ráno? Tu ť radějí tím déle pospí, majíc na službu boží neb na modlitby vstáti B — 351 pudí, ano ť je trápí TN, pudí a lomcuje jimi C — 352 když . .. řéci] »Ú, prý PN, jíti, vymluví ť se a řka T — by měli R — jíti] vyn. K, jíti, tu ť R — budau mnozí C — Dnes] Však ť (+ pak C) dnes RTC — neděle (aneb svátek) R — poležíme PN — 353 však] vyn. T — tak to PNT, to tak R — hádaj] medle C, do vás T — Ano ležie] Ani ť budau ležeti R, Ano ležíte T — 354 v svatau neděli TN — i] anebo R — sváteční 345 Podle Jer. 48, 10 —
710 přinutili, aby s nimi zuostal. Zdaž jsú se s ním trhali? Nic, než láska jich a žádost, «ta ť jest jej přinutila. A když tak bylo, že Zacheus sstúpil pospěšně i přijal jej raduje se. I že dí »pospěšně«; nebo při věcech božských člověk 345 nemá leniv býti. Neb dí prorok: »Zlořečený člověk, kterýž dělá dílo boží lenivě«. Jakož to bývá, ani ť, což mají dělati díla božího, to lenivě: »Až teď bude ještě dosti času, však jsem mlád, až budu starší«; aneb: »Až příde Veliký pátek, tož puojdemse také zpoviedat!« Aha! Zlořečený ten člověk! Ale na dílo jíti, na 350 trh — rauče, aby[chom] nezmeškali! [K] hospodářství neza- leží ť, že ť ráno vstanú, ano je lakomstvie pudí; ale na službu boží když mají jíti, budú řéci: »Dnes jest neděle, poležme tiem déle, však nemáme na dielo jíti!« Bývá-li tak, hádaj?! Ano ležie v neděli i jiné dni, mohúc k službě boží jíti aneb vstanúc modliti putovali z Jeruzalema T — o nichž dí čteníj die evangelista (+ svatej Lukáš C) KC, vyn. TN — čtení svatý R — že] vyn. PN — ho] Pána Ježíše T, ho také C — 341—342 Nic ... žádost] Žádost a láska P — 341 Nic, než] Au C, Nikoliv, ale T — než] vyn. N — 342 jich] vyn. KON — «ta ť jest ta P, to spůsobila a T — 343 bylo] se stalo T — že] vyn. KPCNT — Zacheus, prý PN, Zacheus, praví čtení T — pospěšně dolů N — 344 raduje se] radostně KPRN — I] vyn. PNT — že] vyn. KPNTC — dí] vyn. T — nebo] proto, nebo T — 345 lenivý PC, líný R, lenivým TN — Neb dí] Praví T — dělá] činí KPRONT — 346—347 Jakož . .. lenivě] vyn. PN, Jenž říkají T — 346 to bývá] toho mnoho bývá C — 347 lenivě, váhavě C — Prý, až PN — Až teď bude] Však ť jest k tomu dobrému T — však jsem mlád vyn. B — mladý RNT, ještě mlád C — 348 starší] staří KP, starej NC, starý, teprva budu dobrým T — Až, praví T — tož] také se s jinými N, vyn. T — puojdem] budeme P — 348—349 «se také zpoviedat k zpovědi B, zpovídati N — 349 Ach TN — ten] takový T — člověk, kterejž odkládá sobě pokání do starosti anebo do nemoci C, člověk, kterýž činí dílo boží lenivě N — Ale] Než N — dílo tělesné C — 350 rauče] tu hned R, hbitě C, rychle N, rychle vstanau ráno T — aby KPRONT — [K] vyn. KPRONT — nezaleží ť, že vyn. B — nezaleželi KPN, nezaleží ť, nezaspí ť C — 351 že t] tu N, vyn. T — 351—355 «ano ... ležie ale aby na dílo boží vstali v svátek ráno? Tu ť radějí tím déle pospí, majíc na službu boží neb na modlitby vstáti B — 351 pudí, ano ť je trápí TN, pudí a lomcuje jimi C — 352 když . .. řéci] »Ú, prý PN, jíti, vymluví ť se a řka T — by měli R — jíti] vyn. K, jíti, tu ť R — budau mnozí C — Dnes] Však ť (+ pak C) dnes RTC — neděle (aneb svátek) R — poležíme PN — 353 však] vyn. T — tak to PNT, to tak R — hádaj] medle C, do vás T — Ano ležie] Ani ť budau ležeti R, Ano ležíte T — 354 v svatau neděli TN — i] anebo R — sváteční 345 Podle Jer. 48, 10 —
Strana 711
711 355 se — a to ležie)! O bídná duše, [léní,] ležeti tobě v (tu chvíli, ano se v ta doby ta obět drahá a ten beránek nepoškvrněný, jenž snímá hříchy světa, obětuje — a ty ležíš! A bude-li pak v ta doba smilniti, á, běda bude, nastojte! Dí dále: »A přijal ho raduje se«. Ó blaze jemu, ktož se umí 360 poradovati v svém milém Bohu! Volení boží a právě kající, ti ť se Kmohau poradovati, nebo oni zde mnoho zakušuji té radosti nebeské a v duši divné kochání v Bohu mívají, ješto hovadný člověk toho neokusí aniž to ho muož míti. Ale právě kající, B 546 ti ť, vezmúce před oči dobrodíní boží veliká — an, když byli v hří- 365 ších, moha je spravedlivě Kumoře do pekla poslati, i neposlal, ale pójčil jim času ku pokání, pomohl jim z některých hřie- chuov, an je vykaupil, an chce jim hříchy odpustiti a nebeskú radost dáti —, s tím se oni Kobierajíce zamilují jej a rozveselé) se v duchu Kvelmi divně). Než pak pohlediž, co jest bylo do 370 toho Zachea! Toto troje do něho bylo, ješto má býti do každého křesťana kajícého. Jedno bylo do něho, že jest ihned upo- dni N, dni dlauho na den T — k službě] ke mši PNT, na službu C — boží vyn. P, svaté NT — vstana ráno T, vstanauc, tu doma C — 355 se] vyn. K, se, zpívati svaté písničky, žalmy, chváliti milého Boha C — to] toto TO —ležíš T, leží jako hovada N — bídná a hanebná TN — [léní] vyn. KPRNT, votrtá C — 355—356 «tu chvíli ... doby ty doby, když se B — 356 ano . . . doby an se tehdáž N, když se T — v ta doby ta doba P, v ty doby (časy C) RC — předrahá a důstojná T — a ten] vyn. K, ten TN — nepoškvrněný, tichý T — 357 všeho světa T — ty pak tehdáž T — bude-li] budeš R — 358 v ta doba] v ty doby RC, té chvíle T, v tu chvíli N — á] ach TN — bude] a přeběda T — nastojte! by se byl nikda radějí ne- narodil (+ na ten svět T) TN — 359 Dí dále] vyn. K, Dí P, A dí na konci čtení svatého C, I dále praví čtení svaté T — A] Prý P — raduje se] radostně KPRNT — 360 a právě kající] vyn. R — 361 Kmohau umějí BN, mohau a umějí T — radovati PNT — zde] vyn. KC — zakúšejí K, zkaušejí R — 362 v Bohu vyn. KPCNT — mívajíce N — ješto] ale C — 363 neokusí] nemůže za- kusiti T, neokauší C — 364 vezmúce] berau N — ano C — byli] trvali T — v hříších, v nepravostech N — 365 Kumoře vyn. B, umoře v hříších C — neposlal] neráčil toho učiniti T — 366 propůjčil RNT — k svatému pokání TN — 366—367 «pomohl ... an chce jim času ku pokání (!) B — 366 některých] mnohých N — 367 an) vyn. C — 368 Kobierajíce . . . rozveselé) obírajte a zamilujete ho a rozveselite B — milují P — 369 «velmi divně převelmi B, předivně velmi (+ až jim velikau radostí z očí slzy poprší N) RN — Než ... pohlediž] Pošetřmež pak T — pohleďmež pilně N — bylo dobrého T — 370 tohoto RONT — Toto troje] Troje tato věc dobrá C — trý R — byla C — kteráž C — má to PNT — 371 křesťana]
711 355 se — a to ležie)! O bídná duše, [léní,] ležeti tobě v (tu chvíli, ano se v ta doby ta obět drahá a ten beránek nepoškvrněný, jenž snímá hříchy světa, obětuje — a ty ležíš! A bude-li pak v ta doba smilniti, á, běda bude, nastojte! Dí dále: »A přijal ho raduje se«. Ó blaze jemu, ktož se umí 360 poradovati v svém milém Bohu! Volení boží a právě kající, ti ť se Kmohau poradovati, nebo oni zde mnoho zakušuji té radosti nebeské a v duši divné kochání v Bohu mívají, ješto hovadný člověk toho neokusí aniž to ho muož míti. Ale právě kající, B 546 ti ť, vezmúce před oči dobrodíní boží veliká — an, když byli v hří- 365 ších, moha je spravedlivě Kumoře do pekla poslati, i neposlal, ale pójčil jim času ku pokání, pomohl jim z některých hřie- chuov, an je vykaupil, an chce jim hříchy odpustiti a nebeskú radost dáti —, s tím se oni Kobierajíce zamilují jej a rozveselé) se v duchu Kvelmi divně). Než pak pohlediž, co jest bylo do 370 toho Zachea! Toto troje do něho bylo, ješto má býti do každého křesťana kajícého. Jedno bylo do něho, že jest ihned upo- dni N, dni dlauho na den T — k službě] ke mši PNT, na službu C — boží vyn. P, svaté NT — vstana ráno T, vstanauc, tu doma C — 355 se] vyn. K, se, zpívati svaté písničky, žalmy, chváliti milého Boha C — to] toto TO —ležíš T, leží jako hovada N — bídná a hanebná TN — [léní] vyn. KPRNT, votrtá C — 355—356 «tu chvíli ... doby ty doby, když se B — 356 ano . . . doby an se tehdáž N, když se T — v ta doby ta doba P, v ty doby (časy C) RC — předrahá a důstojná T — a ten] vyn. K, ten TN — nepoškvrněný, tichý T — 357 všeho světa T — ty pak tehdáž T — bude-li] budeš R — 358 v ta doba] v ty doby RC, té chvíle T, v tu chvíli N — á] ach TN — bude] a přeběda T — nastojte! by se byl nikda radějí ne- narodil (+ na ten svět T) TN — 359 Dí dále] vyn. K, Dí P, A dí na konci čtení svatého C, I dále praví čtení svaté T — A] Prý P — raduje se] radostně KPRNT — 360 a právě kající] vyn. R — 361 Kmohau umějí BN, mohau a umějí T — radovati PNT — zde] vyn. KC — zakúšejí K, zkaušejí R — 362 v Bohu vyn. KPCNT — mívajíce N — ješto] ale C — 363 neokusí] nemůže za- kusiti T, neokauší C — 364 vezmúce] berau N — ano C — byli] trvali T — v hříších, v nepravostech N — 365 Kumoře vyn. B, umoře v hříších C — neposlal] neráčil toho učiniti T — 366 propůjčil RNT — k svatému pokání TN — 366—367 «pomohl ... an chce jim času ku pokání (!) B — 366 některých] mnohých N — 367 an) vyn. C — 368 Kobierajíce . . . rozveselé) obírajte a zamilujete ho a rozveselite B — milují P — 369 «velmi divně převelmi B, předivně velmi (+ až jim velikau radostí z očí slzy poprší N) RN — Než ... pohlediž] Pošetřmež pak T — pohleďmež pilně N — bylo dobrého T — 370 tohoto RONT — Toto troje] Troje tato věc dobrá C — trý R — byla C — kteráž C — má to PNT — 371 křesťana]
Strana 712
712 slech«l). Pán jemu řekl: »Sstup rúče doluov!«, a on ihned sstúpil rychle, ihned uposlechl. Také-liž vy činíte, že, co vám praví kněží vuole boží, že vy hned uposlechnete, což vám koli 375 dobrého pravie a rozkáži, hned jste to hotovi naplniti?" Ano, slibuj! Však se mohú v vás kněží poradovati, vidúc vaši povolnost ke všemu dobrému! A, běda nám, «hřiešným, biedným) kněžím! Jakú my z vás radost máme, však z čeho se jediné muožem v vás poradovati? Zda vy uposlechnete v čem? Přijdúce 380 teď na kázanie, i posedie, jinam mysléce; pakli ť poslúchají, ale kusa nehledie tak živi býti, jako slušie, než vyjdauce ven, budau řéci): »Hle, zajisté, že jsem to kázaní rád slyšel! Hle, nikda jsem toho neslýchal!« Ale aby tak živi byli, o to ť se oni Kkusa nepostarají! Mnedle, slýcháte-li vy to kdy, páni, rytíři, konšelé, člověka KCT, vyn. PN — bylo do něho» vyn. BR — že ... uposlechl poslušenství T — uposlech B, uposlechl Pána Ježíše C — 372 jemu] Ježíš k němu C — řekl] Prý PN — Zachee, zstup T — rúče] hned R, pospěšně C, rychle N, s chvátaním T — on] vyn. KPRNT — 372—373 ihned ... vy chvátaje sstúpil. Takéž právě, jakož B — 372 ihned] vyn. RT — 373 ihned] a RN — Také-liž] To ť rovně, jako K, Takéž právě, jako C, Tak-li T — vy právě R, vy tak PN — činíte] učiníte P, Činíte-li tak C — 374 praví] káží N — vůli R — boží a rozkáží C — 374—375 že vy ... rozkáží vyn. C — 374 vy] vyn. KR — hned jich N — 374—375 uposlechnete . . . rozkáží poslechnete a B — 374 uposlechnete, že P — 375 pravie a) vyn. TN — rozkáží radí N — «to vyn. BC, li R — hotovi] vyn. (!) R — naplniti a učiniti TC — 376 Však] Zdaliž P — v vás] u vás KP. z vás TNC — poradovati, ale brž spíše pormautiti s pláčem C — 377 volnost TN — dobrému (ale mám brž spíše říci: ke všemu zlému) C — Ach T, ÓN — hřiešným, biedným hříšným B — 378 z vás] vás KPT, u vás R — 378 —382 však . . . řéci v čem my se z vás muožem radovati? Zdali z toho, že teď přijdúce posedíte na kázaní a leckams jinam myslíte? Pakli poslechnete, ale plniti nedbáte? Nejeden bude říci B — 378 však vyn. PT — jediné] my T — 379 v vás] u vás R, z vás TC — 380 teď do kostela (ko- vyn.!) C — i posedie] tu ť poklečí, postojí aneb posedí C i posedíte tu TN — myslíte N, pomyslí C — poslaucháte N, poslúchají kteří T — ale] však N — 381 nehledie] se nepostaráte N, se nepostarají, aby T — býti] byli T — slušie] slyší PCT, slyšíte N — vejdauce PNT — ven z kostela TC, ven, to ť K — budau řéci vyn. PN, mnohý bude říci R, bude jeden druhému rozprávěti C, říkají T — 382 Ba, hle C, Hle, prý PN — zajisté, že] vyn. C — jsem] jsme K — rádi K, velmi rád TN — slyšali K — «Hle, nikda Jakživ B, Nikda T — 383 sme K — toho prvé TN — neslýchali K — živi byli, jakož slyší C — o to] na to N — se oni] nic T, oni N — kusa nepostarají nepokusí B, ani nepomyslí N, nepečují T — 384 Nu, mnedle KPNT — to] vyn. KN — vy páni P, páni, panoše KPC — rytíři, měšťané N — 385 všickni] a jiní T, všickni jiní N — děje
712 slech«l). Pán jemu řekl: »Sstup rúče doluov!«, a on ihned sstúpil rychle, ihned uposlechl. Také-liž vy činíte, že, co vám praví kněží vuole boží, že vy hned uposlechnete, což vám koli 375 dobrého pravie a rozkáži, hned jste to hotovi naplniti?" Ano, slibuj! Však se mohú v vás kněží poradovati, vidúc vaši povolnost ke všemu dobrému! A, běda nám, «hřiešným, biedným) kněžím! Jakú my z vás radost máme, však z čeho se jediné muožem v vás poradovati? Zda vy uposlechnete v čem? Přijdúce 380 teď na kázanie, i posedie, jinam mysléce; pakli ť poslúchají, ale kusa nehledie tak živi býti, jako slušie, než vyjdauce ven, budau řéci): »Hle, zajisté, že jsem to kázaní rád slyšel! Hle, nikda jsem toho neslýchal!« Ale aby tak živi byli, o to ť se oni Kkusa nepostarají! Mnedle, slýcháte-li vy to kdy, páni, rytíři, konšelé, člověka KCT, vyn. PN — bylo do něho» vyn. BR — že ... uposlechl poslušenství T — uposlech B, uposlechl Pána Ježíše C — 372 jemu] Ježíš k němu C — řekl] Prý PN — Zachee, zstup T — rúče] hned R, pospěšně C, rychle N, s chvátaním T — on] vyn. KPRNT — 372—373 ihned ... vy chvátaje sstúpil. Takéž právě, jakož B — 372 ihned] vyn. RT — 373 ihned] a RN — Také-liž] To ť rovně, jako K, Takéž právě, jako C, Tak-li T — vy právě R, vy tak PN — činíte] učiníte P, Činíte-li tak C — 374 praví] káží N — vůli R — boží a rozkáží C — 374—375 že vy ... rozkáží vyn. C — 374 vy] vyn. KR — hned jich N — 374—375 uposlechnete . . . rozkáží poslechnete a B — 374 uposlechnete, že P — 375 pravie a) vyn. TN — rozkáží radí N — «to vyn. BC, li R — hotovi] vyn. (!) R — naplniti a učiniti TC — 376 Však] Zdaliž P — v vás] u vás KP. z vás TNC — poradovati, ale brž spíše pormautiti s pláčem C — 377 volnost TN — dobrému (ale mám brž spíše říci: ke všemu zlému) C — Ach T, ÓN — hřiešným, biedným hříšným B — 378 z vás] vás KPT, u vás R — 378 —382 však . . . řéci v čem my se z vás muožem radovati? Zdali z toho, že teď přijdúce posedíte na kázaní a leckams jinam myslíte? Pakli poslechnete, ale plniti nedbáte? Nejeden bude říci B — 378 však vyn. PT — jediné] my T — 379 v vás] u vás R, z vás TC — 380 teď do kostela (ko- vyn.!) C — i posedie] tu ť poklečí, postojí aneb posedí C i posedíte tu TN — myslíte N, pomyslí C — poslaucháte N, poslúchají kteří T — ale] však N — 381 nehledie] se nepostaráte N, se nepostarají, aby T — býti] byli T — slušie] slyší PCT, slyšíte N — vejdauce PNT — ven z kostela TC, ven, to ť K — budau řéci vyn. PN, mnohý bude říci R, bude jeden druhému rozprávěti C, říkají T — 382 Ba, hle C, Hle, prý PN — zajisté, že] vyn. C — jsem] jsme K — rádi K, velmi rád TN — slyšali K — «Hle, nikda Jakživ B, Nikda T — 383 sme K — toho prvé TN — neslýchali K — živi byli, jakož slyší C — o to] na to N — se oni] nic T, oni N — kusa nepostarají nepokusí B, ani nepomyslí N, nepečují T — 384 Nu, mnedle KPNT — to] vyn. KN — vy páni P, páni, panoše KPC — rytíři, měšťané N — 385 všickni] a jiní T, všickni jiní N — děje
Strana 713
713 385 auředníci všickni, že, což se koli děje proti Bohu neřádného a zlého, a vy, mohúce staviti a tím Bohu poslúžiti, i nedbáte, že vám to vše zlé, což se děje, na vaši hlavu vsede? Kéž toho dbáte?" Co jest to, jedno to, že jste knížata zjevných hříšníkuov?! Nebo každý ten, ktož vidí co zjevného zlého, a moha se proti 390 tomu postaviti, i netbá, každý jest knieže zjevných hřiešníkuov. Nu, vy hospodáři, hospodyně, ješto dopúštiete v svých domích svobodu míti k hříchuom, ano věrují, bohdákají, přisahají, peskují, lají, zjevně boží přikázaní přestupují, a vy ne- dbáte: již jste knížata a kněžny zjevných hříšníkuov a vy nejste 395 hodni, abyšte tím Bohu poslúžili, a co se děje proti němu, abyšte se proti tomu postavili. Neb dí Písmo: »Ti, kteří byli pozváni, nebyli jsú hodni«. Ba, ké toho uposlechnete: »Pomni, aby den sváteční světil!«? Zvíte, kde ť bude déle býti pro tu boží neděli! Jedau svobodně, kam i kto ráčí, v neděle svaté, beze B 547 400 všeho studu, beze všie bázni božie), v krčmách leží, zžerau se) — a žádný tomu nic nedí! Ó milý Pane, dokavadž ty to pod vámi KPC, děje pod správau vaší TN — Pánu Bohu a jeho svatým přikázaním N — neřádného a zlého] hříchův, neřádův, nešlechetností C — 386 staviti] to sstaviti C, to zastaviti TN — nedbáte, věztež C —387 zlé ... vaši na B — což se] které se pod vámi RC — vaši vyn. P — vsede] puojde KRC, přijde T, nepřijde N — Kéž] Proč T — toho dbáte na to pomyslíte N — nedbáte T — 388 Co j' to PR — Co ... to» Proto T, I nač? I, na to N, Co to činí C — «jedno to než B — 389—390 «Nebo .. . hřiešníkuov vyn. B — 389 každý takový TN — 390 hřiešníkuov a bohatý v přivolování ke všemu zlému T — 392 svobodu míti k svo- bod B, svobodu K — k hříchuom] v hříších, nešlechetnostech T — 392—393 věrují ... lají] vaše čelátka (!) věruje, bohdáká, přisahá, peskuje, laje T — přisahají ... lají] vyn. C — 393 «peskují vyn. B — lají] vyn. K, lají, čeládka, podruzi N — přestupuje T — vy] vy sstavovati toho C — nedbáte] tomu nic neříkáte (+ jim toho povolujete T) NT — 394 a kněžny] vyn. R — 395—396 co se děje ... postavili] a to zastavili, co se proti Pánu Bohu působí N — 395 němu] Pánu Bohu N — němu, abyšte se proti vyn. T — abyšte] aby PRC — 396 praví T — Písmo] Pán K, Kristus Pán T, Prý PN — jenž PONT — 397 Ba] vyn. T — kéž CT, kýž vy N — tohoto T — 398 kde ť vám T — «boží vyn. B, svatau boží N — 399 Předce jedau do města, z města T — kam kto] kdo chce a kde C — neděli RC — svaté] vyn. N, svatau RC — 399—400 «beze .. . božie) vyn. B — 400 beze všie] a TN — bázně RONT —leží] vyn. T — Kzžerau se žerú BT, zžerau, zpijí se C, zežerau se N — 401 a žádný .. . nedí!] vyn. N — nedí neříká TC — Ó] Ú, ba PC, Aj T, vyn. N — Pane] Bože všemohaucí N — 396 Mat. 22, 8 —
713 385 auředníci všickni, že, což se koli děje proti Bohu neřádného a zlého, a vy, mohúce staviti a tím Bohu poslúžiti, i nedbáte, že vám to vše zlé, což se děje, na vaši hlavu vsede? Kéž toho dbáte?" Co jest to, jedno to, že jste knížata zjevných hříšníkuov?! Nebo každý ten, ktož vidí co zjevného zlého, a moha se proti 390 tomu postaviti, i netbá, každý jest knieže zjevných hřiešníkuov. Nu, vy hospodáři, hospodyně, ješto dopúštiete v svých domích svobodu míti k hříchuom, ano věrují, bohdákají, přisahají, peskují, lají, zjevně boží přikázaní přestupují, a vy ne- dbáte: již jste knížata a kněžny zjevných hříšníkuov a vy nejste 395 hodni, abyšte tím Bohu poslúžili, a co se děje proti němu, abyšte se proti tomu postavili. Neb dí Písmo: »Ti, kteří byli pozváni, nebyli jsú hodni«. Ba, ké toho uposlechnete: »Pomni, aby den sváteční světil!«? Zvíte, kde ť bude déle býti pro tu boží neděli! Jedau svobodně, kam i kto ráčí, v neděle svaté, beze B 547 400 všeho studu, beze všie bázni božie), v krčmách leží, zžerau se) — a žádný tomu nic nedí! Ó milý Pane, dokavadž ty to pod vámi KPC, děje pod správau vaší TN — Pánu Bohu a jeho svatým přikázaním N — neřádného a zlého] hříchův, neřádův, nešlechetností C — 386 staviti] to sstaviti C, to zastaviti TN — nedbáte, věztež C —387 zlé ... vaši na B — což se] které se pod vámi RC — vaši vyn. P — vsede] puojde KRC, přijde T, nepřijde N — Kéž] Proč T — toho dbáte na to pomyslíte N — nedbáte T — 388 Co j' to PR — Co ... to» Proto T, I nač? I, na to N, Co to činí C — «jedno to než B — 389—390 «Nebo .. . hřiešníkuov vyn. B — 389 každý takový TN — 390 hřiešníkuov a bohatý v přivolování ke všemu zlému T — 392 svobodu míti k svo- bod B, svobodu K — k hříchuom] v hříších, nešlechetnostech T — 392—393 věrují ... lají] vaše čelátka (!) věruje, bohdáká, přisahá, peskuje, laje T — přisahají ... lají] vyn. C — 393 «peskují vyn. B — lají] vyn. K, lají, čeládka, podruzi N — přestupuje T — vy] vy sstavovati toho C — nedbáte] tomu nic neříkáte (+ jim toho povolujete T) NT — 394 a kněžny] vyn. R — 395—396 co se děje ... postavili] a to zastavili, co se proti Pánu Bohu působí N — 395 němu] Pánu Bohu N — němu, abyšte se proti vyn. T — abyšte] aby PRC — 396 praví T — Písmo] Pán K, Kristus Pán T, Prý PN — jenž PONT — 397 Ba] vyn. T — kéž CT, kýž vy N — tohoto T — 398 kde ť vám T — «boží vyn. B, svatau boží N — 399 Předce jedau do města, z města T — kam kto] kdo chce a kde C — neděli RC — svaté] vyn. N, svatau RC — 399—400 «beze .. . božie) vyn. B — 400 beze všie] a TN — bázně RONT —leží] vyn. T — Kzžerau se žerú BT, zžerau, zpijí se C, zežerau se N — 401 a žádný .. . nedí!] vyn. N — nedí neříká TC — Ó] Ú, ba PC, Aj T, vyn. N — Pane] Bože všemohaucí N — 396 Mat. 22, 8 —
Strana 714
410 714 budeš trpěti? Povstaň proti tomu lidu zlému, hanebnému, jenž ť nechce znáti jména tvého! Shledáte to, že ť «bude mstíti, po- mněte to! Nechcete věřiti? Těchto pak šest menších přikázaní 405 plníte-li? Milujete-li nepřátely, neoplácéte-li zlého za zlé, ovšem nepřisaháte? Slýcháte-li to? Kéž uposlechnete? Ano svárové, krykové, hněvové, nesnáze, ano slova protivného jeden druhému nestrpí! Zacheus jest uposlechl; a to bylo jedno do něho, že uposlechl). Druhé bylo do Kněho), že jest byl trpělivý, neb dí čtení svaté: »A reptáchu mistři a zákonníci pravíce, že by se k člověku hříšnému obrátil«, «totiž Pán Ježíš, a nečte se, by Kon zase odreptal, ale trpělivkost měl, již míti má každý kající, aby vše pro Buoh rád, míle trpěl, hanění, utrhání, vše, což Buoh 415 dopustí, aby se toho všeho hoden činil pro své hříchy. Třetí toto bylo do Zachea, že se dal na skutky milosrdné, když řekl: »Pane, polovici zboží mého dávám chudým«. Jakož onomu králi také prorok Kradil řka: »Králi, hříchy tvé a nepra- dokavadž] pokud K, dokud PT — to] takovau nepravost T — 402 lidu] vyn. C — zlému] vyn. RNT — ť] tě C — 403 znáti ani C — tvého svatého C — to] vyn. KPNT — že ť Bůh R — 403—409 «bude mstíti ... uposlechl pomstí Pán Buoh, ač nyní věřiti nechcete! B — 403 bude nad vámi mstíti Pán Bůh všemohaucí T — 403—404 pomněte na to N — 404 Nyní nechcete R, Však vy nechcete N, poněvadž nechcete T — všech šest C — menších přikázaní, jako (vyn. R) slovú menšie KRC — 405 plníte-li je RC — ne- odplacujete PNT, neodplácíte R, neoplacujete C — ovšem-li T — 406 nikoli nepřisaháte C, nepřisaháte-li N — Slýcháte-li to] Co vy toho slejcháte T — 407 křikové R — hněvové, kyselosti N — ano] vyn. PRNT — pro- tivného] hubeného P, ničemného N, špatného T — proti druhému C, od druhého N — 408 Tento ť Zacheus N — 408—409 a to bylo ... uposlechl) vyn. T — 408 jedno] první dobré N — do něho] při něm N — 410 Druhé toto (vyn. N) dobré TN — bylo do něho měl do sebe tento Zacheus T — Kněho tohoto Zachea B — velice trpělivý T — praví T — 411 svaté] vyn. K — reptali PRONT — pravíce] vyn. PN, vidauce RC, řkauce T — by] vyn. KRC — 412 «totiž Pán Ježíš vyn. B, Pán Ježíš PNT — on Zacheus B — 413 odreptával N, odmlauval neb odreptával T — «trpělivost trpělivě se B, trpělivost velikau T — «jiže a tak se B, kterauž RN — právě kající KPON — 414 vše] vyn. T — pro Pána (vyn. C) Boha NC — míle] vyn. C — snášel a trpěl T — utrhání] vyn. T — 415 by dopustil R, dopustiti ráčí T — dočiněné hříchy T — 416 toto] to PRC, to dobré jest TN — tohoto Zachea RC — dal] vydal TN — 417 když řekl] Prý PN — zboží] statku NC — svého N, mého (máš rozuměti: dobře dobytého) T — Jakož i T — 418 také] tak N — Kradil 418 Daniel 4, 24 —
410 714 budeš trpěti? Povstaň proti tomu lidu zlému, hanebnému, jenž ť nechce znáti jména tvého! Shledáte to, že ť «bude mstíti, po- mněte to! Nechcete věřiti? Těchto pak šest menších přikázaní 405 plníte-li? Milujete-li nepřátely, neoplácéte-li zlého za zlé, ovšem nepřisaháte? Slýcháte-li to? Kéž uposlechnete? Ano svárové, krykové, hněvové, nesnáze, ano slova protivného jeden druhému nestrpí! Zacheus jest uposlechl; a to bylo jedno do něho, že uposlechl). Druhé bylo do Kněho), že jest byl trpělivý, neb dí čtení svaté: »A reptáchu mistři a zákonníci pravíce, že by se k člověku hříšnému obrátil«, «totiž Pán Ježíš, a nečte se, by Kon zase odreptal, ale trpělivkost měl, již míti má každý kající, aby vše pro Buoh rád, míle trpěl, hanění, utrhání, vše, což Buoh 415 dopustí, aby se toho všeho hoden činil pro své hříchy. Třetí toto bylo do Zachea, že se dal na skutky milosrdné, když řekl: »Pane, polovici zboží mého dávám chudým«. Jakož onomu králi také prorok Kradil řka: »Králi, hříchy tvé a nepra- dokavadž] pokud K, dokud PT — to] takovau nepravost T — 402 lidu] vyn. C — zlému] vyn. RNT — ť] tě C — 403 znáti ani C — tvého svatého C — to] vyn. KPNT — že ť Bůh R — 403—409 «bude mstíti ... uposlechl pomstí Pán Buoh, ač nyní věřiti nechcete! B — 403 bude nad vámi mstíti Pán Bůh všemohaucí T — 403—404 pomněte na to N — 404 Nyní nechcete R, Však vy nechcete N, poněvadž nechcete T — všech šest C — menších přikázaní, jako (vyn. R) slovú menšie KRC — 405 plníte-li je RC — ne- odplacujete PNT, neodplácíte R, neoplacujete C — ovšem-li T — 406 nikoli nepřisaháte C, nepřisaháte-li N — Slýcháte-li to] Co vy toho slejcháte T — 407 křikové R — hněvové, kyselosti N — ano] vyn. PRNT — pro- tivného] hubeného P, ničemného N, špatného T — proti druhému C, od druhého N — 408 Tento ť Zacheus N — 408—409 a to bylo ... uposlechl) vyn. T — 408 jedno] první dobré N — do něho] při něm N — 410 Druhé toto (vyn. N) dobré TN — bylo do něho měl do sebe tento Zacheus T — Kněho tohoto Zachea B — velice trpělivý T — praví T — 411 svaté] vyn. K — reptali PRONT — pravíce] vyn. PN, vidauce RC, řkauce T — by] vyn. KRC — 412 «totiž Pán Ježíš vyn. B, Pán Ježíš PNT — on Zacheus B — 413 odreptával N, odmlauval neb odreptával T — «trpělivost trpělivě se B, trpělivost velikau T — «jiže a tak se B, kterauž RN — právě kající KPON — 414 vše] vyn. T — pro Pána (vyn. C) Boha NC — míle] vyn. C — snášel a trpěl T — utrhání] vyn. T — 415 by dopustil R, dopustiti ráčí T — dočiněné hříchy T — 416 toto] to PRC, to dobré jest TN — tohoto Zachea RC — dal] vydal TN — 417 když řekl] Prý PN — zboží] statku NC — svého N, mého (máš rozuměti: dobře dobytého) T — Jakož i T — 418 také] tak N — Kradil 418 Daniel 4, 24 —
Strana 715
715 vosti vyplacuj almužnami, zda ť se Pán Buoh nad tebú smiluje!« 420 Nebo almužna, když jest pravá, mnoho dobrého činí člověku, a jest z podstaty pravého pokání, aby člověk kající rád činil skutky milosrdné Kristovým auduom. A také, máš-li dáti almužnu, hlediž, aby dal z dobře dobytého, aby nebylo lecjaks vyšantro- čené, aby nebylo kradené, aby nebylo vylichvené, aby nebylo od 425 lidí oplakané, ale dobře dobyté); jako Zacheus řekl: »Polovici mého dobře dobytého, Pane, dávám chudým«. Nebo, není-li ť dobře dobyté, věrně a spravedlivě, a ty z toho dáváš pro Bůh, jest to tak vzácné Bohu, jako by teď, někomu zabije syna milého, i přinesa obětoval jej otci jeho. Bylo-li by jemu vděk? Mám za 430 to, že by ho více rozhněval! Tak ť jest Pánu Bohu Knelibá a) nemilá almužna [z laupeže chudých a] ze zle dobytých věcí. Také aby toho hleděl, aby tu dal, kdež Kmáš dáti, aby snad nedal tu, ješto by Boha rozhněval a nepřátelóm božím špíže dodal a jich ve zlém posílil, jako těm štercéřóm druhým, ješto jsú ne- 435 řádně živi, proti přikázaní božiemu, neb těm tulákóm zahá- dal B — Králi] Králi, lib se tobě, rád dává T — své KPCRN — a nepra- vosti] vyn. KPRCNT — 419 vyplacuj anebo vykupuj C — zda . . . smiluje vyn. KPRCN, a milosrdenstvím, činěným chudým lidem T — 420 pravá] upřímná N, pravá, to jest, když z statku dobře dobytého a podlé srdce upřímného se dává T — činí] působí N, přináší T — v člověku P, při člověku N — 421—425 «aby ... dobyté) ale máš hleděti, aby bylo z dobře doby- tého, nevyšantročeného, ne z kradeného, nevylichvené, neoplakané B — 421 kající] vyn. C — činil podlé největší možnosti své T — 422 také] tak PNT — 423 hlediž] vyn. PNT — aby dal z dobře] dej ji z statku spravedlivě T — dobytého statku C — vyšantročeno C — 424 aby nebylo kradené] vyn. K, aby nebylo na bližním vydřené ani kradené T — kradeno C — aby ne- bylo] nadto T — vylichveno C — 425 lidí chudejch C — vyplakané RN, voplakáno C — dobře a spravedlivě N — dobyto C — řekl: »Pane PONT — 426 zboží mého P, statku mého TN — dobytého statku C — Pane] vyn. PRCNT — Nebo] vyn. PNT — není -li ť zajisté PNT — 427 spravedlivě vypracované (vydělané N) TN — dáváš almužny C — 428 vzácno C — Bohu] před milejm Bohem C — 429 přinesa jej mrtvého N — li] vyn. C — jemu] vyn. C, to jemu T — 430 ho] je (!) P — tím více N — jest právě T — Knelibá a vyn. B — 431 [z laupeže chudých a] vyn. KPRCNT — ze zle dobytých věcí] když zle dobyta R, ze zle dobytého (+ daná N) KPON — 432 aby toho hleděl] máš toho šetřiti T — hleděl] bedliv byl N — aby tu dal] vyn. TN, tu P — kdež] tu, kde N, kde nebo komu T — Kmáš sluší B — 433 více Pána Boha TC — špíže] vyn. N — dal N, dodával T, nedo- dával C — 434 zlém předsevzetí jejich C — posilnil KRNT, neposilňoval C — druhým] některým C, po domích N, tulákům T — ješto při tom N — neřádně a nevážně N, neřádně a nepobožně C — 435 proti přikázaní
715 vosti vyplacuj almužnami, zda ť se Pán Buoh nad tebú smiluje!« 420 Nebo almužna, když jest pravá, mnoho dobrého činí člověku, a jest z podstaty pravého pokání, aby člověk kající rád činil skutky milosrdné Kristovým auduom. A také, máš-li dáti almužnu, hlediž, aby dal z dobře dobytého, aby nebylo lecjaks vyšantro- čené, aby nebylo kradené, aby nebylo vylichvené, aby nebylo od 425 lidí oplakané, ale dobře dobyté); jako Zacheus řekl: »Polovici mého dobře dobytého, Pane, dávám chudým«. Nebo, není-li ť dobře dobyté, věrně a spravedlivě, a ty z toho dáváš pro Bůh, jest to tak vzácné Bohu, jako by teď, někomu zabije syna milého, i přinesa obětoval jej otci jeho. Bylo-li by jemu vděk? Mám za 430 to, že by ho více rozhněval! Tak ť jest Pánu Bohu Knelibá a) nemilá almužna [z laupeže chudých a] ze zle dobytých věcí. Také aby toho hleděl, aby tu dal, kdež Kmáš dáti, aby snad nedal tu, ješto by Boha rozhněval a nepřátelóm božím špíže dodal a jich ve zlém posílil, jako těm štercéřóm druhým, ješto jsú ne- 435 řádně živi, proti přikázaní božiemu, neb těm tulákóm zahá- dal B — Králi] Králi, lib se tobě, rád dává T — své KPCRN — a nepra- vosti] vyn. KPRCNT — 419 vyplacuj anebo vykupuj C — zda . . . smiluje vyn. KPRCN, a milosrdenstvím, činěným chudým lidem T — 420 pravá] upřímná N, pravá, to jest, když z statku dobře dobytého a podlé srdce upřímného se dává T — činí] působí N, přináší T — v člověku P, při člověku N — 421—425 «aby ... dobyté) ale máš hleděti, aby bylo z dobře doby- tého, nevyšantročeného, ne z kradeného, nevylichvené, neoplakané B — 421 kající] vyn. C — činil podlé největší možnosti své T — 422 také] tak PNT — 423 hlediž] vyn. PNT — aby dal z dobře] dej ji z statku spravedlivě T — dobytého statku C — vyšantročeno C — 424 aby nebylo kradené] vyn. K, aby nebylo na bližním vydřené ani kradené T — kradeno C — aby ne- bylo] nadto T — vylichveno C — 425 lidí chudejch C — vyplakané RN, voplakáno C — dobře a spravedlivě N — dobyto C — řekl: »Pane PONT — 426 zboží mého P, statku mého TN — dobytého statku C — Pane] vyn. PRCNT — Nebo] vyn. PNT — není -li ť zajisté PNT — 427 spravedlivě vypracované (vydělané N) TN — dáváš almužny C — 428 vzácno C — Bohu] před milejm Bohem C — 429 přinesa jej mrtvého N — li] vyn. C — jemu] vyn. C, to jemu T — 430 ho] je (!) P — tím více N — jest právě T — Knelibá a vyn. B — 431 [z laupeže chudých a] vyn. KPRCNT — ze zle dobytých věcí] když zle dobyta R, ze zle dobytého (+ daná N) KPON — 432 aby toho hleděl] máš toho šetřiti T — hleděl] bedliv byl N — aby tu dal] vyn. TN, tu P — kdež] tu, kde N, kde nebo komu T — Kmáš sluší B — 433 více Pána Boha TC — špíže] vyn. N — dal N, dodával T, nedo- dával C — 434 zlém předsevzetí jejich C — posilnil KRNT, neposilňoval C — druhým] některým C, po domích N, tulákům T — ješto při tom N — neřádně a nevážně N, neřádně a nepobožně C — 435 proti přikázaní
Strana 716
716 levým), silným a zdravým], ješto se Ktkají po pautech, aby [jedné] nedělali, nebo těm, ješto se zjevně protiví pravdě Ka čtení svatému, tupie, hanějí, kaceřují v vuoči hledíce, a rádi by to Kudusili — a Čechové, ho vada hlúpá, slepá, vše to krmí, B 548 440 chovají, pichlí, ani ť je všemu světu hyzdí! Dopuštění ť jest to boží! Než pak, aby hleděl, kde máš dáti a komu almužnu. I jest patera almužna «milá a libá milému Bohu. Jedno, pomoci a vzdělávati kostely, potřebné k chvále boží a pro lidské spasenie, 445 aby tu mohlo slovo božie kázáno býti a zpráva a naučenie lidem. Druhá almužna jest libá milému Bohu, pomáhati těmi věcmi kostelními, buď okrasami neb jinú věcí, a k té oběti drahé oplatky se a vínem přidávati; neb za ty za všecky, ktož se přidávají k tomu, jest zvláštnie modlitba na každé mši, za ty se kněžie modlé milému 450 Bohu, i za ty, za kohož to oni činie). Třetí almužna jest kněžím chudým, nuzným, kteříž věrně pracují o spasení lidské a hledie) božiemu vyn. B, proti přikázaním božím RT, proti přikázaní božímu a proti vůli boží C — nebo zase C — 435—436 tulákóm . . . silným] zaha- lečům, silným traupům T — zahálevým vyn. B, zahálčivým RC, zaha- lečům N — 436 [a zdravým] vyn. KPRCT — ješto, mohauce pracovati, nechtějí, ale T — «tkají túlají BONT — pautích N — 437 [jedné] vyn. KPRNT — nedělali a nepracovali C — pravdě boží N — 437 438 a čtení ... tupie čtení svatého B — 438 svatému, jako mniší a jiní, ješto N. svatému, jako sau mniší a jiní zrádci, ješto T — v uoči hledíce vůče (!) hledě T — hledíce . . . by to] rádi hledíce toho, aby to dobré C — to] vyn. T — 439 Kudusili zahladili B, krev boží udusili a jako nohama potlačili a pošlapali T — jako hovada C — hlaupá, nerozumná N — slepá] vyn. R — vše to] ty nepřátely boží i životův svých T, vše to na sebe N — krmí, pickují T — 440 pichlí] vyn. C, pichlí se s nimi TN — ani t ano oni R, a oni C, a an T, a oni o nich nic dobrého nesmejšlejí, ale N — světu téměř C — hyzdí a hanějí C — Jistě, že ť jest to dopuštění boží C — 441 veliké boží T — 442 Než pak] Ale T — komuj komu máš dáti T — almužnu] vyn. C — in marg. B červeně: Almužna patera — I] I věziž, že t C — 443—450 milá ... činie) Bohu vzácna. Jedna, pomáhati k vzdělání kosteluov, potřebných pro chválu boží, aby se tu dála, a pro zprávu lidského spasení. Druhé, pomáhati na potřeby a okrasy kostelní, neb za ty lidi na každé mši se zvláštní památka činí a modlitba B — 443 Jedna CN — pomoci a vzdělávati] pomoc činiti na N — pomoci činiti T — 444 ke cti a k chvále PNT — 445 lidem dáváno býti N, lidem, kterak by měli živi bejti, se před- nášeti T — 446 libá a vzáctná N, libá a příjemná T — milémuj Pánu T — 447 oběti velebné a T — 448 se] vyn. TN — a] neb PNT — víno N , vínem se T — ktož kteréž (!) N — 449 jest a bývá T — obvzláštní T — každé svaté TN — kněz modlí PRN — 450 kohož] kteréž C — oni z dobrého důvě- ření T — 451 věrně a upřímně T — lidskejch duší a o svém v dobrém setrvání
716 levým), silným a zdravým], ješto se Ktkají po pautech, aby [jedné] nedělali, nebo těm, ješto se zjevně protiví pravdě Ka čtení svatému, tupie, hanějí, kaceřují v vuoči hledíce, a rádi by to Kudusili — a Čechové, ho vada hlúpá, slepá, vše to krmí, B 548 440 chovají, pichlí, ani ť je všemu světu hyzdí! Dopuštění ť jest to boží! Než pak, aby hleděl, kde máš dáti a komu almužnu. I jest patera almužna «milá a libá milému Bohu. Jedno, pomoci a vzdělávati kostely, potřebné k chvále boží a pro lidské spasenie, 445 aby tu mohlo slovo božie kázáno býti a zpráva a naučenie lidem. Druhá almužna jest libá milému Bohu, pomáhati těmi věcmi kostelními, buď okrasami neb jinú věcí, a k té oběti drahé oplatky se a vínem přidávati; neb za ty za všecky, ktož se přidávají k tomu, jest zvláštnie modlitba na každé mši, za ty se kněžie modlé milému 450 Bohu, i za ty, za kohož to oni činie). Třetí almužna jest kněžím chudým, nuzným, kteříž věrně pracují o spasení lidské a hledie) božiemu vyn. B, proti přikázaním božím RT, proti přikázaní božímu a proti vůli boží C — nebo zase C — 435—436 tulákóm . . . silným] zaha- lečům, silným traupům T — zahálevým vyn. B, zahálčivým RC, zaha- lečům N — 436 [a zdravým] vyn. KPRCT — ješto, mohauce pracovati, nechtějí, ale T — «tkají túlají BONT — pautích N — 437 [jedné] vyn. KPRNT — nedělali a nepracovali C — pravdě boží N — 437 438 a čtení ... tupie čtení svatého B — 438 svatému, jako mniší a jiní, ješto N. svatému, jako sau mniší a jiní zrádci, ješto T — v uoči hledíce vůče (!) hledě T — hledíce . . . by to] rádi hledíce toho, aby to dobré C — to] vyn. T — 439 Kudusili zahladili B, krev boží udusili a jako nohama potlačili a pošlapali T — jako hovada C — hlaupá, nerozumná N — slepá] vyn. R — vše to] ty nepřátely boží i životův svých T, vše to na sebe N — krmí, pickují T — 440 pichlí] vyn. C, pichlí se s nimi TN — ani t ano oni R, a oni C, a an T, a oni o nich nic dobrého nesmejšlejí, ale N — světu téměř C — hyzdí a hanějí C — Jistě, že ť jest to dopuštění boží C — 441 veliké boží T — 442 Než pak] Ale T — komuj komu máš dáti T — almužnu] vyn. C — in marg. B červeně: Almužna patera — I] I věziž, že t C — 443—450 milá ... činie) Bohu vzácna. Jedna, pomáhati k vzdělání kosteluov, potřebných pro chválu boží, aby se tu dála, a pro zprávu lidského spasení. Druhé, pomáhati na potřeby a okrasy kostelní, neb za ty lidi na každé mši se zvláštní památka činí a modlitba B — 443 Jedna CN — pomoci a vzdělávati] pomoc činiti na N — pomoci činiti T — 444 ke cti a k chvále PNT — 445 lidem dáváno býti N, lidem, kterak by měli živi bejti, se před- nášeti T — 446 libá a vzáctná N, libá a příjemná T — milémuj Pánu T — 447 oběti velebné a T — 448 se] vyn. TN — a] neb PNT — víno N , vínem se T — ktož kteréž (!) N — 449 jest a bývá T — obvzláštní T — každé svaté TN — kněz modlí PRN — 450 kohož] kteréž C — oni z dobrého důvě- ření T — 451 věrně a upřímně T — lidskejch duší a o svém v dobrém setrvání
Strana 717
717 slovem i skutkem Kdáti dobrý příklad, tu ť jest svatá almužna, ne těm lotróm, kuběnářuom, svatokupcóm, ožralcuom neřádným. Ale těm vy spíše dáte než jiným, o tyto pak, ješto s vámi 455 věrně pracují, málo vy se o ně staráte)). A Buoh dí, že jest hoden dělník mzdy své. KVše ť to Buoh vidí! Dáte nejednú núzi trpěti «kněžím dobrým); mohúce jim pomoci, i netbáte)). Čtvrtá almužna jest, dáti těmto chudým, nuzným údóm Kristo- vým; ta se také velmi líbí milému Bohu, ješto oděje chudého, 460 nuzného), nakrmí, napojí. Ale pohříchu, že) vy málo na ty údy Kristovy dbáte! Kolik jste již postavuov kúpili k zimě na chudé? Anebo velmi-li jim pomáháte drvy aneb «jinú věcí k zimě, anebo postaráte-li se o ně, aby měli co jísti? Když vy sami sednete za stolem a máte dosti jiesti), zpomenete-li 465 na chudé, aby řekl: »Já, nebožtík hříšný, ješto toho nikdy hoden nejsem «pro mé hřiechy, a mám teď dosti jísti a píti, a chud tam, nebožátka, Kristovi audové, někde hlad mrú a núzi trpí!« T — Ka hledie« vyn. B — 452 gdáti ... příklad lidi vedúce B — příklad na soběTN — svatá a Pánu Bohu vzáctná T — 453 lotróm] neřádným lotrům, zahalečům a T — kuběnářům, ženkýlům T — svatokupeckým C — každo- denním vožralcům T — 454 mnohem spíše N — jiným] dobrým, upřímným N — 0 na B, ale o PNT — pak] vyn. PNT — 455 vy ... staráte) pečujete B, vy dbáte C, vy dbáte a o ně se nic nestaráte R — o ně] vyn. TN — praví KRCT — 456 mzdy] pokrmu PNT — svého PNT — «Vše ... vidí! vyn. B, Vše ť na to Buoh hledí N — nejednú] mnohdykráte T — 457 hlad, nauzi T — kněžím dobrým knězi B — «jim pomoci, i netbáte) to opraviti, — vše t to Buoh vidí B — i netbáte) vyn. PCN, i nepomůžete R — 458 almužna, Pánu Bohu milá a libá T — dáti] již dáti máme (vyn. C) RC — 459 ta se také] taky se R — 459—460 ta se . . . napojí přivodíti chudého, nuzného, nakrmiti, napojiti T — 459 přivoděje KPCN — «chu- dého, nuzného nahého B — 460 «napojí lačného B, na (!) napojí K, napájí C — «že vyn. BT — 461 již] již medle N, medle tento rok T — postavův sukna RCT — 462 «na chudé? Anebo chudým? B — na chudé chudé lidi přivodíti T — 462—463 velmi .. . měli co] postarali-li ste se o ně co by měli T — jim ... o ně se o ně postaráte C — 462 pomáháte] pohodlé činíte, pomáhajíce K — dřívím N — 462—463 «jinú ... o ně pokrmy B — jinými věcmi N — 463 aby měli co] co by měli PN — jísti a píti C jísti, zpomenete-li na chudé, co by měli jísti R — 463—464 Když ... jiesti) vyn. N — 464 vy .. . jiesti se sami dobře máte T — sedíte KPC, sedete R — stůl R — dostij co P, dosti co C — «jiesti vyn. B — li] li také medle C — 465 chudé] ně T — řekl] sobě pomyslil a řka T — Ú (Au N, ÓT), já PNT — nebožtíček NT — nebožtík hříšný] hříšnej člověk a hříšník velike C — hříšný člověk R — ješto] vyn. T — 466 «pro mé hřiechy, a vyn. B — 455 Luk. 10, 7
717 slovem i skutkem Kdáti dobrý příklad, tu ť jest svatá almužna, ne těm lotróm, kuběnářuom, svatokupcóm, ožralcuom neřádným. Ale těm vy spíše dáte než jiným, o tyto pak, ješto s vámi 455 věrně pracují, málo vy se o ně staráte)). A Buoh dí, že jest hoden dělník mzdy své. KVše ť to Buoh vidí! Dáte nejednú núzi trpěti «kněžím dobrým); mohúce jim pomoci, i netbáte)). Čtvrtá almužna jest, dáti těmto chudým, nuzným údóm Kristo- vým; ta se také velmi líbí milému Bohu, ješto oděje chudého, 460 nuzného), nakrmí, napojí. Ale pohříchu, že) vy málo na ty údy Kristovy dbáte! Kolik jste již postavuov kúpili k zimě na chudé? Anebo velmi-li jim pomáháte drvy aneb «jinú věcí k zimě, anebo postaráte-li se o ně, aby měli co jísti? Když vy sami sednete za stolem a máte dosti jiesti), zpomenete-li 465 na chudé, aby řekl: »Já, nebožtík hříšný, ješto toho nikdy hoden nejsem «pro mé hřiechy, a mám teď dosti jísti a píti, a chud tam, nebožátka, Kristovi audové, někde hlad mrú a núzi trpí!« T — Ka hledie« vyn. B — 452 gdáti ... příklad lidi vedúce B — příklad na soběTN — svatá a Pánu Bohu vzáctná T — 453 lotróm] neřádným lotrům, zahalečům a T — kuběnářům, ženkýlům T — svatokupeckým C — každo- denním vožralcům T — 454 mnohem spíše N — jiným] dobrým, upřímným N — 0 na B, ale o PNT — pak] vyn. PNT — 455 vy ... staráte) pečujete B, vy dbáte C, vy dbáte a o ně se nic nestaráte R — o ně] vyn. TN — praví KRCT — 456 mzdy] pokrmu PNT — svého PNT — «Vše ... vidí! vyn. B, Vše ť na to Buoh hledí N — nejednú] mnohdykráte T — 457 hlad, nauzi T — kněžím dobrým knězi B — «jim pomoci, i netbáte) to opraviti, — vše t to Buoh vidí B — i netbáte) vyn. PCN, i nepomůžete R — 458 almužna, Pánu Bohu milá a libá T — dáti] již dáti máme (vyn. C) RC — 459 ta se také] taky se R — 459—460 ta se . . . napojí přivodíti chudého, nuzného, nakrmiti, napojiti T — 459 přivoděje KPCN — «chu- dého, nuzného nahého B — 460 «napojí lačného B, na (!) napojí K, napájí C — «že vyn. BT — 461 již] již medle N, medle tento rok T — postavův sukna RCT — 462 «na chudé? Anebo chudým? B — na chudé chudé lidi přivodíti T — 462—463 velmi .. . měli co] postarali-li ste se o ně co by měli T — jim ... o ně se o ně postaráte C — 462 pomáháte] pohodlé činíte, pomáhajíce K — dřívím N — 462—463 «jinú ... o ně pokrmy B — jinými věcmi N — 463 aby měli co] co by měli PN — jísti a píti C jísti, zpomenete-li na chudé, co by měli jísti R — 463—464 Když ... jiesti) vyn. N — 464 vy .. . jiesti se sami dobře máte T — sedíte KPC, sedete R — stůl R — dostij co P, dosti co C — «jiesti vyn. B — li] li také medle C — 465 chudé] ně T — řekl] sobě pomyslil a řka T — Ú (Au N, ÓT), já PNT — nebožtíček NT — nebožtík hříšný] hříšnej člověk a hříšník velike C — hříšný člověk R — ješto] vyn. T — 466 «pro mé hřiechy, a vyn. B — 455 Luk. 10, 7
Strana 718
718 i pomysle tak, z toho kmilému) Bohu poděkoval, že jest tě obmyslil?! I, toho vy» neumíte! Onenno chudý, nebožátko, 470 pojí zelé nebo polévky aneb druhdy chleba suchého a vody se napie a chválí Kmilého Boha, děkuje, ješto tento, dosti maje, neučiní toho. Tu ť milý Buoh přebývá! Pátá almužna jest libá milému Bohu, veliké odplaty, ješto, kdež jest obec chudá a nuzná [někdy shořala], a člověk zvěda i pomuož jim, té 475 všie obci; jako ješto někde shořie a lidé jim pomohú lesem, vozbú; ono, ješto se cesty zkazí, ješto toho obec užívá, a někto dobrý opraví, dá lesu. Velmi se ta almužna líbí milému Bohu! Než pak, jakož tuto ve čtení Pán dí: »Dnes tomuto domu B 549 spasení stalo se jest, protože i on byl syn Abrahamuov.« Kterak 480 jest byl [Zacheus] syn Abrahamův? Však jest byl Zacheus) pohan, a Abraham byl Žid?! Následováním byl syn jeho: [neb Abraham uposlechl Boha a Zacheus také; Abraham činil skutky milosrdné a Zacheus také. A dí tu na konci čtení svatého drahý Pán: »Neb jest přišel mé] své C, své těžké T — a» čímž mne teď Pán Bůh v hojnosti naděliti ráčil T — teď) vyn. KCN, tuto T — dosti co C — a píti] vyn. R — píti, a chudí] oni KPC — chudí] oni TN — 467 hladem KCNT — mrú] mají R — 468 pomyslí B, pomyslíce RT — «milému vyn. B — poděkovati C — 469 obmyslil, nadělil, a při tom prosil, aby tě těmi věcmi na této zemi (ps. zemie!) neoddě«lo»val (-lo- vyn.!) T — «1... vy» Ale vy toho BN, Toho vy nic T — chudý] tam C — 470 pojí] jí R — nebo... druhdy neb B — polévky] nějaké polévky C, nějaké nemastné polívčičky T — aneb] a P — chlíba R — 470—471 «a vody se napie vyn. BC — 471 a chválí] avšak chválí T — «milého . .. ješto Pána Boha, a B — Boha z toho T — děkuje jemu TC — tento bohatec T — 472 nečiní N — Tu ... přebývá! vyn. BPNT — 473 libá a milá N, libá a vzáctná T — Bohu a KPT — ješto] vyn. TC — 474 [někdy shořala] vyn. KPRONT — zvěda i vyn. B, zvěda o tom, i T — 474—476 «jim ... ješto lesem, vozbami, ztravú; aneb někdy B — 474 jim, té] té N, jí, té T — 475 lesem) lesem anebo R, ono C — vozbú] tůrau CT, forau N — 476 ono, ješto» anebo když T — pokazí NC — 476—477 «ješto . . . milému a on napraví, vše jest to almužna, vzácná Pánu B — 476 ješto] a N — všecka obec C — 477 milému Pánu NC — 478 tu PRC — v svatém čtení NC — ve čtení ... dí] praví čtení svaté T — sám Pán C, Pán Ježíš R — 479 on byl] on jest C — 480 [Zacheus] vyn. KPRCNT — syn Abrahamův] jeho syn KPRN, synem Abrahamovým T — Zacheus) vyn. BC — 481 byl] vyn. PRON — Au, následováním C synem N — [neb] vyn. KPRCNT — 482 Abraham zajistě T — také] tolikéž T — 482—483 Abraham ... také] vyn. RNT — 484 A dí ... Neb jest] A dále dokládá T — na konci ... Pán] dále K, vyn. PN, dále čtení svaté C — svaté R — Neb jest přišel] Přišel jest KPON —
718 i pomysle tak, z toho kmilému) Bohu poděkoval, že jest tě obmyslil?! I, toho vy» neumíte! Onenno chudý, nebožátko, 470 pojí zelé nebo polévky aneb druhdy chleba suchého a vody se napie a chválí Kmilého Boha, děkuje, ješto tento, dosti maje, neučiní toho. Tu ť milý Buoh přebývá! Pátá almužna jest libá milému Bohu, veliké odplaty, ješto, kdež jest obec chudá a nuzná [někdy shořala], a člověk zvěda i pomuož jim, té 475 všie obci; jako ješto někde shořie a lidé jim pomohú lesem, vozbú; ono, ješto se cesty zkazí, ješto toho obec užívá, a někto dobrý opraví, dá lesu. Velmi se ta almužna líbí milému Bohu! Než pak, jakož tuto ve čtení Pán dí: »Dnes tomuto domu B 549 spasení stalo se jest, protože i on byl syn Abrahamuov.« Kterak 480 jest byl [Zacheus] syn Abrahamův? Však jest byl Zacheus) pohan, a Abraham byl Žid?! Následováním byl syn jeho: [neb Abraham uposlechl Boha a Zacheus také; Abraham činil skutky milosrdné a Zacheus také. A dí tu na konci čtení svatého drahý Pán: »Neb jest přišel mé] své C, své těžké T — a» čímž mne teď Pán Bůh v hojnosti naděliti ráčil T — teď) vyn. KCN, tuto T — dosti co C — a píti] vyn. R — píti, a chudí] oni KPC — chudí] oni TN — 467 hladem KCNT — mrú] mají R — 468 pomyslí B, pomyslíce RT — «milému vyn. B — poděkovati C — 469 obmyslil, nadělil, a při tom prosil, aby tě těmi věcmi na této zemi (ps. zemie!) neoddě«lo»val (-lo- vyn.!) T — «1... vy» Ale vy toho BN, Toho vy nic T — chudý] tam C — 470 pojí] jí R — nebo... druhdy neb B — polévky] nějaké polévky C, nějaké nemastné polívčičky T — aneb] a P — chlíba R — 470—471 «a vody se napie vyn. BC — 471 a chválí] avšak chválí T — «milého . .. ješto Pána Boha, a B — Boha z toho T — děkuje jemu TC — tento bohatec T — 472 nečiní N — Tu ... přebývá! vyn. BPNT — 473 libá a milá N, libá a vzáctná T — Bohu a KPT — ješto] vyn. TC — 474 [někdy shořala] vyn. KPRONT — zvěda i vyn. B, zvěda o tom, i T — 474—476 «jim ... ješto lesem, vozbami, ztravú; aneb někdy B — 474 jim, té] té N, jí, té T — 475 lesem) lesem anebo R, ono C — vozbú] tůrau CT, forau N — 476 ono, ješto» anebo když T — pokazí NC — 476—477 «ješto . . . milému a on napraví, vše jest to almužna, vzácná Pánu B — 476 ješto] a N — všecka obec C — 477 milému Pánu NC — 478 tu PRC — v svatém čtení NC — ve čtení ... dí] praví čtení svaté T — sám Pán C, Pán Ježíš R — 479 on byl] on jest C — 480 [Zacheus] vyn. KPRCNT — syn Abrahamův] jeho syn KPRN, synem Abrahamovým T — Zacheus) vyn. BC — 481 byl] vyn. PRON — Au, následováním C synem N — [neb] vyn. KPRCNT — 482 Abraham zajistě T — také] tolikéž T — 482—483 Abraham ... také] vyn. RNT — 484 A dí ... Neb jest] A dále dokládá T — na konci ... Pán] dále K, vyn. PN, dále čtení svaté C — svaté R — Neb jest přišel] Přišel jest KPON —
Strana 719
719 485 Syn člověka hledati a spasení učiniti, což bylo zahynulo«. Račiž nás také naleznúti, Kmilý Pane, Kať by tato tvá řeč, kterúž si mluvil, na nás se naplnila, neb žádný nemuož Boha naleznúti, leč jej prvé Buoh nalezne. Jako David řiekal: »Poblúdil jsem jako ovce, kteráž zahynula; hledaj služebníka tvého, milý Pane!« 490 Ej, račiž (to učiniti a nás, hřiešné lidi, také naleznúti a za- vítati «k nám a posviecenie učiniti v našich dušéch a daj nám zachovati tak to posviecenie, kteréž pamatujeme, jakož se tobě líbí; a což jsme kdy vyvinuli při těch posvieceních, rač odpustiti, milý Bože, pro tvú hořkú a nevinnú smrt! Amen. * 485 spasenu PRC — spasení učiniti] spasiti TN — učiniti to RC 486 nás] vyn. N — Kmilý milosrdný B — Pane Ježíši T — 486—488 ať by ... řiekal neb tebe nižádný nenajde, leč ty prvé koho najdeš. Jakož jest prosíval David řka B — 486 tato] nadto R — 487 mluvil] vyn. (!) R, mluviti ráčil TC — nás hříšnejch C — mohla naplniti T — 488 milý Pán Buoh TC — David svatý RT — říkával RONT — 489 Pane Ježíši (!) T — 490 Ej] vyn. K, Uj P, I RN, ÓC — «to učiniti... lidi" nás B — lidi, milej Pane C, lidi nehodné T — 491—494 «k nám ... smrt) v naše duše na posviecení a s námi přebývati ráčil (!) a v domu našem, jako jsi s Zacheem přebývati ráčil (!), a po smrti nás do věčných příbytkuov rač přivésti B — 492 zachovávati C, milý Pane Ježíši, zachovati T — tobě, Pánu Bohu T — 493 rač nám to milostivě (vyn. T) NT, rač nám to milostivě, laskavě a dobro- tivě C — 494 drahej Bože C, Bože náš všemohaucí N — tvú] vyn. P smrt Syna tvého, Pána našeho Ježíše Krista P, smrt a dej nám zde svau milost a po smrti věčnau na věky se všemi svatými T, smrt a neračiž do- pustiti, aby na nás byl zmařen ten aužitek tvé smrti, ale rač aučastny nás učiniti, zde z milosti hříchy odpustě, a potom u věčné radosti v tvém krá- lovství rač života věčného a radosti dopříti C — Amen] vyn. N — Po Amen ostatek strany v B prázdný — 488 Ž. 119, 176 —
719 485 Syn člověka hledati a spasení učiniti, což bylo zahynulo«. Račiž nás také naleznúti, Kmilý Pane, Kať by tato tvá řeč, kterúž si mluvil, na nás se naplnila, neb žádný nemuož Boha naleznúti, leč jej prvé Buoh nalezne. Jako David řiekal: »Poblúdil jsem jako ovce, kteráž zahynula; hledaj služebníka tvého, milý Pane!« 490 Ej, račiž (to učiniti a nás, hřiešné lidi, také naleznúti a za- vítati «k nám a posviecenie učiniti v našich dušéch a daj nám zachovati tak to posviecenie, kteréž pamatujeme, jakož se tobě líbí; a což jsme kdy vyvinuli při těch posvieceních, rač odpustiti, milý Bože, pro tvú hořkú a nevinnú smrt! Amen. * 485 spasenu PRC — spasení učiniti] spasiti TN — učiniti to RC 486 nás] vyn. N — Kmilý milosrdný B — Pane Ježíši T — 486—488 ať by ... řiekal neb tebe nižádný nenajde, leč ty prvé koho najdeš. Jakož jest prosíval David řka B — 486 tato] nadto R — 487 mluvil] vyn. (!) R, mluviti ráčil TC — nás hříšnejch C — mohla naplniti T — 488 milý Pán Buoh TC — David svatý RT — říkával RONT — 489 Pane Ježíši (!) T — 490 Ej] vyn. K, Uj P, I RN, ÓC — «to učiniti... lidi" nás B — lidi, milej Pane C, lidi nehodné T — 491—494 «k nám ... smrt) v naše duše na posviecení a s námi přebývati ráčil (!) a v domu našem, jako jsi s Zacheem přebývati ráčil (!), a po smrti nás do věčných příbytkuov rač přivésti B — 492 zachovávati C, milý Pane Ježíši, zachovati T — tobě, Pánu Bohu T — 493 rač nám to milostivě (vyn. T) NT, rač nám to milostivě, laskavě a dobro- tivě C — 494 drahej Bože C, Bože náš všemohaucí N — tvú] vyn. P smrt Syna tvého, Pána našeho Ježíše Krista P, smrt a dej nám zde svau milost a po smrti věčnau na věky se všemi svatými T, smrt a neračiž do- pustiti, aby na nás byl zmařen ten aužitek tvé smrti, ale rač aučastny nás učiniti, zde z milosti hříchy odpustě, a potom u věčné radosti v tvém krá- lovství rač života věčného a radosti dopříti C — Amen] vyn. N — Po Amen ostatek strany v B prázdný — 488 Ž. 119, 176 —
Strana 720
Strana 721
II. POSTILLA SVÁTEČNÍ. *
II. POSTILLA SVÁTEČNÍ. *
Strana 722
Strana 723
POČÍNAJÍ SE KÁZANÍ O SVÁTCÍCH. B.550 Na Nové léto kázaní. B 555 Tento den dnešní křesťané mají přivstati z dík činěním a s chvalami svému milému Bohu). A z čeho? Z toho, neb, 1 Počínají . .. svátcích] Počínají se vejklady na některé svátky P, vyn. CSO; obdobný titul v NTU viz v pozn. ke str. II. dílu 688 a d 1 — Potomto nadpise následuje v B kázání na den Narození Pána Jezukrista (viz Přehled obsahu čís. řad. 8); v našem vydání zařazeno na místo, v němž je ve většině rkpisů. 2 Na . . . kázaní] vyn. (!) C, Kázaní toto na den Novýho líta čte se R, Na den Nového léta S — Na Nové léto] A najprvé na Nové léto P, Na den Nového léta T kázaní] toto kázaní N; Čtení svatého Lukáše v II. kapitole. A když se naplnilo dní osm, aby (+ obřezováno bylo dítě, a nazváno jest jméno jeho Ježíš, kterýmž nazváno bylo od anjela O). Konec (vyn. O): prvé, než se v životě počalo. Vejklad PO; Epištola svatého Pavla k Gallatům v III. (+ a IIII. T) kapitole (rozdílu U). Bratří (Zajisté, bratří U)! Ale (vyn. U) dříve (vyn. U), nežli byla (vyn. U) přišla víra, pod zákonem biechom (byli sme U) ostříháni, sauce (vyn. U) zavřeni v túž víru etc. (v túž ... etc.) k té víře, kteráž měla zjevena býti. A tak zákon pěstaunem naším byl k Kristu, abychom z víry ospravedlněni byli. Konec: a podlé zaslíbení dědicové U). Čtení svatého (svaté U) Lukáše (napsal svatý Lukáš U) v II. kapitole (rozdílu U). V ten čas, když se jest dokonalo osm dní (V ten ... dní] A když se naplnilo dní osum U), aby bylo obřezáno dítě, nazváno jest jméno jeho Ježíš, kteréž jest bylo nazváno od anjela prvé, než se jest v břiše — (životě U) počalo. Vejklad na to (na to] LX. na U) svaté čtení TU 3 Tento] Tuto v tento R, Slavný tento U, Nejmilejší křesťané (přátelé O)! Tento SO — věrní křesťané P — křesťané mají] máme SO — přivstávati T — s diek činěnie (!) K, s díkův činěním T, s děkováním U — 3—4 z dík činěním a s chvalami] k chvalám a k dík činěním N, k chvalám a k poctám božím a z (!) dík činění (!) C — z dík činěním ... Z toho] k chvále a díkův činění milému Pánu Bohu SO — 4 svému milému Bohu milého Boha svého B — svému] vyn. U — z čeho mají děkovati N — Au, z toho C - — 2 Perikopa v POTU je z Luk. 2, 21; epištola v TU z Gal. 3, 23—29. 46*
POČÍNAJÍ SE KÁZANÍ O SVÁTCÍCH. B.550 Na Nové léto kázaní. B 555 Tento den dnešní křesťané mají přivstati z dík činěním a s chvalami svému milému Bohu). A z čeho? Z toho, neb, 1 Počínají . .. svátcích] Počínají se vejklady na některé svátky P, vyn. CSO; obdobný titul v NTU viz v pozn. ke str. II. dílu 688 a d 1 — Potomto nadpise následuje v B kázání na den Narození Pána Jezukrista (viz Přehled obsahu čís. řad. 8); v našem vydání zařazeno na místo, v němž je ve většině rkpisů. 2 Na . . . kázaní] vyn. (!) C, Kázaní toto na den Novýho líta čte se R, Na den Nového léta S — Na Nové léto] A najprvé na Nové léto P, Na den Nového léta T kázaní] toto kázaní N; Čtení svatého Lukáše v II. kapitole. A když se naplnilo dní osm, aby (+ obřezováno bylo dítě, a nazváno jest jméno jeho Ježíš, kterýmž nazváno bylo od anjela O). Konec (vyn. O): prvé, než se v životě počalo. Vejklad PO; Epištola svatého Pavla k Gallatům v III. (+ a IIII. T) kapitole (rozdílu U). Bratří (Zajisté, bratří U)! Ale (vyn. U) dříve (vyn. U), nežli byla (vyn. U) přišla víra, pod zákonem biechom (byli sme U) ostříháni, sauce (vyn. U) zavřeni v túž víru etc. (v túž ... etc.) k té víře, kteráž měla zjevena býti. A tak zákon pěstaunem naším byl k Kristu, abychom z víry ospravedlněni byli. Konec: a podlé zaslíbení dědicové U). Čtení svatého (svaté U) Lukáše (napsal svatý Lukáš U) v II. kapitole (rozdílu U). V ten čas, když se jest dokonalo osm dní (V ten ... dní] A když se naplnilo dní osum U), aby bylo obřezáno dítě, nazváno jest jméno jeho Ježíš, kteréž jest bylo nazváno od anjela prvé, než se jest v břiše — (životě U) počalo. Vejklad na to (na to] LX. na U) svaté čtení TU 3 Tento] Tuto v tento R, Slavný tento U, Nejmilejší křesťané (přátelé O)! Tento SO — věrní křesťané P — křesťané mají] máme SO — přivstávati T — s diek činěnie (!) K, s díkův činěním T, s děkováním U — 3—4 z dík činěním a s chvalami] k chvalám a k dík činěním N, k chvalám a k poctám božím a z (!) dík činění (!) C — z dík činěním ... Z toho] k chvále a díkův činění milému Pánu Bohu SO — 4 svému milému Bohu milého Boha svého B — svému] vyn. U — z čeho mají děkovati N — Au, z toho C - — 2 Perikopa v POTU je z Luk. 2, 21; epištola v TU z Gal. 3, 23—29. 46*
Strana 724
724 5 jakož sme [z toho] měli na vánoce řeč z epištoly svatého Pavla): »Okázala se milost Spasitele našeho, Boha«. Ale dnes se již hojně vylila ta milost našeho Boha milého k nám, hřiešným lidem. I slušie ť chváliti a děkovati tomu našemu Bohu. Opět zpieváno) na vánoce: »Ej, jakožto ženich z své schrány béře se«; tak náš 10 milý Pán z onoho příbytku skrytého, z tajnosti Trojice svaté), béře se a již dnes dal a dává věno své choti milé a chce dáti tvé duši, bude-li dobra. A které věno? Svú drahú krev, kteréž jest ráčil jakož dnes ucediti, když jest ráčil obřezován býti). Tu ť jest již počal tupěti ten meč ohnivý, s kterýmž byl Buoh 15 postavil anjela Ku ráje), aby tam žádný přijíti« nemohl, již jest dnes počal tupě) ti, když jest to drahé tělo [z řezáno a krev ta drahá tekla. Neb jakož od člověčí krve meč tupí, tak neb vyn. BUO — 5 [z toho] vyn. PRONTSO — «na vánoce . .. Pavla) epištolu na vánoce, kdež dí svatý Pavel B, epištolu svatého Pavla na vánoce T — na vánoce] vyn. SO — řeč boží S — z epištoly] vyn. O — 6 Prý, okázala PC, že se jest okázala S0 — milost a láska U — Spasitele] milého U — Ale jako T — dnešního dne TN — se] jest USO — již] jest PCNT — 7 vylita USO — 7—8 «Boha .. . zpieváno Spasitele drahého. Opět, jakož se zpívá B — 7 Boha milého] Spasitele milého našeho, Boha milého, Pána Ježíše Krista, a to ť U — milého vyn. SO — 8 I] Protož nám O — slušie t z toho N, sluší ť tedy S — chváliti Boha S0 — tomu ... Bohu] našemu Spasiteli S0 — Opět] vyn. O — bylospíváno SO — 9 na vánoce] vyn. K, na vánoční hody N, na vánoce takto T — Ej, prý NC, Aj TSO — 9—11 tak . . . béře se] vyn. K — 10 milý] nejmilostivější N — Pán Ježíš T — z tajnosti . . . svaté? Trojice svaté v tajnosti O — «tajnosti . . . svaté) tajné Trojice B — 11 béře se] vyn. U — již jako PONT — dnes] vyn. TON — dal a] vyn. PONTO — věno] víno (!) SO — chce jí O — tvé i mé TU, i tvé O — 12 jen bude-li O — dobra a dobrému povolna N, dobra a ctnostna T — A které věno?] u víně (!) S, dá jí u víně (!) O — které to N — věno] víno (!) R — drahú] předrahau T, svatau U, svatau, drahau S, svátost, svatau, předrahau O — kterauž UO — 13 jakož již jako KPCN — v dnešní den O — «jest ... býti se jest dal obřezovati B, se ráčil dáti obřezovati S0 — A tu ť se U — 14 již] vyn. C — právě počal SO — tupiti BRTU, trpěti (!) N — byl] jest U — 15 anjela] vyn. (!) K, anjela svého N, anděla cherubína T, anjela svatého O — Ku ráje) v ráji B — vjíti B — 16 jest dnes počal tupěti] vyn. O — jako dnes C, dnes jej TU— právě počal S — tupiti BRTU, trpěti (!) a krev svau vylévati N —16—18 když ... tupěti) vyn. SO — 16 to] vyn. T, jeho U — řezáno KPRCNT, obřezováno U — a krev ta drahá z něhož krev svatá B — 17 z něho tekla T — Neb] Jižť jest ten meč dnes počínal se tupiti, nebo N — «jakož přirození (!) B — člověčí lidské N — meč každý N — meč tupí] bývá tupý U — tupí velmi se kazí a tupí 6 Podle 1. Tim. 1, 14 — 9 Podle Ž. 19, 6 —
724 5 jakož sme [z toho] měli na vánoce řeč z epištoly svatého Pavla): »Okázala se milost Spasitele našeho, Boha«. Ale dnes se již hojně vylila ta milost našeho Boha milého k nám, hřiešným lidem. I slušie ť chváliti a děkovati tomu našemu Bohu. Opět zpieváno) na vánoce: »Ej, jakožto ženich z své schrány béře se«; tak náš 10 milý Pán z onoho příbytku skrytého, z tajnosti Trojice svaté), béře se a již dnes dal a dává věno své choti milé a chce dáti tvé duši, bude-li dobra. A které věno? Svú drahú krev, kteréž jest ráčil jakož dnes ucediti, když jest ráčil obřezován býti). Tu ť jest již počal tupěti ten meč ohnivý, s kterýmž byl Buoh 15 postavil anjela Ku ráje), aby tam žádný přijíti« nemohl, již jest dnes počal tupě) ti, když jest to drahé tělo [z řezáno a krev ta drahá tekla. Neb jakož od člověčí krve meč tupí, tak neb vyn. BUO — 5 [z toho] vyn. PRONTSO — «na vánoce . .. Pavla) epištolu na vánoce, kdež dí svatý Pavel B, epištolu svatého Pavla na vánoce T — na vánoce] vyn. SO — řeč boží S — z epištoly] vyn. O — 6 Prý, okázala PC, že se jest okázala S0 — milost a láska U — Spasitele] milého U — Ale jako T — dnešního dne TN — se] jest USO — již] jest PCNT — 7 vylita USO — 7—8 «Boha .. . zpieváno Spasitele drahého. Opět, jakož se zpívá B — 7 Boha milého] Spasitele milého našeho, Boha milého, Pána Ježíše Krista, a to ť U — milého vyn. SO — 8 I] Protož nám O — slušie t z toho N, sluší ť tedy S — chváliti Boha S0 — tomu ... Bohu] našemu Spasiteli S0 — Opět] vyn. O — bylospíváno SO — 9 na vánoce] vyn. K, na vánoční hody N, na vánoce takto T — Ej, prý NC, Aj TSO — 9—11 tak . . . béře se] vyn. K — 10 milý] nejmilostivější N — Pán Ježíš T — z tajnosti . . . svaté? Trojice svaté v tajnosti O — «tajnosti . . . svaté) tajné Trojice B — 11 béře se] vyn. U — již jako PONT — dnes] vyn. TON — dal a] vyn. PONTO — věno] víno (!) SO — chce jí O — tvé i mé TU, i tvé O — 12 jen bude-li O — dobra a dobrému povolna N, dobra a ctnostna T — A které věno?] u víně (!) S, dá jí u víně (!) O — které to N — věno] víno (!) R — drahú] předrahau T, svatau U, svatau, drahau S, svátost, svatau, předrahau O — kterauž UO — 13 jakož již jako KPCN — v dnešní den O — «jest ... býti se jest dal obřezovati B, se ráčil dáti obřezovati S0 — A tu ť se U — 14 již] vyn. C — právě počal SO — tupiti BRTU, trpěti (!) N — byl] jest U — 15 anjela] vyn. (!) K, anjela svého N, anděla cherubína T, anjela svatého O — Ku ráje) v ráji B — vjíti B — 16 jest dnes počal tupěti] vyn. O — jako dnes C, dnes jej TU— právě počal S — tupiti BRTU, trpěti (!) a krev svau vylévati N —16—18 když ... tupěti) vyn. SO — 16 to] vyn. T, jeho U — řezáno KPRCNT, obřezováno U — a krev ta drahá z něhož krev svatá B — 17 z něho tekla T — Neb] Jižť jest ten meč dnes počínal se tupiti, nebo N — «jakož přirození (!) B — člověčí lidské N — meč každý N — meč tupí] bývá tupý U — tupí velmi se kazí a tupí 6 Podle 1. Tim. 1, 14 — 9 Podle Ž. 19, 6 —
Strana 725
725 ten meč od krve jeho drahé dnes počal tupěti) a konečně jest ztupěl a zkažen, když ostatek té drahé krve na kříži vylil. 20 Ej, sluší ť se radovati, neb již bóhdá muožem do ráje přijíti, již meč ztupen! David říkal: »Roztrhneš pytel muoj a obklíčíš mě veselím a utěšením«. To ť jest ten pytel náš, jeho drahé tělo nám dané, v němžto jako v pytli plném plnost božstvie přebývá; již dnes Krozedřien a milosti hojné vyplúly. Jedna milost — smířenie 25 s Bohem; druhá milost — odpuštěnie hřiechuom, nebo nikdiež ne- máš v žádné věci odpuštěnie hřiechuom než v té drahé krvi třetie se milost vylila spravedlnosti, jenž bóhdá z nás hřiešných spravedlivé zdělá. Ó, chvalme a radujme se a děkujme, milí křes- tané, z té milosti našemu milému Bohu)! T, se tupí N — 17—18 tak ... tupěti vyn. R — 17—19 tak ... vylil] a tak jest drahý Pán ten meč dokonce přitupil a skazil, když jest za nás hříšné na kříži svau všecku krev vycediti ráčil U — 18 «ten meč? vyn. B, tento meč T — «jeho . . . tupěti drahého Ježíše B — jako dnes C — se tupiti TN — a konečně] konečně O — 19 jest ztupěl a zkažen] ztupen a skažen byl N — ztupil R — a zkažen vyn. SO — předrahé T — na kříži] vyn. PCN, na dřevě svatého kříže T — vylito N — 20 Ej ... radovati] vyn. T — Aj RN — Ej, sluší ť se] Slušně ť se máme s (!) toho S, Protož se slušně máme O — bóhdá] vyn. PNS, dá-li Pán Bůh C, s pomocí boží T, kdy chcem O — budem moci RU — přijíti] jíti S, vyn. O — 20—21 již meč ztupen] vyn. SO — 21 ten meč N — ztupěl KPC, ztupil RN — Svatý David KRTU, Ano David svatý S0 — říkal] Prý P, říkával (+ Prý NC) RONTUO — Roztrhneš] Rozedřeš KPRCNTSO — obklíčíš mě] obklíčení (!) má U — obklíčíš] obklíčí KPRCNT, oblečeš O, v S korigováno, nejasné — 22 veselím a utěšením] radost a veselé (+ v tom U) KPRCNTUS, v radost, veselí O — drahé] vyn. RU, předrahé T, drahé, svaté N — 23 plném vyn. BT — plnost] vyn. PCN — přebývá tělesně N — 24 již jest jako (vyn. N) CN, již nám O — 24—29 rozedřien ... Bohu roztržen jest a milost hojně vy- plynula, milost odpuštění hříchuov, smíření s Bohem Otcem a konečného ospravedlivení. Ej, děkujmež a radujme se v našem milém Bohu z té milosti B — 24 rozedřien a] vyn. SO, jest roztržen a TU — hojné z něho C — vyply- nuly nám z něho T — Jedna milost] vyn. SO — 25 druhá] Ducha svatého S0 — milost] vyn. RU — hříchův RONTUSO — 25—26 nebo . . . krvi] vyn. RU — 25 nikdež jinde TS — nemáš] není SO — 26 hříchuov PCNT — než] jediné TNSO — předrahé N — 27—35 třetie ... v uobecnici] vyn. SO — 27 jenž] kterýžto T, jížto N, že U — bóhdá] vyn. PNT, Bůh dá to a U — 28 zdělá] činí N, učiní U, zdělá [a ne víra] K — Ó] Uj P, IR, Au N, Aj T, A protož U — chvalme ho T — velice děkujme K, děkujme mu T — mili křesťané] vyn. RU — 29 z té] jeho svaté U — našemu ... Bohu a za taková mnohá dobrodíní T — 21 Podle Ž. 30, 12 —
725 ten meč od krve jeho drahé dnes počal tupěti) a konečně jest ztupěl a zkažen, když ostatek té drahé krve na kříži vylil. 20 Ej, sluší ť se radovati, neb již bóhdá muožem do ráje přijíti, již meč ztupen! David říkal: »Roztrhneš pytel muoj a obklíčíš mě veselím a utěšením«. To ť jest ten pytel náš, jeho drahé tělo nám dané, v němžto jako v pytli plném plnost božstvie přebývá; již dnes Krozedřien a milosti hojné vyplúly. Jedna milost — smířenie 25 s Bohem; druhá milost — odpuštěnie hřiechuom, nebo nikdiež ne- máš v žádné věci odpuštěnie hřiechuom než v té drahé krvi třetie se milost vylila spravedlnosti, jenž bóhdá z nás hřiešných spravedlivé zdělá. Ó, chvalme a radujme se a děkujme, milí křes- tané, z té milosti našemu milému Bohu)! T, se tupí N — 17—18 tak ... tupěti vyn. R — 17—19 tak ... vylil] a tak jest drahý Pán ten meč dokonce přitupil a skazil, když jest za nás hříšné na kříži svau všecku krev vycediti ráčil U — 18 «ten meč? vyn. B, tento meč T — «jeho . . . tupěti drahého Ježíše B — jako dnes C — se tupiti TN — a konečně] konečně O — 19 jest ztupěl a zkažen] ztupen a skažen byl N — ztupil R — a zkažen vyn. SO — předrahé T — na kříži] vyn. PCN, na dřevě svatého kříže T — vylito N — 20 Ej ... radovati] vyn. T — Aj RN — Ej, sluší ť se] Slušně ť se máme s (!) toho S, Protož se slušně máme O — bóhdá] vyn. PNS, dá-li Pán Bůh C, s pomocí boží T, kdy chcem O — budem moci RU — přijíti] jíti S, vyn. O — 20—21 již meč ztupen] vyn. SO — 21 ten meč N — ztupěl KPC, ztupil RN — Svatý David KRTU, Ano David svatý S0 — říkal] Prý P, říkával (+ Prý NC) RONTUO — Roztrhneš] Rozedřeš KPRCNTSO — obklíčíš mě] obklíčení (!) má U — obklíčíš] obklíčí KPRCNT, oblečeš O, v S korigováno, nejasné — 22 veselím a utěšením] radost a veselé (+ v tom U) KPRCNTUS, v radost, veselí O — drahé] vyn. RU, předrahé T, drahé, svaté N — 23 plném vyn. BT — plnost] vyn. PCN — přebývá tělesně N — 24 již jest jako (vyn. N) CN, již nám O — 24—29 rozedřien ... Bohu roztržen jest a milost hojně vy- plynula, milost odpuštění hříchuov, smíření s Bohem Otcem a konečného ospravedlivení. Ej, děkujmež a radujme se v našem milém Bohu z té milosti B — 24 rozedřien a] vyn. SO, jest roztržen a TU — hojné z něho C — vyply- nuly nám z něho T — Jedna milost] vyn. SO — 25 druhá] Ducha svatého S0 — milost] vyn. RU — hříchův RONTUSO — 25—26 nebo . . . krvi] vyn. RU — 25 nikdež jinde TS — nemáš] není SO — 26 hříchuov PCNT — než] jediné TNSO — předrahé N — 27—35 třetie ... v uobecnici] vyn. SO — 27 jenž] kterýžto T, jížto N, že U — bóhdá] vyn. PNT, Bůh dá to a U — 28 zdělá] činí N, učiní U, zdělá [a ne víra] K — Ó] Uj P, IR, Au N, Aj T, A protož U — chvalme ho T — velice děkujme K, děkujme mu T — mili křesťané] vyn. RU — 29 z té] jeho svaté U — našemu ... Bohu a za taková mnohá dobrodíní T — 21 Podle Ž. 30, 12 —
Strana 726
726 Ještě podívajte se jemu, milí křesťané, a toho ť slušie povážiti a podiviti se tomu! A vezmi to takto, jako Vilhelmus učí in Racionali: »S jedné strany [važme] velebnost tohoto drahého Boha všemohúcího, krále nad králi, an chvála anjelská, an Buoh Knesmierný, a v úzkých jeslech leží, místa nemá 35 v uobecnici, an již, jako dnes), žádného hříchu nemaje), ráčil se lidem hříšným přirovnati«. Nebo na lidi hříšné v Starém zákoně bylo to vloženo, aby byli obřezováni, a on, milý Pán, ráčil to podstúpiti. I Neb die svatý Pavel: »Ej, Buoh toho, B 556 kterýž hřiechu neučinil, učinil ho, aby hřiešným byl přirovnán«. 40 Ale, jakož mluví Albertus Magnus, že on, milý Pán, ráčil na se přijíti mnohé nedostatky a podobenství hříšných lidí, ale toho na se nevzal, což Kby bylo ku potupě našeho poctivého vy- kúpení, a zvláště těchto věcí: Jedno, že duše jeho drahá ne- byla taková, jako naše bývají obecným během hlaupé, neumělé, 45ale připravené, aby se učily. Jakož die mudřec, že duše člověčie bývá na počátku jako doka uhlazená, na niež nenie nic napsáno, ale muož býti napsáno)). Ale jeho duše drahá toho neměla, ale 30 —— 30 Ještě vyn. U — 30—32 «podívajte ... Racionali na toto po- hleďme a tomuto se podívajme, milí křesťané! B — 31—32 a podiviti... Racionali a to takto U — 31 podiviti] podívati PRCT — vezmi] můžeš vzíti T — 31—32 jako ... Racionali vyn. R — 32 [važme] vyn. KPRONTU — velebnost] jeho božství U — tohoto] jeho RU — 33 králi, pána nad pány T — 34 an] a an (!) U — gnesmierný neobsáhlý B — jesličkách U — 35 ano O — již] vyn. U — «dnes) vyn. B — nemaje vyn. B — 36 přirovnati a připodobniti C — 36—38 Nebo ... ráčil to] a podlé uložení zákona Starého to obřezání drahý Pán O — 36 hříšné] vyn. C — 37 to) vyn. U — to ... obřezováni] uloženo to obřezování S, to břemeno vzloženo, aby byli obřezováni T — vzloženo KPN, uloženo RU — aby oni C — byli obřezováni se obřezovali U —38 to také C — 38—39Neb ... přirovnáno vyn. BRU — 38 Neb] Jakož S0 — praví T — Ej] Prý P, Ej, prý NC, Aj SO, vyn. T — Buoh Otec T — toho] jeho K — 39 hříšnému C — přirovnán a podoben C — 40 Ale ...Magnus, že] A S, Ačkoliv O — Albertus] Hilarius (!) U — on] vyn. O — náš milej Pán Ježíš T — 40—41 na se přijíti] pro nás podstaupiti U — 41 nedostatky a] nedostatky a přijíti na se U — 42 na se jest U — nikda nevzal TN — «by vyn. BT — potupě a k hanbě C — poctivého] vyn. SO — 43 zvláště pak NC — z těchto S0 — «jedno vyn. B — drahá a velebná N — 44 naše duše C — obecným během] vyn. U — 45—47 gale . . . napsáno ačkoli k naučení zpuosobné B, vyn. U — 45 ale . . . učily] vyn. SO — připravené k tomu N —45—47 Jakož . .. napsáno? vyn. R — 45 člověčie] lidská TC — 46 bývají S — s počátku S0 — pěkně uhlazená T — niež] kteréž TN — psáno PONT — 47 alevšak NO — býti 38 Podle 2. Kor. 5, 21 —
726 Ještě podívajte se jemu, milí křesťané, a toho ť slušie povážiti a podiviti se tomu! A vezmi to takto, jako Vilhelmus učí in Racionali: »S jedné strany [važme] velebnost tohoto drahého Boha všemohúcího, krále nad králi, an chvála anjelská, an Buoh Knesmierný, a v úzkých jeslech leží, místa nemá 35 v uobecnici, an již, jako dnes), žádného hříchu nemaje), ráčil se lidem hříšným přirovnati«. Nebo na lidi hříšné v Starém zákoně bylo to vloženo, aby byli obřezováni, a on, milý Pán, ráčil to podstúpiti. I Neb die svatý Pavel: »Ej, Buoh toho, B 556 kterýž hřiechu neučinil, učinil ho, aby hřiešným byl přirovnán«. 40 Ale, jakož mluví Albertus Magnus, že on, milý Pán, ráčil na se přijíti mnohé nedostatky a podobenství hříšných lidí, ale toho na se nevzal, což Kby bylo ku potupě našeho poctivého vy- kúpení, a zvláště těchto věcí: Jedno, že duše jeho drahá ne- byla taková, jako naše bývají obecným během hlaupé, neumělé, 45ale připravené, aby se učily. Jakož die mudřec, že duše člověčie bývá na počátku jako doka uhlazená, na niež nenie nic napsáno, ale muož býti napsáno)). Ale jeho duše drahá toho neměla, ale 30 —— 30 Ještě vyn. U — 30—32 «podívajte ... Racionali na toto po- hleďme a tomuto se podívajme, milí křesťané! B — 31—32 a podiviti... Racionali a to takto U — 31 podiviti] podívati PRCT — vezmi] můžeš vzíti T — 31—32 jako ... Racionali vyn. R — 32 [važme] vyn. KPRONTU — velebnost] jeho božství U — tohoto] jeho RU — 33 králi, pána nad pány T — 34 an] a an (!) U — gnesmierný neobsáhlý B — jesličkách U — 35 ano O — již] vyn. U — «dnes) vyn. B — nemaje vyn. B — 36 přirovnati a připodobniti C — 36—38 Nebo ... ráčil to] a podlé uložení zákona Starého to obřezání drahý Pán O — 36 hříšné] vyn. C — 37 to) vyn. U — to ... obřezováni] uloženo to obřezování S, to břemeno vzloženo, aby byli obřezováni T — vzloženo KPN, uloženo RU — aby oni C — byli obřezováni se obřezovali U —38 to také C — 38—39Neb ... přirovnáno vyn. BRU — 38 Neb] Jakož S0 — praví T — Ej] Prý P, Ej, prý NC, Aj SO, vyn. T — Buoh Otec T — toho] jeho K — 39 hříšnému C — přirovnán a podoben C — 40 Ale ...Magnus, že] A S, Ačkoliv O — Albertus] Hilarius (!) U — on] vyn. O — náš milej Pán Ježíš T — 40—41 na se přijíti] pro nás podstaupiti U — 41 nedostatky a] nedostatky a přijíti na se U — 42 na se jest U — nikda nevzal TN — «by vyn. BT — potupě a k hanbě C — poctivého] vyn. SO — 43 zvláště pak NC — z těchto S0 — «jedno vyn. B — drahá a velebná N — 44 naše duše C — obecným během] vyn. U — 45—47 gale . . . napsáno ačkoli k naučení zpuosobné B, vyn. U — 45 ale . . . učily] vyn. SO — připravené k tomu N —45—47 Jakož . .. napsáno? vyn. R — 45 člověčie] lidská TC — 46 bývají S — s počátku S0 — pěkně uhlazená T — niež] kteréž TN — psáno PONT — 47 alevšak NO — býti 38 Podle 2. Kor. 5, 21 —
Strana 727
727 pojednú byla naplněna vší múdrosti a všeho umění, divného poznánie), že ihned Kto malé děťátko jednoho dne znalo a 50Kvědělo i) umělo všecky věci tak právě a cele jako dnes, sedě na pravici Boha Otce všemohúcieho v nebeském království. Druhé, že jest nevzal pýchy nižádné, ale pokorně se narodil, pokorně obcoval, pokorně se v řeči měl, ano mu dábelníky dávají, a on pokorně odpoviedá: »Já dábla nemám, ale ctím 55 Otce mého; ale vy ste mne neuctili«.) Také nevzal na se [těla zpuosoby ženské, neb by to bylo ku potupě našeho «pocti- vého vykúpení, nebo Duch svatý potom bránil ženám kázati. Také nevzal na se těla chrastavého Kani malomocného, neb by to bylo ku potupě našeho poctivého obcování a vykaupení, 60 ale vzal tělo náramně čisté, že — tak píší —, že na něm nikdy žádné) najmenší neštovičky neměl). I protož, jakož sem napsáno se napsati SO — psáno PNT — Ale . . . neměla] vyn. U — drahá] drahého Pána C, vyn. S0 — toho] vyn. P — toho neměla] taková nebyla C — ale] než NTSO — 48 všeho umění vyn. SO — divného poznánie) vyn. B — 49—51 že ihned . . . království vyn. U — 49 «to ... děťátko) mladé dítě B — to] vyn. R — jednoho dne] vyn. N, jsa jednoho dne O — 50 vědělo i vyn. BRN — všeckno aneb všecky C, všecky všudy N — a cele] vyn. SO — dnešního dne N — sedí R — 51 všemohúcieho . .. království vyn. B — v nebeském království vyn. R — 52 nevzal na se CTO — ale] než N — pokorný O — 53 na světě obcoval C — 53—55 «po- korně .. . neuctili« v řeči i v skutku B — 53 i v řeči RU — 53—55 ano mu .. . neuctili« vyn. RU — 53 ano i když O — 54 dávali TCSO — a on] a on jim S, jim O — odpoviedá] vyn. P, odpověděl (+ jim C) TC, odpovídal SO — Já ť, prý PON — dábelství N — 55 ale vy] a vy PCNTSO — [těla vyn. KPRTUSO — 56 zpuosoby] zpuosoby nebo (a S0) postavy KPONTSO, osoby U — ku potupě k lehkosti BN, k hanbě, ku potupěC — «pocti- vého vyn. BSO, poctivého obcování i RU — 57—58 nebo ... malomoc- ného] vyn. K — 57 svatý] boží S0 — zabránil O — kázati] mluviti aneb kázati slova božího C — 58 Též také O — těla] toho (vyn. T) těla nějakého CT, toho těla PN — chrastlavého TU — gani vyn. B — 58—59 gneb... vykaupení vyn. BRU — neb by to bylo] aby nebylo SO — 59 to] to opět T — poctivého obcování a] vyn. SO — 60 vzal na sebe O — že ... že) nebo tak píší doktorové, že C, o němž tak svatí píší, že N, o němž napsali svatí, že T, že napsáno o tom, že U, jakž píší evangelistové, že S0 — «tak píší, že vyn. BK — na něm] vyn. RUSO — 61 žádné vyn. BT, ani žádné U — najmenší] vyn. O — neštovičky] neštovice K, neštovičky ani mrvičky N, poškvrny S, neštovičky aneb poškvrny C, vrásky ani poškvrny O — «neměl nebylo BTUSO, neměl, ale velmi čisté (+ a pěkné N) PON — 61—62 I protož ... zpuosobu] A tu, jako sem pravil, že spůsobu 54 Jan 8, 49 —
727 pojednú byla naplněna vší múdrosti a všeho umění, divného poznánie), že ihned Kto malé děťátko jednoho dne znalo a 50Kvědělo i) umělo všecky věci tak právě a cele jako dnes, sedě na pravici Boha Otce všemohúcieho v nebeském království. Druhé, že jest nevzal pýchy nižádné, ale pokorně se narodil, pokorně obcoval, pokorně se v řeči měl, ano mu dábelníky dávají, a on pokorně odpoviedá: »Já dábla nemám, ale ctím 55 Otce mého; ale vy ste mne neuctili«.) Také nevzal na se [těla zpuosoby ženské, neb by to bylo ku potupě našeho «pocti- vého vykúpení, nebo Duch svatý potom bránil ženám kázati. Také nevzal na se těla chrastavého Kani malomocného, neb by to bylo ku potupě našeho poctivého obcování a vykaupení, 60 ale vzal tělo náramně čisté, že — tak píší —, že na něm nikdy žádné) najmenší neštovičky neměl). I protož, jakož sem napsáno se napsati SO — psáno PNT — Ale . . . neměla] vyn. U — drahá] drahého Pána C, vyn. S0 — toho] vyn. P — toho neměla] taková nebyla C — ale] než NTSO — 48 všeho umění vyn. SO — divného poznánie) vyn. B — 49—51 že ihned . . . království vyn. U — 49 «to ... děťátko) mladé dítě B — to] vyn. R — jednoho dne] vyn. N, jsa jednoho dne O — 50 vědělo i vyn. BRN — všeckno aneb všecky C, všecky všudy N — a cele] vyn. SO — dnešního dne N — sedí R — 51 všemohúcieho . .. království vyn. B — v nebeském království vyn. R — 52 nevzal na se CTO — ale] než N — pokorný O — 53 na světě obcoval C — 53—55 «po- korně .. . neuctili« v řeči i v skutku B — 53 i v řeči RU — 53—55 ano mu .. . neuctili« vyn. RU — 53 ano i když O — 54 dávali TCSO — a on] a on jim S, jim O — odpoviedá] vyn. P, odpověděl (+ jim C) TC, odpovídal SO — Já ť, prý PON — dábelství N — 55 ale vy] a vy PCNTSO — [těla vyn. KPRTUSO — 56 zpuosoby] zpuosoby nebo (a S0) postavy KPONTSO, osoby U — ku potupě k lehkosti BN, k hanbě, ku potupěC — «pocti- vého vyn. BSO, poctivého obcování i RU — 57—58 nebo ... malomoc- ného] vyn. K — 57 svatý] boží S0 — zabránil O — kázati] mluviti aneb kázati slova božího C — 58 Též také O — těla] toho (vyn. T) těla nějakého CT, toho těla PN — chrastlavého TU — gani vyn. B — 58—59 gneb... vykaupení vyn. BRU — neb by to bylo] aby nebylo SO — 59 to] to opět T — poctivého obcování a] vyn. SO — 60 vzal na sebe O — že ... že) nebo tak píší doktorové, že C, o němž tak svatí píší, že N, o němž napsali svatí, že T, že napsáno o tom, že U, jakž píší evangelistové, že S0 — «tak píší, že vyn. BK — na něm] vyn. RUSO — 61 žádné vyn. BT, ani žádné U — najmenší] vyn. O — neštovičky] neštovice K, neštovičky ani mrvičky N, poškvrny S, neštovičky aneb poškvrny C, vrásky ani poškvrny O — «neměl nebylo BTUSO, neměl, ale velmi čisté (+ a pěkné N) PON — 61—62 I protož ... zpuosobu] A tu, jako sem pravil, že spůsobu 54 Jan 8, 49 —
Strana 728
728 řekl, že naši zpuosobu [na se] vzal, ale krom toho, což «by) bylo k potupě našeho poctivého vykúpení. Teď dnes ráčil dáti se obřezovati jako hříšný člověk, a to 65 proto, abychom [my] byli obřezáni ode vší nepravosti. Milý, pomysl na to, lehko-li jest jemu to přišlo?! Když by tobě, cizo- ložnici neb cizoložníku neb nevěstce), kto řekl: »Nevěrná cizoložnice (neb ty cizoložníče)«, a bylo to vpravdě do tebe, líbo-li ť by bylo? Vím, že by se nadul! A toto on, milý Pán, žádného 70 hříchu nemaje, ráčil jako hříšný obřezován býti, aby nám pomohl! Tu ť jest již jako] dnes počalsvú krev prolévaje [jako] pekelný oheň hasiti a tvú duši, zkálenú rozličnými hříchy, čistiti. Po- děkuješ-li jemu z toho? Slibuj! Tu ť sedíce a slyšíce, ano se Ježíš chválí, a nehne se, bídná duše! Co pak jindy? Než, přijdauce našeho (!) U — 61—63 I protož ... vykúpení vyn. SO — 61—62 «jakož . .. že ačkoli B, jakož sem oznámil, že T — 62 [na se] vyn. KPRCNT — vzal, ale] nevzal, a to U — «by) vyn. BK — 63 ku potupě PRNTU — 64 Teď] Avšak předce jako SO, A U — člověk, [nemajíce žádného hříchu] K — 65 proto učinil T — [my] vyn. KPRU, i my SO — odřezáni U — vší naší SO — 65—99 Milý ... hřiechuov vyn. U — 65 Milí lidé S0 — 66 pomysli RT, pomyslíte-li kdy SO — lehko ... to] jak jest to jemu lehko O — přišlo? Dám ť tento příklad T — 66—69 Když... Vím] Medle, kdyby tobě někdo řekl, že si cizoložník neb (vyn. O) smilník, zlolajce, anebo též (vyn. O) ženě (+ že jest O) smilnice (+ neb O) cizoložnice (+ viď-li O) SO — po tobě ps. v B to, ale zdá se škrtnuto — 67 neb ne- věstce) vyn. BK, buď nevěstce T — kto] to R — kto řekl] vyn. C — Ú (Ó R, Au N), nevěrná PRON — 68 neb ty cizoložníče] vyn. R — neb] vyn. C — ty] vyn. PCNT — cizoložníče neb nevěstko KPON — ga vyn. B — bylo to] by (kdyby T) to (+ pak C) bylo (+ tak NTC) PNTC — 69 líbo ... bylo] vyn. T, bylo-li ť by to líbo? Ha! N — Vim] Ba, vicm K, Ba P, Mám za to T — Vím ... nadul] Ba, nadul a nadula by se N — se] hubu SO — nadul neb nadula C, nadula, nebylo ť by líbo T, nadul, že ti pravdu pověděl, že si takový neb taková SO — A] Ale KSO, vyn. T — Toto pak T — toto on] tento SO — milý] milý, drahý N, drahý T, předrahý O — 70 ráčil ... pomohl] jako hříšník obřezován byl SO — hříšnej člověk C — tudy pomohl N, pomohl od věčných bolestí T — 71 již] vyn. SO — [jako] vyn. KPRNT — krýv R, krev svatau C — vylévati SO — [jako] vyn. KPRNTSO, ten C — 72 zmazanú a zkálenú (ukálenau S0) KPCNTSO — hřiechy (+ a nepra- vostmi C) cizoložnými, němými, sodomskými (+ hříchy P) KPCNT 72—73 Nu, poděkuješ S — Poděkuješ ... jemu] Také-li jemu kdo z nás poděkuje O — 73 jemu kdy C — za to R — Slibuj] U (Au NS), slibuj KPONS, Málo T, Au, slibuji t vám O — Tu] Ba (+ ještě N), tu KPCNT, Ano tu S, ačkoliv tu O — sedíce ještě PCT, sedíte O — o tom slyšíte O — 74 a nehne se] ani se nepohne T — a nehne se . . . duše] však se mnohý bídník nepokloní O — duše, než sedí jako hovada a špalkové T, duše se pokloniti S — 74—78
728 řekl, že naši zpuosobu [na se] vzal, ale krom toho, což «by) bylo k potupě našeho poctivého vykúpení. Teď dnes ráčil dáti se obřezovati jako hříšný člověk, a to 65 proto, abychom [my] byli obřezáni ode vší nepravosti. Milý, pomysl na to, lehko-li jest jemu to přišlo?! Když by tobě, cizo- ložnici neb cizoložníku neb nevěstce), kto řekl: »Nevěrná cizoložnice (neb ty cizoložníče)«, a bylo to vpravdě do tebe, líbo-li ť by bylo? Vím, že by se nadul! A toto on, milý Pán, žádného 70 hříchu nemaje, ráčil jako hříšný obřezován býti, aby nám pomohl! Tu ť jest již jako] dnes počalsvú krev prolévaje [jako] pekelný oheň hasiti a tvú duši, zkálenú rozličnými hříchy, čistiti. Po- děkuješ-li jemu z toho? Slibuj! Tu ť sedíce a slyšíce, ano se Ježíš chválí, a nehne se, bídná duše! Co pak jindy? Než, přijdauce našeho (!) U — 61—63 I protož ... vykúpení vyn. SO — 61—62 «jakož . .. že ačkoli B, jakož sem oznámil, že T — 62 [na se] vyn. KPRCNT — vzal, ale] nevzal, a to U — «by) vyn. BK — 63 ku potupě PRNTU — 64 Teď] Avšak předce jako SO, A U — člověk, [nemajíce žádného hříchu] K — 65 proto učinil T — [my] vyn. KPRU, i my SO — odřezáni U — vší naší SO — 65—99 Milý ... hřiechuov vyn. U — 65 Milí lidé S0 — 66 pomysli RT, pomyslíte-li kdy SO — lehko ... to] jak jest to jemu lehko O — přišlo? Dám ť tento příklad T — 66—69 Když... Vím] Medle, kdyby tobě někdo řekl, že si cizoložník neb (vyn. O) smilník, zlolajce, anebo též (vyn. O) ženě (+ že jest O) smilnice (+ neb O) cizoložnice (+ viď-li O) SO — po tobě ps. v B to, ale zdá se škrtnuto — 67 neb ne- věstce) vyn. BK, buď nevěstce T — kto] to R — kto řekl] vyn. C — Ú (Ó R, Au N), nevěrná PRON — 68 neb ty cizoložníče] vyn. R — neb] vyn. C — ty] vyn. PCNT — cizoložníče neb nevěstko KPON — ga vyn. B — bylo to] by (kdyby T) to (+ pak C) bylo (+ tak NTC) PNTC — 69 líbo ... bylo] vyn. T, bylo-li ť by to líbo? Ha! N — Vim] Ba, vicm K, Ba P, Mám za to T — Vím ... nadul] Ba, nadul a nadula by se N — se] hubu SO — nadul neb nadula C, nadula, nebylo ť by líbo T, nadul, že ti pravdu pověděl, že si takový neb taková SO — A] Ale KSO, vyn. T — Toto pak T — toto on] tento SO — milý] milý, drahý N, drahý T, předrahý O — 70 ráčil ... pomohl] jako hříšník obřezován byl SO — hříšnej člověk C — tudy pomohl N, pomohl od věčných bolestí T — 71 již] vyn. SO — [jako] vyn. KPRNT — krýv R, krev svatau C — vylévati SO — [jako] vyn. KPRNTSO, ten C — 72 zmazanú a zkálenú (ukálenau S0) KPCNTSO — hřiechy (+ a nepra- vostmi C) cizoložnými, němými, sodomskými (+ hříchy P) KPCNT 72—73 Nu, poděkuješ S — Poděkuješ ... jemu] Také-li jemu kdo z nás poděkuje O — 73 jemu kdy C — za to R — Slibuj] U (Au NS), slibuj KPONS, Málo T, Au, slibuji t vám O — Tu] Ba (+ ještě N), tu KPCNT, Ano tu S, ačkoliv tu O — sedíce ještě PCT, sedíte O — o tom slyšíte O — 74 a nehne se] ani se nepohne T — a nehne se . . . duše] však se mnohý bídník nepokloní O — duše, než sedí jako hovada a špalkové T, duše se pokloniti S — 74—78
Strana 729
729 75 do kostela, po stěnách hledie a jak se kde kto hne, ale dobrodín- stvie božie aby oni uměli vážiti? Nic! Ale pomněte, že ť vám ta kázanie, co jich slýcháte a netbáte nic polepšiti, že ť vám k těžšie múce přijdau na věky»! Ale kto by chtěl účasten býti vykúpení drahého Ježíše, měl 80 by se takto sebrati — a tomu učí mistr hlubokých smysluov —, aby měl čtyři věci, a tudy ť by byla i vina i múka odpuštěna: B 557 jedno, aby měl pravú víru k Ježíšovi, «a druhé, milovánie k němu . Nebo bez víry žádný se nemuož líbiti Pánu Bohu, Ka ktož nemá viery pravé k Ježíšovi, nikoli on nebude v jeho srdci pře- 85 bývati. A protož dí svatý Pavel k Kolocenským: »Dajž milý Buch, aby Kristus přebýval skrze víru v srdcích vašich!« A to ť jest ta víra, aby jemu věren byl, což koli uslyšíš jeho vuole, aby ihned hotov byl [na]plniti. Neb ktož koli slyší vuoli boží a ne- Co pak . . . na věky vyn. B — 74 jinde S, jindy tolikéž T, jindy mnohem méně N — Než to ť SO — 75 kostela, jedno C — a jak .. . hne] aneb jak se kdo pohne SO — kde] kam T — hne] pohne, zevlují T — 76 božie .. . Nic! Boha Otce, toho ť nic vážiti neumějí S, Boha Otce sobě nic vážiti nechce aniž umějí O — oni] vy R — oni ... Nic!] měli sedě zbírati, rozvažovati, toho ť při nich nýní T — 76—78 Ale ... věky! vyn. R — 76 pomněte mne TCN, pomněte na to S0 — 77 kázaní a ty řeči boží C — slejcháváte O — 77—78 a netbáte ... věky k těžší múce přijdau, to ť shledáte S, k těžšímu trápení a múce přijdau, to ť shledáte O — 77 že “] vyn. TN — vám] vám to PC, vyn. TN — 78 přijde C — věky, jestliže sobě časně neusmyslíte a ne- opravíte T 79 Ale kto by] Kdo by zajisté N — by chtěl] chce SO — drahého Ježíše] Pána Ježíše Krista T — 80 tak KPONTSO — sebrati a na to vydati PONTSO — A tomu .. . smysluov] vyn. SO — A tomu] Jakož KPCNT — 81 měl při sobě T — tyto čtyři TO — a tudy ... odpuštěna] ať by mohla býti odpuštěna vinna (!) (+ našich 0) hříchův S0 — tudy] tu R — od- puštěna a shlazena TN — 82 víru] v K nešetrně později pře- psáno v [lásku] — k Ježíšovi] v Pána Ježíše O — ga druhé ... k němu vyn. B — k němu jeho SO — 83 «žádný se nemuož nelze se B — žádný . . . líbiti] nic se nelíbí SO — 83—86 a ktož .. . vašich!«] vyn. SO — 83—85 Ka ktož ... A protož ale skrze víru Kristus v nás přebývá. Jakož B — 84 viery] později z tohov K: [lásky] — srdci panovati anebo T — 85 praví T — Ej (+ prý PC), daj KPC, Dejž to (+ prý N) TN — 86 Kristus] Ježíš KPONT, Pán Ježíš Kristus R — [vieru, lásku, naději, daufání] K — 86—87 A to ť . .. věren byl] A ta ť víra má býti taková, aby O — 87 jest [pravá] K — víra] později v K změněno v [láska] — jemu věren byl] vyn. S — věrný T — jeho] boží N, z jeho S, že jest jeho O — vůle svaté T — aby] vyn. T — 88 ihned rychle N — hotov byl to TN — naplniti] 85 Spr. Efez. 3, 17 —
729 75 do kostela, po stěnách hledie a jak se kde kto hne, ale dobrodín- stvie božie aby oni uměli vážiti? Nic! Ale pomněte, že ť vám ta kázanie, co jich slýcháte a netbáte nic polepšiti, že ť vám k těžšie múce přijdau na věky»! Ale kto by chtěl účasten býti vykúpení drahého Ježíše, měl 80 by se takto sebrati — a tomu učí mistr hlubokých smysluov —, aby měl čtyři věci, a tudy ť by byla i vina i múka odpuštěna: B 557 jedno, aby měl pravú víru k Ježíšovi, «a druhé, milovánie k němu . Nebo bez víry žádný se nemuož líbiti Pánu Bohu, Ka ktož nemá viery pravé k Ježíšovi, nikoli on nebude v jeho srdci pře- 85 bývati. A protož dí svatý Pavel k Kolocenským: »Dajž milý Buch, aby Kristus přebýval skrze víru v srdcích vašich!« A to ť jest ta víra, aby jemu věren byl, což koli uslyšíš jeho vuole, aby ihned hotov byl [na]plniti. Neb ktož koli slyší vuoli boží a ne- Co pak . . . na věky vyn. B — 74 jinde S, jindy tolikéž T, jindy mnohem méně N — Než to ť SO — 75 kostela, jedno C — a jak .. . hne] aneb jak se kdo pohne SO — kde] kam T — hne] pohne, zevlují T — 76 božie .. . Nic! Boha Otce, toho ť nic vážiti neumějí S, Boha Otce sobě nic vážiti nechce aniž umějí O — oni] vy R — oni ... Nic!] měli sedě zbírati, rozvažovati, toho ť při nich nýní T — 76—78 Ale ... věky! vyn. R — 76 pomněte mne TCN, pomněte na to S0 — 77 kázaní a ty řeči boží C — slejcháváte O — 77—78 a netbáte ... věky k těžší múce přijdau, to ť shledáte S, k těžšímu trápení a múce přijdau, to ť shledáte O — 77 že “] vyn. TN — vám] vám to PC, vyn. TN — 78 přijde C — věky, jestliže sobě časně neusmyslíte a ne- opravíte T 79 Ale kto by] Kdo by zajisté N — by chtěl] chce SO — drahého Ježíše] Pána Ježíše Krista T — 80 tak KPONTSO — sebrati a na to vydati PONTSO — A tomu .. . smysluov] vyn. SO — A tomu] Jakož KPCNT — 81 měl při sobě T — tyto čtyři TO — a tudy ... odpuštěna] ať by mohla býti odpuštěna vinna (!) (+ našich 0) hříchův S0 — tudy] tu R — od- puštěna a shlazena TN — 82 víru] v K nešetrně později pře- psáno v [lásku] — k Ježíšovi] v Pána Ježíše O — ga druhé ... k němu vyn. B — k němu jeho SO — 83 «žádný se nemuož nelze se B — žádný . . . líbiti] nic se nelíbí SO — 83—86 a ktož .. . vašich!«] vyn. SO — 83—85 Ka ktož ... A protož ale skrze víru Kristus v nás přebývá. Jakož B — 84 viery] později z tohov K: [lásky] — srdci panovati anebo T — 85 praví T — Ej (+ prý PC), daj KPC, Dejž to (+ prý N) TN — 86 Kristus] Ježíš KPONT, Pán Ježíš Kristus R — [vieru, lásku, naději, daufání] K — 86—87 A to ť . .. věren byl] A ta ť víra má býti taková, aby O — 87 jest [pravá] K — víra] později v K změněno v [láska] — jemu věren byl] vyn. S — věrný T — jeho] boží N, z jeho S, že jest jeho O — vůle svaté T — aby] vyn. T — 88 ihned rychle N — hotov byl to TN — naplniti] 85 Spr. Efez. 3, 17 —
Strana 730
730 plní jie, žádný ten spasen nebude, neb nemá viery k Ježíšovi. 90 Slýcháte-li vy jie co? Ha! Plníte-li? Zviete, nemějte péče! Druhé, aby měl milování k němu, slyše anebo sám se sbera, i rozjímal ta dobrodínstvie jeho, pomysle, jakú jest on, milý Pán, pro tě psotu a biedu podstúpil, i porozjímal toho řka: »Milý Pane, co s' ty sobě velmi mú duši vážil, že si pro ni toliko trpěti chtěli 95 Ú, ba, jak si ji velmi miloval! Chci ť já se tobě zase láskú oplatiti, že ť tebe již nechci viece svými hřiechy do smrti znova křižo- vati«. A to ť by přišlo z toho, že by z té viery a lásky k Bohu vzal všem hřiechuom odpuštěnie, neb láska přikrývá množstvie hřiechuova). plniti KPRCNT, činiti ji (vyn. 0) SO — 88—90 «Neb ... péče vyn. BR — 88 slyše K, slejchaje T — vuoli] přikázaní SO — 89 jie . . . nebude, neb] jich, ten ť S0 — ten] vyn. PT — viery [pravé, než toliko samau víru chlubnau, práznau a jalovau má] K — k Ježíšovi, totiž, že by to vše mohl v něm učiniti T — 90 Slýcháte . .. péče vyn. SO — vy] vyn. PON — jie co té vůle boží T — Ha!] vyn. PCNT — Plníte-li ji TC — nemějte] nebudete-li míti C — nemějte péče] nebožátka, co vám za to přijde! Ba, také-li kdy ty životy vaše vopravíte? An ste takoví letos jako lůni! T — péče! Slýcháte-li vy co? Opravíte-li kdy? Ano (+ řei C), takež (tak NC) letos jako luoni! PON 91 Druhé] Třetí (!) O — milování pravé T — 91—99 «slyše ... hřie- chuov? a to rozjímaní jeho velikých dobrodíní řka: »Milý Pane, co s'ty mně dobrého hříšnému ráčil učiniti a pro mě tak mnoho trpěti! Nechci ť já tebe do smrti svými hříchy hněvati a znovu křižovati« B — 91 slyše] slyše zákon boží T, co uslyšíš O, vyn. R — anebo sám] vyn. R — anebo . .. sbera, i] aby sobě (to 0) SO — 92 ta dobrodínstvie] všeckna ta dobrodíní S, všech dobrodíních (!) O — jeho] vyn. C — 92—93 jakú . .. řka] jak (kterak O) jest milý (drahý O) Pán ráčil pro tebe trpěti, bídu, psotu (+ pro tě S) pod- staupil (podstaupiti O), a porozjímaje (rozjímaje O) toho (to O), aby řekl SO — 93 podstúpil] neřest (vyn. N) podstaupiti ráčil TN — U (Au N), milý PON — Pane Bože T — 94 sobě] vyn. TC — velmi mnoho N, velmi velice C — mé duše NR — vážil] miloval T — toliko] tak mnoho N, toliko auzkostí T — trpěti] snésti T — chtěl] ráčil RTO — 95—96 Ú ... že t Nechciť R — 95 U, ba, jak] Aj, kterak T, Však S, A poněvadž O — ba] vyn. N — ji vyn. T, mne tak O — já] vyn. O — tobě] vyn. O — odplatiti C, odměniti O — 96 že ť] nechci ť já N — že t . .. křižovati] a svými hříchy až (vyn. S) do smrti více (vyn. O) tebe (+ nehněvati a O) nekřižovati S0 — nechci] vyn. R — hřiechy, zvláště pak z aumysla T — do smrti znova] vyn. PCNT — křižovati] hněvati PCN, hněvati, račiž mi toliko k tomu svau svatau pomoc dáti! T — 97—99 A to . .. hřiechuov) vyn. R — 97 to] tak CO — z toho] vyn. SO — by ty K — k Bohu] od Pána Boha T — 98 všem] vyn. SO — neb. prý PC —
730 plní jie, žádný ten spasen nebude, neb nemá viery k Ježíšovi. 90 Slýcháte-li vy jie co? Ha! Plníte-li? Zviete, nemějte péče! Druhé, aby měl milování k němu, slyše anebo sám se sbera, i rozjímal ta dobrodínstvie jeho, pomysle, jakú jest on, milý Pán, pro tě psotu a biedu podstúpil, i porozjímal toho řka: »Milý Pane, co s' ty sobě velmi mú duši vážil, že si pro ni toliko trpěti chtěli 95 Ú, ba, jak si ji velmi miloval! Chci ť já se tobě zase láskú oplatiti, že ť tebe již nechci viece svými hřiechy do smrti znova křižo- vati«. A to ť by přišlo z toho, že by z té viery a lásky k Bohu vzal všem hřiechuom odpuštěnie, neb láska přikrývá množstvie hřiechuova). plniti KPRCNT, činiti ji (vyn. 0) SO — 88—90 «Neb ... péče vyn. BR — 88 slyše K, slejchaje T — vuoli] přikázaní SO — 89 jie . . . nebude, neb] jich, ten ť S0 — ten] vyn. PT — viery [pravé, než toliko samau víru chlubnau, práznau a jalovau má] K — k Ježíšovi, totiž, že by to vše mohl v něm učiniti T — 90 Slýcháte . .. péče vyn. SO — vy] vyn. PON — jie co té vůle boží T — Ha!] vyn. PCNT — Plníte-li ji TC — nemějte] nebudete-li míti C — nemějte péče] nebožátka, co vám za to přijde! Ba, také-li kdy ty životy vaše vopravíte? An ste takoví letos jako lůni! T — péče! Slýcháte-li vy co? Opravíte-li kdy? Ano (+ řei C), takež (tak NC) letos jako luoni! PON 91 Druhé] Třetí (!) O — milování pravé T — 91—99 «slyše ... hřie- chuov? a to rozjímaní jeho velikých dobrodíní řka: »Milý Pane, co s'ty mně dobrého hříšnému ráčil učiniti a pro mě tak mnoho trpěti! Nechci ť já tebe do smrti svými hříchy hněvati a znovu křižovati« B — 91 slyše] slyše zákon boží T, co uslyšíš O, vyn. R — anebo sám] vyn. R — anebo . .. sbera, i] aby sobě (to 0) SO — 92 ta dobrodínstvie] všeckna ta dobrodíní S, všech dobrodíních (!) O — jeho] vyn. C — 92—93 jakú . .. řka] jak (kterak O) jest milý (drahý O) Pán ráčil pro tebe trpěti, bídu, psotu (+ pro tě S) pod- staupil (podstaupiti O), a porozjímaje (rozjímaje O) toho (to O), aby řekl SO — 93 podstúpil] neřest (vyn. N) podstaupiti ráčil TN — U (Au N), milý PON — Pane Bože T — 94 sobě] vyn. TC — velmi mnoho N, velmi velice C — mé duše NR — vážil] miloval T — toliko] tak mnoho N, toliko auzkostí T — trpěti] snésti T — chtěl] ráčil RTO — 95—96 Ú ... že t Nechciť R — 95 U, ba, jak] Aj, kterak T, Však S, A poněvadž O — ba] vyn. N — ji vyn. T, mne tak O — já] vyn. O — tobě] vyn. O — odplatiti C, odměniti O — 96 že ť] nechci ť já N — že t . .. křižovati] a svými hříchy až (vyn. S) do smrti více (vyn. O) tebe (+ nehněvati a O) nekřižovati S0 — nechci] vyn. R — hřiechy, zvláště pak z aumysla T — do smrti znova] vyn. PCNT — křižovati] hněvati PCN, hněvati, račiž mi toliko k tomu svau svatau pomoc dáti! T — 97—99 A to . .. hřiechuov) vyn. R — 97 to] tak CO — z toho] vyn. SO — by ty K — k Bohu] od Pána Boha T — 98 všem] vyn. SO — neb. prý PC —
Strana 731
731 Třetí, Kdále die mistr hlubokých smysluov, aby měl litost, a čtvrté následovánie; a z toho, budeš-li to mieti, dosáhneš zba- venie pomsty, že té mauky, kteréž si zaslúžil, budeš zbaven, že, maje ty čtyři věci, budeš mieti hřiechuom odpuštěnie, smířenie s Bohem a pomsty i muk zbavenie, že umra ihned tvá duše muože 105 upřímo do nebe jíti. I to řku, třetí, aby měl lítost nad těmi psotami a bídami svého milého Spasitele, nad jeho haněním , posmívaním, nad jeho křivdami, nad jeho nevinným umučením, aby často [sobě] ty «jeho křivdy Kbral před oči, často toho) porozjímal, poželel, politoval, poplakal nad tím, Xmaje 110 lítost), že s' ty také) příčina svými hříchy té jeho «práce a smrti. A k tomu veda svatý Pavel, aby křesťané pamatovali 100 100 Třetí Čtvrté O — 100—105 «dále ... třetí vyn. B — 100 dále] a to U — dále . . . smysluov] vyn. TSO — 101 a čtvrté následovánie] jak nad jeho nevinným umučením, tak nad svými hříchy, že se jich dopauštěl, potom nad svými bližními, nad jich bídami a psotami; čtvrté, aby měl následování, totiž aby následoval v hluboké pokoře Pána Ježíše, Spasitele svého T — čtvrté] vyn. SO — následováním (!) C, následování dobrého O — z toho] vyn. T, tak U, tak z toho O — budeš ... mieti] dvého SO—to) to následování U, to do sebe T — míti, věř mi, že T — dosáhneš] dojdeš O — 101—108 dosáhneš ... před oči] ujdeš věčného zatracení, kterého si zaslaužil pro své hříchy, a umra tvá duše do nebe se dostane, bude-li to do tebe; a měl-li by zde zármutky, aby věčí měl zármutek z toho, co pro tě milý Pán trpěl hanění, posmívání, aby to často před oči bral, ty jeho křivdy, a U — 102 zaslaužil pro své hříchy, v pekle trpěti T — že] I N, A tak SO — 102—104 že maje ... zbavenie, že] a R — 104 že umra] a tak umra O — ihned] vyn. O — bude moci O — 105 přímo N — I to ... třetí) Alevšak O — třetí) vyn. S, třetí, jakž napovědíno T — aby] aby, měli-li by psoty, aby R — 106 Spasitele] Pána Ježíše T, Boha KR, Pána PONSO — haně- ním vyn. B, haněním, nad PRON — 107—108 Knad jeho křivdami ... aby láním, bitím, pohaněním, a B, a křivdami, nevinným umučením a S, a nevinným umučením O — 107 nad jeho nevinným umučením] vyn. R — 108 to často PR — [sobě] vyn. KPRNTSO — ty ... křivdy] to O — tyl i R — «jeho vyn. BSO — veliké křivdy a nátisky N — bera B — často toho vyn. BSO — 109 porozjímal] vyn. S0 — poželel vyn. BRU, aby želel O — politoval] vyn. SO — a plakal O — nad tím, nemů- žeš-li jinak, ale každý den N — Kmaje lítost znaje to B — 110 ty] vyn. S0 — «také) vyn. B — příčinau T — ohavnými hříchy N — té] vyn. N, toho, tý U, té takové T — 110—118 «práce . . . řiekají potupnosti. A to ť jest povaha volených božích, tak sobě to rozjímati a vážiti. Ale zatra- cenci ť řkú B — 111 nevinné smrti O, smrti těžké N — 111—119 A k tomu ... dobře] Ale obyčej jest pekelníkův, ješto říkají: »Trpěl-li je, však jest mohl S, Ale pekelníci mají obyčej říkati: »Jestliže jest trpěl, však jest mohl O — 111—115 A k tomu . . . zbaveni] vyn. RU — 111 vede a napomíná je T —
731 Třetí, Kdále die mistr hlubokých smysluov, aby měl litost, a čtvrté následovánie; a z toho, budeš-li to mieti, dosáhneš zba- venie pomsty, že té mauky, kteréž si zaslúžil, budeš zbaven, že, maje ty čtyři věci, budeš mieti hřiechuom odpuštěnie, smířenie s Bohem a pomsty i muk zbavenie, že umra ihned tvá duše muože 105 upřímo do nebe jíti. I to řku, třetí, aby měl lítost nad těmi psotami a bídami svého milého Spasitele, nad jeho haněním , posmívaním, nad jeho křivdami, nad jeho nevinným umučením, aby často [sobě] ty «jeho křivdy Kbral před oči, často toho) porozjímal, poželel, politoval, poplakal nad tím, Xmaje 110 lítost), že s' ty také) příčina svými hříchy té jeho «práce a smrti. A k tomu veda svatý Pavel, aby křesťané pamatovali 100 100 Třetí Čtvrté O — 100—105 «dále ... třetí vyn. B — 100 dále] a to U — dále . . . smysluov] vyn. TSO — 101 a čtvrté následovánie] jak nad jeho nevinným umučením, tak nad svými hříchy, že se jich dopauštěl, potom nad svými bližními, nad jich bídami a psotami; čtvrté, aby měl následování, totiž aby následoval v hluboké pokoře Pána Ježíše, Spasitele svého T — čtvrté] vyn. SO — následováním (!) C, následování dobrého O — z toho] vyn. T, tak U, tak z toho O — budeš ... mieti] dvého SO—to) to následování U, to do sebe T — míti, věř mi, že T — dosáhneš] dojdeš O — 101—108 dosáhneš ... před oči] ujdeš věčného zatracení, kterého si zaslaužil pro své hříchy, a umra tvá duše do nebe se dostane, bude-li to do tebe; a měl-li by zde zármutky, aby věčí měl zármutek z toho, co pro tě milý Pán trpěl hanění, posmívání, aby to často před oči bral, ty jeho křivdy, a U — 102 zaslaužil pro své hříchy, v pekle trpěti T — že] I N, A tak SO — 102—104 že maje ... zbavenie, že] a R — 104 že umra] a tak umra O — ihned] vyn. O — bude moci O — 105 přímo N — I to ... třetí) Alevšak O — třetí) vyn. S, třetí, jakž napovědíno T — aby] aby, měli-li by psoty, aby R — 106 Spasitele] Pána Ježíše T, Boha KR, Pána PONSO — haně- ním vyn. B, haněním, nad PRON — 107—108 Knad jeho křivdami ... aby láním, bitím, pohaněním, a B, a křivdami, nevinným umučením a S, a nevinným umučením O — 107 nad jeho nevinným umučením] vyn. R — 108 to často PR — [sobě] vyn. KPRNTSO — ty ... křivdy] to O — tyl i R — «jeho vyn. BSO — veliké křivdy a nátisky N — bera B — často toho vyn. BSO — 109 porozjímal] vyn. S0 — poželel vyn. BRU, aby želel O — politoval] vyn. SO — a plakal O — nad tím, nemů- žeš-li jinak, ale každý den N — Kmaje lítost znaje to B — 110 ty] vyn. S0 — «také) vyn. B — příčinau T — ohavnými hříchy N — té] vyn. N, toho, tý U, té takové T — 110—118 «práce . . . řiekají potupnosti. A to ť jest povaha volených božích, tak sobě to rozjímati a vážiti. Ale zatra- cenci ť řkú B — 111 nevinné smrti O, smrti těžké N — 111—119 A k tomu ... dobře] Ale obyčej jest pekelníkův, ješto říkají: »Trpěl-li je, však jest mohl S, Ale pekelníci mají obyčej říkati: »Jestliže jest trpěl, však jest mohl O — 111—115 A k tomu . . . zbaveni] vyn. RU — 111 vede a napomíná je T —
Strana 732
732 125 často na toho Ježíše, i napomíná řka: »Rozpomínajte se na něho, kterýž jest taková protivenstvie pro vás podstúpil!« A ihned dále die: »Ale abyšte neustávali na vašich myslech«. A tu dále hned 115 klade odplatu, že budú za to muk zbaveni. A to jest velké zna- menie těch lidí, že jsau volení boží, kteříž tak s lítostí a s pláčem toho Ježíše berau před oči často. Ale obyčej a znamenie pekel- níkuov jest, ješto řiekají: »Trpěl, neb chtěl; byť byl nechtěl, mohl ť jest dobře bez toho býti«. Čtvrté, aby bylo do tebe ná- 120 sledování Ježíše, což muožeš, aby ho v utrpení následoval; jakož dí svatý Pavel: »Následovníci moji buďte, jako já Kristuov!« A druhý apoštol, svatý Petr, die: »Kristus jest trpěl za nás, nám ostaviv příklad, abychom následovali šlépějí jeho«.) A tak skrze to byl by zbaven pomsty a múky věčné). Než pak, jakož pamatujem dnes obřezování svého milého Pána, mluví Vilhelmus in Racionali, že více bylo těch jeho obřezování. Jedno ihned při jeho narození; ihned obřezáno bylo 112 i napominá] raddu dává T — řka: »Ej ( + nyní C) PNC — rozpomeňte PC — se] se často TN — 113 taková .. . podstúpil] trpěl proti sobě od hříšnejch odmlauvání N — vás] nás C — 113—114 dále ... Ale] dokládá (+ takto řka T) NT — dále die] vyn. PC — 114 abyšte] ú, prý, abyšte PC, A, prý, abyšte N — vašich] svých PONT — myslech] smyslech P, myslech hynauce N — tu] vyn. T — hned klade] zmínku činí, jakau budau míti za to T — 116 těch] do těch R, do takových U — 117 toho] sobě U — berauce PON — často nad ním lítost mají N — 118 ješto] když R, jenž T, kteříž U — ješto řiekají Ú, prý PC, tento: »Au, prý N — Aj, trpěl T — 118—119 byť byl ... býti] vyn. PCNT — 118 byť byl nechtěl] a kdyby chtěl, však U — 119 mohl ť jest] však jest mohl KR — 119—120 Čtvrté ... následoval] vyn. SO — 120 což muožeš] vyn. U — trpení NC — jakož] A U, ano O — 121 svatý Pavel] apoštol SO — buďte, nejmilejší N, buďte, bratří C — i já RU — Kristuov] v Kristu U — 122—123 A druhý . .. jeho« vyn. BRU — 122 druhý ... Petr] jinde SO — praví TO — za nás] vyn. SO, za vás K — 123 vám K — zůstaviv T, zůstavil C, pozůstavil S0 — abychom aby K — 124 byl by zbaven pomsty a] zbaveni byli SO — Kvěčné pekelné, že by tvá duše upřímo šla do nebe B — 125—127 Než ... obřezování] Protož my máme dnes (vyn. O) násle- dovati (+ a pamatovati S) obřezování Krista Pána S0 — 125 Než pak] Ale U — dnes] vyn. U, dnešního dne T — obřezánie KP — svého] našeho KPRNTU — 126 «Pána Spasitele BSO, Pána Ježíše T — svatý Vilhel- mus U — in Racionali] vyn. U — těch] toho U — 127 obřezání K — Jedno] 112 Podle Žid. 12, 3 — 114 ib. 121 1. Kor. 11, 1 — 122 Podle I. Petr 2, 21 —
732 125 často na toho Ježíše, i napomíná řka: »Rozpomínajte se na něho, kterýž jest taková protivenstvie pro vás podstúpil!« A ihned dále die: »Ale abyšte neustávali na vašich myslech«. A tu dále hned 115 klade odplatu, že budú za to muk zbaveni. A to jest velké zna- menie těch lidí, že jsau volení boží, kteříž tak s lítostí a s pláčem toho Ježíše berau před oči často. Ale obyčej a znamenie pekel- níkuov jest, ješto řiekají: »Trpěl, neb chtěl; byť byl nechtěl, mohl ť jest dobře bez toho býti«. Čtvrté, aby bylo do tebe ná- 120 sledování Ježíše, což muožeš, aby ho v utrpení následoval; jakož dí svatý Pavel: »Následovníci moji buďte, jako já Kristuov!« A druhý apoštol, svatý Petr, die: »Kristus jest trpěl za nás, nám ostaviv příklad, abychom následovali šlépějí jeho«.) A tak skrze to byl by zbaven pomsty a múky věčné). Než pak, jakož pamatujem dnes obřezování svého milého Pána, mluví Vilhelmus in Racionali, že více bylo těch jeho obřezování. Jedno ihned při jeho narození; ihned obřezáno bylo 112 i napominá] raddu dává T — řka: »Ej ( + nyní C) PNC — rozpomeňte PC — se] se často TN — 113 taková .. . podstúpil] trpěl proti sobě od hříšnejch odmlauvání N — vás] nás C — 113—114 dále ... Ale] dokládá (+ takto řka T) NT — dále die] vyn. PC — 114 abyšte] ú, prý, abyšte PC, A, prý, abyšte N — vašich] svých PONT — myslech] smyslech P, myslech hynauce N — tu] vyn. T — hned klade] zmínku činí, jakau budau míti za to T — 116 těch] do těch R, do takových U — 117 toho] sobě U — berauce PON — často nad ním lítost mají N — 118 ješto] když R, jenž T, kteříž U — ješto řiekají Ú, prý PC, tento: »Au, prý N — Aj, trpěl T — 118—119 byť byl ... býti] vyn. PCNT — 118 byť byl nechtěl] a kdyby chtěl, však U — 119 mohl ť jest] však jest mohl KR — 119—120 Čtvrté ... následoval] vyn. SO — 120 což muožeš] vyn. U — trpení NC — jakož] A U, ano O — 121 svatý Pavel] apoštol SO — buďte, nejmilejší N, buďte, bratří C — i já RU — Kristuov] v Kristu U — 122—123 A druhý . .. jeho« vyn. BRU — 122 druhý ... Petr] jinde SO — praví TO — za nás] vyn. SO, za vás K — 123 vám K — zůstaviv T, zůstavil C, pozůstavil S0 — abychom aby K — 124 byl by zbaven pomsty a] zbaveni byli SO — Kvěčné pekelné, že by tvá duše upřímo šla do nebe B — 125—127 Než ... obřezování] Protož my máme dnes (vyn. O) násle- dovati (+ a pamatovati S) obřezování Krista Pána S0 — 125 Než pak] Ale U — dnes] vyn. U, dnešního dne T — obřezánie KP — svého] našeho KPRNTU — 126 «Pána Spasitele BSO, Pána Ježíše T — svatý Vilhel- mus U — in Racionali] vyn. U — těch] toho U — 127 obřezání K — Jedno] 112 Podle Žid. 12, 3 — 114 ib. 121 1. Kor. 11, 1 — 122 Podle I. Petr 2, 21 —
Strana 733
733 od něho všecko zboží tohoto světa, že chudičký ráčil býti, že místa v uobecnici neměl, než v úzké jesle na ostré sence uvalila 130 jej drahá dievka) mezi hovádka. A tak vždy v té chudobě ráčil býti, že říkal: »Lišky dúpata mají a ptáci nebeští hnízda, ale Syn člověka nemá, kde by svú hlavu schoval«. Potom jiné jeho obřezání stalo se jest od těch jeho najmilejších přátel ze všeho světa vybraných, od «jeho svatých apoštolův, u když jsú prchli B 558 135 od něho, mnoho slibovavše, samého jeho] mezi nepřátely Kopus- tili; než Petr jdieše zdaleka, aby viděl konec). Jiné pak obře- zování, jakož dnes pamatujem, stalo se tělesné, že milý Pán ráčil své tělo dáti řezati. A nač? Na to, aby od nás hřiešných od- řezal všechny nepravosti a obmyl nás v své krvi drahé od Jedno a první T, vyn. U, Nejprvé O — ihned] vyn. RTU, nebo SO, neb tehdáž hned N — odřezáno KPRCNTUS — 128 všecko] všeliké O — tohoto] toho T, vyn. S — že] až S0 — chudičkým KPRNTU, chudým pro nás S0 — že] vyn. KPONT, a U, že (takže O) ani S0 — 129 uobecnici] chlévě SO — než] toliko S, jen toliko O, ale U — ostrým RU — sence] pův. v B ſyncze, ale y- škrtnuto a nad ně napsáno -e-; seno KNTSO, seně RU — uvalila] položila RU — 130 ta drahá CSO, předrahá N — «dievka) Panna BNSO, dívka, Panna Maria C — hovada U, dvé hovádek, volka a voslíčka T — tak) potom TO — té] vyn. U — 131 býti] zůstávati T — že až O, ješto T — říkával (+ milej Pán Ježíš C, + že O) PCTO — daupata svá CO — svá hnízda O — 132 ale] a KPRCNS — svú] vyn. R — schovaly sklonil KPRCNTUSO — Potom] vyn. T — jiné] druhé TNO — 133 jeho] vyn. SO — obřezování RU — těch] vyn. S0, těchto U — jeho] vyn. R — milých SO — 134 «jeho svatých vyn. B, jeho SO — se rozprchli (+ všickni T) NTSO — 135 mnoho] a mnoho R, a (vyn. TS) mnoho předtím NTSO — jemu slibovavše (slibovali COU) PONTSOU, slibovali R — [jeho] vyn. KPRCNTUSO — 135—136 Kopustili ... konec nechavše B, ne- chavše, toliko sám (samý O) Petr šel za ním zdaleka, aby viděl (+ toho O) konec, ale i ten ho zapřel SO — opustili jej C — 136 než] toliko sám N — než Petr] kromě Petra, ten RU — jdieše] prý, šel (+ za ním N) PN, šel za ním RCTU — zdaleka] vyn. U — konec, alevšak zdaleka U — Jiné] Třetí NT, A jiné U — pak] vyn. RNTU — obřezánie KPCNTSO — 137 jakož] vy- konalo se na něm, na drahém Pánu Ježíšovi to, kteréž T, vyn. SO — dnes pak R, dnešního dne T, dnešní den O — stalo se] a to bylo T, kteréž se stalo SO — tělesně PCSO — milý a drahý O — Pán Ježíš T — 137—138 ráčil... dáti] dal a dopustil jest tělo své svaté T — 138 dáti] dopustiti N — A nač . .. hřiešných na to, aby nás hříšné B — A nač? Na to] A proč to (vyn. U)? I CU, a to proto O, proto S — A nač] Proč to ráčil učiniti T, A nač to PRN — Na to] vyn. R, Ú (Au N), na to PN, Proto a na ten konec T — 139 všechny) ode vší B, všechny naše RCNT — v své krvi drahé 131 Mat. 8, 20; Luk. 9, 58 — 136 Mat. 26, 58; Marek 14, 54; Luk. 22, 54 —
733 od něho všecko zboží tohoto světa, že chudičký ráčil býti, že místa v uobecnici neměl, než v úzké jesle na ostré sence uvalila 130 jej drahá dievka) mezi hovádka. A tak vždy v té chudobě ráčil býti, že říkal: »Lišky dúpata mají a ptáci nebeští hnízda, ale Syn člověka nemá, kde by svú hlavu schoval«. Potom jiné jeho obřezání stalo se jest od těch jeho najmilejších přátel ze všeho světa vybraných, od «jeho svatých apoštolův, u když jsú prchli B 558 135 od něho, mnoho slibovavše, samého jeho] mezi nepřátely Kopus- tili; než Petr jdieše zdaleka, aby viděl konec). Jiné pak obře- zování, jakož dnes pamatujem, stalo se tělesné, že milý Pán ráčil své tělo dáti řezati. A nač? Na to, aby od nás hřiešných od- řezal všechny nepravosti a obmyl nás v své krvi drahé od Jedno a první T, vyn. U, Nejprvé O — ihned] vyn. RTU, nebo SO, neb tehdáž hned N — odřezáno KPRCNTUS — 128 všecko] všeliké O — tohoto] toho T, vyn. S — že] až S0 — chudičkým KPRNTU, chudým pro nás S0 — že] vyn. KPONT, a U, že (takže O) ani S0 — 129 uobecnici] chlévě SO — než] toliko S, jen toliko O, ale U — ostrým RU — sence] pův. v B ſyncze, ale y- škrtnuto a nad ně napsáno -e-; seno KNTSO, seně RU — uvalila] položila RU — 130 ta drahá CSO, předrahá N — «dievka) Panna BNSO, dívka, Panna Maria C — hovada U, dvé hovádek, volka a voslíčka T — tak) potom TO — té] vyn. U — 131 býti] zůstávati T — že až O, ješto T — říkával (+ milej Pán Ježíš C, + že O) PCTO — daupata svá CO — svá hnízda O — 132 ale] a KPRCNS — svú] vyn. R — schovaly sklonil KPRCNTUSO — Potom] vyn. T — jiné] druhé TNO — 133 jeho] vyn. SO — obřezování RU — těch] vyn. S0, těchto U — jeho] vyn. R — milých SO — 134 «jeho svatých vyn. B, jeho SO — se rozprchli (+ všickni T) NTSO — 135 mnoho] a mnoho R, a (vyn. TS) mnoho předtím NTSO — jemu slibovavše (slibovali COU) PONTSOU, slibovali R — [jeho] vyn. KPRCNTUSO — 135—136 Kopustili ... konec nechavše B, ne- chavše, toliko sám (samý O) Petr šel za ním zdaleka, aby viděl (+ toho O) konec, ale i ten ho zapřel SO — opustili jej C — 136 než] toliko sám N — než Petr] kromě Petra, ten RU — jdieše] prý, šel (+ za ním N) PN, šel za ním RCTU — zdaleka] vyn. U — konec, alevšak zdaleka U — Jiné] Třetí NT, A jiné U — pak] vyn. RNTU — obřezánie KPCNTSO — 137 jakož] vy- konalo se na něm, na drahém Pánu Ježíšovi to, kteréž T, vyn. SO — dnes pak R, dnešního dne T, dnešní den O — stalo se] a to bylo T, kteréž se stalo SO — tělesně PCSO — milý a drahý O — Pán Ježíš T — 137—138 ráčil... dáti] dal a dopustil jest tělo své svaté T — 138 dáti] dopustiti N — A nač . .. hřiešných na to, aby nás hříšné B — A nač? Na to] A proč to (vyn. U)? I CU, a to proto O, proto S — A nač] Proč to ráčil učiniti T, A nač to PRN — Na to] vyn. R, Ú (Au N), na to PN, Proto a na ten konec T — 139 všechny) ode vší B, všechny naše RCNT — v své krvi drahé 131 Mat. 8, 20; Luk. 9, 58 — 136 Mat. 26, 58; Marek 14, 54; Luk. 22, 54 —
Strana 734
734 140 hříchu prvorozeného i ode všech jiných; tu ť jest nám zjednal hojnú kaupel v své drahé krvi, tu ť se hříchové shlazují a nikdež jinde. Byť pak na tě padesát křti«te-dlnic vody vlili, nic ť by nebylo, by ť moc té drahé krve nezašla. Ale kněz túto vodú slévá na těle, a on, milý Ježíš, na duši svú drahú krví. I, po- 145 děkujmež jeho drahé milosti! I dí pak čtení svaté [dnešní]: »Když se naplnilo dní osm«. Vy- kládají doktorové v rozumu duchovním, že sedm dní znamenává sedm věkuov, počítajíce věk tisíce let, a když bude v sedmý věk, že bude den súdný, jakož o tom mluví také) svatý Jan 150 v Ksvém Zjevení, Ka osmý den to již bude den saudný, a potom bude obřezání volených božích, že jich rozum obřezán bude, že žádného poblúzení ani nejistoty nebude v Krozumu. svau krví drahau U — drahé] svaté TN, vyn. C — 140 hříchův RU prvorozeného] přirozených RU — jiných nepravostí našich N, jiých, kteříž se nám z mdloby a křechkosti (!) naší přiházejí T — zjednal] spůsobil TN — 141 hojný TNC — drahé a velebné N — tu ť) kterauž O — všickni hříchové O — 141—142 a nikdež .. . na tě] nebo kdyby O — 142 by ť pak] a by U — na tebe třebas T — padesát nebo sto SO — křtidlnic B — vlil B, vylili PRONTO — 143 nebylo] to nebylo R, to (vyn. CNTSO) platno nebylo CNTUSO — kdyby NTUSO — moc ... nezašla] ta drahá krev neočistila U — moci C — nezašlo C — Ale] vyn. U, Nebo, ač S, Ačkoliv každý O — túto] křtitedlnau T, vyn. U, tau SO — 144 slévá] smývá U — a on] a U. ale SO — milý, drahý TS — Ježíš] Pán U — svů] vyn. R — drahú] velebnau T — I] Uj KP, Aj N — I, poděkujmež] Poděkujmež za to T, Protož máme (+ za to S) děkovati SO — 144—145 poděkujmež ... milosti! podčku- jeme-li mu z toho? U — 145 drahé] vyn. PRTSCN, svaté O — milosti, milí křestané PNT, milosti za ta dobrodíní 0 — 146 I . . . dnešní] Poslyšme, co ť dí čtení S, Nu, již tedy poslyšme dále, co nám praví čtení svaté O — I dí pak] Vizmež, co die K, A praví toto T — pak . .. dnešní] vyn. U — pak] tu PRON — [dnešní] vyn. KPRON, hned z počátku T — I vykládají to U, To vykládají O — 147 doktorové světí K, svatí S0, svatí doktorové NCT — znamená (+ se C) PCSO, vy- znamenává T, znamenají U — 148 a počítají U — věk jeden O — jeden tisíc N, tisíc U, za tisíc S0 — «v sedmý osmý B — 149 věk] vyn. K — že] totiž C — jakož takto SO — o tom] tak U — mluví] zmínku činí N — «také) vyn. BUSO — 150 svém vyn. B — Ka osmý ... saudný vyn. B, osmý pak den saudný již S, osmý pak den po dni saudném O — osmý den] osmý věk U — to již bude] totiž K, vyn. U — saudný věčné radosti a veselí N — 151 a potom] vyn. O, a tak potom N — obřezování aneb obřezání CN — všech volených T — že] neb SO, že již T — jich] již PONU — odřezán (!) RU — 152 že] takže N, že již U — že žádného od všelikého O — anij a O — 152—154 nebude v rozumu ... tak se zdáj na rozomu, takže právě a jastně (!) poznají Pána Boha, a což koliv kdo bude
734 140 hříchu prvorozeného i ode všech jiných; tu ť jest nám zjednal hojnú kaupel v své drahé krvi, tu ť se hříchové shlazují a nikdež jinde. Byť pak na tě padesát křti«te-dlnic vody vlili, nic ť by nebylo, by ť moc té drahé krve nezašla. Ale kněz túto vodú slévá na těle, a on, milý Ježíš, na duši svú drahú krví. I, po- 145 děkujmež jeho drahé milosti! I dí pak čtení svaté [dnešní]: »Když se naplnilo dní osm«. Vy- kládají doktorové v rozumu duchovním, že sedm dní znamenává sedm věkuov, počítajíce věk tisíce let, a když bude v sedmý věk, že bude den súdný, jakož o tom mluví také) svatý Jan 150 v Ksvém Zjevení, Ka osmý den to již bude den saudný, a potom bude obřezání volených božích, že jich rozum obřezán bude, že žádného poblúzení ani nejistoty nebude v Krozumu. svau krví drahau U — drahé] svaté TN, vyn. C — 140 hříchův RU prvorozeného] přirozených RU — jiných nepravostí našich N, jiých, kteříž se nám z mdloby a křechkosti (!) naší přiházejí T — zjednal] spůsobil TN — 141 hojný TNC — drahé a velebné N — tu ť) kterauž O — všickni hříchové O — 141—142 a nikdež .. . na tě] nebo kdyby O — 142 by ť pak] a by U — na tebe třebas T — padesát nebo sto SO — křtidlnic B — vlil B, vylili PRONTO — 143 nebylo] to nebylo R, to (vyn. CNTSO) platno nebylo CNTUSO — kdyby NTUSO — moc ... nezašla] ta drahá krev neočistila U — moci C — nezašlo C — Ale] vyn. U, Nebo, ač S, Ačkoliv každý O — túto] křtitedlnau T, vyn. U, tau SO — 144 slévá] smývá U — a on] a U. ale SO — milý, drahý TS — Ježíš] Pán U — svů] vyn. R — drahú] velebnau T — I] Uj KP, Aj N — I, poděkujmež] Poděkujmež za to T, Protož máme (+ za to S) děkovati SO — 144—145 poděkujmež ... milosti! podčku- jeme-li mu z toho? U — 145 drahé] vyn. PRTSCN, svaté O — milosti, milí křestané PNT, milosti za ta dobrodíní 0 — 146 I . . . dnešní] Poslyšme, co ť dí čtení S, Nu, již tedy poslyšme dále, co nám praví čtení svaté O — I dí pak] Vizmež, co die K, A praví toto T — pak . .. dnešní] vyn. U — pak] tu PRON — [dnešní] vyn. KPRON, hned z počátku T — I vykládají to U, To vykládají O — 147 doktorové světí K, svatí S0, svatí doktorové NCT — znamená (+ se C) PCSO, vy- znamenává T, znamenají U — 148 a počítají U — věk jeden O — jeden tisíc N, tisíc U, za tisíc S0 — «v sedmý osmý B — 149 věk] vyn. K — že] totiž C — jakož takto SO — o tom] tak U — mluví] zmínku činí N — «také) vyn. BUSO — 150 svém vyn. B — Ka osmý ... saudný vyn. B, osmý pak den saudný již S, osmý pak den po dni saudném O — osmý den] osmý věk U — to již bude] totiž K, vyn. U — saudný věčné radosti a veselí N — 151 a potom] vyn. O, a tak potom N — obřezování aneb obřezání CN — všech volených T — že] neb SO, že již T — jich] již PONU — odřezán (!) RU — 152 že] takže N, že již U — že žádného od všelikého O — anij a O — 152—154 nebude v rozumu ... tak se zdáj na rozomu, takže právě a jastně (!) poznají Pána Boha, a což koliv kdo bude
Strana 735
735 Jako: nyní zdá se nětco jistého, ano nebude; jako lidem v rozumu Kobecně se zdá o Bohu, že teď tak se zdá, jako by tam nějaký 155 pán seděl na stolici — a to jest blud, nebo Buoh jest duch. Ale osmý den, to jest den súdný, to vše bude odřezáno od rozumu, že právě jasně poznáme Boha, jako dí svatý Pavel: »Tehdy po- znám, jako i poznán jsem«. Druhé, bude vuole obřezána, ne jako nyní, chce se onoho 160i onoho, aneb jednak se chce a jednak nechce; ale tehdy bude všecko obřezáno, což jest nedostatkuov, ale, což Kkoli budeš chtíti, to vše budeš míti. A nic zlého nebudeš chtíti a sám Buch se tobě dá, jakž budeš chtíti, a v něm všecko budeš míti. To ť bude cos' divného a rozkošného, ktož to umí vážiti? chtíti, to tam bude míti všeckno. A nebude tak, jako se zdá mnohým lidem rozomným o Bohu, že teď O — 152 nebude] mieti nebudau KRSU — v rozu- mu vyn. U, na rozumu S, v něm nalezeno T — rozumu něm B — 153 nyní v této smrtedlnosti T — zdá se nám T — ano .. . lidem] vyn. RU — ano] an tak N, a S — nebude] bude nejisté T — v rozumu] v obecním rozumu N, rozomným S — 154 obecně vyn. BNT, a to obecně U — se zdá . . . teď tak] vyn. KT — že teď tak se zdá] vyn. N — tak se zdá] vyn. S — tak] taky RU — jako by teď N — tam na nebi KONTSO — 155 pán velikomocný T — seděl, zdá se jim S — na stolici] a dolů se díval N, na stolici, buď v nějakém majestátu T, na nějaké stolici O — a] ale O — duch všudybytný O — Ale] A NCTU — 156 v osmý N — 156—163 osmý den ... míti] vyn. O — 156 to jest] vyn. KPC — to jest den súdný] po saudu S — to jest den] vyn. T, totiž v den U — v den N — saudný, [ba hned při hodině smrti] K — obřezáno KPRNTS — rozumu zavrženo N — 157 že] ale N — že právě... Boha] a že bude jasné poznání Pána U — a jasně KS — pozná PCNT, poznají S — jako] neb U — 157—161 jako . .. ale] a S — 157 praví T — Pavel: »Prý PON, Pavel řka T — — 159 odřezána RU — nyní na tomto světě T — 159—160 chce se onoho . . . nechce] někdy se chce takto, někdy jinak, aneb tento den se chce dob- rému, a druhý nic N — onoho i onoho . .. chce a jednak] odřezati i U — onoho i onoho, dobrého i zlého T — 160 ale] a PCT — tehdy] tamto T — 160—161 bude ... nedostatkuov] budau všecky nedostatky odřezané U — 161 odřezáno R — jest] jest koliv N, se dotýče T — nedostatkův jakých koliv T — ale] a N — Kkoli vyn. BPU — budeš] budeš míti R, budau nebeštané T — 162 to] v něm R — 162—164 to vše ... vážiti?] od něho míti dobrého, toho u něho budeš bez nedostatku míti a v něm všecko své dobré budeš míti na věky bez konce U — 162 budeš] budau T — A] Však N — 162—163 A nic . . . míti] vyn. S — 162 nebudeš] nebudau T — 162—163 a sám ... chtíti] vyn. R — 163 tobě] jim T — bude chtíti K, budau chtíti T — budau T — To] toto O — 164 umí] bude S — právě vážiti C — 157 Podle 1. Kor. 13, 12 —
735 Jako: nyní zdá se nětco jistého, ano nebude; jako lidem v rozumu Kobecně se zdá o Bohu, že teď tak se zdá, jako by tam nějaký 155 pán seděl na stolici — a to jest blud, nebo Buoh jest duch. Ale osmý den, to jest den súdný, to vše bude odřezáno od rozumu, že právě jasně poznáme Boha, jako dí svatý Pavel: »Tehdy po- znám, jako i poznán jsem«. Druhé, bude vuole obřezána, ne jako nyní, chce se onoho 160i onoho, aneb jednak se chce a jednak nechce; ale tehdy bude všecko obřezáno, což jest nedostatkuov, ale, což Kkoli budeš chtíti, to vše budeš míti. A nic zlého nebudeš chtíti a sám Buch se tobě dá, jakž budeš chtíti, a v něm všecko budeš míti. To ť bude cos' divného a rozkošného, ktož to umí vážiti? chtíti, to tam bude míti všeckno. A nebude tak, jako se zdá mnohým lidem rozomným o Bohu, že teď O — 152 nebude] mieti nebudau KRSU — v rozu- mu vyn. U, na rozumu S, v něm nalezeno T — rozumu něm B — 153 nyní v této smrtedlnosti T — zdá se nám T — ano .. . lidem] vyn. RU — ano] an tak N, a S — nebude] bude nejisté T — v rozumu] v obecním rozumu N, rozomným S — 154 obecně vyn. BNT, a to obecně U — se zdá . . . teď tak] vyn. KT — že teď tak se zdá] vyn. N — tak se zdá] vyn. S — tak] taky RU — jako by teď N — tam na nebi KONTSO — 155 pán velikomocný T — seděl, zdá se jim S — na stolici] a dolů se díval N, na stolici, buď v nějakém majestátu T, na nějaké stolici O — a] ale O — duch všudybytný O — Ale] A NCTU — 156 v osmý N — 156—163 osmý den ... míti] vyn. O — 156 to jest] vyn. KPC — to jest den súdný] po saudu S — to jest den] vyn. T, totiž v den U — v den N — saudný, [ba hned při hodině smrti] K — obřezáno KPRNTS — rozumu zavrženo N — 157 že] ale N — že právě... Boha] a že bude jasné poznání Pána U — a jasně KS — pozná PCNT, poznají S — jako] neb U — 157—161 jako . .. ale] a S — 157 praví T — Pavel: »Prý PON, Pavel řka T — — 159 odřezána RU — nyní na tomto světě T — 159—160 chce se onoho . . . nechce] někdy se chce takto, někdy jinak, aneb tento den se chce dob- rému, a druhý nic N — onoho i onoho . .. chce a jednak] odřezati i U — onoho i onoho, dobrého i zlého T — 160 ale] a PCT — tehdy] tamto T — 160—161 bude ... nedostatkuov] budau všecky nedostatky odřezané U — 161 odřezáno R — jest] jest koliv N, se dotýče T — nedostatkův jakých koliv T — ale] a N — Kkoli vyn. BPU — budeš] budeš míti R, budau nebeštané T — 162 to] v něm R — 162—164 to vše ... vážiti?] od něho míti dobrého, toho u něho budeš bez nedostatku míti a v něm všecko své dobré budeš míti na věky bez konce U — 162 budeš] budau T — A] Však N — 162—163 A nic . . . míti] vyn. S — 162 nebudeš] nebudau T — 162—163 a sám ... chtíti] vyn. R — 163 tobě] jim T — bude chtíti K, budau chtíti T — budau T — To] toto O — 164 umí] bude S — právě vážiti C — 157 Podle 1. Kor. 13, 12 —
Strana 736
736 Třetí, pamět tvá tak bude obřezána, že nad žádným dobro- díním božským se nezapomene, ale za všecka dobrodínie věčně chválu vzdávati bude. A nebude-li ť z čeho, ano duše tvá i s tělem bude zbavena u pekelních muk a ty z divných osídl ďábelských B 558 [jsi] vytržen, ješto s' jich neznal? A uzříš je teprv i podivíš se řka: 170 »Ó, by ť nebylo dobrotivé pomoci mého milého Boha, nikoli bych já se nevypletl! Budiž tobě z toho chvála, muoj milý Bože!« I pak, chceš-li toho obřezání dojíti, hlediž se nyní zde ob- řezati, ne tím obřezáním tělesným, neb ť to nic neprospívá k spa- sení, ale, jakož dí svatý Pavel: »Obřezaní i neobřezaní vše jedno 175 jsú, «kteříž jsú v Kristu Ježíšovi«. I protož hleď se nyní tak obřezati, svú vuoli i svú pamět i rozum: vuoli tak, aby tvá vuole nic nechtěla proti vuoli boží, ale což koli zvieš vuole božie, 165 165 Třetí] Třetí, že U, A (Nebo O) tehdáž SO — tvá] vyn. SO — také U — že] takže U — 166 božím U — 166—167 za všecka . . . vzdávati] ze všech jej chváliti a jemu děkovati SO — 166 dobrodínie věčně vždycky B — věčně jeho U, [a to] věčně K — 167 bude] budeš mu, a to bez konec U — nebude-li t] zdaliž nebude míti (vyn. N) TN, což nebude SO, nebude-li t míti C — z čeho] se tu s (!) čeho radovati U — i s tělem] vyn. O, i tělo S — 168 bude] vyn. PRONT — 168—169 ty z divných . . . ješto s'] vytržena z osídel ďáblových, an si ty U — 168 ty] také S0 — z] od 0 — chytrých dábelských K, pekla a ďábelských R — 169 [jsi] vyn. KPRCNTO — vy- tržen] vysvobozen S, vyn. O — ješto s' jich] jichž si S, kterýchž si O — prvé neznal C — uzře K, uzří PR — je vyn. KPRCS, tu UO — i jvyn. P — podiví se KPR, podivíš se tomu O — řka] vyn. C — 170 Ó] vyn. KT, Ú, ba PC — Ó, by t) Kdy ť by S, Ó, kdy ť by O — dobrotivé] vyn. USO — mého] od (vyn. S) dobrotivého SO — Boha všemohaucího N — 170—171 nikoli .. . nevypletl] byl ť bych se nikoliv nevypletl z takových osídel O — 171 já] vyn. S — se byl PRCNTUS — nevyplítl R, nevypletl z těch osídel (+ a ná- strojův dábelských T) TS — Ó, budiž U — tobě] vyn. S0 — z toho] vyn. KPCT — čest a chvála na věky O — muoj ... Bože] milému Bohu SO — milej, věčnej C — 172 I pak] vyn. T — I pak ... dojíti] A protož U — tehdy toho T — nyní] hnedky O — zde] vyn. K, tak U, také S — 172—173 obřezati... neprospívá] obřezovati obřezáním duchovním, kteréž prospívá O — obře- zati] obřezati tiem obřezáním duchovním K, obřezovati TNCU — 173—176 ne tím . . . obřezati] vyn. (!) U — 173 tím] nějakým T — obřezáním] vyn. K — 174—175 ale ... Ježíšovi] vyn. SO — 174 dí] praví T, vyn. (!) C — Ob- řezovaní C — neobřezovaní C — 175 «kteříž jsú vyn. BR — se] vyn. T — nyní vyn. SO — 176 obřezovati SCO — aby svau S0 — i svů] vyn. RUSO — i rozum] svüj rozum TNC, i rozum Bohu poddával SO — 176—178 vuoli tak . . . přidal vyn. SO — 176 vuoli jvůli svau T, a U — tvá] vyn. K — tvá vuole] vyn. N — 177 nic jiného N — proti . .. ale] nevolila než to, což 174 Podle Gal. 3, 28 —
736 Třetí, pamět tvá tak bude obřezána, že nad žádným dobro- díním božským se nezapomene, ale za všecka dobrodínie věčně chválu vzdávati bude. A nebude-li ť z čeho, ano duše tvá i s tělem bude zbavena u pekelních muk a ty z divných osídl ďábelských B 558 [jsi] vytržen, ješto s' jich neznal? A uzříš je teprv i podivíš se řka: 170 »Ó, by ť nebylo dobrotivé pomoci mého milého Boha, nikoli bych já se nevypletl! Budiž tobě z toho chvála, muoj milý Bože!« I pak, chceš-li toho obřezání dojíti, hlediž se nyní zde ob- řezati, ne tím obřezáním tělesným, neb ť to nic neprospívá k spa- sení, ale, jakož dí svatý Pavel: »Obřezaní i neobřezaní vše jedno 175 jsú, «kteříž jsú v Kristu Ježíšovi«. I protož hleď se nyní tak obřezati, svú vuoli i svú pamět i rozum: vuoli tak, aby tvá vuole nic nechtěla proti vuoli boží, ale což koli zvieš vuole božie, 165 165 Třetí] Třetí, že U, A (Nebo O) tehdáž SO — tvá] vyn. SO — také U — že] takže U — 166 božím U — 166—167 za všecka . . . vzdávati] ze všech jej chváliti a jemu děkovati SO — 166 dobrodínie věčně vždycky B — věčně jeho U, [a to] věčně K — 167 bude] budeš mu, a to bez konec U — nebude-li t] zdaliž nebude míti (vyn. N) TN, což nebude SO, nebude-li t míti C — z čeho] se tu s (!) čeho radovati U — i s tělem] vyn. O, i tělo S — 168 bude] vyn. PRONT — 168—169 ty z divných . . . ješto s'] vytržena z osídel ďáblových, an si ty U — 168 ty] také S0 — z] od 0 — chytrých dábelských K, pekla a ďábelských R — 169 [jsi] vyn. KPRCNTO — vy- tržen] vysvobozen S, vyn. O — ješto s' jich] jichž si S, kterýchž si O — prvé neznal C — uzře K, uzří PR — je vyn. KPRCS, tu UO — i jvyn. P — podiví se KPR, podivíš se tomu O — řka] vyn. C — 170 Ó] vyn. KT, Ú, ba PC — Ó, by t) Kdy ť by S, Ó, kdy ť by O — dobrotivé] vyn. USO — mého] od (vyn. S) dobrotivého SO — Boha všemohaucího N — 170—171 nikoli .. . nevypletl] byl ť bych se nikoliv nevypletl z takových osídel O — 171 já] vyn. S — se byl PRCNTUS — nevyplítl R, nevypletl z těch osídel (+ a ná- strojův dábelských T) TS — Ó, budiž U — tobě] vyn. S0 — z toho] vyn. KPCT — čest a chvála na věky O — muoj ... Bože] milému Bohu SO — milej, věčnej C — 172 I pak] vyn. T — I pak ... dojíti] A protož U — tehdy toho T — nyní] hnedky O — zde] vyn. K, tak U, také S — 172—173 obřezati... neprospívá] obřezovati obřezáním duchovním, kteréž prospívá O — obře- zati] obřezati tiem obřezáním duchovním K, obřezovati TNCU — 173—176 ne tím . . . obřezati] vyn. (!) U — 173 tím] nějakým T — obřezáním] vyn. K — 174—175 ale ... Ježíšovi] vyn. SO — 174 dí] praví T, vyn. (!) C — Ob- řezovaní C — neobřezovaní C — 175 «kteříž jsú vyn. BR — se] vyn. T — nyní vyn. SO — 176 obřezovati SCO — aby svau S0 — i svů] vyn. RUSO — i rozum] svüj rozum TNC, i rozum Bohu poddával SO — 176—178 vuoli tak . . . přidal vyn. SO — 176 vuoli jvůli svau T, a U — tvá] vyn. K — tvá vuole] vyn. N — 177 nic jiného N — proti . .. ale] nevolila než to, což 174 Podle Gal. 3, 28 —
Strana 737
737 185 aby hned k tomu svú vuoli přidal; rozum aby také obřezal, aby sebú nikam šinúti žádnému nedal od víry, než, jakož 180 čtení svaté a zákon boží ukazuje, tak také rozum tvuoj tomu poddán byl; pamět tvá buď obřezána, aby nic jiného v paměti neměl, jediné najprvé a přede všecko a mimo všecko ty věci, které jsú božie, aby nic nečinil do tvé smrti, jediné což by bylo ke cti a k chvále boží a spasení tvému). Dí dále čtení svaté: »A nazváno jest jméno jeho Ježíš, kteréž nazváno bieše) od anjela prvé, než se jest v životě počalo«. Tuto již dotýká jména jeho, kteréžto «jméno jest nad každé jméno, nebo v tom samém jménu jest spasení naše a v žádném jiném pod nebem. To jméno od věčnosti v tajnosti Trojice svaté 190 jest uloženo. A to jméno dávno někdy znamenáno bylo na Jose- jest vůle boží, a N — 177—178 ale . .. aby také] aby svau vůli k tomu přidal a rozum aby U — «což ... přidal ve všem jí poddána byla B — 177 vuole] o vůli T — 178 přidal poddal KC — aby také obřezal] tak obřež S0 — «také obřezal, aby vyn. B — také] tak PCNT — 179 nikam] na žádnau stranu S, vyn. O — žádnému vyn. BSO — 179—180 od víry ... rozum tvuoj a nic jiného aby nežádal uměti než to, což zákon boží ukazuje, a tak aby rozum tvůj U — 179 víry] viery [lásky, naděje] K, pravé víry N, pravdy SO — než] tak O, než tak S — 180 čtení svaté a] vyn. SO — svaté] vyn. R — «a zákon boží vyn. B — boží vyn. O — ukazuje] vyměřuje T — tak] vyn. O — «také rozum tvuoj vyn. B — 181 tomu aby T — tomu poddán byl] i S, též i O — pamět] tak také pamět C — tvá] vyn. SO — 181—184 «buď obřezána . . . tvému aby, všeho jiného nepomníc, najviec tiem, což jest božského, byla zaměstknána B, aby pamatoval na přikázaní boží. A tak i (vyn. S) jiné všecko (všecky své činy 0) obřež, aby nic jiného nemohl (nemohli O) činiti nežli ty věci, které jsau (+ ke cti a chvále O) boží, ke cti a k chvále jeho (ke cti ... jeho] vyn. O) a k tvému spasení SO — 182 jediné Pána Ježíše, a U — najprvé . . . mimo všecko] vyn. T — a přede] aby přede P, nade C — a přede všecko a mimo všecko] vyn. N, — přede vším světem a mimo všecky U — přede všecko] přede vším R mimo všecko v paměti měl PON — 183 nic] vyn. C, nic jiného K — jediné než toliko T — 184 bylo] se vztahovalo T — tvému tvého PC, tvé duši T, tvé milé duše N — 185 A tu dí PON — Dí dále] A tu dále oznamuje T — svaté] vyn. SO — A, prý N — kterýmž SO — 186 «nazváno bieše přezdíno (ps. przes- dino) bylo B — bieše bylo PCNT, jest RUO, vyn. S — jest] bylo KR, vyn. N — 187 Tuto] A toto U — se dotýká S0, dotejká evangelista Páně, svatý Lukáš T — jeho svatého T — «jméno vyn. BUSO — 188 jméno slavnější a důstojnější N — naše složeno T — 189 pode vším nebem TU — To zajisté N — jmíno R — v tajnosti] a v tajnosti K, a v USO — Trojici USO — 190 jest] vyn. S — «dávno ... Josefovi) jest i na jiných zname- náno B — dávno] divně RU, hned tam dávno O — 190—193 někdy . . . dávno Rokycanova Postilla. 47
737 185 aby hned k tomu svú vuoli přidal; rozum aby také obřezal, aby sebú nikam šinúti žádnému nedal od víry, než, jakož 180 čtení svaté a zákon boží ukazuje, tak také rozum tvuoj tomu poddán byl; pamět tvá buď obřezána, aby nic jiného v paměti neměl, jediné najprvé a přede všecko a mimo všecko ty věci, které jsú božie, aby nic nečinil do tvé smrti, jediné což by bylo ke cti a k chvále boží a spasení tvému). Dí dále čtení svaté: »A nazváno jest jméno jeho Ježíš, kteréž nazváno bieše) od anjela prvé, než se jest v životě počalo«. Tuto již dotýká jména jeho, kteréžto «jméno jest nad každé jméno, nebo v tom samém jménu jest spasení naše a v žádném jiném pod nebem. To jméno od věčnosti v tajnosti Trojice svaté 190 jest uloženo. A to jméno dávno někdy znamenáno bylo na Jose- jest vůle boží, a N — 177—178 ale . .. aby také] aby svau vůli k tomu přidal a rozum aby U — «což ... přidal ve všem jí poddána byla B — 177 vuole] o vůli T — 178 přidal poddal KC — aby také obřezal] tak obřež S0 — «také obřezal, aby vyn. B — také] tak PCNT — 179 nikam] na žádnau stranu S, vyn. O — žádnému vyn. BSO — 179—180 od víry ... rozum tvuoj a nic jiného aby nežádal uměti než to, což zákon boží ukazuje, a tak aby rozum tvůj U — 179 víry] viery [lásky, naděje] K, pravé víry N, pravdy SO — než] tak O, než tak S — 180 čtení svaté a] vyn. SO — svaté] vyn. R — «a zákon boží vyn. B — boží vyn. O — ukazuje] vyměřuje T — tak] vyn. O — «také rozum tvuoj vyn. B — 181 tomu aby T — tomu poddán byl] i S, též i O — pamět] tak také pamět C — tvá] vyn. SO — 181—184 «buď obřezána . . . tvému aby, všeho jiného nepomníc, najviec tiem, což jest božského, byla zaměstknána B, aby pamatoval na přikázaní boží. A tak i (vyn. S) jiné všecko (všecky své činy 0) obřež, aby nic jiného nemohl (nemohli O) činiti nežli ty věci, které jsau (+ ke cti a chvále O) boží, ke cti a k chvále jeho (ke cti ... jeho] vyn. O) a k tvému spasení SO — 182 jediné Pána Ježíše, a U — najprvé . . . mimo všecko] vyn. T — a přede] aby přede P, nade C — a přede všecko a mimo všecko] vyn. N, — přede vším světem a mimo všecky U — přede všecko] přede vším R mimo všecko v paměti měl PON — 183 nic] vyn. C, nic jiného K — jediné než toliko T — 184 bylo] se vztahovalo T — tvému tvého PC, tvé duši T, tvé milé duše N — 185 A tu dí PON — Dí dále] A tu dále oznamuje T — svaté] vyn. SO — A, prý N — kterýmž SO — 186 «nazváno bieše přezdíno (ps. przes- dino) bylo B — bieše bylo PCNT, jest RUO, vyn. S — jest] bylo KR, vyn. N — 187 Tuto] A toto U — se dotýká S0, dotejká evangelista Páně, svatý Lukáš T — jeho svatého T — «jméno vyn. BUSO — 188 jméno slavnější a důstojnější N — naše složeno T — 189 pode vším nebem TU — To zajisté N — jmíno R — v tajnosti] a v tajnosti K, a v USO — Trojici USO — 190 jest] vyn. S — «dávno ... Josefovi) jest i na jiných zname- náno B — dávno] divně RU, hned tam dávno O — 190—193 někdy . . . dávno Rokycanova Postilla. 47
Strana 738
738 fovi, jakož o tom napsáno v knihách prvních Mojžíšových: Když byl Jozef zachoval Ejipt od hladu, farao nazval jej spa- sitelem světa. To jméno opět dávno znamenáno na Jozue, na tom silném bojovníku, jenž jest, pohanské krále pobiv, 195 syny izrahelské) uvedl do země slíbené. Tak náš milý Pán Ježíš, přemoha] dábly, uvede nás do královstvie nebeského. To jméno jest nad každé jméno, nebo, jako na vánoce těch jmen mnoho jmenováno — ono divný, ono Buoh silný, kníže pokoje —, nad ta nade všecka jména jest to jméno Ježíš; ani Pán ani žádné 200 jiné není tak veliké. A tomu jménu jestliže přidáš »Pán« Ježíš, nic jsi více nepřidal; pakli nepřidáš, než tak díš jedno »Ježíš«, nic jsi neujal: tak ť jest to jméno Kvelebné, nade všecka jména) převelebné, přemocné, předuostojné)! Nuže, milí křesťané, B 560 velmi-li se rádi obíráte vážně s tím Ježíšem, s jeho dobrodíním, 205 kteráž jest nám ráčil učiniti, a zvláště dnes, dav nám nové léto, — znamenáno] fikurováno SO — 190—191 onom Josefovi N — 191 napsáno jest T — 192 faraon KRN, a faraon PU — spasitel R — 193—194 «To jméno . . . jenž A opět onen Jozue to jméno na sobě vyznamenal, když B — 193 dávno] vyn. U — na] vyn. (!) C — 194 silném a statečném N — jenž kterýž T, ano U — jest] vyn. SO — pobiv] poraziv N, přemohvši (!) T, pobil a SO — 195 syny izrahelské lid izrahelský B — přivedl U — slíbené] vyn. PN, zaslíbené CTSO — Pán Ježíš] světa Spasitel T — 196 přemoh K, přemohši TN, přemohl PRCUSO — dábly ukrutné, ty vrahy pekelné, a O — uvedl T, a přived U — v nebeské království B — 197 nebo] a U — 197—202 nebo . . . neujal aby ve jméno Ježíše každé koleno klekalo, nebeské, zemské i pekelní, a každý jazyk aby vyznával Ježíše, že jest Syn boží SO — 197 vánoční hody N — 198 jmenováno bylo KPCNT — ono divný] ano divný R, divný T — ono Buoh] Bůh T — silný] ono silný PON — ono knieže KPN — pokoje, otec budaucího věku T — 199 to] toto KPONU — jméno] jméno zvejšenější, Pán N, Pán U — Pán Ježíš nejdůstojnější T — 200 jiné] jméno U, jiné jméno R, jiné z těch svrchu oznámených N — k tomu T — jménu Ježíš N — přidáš řka KR — Ježíš] vyn. N — 201 pakli ho N, pakli více U — nepřidáš ... jedno] ujmeš a nedíš, než tak prostě T — jedno toliko N, vyn. U —202 také neujal N — jmíno R — velebné . . . jména veliké B — všecka jiná C — jmína R — 203 převelebné] předůstojné, pře- velebné T — převelebné, přemocné] převelebná, předůstojná a převzáctná U, mocné a důstojné S0 — předuostojné) vyn. BTUSO — Nužel 6 0 — 204 velmi . .. rádi] rádi-li se PCNT — velmi dobrodíním] obírejte se rádi s dobrodíním Pána Ježíše drahého U — rádi] vyn. R — obíráme O — vážně vyn. SO — Ježíšem] drahým jménem Pán Ježíš T, jménem Ježíše aneb SO — dobrodíními T — 205 kteréž TUS — nám] vám i nám všem N, nám 192 I. M. 41, 45 — 193 Jozue 9 n.
738 fovi, jakož o tom napsáno v knihách prvních Mojžíšových: Když byl Jozef zachoval Ejipt od hladu, farao nazval jej spa- sitelem světa. To jméno opět dávno znamenáno na Jozue, na tom silném bojovníku, jenž jest, pohanské krále pobiv, 195 syny izrahelské) uvedl do země slíbené. Tak náš milý Pán Ježíš, přemoha] dábly, uvede nás do královstvie nebeského. To jméno jest nad každé jméno, nebo, jako na vánoce těch jmen mnoho jmenováno — ono divný, ono Buoh silný, kníže pokoje —, nad ta nade všecka jména jest to jméno Ježíš; ani Pán ani žádné 200 jiné není tak veliké. A tomu jménu jestliže přidáš »Pán« Ježíš, nic jsi více nepřidal; pakli nepřidáš, než tak díš jedno »Ježíš«, nic jsi neujal: tak ť jest to jméno Kvelebné, nade všecka jména) převelebné, přemocné, předuostojné)! Nuže, milí křesťané, B 560 velmi-li se rádi obíráte vážně s tím Ježíšem, s jeho dobrodíním, 205 kteráž jest nám ráčil učiniti, a zvláště dnes, dav nám nové léto, — znamenáno] fikurováno SO — 190—191 onom Josefovi N — 191 napsáno jest T — 192 faraon KRN, a faraon PU — spasitel R — 193—194 «To jméno . . . jenž A opět onen Jozue to jméno na sobě vyznamenal, když B — 193 dávno] vyn. U — na] vyn. (!) C — 194 silném a statečném N — jenž kterýž T, ano U — jest] vyn. SO — pobiv] poraziv N, přemohvši (!) T, pobil a SO — 195 syny izrahelské lid izrahelský B — přivedl U — slíbené] vyn. PN, zaslíbené CTSO — Pán Ježíš] světa Spasitel T — 196 přemoh K, přemohši TN, přemohl PRCUSO — dábly ukrutné, ty vrahy pekelné, a O — uvedl T, a přived U — v nebeské království B — 197 nebo] a U — 197—202 nebo . . . neujal aby ve jméno Ježíše každé koleno klekalo, nebeské, zemské i pekelní, a každý jazyk aby vyznával Ježíše, že jest Syn boží SO — 197 vánoční hody N — 198 jmenováno bylo KPCNT — ono divný] ano divný R, divný T — ono Buoh] Bůh T — silný] ono silný PON — ono knieže KPN — pokoje, otec budaucího věku T — 199 to] toto KPONU — jméno] jméno zvejšenější, Pán N, Pán U — Pán Ježíš nejdůstojnější T — 200 jiné] jméno U, jiné jméno R, jiné z těch svrchu oznámených N — k tomu T — jménu Ježíš N — přidáš řka KR — Ježíš] vyn. N — 201 pakli ho N, pakli více U — nepřidáš ... jedno] ujmeš a nedíš, než tak prostě T — jedno toliko N, vyn. U —202 také neujal N — jmíno R — velebné . . . jména veliké B — všecka jiná C — jmína R — 203 převelebné] předůstojné, pře- velebné T — převelebné, přemocné] převelebná, předůstojná a převzáctná U, mocné a důstojné S0 — předuostojné) vyn. BTUSO — Nužel 6 0 — 204 velmi . .. rádi] rádi-li se PCNT — velmi dobrodíním] obírejte se rádi s dobrodíním Pána Ježíše drahého U — rádi] vyn. R — obíráme O — vážně vyn. SO — Ježíšem] drahým jménem Pán Ježíš T, jménem Ježíše aneb SO — dobrodíními T — 205 kteréž TUS — nám] vám i nám všem N, nám 192 I. M. 41, 45 — 193 Jozue 9 n.
Strana 739
739 krev svú předrahú počakv vylévati? Dajž Kvám i mně hřieš- nému toho vděčnu býti a to uměti vážiti a KBóh dajž, abychom to nové léto šťastně Kzačali, dobře v něm prospievali, k «jeho) chvále Ka cti) a k svému spasení dokonali, a jest-li ť jeho 210 svatá) vuole, abychom) séhož roku ve zdraví dočekali! Račiž nám ho dáti dočekati s Květší radostí) a s menšími hříchy a rač, milý Pane dobrý, pokoj dáti, ty války rač staviti, milý Bože, pro tvého milého Syna narozenie, neb z těch válek nic jiného nepochází, než povětří se křikem chudých klidí plní, 215 země krví a peklo dušemi. Také, milý Pane, račiž zachovati od moru budúcího, jenž jest náramně těžká a hrozná rána, a rač Pán Ježíš T, nám, hříšným lidem U — ráčil učiniti] učinil PCNU — 205—221 a zvláště ... učinil!] vyn. (!) U — 205 jako dnes C, dnešní den O — dal R — líto R, nového léta T, léto, a v něm S0 — 206 drahau S0 — počal BCSO, počavše ji jako dnes T — vylévati. Ba, rádi-li se s velikau poctivostí klaníte, slyšíce jmenovati to velebné jméno Pán Ježíš, čili jste v pikhartský blud mnozí upadli, že žádného znamení poctivosti nečiníte, ale jako špalkové sedíte neb stojíte, majíce v svých kolenách dábelství, že jich vám brání skloniti? T — gvám ... hřiešnému nám BT — nám všem O — hřieš- nému vyn. SO — 207 toho] se všem, milý Bože, napraviti a T — vděčně (!) R — a to uměti] Pán Bůh všemohaucí, ať bychom sobě toho uměli SO — a Bóh dajž] vyn. T — (Bóho vyn. B — Bóh dajž dajž (+ nám to O) Buoh PONSO, Pán Bůh dej R — 208 toto O — nový líto R — Kzačali... prospievali počali B — dobře v něm] v dobrém O — jeho» tvé B, boží T — 209 a cti ) je BO, vyn. C — k svému] k jeho a k svému C — dokonali je ztrávili B, je dokonali TO — 209—210 a jest-li t . . . zdraví dočekali vyn. R — «jeho svatá tvá B — 210 abychom vyn. B — siehož P, síhož CSO, téhož TN — 210—211 Račiž ... dočekati] vyn. SO 211 ho] toho R — 211—212 s větší radostí ... dobrý] světský R — 211 větší radostí větčím utěšením B — menšíma T — 212 račiž nám O — Pane Bože náš T — dobrý] vyn. SO — svůj svatý pokoj v této (vyn. S) zemi naší SO — dáti v tomto křesťanství T — ty] a S0 — krvavé války T — rač sám T — zastaviti TNO — 212—214 «milý . .. jiného vyn. B — 212—213 milý Bože] vyn. SO — 213 milého] vyn. K, nejmilejšího T — na- rození i obřezání N — neb] neb víš, milý Pane, že O — nic] nic dobrého a nic C — 214 nepochází] vyn. KPRC, není SO — než jediné N — povětřím (!)C — povětří . .. plní křik (+ a naříkání O), lidu ochuzení SO — lidí plní naplňuje B — plní kazí CT, naplňuje, kazí se N — 215 zemi R, země a plní se C, země se naplňuje TN — krví smáčení S0, krví nevinnau T — pekla O — dušemi lidskými T, dušema se plní S, dušema naplnění O — Také] Ó 0 — milý ... zachovati] modliti se máme, aby Pán Bůh ráčil zachovati nás T — račiž nás O — 216 budaucího náhlého a nenadálého N — jenž jest] neboť jest to O — náramně těžká a] vyn. SO — a hrozná] vyn. R — boží rána TC — rač] aby ráčil T — 217 dobré, úrodné N, dobré a šťasné 47*
739 krev svú předrahú počakv vylévati? Dajž Kvám i mně hřieš- nému toho vděčnu býti a to uměti vážiti a KBóh dajž, abychom to nové léto šťastně Kzačali, dobře v něm prospievali, k «jeho) chvále Ka cti) a k svému spasení dokonali, a jest-li ť jeho 210 svatá) vuole, abychom) séhož roku ve zdraví dočekali! Račiž nám ho dáti dočekati s Květší radostí) a s menšími hříchy a rač, milý Pane dobrý, pokoj dáti, ty války rač staviti, milý Bože, pro tvého milého Syna narozenie, neb z těch válek nic jiného nepochází, než povětří se křikem chudých klidí plní, 215 země krví a peklo dušemi. Také, milý Pane, račiž zachovati od moru budúcího, jenž jest náramně těžká a hrozná rána, a rač Pán Ježíš T, nám, hříšným lidem U — ráčil učiniti] učinil PCNU — 205—221 a zvláště ... učinil!] vyn. (!) U — 205 jako dnes C, dnešní den O — dal R — líto R, nového léta T, léto, a v něm S0 — 206 drahau S0 — počal BCSO, počavše ji jako dnes T — vylévati. Ba, rádi-li se s velikau poctivostí klaníte, slyšíce jmenovati to velebné jméno Pán Ježíš, čili jste v pikhartský blud mnozí upadli, že žádného znamení poctivosti nečiníte, ale jako špalkové sedíte neb stojíte, majíce v svých kolenách dábelství, že jich vám brání skloniti? T — gvám ... hřiešnému nám BT — nám všem O — hřieš- nému vyn. SO — 207 toho] se všem, milý Bože, napraviti a T — vděčně (!) R — a to uměti] Pán Bůh všemohaucí, ať bychom sobě toho uměli SO — a Bóh dajž] vyn. T — (Bóho vyn. B — Bóh dajž dajž (+ nám to O) Buoh PONSO, Pán Bůh dej R — 208 toto O — nový líto R — Kzačali... prospievali počali B — dobře v něm] v dobrém O — jeho» tvé B, boží T — 209 a cti ) je BO, vyn. C — k svému] k jeho a k svému C — dokonali je ztrávili B, je dokonali TO — 209—210 a jest-li t . . . zdraví dočekali vyn. R — «jeho svatá tvá B — 210 abychom vyn. B — siehož P, síhož CSO, téhož TN — 210—211 Račiž ... dočekati] vyn. SO 211 ho] toho R — 211—212 s větší radostí ... dobrý] světský R — 211 větší radostí větčím utěšením B — menšíma T — 212 račiž nám O — Pane Bože náš T — dobrý] vyn. SO — svůj svatý pokoj v této (vyn. S) zemi naší SO — dáti v tomto křesťanství T — ty] a S0 — krvavé války T — rač sám T — zastaviti TNO — 212—214 «milý . .. jiného vyn. B — 212—213 milý Bože] vyn. SO — 213 milého] vyn. K, nejmilejšího T — na- rození i obřezání N — neb] neb víš, milý Pane, že O — nic] nic dobrého a nic C — 214 nepochází] vyn. KPRC, není SO — než jediné N — povětřím (!)C — povětří . .. plní křik (+ a naříkání O), lidu ochuzení SO — lidí plní naplňuje B — plní kazí CT, naplňuje, kazí se N — 215 zemi R, země a plní se C, země se naplňuje TN — krví smáčení S0, krví nevinnau T — pekla O — dušemi lidskými T, dušema se plní S, dušema naplnění O — Také] Ó 0 — milý ... zachovati] modliti se máme, aby Pán Bůh ráčil zachovati nás T — račiž nás O — 216 budaucího náhlého a nenadálého N — jenž jest] neboť jest to O — náramně těžká a] vyn. SO — a hrozná] vyn. R — boží rána TC — rač] aby ráčil T — 217 dobré, úrodné N, dobré a šťasné 47*
Strana 740
740 nám dáti dobré léto, úrody aby ráčil dáti, ku požitku lidem přivésti, a od hladu rač milostivě zachovati! Nuže, milí křesťané, pomnětež se rádi obierati z dobrodín- 220 stvím toho drahého Ježíše, kteréž jest nám hříšným klidem) učinil! Tak napsáno v druhých knihách Mojžíšových: Pán Buoh byl rozkázal Židuom, aby na jeho oltáři vždycky oheň hořal, ve dne i v noci, aby nikda nebyl uhašen, a kněží aby na ten oheň dříví přikládali; a ten oheň hořal vně, ne pod střechú, v dešť, 225 v snich, u vítr, nikdy nezhasl, nébrž, když jsú byli potom) Židé zajati do Babylona, tehdy kněží byli ten oheň schovali v ně- jaké studnici prázdné. A byli tam v Babyloně sedmdesát let, a po sedmdesáti letech, «když se zase navrátili, našli ten oheň, an ještě nezhasl. Co jest to, ten oheň na oltáři? Milost a milování (!) C, dobré a pohodlné T — 217—218 dobré . . . přivésti tento rok dobrý, aurodný, ku požitku lidem i hovadům S, tento rok hojný, dobrý, aurodný, všemu k aužitku, jak lidem, i hovadům O — úrody ... přivésti a rač tomu dáti ku požitku lidem přijíti N — Kaby ... přivésti rozmnožiti B — 217 aby nám R — požitku] požitku a R, potřebě C — 218 rač] vyn. T — milostivě] nás S0 — 219 Nuže] Ó O — 219—221 pomnětež ... Mojžíšových] pomníte-li se s tím kdy povobírati a za to Boha prositi? Ano Mojžíš napsal v 2. knihách, že S, nezapomínejte se s tím povobírati a každého času za to Boha prositi! Ano Mojžíš napsal v svých druhých knihách, že O — 219 pomnětež] prosím vás, pamatujtež na to, abyšte T — obírali T — z (!) dobrodíními T — 220 toho] vyn. T — «lidem vyn. B — 221 učinil prokázati a učiniti ráčil T — Tak] Tak to stojí T, A U — Pán] že U — 222 poručil T, přikázal USO — jeho] jejich U — 223 nikda] vyn. U — zhašován T — 223—224 a kněží ... přikládali] vyn. SO — 224 ne pod střechú] na prostředku RU — v deště T, v dešti U — 225 v sněhy PCNT — nikdy . . . nébrž] nic jeho uhasiti nemohlo. A T — neuhasl BO, nezhasil se N, nezhasil (!) S — nébrž] ale U, A SO — když potom pak, když T — byli] vyn. T — potom vyn. BT — 226 Židé] Židé měli vedeni býti T, lidé (!) U — byli ten oheň] jich, vzavše ten oheň z voltáře T — schovali jej T, skovali U — 226—227 do nějaké studnice U — 227 prázdné, pusté a bez vody C — A byli . .. let] vyn. T — byli zůstávali N — v Babyloně] vyn. O, v Babylauně U — sedmdesát] za sedum- desáte O — 228 a po . . . navrátili když se zase domů navrátili v těch letech SO — po] po těch U — «když ... navrátili vrátivše se B, navrá- tivše se do Židovstva T, vyn. U — zase] tam zase PC, vyn. R, zase Židé K — našli ještě SO — 229 an ještě ano S0, že U — an ještě nezhasl] vnukové těch kněží, kteří jej byli skryli, a našedše jej, an byl toliko jako voda shustlá, skropivše jej vodau obětní, od slunce zanícen zase jest T — nezhasl] hoří PON — Co jest to] Co j'to P, Ó milí křesťané! Co nám znamená O, vyn. T, 221 Spr. 3. M. 6, 12 — 226 3. (vůbec 2.) Makab. 1, 19 n. —
740 nám dáti dobré léto, úrody aby ráčil dáti, ku požitku lidem přivésti, a od hladu rač milostivě zachovati! Nuže, milí křesťané, pomnětež se rádi obierati z dobrodín- 220 stvím toho drahého Ježíše, kteréž jest nám hříšným klidem) učinil! Tak napsáno v druhých knihách Mojžíšových: Pán Buoh byl rozkázal Židuom, aby na jeho oltáři vždycky oheň hořal, ve dne i v noci, aby nikda nebyl uhašen, a kněží aby na ten oheň dříví přikládali; a ten oheň hořal vně, ne pod střechú, v dešť, 225 v snich, u vítr, nikdy nezhasl, nébrž, když jsú byli potom) Židé zajati do Babylona, tehdy kněží byli ten oheň schovali v ně- jaké studnici prázdné. A byli tam v Babyloně sedmdesát let, a po sedmdesáti letech, «když se zase navrátili, našli ten oheň, an ještě nezhasl. Co jest to, ten oheň na oltáři? Milost a milování (!) C, dobré a pohodlné T — 217—218 dobré . . . přivésti tento rok dobrý, aurodný, ku požitku lidem i hovadům S, tento rok hojný, dobrý, aurodný, všemu k aužitku, jak lidem, i hovadům O — úrody ... přivésti a rač tomu dáti ku požitku lidem přijíti N — Kaby ... přivésti rozmnožiti B — 217 aby nám R — požitku] požitku a R, potřebě C — 218 rač] vyn. T — milostivě] nás S0 — 219 Nuže] Ó O — 219—221 pomnětež ... Mojžíšových] pomníte-li se s tím kdy povobírati a za to Boha prositi? Ano Mojžíš napsal v 2. knihách, že S, nezapomínejte se s tím povobírati a každého času za to Boha prositi! Ano Mojžíš napsal v svých druhých knihách, že O — 219 pomnětež] prosím vás, pamatujtež na to, abyšte T — obírali T — z (!) dobrodíními T — 220 toho] vyn. T — «lidem vyn. B — 221 učinil prokázati a učiniti ráčil T — Tak] Tak to stojí T, A U — Pán] že U — 222 poručil T, přikázal USO — jeho] jejich U — 223 nikda] vyn. U — zhašován T — 223—224 a kněží ... přikládali] vyn. SO — 224 ne pod střechú] na prostředku RU — v deště T, v dešti U — 225 v sněhy PCNT — nikdy . . . nébrž] nic jeho uhasiti nemohlo. A T — neuhasl BO, nezhasil se N, nezhasil (!) S — nébrž] ale U, A SO — když potom pak, když T — byli] vyn. T — potom vyn. BT — 226 Židé] Židé měli vedeni býti T, lidé (!) U — byli ten oheň] jich, vzavše ten oheň z voltáře T — schovali jej T, skovali U — 226—227 do nějaké studnice U — 227 prázdné, pusté a bez vody C — A byli . .. let] vyn. T — byli zůstávali N — v Babyloně] vyn. O, v Babylauně U — sedmdesát] za sedum- desáte O — 228 a po . . . navrátili když se zase domů navrátili v těch letech SO — po] po těch U — «když ... navrátili vrátivše se B, navrá- tivše se do Židovstva T, vyn. U — zase] tam zase PC, vyn. R, zase Židé K — našli ještě SO — 229 an ještě ano S0, že U — an ještě nezhasl] vnukové těch kněží, kteří jej byli skryli, a našedše jej, an byl toliko jako voda shustlá, skropivše jej vodau obětní, od slunce zanícen zase jest T — nezhasl] hoří PON — Co jest to] Co j'to P, Ó milí křesťané! Co nám znamená O, vyn. T, 221 Spr. 3. M. 6, 12 — 226 3. (vůbec 2.) Makab. 1, 19 n. —
Strana 741
741 230 horlivé, vraucí, kteréž Kmy máme míti na oltáři srdce našeho k našemu milému Bohu. A že jsú kněží na ten oheň při- kládali dříví, tak my kněží mámy lidem často klásti před oči dobrodíní božská, aby lidé, hledíce na ta dobrodínství, více se a více zapalovali k milování Boha. Neb on, milý Buoh, co jest 235 koli trpěl a pracoval, slúže nám k našemu spasení, Kz žádné jiné příčiny toho jest neučinil, než z pauhé lásky, kterauž jest k nám měl, a k našemu spasení, neb jest nás nic nepotřeboval, nic mu námi chvály nepřibylo ani ubylo, než ta milost veliká jej pudila; i chce on, abychom se jemu zase oplatili milováním. On, náš 240 milý Buoh, více jest ji nás miloval, než žádná máti kdy milovala B 561 své dítě. Neb on dí [skrze proroka]: »Zdali muož matka za- pomenúti dítěte svého? A by pak ona zapomenula, já ť se nad Co by pak vyznamenával C — na oltáři] vyn. N, na oltáři? Nic jiného než C, na voltáři co nám znamená jiného, jediné T — Milost] I, milost RN, I, víra U, milost vraucí T, milost boží C, než milost SO — 230 «horlivé) vyn. B — vraucí] vyn. TUO — Kmy» vyn. BSO — míti, a to U — 231 našemu] vyn. SO — Bohu a k jeho svatým dobrodíním T — a] ale S0 — jsú] tuto O — 231—232 přidávali KSO — 232 tak také i O — předkládati T — 233 všeliká dobrodínství O — božie KPRONUSO, Pána Boha našeho T — aby lidé] ale lidé aby U — hledíce na ta dobrodínství] prohlídajíce k těm věcem a k takovým dobrodíním božským T — ta] jeho S — ta dobro- dínství] ně N, ta dobrodínství boží PU — 234 rozpalovali RU, rozněcovali N — k] v KPNUSO — Boha] božím N — on] vyn. O — Buoh] vyn. (!) U — 235 koli pro tebe, pro mne T — trpěl a] trpěti ráčil a jak těžce O — slúže nám k našemu] pro naše S0 — slůže nám] slaužíce nám, hříšným lidem T — 235—237 z žádné . . . spasení vyn. B — 235—236 z žádné . . . příčiny] pro žádnau příčinu SO — 236 učiniti neráčil T — pauhé] veliké U, pauhé milosti a T — lásky své NSO — 237 a] aby nám pomohl (spomohl O SO — našemu] vyn. SO — neb on ť SO — nic] v ničemž SO — 238 námi vyn. R, a námi O — chvály] vyn. KSO — ani ubylo] ani neubylo CN, ani taky neubylo T, vyn. SO — než že O — veliká, nevýmluvná T, veliká k tomu O — pudila a jako k nám dolů strhla N — 239 i] a protož SO — chce tomu O — on také SO — abychme my KU — zase] vyn. SO — odplatili PROU, odplacovali N, odpláceli SO — láskau a milováním NT — 239—241 On ... své dítě] vyn. U — 239—240 On ... milý] Nebo ten drahý O — 239 náš vyn. RS — 240 Buoh] Pán RSO — žádná] která TSO — mátě R, matka CNTSO — kdy] vyn. TSO — milovala] vyn. TO, miluje S — 241 vlastní dítě N, dítě prvorozené T — 241—242 Neb . . . svého?] vyn. O — 241—243 Neb ... nezapomenu] vyn. S — 241 Neb on Jakož B — praví T [skrze proroka] vyn. KPRCNTU — 242 dítěte svého] se nad dítětem svejm C — 242—243 pak ona . . . nezapomenu] ť se medle zapomněla nad svým dítětem, on ť se nikdy nezapomene O — 242 i ona TNC — se zapomenula P, 241 Iz. 49, 15 —
741 230 horlivé, vraucí, kteréž Kmy máme míti na oltáři srdce našeho k našemu milému Bohu. A že jsú kněží na ten oheň při- kládali dříví, tak my kněží mámy lidem často klásti před oči dobrodíní božská, aby lidé, hledíce na ta dobrodínství, více se a více zapalovali k milování Boha. Neb on, milý Buoh, co jest 235 koli trpěl a pracoval, slúže nám k našemu spasení, Kz žádné jiné příčiny toho jest neučinil, než z pauhé lásky, kterauž jest k nám měl, a k našemu spasení, neb jest nás nic nepotřeboval, nic mu námi chvály nepřibylo ani ubylo, než ta milost veliká jej pudila; i chce on, abychom se jemu zase oplatili milováním. On, náš 240 milý Buoh, více jest ji nás miloval, než žádná máti kdy milovala B 561 své dítě. Neb on dí [skrze proroka]: »Zdali muož matka za- pomenúti dítěte svého? A by pak ona zapomenula, já ť se nad Co by pak vyznamenával C — na oltáři] vyn. N, na oltáři? Nic jiného než C, na voltáři co nám znamená jiného, jediné T — Milost] I, milost RN, I, víra U, milost vraucí T, milost boží C, než milost SO — 230 «horlivé) vyn. B — vraucí] vyn. TUO — Kmy» vyn. BSO — míti, a to U — 231 našemu] vyn. SO — Bohu a k jeho svatým dobrodíním T — a] ale S0 — jsú] tuto O — 231—232 přidávali KSO — 232 tak také i O — předkládati T — 233 všeliká dobrodínství O — božie KPRONUSO, Pána Boha našeho T — aby lidé] ale lidé aby U — hledíce na ta dobrodínství] prohlídajíce k těm věcem a k takovým dobrodíním božským T — ta] jeho S — ta dobro- dínství] ně N, ta dobrodínství boží PU — 234 rozpalovali RU, rozněcovali N — k] v KPNUSO — Boha] božím N — on] vyn. O — Buoh] vyn. (!) U — 235 koli pro tebe, pro mne T — trpěl a] trpěti ráčil a jak těžce O — slúže nám k našemu] pro naše S0 — slůže nám] slaužíce nám, hříšným lidem T — 235—237 z žádné . . . spasení vyn. B — 235—236 z žádné . . . příčiny] pro žádnau příčinu SO — 236 učiniti neráčil T — pauhé] veliké U, pauhé milosti a T — lásky své NSO — 237 a] aby nám pomohl (spomohl O SO — našemu] vyn. SO — neb on ť SO — nic] v ničemž SO — 238 námi vyn. R, a námi O — chvály] vyn. KSO — ani ubylo] ani neubylo CN, ani taky neubylo T, vyn. SO — než že O — veliká, nevýmluvná T, veliká k tomu O — pudila a jako k nám dolů strhla N — 239 i] a protož SO — chce tomu O — on také SO — abychme my KU — zase] vyn. SO — odplatili PROU, odplacovali N, odpláceli SO — láskau a milováním NT — 239—241 On ... své dítě] vyn. U — 239—240 On ... milý] Nebo ten drahý O — 239 náš vyn. RS — 240 Buoh] Pán RSO — žádná] která TSO — mátě R, matka CNTSO — kdy] vyn. TSO — milovala] vyn. TO, miluje S — 241 vlastní dítě N, dítě prvorozené T — 241—242 Neb . . . svého?] vyn. O — 241—243 Neb ... nezapomenu] vyn. S — 241 Neb on Jakož B — praví T [skrze proroka] vyn. KPRCNTU — 242 dítěte svého] se nad dítětem svejm C — 242—243 pak ona . . . nezapomenu] ť se medle zapomněla nad svým dítětem, on ť se nikdy nezapomene O — 242 i ona TNC — se zapomenula P, 241 Iz. 49, 15 —
Strana 742
742 vámi nezapomenu«. Hlédajž, milý člověče, že ť nás vicce miluje než která máti dietě své! Druhé, miluje nás [také] více nežli 245 který «manžel manželku svú Kaneb manželka muže svého). Nebo muž, kdyby jeho manželka, pohrdajíc svým mužem, i cizoložila s jiným, rád-li by ji přijal? Ale on dí skrze proroka k duši: »Ej, ty jsi smilnila s mnohými milovníky, ještě se obrať ke mně, a já ť tě přijmu a nezpomenu ť tobě tvých všech ne- 250 pravostí«. Hlédaj té milosti! Mnedle, učinil-li by to který muž své ženě, kdyby ona byla malomocna a škaredú tvář měla a bylo muži jejímu povědíno: »Daj sobě krev vytočiti, zatna všecky žíly, ať z tebe vyteče, až i umřeš, a ona ať se zmyje v tvé krvi se zapomněla UT — ale já KPCNTU — 242—243 nad vámi] člověče, na tě U — 243—244 «Hlédajž . . . Druhé)) vyn. BS, A miloval O — 243 Hlédajž ... člověče] Považiž toho, milý člověče, a podiv se, slyšíš teď řeč Pána Boha tvého T — Hlédajž] Vidíš RU, Pohlediž C, Hleďtež N — milý člověče] milí křesťané N — 244 mátě R, matka TNCU — děti R, děťátko U — miloval U — [také vyn. KPRONTUS — 245 kdy který KR — «manžel muž B — «aneb . . . svého vyn. BSO — muže] manžela C — 246—247 Nebo .. . s jiným] A byť se matka zapomněla nad svým dítětem, on ť se nikdy nezapomene; a manžel, ješto by se mu manželka zpronevěřila S — 246 muž] manžel O — 246—247 kdyby .. . s jiným] maje manželku a ona jím pohrdala a jiného se přídržela, i U — 246 «jeho vyn. B0 — 246—247 pohrdajíc . . . s jiným] se mu spronevěřila O — 246 svým mu- žem jím B, svým manželem T — 247 i cizoložila s jiným] jako Vasti Asverem králem, s jinými cizoložila T — jinýmj mnohými milovníky K, jinými PN — Krád ... přijal nerad ji přijme SO — medle přijal T — on] Pán U, Pán Bůh C, tento drahý Pán O — praví TSO — 248 k duši svého T, k duši hříšné C, k jedné každé duši O — Ej] vyn. PONT, Aj R, A U, Hle SO — smilnila, cizoložila KPCNTSO — milovníky [tohoto světa] K, milovníky světa SO — ještě] ale ještě U — ještě se obrať] obrať se S0 — 249—250 Ktvých . . . milosti! toho B — 249 všech] vyn. SO — nepra- vostí na věky VO — 250 Hlédaj] Hlediž R, Pohlediž C, Podívejž se N — Hlédaj té milosti? Pohlediž, jak veliká milost boží k tobě se vstahuje T, Hleďte, milí lidé U, Hledej (Medle O), ženo cizoložná, (+ hledej O) té milosti u muže, nalezneš-li ji SO — té milosti této veliké milosti, milá duše N, té a takové milosti C — Mnedle] vyn. U — 250—251 Mnedle ... ženě A co ty, muži O — učinil ... ženě] vyn. S — 251 ona] tvá žena O — malo- mocna, prašiva T — šerednú KPCNTSO — bylo to C — 251—252 bylo .. . povědíno] někdo by řekl muži (tobě O) jejímu (vyn. 0) SO — 252 povědíno] oznámeno N, povědíno a řka U — sobě] z sebe KPCNU — 252—253 krev ... vyteče] žílu zatíti a vytoč z sebe krev SO — 252 vytočiti] vycediti U — všecky] sobě KPONT — 253 žíly] obě mediany T — z tebe] vyn. KPCNT — až až od toho U — ať] nechť T — umyje O —tvé] tý R, té US, té tvé TO — 248 Podle Jer. 3, I —
742 vámi nezapomenu«. Hlédajž, milý člověče, že ť nás vicce miluje než která máti dietě své! Druhé, miluje nás [také] více nežli 245 který «manžel manželku svú Kaneb manželka muže svého). Nebo muž, kdyby jeho manželka, pohrdajíc svým mužem, i cizoložila s jiným, rád-li by ji přijal? Ale on dí skrze proroka k duši: »Ej, ty jsi smilnila s mnohými milovníky, ještě se obrať ke mně, a já ť tě přijmu a nezpomenu ť tobě tvých všech ne- 250 pravostí«. Hlédaj té milosti! Mnedle, učinil-li by to který muž své ženě, kdyby ona byla malomocna a škaredú tvář měla a bylo muži jejímu povědíno: »Daj sobě krev vytočiti, zatna všecky žíly, ať z tebe vyteče, až i umřeš, a ona ať se zmyje v tvé krvi se zapomněla UT — ale já KPCNTU — 242—243 nad vámi] člověče, na tě U — 243—244 «Hlédajž . . . Druhé)) vyn. BS, A miloval O — 243 Hlédajž ... člověče] Považiž toho, milý člověče, a podiv se, slyšíš teď řeč Pána Boha tvého T — Hlédajž] Vidíš RU, Pohlediž C, Hleďtež N — milý člověče] milí křesťané N — 244 mátě R, matka TNCU — děti R, děťátko U — miloval U — [také vyn. KPRONTUS — 245 kdy který KR — «manžel muž B — «aneb . . . svého vyn. BSO — muže] manžela C — 246—247 Nebo .. . s jiným] A byť se matka zapomněla nad svým dítětem, on ť se nikdy nezapomene; a manžel, ješto by se mu manželka zpronevěřila S — 246 muž] manžel O — 246—247 kdyby .. . s jiným] maje manželku a ona jím pohrdala a jiného se přídržela, i U — 246 «jeho vyn. B0 — 246—247 pohrdajíc . . . s jiným] se mu spronevěřila O — 246 svým mu- žem jím B, svým manželem T — 247 i cizoložila s jiným] jako Vasti Asverem králem, s jinými cizoložila T — jinýmj mnohými milovníky K, jinými PN — Krád ... přijal nerad ji přijme SO — medle přijal T — on] Pán U, Pán Bůh C, tento drahý Pán O — praví TSO — 248 k duši svého T, k duši hříšné C, k jedné každé duši O — Ej] vyn. PONT, Aj R, A U, Hle SO — smilnila, cizoložila KPCNTSO — milovníky [tohoto světa] K, milovníky světa SO — ještě] ale ještě U — ještě se obrať] obrať se S0 — 249—250 Ktvých . . . milosti! toho B — 249 všech] vyn. SO — nepra- vostí na věky VO — 250 Hlédaj] Hlediž R, Pohlediž C, Podívejž se N — Hlédaj té milosti? Pohlediž, jak veliká milost boží k tobě se vstahuje T, Hleďte, milí lidé U, Hledej (Medle O), ženo cizoložná, (+ hledej O) té milosti u muže, nalezneš-li ji SO — té milosti této veliké milosti, milá duše N, té a takové milosti C — Mnedle] vyn. U — 250—251 Mnedle ... ženě A co ty, muži O — učinil ... ženě] vyn. S — 251 ona] tvá žena O — malo- mocna, prašiva T — šerednú KPCNTSO — bylo to C — 251—252 bylo .. . povědíno] někdo by řekl muži (tobě O) jejímu (vyn. 0) SO — 252 povědíno] oznámeno N, povědíno a řka U — sobě] z sebe KPCNU — 252—253 krev ... vyteče] žílu zatíti a vytoč z sebe krev SO — 252 vytočiti] vycediti U — všecky] sobě KPONT — 253 žíly] obě mediany T — z tebe] vyn. KPCNT — až až od toho U — ať] nechť T — umyje O —tvé] tý R, té US, té tvé TO — 248 Podle Jer. 3, I —
Strana 743
743 a bude ť zdráva«, učinil-li by to, hádaj? Nezdá mi se! Ale on, 255 milý Pán, neřku, aby sobě dal žílu zatíti, ale všecko tělo zbuosti) a zedrati a posledni krapet krve dal z sebe vytočiti), aby nás obmyl ode všech nečistot našich, ješto jediná kruopička jeho drahé krve byla by dosti učinila za hříchy světa všeho; a on, Kmilý Pán, aby vždy své milosti dokázal, nerci jednu kruopi, 260 ale poslední krapet své krve Kvylil! Hleďtež té lásky, milí křesťané! Ó, by v vašich srdcích byl zapálen k němu ten oheň milování! Tuto já, hříšný kněz, přikládám jako dříví, dobro- dínství jeho vám před oči klada. Třetí, miloval jest nás více, nežli kterýž frejíř [miluje] frejířku 265 muož milovati. A to ť pravie, že jest to veliká milost, že se Kz té milosti) zblažňuje. Zdaliž jest on i toho nedokázal, když jest krvi teplé T — 254 hned zdráva O — Co ť se zdá, učinil-li O — hádaj] z vás kdo T, vyn. SO — Oh, mně ť se nezdá O — Ale] A K, Ale tuto C — on] vyn. U, tento O — 255 Pán Ježíš T — neřku-li TO ,nerci-li N — aby] byť PN — měl dáti S0 — žíly PU, žílu jednu nebo druhau T — tělo dopustil T — bósti B — 256 a poslední krapet] až do posledního krapte O — «poslední ... vytočiti do poslední kruopě z sebe krev vycediti B — krapet] krůpěji TNU — krve] vyn. KUO — dal] vyn. USO — 257 omyl P, umyl C — od SO — všech] vyn. SO — našich] vyn. U — 257—261 ješto . . . křesťané!] vyn. U — 257 jedna B, jedinká N — krůpěje SO — 257—258 jeho drahé krve] vyn. O — jeho drahé] té předrahé jeho T — 258 drahé] vyn. S, předrahé N — byla by dosti učinila] mohla nás očistiti a dosti učiniti SO — a] ale T — 258—267 a on . .. rúcho?] vyn. SO — 259 milý drahý B —milosti] milosti [a lásky] K, lásky a milosti C, hojnější milosti a lásky k nám T — neřku KPRCNT — krůpičku T, krůpějičku N — 260 poslední ... Hleďtež] až do nejmenší a nejposlednější krůpěje svau svatau krev vylil. Važme sobě draze T — kropet B — «vylil vycedil B — 260—263 Hledtež ... klada] vyn. K — 260 Pohleďte C — 261—262 «Ó .. . milování Dajž, milý Bože, aby v nás také hořal oheň lásky k tobě B — 261 Ó, by] Ó dejž Bůh, aby CU, Ó dejž, Pane Bože, aby N, Ó, Pán Bůh dej, aby R, Ó, dej to Pán Bůh všemohaucí, aby T — vašich] našich U — ten] vyn. RCUN — 262 Tutu t T — přikládám] přidám T — dříví suchého T, dříví na oheň C — 263 jeho] boží PCNT — kladu U — 264—267 Třetí ... rúcho?] vyn. U — 264 Dále třetie KPRC — frejíř) milovník R, frýjíř T — [miluje] vyn. KPRONT — svau frejířku RN, pannu neb frejířku C, frýjířku T — 265 A] Ač N — 265—266 to ť ... zblažňuje to bývá velmi veliká milost, že se přihází časem, jeden pro druhého se zblázniti z té milosti T, to bývá velmi veliká milost, že zbláznívají (!) z té milosti N — 265 pravie] vyn. R — jest] bývá PC — velmi veliká PC — milost převelmi K — takže C — Kz té milosti pro ni druhý B, mnohý z té milosti R, z té tělesné, hovadné milosti C — 266 zblažňují KP, zblázní RC — on, milý (drahý T) Pán KT — nedokázal] nevokázal KPRC — 267
743 a bude ť zdráva«, učinil-li by to, hádaj? Nezdá mi se! Ale on, 255 milý Pán, neřku, aby sobě dal žílu zatíti, ale všecko tělo zbuosti) a zedrati a posledni krapet krve dal z sebe vytočiti), aby nás obmyl ode všech nečistot našich, ješto jediná kruopička jeho drahé krve byla by dosti učinila za hříchy světa všeho; a on, Kmilý Pán, aby vždy své milosti dokázal, nerci jednu kruopi, 260 ale poslední krapet své krve Kvylil! Hleďtež té lásky, milí křesťané! Ó, by v vašich srdcích byl zapálen k němu ten oheň milování! Tuto já, hříšný kněz, přikládám jako dříví, dobro- dínství jeho vám před oči klada. Třetí, miloval jest nás více, nežli kterýž frejíř [miluje] frejířku 265 muož milovati. A to ť pravie, že jest to veliká milost, že se Kz té milosti) zblažňuje. Zdaliž jest on i toho nedokázal, když jest krvi teplé T — 254 hned zdráva O — Co ť se zdá, učinil-li O — hádaj] z vás kdo T, vyn. SO — Oh, mně ť se nezdá O — Ale] A K, Ale tuto C — on] vyn. U, tento O — 255 Pán Ježíš T — neřku-li TO ,nerci-li N — aby] byť PN — měl dáti S0 — žíly PU, žílu jednu nebo druhau T — tělo dopustil T — bósti B — 256 a poslední krapet] až do posledního krapte O — «poslední ... vytočiti do poslední kruopě z sebe krev vycediti B — krapet] krůpěji TNU — krve] vyn. KUO — dal] vyn. USO — 257 omyl P, umyl C — od SO — všech] vyn. SO — našich] vyn. U — 257—261 ješto . . . křesťané!] vyn. U — 257 jedna B, jedinká N — krůpěje SO — 257—258 jeho drahé krve] vyn. O — jeho drahé] té předrahé jeho T — 258 drahé] vyn. S, předrahé N — byla by dosti učinila] mohla nás očistiti a dosti učiniti SO — a] ale T — 258—267 a on . .. rúcho?] vyn. SO — 259 milý drahý B —milosti] milosti [a lásky] K, lásky a milosti C, hojnější milosti a lásky k nám T — neřku KPRCNT — krůpičku T, krůpějičku N — 260 poslední ... Hleďtež] až do nejmenší a nejposlednější krůpěje svau svatau krev vylil. Važme sobě draze T — kropet B — «vylil vycedil B — 260—263 Hledtež ... klada] vyn. K — 260 Pohleďte C — 261—262 «Ó .. . milování Dajž, milý Bože, aby v nás také hořal oheň lásky k tobě B — 261 Ó, by] Ó dejž Bůh, aby CU, Ó dejž, Pane Bože, aby N, Ó, Pán Bůh dej, aby R, Ó, dej to Pán Bůh všemohaucí, aby T — vašich] našich U — ten] vyn. RCUN — 262 Tutu t T — přikládám] přidám T — dříví suchého T, dříví na oheň C — 263 jeho] boží PCNT — kladu U — 264—267 Třetí ... rúcho?] vyn. U — 264 Dále třetie KPRC — frejíř) milovník R, frýjíř T — [miluje] vyn. KPRONT — svau frejířku RN, pannu neb frejířku C, frýjířku T — 265 A] Ač N — 265—266 to ť ... zblažňuje to bývá velmi veliká milost, že se přihází časem, jeden pro druhého se zblázniti z té milosti T, to bývá velmi veliká milost, že zbláznívají (!) z té milosti N — 265 pravie] vyn. R — jest] bývá PC — velmi veliká PC — milost převelmi K — takže C — Kz té milosti pro ni druhý B, mnohý z té milosti R, z té tělesné, hovadné milosti C — 266 zblažňují KP, zblázní RC — on, milý (drahý T) Pán KT — nedokázal] nevokázal KPRC — 267
Strana 744
744 jako blázen posmíván, u Erodesa obláčín v bílé rúcho? Nuže, milí křesťané, hnú-li se duše vaše k zamilování tohoto drahého Ježíše? Pohříchu málo znáti toho do vás! Nebo, by ť byla 270 milost v vás, však by z té milosti rádi často jedli jeho drahé tělo a pili tu drahú krev. Na vánoce teď což tož bylo, ale již vše preč! Netrvají v tom, a to jest velmi zlé znamenie, že jsau ku peklu ti lidé předvědieni a že nehodně přijímali. A kolikrát to již bylo, že, počnúce se káti, nesetrvali, ale vždy se zase v též obláčien jsa KC, jsa (sauce T) oblečen RNT, když obláčen byl P — Nu O — 268 pohnau TSO — naše PCN, co vaše O — 268—269 k zamilování ... byť byla] tímto kázaním k milování Pána Ježíše? Ale málo ť jest toho při vás viděti! Nebo, kdyby při vás byla jaká O — 268 milování S — tohoto dra- hého] toho milého KR, toho (+ Pána T) PNTS — drahého] Pána CU — 269 Pohříchu] Ó U, vyn. S — znáti... Nebo toho B — do vás] do nás PONT, při vás U, jest při vás S — 269—272 Nebo ... preč!] Prvé rádi přijímali často jeho drahé tělo a krev, ale již U — 269 by t] kdyby TS — 270 jaká milost NCS, milost hořící ku Pánu Ježíši T — 270—277 «v vás ... Buoh však byšte se častějí zpuosobovali k jeho drahému tělu a krvi; ale vy jedva na vánoce, a potom hned v hříchy! Znamení, že nehodně tento lid přijímá! Napraviž nás všecky, milý Bože drahý B — 270—271 v vás ... což tož tedy byšte rádi a často jedli (požívali O) jeho svaté tělo a předra- hau krev pili. Teď (Ačkoliv O) o vánocech nětco toho S0 — 270 v vás] u vás R, v nás PCNT — by] bychom PCNT, byšte R — jeho] vyn. R — 271 drahú svatau C, důstojnau T — krev boží T — což tož bylo] jakž takž byli jste toho pilni T — 272 preč] odešlo N, preč uteklo T — Netrváme PONT — Netrvají v tom] málo (nebo málo O) v tom dobrém potrvají (potrváte O) SO — v tom dobrém počatém T — velmi zlé] veliký RU, jistě zlé a zřetedlně T, při vás zlé O — jsau] ste O — 273 ku peklu . .. přijímali] nehodně přijí- mali, a tak (+ ste 0) ku peklu přivedeni SO — ti] bojím se, ti a takoví C, takoví T — přezvěděni TN, předzvěděni U — přijímají RU — A] Ale medle O — 274 již] při vás O — bylo medle T — počavši N, počnau U, počna S — počnúce se káti] ste se počali káti, ale nikda ste v tom nesetrvali, a O — nesetrvají RU, nesetrvali jste T — se] ste se O — 274—275 zase . .. navrátili] v ty hříchy navrátí U — 274 zase] vyn. R — 275 navrátí R, navracujete T, navracovali SO — Nuže] Pomyslíš-li řka a ulekna se: »Ba, milý Pane, poně- vadž já netrvám v dobrém počatém, než vždy padám v též hřiechy aneb většic, ano snad již usúzeno tvým saudem tajným, abych já nikdy z hřic- chuov nevyšel, ale vždy v nich do smrti trvaje, potom byl zbaven tvé tváři na věky!« Nuže K, Pomyslíte-liž kdy ulekna se (abyšte se ulekli řka O): »Ba (Ó 0), milý Pane, poněvadž já netrvám v tom dobrém započatém, ale vždyckny zase v jiné (a jiné S) hříchy padám (upadám 0), ano i v mnohem větší, a (ano 0) snad jest již (to O) tvým saudem uloženo, abych já nikda z nich nevyšel a potom abych (vyn. S) byl zbaven tvé svaté tváři na věky«?. Nuže (Protož 0) S0, Protož T — budete-liž pamatovati pamatujtež O — budeme TON — my pamatovati T — ta] na ta TNS, na tato
744 jako blázen posmíván, u Erodesa obláčín v bílé rúcho? Nuže, milí křesťané, hnú-li se duše vaše k zamilování tohoto drahého Ježíše? Pohříchu málo znáti toho do vás! Nebo, by ť byla 270 milost v vás, však by z té milosti rádi často jedli jeho drahé tělo a pili tu drahú krev. Na vánoce teď což tož bylo, ale již vše preč! Netrvají v tom, a to jest velmi zlé znamenie, že jsau ku peklu ti lidé předvědieni a že nehodně přijímali. A kolikrát to již bylo, že, počnúce se káti, nesetrvali, ale vždy se zase v též obláčien jsa KC, jsa (sauce T) oblečen RNT, když obláčen byl P — Nu O — 268 pohnau TSO — naše PCN, co vaše O — 268—269 k zamilování ... byť byla] tímto kázaním k milování Pána Ježíše? Ale málo ť jest toho při vás viděti! Nebo, kdyby při vás byla jaká O — 268 milování S — tohoto dra- hého] toho milého KR, toho (+ Pána T) PNTS — drahého] Pána CU — 269 Pohříchu] Ó U, vyn. S — znáti... Nebo toho B — do vás] do nás PONT, při vás U, jest při vás S — 269—272 Nebo ... preč!] Prvé rádi přijímali často jeho drahé tělo a krev, ale již U — 269 by t] kdyby TS — 270 jaká milost NCS, milost hořící ku Pánu Ježíši T — 270—277 «v vás ... Buoh však byšte se častějí zpuosobovali k jeho drahému tělu a krvi; ale vy jedva na vánoce, a potom hned v hříchy! Znamení, že nehodně tento lid přijímá! Napraviž nás všecky, milý Bože drahý B — 270—271 v vás ... což tož tedy byšte rádi a často jedli (požívali O) jeho svaté tělo a předra- hau krev pili. Teď (Ačkoliv O) o vánocech nětco toho S0 — 270 v vás] u vás R, v nás PCNT — by] bychom PCNT, byšte R — jeho] vyn. R — 271 drahú svatau C, důstojnau T — krev boží T — což tož bylo] jakž takž byli jste toho pilni T — 272 preč] odešlo N, preč uteklo T — Netrváme PONT — Netrvají v tom] málo (nebo málo O) v tom dobrém potrvají (potrváte O) SO — v tom dobrém počatém T — velmi zlé] veliký RU, jistě zlé a zřetedlně T, při vás zlé O — jsau] ste O — 273 ku peklu . .. přijímali] nehodně přijí- mali, a tak (+ ste 0) ku peklu přivedeni SO — ti] bojím se, ti a takoví C, takoví T — přezvěděni TN, předzvěděni U — přijímají RU — A] Ale medle O — 274 již] při vás O — bylo medle T — počavši N, počnau U, počna S — počnúce se káti] ste se počali káti, ale nikda ste v tom nesetrvali, a O — nesetrvají RU, nesetrvali jste T — se] ste se O — 274—275 zase . .. navrátili] v ty hříchy navrátí U — 274 zase] vyn. R — 275 navrátí R, navracujete T, navracovali SO — Nuže] Pomyslíš-li řka a ulekna se: »Ba, milý Pane, poně- vadž já netrvám v dobrém počatém, než vždy padám v též hřiechy aneb většic, ano snad již usúzeno tvým saudem tajným, abych já nikdy z hřic- chuov nevyšel, ale vždy v nich do smrti trvaje, potom byl zbaven tvé tváři na věky!« Nuže K, Pomyslíte-liž kdy ulekna se (abyšte se ulekli řka O): »Ba (Ó 0), milý Pane, poněvadž já netrvám v tom dobrém započatém, ale vždyckny zase v jiné (a jiné S) hříchy padám (upadám 0), ano i v mnohem větší, a (ano 0) snad jest již (to O) tvým saudem uloženo, abych já nikda z nich nevyšel a potom abych (vyn. S) byl zbaven tvé svaté tváři na věky«?. Nuže (Protož 0) S0, Protož T — budete-liž pamatovati pamatujtež O — budeme TON — my pamatovati T — ta] na ta TNS, na tato
Strana 745
745 275 hřiechy navrátili! Nuže, milí křesťané, budete-liž pamatovati ta jeho dobrodínstvie a vážiti je sobě a z toho milovati toho milého Boha? Dajž vám to i mně hřiešnému milý, drahý Buoh! Amen. * všecka O — 276—277 a vážiti ... Buoh» abyšte je uměli (abyšte je uměli] a umějtež jich O) sobě vážiti a z toho milování Boha (božího O) nabyti? Pomáhejž nám všem k tomu všemohaucí, věčný Pán Bůh na věky požeh- naný (Pomáhejž ... požehnaný] A budete-li tak činiti, dá vám Pán Bůh zde svau milost a po smrti věčnau radost O) SO — 276 je] jich RU — 276—277 a z toho . .. Boha] vyn. U — 276 z toho jej C — 276—277 toho milého .. . Buoh) Pána Boha, má ť se nám to ke všemu dobrému obrátiti. I dejž nám to milování všem, milostivej, drahej Pane Ježíši ukřižovaný, abychom tě milujíce byli od tebe zase milováni zde u milosti a potom na věky věkův T — 277 Boha drahého K — vám] nám PCN — i mně hřiešnému] všem PON — milý] milostivý PCN — Buoh» Pane, ukřižovaný Ježíši (+ Kriste N) PCN, Pane Bože, abychom se na to napraviti mohli skrze Krista, Pána našeho RU — Amen] v K až pozdní přípisek, Amen! Amen! Amen U —
745 275 hřiechy navrátili! Nuže, milí křesťané, budete-liž pamatovati ta jeho dobrodínstvie a vážiti je sobě a z toho milovati toho milého Boha? Dajž vám to i mně hřiešnému milý, drahý Buoh! Amen. * všecka O — 276—277 a vážiti ... Buoh» abyšte je uměli (abyšte je uměli] a umějtež jich O) sobě vážiti a z toho milování Boha (božího O) nabyti? Pomáhejž nám všem k tomu všemohaucí, věčný Pán Bůh na věky požeh- naný (Pomáhejž ... požehnaný] A budete-li tak činiti, dá vám Pán Bůh zde svau milost a po smrti věčnau radost O) SO — 276 je] jich RU — 276—277 a z toho . .. Boha] vyn. U — 276 z toho jej C — 276—277 toho milého .. . Buoh) Pána Boha, má ť se nám to ke všemu dobrému obrátiti. I dejž nám to milování všem, milostivej, drahej Pane Ježíši ukřižovaný, abychom tě milujíce byli od tebe zase milováni zde u milosti a potom na věky věkův T — 277 Boha drahého K — vám] nám PCN — i mně hřiešnému] všem PON — milý] milostivý PCN — Buoh» Pane, ukřižovaný Ježíši (+ Kriste N) PCN, Pane Bože, abychom se na to napraviti mohli skrze Krista, Pána našeho RU — Amen] v K až pozdní přípisek, Amen! Amen! Amen U —
Strana 746
Na den Vtělení Pána Ježíše Krista. B 562 »Zdráva, milosti plná, Hospodin s tebú!« Na tomto pozdravení Panny Marie dvoji lidé hřeší. Jedni tito, ješto, jsúce zle živi proti vuoli jejího milého Syna, i pozdravují ji, 5 ješto ona toho, drahá a převelebná Panna, neoblibuje Kani přijímá. Nebo, má-li ť člověk to pozdravení činiti, musí ť se k tomu zpuosobiti, ať by ona, drahá dievka, to od něho přijala a aby jemu to k odplatě přišlo; nebo, ktož ť ji tak pozdravujé, následujíce těch osob, od kterých se najprv to pozdravení stalo, 1 Na den ... Krista] Na den Zvěstovánie (+ svaté a blaho- slavené R, + blahoslavené U) Panny (Panně RTU) Marie (Mariji RT) kázanie (vyn. RT, jinak Početí Pána Krista NC, rodičce boží U) KRON TU, O zvěstování matce boží kázaní krásné P — Před kázáním v TU výňatky z perikop: Řeč Izaiáše proroka v VII. kapitole (rozdílu takto U). V těch dnech mluvil jest Pán Bůh (vyn. U)k Achas (!, Achazovi U) řka: »Upros (Žádej U)sobě znamení od Pána Bohatvého (svého U) v (do U) hlubokosti pekla (pekelní U) neb u (na U) výsosti (výsost U)nahoru (vzhůru U). Iřekl jest Achas etc. (etc.] »Nebudu žádati a nebudu Hospodina pokaušeti.« Konec: a vyvoliti dobré U). Čtení svatého (svaté U) Lukáše (napsal svatý Lukáš U) v I. kapitole. V ten čas poslán jest anjel Gabriel od Boha do města galilejského, jemuž jméno Naza- ret, ku panně odané (sic!, zasnaubené U)muži, jemuž jméno bíše Jozef etc. A konec toho čtení: »Staniž mi se podlé slova tvého!« Kázaní z toho čtení (jemuž jméno ... z toho — čtení] Konec: podlé slova. Vejklad LXI. U) TU 2—131 »Zdráva ... Bože!] vyn. P — 2 »Zdráva . . . s tebú!«] vyn. U — Zdráva Maria R — 3 tom C — velmi hřeší T — ješto] an U — 4 jejího] jeho (!) C, její a U — 5 drahá . .. Panna nikoli B — a převelebná] vyn. NU, a velebná T — 5—6 neoblibuje ani přijímá nepřijímá a neoblibuje C, nepřijímá U — ani přijímá vyn. B, ani nepřijímá TN — 7 tomu člověk KT — zpuosobiti] připraviti RU — děvka R, Panna CU — přijala a oblíbila N — 8 kdož kolivěk T — pozdravují KONT, pozdravuje RU — 9 se najprv ... stalo] jest to vyšlo, 1 Perikopy v TU jsou z Iz. 7, 10—15 a z Luk. 1, 26—38. 2 Luk. 1, 28 —
Na den Vtělení Pána Ježíše Krista. B 562 »Zdráva, milosti plná, Hospodin s tebú!« Na tomto pozdravení Panny Marie dvoji lidé hřeší. Jedni tito, ješto, jsúce zle živi proti vuoli jejího milého Syna, i pozdravují ji, 5 ješto ona toho, drahá a převelebná Panna, neoblibuje Kani přijímá. Nebo, má-li ť člověk to pozdravení činiti, musí ť se k tomu zpuosobiti, ať by ona, drahá dievka, to od něho přijala a aby jemu to k odplatě přišlo; nebo, ktož ť ji tak pozdravujé, následujíce těch osob, od kterých se najprv to pozdravení stalo, 1 Na den ... Krista] Na den Zvěstovánie (+ svaté a blaho- slavené R, + blahoslavené U) Panny (Panně RTU) Marie (Mariji RT) kázanie (vyn. RT, jinak Početí Pána Krista NC, rodičce boží U) KRON TU, O zvěstování matce boží kázaní krásné P — Před kázáním v TU výňatky z perikop: Řeč Izaiáše proroka v VII. kapitole (rozdílu takto U). V těch dnech mluvil jest Pán Bůh (vyn. U)k Achas (!, Achazovi U) řka: »Upros (Žádej U)sobě znamení od Pána Bohatvého (svého U) v (do U) hlubokosti pekla (pekelní U) neb u (na U) výsosti (výsost U)nahoru (vzhůru U). Iřekl jest Achas etc. (etc.] »Nebudu žádati a nebudu Hospodina pokaušeti.« Konec: a vyvoliti dobré U). Čtení svatého (svaté U) Lukáše (napsal svatý Lukáš U) v I. kapitole. V ten čas poslán jest anjel Gabriel od Boha do města galilejského, jemuž jméno Naza- ret, ku panně odané (sic!, zasnaubené U)muži, jemuž jméno bíše Jozef etc. A konec toho čtení: »Staniž mi se podlé slova tvého!« Kázaní z toho čtení (jemuž jméno ... z toho — čtení] Konec: podlé slova. Vejklad LXI. U) TU 2—131 »Zdráva ... Bože!] vyn. P — 2 »Zdráva . . . s tebú!«] vyn. U — Zdráva Maria R — 3 tom C — velmi hřeší T — ješto] an U — 4 jejího] jeho (!) C, její a U — 5 drahá . .. Panna nikoli B — a převelebná] vyn. NU, a velebná T — 5—6 neoblibuje ani přijímá nepřijímá a neoblibuje C, nepřijímá U — ani přijímá vyn. B, ani nepřijímá TN — 7 tomu člověk KT — zpuosobiti] připraviti RU — děvka R, Panna CU — přijala a oblíbila N — 8 kdož kolivěk T — pozdravují KONT, pozdravuje RU — 9 se najprv ... stalo] jest to vyšlo, 1 Perikopy v TU jsou z Iz. 7, 10—15 a z Luk. 1, 26—38. 2 Luk. 1, 28 —
Strana 747
747 10 veliké za to odplaty dojdú, nebo po Pánu Ježíšovi jest ona naděje naše, jakož se zpívá: »Ave, spes nostra!«, a také jest najmilos- tivějšie po svém milém Synu. Protož, ktož ť ji vzývají) právě, muož ť pomoci. Ale, chceš-liž jie vděčně pozdraviti, ná- sledujž těch osob, kteréž sú jie najprvé pozdravili tiem pozdra- 15 vením. Anděl najprvé řekl): »Zdráva, milosti plná!«, ale neme- noval jí. I přidala církev svatá to jméno »Maria«, že se jme- nuje; a to [jest] druhá osoba. Třetí Alžběta řekla: »I požehnaný plod břicha tvého«. A že najprvé od anjela stalo se pozdravení té velebné Panně, protož, chceš-li jí vděčně a sobě úžitečně říci: 20 »Zdráva s', plná milosti«, hlediž, aby anjela následoval v čistotě, aby byl čistý tělem i duší a všech poškvrn hřiecha se varoval, všech úduov svých Kode všech nečistot Kpilně ostřiehal. Tak ť bude jejie milosti svaté vzácno a tobě úžitečno k věčné odplatě. Ale toto, ješto) budú zlí, hanební) lidé, opilci, ožralci, smil- 25 níci, lájce neřádní, jejího Syna znovu křižujíce, a vždy zpo- nejprvé pozdravení se stalo C, nejprvé pozdravena byla U — 10 dojde U — nebo] nebo my křesťané tak věříme, vyznáváme a na tom umříti žádáme, že tato velebná a drahá Panna T — ona] vyn. T — 11—13 jakož ... pozdraviti] vyn. U — 11 jakož . . . nostra!« vyn. KN — se] církev svatá T — Ave ... nostra] Zdráva, naděje naše RCT — 11—12 ga také . . . Synu vyn. B — 12 Protož] I TCNK — 12—13 I .. . pomoci] v K pře- škrtnuto a pomazáno — 12 vzývají vyznávají B — 13 jim pomoci TN — 13—15 «Ale ... řekl Pak první osoba pozdravila jest Panny Marie anjel z nebe řka B — 14 najprvé] předně T — 15 Zdráva, Maria RU — ale jistě U — 16 jí jménem jejím T — to] vyn. KONT — «jméno? slovo B — «že se jmenuje vyn. BU, že se ze jména jmenuje N — 17 a to jest . .. požehnaný] a toto přidala Alžběta U — [jest] vyn. KRONT — osoba, Maria R — třetí osoba T — řekla] vyn. R — 18 břicha] života TCN — 19 velebné] svaté RU, velebné a důstojné T — Panně Mariji RU, Panny C — protož] vyn. N — liž ty T — jí ty je N — říci to N — 20 anjela božího N, anjela Gabriele T — 21 na těle U — na duši RU — Ka všech ... varoval vyn. B — poškvrn ... se varovalo se hříchů vystříhaje i U — aby se varoval TNC — 22 gode všech" od B, ode všech nešle- chetných U — nečistot aby U — 22—23 Kpilně ... odplatě smrtedl- ného hříchu choval; tak ji budeš moci pozdraviti B — 22 ostřiehal] se vystříhal N, vystříhal U — 23 její drahé N — jejie milosti svaté] vyn. U, svaté Panně Mariji R — úžitečno ... odplatě k spasení U — 24 Ale A U — «ješto vyn. BT, an U — bude U — zlý U — «hanební mrzcí B, hanební, nestydatí, zlolejní T — hanební ... ožralci] a oplzle mluvíce U — každodenní smilníci nečistí T, smilníci neřádní U — 25 lájce] vyn. T, lájcové R, zlolejci N, zlolejce C — neřádní vyn. BTU — milého 17 Luk. 1. 42 —
747 10 veliké za to odplaty dojdú, nebo po Pánu Ježíšovi jest ona naděje naše, jakož se zpívá: »Ave, spes nostra!«, a také jest najmilos- tivějšie po svém milém Synu. Protož, ktož ť ji vzývají) právě, muož ť pomoci. Ale, chceš-liž jie vděčně pozdraviti, ná- sledujž těch osob, kteréž sú jie najprvé pozdravili tiem pozdra- 15 vením. Anděl najprvé řekl): »Zdráva, milosti plná!«, ale neme- noval jí. I přidala církev svatá to jméno »Maria«, že se jme- nuje; a to [jest] druhá osoba. Třetí Alžběta řekla: »I požehnaný plod břicha tvého«. A že najprvé od anjela stalo se pozdravení té velebné Panně, protož, chceš-li jí vděčně a sobě úžitečně říci: 20 »Zdráva s', plná milosti«, hlediž, aby anjela následoval v čistotě, aby byl čistý tělem i duší a všech poškvrn hřiecha se varoval, všech úduov svých Kode všech nečistot Kpilně ostřiehal. Tak ť bude jejie milosti svaté vzácno a tobě úžitečno k věčné odplatě. Ale toto, ješto) budú zlí, hanební) lidé, opilci, ožralci, smil- 25 níci, lájce neřádní, jejího Syna znovu křižujíce, a vždy zpo- nejprvé pozdravení se stalo C, nejprvé pozdravena byla U — 10 dojde U — nebo] nebo my křesťané tak věříme, vyznáváme a na tom umříti žádáme, že tato velebná a drahá Panna T — ona] vyn. T — 11—13 jakož ... pozdraviti] vyn. U — 11 jakož . . . nostra!« vyn. KN — se] církev svatá T — Ave ... nostra] Zdráva, naděje naše RCT — 11—12 ga také . . . Synu vyn. B — 12 Protož] I TCNK — 12—13 I .. . pomoci] v K pře- škrtnuto a pomazáno — 12 vzývají vyznávají B — 13 jim pomoci TN — 13—15 «Ale ... řekl Pak první osoba pozdravila jest Panny Marie anjel z nebe řka B — 14 najprvé] předně T — 15 Zdráva, Maria RU — ale jistě U — 16 jí jménem jejím T — to] vyn. KONT — «jméno? slovo B — «že se jmenuje vyn. BU, že se ze jména jmenuje N — 17 a to jest . .. požehnaný] a toto přidala Alžběta U — [jest] vyn. KRONT — osoba, Maria R — třetí osoba T — řekla] vyn. R — 18 břicha] života TCN — 19 velebné] svaté RU, velebné a důstojné T — Panně Mariji RU, Panny C — protož] vyn. N — liž ty T — jí ty je N — říci to N — 20 anjela božího N, anjela Gabriele T — 21 na těle U — na duši RU — Ka všech ... varoval vyn. B — poškvrn ... se varovalo se hříchů vystříhaje i U — aby se varoval TNC — 22 gode všech" od B, ode všech nešle- chetných U — nečistot aby U — 22—23 Kpilně ... odplatě smrtedl- ného hříchu choval; tak ji budeš moci pozdraviti B — 22 ostřiehal] se vystříhal N, vystříhal U — 23 její drahé N — jejie milosti svaté] vyn. U, svaté Panně Mariji R — úžitečno ... odplatě k spasení U — 24 Ale A U — «ješto vyn. BT, an U — bude U — zlý U — «hanební mrzcí B, hanební, nestydatí, zlolejní T — hanební ... ožralci] a oplzle mluvíce U — každodenní smilníci nečistí T, smilníci neřádní U — 25 lájce] vyn. T, lájcové R, zlolejci N, zlolejce C — neřádní vyn. BTU — milého 17 Luk. 1. 42 —
Strana 748
748 léhají na to, že jim Panna Maria pomuož?! Zmýlí ť vás to, shle- dáte! Bude bídník Kláti jako pes vzteklý anebo žena biednice poklesnúci se die slovo, že se jemu čert zasměje z horaucieho pekla) — a pak těmi usty «budau pozdravovati) Panny Marije! 30 Zvíte, že ť vám to nesplyne lehce, nemějte péče! Ah, kterak ten aud, usta, má pilně býti ostříhán, aby čistě zachován byl nade všechny jiné audy! Nebo člověk usty řeči boží mluví, usty se modlí, usty s svým milým Bohem rozmlúvá, usty tělo drahého Ježíše a jeho svatú krev přijímá. Ó nastojte, kde se ta smělost 35 vezme u tebe, aby ty směl «ten jazyk omočiti v té drahé krvi a vzéti na ň tělo drahého Ježíše, ješto jím zle, nešlechetně laješ, mluvíš zle, oplzle? Milý, bylo-li ť by tobě líbo u malomoc- ného v usta polibiti, ano na nich plno hnisu a nečistoty)? Tak ť jest milému Bohu nelibo, Ka nesmierně nelibějie), když 40 ty v svá hanebná a nečistá usta béřeš jeho drahé tělo aneb se modlíš. Ale vy to vše zpovědí shladíte, veď-li? Ano, B 563 Syna N, Syna neřádně ( svejmi hříchy C) KTC — křižujíce] křižují KR, křižovníci N — 26 něco spomůž C — Zmýlí .. . shledáte] Zmejlíš (Zmejlíte U) se na tom, to shledáš (shledáte U) RU — 27—29 gláti... pekla aneb bídnice zlého, oplzlého jazyku, slovo dobré z hrdla nevyjde B — 27 láti, zlořečiti C — jako pes vzteklý] vyn. U — žena též C — biednice nestydatá T — 28—29 poklesnúci ... pekla an tím dábla nakrmí, až se tomu zasměje U — 28 dábel RONT — 29 a pak] potom T, a U — zlořečenými usty TN — budau pozdravovati pozdravuje B — té drahé Panny T — Pannu Mariji U — 30—37 Zvíte ... oplzle!] A, mníte, že vám to splyne, ano těmi usty zle a nešlechetně mluvíte? U —30 to tak C — hned lehce R — nemějte péče] nebude-li vopravy T, nebudete-li míti péče N, nebudete -li za to pokání svatého činiti C — Ach TON — 31 mají RC — ostříhány R, ostříhána C — čistě] v čistotě T, čistý N — čistě zachován byl] čisté byly zachovány R, čistá ostříhána (!) a zachována byla C — 31—32 nade .. . audy] nad jiný aud R — «nade všechny? nad B — 33 drahého] drahé Pána T — 34 svatú] drahú (+ a důstojnau T) KRNT — Ó] Ba KON, Ah R, Ach T — 35 u do B — ty] vyn. T — směl] smělost vezma i směl C, směle T —35—37 «ten ... libo na ten jazyk mrzký vzíti drahé boží tělo a močiti jej v té svaté krvi! Mílo-li by tobě bylo B — 35 zlořečený jazyk N — omočil T — předrahé N — 37 Milý] A, milý R, vyn. T — líbo] líbo anebo vděk C, mílo a líbo, medle, kdyby měl T — 38 v austa R, v usta jeho N — Kano ... nečistoty v šeredná, zsinalá B — an U — shniliny, hnisu N — 39 Ka nesmierně nelíbějie) vyn. B — nesmierně] mnohem U — 40 v svá . . . usta nečistými usty B — a nečistá] vyn. KT, zlořečená N, a nestydatý (!) U — jeho] boží NU — drahé? vyn. BN — tělo a jeho svatau krev C — 41 aneb] a U — jemu modlíš TON — Ale viď, že U — vše vyn. B — tau spovědí U — chcete shladiti TCN — veď-lij vyn. TU — 41—43 Ano ... následovati Nemějte péče, zvíte B — 41 Ano]
748 léhají na to, že jim Panna Maria pomuož?! Zmýlí ť vás to, shle- dáte! Bude bídník Kláti jako pes vzteklý anebo žena biednice poklesnúci se die slovo, že se jemu čert zasměje z horaucieho pekla) — a pak těmi usty «budau pozdravovati) Panny Marije! 30 Zvíte, že ť vám to nesplyne lehce, nemějte péče! Ah, kterak ten aud, usta, má pilně býti ostříhán, aby čistě zachován byl nade všechny jiné audy! Nebo člověk usty řeči boží mluví, usty se modlí, usty s svým milým Bohem rozmlúvá, usty tělo drahého Ježíše a jeho svatú krev přijímá. Ó nastojte, kde se ta smělost 35 vezme u tebe, aby ty směl «ten jazyk omočiti v té drahé krvi a vzéti na ň tělo drahého Ježíše, ješto jím zle, nešlechetně laješ, mluvíš zle, oplzle? Milý, bylo-li ť by tobě líbo u malomoc- ného v usta polibiti, ano na nich plno hnisu a nečistoty)? Tak ť jest milému Bohu nelibo, Ka nesmierně nelibějie), když 40 ty v svá hanebná a nečistá usta béřeš jeho drahé tělo aneb se modlíš. Ale vy to vše zpovědí shladíte, veď-li? Ano, B 563 Syna N, Syna neřádně ( svejmi hříchy C) KTC — křižujíce] křižují KR, křižovníci N — 26 něco spomůž C — Zmýlí .. . shledáte] Zmejlíš (Zmejlíte U) se na tom, to shledáš (shledáte U) RU — 27—29 gláti... pekla aneb bídnice zlého, oplzlého jazyku, slovo dobré z hrdla nevyjde B — 27 láti, zlořečiti C — jako pes vzteklý] vyn. U — žena též C — biednice nestydatá T — 28—29 poklesnúci ... pekla an tím dábla nakrmí, až se tomu zasměje U — 28 dábel RONT — 29 a pak] potom T, a U — zlořečenými usty TN — budau pozdravovati pozdravuje B — té drahé Panny T — Pannu Mariji U — 30—37 Zvíte ... oplzle!] A, mníte, že vám to splyne, ano těmi usty zle a nešlechetně mluvíte? U —30 to tak C — hned lehce R — nemějte péče] nebude-li vopravy T, nebudete-li míti péče N, nebudete -li za to pokání svatého činiti C — Ach TON — 31 mají RC — ostříhány R, ostříhána C — čistě] v čistotě T, čistý N — čistě zachován byl] čisté byly zachovány R, čistá ostříhána (!) a zachována byla C — 31—32 nade .. . audy] nad jiný aud R — «nade všechny? nad B — 33 drahého] drahé Pána T — 34 svatú] drahú (+ a důstojnau T) KRNT — Ó] Ba KON, Ah R, Ach T — 35 u do B — ty] vyn. T — směl] smělost vezma i směl C, směle T —35—37 «ten ... libo na ten jazyk mrzký vzíti drahé boží tělo a močiti jej v té svaté krvi! Mílo-li by tobě bylo B — 35 zlořečený jazyk N — omočil T — předrahé N — 37 Milý] A, milý R, vyn. T — líbo] líbo anebo vděk C, mílo a líbo, medle, kdyby měl T — 38 v austa R, v usta jeho N — Kano ... nečistoty v šeredná, zsinalá B — an U — shniliny, hnisu N — 39 Ka nesmierně nelíbějie) vyn. B — nesmierně] mnohem U — 40 v svá . . . usta nečistými usty B — a nečistá] vyn. KT, zlořečená N, a nestydatý (!) U — jeho] boží NU — drahé? vyn. BN — tělo a jeho svatau krev C — 41 aneb] a U — jemu modlíš TON — Ale viď, že U — vše vyn. B — tau spovědí U — chcete shladiti TCN — veď-lij vyn. TU — 41—43 Ano ... následovati Nemějte péče, zvíte B — 41 Ano]
Strana 749
749 zviete, nemějte péče, kde ť bude déle býti! Musí ť v čistotě anděla následovati! Druhé, že církev svatá přidala to «jméno) »Maria«. Hlediž, 45 aby církve svaté následoval; nebo, jakož dí svatý Pavel o té církvi, že jest ona bez vrásky a bez poškvrny, hlediž jie ná- sledovati, aby poškvrny hřícha smrtedlného na tobě nebylo, chceš-li právě pozdravovati té drahé Panny)). Třetí, že Alžběta řekla: »I požehnaný plod břicha tvého«. 50 Hlediž KAlžběty následovati, což jest o ní, o té Alžbětě, řečeno: »A byla jsta oba spravedliva, «totiž Zachariáš i Alžběta, a bez žaloby před Bohem i před lidmi«. «Hlediž Alžběty následovati; hlediž, aby spravedlivě živ byl k Bohu, aby, což na Boha) sluší, Bohu navrátil, a svému bližniemu též, a shleď, aby 55 [též] byl bez žaloby, aby žádný na tě v pravdě nemohl žalovati. A když budeš tak těch osob následovati, jakož si slyšal , mějž Ach U, vyn. T — 41—42 Ano . . . déle býtij Zmejlíte se, nebude-li t pokání N — 42 zvíte pak C — nemějte péče] nebudete-li míti péče TC, vyn. U — kde . . . býti] vyn. TC — Musí ť] Musí ť člověk C, Musíte U — anjelův NTC — 43 následováno býti NT — 44 že] vyn. KONT — to] vyn. KONT — jméno slovo B — Hlediž pilnost přičiniti T — 45 cierkvi svaté KONT — 46—47 «a bez ... aby? tak i ty varuj se B — 46 beze vší poškvrny TNU — v tom následovati N — 47 «na tobě nebylo vyn. B — na tobě] vyn. KC — nebylo» se nena- cházelo T — 48 «právě ... Panny Panny Marie vzácně pozdraviti B — pozdraviti RCU — velebné, drahé N — 49 břicha] života TON — 50 Alžběty ... řečeno? aby Alžběty následoval, o níž jest takto psáno i o jejím muži Zachariášovi B — což . . . řečeno v tom, co jest o ní povědíno N, Toto jest pak o té Alžbětě pozna- menáno T — o té Alžbětě] vyn. U — napsáno aneb řečeno C — 51 A] že C, i že U, I RTN — byla jsta] byli RCNTU, byli, prý N — spravedliví U — 51—52 «totiž ... žaloby vyn. B — 51 totiž] vyn. RNU — muž Zacha- riáš N, Zachariáš, manžel její T — ona Alžběta U — 52 žaloby) auhony N — 52—53 «Hlediž Alžběty ... živ byl Budiž i ty spravedlivý B — 52 Hlediž . . . následovati] Následujž tehdy této svaté Alžběty a T, vyn. N — následovati] ty následovati v tom U — 53 aby i ty U — k Bohu] Bohu C — k Bohu, aby] a U — Boha něj B — 54 «Bohu ... bližniemu jemu učinil, a bližnímu, což na ň sluší B — Bohu] aby jemu to T, jemu N, to ť jemu U — navrať U, navrátil, jako čest, poklonu, poslušenství N — též vyn. RU, tolikéž T, též, co chceš, aby tobě jiní činili, i ty činil bližním svým všem N — hleď vyn. BU, hleď také N — 55 [též] vyn. KRONTU — žádný . . . nemohl] neměli na tě co U — v pravdě] vyn. TON — nemohl a neměl co C — 56 «budeš ... slyšal se tak k tomu ke všemu napravíš 45 Efez. 5, 27 — 51 Luk. 1, 6 —
749 zviete, nemějte péče, kde ť bude déle býti! Musí ť v čistotě anděla následovati! Druhé, že církev svatá přidala to «jméno) »Maria«. Hlediž, 45 aby církve svaté následoval; nebo, jakož dí svatý Pavel o té církvi, že jest ona bez vrásky a bez poškvrny, hlediž jie ná- sledovati, aby poškvrny hřícha smrtedlného na tobě nebylo, chceš-li právě pozdravovati té drahé Panny)). Třetí, že Alžběta řekla: »I požehnaný plod břicha tvého«. 50 Hlediž KAlžběty následovati, což jest o ní, o té Alžbětě, řečeno: »A byla jsta oba spravedliva, «totiž Zachariáš i Alžběta, a bez žaloby před Bohem i před lidmi«. «Hlediž Alžběty následovati; hlediž, aby spravedlivě živ byl k Bohu, aby, což na Boha) sluší, Bohu navrátil, a svému bližniemu též, a shleď, aby 55 [též] byl bez žaloby, aby žádný na tě v pravdě nemohl žalovati. A když budeš tak těch osob následovati, jakož si slyšal , mějž Ach U, vyn. T — 41—42 Ano . . . déle býtij Zmejlíte se, nebude-li t pokání N — 42 zvíte pak C — nemějte péče] nebudete-li míti péče TC, vyn. U — kde . . . býti] vyn. TC — Musí ť] Musí ť člověk C, Musíte U — anjelův NTC — 43 následováno býti NT — 44 že] vyn. KONT — to] vyn. KONT — jméno slovo B — Hlediž pilnost přičiniti T — 45 cierkvi svaté KONT — 46—47 «a bez ... aby? tak i ty varuj se B — 46 beze vší poškvrny TNU — v tom následovati N — 47 «na tobě nebylo vyn. B — na tobě] vyn. KC — nebylo» se nena- cházelo T — 48 «právě ... Panny Panny Marie vzácně pozdraviti B — pozdraviti RCU — velebné, drahé N — 49 břicha] života TON — 50 Alžběty ... řečeno? aby Alžběty následoval, o níž jest takto psáno i o jejím muži Zachariášovi B — což . . . řečeno v tom, co jest o ní povědíno N, Toto jest pak o té Alžbětě pozna- menáno T — o té Alžbětě] vyn. U — napsáno aneb řečeno C — 51 A] že C, i že U, I RTN — byla jsta] byli RCNTU, byli, prý N — spravedliví U — 51—52 «totiž ... žaloby vyn. B — 51 totiž] vyn. RNU — muž Zacha- riáš N, Zachariáš, manžel její T — ona Alžběta U — 52 žaloby) auhony N — 52—53 «Hlediž Alžběty ... živ byl Budiž i ty spravedlivý B — 52 Hlediž . . . následovati] Následujž tehdy této svaté Alžběty a T, vyn. N — následovati] ty následovati v tom U — 53 aby i ty U — k Bohu] Bohu C — k Bohu, aby] a U — Boha něj B — 54 «Bohu ... bližniemu jemu učinil, a bližnímu, což na ň sluší B — Bohu] aby jemu to T, jemu N, to ť jemu U — navrať U, navrátil, jako čest, poklonu, poslušenství N — též vyn. RU, tolikéž T, též, co chceš, aby tobě jiní činili, i ty činil bližním svým všem N — hleď vyn. BU, hleď také N — 55 [též] vyn. KRONTU — žádný . . . nemohl] neměli na tě co U — v pravdě] vyn. TON — nemohl a neměl co C — 56 «budeš ... slyšal se tak k tomu ke všemu napravíš 45 Efez. 5, 27 — 51 Luk. 1, 6 —
Strana 750
750 plnú naději, že ť to pozdravenie bude od tebe přijato od té drahé Panny a obrátí se tobě k věčné odplatě. Pomáhajž nám se na to napraviti, milý Bože, drahý! 60 Druzí lidé jsú, ješto hřešie těžkým hřiechem na tom pozdra- vení Panny Marie, ješto jie nechtie pozdravovati tiem pozdra- vením, kteréž se jest stalo k nie od anděla, pravíc, že by to nemělo) býti. Oh, zlí, hanební Ka bludní lidé, že to kdy smiete mluviti! Poněvadž Buoh Otec i) celá Trojice svatá «i řieše 65 všecka nebeská anjela s tiem pozdravením poslala k té drahé a velebné Panně a tak jest pozdravena, i ty, biedný, hanebný člo- věče, smieš se o to pokusiti, aby to tupil a jí, drahé Panně, utrhal? Čertova ť jest to smělost v tobě! Církev svatá [toho] potvrdila, světí doktorové, Anselmus, Bernart a jiní, jsauc plni Ducha 70 svatého, velmi jsau ctili tu drahú Pannu a mnoho k jeji cti a chvále složili, a tobě pak ujímati tomu? Čertuov ť jest to B — tak vyn. KU, v pravdě tak R — 57—62 ť to pozdravenie ... od anděla vzácně budeš pozdravovati Panny Marije. Kteří se toho liknují (!) B — 57—58 od tebe ... Panny] příjemné U — 57 přijato od] příjemno R — 58 drahé] důstojné N — Panně R — a obrátí ... odplatě] vyn. U — i nám T — 59 náš milej T — drahý] vyn. T — 60 jsú] se nacházejí T — ješto] an U — tom] to R — pozdravování ČN — 61 blahoslavené Panny T — Panny Marie] vyn. U — ješto] an U — pozdravením Panny Marie R — 62 stalo] dálo R — k nie] jí U — anděla té drahé Panně U — a pravie KRCNU, pravíce někteří T — «by to ne- mělo to nemá B, by to již nemělo N — 63 býti, jiní, že jest to papežská věc T, býti za nic položeno U — Ó RONTU — 63—64 a bludní ... Otec i) lidé! B — 64 mluviti a z úst svých nešlechetných vypauštěti N — Otec a Otec náš nejmilejší T, Otec všemohaucí U — celá] všechna U — velebná a svatá T — 64—67 «i řieše ... utrhal toto pozdravení po anjelu poslala k této drahé Panně, a ty pak smíš to tupiti a té důstojné Panně utrhati B — 65 nebeská anjela] andělská U — pozdravením] poselstvím U — 65—66 a velebné] vyn. U, a velebné, v pravdě řečené TNC — 66 pozdravena] po- zdravení C, těmi slovy pozdravena T — ty pak RU — hanebný vyn. K — 67 všetečně pokusiti T — jí té T — Panně Mariji C, Panně zlosynsky a lotrov- sky T — 68 Dáblova RCNTU — v tobě] u tebe RU, v tobě, nešlechetný kacíři T — [toho] vyn. KRCN, to U — 69—70 «Anselmus ... Pannu a Duchem svatým B — 69 jako Anselmus T — i svatý Bernart R — jiní svatí doktorové C — 69—70 plni ... Ducha svatého] naplněn Duchem svatým U — 70 ctili oni U — Pannu svatau U — 70—71 mnoho .. . složili] k ní se utíkali, jí za pomoc žádal«i (ps. —a!), na její čest a chválu mnoho na- skládali svatých spěvů, modliteb N — 70 mnoho písem svatých T — 71—72 «složili . . . jiného vypsali B — 71 položili K — tobě pak] ty se pak pro- tiviti tomu a T, ty pak chceš U — tomu] toho RU. té cti T, tomu, proti
750 plnú naději, že ť to pozdravenie bude od tebe přijato od té drahé Panny a obrátí se tobě k věčné odplatě. Pomáhajž nám se na to napraviti, milý Bože, drahý! 60 Druzí lidé jsú, ješto hřešie těžkým hřiechem na tom pozdra- vení Panny Marie, ješto jie nechtie pozdravovati tiem pozdra- vením, kteréž se jest stalo k nie od anděla, pravíc, že by to nemělo) býti. Oh, zlí, hanební Ka bludní lidé, že to kdy smiete mluviti! Poněvadž Buoh Otec i) celá Trojice svatá «i řieše 65 všecka nebeská anjela s tiem pozdravením poslala k té drahé a velebné Panně a tak jest pozdravena, i ty, biedný, hanebný člo- věče, smieš se o to pokusiti, aby to tupil a jí, drahé Panně, utrhal? Čertova ť jest to smělost v tobě! Církev svatá [toho] potvrdila, světí doktorové, Anselmus, Bernart a jiní, jsauc plni Ducha 70 svatého, velmi jsau ctili tu drahú Pannu a mnoho k jeji cti a chvále složili, a tobě pak ujímati tomu? Čertuov ť jest to B — tak vyn. KU, v pravdě tak R — 57—62 ť to pozdravenie ... od anděla vzácně budeš pozdravovati Panny Marije. Kteří se toho liknují (!) B — 57—58 od tebe ... Panny] příjemné U — 57 přijato od] příjemno R — 58 drahé] důstojné N — Panně R — a obrátí ... odplatě] vyn. U — i nám T — 59 náš milej T — drahý] vyn. T — 60 jsú] se nacházejí T — ješto] an U — tom] to R — pozdravování ČN — 61 blahoslavené Panny T — Panny Marie] vyn. U — ješto] an U — pozdravením Panny Marie R — 62 stalo] dálo R — k nie] jí U — anděla té drahé Panně U — a pravie KRCNU, pravíce někteří T — «by to ne- mělo to nemá B, by to již nemělo N — 63 býti, jiní, že jest to papežská věc T, býti za nic položeno U — Ó RONTU — 63—64 a bludní ... Otec i) lidé! B — 64 mluviti a z úst svých nešlechetných vypauštěti N — Otec a Otec náš nejmilejší T, Otec všemohaucí U — celá] všechna U — velebná a svatá T — 64—67 «i řieše ... utrhal toto pozdravení po anjelu poslala k této drahé Panně, a ty pak smíš to tupiti a té důstojné Panně utrhati B — 65 nebeská anjela] andělská U — pozdravením] poselstvím U — 65—66 a velebné] vyn. U, a velebné, v pravdě řečené TNC — 66 pozdravena] po- zdravení C, těmi slovy pozdravena T — ty pak RU — hanebný vyn. K — 67 všetečně pokusiti T — jí té T — Panně Mariji C, Panně zlosynsky a lotrov- sky T — 68 Dáblova RCNTU — v tobě] u tebe RU, v tobě, nešlechetný kacíři T — [toho] vyn. KRCN, to U — 69—70 «Anselmus ... Pannu a Duchem svatým B — 69 jako Anselmus T — i svatý Bernart R — jiní svatí doktorové C — 69—70 plni ... Ducha svatého] naplněn Duchem svatým U — 70 ctili oni U — Pannu svatau U — 70—71 mnoho .. . složili] k ní se utíkali, jí za pomoc žádal«i (ps. —a!), na její čest a chválu mnoho na- skládali svatých spěvů, modliteb N — 70 mnoho písem svatých T — 71—72 «složili . . . jiného vypsali B — 71 položili K — tobě pak] ty se pak pro- tiviti tomu a T, ty pak chceš U — tomu] toho RU. té cti T, tomu, proti
Strana 751
751 duch v tobě, nic jiného! Syn její milý, náš Pán Ježíš, Ktak jic ráčil poctiti, že jie ráčil povýšiti nade všecky kuory anjelské, jakož se o tom zpievá v cierkvi svaté, — a tobě pak tupiti)? Vše t 75 to Kčert jedná a popúzie k tomu a mieždí lidi zlé, hanebné. A proč toho pozdravenie dábel nenávidí? Pro toto, neb jest jemu to náramně těžko, když se die »Zdráva s'«, latině »Ave« (quasi: sine ve), »Zdráva«, totiž jako »bez bídy«, i že on závidí, když die »bez bídy«, neb on, ďábel, v ustavičné biedě přebývá a bude 80 bydliti se všemi, kohož Buoh neuchová «na věky věkuov). A dí se tu »Zdráva«, ješto» jest opět dáblu těžko to velmi. Proč? Pro toto, neb všecko pokolení lidské před vtělením Pána Ježíše obecným během ležalo jest Ku veliké nemoci, že žádný sám od sebe toho nemohl mieti, by se mohl k Bohu po- 85 zdvihnúti, žádný té moci neměl až do vtělenie jeho, drahého Pána); již jest pak divné moci nabylo lidské pokolení, že již, leč sám člověk nechce, tož nepříde k Bohu, a dábel u jest B 564 tomu svá nešlechetná usta otvírati N — Dáblův NRCTU — to] vyn. T— 72 v tobě, nic jiného] vyn. U — v tobě, zlý člověče T — náš) vyn. B — 72—74 «tak ... tupiti ráčil ji uctiti, povýšiv ji nad anjelské kuory; a ty pak to tupíš B — 73 archanjelské K — 74 tobě pak tupiti ty pak ji tupíš U, ty pak nestydíš se jí haněti, tupiti T — 74—75 Vše t ... hanebné] vyn. U, Dábel ť tebe k tomu popauzí a ponauká, pobízí T — 75—80 čert... bydliti duch ďábelský puosobí v tobě a jedná, neb jest dáblu toto pozdra- vení náramně protivné a těžké; neb, když se dí »Ave« (sine ve), jako by řekl »bez bídy «, neb skrze to pozdravení býváme zbaveni věčné bídy, v nížto on, dábel, přebývá B — 75 dábel RON — jedná a působí v tobě N — mieždí] nabízí C, nabízeti N — 76 dábel tak velice T :: Pro toto] Jediné proto T — toto] to NU, to jest to C — neb] že T — jemu] vyn. R — 77 se die] slyší mluviti N, se od věrných říká T — 77—78 Zdráva s' . . . sine ve] vyn. KU — quasi ... Zdrávaj vyn. C — quasi sine ve] vyn. T — 78 ve] vyn. R — bídy dieky K — 78—79 i že on ... bez bídy« vyn. NCT — 79 bídy] dieky K — v ustavičné] ustavičně v U — bídě vždycky C — obejvá RU — 80 bydliti obejvati RU, přebývati T — neuchová, a to U — «na věky věkuov? vyn. B — 81—92 A dí se tu ... Maria!] vyn. U — 81 tuto T — «ješto? to B — jest tu N — opět] vyn. C — 81—82 (to ... toto) vyn. B — 81 to] vyn. N — 82 Proč] vyn. T — Pro toto I, pro to C, Pro tu příčinu T — 83 obec- ným během vyn. B — 83—86 u veliké ... Pána v nemoci a žádný sebe z ní nemohl pozdvihnúti a k Bohu povstati B — 84 sám] vyn. R — nemůže C — 86 Pána Ježíše T — 86—87 již jest ... k Bohu] ale již jest volný přístup ku Pánu Bohu, leč by sám zaumyslně člověk nechtěl do nebe jíti T — 86 divné ... že] nebylo lidské pokolení po vtělení v tom postavené, nebo nyní N — divné moci] vyn. C — nabylo] nebylo C — 87 nechce] nebude
751 duch v tobě, nic jiného! Syn její milý, náš Pán Ježíš, Ktak jic ráčil poctiti, že jie ráčil povýšiti nade všecky kuory anjelské, jakož se o tom zpievá v cierkvi svaté, — a tobě pak tupiti)? Vše t 75 to Kčert jedná a popúzie k tomu a mieždí lidi zlé, hanebné. A proč toho pozdravenie dábel nenávidí? Pro toto, neb jest jemu to náramně těžko, když se die »Zdráva s'«, latině »Ave« (quasi: sine ve), »Zdráva«, totiž jako »bez bídy«, i že on závidí, když die »bez bídy«, neb on, ďábel, v ustavičné biedě přebývá a bude 80 bydliti se všemi, kohož Buoh neuchová «na věky věkuov). A dí se tu »Zdráva«, ješto» jest opět dáblu těžko to velmi. Proč? Pro toto, neb všecko pokolení lidské před vtělením Pána Ježíše obecným během ležalo jest Ku veliké nemoci, že žádný sám od sebe toho nemohl mieti, by se mohl k Bohu po- 85 zdvihnúti, žádný té moci neměl až do vtělenie jeho, drahého Pána); již jest pak divné moci nabylo lidské pokolení, že již, leč sám člověk nechce, tož nepříde k Bohu, a dábel u jest B 564 tomu svá nešlechetná usta otvírati N — Dáblův NRCTU — to] vyn. T— 72 v tobě, nic jiného] vyn. U — v tobě, zlý člověče T — náš) vyn. B — 72—74 «tak ... tupiti ráčil ji uctiti, povýšiv ji nad anjelské kuory; a ty pak to tupíš B — 73 archanjelské K — 74 tobě pak tupiti ty pak ji tupíš U, ty pak nestydíš se jí haněti, tupiti T — 74—75 Vše t ... hanebné] vyn. U, Dábel ť tebe k tomu popauzí a ponauká, pobízí T — 75—80 čert... bydliti duch ďábelský puosobí v tobě a jedná, neb jest dáblu toto pozdra- vení náramně protivné a těžké; neb, když se dí »Ave« (sine ve), jako by řekl »bez bídy «, neb skrze to pozdravení býváme zbaveni věčné bídy, v nížto on, dábel, přebývá B — 75 dábel RON — jedná a působí v tobě N — mieždí] nabízí C, nabízeti N — 76 dábel tak velice T :: Pro toto] Jediné proto T — toto] to NU, to jest to C — neb] že T — jemu] vyn. R — 77 se die] slyší mluviti N, se od věrných říká T — 77—78 Zdráva s' . . . sine ve] vyn. KU — quasi ... Zdrávaj vyn. C — quasi sine ve] vyn. T — 78 ve] vyn. R — bídy dieky K — 78—79 i že on ... bez bídy« vyn. NCT — 79 bídy] dieky K — v ustavičné] ustavičně v U — bídě vždycky C — obejvá RU — 80 bydliti obejvati RU, přebývati T — neuchová, a to U — «na věky věkuov? vyn. B — 81—92 A dí se tu ... Maria!] vyn. U — 81 tuto T — «ješto? to B — jest tu N — opět] vyn. C — 81—82 (to ... toto) vyn. B — 81 to] vyn. N — 82 Proč] vyn. T — Pro toto I, pro to C, Pro tu příčinu T — 83 obec- ným během vyn. B — 83—86 u veliké ... Pána v nemoci a žádný sebe z ní nemohl pozdvihnúti a k Bohu povstati B — 84 sám] vyn. R — nemůže C — 86 Pána Ježíše T — 86—87 již jest ... k Bohu] ale již jest volný přístup ku Pánu Bohu, leč by sám zaumyslně člověk nechtěl do nebe jíti T — 86 divné ... že] nebylo lidské pokolení po vtělení v tom postavené, nebo nyní N — divné moci] vyn. C — nabylo] nebylo C — 87 nechce] nebude
Strana 752
752 tak umdlen, že nižádné moci nemá nad člověkem, leč jemu sám člověk nad sebú moc dá. I protož jest to dáblu těžko slyšeti 90 »Zdráva«, jako by jemu novú múku činil. Ej, pozdravujte té drahé Panny rádi tiem pozdravením, milí křestané, řkauc: »Zdráva, Maria!« Druhé, když se dí »Maria«, opět to dáblu těžko. «Proč? Proto, že církev svatá to přidala, chot «drahého Pána) Ježíše 95 [Krista], i jest jemu to velmi těžko, že jest on, milý Pán, tak se ráčil s lidmi spojiti a Klidské pokolenie) sobě za milú chot Kvzieti). Třetí dí: »Milosti plná«. Opět to dáblu Ktěžko a novú) múku činí, a to proto, že lidské pokolení bylo prvé u velikém 100 hněvu a v nenávisti boží, tak bylo plno hněvu božího, a již se dí, že plná milosti. I velmi toho dábel závidí a pálí se hněvem nesmírným pro to. Dále dí: »Hospodin s tebú«. Opět Kon toho dábel náramně nenávidí, a to proto, že se byl člověk prvé náramně zdálil 105 od Pána Boha, Kmnohem dále, nežli jest nebe od země; a tak se právě měl milý Buoh, jako by spal a netbal na lidi. Nebo, ač chtíti C — «tož vyn. B, to již KN, totiž C — 88 jemu] by mu N — 89 dal N — jest] vyn. KCN — jest to] pravím, to slovo »Zdráva» T — 90 »Zdráva«] vyn. TC — učinil T — Aj RNT — 90—92 «pozdravujte ... Maria!« poděkujmež drahé Panně Mariji z toho etc. B — 90 pozdravujte jí rádi, milí lidé T — 91 rádi] vyn. T — milí křesťané] vyn. T — 92 Maria etc. R — 93 dí] říká T — to] tu TU — velmi těžko to slovo slyšeti T — 93—94 Proč? Proto, že proto, že BNT, Pro toto, že K — 94 že vyn. U — drahého Pána drahá BK, a nevěsta T — 95 [Krista] vyn. KRCNT 96 «lidmi námi B — spojiti a sjednotiti T — «lidské pokolenie nás B — 97 gvzieti přijíti B, [zvoliti a] vzieti K, vzíti, dábla pak i s jeho tovaryši na věky zavrci T 98 Třetí, když TU — to] tu TCU — «těžko a novú velikú B — 99 mauku jemu RU, mauku mu to TNC — a to] vyn. TN — bylo a zůstávalo N — 100 hněvu božím T — v nenávisti] nemilosti N — boží vyn. T — tak .. . božího] vyn. U — «bylo vyn. B — plné NC — 101 dí] říká (+ nyní U) RU, praví T — že] vyn. TCU — plná nyní R — 102 nesmírným] veli- kým U — 103 s tebú« aneb »Buoh s tebú« KONT — Kon) vyn. BT — 104 to) vyn. N — se] vyn. U — «prvé vyn. BN — vzdálený pro hřích U — 105 Boha, stvořitelo svého T, Boha všemohaucího N, Boha, a to U — 105—107 Kmnohem .. . milý dále než země od nebe; ačkoli B — 105 země] země daleko R — tak] již R — 106 měl] tak měl R, měl k lidskému pokolení T — milý] vyn. U — Buoh k lidem U — nedbal nic TN, nedbal nic jich, totiž
752 tak umdlen, že nižádné moci nemá nad člověkem, leč jemu sám člověk nad sebú moc dá. I protož jest to dáblu těžko slyšeti 90 »Zdráva«, jako by jemu novú múku činil. Ej, pozdravujte té drahé Panny rádi tiem pozdravením, milí křestané, řkauc: »Zdráva, Maria!« Druhé, když se dí »Maria«, opět to dáblu těžko. «Proč? Proto, že církev svatá to přidala, chot «drahého Pána) Ježíše 95 [Krista], i jest jemu to velmi těžko, že jest on, milý Pán, tak se ráčil s lidmi spojiti a Klidské pokolenie) sobě za milú chot Kvzieti). Třetí dí: »Milosti plná«. Opět to dáblu Ktěžko a novú) múku činí, a to proto, že lidské pokolení bylo prvé u velikém 100 hněvu a v nenávisti boží, tak bylo plno hněvu božího, a již se dí, že plná milosti. I velmi toho dábel závidí a pálí se hněvem nesmírným pro to. Dále dí: »Hospodin s tebú«. Opět Kon toho dábel náramně nenávidí, a to proto, že se byl člověk prvé náramně zdálil 105 od Pána Boha, Kmnohem dále, nežli jest nebe od země; a tak se právě měl milý Buoh, jako by spal a netbal na lidi. Nebo, ač chtíti C — «tož vyn. B, to již KN, totiž C — 88 jemu] by mu N — 89 dal N — jest] vyn. KCN — jest to] pravím, to slovo »Zdráva» T — 90 »Zdráva«] vyn. TC — učinil T — Aj RNT — 90—92 «pozdravujte ... Maria!« poděkujmež drahé Panně Mariji z toho etc. B — 90 pozdravujte jí rádi, milí lidé T — 91 rádi] vyn. T — milí křesťané] vyn. T — 92 Maria etc. R — 93 dí] říká T — to] tu TU — velmi těžko to slovo slyšeti T — 93—94 Proč? Proto, že proto, že BNT, Pro toto, že K — 94 že vyn. U — drahého Pána drahá BK, a nevěsta T — 95 [Krista] vyn. KRCNT 96 «lidmi námi B — spojiti a sjednotiti T — «lidské pokolenie nás B — 97 gvzieti přijíti B, [zvoliti a] vzieti K, vzíti, dábla pak i s jeho tovaryši na věky zavrci T 98 Třetí, když TU — to] tu TCU — «těžko a novú velikú B — 99 mauku jemu RU, mauku mu to TNC — a to] vyn. TN — bylo a zůstávalo N — 100 hněvu božím T — v nenávisti] nemilosti N — boží vyn. T — tak .. . božího] vyn. U — «bylo vyn. B — plné NC — 101 dí] říká (+ nyní U) RU, praví T — že] vyn. TCU — plná nyní R — 102 nesmírným] veli- kým U — 103 s tebú« aneb »Buoh s tebú« KONT — Kon) vyn. BT — 104 to) vyn. N — se] vyn. U — «prvé vyn. BN — vzdálený pro hřích U — 105 Boha, stvořitelo svého T, Boha všemohaucího N, Boha, a to U — 105—107 Kmnohem .. . milý dále než země od nebe; ačkoli B — 105 země] země daleko R — tak] již R — 106 měl] tak měl R, měl k lidskému pokolení T — milý] vyn. U — Buoh k lidem U — nedbal nic TN, nedbal nic jich, totiž
Strana 753
753 milý Buoh jest v každém místě [vždycky], ale milostí svú byl jest náramně daleko od člověka, a již se jest tak blízko při- blížil [k člověku], že netoliko, by s lidmi byl, ale v jedné osobě 110 Buch a člověk ráčil býti. A, milí křesťané, co ť se jest tu divného stalo, a my toho neumíme vážiti! Běda nám, nebožátkóm! Ale blaze jemu, ktož to vážiti umí!I protož jest to dáblu těžko, že se die: »Hospodin s tebú!«) A dí dále: »Požehnaná ty mezi ženami«. Opět jemu to, 115 dáblu Khanebnému, novú múku činí, když die: »Požehnaná ty«. Nebo lidské pokolení obecným během bylo jest upadlo v zloře- čenství, že všichni v zlořečenství zuostávali pro přestúpení Adamkovo) a Evy, a již dí: »Požehnaná«. Opět dí: »Mezi ženami«; to jest jemu Kvelmi těžko), nebo bylo prorokováno 120 a povědíno dáblu: »Hade, žena tvú hlavu setře«. Dále dí: »I po- žehnaný plod břicha tvého«.Obecně předtím «každý plod, každý člověk byl jest [plod] zlořečený, nebo všickni se v hněvu božím rodili, že se předtím žádný nenarodil bez prvorozeného hřícha, až ten drahý plod, náš milý Ježíš; i velmi ť jest jemu těžko 125 to pozdravení slyšeti, a protož on, ďábel, hledí toho, aby to mohl R — lidi] ně nic U — Nebo] vyn. U — 107 milý vyn. U — kv na BTU — [vždycky] vyn. KRCUN, přítomen T — svau milý Pán Bůh R — 108 daleko] vzdálil se N — a] ale TU — ráčil přiblížiti KONTU — 109 [k člověku] vyn. KRCNTU — netoliko . .. ale] vyn. U — ale že R —.110 člověk] Otec (!) R — Au NC, Aj T, Ach U — divného] cos' velmi divného N — 111 nevíme a neumíme U — 111—112 Běda . . . umí vyn. U — 112 jemu] tomu RT — rozvažovati T — 112—113 I protož ... s tebú!« vyn. B — 112 to] vyn. U, to, jakož sem již několikrát oznámil N — 113 se] vyn. U, se tu NC — die] praví C, dí, že U — 114 Opět ... to] Což opět N — «jemu vyn. BU — 115 totiž ďáblu T — hanebnému . .. ty« bolesti přidává B — učiní C — 116 obecným během] vyn. U — 117 «že ... zuostávali vyn. B, a v něm zůstávalo (trvalo N) TN, v zlořečenství zůstávalo C — v zlořečenství] zlořečení R — 118 Adama B — a Evy] vyn. U — a ale B — již když U — praví T — Opět] A U — 119 to jest] a to ť U, to NC — «velmi těžko protivno B — 119—120 prorokováno a povědíno] předpovědíno v ráji od samého Pána Boha T — 120 Hade] vyn. T — žena] Semeno ženy T, nepřátelství položím mezi tebau a ženau, mezi semenem tvým a semenem jejím, ono N — 121 břicha] života TON — Obecně» vyn. B — tím během RU — «každý plod vyn. B, každý plod lidský T — 122 [plod] vyn. KRONTU — se v hněvu] v hněvu C — 123 nikda předtím U — 124 Ježíš, na svět přišel T — i] a protož C — těžké U — 125 totiž ďábel T — toho] toho velmi pilně a o to 120 Podle 1. M. 3, 15 — Rokycanova Postilia. 48
753 milý Buoh jest v každém místě [vždycky], ale milostí svú byl jest náramně daleko od člověka, a již se jest tak blízko při- blížil [k člověku], že netoliko, by s lidmi byl, ale v jedné osobě 110 Buch a člověk ráčil býti. A, milí křesťané, co ť se jest tu divného stalo, a my toho neumíme vážiti! Běda nám, nebožátkóm! Ale blaze jemu, ktož to vážiti umí!I protož jest to dáblu těžko, že se die: »Hospodin s tebú!«) A dí dále: »Požehnaná ty mezi ženami«. Opět jemu to, 115 dáblu Khanebnému, novú múku činí, když die: »Požehnaná ty«. Nebo lidské pokolení obecným během bylo jest upadlo v zloře- čenství, že všichni v zlořečenství zuostávali pro přestúpení Adamkovo) a Evy, a již dí: »Požehnaná«. Opět dí: »Mezi ženami«; to jest jemu Kvelmi těžko), nebo bylo prorokováno 120 a povědíno dáblu: »Hade, žena tvú hlavu setře«. Dále dí: »I po- žehnaný plod břicha tvého«.Obecně předtím «každý plod, každý člověk byl jest [plod] zlořečený, nebo všickni se v hněvu božím rodili, že se předtím žádný nenarodil bez prvorozeného hřícha, až ten drahý plod, náš milý Ježíš; i velmi ť jest jemu těžko 125 to pozdravení slyšeti, a protož on, ďábel, hledí toho, aby to mohl R — lidi] ně nic U — Nebo] vyn. U — 107 milý vyn. U — kv na BTU — [vždycky] vyn. KRCUN, přítomen T — svau milý Pán Bůh R — 108 daleko] vzdálil se N — a] ale TU — ráčil přiblížiti KONTU — 109 [k člověku] vyn. KRCNTU — netoliko . .. ale] vyn. U — ale že R —.110 člověk] Otec (!) R — Au NC, Aj T, Ach U — divného] cos' velmi divného N — 111 nevíme a neumíme U — 111—112 Běda . . . umí vyn. U — 112 jemu] tomu RT — rozvažovati T — 112—113 I protož ... s tebú!« vyn. B — 112 to] vyn. U, to, jakož sem již několikrát oznámil N — 113 se] vyn. U, se tu NC — die] praví C, dí, že U — 114 Opět ... to] Což opět N — «jemu vyn. BU — 115 totiž ďáblu T — hanebnému . .. ty« bolesti přidává B — učiní C — 116 obecným během] vyn. U — 117 «že ... zuostávali vyn. B, a v něm zůstávalo (trvalo N) TN, v zlořečenství zůstávalo C — v zlořečenství] zlořečení R — 118 Adama B — a Evy] vyn. U — a ale B — již když U — praví T — Opět] A U — 119 to jest] a to ť U, to NC — «velmi těžko protivno B — 119—120 prorokováno a povědíno] předpovědíno v ráji od samého Pána Boha T — 120 Hade] vyn. T — žena] Semeno ženy T, nepřátelství položím mezi tebau a ženau, mezi semenem tvým a semenem jejím, ono N — 121 břicha] života TON — Obecně» vyn. B — tím během RU — «každý plod vyn. B, každý plod lidský T — 122 [plod] vyn. KRONTU — se v hněvu] v hněvu C — 123 nikda předtím U — 124 Ježíš, na svět přišel T — i] a protož C — těžké U — 125 totiž ďábel T — toho] toho velmi pilně a o to 120 Podle 1. M. 3, 15 — Rokycanova Postilia. 48
Strana 754
754 udusiti, a k tomu popúzí svých úduov, zlých, hanebných lidí. [Ale,] milí křesťané, nemějte se lehce i k Ktomu pozdravování B 565 a k té drahé dievce, velebné Panně Mariji! Vězte, že ť jest větčí chvály hodna, než Kkto muož vymluviti, a muož ť nám pomoci, 130 budeme-li uměti toho zaslúžiti. Pomáhajž nám toho, milý, drahý Bože! usiluje U — 126 usiluje (!) udusiti R — popauzi ť on T — hanebných] vyn. U — lidí] kněží, aby od toho lidi odvozovali, jim to vošklivili N, lidí, a zvláště těch, kteří sau tím hrozným bludem kalvínským nakvašeni: to ť sau z jeho školy mendlíci (!)! Zachovejž jich Pán Bůh každého křesťana věrného! T — 127 [Ale] vyn. KRCNTU — křesťané, vás napomínám a prosím T, křesťané, pro milosrdenství boží vás prosím, neposlauchejte jich v tom zlém, nedejte sobě toho vzíti a N, křesťané, prosím vás C — nemějte vy T — 127—128 «tomu ... Včzte, že téj drahé Panně, neb B — 127 po- zdravení CU — 128 dievce, velebné] vyn. NU — Panně velebné a důstojné královně nebeské N — Mariji] vyn. T — Věřte N — větčí] mnohem více T — 129 hodna a větší T — 129—131 «kto ... Bože my jí muožem učiniti B — 129—130 kto . .. zaslúžiti] my to umíme vymluviti U, se může jazykem lidským vymluviti. A rádi, prosím, ihned po modlitbě Páně říkejte to pozdravení, může ť vám ta drahá a důstojná Panna pomoci, budem-li uměti toho na ní zaslaužiti T — 129 kto] to jazyk lidský N — a] neb ť R — 130 nám toho] nám k tomu TN — 131 Bože Bože všemohaucí. O čemž o všem obšírnějí dnešní svaté čtení ukazuje, kteréž napsal svatý Lukáš v prvním rozdílu: »V ten čas poslán jest anjel Gabriel od Boha do města etc. Konec: Staniž mi se vedlé slova tvého« N, Bože! Jakož o tom dnešní svaté čtení ukazuje, kteréž napsal svatý Lukáš v první kapitole: »V ten čas poslán jest anjel Gabriel od Boha do města galilejského, jemužto jméno Nazaret, ku panně, oddané muži. Konec: »Ej, já dívka Páně! Staniž mi se podlé slova tvého! Amen. Vypsáno z jedněch starejch knih téhož učitele a mistra Rokycána, jenžto sau, jakž naděje ukazuje, za živobytí jeho přepsáno (!) jakožto léta 1470 a přepsáno léta 1580. Kázaní krásné C (potom pone- cháno místo pro iniciálku; ta sice není vypl- něna, ale je viděti, že v jedné předloze písařově tuto se končilo kázánía ostatek že byl v jiné před- loze jako zcela nové a samostatné kázání; srovnej i, že v Pteprve zde se začíná kázání; vizi, že v T jsou dvě kázání na týž den, z nichž, jako v C, jedno se zde končí a druhé se začíná!); Pane Bože náš všemohaucí! Amen. (Potom v T poznámka v textu, psaná původním písařem:) Toto druhé krásné a utěšené kázaní na týž den a slavnost Zvěstování Panně Marii jest vypsáno z jedněch starých kněh téhož učitele a mistra Jana Rokycána, kteréžto sau, jakž naděje ukazuje, za živobytí jeho psané jakožto léta 1470 a přepsané léta 1580 z nich. Ostatek ká- zání v Tjetu tedy, jako v C, pokládán za samostatné kázání).
754 udusiti, a k tomu popúzí svých úduov, zlých, hanebných lidí. [Ale,] milí křesťané, nemějte se lehce i k Ktomu pozdravování B 565 a k té drahé dievce, velebné Panně Mariji! Vězte, že ť jest větčí chvály hodna, než Kkto muož vymluviti, a muož ť nám pomoci, 130 budeme-li uměti toho zaslúžiti. Pomáhajž nám toho, milý, drahý Bože! usiluje U — 126 usiluje (!) udusiti R — popauzi ť on T — hanebných] vyn. U — lidí] kněží, aby od toho lidi odvozovali, jim to vošklivili N, lidí, a zvláště těch, kteří sau tím hrozným bludem kalvínským nakvašeni: to ť sau z jeho školy mendlíci (!)! Zachovejž jich Pán Bůh každého křesťana věrného! T — 127 [Ale] vyn. KRCNTU — křesťané, vás napomínám a prosím T, křesťané, pro milosrdenství boží vás prosím, neposlauchejte jich v tom zlém, nedejte sobě toho vzíti a N, křesťané, prosím vás C — nemějte vy T — 127—128 «tomu ... Včzte, že téj drahé Panně, neb B — 127 po- zdravení CU — 128 dievce, velebné] vyn. NU — Panně velebné a důstojné královně nebeské N — Mariji] vyn. T — Věřte N — větčí] mnohem více T — 129 hodna a větší T — 129—131 «kto ... Bože my jí muožem učiniti B — 129—130 kto . .. zaslúžiti] my to umíme vymluviti U, se může jazykem lidským vymluviti. A rádi, prosím, ihned po modlitbě Páně říkejte to pozdravení, může ť vám ta drahá a důstojná Panna pomoci, budem-li uměti toho na ní zaslaužiti T — 129 kto] to jazyk lidský N — a] neb ť R — 130 nám toho] nám k tomu TN — 131 Bože Bože všemohaucí. O čemž o všem obšírnějí dnešní svaté čtení ukazuje, kteréž napsal svatý Lukáš v prvním rozdílu: »V ten čas poslán jest anjel Gabriel od Boha do města etc. Konec: Staniž mi se vedlé slova tvého« N, Bože! Jakož o tom dnešní svaté čtení ukazuje, kteréž napsal svatý Lukáš v první kapitole: »V ten čas poslán jest anjel Gabriel od Boha do města galilejského, jemužto jméno Nazaret, ku panně, oddané muži. Konec: »Ej, já dívka Páně! Staniž mi se podlé slova tvého! Amen. Vypsáno z jedněch starejch knih téhož učitele a mistra Rokycána, jenžto sau, jakž naděje ukazuje, za živobytí jeho přepsáno (!) jakožto léta 1470 a přepsáno léta 1580. Kázaní krásné C (potom pone- cháno místo pro iniciálku; ta sice není vypl- něna, ale je viděti, že v jedné předloze písařově tuto se končilo kázánía ostatek že byl v jiné před- loze jako zcela nové a samostatné kázání; srovnej i, že v Pteprve zde se začíná kázání; vizi, že v T jsou dvě kázání na týž den, z nichž, jako v C, jedno se zde končí a druhé se začíná!); Pane Bože náš všemohaucí! Amen. (Potom v T poznámka v textu, psaná původním písařem:) Toto druhé krásné a utěšené kázaní na týž den a slavnost Zvěstování Panně Marii jest vypsáno z jedněch starých kněh téhož učitele a mistra Jana Rokycána, kteréžto sau, jakž naděje ukazuje, za živobytí jeho psané jakožto léta 1470 a přepsané léta 1580 z nich. Ostatek ká- zání v Tjetu tedy, jako v C, pokládán za samostatné kázání).
Strana 755
755 Ještě znamenajme, milí křesťané, že tento den slavný pama- tujem to veliké dobrodínství našeho milého Boha, kteréžto dobrodínstvie jest nade všecka jiná dobrodínstvie, že milý Buoh 135 ráčil nám takú lásku a milost ukázati, jíž jest nikdy od počátku světa neokázal. Toho dobrodíní křesťané zavázáni jsú nikoli nezapomínati, ale děkovati Kmilému Bohu, co jest nám ráčil dnešní den učiniti. A protož Ko tom se tak zpievá dni: »Tento jest den, kterýž jest učinil Hospodin«. Však jest i jiné všecky 140 dni učinil Kmilý Bůh? An učinil, ale nikdy takové dobroty neokázal jest nám ani takového divu. Že jest svět stvořil — menší div; ale že jest Buoh ráčil býti člověkem a člověk učiněn Bohem, jsa nesmrtedlný ráčil smrtedlný býti, jsa věčným kráčil časným Kbýti, jsa Kvšemohúcí Pán ráčil lidem poddán býti) — to ť 145 se jest dnešní den stalo. I protož David dávno mluvil o tom dni řka: »Ej. tento ť jesti den, kterýž jest učinil Pán Buoh, radujme 132—180 Ještě ... vážiti] vyn. U — 132 Ještě ... pamatujem] Protož (vyn. PN, VT; v Csice vyn., ale prázdné místo, ponechané pro iniciálku, uka- zuje, že v předloze bylo V) tento dnešní den slavný (+ a svatý N) křesťané, pamatujíce KPCNT — znamenejme dáleji R — 133—134 (našeho . .. dobrodínstvie vyn. B — našeho milého Boha, kteréžto dobrodínstvie] vyn. (!) PC, kteréžto TN — 134 dobrodínství našeho milého Boha PCNT — že] takže PONT — 135 lásku učiniti R — ukázati] dáti R — jíž] kteréžto TN — 136 světa vyn. B — zavázáni sau na křtu svatém N — Knikoli nikdy BN, nikdy, žádného času T — 137 děkovati z něho T — milému Bohu vyn. B — Bohu z toho N — 138 jako dnešní T — den dobrého KPCNT — Ko tom ... dni se dnes takto zpívá B, o tom dni církev svatá spívá TN — tom] tomto K — tak] takto K, vyn. RC — 139 Hospodin] Pán Buch KPRC, Pán, totiž Bůh Otec nebeský T, Pán, radujme se a veselme se v něm N — Však jest] Však ukazuje kniha Mojžíšova, že T — 140 dni on (vyn. P), milý Buoh PC — učiniti ráčil TN — Kmilý Bůh? An učinil I, ovšem B — milý Bůh] vyn. KPC — An učinil Tak jest N, Jest ovšem tak T — nikda, v žádném dni od světa počátku T — dobroty své C — 141 nám lidskému pokolení T, vyn. C — že jest nebo, že jest milej Bůh C — to jest menší C — 142 ale] vyn. T — tu Bůh C, Bůh všemohaucí T — 143 ráčil smrtedlný býti] vyn. R — smrtedlným KNT — věčný KR — ráčil učiněn B — 144 «býti) vyn. B — všemohúcí ... poddán býti všemohúcím, učiněn jest poddaným B — poddán] podobný K — 145 se jest dnešní den] jest mnohem větší a jako dnešního dne to se jest všecko T, se jest div nade všecky divy stal, a to se jako dnešní den N — stalo] vykonalo N — David svatý (+ v Duchu svatém N, + duchem pro- rockým T) RNT — dávno vyn. R — mluvě KPCN, mluví R, předpověděl 146 Ž. 118, 24 — 48*
755 Ještě znamenajme, milí křesťané, že tento den slavný pama- tujem to veliké dobrodínství našeho milého Boha, kteréžto dobrodínstvie jest nade všecka jiná dobrodínstvie, že milý Buoh 135 ráčil nám takú lásku a milost ukázati, jíž jest nikdy od počátku světa neokázal. Toho dobrodíní křesťané zavázáni jsú nikoli nezapomínati, ale děkovati Kmilému Bohu, co jest nám ráčil dnešní den učiniti. A protož Ko tom se tak zpievá dni: »Tento jest den, kterýž jest učinil Hospodin«. Však jest i jiné všecky 140 dni učinil Kmilý Bůh? An učinil, ale nikdy takové dobroty neokázal jest nám ani takového divu. Že jest svět stvořil — menší div; ale že jest Buoh ráčil býti člověkem a člověk učiněn Bohem, jsa nesmrtedlný ráčil smrtedlný býti, jsa věčným kráčil časným Kbýti, jsa Kvšemohúcí Pán ráčil lidem poddán býti) — to ť 145 se jest dnešní den stalo. I protož David dávno mluvil o tom dni řka: »Ej. tento ť jesti den, kterýž jest učinil Pán Buoh, radujme 132—180 Ještě ... vážiti] vyn. U — 132 Ještě ... pamatujem] Protož (vyn. PN, VT; v Csice vyn., ale prázdné místo, ponechané pro iniciálku, uka- zuje, že v předloze bylo V) tento dnešní den slavný (+ a svatý N) křesťané, pamatujíce KPCNT — znamenejme dáleji R — 133—134 (našeho . .. dobrodínstvie vyn. B — našeho milého Boha, kteréžto dobrodínstvie] vyn. (!) PC, kteréžto TN — 134 dobrodínství našeho milého Boha PCNT — že] takže PONT — 135 lásku učiniti R — ukázati] dáti R — jíž] kteréžto TN — 136 světa vyn. B — zavázáni sau na křtu svatém N — Knikoli nikdy BN, nikdy, žádného času T — 137 děkovati z něho T — milému Bohu vyn. B — Bohu z toho N — 138 jako dnešní T — den dobrého KPCNT — Ko tom ... dni se dnes takto zpívá B, o tom dni církev svatá spívá TN — tom] tomto K — tak] takto K, vyn. RC — 139 Hospodin] Pán Buch KPRC, Pán, totiž Bůh Otec nebeský T, Pán, radujme se a veselme se v něm N — Však jest] Však ukazuje kniha Mojžíšova, že T — 140 dni on (vyn. P), milý Buoh PC — učiniti ráčil TN — Kmilý Bůh? An učinil I, ovšem B — milý Bůh] vyn. KPC — An učinil Tak jest N, Jest ovšem tak T — nikda, v žádném dni od světa počátku T — dobroty své C — 141 nám lidskému pokolení T, vyn. C — že jest nebo, že jest milej Bůh C — to jest menší C — 142 ale] vyn. T — tu Bůh C, Bůh všemohaucí T — 143 ráčil smrtedlný býti] vyn. R — smrtedlným KNT — věčný KR — ráčil učiněn B — 144 «býti) vyn. B — všemohúcí ... poddán býti všemohúcím, učiněn jest poddaným B — poddán] podobný K — 145 se jest dnešní den] jest mnohem větší a jako dnešního dne to se jest všecko T, se jest div nade všecky divy stal, a to se jako dnešní den N — stalo] vykonalo N — David svatý (+ v Duchu svatém N, + duchem pro- rockým T) RNT — dávno vyn. R — mluvě KPCN, mluví R, předpověděl 146 Ž. 118, 24 — 48*
Strana 756
756 se a veselme se v něm!« Ej, radujme se, milí křestané, a veselme se z toho dobrého, co se jest nám dnešní den) stalo! A co jest jím k tomu hnulo, milým Bohem, že jest nám 150 Kráčil poslati) Syna svého Kmilého sem na svět v takovú biedu a psotu k našemu spasení, a my byli jeho nepřátelé a my jej za- hnali od sebe svými hřiechy, že jest byl řekl: »Žel mi, že jsem stvořil člověka!«, — i již zapomenuv toho [všeho], i poslal nám Syna svého Kmilého)? To jím hnulo: milost a láska [jeho] veliká, 155 že jest nás ráčil předjíti svú milostí, a my nemohli hlavy pozdvih- núti, v krajině stínu smrti seděli jsme, jako dí Izaiáš prorok, a on nám posvietil a přišed vytrhl nás z moci a z hrdla dáblova. Ej, poděkujmež jemu z toho, milí křesťané, a poobírajmy se s tím jeho vtělením divným)! A to ť vám pravím a to pomněte, [že,] ačkoli zavázáni jsme k tomu, abychom děkovali Bohu ze všech jeho dobrodínství, ale že všech pamatovati nemuožeme). Kolikrát jsi dnes dechl, 160 (vslovu tom je korigováno!) T — dnešním dni R — 146 řka] vyn. R, řekl KPON — Ej] vyn. PONT, Aj R — Buoh] vyn. TN — 147 v něm, milí křestané C — Aj RT — veselme se v něm C — 148 velikého dobrého T — «dnešní den dnes B, jako dnešní den T — 149 jím] ním medle T — pohnulo T — naším milým T — «že jest? aby B — 150 poslal B — 150—152 «milého . .. řekl najmilejšího, nám, nepřátelóm a protivníkóm svým, o nichž jest někdy pověděl B — 150 milého] nejmilejšího a jednorozeného T — svět] tento bídnej a mizernej svět, do tohoto plačtivého audolí C — 151 a psotu] v takú psotu K — 152 svými] svým neposlušenstvím, svými T — řekl] pocítiv bolesti srdce svého, řekl T — 153 stvořil] kdy učinil anebo stvořil C — zapomenul C — [všeho] vyn. KPRN, hněvu svého C — i] dobrotivě N — (nám lidem B — 154 milého vyn. B — [jeho] vyn. KPRCNT — 155 nás] vyn. PC, nás hříšné N — a my . . . hlavy] nemohaucí hlav svých N — my, nebožátka T — ani hlav (ps. hlad!) svých T — 156 smrti] vyn. R — seděli jsme] sedící N — praví T — prorok] vyn. KPT — 157 přišel C — a z hrdla] vyn. P — dáblovy P — Aj RT — 158 poobierajte KPNT, vobírejme C — s ním, s tiem KPCNT — 159 «divným vyn. B, slavným a divným T — 160 to toto ť (!) K, toto ť PCT — vám nyní N — to] na to TN, toto K — sobě pomněte N — [že] vyn. KPRCNT — sme my T — 161—162 «k tomu ... nemuožeme všecka dobrodíní božská pamatovati a z nich Boha chváliti, ale že jest nám to nesnadno, neb jsú příliš mnohá, ano B — 161 k tomu pod věčným zatracením T — svatých dobrodíní TN — 162 ale] ač R — že] vyn. K, poněvadž N — nemuožeme] nemuožeme, ale což jest znamenitějších R, možná věc nám není T — Kolikrát] Nebo (Medle C) 152 Podle I. M. 6, 6 — 156 Podle Iz. 9, 2 —
756 se a veselme se v něm!« Ej, radujme se, milí křestané, a veselme se z toho dobrého, co se jest nám dnešní den) stalo! A co jest jím k tomu hnulo, milým Bohem, že jest nám 150 Kráčil poslati) Syna svého Kmilého sem na svět v takovú biedu a psotu k našemu spasení, a my byli jeho nepřátelé a my jej za- hnali od sebe svými hřiechy, že jest byl řekl: »Žel mi, že jsem stvořil člověka!«, — i již zapomenuv toho [všeho], i poslal nám Syna svého Kmilého)? To jím hnulo: milost a láska [jeho] veliká, 155 že jest nás ráčil předjíti svú milostí, a my nemohli hlavy pozdvih- núti, v krajině stínu smrti seděli jsme, jako dí Izaiáš prorok, a on nám posvietil a přišed vytrhl nás z moci a z hrdla dáblova. Ej, poděkujmež jemu z toho, milí křesťané, a poobírajmy se s tím jeho vtělením divným)! A to ť vám pravím a to pomněte, [že,] ačkoli zavázáni jsme k tomu, abychom děkovali Bohu ze všech jeho dobrodínství, ale že všech pamatovati nemuožeme). Kolikrát jsi dnes dechl, 160 (vslovu tom je korigováno!) T — dnešním dni R — 146 řka] vyn. R, řekl KPON — Ej] vyn. PONT, Aj R — Buoh] vyn. TN — 147 v něm, milí křestané C — Aj RT — veselme se v něm C — 148 velikého dobrého T — «dnešní den dnes B, jako dnešní den T — 149 jím] ním medle T — pohnulo T — naším milým T — «že jest? aby B — 150 poslal B — 150—152 «milého . .. řekl najmilejšího, nám, nepřátelóm a protivníkóm svým, o nichž jest někdy pověděl B — 150 milého] nejmilejšího a jednorozeného T — svět] tento bídnej a mizernej svět, do tohoto plačtivého audolí C — 151 a psotu] v takú psotu K — 152 svými] svým neposlušenstvím, svými T — řekl] pocítiv bolesti srdce svého, řekl T — 153 stvořil] kdy učinil anebo stvořil C — zapomenul C — [všeho] vyn. KPRN, hněvu svého C — i] dobrotivě N — (nám lidem B — 154 milého vyn. B — [jeho] vyn. KPRCNT — 155 nás] vyn. PC, nás hříšné N — a my . . . hlavy] nemohaucí hlav svých N — my, nebožátka T — ani hlav (ps. hlad!) svých T — 156 smrti] vyn. R — seděli jsme] sedící N — praví T — prorok] vyn. KPT — 157 přišel C — a z hrdla] vyn. P — dáblovy P — Aj RT — 158 poobierajte KPNT, vobírejme C — s ním, s tiem KPCNT — 159 «divným vyn. B, slavným a divným T — 160 to toto ť (!) K, toto ť PCT — vám nyní N — to] na to TN, toto K — sobě pomněte N — [že] vyn. KPRCNT — sme my T — 161—162 «k tomu ... nemuožeme všecka dobrodíní božská pamatovati a z nich Boha chváliti, ale že jest nám to nesnadno, neb jsú příliš mnohá, ano B — 161 k tomu pod věčným zatracením T — svatých dobrodíní TN — 162 ale] ač R — že] vyn. K, poněvadž N — nemuožeme] nemuožeme, ale což jest znamenitějších R, možná věc nám není T — Kolikrát] Nebo (Medle C) 152 Podle I. M. 6, 6 — 156 Podle Iz. 9, 2 —
Strana 757
757 pomníš-li Kaneb vieš-li? A to ť jest vše jeho dobrodínstvie, nebo, byť jeho pomoci a milosti nebylo, aniž by dchnúti mohl. I řekl 165 sem, že všech pamatovati nemuožem, ale ajsa znamenitější pamatuj te. Jako David říkal: »Poděkuj, duše má, Hospodinu, B 566 a nezapomínaj všech dobrodíní jeho!«, aby všech nezapomínal I protož Kjá ť vám pravím, abyšte vy zvláště těto dvě dobro- dínstvie pamatovali): jeho vtělení a příští na tento svět dra- 170 hého Pána) a jeho umučení, kterak se jest bral s tohoto světa. Při jeho příští na tento svět toto dvé aby pamatovali]: jeho pokoru Kvelikú a druhé jeho trpělivost velikú, an ihned trpí narodiv se, ana drahá panna uvalila jej na ostré sence, a též shledáš při jeho umučení a jití s světa pokoru a trpělivost)). 175 Považiž toho a poobíraj se s tím často, vejda někde v kaut, uza- vieraje oči. A co ť by přišlo z toho obíraní? Toto [dobré): jedno — kolikrát RC — jsi] s'ty R, si koliv T — vzdechl R, volně dechl T — 163 pomníš-li aneb] vyn. KPRN — 163—164 pomníš ... byť jeho tolik si dobrodíní od milýho Pána Boha přijal: byť zajistě jeho svaté T — 163—165 aneb ... řekl sem. Vše jest to z dobroty božské a bez něho i toho nemáme. Protož B — 163 veliké dobrodínství C — 164 svaté pomoci N — aniž dnes R — bychom N — dechnúti PNCT — nemohl RC, nemohli N — řekl sem řku PR, pravím NT — 165 všech dobrodínství C — aspoň KONT, asa P, asi R — 166 pamatujme KPON, máme pamatovati T — David svatý RT — říkával RTON — Hospodinu] Pánu (+ Bohu KR) KPRONT — 167 všech] se na všecka T — jeho!«, to jest T — Kaby .. . nezapomínal vyn. B — 168—169 Kjá ... pamatovali to zvláště dvoje často zpomínajte B — — 168 pravím] radím N, oznámím T — abyšte] na které T — vy] vyn. KC obzvláštně N — těto] toto R, pak tyto toto (!) C, na tyto N, nyní T — dvěj vyn. T, dvoje RC — 169 pamatovati máme T — jeho] jeho svaté C, předně na jeho svaté a drahé T — příští] příští sem C, příchod v těle T — 169—170 drahého Pána vyn. B, Syna božího T — 170 a] druhé na T — nevinné umučení a C — světa bídného T — 171 příští sem T — na tento svět) vyn. B — aby] máš T — pamatoval KPRCN, pamatovati T — 172 Kvelikú a druhé hlubokú a B, velikú a ponížení jeho a druhé T — jeho] vyn. T — trpí narodiv se] trpěl, jak se narodil R, počal trpěti, jak se jest narodil na tento svět T — 173 ano T — uvalila] položila RT — sence] lože na seno K, seno RN, seno na zimě, vůl a osel jesle obstaupivše zahřívali jej svým dýchá- ním T — 173—174 «též .. . trpělivost potom až do smrti v pokoře a trpě- livosti kráčel B — 174 shledáš i PCN — sjití TON — světa] světa tohoto, velikau T, světa tohoto, také NC — 175 toho] toho často C — často] vyn. KC — do kautu N, v kaut aneb někde C — 175—176 uzavieraje ... přišlo a přijde ť B — 176 oči vnitřní a uši C — co] toto T — toho] tako- vého T — vážného obírání C — Toto] Jedno toto (to C) PNC, vyn. T — 166 Podle Ž. 103, 2 —
757 pomníš-li Kaneb vieš-li? A to ť jest vše jeho dobrodínstvie, nebo, byť jeho pomoci a milosti nebylo, aniž by dchnúti mohl. I řekl 165 sem, že všech pamatovati nemuožem, ale ajsa znamenitější pamatuj te. Jako David říkal: »Poděkuj, duše má, Hospodinu, B 566 a nezapomínaj všech dobrodíní jeho!«, aby všech nezapomínal I protož Kjá ť vám pravím, abyšte vy zvláště těto dvě dobro- dínstvie pamatovali): jeho vtělení a příští na tento svět dra- 170 hého Pána) a jeho umučení, kterak se jest bral s tohoto světa. Při jeho příští na tento svět toto dvé aby pamatovali]: jeho pokoru Kvelikú a druhé jeho trpělivost velikú, an ihned trpí narodiv se, ana drahá panna uvalila jej na ostré sence, a též shledáš při jeho umučení a jití s světa pokoru a trpělivost)). 175 Považiž toho a poobíraj se s tím často, vejda někde v kaut, uza- vieraje oči. A co ť by přišlo z toho obíraní? Toto [dobré): jedno — kolikrát RC — jsi] s'ty R, si koliv T — vzdechl R, volně dechl T — 163 pomníš-li aneb] vyn. KPRN — 163—164 pomníš ... byť jeho tolik si dobrodíní od milýho Pána Boha přijal: byť zajistě jeho svaté T — 163—165 aneb ... řekl sem. Vše jest to z dobroty božské a bez něho i toho nemáme. Protož B — 163 veliké dobrodínství C — 164 svaté pomoci N — aniž dnes R — bychom N — dechnúti PNCT — nemohl RC, nemohli N — řekl sem řku PR, pravím NT — 165 všech dobrodínství C — aspoň KONT, asa P, asi R — 166 pamatujme KPON, máme pamatovati T — David svatý RT — říkával RTON — Hospodinu] Pánu (+ Bohu KR) KPRONT — 167 všech] se na všecka T — jeho!«, to jest T — Kaby .. . nezapomínal vyn. B — 168—169 Kjá ... pamatovali to zvláště dvoje často zpomínajte B — — 168 pravím] radím N, oznámím T — abyšte] na které T — vy] vyn. KC obzvláštně N — těto] toto R, pak tyto toto (!) C, na tyto N, nyní T — dvěj vyn. T, dvoje RC — 169 pamatovati máme T — jeho] jeho svaté C, předně na jeho svaté a drahé T — příští] příští sem C, příchod v těle T — 169—170 drahého Pána vyn. B, Syna božího T — 170 a] druhé na T — nevinné umučení a C — světa bídného T — 171 příští sem T — na tento svět) vyn. B — aby] máš T — pamatoval KPRCN, pamatovati T — 172 Kvelikú a druhé hlubokú a B, velikú a ponížení jeho a druhé T — jeho] vyn. T — trpí narodiv se] trpěl, jak se narodil R, počal trpěti, jak se jest narodil na tento svět T — 173 ano T — uvalila] položila RT — sence] lože na seno K, seno RN, seno na zimě, vůl a osel jesle obstaupivše zahřívali jej svým dýchá- ním T — 173—174 «též .. . trpělivost potom až do smrti v pokoře a trpě- livosti kráčel B — 174 shledáš i PCN — sjití TON — světa] světa tohoto, velikau T, světa tohoto, také NC — 175 toho] toho často C — často] vyn. KC — do kautu N, v kaut aneb někde C — 175—176 uzavieraje ... přišlo a přijde ť B — 176 oči vnitřní a uši C — co] toto T — toho] tako- vého T — vážného obírání C — Toto] Jedno toto (to C) PNC, vyn. T — 166 Podle Ž. 103, 2 —
Strana 758
758 185 múdrost, Kdal ť by milý Buoh, že by múdře vedl své spasenie); druhé spravedlnost, «třetie) umění, čtvrté ctností přispoření, Kpáté) bohatství věčné odplaty a hřiechuom odpuštěnie). 180 Blaze jemu, ktož to umí vážiti! Než pak, ponechám výkladu čtení svatého dnešního, ale povím pateru věc při tom svatém čtení, ješto člověk, obíraje se s tím, mohl by se pozdvihnúti k náboženství. Neb, jakož dí čtení svaté, poslán jest anjel. Najprvé toto jedno, od koho jest to poselství, druhé, kdo jest poslán, třetí, kdo jest poselství jednal, čtvrté, po kom posláno, a páté, k komu posláno to poselství. Najprvé toho považ, od koho posláno. Neb dí čtení: »Poslán anjel od Boha«. Pomysliž a po- dívajž se dobrotě Boha Otce všemohúcího! Jsa Bohem všemo- 190 húcím, nás nic nepotřebuje, ano jemu chvály námi nic nepřibylo, nic neubylo, a ráčil nám svého Syna poslati, svým nepřátelóm, a předjíti nás svú svatú milostí. A nač ho poslal, zdali na hody? Ba, na těžkú a ohavnú smrt — toho svého najmilejšího [dobré] vyn. KPRCNT — jedno] vyn. PCN — 177 múdrost] vyn. RN — dal ... spasenie" vyn. B — dal t by] že ť by dal maudrost R — Buoh maudrost N — by] by, mandrost maje P, by velmi N — 178 nabyl by z toho spravedlnosti T — «třetie) a tak potom B — čtvrté) vyn. B — ctností svatých TC — 179 «páté) hříchóm odpuštění B — a hřiechuom od- puštěnie? vyn. B — hříchův TN — 180 Přeblaze N — vážiti. Ej, tento ť jest den, kterýž jest učinil Pán! A protož z počátku našeho vykúpenie nábožně pamatujme a radujme se řkauce: »Chvála tobě, milý Pane!« K; ostatek kázání v K chybí — 181 Než pak ... ale] Dále U — ponechaje (+ na straně T) PCNT — svatého vyn. B — ale] vyn. PCNT — 182 povím (oznámím T) vám NCT — paterau RNU — věc velmi úžitečnau N — tomto T — 183 nábo- ženství pravému a horlivému T — praví T — 184 anjel] etc. R, anjel Gabriel — (+ etc. P) PONT 185 toto jedno] vyn. U, toto T — jest] se jest stalo a učiněno jest N — 185—188 «to poselství ... anjel poslán. Dí čtení, že B, tento archanjel poslán. Praví svaté čtení: »Poslán jest anjel T — 185 to poselství] poslán U, toto (vyn. R) poselství RN — 186 poslán] ho (vyn. R) poslal RU — to poselství C — po kom posláno] po kom posláno jest to poselství NC — 187 povážiti sluší N — 188 Neb ... anjel vyn. RU — svaté čtení NC — Poslán jest NC — Boha] Boha Otce všemohaucího. Nebo dí čtení svatý: »Poslán jest anjel od Boha « RU — Pomysliž aj vyn. T — 189 dobrotě veliké T — Otce] vyn. PNT — Nebo jsa N, Sa on T — 190 nás] nám (!) C — nic) vyn. PC — nepotřeboval C, nepotřebujíc, moha bez nás býti N — 191 nic neubylo] ani ubylo PU, ani také (vyn. CN) neubylo TNC — 192 nás ráčil N — svatú vyn. B, svatú, drahú PCNT 193 hodyl jaké hody T, nějaké
758 185 múdrost, Kdal ť by milý Buoh, že by múdře vedl své spasenie); druhé spravedlnost, «třetie) umění, čtvrté ctností přispoření, Kpáté) bohatství věčné odplaty a hřiechuom odpuštěnie). 180 Blaze jemu, ktož to umí vážiti! Než pak, ponechám výkladu čtení svatého dnešního, ale povím pateru věc při tom svatém čtení, ješto člověk, obíraje se s tím, mohl by se pozdvihnúti k náboženství. Neb, jakož dí čtení svaté, poslán jest anjel. Najprvé toto jedno, od koho jest to poselství, druhé, kdo jest poslán, třetí, kdo jest poselství jednal, čtvrté, po kom posláno, a páté, k komu posláno to poselství. Najprvé toho považ, od koho posláno. Neb dí čtení: »Poslán anjel od Boha«. Pomysliž a po- dívajž se dobrotě Boha Otce všemohúcího! Jsa Bohem všemo- 190 húcím, nás nic nepotřebuje, ano jemu chvály námi nic nepřibylo, nic neubylo, a ráčil nám svého Syna poslati, svým nepřátelóm, a předjíti nás svú svatú milostí. A nač ho poslal, zdali na hody? Ba, na těžkú a ohavnú smrt — toho svého najmilejšího [dobré] vyn. KPRCNT — jedno] vyn. PCN — 177 múdrost] vyn. RN — dal ... spasenie" vyn. B — dal t by] že ť by dal maudrost R — Buoh maudrost N — by] by, mandrost maje P, by velmi N — 178 nabyl by z toho spravedlnosti T — «třetie) a tak potom B — čtvrté) vyn. B — ctností svatých TC — 179 «páté) hříchóm odpuštění B — a hřiechuom od- puštěnie? vyn. B — hříchův TN — 180 Přeblaze N — vážiti. Ej, tento ť jest den, kterýž jest učinil Pán! A protož z počátku našeho vykúpenie nábožně pamatujme a radujme se řkauce: »Chvála tobě, milý Pane!« K; ostatek kázání v K chybí — 181 Než pak ... ale] Dále U — ponechaje (+ na straně T) PCNT — svatého vyn. B — ale] vyn. PCNT — 182 povím (oznámím T) vám NCT — paterau RNU — věc velmi úžitečnau N — tomto T — 183 nábo- ženství pravému a horlivému T — praví T — 184 anjel] etc. R, anjel Gabriel — (+ etc. P) PONT 185 toto jedno] vyn. U, toto T — jest] se jest stalo a učiněno jest N — 185—188 «to poselství ... anjel poslán. Dí čtení, že B, tento archanjel poslán. Praví svaté čtení: »Poslán jest anjel T — 185 to poselství] poslán U, toto (vyn. R) poselství RN — 186 poslán] ho (vyn. R) poslal RU — to poselství C — po kom posláno] po kom posláno jest to poselství NC — 187 povážiti sluší N — 188 Neb ... anjel vyn. RU — svaté čtení NC — Poslán jest NC — Boha] Boha Otce všemohaucího. Nebo dí čtení svatý: »Poslán jest anjel od Boha « RU — Pomysliž aj vyn. T — 189 dobrotě veliké T — Otce] vyn. PNT — Nebo jsa N, Sa on T — 190 nás] nám (!) C — nic) vyn. PC — nepotřeboval C, nepotřebujíc, moha bez nás býti N — 191 nic neubylo] ani ubylo PU, ani také (vyn. CN) neubylo TNC — 192 nás ráčil N — svatú vyn. B, svatú, drahú PCNT 193 hodyl jaké hody T, nějaké
Strana 759
759 Syna. By ještě nějakého jiného — ale toho najmilejšího, sobě 195 rovného v božství! Uj, poděkujmež jemu z toho řkúc: »Ba, chvála tobě, milý Bože Otče!« A z toho [sobě] naději vezmi, že, poněvadž jest nám toho Syna svého jediného, milého, rovného sobě v bož- ství ráčil dáti, ú, i také ť nám Buoh dá království nebeské. Z toho ť jest svatý Pavel naději bral Kříkaje): »Ej, přistupmež 200 s naději k trůnu milosti jeho, abychom milosrdenství vzeli!« To již o jednom krátce. Nu, o druhém, kto jest poslán. Syn Boha Otce všemohúcího, spolu s ním věčný a spolu rovný v božství). A odkud? Z té radosti nebeské Kvěčné, . nevý- mluvné. A kam? Na tento bídný svět, hanebný, v psotu, v bídu, 205 v poličkování, v uplvání, jakož sám dí: »Vyšel jsem od Otce a přišel sem na svět«. A zda jest nerad šel? Ba, rád, velmi míle! Nikl da Kty) jsi tak rád nešel na žádné hody, jako jest on šel «rád B 567 hody, rozkoše, kratochvíle aneb pankety tohoto světa C — těžkau práci C — ohavnú] přeohavnau, ukrutnau, přetěžkau C — 194 Syna svého T — By] Kdyby N — ještě aspoň C — ňákého U — jiného zalíbeného N — ale] nic, než N — toho] toto toho C, svého T — nejmilejšího, vlastního NT — 195 Ujl Ú, i P, I RCU, Aj N, vyn. T — děkujmež N — z toho] vyn. U — řkúc] vyn. PN — Ba] Budiž čest a T, Buď s (!) toho U — 196 tobě z toho dobrodíní T — milý ... Otče] laskavý Otče nebeský T, Bože věčný a plný všeho milosrdenství U — milý] drahý PON — Otče drahý R — A tak U — [sobě] vyn. PRNTU — že] vyn. T — 197—198 «jest nám ... dá dal Syna najdražšího, že ť dá i B — 197 milého] a nejmilejšího TN — 198 ráčil dáti, ú, i] dal, i poděkujmež jemu z toho řkauce: »Budiž tobě chvála, Otče drahý!« A z toho vezmi naději, že, poněvadž jesti nám toho Syna svého jednoroze- ného dal, a to nejmilejšího a sobě rovného v božství, i (opak.!) U — ú vyn. RTU, aj N — i] vyn. NC — Buoh] vyn. TNC — dá] s pomocí boží a z milosti své dá C — nebeský dáti ráčí RU — 199—200 Z toho ... vzeli!« vyn. U — 199 naději] naději a daufání R, daufání T — řka B, říkaje často- kráte N — Ej] vyn. N, Aj RT — 200 s nadějí k němu z daufáním a PONT, — s daufáním R — vzeli] dosáhli PRONT 201 To ... druhém) Druhé, vizme B — již máš RTU — krátce krátce oznámeno T, kratičce U — Nu] Slyšiž RU, Slyšme T — Nu, o dru- hém Druhé N — poslán] poslal (!) R, poslán, že U — 202 Syn] vyn. R — «spolu� vyn. B — 203 v božství vyn. B — odkud] to N — Kvěčné) vyn. B — 204 A kam?] vyn. N — bídný, strastný N — 204—205 « v psotu ... uplvání ve všecku psotu a biedu) (ps. Bieda!) B — 205 jakož pak C — Otce mého PCNT — 206 zda ... míle! to jest rád, míle učinil B — Ba] Ú, ba C, Ba, šel R — rád, míle šel a náramně a U — velmi velice T — míle vyn. T, chtivě U —207 Nikda] Nebo nikdíž C;v Pnejasné. 199 Žid. 4, 16 — 205 Jan 16, 28 —
759 Syna. By ještě nějakého jiného — ale toho najmilejšího, sobě 195 rovného v božství! Uj, poděkujmež jemu z toho řkúc: »Ba, chvála tobě, milý Bože Otče!« A z toho [sobě] naději vezmi, že, poněvadž jest nám toho Syna svého jediného, milého, rovného sobě v bož- ství ráčil dáti, ú, i také ť nám Buoh dá království nebeské. Z toho ť jest svatý Pavel naději bral Kříkaje): »Ej, přistupmež 200 s naději k trůnu milosti jeho, abychom milosrdenství vzeli!« To již o jednom krátce. Nu, o druhém, kto jest poslán. Syn Boha Otce všemohúcího, spolu s ním věčný a spolu rovný v božství). A odkud? Z té radosti nebeské Kvěčné, . nevý- mluvné. A kam? Na tento bídný svět, hanebný, v psotu, v bídu, 205 v poličkování, v uplvání, jakož sám dí: »Vyšel jsem od Otce a přišel sem na svět«. A zda jest nerad šel? Ba, rád, velmi míle! Nikl da Kty) jsi tak rád nešel na žádné hody, jako jest on šel «rád B 567 hody, rozkoše, kratochvíle aneb pankety tohoto světa C — těžkau práci C — ohavnú] přeohavnau, ukrutnau, přetěžkau C — 194 Syna svého T — By] Kdyby N — ještě aspoň C — ňákého U — jiného zalíbeného N — ale] nic, než N — toho] toto toho C, svého T — nejmilejšího, vlastního NT — 195 Ujl Ú, i P, I RCU, Aj N, vyn. T — děkujmež N — z toho] vyn. U — řkúc] vyn. PN — Ba] Budiž čest a T, Buď s (!) toho U — 196 tobě z toho dobrodíní T — milý ... Otče] laskavý Otče nebeský T, Bože věčný a plný všeho milosrdenství U — milý] drahý PON — Otče drahý R — A tak U — [sobě] vyn. PRNTU — že] vyn. T — 197—198 «jest nám ... dá dal Syna najdražšího, že ť dá i B — 197 milého] a nejmilejšího TN — 198 ráčil dáti, ú, i] dal, i poděkujmež jemu z toho řkauce: »Budiž tobě chvála, Otče drahý!« A z toho vezmi naději, že, poněvadž jesti nám toho Syna svého jednoroze- ného dal, a to nejmilejšího a sobě rovného v božství, i (opak.!) U — ú vyn. RTU, aj N — i] vyn. NC — Buoh] vyn. TNC — dá] s pomocí boží a z milosti své dá C — nebeský dáti ráčí RU — 199—200 Z toho ... vzeli!« vyn. U — 199 naději] naději a daufání R, daufání T — řka B, říkaje často- kráte N — Ej] vyn. N, Aj RT — 200 s nadějí k němu z daufáním a PONT, — s daufáním R — vzeli] dosáhli PRONT 201 To ... druhém) Druhé, vizme B — již máš RTU — krátce krátce oznámeno T, kratičce U — Nu] Slyšiž RU, Slyšme T — Nu, o dru- hém Druhé N — poslán] poslal (!) R, poslán, že U — 202 Syn] vyn. R — «spolu� vyn. B — 203 v božství vyn. B — odkud] to N — Kvěčné) vyn. B — 204 A kam?] vyn. N — bídný, strastný N — 204—205 « v psotu ... uplvání ve všecku psotu a biedu) (ps. Bieda!) B — 205 jakož pak C — Otce mého PCNT — 206 zda ... míle! to jest rád, míle učinil B — Ba] Ú, ba C, Ba, šel R — rád, míle šel a náramně a U — velmi velice T — míle vyn. T, chtivě U —207 Nikda] Nebo nikdíž C;v Pnejasné. 199 Žid. 4, 16 — 205 Jan 16, 28 —
Strana 760
760 pro tě, aby tobě pomohl z pekla horaucího a vydřel tě z moci ďáblovy). Jakož dí David: »Exultavit ut gigas«, »Ej, roz- 210 veselil se jako obr silný, aby šel cestú«. Přirovnává jej k obru silnému, neb jest silně dábla svázal a nás jemu z hrdla vydřel. A dí dále [David]: »Od vrchního nebe východ jeho«, totiž z téj věčné nebeské slávy, Kz moci veliké; to ť se jest dnes dálo. Ej, tento ť jest den, kterýž jest učinil Pán, a přišed i spojil se 215 s námi hříšnými, s naším člověčenstvím, že tudy naše člověčenství zvelebeno a povýšeno nade všecky anjely. Prvé, před vtělením Pána Ježíše, jsú se lidé anjeluom klaněli, jako Lot, Abraham, Jakob, a anjelé jim toho nebránili; ale po vtělení Pána Ježíše, když svatý Jan Miláček chtěl se klaněti, vida anjela, a on jemu 220 ihned nedal řka: »Viz, aby toho nečinil, spoluslúha jsem tvuoj a bratří tvých«. Mnedle, co jest větčí: to-li, že bóhdá v nebi budem, čili to, že jest naše člověčenství vzal a spojil se s námi, takže v jedné osobě pravý Buch a pravý člověk jest učiněn? Světí«tak) píší, že mnohem větčí jest, že se jest s námi spojil, než to, že budem korigováno, zdá se, že zůstalo: Nu, kdys' — «ty» vyn. B — rád nešel] nerad šel P — on sám P, on sem NC — 207—209 rád ... dáb- lovy» aby tě z pekla vykúpil B — 208 pro tě] a to pro tebe i pro mne U — tobě] nám U — vydřel] vytrhl T — tě] nás U — 209 dáblovy a rád, mile šel U — praví T — David svatý RT — Exultavit ut gigas] vyn. PRON TU — Ej] vyn. PONT, Aj R — rozveselil si se U — 210 silný] rychlý PON — aby šel] a běžel U — aby šel cestú] k běžení PONT — jej teď svatý David T — 211 silně] silný a (vyn. R) RU — svázal a potřel C — vydřel] vytrhl T — 212 A dí] Praví T — [David] vyn. PRONTU — svrchního RU — východ] vyjití T — totiž] to jest U — 213 nebeské] vyn. PRCTU — &z moci ... dálo vyn. B — jako dnes C — dálo » stalo PU — 214 Aj RT — Pán Hospodin C — přišel U — 215 s naším člověčenstvím] v človččenství našem U — 216 velmi jest zvelebeno N — anjely] andělské kůry C — Prvé] vyn. N — 217 jako] vyn. U — 218 Jakob] vyn. PON, Manue T —a] a jiní PRONU — nebránili] nehájili C — ale] a U — Ježíše lidé sau se anjelům klaněli, ale R — 219 miláček Páně (boží U) TU — mu klaněti U — 220 ihned nedal] zabránil T, bránil toho N — a řekl jemu RU — neučinil C — nebo (vyn. N) spoluslužebník TN — 221 Mnedle, coj Protož, medle, které N — většího T — že když C — bóhdá] dá-li Buoh P, dá Pán Bůh TN, s pomocí boží C — 222 že] že Bůh UC — vzal] na se vzal RC, přijal milý Syn boží T, přijal na sebe U — 223 «tak) vyn. B — 224 napsali T, vypsali NC — mnohem a nesmírnějí N — větší jest to TNU — spojil] Stvořitel a Buoh 209 Podle Ž. 19, 6 — 212 Ž. 19, 7 — 214 Ž. 118. 24 — 220 Zj. 19, 10 a 22. 9 —
760 pro tě, aby tobě pomohl z pekla horaucího a vydřel tě z moci ďáblovy). Jakož dí David: »Exultavit ut gigas«, »Ej, roz- 210 veselil se jako obr silný, aby šel cestú«. Přirovnává jej k obru silnému, neb jest silně dábla svázal a nás jemu z hrdla vydřel. A dí dále [David]: »Od vrchního nebe východ jeho«, totiž z téj věčné nebeské slávy, Kz moci veliké; to ť se jest dnes dálo. Ej, tento ť jest den, kterýž jest učinil Pán, a přišed i spojil se 215 s námi hříšnými, s naším člověčenstvím, že tudy naše člověčenství zvelebeno a povýšeno nade všecky anjely. Prvé, před vtělením Pána Ježíše, jsú se lidé anjeluom klaněli, jako Lot, Abraham, Jakob, a anjelé jim toho nebránili; ale po vtělení Pána Ježíše, když svatý Jan Miláček chtěl se klaněti, vida anjela, a on jemu 220 ihned nedal řka: »Viz, aby toho nečinil, spoluslúha jsem tvuoj a bratří tvých«. Mnedle, co jest větčí: to-li, že bóhdá v nebi budem, čili to, že jest naše člověčenství vzal a spojil se s námi, takže v jedné osobě pravý Buch a pravý člověk jest učiněn? Světí«tak) píší, že mnohem větčí jest, že se jest s námi spojil, než to, že budem korigováno, zdá se, že zůstalo: Nu, kdys' — «ty» vyn. B — rád nešel] nerad šel P — on sám P, on sem NC — 207—209 rád ... dáb- lovy» aby tě z pekla vykúpil B — 208 pro tě] a to pro tebe i pro mne U — tobě] nám U — vydřel] vytrhl T — tě] nás U — 209 dáblovy a rád, mile šel U — praví T — David svatý RT — Exultavit ut gigas] vyn. PRON TU — Ej] vyn. PONT, Aj R — rozveselil si se U — 210 silný] rychlý PON — aby šel] a běžel U — aby šel cestú] k běžení PONT — jej teď svatý David T — 211 silně] silný a (vyn. R) RU — svázal a potřel C — vydřel] vytrhl T — 212 A dí] Praví T — [David] vyn. PRONTU — svrchního RU — východ] vyjití T — totiž] to jest U — 213 nebeské] vyn. PRCTU — &z moci ... dálo vyn. B — jako dnes C — dálo » stalo PU — 214 Aj RT — Pán Hospodin C — přišel U — 215 s naším člověčenstvím] v človččenství našem U — 216 velmi jest zvelebeno N — anjely] andělské kůry C — Prvé] vyn. N — 217 jako] vyn. U — 218 Jakob] vyn. PON, Manue T —a] a jiní PRONU — nebránili] nehájili C — ale] a U — Ježíše lidé sau se anjelům klaněli, ale R — 219 miláček Páně (boží U) TU — mu klaněti U — 220 ihned nedal] zabránil T, bránil toho N — a řekl jemu RU — neučinil C — nebo (vyn. N) spoluslužebník TN — 221 Mnedle, coj Protož, medle, které N — většího T — že když C — bóhdá] dá-li Buoh P, dá Pán Bůh TN, s pomocí boží C — 222 že] že Bůh UC — vzal] na se vzal RC, přijal milý Syn boží T, přijal na sebe U — 223 «tak) vyn. B — 224 napsali T, vypsali NC — mnohem a nesmírnějí N — větší jest to TNU — spojil] Stvořitel a Buoh 209 Podle Ž. 19, 6 — 212 Ž. 19, 7 — 214 Ž. 118. 24 — 220 Zj. 19, 10 a 22. 9 —
Strana 761
761 225 s ním kralovati v nebeském království. Oj, poděkujmež jemu z toho, milí křesťané, Kz té veliké milosti, a považme toho)! Onen Zachariáš, otec svatého Jana, ten jest to vážil řka: »Skrze střeva milosrdenství svého, v nichžto navštívil nás, vyšed z vý- sosti«. To ť se jest dnes rozlilo jeho veliké milosrdenství; ano 230 se tak dnes) zpívá: »Strdí a medem rozplynula jsú se nebesa«. To ť [jest] ta drahá stred, jeho Kmilosrdenstvi veliké, kteréž jest učinil s námi, hříšnými lidmi. Divná věc! A považ toho mnedle, že, věda [velmi] dobře, co jej má zde potkati, vida každý poliček, vida uplvání své, Kubičování, rauhání divné, vida, an má býti 235 oběšen na šibenici kříže, avšak Ks takú chtivostí, s takú radostí rád, míle šel, pro nic pro jiného, jediné aby tobě pomohl! Velmi-li to vážíme? By dnes králuov syn pomohl tobě odněkud z bláta Knebo z lajn a vyvlekl tě) a sám se zkálel, Ka bylo v noci a tma veliká velmi a on tě vyvedl, bylo-li ť by vděk? Aneb že by u vě- 240 zení seděl několik let a on tě vysvobodil, bylo ť by vděk]? Aneb, že by byl u veliké nemoci a on tě uzdravil, aneb že by náš spojiti ráčil N — to] vyn. PR, ono T — 225 v nebeském království) vyn. BU — Oj] vyn. PRONT, Ó U — 220 Kz té ... toho vyn. B — tak veliké U, veliké a nesmírné C, veliké a nevýmluvné T — milosti a nevý- mluvné (vyn. T) lásky NT — 227 Onen] Onen svatý kněz T, že onen C — Jana, křtitele božího T — uměl vážiti TON — 228 v nichžto] kterýžto RU, v kterýchžto TNC — vysokosti N — 229—230 «To t ... dnes A dnes se B — 229 jako dnes C — an U — 230 tak] také TN — dnes také C — Strdím U — rozplúla PRONTU — 231 To t] A to U — [jest] vyn. PRONTU — strdi jest U — 231—232 «milosrdenství . .. toho nesmírné milosrdenství k nám! Považ té lásky B — 232 Předivná T — 233 [velmi] vyn. PRCU, a znaje T, o tom o všem N — potkati, přezvěděvši prvé, a N — každý každičkej C, těžký U — 234 vida] vyn. PONT, věda U — každé uplvání (plvání T) PCNT — Kubičování ...an vida, že B — bičování T — divné) vyn. TU — vida] věda C, vyn. U — 235 hrozné šibenici C — potupného kříže N — s takú chtivostí ... radostí vyn. B — takú] jak velikau N — chtivostí] milostí RU — takú] jakau N — 236 rád ... šel] šel, a to rád, míle U — šel na smrt T — jiné R — jediné] než U — tobě] nám T, tobě i mně NCU — spomohl N — 236—237 «Velmi .. + vážíme? vyn. B — 237 vážiti umíme T — Kdyby U — králuov] krále některého N — 238 nebo z lajn ... tě) vyn. B — nebo z lajn] vyn. RU — a] vyn. T— vyvlekl] vytáhl by U — sám by U — se pak T — zmazal a zkálel C, pokálel T — 238—239 a bylo .. . vděk? vyn. B — 238 a bylo] a kdyby bylo T, a vzláště kdyby bylo C — 239 vyvedl] s (!) temností k světlu přivedl T - 239—243 Aneb že by u vězení ... bylo-li ť by vděk?] vyn. TC — 240 [bylo by vděk] vyn. PRU — 241—243 Aneb, že by byl ... bylo-li ť by vděk?ť 227 Luk. I. 78 —
761 225 s ním kralovati v nebeském království. Oj, poděkujmež jemu z toho, milí křesťané, Kz té veliké milosti, a považme toho)! Onen Zachariáš, otec svatého Jana, ten jest to vážil řka: »Skrze střeva milosrdenství svého, v nichžto navštívil nás, vyšed z vý- sosti«. To ť se jest dnes rozlilo jeho veliké milosrdenství; ano 230 se tak dnes) zpívá: »Strdí a medem rozplynula jsú se nebesa«. To ť [jest] ta drahá stred, jeho Kmilosrdenstvi veliké, kteréž jest učinil s námi, hříšnými lidmi. Divná věc! A považ toho mnedle, že, věda [velmi] dobře, co jej má zde potkati, vida každý poliček, vida uplvání své, Kubičování, rauhání divné, vida, an má býti 235 oběšen na šibenici kříže, avšak Ks takú chtivostí, s takú radostí rád, míle šel, pro nic pro jiného, jediné aby tobě pomohl! Velmi-li to vážíme? By dnes králuov syn pomohl tobě odněkud z bláta Knebo z lajn a vyvlekl tě) a sám se zkálel, Ka bylo v noci a tma veliká velmi a on tě vyvedl, bylo-li ť by vděk? Aneb že by u vě- 240 zení seděl několik let a on tě vysvobodil, bylo ť by vděk]? Aneb, že by byl u veliké nemoci a on tě uzdravil, aneb že by náš spojiti ráčil N — to] vyn. PR, ono T — 225 v nebeském království) vyn. BU — Oj] vyn. PRONT, Ó U — 220 Kz té ... toho vyn. B — tak veliké U, veliké a nesmírné C, veliké a nevýmluvné T — milosti a nevý- mluvné (vyn. T) lásky NT — 227 Onen] Onen svatý kněz T, že onen C — Jana, křtitele božího T — uměl vážiti TON — 228 v nichžto] kterýžto RU, v kterýchžto TNC — vysokosti N — 229—230 «To t ... dnes A dnes se B — 229 jako dnes C — an U — 230 tak] také TN — dnes také C — Strdím U — rozplúla PRONTU — 231 To t] A to U — [jest] vyn. PRONTU — strdi jest U — 231—232 «milosrdenství . .. toho nesmírné milosrdenství k nám! Považ té lásky B — 232 Předivná T — 233 [velmi] vyn. PRCU, a znaje T, o tom o všem N — potkati, přezvěděvši prvé, a N — každý každičkej C, těžký U — 234 vida] vyn. PONT, věda U — každé uplvání (plvání T) PCNT — Kubičování ...an vida, že B — bičování T — divné) vyn. TU — vida] věda C, vyn. U — 235 hrozné šibenici C — potupného kříže N — s takú chtivostí ... radostí vyn. B — takú] jak velikau N — chtivostí] milostí RU — takú] jakau N — 236 rád ... šel] šel, a to rád, míle U — šel na smrt T — jiné R — jediné] než U — tobě] nám T, tobě i mně NCU — spomohl N — 236—237 «Velmi .. + vážíme? vyn. B — 237 vážiti umíme T — Kdyby U — králuov] krále některého N — 238 nebo z lajn ... tě) vyn. B — nebo z lajn] vyn. RU — a] vyn. T— vyvlekl] vytáhl by U — sám by U — se pak T — zmazal a zkálel C, pokálel T — 238—239 a bylo .. . vděk? vyn. B — 238 a bylo] a kdyby bylo T, a vzláště kdyby bylo C — 239 vyvedl] s (!) temností k světlu přivedl T - 239—243 Aneb že by u vězení ... bylo-li ť by vděk?] vyn. TC — 240 [bylo by vděk] vyn. PRU — 241—243 Aneb, že by byl ... bylo-li ť by vděk?ť 227 Luk. I. 78 —
Strana 762
762 byl u velikém zármutku a on z toho pomohl a vysvobodil, bylo-li ť by vděk? Anebo že by byl dlužen a neměl čím zaplatiti, a on by za tě dal? A my jsme le želi v blátě v hříších B 568 245 těžkých, tma, slepota veliká byla, žádný k Bohu neuměl, u vězení byli dáblově, v nemoci byli, že svú mocí hlavy pozdvihnúti nebylo lze, u velikém zármutku, že naděje nebylo, než věčná smrt pano- vala, dluh velmi veliký byl: a on, milý Pán přišed pomohl nám z hříchův, vzav je na své tělo. Jako dí svatý Petr, že je zavěsil, 250 vnes je na šibenici kříže. Již nám posvítil, cestu upřímú ukázal, dluh zaplatil, nápis svau krví smazal a setřel, z vězení nás vysvo- bodil. Nemoc veliká byla, že smrt panovala, a on to vše zkazil řka: »Já budu, smrti, osten tvůj«. A ještě dí: »Nechci smrti hříšného, ale aby se obrátil a živ byl«. Byl-li si zarmúcen kdy, 255 již se potěš v svém milém Bohu, že máš v něm plné, celé spasení, jediné, nesejde-li ť tebau. Ú, ba, poděkujme jemu z toho, milí křestané! vyn. N — 241 že byj kdyby U — 241—242 aneb . . . vysvobodil] vyn. U — 241—244 «že by byl ... za tě dal u velikém dluhu, a on jej za tě za- platil B — 234 ť by vděk] by ti vděčné U — mnoho dlužen TC — čím] odkud U — 244 by] vyn. PCNT — dal zaplatil N, dal?! Ach, považmež toho U — A my] My, hříšní lidé T — A my jsme] Tak sme my, bídní lidé N — jsme vyn. PRCU — blátě, totiž U — 244—253 v hříších ... dí hříchuov, z nichž nás žádný dobyti nemohl, v nemoci, svú mocí se k Bohu pozdvihnúti nemohúc, u velikém dluhu vin a prohřešení: z toho nám ze všeho milý Pán pomohl, dluh hříchu zaplatil, když jest hříchy naše na svém těle nesl na dřevo kříže a z nich nám jako z bláta pomohl, nadějí nás jako k Bohu po- zdvihl, smrt věčnú od nás zapudil, jakož dí sám B — 244 v hříších a nepra- — vostech N — 245 veliká v nás TC — neuměl] nemohl (+ přijíti T) NUT 246 byli] sme byli NC, vyn. T — dáblové PR — v nemoci] nemocni U, vyn. N — byli] zůstávali T, vyn. N, byli sme C — mocí nemohli U — hlavy k Bohu RU — nebylo lze] a nebylo možné; byli U — 247 naděje nebyla P, naděje nebylo k vysvobození TC — 248 velmi náramně C — milý] drahý N — přišel a CU — 249 vzal CU — svaté tělo T — Jako] A U — praví T — Petr] Pavel U — je] vyn. U — zavěsil vyn. U — 250 vnesl RTU — šibenici] dřevo U — nás T — posvětil TU — 251 zápis T — krví drahau T — a setřel vyn. U, a setřel, delens cirografum, smazav nápis (Petr svatý) R — 252 To nemoc U — smrt věčná U — zkazil a zrušil U — 253 řka ... tvůj«] vyn. PONT — dí se prohlašuje T — Nechci] Však já již nechci RU — 254 se obrátil a] vyn. PRNTU, se obrátil od nepravosti své a od hříchův svých a C — 254—256 «Byl-li ... tebau vyn. B — 254 kdy] vyn. TON — 255 svém] svém svědomí a v svém C — plné] složené plné N, své U — celé a doko- nalé TC — 256 Uj Au R, Aj T, I N, vyn. U — ba] vyn. TN — 249 1. Petr 2, 24 — 253 Podle I. Kor. 15, 55; Ezech. 33, I1 —
762 byl u velikém zármutku a on z toho pomohl a vysvobodil, bylo-li ť by vděk? Anebo že by byl dlužen a neměl čím zaplatiti, a on by za tě dal? A my jsme le želi v blátě v hříších B 568 245 těžkých, tma, slepota veliká byla, žádný k Bohu neuměl, u vězení byli dáblově, v nemoci byli, že svú mocí hlavy pozdvihnúti nebylo lze, u velikém zármutku, že naděje nebylo, než věčná smrt pano- vala, dluh velmi veliký byl: a on, milý Pán přišed pomohl nám z hříchův, vzav je na své tělo. Jako dí svatý Petr, že je zavěsil, 250 vnes je na šibenici kříže. Již nám posvítil, cestu upřímú ukázal, dluh zaplatil, nápis svau krví smazal a setřel, z vězení nás vysvo- bodil. Nemoc veliká byla, že smrt panovala, a on to vše zkazil řka: »Já budu, smrti, osten tvůj«. A ještě dí: »Nechci smrti hříšného, ale aby se obrátil a živ byl«. Byl-li si zarmúcen kdy, 255 již se potěš v svém milém Bohu, že máš v něm plné, celé spasení, jediné, nesejde-li ť tebau. Ú, ba, poděkujme jemu z toho, milí křestané! vyn. N — 241 že byj kdyby U — 241—242 aneb . . . vysvobodil] vyn. U — 241—244 «že by byl ... za tě dal u velikém dluhu, a on jej za tě za- platil B — 234 ť by vděk] by ti vděčné U — mnoho dlužen TC — čím] odkud U — 244 by] vyn. PCNT — dal zaplatil N, dal?! Ach, považmež toho U — A my] My, hříšní lidé T — A my jsme] Tak sme my, bídní lidé N — jsme vyn. PRCU — blátě, totiž U — 244—253 v hříších ... dí hříchuov, z nichž nás žádný dobyti nemohl, v nemoci, svú mocí se k Bohu pozdvihnúti nemohúc, u velikém dluhu vin a prohřešení: z toho nám ze všeho milý Pán pomohl, dluh hříchu zaplatil, když jest hříchy naše na svém těle nesl na dřevo kříže a z nich nám jako z bláta pomohl, nadějí nás jako k Bohu po- zdvihl, smrt věčnú od nás zapudil, jakož dí sám B — 244 v hříších a nepra- — vostech N — 245 veliká v nás TC — neuměl] nemohl (+ přijíti T) NUT 246 byli] sme byli NC, vyn. T — dáblové PR — v nemoci] nemocni U, vyn. N — byli] zůstávali T, vyn. N, byli sme C — mocí nemohli U — hlavy k Bohu RU — nebylo lze] a nebylo možné; byli U — 247 naděje nebyla P, naděje nebylo k vysvobození TC — 248 velmi náramně C — milý] drahý N — přišel a CU — 249 vzal CU — svaté tělo T — Jako] A U — praví T — Petr] Pavel U — je] vyn. U — zavěsil vyn. U — 250 vnesl RTU — šibenici] dřevo U — nás T — posvětil TU — 251 zápis T — krví drahau T — a setřel vyn. U, a setřel, delens cirografum, smazav nápis (Petr svatý) R — 252 To nemoc U — smrt věčná U — zkazil a zrušil U — 253 řka ... tvůj«] vyn. PONT — dí se prohlašuje T — Nechci] Však já již nechci RU — 254 se obrátil a] vyn. PRNTU, se obrátil od nepravosti své a od hříchův svých a C — 254—256 «Byl-li ... tebau vyn. B — 254 kdy] vyn. TON — 255 svém] svém svědomí a v svém C — plné] složené plné N, své U — celé a doko- nalé TC — 256 Uj Au R, Aj T, I N, vyn. U — ba] vyn. TN — 249 1. Petr 2, 24 — 253 Podle I. Kor. 15, 55; Ezech. 33, I1 —
Strana 763
763 Třetí, skrze koho poselství to jednáno bylo aneb kým? Duchem svatým, že ten drahý Duch svatý to jednal v této drahé Panně 260 a zastínil jí). A to jest puosobil velmi tajně a skrytě, že ona, drahá dievka, tomu nerozuměla, co se jedná a) puosobí, ani anjel. Kéž jest anjel vypravil? Než toliko [jediné] řekl: »Co se narodí z tebe svatého, slúti bude Syn boží«. Co se tak dí, pověz, Gabrieli, co? Neznal, nevěděl uplně a docela)). A naši mudráci 265 vše chtí věděti) a všemu rozuměti! A tak to jednal ten drahý mistr, Duch svatý, že, jakž Panna Maria svolila, ihned [vj oka- mžení «byl celý a pravý člověk [a pravý Buoh byl učiněn] tak, jakž se jest narodil, a byl ihned pln vší múdrosti i všeho umění, znaje všecky věci. [A tak se jest narodil a byl ihned pln 270 vší múdrosti i všeho umění, znaje všecky věci.] A tak se jest narodil pravý Buoh a pravý člověk. Utajž se, bídný «kacířský člověče), ješto smíš řieci: »Buoh se nenarodil, Buoh netrpěl«. Klam ť jest to! Buch se narodil, Buoh trpěl; než božství se ne- narodilo a božství netrpělo, ale pro to spojení divné božství s člo- 275 věčenstvím, ješto jest nikda odděleno nebylo, Buoh se narodil, 258 Třetí, kdo nebo PON — to] vyn. RU — kým] kejm RT, kterejm obyčejem anebo spůsobem. I máme věděti, že C — 259 drahý] vyn. RU — 259—260 «svatý ... jí panně zastínil a to v ní jednal, jakož tu dívečtení: »Duch svatý sstúpí v tě a moc Najvyššího zastíní tobě B — v této ... jí» vyn. U — 259 této] tý R, té T — drahé a důstojné T — 260 spůsobil C — 261 dievka] panna U — «jedná a» vyn. B, to jedná a RCTU — 262 ten posel anjel N — Kéž ... vypravil? Nebo jest jí (vyn. N) toho nic neoznámil (nevypravil N) TN, Nebo neuměl vypraviti U — toliko ... řekl] Prý PON — toliko] to U. vyn. T —[jediné] vyn. RTU — 263 svatého] vyn. U — 263—264 Co ... docela vyn. B, I co si pak, Gabrieli, nevěděl docela U — 263 Co se tak dí] Jakož se tak (vyn. To zpívá TN — dí vyn. (!) R — 264 A ... mudráci] Naši pak maudrci (!) z dáblovy školy T — naši pak U — 265 věděti znáti B, zvěděti C — tak] to U — 266 drahá Panna TU — Maria) vyn. U — svolila, že U — [v] vyn. PRONTU — 267 «byl rychle B — [a pravý . . . učiněn] vyn. RCU, a pravý Buoh T — byl učiněn] Byl pravý Buoh a pravý člověk PN — 268 plný RCTU — 269 znaje] věděl PC, věda RU, věděl a znal T, věděl, znal, uměl N — věci minulé i budaucí N — 269—270 [A tak ... věci] vyn. právem PRCNTU — 270 in marg. B červeně: Buoh se narodil i trpěl — 271 Utajž se] Ó utaj se C, I (vyn. U), utajiž se RU, Utej se anebo umlkni tehdy T, Umlkniž N — bídnej a ha- nebnej C — «kacířský člověče kacíři B — 272 ješto] ano U — smíš řieci] se Bohu nebojíš mluviti N — řieci] mluviti T, to říci U — netrpěl] neumřel PCN, netrpěl, Bůh neumřel T — 273 Klam] Lež N — trpěl] umřel PONT — než ale U — 274 netrpělo] neumřelo PCNT — 275 nebylo aniž bude na věky PCNT, nebylo od božství, ale Pán RU — 276 Buch trpěl] trpěl PONT
763 Třetí, skrze koho poselství to jednáno bylo aneb kým? Duchem svatým, že ten drahý Duch svatý to jednal v této drahé Panně 260 a zastínil jí). A to jest puosobil velmi tajně a skrytě, že ona, drahá dievka, tomu nerozuměla, co se jedná a) puosobí, ani anjel. Kéž jest anjel vypravil? Než toliko [jediné] řekl: »Co se narodí z tebe svatého, slúti bude Syn boží«. Co se tak dí, pověz, Gabrieli, co? Neznal, nevěděl uplně a docela)). A naši mudráci 265 vše chtí věděti) a všemu rozuměti! A tak to jednal ten drahý mistr, Duch svatý, že, jakž Panna Maria svolila, ihned [vj oka- mžení «byl celý a pravý člověk [a pravý Buoh byl učiněn] tak, jakž se jest narodil, a byl ihned pln vší múdrosti i všeho umění, znaje všecky věci. [A tak se jest narodil a byl ihned pln 270 vší múdrosti i všeho umění, znaje všecky věci.] A tak se jest narodil pravý Buoh a pravý člověk. Utajž se, bídný «kacířský člověče), ješto smíš řieci: »Buoh se nenarodil, Buoh netrpěl«. Klam ť jest to! Buch se narodil, Buoh trpěl; než božství se ne- narodilo a božství netrpělo, ale pro to spojení divné božství s člo- 275 věčenstvím, ješto jest nikda odděleno nebylo, Buoh se narodil, 258 Třetí, kdo nebo PON — to] vyn. RU — kým] kejm RT, kterejm obyčejem anebo spůsobem. I máme věděti, že C — 259 drahý] vyn. RU — 259—260 «svatý ... jí panně zastínil a to v ní jednal, jakož tu dívečtení: »Duch svatý sstúpí v tě a moc Najvyššího zastíní tobě B — v této ... jí» vyn. U — 259 této] tý R, té T — drahé a důstojné T — 260 spůsobil C — 261 dievka] panna U — «jedná a» vyn. B, to jedná a RCTU — 262 ten posel anjel N — Kéž ... vypravil? Nebo jest jí (vyn. N) toho nic neoznámil (nevypravil N) TN, Nebo neuměl vypraviti U — toliko ... řekl] Prý PON — toliko] to U. vyn. T —[jediné] vyn. RTU — 263 svatého] vyn. U — 263—264 Co ... docela vyn. B, I co si pak, Gabrieli, nevěděl docela U — 263 Co se tak dí] Jakož se tak (vyn. To zpívá TN — dí vyn. (!) R — 264 A ... mudráci] Naši pak maudrci (!) z dáblovy školy T — naši pak U — 265 věděti znáti B, zvěděti C — tak] to U — 266 drahá Panna TU — Maria) vyn. U — svolila, že U — [v] vyn. PRONTU — 267 «byl rychle B — [a pravý . . . učiněn] vyn. RCU, a pravý Buoh T — byl učiněn] Byl pravý Buoh a pravý člověk PN — 268 plný RCTU — 269 znaje] věděl PC, věda RU, věděl a znal T, věděl, znal, uměl N — věci minulé i budaucí N — 269—270 [A tak ... věci] vyn. právem PRCNTU — 270 in marg. B červeně: Buoh se narodil i trpěl — 271 Utajž se] Ó utaj se C, I (vyn. U), utajiž se RU, Utej se anebo umlkni tehdy T, Umlkniž N — bídnej a ha- nebnej C — «kacířský člověče kacíři B — 272 ješto] ano U — smíš řieci] se Bohu nebojíš mluviti N — řieci] mluviti T, to říci U — netrpěl] neumřel PCN, netrpěl, Bůh neumřel T — 273 Klam] Lež N — trpěl] umřel PONT — než ale U — 274 netrpělo] neumřelo PCNT — 275 nebylo aniž bude na věky PCNT, nebylo od božství, ale Pán RU — 276 Buch trpěl] trpěl PONT
Strana 764
764 Buoh trpěl i umřel. A kto by jinak držal neústupně — kacéř by byl! Kdyby to tak bylo, že by tuto Pán Ježíš před námi osobně stál, tehdy, ukáže na něho, mohl by říci: »V pravé [vl pravdě ten člověk jest pravý Buoh a ten člověk jest stvořitel nebe i země«. 280 I to ť jest ta třetí osoba, Duch svatý, jímž jest toto poselství jednáno a půso beno. Ej, poděkujmež [Bohu] Otci drahému B 569 i jeho Synu milému i tomu drahému mistru, Duchu svatému! Čtvrté [pak], po kom jest to poselství jednáno, kdo jest byl poslem)? [Dí, že jest poslán] anjel Gabriel, kníže veliké nebeské, 285 vzav tělo na se Ktento anjel svatý (ač nevíme, jaké, povětrné-li či jakové jiné; o tom mluví světí, ale nevědí docela)). A Kproto jest je vzal, aby s ní krozmluviti mohl a ona s ním zase. A tak přišed velmi poctivě, rozmlúval s ní. Což jsau pak mluvili, rokovali, oč? U, vo mir a o pokoj [rokovali], aby mezi Bohem 290 a lidským pokolením stalo se smíření, i již teď rozmlúvají o ten pokoj, o to smíření; anjel [mluvil] z strany božské a pann«a) z strany lidské. Pohleď, milý člověče, a podívaj se Ktěm ubr- smejšlel a držel N — kacéř by byl] byl by ten každý arcikacíř N — 277 Nebo kdyby C — tu CU — Pán Ježíš] Bůh U — 278 V pravé .. . pravdě] vyn. U — [v] vyn. RON -. 279 ten člověk] tento člověk TN — stvořitel] stvořil PNOU — zemi PNU — 280 I to ... osoba] A třetí osoba jest U — osoba Trojice svaté T — jímž jest] jenž jím PRCUN, kterýmž jest T — 281 způso- beno R, působeno jest (bylo U) NU — Aj RT — poděkujmež za to T — [Bohu] vyn. PRCNU — Otci a Pánu U — drahému] milému T — 282 1ej- milejšímu T — drahému] velebnému T — mistru nebeskému N — Duchu] vyn. R — 283 Čtvrté] Dále čtvrté PC, Dí dáleji čtení svatý RU — [pak] vyn. PRONTU — jest] bylo PCNT — to] vyn. R, toto T, bylo U — 283—284. kdo . .. poslem vyn. B — 283 kdo] když (!) U — 284 [Dí ... poslán] vyn. PRTU, I NC — Archanjel T — nebeské] vyn. U — 285 vzal ROU — tento .. . svatý» vyn. B — svatý vyn. U — ač] ale C — nevímej my nemůžeme toho věděti N — 286 «jiné ... docela) vyn. B — o tom o to P, a to U — docela, jaké U — 286—287 «proto jest je a to proto B — proto ... vzal] než to víme, že jest je proto vzíti ráčil ten svatý anjel N — 287 mluviti B, rozmlauvati N — zase] vyn. RU, také C — 288 přišel CU — rozmluvil (a rozmlauval U) s ní a ona s ním RU — 288—289 «Což . . . rokovali A B — 288 Což] O čem N — mluvili] mezi sebau jednali a T, mlu- vili a sebau (!) N — 289 rokovali a rozmlauvali U — oč] vyn. TN — Új ICU, vyn. PRNT — o v (!) B, vyn. TN — [rokovali] vyn. PRONTU — 290—291 «i již .. . smíření vyn. ČNT — 290 rozmlauvali RU — 291 [mluvil] vyn. PRCNU, jednal T — panny (!) B, tato panna (+ drahá T) PCT — 292—293 Ktěm ... rokují vyn. B — 292 těmto R, těm slavným T — ubrbmanům C, obrmanům T — 293 smlauvcům NCT — kterak TN —
764 Buoh trpěl i umřel. A kto by jinak držal neústupně — kacéř by byl! Kdyby to tak bylo, že by tuto Pán Ježíš před námi osobně stál, tehdy, ukáže na něho, mohl by říci: »V pravé [vl pravdě ten člověk jest pravý Buoh a ten člověk jest stvořitel nebe i země«. 280 I to ť jest ta třetí osoba, Duch svatý, jímž jest toto poselství jednáno a půso beno. Ej, poděkujmež [Bohu] Otci drahému B 569 i jeho Synu milému i tomu drahému mistru, Duchu svatému! Čtvrté [pak], po kom jest to poselství jednáno, kdo jest byl poslem)? [Dí, že jest poslán] anjel Gabriel, kníže veliké nebeské, 285 vzav tělo na se Ktento anjel svatý (ač nevíme, jaké, povětrné-li či jakové jiné; o tom mluví světí, ale nevědí docela)). A Kproto jest je vzal, aby s ní krozmluviti mohl a ona s ním zase. A tak přišed velmi poctivě, rozmlúval s ní. Což jsau pak mluvili, rokovali, oč? U, vo mir a o pokoj [rokovali], aby mezi Bohem 290 a lidským pokolením stalo se smíření, i již teď rozmlúvají o ten pokoj, o to smíření; anjel [mluvil] z strany božské a pann«a) z strany lidské. Pohleď, milý člověče, a podívaj se Ktěm ubr- smejšlel a držel N — kacéř by byl] byl by ten každý arcikacíř N — 277 Nebo kdyby C — tu CU — Pán Ježíš] Bůh U — 278 V pravé .. . pravdě] vyn. U — [v] vyn. RON -. 279 ten člověk] tento člověk TN — stvořitel] stvořil PNOU — zemi PNU — 280 I to ... osoba] A třetí osoba jest U — osoba Trojice svaté T — jímž jest] jenž jím PRCUN, kterýmž jest T — 281 způso- beno R, působeno jest (bylo U) NU — Aj RT — poděkujmež za to T — [Bohu] vyn. PRCNU — Otci a Pánu U — drahému] milému T — 282 1ej- milejšímu T — drahému] velebnému T — mistru nebeskému N — Duchu] vyn. R — 283 Čtvrté] Dále čtvrté PC, Dí dáleji čtení svatý RU — [pak] vyn. PRONTU — jest] bylo PCNT — to] vyn. R, toto T, bylo U — 283—284. kdo . .. poslem vyn. B — 283 kdo] když (!) U — 284 [Dí ... poslán] vyn. PRTU, I NC — Archanjel T — nebeské] vyn. U — 285 vzal ROU — tento .. . svatý» vyn. B — svatý vyn. U — ač] ale C — nevímej my nemůžeme toho věděti N — 286 «jiné ... docela) vyn. B — o tom o to P, a to U — docela, jaké U — 286—287 «proto jest je a to proto B — proto ... vzal] než to víme, že jest je proto vzíti ráčil ten svatý anjel N — 287 mluviti B, rozmlauvati N — zase] vyn. RU, také C — 288 přišel CU — rozmluvil (a rozmlauval U) s ní a ona s ním RU — 288—289 «Což . . . rokovali A B — 288 Což] O čem N — mluvili] mezi sebau jednali a T, mlu- vili a sebau (!) N — 289 rokovali a rozmlauvali U — oč] vyn. TN — Új ICU, vyn. PRNT — o v (!) B, vyn. TN — [rokovali] vyn. PRONTU — 290—291 «i již .. . smíření vyn. ČNT — 290 rozmlauvali RU — 291 [mluvil] vyn. PRCNU, jednal T — panny (!) B, tato panna (+ drahá T) PCT — 292—293 Ktěm ... rokují vyn. B — 292 těmto R, těm slavným T — ubrbmanům C, obrmanům T — 293 smlauvcům NCT — kterak TN —
Strana 765
765 manuom a smlúvcím, jak ť rokují: anjel, kníže veliké nebeské, avšak větší Panna Maria a duostojnější! Mluvě anjel) s ní 295 dí jí: »Duch svatý shuory vstúpí v tě«. Zdaž jest prvé nebyl v drahé Panně?«A to již budeš míti o páté osobě, o Panně Mariji drahé)). Né, brž byl Kjest prvé v ní Duch svatý)! A kterak? Tak, že jest ji vyčistil a zpuosobil, ozdobil a okrásil, připravil a osvietil tu sín, ten Kdrahý palác, aby do něho) všel Král 300 slávy. Ale toto drahé přijití Ducha svatého, o němž [tuto] mluví svatý anjel tento, bylo jest na Kto, aby přijda [Duch svatý] obtížil ji. Neb Ktento) drahý mistr, Duch svatý, přišed a oddělil, což bylo najčištčí krve v této Panně přesvaté, a z té krve stvořil jest nové, čisté tělo oka mžení a spojil se jest z bož- 305 stvím, takže, jakož jest jedné ona svolila řkúci: »Staň mi se vedlé slova tvého!«, ihned byl v ní pojednú celý člověk, ne jako obecným během pomalu, ale Ktento ihned byl pravý Buoh a pravý člověk celý. Byl v ní člověk blahoslavený a chudý, abychom my jeho chudobú zbohaceni byli; byl nesmrtedlný vedlé božstvie, rokují veliké věci jednají T, rokují a smlauvají N — veliké] mocné a vzne- šcn.é N — 294 květší ... duostojnější duostojnější («j vyn.!) Panna Maria, jak ť rokují B — větší jest U — tato drahá Panna N — mnohem duostojnější T — důstojenství (!) C — A mluví (rozmlauvaje N) PRONU, A mluvč T — 295 dí] řekl T — jí] vyn. R — svatý jí (!) R — vstúpí] přijde PC, vejde RU, sstaupí T — v vyn. (!) B — v té a mocí Nejvyššího zastíní tobě T — 296 v drahé Panně] vyn. PR, v drahé Panně Duch svatý B, v ní, v té drahé Panně N, v ní Duch svatý T, v ní U — 296—297 A to... drahé) vyn. BT — 297 Né, brž] vyn. TN — «jest ... svatýz vyn. B — ovšem (zajisté N) prvé TN — kterak? Tak] tak v ní byl N — kterak v ní byl PCT — 298 Tak v ní byl RU, Tak a tím spůsobem T — ji] v ní byl všecko myšlení U — zpuosobil] spůsobnau učinil T — ozdobil] vyn. RU — 299 drahý vyn. B — aby do něho do něhož B — všel] přišel PONT — Král] Pán C — 300 slávy] slávy a Král věčnej C, slavný. A to již budeš míti o páté osobě, o Panně Marii drahé T — Ale . .. drahé] To jest druhé U — drahé] druhý R, druhé TNC — přijetí RCU — [tuto] vyn. PRONTU — 301 svatý, vyn. B — (tento vyn. B — na to] to RU, pro to C — «to) tom B — přijda] vyn. U — [Duch svatý vyn. PRCNTU — 302 «tento) vyn. B — velebný a drahý N — přišel RU — 303 přesvaté] přečisté C, svaté U — 304 krve nejčistší TN — stvořil jest Duch svatý T — čisté a krásné NT — v okamžení C, a oka mžení U — se jest] vyn. PRON, je TU — 305 takže] tak U — jedné] toliko N — ona] vyn. T — řkúci] vyn. R — mi] vyn. U — 306 podlé R — jako] jako se děje C, jako se stává U, jako lidé T — 307 během rostau T — pomalu] vyn. U, pomalu, nejprvé srdce, potom jiné a jiné audy vzrostau T — 307—308 «tento ... v ní) ihned tuto celý člověk B — 308 celý] vyn. RTU — Byl] vyn. RU — člověk] a člověk byl U — 309 obohaceni NU — on nesmrtedlný U — 309—310 vedlé božstvie ...
765 manuom a smlúvcím, jak ť rokují: anjel, kníže veliké nebeské, avšak větší Panna Maria a duostojnější! Mluvě anjel) s ní 295 dí jí: »Duch svatý shuory vstúpí v tě«. Zdaž jest prvé nebyl v drahé Panně?«A to již budeš míti o páté osobě, o Panně Mariji drahé)). Né, brž byl Kjest prvé v ní Duch svatý)! A kterak? Tak, že jest ji vyčistil a zpuosobil, ozdobil a okrásil, připravil a osvietil tu sín, ten Kdrahý palác, aby do něho) všel Král 300 slávy. Ale toto drahé přijití Ducha svatého, o němž [tuto] mluví svatý anjel tento, bylo jest na Kto, aby přijda [Duch svatý] obtížil ji. Neb Ktento) drahý mistr, Duch svatý, přišed a oddělil, což bylo najčištčí krve v této Panně přesvaté, a z té krve stvořil jest nové, čisté tělo oka mžení a spojil se jest z bož- 305 stvím, takže, jakož jest jedné ona svolila řkúci: »Staň mi se vedlé slova tvého!«, ihned byl v ní pojednú celý člověk, ne jako obecným během pomalu, ale Ktento ihned byl pravý Buoh a pravý člověk celý. Byl v ní člověk blahoslavený a chudý, abychom my jeho chudobú zbohaceni byli; byl nesmrtedlný vedlé božstvie, rokují veliké věci jednají T, rokují a smlauvají N — veliké] mocné a vzne- šcn.é N — 294 květší ... duostojnější duostojnější («j vyn.!) Panna Maria, jak ť rokují B — větší jest U — tato drahá Panna N — mnohem duostojnější T — důstojenství (!) C — A mluví (rozmlauvaje N) PRONU, A mluvč T — 295 dí] řekl T — jí] vyn. R — svatý jí (!) R — vstúpí] přijde PC, vejde RU, sstaupí T — v vyn. (!) B — v té a mocí Nejvyššího zastíní tobě T — 296 v drahé Panně] vyn. PR, v drahé Panně Duch svatý B, v ní, v té drahé Panně N, v ní Duch svatý T, v ní U — 296—297 A to... drahé) vyn. BT — 297 Né, brž] vyn. TN — «jest ... svatýz vyn. B — ovšem (zajisté N) prvé TN — kterak? Tak] tak v ní byl N — kterak v ní byl PCT — 298 Tak v ní byl RU, Tak a tím spůsobem T — ji] v ní byl všecko myšlení U — zpuosobil] spůsobnau učinil T — ozdobil] vyn. RU — 299 drahý vyn. B — aby do něho do něhož B — všel] přišel PONT — Král] Pán C — 300 slávy] slávy a Král věčnej C, slavný. A to již budeš míti o páté osobě, o Panně Marii drahé T — Ale . .. drahé] To jest druhé U — drahé] druhý R, druhé TNC — přijetí RCU — [tuto] vyn. PRONTU — 301 svatý, vyn. B — (tento vyn. B — na to] to RU, pro to C — «to) tom B — přijda] vyn. U — [Duch svatý vyn. PRCNTU — 302 «tento) vyn. B — velebný a drahý N — přišel RU — 303 přesvaté] přečisté C, svaté U — 304 krve nejčistší TN — stvořil jest Duch svatý T — čisté a krásné NT — v okamžení C, a oka mžení U — se jest] vyn. PRON, je TU — 305 takže] tak U — jedné] toliko N — ona] vyn. T — řkúci] vyn. R — mi] vyn. U — 306 podlé R — jako] jako se děje C, jako se stává U, jako lidé T — 307 během rostau T — pomalu] vyn. U, pomalu, nejprvé srdce, potom jiné a jiné audy vzrostau T — 307—308 «tento ... v ní) ihned tuto celý člověk B — 308 celý] vyn. RTU — Byl] vyn. RU — člověk] a člověk byl U — 309 obohaceni NU — on nesmrtedlný U — 309—310 vedlé božstvie ...
Strana 766
766 310 ale smrtedlný vedlé člověčenství, aby nás k nesmrtedlnosti při- vedl; byl, jenž nemohl nic trpěti, a učiněn jest, aby trpěl, aby nás trpení věčného a múky Kvěčné zbavil; a ihned byl pln všeho umění, vší múdrosti, všech ctností, kvěda, znaje všecky věci minulé, přítomné) i budúcí. Toť se jest dálo a jednalo v této drahé Panně Mariji. Protož ty, bídný, hanebný člověče, ješto smíš říci: »Žena jako jiná žena!« Ba, divně t jest požehnána a povýšena nade všecky ženy, ana duostojenstvím svým i anjely přesáhla! Ej, milí křesťané, podě- kujme Bohu Otci drahému i jeho Synu milému i tomu drahému 320 mistru, Duchu svatému, i anjelu svatému i této drahé Panně Mariji, královně nebeské, z toho jednání a puosobení o naše spa- sení, což jsau dnešní den zjednali! Ej, tento ť jest den, kterýž jest učinil Pán! A protož počátku našeho vykaupení nábožně pamatujme a radujme se řkauce: »Chvála tobě, milý Pane!« 325 Amen. 315 smrtedlný vyn. (!) U — 310 ale] a PRONT — 310—311 přivedl a napravil N — 311 byl ten T, byl Bůh C — jenž jest, že ť jest U — 312 i nás U — trpení ... zbavil naučil trpěti zde a tak aby nás zbavil trpení věčného v horaucím pekle, múky pekelné U — plný U — 313 všeho umění vyn. B — «věda vyn. BU — 314 «přítomné) vyn. B — budaucí, které se státi mají C 315—324 «To t ... Pane!« Protož, aj, tento ť jest den, kterýž jest učinil Hospodin, v němžto děkujme Bohu Otci i Synu jeho i Duchu svatému, že jest ráčil tak divně spasení naše jednati, i této drahé Panně, že jest k tomu ráčila povolna a zpuosobna býti, aby se skrze ni naše vykúpení jednalo! B — 315 Aj, to ťT — této] tý ROU — drahé vyn. U — 316 říci] mluviti N — žena!« Přeběda takovým ustům! N, žena!« Zvíš, nešlechetníku, s čím se potkáš! T — 317 požehnána a] vyn. RU — všecky jiné ROU — ana] tato důstojná a blahoslavená Panna, an N, a kteráž T, ona U — 318 anjela RU — Ej] Aj R, vyn. T — 319 milému Pánu Bohu C — 319—320 tomu ... mistru] vyn. U — 319 drahému] vejbornému a nejlepšímu C — 320 i anjelu svatému] vyn. TNC — poděkujme i této T — 321 Mariji, Panně naší R, Mariji, paní naší milostivé T, Mariji, naší milé paní N, Mariji, paní naší a C, Mariji a naší U — 322 dnešního dne T — den svatý N — zjednali] jednaje konali RU, jednali NC, smluvili T — Aj RT — 323 Pán, radujme se a veselme se v něm TN — z počátku RON, počátek TU — 324 a radujme] radujíce N — Chvála ... Pane!« Sláva Otci i Synu i Duchu svatému, jakož bylo na počátku i nyní i vždycky až na věky věkův! N — milý Pane] ze všech tvých svatých dobrodíní, náš milý Pane Bože všemohaucí! Prosíme tebe, milý Otče, dej nám zde u milosti tebe hodně chváliti a potom po naší smrti v ne- beském království na věky! T — milý, drahý RU — Pane Ježíši Kriste, od těchto hodin až na věky věkův! RU, Pane Ježíši Kriste! C — 325 Amen vyn. P —
766 310 ale smrtedlný vedlé člověčenství, aby nás k nesmrtedlnosti při- vedl; byl, jenž nemohl nic trpěti, a učiněn jest, aby trpěl, aby nás trpení věčného a múky Kvěčné zbavil; a ihned byl pln všeho umění, vší múdrosti, všech ctností, kvěda, znaje všecky věci minulé, přítomné) i budúcí. Toť se jest dálo a jednalo v této drahé Panně Mariji. Protož ty, bídný, hanebný člověče, ješto smíš říci: »Žena jako jiná žena!« Ba, divně t jest požehnána a povýšena nade všecky ženy, ana duostojenstvím svým i anjely přesáhla! Ej, milí křesťané, podě- kujme Bohu Otci drahému i jeho Synu milému i tomu drahému 320 mistru, Duchu svatému, i anjelu svatému i této drahé Panně Mariji, královně nebeské, z toho jednání a puosobení o naše spa- sení, což jsau dnešní den zjednali! Ej, tento ť jest den, kterýž jest učinil Pán! A protož počátku našeho vykaupení nábožně pamatujme a radujme se řkauce: »Chvála tobě, milý Pane!« 325 Amen. 315 smrtedlný vyn. (!) U — 310 ale] a PRONT — 310—311 přivedl a napravil N — 311 byl ten T, byl Bůh C — jenž jest, že ť jest U — 312 i nás U — trpení ... zbavil naučil trpěti zde a tak aby nás zbavil trpení věčného v horaucím pekle, múky pekelné U — plný U — 313 všeho umění vyn. B — «věda vyn. BU — 314 «přítomné) vyn. B — budaucí, které se státi mají C 315—324 «To t ... Pane!« Protož, aj, tento ť jest den, kterýž jest učinil Hospodin, v němžto děkujme Bohu Otci i Synu jeho i Duchu svatému, že jest ráčil tak divně spasení naše jednati, i této drahé Panně, že jest k tomu ráčila povolna a zpuosobna býti, aby se skrze ni naše vykúpení jednalo! B — 315 Aj, to ťT — této] tý ROU — drahé vyn. U — 316 říci] mluviti N — žena!« Přeběda takovým ustům! N, žena!« Zvíš, nešlechetníku, s čím se potkáš! T — 317 požehnána a] vyn. RU — všecky jiné ROU — ana] tato důstojná a blahoslavená Panna, an N, a kteráž T, ona U — 318 anjela RU — Ej] Aj R, vyn. T — 319 milému Pánu Bohu C — 319—320 tomu ... mistru] vyn. U — 319 drahému] vejbornému a nejlepšímu C — 320 i anjelu svatému] vyn. TNC — poděkujme i této T — 321 Mariji, Panně naší R, Mariji, paní naší milostivé T, Mariji, naší milé paní N, Mariji, paní naší a C, Mariji a naší U — 322 dnešního dne T — den svatý N — zjednali] jednaje konali RU, jednali NC, smluvili T — Aj RT — 323 Pán, radujme se a veselme se v něm TN — z počátku RON, počátek TU — 324 a radujme] radujíce N — Chvála ... Pane!« Sláva Otci i Synu i Duchu svatému, jakož bylo na počátku i nyní i vždycky až na věky věkův! N — milý Pane] ze všech tvých svatých dobrodíní, náš milý Pane Bože všemohaucí! Prosíme tebe, milý Otče, dej nám zde u milosti tebe hodně chváliti a potom po naší smrti v ne- beském království na věky! T — milý, drahý RU — Pane Ježíši Kriste, od těchto hodin až na věky věkův! RU, Pane Ježíši Kriste! C — 325 Amen vyn. P —
Strana 767
Na den Těla božího. T 279a1 Epištola svatého Pavla v I. Korin. v XI. kapitole. Bratří! Já sem vzal od Pána a to sem vydal vám, že Pán Ježíš, v kterau noc zrazen byl, vzal 5jest chléb, a díky vzdávaje, lámal jesta řekl: »Vezměte, jezte, to ť jest tělo mé, jenž za vás bude dáno! To čiňte na mé spolupamatování!« Takéž i kalich, když jest večeřel, řka: »Tento kalich nového svědectví jest v mé krvi. To 1očiňte« etc. Čtení svatého Jana v VI. kapitole. V ten čas řekl Pán Ježíš: »Tělo mé zajistě pravý jest pokrma krev má pravý jest nápoj. Kdo jí mé tělo a pí krev mau, ve mně přebývá T 279a" l5a já v něm«. Kázaní s toho svatého čtení. Dnes církev svatá, velmi pečujíc o syny a dcery své duchovní, jakož i ženich její, Pán Ježíš, majíc se z tohoto světa skrze časnau smrt k Otci nebeskému navrátiti, ráčil choti své milé, totiž církvi 20 pravé (a ne poběhlé!) místo slavného věna na památku nevinné smrti své, kterauž pro milování jí ráčil podstaupiti, tu svátost těla svého velebného pod spůsobau chleba ku pokrmu a drahau Toto kázání, dochované jen v rukopise T, může buditi podezření, že snad není ani Rokycanovo. Mám však za to, že jest pravé, ač někde i jazyk a příliš klidný tón kázání zdánlivě svědčí proti tomu. Nesmíme však zapomínati, že rukopis T je hodně pozdní a že písař (a snad už jeho předlohy) hodně měnil a přidával. Co jest najisto pozdějším přídavkem, jest v hranatých závorkách. Důvody, pro něž pokládám toto kázání přese vši podezřelost za pravé, viz v úvodu. 3 nn. 1. Kor. 11, 23—25. 12 nn. Jan. 6, 55—56.
Na den Těla božího. T 279a1 Epištola svatého Pavla v I. Korin. v XI. kapitole. Bratří! Já sem vzal od Pána a to sem vydal vám, že Pán Ježíš, v kterau noc zrazen byl, vzal 5jest chléb, a díky vzdávaje, lámal jesta řekl: »Vezměte, jezte, to ť jest tělo mé, jenž za vás bude dáno! To čiňte na mé spolupamatování!« Takéž i kalich, když jest večeřel, řka: »Tento kalich nového svědectví jest v mé krvi. To 1očiňte« etc. Čtení svatého Jana v VI. kapitole. V ten čas řekl Pán Ježíš: »Tělo mé zajistě pravý jest pokrma krev má pravý jest nápoj. Kdo jí mé tělo a pí krev mau, ve mně přebývá T 279a" l5a já v něm«. Kázaní s toho svatého čtení. Dnes církev svatá, velmi pečujíc o syny a dcery své duchovní, jakož i ženich její, Pán Ježíš, majíc se z tohoto světa skrze časnau smrt k Otci nebeskému navrátiti, ráčil choti své milé, totiž církvi 20 pravé (a ne poběhlé!) místo slavného věna na památku nevinné smrti své, kterauž pro milování jí ráčil podstaupiti, tu svátost těla svého velebného pod spůsobau chleba ku pokrmu a drahau Toto kázání, dochované jen v rukopise T, může buditi podezření, že snad není ani Rokycanovo. Mám však za to, že jest pravé, ač někde i jazyk a příliš klidný tón kázání zdánlivě svědčí proti tomu. Nesmíme však zapomínati, že rukopis T je hodně pozdní a že písař (a snad už jeho předlohy) hodně měnil a přidával. Co jest najisto pozdějším přídavkem, jest v hranatých závorkách. Důvody, pro něž pokládám toto kázání přese vši podezřelost za pravé, viz v úvodu. 3 nn. 1. Kor. 11, 23—25. 12 nn. Jan. 6, 55—56.
Strana 768
768 krev svau pod spůsobau vína k nápoji zanechati [ráčil]. A ten kšaft jako dnes, ve čtvrtek, ustanovil a jako nazejtří, v pátek, 25 svau svatau smrtí zpečetil a zstvrdil ten kšaft. A jeho jest v tom líbezná a svatá vůle, aby všickni lidé, duchovní i světští, malí i velicí, chudí i bohatí pod obojí užívali a smrt jeho nevinnau sobě připomínali, až zase k saudu poslednímu přijíti ráčí. Než, že pak pro jiné slavnosti před) velikonočním hodem 30 táž památka nebývá náležitě pamatována, z té příčiny do dneš- ního dne od předkův našich odložena tato slavnost bývala. A jakož staří vypsali, že Urban, toho jména biskup římský, toho nařízení Krista Pána potvrdil, aby křesťané, a vzláště Čechové a Moravané věrní, to veliké dobrodíní hodně mohli pamatovati. Poněvadž 35 onino Židé, toliko figuru majíc této velebné svátosti, beránka masitého, l a to s velikau slavností za sedem (!) dní rok od roku T 279b z přikázaní božího s velikým náboženstvím, světly uctivě slavili a světili, ó nadto ť pak my, křesťané, nynímajíce netoliko figuru anebo znamení (jako někteří bludní praví), ale jistau pravdu, povinni 40 jsme dluhem spravedlivým dnešní hod a památku slaviti a světiti, poněvadž vzláštní (sic) nad jiné národy vůkolní Pán Bůh všemo- haucí z své hojné milosti dal nám Čechům a Moravanům poznati víru světlú a čistau i jistau o přijímání důstojné a velebné svátosti pravého těla a krve Spasitele našeho, Pána Ježíše Krista, pod 45 obojí spůsobau podlé jeho svatého nařízení a poručení. I budiž jemu čest i chvála a blahoslavené děkování z takové lásky, dobroty a milosti na věky! Aniž jest mohl Pán Ježíš, náš dobrotivý spasitel, větší lásky k nám hříšným dokázati jako to, že nám sebe samého dal za pokrm 50 a za nápoj. Medle, který jest pastýř, aby to učinil, aby své stádo krmil svým vlastním tělem a krví vlastní svau napájel? Ano matka některá sama nebude krmiti svého vlastního dítěte, ale zjedná mu chůvu! Ale náš milý Pán Ježíš jináč spůsobiti ráčil, i sluší ť jej za tu dobrotu nám hříšným učiněnau chváliti na věky 55 věkův. A svátost tato velebná jest znamení velikého milování lid- ského pokolení od Boha; jest také památka smrti jeho nevinné, totiž Pána Ježíše Krista, i všech dobrodíní jeho, jakž svatý David 23 [ráčil] patrně omyl písařův — 29 ps. přže (!) — 32 in marg.: 49;snad se tím má označiti zkratkou letopočet zavedení svátku Božího těla papežem Urbanem IV., což se však stalo r. 1264 —
768 krev svau pod spůsobau vína k nápoji zanechati [ráčil]. A ten kšaft jako dnes, ve čtvrtek, ustanovil a jako nazejtří, v pátek, 25 svau svatau smrtí zpečetil a zstvrdil ten kšaft. A jeho jest v tom líbezná a svatá vůle, aby všickni lidé, duchovní i světští, malí i velicí, chudí i bohatí pod obojí užívali a smrt jeho nevinnau sobě připomínali, až zase k saudu poslednímu přijíti ráčí. Než, že pak pro jiné slavnosti před) velikonočním hodem 30 táž památka nebývá náležitě pamatována, z té příčiny do dneš- ního dne od předkův našich odložena tato slavnost bývala. A jakož staří vypsali, že Urban, toho jména biskup římský, toho nařízení Krista Pána potvrdil, aby křesťané, a vzláště Čechové a Moravané věrní, to veliké dobrodíní hodně mohli pamatovati. Poněvadž 35 onino Židé, toliko figuru majíc této velebné svátosti, beránka masitého, l a to s velikau slavností za sedem (!) dní rok od roku T 279b z přikázaní božího s velikým náboženstvím, světly uctivě slavili a světili, ó nadto ť pak my, křesťané, nynímajíce netoliko figuru anebo znamení (jako někteří bludní praví), ale jistau pravdu, povinni 40 jsme dluhem spravedlivým dnešní hod a památku slaviti a světiti, poněvadž vzláštní (sic) nad jiné národy vůkolní Pán Bůh všemo- haucí z své hojné milosti dal nám Čechům a Moravanům poznati víru světlú a čistau i jistau o přijímání důstojné a velebné svátosti pravého těla a krve Spasitele našeho, Pána Ježíše Krista, pod 45 obojí spůsobau podlé jeho svatého nařízení a poručení. I budiž jemu čest i chvála a blahoslavené děkování z takové lásky, dobroty a milosti na věky! Aniž jest mohl Pán Ježíš, náš dobrotivý spasitel, větší lásky k nám hříšným dokázati jako to, že nám sebe samého dal za pokrm 50 a za nápoj. Medle, který jest pastýř, aby to učinil, aby své stádo krmil svým vlastním tělem a krví vlastní svau napájel? Ano matka některá sama nebude krmiti svého vlastního dítěte, ale zjedná mu chůvu! Ale náš milý Pán Ježíš jináč spůsobiti ráčil, i sluší ť jej za tu dobrotu nám hříšným učiněnau chváliti na věky 55 věkův. A svátost tato velebná jest znamení velikého milování lid- ského pokolení od Boha; jest také památka smrti jeho nevinné, totiž Pána Ježíše Krista, i všech dobrodíní jeho, jakž svatý David 23 [ráčil] patrně omyl písařův — 29 ps. přže (!) — 32 in marg.: 49;snad se tím má označiti zkratkou letopočet zavedení svátku Božího těla papežem Urbanem IV., což se však stalo r. 1264 —
Strana 769
769 pověděl: »Památku učinil divných skutkův svých, pokrm dal 60 bojícím se sebe«. Žádný u tehdy nemůže se odplatiti za všeckna T 279b2 dobrodíní Pánu Spasiteli milosrdnému, jako když nábožně a z víry přijímá jeho svaté tělo a svatau krev jeho pije. Nebo sám tak pověděl řka: »To čiňte na mau památku!« A tak, hle, dnes máme slavnau památku, veliké hody od 65 Boha pravého ustanovené, na něž zůve svau milau chot, totiž církev svatau, jenž připravil pokrm své drahé tělo a svau drahau krev nápoj Pán náš Ježíš Kristus v velebnéj svátosti. Co nad to můž býti většího? A proto mluví svatý Pavel, že v té svátosti důstojné přebývá plnost božství tělesně. Ale s námi přebývá 70 bydlitedlně Pán Bůh náš u velebné svátosti, jakož sám pověděl řka: »S vámi sem až do skonání světa«. Tehdy tento dnešní den a slavnost jest nejlepší dar, kteréhožto žádný nemůže vyplniti zauplna. Neb znejte a vizte, že tak veliké věci a důstojné jsau až do skonání světa v té velebné svátosti složeny, takže ani anjelé 75 ani jiní svatí nemohau toho dokonale poznati, než toliko diví se, které a jak veliké věci, poněvadž Pán Bůh ráčil tu pozůstaviti, že k nám z nebe staupil, slovo své kázal, mrtvé křísil, dábly z lidí vyháněl, ale toto nade všeckno největší jest dobrodíní! O čemž jeden z učených doktorův znamenitě napsal takto, že, což koliv 80 jest slávy a milosti boží aneb odpuštění hříchův, všeckno jest zavříno a skryto v té důstojné svátosti těla a krve Pána Ježíše Krista. Tu ť jest jako závdavek nám u dán věčného života. Buďmež toho vděčni, milí křesťané, a mějmež se poctivě a vážně k té velebné svátosti; neb tu jest král vší slávy, král nebe i země 85 i pekla i všech věcí, kterké sau nad zemí i pod zemí. Dejž nám tu vážnost míti k sobě, milý, drahý Pane Ježíši! Dnešní pak svaté čtení napsal svatý Jan k upevnění a utvrzení víry naší křesťanské, že mluvil Pán Ježíš zástupům židovským řka: »Tělo mé pravý jest pokrm a krev má pravý jest nápoj«. 90 V tomto svatém čtení Pán, Spasitel náš, mluviti ráčí a vypravuje nejprvé víru pravau o svátosti velebné, o těle a krvi své předrahé T 280a1 82 po nám připsáno pod sloupcem ,ale původní rukou: od něho dán wiez (sic, patrně m. věčného?) — 85rkpis omylem: kterau — 59 Podle Ž. 111, 4 a 5. 63 Luk. 22, 19 — — 68 Kol. 2, 9 — 71 Mat. 28, 20 Rokycanova Postilla. 49
769 pověděl: »Památku učinil divných skutkův svých, pokrm dal 60 bojícím se sebe«. Žádný u tehdy nemůže se odplatiti za všeckna T 279b2 dobrodíní Pánu Spasiteli milosrdnému, jako když nábožně a z víry přijímá jeho svaté tělo a svatau krev jeho pije. Nebo sám tak pověděl řka: »To čiňte na mau památku!« A tak, hle, dnes máme slavnau památku, veliké hody od 65 Boha pravého ustanovené, na něž zůve svau milau chot, totiž církev svatau, jenž připravil pokrm své drahé tělo a svau drahau krev nápoj Pán náš Ježíš Kristus v velebnéj svátosti. Co nad to můž býti většího? A proto mluví svatý Pavel, že v té svátosti důstojné přebývá plnost božství tělesně. Ale s námi přebývá 70 bydlitedlně Pán Bůh náš u velebné svátosti, jakož sám pověděl řka: »S vámi sem až do skonání světa«. Tehdy tento dnešní den a slavnost jest nejlepší dar, kteréhožto žádný nemůže vyplniti zauplna. Neb znejte a vizte, že tak veliké věci a důstojné jsau až do skonání světa v té velebné svátosti složeny, takže ani anjelé 75 ani jiní svatí nemohau toho dokonale poznati, než toliko diví se, které a jak veliké věci, poněvadž Pán Bůh ráčil tu pozůstaviti, že k nám z nebe staupil, slovo své kázal, mrtvé křísil, dábly z lidí vyháněl, ale toto nade všeckno největší jest dobrodíní! O čemž jeden z učených doktorův znamenitě napsal takto, že, což koliv 80 jest slávy a milosti boží aneb odpuštění hříchův, všeckno jest zavříno a skryto v té důstojné svátosti těla a krve Pána Ježíše Krista. Tu ť jest jako závdavek nám u dán věčného života. Buďmež toho vděčni, milí křesťané, a mějmež se poctivě a vážně k té velebné svátosti; neb tu jest král vší slávy, král nebe i země 85 i pekla i všech věcí, kterké sau nad zemí i pod zemí. Dejž nám tu vážnost míti k sobě, milý, drahý Pane Ježíši! Dnešní pak svaté čtení napsal svatý Jan k upevnění a utvrzení víry naší křesťanské, že mluvil Pán Ježíš zástupům židovským řka: »Tělo mé pravý jest pokrm a krev má pravý jest nápoj«. 90 V tomto svatém čtení Pán, Spasitel náš, mluviti ráčí a vypravuje nejprvé víru pravau o svátosti velebné, o těle a krvi své předrahé T 280a1 82 po nám připsáno pod sloupcem ,ale původní rukou: od něho dán wiez (sic, patrně m. věčného?) — 85rkpis omylem: kterau — 59 Podle Ž. 111, 4 a 5. 63 Luk. 22, 19 — — 68 Kol. 2, 9 — 71 Mat. 28, 20 Rokycanova Postilla. 49
Strana 770
770 a přesvaté; druhý, kterak ji mají křesťané věrní vzývati, že pod obojí spůsobau, poněvadž sám mluvil: »Kdo jí mé tělo a pije mau krev, ve mně zůstává a já v něm«; třetí vypisuje, 95 kteříž mají užívati té svátosti velebné. Praví, že všickni napořád, tak lejci jako kněží, malí i velicí, zdraví i nemocní, kdo jen nečije do sebe žádného hříchu smrtedlného a nemá vůle zaumysla do hříchův prvních se [ne navracovati a má o té svátosti víru pravau, že jest pod těmi spůsobami chleba a vína pravé tělo Pána Ježíše 100 Krista a pod spůsobau druhau, totiž vína, pravá krev předrahá jeho, jakož sám mluvil Pán Ježíš učedlníkům svým (to Kna) místě kněží) a zástupům židovským (to jako lejkům), a u byly T 280a2 sau v tom zástupu ženy. I teď my máme naučení proti těm, jenž odlučují sprosté lidi od přijímání té svátosti velebné a důstojné, 105 tak aby nebyla přijímána od věrných křesťanův podlé nařízení a poručení Pána Ježíške) Krista pod spůsobau obojí, než tak, jak oni chtí a velí, pod jednau, a to mocí a hrůzau přinutkají, a kdo se pak drží Pána Ježíše a jeho svatých přikázaních (!), toho saudí za kacíře, za odřezance, a potom do pekla! Uchovej, 110 Pane Bože, aby se tam sami nedostali! Nebo jiné odlučovati od milosti boží a od té důstojné a velebné večeře, a sami nevědí, hodni-li sau milosti či nenávisti! Strach, aby je nepotkalo potom, jako onoho pyšného Amana, když dal stavěti šibenici na Žida Mardochea, aby ho na ní voběsil. A Pán Bůh lidské saudy a rady 115 mění a své milosrdenství v sebe věřícímfi] činí, jako tuto Mar- dochea vysvobodil, a pyšné«ho) a sobě protivného Amana na šibenici, kterauž dal na Mardochea stavěti, božím jednáním na ní jest sám oběšen. Protož dí Písmo Nového zákona: »Nesuď žádný, nebudeš sauzen, nepotupuj, nebudeš potupen zde ani 120 věčně!« A na jiném místě dí Písmo: »Jakým saudem budeš sauditi bližního svéhop, takovým saudem budeš sauzen«. Tak ť se stalo tomuto Amanovi; odsaudil Mardochea na šibenici, a hle! v malé chvíli sám se na ni dostal. Tak těmto protivníkům krve boží se stane, jenž saudí všecky ty na zatracení, kteříž krev boží 125 pijí s (!) svatého kalichu. 98 patrně omyl m. navracovati — 101 «na» doplňuje vydavatel, v rkpise vyn. — 106 ps. Gežiffy (!) — 115 omylm. věřícím — 116 ps. pyfíne (!)— 121 ps. swe (!) — 113 Est. 3 nn. Viz I. díl str. 447 n. — 118 Luk. 6, 37 — 120 Podle Mat. 7, 2 —
770 a přesvaté; druhý, kterak ji mají křesťané věrní vzývati, že pod obojí spůsobau, poněvadž sám mluvil: »Kdo jí mé tělo a pije mau krev, ve mně zůstává a já v něm«; třetí vypisuje, 95 kteříž mají užívati té svátosti velebné. Praví, že všickni napořád, tak lejci jako kněží, malí i velicí, zdraví i nemocní, kdo jen nečije do sebe žádného hříchu smrtedlného a nemá vůle zaumysla do hříchův prvních se [ne navracovati a má o té svátosti víru pravau, že jest pod těmi spůsobami chleba a vína pravé tělo Pána Ježíše 100 Krista a pod spůsobau druhau, totiž vína, pravá krev předrahá jeho, jakož sám mluvil Pán Ježíš učedlníkům svým (to Kna) místě kněží) a zástupům židovským (to jako lejkům), a u byly T 280a2 sau v tom zástupu ženy. I teď my máme naučení proti těm, jenž odlučují sprosté lidi od přijímání té svátosti velebné a důstojné, 105 tak aby nebyla přijímána od věrných křesťanův podlé nařízení a poručení Pána Ježíške) Krista pod spůsobau obojí, než tak, jak oni chtí a velí, pod jednau, a to mocí a hrůzau přinutkají, a kdo se pak drží Pána Ježíše a jeho svatých přikázaních (!), toho saudí za kacíře, za odřezance, a potom do pekla! Uchovej, 110 Pane Bože, aby se tam sami nedostali! Nebo jiné odlučovati od milosti boží a od té důstojné a velebné večeře, a sami nevědí, hodni-li sau milosti či nenávisti! Strach, aby je nepotkalo potom, jako onoho pyšného Amana, když dal stavěti šibenici na Žida Mardochea, aby ho na ní voběsil. A Pán Bůh lidské saudy a rady 115 mění a své milosrdenství v sebe věřícímfi] činí, jako tuto Mar- dochea vysvobodil, a pyšné«ho) a sobě protivného Amana na šibenici, kterauž dal na Mardochea stavěti, božím jednáním na ní jest sám oběšen. Protož dí Písmo Nového zákona: »Nesuď žádný, nebudeš sauzen, nepotupuj, nebudeš potupen zde ani 120 věčně!« A na jiném místě dí Písmo: »Jakým saudem budeš sauditi bližního svéhop, takovým saudem budeš sauzen«. Tak ť se stalo tomuto Amanovi; odsaudil Mardochea na šibenici, a hle! v malé chvíli sám se na ni dostal. Tak těmto protivníkům krve boží se stane, jenž saudí všecky ty na zatracení, kteříž krev boží 125 pijí s (!) svatého kalichu. 98 patrně omyl m. navracovati — 101 «na» doplňuje vydavatel, v rkpise vyn. — 106 ps. Gežiffy (!) — 115 omylm. věřícím — 116 ps. pyfíne (!)— 121 ps. swe (!) — 113 Est. 3 nn. Viz I. díl str. 447 n. — 118 Luk. 6, 37 — 120 Podle Mat. 7, 2 —
Strana 771
771 Druhé, vypisuje důstojenství té svátosti velebné, kterak jest slavnější nežli manna židovská na paušti; neb, kteří koliv jedli mannu, všickni zemřeli, ale ti, jenž u požívati budau hodně tuto T 280bl svátost, tělo boží a krev boží, tu obět velebnau našeho Pána 130 Ježíše Krista, na věky živi budau. Ta jest suma dnešního svatého čtení. Že pak dále mluvil Pán Ježíš řka: »Tělo mé pravý jest po- krm«. Těmi slovy dokazuje prasvé víry o svátosti svého těla a poráží blud nevěrných pikchartův, kteřížto nic nevěří o po- 135 statě (!) té svátosti důstojné a by tu bylo pravé tělo Kristovo, z Panny Marie narozený, na kříži pro naše hříchy rozpaté, a již na pravici Boha Otce nebeského sedí. Tak má každý křesťan pod zbavením) života věčného vyznávati usty a věřiti srdcem, požívati hodně skutkem, i na tom zemříti sluší každému 140 křesťanu, kdo chce po smrti věčně s Bohem se radovati, a že v té svátosti jest pravé tělo Kristovo s božstvím spojené v týž podstatě, kterýž s (!) Panny Marie se narodilo, počaté Duchem svatým, nic tu rozumem svým hliněným nehlaubajíce, ale sprostně slovům Kristovým věříce, že to tělo, kteréž za vás zrazeno bylo, 145 jíte, a tu krev, o kteréž řekl, vzav kalich v ruce své řka: »Toto jest krev má nového zákona, která za vás bude vylita. Píte z toho všickni!« To ť jest víra pravá vo té velebné svátosti, kteraužto apoštol svatý Pavel vychvaloval, kdež dí, že bez krve boží při- jímání není hříchům odpuštění; tak i svatý Augustin, Jeronym, 150 Ambrož a Řehoř a mnoho jiných mistrův a doktorův svatých o tom sau tak smejšleli a věřili i nám, svým potomkům, pravdi- vých spisův k naučení našemu zanechali j a pozůstavili, abychom T 280b- tak věřili, jakž církev pravá křesťanská držela a vyznávala za ty všecka léta od ustanovení nejsvětějšího biskupa, Pána Je- 155 žíše, a drží předce a držeti má až do dne saudného. Neb, poněvadž Bůh na počátku světa všecky věci stvořil z ničehož, mocí slova svého, též ť jest mocný i nyní chléb a víno na oltáři změniti a obrátiti v posvátné a pravé své tělo a v krev svau svatau, buďže 133 pravé víry ps.: prawiry (!) — 134 ps. kteřežto (!) — 138 ps. zba- wenj (!) — 139 ps. no (!) — 164 -u- v slově slaužiti vyn.! — 171 ps. 126 In marg. rukopisu je namalována figurka muže s vysokou čepicí a dlouhými vousy — 145 Mat. 26, 28 a 27.— 148 Žid. 9. 22 — 49*
771 Druhé, vypisuje důstojenství té svátosti velebné, kterak jest slavnější nežli manna židovská na paušti; neb, kteří koliv jedli mannu, všickni zemřeli, ale ti, jenž u požívati budau hodně tuto T 280bl svátost, tělo boží a krev boží, tu obět velebnau našeho Pána 130 Ježíše Krista, na věky živi budau. Ta jest suma dnešního svatého čtení. Že pak dále mluvil Pán Ježíš řka: »Tělo mé pravý jest po- krm«. Těmi slovy dokazuje prasvé víry o svátosti svého těla a poráží blud nevěrných pikchartův, kteřížto nic nevěří o po- 135 statě (!) té svátosti důstojné a by tu bylo pravé tělo Kristovo, z Panny Marie narozený, na kříži pro naše hříchy rozpaté, a již na pravici Boha Otce nebeského sedí. Tak má každý křesťan pod zbavením) života věčného vyznávati usty a věřiti srdcem, požívati hodně skutkem, i na tom zemříti sluší každému 140 křesťanu, kdo chce po smrti věčně s Bohem se radovati, a že v té svátosti jest pravé tělo Kristovo s božstvím spojené v týž podstatě, kterýž s (!) Panny Marie se narodilo, počaté Duchem svatým, nic tu rozumem svým hliněným nehlaubajíce, ale sprostně slovům Kristovým věříce, že to tělo, kteréž za vás zrazeno bylo, 145 jíte, a tu krev, o kteréž řekl, vzav kalich v ruce své řka: »Toto jest krev má nového zákona, která za vás bude vylita. Píte z toho všickni!« To ť jest víra pravá vo té velebné svátosti, kteraužto apoštol svatý Pavel vychvaloval, kdež dí, že bez krve boží při- jímání není hříchům odpuštění; tak i svatý Augustin, Jeronym, 150 Ambrož a Řehoř a mnoho jiných mistrův a doktorův svatých o tom sau tak smejšleli a věřili i nám, svým potomkům, pravdi- vých spisův k naučení našemu zanechali j a pozůstavili, abychom T 280b- tak věřili, jakž církev pravá křesťanská držela a vyznávala za ty všecka léta od ustanovení nejsvětějšího biskupa, Pána Je- 155 žíše, a drží předce a držeti má až do dne saudného. Neb, poněvadž Bůh na počátku světa všecky věci stvořil z ničehož, mocí slova svého, též ť jest mocný i nyní chléb a víno na oltáři změniti a obrátiti v posvátné a pravé své tělo a v krev svau svatau, buďže 133 pravé víry ps.: prawiry (!) — 134 ps. kteřežto (!) — 138 ps. zba- wenj (!) — 139 ps. no (!) — 164 -u- v slově slaužiti vyn.! — 171 ps. 126 In marg. rukopisu je namalována figurka muže s vysokou čepicí a dlouhými vousy — 145 Mat. 26, 28 a 27.— 148 Žid. 9. 22 — 49*
Strana 772
772 skrze přisluhování kněžské; nebo kněz-li aneb dobrý sám z sebe 160 tu nic nečiní, ale Pán Ježíš, biskup tu přítomný, a od lidí nevi- děný, skrze auřad kněžský to mocí a milostí svatau svau činí a působí. A poněvadž v té svátosti velebné jest pravý Bůh, tehdy má se tu každý klaněti, neb jest psáno v knihách Mojžíšových: »Pánu Bohu tvému klaněti se budeš a jemu samému slaužiti 165 budeš«. Bůh přikázal, aby se klaněli jeho Synu milému všickni anjelé jeho; nadto pak všickni lidé klanějte se jemu! Onino Židé klaněli se stánku, arše boží, a to jest toliko figura byla této svátosti velebné, těla a krve Pána Ježíše Krista, abychom křesťané my, majíce ne figuru, ale jistau pravdu, klaněli se Spasiteli svému. 170 Nikdy Pán Ježíš neměl za zlé, když sau se jemu klaněli, jako onen cent urio, též onen člověk malo«mocný, Magdalena i jiní mnozí, protože sau jměli za Boha i také věřili, že Bůh pravý jest. A to sau byli Židé. Ale spravedlnost křesťanská má doko- nalejší býti; tehdy by křesťané měli se horlivěji modliti a klaněti 175 nežli Židé. [Ano ovšem, ač tak činí věrní křesťané, že se klanějí Pánu u Ježíši a i drahému jeho tělu a důstojné a velebné krvi, ale pikharti a kalvíni, ta rota zakalená temností, nevěrau, sobě se až k zemi klanějí, ale tomu převelebnému jménu Pána Ježíše a svátosti velebné, tu oni praví, že se srdcem klaní, ješto jest 180 nikda vídáno ani slejcháno, aby kdy srdce mělo jaké (!) kolena. Ale přijde ten čas, že toho litovati budete, milí kalvíni! Dejž Pán Bůh, aby jen pozdě nebylo! Strach, že potom panu Luci- perovi musejí se na věky klaněti!] Svatý Pavel napsal k Filipenským, že Bůh Otec dal Synu 185 svému jméno, kteréž jest nad každé jméno, aby ve jméno Pára Ježíše každé koleno se klanělo nebeských i zemských i pekelních. A protož my, chceme-li věrní křesťané netoliko slauti, ale také i býti, klanějme se rádi té převelebné svátosti na oltáři tu pří- tomné, říkajíce z (!) svatým Tomášem: »Pán můj a Bůh můj!« 190 A svatý Augustin říkával: »Já se proto klaním tělu božímu a krvi boží, neb tu pravé člověčenství spojeno jest z (!) božstvím pravým«. A tak tehdy žádný nemá přistupovati k oltáři, leč se prvé velebné svátosti klaněti bude. T 281a1 Czentoryo (!) — ps. Malcczny (!) — 175—183 [Ano ... klaněti!] je zřejmé přídavek pozdější nejspíše písaře rkpisuT — 164 Podle 5. M. 6, 13 a 10, 20 a doslova Mat. 4, 10 — 184 Filip. 2, 9 a 10 — 189 Jan 20, 28 —
772 skrze přisluhování kněžské; nebo kněz-li aneb dobrý sám z sebe 160 tu nic nečiní, ale Pán Ježíš, biskup tu přítomný, a od lidí nevi- děný, skrze auřad kněžský to mocí a milostí svatau svau činí a působí. A poněvadž v té svátosti velebné jest pravý Bůh, tehdy má se tu každý klaněti, neb jest psáno v knihách Mojžíšových: »Pánu Bohu tvému klaněti se budeš a jemu samému slaužiti 165 budeš«. Bůh přikázal, aby se klaněli jeho Synu milému všickni anjelé jeho; nadto pak všickni lidé klanějte se jemu! Onino Židé klaněli se stánku, arše boží, a to jest toliko figura byla této svátosti velebné, těla a krve Pána Ježíše Krista, abychom křesťané my, majíce ne figuru, ale jistau pravdu, klaněli se Spasiteli svému. 170 Nikdy Pán Ježíš neměl za zlé, když sau se jemu klaněli, jako onen cent urio, též onen člověk malo«mocný, Magdalena i jiní mnozí, protože sau jměli za Boha i také věřili, že Bůh pravý jest. A to sau byli Židé. Ale spravedlnost křesťanská má doko- nalejší býti; tehdy by křesťané měli se horlivěji modliti a klaněti 175 nežli Židé. [Ano ovšem, ač tak činí věrní křesťané, že se klanějí Pánu u Ježíši a i drahému jeho tělu a důstojné a velebné krvi, ale pikharti a kalvíni, ta rota zakalená temností, nevěrau, sobě se až k zemi klanějí, ale tomu převelebnému jménu Pána Ježíše a svátosti velebné, tu oni praví, že se srdcem klaní, ješto jest 180 nikda vídáno ani slejcháno, aby kdy srdce mělo jaké (!) kolena. Ale přijde ten čas, že toho litovati budete, milí kalvíni! Dejž Pán Bůh, aby jen pozdě nebylo! Strach, že potom panu Luci- perovi musejí se na věky klaněti!] Svatý Pavel napsal k Filipenským, že Bůh Otec dal Synu 185 svému jméno, kteréž jest nad každé jméno, aby ve jméno Pára Ježíše každé koleno se klanělo nebeských i zemských i pekelních. A protož my, chceme-li věrní křesťané netoliko slauti, ale také i býti, klanějme se rádi té převelebné svátosti na oltáři tu pří- tomné, říkajíce z (!) svatým Tomášem: »Pán můj a Bůh můj!« 190 A svatý Augustin říkával: »Já se proto klaním tělu božímu a krvi boží, neb tu pravé člověčenství spojeno jest z (!) božstvím pravým«. A tak tehdy žádný nemá přistupovati k oltáři, leč se prvé velebné svátosti klaněti bude. T 281a1 Czentoryo (!) — ps. Malcczny (!) — 175—183 [Ano ... klaněti!] je zřejmé přídavek pozdější nejspíše písaře rkpisuT — 164 Podle 5. M. 6, 13 a 10, 20 a doslova Mat. 4, 10 — 184 Filip. 2, 9 a 10 — 189 Jan 20, 28 —
Strana 773
773 Dále pak vizte o slovích, které mluvil Kristus Pán o svém 195 drahém těle a krvi řka: »Tělo mé, ne cizí, ale mé vlastní«. Ačkoliv každé tělo jest jeho podlé aneb skrze stvoření vedlé onoho písma, kdež svatý Jan napsal: »Dal jemu moc nad každým tělem«, ale toto jest tělo jeho vlastní, právě Duchem svatým v životě čisté Panny Marie u činěné, plné milosti a pravdy. An jeden zname- 200 nitý doktor křesťanský o velebné svátosti takto napsal řka: »Tělo Kristovo přirozené jest jako špikžírna, v kteréžto všecko dobré jest složeno«. Tehdy velmi vzáteně a poctivě sluší se míti k té velebné svátosti, více nežli k manně. A pak dí: »Skála byl Kristus«. Skála vydala hojnost vody. 205 Tak z boku Kristového vyšla voda i krev: voda na očištění a krev na vykaupení. Nebo ráčil říci milý Pán Ježíš: »Tělo pravý jest pokrm a krev má pravý jest nápoj«. Kdyby tuto řekl drahý biskup, Pán Ježíš: »Toto jest znamení těla mého«, nikdy by tak pro kus oplatku nezavazoval jeho věrný kněz, svatý Pavel, 210 v epištole své, kterauž napsal Korintům, takto řka: »Kdo jí a pije nehodně, saud sobě jí a pije, vinen bude tělem a krví Páně, jako by sám Krista Pána zamordoval«. Z těch slov svatého Pavla, apoštola božího, má se věřiti a držeti, že jest tu pravé boží tělo a krev drahá, svatá, boží. Tehdy není znamení anebo památky 215 jakás aučastnost. Valdenští bratránkové a po česku pikharti, oni to klozují a drží. Ale my, Pánu Bohu věrní Čechové, z (!) Mora- vany držíme a věříme i vyznáváme pravé a podstatné tělo Pána Ježíše přirozené, Boha i člověka věříme býti v té svátosti, a tak tělo pravé přijímáme, kteréž přijal z života čisté Panny Marie, 220 nikdy neporušitedlné, bez přediměšování jiného těla, jako po- krmové hmotní směšování v sobě mívají. A toto drahé boží tělo jest ne pokrm těla našeho, ale pokrm jest duše naší, neb skrze to tělo velebné u a hodné ho přijímání má člověk aučastnost T 281b1 z (!) božstvím. Ó štědrosti nevýmluvná Boha našeho! Neb, po- 225 něvadž tělo Kristovo spojeno jest s božstvím, tehdy, kdož koliv to drahé tělo boží hodně přijímá a s náboženstvím, aučastni bývají jeho božství. Veliká ť jest to věc, býti aučastn«u člověku při- rození božského! T 281a2 201 ps. sspirzinna (!) — 220 ps. przemieſlowanj — 227 ps. aucžaſtnau — 197 Podle Jana 5, 27 — 204 1. Kor. 10, 4 — 210 Podle 1. Kor. 11, 29 a 27 —
773 Dále pak vizte o slovích, které mluvil Kristus Pán o svém 195 drahém těle a krvi řka: »Tělo mé, ne cizí, ale mé vlastní«. Ačkoliv každé tělo jest jeho podlé aneb skrze stvoření vedlé onoho písma, kdež svatý Jan napsal: »Dal jemu moc nad každým tělem«, ale toto jest tělo jeho vlastní, právě Duchem svatým v životě čisté Panny Marie u činěné, plné milosti a pravdy. An jeden zname- 200 nitý doktor křesťanský o velebné svátosti takto napsal řka: »Tělo Kristovo přirozené jest jako špikžírna, v kteréžto všecko dobré jest složeno«. Tehdy velmi vzáteně a poctivě sluší se míti k té velebné svátosti, více nežli k manně. A pak dí: »Skála byl Kristus«. Skála vydala hojnost vody. 205 Tak z boku Kristového vyšla voda i krev: voda na očištění a krev na vykaupení. Nebo ráčil říci milý Pán Ježíš: »Tělo pravý jest pokrm a krev má pravý jest nápoj«. Kdyby tuto řekl drahý biskup, Pán Ježíš: »Toto jest znamení těla mého«, nikdy by tak pro kus oplatku nezavazoval jeho věrný kněz, svatý Pavel, 210 v epištole své, kterauž napsal Korintům, takto řka: »Kdo jí a pije nehodně, saud sobě jí a pije, vinen bude tělem a krví Páně, jako by sám Krista Pána zamordoval«. Z těch slov svatého Pavla, apoštola božího, má se věřiti a držeti, že jest tu pravé boží tělo a krev drahá, svatá, boží. Tehdy není znamení anebo památky 215 jakás aučastnost. Valdenští bratránkové a po česku pikharti, oni to klozují a drží. Ale my, Pánu Bohu věrní Čechové, z (!) Mora- vany držíme a věříme i vyznáváme pravé a podstatné tělo Pána Ježíše přirozené, Boha i člověka věříme býti v té svátosti, a tak tělo pravé přijímáme, kteréž přijal z života čisté Panny Marie, 220 nikdy neporušitedlné, bez přediměšování jiného těla, jako po- krmové hmotní směšování v sobě mívají. A toto drahé boží tělo jest ne pokrm těla našeho, ale pokrm jest duše naší, neb skrze to tělo velebné u a hodné ho přijímání má člověk aučastnost T 281b1 z (!) božstvím. Ó štědrosti nevýmluvná Boha našeho! Neb, po- 225 něvadž tělo Kristovo spojeno jest s božstvím, tehdy, kdož koliv to drahé tělo boží hodně přijímá a s náboženstvím, aučastni bývají jeho božství. Veliká ť jest to věc, býti aučastn«u člověku při- rození božského! T 281a2 201 ps. sspirzinna (!) — 220 ps. przemieſlowanj — 227 ps. aucžaſtnau — 197 Podle Jana 5, 27 — 204 1. Kor. 10, 4 — 210 Podle 1. Kor. 11, 29 a 27 —
Strana 774
774 A že to tělo drahé jest toliko pokrm duše, a ne těla, jakož 230 napřed oznáme no jest, tedy, jestliže kdy tvé tělo, člověče, bývá nespůsobné, jakožto bývá při dětech anebo při starých lidech, to nic neškodí, jediné když duše jest spůsobena a není žádnými hříchy zaměsknána aneb obklíčena, totiž smrtedlnými, nebo ten velebný pokrm nekrmí těla, ale duši. A že Kristus Pán 235 nazývá tělo své pokrmem, v tom se ukazuje, nač jest vydána ta velebná svátost: že ne na to toliko, aby na ni lidé hleděli, ale aby nábožně často jedli a pili a smrt Pána Ježíše sobě v tom připo- mínali a tudy hříchům odpuštění brali. I dí: »Proč jest Adam vyhnán z ráje?« Praví svaté Písmo, 240 že pro jedení z dřeva zapověděného mu Bohem. Tak tehdy i nyní žádný tam zase nepřijde, to jest do onoho ráje království nebes- kého, jediné skrze jedení těla a pití krve Pána Ježíše Krista, neb ta velebná obět jest dřevo života u prostředku ráje, totiž v církvi své svaté, kterážto církev jest bez poškvrny, aniž se 245 neměníce ani neodtrhujíce se od svého chotě, milého Pána Ježíše Krista, ale při něm a s ním a v něm ona má své posilnění proti všem nepřátelům a si potěšení v auzkostech zde na světě a po T 281b2 těchto strastech odpočinutí věčné po práci. A také svatá církev, pravá chot Pána Ježíše, ona ani věrnosti svému milému 250 Pánu Ježíši neruší a netratí a toho drahého věna od milého svého věnovaného a sobě daného nemrhá, ale s velikau radostí a nábož- ností a milostí požívá z vděčnosti. To dnešní den činí na památku té veliké milosti a lásky a dobroty svého milého Pána Ježíše, kterúž ráčil učiniti, když tuto slavnau a velebnau svátost ráčil 255 vydati; jakož sám mluviti ráčí v dnešním svatém čtení řka: »Kdo jí mé tělo a pije mau krev, v mně přebývá a já v něm«. Tak ona svatá církev, požívaje té velebné svátosti, požívá aneb přijímá tak, jak ji její milý chot Pán Ježíš ustanovil, poručil a vydal, pod obojí spůsobau a ne jinak, ona pak jako věrná a poslušná 260 manželka tak se hledí chovati a tak činiti, podlé jeho svatého přikázaní činí a přijímá jeho velebnau svátost pod obojí spů- sobau, tak stojí a tak koná a v tom se nemění ani proměniti ne- míní a nechce, než v tom se tak chová, svému choti, milému Pánu Ježíši věrna nalezena sauce. Nebo není církev svatá pravá 230 ps. Oznano (!) — 248 ps. odpočzinauti (!) — 265 ps. Geſfe (!) — 269 sv» vyn.! — 239 I. M. 3, 17 —
774 A že to tělo drahé jest toliko pokrm duše, a ne těla, jakož 230 napřed oznáme no jest, tedy, jestliže kdy tvé tělo, člověče, bývá nespůsobné, jakožto bývá při dětech anebo při starých lidech, to nic neškodí, jediné když duše jest spůsobena a není žádnými hříchy zaměsknána aneb obklíčena, totiž smrtedlnými, nebo ten velebný pokrm nekrmí těla, ale duši. A že Kristus Pán 235 nazývá tělo své pokrmem, v tom se ukazuje, nač jest vydána ta velebná svátost: že ne na to toliko, aby na ni lidé hleděli, ale aby nábožně často jedli a pili a smrt Pána Ježíše sobě v tom připo- mínali a tudy hříchům odpuštění brali. I dí: »Proč jest Adam vyhnán z ráje?« Praví svaté Písmo, 240 že pro jedení z dřeva zapověděného mu Bohem. Tak tehdy i nyní žádný tam zase nepřijde, to jest do onoho ráje království nebes- kého, jediné skrze jedení těla a pití krve Pána Ježíše Krista, neb ta velebná obět jest dřevo života u prostředku ráje, totiž v církvi své svaté, kterážto církev jest bez poškvrny, aniž se 245 neměníce ani neodtrhujíce se od svého chotě, milého Pána Ježíše Krista, ale při něm a s ním a v něm ona má své posilnění proti všem nepřátelům a si potěšení v auzkostech zde na světě a po T 281b2 těchto strastech odpočinutí věčné po práci. A také svatá církev, pravá chot Pána Ježíše, ona ani věrnosti svému milému 250 Pánu Ježíši neruší a netratí a toho drahého věna od milého svého věnovaného a sobě daného nemrhá, ale s velikau radostí a nábož- ností a milostí požívá z vděčnosti. To dnešní den činí na památku té veliké milosti a lásky a dobroty svého milého Pána Ježíše, kterúž ráčil učiniti, když tuto slavnau a velebnau svátost ráčil 255 vydati; jakož sám mluviti ráčí v dnešním svatém čtení řka: »Kdo jí mé tělo a pije mau krev, v mně přebývá a já v něm«. Tak ona svatá církev, požívaje té velebné svátosti, požívá aneb přijímá tak, jak ji její milý chot Pán Ježíš ustanovil, poručil a vydal, pod obojí spůsobau a ne jinak, ona pak jako věrná a poslušná 260 manželka tak se hledí chovati a tak činiti, podlé jeho svatého přikázaní činí a přijímá jeho velebnau svátost pod obojí spů- sobau, tak stojí a tak koná a v tom se nemění ani proměniti ne- míní a nechce, než v tom se tak chová, svému choti, milému Pánu Ježíši věrna nalezena sauce. Nebo není církev svatá pravá 230 ps. Oznano (!) — 248 ps. odpočzinauti (!) — 265 ps. Geſfe (!) — 269 sv» vyn.! — 239 I. M. 3, 17 —
Strana 775
775 265 chot Pána Ježíše, aby se v čem měla proměňovati, jako jest již oznámeno, ale ona nikoliv, a vzláště při dnešní slavnosti, aby jednak byla pod obojí, pak zase pod jednau, a naposledy pak pod žádnau! Ale tato svatá církev pravá, apoštolská, stará a v Jeruzalemě složená a ne Kv Římě, na tom pyšným papeži, 270 ale v Jeruzalemě, na pokorném Pánu Ježíši. A dále přidává milostivý Spasitel řka: »Krev má pravý jest nápoj«, nebo praví o nápoji, kterýž právě posvěcuje u i očišťuje T 282a duši. Jakož svatý Pavel praví: »Ospravedlněni jsauce ve krvi Kristové, i s ním toliko mějme pokoj«. Žádná věc pod nebem 275 nemíří tak velmi lidi s Bohem a nečiní tak milau a k dobrému schopnau, vejtečnau duši jako ta drahá a velebná krev Krista Ježíše. Ó nápoji předůstojný a předrahý, budiž tobě čest i chvála i požehnání na věky věkův! Amen. Nebo, kdyby někdo toliko hleděl na krmi a na nápoj velmi 280 libý a sladký a neokusil ho, nikdy by syt nebyl; ale musíš k ustům přiložiti, chceš-li nasycen býti. Jako toto nejpředůstojnější tělo Pána Ježíše dáno jest nám ku pokrmu a krev předrahá k nápoji. Onen někdy král Asverus třetího léta svého kralování připravil hody veliké všem svým knížatům a pili jsau víno z koflíkův 285 zlatých; tak náš král nebeský, Pán Ježíš Kristus velebný, ne- učinil jest hodův za času přirozeného zákona jako léta prvního, ani za času zákona Starého jako léta druhého, ale pod zákonem Novým jako léta třetího, a to všem, kdož jediné panují hříchům, totiž že jich nečiní, tělu, světu a dáblu odporují; těm a takovým 290 křesťanům učinil Pán Ježíš hody veliké a nákladné, dal v svá- tosti velebné tělo k jedení a krev ku pití a tady svých milých volených jako potěšuje a obveseluje a pozdvihuje k nebeským roz- košným) stánkům. Nebo tato svátost velebná, tělo a krev Pána našeho Ježíše Krista, jesti ť jako nádoba zlatá, neb tu divným 295 náboženstvím, divnými milostmi, divnými dary ozdobena a okráš- lena a naplněna duše každého u věrného člověka bývá a jako T 282a2 pozlacuje těmi svatými dary, ctnostmi, z čehož buď Pánu Bohu čest a chvála na věky! Nu, již o druhém poslauchejte, kterak máme požívati té 300 svátosti velebné, že pod obojí spůsobau a ne pod jednau. Teď 290 v vyn.! — 292—293 ps. rozíkoffnj (!) — 273 Podle Řím. 5, 9 — 283 Est. 1, 3 nn. —
775 265 chot Pána Ježíše, aby se v čem měla proměňovati, jako jest již oznámeno, ale ona nikoliv, a vzláště při dnešní slavnosti, aby jednak byla pod obojí, pak zase pod jednau, a naposledy pak pod žádnau! Ale tato svatá církev pravá, apoštolská, stará a v Jeruzalemě složená a ne Kv Římě, na tom pyšným papeži, 270 ale v Jeruzalemě, na pokorném Pánu Ježíši. A dále přidává milostivý Spasitel řka: »Krev má pravý jest nápoj«, nebo praví o nápoji, kterýž právě posvěcuje u i očišťuje T 282a duši. Jakož svatý Pavel praví: »Ospravedlněni jsauce ve krvi Kristové, i s ním toliko mějme pokoj«. Žádná věc pod nebem 275 nemíří tak velmi lidi s Bohem a nečiní tak milau a k dobrému schopnau, vejtečnau duši jako ta drahá a velebná krev Krista Ježíše. Ó nápoji předůstojný a předrahý, budiž tobě čest i chvála i požehnání na věky věkův! Amen. Nebo, kdyby někdo toliko hleděl na krmi a na nápoj velmi 280 libý a sladký a neokusil ho, nikdy by syt nebyl; ale musíš k ustům přiložiti, chceš-li nasycen býti. Jako toto nejpředůstojnější tělo Pána Ježíše dáno jest nám ku pokrmu a krev předrahá k nápoji. Onen někdy král Asverus třetího léta svého kralování připravil hody veliké všem svým knížatům a pili jsau víno z koflíkův 285 zlatých; tak náš král nebeský, Pán Ježíš Kristus velebný, ne- učinil jest hodův za času přirozeného zákona jako léta prvního, ani za času zákona Starého jako léta druhého, ale pod zákonem Novým jako léta třetího, a to všem, kdož jediné panují hříchům, totiž že jich nečiní, tělu, světu a dáblu odporují; těm a takovým 290 křesťanům učinil Pán Ježíš hody veliké a nákladné, dal v svá- tosti velebné tělo k jedení a krev ku pití a tady svých milých volených jako potěšuje a obveseluje a pozdvihuje k nebeským roz- košným) stánkům. Nebo tato svátost velebná, tělo a krev Pána našeho Ježíše Krista, jesti ť jako nádoba zlatá, neb tu divným 295 náboženstvím, divnými milostmi, divnými dary ozdobena a okráš- lena a naplněna duše každého u věrného člověka bývá a jako T 282a2 pozlacuje těmi svatými dary, ctnostmi, z čehož buď Pánu Bohu čest a chvála na věky! Nu, již o druhém poslauchejte, kterak máme požívati té 300 svátosti velebné, že pod obojí spůsobau a ne pod jednau. Teď 290 v vyn.! — 292—293 ps. rozíkoffnj (!) — 273 Podle Řím. 5, 9 — 283 Est. 1, 3 nn. —
Strana 776
776 mluví sám Pán Spasitel ve čtení řka: »Kdo jí mé tělo a pije mau krev«. Hle, tu předkládá obvzláštně první spůsobu a opět ob- vzláštně druhau jmenuje! A který úžitek toho jest, dopovídá tím slovem, že »ve mně zůstává a já v něm«. A tak má život 305 věčný, dvojí život: jeden v milosti zde, a druhý v slávě věčné. To dvé aby nám dnes dal milý Pán Bůh, dosti by nám bylo z tohoto kázaní, totiž milost boží a sláva věčná. Ó, račiž nám to dvé dáti, laskavý náš Spasiteli, Ježíši Kriste! Přijímati tehdy pod obojí spůsobau jest pravda z zákona 310 božího. A když by se vás ta odporná strana otázala, proč vy přijímáte pod obojí spůsobau, rcete jim: »Neb tak ustanoviti ráčil Hospodin, náš velebný a drahý biskup, Pán Ježíš, na po- slední večeři u Veliký čtvrtek!« A nechť oni potom také povědí, kdo jest nejprvé začal, kdy anebo kde přijímati pod jednau spů- 315 sobau; toliko v pravdě že ť neumějí pověděti, jakož i prvé v Ba- zaleji (!) neuměli pověděti našim Čechům, než toliko řekli, že jest to věc zastaralá, o níž není psáno. Odpověděli věrní Čechové: »Od stvoření světa jest mnohem dávnější i zastaralejší, avšak máme o tom jisté Písmo!« A jestliže by pak řekli odporníci: »Ač 320 jest bylo někdy posluhováno i užíváno pod obojí spůsobau, ale nyní římský biskup krev boží ujal lejkům a požívati nedal obojího pro ui nebezpečenství«, odpoviete jim k tomu: »Medle, může-li T 282b1 člověk smrtedlný změniti to, což sám Pán Bůh všemohaucí, stvo- řitel všech věcí, ustanoviti a poručiti ráčil?« Když maudrý, dí, že 325 nemůž. Než o Antikristovi mluví Daniel prorok takto: »Když povstane ten pyšný Antikrist, domnívati se bude, že by mohl časy změniti i zákon, ale nedovede toho po vůli své«. Kdyby pak vám ještě řekli, že po z mrtvých vstání svém Kristus Pán dvěma učedlníkům v Emaus lámal a dával pod jednau spůsobau, 330 odpovězte jim: »Proč pak s námi slaví ten hod u Veliký čtvrtek? Poněvadž v ten den ustanovil Pán Kristus pod obojí spůsobau!« A máte při tom věděti, že mnoho vykladačův Písma svatého mluví, že Mistr nebeský v Emaus v kaštelu nedával učedlníkům tam těla svého, než toliko chléb požehnaný; a by ť pak dal, nechť 335 toho dovedau, že přijímali pod jednau spůsobau! Dokládá svaté čtení, že lámal a podával jim, a není položeno, aby jedli. A tak nemají Písma stálého a jistého, v zákoně založeného, než toliko 332 Kda vslově vykladačův vyn.! — 325 Podle Dan. 7, 25 —
776 mluví sám Pán Spasitel ve čtení řka: »Kdo jí mé tělo a pije mau krev«. Hle, tu předkládá obvzláštně první spůsobu a opět ob- vzláštně druhau jmenuje! A který úžitek toho jest, dopovídá tím slovem, že »ve mně zůstává a já v něm«. A tak má život 305 věčný, dvojí život: jeden v milosti zde, a druhý v slávě věčné. To dvé aby nám dnes dal milý Pán Bůh, dosti by nám bylo z tohoto kázaní, totiž milost boží a sláva věčná. Ó, račiž nám to dvé dáti, laskavý náš Spasiteli, Ježíši Kriste! Přijímati tehdy pod obojí spůsobau jest pravda z zákona 310 božího. A když by se vás ta odporná strana otázala, proč vy přijímáte pod obojí spůsobau, rcete jim: »Neb tak ustanoviti ráčil Hospodin, náš velebný a drahý biskup, Pán Ježíš, na po- slední večeři u Veliký čtvrtek!« A nechť oni potom také povědí, kdo jest nejprvé začal, kdy anebo kde přijímati pod jednau spů- 315 sobau; toliko v pravdě že ť neumějí pověděti, jakož i prvé v Ba- zaleji (!) neuměli pověděti našim Čechům, než toliko řekli, že jest to věc zastaralá, o níž není psáno. Odpověděli věrní Čechové: »Od stvoření světa jest mnohem dávnější i zastaralejší, avšak máme o tom jisté Písmo!« A jestliže by pak řekli odporníci: »Ač 320 jest bylo někdy posluhováno i užíváno pod obojí spůsobau, ale nyní římský biskup krev boží ujal lejkům a požívati nedal obojího pro ui nebezpečenství«, odpoviete jim k tomu: »Medle, může-li T 282b1 člověk smrtedlný změniti to, což sám Pán Bůh všemohaucí, stvo- řitel všech věcí, ustanoviti a poručiti ráčil?« Když maudrý, dí, že 325 nemůž. Než o Antikristovi mluví Daniel prorok takto: »Když povstane ten pyšný Antikrist, domnívati se bude, že by mohl časy změniti i zákon, ale nedovede toho po vůli své«. Kdyby pak vám ještě řekli, že po z mrtvých vstání svém Kristus Pán dvěma učedlníkům v Emaus lámal a dával pod jednau spůsobau, 330 odpovězte jim: »Proč pak s námi slaví ten hod u Veliký čtvrtek? Poněvadž v ten den ustanovil Pán Kristus pod obojí spůsobau!« A máte při tom věděti, že mnoho vykladačův Písma svatého mluví, že Mistr nebeský v Emaus v kaštelu nedával učedlníkům tam těla svého, než toliko chléb požehnaný; a by ť pak dal, nechť 335 toho dovedau, že přijímali pod jednau spůsobau! Dokládá svaté čtení, že lámal a podával jim, a není položeno, aby jedli. A tak nemají Písma stálého a jistého, v zákoně založeného, než toliko 332 Kda vslově vykladačův vyn.! — 325 Podle Dan. 7, 25 —
Strana 777
777 smyšlenky svých hliněných m ozkův, aniž umějí pověděti, kdo nejprvé začal rozdávati pod jednau. Ale my máme, kdo začal 340 i ustanovil, že Pán Ježíš rozdávati i přijímati pod obojí spůsobau poručil; a v který čas, v který den, že u Veliký čtvrtek, když bylo po večeři; a kde, v kterém místě, víme také, že v Jeruza- lemě městě, v domě Nikodemovém. Buď z toho všemohaucí Pán Bůh náš požehnaný pochválen na věky, že víme grunkt) 345 a pevný základ víry naší, že jest náš první Bůh a Vykaupitel (!), kterýž ustanovil a ji přikázal užívati obojího pod věčným zatra- cením, řkauce takto: »Nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti krve jeho, nebudete míti života v sobě!« Také proto přijímáme pod obojí spůsobau, neb v dnešní 350 epištole vypsal svatý Pavel takto: »Já zajistě vzal sem od Pána, což i vydal sem vám«. A opět máme jisté písmo, že svatý Petr apoštol také pověděl, že podával pod obojí spůsobau dvěma učedlníkům, Procesiovi a Martimanovi (!), v žaláři římském, a svatý Ondřej též. O tom máme v knihách Sanctoralu. Opět svatý Vavřinec 355 též v Římě rozdával tělo boží a krev předrahau lidu obecnému za Sixta papeže; svatý Donát biskup také i svatý Rehoř; též svatá Lidmila, dědička česká, také přijímala pod obojí spůsobau od Pavla Kejcha, kaplana svého, i od jiných mnohých. O vnuku jejím, svatém Václavu, také věříme, že i on pod obojí přijímal 360 velebnau svátost. Tehdy ť jsau Čechové sami sobě toho nevy- myslili a nezačali, jakož oni odporníci krve Kristovy mluviti smějí, poněvadž jest tak bylo za prvních křesťanův v církvi svaté. A proto přijímáme ještě pod obojí spůsobau, neb celau svátost přijímáme; ačkoliv pod první spůsobau jest celý Kristus, ale ne 365 celá svátost, jakž o tom vypsal svatý Řehoř; má ť býti z vobého, totiž spůsob chleba i vína. Tehdy, kteří přijímají pod jednau spůsobau, ti toliko půl svátosti přijímají (není ť to má řeč, ale svatého Rehoře!). A Gelazi«u s u papež nazývá to krádeří (!), neb stojí psáno v Dekretě, kteří lidé toliko jednu spůsobu přijímají 370 a druhé nic, že to rozdělení nemůže býti bez krve veliké svátosti ukradení. A týž papež níže dopovídá řka: »Neb celau svátost ať přijímají, aneb od celé, nechtějí-li přijímati, ať jsau odstrčeni«. T 282b2 T 283a1 338 ps. muzkuw (!) — 344 ps. grun (!) — 356 ps. papaže (!), ale druhé a je málo znatelné — 364 ps. spousobau (!) 368 ps. Gelazisu (!) — 347 Jan 6, 53 —
777 smyšlenky svých hliněných m ozkův, aniž umějí pověděti, kdo nejprvé začal rozdávati pod jednau. Ale my máme, kdo začal 340 i ustanovil, že Pán Ježíš rozdávati i přijímati pod obojí spůsobau poručil; a v který čas, v který den, že u Veliký čtvrtek, když bylo po večeři; a kde, v kterém místě, víme také, že v Jeruza- lemě městě, v domě Nikodemovém. Buď z toho všemohaucí Pán Bůh náš požehnaný pochválen na věky, že víme grunkt) 345 a pevný základ víry naší, že jest náš první Bůh a Vykaupitel (!), kterýž ustanovil a ji přikázal užívati obojího pod věčným zatra- cením, řkauce takto: »Nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti krve jeho, nebudete míti života v sobě!« Také proto přijímáme pod obojí spůsobau, neb v dnešní 350 epištole vypsal svatý Pavel takto: »Já zajistě vzal sem od Pána, což i vydal sem vám«. A opět máme jisté písmo, že svatý Petr apoštol také pověděl, že podával pod obojí spůsobau dvěma učedlníkům, Procesiovi a Martimanovi (!), v žaláři římském, a svatý Ondřej též. O tom máme v knihách Sanctoralu. Opět svatý Vavřinec 355 též v Římě rozdával tělo boží a krev předrahau lidu obecnému za Sixta papeže; svatý Donát biskup také i svatý Rehoř; též svatá Lidmila, dědička česká, také přijímala pod obojí spůsobau od Pavla Kejcha, kaplana svého, i od jiných mnohých. O vnuku jejím, svatém Václavu, také věříme, že i on pod obojí přijímal 360 velebnau svátost. Tehdy ť jsau Čechové sami sobě toho nevy- myslili a nezačali, jakož oni odporníci krve Kristovy mluviti smějí, poněvadž jest tak bylo za prvních křesťanův v církvi svaté. A proto přijímáme ještě pod obojí spůsobau, neb celau svátost přijímáme; ačkoliv pod první spůsobau jest celý Kristus, ale ne 365 celá svátost, jakž o tom vypsal svatý Řehoř; má ť býti z vobého, totiž spůsob chleba i vína. Tehdy, kteří přijímají pod jednau spůsobau, ti toliko půl svátosti přijímají (není ť to má řeč, ale svatého Rehoře!). A Gelazi«u s u papež nazývá to krádeří (!), neb stojí psáno v Dekretě, kteří lidé toliko jednu spůsobu přijímají 370 a druhé nic, že to rozdělení nemůže býti bez krve veliké svátosti ukradení. A týž papež níže dopovídá řka: »Neb celau svátost ať přijímají, aneb od celé, nechtějí-li přijímati, ať jsau odstrčeni«. T 282b2 T 283a1 338 ps. muzkuw (!) — 344 ps. grun (!) — 356 ps. papaže (!), ale druhé a je málo znatelné — 364 ps. spousobau (!) 368 ps. Gelazisu (!) — 347 Jan 6, 53 —
Strana 778
778 A také není dokonalá živnost, jísti toliko a nepiti. Neb Lyra doktor mluví, že pod první spůsobau není krev Kristova posvátně aniž 375 se pije, ale pod druhau, totiž v kalichu. Ačkoliv známe to, kdež koliv jest živé tělo, že tu také jest i krev spolu, totižto s (!) při- rozeného spojení, ale posvátně nikdež jí není než v kalichu; neb se tu posvěcuje a pije také posvátně. Tehdy my i celau svátost i dokonalejší živnost pod obojí spůsobau přijímáme. A krátce ještě umějte odpověděti těm protivníkům krve boží takto: »My proto přijímáme pod obojí spůsobau tělo a krev boží, neb jste vy nám to také schválili, jako papež E«u-genius, sněm veškeren bazalejský (!), zapsali, zpečetili i bulle své přivěsili, že dodnes ta Compacta, smlauvy jich, i s bullemi máme, kterak 385 sau to nám schválili, že svatě a spasitedlně jest přijímati pod obojí spůsobau toliko Čechům a Moravanům a že to činí mocí Pána Ježíše Krista a mocí církve, pravé chotě (!) jeho«. Tehdy my máme pravdu Bohem vydanau i od lidí schválenau, ale kteří přijímají pod jednau spůsobau, ti toliko mají obyčej ten z lidí 390 a ne od Pána Ježíše Krista; protož u měl by obyčej ustaupiti T 283a' pravdě! Jako jistá jest pravda přijímati pod obojí spůsobau, tak i dítkám po křtu. Písma hojně o tom máme: svatého Diviše, svatého Rehoře; a svatý Augustin psal proti pelaginským kacířům 395 takto řka: »Kterak vy dítkám vašim slibujete království nebeské, nekrmíce ani nenapájíce(!) jich tělem božím a krví milého Pána Ježíše, kterýž řekl: »Nebraňte ke mně maličkým, neb takových jest království nebeské!«? A v dnešním svatém čtení řekl jest Pán Ježíš: »Nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti krve jeho, 400 nebudete míti života v sobě«. Nostež tehda rádi dítky malé a větší veďte sami, také s nimi přijímajíci (!), za dobrý příklad jim sauce doma i v chrámě božím. Čím častějí, tím lépejí a nábožnějí, sami sebe i dítky k stolu božímu přivozujíce, vyučujíc víře, jaká má býti, též i poctivá vážnost a poklona k velebné svátosti těla 405 božího a krve jeho svaté a předrahé. Věřmež tomu, že, kteří často se spůsobují k hodnému přijímání té svátosti velebné i požívají, že mnohem u větší slávě budau s tělem i z duší v nebeské radosti nežli ti, jenž mohau dojíti, nedbají, a někteří pohrdajíce praví, že jednau v rok dosti mají. Říkají také někteří z voný strany, 380 382 ps. Egenius (!) — 397 Mat. 19, 14; Marek 10, 14; Luk. 18, 16 —
778 A také není dokonalá živnost, jísti toliko a nepiti. Neb Lyra doktor mluví, že pod první spůsobau není krev Kristova posvátně aniž 375 se pije, ale pod druhau, totiž v kalichu. Ačkoliv známe to, kdež koliv jest živé tělo, že tu také jest i krev spolu, totižto s (!) při- rozeného spojení, ale posvátně nikdež jí není než v kalichu; neb se tu posvěcuje a pije také posvátně. Tehdy my i celau svátost i dokonalejší živnost pod obojí spůsobau přijímáme. A krátce ještě umějte odpověděti těm protivníkům krve boží takto: »My proto přijímáme pod obojí spůsobau tělo a krev boží, neb jste vy nám to také schválili, jako papež E«u-genius, sněm veškeren bazalejský (!), zapsali, zpečetili i bulle své přivěsili, že dodnes ta Compacta, smlauvy jich, i s bullemi máme, kterak 385 sau to nám schválili, že svatě a spasitedlně jest přijímati pod obojí spůsobau toliko Čechům a Moravanům a že to činí mocí Pána Ježíše Krista a mocí církve, pravé chotě (!) jeho«. Tehdy my máme pravdu Bohem vydanau i od lidí schválenau, ale kteří přijímají pod jednau spůsobau, ti toliko mají obyčej ten z lidí 390 a ne od Pána Ježíše Krista; protož u měl by obyčej ustaupiti T 283a' pravdě! Jako jistá jest pravda přijímati pod obojí spůsobau, tak i dítkám po křtu. Písma hojně o tom máme: svatého Diviše, svatého Rehoře; a svatý Augustin psal proti pelaginským kacířům 395 takto řka: »Kterak vy dítkám vašim slibujete království nebeské, nekrmíce ani nenapájíce(!) jich tělem božím a krví milého Pána Ježíše, kterýž řekl: »Nebraňte ke mně maličkým, neb takových jest království nebeské!«? A v dnešním svatém čtení řekl jest Pán Ježíš: »Nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti krve jeho, 400 nebudete míti života v sobě«. Nostež tehda rádi dítky malé a větší veďte sami, také s nimi přijímajíci (!), za dobrý příklad jim sauce doma i v chrámě božím. Čím častějí, tím lépejí a nábožnějí, sami sebe i dítky k stolu božímu přivozujíce, vyučujíc víře, jaká má býti, též i poctivá vážnost a poklona k velebné svátosti těla 405 božího a krve jeho svaté a předrahé. Věřmež tomu, že, kteří často se spůsobují k hodnému přijímání té svátosti velebné i požívají, že mnohem u větší slávě budau s tělem i z duší v nebeské radosti nežli ti, jenž mohau dojíti, nedbají, a někteří pohrdajíce praví, že jednau v rok dosti mají. Říkají také někteří z voný strany, 380 382 ps. Egenius (!) — 397 Mat. 19, 14; Marek 10, 14; Luk. 18, 16 —
Strana 779
779 410 že není z podstaty spasení ani z přikázaní božího pod obojí spů- sobau přijímati, než že toliko radí Pán Ježíš. Jestliže ť on radí, teda ť jest dobře, nebo milý Bůh nic zlého ne radí. Ba, ne- toliko radí Pán Kristus, ale naprosto přikazuje a míti to chce pod věčným zatracením řka: »Nebu dete-li jísti těla Syna člo- 415 věka a píti jeho krve, nebudete míti života v sobě!«. Rovně jako toto jest z přikázaní božího: »Nenarodí-li se kdo z vody a z Ducha svatého, nevejde do království nebeského«, tak jest i toto z při- kázaní: »Nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti jeho krve, nebudete míti života v sobě«. Slyš také, co svatý Augustin dí, 420 kterýž takto napsal: »Života nemají, kdož tohoto chleba nejedí ani krve svaté nepijí«. Z těch slov, člověče, domysliti se můžeš snadně, že s (!) pod- staty jest spasení, kdo chce spasen býti, aby jedl a pil tělo boží a krev předrahau pod obojí spůsobau, a kdo, moha dojíti, po- 425 hrdal by, nebyl by spasen bez požívání té velebné svátosti. Jiné jest, když někdo žádá a nemůže míti; tudíž milý Pán Bůh všemo- haucí vůli dobrau přijme za skutek. Radějí tak, poruče se milo- srdnému Pánu Bohu, kterýž tvau srdečnau a upřímnau žádost zná, a s tau věrau, od Boha tobě jednau danau, věř, stojíc v ní 430 umři radči tak, nežli by měl přijímati pod jednau spůsobau již na smrtedlné posteli; neboť takovau milost tobě Bůh dá, jako by skutečně přijímal, poněvadž velebná svátost není přivázána k místu, a jako by Bůh nemohl dáti milosti své člověku bez svá- tosti, když jí srdečně od něho s náboženstvím žádá, ale dáti při 435 tom všem hříchům odpuštění a po smrti věčné kralování v radosti nebeské! Toho nám rač dopomoci Bůh Otec, Bůh Syn jeho milý, ustanovitel těchto hodův přeslavných, i Duch svalitý, Bůh T 283b2 pravý, Otci i Synu rovný od věčnosti až na věky věkův! Amen. T 283b 412 ps. naradj (!) — 424 před pohrdal nad řádkem drobně je připsáno v — 437 ps. huduw (!) — 414 Jan 6, 53 — 416 Jan 3, 5 —
779 410 že není z podstaty spasení ani z přikázaní božího pod obojí spů- sobau přijímati, než že toliko radí Pán Ježíš. Jestliže ť on radí, teda ť jest dobře, nebo milý Bůh nic zlého ne radí. Ba, ne- toliko radí Pán Kristus, ale naprosto přikazuje a míti to chce pod věčným zatracením řka: »Nebu dete-li jísti těla Syna člo- 415 věka a píti jeho krve, nebudete míti života v sobě!«. Rovně jako toto jest z přikázaní božího: »Nenarodí-li se kdo z vody a z Ducha svatého, nevejde do království nebeského«, tak jest i toto z při- kázaní: »Nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti jeho krve, nebudete míti života v sobě«. Slyš také, co svatý Augustin dí, 420 kterýž takto napsal: »Života nemají, kdož tohoto chleba nejedí ani krve svaté nepijí«. Z těch slov, člověče, domysliti se můžeš snadně, že s (!) pod- staty jest spasení, kdo chce spasen býti, aby jedl a pil tělo boží a krev předrahau pod obojí spůsobau, a kdo, moha dojíti, po- 425 hrdal by, nebyl by spasen bez požívání té velebné svátosti. Jiné jest, když někdo žádá a nemůže míti; tudíž milý Pán Bůh všemo- haucí vůli dobrau přijme za skutek. Radějí tak, poruče se milo- srdnému Pánu Bohu, kterýž tvau srdečnau a upřímnau žádost zná, a s tau věrau, od Boha tobě jednau danau, věř, stojíc v ní 430 umři radči tak, nežli by měl přijímati pod jednau spůsobau již na smrtedlné posteli; neboť takovau milost tobě Bůh dá, jako by skutečně přijímal, poněvadž velebná svátost není přivázána k místu, a jako by Bůh nemohl dáti milosti své člověku bez svá- tosti, když jí srdečně od něho s náboženstvím žádá, ale dáti při 435 tom všem hříchům odpuštění a po smrti věčné kralování v radosti nebeské! Toho nám rač dopomoci Bůh Otec, Bůh Syn jeho milý, ustanovitel těchto hodův přeslavných, i Duch svalitý, Bůh T 283b2 pravý, Otci i Synu rovný od věčnosti až na věky věkův! Amen. T 283b 412 ps. naradj (!) — 424 před pohrdal nad řádkem drobně je připsáno v — 437 ps. huduw (!) — 414 Jan 6, 53 — 416 Jan 3, 5 —
Strana 780
Na svatého Víta. Čtení svatého Matúše v X. kapitole. B 570 Za onoho času řekl jest Ježíš učedlníkóm svým: »Nechtějte se domnievati, bychť přišel 5pokoj pustiti na zemi. Nepřišel ť jsem pokoje pustiti, ale meč. Neb jsem přišel odděliti člo- věka protiotci jeho adceruproti mateři její a nevěstu proti svekruši její. A nepřátelé člo- věčí domácí jeho. Ktož miluje otce a matku lovíce nežli mne, neníť mnehoden;a ktož miluje syna anebdcerunadmě, neníťmnehoden. Ktož by nalezl život svuoj, ztratí ť jej; a ktož by ztratil život svuojpromne, nalezneť jej. Ktož váspřijímá, mneť přijímá; a ktož přijímá mne, 15přijímá ť toho, kterýž mne poslal. Ktož při- jímá proroka ve jméno proroka, mzdu proroka 1 Na den svatýho Víta, mučedlníka Páně RU, Kázaní na den svatého mučedlníka. T, Na den svatého Víta (+ kázaní C) NC — Víta, dědice českého, kázanie K — V rkp. U před slovy cvangelia je též výňatek z epištoly: Epištola svatého Pavla k Židům v XI. rozdílu. Bratří! Svatí věrau vybojovali království, činili spravedlnost, došli zaslíbení, zacpali usta lvům, zhasili prudkost ohně. (Konec): neobdrželi za- slíbení U — 2 Čtení ... kapitole] vyn. KPCN, Mat. v X. kapitole T — svatého Matúše] svaté, napsal svatý Matauš U — kapitole] rozdílu U — 3 V ten (onen P) čas KPONTU, Na onen čas R — 4 Nechtějte se domnievati] Nedomnívejte se TU — bych ť] abych R, že bych U — 5 pustiti] pustit R, dáti TNC, poslati U — zemi, ale meč KPR — 5—22 Nepřišel... odplaty své] vyn. R — 5—6 pokoje pustiti] abych pokoj poslal U — 6 pus- titi] dáti T, dáti na zemi NC — 6—22 Neb ... odplaty své] vyn. KON, etc. P — 6—21 Neb ... pravím ť vám] Konec U — 6 odděliti] abych rozdělil T — 7—22 proti otci . . . odplaty své] etc. T — 7 její jeho (!) B — 22 své. Vejklad LXII. na svaté čtení U — 1 Perikopa v U je v Žid. I1, 33—39. 3 nn. Mat. 10, 34—42.
Na svatého Víta. Čtení svatého Matúše v X. kapitole. B 570 Za onoho času řekl jest Ježíš učedlníkóm svým: »Nechtějte se domnievati, bychť přišel 5pokoj pustiti na zemi. Nepřišel ť jsem pokoje pustiti, ale meč. Neb jsem přišel odděliti člo- věka protiotci jeho adceruproti mateři její a nevěstu proti svekruši její. A nepřátelé člo- věčí domácí jeho. Ktož miluje otce a matku lovíce nežli mne, neníť mnehoden;a ktož miluje syna anebdcerunadmě, neníťmnehoden. Ktož by nalezl život svuoj, ztratí ť jej; a ktož by ztratil život svuojpromne, nalezneť jej. Ktož váspřijímá, mneť přijímá; a ktož přijímá mne, 15přijímá ť toho, kterýž mne poslal. Ktož při- jímá proroka ve jméno proroka, mzdu proroka 1 Na den svatýho Víta, mučedlníka Páně RU, Kázaní na den svatého mučedlníka. T, Na den svatého Víta (+ kázaní C) NC — Víta, dědice českého, kázanie K — V rkp. U před slovy cvangelia je též výňatek z epištoly: Epištola svatého Pavla k Židům v XI. rozdílu. Bratří! Svatí věrau vybojovali království, činili spravedlnost, došli zaslíbení, zacpali usta lvům, zhasili prudkost ohně. (Konec): neobdrželi za- slíbení U — 2 Čtení ... kapitole] vyn. KPCN, Mat. v X. kapitole T — svatého Matúše] svaté, napsal svatý Matauš U — kapitole] rozdílu U — 3 V ten (onen P) čas KPONTU, Na onen čas R — 4 Nechtějte se domnievati] Nedomnívejte se TU — bych ť] abych R, že bych U — 5 pustiti] pustit R, dáti TNC, poslati U — zemi, ale meč KPR — 5—22 Nepřišel... odplaty své] vyn. R — 5—6 pokoje pustiti] abych pokoj poslal U — 6 pus- titi] dáti T, dáti na zemi NC — 6—22 Neb ... odplaty své] vyn. KON, etc. P — 6—21 Neb ... pravím ť vám] Konec U — 6 odděliti] abych rozdělil T — 7—22 proti otci . . . odplaty své] etc. T — 7 její jeho (!) B — 22 své. Vejklad LXII. na svaté čtení U — 1 Perikopa v U je v Žid. I1, 33—39. 3 nn. Mat. 10, 34—42.
Strana 781
781 vezme; a kto přijímá spravedlivého ve jméno spravedlivého, mzdu spravedlivého vezme. Aktož by koli dal nápoj jednomu znajmenších 20těchto číši vody studené toliko ve jméno učedlníka, zajisté pravím t vám, neztratí ť odplaty své«. Pán Ježíš, Spasitel náš, na to se narodil a na «tento svět přišel, aby v srdce lidská nalil vína čistého a najlepšího — 25 milosti a lásky — a vody čisté — hojnosti daruov Ducha sva- tého. Ale že lidské pokolení tak jest velmi nakaženo ihned v Ada- movi a v Evě, že nemuož toho přijíti. A kudy se to nakažení stalo? Z toho, že Adam a Eva milovali jsú se sami. A tak se toho) vleče všem lidem obecným během) i nyní.Nebo 30 Adam s Evú) sami se milovali řkúc: »Budem jako bohové, [znajíce zlé i dobré]«, «a skrze to milovánie samých sebe okusili jablka zapověděného. A protož i nyní] lidé z toho na- kažení, milujíce sami se, nemohú oni přijieti těch milostí a da- ruov, kteréž jim milý Buoh dává. Ale chtie-li je úžitečně přijieti 35 k svému spasení, musie tu milost obřezovati a vyčistiti. A protož 23 V iniciálce P je zobrazena v rkpise U postava muže s ratolestí v ruce; po straně figury je napsáno: Svatý Vít — Ježíš Kristus T, Ježíš a U — 23—24 na to ... přišel] za tau příčinau se jest na tento svět naroditi ráčil a přijíti T — 23 «tento vyn. B — 24 Kv vyn. (!) B — 24—25 a najlepšího .. . lásky] vyn. KPCNT — 25 to jest milosti U — hojnost RU — svatého svého T — 27—28 A kudy ... Z toho Kteréžto nakažení tudy jest přišlo a stalo se T — 27 kudy] tudy N — 28 «Z toho Tudy B, vyn. N — sami více nežli Pána Boha a přiká- zaní jeho T — 29 «toho jeho B, to RC, to až podnes mezi námi N, to již až podnes U — vleče] až posavad dostává T — vleče . . . nyní] i nyní (-ní vyn.!) ještě vleče a dostává posavad všechněm lidem obecným během C — všem] mezi vším N — obecným během téměř B — i nyní] což se vleče hned od Adama T, vyn. NU — 29—30 Nebo ... s Evú Adam a Eva B — Nebo .. . řkúc] řka, že U — 30 s Evú» a Eva T — se] se toliko C — 31 [znajíce ... dobré] vyn. KPRONT, Ó bídná Evo! U — 31—32 Ka skrze ... zapověděného. A i upadli v zahynutí B — 31 samých] vyn. T, samy U —32 [i nyní] vyn. KPRCNTU — lidé, sauc U — Kz toho tím kvasem B, z takového T — milování a nakažení, totiž T — 33 milujíce sami se] že se sami milují U — sami] vyn. T — 33—35 nemohú ... vyčistiti. A nepřijdú k spasení, leč to milování staré z sebe vyřeží B — 33 oni] vyn. K — 34 dává a chce dáti U — jej to RU — úžitečně] vyn. U — 35 milost z sebe vyprázdniti C — odřezati TC, obřezati U — 36 David svatý RTU — «vida 30 Podle I. M. 3, 5 —
781 vezme; a kto přijímá spravedlivého ve jméno spravedlivého, mzdu spravedlivého vezme. Aktož by koli dal nápoj jednomu znajmenších 20těchto číši vody studené toliko ve jméno učedlníka, zajisté pravím t vám, neztratí ť odplaty své«. Pán Ježíš, Spasitel náš, na to se narodil a na «tento svět přišel, aby v srdce lidská nalil vína čistého a najlepšího — 25 milosti a lásky — a vody čisté — hojnosti daruov Ducha sva- tého. Ale že lidské pokolení tak jest velmi nakaženo ihned v Ada- movi a v Evě, že nemuož toho přijíti. A kudy se to nakažení stalo? Z toho, že Adam a Eva milovali jsú se sami. A tak se toho) vleče všem lidem obecným během) i nyní.Nebo 30 Adam s Evú) sami se milovali řkúc: »Budem jako bohové, [znajíce zlé i dobré]«, «a skrze to milovánie samých sebe okusili jablka zapověděného. A protož i nyní] lidé z toho na- kažení, milujíce sami se, nemohú oni přijieti těch milostí a da- ruov, kteréž jim milý Buoh dává. Ale chtie-li je úžitečně přijieti 35 k svému spasení, musie tu milost obřezovati a vyčistiti. A protož 23 V iniciálce P je zobrazena v rkpise U postava muže s ratolestí v ruce; po straně figury je napsáno: Svatý Vít — Ježíš Kristus T, Ježíš a U — 23—24 na to ... přišel] za tau příčinau se jest na tento svět naroditi ráčil a přijíti T — 23 «tento vyn. B — 24 Kv vyn. (!) B — 24—25 a najlepšího .. . lásky] vyn. KPCNT — 25 to jest milosti U — hojnost RU — svatého svého T — 27—28 A kudy ... Z toho Kteréžto nakažení tudy jest přišlo a stalo se T — 27 kudy] tudy N — 28 «Z toho Tudy B, vyn. N — sami více nežli Pána Boha a přiká- zaní jeho T — 29 «toho jeho B, to RC, to až podnes mezi námi N, to již až podnes U — vleče] až posavad dostává T — vleče . . . nyní] i nyní (-ní vyn.!) ještě vleče a dostává posavad všechněm lidem obecným během C — všem] mezi vším N — obecným během téměř B — i nyní] což se vleče hned od Adama T, vyn. NU — 29—30 Nebo ... s Evú Adam a Eva B — Nebo .. . řkúc] řka, že U — 30 s Evú» a Eva T — se] se toliko C — 31 [znajíce ... dobré] vyn. KPRONT, Ó bídná Evo! U — 31—32 Ka skrze ... zapověděného. A i upadli v zahynutí B — 31 samých] vyn. T, samy U —32 [i nyní] vyn. KPRCNTU — lidé, sauc U — Kz toho tím kvasem B, z takového T — milování a nakažení, totiž T — 33 milujíce sami se] že se sami milují U — sami] vyn. T — 33—35 nemohú ... vyčistiti. A nepřijdú k spasení, leč to milování staré z sebe vyřeží B — 33 oni] vyn. K — 34 dává a chce dáti U — jej to RU — úžitečně] vyn. U — 35 milost z sebe vyprázdniti C — odřezati TC, obřezati U — 36 David svatý RTU — «vida 30 Podle I. M. 3, 5 —
Strana 782
782 David, Kvida to nakaženie v sobě, řiekal: »Ej, milý Bože, stvoř u ve mně srdce nové a ducha upřímého obnov v střevách B 571 mých!« I protož, jakož sem řekl, že ty milosti «takové) neřádné Kmusie obřezovány a očišťovány býti, poslal nám Buoh 40 meč slova Ksvého svatého, abychom tiem mečem, slovem jeho svatým, to očišťovali a obřezovali, uskrovňujíce těm milostem a některé hned odřezujíce). I protož dí v dnešniem čtení: »Nepřišel jsem poslati pokoje na zemi, ale meč«. Svatý Jan Zlatá usta, mluvě na ta slova, 45 dí: »Ej, milý Pane, co jest to, ješto díš: »Nepřišel jsem pustiti pokoje na zemi, ale meč«? Však jsú anjelé zpívali při tvém na- rození: »Sláva na výsostech Bohu a na zemi pokoj lidem dobré vuole!« U, milý Pane, však sau všickni proroci [tvoji] proro- kovali ka mluvili", že tvému pokoji nebude konce! A také, 50 milý Pane, sám «jsi mluvil učedlníkóm svým řka: »Pokoj zuostavuji vám, pokoj muoj dávám vám!« « I dí: »On ť jest nám ... řiekal znaje to, modlil se řka B — vida to] spatřivši takové T říkával NC — Aj RT — 37 nové] čisté KPRNTU, to čisté C — pravého, upřímého (a upřímného NCU) KPRONU — obnoviž ty C — 38 I protož] A KPONT — «jakož . .. že) abychom B — «takové) vyn. B — 39 «musie ... býti odřezali B — obřezané U — nám na to N — milý Buoh KPRNU — 40 meč, totižto CU .- slova . . . svatého] slovo své svaté (drahý RU) KPRCU — 40—42 svého . . . odřezujícc svatého (ps. 5°), aby skrze ně některých milostí uskrovňovali a některé naprosto odetnúce od- vrhli B — 40 abychom my C — jeho drahým močem U, mečem drahým TC — totiž slovem U — jeho] vyn. PU, božím NC — 41 svatým] drahým PRN, vyn. CU — a obřezovali] vyn. U, a což jest škodného, odřezovali T — milostem] tělesnejm a světskejm a hovadnejm milostem a žádostem i také myšlením C — 42 odřezujíce pryč odřezujíce NU, abychom od sebe pryč zamítali T — 43 praví T — «v dnešniem ve B, v dnešním svatým RONTU — jsem] vyn. T — poslati] já pustiti KPN, já (vyn. T) dáti RCUT — 44 na zemi] vyn. KPRNTU — 44—46 Svatý .. . meč?] vyn. (!) K — 44 Zlatoustý PRONTU — mluvě mluví PRT, dí U — 45 dí] vyn. RU — Aj RT — to] vyn. C — ješto] že PONT — pravíš TU — pustiti] dáti TC, já dáti U — 46 na zemi] vyn. PCTU — anjelé, služebníci tvoji T — 47 Sláva] Chvála (+ sláva C) KPCN — výsosti R — 48 Ú ... však sau) a B — ÚJ I K, Aj TN, vyn. RU — sau to U — [tvoji] vyn. KPRONTU — 49 ga mluvili jsú B, vyn. C — nebude] není RU — také] tak K — 50 «jsi mluvil » mluvíš B, si mluviti ráčil T — svým svým milým T, vyn. U — řka] vyn. KPONT 36 Ž. 51, 12 — 49 Iz. 9, 7 — 50 Jan 14, 27 —
782 David, Kvida to nakaženie v sobě, řiekal: »Ej, milý Bože, stvoř u ve mně srdce nové a ducha upřímého obnov v střevách B 571 mých!« I protož, jakož sem řekl, že ty milosti «takové) neřádné Kmusie obřezovány a očišťovány býti, poslal nám Buoh 40 meč slova Ksvého svatého, abychom tiem mečem, slovem jeho svatým, to očišťovali a obřezovali, uskrovňujíce těm milostem a některé hned odřezujíce). I protož dí v dnešniem čtení: »Nepřišel jsem poslati pokoje na zemi, ale meč«. Svatý Jan Zlatá usta, mluvě na ta slova, 45 dí: »Ej, milý Pane, co jest to, ješto díš: »Nepřišel jsem pustiti pokoje na zemi, ale meč«? Však jsú anjelé zpívali při tvém na- rození: »Sláva na výsostech Bohu a na zemi pokoj lidem dobré vuole!« U, milý Pane, však sau všickni proroci [tvoji] proro- kovali ka mluvili", že tvému pokoji nebude konce! A také, 50 milý Pane, sám «jsi mluvil učedlníkóm svým řka: »Pokoj zuostavuji vám, pokoj muoj dávám vám!« « I dí: »On ť jest nám ... řiekal znaje to, modlil se řka B — vida to] spatřivši takové T říkával NC — Aj RT — 37 nové] čisté KPRNTU, to čisté C — pravého, upřímého (a upřímného NCU) KPRONU — obnoviž ty C — 38 I protož] A KPONT — «jakož . .. že) abychom B — «takové) vyn. B — 39 «musie ... býti odřezali B — obřezané U — nám na to N — milý Buoh KPRNU — 40 meč, totižto CU .- slova . . . svatého] slovo své svaté (drahý RU) KPRCU — 40—42 svého . . . odřezujícc svatého (ps. 5°), aby skrze ně některých milostí uskrovňovali a některé naprosto odetnúce od- vrhli B — 40 abychom my C — jeho drahým močem U, mečem drahým TC — totiž slovem U — jeho] vyn. PU, božím NC — 41 svatým] drahým PRN, vyn. CU — a obřezovali] vyn. U, a což jest škodného, odřezovali T — milostem] tělesnejm a světskejm a hovadnejm milostem a žádostem i také myšlením C — 42 odřezujíce pryč odřezujíce NU, abychom od sebe pryč zamítali T — 43 praví T — «v dnešniem ve B, v dnešním svatým RONTU — jsem] vyn. T — poslati] já pustiti KPN, já (vyn. T) dáti RCUT — 44 na zemi] vyn. KPRNTU — 44—46 Svatý .. . meč?] vyn. (!) K — 44 Zlatoustý PRONTU — mluvě mluví PRT, dí U — 45 dí] vyn. RU — Aj RT — to] vyn. C — ješto] že PONT — pravíš TU — pustiti] dáti TC, já dáti U — 46 na zemi] vyn. PCTU — anjelé, služebníci tvoji T — 47 Sláva] Chvála (+ sláva C) KPCN — výsosti R — 48 Ú ... však sau) a B — ÚJ I K, Aj TN, vyn. RU — sau to U — [tvoji] vyn. KPRONTU — 49 ga mluvili jsú B, vyn. C — nebude] není RU — také] tak K — 50 «jsi mluvil » mluvíš B, si mluviti ráčil T — svým svým milým T, vyn. U — řka] vyn. KPONT 36 Ž. 51, 12 — 49 Iz. 9, 7 — 50 Jan 14, 27 —
Strana 783
783 zjednal věčný pokoj, smířiv nás s Bohem Otcem, ale ten pokoj, kterýž ť mají hříšní lidé, on jest přišel, aby jej zrušil a zkazil, neb dí [skrze proroka]: »Já ť jsem nenáviděl pokoje hříšníkuov.« 55 Nebo ten pokoj zteklý, ješto hříšníci, majíce pokoj tohoto světa, dadí «se v rozpustilosti a v hříchy se vylijí, povolují ve všem tělu, což jedno líbo», zlý to, hanebný pokoj a bude příčina Kmnohým k věčnému zatracení, ješto lidé, v puotkách a v ne- snázkéch jsúce, spíše se hříchuov varují a hledie Boha ne- 60 hněvati i spieše se pomodlé, povolají k milému Bohu«. I toho ť pokoje hříšníci žádají, kterýž jest přišel zkaziti drahý Pán; ale volení boží, ti ť mají ustavičný boj, koni, dokud jsú zde, nikdy nemají pokoje, ale bojují ustavičně proti tělu, proti tělesným žádostem, proti ďábelským chytrostem a lsti a proti světským 65 osídluom, proti okrasám jeho mylným a minulým), berúce 51 muoj] vyn. KR — praví T, dí to U — vám i nám T — 52 zjednal a spůso- bil T — smířil RCU — Otcem] vyn. U — 53 hříšní lidé] hříšníci (+ nekající N, † a lidé nekající C) TNC — Ka zkazil vyn. BN, a zkazil, v nic obrátil T — 54 neb on KRU — praví T — [skrze proroka] vyn. KRCU, on sám PONT — nenáviděl] nenarodil (!) N — hřiešných lidí KPRONTU — 55 ten pokoj] v tom pokoji U — zteklý] zlej C, vzteklý a divoký T — zteklý .. . majíce pokoj] vyn. (!) RU — ješto jej T — majíce . . . světa] mají T — 56 dadí] vydávají TN, dávají CU — «se v vyn. (!) B, se v něm v T, se ve mnohé C, se lidé v U — rozpustilost R, rozpustilosti mnohé T — ve mnohé hříchy U — hříchy, nepravosti N, hříchy škodlivé T — 56—57 se vylijí ... pokoj, a] a tělu povolují, a to U — 56 vylívají NC — povolé KPR, povolujíce T — 56—57 povolují .. . jedno] po vůli těla živi sauce a což jest jemu N — (ve všem ... líbo sobě, v čem jedné mohú B — 57 tělu svému C —tělu... líbo světu a tělu i dáblu činí to, což jich tělu libého a duši škodlivého T — což jedno] a což KP — zlý jest TON — hanebný] vyn. T — příčinau N — 58 Kmnohým k věčnému věčného B — ješto] a ano (!) U — půtkách, v pokušeních C — nesnázkách B, nesnázech mnohých U, nesnázéch, v těž- kostech, v nemocech C — 59 jsúce] tu U, sauce postaveni TN — varují] vyn. (!) T — 59—60 hledie ... milému zvolají v zámutcích svých k B — 60 povolají] a volají U — I] Ale nyní lidé U — 61 hřiešní KPC, hříšní lidé RU — kterýž ... Pán] totiž jediné žádají ho míti, a Pán nebeský přišel, aby jej skazil U — kaziti B — drahý] milý KPCNT — 62 boj] nepokoj N — Koni a BU — jsú zde] zde (+ na světě T) zůstávají NT, sau zde na tomto bídném světě, v tomto plačtivém audolí, a dokudž sau živi C — 63 ale bojují ustavičně, než ustavičný boj bojují N, ale ustavičné boje U — tělu] tělu svému vlastnímu a C, tělu, dáblu N — 64—65 dábelským ... osídluom, proti světu i B — 64 dábelským] vyn. RU — lstem CU, 1stím R — 65 osídlám K — okrasám a šperkům C — mylným] mylným a svodným 54 Podle Ž. 73, 3 —
783 zjednal věčný pokoj, smířiv nás s Bohem Otcem, ale ten pokoj, kterýž ť mají hříšní lidé, on jest přišel, aby jej zrušil a zkazil, neb dí [skrze proroka]: »Já ť jsem nenáviděl pokoje hříšníkuov.« 55 Nebo ten pokoj zteklý, ješto hříšníci, majíce pokoj tohoto světa, dadí «se v rozpustilosti a v hříchy se vylijí, povolují ve všem tělu, což jedno líbo», zlý to, hanebný pokoj a bude příčina Kmnohým k věčnému zatracení, ješto lidé, v puotkách a v ne- snázkéch jsúce, spíše se hříchuov varují a hledie Boha ne- 60 hněvati i spieše se pomodlé, povolají k milému Bohu«. I toho ť pokoje hříšníci žádají, kterýž jest přišel zkaziti drahý Pán; ale volení boží, ti ť mají ustavičný boj, koni, dokud jsú zde, nikdy nemají pokoje, ale bojují ustavičně proti tělu, proti tělesným žádostem, proti ďábelským chytrostem a lsti a proti světským 65 osídluom, proti okrasám jeho mylným a minulým), berúce 51 muoj] vyn. KR — praví T, dí to U — vám i nám T — 52 zjednal a spůso- bil T — smířil RCU — Otcem] vyn. U — 53 hříšní lidé] hříšníci (+ nekající N, † a lidé nekající C) TNC — Ka zkazil vyn. BN, a zkazil, v nic obrátil T — 54 neb on KRU — praví T — [skrze proroka] vyn. KRCU, on sám PONT — nenáviděl] nenarodil (!) N — hřiešných lidí KPRONTU — 55 ten pokoj] v tom pokoji U — zteklý] zlej C, vzteklý a divoký T — zteklý .. . majíce pokoj] vyn. (!) RU — ješto jej T — majíce . . . světa] mají T — 56 dadí] vydávají TN, dávají CU — «se v vyn. (!) B, se v něm v T, se ve mnohé C, se lidé v U — rozpustilost R, rozpustilosti mnohé T — ve mnohé hříchy U — hříchy, nepravosti N, hříchy škodlivé T — 56—57 se vylijí ... pokoj, a] a tělu povolují, a to U — 56 vylívají NC — povolé KPR, povolujíce T — 56—57 povolují .. . jedno] po vůli těla živi sauce a což jest jemu N — (ve všem ... líbo sobě, v čem jedné mohú B — 57 tělu svému C —tělu... líbo světu a tělu i dáblu činí to, což jich tělu libého a duši škodlivého T — což jedno] a což KP — zlý jest TON — hanebný] vyn. T — příčinau N — 58 Kmnohým k věčnému věčného B — ješto] a ano (!) U — půtkách, v pokušeních C — nesnázkách B, nesnázech mnohých U, nesnázéch, v těž- kostech, v nemocech C — 59 jsúce] tu U, sauce postaveni TN — varují] vyn. (!) T — 59—60 hledie ... milému zvolají v zámutcích svých k B — 60 povolají] a volají U — I] Ale nyní lidé U — 61 hřiešní KPC, hříšní lidé RU — kterýž ... Pán] totiž jediné žádají ho míti, a Pán nebeský přišel, aby jej skazil U — kaziti B — drahý] milý KPCNT — 62 boj] nepokoj N — Koni a BU — jsú zde] zde (+ na světě T) zůstávají NT, sau zde na tomto bídném světě, v tomto plačtivém audolí, a dokudž sau živi C — 63 ale bojují ustavičně, než ustavičný boj bojují N, ale ustavičné boje U — tělu] tělu svému vlastnímu a C, tělu, dáblu N — 64—65 dábelským ... osídluom, proti světu i B — 64 dábelským] vyn. RU — lstem CU, 1stím R — 65 osídlám K — okrasám a šperkům C — mylným] mylným a svodným 54 Podle Ž. 73, 3 —
Strana 784
784 ten meč, o němž teď Pán dic, jeho slovo drahé, tiem se hájie, bránie, té milosti nepovolují, ale uskrovňují, obřezují. I jest ta jedna milost, kteréž tuto Pán dotýče ve čtení, a ta jest milování přátel, rodičuov, Kotce, mateře, ženy, dětí; ta milost má uskrov- 70 něna býti, aby nikoli nemiloval ženy své ani dětí ani otce ani žádného přítele, což by bylo proti Bohu a na překážku tvého spasení, Knikoli, ale aby uskrovnil té milosti)). Miluješ-li je, milujž je v Pánu Bohu, ne tau milostí hovadnú, ješto ta milost u Kzlá, B 572 hovadná náramně mnoho lidí zavede do pekla, ješto nejednú 75 učiní syn otci k libosti, ano bude proti Bohu, a zase též otec synu nebo máti dceři povolí, učiní, ano to Buoh zapověděl. I protož tu Ktakovú milost neřádnú tuto Pán zapovídá řka: »Kto miluje otce aneb máteř nad mě, není mne hoden«. Ba, synu, jestliže ť otec aneb máti chce co, aby učinil, není-li ť proti Bohu a proti 80 tvému spasení, zavázán jsi pod věčným zatracením; pakli ť jest proti Bohu Ka proti tvému spasení , nečiň nikoli, nechť otec a máti pláčí, prosé, i všickni přátelé nechť sebú tepú o zemi, «byť N, nestálým U — ka minulým proti chytrostem a úkladuom dábelským B, a brzo minulým C, a rychle pominulým T, vyn. N — berauce sobě RU — 66—67 kteď ... obřezují dí svatý Pavel, slovo milého Boha B — 66 teď] vyn. U — die] praví T, mluviti ráčí N — jeho] to U — svaté a drahé C, předrahé N — 67 milosti tělesné (+ hovadné a dábelské C) CU — nepovolí PRCNTU — obřezují ji U — 68 Pán velebný T — čtení svatým RCTU — a ta jest] vyn. T, a ta milost jest U — 69 kotce, mateře vyn. B — otce] v Taž in marg. — matky TC — manželky N — dítek N — ta] taková T — 70 ani] vyn. U — ani] vyn. U — ani] ani mateře ani U — 71 tvému U — 72 Knikoli . .. milosti vyn. B, než máš uskrovniti takové milosti T — nikoli] vyn. N — Jestliže je miluješ T — 73 v Pánu Bohu] milováním božím U — Bohu a pro Pána Boha T — tělesnau, hovadnau C — ješto] nebo U — gzlá vyn. B—74 zhovadilá RU — náramně] vyn. KPCNT — mnoho] vyn. R — vede RU — horaucího pekla T — «ješto vyn. B, nebo N, ano T, an U — nejednú] mnohdykráte T — 75 otci svému TC — Kano ješto BT, an U — to bude TNU — též] vyn. R — 75—76 otec ... dceři] otec též (vyn. RNU) nebo máti (mátě RC, matka T) synu nebo (vyn. PT) dceři PRONTU — 76 povolí] vyn. U — učiní] vyn. KPCTU, ve zlém N — 77 tu) tuto KPCN, tu a T — «takovú vyn. B — neřádnú] nezřízenau C — tuto] vyn. KPCNTU — Pán] Pán a neřádnau C, Bůh U — zapověděl a zapovídá U — 78 aneb máteř] máteř (matku T) a (nebo RU) jiné (+ věci C) KPRONTU — nad více nežli TN — synu, cero(!) C — 79 mátě RC, matka TN — co, aby] aby to U — není-li ť to T — 79—80 a proti tvému spasení Jučiň KPN, a proti přikázaní božímu, učiň C, pospěšně učiň, nebo k tomu T — 80 jest to T — 81 a proti . . . spasení vyn. B — 82 mátě PC, matka T — prosé vyn. T — sebau třebas C — tepů] bijí U — «by ť se rvali rují se B, byť se
784 ten meč, o němž teď Pán dic, jeho slovo drahé, tiem se hájie, bránie, té milosti nepovolují, ale uskrovňují, obřezují. I jest ta jedna milost, kteréž tuto Pán dotýče ve čtení, a ta jest milování přátel, rodičuov, Kotce, mateře, ženy, dětí; ta milost má uskrov- 70 něna býti, aby nikoli nemiloval ženy své ani dětí ani otce ani žádného přítele, což by bylo proti Bohu a na překážku tvého spasení, Knikoli, ale aby uskrovnil té milosti)). Miluješ-li je, milujž je v Pánu Bohu, ne tau milostí hovadnú, ješto ta milost u Kzlá, B 572 hovadná náramně mnoho lidí zavede do pekla, ješto nejednú 75 učiní syn otci k libosti, ano bude proti Bohu, a zase též otec synu nebo máti dceři povolí, učiní, ano to Buoh zapověděl. I protož tu Ktakovú milost neřádnú tuto Pán zapovídá řka: »Kto miluje otce aneb máteř nad mě, není mne hoden«. Ba, synu, jestliže ť otec aneb máti chce co, aby učinil, není-li ť proti Bohu a proti 80 tvému spasení, zavázán jsi pod věčným zatracením; pakli ť jest proti Bohu Ka proti tvému spasení , nečiň nikoli, nechť otec a máti pláčí, prosé, i všickni přátelé nechť sebú tepú o zemi, «byť N, nestálým U — ka minulým proti chytrostem a úkladuom dábelským B, a brzo minulým C, a rychle pominulým T, vyn. N — berauce sobě RU — 66—67 kteď ... obřezují dí svatý Pavel, slovo milého Boha B — 66 teď] vyn. U — die] praví T, mluviti ráčí N — jeho] to U — svaté a drahé C, předrahé N — 67 milosti tělesné (+ hovadné a dábelské C) CU — nepovolí PRCNTU — obřezují ji U — 68 Pán velebný T — čtení svatým RCTU — a ta jest] vyn. T, a ta milost jest U — 69 kotce, mateře vyn. B — otce] v Taž in marg. — matky TC — manželky N — dítek N — ta] taková T — 70 ani] vyn. U — ani] vyn. U — ani] ani mateře ani U — 71 tvému U — 72 Knikoli . .. milosti vyn. B, než máš uskrovniti takové milosti T — nikoli] vyn. N — Jestliže je miluješ T — 73 v Pánu Bohu] milováním božím U — Bohu a pro Pána Boha T — tělesnau, hovadnau C — ješto] nebo U — gzlá vyn. B—74 zhovadilá RU — náramně] vyn. KPCNT — mnoho] vyn. R — vede RU — horaucího pekla T — «ješto vyn. B, nebo N, ano T, an U — nejednú] mnohdykráte T — 75 otci svému TC — Kano ješto BT, an U — to bude TNU — též] vyn. R — 75—76 otec ... dceři] otec též (vyn. RNU) nebo máti (mátě RC, matka T) synu nebo (vyn. PT) dceři PRONTU — 76 povolí] vyn. U — učiní] vyn. KPCTU, ve zlém N — 77 tu) tuto KPCN, tu a T — «takovú vyn. B — neřádnú] nezřízenau C — tuto] vyn. KPCNTU — Pán] Pán a neřádnau C, Bůh U — zapověděl a zapovídá U — 78 aneb máteř] máteř (matku T) a (nebo RU) jiné (+ věci C) KPRONTU — nad více nežli TN — synu, cero(!) C — 79 mátě RC, matka TN — co, aby] aby to U — není-li ť to T — 79—80 a proti tvému spasení Jučiň KPN, a proti přikázaní božímu, učiň C, pospěšně učiň, nebo k tomu T — 80 jest to T — 81 a proti . . . spasení vyn. B — 82 mátě PC, matka T — prosé vyn. T — sebau třebas C — tepů] bijí U — «by ť se rvali rují se B, byť se
Strana 785
785 se rvali", rečiň nikoli, nedaj se nikoli té hovadné milosti přemoci, «ješto) — oh, «nastojte)! — co lidí ta milost zavede! Tito 85 otcové a matery, ješto Kz té hovadné milosti děti své připravují, fiflují, kono červené třevíčky, oboječky — ješto, «kdyby máti, vezmúc meč, i sraubila po křtu dítěti hlavu, méně by mu uškodila, než ihned z mladu vedúce ku pýše a k světu, nébrž prospěla by jemu, pomohúc mu do nebe. Co jest zlého Erodes 90 těm dětem učinil, zmordovav je? Né, an prospěl, že mučedl nickú korunu vzaly! A by byly živy a tak je jich rodičové vedli ku pýše, k světu, jako nynější vedau své, viera jest a měj tu vieru, že by byly v pekle! Však připravujte, veďte k světu, zjednajte perel, nakupte pásuov — zvíte i s nimi, kde ť bude 95 déle býti! Nevěřte žádnému, než vymluvte, opremujte: »Co to pak za vrch rvali C, vyn. U — 83 nečiň nikoli] vyn. U — tělesné a hovadné C — 84 «ješto? vyn. BU — och CU, ach TN — «nastojte) vyn. B, nestojte KN — lidí mnoho NC — milost hovadná RU — zavodí C — 85 matky PONT, mateře RU — ješto] an U — z té ... milosti hovadně milují B — své] vyn. KPT — připravují hrdě, pyšně T — 86 fiflují, ať mají N, fiflují a šperkují C — kono vyn. BN, ono ať má pěkné T — střevíčky TONU — červené oboječky P, oboječky hedbávné (hedbábné U), pyšné (vyn. U), hrdé (vyn. U) RU, oboječky s vokružím C, pěkný oboječek T — kdyby, máti by mátě B — 87 mátě RCU, matka N, matko T — i srau- bila] sťala RU — hned po křtu N — míněji R, míně N — 88 tím uškodila T — nežli by U — z mládi KPRNTU, když z mládi C — vedúce] vedauce je KPU, napomáhajíce T — a k světu] vyn. U, a k světu, k hříchům C — nébrž] ale U — 89 více prospěla T — pomohúc mu] a pomohla NC — nebes PON — Co] Zdaliž TN — 89—90 jest zlého .. . učinil Erodes uškodil dítkám B, jest onen Herodes zle tím poslaužil oněm dítkám židovským T — 89 zlého] co zlého N — 90 těm] vyn. RNU — dítkám N — dav je po- mordovati (zmordovati N) TN, an je zmordoval U — 90—93 «Né ... Však Nadělal z nich mučedlníkuov! Ale vy B — 90 Né, an prospěl] I, prospěl jim U — Né, an] Nýbrž T, Nýbrž jim ještě C, Nikoliv, ale velice N — mučedlničí PR — 91 vzaly] přijaly C, obdržely N — by] kdyby T — živy zůstaly T, živy věčně U — rodičové snad by je byli C — vedli by je R — 92 k světu] vyn. T — nynější] nynější rodičové C, i nyní U — své] vyn. T, své děti CU — 92—93 viera . .. vieru] věz o tom docela N, mám naději a můž se tomu věřiti, že by jim byly příčina k větčímu a k jejich horšímu zlému C — 92 viera jest a] vyn. T, i U — jest má R — mějtež U — 93 byly v pekle] se byly do pekla dostaly T — v pekle i s vámi RU — Však pak C — Však . . . k světu] Povedete-li je k světu a ku pejše U — 93—95 Však . . . opremujte] Já ť vám to pravím, budete-li tak své děti strojiti a k světu vésti, perly, pásy stříbrné kupovati, že se musíte i s nimi tu stavěti, kdež bude ach! běda! Ale vy ť to umíte vymluviti a opremovati řka T — 93 při- pravujete P — vedete P — 94 zjedráte PU — nakaupíte PU — pásův zlatejch C — 95 A nevěříte vy (vyn. P) PCU — než vymluvte, opremujtel Rokycanova Postilla. 50
785 se rvali", rečiň nikoli, nedaj se nikoli té hovadné milosti přemoci, «ješto) — oh, «nastojte)! — co lidí ta milost zavede! Tito 85 otcové a matery, ješto Kz té hovadné milosti děti své připravují, fiflují, kono červené třevíčky, oboječky — ješto, «kdyby máti, vezmúc meč, i sraubila po křtu dítěti hlavu, méně by mu uškodila, než ihned z mladu vedúce ku pýše a k světu, nébrž prospěla by jemu, pomohúc mu do nebe. Co jest zlého Erodes 90 těm dětem učinil, zmordovav je? Né, an prospěl, že mučedl nickú korunu vzaly! A by byly živy a tak je jich rodičové vedli ku pýše, k světu, jako nynější vedau své, viera jest a měj tu vieru, že by byly v pekle! Však připravujte, veďte k světu, zjednajte perel, nakupte pásuov — zvíte i s nimi, kde ť bude 95 déle býti! Nevěřte žádnému, než vymluvte, opremujte: »Co to pak za vrch rvali C, vyn. U — 83 nečiň nikoli] vyn. U — tělesné a hovadné C — 84 «ješto? vyn. BU — och CU, ach TN — «nastojte) vyn. B, nestojte KN — lidí mnoho NC — milost hovadná RU — zavodí C — 85 matky PONT, mateře RU — ješto] an U — z té ... milosti hovadně milují B — své] vyn. KPT — připravují hrdě, pyšně T — 86 fiflují, ať mají N, fiflují a šperkují C — kono vyn. BN, ono ať má pěkné T — střevíčky TONU — červené oboječky P, oboječky hedbávné (hedbábné U), pyšné (vyn. U), hrdé (vyn. U) RU, oboječky s vokružím C, pěkný oboječek T — kdyby, máti by mátě B — 87 mátě RCU, matka N, matko T — i srau- bila] sťala RU — hned po křtu N — míněji R, míně N — 88 tím uškodila T — nežli by U — z mládi KPRNTU, když z mládi C — vedúce] vedauce je KPU, napomáhajíce T — a k světu] vyn. U, a k světu, k hříchům C — nébrž] ale U — 89 více prospěla T — pomohúc mu] a pomohla NC — nebes PON — Co] Zdaliž TN — 89—90 jest zlého .. . učinil Erodes uškodil dítkám B, jest onen Herodes zle tím poslaužil oněm dítkám židovským T — 89 zlého] co zlého N — 90 těm] vyn. RNU — dítkám N — dav je po- mordovati (zmordovati N) TN, an je zmordoval U — 90—93 «Né ... Však Nadělal z nich mučedlníkuov! Ale vy B — 90 Né, an prospěl] I, prospěl jim U — Né, an] Nýbrž T, Nýbrž jim ještě C, Nikoliv, ale velice N — mučedlničí PR — 91 vzaly] přijaly C, obdržely N — by] kdyby T — živy zůstaly T, živy věčně U — rodičové snad by je byli C — vedli by je R — 92 k světu] vyn. T — nynější] nynější rodičové C, i nyní U — své] vyn. T, své děti CU — 92—93 viera . .. vieru] věz o tom docela N, mám naději a můž se tomu věřiti, že by jim byly příčina k větčímu a k jejich horšímu zlému C — 92 viera jest a] vyn. T, i U — jest má R — mějtež U — 93 byly v pekle] se byly do pekla dostaly T — v pekle i s vámi RU — Však pak C — Však . . . k světu] Povedete-li je k světu a ku pejše U — 93—95 Však . . . opremujte] Já ť vám to pravím, budete-li tak své děti strojiti a k světu vésti, perly, pásy stříbrné kupovati, že se musíte i s nimi tu stavěti, kdež bude ach! běda! Ale vy ť to umíte vymluviti a opremovati řka T — 93 při- pravujete P — vedete P — 94 zjedráte PU — nakaupíte PU — pásův zlatejch C — 95 A nevěříte vy (vyn. P) PCU — než vymluvte, opremujtel Rokycanova Postilla. 50
Strana 786
786 škodí mladému,a co děťátku škodí třevíčky červené, co kožíšky, premované zlatem?« Vymluvíte to, shledáte! A děti, ješto vědauc, proti Bohu že jest, poslúcháte starost, zvíte, nemějte péče! Ano: »A, prý, ano muoj otec tak byl a má mátě« (to o krvi boží) 100 »a já také tak chci býti!)«. Aha! Teď ť dí Pán, že jest «přišel, aby oddělil syna od otce, a ktož miluje otce aneb máteř nad mě, není ť mne hoden. Otec tvuoj, víš-li, kde jest, jestliže jest umřel? An snad v pekle — jehož Buoh nedaj! — a ty (na to o svú víru zpoléhati, na lidech zakládati vieru svú a své spasenie) — ne- 105 bezpečná věc! ale vymlauvají U — vymluvíte P, vymlauváte to C — opremujte] opremu- jete P, opremujte to, jakž chcete R, premujete divně co krejčí sukni C — Co] A, prej, co C, A, co KPNTU — (to) vyn. B — 96 škodí] vyn. U — 96—97 «mladému ... vědauc dítěti mladému, toto nebo ono?« A vy děti, ješto nevědúce (!) B — 96 mladému . .. dětátku] malému U — škodí páteře neb trošty na hrdle N — střevíce R, ano střevíce U, střevíčky NC — co] vyn. U — kožíšky] košilky RU, kožíšek T — 97 premovaný T — zlatem) zlatem, pasimány, šňůrkami a tkanicemi hedbávnejmi (anebo tau po- zlátkau mám říci,však ť to není pravé zlato, než tak oni říkají!) C, zlatem i všelijakým hedbábím U — Vymluvíte] Vymluvíte se R. Nevymluvíte se před Bohem T, I (vyn. C), nevymluvíte se CU — to, shledáte-li se, já t vám toho přeji N — vy, děti TC — ješto] vyn. KRTU, také C — vědauc o tom C, vidauce RU — 98 proti Bohu že jest] to, že jest to proti Pánu Bohu U — jest] vám poraučejí T — poslúcháte starost] nemají jich v tom poslauchati. Ó rodičové U — starost] starosty R, svejch starost C, rodičův svých N, v tom rodičův svých T — zvíte ť o tom U — nemějte] nebudete-li míti C, nemáte-li U — nemějte péče] co vám s (!) toho přijde T — péče a stráže nad svejmi milejmi dušemi C — 98—99 Ano ... prý, ano A druhý dí: »Ana má mátě B, A druzí budau říci: »Ano R, A jiní říkají: »An U. Ale vy, bídní děti, říkáte: »Ano T — 98 Ano] vyn. PON — 99 byl živ C — 99—100 a má ...a pod jednú zpuosobú B, té víry a má matka taky (totiž pod jednau) N, a matka má byla pod jednau T — 99 a má] ano má R, a P . - 100 tak] vyn. T — chci býti budu BT, chci býti, jako i oni byli C — Aha] Poslechni, co N, vyn. T — praví TN — Pán Buoh PCNT — (přišel, aby vyn. BRU — 101 rozdělil C — matku TC — nad mě] více nežli mne TC, i jiné mimo mně (!) U — 102 jest] jest se dostal TN — jestliže] když TN — 103 do pekla TN, v pekle můž bejti C — jehož čehož RONTU — Pane Bože T — nedaj] zachovej N, rač zachovati C, uchovej pro své milosrdenství T — «na to vyn. BNT — o svú víru) na ň'ho v své víře N, chceš T, a na svau víru C — 103—104 o svú víru . . spasenie) svau vírau spolíháš a o své spasení: to U — 104 zpoléhati] vyn. T, zpolíhati chceš C — «zakládati ... spasenie vyn. B — zakládati a skládati R — nebezpečná] není bezpečná RU, velmi nebezpečná T — 105 věc jest NC —
786 škodí mladému,a co děťátku škodí třevíčky červené, co kožíšky, premované zlatem?« Vymluvíte to, shledáte! A děti, ješto vědauc, proti Bohu že jest, poslúcháte starost, zvíte, nemějte péče! Ano: »A, prý, ano muoj otec tak byl a má mátě« (to o krvi boží) 100 »a já také tak chci býti!)«. Aha! Teď ť dí Pán, že jest «přišel, aby oddělil syna od otce, a ktož miluje otce aneb máteř nad mě, není ť mne hoden. Otec tvuoj, víš-li, kde jest, jestliže jest umřel? An snad v pekle — jehož Buoh nedaj! — a ty (na to o svú víru zpoléhati, na lidech zakládati vieru svú a své spasenie) — ne- 105 bezpečná věc! ale vymlauvají U — vymluvíte P, vymlauváte to C — opremujte] opremu- jete P, opremujte to, jakž chcete R, premujete divně co krejčí sukni C — Co] A, prej, co C, A, co KPNTU — (to) vyn. B — 96 škodí] vyn. U — 96—97 «mladému ... vědauc dítěti mladému, toto nebo ono?« A vy děti, ješto nevědúce (!) B — 96 mladému . .. dětátku] malému U — škodí páteře neb trošty na hrdle N — střevíce R, ano střevíce U, střevíčky NC — co] vyn. U — kožíšky] košilky RU, kožíšek T — 97 premovaný T — zlatem) zlatem, pasimány, šňůrkami a tkanicemi hedbávnejmi (anebo tau po- zlátkau mám říci,však ť to není pravé zlato, než tak oni říkají!) C, zlatem i všelijakým hedbábím U — Vymluvíte] Vymluvíte se R. Nevymluvíte se před Bohem T, I (vyn. C), nevymluvíte se CU — to, shledáte-li se, já t vám toho přeji N — vy, děti TC — ješto] vyn. KRTU, také C — vědauc o tom C, vidauce RU — 98 proti Bohu že jest] to, že jest to proti Pánu Bohu U — jest] vám poraučejí T — poslúcháte starost] nemají jich v tom poslauchati. Ó rodičové U — starost] starosty R, svejch starost C, rodičův svých N, v tom rodičův svých T — zvíte ť o tom U — nemějte] nebudete-li míti C, nemáte-li U — nemějte péče] co vám s (!) toho přijde T — péče a stráže nad svejmi milejmi dušemi C — 98—99 Ano ... prý, ano A druhý dí: »Ana má mátě B, A druzí budau říci: »Ano R, A jiní říkají: »An U. Ale vy, bídní děti, říkáte: »Ano T — 98 Ano] vyn. PON — 99 byl živ C — 99—100 a má ...a pod jednú zpuosobú B, té víry a má matka taky (totiž pod jednau) N, a matka má byla pod jednau T — 99 a má] ano má R, a P . - 100 tak] vyn. T — chci býti budu BT, chci býti, jako i oni byli C — Aha] Poslechni, co N, vyn. T — praví TN — Pán Buoh PCNT — (přišel, aby vyn. BRU — 101 rozdělil C — matku TC — nad mě] více nežli mne TC, i jiné mimo mně (!) U — 102 jest] jest se dostal TN — jestliže] když TN — 103 do pekla TN, v pekle můž bejti C — jehož čehož RONTU — Pane Bože T — nedaj] zachovej N, rač zachovati C, uchovej pro své milosrdenství T — «na to vyn. BNT — o svú víru) na ň'ho v své víře N, chceš T, a na svau víru C — 103—104 o svú víru . . spasenie) svau vírau spolíháš a o své spasení: to U — 104 zpoléhati] vyn. T, zpolíhati chceš C — «zakládati ... spasenie vyn. B — zakládati a skládati R — nebezpečná] není bezpečná RU, velmi nebezpečná T — 105 věc jest NC —
Strana 787
787 Teď tento dnešní svatý Vít, jenž jest nám položen k veliké hanbě naší: ve XII letech, byl mladé dítě, otec chtěl, aby se modlám klaněl; nikoli nechtěl, ka vším pohrdalpro Buoh, jako se zpievá, že radějí hrdla nasadil až do smrti). 110 Ó, co samy starosty svých) dětí do pekla zavedau! Proto ť jest teď řekl Pán: »Nepřátelé člověka domácí jeho«. Druhá milost, o níž teď mluví Pán, jest, kterúžto lidé milují sami se, a to, když dí: »A ktož nebéře kříže svého a ne- B 573 následuje mne, nenie mne hoden«. Z toho, že [jjse lidé sami 115 milují, pochodí mnoho zlého. Z čeho tato pýcha v lidech, než že se sami milují? Byť tyto ženy samy se nemilovaly, však by té pýchy nechaly! Skuoro-li ujmete vocasuov těch, aby se ne- smýkaly saukně, blány, kožichy po vás? A na to ť jest Pán dal meč a pustil slovo své), aby ženy křesťanské perel, zlata, 106 Teď] vyn. TN, A U — dnešní syn T — svatý a blahoslavený N, svatý, milý T — jenž] jehož památku sobě jako dnes připomínáme T — 106—107 veliké . . . naší našemu velikému zahanbení N — 107 «naší) vyn. B — ve XII ... dítě] nebo sauce v mladém věku, ve dvanácti letech T — ve XII sauce ve dvanácti N, an sa ve dvanácti U — a (vyn. R) otec jeho RNTU — 108 nikoli] a (ale U) on nikoliv RCU, nikoli toho učiniti TN — ga ale i otcem i BK, ale tím TN — pohrdav B — 108—109 «pro Buoh . .. že) vyn. B — pro Pána (vyn. TCN) Boha RUTCN — 109 jako se zpievál vyn. U, jako se zpívá: »Dulces prius sprevit sinus« R — že ale RU — hrdla] šíje (+ své N) KPNT, šíje, totiž hlavy své C — 110 O Ach TN — samy starosty] rodičové mnoho T, rodičové sami NC — starosty, starší U — svých vyn. B, svých vlastních T — do pekla] vyn. U, do horaucího pekla T — 111 Pán a Spasitel, že U — člověka sau CU — 112 o níž] z nicž K — teďj tuto KPRCNTU — mluvíj zmínku činí RU — Pán, totižto RU — jest] ta U — 113 a to vyn. B, a to v tom T — když] kdež TC — 113—114 A ktož .. . hoden? Ktož miluje život svuoj, ztratí ť jej B — 113 svého na každej den C — 114—115 Z toho . . . Z čeho] Nebo odkud pochází U — 114 se KPRONTU — lidé] vyn. U — 115 pochází TNC — náramně mnoho R — Z čeho] Nebo z čeho pochodí R, Z čeho jest vznikla N — tato] tak N — veliká pejcha NT — než že] neb KPR, než s (!) toho, že T, I, z toho, že NCU — 116 milují] lidé milují (+ svá hříšná, smrdutá těla T) NT, milují a sami se sobě zalibují C — ženy pyšné, šporkovné, fiflovné a přípravné a hodovné C — samy se] sebe U — však by však by se tak nepotvořily, ale N — 117 pejchy dábelské C — by nechaly N — Skuoro-li ujmete] Ba, brzo-li vy necháte U — Ba, skůro-li vy R — ujmete] vyn. (!) R — těch ďábelských RU, těch pekelnejch, dábelskejch ČN — 117—118 vocasuov ... po vás] těch premování a bodení šatův, dáblem vymyšlených T — se nesmýkaly . .. kožichy nesmýkaly B — 118 saukně .. . kožichy vyn. U — po vás] za vámi U — A na to ť Ano U — milý Pán T — 119 Kdal meč ... slovo své pustil meč slova svého 50*
787 Teď tento dnešní svatý Vít, jenž jest nám položen k veliké hanbě naší: ve XII letech, byl mladé dítě, otec chtěl, aby se modlám klaněl; nikoli nechtěl, ka vším pohrdalpro Buoh, jako se zpievá, že radějí hrdla nasadil až do smrti). 110 Ó, co samy starosty svých) dětí do pekla zavedau! Proto ť jest teď řekl Pán: »Nepřátelé člověka domácí jeho«. Druhá milost, o níž teď mluví Pán, jest, kterúžto lidé milují sami se, a to, když dí: »A ktož nebéře kříže svého a ne- B 573 následuje mne, nenie mne hoden«. Z toho, že [jjse lidé sami 115 milují, pochodí mnoho zlého. Z čeho tato pýcha v lidech, než že se sami milují? Byť tyto ženy samy se nemilovaly, však by té pýchy nechaly! Skuoro-li ujmete vocasuov těch, aby se ne- smýkaly saukně, blány, kožichy po vás? A na to ť jest Pán dal meč a pustil slovo své), aby ženy křesťanské perel, zlata, 106 Teď] vyn. TN, A U — dnešní syn T — svatý a blahoslavený N, svatý, milý T — jenž] jehož památku sobě jako dnes připomínáme T — 106—107 veliké . . . naší našemu velikému zahanbení N — 107 «naší) vyn. B — ve XII ... dítě] nebo sauce v mladém věku, ve dvanácti letech T — ve XII sauce ve dvanácti N, an sa ve dvanácti U — a (vyn. R) otec jeho RNTU — 108 nikoli] a (ale U) on nikoliv RCU, nikoli toho učiniti TN — ga ale i otcem i BK, ale tím TN — pohrdav B — 108—109 «pro Buoh . .. že) vyn. B — pro Pána (vyn. TCN) Boha RUTCN — 109 jako se zpievál vyn. U, jako se zpívá: »Dulces prius sprevit sinus« R — že ale RU — hrdla] šíje (+ své N) KPNT, šíje, totiž hlavy své C — 110 O Ach TN — samy starosty] rodičové mnoho T, rodičové sami NC — starosty, starší U — svých vyn. B, svých vlastních T — do pekla] vyn. U, do horaucího pekla T — 111 Pán a Spasitel, že U — člověka sau CU — 112 o níž] z nicž K — teďj tuto KPRCNTU — mluvíj zmínku činí RU — Pán, totižto RU — jest] ta U — 113 a to vyn. B, a to v tom T — když] kdež TC — 113—114 A ktož .. . hoden? Ktož miluje život svuoj, ztratí ť jej B — 113 svého na každej den C — 114—115 Z toho . . . Z čeho] Nebo odkud pochází U — 114 se KPRONTU — lidé] vyn. U — 115 pochází TNC — náramně mnoho R — Z čeho] Nebo z čeho pochodí R, Z čeho jest vznikla N — tato] tak N — veliká pejcha NT — než že] neb KPR, než s (!) toho, že T, I, z toho, že NCU — 116 milují] lidé milují (+ svá hříšná, smrdutá těla T) NT, milují a sami se sobě zalibují C — ženy pyšné, šporkovné, fiflovné a přípravné a hodovné C — samy se] sebe U — však by však by se tak nepotvořily, ale N — 117 pejchy dábelské C — by nechaly N — Skuoro-li ujmete] Ba, brzo-li vy necháte U — Ba, skůro-li vy R — ujmete] vyn. (!) R — těch ďábelských RU, těch pekelnejch, dábelskejch ČN — 117—118 vocasuov ... po vás] těch premování a bodení šatův, dáblem vymyšlených T — se nesmýkaly . .. kožichy nesmýkaly B — 118 saukně .. . kožichy vyn. U — po vás] za vámi U — A na to ť Ano U — milý Pán T — 119 Kdal meč ... slovo své pustil meč slova svého 50*
Strana 788
788 120 drahého rúcha nepožívaly. Muží též špice dlúhé), kroje čertovy rozličné na rauše, jak jedno mohau, jeden nad druhého [vy- myšlují]! Z čeho tyto války, nesnáze, mordové [povstávají než z toho, že lidé sami se milují, hrdí, pyšní, nadutí, aby jeden nad druhým byl, ješto těmi válkami nic dobrého nepřicházie, 125 než jedno že země «bývá krví naplněna,povětřie křikem od vdov, od sirotkuov, od lidí chudých, ano je drau, laupie, a peklo bývá dušemi naplněno? Račiž ty, milý Bože, ty války sstaviti a dáti pokoj vedlé své vuole! Ba ještě, odkud se jest rozmohlo lakomství mezi lidmi? Vše z toho, že se lidé sami milují. I protož 130 ta milost samého sebe má býti obřezána «tiem) mečem, slovem božím; ne tak ihned, aby sebe člověk nenáviděl, — také ť se má milovati tak, jakž Buoh velí. A že člověk jest jako dvój, vnitřní a zevnitřní, tělo a duše, i že jest duše nětco božského, má nesmírně více milována býti než tělo. Otažiž sebe každý, co 135 více miluješ, čeho s' pilnějí, těla-li čili duše?! To ť Buoh zná a B — pustil] vynesl T — své svaté C — zlata a stříbra T, zlata ani C — 120 drahého kamení T — hedvábného raucha T — neužívaly T — 120—122 též . . . vymyšlují] krojův rozličných jeden nad druhého potvo řvíce se (ps. potwozice!) neužívali T — 120 špice dlúhé» vyn. B — dáblovy PRCU — 121 rozličné . .. mohau) vyn. B — jak jedno] jaké U — [vy- myšlují] vyn. KPRCNU — 122 «nesnáze a BK — morové CU — [po- vstávají] vyn. KPRONU, povstali T — 123 nežl jediné T — lidé] vyn. U — milují, an lidé U — pyšní] vyn. U — naduti sauce T, nadutí hledí se vždy povejšiti C — 123—125 aby jeden ... jedno že jeden druhého nemi- lujíce, i z toho mordové, války B — 124 nad druhým] nad druhého C, druhého pánem T — byl] mohl býti T, byl a vládl U — ješto] an U — nepřicházie] se nepůsobí T — 125 jedno] vyn. TN, to CU — «bývá vyn. B — krví lidskau a hovadskau T — naplněna] napojena neb naplněna C — 125—128 «povětřie ... vuole! a peklo dušemi B — 126 lidí chudých] lidu chudého stonání a naříkání T — ano je drau] an jeden druhého U — je] jej R — 127 Račiž ... Bože] Protož potřebí jest nám prositi Pána Boha, aby T — ty] vyn. U — Bože všemohaucí N — sstaviti] zastaviti T, přetrh- nauti a zastaviti N — 128 dáti] vyn. T — podlé U — svatý vuole RU, líbezné vuole C, vuole nám dáti ráčil T — ještě] vyn. N, ješto C — rozmohlo] rozmnožilo TON — 129 toto lakomství N, lakomství, lakota C, lakomství nezřízené T — mezi lidmi] vyn. KPCNT — 130 samého sebe] sami se milo- vati N — sebe milování T — obřezována KPRC, odřezána U — «tiem? vyn. B — mečem] kosířem T, mečem, to jest U — 131 sebe samého N — v nenávisti měl N — také ť] tak PC, ale tak TN — 132 tak] vyn. KONT — přikazuje TN — dvojí RNTU — 133 a zevnitřní] vyn. RU — i že jest duše nětco] a to, co jest U — 134 má tehdy T, to má U — více] vyn. U — milo- váno U — než tělo] vyn. RU, nad tělo N — sebe] se sám sebe (vyn. U) RU — každý člověk T, každý, i já také sebe U — 135 milujeme U — čeho...
788 120 drahého rúcha nepožívaly. Muží též špice dlúhé), kroje čertovy rozličné na rauše, jak jedno mohau, jeden nad druhého [vy- myšlují]! Z čeho tyto války, nesnáze, mordové [povstávají než z toho, že lidé sami se milují, hrdí, pyšní, nadutí, aby jeden nad druhým byl, ješto těmi válkami nic dobrého nepřicházie, 125 než jedno že země «bývá krví naplněna,povětřie křikem od vdov, od sirotkuov, od lidí chudých, ano je drau, laupie, a peklo bývá dušemi naplněno? Račiž ty, milý Bože, ty války sstaviti a dáti pokoj vedlé své vuole! Ba ještě, odkud se jest rozmohlo lakomství mezi lidmi? Vše z toho, že se lidé sami milují. I protož 130 ta milost samého sebe má býti obřezána «tiem) mečem, slovem božím; ne tak ihned, aby sebe člověk nenáviděl, — také ť se má milovati tak, jakž Buoh velí. A že člověk jest jako dvój, vnitřní a zevnitřní, tělo a duše, i že jest duše nětco božského, má nesmírně více milována býti než tělo. Otažiž sebe každý, co 135 více miluješ, čeho s' pilnějí, těla-li čili duše?! To ť Buoh zná a B — pustil] vynesl T — své svaté C — zlata a stříbra T, zlata ani C — 120 drahého kamení T — hedvábného raucha T — neužívaly T — 120—122 též . . . vymyšlují] krojův rozličných jeden nad druhého potvo řvíce se (ps. potwozice!) neužívali T — 120 špice dlúhé» vyn. B — dáblovy PRCU — 121 rozličné . .. mohau) vyn. B — jak jedno] jaké U — [vy- myšlují] vyn. KPRCNU — 122 «nesnáze a BK — morové CU — [po- vstávají] vyn. KPRONU, povstali T — 123 nežl jediné T — lidé] vyn. U — milují, an lidé U — pyšní] vyn. U — naduti sauce T, nadutí hledí se vždy povejšiti C — 123—125 aby jeden ... jedno že jeden druhého nemi- lujíce, i z toho mordové, války B — 124 nad druhým] nad druhého C, druhého pánem T — byl] mohl býti T, byl a vládl U — ješto] an U — nepřicházie] se nepůsobí T — 125 jedno] vyn. TN, to CU — «bývá vyn. B — krví lidskau a hovadskau T — naplněna] napojena neb naplněna C — 125—128 «povětřie ... vuole! a peklo dušemi B — 126 lidí chudých] lidu chudého stonání a naříkání T — ano je drau] an jeden druhého U — je] jej R — 127 Račiž ... Bože] Protož potřebí jest nám prositi Pána Boha, aby T — ty] vyn. U — Bože všemohaucí N — sstaviti] zastaviti T, přetrh- nauti a zastaviti N — 128 dáti] vyn. T — podlé U — svatý vuole RU, líbezné vuole C, vuole nám dáti ráčil T — ještě] vyn. N, ješto C — rozmohlo] rozmnožilo TON — 129 toto lakomství N, lakomství, lakota C, lakomství nezřízené T — mezi lidmi] vyn. KPCNT — 130 samého sebe] sami se milo- vati N — sebe milování T — obřezována KPRC, odřezána U — «tiem? vyn. B — mečem] kosířem T, mečem, to jest U — 131 sebe samého N — v nenávisti měl N — také ť] tak PC, ale tak TN — 132 tak] vyn. KONT — přikazuje TN — dvojí RNTU — 133 a zevnitřní] vyn. RU — i že jest duše nětco] a to, co jest U — 134 má tehdy T, to má U — více] vyn. U — milo- váno U — než tělo] vyn. RU, nad tělo N — sebe] se sám sebe (vyn. U) RU — každý člověk T, každý, i já také sebe U — 135 milujeme U — čeho...
Strana 789
789 140 o to ť s tebú puojde na saud. Mnedle, čeho jste pilnější, tělo-li nakrmiti či duši? Oč máte větší péči, pečujete-li o to, abyšte tu ubohú duši nakrmili jeho tělem drahým) a napojili krví jeho svatú, čili dosti jednú v rok? Zvíte, že ť to bude Buoh súditi) Třetí, dotýče milování tělesných věcí a časných, zboží, dobytka, peněz, a to v tom, když dí]: »A] ktož «koli dá nápoj jednomu z těchto najmenších, odplatu vezme«. Napomíná k tomu, aby člověk nemiloval těch časných věcí, aby jich pro skúpost a [pro] tu [nějakú] milost, «kterauž má k nim, 145 nemohl [chudým] dá va]ti, ale aby dal rád, míle, a té milosti k penězuom] aby uskrovňoval, kujímal, aby peníze miloval, tak, jakž jsú peniezi, a «kuoň, jakž jest kuoň, a jiné věci, že sau minulé, aby tak a potud je miloval, aby věčných) neztratil. čili] těla-li s' pilnějí či K — s']sme U — pilnější RCTU — těla-li svého T — li] vyn. C — sám Bůh NC — ví a zná C — 136 Bůh půjde U — puojde na saud] bude saud držán T, bude míti činiti na saudu N, přijde na saud C — 136—138 «Mnedle ... drahým Pilen-li s' toho, aby nakrmil duši tělem božím B — 136 jste pilnější] si pilnější více U — 137 pokrmem nakrmiti P — duše K — pečujete-li] vyn. T — o to] vyn. U — 138 jeho] tím RU — jeho tělem drahým vyn. C — a napojili vyn. C — napojil B — jeho] vyn. K — 139 svatú] drahau RU — či (+ vy snad C) máte KPCNT — dosti] ste dosti přijímali R — dosti .. . rok] jediné jednau za rok přijímati U — v rok, jakož tak pohříchu mnozí činí C, do roka TN — «že .. . súditi) vyn. B — to také C — sám Buoh T, Buoh všeckno C — 140 Třetí, také C — 140—141 časných . .. a to časného zboží B — 140 zboží] vyn. K — 141 dobytka] vyn. C — peněz dotéká (!) C — (když dí] vyn. KPRNU, kdež dí TC — [A] vyn. KPRONTU — «koli vyn. B — 142 nejmenších bratří mejch C — vezmú KPN — Napomíná v té řeči T — 143 k tomu Pán C — «těch vyn. BU, těchto TN — časných] tělesných RU — aby) že by B, takže by U — 144 a pro tu ... milost] vyn. U — [pro] vyn. KPRONT — [nějakú] vyn. KPRONT — «kterauž má k nim vyn. BU — 145 [chudým] vyn. KPRONTU — dáti KPRONTU — míle chudému a potřebnému vochotně C — «té» vyn. B, těch U — milosti tělesné C, milostí U — 146 [k penězuom] vyn. KPRCNTU — uskrov- ňoval] vyn. U — Kujímal vyn. B — peníze miloval] peněz, zlata a stříbra nemiloval více nežli Pána Boha, než C — 147 «tak, jakž jako B — peníze TNCU — 147—148 kuoň...tak a tak každú včc časnú jakožto minutú, aby ji B — 147 jest kuoň] jest koněm T, jest kuoň, a hovado, jako jest jiné hovado C — jiné] tak i jiné U — věci tělesné, pamatujíce na to C — že] jako C — 148 minulé a časné TN, minulé, zemské a nestálé C — 148—149 aby tak . . . neztratil] vyn. U — 148 «je vyn. B — aby věčných? pokudž by věčné B, aby věčnejch věcí a nebeskejch (ch vyn.!) dob- — rejch C — 149 nepotratil T
789 140 o to ť s tebú puojde na saud. Mnedle, čeho jste pilnější, tělo-li nakrmiti či duši? Oč máte větší péči, pečujete-li o to, abyšte tu ubohú duši nakrmili jeho tělem drahým) a napojili krví jeho svatú, čili dosti jednú v rok? Zvíte, že ť to bude Buoh súditi) Třetí, dotýče milování tělesných věcí a časných, zboží, dobytka, peněz, a to v tom, když dí]: »A] ktož «koli dá nápoj jednomu z těchto najmenších, odplatu vezme«. Napomíná k tomu, aby člověk nemiloval těch časných věcí, aby jich pro skúpost a [pro] tu [nějakú] milost, «kterauž má k nim, 145 nemohl [chudým] dá va]ti, ale aby dal rád, míle, a té milosti k penězuom] aby uskrovňoval, kujímal, aby peníze miloval, tak, jakž jsú peniezi, a «kuoň, jakž jest kuoň, a jiné věci, že sau minulé, aby tak a potud je miloval, aby věčných) neztratil. čili] těla-li s' pilnějí či K — s']sme U — pilnější RCTU — těla-li svého T — li] vyn. C — sám Bůh NC — ví a zná C — 136 Bůh půjde U — puojde na saud] bude saud držán T, bude míti činiti na saudu N, přijde na saud C — 136—138 «Mnedle ... drahým Pilen-li s' toho, aby nakrmil duši tělem božím B — 136 jste pilnější] si pilnější více U — 137 pokrmem nakrmiti P — duše K — pečujete-li] vyn. T — o to] vyn. U — 138 jeho] tím RU — jeho tělem drahým vyn. C — a napojili vyn. C — napojil B — jeho] vyn. K — 139 svatú] drahau RU — či (+ vy snad C) máte KPCNT — dosti] ste dosti přijímali R — dosti .. . rok] jediné jednau za rok přijímati U — v rok, jakož tak pohříchu mnozí činí C, do roka TN — «že .. . súditi) vyn. B — to také C — sám Buoh T, Buoh všeckno C — 140 Třetí, také C — 140—141 časných . .. a to časného zboží B — 140 zboží] vyn. K — 141 dobytka] vyn. C — peněz dotéká (!) C — (když dí] vyn. KPRNU, kdež dí TC — [A] vyn. KPRONTU — «koli vyn. B — 142 nejmenších bratří mejch C — vezmú KPN — Napomíná v té řeči T — 143 k tomu Pán C — «těch vyn. BU, těchto TN — časných] tělesných RU — aby) že by B, takže by U — 144 a pro tu ... milost] vyn. U — [pro] vyn. KPRONT — [nějakú] vyn. KPRONT — «kterauž má k nim vyn. BU — 145 [chudým] vyn. KPRONTU — dáti KPRONTU — míle chudému a potřebnému vochotně C — «té» vyn. B, těch U — milosti tělesné C, milostí U — 146 [k penězuom] vyn. KPRCNTU — uskrov- ňoval] vyn. U — Kujímal vyn. B — peníze miloval] peněz, zlata a stříbra nemiloval více nežli Pána Boha, než C — 147 «tak, jakž jako B — peníze TNCU — 147—148 kuoň...tak a tak každú včc časnú jakožto minutú, aby ji B — 147 jest kuoň] jest koněm T, jest kuoň, a hovado, jako jest jiné hovado C — jiné] tak i jiné U — věci tělesné, pamatujíce na to C — že] jako C — 148 minulé a časné TN, minulé, zemské a nestálé C — 148—149 aby tak . . . neztratil] vyn. U — 148 «je vyn. B — aby věčných? pokudž by věčné B, aby věčnejch věcí a nebeskejch (ch vyn.!) dob- — rejch C — 149 nepotratil T
Strana 790
790 Čtvrtá milost jest, o niež tuto Pán mluví k bližním: »Kto vás přijímá, mne ť přijímá, a ktož mě přijímá, přijímá toho, který mě jest poslal.« A dále: »Ktož dá «nápoj jednomu z těchto najmenších«. A svatý Marek takto dí:» Že jste Kristovi dali čieši vody studené, zajisté že ť neztratí odplaty své«. Ta milost k bližním 155 aby rostla den ote dne, má rozněcována býti, aby jie přibývalo, aby člověk rád, s milostí dal almužnu pro jméno Kristovo. A že die: »Že jste Kristovi«, aby úduom Kristovým Kdávalo, ne Antikristovým. Ale toto — přijdú pištci, ui hudci, trubači:»Nu, B 574 čí jste?« »Tohoto a tohoto pána!« »Nu, posaďte) je, dajte jim 160 dosti jísti a píti a daj jim zlatý [neb] dva nebo tři!« A příde chudý aud Kristuov, prose) ve jméno ukřižovaného Ježíše: »Dajte mu peníz a kažte mu ven, ať se tu Kchodec neplete!« U, brachu, když s' Ježíšuov, jdiž ven! Tak ť ti páni činí! Ba, 150 150—152 Čtvrtá ... dále I dí tu Kristus B — 150 niež] kteréž T — Pán Ježíš C — mluvil C, mluviti ráči T, praví U — k bližním (+ v těchto slovích T) řka RUT — 152 dále vyn. U, dále praví T, dále dí C — Ktož dá] že ste to samému Kristu Pánu dali, kdož dá C — 152—153 nápoj ... najmenších číši vody studené toliko ve jménu učedlníka B — 153 A) vyn. KRTU — Marek evangelista KRONT — takto] vyn. KRONT, o tom ť U — dí] napsal C, dokládá T — Kristovi, kdož vám (vyn. N) dá TN — 153—157 dali ... Kristovi«, aby totižto křesťanu věrnému tu míní abychom almužnu dávali B — 153 dali] Dí K — udělili R — číše R, za číši U — 154 k bližnímu U — 155 vždy přibývalo C — 156 aby vždy C — Kris- tovo] boží RU — A že Ale R, A U — 157 praví T — Kristovi dali, to C — aby aby šetřil toho, aby N — dával vyn. B, dával almužnu U — 158 Antikristovým a zjevným hříšníkům U — toto to U, toto mezi našimi křesťany za obyčej se shledává, když T — pištci, bubeníci C — pištci, hudci muzikáři U — 158—159»Nu, čí . . . posaďte) posadí B, tu ť se optají: »Číste?« Proj: »Tohoto pána a toho!« »Nu, posaďte C, ani řeknau: »Zahrej- tož mi!« tohoto pána (!) a posaďtež T — 158 Nu] A, prej U — 159 Tohoto) Toho N — pána] pána a tohoto R — je] je za stůl C, jej (!) P — a dajte KPCNTU — 160 dosti] hojně T — dejte CU — [neb] vyn. KPRCNTU — nebo tři vyn. BT, nebo tři anebo již nejmíně jeden R — příde] když přijde CT, přijda U — 161 chudý] nebožátko, chudý člověk T, chudej člo- víček, nebožátko, nemohauce sobě vydělati a vypracovati C — aud] vyn. KP, nebožátko N — «prose a prosí B, an prosí C — ukřižovaného Ježíše] božie (+ ihned řkau T) KPONT — Ježíše Krista U — 162 Nu (+ prej C), dajte KPONT — ven] ven z domu T, jíti ven U — ať se tu ... neplete] at tu nesmradí N — tu mezi nás T — 162—163 chodec . . . jdiž ven! chodci nepletú B — 163 Új Au N, A RU, Ú, prej, ú C — brachu] ty RU, milý brachu T — když s'] poněvadž si T — Ježíšův aud T — jdiž ven táhniž 153 Podle Mar. 9, 41 —
790 Čtvrtá milost jest, o niež tuto Pán mluví k bližním: »Kto vás přijímá, mne ť přijímá, a ktož mě přijímá, přijímá toho, který mě jest poslal.« A dále: »Ktož dá «nápoj jednomu z těchto najmenších«. A svatý Marek takto dí:» Že jste Kristovi dali čieši vody studené, zajisté že ť neztratí odplaty své«. Ta milost k bližním 155 aby rostla den ote dne, má rozněcována býti, aby jie přibývalo, aby člověk rád, s milostí dal almužnu pro jméno Kristovo. A že die: »Že jste Kristovi«, aby úduom Kristovým Kdávalo, ne Antikristovým. Ale toto — přijdú pištci, ui hudci, trubači:»Nu, B 574 čí jste?« »Tohoto a tohoto pána!« »Nu, posaďte) je, dajte jim 160 dosti jísti a píti a daj jim zlatý [neb] dva nebo tři!« A příde chudý aud Kristuov, prose) ve jméno ukřižovaného Ježíše: »Dajte mu peníz a kažte mu ven, ať se tu Kchodec neplete!« U, brachu, když s' Ježíšuov, jdiž ven! Tak ť ti páni činí! Ba, 150 150—152 Čtvrtá ... dále I dí tu Kristus B — 150 niež] kteréž T — Pán Ježíš C — mluvil C, mluviti ráči T, praví U — k bližním (+ v těchto slovích T) řka RUT — 152 dále vyn. U, dále praví T, dále dí C — Ktož dá] že ste to samému Kristu Pánu dali, kdož dá C — 152—153 nápoj ... najmenších číši vody studené toliko ve jménu učedlníka B — 153 A) vyn. KRTU — Marek evangelista KRONT — takto] vyn. KRONT, o tom ť U — dí] napsal C, dokládá T — Kristovi, kdož vám (vyn. N) dá TN — 153—157 dali ... Kristovi«, aby totižto křesťanu věrnému tu míní abychom almužnu dávali B — 153 dali] Dí K — udělili R — číše R, za číši U — 154 k bližnímu U — 155 vždy přibývalo C — 156 aby vždy C — Kris- tovo] boží RU — A že Ale R, A U — 157 praví T — Kristovi dali, to C — aby aby šetřil toho, aby N — dával vyn. B, dával almužnu U — 158 Antikristovým a zjevným hříšníkům U — toto to U, toto mezi našimi křesťany za obyčej se shledává, když T — pištci, bubeníci C — pištci, hudci muzikáři U — 158—159»Nu, čí . . . posaďte) posadí B, tu ť se optají: »Číste?« Proj: »Tohoto pána a toho!« »Nu, posaďte C, ani řeknau: »Zahrej- tož mi!« tohoto pána (!) a posaďtež T — 158 Nu] A, prej U — 159 Tohoto) Toho N — pána] pána a tohoto R — je] je za stůl C, jej (!) P — a dajte KPCNTU — 160 dosti] hojně T — dejte CU — [neb] vyn. KPRCNTU — nebo tři vyn. BT, nebo tři anebo již nejmíně jeden R — příde] když přijde CT, přijda U — 161 chudý] nebožátko, chudý člověk T, chudej člo- víček, nebožátko, nemohauce sobě vydělati a vypracovati C — aud] vyn. KP, nebožátko N — «prose a prosí B, an prosí C — ukřižovaného Ježíše] božie (+ ihned řkau T) KPONT — Ježíše Krista U — 162 Nu (+ prej C), dajte KPONT — ven] ven z domu T, jíti ven U — ať se tu ... neplete] at tu nesmradí N — tu mezi nás T — 162—163 chodec . . . jdiž ven! chodci nepletú B — 163 Új Au N, A RU, Ú, prej, ú C — brachu] ty RU, milý brachu T — když s'] poněvadž si T — Ježíšův aud T — jdiž ven táhniž 153 Podle Mar. 9, 41 —
Strana 791
791 vedlé Ježíše nebrzo cti dojdeš! «Nalezl by i biskupy, ani ť též 165 učinie, i kněžie jako i páni. Tak ť se děje! Opět, ješto se budú chovati a milkovati s těmi ruhači, «svuod- cemi, a těm almužnu dávati Antikristuom, ješto se zjevně protivie Kristovi. Kristus dí: »Ktož jí mé tělo a pí mú krev, má život věčný«. A oni pak zpět, ktož pijí tu krev [boží z kalicha], 170 že budú v horúcím pekle — pak aby to byli [audové Kristovi? A teď dí Pán Ježíš: »Ktož dá proto, že jste] Kristovi, odporně jemu mluviece)? A «tento lid s tiem se vším se pěstuje a chová! Die ť Pán Ježíš: »Ktož vám dá, že jste Kristovi«, ale ne »Anti- ven z domu T, jdi ven a nepleť se tu mezi nás N — páni bohatí C, páni, holotové T — 163—166 Ba ... Opět, ješto] A kdož si Ježíšů (!), nedojdeš jako Ježíš nižádné cti u světa. A nalezl by i biskupy i kněží, an tak činí, jako i páni, ale s těmi svůdci a ruhači božími U — 163 Ba] Nebo T — 164 vedlé] vid-li, si-li R — nebrzo] nemnoho T — cti u nich C — dojdeš, kdož koliv při něm stojíš a kterého koli stavu T — 164—165 Nalezl... děje ani u pánuov ani u bohatých kněží, biskupuov B — 164 by i] by také i některé C — ani] že T — též] tak T — 165 činí TC — kněžie] páni i kněžie K — jako ... děje) vyn. K — děje pohříchu děje (+ v tento čas poslední před skonáním světa T) CT — 166 se] sú (!) K — 166—167 s těmi ... ješto] a těm almužnu dávati Antikristům, an U — 166—168 «svuodcemi ... Kristovi, božími a budú se s nimi krmiti almužnú, jenž jsú zjevní audové Antikristovi B — 166 svůdcími R, svůdci TN — 167 dávati] spíše dávají T, dávati audům C — Antikristuom] Antikristovým (+ náhončím T) CT — 168 Kristovi] Pánu Ježíši milému N, Kristovi, odporně jemu mluviece i skutkem činiece K — Nebo Kristus Pán praví T — 169 A] Ale N — oni] on ť P — pak] vyn. KPCN — zpět] naopak N, zpět praví RCU, zpět činí i mluví řka T — Kdo, prý N — piete KPCN, bude píti T — (tu) vyn. BU — [boží z ka- licha] vyn. KPRNTU, svatau C — 170 že budú] budete KPCT, býti musíte N — pak] a U — to] takoví T — 170—171 faudové . . . že jste] vyn. KPRCU — 170—172 audové . . . mluviece Kristovi poslové, odporně proti Pánu Kristu mluvíce i skutkem činíce? Ó nikoliv, nejsau, ale ďáblov iholomci a náhončí T, Kristovi poslové, odporně proti němu mluvíce i skutkem činíce? N — 171—172 odporně ... mluviece vyn. B, I, nejsau! U — 172 jemu] proti němu C — mluviece mluvíce i (+ také C) skutkem činíce PRC — A] A pak T, vyn. U — 172—175 «tento lid . .. klamařuom) proto se s nimi tento lid pichle rovně jako oni v Korintu, jenž svuodce mezi sebú chovali, jimž svatý Pavel psal řka: »Bratří! Rádi snášíte nemúdré, jsúce sami múdři, snášíte, ač kto statek zžíře a béře.« Tak ť právě tento lid krmí a chová zjevné protivníky Kristovy, an je hanějí, kaceřují, listy o nich rozsílají, všeho jich zlého hledajíce, a oni, oslepení, nic toho neznamenají! 168 Jan 6, 54 — Ad 172—175 (ve variantech) 2. Kor. 11, 19—20.
791 vedlé Ježíše nebrzo cti dojdeš! «Nalezl by i biskupy, ani ť též 165 učinie, i kněžie jako i páni. Tak ť se děje! Opět, ješto se budú chovati a milkovati s těmi ruhači, «svuod- cemi, a těm almužnu dávati Antikristuom, ješto se zjevně protivie Kristovi. Kristus dí: »Ktož jí mé tělo a pí mú krev, má život věčný«. A oni pak zpět, ktož pijí tu krev [boží z kalicha], 170 že budú v horúcím pekle — pak aby to byli [audové Kristovi? A teď dí Pán Ježíš: »Ktož dá proto, že jste] Kristovi, odporně jemu mluviece)? A «tento lid s tiem se vším se pěstuje a chová! Die ť Pán Ježíš: »Ktož vám dá, že jste Kristovi«, ale ne »Anti- ven z domu T, jdi ven a nepleť se tu mezi nás N — páni bohatí C, páni, holotové T — 163—166 Ba ... Opět, ješto] A kdož si Ježíšů (!), nedojdeš jako Ježíš nižádné cti u světa. A nalezl by i biskupy i kněží, an tak činí, jako i páni, ale s těmi svůdci a ruhači božími U — 163 Ba] Nebo T — 164 vedlé] vid-li, si-li R — nebrzo] nemnoho T — cti u nich C — dojdeš, kdož koliv při něm stojíš a kterého koli stavu T — 164—165 Nalezl... děje ani u pánuov ani u bohatých kněží, biskupuov B — 164 by i] by také i některé C — ani] že T — též] tak T — 165 činí TC — kněžie] páni i kněžie K — jako ... děje) vyn. K — děje pohříchu děje (+ v tento čas poslední před skonáním světa T) CT — 166 se] sú (!) K — 166—167 s těmi ... ješto] a těm almužnu dávati Antikristům, an U — 166—168 «svuodcemi ... Kristovi, božími a budú se s nimi krmiti almužnú, jenž jsú zjevní audové Antikristovi B — 166 svůdcími R, svůdci TN — 167 dávati] spíše dávají T, dávati audům C — Antikristuom] Antikristovým (+ náhončím T) CT — 168 Kristovi] Pánu Ježíši milému N, Kristovi, odporně jemu mluviece i skutkem činiece K — Nebo Kristus Pán praví T — 169 A] Ale N — oni] on ť P — pak] vyn. KPCN — zpět] naopak N, zpět praví RCU, zpět činí i mluví řka T — Kdo, prý N — piete KPCN, bude píti T — (tu) vyn. BU — [boží z ka- licha] vyn. KPRNTU, svatau C — 170 že budú] budete KPCT, býti musíte N — pak] a U — to] takoví T — 170—171 faudové . . . že jste] vyn. KPRCU — 170—172 audové . . . mluviece Kristovi poslové, odporně proti Pánu Kristu mluvíce i skutkem činíce? Ó nikoliv, nejsau, ale ďáblov iholomci a náhončí T, Kristovi poslové, odporně proti němu mluvíce i skutkem činíce? N — 171—172 odporně ... mluviece vyn. B, I, nejsau! U — 172 jemu] proti němu C — mluviece mluvíce i (+ také C) skutkem činíce PRC — A] A pak T, vyn. U — 172—175 «tento lid . .. klamařuom) proto se s nimi tento lid pichle rovně jako oni v Korintu, jenž svuodce mezi sebú chovali, jimž svatý Pavel psal řka: »Bratří! Rádi snášíte nemúdré, jsúce sami múdři, snášíte, ač kto statek zžíře a béře.« Tak ť právě tento lid krmí a chová zjevné protivníky Kristovy, an je hanějí, kaceřují, listy o nich rozsílají, všeho jich zlého hledajíce, a oni, oslepení, nic toho neznamenají! 168 Jan 6, 54 — Ad 172—175 (ve variantech) 2. Kor. 11, 19—20.
Strana 792
792 kristovi«. Pro Buoh, milí křesťané, nedajte se jim miežditi a svo- 175 diti, takovým klamařuom! Než pak toto, jakož v tomto čtení svatém) Pán Ježíš dotýká řka, že »ktož miluje otce, máteř, bratry, sestry, že Divné dopuštění boží! Káží, zepagi (sic, asi místo zpívají) zjevnú lež pravíce, že svátosti vidomé těla božího a krve boží žádné milosti v duši nečiní. To jest zjevná lež! Tehdy voda svacená byla by větčí moci než tato velebná svátost, neb oni praví, že voda svacená všední hříchy shlazuje, ješto proti tomu mnoho máme písem i z doktoruov svatých, že tak není, a oni ť nemají žádného! Nechť nám ukáží jednoho svatého, chcem ť rádi opraviti; pakli ť ukázati nemohú ale nechť svých lží a svozování přestanů! B — 172 pak tento T — 172—174 tento lid ... Antikristovi] vyn. U — 173 Praví T — jste Kristovi] Kristovi dá C — 174—175 Pro Buoh . .. kla- mařuom? Právě tento lid na týž (to U) přišel, jako někdy (někdo (!) R) Korinthové (Korintští U) též (ano sau sobě U) chovali falešné apoštoly, ješto je svodili od pravý víry; a svatý Pavel je z toho tresce řka: »Bratří! Rádi snášejte (!) nemaudré, jsauce sami maudři, ač vás kdo žíře a béře.« Takť právě tento lid chová se a milkuje s zjevnejmi protivníky (hříšníky U) a Antikristy, ani (an U) je (+ za to ještě U) hanějí, kaceřují, tupí (tupí a ostatek až po poběhlce nevěrné vyn. U!), listy o nich rozsílají, chtíce na ně všecko zlý uvésti, a oni, oslepení, nic toho neznamenají! Divné dopuštění boží! Volají, zpívají, káží, druzí lží divně, nedůvodně; a co na to voláme, aby Písma vokázali, i nemůžeme toho míti! Kázali zjevně, že lidé, přijímajíc tělo boží pod první způsobau, že i tu krev pijí boží, a toho není; druhé, že přijímati pod jednau způsobau jest tolikéž jako pod oběma, a to jest lež, nedovedau toho; třetí, že ty svátosti vidomé, jakož vidíme svátost těla božího, nižádný milosti v duši nečiní — opět to lež! Tehdy voda svacená byla by větší moci nežli ta velebná svátost, neb oni praví, že voda svacená všední hříchy shlazuje. A kdyby tak bylo, tehdy voda svacená byla by věčí moci nežli ta velebná svátost. A my mnoho máme písem, doktoruov svatých na to, že tak není, jakož oni praví a lidi míždí a svodí a klamají o duše jich. Mají-li ť jedinýho svatýho proti tomu, nechť okáží, však toho žádáme, prosíme, na to voláme, a nemůžem se dokřičeti, by se asi k tomu kdo přičinil řka: »Nu, okažte Písma, a vy taky!« Budeme-li my křivi, chceme rádi nechati; pakli oni, nechť okáží Písma! Ba, nechť pravdě místo dají a svých lží přestanau! Pro Bůh, nikoliv nedejte se jim, milí křesťané, mížditi a svoditi, těm chytrákům, ješto ť se druzí mistry, doktory nazývají, ustau- pivše pravdy pro vobroky a pro čest tohoto světa, i svodí lidi a klamají o jich spasení! Umějte je znáti, ty poběhlce nevěrné! RU— 174 Buoh] milého Boha T — jim] těm pletichářům T — miežditi a] vyn. T — 175 klamařuom kojklířům a klamařům C, lhářům T — 176—195 Než pak ... Amen] Ó milý Pane, vzhlédniž na nás a naprav nás k své vůli, abychom tak živi byli, jak by se tvé milosti líbilo a nám k spasení úžitečné bylo! Amen U — 176 «toto vyn. BT — svatém vyn. B — Pán Ježíš] milý Spasitel T — 177 dotýká řka] dotejče C — že vyn. R — matku N, nebo matku T — «sestry vyn. B — že] i jiné, že R,
792 kristovi«. Pro Buoh, milí křesťané, nedajte se jim miežditi a svo- 175 diti, takovým klamařuom! Než pak toto, jakož v tomto čtení svatém) Pán Ježíš dotýká řka, že »ktož miluje otce, máteř, bratry, sestry, že Divné dopuštění boží! Káží, zepagi (sic, asi místo zpívají) zjevnú lež pravíce, že svátosti vidomé těla božího a krve boží žádné milosti v duši nečiní. To jest zjevná lež! Tehdy voda svacená byla by větčí moci než tato velebná svátost, neb oni praví, že voda svacená všední hříchy shlazuje, ješto proti tomu mnoho máme písem i z doktoruov svatých, že tak není, a oni ť nemají žádného! Nechť nám ukáží jednoho svatého, chcem ť rádi opraviti; pakli ť ukázati nemohú ale nechť svých lží a svozování přestanů! B — 172 pak tento T — 172—174 tento lid ... Antikristovi] vyn. U — 173 Praví T — jste Kristovi] Kristovi dá C — 174—175 Pro Buoh . .. kla- mařuom? Právě tento lid na týž (to U) přišel, jako někdy (někdo (!) R) Korinthové (Korintští U) též (ano sau sobě U) chovali falešné apoštoly, ješto je svodili od pravý víry; a svatý Pavel je z toho tresce řka: »Bratří! Rádi snášejte (!) nemaudré, jsauce sami maudři, ač vás kdo žíře a béře.« Takť právě tento lid chová se a milkuje s zjevnejmi protivníky (hříšníky U) a Antikristy, ani (an U) je (+ za to ještě U) hanějí, kaceřují, tupí (tupí a ostatek až po poběhlce nevěrné vyn. U!), listy o nich rozsílají, chtíce na ně všecko zlý uvésti, a oni, oslepení, nic toho neznamenají! Divné dopuštění boží! Volají, zpívají, káží, druzí lží divně, nedůvodně; a co na to voláme, aby Písma vokázali, i nemůžeme toho míti! Kázali zjevně, že lidé, přijímajíc tělo boží pod první způsobau, že i tu krev pijí boží, a toho není; druhé, že přijímati pod jednau způsobau jest tolikéž jako pod oběma, a to jest lež, nedovedau toho; třetí, že ty svátosti vidomé, jakož vidíme svátost těla božího, nižádný milosti v duši nečiní — opět to lež! Tehdy voda svacená byla by větší moci nežli ta velebná svátost, neb oni praví, že voda svacená všední hříchy shlazuje. A kdyby tak bylo, tehdy voda svacená byla by věčí moci nežli ta velebná svátost. A my mnoho máme písem, doktoruov svatých na to, že tak není, jakož oni praví a lidi míždí a svodí a klamají o duše jich. Mají-li ť jedinýho svatýho proti tomu, nechť okáží, však toho žádáme, prosíme, na to voláme, a nemůžem se dokřičeti, by se asi k tomu kdo přičinil řka: »Nu, okažte Písma, a vy taky!« Budeme-li my křivi, chceme rádi nechati; pakli oni, nechť okáží Písma! Ba, nechť pravdě místo dají a svých lží přestanau! Pro Bůh, nikoliv nedejte se jim, milí křesťané, mížditi a svoditi, těm chytrákům, ješto ť se druzí mistry, doktory nazývají, ustau- pivše pravdy pro vobroky a pro čest tohoto světa, i svodí lidi a klamají o jich spasení! Umějte je znáti, ty poběhlce nevěrné! RU— 174 Buoh] milého Boha T — jim] těm pletichářům T — miežditi a] vyn. T — 175 klamařuom kojklířům a klamařům C, lhářům T — 176—195 Než pak ... Amen] Ó milý Pane, vzhlédniž na nás a naprav nás k své vůli, abychom tak živi byli, jak by se tvé milosti líbilo a nám k spasení úžitečné bylo! Amen U — 176 «toto vyn. BT — svatém vyn. B — Pán Ježíš] milý Spasitel T — 177 dotýká řka] dotejče C — že vyn. R — matku N, nebo matku T — «sestry vyn. B — že] i jiné, že R,
Strana 793
793 mne není hoden«. I, tuto zapovídá milovati přátely, a tam ve čtení svatého Matúše) přikazuje milovati nepřátely gřka: »Ale 180 já ť vám pravím: Milujte nepřátely své a dobře čiňte těm, ješto vás hanějí!« Milý Bože, «kdyby člověk upokoje se a sbera se i pomyslil na to, kterak jest náš divný zákon, kterak člověk musí podstúpiti cos' ostrého a protivného, ktož jej chce naplniti! Milovati veď nepřátely a přátel [ved] nemilovati — cos' tě to 185 godporného", ! [ktož jej chce naplniti] — a nám se vše snadno B 575 zdá, vše rovno, že my tak do nebe přídeme, jak se nám zdá! Ale s těmito běhy vašimi, «kteréž vy vedete, já ť vám slibuji, že vy spaseni nebudete, leč polepšíte! Milý Bože, co tento lid slýchá, a byť co polepšili? Ba, ještě čím dál, tiem horší, viece se 190 rozmáhají hřiechové zjevní. Kto uposlechne kde? Ano kde nalézti člověka, aby tak živ byl, jakož se praví? Jsau ť bóhdá, ale jistě málo. A proč jest to? Že netbají, jiného nenie! A tak doktorové více nežli C — 178—179 «tam ... Matúše jinde pak B — 179 přikazuje a poraučí T — nepřátely] vyn. (!) R — 179—181 Křka ... hanějí; a za ně se Bohu velí modliti B — 180 své] vaše R — těm] jim C — ješto] kdož R, kteříž C, ješto se vám protiví anebo T — 181 hanějí» nenávidí R, nená- viděti (!) a hanějí C — Bože všemohaucí T — 181—182 «kdyby ... na to) vyn. B — 182 to divný KPON — náš zákon C — 183 ostrého] odpornýho R — 184 viď R — přátely NT, přátelů C — [ved] vyn. KPRCNT — 185 odporného protivného B, velmi tělu odporného a protivného T — [ktož . . . naplniti] vyn. KPRONT — se vše] se pak všecko T — 186 rovno a domníváme se C — my] vyn. T — tak s tím se vším C — snadničko přijdeme T — 187 těmito] takovými T, těmi N — vašimi] našimi KPCN — «kteréž vy vedete vyn. B, kteréž my vedeme KPON — 187—188 já t ... že vy ztěžka KP, z těžkostí TON — 188 vy) jistě R — spaseni nebudete] k spasení přijdeme N — nebudete] budem KPC, budete T — leč polepšíte] vyn. R, leč změníme (změníte T) a polepšíme (polepšíte T) a káti se budeme (budete T) — 188—193 «Milý ... tak bude? A co tento lid toho slyší, a čím dál, vždy horší, že se nesnadno najde človíček, aby se na to napravil! Tak musí býti B — 189 slýchá . . . vicce se] slova božího slejchají, a žádného polepšení není viděti, ještě, čím více slejchají, tím sau mnohem horší, více se v tomto lidu T — slejchá slova božího a pravdy boží C — byť co] by pak co kde C — byť co polepšili] nic kusa nepolepší N — tiem] vždy N — 190 zjevní ... kde?] a nepravosti rostau jako tráva po dešti, a to se zjevně páše N — Boha uposlechne T — Ano řídko C — jest nalézti T, naleznauti RC — 191 se praví] Pán Bůh chce míti a jakož se voznamuje a praví C, slovo boží vyměřuje T, se v zákoně Páně přikazuje N — bóhdá] lidé P, bůhdá, lidé R, lidé také dobří N, ještě, věřím Pánu Bohu, dobří lidé C, lidé dobří T — jistě vyn. R — jistě málo] maličko se jich nachází T, velmi zřídka N — 192 to] 179 Mat. 5, 44 —
793 mne není hoden«. I, tuto zapovídá milovati přátely, a tam ve čtení svatého Matúše) přikazuje milovati nepřátely gřka: »Ale 180 já ť vám pravím: Milujte nepřátely své a dobře čiňte těm, ješto vás hanějí!« Milý Bože, «kdyby člověk upokoje se a sbera se i pomyslil na to, kterak jest náš divný zákon, kterak člověk musí podstúpiti cos' ostrého a protivného, ktož jej chce naplniti! Milovati veď nepřátely a přátel [ved] nemilovati — cos' tě to 185 godporného", ! [ktož jej chce naplniti] — a nám se vše snadno B 575 zdá, vše rovno, že my tak do nebe přídeme, jak se nám zdá! Ale s těmito běhy vašimi, «kteréž vy vedete, já ť vám slibuji, že vy spaseni nebudete, leč polepšíte! Milý Bože, co tento lid slýchá, a byť co polepšili? Ba, ještě čím dál, tiem horší, viece se 190 rozmáhají hřiechové zjevní. Kto uposlechne kde? Ano kde nalézti člověka, aby tak živ byl, jakož se praví? Jsau ť bóhdá, ale jistě málo. A proč jest to? Že netbají, jiného nenie! A tak doktorové více nežli C — 178—179 «tam ... Matúše jinde pak B — 179 přikazuje a poraučí T — nepřátely] vyn. (!) R — 179—181 Křka ... hanějí; a za ně se Bohu velí modliti B — 180 své] vaše R — těm] jim C — ješto] kdož R, kteříž C, ješto se vám protiví anebo T — 181 hanějí» nenávidí R, nená- viděti (!) a hanějí C — Bože všemohaucí T — 181—182 «kdyby ... na to) vyn. B — 182 to divný KPON — náš zákon C — 183 ostrého] odpornýho R — 184 viď R — přátely NT, přátelů C — [ved] vyn. KPRCNT — 185 odporného protivného B, velmi tělu odporného a protivného T — [ktož . . . naplniti] vyn. KPRONT — se vše] se pak všecko T — 186 rovno a domníváme se C — my] vyn. T — tak s tím se vším C — snadničko přijdeme T — 187 těmito] takovými T, těmi N — vašimi] našimi KPCN — «kteréž vy vedete vyn. B, kteréž my vedeme KPON — 187—188 já t ... že vy ztěžka KP, z těžkostí TON — 188 vy) jistě R — spaseni nebudete] k spasení přijdeme N — nebudete] budem KPC, budete T — leč polepšíte] vyn. R, leč změníme (změníte T) a polepšíme (polepšíte T) a káti se budeme (budete T) — 188—193 «Milý ... tak bude? A co tento lid toho slyší, a čím dál, vždy horší, že se nesnadno najde človíček, aby se na to napravil! Tak musí býti B — 189 slýchá . . . vicce se] slova božího slejchají, a žádného polepšení není viděti, ještě, čím více slejchají, tím sau mnohem horší, více se v tomto lidu T — slejchá slova božího a pravdy boží C — byť co] by pak co kde C — byť co polepšili] nic kusa nepolepší N — tiem] vždy N — 190 zjevní ... kde?] a nepravosti rostau jako tráva po dešti, a to se zjevně páše N — Boha uposlechne T — Ano řídko C — jest nalézti T, naleznauti RC — 191 se praví] Pán Bůh chce míti a jakož se voznamuje a praví C, slovo boží vyměřuje T, se v zákoně Páně přikazuje N — bóhdá] lidé P, bůhdá, lidé R, lidé také dobří N, ještě, věřím Pánu Bohu, dobří lidé C, lidé dobří T — jistě vyn. R — jistě málo] maličko se jich nachází T, velmi zřídka N — 192 to] 179 Mat. 5, 44 —
Strana 794
794 pravie i sám Ježíš, že tak bude k skonání světa. Protož, milý Bože, vzhlédniž na nás a napraviž nás k svéj vuoli, abychom 195 tak živi byli k tvé vuoli a k svému spasení! Amen. vyn. R — Že] Že na to nic N — nedbají na ně T — 192—193 jiného . . . Ježíš] jiné ť příčiny nadjíti (!) nemohu (ps. nemohau!) než tu, o kteréž sám Pán Kristus praví i svatí doktorové T — 192 jiného] Já zajisté, když na to pomyslím, že jinýho R — nenie] vyn. C — doktorové svatí ČN — 193 k skonání] před skonáním N — světa. I řku, že jinýho není, nežli že jest málo velmi volených božích R — 194 vzhlédniž ... napraviž] račiž vzhléd- nauti na nás a napraviti T — na nás] na svau čeládku N — svéj] tvé C — vuoli svatéj BONT — 194—195 «abychom ... spasení vyn. B — 195 k tvé .. . spasení jakž tvá vůle jest, a nám k spasení našemu úžitečně R — svaté vůli N — svému] svých milých duší N — spasení! K tomu nám rač pomoc svau svatau dáti Otec i Syn i Duch svatý, náš Pán Bůh požehnaný a vší cti a chvály hodný na věky věkův T —
794 pravie i sám Ježíš, že tak bude k skonání světa. Protož, milý Bože, vzhlédniž na nás a napraviž nás k svéj vuoli, abychom 195 tak živi byli k tvé vuoli a k svému spasení! Amen. vyn. R — Že] Že na to nic N — nedbají na ně T — 192—193 jiného . . . Ježíš] jiné ť příčiny nadjíti (!) nemohu (ps. nemohau!) než tu, o kteréž sám Pán Kristus praví i svatí doktorové T — 192 jiného] Já zajisté, když na to pomyslím, že jinýho R — nenie] vyn. C — doktorové svatí ČN — 193 k skonání] před skonáním N — světa. I řku, že jinýho není, nežli že jest málo velmi volených božích R — 194 vzhlédniž ... napraviž] račiž vzhléd- nauti na nás a napraviti T — na nás] na svau čeládku N — svéj] tvé C — vuoli svatéj BONT — 194—195 «abychom ... spasení vyn. B — 195 k tvé .. . spasení jakž tvá vůle jest, a nám k spasení našemu úžitečně R — svaté vůli N — svému] svých milých duší N — spasení! K tomu nám rač pomoc svau svatau dáti Otec i Syn i Duch svatý, náš Pán Bůh požehnaný a vší cti a chvály hodný na věky věkův T —
Strana 795
Na den svatého Petra a Pavla. Čtení svatého Matúše v XVI. V ten čas přišel jest Ježíš do krajin Cezaré Filipových. I otázal jest učedlníkuov svých 5řka: »Kohopraví lidé býti Syna člověka?« A oni vetcechu: »Jiní Jana Křtitele, jiní Jeremiáše aneb jednoho z prorokuov«. Vetce jim Ježíš: »Vy pak kajm mě býti pravíte?« A odpověděv Šimon Petr vetce: »Ty jsi Kristus, Syn Boha loživého«. A odpověděv Ježíš, vetce jemu: [Ty jsi Kristus, Syn Boha živého. A odpověděv Ježíš, vetce jemu] »Blahoslavený jsi, Šimone Januov; nebo tělo a krev nezjevilo tobě, ale Otec muoj, kterýž jest v nebesích. A já pravím 15tobě, že jsi ty Petr, a na té skále zdělám církev mú, a brány pekelní neodolají proti ní. A tobě dám klíče královstvie nebeského. Což koli 1 Na den ... Pavla] v T vyn., jen nahoře nad stranou: Na den svatých Petra a Pavla — den] vyn. K — svatých RU — a Pavla) apoštola kázanie (+ mistrovo C) KC, apoštola božího N, a Pavla, apoštoluov Páně, kázaní mistrovo P, a Pavla, apoštolův Páně R, a Pavla, blaho- slavených mučedlníků božích U (potomv U:Epištola Skutkův (!) apoštolských v XII. rozdílu. V těch dnechsáhl ktomu král Herodes, aby některé sužoval z církve. I zabili Jakuba, bratra Janova, mečem. Vida pak, že se to líbilo Židům, umínil jíti i Petra. Konec: lidu židov- ského. 2 Čtení ... XVI.] vyn. KPNT — svatého Matúše] svaté, napsal svatý Matauš U — v XVI. kapitole (rozdílu U) RU — 3 V ten čas] vyn. R, V onen čas P — krajin] vyn. U, krajiny KCNT — 4 Filipových] vyn. R, Filipovy KPCNT — jest] se RCNTU — 5 řka jim KU — Koho] Kým KPRNTU, Kejm C — 5—19 býti Syna ... roz- vázáno] mne býti?« Konec U — 5—20 člověka .. . nebi] člově (!) etc. Vaj«klad (ps. wayladk!) R — A oni ... na nebi] To čtenie píše svatý 1 Perikopa v U je ze Skutk. 12, 1—11. 3 nn. Mat. 16, 13—19.
Na den svatého Petra a Pavla. Čtení svatého Matúše v XVI. V ten čas přišel jest Ježíš do krajin Cezaré Filipových. I otázal jest učedlníkuov svých 5řka: »Kohopraví lidé býti Syna člověka?« A oni vetcechu: »Jiní Jana Křtitele, jiní Jeremiáše aneb jednoho z prorokuov«. Vetce jim Ježíš: »Vy pak kajm mě býti pravíte?« A odpověděv Šimon Petr vetce: »Ty jsi Kristus, Syn Boha loživého«. A odpověděv Ježíš, vetce jemu: [Ty jsi Kristus, Syn Boha živého. A odpověděv Ježíš, vetce jemu] »Blahoslavený jsi, Šimone Januov; nebo tělo a krev nezjevilo tobě, ale Otec muoj, kterýž jest v nebesích. A já pravím 15tobě, že jsi ty Petr, a na té skále zdělám církev mú, a brány pekelní neodolají proti ní. A tobě dám klíče královstvie nebeského. Což koli 1 Na den ... Pavla] v T vyn., jen nahoře nad stranou: Na den svatých Petra a Pavla — den] vyn. K — svatých RU — a Pavla) apoštola kázanie (+ mistrovo C) KC, apoštola božího N, a Pavla, apoštoluov Páně, kázaní mistrovo P, a Pavla, apoštolův Páně R, a Pavla, blaho- slavených mučedlníků božích U (potomv U:Epištola Skutkův (!) apoštolských v XII. rozdílu. V těch dnechsáhl ktomu král Herodes, aby některé sužoval z církve. I zabili Jakuba, bratra Janova, mečem. Vida pak, že se to líbilo Židům, umínil jíti i Petra. Konec: lidu židov- ského. 2 Čtení ... XVI.] vyn. KPNT — svatého Matúše] svaté, napsal svatý Matauš U — v XVI. kapitole (rozdílu U) RU — 3 V ten čas] vyn. R, V onen čas P — krajin] vyn. U, krajiny KCNT — 4 Filipových] vyn. R, Filipovy KPCNT — jest] se RCNTU — 5 řka jim KU — Koho] Kým KPRNTU, Kejm C — 5—19 býti Syna ... roz- vázáno] mne býti?« Konec U — 5—20 člověka .. . nebi] člově (!) etc. Vaj«klad (ps. wayladk!) R — A oni ... na nebi] To čtenie píše svatý 1 Perikopa v U je ze Skutk. 12, 1—11. 3 nn. Mat. 16, 13—19.
Strana 796
796 svížeš na zemi, bylo svázáno i na nebi; a což koli rozvížeš na zemi, bylo rozvázáno i na 20 nebi«. Tato dva apoštoly, svatý Petr a svatý Pavel, jichžto dnes narození pamatujem, kteřížto skrze mučedlničskú korunu a veliké utrpení narodili jsú se k nebeskému království , jichžto učením veškeren svět jest osvícen. Nebo ti drazí apoštolé, ta knížata 25 nebeská, a zvláště tato dva, Petr a Pavel, «náramně) jsú «tento) svět u osvítili naučeními svými), učíce klid pravé víře B 576 o drahém) Ježíšovi. Jichžto vyvýšení nemuož člověk vy- praviti; jakož ť svatý Bernart o tom mluví v dnešním kázaní řka: »I kto množe právě a docela praviti vyvýšení těchto knížat 30 nebeských a velikost jich? Já ť nemohu, jediné že toto o nich slyším, ano se hlásá, «jako se dnes na mši zpievá: Příliš po- ctěni jsú přátelé tvoji, milý Bože!« I Kmluví tu v tom kázaní, napomínaje lid křesťanský, svatý Bernart, aby děkovali milému Matúš v šestnácté kapitole K, u svatého Matúše v XVI. kapitole P, etc. Mat. v XVI. kapitole TN, svatého Matauše v XXI. (!) C — 20 nebi. Vejklad LXIII. na svaté čtení U — 21 In marg. R psáno hnědou tužkou: Nero císař dal svatého Petra na kříži hlavou dolů — Tyto R, Tito TN — apoštolyl velicí svatí apoštolé T, apoštolé NU — svatý Petr ... Pavel] vyn. U — svatý Petr] Petr PRONT — svatý Pavel] Pavel KPRONT — jejichžto T — dnes] dnešní hodné N — 22 narozenie] v K podtrženo a dole pří- pisek: [autrpné smrti svaté] — 22—23 mučedlnickú ... utrpení] mu- čedlnictvo KPCNT — 22 a] v B teprve dodatečně připsáno, nad řádkou — 23 zrodili TU — sau se po druhé T — «nebeskému království věčné slávě B — jichžto] nebo jich N, kterýchžto svatých apoštolův T — 24 Nebo] vyn. N — ti] tito dva T — drahá kniežata K — 25 vzláště pak T — tito RNTU — svatý Petr RU —- gnáramně nad jiné B — (tento» vyn. B — 26 «naučeními svými « vyn. B, naučením (učením N) svým PONTU — «lid jej B — 27 drahém? Pánu B — nemuož člověk] nemohau lidé U — nižádný člověk N — «vypraviti) vymluviti B, vymluviti ani vypsati, jakau sau oni odplatu vzali za svau věrnau práci od milého Pána Ježíše T — 29 a řka takto RU — právě . .. praviti] vypraviti velikost a KPCNT, vypraviti R — praviti] vypraviti U — vyvejšenost T — těch U — slavných knížat T — 30 a velikost jich] vyn. KPCNT — toto] toliko U — 31 «jako ... zpievá vyn. B, jako dí svatý (vyn. NC) David PCNT — se] teď RU — zpievá jest zpíváno RU — uctěni C — 32 milý] Pane U — Bože drahý RU — 32—33 mluví . . . napomínaje protož napomíná tu B — 32 tom svém T — 33 milému, 31 Ž. 139, 17 —
796 svížeš na zemi, bylo svázáno i na nebi; a což koli rozvížeš na zemi, bylo rozvázáno i na 20 nebi«. Tato dva apoštoly, svatý Petr a svatý Pavel, jichžto dnes narození pamatujem, kteřížto skrze mučedlničskú korunu a veliké utrpení narodili jsú se k nebeskému království , jichžto učením veškeren svět jest osvícen. Nebo ti drazí apoštolé, ta knížata 25 nebeská, a zvláště tato dva, Petr a Pavel, «náramně) jsú «tento) svět u osvítili naučeními svými), učíce klid pravé víře B 576 o drahém) Ježíšovi. Jichžto vyvýšení nemuož člověk vy- praviti; jakož ť svatý Bernart o tom mluví v dnešním kázaní řka: »I kto množe právě a docela praviti vyvýšení těchto knížat 30 nebeských a velikost jich? Já ť nemohu, jediné že toto o nich slyším, ano se hlásá, «jako se dnes na mši zpievá: Příliš po- ctěni jsú přátelé tvoji, milý Bože!« I Kmluví tu v tom kázaní, napomínaje lid křesťanský, svatý Bernart, aby děkovali milému Matúš v šestnácté kapitole K, u svatého Matúše v XVI. kapitole P, etc. Mat. v XVI. kapitole TN, svatého Matauše v XXI. (!) C — 20 nebi. Vejklad LXIII. na svaté čtení U — 21 In marg. R psáno hnědou tužkou: Nero císař dal svatého Petra na kříži hlavou dolů — Tyto R, Tito TN — apoštolyl velicí svatí apoštolé T, apoštolé NU — svatý Petr ... Pavel] vyn. U — svatý Petr] Petr PRONT — svatý Pavel] Pavel KPRONT — jejichžto T — dnes] dnešní hodné N — 22 narozenie] v K podtrženo a dole pří- pisek: [autrpné smrti svaté] — 22—23 mučedlnickú ... utrpení] mu- čedlnictvo KPCNT — 22 a] v B teprve dodatečně připsáno, nad řádkou — 23 zrodili TU — sau se po druhé T — «nebeskému království věčné slávě B — jichžto] nebo jich N, kterýchžto svatých apoštolův T — 24 Nebo] vyn. N — ti] tito dva T — drahá kniežata K — 25 vzláště pak T — tito RNTU — svatý Petr RU —- gnáramně nad jiné B — (tento» vyn. B — 26 «naučeními svými « vyn. B, naučením (učením N) svým PONTU — «lid jej B — 27 drahém? Pánu B — nemuož člověk] nemohau lidé U — nižádný člověk N — «vypraviti) vymluviti B, vymluviti ani vypsati, jakau sau oni odplatu vzali za svau věrnau práci od milého Pána Ježíše T — 29 a řka takto RU — právě . .. praviti] vypraviti velikost a KPCNT, vypraviti R — praviti] vypraviti U — vyvejšenost T — těch U — slavných knížat T — 30 a velikost jich] vyn. KPCNT — toto] toliko U — 31 «jako ... zpievá vyn. B, jako dí svatý (vyn. NC) David PCNT — se] teď RU — zpievá jest zpíváno RU — uctěni C — 32 milý] Pane U — Bože drahý RU — 32—33 mluví . . . napomínaje protož napomíná tu B — 32 tom svém T — 33 milému, 31 Ž. 139, 17 —
Strana 797
797 Bohu z takových pastýřuov, jenž i nám všem dnešní den dostává 35 se jich naučení spasitedlných), a z toho úřadu kněžského, že milý Buoh z své veliké dobroty ráčil nám ten úřad kněžský zjednati a zpuosobiti, že skrze ten úřad kněžský mámy hří- chuom odpuštění, jakož on sám, drahý Pán, dí v tom čtení: »Kte- rýmž odpustíte hříchy, odpuštieni budú jim«. Druhé skrze ten 40 auřad kněžský máme jeho drahé tělo a jeho drahú krev, že, jedúce to drahé tělo a pijíce krev svatú hodně, dosáhneme a dojdem bóhdá života věčného, jakož sám drahý Pán dí: »Kto jí mé tělo a pí mú krev, má život věčný«. A toho my nikoli nemuo- žem míti, jediné skrze auřad kněžský. Neb žádné jiné) duo- 45 stojenstvie«jak koli vysoké nemá «toho; by nevědě kolikrát ta slova říkal, jakož kněz říká, nebude jeho tělo [svaté] a krev svatá, ani anjelé toho nemají, jediné) milý Buoh to jedná a) pósobí skrze kněží řádně svěcené.Tak ť jest velikého vy- výšenie úřad kněžský, že sám milý Buoh to jedná, že, když drahému TON — 34 kniežat a pastýřuov K, pastýřův slavných T — jenž že U — všem] na U — dnešní den] dnes KPCNT — 35 spasitedlného BU — z toho] tak s (!) toho svatého T — 36 Bůh laskavý T — ten] vyn. C — kněžský] vyn. KPCNT — 37 «zjednati ... kněžský jednati, skrze nějžto B — zjednati a] vyn. TU, naříditi a C — zpuosobiti] působiti P, zpuosobiti je a R — že] a U — máme a béřeme T — hříchům našim T — 38—39 jakož . . . jim«] vyn. PCNT — 38 jakož on] a to U — sám ... Pán] vyn. K — drahý] vyn. U — v tom čtení] vyn. K, v tomto čtení svatém dnešním (vyn. U) RU — 40 kněžský] vyn. KPCNT — svaté, drahé T— drahú svatú BC, drahau, svatau N, velebnau T — 40—41 (že ... dosáhneme a ješto, požívajíce toho B, pijíce hodně C — 40 že] a U — 41 jeho drahé RU — krev jeho TN — svatú] drahau NU — dosáhneme a vyn. PNU — 42 bóhdá] vyn. PRON — jakož tak PON — on sám KRU — drahý] vyn. KPCNT — Pán] vyn. PCNT — dí] tak praví T — 43 věčný a já jej vzkřísím (+ v U) poslední den RU — my] vyn. PCT — nikoli] jinak žádným spůsobem T — nemůže C — 44 «jiné vyn. B — 45 «jak kterak B — vysoké] vysoké a slavné N, veliké U — toho . . . kolikrát té moci; by pak nevím jak B — nevím RONTU — kolikrát koli RU — 46 říkal] řekl PU — jakož kteráž T — 46—47 kněz říká . . . svatá) vyn. (!) T — 46 [svaté] vyn. KPCN — a] ani RU — 47 «svatá» vyn. B — ani anjelé . . . nemají] vyn. NC — ani anjelé . . . jediné) A to, hle R, A to ť U — «jediné) než sám B, vyn. T — to] jediné RU — «jedná a vyn. BNU — 48 působí a koná N — skrze] vyn. K — kněží vyn. K, kněze (+ ani anjelé toho nemají N) PRONTU — řádně] vyn. KPCN — svěcené] vyn. KPN, biskupem svěceného T, svěcenýho (vyn. C), ani anjelé toho nemají RUC — 48—49 «Tak . . . že, když kněz ta 42 Jan 6, 54 —
797 Bohu z takových pastýřuov, jenž i nám všem dnešní den dostává 35 se jich naučení spasitedlných), a z toho úřadu kněžského, že milý Buoh z své veliké dobroty ráčil nám ten úřad kněžský zjednati a zpuosobiti, že skrze ten úřad kněžský mámy hří- chuom odpuštění, jakož on sám, drahý Pán, dí v tom čtení: »Kte- rýmž odpustíte hříchy, odpuštieni budú jim«. Druhé skrze ten 40 auřad kněžský máme jeho drahé tělo a jeho drahú krev, že, jedúce to drahé tělo a pijíce krev svatú hodně, dosáhneme a dojdem bóhdá života věčného, jakož sám drahý Pán dí: »Kto jí mé tělo a pí mú krev, má život věčný«. A toho my nikoli nemuo- žem míti, jediné skrze auřad kněžský. Neb žádné jiné) duo- 45 stojenstvie«jak koli vysoké nemá «toho; by nevědě kolikrát ta slova říkal, jakož kněz říká, nebude jeho tělo [svaté] a krev svatá, ani anjelé toho nemají, jediné) milý Buoh to jedná a) pósobí skrze kněží řádně svěcené.Tak ť jest velikého vy- výšenie úřad kněžský, že sám milý Buoh to jedná, že, když drahému TON — 34 kniežat a pastýřuov K, pastýřův slavných T — jenž že U — všem] na U — dnešní den] dnes KPCNT — 35 spasitedlného BU — z toho] tak s (!) toho svatého T — 36 Bůh laskavý T — ten] vyn. C — kněžský] vyn. KPCNT — 37 «zjednati ... kněžský jednati, skrze nějžto B — zjednati a] vyn. TU, naříditi a C — zpuosobiti] působiti P, zpuosobiti je a R — že] a U — máme a béřeme T — hříchům našim T — 38—39 jakož . . . jim«] vyn. PCNT — 38 jakož on] a to U — sám ... Pán] vyn. K — drahý] vyn. U — v tom čtení] vyn. K, v tomto čtení svatém dnešním (vyn. U) RU — 40 kněžský] vyn. KPCNT — svaté, drahé T— drahú svatú BC, drahau, svatau N, velebnau T — 40—41 (že ... dosáhneme a ješto, požívajíce toho B, pijíce hodně C — 40 že] a U — 41 jeho drahé RU — krev jeho TN — svatú] drahau NU — dosáhneme a vyn. PNU — 42 bóhdá] vyn. PRON — jakož tak PON — on sám KRU — drahý] vyn. KPCNT — Pán] vyn. PCNT — dí] tak praví T — 43 věčný a já jej vzkřísím (+ v U) poslední den RU — my] vyn. PCT — nikoli] jinak žádným spůsobem T — nemůže C — 44 «jiné vyn. B — 45 «jak kterak B — vysoké] vysoké a slavné N, veliké U — toho . . . kolikrát té moci; by pak nevím jak B — nevím RONTU — kolikrát koli RU — 46 říkal] řekl PU — jakož kteráž T — 46—47 kněz říká . . . svatá) vyn. (!) T — 46 [svaté] vyn. KPCN — a] ani RU — 47 «svatá» vyn. B — ani anjelé . . . nemají] vyn. NC — ani anjelé . . . jediné) A to, hle R, A to ť U — «jediné) než sám B, vyn. T — to] jediné RU — «jedná a vyn. BNU — 48 působí a koná N — skrze] vyn. K — kněží vyn. K, kněze (+ ani anjelé toho nemají N) PRONTU — řádně] vyn. KPCN — svěcené] vyn. KPN, biskupem svěceného T, svěcenýho (vyn. C), ani anjelé toho nemají RUC — 48—49 «Tak . . . že, když kněz ta 42 Jan 6, 54 —
Strana 798
798 50 kněz dí ta slova právě v osobě Pána Ježíše (nebo nižádný kněz neříká v svéj osobě těch slov ani muože říci, jedne v osobě drahého Ježíše Krista), a když kněz dí ta slova právě, ihned bude pravé tělo boží a pravá krev jeho. Nuže, milí křesťané, velmi-li vy z toho děkujete milému Bohu, že jest vám [dobrého skrze] 55 ten auřad kněžský ráčil «pro vaše spasenie zjednati a zpuo- sobiti, velmi-li sobě vážíte to dobré řkauce: »Milý Pane, co s' ty nám to ráčil dobrého a divného pro naše spasenie zjednati!«? Pomyslíte-li, povážíte-liž toho, poděkujete-li jemu z toho, čili snad spíše — jakož toho mnoho mezi vámi běží — zeklnete, 60 zrotíte, zhaníte?! Málo ť kněz někomu ne k libosti slovo poví, ani ť hned: »Ó nevěrný pop, an ť jedné vždy haní dobré lidi!« B 577 Než tento lid, opuštěný od Boha, Knic neumí dobrodíní božích slova propoví v osobě Pána Ježíše Krista a B — důstojenství a vyvýšení N — 49 že sám ... jedná, že nebo T — že vyn. N - když již P — 50 kněz řádně svěcený T — dí] vypoví CT, vyříká N — Ježíše Krista N — 50—52 nebo . . . právě] vyn. U — 51 jedne než B — 52 drahého] Pána N — Krista] vyn. KPRCT — kněz] vyn. KPONT — dí] je vypoví T, dopoví N — ta . . . právě] vyn. KPONT — ihned v okamžení T — 53 pravé, přirozené T — pravá, přirozená T — jeho] boží PCNT — 54 vyj mu U, sobě vážíte a vy P — z toho] ste vděčni toho a velmi-li za to T — milému] Pánu T — (že co BK — [dobrého skrze] vyn. KPRONTU — 55 kněž- skýp vyn. B — 55—58 «pro vaše . .. z toho zjednati B — 55 zjed- nati a] vyn. N — a zpuosobiti] vyn. U — 56 velmi . .. řkauce] vyn. U — vážiti umíte T — to dobré řkauce] toho dobrého řka N, to dobré, kterýž máte skrze kněží, řkauce na svých modlitbách R — Pane] Bože drahý RU — 57 to] vyn. R — dobrého a] vyn. U — a divného] vyn. T — zjednati dáti a zjednati RU, spůsobiti T — 58 Pomyslíte .. . jemu z toho Budiž tobě s (!) toho dobrého věčná čest a chvála! T — Pomyslíte-li] vyn. PON, Pomyslíte-li vy (vyn. R) na to RU — povážíte . . . jemu z toho vyn. U — jemu] milýmu Pánu Bohu R — 58—62 čili snad ... Než] Mnedle, koli- krát ste tento rok toho povážili (+ a s tiem se povobierali KU) a po- děkovali milému Bohu, co jest vám dobrého ráčil zjednati (vyn. U) a (vyn. U) složiti v (+ tomto U) úřadu kněžském (co jest vám ... kněž- ském vyn. PONT)? Snad (vyn. U) nikdiež (A snad pohříchu nikda, a mnohý snad na to jakživ nepomyslil U) KPCNTU — 60 slovo poví] slova nepoví R — 61 vždy] vyn. R — dobré] vyn. R — 62 Než tento] an ť nic jinýho neumí kázati, než dobrý lidi haněti«. A, nebožátka, mníte vy, že ť vám to tak splyne? Nenadějte se, zmejlíte se zajisté! Medle, kolikrát ste tento rok povážili toho (ps. toha!) a s tím se povobírali a poděkovali milýmu Pánu Bohu, co jest vám dobrýho zjednati a složiti ráčil v tom auřadu kněžském? A snad pohříchu nikdíž! A druhdy aby snad na to pomyslil? Jakživ! R — tento] vyn. KPU — milého Boha RU — Knic najméně sobě B — neumějí PCN, neumíte R — 63 než ... telata? ba, ani ť na
798 50 kněz dí ta slova právě v osobě Pána Ježíše (nebo nižádný kněz neříká v svéj osobě těch slov ani muože říci, jedne v osobě drahého Ježíše Krista), a když kněz dí ta slova právě, ihned bude pravé tělo boží a pravá krev jeho. Nuže, milí křesťané, velmi-li vy z toho děkujete milému Bohu, že jest vám [dobrého skrze] 55 ten auřad kněžský ráčil «pro vaše spasenie zjednati a zpuo- sobiti, velmi-li sobě vážíte to dobré řkauce: »Milý Pane, co s' ty nám to ráčil dobrého a divného pro naše spasenie zjednati!«? Pomyslíte-li, povážíte-liž toho, poděkujete-li jemu z toho, čili snad spíše — jakož toho mnoho mezi vámi běží — zeklnete, 60 zrotíte, zhaníte?! Málo ť kněz někomu ne k libosti slovo poví, ani ť hned: »Ó nevěrný pop, an ť jedné vždy haní dobré lidi!« B 577 Než tento lid, opuštěný od Boha, Knic neumí dobrodíní božích slova propoví v osobě Pána Ježíše Krista a B — důstojenství a vyvýšení N — 49 že sám ... jedná, že nebo T — že vyn. N - když již P — 50 kněz řádně svěcený T — dí] vypoví CT, vyříká N — Ježíše Krista N — 50—52 nebo . . . právě] vyn. U — 51 jedne než B — 52 drahého] Pána N — Krista] vyn. KPRCT — kněz] vyn. KPONT — dí] je vypoví T, dopoví N — ta . . . právě] vyn. KPONT — ihned v okamžení T — 53 pravé, přirozené T — pravá, přirozená T — jeho] boží PCNT — 54 vyj mu U, sobě vážíte a vy P — z toho] ste vděčni toho a velmi-li za to T — milému] Pánu T — (že co BK — [dobrého skrze] vyn. KPRONTU — 55 kněž- skýp vyn. B — 55—58 «pro vaše . .. z toho zjednati B — 55 zjed- nati a] vyn. N — a zpuosobiti] vyn. U — 56 velmi . .. řkauce] vyn. U — vážiti umíte T — to dobré řkauce] toho dobrého řka N, to dobré, kterýž máte skrze kněží, řkauce na svých modlitbách R — Pane] Bože drahý RU — 57 to] vyn. R — dobrého a] vyn. U — a divného] vyn. T — zjednati dáti a zjednati RU, spůsobiti T — 58 Pomyslíte .. . jemu z toho Budiž tobě s (!) toho dobrého věčná čest a chvála! T — Pomyslíte-li] vyn. PON, Pomyslíte-li vy (vyn. R) na to RU — povážíte . . . jemu z toho vyn. U — jemu] milýmu Pánu Bohu R — 58—62 čili snad ... Než] Mnedle, koli- krát ste tento rok toho povážili (+ a s tiem se povobierali KU) a po- děkovali milému Bohu, co jest vám dobrého ráčil zjednati (vyn. U) a (vyn. U) složiti v (+ tomto U) úřadu kněžském (co jest vám ... kněž- ském vyn. PONT)? Snad (vyn. U) nikdiež (A snad pohříchu nikda, a mnohý snad na to jakživ nepomyslil U) KPCNTU — 60 slovo poví] slova nepoví R — 61 vždy] vyn. R — dobré] vyn. R — 62 Než tento] an ť nic jinýho neumí kázati, než dobrý lidi haněti«. A, nebožátka, mníte vy, že ť vám to tak splyne? Nenadějte se, zmejlíte se zajisté! Medle, kolikrát ste tento rok povážili toho (ps. toha!) a s tím se povobírali a poděkovali milýmu Pánu Bohu, co jest vám dobrýho zjednati a složiti ráčil v tom auřadu kněžském? A snad pohříchu nikdíž! A druhdy aby snad na to pomyslil? Jakživ! R — tento] vyn. KPU — milého Boha RU — Knic najméně sobě B — neumějí PCN, neumíte R — 63 než ... telata? ba, ani ť na
Strana 799
799 vážiti, než pravá telata). Kráva nebo vuol Kaneb jiné hovado), když mu jísti dadí, nic toho «neumie vážiti) ani děkuje tomu, 65 ktož jej nakrmil; tak ť jest právě tento Klid! Ba, neřku, byť jindy z toho děkovali, ale nynie slyšiece nic se nehnú! Kéž vzdechnete aspoň? Znamenie veliké na tomto lidu, že jest ku peklu před- vědín, neb žádná dobrodínství božská, žádné řeči, žádné rány boží nemohú tímto lidem hnúti, aby se mohl pozdvihnúti 70 zhuoru k milému Bohu; není vlažnosti žádné, padá símě na skálu, nemá kořene, než rovně jsú tito lidé ohýralí jako psi, že nic nedbají na milého Boha ani na kněžská napomínaní. Svatý Jan Zlatá usta, mluvě o úřadu kněžském, dí: »Nevážiti tak velikého duostojenství a takého zvelebení, kteréhož Kani» anjelé mají, nic 75 jiného není, než veliké Kvelmi bláznovství«. to mnohý pomyslí, než práv jako ona hovada B, než jako hovada U — než ste R — pravá] jako jiná T — kráva nebo vuol] vyn. U — nebo] vyn. T — Kaneb ... hovado» vyn. BU — aneb] a N — hovada R, hovado nerozumné N — 64 mu hospodář neb hospodyně T — dají R, dává T, dá U — nic] nic jemu K, nic ono N, nic oni U — neumie vážiti neváží B — neumějí U — anij a U — děkují R, poděkuje N, za to děkovati T, neděkují U — 64—65 tomu ... nakrmil] vyn. KPC, dobrodínci svému N, nýbrž mnohdykráte se trefuje, že ještě, když k němu přistaupí, trkne nebo nohau udeří T — 65 jejl je nasytil aneb R, je U — tak ť jest] též KPRO — jest právě] rovně N, nápodobně T, vyn. U — 65—67 lid ... lidu) Strach pohříchu B — 65 lid nynější R, lid hovadný a oslepený T — 65—72 Ba ... Boha] nic nedbá U — 65 Ba, neřku] Neřku-li T — 66 z toho] z darův poskytnutých Pánu Bohu T — ale] ani R, ale ani T — nepohnau N, ne- pohnau ani žádného znamení vděčnosti neukáží T — 66—67 Kéž . . . lidu) A tak s (!) toho se poznati snadně může, tento lid T, ani nevzdechnau! Veliké t jest znamení na tomto lidu N — 67 aspoň] asa P, asi C, asi srdečněs- (ps. -i m. dě)«!) R — Znamení zajisté R — předvěděný PR, přezvěděný NT — 68 žádná . .. řeči] žádné řeči božské ani dobrodíní (+ jeho C) PC, dokonce žádné řeči božské ani jaká dobrodíní boží N — žádné rány boží] vyn. KPCNT — 69 boží] Pána Boha drahýho R — hnúti] jako oním Jidášem pohnauti T — aby ... pozdvihnúti vyn. K — Kmohl pozdvih- núti pozdvihl B, mohl (!) C — 70 není] protože v nich není T — vlažnosti žádné] vláhy (+ Ducha svatého CT) KPONT — žádné] kusa R — nebo padá T — 71 nemá» není B — tito] nynější R — 71—72 než rovně . .. napomínaní vyn. KPCNT — 71 zhejrali R — psi všichni R — nic kusa R — 72 kněžská napomínaní kněží a (ani U) na jich řeči, kterýmiž je napomínají k dobrému RU — 73 Zlatoustý KPRCNTU — mluví PRCU — úřadu] řádu KRCT — dí] vyn. RU — veliké U — 74 dobrodínstvie a duostojenstvie K — takového velikého C — gani vyn. B — nemají TNU — prý, nic PON — 75 veliké velmi pravé KPONT — gvelmi) vyn. B —
799 vážiti, než pravá telata). Kráva nebo vuol Kaneb jiné hovado), když mu jísti dadí, nic toho «neumie vážiti) ani děkuje tomu, 65 ktož jej nakrmil; tak ť jest právě tento Klid! Ba, neřku, byť jindy z toho děkovali, ale nynie slyšiece nic se nehnú! Kéž vzdechnete aspoň? Znamenie veliké na tomto lidu, že jest ku peklu před- vědín, neb žádná dobrodínství božská, žádné řeči, žádné rány boží nemohú tímto lidem hnúti, aby se mohl pozdvihnúti 70 zhuoru k milému Bohu; není vlažnosti žádné, padá símě na skálu, nemá kořene, než rovně jsú tito lidé ohýralí jako psi, že nic nedbají na milého Boha ani na kněžská napomínaní. Svatý Jan Zlatá usta, mluvě o úřadu kněžském, dí: »Nevážiti tak velikého duostojenství a takého zvelebení, kteréhož Kani» anjelé mají, nic 75 jiného není, než veliké Kvelmi bláznovství«. to mnohý pomyslí, než práv jako ona hovada B, než jako hovada U — než ste R — pravá] jako jiná T — kráva nebo vuol] vyn. U — nebo] vyn. T — Kaneb ... hovado» vyn. BU — aneb] a N — hovada R, hovado nerozumné N — 64 mu hospodář neb hospodyně T — dají R, dává T, dá U — nic] nic jemu K, nic ono N, nic oni U — neumie vážiti neváží B — neumějí U — anij a U — děkují R, poděkuje N, za to děkovati T, neděkují U — 64—65 tomu ... nakrmil] vyn. KPC, dobrodínci svému N, nýbrž mnohdykráte se trefuje, že ještě, když k němu přistaupí, trkne nebo nohau udeří T — 65 jejl je nasytil aneb R, je U — tak ť jest] též KPRO — jest právě] rovně N, nápodobně T, vyn. U — 65—67 lid ... lidu) Strach pohříchu B — 65 lid nynější R, lid hovadný a oslepený T — 65—72 Ba ... Boha] nic nedbá U — 65 Ba, neřku] Neřku-li T — 66 z toho] z darův poskytnutých Pánu Bohu T — ale] ani R, ale ani T — nepohnau N, ne- pohnau ani žádného znamení vděčnosti neukáží T — 66—67 Kéž . . . lidu) A tak s (!) toho se poznati snadně může, tento lid T, ani nevzdechnau! Veliké t jest znamení na tomto lidu N — 67 aspoň] asa P, asi C, asi srdečněs- (ps. -i m. dě)«!) R — Znamení zajisté R — předvěděný PR, přezvěděný NT — 68 žádná . .. řeči] žádné řeči božské ani dobrodíní (+ jeho C) PC, dokonce žádné řeči božské ani jaká dobrodíní boží N — žádné rány boží] vyn. KPCNT — 69 boží] Pána Boha drahýho R — hnúti] jako oním Jidášem pohnauti T — aby ... pozdvihnúti vyn. K — Kmohl pozdvih- núti pozdvihl B, mohl (!) C — 70 není] protože v nich není T — vlažnosti žádné] vláhy (+ Ducha svatého CT) KPONT — žádné] kusa R — nebo padá T — 71 nemá» není B — tito] nynější R — 71—72 než rovně . .. napomínaní vyn. KPCNT — 71 zhejrali R — psi všichni R — nic kusa R — 72 kněžská napomínaní kněží a (ani U) na jich řeči, kterýmiž je napomínají k dobrému RU — 73 Zlatoustý KPRCNTU — mluví PRCU — úřadu] řádu KRCT — dí] vyn. RU — veliké U — 74 dobrodínstvie a duostojenstvie K — takového velikého C — gani vyn. B — nemají TNU — prý, nic PON — 75 veliké velmi pravé KPONT — gvelmi) vyn. B —
Strana 800
800 Než pak již tuto vizme, co dí čtení svaté [dnešní]: »Tázal Pán Ježíš učedlníkuov svých, řka jim: Kým praví lidé býti Syna člověka? A oni řekli: Jiní Janem Křtitelem, jiní Eliášem, jiní Jeremiášem aneb jedním z prorokův«, až [teprv] Petr právě 80 uhodl. I toto čtenie svaté dotýká rozličného domnievanie mylného a bludného od lidí) o Pánu Ježíšovi, že se jedni jinak domnívali o něm a jiní jinak Krozličně). Též i nyní Kmáš, že lidé domnievají se a rozličná domněnie) mají o Pánu Ježíšovi a o svém spasení; onino se domnívají, že by «jich spasení bylo 85 v kněžství, onino v kápi, onino «Kapistránové, onino) Františ- kové, onino Jakubínové, onino jeptišky, onono panny, vdovy, manželky, pústeníci. A chybí-li se jediné té cesty Pána Ježíše — to ť vše pryč, vše darmo! Teď «bylo mnoho domnievaní, a jediný Petr právě uhodl. Tak máš, že ť se nebrzo nahodí člověk 90 a přeřiedký jest ten, aby uhodil právě k Ježíšovi a měl o něm pravú vieru, — nebrzo, než oborem všichni lidé domnievají se, — 76 Než ... tuto] Ale U — již vyn. PCNT — tuto] vyn. KPCNT — praví T, dí dále C — [dnešní] vyn. KPRCNTU — Tázal se RNTU — 77 svých] vyn. KPNU — řka] vyn. PON — jim] vyn. KPRCN — Kejm anebo koho R — lidé] vyn. PN — 78 řekli] odpověděli N — Jiní] Jedni C, Ně- kteří T. že U — jiní] někteří T — 79 jiní pak T — jiní Jeremiášem ... prorokův] a tak dále KPON — jednoho RU — [teprv] vyn. KPRONTU — Petr jediný RU — 80 uhodil KPCNU, trefil T — «I ... svaté? A tak to (toto U) čtení BU — 80—81 «(domnievanie . . . lidí domnění bludného B — 80 domnievanie] dotýkání (!) U — 81 že se jedni] jedni se U — jedni] jiní KPCNT — 82 domnívají U — o něm] vyn. TU, o Pánu Ježíšovi R — jiní] druzí U, jiní opět T — rozličně vyn. BU — 32—83 Též ... domnievají se] vyn. U — Kmáš ... domnievají se a jsú lidé, jenž B, máš, že lidé PCNT — 83 domnívaní B — 84 onino] tito T — jich» vyn. B — bylo a záleželo T — 85 Kapistránové, onino vyn. B — 85—87 Kapistránové ... pústeníci] že sau v reguli Kapistránův, tito Františkově T — 85 onino vyn. U — 86 onino Jakubínové ono i ono PC — Jakubínové Jakubové, ono ono K — 86—87 onino jeptišky ... pústeníci] ono jeptišky, ono bekyně K, vyn. PC — 86 onono] onyno RU — 86—87 vdovy . . . pústeníci] onino manželé (+ono i ono R) RU — 87 chybí-li se] pochybí-li T — 88 «vše pryč, vše všecko B, vše pryč U — darmo] nadarmo TON, půjde s nimi a nadarmo bude U — Teď] Tuto T — 88—95 «bylo mnoho . . . uhodil! jediné Petr uhodil na pravú víru, a mnoho bylo domnívaní bludného: tak ť jest nyní řídký člověk, kto by pravú víru držal B — 89 jediné U — uhodl] uhodil PN, uhodil a vyznal C, uhodil aneb vyznal a trefil T — máš až posavad T — nebrzo právě PCN — 90 převelmi řídký C. řídký U — uhodil] trefil T — právě] vyn. PN — 91 nebrzo ... domnie- vají se] ale U — oborem] na větším díle N, auhrnkem T — všichni] vynu
800 Než pak již tuto vizme, co dí čtení svaté [dnešní]: »Tázal Pán Ježíš učedlníkuov svých, řka jim: Kým praví lidé býti Syna člověka? A oni řekli: Jiní Janem Křtitelem, jiní Eliášem, jiní Jeremiášem aneb jedním z prorokův«, až [teprv] Petr právě 80 uhodl. I toto čtenie svaté dotýká rozličného domnievanie mylného a bludného od lidí) o Pánu Ježíšovi, že se jedni jinak domnívali o něm a jiní jinak Krozličně). Též i nyní Kmáš, že lidé domnievají se a rozličná domněnie) mají o Pánu Ježíšovi a o svém spasení; onino se domnívají, že by «jich spasení bylo 85 v kněžství, onino v kápi, onino «Kapistránové, onino) Františ- kové, onino Jakubínové, onino jeptišky, onono panny, vdovy, manželky, pústeníci. A chybí-li se jediné té cesty Pána Ježíše — to ť vše pryč, vše darmo! Teď «bylo mnoho domnievaní, a jediný Petr právě uhodl. Tak máš, že ť se nebrzo nahodí člověk 90 a přeřiedký jest ten, aby uhodil právě k Ježíšovi a měl o něm pravú vieru, — nebrzo, než oborem všichni lidé domnievají se, — 76 Než ... tuto] Ale U — již vyn. PCNT — tuto] vyn. KPCNT — praví T, dí dále C — [dnešní] vyn. KPRCNTU — Tázal se RNTU — 77 svých] vyn. KPNU — řka] vyn. PON — jim] vyn. KPRCN — Kejm anebo koho R — lidé] vyn. PN — 78 řekli] odpověděli N — Jiní] Jedni C, Ně- kteří T. že U — jiní] někteří T — 79 jiní pak T — jiní Jeremiášem ... prorokův] a tak dále KPON — jednoho RU — [teprv] vyn. KPRONTU — Petr jediný RU — 80 uhodil KPCNU, trefil T — «I ... svaté? A tak to (toto U) čtení BU — 80—81 «(domnievanie . . . lidí domnění bludného B — 80 domnievanie] dotýkání (!) U — 81 že se jedni] jedni se U — jedni] jiní KPCNT — 82 domnívají U — o něm] vyn. TU, o Pánu Ježíšovi R — jiní] druzí U, jiní opět T — rozličně vyn. BU — 32—83 Též ... domnievají se] vyn. U — Kmáš ... domnievají se a jsú lidé, jenž B, máš, že lidé PCNT — 83 domnívaní B — 84 onino] tito T — jich» vyn. B — bylo a záleželo T — 85 Kapistránové, onino vyn. B — 85—87 Kapistránové ... pústeníci] že sau v reguli Kapistránův, tito Františkově T — 85 onino vyn. U — 86 onino Jakubínové ono i ono PC — Jakubínové Jakubové, ono ono K — 86—87 onino jeptišky ... pústeníci] ono jeptišky, ono bekyně K, vyn. PC — 86 onono] onyno RU — 86—87 vdovy . . . pústeníci] onino manželé (+ono i ono R) RU — 87 chybí-li se] pochybí-li T — 88 «vše pryč, vše všecko B, vše pryč U — darmo] nadarmo TON, půjde s nimi a nadarmo bude U — Teď] Tuto T — 88—95 «bylo mnoho . . . uhodil! jediné Petr uhodil na pravú víru, a mnoho bylo domnívaní bludného: tak ť jest nyní řídký člověk, kto by pravú víru držal B — 89 jediné U — uhodl] uhodil PN, uhodil a vyznal C, uhodil aneb vyznal a trefil T — máš až posavad T — nebrzo právě PCN — 90 převelmi řídký C. řídký U — uhodil] trefil T — právě] vyn. PN — 91 nebrzo ... domnie- vají se] ale U — oborem] na větším díle N, auhrnkem T — všichni] vynu
Strana 801
801 onen jinak, onen jinak. Druhé, toto čtenie svaté dotýká vyznánie pravé víry o Pánu Ježíšovi, jakož jest Petr řekl: »Ty jsi Kristus, Syn Boha živého!« Divná věc! Mnoho jich bylo, avšak jediný 95 Petr právě uhodil! To ť «jest proti těm, ješto hledí k množství, jako nynie řiekají): »Ano veškeren svět takto, a jediné jich teď cos' málo, a chtí proti všemu světu)!« To o krvi boží, že jest málo těch, ješto přijímají krev boží, proti onomu množství, ješto nepřijímají a tomu se úhlavně protiví. A tak ť jest vždy 100 bylo od počátku, že množstvie a větčí strana u vždy «pro- B 578 tivili sú se Bohu). Za času Eliáše bylo na čtyři sta falešných prorokuov a jediný Eliáš pravý byl. V Jeruzalemě cos' bylo málo vedlé Pána Ježíše, a to všickni volali: »Ukřižuj, ukřižuj!«, a teď jediný Petr právě uhodil!. Než pak, že tuto dí Pán Ježíš: »Kým praví býti lidé Syna 105 N — se] vyn. (!) K — 92 onen] tento T — jinak a R — onen] onen taky ROU, tento N — Druhé] vyn. U — dotýká] vyn. (!) K, dí a dotýká U — 93 teď Petr RU, svatý Petr N — řekl] řekl a vyznal řka C, vyznal U — 94 Předivná T — avšak] a RU, avšak toliko sám T — 95 uhodil uhodl R, trefil a vyznal T — «jest bude B — těm všem TN — hledí prohlídají T — k množství velikému T — 96 «jako ... řiekají a řkú B Ach, co jest toho nyní! Avšak říkají všickni světští takto U — řiekají) vyn. PCN, mnozí se takoví nacházejí říkajíce T — Ano] A, prý PCNU, vyn. R — 96—97 veškeren ... světu jediné cosi maličko jich jest, a dělají se svatí a praví býti U — 96 takto] tak stojí T — 96—97 jediné . . . teď těchto B — 97 teď vyn. R — málo jest R — chtí, praví T — všemu světu všem právě býti B, všemu světu váleti C, všemu světu ostáti a právi bejti R — To] To se míní T — 98—99 že jest ... tak ť jest] vyn. KPCN, věz to, že T — 98 ješto] kteříž U — 99 ješto] ano U — úhlavně] rauhavě U — vždy] vyn. PONT — 100 bylo] vyn. K, bylo to PON, ihned RU, bylo a dálo se to hned R — počátku světa T — Kmnož- stvie a vyn. B — vždy] vyn. K — 100—101 «protivili ... Bohu proti Bohu bývala B, protivila se Bohu U — 101 Za] Jakož za T — na vyn. TU — sta a padesát T — falešných] Bálových T — 102 prorokův, a v hájích kteříž přisluhovali, bylo štyry sta, a ti sau všickni se protivili Pánu Bohu T — Eliáš, prorok boží C — pravý a upřímný prorok boží T — 102—103 cos' ... vedlé] maličko jich bylo podlé U — cos' ... všickni koliks' málo osob vedlé Pána Ježíše se postavilo, jiní všickni, jichž bylo do vosmdesáti tisíc T — 103 a to] ano PC, a jiní N — ukřižuj ho PONT — 103—104 a teď ... uhodilo vyn. B — 104 jediné NO — uhodil] uvěřil a uhodil C, uhodil na pravdu a ji vyznal T — 105 Než pak A U — tu KRU — dí] praví T — 106 jim samým] učedlníkům ( 4 svým N) TN — samým] také K, jest PC — A vy RU — 101 Podle 1. (3.) Kr. 18, 19 nn. — 103 Marek 15, 13; Luk. 23, 21; Jan 19, 6 a 15 — Rokycanova Postilla. 51
801 onen jinak, onen jinak. Druhé, toto čtenie svaté dotýká vyznánie pravé víry o Pánu Ježíšovi, jakož jest Petr řekl: »Ty jsi Kristus, Syn Boha živého!« Divná věc! Mnoho jich bylo, avšak jediný 95 Petr právě uhodil! To ť «jest proti těm, ješto hledí k množství, jako nynie řiekají): »Ano veškeren svět takto, a jediné jich teď cos' málo, a chtí proti všemu světu)!« To o krvi boží, že jest málo těch, ješto přijímají krev boží, proti onomu množství, ješto nepřijímají a tomu se úhlavně protiví. A tak ť jest vždy 100 bylo od počátku, že množstvie a větčí strana u vždy «pro- B 578 tivili sú se Bohu). Za času Eliáše bylo na čtyři sta falešných prorokuov a jediný Eliáš pravý byl. V Jeruzalemě cos' bylo málo vedlé Pána Ježíše, a to všickni volali: »Ukřižuj, ukřižuj!«, a teď jediný Petr právě uhodil!. Než pak, že tuto dí Pán Ježíš: »Kým praví býti lidé Syna 105 N — se] vyn. (!) K — 92 onen] tento T — jinak a R — onen] onen taky ROU, tento N — Druhé] vyn. U — dotýká] vyn. (!) K, dí a dotýká U — 93 teď Petr RU, svatý Petr N — řekl] řekl a vyznal řka C, vyznal U — 94 Předivná T — avšak] a RU, avšak toliko sám T — 95 uhodil uhodl R, trefil a vyznal T — «jest bude B — těm všem TN — hledí prohlídají T — k množství velikému T — 96 «jako ... řiekají a řkú B Ach, co jest toho nyní! Avšak říkají všickni světští takto U — řiekají) vyn. PCN, mnozí se takoví nacházejí říkajíce T — Ano] A, prý PCNU, vyn. R — 96—97 veškeren ... světu jediné cosi maličko jich jest, a dělají se svatí a praví býti U — 96 takto] tak stojí T — 96—97 jediné . . . teď těchto B — 97 teď vyn. R — málo jest R — chtí, praví T — všemu světu všem právě býti B, všemu světu váleti C, všemu světu ostáti a právi bejti R — To] To se míní T — 98—99 že jest ... tak ť jest] vyn. KPCN, věz to, že T — 98 ješto] kteříž U — 99 ješto] ano U — úhlavně] rauhavě U — vždy] vyn. PONT — 100 bylo] vyn. K, bylo to PON, ihned RU, bylo a dálo se to hned R — počátku světa T — Kmnož- stvie a vyn. B — vždy] vyn. K — 100—101 «protivili ... Bohu proti Bohu bývala B, protivila se Bohu U — 101 Za] Jakož za T — na vyn. TU — sta a padesát T — falešných] Bálových T — 102 prorokův, a v hájích kteříž přisluhovali, bylo štyry sta, a ti sau všickni se protivili Pánu Bohu T — Eliáš, prorok boží C — pravý a upřímný prorok boží T — 102—103 cos' ... vedlé] maličko jich bylo podlé U — cos' ... všickni koliks' málo osob vedlé Pána Ježíše se postavilo, jiní všickni, jichž bylo do vosmdesáti tisíc T — 103 a to] ano PC, a jiní N — ukřižuj ho PONT — 103—104 a teď ... uhodilo vyn. B — 104 jediné NO — uhodil] uvěřil a uhodil C, uhodil na pravdu a ji vyznal T — 105 Než pak A U — tu KRU — dí] praví T — 106 jim samým] učedlníkům ( 4 svým N) TN — samým] také K, jest PC — A vy RU — 101 Podle 1. (3.) Kr. 18, 19 nn. — 103 Marek 15, 13; Luk. 23, 21; Jan 19, 6 a 15 — Rokycanova Postilla. 51
Strana 802
802 člověka?«, a jim samým řekl: »Vy pak kým mě býti pravíte?« Zdaliž jsú i oni lidé nebyli? «Pro toto, neb jsú oni byli všechny lidi přesáhli v poznání a v milování Pána Ježíše; nebo míti pravú víru o Pánu Ježíšovi a k němu není ť malé, ale jesti ť 110 «to) nad lidi i nad veškeren lidský rozum. A když tak bylo a Pán drahý jich se tíže, tehdy Petr, jsa jako za najstaršího mezi jinými apoštoly, odpověděv vetce: »Ty jsi Kristus, Syn Boha živého«. Kristus jest slovo řečské a jest toliko řečeno, jako by řekl »pomazaný«; i protož nedí toliko: 115 »Ty jsi Syn boží«, ale dí: »Ty jsi Kristus, Syn Boha živého«. Toto z toho měj naučení, že, jakož Pán Ježíš jest [jako] pravý syn boží přirozený, a že slove »Kristus«, to jest od Boha pomazaný, že my bóhdá skrze jeho pomazánie dojdeme, že budeme [bóhdá] synové boží zalíbení a tak budeme dědicové 120 boží a spoludědicové drahého Ježíše a tak budeme s ním míti jednoho Otce, «Boha drahého, a jedno dědictvie, krá- lovství nebeské, a to skrze jeho pomazání, jakož die svatý pak vyn. KPRCNTU — býti] vyn. K — 107 i] vyn. KPRCU — oni] tito také T, oni také U — «Pro toto, neb Dím, že sú byli nad lidi, a to proto, že B, Proto zvláště se jich otázal, nebo T, I, proto jim obzláštně řekl, neb U — 107—108 všickni lidé (!) P, všecky lidi na všem světě T — 108—109 míti .. . k němu sau měli o něm a k němu pravau víru U — 109 0 ku B — «a k němu vyn. BT — Ó, nejni ť to U — malé) malá včc RTU, to malé N, to zajisté malé C — 109—110 ale . . . rozum vyn. U — 110 «to vyn. BT — nade všecky T — nade všecken PRC — nad všecky rozumy lidský T — 111—112 a Pán ... vetce) tehdy Petr řekl (vyn. P, vece C, větce T) KPONT — 111 tázal R, otázal U — i odpověděl U — vetce] řekl R, a řekl U — 113—114 a jest . .. řečeno] vyn. T — jest toliko . . . řekl] vykládá se N — 114 toliko řečeno] tak říci RU — by řekl] vyn. KPRU, by řekl na česko T — protož Petr svatý T — nepraví T — 114—115 nedí ... Kristus] toto (? nejasné, korigováno!) dí, že U — 115 Ty] že R — boží . .. Syn] vyn. (!) R — dí vyn. KPN, řekl T — 116 z toho] toho R, vyn. U — měj] nám pochází T, sobě vezmi N — naučení] vyn. KPC, k naučení RU — [jako] vyn. KPRCNTU — 117 «boží vyn. BR — a že] ale že (vyn. K) KRU — od Boha] vyn. KPONT 118 bóhdá] vyn. P, Pán Bůh dá RNT, s pomocí boží C — skrze to N — «jeho . .. že) něj dojdeme pomazánie a B — dojdeme, že] vyn. T — 119 [bóhdá] vyn. KPRONTU — dědicové boží a] vyn. T — 120 boží a spoludědicové] vyn. KON — Ježíše Krista T — ga tak neb B, a T, a potom N — 121 Otce) vyn. PON — Boha drahého vyn. BT — gdědictvic vyn. B — 122 nebeského T — 122—123 a to ... Krista vyn. B — 122 jeho] to jeho K, jeho svaté T — pomazání] poznánie (!) K — 122—123 jakož die ..
802 člověka?«, a jim samým řekl: »Vy pak kým mě býti pravíte?« Zdaliž jsú i oni lidé nebyli? «Pro toto, neb jsú oni byli všechny lidi přesáhli v poznání a v milování Pána Ježíše; nebo míti pravú víru o Pánu Ježíšovi a k němu není ť malé, ale jesti ť 110 «to) nad lidi i nad veškeren lidský rozum. A když tak bylo a Pán drahý jich se tíže, tehdy Petr, jsa jako za najstaršího mezi jinými apoštoly, odpověděv vetce: »Ty jsi Kristus, Syn Boha živého«. Kristus jest slovo řečské a jest toliko řečeno, jako by řekl »pomazaný«; i protož nedí toliko: 115 »Ty jsi Syn boží«, ale dí: »Ty jsi Kristus, Syn Boha živého«. Toto z toho měj naučení, že, jakož Pán Ježíš jest [jako] pravý syn boží přirozený, a že slove »Kristus«, to jest od Boha pomazaný, že my bóhdá skrze jeho pomazánie dojdeme, že budeme [bóhdá] synové boží zalíbení a tak budeme dědicové 120 boží a spoludědicové drahého Ježíše a tak budeme s ním míti jednoho Otce, «Boha drahého, a jedno dědictvie, krá- lovství nebeské, a to skrze jeho pomazání, jakož die svatý pak vyn. KPRCNTU — býti] vyn. K — 107 i] vyn. KPRCU — oni] tito také T, oni také U — «Pro toto, neb Dím, že sú byli nad lidi, a to proto, že B, Proto zvláště se jich otázal, nebo T, I, proto jim obzláštně řekl, neb U — 107—108 všickni lidé (!) P, všecky lidi na všem světě T — 108—109 míti .. . k němu sau měli o něm a k němu pravau víru U — 109 0 ku B — «a k němu vyn. BT — Ó, nejni ť to U — malé) malá včc RTU, to malé N, to zajisté malé C — 109—110 ale . . . rozum vyn. U — 110 «to vyn. BT — nade všecky T — nade všecken PRC — nad všecky rozumy lidský T — 111—112 a Pán ... vetce) tehdy Petr řekl (vyn. P, vece C, větce T) KPONT — 111 tázal R, otázal U — i odpověděl U — vetce] řekl R, a řekl U — 113—114 a jest . .. řečeno] vyn. T — jest toliko . . . řekl] vykládá se N — 114 toliko řečeno] tak říci RU — by řekl] vyn. KPRU, by řekl na česko T — protož Petr svatý T — nepraví T — 114—115 nedí ... Kristus] toto (? nejasné, korigováno!) dí, že U — 115 Ty] že R — boží . .. Syn] vyn. (!) R — dí vyn. KPN, řekl T — 116 z toho] toho R, vyn. U — měj] nám pochází T, sobě vezmi N — naučení] vyn. KPC, k naučení RU — [jako] vyn. KPRCNTU — 117 «boží vyn. BR — a že] ale že (vyn. K) KRU — od Boha] vyn. KPONT 118 bóhdá] vyn. P, Pán Bůh dá RNT, s pomocí boží C — skrze to N — «jeho . .. že) něj dojdeme pomazánie a B — dojdeme, že] vyn. T — 119 [bóhdá] vyn. KPRONTU — dědicové boží a] vyn. T — 120 boží a spoludědicové] vyn. KON — Ježíše Krista T — ga tak neb B, a T, a potom N — 121 Otce) vyn. PON — Boha drahého vyn. BT — gdědictvic vyn. B — 122 nebeského T — 122—123 a to ... Krista vyn. B — 122 jeho] to jeho K, jeho svaté T — pomazání] poznánie (!) K — 122—123 jakož die ..
Strana 803
803 Pavel: »Dědicové boží a spoludědicové Ježíše Krista«. Pohleďtež, milí křesťané, čeho my [dobrého] dosáhnem skrze toho drahého 125 Pána) a jeho pomazání! A když již Petr tak vyznal a pravil, tehdy vetce jemu Ježíš: »Blahoslavený jsi, Šimone Januov!« Hle, za to pravé vyznání přišlo jemu nové blahoslavenstvie)! Dí svatý Augustin, že, kolikrát člověk vyzná víru právě o svém Bohu milém), že 130 «tolikrát vždy béře nové, jiné) a jiné blahoslavenství; a proto svatý Augustin učí lidi křesťany a napomíná, aby každý křesťan vstávaje ráno, léhaje večer vždycky svú víru vyznal říkaje: »Věřím v Boha, Otce všemohúcího«, a tak až do konce. Nebo z toho vyznání vždy se nové dává blahoslavenství, když 135 člověk právě a vážně vyznává o svém milém Bohu víru, a veliká pomoc proti dábluom, nebo býlvají Koni tudy velmi B 579 Kumdleni. I protož ť jest dobré každému, když chce lehnúti, pomodliti se a poděkovati milému Bohu z dobrodíní, že je Krista« vyn. PONT — 123 Ježíše Krista Pána Ježíše U — Krista, a tak budeme s ním mieti jednoho Otce, Boha drahého, a jedno dědictvie, nebeské královstvie, a to skrze to jeho poznánie (!opak.!) K — Po- hleďtež] Považme T — 124 [dobrého] vyn. RU, to KPCNT — drahého Pána milého Ježíše Krista B — 125 Pána Ježíše TCU — 126 vyznal a pravil] právě uhodil (uhodl R) a vyznal pravú vieru o Pánu Ježíšovi KRU, právě uhodil PCN, právě trefil a vyznal T — vetce jemu] odpověděv jemu (+ a U) vece (řekl RU) Pán ( Ježíš U) KRU, odpověděl jemu PCNT — 127 synu Janův RU — Hlej Pohleď T — to) takové T — jeho pravé PRONTU — 128 blahoslavení B — 129 kolikrátž koliv RONTU — pravau právě U — milém) vyn. B — 129—130 že tolikrát vyn. U — 130 «tolikrát za to B — sjiné vyn. B — 131 lidi křesťany a] vyn. U — lid R — křesťany a napomíná vyn. U — křesťané (!) C, křesťanský R, křesťanské TN — jedenkaždej C — 132 ráno] i U — i líhaje R — večer] vyn. U — svú] vyn. KPN, pravau křesťanskau, totižto dvanácte článků C, křesťanskau T — vyznával NC — vyznal říkaje] zříkal T — 133 říkaje takto C — Otce všemohúcího] vyn. PNU —všemo- haucího, stvořitele nebe i země R — a tak . . . konce] vyn. KPCNT — 134 toho] takového N — vyznání] vyznáváme (!) R, vyznávaní U — se nové dává jiné a nové bývá B — se nové] nové (vyn. U) jiné a jiné se RU — 135 vyzná K — o svém milém Bohu] vyn. PNT — milém] vyn. C — víru pravau C — veliká jest to (vyn. CU) TCU — 136 dáblu B — Koni vyn. B — tudy] tím U — 137 mdleni BR — dobře NU — 137—138 každému ... Bohu člověku každý den, když se skoná a večer přijde, aby se pomodlil, Pánu Bohu poděkoval B — 137 každému věrnému T — 138 pomodliti se a poděkovati] a položiti se u večer (+ a polože se R) aby 123 Řím. 8, 17 — 51*
803 Pavel: »Dědicové boží a spoludědicové Ježíše Krista«. Pohleďtež, milí křesťané, čeho my [dobrého] dosáhnem skrze toho drahého 125 Pána) a jeho pomazání! A když již Petr tak vyznal a pravil, tehdy vetce jemu Ježíš: »Blahoslavený jsi, Šimone Januov!« Hle, za to pravé vyznání přišlo jemu nové blahoslavenstvie)! Dí svatý Augustin, že, kolikrát člověk vyzná víru právě o svém Bohu milém), že 130 «tolikrát vždy béře nové, jiné) a jiné blahoslavenství; a proto svatý Augustin učí lidi křesťany a napomíná, aby každý křesťan vstávaje ráno, léhaje večer vždycky svú víru vyznal říkaje: »Věřím v Boha, Otce všemohúcího«, a tak až do konce. Nebo z toho vyznání vždy se nové dává blahoslavenství, když 135 člověk právě a vážně vyznává o svém milém Bohu víru, a veliká pomoc proti dábluom, nebo býlvají Koni tudy velmi B 579 Kumdleni. I protož ť jest dobré každému, když chce lehnúti, pomodliti se a poděkovati milému Bohu z dobrodíní, že je Krista« vyn. PONT — 123 Ježíše Krista Pána Ježíše U — Krista, a tak budeme s ním mieti jednoho Otce, Boha drahého, a jedno dědictvie, nebeské královstvie, a to skrze to jeho poznánie (!opak.!) K — Po- hleďtež] Považme T — 124 [dobrého] vyn. RU, to KPCNT — drahého Pána milého Ježíše Krista B — 125 Pána Ježíše TCU — 126 vyznal a pravil] právě uhodil (uhodl R) a vyznal pravú vieru o Pánu Ježíšovi KRU, právě uhodil PCN, právě trefil a vyznal T — vetce jemu] odpověděv jemu (+ a U) vece (řekl RU) Pán ( Ježíš U) KRU, odpověděl jemu PCNT — 127 synu Janův RU — Hlej Pohleď T — to) takové T — jeho pravé PRONTU — 128 blahoslavení B — 129 kolikrátž koliv RONTU — pravau právě U — milém) vyn. B — 129—130 že tolikrát vyn. U — 130 «tolikrát za to B — sjiné vyn. B — 131 lidi křesťany a] vyn. U — lid R — křesťany a napomíná vyn. U — křesťané (!) C, křesťanský R, křesťanské TN — jedenkaždej C — 132 ráno] i U — i líhaje R — večer] vyn. U — svú] vyn. KPN, pravau křesťanskau, totižto dvanácte článků C, křesťanskau T — vyznával NC — vyznal říkaje] zříkal T — 133 říkaje takto C — Otce všemohúcího] vyn. PNU —všemo- haucího, stvořitele nebe i země R — a tak . . . konce] vyn. KPCNT — 134 toho] takového N — vyznání] vyznáváme (!) R, vyznávaní U — se nové dává jiné a nové bývá B — se nové] nové (vyn. U) jiné a jiné se RU — 135 vyzná K — o svém milém Bohu] vyn. PNT — milém] vyn. C — víru pravau C — veliká jest to (vyn. CU) TCU — 136 dáblu B — Koni vyn. B — tudy] tím U — 137 mdleni BR — dobře NU — 137—138 každému ... Bohu člověku každý den, když se skoná a večer přijde, aby se pomodlil, Pánu Bohu poděkoval B — 137 každému věrnému T — 138 pomodliti se a poděkovati] a položiti se u večer (+ a polože se R) aby 123 Řím. 8, 17 — 51*
Strana 804
804 ten den ráčil od zlého zachovati, spieti »Otče náš« a »Věřím 140 v Boha«, a ráno též vstávaje, a to vážně, s pamětí. A na to ť jest ustaveno, že ráno a večer zvonie na klekánie, aby lidé křes- tané vieru vyznávali a vděčnost okazovali svému milému Bohu za jeho dobrodínie). Ale nynější křesťané již se za to stydí, již to za hanbu mají, «aby klekli, když zvonie na klekánie) 145 to jest znamení, že žádné vděčnosti neokazují k svému milému Bohu. Dřevní křesťané, když jsú zvonili na klekání, kdež je koli zastihlo, buď na ulici neb na poli, ihned poklekli a poděkovali Pánu Bohu, nestyděli se za to; ale toto již čert všecko zmieždil a jakús v lidi nedbánlivost uvedl a zapomenutí dobrodíní božských. se pomodlil a poděkoval RU — z jeho dobrodíní KU, za svatá dobrodíní T — 139 «ten den vyn. B, tento den U — ode všeho zlého C, od zlého spaní (!) R — ostříhati a zachovati C — spieti] říkati PR, zříkati (+ mod- litbu Páně C) TNC, i ve spaní (!) U — Věřím v Boha] vieru sřékati K, víru PR, pozdravení anjelské ku Panně Marii a víru křesťanskú C, po- zdravení anjelské a »Věřím v Boha« N, »Zdráva Maria« a »Věřím v Boha, Otce všemohaucího« T, víru říkati U — 140 též] tolikéž N — vstávaje vyn. KPONTU — vážně] vyn. K, vážně, s náboženstvím a T — s pamětí] vyn. U — 140—142 na to . .. okazovali pro to ť jest zřízeno, aby se zvonilo na klekánie ráno a večer, aby v tu dobu křesťané pokleknúce po- modlili se B — 140 na to] pro to N — 141 ustaveno] nařízeno NT, usta- noveno CU — že ráno a večer zvonie na] od církve svaté zvonění, jenž slove večer a ráno T — u večír RN — aby] aby ráno i večer K, aby večer N — lidé] vyn. U — 142 vieru křesťanskú C, svau křesťanskau víru T — prokazovali N — Bohu Vykupiteli C, Bohu všemohaucímu N — 143 za jeho dobrodínie vyn. BU, za jeho svatá dobrodíní N — 143—146 nynější . .. Dřevní křesťané] předešlí křesťané, kdo by neklekl, že ten žádný vděč- nosti, to na něm poznali, neukazuje k svému milému Pánu Bohu, ale U — 143 nynější křesťaré] nynie (+ my, bídní Čechové T) KPONT — stydíme TN, mnozí stydí C — 144 «již» a B, a již R, již to mnozí TN — mají] u nich jest C — aby klekli . .. klekánie vyn. B — zazvoní R — na klekánie již všecko dábel zmíždil PNC, již jest to všecko dábel skazil T — 145—146 to jest znamení . . . milému Bohu] vyn. K — 145—149 to jest znamení ... božských] vyn. PONT — 145 to jest znamení, že A to vězte, že, kdož kolivěk nechce kleknauti a pomodliti se drahýmu Pánu, když zazvoní na klekání, že ten R — neokazuje R — 146 Bohu z jeho dobrodíní R — Dřevní] Ale předešlí R — Dřevní křesťané] Ale dřieve K — zazvonili RU — 147 na poli] kde koli K, na poli anebo (a U) kde koliv RU — ihnedky R — poklekli] klekli K, všickni klekli, ihned se modlili U — 147—148 a poděkovali ... za to] vyn. K, nevážili (a vážili U) sobě tý chvilky poklečeti (kleknauti U), aby vděčnost okázali (+ k svýmu R) milýmu Pánu Bohu RU — 148 toto] to všecko U — dábel nyní (vyn. U) RU — «zmieždil zlehčil B — 149 a jakús . . . božských] vyn. K — jakús] vyn, U — zapomenutí ... božských] zapomínají se nad dobrodíním božím U -
804 ten den ráčil od zlého zachovati, spieti »Otče náš« a »Věřím 140 v Boha«, a ráno též vstávaje, a to vážně, s pamětí. A na to ť jest ustaveno, že ráno a večer zvonie na klekánie, aby lidé křes- tané vieru vyznávali a vděčnost okazovali svému milému Bohu za jeho dobrodínie). Ale nynější křesťané již se za to stydí, již to za hanbu mají, «aby klekli, když zvonie na klekánie) 145 to jest znamení, že žádné vděčnosti neokazují k svému milému Bohu. Dřevní křesťané, když jsú zvonili na klekání, kdež je koli zastihlo, buď na ulici neb na poli, ihned poklekli a poděkovali Pánu Bohu, nestyděli se za to; ale toto již čert všecko zmieždil a jakús v lidi nedbánlivost uvedl a zapomenutí dobrodíní božských. se pomodlil a poděkoval RU — z jeho dobrodíní KU, za svatá dobrodíní T — 139 «ten den vyn. B, tento den U — ode všeho zlého C, od zlého spaní (!) R — ostříhati a zachovati C — spieti] říkati PR, zříkati (+ mod- litbu Páně C) TNC, i ve spaní (!) U — Věřím v Boha] vieru sřékati K, víru PR, pozdravení anjelské ku Panně Marii a víru křesťanskú C, po- zdravení anjelské a »Věřím v Boha« N, »Zdráva Maria« a »Věřím v Boha, Otce všemohaucího« T, víru říkati U — 140 též] tolikéž N — vstávaje vyn. KPONTU — vážně] vyn. K, vážně, s náboženstvím a T — s pamětí] vyn. U — 140—142 na to . .. okazovali pro to ť jest zřízeno, aby se zvonilo na klekánie ráno a večer, aby v tu dobu křesťané pokleknúce po- modlili se B — 140 na to] pro to N — 141 ustaveno] nařízeno NT, usta- noveno CU — že ráno a večer zvonie na] od církve svaté zvonění, jenž slove večer a ráno T — u večír RN — aby] aby ráno i večer K, aby večer N — lidé] vyn. U — 142 vieru křesťanskú C, svau křesťanskau víru T — prokazovali N — Bohu Vykupiteli C, Bohu všemohaucímu N — 143 za jeho dobrodínie vyn. BU, za jeho svatá dobrodíní N — 143—146 nynější . .. Dřevní křesťané] předešlí křesťané, kdo by neklekl, že ten žádný vděč- nosti, to na něm poznali, neukazuje k svému milému Pánu Bohu, ale U — 143 nynější křesťaré] nynie (+ my, bídní Čechové T) KPONT — stydíme TN, mnozí stydí C — 144 «již» a B, a již R, již to mnozí TN — mají] u nich jest C — aby klekli . .. klekánie vyn. B — zazvoní R — na klekánie již všecko dábel zmíždil PNC, již jest to všecko dábel skazil T — 145—146 to jest znamení . . . milému Bohu] vyn. K — 145—149 to jest znamení ... božských] vyn. PONT — 145 to jest znamení, že A to vězte, že, kdož kolivěk nechce kleknauti a pomodliti se drahýmu Pánu, když zazvoní na klekání, že ten R — neokazuje R — 146 Bohu z jeho dobrodíní R — Dřevní] Ale předešlí R — Dřevní křesťané] Ale dřieve K — zazvonili RU — 147 na poli] kde koli K, na poli anebo (a U) kde koliv RU — ihnedky R — poklekli] klekli K, všickni klekli, ihned se modlili U — 147—148 a poděkovali ... za to] vyn. K, nevážili (a vážili U) sobě tý chvilky poklečeti (kleknauti U), aby vděčnost okázali (+ k svýmu R) milýmu Pánu Bohu RU — 148 toto] to všecko U — dábel nyní (vyn. U) RU — «zmieždil zlehčil B — 149 a jakús . . . božských] vyn. K — jakús] vyn, U — zapomenutí ... božských] zapomínají se nad dobrodíním božím U -
Strana 805
805 A dí dále Pán ku Petrovi: »Tělo a krev nezjevilo tobě, ale Otec muoj, kterýž jest v nebesích«. Neb se toho žádný nenaděj, by mohl na pravú víru o drahém Ježíši uhoditi a míti o něm po- znání, leč Buoh Otec nebeský shuory dá komu; jakož kon sám «jinde dí ve čtení: »Žádný nemuož přijíti ke mně, leč 155 Otec muoj nebeský přitrhne jej«. I mníš ty, člověče, aby to mohl snadně mieti, ať by to dáno bylo, aby měl pravú víru o [drahém] Ježíšovi? Ba, musíš to vymodliti, vyžádati vší silú na milém Bohu, jinak se nenaděj! I dí dále): »A já pravím tobě, že jsi ty Petr, a na té skále 160 — totiž na tom pevném vyznání víry pravé, kterúž jsi vyznal o mně — vzdělám církev mú«. A tu ť jest drahý Ježíš založil církev svú na vyznání pravé víry. A tak stojí napsáno v Decretě, že, kde jest vyznání pravé víry, že tu jest církev svatá. Není ť místem, aby na jednom místě byla, jako v Římě neb jinde někde, 150 150 praví T — Pán ku Petrovi] vyn. KPCNT, drahý Pán Petrovi RU — tobě toho TU — 151 muoj] vyn. C — jenž PCT — 152 mohl právě RCTU — o drahém Ježíši] k Pánu Ježíšovi U — drahém] Pánu PCNT — právě uhoditi KP — 153 leč to U — shuory s nebe KPTC, s huory nebeské N — to dá TON — 153—155 jakož . . . přitrhne jej vyn. PONT — 153 jakož neb KR, a to U — gon vyn. BU — 154 sám] vyn. K — «jinde) Spasitel B, vyn. U — ve čtení] vyn. K, ve čtení svatýho Jana v VI. kapitole RU — leč] jediné K, jediné leč R — 155 nebeský vyn. K — přitáhne RU — domníváš se C — člověče] vyn. KPCN, bídný člověče T — 155—156 aby to . . . pravú byť tobě to snadně přišlo, míti B — 155 aby] že by U — mohl tak RNU — 156 lehce dáno K — bylo, jak ty chceš N, bylo ihned T — 156—157 víru ... Ježíšovi] vyn. (!) C — 156 [drahém] vyn. KP, Pánu RNTU — 157 musíš ... vyžádatil vymodlechati (vymodliti PC) ť jest (+ to C), vyprositi KPC (nad vymodlechati ť v K přípisek: vymodliti ť); nevymodlíš-i toho nebo nevyprosíš N — vyžádati] vy- prositi, vyžádati, vystarati R, vyžebrati, vyprositi T, vyprositi U — se vší T— 157—158 vší silú ... Bohu] vyn. N — 157 silú] snažností PCT, silú, vší snažností KRU — na milém Bohu] vyn. PCT, ale K, na milém, drahém Bohu, ale (a U) RU — 158 jináč RU — 159 praví T — «dále vyn. B, dále čtení svatý RU, dále ve čtení svatém T — A] Aj U — že jsi ty] Ty si U — 160 tom pevném] pravém U — víry pravé] vyn. RU — 160—161 kterúž ... o mně] vyn. PRONTU — 161 vzdělám] ustanovím PONT — mau z (vyn. R) víry pravé, kterauž si vyznal RU — Tu ť jest T; těmito slovy končí se rkpisT uprostřed věty — drahý] Pán KPCN —162 na vyznání] v vyznání U — 162—163 A tak stojí .. . pravé víry] vyn. (!) U — 163 pravé vy- znánie viery K — svatá katolická pod obojí N — 164 aby] ani K — byla] 154 Jan 6, 44 —
805 A dí dále Pán ku Petrovi: »Tělo a krev nezjevilo tobě, ale Otec muoj, kterýž jest v nebesích«. Neb se toho žádný nenaděj, by mohl na pravú víru o drahém Ježíši uhoditi a míti o něm po- znání, leč Buoh Otec nebeský shuory dá komu; jakož kon sám «jinde dí ve čtení: »Žádný nemuož přijíti ke mně, leč 155 Otec muoj nebeský přitrhne jej«. I mníš ty, člověče, aby to mohl snadně mieti, ať by to dáno bylo, aby měl pravú víru o [drahém] Ježíšovi? Ba, musíš to vymodliti, vyžádati vší silú na milém Bohu, jinak se nenaděj! I dí dále): »A já pravím tobě, že jsi ty Petr, a na té skále 160 — totiž na tom pevném vyznání víry pravé, kterúž jsi vyznal o mně — vzdělám církev mú«. A tu ť jest drahý Ježíš založil církev svú na vyznání pravé víry. A tak stojí napsáno v Decretě, že, kde jest vyznání pravé víry, že tu jest církev svatá. Není ť místem, aby na jednom místě byla, jako v Římě neb jinde někde, 150 150 praví T — Pán ku Petrovi] vyn. KPCNT, drahý Pán Petrovi RU — tobě toho TU — 151 muoj] vyn. C — jenž PCT — 152 mohl právě RCTU — o drahém Ježíši] k Pánu Ježíšovi U — drahém] Pánu PCNT — právě uhoditi KP — 153 leč to U — shuory s nebe KPTC, s huory nebeské N — to dá TON — 153—155 jakož . . . přitrhne jej vyn. PONT — 153 jakož neb KR, a to U — gon vyn. BU — 154 sám] vyn. K — «jinde) Spasitel B, vyn. U — ve čtení] vyn. K, ve čtení svatýho Jana v VI. kapitole RU — leč] jediné K, jediné leč R — 155 nebeský vyn. K — přitáhne RU — domníváš se C — člověče] vyn. KPCN, bídný člověče T — 155—156 aby to . . . pravú byť tobě to snadně přišlo, míti B — 155 aby] že by U — mohl tak RNU — 156 lehce dáno K — bylo, jak ty chceš N, bylo ihned T — 156—157 víru ... Ježíšovi] vyn. (!) C — 156 [drahém] vyn. KP, Pánu RNTU — 157 musíš ... vyžádatil vymodlechati (vymodliti PC) ť jest (+ to C), vyprositi KPC (nad vymodlechati ť v K přípisek: vymodliti ť); nevymodlíš-i toho nebo nevyprosíš N — vyžádati] vy- prositi, vyžádati, vystarati R, vyžebrati, vyprositi T, vyprositi U — se vší T— 157—158 vší silú ... Bohu] vyn. N — 157 silú] snažností PCT, silú, vší snažností KRU — na milém Bohu] vyn. PCT, ale K, na milém, drahém Bohu, ale (a U) RU — 158 jináč RU — 159 praví T — «dále vyn. B, dále čtení svatý RU, dále ve čtení svatém T — A] Aj U — že jsi ty] Ty si U — 160 tom pevném] pravém U — víry pravé] vyn. RU — 160—161 kterúž ... o mně] vyn. PRONTU — 161 vzdělám] ustanovím PONT — mau z (vyn. R) víry pravé, kterauž si vyznal RU — Tu ť jest T; těmito slovy končí se rkpisT uprostřed věty — drahý] Pán KPCN —162 na vyznání] v vyznání U — 162—163 A tak stojí .. . pravé víry] vyn. (!) U — 163 pravé vy- znánie viery K — svatá katolická pod obojí N — 164 aby] ani K — byla] 154 Jan 6, 44 —
Strana 806
806 165 aneb na krásných jmeních neb úřadech a duostojenstvích), jako na papeži, na císaři, na králích, na knížatech, na garci- biskupiech, biskupích, kardinálích, ale, kdež jsú koli po všem světě věrní křesťán[skové, majíce pravé poznánie a vyznání víry o Pánu Ježíšovi, tu ť jest [pravá] cír]kev svatá a té církve B 580 170 — pravé choti Pána Ježíše — má býti poslúcháno. Ale napřed Pána Ježíše jakožto hlavy; nebo církev svatá, ona ť jest tělo, a Kristus jest hlava, i protož napřed vždy a) prvotně má k hlavě hledíno býti a o vše se k ní najprv utiekati a všecko aby k té hlavě hrnuto bylo. Nebo Kristus jest stvořitel a církev 175 svatá stvoření; protož Kvždy viece má býti hledieno k stvořiteli nežli k stvoření). A ta církev svatá kdež jest [koli, jakožto] pravá chot Kristova, v ničemž není odporna svému choti, Pánu Ježíšovi, ale ve všem jest jemu poddána, a jakož dí svatý Pavel: »Ženy poddány buďte mužuom svým, jakožto «cierkev Kristovi« 180 nebo ta církev nehledí své chvály, nic sobě neosobuje), ale vše aby byla K, byla jako zavřína PON — neb] a U — jinde někde) kde jinde KPN, jinde U, jinde kde koliv R — 165 neb] anebo na R, aneb v U — a duostojenstvích vyn. B, neb duostojenstvích NU — 166—167 jako na papeži .. . kardinálích] vyn. PON — «arcibiskupiech) vyn. B — 167 biskupích] vyn. U — kardinálích] vyn. RU — 168 [praví,] věrní K — křesťané KRONU, křesťánkové P — poznánie a] vyn. U — víry] pravý víry R, vyn. C — 169 tu] to R, že to U — [pravá] vyn. KPRONU — církev písař v Bobrátillista zapomněldopsatislovo církev, napsal jen: czyr — a té církve] v té církvi U — 170 našeho Pána U — Pána Ježíše] Krista Pána N — 170—171 má býti ... Ježíše] vyn. RU — 170 napřed a nejprv C — 171 hlavy] hlavy církve N, v hlavě U — jako tělo C — 172 její hlava C — «vždy a vyn. B, vždy NOU — prvotně] vyn. NU — 173 hledíno býti] patříno býti C, se hleděti U — 173—174 a o vše . . . hrnuto bylo? vyn. U — 173 o] to (!) R —ní] němu C — najprv] napřed KRON — 173—174 a všecko . . . hrnuto bylo? vyn. B — 174 hrnuto a stříno C — 174—175 Kristus . . . stvoření] ta církev jest stvoření a Kristus Pán jest stvořil ji (stvořil ji] stvořitel té církve C) RUC — 175 svatá] ta (+ jest N) KPN — 175—176 «vždy ... k stvoření) k němu jako k stvořiteli prvotně zřeno má býti B — 176 svatá] vyn. PRNU — 176—177 kdež... Kristova] jest pravá, kterážto U — 176 [koli, jakožto vyn. KPRON — 177 ta v ničemž N — svému choti] vyn. U — 178 Ježíšovi Kristovi P, Ježíšovi drahému N — ale] vyn. U — a] vyn. CU — 179 svým vyn. KPR — «cierkev Kristovi církvi Kristově B, církev Pánu Ježíšovi U — 180 nehledí] nevyhledává N — nic sobě neosobuje ani sobě co osobuje B — vše hrne] o všecko se utíká U, vše stře (setře (!) R) a hrne KR — 181 jakož sem řekl, že vyn. B — řekl] oznámil N — [svatáj 179 Podle Efez. 5, 22 a 23 —
806 165 aneb na krásných jmeních neb úřadech a duostojenstvích), jako na papeži, na císaři, na králích, na knížatech, na garci- biskupiech, biskupích, kardinálích, ale, kdež jsú koli po všem světě věrní křesťán[skové, majíce pravé poznánie a vyznání víry o Pánu Ježíšovi, tu ť jest [pravá] cír]kev svatá a té církve B 580 170 — pravé choti Pána Ježíše — má býti poslúcháno. Ale napřed Pána Ježíše jakožto hlavy; nebo církev svatá, ona ť jest tělo, a Kristus jest hlava, i protož napřed vždy a) prvotně má k hlavě hledíno býti a o vše se k ní najprv utiekati a všecko aby k té hlavě hrnuto bylo. Nebo Kristus jest stvořitel a církev 175 svatá stvoření; protož Kvždy viece má býti hledieno k stvořiteli nežli k stvoření). A ta církev svatá kdež jest [koli, jakožto] pravá chot Kristova, v ničemž není odporna svému choti, Pánu Ježíšovi, ale ve všem jest jemu poddána, a jakož dí svatý Pavel: »Ženy poddány buďte mužuom svým, jakožto «cierkev Kristovi« 180 nebo ta církev nehledí své chvály, nic sobě neosobuje), ale vše aby byla K, byla jako zavřína PON — neb] a U — jinde někde) kde jinde KPN, jinde U, jinde kde koliv R — 165 neb] anebo na R, aneb v U — a duostojenstvích vyn. B, neb duostojenstvích NU — 166—167 jako na papeži .. . kardinálích] vyn. PON — «arcibiskupiech) vyn. B — 167 biskupích] vyn. U — kardinálích] vyn. RU — 168 [praví,] věrní K — křesťané KRONU, křesťánkové P — poznánie a] vyn. U — víry] pravý víry R, vyn. C — 169 tu] to R, že to U — [pravá] vyn. KPRONU — církev písař v Bobrátillista zapomněldopsatislovo církev, napsal jen: czyr — a té církve] v té církvi U — 170 našeho Pána U — Pána Ježíše] Krista Pána N — 170—171 má býti ... Ježíše] vyn. RU — 170 napřed a nejprv C — 171 hlavy] hlavy církve N, v hlavě U — jako tělo C — 172 její hlava C — «vždy a vyn. B, vždy NOU — prvotně] vyn. NU — 173 hledíno býti] patříno býti C, se hleděti U — 173—174 a o vše . . . hrnuto bylo? vyn. U — 173 o] to (!) R —ní] němu C — najprv] napřed KRON — 173—174 a všecko . . . hrnuto bylo? vyn. B — 174 hrnuto a stříno C — 174—175 Kristus . . . stvoření] ta církev jest stvoření a Kristus Pán jest stvořil ji (stvořil ji] stvořitel té církve C) RUC — 175 svatá] ta (+ jest N) KPN — 175—176 «vždy ... k stvoření) k němu jako k stvořiteli prvotně zřeno má býti B — 176 svatá] vyn. PRNU — 176—177 kdež... Kristova] jest pravá, kterážto U — 176 [koli, jakožto vyn. KPRON — 177 ta v ničemž N — svému choti] vyn. U — 178 Ježíšovi Kristovi P, Ježíšovi drahému N — ale] vyn. U — a] vyn. CU — 179 svým vyn. KPR — «cierkev Kristovi církvi Kristově B, církev Pánu Ježíšovi U — 180 nehledí] nevyhledává N — nic sobě neosobuje ani sobě co osobuje B — vše hrne] o všecko se utíká U, vše stře (setře (!) R) a hrne KR — 181 jakož sem řekl, že vyn. B — řekl] oznámil N — [svatáj 179 Podle Efez. 5, 22 a 23 —
Strana 807
807 hrne k Ježíšovi. A jakož sem řekl, že ta církev [svatá] jest rozlita a rozšířena) po všem světě, jakož koni doktorové světí svědčie, kteříž složili onu pieseň: »Tě Boha chválíme«; a v té piesni se die): »Tě po všem světě, [Pane Bože,] vyznává svatá 185 církev«. A ďábel pak a Antikrist, služebník «jeho, jinak praví: »Onino ť nejsú církev svatá, oni ť jsú vně «cierkve, oni ť jsú odřezanci!«, i chtějí díl nějaký, kdež se jim zdá, odhrnúti [k] Ježíšovi, a kdež se jim nezdá, odlúčiti od něho, ano, kdež jest koli pravé vyznání víry o Pánu Ježíšovi, tu ť jest církev svatá. 190 A za to ť jest Petrovi dáno důstojenství a moc ta svázati a roz- vázati, že jest vyznal pravú víru, a za milování dán jest mu úřad pastýřství, neb jemu řekl drahý Pán: »Petře, miluješ-li mne?«, a tak až do třetice jeho otázal; a on vždy: »Miluji! Miluji!«, až naposledy zamútiv se «Petr) i vetce: »Pane, ty znáš všecky 195 věci, ty víš, že ť já tě miluji«. Též i svatý Pavel o sobě říkával: »Jist jsem já, že ani smrt ani život neodlúčí mne od lásky Kristovy«. I protož, máš-li po- vyn. KPRCNU — 182 a rozšířena vyn. B — jakož jakož (vyn. N) o tom ON — 182—184 Koni ... se die tak zpíváme B — 182 oni] vyn. NC — 183 onu] ono K — chválíme etc. N — 184 se die) tak se die K, se praví PNC, se zpívá RU — Tě] neboť U — [Pane Bože] vyn. KPRONU — «svatá vyn. B — 185 A dábel . . . jeho Antikrist pak, ďáblův služebník PCN — služebník] náměstek N — «jeho vyn. BN — 186 Prý, onino ť N — nejsú] jsau K — svatá] vyn. KPN — oni ť jsú vně cierkve) vyn. PON — «cierkve vyn. B, a kromě církve RU — oni ť jsú] vyn. U — 187 díl nějaký dělníky (!) tu U — 188 [k] vyn. KPRU, Pánu NC — nezdá] nelíbí, to KPON — an U — 189 vicry a poznánie KPON — 191 víru] věrau (!) R — to milování U — 192 pastejřskej C — neb když K — sám drahý RU — drahý Pán] vyn. PCN — 193 tak] vyn. KPC — až do třetice ... otázal] to po třikrát ho tázal K, až do třikrát tázal ho PU- — tázal (+ drahý Pán NC) RNC — 193—194 «vždy ... naposledy vyn. B — 193 vždyj vždy pravil C — 194 až] a KU — naposledy po třetím otázaní (+ Miluješ-li mne R) RU — zarmautil C — «Petr» vyn. BK — řekl KPRCNU — 194—195 ty znáš ... věcí] vyn. RU — 194 znáš] vieš KPN, víš a znáš C — 195 ty víš] vyn. PCN, ty znáš K — ť já] vyn. KPNU — 196 svatý] vyn. KPCN — o sobě] vyn. KPON — řiekal K, řekl PON já] tím PCN — 197 máš] chceš PON — 198 hlediž] šetřiž toho při něm N, 183 Chvalozpěv Ambrosiánský Te Deum laudamus má sice jméno po sv. Ambroži, jemuž bývá připisován, ale jeho původce je nejistý, Ambrož je spíše jen překladatelem tohoto zpěvu, převzatého z církve řecké — 192 Jan 21, 15 nn. — 196 Podle Řím. 8, 38 a 39 —
807 hrne k Ježíšovi. A jakož sem řekl, že ta církev [svatá] jest rozlita a rozšířena) po všem světě, jakož koni doktorové světí svědčie, kteříž složili onu pieseň: »Tě Boha chválíme«; a v té piesni se die): »Tě po všem světě, [Pane Bože,] vyznává svatá 185 církev«. A ďábel pak a Antikrist, služebník «jeho, jinak praví: »Onino ť nejsú církev svatá, oni ť jsú vně «cierkve, oni ť jsú odřezanci!«, i chtějí díl nějaký, kdež se jim zdá, odhrnúti [k] Ježíšovi, a kdež se jim nezdá, odlúčiti od něho, ano, kdež jest koli pravé vyznání víry o Pánu Ježíšovi, tu ť jest církev svatá. 190 A za to ť jest Petrovi dáno důstojenství a moc ta svázati a roz- vázati, že jest vyznal pravú víru, a za milování dán jest mu úřad pastýřství, neb jemu řekl drahý Pán: »Petře, miluješ-li mne?«, a tak až do třetice jeho otázal; a on vždy: »Miluji! Miluji!«, až naposledy zamútiv se «Petr) i vetce: »Pane, ty znáš všecky 195 věci, ty víš, že ť já tě miluji«. Též i svatý Pavel o sobě říkával: »Jist jsem já, že ani smrt ani život neodlúčí mne od lásky Kristovy«. I protož, máš-li po- vyn. KPRCNU — 182 a rozšířena vyn. B — jakož jakož (vyn. N) o tom ON — 182—184 Koni ... se die tak zpíváme B — 182 oni] vyn. NC — 183 onu] ono K — chválíme etc. N — 184 se die) tak se die K, se praví PNC, se zpívá RU — Tě] neboť U — [Pane Bože] vyn. KPRONU — «svatá vyn. B — 185 A dábel . . . jeho Antikrist pak, ďáblův služebník PCN — služebník] náměstek N — «jeho vyn. BN — 186 Prý, onino ť N — nejsú] jsau K — svatá] vyn. KPN — oni ť jsú vně cierkve) vyn. PON — «cierkve vyn. B, a kromě církve RU — oni ť jsú] vyn. U — 187 díl nějaký dělníky (!) tu U — 188 [k] vyn. KPRU, Pánu NC — nezdá] nelíbí, to KPON — an U — 189 vicry a poznánie KPON — 191 víru] věrau (!) R — to milování U — 192 pastejřskej C — neb když K — sám drahý RU — drahý Pán] vyn. PCN — 193 tak] vyn. KPC — až do třetice ... otázal] to po třikrát ho tázal K, až do třikrát tázal ho PU- — tázal (+ drahý Pán NC) RNC — 193—194 «vždy ... naposledy vyn. B — 193 vždyj vždy pravil C — 194 až] a KU — naposledy po třetím otázaní (+ Miluješ-li mne R) RU — zarmautil C — «Petr» vyn. BK — řekl KPRCNU — 194—195 ty znáš ... věcí] vyn. RU — 194 znáš] vieš KPN, víš a znáš C — 195 ty víš] vyn. PCN, ty znáš K — ť já] vyn. KPNU — 196 svatý] vyn. KPCN — o sobě] vyn. KPON — řiekal K, řekl PON já] tím PCN — 197 máš] chceš PON — 198 hlediž] šetřiž toho při něm N, 183 Chvalozpěv Ambrosiánský Te Deum laudamus má sice jméno po sv. Ambroži, jemuž bývá připisován, ale jeho původce je nejistý, Ambrož je spíše jen překladatelem tohoto zpěvu, převzatého z církve řecké — 192 Jan 21, 15 nn. — 196 Podle Řím. 8, 38 a 39 —
Strana 808
808 znati věrného pastýře, hlediž, velmi-li ť jest jemu Buoh míl a lidské spasení, hledí«-li ť toho se vší pilností, kde jediné muož, 200 v ničemž sebe nelituje, pracuje, usiluje, aby přivedl k Ježíšovi a k jeho chvále a nikam jinam; jest-li tak, věz, že ť jest pravý pastýř. Pakli ť jedno hledí lakomství, puožitkuov, aby tobolku nahnal a polévka tučnější byla, an, což činí, nečiní toho z žádné milosti, z žádné lásky, než daj mu ode všeho: od zpovědi, B 581 205 ode křtu, od svátosti, Koleje svatého, od vigiljí", — a tam kams jinam hrne, ne k Ježíšovi, ale k odpustkóm, [k žehnaninám,] k svátostem nejistým, k šlojíři: K»A, á, tuto máte toto a tuto toto, tuto tento svatý pomáhá a tuto tento!« — a to vše, jedné aby sobě nahnali, —, to ť není pastýř, ale lotr a zloděj. Jako 210 mluví Armakanus a klade dva kněze: jednoho, ješto má listy od papeže, god biskupa, curam animarum, a jest lakomec ne- řádný, jediné svého zisku hledí, a o stádo boží malú neb žádné péče nemá; a druhý kněz, bez listuov, ano mu nechtí dáti, avšak hledí věrně poslúžiti milému Bohu, kohož jediné muož 215 přivésti k Ježíšovi, přivede, nic svého póžitku nehledí. Nuže, hleďtež toho na něm poznati C — milý RNU — 199 hledí] pečuje N — «li» vyn. BKU — ť toho] o to N — 199—200 kde jediné . . . pracujej vyn. U — 200 usiluje-li o to U — 201 jestliže KU — tak] to tak při něm C — to pravý KPCN, pravý Bůh (!) a ten, kdož tak činí, jest pravý U — 202 pastýř jeho ovcí U — jedno] toliko N — svého lakomstvie KPCN puožitkuov] a úžitkův NU — aby] aby jen C, aby své truhly naplnil N — 202—203 tobolku nahnal a] vyn. R — 203 nahnalj naplnil NC — 203—204 polévka . . . ode všeho] což učiní, ode všeho jim zaplat U — 203 polévka tučnější] aby kuchyně tučná KPCN — an] a N, ej C — což koliv N — 204 z žádné lásky vyn. BK, ani lásky N — než než vše za peníze N — od zpovědi] vyn. K — 205 křtu, od pohřbu N — Koleje ... vigiljí vyn. B — od oleje PCNU — od vigiljí vyn. PCNU, od vigiljí, vše K — 205—209 a tam ... nahnali vyn. PCN— 205 tam kams] kdož U — kams] kdes KR — 206 ne] nežli RU — alejan U — [k žehna- ninám] vyn. KRU — 207 nejistým, k šlojíři] k nejistému šlojíři, k štolo- vání U — 207—209 »A, á ... nahnali k pomocem B — 207—208 A, á ... vše, jedné] Tuto a tuto, tuto tento svatý a tato svatá pomáhá, vždy jediné U — 209 to ť] A to ť U, Kdež toto: »Darmo ste vzali, darmo dejte!«? To ť N — ale] to ť jest N — zloděj, nájemník N — 209—262 Jako mluví . .. Nikoli!] vyn. PON — 210 Armakanus] jeden doktor U — po- kládá K — jednoho teď R — ješto] an U — 211 od biskupa vyn. B — curam animarum] vyn. RU — 212 zisku] póžitku KR, úžitku U — «malú nebo vyn. B — neb žádné] neb žádnau R, vyn. U — 213 péče nemá] péči má RU — kněz] vyn. K — an U — 214 poslúží K, slaužiti U — 214—215 «kohož .. . nehledí a lidskému spasení B — 214 jediné vyn. K — 215 přivésti] vyn. U — přivede] vede U — Nuže] Nu K, vyn.
808 znati věrného pastýře, hlediž, velmi-li ť jest jemu Buoh míl a lidské spasení, hledí«-li ť toho se vší pilností, kde jediné muož, 200 v ničemž sebe nelituje, pracuje, usiluje, aby přivedl k Ježíšovi a k jeho chvále a nikam jinam; jest-li tak, věz, že ť jest pravý pastýř. Pakli ť jedno hledí lakomství, puožitkuov, aby tobolku nahnal a polévka tučnější byla, an, což činí, nečiní toho z žádné milosti, z žádné lásky, než daj mu ode všeho: od zpovědi, B 581 205 ode křtu, od svátosti, Koleje svatého, od vigiljí", — a tam kams jinam hrne, ne k Ježíšovi, ale k odpustkóm, [k žehnaninám,] k svátostem nejistým, k šlojíři: K»A, á, tuto máte toto a tuto toto, tuto tento svatý pomáhá a tuto tento!« — a to vše, jedné aby sobě nahnali, —, to ť není pastýř, ale lotr a zloděj. Jako 210 mluví Armakanus a klade dva kněze: jednoho, ješto má listy od papeže, god biskupa, curam animarum, a jest lakomec ne- řádný, jediné svého zisku hledí, a o stádo boží malú neb žádné péče nemá; a druhý kněz, bez listuov, ano mu nechtí dáti, avšak hledí věrně poslúžiti milému Bohu, kohož jediné muož 215 přivésti k Ježíšovi, přivede, nic svého póžitku nehledí. Nuže, hleďtež toho na něm poznati C — milý RNU — 199 hledí] pečuje N — «li» vyn. BKU — ť toho] o to N — 199—200 kde jediné . . . pracujej vyn. U — 200 usiluje-li o to U — 201 jestliže KU — tak] to tak při něm C — to pravý KPCN, pravý Bůh (!) a ten, kdož tak činí, jest pravý U — 202 pastýř jeho ovcí U — jedno] toliko N — svého lakomstvie KPCN puožitkuov] a úžitkův NU — aby] aby jen C, aby své truhly naplnil N — 202—203 tobolku nahnal a] vyn. R — 203 nahnalj naplnil NC — 203—204 polévka . . . ode všeho] což učiní, ode všeho jim zaplat U — 203 polévka tučnější] aby kuchyně tučná KPCN — an] a N, ej C — což koliv N — 204 z žádné lásky vyn. BK, ani lásky N — než než vše za peníze N — od zpovědi] vyn. K — 205 křtu, od pohřbu N — Koleje ... vigiljí vyn. B — od oleje PCNU — od vigiljí vyn. PCNU, od vigiljí, vše K — 205—209 a tam ... nahnali vyn. PCN— 205 tam kams] kdož U — kams] kdes KR — 206 ne] nežli RU — alejan U — [k žehna- ninám] vyn. KRU — 207 nejistým, k šlojíři] k nejistému šlojíři, k štolo- vání U — 207—209 »A, á ... nahnali k pomocem B — 207—208 A, á ... vše, jedné] Tuto a tuto, tuto tento svatý a tato svatá pomáhá, vždy jediné U — 209 to ť] A to ť U, Kdež toto: »Darmo ste vzali, darmo dejte!«? To ť N — ale] to ť jest N — zloděj, nájemník N — 209—262 Jako mluví . .. Nikoli!] vyn. PON — 210 Armakanus] jeden doktor U — po- kládá K — jednoho teď R — ješto] an U — 211 od biskupa vyn. B — curam animarum] vyn. RU — 212 zisku] póžitku KR, úžitku U — «malú nebo vyn. B — neb žádné] neb žádnau R, vyn. U — 213 péče nemá] péči má RU — kněz] vyn. K — an U — 214 poslúží K, slaužiti U — 214—215 «kohož .. . nehledí a lidskému spasení B — 214 jediné vyn. K — 215 přivésti] vyn. U — přivede] vede U — Nuže] Nu K, vyn.
Strana 809
809 z těch dvú kněží který ť se zdá [pravý] pastýř? Odpovídá, že nesmírně jest to pravější pastýř, ješto věrně pracuje, svého póžitku nehledí, ač ť i listuov nemá, než onenno s listy. A tomu ť nyní nechtí, než když ť sobě již zjedná listy od nějakých mni- 220 chuov, ani ť dadí moc: »Damus auctoritatem diffiniendi«, aby řídil a rozumy dával, an tělesný, hovadný, an na lidech vytan- tovav peníze, praviv, že chce pravdy hájiti svaté, a šed tam, i zprotivil se té drahé pravdě, přijímaní krve jeho», a prvé pravil, že chce proto tam jíti, aby mohl tomu prospěti. Hádaj, 225 věrně-li ť jest [to] učinil, ano to «jest k veliké hanbě všem) Čechóm! A Kmy proto «se se všemi pěstujeme, milkujeme, ctíme): »Pane doktoře, pane mistře!«, ješto by takoví jinými jmény měli býti menováni, totiž aby jim říkali apostoty, po- běhlci. «Tak by mělo býti! Ale proč jest to, že je tak trpí 230 a nesmějí se proti nim «postaviti)? Neb lásky a víry pravé k Ježíšovi není, a druhé, že znamenití páni a rytíři a mistři umělí od toho odstúpili a jiní po městech, takže již není, kto by se věrně postavil o Ježíše a o jeho pravdu. A to ť máš ty mistry a U — 216—218 z těch . . . listuov nemá] ač i listů nemá, a to jest pravější pastýř U — 216 [pravý] vyn. KR — pastýřem býti? R — Odpovídá, že] Ó, ó, K, I odpovídá řka, že R — 217 «to pravější pastýř ten věrnější B — 218 póžitku zisku B — 219 již] vyn. U — 220 ani ť] an mu U — dají U — moc .. . diffiniendi«] vyn. K — »Damus ... diffiniendi«] vyn. U — 221 an tělesný] a sám jest tělesný U — vytantoval R, vylhal U — 222 pravě K, pravíc RU — svaté] božie K — šel U — 223 té jeho K — in marg. B (červeně, pův. rukou): Křižanovský apostota, lhář (o něm vizv úvodě) — jeho boží B, jeho drahé K — 224 prospěti] spomoci U — 225 jest to učinil] činí U — [to] vyn. KR — učinil neb ctně K, učinil neb věrně-li činí R — an U — «jest vyn. B — všem vyn. B — 226 my oni B, přece ť my U — 226—227 «se se všemi . . . ctíme s každým se milkují a ctí: »Vítaj B — 226 pěstujeme, milku- jeme] spřízníme a je U — 227 Pane] »A, pane U — mistře!«, vše nám rovno K — ješto] ano U — takoví oni K, ti takoví U — 228 jmíny R — apostoty] vyn. KU, apostoty, to jest R — 229 «Tak ... býti!» vyn. B — Ale] A U — «je se B— trpí] trápí (!) RU — 230 «postaviti zasa- diti B — 231 není] ku Pánu Ježíšovi nemají U — umělí] vyn. RU — 232 toho] něho U — a jiní] i jinde U — po městech] měšťáci K, po místech RU — že U — kto by se] aby se kdo R — by] vyn. KU — 233 postavě K — Ježíše ... pravdu] pravdu Pána Ježíše a jeho drahau krev U — 234 221 Jak ukazuje marginálie v B, míří tu Rokycana na Křižanovského, jenž se za Rokycanovy peníze odebral do Italie a po návratu přestoupil k straně pod jednou. Více o tom viz v úvodě —
809 z těch dvú kněží který ť se zdá [pravý] pastýř? Odpovídá, že nesmírně jest to pravější pastýř, ješto věrně pracuje, svého póžitku nehledí, ač ť i listuov nemá, než onenno s listy. A tomu ť nyní nechtí, než když ť sobě již zjedná listy od nějakých mni- 220 chuov, ani ť dadí moc: »Damus auctoritatem diffiniendi«, aby řídil a rozumy dával, an tělesný, hovadný, an na lidech vytan- tovav peníze, praviv, že chce pravdy hájiti svaté, a šed tam, i zprotivil se té drahé pravdě, přijímaní krve jeho», a prvé pravil, že chce proto tam jíti, aby mohl tomu prospěti. Hádaj, 225 věrně-li ť jest [to] učinil, ano to «jest k veliké hanbě všem) Čechóm! A Kmy proto «se se všemi pěstujeme, milkujeme, ctíme): »Pane doktoře, pane mistře!«, ješto by takoví jinými jmény měli býti menováni, totiž aby jim říkali apostoty, po- běhlci. «Tak by mělo býti! Ale proč jest to, že je tak trpí 230 a nesmějí se proti nim «postaviti)? Neb lásky a víry pravé k Ježíšovi není, a druhé, že znamenití páni a rytíři a mistři umělí od toho odstúpili a jiní po městech, takže již není, kto by se věrně postavil o Ježíše a o jeho pravdu. A to ť máš ty mistry a U — 216—218 z těch . . . listuov nemá] ač i listů nemá, a to jest pravější pastýř U — 216 [pravý] vyn. KR — pastýřem býti? R — Odpovídá, že] Ó, ó, K, I odpovídá řka, že R — 217 «to pravější pastýř ten věrnější B — 218 póžitku zisku B — 219 již] vyn. U — 220 ani ť] an mu U — dají U — moc .. . diffiniendi«] vyn. K — »Damus ... diffiniendi«] vyn. U — 221 an tělesný] a sám jest tělesný U — vytantoval R, vylhal U — 222 pravě K, pravíc RU — svaté] božie K — šel U — 223 té jeho K — in marg. B (červeně, pův. rukou): Křižanovský apostota, lhář (o něm vizv úvodě) — jeho boží B, jeho drahé K — 224 prospěti] spomoci U — 225 jest to učinil] činí U — [to] vyn. KR — učinil neb ctně K, učinil neb věrně-li činí R — an U — «jest vyn. B — všem vyn. B — 226 my oni B, přece ť my U — 226—227 «se se všemi . . . ctíme s každým se milkují a ctí: »Vítaj B — 226 pěstujeme, milku- jeme] spřízníme a je U — 227 Pane] »A, pane U — mistře!«, vše nám rovno K — ješto] ano U — takoví oni K, ti takoví U — 228 jmíny R — apostoty] vyn. KU, apostoty, to jest R — 229 «Tak ... býti!» vyn. B — Ale] A U — «je se B— trpí] trápí (!) RU — 230 «postaviti zasa- diti B — 231 není] ku Pánu Ježíšovi nemají U — umělí] vyn. RU — 232 toho] něho U — a jiní] i jinde U — po městech] měšťáci K, po místech RU — že U — kto by se] aby se kdo R — by] vyn. KU — 233 postavě K — Ježíše ... pravdu] pravdu Pána Ježíše a jeho drahau krev U — 234 221 Jak ukazuje marginálie v B, míří tu Rokycana na Křižanovského, jenž se za Rokycanovy peníze odebral do Italie a po návratu přestoupil k straně pod jednou. Více o tom viz v úvodě —
Strana 810
810 doktory, ješto sobě listy zjednali tam, a pak již přilezúc řídí, 235«již t rozumy Písmu svatému a zákonu božiemu dávají, jakž se jim klíbí vedlé jich vuole, ješto zákonu božímu a Písmu svatému žádní rozumové nemají dáváni býti aniž má býti vy- kládán jináč, než týmž duchem [svatým], kterýmž jest «Duchem) — ten zákon Kboží) vydán, to jest Duchem svatým). A toto 240 zjevně se protiví zákonu božímu «a čtení svatému , hanějí, kace- řují, Kutrhají, tupie, svodie, jakž jediné mohú, a vše jim dobře pruojde. Pomáhajž nám, milý Bože! A pak jest již to v ně- dábel uvrhl, že praví, že by papež mohl čtení změniti a jiné vy- dati aneb u stanoviti, než jsú evangelisty sepsali, ſa vydali a] B 582 245 což jest Pán Ježíš vydal. Ohlédajme v Decretě! Takto stojí napsáno: »Sunt nonnulli«, »Jsú ť někteří, ješto praví, že by papež mohl nětco změniti aneb nětco znovu ustanoviti«. Odpověd: »O čemž by evangelisty zmínky nečinili a ješto by k náboženství bylo, k vzdělání a k chvále 250 boží, to by mohlo změněno býti aneb znovu ustanoveno; ale což jsú evangelistové sepsali a zákon boží o tom zmínku činí a v sobě zavírá a ukazuje, žádný toho jinak nemá rušiti«. A tito pak praví: »By toho papež a církev nepotvrdila, nebylo by pravé!« O blázni! I Schtie) oni zákona božího potvrditi a čtení svatého, ani sami 255 mají býti potvrzeni zákonem božím [a čtením svatým]! Než pak, ješto] an U — jednají U — a pak] vyn. K — pak již] vyn. U — přilezúc, již ť K — i řídí U — 235 «již ť vyn. B, a U — Písmům svatým U — svatému . .. božiemu vyn. B — dají U — 236 jakž .. . vuole vedlé své vůle a k své libosti U — jim] jemu R — líbí ... vuole zdá B — 237 dáváni býti] se dávati U — 237—238 aniž . . . než jediné K — 238 jináč, nežj jediné R, jiným duchem než U — týmž] tím U — [svatým] vyn. KRU — «Duchemp vyn. BU — 239 ten] tejž R, vyn. U — zákon] vyn. U — boží vyn. BU — (to jest ... svatým vyn. B — 240 a čtení svatému) vyn. B — kacéře jim dávají RU — 241—242 Kutrhají ... v ně svodí, a již v ně to B — 241 dobře] to U — 242 nám také K — pak jest již to] toto také U — 243 uvrhl] uvedl U — praví to U — čtení svatý RU — změniti] zrušiti RU — 244 aneb] a U — ustanoviti mimo to K, ustaviti R — svatí (vyn. R) evangelistové RU — [a vydali a] vyn. — KRU 246 Ohlédajme) Proti tomu ohlédajte K, A U — Sunt nonnulli] vyn. KU — 247 že jsau K — 248 aneb] a U — ustanoviti] ustavěti RU — evangelistové RU — 249 nečinili] neměli U — ješto] co U — 250 změněno znovu] býti U — znovu] nové KR — ustaveno R — 252 nemá] nemůž U — tito] oni K — 253 nebylo byl však by nebylo K — 254 «chtie nechtí — B — božího] vyn. RU — potvrzovati K — ani] a U — 255 utvrzeni K
810 doktory, ješto sobě listy zjednali tam, a pak již přilezúc řídí, 235«již t rozumy Písmu svatému a zákonu božiemu dávají, jakž se jim klíbí vedlé jich vuole, ješto zákonu božímu a Písmu svatému žádní rozumové nemají dáváni býti aniž má býti vy- kládán jináč, než týmž duchem [svatým], kterýmž jest «Duchem) — ten zákon Kboží) vydán, to jest Duchem svatým). A toto 240 zjevně se protiví zákonu božímu «a čtení svatému , hanějí, kace- řují, Kutrhají, tupie, svodie, jakž jediné mohú, a vše jim dobře pruojde. Pomáhajž nám, milý Bože! A pak jest již to v ně- dábel uvrhl, že praví, že by papež mohl čtení změniti a jiné vy- dati aneb u stanoviti, než jsú evangelisty sepsali, ſa vydali a] B 582 245 což jest Pán Ježíš vydal. Ohlédajme v Decretě! Takto stojí napsáno: »Sunt nonnulli«, »Jsú ť někteří, ješto praví, že by papež mohl nětco změniti aneb nětco znovu ustanoviti«. Odpověd: »O čemž by evangelisty zmínky nečinili a ješto by k náboženství bylo, k vzdělání a k chvále 250 boží, to by mohlo změněno býti aneb znovu ustanoveno; ale což jsú evangelistové sepsali a zákon boží o tom zmínku činí a v sobě zavírá a ukazuje, žádný toho jinak nemá rušiti«. A tito pak praví: »By toho papež a církev nepotvrdila, nebylo by pravé!« O blázni! I Schtie) oni zákona božího potvrditi a čtení svatého, ani sami 255 mají býti potvrzeni zákonem božím [a čtením svatým]! Než pak, ješto] an U — jednají U — a pak] vyn. K — pak již] vyn. U — přilezúc, již ť K — i řídí U — 235 «již ť vyn. B, a U — Písmům svatým U — svatému . .. božiemu vyn. B — dají U — 236 jakž .. . vuole vedlé své vůle a k své libosti U — jim] jemu R — líbí ... vuole zdá B — 237 dáváni býti] se dávati U — 237—238 aniž . . . než jediné K — 238 jináč, nežj jediné R, jiným duchem než U — týmž] tím U — [svatým] vyn. KRU — «Duchemp vyn. BU — 239 ten] tejž R, vyn. U — zákon] vyn. U — boží vyn. BU — (to jest ... svatým vyn. B — 240 a čtení svatému) vyn. B — kacéře jim dávají RU — 241—242 Kutrhají ... v ně svodí, a již v ně to B — 241 dobře] to U — 242 nám také K — pak jest již to] toto také U — 243 uvrhl] uvedl U — praví to U — čtení svatý RU — změniti] zrušiti RU — 244 aneb] a U — ustanoviti mimo to K, ustaviti R — svatí (vyn. R) evangelistové RU — [a vydali a] vyn. — KRU 246 Ohlédajme) Proti tomu ohlédajte K, A U — Sunt nonnulli] vyn. KU — 247 že jsau K — 248 aneb] a U — ustanoviti] ustavěti RU — evangelistové RU — 249 nečinili] neměli U — ješto] co U — 250 změněno znovu] býti U — znovu] nové KR — ustaveno R — 252 nemá] nemůž U — tito] oni K — 253 nebylo byl však by nebylo K — 254 «chtie nechtí — B — božího] vyn. RU — potvrzovati K — ani] a U — 255 utvrzeni K
Strana 811
811 bych ť vám pravil o té církvi římské, těžtež těch, kteříž ť jsú tam bývali, co ť se tam děje a jaké ť jsú u nich svátosti! Jest-li co, hádaj, svatokupectví, jenž jest prvnie) kacířství, jest-li lakomství [a jiných neřáduov], jest-li co té pýchy převýšené, 260 jest-li co kuběnářství, «jest-li co neřáduov, ješto, ktož jsú tam bývali, divy o tom praví?! A by tu pak církev svatá byla? Nikoli! Ale proč slove církev svatá římská? Nebo, kdež jsú koli věrní křesťané po všem světě, tu ť jest církev svatá římská tak zjevně doktorové světí mluví a píší. Ale proto slove římská, 265 že jest Ktu najvíce a najznamenitějších auduov církve svaté bylo a tu jsú zmordováni a zbiti pro víru drahého Ježíše. Učte se, pro Buoh, a toto pomněte, co ť se vám mluví, bude ť vám toho potřebí, a nedajte se těm svuodcím svoditi Ka klamati), jestli ť milý Buoh na vás dopustí pro vaši velikú nevděčnost 270 a nedbánlivost takové kněží, jakož ť se to již ukazuje, ano se již po městech zdvíhají a pomalu svodí lidi a počínají krev boží dítkám stavovati a české zpívaní, a jakés šebřinky uvoditi, ješto nic k spasení nezáleží. Než pak o těchto dvú slúpú a těch svatých apoštoléch, l B 583 275 Petrovi a Pavlovi, o jich umučení píše svatý Dionysius [a čtením svatým] vyn. KRU — pak] vyn. U — 256 abych U — ptejte se RU — ktož R — 257 co ť ... děje a] vyn. K — u nich] v nich K — 258 jenž] a to U — sprvnie najvětčí B — 259 [a jiných neřáduov] vyn. KRU — co] vyn. KR — té] vyn. U — 260 co vyn. B — «jest-li co neřáduov vyn. B — jest-li] vyn. U — ješto] ano U — 261 «divy) vyn. B, ti ť U — praví] divně vypravují U — pak] pak, a to R, vyn. U — 262 Ó nikoliv U — Ale] A U — 262—263 Nebo ... svatá římská] vyn. KRU — 263 katolická římská N — 264 světí vyn. KPRU — Ale] že U — 265 §tu vyn. B, v Římě N — najvíce] nejvěčích R — auduov svatých KRU — svaté] svatost (!) U — 266 bylo] vyn. RU — zbiti] zbiti a PC — drahého] Pána U — Ježíše sau trpěli C — 266—273 Učte se . .. nezáleží] vyn. PCN — 267 pro Boha U — 267—268 a toto ... potřebí] vyn. K — 267 toto] na to U — 268 potřeba, nás skůro doma nebude U — svůdcům U — «a klamati» vyn. B, a oklamati U — 269—273 Jestli t . . . nezáleží] vyn. K — 269 Jestli to U — 270 to již ukazuje] pohříchu (vyn. U) k tomu velmi blíží RU — 271 místech RU — počínajíce R — 272 zstavovati R, zapovídati U — uvoditi] voditi R, přivoditi chtí U — ješto] ješto v tom R, ano to U — 274 Než pak] Ale U — těchto] túto P — dvauch (dvau NU) slaupích RONU — a těch] vyn. NU, a těchto R — svatých] vyn. U — apoštoluov (!) 275 nn. Epištola k Timoteovi je i v stč. Passionále (při svátku sv. Pavla): zdá se, že ji Rokycana znal odtud —
811 bych ť vám pravil o té církvi římské, těžtež těch, kteříž ť jsú tam bývali, co ť se tam děje a jaké ť jsú u nich svátosti! Jest-li co, hádaj, svatokupectví, jenž jest prvnie) kacířství, jest-li lakomství [a jiných neřáduov], jest-li co té pýchy převýšené, 260 jest-li co kuběnářství, «jest-li co neřáduov, ješto, ktož jsú tam bývali, divy o tom praví?! A by tu pak církev svatá byla? Nikoli! Ale proč slove církev svatá římská? Nebo, kdež jsú koli věrní křesťané po všem světě, tu ť jest církev svatá římská tak zjevně doktorové světí mluví a píší. Ale proto slove římská, 265 že jest Ktu najvíce a najznamenitějších auduov církve svaté bylo a tu jsú zmordováni a zbiti pro víru drahého Ježíše. Učte se, pro Buoh, a toto pomněte, co ť se vám mluví, bude ť vám toho potřebí, a nedajte se těm svuodcím svoditi Ka klamati), jestli ť milý Buoh na vás dopustí pro vaši velikú nevděčnost 270 a nedbánlivost takové kněží, jakož ť se to již ukazuje, ano se již po městech zdvíhají a pomalu svodí lidi a počínají krev boží dítkám stavovati a české zpívaní, a jakés šebřinky uvoditi, ješto nic k spasení nezáleží. Než pak o těchto dvú slúpú a těch svatých apoštoléch, l B 583 275 Petrovi a Pavlovi, o jich umučení píše svatý Dionysius [a čtením svatým] vyn. KRU — pak] vyn. U — 256 abych U — ptejte se RU — ktož R — 257 co ť ... děje a] vyn. K — u nich] v nich K — 258 jenž] a to U — sprvnie najvětčí B — 259 [a jiných neřáduov] vyn. KRU — co] vyn. KR — té] vyn. U — 260 co vyn. B — «jest-li co neřáduov vyn. B — jest-li] vyn. U — ješto] ano U — 261 «divy) vyn. B, ti ť U — praví] divně vypravují U — pak] pak, a to R, vyn. U — 262 Ó nikoliv U — Ale] A U — 262—263 Nebo ... svatá římská] vyn. KRU — 263 katolická římská N — 264 světí vyn. KPRU — Ale] že U — 265 §tu vyn. B, v Římě N — najvíce] nejvěčích R — auduov svatých KRU — svaté] svatost (!) U — 266 bylo] vyn. RU — zbiti] zbiti a PC — drahého] Pána U — Ježíše sau trpěli C — 266—273 Učte se . .. nezáleží] vyn. PCN — 267 pro Boha U — 267—268 a toto ... potřebí] vyn. K — 267 toto] na to U — 268 potřeba, nás skůro doma nebude U — svůdcům U — «a klamati» vyn. B, a oklamati U — 269—273 Jestli t . . . nezáleží] vyn. K — 269 Jestli to U — 270 to již ukazuje] pohříchu (vyn. U) k tomu velmi blíží RU — 271 místech RU — počínajíce R — 272 zstavovati R, zapovídati U — uvoditi] voditi R, přivoditi chtí U — ješto] ješto v tom R, ano to U — 274 Než pak] Ale U — těchto] túto P — dvauch (dvau NU) slaupích RONU — a těch] vyn. NU, a těchto R — svatých] vyn. U — apoštoluov (!) 275 nn. Epištola k Timoteovi je i v stč. Passionále (při svátku sv. Pavla): zdá se, že ji Rokycana znal odtud —
Strana 812
812 svatému Timotheovi velmi žalostivý list, pravě v tom listu, že jest tu byl při tom, když jsú je na smrt odsúdili. A tak mezi jinú řečí píše, že, když jsta se již rozžehnávala ta svatá dva apoštoly (neb Petra svatého jinam vedli, kdež jej na kříži oběsili, a Pavla 280 jinam, kdež mu hlavu srúbili; nebo Pavel byl měštěnín římský, tomu hlavu srúbili, poctivější smrt učinili, ale Petr, že byl zavrženější, rybář, toho na kříži oběsili), i mluví tu Dionysius, když sta se žehnala, že se velmi míle s velikú žádostí rozešla. Pavel Petrovi řekl: »Bótěžehnaj, základe cérkve svaté a pastýři 285 věrný!« A on jemu zase: »Bótěžehnaj, věrný učiteli pohanský!« A tak sau se rozešli. I die tu Dionysius): »Ó, kto by byl, vida to a hledě na to, mohl se zdržeti od přílišného lkání a pláče?« A dále die): »Ej, milý bratře Timothee, já, že jsem byl učedlník mého milého mistra, svatého Pavla, i musil sem ho následovati. 290 A když přišel na miesto, učinil kříž na prsech i na čele, a vzhléd do nebe, i nachýlil hlavy, a kat mu hlavu sraubil, a ta hlava tři- krát skočila a vždy řekla: »Jesus Kristus! Jesus Kristus! Jesus Kristus!« Tak jsú oni vždy toho Ježíše na srdci měli! [A když K — 275 o svatém Petrovi U — o jich umučení vyn. BU — jejich N — napsal C — 276 a to velmi U — praví PU, pravíc RC, pravíce N — v tom listu] vyn. KPON — 277 je] jej P — 278 píše, že] praví KPON, píše svatý Dionyzius RU — jsta] sau PON — jsta se] stáli (!) RU — již ... svatá] žehnala ta drahá KP — již ... dva] spolu (vyn. C) žehnali ti dva drazí NC, již (vyn. U) rozžehnávali se ti dva RU — dva] vyn. P — apoštolé RNU, apoštolé a slaupové církve C — 279 neb] vyn. N — svatého] vyn. KPN — jinam jinau branau C — kdež když K — jej] vyn. P, jej po- tupně N, jej potom U — Pavla svatého C — 280 také jinam NC — srúbili stali RU — 281 «tomu ... učinili protož jej sťali, neb se to zdá podlé světa smrt poctivější B — 281 srúbili] sťali C, sťali a vedlý (podlé U) světa RU — poctivější jemu K — 282 zavržený N — sa rybář U — tu] svatý K. tu svatý PC — 283—286 «když sta ... Dionysius) s jakú jsta se žalostí rozžehnávala, i dí B, že, když stáli (!), (+ a U) žehnali se velmi míle a s veli- kau žalostí se rozešli. I dí Dionyzius RU — 283 když] tu, když K — sta] sau PCN — žehnali NC — rozešli NC — 284 Petrovi takto P — Buoh tě žehnaj PON — svaté vyn. C — 285 dobrý a věrný K —on] Petr NC — Buoh tě žehnaj PCN — věrný] vyn. K — 286 tu] vyn. P, svatý NC — by] vyn. R — byl] vyn. U — 287 a hledě na to] vyn. KPON — mohl li R — přílišného] velikého U — 288 A ... die vyn. B — dále] vyn. RU — Aj R —že vyn. U — učedlníkem RU — 289 milého] vyn. KP — 290 to miesto K — prsech svých C — vzhlédl KRCU — 291 v nebe K — i nachýlil] naklonil N — hlavy] hlavu PON — hlavu] ji K — stal RCNU — po třikrát N — 292 a vždy řekla] skřikši N — vždy] vždycky po každý C, po každý U — Ježíš PONU — Ježíš PCNU — Ježíš PONU — 293 vždy toho] Pána U — Ježíše
812 svatému Timotheovi velmi žalostivý list, pravě v tom listu, že jest tu byl při tom, když jsú je na smrt odsúdili. A tak mezi jinú řečí píše, že, když jsta se již rozžehnávala ta svatá dva apoštoly (neb Petra svatého jinam vedli, kdež jej na kříži oběsili, a Pavla 280 jinam, kdež mu hlavu srúbili; nebo Pavel byl měštěnín římský, tomu hlavu srúbili, poctivější smrt učinili, ale Petr, že byl zavrženější, rybář, toho na kříži oběsili), i mluví tu Dionysius, když sta se žehnala, že se velmi míle s velikú žádostí rozešla. Pavel Petrovi řekl: »Bótěžehnaj, základe cérkve svaté a pastýři 285 věrný!« A on jemu zase: »Bótěžehnaj, věrný učiteli pohanský!« A tak sau se rozešli. I die tu Dionysius): »Ó, kto by byl, vida to a hledě na to, mohl se zdržeti od přílišného lkání a pláče?« A dále die): »Ej, milý bratře Timothee, já, že jsem byl učedlník mého milého mistra, svatého Pavla, i musil sem ho následovati. 290 A když přišel na miesto, učinil kříž na prsech i na čele, a vzhléd do nebe, i nachýlil hlavy, a kat mu hlavu sraubil, a ta hlava tři- krát skočila a vždy řekla: »Jesus Kristus! Jesus Kristus! Jesus Kristus!« Tak jsú oni vždy toho Ježíše na srdci měli! [A když K — 275 o svatém Petrovi U — o jich umučení vyn. BU — jejich N — napsal C — 276 a to velmi U — praví PU, pravíc RC, pravíce N — v tom listu] vyn. KPON — 277 je] jej P — 278 píše, že] praví KPON, píše svatý Dionyzius RU — jsta] sau PON — jsta se] stáli (!) RU — již ... svatá] žehnala ta drahá KP — již ... dva] spolu (vyn. C) žehnali ti dva drazí NC, již (vyn. U) rozžehnávali se ti dva RU — dva] vyn. P — apoštolé RNU, apoštolé a slaupové církve C — 279 neb] vyn. N — svatého] vyn. KPN — jinam jinau branau C — kdež když K — jej] vyn. P, jej po- tupně N, jej potom U — Pavla svatého C — 280 také jinam NC — srúbili stali RU — 281 «tomu ... učinili protož jej sťali, neb se to zdá podlé světa smrt poctivější B — 281 srúbili] sťali C, sťali a vedlý (podlé U) světa RU — poctivější jemu K — 282 zavržený N — sa rybář U — tu] svatý K. tu svatý PC — 283—286 «když sta ... Dionysius) s jakú jsta se žalostí rozžehnávala, i dí B, že, když stáli (!), (+ a U) žehnali se velmi míle a s veli- kau žalostí se rozešli. I dí Dionyzius RU — 283 když] tu, když K — sta] sau PCN — žehnali NC — rozešli NC — 284 Petrovi takto P — Buoh tě žehnaj PON — svaté vyn. C — 285 dobrý a věrný K —on] Petr NC — Buoh tě žehnaj PCN — věrný] vyn. K — 286 tu] vyn. P, svatý NC — by] vyn. R — byl] vyn. U — 287 a hledě na to] vyn. KPON — mohl li R — přílišného] velikého U — 288 A ... die vyn. B — dále] vyn. RU — Aj R —že vyn. U — učedlníkem RU — 289 milého] vyn. KP — 290 to miesto K — prsech svých C — vzhlédl KRCU — 291 v nebe K — i nachýlil] naklonil N — hlavy] hlavu PON — hlavu] ji K — stal RCNU — po třikrát N — 292 a vždy řekla] skřikši N — vždy] vždycky po každý C, po každý U — Ježíš PONU — Ježíš PCNU — Ježíš PONU — 293 vždy toho] Pána U — Ježíše
Strana 813
813 se žehnali, Pavel Petrovi řekl: »Bótěžehnaj, základe církve svaté!« 295 A Petr jemu zase: »Bótěžehnaj, věrný učiteli pohanský!« A tak se rozešli.] I dí dále: »Ej, milý bratře Timothee, již ť jsú naši vuodce s světasprovozeni, již ť jsú knihy zavříny. Kam se budem utiekati? Již ť jsú světla zhašena pravé víry!« Tak ť jsú se brali do nebe ti drazí světí apoštolé skrze mnohá utrpení. 300 A nám se pak zdá lehko do nebe, my vždy jinudy! Běda nám bude! Dajž nám, milý Bože, abychom byli účastni zaslúžení jich! Ale toto každý věz, že ť oni za žádného neorodují aniž bude kto účasten jich zaslúženie, leč toto tré bude mieti do sebe: jedno, 305 aby všech smrtedlných hřiechuov zuostal a všedních co muož najdále aby se varoval; druhé, aby hodné skutky pokánie svatého činil; a třetie, aby v ctnostech prospieval a dobré skutky vedl. Jinak se nenaděj, ani Panna Maria ani který svatý by ť za tě oro- doval! Dajž nám se na to napraviti, milý, drahý Bože, abychom 310 mohli býti účastni jich zaslúženie, abychom se s nimi shledali v té nebeské radosti! Amen. drahého N — na srdci] v srdci KPNU, v srdcích svých C — 293—296 [A když ... rozešli] vyn. KPCN (viz výše ř. 283—286) — 294 Bůh tě žehnej RU — svaté a pastýři věrný RU — 295 Bůh tě žehnej RU — pohanský lidu pohanského U — 296 naše U — 297 vuodci P, vůdcové NC — provo- zeni B, zprovodili U — 298 uhašena U — 299 utrpení a zarmaucení C — 300 pak] vyn. KPN — lehko do nebe] že tam lehce přijdeme, do tý věčný radosti, a U — nebes N — vždy chceme KNC — jinudy, ješto nás to nepotká K — A (Ó U), běda KCU — 301 bude] vyn. KRU, běda P, nebožátkům N — 302 nám] vyn. KRU — bylij mohli býti N — 302—311 jich .. . radosti těchto milých apoštoluov, a budem jistě zaslúžení i orodování jich účastni, budem-li se hříchův věrně a právě káti a v ctnostech svatých prospievati. Pomáhajž nám k tomu, milý Bože B — 302 jejich RU — 304 jejich RU — to U — troje N — do sebe] vyn. U — 305 můžeš N — 306 najdále] nejvíce NU, nejsnažnějí C — aby] vyn. NC — jich varoval R — hodně C — a pokání U — svatého] vyn. KCU — 307 v ctnostech svatých (+ den ode dne C) NC — skutky z víry pravé N — vedl] činil U — 308 nenaděj, ba RU — který žádný RU — by ť ... orodoval] nebude se za tě přimlauvati U — orodoval (přimlauvati U), leč to trý budeš míti RU, orodovati měl N — 309 na to] v tom U — Bože všemohaucí N — 310—311 jich zaslúženie ... radosti smrti a práce nevinného umučení Pána našeho Ježíše Krista a potom také i všech svatejch božích C — 310 a abychom U — 310—311 abychom ... radosti vyn. PN — 310 shledati mohli RU — 311 té] vyn. U — radosti tam, kdež ty kraluješ svým (!) milým Synem, Pánem a Spasitelem naším, Ježíšem Kristem R. radosti věčné U — Amen] vyn. N —
813 se žehnali, Pavel Petrovi řekl: »Bótěžehnaj, základe církve svaté!« 295 A Petr jemu zase: »Bótěžehnaj, věrný učiteli pohanský!« A tak se rozešli.] I dí dále: »Ej, milý bratře Timothee, již ť jsú naši vuodce s světasprovozeni, již ť jsú knihy zavříny. Kam se budem utiekati? Již ť jsú světla zhašena pravé víry!« Tak ť jsú se brali do nebe ti drazí světí apoštolé skrze mnohá utrpení. 300 A nám se pak zdá lehko do nebe, my vždy jinudy! Běda nám bude! Dajž nám, milý Bože, abychom byli účastni zaslúžení jich! Ale toto každý věz, že ť oni za žádného neorodují aniž bude kto účasten jich zaslúženie, leč toto tré bude mieti do sebe: jedno, 305 aby všech smrtedlných hřiechuov zuostal a všedních co muož najdále aby se varoval; druhé, aby hodné skutky pokánie svatého činil; a třetie, aby v ctnostech prospieval a dobré skutky vedl. Jinak se nenaděj, ani Panna Maria ani který svatý by ť za tě oro- doval! Dajž nám se na to napraviti, milý, drahý Bože, abychom 310 mohli býti účastni jich zaslúženie, abychom se s nimi shledali v té nebeské radosti! Amen. drahého N — na srdci] v srdci KPNU, v srdcích svých C — 293—296 [A když ... rozešli] vyn. KPCN (viz výše ř. 283—286) — 294 Bůh tě žehnej RU — svaté a pastýři věrný RU — 295 Bůh tě žehnej RU — pohanský lidu pohanského U — 296 naše U — 297 vuodci P, vůdcové NC — provo- zeni B, zprovodili U — 298 uhašena U — 299 utrpení a zarmaucení C — 300 pak] vyn. KPN — lehko do nebe] že tam lehce přijdeme, do tý věčný radosti, a U — nebes N — vždy chceme KNC — jinudy, ješto nás to nepotká K — A (Ó U), běda KCU — 301 bude] vyn. KRU, běda P, nebožátkům N — 302 nám] vyn. KRU — bylij mohli býti N — 302—311 jich .. . radosti těchto milých apoštoluov, a budem jistě zaslúžení i orodování jich účastni, budem-li se hříchův věrně a právě káti a v ctnostech svatých prospievati. Pomáhajž nám k tomu, milý Bože B — 302 jejich RU — 304 jejich RU — to U — troje N — do sebe] vyn. U — 305 můžeš N — 306 najdále] nejvíce NU, nejsnažnějí C — aby] vyn. NC — jich varoval R — hodně C — a pokání U — svatého] vyn. KCU — 307 v ctnostech svatých (+ den ode dne C) NC — skutky z víry pravé N — vedl] činil U — 308 nenaděj, ba RU — který žádný RU — by ť ... orodoval] nebude se za tě přimlauvati U — orodoval (přimlauvati U), leč to trý budeš míti RU, orodovati měl N — 309 na to] v tom U — Bože všemohaucí N — 310—311 jich zaslúženie ... radosti smrti a práce nevinného umučení Pána našeho Ježíše Krista a potom také i všech svatejch božích C — 310 a abychom U — 310—311 abychom ... radosti vyn. PN — 310 shledati mohli RU — 311 té] vyn. U — radosti tam, kdež ty kraluješ svým (!) milým Synem, Pánem a Spasitelem naším, Ježíšem Kristem R. radosti věčné U — Amen] vyn. N —
Strana 814
Na den Navštívení matky boží. Čtení svatého Lukáše, v první kapitole [stojí napsáno etc.]. V ten čas povstavši Maria, odešla k horám s chvátaním do města Juda. I I vešla do domu B584 5 Zachariášova a pozdravila Alžběty. I stalo se jest, kdyžuslyšela pozdravení Marije Alžběta, zradovalo se nemluvňátko v životějejím, i na- plněna jest Duchemsvatým Alžběta a zkřikla hlasem velikým řkúci: »Požehnaná ty mezi loženami i požehnaný plod břicha tvého. A od- kudmi to, aby přišla matka Pána mého kemně? Aj, zajisté, jakž se jest stal hlas pozdravení tvého v uších mých, rozveselilo se v radosti nemluvňátko v životě mém. A blahoslavena s', 15že jsi uvěřila, nebo dokonány budú při tobě ty věci, které sú povědíny tobě ode Pána«. I vetce Maria: »Velebí duše má Hospodina a zradoval se jest duch muoj v Bohu, Spasiteli mém, neb jest vzezřel na pokoru dívky své; aj, 1 matky boží] Panny Marie (+ svaté Alžběty P) kázanic KP, Panny Marie a Alžběty C, matky boží Alžběty N. blahoslavený Panny Marie a (vyn. U) Alžběty (Alžbětu U) RU;potom v U: Řeč z Písní Šalomau- nových v I. rozdílu takto: Ej, on se béře a skáče po horách, přeskakuje pahrbky. A podobný jest miláček můj kamzíku a mladému jelenu. Hle, on stojí za stěnau naší, hledě skrze okna, prohlédaje — skrze mříži. (Konec:) krásná jest 2 Čtení ...etc.] vyn. KPON, Čtení svaté, napsal svatý Lukáš v prvním rozdílu U — [stojí napsáno etc.] vyn. R — 3 V ten čas] vyn. R, I U — ten] onen P — k horám] na hory NU -. 4 Juda] Judova, to jest do Jeruzalema; nebo bylo vzhuoru jíti z Nazareta (+ do Jeruzalema KP) KPNC, judského U — 4—33 I vešla . .. domu svého] etc. Vajklad R — 5 Alžběty ctc. P, Alžbětu U — 5—33 I stalo ... domu svého] vyn. KPCN — 5—32 I stalo ... měsíce tři a] Konec U — 31 1 Perikopa v U je z Písně Šalom. 2, 8 nn. — 3 nn. Luk. I, 39—56.
Na den Navštívení matky boží. Čtení svatého Lukáše, v první kapitole [stojí napsáno etc.]. V ten čas povstavši Maria, odešla k horám s chvátaním do města Juda. I I vešla do domu B584 5 Zachariášova a pozdravila Alžběty. I stalo se jest, kdyžuslyšela pozdravení Marije Alžběta, zradovalo se nemluvňátko v životějejím, i na- plněna jest Duchemsvatým Alžběta a zkřikla hlasem velikým řkúci: »Požehnaná ty mezi loženami i požehnaný plod břicha tvého. A od- kudmi to, aby přišla matka Pána mého kemně? Aj, zajisté, jakž se jest stal hlas pozdravení tvého v uších mých, rozveselilo se v radosti nemluvňátko v životě mém. A blahoslavena s', 15že jsi uvěřila, nebo dokonány budú při tobě ty věci, které sú povědíny tobě ode Pána«. I vetce Maria: »Velebí duše má Hospodina a zradoval se jest duch muoj v Bohu, Spasiteli mém, neb jest vzezřel na pokoru dívky své; aj, 1 matky boží] Panny Marie (+ svaté Alžběty P) kázanic KP, Panny Marie a Alžběty C, matky boží Alžběty N. blahoslavený Panny Marie a (vyn. U) Alžběty (Alžbětu U) RU;potom v U: Řeč z Písní Šalomau- nových v I. rozdílu takto: Ej, on se béře a skáče po horách, přeskakuje pahrbky. A podobný jest miláček můj kamzíku a mladému jelenu. Hle, on stojí za stěnau naší, hledě skrze okna, prohlédaje — skrze mříži. (Konec:) krásná jest 2 Čtení ...etc.] vyn. KPON, Čtení svaté, napsal svatý Lukáš v prvním rozdílu U — [stojí napsáno etc.] vyn. R — 3 V ten čas] vyn. R, I U — ten] onen P — k horám] na hory NU -. 4 Juda] Judova, to jest do Jeruzalema; nebo bylo vzhuoru jíti z Nazareta (+ do Jeruzalema KP) KPNC, judského U — 4—33 I vešla . .. domu svého] etc. Vajklad R — 5 Alžběty ctc. P, Alžbětu U — 5—33 I stalo ... domu svého] vyn. KPCN — 5—32 I stalo ... měsíce tři a] Konec U — 31 1 Perikopa v U je z Písně Šalom. 2, 8 nn. — 3 nn. Luk. I, 39—56.
Strana 815
815 20 z toho mě blahoslavenú praviti budú všickni národové. Neb jest učinil mi veliké věci, kte- rýžmocný jesta svaté jméno jeho, a milosrden- ství jeho odnárodu do národu bojícím se jeho. Učinil jest mocvrameni svém, rozptýlil pyšné 25 myslí srdce svého. Ssadil jest mocné s stolice a povýšil jest pokorných. Lačné nakrmil jest dobrými věcmi, a bohaté rozpustil jest prázd- né. Přijal jest Izrahele, dítě své, rozpomanuv se na milosrdenství své, jakož jest mluvil 30k otcuom našim, k Abrahamovi a k semeni jeho na věky«. I zuostala jest Maria s Alžbětau ja- kožto měsíce tři a navrátila se jest do domu svého. Když se byl již naplnkil čas a přišel, aby se [hned] Buoh 35všemohúcí smiloval nad lidským pokolením a aby jemu li po- B 585 mohl z moci dábelský a z zatracení věčného, tehdy z tajné rady Trojice svaté uložením poslán jest posel, anjel Gabriel, k drahé Panně Marijki, jakož ko tom svědčí svatý Lukáš v první kapitole. A ten posel velmi «poctivě jednal to poselstvie se vším 40 dostatečenstvím, nic neopustiv. A netoliko jest poselství tomu, jakož na to slušalo, dosti učinil, ale také strach a bázen i vše- liké pochybovánie od té Panny drahé zapudil, řka k ní: »Neboj se, Maria, nebo jsi nalezla milost u Hospodina!« A ihned vypravuje řád a obyčej, kterýmžto má počicti a poroditi Spasitele a Boha věky] slabíka-ky připsána in marg. až později B — 33 svého. Vejklad LXIIII. na svaté čtení U — 34 byl již] jest KPCN — naplněl B — ten čas RU — [hned] vyn. KPRONU — 35 všemohúcí vyn. B, všemohaucí etc. C — aby] vyn. KPN — 36 dáblovy U — z zatracení od zatracení KPON — 37 vší Trojice U — uložením] vyn. U, uložení C — jest] vyn. U — Gabriel] vyn. U — 38 Marije (!) B — Ko tom svědčí píše B, o tom napsal C — 39—41 «poctivě ... také vážně a dostatečně jest to poselství jednal a od té Panny všeliký B — 39—40 vší dostatečností U — 40 neopustil CU, neupustiv (!) N — a netoliko jest] ale U — poselství tomu] s poselstvím k tomu R — 41 na to) vyn. K — sluší U — 41—42 «všeliké ... zapudil pochybování odjal B — 42 drahé, velebné N — zapudil jest zahnal U — k ní] vyn. KPC — 43 u] od RU — Hospodina] Pána Boha K — 44 «kterýmžto ... Boha početí a rození jejího B — kterýmžto řádem a obyčejem RU — 45 řka) když řekl 42 Luk. 1, 30 —
815 20 z toho mě blahoslavenú praviti budú všickni národové. Neb jest učinil mi veliké věci, kte- rýžmocný jesta svaté jméno jeho, a milosrden- ství jeho odnárodu do národu bojícím se jeho. Učinil jest mocvrameni svém, rozptýlil pyšné 25 myslí srdce svého. Ssadil jest mocné s stolice a povýšil jest pokorných. Lačné nakrmil jest dobrými věcmi, a bohaté rozpustil jest prázd- né. Přijal jest Izrahele, dítě své, rozpomanuv se na milosrdenství své, jakož jest mluvil 30k otcuom našim, k Abrahamovi a k semeni jeho na věky«. I zuostala jest Maria s Alžbětau ja- kožto měsíce tři a navrátila se jest do domu svého. Když se byl již naplnkil čas a přišel, aby se [hned] Buoh 35všemohúcí smiloval nad lidským pokolením a aby jemu li po- B 585 mohl z moci dábelský a z zatracení věčného, tehdy z tajné rady Trojice svaté uložením poslán jest posel, anjel Gabriel, k drahé Panně Marijki, jakož ko tom svědčí svatý Lukáš v první kapitole. A ten posel velmi «poctivě jednal to poselstvie se vším 40 dostatečenstvím, nic neopustiv. A netoliko jest poselství tomu, jakož na to slušalo, dosti učinil, ale také strach a bázen i vše- liké pochybovánie od té Panny drahé zapudil, řka k ní: »Neboj se, Maria, nebo jsi nalezla milost u Hospodina!« A ihned vypravuje řád a obyčej, kterýmžto má počicti a poroditi Spasitele a Boha věky] slabíka-ky připsána in marg. až později B — 33 svého. Vejklad LXIIII. na svaté čtení U — 34 byl již] jest KPCN — naplněl B — ten čas RU — [hned] vyn. KPRONU — 35 všemohúcí vyn. B, všemohaucí etc. C — aby] vyn. KPN — 36 dáblovy U — z zatracení od zatracení KPON — 37 vší Trojice U — uložením] vyn. U, uložení C — jest] vyn. U — Gabriel] vyn. U — 38 Marije (!) B — Ko tom svědčí píše B, o tom napsal C — 39—41 «poctivě ... také vážně a dostatečně jest to poselství jednal a od té Panny všeliký B — 39—40 vší dostatečností U — 40 neopustil CU, neupustiv (!) N — a netoliko jest] ale U — poselství tomu] s poselstvím k tomu R — 41 na to) vyn. K — sluší U — 41—42 «všeliké ... zapudil pochybování odjal B — 42 drahé, velebné N — zapudil jest zahnal U — k ní] vyn. KPC — 43 u] od RU — Hospodina] Pána Boha K — 44 «kterýmžto ... Boha početí a rození jejího B — kterýmžto řádem a obyčejem RU — 45 řka) když řekl 42 Luk. 1, 30 —
Strana 816
816 45 řka: »Duch svatý přijde v tě a moc Najvyššího zastíní tobě«. Vypravuje také duostojenství «toho Syna božieho milého řka: »A protož, co se narodí z tebe svatého, slúti bude Syn boží«. To ť jest proti oněm lidem všetečným a bludným, ješto říkají: »Však jest se Buoh nenarodil, Panna Maria Boha neporodila!« 50 Ah, bídní lidé blázniví, nic nerozumějíce, a vždy klindříky jakés a otázky činie bláznivé)! Však slyš, co ť teď anjel dí: »Což se narodí z tebe, slúti bude Syn boží a tak i Buoh«. A když bylo tak, tehdy anjel mezi jinú řečí poví jí, že Alžběta, přítelkyně tvá, i ona jest počala 55 synem v starosti své a že tomu již měsíc šestý; a praví jí proto, aby div divem byl potvrzen a novina novinú. A ona, drahá dievka, svolila řkúci: »Aj, děvka Páně, staniž mi se vedlé slova tvého!« A jakž jediné svolí, tehdy ihned v okamžení bude v jejím životě pravý Buoh a pravý člověk, maje pojednú všecky audy 60 A když tak bylo, tehdy» anjel od ní odšel, a ona ihned, jakož dnešní svaté) čtení ukazuje, »povstavši Maria odešla k horám K, řka takto k ní R — přijde] vstúpí KU — v tě] na tě PN — tobě] tebe U — 46 «toho . .. řka plodu jejího, když dí B — milého] vyn. RU — řka takto dále R — 47 A] vyn. U — protož] vyn. PCNU — narodilo (!) R — svatého] vyn. U — 48 oněm] těm C — drzím, všetečným PON — ješto] an U — ješto říkají] vyn. PC, ješto se nebojí mluviti N — 49 Však se jest, prý PCN — Panna Maria] vyn. KPON — 50 Ach NCU — bídnej C — 50—51 «lidé . . . bláznivé nerozumní lidé B — 50 lide bláznivej C — ničemuž RNU — 50—51 a vždy ... bláznivé» v Kpozději škrtnuto — 50 klindříky] kudrlinky RU, vyn. N — lecjakýs R — 51 a] vyn. NC — otázky jakés C — 52 slyš ... anjel] teď KPCN — dí, že PN, praví, že C — slúti] vyn. KPON — 53 «Syn ... Buoh Synem božím B — anjel Páně N — 54 řečí boží U — poví jí] pověděl RU, i toto oznámil jí N — že] Prý N — tvá její PRCU, tvá přibuzná N — [i ona jest] vyn. KPRCU — 55 syna C — že] jest N — pravil U — jí to N — 56 aby jí C — děvka R, Panna N — 57 svolí KRC, ihned svolí N — Ej CU — dívka PRC, já dívka (děvka CU) NCU — podlé KRONU — 58 jakž jediné] když KPON — jediné] ihned U — svolila PCNU, svolili (!) R — «tehdy) tak B — v] vyn. KPN — bude) byl PNU — 59 těle aneb v životě C — 60 A když ... tchdy Potom pak B — odjide K, odešel PNU, odejde RC — potom ona K — 61 dnešní toto dnešní PON, to K — «svaté? 45 Luk. 1, 35 47 Luk. 1, 35 54 Luk. 1, 36 — 57 Luk. 1, 38 —
816 45 řka: »Duch svatý přijde v tě a moc Najvyššího zastíní tobě«. Vypravuje také duostojenství «toho Syna božieho milého řka: »A protož, co se narodí z tebe svatého, slúti bude Syn boží«. To ť jest proti oněm lidem všetečným a bludným, ješto říkají: »Však jest se Buoh nenarodil, Panna Maria Boha neporodila!« 50 Ah, bídní lidé blázniví, nic nerozumějíce, a vždy klindříky jakés a otázky činie bláznivé)! Však slyš, co ť teď anjel dí: »Což se narodí z tebe, slúti bude Syn boží a tak i Buoh«. A když bylo tak, tehdy anjel mezi jinú řečí poví jí, že Alžběta, přítelkyně tvá, i ona jest počala 55 synem v starosti své a že tomu již měsíc šestý; a praví jí proto, aby div divem byl potvrzen a novina novinú. A ona, drahá dievka, svolila řkúci: »Aj, děvka Páně, staniž mi se vedlé slova tvého!« A jakž jediné svolí, tehdy ihned v okamžení bude v jejím životě pravý Buoh a pravý člověk, maje pojednú všecky audy 60 A když tak bylo, tehdy» anjel od ní odšel, a ona ihned, jakož dnešní svaté) čtení ukazuje, »povstavši Maria odešla k horám K, řka takto k ní R — přijde] vstúpí KU — v tě] na tě PN — tobě] tebe U — 46 «toho . .. řka plodu jejího, když dí B — milého] vyn. RU — řka takto dále R — 47 A] vyn. U — protož] vyn. PCNU — narodilo (!) R — svatého] vyn. U — 48 oněm] těm C — drzím, všetečným PON — ješto] an U — ješto říkají] vyn. PC, ješto se nebojí mluviti N — 49 Však se jest, prý PCN — Panna Maria] vyn. KPON — 50 Ach NCU — bídnej C — 50—51 «lidé . . . bláznivé nerozumní lidé B — 50 lide bláznivej C — ničemuž RNU — 50—51 a vždy ... bláznivé» v Kpozději škrtnuto — 50 klindříky] kudrlinky RU, vyn. N — lecjakýs R — 51 a] vyn. NC — otázky jakés C — 52 slyš ... anjel] teď KPCN — dí, že PN, praví, že C — slúti] vyn. KPON — 53 «Syn ... Buoh Synem božím B — anjel Páně N — 54 řečí boží U — poví jí] pověděl RU, i toto oznámil jí N — že] Prý N — tvá její PRCU, tvá přibuzná N — [i ona jest] vyn. KPRCU — 55 syna C — že] jest N — pravil U — jí to N — 56 aby jí C — děvka R, Panna N — 57 svolí KRC, ihned svolí N — Ej CU — dívka PRC, já dívka (děvka CU) NCU — podlé KRONU — 58 jakž jediné] když KPON — jediné] ihned U — svolila PCNU, svolili (!) R — «tehdy) tak B — v] vyn. KPN — bude) byl PNU — 59 těle aneb v životě C — 60 A když ... tchdy Potom pak B — odjide K, odešel PNU, odejde RC — potom ona K — 61 dnešní toto dnešní PON, to K — «svaté? 45 Luk. 1, 35 47 Luk. 1, 35 54 Luk. 1, 36 — 57 Luk. 1, 38 —
Strana 817
817 s chvátaním«. Odkadž jest povstala? S modlitby; nebo tak se o ní čte, že se jest prvé vždy pomodlila, než co kdy činiti počala. Tu ť by měly příklad vzíti panny, «též i jiné vdovy i manželky, 65 a modliti se rády. Ale kto vás na to navede, kto? Pro Buoh, modlte se rády, na nešpory choďte, pakli, ale doma vždy se pomodliti v čas nešporní. Ale lépe ť jest vždy do kostela jíti a s jinými se Kpomodliti), nebo milý Buoh spíše bývá náchylen, aby uslyšal, kdež se jich více spolu modlí. 70 »Odešla k horám.« Poč jest tam šla? Zdali jaké z drzosti i B 586 neb všetečnosti? Nic! Jako vy drzi činíte, panny: běžie sem i tam, aby noviny zvěděly, aby vše shlédly, vše spatřily! Uzříš, any ť po kostele všady zhledí, očima sem i tam mecí, každého, jak sobě kto činí, vše t sezří. Aha! Nesluší to na [poctivé vyn. B, den svatý R — na hory NC — 62 povstala? I, odnikudž jinud než C — tak] to ť C, takto U — 63 «jest prvé vyn. B — modlila KR — kdy činiti] dělati U — 64 sobě měly N — příklad a naučení N — «též i jiné) vyn. BN — jiné) vyn. U — vdovy i manželky] vyn. N — manželky a jiní všichni KPC — 65—66 a modliti ... choďte) aby se rády milému Bohu modlily i na nešpor rády chodily B — 65 a modliti se rády] aby se rády modlívaly, též i vdovy, manželky i jiní všickni N — rády milýmu Pánu Bohu RU — Pro milého (vyn. U) Boha NU — 66 modlivejte RU — nešpoře C — pakli, ale] I U, pakli nemůžte, ale NC — 66—67 vždy .. . v čas] na chvilku se uprazdňujte k modlitbám v hodinu N, modliti se často, i v čas U — 67 v čas] čas KP — 67—68 vždy do ... pomodliti jíti do spolku U — 68 modliti B, společně pomodliti C — milý] vyn. U — 68—69 bývá . . . uslyšal] uslyší U — 68 nakloněn a nachejlen C — 69 jich] vyn. R — spolu] vyn. N — modlí nežli po jednom N — 70 Prý, odešla PON, I dobře teď dí čtení svatý: »Odešla RU — na hory N — Proč KRNU — z jaké NCU — z jaké drzosti PR — z drzosti neb] vyn. N, rozpustilosti a U — 71 Nic] Ne proto C, Nic ovšem N — 71—73 kvy ... všady nynější panny drzé a všetečnie běží sem i tam, všecky noviny zvědí, všecky kvasy a posvícení i klevety zchodí, any do kostela přijdúc, všecky kauty B — 71 vy] vyn. U — drzí ,.. běžie] nynější panny drzé a všeteční činíte; běžíte R, nynější panny rozpustily a všetečny se činí, běhajíce U — drzí] vyn. K, tak N — činíváte N — panny] vyn. PON — běžíte N — 72 abyšte N — novinky N — vyzvěděly N — aby] abyšte N, aby věděly a C — vše spatřily] vyn. PON — vše] a RU — 73 an N — zhledí . . . každého] shlédnau P — zhledí . . . mecí] zevlují N — zhledí] hledí, any (an U) ť do každýho kauta střepí (patří U) RU — očima . . . každého] shlédnú KC — mecí] mrskají U — každého] jednak sem, jednak onam (tam, aby noviny zvěděly U), všady zhledí (vyn. U), všady (vyn. U) zhlídnau RU — 74 činí, ktož se zpoviedá, jak sobě kněz činí K — jak sobě ... sezří jaké kdo na sobě má šaty U — vše ť vyn. B, všudy ť R — sezří] opatří, shlédnau N — Aha] vyn. N, Ach U — to] vyn. P — [poctivé] vyn. Rokycanova Postilla. 52
817 s chvátaním«. Odkadž jest povstala? S modlitby; nebo tak se o ní čte, že se jest prvé vždy pomodlila, než co kdy činiti počala. Tu ť by měly příklad vzíti panny, «též i jiné vdovy i manželky, 65 a modliti se rády. Ale kto vás na to navede, kto? Pro Buoh, modlte se rády, na nešpory choďte, pakli, ale doma vždy se pomodliti v čas nešporní. Ale lépe ť jest vždy do kostela jíti a s jinými se Kpomodliti), nebo milý Buoh spíše bývá náchylen, aby uslyšal, kdež se jich více spolu modlí. 70 »Odešla k horám.« Poč jest tam šla? Zdali jaké z drzosti i B 586 neb všetečnosti? Nic! Jako vy drzi činíte, panny: běžie sem i tam, aby noviny zvěděly, aby vše shlédly, vše spatřily! Uzříš, any ť po kostele všady zhledí, očima sem i tam mecí, každého, jak sobě kto činí, vše t sezří. Aha! Nesluší to na [poctivé vyn. B, den svatý R — na hory NC — 62 povstala? I, odnikudž jinud než C — tak] to ť C, takto U — 63 «jest prvé vyn. B — modlila KR — kdy činiti] dělati U — 64 sobě měly N — příklad a naučení N — «též i jiné) vyn. BN — jiné) vyn. U — vdovy i manželky] vyn. N — manželky a jiní všichni KPC — 65—66 a modliti ... choďte) aby se rády milému Bohu modlily i na nešpor rády chodily B — 65 a modliti se rády] aby se rády modlívaly, též i vdovy, manželky i jiní všickni N — rády milýmu Pánu Bohu RU — Pro milého (vyn. U) Boha NU — 66 modlivejte RU — nešpoře C — pakli, ale] I U, pakli nemůžte, ale NC — 66—67 vždy .. . v čas] na chvilku se uprazdňujte k modlitbám v hodinu N, modliti se často, i v čas U — 67 v čas] čas KP — 67—68 vždy do ... pomodliti jíti do spolku U — 68 modliti B, společně pomodliti C — milý] vyn. U — 68—69 bývá . . . uslyšal] uslyší U — 68 nakloněn a nachejlen C — 69 jich] vyn. R — spolu] vyn. N — modlí nežli po jednom N — 70 Prý, odešla PON, I dobře teď dí čtení svatý: »Odešla RU — na hory N — Proč KRNU — z jaké NCU — z jaké drzosti PR — z drzosti neb] vyn. N, rozpustilosti a U — 71 Nic] Ne proto C, Nic ovšem N — 71—73 kvy ... všady nynější panny drzé a všetečnie běží sem i tam, všecky noviny zvědí, všecky kvasy a posvícení i klevety zchodí, any do kostela přijdúc, všecky kauty B — 71 vy] vyn. U — drzí ,.. běžie] nynější panny drzé a všeteční činíte; běžíte R, nynější panny rozpustily a všetečny se činí, běhajíce U — drzí] vyn. K, tak N — činíváte N — panny] vyn. PON — běžíte N — 72 abyšte N — novinky N — vyzvěděly N — aby] abyšte N, aby věděly a C — vše spatřily] vyn. PON — vše] a RU — 73 an N — zhledí . . . každého] shlédnau P — zhledí . . . mecí] zevlují N — zhledí] hledí, any (an U) ť do každýho kauta střepí (patří U) RU — očima . . . každého] shlédnú KC — mecí] mrskají U — každého] jednak sem, jednak onam (tam, aby noviny zvěděly U), všady zhledí (vyn. U), všady (vyn. U) zhlídnau RU — 74 činí, ktož se zpoviedá, jak sobě kněz činí K — jak sobě ... sezří jaké kdo na sobě má šaty U — vše ť vyn. B, všudy ť R — sezří] opatří, shlédnau N — Aha] vyn. N, Ach U — to] vyn. P — [poctivé] vyn. Rokycanova Postilla. 52
Strana 818
818 75 panny ſetc.]! «Zda jest tato drahá Panna tam šla z jaké nedo- věry, že by tomu nevěřila, co jest anjel pravil jic? Neb bylo dobře nepodobné: Alžběta) bába stará, a [muž její] Zachariáš [též byl kmet starý. Nic toho nebylo, aby ona nevěřila, ale proto tam šla, aby poslúžila té své přietelkyni, staré babce) Alžbětě, a aby 80 pokoru okázala, mladší k starší šla. A zdali ť jest jím neposlúžila, ano z jejího příští Alžběta naplněna Duchem svatým, Jan též? A dí, že šla s chvátaním, že pospiechala. Neb tak die gloza, že) by byla ráda, aby jí žádné mužské pohlaví na cestě Kté neuhlédalo ani opatřilo. Tak ť by slušalo na panny, ne 85 mnoho se túlati, a pakli se udá kde jíti, ale varovati se mužského pohlaví a pominúti spěšně marnosti světa, ne všudy se zastavo- vati, ne s každým rozmlúvati, ne všeho vyslyšeti. A, panny, panny, jak mnoho slušie ku panenství! »I vešla do domu Zachariášova a pozdravila Alžběty.« 90 Ó, jaké jest tu bylo milé, «libé) a ochotné přivítaní mezi těmito drahými osobami, jaká tu byla radost Alžbětě, ana naplněna KPROU — 75 [etc.] vyn. KPCNU — 75—77 Zda ... Alžběta? Také jest tato drahá Panna nešla tam z nějaké nedověry, aby snad nevěřila tomu, co jí anjel zvěstoval, ač jest bylo nepodobné vo Alžbětě, jenž byla B — 75 tato ... Panna] proto KP, také N — drahá] vyn. C — šla [Maria] K — 76 že] jako N — tomu tak U — pravil] oznámil N. pověděl U —jie] vyn. N — Neb] ač N — 77 [muž její vyn. KPRCNU — též byl] vyn. KPNCRU — 78 kmet] šéd (v NC ps. sjet!) KPNC — aby] by ť PON — nevěřila] neměla věřiti C — 79 «přietelkyni ... babce) přételkyně (!) B — bábě PRCU, babičce N — 80 pokory N, pokoru svau RU — okázala] dokázala N — jím] jí PN, jí tím U — 81 an N — jejího svatého N — příchodu U — jest naplněna U — Jan též] tolikéž i syn její Jan N — 82 «že pospiechala ... die) Mluví B — že] a RUpospíšila U tak] tam KU — 83 gloza] mistr Gorra U — (že neb B — 84 «té) vyn. BN — neuhlédalo ani opatřilo] nepotkalo ani vidělo K, nevidělo PC, bylo nevidělo N, nepotkalo U — slušelo a náleželo C — 85 se udá kde jíti] kam jde U — kde] vyn. KP, kde panně C, kam N — ale vyn. U — 86 spěšně rychle N, vyn. U — marnosti světa] marností světskejch C, marných řečí a tu U — 86—87 ne všudy . .. vyslyšeti] nezastavovati se všady KPCN — 86 všudy] vyn. U — 87 rozmlúvati] hovořiti RU — vyslyšeti, co kde kdo mluví RU — 87—88 «A ... panenství! vyn. B — 87 A] Ach NK (a le v K rch až pozd. přípisek!), A, á RU — 88 kterak N — přísluší N — k pravému panenství C — 89 I] A dí dáleji (vyn. U) čtení svatý: »I RU — I, prý PNC — v duom Zachariáše B — 90 Ó] Ah KP, Ach N, Oh R, Och U —tu] to RCU — «libé) vyn. B, libé,chtivé RU — přivítanie a pozdravenie KPON —91 «drahými vyn. B;v Knad tím: [svatými] — tu jest KPN — veliká radost N —
818 75 panny ſetc.]! «Zda jest tato drahá Panna tam šla z jaké nedo- věry, že by tomu nevěřila, co jest anjel pravil jic? Neb bylo dobře nepodobné: Alžběta) bába stará, a [muž její] Zachariáš [též byl kmet starý. Nic toho nebylo, aby ona nevěřila, ale proto tam šla, aby poslúžila té své přietelkyni, staré babce) Alžbětě, a aby 80 pokoru okázala, mladší k starší šla. A zdali ť jest jím neposlúžila, ano z jejího příští Alžběta naplněna Duchem svatým, Jan též? A dí, že šla s chvátaním, že pospiechala. Neb tak die gloza, že) by byla ráda, aby jí žádné mužské pohlaví na cestě Kté neuhlédalo ani opatřilo. Tak ť by slušalo na panny, ne 85 mnoho se túlati, a pakli se udá kde jíti, ale varovati se mužského pohlaví a pominúti spěšně marnosti světa, ne všudy se zastavo- vati, ne s každým rozmlúvati, ne všeho vyslyšeti. A, panny, panny, jak mnoho slušie ku panenství! »I vešla do domu Zachariášova a pozdravila Alžběty.« 90 Ó, jaké jest tu bylo milé, «libé) a ochotné přivítaní mezi těmito drahými osobami, jaká tu byla radost Alžbětě, ana naplněna KPROU — 75 [etc.] vyn. KPCNU — 75—77 Zda ... Alžběta? Také jest tato drahá Panna nešla tam z nějaké nedověry, aby snad nevěřila tomu, co jí anjel zvěstoval, ač jest bylo nepodobné vo Alžbětě, jenž byla B — 75 tato ... Panna] proto KP, také N — drahá] vyn. C — šla [Maria] K — 76 že] jako N — tomu tak U — pravil] oznámil N. pověděl U —jie] vyn. N — Neb] ač N — 77 [muž její vyn. KPRCNU — též byl] vyn. KPNCRU — 78 kmet] šéd (v NC ps. sjet!) KPNC — aby] by ť PON — nevěřila] neměla věřiti C — 79 «přietelkyni ... babce) přételkyně (!) B — bábě PRCU, babičce N — 80 pokory N, pokoru svau RU — okázala] dokázala N — jím] jí PN, jí tím U — 81 an N — jejího svatého N — příchodu U — jest naplněna U — Jan též] tolikéž i syn její Jan N — 82 «že pospiechala ... die) Mluví B — že] a RUpospíšila U tak] tam KU — 83 gloza] mistr Gorra U — (že neb B — 84 «té) vyn. BN — neuhlédalo ani opatřilo] nepotkalo ani vidělo K, nevidělo PC, bylo nevidělo N, nepotkalo U — slušelo a náleželo C — 85 se udá kde jíti] kam jde U — kde] vyn. KP, kde panně C, kam N — ale vyn. U — 86 spěšně rychle N, vyn. U — marnosti světa] marností světskejch C, marných řečí a tu U — 86—87 ne všudy . .. vyslyšeti] nezastavovati se všady KPCN — 86 všudy] vyn. U — 87 rozmlúvati] hovořiti RU — vyslyšeti, co kde kdo mluví RU — 87—88 «A ... panenství! vyn. B — 87 A] Ach NK (a le v K rch až pozd. přípisek!), A, á RU — 88 kterak N — přísluší N — k pravému panenství C — 89 I] A dí dáleji (vyn. U) čtení svatý: »I RU — I, prý PNC — v duom Zachariáše B — 90 Ó] Ah KP, Ach N, Oh R, Och U —tu] to RCU — «libé) vyn. B, libé,chtivé RU — přivítanie a pozdravenie KPON —91 «drahými vyn. B;v Knad tím: [svatými] — tu jest KPN — veliká radost N —
Strana 819
819 Duchem svatým! A z toho hned chválí tu drahú pannu i Kten drahý plod jejicho života) řkúci: »Ej, požehnaná ty mezi ženami i požehnaný plod života tvého!« Chválí ji a velebí a sama se koří 95 a níží a nehodnu se činí řkúci: »I odkavad mi to, aby matka Pána mého přišla ke mně?« Obě dvě se kořile a nížile — Panna Maria prvé, řkúci k anjelovi: »Aj, děvka Páně!« Kéž jest řekla: »Aj, královna nebeská, Kaj, paní anjelská«? Ale řekla: »Aj, děvka Páně!», ač jest to dobře řéci mohla, neb ť jest v pravé 100 pravdě paní anjelská a královna nebeská. A Alžběta se také koří, níží řkúci: »Ba, odkud mi to?« Kéž se jest Kona toho hodna činila řkúci: »Dobře ť mi to příleží, neb ť jest muoj muž biskup a znamenitý, rodu vysokého«? Nic toho nebylo, jako nynie dábel náramně nadýmá pýchú nesmiernú tento lid křesťanský 105 skrze ta urozenie a těmi rody jedni nad druhé se výšie. I hle, co ť jest přišlo dobrého Alžbětě z příštie této drahé Panny? Že Alžběta Duchem svatým naplněna; a z toho vzala) poznání i minulých věcí i přítomných i budúcích. Minulé věci B 587 poznala, když jest ku panně řekla: »Blahoslavená, jenž jsi uvě- Alžběty R — ana] a RU, když jest N — naplněna jest U — 92 chválila CU — 92—93 «ten ... života její plod B — ten drahý vyn. RU — 93 Ej] vyn. PON, Aj R — 94 života] břicha PRONU — ji] je KP — 95 «se) vyn. B — I Ba KPC, vyn. U — Odkud U — 96 dvě] vyn. KPC — kořily nížily PRONU — Panna] vyn. KPN — 97 řkúci k anjelovi] když řekla K, řkauc PN, řekla C — Aj (Ej CU), já NCU — dívka CU — Páně] Pána mého C — 98 Aj, já N. Ej. já C, Ej U — 98—99 Kaj, paní ... Páně panna čistá B — 98 aj] anebo: »Ej U, [Její Milost] ani K — anjelská] nebeská PON — řekla] vyn. PRCNU — Ej (+ já N) CUN — dívka PRCU — 99 Páně) vyn. PRON — «to dobře vpravdě B, to PCN, — 99—100 neb... nebeská vyn. B — 100 také] též C — 101 koří, níží] kořila PON, kořila a nížila U — Ba] vyn. KPCNU — Ké P, Kýž RN — Kona vyn. B — 102 řkúci] Ba, rci U — příloží] přísluší NCU — neb ť]však PRONU — 103 zna- menit[ě] K (ale místo-ě byla pův. jiná litera!) — 103—105 Nic ... výšie jako tento lid křesťanský tím urozením se nadýmá a pozdvihuje? B — 103 toho přiní N — 104 čert K — náramně je U — ne- smiernú] velikau U — křesťanský] vyn. U — 105 ta] to RU — a těmi rody] vyn. RU — těmi] ty PCN — se] vyn. PON — vyvyšují U — 106—107 I hle ... vzala) A jak jesti pak li B 587 n tato Alžběta z toho navštívení naplněna divného B — 106 I hle] Ale RU — přišlo] pošlo K — příchodu U — té U — 108 poznání i] požehnání (!) C — věci] vyn. KPCN — 109 ku panně] vyn. KPCN, ku Panně Mariji R — řekla, totiž Mariji U — jenž] jsi, která KRCNU, kteráž P — 110—111 druhé ... jejiem nynější, když pravila: »Aj, jakž se jest stal hlas pozdravení tvého 97 Luk. 1, 38 — 52*
819 Duchem svatým! A z toho hned chválí tu drahú pannu i Kten drahý plod jejicho života) řkúci: »Ej, požehnaná ty mezi ženami i požehnaný plod života tvého!« Chválí ji a velebí a sama se koří 95 a níží a nehodnu se činí řkúci: »I odkavad mi to, aby matka Pána mého přišla ke mně?« Obě dvě se kořile a nížile — Panna Maria prvé, řkúci k anjelovi: »Aj, děvka Páně!« Kéž jest řekla: »Aj, královna nebeská, Kaj, paní anjelská«? Ale řekla: »Aj, děvka Páně!», ač jest to dobře řéci mohla, neb ť jest v pravé 100 pravdě paní anjelská a královna nebeská. A Alžběta se také koří, níží řkúci: »Ba, odkud mi to?« Kéž se jest Kona toho hodna činila řkúci: »Dobře ť mi to příleží, neb ť jest muoj muž biskup a znamenitý, rodu vysokého«? Nic toho nebylo, jako nynie dábel náramně nadýmá pýchú nesmiernú tento lid křesťanský 105 skrze ta urozenie a těmi rody jedni nad druhé se výšie. I hle, co ť jest přišlo dobrého Alžbětě z příštie této drahé Panny? Že Alžběta Duchem svatým naplněna; a z toho vzala) poznání i minulých věcí i přítomných i budúcích. Minulé věci B 587 poznala, když jest ku panně řekla: »Blahoslavená, jenž jsi uvě- Alžběty R — ana] a RU, když jest N — naplněna jest U — 92 chválila CU — 92—93 «ten ... života její plod B — ten drahý vyn. RU — 93 Ej] vyn. PON, Aj R — 94 života] břicha PRONU — ji] je KP — 95 «se) vyn. B — I Ba KPC, vyn. U — Odkud U — 96 dvě] vyn. KPC — kořily nížily PRONU — Panna] vyn. KPN — 97 řkúci k anjelovi] když řekla K, řkauc PN, řekla C — Aj (Ej CU), já NCU — dívka CU — Páně] Pána mého C — 98 Aj, já N. Ej. já C, Ej U — 98—99 Kaj, paní ... Páně panna čistá B — 98 aj] anebo: »Ej U, [Její Milost] ani K — anjelská] nebeská PON — řekla] vyn. PRCNU — Ej (+ já N) CUN — dívka PRCU — 99 Páně) vyn. PRON — «to dobře vpravdě B, to PCN, — 99—100 neb... nebeská vyn. B — 100 také] též C — 101 koří, níží] kořila PON, kořila a nížila U — Ba] vyn. KPCNU — Ké P, Kýž RN — Kona vyn. B — 102 řkúci] Ba, rci U — příloží] přísluší NCU — neb ť]však PRONU — 103 zna- menit[ě] K (ale místo-ě byla pův. jiná litera!) — 103—105 Nic ... výšie jako tento lid křesťanský tím urozením se nadýmá a pozdvihuje? B — 103 toho přiní N — 104 čert K — náramně je U — ne- smiernú] velikau U — křesťanský] vyn. U — 105 ta] to RU — a těmi rody] vyn. RU — těmi] ty PCN — se] vyn. PON — vyvyšují U — 106—107 I hle ... vzala) A jak jesti pak li B 587 n tato Alžběta z toho navštívení naplněna divného B — 106 I hle] Ale RU — přišlo] pošlo K — příchodu U — té U — 108 poznání i] požehnání (!) C — věci] vyn. KPCN — 109 ku panně] vyn. KPCN, ku Panně Mariji R — řekla, totiž Mariji U — jenž] jsi, která KRCNU, kteráž P — 110—111 druhé ... jejiem nynější, když pravila: »Aj, jakž se jest stal hlas pozdravení tvého 97 Luk. 1, 38 — 52*
Strana 820
820 110 řila«; druhé, poznala přítomné věci, že jest ji nazvala matkú Pána svého a že Jan se rozveselil v životě jejiem; budúcí po- znala Kvěci, když řekla: »Nebo dokonány budú ty věci, které jsú tobě povědíny ode Pána«. A Kdie tu: »Jakž se jest stal hlas pozdravenie tvého v uších mých, rozveselilo se ne- 115 mluvňátko v životě mém«. Milý, co jest tomu Jan rozuměl, jsa tam v životě zavřín za dvě ma stěnoma, a světla ještě) nikdy neviděl? Dí tu výklad, že jest jemu Duchem svatým zjeveno a rozumu přispělo požívaní a že světla toho paprslkové, kteréž jest bylo v životě Panny Marie, náš milý Ježíš, skrze ta 120 oba životy jemu zasvietili; i rozveselil se v radosti tento [svatý Jan, vida Pána svého, rytíř krále svého�. A ač ť jest «jej Jan viděl a poznal, nesmírně jest jej lépe poznal a viděl drahý Ježíš); věděl ť jest to, že ť jej má křtíti, že má na ň potom prstem ukázati, jakož se potom stalo, když řekl: »Aj, 125 Beránek boží, aj, jenž snímá hřiechy všeho světa!« A když tato Alžběta svatá chválila tuto drahú Pannu Mariji, v uších mých, rozveselilo se nemluvňátko v životě mém« (totiž Jan) B — 110 druhé] vyn. U — že] když U — 111 svatý Jan U — 112 Kvěci tu B, věci tu U — jí řekla U — Nebo» vyn. B — budúj budau na tobě PON, sau U — 113 tobě] o tobě N — od PCU — A] vyn. RC — 113—114 gdie... mých, že tuto dí Alžběta B — 113 dí dáleji RU — tu] čtení svatý RU — 114 uší P — rozveselilo se aneb zplésalo C — 115 Jan svatý N — 116 zavřín a U — ps. dwima (!) B — stěnoma] v K později o- změněnova; stěnama RU, stěnami NC — ještě vyn. B — 117 nikdy] vyn. C — ne- vídal B, nevida N — tu] vyn. PON — 118 zjeveno a] vyn. KPCN, to U — a že] ale že RU — toho] vyn. NC — 119 bylo] se krylo N — a náš U — milý, drahý Pán R — Ježíš, ti paprskové od toho drahýho Pána RU — 119—120 skrze .. . zasvietili oba životy jsú osvítili B — 119 ta] ty RU — 120 jest zasvítilo U — v radosti] radostí KPONU — [svatý] vyn. KPRCNU —121 rytíř ... svého vyn. U — svého nebeského B — jej vyn. B — 122 Jan] vyn. K — a poznal« Ježíše, však ť jest Ježíš B — nesmírně] mnohom U — 122—123 «jest jej ... Ježíš. Jana viděl lépe B — 122 lépe] více U — 123 věděl] věděl-li U, viděl PR — to on KP, také C, již R — on má NC — pokřtiti U — (že má i B, vědělť jest on, že má K, ba i to ť jest on věděl, že ť má R, Jan? Ba, dobře věděl, že má U — 124 potom] vyn. KPNU — 124—125 «jakož . . . světa vyn. B — 124 potom] to potom (+ v skutku N) RUN — Ej CU — 125 Beránek boží, aj] vyn. R — aj] vyn. N, ej CU, v K až pozd. příp.: [ej] — — kterýž N — všeho] vyn. PONU, z R — 126 když] když tak bylo, že KU — tato] vyn. PU, tak tato R, tak NC — 127 Panna Maria] ona KPON —řekla KPONRU — Hospodina] Pána Boha 124 Jan 1, 29 —
820 110 řila«; druhé, poznala přítomné věci, že jest ji nazvala matkú Pána svého a že Jan se rozveselil v životě jejiem; budúcí po- znala Kvěci, když řekla: »Nebo dokonány budú ty věci, které jsú tobě povědíny ode Pána«. A Kdie tu: »Jakž se jest stal hlas pozdravenie tvého v uších mých, rozveselilo se ne- 115 mluvňátko v životě mém«. Milý, co jest tomu Jan rozuměl, jsa tam v životě zavřín za dvě ma stěnoma, a světla ještě) nikdy neviděl? Dí tu výklad, že jest jemu Duchem svatým zjeveno a rozumu přispělo požívaní a že světla toho paprslkové, kteréž jest bylo v životě Panny Marie, náš milý Ježíš, skrze ta 120 oba životy jemu zasvietili; i rozveselil se v radosti tento [svatý Jan, vida Pána svého, rytíř krále svého�. A ač ť jest «jej Jan viděl a poznal, nesmírně jest jej lépe poznal a viděl drahý Ježíš); věděl ť jest to, že ť jej má křtíti, že má na ň potom prstem ukázati, jakož se potom stalo, když řekl: »Aj, 125 Beránek boží, aj, jenž snímá hřiechy všeho světa!« A když tato Alžběta svatá chválila tuto drahú Pannu Mariji, v uších mých, rozveselilo se nemluvňátko v životě mém« (totiž Jan) B — 110 druhé] vyn. U — že] když U — 111 svatý Jan U — 112 Kvěci tu B, věci tu U — jí řekla U — Nebo» vyn. B — budúj budau na tobě PON, sau U — 113 tobě] o tobě N — od PCU — A] vyn. RC — 113—114 gdie... mých, že tuto dí Alžběta B — 113 dí dáleji RU — tu] čtení svatý RU — 114 uší P — rozveselilo se aneb zplésalo C — 115 Jan svatý N — 116 zavřín a U — ps. dwima (!) B — stěnoma] v K později o- změněnova; stěnama RU, stěnami NC — ještě vyn. B — 117 nikdy] vyn. C — ne- vídal B, nevida N — tu] vyn. PON — 118 zjeveno a] vyn. KPCN, to U — a že] ale že RU — toho] vyn. NC — 119 bylo] se krylo N — a náš U — milý, drahý Pán R — Ježíš, ti paprskové od toho drahýho Pána RU — 119—120 skrze .. . zasvietili oba životy jsú osvítili B — 119 ta] ty RU — 120 jest zasvítilo U — v radosti] radostí KPONU — [svatý] vyn. KPRCNU —121 rytíř ... svého vyn. U — svého nebeského B — jej vyn. B — 122 Jan] vyn. K — a poznal« Ježíše, však ť jest Ježíš B — nesmírně] mnohom U — 122—123 «jest jej ... Ježíš. Jana viděl lépe B — 122 lépe] více U — 123 věděl] věděl-li U, viděl PR — to on KP, také C, již R — on má NC — pokřtiti U — (že má i B, vědělť jest on, že má K, ba i to ť jest on věděl, že ť má R, Jan? Ba, dobře věděl, že má U — 124 potom] vyn. KPNU — 124—125 «jakož . . . světa vyn. B — 124 potom] to potom (+ v skutku N) RUN — Ej CU — 125 Beránek boží, aj] vyn. R — aj] vyn. N, ej CU, v K až pozd. příp.: [ej] — — kterýž N — všeho] vyn. PONU, z R — 126 když] když tak bylo, že KU — tato] vyn. PU, tak tato R, tak NC — 127 Panna Maria] ona KPON —řekla KPONRU — Hospodina] Pána Boha 124 Jan 1, 29 —
Strana 821
821 tehdy Panna Maria vetce: »Velebí duše má Hospodina«. Dala se na to, aby chválila milého Boha, a velmi tu krásnú písen složila a vypravila. A dí dále, chváléc milého Boha: »Neb ť jest vzhlédl 130 na pokoru dívky své. Aj, zajisté z toho blahoslavenú mě dějí všickni národové!« Ké jest řekla: »Vzhléd na mé panenství neb na mé náboženství neb na mé modlitby nebo na mú převýšenú lásku, jíž sem Boha milovala, nebo na mé posty nebo nač na jiného«? Ale řekla: »Vzhléd na pokoru dievky své«. Neb žádní 135 skutkové dobří nemohú se líbiti Bohu bez pokory, ale všichni) jsú mrzci a chavni před Bohem; posť se, modl se, zpovídaj se, tělo boží přijímaj — nebude-li ť pokory, všecko ť jest [to] da- remné! Ale že jest dlúhé čtení toto, i ponechám ho nyní, než toliko 140 dotknu, jakož tu dí na konci čtení: »I zuostala jest s ní Maria jakožto tři měsíce a navrátila se jest do domu svého«. Pohlediž na tato dva drahá štěpy, jaké ť ovoce nesú! Alžběta Jana svatého, předchuodci Pána Ježíše, jenž jest ihned svatý byl ještě v životě matky své, jejž to sám drahý Pán chválí řka: »Mezi B 588 RU, Hospodina a rozveselil se duch muoj v Bohu, Spasiteli mém«. Alžběta ji chválí, a ona (+ k N) sobě toho nic (vyn. P) nevosobuje (nepřipauští N) ani oblibuje (v tom zalibuje N), ale die (prý PCN): »Velebí duše má Pána Boha KPCN — Dala] Vydala N — 128 tu] vyn. PRU — písničku U — složila a vypravila] vypravovala KPCN, složila U — 129 dále] vyn. PC — Chvaliž (!) U — chváléc ... Boha] vyn. KPON — vzezřel B, vzhlédl Pán C — 130 Aj, zajisté] Nebo, aj K, A ej CU — dějí] budú nazývati KRONU — 131 Kýž NU — Vzhlédl PONU — mé panenství mau zevnitřní čistotu C — neb na mé] nebo U, na mé PCN — 132—134 (mé modlitby . . . své« jinú kterú věc?« Ale: »na pokoru mú« B, mé modlitby nebo nač na jiného?« Ale: »na pokoru děvky (dívky C) své« PCN — 134 řekla] vyn. RU — Vzhléd vyn. RU — 135 ale] a KPCNU — všichni vyn. B — 136 mrzcí] marní U — milým Pánem Bohem RU, Pánem Bohem všemohaucím N — posti U — modli RU — 137 tělo a krev C — přijímej a krev drahau RU — k tomu pokory KPON — jest] vyn. U — [to] vyn. KPRON — darmo K, nadarmo — U 139—140 Ale . . . jakož] vyn. K — 139 toto] vyn. PRU, svaté NC — ho nyní] vyn. PON — toliko] tohoto PRCN, toho U — 140 dotknu krátce N — jakož co U — tu] Die tu K, vyn. PRONU — čtenie svaté KRCNU — 141 jakožto] vyn. U — za tři (čtyry U) NCU — 142tyto RCNU —drahá] vyn. RU, drahé N — stromy anebo štěpy C — jaké ť] an již U — 143 předchozi K, předchůdce RNU — Ježíše Krista RU — jenž] neb U — «ihned vyn. B — ještě] ještě jsa K, sauc U — 144 matky své] vyn. K — kteréhožto N — drahý] vyn. KPCN — chválil C — řka] že PON — 145 ženskými] 144 Mat. 11, 11 —
821 tehdy Panna Maria vetce: »Velebí duše má Hospodina«. Dala se na to, aby chválila milého Boha, a velmi tu krásnú písen složila a vypravila. A dí dále, chváléc milého Boha: »Neb ť jest vzhlédl 130 na pokoru dívky své. Aj, zajisté z toho blahoslavenú mě dějí všickni národové!« Ké jest řekla: »Vzhléd na mé panenství neb na mé náboženství neb na mé modlitby nebo na mú převýšenú lásku, jíž sem Boha milovala, nebo na mé posty nebo nač na jiného«? Ale řekla: »Vzhléd na pokoru dievky své«. Neb žádní 135 skutkové dobří nemohú se líbiti Bohu bez pokory, ale všichni) jsú mrzci a chavni před Bohem; posť se, modl se, zpovídaj se, tělo boží přijímaj — nebude-li ť pokory, všecko ť jest [to] da- remné! Ale že jest dlúhé čtení toto, i ponechám ho nyní, než toliko 140 dotknu, jakož tu dí na konci čtení: »I zuostala jest s ní Maria jakožto tři měsíce a navrátila se jest do domu svého«. Pohlediž na tato dva drahá štěpy, jaké ť ovoce nesú! Alžběta Jana svatého, předchuodci Pána Ježíše, jenž jest ihned svatý byl ještě v životě matky své, jejž to sám drahý Pán chválí řka: »Mezi B 588 RU, Hospodina a rozveselil se duch muoj v Bohu, Spasiteli mém«. Alžběta ji chválí, a ona (+ k N) sobě toho nic (vyn. P) nevosobuje (nepřipauští N) ani oblibuje (v tom zalibuje N), ale die (prý PCN): »Velebí duše má Pána Boha KPCN — Dala] Vydala N — 128 tu] vyn. PRU — písničku U — složila a vypravila] vypravovala KPCN, složila U — 129 dále] vyn. PC — Chvaliž (!) U — chváléc ... Boha] vyn. KPON — vzezřel B, vzhlédl Pán C — 130 Aj, zajisté] Nebo, aj K, A ej CU — dějí] budú nazývati KRONU — 131 Kýž NU — Vzhlédl PONU — mé panenství mau zevnitřní čistotu C — neb na mé] nebo U, na mé PCN — 132—134 (mé modlitby . . . své« jinú kterú věc?« Ale: »na pokoru mú« B, mé modlitby nebo nač na jiného?« Ale: »na pokoru děvky (dívky C) své« PCN — 134 řekla] vyn. RU — Vzhléd vyn. RU — 135 ale] a KPCNU — všichni vyn. B — 136 mrzcí] marní U — milým Pánem Bohem RU, Pánem Bohem všemohaucím N — posti U — modli RU — 137 tělo a krev C — přijímej a krev drahau RU — k tomu pokory KPON — jest] vyn. U — [to] vyn. KPRON — darmo K, nadarmo — U 139—140 Ale . . . jakož] vyn. K — 139 toto] vyn. PRU, svaté NC — ho nyní] vyn. PON — toliko] tohoto PRCN, toho U — 140 dotknu krátce N — jakož co U — tu] Die tu K, vyn. PRONU — čtenie svaté KRCNU — 141 jakožto] vyn. U — za tři (čtyry U) NCU — 142tyto RCNU —drahá] vyn. RU, drahé N — stromy anebo štěpy C — jaké ť] an již U — 143 předchozi K, předchůdce RNU — Ježíše Krista RU — jenž] neb U — «ihned vyn. B — ještě] ještě jsa K, sauc U — 144 matky své] vyn. K — kteréhožto N — drahý] vyn. KPCN — chválil C — řka] že PON — 145 ženskými] 144 Mat. 11, 11 —
Strana 822
822 145 syny ženskými nepovstal vyší nad Jana Křtitele«. Též Jan, ačkoli [tak] svatý byl, alevšak vedlé běhu přirozeného počat jest, neb přirození vzalo pomoc od milosti boží; ale Pán náš Ježíš počat jest nad veškeren běh přirozený, nebo Ducha svatého jednáním z čisté krve Panny Marije Kto tělo zjednáno a zpuo- 150 sobeno) jest v životě jejím. I protož, «ač jsta nesle obě «velmi) drahé ovoce, ale Panna Maria nesmírně dražší. A že jest tu s ní zuostala tato drahá dievka s tauto svatú Alžbětú. Nebo Zachariáš a Alžběta byla sta oba svata) a bez žaloby, «že žádný v pravdě nemohl na ně žalovati), i dal jim také milý Buoh svaté dítě, 155 svatého Jana. «Milý Bože, kde sau nyní takoví lidé, kde, aby žádný nemohl na ně v pravdě žalovati? Ah, manželé, manželé, byšte vy byli dobře živi, zajisté že ť by vám milý Buoh dával dobré děti a že ť by vám milý Buoh mnoho dobrého skrze ně dával, jako jest dal Alžbětě a Zachariášovi skrze Jana, že nabyli 160 Ducha svatého a jiných daruov. Nebo dí zjevně svatý Pavel, že žena spasena bude skrze rození synuov. I mníš malý dar, komuž ť milý Buoh dá dobré dietě, dobrého syna? Nemni sobě lidskými U — vyší] větčí KPRCNU — nad] vyn. KP — «Též Jan) A pak B, Ten Jan KC — 146 [tak] vyn. KPRONU — byl] jest U — však B, ale U — 147 neb] alevšak KPCN — náš vyn. B — 148 Ježíš drahý RU, Ježíš Kristus N — nade (nad NU) všecek PCNU — 149 «to» jeho B — zjednáno a zpuosobeno puosobeno B, spůsobeno U — jednáno C — 150 jest] bylo C — Kač vyn. B — jsta] jste RC. jsau PNU — nesly PRONU — obědvě NU — «velmi) vyn. BK — 151—153 «jest tu .. oba svatá tato Alžběta i Zachariáš, muž její, byli jsú oba spravedliva B — 152 drahá] vyn. PN, svatá C — dievka] panna N — tauto] vyn. U — 153 byla sta] byly CU, byla PRN — oba dva RNU — svatá svatí C, svat a spravedliví R, spravedliví U — 153—154 «že ... žalovati před Pánem Bohem i před lidmi B — 153 že] takže C, a že U — 154 žalovati nic žalo- vati N, co (vyn. R) žalovati, i že sami byli dobří (+ a svatí R) RU — také vyn. KPCN — dobré a svaté KRU — děti (!) R — 155 svatého Jana] Jana Kititele U — 155—160 «Milý ... zjevně) An dí B — 155 Ó milý U — nyní takoví] ti K, nyní R, ti nyní U — kde] vyn. C — 156 Ach NU — man- želé] v Ujen jednou — 157 kdybyšte RU — 158 děti] a svaté děti N, dítky C — 158—159 že ť by ... dával] přišla by vám od Boha pomoc a mnoho dobrého skrze ně bylo by vám dáno U — 158 milý Buoh] milého Pána Boha pomoc a R — 159 dával] bylo dáno R — dal] teď dal milý Pán Bůh RU, to dal C — 161 že] vyn. PN — synův, zůstane-li u víře N, synův a dcer, bude-li u víře trváti C — domníváš ty se C, mníš to RNU — komuž to U — 162 milý] vyn. KPU, Pán NC — dobré dietě» vyn. B, dobré dítky (děti C RUC — dobrého syna] a dobré syny U — 162—163 Nemni ... málo! 160 1. Tim. 2, 15 —
822 145 syny ženskými nepovstal vyší nad Jana Křtitele«. Též Jan, ačkoli [tak] svatý byl, alevšak vedlé běhu přirozeného počat jest, neb přirození vzalo pomoc od milosti boží; ale Pán náš Ježíš počat jest nad veškeren běh přirozený, nebo Ducha svatého jednáním z čisté krve Panny Marije Kto tělo zjednáno a zpuo- 150 sobeno) jest v životě jejím. I protož, «ač jsta nesle obě «velmi) drahé ovoce, ale Panna Maria nesmírně dražší. A že jest tu s ní zuostala tato drahá dievka s tauto svatú Alžbětú. Nebo Zachariáš a Alžběta byla sta oba svata) a bez žaloby, «že žádný v pravdě nemohl na ně žalovati), i dal jim také milý Buoh svaté dítě, 155 svatého Jana. «Milý Bože, kde sau nyní takoví lidé, kde, aby žádný nemohl na ně v pravdě žalovati? Ah, manželé, manželé, byšte vy byli dobře živi, zajisté že ť by vám milý Buoh dával dobré děti a že ť by vám milý Buoh mnoho dobrého skrze ně dával, jako jest dal Alžbětě a Zachariášovi skrze Jana, že nabyli 160 Ducha svatého a jiných daruov. Nebo dí zjevně svatý Pavel, že žena spasena bude skrze rození synuov. I mníš malý dar, komuž ť milý Buoh dá dobré dietě, dobrého syna? Nemni sobě lidskými U — vyší] větčí KPRCNU — nad] vyn. KP — «Též Jan) A pak B, Ten Jan KC — 146 [tak] vyn. KPRONU — byl] jest U — však B, ale U — 147 neb] alevšak KPCN — náš vyn. B — 148 Ježíš drahý RU, Ježíš Kristus N — nade (nad NU) všecek PCNU — 149 «to» jeho B — zjednáno a zpuosobeno puosobeno B, spůsobeno U — jednáno C — 150 jest] bylo C — Kač vyn. B — jsta] jste RC. jsau PNU — nesly PRONU — obědvě NU — «velmi) vyn. BK — 151—153 «jest tu .. oba svatá tato Alžběta i Zachariáš, muž její, byli jsú oba spravedliva B — 152 drahá] vyn. PN, svatá C — dievka] panna N — tauto] vyn. U — 153 byla sta] byly CU, byla PRN — oba dva RNU — svatá svatí C, svat a spravedliví R, spravedliví U — 153—154 «že ... žalovati před Pánem Bohem i před lidmi B — 153 že] takže C, a že U — 154 žalovati nic žalo- vati N, co (vyn. R) žalovati, i že sami byli dobří (+ a svatí R) RU — také vyn. KPCN — dobré a svaté KRU — děti (!) R — 155 svatého Jana] Jana Kititele U — 155—160 «Milý ... zjevně) An dí B — 155 Ó milý U — nyní takoví] ti K, nyní R, ti nyní U — kde] vyn. C — 156 Ach NU — man- želé] v Ujen jednou — 157 kdybyšte RU — 158 děti] a svaté děti N, dítky C — 158—159 že ť by ... dával] přišla by vám od Boha pomoc a mnoho dobrého skrze ně bylo by vám dáno U — 158 milý Buoh] milého Pána Boha pomoc a R — 159 dával] bylo dáno R — dal] teď dal milý Pán Bůh RU, to dal C — 161 že] vyn. PN — synův, zůstane-li u víře N, synův a dcer, bude-li u víře trváti C — domníváš ty se C, mníš to RNU — komuž to U — 162 milý] vyn. KPU, Pán NC — dobré dietě» vyn. B, dobré dítky (děti C RUC — dobrého syna] a dobré syny U — 162—163 Nemni ... málo! 160 1. Tim. 2, 15 —
Strana 823
823 málo! Zajisté že máš z čeho Bohu děkovati! Ale vy, jací jste sami, takové ť vám Buoh děti dává, že bývají «kacís) trleci, 165 pyšní,] neřádní, kostkáři, ožralci, zlodějí, an často ještě nepočnú na světě býti, a již se budau opíjeti, ožérati, že dříve hodu jmú se světa sjíti. A vězte to, že, jakož skrze dobré děti spaseni «bý- vají rodičové, tak skrze zlé a nešlechetné puojdú do pekla, jakož jest to sám Pán prorokoval řka, že budú říci: »Blahoslavené 170 bezdětkyně aneb neplodné!« A pohříchu strach jest, by to na vás nepřišlo, jakož vy své děti vedete! Ale že Koni byli spravedlivi a bez žaloby, zuostala s nimi drahá panna, s Alžbětú, starší přietelkyní. Tu byšte se měli na- učiti příkladem této panny, kdež sú dobří, příkladní lidé, 175 bojie se Pána Boha, milují ho, aby s nimi rádi obývali, rádi s nimi rozmlúvali, jich se přídrželi, posluhovali jim rádi a v čest je měli, nebo z toho mnoho dobrého pochází. Když jest komu neb dceru B — 162 Nemni to U — 163 málo» malý dar (vyn. N) ON — (že vyn. B — Bohu] milýmu Bohu RU, Pána Boha C — děkovati] chváliti a jemu děkovati C — 164 takovéž P, takéž N, tak také takové C — kacís vyn. B, jacís PROUN; v Kpozději kacís změněnov jacís — trlíci CR, vyn. N, trhlíci U — 165 [pyšní] vyn. KPRONU — neřádní, rufiáni RU, neřádní, pošetilí N — 165—167 kostkáři ... sjíti] vyn. KPON — 165 zlodějí] vyn. RU — často ještě nepočnú] sotva počnú živi (vyn. U) RU — 166—167 že dříve ... sjíti] oni nejprvé musí hody (hodům U) zmek- nauti (sic!, zvykati U), ani (an U) ť se do němoty zžierau (ožerau U), že mnohý ani svýho Stvořitele nebude znáti RU — jmú se snad m. musé — 167 věz PON, věřte U — to, že] vyn. K, toto (tomu U), že RU — «bývají budú B — 168 puojdú] přijdau N — 169 Pán Ježíš KPCN, drahý Pán RU — řka] vyn. U — že budú říci] vyn. KC, že řeknau RU, Prý PN — 170 bezdětkyně aneb] vyn. KPONU — A pohříchu] vyn. KPCN, A U — jest] vyn. U — toto RU — 170 nás B — své) ty K, vyn. PROU — vedete povší dáblové (!) vůli N — 172 Ale žel Ale teď, hle, že R, A že U — 172—174 oni byli .. . naučiti tuto drahá panna, jakož dí čtení, zuostala s Alžbětú a s Zacha- riášem, jenž jsú byli lidé dobří a spravedliví. Tu se naučme, abychom B — 172 oni] Zachariáš a Alžběta RU — s nimi] při ní U — 173 drahá] svatá N — s Alžbětú . .. přietelkyní vyn. U — Tuto RU — 174 příkladem . . . panny] vyn. KPCN — týto (tý U) drahý RU — 174—175 «kdež ... rádi z dobrými lidmi a Boha milujícími rádi obcovali B — 175 bojící se NC — a milující NC — abyšte N — s nimi děti U — obývalij byli R, obcovali a tovaryšili N, Boha milovaly U — rádi vyn. N — 176 s nimi] vyn. KPCN, s nimi o něm U — jich se přídrželi] a jej ve cti měly U — 176—177 posluhovali . . . měli] vyn. KPCNU — 176 ve cti R — 177 při- chází PC — 178 milej CU — ty s ním] s tím N — [jej] vyn. KPRNU, na 169 Luk. 23, 29 —
823 málo! Zajisté že máš z čeho Bohu děkovati! Ale vy, jací jste sami, takové ť vám Buoh děti dává, že bývají «kacís) trleci, 165 pyšní,] neřádní, kostkáři, ožralci, zlodějí, an často ještě nepočnú na světě býti, a již se budau opíjeti, ožérati, že dříve hodu jmú se světa sjíti. A vězte to, že, jakož skrze dobré děti spaseni «bý- vají rodičové, tak skrze zlé a nešlechetné puojdú do pekla, jakož jest to sám Pán prorokoval řka, že budú říci: »Blahoslavené 170 bezdětkyně aneb neplodné!« A pohříchu strach jest, by to na vás nepřišlo, jakož vy své děti vedete! Ale že Koni byli spravedlivi a bez žaloby, zuostala s nimi drahá panna, s Alžbětú, starší přietelkyní. Tu byšte se měli na- učiti příkladem této panny, kdež sú dobří, příkladní lidé, 175 bojie se Pána Boha, milují ho, aby s nimi rádi obývali, rádi s nimi rozmlúvali, jich se přídrželi, posluhovali jim rádi a v čest je měli, nebo z toho mnoho dobrého pochází. Když jest komu neb dceru B — 162 Nemni to U — 163 málo» malý dar (vyn. N) ON — (že vyn. B — Bohu] milýmu Bohu RU, Pána Boha C — děkovati] chváliti a jemu děkovati C — 164 takovéž P, takéž N, tak také takové C — kacís vyn. B, jacís PROUN; v Kpozději kacís změněnov jacís — trlíci CR, vyn. N, trhlíci U — 165 [pyšní] vyn. KPRONU — neřádní, rufiáni RU, neřádní, pošetilí N — 165—167 kostkáři ... sjíti] vyn. KPON — 165 zlodějí] vyn. RU — často ještě nepočnú] sotva počnú živi (vyn. U) RU — 166—167 že dříve ... sjíti] oni nejprvé musí hody (hodům U) zmek- nauti (sic!, zvykati U), ani (an U) ť se do němoty zžierau (ožerau U), že mnohý ani svýho Stvořitele nebude znáti RU — jmú se snad m. musé — 167 věz PON, věřte U — to, že] vyn. K, toto (tomu U), že RU — «bývají budú B — 168 puojdú] přijdau N — 169 Pán Ježíš KPCN, drahý Pán RU — řka] vyn. U — že budú říci] vyn. KC, že řeknau RU, Prý PN — 170 bezdětkyně aneb] vyn. KPONU — A pohříchu] vyn. KPCN, A U — jest] vyn. U — toto RU — 170 nás B — své) ty K, vyn. PROU — vedete povší dáblové (!) vůli N — 172 Ale žel Ale teď, hle, že R, A že U — 172—174 oni byli .. . naučiti tuto drahá panna, jakož dí čtení, zuostala s Alžbětú a s Zacha- riášem, jenž jsú byli lidé dobří a spravedliví. Tu se naučme, abychom B — 172 oni] Zachariáš a Alžběta RU — s nimi] při ní U — 173 drahá] svatá N — s Alžbětú . .. přietelkyní vyn. U — Tuto RU — 174 příkladem . . . panny] vyn. KPCN — týto (tý U) drahý RU — 174—175 «kdež ... rádi z dobrými lidmi a Boha milujícími rádi obcovali B — 175 bojící se NC — a milující NC — abyšte N — s nimi děti U — obývalij byli R, obcovali a tovaryšili N, Boha milovaly U — rádi vyn. N — 176 s nimi] vyn. KPCN, s nimi o něm U — jich se přídrželi] a jej ve cti měly U — 176—177 posluhovali . . . měli] vyn. KPCNU — 176 ve cti R — 177 při- chází PC — 178 milej CU — ty s ním] s tím N — [jej] vyn. KPRNU, na 169 Luk. 23, 29 —
Strana 824
824 Pán Buch míl a ty s ním obcuješ, vidíš [jej], an se varuje hříchuov, Kmarností), dobře jest živ, «an se Boha bojí, an se rád modlí, 180 a ty vida) i požádáš, aby také mohl to mieti — dobrá, svatá žádost! Postýštěš sobě, že toho nemáš, ne aby jemu záviděl, že on má a ty nic, ale vida, že on más, žádáš také míti. A tak milý Buoh častokrát uslyší, že i tobě potom dá «též mieti). Hle, co jest přišlo dobrého z přítomnosti této» drahé Panny 185«Marie): [že] Alžběta naplněna Duchem svatým, Jan také B 589 poznánie vzal o budúcích věcech; a ona také, drahá Panna Maria, vidúci tuto starú babku Alžbětu, ana velice obdařena, radovala se z jejieho i z svého dobrého řkauci: »Ej, velebí duše má Hospo- dina a rozveselil se duch muoj v Bohu, Spasiteli mém!«, takže 190 «jest byla rozpálena tú milostí, že jako v vuohni hořala v mi- losti a v divném plésaní). Alžběta pak [tato], kéž jest pobízela téjto Panny domuov řkúc: »Jdiž již domuov!«? Nic toho nebylo, ale velikú radost měla (ta stará babka) z takového hostě, kteréhož jest měla v svém životě ta to] drahá dievka, to jest něm C — 178—179 se varuje ... marností) vyn. NC — 179 marností) vyn. B — an dobře U — jest] vyn. NCU — 179—180 an ... vida) modlí se Pánu Bohu B — 179 modlí, varuje se hříchův, nepravostí (vyn. C), marností světa (vyn. N) NC — 180 vida na něm život ctnostnej, šlechetnej, pobožnej, svatej a kající, a ty vida (!) na něm C — i] také C — 180—181 aby také . . . žádost! téhož míti B — 180 to] vyn. N, to dobré C — dobrá] to ť jest dobrá C, dobré N, dobrau tu U — svaté N. a svatau U — 181 žádosti N — Postejskáš-liž N — jemu] mu toho U — 182 ale vida . . . má i B — 183 uslyší] vyslyší tu dobrau žádost N — «též mieti vyn. B — mieti že můžeš to míti C, činiti U — 184 Hle] vyn. K, Pohled N — přišlo těmto KPON — «této» vyn. B — 185 «Marie) vyn. B — [že] vyn. KPRONU — jest naplněna U — 185—189 «Jan ... rozveselil se i Zachariáš prorokoval, Jan v břiše jsa, svého Spasitele poznal; a Panna Maria též, obcujíci s těmito svatými lidmi, divnými veselími se radovala a řkúci: »Zradoval se jest B — 186 vzali KR — 187 svatú Alžbětu PC — ana (an U) již RU — obdařena Duchem svatým RU — 188 řkauci] vyn. KPON — Ej] Ej, prý PCN, Aj R, vyn. U — 190 «jest byla rozpálena se byla rozplynula B — všecka hořala KR — 190—191 «v milosti ... plésání v ní, vidúci dary boží při těchto lidech B — v milosti] tau milostí U — 191 pak] vyn. U — [tato] vyn. KPRCNU — ké KP, kýž R — kéž jest] vyn. N — 191—192 pobízela ... domuov!] jí řekla: »Jdiž domuov!«? Ké jest jie pobiedila (pobídla PC)? KPC, řekla této (té U) drahý Panně (+ Mariji U): »Nuže, jdiž domův!«? Kýž jest jí pobízela? Kýž jest jí ponaukala? RU, neřekla jest jí: »Jdi domův!«, nepobídla jest jí N — 192 nebylo] se nestalo N — 193 «ta . . . babka) vyn. B — stará] sešlá věkem N — babička RNU — hosti R — 194 ta KPRONU — dievka, to jest
824 Pán Buch míl a ty s ním obcuješ, vidíš [jej], an se varuje hříchuov, Kmarností), dobře jest živ, «an se Boha bojí, an se rád modlí, 180 a ty vida) i požádáš, aby také mohl to mieti — dobrá, svatá žádost! Postýštěš sobě, že toho nemáš, ne aby jemu záviděl, že on má a ty nic, ale vida, že on más, žádáš také míti. A tak milý Buoh častokrát uslyší, že i tobě potom dá «též mieti). Hle, co jest přišlo dobrého z přítomnosti této» drahé Panny 185«Marie): [že] Alžběta naplněna Duchem svatým, Jan také B 589 poznánie vzal o budúcích věcech; a ona také, drahá Panna Maria, vidúci tuto starú babku Alžbětu, ana velice obdařena, radovala se z jejieho i z svého dobrého řkauci: »Ej, velebí duše má Hospo- dina a rozveselil se duch muoj v Bohu, Spasiteli mém!«, takže 190 «jest byla rozpálena tú milostí, že jako v vuohni hořala v mi- losti a v divném plésaní). Alžběta pak [tato], kéž jest pobízela téjto Panny domuov řkúc: »Jdiž již domuov!«? Nic toho nebylo, ale velikú radost měla (ta stará babka) z takového hostě, kteréhož jest měla v svém životě ta to] drahá dievka, to jest něm C — 178—179 se varuje ... marností) vyn. NC — 179 marností) vyn. B — an dobře U — jest] vyn. NCU — 179—180 an ... vida) modlí se Pánu Bohu B — 179 modlí, varuje se hříchův, nepravostí (vyn. C), marností světa (vyn. N) NC — 180 vida na něm život ctnostnej, šlechetnej, pobožnej, svatej a kající, a ty vida (!) na něm C — i] také C — 180—181 aby také . . . žádost! téhož míti B — 180 to] vyn. N, to dobré C — dobrá] to ť jest dobrá C, dobré N, dobrau tu U — svaté N. a svatau U — 181 žádosti N — Postejskáš-liž N — jemu] mu toho U — 182 ale vida . . . má i B — 183 uslyší] vyslyší tu dobrau žádost N — «též mieti vyn. B — mieti že můžeš to míti C, činiti U — 184 Hle] vyn. K, Pohled N — přišlo těmto KPON — «této» vyn. B — 185 «Marie) vyn. B — [že] vyn. KPRONU — jest naplněna U — 185—189 «Jan ... rozveselil se i Zachariáš prorokoval, Jan v břiše jsa, svého Spasitele poznal; a Panna Maria též, obcujíci s těmito svatými lidmi, divnými veselími se radovala a řkúci: »Zradoval se jest B — 186 vzali KR — 187 svatú Alžbětu PC — ana (an U) již RU — obdařena Duchem svatým RU — 188 řkauci] vyn. KPON — Ej] Ej, prý PCN, Aj R, vyn. U — 190 «jest byla rozpálena se byla rozplynula B — všecka hořala KR — 190—191 «v milosti ... plésání v ní, vidúci dary boží při těchto lidech B — v milosti] tau milostí U — 191 pak] vyn. U — [tato] vyn. KPRCNU — ké KP, kýž R — kéž jest] vyn. N — 191—192 pobízela ... domuov!] jí řekla: »Jdiž domuov!«? Ké jest jie pobiedila (pobídla PC)? KPC, řekla této (té U) drahý Panně (+ Mariji U): »Nuže, jdiž domův!«? Kýž jest jí pobízela? Kýž jest jí ponaukala? RU, neřekla jest jí: »Jdi domův!«, nepobídla jest jí N — 192 nebylo] se nestalo N — 193 «ta . . . babka) vyn. B — stará] sešlá věkem N — babička RNU — hosti R — 194 ta KPRONU — dievka, to jest
Strana 825
825 195 Pána Ježíše, když jest jej měla v svém domu. Ó, jak by klidé měli velikú radost jmíti a připravovati se k tomu, aby jedli jeho drahé tělo často a pili krev svatú, aby jej měli v svém domu Ale pohříchu, že toho málo dbáte a málo sobě to vážíte; a pakli již přistúpáte k té velebné svátosti, ale to z žádné mi- 200 losti, než teď z obyčeje, a strach, že se nehodně přijímá, neb žád- ného polepšení neviděti, ale čím dále, vždy huoře! Milý Bože, račiž ty nás polepšiti a hodně tvé svaté tělo a drahú krev přijímati rač dáti! A když tak bylo, když již tato bába stará Alžběta měla skóro 205 poroditi svatého Jana, tehdy ona, drahá Panna, šla zase do Naza- reta. Nechtěla tu při porodu býti, neb ť není slušné pannám tu býfvajti. Ale naše panny i při porodu i na radovánky i na po- svícení i na svadby, a které by mohly rozpustilosti býti neb veselé aneb tancové, aby se naše harapanny všeho nedotřely? Ano panna, totiž B, panna, to jest U — 195 z Pána RU — jak) kterak N — lidé) vyn. B — 196 připraviti U — tomu] němu P — 197 často] vyn. U, často rádi N — jeho krev NCU — měla (!) P, tak měli C — 198 pohříchu) vyn. U — (toho vy na to B — dbáme PCN — málo sobě to] vyn. KPON — vážíme PON — 199—203 a pakli ... dáti!] vyn. KPON — 199 při- staupíte RU — ale] a U — s žádnau milostí U — 200 teď] vyn. U — z obyčeje, a strach] tak z navyklosti a z jakýhos' obyčeje a z strachu (!) R, z navyklosti a z obyčeje, a strach U — se] ten U — přijímá] přistaupá RU — 200—201 žádného ... Milý] jaké polepšení? Co (A což U) ste letos lepší než lůni (vlůni U)? Pohříchu, snad nic, než ještě snad (Pohříchu ... snad] Strach, že U) horší! Ale ty, milý, drahý Pane RU — 202 ty vyn. R, všecky U — tvé] své RU — svaté] drahý U — drahú] svau pře- drahau R, svatau U — 203 rač] vyn. RU — 204 tak] vyn. KPU — bylo, když vyn. RU — když již ... stará- že již KPCN — již] vyn. U — babka R — bába stará] svatá U — brzo RNU — 205 svatého Jana] vyn. KPCN — tehdy] vyn. N, tedy U — šla] navrátila se N — 206 tu] vyn. KPN — porodu jejím RU — není ... pannám tu] tu neslušie pannám K — slušné] věc slušná N — 207 býti KPRCNU — panny již nyní C — porodu bejvají C — radovánkách C — 207—208 posvíceních všudy C — 208 svadby] veselí jdau U — 208—211 a které . . . dobře!] vše (+ jim rovné N)! Zviete, kde ť bude déle býti! KPCN (v K později Zviete přepsáno ve [zvěděti] a za tím pří- pisek: [chtíce, kde bude lepší veselí] K) — 208 které] která U — 208—209 mohly ... Ano ť] mohlo nyní kde veselí býti a ty rozpustilosti, tancové a jiní neřádové (mohlo ... neřádové] nyní mohla býti kde svadba, aby rozpustilosti, tancové a jiní neřádové nebyli a U), aby se tu naše hara- panny nedotřely? Zvíte, kdež bude dýleji býti, nemějte (vyn. U) péče
825 195 Pána Ježíše, když jest jej měla v svém domu. Ó, jak by klidé měli velikú radost jmíti a připravovati se k tomu, aby jedli jeho drahé tělo často a pili krev svatú, aby jej měli v svém domu Ale pohříchu, že toho málo dbáte a málo sobě to vážíte; a pakli již přistúpáte k té velebné svátosti, ale to z žádné mi- 200 losti, než teď z obyčeje, a strach, že se nehodně přijímá, neb žád- ného polepšení neviděti, ale čím dále, vždy huoře! Milý Bože, račiž ty nás polepšiti a hodně tvé svaté tělo a drahú krev přijímati rač dáti! A když tak bylo, když již tato bába stará Alžběta měla skóro 205 poroditi svatého Jana, tehdy ona, drahá Panna, šla zase do Naza- reta. Nechtěla tu při porodu býti, neb ť není slušné pannám tu býfvajti. Ale naše panny i při porodu i na radovánky i na po- svícení i na svadby, a které by mohly rozpustilosti býti neb veselé aneb tancové, aby se naše harapanny všeho nedotřely? Ano panna, totiž B, panna, to jest U — 195 z Pána RU — jak) kterak N — lidé) vyn. B — 196 připraviti U — tomu] němu P — 197 často] vyn. U, často rádi N — jeho krev NCU — měla (!) P, tak měli C — 198 pohříchu) vyn. U — (toho vy na to B — dbáme PCN — málo sobě to] vyn. KPON — vážíme PON — 199—203 a pakli ... dáti!] vyn. KPON — 199 při- staupíte RU — ale] a U — s žádnau milostí U — 200 teď] vyn. U — z obyčeje, a strach] tak z navyklosti a z jakýhos' obyčeje a z strachu (!) R, z navyklosti a z obyčeje, a strach U — se] ten U — přijímá] přistaupá RU — 200—201 žádného ... Milý] jaké polepšení? Co (A což U) ste letos lepší než lůni (vlůni U)? Pohříchu, snad nic, než ještě snad (Pohříchu ... snad] Strach, že U) horší! Ale ty, milý, drahý Pane RU — 202 ty vyn. R, všecky U — tvé] své RU — svaté] drahý U — drahú] svau pře- drahau R, svatau U — 203 rač] vyn. RU — 204 tak] vyn. KPU — bylo, když vyn. RU — když již ... stará- že již KPCN — již] vyn. U — babka R — bába stará] svatá U — brzo RNU — 205 svatého Jana] vyn. KPCN — tehdy] vyn. N, tedy U — šla] navrátila se N — 206 tu] vyn. KPN — porodu jejím RU — není ... pannám tu] tu neslušie pannám K — slušné] věc slušná N — 207 býti KPRCNU — panny již nyní C — porodu bejvají C — radovánkách C — 207—208 posvíceních všudy C — 208 svadby] veselí jdau U — 208—211 a které . . . dobře!] vše (+ jim rovné N)! Zviete, kde ť bude déle býti! KPCN (v K později Zviete přepsáno ve [zvěděti] a za tím pří- pisek: [chtíce, kde bude lepší veselí] K) — 208 které] která U — 208—209 mohly ... Ano ť] mohlo nyní kde veselí býti a ty rozpustilosti, tancové a jiní neřádové (mohlo ... neřádové] nyní mohla býti kde svadba, aby rozpustilosti, tancové a jiní neřádové nebyli a U), aby se tu naše hara- panny nedotřely? Zvíte, kdež bude dýleji býti, nemějte (vyn. U) péče
Strana 826
826 210 mnohá panna nyní bude lépe rozuměti těm lecjakýms věcem než mnohá žena! Není to dobře! Dajž nám všem, milý Bože, účastnu býti těchto drahých osob, abychom, jich zde následujíce, potom se s nimi šťastně shledali v nebeské radosti! Amen. (vyn. U)! Ana (Ano U) ť RU — 210 lépe] víceji RU — lecjakýms] tako- vým RU — 212 všem] vyn. KPON — milý, drahý Pane R — býti] bejti dra- hého Pána Ježíše a C, býti [raději] K — těch KPN — drahých] svatejch C, svatých a drahých N — 213—214 abychom . . . radostij vyn. KPON, v K pozd. přípisek: [v království nebeském] — 213 zde] vyn. U — 214 shledali .. . radosti] mohli šťastně shledati v tvým (vyn. U) nebeským království RU — Amen] vyn. K —
826 210 mnohá panna nyní bude lépe rozuměti těm lecjakýms věcem než mnohá žena! Není to dobře! Dajž nám všem, milý Bože, účastnu býti těchto drahých osob, abychom, jich zde následujíce, potom se s nimi šťastně shledali v nebeské radosti! Amen. (vyn. U)! Ana (Ano U) ť RU — 210 lépe] víceji RU — lecjakýms] tako- vým RU — 212 všem] vyn. KPON — milý, drahý Pane R — býti] bejti dra- hého Pána Ježíše a C, býti [raději] K — těch KPN — drahých] svatejch C, svatých a drahých N — 213—214 abychom . . . radostij vyn. KPON, v K pozd. přípisek: [v království nebeském] — 213 zde] vyn. U — 214 shledali .. . radosti] mohli šťastně shledati v tvým (vyn. U) nebeským království RU — Amen] vyn. K —
Strana 827
V den svaté Maří Magdaleny. Čtení svatého Lukáše v VII. kapitole. Za onoho času prosil jest Ježíše jeden zá- konník, aby jedl s ním. A všed do domu zákon- 5níka, stolil jest. A aj, žena, u kteráž byla v měs- B 590 tě, hříšnice, jakž poznala, že Ježíš sstolí v domu zákonníkovu, přinesla pušku masti drahé. A stojéci s zadu vedlé noh jeho, slzami počela smáčeti nohy jeho a vlasy hlavy své lvytierati a líbáše nohy jeho a mastí drahú mazala. Ale vida to zákonník, kterýž ho byl pozval, vetce sám k sobě: »Byť tento byl pro- rok, věděl by zajisté, která a jaková jest žena tato, kteráž se ho dotýká, že jest hříšnice«. 15A odpověděv Ježíš, řekl jest jemu: »Šimone, mám tobě nětco povědíti«. A on vetce: »Mistře, pověz!« »Dva dlužníky byla jsta dlužna jed- nomu kupci; jeden byl jemu dlužen pět set peněz a druhý padesát. A když jsta neměla, 200dkud by zaplatila, odpustil jest oběma. Protož, kterýž jest jeho více miloval?« Odpo- věděv Šimon vetce: »Mám za to, že ten, které- 1 V] Na KRU — V den] O PON — Marie U — Magdaleně (Mangda- leně C) kázaní (+ velmi C) krásné (vyn. N) PNC, Magdaleny kázaní R. Po slově Magdaleny v U přidáno: Řeč z Písní Šalo- maunových v III. rozdílu. Na lůžku svém v noci hle- dala sem, kteréhož miluje duše má, hledala sem ho, a nenalezla sem. (Konec:) rodičky mé. 2—38 Čtení ... u pokoji] vyn. KPCN — 2 svatého Lukáše] svaté, napsal svatý Lukáš U — kapitole] rozdílu U — 3 Za ... času] vyn. R, V ten čas U — zákonník] z farizeů U 4 38 do domu ... u pokoji] etc. Vajklad R — 4—5 zákonníka] farizea U — 5—38 stolil jest . .. učinila] posadil se za stolem. Konec U — 20 ps. obima B — 38 v pokoji. Vejklad na svaté čtení LXV. 1 Perikopa v U je z Písně Šalom. 3, 1—4. 3 nn. Luk. 7, 36—50.
V den svaté Maří Magdaleny. Čtení svatého Lukáše v VII. kapitole. Za onoho času prosil jest Ježíše jeden zá- konník, aby jedl s ním. A všed do domu zákon- 5níka, stolil jest. A aj, žena, u kteráž byla v měs- B 590 tě, hříšnice, jakž poznala, že Ježíš sstolí v domu zákonníkovu, přinesla pušku masti drahé. A stojéci s zadu vedlé noh jeho, slzami počela smáčeti nohy jeho a vlasy hlavy své lvytierati a líbáše nohy jeho a mastí drahú mazala. Ale vida to zákonník, kterýž ho byl pozval, vetce sám k sobě: »Byť tento byl pro- rok, věděl by zajisté, která a jaková jest žena tato, kteráž se ho dotýká, že jest hříšnice«. 15A odpověděv Ježíš, řekl jest jemu: »Šimone, mám tobě nětco povědíti«. A on vetce: »Mistře, pověz!« »Dva dlužníky byla jsta dlužna jed- nomu kupci; jeden byl jemu dlužen pět set peněz a druhý padesát. A když jsta neměla, 200dkud by zaplatila, odpustil jest oběma. Protož, kterýž jest jeho více miloval?« Odpo- věděv Šimon vetce: »Mám za to, že ten, které- 1 V] Na KRU — V den] O PON — Marie U — Magdaleně (Mangda- leně C) kázaní (+ velmi C) krásné (vyn. N) PNC, Magdaleny kázaní R. Po slově Magdaleny v U přidáno: Řeč z Písní Šalo- maunových v III. rozdílu. Na lůžku svém v noci hle- dala sem, kteréhož miluje duše má, hledala sem ho, a nenalezla sem. (Konec:) rodičky mé. 2—38 Čtení ... u pokoji] vyn. KPCN — 2 svatého Lukáše] svaté, napsal svatý Lukáš U — kapitole] rozdílu U — 3 Za ... času] vyn. R, V ten čas U — zákonník] z farizeů U 4 38 do domu ... u pokoji] etc. Vajklad R — 4—5 zákonníka] farizea U — 5—38 stolil jest . .. učinila] posadil se za stolem. Konec U — 20 ps. obima B — 38 v pokoji. Vejklad na svaté čtení LXV. 1 Perikopa v U je z Písně Šalom. 3, 1—4. 3 nn. Luk. 7, 36—50.
Strana 828
828 muž jest víceodpustil«. Aon vetce jemu: »Právě jsi rozsúdil«. A obrátiv se k ženě, pravíše Ši- 25 monovi: »Vidíš-li tuto ženu? Všel sem do domu tvého, vody nohám mým nepodal jsi, ale tato slzami umývala jest nohy mé a vlasy svými vytírala. Políbení jsi mi nedal, ale tato, jakž sem všel, nepřestala líbati noh mých. Olejem 30hlavy mé nepomazal jsi, ale tato drahú mastí zmazala nohy mé. Protož pravím tobě, že ť se jí odpúštějí hříchové mnozí, neboť jest milo- vala mnoho. Ale komuť se méně odpauští, méně ť miluje«. Tehdy vetcekní: »Odpúštějíť setobě 35hříchové!« I počeli jsú, kteří spolu stolili, říci sami v sobě: »Kto jest tento, jenž také i hříchy odpauští?« A pon vetce k ženě: »Víra tvá těB 591 spasenu učinila, jdiž u pokoji!« Svatý Rehoř v dnešním kázaní mluví o téjto přešťas tené 40 hříšnici, Mariji Magdaleně, a takto dí: »Ej, milá bratří, já, slyše ze čtení svatého o téjto šťastné kající Magdaleně, více se hnu ku pláči než k utěšení; a musilo ť by srdce kamenné býti, ať by se nehnulo ku pláči a neplakalo na své těžké hříchy slyše, ano tato šťast ná kající hojné slzy vylévá na své těžké hříchy, 45 tak hojné, že nohy myla těmi slzami drahému Ježíšovi«. Po- hleďmež na ni, milí křesťané, a žádajme na milém Bohu býti účastnu jejího pokání a prosme milého Boha), ať nám Kráčí dáti uhoditi na tu cestu a vtrkolí nás na pravé pokání. Ta ť jest 39 Svatý] Slavili (Protož slavili U) sme jiné svátky, protož (též U) i dnešní slavme (slavíme U). Svatý RU — mluvě N — přešťasné B — 40 a takto] tak KPRC, takto N, a U — Ej] vyn. PCN, Aj R — milí RONU — slyším U — 41 kající] kající (vyn. U) ženě RU — Mangdaleně C — hnu] přinutím U — 42 potěšení U — jistě srdce C — býti a převelmi za- tvrzené RU . 43 k pláči P — neplakal s' B — 43—44 slyše . .. hříchy] vyn. (!) RU — 44 ta N — šťasná BC — kající Magkdalena (sic!) N — 44—45 slzy ... hojné] vyn. (!) C — 44 vylévala K — těžké] vyn. K — 45 tak] Ej, tak U — hojné] hojně KPN, hodně R, hojné slzy měla U — těmi slzami] vyn. K, nimi U — drahému Ježíšovil Pána Ježíše U — 46 svém milém C — Bohu, abychom mohli U — 47 účastní KRU, účastna N — úžitečného pokání N — (milého Boha vyn. BU — 47—50 ráčí .. . lidem dá na ně uhoditi, jako jest na ně tato uhodila, kteráž jest ku pří- kladu lidem hříšným položena pravého pokání B — 48—49 a vtrkolí . . . tu cestu] vyn. K — 48 a vtrkolí . .. na pravé] pravýho R, svatého a pra-
828 muž jest víceodpustil«. Aon vetce jemu: »Právě jsi rozsúdil«. A obrátiv se k ženě, pravíše Ši- 25 monovi: »Vidíš-li tuto ženu? Všel sem do domu tvého, vody nohám mým nepodal jsi, ale tato slzami umývala jest nohy mé a vlasy svými vytírala. Políbení jsi mi nedal, ale tato, jakž sem všel, nepřestala líbati noh mých. Olejem 30hlavy mé nepomazal jsi, ale tato drahú mastí zmazala nohy mé. Protož pravím tobě, že ť se jí odpúštějí hříchové mnozí, neboť jest milo- vala mnoho. Ale komuť se méně odpauští, méně ť miluje«. Tehdy vetcekní: »Odpúštějíť setobě 35hříchové!« I počeli jsú, kteří spolu stolili, říci sami v sobě: »Kto jest tento, jenž také i hříchy odpauští?« A pon vetce k ženě: »Víra tvá těB 591 spasenu učinila, jdiž u pokoji!« Svatý Rehoř v dnešním kázaní mluví o téjto přešťas tené 40 hříšnici, Mariji Magdaleně, a takto dí: »Ej, milá bratří, já, slyše ze čtení svatého o téjto šťastné kající Magdaleně, více se hnu ku pláči než k utěšení; a musilo ť by srdce kamenné býti, ať by se nehnulo ku pláči a neplakalo na své těžké hříchy slyše, ano tato šťast ná kající hojné slzy vylévá na své těžké hříchy, 45 tak hojné, že nohy myla těmi slzami drahému Ježíšovi«. Po- hleďmež na ni, milí křesťané, a žádajme na milém Bohu býti účastnu jejího pokání a prosme milého Boha), ať nám Kráčí dáti uhoditi na tu cestu a vtrkolí nás na pravé pokání. Ta ť jest 39 Svatý] Slavili (Protož slavili U) sme jiné svátky, protož (též U) i dnešní slavme (slavíme U). Svatý RU — mluvě N — přešťasné B — 40 a takto] tak KPRC, takto N, a U — Ej] vyn. PCN, Aj R — milí RONU — slyším U — 41 kající] kající (vyn. U) ženě RU — Mangdaleně C — hnu] přinutím U — 42 potěšení U — jistě srdce C — býti a převelmi za- tvrzené RU . 43 k pláči P — neplakal s' B — 43—44 slyše . .. hříchy] vyn. (!) RU — 44 ta N — šťasná BC — kající Magkdalena (sic!) N — 44—45 slzy ... hojné] vyn. (!) C — 44 vylévala K — těžké] vyn. K — 45 tak] Ej, tak U — hojné] hojně KPN, hodně R, hojné slzy měla U — těmi slzami] vyn. K, nimi U — drahému Ježíšovil Pána Ježíše U — 46 svém milém C — Bohu, abychom mohli U — 47 účastní KRU, účastna N — úžitečného pokání N — (milého Boha vyn. BU — 47—50 ráčí .. . lidem dá na ně uhoditi, jako jest na ně tato uhodila, kteráž jest ku pří- kladu lidem hříšným položena pravého pokání B — 48—49 a vtrkolí . . . tu cestu] vyn. K — 48 a vtrkolí . .. na pravé] pravýho R, svatého a pra-
Strana 829
829 Magdalena nalezla a počala tu cestu pokání svatého hříšným 50 lidem), neb se nikdíž nečte, by kdy kto prvé tak se opovážil všeho a tak zjevně pokánie činil za své hřiechy. I čtenie dnešnic, kteréž píše svatý Lukáš v sedmé kapitole, takto se čte: »V ten čas prosil jest Ježíše jeden zákonník, aby jedl s ním. A všed do domu zákonníka, posadil se za stolem. A aj, žena, kteráž byla 55 v městě, hřiešnice, když jest poznala, že by jedl v domu zákon- níka, přišedši přistúpila z zadu k nohám jeho« a tak dále. Tuto v tomto čtení svatý Lukáš evangelista, [s podivením] mluvě o téjto drahé kající, dí [na počátku taktoj: »[A] aj, žena, kteráž byla v městě, hříšnice«. A všady v Písmě svatém, kdež se koli 60 pokládá to slovo »aj«, vždy nětco divného okazuje. A že se tuto dí: »Aj, žena hříšnice«, náramně veliký div ukazuje. Nebo, byl-li jest to div, když jest milý Buoh veškeren svět z ničehuož stvořil? Díš: »Veliký div!« Věziž, že ť jest mnohem větčí div, když hříšný člověk z hříchuov vyjde a uhodí na pravé pokání! Nebo 65 mnohem ť jest snáze přišlo Pánu Bohu stvořiti svět z ničehéhož a všecky věci, nežli hříšného člověka vytáhnúti a vyvléci z hříchův. vého U — vtrkolí vtrkoliti C, uvésti N — Ta ť] Tato ť RU, Tak ť C — 49 Mangdalena C — počala šťastně N — svatého] pravého KRU — 50 nečte] nepíše K — 50—57 «kdy kto ... čtení se kto tak zjevně ponížil a takové pokání ukázal jako tato Magdalena. Protož B — 50 kdy] vyn. PON — 51 všeho] vší hanby a studu N — zjevné PRN — za] pro K — hřiechy [jako tato hříšnice, však již pokání svaté činila] K, hřiechy jako tato přešťastná hříšnice N — I] Protož R, A dí tu U — čtení svatý ROU — dnešnie] vyn. U — 52—53 kteréž ... čas] vyn. U — 52 napsal C — v sedmém rozdílu N — čte] počíná N — V ten čas vyn. RC — 53 jedl obědval PON — všel U — 54 zákonníka] vyn. U — 54—56 A aj . . . jeho« vyn. PON — 54 ej U — 55—56 když jest poznala .. . dále] vyn. U — 56 přišedši ... dále] etc. R — a tak dále] etc. N — dále etc. (!) P — 57 v tomto čtení vyn. U, v tomto svatém (+ a blahoslaveném N) čtení CN — evangelista] vyn. U, evangelista Páně N — [s podivením] vyn. KPRCNU — mluví PRC — 58 drahé» vyn. B, [šťastné,] drahé K — kající (+ hříšnici N) dnešní KPCN, kající ženě RU — dí ... takto] vyn. RU — [na počátku takto] vyn. KPCN — [A] vyn. KPNRU — ej CU — 59—61 a všady . . . hříšnice« vyn. (!) N — 60 slovce PC — ej CU — oka- zuje a znamená C — 60—61 A že . . . ukazuje] vyn. (!) RU — 60 tu P — 61—62 byl-li jest] jest-li PC — 62 jest to div] by to div aneb byl-li jest K — 62 to] vyn. U — když že PON — veškeren svět] vyn. R, svět U — stvořiti ráčil U — 63»Veliký div!« že byl B, že jest (to U) veliký div NOU — 63 Věziž ... mnohem] I, mnohem jest U — jest] vyn. R — 64 vyjde] povstane N — uhodí na] činí U — 65 snáze] to lehčeji U — ten svět P, všecken svět C — 66 věci, kteréž sau na světě C — vyvléci] vyvésti
829 Magdalena nalezla a počala tu cestu pokání svatého hříšným 50 lidem), neb se nikdíž nečte, by kdy kto prvé tak se opovážil všeho a tak zjevně pokánie činil za své hřiechy. I čtenie dnešnic, kteréž píše svatý Lukáš v sedmé kapitole, takto se čte: »V ten čas prosil jest Ježíše jeden zákonník, aby jedl s ním. A všed do domu zákonníka, posadil se za stolem. A aj, žena, kteráž byla 55 v městě, hřiešnice, když jest poznala, že by jedl v domu zákon- níka, přišedši přistúpila z zadu k nohám jeho« a tak dále. Tuto v tomto čtení svatý Lukáš evangelista, [s podivením] mluvě o téjto drahé kající, dí [na počátku taktoj: »[A] aj, žena, kteráž byla v městě, hříšnice«. A všady v Písmě svatém, kdež se koli 60 pokládá to slovo »aj«, vždy nětco divného okazuje. A že se tuto dí: »Aj, žena hříšnice«, náramně veliký div ukazuje. Nebo, byl-li jest to div, když jest milý Buoh veškeren svět z ničehuož stvořil? Díš: »Veliký div!« Věziž, že ť jest mnohem větčí div, když hříšný člověk z hříchuov vyjde a uhodí na pravé pokání! Nebo 65 mnohem ť jest snáze přišlo Pánu Bohu stvořiti svět z ničehéhož a všecky věci, nežli hříšného člověka vytáhnúti a vyvléci z hříchův. vého U — vtrkolí vtrkoliti C, uvésti N — Ta ť] Tato ť RU, Tak ť C — 49 Mangdalena C — počala šťastně N — svatého] pravého KRU — 50 nečte] nepíše K — 50—57 «kdy kto ... čtení se kto tak zjevně ponížil a takové pokání ukázal jako tato Magdalena. Protož B — 50 kdy] vyn. PON — 51 všeho] vší hanby a studu N — zjevné PRN — za] pro K — hřiechy [jako tato hříšnice, však již pokání svaté činila] K, hřiechy jako tato přešťastná hříšnice N — I] Protož R, A dí tu U — čtení svatý ROU — dnešnie] vyn. U — 52—53 kteréž ... čas] vyn. U — 52 napsal C — v sedmém rozdílu N — čte] počíná N — V ten čas vyn. RC — 53 jedl obědval PON — všel U — 54 zákonníka] vyn. U — 54—56 A aj . . . jeho« vyn. PON — 54 ej U — 55—56 když jest poznala .. . dále] vyn. U — 56 přišedši ... dále] etc. R — a tak dále] etc. N — dále etc. (!) P — 57 v tomto čtení vyn. U, v tomto svatém (+ a blahoslaveném N) čtení CN — evangelista] vyn. U, evangelista Páně N — [s podivením] vyn. KPRCNU — mluví PRC — 58 drahé» vyn. B, [šťastné,] drahé K — kající (+ hříšnici N) dnešní KPCN, kající ženě RU — dí ... takto] vyn. RU — [na počátku takto] vyn. KPCN — [A] vyn. KPNRU — ej CU — 59—61 a všady . . . hříšnice« vyn. (!) N — 60 slovce PC — ej CU — oka- zuje a znamená C — 60—61 A že . . . ukazuje] vyn. (!) RU — 60 tu P — 61—62 byl-li jest] jest-li PC — 62 jest to div] by to div aneb byl-li jest K — 62 to] vyn. U — když že PON — veškeren svět] vyn. R, svět U — stvořiti ráčil U — 63»Veliký div!« že byl B, že jest (to U) veliký div NOU — 63 Věziž ... mnohem] I, mnohem jest U — jest] vyn. R — 64 vyjde] povstane N — uhodí na] činí U — 65 snáze] to lehčeji U — ten svět P, všecken svět C — 66 věci, kteréž sau na světě C — vyvléci] vyvésti
Strana 830
830 Nebo, jediné milý Buoh řekl slovem: »Buď nebe!« »Buď země!«, ihned vše bylo. Ale co ť se zdá, jakú práci, nesnázši, múky těžké musil podstúpiti náš milý Buoh, pracuje třiatřidceti let na 70 tomto světě o naše spasení?!O těžká práce, robotná! A protož býti ť jest velikému divu, ktož jest padav v hříchy smr] tedlné), B 592 aby mohl z nich vyjíti; i protož ť jest to náramně řídké. Svatý Ambrož v jednom kázaní dí, že, jakož jest velmi málo těch lidí, kteří by po křtu zuostali v nevinnosti té a nepadli v žádný hřích 75 smrtedlný do let třidceti, čtyřidceti neb padesáti, to již vymie- ňujíce dítky: tak ť jest málo a mnohem méně těch klidí, aby, padavše v hříchy, uhodili [by] na pravé pokání a káli se právě svých hřiechuov, ješto by mohli zase milosti božie dojíti a nevin- nosti nabyti zase). 80 Nuže, ulekneme-li se toho, milí křesťané? Ah, jak ť jest snadné povoliti a učiniti hřích! Ale vyjíti z něho přetěžko a přenáramně nesnadno, přeřídko, leč jediné, komu milý Buoh pomuož a divný div okáže. Mnohem ť by bylo snáze jemu, milému Bohu, jiný, N — 67 nebo jediné a toto jen U — jediné] toliko N — milý Buoh] vyn. KPC, Buoh všemohaucí N — ráčil říci U — 68 ihned pojednau N — nesnázky B, nesnáz NCU — 68 třidceti a tři léta C — 70 bídném světě N — o] pro NU — 4Ó ... robotná! vyn. B — robotná milého Pána Ježíše C — 71 býti ... padav] musí ť se státi převeliký div, kdož jest padal N, byl velmi divný, kdo jest padl U — padal R — smr«tedlné ; písař B, obrátiv list, zapomněl dopsati -tedlné — 72 aby] a U — vyjíti] vyveden býti N — i protož ... řídké] vyn. RU, a stává se to náramně pořídku N — Ale (Protož K) svatý PČNK — 73 kázaní miestě KPON — dí] mluvě (mluví P) die KPCN, mluví RU — velmi] vyn. NU — maličko N — 74 té] své K, vyn. NU — nevpadli CU — 75 neb] vyn. N — to již totiž RU — vymieňuje KPCN, vyměňujíce (!) RU — 76 tak právě C — maličko N — «lidí, aby kteříž B, lidí, ješto N — 77 aby uhodili N — [by] vyn. KPRONU — 77—79 a káli ... zase ješto zase nabyli v nevinnosti křtu svatého a milost boží B — 77 a] aby U — 78 z svých NU — ješto by] aby U — božie] vyn. PCN, křtitedlné RU — dojíti] nabyti R — 79 nabyti] dojíti RU — zase vyn. C — 80 Nuže] vyn. KPON, Nu RU — uleknete U — A P, Ach NC, Achy U — snadno PRCU, snadničko N — 81 povoliti tělu N — učiniti hřích] dočiniti se hříchu smrtedlného N — hřích] vyn. R — přenáramně ne- snadno přenesnadno B — 82 nesnadné N, nesnadno z toho hříchu U — přeřídko] vyn. RU — jediné] vyn. N — milý Pán RU — divný] nad kým předivnoj N — 83 by] vyn. U — lehčeji a snáze U — Kjemu, milému? vyn. B, milému U, jemu, drahému PON Bohu] Pánu PON - 83—84 jiný . .. znovu svět jiný stvořiti B — 83 jiný vyn. RU — 84 nový)
830 Nebo, jediné milý Buoh řekl slovem: »Buď nebe!« »Buď země!«, ihned vše bylo. Ale co ť se zdá, jakú práci, nesnázši, múky těžké musil podstúpiti náš milý Buoh, pracuje třiatřidceti let na 70 tomto světě o naše spasení?!O těžká práce, robotná! A protož býti ť jest velikému divu, ktož jest padav v hříchy smr] tedlné), B 592 aby mohl z nich vyjíti; i protož ť jest to náramně řídké. Svatý Ambrož v jednom kázaní dí, že, jakož jest velmi málo těch lidí, kteří by po křtu zuostali v nevinnosti té a nepadli v žádný hřích 75 smrtedlný do let třidceti, čtyřidceti neb padesáti, to již vymie- ňujíce dítky: tak ť jest málo a mnohem méně těch klidí, aby, padavše v hříchy, uhodili [by] na pravé pokání a káli se právě svých hřiechuov, ješto by mohli zase milosti božie dojíti a nevin- nosti nabyti zase). 80 Nuže, ulekneme-li se toho, milí křesťané? Ah, jak ť jest snadné povoliti a učiniti hřích! Ale vyjíti z něho přetěžko a přenáramně nesnadno, přeřídko, leč jediné, komu milý Buoh pomuož a divný div okáže. Mnohem ť by bylo snáze jemu, milému Bohu, jiný, N — 67 nebo jediné a toto jen U — jediné] toliko N — milý Buoh] vyn. KPC, Buoh všemohaucí N — ráčil říci U — 68 ihned pojednau N — nesnázky B, nesnáz NCU — 68 třidceti a tři léta C — 70 bídném světě N — o] pro NU — 4Ó ... robotná! vyn. B — robotná milého Pána Ježíše C — 71 býti ... padav] musí ť se státi převeliký div, kdož jest padal N, byl velmi divný, kdo jest padl U — padal R — smr«tedlné ; písař B, obrátiv list, zapomněl dopsati -tedlné — 72 aby] a U — vyjíti] vyveden býti N — i protož ... řídké] vyn. RU, a stává se to náramně pořídku N — Ale (Protož K) svatý PČNK — 73 kázaní miestě KPON — dí] mluvě (mluví P) die KPCN, mluví RU — velmi] vyn. NU — maličko N — 74 té] své K, vyn. NU — nevpadli CU — 75 neb] vyn. N — to již totiž RU — vymieňuje KPCN, vyměňujíce (!) RU — 76 tak právě C — maličko N — «lidí, aby kteříž B, lidí, ješto N — 77 aby uhodili N — [by] vyn. KPRONU — 77—79 a káli ... zase ješto zase nabyli v nevinnosti křtu svatého a milost boží B — 77 a] aby U — 78 z svých NU — ješto by] aby U — božie] vyn. PCN, křtitedlné RU — dojíti] nabyti R — 79 nabyti] dojíti RU — zase vyn. C — 80 Nuže] vyn. KPON, Nu RU — uleknete U — A P, Ach NC, Achy U — snadno PRCU, snadničko N — 81 povoliti tělu N — učiniti hřích] dočiniti se hříchu smrtedlného N — hřích] vyn. R — přenáramně ne- snadno přenesnadno B — 82 nesnadné N, nesnadno z toho hříchu U — přeřídko] vyn. RU — jediné] vyn. N — milý Pán RU — divný] nad kým předivnoj N — 83 by] vyn. U — lehčeji a snáze U — Kjemu, milému? vyn. B, milému U, jemu, drahému PON Bohu] Pánu PON - 83—84 jiný . .. znovu svět jiný stvořiti B — 83 jiný vyn. RU — 84 nový)
Strana 831
831 nový svět stvořiti znovu, nežli hříšného z hříchuov smrtedlných 85 vyvésti a do nevinnosti navrátiti; tak mluví světí. Než pak toto znamenajme, jakož čtení svaté dotýče [těchto] tří osob, jednké) Pána Ježíše, druhé Marije Magdaleny, této svaté a přešťastné dnešnie, a třetí zákonníka. Vezměmž Kmy) je sobě před oči k našemu naučení a vizme najprv tuto osobu 90 Pána Ježíše, kterak on, milý Pán, ráčil jest velikú dobrotu a divnú milost učiniti a okázati) s túto «Magdalenau)! Aj, dnešní den on, milý Pán, z té staré, navyklé dobroty nepřestává své milosti činiti a svých daruov dávati nám hříšným a zma- řilým lidem. Nebo Kto ť jest ta) jeho dobrota stará, Kz kteréžto 95 staré dobroty ráčil všecken svět stvořiti, a stvořiv všecky věci a připraviv, naposledy stvořil jest člověka a dal jemu ty všechny věci a mocným jej pánem učinil a podrobil jemu všecko a divnými dary vnitř i zevnitř jej obdařil, ješto, by byl člověk neshřešil a stál v té moci, byl by takové moci, že by jemu 100 nižádná věc byla nemohla se zprotiviti ani odolati) aniž by vyn. R — znovu vyn. U — hříšného člověka N — z hříchu smrtedlného U — 85 svatí doktorové RU — 86 pak] vyn. NC — toto znamenajme vyn. KPCN — dotýká PRONU — [těchto] vyn. KPRONU — 87 třech U — jedno BK, jedné osoby NC, jednu osobu U — Ježíše velebného N — druhau osobu Pána Boha milující již U — Maří R, Marii U — Mangdaleny C, Magdalenu U —87—88 «této ... dnešnie) vyn. B, svatau a přešťastnau ženu U — 88 dnešnic hříš- nice N — třetí osoby (osobu U) RCU — zákoníka reptavého N — (my) vyn. BU — 89 sobě] vyn. K — tu U — osobu drahau N — 90 on] vyn. PCN — milej, drahej C — 91 divnů] vyn. K — ga okázati vyn. BU, a prokázati N — «Magdalenau ženú B, Mangdalenau C — Aj] A i P, Ej C — 92 on to K — staré] starodávní N — dobroty své (tvé (!) C) PNO — nepřestave (!) K — 93 a zmařilým] vyn. KPN, a velmi zmařilým RU, a nehodnejm C — 94 «to ť jest ta) ta jest B — jeho] vyn. RU — staro- dávní N — 94—95 z kteréžto ... dobroty) že jest B, a z té dobroty U — 95 staré] vyn. N — všecken" tento B, tento veškeren R, pro- nás veškeren N — svět] svět i všecky věci na něm N, svět pro nás RC — 95—98 «stvořiv . .. dary potom učiniv člověka, nade vším tím světem ráčil jej pánem ustanoviti. Divnými také dary, člověka stvořiv B — 95 stvořil C — 95—96 stvořiv ... připraviv] to pro nás, i jiné všechny věci, a nám je připravil a U — 96 a připraviv] vyn. N, a připravil C — na- posledy pak C — 97 všechny své (+ dobré C) PNC — nad nimi mocným N — učinil] ustanovil U — podrobil] poddal N — 98 jej vyn. B — kdyby RU — 99 stál v tom KPR — moci] aumluvě N — moci . . . moci] novin- nosti U — takové] taký R, tak veliké N — že] ješto KPRC — 100 byla?
831 nový svět stvořiti znovu, nežli hříšného z hříchuov smrtedlných 85 vyvésti a do nevinnosti navrátiti; tak mluví světí. Než pak toto znamenajme, jakož čtení svaté dotýče [těchto] tří osob, jednké) Pána Ježíše, druhé Marije Magdaleny, této svaté a přešťastné dnešnie, a třetí zákonníka. Vezměmž Kmy) je sobě před oči k našemu naučení a vizme najprv tuto osobu 90 Pána Ježíše, kterak on, milý Pán, ráčil jest velikú dobrotu a divnú milost učiniti a okázati) s túto «Magdalenau)! Aj, dnešní den on, milý Pán, z té staré, navyklé dobroty nepřestává své milosti činiti a svých daruov dávati nám hříšným a zma- řilým lidem. Nebo Kto ť jest ta) jeho dobrota stará, Kz kteréžto 95 staré dobroty ráčil všecken svět stvořiti, a stvořiv všecky věci a připraviv, naposledy stvořil jest člověka a dal jemu ty všechny věci a mocným jej pánem učinil a podrobil jemu všecko a divnými dary vnitř i zevnitř jej obdařil, ješto, by byl člověk neshřešil a stál v té moci, byl by takové moci, že by jemu 100 nižádná věc byla nemohla se zprotiviti ani odolati) aniž by vyn. R — znovu vyn. U — hříšného člověka N — z hříchu smrtedlného U — 85 svatí doktorové RU — 86 pak] vyn. NC — toto znamenajme vyn. KPCN — dotýká PRONU — [těchto] vyn. KPRONU — 87 třech U — jedno BK, jedné osoby NC, jednu osobu U — Ježíše velebného N — druhau osobu Pána Boha milující již U — Maří R, Marii U — Mangdaleny C, Magdalenu U —87—88 «této ... dnešnie) vyn. B, svatau a přešťastnau ženu U — 88 dnešnic hříš- nice N — třetí osoby (osobu U) RCU — zákoníka reptavého N — (my) vyn. BU — 89 sobě] vyn. K — tu U — osobu drahau N — 90 on] vyn. PCN — milej, drahej C — 91 divnů] vyn. K — ga okázati vyn. BU, a prokázati N — «Magdalenau ženú B, Mangdalenau C — Aj] A i P, Ej C — 92 on to K — staré] starodávní N — dobroty své (tvé (!) C) PNO — nepřestave (!) K — 93 a zmařilým] vyn. KPN, a velmi zmařilým RU, a nehodnejm C — 94 «to ť jest ta) ta jest B — jeho] vyn. RU — staro- dávní N — 94—95 z kteréžto ... dobroty) že jest B, a z té dobroty U — 95 staré] vyn. N — všecken" tento B, tento veškeren R, pro- nás veškeren N — svět] svět i všecky věci na něm N, svět pro nás RC — 95—98 «stvořiv . .. dary potom učiniv člověka, nade vším tím světem ráčil jej pánem ustanoviti. Divnými také dary, člověka stvořiv B — 95 stvořil C — 95—96 stvořiv ... připraviv] to pro nás, i jiné všechny věci, a nám je připravil a U — 96 a připraviv] vyn. N, a připravil C — na- posledy pak C — 97 všechny své (+ dobré C) PNC — nad nimi mocným N — učinil] ustanovil U — podrobil] poddal N — 98 jej vyn. B — kdyby RU — 99 stál v tom KPR — moci] aumluvě N — moci . . . moci] novin- nosti U — takové] taký R, tak veliké N — že] ješto KPRC — 100 byla?
Strana 832
832 ho kdy co protivného potkalo ani zamútilo, bolesti «nikda žádné by byl nepočil — tak ť jest «velice) milý Buoh obdaroval člověka)! A co jím k tomu hnulo? Zdali sme my ho za to prosili? Nic! Čili kto jiný? Nic! Čili jsme toho na něm zaslúžili? 105 Nic, a my nebyli! Ale z té dobroty své veliké a staré to jest vše ráčil učiniti! Z též dobroty své staré potom, když padlo lidské pokolení, ráčil jest je těžce s velikú prací, mra na kříži, obživiti a vykúpiti. Z též u navyklé staré dobroty dnešní den on, milý B 593 Pán, nám, hříšným lidem), jedná a puosobí všecky věci. Zdaliž 110 mníte, by co mohlo ruosti, by on každé věci požehnání nedal? Ba, každému zrnu i každé najmenší jahódce i kvítku] on své požehnánie dává, a když by nedal, nikoli by ruosti nemohla žádná věc. Podíváš-li se, člověče, tomu jeho divnému dílu, povážíš-li toho, poděkuješ-li jemu z toho, vyjda tam na pole 115 neb do zahrady neb na vinnici, uzře toto, aby poděkoval jemu, poklekneš-li Ktam) a poděkuješ-li [milému Bohu] řka: »Děkuji ť tvé drahé milosti, muoj milý Bože, [z takového vyn. BU — Kani odolati vyn. B — 101 gani aneb B — 101—102 Knikda . . . nepočil ani nemoci žádné B — 101 nikda] vyn. PC — 102 byl] vyn. RU — nepocejtil RU — «velice jej byl B, velice byl jej C — daroval PNCU — 103 «člověka vyn. B — 103—104 Zdali ... prosili] Prosili-li jsme ho za to K — 103 my] vyn. PRCU — 104 uměli prositi N — 104—106 «Nic! .. . staré neb toho na něm zaslúžili? Nic, poněvadž jsme ještě nebyli! Než to vše učinil z té staré dobroty své B — 104 Nic! Čili] nebo N — Čili kto jiný] vyn. C — toho na něm] vyn. KP, jemu toho R, toho U — sobě zaslúžili N — 105 my] my na světě RCU, my tehdáž N — nebyli ani žádný jiný RU — Ale] A K — a staré] a lásky U — 105—106 a staré . . . staré starodávní a navyklé N — 106 Z též ... staré) vyn. U — 107 je] vyn. P — 108 vykupovati U — Z též A to z té U — staro- dávní N — i dnešní U — 109 nám] vyn. NC — lidem) vyn. B — věci [a sám všecky kající spasiti ráčí] K — 110 mníš KPN, se domníváš C — by co] kde by co C — kdyby U — 111 zrníčku N — i každé] té N — [i kvít- ku] vyn. KPRCNU — své] vyn. PCU, své svaté N — 112 dává] dává i vonomu květu, ješto tam někde na skále anebo na dřevě roste R — nedal a své požehnání zadržal RU — 112—113 nikoli . . . věc požehnání svého, zhynulo by všecko aniž by zrostu a plodu mělo B — 112 nikoli vyn. PON — by ruosti] ruosti by PON — 113 Podivíš K — milý člověče PRONU — 114 «jemu jeho milosti B — vyjda] vejda N, vida C — poli C — 115 do] na C — zahradě C — 115—116 «na vinnici . . . jemu do vinice B — 115 na vinnici] do štěpnice K — uhlédaje U — to RU, toto i jiné N — 116 jemu jeho milosti K — poklekneš ... poděkuješ-li] a klekl na kolena U — klekneš KPCN — «tam» vyn. BK — [milému Bohu] vyn. KPRNU, pomodlíš-li se Pánu Bohu C — řka] vyn. R — 117 Ú, ba, děkuji R, Ó, děkuji U — Ktvé ... muoj tobě B — milosti] veleb-
832 ho kdy co protivného potkalo ani zamútilo, bolesti «nikda žádné by byl nepočil — tak ť jest «velice) milý Buoh obdaroval člověka)! A co jím k tomu hnulo? Zdali sme my ho za to prosili? Nic! Čili kto jiný? Nic! Čili jsme toho na něm zaslúžili? 105 Nic, a my nebyli! Ale z té dobroty své veliké a staré to jest vše ráčil učiniti! Z též dobroty své staré potom, když padlo lidské pokolení, ráčil jest je těžce s velikú prací, mra na kříži, obživiti a vykúpiti. Z též u navyklé staré dobroty dnešní den on, milý B 593 Pán, nám, hříšným lidem), jedná a puosobí všecky věci. Zdaliž 110 mníte, by co mohlo ruosti, by on každé věci požehnání nedal? Ba, každému zrnu i každé najmenší jahódce i kvítku] on své požehnánie dává, a když by nedal, nikoli by ruosti nemohla žádná věc. Podíváš-li se, člověče, tomu jeho divnému dílu, povážíš-li toho, poděkuješ-li jemu z toho, vyjda tam na pole 115 neb do zahrady neb na vinnici, uzře toto, aby poděkoval jemu, poklekneš-li Ktam) a poděkuješ-li [milému Bohu] řka: »Děkuji ť tvé drahé milosti, muoj milý Bože, [z takového vyn. BU — Kani odolati vyn. B — 101 gani aneb B — 101—102 Knikda . . . nepočil ani nemoci žádné B — 101 nikda] vyn. PC — 102 byl] vyn. RU — nepocejtil RU — «velice jej byl B, velice byl jej C — daroval PNCU — 103 «člověka vyn. B — 103—104 Zdali ... prosili] Prosili-li jsme ho za to K — 103 my] vyn. PRCU — 104 uměli prositi N — 104—106 «Nic! .. . staré neb toho na něm zaslúžili? Nic, poněvadž jsme ještě nebyli! Než to vše učinil z té staré dobroty své B — 104 Nic! Čili] nebo N — Čili kto jiný] vyn. C — toho na něm] vyn. KP, jemu toho R, toho U — sobě zaslúžili N — 105 my] my na světě RCU, my tehdáž N — nebyli ani žádný jiný RU — Ale] A K — a staré] a lásky U — 105—106 a staré . . . staré starodávní a navyklé N — 106 Z též ... staré) vyn. U — 107 je] vyn. P — 108 vykupovati U — Z též A to z té U — staro- dávní N — i dnešní U — 109 nám] vyn. NC — lidem) vyn. B — věci [a sám všecky kající spasiti ráčí] K — 110 mníš KPN, se domníváš C — by co] kde by co C — kdyby U — 111 zrníčku N — i každé] té N — [i kvít- ku] vyn. KPRCNU — své] vyn. PCU, své svaté N — 112 dává] dává i vonomu květu, ješto tam někde na skále anebo na dřevě roste R — nedal a své požehnání zadržal RU — 112—113 nikoli . . . věc požehnání svého, zhynulo by všecko aniž by zrostu a plodu mělo B — 112 nikoli vyn. PON — by ruosti] ruosti by PON — 113 Podivíš K — milý člověče PRONU — 114 «jemu jeho milosti B — vyjda] vejda N, vida C — poli C — 115 do] na C — zahradě C — 115—116 «na vinnici . . . jemu do vinice B — 115 na vinnici] do štěpnice K — uhlédaje U — to RU, toto i jiné N — 116 jemu jeho milosti K — poklekneš ... poděkuješ-li] a klekl na kolena U — klekneš KPCN — «tam» vyn. BK — [milému Bohu] vyn. KPRNU, pomodlíš-li se Pánu Bohu C — řka] vyn. R — 117 Ú, ba, děkuji R, Ó, děkuji U — Ktvé ... muoj tobě B — milosti] veleb-
Strana 833
833 obdarování!!«? Ano, slibuj! Hovada mnoho ť toho umějí. Práv jako svině, nažerúc se mláta, ba, ani ť hlavú mrcha nekyne, aby 120 Kvděčnost okázala pánu svému, že jest ji nakrmil: tak právě tento lid svému Bohu z jeho dobroty neumí poděkovati. Z též pak opět dobroty své staré tento náš milý Ježíš přitáhl jest tuto dnešní Magdalenu, že jest přišla a odpuštění vzala všem svým hříchóm. Nebo nemni sobě žádný, by ť ona to 125 náhodau učinila neb sama svú volí, ale že jest ji milý Pán předšel prvé svú milostí a přitká-hl ji k sobě a uvedl na pravé po- kánie). A tak máš i o všech lidech, že ť žádný neuhodí na pravé pokání, leč ť on koho svú milostí předejde a uvede. A za to ť se má každý modliti naprosto bez výmienky milému Bohu, aby 130 dal uhoditi na pravé pokánie, aby hřiechy odpustil, aby svú milost dal, aby od hřiechuov zachoval, aby dal nebeské králov- stvie), a tak i za jiné věci, ješto jsú naprosto dobré, prositi bez výmínky. Ale za tyto kvěci), ješto i zlé i dobré mohú býti, vždycky prositi máš s výmínkú řka: »Ač ť jest k tvé chvále a 135 k mému spasení«. Jako za zdraví: »Rač pozdraviti, milý Pane, nosti N — [z takového obdarování] vyn. KPRCU, z těchto tvých darův N — 118 Ano ... umějí] Ach, nic oni toho neumějí! U — Ano] vyn. KPCN, Au R — Slibuj, že jako C — mnoho] vyn. NC — oni toho (+ nic C) KRO — neumějí NC — Práv[ě] K, Právě RCN, než právě U — 119 ani ť] vyn. KPN, i R — mrcha] vyn. U — 120 vděčnost okázala poděkovala BK — že . .. nakrmil] ať by vděčnost okázala K, vyn. PCN — právě] vyn N — 121 lid hovadný N — Bohu] milému Bohu C, Pánu U — dobroty dobrodínstvie KPRC, dobrodíní NU — neumějí C — 122 Z též Než B — Z též pak] A že U — opět] vyn. KPCN — z dobroty U — starodávné N — 128 tuto . .. že jest přišla a] i nás k sobě (!) U — přišla a] vyn. C — 124 všem] vyn. KU — svým] vyn. U — nemni nedomnívej se NC — sobě žádný vyn. KPCN, toho žádný U — to] toho K, vyn. C — 125 náhodau došla a to K — on, milý KPN — předešel RNU — 126 prvé] vyn. KPCN — přitrhl B — «a uvedl ... pokánie vyn. B — uvedl ji PON — 127 A] vyn. K — 128—132 leč f on ... královstvie) od hříchův zprostil, od (!) království nebeského puojčil (!) B — 128 on prvý (prvé U) RU — předejde] přivede K — 129 má pilně U — naprosto bez výmienky] vyn. U — 130 aby svú] a svú RU — 131 od hřiechuov] tě od hříchův vystříhal a C — 132 ješto ... dobré] tělu potřebné U — dobré] vyn. (!) R — prositi] žádati RU — 133 Kvěci vyn. B — 133—135 ješto i zlé ... za zdraví] máš prositi, co jest k boží chvále a k tvému spasení, i také za zdraví U — 133 zlé i dobré] dobře i zle KP — dobru (!) B — 134 prositi máš] vyn. KPCN — máš milýho Pána Boha R — jest-li R, jest to, Pane Bože N — chvále a cti NC — 135—136 «jako za . . . zdravie býti? Nebo by mohly býti časné věci [ješto jsú naprosto dobré věci, pro- Rokycanova Postilla. 53
833 obdarování!!«? Ano, slibuj! Hovada mnoho ť toho umějí. Práv jako svině, nažerúc se mláta, ba, ani ť hlavú mrcha nekyne, aby 120 Kvděčnost okázala pánu svému, že jest ji nakrmil: tak právě tento lid svému Bohu z jeho dobroty neumí poděkovati. Z též pak opět dobroty své staré tento náš milý Ježíš přitáhl jest tuto dnešní Magdalenu, že jest přišla a odpuštění vzala všem svým hříchóm. Nebo nemni sobě žádný, by ť ona to 125 náhodau učinila neb sama svú volí, ale že jest ji milý Pán předšel prvé svú milostí a přitká-hl ji k sobě a uvedl na pravé po- kánie). A tak máš i o všech lidech, že ť žádný neuhodí na pravé pokání, leč ť on koho svú milostí předejde a uvede. A za to ť se má každý modliti naprosto bez výmienky milému Bohu, aby 130 dal uhoditi na pravé pokánie, aby hřiechy odpustil, aby svú milost dal, aby od hřiechuov zachoval, aby dal nebeské králov- stvie), a tak i za jiné věci, ješto jsú naprosto dobré, prositi bez výmínky. Ale za tyto kvěci), ješto i zlé i dobré mohú býti, vždycky prositi máš s výmínkú řka: »Ač ť jest k tvé chvále a 135 k mému spasení«. Jako za zdraví: »Rač pozdraviti, milý Pane, nosti N — [z takového obdarování] vyn. KPRCU, z těchto tvých darův N — 118 Ano ... umějí] Ach, nic oni toho neumějí! U — Ano] vyn. KPCN, Au R — Slibuj, že jako C — mnoho] vyn. NC — oni toho (+ nic C) KRO — neumějí NC — Práv[ě] K, Právě RCN, než právě U — 119 ani ť] vyn. KPN, i R — mrcha] vyn. U — 120 vděčnost okázala poděkovala BK — že . .. nakrmil] ať by vděčnost okázala K, vyn. PCN — právě] vyn N — 121 lid hovadný N — Bohu] milému Bohu C, Pánu U — dobroty dobrodínstvie KPRC, dobrodíní NU — neumějí C — 122 Z též Než B — Z též pak] A že U — opět] vyn. KPCN — z dobroty U — starodávné N — 128 tuto . .. že jest přišla a] i nás k sobě (!) U — přišla a] vyn. C — 124 všem] vyn. KU — svým] vyn. U — nemni nedomnívej se NC — sobě žádný vyn. KPCN, toho žádný U — to] toho K, vyn. C — 125 náhodau došla a to K — on, milý KPN — předešel RNU — 126 prvé] vyn. KPCN — přitrhl B — «a uvedl ... pokánie vyn. B — uvedl ji PON — 127 A] vyn. K — 128—132 leč f on ... královstvie) od hříchův zprostil, od (!) království nebeského puojčil (!) B — 128 on prvý (prvé U) RU — předejde] přivede K — 129 má pilně U — naprosto bez výmienky] vyn. U — 130 aby svú] a svú RU — 131 od hřiechuov] tě od hříchův vystříhal a C — 132 ješto ... dobré] tělu potřebné U — dobré] vyn. (!) R — prositi] žádati RU — 133 Kvěci vyn. B — 133—135 ješto i zlé ... za zdraví] máš prositi, co jest k boží chvále a k tvému spasení, i také za zdraví U — 133 zlé i dobré] dobře i zle KP — dobru (!) B — 134 prositi máš] vyn. KPCN — máš milýho Pána Boha R — jest-li R, jest to, Pane Bože N — chvále a cti NC — 135—136 «jako za . . . zdravie býti? Nebo by mohly býti časné věci [ješto jsú naprosto dobré věci, pro- Rokycanova Postilla. 53
Strana 834
834 ač ť jest k mému spasení!« Neb by mohlo zdravie býti k spasení i k zatracení. KTéž za tyto časné věci, za dobré počasie: »Milý Pane, rač dáti, jest-li ť k tvé chvále a k našemu spasení!« Neb ť on dává druhdy člověku a uslyší, když ho prosí, z svého hněvu 140 k jeho zatracení. Jako tam ve čtení svatého Lukáše die Kristus, že Buoh Otec i havrany krmí; a to ť se míní zlí lidé, pekelníci, ješto on u jim své dary dává, a hojně), k jich zatracení a tím B 594 je oddielí své milosti, an pohanuom dal hojně dosti a tiem je oddělil od sebe). 145 Nuže, dále pohleďmež na tuto druhú osobu, na Mariji Magda- lenu, a vezměme příklad a naučenie) od ní. Co jest ona učinila, když se jest chtěla právě káti hříchuov? Jedno, že všecka uplně dala se k vuoli milé ho Boha se vším, což měla, vše obrá- tila k jeho svaté vuoli; nebo, čímž jest koli hřešila, tím se jest 150 kála: hřešila očima, zhlédajíc marně tu, kdež zhlédati neměla — kála se očima, plakala hojně, až Pánu drahému slzami nohy siti bez výmínky, ale za tyto, ješto zlé i dobré mohú býti, vždycky prositi máš s výmínkú řka: »Ač ť jest k tvé chvále a k mému spasení«. Nebo by mohly býti časné věci] buďto zdraví neb štěstí též B (slova v I omylem opak.!) — jako za . . . k mému spasení!] vyn. PON — 136 ač ť jest] jest-li ť R, jestli jest U — zdravie] vyn. N — 137 i jako B, i také U — 137—139 «též ... prosí neb ť druhdy milý Buoh uslyší člo- věka B — 137 též třetí U — počasie] prositi řka (vyn. R) RU — 138 rač dáti] vyn. RU — li ť] li to U — našemu] mému U — 139 druhdy] někdy N, vyn. U — prosí s věrau RU, prosí, a to činí C — 139—140 z svého .. . k jeho] a druhým (mnohýmu U) dává k něčímu RU, z svého velikého hněvu k jeho zlému a k věčnému C — 140 ve čtení] u U — die] vyn. PON — Kristus Pán sám U — 140—141 Kristus ... Otec] se, že milý Buoh K, Prý PON — 141 Buoh Otec] milý Bůh RU — chová a krmí U — míní] rozumějí N — 142 on snim (!) B, ale snim rozmazáno a slabě škrtnuto — dává, a hojně hojné (!) B — hojně, a to U — 143 odděluje N — své milosti] od sebe KC, od své milosti U, vyn. PRN — 143—144 gan ... sebe vyn. BC — 143 ano U — hojně] vyn. P — 144 sebe své milosti U 145 Nuže] My U — Nuže, dále] vyn. KPCN — Pohleďmež již N — druhú] drahú K — 146 «a naučenic vyn. B — Co jest ona učinila] omylem opak. B — 147 již káti K — svých (z svých N) hříchův PONU — zuplna K, a uplně PC — 148 vydala N, oddala U — milému Bohu BU — 149 svaté] vyn. KC — 150 vyhlídajíc U — marně] oplzle, smilně a na marné věci C — hleděti U — 151 také očima C — pláčíce R, pláčíc U — drahému] milému C, vyn. KPN — slzami] vyn. KPN, pláčem 140 Luk. 12, 24 —
834 ač ť jest k mému spasení!« Neb by mohlo zdravie býti k spasení i k zatracení. KTéž za tyto časné věci, za dobré počasie: »Milý Pane, rač dáti, jest-li ť k tvé chvále a k našemu spasení!« Neb ť on dává druhdy člověku a uslyší, když ho prosí, z svého hněvu 140 k jeho zatracení. Jako tam ve čtení svatého Lukáše die Kristus, že Buoh Otec i havrany krmí; a to ť se míní zlí lidé, pekelníci, ješto on u jim své dary dává, a hojně), k jich zatracení a tím B 594 je oddielí své milosti, an pohanuom dal hojně dosti a tiem je oddělil od sebe). 145 Nuže, dále pohleďmež na tuto druhú osobu, na Mariji Magda- lenu, a vezměme příklad a naučenie) od ní. Co jest ona učinila, když se jest chtěla právě káti hříchuov? Jedno, že všecka uplně dala se k vuoli milé ho Boha se vším, což měla, vše obrá- tila k jeho svaté vuoli; nebo, čímž jest koli hřešila, tím se jest 150 kála: hřešila očima, zhlédajíc marně tu, kdež zhlédati neměla — kála se očima, plakala hojně, až Pánu drahému slzami nohy siti bez výmínky, ale za tyto, ješto zlé i dobré mohú býti, vždycky prositi máš s výmínkú řka: »Ač ť jest k tvé chvále a k mému spasení«. Nebo by mohly býti časné věci] buďto zdraví neb štěstí též B (slova v I omylem opak.!) — jako za . . . k mému spasení!] vyn. PON — 136 ač ť jest] jest-li ť R, jestli jest U — zdravie] vyn. N — 137 i jako B, i také U — 137—139 «též ... prosí neb ť druhdy milý Buoh uslyší člo- věka B — 137 též třetí U — počasie] prositi řka (vyn. R) RU — 138 rač dáti] vyn. RU — li ť] li to U — našemu] mému U — 139 druhdy] někdy N, vyn. U — prosí s věrau RU, prosí, a to činí C — 139—140 z svého .. . k jeho] a druhým (mnohýmu U) dává k něčímu RU, z svého velikého hněvu k jeho zlému a k věčnému C — 140 ve čtení] u U — die] vyn. PON — Kristus Pán sám U — 140—141 Kristus ... Otec] se, že milý Buoh K, Prý PON — 141 Buoh Otec] milý Bůh RU — chová a krmí U — míní] rozumějí N — 142 on snim (!) B, ale snim rozmazáno a slabě škrtnuto — dává, a hojně hojné (!) B — hojně, a to U — 143 odděluje N — své milosti] od sebe KC, od své milosti U, vyn. PRN — 143—144 gan ... sebe vyn. BC — 143 ano U — hojně] vyn. P — 144 sebe své milosti U 145 Nuže] My U — Nuže, dále] vyn. KPCN — Pohleďmež již N — druhú] drahú K — 146 «a naučenic vyn. B — Co jest ona učinila] omylem opak. B — 147 již káti K — svých (z svých N) hříchův PONU — zuplna K, a uplně PC — 148 vydala N, oddala U — milému Bohu BU — 149 svaté] vyn. KC — 150 vyhlídajíc U — marně] oplzle, smilně a na marné věci C — hleděti U — 151 také očima C — pláčíce R, pláčíc U — drahému] milému C, vyn. KPN — slzami] vyn. KPN, pláčem 140 Luk. 12, 24 —
Strana 835
835 myla; opět hřešila vlasy, požívajíc jich k svéj [libosti a k) okrase — kála se vlasy, utierajíc jimi nohy drahému Ježíšovi; usty hřešila marným mluvením — usty se kála, nohy líbajíc; hřešila 155 vším tělem, jemu povolujíc, měkým oděvem je odievajíc — již se vším tělem kála, že padla na zemi, k nohám rozprostřela se, nelitujíc toho těla ani rúcha svého šanujíc, než válejíc se u noh Páně, a to szadu, někde pod lavicí. Ó jaká pokora! A tak, jakož mluví svatý Řehoř, že, kolikož koli měla do sebe prvé kochání 160 neřádných v svém těle, tolikéž jest vydala obětí z toho těla milému Bohu. Ba, věz to zajisté, každý, ktož koli toho neučiní, aby všechen sám se i vše, což má, obrátil k vuoli boží — sukně, rukávy, pláště, blány, šlojíře, poslední haléř aby hleděl k vuoli boží obrátiti a vedlé jeho vuole toho požívati) —, žádný nemuož právě kající 165 býti, aby mu Buoh hříchy odpustil! Toto, ješto se lidé kají oniem i oniem, onenno se kaje břichem, že se postí, Kale usty laje, [utrhá,] zle mluví — daremné to pokání! Onenno očima R, svejmi slzami C — jeho svaté nohy C — 152 umývala KC — opět] vyn. KPON — jich] vyn. C — [libosti a k] vyn. KPRCNU; v K teprve pozd. přípisek: [pejše] — 153 také i vlasy C — tírajíc (!) R, a vy- tírajíce U — jimi] vyn. K — drahému] Pánu KPN — 154 také kála C — nohy Pánu Ježíšovi N — líbala drahému Pánu Ježíšovi C — in marg. K na příslušných místech přípisky, čím hřešila: [očima], [vlasy], [usty], [vším] — 155 jemu] tělu K, jemu ve zlém C — měkým ... odievajíc] vyn. U — je] jej R — 156 na zemi] vyn. U — k nohám Pána (Páně C) Ježíšovým (Ježíše U) RCU — rozprostřevši se PCN — 157 nelitujíc již (+ nic C) KPCN — toho těla] vyn. RU — 157—158 ani rúcha . . . pokora!] vyn. KPCN — 157 šanujíc] vyn. U — válela se jest okolo noh RU — 158 zzadu, válejíci se RU — zpod R — tak již C — 159—160 do sebe . . . neřádných] neřádných v sobě milování U — 160 tolikéž toliko KC, tolik NU — toho] vyn. K — 161 každý vyn. U — že, kdož koliv U — nečini U — 162 to všecko U — jako sukni U — 162—163 sukně ... haléř] do (+ toho N) posledního haléře PNC — 162 plášť U — 163 šlojíře, kožichy RU — 163—164 «aby ... požívati vyn. BPON — 164 jeho] vyn. K — že ten žádný N — 164—165 žádný ... odpustil] a kdo toho tak nečiní, nejni kající a neodpustí ť mu milý Bůh hříchů jeho U — 165 aby] aniž N — hříchův odpustí N — Toto pak P. Toto ť pak bejvá mezi lidmi mnohejmi C — ješto] an U — lidé] vyn. C, mnozí U — 166 onino se kají C — břichem] hříchův R, vyn. U;inmarg. K: [břichem] — «že vyn. B — Kale a B — 167 lají C — [utrhá] vyn. KPRCU, zlořečí N — mluví, nešlechetně, oplzle, smilně RU, mluví oplzle, neřádně daremné řeči C — daremné to pokání] darmo KP, daremní postem pokání R, to ť jest nadarmo N, vyn. CU — Onenno» Jiný B, Onenno teď R — in marg. K: [očima] — 168 se kaje] vyn. PCN — (že teď vyn. B, 53*
835 myla; opět hřešila vlasy, požívajíc jich k svéj [libosti a k) okrase — kála se vlasy, utierajíc jimi nohy drahému Ježíšovi; usty hřešila marným mluvením — usty se kála, nohy líbajíc; hřešila 155 vším tělem, jemu povolujíc, měkým oděvem je odievajíc — již se vším tělem kála, že padla na zemi, k nohám rozprostřela se, nelitujíc toho těla ani rúcha svého šanujíc, než válejíc se u noh Páně, a to szadu, někde pod lavicí. Ó jaká pokora! A tak, jakož mluví svatý Řehoř, že, kolikož koli měla do sebe prvé kochání 160 neřádných v svém těle, tolikéž jest vydala obětí z toho těla milému Bohu. Ba, věz to zajisté, každý, ktož koli toho neučiní, aby všechen sám se i vše, což má, obrátil k vuoli boží — sukně, rukávy, pláště, blány, šlojíře, poslední haléř aby hleděl k vuoli boží obrátiti a vedlé jeho vuole toho požívati) —, žádný nemuož právě kající 165 býti, aby mu Buoh hříchy odpustil! Toto, ješto se lidé kají oniem i oniem, onenno se kaje břichem, že se postí, Kale usty laje, [utrhá,] zle mluví — daremné to pokání! Onenno očima R, svejmi slzami C — jeho svaté nohy C — 152 umývala KC — opět] vyn. KPON — jich] vyn. C — [libosti a k] vyn. KPRCNU; v K teprve pozd. přípisek: [pejše] — 153 také i vlasy C — tírajíc (!) R, a vy- tírajíce U — jimi] vyn. K — drahému] Pánu KPN — 154 také kála C — nohy Pánu Ježíšovi N — líbala drahému Pánu Ježíšovi C — in marg. K na příslušných místech přípisky, čím hřešila: [očima], [vlasy], [usty], [vším] — 155 jemu] tělu K, jemu ve zlém C — měkým ... odievajíc] vyn. U — je] jej R — 156 na zemi] vyn. U — k nohám Pána (Páně C) Ježíšovým (Ježíše U) RCU — rozprostřevši se PCN — 157 nelitujíc již (+ nic C) KPCN — toho těla] vyn. RU — 157—158 ani rúcha . . . pokora!] vyn. KPCN — 157 šanujíc] vyn. U — válela se jest okolo noh RU — 158 zzadu, válejíci se RU — zpod R — tak již C — 159—160 do sebe . . . neřádných] neřádných v sobě milování U — 160 tolikéž toliko KC, tolik NU — toho] vyn. K — 161 každý vyn. U — že, kdož koliv U — nečini U — 162 to všecko U — jako sukni U — 162—163 sukně ... haléř] do (+ toho N) posledního haléře PNC — 162 plášť U — 163 šlojíře, kožichy RU — 163—164 «aby ... požívati vyn. BPON — 164 jeho] vyn. K — že ten žádný N — 164—165 žádný ... odpustil] a kdo toho tak nečiní, nejni kající a neodpustí ť mu milý Bůh hříchů jeho U — 165 aby] aniž N — hříchův odpustí N — Toto pak P. Toto ť pak bejvá mezi lidmi mnohejmi C — ješto] an U — lidé] vyn. C, mnozí U — 166 onino se kají C — břichem] hříchův R, vyn. U;inmarg. K: [břichem] — «že vyn. B — Kale a B — 167 lají C — [utrhá] vyn. KPRCU, zlořečí N — mluví, nešlechetně, oplzle, smilně RU, mluví oplzle, neřádně daremné řeči C — daremné to pokání] darmo KP, daremní postem pokání R, to ť jest nadarmo N, vyn. CU — Onenno» Jiný B, Onenno teď R — in marg. K: [očima] — 168 se kaje] vyn. PCN — (že teď vyn. B, 53*
Strana 836
836 se kaje, že ted ráno vstane), ale proto oplzle zhlédne. Onenno ušima, že teď na kázanie jde, ale nečini tak, jako 170 slyší. A druzí pak jednicm chtic se všech hřiechuov pokáti, že se teď postie, jako by právě jedniem lékařstvím chtěl každú nemoc zhojiti. Ba, nebude ť nic, musí ť všecko k vuoli boží uplně býti obráceno, jinak se nenaděj, by ť Buoh hřiechy odpustil!) Než pak zvláště těchto šest věcí měla do sebe tato šťastná 175«a svatá Maří Magdalena: stud, bázen, bolest, opovržení samé sebe, milost a náboženství. Prvé, stud měla do sebe, že szadu k jeho drahým nohám přistúpila; nesmějíc spředu pro veliký stud přistúpiti, než n jako by se přikradla szadu. Nebo to jest B 595 počátek právě kajících a pravého pokání, stud. A pro tu 180 pro jednu příčinu zpověd jest ustanovena, že se člověk nemuož tak styděti před Bohem, ale aby se as před člověkem styděl. A že stud uvodí mauku na člověka a s těžkostí přichází, protož již počíná ubývati oné múky, kteréž jest zaslúžil člověk hříchem. A jest stud Ktrápenie nějaké proti přirození. Jako vídáte, když že RU — vstávaje B — ale] a U — 168—169 zhlédne. Onenno hledí. Též B — 168 zhlédne] vzhlídati bude RU, zhlédá N, zhlédne Lonenno chce samau vírau Pána Boha uctiti pravíce, že ho sama víra ospravedlní a spasí] K — 169 in marg. K: [ušima] — 169—173 «že teď ... od- pustil teď slyší slovo boží, a skutkem nic nezachovává. Ba, jinakové ť musí býti pokání B — 169 teď) vyn. U, teď do kostela na mši neb C — jde] poslauchá slova božího RU — ale nečiní] a činí U — jako] kterak N — 170 slyší ... chtie se] chtě (chtí R) se jedním (+ pokáním U) RU — druzí] někteří C — pokáti] káti a vodbyti U — 171 teď] vyn. U — postí, rovně tak N, popostí R — právě] vyn. N, teď U — jediným RU — nemoc, neduh anebo ránu C — 172 nic] tak nic, než U — 172—173 býti obrá- ceno] obrátiti K — 173 nikoli nenadej RU — by ť tobě milej N — od- pustil [a spasil] K — 174 Než] A PCN — pak] vyn. RU — tato šťastná a] vyn. U — 175 ka svatá žena kající B — Maria KPRU — 175—176 jedno stud, druhé bázen, třetie bolest, čtvrté opovrženie sama sebe, páté milost, šest nábo- ženstvie K — 175 sama PCNU — 176 Prvé] Najprvé K, Jedno PC, Předně N — szadu] pozadu N — 177 drahým] vyn. U — 178 než .. . szadu] vyn. KPCN — by se] vyn. RU — přikradla se a přilaudila teď RU — zzadu k nohám jeho pro stud RU — Nebo to] Ten ť N — 179 právě kajících a vyn. B — pokání činících C — stud] styděti se N — 180 in marg. B (červeně): nota zpověd — ustavena KP — 181 ale aby se] vyn. PC — ale] vyn. N — aspoň KN, asa se P, asi RCU — člověkem] lidmi RU, člověkem aspoň aby se C — zastyděl KP — 182 A] Ale RU — mauku a hanbu C — to přichází N — protož tu N — 184 trpení B, že trápení R — nějaké jakés' N — po přirození v Bomylem: aby se krev zhuoru
836 se kaje, že ted ráno vstane), ale proto oplzle zhlédne. Onenno ušima, že teď na kázanie jde, ale nečini tak, jako 170 slyší. A druzí pak jednicm chtic se všech hřiechuov pokáti, že se teď postie, jako by právě jedniem lékařstvím chtěl každú nemoc zhojiti. Ba, nebude ť nic, musí ť všecko k vuoli boží uplně býti obráceno, jinak se nenaděj, by ť Buoh hřiechy odpustil!) Než pak zvláště těchto šest věcí měla do sebe tato šťastná 175«a svatá Maří Magdalena: stud, bázen, bolest, opovržení samé sebe, milost a náboženství. Prvé, stud měla do sebe, že szadu k jeho drahým nohám přistúpila; nesmějíc spředu pro veliký stud přistúpiti, než n jako by se přikradla szadu. Nebo to jest B 595 počátek právě kajících a pravého pokání, stud. A pro tu 180 pro jednu příčinu zpověd jest ustanovena, že se člověk nemuož tak styděti před Bohem, ale aby se as před člověkem styděl. A že stud uvodí mauku na člověka a s těžkostí přichází, protož již počíná ubývati oné múky, kteréž jest zaslúžil člověk hříchem. A jest stud Ktrápenie nějaké proti přirození. Jako vídáte, když že RU — vstávaje B — ale] a U — 168—169 zhlédne. Onenno hledí. Též B — 168 zhlédne] vzhlídati bude RU, zhlédá N, zhlédne Lonenno chce samau vírau Pána Boha uctiti pravíce, že ho sama víra ospravedlní a spasí] K — 169 in marg. K: [ušima] — 169—173 «že teď ... od- pustil teď slyší slovo boží, a skutkem nic nezachovává. Ba, jinakové ť musí býti pokání B — 169 teď) vyn. U, teď do kostela na mši neb C — jde] poslauchá slova božího RU — ale nečiní] a činí U — jako] kterak N — 170 slyší ... chtie se] chtě (chtí R) se jedním (+ pokáním U) RU — druzí] někteří C — pokáti] káti a vodbyti U — 171 teď] vyn. U — postí, rovně tak N, popostí R — právě] vyn. N, teď U — jediným RU — nemoc, neduh anebo ránu C — 172 nic] tak nic, než U — 172—173 býti obrá- ceno] obrátiti K — 173 nikoli nenadej RU — by ť tobě milej N — od- pustil [a spasil] K — 174 Než] A PCN — pak] vyn. RU — tato šťastná a] vyn. U — 175 ka svatá žena kající B — Maria KPRU — 175—176 jedno stud, druhé bázen, třetie bolest, čtvrté opovrženie sama sebe, páté milost, šest nábo- ženstvie K — 175 sama PCNU — 176 Prvé] Najprvé K, Jedno PC, Předně N — szadu] pozadu N — 177 drahým] vyn. U — 178 než .. . szadu] vyn. KPCN — by se] vyn. RU — přikradla se a přilaudila teď RU — zzadu k nohám jeho pro stud RU — Nebo to] Ten ť N — 179 právě kajících a vyn. B — pokání činících C — stud] styděti se N — 180 in marg. B (červeně): nota zpověd — ustavena KP — 181 ale aby se] vyn. PC — ale] vyn. N — aspoň KN, asa se P, asi RCU — člověkem] lidmi RU, člověkem aspoň aby se C — zastyděl KP — 182 A] Ale RU — mauku a hanbu C — to přichází N — protož tu N — 184 trpení B, že trápení R — nějaké jakés' N — po přirození v Bomylem: aby se krev zhuoru
Strana 837
837 185 se někto zastydí, an se zardí, nebo krev zhuoru line se od srdce «na) líce; a to jest proti přirození, aby se krev zhuoru táhla, neb jest těžka, a těžká věc od přirození táhne se doluov, a lehká zhuoru. Protož, ktož se toho varuje, aby se nestyděl na zpovědi, a nechce se právě vyznati hříchuov, než [zajmlčí, zatají, 190 opremuje, obloží, aby kněz právě neporozuměl, aneb jde k tomu knězi, kde by se méně styděl: takový každý se varuje počátku pravého pokání a dostiučinění za hříchy. Nebo toto věz, člověče, že stud jest jako díl mučedlnictva a rovná se mučedln ictvu), nebo mučedlník uom) se Kmečem krev vylévá, a tuto také 195 krev [silně] od srdce vzhuoru na líce se vyline. To již máme, žeMagdalena měla [takový] stud. Druhé, měla bázen a z té bázni nestála, ale padla na zemi. A ktož jest v hříchy padal, potřebí ť jest mu ustavičně bázni všady, aby nikdež sobě nedoufal, nebo neví, odpustí-li jemu táhla, neb jest těžka; a těžká věc od přirození (celá tato část patří až o něco dále; písař také postřehl svůj omyl a červeně tato slova škrtl) — vídáte] to spatřujeme N — 185 někto] kdo U — zastydí] stydí C — gan že BU, až R, ihned N — line] dme RU, 1ne N — 186 «na v B — líce, totiž na tvář C — proti] vyn. (!) C — 187 těžka] věc těžká N — od přirození z přirození N, oby- čejně U — 188 a lehká] lehká pak N — pův. v K nevaruje, ale tečky nad ne-značí, aby se nečtlo — 188—189 na zpovědi, a vyn. KPON — 189 nechtě P, ten nechce NC — se] vyn. U — káti a vyznati PNC — svejch hříchův C — než vyn. KPCN — mlčí KPRCNU — za- tajuje C, tají U — 190 opremuje] neb KPON — obloží] vomluví N, vyn. U — nemohl porozuměti N — aneb] a U — 191 kde] před kterým N, kteréhož C — kde by] aby P — takový ten KP, ten a takovej C — každý vyn. KPCNU — již varuje KPON — 192 dosti činěnie KPON — své hříchy C — toto věz] vyn. P — 192—193 toto ... že] vyn. K, člověčí N — 192 člověk U — 193 že] vyn. P — nějaký díl C, částka a díl U — a rovná se mučedlnictvu vyn. U — rovná se poněkud C — mučedlnictvu mu- čedlníku B — 194 mučedlníku BCU — Kmečem vyn. B, vostrým mečem N — a] tak N — také] vyn. N — 192 [silně] vyn. KPRCNU — vyline line KPC, lne N, dme RU — 195—196 To . . . že jakož toto B — již ... Magdalena] jest Magdaleně nejprv, ana nejprvé U — 195 máme o prvním R, máme o tom N — 196 Magdalena] tato Magdalena R, se jest Magdalena styděla a tak K — [takový vyn. KPRCNU — stud do sebe C, stud, to jest gruntovní začátek svatého pokání N — 197 měla do sebe C — bázeň boží C — bázně NCU — ale] než N — upadla N — 198 A] I pak C, Ach U — v hříchy smrtedlné C — padl KR — ustavičné KPNU — bázně (+ boží C) RCNU — 199 všady] všudy, na každém místě NC, v duši a U — nikdy P — nedoufal] se nezaliboval N,
837 185 se někto zastydí, an se zardí, nebo krev zhuoru line se od srdce «na) líce; a to jest proti přirození, aby se krev zhuoru táhla, neb jest těžka, a těžká věc od přirození táhne se doluov, a lehká zhuoru. Protož, ktož se toho varuje, aby se nestyděl na zpovědi, a nechce se právě vyznati hříchuov, než [zajmlčí, zatají, 190 opremuje, obloží, aby kněz právě neporozuměl, aneb jde k tomu knězi, kde by se méně styděl: takový každý se varuje počátku pravého pokání a dostiučinění za hříchy. Nebo toto věz, člověče, že stud jest jako díl mučedlnictva a rovná se mučedln ictvu), nebo mučedlník uom) se Kmečem krev vylévá, a tuto také 195 krev [silně] od srdce vzhuoru na líce se vyline. To již máme, žeMagdalena měla [takový] stud. Druhé, měla bázen a z té bázni nestála, ale padla na zemi. A ktož jest v hříchy padal, potřebí ť jest mu ustavičně bázni všady, aby nikdež sobě nedoufal, nebo neví, odpustí-li jemu táhla, neb jest těžka; a těžká věc od přirození (celá tato část patří až o něco dále; písař také postřehl svůj omyl a červeně tato slova škrtl) — vídáte] to spatřujeme N — 185 někto] kdo U — zastydí] stydí C — gan že BU, až R, ihned N — line] dme RU, 1ne N — 186 «na v B — líce, totiž na tvář C — proti] vyn. (!) C — 187 těžka] věc těžká N — od přirození z přirození N, oby- čejně U — 188 a lehká] lehká pak N — pův. v K nevaruje, ale tečky nad ne-značí, aby se nečtlo — 188—189 na zpovědi, a vyn. KPON — 189 nechtě P, ten nechce NC — se] vyn. U — káti a vyznati PNC — svejch hříchův C — než vyn. KPCN — mlčí KPRCNU — za- tajuje C, tají U — 190 opremuje] neb KPON — obloží] vomluví N, vyn. U — nemohl porozuměti N — aneb] a U — 191 kde] před kterým N, kteréhož C — kde by] aby P — takový ten KP, ten a takovej C — každý vyn. KPCNU — již varuje KPON — 192 dosti činěnie KPON — své hříchy C — toto věz] vyn. P — 192—193 toto ... že] vyn. K, člověčí N — 192 člověk U — 193 že] vyn. P — nějaký díl C, částka a díl U — a rovná se mučedlnictvu vyn. U — rovná se poněkud C — mučedlnictvu mu- čedlníku B — 194 mučedlníku BCU — Kmečem vyn. B, vostrým mečem N — a] tak N — také] vyn. N — 192 [silně] vyn. KPRCNU — vyline line KPC, lne N, dme RU — 195—196 To . . . že jakož toto B — již ... Magdalena] jest Magdaleně nejprv, ana nejprvé U — 195 máme o prvním R, máme o tom N — 196 Magdalena] tato Magdalena R, se jest Magdalena styděla a tak K — [takový vyn. KPRCNU — stud do sebe C, stud, to jest gruntovní začátek svatého pokání N — 197 měla do sebe C — bázeň boží C — bázně NCU — ale] než N — upadla N — 198 A] I pak C, Ach U — v hříchy smrtedlné C — padl KR — ustavičné KPNU — bázně (+ boží C) RCNU — 199 všady] všudy, na každém místě NC, v duši a U — nikdy P — nedoufal] se nezaliboval N,
Strana 838
838 200«Buch» hříchy čili nic, přijme-li jej na milost či do pekla pošle), setrvá-li již v pokání či zase v hřiechy padne). Nebo svatý Remigius dí, že v těch lidech dobrých, již kajících, dva pány ještě jsta a každý chce, aby jemu slúžil, a velmi sta sobě odporná: jeden pán — zápal od přirození a náchylnost 205 ke zlému, a druhý pán — rozum osvícený; onen Kpán vždy táhne k hříchóm, aby tělu povolil, a rozum táhne a okazuje, aby nepovoloval [k) hříchu. I protož ustavičný boj musí člověk míti a báti se, aby někdy tomu pánu nepovolil a nebyl služeb- níkem hřícha. Třetí, tato kající měla jest bolest a z té bolesti plakala jest hojně želejíci, že jest kdy tak dobrého Boha hněvala. Též ť má právě u kající učiniti, aby často zpomínal na své hříchy B 596 a jich želel, plakal, Kkvielil, stýskal sobě, že jest Boha hně- val; jako David říkával: »Hřích muoj proti mně jest vždycky«. Čtvrté, měla opovržení sam«a sebe, neb padla k nohám, jako by řekla: »Ba, milý Pane, hodna ť sem pro mé hříchy, aby mě těmi nohami strčil do horúcího pekla!« A tak má každý člověk 210 215 nezaufal, a také v se nedaufal U — neví člověk C — 200 Buoh» vyn. B — hříchy jeho C — nic] zadrží N — jej] je K — či] či jej C — do pekla pošle nepřijme B — 201 «již vyn. BU — v svatém pokání N — zase .. . padne) nesetrvá B — padne) se navrátí N — 203 páni C — jsta] jsau PCNU, ste R — každý z nich N — 203—204 a velmi ... od- porná vyn. B — 203 sta] jsau PN, ste již RU — 204 odporní RNU — jeden] jediné (!) U — jest zápal (+ hned U) NU — náklonnost N — 205 rozum osvícený] osvícení (+ k dobrému U) RU — Kpán vždy» první B, pán, náchylnost přirozená, vždy RU — 206 k hříchom] ke zlému U — 207 [k] vyn. KPRU — hříchům CU — 208 vésti a míti C — někdy] nikda KRU — 209 hříchův U — 210 Třetí, že U — tato kající] vyn. KPCN, tato přešťastná hříšnice RU — bolest neb (a U) žalost KPCNU — «bolesti vyn. B, bolesti a žalosti C — 211 hojně želejíci] hojné slzy vylévajíci N, velmi želejíce toho U — dobrého a dobrotivého C — Boha] Pána NC — Též ť] Tak NU — 213 jich] již K — plakal] vyn. PON - «kvielil vyn. B — stýskal sobě] vyn. KPCN — sobě na ně U — (že ... hněval vyn. B — jest] nimi U — Boha dobrého N, Boha dobrotivého a milosrdného C — 214 David svatý RU, David milej C — řiekal KP — Prý, hřích N — 215 Čtvrté, že U — samé B — neb] neb měla víru RU — 216 Ba] vyn. N — můj milej C — milý Pane] vyn. KPN — hodna] Zaslaužila N — pro mé hříchy] toho KPCN — 217 mě] mne pro mé hříchy U — těmi) vyn. RU — nohama (+ svýma N) PN — sstrčil K, postrčil R, potřel (!) U — haurycího (ps. hauryczyho!) C — každý vyn. KPN — 218 učiniti] 214 Podle Ž. 51, 5 —
838 200«Buch» hříchy čili nic, přijme-li jej na milost či do pekla pošle), setrvá-li již v pokání či zase v hřiechy padne). Nebo svatý Remigius dí, že v těch lidech dobrých, již kajících, dva pány ještě jsta a každý chce, aby jemu slúžil, a velmi sta sobě odporná: jeden pán — zápal od přirození a náchylnost 205 ke zlému, a druhý pán — rozum osvícený; onen Kpán vždy táhne k hříchóm, aby tělu povolil, a rozum táhne a okazuje, aby nepovoloval [k) hříchu. I protož ustavičný boj musí člověk míti a báti se, aby někdy tomu pánu nepovolil a nebyl služeb- níkem hřícha. Třetí, tato kající měla jest bolest a z té bolesti plakala jest hojně želejíci, že jest kdy tak dobrého Boha hněvala. Též ť má právě u kající učiniti, aby často zpomínal na své hříchy B 596 a jich želel, plakal, Kkvielil, stýskal sobě, že jest Boha hně- val; jako David říkával: »Hřích muoj proti mně jest vždycky«. Čtvrté, měla opovržení sam«a sebe, neb padla k nohám, jako by řekla: »Ba, milý Pane, hodna ť sem pro mé hříchy, aby mě těmi nohami strčil do horúcího pekla!« A tak má každý člověk 210 215 nezaufal, a také v se nedaufal U — neví člověk C — 200 Buoh» vyn. B — hříchy jeho C — nic] zadrží N — jej] je K — či] či jej C — do pekla pošle nepřijme B — 201 «již vyn. BU — v svatém pokání N — zase .. . padne) nesetrvá B — padne) se navrátí N — 203 páni C — jsta] jsau PCNU, ste R — každý z nich N — 203—204 a velmi ... od- porná vyn. B — 203 sta] jsau PN, ste již RU — 204 odporní RNU — jeden] jediné (!) U — jest zápal (+ hned U) NU — náklonnost N — 205 rozum osvícený] osvícení (+ k dobrému U) RU — Kpán vždy» první B, pán, náchylnost přirozená, vždy RU — 206 k hříchom] ke zlému U — 207 [k] vyn. KPRU — hříchům CU — 208 vésti a míti C — někdy] nikda KRU — 209 hříchův U — 210 Třetí, že U — tato kající] vyn. KPCN, tato přešťastná hříšnice RU — bolest neb (a U) žalost KPCNU — «bolesti vyn. B, bolesti a žalosti C — 211 hojně želejíci] hojné slzy vylévajíci N, velmi želejíce toho U — dobrého a dobrotivého C — Boha] Pána NC — Též ť] Tak NU — 213 jich] již K — plakal] vyn. PON - «kvielil vyn. B — stýskal sobě] vyn. KPCN — sobě na ně U — (že ... hněval vyn. B — jest] nimi U — Boha dobrého N, Boha dobrotivého a milosrdného C — 214 David svatý RU, David milej C — řiekal KP — Prý, hřích N — 215 Čtvrté, že U — samé B — neb] neb měla víru RU — 216 Ba] vyn. N — můj milej C — milý Pane] vyn. KPN — hodna] Zaslaužila N — pro mé hříchy] toho KPCN — 217 mě] mne pro mé hříchy U — těmi) vyn. RU — nohama (+ svýma N) PN — sstrčil K, postrčil R, potřel (!) U — haurycího (ps. hauryczyho!) C — každý vyn. KPN — 218 učiniti] 214 Podle Ž. 51, 5 —
Strana 839
839 kající učiniti, často se vinen dávaje milému Bohu, všeho se hoden činiti, což na ň Kmilý Buch dopustí, Křka: »Milý Pane, hoden ť 220 jsem viece pro mé hřiechy!«. Páté, měla milost a z té milosti líbala nohy Pána Ježíše. Tak má do kajícého býti, aby děkoval milému Bohu a srdečně jej z toho zamiloval, že, když jsi hřešil, že jest ihned nedopustil ďáblu milý Buoh», aby tě udávil, aneb že tebe ihned neumořil a do 225 pekla neposlal, «ale) popřál ť času, živnosti ku pokání a že, jedno chceš-li sám, že on, milý Pán, jest hotov tě na milost při- jieti). Nebo toto věz každý zajisté, by ť milý Buch dopustil, jakž jsi [ty] rychle [vlpadl v hřích smrtedlný, že ť by tebe ďábel nemeškal té hodiny o hrdlo připraviti, aby potom zase ku 230 pokání nepřišel. I má ť člověk z toho velmi zamilovati «toho) drahého Boha, z jeho velikého milosrdenství. Šesté, měla do sebe náboženství a z toho šla, pracovala, hanby se opováživši, do domu Šimona malomocného. Téhož ť učiniti, aby často zpomínal na své hřiechy a již želel, plakal, kvielil K — milému Bohu] vyn. KPN — hodným U — 219 Kmilý vyn. B, koli milý PRC — 219—220 Křka . .. hřiechy!« vyn. B — 220 viece] větší P, většího trestání (+ a pokuty C) NC — 221 z té veliké N — nohy] vyn. RU — milému Pánu Ježíšovi C — 222 kajícého] kajících lidí C, kajícího člověka ten spůsob dobrý N — býti, totiž N — 223 když jsi] si kdy U — ty hřešil C, zhřešil U — že jest ihned] a že na ně tehdáž U — dábly R, dáblům U — 224 «milý Buoh vyn. B — udávili RU — aneb] a kál se z hříchů a miloval Boha U — 225 tebe neposlal R, ihned neposlal U — «ale) než B, a R — živnosti] milosti RU, a života propůjčil N — k svatému pokání C — 225—227 «že, jedno ... přijieti hotov ť jest milost svú dáti B — 226 jedno] toliko N — chceš-li sám] budeš-li sám chtíti RU — jest] vždycky N — těj také U — svau milost R — 227 toto] to C, vyn. KPN — každý] vyn. PCN, každý z vás RU — každý zajisté] že jest toto jisté K — zajisto R — by ť] by ť byl K, že, kdyby U — 228 [ty] vyn. KPRCNU — rychle zhřešil a C — padl KPRCN, upadl U — v hřiechy smrtedlné K — tebe] tobě RU — 229 té hodiny] vyn. KPCN, té hodiny ihned U, té hodiny hrdla strhnauti a R — hrdla (!) B, hrdlo tě RU — potom] vyn. U — zase] vyn. KPCN — 230 z toho] vyn. K — toho vyn. BU — 231 drahého] dobrého KP, dobrotivého Pána C, Pána U — z jeho . . . milosrdenství] vyn. KPCN, nesmírnýho v jeho velikým milosrdenstvím (!) R, Ó lásko věčrá, čím ť se odplatíme? U 232 Šesteré (!) U — do sebe] vyn. KPCN — 233 opováživši] vá- živši KR (alev K předtím, asi později, drobně připsáno: od-); opovážila a šla U — Šimonova K — malomocného] vyn. K, trudo-
839 kající učiniti, často se vinen dávaje milému Bohu, všeho se hoden činiti, což na ň Kmilý Buch dopustí, Křka: »Milý Pane, hoden ť 220 jsem viece pro mé hřiechy!«. Páté, měla milost a z té milosti líbala nohy Pána Ježíše. Tak má do kajícého býti, aby děkoval milému Bohu a srdečně jej z toho zamiloval, že, když jsi hřešil, že jest ihned nedopustil ďáblu milý Buoh», aby tě udávil, aneb že tebe ihned neumořil a do 225 pekla neposlal, «ale) popřál ť času, živnosti ku pokání a že, jedno chceš-li sám, že on, milý Pán, jest hotov tě na milost při- jieti). Nebo toto věz každý zajisté, by ť milý Buch dopustil, jakž jsi [ty] rychle [vlpadl v hřích smrtedlný, že ť by tebe ďábel nemeškal té hodiny o hrdlo připraviti, aby potom zase ku 230 pokání nepřišel. I má ť člověk z toho velmi zamilovati «toho) drahého Boha, z jeho velikého milosrdenství. Šesté, měla do sebe náboženství a z toho šla, pracovala, hanby se opováživši, do domu Šimona malomocného. Téhož ť učiniti, aby často zpomínal na své hřiechy a již želel, plakal, kvielil K — milému Bohu] vyn. KPN — hodným U — 219 Kmilý vyn. B, koli milý PRC — 219—220 Křka . .. hřiechy!« vyn. B — 220 viece] větší P, většího trestání (+ a pokuty C) NC — 221 z té veliké N — nohy] vyn. RU — milému Pánu Ježíšovi C — 222 kajícého] kajících lidí C, kajícího člověka ten spůsob dobrý N — býti, totiž N — 223 když jsi] si kdy U — ty hřešil C, zhřešil U — že jest ihned] a že na ně tehdáž U — dábly R, dáblům U — 224 «milý Buoh vyn. B — udávili RU — aneb] a kál se z hříchů a miloval Boha U — 225 tebe neposlal R, ihned neposlal U — «ale) než B, a R — živnosti] milosti RU, a života propůjčil N — k svatému pokání C — 225—227 «že, jedno ... přijieti hotov ť jest milost svú dáti B — 226 jedno] toliko N — chceš-li sám] budeš-li sám chtíti RU — jest] vždycky N — těj také U — svau milost R — 227 toto] to C, vyn. KPN — každý] vyn. PCN, každý z vás RU — každý zajisté] že jest toto jisté K — zajisto R — by ť] by ť byl K, že, kdyby U — 228 [ty] vyn. KPRCNU — rychle zhřešil a C — padl KPRCN, upadl U — v hřiechy smrtedlné K — tebe] tobě RU — 229 té hodiny] vyn. KPCN, té hodiny ihned U, té hodiny hrdla strhnauti a R — hrdla (!) B, hrdlo tě RU — potom] vyn. U — zase] vyn. KPCN — 230 z toho] vyn. K — toho vyn. BU — 231 drahého] dobrého KP, dobrotivého Pána C, Pána U — z jeho . . . milosrdenství] vyn. KPCN, nesmírnýho v jeho velikým milosrdenstvím (!) R, Ó lásko věčrá, čím ť se odplatíme? U 232 Šesteré (!) U — do sebe] vyn. KPCN — 233 opováživši] vá- živši KR (alev K předtím, asi později, drobně připsáno: od-); opovážila a šla U — Šimonova K — malomocného] vyn. K, trudo-
Strana 840
840 jest potřebí právě kajícím, aby šli, pracovali o své spasení, jdúc 235 na slovo boží do kosteluov�, na modlitby; a to ť by bylo ne- jednú lépe člověku, když přijde do kostela, zbera se, těch šest kusuov vzíti před oči a poobierati se s tím, porozjímati toho, nežli nejednú ty páteře leptati jinam mysle, jakož usta navykla klapati. Než pak, že jest tato Magdalena nepadla k jedné noze Páně, ale k oběma. Ty nohy vykládají světí řkúc, že jedna noha jest spravedlnost a druhá milosrdenství. S těmi oběma nohama má se člověk kající obierati a padati k nim, ale ne k jedné. Neb dí svatý Jan Zlatá usta: »Ó blahoslavené a přešťast»né srdce, v kteréž 245 těto obě noze vkročíta!« I má ť se člověk obierati s těmi to] nohami, jedno hledě k jeho milosrdenství, kterak on, milý Buoh, z svého milosrdenství svých daruov i nepřestává dávati člověku; B 597 kterak opět, když jest byl v hříších, neumořil ho, ale dal jemu ku pokání přijíti; opět, že na ň nedopustil, aby v některé hříchy 250 padal, a ty necizoložil a žádného s' nezabil, sodomskými hříchy nehřešil; z toho chval milého Boha, neb ť se s tebú stalo z jeho milosrdenství. Nebo, by ť on Kdopustil a nezachoval, nemohl by pomysliti těch hříchuov, aby v ně neupadl; pakli jsi padl 240 vatého, jinak malomocného N — 234 právě a věrně RU — kajícímu U — šel a pracoval U — 235 k slovu božímu U — do kosteluov� vyn. BU, do kostela C — na modlitby] na modlení U, aneb kde kolivěk jinde do shromáždění věrnejch a na svaté modlitby C — 235—236 nejednú] mnohem N — nejednú lépe] nejlépe U — 236 do kostela, zbera se] k slovu božímu, maje skraušení U — zbera se vážně C — 237 «porozjímati toho vyn. B, a rozjímati U — 238 nejednú . .. mysle] blentují a při tom jinam myslí U — nejednú] jedno R, vyn. NC — páteře tak, jakž vy říkáte C — leptati] tlamati R, šeptati a leptati C, říkati N — 239 klapati] vyn. CU — 240 Než pak] Ale U — 241 k oběma padla K — 242 oběmi RU — nohami KRCU — 243 ale] a U — k jedné toliko NC — 244 Zlatoustý KPRCNU — blahoslavené] blažené KPR — přešťasné B — to srdce U — v kteréž kteréž RU — 245 těto .. . noze] skrze tyto obě nohy U — tyto KPCN, k týto R — obědvě N, dvě C — vkročí P, kročíte R, vkračují N, vkročí v pravé pokání U — tak obierati K, povobírati RU — těmi KPRONU — 246 hleděti KU, hledíc N — jeho] vyn. U — velikému milosrdenství N — 247 velikého (neobsáhlého N) milosrdenství PNC — 248 byl] trval a vězel N, byl člověk C — 249 pokání svatému C — 249—255 opět ... učinilo!] vyn. PON — 250 padl K — a ty] aby KU — a] vyn. KU — žádného] vyn. U — s'] vyn. KRU — 251 nehřešil] že si se nepoškvrnil U — z toho] vyn. U — neb ť] že U — to s tebú K — z jeho] jeho U — 252 kdyby U — Kdopustil a vyn. B — 253 pomysliti] dopustiti K — hříchů
840 jest potřebí právě kajícím, aby šli, pracovali o své spasení, jdúc 235 na slovo boží do kosteluov�, na modlitby; a to ť by bylo ne- jednú lépe člověku, když přijde do kostela, zbera se, těch šest kusuov vzíti před oči a poobierati se s tím, porozjímati toho, nežli nejednú ty páteře leptati jinam mysle, jakož usta navykla klapati. Než pak, že jest tato Magdalena nepadla k jedné noze Páně, ale k oběma. Ty nohy vykládají světí řkúc, že jedna noha jest spravedlnost a druhá milosrdenství. S těmi oběma nohama má se člověk kající obierati a padati k nim, ale ne k jedné. Neb dí svatý Jan Zlatá usta: »Ó blahoslavené a přešťast»né srdce, v kteréž 245 těto obě noze vkročíta!« I má ť se člověk obierati s těmi to] nohami, jedno hledě k jeho milosrdenství, kterak on, milý Buoh, z svého milosrdenství svých daruov i nepřestává dávati člověku; B 597 kterak opět, když jest byl v hříších, neumořil ho, ale dal jemu ku pokání přijíti; opět, že na ň nedopustil, aby v některé hříchy 250 padal, a ty necizoložil a žádného s' nezabil, sodomskými hříchy nehřešil; z toho chval milého Boha, neb ť se s tebú stalo z jeho milosrdenství. Nebo, by ť on Kdopustil a nezachoval, nemohl by pomysliti těch hříchuov, aby v ně neupadl; pakli jsi padl 240 vatého, jinak malomocného N — 234 právě a věrně RU — kajícímu U — šel a pracoval U — 235 k slovu božímu U — do kosteluov� vyn. BU, do kostela C — na modlitby] na modlení U, aneb kde kolivěk jinde do shromáždění věrnejch a na svaté modlitby C — 235—236 nejednú] mnohem N — nejednú lépe] nejlépe U — 236 do kostela, zbera se] k slovu božímu, maje skraušení U — zbera se vážně C — 237 «porozjímati toho vyn. B, a rozjímati U — 238 nejednú . .. mysle] blentují a při tom jinam myslí U — nejednú] jedno R, vyn. NC — páteře tak, jakž vy říkáte C — leptati] tlamati R, šeptati a leptati C, říkati N — 239 klapati] vyn. CU — 240 Než pak] Ale U — 241 k oběma padla K — 242 oběmi RU — nohami KRCU — 243 ale] a U — k jedné toliko NC — 244 Zlatoustý KPRCNU — blahoslavené] blažené KPR — přešťasné B — to srdce U — v kteréž kteréž RU — 245 těto .. . noze] skrze tyto obě nohy U — tyto KPCN, k týto R — obědvě N, dvě C — vkročí P, kročíte R, vkračují N, vkročí v pravé pokání U — tak obierati K, povobírati RU — těmi KPRONU — 246 hleděti KU, hledíc N — jeho] vyn. U — velikému milosrdenství N — 247 velikého (neobsáhlého N) milosrdenství PNC — 248 byl] trval a vězel N, byl člověk C — 249 pokání svatému C — 249—255 opět ... učinilo!] vyn. PON — 250 padl K — a ty] aby KU — a] vyn. KU — žádného] vyn. U — s'] vyn. KRU — 251 nehřešil] že si se nepoškvrnil U — z toho] vyn. U — neb ť] že U — to s tebú K — z jeho] jeho U — 252 kdyby U — Kdopustil a vyn. B — 253 pomysliti] dopustiti K — hříchů
Strana 841
841 v které, ale pomohl ť z nich vyjíti, že tě již mrzejí, líto ť velmi, 255 želéš srdečně — vše ť jest to jeho milosrdenství učinilo! I z toho vzíti [ihned] naději řka: »Poněvadž tak se mnú činíš milostivě, milý Pane, také ť já tobě dóvěřím), že mi [také] dáš nebeské království« — a ihned se obrátiti k druhé noze a pomysliti: »Buchví, nač mi jest toto dal Kmilý Buoh! A snad, aby mě tudy oddělil 260 od sebe, a já v tyto tak veliké hříchy padal, a kolikrát již uložím tebe, milý Pane, nehněvati a počnu se káti — a vždy zase klonu a nesetrvám! Běda mně, nastojte! A ty jsi snad z své spravedlnosti a z svých tajných sauduov uložil, aby se nade mnú nikdy nesmilo- val!« A z toho se uleknúti a míti bázen, hledě k jeho spravedlnosti, 265k druhé noze. Tak ť má býti do kajících lidí, aby k obému hleděli, k spravedlnosti i k milosrdenství. Nebo, bude-li k samému milosrdenství hleděti, strach nějakého ubezpečení zlého; pakli také k samé spravedlnosti, také by mohlo zúfalství přijíti. Než Kpak o téjto třetí osobě, o níž «také mluví čtení 270 svaté, o tomto) zákonníku, k jehožto myšlení milý Pán od- povídal, tiem svého božství dokazuje a vymlúvaje tuto Magdalenu; ujíti U — nepadal R — pakli jsi padlj a pad-li si U — 254 ale] i U — 255 jeho] z RU — učinil RU — 256 [ihned] vyn. KPRNU, sobě C — Ú (vyn. KCN), milý Pane, poněvadž ty (vyn. PCN) KPCN — tak] vyn. RU — milostivě] milosrdenství U — 257 milý Pane] vyn. KPCN — (také . . . dóvěřím daufám t B — se duověřím C, se důvěřuji RNU — [také] vyn. KPRCNU — 258 pomysliti řka C — Buoh milej ví N — 259 milý» vyn. BN — Buoh] vyn. N — snad mi jest dal (+ proto N) PRONU — aby] vyn. K, a RU — oddělil] odlaučil N — 260 tyto] ty a v ty U — padl K, upadl C — uložím] sem uložil N, pomyslím U — 261 počna N — klonu) klesnu RU — klonu a nesetrvám] se navracuji, padám, i račiž mým spo- mocníkem býti, můj milý, drahý Pane! N — 262, Ba, běda PON — ne- stojte, hříšnému N — jsi] již KPN, vyn. R — snad] vyn. P, již C — 263 uložiti ráčil N — nikdy] na věky N — 264 z toho přemyšlování N — uleknauti může U — bázen boží C — hledě] prohlídajíc N — 265 to k druhé U — k obému hleděli] vyn. P — k obému] vyn. NC — 266 k milosrdenství Boha všemohaucího N, k milosrdenství božímu C — nebo] k druhé noze, a tak k vobojímu; nebo PNC — budeme-li P — 267 hleděti] vyn. (!) P, patříno C, prohlídáno N — strach jest NU — nějaké R — zlého] zlé R, v hříších velmi škodného N — 268 spravedlnosti bude patříno N — také . .. přijíti] strach, zaufalství aby nezachvátilo N, mohlo by skrze to k zau- ſání přijíti U — 269 «pak vyn. B — téjto] vyn. P — (také» vyn. B — mluví] voznamuje nám C — 270 «tomto) vyn. B, tom P — 270—271 k jehožto ... odpovídal] jeho mysl Pán znal a k ní odpověd učinil a U — odpověděl KC — 271 tiem] čímž N — dokazoval PNC, dokázal U — a] vyn. P
841 v které, ale pomohl ť z nich vyjíti, že tě již mrzejí, líto ť velmi, 255 želéš srdečně — vše ť jest to jeho milosrdenství učinilo! I z toho vzíti [ihned] naději řka: »Poněvadž tak se mnú činíš milostivě, milý Pane, také ť já tobě dóvěřím), že mi [také] dáš nebeské království« — a ihned se obrátiti k druhé noze a pomysliti: »Buchví, nač mi jest toto dal Kmilý Buoh! A snad, aby mě tudy oddělil 260 od sebe, a já v tyto tak veliké hříchy padal, a kolikrát již uložím tebe, milý Pane, nehněvati a počnu se káti — a vždy zase klonu a nesetrvám! Běda mně, nastojte! A ty jsi snad z své spravedlnosti a z svých tajných sauduov uložil, aby se nade mnú nikdy nesmilo- val!« A z toho se uleknúti a míti bázen, hledě k jeho spravedlnosti, 265k druhé noze. Tak ť má býti do kajících lidí, aby k obému hleděli, k spravedlnosti i k milosrdenství. Nebo, bude-li k samému milosrdenství hleděti, strach nějakého ubezpečení zlého; pakli také k samé spravedlnosti, také by mohlo zúfalství přijíti. Než Kpak o téjto třetí osobě, o níž «také mluví čtení 270 svaté, o tomto) zákonníku, k jehožto myšlení milý Pán od- povídal, tiem svého božství dokazuje a vymlúvaje tuto Magdalenu; ujíti U — nepadal R — pakli jsi padlj a pad-li si U — 254 ale] i U — 255 jeho] z RU — učinil RU — 256 [ihned] vyn. KPRNU, sobě C — Ú (vyn. KCN), milý Pane, poněvadž ty (vyn. PCN) KPCN — tak] vyn. RU — milostivě] milosrdenství U — 257 milý Pane] vyn. KPCN — (také . . . dóvěřím daufám t B — se duověřím C, se důvěřuji RNU — [také] vyn. KPRCNU — 258 pomysliti řka C — Buoh milej ví N — 259 milý» vyn. BN — Buoh] vyn. N — snad mi jest dal (+ proto N) PRONU — aby] vyn. K, a RU — oddělil] odlaučil N — 260 tyto] ty a v ty U — padl K, upadl C — uložím] sem uložil N, pomyslím U — 261 počna N — klonu) klesnu RU — klonu a nesetrvám] se navracuji, padám, i račiž mým spo- mocníkem býti, můj milý, drahý Pane! N — 262, Ba, běda PON — ne- stojte, hříšnému N — jsi] již KPN, vyn. R — snad] vyn. P, již C — 263 uložiti ráčil N — nikdy] na věky N — 264 z toho přemyšlování N — uleknauti může U — bázen boží C — hledě] prohlídajíc N — 265 to k druhé U — k obému hleděli] vyn. P — k obému] vyn. NC — 266 k milosrdenství Boha všemohaucího N, k milosrdenství božímu C — nebo] k druhé noze, a tak k vobojímu; nebo PNC — budeme-li P — 267 hleděti] vyn. (!) P, patříno C, prohlídáno N — strach jest NU — nějaké R — zlého] zlé R, v hříších velmi škodného N — 268 spravedlnosti bude patříno N — také . .. přijíti] strach, zaufalství aby nezachvátilo N, mohlo by skrze to k zau- ſání přijíti U — 269 «pak vyn. B — téjto] vyn. P — (také» vyn. B — mluví] voznamuje nám C — 270 «tomto) vyn. B, tom P — 270—271 k jehožto ... odpovídal] jeho mysl Pán znal a k ní odpověd učinil a U — odpověděl KC — 271 tiem] čímž N — dokazoval PNC, dokázal U — a] vyn. P
Strana 842
842 ona mlčala, a on, milý Pán, za ni vymlúvá. Tu ť by se měla zlá duše bauřivá naučiti, aby, když lají, hanějí, utrhají, křivdu činí, nemstila se, ale Bohu poručila; lépe ť by on tě vymluvil než ty 275 se sama v tvú «najpilnější potřebu. Než pak tento zákonník z své pýchy a z nějakého daufání v své skutky dobré tupil tuto [ženu] hříšnici. Že teď oni zákonníci postili se, mnoho modlili, mnohá utrpení vedli, kta teď náboženství zevnitřní, trní sobě ku podolkóm vázali [a jiná nábožen ství zevnitř okazovali], B 598 280i z toho «tento) zákonník vzal daufání, maje se za lepšího než tuto Magdalenu, a to jej zavedlo. Tak máš i nyní pohříchu, že jest toho pln svět, ano každý daufá v své skutky: mniší v své hodiny, jeptišky v své, jiní také v své dobré skutky, ješto to mnoho lidí [všech] zavede. 285 Než pak, že jest Pán řekl Magdaleně: »Jdiž v pokoji!« Ktož ť jsú právě kající, ti ť jednú vstúpíce v pokoj z Bohem, nikdy se víc v hříchy nenavracují, jako tato Magdalena, ale trvají v po- kání svatém a počatém dobrém) až do smrti; ne jako tento lid nynější: počna se káti, nuž zasev též hřiechy 290 se obořie! Zajisté) já Kmnohokrát pomyslím řka: »Ba, milý Bože, co se to děje?« K velice noci aneb k vánocém uzříš, ano ť se valé k tělu božímu, a po malé chvíli hned obleví, nechají, vymlauval U — 272 vymlúvá] odpovídá N, odmlauvá U — 273 bauřavá R, bauřlivá NCU — utrhají, kaceřují, pikhartují, bludné změtence dávají C — 274 poraučela RU, to poručila N — by] vyn. U — zastal, vymluvil N, vymluví U — 275 se] vyn. PRCU — sama, milý Buoh KPON — «naj- pilnější potřebu núzi B, nejposlednější hodinu a potřebu RU — Než pak] Ale U — 275—284 Než ... zavede] vyn. K — 276 z své pýchy] z nějaké pajchy PRON — z nějakého] z PRC, v sebe N, vyn. U — skutky? vyn. B — 277 [ženu] vyn. PRONU — teď] vyn. U — a mnoho RU — modlili] modlili mnoho PN — 278 mnohá] vyn. U — vedli] činili U — «ta . . . zevnitřní vyn. BU — zevnitřně R — 279 [a jiná . .. okazovali] vyn. PRCNU — 280 (tento) teď B — «daufání smělost B — 281 tuto ženu U — pohříchu] vyn. U — 282 pln svět] plno v (na U) světě RU — plný N, pln tento C — 283 hodiny, kněží v své PCN — jeptišky v své] vyn. U, jeptišky též v své C — «jiní ... ješto vély, a B — ješto an U — 284 [všech] vyn. PCNU — zavodí C — 285 Než pak] Ale U — Ej, kdo U — 286 jedinau KON — 288 «sva- tém a vyn. B — dobrém vyn. B — 289 nynější vyn. B — počne U — 289—290 v též ... Zajisté» v hříchy B — 289 též ty U — hřiechy opět R — 290 obořie] obrátí RU — 290—291 Zajisté . . . se to děje?] Teď PON — 290 Kmnohokrát nejednau B — řka] vyn. KU — 291 veliké U — aneb] a KRU — k vánocuom K — ani ť R, an U — 292 voborem
842 ona mlčala, a on, milý Pán, za ni vymlúvá. Tu ť by se měla zlá duše bauřivá naučiti, aby, když lají, hanějí, utrhají, křivdu činí, nemstila se, ale Bohu poručila; lépe ť by on tě vymluvil než ty 275 se sama v tvú «najpilnější potřebu. Než pak tento zákonník z své pýchy a z nějakého daufání v své skutky dobré tupil tuto [ženu] hříšnici. Že teď oni zákonníci postili se, mnoho modlili, mnohá utrpení vedli, kta teď náboženství zevnitřní, trní sobě ku podolkóm vázali [a jiná nábožen ství zevnitř okazovali], B 598 280i z toho «tento) zákonník vzal daufání, maje se za lepšího než tuto Magdalenu, a to jej zavedlo. Tak máš i nyní pohříchu, že jest toho pln svět, ano každý daufá v své skutky: mniší v své hodiny, jeptišky v své, jiní také v své dobré skutky, ješto to mnoho lidí [všech] zavede. 285 Než pak, že jest Pán řekl Magdaleně: »Jdiž v pokoji!« Ktož ť jsú právě kající, ti ť jednú vstúpíce v pokoj z Bohem, nikdy se víc v hříchy nenavracují, jako tato Magdalena, ale trvají v po- kání svatém a počatém dobrém) až do smrti; ne jako tento lid nynější: počna se káti, nuž zasev též hřiechy 290 se obořie! Zajisté) já Kmnohokrát pomyslím řka: »Ba, milý Bože, co se to děje?« K velice noci aneb k vánocém uzříš, ano ť se valé k tělu božímu, a po malé chvíli hned obleví, nechají, vymlauval U — 272 vymlúvá] odpovídá N, odmlauvá U — 273 bauřavá R, bauřlivá NCU — utrhají, kaceřují, pikhartují, bludné změtence dávají C — 274 poraučela RU, to poručila N — by] vyn. U — zastal, vymluvil N, vymluví U — 275 se] vyn. PRCU — sama, milý Buoh KPON — «naj- pilnější potřebu núzi B, nejposlednější hodinu a potřebu RU — Než pak] Ale U — 275—284 Než ... zavede] vyn. K — 276 z své pýchy] z nějaké pajchy PRON — z nějakého] z PRC, v sebe N, vyn. U — skutky? vyn. B — 277 [ženu] vyn. PRONU — teď] vyn. U — a mnoho RU — modlili] modlili mnoho PN — 278 mnohá] vyn. U — vedli] činili U — «ta . . . zevnitřní vyn. BU — zevnitřně R — 279 [a jiná . .. okazovali] vyn. PRCNU — 280 (tento) teď B — «daufání smělost B — 281 tuto ženu U — pohříchu] vyn. U — 282 pln svět] plno v (na U) světě RU — plný N, pln tento C — 283 hodiny, kněží v své PCN — jeptišky v své] vyn. U, jeptišky též v své C — «jiní ... ješto vély, a B — ješto an U — 284 [všech] vyn. PCNU — zavodí C — 285 Než pak] Ale U — Ej, kdo U — 286 jedinau KON — 288 «sva- tém a vyn. B — dobrém vyn. B — 289 nynější vyn. B — počne U — 289—290 v též ... Zajisté» v hříchy B — 289 též ty U — hřiechy opět R — 290 obořie] obrátí RU — 290—291 Zajisté . . . se to děje?] Teď PON — 290 Kmnohokrát nejednau B — řka] vyn. KU — 291 veliké U — aneb] a KRU — k vánocuom K — ani ť R, an U — 292 voborem
Strana 843
843 nuž zase v hříchy, ješto jediné pravý posměch vedau! Ktož tak Kčinie, že, počnúce se káti, opět a opět v hřiechy se dáváte, 295 vězte zajisté, že máte jisté znamení, že nejste volení boží, ale strach, že jste ku peklu předvědíni! Uleknete-li se toho, hádaj? Ba, mieti ť «jest pokoj z Bohem [do smrti], ktož se chce právě «káti, jakož jest teď řekl Magdaleně: »Jdiž v pokoji!« Pomoziž nám [k tomu], milý Bože, abychom se zde s tebú 300 upokojiece, nikdy tebe zase našimi hřiechy nehněvali, tudy milosti tvé nabudúc, onoho pokoje věčného mohli dojíti tu, kdež kraluješ v Trojici dokonalé na věky věkuov v království nebeském! Amen. * valé K, valem valí C — tělu] stolu U — božímu] a krvi boží C, Páně U — nechajís vyn. B — 293 nuž, hned RU — v hřiech K, v hříchy se navrátí N — ješto ... vedau vyn. B — jediné] toliko N — pravý vyn. N, napravě (!) U — vedau] činí U — 293—296 Ktož ... hádaj?] vyn. PON — 294 tak] to U — 294—295 «činie . . . jisté» činíte B — 294 že] an U — 294—295 v hřiechy . . . jisté hříchy činí, ten má zajisté U — 294 dávají R — 295—296 že nejste ... že jste] že ť jest U — 296 strach] vyn. KR — předzvěděný U — Ulekneme R, Ale uleknem U — 297 «jest) musí B — [do smrti] vyn. KPRONU — «se) vyn. B — 298 «káti kající býti B — jest teď] Pán U — řekl] řečeno N, řekl Pán C — 299 Pomáhajž B — i nám U — [k tomu] vyn. KPRCNU — Bože] Pane Bože drahý RU — 299—302 «se zde ... Amen zde s tebú pokoj majíce, v nebi věčného pokoje dosáhnúti mohli! B — 299 zde] vyn. PCN — 300 zase] vyn. U — našimi] svejmi C — 301 tvé] zde PCN — věčného a nebeského C — 302 v Trojici dokonalé] vyn. RU — věkuov . .. nebeském] vyn. RU — Amen) vyn. P; v R potom pozd. přípisek: Po přečtení spívej písen: »Kdo chce do nebe přijíti« —
843 nuž zase v hříchy, ješto jediné pravý posměch vedau! Ktož tak Kčinie, že, počnúce se káti, opět a opět v hřiechy se dáváte, 295 vězte zajisté, že máte jisté znamení, že nejste volení boží, ale strach, že jste ku peklu předvědíni! Uleknete-li se toho, hádaj? Ba, mieti ť «jest pokoj z Bohem [do smrti], ktož se chce právě «káti, jakož jest teď řekl Magdaleně: »Jdiž v pokoji!« Pomoziž nám [k tomu], milý Bože, abychom se zde s tebú 300 upokojiece, nikdy tebe zase našimi hřiechy nehněvali, tudy milosti tvé nabudúc, onoho pokoje věčného mohli dojíti tu, kdež kraluješ v Trojici dokonalé na věky věkuov v království nebeském! Amen. * valé K, valem valí C — tělu] stolu U — božímu] a krvi boží C, Páně U — nechajís vyn. B — 293 nuž, hned RU — v hřiech K, v hříchy se navrátí N — ješto ... vedau vyn. B — jediné] toliko N — pravý vyn. N, napravě (!) U — vedau] činí U — 293—296 Ktož ... hádaj?] vyn. PON — 294 tak] to U — 294—295 «činie . . . jisté» činíte B — 294 že] an U — 294—295 v hřiechy . . . jisté hříchy činí, ten má zajisté U — 294 dávají R — 295—296 že nejste ... že jste] že ť jest U — 296 strach] vyn. KR — předzvěděný U — Ulekneme R, Ale uleknem U — 297 «jest) musí B — [do smrti] vyn. KPRONU — «se) vyn. B — 298 «káti kající býti B — jest teď] Pán U — řekl] řečeno N, řekl Pán C — 299 Pomáhajž B — i nám U — [k tomu] vyn. KPRCNU — Bože] Pane Bože drahý RU — 299—302 «se zde ... Amen zde s tebú pokoj majíce, v nebi věčného pokoje dosáhnúti mohli! B — 299 zde] vyn. PCN — 300 zase] vyn. U — našimi] svejmi C — 301 tvé] zde PCN — věčného a nebeského C — 302 v Trojici dokonalé] vyn. RU — věkuov . .. nebeském] vyn. RU — Amen) vyn. P; v R potom pozd. přípisek: Po přečtení spívej písen: »Kdo chce do nebe přijíti« —
Strana 844
O Nanebevzetí Panny důstojné Marie. Pán náš, drahý Ježíš, když se jest uvázal v své království, Kázáni I. ráčil jest zde na světě nechati své milé matky, Panny Marije, po sobě, jakož pravie, že čtrmezcítma let po jeho na nebe«sa 5 vstúpení byla jest zde na tomto bídném, hanebném světě. Divná věc! Lotra ihned s sebú vzal s kříže řka: »Dnes se mnú budeš v ráji«, a své milé matky nechal u veliké psotě, bídě, v zámutku a v chudobě! Proč jest to učiniti ráčil? Jedno pro toto, pro po- těšení svatých apoštoluov a útočiště, neb jest jim byla k velikému 10 potěšení ta to] drahá Panna, neb jsau se oni k nie utíkali jako k své paní. Druhé proto jí zde ráčil nechati, pro vyjídření a pamět, neb jest ona evangelistám svatým vyjídřila a ku paměti přivedla, když jsú čtení svaté popisovali; a zvláště svatý Lukáš popsal čtení svatá tak, u jakž od této drahé panny byl zpraven. B 599 15 Třetí proto jí zde ráčil nechati, aby ona, jsúci v tomto bídném světě jako v žaláři, v psotě, v bídě, v chudobě, v opovržení, v tesknosti, túžéc po svém milém Synu, i zaslúžila sobě větčí 10 ... Marie] Na den vzetie Panny Marie na nebesa kázanie K, Na den (+ svaté a blahoslavené U) Na nebe vzetí blahoslavený (vyn. U) — Panny Marie (+ kázaní toto náleží R) RU V U jsou perikopy: Řeč z Ekleziastika v 24. roz- dílu: Ve všech odpočinutí hledala sem a v dědictví Páně přebývati budu. (Konec:) libost vůně. Čtení svaté, napsal svatý Lukáš v V. (!) kapitole: V ten čas všel Pán Ježíšdo jednohoměstečka. Aj, žena, jménem Marta, přijala ho do domu svého. A ta měla sestru, jménem Mariji. (Konec.) nebudcodjataodní. Vejklad LXVI. na svaté čtení U — 3 na světě] vyn. U — 4 po sobě] vyn. U — jakož a U — čtyřmecítma RU — nebe B — 5 hanebném] a ohavném U — Divná to U — 6 vzal] pojal K — řka] vyn. K — budeš ihned R — 8 Jedno pro toto] I U — 10 ta KRU — «neb ... k nie k níž jsú se B — neb] a že RU — 11 «zde) vyn. B — vyjádření RU — 12 evangelisty (!) R, evandělistům U — vy- jádřila RU — 13 přivodila RU — spisovali U — zvláště] vyn. U — 14 vypsal U — svaté U — té U — 15 jsúci zde K, sauci v týto nauzi RU — 16 sauce jako U — 17 v tesknosti vyn. B — 18 odplaty tudy K — 1 Perikopy v U jsou z Eccli 24, 11nn. a z Luk. 10, 38 nn.—6 Luk. 23,43.—
O Nanebevzetí Panny důstojné Marie. Pán náš, drahý Ježíš, když se jest uvázal v své království, Kázáni I. ráčil jest zde na světě nechati své milé matky, Panny Marije, po sobě, jakož pravie, že čtrmezcítma let po jeho na nebe«sa 5 vstúpení byla jest zde na tomto bídném, hanebném světě. Divná věc! Lotra ihned s sebú vzal s kříže řka: »Dnes se mnú budeš v ráji«, a své milé matky nechal u veliké psotě, bídě, v zámutku a v chudobě! Proč jest to učiniti ráčil? Jedno pro toto, pro po- těšení svatých apoštoluov a útočiště, neb jest jim byla k velikému 10 potěšení ta to] drahá Panna, neb jsau se oni k nie utíkali jako k své paní. Druhé proto jí zde ráčil nechati, pro vyjídření a pamět, neb jest ona evangelistám svatým vyjídřila a ku paměti přivedla, když jsú čtení svaté popisovali; a zvláště svatý Lukáš popsal čtení svatá tak, u jakž od této drahé panny byl zpraven. B 599 15 Třetí proto jí zde ráčil nechati, aby ona, jsúci v tomto bídném světě jako v žaláři, v psotě, v bídě, v chudobě, v opovržení, v tesknosti, túžéc po svém milém Synu, i zaslúžila sobě větčí 10 ... Marie] Na den vzetie Panny Marie na nebesa kázanie K, Na den (+ svaté a blahoslavené U) Na nebe vzetí blahoslavený (vyn. U) — Panny Marie (+ kázaní toto náleží R) RU V U jsou perikopy: Řeč z Ekleziastika v 24. roz- dílu: Ve všech odpočinutí hledala sem a v dědictví Páně přebývati budu. (Konec:) libost vůně. Čtení svaté, napsal svatý Lukáš v V. (!) kapitole: V ten čas všel Pán Ježíšdo jednohoměstečka. Aj, žena, jménem Marta, přijala ho do domu svého. A ta měla sestru, jménem Mariji. (Konec.) nebudcodjataodní. Vejklad LXVI. na svaté čtení U — 3 na světě] vyn. U — 4 po sobě] vyn. U — jakož a U — čtyřmecítma RU — nebe B — 5 hanebném] a ohavném U — Divná to U — 6 vzal] pojal K — řka] vyn. K — budeš ihned R — 8 Jedno pro toto] I U — 10 ta KRU — «neb ... k nie k níž jsú se B — neb] a že RU — 11 «zde) vyn. B — vyjádření RU — 12 evangelisty (!) R, evandělistům U — vy- jádřila RU — 13 přivodila RU — spisovali U — zvláště] vyn. U — 14 vypsal U — svaté U — té U — 15 jsúci zde K, sauci v týto nauzi RU — 16 sauce jako U — 17 v tesknosti vyn. B — 18 odplaty tudy K — 1 Perikopy v U jsou z Eccli 24, 11nn. a z Luk. 10, 38 nn.—6 Luk. 23,43.—
Strana 845
845 odplaty v Knebeském království). Nebo «nikda žádnému jest nebylo tak tesklivo a těžko v žádném žaláři ani zámutku, jako 20 jí bylo těžko zde «býti kromě Pána Ježíše; nebo, co jest ona viděla, ano se děje proti Bohu a proti jejímu Synu, náramně velikú z toho žalost a Ktesknost měla, že vždy jako ostrý meč pronikal její duši, «tak jest jí toho bylo žel a líto, jakož by měl každý věrný křesťan srdečně želeti toho, což se 25 zlého] děje proti [milému] Bohu. Čtvrté «proto jest jí ráčil nechati, pro příklad dobrý jiným, aby křesťané, hledíce na ni, dobrý příklad brali, neb jest ona byla všecka svata, všecka ctna, všemi ctnostmi ozdobena, a nižádná poškvrna není na ní nalezena. A když jest se byla náramně rozpálila v té milosti), taužéc 30 po svém milém Synu, žádajíci «srdečně s ním býti, a již byla děvka stará, že, jakož píší, již měla dvě a sedmdesát let, tehdy k její žádosti zjednal milý Buoh, že všickni světí apoštolé sešli se k ní a ona, drahá panna, zvláštní z toho radost Kmajíci, velmi míle jest je uzřela. A tak již, když se měla bráti s tohoto bídného 35 světa, jakož píše svatý Bernart a Augustin a jiní doktorové, že sám drahý Ježíš, Syn její milý, vyšel jí vstříc s množstvím svatých anjeluov. I dí svatý Bernart: »Ej, kterak s veselú tváří a s ochot- ným a milým obličejem přijal jest ji její milý Syn! Neboť není nepodobné, poněvadž jest ona jej míle přijala v svú schránu 40 života svého a jemu ráda, míle posluhovala, uj, také ť jest ji on poctil, že ť jest jí sám vstřiec vyšel a pojal ji do nebeské radosti; a netoliko, by sám vyšel, ale s množstvím svatých anjeluov«. Neb, (nebeském království nebi B — nikda) vyn. B — 19 tesklivo a] teskno, tak K — «a těžko vyn. B — ani v žádném K — 20 «býti) vyn. B — co jest ona] když jest ona co U — 22 «tesknost bolest B — vždy vyn. B — 23 «tak . .. líto» lítostí velikú B — žel a] vyn. U — jakož a tu U — 24 kvěrný vyn. B — srdečně ... toho takový býti, aby toho litoval a želel B — 25 [zlého] vyn. KRU — [milému] vyn. KRU — A čtvrté K — «proto» vyn. B, i proto U — 26 zde nechati, RU — dobrý] vyn. K — křesťané věrní RU — 27 brali] sobě vzali U — všecka ctná] ctná RU — 28 není] nebyla U — na ní] vyn. R — 29 již byla K — v té milosti milostí KRU — 30 srdečně) vyn. B — 31 píší doktorové RU — již] vyn. K, že RU — měla již U — sedumdesáte a dvě létě U — 32 zjednal ... Buoh] vyn. (!) RU — světí vyn. RU — 33 z toho] toho K — «majíci měla BU — 34 uzřela] učila U — tak] vyn. RU — 35 napsal U — 36 vstříc] vstříc (vyn. R) v cestu RU — 37 Aj R — 38 Neb to U — 40 uj] vyn. K, i RU — 41 míle poctil K, tím poctil R — pojal] přijal KRU — 42 by] vyn. U — s množstvím] i množ-
845 odplaty v Knebeském království). Nebo «nikda žádnému jest nebylo tak tesklivo a těžko v žádném žaláři ani zámutku, jako 20 jí bylo těžko zde «býti kromě Pána Ježíše; nebo, co jest ona viděla, ano se děje proti Bohu a proti jejímu Synu, náramně velikú z toho žalost a Ktesknost měla, že vždy jako ostrý meč pronikal její duši, «tak jest jí toho bylo žel a líto, jakož by měl každý věrný křesťan srdečně želeti toho, což se 25 zlého] děje proti [milému] Bohu. Čtvrté «proto jest jí ráčil nechati, pro příklad dobrý jiným, aby křesťané, hledíce na ni, dobrý příklad brali, neb jest ona byla všecka svata, všecka ctna, všemi ctnostmi ozdobena, a nižádná poškvrna není na ní nalezena. A když jest se byla náramně rozpálila v té milosti), taužéc 30 po svém milém Synu, žádajíci «srdečně s ním býti, a již byla děvka stará, že, jakož píší, již měla dvě a sedmdesát let, tehdy k její žádosti zjednal milý Buoh, že všickni světí apoštolé sešli se k ní a ona, drahá panna, zvláštní z toho radost Kmajíci, velmi míle jest je uzřela. A tak již, když se měla bráti s tohoto bídného 35 světa, jakož píše svatý Bernart a Augustin a jiní doktorové, že sám drahý Ježíš, Syn její milý, vyšel jí vstříc s množstvím svatých anjeluov. I dí svatý Bernart: »Ej, kterak s veselú tváří a s ochot- ným a milým obličejem přijal jest ji její milý Syn! Neboť není nepodobné, poněvadž jest ona jej míle přijala v svú schránu 40 života svého a jemu ráda, míle posluhovala, uj, také ť jest ji on poctil, že ť jest jí sám vstřiec vyšel a pojal ji do nebeské radosti; a netoliko, by sám vyšel, ale s množstvím svatých anjeluov«. Neb, (nebeském království nebi B — nikda) vyn. B — 19 tesklivo a] teskno, tak K — «a těžko vyn. B — ani v žádném K — 20 «býti) vyn. B — co jest ona] když jest ona co U — 22 «tesknost bolest B — vždy vyn. B — 23 «tak . .. líto» lítostí velikú B — žel a] vyn. U — jakož a tu U — 24 kvěrný vyn. B — srdečně ... toho takový býti, aby toho litoval a želel B — 25 [zlého] vyn. KRU — [milému] vyn. KRU — A čtvrté K — «proto» vyn. B, i proto U — 26 zde nechati, RU — dobrý] vyn. K — křesťané věrní RU — 27 brali] sobě vzali U — všecka ctná] ctná RU — 28 není] nebyla U — na ní] vyn. R — 29 již byla K — v té milosti milostí KRU — 30 srdečně) vyn. B — 31 píší doktorové RU — již] vyn. K, že RU — měla již U — sedumdesáte a dvě létě U — 32 zjednal ... Buoh] vyn. (!) RU — světí vyn. RU — 33 z toho] toho K — «majíci měla BU — 34 uzřela] učila U — tak] vyn. RU — 35 napsal U — 36 vstříc] vstříc (vyn. R) v cestu RU — 37 Aj R — 38 Neb to U — 40 uj] vyn. K, i RU — 41 míle poctil K, tím poctil R — pojal] přijal KRU — 42 by] vyn. U — s množstvím] i množ-
Strana 846
846 jakož píše svatý Augustin o jednom sprostném člověku, jménem Simplicianovi, že, když umřel, že množství svatých anjeluov 45 s velmi radostným a sladkým zpívaním nesli jeho duši do nebe; ló nadto ť jsú [pak] mnohem slavnějí vzali tuto drahú Pannu, B 600 z jejíhožto vzetí do nebe pohnula se všecka říše nebeská a novú radostí jsú Kvšecka) nebesa naplněna a divné vuoně neznámé všickni kuorové nebeští jsú naplněni, jakož se v osobě její zpívá: 50 »Ej, já jako ruože v Jericho, jako mirra, jako skořice, já jako balsám, jenž jest věc drahá a Kvelmi) vonná, ba, já jako lilium« (a toho se mnoho jmenuje) »vydala sem chutnau vůni«. Ba, ne- toliko ještěť, byť sám drahý Pán náš Ježíš s svatými anjely vyšel, ale vyšly jsú s ním té) drahé panně vstřiec všecky duše 55 svatých, které jsú v nebi byly: Adam, Eva, Abraham, Izák, David, patriarchy i proroci. Nebo dí svatý Jan v Zjevení: »Kam se koli Beránek obrátí, tam jdú po něm oni (totiž světí v nebi), a tu ť jsú všickni naplněni divnú vuoní a divnú radostí«. Eva bába, když jest uzřela tuto drahú Pannu, jenž jest skrze ni pád 60 napraven, kterýž se byl skrze Evu stal, — hádaj, měla-li se jest z čeho bába poradovati? Patriarchy, proroci, ani na ni hledí, na tu drahú pannu, radujíce se, že jest z jich kmene pošla Ktato královna), proroci, jenž dávno o ní prorokovali, ani na ni hledí, ana se béře! Ej, tu ť jest David mnohem více plésal než ono někdy 65 před archú, a tak všickni světí jinú a jinú písen zpívali, patri- archy jinú, proroci jinú, a tak všickni kuorové Kanjelští: sera- fínové jinú, cherubínové jinú, dominaciones, principatus, potestates ství U — 43 napsal U — 46 jsú] jest U — [pak] vyn. KRU — vzata U — tu R, tato U — drahá Panna U — 48 «všecka) vyn. B — 49 se v osobě] sama o sobě U — její vyn. RU — 50 Ej] Aj R, vyn. U — já vyn. BU — 51 balšán K — velmi drahá K — velmi vyn. B — 51—54 (ba ... vyšel, ale vyn. B — 51 ba] vyn. U — já] vyn. RU — 52 se] vyn. RU — chutnau vůni] chut vuoně K — 53 ještě ť] vyn. U — náš] vyn. U — Ježíš Kristus R — 54 «s ním té také této B — 55 svatých] svaté U — Abraham, jiní R — 56 Job, David R — patriarši U — v svém Zjevení U — 57 za ním U — oni] vyn. U — 58 tu ť] ti U — 60 měla-li] měla tě U — 61 radovati U — I patriarši i U — an U — 62 tu] tuto K — a radují se U — jejich RU — «tato královna vyn. B — 63 ani] an U — 64 ana] a že RU — béře v radost U — Aj RU — David svatý RU — ono] vyn. U — 65 archau boží U — patriarchové RU — 66 Kanjelští) nebeští B — 67 cherubínové jinú] vyn. RU — dominaciones (dominacionové U) 56 Podle Zj. 14, 4 —
846 jakož píše svatý Augustin o jednom sprostném člověku, jménem Simplicianovi, že, když umřel, že množství svatých anjeluov 45 s velmi radostným a sladkým zpívaním nesli jeho duši do nebe; ló nadto ť jsú [pak] mnohem slavnějí vzali tuto drahú Pannu, B 600 z jejíhožto vzetí do nebe pohnula se všecka říše nebeská a novú radostí jsú Kvšecka) nebesa naplněna a divné vuoně neznámé všickni kuorové nebeští jsú naplněni, jakož se v osobě její zpívá: 50 »Ej, já jako ruože v Jericho, jako mirra, jako skořice, já jako balsám, jenž jest věc drahá a Kvelmi) vonná, ba, já jako lilium« (a toho se mnoho jmenuje) »vydala sem chutnau vůni«. Ba, ne- toliko ještěť, byť sám drahý Pán náš Ježíš s svatými anjely vyšel, ale vyšly jsú s ním té) drahé panně vstřiec všecky duše 55 svatých, které jsú v nebi byly: Adam, Eva, Abraham, Izák, David, patriarchy i proroci. Nebo dí svatý Jan v Zjevení: »Kam se koli Beránek obrátí, tam jdú po něm oni (totiž světí v nebi), a tu ť jsú všickni naplněni divnú vuoní a divnú radostí«. Eva bába, když jest uzřela tuto drahú Pannu, jenž jest skrze ni pád 60 napraven, kterýž se byl skrze Evu stal, — hádaj, měla-li se jest z čeho bába poradovati? Patriarchy, proroci, ani na ni hledí, na tu drahú pannu, radujíce se, že jest z jich kmene pošla Ktato královna), proroci, jenž dávno o ní prorokovali, ani na ni hledí, ana se béře! Ej, tu ť jest David mnohem více plésal než ono někdy 65 před archú, a tak všickni světí jinú a jinú písen zpívali, patri- archy jinú, proroci jinú, a tak všickni kuorové Kanjelští: sera- fínové jinú, cherubínové jinú, dominaciones, principatus, potestates ství U — 43 napsal U — 46 jsú] jest U — [pak] vyn. KRU — vzata U — tu R, tato U — drahá Panna U — 48 «všecka) vyn. B — 49 se v osobě] sama o sobě U — její vyn. RU — 50 Ej] Aj R, vyn. U — já vyn. BU — 51 balšán K — velmi drahá K — velmi vyn. B — 51—54 (ba ... vyšel, ale vyn. B — 51 ba] vyn. U — já] vyn. RU — 52 se] vyn. RU — chutnau vůni] chut vuoně K — 53 ještě ť] vyn. U — náš] vyn. U — Ježíš Kristus R — 54 «s ním té také této B — 55 svatých] svaté U — Abraham, jiní R — 56 Job, David R — patriarši U — v svém Zjevení U — 57 za ním U — oni] vyn. U — 58 tu ť] ti U — 60 měla-li] měla tě U — 61 radovati U — I patriarši i U — an U — 62 tu] tuto K — a radují se U — jejich RU — «tato královna vyn. B — 63 ani] an U — 64 ana] a že RU — béře v radost U — Aj RU — David svatý RU — ono] vyn. U — 65 archau boží U — patriarchové RU — 66 Kanjelští) nebeští B — 67 cherubínové jinú] vyn. RU — dominaciones (dominacionové U) 56 Podle Zj. 14, 4 —
Strana 847
847 jinú písen, truoni, virtutes, anjelé, archanjelé, každý kuor jinú a jinú piesen zpievali). Tak ť jest «poctilslavně své milé matky náš milý Pán, již se jest jí oplatil, jenž jest někdy s ním a pro ň Kzde na světě byla plna žalosti, již nyní všichna (!) prolita nevýmluvnú radostí, již v ní všechna hojně oplývá! Nebo, jakož jest někdy zde byla u veliké pokoře Ka hluboké, ten drahý hrádek, o němž 75 dnešní čtení zmínku činí, že všel Ježíš do jednoho hrádku, to ť jest ona ten hrádek, jenž hradové bývají okopáni příkopy a zdmi; tak ť jest ji tato drahá Panna byla okopána příkopem B 601 hluboké pokory, jímž jest se byla dobře ohradila ode vší pýchy, ode všie) marný chlúby, ješto tú pokorú velmi se jest dobře) 80 zalíbila Pánu Bohu, jakož sama dí: »Vzhléd' jest na pokoru dívky své«. Nebo mnohem glépe líbila se Bohu její pokora než její panenství; ač ť jest byla čistá panna, tím ť by byla proto nikoli nepřitáhla k sobě drahého Ježíše, by ť pokory nebylo. Také zdí vší ctnosti pevně byla ohrazena, ješto všem žádostem tohoto světa, 85 všem hřmotuom a všem neřádným hnutím, vší rozpustilosti světské pevně a silně odolávala. Již pro tu pokoru, kterúž jest do sebe měla, povýšil jest jí její milý Syn nade všecky kuory anjelské. Jako někdy, truchléci žalostně, svého Syna potrativši hledala — již dnešní den jest tak ujištěna a ubezpečena, že ho 90 na věky již nikdy nepotratí Kaniž bude zbavena). Dajž nám 70 jinau RU — 68 trůnové U — 68—69 jinú ... zpievali jináč a jináč poctil této drahé Panny slavným zpívaním B — 69 piesen] vyn. U — 70 uctil B — slavně ... milý svú milú matku náš (+ milý U) BU — Pán Kristus R, Pán Ježíš U, Pán náš (o pak!) B — 71 odplatil RU — Kzde vyn. B — v světě U — 72 již nyní] ej, již nyní pojata a U — všecka KRU — prolita] prolita jest K, naplněna U — 73 ej, již U — v ní] nyní R — Nebo] A U — zde vyn. B — 74 a hluboké) vyn. B, hlu- boké K —75 čtenie svaté KR — 76 okopáni] okopáno (!) R, ohraženi U — 77 zdemi U — okopána] ohražena U — 78 jimiž (!) U — pýchy, ode všie) vyn. B — 79 ješto] an U — «jest dobře vyn. BU — 80 líbila U — Vzhlédl RU — 81 «lépe) více B — [její] vyn. KRU — 82 ale tím U — by] vyn. K, by se R — byla] vyn. U — «proto nikoli vyn. B, nikoli U — 83 dra- hého] Pána U — by ť] kdyby U — nebylo] neměla U — zdí] vyn. U — 84 ctností U — ohražena RU — ješto] an U — 85 (hřmotuom a všem vyn. B — neřádným hnutím] neřádům i nedobrému a neřádnému hnutí i U — 86 odolala KR — 87 do sebe] při sobě U — 88 Ba jakož K — žalostně] vyn. RU, žalostivě K — svého . .. potrativši] z potracení Syna svého i U — 89 hledala ho a U — 90 «již nikdy vyn. B, nikdy K — ganiž... zbavena 80 Luk. 1, 48 —
847 jinú písen, truoni, virtutes, anjelé, archanjelé, každý kuor jinú a jinú piesen zpievali). Tak ť jest «poctilslavně své milé matky náš milý Pán, již se jest jí oplatil, jenž jest někdy s ním a pro ň Kzde na světě byla plna žalosti, již nyní všichna (!) prolita nevýmluvnú radostí, již v ní všechna hojně oplývá! Nebo, jakož jest někdy zde byla u veliké pokoře Ka hluboké, ten drahý hrádek, o němž 75 dnešní čtení zmínku činí, že všel Ježíš do jednoho hrádku, to ť jest ona ten hrádek, jenž hradové bývají okopáni příkopy a zdmi; tak ť jest ji tato drahá Panna byla okopána příkopem B 601 hluboké pokory, jímž jest se byla dobře ohradila ode vší pýchy, ode všie) marný chlúby, ješto tú pokorú velmi se jest dobře) 80 zalíbila Pánu Bohu, jakož sama dí: »Vzhléd' jest na pokoru dívky své«. Nebo mnohem glépe líbila se Bohu její pokora než její panenství; ač ť jest byla čistá panna, tím ť by byla proto nikoli nepřitáhla k sobě drahého Ježíše, by ť pokory nebylo. Také zdí vší ctnosti pevně byla ohrazena, ješto všem žádostem tohoto světa, 85 všem hřmotuom a všem neřádným hnutím, vší rozpustilosti světské pevně a silně odolávala. Již pro tu pokoru, kterúž jest do sebe měla, povýšil jest jí její milý Syn nade všecky kuory anjelské. Jako někdy, truchléci žalostně, svého Syna potrativši hledala — již dnešní den jest tak ujištěna a ubezpečena, že ho 90 na věky již nikdy nepotratí Kaniž bude zbavena). Dajž nám 70 jinau RU — 68 trůnové U — 68—69 jinú ... zpievali jináč a jináč poctil této drahé Panny slavným zpívaním B — 69 piesen] vyn. U — 70 uctil B — slavně ... milý svú milú matku náš (+ milý U) BU — Pán Kristus R, Pán Ježíš U, Pán náš (o pak!) B — 71 odplatil RU — Kzde vyn. B — v světě U — 72 již nyní] ej, již nyní pojata a U — všecka KRU — prolita] prolita jest K, naplněna U — 73 ej, již U — v ní] nyní R — Nebo] A U — zde vyn. B — 74 a hluboké) vyn. B, hlu- boké K —75 čtenie svaté KR — 76 okopáni] okopáno (!) R, ohraženi U — 77 zdemi U — okopána] ohražena U — 78 jimiž (!) U — pýchy, ode všie) vyn. B — 79 ješto] an U — «jest dobře vyn. BU — 80 líbila U — Vzhlédl RU — 81 «lépe) více B — [její] vyn. KRU — 82 ale tím U — by] vyn. K, by se R — byla] vyn. U — «proto nikoli vyn. B, nikoli U — 83 dra- hého] Pána U — by ť] kdyby U — nebylo] neměla U — zdí] vyn. U — 84 ctností U — ohražena RU — ješto] an U — 85 (hřmotuom a všem vyn. B — neřádným hnutím] neřádům i nedobrému a neřádnému hnutí i U — 86 odolala KR — 87 do sebe] při sobě U — 88 Ba jakož K — žalostně] vyn. RU, žalostivě K — svého . .. potrativši] z potracení Syna svého i U — 89 hledala ho a U — 90 «již nikdy vyn. B, nikdy K — ganiž... zbavena 80 Luk. 1, 48 —
Strana 848
848 toho bezpečenství dojíti, milý Bože! Jako někdy ona, «ta drahá Panna, zde u veliké chudobě byla, již dnešní den hojně jest zbo- hacena u veliké slávě, jakož dí David: »Sláva a bohatství v domu jeho!« Již ť ona s ním toho požívá, drahá Panna. Ba, jako někdy, 95 když jest pod křížem stála, meč ostrý prohnal její duši, již ť dnešní den za tu žalost oplývá u veliké radosti, «že všecka proniká nevýmluvnú radostí). Tak ť se jí oplatil její milý Syn. I což my již dnes máme učiniti? Máme se radovati v jejím dobrém a z toho, že se ona za nás přimlúvá dnešní den před 100 milým Bohem. Druhé, máme z toho děkovati milému Bohu, co jest nám ráčil dobrého zjednati skrze tuto drahú pannu. A třetí, máme žádati na milém Bohu, aby nám ráčil dáti účastnu býti jejího zaslúžení a Kráčil nám dáti tu přijíti, kdež se ona raduje s svým milým Synem. Požádajmež toho [statečně] na Kmilém) 105 Pánu Bohu, Ka bohdá ť nás nevoslyší, ale dá nám se všem tam shledati, kdež jest ona, kralujíc v nebeské radosti. Nuže, milí křesťané, požádali-li ste toho dnes srdečně, když ste přišli na to slovo: »Přiď královstvie tvé!«, abyšte se shledali s tau drahau Pannau Marijí, potaužili-li ste po ní, postýskali-li ste sobě řkauc: 110 »A snad já jie neohlédám), a snad já jie neuzřím pro své těžké hříchy!«? Ba, nic toho, hovada, neumějí, na mysl mu nezejde! A, nastojte!) vyn. B — i nám U — 91 milý, drahý Pane RU — «ta vyn. B — 92 zde] vyn. K — 93 jakož] A U — David svatý RU — 94 Ej, již U — ta drahá U — 95 prohnal] pronikl U — 96 oplývá] obejvá RU — 96—97 «že ... radostí? vyn. B — 97 radostí a milosti U — se] jest U — odplatil RU — 98 I což . . . učiniti?] Protož my U — dnes nyní R — 99 dnešní den] vyn. U — 100 milým] vyn. U — z toho] vyn. U — 101 dobrého] vyn. RU — tu KR — třetí] že U — 102 nám ... býti nás učinil účastny B — dáti a U — 103 ráčil ... tu) pomohl nám tam B — 104 toho] vyn. U — [statečně] vyn. KRU — «milém) vyn. B — 105—110 a bohdá ... neohlédám», abychom se tam s ní shledali v radosti nebeské! B — 105 a bohdá ť] ať RU — ale ať RU — všem] vyn. RU — 106 v té nebeské UR — 108 tam shledali RU — 109 potaužili ... sobě] potaužíte-li U — 110 A snad . . . neohlédám vyn. RU — «já jie neuzřím jí někdo neuzří B — své mé KRU — 111 těžké] vyn. K, veliké U — 111—112 gBa ... nastojte! vyn. B — 111 Ba] vyn. RU — neumějí, ba, mnohýmu U — mu] mnohýmu R, vyn. U — 112 nezejde] nepřijde RU — Ach U — 93 Podle Ž. 112, 3 — 95 Ohlas Luk. 2, 35 —
848 toho bezpečenství dojíti, milý Bože! Jako někdy ona, «ta drahá Panna, zde u veliké chudobě byla, již dnešní den hojně jest zbo- hacena u veliké slávě, jakož dí David: »Sláva a bohatství v domu jeho!« Již ť ona s ním toho požívá, drahá Panna. Ba, jako někdy, 95 když jest pod křížem stála, meč ostrý prohnal její duši, již ť dnešní den za tu žalost oplývá u veliké radosti, «že všecka proniká nevýmluvnú radostí). Tak ť se jí oplatil její milý Syn. I což my již dnes máme učiniti? Máme se radovati v jejím dobrém a z toho, že se ona za nás přimlúvá dnešní den před 100 milým Bohem. Druhé, máme z toho děkovati milému Bohu, co jest nám ráčil dobrého zjednati skrze tuto drahú pannu. A třetí, máme žádati na milém Bohu, aby nám ráčil dáti účastnu býti jejího zaslúžení a Kráčil nám dáti tu přijíti, kdež se ona raduje s svým milým Synem. Požádajmež toho [statečně] na Kmilém) 105 Pánu Bohu, Ka bohdá ť nás nevoslyší, ale dá nám se všem tam shledati, kdež jest ona, kralujíc v nebeské radosti. Nuže, milí křesťané, požádali-li ste toho dnes srdečně, když ste přišli na to slovo: »Přiď královstvie tvé!«, abyšte se shledali s tau drahau Pannau Marijí, potaužili-li ste po ní, postýskali-li ste sobě řkauc: 110 »A snad já jie neohlédám), a snad já jie neuzřím pro své těžké hříchy!«? Ba, nic toho, hovada, neumějí, na mysl mu nezejde! A, nastojte!) vyn. B — i nám U — 91 milý, drahý Pane RU — «ta vyn. B — 92 zde] vyn. K — 93 jakož] A U — David svatý RU — 94 Ej, již U — ta drahá U — 95 prohnal] pronikl U — 96 oplývá] obejvá RU — 96—97 «že ... radostí? vyn. B — 97 radostí a milosti U — se] jest U — odplatil RU — 98 I což . . . učiniti?] Protož my U — dnes nyní R — 99 dnešní den] vyn. U — 100 milým] vyn. U — z toho] vyn. U — 101 dobrého] vyn. RU — tu KR — třetí] že U — 102 nám ... býti nás učinil účastny B — dáti a U — 103 ráčil ... tu) pomohl nám tam B — 104 toho] vyn. U — [statečně] vyn. KRU — «milém) vyn. B — 105—110 a bohdá ... neohlédám», abychom se tam s ní shledali v radosti nebeské! B — 105 a bohdá ť] ať RU — ale ať RU — všem] vyn. RU — 106 v té nebeské UR — 108 tam shledali RU — 109 potaužili ... sobě] potaužíte-li U — 110 A snad . . . neohlédám vyn. RU — «já jie neuzřím jí někdo neuzří B — své mé KRU — 111 těžké] vyn. K, veliké U — 111—112 gBa ... nastojte! vyn. B — 111 Ba] vyn. RU — neumějí, ba, mnohýmu U — mu] mnohýmu R, vyn. U — 112 nezejde] nepřijde RU — Ach U — 93 Podle Ž. 112, 3 — 95 Ohlas Luk. 2, 35 —
Strana 849
849 Než pak ve čtení dnešním takto se pokládá: »Všel Pán Ježíš do jednoho hrádku, a žena jedna, Marta jménem, přijala jej do 115 domu svého. A téj byla sestra, jménem Maria, [kteráž také, li B 602 sedieci podlé noh Páně, poslúchaje slova jeho« etc.]. Tu dotýká Kv tom čtení svatém) dvú osob zejména, že jsta byle v tom hrádku, totiž Marta a Maria Magdalena. Tě dvě osobě obecně vykládají, že znamenáta dva životy, totiž: Marta život pracovitý 120 a Maria Magdalena život bohomyslný. Ta oba životy jsta zahy- nula nyní, k skonání světa těchto časuov). Neb již život pra- covitý zahynul jest; nebo nebrzo nalezneš člověka, aby ten život vedl právě tak, jakož má vésti. I ovšem, vedú ť lidé neřku pracovitý, ale oslový život, práci a starost, fresovánie, lopot 125 náramnú mají ješto ne by tím životem pracovitým) sobě zaslúžili odplaty království nebeského, ale že se jim jedne zde peklo Kpočne) a tam se dokoná. Uzříš hospodáře, an ť laje, peskuje hospodyni, hospodyně druhdy jemu zase, hanějí se často, tepú o to bídné lakomství. Nu, čeledi též! Čeled zlá, 130 nekolná, že právě jako v kotle ustavičně vrau — a již ť oni toho za hřích nemají aniž mnějí, by proto do pekla šli. Ale život pra- covitý jinak má veden býti, než jej nyní lidé vedau, má-li ť se k spasení obrátiti. Jakož uslyšíš, že jsú troji lidé v církvi svaté 113 Než ... pokládá] A dí čtení svaté U — ve čtení ... Pán] čtenie (+ svatý R) dnešnie, kteréž se dnes čte, že všel KR — 114—116 a žena ... etc.] vyn. RU — 115—116 [kteráž ... etc.] vyn. K — 116 Tuto RU — 117 v tom .. . svatém evangelista B, vyn. U — svatém ) vyn. R — «že) kteréž B — sau byly RU — 118 Ty dvě osoby RU — 119 vykládají, že vyn. U — znamenají RU — Marta] vyn. RU — 120 Maria Magdalena] vyn. RU — Magdalena znamená K — život] vyn. U — bohomyslný druhý U — 120—121 Ta . . . nyní] Maria Magdalena znamená ty oba životy, jenž (a již U) sau zahynuly RU — 120 životy již K — 121 nyní] vyn. K — těchto časuov� vyn. B, takové životy U — 122—123 zahynul ... jakož má se nevede od lidí, jakž by se měl B — 123 právě] vyn. U — I ovšem] vyn. U — lidé] vyn. RU — neřku-li R, nerci-li U — 124 oslovský U — 124—125 «práci . . . mají starostlivý, fresovný, robotný B, prací a starostí, fresování, lopotu náramně mají R — 124 v práci a starosti U — 124—125 lopot ... mají v lopotě náramné U — 125 ješto ne, by] ne aby U — životem] vyn. U — (pracovitým vyn. BU — 126 Kodplaty vyn. B — jim] vyn. R — jedne] tudy ihned U — 127 «počne počíná B — dokoná jim konati bude B — 128 hospodyně druhdy a ona B — druhdy» druhá K, někdy U — 129 tepú] i bijí U — Nu, čeledi!) A čeled U — čeled] vyn. U — 130 nekolná] nedobrá U — že] vyn. RU — vždy ustavičně K — a již ť] ani U — 131 mní RU — by oni K — 134 ješto] an Rokycanova Postilla. 54
849 Než pak ve čtení dnešním takto se pokládá: »Všel Pán Ježíš do jednoho hrádku, a žena jedna, Marta jménem, přijala jej do 115 domu svého. A téj byla sestra, jménem Maria, [kteráž také, li B 602 sedieci podlé noh Páně, poslúchaje slova jeho« etc.]. Tu dotýká Kv tom čtení svatém) dvú osob zejména, že jsta byle v tom hrádku, totiž Marta a Maria Magdalena. Tě dvě osobě obecně vykládají, že znamenáta dva životy, totiž: Marta život pracovitý 120 a Maria Magdalena život bohomyslný. Ta oba životy jsta zahy- nula nyní, k skonání světa těchto časuov). Neb již život pra- covitý zahynul jest; nebo nebrzo nalezneš člověka, aby ten život vedl právě tak, jakož má vésti. I ovšem, vedú ť lidé neřku pracovitý, ale oslový život, práci a starost, fresovánie, lopot 125 náramnú mají ješto ne by tím životem pracovitým) sobě zaslúžili odplaty království nebeského, ale že se jim jedne zde peklo Kpočne) a tam se dokoná. Uzříš hospodáře, an ť laje, peskuje hospodyni, hospodyně druhdy jemu zase, hanějí se často, tepú o to bídné lakomství. Nu, čeledi též! Čeled zlá, 130 nekolná, že právě jako v kotle ustavičně vrau — a již ť oni toho za hřích nemají aniž mnějí, by proto do pekla šli. Ale život pra- covitý jinak má veden býti, než jej nyní lidé vedau, má-li ť se k spasení obrátiti. Jakož uslyšíš, že jsú troji lidé v církvi svaté 113 Než ... pokládá] A dí čtení svaté U — ve čtení ... Pán] čtenie (+ svatý R) dnešnie, kteréž se dnes čte, že všel KR — 114—116 a žena ... etc.] vyn. RU — 115—116 [kteráž ... etc.] vyn. K — 116 Tuto RU — 117 v tom .. . svatém evangelista B, vyn. U — svatém ) vyn. R — «že) kteréž B — sau byly RU — 118 Ty dvě osoby RU — 119 vykládají, že vyn. U — znamenají RU — Marta] vyn. RU — 120 Maria Magdalena] vyn. RU — Magdalena znamená K — život] vyn. U — bohomyslný druhý U — 120—121 Ta . . . nyní] Maria Magdalena znamená ty oba životy, jenž (a již U) sau zahynuly RU — 120 životy již K — 121 nyní] vyn. K — těchto časuov� vyn. B, takové životy U — 122—123 zahynul ... jakož má se nevede od lidí, jakž by se měl B — 123 právě] vyn. U — I ovšem] vyn. U — lidé] vyn. RU — neřku-li R, nerci-li U — 124 oslovský U — 124—125 «práci . . . mají starostlivý, fresovný, robotný B, prací a starostí, fresování, lopotu náramně mají R — 124 v práci a starosti U — 124—125 lopot ... mají v lopotě náramné U — 125 ješto ne, by] ne aby U — životem] vyn. U — (pracovitým vyn. BU — 126 Kodplaty vyn. B — jim] vyn. R — jedne] tudy ihned U — 127 «počne počíná B — dokoná jim konati bude B — 128 hospodyně druhdy a ona B — druhdy» druhá K, někdy U — 129 tepú] i bijí U — Nu, čeledi!) A čeled U — čeled] vyn. U — 130 nekolná] nedobrá U — že] vyn. RU — vždy ustavičně K — a již ť] ani U — 131 mní RU — by oni K — 134 ješto] an Rokycanova Postilla. 54
Strana 850
850 zde, ješto mají ten život pracovitý vésti, chtí-li sobě nebeského 135 královstvie) zaslúžiti: jedni jsú Ktento lid obecný, pracovitý, ješto jsú z své práce živi; druzí jsú tito lidé povýšení a posta- vení nad jinými, jako císaři, králi, knížata, páni, Krytieři, panoše, auředlníci, konšelé i purgmistři, rychtáři, všichni — to ruka světská; třetí jsú duchovní, papež, kardináli, arcibiskupi, 140 biskupi, kněží, preláti. Ti všickni mají vésti život pracovitý, nebo každý jest ku práci zavázán, aby pracoval, a jest to přikázaní boží: »V potu tváři tvé budeš sobě dobývati chleba.« Ale rozličně tito Kvšickni mají pracovati; ač nedělají rukama díla toho, ale vždy se má každý zaneprázdniti tú prací, kteráž na ň sluší vedlé 145 svého řádu a povolání. Najprvé tento lid obecný, robotný, sedláci, měšťané, kupci, řemeslníci mají život pracovitý, vésti, a chtie-li, aby se jim ta práce k spasení obrátila a k odplatě života věčného, tak tu práci mají vésti, aby nehleděli v tom svého zisku prvotně, ale 150 aby tú svú prací, kterauž kolivěk vedau, dělají nebo kupčie neb co koli činie, hleděli chvály boží Ka pro své spasenie; druhé, B 603 aby v té práci každý hleděl obecného dobrého, aby tiem obci poslúžil, žádného svým obchodem neoklamal, nepřesáhl, aby neřekl: »Prodám své, jakž mohu«, ale aby tak prodal, aby bliž- U — ten] vyn. U — «nebeského královstvic) spasení B — 135 «tento) vyn. B — 135—136 tento ... živi] lidé, an se z své roboty živí U — 136 jsú] se K — práce] roboty R — živí K — druzí ... lidé] a jiní sau U — 137 jako] vyn. U — Kryticři, panoše) vyn. B — panoši (+ poručníci U) — 138 konšelé . . . rychtáři] vyn. U — všichni — to a tak všecka B — to jest U — 139 «arcibiskupi vyn. B — 140 kněží] vyn. K — 141 ku práci k tomu B — 142 rozličně] rozličné sau práce a rozličně U — 143 všickni vyn. BU — toho tělesného K — 144 vždy se má] má se U — 145 řádu a] stavu a řádu (auřadu R) a KR, vyr. U — 146 robotný vyn. B — 147 mají-li KR — život pracovitý práci B — a] vyn. U — (se vyn. B — 148—151 dobrátila .. . hleděli přišla, mají při tom nehleděti toliko svého zisku, ale prvotně a naj li B 603 — více v tom hleděl B — 148 života věčného] věčné U — tak tu] takovau U — 149 práci právě R — 149—152 nehleděli . . . práci každý] jim byla k spasení a též i bližnímu; druhý, aby tím U — 149 v tom] vyn. R — 150 vede R — dělá R — neboj vyn. R — 151 hleděli vedl R — k chvále R — boží, aby to vedli pro chválu boží K — 151—152 «a pro své ... hleděl a potom B — 152 v té práci každý v tom R — aby tiem obci poslúžil] a U — 153 svým] tiem K — 153—155 «nepřesáhl ... třetie neobsáhl, také B — 153 ne- přesáhl] vyn. U — 154 prodal, aby] prodal, jakož by K — 155 nikdy neokla- 142 Podle 1. M. 3, 19 —
850 zde, ješto mají ten život pracovitý vésti, chtí-li sobě nebeského 135 královstvie) zaslúžiti: jedni jsú Ktento lid obecný, pracovitý, ješto jsú z své práce živi; druzí jsú tito lidé povýšení a posta- vení nad jinými, jako císaři, králi, knížata, páni, Krytieři, panoše, auředlníci, konšelé i purgmistři, rychtáři, všichni — to ruka světská; třetí jsú duchovní, papež, kardináli, arcibiskupi, 140 biskupi, kněží, preláti. Ti všickni mají vésti život pracovitý, nebo každý jest ku práci zavázán, aby pracoval, a jest to přikázaní boží: »V potu tváři tvé budeš sobě dobývati chleba.« Ale rozličně tito Kvšickni mají pracovati; ač nedělají rukama díla toho, ale vždy se má každý zaneprázdniti tú prací, kteráž na ň sluší vedlé 145 svého řádu a povolání. Najprvé tento lid obecný, robotný, sedláci, měšťané, kupci, řemeslníci mají život pracovitý, vésti, a chtie-li, aby se jim ta práce k spasení obrátila a k odplatě života věčného, tak tu práci mají vésti, aby nehleděli v tom svého zisku prvotně, ale 150 aby tú svú prací, kterauž kolivěk vedau, dělají nebo kupčie neb co koli činie, hleděli chvály boží Ka pro své spasenie; druhé, B 603 aby v té práci každý hleděl obecného dobrého, aby tiem obci poslúžil, žádného svým obchodem neoklamal, nepřesáhl, aby neřekl: »Prodám své, jakž mohu«, ale aby tak prodal, aby bliž- U — ten] vyn. U — «nebeského královstvic) spasení B — 135 «tento) vyn. B — 135—136 tento ... živi] lidé, an se z své roboty živí U — 136 jsú] se K — práce] roboty R — živí K — druzí ... lidé] a jiní sau U — 137 jako] vyn. U — Kryticři, panoše) vyn. B — panoši (+ poručníci U) — 138 konšelé . . . rychtáři] vyn. U — všichni — to a tak všecka B — to jest U — 139 «arcibiskupi vyn. B — 140 kněží] vyn. K — 141 ku práci k tomu B — 142 rozličně] rozličné sau práce a rozličně U — 143 všickni vyn. BU — toho tělesného K — 144 vždy se má] má se U — 145 řádu a] stavu a řádu (auřadu R) a KR, vyr. U — 146 robotný vyn. B — 147 mají-li KR — život pracovitý práci B — a] vyn. U — (se vyn. B — 148—151 dobrátila .. . hleděli přišla, mají při tom nehleděti toliko svého zisku, ale prvotně a naj li B 603 — více v tom hleděl B — 148 života věčného] věčné U — tak tu] takovau U — 149 práci právě R — 149—152 nehleděli . . . práci každý] jim byla k spasení a též i bližnímu; druhý, aby tím U — 149 v tom] vyn. R — 150 vede R — dělá R — neboj vyn. R — 151 hleděli vedl R — k chvále R — boží, aby to vedli pro chválu boží K — 151—152 «a pro své ... hleděl a potom B — 152 v té práci každý v tom R — aby tiem obci poslúžil] a U — 153 svým] tiem K — 153—155 «nepřesáhl ... třetie neobsáhl, také B — 153 ne- přesáhl] vyn. U — 154 prodal, aby] prodal, jakož by K — 155 nikdy neokla- 142 Podle 1. M. 3, 19 —
Strana 851
851 155 nieho neoklamal a nepřesáhl; třetie), aby z své práce hleděl uděliti chudým a nuzným audóm Kristovým. Tak ť má ten život pracovitý veden býti, má-li ť se k spasení obrátiti; jest-li jinak, shledáš, že ť bude dána odplata v horúcím pekle. Pane Bože, zachovaj! Pohlediž, jest-li nynie ten život pracovitý, 160 tak-li svú práci vede te), své obchody, prvotně pro chválu boží, pro své spasení? Však vy v svém hospodářství nelopo- tujete) se, však [vy] nelajete jako psi přetržení, nebněváte se neřádně? Slibuj za to! Však [vy] hledíte obecného, [hledíte] dobrého, žádného nezklamáte, nepřesáhnete, ani v trhu, ani v obchodu, 165 ani v puojčení, ani v zájmu? Slibuj ť za to! Než každý bude říci: »Prodám své, jakž mohu!« A, běda bude! Prodá, což muož najdráže, kúpí, což muož najlacinějí. Tak máš! Opět jeden druhému nesnadně puojčí bez lichvy a bude říci: »Co mu mám pak darmo puojčiti?« Nájem též. Než tak všichni jedni 170 druhé drau a laupie!) Pohlediž pak na tyto druhé klidi, kteříž mají také pracovitý život vésti! A to sú králi, knížata, páni, panoše, rytieři a všichni úředníci, «ktož jsau nad jinými postaveni, buď že máš jediného sedláka neb pacholka neb děvku. Jedno toto, aby je od mal U, nezklamal K — a nepřesáhl vyn. U — 156 a nuzným] vyn. U — 157 veden .. obrátiti vésti, ktož ť chce spasen býti B — jest-li jinak a pakli tak nebude U — 158 shledáš to U — 158—159 «Pane ... zacho- vaj! vyn. B — 159 uchovej U — 159—160 «jest-li ... tak-li tak-li ť tento lid B — 160 vede B — 160—161 své ... pro své k chvále boží a k svému B — 160 své obchody] s svými obchody U — prvotně] předkem U — 161—164 Však vy ... nepřesáhnete] Nelajete-li při tom nevážně, nehněváte-li se, neoklamáte-li U — 161—162 nelopotíte B — 162 [vy vyn. KR — 163 Ú, slibuj K — [vy] vyn. KR — [hledíte] vyn. KR — 165 Slibuj... Než Ano, počkaj, an B — ť za to] vyn. U — každý vyn. U — bude říci] vyn. K, dí U — 166 «A ... bude! vyn. B — Ó U — což] jak U — 167 kúpí ... najlacinějí vyn. RU — «Tak máš? vyn. BU — 168 a bude říci] vyn. K, an dí U — Co] A, á, což K — 169 pak mám K — 169—170 Nájem ... laupie! A, běda bude! B — 169 O nájmu RU — Než A U — 170 drau a] vyn. U — 171 pak] vyn. R, i U — 171—172 «lidi... A to) jenž B — 171 pra- covitý] pracovati (!) R — 172 A to sú] Ač rukama (vyn. R) tělesného díla nedělají, (+ ale k kterému sau zavázáni dílu a práci R), a to ť sau RU — knížata] vyn. RU — a panoši RU — Krytieři a všichni vyn. B — 173 úředníci správcové lidí U — 173—175 «ktož... pudil kterak mají t život pracovitý vésti! Ač rukama tělesného díla nedělají, ale mají tak pracovati, aby své poddané vedli od zlého a pudili k dobrému B — 173 jinými lidmi U — 174 jednoho U — sedláka pod svú mocí K — 175 odvodil] 54*
851 155 nieho neoklamal a nepřesáhl; třetie), aby z své práce hleděl uděliti chudým a nuzným audóm Kristovým. Tak ť má ten život pracovitý veden býti, má-li ť se k spasení obrátiti; jest-li jinak, shledáš, že ť bude dána odplata v horúcím pekle. Pane Bože, zachovaj! Pohlediž, jest-li nynie ten život pracovitý, 160 tak-li svú práci vede te), své obchody, prvotně pro chválu boží, pro své spasení? Však vy v svém hospodářství nelopo- tujete) se, však [vy] nelajete jako psi přetržení, nebněváte se neřádně? Slibuj za to! Však [vy] hledíte obecného, [hledíte] dobrého, žádného nezklamáte, nepřesáhnete, ani v trhu, ani v obchodu, 165 ani v puojčení, ani v zájmu? Slibuj ť za to! Než každý bude říci: »Prodám své, jakž mohu!« A, běda bude! Prodá, což muož najdráže, kúpí, což muož najlacinějí. Tak máš! Opět jeden druhému nesnadně puojčí bez lichvy a bude říci: »Co mu mám pak darmo puojčiti?« Nájem též. Než tak všichni jedni 170 druhé drau a laupie!) Pohlediž pak na tyto druhé klidi, kteříž mají také pracovitý život vésti! A to sú králi, knížata, páni, panoše, rytieři a všichni úředníci, «ktož jsau nad jinými postaveni, buď že máš jediného sedláka neb pacholka neb děvku. Jedno toto, aby je od mal U, nezklamal K — a nepřesáhl vyn. U — 156 a nuzným] vyn. U — 157 veden .. obrátiti vésti, ktož ť chce spasen býti B — jest-li jinak a pakli tak nebude U — 158 shledáš to U — 158—159 «Pane ... zacho- vaj! vyn. B — 159 uchovej U — 159—160 «jest-li ... tak-li tak-li ť tento lid B — 160 vede B — 160—161 své ... pro své k chvále boží a k svému B — 160 své obchody] s svými obchody U — prvotně] předkem U — 161—164 Však vy ... nepřesáhnete] Nelajete-li při tom nevážně, nehněváte-li se, neoklamáte-li U — 161—162 nelopotíte B — 162 [vy vyn. KR — 163 Ú, slibuj K — [vy] vyn. KR — [hledíte] vyn. KR — 165 Slibuj... Než Ano, počkaj, an B — ť za to] vyn. U — každý vyn. U — bude říci] vyn. K, dí U — 166 «A ... bude! vyn. B — Ó U — což] jak U — 167 kúpí ... najlacinějí vyn. RU — «Tak máš? vyn. BU — 168 a bude říci] vyn. K, an dí U — Co] A, á, což K — 169 pak mám K — 169—170 Nájem ... laupie! A, běda bude! B — 169 O nájmu RU — Než A U — 170 drau a] vyn. U — 171 pak] vyn. R, i U — 171—172 «lidi... A to) jenž B — 171 pra- covitý] pracovati (!) R — 172 A to sú] Ač rukama (vyn. R) tělesného díla nedělají, (+ ale k kterému sau zavázáni dílu a práci R), a to ť sau RU — knížata] vyn. RU — a panoši RU — Krytieři a všichni vyn. B — 173 úředníci správcové lidí U — 173—175 «ktož... pudil kterak mají t život pracovitý vésti! Ač rukama tělesného díla nedělají, ale mají tak pracovati, aby své poddané vedli od zlého a pudili k dobrému B — 173 jinými lidmi U — 174 jednoho U — sedláka pod svú mocí K — 175 odvodil] 54*
Strana 852
852 175 zlého odvodil, druhé, aby je vedl k dobrému a pudil, — ne jako někteří praví, že nemá žádný puzen býti [k dobrému]! Klam ť jest to! Ale ktož Kť jest koli vieru přijal, má býti puzen a nutkán, aby ji právě držal a zachovával), jakž jest na křtu slíbil. Nuže, vy páni, panoše, Krytieři, úředníci, konšelé, 180 tak-li vy o to pracujete, aby vaši podadcí všech smrtedlných hříchuov zjevných Knechali)? Však vy nedopustíte her, tancuov Kani) nevěstek Kani šibalstva Kani kterých neřádnov? Však vy, když jediné zvicte, ano se co děje proti Ježíšovi, ihned hledíte kaziti a sstaviti? Ano, slibuj za to, řci: »My ť velmi tbáme!« 185 A co se jim praví, žádný za vlas neopraví aniž oni mnějí ani věřie, by oni pro to do pekla šli! Ale by žádného jiného hřiechu neměl jedno ten, že moha a netbáš toho zkaziti, co se děje proti Bohu, že musíš pro to do pekla. Vedete-li je pak k dobrému? Staráte-li se o to, aby oni plnili přikázanie božie, oněch deset a šest menších? 190 Slibuj, že velmi tbáte — a mnozí jich sami neumějí! A třetie, aby pracovali, aby jich poddací v pokoji obývali. Nuže, mnedle, pohleďtež, vedau-li ten život pracovitý? Kto, kde? Kam se to vedl R, pudil U — druhé, aby] vyn. R, a U — vedl] vyn. RU — a pudil pudil R, vedl U — 176 řiekají praviec K, říkajíc praví R — nemá ť nikoli U — «puzen nucen B —[k dobrému] vyn. KRU — 177 Klam ... to!] vyn. RU — to] to a blud! K vieře ť nemá žádný puzen býti K — &t jest ... puzen a» by chtěl k víře bezděky puditi, to býti nemá; než ktož již přijme víru, má býti B — přijal na křtu RU — 178 a nutkán] vyn. U — právě] tak U — a zachovával vyn. B — 179 Nu KRU — Krytieři vyn. B — končelé U — 180 poddací K, poddaní RU — všech vyn. B — smrte- dlných] vyn. U — 181 zjevných] vyn. RU — Knechali vyn. (!) B — Však vy nedopustíte) což znáti muožte B — vy snad U — her ani RU — 182 gani) vyn. B — nevěstek ... šibalstva] nevstaupíte v to, aby nevěstek nebylo U — gari» vyn. B — šibalstva ani vožralstva K — 182—192 gani kterých ... Kto, kde? a jiných hříchuov? Aro pohříchu sami všecko zlé počnúce, jiným svobodu dávají, aniž jich trestati dopúštějí, a nevěří, by pro to jako pro jiné hříchy do pekla musili jíti! B — 182 kterých] žádných U — 183 když) kde co R — jediné] vyn. U — ano] že by U — dálo U — Ježíšovi] Pánu Bohu U — 184 hledíte . . . sstaviti] to zastavíte U — zkaziti R — 184—185 za to ... věřie] ale nic oni tomu neřádu neřeknau aniž tomu věří U — 184 řci . . . tbáme] vyn. R — 185 jim] vyn. R — neopraví] nic nedbá R — 186 by oni] by R — ty žádného U — jiného] jedinýho (!) R, vyn. U — 187 jedno] než RU — toho] vyn. R, to zlé U — zkaziti] zstaviti R, zastaviti U — se děje] jest U — 188 musíš jíti RU — Vedete . .. k dobrému?] vyn. U — 189 oněch . .. menších] větší desatero a šestero menší RU — 190 velmi málo U — 191 pracovali o to U — poddaní RU — obývali] byli RU — 192 kde kde? Kde jest to? K, kde jest RU — Ba, kam RU — 193 go a (!)
852 175 zlého odvodil, druhé, aby je vedl k dobrému a pudil, — ne jako někteří praví, že nemá žádný puzen býti [k dobrému]! Klam ť jest to! Ale ktož Kť jest koli vieru přijal, má býti puzen a nutkán, aby ji právě držal a zachovával), jakž jest na křtu slíbil. Nuže, vy páni, panoše, Krytieři, úředníci, konšelé, 180 tak-li vy o to pracujete, aby vaši podadcí všech smrtedlných hříchuov zjevných Knechali)? Však vy nedopustíte her, tancuov Kani) nevěstek Kani šibalstva Kani kterých neřádnov? Však vy, když jediné zvicte, ano se co děje proti Ježíšovi, ihned hledíte kaziti a sstaviti? Ano, slibuj za to, řci: »My ť velmi tbáme!« 185 A co se jim praví, žádný za vlas neopraví aniž oni mnějí ani věřie, by oni pro to do pekla šli! Ale by žádného jiného hřiechu neměl jedno ten, že moha a netbáš toho zkaziti, co se děje proti Bohu, že musíš pro to do pekla. Vedete-li je pak k dobrému? Staráte-li se o to, aby oni plnili přikázanie božie, oněch deset a šest menších? 190 Slibuj, že velmi tbáte — a mnozí jich sami neumějí! A třetie, aby pracovali, aby jich poddací v pokoji obývali. Nuže, mnedle, pohleďtež, vedau-li ten život pracovitý? Kto, kde? Kam se to vedl R, pudil U — druhé, aby] vyn. R, a U — vedl] vyn. RU — a pudil pudil R, vedl U — 176 řiekají praviec K, říkajíc praví R — nemá ť nikoli U — «puzen nucen B —[k dobrému] vyn. KRU — 177 Klam ... to!] vyn. RU — to] to a blud! K vieře ť nemá žádný puzen býti K — &t jest ... puzen a» by chtěl k víře bezděky puditi, to býti nemá; než ktož již přijme víru, má býti B — přijal na křtu RU — 178 a nutkán] vyn. U — právě] tak U — a zachovával vyn. B — 179 Nu KRU — Krytieři vyn. B — končelé U — 180 poddací K, poddaní RU — všech vyn. B — smrte- dlných] vyn. U — 181 zjevných] vyn. RU — Knechali vyn. (!) B — Však vy nedopustíte) což znáti muožte B — vy snad U — her ani RU — 182 gani) vyn. B — nevěstek ... šibalstva] nevstaupíte v to, aby nevěstek nebylo U — gari» vyn. B — šibalstva ani vožralstva K — 182—192 gani kterých ... Kto, kde? a jiných hříchuov? Aro pohříchu sami všecko zlé počnúce, jiným svobodu dávají, aniž jich trestati dopúštějí, a nevěří, by pro to jako pro jiné hříchy do pekla musili jíti! B — 182 kterých] žádných U — 183 když) kde co R — jediné] vyn. U — ano] že by U — dálo U — Ježíšovi] Pánu Bohu U — 184 hledíte . . . sstaviti] to zastavíte U — zkaziti R — 184—185 za to ... věřie] ale nic oni tomu neřádu neřeknau aniž tomu věří U — 184 řci . . . tbáme] vyn. R — 185 jim] vyn. R — neopraví] nic nedbá R — 186 by oni] by R — ty žádného U — jiného] jedinýho (!) R, vyn. U — 187 jedno] než RU — toho] vyn. R, to zlé U — zkaziti] zstaviti R, zastaviti U — se děje] jest U — 188 musíš jíti RU — Vedete . .. k dobrému?] vyn. U — 189 oněch . .. menších] větší desatero a šestero menší RU — 190 velmi málo U — 191 pracovali o to U — poddaní RU — obývali] byli RU — 192 kde kde? Kde jest to? K, kde jest RU — Ba, kam RU — 193 go a (!)
Strana 853
853 dělo, jako se byli o to Čechové zasadili, o ten artikul jeden ze čtyř, aby zjevní hříchové byli stavováni? Počavše pěkně, 195 již vše preč, všeho pomalu ustupují! Ó hanba naše veliká! B 604 Ó blaze jemu, komuž to Buoh dá, že věrně želé, když vidí, ano se co proti Bohu děje, a muož-li staviti, staví, a nemuož-li, polituje, popláče! Ale Kmy? Slibuj, že se velmi upláčem nad tím, když vidíme, ano znovu křižují našeho milého Ježíše! A, běda nám! Třetí jsú lidé kněží, kteříž také mají pracovati a ten pra- covitý život vésti. Kterak? Takto: aby Kvelmi toho byli pilni, o to myslili ve dne i v noci, aby lid v pravé víře stál, a po- vstane-li co takového, ihned odrazili Písmem svatým. Druhé, aby z hříchuov lidi vyvodili a oznamovali lidem hříchy a postavili 205 se proti hříchóm, a bylo-li by potřebí, i šíje nasaditi, a aby hleděli uvésti Ježíše lidu v milování, aby jej zamilovali, slovo bož«ie) [a] jim věrně kázali, ne básně. A třetie, aby jim svátostmi [křesťanskými věrně] posluhovali. Kde jsú ti kněží, kde»? Milý Bože, rač je rozmnožiti! Než jediné k tomu hledí 210 nynější kněžstvo, aby tobolku nahnali, a o spasení duší se málo starají pohříchu, slovo božie aby věrně kázali, lid vedli tak a učili, jakož zákon boží vokazuje! 200 B — 194 čtyř] třech (!) U — 195 odstupují U — veliká! Ó Praho, Praho kam se jest již to dělo, že v tobě prvé všichni hřiechové byli sstavováni? Kým jest «tžo (ps. gefto!) sešlo a scházé, shledá ť, že ť mu to na hrdlo vsede, a kým jest to šlo (ps. sešlo, ale se — škrtnuto!), milý Bože, daj mu nebeské královstvie! K — 196 milý Bůh U — 197 co] něco U — to staviti U — 197—198 a nemuož ... popláče!] vyn. K, pakli nemůž, poželeje (poželí a U) poručí to milýmu (vyn. U) Pánu Bohu RU — 198 «my vy B — Ú, slibuj K — 199 našeho milého] Pána U — Ježíše] Boha R — Ó U — 200 «pracovati a ten) vyn. B — 200—201 a ten ... vésti] vyn. RU — 201 «Kterak? Takto vyn. B — «velmi» vyn. B — 202 myslíce RU — 205 šíje] sebe U — nasadíce B — 206 uvésti ... zamilovali lid vésti k milování Pána Ježíše a U — «aby ... zamilovali vyn. B — a aby R — lidé zamilovali R — slova božího B — 207 [a] vyn. KR, aby U — kážíc KR — (ne básně ... jim vyn. B — a třetie] vyn. U — 208 [křestanskými věrně] vyn. KRU — 209« kde vyn. B — Než] Neb K, Alc U — k tomu toho K — 210 kněží U — a] ale R — duší lidské B — 211 pohříchu] vyn. U — 211—212 slovo ... vokazuje vyn. B — 211 lidi RU — vedli tak a] aby tak U—212 vokazuje! Kde sau ti kazatelé? Než teď básně lecjakés, životy svatých nejisté a spasenie lidské lehce ukázati ono v pauti, ono v odpustciech. Žaluje Pán Buoh na takové skrze Ezechiele proroka: »Obži- vovali duše mrtvé, lhúce lidu mému, věříciemu lžem«. Tak máš, ano ť bude Ad 212 citát v K je podle Ezech. 13. 19 —
853 dělo, jako se byli o to Čechové zasadili, o ten artikul jeden ze čtyř, aby zjevní hříchové byli stavováni? Počavše pěkně, 195 již vše preč, všeho pomalu ustupují! Ó hanba naše veliká! B 604 Ó blaze jemu, komuž to Buoh dá, že věrně želé, když vidí, ano se co proti Bohu děje, a muož-li staviti, staví, a nemuož-li, polituje, popláče! Ale Kmy? Slibuj, že se velmi upláčem nad tím, když vidíme, ano znovu křižují našeho milého Ježíše! A, běda nám! Třetí jsú lidé kněží, kteříž také mají pracovati a ten pra- covitý život vésti. Kterak? Takto: aby Kvelmi toho byli pilni, o to myslili ve dne i v noci, aby lid v pravé víře stál, a po- vstane-li co takového, ihned odrazili Písmem svatým. Druhé, aby z hříchuov lidi vyvodili a oznamovali lidem hříchy a postavili 205 se proti hříchóm, a bylo-li by potřebí, i šíje nasaditi, a aby hleděli uvésti Ježíše lidu v milování, aby jej zamilovali, slovo bož«ie) [a] jim věrně kázali, ne básně. A třetie, aby jim svátostmi [křesťanskými věrně] posluhovali. Kde jsú ti kněží, kde»? Milý Bože, rač je rozmnožiti! Než jediné k tomu hledí 210 nynější kněžstvo, aby tobolku nahnali, a o spasení duší se málo starají pohříchu, slovo božie aby věrně kázali, lid vedli tak a učili, jakož zákon boží vokazuje! 200 B — 194 čtyř] třech (!) U — 195 odstupují U — veliká! Ó Praho, Praho kam se jest již to dělo, že v tobě prvé všichni hřiechové byli sstavováni? Kým jest «tžo (ps. gefto!) sešlo a scházé, shledá ť, že ť mu to na hrdlo vsede, a kým jest to šlo (ps. sešlo, ale se — škrtnuto!), milý Bože, daj mu nebeské královstvie! K — 196 milý Bůh U — 197 co] něco U — to staviti U — 197—198 a nemuož ... popláče!] vyn. K, pakli nemůž, poželeje (poželí a U) poručí to milýmu (vyn. U) Pánu Bohu RU — 198 «my vy B — Ú, slibuj K — 199 našeho milého] Pána U — Ježíše] Boha R — Ó U — 200 «pracovati a ten) vyn. B — 200—201 a ten ... vésti] vyn. RU — 201 «Kterak? Takto vyn. B — «velmi» vyn. B — 202 myslíce RU — 205 šíje] sebe U — nasadíce B — 206 uvésti ... zamilovali lid vésti k milování Pána Ježíše a U — «aby ... zamilovali vyn. B — a aby R — lidé zamilovali R — slova božího B — 207 [a] vyn. KR, aby U — kážíc KR — (ne básně ... jim vyn. B — a třetie] vyn. U — 208 [křestanskými věrně] vyn. KRU — 209« kde vyn. B — Než] Neb K, Alc U — k tomu toho K — 210 kněží U — a] ale R — duší lidské B — 211 pohříchu] vyn. U — 211—212 slovo ... vokazuje vyn. B — 211 lidi RU — vedli tak a] aby tak U—212 vokazuje! Kde sau ti kazatelé? Než teď básně lecjakés, životy svatých nejisté a spasenie lidské lehce ukázati ono v pauti, ono v odpustciech. Žaluje Pán Buoh na takové skrze Ezechiele proroka: »Obži- vovali duše mrtvé, lhúce lidu mému, věříciemu lžem«. Tak máš, ano ť bude Ad 212 citát v K je podle Ezech. 13. 19 —
Strana 854
854 Pohleďmež pak, kde jest život bohomyslný. Nebo život boho- myslný má spomáhati pracovitému a zase bohomyslnému praco- 215 vitý. A na tom záleží život bohomyslný, na modlení pravém, aby bylo v duchu a v pravdě, na poslúchaní vážném slova božího a [vl plnění řečí božích. Nuže, Kmnedle, kde jsú ti modlitebníci, aby se modlili v duchu a v pravdě, Kkde jest to, aby bylo sebrání v duši, aby, když se modlíš, tu ustrnul v svém milém 220 Bohu, aby se jinam [nikam] mysl netrhala? Říká teď usty leda bylo, a mysl se jinde túlá! Jest-li) v pravdě [modlení, když díme]: »Odpusť nám, jakož i my odpauštíme!«, a nestrpíme slova protivného a najmenšie křivdičky bez pomsty neodpus- tíme), to-li jest v pravdě Kmodlenie)? Též díme: »Otče 225 náš!«, a kde bázen synovská, kde milování? Lžeme teď jedno Jaké jest poslúchanie slova božího teď poseděti na kázaní Ka poposlechnúti, a to vlažně, beze vší milosti [a náboženství] a vyjdúce z kostela, kumštíky a klindříky z kázaní míti?! A, běda [nám], nastojte! Nic my sobě toho nevážíme, veď-li? 230 Ale vše ť Buoh na saud přivede, to shledáte! Již jest zahynul [mezi námi tento] život bohomyslný, Knenie ho pohřiechu, již jest duše mrtva, a když kněží svatokupci mnichu penieze (!), an ť dá hned roz- hřiešenie i listy na to, že bude muk i hřiechuov prázden. Tak ť se děje těchto posledních časuov k skonání světa, že zahynul život pracovitý, žádný ho právě nevede! K — 213 Pohlediž KR — Pohleďmež pak] A U — 213—215 Nebo ... záleží život bohomyslný] vyn. K — 213 Nebo život bohomyslný vyn. RU — 214 bohomyslnému pracovitý. A vyn. RU — 215 aby to U — 216 v pravdě a R — 217 [v] vyn. KRU — božích] jeho K — Nuže] vyn. U — Kmnedle) vyn. BU — 218 «aby se modlili vyn. B —«kde jest to vyn. B — 219 v duši... ustrnul mysli a ustrnutí B — aby]a RU — tu] aby tu U — 220 [nikam] vyn. KRU — netrhla RU — Říká] vyn. U — teď] se R, vyn. U — 221 se jinde túlá] někde jinde U — «Jest-li) Také B, Jest-l to U — 221—222 [modlení ... díme] vyn. KRU — 222 «i vyn. B — a] an U — nestrpie K — 223 najmenšie ... neodpustíme najmenšího bezprávie B — křivdy U — 224 pravda a v pravdě K — «modlenie vyn. B — Též díme] vyn. U — 225 Lžem ... jedno!] vyn. U — 226 Opět jaké K — 226—228 teď ... z kázaní míti] posedí u něho a jinam myslí a k slovu božímu žádný milosti nejni; a jací tam, takoví zas jdau, a vyjdauce od kázaní, kumštují, marně mluví. Ó, nejni tu Duch boží, a kde nejni boží Duch, tu jest ďáblův duch U — 227 a poposlechnúti, a to vyn. B — [a náboženství] vyn. KR — 228 kunšty K — k«lindříky] kindříky (!) B, klindry K, kudrlinky R — 229 Á] Achy U —[nám] vyn. KRU — my] vyn. K — 229—230 «veď . . . shledátels a B — 229 veď-li] vid RU — 230 Buohj bude RU — přive- deno RU — shledáte) uhlídáte U — 231 [mezi . .. tento] vyn. KRU —
854 Pohleďmež pak, kde jest život bohomyslný. Nebo život boho- myslný má spomáhati pracovitému a zase bohomyslnému praco- 215 vitý. A na tom záleží život bohomyslný, na modlení pravém, aby bylo v duchu a v pravdě, na poslúchaní vážném slova božího a [vl plnění řečí božích. Nuže, Kmnedle, kde jsú ti modlitebníci, aby se modlili v duchu a v pravdě, Kkde jest to, aby bylo sebrání v duši, aby, když se modlíš, tu ustrnul v svém milém 220 Bohu, aby se jinam [nikam] mysl netrhala? Říká teď usty leda bylo, a mysl se jinde túlá! Jest-li) v pravdě [modlení, když díme]: »Odpusť nám, jakož i my odpauštíme!«, a nestrpíme slova protivného a najmenšie křivdičky bez pomsty neodpus- tíme), to-li jest v pravdě Kmodlenie)? Též díme: »Otče 225 náš!«, a kde bázen synovská, kde milování? Lžeme teď jedno Jaké jest poslúchanie slova božího teď poseděti na kázaní Ka poposlechnúti, a to vlažně, beze vší milosti [a náboženství] a vyjdúce z kostela, kumštíky a klindříky z kázaní míti?! A, běda [nám], nastojte! Nic my sobě toho nevážíme, veď-li? 230 Ale vše ť Buoh na saud přivede, to shledáte! Již jest zahynul [mezi námi tento] život bohomyslný, Knenie ho pohřiechu, již jest duše mrtva, a když kněží svatokupci mnichu penieze (!), an ť dá hned roz- hřiešenie i listy na to, že bude muk i hřiechuov prázden. Tak ť se děje těchto posledních časuov k skonání světa, že zahynul život pracovitý, žádný ho právě nevede! K — 213 Pohlediž KR — Pohleďmež pak] A U — 213—215 Nebo ... záleží život bohomyslný] vyn. K — 213 Nebo život bohomyslný vyn. RU — 214 bohomyslnému pracovitý. A vyn. RU — 215 aby to U — 216 v pravdě a R — 217 [v] vyn. KRU — božích] jeho K — Nuže] vyn. U — Kmnedle) vyn. BU — 218 «aby se modlili vyn. B —«kde jest to vyn. B — 219 v duši... ustrnul mysli a ustrnutí B — aby]a RU — tu] aby tu U — 220 [nikam] vyn. KRU — netrhla RU — Říká] vyn. U — teď] se R, vyn. U — 221 se jinde túlá] někde jinde U — «Jest-li) Také B, Jest-l to U — 221—222 [modlení ... díme] vyn. KRU — 222 «i vyn. B — a] an U — nestrpie K — 223 najmenšie ... neodpustíme najmenšího bezprávie B — křivdy U — 224 pravda a v pravdě K — «modlenie vyn. B — Též díme] vyn. U — 225 Lžem ... jedno!] vyn. U — 226 Opět jaké K — 226—228 teď ... z kázaní míti] posedí u něho a jinam myslí a k slovu božímu žádný milosti nejni; a jací tam, takoví zas jdau, a vyjdauce od kázaní, kumštují, marně mluví. Ó, nejni tu Duch boží, a kde nejni boží Duch, tu jest ďáblův duch U — 227 a poposlechnúti, a to vyn. B — [a náboženství] vyn. KR — 228 kunšty K — k«lindříky] kindříky (!) B, klindry K, kudrlinky R — 229 Á] Achy U —[nám] vyn. KRU — my] vyn. K — 229—230 «veď . . . shledátels a B — 229 veď-li] vid RU — 230 Buohj bude RU — přive- deno RU — shledáte) uhlídáte U — 231 [mezi . .. tento] vyn. KRU —
Strana 855
855 se tento lid zatvrdil v svých obyčejích a inavyklostech, již B 605 právě jako zkamenilý k dobrému! A odkud to? Odtudto právě, jako u příkladě, od čeho se bláto stvrdí, že tvrdé bude, 235 jako vídáte. Najprvé bývá, že bláto bude: spadne na zemi déšť, že bláto bude; potom přijde slunce i vysuší to svú horkostí, že se seschne a bude tvrdo, anebo náramnú zimú že zmrzne i bude tvrdo. Tak právě tento klid ztvrdl: to t déšť přišel, náramná žádost k zboží, že právě ty žádosti jako vody plynú; potom na 240 to Kveliká horkost slunce Ka milost k zemským věcem, to ť se stvrdí; ještě studenost [a nemilost] k božským věcem jako mráz, ano se nic dobrého nechce, ani slova božího slyšeti ani co dobrého Ku)činiti ani se modliti. Mnedle, muožete li kdy v noci na modlitby vstáti, ješto o puolnoci jest najzpuosobilejší 245 čas k modlení? Toho tento lid míti nemuož, aby se v něm tehdáž zbudila nějaká milost k modlení, aby vstal o puolnoci na modlitby, neb se jest stvrdil [velmi] při těch zemských věcech. Než pak, jako, když se ty věci tvrdé mají obměkčiti, musí tlučeny býti, jako v moždíři dobře tvrdú věc obměkčíš: nuže, jest-li to 250 do tebe, že jsi se stvrdil, že nemáš náboženství vrúcého, vezmiž tento moždíř, vezmi troje rány Pána Ježíše — dvě v rukú a dvě v nohú a jednu v boku —; vezmi také troje své hříchy — jedny, 231—232 Knenie ... zatvrdil" a tento lid stvrdil se B — 231 nenie ho pohřiechu] vyn. RU — 232 «navyklostech, již právěz vyn. B — 233 zkameněli K — k ke všemu B — 233—238 A odkud ... tvrdo) Rovně u příkladu ono bláto, kteréž se z deště udělá, potom horkem slunečným se stvrdí a speče B — 233 Odtudto] I U — 234 se bláto .. . tvrdé bude bláto bývá tvrdý U — 235 to vídáte U — že bláto bude] že, když R, bláto, když U — na zemi] vyn. U — dýšť R — 236 že] a RU — bláto bude] vyn. U — slunce] vítr U — svú] vyn. RU — 237 a] že K — 238—239 Klid ... plynú jako deštěm zmoklý, žádostmi tělesnými B — 238 dýšť RU — 239 potom] vyn. U — 240 «veliká přišla KR — veliká . . . slunce] slunce a horkost veliká U — «a to jest B — zemským] ženským (!) R — 241 to ť se stvrdí] a tak jest tvrdý U — «jetšě» a k tomu pak mráz B. ješto R, ano U — [a nemilost] vyn. KRU — 242 «jako mráz vyn. B — 243 činiti B — Nu, mnedle K — vy kdy U — 244 v noci] o půlnoci U — 244—245 najzpuosobilejší ... modlení] k tomu čas nejspůsobnější U — 245—246 aby ... modlitby) vyn. B — 245 tehdáž] vyn. U — 246 nějaká] jaká R, ta U — 247 již stvrdil RU — [velmi] vyn. KRU — «těch) vyn. B — Než pak] Ale U — 248 jako když] vyn. RU — musí tlučeny býti] vyn. U, musí, aby některak (+ tlučeny R) byly, aby obměkly KR — 249 hmoždíři U — dobře] dosti U — «tvrdů ... obměkčíš tvrdé věci obměkčeny bývají B — 249—250 nuže . . . stvrdil] nu, si-li tvrdý U — 251 hmoždíř U — 252
855 se tento lid zatvrdil v svých obyčejích a inavyklostech, již B 605 právě jako zkamenilý k dobrému! A odkud to? Odtudto právě, jako u příkladě, od čeho se bláto stvrdí, že tvrdé bude, 235 jako vídáte. Najprvé bývá, že bláto bude: spadne na zemi déšť, že bláto bude; potom přijde slunce i vysuší to svú horkostí, že se seschne a bude tvrdo, anebo náramnú zimú že zmrzne i bude tvrdo. Tak právě tento klid ztvrdl: to t déšť přišel, náramná žádost k zboží, že právě ty žádosti jako vody plynú; potom na 240 to Kveliká horkost slunce Ka milost k zemským věcem, to ť se stvrdí; ještě studenost [a nemilost] k božským věcem jako mráz, ano se nic dobrého nechce, ani slova božího slyšeti ani co dobrého Ku)činiti ani se modliti. Mnedle, muožete li kdy v noci na modlitby vstáti, ješto o puolnoci jest najzpuosobilejší 245 čas k modlení? Toho tento lid míti nemuož, aby se v něm tehdáž zbudila nějaká milost k modlení, aby vstal o puolnoci na modlitby, neb se jest stvrdil [velmi] při těch zemských věcech. Než pak, jako, když se ty věci tvrdé mají obměkčiti, musí tlučeny býti, jako v moždíři dobře tvrdú věc obměkčíš: nuže, jest-li to 250 do tebe, že jsi se stvrdil, že nemáš náboženství vrúcého, vezmiž tento moždíř, vezmi troje rány Pána Ježíše — dvě v rukú a dvě v nohú a jednu v boku —; vezmi také troje své hříchy — jedny, 231—232 Knenie ... zatvrdil" a tento lid stvrdil se B — 231 nenie ho pohřiechu] vyn. RU — 232 «navyklostech, již právěz vyn. B — 233 zkameněli K — k ke všemu B — 233—238 A odkud ... tvrdo) Rovně u příkladu ono bláto, kteréž se z deště udělá, potom horkem slunečným se stvrdí a speče B — 233 Odtudto] I U — 234 se bláto .. . tvrdé bude bláto bývá tvrdý U — 235 to vídáte U — že bláto bude] že, když R, bláto, když U — na zemi] vyn. U — dýšť R — 236 že] a RU — bláto bude] vyn. U — slunce] vítr U — svú] vyn. RU — 237 a] že K — 238—239 Klid ... plynú jako deštěm zmoklý, žádostmi tělesnými B — 238 dýšť RU — 239 potom] vyn. U — 240 «veliká přišla KR — veliká . . . slunce] slunce a horkost veliká U — «a to jest B — zemským] ženským (!) R — 241 to ť se stvrdí] a tak jest tvrdý U — «jetšě» a k tomu pak mráz B. ješto R, ano U — [a nemilost] vyn. KRU — 242 «jako mráz vyn. B — 243 činiti B — Nu, mnedle K — vy kdy U — 244 v noci] o půlnoci U — 244—245 najzpuosobilejší ... modlení] k tomu čas nejspůsobnější U — 245—246 aby ... modlitby) vyn. B — 245 tehdáž] vyn. U — 246 nějaká] jaká R, ta U — 247 již stvrdil RU — [velmi] vyn. KRU — «těch) vyn. B — Než pak] Ale U — 248 jako když] vyn. RU — musí tlučeny býti] vyn. U, musí, aby některak (+ tlučeny R) byly, aby obměkly KR — 249 hmoždíři U — dobře] dosti U — «tvrdů ... obměkčíš tvrdé věci obměkčeny bývají B — 249—250 nuže . . . stvrdil] nu, si-li tvrdý U — 251 hmoždíř U — 252
Strana 856
856 ješto s' je měl v žádosti, druhé, ješto s' je měl v myšlení, a třetí, ješto s' skutečně dokonal. Najprvé to, čímž jsi s »hřešil v myšlení, 255 zbera to, jdiž k tomu moždíři, k boku Pána Ježíše Krista, jako k srdci, neb odtud myšlení bývají a pochodí, a za to jest on, drahý Pán, ránu měl v boku; vložiž je v ten moždíř řka: »A, milý Pane, k čemu jsem já hříšný připravil tvú [svatú] milost, že jsi ráčil pro tyto mé hříchy Kdáti bok svuoj «kopím) otevříti! A, Kmilý 260 Pane, nastojte! nebudu-li já toho otevření tvého boku účas- ten Ka úžitku, běda mněl«, — a Ktu prositi milého Boha, Kaby neráčil dopustiti, aby nad tebú byl zmařen ten úžitek). Druhé, vezmi hříchy své a nes k tomu moždíři, k jeho nohám, což jsi hřešil žádostí, neb nohy žádost znamenají; vložiž tam, 265 želeje toho, [co jsi učinil a] k čem)u s' těmi «hřiechy milého Boha připravil, Ka pros, ať ráčí odpustiti a dojíti úžitka těch svatých ran). Třetí, vezmi hříchy své, kteréž jsi skutkem do- konal, jdiž k tomu moždíři, k jeho rukám zbodeným; vlo žiž B 606 tam [ruce], maje lítost, že s' svými hanebnými, zlými skutky 270 k také múce připravil svého milého Boha, a žádaj, ať ráčí od- pustiti a Kaby nebylo nad tebú ztraceno a zmařeno jeho zbodenie rukú těžké). Vezmiž pak tu palici, jako jí v moždíři tlukú, totiž bázen, hledě k své smrti, kterak Ktu s tebú bude, hledě k saud- nohách RU — a jednu] jedna R — také] vyn. K — 253 je] vyn. U — je] vyn. U — 254 ješto s ]an si U — čímž] což K — hřešil B — v myšlení vyn. U — 255 hmoždíři U — 255—257 boku . .. řka] Pánu Ježíšovi i k srdci svému a rciž U — 255 Krista] vyn. KR — 257 Á] vyn. R, Ej U — milý, drahý Pane Bože U — 258 já hříšný vyn. U — [svatú] vyn. KRU — 259 tyto] vyn. U — «dáti vyn. B — svuoj] sobě U — kopím vyn. B — A] A (Ó U), milí křestané, pomysletež a řcete: »Ó RU — Kmilý Pane) vyn. B — 260 «já vyn. B — tvého] vyn. RU — 261 a úžitku .. . mně! vyn. B — (tu) vyn. B — 262 aby ... úžitek ať by tě toho úžitku nezbavoval B — nad tebú] na tobě U — 264 shřešil KU — vlož to U — 265 toho] vyn. K — [co jsi učinil a] vyn. KRU — čenu (!) B — těmi] svými U — «hřiechy nohami B — 266—267 «a pros ... rano že k zbodení těžkému a bolestnému. Prosiž, ať tě úžitku těch ran svatých nezbavuje! B — 266 dá dojíti R — dojíti úžitka těch] dáti užiti těchto U — 267—268 konal RU — 268 hmoždíři U — rukám zbodeným] rukama raněnýma K, rukám raněným RU — 268—271 vložiž . . . odpustiti a] maje litost nad tím, že pro tvé hříchy on jest tak zraněn, a pros ho U — 269 [ruce] vyn. KR — zlými vyn. B — 270 Boha] Pána R — 271—272 aby . . . těžké) ať není na tobě zmařeno bodení jeho svatých rukú B, aby nebylo na tobě zmařeno probití jeho svatých rukau U — 271 zmařeno] zmazáno R — 272 pak] vyn. U — jí oni U - hmoždíři U — 273—274 «tus tebú ... kterak
856 ješto s' je měl v žádosti, druhé, ješto s' je měl v myšlení, a třetí, ješto s' skutečně dokonal. Najprvé to, čímž jsi s »hřešil v myšlení, 255 zbera to, jdiž k tomu moždíři, k boku Pána Ježíše Krista, jako k srdci, neb odtud myšlení bývají a pochodí, a za to jest on, drahý Pán, ránu měl v boku; vložiž je v ten moždíř řka: »A, milý Pane, k čemu jsem já hříšný připravil tvú [svatú] milost, že jsi ráčil pro tyto mé hříchy Kdáti bok svuoj «kopím) otevříti! A, Kmilý 260 Pane, nastojte! nebudu-li já toho otevření tvého boku účas- ten Ka úžitku, běda mněl«, — a Ktu prositi milého Boha, Kaby neráčil dopustiti, aby nad tebú byl zmařen ten úžitek). Druhé, vezmi hříchy své a nes k tomu moždíři, k jeho nohám, což jsi hřešil žádostí, neb nohy žádost znamenají; vložiž tam, 265 želeje toho, [co jsi učinil a] k čem)u s' těmi «hřiechy milého Boha připravil, Ka pros, ať ráčí odpustiti a dojíti úžitka těch svatých ran). Třetí, vezmi hříchy své, kteréž jsi skutkem do- konal, jdiž k tomu moždíři, k jeho rukám zbodeným; vlo žiž B 606 tam [ruce], maje lítost, že s' svými hanebnými, zlými skutky 270 k také múce připravil svého milého Boha, a žádaj, ať ráčí od- pustiti a Kaby nebylo nad tebú ztraceno a zmařeno jeho zbodenie rukú těžké). Vezmiž pak tu palici, jako jí v moždíři tlukú, totiž bázen, hledě k své smrti, kterak Ktu s tebú bude, hledě k saud- nohách RU — a jednu] jedna R — také] vyn. K — 253 je] vyn. U — je] vyn. U — 254 ješto s ]an si U — čímž] což K — hřešil B — v myšlení vyn. U — 255 hmoždíři U — 255—257 boku . .. řka] Pánu Ježíšovi i k srdci svému a rciž U — 255 Krista] vyn. KR — 257 Á] vyn. R, Ej U — milý, drahý Pane Bože U — 258 já hříšný vyn. U — [svatú] vyn. KRU — 259 tyto] vyn. U — «dáti vyn. B — svuoj] sobě U — kopím vyn. B — A] A (Ó U), milí křestané, pomysletež a řcete: »Ó RU — Kmilý Pane) vyn. B — 260 «já vyn. B — tvého] vyn. RU — 261 a úžitku .. . mně! vyn. B — (tu) vyn. B — 262 aby ... úžitek ať by tě toho úžitku nezbavoval B — nad tebú] na tobě U — 264 shřešil KU — vlož to U — 265 toho] vyn. K — [co jsi učinil a] vyn. KRU — čenu (!) B — těmi] svými U — «hřiechy nohami B — 266—267 «a pros ... rano že k zbodení těžkému a bolestnému. Prosiž, ať tě úžitku těch ran svatých nezbavuje! B — 266 dá dojíti R — dojíti úžitka těch] dáti užiti těchto U — 267—268 konal RU — 268 hmoždíři U — rukám zbodeným] rukama raněnýma K, rukám raněným RU — 268—271 vložiž . . . odpustiti a] maje litost nad tím, že pro tvé hříchy on jest tak zraněn, a pros ho U — 269 [ruce] vyn. KR — zlými vyn. B — 270 Boha] Pána R — 271—272 aby . . . těžké) ať není na tobě zmařeno bodení jeho svatých rukú B, aby nebylo na tobě zmařeno probití jeho svatých rukau U — 271 zmařeno] zmazáno R — 272 pak] vyn. U — jí oni U - hmoždíři U — 273—274 «tus tebú ... kterak
Strana 857
857 nému dni, kterak se tu postavíš, hledě ku peklu, dostaneš-li 275 se tam pro své hříchy čili ť pomuož milý Buoh. Když by tak, bera to na mysl, i rozjímal, mohl by srdce své obměkčiti, že by mohl náboženství míti. Než pak, jakož tuto dotýká čtení svaté, že žalovala Marta na Magdalenu, řkúci Pánu Ježíšovi: »Pane, není-liž tobě péče, že 280 sestra má opustila mě samu slúžiti?« Troji žalobu shledáváme v zákoně na tuto Magdalenu: jedno teď Marta na ni žalovala z prázdnosti, že by sama slúžila, a Magdalena prázdnila) druhé žaloval na ni Šimon z všetečnosti, že by se ona všetečně dotýkala noh Ježíšových v domu Šimona; třetí, žaloval na ni 285 Jidáš z rokotržnosti, že jest rokotržně učinila, vylivši mast na Pána Ježíše. I pak nikdež se nečte, by ona sama které žalobě odpovídala, ale sám Pán za ni odpovídal a Martě řekl: »Najlepší ť jest stránku vyvolila Maria«. Šimonovi řekl: »Pravím ť tobě: Odpúštějí ť se jí hříchové mnozí, neboť jest milovala mnoho«. 290 Jidášovi řekl: »Co rmútíte tuto ženu? Dobrý ť jest skutek učinila nade mnú«. Proč sama neodmlúvala? Nebo byla kající. Naučiž se, chceš-li právě kajícím býti, ač tobě lají, hanějí tě, «ty nikoli z hněvu neodmlúvaj, ale strp [míle] řka: »Hoden ť jsem, milý Pane, pro mé [těžké] hříchy!«, a milý ť Buoh bude sám za tě vyn. B — 275 tyto své K — 276 sbera U — rozjímal] vyn. U — 276—277 že by . . . míti] vyn. U — 278 Než ... dotýká] A dí tu U — ve čtení svatém K — 279 liž] vyn. K, t R — 279—280 že sestra . . . slúžiti]etc. R, a tak dále U — 280 slúžiti? Protož řci jí, ať mi pomuož!« K — shledáváme] nacházíme U — 281 tu U — jednu RU — 282 (prázdnila zahálela B — 283 druhau U — by] vyn. U — ona] vyn. U — 284 Ježíšových] Páně KR, Pána Ježíše U — v domu Šimona v jeho domě U — 284—286 třetí ... Pána Ježíše] vyn. U — 285 z roko- tržnosti] vyn. R — jest to K — rokotržně ... vylivši] ona zbytečně vylila R — a darmo vylivši K — 286 I pak nikdež] A nikdy U — sama] co K, vyn. U — k které RU — které žalobě] k těm žalobám K — 287 a] vyn. R — 288 Maria] Magdalena KR — Pravím tobě] o pa k. K — 289 že se jí odpúš- tějí K — 290 řekl] vyn. K — rmútíte ... ženu] jste (+ jí R) truchlivi této ženě KR, ji rmautíš U — Zajisté dobrý U — 292 právě] pravým K — ač] když RU — «ty» vyn. B — 293 ale» a R — [míle] vyn. KRU — 294 280 nn. Pramenem tu byl asi Rokycanovi sv. Bernard; srovnej jeho slova ze Sermo III. In Assumptione B. V. Mariae: Vide praerogativam Mariae, quem in omni causa habeat advocatum. Indignatur siquidem Phari- saeus (Luc. VII. 39), conqueritur soror, etiam discipuli murmurant (Matth. XXVI. 8): ubique Maria tacet, et pro ea loquitur Christus (Migne L sv. 183 С. 422).
857 nému dni, kterak se tu postavíš, hledě ku peklu, dostaneš-li 275 se tam pro své hříchy čili ť pomuož milý Buoh. Když by tak, bera to na mysl, i rozjímal, mohl by srdce své obměkčiti, že by mohl náboženství míti. Než pak, jakož tuto dotýká čtení svaté, že žalovala Marta na Magdalenu, řkúci Pánu Ježíšovi: »Pane, není-liž tobě péče, že 280 sestra má opustila mě samu slúžiti?« Troji žalobu shledáváme v zákoně na tuto Magdalenu: jedno teď Marta na ni žalovala z prázdnosti, že by sama slúžila, a Magdalena prázdnila) druhé žaloval na ni Šimon z všetečnosti, že by se ona všetečně dotýkala noh Ježíšových v domu Šimona; třetí, žaloval na ni 285 Jidáš z rokotržnosti, že jest rokotržně učinila, vylivši mast na Pána Ježíše. I pak nikdež se nečte, by ona sama které žalobě odpovídala, ale sám Pán za ni odpovídal a Martě řekl: »Najlepší ť jest stránku vyvolila Maria«. Šimonovi řekl: »Pravím ť tobě: Odpúštějí ť se jí hříchové mnozí, neboť jest milovala mnoho«. 290 Jidášovi řekl: »Co rmútíte tuto ženu? Dobrý ť jest skutek učinila nade mnú«. Proč sama neodmlúvala? Nebo byla kající. Naučiž se, chceš-li právě kajícím býti, ač tobě lají, hanějí tě, «ty nikoli z hněvu neodmlúvaj, ale strp [míle] řka: »Hoden ť jsem, milý Pane, pro mé [těžké] hříchy!«, a milý ť Buoh bude sám za tě vyn. B — 275 tyto své K — 276 sbera U — rozjímal] vyn. U — 276—277 že by . . . míti] vyn. U — 278 Než ... dotýká] A dí tu U — ve čtení svatém K — 279 liž] vyn. K, t R — 279—280 že sestra . . . slúžiti]etc. R, a tak dále U — 280 slúžiti? Protož řci jí, ať mi pomuož!« K — shledáváme] nacházíme U — 281 tu U — jednu RU — 282 (prázdnila zahálela B — 283 druhau U — by] vyn. U — ona] vyn. U — 284 Ježíšových] Páně KR, Pána Ježíše U — v domu Šimona v jeho domě U — 284—286 třetí ... Pána Ježíše] vyn. U — 285 z roko- tržnosti] vyn. R — jest to K — rokotržně ... vylivši] ona zbytečně vylila R — a darmo vylivši K — 286 I pak nikdež] A nikdy U — sama] co K, vyn. U — k které RU — které žalobě] k těm žalobám K — 287 a] vyn. R — 288 Maria] Magdalena KR — Pravím tobě] o pa k. K — 289 že se jí odpúš- tějí K — 290 řekl] vyn. K — rmútíte ... ženu] jste (+ jí R) truchlivi této ženě KR, ji rmautíš U — Zajisté dobrý U — 292 právě] pravým K — ač] když RU — «ty» vyn. B — 293 ale» a R — [míle] vyn. KRU — 294 280 nn. Pramenem tu byl asi Rokycanovi sv. Bernard; srovnej jeho slova ze Sermo III. In Assumptione B. V. Mariae: Vide praerogativam Mariae, quem in omni causa habeat advocatum. Indignatur siquidem Phari- saeus (Luc. VII. 39), conqueritur soror, etiam discipuli murmurant (Matth. XXVI. 8): ubique Maria tacet, et pro ea loquitur Christus (Migne L sv. 183 С. 422).
Strana 858
858 295 odmlúvati), když ť [tobě] toho najpilnější potřeba bude. Ale ač by kto mluvil na tě co takového, nejsi povinen jemu se znáti, ale muožeš pěkně říci: »Ty mě haníš, já ť to poraučím Bohu, on t mi za to dá odplatu!« Jížto mně i vám rač dopomoci Pán Buoh všemohúcí! Amen. * [těžké] výn. KRU — Buoh] Pán U — 295 odmlúvati odpovídati B — [tobě] vyn. KRU — toho] to U — najpilnější] největší U — bude] přijde, to jest na smrti K — 296 takového] taký R, takéž U — jemu v tom R — 295—299 Ale ... všemohúcí] Napraviž nás, milý Pane, na svú vuoli svatú, abychom ji plniece mohli sobě zde zaslúžiti milosti a potom konečně do tvého království přišli K — 296 v tom znáti U — 298—299 Pán ... všemohúcí] milostivý, drahý (vyn. U) Pán Ježíš Kristus ukřižovaný! Toho sobě všickni spolu (vyn. U) žádajíce, řcemež etc. (etc.] spolu U) RU;v Upotom je sloupec, následující strana a další list prázdný. —
858 295 odmlúvati), když ť [tobě] toho najpilnější potřeba bude. Ale ač by kto mluvil na tě co takového, nejsi povinen jemu se znáti, ale muožeš pěkně říci: »Ty mě haníš, já ť to poraučím Bohu, on t mi za to dá odplatu!« Jížto mně i vám rač dopomoci Pán Buoh všemohúcí! Amen. * [těžké] výn. KRU — Buoh] Pán U — 295 odmlúvati odpovídati B — [tobě] vyn. KRU — toho] to U — najpilnější] největší U — bude] přijde, to jest na smrti K — 296 takového] taký R, takéž U — jemu v tom R — 295—299 Ale ... všemohúcí] Napraviž nás, milý Pane, na svú vuoli svatú, abychom ji plniece mohli sobě zde zaslúžiti milosti a potom konečně do tvého království přišli K — 296 v tom znáti U — 298—299 Pán ... všemohúcí] milostivý, drahý (vyn. U) Pán Ježíš Kristus ukřižovaný! Toho sobě všickni spolu (vyn. U) žádajíce, řcemež etc. (etc.] spolu U) RU;v Upotom je sloupec, následující strana a další list prázdný. —
Strana 859
Na den Vzetí do nebes Panny Marie kázaní. P 422b1 Svatý Pavel dí: »Radujte se s radujícími!« A že dnes pama-Kázáni II. tujeme hod na nebesa vzetí drahé děvky Panny Marie, krá lovny P 422b2 nebeské, paní naší, z jejíhožto dobrého raduje se celá Trojice svatá, 5ej, radujme se my také, milí křesťané, s tau svatú Trojicí! Nebo Buoh Otec raduje se v ní jako v své milé dceři. Buoh Syn raduje se v ní jako v své milé mateři, a že se již jí jest oplatil zase: jakož jest vona jemu zde posluhovala, již jest jí on také poslaužil, po- sadiv ji podlé sebe v nebeském království. Jako někdy Šalomún 10 kázal udělati stolici velikú, když byl králem učiněn, a na té stolici posadil svau matku, tak nesmírně lépe povýšil jest své milé matky drahý Ježíš, posadiv ji podlé sebe v nebeském království. Raduje se také v té drahé děvce Buoh Duch svatý jakožto v svém zvo- leném stánku, jehož jest posvětil, a v ní rád, míle ui obýval. P423 al 15 Ej, radujme se s radujícími, milí křesťané! Radujme se také s tau drahú Pannú Marijí, Spaní naší, v našem dobrém. Nebo, jakož jest vona někdy v mnohých zámut- cích zde byla pro svého milého Syna, jakož jest sama řekla: »Otec tvůj a já truchléce hledali sme tebe«, a co pak, když jest pod 20 křížem stála, kdyžto meč ostrý prohnal její duši, pomysl, co tu měla teskností a žalostí — již dnešní den má nesmírně větší ra- 1 Vzetí do nebes] Na nebe vzetí C — nebe N — kázaní] vyn. N, toto kázaní C — 2 jako dnes C — 3 slavnost anebo hod C — předrahé NC — dívky NC — 4 naší milostivé N — všecka, celá (!) C — 5 svatau, velebnau (+ a dů- stojnau C) NC — Trojicí svatau C — 6 milé, před věky vyvolené N — 7 odplatil C — 8 již ... také] tak jest on jí N — jí] vyn. C — a posadil C — 9 království, aby, sedíce vedlé něho, ustavičné přímluvy činila za hříšníky kající k božské velebnosti N — 11 matku] milau matku Bersabé N — 12 posadil C — vedlé C — 13 děvce] panně N, dívce C — 14 sobě posvětil N — ní] něm N — 16 drahau dívkau C — Kpaní naší vyn. P, paní naší milostivau N — 18 byla] zůstávala N — jakož] an to N — vyznala řka N — 19 truchlíce s bolestí C — 20 křížem ve krvi zbrozeným N — pomysli N — 21—22 radost 2 Řím. 12, 15 — 18 Luk. 2, 48 —
Na den Vzetí do nebes Panny Marie kázaní. P 422b1 Svatý Pavel dí: »Radujte se s radujícími!« A že dnes pama-Kázáni II. tujeme hod na nebesa vzetí drahé děvky Panny Marie, krá lovny P 422b2 nebeské, paní naší, z jejíhožto dobrého raduje se celá Trojice svatá, 5ej, radujme se my také, milí křesťané, s tau svatú Trojicí! Nebo Buoh Otec raduje se v ní jako v své milé dceři. Buoh Syn raduje se v ní jako v své milé mateři, a že se již jí jest oplatil zase: jakož jest vona jemu zde posluhovala, již jest jí on také poslaužil, po- sadiv ji podlé sebe v nebeském království. Jako někdy Šalomún 10 kázal udělati stolici velikú, když byl králem učiněn, a na té stolici posadil svau matku, tak nesmírně lépe povýšil jest své milé matky drahý Ježíš, posadiv ji podlé sebe v nebeském království. Raduje se také v té drahé děvce Buoh Duch svatý jakožto v svém zvo- leném stánku, jehož jest posvětil, a v ní rád, míle ui obýval. P423 al 15 Ej, radujme se s radujícími, milí křesťané! Radujme se také s tau drahú Pannú Marijí, Spaní naší, v našem dobrém. Nebo, jakož jest vona někdy v mnohých zámut- cích zde byla pro svého milého Syna, jakož jest sama řekla: »Otec tvůj a já truchléce hledali sme tebe«, a co pak, když jest pod 20 křížem stála, kdyžto meč ostrý prohnal její duši, pomysl, co tu měla teskností a žalostí — již dnešní den má nesmírně větší ra- 1 Vzetí do nebes] Na nebe vzetí C — nebe N — kázaní] vyn. N, toto kázaní C — 2 jako dnes C — 3 slavnost anebo hod C — předrahé NC — dívky NC — 4 naší milostivé N — všecka, celá (!) C — 5 svatau, velebnau (+ a dů- stojnau C) NC — Trojicí svatau C — 6 milé, před věky vyvolené N — 7 odplatil C — 8 již ... také] tak jest on jí N — jí] vyn. C — a posadil C — 9 království, aby, sedíce vedlé něho, ustavičné přímluvy činila za hříšníky kající k božské velebnosti N — 11 matku] milau matku Bersabé N — 12 posadil C — vedlé C — 13 děvce] panně N, dívce C — 14 sobě posvětil N — ní] něm N — 16 drahau dívkau C — Kpaní naší vyn. P, paní naší milostivau N — 18 byla] zůstávala N — jakož] an to N — vyznala řka N — 19 truchlíce s bolestí C — 20 křížem ve krvi zbrozeným N — pomysli N — 21—22 radost 2 Řím. 12, 15 — 18 Luk. 2, 48 —
Strana 860
860 dostfi], jenž jest naplněna všemi dobrými věcmi bez nedostatku a v divné, nevýmluvné radosti oplývá. Ej, ještě radujme se, milí křesťané, s svatými anjely a se vší říší nebeskú! Nebo oni 25 velikau radost mají z té drahé děvky Panny Marie. Nebo, když jest ona přinesena do nebe, divnké), j nevýmluvné vuoně od ní P 423a2 nebesa naplněna sau, ano, jakož se zpívá o ní, ješto anjelé mluvili: »Que est ista?«, »Ej, která jest tato, jenž se béře z pauště — to jest z tohoto bídného světa — jakožto slaup vonný z myrry a 30 z kadidla?« Jakož ono vídáte, když ty věci vonné z myrry a z ka- didla zapálí, ano jako slaup dymný zhuoru puojde. I divili sau se světí andělé řkauc: »Která jest tato, jenž se béře jako slaup vonný z myrry a z kadidla?« Neb, ač jsau jiné ženy předešly do nebe — Eva a jiné —, ale nikdy takové neviděli, a aby takovau 35 radostí a vóní byly naplněny, jako teď v epištole v uosobě její zpívá se: »Jako ruože v Jericho, jako drahý balsám, jako skořice dala jsem vuoni chutnú«. Jako svatý Pavel dí: »My jsme dobrá vuoně Kri] stova«. Poněvadž svatý Pavel, menší svatý, jest vuoně P 423b chutná, nadto ta drahá Panna jest chutná vuoně! Nebo, jakož 40 každý volený boží vydá chutnú vuoni, tak také kozlové smrdutí, hříšní lidé, smrad dadí. Ej, pomyslme na to, milí křesťané, když jest ta drahá děvka Panna Maria brala se na nebesa, kterak jest jí míle Syn její milý přijal, náš milý Pán! Jako dí svatý Bernart: »Ej, s jakau ochot- 45 ností, s jak velikau radostí, s jakým přitúlením přijal ji Syn její milý!« Ej, radujme se také, milí křesťané, sami pro se! Nebo, jakož dnes modlitba na mši jest: »Milý Bože, odpusť hříchy svým sluhám! Ale, že z našich skutkuov tobě se líbiti nemuožeme, orodováním rodičky Syna tvého milého, Panny Marie, NC — 23 oplejvati C — 24 anjely, těmi knížaty nebeskými N — 25 velikau a nevýmluvnau N — děvky] vyn. N, dívky C — 26 divně P, divnau N — nevýmluvnau vůní N — 27 mluvili o ní C — 28 ista etc. N — tato] toto C — 30 ono vídáte) to vídáme N — vonné] vyn. C — 31 dymný] divnej C — 32 tato] toto C — 33 ženy svaté N — 34 jako Eva C — nevídali C — 36 v Jerichu N — 37 dala] vydala N — Jako] A N — 38 vůlc (!) vůně C — Pavel] vyn. (!) C — mnohem menší N — 39 nadto pak C — ta] více tato N — 41 hříšní lidé totižto hříšníci a lidé hříšní C — smrad hrozný N — vydadí N— 42 ta] vyn. N — děvka] vyn. C, dívka N — 43 blahoslavená Panna N — 44 Pán a král všemohaucí N, Pán Ježíš C — 45 přitaulením N — 47 mši svaté N — 48 služebníkům C — 49 rodičky vyn. P — (Panny 37 2. Kor. 2, 15 —
860 dostfi], jenž jest naplněna všemi dobrými věcmi bez nedostatku a v divné, nevýmluvné radosti oplývá. Ej, ještě radujme se, milí křesťané, s svatými anjely a se vší říší nebeskú! Nebo oni 25 velikau radost mají z té drahé děvky Panny Marie. Nebo, když jest ona přinesena do nebe, divnké), j nevýmluvné vuoně od ní P 423a2 nebesa naplněna sau, ano, jakož se zpívá o ní, ješto anjelé mluvili: »Que est ista?«, »Ej, která jest tato, jenž se béře z pauště — to jest z tohoto bídného světa — jakožto slaup vonný z myrry a 30 z kadidla?« Jakož ono vídáte, když ty věci vonné z myrry a z ka- didla zapálí, ano jako slaup dymný zhuoru puojde. I divili sau se světí andělé řkauc: »Která jest tato, jenž se béře jako slaup vonný z myrry a z kadidla?« Neb, ač jsau jiné ženy předešly do nebe — Eva a jiné —, ale nikdy takové neviděli, a aby takovau 35 radostí a vóní byly naplněny, jako teď v epištole v uosobě její zpívá se: »Jako ruože v Jericho, jako drahý balsám, jako skořice dala jsem vuoni chutnú«. Jako svatý Pavel dí: »My jsme dobrá vuoně Kri] stova«. Poněvadž svatý Pavel, menší svatý, jest vuoně P 423b chutná, nadto ta drahá Panna jest chutná vuoně! Nebo, jakož 40 každý volený boží vydá chutnú vuoni, tak také kozlové smrdutí, hříšní lidé, smrad dadí. Ej, pomyslme na to, milí křesťané, když jest ta drahá děvka Panna Maria brala se na nebesa, kterak jest jí míle Syn její milý přijal, náš milý Pán! Jako dí svatý Bernart: »Ej, s jakau ochot- 45 ností, s jak velikau radostí, s jakým přitúlením přijal ji Syn její milý!« Ej, radujme se také, milí křesťané, sami pro se! Nebo, jakož dnes modlitba na mši jest: »Milý Bože, odpusť hříchy svým sluhám! Ale, že z našich skutkuov tobě se líbiti nemuožeme, orodováním rodičky Syna tvého milého, Panny Marie, NC — 23 oplejvati C — 24 anjely, těmi knížaty nebeskými N — 25 velikau a nevýmluvnau N — děvky] vyn. N, dívky C — 26 divně P, divnau N — nevýmluvnau vůní N — 27 mluvili o ní C — 28 ista etc. N — tato] toto C — 30 ono vídáte) to vídáme N — vonné] vyn. C — 31 dymný] divnej C — 32 tato] toto C — 33 ženy svaté N — 34 jako Eva C — nevídali C — 36 v Jerichu N — 37 dala] vydala N — Jako] A N — 38 vůlc (!) vůně C — Pavel] vyn. (!) C — mnohem menší N — 39 nadto pak C — ta] více tato N — 41 hříšní lidé totižto hříšníci a lidé hříšní C — smrad hrozný N — vydadí N— 42 ta] vyn. N — děvka] vyn. C, dívka N — 43 blahoslavená Panna N — 44 Pán a král všemohaucí N, Pán Ježíš C — 45 přitaulením N — 47 mši svaté N — 48 služebníkům C — 49 rodičky vyn. P — (Panny 37 2. Kor. 2, 15 —
Strana 861
861 50 dajž, abychom spaseni byli!« Ej, radujme u se z toho, milí křes- P 423b2 tané, že máme takovau orodovnkici za se, a Kdá ť Pán Bůh, že se na nás dokoná ta modlitba, že se, dá-li Buoh, shle- dáme i s tau drahau Pannú Marijí tu, kdež se ona raduje, v ne- beském království! 55 Nuže, milí křesťané, velmi-li sme toho dnes požádali, když sme modlitbu říkali a přišli na to slovo: »Přid království tvé!«, velmi-li sme se po něm roztaužili, velmi-li sme se žádostí rozpálili, velmi-li sme za to prosili Boha, abychom se shledali s tau drahau děvkú, aby požádal: »Ó, bych já se také shledal s tau drahú pannú! 60 Ba, ohlédám-li já ji? Ba, poznám-li ji? Ba, shledám-li já se s ní?« Nic toho hovada míti nemohau slepá, opuštěná, než teď: »Otče náš, vr, vr, vr!«, a jinam myslí! A, běda bude! Pro Buoh, milí křesťané, [snažme se i a] napravme se na to P 424a1 pro vaše spasení, abychom se mohli poradovati v tom dobrém, 65 co jest nám přišlo z té drahý Panny Marie, a potužme po ní, a dá ť nám to milý Buoh, že se s ní shledáme v nebeském království! Čtení dnešní, kteréž se čte na tento hod, píše svatý Lukáš: »Všel jest Ježíš do jednoho hrádku. A žena jedna, Marta jménem, přijala jej do domu svého«. Hrádek nebo kaštel není věc velmi 70 široká, ale dobře skrovná. Ale království nebeské, to jest dobře široké a velmi hojné; jakož o tom sám Pán dí: » V domu Otce mého příbytkové mnozí jsau«. Z toho domu a z té širokosti a z těch příbytkuov přišel jest Pán Ježíš. Kam? Do jednoho hrádku, do tohoto bídného světa, ješto proti oné nebeské širokosti jest Marie vyn. P, blahoslavené Panny Marie N — 51 takového orodovníka P — milostivau orodovnici N — 51—52 gdá t ... dokoná dokoná t se na nás P — 51 dá ť to N — 52 dá-li Buoh] vyn. N — 55 li] vyn. C — dnes] vyn. C — 56 modlitbu] páteř N — modlitbu říkali] se modlili C — a] a (vyn. N) když sme NC — 59 děvkú] pannau N, dívkau C — 59—60 aby požádal . . . já ji?] Opatřím-li tvář její N — 59 požádal srdečně C — Ó] Och, dejž Bůh C — pannú] dívkau, čistau Pannau Marijí C — 60 uhlídám C — poznám-li já ji C — 61 Nic ť oni C — právě jako hovada C — nemohau ani neumějí N — 62 Ó N — 63 [snažme se a] vyn. NC — 65 nám] vyn. N — 65—66 dá ť nám] věříme, že ť nám to dá C — 67 Svaté čtení C — slavný hod N — napsal jest je C — 69 svého etc. 71 prostranné, široké N — dí] vysvědčuje řka N — 73 přišel] vyšel N — N — Pán náš Ježíš Kristus N — Kam anebo kdej? I C — hrádku, totiž C — 71 Jan 14, 2 —
861 50 dajž, abychom spaseni byli!« Ej, radujme u se z toho, milí křes- P 423b2 tané, že máme takovau orodovnkici za se, a Kdá ť Pán Bůh, že se na nás dokoná ta modlitba, že se, dá-li Buoh, shle- dáme i s tau drahau Pannú Marijí tu, kdež se ona raduje, v ne- beském království! 55 Nuže, milí křesťané, velmi-li sme toho dnes požádali, když sme modlitbu říkali a přišli na to slovo: »Přid království tvé!«, velmi-li sme se po něm roztaužili, velmi-li sme se žádostí rozpálili, velmi-li sme za to prosili Boha, abychom se shledali s tau drahau děvkú, aby požádal: »Ó, bych já se také shledal s tau drahú pannú! 60 Ba, ohlédám-li já ji? Ba, poznám-li ji? Ba, shledám-li já se s ní?« Nic toho hovada míti nemohau slepá, opuštěná, než teď: »Otče náš, vr, vr, vr!«, a jinam myslí! A, běda bude! Pro Buoh, milí křesťané, [snažme se i a] napravme se na to P 424a1 pro vaše spasení, abychom se mohli poradovati v tom dobrém, 65 co jest nám přišlo z té drahý Panny Marie, a potužme po ní, a dá ť nám to milý Buoh, že se s ní shledáme v nebeském království! Čtení dnešní, kteréž se čte na tento hod, píše svatý Lukáš: »Všel jest Ježíš do jednoho hrádku. A žena jedna, Marta jménem, přijala jej do domu svého«. Hrádek nebo kaštel není věc velmi 70 široká, ale dobře skrovná. Ale království nebeské, to jest dobře široké a velmi hojné; jakož o tom sám Pán dí: » V domu Otce mého příbytkové mnozí jsau«. Z toho domu a z té širokosti a z těch příbytkuov přišel jest Pán Ježíš. Kam? Do jednoho hrádku, do tohoto bídného světa, ješto proti oné nebeské širokosti jest Marie vyn. P, blahoslavené Panny Marie N — 51 takového orodovníka P — milostivau orodovnici N — 51—52 gdá t ... dokoná dokoná t se na nás P — 51 dá ť to N — 52 dá-li Buoh] vyn. N — 55 li] vyn. C — dnes] vyn. C — 56 modlitbu] páteř N — modlitbu říkali] se modlili C — a] a (vyn. N) když sme NC — 59 děvkú] pannau N, dívkau C — 59—60 aby požádal . . . já ji?] Opatřím-li tvář její N — 59 požádal srdečně C — Ó] Och, dejž Bůh C — pannú] dívkau, čistau Pannau Marijí C — 60 uhlídám C — poznám-li já ji C — 61 Nic ť oni C — právě jako hovada C — nemohau ani neumějí N — 62 Ó N — 63 [snažme se a] vyn. NC — 65 nám] vyn. N — 65—66 dá ť nám] věříme, že ť nám to dá C — 67 Svaté čtení C — slavný hod N — napsal jest je C — 69 svého etc. 71 prostranné, široké N — dí] vysvědčuje řka N — 73 přišel] vyšel N — N — Pán náš Ježíš Kristus N — Kam anebo kdej? I C — hrádku, totiž C — 71 Jan 14, 2 —
Strana 862
862 75 velmi auzký. A ne byl-li jest úzký jemu, drahému Pánu, an P 424a2 místa v uobecnici neměl, než v jesle jej uvalila drahá Panna, jakož se zpívá: »Kvílí nemluvňátko, položené v úzkých jesličkách«? Ah, byl ť mu jest velmi úzek, an dí sám): »Lišky daupata mají a ptáci nebeští hnízda, a Syn člověka nemá, kde by hlavu poklonil!« 80 I byl ť jest jemu velmi úzek tento bídný, hanebný svět. I dí: »A žena jedna, Marta jménem, přijala jej do domu svého«. Vezměmež my sobě dvě ženě k naučení, Pannu Mariji a Martu, chome-li přijíti Pána Ježíše do svého domu: s Martau abychom rádi chudé, nuzné přijímali do svých domuov; druhé, 85 abychom to, což máme v svých domích, všecko ke cti a k chvále boží obrátili, ne ku pajše, ne k své vuoli, a tím abychom sobě zaslu hovali věčné odplaty, a tak, což by bylo proti Bohu, P 424b1 v svých domích nikoli netrpěli. A tak, učiníme-li to, přijme me Pána Ježíše do svého domu s Martú. Paní Huodo, přijmeš-li ty 90 dábla «šatana do svého domu dnes, když ty dáš svobodu hří- chuom, neřáduom, rozpustilostem, ano opilci, lájce, kostkáři v tvém domě, a pro to jedno, aby haléře shrnula? Bude-li to, hádaj? A, běda bude! Se Pannú Marijí chceme-li Pána Ježíše přijíti do domu srdce 95 svého, jako jest ona jej přijala, netolik, aby jej v svuoj život přijala, ale měla ť jest jej v duši jedno, a druhé, že jest jej v svůj život přijala a tak jest byla s ním spojena, — chceme-liž my jej přijíti v svůj duom, v své srdce, a spojiti se s ním, učiňme, jako svatý Pavel radí: »Milá bratří, i spojte se s Kristem, nesauce P 424b2 100 smrt jeho na svých těléch!« Kterak? Takto: jakož jest on těžký 75 drahému a volebnému N — 76 jeslech C — na slámu uvalila N — 78 Ach NC — auzký N — ssám vyn. P — 79 nebeští povětrní N — hlavu svau NC — sklonil NC — 80 úzký N — 81 dí svaté čtení C — 82 tyto dvě C — ženy N — k naučení našemu spasitedlnému N — 83 s Martau] svatau Martu N — 84 nuzné lidi N — domuov] příbytkův N — 86 obracovali N — 88 A tak] vyn. N — přijměme (!) P — 89 s tauto Martau N — Huodo] měšťko N — ty pak C — 90 Kša- tana vyn. P, a šatana C — dnes] vyn. C — hříchům smrtedlným N, hříchům, nepravostem C — 91 zlolajci NC — 92 a] a to C — jedno] to trpí N — aby toliko N — peníze N — Bude-li to] Jest-li C — 93 Ó N — 94 S Pannau NC — přijíti] vyn. (!) C — domu] svého domu, totižto do C — 95 «jej» vyn. P — 96 v duši jedno] ustavičně v své duši N — 98 tak, jakož N — 99 raddu dává N — Milí NC — rosíce N — 102 abychom 78 Mat. 8, 20; Luk. 9, 58 — 99 Podle 2. Kor. 4, 10 —
862 75 velmi auzký. A ne byl-li jest úzký jemu, drahému Pánu, an P 424a2 místa v uobecnici neměl, než v jesle jej uvalila drahá Panna, jakož se zpívá: »Kvílí nemluvňátko, položené v úzkých jesličkách«? Ah, byl ť mu jest velmi úzek, an dí sám): »Lišky daupata mají a ptáci nebeští hnízda, a Syn člověka nemá, kde by hlavu poklonil!« 80 I byl ť jest jemu velmi úzek tento bídný, hanebný svět. I dí: »A žena jedna, Marta jménem, přijala jej do domu svého«. Vezměmež my sobě dvě ženě k naučení, Pannu Mariji a Martu, chome-li přijíti Pána Ježíše do svého domu: s Martau abychom rádi chudé, nuzné přijímali do svých domuov; druhé, 85 abychom to, což máme v svých domích, všecko ke cti a k chvále boží obrátili, ne ku pajše, ne k své vuoli, a tím abychom sobě zaslu hovali věčné odplaty, a tak, což by bylo proti Bohu, P 424b1 v svých domích nikoli netrpěli. A tak, učiníme-li to, přijme me Pána Ježíše do svého domu s Martú. Paní Huodo, přijmeš-li ty 90 dábla «šatana do svého domu dnes, když ty dáš svobodu hří- chuom, neřáduom, rozpustilostem, ano opilci, lájce, kostkáři v tvém domě, a pro to jedno, aby haléře shrnula? Bude-li to, hádaj? A, běda bude! Se Pannú Marijí chceme-li Pána Ježíše přijíti do domu srdce 95 svého, jako jest ona jej přijala, netolik, aby jej v svuoj život přijala, ale měla ť jest jej v duši jedno, a druhé, že jest jej v svůj život přijala a tak jest byla s ním spojena, — chceme-liž my jej přijíti v svůj duom, v své srdce, a spojiti se s ním, učiňme, jako svatý Pavel radí: »Milá bratří, i spojte se s Kristem, nesauce P 424b2 100 smrt jeho na svých těléch!« Kterak? Takto: jakož jest on těžký 75 drahému a volebnému N — 76 jeslech C — na slámu uvalila N — 78 Ach NC — auzký N — ssám vyn. P — 79 nebeští povětrní N — hlavu svau NC — sklonil NC — 80 úzký N — 81 dí svaté čtení C — 82 tyto dvě C — ženy N — k naučení našemu spasitedlnému N — 83 s Martau] svatau Martu N — 84 nuzné lidi N — domuov] příbytkův N — 86 obracovali N — 88 A tak] vyn. N — přijměme (!) P — 89 s tauto Martau N — Huodo] měšťko N — ty pak C — 90 Kša- tana vyn. P, a šatana C — dnes] vyn. C — hříchům smrtedlným N, hříchům, nepravostem C — 91 zlolajci NC — 92 a] a to C — jedno] to trpí N — aby toliko N — peníze N — Bude-li to] Jest-li C — 93 Ó N — 94 S Pannau NC — přijíti] vyn. (!) C — domu] svého domu, totižto do C — 95 «jej» vyn. P — 96 v duši jedno] ustavičně v své duši N — 98 tak, jakož N — 99 raddu dává N — Milí NC — rosíce N — 102 abychom 78 Mat. 8, 20; Luk. 9, 58 — 99 Podle 2. Kor. 4, 10 —
Strana 863
863 kříž pro nás nesl a těžkú smrt, tak také abychom my pro ň nětco trpěli, protivenství, puotky, nesnáze, když na nás jdau, abychom to pro ň snášeli rádi a brali svuoj kříž. Ač my nemuožem [my tak těžkého kříže nésti, jakož jest on pro nás [slnesl, ale, jako 105 ono čtení bývá po velice noci v auterý, když jedl rybu a plást strdi, vzal drobty i dal učedlníkuom svým): tak naše trpení proti jeho jsau jako drobtové; ale ty drobty na to jest dal, že chce míti, abychom my také vždy nětco trpěli. Jakož dí svatý Pavel: »Budem-li spolu trpěti, také budem spolu kralovati«. A to takové 110 spojení s Ježíšem to dobré jedná v člověku, že, což kolivěk činí dobrého, že milý u Buoh to dobré vyčišťuje a činí libé a vzáctné, P 425a že za to člověk odplatu vezme. Nebo žádní naši skutkové dobří sami z sebe neprospějí nám k spasení, leč je milý Buoh vyčistí; jako dí svatý Pavel: »Ne z skutkuov spravedlivostí našich, ale 115 z svého milosrdenství nás spaseny učinil«. Nebo, má-li člověk nábožné, vážné sebrání v modlení: »Vše ť to«, má říci, »z tebe ť jest, milý Pane, ne ze mne!« Ale že druhdy člověk jeden den bude míti náboženství vážné a druhdy nebude moci toho míti. Ne vždycky ť milý Buoh pro hřích toho odjímá, ale častokrát proto, 120 aby se člověk kořil a nížil vida, že nemuože míti sám z sebe toho ani když chce, ale když milý Buoh ráčí dáti. Ale tito zlí lidé, ješto se příčin nevarují, pijí, žerau, mnoho mluví u nestatečně, P 425a2 to pro hřích odjato bývá. Ale že v tom hrádku byly jsau dvě sestry, Maria Magdalena 125 a Marta. Ty dvě sestry obecně dva životy vykládají: život pra- my C — 103 kříž na každý den N — [my] vyn. NC — 104 nesl NC — 105 čtení svaté C — veliké N — jedl Pán Ježíš tu C — rybu pečenau N — 106 strdi vyn. P, medu C — vzal drobty] vzavši vostatek N — svým vyn. P — trpění N — 107 nějací drobtové N — 108 praví N — 109 to takové] takové N — 110 při člověku N — kolivěk člověk C — 116 jest jest to C — 117 Pane] Pane, z tebe, a N — 118 nábožné, vážné C — toho, by pak chtěl N — Ne] Nebo ne C — 119 toho] to N — častokrát] mnohdy- kráte N — 120 vida a znaje N — 121 milý] mu to milý N — dáti, i potřebí jest tehdy člověku náramně velice varovati se hříchův i příčin jich N — 122—123 mnoho .. . nestatečně, to] v rozpustilostech čas, z milosti sobě ku pokání [sobě] (omylem opak.!) propůjčený tráví: »Prý, pobuďme veseli, aby se nám chvíle krátila!«, —to t od nich dobré N — 123 odňato N — 124 sestře CN — 125 sestře CN — obecně] během obecným N — 103 nn. Srovnej I. díl str. 690 ř. 221 nn. a str. 696 ř. 40 nn. — 109 2. Tim. 2, 12 — 114 Tit. 3, 5.—
863 kříž pro nás nesl a těžkú smrt, tak také abychom my pro ň nětco trpěli, protivenství, puotky, nesnáze, když na nás jdau, abychom to pro ň snášeli rádi a brali svuoj kříž. Ač my nemuožem [my tak těžkého kříže nésti, jakož jest on pro nás [slnesl, ale, jako 105 ono čtení bývá po velice noci v auterý, když jedl rybu a plást strdi, vzal drobty i dal učedlníkuom svým): tak naše trpení proti jeho jsau jako drobtové; ale ty drobty na to jest dal, že chce míti, abychom my také vždy nětco trpěli. Jakož dí svatý Pavel: »Budem-li spolu trpěti, také budem spolu kralovati«. A to takové 110 spojení s Ježíšem to dobré jedná v člověku, že, což kolivěk činí dobrého, že milý u Buoh to dobré vyčišťuje a činí libé a vzáctné, P 425a že za to člověk odplatu vezme. Nebo žádní naši skutkové dobří sami z sebe neprospějí nám k spasení, leč je milý Buoh vyčistí; jako dí svatý Pavel: »Ne z skutkuov spravedlivostí našich, ale 115 z svého milosrdenství nás spaseny učinil«. Nebo, má-li člověk nábožné, vážné sebrání v modlení: »Vše ť to«, má říci, »z tebe ť jest, milý Pane, ne ze mne!« Ale že druhdy člověk jeden den bude míti náboženství vážné a druhdy nebude moci toho míti. Ne vždycky ť milý Buoh pro hřích toho odjímá, ale častokrát proto, 120 aby se člověk kořil a nížil vida, že nemuože míti sám z sebe toho ani když chce, ale když milý Buoh ráčí dáti. Ale tito zlí lidé, ješto se příčin nevarují, pijí, žerau, mnoho mluví u nestatečně, P 425a2 to pro hřích odjato bývá. Ale že v tom hrádku byly jsau dvě sestry, Maria Magdalena 125 a Marta. Ty dvě sestry obecně dva životy vykládají: život pra- my C — 103 kříž na každý den N — [my] vyn. NC — 104 nesl NC — 105 čtení svaté C — veliké N — jedl Pán Ježíš tu C — rybu pečenau N — 106 strdi vyn. P, medu C — vzal drobty] vzavši vostatek N — svým vyn. P — trpění N — 107 nějací drobtové N — 108 praví N — 109 to takové] takové N — 110 při člověku N — kolivěk člověk C — 116 jest jest to C — 117 Pane] Pane, z tebe, a N — 118 nábožné, vážné C — toho, by pak chtěl N — Ne] Nebo ne C — 119 toho] to N — častokrát] mnohdy- kráte N — 120 vida a znaje N — 121 milý] mu to milý N — dáti, i potřebí jest tehdy člověku náramně velice varovati se hříchův i příčin jich N — 122—123 mnoho .. . nestatečně, to] v rozpustilostech čas, z milosti sobě ku pokání [sobě] (omylem opak.!) propůjčený tráví: »Prý, pobuďme veseli, aby se nám chvíle krátila!«, —to t od nich dobré N — 123 odňato N — 124 sestře CN — 125 sestře CN — obecně] během obecným N — 103 nn. Srovnej I. díl str. 690 ř. 221 nn. a str. 696 ř. 40 nn. — 109 2. Tim. 2, 12 — 114 Tit. 3, 5.—
Strana 864
864 covitý a život bohomyslný. O tom životu pracovitém bych mluvil: tím vy sobě jedno pekla dobýváte; pracují, dělají těžce, a jedne se jim tím zde peklo začne a tam se dokoná, tak, jakož vy ta hospodářství vedete. Uzříš, ansi] ť hospodář zlaje, peskuje, jako pes 130 pacholkuom, paní děvkám, hanebně kobyl, kurev jim nadá — a neříkaj nic! A díš-li, že jest to zlé, ani ť: »A, á, kněže, musí ť nějakej řád býti, musí ť se báti!«, i chtí řád neřádem uvésti; neřádně, nešlechetně zlaje a chce řád vésti tím, rovně jako by dábla ďáblem vyháněl. A tak oboji, služebníci I i páni, hospo- P 425b 135 dáři, hospodyně, nic jiného, než že oboji sobě pekla dobývati pomáháte). A komu vy uvěříte, co se vám praví? Nic platno není! Však kdybyšte vy věřili, vždy byšte nějak jináče živi byli. Ale věřte mi zajisté, že od vás od mnohých a od větší strany ničímž jiným se peklo nedělí než smrtí, a jakž rychle smrt přijde, 140 tak ronete do horaucího pekla! Tak ť jest v pravé pravdě. Než svatý Beda vykládá pracovitý život, aby takto pracoval, hospodáři, hospodyně i každý v svém domu i jinde: naučil ne- umělého, navedl bludného, trestal hříšného, potěšil smutného, nakrmil lačného, přioděl nahého a tak dále. Jest-li kdo v tvém 145 domu, an neumí modlitby, přikázaní božího, nauč, u naved! P 425b Jest-li kdo v tvém domu [anebo kdež koli] bludný, že čemu neroz- umí, zprav, naveď, buď o víře neb o jiném. Vede-li kdo které hříchy, vykládají] vyznamenávají N — 126 mluvil] chtěl mluviti N — 127 tím] však ním N — vy] vyn. C — toliko N — dobejváme C — pracujíce, dělajíce N — jedne toliko N — 128 počne C, počíná N — dokonává N — tak] tím spůsobem N — ta] to C, ta svá N — 129 an NC — laje] bude láti N — peskovati N, zpeskuje C — pes vzteklý N — 130 pacholku N — též paní N — hanebně nalaje C — kobyl mluviti N — jim nadá] spílati, kobyl na- dávati N, jim naspílají C — 131 neříkej jim C — nic] nic! »Au, prý, hněvivá ráda laje, dobrá jest hospodyně!« N — díš-li proti tomu co N — ani ť řkau N — 132 uvésti] spůsobiti N — 133 nešlechetně ... tím] řídíce svau čeládku N — uvésti C — 134 dábla] čerta N, vyn. (!) C — chtěli vyháněti N — 135—136 Kpekla . .. pomáháte do pekla pomáháte a dobýváte P — 137 Však] Na vás se plní ona řeč Abrahamova, mluvená k bohatci, v mukách pekelních se trápícímu. Aniž, by kdo z mrtvých vstal, uvěří jemu; nevím, by svatý Petr a svatý Pavel z mrtvých vstana nad vámi co prospěli! N — 139—140 smrtí ... pekla] toliko samau tělesnau smrtí: jak by ta na hrdlo vsedla, hned byšte se oka mžení v něm stavili N — 140 ronete rychle C — 142 aby naučil N — 143 hřešícího C — 144 lačného, napojil žížnivého N — 145 an neumí ješto by neuměl C -modlitby] páteře, Zdráva s', Panno Maria, Věřím v Boha N, modlitby Páně aneb C — božích N — nauč ho C — naveď, naprav N — 146 [anebo kdež koli] vyn. NC — nerozumí, cesty nezná
864 covitý a život bohomyslný. O tom životu pracovitém bych mluvil: tím vy sobě jedno pekla dobýváte; pracují, dělají těžce, a jedne se jim tím zde peklo začne a tam se dokoná, tak, jakož vy ta hospodářství vedete. Uzříš, ansi] ť hospodář zlaje, peskuje, jako pes 130 pacholkuom, paní děvkám, hanebně kobyl, kurev jim nadá — a neříkaj nic! A díš-li, že jest to zlé, ani ť: »A, á, kněže, musí ť nějakej řád býti, musí ť se báti!«, i chtí řád neřádem uvésti; neřádně, nešlechetně zlaje a chce řád vésti tím, rovně jako by dábla ďáblem vyháněl. A tak oboji, služebníci I i páni, hospo- P 425b 135 dáři, hospodyně, nic jiného, než že oboji sobě pekla dobývati pomáháte). A komu vy uvěříte, co se vám praví? Nic platno není! Však kdybyšte vy věřili, vždy byšte nějak jináče živi byli. Ale věřte mi zajisté, že od vás od mnohých a od větší strany ničímž jiným se peklo nedělí než smrtí, a jakž rychle smrt přijde, 140 tak ronete do horaucího pekla! Tak ť jest v pravé pravdě. Než svatý Beda vykládá pracovitý život, aby takto pracoval, hospodáři, hospodyně i každý v svém domu i jinde: naučil ne- umělého, navedl bludného, trestal hříšného, potěšil smutného, nakrmil lačného, přioděl nahého a tak dále. Jest-li kdo v tvém 145 domu, an neumí modlitby, přikázaní božího, nauč, u naved! P 425b Jest-li kdo v tvém domu [anebo kdež koli] bludný, že čemu neroz- umí, zprav, naveď, buď o víře neb o jiném. Vede-li kdo které hříchy, vykládají] vyznamenávají N — 126 mluvil] chtěl mluviti N — 127 tím] však ním N — vy] vyn. C — toliko N — dobejváme C — pracujíce, dělajíce N — jedne toliko N — 128 počne C, počíná N — dokonává N — tak] tím spůsobem N — ta] to C, ta svá N — 129 an NC — laje] bude láti N — peskovati N, zpeskuje C — pes vzteklý N — 130 pacholku N — též paní N — hanebně nalaje C — kobyl mluviti N — jim nadá] spílati, kobyl na- dávati N, jim naspílají C — 131 neříkej jim C — nic] nic! »Au, prý, hněvivá ráda laje, dobrá jest hospodyně!« N — díš-li proti tomu co N — ani ť řkau N — 132 uvésti] spůsobiti N — 133 nešlechetně ... tím] řídíce svau čeládku N — uvésti C — 134 dábla] čerta N, vyn. (!) C — chtěli vyháněti N — 135—136 Kpekla . .. pomáháte do pekla pomáháte a dobýváte P — 137 Však] Na vás se plní ona řeč Abrahamova, mluvená k bohatci, v mukách pekelních se trápícímu. Aniž, by kdo z mrtvých vstal, uvěří jemu; nevím, by svatý Petr a svatý Pavel z mrtvých vstana nad vámi co prospěli! N — 139—140 smrtí ... pekla] toliko samau tělesnau smrtí: jak by ta na hrdlo vsedla, hned byšte se oka mžení v něm stavili N — 140 ronete rychle C — 142 aby naučil N — 143 hřešícího C — 144 lačného, napojil žížnivého N — 145 an neumí ješto by neuměl C -modlitby] páteře, Zdráva s', Panno Maria, Věřím v Boha N, modlitby Páně aneb C — božích N — nauč ho C — naveď, naprav N — 146 [anebo kdež koli] vyn. NC — nerozumí, cesty nezná
Strana 865
865 155 potrestci (!), pokáraj řka: »Milý, nech toho, rozhněváš milého Boha a s světem se nepřebudeš«. Jest-li kdo zarmúcený, potěš 150 ho: »Milý brachu, nestýskaj sobě, trp míle, dá ť milý Buoh za to odplatu! Ú, však tomu skůro konec bude, Ktěm) našim zá- rmutkóm, jednak ť milý Buoh nám za to dá věčnú radost«. Také přijmi rád pocestné v svůj duom jako Marta a jiné skutky milo- srdné čiň rád, s milostí, a tak s Martú vezmeš odplatu věčnú. S Marijí Magdalenú takto: aby vedl život bohomyslný, modlil se rád, vážně milému Bohu, rozjímal dobrodíní božská rád, často, jeho narození, u krvavý pot, jeho opuštění od známých a přátel P 426a1 (ó jak ť jest jemu to bylo těžko jako která mauka, když sau od něho prchli!), jeho umučení a jiné dobrodíní, kteráž vždy činí 160 s námi hříšnými, an nás živí, své nepřátely, an z práva moha nás do pekla poslati, i neposlal — divné jeho dobrodíní, děkovati jemu z toho! To vše sluší na bohomyslný život a zamilovati jej a uložiti nikdy ho více nehněvati, a slova božího rád, vážně aby poslauchal; nebo poslauchaní vážné slova božího s milostí a za- 165 chovová vaní, to ť činí lidi blahoslavené. Nebo i Panna Maria více ť jest sobě zaslaužila poslauchaním slova božího a zacho- vá vaním ho než tím, že jest tělesně v sobě Pána Ježíše nosila a jemu slau žila. Prý »Maria zachovávala všecka slova ta, sná- P 426a- šejíci je v srdci svém«. A jestliže tak učiníme, přijme me Pána 170 Ježíše s těmito sestrami v svůj duom. N — 147 jiném] čemž koli jiném C — které] jaké C — 148 potresci NC — Milý bratře N. Milej brachu C — 149 také nepřebudeš C — 149—150 potěš ho také C — 151 Ú] vyn. NC — skůro] věř silně, že ť Pán Bůh dá tudíž C — bude] dá Pán Buch N, bu (!) C — «těm vyn. P — 152 jednak t] nebo C — 153 sám přijímej N — Marta svatá N, Marta tak činila C — 155 S Marijí Magdalenú] Svatau Marii Magdalenu N — takto se srovnej C — 156 rozjímal sobě jeho veliká C — 157 jeho krvavej C — 158 6] och C — velmi těžko C — 159 prchli jeho známí (milí učedlníci C) NC — Také (Item N) jeho CN — umučení sobě rozjímati C — a jiné vyn. N — kteráž] kterak je N — 160 hříšnejmi lidmi C — z práva] spra- vedlivě N, z práva hodně C — 161 i neposlal] však toho nečiní N — pře- divné to N — 162 jemu] vyn. C — z toho pokorně N — z toho zamilovati N — 163 již nikdej C — ho] Boha C — aby vyn. N — 164—165 zachování P, zachovávaní jeho N, skutečně (!) zachovávaní C — 166—167 zacho- váním P — 167 jeho NC — 168 ta] vyn. C — 169 přijměme (!) P, přijmeme, dá iPán Bůh N, přijmeme zajisté C — 170 sestrami] ženami C — dům, totižto v srdce své C — 168 Luk. 2, 51 — Rokycanova Postilla. 55
865 155 potrestci (!), pokáraj řka: »Milý, nech toho, rozhněváš milého Boha a s světem se nepřebudeš«. Jest-li kdo zarmúcený, potěš 150 ho: »Milý brachu, nestýskaj sobě, trp míle, dá ť milý Buoh za to odplatu! Ú, však tomu skůro konec bude, Ktěm) našim zá- rmutkóm, jednak ť milý Buoh nám za to dá věčnú radost«. Také přijmi rád pocestné v svůj duom jako Marta a jiné skutky milo- srdné čiň rád, s milostí, a tak s Martú vezmeš odplatu věčnú. S Marijí Magdalenú takto: aby vedl život bohomyslný, modlil se rád, vážně milému Bohu, rozjímal dobrodíní božská rád, často, jeho narození, u krvavý pot, jeho opuštění od známých a přátel P 426a1 (ó jak ť jest jemu to bylo těžko jako která mauka, když sau od něho prchli!), jeho umučení a jiné dobrodíní, kteráž vždy činí 160 s námi hříšnými, an nás živí, své nepřátely, an z práva moha nás do pekla poslati, i neposlal — divné jeho dobrodíní, děkovati jemu z toho! To vše sluší na bohomyslný život a zamilovati jej a uložiti nikdy ho více nehněvati, a slova božího rád, vážně aby poslauchal; nebo poslauchaní vážné slova božího s milostí a za- 165 chovová vaní, to ť činí lidi blahoslavené. Nebo i Panna Maria více ť jest sobě zaslaužila poslauchaním slova božího a zacho- vá vaním ho než tím, že jest tělesně v sobě Pána Ježíše nosila a jemu slau žila. Prý »Maria zachovávala všecka slova ta, sná- P 426a- šejíci je v srdci svém«. A jestliže tak učiníme, přijme me Pána 170 Ježíše s těmito sestrami v svůj duom. N — 147 jiném] čemž koli jiném C — které] jaké C — 148 potresci NC — Milý bratře N. Milej brachu C — 149 také nepřebudeš C — 149—150 potěš ho také C — 151 Ú] vyn. NC — skůro] věř silně, že ť Pán Bůh dá tudíž C — bude] dá Pán Buch N, bu (!) C — «těm vyn. P — 152 jednak t] nebo C — 153 sám přijímej N — Marta svatá N, Marta tak činila C — 155 S Marijí Magdalenú] Svatau Marii Magdalenu N — takto se srovnej C — 156 rozjímal sobě jeho veliká C — 157 jeho krvavej C — 158 6] och C — velmi těžko C — 159 prchli jeho známí (milí učedlníci C) NC — Také (Item N) jeho CN — umučení sobě rozjímati C — a jiné vyn. N — kteráž] kterak je N — 160 hříšnejmi lidmi C — z práva] spra- vedlivě N, z práva hodně C — 161 i neposlal] však toho nečiní N — pře- divné to N — 162 jemu] vyn. C — z toho pokorně N — z toho zamilovati N — 163 již nikdej C — ho] Boha C — aby vyn. N — 164—165 zachování P, zachovávaní jeho N, skutečně (!) zachovávaní C — 166—167 zacho- váním P — 167 jeho NC — 168 ta] vyn. C — 169 přijměme (!) P, přijmeme, dá iPán Bůh N, přijmeme zajisté C — 170 sestrami] ženami C — dům, totižto v srdce své C — 168 Luk. 2, 51 — Rokycanova Postilla. 55
Strana 866
866 I dí dále: »A té — totiž Marty — sestra byla, jménem Maria, kteráž také, sedíc vedlé noh Páně, poslauchala slova jeho«. Vždy se ráda těch noh držala. A zdali ť jest neměla proč, ana u těch noh všeho dobrého nabyla, ano jí povědíno u těch noh: »Odpauštějí 157 ť se tobě hříchové tvoji«? To jedno slovo, že jí hříchové odpuštěni. Druhé slovo: »Víra tvá tě spasenu učinila«; již jí zvěstováno spasení. Třetí slovo: »Jdi u pokoji!«; tu tě povědíno o pokoji, že jest s Bohem Otcem smířena. To ť jsau jí ta slova povědína u těch svatých noh. Učiniž ty též: poníže se v po koře, sedni P 426b1 180 u noh Páně a poslauchaj s pilností slova božího rád, a uslyšíš k sobě tu řeč, nebude-li ť jindy, ale — dá ť Pán Bůh — na smrti. Ale že čtení svaté nedí, by seděla u jedné nohy, ale u noh, totiž obú. I vykládá svatý Bernart, že dvě noze Pána Ježíše 185 drahého znamenávají jedna spravedlivost a druhá milosrdenství. I dí: »Já, hříšný Bernart, kam se uteku? Jediné k těm nohám! U jedné, jenž jest spravedlivost, ponížím se, a druhá, jenž jest milosrdenství, dím: Odpusť mi!« I protož ti lidé, kteříž k jedné noze padají, zle činí. Jako Jidáš: hleděl k spravedlivosti, 190 a k milosrdenství nic; zavedlo jej to, neb jest zaufal nad milo- srdenstvím božím, a tím ť jest dorazil. By ť on byl k oběma nohama padl, ač ť jest koli milého Boha zradil, niko li ť by ho byl milý Buoh nezavrhl, ale bez pochybení byl by se smiloval nad ním. — Druhé, ješto druzí lidé jediné hledí k jedné noze, ješto 195 jest milosrdenství, ti také velmi zle činí; nebo nechtí k tomu hleděti, že, což jest milý Buoh milosrdný, tolikéž ť jest spravedlivý; i to ť lidi velmi porazí a zavodí do pekla. »A,« prý, »však ť se smiluje nad námi!« P 426b' 171 dále čtení svaté C — 172 podlé N — non těch jeho svatejch a drahejch noh C, noh drahých Pána Ježíše věrně N 173 přídržela N — 174 nabejvala C — noh potěšená a vší radosti plná slova C — 176 spase- nau N — 177 tě] ť jest jí (vyn. C) NC 178 jest již C — slova potěšená — Kdá ... Bůha vyn. P C — 180 s pilností] pilně C — 181 tuto N na] v hodinu N — 183 ale] ale dí N — 184 u obau C — že] ty N — nohy C 185 zna- menáváta C, vyznamenávají N — 187 U] K C 188 dím) vyn. P. řeknu N — 189 velmi zle N — hleděl] prohlídaje N — spravedlnosti boží N — 190 zaufal nad milosrdenstvím] pochybil o milosrdenství N — 191 se jest dorazil N — 192 «byl vyn. PC — 193 bez pochybení] vyn. N — 194 druzí] někteří C — k jedné] vyn. (!) C — 196 což] jak N — tolikéž ť] tak N, takéž ť C — 197 tak lidi N — poráží N — A] Au N - však ť] však jest Buoh milosrdný a N. —
866 I dí dále: »A té — totiž Marty — sestra byla, jménem Maria, kteráž také, sedíc vedlé noh Páně, poslauchala slova jeho«. Vždy se ráda těch noh držala. A zdali ť jest neměla proč, ana u těch noh všeho dobrého nabyla, ano jí povědíno u těch noh: »Odpauštějí 157 ť se tobě hříchové tvoji«? To jedno slovo, že jí hříchové odpuštěni. Druhé slovo: »Víra tvá tě spasenu učinila«; již jí zvěstováno spasení. Třetí slovo: »Jdi u pokoji!«; tu tě povědíno o pokoji, že jest s Bohem Otcem smířena. To ť jsau jí ta slova povědína u těch svatých noh. Učiniž ty též: poníže se v po koře, sedni P 426b1 180 u noh Páně a poslauchaj s pilností slova božího rád, a uslyšíš k sobě tu řeč, nebude-li ť jindy, ale — dá ť Pán Bůh — na smrti. Ale že čtení svaté nedí, by seděla u jedné nohy, ale u noh, totiž obú. I vykládá svatý Bernart, že dvě noze Pána Ježíše 185 drahého znamenávají jedna spravedlivost a druhá milosrdenství. I dí: »Já, hříšný Bernart, kam se uteku? Jediné k těm nohám! U jedné, jenž jest spravedlivost, ponížím se, a druhá, jenž jest milosrdenství, dím: Odpusť mi!« I protož ti lidé, kteříž k jedné noze padají, zle činí. Jako Jidáš: hleděl k spravedlivosti, 190 a k milosrdenství nic; zavedlo jej to, neb jest zaufal nad milo- srdenstvím božím, a tím ť jest dorazil. By ť on byl k oběma nohama padl, ač ť jest koli milého Boha zradil, niko li ť by ho byl milý Buoh nezavrhl, ale bez pochybení byl by se smiloval nad ním. — Druhé, ješto druzí lidé jediné hledí k jedné noze, ješto 195 jest milosrdenství, ti také velmi zle činí; nebo nechtí k tomu hleděti, že, což jest milý Buoh milosrdný, tolikéž ť jest spravedlivý; i to ť lidi velmi porazí a zavodí do pekla. »A,« prý, »však ť se smiluje nad námi!« P 426b' 171 dále čtení svaté C — 172 podlé N — non těch jeho svatejch a drahejch noh C, noh drahých Pána Ježíše věrně N 173 přídržela N — 174 nabejvala C — noh potěšená a vší radosti plná slova C — 176 spase- nau N — 177 tě] ť jest jí (vyn. C) NC 178 jest již C — slova potěšená — Kdá ... Bůha vyn. P C — 180 s pilností] pilně C — 181 tuto N na] v hodinu N — 183 ale] ale dí N — 184 u obau C — že] ty N — nohy C 185 zna- menáváta C, vyznamenávají N — 187 U] K C 188 dím) vyn. P. řeknu N — 189 velmi zle N — hleděl] prohlídaje N — spravedlnosti boží N — 190 zaufal nad milosrdenstvím] pochybil o milosrdenství N — 191 se jest dorazil N — 192 «byl vyn. PC — 193 bez pochybení] vyn. N — 194 druzí] někteří C — k jedné] vyn. (!) C — 196 což] jak N — tolikéž ť] tak N, takéž ť C — 197 tak lidi N — poráží N — A] Au N - však ť] však jest Buoh milosrdný a N. —
Strana 867
867 Ale má člověk obú noh následovati, chce-li svým hříchuom 200 odpuštění vzíti: jedno k spravedlivosti hleděti, že si mnoho hřešil, i pomysliti řka: »A já dávno hoden věčného pekla!«, i ponížiti se a pokořiti se; druhé, hleděti k druhé noze, k milosrdenství jeho, řka: »Však jest pak větší milosrdenství jeho než mé prohřešení, Kvěřím jeho velebnosti, že ť smiluje se nade mnú«, j a nikoli P 427a1 205 nezaufati a tak se sám sauditi. Jako dí svatý Pavel: »Když se sami saudíme, ode Pána nebýváme sauzeni«. Dí dále čtení svaté: »Ale Marta pečovala při častém posluho- vání; kteráž stojéci vece: Pane, není-li tobě péče, že sestra má opustila mě samu slúžiti? Protož rciž jí, ať mi pomuož!« Nuže, 210 pohleďmež na Martu, z které jest ona příčiny tuto mluvila ku Pánu, aby kázal sestře její pomoci sobě slaužiti! Zdali proto, že by ona sestře záviděla, že jest seděla a ona slaužila? Nic! Čili jest se jí stýskalo slúžiti? Nic! Neb ť jest jemu míle, s milostí po- sluhovala. Ale proto t jest to řekla, nebo, jakož sluší na hospodyně 215ochotné, že vždy nějakú řečí rády hostě potěší, míle s nimi roz- mlúvajíc; druhé proto, že jest u ona věděla, že jest on pravý P 427a2 Buoh, jakož jest sama řekla: »Já jsem uvěřila, že ty jsi Kristus, Syn Boha živého«, i zdálo se jí to málo, že by sama takovému velebnému pánu a hosti slaužila, ale chtěla ona, aby neřku Mag- 220 dalena, ale veškeren svět povstal a slaužil tomu drahému Pánu, a že by ještě dosti nebylo. Z té příčinyť jest to Mart a učinila I vece jí Pán: »Marta, pečliva jsi a rmautíš se při mnohých věcech«. Tuto již Pán tresce Martu; a dokudž slaužila, nic jí 200 prohlídati N — hřešil (hřešila) C — 201 pekla] zatracení a pekla horaucí[cílho C — 202 ješto hleděti C — noze] vyn. (!) C — 203 Ú, však C — jeho] boží C — 204 věřím ... že t). a P, věřím ť silně jeho svaté, božské milosti, že ť C — 205 nezaufati] nepochybovati N — a tak] než tak C — 205—206 Když ... sauzeni] Budeme-li sebe sami sauditi, ne- budeme od Pána sauzeni N — 206 budeme sauditi C — nebýváme] ne- budem C — 207 pečovala] pečliva byla C — 208 vece] i řekla C — 209 samau NC — 210 pohlídněmež N — tuto Martu N — ku] vyn. NC — 211 kázal] poručil N — 212 sestře] jí C, sestře své milé toho N — záviděti měla N — 213 míle, ráda N — posluhovala] slaužila C — 214 Ale proto t] Než pro toto N — 215 dobré, ochotné N — hosti NC — 217 řekla] to vyznala N — 219 hostě (!) C — ale chtěla ... Magdalena] vyn. ČN — 220 aby povstal ČN — 221 té] té ť tehdy N — Maria (!) P — 222 k ní N — Marta, Marta N — 226 pracovali N — alevšak potud 206 Podle 1. Kor. 11, 31 — 55*
867 Ale má člověk obú noh následovati, chce-li svým hříchuom 200 odpuštění vzíti: jedno k spravedlivosti hleděti, že si mnoho hřešil, i pomysliti řka: »A já dávno hoden věčného pekla!«, i ponížiti se a pokořiti se; druhé, hleděti k druhé noze, k milosrdenství jeho, řka: »Však jest pak větší milosrdenství jeho než mé prohřešení, Kvěřím jeho velebnosti, že ť smiluje se nade mnú«, j a nikoli P 427a1 205 nezaufati a tak se sám sauditi. Jako dí svatý Pavel: »Když se sami saudíme, ode Pána nebýváme sauzeni«. Dí dále čtení svaté: »Ale Marta pečovala při častém posluho- vání; kteráž stojéci vece: Pane, není-li tobě péče, že sestra má opustila mě samu slúžiti? Protož rciž jí, ať mi pomuož!« Nuže, 210 pohleďmež na Martu, z které jest ona příčiny tuto mluvila ku Pánu, aby kázal sestře její pomoci sobě slaužiti! Zdali proto, že by ona sestře záviděla, že jest seděla a ona slaužila? Nic! Čili jest se jí stýskalo slúžiti? Nic! Neb ť jest jemu míle, s milostí po- sluhovala. Ale proto t jest to řekla, nebo, jakož sluší na hospodyně 215ochotné, že vždy nějakú řečí rády hostě potěší, míle s nimi roz- mlúvajíc; druhé proto, že jest u ona věděla, že jest on pravý P 427a2 Buoh, jakož jest sama řekla: »Já jsem uvěřila, že ty jsi Kristus, Syn Boha živého«, i zdálo se jí to málo, že by sama takovému velebnému pánu a hosti slaužila, ale chtěla ona, aby neřku Mag- 220 dalena, ale veškeren svět povstal a slaužil tomu drahému Pánu, a že by ještě dosti nebylo. Z té příčinyť jest to Mart a učinila I vece jí Pán: »Marta, pečliva jsi a rmautíš se při mnohých věcech«. Tuto již Pán tresce Martu; a dokudž slaužila, nic jí 200 prohlídati N — hřešil (hřešila) C — 201 pekla] zatracení a pekla horaucí[cílho C — 202 ješto hleděti C — noze] vyn. (!) C — 203 Ú, však C — jeho] boží C — 204 věřím ... že t). a P, věřím ť silně jeho svaté, božské milosti, že ť C — 205 nezaufati] nepochybovati N — a tak] než tak C — 205—206 Když ... sauzeni] Budeme-li sebe sami sauditi, ne- budeme od Pána sauzeni N — 206 budeme sauditi C — nebýváme] ne- budem C — 207 pečovala] pečliva byla C — 208 vece] i řekla C — 209 samau NC — 210 pohlídněmež N — tuto Martu N — ku] vyn. NC — 211 kázal] poručil N — 212 sestře] jí C, sestře své milé toho N — záviděti měla N — 213 míle, ráda N — posluhovala] slaužila C — 214 Ale proto t] Než pro toto N — 215 dobré, ochotné N — hosti NC — 217 řekla] to vyznala N — 219 hostě (!) C — ale chtěla ... Magdalena] vyn. ČN — 220 aby povstal ČN — 221 té] té ť tehdy N — Maria (!) P — 222 k ní N — Marta, Marta N — 226 pracovali N — alevšak potud 206 Podle 1. Kor. 11, 31 — 55*
Strana 868
868 neřekl, ale jakž chtěla sestře překaziti a ji odtrhnúti od poslau- 225 chaní slova božího, tak se ji jal trestati. Nebo milý Buoh nebrání, aby lidé nepracovali o statek a o zboží tělesné potud, pokudž není na překážku službě boží a lidskému spasení. Neb teď u Marta P 4271 pracovala a nic jí neřekl, dokudž nechtěla od Magdaleny od- trhnúti poslúchaní slova božího; neb pro žádné tělesné dílo nemá 230 se člověk odtrhnúti od spasitedlných věcí, kteréž by bylo na překážku a měl tudy nětco zmeškati spasitedlného. I vece jí Ježíš: »Marta, «Marta, pečliva jsi a rmútíš se při mnobých věcech«. Z toho rmúcení trestal ji Pán. A co toho rmúcení bývá od hospodářuov a od hospodyň a teskností ne- 235 řádných, ani ť se rmútí, fresují, pečují, an ť nemuož právě modlitby říkati, aby nepečoval na ono i na ono, a mní, by jim to splynulo! Ale pomněte, že proto budete těžce trestáni od Boha! I dí dále: »Zajisté jednoho ť jest potřebí. Maria najlepší stránku vyvolila, kteráž nebude odjata od u ní«. V té řeči Pán P 427b 240 drahý nehyzdí života pracovitého, alevšak bohomyslný nad něje chválí řka: »Jednoho ť jest potřebí«, totiž života bohomysl- ného. A nazývá jej najlepší stránkú, neb, ač koli v tom okazuje, když dí »najlepší stránku«, že jest také některá dobrá, a toto najlepší: tehdy život pracovitý jest dobrý, ale bohomyslný naj- 245 lepší. Nebo bude trváti na věky to obíraní s milým Bohem; kdož jeho zde okusí té sladkosti, ještě ť hojnějí jí bude požívati na věky věkuov. Ale život pracovitý, ten ť jedno člověku trvá až do smrti; ačkolivěk tím životem člověk sobě mnoho zasluhuje, ale jedno do smrti trvá, nebo do kostela věčně choditi nebudem, po saudném 250 dni nebude třeba hlúpých li učiti ani smutných těšiti a tak dále, P 428a jakož praveno jest, nebo tomu všemu bude konec. Ale život boho- myslný věčně trváti bude, obíraní to a kochání s milým Bohem. C — 228 od] vyn. C — 229 od poslauchaní C — tělesné zdraví a C — díla (!) N - 230 odtrhovati N — 232 řekl NC — «Marta vyn. P — 234 bývá] vyn. C — od (vyn. N) 235 an C — modlitby říkati] páteře spěti N, modlitby hospodyní CN — Páně zříkati C — 236 nepečoval na] se nestaral o N — na] o N — mní] domnívají se C — 237 Boha, že jemu nevěříte N — 239 odňata N, odjata na věky C — 240 ně«] ně (!) P, ten N — 241 schvaluje N — bohomyslného, kajícího, pokorného, tichého, stříd- mého, zdrželivého a čistého C — 243 a toto] jiná lepší, tato pak N, a toto pak C — 244 ale bohomyslný] pracovitý a k tomu spravedlivý lepší, boho- myslný pak N — 246 jeho zde okusí té] okusí zde té jeho N — 247 trvá] vyn. C — 248 ačkolivěk] a člověk C — člověk] vyn. C — 253
868 neřekl, ale jakž chtěla sestře překaziti a ji odtrhnúti od poslau- 225 chaní slova božího, tak se ji jal trestati. Nebo milý Buoh nebrání, aby lidé nepracovali o statek a o zboží tělesné potud, pokudž není na překážku službě boží a lidskému spasení. Neb teď u Marta P 4271 pracovala a nic jí neřekl, dokudž nechtěla od Magdaleny od- trhnúti poslúchaní slova božího; neb pro žádné tělesné dílo nemá 230 se člověk odtrhnúti od spasitedlných věcí, kteréž by bylo na překážku a měl tudy nětco zmeškati spasitedlného. I vece jí Ježíš: »Marta, «Marta, pečliva jsi a rmútíš se při mnobých věcech«. Z toho rmúcení trestal ji Pán. A co toho rmúcení bývá od hospodářuov a od hospodyň a teskností ne- 235 řádných, ani ť se rmútí, fresují, pečují, an ť nemuož právě modlitby říkati, aby nepečoval na ono i na ono, a mní, by jim to splynulo! Ale pomněte, že proto budete těžce trestáni od Boha! I dí dále: »Zajisté jednoho ť jest potřebí. Maria najlepší stránku vyvolila, kteráž nebude odjata od u ní«. V té řeči Pán P 427b 240 drahý nehyzdí života pracovitého, alevšak bohomyslný nad něje chválí řka: »Jednoho ť jest potřebí«, totiž života bohomysl- ného. A nazývá jej najlepší stránkú, neb, ač koli v tom okazuje, když dí »najlepší stránku«, že jest také některá dobrá, a toto najlepší: tehdy život pracovitý jest dobrý, ale bohomyslný naj- 245 lepší. Nebo bude trváti na věky to obíraní s milým Bohem; kdož jeho zde okusí té sladkosti, ještě ť hojnějí jí bude požívati na věky věkuov. Ale život pracovitý, ten ť jedno člověku trvá až do smrti; ačkolivěk tím životem člověk sobě mnoho zasluhuje, ale jedno do smrti trvá, nebo do kostela věčně choditi nebudem, po saudném 250 dni nebude třeba hlúpých li učiti ani smutných těšiti a tak dále, P 428a jakož praveno jest, nebo tomu všemu bude konec. Ale život boho- myslný věčně trváti bude, obíraní to a kochání s milým Bohem. C — 228 od] vyn. C — 229 od poslauchaní C — tělesné zdraví a C — díla (!) N - 230 odtrhovati N — 232 řekl NC — «Marta vyn. P — 234 bývá] vyn. C — od (vyn. N) 235 an C — modlitby říkati] páteře spěti N, modlitby hospodyní CN — Páně zříkati C — 236 nepečoval na] se nestaral o N — na] o N — mní] domnívají se C — 237 Boha, že jemu nevěříte N — 239 odňata N, odjata na věky C — 240 ně«] ně (!) P, ten N — 241 schvaluje N — bohomyslného, kajícího, pokorného, tichého, stříd- mého, zdrželivého a čistého C — 243 a toto] jiná lepší, tato pak N, a toto pak C — 244 ale bohomyslný] pracovitý a k tomu spravedlivý lepší, boho- myslný pak N — 246 jeho zde okusí té] okusí zde té jeho N — 247 trvá] vyn. C — 248 ačkolivěk] a člověk C — člověk] vyn. C — 253
Strana 869
869 I protož, kdož chce spasen býti, má těch dvau sestr následovati, Marty a Magdaleny: Marty v pracovitém životě a Magdaleny 255 v bohomyslném, a tak ť Pán Ježíš přijde drahý do našeho domu. Nuže, milí křesťané, napravíme-li se na ta dva životy, abychom je tak vedli, aby bylo ke cti a k chvále milého Boha? Někdy ť sau lidé ten život bohomyslný najméně dvakrát za den vedli. Pomníte-li za krále Václava (já ť pomním!), že, když na klekání 260 zvonili, ihned všichni klekli a děkovali milému Bohu z dobro- dínství, kteréž s nimi tu noc li učinil, a že je zachoval od zlého; P 428a2 a opět večier, když zazvonili na klekání, hned v domu všichni klekli: »Nu, děti, kde jste? Klekněte a děkujte Pánu Bohu z dobro- díní, že ť jest nás dnes) od zlého zachoval!«; a na ryňku též; 265 a kdo by byl neklekl, ihned byl v šatlavě. Ale toto již dáblova svoboda všemu zlému! Těžko koho uzříš, ať by klekl, když na klekání zvoní, a děkoval milému Bohu z dobrodíní; a mnozí nevědí, proč to zvoní! Ale svatý Augustin učí, aby žádný do lože nechodil, leč se pomodlí a poděkuje milému Bohu z dobro- 270 dínství, a ráno též, když vstane. Ale mnohým by dábel kolena zlámal, kdyby klekli, když zvoní na klekání, a poděkovali milému Bohu! Dajž, milý Bože, nám se napraviti na to, l abychom té P 428b1 stránky došli, kteréž jest došla ta drahá děvka Panna Maria; 275 dajž, bychom se tam s ní shledali, milý, drahý Bože! * sester NC — 245 pracovitém] pracování, v dobrém, pracovitém C — Mangda- leny C 256 li my N — ta] ty NC — 257 byly N — milému Bohu N — 260 zazvonili N — všickni lidé C — za jeho dobrodíní N — 261 učiniti ráčil NC — 262 u večer N — zvonili N — 263 klekli a nám také řekli C, klekli řka N — děti, nu N — poděkujme N — milému Pánu C — za jeho dobrodíní N — 264 dnes vyn. P — 265 a kdo] koho zvonění zastihlo, kdo N — neklekl a toho neučinil C — byl] by musil N, by byl C — do šatlavy N — dábelská C — 266 zlému se dala N — Těžko] Již s těžk gem (ps. tiez- kacem!) C — Těžko ... ať by] Zřídka se kdo nejde, aby N — 267 za dobro- díní NC — mnozí se nacházejí, že N — 268 zvoní] činí a zvoní ráno a večer C — 269 lože na odpočinutí C — prvé pomodlí C — milému] Pánu C — za dobrodíní NC — 270—271 mnohým ... kdyby] mnozí ť sau, a že se, tuším, bojí, aby jim dábel kolen nezlámal, aby C — 271 děkovali P — 274 nejlepší stránky C — předrahá N — dívka C — 275 dejž nám to Pán Buoh N, dejž milej Bůh C — šťasně (!) shledali C — milý ... Bože!) v nebeském království! Amen N —
869 I protož, kdož chce spasen býti, má těch dvau sestr následovati, Marty a Magdaleny: Marty v pracovitém životě a Magdaleny 255 v bohomyslném, a tak ť Pán Ježíš přijde drahý do našeho domu. Nuže, milí křesťané, napravíme-li se na ta dva životy, abychom je tak vedli, aby bylo ke cti a k chvále milého Boha? Někdy ť sau lidé ten život bohomyslný najméně dvakrát za den vedli. Pomníte-li za krále Václava (já ť pomním!), že, když na klekání 260 zvonili, ihned všichni klekli a děkovali milému Bohu z dobro- dínství, kteréž s nimi tu noc li učinil, a že je zachoval od zlého; P 428a2 a opět večier, když zazvonili na klekání, hned v domu všichni klekli: »Nu, děti, kde jste? Klekněte a děkujte Pánu Bohu z dobro- díní, že ť jest nás dnes) od zlého zachoval!«; a na ryňku též; 265 a kdo by byl neklekl, ihned byl v šatlavě. Ale toto již dáblova svoboda všemu zlému! Těžko koho uzříš, ať by klekl, když na klekání zvoní, a děkoval milému Bohu z dobrodíní; a mnozí nevědí, proč to zvoní! Ale svatý Augustin učí, aby žádný do lože nechodil, leč se pomodlí a poděkuje milému Bohu z dobro- 270 dínství, a ráno též, když vstane. Ale mnohým by dábel kolena zlámal, kdyby klekli, když zvoní na klekání, a poděkovali milému Bohu! Dajž, milý Bože, nám se napraviti na to, l abychom té P 428b1 stránky došli, kteréž jest došla ta drahá děvka Panna Maria; 275 dajž, bychom se tam s ní shledali, milý, drahý Bože! * sester NC — 245 pracovitém] pracování, v dobrém, pracovitém C — Mangda- leny C 256 li my N — ta] ty NC — 257 byly N — milému Bohu N — 260 zazvonili N — všickni lidé C — za jeho dobrodíní N — 261 učiniti ráčil NC — 262 u večer N — zvonili N — 263 klekli a nám také řekli C, klekli řka N — děti, nu N — poděkujme N — milému Pánu C — za jeho dobrodíní N — 264 dnes vyn. P — 265 a kdo] koho zvonění zastihlo, kdo N — neklekl a toho neučinil C — byl] by musil N, by byl C — do šatlavy N — dábelská C — 266 zlému se dala N — Těžko] Již s těžk gem (ps. tiez- kacem!) C — Těžko ... ať by] Zřídka se kdo nejde, aby N — 267 za dobro- díní NC — mnozí se nacházejí, že N — 268 zvoní] činí a zvoní ráno a večer C — 269 lože na odpočinutí C — prvé pomodlí C — milému] Pánu C — za dobrodíní NC — 270—271 mnohým ... kdyby] mnozí ť sau, a že se, tuším, bojí, aby jim dábel kolen nezlámal, aby C — 271 děkovali P — 274 nejlepší stránky C — předrahá N — dívka C — 275 dejž nám to Pán Buoh N, dejž milej Bůh C — šťasně (!) shledali C — milý ... Bože!) v nebeském království! Amen N —
Strana 870
Na den Narození Panny Marie. B 607 Knihy urozeného Ježíše Krista, syna Da- vidova, syna Abrahamova etc. Křesťané věrní, dnes pamatujíce narození drahé Panny Marie, 5 matky našeho milého Ježíše, ke trojímu jsú zavázáni, chtie-li uctiti tu drahú Pannu Mariji a své duši dobře učiniti: jedno, aby tu drahú Pannu chválili, druhé, aby ji milovali, a třetí aby ji ctili. Najprvé, aby ji chválili z toho, že, jakož skrze Evu někdy 10 bylo upadlo všechno pokolení lidské v hněv Kveliký boží, již zase skrze tuto drahú Pannu k tomu dobrému jest navráceno lidské pokolenie, že skrze jejího Syna milého smířeni jsme z Bohem Otcem nebeským. Ej, chvalmež i myl ji, milí křesťané! Ba, chvalme ji z toho, že jest ona matka našeho milého Pána a Boha 15 nebeského! Nebo dnes se na mši zpievá: »Ej, hodna jsi, drahá Panno Maria, chvály anjelské!« A poněvadž anjelé světí chválé ji, ej, chvalmež my ji také, hřiešní lidé! Nebo, jakož řečeno 1 blahoslavené Panny RU — Marie kázanie KP, Mariie, matky boží U — 2 Knihy] Kniha RCNU, Čtení svaté, napsal svatý Matauš v prvním rozdílu. Kniha U — urozeného] narozeného CR, rodu U — 3 etc.] vyn. C, a tak dále K, Abraham zplo (!) etc. R, Abraham zplodil Izáka, Izák pak zplodil Judu a bratry jeho. Konec: jenž slove Kristus U — 4 dnešního dne N — drahé] vyn. KP, blahoslavené a důstojné N — 5 milého] vyn. R — Ježíše Krista RN ke trojímu] kterému (!) C, ke trému P, k trojí věci N — jsú] sau lidé N — jsú zavázáni] se zavazují R — 6 uctitil vyn. (!) R, hodně uctiti N — svým dušem N — 7 chválil R — miloval R — aby vyn. B — 9 že] nebo KPCU, vyn. N — jakož zajisté N — 10 Kveliký vyn. B — 11 drahau a velebnau N — tomuto C — «lidské pokolenie" vyn. B — 12 Bohem Otcem] jejím (!) Otcem, Pánem Bohem U — 13 Aj R — pochvalme PONU — [i my] vyn. KPRCNU — milí, věrní N — 13—17 Ba ... lidé!» vyn. B — 13 Ba] I U — 14 a Boha] Ježíše Krista C, Boha U — 15 nebeského] všemohaucího N — svaté mši N — Aj R — 16 cti a chvály C — světí] vyn. N — 17 aj RN — jest řečeno KPC — 18 o» 2 nn. Mat. 1, 1 —
Na den Narození Panny Marie. B 607 Knihy urozeného Ježíše Krista, syna Da- vidova, syna Abrahamova etc. Křesťané věrní, dnes pamatujíce narození drahé Panny Marie, 5 matky našeho milého Ježíše, ke trojímu jsú zavázáni, chtie-li uctiti tu drahú Pannu Mariji a své duši dobře učiniti: jedno, aby tu drahú Pannu chválili, druhé, aby ji milovali, a třetí aby ji ctili. Najprvé, aby ji chválili z toho, že, jakož skrze Evu někdy 10 bylo upadlo všechno pokolení lidské v hněv Kveliký boží, již zase skrze tuto drahú Pannu k tomu dobrému jest navráceno lidské pokolenie, že skrze jejího Syna milého smířeni jsme z Bohem Otcem nebeským. Ej, chvalmež i myl ji, milí křesťané! Ba, chvalme ji z toho, že jest ona matka našeho milého Pána a Boha 15 nebeského! Nebo dnes se na mši zpievá: »Ej, hodna jsi, drahá Panno Maria, chvály anjelské!« A poněvadž anjelé světí chválé ji, ej, chvalmež my ji také, hřiešní lidé! Nebo, jakož řečeno 1 blahoslavené Panny RU — Marie kázanie KP, Mariie, matky boží U — 2 Knihy] Kniha RCNU, Čtení svaté, napsal svatý Matauš v prvním rozdílu. Kniha U — urozeného] narozeného CR, rodu U — 3 etc.] vyn. C, a tak dále K, Abraham zplo (!) etc. R, Abraham zplodil Izáka, Izák pak zplodil Judu a bratry jeho. Konec: jenž slove Kristus U — 4 dnešního dne N — drahé] vyn. KP, blahoslavené a důstojné N — 5 milého] vyn. R — Ježíše Krista RN ke trojímu] kterému (!) C, ke trému P, k trojí věci N — jsú] sau lidé N — jsú zavázáni] se zavazují R — 6 uctitil vyn. (!) R, hodně uctiti N — svým dušem N — 7 chválil R — miloval R — aby vyn. B — 9 že] nebo KPCU, vyn. N — jakož zajisté N — 10 Kveliký vyn. B — 11 drahau a velebnau N — tomuto C — «lidské pokolenie" vyn. B — 12 Bohem Otcem] jejím (!) Otcem, Pánem Bohem U — 13 Aj R — pochvalme PONU — [i my] vyn. KPRCNU — milí, věrní N — 13—17 Ba ... lidé!» vyn. B — 13 Ba] I U — 14 a Boha] Ježíše Krista C, Boha U — 15 nebeského] všemohaucího N — svaté mši N — Aj R — 16 cti a chvály C — světí] vyn. N — 17 aj RN — jest řečeno KPC — 18 o» 2 nn. Mat. 1, 1 —
Strana 871
871 Ko oné Judith, kteráž srúbila hlavu Konoho Oloferna, že není takové ženy na zemi — a tato drahá Panna [Maria] setřela hlavu 20 nepříteli našemu, škaredému dáblu, i protož není také ženy na zemi; Kale já diem dále, že takéž nenie aniž bylo ani bude na nebi ani na zemi, jako jest tato drahá Panna Maria. Ej, chvalmež ji, milí křesťané! Ale pohřiechu velmi málo toho tbáte! Vstali-li jste v noci, abyšte ji chválili ? Ano, slibuj! Ah, mužské 25 pohlaví neradi se hnú, než ležie tam! Strach, že za to vaše ležení dlúhé a to povolovánie a kochánie toho těla biedného? přijde na vás [ono postlání], jakož dí prorok: »Pod tebú «bude prostřín mol a odín budeš červy, jenž nikdy nezemrú«. Druhé, máme ji milovati z toho, nebo ona náramnú milost 30 k nám má a žádného nenie svatého po Pánu Ježíšovi; on ť jest najmilostivější, ale ona ihned po něm jest najmilostivějšie, neb ona žádá náramně velmi spasení našeho a oro- dujee za nás. Nebo ještě dokudž zde na tomto světě byla, velikú lítost ukazovala k lidem nuzným, a to z veliké milosti, 35 ana se starala na svadbě, když se vína nedostalo přimlúvala se z té milosti řkúc: »Synu, vína nemají«. Dí Ktu doctor de vyn. B — gonoho Oloferna Olofernovi BN — že] vyn. K — 19 na vší zemi N — a tato] tato pak N — drahá] druhá (!)C — [Maria] vyn. KPRONU — in marg. C pozdější rukou: Sám Kristus to učinil C - 20 našeho nepřítele, škaredého dábla PONU — 21—22 ale já... Maria aniž bude B, ale já dím cos' více, že nebylo, není a nebude takové ženy na nebi ani na zemi, jako jest tato drahá Panna Maria N — 21 dále] vyn. C — 22 Ej] Uj P, I KRCU — 23 Ale ... tbáte! vyn. B — maličko N — toho] vyn. U — dbáme PONU — 24 ste mnozí PCNU — [kdy v noci K — abyšte ji chválili k chválení jí B — 24-25 Ah ... Strach) Loží, hnijí! A, bojím se B — 24 Ah] Ach CU, Ach, to N. vyn. R — 25 nerado N — hne N — než] ale U — tam] vyn. U, tam jako jiná hovada C, tam [jako nějaká hovada] K — Strach jest N — líhání N — 26 dlúhé) vyn. B - to povolovánie ... biedného tělu povolování BN — to] vyn. PCU — tomu tělu bídnému R - 27 [ono postlání] vyn. KPRONU — bude vyn. B — 28 ješto KRONU — neumrau PONU — 29 tohoto R — 30—32 žádného ... neb ona vyn. B — 30 svatého na nebi N — on t] nebo on N — 31 ale] vyn. N — 32 neb ona že ona PRONU - Kvelmi vyn. B — našeho] hříšníkům kajícím N — Ka» vyn. B - orodujíc B — 33 zde na tomto v B — zde] jest RU — bídném světě N — 34 k] vyn. K — nuzným a bídným N — 35—36 když... milosti o víno, když nedostatek byl B — 35 nedostávalo RCN — 36 Synu] 18 Judith 11, 16 — 27 Podle 1z. 14, 11 — 36 Jan 2, 3 —
871 Ko oné Judith, kteráž srúbila hlavu Konoho Oloferna, že není takové ženy na zemi — a tato drahá Panna [Maria] setřela hlavu 20 nepříteli našemu, škaredému dáblu, i protož není také ženy na zemi; Kale já diem dále, že takéž nenie aniž bylo ani bude na nebi ani na zemi, jako jest tato drahá Panna Maria. Ej, chvalmež ji, milí křesťané! Ale pohřiechu velmi málo toho tbáte! Vstali-li jste v noci, abyšte ji chválili ? Ano, slibuj! Ah, mužské 25 pohlaví neradi se hnú, než ležie tam! Strach, že za to vaše ležení dlúhé a to povolovánie a kochánie toho těla biedného? přijde na vás [ono postlání], jakož dí prorok: »Pod tebú «bude prostřín mol a odín budeš červy, jenž nikdy nezemrú«. Druhé, máme ji milovati z toho, nebo ona náramnú milost 30 k nám má a žádného nenie svatého po Pánu Ježíšovi; on ť jest najmilostivější, ale ona ihned po něm jest najmilostivějšie, neb ona žádá náramně velmi spasení našeho a oro- dujee za nás. Nebo ještě dokudž zde na tomto světě byla, velikú lítost ukazovala k lidem nuzným, a to z veliké milosti, 35 ana se starala na svadbě, když se vína nedostalo přimlúvala se z té milosti řkúc: »Synu, vína nemají«. Dí Ktu doctor de vyn. B — gonoho Oloferna Olofernovi BN — že] vyn. K — 19 na vší zemi N — a tato] tato pak N — drahá] druhá (!)C — [Maria] vyn. KPRONU — in marg. C pozdější rukou: Sám Kristus to učinil C - 20 našeho nepřítele, škaredého dábla PONU — 21—22 ale já... Maria aniž bude B, ale já dím cos' více, že nebylo, není a nebude takové ženy na nebi ani na zemi, jako jest tato drahá Panna Maria N — 21 dále] vyn. C — 22 Ej] Uj P, I KRCU — 23 Ale ... tbáte! vyn. B — maličko N — toho] vyn. U — dbáme PONU — 24 ste mnozí PCNU — [kdy v noci K — abyšte ji chválili k chválení jí B — 24-25 Ah ... Strach) Loží, hnijí! A, bojím se B — 24 Ah] Ach CU, Ach, to N. vyn. R — 25 nerado N — hne N — než] ale U — tam] vyn. U, tam jako jiná hovada C, tam [jako nějaká hovada] K — Strach jest N — líhání N — 26 dlúhé) vyn. B - to povolovánie ... biedného tělu povolování BN — to] vyn. PCU — tomu tělu bídnému R - 27 [ono postlání] vyn. KPRONU — bude vyn. B — 28 ješto KRONU — neumrau PONU — 29 tohoto R — 30—32 žádného ... neb ona vyn. B — 30 svatého na nebi N — on t] nebo on N — 31 ale] vyn. N — 32 neb ona že ona PRONU - Kvelmi vyn. B — našeho] hříšníkům kajícím N — Ka» vyn. B - orodujíc B — 33 zde na tomto v B — zde] jest RU — bídném světě N — 34 k] vyn. K — nuzným a bídným N — 35—36 když... milosti o víno, když nedostatek byl B — 35 nedostávalo RCN — 36 Synu] 18 Judith 11, 16 — 27 Podle 1z. 14, 11 — 36 Jan 2, 3 —
Strana 872
872 Cassia: »Ej, poněvadž ť jest zde tu milost měla k lidem nuzným, mnohem více tam již, když jest v nebeském království, přimlúvá se za nás za hříšné, neboť není taková vlast nebeská, aby v ní 40 ubývalo dobrého, ale přispořuje ť se. A poněvadž jest ona zde měla milost k lidem, Kmnohem a nesmírně Kviece) tam má!« Ej, milujmež ji, Kmilí křesťané)! Třetí, máme ji ctíti tú ctí, kteráž na ni sluší — proto vždy jejího Syna u více; a toho hleděti máme, abychom na ni ne- B 608 45 vzkládali toho, což na Boha sluší. A proč ji pak máme ctíti? Protože jest Kona v sobě měla pravého Boha a pravého člověka a že on, drahý Pán, Syn boží Kmilý, ráčil býti synem jejím; Kz toho my bóhdá budeme synové boží. On, Syn boží věčný, ráčil býti synem jejím časným), on Synem Boha věčného 50 přirozeným, a my bóhdá budeme synové zalíbení [v dědictví nebeském]. I protož ji máme ctíti. A kterak? Takto ji najlép uctíme, když její vuoli učiníme a to, což jest ona řekla: »Co ť vám koli rozkáže muoj syn, to učiň te!« Nuže, otaž sebe každý, činíme-li, což jest [on] nám rozkázal? Jestliže činíme, tehdy ji 55 uctíme; pakli nečiníme to, což nám Syn její velí, nikoli jie vyn. PON — Stup vyn. B — 37 Aj R — zde] vyn. U — 38 6 (oj R), mnohem KR — již] vyn. U — 39 za hříšné] veliké hříšníky N — taková] ta KPCNU — 40 ale] a N — přispořuje ť se] přispořenie jest KPRNU — poněvadž] považ toho, poněvač U — 41 milost] lítost R — lidem mnohým P, lidem hříšným U — Kmnohem a vyn. BPONU — a nesmírnějí PCN, ó nesmírnějí U — viece věčí B, vyn. U — 42 Aj R — «milí křesťané tehdy B — 44 hleděti více U — toho] vyn. KP — 45 což] jež R — samého Boha C — pak] vyn. KRCNU — 46—47 gona ... Pán vyn. B — 47 boží Boha Otce všemohaucího C — «milý» vyn. BC — býti také U — jejím časným RONU — 48 z toho . . . budeme, abychom my tudy byli B — z toho . . . synové boži] vyn. NC — my] vyn. U — bóhdá] vyn. P, Pán Bůh dá R — 48—49 On ... časným vyn. BCNU — 49—50 Synem ... přirozeným] Syn boží přirozený U — 49 Syn N — věčného] drahého KPCN — 50 přirozený N — bóhdá] Pán Bůh dá RN, když nám to Pán Bůh dá C, vyn. P — budeme vyn. B — [v dědictví nebeském] vyn. KPRCU, boží N — 51 kterak] to N, kterak ji máme ctíti C — 51—52 ji najlép ... to, což] abychom její vůli činili a plnili, totiž tuto, že N — 52 její] je ího Syna C — učiníme] naplníme C, vyplníme U — to] vyn. PCU. 53 to] vyn. K — učinite B — sám sebe R — jeden každej C — 54 li] liž tak R, li to z nás kdo N, li to CU — [on] vyn. KPRCU, Syn její milý N — poraučí N — 54—55 «Jestliže ... nikoli jic Nečiníme-li, jinak ani matky B — 54 Jestliže to N — 55 ctíme N — to] toho PON, vyn. U — její milý NU — 52 Jan 2, 5 —
872 Cassia: »Ej, poněvadž ť jest zde tu milost měla k lidem nuzným, mnohem více tam již, když jest v nebeském království, přimlúvá se za nás za hříšné, neboť není taková vlast nebeská, aby v ní 40 ubývalo dobrého, ale přispořuje ť se. A poněvadž jest ona zde měla milost k lidem, Kmnohem a nesmírně Kviece) tam má!« Ej, milujmež ji, Kmilí křesťané)! Třetí, máme ji ctíti tú ctí, kteráž na ni sluší — proto vždy jejího Syna u více; a toho hleděti máme, abychom na ni ne- B 608 45 vzkládali toho, což na Boha sluší. A proč ji pak máme ctíti? Protože jest Kona v sobě měla pravého Boha a pravého člověka a že on, drahý Pán, Syn boží Kmilý, ráčil býti synem jejím; Kz toho my bóhdá budeme synové boží. On, Syn boží věčný, ráčil býti synem jejím časným), on Synem Boha věčného 50 přirozeným, a my bóhdá budeme synové zalíbení [v dědictví nebeském]. I protož ji máme ctíti. A kterak? Takto ji najlép uctíme, když její vuoli učiníme a to, což jest ona řekla: »Co ť vám koli rozkáže muoj syn, to učiň te!« Nuže, otaž sebe každý, činíme-li, což jest [on] nám rozkázal? Jestliže činíme, tehdy ji 55 uctíme; pakli nečiníme to, což nám Syn její velí, nikoli jie vyn. PON — Stup vyn. B — 37 Aj R — zde] vyn. U — 38 6 (oj R), mnohem KR — již] vyn. U — 39 za hříšné] veliké hříšníky N — taková] ta KPCNU — 40 ale] a N — přispořuje ť se] přispořenie jest KPRNU — poněvadž] považ toho, poněvač U — 41 milost] lítost R — lidem mnohým P, lidem hříšným U — Kmnohem a vyn. BPONU — a nesmírnějí PCN, ó nesmírnějí U — viece věčí B, vyn. U — 42 Aj R — «milí křesťané tehdy B — 44 hleděti více U — toho] vyn. KP — 45 což] jež R — samého Boha C — pak] vyn. KRCNU — 46—47 gona ... Pán vyn. B — 47 boží Boha Otce všemohaucího C — «milý» vyn. BC — býti také U — jejím časným RONU — 48 z toho . . . budeme, abychom my tudy byli B — z toho . . . synové boži] vyn. NC — my] vyn. U — bóhdá] vyn. P, Pán Bůh dá R — 48—49 On ... časným vyn. BCNU — 49—50 Synem ... přirozeným] Syn boží přirozený U — 49 Syn N — věčného] drahého KPCN — 50 přirozený N — bóhdá] Pán Bůh dá RN, když nám to Pán Bůh dá C, vyn. P — budeme vyn. B — [v dědictví nebeském] vyn. KPRCU, boží N — 51 kterak] to N, kterak ji máme ctíti C — 51—52 ji najlép ... to, což] abychom její vůli činili a plnili, totiž tuto, že N — 52 její] je ího Syna C — učiníme] naplníme C, vyplníme U — to] vyn. PCU. 53 to] vyn. K — učinite B — sám sebe R — jeden každej C — 54 li] liž tak R, li to z nás kdo N, li to CU — [on] vyn. KPRCU, Syn její milý N — poraučí N — 54—55 «Jestliže ... nikoli jic Nečiníme-li, jinak ani matky B — 54 Jestliže to N — 55 ctíme N — to] toho PON, vyn. U — její milý NU — 52 Jan 2, 5 —
Strana 873
873 neuctíme. Polep jí sviečku a jdi do Cách — veď-li, uctíš ji?! Á, běda nám! Ba, »což ť vám koli rozkáže muoj syn, učiňte!«, — a tím ť jest ji uctiti! Řekl-li jest: »Milujte nepřátely vaše!«? Činíme-li to, milujeme-li je, zlého za zlé nenavracujete, ovšem 60 nepřisaháte? Milý, kto jest to mluvil: »Pomni, aby den svá- teční světil!«? Zdali čert z pekla, že Knechcete slyšeti, čili Buoh sám? (Kéž učiníte? Shledáte, nemějte péče, co ť vás potká pro tu boží neděli! Mluví Pán Buoh v třetích knihách Mojžíšových řka: »Budete-li svátky mé světiti a zachovávati, dám vám léta 65 hojná, Kdám vám) úrody výborné vína, oleje, strdi, hojnost pšenice, dám [vám] pokoj, štěpové hojné ovoce dadic, nepřá- tely vaše daleko zapudím,« [a tak] mnoho Ktoho vyčítá, budau-li svátky světiti jeho; a zase dí: »Pakli nebudete mých svátkuov světiti, nedám vám nic, ale dám na vás hlad, kdám mor, dám 70 nepokoj, války, ovoce [a úrod] nedám«. I mníte, že to jest darmo, nikoli] nikda R — jie vyn. P — 56 Polepě) (ps. Polepe) P, Polepí R, Teď polep C — jí] vyn. R — jde R — Cách] Čech (!) R — viď-li R — uctíš-li C — ji tím C — 57 Ó N — běda bude C — nám, bídným lidem N — to čiňte KR — 58 Nebo, řek' C — -li jest Syn její B, li jest [Pán] K, li jest milej Pán Kristus C — 59—60 «Činíme . . . mluvil nikoli nepři- sahati? A kto jest řekl B — 59 Činíte K — milujete K — nenavracujte PRU, nenavracujeme-li N, neodplacujte C — 60 nepřisahajte PRNU, nikoli nepřisahati C — 61 čert] dábel PRNU, se domníváš, že ďábel C — z pekla to mluvil C — «nechcete slyšeti nedbáte B, nechcete slyšeti ani tomu věřiti C, sobě toho přikázaní za nic nevážíte N — 62 Kéž učiníte) Proč pak neplníte B, Kéž pak učiníte C, Kéž to (vyn. U) činíte PU, Kéž se tak chováte N — «nemějte péče vyn. B, to, nebudete-li za to pokání činiti C — péče, shledáte U — 63 královskejch Mojžíšových C — 64 řka] vyn. KPC — Budete-li] Budete-li předkem a nejprvé přikázaní má plniti a je zachovávati a C — a zachovávati vyn. C — líta R — 65 «dám váme- vyn. B, dám PR — aurodu výbornau R — 66 [vám] vyn. KPRCNU — pokoj v zemi vaší C — štěpové ... dadie vyn. B — hojná K, hojnost N — dají U — 67 vaše] vyn. KU — daleko od vás C —[a tak vyn. KPRONU — 67—68 «toho ... jeho dobrého vyčítá B — 67 toho] to U — vyčítá, co se (vyn. R) chce dobrého dáti KR — budau-li] budeme-li R, budau-li přikázaní jeho ostříhati C — 68 jeho vyn. C — a zase dí] vyn. U — dí na druhau stranu mluví N, pak opět dí C — svátkuov] přikázaní ostříhati a jich plniti a tolikéž také svátků mejch C — 69 «dám? vyn. B — «dáme vyn. B — 70 nepokoj, dám R — [a úrod] vyn. KPRCU, ani jiných úrod N — mníte vy N, domníváte vy se C — to] vyn. K — tak nadarmo C — 71 do- 58 Mat. 5, 44; Luk. 6, 27 a 35 — 60 Podle 2. M. 20, 8; 5. M. 5, 12 — 64 Podle 3. M. 26, 2 nn. —
873 neuctíme. Polep jí sviečku a jdi do Cách — veď-li, uctíš ji?! Á, běda nám! Ba, »což ť vám koli rozkáže muoj syn, učiňte!«, — a tím ť jest ji uctiti! Řekl-li jest: »Milujte nepřátely vaše!«? Činíme-li to, milujeme-li je, zlého za zlé nenavracujete, ovšem 60 nepřisaháte? Milý, kto jest to mluvil: »Pomni, aby den svá- teční světil!«? Zdali čert z pekla, že Knechcete slyšeti, čili Buoh sám? (Kéž učiníte? Shledáte, nemějte péče, co ť vás potká pro tu boží neděli! Mluví Pán Buoh v třetích knihách Mojžíšových řka: »Budete-li svátky mé světiti a zachovávati, dám vám léta 65 hojná, Kdám vám) úrody výborné vína, oleje, strdi, hojnost pšenice, dám [vám] pokoj, štěpové hojné ovoce dadic, nepřá- tely vaše daleko zapudím,« [a tak] mnoho Ktoho vyčítá, budau-li svátky světiti jeho; a zase dí: »Pakli nebudete mých svátkuov světiti, nedám vám nic, ale dám na vás hlad, kdám mor, dám 70 nepokoj, války, ovoce [a úrod] nedám«. I mníte, že to jest darmo, nikoli] nikda R — jie vyn. P — 56 Polepě) (ps. Polepe) P, Polepí R, Teď polep C — jí] vyn. R — jde R — Cách] Čech (!) R — viď-li R — uctíš-li C — ji tím C — 57 Ó N — běda bude C — nám, bídným lidem N — to čiňte KR — 58 Nebo, řek' C — -li jest Syn její B, li jest [Pán] K, li jest milej Pán Kristus C — 59—60 «Činíme . . . mluvil nikoli nepři- sahati? A kto jest řekl B — 59 Činíte K — milujete K — nenavracujte PRU, nenavracujeme-li N, neodplacujte C — 60 nepřisahajte PRNU, nikoli nepřisahati C — 61 čert] dábel PRNU, se domníváš, že ďábel C — z pekla to mluvil C — «nechcete slyšeti nedbáte B, nechcete slyšeti ani tomu věřiti C, sobě toho přikázaní za nic nevážíte N — 62 Kéž učiníte) Proč pak neplníte B, Kéž pak učiníte C, Kéž to (vyn. U) činíte PU, Kéž se tak chováte N — «nemějte péče vyn. B, to, nebudete-li za to pokání činiti C — péče, shledáte U — 63 královskejch Mojžíšových C — 64 řka] vyn. KPC — Budete-li] Budete-li předkem a nejprvé přikázaní má plniti a je zachovávati a C — a zachovávati vyn. C — líta R — 65 «dám váme- vyn. B, dám PR — aurodu výbornau R — 66 [vám] vyn. KPRCNU — pokoj v zemi vaší C — štěpové ... dadie vyn. B — hojná K, hojnost N — dají U — 67 vaše] vyn. KU — daleko od vás C —[a tak vyn. KPRONU — 67—68 «toho ... jeho dobrého vyčítá B — 67 toho] to U — vyčítá, co se (vyn. R) chce dobrého dáti KR — budau-li] budeme-li R, budau-li přikázaní jeho ostříhati C — 68 jeho vyn. C — a zase dí] vyn. U — dí na druhau stranu mluví N, pak opět dí C — svátkuov] přikázaní ostříhati a jich plniti a tolikéž také svátků mejch C — 69 «dám? vyn. B — «dáme vyn. B — 70 nepokoj, dám R — [a úrod] vyn. KPRCU, ani jiných úrod N — mníte vy N, domníváte vy se C — to] vyn. K — tak nadarmo C — 71 do- 58 Mat. 5, 44; Luk. 6, 27 a 35 — 60 Podle 2. M. 20, 8; 5. M. 5, 12 — 64 Podle 3. M. 26, 2 nn. —
Strana 874
874 když Pán Buoh dopustí hlad, mor neb války Kanebo když ovoce nenie? Tu lidé říkají: »KRuda zabila, povětří zkazilo Ka teď toto aneb ono)«. Ba, rci radějí: »Hříchové naši překazili!« Když by on ráčil, žádná ť by věc neuškodila! By se asa uměl 75 tento bídný, hanebný lid [asa] v tom znáti, že se to děje pro jich hříchy! Pomyslíš-li a dáš se vinen Bohu řka: »A, nastojte, «toto války, nesnáze, vojny, toto se zle obrodilo, snad Ksem já příčina toho svými hřiechy a snad sau to moji hřicchové učinili! A, běda mně, nestojte!«? Nic toho Kneumie tento lid, od Boha 80 opuštěný! A co vy slýcháte o té boží neděli, Kano vám pravie, avšak málo tbáte)! A, nebožátka, jak vy hanebně o své duše přijdete! Tak ť jest Pannu Mariji uctiti: což ť její ui milý Syn B 609 velí, Kučiniti. Ale jsú dvoji lidé, ješto těžkým hříchem hřeší a nectí Panny 85 Marie. Jedni, ješto na ni tu čest vzkládají, ješto sluší na samého Boha, jako kněží a mnišie lakomí, svatokupsci. Uzříš ani ť: »Aha, milá matička boží, veliká pomocnice! A kto její milosti slauží, toto a toto dobré míti bude! A ktož tamto jde púští B 71—72 «anebo ... Tu a úrod na zemi není? A B — 72 Tu) Ú (I U), prý PNU, A R — lidé] obecně K, vyn. PONU — říkají] vyn. PONU — «Ruda Rez BN — zbila (pobila N) a RN — 73 Ka teď... ano vyn. B — ono (+ se stalo C), veď-li PRCNU — Ba] vyn. R — radějí vyn. KPNU — 74 on] Pán Bůh N — aspoň K, asi RCU — 75 bídný] vyn. U — [asa] vyn. KPRCNU — tomto R — poznati NU — to vše N — jejich U, jich hrozné (+ mrzké, těžké a ohavné C) NC — 76 li] li medle v srdci svém C — Bohu] vyn. R — Ach NU — (toto tyto B — 77 «nesnáze) vyn. B — vojny] boje N — «toto ... obrodilo zlé úrody B, toto se ovotce a jiné neobrodilo, a C — 77—79 sem .. . nestojte!«) se pro mé těžké hříchy (!) B — 77 já] vyn. U — 78 toho] vyn. R, toho také C — svými hřiechy] vyn. U — učinili] spůsobili N — 79 Ó N — nestojte nebožtíč- kovi N — neumie nedbá B — milého Pána Boha C — 80 opuštěnej vážiti C — boží svaté N — 80—81 gano ... tbáte a proto nic nedbáte B — 80 ano se PNCU — praví kněží R — 81 málo na to RN, málo po- hříchu C — A, á P, Aha R, Ach NCU — nebožátka, nebožátka PCU, nebožátka bídná N — oh (ba U), jak RU — vy] vyn. K — hanebně, ničemně C — své vyn. KP — 82 přijdete, kterak vám to bude opepřeno (opepříno, to U), zvíte, nemějte péče, a nevěřte žádnému NU, přijdete, kterak vám to bude hořce vopepřeno, to potom zvíte a poznáte, nebudete-li míti péče a jestliže neuvěříte žádnému C — její milý] vyn. R — Syn boží R — 83 velí) poraučí N — Kučiniti to naplniti B, učiniti to RN — 84—85 ješto .. . Marie] vyn. U — 85 skládají U — kteráž PRONU — samého] milýho Pána R — 86 ga mnišie vyn. B — svatokupečtí B — uzří ť (!) B — 87 ano U — ani ť káží K, ani ť řkau N — Aha]
874 když Pán Buoh dopustí hlad, mor neb války Kanebo když ovoce nenie? Tu lidé říkají: »KRuda zabila, povětří zkazilo Ka teď toto aneb ono)«. Ba, rci radějí: »Hříchové naši překazili!« Když by on ráčil, žádná ť by věc neuškodila! By se asa uměl 75 tento bídný, hanebný lid [asa] v tom znáti, že se to děje pro jich hříchy! Pomyslíš-li a dáš se vinen Bohu řka: »A, nastojte, «toto války, nesnáze, vojny, toto se zle obrodilo, snad Ksem já příčina toho svými hřiechy a snad sau to moji hřicchové učinili! A, běda mně, nestojte!«? Nic toho Kneumie tento lid, od Boha 80 opuštěný! A co vy slýcháte o té boží neděli, Kano vám pravie, avšak málo tbáte)! A, nebožátka, jak vy hanebně o své duše přijdete! Tak ť jest Pannu Mariji uctiti: což ť její ui milý Syn B 609 velí, Kučiniti. Ale jsú dvoji lidé, ješto těžkým hříchem hřeší a nectí Panny 85 Marie. Jedni, ješto na ni tu čest vzkládají, ješto sluší na samého Boha, jako kněží a mnišie lakomí, svatokupsci. Uzříš ani ť: »Aha, milá matička boží, veliká pomocnice! A kto její milosti slauží, toto a toto dobré míti bude! A ktož tamto jde púští B 71—72 «anebo ... Tu a úrod na zemi není? A B — 72 Tu) Ú (I U), prý PNU, A R — lidé] obecně K, vyn. PONU — říkají] vyn. PONU — «Ruda Rez BN — zbila (pobila N) a RN — 73 Ka teď... ano vyn. B — ono (+ se stalo C), veď-li PRCNU — Ba] vyn. R — radějí vyn. KPNU — 74 on] Pán Bůh N — aspoň K, asi RCU — 75 bídný] vyn. U — [asa] vyn. KPRCNU — tomto R — poznati NU — to vše N — jejich U, jich hrozné (+ mrzké, těžké a ohavné C) NC — 76 li] li medle v srdci svém C — Bohu] vyn. R — Ach NU — (toto tyto B — 77 «nesnáze) vyn. B — vojny] boje N — «toto ... obrodilo zlé úrody B, toto se ovotce a jiné neobrodilo, a C — 77—79 sem .. . nestojte!«) se pro mé těžké hříchy (!) B — 77 já] vyn. U — 78 toho] vyn. R, toho také C — svými hřiechy] vyn. U — učinili] spůsobili N — 79 Ó N — nestojte nebožtíč- kovi N — neumie nedbá B — milého Pána Boha C — 80 opuštěnej vážiti C — boží svaté N — 80—81 gano ... tbáte a proto nic nedbáte B — 80 ano se PNCU — praví kněží R — 81 málo na to RN, málo po- hříchu C — A, á P, Aha R, Ach NCU — nebožátka, nebožátka PCU, nebožátka bídná N — oh (ba U), jak RU — vy] vyn. K — hanebně, ničemně C — své vyn. KP — 82 přijdete, kterak vám to bude opepřeno (opepříno, to U), zvíte, nemějte péče, a nevěřte žádnému NU, přijdete, kterak vám to bude hořce vopepřeno, to potom zvíte a poznáte, nebudete-li míti péče a jestliže neuvěříte žádnému C — její milý] vyn. R — Syn boží R — 83 velí) poraučí N — Kučiniti to naplniti B, učiniti to RN — 84—85 ješto .. . Marie] vyn. U — 85 skládají U — kteráž PRONU — samého] milýho Pána R — 86 ga mnišie vyn. B — svatokupečtí B — uzří ť (!) B — 87 ano U — ani ť káží K, ani ť řkau N — Aha]
Strana 875
875 Kk ní na paut, uzdraven bude od Kkaždé) nemoci! A toto 90 ono)« — ale bož«ie přikázaní zavrhli, toho netbají. I ovšem, že ť jest veliká pomocnice, ale Kkomu? Tomu, ktož Syna jejího Kmilého poslúchá!). Ale oni Kukazují tu spasenie a tu pomoc. Komu? Lidem zúfalým, nešlechetným, lájcóm, kost- kářóm, smilníkóm, tanečníkóm, cizoložníkuom, lakomcuom), 95 nepřátelóm kříže Kristova! «Tak máš do nich, — ješto ona za žádného neoroduje, jediné za ty, ktož Ksau právě kající a ktož sú se na to napravili, že plnic) všecka boží přikázaní. Pán Ježíš jest nesmírně milostivější, avšak gon za žádného neoroduje před Bohem Otcem než za právě kající); jakož dí svatý Jan: 100 »Máme přímluvce před Bohem Otcem, Ježíše spravedlivého«.Tak máš! A oni: »Aha!) milostivá, drahá Panna! ha! dobrotivá! ha! pomáhá!« Milostiva ť jest, ale komu, hádaj! Mnedle, byl-li jest kto včíra, ješto se jest postil k matce boží, a nevzal by drahně), aby ten puost zrušil? Ale bylo-li jest, že jest zlál nešlechetně 105 jako pes aneb «že jest frejoval neb jiné neřády vedl — a vždy mní, že dobře stojie a že to od nich bude přijato. Divná sle- pota! A, á R — matičko R — 89 k ní vyn. B — «každé této a od oné B — «A toto ono vyn. B — 90 ono onono R, [a] ono K — božího B, příkladu a boží U — 90—91 zavrhli ... jest zanedbají. Jesti ť ovšem B — 91 že t] vyn. N — « komu ... ktož těm, kteříž B, k tomu (!), kdož R, ne každému, než tomu, kdož N — Tomu] Au, tomu CU — 92 Kmilého poslúchá poslúchají B — 92—93 Kukazují ... nešlechetným ť ji pokládají za pomocnici najhorším lidem B — 92 tu] tuto C — 93 pomoc) spomoc C — Komu?] vyn. N — I (Au C), lidem RUC — nešlechetným) zlým, nestydatým N — zlolejcům CU — 94 smilníkóm] vyn. R — taneč- níkóm] vyn. PRONU — cizoložníkuom, lakomouom vyn. B — 95 kříže Kristova] Kristovým a kříže jeho K — Tak .. . nich věnečníkóm, cizo- ložníkóm B — nich mnohých K — 96—97 sau ... plniep se právě kají a hledí B — 97 přikázaní plniti B — 98 nejmilostivější U — Kon) vyn. B — 99 «před Bohem ... kající jediné za ty, ktož se právě kají, oroduje před svým milým Otcem B — než] jediné R — 100 přímluvci PRCNU — 100—101 «Tak ... Aha! vždy: »A B — 101 oni pak R — Aha] Ha, K — milostiva ť jest KP — 101—102 «ha! dobrotivá ... Mnedle a oro- duje, spomáhá!« B — ha! dobrotivá ... Milostiva ť jest] ó, ó, milostivá, dobrotivá velmi R, naše spomocnice!« Jesti ť milostiva NCU — 102 jest] vyn. P, jest, i ovšem K — ale] a C — hádaj] vyn. C — 103 včíra] vyn. C — drahně mnoho BN — 104 že] to, že R — 105 «že jest» vyn. B — 106 se domnívá C — 106—107 dobře . . . slepota jí slúží a ji ctí B — 106 a že to] aneb že to C, a že U — 100 1. Jan 2, 1 —
875 Kk ní na paut, uzdraven bude od Kkaždé) nemoci! A toto 90 ono)« — ale bož«ie přikázaní zavrhli, toho netbají. I ovšem, že ť jest veliká pomocnice, ale Kkomu? Tomu, ktož Syna jejího Kmilého poslúchá!). Ale oni Kukazují tu spasenie a tu pomoc. Komu? Lidem zúfalým, nešlechetným, lájcóm, kost- kářóm, smilníkóm, tanečníkóm, cizoložníkuom, lakomcuom), 95 nepřátelóm kříže Kristova! «Tak máš do nich, — ješto ona za žádného neoroduje, jediné za ty, ktož Ksau právě kající a ktož sú se na to napravili, že plnic) všecka boží přikázaní. Pán Ježíš jest nesmírně milostivější, avšak gon za žádného neoroduje před Bohem Otcem než za právě kající); jakož dí svatý Jan: 100 »Máme přímluvce před Bohem Otcem, Ježíše spravedlivého«.Tak máš! A oni: »Aha!) milostivá, drahá Panna! ha! dobrotivá! ha! pomáhá!« Milostiva ť jest, ale komu, hádaj! Mnedle, byl-li jest kto včíra, ješto se jest postil k matce boží, a nevzal by drahně), aby ten puost zrušil? Ale bylo-li jest, že jest zlál nešlechetně 105 jako pes aneb «že jest frejoval neb jiné neřády vedl — a vždy mní, že dobře stojie a že to od nich bude přijato. Divná sle- pota! A, á R — matičko R — 89 k ní vyn. B — «každé této a od oné B — «A toto ono vyn. B — 90 ono onono R, [a] ono K — božího B, příkladu a boží U — 90—91 zavrhli ... jest zanedbají. Jesti ť ovšem B — 91 že t] vyn. N — « komu ... ktož těm, kteříž B, k tomu (!), kdož R, ne každému, než tomu, kdož N — Tomu] Au, tomu CU — 92 Kmilého poslúchá poslúchají B — 92—93 Kukazují ... nešlechetným ť ji pokládají za pomocnici najhorším lidem B — 92 tu] tuto C — 93 pomoc) spomoc C — Komu?] vyn. N — I (Au C), lidem RUC — nešlechetným) zlým, nestydatým N — zlolejcům CU — 94 smilníkóm] vyn. R — taneč- níkóm] vyn. PRONU — cizoložníkuom, lakomouom vyn. B — 95 kříže Kristova] Kristovým a kříže jeho K — Tak .. . nich věnečníkóm, cizo- ložníkóm B — nich mnohých K — 96—97 sau ... plniep se právě kají a hledí B — 97 přikázaní plniti B — 98 nejmilostivější U — Kon) vyn. B — 99 «před Bohem ... kající jediné za ty, ktož se právě kají, oroduje před svým milým Otcem B — než] jediné R — 100 přímluvci PRCNU — 100—101 «Tak ... Aha! vždy: »A B — 101 oni pak R — Aha] Ha, K — milostiva ť jest KP — 101—102 «ha! dobrotivá ... Mnedle a oro- duje, spomáhá!« B — ha! dobrotivá ... Milostiva ť jest] ó, ó, milostivá, dobrotivá velmi R, naše spomocnice!« Jesti ť milostiva NCU — 102 jest] vyn. P, jest, i ovšem K — ale] a C — hádaj] vyn. C — 103 včíra] vyn. C — drahně mnoho BN — 104 že] to, že R — 105 «že jest» vyn. B — 106 se domnívá C — 106—107 dobře . . . slepota jí slúží a ji ctí B — 106 a že to] aneb že to C, a že U — 100 1. Jan 2, 1 —
Strana 876
876 115 Druzí jsú pak, ješto sobě nic neváží této drahé Panny, než říkají: »Žena jako jiná žena!« Ó zlá, biedná a nešlechetná 110 usta, kde tu smělost vezmú, tak mluviti? Ba, jakož sem řekl dřieve, že takovéž nenie na nebi ani na zemi! Píše doctor de Lyra, že Saracénové pohané mají velikú poctivost k téjto drahé Panně Mariji; a tobě pak, křesťanu, nemieti [k ní poctivosti]? Vše ť «jest to dáblovo jednánie)! To máš ty dvoje lidi: jedni, že viece ctie Pannu Mariji, zkládajíce to na ni, co na samého Boha slušie, a druzí, ješto sobě nevážie, než pravie: »Žena jako jiná žena!« Dajž nám, milý Bože, v prostředek uhoditi, «kterýž by se tobě líbil a tvé milé matce! Ale nikterakž nemuožeš lépe chváliti a uctiti tu drahú 120 Pannu, jediné plně přikázanie božie a poddánu býti zákonu bo- žiemu). Ale pohříchu [malú váž] u malú vážnost Kaneb žádné) B 610 tento lid «nemá k řečem božím a k zákonu jeho, nic, než tak, jakž se navyklo; žádné poctivosti nemají! Když se řeči boží kážkí, radějí ť se protúlají, než ť by poslechli! Pakli ť 125 «již budú na kázaní, ale sedí š] teď, jinam myslé)! Píše Lyra, 108 Druzí] Někteří C — nic] vyn. U — 109 říkají] řiekají a pravie K, mluví P, mluví to oni, že C, mluví nevážně N, mluví: »Prej U — Oh K, Och U, Ach N — «biedná vyn. B, bídná, zlořečená N — a nešlechetná] že sau takový R — 110 vzaly N — tak hanebně C — 110—111 «Ba ... zemi vyn. B — 111 nenie] nenie ani P, není aniž bylo ani R — Píše o tom C — dej vyn. NC — 112 pohané] oni U — měli K, že oni mají PCN, oni mají R — 113 «Mariji» vyn. B — křesťane C — [k ní poctivosti] vyn. KPRNU, víry o ní C — 114 «jest to ... jednánic to čert jedná B — čertovo K — 115—117 To máš ... žena!« To ť jsú ti dvoji lidé, jenž neumějí této drahé panny ctíti B — 115 tu drahau Pannu N — Mariji, než mají, a titi (!) C — 116 zakládajíce K — to] vyn. R — samého] vyn. PRNU — ješto jí R — 117 pravie] říkají PONU, praví, že jest R — 118 v na pravý B — 118—121 kterýž . .. božiemu) A jinak jí nemnožeme lépe ctíti, než poddáni jsúc božímu zákonu a jeho přikázaním B — 119 matce, té drahé panně N — Ale] A R — lépe chváliti] uchváliti U — té drahé Panny K — 120 Pannu Mariji U — 121 [malú váž]jen v Bomylem (písař, obrátiv list, opakoval!) — aneb žádné) vyn. B — 122 má B — 122—123 Knic ... navyklo» aniž B — 122 nic kusa R — 123 tak] vyn. PONU — žádné] žádúcí P, žádůcké RN, žádaucké C, žádničké U — mají B — Křeči zákon B — 124 káže B, mluví U — protulují KN, potaulají CU — poslechli slova božího C — 125 «již vyn. BCN — budú] se to kdy trefí (ač zřídka!), že přijdau N, pobudau U — ale] a U — sedí PRONU — teď] tam R, tu N — «jinam myslé) a leckams myslíš B, a myslí jinam + se taulají N) PON — doktor Lyra CU — 126 staří první N, prvnější
876 115 Druzí jsú pak, ješto sobě nic neváží této drahé Panny, než říkají: »Žena jako jiná žena!« Ó zlá, biedná a nešlechetná 110 usta, kde tu smělost vezmú, tak mluviti? Ba, jakož sem řekl dřieve, že takovéž nenie na nebi ani na zemi! Píše doctor de Lyra, že Saracénové pohané mají velikú poctivost k téjto drahé Panně Mariji; a tobě pak, křesťanu, nemieti [k ní poctivosti]? Vše ť «jest to dáblovo jednánie)! To máš ty dvoje lidi: jedni, že viece ctie Pannu Mariji, zkládajíce to na ni, co na samého Boha slušie, a druzí, ješto sobě nevážie, než pravie: »Žena jako jiná žena!« Dajž nám, milý Bože, v prostředek uhoditi, «kterýž by se tobě líbil a tvé milé matce! Ale nikterakž nemuožeš lépe chváliti a uctiti tu drahú 120 Pannu, jediné plně přikázanie božie a poddánu býti zákonu bo- žiemu). Ale pohříchu [malú váž] u malú vážnost Kaneb žádné) B 610 tento lid «nemá k řečem božím a k zákonu jeho, nic, než tak, jakž se navyklo; žádné poctivosti nemají! Když se řeči boží kážkí, radějí ť se protúlají, než ť by poslechli! Pakli ť 125 «již budú na kázaní, ale sedí š] teď, jinam myslé)! Píše Lyra, 108 Druzí] Někteří C — nic] vyn. U — 109 říkají] řiekají a pravie K, mluví P, mluví to oni, že C, mluví nevážně N, mluví: »Prej U — Oh K, Och U, Ach N — «biedná vyn. B, bídná, zlořečená N — a nešlechetná] že sau takový R — 110 vzaly N — tak hanebně C — 110—111 «Ba ... zemi vyn. B — 111 nenie] nenie ani P, není aniž bylo ani R — Píše o tom C — dej vyn. NC — 112 pohané] oni U — měli K, že oni mají PCN, oni mají R — 113 «Mariji» vyn. B — křesťane C — [k ní poctivosti] vyn. KPRNU, víry o ní C — 114 «jest to ... jednánic to čert jedná B — čertovo K — 115—117 To máš ... žena!« To ť jsú ti dvoji lidé, jenž neumějí této drahé panny ctíti B — 115 tu drahau Pannu N — Mariji, než mají, a titi (!) C — 116 zakládajíce K — to] vyn. R — samého] vyn. PRNU — ješto jí R — 117 pravie] říkají PONU, praví, že jest R — 118 v na pravý B — 118—121 kterýž . .. božiemu) A jinak jí nemnožeme lépe ctíti, než poddáni jsúc božímu zákonu a jeho přikázaním B — 119 matce, té drahé panně N — Ale] A R — lépe chváliti] uchváliti U — té drahé Panny K — 120 Pannu Mariji U — 121 [malú váž]jen v Bomylem (písař, obrátiv list, opakoval!) — aneb žádné) vyn. B — 122 má B — 122—123 Knic ... navyklo» aniž B — 122 nic kusa R — 123 tak] vyn. PONU — žádné] žádúcí P, žádůcké RN, žádaucké C, žádničké U — mají B — Křeči zákon B — 124 káže B, mluví U — protulují KN, potaulají CU — poslechli slova božího C — 125 «již vyn. BCN — budú] se to kdy trefí (ač zřídka!), že přijdau N, pobudau U — ale] a U — sedí PRONU — teď] tam R, tu N — «jinam myslé) a leckams myslíš B, a myslí jinam + se taulají N) PON — doktor Lyra CU — 126 staří první N, prvnější
Strana 877
877 že oni staří tak jsú poctivost měli k zákonu božímu, že jsú nikda neseděli zároveň z Zákonem božím, ale kdež měl Zákon boží ležeti, biblí, tu ihned udělali místo vyšší, než sami seděli. Ale nynější ť křesťané nic toho nedbají! Ba, mnedle pak, velikú-li 130 mají vážnost k tomu drahému tělu božímu? Nic! A, běda bude! A, ti páni, Španoše po hradích, po tvrzéch, ješto jim po jistbách mše slúží, ani budau v kostky na těch stoléch hráti, tu budau «tancovati, a budú tu mše svaté slúžiti! A, běda bude, nestojte! Shledají ť, že ť toho těžce bude mstíti milý Buoh! Ješto, kdež 135 kosteluov nemají, by asa zvláštnie miesto měli, jako kapli, aby tu slauženo bylo; ale v jistbách neb jinde? Není tu vážnostij I ovšem, z hodné příčiny «mohl by i v jistbě i jinde slúžiti, ale «takto není dobře! I dí toto čteni svaté: »«Liber generationis Jesu Christi«, 140 »Kniha narozeného Ježíše Krista«, Kabstractum pro concreto). Tento evangelista, svatý Matúš, popsal jest svá čtení a najvíce dovodí v nich, že Ježíš jest pravý člověk; a protož jej malují v osobě člověka, toho evangelistu). A v tom čtení pokládá dvamezcítma povah, kterýmiž dovodí, že Ježíš jest pravý Mesiáš. naši staří C — tak takovú KR, tak velikau N — poctivost a vážnost C — 127 neseděli .. . božím] nesedali tu, kde Zákon boží nebo biblí kladli N — zarovno K — 128 biblí] vyn. N, nebo biblé U — vejše P, obvzláštní vejše C — 129 mnedle pak] nynější křesťané R, medle N — li pak RNC — 130 poctivost a vážnost K — božímu] a krvi boží C — Aj Ó N — bude, nestojte NC — 131—133 A ti páni . . . nestojte!] vyn. C — 131 A Ah KPR, Ach NU — «panoše vyn. B — po tvrzéch] zámcích, tvrzích N — po jistbách v světnicích N — 132 mše] vyn. R, svaté mše N — slaužívají N — ani pak K — v kostky, v vrchcáby N — tu] vyn. R — 133—136 «tancovati ... jinde? tance strojiti, a služ jim pak tu! By aspoň nějaké kaplice zdělali zvláštní k tomu, než tuto po jistbách! B — 133 budú] pak budú PRU, na těch místech, ba třebas s ženami, hřešiti, a pak budau N — budú tu tu bude kněz U — Aj Ó N — bude] vyn. R — 134 těžce] vyn. U — milý vyn. RN — Ješto tu U — 135 asi RCU — místa N — měli] měli míti NC, měli by míti U — kapli aneb sklepy a N — 136 jistbách] světnicích N — jinde v komorách N — tu] to KON — vážnost KPRCNU — 137 Kmohl by množ B, mohli by RU — jistbě] světnici N — i jinde] vyn. R — 138 takto jinak B — dobré P 139 «Liber ... Christi vyn. BK — 140 Kniha ... Krista] vyn. R — Kniehy KPC — urozeného KPNU — «abstractum pro concreto vyn. BK — 141 evangelista Páně N — svá] svatá R, v svatém C, svaté U — čtení toto U — 142 důvodí R — nich] něm CU — Ježíš] vyn. PCU — jej toho evangelistu BK — 143 «toho evangelistu) vyn. BK, toho evangelisty C — A A tam C — svatém čtení C — 144 důvodí R, to dovodí
877 že oni staří tak jsú poctivost měli k zákonu božímu, že jsú nikda neseděli zároveň z Zákonem božím, ale kdež měl Zákon boží ležeti, biblí, tu ihned udělali místo vyšší, než sami seděli. Ale nynější ť křesťané nic toho nedbají! Ba, mnedle pak, velikú-li 130 mají vážnost k tomu drahému tělu božímu? Nic! A, běda bude! A, ti páni, Španoše po hradích, po tvrzéch, ješto jim po jistbách mše slúží, ani budau v kostky na těch stoléch hráti, tu budau «tancovati, a budú tu mše svaté slúžiti! A, běda bude, nestojte! Shledají ť, že ť toho těžce bude mstíti milý Buoh! Ješto, kdež 135 kosteluov nemají, by asa zvláštnie miesto měli, jako kapli, aby tu slauženo bylo; ale v jistbách neb jinde? Není tu vážnostij I ovšem, z hodné příčiny «mohl by i v jistbě i jinde slúžiti, ale «takto není dobře! I dí toto čteni svaté: »«Liber generationis Jesu Christi«, 140 »Kniha narozeného Ježíše Krista«, Kabstractum pro concreto). Tento evangelista, svatý Matúš, popsal jest svá čtení a najvíce dovodí v nich, že Ježíš jest pravý člověk; a protož jej malují v osobě člověka, toho evangelistu). A v tom čtení pokládá dvamezcítma povah, kterýmiž dovodí, že Ježíš jest pravý Mesiáš. naši staří C — tak takovú KR, tak velikau N — poctivost a vážnost C — 127 neseděli .. . božím] nesedali tu, kde Zákon boží nebo biblí kladli N — zarovno K — 128 biblí] vyn. N, nebo biblé U — vejše P, obvzláštní vejše C — 129 mnedle pak] nynější křesťané R, medle N — li pak RNC — 130 poctivost a vážnost K — božímu] a krvi boží C — Aj Ó N — bude, nestojte NC — 131—133 A ti páni . . . nestojte!] vyn. C — 131 A Ah KPR, Ach NU — «panoše vyn. B — po tvrzéch] zámcích, tvrzích N — po jistbách v světnicích N — 132 mše] vyn. R, svaté mše N — slaužívají N — ani pak K — v kostky, v vrchcáby N — tu] vyn. R — 133—136 «tancovati ... jinde? tance strojiti, a služ jim pak tu! By aspoň nějaké kaplice zdělali zvláštní k tomu, než tuto po jistbách! B — 133 budú] pak budú PRU, na těch místech, ba třebas s ženami, hřešiti, a pak budau N — budú tu tu bude kněz U — Aj Ó N — bude] vyn. R — 134 těžce] vyn. U — milý vyn. RN — Ješto tu U — 135 asi RCU — místa N — měli] měli míti NC, měli by míti U — kapli aneb sklepy a N — 136 jistbách] světnicích N — jinde v komorách N — tu] to KON — vážnost KPRCNU — 137 Kmohl by množ B, mohli by RU — jistbě] světnici N — i jinde] vyn. R — 138 takto jinak B — dobré P 139 «Liber ... Christi vyn. BK — 140 Kniha ... Krista] vyn. R — Kniehy KPC — urozeného KPNU — «abstractum pro concreto vyn. BK — 141 evangelista Páně N — svá] svatá R, v svatém C, svaté U — čtení toto U — 142 důvodí R — nich] něm CU — Ježíš] vyn. PCU — jej toho evangelistu BK — 143 «toho evangelistu) vyn. BK, toho evangelisty C — A A tam C — svatém čtení C — 144 důvodí R, to dovodí
Strana 878
878 145«Nebo tak sau všichni proroci prorokovali, že, ktož ty všechny povahy bude mieti do sebe, ten jest pravý Mesiáš); ale že) žádný jest nebyl nikda, aniž bude, aby měl ty všechny povahy, jediné on sám, náš milý Pán Ježíš. A protož ihned na počátku svého čtení pokládá jednu příčinu řka: »Kniha národu Jezukrista, 150 syna Davidova, syna Abrahamova«. A proto tu předkládá Davida před Abrahama, nebo David byl jest král a Pán Ježíš narodil se z jeho kmene a tak z rodu královského. «A to jest ta jedna povaha, že se jest měl naroditi z rodu královského pravý Mesiáš; Ka tak) jsú všickni proroci prorokovali, že se z Davidova kmene narodí, 155 a tak se stalo; an Izaiáš řekl: »Vyjde ť prut z kmene Jesse«, a David byl syn Jesse. Druhú povahu klade, že se narodí z panny, jakož tu ihned dále dí evangelista v druhé kapitole) a přivodí proroka, jenž dí: »Aj, panna bude míti v životě a porodí syna«. To u druhá B 611 160 povaha, že se z Panny narodí; a tak prorokoval Izaiáš, Jeremiáš, (tak Ezechiel, Ktak jiní proroci). Než pak, jakož v tomto čtení svatém) pokládají se v rodu Pána Ježíše i spravedliví i hříšníci: spravedliví — Abraham a jiní; a hřiešní) — Thamar nevěstka, David cizoložník, mordéř, a jiní. A nač? Na to, aby spra- 165 vedliví nedaufali v své dobré skutky, by mohli z nich spaseni býti bez milosrdenství božího, a hříšní aby nezúfali nad milo- srdenstvím božím. Spravedliví aby nedaufali v své dobré) C — 145—146 «Nebo ... Mesiáš vyn. BR — 145 tak] vyn. U — 146 (že vyn. B — 147 nikda] vyn. PONU — 148 jediný K — 149 svatého čtení C — Kniha] vyn. U, Knichy KPC — národu] urozeného KPN, naro- zeného Pána C — Ježíše Krista KPRONU — 150 tuto KPCNU — před- kládá] pokládá U — Davida] ty dva R — 151 před] prvé před U — Abra- hamem C, Abrahama proto N — slavný král N — 152 jeho] toho R, jeho rodu C — 155—153 «a to jest ... královského» vyn. BPONU — 153 pravý] proto slove C — Ka tak jakož B 155 stalo jest vpravdě stalo N — kmene] kořene K — 156 a David byl syn Jesse] vyn. U 158 v druhé kapitolép vyn. BU — 158—159 a přivodí ... díj vyn. U — 158 přivozuje N — 159 praví N — Ej CU — 159—169 To . . . narodí; a] vyn. K — 160 že] když R — narodil R — Izaiáš] vyn. K, Izaiáš řka: »Aj, panna počne a porodí syna « R — Jeremiáš] vyn. U, tak Jeremiáš PRON — 161 «tak) vyn. B — «tak jiní proroci vyn. B — 162 «sva- tém vyn. B — 163 hřiešní KPONU — jako Abraham C — a hřiešní) hříšníci B — 164 nač? Na to] to proto N, nač to? I (vyn. C), na to CU — 165 dobré) vyn. B — v nich C — 167—168 Spravedliví . . . skutky 155 Podle Iz. 11, 1.— 159 Mat. 1, 23; Iz. 7, 14 —
878 145«Nebo tak sau všichni proroci prorokovali, že, ktož ty všechny povahy bude mieti do sebe, ten jest pravý Mesiáš); ale že) žádný jest nebyl nikda, aniž bude, aby měl ty všechny povahy, jediné on sám, náš milý Pán Ježíš. A protož ihned na počátku svého čtení pokládá jednu příčinu řka: »Kniha národu Jezukrista, 150 syna Davidova, syna Abrahamova«. A proto tu předkládá Davida před Abrahama, nebo David byl jest král a Pán Ježíš narodil se z jeho kmene a tak z rodu královského. «A to jest ta jedna povaha, že se jest měl naroditi z rodu královského pravý Mesiáš; Ka tak) jsú všickni proroci prorokovali, že se z Davidova kmene narodí, 155 a tak se stalo; an Izaiáš řekl: »Vyjde ť prut z kmene Jesse«, a David byl syn Jesse. Druhú povahu klade, že se narodí z panny, jakož tu ihned dále dí evangelista v druhé kapitole) a přivodí proroka, jenž dí: »Aj, panna bude míti v životě a porodí syna«. To u druhá B 611 160 povaha, že se z Panny narodí; a tak prorokoval Izaiáš, Jeremiáš, (tak Ezechiel, Ktak jiní proroci). Než pak, jakož v tomto čtení svatém) pokládají se v rodu Pána Ježíše i spravedliví i hříšníci: spravedliví — Abraham a jiní; a hřiešní) — Thamar nevěstka, David cizoložník, mordéř, a jiní. A nač? Na to, aby spra- 165 vedliví nedaufali v své dobré skutky, by mohli z nich spaseni býti bez milosrdenství božího, a hříšní aby nezúfali nad milo- srdenstvím božím. Spravedliví aby nedaufali v své dobré) C — 145—146 «Nebo ... Mesiáš vyn. BR — 145 tak] vyn. U — 146 (že vyn. B — 147 nikda] vyn. PONU — 148 jediný K — 149 svatého čtení C — Kniha] vyn. U, Knichy KPC — národu] urozeného KPN, naro- zeného Pána C — Ježíše Krista KPRONU — 150 tuto KPCNU — před- kládá] pokládá U — Davida] ty dva R — 151 před] prvé před U — Abra- hamem C, Abrahama proto N — slavný král N — 152 jeho] toho R, jeho rodu C — 155—153 «a to jest ... královského» vyn. BPONU — 153 pravý] proto slove C — Ka tak jakož B 155 stalo jest vpravdě stalo N — kmene] kořene K — 156 a David byl syn Jesse] vyn. U 158 v druhé kapitolép vyn. BU — 158—159 a přivodí ... díj vyn. U — 158 přivozuje N — 159 praví N — Ej CU — 159—169 To . . . narodí; a] vyn. K — 160 že] když R — narodil R — Izaiáš] vyn. K, Izaiáš řka: »Aj, panna počne a porodí syna « R — Jeremiáš] vyn. U, tak Jeremiáš PRON — 161 «tak) vyn. B — «tak jiní proroci vyn. B — 162 «sva- tém vyn. B — 163 hřiešní KPONU — jako Abraham C — a hřiešní) hříšníci B — 164 nač? Na to] to proto N, nač to? I (vyn. C), na to CU — 165 dobré) vyn. B — v nich C — 167—168 Spravedliví . . . skutky 155 Podle Iz. 11, 1.— 159 Mat. 1, 23; Iz. 7, 14 —
Strana 879
879 skutky. Nebo co by bylo prospělo Abrahamovi jeho poslušenství, že, když Kse jemu Pán Buoh Kroz»kázal do jiné země «bráti, 170 daleko v neznámost, uposlech« ihned a šel, opustiv otce i máteř i přátely, známé, duom, všeho nechal? Avšak by to jemu samo «bylo nic neprospělo k spasení bez božího milosrdenství! Co jest pomohla Izákovi jeho snažnost, že, když jemu Pán kázal kopati nějaké studnice, velmi toho snažen byl? Avšak by nic 175 nebylo bez milosrdenství božího! Co Jakobovi jeho trpělivost, co jest trpěl od Ezau, bratra svého, i od Labana? An jednú, jda od Labana, boje se Ezau, bratra svého, potka se v noci s an- jelem a ihned se s ním chytí, zapásá, a tak, že počne anjela pře- máhati, a anjel dí jemu: »Pustiž mě, však již svítá!« A on jemu 180 vetce: »Nepustím tebe, leč mi dáš požehnání!« A tak da jemu požehnání anjel a udeři ho v ledví po jednéj straně, že pak až do smrti vždy klécel; a z toho sobě Židé vzali, že zadňé polovice nejedí od hovad, ale prodadí jiným). Avšak jemu nic by to neprospělo bez milosrdenství božího! Co prospěl Davidovi jeho 185 pláč, ješto na každú noc lože slzami umýval? Ba, ještě tak o něm povědíno: »Nalezl Pán Buoh člověka vedlé srdce svého«, že tak již se byl David napravil, že jeho srdce bylo zjednáno vyn. PONU — 167 «dobré» vyn. B — 168 nad poslušenství v K pří- pisek: [věření, kdyby byl neposlech Pána Boha] — 169 že] a C — «se) vyn. B — kázal B — «bráti jíti B — 170 uposlech B — opustil ROU — 171 známé . . . nechal vyn. B — 172 «bylo nic neprospělo nestatčilo B — bez božího] by (kdyby N) nepřispělo božie (božího P) KPCNU — 173 snažnost] vážnost R — Pán Buoh KPCNU — rozkázal PCNU — 174 jakési N —in marg. R neumělá ručka — 176 trpěl] snášel N — Ezaucha N, Ezaua U — jda] navracuje se N — 177 potkal PCNU — 178 chytil NC — zápasí R, zápase U, v zápas NC — počal N — 179 dí] řekl N, vyn. U — jemu] vyn. U — jemu] vyn. KPCNU — 180 vetce] Prý PONU, řekl R — tebe] vyn. KR — da] dal PCNU — 181 udeřil PCNU — 182 klécel] kulhal NU — sobě] vyn. U — zadnie KNU, žandy (sic!) R — polovice zadní R — 183 hovada (+ žádného N) NCU — prodají NCU — jiným) křesťanuom B — jemu tomuto Jakobovi B — nic] vyn. U — 184 to) vyn. R — bylo nepřispělo P, bylo neprospělo RN — Co by U — 185 slzami svými PON — tak] vyn. U — 186 pravíno, že P, povědíno, že NCU — Pán Buch] vyn. U — vedlý R, podlé C — 186—187 (že tak ... napravil 168 I. M. 12, I nn. — 173 I. M. 26, 18 — 175 I. M. 28 nn. — 176 1. M. 32, 24 nn. 185 Ž. 6, 7 — 186 1. Sam. 13, 14 — —
879 skutky. Nebo co by bylo prospělo Abrahamovi jeho poslušenství, že, když Kse jemu Pán Buoh Kroz»kázal do jiné země «bráti, 170 daleko v neznámost, uposlech« ihned a šel, opustiv otce i máteř i přátely, známé, duom, všeho nechal? Avšak by to jemu samo «bylo nic neprospělo k spasení bez božího milosrdenství! Co jest pomohla Izákovi jeho snažnost, že, když jemu Pán kázal kopati nějaké studnice, velmi toho snažen byl? Avšak by nic 175 nebylo bez milosrdenství božího! Co Jakobovi jeho trpělivost, co jest trpěl od Ezau, bratra svého, i od Labana? An jednú, jda od Labana, boje se Ezau, bratra svého, potka se v noci s an- jelem a ihned se s ním chytí, zapásá, a tak, že počne anjela pře- máhati, a anjel dí jemu: »Pustiž mě, však již svítá!« A on jemu 180 vetce: »Nepustím tebe, leč mi dáš požehnání!« A tak da jemu požehnání anjel a udeři ho v ledví po jednéj straně, že pak až do smrti vždy klécel; a z toho sobě Židé vzali, že zadňé polovice nejedí od hovad, ale prodadí jiným). Avšak jemu nic by to neprospělo bez milosrdenství božího! Co prospěl Davidovi jeho 185 pláč, ješto na každú noc lože slzami umýval? Ba, ještě tak o něm povědíno: »Nalezl Pán Buoh člověka vedlé srdce svého«, že tak již se byl David napravil, že jeho srdce bylo zjednáno vyn. PONU — 167 «dobré» vyn. B — 168 nad poslušenství v K pří- pisek: [věření, kdyby byl neposlech Pána Boha] — 169 že] a C — «se) vyn. B — kázal B — «bráti jíti B — 170 uposlech B — opustil ROU — 171 známé . . . nechal vyn. B — 172 «bylo nic neprospělo nestatčilo B — bez božího] by (kdyby N) nepřispělo božie (božího P) KPCNU — 173 snažnost] vážnost R — Pán Buoh KPCNU — rozkázal PCNU — 174 jakési N —in marg. R neumělá ručka — 176 trpěl] snášel N — Ezaucha N, Ezaua U — jda] navracuje se N — 177 potkal PCNU — 178 chytil NC — zápasí R, zápase U, v zápas NC — počal N — 179 dí] řekl N, vyn. U — jemu] vyn. U — jemu] vyn. KPCNU — 180 vetce] Prý PONU, řekl R — tebe] vyn. KR — da] dal PCNU — 181 udeřil PCNU — 182 klécel] kulhal NU — sobě] vyn. U — zadnie KNU, žandy (sic!) R — polovice zadní R — 183 hovada (+ žádného N) NCU — prodají NCU — jiným) křesťanuom B — jemu tomuto Jakobovi B — nic] vyn. U — 184 to) vyn. R — bylo nepřispělo P, bylo neprospělo RN — Co by U — 185 slzami svými PON — tak] vyn. U — 186 pravíno, že P, povědíno, že NCU — Pán Buch] vyn. U — vedlý R, podlé C — 186—187 (že tak ... napravil 168 I. M. 12, I nn. — 173 I. M. 26, 18 — 175 I. M. 28 nn. — 176 1. M. 32, 24 nn. 185 Ž. 6, 7 — 186 1. Sam. 13, 14 — —
Strana 880
880 Ks srdcem božím. Avšak by to vše málo bylo bez milosrdenství božího! Co Šalomúnovi múdrost? Co Ezechiášovi náboženstvie 190 jeho veliké a pláč? Vše málo k spasení aniž co muož stačiti bez milosrdenstvie božieho! Ještě vezměme tuto dnešní Pannu Mariji. Ta byla pokorna nad jiné, čista nad jiné , všecky dobré) ctnosti do sebe měla, matka Boha drahého?. Avšak by ona z toho nikoli nedosáhla spasení, ale l že přispělo milosrdenství B 612 195 boží; nebo, by jie to bylo dosti k spasení, byl by za ni netrpěl drahý Pán. Ale že nemohlo stačiti, i za ni ráčil trpěti Ktěžké a hrozné múky Kmilý Pán. A my, bídní klidé), maličko nětco učiní m)e, a ihned mníme, že již budem spaseni skrze to, ano ť v tom jakés zalíbení, Kano ť jaks líbo, mílo, 200 když se zpoviedáme. Nejeden na to zpolehne — nuž hned k tělu božiemu, již mní, že jest mnoho učinil! Ah, milý Bože, co ta zpověd mnoho lidí do pekla zavede! Ačkoli zpověd jest dobrá a svatá, když jest řádná, ale tento lid jakž se k ní má a jakž jie požívá, strach zlého konce pohřiechu! A protož nižádný se neubezpečuj; 205 veď jaké koli skutky dobré, jaké «koli) utrpení, vždy «stuoj v bázni boží řka: »Milý Pane, kto ví, oblíbíš-li ty to?«! Nebo všickni skutkové naši mají nám mrzci a ohavni býti jako rúcho totiž B — 187 zjednáno] srovnáno K, jednáno P — 188 s srdcem ... avšak by z Bohem; a B — 189—191 «Co Šalomúnovi . .. božieho! vyn. B — 189—190 Ezechiášovi ... veliké a] Sedechiášovi náboženstvie jeho veliké? Co Ezechiášovi jeho K — 190 jeho] vyn. NU — veliké] vyn. N — a] vyn. PONU — pláč] vyn. PCU — Vše by bylo N — málo a nedo- statečné N — 191 Ještě] Ba KPCNU — tuto] sobě před oči tuto C — dnešní drahau R — 192 ta] to ť KP, ta ť jest N — nad] nade všecky N — «nad jiné vyn. B, nade všecky jiré N — dobré) vyn. B — 193 Boha drahého» boží byla B, Boha dobrého K — 194 z toho] vyn. P, byla NCU — nikoli] vyn. R — nebyla dosáhla KR — (že» vyn. B — přispěla (!) K — 195—196 «nebo ... stačiti, že B — 195 byl by] byl-li by U — 196 ni ni také C — «těžké a hrozné? přetěžké B — 197 «milý milostivý B — lidé) vyn. B — 198 učiníce B, učiníme, [když jen pravíme, že nás sama víra spasí] K — «a) vyn. BRU — domníváme se NC — «již vyn. BK — 199 skrze ... ano ť) a hned B, skrze [víru] to, ano ť K — 199—204 gano ť jaks ... A protož máme. Ale B — 200 hned] vyn. K, s tím hned N — 201 božiemu, již mní] a krvi boží, a domníváš se C — již] a PNU — mnoho] jí mnoho dobrého C — Ach NC, A U — 202 mnoho] velmi mnoho N, vyn. PRCU — zpověd sama v sobě N — 203 strach jest N — 204 ne- bezpeč BN — 205 koli] chceš N, chce PCU — jaká PNU — «koli vyn. B - stuoj vyn. B, nebudeš-li státi N — 206 Pane] Bože C — oblibuješ C — ty] vyn. KPN — to?« Nic ť to dobré neprospěje N — 207 býti] vyn. (!) R — 207—208 jako rúcho ... neb] a nemáme sobě v nich zakládati, nebo
880 Ks srdcem božím. Avšak by to vše málo bylo bez milosrdenství božího! Co Šalomúnovi múdrost? Co Ezechiášovi náboženstvie 190 jeho veliké a pláč? Vše málo k spasení aniž co muož stačiti bez milosrdenstvie božieho! Ještě vezměme tuto dnešní Pannu Mariji. Ta byla pokorna nad jiné, čista nad jiné , všecky dobré) ctnosti do sebe měla, matka Boha drahého?. Avšak by ona z toho nikoli nedosáhla spasení, ale l že přispělo milosrdenství B 612 195 boží; nebo, by jie to bylo dosti k spasení, byl by za ni netrpěl drahý Pán. Ale že nemohlo stačiti, i za ni ráčil trpěti Ktěžké a hrozné múky Kmilý Pán. A my, bídní klidé), maličko nětco učiní m)e, a ihned mníme, že již budem spaseni skrze to, ano ť v tom jakés zalíbení, Kano ť jaks líbo, mílo, 200 když se zpoviedáme. Nejeden na to zpolehne — nuž hned k tělu božiemu, již mní, že jest mnoho učinil! Ah, milý Bože, co ta zpověd mnoho lidí do pekla zavede! Ačkoli zpověd jest dobrá a svatá, když jest řádná, ale tento lid jakž se k ní má a jakž jie požívá, strach zlého konce pohřiechu! A protož nižádný se neubezpečuj; 205 veď jaké koli skutky dobré, jaké «koli) utrpení, vždy «stuoj v bázni boží řka: »Milý Pane, kto ví, oblíbíš-li ty to?«! Nebo všickni skutkové naši mají nám mrzci a ohavni býti jako rúcho totiž B — 187 zjednáno] srovnáno K, jednáno P — 188 s srdcem ... avšak by z Bohem; a B — 189—191 «Co Šalomúnovi . .. božieho! vyn. B — 189—190 Ezechiášovi ... veliké a] Sedechiášovi náboženstvie jeho veliké? Co Ezechiášovi jeho K — 190 jeho] vyn. NU — veliké] vyn. N — a] vyn. PONU — pláč] vyn. PCU — Vše by bylo N — málo a nedo- statečné N — 191 Ještě] Ba KPCNU — tuto] sobě před oči tuto C — dnešní drahau R — 192 ta] to ť KP, ta ť jest N — nad] nade všecky N — «nad jiné vyn. B, nade všecky jiré N — dobré) vyn. B — 193 Boha drahého» boží byla B, Boha dobrého K — 194 z toho] vyn. P, byla NCU — nikoli] vyn. R — nebyla dosáhla KR — (že» vyn. B — přispěla (!) K — 195—196 «nebo ... stačiti, že B — 195 byl by] byl-li by U — 196 ni ni také C — «těžké a hrozné? přetěžké B — 197 «milý milostivý B — lidé) vyn. B — 198 učiníce B, učiníme, [když jen pravíme, že nás sama víra spasí] K — «a) vyn. BRU — domníváme se NC — «již vyn. BK — 199 skrze ... ano ť) a hned B, skrze [víru] to, ano ť K — 199—204 gano ť jaks ... A protož máme. Ale B — 200 hned] vyn. K, s tím hned N — 201 božiemu, již mní] a krvi boží, a domníváš se C — již] a PNU — mnoho] jí mnoho dobrého C — Ach NC, A U — 202 mnoho] velmi mnoho N, vyn. PRCU — zpověd sama v sobě N — 203 strach jest N — 204 ne- bezpeč BN — 205 koli] chceš N, chce PCU — jaká PNU — «koli vyn. B - stuoj vyn. B, nebudeš-li státi N — 206 Pane] Bože C — oblibuješ C — ty] vyn. KPN — to?« Nic ť to dobré neprospěje N — 207 býti] vyn. (!) R — 207—208 jako rúcho ... neb] a nemáme sobě v nich zakládati, nebo
Strana 881
881 nemocné ženy, neb nám nestatčí k spasení žádná naše spra- vedlivost, nebude-li milosrdenství božího a nebudem-li účastni 210 jeho umučení. Nebo dí svatý Pavel: »Ne z skutků spravedl- nosti, které jsme my činili, ale z svého milosrdenství spaseny nás učinil«. A jinde dí: »Není ť na vuoli toho, jenž stojí po dobrých skutciech, ale na milosrdenství božiem«. Ale řekl by snad: »Čemu jsú mi pak dobří skutkové?« Pro to: když ty o to 215 pracuješ se vší pilností a silú, že by nerad Boha hněval, a hledíš ve všem jeho vuoli plniti, on, milý Buoh, vida tvú dobrú vuoli, ozdobí ty všecky skutky tvé svým zaslúžením a učiní tě účastna umučení a vykúpení svého. Ale tito lidé, ješto nedbají, aby vedli skutky dobré, hřeší jedno na božie milosrdenství a druhé 220 na smrt jeho). Běda jim bude! Tito na milosrdenstvie božie hřešie, ješto říkají: »Však ť jest pak milosrdný, odpustí ť nám to!« A tito na jeho smrt, ješto řiekají: »Však ť jest pak za kozy neumřel, ale za nás!«. A mluvíce tak, žádného sobě z toho hříchu nečiní! Ale zvíš, až ť bude na smrti, Kkoliká to se N — 207 raucha P — 208 nepostačí N — 208—209 «žádná . .. nebude-li sami z sebe, ale z B — 209—210 nebudem-li účastni jeho pro jeho nevinné B — 210 «Neb» Protož B — našie spravedlnosti KPR — 211 kterauž R — my] vyn. PCU — ale [Bůh] K — velikého milosrdenství C — 212 Není t) Nenie ť [na samým věření ani] K— 212—213 gvuoli . .. božiem tom, kto chce, ani ktož běží, ale na Pánu Bohu, jenž se smiluje B — 212 po] při K — 214 snad někto KPCNU — K čemuž RON — pak] tehdy K, vyn. PRONU — skutkové, poněvadž toliko darmo z milosti a z milosrden- ství božího mohu spasen bejti? C — Pro to] Pro toto KPR, I k tomuto N, I protož C — 215 pilností a] vyn. KPCNU — 216 vuoli (druhé)] vůli a žádost snažnau k dobrému C — 217 ozdobí a doplní N — tvý dobrý RC — zaslau- žením drahým N — tě] vyn. C — 218 svého nevinného umučení C — a vy- kúpení] vyn. PCNU — svého] vyn. C — vedli] měli C — 219 ale hřeší PRCNU — «jedno» toliko B, jednú P — «božie jeho B — 219—220 druhé . .. jeho na jeho umučení B — 220 jeho nevinnau N, jeho [a na samau víru K — Přeběda N — 220—221 «Tito ... ješto» Ani B — 220 Tito] vyn. PNU, Ti R, A C — božie] Boha R — 221 hřeší ti ON — ješto] kteříž R, ješto nedbají se káti svejch hříchův a C — pak] vyn. KPU, Pán Bůh N — 221—222 milosrdný . .. jest pak vyn. (!) R — 221 milosrdný] milostivý«, řiekají K, milostivý PNU, milostivej, lítostivej, laskavej, dobrotivej a milo- srdnej Pán Bůh náš C — 222 «to ... jest pak A, však jest B — to] hned, jak ho poprosíme N — tito] druhé PNU, druhé pak, zpoléhajíce C — ješto vyn. PCNU — říkajíc PONU — 223 neumřel netrpěl B — nás hříšné N — tak [domnívají se, že] K — 224 nečinil (!) R — až když KP — koli- 210 Tit. 3, 5 — 211 Podle Řím. 9, 16? — Rokycanova Postilla. 56
881 nemocné ženy, neb nám nestatčí k spasení žádná naše spra- vedlivost, nebude-li milosrdenství božího a nebudem-li účastni 210 jeho umučení. Nebo dí svatý Pavel: »Ne z skutků spravedl- nosti, které jsme my činili, ale z svého milosrdenství spaseny nás učinil«. A jinde dí: »Není ť na vuoli toho, jenž stojí po dobrých skutciech, ale na milosrdenství božiem«. Ale řekl by snad: »Čemu jsú mi pak dobří skutkové?« Pro to: když ty o to 215 pracuješ se vší pilností a silú, že by nerad Boha hněval, a hledíš ve všem jeho vuoli plniti, on, milý Buoh, vida tvú dobrú vuoli, ozdobí ty všecky skutky tvé svým zaslúžením a učiní tě účastna umučení a vykúpení svého. Ale tito lidé, ješto nedbají, aby vedli skutky dobré, hřeší jedno na božie milosrdenství a druhé 220 na smrt jeho). Běda jim bude! Tito na milosrdenstvie božie hřešie, ješto říkají: »Však ť jest pak milosrdný, odpustí ť nám to!« A tito na jeho smrt, ješto řiekají: »Však ť jest pak za kozy neumřel, ale za nás!«. A mluvíce tak, žádného sobě z toho hříchu nečiní! Ale zvíš, až ť bude na smrti, Kkoliká to se N — 207 raucha P — 208 nepostačí N — 208—209 «žádná . .. nebude-li sami z sebe, ale z B — 209—210 nebudem-li účastni jeho pro jeho nevinné B — 210 «Neb» Protož B — našie spravedlnosti KPR — 211 kterauž R — my] vyn. PCU — ale [Bůh] K — velikého milosrdenství C — 212 Není t) Nenie ť [na samým věření ani] K— 212—213 gvuoli . .. božiem tom, kto chce, ani ktož běží, ale na Pánu Bohu, jenž se smiluje B — 212 po] při K — 214 snad někto KPCNU — K čemuž RON — pak] tehdy K, vyn. PRONU — skutkové, poněvadž toliko darmo z milosti a z milosrden- ství božího mohu spasen bejti? C — Pro to] Pro toto KPR, I k tomuto N, I protož C — 215 pilností a] vyn. KPCNU — 216 vuoli (druhé)] vůli a žádost snažnau k dobrému C — 217 ozdobí a doplní N — tvý dobrý RC — zaslau- žením drahým N — tě] vyn. C — 218 svého nevinného umučení C — a vy- kúpení] vyn. PCNU — svého] vyn. C — vedli] měli C — 219 ale hřeší PRCNU — «jedno» toliko B, jednú P — «božie jeho B — 219—220 druhé . .. jeho na jeho umučení B — 220 jeho nevinnau N, jeho [a na samau víru K — Přeběda N — 220—221 «Tito ... ješto» Ani B — 220 Tito] vyn. PNU, Ti R, A C — božie] Boha R — 221 hřeší ti ON — ješto] kteříž R, ješto nedbají se káti svejch hříchův a C — pak] vyn. KPU, Pán Bůh N — 221—222 milosrdný . .. jest pak vyn. (!) R — 221 milosrdný] milostivý«, řiekají K, milostivý PNU, milostivej, lítostivej, laskavej, dobrotivej a milo- srdnej Pán Bůh náš C — 222 «to ... jest pak A, však jest B — to] hned, jak ho poprosíme N — tito] druhé PNU, druhé pak, zpoléhajíce C — ješto vyn. PCNU — říkajíc PONU — 223 neumřel netrpěl B — nás hříšné N — tak [domnívají se, že] K — 224 nečinil (!) R — až když KP — koli- 210 Tit. 3, 5 — 211 Podle Řím. 9, 16? — Rokycanova Postilla. 56
Strana 882
882 225 hromada hříchuov vyvalí, ješto s' jich za hřích neměl ani znal Kani věděl, by hřiech byl! Pomáhajž nám, milý Bože, na Kté) smrti! Druzí lidé v tomto čtení pokládají se hříšní, aby nižádný nezúfal, ale aby se obrátil a kál, že milý Buoh hotov jest se nad 230 tebú smilovati a odpustiti tobě všecky hříchy a učiniti tě, že budeš z rodu jeho a že budeš jeho milým přítelem. Dí doctor de Cassia: »Žádný nezúfaj, buď jaký koli hříšník. KMěj jaké koli hřicchy, jestliže se napravíš na pravé pokánie a se věrně obrátíš k Bohu, učiní ť tě světějším, nežli jsi byl po křtu prvé, než s 235 který hřích učinil«; nebo, ač ť jest kto hřešil, pro to ť do pekla nepuojde, bude-li se právě hříchuov káti. Tak u mluví svatý Jan B 613 Zlatá usta: »Že jsi hřešil, cizoložil, smilnil, jiné hříchy páchal, proto do pekla nepuojdeš, ale proto «puojdeš do pekla, že jsi se nekál«. Nebo, ktož se věrně a právě kaje, milý Buoh hotov 240 jest [odpustiti a] smilovati se; a rád by se smiloval, [kdyby měl nad kým, neb jest málo kajících právě. KTak ť jest on dobrý, milý Buoh, že by on nechtěl nikda žádného zatratiti, neb jest to jemu ihned z přirození jeho božského zvláštní, smilovati se a odpustiti; ale zatratiti, to ť jest případnosti pro řád spra- 245 vedlnosti božské. A to jest ten řád, aby nic dobrého bez odplaty nebylo Ka nic zlého bez pomsty nepominulo. I protož žádný krát (!) BRU, jaká ť NC — 225 jich prvé C — 225—226 neměl ... věděl] nechtěl míti ani znáti ani věděti C — 226 gani ... byl vyn. B — věděl] viděl R — «té) vyn. B, té naší R — 228 tom U — čtení svatým RNC — hříšní lidé R, hříšní proto N — 229 sobě nezaufal C — obrátil ku Pánu Bohu svému C, obrátě N — a] vyn. N — kál] kál se PR, činil svaté pokání C — 230 hříchy tvé N — učiní U — tě, že] tě, že také C — 231 z rodu ... budeš] vyn. (!) U — 232 Žádnej sobě C — 232—233 Kměj ... pokánie a jestliže B — 233 věrně, právě a upřímně C — 234 ku Pánu Bohu svému C — světějšieho K — 234—235 než . . . učinil] dokudž s' žádného hříchu neučinil PONU — 235 zhřešil U — však proto N — 236 nepuojde] nebude dán U — svejch hříchův C — svatý vyn. U — 237 Zlatoustý (Svatoustý U) řka (vyn. KR) KPRCNU — aneb smilnil U — hříchy a ohavnosti C — 238 «puojdeš do pekla vyn. B, musil by jíti do pekla N — 239 se] v Kvyn., až pozd. přípisek — se nekál pokání svatého nečinil C — kají C — 240 [odpustiti a] vyn. KPRCNU — by KPRON — 241 kejm R — maličko N — právě] vyn. R — 241—243 Tak ... ihned z Nebo milému Bohu jest ihned od B — 242 toj vyn. P — 243 jeho] vyn. PNU — zvláštní věc N — 244 z s B, vyn. R — případnosti boské (!) U — 245 A] Ale U — tento PRON — 245—246 dobrého . .. a nic vyn. U — 246 «a nic ani B — 247 nikoli] vyn. R —
882 225 hromada hříchuov vyvalí, ješto s' jich za hřích neměl ani znal Kani věděl, by hřiech byl! Pomáhajž nám, milý Bože, na Kté) smrti! Druzí lidé v tomto čtení pokládají se hříšní, aby nižádný nezúfal, ale aby se obrátil a kál, že milý Buoh hotov jest se nad 230 tebú smilovati a odpustiti tobě všecky hříchy a učiniti tě, že budeš z rodu jeho a že budeš jeho milým přítelem. Dí doctor de Cassia: »Žádný nezúfaj, buď jaký koli hříšník. KMěj jaké koli hřicchy, jestliže se napravíš na pravé pokánie a se věrně obrátíš k Bohu, učiní ť tě světějším, nežli jsi byl po křtu prvé, než s 235 který hřích učinil«; nebo, ač ť jest kto hřešil, pro to ť do pekla nepuojde, bude-li se právě hříchuov káti. Tak u mluví svatý Jan B 613 Zlatá usta: »Že jsi hřešil, cizoložil, smilnil, jiné hříchy páchal, proto do pekla nepuojdeš, ale proto «puojdeš do pekla, že jsi se nekál«. Nebo, ktož se věrně a právě kaje, milý Buoh hotov 240 jest [odpustiti a] smilovati se; a rád by se smiloval, [kdyby měl nad kým, neb jest málo kajících právě. KTak ť jest on dobrý, milý Buoh, že by on nechtěl nikda žádného zatratiti, neb jest to jemu ihned z přirození jeho božského zvláštní, smilovati se a odpustiti; ale zatratiti, to ť jest případnosti pro řád spra- 245 vedlnosti božské. A to jest ten řád, aby nic dobrého bez odplaty nebylo Ka nic zlého bez pomsty nepominulo. I protož žádný krát (!) BRU, jaká ť NC — 225 jich prvé C — 225—226 neměl ... věděl] nechtěl míti ani znáti ani věděti C — 226 gani ... byl vyn. B — věděl] viděl R — «té) vyn. B, té naší R — 228 tom U — čtení svatým RNC — hříšní lidé R, hříšní proto N — 229 sobě nezaufal C — obrátil ku Pánu Bohu svému C, obrátě N — a] vyn. N — kál] kál se PR, činil svaté pokání C — 230 hříchy tvé N — učiní U — tě, že] tě, že také C — 231 z rodu ... budeš] vyn. (!) U — 232 Žádnej sobě C — 232—233 Kměj ... pokánie a jestliže B — 233 věrně, právě a upřímně C — 234 ku Pánu Bohu svému C — světějšieho K — 234—235 než . . . učinil] dokudž s' žádného hříchu neučinil PONU — 235 zhřešil U — však proto N — 236 nepuojde] nebude dán U — svejch hříchův C — svatý vyn. U — 237 Zlatoustý (Svatoustý U) řka (vyn. KR) KPRCNU — aneb smilnil U — hříchy a ohavnosti C — 238 «puojdeš do pekla vyn. B, musil by jíti do pekla N — 239 se] v Kvyn., až pozd. přípisek — se nekál pokání svatého nečinil C — kají C — 240 [odpustiti a] vyn. KPRCNU — by KPRON — 241 kejm R — maličko N — právě] vyn. R — 241—243 Tak ... ihned z Nebo milému Bohu jest ihned od B — 242 toj vyn. P — 243 jeho] vyn. PNU — zvláštní věc N — 244 z s B, vyn. R — případnosti boské (!) U — 245 A] Ale U — tento PRON — 245—246 dobrého . .. a nic vyn. U — 246 «a nic ani B — 247 nikoli] vyn. R —
Strana 883
883 nemá nikoli zúfati. Ale tak píší světí doktorové, že každý pekelník zúfá najméně na smrti, neboť tu dábel na každého se snaží, aby jej uvedl v zúfalství a z naděje a z víry vyrazil. Hádaj, dopustí-li 250 milý Buoh, až bude na smrti, že přijde ten mistr ďábel a bude tobě dovoditi mnohými duovody, že Ježíš není Syn boží aneb že se jest z panny nenarodil, aneb o jiných článcích víry — a zvikleš-li se v čem), tož ť všecko pryč! A, milý Bože, jak my se o to málo staráme, jak s námi bude na smrti! Ale naučiž 255 se takto, když ť bude na smrti, aby na to pamatoval, když již uzříš, a ty málo máš neb nic dobrých skutkuov, ano spravedlnosti [řídko aneb] žádúcké, zaslúžení Kmalé, hubené, svatosti do tebe nenie: dajž se rúče k zaslúžení a k Kdosti učinění Pána Ježíše, ihned sebú tam vrz k jeho ranám, k jeho boku, a tu všeho 260 hojně nabéřeš, že za všecko dosti učiníš. Tak ť svatý Bernart mluví: »Tu ť já vezmu hojně z jeho boku, že ť mi dosti hojně stačí k spasení«. KA což t koli budú ďáblové namietati, nikoli sebau nedaj šinúti, ale tu konečně ustrň na umučení Pána Ježíše prose jeho, ať tě učiní účastna svého umučenie). 265 Než pak, jakož na počátku čtení svaté dí: »Knihy uroze- ného Ježíše Krista«. Daniel prorok mluví, že v súdný den dvoje knihy budú otevříny, totiž knihy života a knihy svědomí našeho; a ty knihy i sjednají-li se, dobře nám bude, pakli se nesjednají, B 61 zaufati ani pochybovati o milosrdenství božím N — světí vyn. KPRNU — 249 vyrazil] porazil U — Hádaj] Pohleď C — 250 přijde] vyn. K — a] vyn. K — 251 tobě] vyn. PCNU — 252 Panny Marie C — víry svaté N, víry křesťanské C — 253 v čem vyn. BR — preč N —Ó N — Bůh R — jak] ah, jak R, kterak N — my] vyn. K — 254 jak kterak K — té smrti PU — 254—255 Ale . .. smrti vyn. B — 255 pilně pamatoval N — 257 [řídko aneb] vyn. KPRONU — žádné KN, žádúcí P, žádúcké není R. žádaucké C, žádničké U — Kmalé vyn. B — 257—258 do tebe nenie) v tobě nijakéž B — 258 dajž] utec N — rúče] hned (vyn. R) hbitě CR, rychle N — Kdosti učinění dostatečnosti B — 259 ranám] zaslaužení, k jeho ranám C — bokům C — 260 hojně dosti U — nabéřeš] nabudeš K — všecko] všecky hříchy R — dosti, dosti R — 261 mluví řka KPCNU — takže R — dosti vyn. B — hojně] vyn. R — 262 A což ť koli Ačkoli B — 263 nedej jinam R — šinúti] hnauti N — tu] tu srdečně a K, vyn. U — ustr- nauti C, ustrni U — Ježíše Krista R — 264 «prose ... umučenie vyn. B — ať] aby N — učinil N, ráčí učiniti C — 265 svatého KPON — Kniha RN — narozeného RC — 267 budú vyn. P — odevřeny R — totiž] vyn. N — 268 sjednají] srovnají N — li se 266 Podle Dan. 7, 10 a 12, 1 — 56*
883 nemá nikoli zúfati. Ale tak píší světí doktorové, že každý pekelník zúfá najméně na smrti, neboť tu dábel na každého se snaží, aby jej uvedl v zúfalství a z naděje a z víry vyrazil. Hádaj, dopustí-li 250 milý Buoh, až bude na smrti, že přijde ten mistr ďábel a bude tobě dovoditi mnohými duovody, že Ježíš není Syn boží aneb že se jest z panny nenarodil, aneb o jiných článcích víry — a zvikleš-li se v čem), tož ť všecko pryč! A, milý Bože, jak my se o to málo staráme, jak s námi bude na smrti! Ale naučiž 255 se takto, když ť bude na smrti, aby na to pamatoval, když již uzříš, a ty málo máš neb nic dobrých skutkuov, ano spravedlnosti [řídko aneb] žádúcké, zaslúžení Kmalé, hubené, svatosti do tebe nenie: dajž se rúče k zaslúžení a k Kdosti učinění Pána Ježíše, ihned sebú tam vrz k jeho ranám, k jeho boku, a tu všeho 260 hojně nabéřeš, že za všecko dosti učiníš. Tak ť svatý Bernart mluví: »Tu ť já vezmu hojně z jeho boku, že ť mi dosti hojně stačí k spasení«. KA což t koli budú ďáblové namietati, nikoli sebau nedaj šinúti, ale tu konečně ustrň na umučení Pána Ježíše prose jeho, ať tě učiní účastna svého umučenie). 265 Než pak, jakož na počátku čtení svaté dí: »Knihy uroze- ného Ježíše Krista«. Daniel prorok mluví, že v súdný den dvoje knihy budú otevříny, totiž knihy života a knihy svědomí našeho; a ty knihy i sjednají-li se, dobře nám bude, pakli se nesjednají, B 61 zaufati ani pochybovati o milosrdenství božím N — světí vyn. KPRNU — 249 vyrazil] porazil U — Hádaj] Pohleď C — 250 přijde] vyn. K — a] vyn. K — 251 tobě] vyn. PCNU — 252 Panny Marie C — víry svaté N, víry křesťanské C — 253 v čem vyn. BR — preč N —Ó N — Bůh R — jak] ah, jak R, kterak N — my] vyn. K — 254 jak kterak K — té smrti PU — 254—255 Ale . .. smrti vyn. B — 255 pilně pamatoval N — 257 [řídko aneb] vyn. KPRONU — žádné KN, žádúcí P, žádúcké není R. žádaucké C, žádničké U — Kmalé vyn. B — 257—258 do tebe nenie) v tobě nijakéž B — 258 dajž] utec N — rúče] hned (vyn. R) hbitě CR, rychle N — Kdosti učinění dostatečnosti B — 259 ranám] zaslaužení, k jeho ranám C — bokům C — 260 hojně dosti U — nabéřeš] nabudeš K — všecko] všecky hříchy R — dosti, dosti R — 261 mluví řka KPCNU — takže R — dosti vyn. B — hojně] vyn. R — 262 A což ť koli Ačkoli B — 263 nedej jinam R — šinúti] hnauti N — tu] tu srdečně a K, vyn. U — ustr- nauti C, ustrni U — Ježíše Krista R — 264 «prose ... umučenie vyn. B — ať] aby N — učinil N, ráčí učiniti C — 265 svatého KPON — Kniha RN — narozeného RC — 267 budú vyn. P — odevřeny R — totiž] vyn. N — 268 sjednají] srovnají N — li se 266 Podle Dan. 7, 10 a 12, 1 — 56*
Strana 884
884 běda, nastojte! Protož prosme drahého Ducha svatého, toho 270 písaře,] ať on, Kten drahý písař, ráčí sám psáti na našich knihách, v našem svědomí, aby v den saudný knichy svědomí našeho mohly se sjednati a] srovnati s knihami Ježíše drahého a věč- ného života. Pomáhajž nám «toho, milý, drahý)» Bože, abychom se všickni spolu Kvesele a radostně shledali [v nebesích i] s túto 275 drahú dnešní Pannú «Marijí. Za to prosme milého Boha a této drahé Panny Marie, ať se ona za nás přimluví, a poděkujme jí z toho, co ť jest ona nám k našemu spasení poslaužila, pracujíci s naším milým Pánem a jemu míle, ráda posluhujíci . Amen. K li se aneb srovnají li se C — nesrovnají NC — 269 běda nám (+ bude CU) KCU — běda, nastojte] vyn. (!) P — [toho písaře] vyn. KPRONU — 270— 271 ten drahý . . . knichy» ráčí psáti na knihách svědomí našeho, aby v súdný knihy den B — 270 sám] nám R — 271 svědomí [a srdcích] K — v den] den K — svědomí našeho] naše PCNU — 272 [sjednati a] vyn. KPR CNU — (drahého a Krista, s knihami B — 273 «toho . .. drahý» k tomu, milostivý B — toho] k tomu N — Bože všemohaucí N — 274 spolu] vyn. RU — «vesele a vyn. B, veselili a U — [v nebesích i] vyn. KPRCN, spolu U — tau C — 275 drahú] vyn. K, předrahau N — dnešní) vyn. B — 275—278 «Marijí ... posluhujíci jí za přímluvu dnes snažně požádajíc B — 275 Boha a Pána našeho Ježíše Krista C — 276 a této ... přimluví vyn. P — a této . .. Marie] vyn. C — ona] vyn. CNU — děkujme P — 277 jí] jemu C — ona] on C — našemu] vyn. U — poslaužil i také Panna Maria C — 278 Kristem Pánem R — ráda] vyn. R — posluhujíci. Pomoziž nám k sobě přijíti všem, milý Bože drahý K, posluhujíce. Na to všechno dobrý račiž nám se dáti napraviti, milý Pane Ježíši Kriste ukřižovaný etc. R, posluhujíci. Dejž nám také, milej Pane Bože, zde poslaužíc vůli tvé s tebau, Pánem Bohem, i se všemi svatejmi tvejmi po naší smrti se shle- dati v tvém království C —-slovem Amen končí se Rokycanova Postilla v rkpise R —
884 běda, nastojte! Protož prosme drahého Ducha svatého, toho 270 písaře,] ať on, Kten drahý písař, ráčí sám psáti na našich knihách, v našem svědomí, aby v den saudný knichy svědomí našeho mohly se sjednati a] srovnati s knihami Ježíše drahého a věč- ného života. Pomáhajž nám «toho, milý, drahý)» Bože, abychom se všickni spolu Kvesele a radostně shledali [v nebesích i] s túto 275 drahú dnešní Pannú «Marijí. Za to prosme milého Boha a této drahé Panny Marie, ať se ona za nás přimluví, a poděkujme jí z toho, co ť jest ona nám k našemu spasení poslaužila, pracujíci s naším milým Pánem a jemu míle, ráda posluhujíci . Amen. K li se aneb srovnají li se C — nesrovnají NC — 269 běda nám (+ bude CU) KCU — běda, nastojte] vyn. (!) P — [toho písaře] vyn. KPRONU — 270— 271 ten drahý . . . knichy» ráčí psáti na knihách svědomí našeho, aby v súdný knihy den B — 270 sám] nám R — 271 svědomí [a srdcích] K — v den] den K — svědomí našeho] naše PCNU — 272 [sjednati a] vyn. KPR CNU — (drahého a Krista, s knihami B — 273 «toho . .. drahý» k tomu, milostivý B — toho] k tomu N — Bože všemohaucí N — 274 spolu] vyn. RU — «vesele a vyn. B, veselili a U — [v nebesích i] vyn. KPRCN, spolu U — tau C — 275 drahú] vyn. K, předrahau N — dnešní) vyn. B — 275—278 «Marijí ... posluhujíci jí za přímluvu dnes snažně požádajíc B — 275 Boha a Pána našeho Ježíše Krista C — 276 a této ... přimluví vyn. P — a této . .. Marie] vyn. C — ona] vyn. CNU — děkujme P — 277 jí] jemu C — ona] on C — našemu] vyn. U — poslaužil i také Panna Maria C — 278 Kristem Pánem R — ráda] vyn. R — posluhujíci. Pomoziž nám k sobě přijíti všem, milý Bože drahý K, posluhujíce. Na to všechno dobrý račiž nám se dáti napraviti, milý Pane Ježíši Kriste ukřižovaný etc. R, posluhujíci. Dejž nám také, milej Pane Bože, zde poslaužíc vůli tvé s tebau, Pánem Bohem, i se všemi svatejmi tvejmi po naší smrti se shle- dati v tvém království C —-slovem Amen končí se Rokycanova Postilla v rkpise R —
Strana 885
Na hod Obětovánie Pána Ježíše do chrámu kázanie. K 413b2 V ten čas, když sú se naplnili dnové očišťo- vánie Marievedlé zákona Mojžiešova, nesli sú ho do Jeruzalema, aby jej postavili Pánu. Z toho čtenie svatého máme, že Panna Maria postavila Ježíše, Syna svého, Pánu Bohu. Tu jest nám naučenie, že my křesťané všichni zavázáni jsme Ježíše stavěti Bohu Otci drahému a tu drahú obět jemu obětovati, a to takto: aby, začež se koli modlíme Bohu, Otci drahému, vždycky stavěli Ježíše, připomínajíce jeho 10 vtělenie, narozenie, jeho těžkau práci, jeho pot krvavý, jeho pláč, posmievanie, bičovánie, jeho těžkú, [ukrutnú] smrt nevinnú, aby milý Buoh skrze ta jeho veliká utrpenie Syna svého milého ráčil nás na I našich prosbách uslyšeti. Nebo nenie nižádné té věci K 414a1 pod nebem, skrze niž by člověk spieše uslyšán byl na modlitbě, 5 1 Na hod ... kázaric nad tímto nápisem v K pozd. přípisek: [Na den Hromnic]; Na Hromnice kázaní toto (+ jinak Obě- tování Panny Marie C) PNC, Na den Hromic (!) kázaní T, Na den Hromic (!), jinak Očištění blahoslavené Panny Marije U — Po nadpise v TU: Ze (vyn. U) čtení svatého Lukáše v druhé kapitole TU — 2—4 V ten ... Pánu] Za onoho času řekl Šimon k Ježíšovi (!). Když sau se naplnili dnové očištění Marije vedlé zákona Mojžíšova, přinesli Ježíše do Jeruzalema. (Konec:) a sláva lidu tvého i drah. (!) etc. Vejklad na svaté čtení U — 3 Panny Marie C — 4 Pánu etc. PNT, Pánu, jakož psáno jest v zákoně etc. C — 5 Z toho .. . svatého] V tomto čtení svatém U — tohoto PC — máme] dává se nám toto znáti T — blahoslavená Panna TU — 6 naučení takové T — 7 Ježíše drahého U — drahému] nebeskému T — 8 a to] vyn. N — takto] take C, tímto spůsobem NT — abychom NT — 9 drahému] nebes- kému T — stavěli] představovali N, stavěti U — 10 narozenie, vtělenie K — svaté vtělení N — jeho] vyn. T — jeho pot] pot T — krvavý v zahradě N — jeho pláč] pláč PU — 11 bičování, potupné korunování T — [ukrutnú] vyn. PONTU — 12 Bůh Otec nebeský T — ta jeho] taková T, taková jeho N — milého] vyn. T — 13 na] v NT — laskavě slyšeti T — té] vyn. T — 14 kterauž T — spieše] vyn. P — byl] býti mohl T — 15 vzýváním T — 2 nn. Luk. 2, 22 —
Na hod Obětovánie Pána Ježíše do chrámu kázanie. K 413b2 V ten čas, když sú se naplnili dnové očišťo- vánie Marievedlé zákona Mojžiešova, nesli sú ho do Jeruzalema, aby jej postavili Pánu. Z toho čtenie svatého máme, že Panna Maria postavila Ježíše, Syna svého, Pánu Bohu. Tu jest nám naučenie, že my křesťané všichni zavázáni jsme Ježíše stavěti Bohu Otci drahému a tu drahú obět jemu obětovati, a to takto: aby, začež se koli modlíme Bohu, Otci drahému, vždycky stavěli Ježíše, připomínajíce jeho 10 vtělenie, narozenie, jeho těžkau práci, jeho pot krvavý, jeho pláč, posmievanie, bičovánie, jeho těžkú, [ukrutnú] smrt nevinnú, aby milý Buoh skrze ta jeho veliká utrpenie Syna svého milého ráčil nás na I našich prosbách uslyšeti. Nebo nenie nižádné té věci K 414a1 pod nebem, skrze niž by člověk spieše uslyšán byl na modlitbě, 5 1 Na hod ... kázaric nad tímto nápisem v K pozd. přípisek: [Na den Hromnic]; Na Hromnice kázaní toto (+ jinak Obě- tování Panny Marie C) PNC, Na den Hromic (!) kázaní T, Na den Hromic (!), jinak Očištění blahoslavené Panny Marije U — Po nadpise v TU: Ze (vyn. U) čtení svatého Lukáše v druhé kapitole TU — 2—4 V ten ... Pánu] Za onoho času řekl Šimon k Ježíšovi (!). Když sau se naplnili dnové očištění Marije vedlé zákona Mojžíšova, přinesli Ježíše do Jeruzalema. (Konec:) a sláva lidu tvého i drah. (!) etc. Vejklad na svaté čtení U — 3 Panny Marie C — 4 Pánu etc. PNT, Pánu, jakož psáno jest v zákoně etc. C — 5 Z toho .. . svatého] V tomto čtení svatém U — tohoto PC — máme] dává se nám toto znáti T — blahoslavená Panna TU — 6 naučení takové T — 7 Ježíše drahého U — drahému] nebeskému T — 8 a to] vyn. N — takto] take C, tímto spůsobem NT — abychom NT — 9 drahému] nebes- kému T — stavěli] představovali N, stavěti U — 10 narozenie, vtělenie K — svaté vtělení N — jeho] vyn. T — jeho pot] pot T — krvavý v zahradě N — jeho pláč] pláč PU — 11 bičování, potupné korunování T — [ukrutnú] vyn. PONTU — 12 Bůh Otec nebeský T — ta jeho] taková T, taková jeho N — milého] vyn. T — 13 na] v NT — laskavě slyšeti T — té] vyn. T — 14 kterauž T — spieše] vyn. P — byl] býti mohl T — 15 vzýváním T — 2 nn. Luk. 2, 22 —
Strana 886
886 15 jako vzývanie Pána [našeho] Ježíše jména a jeho nevinného umučenie. Ale toto, jako lidé mnozí, kněžie, mnišie a jiní vedau své modlitby, jakož sobě vymyslé a jakž jim líbo, onen onomu svatému slauží), onen oné svaté, a Ježíše zanetbají — vše t jest to daremné, ješto za to žádné odplaty nevezmú, ale hroznú 20 pomstu! Než pak, jakož tuto máme v tomto svatém čtení, že Maria malé dary obětovala, avšak to milý Buoh přijal, jediné dvé holú- bátek a dvé hrdličátek. V tom se okazuje dobrota veliká milého Boha, že milý Buoh nehledí k tomu, kterak mnoho člověk dá, 25 ale k tomu hledí, jakým úmyslem dá a z jakého srdce. Ale že tu die, že sau to učinili vedlé zákona. V tom máme naučenie, že, což koli lidé činie, «buď oběti, buď modlitby, buď almužny, buď co koli do brého, že mají toho velmi pilni býti, aby to vedli K 414a vedlé zákona božieho, chtějí-li, aby se jim to k spasení obrátilo; 30 jinak, jestliže v to neuhodie, aby to vše, což vedau, všecko vedli vedlé zákona božieho, netoliko by za to odplaty nevzali, ale těžce musie za to trpěti v pekle. A toho ť lidé velmi málo tbají, aniž se o to postarají, aby modlitby své a své oběti činili vedlé zákona [našeho] vyn. PONTU — toho drahého jména T — 16 jako lidé] vyn. N - ba i kněží T — a jiní] vyn. U — jiní lidé N — vedau a konají T — 17 modlitby tak N — sobě teď C — onomu] tomuto T — 18 slauže K — onen oné] tento onomu neb oré T, jiný této N — zanedbávají TC — 19 žádaucké C — ale) nýbrž radějí T - 21 Než pak, jakož] Jakož pak T — máte U — čtení napsáno T — Panna Maria NC, drahá Panna Maria, ačkoliv T — 22 obětovavši N — od ní přijal T — toliko T — 23 a] buďto T — 23—24 V tom .. . milého Boha] vyn. (!) U — 23 tom] čemž T — 24 Boha našeho T — nehledí] nepatří T, nic nehledí N — 24—25 k tomu, kterak . .. úmyslem dá] na to, co kdo obětuje, ale kterak obětuje N — 25 k tomu hledí] vyn. T — srdce] aumysla C — že] vyn. U — 26 tu] vyn. T — že] vyn. NT — prý, učinili N, učinili, praví T — zákona Mojžíšova T — máme] jest nám N — naučení toto P, naučení takové T — 27 «buď vyn. KNU — buď modlitby] vyn. PCTU — buď almužny] nebo almužny NT — buď co koli] co koli P, nebo postové, což koliv jiného T — 28 že] vyn. T — vedli] činili N — 29 podlé T — božieho] Páně N, božího vyměření T — to] vyn. NU, to vše T — 30 v to neuhodie ... vedli] toho pochybí a T — neuhodie] netrefí N — to] vyn. U — vše] vyn. PCN — což vedau, všecko] vyn. U — 31 božieho] Páně N, toho nepovedau T — by] vyn. T — nižádné odplaty nevezmau T — 32 musili by N — v ho- raucím pekle NT — lidé] oni U — velmi] vyn. U — 33 postarají] co (vyn. U) starají TU — aby jak T — oběti, tak almužny, posty T — vedlé] podlé 22 Luk. 2, 24 —
886 15 jako vzývanie Pána [našeho] Ježíše jména a jeho nevinného umučenie. Ale toto, jako lidé mnozí, kněžie, mnišie a jiní vedau své modlitby, jakož sobě vymyslé a jakž jim líbo, onen onomu svatému slauží), onen oné svaté, a Ježíše zanetbají — vše t jest to daremné, ješto za to žádné odplaty nevezmú, ale hroznú 20 pomstu! Než pak, jakož tuto máme v tomto svatém čtení, že Maria malé dary obětovala, avšak to milý Buoh přijal, jediné dvé holú- bátek a dvé hrdličátek. V tom se okazuje dobrota veliká milého Boha, že milý Buoh nehledí k tomu, kterak mnoho člověk dá, 25 ale k tomu hledí, jakým úmyslem dá a z jakého srdce. Ale že tu die, že sau to učinili vedlé zákona. V tom máme naučenie, že, což koli lidé činie, «buď oběti, buď modlitby, buď almužny, buď co koli do brého, že mají toho velmi pilni býti, aby to vedli K 414a vedlé zákona božieho, chtějí-li, aby se jim to k spasení obrátilo; 30 jinak, jestliže v to neuhodie, aby to vše, což vedau, všecko vedli vedlé zákona božieho, netoliko by za to odplaty nevzali, ale těžce musie za to trpěti v pekle. A toho ť lidé velmi málo tbají, aniž se o to postarají, aby modlitby své a své oběti činili vedlé zákona [našeho] vyn. PONTU — toho drahého jména T — 16 jako lidé] vyn. N - ba i kněží T — a jiní] vyn. U — jiní lidé N — vedau a konají T — 17 modlitby tak N — sobě teď C — onomu] tomuto T — 18 slauže K — onen oné] tento onomu neb oré T, jiný této N — zanedbávají TC — 19 žádaucké C — ale) nýbrž radějí T - 21 Než pak, jakož] Jakož pak T — máte U — čtení napsáno T — Panna Maria NC, drahá Panna Maria, ačkoliv T — 22 obětovavši N — od ní přijal T — toliko T — 23 a] buďto T — 23—24 V tom .. . milého Boha] vyn. (!) U — 23 tom] čemž T — 24 Boha našeho T — nehledí] nepatří T, nic nehledí N — 24—25 k tomu, kterak . .. úmyslem dá] na to, co kdo obětuje, ale kterak obětuje N — 25 k tomu hledí] vyn. T — srdce] aumysla C — že] vyn. U — 26 tu] vyn. T — že] vyn. NT — prý, učinili N, učinili, praví T — zákona Mojžíšova T — máme] jest nám N — naučení toto P, naučení takové T — 27 «buď vyn. KNU — buď modlitby] vyn. PCTU — buď almužny] nebo almužny NT — buď co koli] co koli P, nebo postové, což koliv jiného T — 28 že] vyn. T — vedli] činili N — 29 podlé T — božieho] Páně N, božího vyměření T — to] vyn. NU, to vše T — 30 v to neuhodie ... vedli] toho pochybí a T — neuhodie] netrefí N — to] vyn. U — vše] vyn. PCN — což vedau, všecko] vyn. U — 31 božieho] Páně N, toho nepovedau T — by] vyn. T — nižádné odplaty nevezmau T — 32 musili by N — v ho- raucím pekle NT — lidé] oni U — velmi] vyn. U — 33 postarají] co (vyn. U) starají TU — aby jak T — oběti, tak almužny, posty T — vedlé] podlé 22 Luk. 2, 24 —
Strana 887
887 božieho, než teď, jakž otec a máti naučili z mládi řékati »Otče 35 náš!«, takto teď ty, Marétko, řiekaj a ty, Kateřinko, a ty, Filípku! Ale aby toho hleděli, aby to bylo v duchu [a v pravdě] vrauciem modlenie, aby bylo sebránie vážné) z té vraucé, srdnaté milosti k Bohu — nic, než leda se blentovalo a spieše odbylo, ano se srdce kdes jinde taulá a hledí, aby tiem spieše odrebentoval kněz, 40 mnich hodiny, ano se stýště, ano všecko prokysalé, nechutné! Protož, má-li ť člověk vzieti odplatu za modlitbu a aby se K 414b1 líbila milému Bohu, toto má mieti: jedno, aby bylo z duchu vrau- cieho, horlivého, a druhé, aby bylo z té milosti srdnaté k Bohu, a to s dobrú myslí, rád, míle, radostně a vesele, jakož to Panna 45 Maria učinila. »Ej, « prý, »rozveselil se duch muoj v Bohu, spasiteli mém!« A když se tak lidé modlé a činie své oběti [vykonávají], tu ť se milý Buoh kochá a to oblibuje a za to dá hojnú odplatu; ač pak málo nětco učiní člověk, ale z té dobré vuole, rád, [ne z mušení,] vesele, to t milý Buoh přijme. Jako ona vdova dva 50 šarty dala do pokladnice — píše svatý Marek —, avšak jie viece milý Buoh pochválil, že jest viece dala než Koni všickni, ješto mnoho zlata a střiebra metali, neb dala míle, ráda, vesele, s dobrú myslí. Nebo teď si dal sto kop pro Buoh; nikoli k tomu nehleď, správy T — 34 teď) toliko T, tak toliko N — matka T, mátě CU — je naučili T — 35 teď] vyn. NT — ty] prej C, vyn. U — Markétko TCNU — a ty, Filípku] Filípku T, a ty, Janku, Jakaubku, Filípku C — 36 to P — toho hleděli] šetřili N, je vedli k tomu T — bylo] činili T — [a v pravdě] jen v K, pozd. příp. — 37 modlení, to nic C, modlení a v srdci ku Pánu Bohu pozviženém (!) T — sebraně T — vážné] vážně KN, vyn. C, s vážností T — z té] v T — vraucé] vyn. T — 38 k Bohu] vyn. T — to nic N, nic se toho nenachází T — se] vyn. (!) T — tím spíše N — 39 a hledí] Týmž spů- sobem hledí T — tiem ... odrebentoval] se odrebentovaly U — tiem] vyn. PCT, jen N — odbrebentoval NT, oddrebentovali C — 40 své hodiny T — nechutné Pánu Bohu C — 41 má-li ť] chce-li ť N, má-li ť aneb chce-li ť T — 42 milému] vyn. U — mieti] při tom zachovati T — bylo] modlitba byla T, byla NU — 43 bylo] byla TN — 44 rád] vyn. T — blahoslavená Panna T — 45 Aj N — Ej, prý vyn. T — rozveselil se, praví T — 46 [vykonávají] jen v K, pozd. příp. — 47 a to] a U — 48 malučko (!) T — co T — z té] když jest to z T — vůle a žádosti C — rád] rád, míle C, s radostí, chti- vostí T — [ne z mušení] jen v K, pozd. příp. — veselostí T — 49 rád přijímá T — onano chudá T — vdova, o kteréž máme napsáno, že toliko T — 50 pokladnice v chrámě jeruzalemském T — o tom napsal T, napsal C — 51 pochválil] více schválil T, chválil U — Koni jiní K — 53 teď si] 45 Luk. 1, 47 — 49 Marek 12, 42—44.
887 božieho, než teď, jakž otec a máti naučili z mládi řékati »Otče 35 náš!«, takto teď ty, Marétko, řiekaj a ty, Kateřinko, a ty, Filípku! Ale aby toho hleděli, aby to bylo v duchu [a v pravdě] vrauciem modlenie, aby bylo sebránie vážné) z té vraucé, srdnaté milosti k Bohu — nic, než leda se blentovalo a spieše odbylo, ano se srdce kdes jinde taulá a hledí, aby tiem spieše odrebentoval kněz, 40 mnich hodiny, ano se stýště, ano všecko prokysalé, nechutné! Protož, má-li ť člověk vzieti odplatu za modlitbu a aby se K 414b1 líbila milému Bohu, toto má mieti: jedno, aby bylo z duchu vrau- cieho, horlivého, a druhé, aby bylo z té milosti srdnaté k Bohu, a to s dobrú myslí, rád, míle, radostně a vesele, jakož to Panna 45 Maria učinila. »Ej, « prý, »rozveselil se duch muoj v Bohu, spasiteli mém!« A když se tak lidé modlé a činie své oběti [vykonávají], tu ť se milý Buoh kochá a to oblibuje a za to dá hojnú odplatu; ač pak málo nětco učiní člověk, ale z té dobré vuole, rád, [ne z mušení,] vesele, to t milý Buoh přijme. Jako ona vdova dva 50 šarty dala do pokladnice — píše svatý Marek —, avšak jie viece milý Buoh pochválil, že jest viece dala než Koni všickni, ješto mnoho zlata a střiebra metali, neb dala míle, ráda, vesele, s dobrú myslí. Nebo teď si dal sto kop pro Buoh; nikoli k tomu nehleď, správy T — 34 teď) toliko T, tak toliko N — matka T, mátě CU — je naučili T — 35 teď] vyn. NT — ty] prej C, vyn. U — Markétko TCNU — a ty, Filípku] Filípku T, a ty, Janku, Jakaubku, Filípku C — 36 to P — toho hleděli] šetřili N, je vedli k tomu T — bylo] činili T — [a v pravdě] jen v K, pozd. příp. — 37 modlení, to nic C, modlení a v srdci ku Pánu Bohu pozviženém (!) T — sebraně T — vážné] vážně KN, vyn. C, s vážností T — z té] v T — vraucé] vyn. T — 38 k Bohu] vyn. T — to nic N, nic se toho nenachází T — se] vyn. (!) T — tím spíše N — 39 a hledí] Týmž spů- sobem hledí T — tiem ... odrebentoval] se odrebentovaly U — tiem] vyn. PCT, jen N — odbrebentoval NT, oddrebentovali C — 40 své hodiny T — nechutné Pánu Bohu C — 41 má-li ť] chce-li ť N, má-li ť aneb chce-li ť T — 42 milému] vyn. U — mieti] při tom zachovati T — bylo] modlitba byla T, byla NU — 43 bylo] byla TN — 44 rád] vyn. T — blahoslavená Panna T — 45 Aj N — Ej, prý vyn. T — rozveselil se, praví T — 46 [vykonávají] jen v K, pozd. příp. — 47 a to] a U — 48 malučko (!) T — co T — z té] když jest to z T — vůle a žádosti C — rád] rád, míle C, s radostí, chti- vostí T — [ne z mušení] jen v K, pozd. příp. — veselostí T — 49 rád přijímá T — onano chudá T — vdova, o kteréž máme napsáno, že toliko T — 50 pokladnice v chrámě jeruzalemském T — o tom napsal T, napsal C — 51 pochválil] více schválil T, chválil U — Koni jiní K — 53 teď si] 45 Luk. 1, 47 — 49 Marek 12, 42—44.
Strana 888
888 že si mnoho dal, ale hleď k tomu, z jaké milosti a kterým úmyslem 55 si dal! Milý, velmi-li tento lid hledí, aby ty věci tak vedl, jakož Buoh li rozkázal v svém zákoně? Kusa nic! Řek-li jest Buoh: K 414b' »Když se modlíte, nechtějte mnoho mluviti, jako pekelníci činie«? Ba, kto tento lid na to navede? To ť přijdúc do kostela, tu »Otče 60 náš, Otče náš!«, a duchu vraucieho nenie, sebránie nenie, milosti k Ježíšovi žádné nenie — nu s tiem k tělu božiemu! A nic se o to nepostará, aby mohl mieti náboženstvie! Mnedle, muož-li to býti, aby se tam železo u kováře pojednú mohlo rozpáliti, když je v uoheň vloží? Ne, nemuož, však mnoho musí na ně dýmati! Tak 65 také ty, přijda do kostela, ano rozniccenie žádného, milosti k Bohu nenie, ano vše zstydlo, a ty včera mnoho blentoval, mluvil prázdných řečí, žerty, kumštíky, smiešky, klásy pósobil, a přijda do kostela, i chce mieti náboženstvie, a s tiem se vším k tělu božiemu! kdyby ty teď T — ted] jestliže U, že N — si] že jsi P, kdyby kdo C - pro Boha U — nemáš hleděti T — 54 tak mnoho NT — hleď] máš patřiti T — a] aneb C — kterým] jakejm CU — 56 Milýj vyn. T — lid hledí] lid nynější křesťanský toho šetří T — hledí] vyn. (!) N — 57 poraučí T — Kusa nic] Nic ovšem T — 58 pekel- níci] tak pokrytci C — 59 kdo jedinau T — navede] napraví U — To ť Teď T — tu] vyn. NTU, tu ť lomcují C — 59—60 Otče náš!] v C jen jednou — 60 a] a srdce nebo mysl doma T — sebrání žádného (vrau- cího U) TU — 61 Ježíšovi] Pánu Bohu C — žádné] žádúcí P, žádaucké C, žádničké U, vyn. T — nu s tiem] a nuž s tím hned C, nuž s tím předce N, a předce s tím se vším jdau T — tělu] stolu U, tělu a krvi C — 62 nepo- starají T, nestará U — mohli T — nějaké náboženství (+ anob srdce skrau- šené na modlitbě C) TC — Medle, považte toho T, Nu, medle, považ toho C — 63 tam] vyn. T — zhříti a rozpáliti N — když] jak T — 64 do ohně TNC — Ne] I díš snad, že C, Řekneš bez pochyby, že T, vyn. N — však ale že (vyn. N) TN — prvé dejmati C, dýmat T — 65 také] nápodobně T — ty, druhý, desátý T — žádného] žádúcího P, žádauckého C, žádničkého U — ku Pánu Bohu žádné T — 66 ustydlo PN, vystydlo T — a ty] snad proto, že si N, a snad ty TC — včera] včera nepřivřel ustům T, všecko včera U — mnoho] mnoho si T, zle U — 67 prázdných] marných, daremních T — řečí natlachal N, řečí vylíval T — žertíky TU — žerty ... pósobil] kumštíků, žertíčků, smíšků napůsobil N - kumštíky] vyn. T, kunštíky P — klásy] vyn. T, klasky PCU — pósobil] vyn. C — 68 kostela na ráno T — chceš TN, chce hned C — vším smíti jíti T, vším tak jde C — tělu a krvi C — 58 Mat. 6, 7 —
888 že si mnoho dal, ale hleď k tomu, z jaké milosti a kterým úmyslem 55 si dal! Milý, velmi-li tento lid hledí, aby ty věci tak vedl, jakož Buoh li rozkázal v svém zákoně? Kusa nic! Řek-li jest Buoh: K 414b' »Když se modlíte, nechtějte mnoho mluviti, jako pekelníci činie«? Ba, kto tento lid na to navede? To ť přijdúc do kostela, tu »Otče 60 náš, Otče náš!«, a duchu vraucieho nenie, sebránie nenie, milosti k Ježíšovi žádné nenie — nu s tiem k tělu božiemu! A nic se o to nepostará, aby mohl mieti náboženstvie! Mnedle, muož-li to býti, aby se tam železo u kováře pojednú mohlo rozpáliti, když je v uoheň vloží? Ne, nemuož, však mnoho musí na ně dýmati! Tak 65 také ty, přijda do kostela, ano rozniccenie žádného, milosti k Bohu nenie, ano vše zstydlo, a ty včera mnoho blentoval, mluvil prázdných řečí, žerty, kumštíky, smiešky, klásy pósobil, a přijda do kostela, i chce mieti náboženstvie, a s tiem se vším k tělu božiemu! kdyby ty teď T — ted] jestliže U, že N — si] že jsi P, kdyby kdo C - pro Boha U — nemáš hleděti T — 54 tak mnoho NT — hleď] máš patřiti T — a] aneb C — kterým] jakejm CU — 56 Milýj vyn. T — lid hledí] lid nynější křesťanský toho šetří T — hledí] vyn. (!) N — 57 poraučí T — Kusa nic] Nic ovšem T — 58 pekel- níci] tak pokrytci C — 59 kdo jedinau T — navede] napraví U — To ť Teď T — tu] vyn. NTU, tu ť lomcují C — 59—60 Otče náš!] v C jen jednou — 60 a] a srdce nebo mysl doma T — sebrání žádného (vrau- cího U) TU — 61 Ježíšovi] Pánu Bohu C — žádné] žádúcí P, žádaucké C, žádničké U, vyn. T — nu s tiem] a nuž s tím hned C, nuž s tím předce N, a předce s tím se vším jdau T — tělu] stolu U, tělu a krvi C — 62 nepo- starají T, nestará U — mohli T — nějaké náboženství (+ anob srdce skrau- šené na modlitbě C) TC — Medle, považte toho T, Nu, medle, považ toho C — 63 tam] vyn. T — zhříti a rozpáliti N — když] jak T — 64 do ohně TNC — Ne] I díš snad, že C, Řekneš bez pochyby, že T, vyn. N — však ale že (vyn. N) TN — prvé dejmati C, dýmat T — 65 také] nápodobně T — ty, druhý, desátý T — žádného] žádúcího P, žádauckého C, žádničkého U — ku Pánu Bohu žádné T — 66 ustydlo PN, vystydlo T — a ty] snad proto, že si N, a snad ty TC — včera] včera nepřivřel ustům T, všecko včera U — mnoho] mnoho si T, zle U — 67 prázdných] marných, daremních T — řečí natlachal N, řečí vylíval T — žertíky TU — žerty ... pósobil] kumštíků, žertíčků, smíšků napůsobil N - kumštíky] vyn. T, kunštíky P — klásy] vyn. T, klasky PCU — pósobil] vyn. C — 68 kostela na ráno T — chceš TN, chce hned C — vším smíti jíti T, vším tak jde C — tělu a krvi C — 58 Mat. 6, 7 —
Strana 889
889 I jakož sem řekl, že, když člověk málo nětco učiní s dobrým úmyslem, z té dobré vuole, milosti a lásky srdečné a upří jí mé, K 415a že to milý Buoh velmi oblibuje a přijímá a za ty malé věci časné hojnú odplatu dá. Jako die svatý Pavel: »Oko nevidělo, ucho neslyšelo, na srdce člověku nevstúpilo, co jest Buoh [všemohaucí 75 připravil těm, jenž ho milují«. Teď Maria malé dary obětovala a přijal milý, drahý Buoh za veliké. Než pak, že tato drahá dievka, Panna Maria, obětovala tyto ptáčky, hrdličky a holúbky. Ješto holaubkové mají to haukanie prosté, žalostivé nařiekanie, a hrdličky také smutné své zpievanie, 80 nám naučenie jest, abychom my mievali při svých modlitbách a obětech úžitečný pláč na své hřiechy; nebo to jest z [nadpod- staty pokánie svatého, aby byl pláč úžitečný, srdečný. Neb jest velmi vzácná věc milému Bohu, kdež jest pláč srdečný. A tiem také dokazuje člověk, že právě miluje Pána Boha a bližnieho, 85 když vidí, li ano se co děje proti Bohu, i želé té křivdy a lituje, že ta práce drahého Ježíše bude zmařena a ztracena na těch lidech; a bližnieho lásky dokazuje, že se za ně modlí milému Bohu, aby je milý Buoh ráčil z těch hřiechuov vyvésti. Tak ť jest David činil řiekaje: »Já sem viděl hřiešné lidi, ani hřešie, 90 a vadl sem«. Vezmi tento příklad: Kdyby někto měl dvadceti dětí K 415a2 70 70 I] Ú P — řekl] oznámil málo vejše T, řekl, pamatujete-li N — s] vyn. T — 71 vůle, když jest to z C — upřímné PCTU — 73 hojnau a věčnau C — dává N — praví T — nevídalo TONU — 74 neslýchalo († ani T) NCUT — člověka PNU — kdy vstaupilo T, nikda nevstaupilo C — [všemohaucí] jen v K, pozd. příp. — 75 kteříž T — Maria] drahá Panna N, Panna Maria CT — 75—77 a přijal ... obětovala] vyn. (!) U — 76 přijal je CT, přijal to N — drahý] vyn. CN — 77 drahá dievka] vyn. N — 78 a] anebo T — holaubkové] holaubky (!) U — 79 smutné] vyn. U — 80 k naučení N — jest] jest tu C, jest to na- psáno N, jest odtud takové T — 80—81 a obětech] vyn. N — 81 na své na těžké C — [nad] jen v K, pozd. příp. — 82 byl při modlitbě N — srdečný] vyn. U — 82—83 Neb ... srdečný] vyn. (!) CNTU — 82 jest to P — 84 právě a upřímně T — bližního svého a hříchův svých nenávidí) (ps. nenawieli!) a T — 85 ano] že T — té takové T — 86 a ztracena] vyn. T — 87 bližnieho] k bližním svým (vyn. N) TN — 88 hříchův a nedo- statkův N — vytrhnauti, vyvésti C — 89 David svatý T — činíval TN — Já, když CNTU — 90 a vadl] svadl C — Vezmi sobě C — měl] maje T — asi dvacatero C — dítek T — 91 byl by U — chudý NT, chudej a 73 1. Kor. 2, 9 — 89 Podle Ž. 119, 158 —
889 I jakož sem řekl, že, když člověk málo nětco učiní s dobrým úmyslem, z té dobré vuole, milosti a lásky srdečné a upří jí mé, K 415a že to milý Buoh velmi oblibuje a přijímá a za ty malé věci časné hojnú odplatu dá. Jako die svatý Pavel: »Oko nevidělo, ucho neslyšelo, na srdce člověku nevstúpilo, co jest Buoh [všemohaucí 75 připravil těm, jenž ho milují«. Teď Maria malé dary obětovala a přijal milý, drahý Buoh za veliké. Než pak, že tato drahá dievka, Panna Maria, obětovala tyto ptáčky, hrdličky a holúbky. Ješto holaubkové mají to haukanie prosté, žalostivé nařiekanie, a hrdličky také smutné své zpievanie, 80 nám naučenie jest, abychom my mievali při svých modlitbách a obětech úžitečný pláč na své hřiechy; nebo to jest z [nadpod- staty pokánie svatého, aby byl pláč úžitečný, srdečný. Neb jest velmi vzácná věc milému Bohu, kdež jest pláč srdečný. A tiem také dokazuje člověk, že právě miluje Pána Boha a bližnieho, 85 když vidí, li ano se co děje proti Bohu, i želé té křivdy a lituje, že ta práce drahého Ježíše bude zmařena a ztracena na těch lidech; a bližnieho lásky dokazuje, že se za ně modlí milému Bohu, aby je milý Buoh ráčil z těch hřiechuov vyvésti. Tak ť jest David činil řiekaje: »Já sem viděl hřiešné lidi, ani hřešie, 90 a vadl sem«. Vezmi tento příklad: Kdyby někto měl dvadceti dětí K 415a2 70 70 I] Ú P — řekl] oznámil málo vejše T, řekl, pamatujete-li N — s] vyn. T — 71 vůle, když jest to z C — upřímné PCTU — 73 hojnau a věčnau C — dává N — praví T — nevídalo TONU — 74 neslýchalo († ani T) NCUT — člověka PNU — kdy vstaupilo T, nikda nevstaupilo C — [všemohaucí] jen v K, pozd. příp. — 75 kteříž T — Maria] drahá Panna N, Panna Maria CT — 75—77 a přijal ... obětovala] vyn. (!) U — 76 přijal je CT, přijal to N — drahý] vyn. CN — 77 drahá dievka] vyn. N — 78 a] anebo T — holaubkové] holaubky (!) U — 79 smutné] vyn. U — 80 k naučení N — jest] jest tu C, jest to na- psáno N, jest odtud takové T — 80—81 a obětech] vyn. N — 81 na své na těžké C — [nad] jen v K, pozd. příp. — 82 byl při modlitbě N — srdečný] vyn. U — 82—83 Neb ... srdečný] vyn. (!) CNTU — 82 jest to P — 84 právě a upřímně T — bližního svého a hříchův svých nenávidí) (ps. nenawieli!) a T — 85 ano] že T — té takové T — 86 a ztracena] vyn. T — 87 bližnieho] k bližním svým (vyn. N) TN — 88 hříchův a nedo- statkův N — vytrhnauti, vyvésti C — 89 David svatý T — činíval TN — Já, když CNTU — 90 a vadl] svadl C — Vezmi sobě C — měl] maje T — asi dvacatero C — dítek T — 91 byl by U — chudý NT, chudej a 73 1. Kor. 2, 9 — 89 Podle Ž. 119, 158 —
Strana 890
890 a byl velmi chud, že by jim nemohl potřeby dáti, a ty, vezma tisíc kop, i dal jemu řka: »Na, milý brachu, teď ť dávám tisíc kop; vezmiž je a rozevdaj své dcery a svým synuom zpuosob, ať se mohau živiti!«, — pravda-li, že by jemu dobře pomohl? A když 95 by ty pak, vida hřiešné lidi, ani hřešie, i modlil se za ně milému Bohu a že by někoho milý Buoh z hřiechuov skrze tvú modlitbu vyvedl — nesmierně by jemu viece dal a učinil, nežli že by jemu z tělesné chudoby pomohl a jeho dětem dal tisíc u kop i dva. K 415b1 Nebo to častokrát bývá, že skrze modlitbu jiných milý Buoh 100 pomáhá, že lidé z hřiechuov vycházejí. Jako o tom píší doktorové světí, že, když sú kamenovali Štěpána svatého a Šavel šatuov hlédal těm katuom, kteříž ho kamenovali, a povolil smrti Ště- pánově, potom, když se svatý Štěpán modlil za své nepřátely, aby jim to za hřiech nebylo postaveno, tak pravie, že jest tu 105 svatý Štěpán vyprosil svatého Pavla, že jest se potom obrátiv apoštolem velikým byl učiněn. I protož to ť jest povaha volených božích, ješto právě bližnieho milují, že se za ně rádi modlé milému Bohu; ale pekelníci, ti ť klnú, rotie a zlého žádají, a mohau-li, i učinie. 110 Dále, jakož ti ptáčkové, holaubkové a hrdličky, mají křídla pozdvižena k létaní, to nám naučenie, abychom [my] vždy mysl potřebnej C — 92 asi tisíc C— dal je (jej N)TNU — bratře NT — ť dávám] ti (vyn. N) daruji TN — 93 vezma TN — je sobě U — 94 poslaužil a po- mohl C — 95 by ty] ty týž U — pak toto učinil T — ano T — milému vyn. T — 97 vyvedl] vedl U — dal a] vyn. T — pomoc učinil C — že byl že s' PCNU — jemu neb dítkám jeho N — 98 z té tělesné P — a jeho dětem ... dva] vyn. N — jeho] jemu a jeho C — dav P — tisíce PC — i] vyn. PU - dva] vyn. U, deset tisíc T — 99 bývá] bývá a stává se T, se stává N — jinejch dobrejch a pobožnejch lidí C — 100 pomáhá lidem C — vycházejí] vyvstávají N — píší] napsali T, svědčí N — 101 světí] vyn. CU — Šavel Tarsenský N — 102 katuom] vyn. U — přivolil T — k smrti NC — 105 svatý] vyn. NT — Pavla církvi svaté N — jest se potom obrátiv] potom obrátivši se N — obrátil (+ k víře křesťanské a C) CU — 106 byl] vyn. PNTU — to ť] taková T, ta ť N, teď to ť C — 107 právě a upřímně C — bližního svého C, bližní své TN — milují tak C — milému] Pánu C — 108 ti ť radějí C — klnú] lknau (!) U — rotí, zlořečí C — žádají svým bližním C — mohau-li] mohauce T, jak mohau N — 109 zlé učiní jim C — 110 Dále pak C — 111 pozdvižena k nebeskejm božskejm věcem, totižto (!) C — 111—112 To nám ... pozdviženu] Tak i my máme míti vždycky naši mysl pozdviženau T — 111 naučení buď z toho N — [my 101 Skutk. 7, 58 —
890 a byl velmi chud, že by jim nemohl potřeby dáti, a ty, vezma tisíc kop, i dal jemu řka: »Na, milý brachu, teď ť dávám tisíc kop; vezmiž je a rozevdaj své dcery a svým synuom zpuosob, ať se mohau živiti!«, — pravda-li, že by jemu dobře pomohl? A když 95 by ty pak, vida hřiešné lidi, ani hřešie, i modlil se za ně milému Bohu a že by někoho milý Buoh z hřiechuov skrze tvú modlitbu vyvedl — nesmierně by jemu viece dal a učinil, nežli že by jemu z tělesné chudoby pomohl a jeho dětem dal tisíc u kop i dva. K 415b1 Nebo to častokrát bývá, že skrze modlitbu jiných milý Buoh 100 pomáhá, že lidé z hřiechuov vycházejí. Jako o tom píší doktorové světí, že, když sú kamenovali Štěpána svatého a Šavel šatuov hlédal těm katuom, kteříž ho kamenovali, a povolil smrti Ště- pánově, potom, když se svatý Štěpán modlil za své nepřátely, aby jim to za hřiech nebylo postaveno, tak pravie, že jest tu 105 svatý Štěpán vyprosil svatého Pavla, že jest se potom obrátiv apoštolem velikým byl učiněn. I protož to ť jest povaha volených božích, ješto právě bližnieho milují, že se za ně rádi modlé milému Bohu; ale pekelníci, ti ť klnú, rotie a zlého žádají, a mohau-li, i učinie. 110 Dále, jakož ti ptáčkové, holaubkové a hrdličky, mají křídla pozdvižena k létaní, to nám naučenie, abychom [my] vždy mysl potřebnej C — 92 asi tisíc C— dal je (jej N)TNU — bratře NT — ť dávám] ti (vyn. N) daruji TN — 93 vezma TN — je sobě U — 94 poslaužil a po- mohl C — 95 by ty] ty týž U — pak toto učinil T — ano T — milému vyn. T — 97 vyvedl] vedl U — dal a] vyn. T — pomoc učinil C — že byl že s' PCNU — jemu neb dítkám jeho N — 98 z té tělesné P — a jeho dětem ... dva] vyn. N — jeho] jemu a jeho C — dav P — tisíce PC — i] vyn. PU - dva] vyn. U, deset tisíc T — 99 bývá] bývá a stává se T, se stává N — jinejch dobrejch a pobožnejch lidí C — 100 pomáhá lidem C — vycházejí] vyvstávají N — píší] napsali T, svědčí N — 101 světí] vyn. CU — Šavel Tarsenský N — 102 katuom] vyn. U — přivolil T — k smrti NC — 105 svatý] vyn. NT — Pavla církvi svaté N — jest se potom obrátiv] potom obrátivši se N — obrátil (+ k víře křesťanské a C) CU — 106 byl] vyn. PNTU — to ť] taková T, ta ť N, teď to ť C — 107 právě a upřímně C — bližního svého C, bližní své TN — milují tak C — milému] Pánu C — 108 ti ť radějí C — klnú] lknau (!) U — rotí, zlořečí C — žádají svým bližním C — mohau-li] mohauce T, jak mohau N — 109 zlé učiní jim C — 110 Dále pak C — 111 pozdvižena k nebeskejm božskejm věcem, totižto (!) C — 111—112 To nám ... pozdviženu] Tak i my máme míti vždycky naši mysl pozdviženau T — 111 naučení buď z toho N — [my 101 Skutk. 7, 58 —
Strana 891
891 měli pozdviženu k nebeským, božským věcem, aby se duše naše vždycky zdvíhaly a ii vznášely [k nebeským věcem] tam vzhuoru K 415b2 žádostí a túžebností. Nebo to ť jest povaha volených božích, že ť 115 oni tam vždy myslé, tam milují, tam taužie a tam vždy žádají býti; a to činí pravá viera a milost. Ale nám se nezdá nikdiež lépe nežli zde, tam my i nepomyslíme, ale, by to mohlo býti, rád by nejeden zde věčně byl. A co to činí jiného, jediné to, že lidé zde neokušují té sladkosti a toho závdavku, kteréž okušují zde 120 volení boží, ješto jim to milý Buoh dává zde jako závdavek oné radosti nebeské, v kteréž budú bóhdá oplývati potom? Ale lid tento toho nemuož mieti, a to proto, neb jest ulnul žádostí a ustrnul milováním při zemských věcech minulých, i nemohú se oni po- zdvíhati k nebeským, neb všichni — od najmenšieho až do naj- 125 většieho — stojie po lakomství. Oh, člověku ť jest býti od Boha vybranému, aby lakomstvím poražen nebyl! Tak jest ďábel náramně pilen to u v lidi uvésti, poněvadž jest to chtěl v samého Boha K 416a1 uvésti, pokusil se o to: prý, »všecka tato královstvie tobě dám, budeš-li mi se klaněti«. I protož lidé, ulnuvše v zboží a v zem- 130 ských věcech, nemohú oněch nebeských žádati ani po nich srdečně potúžiti, než dopuštěnie božieho a jednáním dáblovým teď jedne stojic po těch zevnitřních svátostech, teď pokropiti se, vyn. PONU — mysl, vůli C — 112 měli] vyn. (!) C — pozdviženau (+ od zemskejch věcí C) NCU — 113 [k nebeským věcem] vyn. PONTU — 114 túžebností] taužením T — ta TN — 115 tam milují] vyn. T — žádají] myslí U — 116 činí] v nich působí NT — viera] změněno později nešetrně v láska K — milost] milování T — 117 nežli] jako NT — zde] na této zemi, zde v světě T — i] ani CT, vyn. N — ale] než T — kdyby T, aby NC — 117—118 rád ... byl] mnohý by se našel, že by zde věčně chtěl zůstávati T — 118 věčně živ C — jediné to] jediné T — takoví lidé T — 119 neokúšejí P — kteréhož C — zde] vyn. T — 120 to] vyn. T — 121 bóhdá] vyn. P, když jim to dá milej Bůh C, dá Pán Bůh TN — potom na věky T — 122 přilnul N — 123 minulých] pomíjejících N, tělesných a pominutedlných T — pozdvihovati NT, pozdvihnauti CU — 124 nebes- kým věcem T — najmenšieho až do najvětšieho] nejvyššího až (vyn. U) do nejnižšího (nejmenšího U) CU — 125 stojie po] pilni sau T, stojí a pilni sau N — Ach TNU, Och, jistě C — 126 aby v těchto nynějších časích T — poražen a osedláno (ps. oſedlam!) T — 127—128 poněvadž ... uvésti] vyn. (!) U — 127 «to chtěl v chtěl v to K — 128 prý] řka T — dám, ač padna C — 129 budeš-li] budeš C, budeš-li chtíti T — ulnuvše) ustrnuvše T, přilnuvše N — 130 nebeských věcí U — ani] a U — 131 potúžiti] žádati, túžiti P — z vyn. K — dábelským C — teď] ten ť (!) U — teď jedne] toliko NT — 132 těchto T — zevnitřních věcech neb zevnitř- ních U — teď aby, přijda do kostela T — pokropili T — 133 políbili T
891 měli pozdviženu k nebeským, božským věcem, aby se duše naše vždycky zdvíhaly a ii vznášely [k nebeským věcem] tam vzhuoru K 415b2 žádostí a túžebností. Nebo to ť jest povaha volených božích, že ť 115 oni tam vždy myslé, tam milují, tam taužie a tam vždy žádají býti; a to činí pravá viera a milost. Ale nám se nezdá nikdiež lépe nežli zde, tam my i nepomyslíme, ale, by to mohlo býti, rád by nejeden zde věčně byl. A co to činí jiného, jediné to, že lidé zde neokušují té sladkosti a toho závdavku, kteréž okušují zde 120 volení boží, ješto jim to milý Buoh dává zde jako závdavek oné radosti nebeské, v kteréž budú bóhdá oplývati potom? Ale lid tento toho nemuož mieti, a to proto, neb jest ulnul žádostí a ustrnul milováním při zemských věcech minulých, i nemohú se oni po- zdvíhati k nebeským, neb všichni — od najmenšieho až do naj- 125 většieho — stojie po lakomství. Oh, člověku ť jest býti od Boha vybranému, aby lakomstvím poražen nebyl! Tak jest ďábel náramně pilen to u v lidi uvésti, poněvadž jest to chtěl v samého Boha K 416a1 uvésti, pokusil se o to: prý, »všecka tato královstvie tobě dám, budeš-li mi se klaněti«. I protož lidé, ulnuvše v zboží a v zem- 130 ských věcech, nemohú oněch nebeských žádati ani po nich srdečně potúžiti, než dopuštěnie božieho a jednáním dáblovým teď jedne stojic po těch zevnitřních svátostech, teď pokropiti se, vyn. PONU — mysl, vůli C — 112 měli] vyn. (!) C — pozdviženau (+ od zemskejch věcí C) NCU — 113 [k nebeským věcem] vyn. PONTU — 114 túžebností] taužením T — ta TN — 115 tam milují] vyn. T — žádají] myslí U — 116 činí] v nich působí NT — viera] změněno později nešetrně v láska K — milost] milování T — 117 nežli] jako NT — zde] na této zemi, zde v světě T — i] ani CT, vyn. N — ale] než T — kdyby T, aby NC — 117—118 rád ... byl] mnohý by se našel, že by zde věčně chtěl zůstávati T — 118 věčně živ C — jediné to] jediné T — takoví lidé T — 119 neokúšejí P — kteréhož C — zde] vyn. T — 120 to] vyn. T — 121 bóhdá] vyn. P, když jim to dá milej Bůh C, dá Pán Bůh TN — potom na věky T — 122 přilnul N — 123 minulých] pomíjejících N, tělesných a pominutedlných T — pozdvihovati NT, pozdvihnauti CU — 124 nebes- kým věcem T — najmenšieho až do najvětšieho] nejvyššího až (vyn. U) do nejnižšího (nejmenšího U) CU — 125 stojie po] pilni sau T, stojí a pilni sau N — Ach TNU, Och, jistě C — 126 aby v těchto nynějších časích T — poražen a osedláno (ps. oſedlam!) T — 127—128 poněvadž ... uvésti] vyn. (!) U — 127 «to chtěl v chtěl v to K — 128 prý] řka T — dám, ač padna C — 129 budeš-li] budeš C, budeš-li chtíti T — ulnuvše) ustrnuvše T, přilnuvše N — 130 nebeských věcí U — ani] a U — 131 potúžiti] žádati, túžiti P — z vyn. K — dábelským C — teď] ten ť (!) U — teď jedne] toliko NT — 132 těchto T — zevnitřních věcech neb zevnitř- ních U — teď aby, přijda do kostela T — pokropili T — 133 políbili T
Strana 892
892 145 políbiti, na paut jíti, u mše pobyti, zpoviedati se, ba také i tělo božie přijímati; ale aby byla k tomu zpuosoba, kteráž má z pod- 135 staty býti modlenie v vrauciem duchu, pláč srdečný na hřiechy své i na cizie? Než, jakož sem řekl, těch svátostí hledie zevnitř- ních a mnie, že tudy přídú do nebes, že u mše bývá a na kázaní a teď že na čas posmrká a pomlaští u Veliký pátek, a potom zase, ješto za to za vše nadějí se odplaty! A když toho naj- 140 pilnějšic potřeba bude, uzříš, ano ť nikdiež nic, než [že se mniši a jiní papeženci, po ryňcích chodíce, hýbí, mrskají] u ještě strach K 416a2 pomsty hrozné! Nenie té túžebnosti srdečné po nebeských věcech; byť byla, jinak by se lidé měli při zemských věcech, méně ť by) bylo toho těkánie, fre«sovánie, lopotkování). Ale nahlédni ve všichen zákon, co toho nalezneš, kterak sau světí velmi taužili po té slávě nebeské! Svatý David řiekal: »Milý Pane, má duše žádá býti v tvých sieních«. A svatý Pavel: »Žádám rozděliti se a býti s Kristem«. A to ť jest obětovati hrdličky a holaubky, pozdvíhati často své mysli zhuoru k nebeským — šli T — mše svaté N — pobyli T, pobyti, pomlaštěti N — zpovídali T také ještě C — 134 boží a krev předrahau C — přijímali T — byla] při- staupila T — spůsobilost N, spůsobnost ta T — má právě C — 135 modlení pravé C — v vyn. NU — vraucím duchem NU — 136 nežl Toho nic, než C, Nic toho se nenajde, než T — řekl, že T — toliko zevnitřních T — 137 domnívají se T — nebe NCT — že u] že teď u C, když u T — bývá vyn. T, bývají NC — kázaní potrvají tu hodinku nebo dvě T — 138 čas chvilku T — posmrkají NC — 139 zase] zase v též hříchy N, zase se v hříchy a v nepravosti navracují, třebas v mnohem horší a větší nežli prvé C — ješto . . . za vše] v rozpustilosti se navrátí, a předce za ty své služby T — naděje K — 140 bude] nastane T — nic není TC — 140—141 [že se . . . mrskajíj jen v K, pozd. přípisek — 141 ještě] vyn. U — 142 z věčné a hrozné pomsty U — té při vás, milí křesťané, žádné T — túžeb nosti srdečné] služebnosti (!) srdečné túžebnosti U — 143 jinak . . . věcech] vyn. U — by se lidé] byšte se T — zemskejch, brž i minulých časnejch C — «by vyn. K — 144 frejovánie K — lopotu K — 145 Ale, prosím T — nahlédněme N — všichen změněno později v e všechen K; všecken NCTU — nejdeš a nalezneš C, nalezneme N — 146 svatí boží volení T — velmi] vyn. U — slávě] vlasti T, radosti N, slávě a radosti C — říkával NCT — Ó milej C — 147 duše velice C — staních anebo síních C — Pavel též N, Pavel říkával C — 148 rozděliti se] rozdělen býti s tělem CTU, rozděliti se s tělem N — Kristem Pánem«. Svatý Eliáš, prorok boží, říkal: » Dosti ť jest, Pane, vezmi duši mau, neboť nejsem lepší nežli otcové moji« T — 149 pozdvihovati CNT — často své mysli» se 146 Ž. 84, 3 — 147 Filip. 1, 23 —
892 145 políbiti, na paut jíti, u mše pobyti, zpoviedati se, ba také i tělo božie přijímati; ale aby byla k tomu zpuosoba, kteráž má z pod- 135 staty býti modlenie v vrauciem duchu, pláč srdečný na hřiechy své i na cizie? Než, jakož sem řekl, těch svátostí hledie zevnitř- ních a mnie, že tudy přídú do nebes, že u mše bývá a na kázaní a teď že na čas posmrká a pomlaští u Veliký pátek, a potom zase, ješto za to za vše nadějí se odplaty! A když toho naj- 140 pilnějšic potřeba bude, uzříš, ano ť nikdiež nic, než [že se mniši a jiní papeženci, po ryňcích chodíce, hýbí, mrskají] u ještě strach K 416a2 pomsty hrozné! Nenie té túžebnosti srdečné po nebeských věcech; byť byla, jinak by se lidé měli při zemských věcech, méně ť by) bylo toho těkánie, fre«sovánie, lopotkování). Ale nahlédni ve všichen zákon, co toho nalezneš, kterak sau světí velmi taužili po té slávě nebeské! Svatý David řiekal: »Milý Pane, má duše žádá býti v tvých sieních«. A svatý Pavel: »Žádám rozděliti se a býti s Kristem«. A to ť jest obětovati hrdličky a holaubky, pozdvíhati často své mysli zhuoru k nebeským — šli T — mše svaté N — pobyli T, pobyti, pomlaštěti N — zpovídali T také ještě C — 134 boží a krev předrahau C — přijímali T — byla] při- staupila T — spůsobilost N, spůsobnost ta T — má právě C — 135 modlení pravé C — v vyn. NU — vraucím duchem NU — 136 nežl Toho nic, než C, Nic toho se nenajde, než T — řekl, že T — toliko zevnitřních T — 137 domnívají se T — nebe NCT — že u] že teď u C, když u T — bývá vyn. T, bývají NC — kázaní potrvají tu hodinku nebo dvě T — 138 čas chvilku T — posmrkají NC — 139 zase] zase v též hříchy N, zase se v hříchy a v nepravosti navracují, třebas v mnohem horší a větší nežli prvé C — ješto . . . za vše] v rozpustilosti se navrátí, a předce za ty své služby T — naděje K — 140 bude] nastane T — nic není TC — 140—141 [že se . . . mrskajíj jen v K, pozd. přípisek — 141 ještě] vyn. U — 142 z věčné a hrozné pomsty U — té při vás, milí křesťané, žádné T — túžeb nosti srdečné] služebnosti (!) srdečné túžebnosti U — 143 jinak . . . věcech] vyn. U — by se lidé] byšte se T — zemskejch, brž i minulých časnejch C — «by vyn. K — 144 frejovánie K — lopotu K — 145 Ale, prosím T — nahlédněme N — všichen změněno později v e všechen K; všecken NCTU — nejdeš a nalezneš C, nalezneme N — 146 svatí boží volení T — velmi] vyn. U — slávě] vlasti T, radosti N, slávě a radosti C — říkával NCT — Ó milej C — 147 duše velice C — staních anebo síních C — Pavel též N, Pavel říkával C — 148 rozděliti se] rozdělen býti s tělem CTU, rozděliti se s tělem N — Kristem Pánem«. Svatý Eliáš, prorok boží, říkal: » Dosti ť jest, Pane, vezmi duši mau, neboť nejsem lepší nežli otcové moji« T — 149 pozdvihovati CNT — často své mysli» se 146 Ž. 84, 3 — 147 Filip. 1, 23 —
Strana 893
893 150 věcem. Ale tento lid, přijda do kostela, nic toho nemá, než vlažně, tesklivě, ano modlitby prokysalé, nechutné, ano se nechce; ješto takovému die Pán Broh skrze svatého Jana: »Viem skutky tvé, že ani jsi studený ani horký, ale vlažný. Já ť tě počnu vymietati z mých úst!« (To ť jest, že lidé jsú vlažni při božských věcech.) 155» A, prý, pravíš, že jsi bohatý a že máš u všeho hojně«. (To ti K 416b lidé, když ty svátosti vedau a ty poklony zevnitřnie [činí], mnějí, že mnoho dobrého mají a na to zpolehnú.) »A, prý, že ničehuož nepotřebuješ), a, prý, nevieš, že ty jsi chudý, biedný, miserný, slepý a nahý. Protož ť radím, kup sobě ode mne zlato čisté, hořície, 160 zkušené sedmkrát!« (To miení zlato, lásku a «milost horlivú k Bohu).) »Prý, aby bohat byl a odiel se v bielé raucho.« To ť by bylo zlato čisté, aby člověk odtrhl žádost a milost od zem- ských věcí a obrátil «ji k nebeským. Nebo, ktož jest koli pilnější zemských věcí než nebeských, každý jest na cestě zatracenie, 165 a po tom poznáš, člověče, miluješ-li nebeské věci či zemské. Tak mluví doktor de Cassia: »Když by duom tělesný shořal, bylo-li by tu co tesknosti, fresovánie a pláče i žalosti? Ale že duom v tvé duši vypálen žádostí lakomú, cizoložnú [neb] smilnú neb pyšnú neb hněvem neb závistí, kéž tu u tesklíme?« Nic, i drobte! Baba, K 413b často myslí svú K — nebeským věcem] nebeskému trůnu N — 151 mo- dlitby ... ano se] se modliti, dobrého přemyšlovati T — 152 takovému každému T — praví T — Viem] Znám N, Vím ť já a znám ť já C — 153 že vyn. U — studený ani horký] chutně horkej ani chutně studenej C — ale že si C — Já . .. počnu] počnu-li tě C — 154 úst, to jest s (!) církve mé, z království mého N — To ť jest, že] Nebo N — velmi vlažni N — božských] božích službách a duchovních T — věcech a při skutcích dobrejch C — 155 A] A dál dokládá N — prý] dí Pán Bůh T — hojně] v hojnosti T — To sau T — ti] vyn. NOU — 156 ty] vyn. NTU — [činí] jen v K, pozd. pří- pisek — domnívají se (+ nebožátka T) NCT — 157 že již C — mají nashromážděného T — zpolehnú] se jako ubezpečí N, i spolehnau T, zpo- léhají U — prý) dokládá T — že] vyn. C — 158 nepotřebuji K — a] zdaliž N — prý] dí T — ty] vyn. U — miserný vyn. T — 159 ť] tobě T — zlata čistého, hořícího, skušeného NT — 160 sedmkrát] vyn. N — To ... lásku] Skrze zlato rozumí se láska T — 160—161 «milost . .. k Bohu horlivost K — 160 horlivá T — 161 Prý] A praví dále T — odiel se] odín byl T — rauchem bílým U — raucho nepoškvrněné T — 162 odtrhoval C — žádost svau N — 163 «ji se KC — jest] vyn. N — pilnějí PN — 164 věcí hledá N — než nebeských] hledí U — každý takový T, ten každý člověk N — 166 Když by ti T — 167 tvéj té U — 168 vypálen jest C — [neb] vyn. PONTU — 169 hněvem neb závistí závistivau, hněvivau T, hněvivau neb závistivau 152 nn. Podle Zj. 3, 15—18.
893 150 věcem. Ale tento lid, přijda do kostela, nic toho nemá, než vlažně, tesklivě, ano modlitby prokysalé, nechutné, ano se nechce; ješto takovému die Pán Broh skrze svatého Jana: »Viem skutky tvé, že ani jsi studený ani horký, ale vlažný. Já ť tě počnu vymietati z mých úst!« (To ť jest, že lidé jsú vlažni při božských věcech.) 155» A, prý, pravíš, že jsi bohatý a že máš u všeho hojně«. (To ti K 416b lidé, když ty svátosti vedau a ty poklony zevnitřnie [činí], mnějí, že mnoho dobrého mají a na to zpolehnú.) »A, prý, že ničehuož nepotřebuješ), a, prý, nevieš, že ty jsi chudý, biedný, miserný, slepý a nahý. Protož ť radím, kup sobě ode mne zlato čisté, hořície, 160 zkušené sedmkrát!« (To miení zlato, lásku a «milost horlivú k Bohu).) »Prý, aby bohat byl a odiel se v bielé raucho.« To ť by bylo zlato čisté, aby člověk odtrhl žádost a milost od zem- ských věcí a obrátil «ji k nebeským. Nebo, ktož jest koli pilnější zemských věcí než nebeských, každý jest na cestě zatracenie, 165 a po tom poznáš, člověče, miluješ-li nebeské věci či zemské. Tak mluví doktor de Cassia: »Když by duom tělesný shořal, bylo-li by tu co tesknosti, fresovánie a pláče i žalosti? Ale že duom v tvé duši vypálen žádostí lakomú, cizoložnú [neb] smilnú neb pyšnú neb hněvem neb závistí, kéž tu u tesklíme?« Nic, i drobte! Baba, K 413b často myslí svú K — nebeským věcem] nebeskému trůnu N — 151 mo- dlitby ... ano se] se modliti, dobrého přemyšlovati T — 152 takovému každému T — praví T — Viem] Znám N, Vím ť já a znám ť já C — 153 že vyn. U — studený ani horký] chutně horkej ani chutně studenej C — ale že si C — Já . .. počnu] počnu-li tě C — 154 úst, to jest s (!) církve mé, z království mého N — To ť jest, že] Nebo N — velmi vlažni N — božských] božích službách a duchovních T — věcech a při skutcích dobrejch C — 155 A] A dál dokládá N — prý] dí Pán Bůh T — hojně] v hojnosti T — To sau T — ti] vyn. NOU — 156 ty] vyn. NTU — [činí] jen v K, pozd. pří- pisek — domnívají se (+ nebožátka T) NCT — 157 že již C — mají nashromážděného T — zpolehnú] se jako ubezpečí N, i spolehnau T, zpo- léhají U — prý) dokládá T — že] vyn. C — 158 nepotřebuji K — a] zdaliž N — prý] dí T — ty] vyn. U — miserný vyn. T — 159 ť] tobě T — zlata čistého, hořícího, skušeného NT — 160 sedmkrát] vyn. N — To ... lásku] Skrze zlato rozumí se láska T — 160—161 «milost . .. k Bohu horlivost K — 160 horlivá T — 161 Prý] A praví dále T — odiel se] odín byl T — rauchem bílým U — raucho nepoškvrněné T — 162 odtrhoval C — žádost svau N — 163 «ji se KC — jest] vyn. N — pilnějí PN — 164 věcí hledá N — než nebeských] hledí U — každý takový T, ten každý člověk N — 166 Když by ti T — 167 tvéj té U — 168 vypálen jest C — [neb] vyn. PONTU — 169 hněvem neb závistí závistivau, hněvivau T, hněvivau neb závistivau 152 nn. Podle Zj. 3, 15—18.
Strana 894
894 170 ztratieci milost boží, nic se nepostará ani popláče ani sobě postýště ani steskne; ale by ť ztratila krávu neb svini neb blány , uzřel by, zslinila ť by! Die dále čtenie svaté: »A aj, bieše člověk v Jeruzalemě, jemuž jméno Simeon«. I co jest to, že jej tuto evangelista jmenuje člo- 175 věkem, a ne prostě Simeonem, ale přidává »člověk« Simeon? Toto jest: nebo řiedký jest člověk, aby člověcky živ byl; ač bude člověk vedlé těla, ale bude hovado vedlé duše, když jest hovadně živ. Jako člověk pyšný: jest vedlé těla člověk, a vedlé duše bývá lev, zvieře pyšné. Jiný opět bude člověk, a vedlé duše bude 180 kozel smilný a smrdutý. A tak dále, že nesnadně nalezneš, aby byl [pravý] člověk člověk, ale člověk lev, člověk kozel; a tak o jiných. Neb ť jest divu býti, aby byl nalezen člověk vedlé těla i vedlé duše. A protož tuto die: »Aj, li člověk«. A kdež koli to K 417a1 slovce »aj« jest položeno, vždy se nětco divného okazuje. CU — kéž tu] kéž tu pláčeme, kéž tu PU — kéž tu tesklíme ... drobte) Tu nepláčeme nic, drobte netesklíme T — tesklíme] pláčeme, tesklíme, naříkáme N — i drobte] kusa C — i] vyn. N — Baba] Ba C — 170 ztratě C — boží] vyn. C — 170—171 se nepostará ... steskne] sobě nepostejská aniž se co rmautí ani pláče T, se nepostaráme ani sobě co postejštěme ani popláčeme ani steskneme C — 170 postýskne N — 171 ani steskne] vyn. N — ale byť] než teď kdyby baba C, ale kdyby TN — (neb blány vyn. K, aneb (!) C — 171—172 uzřel by, zslinila ť by tu ť by rukama lomila, na svý narození by naříkala, čímž se patrně ukazuje, že jest na cestě zatra- cení T — 172 zslinila ť by tesklila li by K, jak ť by slinila N, jak by slintala C, slinila ť by U — 173 Die dále] Dále dokládá T — ej ČNTU — byl PONT — člověk, přebývaje T — 174 jméno bylo C — to] toho za příčinu T, to nového N — tuto] teď T — 175 sprosta NT — ale přidává ... Simeon] vyn. U — 176 Toto jest naučení v tom zavříno T — nebo] že (nebo N) velmi TN — jest se nachází T — člověcky] lidsky NT, člověcky anebo lidsky C — ač však N — 176—178 ač bude ... hovadně živ] vyn. U — 177 člověkem T — podlé T — ale bude] ale T — 178 těla člověk] spůsoby tělesné člověkem T, těla U — a] ale NT — podlé T — 179 zvíře, hovado N — bude] smilnej, vedlé těla sa T — člověk] člověk vedlé těla U — a] ale T — bude] vyn. T — 180 smilný a] vyn. T — že] nebo T — najdeš U — 181 [pravý jen v K, pozd. přípisek — člověk člověk] vedlé těla i duše člověk, a tak člověk člověk N, člověk člověkem T — ale] než spíš nalezneš N — člověk lev vyn. U — 182 o jiných ... aby byl] pravím, div jest veliký, když bývá T — 182—183 Neb ť ... duše] vyn. N — 183 die] praví T — Ej C — A) A protož U — 184 slovíčko NT — aj] vyn. T, ej CU — jest položeno] se nachází v zákoně Páně T, jest poznamenané N — se] vyn. PU, se tu T, jest (!) C — předivného T — 173 Luk. 2, 25 —
894 170 ztratieci milost boží, nic se nepostará ani popláče ani sobě postýště ani steskne; ale by ť ztratila krávu neb svini neb blány , uzřel by, zslinila ť by! Die dále čtenie svaté: »A aj, bieše člověk v Jeruzalemě, jemuž jméno Simeon«. I co jest to, že jej tuto evangelista jmenuje člo- 175 věkem, a ne prostě Simeonem, ale přidává »člověk« Simeon? Toto jest: nebo řiedký jest člověk, aby člověcky živ byl; ač bude člověk vedlé těla, ale bude hovado vedlé duše, když jest hovadně živ. Jako člověk pyšný: jest vedlé těla člověk, a vedlé duše bývá lev, zvieře pyšné. Jiný opět bude člověk, a vedlé duše bude 180 kozel smilný a smrdutý. A tak dále, že nesnadně nalezneš, aby byl [pravý] člověk člověk, ale člověk lev, člověk kozel; a tak o jiných. Neb ť jest divu býti, aby byl nalezen člověk vedlé těla i vedlé duše. A protož tuto die: »Aj, li člověk«. A kdež koli to K 417a1 slovce »aj« jest položeno, vždy se nětco divného okazuje. CU — kéž tu] kéž tu pláčeme, kéž tu PU — kéž tu tesklíme ... drobte) Tu nepláčeme nic, drobte netesklíme T — tesklíme] pláčeme, tesklíme, naříkáme N — i drobte] kusa C — i] vyn. N — Baba] Ba C — 170 ztratě C — boží] vyn. C — 170—171 se nepostará ... steskne] sobě nepostejská aniž se co rmautí ani pláče T, se nepostaráme ani sobě co postejštěme ani popláčeme ani steskneme C — 170 postýskne N — 171 ani steskne] vyn. N — ale byť] než teď kdyby baba C, ale kdyby TN — (neb blány vyn. K, aneb (!) C — 171—172 uzřel by, zslinila ť by tu ť by rukama lomila, na svý narození by naříkala, čímž se patrně ukazuje, že jest na cestě zatra- cení T — 172 zslinila ť by tesklila li by K, jak ť by slinila N, jak by slintala C, slinila ť by U — 173 Die dále] Dále dokládá T — ej ČNTU — byl PONT — člověk, přebývaje T — 174 jméno bylo C — to] toho za příčinu T, to nového N — tuto] teď T — 175 sprosta NT — ale přidává ... Simeon] vyn. U — 176 Toto jest naučení v tom zavříno T — nebo] že (nebo N) velmi TN — jest se nachází T — člověcky] lidsky NT, člověcky anebo lidsky C — ač však N — 176—178 ač bude ... hovadně živ] vyn. U — 177 člověkem T — podlé T — ale bude] ale T — 178 těla člověk] spůsoby tělesné člověkem T, těla U — a] ale NT — podlé T — 179 zvíře, hovado N — bude] smilnej, vedlé těla sa T — člověk] člověk vedlé těla U — a] ale T — bude] vyn. T — 180 smilný a] vyn. T — že] nebo T — najdeš U — 181 [pravý jen v K, pozd. přípisek — člověk člověk] vedlé těla i duše člověk, a tak člověk člověk N, člověk člověkem T — ale] než spíš nalezneš N — člověk lev vyn. U — 182 o jiných ... aby byl] pravím, div jest veliký, když bývá T — 182—183 Neb ť ... duše] vyn. N — 183 die] praví T — Ej C — A) A protož U — 184 slovíčko NT — aj] vyn. T, ej CU — jest položeno] se nachází v zákoně Páně T, jest poznamenané N — se] vyn. PU, se tu T, jest (!) C — předivného T — 173 Luk. 2, 25 —
Strana 895
895 A die, že byl v Jeruzalemě. Jeruzalem se vykládá »viděnie pokoje«. I protož, jakož tento Simeon sšel se jest «pojednau) s Pánem Ježíšem v chrámě a kochal se obieraje se s ním, tak také, kto se chce sjíti s Pánem Ježíšem, hlediž, aby v Jeruza- lemě obýval, aby pokoj měl s svým milým Bohem. Nebo to věz, 90 nebudeš-li zde s ním mieti pokoje, na věky s ním nebudeš; a toto věz, že ť Bohem nesejde, nesejde-li ť tebau! I die tu dále čtenie svaté, že tento Simeon očekáváše utěšenie izrahelského; [nedie svého, ale israhelského], totiž jako všech vuobec. Naučiž se tomu, aby vždy obecnie dobré předkládal před 195 své a viece hleděl obecného dobrého než svého, chceš-li spasen býti, a pro obecné dobré — bylo-li by potřebie — všeho svého povážil, i hrdla nasadil. Jest-li to do vás? Mnoho-li těch křesťanuov K 417a2 najdeš, mnoho-li těch úředníkuov, aby tak pilni byli obecného dobrého? Každý sobě hledí, a obci děj se jakž děj! Die dále čtenie: »A ten (totiž Simeon) přišel v Duchu svatém 185 200 186 Simeon, obývaje v Jeruzalemě T — sešel TN — «pojednau? vyn. K, podjednú (!) P — 187 se Pánem PCU — 187—188 v chrámě ... Ježíšem] vyn. (!) N — 187 kochal se obieraje se] vzav ho na lokty své, kochání své měl T — 188 také, kto] nápodobně, kdo koliv T — se Pánem PC — hlediž] hlediž i ty se o to postarati N, přičiň se se vší snažností k tomu T — 189 přebýval T — aby] a P — věz] zajisté věz C, věděti máš T — 190 zde na světě T, zde před svau smrtí N — pokoje, že N — nebudeš spokojen NT — 190—191 a toto věz, že ť] ale N, a Pánem T — 191 Bohem nic N, Bohem t v tom T — samým tebau N, tebau a tvau nedbánlivostí T — 192 praví T — očekával PONTU — potěšení TN — 193 [nedie . . . israhelského] vyn. PONTU — 193—194 jako . . . vuobec] všeho vůbec lidu židovského vysvobození N — 194 se] se ty také T, ty se N — 196 pro obecné . . . všeho svého] vyn. C — obecné] to obecné, bylo-li by U — bylo-li by] toho U — bylo-li by potřebie] jestliže by toho potřeba ukazovala T, byla-li by toho potřeba N — 196—197 svého povážil, i hrdla] statku i hrdla se opovážil a T — 197 povážil] se opovážil N, a vážil C — to] toho P — vás? Ha! N, vás? Medle C — těch] takových T, by takových N — 198 najdeš] našel N, je v této české zemi a jich se najde T — těch] vyn. NC — 199 dobrého, jakož sem tuto oznámil T — Ba, každý N, Každej nyníčko jen C — sobě] k sobě NC, svého T — obci pak C — obci děj se jakž děj] obecné třebas oheň spálil! Běda nám (ps. ma!) s naším křesťanstvím! T, obci děj se jak děj, když jest toliko jeho v celosti! N — 200 svaté čtení TON — totiž] týž T — 201 Naučiž se tomu a] vyn. 185 Srovnej na př. sv. Bernarda (ML sv. 183 c. 90): Est enim Jeru- salem visio pacis; podobně u Řehoře Velikého (ML sv. 79 c. 597) čteme: Jerusalem, quae visio pacis interpretatur. — 200 Luk. 2, 27 —
895 A die, že byl v Jeruzalemě. Jeruzalem se vykládá »viděnie pokoje«. I protož, jakož tento Simeon sšel se jest «pojednau) s Pánem Ježíšem v chrámě a kochal se obieraje se s ním, tak také, kto se chce sjíti s Pánem Ježíšem, hlediž, aby v Jeruza- lemě obýval, aby pokoj měl s svým milým Bohem. Nebo to věz, 90 nebudeš-li zde s ním mieti pokoje, na věky s ním nebudeš; a toto věz, že ť Bohem nesejde, nesejde-li ť tebau! I die tu dále čtenie svaté, že tento Simeon očekáváše utěšenie izrahelského; [nedie svého, ale israhelského], totiž jako všech vuobec. Naučiž se tomu, aby vždy obecnie dobré předkládal před 195 své a viece hleděl obecného dobrého než svého, chceš-li spasen býti, a pro obecné dobré — bylo-li by potřebie — všeho svého povážil, i hrdla nasadil. Jest-li to do vás? Mnoho-li těch křesťanuov K 417a2 najdeš, mnoho-li těch úředníkuov, aby tak pilni byli obecného dobrého? Každý sobě hledí, a obci děj se jakž děj! Die dále čtenie: »A ten (totiž Simeon) přišel v Duchu svatém 185 200 186 Simeon, obývaje v Jeruzalemě T — sešel TN — «pojednau? vyn. K, podjednú (!) P — 187 se Pánem PCU — 187—188 v chrámě ... Ježíšem] vyn. (!) N — 187 kochal se obieraje se] vzav ho na lokty své, kochání své měl T — 188 také, kto] nápodobně, kdo koliv T — se Pánem PC — hlediž] hlediž i ty se o to postarati N, přičiň se se vší snažností k tomu T — 189 přebýval T — aby] a P — věz] zajisté věz C, věděti máš T — 190 zde na světě T, zde před svau smrtí N — pokoje, že N — nebudeš spokojen NT — 190—191 a toto věz, že ť] ale N, a Pánem T — 191 Bohem nic N, Bohem t v tom T — samým tebau N, tebau a tvau nedbánlivostí T — 192 praví T — očekával PONTU — potěšení TN — 193 [nedie . . . israhelského] vyn. PONTU — 193—194 jako . . . vuobec] všeho vůbec lidu židovského vysvobození N — 194 se] se ty také T, ty se N — 196 pro obecné . . . všeho svého] vyn. C — obecné] to obecné, bylo-li by U — bylo-li by] toho U — bylo-li by potřebie] jestliže by toho potřeba ukazovala T, byla-li by toho potřeba N — 196—197 svého povážil, i hrdla] statku i hrdla se opovážil a T — 197 povážil] se opovážil N, a vážil C — to] toho P — vás? Ha! N, vás? Medle C — těch] takových T, by takových N — 198 najdeš] našel N, je v této české zemi a jich se najde T — těch] vyn. NC — 199 dobrého, jakož sem tuto oznámil T — Ba, každý N, Každej nyníčko jen C — sobě] k sobě NC, svého T — obci pak C — obci děj se jakž děj] obecné třebas oheň spálil! Běda nám (ps. ma!) s naším křesťanstvím! T, obci děj se jak děj, když jest toliko jeho v celosti! N — 200 svaté čtení TON — totiž] týž T — 201 Naučiž se tomu a] vyn. 185 Srovnej na př. sv. Bernarda (ML sv. 183 c. 90): Est enim Jeru- salem visio pacis; podobně u Řehoře Velikého (ML sv. 79 c. 597) čteme: Jerusalem, quae visio pacis interpretatur. — 200 Luk. 2, 27 —
Strana 896
896 do chrámu«. Naučiž se tomu a toto každý věz, že žádný, ktož nemá Ducha svatého a jde do kostela neb do chrámu, každý k svému zlému a k svému zatracení kráčie. V Duchu ť svatém jest šel Simeon do chrámu. Též ť, ktož koli přijímá kterú svátost, 205 nemaje Ducha svatého, takovému každému ta každá svátost obrátí se v jed a k jeho zlému a k věčné mauce. A poněvadž nad těmi mštěno bude, kteříž jdú do kosteluov a svátostí požívají bez Ducha svatého, co pak dieš stane se těmto, ješto jdú do kostela v duchu pyšném, hrdém, nadutém: Páni, panoše, měšťáci, ano 210 střevíce červené s špici, ano vlasy s vajci dělané, ano rukávi do země, ano věnci? u Též ženské pohoslavie, ano se povleče po K 417b1 ní sukně, rukávi, blány a hlava jako chomút veliká, ano perloví věnci, páteři, prsteny na rukau! A to ť oni vše vymluvie: »Ú, na T — 202 a jde] chodí T — chrámu božího TC — 203 kráčí aneb chodí C — 204 tento Simeon TC — do chrámu] vyn. C — též nápodobně T — kterau koliv N — 205 nemaje v své duši T — ta každá] taková U — 207 bude] býti má U kostela U — 208 bez Ducha svatého] vyn. CU — dieš] rozumíš T, vyn. N — těmto] těm T, s těmi N — kostelů C — 209 nadutém, zalíbe- ném C, nadutém, v hříchu smrtedlném T — Páni] vyn. U panoše] rytíři TN — měšťané (+ měšťky N) TON — 210 třevíce PU — střevíce . . . s špici, ano] šaty potvorné, premované T — červené, zpotvořené N — s špici] špice U — dělané] strojené T — 211 ano věnci) střevíce červené a s vočima a špicemi, raucho otevřené, pohanské, ďáblem vymyšlené T — věnci] věnce P, divný (divnejch C) kroj (krojův C) rukávův (vyn. C), zprořezované (zprořezování U, s prořezováním C) raucho otevřené, pohanské, dáblem vymyšlené NCU — též to NCTU — pohlavie] ps. poslawije (!) K, pohlaví vopičí TUC, bez studu pohlaví opičí N — 211—212 po ní za ní NT, po nich U — po ní sukně] paní sukně po ní s vocasem C — 212 sukně] ocas od sukně N — rukávi ... veliká, ano] na lokct a ďáblové se také (vyn. N) na něm vezau jako na nějakejch (vyn. N) saních čekajíce, skůro-li z hrdla duše vystaupí, aby se s ní také (vezli a C) šrotovali do horaucího pekla. Opět ano rukávi do země, ano věnce (věnci C), a hlava jako plužní kolečko anebo čapí hnízdo, ješto se dáblové tu hnízdí. Ano opět (vyn. C) NC, s vocasem na loket a dáblové se na něm vezau (vozí U) jako na saniech oče« kávajíci (-ká- vyn. T; čekajíce U) na (vyn. U) tu (vyn. U) duši (vyn. U), brzo (skůro U) -li (+ duše U) z hrdla vystaupí, aby se s ní také vezli a šrotovali do horaucího pekla. Opět rukávi do země, na hlavách (na hlavách] ano U) věnce, a hlava jako plužní kolečko anebo čapí hnízdo, ješto se dáblové tu hnízdí. Ano opět TU — 213 věnce U — páteři koráloví CT, kolároví (!) páteři na hrdle, na rukau N, páteře korálový U — persteny(!) T, prsteny korálový také U — rukau] prstech N — umí vymluviti C, pěkně vymluví a říkají T, vymluví, řkau N — Au N, Ú, prej C. I U — 214 to tak CTU — slušie] náleží (sluší na NCU) naši Milost nepostříhanau! Ach (Och C, Ó U), dáblovi (dábelští T) lidé, dáblem z horaucího pekla zmíždění
896 do chrámu«. Naučiž se tomu a toto každý věz, že žádný, ktož nemá Ducha svatého a jde do kostela neb do chrámu, každý k svému zlému a k svému zatracení kráčie. V Duchu ť svatém jest šel Simeon do chrámu. Též ť, ktož koli přijímá kterú svátost, 205 nemaje Ducha svatého, takovému každému ta každá svátost obrátí se v jed a k jeho zlému a k věčné mauce. A poněvadž nad těmi mštěno bude, kteříž jdú do kosteluov a svátostí požívají bez Ducha svatého, co pak dieš stane se těmto, ješto jdú do kostela v duchu pyšném, hrdém, nadutém: Páni, panoše, měšťáci, ano 210 střevíce červené s špici, ano vlasy s vajci dělané, ano rukávi do země, ano věnci? u Též ženské pohoslavie, ano se povleče po K 417b1 ní sukně, rukávi, blány a hlava jako chomút veliká, ano perloví věnci, páteři, prsteny na rukau! A to ť oni vše vymluvie: »Ú, na T — 202 a jde] chodí T — chrámu božího TC — 203 kráčí aneb chodí C — 204 tento Simeon TC — do chrámu] vyn. C — též nápodobně T — kterau koliv N — 205 nemaje v své duši T — ta každá] taková U — 207 bude] býti má U kostela U — 208 bez Ducha svatého] vyn. CU — dieš] rozumíš T, vyn. N — těmto] těm T, s těmi N — kostelů C — 209 nadutém, zalíbe- ném C, nadutém, v hříchu smrtedlném T — Páni] vyn. U panoše] rytíři TN — měšťané (+ měšťky N) TON — 210 třevíce PU — střevíce . . . s špici, ano] šaty potvorné, premované T — červené, zpotvořené N — s špici] špice U — dělané] strojené T — 211 ano věnci) střevíce červené a s vočima a špicemi, raucho otevřené, pohanské, ďáblem vymyšlené T — věnci] věnce P, divný (divnejch C) kroj (krojův C) rukávův (vyn. C), zprořezované (zprořezování U, s prořezováním C) raucho otevřené, pohanské, dáblem vymyšlené NCU — též to NCTU — pohlavie] ps. poslawije (!) K, pohlaví vopičí TUC, bez studu pohlaví opičí N — 211—212 po ní za ní NT, po nich U — po ní sukně] paní sukně po ní s vocasem C — 212 sukně] ocas od sukně N — rukávi ... veliká, ano] na lokct a ďáblové se také (vyn. N) na něm vezau jako na nějakejch (vyn. N) saních čekajíce, skůro-li z hrdla duše vystaupí, aby se s ní také (vezli a C) šrotovali do horaucího pekla. Opět ano rukávi do země, ano věnce (věnci C), a hlava jako plužní kolečko anebo čapí hnízdo, ješto se dáblové tu hnízdí. Ano opět (vyn. C) NC, s vocasem na loket a dáblové se na něm vezau (vozí U) jako na saniech oče« kávajíci (-ká- vyn. T; čekajíce U) na (vyn. U) tu (vyn. U) duši (vyn. U), brzo (skůro U) -li (+ duše U) z hrdla vystaupí, aby se s ní také vezli a šrotovali do horaucího pekla. Opět rukávi do země, na hlavách (na hlavách] ano U) věnce, a hlava jako plužní kolečko anebo čapí hnízdo, ješto se dáblové tu hnízdí. Ano opět TU — 213 věnce U — páteři koráloví CT, kolároví (!) páteři na hrdle, na rukau N, páteře korálový U — persteny(!) T, prsteny korálový také U — rukau] prstech N — umí vymluviti C, pěkně vymluví a říkají T, vymluví, řkau N — Au N, Ú, prej C. I U — 214 to tak CTU — slušie] náleží (sluší na NCU) naši Milost nepostříhanau! Ach (Och C, Ó U), dáblovi (dábelští T) lidé, dáblem z horaucího pekla zmíždění
Strana 897
897 nás to slušie! A co to škodí panně věnec?«, — že ť oni každý 215 hřiech vymluvie! Ba, kto vás na to navede, abyšte asa v kostele [té dábelské, zlořečené] pýchy nechali? A Pán Buoh praví, že nad každým bude mstíti, kto kráčie do jeho domu pyšně! A, ne- božátka, kterak vy hanebně o duše přijdete, [to zvíte]! Dajž nám milý Buoh na to se napraviti, abychom mohli toho drahého 220 Ducha svatého nabyti a vedlé jeho zprávy své spasenie jednati, milosti nabyti a věčné radosti dojíti! Amen. (oslepení T, zmámení N), ješto (a ještě t C, vyn. UN) říkáte (dějí C, vyn. NU) TONU — co] co j' P — prý škodí N — věnec nositi T — takže ť NCU — 214—215 že f . . . vymluvie] tak ť vy umíte každej hřích vymlu- viti T — 215 kdo vás, kdo NTC — aspoň T, asi CU — 216 [té ... zlořečené v Kaž pozd. přípisek, vyn. P, té zlořečené a praklaté (!) dáblové T, té ďáblovy (ďáblové N) CNU — 216—218 A Pán ... nebožátka] A div (+ veliký N) jest (vyn. U), že Pán Bůh všemohaucí (vyn. NCU) z gruntův těch (vyn. CU) kostelův s vámi (+ pro tu pejchu N) nevyvrátí a hrom vás (vyn. CU, na vás N) (+ v té pejše T) nestluče (nebije N) a nespálí. Ach, nebožátka pyšná a hrdá, nadutá TNCU — 218 hanebně a nenadále TNCU — duše své TNCU — [to zvíte] v K až pozd. přípisek, vyn. P, Však (+ slejcháte, že T) Pán Bůh praví skrze Ozé (Ozea N, Ozeáše CU) proroka (+ svého T) řka (že CU): »Budu ť já mstíti nad každým, kdož kolivěk kráčí do domu mého pyšně«. Pak rciž (řekneš T): »Co to škodí, v zlatém (v zlatém] panně, též i jinému pyšně a v U) čepci (+ per- lovém anebo u věnci C) jíti do kostela?« Ty (To NU, vyn. C) zvíš (+ to potom dobře T) na smrti NCTU — 219 Buoh] drahý Pane Bože T napraviti] před smrtí napraviti a svaté a hodné pokání činiti T — 220 jednati] zjednati P, korati T — 221 zde nabyti T — a věčné radosti spasení věčného U, a potom věčně radosti T — dojíti, do kteréž nám račiž dopomoci Bůh Otec svau milostí, Bůh Syn svau maudrostí, Bůh Duch svatý svau štědrostí, jeden Pán Bůh v Trojici svatý a na věky chvály a poklony hodný a požehnaný T — Amen] vyn. C — 216 Podle Oz. 9. 15? — Rokycanova Postilla. 57
897 nás to slušie! A co to škodí panně věnec?«, — že ť oni každý 215 hřiech vymluvie! Ba, kto vás na to navede, abyšte asa v kostele [té dábelské, zlořečené] pýchy nechali? A Pán Buoh praví, že nad každým bude mstíti, kto kráčie do jeho domu pyšně! A, ne- božátka, kterak vy hanebně o duše přijdete, [to zvíte]! Dajž nám milý Buoh na to se napraviti, abychom mohli toho drahého 220 Ducha svatého nabyti a vedlé jeho zprávy své spasenie jednati, milosti nabyti a věčné radosti dojíti! Amen. (oslepení T, zmámení N), ješto (a ještě t C, vyn. UN) říkáte (dějí C, vyn. NU) TONU — co] co j' P — prý škodí N — věnec nositi T — takže ť NCU — 214—215 že f . . . vymluvie] tak ť vy umíte každej hřích vymlu- viti T — 215 kdo vás, kdo NTC — aspoň T, asi CU — 216 [té ... zlořečené v Kaž pozd. přípisek, vyn. P, té zlořečené a praklaté (!) dáblové T, té ďáblovy (ďáblové N) CNU — 216—218 A Pán ... nebožátka] A div (+ veliký N) jest (vyn. U), že Pán Bůh všemohaucí (vyn. NCU) z gruntův těch (vyn. CU) kostelův s vámi (+ pro tu pejchu N) nevyvrátí a hrom vás (vyn. CU, na vás N) (+ v té pejše T) nestluče (nebije N) a nespálí. Ach, nebožátka pyšná a hrdá, nadutá TNCU — 218 hanebně a nenadále TNCU — duše své TNCU — [to zvíte] v K až pozd. přípisek, vyn. P, Však (+ slejcháte, že T) Pán Bůh praví skrze Ozé (Ozea N, Ozeáše CU) proroka (+ svého T) řka (že CU): »Budu ť já mstíti nad každým, kdož kolivěk kráčí do domu mého pyšně«. Pak rciž (řekneš T): »Co to škodí, v zlatém (v zlatém] panně, též i jinému pyšně a v U) čepci (+ per- lovém anebo u věnci C) jíti do kostela?« Ty (To NU, vyn. C) zvíš (+ to potom dobře T) na smrti NCTU — 219 Buoh] drahý Pane Bože T napraviti] před smrtí napraviti a svaté a hodné pokání činiti T — 220 jednati] zjednati P, korati T — 221 zde nabyti T — a věčné radosti spasení věčného U, a potom věčně radosti T — dojíti, do kteréž nám račiž dopomoci Bůh Otec svau milostí, Bůh Syn svau maudrostí, Bůh Duch svatý svau štědrostí, jeden Pán Bůh v Trojici svatý a na věky chvály a poklony hodný a požehnaný T — Amen] vyn. C — 216 Podle Oz. 9. 15? — Rokycanova Postilla. 57
Strana 898
Strana 899
III. PŘÍDAVKY PŘIPOJOVANÉ K ROKY“ CANOVÉ POSTILLE. ☞
III. PŘÍDAVKY PŘIPOJOVANÉ K ROKY“ CANOVÉ POSTILLE. ☞
Strana 900
Strana 901
Povahy spasencuov a zatracencuov. Jest sedm znamení a povah zvláštních, po kterýchž člověk (B 614) muož porozuměti a poznati, bude-li spasen [a má-li čáku k krá- lovství nebeskému], a sedm jiných [povah a znamení těm odpor- 5 ných], bude-li [míti býti] zatracen. První povaha, Kmáš-li býti spasen, jest tato: dobrovolná chudoba, ješto člověk, moha více míti, i nedbá, nechá, aby [milého] Boha na se nerozhněval. Mohl by lichviti, i nechce; mohl by jinak lakomě nahma tati, nedbá toho. To ť jedno zna- 10 mení dobré [a jisté, že budeš spasen]. A zase, máš-li v pekle býti, to ť jest jedno znamení, ktož hmatá, dobývá, vydře, vylichví, [vyšantročí,] jakž jediné muože, [tělu svému povolí ve všem, což se mu líbí, všecky žádosti koná]; to ť zlé znamení [a peklo jisté]. Druhá povaha a znamení, máš-li spasen býti, jest tato: 15 jestliže moha hřešiti i nedbá aneb nechce; moha smilniti, zdrží se; Kmoha) jiné hříchy páchati, ki nechce�; a netoliko proto, 1 Povahy . . . zatracencuov] O sedmi povahách K, O sedmi pova- hách, po nichž poznáš, budeš-li spasen, a (nebo NU) zase (vyn. NU) za- tracen PNU, O sedmi znameních a povah ách (ách vyn.!) vzláštních spasencův a zatracencův R — 3 porozuměti a] vyn. PRNU — 3—4 [a má .. . nebeskému] vyn. KPRNU -. 4—5 povah . .. odporných] vyn. KPRU — těm odporných] vyn. N — 5 [míti býti] vyn. KPRNU — 6 Jedna, prvnie K — Kmáš ... spasen spasencuov B — 7 nechá nechce B, nechá proto N, vyn. U — 8 [milého] vyn. KPU, Pána RN — na se] vyn. KPRU — i] vyn. R — mohl by] vyn. R — 9 lakomě] vyn. U — nahmatati] nahmati (!) B, nahoniti N — «nedbá toho» našantročiti, jakož mnozí lidé činí, a nechce; mohl by sobě povoliti a tělu svému v jídle, v pití, v spání, v rúše drahém; moha toho dostati, opustí to, uskrovní sobě, ujme tělu dobrovolně B, nechá toho (vyn. K) KR — To jest N — 10 [a jisté . . . spasen] vyn. KPRNU — 11 hmatá] shání N — vydře, jakž jedno muož PN, vydříti, jakž jediné můž R — lichví K, vylichviti R — 12 [vyšantročí] vyn. KPRNU — jakž ... muože] vyn. PR, v kaupi pře- sáhne N — 12—13 [tělu . . . koná] vyn. KPRNU — 13 to jest N — [a peklo jisté] vyn. KPNU, jest R - 14 Druhé KPRU — povaha a] vyn. KPRU — a znamení] vyn. N — toto KPRU— 15 aneb] a PR, utíká N, vyn. U — 15—16 moha smilniti ... i nechce) vyn. U — 16 «moha aneb B — «i nechce) vyn. B
Povahy spasencuov a zatracencuov. Jest sedm znamení a povah zvláštních, po kterýchž člověk (B 614) muož porozuměti a poznati, bude-li spasen [a má-li čáku k krá- lovství nebeskému], a sedm jiných [povah a znamení těm odpor- 5 ných], bude-li [míti býti] zatracen. První povaha, Kmáš-li býti spasen, jest tato: dobrovolná chudoba, ješto člověk, moha více míti, i nedbá, nechá, aby [milého] Boha na se nerozhněval. Mohl by lichviti, i nechce; mohl by jinak lakomě nahma tati, nedbá toho. To ť jedno zna- 10 mení dobré [a jisté, že budeš spasen]. A zase, máš-li v pekle býti, to ť jest jedno znamení, ktož hmatá, dobývá, vydře, vylichví, [vyšantročí,] jakž jediné muože, [tělu svému povolí ve všem, což se mu líbí, všecky žádosti koná]; to ť zlé znamení [a peklo jisté]. Druhá povaha a znamení, máš-li spasen býti, jest tato: 15 jestliže moha hřešiti i nedbá aneb nechce; moha smilniti, zdrží se; Kmoha) jiné hříchy páchati, ki nechce�; a netoliko proto, 1 Povahy . . . zatracencuov] O sedmi povahách K, O sedmi pova- hách, po nichž poznáš, budeš-li spasen, a (nebo NU) zase (vyn. NU) za- tracen PNU, O sedmi znameních a povah ách (ách vyn.!) vzláštních spasencův a zatracencův R — 3 porozuměti a] vyn. PRNU — 3—4 [a má .. . nebeskému] vyn. KPRNU -. 4—5 povah . .. odporných] vyn. KPRU — těm odporných] vyn. N — 5 [míti býti] vyn. KPRNU — 6 Jedna, prvnie K — Kmáš ... spasen spasencuov B — 7 nechá nechce B, nechá proto N, vyn. U — 8 [milého] vyn. KPU, Pána RN — na se] vyn. KPRU — i] vyn. R — mohl by] vyn. R — 9 lakomě] vyn. U — nahmatati] nahmati (!) B, nahoniti N — «nedbá toho» našantročiti, jakož mnozí lidé činí, a nechce; mohl by sobě povoliti a tělu svému v jídle, v pití, v spání, v rúše drahém; moha toho dostati, opustí to, uskrovní sobě, ujme tělu dobrovolně B, nechá toho (vyn. K) KR — To jest N — 10 [a jisté . . . spasen] vyn. KPRNU — 11 hmatá] shání N — vydře, jakž jedno muož PN, vydříti, jakž jediné můž R — lichví K, vylichviti R — 12 [vyšantročí] vyn. KPRNU — jakž ... muože] vyn. PR, v kaupi pře- sáhne N — 12—13 [tělu . . . koná] vyn. KPRNU — 13 to jest N — [a peklo jisté] vyn. KPNU, jest R - 14 Druhé KPRU — povaha a] vyn. KPRU — a znamení] vyn. N — toto KPRU— 15 aneb] a PR, utíká N, vyn. U — 15—16 moha smilniti ... i nechce) vyn. U — 16 «moha aneb B — «i nechce) vyn. B
Strana 902
902 20 25 by v pekle nebyl, boje se pro svú duši, ale [prostě] pro Buoh nechá. Ten ť má dobré znamení. A zase, ješto člověk hřeší, povolí sobě, nic netbá odolávati hřiechuom — to ť znamenie pekelníka). Třetí znamenie, máš-li spasen býti, jest: Jestliže padneš B 615 v který hřích z křehkosti, [z hlúposti] neb z uoklamání dáblova aneb druhdy i ze zlosti, ješto věda, že jest hřích, a pro to se ho dopustí, ale neležíš v tom, neprodléváš, neodkládáš, ale ihned hledíš vstáti a kaješ se a stýštěš sobě, pláčeš, lituješ, že s' kdy Boha rozhněval — to ť dobré znamení. A zase, ješto člověk, padna v hříchy [kterak koli], i nedbá ihned vstáti z nich, ale leží, prodlévá, odkládá: »Až budu stár neb nemocen neb až bude k vánocém, k velice noci!«, a ještě, učině hřích, opremuje a vy- mluví jej — to ť znamení pokelníka. 30 Čtvrté znamení jest toto: Jdú-li ť na tě puotky, nesnázKe, zámutkové, [neštěstí, ztráty, škody, tesknosti] od Boha neb od lidí, a ty to vše míle přijímáš, trpělivě snášíš, [chválíš milého Boha a děkuješ, že tě tresce jako milostivý Otec pro tvé hříchy, nerepceš, nehněváš se, neukazuješ na jiného, že to pro ň máš, než sám pro 35 své hříchy] — to ť znamení Kvelmi dobré)), že spasen budeš. — in marg. P přípisek (pozdější rukou): Tertulianus? (-s odříznuto!). Oderunt peccare boni virtutis amore, oderunt pec- care mali formidine poenac. Dobří a pobožní lidé v nenávisti mají hřích pro milost ctnosti, bezbožní hříchu se varují pro pokut mnoství (!) proto] toho se boje U — 17 boje se] ale U — [prostě] vyn. KPRNU — pro Boha N — 18 ten ť máj to ť (+ jest N) KPNU — A zase] Ale P — 18—19 ješto ... pekolníka zlé znamení, když člověk hřeší svobodně B 615l a nic hříchóm odolávati nedbá B — 19 odolávati] odvoliti R, odolávati a odpírati N — to ť jest RN — 20 znamenie ... jest povaha spasence jest tato B — znamenie] povaha N — jest toto R, jest tato (!) U — 21 [z hlúposti] vyn. KPRNU — 22.—23 aneb druhdy ... dopustí, alej vyn. KPNU — 23 neprodléváší vyn. N — neodkládáš] vyn. PRU — 23—24 ihned . .. vstáti a] vyn. N — 24 hledíš vstáti a] vyn. U — hned se kaješ KPR — 24—25 a stýštěš ... zna- mení] vyn. PRNU — stýštěš ... rozhněval] žádnému nejsi ku pohoršení K — 25 «ješto máš-li zatracen býti, toto ť jest znamení, že B — 26 [kterak koli] vyn. KPRNU — ihned vyn. B — povstati N — z něho PU — 27 odkládá] vyn. U — 27—29 »Až ... pekelníka] až ještě bude, to ť jest znamenie zatracenie K, to (+ jest N) znamení zlé PNU, až teď bude k velice noci, a to ještě někdy k samým hodům, to jest znamení zatracencův R — 30 Čtvrtá. N — znamení jest toto] vyn. KPRU, povaha, máš-li spasen býti, jest tato N — nesnázky B 31 [neštěstí ... tesknosti] vyn. KPRNU — 32 a ty to] vyn. PRU — to] vyn. K — míle, rád N — přijímá P — 32—35 [chválíš ... hříchy] vyn. KPRNU — 35 jest znamenie KRN — velmi
902 20 25 by v pekle nebyl, boje se pro svú duši, ale [prostě] pro Buoh nechá. Ten ť má dobré znamení. A zase, ješto člověk hřeší, povolí sobě, nic netbá odolávati hřiechuom — to ť znamenie pekelníka). Třetí znamenie, máš-li spasen býti, jest: Jestliže padneš B 615 v který hřích z křehkosti, [z hlúposti] neb z uoklamání dáblova aneb druhdy i ze zlosti, ješto věda, že jest hřích, a pro to se ho dopustí, ale neležíš v tom, neprodléváš, neodkládáš, ale ihned hledíš vstáti a kaješ se a stýštěš sobě, pláčeš, lituješ, že s' kdy Boha rozhněval — to ť dobré znamení. A zase, ješto člověk, padna v hříchy [kterak koli], i nedbá ihned vstáti z nich, ale leží, prodlévá, odkládá: »Až budu stár neb nemocen neb až bude k vánocém, k velice noci!«, a ještě, učině hřích, opremuje a vy- mluví jej — to ť znamení pokelníka. 30 Čtvrté znamení jest toto: Jdú-li ť na tě puotky, nesnázKe, zámutkové, [neštěstí, ztráty, škody, tesknosti] od Boha neb od lidí, a ty to vše míle přijímáš, trpělivě snášíš, [chválíš milého Boha a děkuješ, že tě tresce jako milostivý Otec pro tvé hříchy, nerepceš, nehněváš se, neukazuješ na jiného, že to pro ň máš, než sám pro 35 své hříchy] — to ť znamení Kvelmi dobré)), že spasen budeš. — in marg. P přípisek (pozdější rukou): Tertulianus? (-s odříznuto!). Oderunt peccare boni virtutis amore, oderunt pec- care mali formidine poenac. Dobří a pobožní lidé v nenávisti mají hřích pro milost ctnosti, bezbožní hříchu se varují pro pokut mnoství (!) proto] toho se boje U — 17 boje se] ale U — [prostě] vyn. KPRNU — pro Boha N — 18 ten ť máj to ť (+ jest N) KPNU — A zase] Ale P — 18—19 ješto ... pekolníka zlé znamení, když člověk hřeší svobodně B 615l a nic hříchóm odolávati nedbá B — 19 odolávati] odvoliti R, odolávati a odpírati N — to ť jest RN — 20 znamenie ... jest povaha spasence jest tato B — znamenie] povaha N — jest toto R, jest tato (!) U — 21 [z hlúposti] vyn. KPRNU — 22.—23 aneb druhdy ... dopustí, alej vyn. KPNU — 23 neprodléváší vyn. N — neodkládáš] vyn. PRU — 23—24 ihned . .. vstáti a] vyn. N — 24 hledíš vstáti a] vyn. U — hned se kaješ KPR — 24—25 a stýštěš ... zna- mení] vyn. PRNU — stýštěš ... rozhněval] žádnému nejsi ku pohoršení K — 25 «ješto máš-li zatracen býti, toto ť jest znamení, že B — 26 [kterak koli] vyn. KPRNU — ihned vyn. B — povstati N — z něho PU — 27 odkládá] vyn. U — 27—29 »Až ... pekelníka] až ještě bude, to ť jest znamenie zatracenie K, to (+ jest N) znamení zlé PNU, až teď bude k velice noci, a to ještě někdy k samým hodům, to jest znamení zatracencův R — 30 Čtvrtá. N — znamení jest toto] vyn. KPRU, povaha, máš-li spasen býti, jest tato N — nesnázky B 31 [neštěstí ... tesknosti] vyn. KPRNU — 32 a ty to] vyn. PRU — to] vyn. K — míle, rád N — přijímá P — 32—35 [chválíš ... hříchy] vyn. KPRNU — 35 jest znamenie KRN — velmi
Strana 903
903 A zase, ješto nesnází, puotek, škod, ztrát, neštěstí, rozličných zámutkuov nesnášejí, nemají se trpělivě), ale repcí, hněvají se, klnú, zlé myslí, hledí se mstíti — to ť jest Kvelmi zlé znamení a jisté peklo. Pátá povaha [a znamení spasení jest toto]: Jestliže túžíš po oné nebeské radosti, po svém milém Bohu, žádáš-li s ním býti, [stýštěš sobě, že ť se prodlévá ta radost nebeská] — to ť jest znamení, že budeš spasen). A zase, netúžíš-li [po ní,] aniž co na Kto dbáš, než že by kradějí, kdyby to býti mohlo, aby] 45 zde věčně byl — toť jest povaha pekelníkuov. Šestá povaha «jest, ješto po tom poznáš, budeš-li spasen, jest tato, že toho hledíš, aby, kdež muožeš, milosrdenství uči- nikl), rád se smiluješ, slituješ, [nejsi skaup, dáš tu, kdež máš dáti, a nedáš, kdež nemáš dáti] — to ť jest opět povaha, 50 máš-li spasen býti)). A zase, jestliže jsi nemilosrdný, nelítostivý, Kvěz, že nedojdeš 1 milosrdenství, ale jsi na cestě zatracení. B 616 Sedmá povaha, máš-li spasen býti, jest tato, že miluješ Pána Boha nade všecko [stvoření] a plníš jeho přikázaní — tehdy jsi [jistě] na cestě spasení. A zase, máš-li zatracen býti, to ť jest 40 dobré jisté B — 36 zase (+ to R) jest znamení zatracencuov PRNU — ješto ktož B — škod . . . rozličných] vyn. KRN, nesnází U — 37 zá- rmutkuov ... trpělivě trpělivě nesnášejí B — zámutkuov] vyn. R — neradi snášejí N — nemají se v nich N — 37—38 hněvají .. . myslí] vyn. KPU, odmlauvají N — 38 mstíti, skrze věštce, čarodějnice od nich sobě pomáhají N — «velmi zlép vyn. B — velmi zlé znamení a] vyn. PNU — 39 a jisté peklo zatracencuov B — 40 Páté PRU — povaha . . . toto] vyn. KPRU — [a znamení ... toto] vyn. N — 42 [stýštěš ... nebeská] vyn. KPRNU — 43 budeš spasen jí dojdeš B — [po ní] vyn. KPRNU — 44 «to» ni B — Kradějí, kdyby rád, by B — [aby] vyn. KPRNU — 45 živ byl R — «jest povaha zna- mení B, jest pátá povaha KR — 46—47 «jest, ješto ... aby spasencuov jest, že hledíš B — 46 jest, ješto] jest toto, ješto U, jest R — 47 jest tato] vyn. R, tato U — že] jestliže N — můžeš a jak můžeš N — milosrdenství svým bližním nuzným N — učinil učiniti B, prokazoval N — 48 «smiluješ vyn. B, smiloval N — slitoval N — 48—49 [nejsi ... dáti] vyn. KPRNU — 49—50 Kpovaha .. . býti znamení, že budeš spasen B — 50 zase opět K — nelítostivý] ne- milosrdný (!) U — 51 dvěz, že vyn. B — nedůjdeš R, dojdeš U — ne- milosrdenství U — ale) a tak B, a U 53 [stvoření] vyn. KPRNU — svatá přikázaní N — 54 [jistě] vyn. PRKNU — spasení] spasenie; a to ť jest sedmý kus, máš-li spasen býti KR — 54—55 máš ... neplníš nemiluješ-li Pána Boha a neplníš-li
903 A zase, ješto nesnází, puotek, škod, ztrát, neštěstí, rozličných zámutkuov nesnášejí, nemají se trpělivě), ale repcí, hněvají se, klnú, zlé myslí, hledí se mstíti — to ť jest Kvelmi zlé znamení a jisté peklo. Pátá povaha [a znamení spasení jest toto]: Jestliže túžíš po oné nebeské radosti, po svém milém Bohu, žádáš-li s ním býti, [stýštěš sobě, že ť se prodlévá ta radost nebeská] — to ť jest znamení, že budeš spasen). A zase, netúžíš-li [po ní,] aniž co na Kto dbáš, než že by kradějí, kdyby to býti mohlo, aby] 45 zde věčně byl — toť jest povaha pekelníkuov. Šestá povaha «jest, ješto po tom poznáš, budeš-li spasen, jest tato, že toho hledíš, aby, kdež muožeš, milosrdenství uči- nikl), rád se smiluješ, slituješ, [nejsi skaup, dáš tu, kdež máš dáti, a nedáš, kdež nemáš dáti] — to ť jest opět povaha, 50 máš-li spasen býti)). A zase, jestliže jsi nemilosrdný, nelítostivý, Kvěz, že nedojdeš 1 milosrdenství, ale jsi na cestě zatracení. B 616 Sedmá povaha, máš-li spasen býti, jest tato, že miluješ Pána Boha nade všecko [stvoření] a plníš jeho přikázaní — tehdy jsi [jistě] na cestě spasení. A zase, máš-li zatracen býti, to ť jest 40 dobré jisté B — 36 zase (+ to R) jest znamení zatracencuov PRNU — ješto ktož B — škod . . . rozličných] vyn. KRN, nesnází U — 37 zá- rmutkuov ... trpělivě trpělivě nesnášejí B — zámutkuov] vyn. R — neradi snášejí N — nemají se v nich N — 37—38 hněvají .. . myslí] vyn. KPU, odmlauvají N — 38 mstíti, skrze věštce, čarodějnice od nich sobě pomáhají N — «velmi zlép vyn. B — velmi zlé znamení a] vyn. PNU — 39 a jisté peklo zatracencuov B — 40 Páté PRU — povaha . . . toto] vyn. KPRU — [a znamení ... toto] vyn. N — 42 [stýštěš ... nebeská] vyn. KPRNU — 43 budeš spasen jí dojdeš B — [po ní] vyn. KPRNU — 44 «to» ni B — Kradějí, kdyby rád, by B — [aby] vyn. KPRNU — 45 živ byl R — «jest povaha zna- mení B, jest pátá povaha KR — 46—47 «jest, ješto ... aby spasencuov jest, že hledíš B — 46 jest, ješto] jest toto, ješto U, jest R — 47 jest tato] vyn. R, tato U — že] jestliže N — můžeš a jak můžeš N — milosrdenství svým bližním nuzným N — učinil učiniti B, prokazoval N — 48 «smiluješ vyn. B, smiloval N — slitoval N — 48—49 [nejsi ... dáti] vyn. KPRNU — 49—50 Kpovaha .. . býti znamení, že budeš spasen B — 50 zase opět K — nelítostivý] ne- milosrdný (!) U — 51 dvěz, že vyn. B — nedůjdeš R, dojdeš U — ne- milosrdenství U — ale) a tak B, a U 53 [stvoření] vyn. KPRNU — svatá přikázaní N — 54 [jistě] vyn. PRKNU — spasení] spasenie; a to ť jest sedmý kus, máš-li spasen býti KR — 54—55 máš ... neplníš nemiluješ-li Pána Boha a neplníš-li
Strana 904
904 55 sedmá povaha, že nemiluješ Boha, neplníš) jeho přikázaní, jistě jsi na cestě, kteráž vede do pekla]. To ť jest těch sedm kusuov, po nichž muož každý poznati, má-li spasen býti: jestliže máš do sebe těch sedm kusuov, totiž, že miluješ dobrovolnú chudobu, moha hřešiti Ki nechceš, 60 v hřích vpadna hned hledáš povstati, v nesnázkách a v zámutcéch se trpělivě máš, a že taužíš po oné nebeské radosti, že jsi milo- srdný a Pána Boha miluješ nade všecky věci. Maje těch sedm B — 55 sedmá povaha] sedmé znamení a povaha R, sedmá povaha a zna- mení N — svatých přikázaní N — 55—56 [jistě ... pekla] vyn. KPRU — 57 kusuov] povah R — muož každý] můžeš R — poznati a znáti U — 58 máš R — býti anebo zatracen R - «jestliže ... kusuov? vyn. B — máš] nemáš K — sedmi K — 59 miluješ Boha K — i nechceš? nehřešíš a B, s jinými, nechceš a tak dále N, i nechceš a tak dále U — 60—63 v hřích ... do sebc] a tak dále, tehdy P — 60—61 v hřích ... radosti, že] jestliže padneš (vpadneš U) v který hřích z křehkosti, v tom neležíš, ale hned se kaješ, půtky, nesnáze, zármutky trpělivě snášíš a přijímáš (+ hořký věci za sladký N), po nebeském království taužíš NU — 60 padna KR — 60—61 hned ... taužíš] z křehkosti neb z oklamánic ďáblova, neležíš v něm; jdau-li na tě puotky od Boha neb od lidí a ty míle to trpíš, taužíš li K, i neležíš v něm, zámutky, půtky, nesnáze od Boha nebo od lidí míle přijímáš R — 61 po oné ... radosti] vyn. R — 61—63 že jsi ... do sebe] a tak dále, tehdy K, tehdy R — 62 Pána] že Pána N, že U — 62—63 všecky věci ... pakli všecko, plníc jeho svatá přikázaní, tehdy věz, chovaje se při tom pokorně, že budeš spasen; pakli těch věcí N, všecko, jeho přikázaní plní, tehdy věz, že budeš spasen; pakli U — 63 a nepochybuj] vyn. KPR —nemáš do sebe N — 64 odporné N — tehdy zajisto (zajisté NU) PNU — 65 zatracení věčného zatracenie a pekla horaucieho, jestliže se nebudeš hořce káti K — Uchovajž ... Bože] vyn. K, Uchovajž, milý Bože drahý! P (potom v Pexplicit na str. 435a krásným velkým červeným písmem: Dopsáni jsou tito vejkladové čtení svatých dobré paměti mistra Jana Rokycany s pomocí Pána Boha všemohaucího ode mne, Davida Pretoriusa, sauseda a preceptora v městě Táboře, ve čtvrtek po památce svatých apoštolův Šimona a ſudy léta patnáctistého vosmdesátého šestého. Protož králi věkuov nesmrtedl- nému a neviditedlnému, samému Bohu, čest a sláva na věky vškuov! Amen); Račiž ty nás sám, milý, drahý Pane Bože, napraviti s té cesty zatracení, abychom mohli přijíti na tu cestu, kdež bychom došli věčného spasení! Amen R;v NU (a také v C, kde celý předcházející trak- tátek schází) místo toho: Tyto dvě povahy (+ a vlastnosti N) mají do sebe pekelníci. Jedno, když se zpovídají, na to spolehnau a nic se nestarají o skraušené srdce, ani o to, aby za hříchy dosti (pokání C) činili, ani aby hříchy (hříchův svejch C) oplakávali (oplakali CU); než, když se zpovídají, již t (+ se na to ubezpečí a již se domnívají, že C) jest všeho dobrého dosti, (+ nuž potom C) hned s tím k tělu božímu (a krvi boží C) jdau. Druhé, že, ač již na hříchy pláčí (popláčí C), želejí, pokání činí, ale
904 55 sedmá povaha, že nemiluješ Boha, neplníš) jeho přikázaní, jistě jsi na cestě, kteráž vede do pekla]. To ť jest těch sedm kusuov, po nichž muož každý poznati, má-li spasen býti: jestliže máš do sebe těch sedm kusuov, totiž, že miluješ dobrovolnú chudobu, moha hřešiti Ki nechceš, 60 v hřích vpadna hned hledáš povstati, v nesnázkách a v zámutcéch se trpělivě máš, a že taužíš po oné nebeské radosti, že jsi milo- srdný a Pána Boha miluješ nade všecky věci. Maje těch sedm B — 55 sedmá povaha] sedmé znamení a povaha R, sedmá povaha a zna- mení N — svatých přikázaní N — 55—56 [jistě ... pekla] vyn. KPRU — 57 kusuov] povah R — muož každý] můžeš R — poznati a znáti U — 58 máš R — býti anebo zatracen R - «jestliže ... kusuov? vyn. B — máš] nemáš K — sedmi K — 59 miluješ Boha K — i nechceš? nehřešíš a B, s jinými, nechceš a tak dále N, i nechceš a tak dále U — 60—63 v hřích ... do sebc] a tak dále, tehdy P — 60—61 v hřích ... radosti, že] jestliže padneš (vpadneš U) v který hřích z křehkosti, v tom neležíš, ale hned se kaješ, půtky, nesnáze, zármutky trpělivě snášíš a přijímáš (+ hořký věci za sladký N), po nebeském království taužíš NU — 60 padna KR — 60—61 hned ... taužíš] z křehkosti neb z oklamánic ďáblova, neležíš v něm; jdau-li na tě puotky od Boha neb od lidí a ty míle to trpíš, taužíš li K, i neležíš v něm, zámutky, půtky, nesnáze od Boha nebo od lidí míle přijímáš R — 61 po oné ... radosti] vyn. R — 61—63 že jsi ... do sebe] a tak dále, tehdy K, tehdy R — 62 Pána] že Pána N, že U — 62—63 všecky věci ... pakli všecko, plníc jeho svatá přikázaní, tehdy věz, chovaje se při tom pokorně, že budeš spasen; pakli těch věcí N, všecko, jeho přikázaní plní, tehdy věz, že budeš spasen; pakli U — 63 a nepochybuj] vyn. KPR —nemáš do sebe N — 64 odporné N — tehdy zajisto (zajisté NU) PNU — 65 zatracení věčného zatracenie a pekla horaucieho, jestliže se nebudeš hořce káti K — Uchovajž ... Bože] vyn. K, Uchovajž, milý Bože drahý! P (potom v Pexplicit na str. 435a krásným velkým červeným písmem: Dopsáni jsou tito vejkladové čtení svatých dobré paměti mistra Jana Rokycany s pomocí Pána Boha všemohaucího ode mne, Davida Pretoriusa, sauseda a preceptora v městě Táboře, ve čtvrtek po památce svatých apoštolův Šimona a ſudy léta patnáctistého vosmdesátého šestého. Protož králi věkuov nesmrtedl- nému a neviditedlnému, samému Bohu, čest a sláva na věky vškuov! Amen); Račiž ty nás sám, milý, drahý Pane Bože, napraviti s té cesty zatracení, abychom mohli přijíti na tu cestu, kdež bychom došli věčného spasení! Amen R;v NU (a také v C, kde celý předcházející trak- tátek schází) místo toho: Tyto dvě povahy (+ a vlastnosti N) mají do sebe pekelníci. Jedno, když se zpovídají, na to spolehnau a nic se nestarají o skraušené srdce, ani o to, aby za hříchy dosti (pokání C) činili, ani aby hříchy (hříchův svejch C) oplakávali (oplakali CU); než, když se zpovídají, již t (+ se na to ubezpečí a již se domnívají, že C) jest všeho dobrého dosti, (+ nuž potom C) hned s tím k tělu božímu (a krvi boží C) jdau. Druhé, že, ač již na hříchy pláčí (popláčí C), želejí, pokání činí, ale
Strana 905
905 kusuov do sebe, věz a nepochybuj, že spasen budeš; pakli nemáš, ale odporně, jakož jest povědíno, věziž tehdy, že jsi na cestě 65 zatracení. Uchovajž nás jeho, milý, drahý Bože! nestojí o to, aby se se vší silau hříchův varovali, než (+ teď C), jediné ť hody minau, (+ až ť CU) ihned se (vyn. CU) zase v hříchy navrátí (padají CU) a sobě povolí. Ale povaha volených božích jest (+ taková C), když se (+ oni C) zpovídají, nemají na tom dosti, ale pláčí na hříchy své (vyn. CU), srdce skraušeného žádají, hodné skutky pokání za své hříchy činí, svau všecku vůli s volí boží sjednávají a plní jeho svatá (vyn. U) přikázaní a uloží nikdy více z (svau CU) vůle (vůlí CU), z (vyn. CU) aumysla (vyn. CU) Pána Boha do (vyn. CU) smrti (vyn. CU) nehněvati (vyn. U). Pakli se (+ kdy C) co přihodí aneb přimísí — jakož člověk nemůže bez toho býti —, ihned se rmautí, želí (želí je C, želejí a U), sám (sami CU) se na sebe hněvá (hněvají CU). Takoví (a ti CU) nejprv s počínajícími na hříchy pláčí; pakli nemohau plakati, ale žádají a rádi by; tu ť dobrau vůli milý Buoh (+ od nich C) za skutek postaví. S prospívajícími svá těla obětují, s dokonalými děkují milému Bohu ze všech jeho svatých (vyn. CU) dobrodíní. A těm ť sau svátosti prospěšny (prospěšné U) k spasení, zpověd a jiné, ne těmto posměvačům časným, kteřížto (ješto CU) na čas Pánu Bohu slauží, teď že hody (vyn. CU) boží (vyn. CU), vánoce nebo (vyn. CU) velika (vyn. CU) noc (vyn. CU) přišly, a, jediné ť dnové rozpustilosti přijdau, uzříš, an ť se také s jinými v dábelské službě srovnati nezmeškají (dnové . .. nezmeškají] masopust přijde, uzříš, jak ť oni opět dáblu poslauží (slauží U) CU) —
905 kusuov do sebe, věz a nepochybuj, že spasen budeš; pakli nemáš, ale odporně, jakož jest povědíno, věziž tehdy, že jsi na cestě 65 zatracení. Uchovajž nás jeho, milý, drahý Bože! nestojí o to, aby se se vší silau hříchův varovali, než (+ teď C), jediné ť hody minau, (+ až ť CU) ihned se (vyn. CU) zase v hříchy navrátí (padají CU) a sobě povolí. Ale povaha volených božích jest (+ taková C), když se (+ oni C) zpovídají, nemají na tom dosti, ale pláčí na hříchy své (vyn. CU), srdce skraušeného žádají, hodné skutky pokání za své hříchy činí, svau všecku vůli s volí boží sjednávají a plní jeho svatá (vyn. U) přikázaní a uloží nikdy více z (svau CU) vůle (vůlí CU), z (vyn. CU) aumysla (vyn. CU) Pána Boha do (vyn. CU) smrti (vyn. CU) nehněvati (vyn. U). Pakli se (+ kdy C) co přihodí aneb přimísí — jakož člověk nemůže bez toho býti —, ihned se rmautí, želí (želí je C, želejí a U), sám (sami CU) se na sebe hněvá (hněvají CU). Takoví (a ti CU) nejprv s počínajícími na hříchy pláčí; pakli nemohau plakati, ale žádají a rádi by; tu ť dobrau vůli milý Buoh (+ od nich C) za skutek postaví. S prospívajícími svá těla obětují, s dokonalými děkují milému Bohu ze všech jeho svatých (vyn. CU) dobrodíní. A těm ť sau svátosti prospěšny (prospěšné U) k spasení, zpověd a jiné, ne těmto posměvačům časným, kteřížto (ješto CU) na čas Pánu Bohu slauží, teď že hody (vyn. CU) boží (vyn. CU), vánoce nebo (vyn. CU) velika (vyn. CU) noc (vyn. CU) přišly, a, jediné ť dnové rozpustilosti přijdau, uzříš, an ť se také s jinými v dábelské službě srovnati nezmeškají (dnové . .. nezmeškají] masopust přijde, uzříš, jak ť oni opět dáblu poslauží (slauží U) CU) —
Strana 906
Vo očistci znamenaj. Jsau dvoji lidé, ješto těžce hřeší, nemajíce se řádně, jako sluší, při očistci. Jedni jsú, ješto mluví zle proti Písmu a proti doktoróm svatým a učedlníkóm apoštolským pravíce, že by ne- 5 bylo očistce aneb místa toho, «ješto by se v něm) duše čistily těch, kteříž jsú pochopni spasení věčného, řkúce, že jsta jediné dvě cestě: jedna do nebe a druhá do pekla. Alevšak také i ti, kteříž jdú do očistce, jsú na Kté) cestě, kteráž vede k spasení Kvěčnému, a to proto oni ihned do nebe nejdúp, neb mnozí 10 hřešili jsú. A hřích v sobě zavírá dvě věci, jedno vinu a druhé pomstu. Protož, když se člověk kaje a má plný úmysl hříchuov ostati, odpustí jemu Bóh vinu, ale pomsta zuostává; a na to dávají kněží na zpovědi za pokání, aby ono se postili, ono almužny dávali, aby té múky ubývalo. A když člověka smrt zachvátí, 15 ano ještě pomsta zuostává, ti ť musí jíti v to místo, kdež se duše čistí, a takm) to pokání vyplniti, ačkoli kto muož l B 617 býti, že by se člověk mohl tak káti a želeti hříchuov, že by mu ihned vina i pomsta byla odpuštěna pojednú, že by ihned umra do nebe šel. Protož, jakož sem řekl, že ti lidé Kvelmi zle činie 20 a hřešie těžce) pravíce, že není očistce. Nebo jest mnoho doktoruov svatých i mučedlníkuov i vy- 1 Item o vočistci, že jest podlé svatých Písem K — znamenaj] vyn. K, v němž se duše po smrti čistí NU — 2 těžce] velice N, vyn. U — 3 Písmu svatému NU — 4 svatým] vyn. U — 5 «ješto by se v něm, v němž by se B — 6 sau NU — toliko N, jedno U — 7 cesty N — 8 «té» vyn. B — spasení] životu U — 9 kvěč- nému . .. nejdú, ale proto ne ihned jdú do nebe B — proto, neb N — neb protože N — 10 hřešili sau a přihodili se jim pádové, poklísky (v tom čase rozuměj, když sau počali svaté pokání činiti) N — hřích každej N — jedno vyn. N — druhé] vyn. N — 11 Protož] A KU, I N — 12 zuostati KU nechati N — odpauští N — 13 ono] někteří N — ono] jiní N — 14 člověka v tom N — 15 «ještě vyn. B — zuostává] se neshladila N — ti ť] vyn. U — 16 tam) tak B — (t o] co B, i to N — 17 býti] se státi N — 18 vina . . . ihned] vyn. (!) U — 19 Protož] A N, I U — řekl] oznámil N — (ti vyn. B — 19—20 gvelmi ... těžce těžce hřeší B— 20 těžce velikým hříchem U —
Vo očistci znamenaj. Jsau dvoji lidé, ješto těžce hřeší, nemajíce se řádně, jako sluší, při očistci. Jedni jsú, ješto mluví zle proti Písmu a proti doktoróm svatým a učedlníkóm apoštolským pravíce, že by ne- 5 bylo očistce aneb místa toho, «ješto by se v něm) duše čistily těch, kteříž jsú pochopni spasení věčného, řkúce, že jsta jediné dvě cestě: jedna do nebe a druhá do pekla. Alevšak také i ti, kteříž jdú do očistce, jsú na Kté) cestě, kteráž vede k spasení Kvěčnému, a to proto oni ihned do nebe nejdúp, neb mnozí 10 hřešili jsú. A hřích v sobě zavírá dvě věci, jedno vinu a druhé pomstu. Protož, když se člověk kaje a má plný úmysl hříchuov ostati, odpustí jemu Bóh vinu, ale pomsta zuostává; a na to dávají kněží na zpovědi za pokání, aby ono se postili, ono almužny dávali, aby té múky ubývalo. A když člověka smrt zachvátí, 15 ano ještě pomsta zuostává, ti ť musí jíti v to místo, kdež se duše čistí, a takm) to pokání vyplniti, ačkoli kto muož l B 617 býti, že by se člověk mohl tak káti a želeti hříchuov, že by mu ihned vina i pomsta byla odpuštěna pojednú, že by ihned umra do nebe šel. Protož, jakož sem řekl, že ti lidé Kvelmi zle činie 20 a hřešie těžce) pravíce, že není očistce. Nebo jest mnoho doktoruov svatých i mučedlníkuov i vy- 1 Item o vočistci, že jest podlé svatých Písem K — znamenaj] vyn. K, v němž se duše po smrti čistí NU — 2 těžce] velice N, vyn. U — 3 Písmu svatému NU — 4 svatým] vyn. U — 5 «ješto by se v něm, v němž by se B — 6 sau NU — toliko N, jedno U — 7 cesty N — 8 «té» vyn. B — spasení] životu U — 9 kvěč- nému . .. nejdú, ale proto ne ihned jdú do nebe B — proto, neb N — neb protože N — 10 hřešili sau a přihodili se jim pádové, poklísky (v tom čase rozuměj, když sau počali svaté pokání činiti) N — hřích každej N — jedno vyn. N — druhé] vyn. N — 11 Protož] A KU, I N — 12 zuostati KU nechati N — odpauští N — 13 ono] někteří N — ono] jiní N — 14 člověka v tom N — 15 «ještě vyn. B — zuostává] se neshladila N — ti ť] vyn. U — 16 tam) tak B — (t o] co B, i to N — 17 býti] se státi N — 18 vina . . . ihned] vyn. (!) U — 19 Protož] A N, I U — řekl] oznámil N — (ti vyn. B — 19—20 gvelmi ... těžce těžce hřeší B— 20 těžce velikým hříchem U —
Strana 907
907 znavačuov, ješto oni praví, že očistec jest. Svatý Kliment in libro Itinerarii, jenž byl učedlníkem svatého Petra (neb svatý Petr jej biskupem učinil), ten píše, že svatý Petr, když koli kázaní 25 činil, že naposledy vždy kázal «prositi a prosbu učinil za duše mrtvých. Svatý Dionysius, jenž byl učedlníkem svatého Petra Ka Pavla, o svatém Pavlu též píše. Pak jiní doktorové, ješto jsú byli ihned po apoštoléch, všickni to mluví, že jest očistec), jako Damascenus, Cyprian, Albertus, Gorra«m)), Beda, Origenes, 30 Crysostomus, Hugo, Kjiní doktorové); svatý Rehoř mnoho o tom mluví in libro Dialogorum; svatý Bernart [také] o tom mnoho mluví a prosí, nemuož-li jinak býti, ale aby milý Buoh nechal ho do dne súdného v očistci, jediné aby ho věčně od sebe neodlúčel; pak svatý Augustin v knihách De civitate Dei libro primo capi- 35 tulo 3.° mnoho o tom mluví; pak svatý Jeronym, Ambrož Ka jiných mnoho svatých). A ti zakládají očistec na zákonu božím z řeči svatého Pavla, jenž mluví k Korinthuom (prima,capitulo III.°) takto: »Základu jiného nižádný nemuož položiti kromě toho, kterýž jest položen, jenž jest Kristus Ježíš«. A dí dále: 40 »A jestliže kto bude vzdělávati na ten základ zlato, stříbro, kamení drahé, dříví, seno, strniště, jednoho každého dílo zjeveno 22 «ješto oni jenž KNU — praví] světle píší a jistí N — 23 byl] jest U — učedlník KN, učedlníkům (!) U — neb] on K, a NU — 24 píše v těch knihách K — 25 prositi ... učinil prozby činiti B — v K přípisek: [NB. Epištoly jeho toho neukazují] — prositi] prozbu činiti U — za duše mrtvých] mrtvým za duše jich U — 26 mrtvých, (což z zákona, nevím jakým spůsobem, vypuštěno jest) N — Dionysius též KN — jenž byl] jsa K, sauce N, též jsa U — učedlník KU — 27 a) též i svatého B — 28 hned brzo N — mluví tvrdí jako jedněmi usty N — že jest očistec vyn. B, že jest očistec, a já také k nim přistupujíc to jistím, že jest N — 29 Gorra B — 30 Jan Zlatoustý K — «jiní doktorové vyn. B, a jiní svatí doktorové N — mnoho] vyn. NU — 31 in libro] v knihách NU, vyn. K — Dialogorum] vyn. K — a svatý K —in marg. B červeně: nota — [také] vyn. KNU — 31—32 o tom . . . mluví a] vyn. K — 33 neodlučoval KNU — 34 Augustin též N — 34—35 De civitate ... capitulo 3.0 v knihách O městě božiem v prvních knihách v kapitole čtvrté K — 34 libro vyn. U — 35 svatý vyn. KN — svatý Ambrož U —35—36 « a jiných . . . svatých» též jiní mnozí B — 36 na zákonu] v zákonč K — 37 jenž mluví k kterauž psal N — prima, capitulo III.0] v první epištole v třetí kapitole KNU — 38 «takto řka B — jiného] zajisté jiného KN, zajisté U — 39 jenž jest] vyn. NU — 41 dílo] dielo aneb skutek K, skutek NU — zjeven KNU 37 I. Kor. 3, 11—13.
907 znavačuov, ješto oni praví, že očistec jest. Svatý Kliment in libro Itinerarii, jenž byl učedlníkem svatého Petra (neb svatý Petr jej biskupem učinil), ten píše, že svatý Petr, když koli kázaní 25 činil, že naposledy vždy kázal «prositi a prosbu učinil za duše mrtvých. Svatý Dionysius, jenž byl učedlníkem svatého Petra Ka Pavla, o svatém Pavlu též píše. Pak jiní doktorové, ješto jsú byli ihned po apoštoléch, všickni to mluví, že jest očistec), jako Damascenus, Cyprian, Albertus, Gorra«m)), Beda, Origenes, 30 Crysostomus, Hugo, Kjiní doktorové); svatý Rehoř mnoho o tom mluví in libro Dialogorum; svatý Bernart [také] o tom mnoho mluví a prosí, nemuož-li jinak býti, ale aby milý Buoh nechal ho do dne súdného v očistci, jediné aby ho věčně od sebe neodlúčel; pak svatý Augustin v knihách De civitate Dei libro primo capi- 35 tulo 3.° mnoho o tom mluví; pak svatý Jeronym, Ambrož Ka jiných mnoho svatých). A ti zakládají očistec na zákonu božím z řeči svatého Pavla, jenž mluví k Korinthuom (prima,capitulo III.°) takto: »Základu jiného nižádný nemuož položiti kromě toho, kterýž jest položen, jenž jest Kristus Ježíš«. A dí dále: 40 »A jestliže kto bude vzdělávati na ten základ zlato, stříbro, kamení drahé, dříví, seno, strniště, jednoho každého dílo zjeveno 22 «ješto oni jenž KNU — praví] světle píší a jistí N — 23 byl] jest U — učedlník KN, učedlníkům (!) U — neb] on K, a NU — 24 píše v těch knihách K — 25 prositi ... učinil prozby činiti B — v K přípisek: [NB. Epištoly jeho toho neukazují] — prositi] prozbu činiti U — za duše mrtvých] mrtvým za duše jich U — 26 mrtvých, (což z zákona, nevím jakým spůsobem, vypuštěno jest) N — Dionysius též KN — jenž byl] jsa K, sauce N, též jsa U — učedlník KU — 27 a) též i svatého B — 28 hned brzo N — mluví tvrdí jako jedněmi usty N — že jest očistec vyn. B, že jest očistec, a já také k nim přistupujíc to jistím, že jest N — 29 Gorra B — 30 Jan Zlatoustý K — «jiní doktorové vyn. B, a jiní svatí doktorové N — mnoho] vyn. NU — 31 in libro] v knihách NU, vyn. K — Dialogorum] vyn. K — a svatý K —in marg. B červeně: nota — [také] vyn. KNU — 31—32 o tom . . . mluví a] vyn. K — 33 neodlučoval KNU — 34 Augustin též N — 34—35 De civitate ... capitulo 3.0 v knihách O městě božiem v prvních knihách v kapitole čtvrté K — 34 libro vyn. U — 35 svatý vyn. KN — svatý Ambrož U —35—36 « a jiných . . . svatých» též jiní mnozí B — 36 na zákonu] v zákonč K — 37 jenž mluví k kterauž psal N — prima, capitulo III.0] v první epištole v třetí kapitole KNU — 38 «takto řka B — jiného] zajisté jiného KN, zajisté U — 39 jenž jest] vyn. NU — 41 dílo] dielo aneb skutek K, skutek NU — zjeven KNU 37 I. Kor. 3, 11—13.
Strana 908
908 bude, nebo den Páně oznámí a jednoho každého skutkuov, kte- rací budú, oheň zkusí«. To svatý Pavel. I tak vykládají světí tu řeč, zakládajíce na ní očistec, že, 45 jakož tu Kmluví), menuje zlato, stříbro, kamení drahé, že tu činí zmínku o dvojích lidech: o jedněch, kteří jsú upřímo činili dobré skutky, ctnostně živi jsúce a šlechetně, nic s světem činiti nemajíce, a to v té řeči, kdež jmenuje zlato a střiebro a kamenie drahé. Nebo ti lidé, ješto sau podobni zlatu i Kčistému , B 618 50 [kteréž se tuto jmenuje,] ješto ho nenie potřebie" čistiti, Koni nic nemají činiti s světem a jsau jako světu mrtvi, všech) marností [jeho] se varujíce, ale s samým Bohem se obírají a v něm se Kkochají, všie světské marnosti se varujíce, a ti jako čisté zlato, jenž žádného ohně nepotřebujek vyčištění 55 a to jsú byli oni světí Pavel a Petr a jiní mučedlníci, a ještě jsú bóhdá na světě jiní, ješto se toho drží. Druzí pak jsú, ješto, ačkoli varují se všech hříchuov smrtedlných, ale vždy ještě mají ne- snázke rozličné v světě, ono o děti, ono o ženu, ono o hospo- dářství, ješto se tu vždy nětco přimísí prázdného a marností 60 světských; a ti se lidé znamenají a miení je svatý Pavel v té řeči skrze dřívie, seno, strniště, ješto Kti lidé, majíce dobrau vuoli a úmysl pevný Boha nehněvati, ale, že jsú se jako uvalili v svět, nemohau bez toho býti, by se [tu] nětco nepřimísilo 42 nebo .. . oznámí vyn. NU — oznámí, nebo v uohni zjeven bude K — skutkové KNU — 43 ohně U — 44 «tak) vyn. B — 45 jakož tu] jakož NU — Kmluví vyn. B — kamení drahé] vyn. K — 47 jsúce] byli U — 48—49 «a to ... ješto sau) A ti jsú lidé B — 48 p o řeči omylem opak. K: že tu činí zmienku o dvojích lidech: o jedněch, kteří sau upřiemo činili dobré skutky, ctnostně živi jsúce a šlechetně, nic s světem činiti nemajíc, a to v té řeči — 49 sau) vyn. K — «čistému vyn. B — 50 [kteréž . . . jmenuje] vyn. KNU — ješto . .. potřebie jehož jest netřeba B — 50—51 koni ... jako neb jsú B — 51 všech vyn. B — 52 [jeho] vyn. KNU — «se varujíce, ale) nedbajíce B — varují NU — 53—54 « kochají . .. jenž kochajíce B — 53 a] vyn. NU — 54 jenž již K — nepotřebují B — «k vyčištění vyn. B — 55 onino N — svatý U — mučedlníci] učedlníci U — jsú bóhdá] je má Pán Buoh N — 56 jiní] vyn. N — pak] vyn. K — 57—58 nesnázi B — 58 o] vyn. N — o vyn. N — o] vyn. N — 59 tu] vyn. U — 59—61 prázd- ného ... dřívie marnosti a prázdnosti světské; a ty lidi pokládají, že jsú trní B — 60 se lidé] lidé U — v té řeči] vyn. U — 61—62 «ti lidé . . . ne- hněvati ačkoli mají dobrú vuoli, aby Boha nehněvali B — 61 mají NU — 62 ale] a N — «jako vyn. B — 63 v světě U — gnemohau ... by i nemuož býti, aby B — [tu] vyn. KU, jim vždy N — nepřimísilo] nepři-
908 bude, nebo den Páně oznámí a jednoho každého skutkuov, kte- rací budú, oheň zkusí«. To svatý Pavel. I tak vykládají světí tu řeč, zakládajíce na ní očistec, že, 45 jakož tu Kmluví), menuje zlato, stříbro, kamení drahé, že tu činí zmínku o dvojích lidech: o jedněch, kteří jsú upřímo činili dobré skutky, ctnostně živi jsúce a šlechetně, nic s světem činiti nemajíce, a to v té řeči, kdež jmenuje zlato a střiebro a kamenie drahé. Nebo ti lidé, ješto sau podobni zlatu i Kčistému , B 618 50 [kteréž se tuto jmenuje,] ješto ho nenie potřebie" čistiti, Koni nic nemají činiti s světem a jsau jako světu mrtvi, všech) marností [jeho] se varujíce, ale s samým Bohem se obírají a v něm se Kkochají, všie světské marnosti se varujíce, a ti jako čisté zlato, jenž žádného ohně nepotřebujek vyčištění 55 a to jsú byli oni světí Pavel a Petr a jiní mučedlníci, a ještě jsú bóhdá na světě jiní, ješto se toho drží. Druzí pak jsú, ješto, ačkoli varují se všech hříchuov smrtedlných, ale vždy ještě mají ne- snázke rozličné v světě, ono o děti, ono o ženu, ono o hospo- dářství, ješto se tu vždy nětco přimísí prázdného a marností 60 světských; a ti se lidé znamenají a miení je svatý Pavel v té řeči skrze dřívie, seno, strniště, ješto Kti lidé, majíce dobrau vuoli a úmysl pevný Boha nehněvati, ale, že jsú se jako uvalili v svět, nemohau bez toho býti, by se [tu] nětco nepřimísilo 42 nebo .. . oznámí vyn. NU — oznámí, nebo v uohni zjeven bude K — skutkové KNU — 43 ohně U — 44 «tak) vyn. B — 45 jakož tu] jakož NU — Kmluví vyn. B — kamení drahé] vyn. K — 47 jsúce] byli U — 48—49 «a to ... ješto sau) A ti jsú lidé B — 48 p o řeči omylem opak. K: že tu činí zmienku o dvojích lidech: o jedněch, kteří sau upřiemo činili dobré skutky, ctnostně živi jsúce a šlechetně, nic s světem činiti nemajíc, a to v té řeči — 49 sau) vyn. K — «čistému vyn. B — 50 [kteréž . . . jmenuje] vyn. KNU — ješto . .. potřebie jehož jest netřeba B — 50—51 koni ... jako neb jsú B — 51 všech vyn. B — 52 [jeho] vyn. KNU — «se varujíce, ale) nedbajíce B — varují NU — 53—54 « kochají . .. jenž kochajíce B — 53 a] vyn. NU — 54 jenž již K — nepotřebují B — «k vyčištění vyn. B — 55 onino N — svatý U — mučedlníci] učedlníci U — jsú bóhdá] je má Pán Buoh N — 56 jiní] vyn. N — pak] vyn. K — 57—58 nesnázi B — 58 o] vyn. N — o vyn. N — o] vyn. N — 59 tu] vyn. U — 59—61 prázd- ného ... dřívie marnosti a prázdnosti světské; a ty lidi pokládají, že jsú trní B — 60 se lidé] lidé U — v té řeči] vyn. U — 61—62 «ti lidé . . . ne- hněvati ačkoli mají dobrú vuoli, aby Boha nehněvali B — 61 mají NU — 62 ale] a N — «jako vyn. B — 63 v světě U — gnemohau ... by i nemuož býti, aby B — [tu] vyn. KU, jim vždy N — nepřimísilo] nepři-
Strana 909
909 takového, ješto to musí ohněm vočistcovým vypáleno býti Ka vy- 65 čištěno)t. Než o těch lidech, ješto smrtedlně hřeší, tuto žádné zmínky Knečiní svatý Pavel, neb ti, nekajíce se jich] a v nich zemrúce, upřímo do pekla jdú. A jakož Ktu dí svatý Pavel, že každého člověka skutkové kterací jsú byli, oheň okáže; nebo ten oheň očistcový jest takový, 70 že všechny hříchy, jimiž s' Boha hněval, okáže a oznámí, ješto s' druhých za hřích neměl ani [jich] znal. A také ten oheň nic není menší než jako u pekle, jediné toliko že ti, ktož tam jsú, mají naději, že spaseni budú. Neb dí svatý Rehoř in Dialogo, že týž jest oheň pekelný jako očistcový, tak jakož jest týž oheň, 75 kterýž pálí plevy a zlato čistí. A svatý Augustin dí: »Zčištěn musí býti ohněm očistcovým ten, ktož zde zmeškal úžitek obrácení. Nebo ten oheň převyšuje každú múku, kterú jest kdy kto zde trpěl.« I protož náramně zle «ti lidé) činí, ktož o tom kočistci) 80 pochybují. Nebo, kdyby očistce nebylo, nebyl by Buoh ani spra- vedlivý ani milosrdný, a to takto: kdyby každého, kto jest shřešil, do pekla poslal, který jest dosti za své hříchy neučinil zde — kdež by bylo jeho milosrdenství? pakli by opět každého, kto jest hřešil, do nebe podjal, an se nepokál konečně, nebyl by B 619 85 spravedlivý, jenž nic zlého bez pomsty a nic dobrého bez odplaty nenechá. Ó jaké jest všetečenství a bláznovství Křéci), že očistce není, a mluviti proti Koněm) svatým prvotním, ješto hodilo N — 64 to] vyn. NU — tím ohněm NU — ga vyčištěno vyn. B — 65 ješto] kteří N — ješto ... hřeší] smrtedlně hřešících U — o těch tuto K — 66 «nečiní ... ti) není, neb tací B — [jich] vyn. KNU — nich hříších N — 68 (tu vyn. B, tuto U — skutkové] skusí (!) U — 69 jsú byli] budau N — 70 s' vyn. B — 71 druhých] mnohých N — [jich] vyn, KNU — neznal N — 72 v pekle NU — 72—73 tam jsú ... naději] se tam dostávají, nadějí sau ujištěni N — 73 spaseni] s Bohem K — Neb] A do toho ohně ďáblové duší lidských nenosí z těl lidských, ale anjelé; nebo kterau duši dáblové berau, již ť jest po takové duši běda! I N — 74 jest] ten U — pekelní K — tak] vyn. NU — 75 Augustin] Pavel (!) U — Čistěn U — 76 drahý úžitek N — 77 ten oheň] vyn. KN — kdy] vyn. K — zde na světě (zemi U) NU — 79 «ti lidé) vyn. B — Kočistci) vyn. B — 81 milostivý N — hříšil (!) U — 82 zde] vyn. U — 83 bylo] byla jeho milost N — 84 zhřešil NU — pojal] vzal N — 86 nenechává N — Oh K, Ach N, Och U — kaké K, jaká N — všetečenství a všetečné B, všetečnost a opovážlivost iN — Křéci praviti B — že] vyn. NU — 87 Ka mluviti vyn. B —
909 takového, ješto to musí ohněm vočistcovým vypáleno býti Ka vy- 65 čištěno)t. Než o těch lidech, ješto smrtedlně hřeší, tuto žádné zmínky Knečiní svatý Pavel, neb ti, nekajíce se jich] a v nich zemrúce, upřímo do pekla jdú. A jakož Ktu dí svatý Pavel, že každého člověka skutkové kterací jsú byli, oheň okáže; nebo ten oheň očistcový jest takový, 70 že všechny hříchy, jimiž s' Boha hněval, okáže a oznámí, ješto s' druhých za hřích neměl ani [jich] znal. A také ten oheň nic není menší než jako u pekle, jediné toliko že ti, ktož tam jsú, mají naději, že spaseni budú. Neb dí svatý Rehoř in Dialogo, že týž jest oheň pekelný jako očistcový, tak jakož jest týž oheň, 75 kterýž pálí plevy a zlato čistí. A svatý Augustin dí: »Zčištěn musí býti ohněm očistcovým ten, ktož zde zmeškal úžitek obrácení. Nebo ten oheň převyšuje každú múku, kterú jest kdy kto zde trpěl.« I protož náramně zle «ti lidé) činí, ktož o tom kočistci) 80 pochybují. Nebo, kdyby očistce nebylo, nebyl by Buoh ani spra- vedlivý ani milosrdný, a to takto: kdyby každého, kto jest shřešil, do pekla poslal, který jest dosti za své hříchy neučinil zde — kdež by bylo jeho milosrdenství? pakli by opět každého, kto jest hřešil, do nebe podjal, an se nepokál konečně, nebyl by B 619 85 spravedlivý, jenž nic zlého bez pomsty a nic dobrého bez odplaty nenechá. Ó jaké jest všetečenství a bláznovství Křéci), že očistce není, a mluviti proti Koněm) svatým prvotním, ješto hodilo N — 64 to] vyn. NU — tím ohněm NU — ga vyčištěno vyn. B — 65 ješto] kteří N — ješto ... hřeší] smrtedlně hřešících U — o těch tuto K — 66 «nečiní ... ti) není, neb tací B — [jich] vyn. KNU — nich hříších N — 68 (tu vyn. B, tuto U — skutkové] skusí (!) U — 69 jsú byli] budau N — 70 s' vyn. B — 71 druhých] mnohých N — [jich] vyn, KNU — neznal N — 72 v pekle NU — 72—73 tam jsú ... naději] se tam dostávají, nadějí sau ujištěni N — 73 spaseni] s Bohem K — Neb] A do toho ohně ďáblové duší lidských nenosí z těl lidských, ale anjelé; nebo kterau duši dáblové berau, již ť jest po takové duši běda! I N — 74 jest] ten U — pekelní K — tak] vyn. NU — 75 Augustin] Pavel (!) U — Čistěn U — 76 drahý úžitek N — 77 ten oheň] vyn. KN — kdy] vyn. K — zde na světě (zemi U) NU — 79 «ti lidé) vyn. B — Kočistci) vyn. B — 81 milostivý N — hříšil (!) U — 82 zde] vyn. U — 83 bylo] byla jeho milost N — 84 zhřešil NU — pojal] vzal N — 86 nenechává N — Oh K, Ach N, Och U — kaké K, jaká N — všetečenství a všetečné B, všetečnost a opovážlivost iN — Křéci praviti B — že] vyn. NU — 87 Ka mluviti vyn. B —
Strana 910
910 jsú, majíce Ducha svatého, o tom mnoho sepsali lidem k naučení! A toto) baba neb lecjakýs Bartalas vyraze se hned jiné 90 rozumy vede, [že očistce není,] — a kto ví, «kterým duchem jsa veden, a snad dábelským — a lid slepý ihned sebú leckams šine! Druzí jsú lidé, ješto hřeší na tom očistci a velmi se klamají o duše, ješto nejednau na to hřešie a řiekají): »Bych pak měl 95 za to v očistci potrpěti!« Mineš se s tím každý takový, ktož v tu naději hřešíš! Opět tito kněží svatokupci, ješto náramně lidem) k tomu očistci ukazují, a klid slepý ihned hotov. A ten očistec jest pravá kuchyně mnišská a kněžská, ješto oni, nechajíce jiné služby boží, vždy: »Requiem, requiem!«, a lid k tomu vedau: 100 »Tuto daj za své předší, tuto) za otce, za máteř, tuto za tvého bratra a tuto na tvú věčnú památku, a my ť tě vpíšem v knihy!« I loví tím očistcem, že se tobolka Knaplní a kuchyně tučnější bude, že se potom zžerú a zpijí na ten očistec. A, běda bude Kobojim)! 105 Dobré ť jest i ovšem Bohu se modliti za duše mrtvých řádně, Koněm vyn. B — prvotním] prvním NU, vyn. K — 87—89 «ješto ... toto učiteluom! Bude B — 89 toto) tato U — baba ... vyraze se vyleza na katedru lecjakýs Bartalas, bude lid svozovati pravíc, že ho není; baba vyrazíc se N — nějaký KU — «vyraze se vyn. B — 90 [že očistce není] vyn. KNU — kterým jakým B — 91 dáblovým KNU — 91—92 sebú . . . šine] se (sebau U) dá šinúti ledakams KU, tomu uvěří N — 93—94 a velmi ... řiekají) kteříž na něj hřeší; budú říci B — 93 oklamávají N — 94 duše své N — nejednau] mnohdykrát N — na to] vyn. NU — Bychme K — měli K — 95—96 Mineš ... hřešíš] Minete vy se s tiem takoví, to shledáte K — 95 tím] ním ty N — každý ty U — 95—96 ktož ... hřešíš] to shledáš NU — 96 lidem vyn. B — 97 cestu ukazují N — 97—98 lid .. . oni jest jich pravá kuchyně, ješto B — 97 ten) takovým N — 98 kněžská velmi tučná N — jiné] vyn. NU — 99 requiem] vyn. U — lidi KU — 100 předšie K, předky NU — «tuto» vyn. B — tvau máteř U — 100—101 «tuto ... na tvúp a tuto na B — 101 píšeme N — 102 v knihy naše klášterské (vyn. U) NU — «naplní nasytí B — 103 potom na to N — zpijí jako lachové NU — Ach N — 104 obojím) takovým B, obojím (vyn. U), i těm, ješto kupují, i těm, ješto prodávají NU — 105 Dobře N — řádně ovšem N — mrtvé KN (ale v K později přes toto slovo čmáráno cosi jiného, dnes nečitel- ného) — řádně] vyn. N — 106 z lásky] mše svaté slaužiti, ale z lásky N — kupectvic peněz B, svatokupčení N — 106—108 a bez té ... řádně!] 89 Viz pozn. na str. 225 k ř. 469 v I. dílu —
910 jsú, majíce Ducha svatého, o tom mnoho sepsali lidem k naučení! A toto) baba neb lecjakýs Bartalas vyraze se hned jiné 90 rozumy vede, [že očistce není,] — a kto ví, «kterým duchem jsa veden, a snad dábelským — a lid slepý ihned sebú leckams šine! Druzí jsú lidé, ješto hřeší na tom očistci a velmi se klamají o duše, ješto nejednau na to hřešie a řiekají): »Bych pak měl 95 za to v očistci potrpěti!« Mineš se s tím každý takový, ktož v tu naději hřešíš! Opět tito kněží svatokupci, ješto náramně lidem) k tomu očistci ukazují, a klid slepý ihned hotov. A ten očistec jest pravá kuchyně mnišská a kněžská, ješto oni, nechajíce jiné služby boží, vždy: »Requiem, requiem!«, a lid k tomu vedau: 100 »Tuto daj za své předší, tuto) za otce, za máteř, tuto za tvého bratra a tuto na tvú věčnú památku, a my ť tě vpíšem v knihy!« I loví tím očistcem, že se tobolka Knaplní a kuchyně tučnější bude, že se potom zžerú a zpijí na ten očistec. A, běda bude Kobojim)! 105 Dobré ť jest i ovšem Bohu se modliti za duše mrtvých řádně, Koněm vyn. B — prvotním] prvním NU, vyn. K — 87—89 «ješto ... toto učiteluom! Bude B — 89 toto) tato U — baba ... vyraze se vyleza na katedru lecjakýs Bartalas, bude lid svozovati pravíc, že ho není; baba vyrazíc se N — nějaký KU — «vyraze se vyn. B — 90 [že očistce není] vyn. KNU — kterým jakým B — 91 dáblovým KNU — 91—92 sebú . . . šine] se (sebau U) dá šinúti ledakams KU, tomu uvěří N — 93—94 a velmi ... řiekají) kteříž na něj hřeší; budú říci B — 93 oklamávají N — 94 duše své N — nejednau] mnohdykrát N — na to] vyn. NU — Bychme K — měli K — 95—96 Mineš ... hřešíš] Minete vy se s tiem takoví, to shledáte K — 95 tím] ním ty N — každý ty U — 95—96 ktož ... hřešíš] to shledáš NU — 96 lidem vyn. B — 97 cestu ukazují N — 97—98 lid .. . oni jest jich pravá kuchyně, ješto B — 97 ten) takovým N — 98 kněžská velmi tučná N — jiné] vyn. NU — 99 requiem] vyn. U — lidi KU — 100 předšie K, předky NU — «tuto» vyn. B — tvau máteř U — 100—101 «tuto ... na tvúp a tuto na B — 101 píšeme N — 102 v knihy naše klášterské (vyn. U) NU — «naplní nasytí B — 103 potom na to N — zpijí jako lachové NU — Ach N — 104 obojím) takovým B, obojím (vyn. U), i těm, ješto kupují, i těm, ješto prodávají NU — 105 Dobře N — řádně ovšem N — mrtvé KN (ale v K později přes toto slovo čmáráno cosi jiného, dnes nečitel- ného) — řádně] vyn. N — 106 z lásky] mše svaté slaužiti, ale z lásky N — kupectvic peněz B, svatokupčení N — 106—108 a bez té ... řádně!] 89 Viz pozn. na str. 225 k ř. 469 v I. dílu —
Strana 911
911 z lásky, bez Kkupectvie) a bez té vaší pýchy čertovy, kterúž vedete při mrtvých. Tu ť se zzovú, příkrov čistý zjednají, ješto tento lid slepý neumí se míti ani při živých ani při mrtvých řádně! Takto učí Dionysius svatý, když přijdeš k mrtvému, čtyři věci 110 aby Kměl a pamatoval. Najprvé, vida mrtvého, aby pomyslil, že jest tento umřel pro hřích; nebo, by byl Adam a Eva neshřešili, byl by nižádný neumřel, ale neumíraje šel by byl do nebe. Druhé, aby zpomenul na smrt a na umučení Pána Ježíše, že on jest ráčil umříti za tohoto), pro jeho i pro tvé hříchy i jiných lidí těžkú, 115 ohavnú smrt podstúpil . Třetí, aby na to pomyslil řka: »Milý Pane! Jest-li, že jest tento umřel v milosti boží? Oh, co jest mnoho bídy a psoty pozbyl, co nesnází, co bolestí, co strachu od ďábluov na smrti, co bauře divné, co pokušenie přeskočil!« a z toho rozpomenul se u na svú smrt řka: »Kterak se mnú tu B 620 120 bude? Buoh ví, pomuož-li mi milý Buoh, čili mě opustí! Dám-li se z naděje a z víry vyraziti, čili mě milý Buoh Kposílí? Dám-li se ustrašiti dáblóm, čili mě potěší milý Buoh?«Tu veď na smrti nesnáz budeš míti o víru, ješto jest tebe to nikda nepo- (týkalo ani na mysl Kkdy vstúpilo, jako ť tu bude, když 125 ten mistr tisíce řemesla na tě přijde s rozličnými duovody a podá ť toho), že Ježíš není Syn boží.Co ť se zdá, hádaj?! Nešine-li tebú a nezvikleš-li se u pravé vieře, anebo nevyrazí-li ť tebe z na- vyn. NU — 106 čertové K — 107 příkrovy čisté K — zjednají, tu ono, ono. Zviete to, shledáte, co pro to trpěti budete, nemějte péče! K — ješto] vyn. K — 108 řádně] vyn. K — 109 Takto] Takto by se měli míti při mrtvých lidé (lidech U), jakož NU — k mrtvému] kterak se máš mieti K — na čtyři N — 110 «měl ... vida zachoval: prvé, když uzříš B — měl a] vyn. N — aby] i KU — 111 pro] po (!) N — 112 nižádný nikda žádný K — neumřel věčně NU — neumíraje . .. byl] byl by člověk každý neumíraje šel N — 113 Pána našeho Ježíše Krista N — 114 tohoto» to ohavně B, toho člověka (vyn. U) NU — 114—115 «i jiných . .. podstúpil vyn. B — 114 jiných lidí] pro jiné lidi K — přetěžkau a N — 115 podstaupiti N — «na to vyn. B — 116 «Jestliže . . . umřel Umřel-li jest tento B — tento člověk N — Ó NU — 117 co nesnází] nesnáze a N, nesnází U — 117—118 co strachu ... přeskočil rozličných, co pokušení a strachuov dábelských na smrti proskočil (!) B — 117 strachův N — 118 co pokušenie] pokušení N — 119 z toho aby K — 120 Buoh] Kto K, Buoh milej N — milý] Pán N — 121—122 «posílí ... Buoh opustí (!) B, posilní U — 121 posilní N — 122 KTu veď Neb tu B — 123 mnoho nesnází N — 123—124 nepotkalo BN — 124 na mysl] vyn. U — kdy» vyn. B, kdy snad N — nevystaupilo U — 125 tisíc řemesel N, tisíce řemesl U — 126 «toho tobě B — 126—129 Co ť ... všecku) aneb tě bude chtíti z naděje vyraziti B — 127 anebo] a
911 z lásky, bez Kkupectvie) a bez té vaší pýchy čertovy, kterúž vedete při mrtvých. Tu ť se zzovú, příkrov čistý zjednají, ješto tento lid slepý neumí se míti ani při živých ani při mrtvých řádně! Takto učí Dionysius svatý, když přijdeš k mrtvému, čtyři věci 110 aby Kměl a pamatoval. Najprvé, vida mrtvého, aby pomyslil, že jest tento umřel pro hřích; nebo, by byl Adam a Eva neshřešili, byl by nižádný neumřel, ale neumíraje šel by byl do nebe. Druhé, aby zpomenul na smrt a na umučení Pána Ježíše, že on jest ráčil umříti za tohoto), pro jeho i pro tvé hříchy i jiných lidí těžkú, 115 ohavnú smrt podstúpil . Třetí, aby na to pomyslil řka: »Milý Pane! Jest-li, že jest tento umřel v milosti boží? Oh, co jest mnoho bídy a psoty pozbyl, co nesnází, co bolestí, co strachu od ďábluov na smrti, co bauře divné, co pokušenie přeskočil!« a z toho rozpomenul se u na svú smrt řka: »Kterak se mnú tu B 620 120 bude? Buoh ví, pomuož-li mi milý Buoh, čili mě opustí! Dám-li se z naděje a z víry vyraziti, čili mě milý Buoh Kposílí? Dám-li se ustrašiti dáblóm, čili mě potěší milý Buoh?«Tu veď na smrti nesnáz budeš míti o víru, ješto jest tebe to nikda nepo- (týkalo ani na mysl Kkdy vstúpilo, jako ť tu bude, když 125 ten mistr tisíce řemesla na tě přijde s rozličnými duovody a podá ť toho), že Ježíš není Syn boží.Co ť se zdá, hádaj?! Nešine-li tebú a nezvikleš-li se u pravé vieře, anebo nevyrazí-li ť tebe z na- vyn. NU — 106 čertové K — 107 příkrovy čisté K — zjednají, tu ono, ono. Zviete to, shledáte, co pro to trpěti budete, nemějte péče! K — ješto] vyn. K — 108 řádně] vyn. K — 109 Takto] Takto by se měli míti při mrtvých lidé (lidech U), jakož NU — k mrtvému] kterak se máš mieti K — na čtyři N — 110 «měl ... vida zachoval: prvé, když uzříš B — měl a] vyn. N — aby] i KU — 111 pro] po (!) N — 112 nižádný nikda žádný K — neumřel věčně NU — neumíraje . .. byl] byl by člověk každý neumíraje šel N — 113 Pána našeho Ježíše Krista N — 114 tohoto» to ohavně B, toho člověka (vyn. U) NU — 114—115 «i jiných . .. podstúpil vyn. B — 114 jiných lidí] pro jiné lidi K — přetěžkau a N — 115 podstaupiti N — «na to vyn. B — 116 «Jestliže . . . umřel Umřel-li jest tento B — tento člověk N — Ó NU — 117 co nesnází] nesnáze a N, nesnází U — 117—118 co strachu ... přeskočil rozličných, co pokušení a strachuov dábelských na smrti proskočil (!) B — 117 strachův N — 118 co pokušenie] pokušení N — 119 z toho aby K — 120 Buoh] Kto K, Buoh milej N — milý] Pán N — 121—122 «posílí ... Buoh opustí (!) B, posilní U — 121 posilní N — 122 KTu veď Neb tu B — 123 mnoho nesnází N — 123—124 nepotkalo BN — 124 na mysl] vyn. U — kdy» vyn. B, kdy snad N — nevystaupilo U — 125 tisíc řemesel N, tisíce řemesl U — 126 «toho tobě B — 126—129 Co ť ... všecku) aneb tě bude chtíti z naděje vyraziti B — 127 anebo] a
Strana 912
912 děje, aby mohl v samém zaslúžení drahého Ježíše ustrnúti a v tom svú naději položiti všecku, když se na tě hromada hří- 130 chuov vyvalí a Knětco málo neb nic dobrých skutkuov? Hádaj, nezúfáš-li [sobě]? Potřebí ť jest se nyní k tomu připravovati, aby mohl pevně státi! A čtvrté, při mrtvém aby toto učinil: aby po- prosil milého Boha, jestliže jest se co dopustil z křehkosti, nevě- domí neb z oklamání dáblova a jest pochopen spasení věčného, 135 aby milý Bóh ráčil milostivě odpustiti. Tak by se měli míti při mrtvých. Ale toto pláčí bez rozumu, tu sebe litují: »A, líto ť mi tebe!« A kto zpravie tento lid? Zdali kněží svatokupci, zda mniší, ješto tím očistcem loví? Pohled mnedle, čeho jsú oni pilnější, těch-li duší, kteréž zde skrze hříchy 140 smrtedlné v těléch jsúce zemřely, čili oněch v uočistci? A věz zajisté, že by každý měl býti pilnější kněz těch, kteréž jsú mrtvy smrtedlnými hříchy! Ale pohleď, velmi-liť se o to starají?! Ano, co se děje zjevného zlého po těch městech protivných, hampýsy, nevěstky, tance, kostky, hry, rufiánstva — kéž se proti tomu 145 postaví, ké na to volají? Než mlčí — vše dobře, když jedné hrdlo syto! Ale když by se člověk napil s pláčem krve boží, tu ť by hrdlo otevřeli; ale o to se nic nestarají, že duše mrú a hynú od milosti boží! I mají se oni rovně jako ony koby neb krkané. Krkan, když vidí koně, dokudž jsú živi, ani táhnú, pracují, dělají, 150 nic se o to nestará, co by měli jísti aneb píti; by ť pak někde U — 129 položil U — se vyn. B — hromadu B — 130 nětco málo neb téměř B — 131 [sobě] vyn. KNU — připravovati] strojiti, rejistra svá připravovati N — 132 to NU — 132—133 prosil KU, poprosil poníženě N — 133 co] čeho N — 137 tu] a NU — A] vyn. K — 137—159 A, líto . . . hlúbe nebyl!] tak (vyn. U), jako by neměli naděje žádné (vyn. U) o z mrtvých vstání NU— 139—140 kteréž . . . v uočistci] ješto sau na těle zemřely, čili těch, ješto jsú tělesně živi a na dušéch sú mrtvi hřiechy smrtedlnými, a těla jich živa K — 141 by každý . . . těch] mnohem, nesmierně viece sau k tomu zavázáni všichni kněžie, aby měli větčí péči o ty duše K — mrtvy] zde zemřely K — 142 hřiechy a těla jich živa nežli oněch, ješto sau jich těla zemřela a duše živy v naději milosti boží K — Ale] vyn. K — o to starají? Ano] oni starají o ty, ješto jsú mrtvi hřiechy smrtedlnými? K — 143—144 hampýsy ... tance] ano hampýsy, ano nevěstky zjevné, ano zjevné přestupovánie přiká- zaní božích, ano tance K — 145 Než] vyn. K — jedné] vyn. K — 146 božie z kalicha [a tím očistcem se čistil, á] K — 147 otevřelo (!) K — nepostarají K — 148—149 rovně ... krkané] právě jako havrané krkané neb ty koby K — 149 krkan] v K později změněno v [krkavci] — in marg. B červeně: koby — pracují] ani pracují K — ani dělají K — 150 nic on
912 děje, aby mohl v samém zaslúžení drahého Ježíše ustrnúti a v tom svú naději položiti všecku, když se na tě hromada hří- 130 chuov vyvalí a Knětco málo neb nic dobrých skutkuov? Hádaj, nezúfáš-li [sobě]? Potřebí ť jest se nyní k tomu připravovati, aby mohl pevně státi! A čtvrté, při mrtvém aby toto učinil: aby po- prosil milého Boha, jestliže jest se co dopustil z křehkosti, nevě- domí neb z oklamání dáblova a jest pochopen spasení věčného, 135 aby milý Bóh ráčil milostivě odpustiti. Tak by se měli míti při mrtvých. Ale toto pláčí bez rozumu, tu sebe litují: »A, líto ť mi tebe!« A kto zpravie tento lid? Zdali kněží svatokupci, zda mniší, ješto tím očistcem loví? Pohled mnedle, čeho jsú oni pilnější, těch-li duší, kteréž zde skrze hříchy 140 smrtedlné v těléch jsúce zemřely, čili oněch v uočistci? A věz zajisté, že by každý měl býti pilnější kněz těch, kteréž jsú mrtvy smrtedlnými hříchy! Ale pohleď, velmi-liť se o to starají?! Ano, co se děje zjevného zlého po těch městech protivných, hampýsy, nevěstky, tance, kostky, hry, rufiánstva — kéž se proti tomu 145 postaví, ké na to volají? Než mlčí — vše dobře, když jedné hrdlo syto! Ale když by se člověk napil s pláčem krve boží, tu ť by hrdlo otevřeli; ale o to se nic nestarají, že duše mrú a hynú od milosti boží! I mají se oni rovně jako ony koby neb krkané. Krkan, když vidí koně, dokudž jsú živi, ani táhnú, pracují, dělají, 150 nic se o to nestará, co by měli jísti aneb píti; by ť pak někde U — 129 položil U — se vyn. B — hromadu B — 130 nětco málo neb téměř B — 131 [sobě] vyn. KNU — připravovati] strojiti, rejistra svá připravovati N — 132 to NU — 132—133 prosil KU, poprosil poníženě N — 133 co] čeho N — 137 tu] a NU — A] vyn. K — 137—159 A, líto . . . hlúbe nebyl!] tak (vyn. U), jako by neměli naděje žádné (vyn. U) o z mrtvých vstání NU— 139—140 kteréž . . . v uočistci] ješto sau na těle zemřely, čili těch, ješto jsú tělesně živi a na dušéch sú mrtvi hřiechy smrtedlnými, a těla jich živa K — 141 by každý . . . těch] mnohem, nesmierně viece sau k tomu zavázáni všichni kněžie, aby měli větčí péči o ty duše K — mrtvy] zde zemřely K — 142 hřiechy a těla jich živa nežli oněch, ješto sau jich těla zemřela a duše živy v naději milosti boží K — Ale] vyn. K — o to starají? Ano] oni starají o ty, ješto jsú mrtvi hřiechy smrtedlnými? K — 143—144 hampýsy ... tance] ano hampýsy, ano nevěstky zjevné, ano zjevné přestupovánie přiká- zaní božích, ano tance K — 145 Než] vyn. K — jedné] vyn. K — 146 božie z kalicha [a tím očistcem se čistil, á] K — 147 otevřelo (!) K — nepostarají K — 148—149 rovně ... krkané] právě jako havrané krkané neb ty koby K — 149 krkan] v K později změněno v [krkavci] — in marg. B červeně: koby — pracují] ani pracují K — ani dělají K — 150 nic on
Strana 913
913 koni i v blátě zvázli, nic se on o to nestará, aby ho dobyl. Ale když kuoň umře a mrchu ven vyvlekú, tu ť se teprv koby sletí, tu u teprv: »Rach, rach, rach!« Takéž tito kněží a mniší nic se B 621 nestarají o lidské spasení, dokudž jsú lidé živi. Ale když umře 155 člověk, tu ť se sletí a zberú: »Requiem, requiem!«, ani ť vigiljí, žaltáře, mše, a to vše zaplať a kup, ode všeho jim daj! A tu v domě vigiljí zpívají a zalévají dobře a praví: »Jest-li ť v mukách v dočistci, bude ť vysvobozen «, — ano s tím svatokupectvím strach, by v pekle hlúbe nebyl! Radím t vám, varujte se toho 160 svatokupectví, kupování mší a jiného, a nezpoléhajte na ten očistec! Neboť jest maličko lidí, ješto jdú upřímo do nebe; neboť jest úzká cesta a Kmálo jí jde lidí , tak Kdie) Pán. A ještě ť jich méně jde do očistce, a najvíce do pekla, to zajisté vězte! I není ť nám nic lepšího, než se zde čistiti. A to ť jest jistý očistec, 165 kto se zde právě kají a čistie od svých hřiechuov. Dopomoziž nám milý Buoh, abychom, jsauce zde vycištěni, k tobě se dostali, kdež kraluješ se všemi svatými. Amen. Skonávají se řeči úžitečné a výkladové věrní na čtení svatá nedělní cetého roku i některých svátkuov, jenž jsú kázány v Praze 170 v Tajně v kostele skrze usta slavné paměti mistra Jana Rokycany, arcibiskupa voleného českého, jehožto památka a jméno buď v chvále církve svaté, a zvláště Čechuov a Moravcuov věrných, a odpočinutí jeho budiž v počtu a v losu všech blahoslavených věky věkuov. Amen. K — 150—151 co by ... nestará] vyn. K — 151 ho dobyl] oni byli dobyti K — 153 tito] ti K — 154 když] až K — 156 mše provodie K — to jim K — a kup] vše vykup K — ode všeho jim daj] vyn. K — 159 v pekle] vyn. K — 159—160 Radím . . . nezpoléhajte] Protož toto radím každému, aby nespo- líhal NU — 161 Neboť] nebo strach, kdyby (že by U) chtěl do vočistce, vocetl (i neocet (!) U) se v horaucím pekle. Nebo NU — málo ť KU, velmi maličko N — lidí těch U —- přiemo KU — 162 «málo ... lidí řídcí ji nalézají B — die mluví KNU — Pán Ježíš N — 162—163 ještě ... méně] méně ť jich U — 163 a] ale N — 164 nic lepšího] lépe K, nic lépeji NU — než] jako N — čistiti [na tom jest datum] K — 164—167 «A tot... svatými pokáním pravým, nebo takoví, jsúce zde očištěni, vejdú po smrti u věčnú radost B — 165 a čistie] vyn. U — 166 nám toho K — Pane Bože N — 167 Amen] vyn. K — 168—176 Skonávají se . .. Havlem] jen v B — dole na str. 621 rkpisu B neumělou pozdní rukou napsáno: Ro- kycany — 162 Mat. 7, 14 — Rokycanova Postilla. 58
913 koni i v blátě zvázli, nic se on o to nestará, aby ho dobyl. Ale když kuoň umře a mrchu ven vyvlekú, tu ť se teprv koby sletí, tu u teprv: »Rach, rach, rach!« Takéž tito kněží a mniší nic se B 621 nestarají o lidské spasení, dokudž jsú lidé živi. Ale když umře 155 člověk, tu ť se sletí a zberú: »Requiem, requiem!«, ani ť vigiljí, žaltáře, mše, a to vše zaplať a kup, ode všeho jim daj! A tu v domě vigiljí zpívají a zalévají dobře a praví: »Jest-li ť v mukách v dočistci, bude ť vysvobozen «, — ano s tím svatokupectvím strach, by v pekle hlúbe nebyl! Radím t vám, varujte se toho 160 svatokupectví, kupování mší a jiného, a nezpoléhajte na ten očistec! Neboť jest maličko lidí, ješto jdú upřímo do nebe; neboť jest úzká cesta a Kmálo jí jde lidí , tak Kdie) Pán. A ještě ť jich méně jde do očistce, a najvíce do pekla, to zajisté vězte! I není ť nám nic lepšího, než se zde čistiti. A to ť jest jistý očistec, 165 kto se zde právě kají a čistie od svých hřiechuov. Dopomoziž nám milý Buoh, abychom, jsauce zde vycištěni, k tobě se dostali, kdež kraluješ se všemi svatými. Amen. Skonávají se řeči úžitečné a výkladové věrní na čtení svatá nedělní cetého roku i některých svátkuov, jenž jsú kázány v Praze 170 v Tajně v kostele skrze usta slavné paměti mistra Jana Rokycany, arcibiskupa voleného českého, jehožto památka a jméno buď v chvále církve svaté, a zvláště Čechuov a Moravcuov věrných, a odpočinutí jeho budiž v počtu a v losu všech blahoslavených věky věkuov. Amen. K — 150—151 co by ... nestará] vyn. K — 151 ho dobyl] oni byli dobyti K — 153 tito] ti K — 154 když] až K — 156 mše provodie K — to jim K — a kup] vše vykup K — ode všeho jim daj] vyn. K — 159 v pekle] vyn. K — 159—160 Radím . . . nezpoléhajte] Protož toto radím každému, aby nespo- líhal NU — 161 Neboť] nebo strach, kdyby (že by U) chtěl do vočistce, vocetl (i neocet (!) U) se v horaucím pekle. Nebo NU — málo ť KU, velmi maličko N — lidí těch U —- přiemo KU — 162 «málo ... lidí řídcí ji nalézají B — die mluví KNU — Pán Ježíš N — 162—163 ještě ... méně] méně ť jich U — 163 a] ale N — 164 nic lepšího] lépe K, nic lépeji NU — než] jako N — čistiti [na tom jest datum] K — 164—167 «A tot... svatými pokáním pravým, nebo takoví, jsúce zde očištěni, vejdú po smrti u věčnú radost B — 165 a čistie] vyn. U — 166 nám toho K — Pane Bože N — 167 Amen] vyn. K — 168—176 Skonávají se . .. Havlem] jen v B — dole na str. 621 rkpisu B neumělou pozdní rukou napsáno: Ro- kycany — 162 Mat. 7, 14 — Rokycanova Postilla. 58
Strana 914
914 A napsány jsú knihy tyto skrze práci Stanislava z Křižanova k žá- 175 dosti urozeného pána, pana Buriana na Brtnici, léta božího tisícého pětistého třetího tu sobotu před svatým Havlem. 174 O Stanislavovi z Křižanova viz úvod (při popise rukopisu B) — 175 Rozuměti třeba patrně Buriana z Valdštýna a na Brtnici, jenž držel do r. 1528 Trhovou Brtnici (v okresu jihlavském) spolu s bratrem Zdeňkem, od r. 1528 sám. (Viz Vlastivědu moravskou, Jihlavský okres str. 136, a monografii A. J. Pátka, Brtnice Trhová a zboží brtnické, Velké Meziříčí 1887, str. 17—19.)
914 A napsány jsú knihy tyto skrze práci Stanislava z Křižanova k žá- 175 dosti urozeného pána, pana Buriana na Brtnici, léta božího tisícého pětistého třetího tu sobotu před svatým Havlem. 174 O Stanislavovi z Křižanova viz úvod (při popise rukopisu B) — 175 Rozuměti třeba patrně Buriana z Valdštýna a na Brtnici, jenž držel do r. 1528 Trhovou Brtnici (v okresu jihlavském) spolu s bratrem Zdeňkem, od r. 1528 sám. (Viz Vlastivědu moravskou, Jihlavský okres str. 136, a monografii A. J. Pátka, Brtnice Trhová a zboží brtnické, Velké Meziříčí 1887, str. 17—19.)
Strana 915
Naučení spasitedlná z zákona božího. Na mladé slušie, aby se takto měli a k tomu vedeni byli: K 423b2 najprvé k mravuom aby vedeni byli, aby byli mravni; druhé, aby byli ii v bázni jako v uzdě držáni; třetie, aby pitím a iedlem K 424a 5 nebyli obtěžováni; a čtvrté, aby v přielišné bázni nebyli, než aby tak v bázni byli, abdy pro to mohli své starosty milovati i báti se jich. «T»roje věc slušie na právě múdrého: najprvé, aby byl mravný a příkladný; druhé, aby uměl z bluduov vyvoditi a z hřie- 10 chuov; třetie, aby uměl jiné v jich staviech zpravovati. A ktož bude do sebe mieti to, ten sobě zaslúží od Boha aureolam. Tyto jsú věci, ješto člověku života ukracují: přielišné dielo a práce veliká, chudoba, starost a lopot s myšlením a s pečováním, víno mnohé pité, smilstvo neskrovné, hověníe a rozkoš přielišná, 15 zámutek a častá lázně. Jakož svatý Pavel, když jel po moři do Říma, jsa i s jinými v nebezpečenství, vzem chléb, lámal dieky u čině, sám se po- silnil i jiných: toto naučenie, že každý člověk, buď v které koli K 424a2 1 Naučení. .. božího titul chybí všude; zde je uveden podle nadpisů, jimiž pův. písař rkpisu N nad jednot- livými stranami této části rkpu označuje obsah (někdy místo toho bývá: Některé řeči spasitedlné z zákona božího) — 3 aby byli mravni] a byli mravni U — 4 bázni boží C — držáni] zdržo- váni N — 5 bázni nebyli] bázni byli (!) C — 5—6 než aby ... byli] vyn. U — 6 abo (!) K — 8 Troje] v Komylem rubrikátorovým je iniciálka Dmísto T — 9 vyvozovati N — 10 jich] jejich N, svých U — 13 lopotování N, lepota C — 14 mnoho NU — neskrovné] neskrocené U — hovení NU — 15 zámutek a] vyn. N — lázeň, dlauhé a mnohé spání N - 17 vzavši N, vzal U — činil C — 17—18 sebe posílil N — 18 bud] 16 Skutk. 27, 35 n. — 58*
Naučení spasitedlná z zákona božího. Na mladé slušie, aby se takto měli a k tomu vedeni byli: K 423b2 najprvé k mravuom aby vedeni byli, aby byli mravni; druhé, aby byli ii v bázni jako v uzdě držáni; třetie, aby pitím a iedlem K 424a 5 nebyli obtěžováni; a čtvrté, aby v přielišné bázni nebyli, než aby tak v bázni byli, abdy pro to mohli své starosty milovati i báti se jich. «T»roje věc slušie na právě múdrého: najprvé, aby byl mravný a příkladný; druhé, aby uměl z bluduov vyvoditi a z hřie- 10 chuov; třetie, aby uměl jiné v jich staviech zpravovati. A ktož bude do sebe mieti to, ten sobě zaslúží od Boha aureolam. Tyto jsú věci, ješto člověku života ukracují: přielišné dielo a práce veliká, chudoba, starost a lopot s myšlením a s pečováním, víno mnohé pité, smilstvo neskrovné, hověníe a rozkoš přielišná, 15 zámutek a častá lázně. Jakož svatý Pavel, když jel po moři do Říma, jsa i s jinými v nebezpečenství, vzem chléb, lámal dieky u čině, sám se po- silnil i jiných: toto naučenie, že každý člověk, buď v které koli K 424a2 1 Naučení. .. božího titul chybí všude; zde je uveden podle nadpisů, jimiž pův. písař rkpisu N nad jednot- livými stranami této části rkpu označuje obsah (někdy místo toho bývá: Některé řeči spasitedlné z zákona božího) — 3 aby byli mravni] a byli mravni U — 4 bázni boží C — držáni] zdržo- váni N — 5 bázni nebyli] bázni byli (!) C — 5—6 než aby ... byli] vyn. U — 6 abo (!) K — 8 Troje] v Komylem rubrikátorovým je iniciálka Dmísto T — 9 vyvozovati N — 10 jich] jejich N, svých U — 13 lopotování N, lepota C — 14 mnoho NU — neskrovné] neskrocené U — hovení NU — 15 zámutek a] vyn. N — lázeň, dlauhé a mnohé spání N - 17 vzavši N, vzal U — činil C — 17—18 sebe posílil N — 18 bud] 16 Skutk. 27, 35 n. — 58*
Strana 916
916 nesnázi neb v puotce neb v zamúcení, chce-li z tohoto světa 20 z toho moře — vyplúti k břehu královstvic nebeského, má se síliti tělem a krví Páně; neb ten pokrm netoliko prospievá duši, ale také i těla posiluje, ve všech nesnázéch spomáhá. A jako když jest Pán Buoh přikázal a zapověděl v ráji Adamovi a Evě přísně nejésti z dřeva zapověděného pod zatracením života a aby 25 smrtí Kne»zemřeli, takéž jest přikázal pod zatracením a zba- vením života jiesti své tělo a píti svú krev, to vědauc, že žádné tělo tělesné, kteréž nenie proti zákonu a čtení, nepřekážie přijí- mati těla božieho [a krve boží]. Co jest zákon boží? Jest pravda, Trojicí svatú od věčnosti 30 uložená a časem svým skrze Ježíše, drahého našeho Pána, ozná- mená. i K 424b Svatý Jan v ostatní kapitole die: »Vieme, ze pravé jest svě- dectvie jeho«. Milý Jene, proc jest pravé, kto jest ho potvrdil, zda papež či kto? Jako někteří bez papežského potvrzenie bož- 35 ským přikázaním nechtie poddáni býti, jenž zákon boží má papeže potvrditi, a ne papež zákona. Znamenaj, když Jozef šel s Marijí do Bethlema, potom utie- kal do Ejipta, z Ejipta zase do Židovstva, tito sau třie byli v tovařiství: Ježíš, Spasitel a čisté svědomie; Maria, jenž se vy- 40 kládá hořkost; a Jozef, přispořenie. Protož, když ty chceš boží vyn. N — 19 neb v zamúcení] vyn. U — v zármutku postavený N — tohoto] toho N — 20 z toho] vyn. N, z tohoto C — moře (+ bídného a C) bauřlivého NC — nebeského! božího C — 21 síliti často N — Pána našeho Ježíše Krista N — pokrm a nápoj N — 22 posilňuje NC — 24 nejésti ... zapověděného vyn. U — stracením N, zatracením a zbavením U — a] vyn. C — tak aby U — 25 zemřeli (!) K, nezemřeli, ovotce zapověděného nejésti U — také ť přísně N — 26 svaté tělo N — drahau krev N — že žádné] vyn. U — 27 a čtení] vyn. U, a čtení svatému NC — 27—28 přijímaní K — 28 božicho) vyn. C — [a krve boží v Kaž pozd. přípisek, a drahé krve boží N, a krve boží C, vyn. U — 30 svým] vyn. C — vynešená (!) a oznámená N — 32 ostatní] poslední NCU — 34 čili kdo jiný NC — 37 Znamenej toto N — s Marií Pannau N — 38 tito] tuto NC — 42 23 I. M. 2, 16 — 25 Jan 6, 53 — 32 Jan 21, 24 —
916 nesnázi neb v puotce neb v zamúcení, chce-li z tohoto světa 20 z toho moře — vyplúti k břehu královstvic nebeského, má se síliti tělem a krví Páně; neb ten pokrm netoliko prospievá duši, ale také i těla posiluje, ve všech nesnázéch spomáhá. A jako když jest Pán Buoh přikázal a zapověděl v ráji Adamovi a Evě přísně nejésti z dřeva zapověděného pod zatracením života a aby 25 smrtí Kne»zemřeli, takéž jest přikázal pod zatracením a zba- vením života jiesti své tělo a píti svú krev, to vědauc, že žádné tělo tělesné, kteréž nenie proti zákonu a čtení, nepřekážie přijí- mati těla božieho [a krve boží]. Co jest zákon boží? Jest pravda, Trojicí svatú od věčnosti 30 uložená a časem svým skrze Ježíše, drahého našeho Pána, ozná- mená. i K 424b Svatý Jan v ostatní kapitole die: »Vieme, ze pravé jest svě- dectvie jeho«. Milý Jene, proc jest pravé, kto jest ho potvrdil, zda papež či kto? Jako někteří bez papežského potvrzenie bož- 35 ským přikázaním nechtie poddáni býti, jenž zákon boží má papeže potvrditi, a ne papež zákona. Znamenaj, když Jozef šel s Marijí do Bethlema, potom utie- kal do Ejipta, z Ejipta zase do Židovstva, tito sau třie byli v tovařiství: Ježíš, Spasitel a čisté svědomie; Maria, jenž se vy- 40 kládá hořkost; a Jozef, přispořenie. Protož, když ty chceš boží vyn. N — 19 neb v zamúcení] vyn. U — v zármutku postavený N — tohoto] toho N — 20 z toho] vyn. N, z tohoto C — moře (+ bídného a C) bauřlivého NC — nebeského! božího C — 21 síliti často N — Pána našeho Ježíše Krista N — pokrm a nápoj N — 22 posilňuje NC — 24 nejésti ... zapověděného vyn. U — stracením N, zatracením a zbavením U — a] vyn. C — tak aby U — 25 zemřeli (!) K, nezemřeli, ovotce zapověděného nejésti U — také ť přísně N — 26 svaté tělo N — drahau krev N — že žádné] vyn. U — 27 a čtení] vyn. U, a čtení svatému NC — 27—28 přijímaní K — 28 božicho) vyn. C — [a krve boží v Kaž pozd. přípisek, a drahé krve boží N, a krve boží C, vyn. U — 30 svým] vyn. C — vynešená (!) a oznámená N — 32 ostatní] poslední NCU — 34 čili kdo jiný NC — 37 Znamenej toto N — s Marií Pannau N — 38 tito] tuto NC — 42 23 I. M. 2, 16 — 25 Jan 6, 53 — 32 Jan 21, 24 —
Strana 917
917 milost mieti a před Erodesem utéci, hleď tovařistva toho, aby měl hořkost na minulé hřiechy, čisté svědomie a přispořenie ctností. Také, jako Erodes dietky zmordoval, a ne muže, protož hleďme, abychom dietky nebyli, aby nás dábel " nezmordoval; K 424b2 45 ale buďme mužie, abychom dětinsky živi nebyli v zabylství, v chechtání, v lehkostech, na modlitbě k Bohu neměli se dětinsky nevědauc, co řiekáme, ale, všechny audy ponížiec, netoliko na tělesnú kolenú kleknúc, ale srdečnýma kolenoma se modlili. Slušie věděti, že žádný hřiech, ani malý ani veliký ani pro- 50 střední, nebude odpuštěn ani shlazen, jediné mocí té krve drahé. Nebo, jako když lev řéve, jiná se zvieřata strachují a připadají až na zemi, takéž právě, když člověk hodně přijímá tu drahú krev, kolikrátž koli vzdechne, všichni dáblové padají a třasú se a ne- smějí tomu člověku překaziti, ale utiekají. A protož, že jim ta 55 drahá krev velmi jich královstvie ruší v tomto světě, velmi se ďábel na ni hněvá. Právě jako vražedlník když přijde k tomu, koho jest zabil, hned se z toho zabitého u krev line a ten vra- K 425a" žedlník častokrát skrze to k škodě přicházie a s hanbú utieká: též ďábel, jenž jest zjednal, aby ta drahá krev byla vylita, velikú 60 toho škodu má i velmi se hněvá na tu drahú krev, takže jedná a popúzie svých auduov, mnohých lidí, aby se protivili té drahé krvi, chtě dábel vždy v uošklivost uvésti lidem jich spasenie, tu pominulé N — 43 svatých ctností N — 44 hleďme] my se naučme tomu N — děti NCU — nezmordoval na duších N — 46 chechtání, v smíších, v mar- nostech C — modlitbě k] modlitbách ku Pánu C — 48 tělesnejch kolenau C, tělesných kolenách N, tělestných kolenau U — klečíce N, kloníc (nc dosti čitelné, v slovu korigováno!) U — kolenama N, koleny U — modlili] skloniti před Pánem Bohem srdcem upřímným C — 50 jediné toliko N — té .. . drahé] samé krve Pána našeho Ježíše Krista N, drahé krve Pána Ježiše U — drahé] vyn. C — 51 řve NU, říve C — zvířátka C — 52 k zemi N — tak N — hodně] vyn. U — drahau a svatau C — 53 vzdechne na své hříchy N — tolikrát všickni N — 54 utíkají, kam vidí N, utíkají před ním C — 55 krev velebná N, krev protiví U — v jich U — ruší] vyn. (!) U — tom U —velmi] protož za tau příčinau velmi N — 57 zabil] zamordoval N — lne N, line a teče C, lní (!) U — 58 k škodě i o hrdlo N, ke škodě CU — utieká: též někdy se mu trefí, že uteče: tak N — 59 zjednal a to spůsobil N — předůstojná a drahá N — vylita z Pána Ježíše N — 60 takže] že CU — 60—61 takže ... popúzie] že popauzí jak můž kde můž N — 62 chtíce tím N — vždy] vyn. N — lidem] vyn. U — — 64 nezbílili N, nezbíleli U
917 milost mieti a před Erodesem utéci, hleď tovařistva toho, aby měl hořkost na minulé hřiechy, čisté svědomie a přispořenie ctností. Také, jako Erodes dietky zmordoval, a ne muže, protož hleďme, abychom dietky nebyli, aby nás dábel " nezmordoval; K 424b2 45 ale buďme mužie, abychom dětinsky živi nebyli v zabylství, v chechtání, v lehkostech, na modlitbě k Bohu neměli se dětinsky nevědauc, co řiekáme, ale, všechny audy ponížiec, netoliko na tělesnú kolenú kleknúc, ale srdečnýma kolenoma se modlili. Slušie věděti, že žádný hřiech, ani malý ani veliký ani pro- 50 střední, nebude odpuštěn ani shlazen, jediné mocí té krve drahé. Nebo, jako když lev řéve, jiná se zvieřata strachují a připadají až na zemi, takéž právě, když člověk hodně přijímá tu drahú krev, kolikrátž koli vzdechne, všichni dáblové padají a třasú se a ne- smějí tomu člověku překaziti, ale utiekají. A protož, že jim ta 55 drahá krev velmi jich královstvie ruší v tomto světě, velmi se ďábel na ni hněvá. Právě jako vražedlník když přijde k tomu, koho jest zabil, hned se z toho zabitého u krev line a ten vra- K 425a" žedlník častokrát skrze to k škodě přicházie a s hanbú utieká: též ďábel, jenž jest zjednal, aby ta drahá krev byla vylita, velikú 60 toho škodu má i velmi se hněvá na tu drahú krev, takže jedná a popúzie svých auduov, mnohých lidí, aby se protivili té drahé krvi, chtě dábel vždy v uošklivost uvésti lidem jich spasenie, tu pominulé N — 43 svatých ctností N — 44 hleďme] my se naučme tomu N — děti NCU — nezmordoval na duších N — 46 chechtání, v smíších, v mar- nostech C — modlitbě k] modlitbách ku Pánu C — 48 tělesnejch kolenau C, tělesných kolenách N, tělestných kolenau U — klečíce N, kloníc (nc dosti čitelné, v slovu korigováno!) U — kolenama N, koleny U — modlili] skloniti před Pánem Bohem srdcem upřímným C — 50 jediné toliko N — té .. . drahé] samé krve Pána našeho Ježíše Krista N, drahé krve Pána Ježiše U — drahé] vyn. C — 51 řve NU, říve C — zvířátka C — 52 k zemi N — tak N — hodně] vyn. U — drahau a svatau C — 53 vzdechne na své hříchy N — tolikrát všickni N — 54 utíkají, kam vidí N, utíkají před ním C — 55 krev velebná N, krev protiví U — v jich U — ruší] vyn. (!) U — tom U —velmi] protož za tau příčinau velmi N — 57 zabil] zamordoval N — lne N, line a teče C, lní (!) U — 58 k škodě i o hrdlo N, ke škodě CU — utieká: též někdy se mu trefí, že uteče: tak N — 59 zjednal a to spůsobil N — předůstojná a drahá N — vylita z Pána Ježíše N — 60 takže] že CU — 60—61 takže ... popúzie] že popauzí jak můž kde můž N — 62 chtíce tím N — vždy] vyn. N — lidem] vyn. U — — 64 nezbílili N, nezbíleli U
Strana 918
918 drahú kaupel a obmytie našich hřiechuov, abychom svého raucha nezbielili ve krvi Beránkově. 65 Když třie králové přijeli do Jeruzalema, tehdy jim zákon čten božím zjednáním. Proč to? Však sau měli hvězdu, div a zázrak velmi veliký! To naučenie, že žádní divové nic nejsau proti zákonu božiemu aniž jim má věřeno býti, nebo nade vše jest zákon boží. Pak někteří lidé, jenž v nich dábel obývá, 70 zákon boží chtie plniti v řeči, a ne v skutku, an má býti skutky viece plněn než řečí, ješto lidé řieka i jí: »Ano ten kněz dobře K 425a2 káže a pravdu mluví, ale my pro to učiníme, co chome a co se nám zdá!« I vyznávají zákon usty, a skutky ho zapierají. A to jest skutek dábelský, neb dábli věřie a třasau se. 75 Zákonu božiemu dvojím obyčejem má býti věřeno: v řeči a v skutku, aby jej docela plnil, ne některý kus, jediné toliko, co t se líbí. U příkladě, kdyby sobě někto udělal nějaký dobrý duom a dobře ohradil, že by nikudyž do něho nemohl, jedno že by nechal nějaké mezérky, jíž by mohl zloděj vjíti: též 80 právě dábel; nechať že ť se člověk postí, zpoviedá se, tělo božie přijímá, jiné dobré skutky vede, když jedno mezierky nechá, aby mohl v srdce vstúpiti — jedne že v tom nějaká marná chlúba bude neb sebe zalíbenie samého neb k někomu nelibost neb pomsty žádá neb hřiechy vymlúvá aneb z jiných hriechuov k některému 85 jest náchylen —, již ť dábel tudy u tam vejde. K 425b 65 králi C — zákon boží U — 66 jednáním NU — 69 vše] všecky divy C — 70 plniti toliko N — skutky] v skutku N, skutkem C — 71 plněn a za- chováván bejti C — v řeči N — říkávají N — Ano] vyn. N — 72 učiňme U — 73 zdá] líbí N, zdá a líbí C — zákon boží N — 74 dábel věří a třese se C — 76 ne] ne toliko C — «jediné toliko vyn. K, toliko U — 77 příkladě mluvě N — kdo U — 78 dobrej a pěknej C — dobře jej NC — vohradil vůkol N — nemohl zloděj vjíti U — 79 zanechal N — nějaké] vyn. NU — me- zérky] díry N — kterau N — do něho vjíti N — též] tak N -. 80 nechať] nechá ť (!) člověka C — boží a krev boží C — 81 jedno] toliko N — mezierky dírky N — 82 mohl dábel C — chvála aneb chlauba C — 83 sebe . . . samého] zalíbení se sobě samému N — kyselost, nelibost N — žádost pomsty N — 84 žádá] vyn. N - hříchův vymlauvání N — z jiných kterých N — 85 jest] sauce N — již] tož ť N — tam] do srdce N — 63 Ohlas Zj. 7, 14 — 74 Ohlas Jak. 2, 19 —
918 drahú kaupel a obmytie našich hřiechuov, abychom svého raucha nezbielili ve krvi Beránkově. 65 Když třie králové přijeli do Jeruzalema, tehdy jim zákon čten božím zjednáním. Proč to? Však sau měli hvězdu, div a zázrak velmi veliký! To naučenie, že žádní divové nic nejsau proti zákonu božiemu aniž jim má věřeno býti, nebo nade vše jest zákon boží. Pak někteří lidé, jenž v nich dábel obývá, 70 zákon boží chtie plniti v řeči, a ne v skutku, an má býti skutky viece plněn než řečí, ješto lidé řieka i jí: »Ano ten kněz dobře K 425a2 káže a pravdu mluví, ale my pro to učiníme, co chome a co se nám zdá!« I vyznávají zákon usty, a skutky ho zapierají. A to jest skutek dábelský, neb dábli věřie a třasau se. 75 Zákonu božiemu dvojím obyčejem má býti věřeno: v řeči a v skutku, aby jej docela plnil, ne některý kus, jediné toliko, co t se líbí. U příkladě, kdyby sobě někto udělal nějaký dobrý duom a dobře ohradil, že by nikudyž do něho nemohl, jedno že by nechal nějaké mezérky, jíž by mohl zloděj vjíti: též 80 právě dábel; nechať že ť se člověk postí, zpoviedá se, tělo božie přijímá, jiné dobré skutky vede, když jedno mezierky nechá, aby mohl v srdce vstúpiti — jedne že v tom nějaká marná chlúba bude neb sebe zalíbenie samého neb k někomu nelibost neb pomsty žádá neb hřiechy vymlúvá aneb z jiných hriechuov k některému 85 jest náchylen —, již ť dábel tudy u tam vejde. K 425b 65 králi C — zákon boží U — 66 jednáním NU — 69 vše] všecky divy C — 70 plniti toliko N — skutky] v skutku N, skutkem C — 71 plněn a za- chováván bejti C — v řeči N — říkávají N — Ano] vyn. N — 72 učiňme U — 73 zdá] líbí N, zdá a líbí C — zákon boží N — 74 dábel věří a třese se C — 76 ne] ne toliko C — «jediné toliko vyn. K, toliko U — 77 příkladě mluvě N — kdo U — 78 dobrej a pěknej C — dobře jej NC — vohradil vůkol N — nemohl zloděj vjíti U — 79 zanechal N — nějaké] vyn. NU — me- zérky] díry N — kterau N — do něho vjíti N — též] tak N -. 80 nechať] nechá ť (!) člověka C — boží a krev boží C — 81 jedno] toliko N — mezierky dírky N — 82 mohl dábel C — chvála aneb chlauba C — 83 sebe . . . samého] zalíbení se sobě samému N — kyselost, nelibost N — žádost pomsty N — 84 žádá] vyn. N - hříchův vymlauvání N — z jiných kterých N — 85 jest] sauce N — již] tož ť N — tam] do srdce N — 63 Ohlas Zj. 7, 14 — 74 Ohlas Jak. 2, 19 —
Strana 919
919 [Zlé myšlenie.] Varuj se zlébo myšlenie. Neb právě jako had, když kde blavu vstrčí, neměj péče, celý ť tam bude: též právě dábel. Kdyžť on Kmyšlení zlé Kvpustí) v srdce člověčie, a člověk 90 se z toho nemautí), ale svoluje a kochá se, hned dábel celý tam bude a ten člověk milosti božie bude zbaven. Nebo ta zlá myšlenie jsau brána k smrti věčné. Jako když král Manases, mnoho zlého činiv, potom se kál, a Buoh mu «milost dal, potom Amon, syn jeho, tak sobě počal mysliti a řka: »Že otec můj zlý byl, potom 95 se kál a Bůh mu odpustil, také ť já poměji své vuole a rozkoši a potom se budu káti a Buoh mi odpustí«; umysli zlé činiti a tělu povoliti. Než on to dokona, až jej jeho služebníci zabijí, a on milosti božie neduojde. Neb sau divní saudové boží! Ktož chtie právě na vinnici boží pracovati, dvojieho jim 100 potřebie: jedno svú duši zpraviti, lásku k Bohu l maje, v každém K 425b2 miestě jej ctíti a k němu poctivost ukázati; druhé, k svému bliž- niemu lásku maje, o ň péči mieti, od zlého odvodě k dobrému napomínati, a tak se vyvaruje, že na vinnici sodomské a dáblově dělati nebude, ale na boží; a když přijde večer, když se voči 105 zatmějí, v slaupě stanau, barva se pošmúří, člověk nic sobě zaslú- žiti nebude moci, vlasi na člověku stanú, když se dábluov tmy 86 [Zlé myšlenie jen v K, pozd. přípisek! 88 strčí U — neměj péče] nestarej se N — bude] vklauzne N — 88—91 též právě ... tam bude] vyn. (!) U — 88 též právě] tak N — 89 «myšlení v myšlenie K — vpustí vstúpí K — člověčie] člověka N — 89—90 a člověk . . . nemautí ačkoli se z toho nemautí člověk K — 90 tam] v tom srdci N — 91 ten] takový N — bude] bývá N — 92 prostranná brána N — 93 činil CU, učinivši N — se kál] činil za to pokání C — 93—95 «milost dal ... Bůh mu vyn. K — 94 tak sobě počal mysliti a] myslil sobě N, bude sobě mysliti U — můj] jeho CU — 95 se kál] pokání činil C — hříchy odpustil C — 95—96 také ť já . .. odpustí vyn. U — 95—97 také ť já . . .. až] i umyslil zlé činiti a tělu svému povoliti: nežli on myšlení své k skutku a dokonání přivedl N — 95 rozkoše C — 96 umyslil sobě C — zlé] vyn. (!) U — 97 dokonal C — zamordovali N, zabili C — 98 nedošel NC — předivní a nezpytatedlní N — saudové] skutkové C — 99 chce C — jim] jest N, jest jim U — 101 ukázati] prokazovati N — 102 odvoditi N — 103 napomenauti U — 104 boží vinici boží C — 105 již nic C — 106 na člověku] vzhůru N — vstanau NCU — 107 denní, totižto — C — 108 království s nebeskými měšťany a anděly svatými. Amen U 92 2. Paralip. 33, 2 nn.
919 [Zlé myšlenie.] Varuj se zlébo myšlenie. Neb právě jako had, když kde blavu vstrčí, neměj péče, celý ť tam bude: též právě dábel. Kdyžť on Kmyšlení zlé Kvpustí) v srdce člověčie, a člověk 90 se z toho nemautí), ale svoluje a kochá se, hned dábel celý tam bude a ten člověk milosti božie bude zbaven. Nebo ta zlá myšlenie jsau brána k smrti věčné. Jako když král Manases, mnoho zlého činiv, potom se kál, a Buoh mu «milost dal, potom Amon, syn jeho, tak sobě počal mysliti a řka: »Že otec můj zlý byl, potom 95 se kál a Bůh mu odpustil, také ť já poměji své vuole a rozkoši a potom se budu káti a Buoh mi odpustí«; umysli zlé činiti a tělu povoliti. Než on to dokona, až jej jeho služebníci zabijí, a on milosti božie neduojde. Neb sau divní saudové boží! Ktož chtie právě na vinnici boží pracovati, dvojieho jim 100 potřebie: jedno svú duši zpraviti, lásku k Bohu l maje, v každém K 425b2 miestě jej ctíti a k němu poctivost ukázati; druhé, k svému bliž- niemu lásku maje, o ň péči mieti, od zlého odvodě k dobrému napomínati, a tak se vyvaruje, že na vinnici sodomské a dáblově dělati nebude, ale na boží; a když přijde večer, když se voči 105 zatmějí, v slaupě stanau, barva se pošmúří, člověk nic sobě zaslú- žiti nebude moci, vlasi na člověku stanú, když se dábluov tmy 86 [Zlé myšlenie jen v K, pozd. přípisek! 88 strčí U — neměj péče] nestarej se N — bude] vklauzne N — 88—91 též právě ... tam bude] vyn. (!) U — 88 též právě] tak N — 89 «myšlení v myšlenie K — vpustí vstúpí K — člověčie] člověka N — 89—90 a člověk . . . nemautí ačkoli se z toho nemautí člověk K — 90 tam] v tom srdci N — 91 ten] takový N — bude] bývá N — 92 prostranná brána N — 93 činil CU, učinivši N — se kál] činil za to pokání C — 93—95 «milost dal ... Bůh mu vyn. K — 94 tak sobě počal mysliti a] myslil sobě N, bude sobě mysliti U — můj] jeho CU — 95 se kál] pokání činil C — hříchy odpustil C — 95—96 také ť já . .. odpustí vyn. U — 95—97 také ť já . . .. až] i umyslil zlé činiti a tělu svému povoliti: nežli on myšlení své k skutku a dokonání přivedl N — 95 rozkoše C — 96 umyslil sobě C — zlé] vyn. (!) U — 97 dokonal C — zamordovali N, zabili C — 98 nedošel NC — předivní a nezpytatedlní N — saudové] skutkové C — 99 chce C — jim] jest N, jest jim U — 101 ukázati] prokazovati N — 102 odvoditi N — 103 napomenauti U — 104 boží vinici boží C — 105 již nic C — 106 na člověku] vzhůru N — vstanau NCU — 107 denní, totižto — C — 108 království s nebeskými měšťany a anděly svatými. Amen U 92 2. Paralip. 33, 2 nn.
Strana 920
920 povalé, přijde vladař, milý Ježíš, dá nám peniez denní, nebeské královstvie. Když pašije poslaucháš, tyto čtyři věci na mysli rozjímej. N 389ba 110 aby měl bolest, radost, bázeň, naději. [Předně,] aby měl bolest, že si svého milého Boha snad příčina svými hříchy k tak ukrutnému umučení. [Druhé,] aby měl radost z toho, že tě jest z věčné smrti vykaupil a bránu království Knebeského otevřel. Třetí,] aby měl bázeň, poněvadž jest on tak mnoho trpěl, a my, nebude ne-li 115 pro něj trpěti, kterak s ním budeme kralovati? Také máme se Kbáti, aby jeho ukrutné Kutrpení a umucení a jeho hořká smrt na ji nás nebyla zmařena. [Čtvrté,] máme míti naději, že, poněvadž nám ho Buoh Otec dal, také ť nám dá Pán Bůh menší věc, nebeské království, a do něho uvede. Sluší ku pravému pokání nenávist na hříchy v každý čas, v každém místě, bolest na minulé hříchy a vůle, nikdy víc nechtíti hřešiti a hříchu smrtedlného víc se varovati než tělesné smrti. Ctvera jest věc, ješto oslepuje člověka a vede na zatracení. Jedno zboží hojnost, a v tom bývá utěšení. Druhé čest a chvála 125 světská, a v tom bývá pozdvižení. Třetí svá vůle, aby sobě po- volil, co tělo ráčí, jísti, píti, dlauho spáti. Čtvrté, nechtíti pro- hlédati k budaucím hrozným věcem, jakožto k smrti, k saudnému dni hroznému, k hněvu božímu, k věčnému ohni pekelnímu, 120 390a1 109—131 «tyto čtyři ... otvírá vyn. K; ale že i v jeho předloze tato část byla, svědčí začátek (Když pašije poslúcháš), jenž jest i v K — 109 pašiji U — tři C — 110 [Předně vyn. CU — 111 snad] vyn. U — ukrutnému a ohavnému C — 112 [druhé] vyn. CU — jest již C — 113 «nebeského» božího N — [třetí] vyn. CU — 115 kterak pak C — 116 obávati N — «utrpení a autrpné N — 117 (na nás nad námi N, na nás nikdej C — [Čtvrté] vyn. CU — 118 ho] svého milého Syna U — Pán Bůh] budeme-li jeho poslauchati a jeho svatá přikázaní plniti C — 119 a do něho uvede] vyn. C — 120 Sluší znáti C — pokání že má bejti C — 120—121 v každý čas ... minulé hříchy] vyn. (!) U — 121 vůle dobrá C — nechtěti U — 123 Čtvrtá (!) C — vede ho C — 124 tělesné utěšení C — 126 ráčí] žádá a chce míti C, chce U — dlauho spáti] spáti, rozkoší a veselé světského požívati, hodovati, dlauho ležeti a spáti C — 127 k voněm budaucím C — 128 k) vyn. N — pekelnému U — 129 pekelníků a zatracenců C — 130 prohlídali k budaucím hrozným věcem U — ani] vyn. U — 114 n. Ohlas 2. Tim. 2, 12 —
920 povalé, přijde vladař, milý Ježíš, dá nám peniez denní, nebeské královstvie. Když pašije poslaucháš, tyto čtyři věci na mysli rozjímej. N 389ba 110 aby měl bolest, radost, bázeň, naději. [Předně,] aby měl bolest, že si svého milého Boha snad příčina svými hříchy k tak ukrutnému umučení. [Druhé,] aby měl radost z toho, že tě jest z věčné smrti vykaupil a bránu království Knebeského otevřel. Třetí,] aby měl bázeň, poněvadž jest on tak mnoho trpěl, a my, nebude ne-li 115 pro něj trpěti, kterak s ním budeme kralovati? Také máme se Kbáti, aby jeho ukrutné Kutrpení a umucení a jeho hořká smrt na ji nás nebyla zmařena. [Čtvrté,] máme míti naději, že, poněvadž nám ho Buoh Otec dal, také ť nám dá Pán Bůh menší věc, nebeské království, a do něho uvede. Sluší ku pravému pokání nenávist na hříchy v každý čas, v každém místě, bolest na minulé hříchy a vůle, nikdy víc nechtíti hřešiti a hříchu smrtedlného víc se varovati než tělesné smrti. Ctvera jest věc, ješto oslepuje člověka a vede na zatracení. Jedno zboží hojnost, a v tom bývá utěšení. Druhé čest a chvála 125 světská, a v tom bývá pozdvižení. Třetí svá vůle, aby sobě po- volil, co tělo ráčí, jísti, píti, dlauho spáti. Čtvrté, nechtíti pro- hlédati k budaucím hrozným věcem, jakožto k smrti, k saudnému dni hroznému, k hněvu božímu, k věčnému ohni pekelnímu, 120 390a1 109—131 «tyto čtyři ... otvírá vyn. K; ale že i v jeho předloze tato část byla, svědčí začátek (Když pašije poslúcháš), jenž jest i v K — 109 pašiji U — tři C — 110 [Předně vyn. CU — 111 snad] vyn. U — ukrutnému a ohavnému C — 112 [druhé] vyn. CU — jest již C — 113 «nebeského» božího N — [třetí] vyn. CU — 115 kterak pak C — 116 obávati N — «utrpení a autrpné N — 117 (na nás nad námi N, na nás nikdej C — [Čtvrté] vyn. CU — 118 ho] svého milého Syna U — Pán Bůh] budeme-li jeho poslauchati a jeho svatá přikázaní plniti C — 119 a do něho uvede] vyn. C — 120 Sluší znáti C — pokání že má bejti C — 120—121 v každý čas ... minulé hříchy] vyn. (!) U — 121 vůle dobrá C — nechtěti U — 123 Čtvrtá (!) C — vede ho C — 124 tělesné utěšení C — 126 ráčí] žádá a chce míti C, chce U — dlauho spáti] spáti, rozkoší a veselé světského požívati, hodovati, dlauho ležeti a spáti C — 127 k voněm budaucím C — 128 k) vyn. N — pekelnému U — 129 pekelníků a zatracenců C — 130 prohlídali k budaucím hrozným věcem U — ani] vyn. U — 114 n. Ohlas 2. Tim. 2, 12 —
Strana 921
921 k množství škaredých dáblův — a to jest slepo ta pekelníkův. N 390a2 130 Neřku, byť prohlédali, ale nechtí o tom ani slyšeti. A to vše hří- chové činí, neb hřích voslepuje, ale mauka oči otvírá. Sešli sú se biskupi a zákonníci proti Ježíšovi v radu řkúc: (K 425b2) »Co činíme? Neb tento člověk mnohá znamenie činí. Necháme-li ho tak, všichni uvěřie v něho, a přijdú Římané a uvieží se v miesto 135 naše i v lid!« Ó nešťastné lakomstvie! Ó biedné ii zbožie! Ó pro- K 426a1 klaté svatokupectvie! Majíce se radovati, aby lid v Ježíše uvěřil, a sami najprv uvěřiti, i bojie se pro své lakomstvie a nevědie, že skrze to ztratie miesto i lid! Jako právě mnozí nynie takéž se bojie krve božie přijímati a té pravdy velebiti, aby zbožie těles- 140 ného «nebyli zbaveni, a nevědie, že věčného zbožie zbaveni budú! Co je to jiného, jedno slepota hřiechuov? Takéž zákonníci radie se o smrt a nevědie, že tau smrtí časnau věčná smrt shlazena bude a život věčný bude uveden. Ó předivná rada o smrti, že tau smrtí z věčné smrti jsme vysvobozeni! Sešli se o vraždu, jíž 145 mnozí obživení budau; radili se o smrt, a tau smrtí zjednali sobě věčnú smrt, kteří sú se koli nepokáli. A jest troje vražda: v srdci, v ustech a v 1 skutku; a té vraždy v skutku jest najméň a ne- K 426a2 vědie lidé, že mnohé řeči a myšlenie za skutek jim počteny budú. » To číte na sobě, co i na Kristu Ježíši!« Co na něm čijem? 150 Že nás velmi miloval. A miloval nás trojím obyčejem, sladce, N 390b1 maudře a silně. Sladce, že jemu nic milejtí? nebylo jako naše 133 mnoho U — 135 zboží, ješto mnohé odlaučí a zbavuje milosti boží C — 137 uvěřiti nechtí U — 138 skrze to] vyn. U — i lid] vyn. C — právě . . . nynie] i nyní těchto časův mnozí N — 140 nebyli zbaveni nezbyli a nezbavili se K — 140—141 a nevědie . . . zbaveni budú] vyn. U — musí býti zbaveni N — 141 je] vyn. C — jedno] vyn. U, toliko N — hřícha NCU — 142 smrt jeho C — zkažena bude a shlazena C — 144 z věčné smrti] vyn. U — 146 nepokáli] pokání svatého nečinili C — 147 v austech NC — v skutku ... vraždy] vyn. (!) C — 148 skutek při hodině smrti N — 149 citte NCU — Co] To ť N — čijem? I, to C — 150—358 «sladce ... modlil etc. na Květnú neděli K (písař odkazuje na kázání toto, kde skutečně — viz II. recensi tohoto kázání — některých úryvků z této partie doslovně užito)— 151 Sladce, maudře (!) U — milejšího N — jako] než U — 152 své ... 132 Jan 11, 47 a 48 — 149 Filip. 2, 5 — 150 Podle sv. Bernarda (ML sv. 183 c. 868): Dilexit autem dulciter, sapienter, fortiter. —
921 k množství škaredých dáblův — a to jest slepo ta pekelníkův. N 390a2 130 Neřku, byť prohlédali, ale nechtí o tom ani slyšeti. A to vše hří- chové činí, neb hřích voslepuje, ale mauka oči otvírá. Sešli sú se biskupi a zákonníci proti Ježíšovi v radu řkúc: (K 425b2) »Co činíme? Neb tento člověk mnohá znamenie činí. Necháme-li ho tak, všichni uvěřie v něho, a přijdú Římané a uvieží se v miesto 135 naše i v lid!« Ó nešťastné lakomstvie! Ó biedné ii zbožie! Ó pro- K 426a1 klaté svatokupectvie! Majíce se radovati, aby lid v Ježíše uvěřil, a sami najprv uvěřiti, i bojie se pro své lakomstvie a nevědie, že skrze to ztratie miesto i lid! Jako právě mnozí nynie takéž se bojie krve božie přijímati a té pravdy velebiti, aby zbožie těles- 140 ného «nebyli zbaveni, a nevědie, že věčného zbožie zbaveni budú! Co je to jiného, jedno slepota hřiechuov? Takéž zákonníci radie se o smrt a nevědie, že tau smrtí časnau věčná smrt shlazena bude a život věčný bude uveden. Ó předivná rada o smrti, že tau smrtí z věčné smrti jsme vysvobozeni! Sešli se o vraždu, jíž 145 mnozí obživení budau; radili se o smrt, a tau smrtí zjednali sobě věčnú smrt, kteří sú se koli nepokáli. A jest troje vražda: v srdci, v ustech a v 1 skutku; a té vraždy v skutku jest najméň a ne- K 426a2 vědie lidé, že mnohé řeči a myšlenie za skutek jim počteny budú. » To číte na sobě, co i na Kristu Ježíši!« Co na něm čijem? 150 Že nás velmi miloval. A miloval nás trojím obyčejem, sladce, N 390b1 maudře a silně. Sladce, že jemu nic milejtí? nebylo jako naše 133 mnoho U — 135 zboží, ješto mnohé odlaučí a zbavuje milosti boží C — 137 uvěřiti nechtí U — 138 skrze to] vyn. U — i lid] vyn. C — právě . . . nynie] i nyní těchto časův mnozí N — 140 nebyli zbaveni nezbyli a nezbavili se K — 140—141 a nevědie . . . zbaveni budú] vyn. U — musí býti zbaveni N — 141 je] vyn. C — jedno] vyn. U, toliko N — hřícha NCU — 142 smrt jeho C — zkažena bude a shlazena C — 144 z věčné smrti] vyn. U — 146 nepokáli] pokání svatého nečinili C — 147 v austech NC — v skutku ... vraždy] vyn. (!) C — 148 skutek při hodině smrti N — 149 citte NCU — Co] To ť N — čijem? I, to C — 150—358 «sladce ... modlil etc. na Květnú neděli K (písař odkazuje na kázání toto, kde skutečně — viz II. recensi tohoto kázání — některých úryvků z této partie doslovně užito)— 151 Sladce, maudře (!) U — milejšího N — jako] než U — 152 své ... 132 Jan 11, 47 a 48 — 149 Filip. 2, 5 — 150 Podle sv. Bernarda (ML sv. 183 c. 868): Dilexit autem dulciter, sapienter, fortiter. —
Strana 922
922 spasení, an na kříži těžce vise své bolesti mlčí, než řekl:»Žížním«. Co jest žížnil, pití-li cili co jiného? Ba, našeho spasení! Též u my N 390b2 máme zase jej milovati, aby nám nic milejšího nebylo Knež 155 Pán Ježíš; a kdož koliv jest pilnější hospodářství nebo čeho jiného, každý ſten] jest modlář. Miloval nás maudře, že ve všem svém obcování, což jest pro naše spasení pracoval, nikdy [v ničemž nevyvinul ani «kterého nejmenšího hříchu učinil. Takéž my máme zase jej milovati maudře, abychom z nižádného jeho při- 160 kázaní nevyvinuli a z zákona jeho, ale tak živi byli, jakž jeho zákon Kvelí a ukazuje. Miloval nás silně, až do smrti ohavné kříže. Též my máme jej milovati silně, abychom radči zemřeli, než bychom k smrtedlnému hříchu svolili. »Smutna jest duše má až do smrti.« Proč, milý Ježíši, tak 165 jest smutna duše tvá? Nejvíce proto, že jest ta jeho drahá [a ve- lebná] duše viděla všech lidí budaucích všecky hříchy, tvé i mé, což sme jich ko liv činili neb učiníme; i bylo jest to náramně N 391a" těžko jemu, drahému Pánu. A to jest jí, té duši, bylo najtíž a proto se nejvíc ta drahá duše rmautila, že viděla v jeho božství 170 jako v zrcadle, že jeho veliká práce a ukrutná smrt přetěžká na mnohých bude zmařena a stracena skrze nevděčnost; nebo jest žádný přítel přítele, mátě dítěte tak nemilovala, jako milý Pán Ježíš Knás miloval. A proto se ta drahá duše rmautila, neb to všecko viděla, že se jemu mnozí zase láskau neodplatí. 175 »Jakožto ovčička na smrt veden jest, a neotevřel úst svých.« než svých bolestí zamlčel, toliko N — 153 Ba] Au C, vyn. U — spasení žíznil C — 154 milého U — než jediné N — 155 čeho] co CU — 156 [ten] vyn. CU — svém] světě (!) C — 157 [v ničemž] jest C, vyn. U — 158 kterého . . . hříchu který nejmenší hřích N — neučinil C, učil (!) U — 161 gvelí a vyn. N — [ohavné] vyn. CU — 163 k] vyn. U — 164 k smrti C — 165 smutna a truchla C — [a velebná] vyn. CU — 166 lidí na světě C — 168 duši svaté C — na tíž (!) N — 169 jest viděla C — 170 přetěžká] a že C, vyn. U — 171 nebo] toho ť jest mu, milému Pánu, nejlítěji bylo; nebo C — jest] vyn. C — 172 máti C — nemiluje C — 173 nás lidské pokolení N — 173—174 neb ... viděla] vyn. U — 174 láskau odměnnau C — nevoplati U — 152 Jan 19, 28 — 164 Mat. 26, 38 — 175 Iz. 53, 7; Shutk. 8, 32 —
922 spasení, an na kříži těžce vise své bolesti mlčí, než řekl:»Žížním«. Co jest žížnil, pití-li cili co jiného? Ba, našeho spasení! Též u my N 390b2 máme zase jej milovati, aby nám nic milejšího nebylo Knež 155 Pán Ježíš; a kdož koliv jest pilnější hospodářství nebo čeho jiného, každý ſten] jest modlář. Miloval nás maudře, že ve všem svém obcování, což jest pro naše spasení pracoval, nikdy [v ničemž nevyvinul ani «kterého nejmenšího hříchu učinil. Takéž my máme zase jej milovati maudře, abychom z nižádného jeho při- 160 kázaní nevyvinuli a z zákona jeho, ale tak živi byli, jakž jeho zákon Kvelí a ukazuje. Miloval nás silně, až do smrti ohavné kříže. Též my máme jej milovati silně, abychom radči zemřeli, než bychom k smrtedlnému hříchu svolili. »Smutna jest duše má až do smrti.« Proč, milý Ježíši, tak 165 jest smutna duše tvá? Nejvíce proto, že jest ta jeho drahá [a ve- lebná] duše viděla všech lidí budaucích všecky hříchy, tvé i mé, což sme jich ko liv činili neb učiníme; i bylo jest to náramně N 391a" těžko jemu, drahému Pánu. A to jest jí, té duši, bylo najtíž a proto se nejvíc ta drahá duše rmautila, že viděla v jeho božství 170 jako v zrcadle, že jeho veliká práce a ukrutná smrt přetěžká na mnohých bude zmařena a stracena skrze nevděčnost; nebo jest žádný přítel přítele, mátě dítěte tak nemilovala, jako milý Pán Ježíš Knás miloval. A proto se ta drahá duše rmautila, neb to všecko viděla, že se jemu mnozí zase láskau neodplatí. 175 »Jakožto ovčička na smrt veden jest, a neotevřel úst svých.« než svých bolestí zamlčel, toliko N — 153 Ba] Au C, vyn. U — spasení žíznil C — 154 milého U — než jediné N — 155 čeho] co CU — 156 [ten] vyn. CU — svém] světě (!) C — 157 [v ničemž] jest C, vyn. U — 158 kterého . . . hříchu který nejmenší hřích N — neučinil C, učil (!) U — 161 gvelí a vyn. N — [ohavné] vyn. CU — 163 k] vyn. U — 164 k smrti C — 165 smutna a truchla C — [a velebná] vyn. CU — 166 lidí na světě C — 168 duši svaté C — na tíž (!) N — 169 jest viděla C — 170 přetěžká] a že C, vyn. U — 171 nebo] toho ť jest mu, milému Pánu, nejlítěji bylo; nebo C — jest] vyn. C — 172 máti C — nemiluje C — 173 nás lidské pokolení N — 173—174 neb ... viděla] vyn. U — 174 láskau odměnnau C — nevoplati U — 152 Jan 19, 28 — 164 Mat. 26, 38 — 175 Iz. 53, 7; Shutk. 8, 32 —
Strana 923
923 To ť jest hrozné) na nás. A, běda bude každému tomu, na kohož protivenství jdau neb zármutkové, «když se v tom trpělivě nemá! A toho každého člověka jest zlá víra, neb nevěří, by to bylo boží dopuštění. Milý, však víš, by tomu Buoh nechtěl, 180 že by vlas z tvé hlavy nezahynul. Ale l ty, zlý člověče, ty babo N 391a2 šeredná, když ť se co protivného stane, jak tebau dábel zlomcuje! Jedno když ť ji na svatbě po její vůli neposadí neb jinde, uzříš, jak se bude vstiekati! Petr svatý: »Pane, nebudeš mi noh mýti na věky!« Dvě věci 185 mnohé [lidi] do pekla zavodí: svá vůle, aby žádného neuposlechl; jako mnozí říkají: »Co jest komu do mně(!)? Jáť vím, co mám činiti. Však za mně (!) trpěti nebudeš!«;— druhé rozum svůj, jakž on rozumí a domnívá se, [tak nechť jest, a mní,] že žádnej lépe nerozumí nežli on sám! »Akdyž se modlil, učiněn jest pot obličeje jeho jakožto krůpě krve, tekaucí až na zemi«. Ó horlivá, vraucí modlitbo! Trojím obyčejem pot přichází a pro troji věc se jest Pán Ježíš potil. Nejprv pot bývá z horkosti, u druhé z práce, [z unavení,] třetí Kbejvá N 391b1 pot před smrtí, [neb říkávají]: »Au, prý, potí se, síla z něho 195 «jde)!« A nejprvé potil se Pán Ježíš z horkosti vraucí milosti, rozpáliv se, až ta předrahá krev, sauc puzena jeho chtivostí a milostí, aby nás spíš vykaupil, ilinula se s potem, nemoh«auc) dočekati zejtřejšího dne, až by na kříži vytočena byla. Druhé 190 176 hrozné cos' hrozného N — Ó N — 177 pokušení a zármutkové C — «když) a on N — 179 však] vyn. C — by] že, kdyby C — 180 babo] drchto stará, babo U — 182 Jedno Toliko N — ji baby C — neposadily C — 183 vztěkati U — 184 Petr svatý] vyn. U — svatej řekl Pánu Ježíšovi C — věky!«, řekl tak Petgr) (-rvyn.!) ku Pánu U — 185 [lidi] vyn. CU — neposlau- chal C — 186 mnozí] někteří C, druzí U — říkávají N — vím dobře C — 187 učiniti C — však pak C — trpěti nebudeš] žádnej neponese a trpěti nebude C — 188 domnívá se] mní U — [tak ... mní] vyn. CU — 190 modlil Pán Ježíš C — pot] pot jeho krvavý a z U — krůpěje U — 192 milej Ježíš C — 193 [z unavení] vyn. CU — «bejvá pot» vyn. N — 194 [neb říkávají] vyn. CU — Au] A CU — 195 «jde vychází N — A nejprvé . . . Ježíš vyn. (!) C — 196 rozpálil C — drahá C — 197 lnula N — nemoha N — 198 zejtřejšího dne] zejtřka CU — vytočena] vylita CU — 180 Ohlas Skutk. 27, 34 — 184 Jan 13, 8 — 190 Luk. 22, 44 —
923 To ť jest hrozné) na nás. A, běda bude každému tomu, na kohož protivenství jdau neb zármutkové, «když se v tom trpělivě nemá! A toho každého člověka jest zlá víra, neb nevěří, by to bylo boží dopuštění. Milý, však víš, by tomu Buoh nechtěl, 180 že by vlas z tvé hlavy nezahynul. Ale l ty, zlý člověče, ty babo N 391a2 šeredná, když ť se co protivného stane, jak tebau dábel zlomcuje! Jedno když ť ji na svatbě po její vůli neposadí neb jinde, uzříš, jak se bude vstiekati! Petr svatý: »Pane, nebudeš mi noh mýti na věky!« Dvě věci 185 mnohé [lidi] do pekla zavodí: svá vůle, aby žádného neuposlechl; jako mnozí říkají: »Co jest komu do mně(!)? Jáť vím, co mám činiti. Však za mně (!) trpěti nebudeš!«;— druhé rozum svůj, jakž on rozumí a domnívá se, [tak nechť jest, a mní,] že žádnej lépe nerozumí nežli on sám! »Akdyž se modlil, učiněn jest pot obličeje jeho jakožto krůpě krve, tekaucí až na zemi«. Ó horlivá, vraucí modlitbo! Trojím obyčejem pot přichází a pro troji věc se jest Pán Ježíš potil. Nejprv pot bývá z horkosti, u druhé z práce, [z unavení,] třetí Kbejvá N 391b1 pot před smrtí, [neb říkávají]: »Au, prý, potí se, síla z něho 195 «jde)!« A nejprvé potil se Pán Ježíš z horkosti vraucí milosti, rozpáliv se, až ta předrahá krev, sauc puzena jeho chtivostí a milostí, aby nás spíš vykaupil, ilinula se s potem, nemoh«auc) dočekati zejtřejšího dne, až by na kříži vytočena byla. Druhé 190 176 hrozné cos' hrozného N — Ó N — 177 pokušení a zármutkové C — «když) a on N — 179 však] vyn. C — by] že, kdyby C — 180 babo] drchto stará, babo U — 182 Jedno Toliko N — ji baby C — neposadily C — 183 vztěkati U — 184 Petr svatý] vyn. U — svatej řekl Pánu Ježíšovi C — věky!«, řekl tak Petgr) (-rvyn.!) ku Pánu U — 185 [lidi] vyn. CU — neposlau- chal C — 186 mnozí] někteří C, druzí U — říkávají N — vím dobře C — 187 učiniti C — však pak C — trpěti nebudeš] žádnej neponese a trpěti nebude C — 188 domnívá se] mní U — [tak ... mní] vyn. CU — 190 modlil Pán Ježíš C — pot] pot jeho krvavý a z U — krůpěje U — 192 milej Ježíš C — 193 [z unavení] vyn. CU — «bejvá pot» vyn. N — 194 [neb říkávají] vyn. CU — Au] A CU — 195 «jde vychází N — A nejprvé . . . Ježíš vyn. (!) C — 196 rozpálil C — drahá C — 197 lnula N — nemoha N — 198 zejtřejšího dne] zejtřka CU — vytočena] vylita CU — 180 Ohlas Skutk. 27, 34 — 184 Jan 13, 8 — 190 Luk. 22, 44 —
Strana 924
924 byl pot Pána Ježíše z práce [neb z unavení], nebo sau všeho světa 200 hříchové byli na něj vzloženi). Třetí byl jeho pot před smrtí, ano jej hned nazejtří Kumrtvili). A když již byl dábel vstaupil v srdce Jidášovo, vetce Pán Ježíš učedlníkům svým: »Zajisté jeden z vás mne zradí«. Co jest milej Pán Ježíš napomínal, chtíc jej obrátiti, maje nad ním 205 lítost! Nejprv řka: »Jeden z vás mne zradí«. Opět: »Kdo se mnau sahá do mísy, ten l mne zradí«. A Jidáš: »Já-li sem, Mistře?« N 391be A Pán Ježíš prý: »Ty si řekl!« Opět: »Běda tomu člověku, skrze kteréhož Syn člověka zrazen bude!«, — vždy jej chtě obrátiti a obměkčiti, dal jemu své [drahé] tělo, umyl jemu nohy, biskupem 210 jej učinil, šafářem jej udělal; žádná ho dobrodíní jeho nemohla obměkčiti, než vždy v zatvrzení zůstával. Takéž ť jest do mnohých lidí: co od Pána Boha darův berau, dobrodíní mnohá, napomí- naní skrze kněží, trestání, žehrání, [hrožení] — však to nic nemůže obměkčiti! »Ba, prý, kněží ť umějí kázati, a my učiníme, co 215 chceme)!« Co jest to jiného, jediné že sau s Jidášem ku peklu přezvěděni? A když Jidáš přišel s zástupem do zahrady, aby Pána Ježíše jali, i políbil jej Jidáš. A Pán Ježíš jemu řekl jest: »Příteli, k čemu s' přišel?« Ještě jej přítelem nazýd vá! Toto [z toho] N 392a1 220 naučení, že milej Buoh žádného nepřítelem není, leč se sám člověk prvé skrz hřích nepřítelem božím učiní. Ataké Boha žádný nemůž 199 Pána Ježíše] Ježíšův U — [neb z unavení] vyn. CU — 200 něj] něm U — Kvzloženi uvaleni N — 201 Kumrtvili zamordovali N — 202 v vyn. (!) N — 203—205 Co jest ... mne zradí «] vyn. (!) U — 204 jest] jest jej C — chtě C — 205 se mnau rukau C — 206 Jidáš řekl C — 207 Ježíš řekl jemu C — Opět řekl C — 208 kteréhož] něhož U — 209 [drahé] vyn. CU — 211 vždy předce C — v zatvrzení] zatvrzený U — zůstával] stál a trval a zůstal C, zůstal U — Tak ť jest i nyní C — 213 skrze kněží od kněžstva C — [hrožení vyn. CU — však to] vyn. U — však to nic] nic jich to C — 214 umějí kázati, a] mnoho káží, ale C, káží, a U — učiňme U — 215 budeme chtíti N — jest] vyn. C — ku pekluj vyn. U — 216 přezvězeni C, předzvěděni U — 219 nazval C — [z toho] vyn. CU — 221 prvé] vyn. U — 223 [milého] 203 Mat. 26, 21 — — 205 Mat. 26, 23 — 206 Mat. 26, 25 207 Mat. 26, 24 — 217 Mat. 26, 47 nn. —
924 byl pot Pána Ježíše z práce [neb z unavení], nebo sau všeho světa 200 hříchové byli na něj vzloženi). Třetí byl jeho pot před smrtí, ano jej hned nazejtří Kumrtvili). A když již byl dábel vstaupil v srdce Jidášovo, vetce Pán Ježíš učedlníkům svým: »Zajisté jeden z vás mne zradí«. Co jest milej Pán Ježíš napomínal, chtíc jej obrátiti, maje nad ním 205 lítost! Nejprv řka: »Jeden z vás mne zradí«. Opět: »Kdo se mnau sahá do mísy, ten l mne zradí«. A Jidáš: »Já-li sem, Mistře?« N 391be A Pán Ježíš prý: »Ty si řekl!« Opět: »Běda tomu člověku, skrze kteréhož Syn člověka zrazen bude!«, — vždy jej chtě obrátiti a obměkčiti, dal jemu své [drahé] tělo, umyl jemu nohy, biskupem 210 jej učinil, šafářem jej udělal; žádná ho dobrodíní jeho nemohla obměkčiti, než vždy v zatvrzení zůstával. Takéž ť jest do mnohých lidí: co od Pána Boha darův berau, dobrodíní mnohá, napomí- naní skrze kněží, trestání, žehrání, [hrožení] — však to nic nemůže obměkčiti! »Ba, prý, kněží ť umějí kázati, a my učiníme, co 215 chceme)!« Co jest to jiného, jediné že sau s Jidášem ku peklu přezvěděni? A když Jidáš přišel s zástupem do zahrady, aby Pána Ježíše jali, i políbil jej Jidáš. A Pán Ježíš jemu řekl jest: »Příteli, k čemu s' přišel?« Ještě jej přítelem nazýd vá! Toto [z toho] N 392a1 220 naučení, že milej Buoh žádného nepřítelem není, leč se sám člověk prvé skrz hřích nepřítelem božím učiní. Ataké Boha žádný nemůž 199 Pána Ježíše] Ježíšův U — [neb z unavení] vyn. CU — 200 něj] něm U — Kvzloženi uvaleni N — 201 Kumrtvili zamordovali N — 202 v vyn. (!) N — 203—205 Co jest ... mne zradí «] vyn. (!) U — 204 jest] jest jej C — chtě C — 205 se mnau rukau C — 206 Jidáš řekl C — 207 Ježíš řekl jemu C — Opět řekl C — 208 kteréhož] něhož U — 209 [drahé] vyn. CU — 211 vždy předce C — v zatvrzení] zatvrzený U — zůstával] stál a trval a zůstal C, zůstal U — Tak ť jest i nyní C — 213 skrze kněží od kněžstva C — [hrožení vyn. CU — však to] vyn. U — však to nic] nic jich to C — 214 umějí kázati, a] mnoho káží, ale C, káží, a U — učiňme U — 215 budeme chtíti N — jest] vyn. C — ku pekluj vyn. U — 216 přezvězeni C, předzvěděni U — 219 nazval C — [z toho] vyn. CU — 221 prvé] vyn. U — 223 [milého] 203 Mat. 26, 21 — — 205 Mat. 26, 23 — 206 Mat. 26, 25 207 Mat. 26, 24 — 217 Mat. 26, 47 nn. —
Strana 925
925 milovati, leč jej prvé Bůh miluje. A když tak byli svázali [milého] Pána Ježíše provazem, doktorové svatí praví, že maso [jeho svaté] až do kostí pronikly provazy. Hádej, babo, napředla-li 225 s' také «k tomu) provazu kterau nit?! [Ba,] všickni sme pohříchu předli! Nebo, kolik koliv sme hříchův Kučinili, tolik sme nití napředli. A že jest byl prostředkem provazu Pán Ježíš svázán, že jeden konec provazu napřed byl a druhý nazad, to proto [se jest stalo], že jest on za všecky hříchy všeho světa trpěl, i za ty, 230 kteříž před jeho umučením byli, i za ty, kteří po jeho umučení až do dne saudného budau], které my nyní činíme. Tehdy vedli Pána Ježíše nejprv k Annášovi biskupovi, «potom k Kajifášovi, ten u celý večer mezi biskupy se s ním «taláceli, poličkujíc, N 392a2 řkauc: »Tak-li odpovídáš biskupu?«, rujíc za bradu, zášijkujíc, 235 za vlasy trhajíc, [poličkujíc]. A Pán Ježíš obrátiv se i vzhléd na Petra. Jako právě), když člověk v slunce vzhlídne, hned oči slzí, a když slunce obejde, hned se ohřeje: Ktéž, když to drahé slunce, milej Pán Ježíš, zahřílo Petra vzhlédnutím, hned vyšel ven Petr i plakal jest 240 hořce. Takové klanění sluší na Boha v duchu pokorném, srdci po níženém, v pravé víře a vraucí lásce a milosti, a když se modlíš, aby těla pozdvihl k duši a duše k Pánu Bohu. I jest těch velmi málo, ješto se právě klanějí a modlí Pánu Bohu, — leč dvořáci, ta 245 divočina, když přijde do kostela v aksamítích, v damašcích, z špici, ii u věncích, neb ty ženy, modly v perlách, s korálovými N 392b vyn. CU — svatíj vyn. U — 224 [jeho svaté] vyn. CU — provazem U 225 «k tomu) do toho N —[Ba] vyn. CU — 226 kolik koliv] kolikrát koli sme zhřešili a kolik C — Kučinili se dočinili N — 227 Pán Ježíš] vyn. U — 228 že] takže C — 228—229 [se jest stalo] vyn. CU — 230 kteří] které C — 231 [až do dne ... budau] vyn. CU — které my] vyn. (!) C — 232 «potom k Kajifášovi vyn. N — 233 «taláceli» taulali CU — 234 rujíc ho C — — zašíkujíc U — 235 [poličkujíc] vyn. CU 236 obrátil U — vzhlédne N — právě rovně N — 237 vzhlídne vzezří, tehdy C, vzhlédne anebo vzezří U — 238 «též tím spůsobem N — 239 zahřelo U — vyšedši N — ven] vyn. C — 243 těla svého C — 244 ješto] kteří U — dvořáci, ta divočinal by to snad u dvořáků, ta družira C — 245 v damašcích, v karmazíních, v zlato- hlavích C — 246 s špicích (!) U, s špici u střevíc C — ženy, modly] ženy 231 nn. Jan 18, 13 nn. 234 Jan 18, 22 — 236 nn. Luk. 22, 61 a 62 — —
925 milovati, leč jej prvé Bůh miluje. A když tak byli svázali [milého] Pána Ježíše provazem, doktorové svatí praví, že maso [jeho svaté] až do kostí pronikly provazy. Hádej, babo, napředla-li 225 s' také «k tomu) provazu kterau nit?! [Ba,] všickni sme pohříchu předli! Nebo, kolik koliv sme hříchův Kučinili, tolik sme nití napředli. A že jest byl prostředkem provazu Pán Ježíš svázán, že jeden konec provazu napřed byl a druhý nazad, to proto [se jest stalo], že jest on za všecky hříchy všeho světa trpěl, i za ty, 230 kteříž před jeho umučením byli, i za ty, kteří po jeho umučení až do dne saudného budau], které my nyní činíme. Tehdy vedli Pána Ježíše nejprv k Annášovi biskupovi, «potom k Kajifášovi, ten u celý večer mezi biskupy se s ním «taláceli, poličkujíc, N 392a2 řkauc: »Tak-li odpovídáš biskupu?«, rujíc za bradu, zášijkujíc, 235 za vlasy trhajíc, [poličkujíc]. A Pán Ježíš obrátiv se i vzhléd na Petra. Jako právě), když člověk v slunce vzhlídne, hned oči slzí, a když slunce obejde, hned se ohřeje: Ktéž, když to drahé slunce, milej Pán Ježíš, zahřílo Petra vzhlédnutím, hned vyšel ven Petr i plakal jest 240 hořce. Takové klanění sluší na Boha v duchu pokorném, srdci po níženém, v pravé víře a vraucí lásce a milosti, a když se modlíš, aby těla pozdvihl k duši a duše k Pánu Bohu. I jest těch velmi málo, ješto se právě klanějí a modlí Pánu Bohu, — leč dvořáci, ta 245 divočina, když přijde do kostela v aksamítích, v damašcích, z špici, ii u věncích, neb ty ženy, modly v perlách, s korálovými N 392b vyn. CU — svatíj vyn. U — 224 [jeho svaté] vyn. CU — provazem U 225 «k tomu) do toho N —[Ba] vyn. CU — 226 kolik koliv] kolikrát koli sme zhřešili a kolik C — Kučinili se dočinili N — 227 Pán Ježíš] vyn. U — 228 že] takže C — 228—229 [se jest stalo] vyn. CU — 230 kteří] které C — 231 [až do dne ... budau] vyn. CU — které my] vyn. (!) C — 232 «potom k Kajifášovi vyn. N — 233 «taláceli» taulali CU — 234 rujíc ho C — — zašíkujíc U — 235 [poličkujíc] vyn. CU 236 obrátil U — vzhlédne N — právě rovně N — 237 vzhlídne vzezří, tehdy C, vzhlédne anebo vzezří U — 238 «též tím spůsobem N — 239 zahřelo U — vyšedši N — ven] vyn. C — 243 těla svého C — 244 ješto] kteří U — dvořáci, ta divočinal by to snad u dvořáků, ta družira C — 245 v damašcích, v karmazíních, v zlato- hlavích C — 246 s špicích (!) U, s špici u střevíc C — ženy, modly] ženy 231 nn. Jan 18, 13 nn. 234 Jan 18, 22 — 236 nn. Luk. 22, 61 a 62 — —
Strana 926
926 páteři, s rohy, udělajíce hlavu jako čapí hnízdo nebo plužní ko- lečko, raucho vohyzdné, dábelské, mrzce vykrojené, s vocasy hrubými, na nichžto se ďáblové z horaucího pekla vláčejí [a vezau]. 250 Ana ť se Její Milost povleče jako Diana: »Ba, prý, na nás ť to sluší!«, — ano zjevně zákon boží brání! Ale komu ti uvěří? Leč pak ti se právě modlí, ješto o hospodářství neb o trhy Kpéči mají; tuto: »Otče náš! Otče náš!«, a srdce kdes jinde! Stal Pán Ježíš uprostřed učedlníkův svých a řekl jim: 255 »Já ť sem, nechtějte se báti!« A oni se domnívali, že by duch byl. I řekl jim: »Co myšlení vstupují na srdce vaše?« Toto jest [z této řeči] naučení: Když myšlení zlá jdau na člověka a poku- šení a člověk se proto rmautí a stejště sobě, buď ve spá ní neb N 392b jindy, ač druhdy i kochání tělo skrze to bude míti (jakož tělo 260 křehko, k kochání hotovo)) — ale když se člověk proto rmautí a nesvolí, ihned tu Pán Bůh hotov «bejti a svau pomoc dáti. Ač druhdy člověk dobrý pro ta myšlení se rmautí boje se, by Boha nehněval, druhdy nemůž míti ani nábožného modlení: i k jiným dobrým věcem není spůsoben: i dí svatý Rehoř, že 265 takové člověka pokušení víc se za ň modlí a víc mu zasluhuje, než by se on sám modlil. Někteří lidé ustavičně se rmautí na hříkehy [své]. I dí svatý Bernhart, že to není dobře, aby člověk v zaufalství neu- padl; ale máš přimísiti ku pelyňku medu. Rozpomeň se na dobro- 270 díní boží, na jeho zaslaužení a na jeho milosrdenství, a tak vy- razíš neřádnau bázen. Neb ti lidé nejlép stojí, když se chtí modliti: nejprv své hříchy vspomenau a tak se poníží; li druhé vspo- menau a myslí, s kejm mají mluviti, že s všemohaucím Bohem; N 393a přípravné, jako nějaké modly aneb Diany C — 247 udělajíce sobě C — 248 mrzké U — 249 dábel C — vláčí C — [a vezau] vyn. CU — 250 povleče právě C — 251 sluší a náleží C — 252 trhu C — «péči mají pečují N — 253 jinde] jinde vandruje C, vandruje U — 254 a řekl řka N — 255 domnívají C — 257 [z této řeči] vyn. CU — a pokušení] vyn. U — 259 jinde U — 260 křehké N — kochání zlému C — hotové N — 261 hotov milostiv U — «bejti a vyn. N — 262 druhdy] druhý U — ta] to C — 264 spůsobnej C — 265 takového C — 267 ps. hrzihy (!) N — [své] vyn. CU — 268 v zaufalství vždycky se rmautil, aby potom v zaufalství C — nepadl N — 269 máš přimísiti] přiměs C, přimis U — pelyni U — 270—271 vyrazí se neřádná bázeň C — 274 254 nn. Luk. 24, 36—38 —
926 páteři, s rohy, udělajíce hlavu jako čapí hnízdo nebo plužní ko- lečko, raucho vohyzdné, dábelské, mrzce vykrojené, s vocasy hrubými, na nichžto se ďáblové z horaucího pekla vláčejí [a vezau]. 250 Ana ť se Její Milost povleče jako Diana: »Ba, prý, na nás ť to sluší!«, — ano zjevně zákon boží brání! Ale komu ti uvěří? Leč pak ti se právě modlí, ješto o hospodářství neb o trhy Kpéči mají; tuto: »Otče náš! Otče náš!«, a srdce kdes jinde! Stal Pán Ježíš uprostřed učedlníkův svých a řekl jim: 255 »Já ť sem, nechtějte se báti!« A oni se domnívali, že by duch byl. I řekl jim: »Co myšlení vstupují na srdce vaše?« Toto jest [z této řeči] naučení: Když myšlení zlá jdau na člověka a poku- šení a člověk se proto rmautí a stejště sobě, buď ve spá ní neb N 392b jindy, ač druhdy i kochání tělo skrze to bude míti (jakož tělo 260 křehko, k kochání hotovo)) — ale když se člověk proto rmautí a nesvolí, ihned tu Pán Bůh hotov «bejti a svau pomoc dáti. Ač druhdy člověk dobrý pro ta myšlení se rmautí boje se, by Boha nehněval, druhdy nemůž míti ani nábožného modlení: i k jiným dobrým věcem není spůsoben: i dí svatý Rehoř, že 265 takové člověka pokušení víc se za ň modlí a víc mu zasluhuje, než by se on sám modlil. Někteří lidé ustavičně se rmautí na hříkehy [své]. I dí svatý Bernhart, že to není dobře, aby člověk v zaufalství neu- padl; ale máš přimísiti ku pelyňku medu. Rozpomeň se na dobro- 270 díní boží, na jeho zaslaužení a na jeho milosrdenství, a tak vy- razíš neřádnau bázen. Neb ti lidé nejlép stojí, když se chtí modliti: nejprv své hříchy vspomenau a tak se poníží; li druhé vspo- menau a myslí, s kejm mají mluviti, že s všemohaucím Bohem; N 393a přípravné, jako nějaké modly aneb Diany C — 247 udělajíce sobě C — 248 mrzké U — 249 dábel C — vláčí C — [a vezau] vyn. CU — 250 povleče právě C — 251 sluší a náleží C — 252 trhu C — «péči mají pečují N — 253 jinde] jinde vandruje C, vandruje U — 254 a řekl řka N — 255 domnívají C — 257 [z této řeči] vyn. CU — a pokušení] vyn. U — 259 jinde U — 260 křehké N — kochání zlému C — hotové N — 261 hotov milostiv U — «bejti a vyn. N — 262 druhdy] druhý U — ta] to C — 264 spůsobnej C — 265 takového C — 267 ps. hrzihy (!) N — [své] vyn. CU — 268 v zaufalství vždycky se rmautil, aby potom v zaufalství C — nepadl N — 269 máš přimísiti] přiměs C, přimis U — pelyni U — 270—271 vyrazí se neřádná bázeň C — 274 254 nn. Luk. 24, 36—38 —
Strana 927
927 třetí, že se hned utekau k jeho dobrodíním a k jeho zaslaužení 275 a k jeho milosrdenství a v tom naději vezmau řkauce: »Však jest on, milý Pán, dosti učinil za všecky hříchy«. Ale pak hned k tomu vezmi rybu pečenau, jako jí podali apoštolé Pánu Ježíšovi, a plást strdi. Rybu pečenau, aby také své tělo pekl a sušil. Nebo, jako jest dal apoštolům drobty, jakož svaté čtení oznamuje, 280i pak ti zbytkové nebo drobtové znamenají: co sau všickni svatí trpěli nebo trpěti budau [do dne saudného], proti Kristovu trpění jich trápení sau jako drobtové, avšak chce Pán Ježíš, aby také jeho volení [nětco] trpěli a tím sobě více [odplaty] zaslaužili. A to jest poklad církve svaté, aby, což lidé trpí, to trpení přiklá- 285 dali k trpení Pána Ježíše u [Krista]. Nebo, když člověk spůso- bený hříšný zpovídá se a má aumysl hříchův do smrti vostati a v ně se nenavracovati, tehdy jemu Buoh hříchy odpustí, a ne po jednom, ale [hned] všechny spolu. Jakož dí Vilhelmus in Racionali, že jest tak štědrá milost boží, že ne po jednom, ale 290 všechny hříchy pojednau odpustí, ale mauky a viny ne ihned odpustí, než musí lidé z toho pokladu církve svaté bráti, [to jest z těch utrpení,] aby také nějaké utrpení na svém těle nesl, z těch drobtův aby sobě oné mauky budaucí] umenšoval, tak aby i hřích byl shlazen i vina odpuštěna. A může tak clověk 295 činiti [šťastně], že i hřích i vina pojednau [to oboje] bude shla- zenka) [a přemazáno], jako [se tak stalo] Marii Magdaleně. Nebo dí svatý Rehoř, že, kolikož koliv měla neřádných kochání, tolik vydala obětí na svém těle. Ale ně kteří hovadní lidé, když N 393bl N 393a2 třetí, že] a třetí U — 274—275 jeho zaslaužení .. . milosrdenství] milosrden- stvím U — 276 hříchy mé i za všeho světa C — 277 vezmau CU — 279 apoštolům Pán Ježíš C — oznamuje] dí CU — 280 zbytkové nebo] vyn. CU — znamenávají C, znamenají, jakož svatí mluví U — 281 ještě trpěti C — [do dne saudného] vyn. CU — 282 trpení CU — jich trápení] vyn. C, jich trpení U — 283 nětco] vyn. CU — [odplaty] vyn. CU — zasluhovali C — 284 lidé] koliv C — předkládali C — 285 [Krista] vyn. CU — Nebo] vyn. U — 286 vostati] nečiniti, zůstati C, zůstati U — 287 a ne] ale ne U — 288 hned] vyn. CU — 290 odpauští N — a viny] vyn. U — 291 Knež) ale N — 291—292 [to jest .. . utrpení vyn. CU — 293 [budaucí] vyn. CU — 295 [šťastně] vyn. CU — vina] muka U — pojednau] vyn. U — [to oboje vyn. CU — shlazeno N — 296 [a přemazáno] vyn. CU — [se tak stalo, vyn. CU — Maňdalenč U — 297 měla na svém těle U — 298 že tolik C — 279 Luk. 24, 43 (viz znění perikopy v I. díle Postilly str. 677 ř. 36). Tato část čte se téměř doslovně v II. kázání v úterý velikonoční (viz I. díl Postilly str. 696 ř. 39 nn.) —
927 třetí, že se hned utekau k jeho dobrodíním a k jeho zaslaužení 275 a k jeho milosrdenství a v tom naději vezmau řkauce: »Však jest on, milý Pán, dosti učinil za všecky hříchy«. Ale pak hned k tomu vezmi rybu pečenau, jako jí podali apoštolé Pánu Ježíšovi, a plást strdi. Rybu pečenau, aby také své tělo pekl a sušil. Nebo, jako jest dal apoštolům drobty, jakož svaté čtení oznamuje, 280i pak ti zbytkové nebo drobtové znamenají: co sau všickni svatí trpěli nebo trpěti budau [do dne saudného], proti Kristovu trpění jich trápení sau jako drobtové, avšak chce Pán Ježíš, aby také jeho volení [nětco] trpěli a tím sobě více [odplaty] zaslaužili. A to jest poklad církve svaté, aby, což lidé trpí, to trpení přiklá- 285 dali k trpení Pána Ježíše u [Krista]. Nebo, když člověk spůso- bený hříšný zpovídá se a má aumysl hříchův do smrti vostati a v ně se nenavracovati, tehdy jemu Buoh hříchy odpustí, a ne po jednom, ale [hned] všechny spolu. Jakož dí Vilhelmus in Racionali, že jest tak štědrá milost boží, že ne po jednom, ale 290 všechny hříchy pojednau odpustí, ale mauky a viny ne ihned odpustí, než musí lidé z toho pokladu církve svaté bráti, [to jest z těch utrpení,] aby také nějaké utrpení na svém těle nesl, z těch drobtův aby sobě oné mauky budaucí] umenšoval, tak aby i hřích byl shlazen i vina odpuštěna. A může tak clověk 295 činiti [šťastně], že i hřích i vina pojednau [to oboje] bude shla- zenka) [a přemazáno], jako [se tak stalo] Marii Magdaleně. Nebo dí svatý Rehoř, že, kolikož koliv měla neřádných kochání, tolik vydala obětí na svém těle. Ale ně kteří hovadní lidé, když N 393bl N 393a2 třetí, že] a třetí U — 274—275 jeho zaslaužení .. . milosrdenství] milosrden- stvím U — 276 hříchy mé i za všeho světa C — 277 vezmau CU — 279 apoštolům Pán Ježíš C — oznamuje] dí CU — 280 zbytkové nebo] vyn. CU — znamenávají C, znamenají, jakož svatí mluví U — 281 ještě trpěti C — [do dne saudného] vyn. CU — 282 trpení CU — jich trápení] vyn. C, jich trpení U — 283 nětco] vyn. CU — [odplaty] vyn. CU — zasluhovali C — 284 lidé] koliv C — předkládali C — 285 [Krista] vyn. CU — Nebo] vyn. U — 286 vostati] nečiniti, zůstati C, zůstati U — 287 a ne] ale ne U — 288 hned] vyn. CU — 290 odpauští N — a viny] vyn. U — 291 Knež) ale N — 291—292 [to jest .. . utrpení vyn. CU — 293 [budaucí] vyn. CU — 295 [šťastně] vyn. CU — vina] muka U — pojednau] vyn. U — [to oboje vyn. CU — shlazeno N — 296 [a přemazáno] vyn. CU — [se tak stalo, vyn. CU — Maňdalenč U — 297 měla na svém těle U — 298 že tolik C — 279 Luk. 24, 43 (viz znění perikopy v I. díle Postilly str. 677 ř. 36). Tato část čte se téměř doslovně v II. kázání v úterý velikonoční (viz I. díl Postilly str. 696 ř. 39 nn.) —
Strana 928
928 na ně Kmyšlení zlá jdau, oni se kochají, svolují, a dábel zapa- 300 luje a a vnuknutí dává, a leží jako beran. A skrze dlauhé líhání — zlého mnoho přichází. Druzí lidé pak sau, ješto tu suchau rybu to utrpení — neřádně vedau, a to jim bude příčina ku peklu, ješto k tomu strdi nemají, milování Pána Boha, aby to míle pro Buoh trpěli, rádi. Jako u příkladě, kdyby dvěma pokradli, jeden 305 se o to rmautil a neřádně se fresoval, k hadačům běžel, [a kdyby zloděje dostal, voběsiti dal] — ten rybu má, ale strdi nic; a druhý míle trpí, ač sobě stejská, ale dí: »By ť «Pán Bůh toho na mně nedo pustil, však by mi) se toho nic nestalo«, nejde k hadačům, aby přikázaní božího nezrušil, proti Pánu Bohu 310 neučinil, Boha nerozhněval, poraučí to Pánu Bohu — ten ť má rybu i stred. A jakož jest Pán Ježíš ukázal se učedl níkům u moře Tibe- N 3931 riadského, tu mezi jinau řečí řekl k nim, když uzřel uhlí živé a rybu pečenau: »Přinestež také z lovu svého!« Ta ryba pečená 315 znamená Pána Ježíše upečeného, umučeného na [dřevě] kříži, usušeného, psotau a bídau utrýzněného. I chce taky, abychom své ryby přiložili k jeho rybě, abychom také trpěli s ním; nebo, budeme-li s ním trpěti, také budeme s ním kralovati. Jakož dí evangelista svatý Lukáš: »Tehdy otevřel jim rozum, aby rozuměli«. 320 Toto věz, že žádný nemůže sám od sebe ani od jiného ničemémuž dobrému rozuměti, leč sám Pán Buoh rozum jeho otevře. Jako mistr: žáky učí, ale rozumu jim dáti nemůž, jediné) sám Buoh, když ráčí, komu ráčí, co ráčí, kde ráčí, pokud ráčí a skrze koho 299 Kmyšlení ... oni se těžká pokušení jdau a myšlení, oni děsíse, v myš- leních N — zlá] vyn. U — v tom kochají C — 302 to utrpení totiž to utrpení C — 303 totiž milování C — 304 kdyby teď C — kdyby dvěma] že by dvaum U — 305 rmautí U, velmi rmautil C — se] vyn. CU — fresuje U — hadači U — běhal C, běží U — 305—306 [a kdyby . .. dal] vyn. CU — 306 rybu pečenau C — plástu strdi C — 307 trpěl N — stejště C — dí sám k sobě C —«Pán vůle boží v tom nebyla a N — 308 nepřepustil N — «mi vyn. N — toho nic] to nikoli C, vyn. U — 309 hadači U — nezrušil] nepře- staupil C — 310 poručí C — to Pánu] vyn. U — 312 učedlníkům svým C — 313 k nim] jim CU — 315 [dřevě] vyn. CU — 316 abychom my C — 317 abychom my C — s ním] spolu C — 318 s ním] spolu C — 319 aby rozuměli] vyn. U — 321 jeho] komu C, vyn. U — 322 jediné toliko N — 323 komu ráčí] vyn. C — co ráčí, kde ráčí] vyn. U — 324 prý) říkají C — to, prej C — neb kéž to] vyn. C — 325 zjeveno] 314 Jan 21, 10 — 319 Luk. 24, 45 —
928 na ně Kmyšlení zlá jdau, oni se kochají, svolují, a dábel zapa- 300 luje a a vnuknutí dává, a leží jako beran. A skrze dlauhé líhání — zlého mnoho přichází. Druzí lidé pak sau, ješto tu suchau rybu to utrpení — neřádně vedau, a to jim bude příčina ku peklu, ješto k tomu strdi nemají, milování Pána Boha, aby to míle pro Buoh trpěli, rádi. Jako u příkladě, kdyby dvěma pokradli, jeden 305 se o to rmautil a neřádně se fresoval, k hadačům běžel, [a kdyby zloděje dostal, voběsiti dal] — ten rybu má, ale strdi nic; a druhý míle trpí, ač sobě stejská, ale dí: »By ť «Pán Bůh toho na mně nedo pustil, však by mi) se toho nic nestalo«, nejde k hadačům, aby přikázaní božího nezrušil, proti Pánu Bohu 310 neučinil, Boha nerozhněval, poraučí to Pánu Bohu — ten ť má rybu i stred. A jakož jest Pán Ježíš ukázal se učedl níkům u moře Tibe- N 3931 riadského, tu mezi jinau řečí řekl k nim, když uzřel uhlí živé a rybu pečenau: »Přinestež také z lovu svého!« Ta ryba pečená 315 znamená Pána Ježíše upečeného, umučeného na [dřevě] kříži, usušeného, psotau a bídau utrýzněného. I chce taky, abychom své ryby přiložili k jeho rybě, abychom také trpěli s ním; nebo, budeme-li s ním trpěti, také budeme s ním kralovati. Jakož dí evangelista svatý Lukáš: »Tehdy otevřel jim rozum, aby rozuměli«. 320 Toto věz, že žádný nemůže sám od sebe ani od jiného ničemémuž dobrému rozuměti, leč sám Pán Buoh rozum jeho otevře. Jako mistr: žáky učí, ale rozumu jim dáti nemůž, jediné) sám Buoh, když ráčí, komu ráčí, co ráčí, kde ráčí, pokud ráčí a skrze koho 299 Kmyšlení ... oni se těžká pokušení jdau a myšlení, oni děsíse, v myš- leních N — zlá] vyn. U — v tom kochají C — 302 to utrpení totiž to utrpení C — 303 totiž milování C — 304 kdyby teď C — kdyby dvěma] že by dvaum U — 305 rmautí U, velmi rmautil C — se] vyn. CU — fresuje U — hadači U — běhal C, běží U — 305—306 [a kdyby . .. dal] vyn. CU — 306 rybu pečenau C — plástu strdi C — 307 trpěl N — stejště C — dí sám k sobě C —«Pán vůle boží v tom nebyla a N — 308 nepřepustil N — «mi vyn. N — toho nic] to nikoli C, vyn. U — 309 hadači U — nezrušil] nepře- staupil C — 310 poručí C — to Pánu] vyn. U — 312 učedlníkům svým C — 313 k nim] jim CU — 315 [dřevě] vyn. CU — 316 abychom my C — 317 abychom my C — s ním] spolu C — 318 s ním] spolu C — 319 aby rozuměli] vyn. U — 321 jeho] komu C, vyn. U — 322 jediné toliko N — 323 komu ráčí] vyn. C — co ráčí, kde ráčí] vyn. U — 324 prý) říkají C — to, prej C — neb kéž to] vyn. C — 325 zjeveno] 314 Jan 21, 10 — 319 Luk. 24, 45 —
Strana 929
929 ráčí. Jako někteří protivníci, prý: »Kéž to jinde neb kéž to prvé 325 zjeveno? Zdaliž pak jinde není maudrých a rozumných mistrův, [doktorův,] jedno v Čechách?« li Milý, Buoh učinil, jakž ráčil, N 394a1 kdy ráčil a skrze koho ráčil, kde ráčil, komu ráčil, [zjevil]. A když bylo na moři Tiberiatském, když Pán Ježíš stál na břehu, řekl svatý Jan: »Pán ť jest«. I velmi jest potřebna čistota ku poznání 330 Pána Boha, ale ctnostmi ozdobená, pokorau a jinými ctnostmi. Neb i Panna Maria nejvíce pokorau přitáhla Pána Ježíše v svůj život, jakož sama řekla: »Vzhlédl na pokoru dievky své«. Ale nynější panny, [ba spíše harapanny,] když panenství zachovají, domnívají se, že jest již dosti, a budau pyšné, hrdé, spurné, kle- 335 vetné, jazyku zatrhavieho. To ť jest malé, pannau zůstati [tělesně], nebude-li ť jiného! Ale pannám, vdovám, manželům velmi dobra jest čistota ctnostmi ozdobená, když ji řádně za- chovají ku poznání Boha. Neb Kto Jan panic nejprv Pána poznal řka: »Pán ť jest«. A Petr, uslyšav to, ihned podpásal 340 se sukní, ani ji se koho Kotázal ani se bál, že hluboko — nuž N 394a2 se tam hned! Toto naučení: Když ty kde zvíš vůli boží z zákona jeho, žádného nečekej ani se koho strachuj, hned tomu buď pod- dán a dej tomu místo; ne jako nyní mnozí protivníci o krvi boží říkajíce: »Až Konino přistaupí, až papež potvrdí, až toto 345 onono!«, — aby jich Buoh čekal, když oni ráčí, a Buoh jim byl k vůli, ne oni Bohu! Těchto šest přikázaní v Novém zákoně přikázal Pán Ježíš, a kdož jich pilen nebude, žádný spasen nebude a nemůž oněch — zjeveno jinde U — pak vyn. C — rozumnejch, učenejch C — 326 [doktorův] vyn. CU — jakž ráčil, zjevil C — 327 kdy ráčil a] vyn. U — [zjevil] vyn. CU — 329 poznání pravému C — 330 cnostmi svatejmi ozdobená C — 332 Vzhlédl Pán C — 333 [ba ... harapanny] vyn. CU — 334 mnějí U — již] vyn. U, již všeho dobrého C — 334—335 klevetné ... zatrhavieho] žvavé, plískavé, smýšlivé, žertovné C, vyn. U — 335 ó, to ť C — pannau bejti, pannau C — 336 [tělesně] vyn. CU — nebude] nejni U — 337 cnostmi sva- tejmi C — 337—338 zachovávají C — 338 «to) teď N — 339 uslyšel C — ihned] vyn. U — podpásav N — 340 otázal ptal N — hluboko bylo C — 340—341 nuž ... hned] spustil se do vody U — 342 jeho svatého C — 343 mnozí] někteří C, vyn. U — 344 říkají CU — onenno N — až toto] toto U — 345 onono] ono vono C, ono až bude U — jim] jim aby C — 329 Jan 21, 7 — 332 Luk. 1, 48 — 339 Jan 21, 7 — Rokycanova Postilla. 59
929 ráčí. Jako někteří protivníci, prý: »Kéž to jinde neb kéž to prvé 325 zjeveno? Zdaliž pak jinde není maudrých a rozumných mistrův, [doktorův,] jedno v Čechách?« li Milý, Buoh učinil, jakž ráčil, N 394a1 kdy ráčil a skrze koho ráčil, kde ráčil, komu ráčil, [zjevil]. A když bylo na moři Tiberiatském, když Pán Ježíš stál na břehu, řekl svatý Jan: »Pán ť jest«. I velmi jest potřebna čistota ku poznání 330 Pána Boha, ale ctnostmi ozdobená, pokorau a jinými ctnostmi. Neb i Panna Maria nejvíce pokorau přitáhla Pána Ježíše v svůj život, jakož sama řekla: »Vzhlédl na pokoru dievky své«. Ale nynější panny, [ba spíše harapanny,] když panenství zachovají, domnívají se, že jest již dosti, a budau pyšné, hrdé, spurné, kle- 335 vetné, jazyku zatrhavieho. To ť jest malé, pannau zůstati [tělesně], nebude-li ť jiného! Ale pannám, vdovám, manželům velmi dobra jest čistota ctnostmi ozdobená, když ji řádně za- chovají ku poznání Boha. Neb Kto Jan panic nejprv Pána poznal řka: »Pán ť jest«. A Petr, uslyšav to, ihned podpásal 340 se sukní, ani ji se koho Kotázal ani se bál, že hluboko — nuž N 394a2 se tam hned! Toto naučení: Když ty kde zvíš vůli boží z zákona jeho, žádného nečekej ani se koho strachuj, hned tomu buď pod- dán a dej tomu místo; ne jako nyní mnozí protivníci o krvi boží říkajíce: »Až Konino přistaupí, až papež potvrdí, až toto 345 onono!«, — aby jich Buoh čekal, když oni ráčí, a Buoh jim byl k vůli, ne oni Bohu! Těchto šest přikázaní v Novém zákoně přikázal Pán Ježíš, a kdož jich pilen nebude, žádný spasen nebude a nemůž oněch — zjeveno jinde U — pak vyn. C — rozumnejch, učenejch C — 326 [doktorův] vyn. CU — jakž ráčil, zjevil C — 327 kdy ráčil a] vyn. U — [zjevil] vyn. CU — 329 poznání pravému C — 330 cnostmi svatejmi ozdobená C — 332 Vzhlédl Pán C — 333 [ba ... harapanny] vyn. CU — 334 mnějí U — již] vyn. U, již všeho dobrého C — 334—335 klevetné ... zatrhavieho] žvavé, plískavé, smýšlivé, žertovné C, vyn. U — 335 ó, to ť C — pannau bejti, pannau C — 336 [tělesně] vyn. CU — nebude] nejni U — 337 cnostmi sva- tejmi C — 337—338 zachovávají C — 338 «to) teď N — 339 uslyšel C — ihned] vyn. U — podpásav N — 340 otázal ptal N — hluboko bylo C — 340—341 nuž ... hned] spustil se do vody U — 342 jeho svatého C — 343 mnozí] někteří C, vyn. U — 344 říkají CU — onenno N — až toto] toto U — 345 onono] ono vono C, ono až bude U — jim] jim aby C — 329 Jan 21, 7 — 332 Luk. 1, 48 — 339 Jan 21, 7 — Rokycanova Postilla. 59
Strana 930
930 desíti přikázaní plniti, leč těchto šest plniti bude. A těch šest 350 založeno jest v onom čtení: »Nebude-li hojnější spravedlivost vaše nežli mistrův a zákoníkův, nevejdete do království nebes- kého!« První, aby se nehněval. Druhé, aby smilně a cizoložně nemluvil a nadto nesmilnil, necizoložil. Třetí, aby li se manželé N 394) spolu milovali a jeden se na druhého nehněvali], leč pro hřích 355 smrtedlný. Čtvrté, aby nepřisahal, ani na pravdě ani na křivdě. Páté, aby nepřátely miloval a zlého za zlý nenavracoval. Šesté, aby dobře činil všem svým nepřátelům a za ně se Pánu Bohu modlil. Na smrti každého člověka toho jest najpilnějí dábel, aby (K 426 360 jej ze dvojieho vyrazil a svedl, totižto z viery[, daufání] a z na- děje; nebo, zvikle-li se člověk na kterém z toho dvého nebo na obú, jisté zatracenie! I slušie se každému na tau dvau věcí dobře upevniti, dokudž jest zdráv. A jest dvoje naděje, jedna mylná a druhá pravá. Mylná jest, ješto bude člověk zlý, nešle- 365 chetný, žádného přikázanie božieho neplně, i bude mieti naději, že bude spasen; a ta jej naděje zmýlí. Jako u příkla dě, kdyby někto [víru i] naději měl, že bude žito neb pšenici žieti, kdež nebylo voráno ani sieto, mýlil by se. Též právě člověk, neveda dobrých skutkuov, i má naději, že bude spasen a že bude s Bohem. A jedneť 370 bude na smrti, když se ďáblové povalé s jedné strany a s druhé strany množstvie hřiechuov a nětco málo neb nic proti tomu dobrého, ihned bude vyražen z té naděje — tož ť hotovo peklo. K 426 349 desíti přikázaní] deset U — naplniti U — 350 založeno] přikázaní založeno C — jest v Novém zákoně C — svatém čtení C — 353 nevzhlédal a nemluvil U — nesmilnil] nemyslil C — nescizoložil U — 354 nehněval CU — 355 ani na pravdě ani na křivdě] vyn. U — 356 nepřátely své C — nenavracoval] neodplacoval U — 357 všem] těm CU — 357—358 se Pánu ... modlil] Boha prosil CU — 359 Na] vyn. (!) C — 360 dvého CU — a svedl] vyn. U — [daufání jen v K, pozd. příp. — 362 jisté] tu ť jest již jisté N, jistě C — tau) těch NOU — dvauch věcech NC — 363 živ a zdráv N — 366 a] ale N — a ta . . . zmýlí] vyn. U — zmejlí vedlé písma zákona božího řkaucího: »Na- děje hříšníkův v poslední hodinu zahyne« N — 367 někto] kdo U — [víru i] jen v K, pozd. přípisck! — bude žito] by žito bylo aneb bude C — pšenice CU — kdež] když NU — 368 ani] vyn. N — sito U — zmejlil by se NU, zajisté že ť by se zmejlil C — dobrých, spasitedlných N — 370 dáblové tmy C — a s druhé strany] vyn. U — 371 a] a z druhé strany U — 372 hotové N — 373 aby se to Pánu N — 374 vede a činí N — vésti a činiti 350 Mat. 5, 20 nn. —
930 desíti přikázaní plniti, leč těchto šest plniti bude. A těch šest 350 založeno jest v onom čtení: »Nebude-li hojnější spravedlivost vaše nežli mistrův a zákoníkův, nevejdete do království nebes- kého!« První, aby se nehněval. Druhé, aby smilně a cizoložně nemluvil a nadto nesmilnil, necizoložil. Třetí, aby li se manželé N 394) spolu milovali a jeden se na druhého nehněvali], leč pro hřích 355 smrtedlný. Čtvrté, aby nepřisahal, ani na pravdě ani na křivdě. Páté, aby nepřátely miloval a zlého za zlý nenavracoval. Šesté, aby dobře činil všem svým nepřátelům a za ně se Pánu Bohu modlil. Na smrti každého člověka toho jest najpilnějí dábel, aby (K 426 360 jej ze dvojieho vyrazil a svedl, totižto z viery[, daufání] a z na- děje; nebo, zvikle-li se člověk na kterém z toho dvého nebo na obú, jisté zatracenie! I slušie se každému na tau dvau věcí dobře upevniti, dokudž jest zdráv. A jest dvoje naděje, jedna mylná a druhá pravá. Mylná jest, ješto bude člověk zlý, nešle- 365 chetný, žádného přikázanie božieho neplně, i bude mieti naději, že bude spasen; a ta jej naděje zmýlí. Jako u příkla dě, kdyby někto [víru i] naději měl, že bude žito neb pšenici žieti, kdež nebylo voráno ani sieto, mýlil by se. Též právě člověk, neveda dobrých skutkuov, i má naději, že bude spasen a že bude s Bohem. A jedneť 370 bude na smrti, když se ďáblové povalé s jedné strany a s druhé strany množstvie hřiechuov a nětco málo neb nic proti tomu dobrého, ihned bude vyražen z té naděje — tož ť hotovo peklo. K 426 349 desíti přikázaní] deset U — naplniti U — 350 založeno] přikázaní založeno C — jest v Novém zákoně C — svatém čtení C — 353 nevzhlédal a nemluvil U — nesmilnil] nemyslil C — nescizoložil U — 354 nehněval CU — 355 ani na pravdě ani na křivdě] vyn. U — 356 nepřátely své C — nenavracoval] neodplacoval U — 357 všem] těm CU — 357—358 se Pánu ... modlil] Boha prosil CU — 359 Na] vyn. (!) C — 360 dvého CU — a svedl] vyn. U — [daufání jen v K, pozd. příp. — 362 jisté] tu ť jest již jisté N, jistě C — tau) těch NOU — dvauch věcech NC — 363 živ a zdráv N — 366 a] ale N — a ta . . . zmýlí] vyn. U — zmejlí vedlé písma zákona božího řkaucího: »Na- děje hříšníkův v poslední hodinu zahyne« N — 367 někto] kdo U — [víru i] jen v K, pozd. přípisck! — bude žito] by žito bylo aneb bude C — pšenice CU — kdež] když NU — 368 ani] vyn. N — sito U — zmejlil by se NU, zajisté že ť by se zmejlil C — dobrých, spasitedlných N — 370 dáblové tmy C — a s druhé strany] vyn. U — 371 a] a z druhé strany U — 372 hotové N — 373 aby se to Pánu N — 374 vede a činí N — vésti a činiti 350 Mat. 5, 20 nn. —
Strana 931
931 Aneb snad, ved-li jest co dobrého, nevedl toho dobře, aby se Bohu líbilo; neb, ktož co dobrého vede, má to vésti dobře. Neb mnozí 375 dobré skutky vedú, ale nevedau jich dobře. Neb nejeden se bude postiti — a to jest skutek dobrý —, ale bude hřešiti; bude se modliti, ale jinam mysliti a nemodlí-li (sic) se v duchu a v pravdě a jako by se před tváří boží modlil, aneb jiné skutky dobré vésti bude ne- vážně, ne jako na to slušie, ješto se jest jedno Bohu l posmie- K 426b2 380 vati. A za to lidé odplaty nevezmú, než hroznú pomstu. Ale naděje pravá jest, ješto člověk, jsa zdráv, dobré skutky dobře vede, při- kázanie božie plně skutky milosrdné činí; a když bude na smrti, tehdy to vše uzří, což dobrého činil, a z toho naději vezme pravú, a by všichni dábli z horaucieho pekla se snažili, nebudú moci 385 tomu člověku uškoditi. A tomu ť die milý Buoh: »Měhoděk, slúho dobrý a věrný, vejdi v radost Pána tvého!« Veliká nepravost a hřiech veliký [jest] hledati světa a nechati Boha, státi viec o věci časné než o věčné, péči větší mieti o tě- lesné věci než o duši. Však jest to řád převrátiti čtenie svatého, 390 neb Pán přikazuje řka: »Najprv hledajte královstvie božieho a spravedlivosti jeho!«. A my pak činíme zpět! V knihách Múdrosti [múdrý] Šalomún die, mluvě o povahách K 427a1 Ducha svatého, že ten drahý Duch svatý zdaleka prohlédá. I die »zdaleka«, totiž od věčnosti on jest viděl všecky věci, které byly, N — 375 vedú] vyn. (!) U — 376 velmi dobrý N — při tom hřešiti, hněvati, bauřiti se N — 377 ale] a CU — nemodlí-li] nemodliti N, nemodlí CU — 378 boží kleče N — vésti . . . nevážně] vedau neřádně U — 379 se jest to jest se N — jedno] toliko N, to jedno C, tak jedno U — 380 odplaty žádné NC — strach hrozné pomsty N — 381 sauce zdráv, silen, čerstev N — 382 plní (+ jak může vedlé své nejvyšší možnosti N) CNU — 383 uzří] rád spatří N — 384 z horaucieho] ze všeho N — snažili na takovau duši N — 385 tomu člověku] nic jí N, člověku nic U — Buoh všemohaucí N — služebníče N — 386 svého NCU 387 [jest]jen v K, pozd. přípisek! — hleděti N — 388 věčné] věci věčné U — 389 převracovati N — 390 Pán Kristus U — božieho] nebeského U — 391 jeho a všecky věci budau vám přidány N — a] ale N — pak] vyn. N — 392 [múdrý] vyn. NOU — 393 přihlídá U — I die] Vidí (!) C — 394 385 Mat. 25, 21 a 23 — 390 Mat. 6, 33 — 392 Moudr. 7, 23 — 59*
931 Aneb snad, ved-li jest co dobrého, nevedl toho dobře, aby se Bohu líbilo; neb, ktož co dobrého vede, má to vésti dobře. Neb mnozí 375 dobré skutky vedú, ale nevedau jich dobře. Neb nejeden se bude postiti — a to jest skutek dobrý —, ale bude hřešiti; bude se modliti, ale jinam mysliti a nemodlí-li (sic) se v duchu a v pravdě a jako by se před tváří boží modlil, aneb jiné skutky dobré vésti bude ne- vážně, ne jako na to slušie, ješto se jest jedno Bohu l posmie- K 426b2 380 vati. A za to lidé odplaty nevezmú, než hroznú pomstu. Ale naděje pravá jest, ješto člověk, jsa zdráv, dobré skutky dobře vede, při- kázanie božie plně skutky milosrdné činí; a když bude na smrti, tehdy to vše uzří, což dobrého činil, a z toho naději vezme pravú, a by všichni dábli z horaucieho pekla se snažili, nebudú moci 385 tomu člověku uškoditi. A tomu ť die milý Buoh: »Měhoděk, slúho dobrý a věrný, vejdi v radost Pána tvého!« Veliká nepravost a hřiech veliký [jest] hledati světa a nechati Boha, státi viec o věci časné než o věčné, péči větší mieti o tě- lesné věci než o duši. Však jest to řád převrátiti čtenie svatého, 390 neb Pán přikazuje řka: »Najprv hledajte královstvie božieho a spravedlivosti jeho!«. A my pak činíme zpět! V knihách Múdrosti [múdrý] Šalomún die, mluvě o povahách K 427a1 Ducha svatého, že ten drahý Duch svatý zdaleka prohlédá. I die »zdaleka«, totiž od věčnosti on jest viděl všecky věci, které byly, N — 375 vedú] vyn. (!) U — 376 velmi dobrý N — při tom hřešiti, hněvati, bauřiti se N — 377 ale] a CU — nemodlí-li] nemodliti N, nemodlí CU — 378 boží kleče N — vésti . . . nevážně] vedau neřádně U — 379 se jest to jest se N — jedno] toliko N, to jedno C, tak jedno U — 380 odplaty žádné NC — strach hrozné pomsty N — 381 sauce zdráv, silen, čerstev N — 382 plní (+ jak může vedlé své nejvyšší možnosti N) CNU — 383 uzří] rád spatří N — 384 z horaucieho] ze všeho N — snažili na takovau duši N — 385 tomu člověku] nic jí N, člověku nic U — Buoh všemohaucí N — služebníče N — 386 svého NCU 387 [jest]jen v K, pozd. přípisek! — hleděti N — 388 věčné] věci věčné U — 389 převracovati N — 390 Pán Kristus U — božieho] nebeského U — 391 jeho a všecky věci budau vám přidány N — a] ale N — pak] vyn. N — 392 [múdrý] vyn. NOU — 393 přihlídá U — I die] Vidí (!) C — 394 385 Mat. 25, 21 a 23 — 390 Mat. 6, 33 — 392 Moudr. 7, 23 — 59*
Strana 932
932 395 jsau a budau až na věky. Takéž právě, ktož má Ducha svatého, že ten člověk prohlédá a rozpomíná se na svá léta, na své časy, na své dni i na miesta. Na svá léta zpomíná a prohlédá, co jest v nich zlého neb dobrého učinil, s oniem dobrým králem Ezechi- ášem, jenž die: »Zpomínati budu tobě všecka léta má v hořkosti 400 duše mé«. Také miesta ta svú myslí zchodí, na kterýchž jest měl které kochánie neb utěšenie neb rozkoš, s onauno dobrau Hester; když se za lid boží modlila, všechna ta miesta navštěvovala, v kte- rýchž která utěšenie mievala. Také časy tvé, kterýchž jest tobě milý Buoh puojčil, aby u sobě zaslúžil, kterak s' je ztrávil, K 427a2 405 v službě-li boží čili v dáblově. A jakož každý člověk nebo má Ducha božieho, neb ducha ďáblova: Ki kdož tak prohlídá, ten má Ducha svatého, to ť jest znamení těch lidí; ale kdož má ducha ďáblova, ten nic netbá, jie, pie, spí dlúho, dokudž ráčí, vesel, a na to nezpomene, co jest činil aneb co jej proto potká, 410 až právě přijde smrt, až mu bude řečeno: »Vydaj počet!« a »Nevyndeš odtud, až poslední šart navrátíš«. Dále Šalomún, mluvě o té múdrosti nestvořené, o Synu božiem milém, die: »Žádného Buoh nemiluje, jediné toho, ktož s múdrostí obývá, to jest s Synem božím milým«. I řekl by někto: zdaleka prohlídá U — všecky věci] vyn. U — 395 právě praví N — 396 ten takový N — 397 ta místa C — 398 dobrejm, pobožnejm a svatejm C — 399 jenž die] kterejž takto pověděl C — tobě, Pane Bože můj C — má] svá N — 400 svú] svá C — myslí že C — 401 jaké aneb které C — své kochání N — neb] vyn. C — utěšení a veselí C — Esterau N, Ester, kteráž C — 402 navštěvovala a zchodila C, modlila (!), navštěvovala U — 402—408 v kterýchž . . . utěšenie] na kterejchž kde jaká utěšení svá, rozkoše a veselé C — 403 měla C — Také . . . kterýchž Kterýchž časů U — tvé] své NC — 404 pro- půjčil NC — sobě zaslúžil] také k nim pohlídal s' U — zaslaužil nětco dobrého N, zaslaužil života věčného a království nebeského C — ztrávil] vyn. (!) C — 405 dáblově] službě dáblově C — 406 ducha] má ducha C — 406—408 i kdož .. . dáblova vyn. K — 406 prohlídá k budaucím věcem C — 407 ale] a U — 408 pie] vyn. C — «dokudž ráčí vyn. K — ráčí, vstana N — 409 potká] potkati má, jestliže pokání svatého činiti nebude, než tak předce tápá C — 410 právě] vyn. U — počet z vladařství svého C, počet etc. U — 411 a] nebo již C — nevyjdeš NCU — až] dokudž N — posledního šartu nenavrátíš N — šart] haléř U 412 Dí dále U — mluví NC — nestvořené, totiž C — 413 milém vyn. N — die] řka N — 414 to jest to C — 415 vědieno býti] se věděti N, 399 Podle Iz. 38, 15 — 401 Podle Pláče 1, 7 — 410 Luk. 16, 2 a Mat. 5, 26 — 413 Moudr. 7, 28 —
932 395 jsau a budau až na věky. Takéž právě, ktož má Ducha svatého, že ten člověk prohlédá a rozpomíná se na svá léta, na své časy, na své dni i na miesta. Na svá léta zpomíná a prohlédá, co jest v nich zlého neb dobrého učinil, s oniem dobrým králem Ezechi- ášem, jenž die: »Zpomínati budu tobě všecka léta má v hořkosti 400 duše mé«. Také miesta ta svú myslí zchodí, na kterýchž jest měl které kochánie neb utěšenie neb rozkoš, s onauno dobrau Hester; když se za lid boží modlila, všechna ta miesta navštěvovala, v kte- rýchž která utěšenie mievala. Také časy tvé, kterýchž jest tobě milý Buoh puojčil, aby u sobě zaslúžil, kterak s' je ztrávil, K 427a2 405 v službě-li boží čili v dáblově. A jakož každý člověk nebo má Ducha božieho, neb ducha ďáblova: Ki kdož tak prohlídá, ten má Ducha svatého, to ť jest znamení těch lidí; ale kdož má ducha ďáblova, ten nic netbá, jie, pie, spí dlúho, dokudž ráčí, vesel, a na to nezpomene, co jest činil aneb co jej proto potká, 410 až právě přijde smrt, až mu bude řečeno: »Vydaj počet!« a »Nevyndeš odtud, až poslední šart navrátíš«. Dále Šalomún, mluvě o té múdrosti nestvořené, o Synu božiem milém, die: »Žádného Buoh nemiluje, jediné toho, ktož s múdrostí obývá, to jest s Synem božím milým«. I řekl by někto: zdaleka prohlídá U — všecky věci] vyn. U — 395 právě praví N — 396 ten takový N — 397 ta místa C — 398 dobrejm, pobožnejm a svatejm C — 399 jenž die] kterejž takto pověděl C — tobě, Pane Bože můj C — má] svá N — 400 svú] svá C — myslí že C — 401 jaké aneb které C — své kochání N — neb] vyn. C — utěšení a veselí C — Esterau N, Ester, kteráž C — 402 navštěvovala a zchodila C, modlila (!), navštěvovala U — 402—408 v kterýchž . . . utěšenie] na kterejchž kde jaká utěšení svá, rozkoše a veselé C — 403 měla C — Také . . . kterýchž Kterýchž časů U — tvé] své NC — 404 pro- půjčil NC — sobě zaslúžil] také k nim pohlídal s' U — zaslaužil nětco dobrého N, zaslaužil života věčného a království nebeského C — ztrávil] vyn. (!) C — 405 dáblově] službě dáblově C — 406 ducha] má ducha C — 406—408 i kdož .. . dáblova vyn. K — 406 prohlídá k budaucím věcem C — 407 ale] a U — 408 pie] vyn. C — «dokudž ráčí vyn. K — ráčí, vstana N — 409 potká] potkati má, jestliže pokání svatého činiti nebude, než tak předce tápá C — 410 právě] vyn. U — počet z vladařství svého C, počet etc. U — 411 a] nebo již C — nevyjdeš NCU — až] dokudž N — posledního šartu nenavrátíš N — šart] haléř U 412 Dí dále U — mluví NC — nestvořené, totiž C — 413 milém vyn. N — die] řka N — 414 to jest to C — 415 vědieno býti] se věděti N, 399 Podle Iz. 38, 15 — 401 Podle Pláče 1, 7 — 410 Luk. 16, 2 a Mat. 5, 26 — 413 Moudr. 7, 28 —
Strana 933
933 415 »Kterak to muož vědieno býti, s kým on obývá?« Odpověd, že) s žádným jiným, jedno s tím), ktož jest vpravdě křesťan.A žádný jiný není křesťanem, jedno ten, ktož jest tu vieru, kterauž jest na křtu slíbil, právě a docela zachoval a ktož se se vší pilností ptá na ty pravdy, kteréž jsú k spasení potřebné, a 420 uptaje se i miluje — ten ť jest vpravdě křestan! Pakli jest u co K 427b1 v tom vyvinul, ale že to pokáním svatým právě shladil a na- pravil, a minulých hřiechuov aby želel, budúcích se varoval a uložil, aby radějí smrt tělesnú trpěl, než by jediný hřiech smrtedlný učinil, a také aby za své hřiechy na svém těle trpěl nětco — to ť 425 pravé pokánie a tak bóhdá budeš s tau múdrostí obývati, s Synem božím, milým Ježíšem, a on s tebú, až s ním budeš i věčně kra- lovati. »Snáze velblúd projde skrze jehelné uši, než bohatý vejde do královstvie nebeského«. Proto bohatý nesnadně přijde do nebe, 430 neb nemá poznánie Boha; a dvě věci najviec překážejí bohatému znáti Boha: jedno, že nemají bohatí, kto by jim pravdu pravil, a druhé, ješto mají mnoho těch, ješto jim lží a pochlebují. Neb ti pochlebníci a lháři, ani ť vše chválé, což pán učiní; a die-li ť kto pravdu, ani ť okřiknú: »Mlč ty, chceš u ty pána učiti? Pán ť K 427b2 435 jest práv, pán ť vie, co má činiti!« A ti pochlebníci dotad trvají, známo anebo vědomo bejti C, býti vidíno (!) U — s kým ... obývá] kejm on bývá (!) U — Odpověd na to tato může dána bejti C — Kže vyn. K — 416 «s tím) vyn. K — křesťanem N — «a vyn. KC — 417 není křesťanem vyn. KC, nejni křesťan vpravdě U — 418 svatém křtu N — zdržel a zachoval N — 420 doptaje U — miluje, tak jest živ N — 421 tom] čem N — svatým] vyn. U — zase napravil N — 422 vystříhal, varoval N — 424 nětco, než by jedinej hřích smrtedlne«j (j vyn.!) učinil C — to ť jest NC — 425 bóhdá] dá Pán Bůh N, s pomocí boží C — přebývati U — 426 až] a C — 428 velblaudu projíti U — jehelní N — ucho CU — bohatému U — vejde] přijíti U — 429 nebeského] božího C — bohatému U — nesnadno C, nesnadné U — přijde] vejde C, přijíti U — 431 kto] těch, kteří N — pravil] mluvili N, pravili U — 432 ješto mají] že mají NU — lhau NC — 433 lháři nestydatí N — ani ť] vyn. N — učiní] učiniti ráčí (+ všecko ť jest dobře C) NC, učí (!) U — die] poví N — 434 pravdu] co C — ani ť se na ň C, ani ť jim N — ty ... ty] ty, co ty chceš N — 435 práv, by pak lhal N — prý ví N — 436 se pánem] při pánu N. panen (!) U — štěstí trvá N — [sau] jen v K, pozd. přípisek! — a] ale N — rauče] rychle NC — 428 Mat. 19, 24; Marek 10, 25; Luk. 18, 25 —
933 415 »Kterak to muož vědieno býti, s kým on obývá?« Odpověd, že) s žádným jiným, jedno s tím), ktož jest vpravdě křesťan.A žádný jiný není křesťanem, jedno ten, ktož jest tu vieru, kterauž jest na křtu slíbil, právě a docela zachoval a ktož se se vší pilností ptá na ty pravdy, kteréž jsú k spasení potřebné, a 420 uptaje se i miluje — ten ť jest vpravdě křestan! Pakli jest u co K 427b1 v tom vyvinul, ale že to pokáním svatým právě shladil a na- pravil, a minulých hřiechuov aby želel, budúcích se varoval a uložil, aby radějí smrt tělesnú trpěl, než by jediný hřiech smrtedlný učinil, a také aby za své hřiechy na svém těle trpěl nětco — to ť 425 pravé pokánie a tak bóhdá budeš s tau múdrostí obývati, s Synem božím, milým Ježíšem, a on s tebú, až s ním budeš i věčně kra- lovati. »Snáze velblúd projde skrze jehelné uši, než bohatý vejde do královstvie nebeského«. Proto bohatý nesnadně přijde do nebe, 430 neb nemá poznánie Boha; a dvě věci najviec překážejí bohatému znáti Boha: jedno, že nemají bohatí, kto by jim pravdu pravil, a druhé, ješto mají mnoho těch, ješto jim lží a pochlebují. Neb ti pochlebníci a lháři, ani ť vše chválé, což pán učiní; a die-li ť kto pravdu, ani ť okřiknú: »Mlč ty, chceš u ty pána učiti? Pán ť K 427b2 435 jest práv, pán ť vie, co má činiti!« A ti pochlebníci dotad trvají, známo anebo vědomo bejti C, býti vidíno (!) U — s kým ... obývá] kejm on bývá (!) U — Odpověd na to tato může dána bejti C — Kže vyn. K — 416 «s tím) vyn. K — křesťanem N — «a vyn. KC — 417 není křesťanem vyn. KC, nejni křesťan vpravdě U — 418 svatém křtu N — zdržel a zachoval N — 420 doptaje U — miluje, tak jest živ N — 421 tom] čem N — svatým] vyn. U — zase napravil N — 422 vystříhal, varoval N — 424 nětco, než by jedinej hřích smrtedlne«j (j vyn.!) učinil C — to ť jest NC — 425 bóhdá] dá Pán Bůh N, s pomocí boží C — přebývati U — 426 až] a C — 428 velblaudu projíti U — jehelní N — ucho CU — bohatému U — vejde] přijíti U — 429 nebeského] božího C — bohatému U — nesnadno C, nesnadné U — přijde] vejde C, přijíti U — 431 kto] těch, kteří N — pravil] mluvili N, pravili U — 432 ješto mají] že mají NU — lhau NC — 433 lháři nestydatí N — ani ť] vyn. N — učiní] učiniti ráčí (+ všecko ť jest dobře C) NC, učí (!) U — die] poví N — 434 pravdu] co C — ani ť se na ň C, ani ť jim N — ty ... ty] ty, co ty chceš N — 435 práv, by pak lhal N — prý ví N — 436 se pánem] při pánu N. panen (!) U — štěstí trvá N — [sau] jen v K, pozd. přípisek! — a] ale N — rauče] rychle NC — 428 Mat. 19, 24; Marek 10, 25; Luk. 18, 25 —
Strana 934
934 dokadž se pánem štěstie [sau], a jakž rauče štěstie nenie, tak oni také hned pryč! A toho se mnoho shledává. »Zkus sebe sám člověk a tak z toho chleba jez a z kalicha pí!« Takto se má každý zkusiti, ktož chce té velebné svátosti hodně 440 požívati, aby sebe zkusil. Již-li s' se napravil, že všecka přikázanie božie plníš? Jsi-li jim uplně poddán? Pakli jim nejsi poddán a neplníš jich a přijímáš tělo božie a krev boží, věz, že sobě saud jieš a pieš, nemaje vážnosti k té drahé svátosti! Ale nynější křes- ťané, když se oni zpoviedají a když oni ty posty splnic, co jim 445 kněz na zpovědi dal, a pět páteřuov spějí, mnie, že všeho dobrého dosti; a když teď usty pomlaštie a budau láti, bohdákati, přisa- hati, zle mluviti, bláznovati, bližnieho oklamá, na někoho se hněvá, někoho ji poklíná, nepřátel nemiluje, za ně se nemodlí, K 428a nečiní těm dobře, ktož jemu zle činie, má vuoli hřešiti — ten každý 450 nezkušuje sebe, než saud sobě jie a pie a s Jidášem bude za to trpěti těžké mauky v horauciem pekle na věky věkuov. Uchovaj milý Buoh! Toto jest veliká maudrost a dar od Boha zvláštní, že, což kolivěk činí, že umie v mieru uhoditi, že neupřieliší ani umenší. 455 Postí-li se, neupřieliší, aby hlavú netočil, aby jako z laupeže nenie] odstaupí N — 437 velmi mnoho N, mnoho nyní velmi (vyn. U) CU — 438 kalichu Páně NC — 439 každý] člověk U — 440 že] na U — 441 plníš] že je skutečně plníš ane«b (bvyn.!) U — 444 když toliko N — se oni] se U — 445 dal] uložil N — domnívají se C — že jest již (vyn. N) ČN — dobrého] vyn. C — 446 láti] předce lháti (!) C — bohdákati, věrovati C — přisahati, věrovati, dušovati N — 447 blázniti, chechty, smíchy, kumšty provozovati N — bližního svého C — oklamati C, oklamávati U, oklamávati, v trhu přesahati N — někoho] něho CU — 448 hněvati NU — poklíná] klnauti, pomlauvati, přesuzovati N, proklínati U — nepřátely nemilovati N — Pánu Bohu nemodliti (nemodlí C) NC — 449 nečiniti N — jemu] jim N — mají N — vůli a aumysl plný N, vůli předce N — ten takový N — každý] žádnej C — 450 než] ale N — bude] musí N — 451 Uchovaj) Čehož rač uchovati věčnej C, Uchovejž nás toho N — 452 Buoh] drahý Bože všemohaucí! Amen N, Bože U — 454 kolivěk] vyn. C — člověk činí NC, učiní U — že člověk U — v mieru] na prostředek N — neumenší U — 455 aby sobě C, aby se s ním N — hlava netočila N, hlavy neztočil CU — 456—458 « Jakož... vaše« 438 1. Kor. 11, 28 — 442—443 1. Kor. 11, 29 —
934 dokadž se pánem štěstie [sau], a jakž rauče štěstie nenie, tak oni také hned pryč! A toho se mnoho shledává. »Zkus sebe sám člověk a tak z toho chleba jez a z kalicha pí!« Takto se má každý zkusiti, ktož chce té velebné svátosti hodně 440 požívati, aby sebe zkusil. Již-li s' se napravil, že všecka přikázanie božie plníš? Jsi-li jim uplně poddán? Pakli jim nejsi poddán a neplníš jich a přijímáš tělo božie a krev boží, věz, že sobě saud jieš a pieš, nemaje vážnosti k té drahé svátosti! Ale nynější křes- ťané, když se oni zpoviedají a když oni ty posty splnic, co jim 445 kněz na zpovědi dal, a pět páteřuov spějí, mnie, že všeho dobrého dosti; a když teď usty pomlaštie a budau láti, bohdákati, přisa- hati, zle mluviti, bláznovati, bližnieho oklamá, na někoho se hněvá, někoho ji poklíná, nepřátel nemiluje, za ně se nemodlí, K 428a nečiní těm dobře, ktož jemu zle činie, má vuoli hřešiti — ten každý 450 nezkušuje sebe, než saud sobě jie a pie a s Jidášem bude za to trpěti těžké mauky v horauciem pekle na věky věkuov. Uchovaj milý Buoh! Toto jest veliká maudrost a dar od Boha zvláštní, že, což kolivěk činí, že umie v mieru uhoditi, že neupřieliší ani umenší. 455 Postí-li se, neupřieliší, aby hlavú netočil, aby jako z laupeže nenie] odstaupí N — 437 velmi mnoho N, mnoho nyní velmi (vyn. U) CU — 438 kalichu Páně NC — 439 každý] člověk U — 440 že] na U — 441 plníš] že je skutečně plníš ane«b (bvyn.!) U — 444 když toliko N — se oni] se U — 445 dal] uložil N — domnívají se C — že jest již (vyn. N) ČN — dobrého] vyn. C — 446 láti] předce lháti (!) C — bohdákati, věrovati C — přisahati, věrovati, dušovati N — 447 blázniti, chechty, smíchy, kumšty provozovati N — bližního svého C — oklamati C, oklamávati U, oklamávati, v trhu přesahati N — někoho] něho CU — 448 hněvati NU — poklíná] klnauti, pomlauvati, přesuzovati N, proklínati U — nepřátely nemilovati N — Pánu Bohu nemodliti (nemodlí C) NC — 449 nečiniti N — jemu] jim N — mají N — vůli a aumysl plný N, vůli předce N — ten takový N — každý] žádnej C — 450 než] ale N — bude] musí N — 451 Uchovaj) Čehož rač uchovati věčnej C, Uchovejž nás toho N — 452 Buoh] drahý Bože všemohaucí! Amen N, Bože U — 454 kolivěk] vyn. C — člověk činí NC, učiní U — že člověk U — v mieru] na prostředek N — neumenší U — 455 aby sobě C, aby se s ním N — hlava netočila N, hlavy neztočil CU — 456—458 « Jakož... vaše« 438 1. Kor. 11, 28 — 442—443 1. Kor. 11, 29 —
Strana 935
935 Boha nectil. Jakož dí svatý Jeronym, že z laupeže ten obět Bohu obětuje, kdož příkrau aneb náramnau přísností své tělo trápí. A svatej Pavel dí: »Prý, rozumna buď služba vaše«. Neb při každém skutku ctnostném má býti spravedlivost zachována, 460 a to[to] jest spravedlivé, pokrm dáti tělu, ale v mieru, take, aby neupřielišil, než aby prostředkem Kto) vedl. A tak všechny jiné skutky aby v mieru vedl: mluvil v mieru, mlčal v mieru. Také těmi věcmi, kterýmiž vládnú, aby jich v mieru požívali ke cti a k chvále milého) Boha). Máš-li potřebu těle)snú, po- 465 žívaj toho v mieru, s chudý i mi, s Kristovými audy se zděle, K 428a2 nehmataj, nežádaj viec mieti mimo potřebu! Jako Šalomún žádal na milém Bohu, aby zbožie velikého a přielišné chudoby na ň nedopúštěl. Třetie, co má, toho tak požíval: jestliže štěstie tak přijde, nepozdvíhá se, a pakli neštěstie, nermútí se neřádně, 470 ale ze všeho milému Bohu děkuje, Alevšak mnohem viece lidí štěstie zavede než neštěstie, neb David die: »Padnau od boku tvého tisíc (to miení od neštěstie), a deset tisícuov od tvé pra- vice (to miení od štěstie)«. Chce-li kto milost boží mieti, musí najprv múdrost boží 475 micti; a té múdrosti nenabude žádný, leč o ní bude najprvé mysliti, druhé se za ni snažně milému Bohu modliti, a třetie dobré skutky vésti; a tak ji tobě milý Buoh dá. A když tu múdrost budeš mieti, tehdy z té múdrosti «nabudeš oněch čtyř ctností stežejných, ješto jsau jako oděv poctivý člověka, v němž má 480 poctivě jíti před tvář všemohúcieho Boha. O němž píše Linco- K 428b1 vyn. K — 457 kdož když N — 460 to NCU — tělu, časem, v střídmosti C — ale] a C — take] tak U — 461 «to) vyn. K — 461—462 a tak . .. vedl] vyn. (!) U — 462 mlčal v míru, spal v míru N — 463 jich lidé N — 464 milému Bohu K — tělesnú] -e- vyn. (!) K — užívej U — 465 se zdílej U — 465—466 se zděle ... nežádaj] se rád zděluj, nesháněje, ne- žádaje N, se zdělujíce, nehmataje, nežádaje C — 466 nehmataje U — svau potřebu C — 468 požívati K — 469 tak] vyn. CU — nepozdvíhal se C, nepozdvihoval se N — nermautil se N, nermautiti se C — 470 děkoval N — lidí] lické (!) U — 471 zavodí N — Padne jich N — 476 milému] Pánu N — 478 «nabudeš vyn. (!) K — 479 stežej» ných] j- vyn. (!) K — člověku C — 481 to U — svaté ctnosti N — 458 Podle Řím. 12, 1 — 467 Podle Přísl. 30, 8 — 471 Ž. 91, 7 —
935 Boha nectil. Jakož dí svatý Jeronym, že z laupeže ten obět Bohu obětuje, kdož příkrau aneb náramnau přísností své tělo trápí. A svatej Pavel dí: »Prý, rozumna buď služba vaše«. Neb při každém skutku ctnostném má býti spravedlivost zachována, 460 a to[to] jest spravedlivé, pokrm dáti tělu, ale v mieru, take, aby neupřielišil, než aby prostředkem Kto) vedl. A tak všechny jiné skutky aby v mieru vedl: mluvil v mieru, mlčal v mieru. Také těmi věcmi, kterýmiž vládnú, aby jich v mieru požívali ke cti a k chvále milého) Boha). Máš-li potřebu těle)snú, po- 465 žívaj toho v mieru, s chudý i mi, s Kristovými audy se zděle, K 428a2 nehmataj, nežádaj viec mieti mimo potřebu! Jako Šalomún žádal na milém Bohu, aby zbožie velikého a přielišné chudoby na ň nedopúštěl. Třetie, co má, toho tak požíval: jestliže štěstie tak přijde, nepozdvíhá se, a pakli neštěstie, nermútí se neřádně, 470 ale ze všeho milému Bohu děkuje, Alevšak mnohem viece lidí štěstie zavede než neštěstie, neb David die: »Padnau od boku tvého tisíc (to miení od neštěstie), a deset tisícuov od tvé pra- vice (to miení od štěstie)«. Chce-li kto milost boží mieti, musí najprv múdrost boží 475 micti; a té múdrosti nenabude žádný, leč o ní bude najprvé mysliti, druhé se za ni snažně milému Bohu modliti, a třetie dobré skutky vésti; a tak ji tobě milý Buoh dá. A když tu múdrost budeš mieti, tehdy z té múdrosti «nabudeš oněch čtyř ctností stežejných, ješto jsau jako oděv poctivý člověka, v němž má 480 poctivě jíti před tvář všemohúcieho Boha. O němž píše Linco- K 428b1 vyn. K — 457 kdož když N — 460 to NCU — tělu, časem, v střídmosti C — ale] a C — take] tak U — 461 «to) vyn. K — 461—462 a tak . .. vedl] vyn. (!) U — 462 mlčal v míru, spal v míru N — 463 jich lidé N — 464 milému Bohu K — tělesnú] -e- vyn. (!) K — užívej U — 465 se zdílej U — 465—466 se zděle ... nežádaj] se rád zděluj, nesháněje, ne- žádaje N, se zdělujíce, nehmataje, nežádaje C — 466 nehmataje U — svau potřebu C — 468 požívati K — 469 tak] vyn. CU — nepozdvíhal se C, nepozdvihoval se N — nermautil se N, nermautiti se C — 470 děkoval N — lidí] lické (!) U — 471 zavodí N — Padne jich N — 476 milému] Pánu N — 478 «nabudeš vyn. (!) K — 479 stežej» ných] j- vyn. (!) K — člověku C — 481 to U — svaté ctnosti N — 458 Podle Řím. 12, 1 — 467 Podle Přísl. 30, 8 — 471 Ž. 91, 7 —
Strana 936
936 niensis: »A toto jsau ty ctnosti: opatrnost, spravedlivost, střéd- most a síla«. Tu ctnost opatrnost ktož má, ten se umie právě, vážně modliti milému Bohu, v obcování mezi lidmi poctivě se umie mieti, ne- 485 blentuje nestatečně, nelehce, ale opatrně; a ta ctnost jest jako košile, ješto najblíž od těla bývá. Druhá ctnost střédmost. A ta k tomu vede: ktož ji má, ten v mieru jie a pie, mluví; manželé se milují v mieru; starosty své děti v mieru milují, sbožie i všecky věci měrau vedau; a nic 490 nemilují hovadnú milostí, ale zřiezenau, aby Boha nehněvali, ne jako tito blázni, milovníci světa a světských věcí, ješto dadie věčné věci za časné. U příkladě: blázen za jablko dal by zlatý neb za lecos, ano za haléř nestane; takéž lidé za milovánie časných věcí dadie věčné, a to jest veliké bláznovstvie. A ta ctnost střéd- 495 most jest práv jako kožich, jenž na košili bývá; nebo n jako K 428b2 kožich bývá dělán z koží, a kuože se dělí od masa, od těla bera- nieho neb liščieho neb jiného, takéž ta střédmost, ta ctnost, dělí od tělesných věcí a k božským táhne. Třetie ctnost jest síla. A ktož tu ctnost má, ten [bývá a] 500 jest silný. Přijde-li štěstie, nepohne se ku pýše ani pozdvihne; pakli neštěstie přijde, puotky, nesnáze, nermautí se [neřádně a nepohne se, ale silně se v tom má. A ta ctnost jest práv jako saukně, jenž jest hrubšie a drsnatějšie než košile, protože puotky a nesnáze umie snésti. Čtvrtá ctnost jest spravedlivost. A ktož tu ctnost má, ten se má spravedlivě k Bohu i k bližniemu, že, což na Boha slušie, 505 483 vážně a nábožně N — 484 uměti C — 484—485 neblentuje ... opatrně] nežve ledacos, ale opatrně sobě počíná N — 485 ale] a to U — 487 ctnost jest NU — vede, že N — 488 pije, spí N — mluví, spí C — 489 vobchody a věci C — měrau] v míru NCU — a nic nemilují] aniž co milují N — 490 zřízenau láskau N — 491 věcí a rozkoší C — dají U — 492 za] jako (!) U — japko (!) U — 493 ledacos NCU — an to N — nestane) nestojí C — 494 velmi veliké N — 495 právě NCU — kožich nebo kabát N — jenž jímž C — na košili bejvá přiodíno C — 496 od masa, od těla od těla nebo od masa N — 497 ta střédmost, ta ctnost] ta ctnost střídmost NCU — dělí se C — 498 k božskejm věcem C — 499 [bývá a] vyn. NCU — 501 totižto půtky C — nesnáze, pokušení, zármutky C — [neřádně] vyn. NCU — 502 silně ... má] statečně jako rytíř boží v tom sobě počíná N — právě NCU — 503 sukně U — košile a kožich U — 505—506 a ktož . . . spravedlivě] vyn. (!) U — 507 má] tak chová
936 niensis: »A toto jsau ty ctnosti: opatrnost, spravedlivost, střéd- most a síla«. Tu ctnost opatrnost ktož má, ten se umie právě, vážně modliti milému Bohu, v obcování mezi lidmi poctivě se umie mieti, ne- 485 blentuje nestatečně, nelehce, ale opatrně; a ta ctnost jest jako košile, ješto najblíž od těla bývá. Druhá ctnost střédmost. A ta k tomu vede: ktož ji má, ten v mieru jie a pie, mluví; manželé se milují v mieru; starosty své děti v mieru milují, sbožie i všecky věci měrau vedau; a nic 490 nemilují hovadnú milostí, ale zřiezenau, aby Boha nehněvali, ne jako tito blázni, milovníci světa a světských věcí, ješto dadie věčné věci za časné. U příkladě: blázen za jablko dal by zlatý neb za lecos, ano za haléř nestane; takéž lidé za milovánie časných věcí dadie věčné, a to jest veliké bláznovstvie. A ta ctnost střéd- 495 most jest práv jako kožich, jenž na košili bývá; nebo n jako K 428b2 kožich bývá dělán z koží, a kuože se dělí od masa, od těla bera- nieho neb liščieho neb jiného, takéž ta střédmost, ta ctnost, dělí od tělesných věcí a k božským táhne. Třetie ctnost jest síla. A ktož tu ctnost má, ten [bývá a] 500 jest silný. Přijde-li štěstie, nepohne se ku pýše ani pozdvihne; pakli neštěstie přijde, puotky, nesnáze, nermautí se [neřádně a nepohne se, ale silně se v tom má. A ta ctnost jest práv jako saukně, jenž jest hrubšie a drsnatějšie než košile, protože puotky a nesnáze umie snésti. Čtvrtá ctnost jest spravedlivost. A ktož tu ctnost má, ten se má spravedlivě k Bohu i k bližniemu, že, což na Boha slušie, 505 483 vážně a nábožně N — 484 uměti C — 484—485 neblentuje ... opatrně] nežve ledacos, ale opatrně sobě počíná N — 485 ale] a to U — 487 ctnost jest NU — vede, že N — 488 pije, spí N — mluví, spí C — 489 vobchody a věci C — měrau] v míru NCU — a nic nemilují] aniž co milují N — 490 zřízenau láskau N — 491 věcí a rozkoší C — dají U — 492 za] jako (!) U — japko (!) U — 493 ledacos NCU — an to N — nestane) nestojí C — 494 velmi veliké N — 495 právě NCU — kožich nebo kabát N — jenž jímž C — na košili bejvá přiodíno C — 496 od masa, od těla od těla nebo od masa N — 497 ta střédmost, ta ctnost] ta ctnost střídmost NCU — dělí se C — 498 k božskejm věcem C — 499 [bývá a] vyn. NCU — 501 totižto půtky C — nesnáze, pokušení, zármutky C — [neřádně] vyn. NCU — 502 silně ... má] statečně jako rytíř boží v tom sobě počíná N — právě NCU — 503 sukně U — košile a kožich U — 505—506 a ktož . . . spravedlivě] vyn. (!) U — 507 má] tak chová
Strana 937
937 510 v tom se tak má, a což na bližnieho, také se má v tom «tak) slušně. A ta ctnost jest jako plášť, ješto pláštěm přikryje košili, kožich i sukni; takéž tato ctnost ke všem jiným ctnostem slušie. A tak, ktož má ty ctnosti, ten zde li nabude milosti božie, K 429a" a maje ten oděv, tehdy poctivě puojde na svadbu, maje raucho svatebnie. [O trojí říši nebeské. Troje jest řieše Kv nebi a v každé řieši třie kuorové andělští. 515 I řekl by někto: »Ktož jest to spatřil?« Svatý Pavel; a to jest popsal svatý Dionysius, učedlník svatého Pavla. A to svatý Pavel spatřil, když byl vtržen do třetieho nebe. V první řieši jsau Serafínové, a ti hořie milováním Boha, nad jiné plápolají a lidem vnuknutie dávají, Kaby Pána Boha milovali. Cherubínové sau 520 osvíceni poznáním Pána Boha nad jiné, a ti vnuknutí dávají lidem) ku poznání Boha. Trónové tajné saudy božie jednají nad jiné. Druhá říše: Dominationes, panují nad jiné a bojují proti dábluom nad jiné. Principatus, ti v úřadech lidem pomá- hají, aby spravedlivost činili ke cti a k chvále boží, ne pro svuoj 525 póžitek. Virtutes dávají moc lidem proti dábluom a bránie lidí, aby jim ďábli tak nemohli škoditi, jako žádají. Třetie řieše: Pote- státové, ti učie u lidi bojovati proti dábluom a moc dávají lidem. K 429a2 Archanjelé, ti tajná poselstvie jednají, "jako archanjel Gabriel N — «tak vyn. K, upřímně a N — 508 přikrejvá C — 509 kožich) kabát takéž] tak i N — ta U — přísluší NC — N — 510 tak] vyn. N — tyto C — 511 svatbu královskau N — 513 [O trojí . .. nebeské] vyn. NOU — 514 «v nebi nebeská K — kůry andělské C — 515 spatřil?« Odpověd tato, že C, spatřil?« (jakož se i v těchto časích vyskytují takoví, jenž lehce o tom mluví !) N — 515—517 Svatý ... nebe] I, svatý Pavel to spatřil očima svýma a učedlník jeho svatý Diviš to jest popsal a zaznamenal N — 517 vtržen ... nebe] v třetím nebi a do něho vtržen C — 518 plápolajíce N — ti lidem N — 519—521 Kaby . . . lidem vyn. K — 521 tejní saudové (!) U — 522 «Druhá . . . jiné) vyn. K — a ti panují N — panuje U — 523 Principatus, Knížetství N, Principates (!) U — 524 ku (!) chvále N — 525 póžitek] marný úžitek N, zisk a póžitek C, úžitek U — Virtutes, Moc- nosti N — 526 uškoditi C — jako žádají] za to žádajíce N, mnoho za to žádají C — 528 jednávají U — 528—530 «jako . . . jednají vyn. (!) K — 528 Kabryhel U — 529 pak] vyn. N — ti] ti sau služební duchové a N — 530 jednávají U — říši nebeské NU —
937 510 v tom se tak má, a což na bližnieho, také se má v tom «tak) slušně. A ta ctnost jest jako plášť, ješto pláštěm přikryje košili, kožich i sukni; takéž tato ctnost ke všem jiným ctnostem slušie. A tak, ktož má ty ctnosti, ten zde li nabude milosti božie, K 429a" a maje ten oděv, tehdy poctivě puojde na svadbu, maje raucho svatebnie. [O trojí říši nebeské. Troje jest řieše Kv nebi a v každé řieši třie kuorové andělští. 515 I řekl by někto: »Ktož jest to spatřil?« Svatý Pavel; a to jest popsal svatý Dionysius, učedlník svatého Pavla. A to svatý Pavel spatřil, když byl vtržen do třetieho nebe. V první řieši jsau Serafínové, a ti hořie milováním Boha, nad jiné plápolají a lidem vnuknutie dávají, Kaby Pána Boha milovali. Cherubínové sau 520 osvíceni poznáním Pána Boha nad jiné, a ti vnuknutí dávají lidem) ku poznání Boha. Trónové tajné saudy božie jednají nad jiné. Druhá říše: Dominationes, panují nad jiné a bojují proti dábluom nad jiné. Principatus, ti v úřadech lidem pomá- hají, aby spravedlivost činili ke cti a k chvále boží, ne pro svuoj 525 póžitek. Virtutes dávají moc lidem proti dábluom a bránie lidí, aby jim ďábli tak nemohli škoditi, jako žádají. Třetie řieše: Pote- státové, ti učie u lidi bojovati proti dábluom a moc dávají lidem. K 429a2 Archanjelé, ti tajná poselstvie jednají, "jako archanjel Gabriel N — «tak vyn. K, upřímně a N — 508 přikrejvá C — 509 kožich) kabát takéž] tak i N — ta U — přísluší NC — N — 510 tak] vyn. N — tyto C — 511 svatbu královskau N — 513 [O trojí . .. nebeské] vyn. NOU — 514 «v nebi nebeská K — kůry andělské C — 515 spatřil?« Odpověd tato, že C, spatřil?« (jakož se i v těchto časích vyskytují takoví, jenž lehce o tom mluví !) N — 515—517 Svatý ... nebe] I, svatý Pavel to spatřil očima svýma a učedlník jeho svatý Diviš to jest popsal a zaznamenal N — 517 vtržen ... nebe] v třetím nebi a do něho vtržen C — 518 plápolajíce N — ti lidem N — 519—521 Kaby . . . lidem vyn. K — 521 tejní saudové (!) U — 522 «Druhá . . . jiné) vyn. K — a ti panují N — panuje U — 523 Principatus, Knížetství N, Principates (!) U — 524 ku (!) chvále N — 525 póžitek] marný úžitek N, zisk a póžitek C, úžitek U — Virtutes, Moc- nosti N — 526 uškoditi C — jako žádají] za to žádajíce N, mnoho za to žádají C — 528 jednávají U — 528—530 «jako . . . jednají vyn. (!) K — 528 Kabryhel U — 529 pak] vyn. N — ti] ti sau služební duchové a N — 530 jednávají U — říši nebeské NU —
Strana 938
938 tejné poselství jednal ku Panně Marii. Pak anjelé, ti obecná 530 poselství jednají). To již máš devět kuoruov v trojie řieši. Mluví Šalomún múdrý o čtyřech ctnostech hlavních v knihách Múdrosti, že nic úžitečnějšícho nenie lidem v tomto životě, než ktož má ty čtyři ctnosti, totiž opatrnost, střédmost, sílu a spra- vedlivost. A svatý Augustin také, mluvě o těch ctnostech v kni- 535 hách De civitate Dei, die, že žádný nemuož se líbiti Bohu bez těch ctností [aniž jest co svatého ani dobrého bez těch ctností] a žádný nemuož jich mieti, leč jemu milý Buoh [s huory,] s nebe dá. A svatý Rehoř v knihách Moralium přirovnává je k uoněm čtyřem potokuom, ješto z ráje plynú a obcházejí veškeren svět 540 a svlažují: tak práv, ty ctnosti v kterauž duši plynú, že tu hoj- nost u daruov Ducha svatého oplývá. I řekl by někto: »Milý, kterak jest to, že tito tyto ctnosti chválé, a svatý Pavel chválí pak ony duchovnie, vieru, naději a lásku?« Odpověd: Oboji dobře pravie; neb ty ctnosti, o nichž svatý Pavel praví, zavierají se 545 a pocházejí z těchto čtyř. Neb viera z opatrnosti a z střédmosti. Neb bez opatrnosti nemuož pravá viera býti; neb, ktož má opatr- nost, prohlédá, aby měl vieru pravú, ne bludnú, ne slepú, ne mrtvú. A také střédmost k tomu vede, aby nevěřil viec neb méně, než má věřeno býti, ale ptá se, aby věřil vedlé zákona božieho, jakž 550 Buoh chce. Jakož sám Pán die: »Ktož věří v mě, jakož die Písmo«, to jest zákon boží (nedie: »jakž papež, biskup, doktor, K 429b1 531 mudřec C — 532 tomto] tom smrtedlném N — 534 také, mluvě) praví NCU — 535 diej vyn. U — 536 těchto svatých N — [aniž ... ctností] vyn. NOU — 537 jich] je U — jemu to C, jemu je U — [s huory] vyn. NCU — 538 dá] to dáti ráčí N, dá svau svatau pomoc C — 539 ješto] kteřížto C — obcházejíc N — 540 a] vyn. N — právě NCU — ctnosti] čtyři cnosti C, duše (!) U — v kterauž duši] v které)»ž ty cnosti (!) U (-ré-vyn.!) — 541 Milý] vyn. U — 542 tito svatí C — tito tyto] ty štyry U — 543 du- chovní tři cnosti C — 544 pravie] chválí U — ty tři C — 545 štyr věcí U — střídmosti pochází C — 547 prohlídá k tomu N — také víru C — ne slepú] vyn. U — 549 věřeno býti] věřiti C — na str. 429b dole v rkpise K je přípisek: [Samověrci věřic více, než má věřeno bejti, pravíce a učíce lidi, že jest víra jen sama spasitedlna, jako by jinejch svatejch cností a skutků dobrých žádnejch činiti potřebí nebylo; na to lid již navedli a lidé to rádi slyšíce věří tomu, svobodně hřeší a všecka boží přikázaní přestupují] — 550 chce míti C — 551 jest] vyn. C — 552 die] vyn. N — 581 Moudr. 8, 7 — 542 1. Kor. 13, 13 — 550 Jan 7, 38 —
938 tejné poselství jednal ku Panně Marii. Pak anjelé, ti obecná 530 poselství jednají). To již máš devět kuoruov v trojie řieši. Mluví Šalomún múdrý o čtyřech ctnostech hlavních v knihách Múdrosti, že nic úžitečnějšícho nenie lidem v tomto životě, než ktož má ty čtyři ctnosti, totiž opatrnost, střédmost, sílu a spra- vedlivost. A svatý Augustin také, mluvě o těch ctnostech v kni- 535 hách De civitate Dei, die, že žádný nemuož se líbiti Bohu bez těch ctností [aniž jest co svatého ani dobrého bez těch ctností] a žádný nemuož jich mieti, leč jemu milý Buoh [s huory,] s nebe dá. A svatý Rehoř v knihách Moralium přirovnává je k uoněm čtyřem potokuom, ješto z ráje plynú a obcházejí veškeren svět 540 a svlažují: tak práv, ty ctnosti v kterauž duši plynú, že tu hoj- nost u daruov Ducha svatého oplývá. I řekl by někto: »Milý, kterak jest to, že tito tyto ctnosti chválé, a svatý Pavel chválí pak ony duchovnie, vieru, naději a lásku?« Odpověd: Oboji dobře pravie; neb ty ctnosti, o nichž svatý Pavel praví, zavierají se 545 a pocházejí z těchto čtyř. Neb viera z opatrnosti a z střédmosti. Neb bez opatrnosti nemuož pravá viera býti; neb, ktož má opatr- nost, prohlédá, aby měl vieru pravú, ne bludnú, ne slepú, ne mrtvú. A také střédmost k tomu vede, aby nevěřil viec neb méně, než má věřeno býti, ale ptá se, aby věřil vedlé zákona božieho, jakž 550 Buoh chce. Jakož sám Pán die: »Ktož věří v mě, jakož die Písmo«, to jest zákon boží (nedie: »jakž papež, biskup, doktor, K 429b1 531 mudřec C — 532 tomto] tom smrtedlném N — 534 také, mluvě) praví NCU — 535 diej vyn. U — 536 těchto svatých N — [aniž ... ctností] vyn. NOU — 537 jich] je U — jemu to C, jemu je U — [s huory] vyn. NCU — 538 dá] to dáti ráčí N, dá svau svatau pomoc C — 539 ješto] kteřížto C — obcházejíc N — 540 a] vyn. N — právě NCU — ctnosti] čtyři cnosti C, duše (!) U — v kterauž duši] v které)»ž ty cnosti (!) U (-ré-vyn.!) — 541 Milý] vyn. U — 542 tito svatí C — tito tyto] ty štyry U — 543 du- chovní tři cnosti C — 544 pravie] chválí U — ty tři C — 545 štyr věcí U — střídmosti pochází C — 547 prohlídá k tomu N — také víru C — ne slepú] vyn. U — 549 věřeno býti] věřiti C — na str. 429b dole v rkpise K je přípisek: [Samověrci věřic více, než má věřeno bejti, pravíce a učíce lidi, že jest víra jen sama spasitedlna, jako by jinejch svatejch cností a skutků dobrých žádnejch činiti potřebí nebylo; na to lid již navedli a lidé to rádi slyšíce věří tomu, svobodně hřeší a všecka boží přikázaní přestupují] — 550 chce míti C — 551 jest] vyn. C — 552 die] vyn. N — 581 Moudr. 8, 7 — 542 1. Kor. 13, 13 — 550 Jan 7, 38 —
Strana 939
939 555 kněz, děkan, mnich neb kto jiný die«, ale »jakož die Písmo«), »potokové živé vody poplynú z života jeho«, to jest hojnost, oplý- vanie daruov Ducha svatého. il Pak z síly pocházie naděje, [naděje] pravá a nemylná; když bude na smrti, že [bóhdá] z té síly člověk upevnie se v pravé naději, že, by se pak všichni dábli z pekla snažili, tehdy tiem člověkem nepohnú. A pak z spravedlivosti pocházie láska; neb, ktož nemá spravedlivosti, žádný nemuož lásky mieti. Neb, ktož 560 komu učiní křivdu a nespravedlivost, tomu každý rozumie, že to z lásky nenie, ale z nelásky, a tak nespravedlivost učiní. Při tom článku viery, ješto řiekáme: »Věřím v Ducha svatého, pak svatú cierkev«, slušie opatrně věřiti, aby neřekl: »cierkev svatá, pravá chot Kristova«, ana ť byla poběhlá nevěstka. Neb 565 die ordinaria glosa: »Cierkev svatá jest shromážděnie mnohých v službě boží, «jenž všecko obracejí ke cti a k chvále boží«. Ale kteříž pak obracejí k své chvále a ku pýše, ti ť nejsú cierkev svatá, Kristova chot, ale poběhlá ne věstka, a každý ten hřeší, K 430a ktož okazuje cierkev svatú nebo se jí sám nazývá, a nepřídrží se 570 chotě svého, Pána Krista. Jako u příkladě, kdyby někto, maje svú dobrú, poctivú manželku, a někto, uhlédaje nevěstku, i pravil, že jest to jeho manželka: velmi by tohoto hněval, ješto má svú poctivú manželku. »Hle, prý, pravie, že jest to má žena, ano nevěstka, a já mám svú ctnú manželku! Shledá ť to, že ť se 575 nad ním pomstím, [aby mi hanby nečinil]!« Aneb že by tvá nevěstka pravila, že »jsem ktvá manželka«, a lhala by, neb on má svú jinú, dobrú, ctnú manželku, — ba řekl by jie: »Křivdu mi činíš, nevěrná biednice, nešlechetná!« Tak mnozí se nazývají cierkví K 429b2 555 [naděje] vyn. NCU — nemylná, že CU, neomylná; z té N — 556 bude, Pán Bůh dá NC, bude bůhdá U — [bóhdá] vyn. NCU — «člověk vyn. K — 557 pak] vyn. NU, třebas C — 559 ten žádnej N — také lásky C — Neb, ktož] Kdož zajisté N — 560 učinil C, činí U — rozumie] můž rozuměti C — 563 pak] vyn. N — svatau církev obecnau N — 564 byla] by byla NU — 565 mnohých duší N — 566 «jenž ... boží vyn. KU — 567 cti a chvále N — 569 se jí] ji C — 570 chotě svého] vyn. U — Krista] Ježíše U — příkladě mluvě N — kdo U — 572 by] vyn. U — tohoto] toho NU, se z toho C — hněvá U — 573 an jest N, a ona C — 574 ctnau, šlechetnau, poctivau C — to] vyn. C — 575 [aby mi .. . nečinil] vyn. NCU — tvá] ta N, vyn. U — 576 řekla U — že] já N — «tváz vyn. K — 576—577 neb on ... manželku] vyn. U — 578 Tak podnes N — 579 svatau katolickau
939 555 kněz, děkan, mnich neb kto jiný die«, ale »jakož die Písmo«), »potokové živé vody poplynú z života jeho«, to jest hojnost, oplý- vanie daruov Ducha svatého. il Pak z síly pocházie naděje, [naděje] pravá a nemylná; když bude na smrti, že [bóhdá] z té síly člověk upevnie se v pravé naději, že, by se pak všichni dábli z pekla snažili, tehdy tiem člověkem nepohnú. A pak z spravedlivosti pocházie láska; neb, ktož nemá spravedlivosti, žádný nemuož lásky mieti. Neb, ktož 560 komu učiní křivdu a nespravedlivost, tomu každý rozumie, že to z lásky nenie, ale z nelásky, a tak nespravedlivost učiní. Při tom článku viery, ješto řiekáme: »Věřím v Ducha svatého, pak svatú cierkev«, slušie opatrně věřiti, aby neřekl: »cierkev svatá, pravá chot Kristova«, ana ť byla poběhlá nevěstka. Neb 565 die ordinaria glosa: »Cierkev svatá jest shromážděnie mnohých v službě boží, «jenž všecko obracejí ke cti a k chvále boží«. Ale kteříž pak obracejí k své chvále a ku pýše, ti ť nejsú cierkev svatá, Kristova chot, ale poběhlá ne věstka, a každý ten hřeší, K 430a ktož okazuje cierkev svatú nebo se jí sám nazývá, a nepřídrží se 570 chotě svého, Pána Krista. Jako u příkladě, kdyby někto, maje svú dobrú, poctivú manželku, a někto, uhlédaje nevěstku, i pravil, že jest to jeho manželka: velmi by tohoto hněval, ješto má svú poctivú manželku. »Hle, prý, pravie, že jest to má žena, ano nevěstka, a já mám svú ctnú manželku! Shledá ť to, že ť se 575 nad ním pomstím, [aby mi hanby nečinil]!« Aneb že by tvá nevěstka pravila, že »jsem ktvá manželka«, a lhala by, neb on má svú jinú, dobrú, ctnú manželku, — ba řekl by jie: »Křivdu mi činíš, nevěrná biednice, nešlechetná!« Tak mnozí se nazývají cierkví K 429b2 555 [naděje] vyn. NCU — nemylná, že CU, neomylná; z té N — 556 bude, Pán Bůh dá NC, bude bůhdá U — [bóhdá] vyn. NCU — «člověk vyn. K — 557 pak] vyn. NU, třebas C — 559 ten žádnej N — také lásky C — Neb, ktož] Kdož zajisté N — 560 učinil C, činí U — rozumie] můž rozuměti C — 563 pak] vyn. N — svatau církev obecnau N — 564 byla] by byla NU — 565 mnohých duší N — 566 «jenž ... boží vyn. KU — 567 cti a chvále N — 569 se jí] ji C — 570 chotě svého] vyn. U — Krista] Ježíše U — příkladě mluvě N — kdo U — 572 by] vyn. U — tohoto] toho NU, se z toho C — hněvá U — 573 an jest N, a ona C — 574 ctnau, šlechetnau, poctivau C — to] vyn. C — 575 [aby mi .. . nečinil] vyn. NCU — tvá] ta N, vyn. U — 576 řekla U — že] já N — «tváz vyn. K — 576—577 neb on ... manželku] vyn. U — 578 Tak podnes N — 579 svatau katolickau
Strana 940
940 svatú a chotí Kristovú, jedno jsúce cierkev řečí, ale přídrženie 580 žádného chotě svého v nich nenie, ano pán pokorný — slúha pyšný; pán chudý — slúha bohatý; pán pěška mi — slúha K 430a2 jezdí; a tak v ničemž se s ním nesjednají a k těm se naikdy Kristus nepřizná. I slušie ť nám prohlédati, abychom tau ne- věstkau nebyli zklamáni, abychom nepravili, by nevěstka byla 585 pravá chot Kristova, ať by se na nás nerozhněval, abychom proto trestáni a káráni těžce nebyli. Pán Kristus, když jest zjevně na světě kázal, velikú jest o to pilnost měl, aby lidé k němu pravú vieru měli; neb při mno- hých svých znamenitých skutciech vždy k vieře napomínal. Neb 590 když jest kniežeti Jairovi dceru měl uzdraviti, řekl jemu: »Nechtěj se báti, toliko věř!« Když ženu od červené nemoci uzdravil, řekl: »Viera tvá tě uzdravila«. A tak i o jiných mnohých. I poněvadž on, milý Pán, takú pilnost měl, aby v lidi vieru pravú uvedl, a svatý Pavel praví také, že bez viery se žádný nemuož líbiti 595 Bohu, i poněvadž jest to tak, slušic ť nám o to l pilnost mieti, K 430b1 abychom mohli na pravú vieru uhoditi. Ale že žádný nemuož pravé viery mieti, jediné leč shuory bude, od Boha, dána, i mámy za ni milého Boha dvojím obyčejem prositi: jedno, aby nám dal v pravú vieru uhoditi, což jest nám koli potřebie k spasení věřiti, 600 abychom věřili; a druhé, abychom v pravé poznalé vieře silně stáli až do smrti. A tak, kdež jest toto tré — jedno, že k čemu zákon boží vede najprv a okazuje; druhé, že skutci Kristovi, jenž jsú výklad zákona jeho, toho potvrzují; třetie, že apoštolé, prvnie cierkev, tak vedla —, tomu všemu docela a uplně věř, jinak nic! (ps. Kotholyczkau!) N — jedno] jedno toliko C, a toliko N — cierkev Kristovau církví C — řečí] slovem N — 581 pěšky (+ chodil C) NC — 582 jezdí] na koni neb na voze jezdí C — nesjednávají NU, nesrovnávají a ne- sjednávají C — těm] takovým N, těm a k takovým C — někdy K — 583 nám tehdy C — 586 těžce] vyn. U — 587—646 Pán Kristus ... s hradu pražského] vyn. U — 589 vždy více C — 590 Jeirovi C — 591 jedno toliko C — 593 takovau NC — 597 jediné] vyn. N — bude mu N, bude-li jemu C — od Boha] vyn. C — 599 na pravau C — potřebného N — 601 to NC — troje N — čemu] nětčemu NC — 602 boží] vyn. C — okáže C — 603 zákon (!) C — 604 k tomu (!) 590 Marek 5, 36; Luk. 8, 50 — 592 Marek 5, 34 — 594 Žid. 11, 6 —
940 svatú a chotí Kristovú, jedno jsúce cierkev řečí, ale přídrženie 580 žádného chotě svého v nich nenie, ano pán pokorný — slúha pyšný; pán chudý — slúha bohatý; pán pěška mi — slúha K 430a2 jezdí; a tak v ničemž se s ním nesjednají a k těm se naikdy Kristus nepřizná. I slušie ť nám prohlédati, abychom tau ne- věstkau nebyli zklamáni, abychom nepravili, by nevěstka byla 585 pravá chot Kristova, ať by se na nás nerozhněval, abychom proto trestáni a káráni těžce nebyli. Pán Kristus, když jest zjevně na světě kázal, velikú jest o to pilnost měl, aby lidé k němu pravú vieru měli; neb při mno- hých svých znamenitých skutciech vždy k vieře napomínal. Neb 590 když jest kniežeti Jairovi dceru měl uzdraviti, řekl jemu: »Nechtěj se báti, toliko věř!« Když ženu od červené nemoci uzdravil, řekl: »Viera tvá tě uzdravila«. A tak i o jiných mnohých. I poněvadž on, milý Pán, takú pilnost měl, aby v lidi vieru pravú uvedl, a svatý Pavel praví také, že bez viery se žádný nemuož líbiti 595 Bohu, i poněvadž jest to tak, slušic ť nám o to l pilnost mieti, K 430b1 abychom mohli na pravú vieru uhoditi. Ale že žádný nemuož pravé viery mieti, jediné leč shuory bude, od Boha, dána, i mámy za ni milého Boha dvojím obyčejem prositi: jedno, aby nám dal v pravú vieru uhoditi, což jest nám koli potřebie k spasení věřiti, 600 abychom věřili; a druhé, abychom v pravé poznalé vieře silně stáli až do smrti. A tak, kdež jest toto tré — jedno, že k čemu zákon boží vede najprv a okazuje; druhé, že skutci Kristovi, jenž jsú výklad zákona jeho, toho potvrzují; třetie, že apoštolé, prvnie cierkev, tak vedla —, tomu všemu docela a uplně věř, jinak nic! (ps. Kotholyczkau!) N — jedno] jedno toliko C, a toliko N — cierkev Kristovau církví C — řečí] slovem N — 581 pěšky (+ chodil C) NC — 582 jezdí] na koni neb na voze jezdí C — nesjednávají NU, nesrovnávají a ne- sjednávají C — těm] takovým N, těm a k takovým C — někdy K — 583 nám tehdy C — 586 těžce] vyn. U — 587—646 Pán Kristus ... s hradu pražského] vyn. U — 589 vždy více C — 590 Jeirovi C — 591 jedno toliko C — 593 takovau NC — 597 jediné] vyn. N — bude mu N, bude-li jemu C — od Boha] vyn. C — 599 na pravau C — potřebného N — 601 to NC — troje N — čemu] nětčemu NC — 602 boží] vyn. C — okáže C — 603 zákon (!) C — 604 k tomu (!) 590 Marek 5, 36; Luk. 8, 50 — 592 Marek 5, 34 — 594 Žid. 11, 6 —
Strana 941
941 305 Ale nynějšie křesťanstvo svú vieru klade v básniech, v diviech, v uobyčejiech, v navyklostech a v následování svých předkuov. »Á,« prý, »otec muoj tak věřil, nechci já lepší býti než moji předkové!« A to je bez zmatku do pekla zavede. Neb sám Kristus die: »Ktož věří v mě, jako die Písmo, (to jest zákon boží,) K 430b2 610 potokové živé vody z jeho života poplynú«, to jest hojnost oplývanie daruov Ducha svatého. Jako teď o přijímaní [těla a krve božie z kalicha. Najprv zákon boží k tomu vede a okazuje, jenž jest Pán Ježíš mluvil svým učedlníkuom a zástupuom židov- ským, prvé, než jest ještě své tělo ustavil, řka: »Kto jie mé tělo 615 a pie mú krev, má život věčný!« A o tom píše svatý Jan. Druhé máš skutek Kristuov, jenž jest dal jim řka: »Píte z toho všichni, to ť jest krev má!« Třetie máš, že apoštolé tak vedli. Neb svatý Pavel píše k Korintuom, lajkuom: »Já sem vzal od Pána«. A v Sanctorale stojí napsáno, že svatý Ondřej dával tělo a krev 620 boží pod obojí zpuosobú oněm svatým Procesí a Martimianovi s jinými, ješto jich bylo viec než na čtyřidceti u vězení. A tak, kdež ty koli tři věci sejdau u se k čemu — zákon boží, Kristovi K 431a1 skutci a že prvnie cierkev tak vedla apoštolská —, uplně věř a nepochybuj; ale na lidech své viery nikoli nezakládaj, neb ť jest 625 to velmi nebezpečné, aby o duši nepřišel! Nebo, jako u příkladě: consilium bazilejské za pravé dali a kázali třmi jazyky, že Čechové a Moravané, kteří sau přijímali a přijímají a přijímati budú tělo a krev Pána Krista pod obojí zpuosobú, sau praví synové církve svaté a že jest svaté a spasitedlné lidu obecnému přijímati pod 630 obojí spůsobau; papež Eugenius k tomu vuoli dal a toho po- tvrdili a kompaktáta na to zdělali; pak ti sešli a jiní po nich na- stavše, což oninoschválili, to tito zhyzdili, bludem a kacieř- stvím nazvali. Hlédajž, že ť nenie poč na lidech o vieru zpolehnúti! C — nic] nikoli C — 611 [těla a] vyn. NC — 612 božic] drahé Pána Ježíše N — 614 ustanovil NC — 615 napsal C — 616 Pijte N — 617 apoštolé svatí N — 618 napsal C — lejkům C — Já, co N — Pána etc. N — 621 viec než na] přes N — 625 převelmi N — svau duši N — 626 koncilium C — jazyky vyhlásiti N — 627 a přijímají a] vyn. C — 628 Ježíše Krista NC — 628—630 sau ... spůsobau vyn. (!) K — 628 sau] ale že sau C — praví první (!) C — 630 svau vůli C — potvrdil N — 631 k tomu kompaktáta C - 609 Jan 7, 38 — 614 Jan 6, 54 — 616 Mat. 26, 27; Marek 14, 23 — 618 1. Kor. 11, 23 —
941 305 Ale nynějšie křesťanstvo svú vieru klade v básniech, v diviech, v uobyčejiech, v navyklostech a v následování svých předkuov. »Á,« prý, »otec muoj tak věřil, nechci já lepší býti než moji předkové!« A to je bez zmatku do pekla zavede. Neb sám Kristus die: »Ktož věří v mě, jako die Písmo, (to jest zákon boží,) K 430b2 610 potokové živé vody z jeho života poplynú«, to jest hojnost oplývanie daruov Ducha svatého. Jako teď o přijímaní [těla a krve božie z kalicha. Najprv zákon boží k tomu vede a okazuje, jenž jest Pán Ježíš mluvil svým učedlníkuom a zástupuom židov- ským, prvé, než jest ještě své tělo ustavil, řka: »Kto jie mé tělo 615 a pie mú krev, má život věčný!« A o tom píše svatý Jan. Druhé máš skutek Kristuov, jenž jest dal jim řka: »Píte z toho všichni, to ť jest krev má!« Třetie máš, že apoštolé tak vedli. Neb svatý Pavel píše k Korintuom, lajkuom: »Já sem vzal od Pána«. A v Sanctorale stojí napsáno, že svatý Ondřej dával tělo a krev 620 boží pod obojí zpuosobú oněm svatým Procesí a Martimianovi s jinými, ješto jich bylo viec než na čtyřidceti u vězení. A tak, kdež ty koli tři věci sejdau u se k čemu — zákon boží, Kristovi K 431a1 skutci a že prvnie cierkev tak vedla apoštolská —, uplně věř a nepochybuj; ale na lidech své viery nikoli nezakládaj, neb ť jest 625 to velmi nebezpečné, aby o duši nepřišel! Nebo, jako u příkladě: consilium bazilejské za pravé dali a kázali třmi jazyky, že Čechové a Moravané, kteří sau přijímali a přijímají a přijímati budú tělo a krev Pána Krista pod obojí zpuosobú, sau praví synové církve svaté a že jest svaté a spasitedlné lidu obecnému přijímati pod 630 obojí spůsobau; papež Eugenius k tomu vuoli dal a toho po- tvrdili a kompaktáta na to zdělali; pak ti sešli a jiní po nich na- stavše, což oninoschválili, to tito zhyzdili, bludem a kacieř- stvím nazvali. Hlédajž, že ť nenie poč na lidech o vieru zpolehnúti! C — nic] nikoli C — 611 [těla a] vyn. NC — 612 božic] drahé Pána Ježíše N — 614 ustanovil NC — 615 napsal C — 616 Pijte N — 617 apoštolé svatí N — 618 napsal C — lejkům C — Já, co N — Pána etc. N — 621 viec než na] přes N — 625 převelmi N — svau duši N — 626 koncilium C — jazyky vyhlásiti N — 627 a přijímají a] vyn. C — 628 Ježíše Krista NC — 628—630 sau ... spůsobau vyn. (!) K — 628 sau] ale že sau C — praví první (!) C — 630 svau vůli C — potvrdil N — 631 k tomu kompaktáta C - 609 Jan 7, 38 — 614 Jan 6, 54 — 616 Mat. 26, 27; Marek 14, 23 — 618 1. Kor. 11, 23 —
Strana 942
942 Ještě vezmi dva kněze: Jednoho svatého Dionysia, kterýž jest byl 635 učedlníkem svatého Pavla, kterýž jest popsal ty vysoké tajné věci, kteréž jest viděl svatý Pavel, když jest byl vtržen do tře- tieho nebe, a zvlášť o trojí řieši nebeské (a to jest jemu svatý K 431a Pavel vypravil a on psal); a ten svatý Dionysius tak píše, že žádná svátost nepřijímá se právě a řádně k spasení, jediné kteráž 640 se potvrzuje tělem a krví Pána Ježíše. To ten kněz a biskup praví. Pak vezmi druhého kněze, s hradu pražského. Když arcibiskup z Kandie, legát, biřmoval v domě Celném pražském, na Starém městě, tehdy ten kněz volal: »Žádný nepřistúpaj k biřmování, ktož krev boží přijímá z kalicha!« Pak hádaj, který jest lhal a 645 který pravdu pravil, svatý-li Dionysí čili ten kněz s hradu praž- ského?! Mluviec světí o diviech, a zvlášť svatý Is«iodorus, proč sú se v první cierkvi svaté divové dáli, i die: »Protože jest toho bylo potřebie, neb sau ještě křesťané nebyli rozšířeni, neb jako 650 na jednom miestě byli«. Ale již se o nich hlásá: »Prý, po všem světě vyšel hlas jich (to jest svatých apoštoluov) a již jest viera utvrzena, i protož sú divové stali; než již sau divové přeneseni K 431b zdělal N — pak] potom N — sešli] zemřeli N — 632 chválili K — tito dáblem posedlí N — 633 Hlediž C, Pohlediž N — poč] co C, bezpečné N — lidi N, lidech zakládati C — víře N — 634 Dionysia] Diviše N — 635—636 popsal . . . kteréž jest vyn. (!) ON — 638 Pavel když C — psal] to po něm vypsal N, popsal C — 640 biskup] papež svatý N — 643 volal řka N — nepřistupuj NC — 644 přijímají NC — z těchto dvau lhal N — 645 pravil] mluvil N — Dionysí] Dionyzius C, Diviš N — 647 Mluví U — Isodorus (!) K, Izidorus C — 648 die: »Protože] odpovídá k otázce, že proto, nebo N — 649 bylo potřebie] byla veliká potřeba N — jako] tehdáž U — 650 byli] vyn. NC — 652 stali] a zázra- kové přestali C, přestali U — sau divové] vyn. C — 653 předchůdce NCU 7 . 641 nn. Událost, o níž se tu Rokycana zmiňuje, není jinde v historii zaznamenána. Legát Jeronym Landus, arcibiskup krétský, proti němuž tu útočí Rokycana, přijel do Prahy 25. října r. 1459 a pobyl tu až do sklonku ledna 1460. (Viz Tomkův Dějepis Prahy VI.2 str. 317—325.) — Dům Celný byl veliký nárožní dům na jižní straně Staroměstského rynku č. 548; nazýván byl U jednorožce, protože na něm byl vytesán a namalován jednorožec; Roky- cana jej zove domem Celným podle někdejšího majetníka Jana (Ješka) Cel- ného, jenž má své jméno patrně po svém bývalém zaměstnání (olim theolo- narius). Viz Tomkův Dějepis Prahy VIII. str. 67, téhož Základy starého místopisu pražského (rejstřík str. 18 pod heslem Celný Ješek) a Teigovy Základy starého místopisu pražského (I. I. str. 549 nn.) —
942 Ještě vezmi dva kněze: Jednoho svatého Dionysia, kterýž jest byl 635 učedlníkem svatého Pavla, kterýž jest popsal ty vysoké tajné věci, kteréž jest viděl svatý Pavel, když jest byl vtržen do tře- tieho nebe, a zvlášť o trojí řieši nebeské (a to jest jemu svatý K 431a Pavel vypravil a on psal); a ten svatý Dionysius tak píše, že žádná svátost nepřijímá se právě a řádně k spasení, jediné kteráž 640 se potvrzuje tělem a krví Pána Ježíše. To ten kněz a biskup praví. Pak vezmi druhého kněze, s hradu pražského. Když arcibiskup z Kandie, legát, biřmoval v domě Celném pražském, na Starém městě, tehdy ten kněz volal: »Žádný nepřistúpaj k biřmování, ktož krev boží přijímá z kalicha!« Pak hádaj, který jest lhal a 645 který pravdu pravil, svatý-li Dionysí čili ten kněz s hradu praž- ského?! Mluviec světí o diviech, a zvlášť svatý Is«iodorus, proč sú se v první cierkvi svaté divové dáli, i die: »Protože jest toho bylo potřebie, neb sau ještě křesťané nebyli rozšířeni, neb jako 650 na jednom miestě byli«. Ale již se o nich hlásá: »Prý, po všem světě vyšel hlas jich (to jest svatých apoštoluov) a již jest viera utvrzena, i protož sú divové stali; než již sau divové přeneseni K 431b zdělal N — pak] potom N — sešli] zemřeli N — 632 chválili K — tito dáblem posedlí N — 633 Hlediž C, Pohlediž N — poč] co C, bezpečné N — lidi N, lidech zakládati C — víře N — 634 Dionysia] Diviše N — 635—636 popsal . . . kteréž jest vyn. (!) ON — 638 Pavel když C — psal] to po něm vypsal N, popsal C — 640 biskup] papež svatý N — 643 volal řka N — nepřistupuj NC — 644 přijímají NC — z těchto dvau lhal N — 645 pravil] mluvil N — Dionysí] Dionyzius C, Diviš N — 647 Mluví U — Isodorus (!) K, Izidorus C — 648 die: »Protože] odpovídá k otázce, že proto, nebo N — 649 bylo potřebie] byla veliká potřeba N — jako] tehdáž U — 650 byli] vyn. NC — 652 stali] a zázra- kové přestali C, přestali U — sau divové] vyn. C — 653 předchůdce NCU 7 . 641 nn. Událost, o níž se tu Rokycana zmiňuje, není jinde v historii zaznamenána. Legát Jeronym Landus, arcibiskup krétský, proti němuž tu útočí Rokycana, přijel do Prahy 25. října r. 1459 a pobyl tu až do sklonku ledna 1460. (Viz Tomkův Dějepis Prahy VI.2 str. 317—325.) — Dům Celný byl veliký nárožní dům na jižní straně Staroměstského rynku č. 548; nazýván byl U jednorožce, protože na něm byl vytesán a namalován jednorožec; Roky- cana jej zove domem Celným podle někdejšího majetníka Jana (Ješka) Cel- ného, jenž má své jméno patrně po svém bývalém zaměstnání (olim theolo- narius). Viz Tomkův Dějepis Prahy VIII. str. 67, téhož Základy starého místopisu pražského (rejstřík str. 18 pod heslem Celný Ješek) a Teigovy Základy starého místopisu pražského (I. I. str. 549 nn.) —
Strana 943
943 na Antikrista a na jeho údy a předchuoze«. Jako die svatý Pavel, mluvě o Antikristovi: »Přijde v diviech a v zázraciech lživých«. 655 Ale ten svatý Isiodorus a jiní doktorové — ale najviec ten Isio- dorus — die jako otázku čině: »Proč ještě nynějších časuov onde i onde divové se dějí a proč milý Buoh dopauštie?« I odpoviedá řka, že pro troji věc: Najprv Pán Buoh dopauštie divy činiti těchto časuov předchozé«m) Antikristovým, aby ti, ješto mají 660 zatraceni býti, nechajíce zákona božicho a pravdy jeho, i obrátie se k divuom, ješto ty divy sám dábel jedná a puosobí skrze své audy, falešné proroky a předchuoze Antikristovy, a skrze to aby ti trápeni byli, kteří se pravdy přídržic, aby k nim bylo řečeno: »Kéž vy také divy činíte, poněvadž jste praví a pravdu máte?« 665 Jako se to dálo v Čechách i v Moravě za toho li Kapistrana zlé K 431b2 paměti. Druhé proto milý Buoh dopauštie divy činiti úduom ďáblovým, aby jeho milí volení tudy se čistili a sobě zasluhovali většie odplaty; jako byl na Joba dopustil, že ďáblovým zjednáním divně oheň s nebe sstaupil) a spálil jeho dobytek i duom. 670 Třetie proto dopauštie divy činiti, aby ti, kteří mají padnúti, aby spieše padli zde od milosti božie a od pravé viery a po smrti hlaub klonuli do horaucieho pekla. Uchovaj nás toho milostivý, ukřižovaný Ježíš! Vilhelmus de Monte Laudino, ten starý doktor, mluvě o té 675 svátosti velebné, o těle a o krvi Pána Ježíše, přijímaní pod obojí — die] vyn. U — 654 mluví CU — Antikristovi, dí CU, Antikristovi řka N — 655 a jiní ... Isiodorus] vyn. U — doktorové svatí C — 657 proč to N — 658 troji] toto, pro troji C — 659 předchozé«m ] -m vyn. K, předchůdcím N, předchozím U, před příchodem C — 660 pravd K — 661 jedná a] vyn. N — 662 předchůdce NCU — 663 ti] vyn. U — pravdy boží NC, pravd U — 664 Kéž] Když (!) U — 665 lživého Kapistrana C — 668 Joba spravedlivého C — dábelským C — jednáním NC — 669 s nebe] z povětří nebo z nebe N — sstaupiv K — ga» vyn. KCU — dům i syny N — 670 Pán Buoh dopauští N — 671 aby spieše] tím spíše N — 672 hlaubě N — klonuli] hrochli N, vyn. C — horaucieho] vyn. N — milostivý, ukřižovaný] milej C — 673 Ježíš] Pane Ježíši Kriste N, Ježíši U, Bůh C — 674 mluví NCU — 675 Ježíše Krista NU — pod obojí zpuosobú] vyn. N — 676—677 ktož přijímá ... božie] pod první spůsobau, i praví N, 654 2. Tes. 2, 9 665 O Kapistranovi viz poznámku v I. díle str. 838 k ř. 282 — 668 Job 1, 16 —
943 na Antikrista a na jeho údy a předchuoze«. Jako die svatý Pavel, mluvě o Antikristovi: »Přijde v diviech a v zázraciech lživých«. 655 Ale ten svatý Isiodorus a jiní doktorové — ale najviec ten Isio- dorus — die jako otázku čině: »Proč ještě nynějších časuov onde i onde divové se dějí a proč milý Buoh dopauštie?« I odpoviedá řka, že pro troji věc: Najprv Pán Buoh dopauštie divy činiti těchto časuov předchozé«m) Antikristovým, aby ti, ješto mají 660 zatraceni býti, nechajíce zákona božicho a pravdy jeho, i obrátie se k divuom, ješto ty divy sám dábel jedná a puosobí skrze své audy, falešné proroky a předchuoze Antikristovy, a skrze to aby ti trápeni byli, kteří se pravdy přídržic, aby k nim bylo řečeno: »Kéž vy také divy činíte, poněvadž jste praví a pravdu máte?« 665 Jako se to dálo v Čechách i v Moravě za toho li Kapistrana zlé K 431b2 paměti. Druhé proto milý Buoh dopauštie divy činiti úduom ďáblovým, aby jeho milí volení tudy se čistili a sobě zasluhovali většie odplaty; jako byl na Joba dopustil, že ďáblovým zjednáním divně oheň s nebe sstaupil) a spálil jeho dobytek i duom. 670 Třetie proto dopauštie divy činiti, aby ti, kteří mají padnúti, aby spieše padli zde od milosti božie a od pravé viery a po smrti hlaub klonuli do horaucieho pekla. Uchovaj nás toho milostivý, ukřižovaný Ježíš! Vilhelmus de Monte Laudino, ten starý doktor, mluvě o té 675 svátosti velebné, o těle a o krvi Pána Ježíše, přijímaní pod obojí — die] vyn. U — 654 mluví CU — Antikristovi, dí CU, Antikristovi řka N — 655 a jiní ... Isiodorus] vyn. U — doktorové svatí C — 657 proč to N — 658 troji] toto, pro troji C — 659 předchozé«m ] -m vyn. K, předchůdcím N, předchozím U, před příchodem C — 660 pravd K — 661 jedná a] vyn. N — 662 předchůdce NCU — 663 ti] vyn. U — pravdy boží NC, pravd U — 664 Kéž] Když (!) U — 665 lživého Kapistrana C — 668 Joba spravedlivého C — dábelským C — jednáním NC — 669 s nebe] z povětří nebo z nebe N — sstaupiv K — ga» vyn. KCU — dům i syny N — 670 Pán Buoh dopauští N — 671 aby spieše] tím spíše N — 672 hlaubě N — klonuli] hrochli N, vyn. C — horaucieho] vyn. N — milostivý, ukřižovaný] milej C — 673 Ježíš] Pane Ježíši Kriste N, Ježíši U, Bůh C — 674 mluví NCU — 675 Ježíše Krista NU — pod obojí zpuosobú] vyn. N — 676—677 ktož přijímá ... božie] pod první spůsobau, i praví N, 654 2. Tes. 2, 9 665 O Kapistranovi viz poznámku v I. díle str. 838 k ř. 282 — 668 Job 1, 16 —
Strana 944
944 680 zpuosobú, i die, že, ktož přijímá pod [obojí] zpuosobú první tělo božie, že, ač koli celého Krista a celú pravdu přijímá, ale celé svátosti nepřijímá; nebo pod zpuosobú chleba tělo božie a pod zpuo sobem vína krev božie, to dvé jest celá a jedna svátost. K 432a Jako řiekají protivníci, kteří se protivie přijímaní krve božie z kalicha: »Kdež jest tělo, tu jest i krev!«, řciž jemu: »Milý věděl-li jest to Buoh, že, kdež jest tělo, tu jest i krev?« Die ť, že ť jest věděl, neb ť jest vševědúcí, řciž jemu: »Pročež jest tehdy ustavil pod druhú zpuosobú v kalichu svú drahú krev?« 685 Nevie-li ť on, ale ty jemu pověz řka: »Proto, aby nám zjednal celú a dokonalú svátost a živnost, neb v jiedle a v pití záleží dokonalá živnost. Nebo, kdyby člověk jedl a nepil, nemohl by živ býti, neb nenie dokonalá živnost. Tak právě jest o tomto po- krmu posvátném, neb jest milý Buoh řekl: »Ktož jie mé tělo 690 a pie mú krev, má věčný život«. Neb jest nám tu život složil. A tito pak protivníci zpět: »Ktož přijímáte tu krev, budete v ho- rauciem pekle a zemřete věčnau smrtí a kacieři jste a odřezanci!« A I Kristus die: »Kto jie a pie, má život věčný!« A oni pak K 432a odporně, neb nenie srovnánie Krista s Belialem. 695 Činie také otázku protivníci řkauc: »Když přijímáme pod jednau zpuosobau, přijímáme-li celého Krista?« A když jemu dieš: »Ano, celého«, »A, á, tehdy ť já mám dosti, netřeba mi viec!« Otažiž ty jeho: »Milý, jest-li Kristus při křtu neb při man- želství?« Leč ť blázen bude, to t die, že nenie; neb jest Kristus kdož přijímají pod první spůsobau U — 676 [o bojí] první C; o vyn. K — 676—677 první tělo božie] praví C — 677 že] vyn. U — přijímají U — 678 nepřijímají U — 679 zpuosobem] spůsobau CU — slovem svátost končí se Rokycana v rkpise U — 680 Jako] Takto NC — 681 Kdež] Prý, však, kde N, Prej, kdež C — 681—682 Řciž . . . krev?« vyn. (!) C — 682 i] také N — Die] Odpoví N — 683 jemu vyn. K, mu zase N — jest pak C — 684 ustanovil NC — krev] vyn. (!) C — 685 Nebude-li ť on vědět N — 686 svátost pod obojí spůsobau N — 686—687 neb v jiedle . . . živnost vyn. N — 690 tuto NC — život věčnej C — 691 zpět] zpět praví C, navopak N — Kdož, prý N — přijímají C — 693 A Ale N — pak] vyn. N — 694 neb] Proto se to děje, že N — 697 celého!«] tak, že celého, odpoví ť zase C - A, á] vyn. N — mám na tom C — 698 ty zase N, ty se C — 699 bude] by byl N — to] 689 Jan 6, 54 —
944 680 zpuosobú, i die, že, ktož přijímá pod [obojí] zpuosobú první tělo božie, že, ač koli celého Krista a celú pravdu přijímá, ale celé svátosti nepřijímá; nebo pod zpuosobú chleba tělo božie a pod zpuo sobem vína krev božie, to dvé jest celá a jedna svátost. K 432a Jako řiekají protivníci, kteří se protivie přijímaní krve božie z kalicha: »Kdež jest tělo, tu jest i krev!«, řciž jemu: »Milý věděl-li jest to Buoh, že, kdež jest tělo, tu jest i krev?« Die ť, že ť jest věděl, neb ť jest vševědúcí, řciž jemu: »Pročež jest tehdy ustavil pod druhú zpuosobú v kalichu svú drahú krev?« 685 Nevie-li ť on, ale ty jemu pověz řka: »Proto, aby nám zjednal celú a dokonalú svátost a živnost, neb v jiedle a v pití záleží dokonalá živnost. Nebo, kdyby člověk jedl a nepil, nemohl by živ býti, neb nenie dokonalá živnost. Tak právě jest o tomto po- krmu posvátném, neb jest milý Buoh řekl: »Ktož jie mé tělo 690 a pie mú krev, má věčný život«. Neb jest nám tu život složil. A tito pak protivníci zpět: »Ktož přijímáte tu krev, budete v ho- rauciem pekle a zemřete věčnau smrtí a kacieři jste a odřezanci!« A I Kristus die: »Kto jie a pie, má život věčný!« A oni pak K 432a odporně, neb nenie srovnánie Krista s Belialem. 695 Činie také otázku protivníci řkauc: »Když přijímáme pod jednau zpuosobau, přijímáme-li celého Krista?« A když jemu dieš: »Ano, celého«, »A, á, tehdy ť já mám dosti, netřeba mi viec!« Otažiž ty jeho: »Milý, jest-li Kristus při křtu neb při man- želství?« Leč ť blázen bude, to t die, že nenie; neb jest Kristus kdož přijímají pod první spůsobau U — 676 [o bojí] první C; o vyn. K — 676—677 první tělo božie] praví C — 677 že] vyn. U — přijímají U — 678 nepřijímají U — 679 zpuosobem] spůsobau CU — slovem svátost končí se Rokycana v rkpise U — 680 Jako] Takto NC — 681 Kdež] Prý, však, kde N, Prej, kdež C — 681—682 Řciž . . . krev?« vyn. (!) C — 682 i] také N — Die] Odpoví N — 683 jemu vyn. K, mu zase N — jest pak C — 684 ustanovil NC — krev] vyn. (!) C — 685 Nebude-li ť on vědět N — 686 svátost pod obojí spůsobau N — 686—687 neb v jiedle . . . živnost vyn. N — 690 tuto NC — život věčnej C — 691 zpět] zpět praví C, navopak N — Kdož, prý N — přijímají C — 693 A Ale N — pak] vyn. N — 694 neb] Proto se to děje, že N — 697 celého!«] tak, že celého, odpoví ť zase C - A, á] vyn. N — mám na tom C — 698 ty zase N, ty se C — 699 bude] by byl N — to] 689 Jan 6, 54 —
Strana 945
945 700 při každé svátosti. Řciž jemu: »Když jsi křtěn a přijal si Krista, čemu ť jest tehdy viec svátostí? Dostiž měj na tom!« Ale proto ť jest milý Buoh dal nám zvlášť svú krev: pro rozmnoženie milostí a daruov; neb jiní darové a milosti dávají se v jeho drahém těle a jiní v jeho drahé krvi, a tak v každé svátosti jiní a jiní darové 705 dávají se. Jako práv tesař neb jiný řemeslník jiné dielo sekyrú dělá, jiné nebozezem, jiné pilú, a týž tesař: tak právě u milý K 432b) Buoh v jiné svátosti jiné dary dává a diela jedná a v jiné jiné. Ale ačkoli při každé (nediem v každé, ale při každé) svátosti jest Kristus, však v této velebné svátosti v svém drahém těle 710 a v své drahé krvi jest daleko jináč než v jiných svátostech. Když byl Pán Buoh dal Židuom mannu na púšti, ta manna také jest byla povahy, že, když ji k ohni přiložil, ihned viece ztvrdla a nikoli se ohněm nerozpustila; ale od slunce se ihned rozpustila: najmenší paprslek slunečný když jie došel, ihned se 715 rozplúla. I protož musili ji Židé ráno zbierati, do slunce; a kteří byli Židé leniví, ti nenazbierali manny, neb zaspali, dlúho ležali, až slunce vzešlo a manna se rozplúla. A ta manna dobrým Židuom rozličnú chut dávala, neb, které koli krmě chut chtěli mieti, když tu mannu jedli, jedne pomyslili, ihned měli: pomyslili chut masa 720 — ihned měli; pakli ryb, opět měli; pakli pomyslili těch l K 432b2 obecných krmí — vše měli. Ale to jedno bylo dobrým Židuom; pomyslili jsau chut ovoce kterého — vše měli. Ale zlí ne tak; ti nemohli těch rozličností chuti mieti, než jediné, jakž sama manna byla, že k ní měli vošklivost, že ji rozličně dělali, mleli, tlaukli, 725 pekli, a nic platno [zlým] nebylo, nic z nie nemohli mieti. tehdy N, tož C — 700 Když] Poněvadž N — přijal si na křtu N — 701 k čemu NC — 702 zvláště své svaté tělo a zvláště N — svau svatau C, svau drahau N — 704 a tak . . . darové] vyn. C — 704—705 a tak . . . dávají se] vyn. N — 705 Jako práv] Rovně jako N — právě nápodobně C — neb] a N — 706 tesař anebo řemeslník C — 707 dává] vyn. C — dává ... v jiné jiné] dělá, působí, a v jiné opět jiné N — 712 takové NC — ji kdo N — 715 rozplynula NC — ráno] mnoho C — 716 Židé] z nich N — 717 rozplynula (+ a na mizinu přišla N) CN 719 jedne] toliko N — ji měli N — pomyslili sau na N — 720 na ryby C — pomyslili na chut N — 721 jedno] toliko N — 722 na chut C — 723 jediné] toliko N — manna měla chut a C — 724 že k ní] takže k ní C — 725 [zlým] vyn. NC — nemohli chutnějšího N — 711 nn. 2. M. 16, 21 nn. a 4. M. 1I. 8 — Rokycanova Postilla. 60
945 700 při každé svátosti. Řciž jemu: »Když jsi křtěn a přijal si Krista, čemu ť jest tehdy viec svátostí? Dostiž měj na tom!« Ale proto ť jest milý Buoh dal nám zvlášť svú krev: pro rozmnoženie milostí a daruov; neb jiní darové a milosti dávají se v jeho drahém těle a jiní v jeho drahé krvi, a tak v každé svátosti jiní a jiní darové 705 dávají se. Jako práv tesař neb jiný řemeslník jiné dielo sekyrú dělá, jiné nebozezem, jiné pilú, a týž tesař: tak právě u milý K 432b) Buoh v jiné svátosti jiné dary dává a diela jedná a v jiné jiné. Ale ačkoli při každé (nediem v každé, ale při každé) svátosti jest Kristus, však v této velebné svátosti v svém drahém těle 710 a v své drahé krvi jest daleko jináč než v jiných svátostech. Když byl Pán Buoh dal Židuom mannu na púšti, ta manna také jest byla povahy, že, když ji k ohni přiložil, ihned viece ztvrdla a nikoli se ohněm nerozpustila; ale od slunce se ihned rozpustila: najmenší paprslek slunečný když jie došel, ihned se 715 rozplúla. I protož musili ji Židé ráno zbierati, do slunce; a kteří byli Židé leniví, ti nenazbierali manny, neb zaspali, dlúho ležali, až slunce vzešlo a manna se rozplúla. A ta manna dobrým Židuom rozličnú chut dávala, neb, které koli krmě chut chtěli mieti, když tu mannu jedli, jedne pomyslili, ihned měli: pomyslili chut masa 720 — ihned měli; pakli ryb, opět měli; pakli pomyslili těch l K 432b2 obecných krmí — vše měli. Ale to jedno bylo dobrým Židuom; pomyslili jsau chut ovoce kterého — vše měli. Ale zlí ne tak; ti nemohli těch rozličností chuti mieti, než jediné, jakž sama manna byla, že k ní měli vošklivost, že ji rozličně dělali, mleli, tlaukli, 725 pekli, a nic platno [zlým] nebylo, nic z nie nemohli mieti. tehdy N, tož C — 700 Když] Poněvadž N — přijal si na křtu N — 701 k čemu NC — 702 zvláště své svaté tělo a zvláště N — svau svatau C, svau drahau N — 704 a tak . . . darové] vyn. C — 704—705 a tak . . . dávají se] vyn. N — 705 Jako práv] Rovně jako N — právě nápodobně C — neb] a N — 706 tesař anebo řemeslník C — 707 dává] vyn. C — dává ... v jiné jiné] dělá, působí, a v jiné opět jiné N — 712 takové NC — ji kdo N — 715 rozplynula NC — ráno] mnoho C — 716 Židé] z nich N — 717 rozplynula (+ a na mizinu přišla N) CN 719 jedne] toliko N — ji měli N — pomyslili sau na N — 720 na ryby C — pomyslili na chut N — 721 jedno] toliko N — 722 na chut C — 723 jediné] toliko N — manna měla chut a C — 724 že k ní] takže k ní C — 725 [zlým] vyn. NC — nemohli chutnějšího N — 711 nn. 2. M. 16, 21 nn. a 4. M. 1I. 8 — Rokycanova Postilla. 60
Strana 946
946 Ta manna byla jest figura této svátosti velebné, těla Pána našeho Ježíše Krista. A jakož leniví Židé nemohli sau zbie- rati té manny, tak právě tento lid lenivý nemuož toho mieti, aby se připravovali] ku přijímaní toho drahého těla. Spie, ležie; 730 a pakli někteří neležie, ale radějí se potulují aneb doma pobudú mnozí ti lenochové zaháleví, než by do kostela a na kázanie šli a slova božieho poslechli, a ješto mnozí, nemajíce co činiti, než teď nětco rozkáží: »Učiňte toto!« a potom prázdnie. A proč to? Neb jim nenie chutno ani mílo tělo u božie — štika dobrá neb K 433 735 jiná krmě jim milejšé a chutnějšie než tělo božie —, neb biedná, hřiešná duše nemuož se pokochati v tom drahém těle aniž toho muož mieti. Ale volení boží, ti ť by nětco uměli pověděti o té chuti, ješto jsú jie zakusili, ješto t jim nic chutnějie a milejie nenie než to drahé tělo božie, neb žádnú věcí nespojuje se tak 740 člověk s Bohem jako přijímaním té velebné svátosti. Neb on sám die: »Ktož jie mé tělo a pie mú krev, ve mně přebývá a já v něm«. Ale že ta manna ohněm ztvrdla. Takéž právě, v kterémž člověku ti ohňové bývají, nemuož se ten člověk k Bohu obměkčiti, 745 ale bude Bohu tvrd a Buoh jemu. Jeden Koheň jest žádost cti a chvály světské; v komž koliv ten oheň hoří, nemůže se ten člověk milostí a žádostí zapáliti k tomu drahému tělu božímu velebnému. Druhý oheň jest žádost zbožie; v komž ta žádost lakomá se zarodí a hoří, nemuož jemu chutno býti tělo božie 750 a radím ť: »Nepřistúpaj!« Jiný opět oheň jest hněvy, kryky, 726 svaté svátosti C — 727 našeho) vyn. K — nazbírati sobě N — 728 právě] rovně N — 729 připravoval NC — 730 někteří neležie) nespí C — potaulají C, potulují sem i tam N — pobudú] zůstanau N, budau C — 731 zahálčiví N — a na kázaniej na slovo boží C — 732 ješto] ještě N — co] nic N — činiti nic C — 733 rozkázati N — toto neb ono N — a potom] však předce N — prázdní, zahálejí C — A proč Proč jest C — to? Proto C — 734 tělo a krev C — 735 jest jim N — tělo a krev C 736 duše otrtá C — pokochati a povobírati N — těle velebném N — 738 jsú jie] jí již C — chutnějšího ani milejšího NC — 739 tělo a krev C — 740 hodnejm přijímáním C — velebné svátosti] drahé svátosti pod obojí spůsobau N, drahé svátosti C — 743 zatvrdla NC — 745 tvrdý NC — jemu také N — 745—748 ohoň ... Druhý vyn. K — 747 člověk] vyn. N — božímu velebnému] a krvi boží C — 748 Druhý Jinej C — 749 «se zarodí a vyn. K — chutné N — tělo a krev C — 750 radím ť hned C — Jiný] Třetí N, Jinej 741 Jan 6, 56 —
946 Ta manna byla jest figura této svátosti velebné, těla Pána našeho Ježíše Krista. A jakož leniví Židé nemohli sau zbie- rati té manny, tak právě tento lid lenivý nemuož toho mieti, aby se připravovali] ku přijímaní toho drahého těla. Spie, ležie; 730 a pakli někteří neležie, ale radějí se potulují aneb doma pobudú mnozí ti lenochové zaháleví, než by do kostela a na kázanie šli a slova božieho poslechli, a ješto mnozí, nemajíce co činiti, než teď nětco rozkáží: »Učiňte toto!« a potom prázdnie. A proč to? Neb jim nenie chutno ani mílo tělo u božie — štika dobrá neb K 433 735 jiná krmě jim milejšé a chutnějšie než tělo božie —, neb biedná, hřiešná duše nemuož se pokochati v tom drahém těle aniž toho muož mieti. Ale volení boží, ti ť by nětco uměli pověděti o té chuti, ješto jsú jie zakusili, ješto t jim nic chutnějie a milejie nenie než to drahé tělo božie, neb žádnú věcí nespojuje se tak 740 člověk s Bohem jako přijímaním té velebné svátosti. Neb on sám die: »Ktož jie mé tělo a pie mú krev, ve mně přebývá a já v něm«. Ale že ta manna ohněm ztvrdla. Takéž právě, v kterémž člověku ti ohňové bývají, nemuož se ten člověk k Bohu obměkčiti, 745 ale bude Bohu tvrd a Buoh jemu. Jeden Koheň jest žádost cti a chvály světské; v komž koliv ten oheň hoří, nemůže se ten člověk milostí a žádostí zapáliti k tomu drahému tělu božímu velebnému. Druhý oheň jest žádost zbožie; v komž ta žádost lakomá se zarodí a hoří, nemuož jemu chutno býti tělo božie 750 a radím ť: »Nepřistúpaj!« Jiný opět oheň jest hněvy, kryky, 726 svaté svátosti C — 727 našeho) vyn. K — nazbírati sobě N — 728 právě] rovně N — 729 připravoval NC — 730 někteří neležie) nespí C — potaulají C, potulují sem i tam N — pobudú] zůstanau N, budau C — 731 zahálčiví N — a na kázaniej na slovo boží C — 732 ješto] ještě N — co] nic N — činiti nic C — 733 rozkázati N — toto neb ono N — a potom] však předce N — prázdní, zahálejí C — A proč Proč jest C — to? Proto C — 734 tělo a krev C — 735 jest jim N — tělo a krev C 736 duše otrtá C — pokochati a povobírati N — těle velebném N — 738 jsú jie] jí již C — chutnějšího ani milejšího NC — 739 tělo a krev C — 740 hodnejm přijímáním C — velebné svátosti] drahé svátosti pod obojí spůsobau N, drahé svátosti C — 743 zatvrdla NC — 745 tvrdý NC — jemu také N — 745—748 ohoň ... Druhý vyn. K — 747 člověk] vyn. N — božímu velebnému] a krvi boží C — 748 Druhý Jinej C — 749 «se zarodí a vyn. K — chutné N — tělo a krev C — 750 radím ť hned C — Jiný] Třetí N, Jinej 741 Jan 6, 56 —
Strana 947
947 sváry jeden s druhým Kmaje. Opět oheň smilstva. V kom ti ohňo l vé hořie, žádnému neprospievá tělo božie aniž chuti mají K 433a2 z něho jako zlí Židé k manně; pakli kdy již přijímají, ale více) zatvrdie se od toho[to] drahého těla, že nic dobrého nemohú 755 činiti aniž jim co dobrého muož chutno a mílo býti. Připravie-li ť se již jednau do roka, k velice noci, ale to vlažně, z obyčeje, a z žádné milosti; a jedine ť velika noc mine, že jim chutno, mílo, jako by je z žaláře vypustil, aby mohli po vóli mluviti oplzle, jiesti, píti; však takovým těžko jeden den přečekati, ten, kterýž 760 přijímali tělo božie, aby se mohli namluviti po vóli, smiechy, chechty puosobiti. Bývá-li to tak? Ha? To ť jsau cizí ohňové, ješto ť zatvrzují člověka k Bohu a Boha k člověku. Jako onen Datan a Abiron, o nichž se píše v třetích knihách Mojžiešových, Levitiku, ješto, vzemše kadidlnici, i vzali cizieho ohně i chtěli 765 teď kaditi jako jiní kněžie, Aron. A ji jemu byl Pán Buoh roz- K 433b kázal, aby jiným ohněm nekadil, než aby brali oheň s oltáře, ješto vždycky hořal. A když to učinili, tehdy sstúpil oheň s nebe a spálil je a propadli se, protože cizím ohněm chtěli kaditi. Tak, ktož ty cizie ohně mají, jakož jest o nich praveno, žádné se oběti 770 jich nelíbie Pánu Bohu; neb takoví, hledie-li na tělo božie, oni k velikému svému zlému hledie, a pakli přijímají, ale jako manna ohněm ztvrdla, oni v zlostech zatvrzeni bývají a oslepeni viec a viec. Mnedle, proč jest to, že tento lid mnoho dobrého slýchá na- 775 učenie, slova božieho hojnost nad jiné země, a žádného polepšenie? pak C — opět] vyn. N — hněvy] hněvivý N — 751 jedni C — druhejmi C — Kmaje vyn. K — Opět] Čtvrtý N — ti a takoví C — 752 nepro- spívá k životu věčnému C — tělo a krev C — jaké chuti C — nemají N — 753 více vyn. K, ještě více C, víceji N — 754 toho NC — těla božího N, těla a krve boží C — 756 již aspoň C — k veliké N, totižto k velice C — ještě vlažně C, vlažně, toliko N — a] ale C — 758 by] by teď jediné C — je teď N — z jakého žaláře C — mohli sobě C — po vóli] povoliti C — svobodně, oplzle C — 760 tělo a krev C, tělo drahé N — mohli dosti C — po vóli] sobě povoliti N — 761 tak] do vás kdy N, vyn. C — 763 píše] zmínka činí N — 764 Levitiku] Levitici decimo C, v desátém rozdílu N — vzavše CN — kadedlnice CN — vzali] nabrali v ně N — 765 teď) vyn. N — Aron s jinejmi, k tomu zvolenejmi od Boha C — Bůh, totiž Aronovi C — 766 bral N — 767 tehdy] hned N — 768 je] jich C — 769 povědíno N — 772 tak oni N — v svejch zlostech C — 774—775 naučení mnohá z N — 775 hojnost] vyn. N — jiné vokolní 763 Spr. 4. M. (Numeri) 16, 1 nn. — 766 3. M. 6, 12 — 60*
947 sváry jeden s druhým Kmaje. Opět oheň smilstva. V kom ti ohňo l vé hořie, žádnému neprospievá tělo božie aniž chuti mají K 433a2 z něho jako zlí Židé k manně; pakli kdy již přijímají, ale více) zatvrdie se od toho[to] drahého těla, že nic dobrého nemohú 755 činiti aniž jim co dobrého muož chutno a mílo býti. Připravie-li ť se již jednau do roka, k velice noci, ale to vlažně, z obyčeje, a z žádné milosti; a jedine ť velika noc mine, že jim chutno, mílo, jako by je z žaláře vypustil, aby mohli po vóli mluviti oplzle, jiesti, píti; však takovým těžko jeden den přečekati, ten, kterýž 760 přijímali tělo božie, aby se mohli namluviti po vóli, smiechy, chechty puosobiti. Bývá-li to tak? Ha? To ť jsau cizí ohňové, ješto ť zatvrzují člověka k Bohu a Boha k člověku. Jako onen Datan a Abiron, o nichž se píše v třetích knihách Mojžiešových, Levitiku, ješto, vzemše kadidlnici, i vzali cizieho ohně i chtěli 765 teď kaditi jako jiní kněžie, Aron. A ji jemu byl Pán Buoh roz- K 433b kázal, aby jiným ohněm nekadil, než aby brali oheň s oltáře, ješto vždycky hořal. A když to učinili, tehdy sstúpil oheň s nebe a spálil je a propadli se, protože cizím ohněm chtěli kaditi. Tak, ktož ty cizie ohně mají, jakož jest o nich praveno, žádné se oběti 770 jich nelíbie Pánu Bohu; neb takoví, hledie-li na tělo božie, oni k velikému svému zlému hledie, a pakli přijímají, ale jako manna ohněm ztvrdla, oni v zlostech zatvrzeni bývají a oslepeni viec a viec. Mnedle, proč jest to, že tento lid mnoho dobrého slýchá na- 775 učenie, slova božieho hojnost nad jiné země, a žádného polepšenie? pak C — opět] vyn. N — hněvy] hněvivý N — 751 jedni C — druhejmi C — Kmaje vyn. K — Opět] Čtvrtý N — ti a takoví C — 752 nepro- spívá k životu věčnému C — tělo a krev C — jaké chuti C — nemají N — 753 více vyn. K, ještě více C, víceji N — 754 toho NC — těla božího N, těla a krve boží C — 756 již aspoň C — k veliké N, totižto k velice C — ještě vlažně C, vlažně, toliko N — a] ale C — 758 by] by teď jediné C — je teď N — z jakého žaláře C — mohli sobě C — po vóli] povoliti C — svobodně, oplzle C — 760 tělo a krev C, tělo drahé N — mohli dosti C — po vóli] sobě povoliti N — 761 tak] do vás kdy N, vyn. C — 763 píše] zmínka činí N — 764 Levitiku] Levitici decimo C, v desátém rozdílu N — vzavše CN — kadedlnice CN — vzali] nabrali v ně N — 765 teď) vyn. N — Aron s jinejmi, k tomu zvolenejmi od Boha C — Bůh, totiž Aronovi C — 766 bral N — 767 tehdy] hned N — 768 je] jich C — 769 povědíno N — 772 tak oni N — v svejch zlostech C — 774—775 naučení mnohá z N — 775 hojnost] vyn. N — jiné vokolní 763 Spr. 4. M. (Numeri) 16, 1 nn. — 766 3. M. 6, 12 — 60*
Strana 948
948 Pro nic jiného nenic než pro nehodné přijímanie těla božieho! Mnedle, mluv dvořákuom, polepšie-liť? ano, mluv měšťákuom — nebude nic!; mluv řemeslníkuom — nebude nic! mluv kon- šeluom, mluv komuž koli — vše ť jest darmo, najmenšic trochy 780 nepolepšie, neb sau zatvrzeni a oslepeni u nehodným přijímaním K 433b2 těla a krve boží). Neb oni chtie teď na čas se připraviti k tělu božiemu k velice noci u Veliký pátek, a to z obyčeje, a aby také jako jiní křesťané učinili, prý »abychom nebyli jako hovada«; a to nebude z žádné milosti, a rádi by, aby spieše minuli 785 ti dnové, ješto jest to pravý omyl a rauhanie milému Bohu. Ale kdež jest ta horkost v kterém člověku slunečná toho slunce, Pána Ježíše, milost k němu, ješto o masopustě, v postě i o provodě vždy jednostajnú milostí k němu plápolají a jiných ohňuov nemají (jako o nich řečeno jest: ohně žádosti cti, chvály světské, oheň 790 žádost lakomá zbožie, oheň hněvu, oheň smilstva), těch ohňuov se varují, ti ť počijí rozličné chuti té manny, toho drahého těla božieho, a od té horkosti slunečné — milovánie milého Boha — manna se rozplyne, hojnost milostí, které jsau nevýmluvné, ne- smierné, u kteréž přicházejí z hodného přijímanie těla božieho. K 434a 795 I protož, ktož chce hodně přijímati jeho drahé tělo a jeho drahú krev, má ť se k tomu vážně mieti a tyto tři věci zvláště zachovati: Najprvé rozpáliti se v náboženství, v modlení a v obieraní [ná- božném,] vážném s milým Bohem. Neb jest Pán Buoh rozkázal beránka jiesti ohněm pečeného, ne vařeného, — aby nebylo vlažně, 800 lehce, — přijda do kostela, nuž, hned k tělu božiemu, ješto jest to velmi zlé! Druhé kázal jiesti Pán Broh beránka s řeřichú polní, N — a] avšak N — polepšení nerí N — 776 Pro] To ť pro N — jiného to N — těla a krve C — boží C, božího a krve předrahé N — 777 měšťanům NC — 778 Knebude nic vyn. K, nebude nic platno C — nebude] vyn. C, také N — konšelům, na vlas nevopraví C, konšelům, také nadarmo N — 779 nadarmo NC — 780 velice oslepeni N — 781 Ka krve boží božieho K — připravovati C — 782 božiomu] a krvi boží C — veliké N — noci teď C — 783 učinili ten dobrý skutek na oko lidem N — abychom z jiných C (ale z jiných připsáno až později) — tak jako C — 784 a rádi ale rádi N — rád K — aby] tím N — 785 proti milému C — 786 slunečná zašla od N — 787 Ježíše Krista C — k němu a láska N — půstě C — 788 jednostejně C — jiných] cizích N — 792 božieho] a krve boží C — Boha] vyn. (!) C — 794 božieho] a krve boží C — 795 tělo] vyn. (!) N — drahú] vítěznau N, pravau C — 796 zvláště] obvzláštní N — 797 se] vyn. C — [nábožném] vyn. NC — 799 a ne vařeného N — 800 přijda teď C — božiemu] a krvi boží C — 801 přikázal N — řeřichami polními C - 802 druhé] jest 799 2. M. 12, 8 — 801 4. Моjž. 9, 11 —
948 Pro nic jiného nenic než pro nehodné přijímanie těla božieho! Mnedle, mluv dvořákuom, polepšie-liť? ano, mluv měšťákuom — nebude nic!; mluv řemeslníkuom — nebude nic! mluv kon- šeluom, mluv komuž koli — vše ť jest darmo, najmenšic trochy 780 nepolepšie, neb sau zatvrzeni a oslepeni u nehodným přijímaním K 433b2 těla a krve boží). Neb oni chtie teď na čas se připraviti k tělu božiemu k velice noci u Veliký pátek, a to z obyčeje, a aby také jako jiní křesťané učinili, prý »abychom nebyli jako hovada«; a to nebude z žádné milosti, a rádi by, aby spieše minuli 785 ti dnové, ješto jest to pravý omyl a rauhanie milému Bohu. Ale kdež jest ta horkost v kterém člověku slunečná toho slunce, Pána Ježíše, milost k němu, ješto o masopustě, v postě i o provodě vždy jednostajnú milostí k němu plápolají a jiných ohňuov nemají (jako o nich řečeno jest: ohně žádosti cti, chvály světské, oheň 790 žádost lakomá zbožie, oheň hněvu, oheň smilstva), těch ohňuov se varují, ti ť počijí rozličné chuti té manny, toho drahého těla božieho, a od té horkosti slunečné — milovánie milého Boha — manna se rozplyne, hojnost milostí, které jsau nevýmluvné, ne- smierné, u kteréž přicházejí z hodného přijímanie těla božieho. K 434a 795 I protož, ktož chce hodně přijímati jeho drahé tělo a jeho drahú krev, má ť se k tomu vážně mieti a tyto tři věci zvláště zachovati: Najprvé rozpáliti se v náboženství, v modlení a v obieraní [ná- božném,] vážném s milým Bohem. Neb jest Pán Buoh rozkázal beránka jiesti ohněm pečeného, ne vařeného, — aby nebylo vlažně, 800 lehce, — přijda do kostela, nuž, hned k tělu božiemu, ješto jest to velmi zlé! Druhé kázal jiesti Pán Broh beránka s řeřichú polní, N — a] avšak N — polepšení nerí N — 776 Pro] To ť pro N — jiného to N — těla a krve C — boží C, božího a krve předrahé N — 777 měšťanům NC — 778 Knebude nic vyn. K, nebude nic platno C — nebude] vyn. C, také N — konšelům, na vlas nevopraví C, konšelům, také nadarmo N — 779 nadarmo NC — 780 velice oslepeni N — 781 Ka krve boží božieho K — připravovati C — 782 božiomu] a krvi boží C — veliké N — noci teď C — 783 učinili ten dobrý skutek na oko lidem N — abychom z jiných C (ale z jiných připsáno až později) — tak jako C — 784 a rádi ale rádi N — rád K — aby] tím N — 785 proti milému C — 786 slunečná zašla od N — 787 Ježíše Krista C — k němu a láska N — půstě C — 788 jednostejně C — jiných] cizích N — 792 božieho] a krve boží C — Boha] vyn. (!) C — 794 božieho] a krve boží C — 795 tělo] vyn. (!) N — drahú] vítěznau N, pravau C — 796 zvláště] obvzláštní N — 797 se] vyn. C — [nábožném] vyn. NC — 799 a ne vařeného N — 800 přijda teď C — božiemu] a krvi boží C — 801 přikázal N — řeřichami polními C - 802 druhé] jest 799 2. M. 12, 8 — 801 4. Моjž. 9, 11 —
Strana 949
949 jenž jest hořká — to druhé, aby bral před oči hřiechy své, kterýchž s' se dopauštěl a milého Boha hněval; nemuožeš-li všech, ale znamenitějšie; pakli ještě to nemuož býti, ale tak je bral před 805 se, kterak s' se dopustil mnoho zlého a opustil mnoho dobrého — poželel, poplakal na ně; a jestliže toho nemuožeš mieti, ale aby srdečně žádal j a tu vuoli měl, že by rád, a hněval se sám K 434a2 na se, že toho nemuožeš mieti, horlivého [milovánie a] nábožen- stvie, srdečného pláče a želenie — ještě ť to milý Buoh přijme! 810 Proto se nerozpakuj, aby nepřijímal, když máš jedno dobrú vuoli a příčin se varuješ; ale diem: »když se příčin varuješ!« Tito, ješto včera pili, žrali, dlúho seděli, mluvili mnoho nestatečně, smiechy, žerty strojili, a zítra přijdúc do kostela, chtie náboženstvie mieti — včera se hned k tomu nepřipravovali — to ť jest jiné, ti ť 815 nebudú moci mieti sebránie, neb se příčin nevarují! Takoví nechoďte k tělu božiemu, radím ť vám)! Třetie, jakož Pán Buoh kázal toho beránka krví pomazati obojie podvoje — to třetie, aby před oči bral umučenie božie, jeho nevinné krve vylitie za tě biedného, to rozjímal, děkoval z toho milému Bohu, na se se hněval, an tě 820 těžce vykaupil, jemu ji děkoval, že, když si byl v hřieších, že K 434b1 tebe do pekla neposlal, a ty toho hoden byl! I zamilujž jeho z toho a ulož ho viece nehněvati, a pak po přijímaní hlédajž, aby měl pravú vieru k tomu drahému tělu, aby nikoli nepochyboval, ale silně věřil, že jest to pravé tělo; a po přijímaní hlédaj, aby měl 825 to do sebe, aby děkoval milému Bohu, že tě, nepřietele svého, N — 803 všech zpomenauti C — 804 těch znamenitějších C — tak aby C — 805 se] oči N — dopustil ... dobrého] jich dopustil, opustivši mnoho dobrého a dočinivši se mnoho zlého N — 806 plakal K — 807 žádal, prosil N — rád, srdečně plakal C — při tom se hněval N — 808 míti, ale C, míti, totiž N — [milovánie a] vyn. NC — 810 nepřijímal] neměl přijímati velebné svátosti C — jedno] toliko N — vůli k dobrému C — 811 diem] pravím N — Tito pak C — 812 blentovali nestatečně C — 813 strojili, s ženami spat šli N — 814 nepřipravovali, ba aniž na to vspomenuli N — jiné a velmi zlé C — 815 moci nikoli C — sebrání srdečného C — nevarovali N — Takoví hned C — 816 tělu božímu] velebnejm svátostem C — Kradím ť vám vyn. K — poručil N, rozkázal C — 817 obojího NC — třetie] jest N — 819 aby rozjímal C — 820 vykupoval N — z toho děkoval N — 821 zamiloval N — 822 uložil N — více v srdci C — pak] potom N — po] při N — přijímání velebné svátosti C — hleď N, hlediž C — 823 pravau a živau C — tělu a k té svaté krvi C — 824 jeho pravé N — tělo a pravá krev C — hlédaj] pak (vyn. C) hlediž NC — 826 mnoho hněval N — svatau, drahau C — 817 2. M. 12, 7 —
949 jenž jest hořká — to druhé, aby bral před oči hřiechy své, kterýchž s' se dopauštěl a milého Boha hněval; nemuožeš-li všech, ale znamenitějšie; pakli ještě to nemuož býti, ale tak je bral před 805 se, kterak s' se dopustil mnoho zlého a opustil mnoho dobrého — poželel, poplakal na ně; a jestliže toho nemuožeš mieti, ale aby srdečně žádal j a tu vuoli měl, že by rád, a hněval se sám K 434a2 na se, že toho nemuožeš mieti, horlivého [milovánie a] nábožen- stvie, srdečného pláče a želenie — ještě ť to milý Buoh přijme! 810 Proto se nerozpakuj, aby nepřijímal, když máš jedno dobrú vuoli a příčin se varuješ; ale diem: »když se příčin varuješ!« Tito, ješto včera pili, žrali, dlúho seděli, mluvili mnoho nestatečně, smiechy, žerty strojili, a zítra přijdúc do kostela, chtie náboženstvie mieti — včera se hned k tomu nepřipravovali — to ť jest jiné, ti ť 815 nebudú moci mieti sebránie, neb se příčin nevarují! Takoví nechoďte k tělu božiemu, radím ť vám)! Třetie, jakož Pán Buoh kázal toho beránka krví pomazati obojie podvoje — to třetie, aby před oči bral umučenie božie, jeho nevinné krve vylitie za tě biedného, to rozjímal, děkoval z toho milému Bohu, na se se hněval, an tě 820 těžce vykaupil, jemu ji děkoval, že, když si byl v hřieších, že K 434b1 tebe do pekla neposlal, a ty toho hoden byl! I zamilujž jeho z toho a ulož ho viece nehněvati, a pak po přijímaní hlédajž, aby měl pravú vieru k tomu drahému tělu, aby nikoli nepochyboval, ale silně věřil, že jest to pravé tělo; a po přijímaní hlédaj, aby měl 825 to do sebe, aby děkoval milému Bohu, že tě, nepřietele svého, N — 803 všech zpomenauti C — 804 těch znamenitějších C — tak aby C — 805 se] oči N — dopustil ... dobrého] jich dopustil, opustivši mnoho dobrého a dočinivši se mnoho zlého N — 806 plakal K — 807 žádal, prosil N — rád, srdečně plakal C — při tom se hněval N — 808 míti, ale C, míti, totiž N — [milovánie a] vyn. NC — 810 nepřijímal] neměl přijímati velebné svátosti C — jedno] toliko N — vůli k dobrému C — 811 diem] pravím N — Tito pak C — 812 blentovali nestatečně C — 813 strojili, s ženami spat šli N — 814 nepřipravovali, ba aniž na to vspomenuli N — jiné a velmi zlé C — 815 moci nikoli C — sebrání srdečného C — nevarovali N — Takoví hned C — 816 tělu božímu] velebnejm svátostem C — Kradím ť vám vyn. K — poručil N, rozkázal C — 817 obojího NC — třetie] jest N — 819 aby rozjímal C — 820 vykupoval N — z toho děkoval N — 821 zamiloval N — 822 uložil N — více v srdci C — pak] potom N — po] při N — přijímání velebné svátosti C — hleď N, hlediž C — 823 pravau a živau C — tělu a k té svaté krvi C — 824 jeho pravé N — tělo a pravá krev C — hlédaj] pak (vyn. C) hlediž NC — 826 mnoho hněval N — svatau, drahau C — 817 2. M. 12, 7 —
Strana 950
950 (a ty ho hněval!), nakrmil svým drahým tělem a napojil svú drahú krví! 830 Když se lidé modlé, mají vždy rádi dietky s sebú mievati. buď v kostele neb jinde, nebo pro nevinnost dietek bývá spieš milý Buoh ukojen a náchylen, aby uslyšal prosby starých a smi- loval se nad nimi. Ale tento lid, tato hovada, toho neumějí ani tbají, když sami jdau do kostela, aby dietky s sebau vedli a při sobě je měli! Anzhelmus (De reparatione lapsi) dí, že milý Bůh nebude N 403b2 na to hleděti ani vedlé toho člověka sauditi, kterak jest člověk živ byl od počátku a svůj život vedl, ale to bude sauditi a k tomu hleděti, kterak jest dokonal; a tak, toliko když člověk dobře svůj 5 život dokoná, že jest byl prvé zle živ, nic toho Pán Bůh nebude mstíti, ale, by pak celý svůj život vedl dobře, a zle skonal, tehdy vše nadarmo bude. I sluší ť vždycky milého Boha prositi za dobré skonání, aby nezaufal na smrti. Nebo tak píší svatí, že každý zatracenec a pekelník na smrti zaufá. I sluší ť se tehdy míti na 10 péči, aby, když koliv pán potluče a nemoc, potom smrt pošle, vždy hotov byl; kdy pak smrt přijde, toho žádný člověk neví, leč by to komu Pán Buoh zjeviti neb ukázati ráčil. I má ť se člověk vždy míti na paměti, aby mo hl dobře skonati, an sám Pán poručil řka: »A vy buďte podobni lidem očekávajícím pána svého, když 15 by se vrátil z svatby a když by přišel a potlaukl, abyšte ihned otevřeli jemu. Blahoslavení služebníci ti, kteréž, když Pán přijde, nalezne je, ani bdí!« Tak aby vždy byl na hotově, aby mohl říci: N 404a 828 modlé] modliti C — aby dítky C, své dítky N — mívati] v obyčej mívati měli C — 829 neb] neb doma neb N — 830 ukojen] ukrocen N — nachejlen C — 831 tato] jako C — tato hovada] hovadný N — nic toho C — neumí N — 832 dbá N — 1—41 Anzhelmus ... Buoh» vyn. K — 2 vedlé] vyn. C — člo- věka] vyn. C — 3 počátku života svého C — svůj] jak jest svůj C — 4 dokonal] život svůj dokonal C — toliko] jedne C — člověk drží (!) a C — 8 smrti] smrtedlné posteli C — sau vypsali C — 9 tehdy] zajisté C — 10 aby] aby mohl dobře skonati, an sám to Pán rozkázal, aby C — nemoc, potom] vyn. C — 11 hotovi byli C — pak] vyn. C — člověk] vyn. C — 11—12 leč . .. ráčil] vyn. C — 13 paměti] péči C — an] nebo C — sám to C — rozkázal C — 14 svého, aby C — 15 vrátil] přišel (!) C — 15—16 a když by . . . jemu] pán C — 16 Pán] vyn. C — 18 Nu] Na C — kdykoliv] 14 Luk. 12, 36 a 37 —
950 (a ty ho hněval!), nakrmil svým drahým tělem a napojil svú drahú krví! 830 Když se lidé modlé, mají vždy rádi dietky s sebú mievati. buď v kostele neb jinde, nebo pro nevinnost dietek bývá spieš milý Buoh ukojen a náchylen, aby uslyšal prosby starých a smi- loval se nad nimi. Ale tento lid, tato hovada, toho neumějí ani tbají, když sami jdau do kostela, aby dietky s sebau vedli a při sobě je měli! Anzhelmus (De reparatione lapsi) dí, že milý Bůh nebude N 403b2 na to hleděti ani vedlé toho člověka sauditi, kterak jest člověk živ byl od počátku a svůj život vedl, ale to bude sauditi a k tomu hleděti, kterak jest dokonal; a tak, toliko když člověk dobře svůj 5 život dokoná, že jest byl prvé zle živ, nic toho Pán Bůh nebude mstíti, ale, by pak celý svůj život vedl dobře, a zle skonal, tehdy vše nadarmo bude. I sluší ť vždycky milého Boha prositi za dobré skonání, aby nezaufal na smrti. Nebo tak píší svatí, že každý zatracenec a pekelník na smrti zaufá. I sluší ť se tehdy míti na 10 péči, aby, když koliv pán potluče a nemoc, potom smrt pošle, vždy hotov byl; kdy pak smrt přijde, toho žádný člověk neví, leč by to komu Pán Buoh zjeviti neb ukázati ráčil. I má ť se člověk vždy míti na paměti, aby mo hl dobře skonati, an sám Pán poručil řka: »A vy buďte podobni lidem očekávajícím pána svého, když 15 by se vrátil z svatby a když by přišel a potlaukl, abyšte ihned otevřeli jemu. Blahoslavení služebníci ti, kteréž, když Pán přijde, nalezne je, ani bdí!« Tak aby vždy byl na hotově, aby mohl říci: N 404a 828 modlé] modliti C — aby dítky C, své dítky N — mívati] v obyčej mívati měli C — 829 neb] neb doma neb N — 830 ukojen] ukrocen N — nachejlen C — 831 tato] jako C — tato hovada] hovadný N — nic toho C — neumí N — 832 dbá N — 1—41 Anzhelmus ... Buoh» vyn. K — 2 vedlé] vyn. C — člo- věka] vyn. C — 3 počátku života svého C — svůj] jak jest svůj C — 4 dokonal] život svůj dokonal C — toliko] jedne C — člověk drží (!) a C — 8 smrti] smrtedlné posteli C — sau vypsali C — 9 tehdy] zajisté C — 10 aby] aby mohl dobře skonati, an sám to Pán rozkázal, aby C — nemoc, potom] vyn. C — 11 hotovi byli C — pak] vyn. C — člověk] vyn. C — 11—12 leč . .. ráčil] vyn. C — 13 paměti] péči C — an] nebo C — sám to C — rozkázal C — 14 svého, aby C — 15 vrátil] přišel (!) C — 15—16 a když by . . . jemu] pán C — 16 Pán] vyn. C — 18 Nu] Na C — kdykoliv] 14 Luk. 12, 36 a 37 —
Strana 951
951 »Nu, milý Pane, kdykoliv ráčíš, hotov sem, račiž se toliko nade mnau smilovati!« Ale tak jest chytrý dábel, že on umí náramně 20 mistrně lidi o duše sklamávati, troji věc lidem vnukaje a tudy je k zaufalství přivozuje. Jedno jim vnukne, aby spolehli na dlauhoživost: »Au, prý, však až budu starý, budu se káti!«, — a tak vždy bude odkládati s svatým pokáním den ode dne. Druhé toto dábel uvodí v lidi, aby spolíhali na milosrdenství boží: »Au, 25 prý, však jest Bůh milosrdný, odpustí ť nám!« Ano to Buoh za- povídá řka: »Neříkej: Veliké milosrdenství boží!«, totiž, aby na ně hřešil. Třetí toto, že potom v lidi takové uvozuje konečné N 404a2 nekání a zaufání, že zaufají nad milosrdenstvím božím. A to zau- falství uvodí v ně trojím obyčejem: jedno, že to člověku 30 vnukne, že jest velice mnoho zhřešil; druhé, že velikými hříchy Pána Boha hněval; třetí, že dlauho v nich trval. A tak tudy ko- nečně člověk zaufá. Dí Kassiodorus, že modlitba bez náboženství jest jako tělo bez duše. A jako když duše v těle není, tělo mrcha zůstává a velmi 35 blízko jest k smradu, neb druhý neb třetí den se smradí a jest vošklivé lidem všem, i vlastním přátelům: tak modlitba nep- nábožná neliba jest milému Bohu. Jako kdyby někdo, vezma kočku smrdutau, červivau, i uvrhl ji tobě do mísy, když by jedl, bylo-li ť by to vošklivo, hádej? Hněval-li by se? Tak modlitba 40 nenábožná mrzka a neliba jest milému Bohu a hněvá se proto milý Buoh.) knihách Múdrosti v osmnácté kapitole mluví Duch K 434b2 když C — toliko] vyn. C — 20 chytře a misterně C — klamati C — vnu- kuje C — 21 přivodí C — 22 dlauhoživost] dlauhé zdraví C — Ú C — potom káti C — 23 odkládati] prodlívati C — s svatým] vyn. C — den ode dne] vyn. C — 24 dábel] vyn. C — zpolehli C — Ú C — 26 Veliké jest C — 27 nehřešil C — lidi takové] ně C — uvede C — 28 zaufalství C — 29 uvodí v ně] uvedl na ně C — «člověku v člověka N — 30 velice] vyn. C — hřešil C — 31 Pána Boha hněval] vyn. C — trval] stál C — 35 zsmradí C — 36 všem ... přátelům vyn. C — neb vyn. (!) N — 38 vrhl C — do mísy ... jedl] na stůl, a ty oběduješ C — 39 to] vyn. C — hádej] vyn. C — li] vyn. C — by se? Tuším tomu C — 40 nenábožná] v Cpův. nábožná, ne- připsáno jinou rukou až později — Bohu drahému C — 42 «V rubrikátoromylem v Kykresliliniciálku 42 Moudr. 18, 21 nn.; viz výše ř. 763 —
951 »Nu, milý Pane, kdykoliv ráčíš, hotov sem, račiž se toliko nade mnau smilovati!« Ale tak jest chytrý dábel, že on umí náramně 20 mistrně lidi o duše sklamávati, troji věc lidem vnukaje a tudy je k zaufalství přivozuje. Jedno jim vnukne, aby spolehli na dlauhoživost: »Au, prý, však až budu starý, budu se káti!«, — a tak vždy bude odkládati s svatým pokáním den ode dne. Druhé toto dábel uvodí v lidi, aby spolíhali na milosrdenství boží: »Au, 25 prý, však jest Bůh milosrdný, odpustí ť nám!« Ano to Buoh za- povídá řka: »Neříkej: Veliké milosrdenství boží!«, totiž, aby na ně hřešil. Třetí toto, že potom v lidi takové uvozuje konečné N 404a2 nekání a zaufání, že zaufají nad milosrdenstvím božím. A to zau- falství uvodí v ně trojím obyčejem: jedno, že to člověku 30 vnukne, že jest velice mnoho zhřešil; druhé, že velikými hříchy Pána Boha hněval; třetí, že dlauho v nich trval. A tak tudy ko- nečně člověk zaufá. Dí Kassiodorus, že modlitba bez náboženství jest jako tělo bez duše. A jako když duše v těle není, tělo mrcha zůstává a velmi 35 blízko jest k smradu, neb druhý neb třetí den se smradí a jest vošklivé lidem všem, i vlastním přátelům: tak modlitba nep- nábožná neliba jest milému Bohu. Jako kdyby někdo, vezma kočku smrdutau, červivau, i uvrhl ji tobě do mísy, když by jedl, bylo-li ť by to vošklivo, hádej? Hněval-li by se? Tak modlitba 40 nenábožná mrzka a neliba jest milému Bohu a hněvá se proto milý Buoh.) knihách Múdrosti v osmnácté kapitole mluví Duch K 434b2 když C — toliko] vyn. C — 20 chytře a misterně C — klamati C — vnu- kuje C — 21 přivodí C — 22 dlauhoživost] dlauhé zdraví C — Ú C — potom káti C — 23 odkládati] prodlívati C — s svatým] vyn. C — den ode dne] vyn. C — 24 dábel] vyn. C — zpolehli C — Ú C — 26 Veliké jest C — 27 nehřešil C — lidi takové] ně C — uvede C — 28 zaufalství C — 29 uvodí v ně] uvedl na ně C — «člověku v člověka N — 30 velice] vyn. C — hřešil C — 31 Pána Boha hněval] vyn. C — trval] stál C — 35 zsmradí C — 36 všem ... přátelům vyn. C — neb vyn. (!) N — 38 vrhl C — do mísy ... jedl] na stůl, a ty oběduješ C — 39 to] vyn. C — hádej] vyn. C — li] vyn. C — by se? Tuším tomu C — 40 nenábožná] v Cpův. nábožná, ne- připsáno jinou rukou až později — Bohu drahému C — 42 «V rubrikátoromylem v Kykresliliniciálku 42 Moudr. 18, 21 nn.; viz výše ř. 763 —
Strana 952
952 boží o té ráně, kteráž byla na Židy dána od Boha. Když Datan a Abiron pletli se v auřad kněžstvie světského, v kterémž jest byl 45 Mojžieš, protože sau také byli z pokolenie Juda kniežeckého, i zprotivili se Mojžiešovi, chtiece také vládnúti nad lidem, a Buoh jich nevolil, ale Mojžieše. A Kore, protože byl z pokolenie Levi, chtěl se zprotiviti Aronovi, knězi a biskupu volenému od Boha, chtiece Kse plésti v auřad kněžský. A tak tento Datan a Abiron 50 a Kore sebravše se i mluvie s Mojžiešem a s Aronem, chtiece již také vládnúti; a oni jim dějí: »Zítra vám na to dáme odpověd!« A když bylo nazajtřie, tehda Mojžieš a Aron «poslali pro ně, a oni nechtěli jíti k nim řkauce: »A my tak dobři jako oni, nechť oni k nám jdau, chtí-li!« A když tak bude, tehdy Mojžíš s Aronem 55 deta do stanu na modlitbu a mluvie ku Pánu Bohu, jak mají u K 435a činiti. A Pán Buoh jim rozkáže řka: »Oddělte je zvlášť od lidu!« Tehda Datan a Abiron oddělé se zvlášť od lidu s svými stany a s vozy; a ihned se země otevře, že se tito všichni propadnú i s stany i se všemi lidmi, což jich měli s sebú. A Kore také byl 60 sebral dvě stě a padesáte jáhnuov a vzeli kadidlnice, chtiece již úřad kněžský vésti; tehdy oheň vyrazil se božím dopuštěním i spáli toho Kore i s těmito se všemi, puoltřetím stem. Tehdy zbauři se obec proti Mojžiešovi, vidauce toto, Aronovi řkauc: »Vy ste zmordovali lid boží!«, a chtie je kamenovati. A oni, 65 Mojžieš a Aron, utekú do stanu božieho a padnú na tvář a modlé se milému Bohu. Tehdy oblak nějaký sstaupi a zastieni je v stanu. Die Origenes, že nikdy předtiem tak se neokázala sláva božie jako tehdáž, když se oni modlili, v stanu jsúce u zamúceni. I mluví K 435a Origenes, když milý Buoh na své milé volené dopauštie zámutky 70 a nesnáze, že jich nikoli bez pomoci nenechá, ale vždy jim divné potěšenie dává. Ale ktož v zámutciech žádného potěšenie nemie- Kmisto W — 43 Datan] Dathan, Chore N — 44 vpletli C — kněžstvie] knížetství N — světského] svatého C — 45 sau oni C — kněžského C — 47 nevolil] k tomu auřadu nevyvolil C — Chore NC — levitského N — 49 se vyn. (!) K — 50 Chore C — mluvili C — 51 dějí] řeknau C — 52 bylo] bude N — 52—54 «poslali . . . s Aronem vyn. K — 52 poslali pro] pošlí po C — 53 jíti] přijíti C — 54 jdau] přijdau C — bude] bylo C — 55 deta] jdau C, šli sau N — 56 rozkázal N — 56—57 od lidu ... od lidu] vyn. (!) NC — 58 zase země N — otevřela N — propadli N — 59 Chore NC — 60 kadedlnice NC — 62 spálil NC — Chore NC — 63 zbau- řila N, zbauřil C — lid a obec C — vidauce . .. Aronovi] a Arko»novi (ps. Aranovi!) C — a řkauc jim C — 64 chtěli NC — 65 utekli NC — padli N — tváře své C — modlili N — 66 sstaupil a zastínil N — 71 nemívá
952 boží o té ráně, kteráž byla na Židy dána od Boha. Když Datan a Abiron pletli se v auřad kněžstvie světského, v kterémž jest byl 45 Mojžieš, protože sau také byli z pokolenie Juda kniežeckého, i zprotivili se Mojžiešovi, chtiece také vládnúti nad lidem, a Buoh jich nevolil, ale Mojžieše. A Kore, protože byl z pokolenie Levi, chtěl se zprotiviti Aronovi, knězi a biskupu volenému od Boha, chtiece Kse plésti v auřad kněžský. A tak tento Datan a Abiron 50 a Kore sebravše se i mluvie s Mojžiešem a s Aronem, chtiece již také vládnúti; a oni jim dějí: »Zítra vám na to dáme odpověd!« A když bylo nazajtřie, tehda Mojžieš a Aron «poslali pro ně, a oni nechtěli jíti k nim řkauce: »A my tak dobři jako oni, nechť oni k nám jdau, chtí-li!« A když tak bude, tehdy Mojžíš s Aronem 55 deta do stanu na modlitbu a mluvie ku Pánu Bohu, jak mají u K 435a činiti. A Pán Buoh jim rozkáže řka: »Oddělte je zvlášť od lidu!« Tehda Datan a Abiron oddělé se zvlášť od lidu s svými stany a s vozy; a ihned se země otevře, že se tito všichni propadnú i s stany i se všemi lidmi, což jich měli s sebú. A Kore také byl 60 sebral dvě stě a padesáte jáhnuov a vzeli kadidlnice, chtiece již úřad kněžský vésti; tehdy oheň vyrazil se božím dopuštěním i spáli toho Kore i s těmito se všemi, puoltřetím stem. Tehdy zbauři se obec proti Mojžiešovi, vidauce toto, Aronovi řkauc: »Vy ste zmordovali lid boží!«, a chtie je kamenovati. A oni, 65 Mojžieš a Aron, utekú do stanu božieho a padnú na tvář a modlé se milému Bohu. Tehdy oblak nějaký sstaupi a zastieni je v stanu. Die Origenes, že nikdy předtiem tak se neokázala sláva božie jako tehdáž, když se oni modlili, v stanu jsúce u zamúceni. I mluví K 435a Origenes, když milý Buoh na své milé volené dopauštie zámutky 70 a nesnáze, že jich nikoli bez pomoci nenechá, ale vždy jim divné potěšenie dává. Ale ktož v zámutciech žádného potěšenie nemie- Kmisto W — 43 Datan] Dathan, Chore N — 44 vpletli C — kněžstvie] knížetství N — světského] svatého C — 45 sau oni C — kněžského C — 47 nevolil] k tomu auřadu nevyvolil C — Chore NC — levitského N — 49 se vyn. (!) K — 50 Chore C — mluvili C — 51 dějí] řeknau C — 52 bylo] bude N — 52—54 «poslali . . . s Aronem vyn. K — 52 poslali pro] pošlí po C — 53 jíti] přijíti C — 54 jdau] přijdau C — bude] bylo C — 55 deta] jdau C, šli sau N — 56 rozkázal N — 56—57 od lidu ... od lidu] vyn. (!) NC — 58 zase země N — otevřela N — propadli N — 59 Chore NC — 60 kadedlnice NC — 62 spálil NC — Chore NC — 63 zbau- řila N, zbauřil C — lid a obec C — vidauce . .. Aronovi] a Arko»novi (ps. Aranovi!) C — a řkauc jim C — 64 chtěli NC — 65 utekli NC — padli N — tváře své C — modlili N — 66 sstaupil a zastínil N — 71 nemívá
Strana 953
953 vají, to jest velmi zlé znamenie. Nebo dobrý člověk uteče se ku Pánu Bohu v zámutku, v nesnázi řka: »Ano muoj Pán zamúcen byl, prý »Smutna duše má!«, muoj Pán trpěl, a já také, po- 75 trpím-li, ale bóhdá ť mi za to hřiechy odpustí a dá nebeské krá- lovstvie«, - potěší se v tom; ale duše zlá toho nemuož mieti. A jako Mojžieš a Aron v té nesnázi utekli se na modlitbu, die Origenes, že člověku nemuož nic viece pomoci v zamúcení a v nesnázi než modlitba dobrá; a die: »Poněvadž oblaky a nebesa 80 prorážie modlitba a přemáhá toho, jenž nemuož přemožen býti, ú, prý, i nad toť tyto věci zpuosobí na zemi, začeť (!) se koli právě modlí.« A když již Mojžieš a Aron tam byli modléce se, tehda oheň náramný sstaupi s nebe i zapáli tyto, ješto je chtěli kamenovati. 85 A Mojžieš, vida to, die Aronovi: »U, prý, rauče vezma kadidlnici, naspiž tymiama (!), těch věcí vonných, a jdi tam a modl se za ně!« Aron obleče se v biskupské raucho, nu, tam rauče, ano jich již spáleno čtrnácte tisícvov a sedm set; i postavi se mezi živými a mrtvými, a ihned oheň přestane; a modli se za ně. A tu, 90 v knihách Múdrosti, jmenuje Arona tak, prý »člověk bez žaloby«. A tak ukroti hněv boží svú modlitbú. A die, že na té modlitbě Aron připomínal Pánu Bohu ta zaslíbenie, že je chce rozmnožiti jako hvězdy nebeské a že těmi třmi věcmi ukrotil Aron hněv boží, totižto modlitbú a kazením, jenž se náboženstvie vykládá, 95 a rauchem. To tré měl Aron l při sobě. A tu die v knihách Maud- K 435b2 K 435b NC — 73 zármutku svém a C — 74 Smutna jest N — má až k smrti C — Pán zarmaucen byl a C — a) ale N — 75 bóhdá ť mi za to] za to ť mi, věřím jeho milosti, mé N, milosti boží věřím, že ť mi za to milej Bůh (Bůh připsáno až později!) C — 76 se] vyn. N — zlá, votrtá C — 77 na] ku Pánu Bohu a na C — modlitbu svatau C — 78 více a spíše C — pomoci tak C — 78—79 a v nesnázi] vyn. C — 79 než] jako NC — dobrá, pobožná a svatá C — anebo nebesa C — 80 prorazí C — kterýž N — 81 začež t NC — 84 sstaupil C — zapálil NC — ty C — 85 die] řekl N — k Aronovi C — Au N — prej, dí C — rychle N, spěšně C — kadedlnici NC — 86 na- sypiž C — 87 oblekši se N — v biskupské] ps. wiſkupſke (!) K — nuž N — rychle N, hbitě C — a ono N — 88 postavil N — 89 oheň] vyn. C — přestal N — modlil N — tu] vyn. N — 90 tohoto Arona N — 91 ukrotil N — 92 připomenul NC — 94 kazením] kezenim (!) K, kázaním (!) NC; všude patrně omyl m. kazením, jak koriguje vyda- vatel — náboženstvím NC — 95 troje N — 98 Kzemi vyn. (!) K — 74 Mat. 26, 38 — 85 4. Mojž. 16, 46 —
953 vají, to jest velmi zlé znamenie. Nebo dobrý člověk uteče se ku Pánu Bohu v zámutku, v nesnázi řka: »Ano muoj Pán zamúcen byl, prý »Smutna duše má!«, muoj Pán trpěl, a já také, po- 75 trpím-li, ale bóhdá ť mi za to hřiechy odpustí a dá nebeské krá- lovstvie«, - potěší se v tom; ale duše zlá toho nemuož mieti. A jako Mojžieš a Aron v té nesnázi utekli se na modlitbu, die Origenes, že člověku nemuož nic viece pomoci v zamúcení a v nesnázi než modlitba dobrá; a die: »Poněvadž oblaky a nebesa 80 prorážie modlitba a přemáhá toho, jenž nemuož přemožen býti, ú, prý, i nad toť tyto věci zpuosobí na zemi, začeť (!) se koli právě modlí.« A když již Mojžieš a Aron tam byli modléce se, tehda oheň náramný sstaupi s nebe i zapáli tyto, ješto je chtěli kamenovati. 85 A Mojžieš, vida to, die Aronovi: »U, prý, rauče vezma kadidlnici, naspiž tymiama (!), těch věcí vonných, a jdi tam a modl se za ně!« Aron obleče se v biskupské raucho, nu, tam rauče, ano jich již spáleno čtrnácte tisícvov a sedm set; i postavi se mezi živými a mrtvými, a ihned oheň přestane; a modli se za ně. A tu, 90 v knihách Múdrosti, jmenuje Arona tak, prý »člověk bez žaloby«. A tak ukroti hněv boží svú modlitbú. A die, že na té modlitbě Aron připomínal Pánu Bohu ta zaslíbenie, že je chce rozmnožiti jako hvězdy nebeské a že těmi třmi věcmi ukrotil Aron hněv boží, totižto modlitbú a kazením, jenž se náboženstvie vykládá, 95 a rauchem. To tré měl Aron l při sobě. A tu die v knihách Maud- K 435b2 K 435b NC — 73 zármutku svém a C — 74 Smutna jest N — má až k smrti C — Pán zarmaucen byl a C — a) ale N — 75 bóhdá ť mi za to] za to ť mi, věřím jeho milosti, mé N, milosti boží věřím, že ť mi za to milej Bůh (Bůh připsáno až později!) C — 76 se] vyn. N — zlá, votrtá C — 77 na] ku Pánu Bohu a na C — modlitbu svatau C — 78 více a spíše C — pomoci tak C — 78—79 a v nesnázi] vyn. C — 79 než] jako NC — dobrá, pobožná a svatá C — anebo nebesa C — 80 prorazí C — kterýž N — 81 začež t NC — 84 sstaupil C — zapálil NC — ty C — 85 die] řekl N — k Aronovi C — Au N — prej, dí C — rychle N, spěšně C — kadedlnici NC — 86 na- sypiž C — 87 oblekši se N — v biskupské] ps. wiſkupſke (!) K — nuž N — rychle N, hbitě C — a ono N — 88 postavil N — 89 oheň] vyn. C — přestal N — modlil N — tu] vyn. N — 90 tohoto Arona N — 91 ukrotil N — 92 připomenul NC — 94 kazením] kezenim (!) K, kázaním (!) NC; všude patrně omyl m. kazením, jak koriguje vyda- vatel — náboženstvím NC — 95 troje N — 98 Kzemi vyn. (!) K — 74 Mat. 26, 38 — 85 4. Mojž. 16, 46 —
Strana 954
954 rosti, že jest měl na sobě to raucho biskupské. A to znamenalo všechen svět. Nebo první oděv byl ta říza, teď jako kněžie mie- vají, a ta znamenala zemi, že ze lnu zemského byla. Druhé měl pás na to; a to znamenalo moře, že, jako moře jde okolo 100 světa, takéž pás okolo byl. Třetie na to měl dyalmatiku; a ta byla barvy jacinktové a ta znamenala povětřie. A na prsech měl flek na čtyři hrana a na tom bylo dvanácte perel krásných a v každém rohu třie kamenové byli; a to znamenalo zodiak a ti kamenové znamenali dvanácte znamení, která jsú na zodiaku, 105 a perly znamenaly hvězdy; a mezi těmi perlami byla dva kaménky veliká a ta znamenala měsiec a slunce. A okolo hrdla měl umerale a to znamenalo empireum u celum, to nebe tam, v kterémž K 436a1 andělé a Buoh obývá. A na hlavě měl korunu a na té byl také napřed flek zlatý a na to bylo vyryto jméno božie, tKe tragra- 110 maton; a toho jména žádný nesměl jmenovati, jedno Ksám biskup, když oběti činil. A Kta koruna znamenala velebnost boží. Pak Origenes to Kvše raucho široce vykládá,a že ně- které raucho pomocnko» je»st k modlitbě, že člověk spieše uslyšán bude. Jako první světí, Hester, Judit, král Ezechiáš a jiní, 115 když se chtěli modliti, tehdy žíně zuobláčeli a raucho sprostné. Též svatý Václav, že rád Kvždy mše pomáhal, vždy v prostém rauše do kostela šel, a teprv z kostela přijda, i vzal na se raucho kniežecie. A druhé raucho jest, jenž náramně překážie modlitbě a uvodí 120 hřiech veliký: pyšně, hrdě jíti do kostela, mužie i ženy, neb jest to naše viera. Píše svatý Pavel, že v zlatě nemají choditi ženy ze lnu] v C ps. zeleznau (!) ale zdá se, že -ez- slabě škrtnuto — 99 a to] vyn. C — že, jako moře] kteréž C — 100 všeho světa N — 101 prsích N — 102 hrany NC — 104 které K — 105—106 byli dva kamenové (kameny C) velicí (veliká C), a ti znamenali NC — 106 humerale NC — 108 přebejvá C — list 436 v K jeznačně proděravělý, odtud četné doplňky v závorkách podle NC — na té koruně C — 109 na to] na tom (+ fleku C) NC — boží, totižto to C — 110 jediné NC, jediné toliko C — 112 «že vyn. C — 114 světí] předkové naši, jako C — 116 vždy) vyn. K — mše svaté C — sprostném N, sprostné (!) C — 117 rauše] raucho vzal a v něm C — 118 knížecí drahé C — 119 druhé] drahé (!) NC — jest, jenž když C — 120 muži i ženě C — 121 Napsal C — 121—122 že ... Pavel vyn. K — 123 jmenuje 96 Moudr. 18, 24 — 121 1. Tim. 2, 9 —
954 rosti, že jest měl na sobě to raucho biskupské. A to znamenalo všechen svět. Nebo první oděv byl ta říza, teď jako kněžie mie- vají, a ta znamenala zemi, že ze lnu zemského byla. Druhé měl pás na to; a to znamenalo moře, že, jako moře jde okolo 100 světa, takéž pás okolo byl. Třetie na to měl dyalmatiku; a ta byla barvy jacinktové a ta znamenala povětřie. A na prsech měl flek na čtyři hrana a na tom bylo dvanácte perel krásných a v každém rohu třie kamenové byli; a to znamenalo zodiak a ti kamenové znamenali dvanácte znamení, která jsú na zodiaku, 105 a perly znamenaly hvězdy; a mezi těmi perlami byla dva kaménky veliká a ta znamenala měsiec a slunce. A okolo hrdla měl umerale a to znamenalo empireum u celum, to nebe tam, v kterémž K 436a1 andělé a Buoh obývá. A na hlavě měl korunu a na té byl také napřed flek zlatý a na to bylo vyryto jméno božie, tKe tragra- 110 maton; a toho jména žádný nesměl jmenovati, jedno Ksám biskup, když oběti činil. A Kta koruna znamenala velebnost boží. Pak Origenes to Kvše raucho široce vykládá,a že ně- které raucho pomocnko» je»st k modlitbě, že člověk spieše uslyšán bude. Jako první světí, Hester, Judit, král Ezechiáš a jiní, 115 když se chtěli modliti, tehdy žíně zuobláčeli a raucho sprostné. Též svatý Václav, že rád Kvždy mše pomáhal, vždy v prostém rauše do kostela šel, a teprv z kostela přijda, i vzal na se raucho kniežecie. A druhé raucho jest, jenž náramně překážie modlitbě a uvodí 120 hřiech veliký: pyšně, hrdě jíti do kostela, mužie i ženy, neb jest to naše viera. Píše svatý Pavel, že v zlatě nemají choditi ženy ze lnu] v C ps. zeleznau (!) ale zdá se, že -ez- slabě škrtnuto — 99 a to] vyn. C — že, jako moře] kteréž C — 100 všeho světa N — 101 prsích N — 102 hrany NC — 104 které K — 105—106 byli dva kamenové (kameny C) velicí (veliká C), a ti znamenali NC — 106 humerale NC — 108 přebejvá C — list 436 v K jeznačně proděravělý, odtud četné doplňky v závorkách podle NC — na té koruně C — 109 na to] na tom (+ fleku C) NC — boží, totižto to C — 110 jediné NC, jediné toliko C — 112 «že vyn. C — 114 světí] předkové naši, jako C — 116 vždy) vyn. K — mše svaté C — sprostném N, sprostné (!) C — 117 rauše] raucho vzal a v něm C — 118 knížecí drahé C — 119 druhé] drahé (!) NC — jest, jenž když C — 120 muži i ženě C — 121 Napsal C — 121—122 že ... Pavel vyn. K — 123 jmenuje 96 Moudr. 18, 24 — 121 1. Tim. 2, 9 —
Strana 955
955 130 křesťanské do kostela. Nebo dí svatý Pavel, prý ženy aby se modlily u v rauše slušném, a jmenuje řka, aby tu nebylo lilí- K 436a2 kuov, aby nebylo zlata, perel; a jiného mnoho jmenuje. Věříte-li 125 tomu? Byšte věřili, vždy byšte jinak učinili; ano do kostela puojdú jako modly ženy biedné, korálové páteře, perly, zlato, sukně s vocasy, s rohy jako krávy, — vše kto by to vymluvil? Než rovně jako k tanci, ješto duom boží jediné nepravostí naplňují! A, běda bude! Die tu Origenes najprvé o té prvnie saukni, kterauž měl Aron, kteráž znamenala zemi, nebo jest ze lnu zemského byla. I die tu: »Ktož by chtěl takovú sukni mieti, má to vzieti před se a zpomenúti, že jest z země, i pokořiti se v tom, a tak bude tau sukní odien«. Druhé, že jest měl dva pásy, jeden že jest měl 135 od humerala a druhým se opasoval po říze. To Origenes vykládá, že, ktož to učiní, že, když se modlí, že jedno právě slova řieká s pamětí, a druhé, že má náboženstvie při modlitbě: uslyší jej milý Buoh jako u Arona. Račiž nás odieti tiem rauchem, milý K 436b Ježíši, abychom před tě mohli poctivě jíti! 140 Zámutek s veselím se smiesí. Milí křesťané, nahlédněmež k té drahé duši našeho milého Ježíše, a nahlédnúce shledáme v nie věci Kdivné). Jedno zámutek, neb sám die: »Smutna jest duše má až do smrti«. I dvojí zámutek měla ta drahá duše: jedno proto se rmútila, želejíci té křivdy, která se jest dála Bohu Otci 145 drahému, ano jeho Syna milého křivě na smrt odsúdili a neprávě a mnoho na ň lží opají; druhé se proto rmautila ta drahá duše, že viděla v božství jako v zrcadle, že jeho těžká práce na mnohých lidech) bude zmařena a že se jemu mnozí jiným odplatie než vděčností. I bylo jemu to náramně těžko, a proto se jest rmútil. tu hned C — lulíkův NC — 125 vy tomu N — nějak jinak C — 126—127 sukně .. . krávy vyn. K — 126 sukně] vyn. N — 127 nějaké krávy N — vše] vyn. NC — Než] Než tak se přistrojí N — 128 tanci, tak se připraví do kostela C — nepravostí a hříchy C — 129 Ó N — 133 zpomenauti na to C — z země] země N — 134 tau] vyn. NC — v sukni C — 134 měl (druhé)] byl NC — 135 vopásal N — 139 milý Ježíši] Pane Ježíši C — přijíti! Amen C — 142 « divné) vyn. K — sám Pán C — 145 odsaudivši N — 146 dopali (!) N — 148 lidech vyn. K — odplatie než vděčností ne- oplatí jediné (než C) nevděčností NC — 142 Mat. 26, 38 —
955 130 křesťanské do kostela. Nebo dí svatý Pavel, prý ženy aby se modlily u v rauše slušném, a jmenuje řka, aby tu nebylo lilí- K 436a2 kuov, aby nebylo zlata, perel; a jiného mnoho jmenuje. Věříte-li 125 tomu? Byšte věřili, vždy byšte jinak učinili; ano do kostela puojdú jako modly ženy biedné, korálové páteře, perly, zlato, sukně s vocasy, s rohy jako krávy, — vše kto by to vymluvil? Než rovně jako k tanci, ješto duom boží jediné nepravostí naplňují! A, běda bude! Die tu Origenes najprvé o té prvnie saukni, kterauž měl Aron, kteráž znamenala zemi, nebo jest ze lnu zemského byla. I die tu: »Ktož by chtěl takovú sukni mieti, má to vzieti před se a zpomenúti, že jest z země, i pokořiti se v tom, a tak bude tau sukní odien«. Druhé, že jest měl dva pásy, jeden že jest měl 135 od humerala a druhým se opasoval po říze. To Origenes vykládá, že, ktož to učiní, že, když se modlí, že jedno právě slova řieká s pamětí, a druhé, že má náboženstvie při modlitbě: uslyší jej milý Buoh jako u Arona. Račiž nás odieti tiem rauchem, milý K 436b Ježíši, abychom před tě mohli poctivě jíti! 140 Zámutek s veselím se smiesí. Milí křesťané, nahlédněmež k té drahé duši našeho milého Ježíše, a nahlédnúce shledáme v nie věci Kdivné). Jedno zámutek, neb sám die: »Smutna jest duše má až do smrti«. I dvojí zámutek měla ta drahá duše: jedno proto se rmútila, želejíci té křivdy, která se jest dála Bohu Otci 145 drahému, ano jeho Syna milého křivě na smrt odsúdili a neprávě a mnoho na ň lží opají; druhé se proto rmautila ta drahá duše, že viděla v božství jako v zrcadle, že jeho těžká práce na mnohých lidech) bude zmařena a že se jemu mnozí jiným odplatie než vděčností. I bylo jemu to náramně těžko, a proto se jest rmútil. tu hned C — lulíkův NC — 125 vy tomu N — nějak jinak C — 126—127 sukně .. . krávy vyn. K — 126 sukně] vyn. N — 127 nějaké krávy N — vše] vyn. NC — Než] Než tak se přistrojí N — 128 tanci, tak se připraví do kostela C — nepravostí a hříchy C — 129 Ó N — 133 zpomenauti na to C — z země] země N — 134 tau] vyn. NC — v sukni C — 134 měl (druhé)] byl NC — 135 vopásal N — 139 milý Ježíši] Pane Ježíši C — přijíti! Amen C — 142 « divné) vyn. K — sám Pán C — 145 odsaudivši N — 146 dopali (!) N — 148 lidech vyn. K — odplatie než vděčností ne- oplatí jediné (než C) nevděčností NC — 142 Mat. 26, 38 —
Strana 956
956 150 Druhé, byla radost v té drahé duši, neb jest viděla, že naplní vuoli Boha Otce drahého, i velmi se z toho radovala ta drahá duše; druhé se z toho radovala ta drahá duše, že jest viděla, an ji nám muože pomoci z pekla. Neb ť on má i dnes v tom utě- K 436b šenie, aby se nad námi smiloval, nežli by nad námi mstil. Třetie se z toho radovala ta drahá duše, že již skuoro oslavené tělo vezme, ješto bylo smrtedlné), žieznilo, lačnělo, ustávalo», ale že již to vše pokmine a nebude toho viece. Čktvrté) se z toho radovala ta drahá duše), že pád andělský naprsaví, když nás vykúpí a uvede do věčné radosti a naplní námi 160 [ty] kuory, z kterýchž jsú vypadli šerední dáblové. Račiž nás tam uvésti, milostivý, drahý Ježíši, a dajž Buoh, abychom se tam shledali! A tak z toho rmaucenie a radovánie tomuto se nauč, abychom se nikdy neradovali tomu, což by bylo proti vuoli boží, a nikdy se také nemútili, což by bylo proti milému Bohu. 165 Když bylo v zahradě, tehda milý Pán modle se na kolena padal i na tvář na zemi. Podívajž se, milý člověče, kterakúž jest poctivost činil u Bohu Otci tak velebný Pán! Nahlédněmež my K 437a1 také k sobě, když se modlíme Bohu milému, abychom to vážně a s pamětí vedli. Ale pohřiechu nenie toho v nás! A, běda bude! 170 Teď tento drahý Pán na tvář padal, ale tobě by, babo, čert nohy zlámal, když ty máš šeptati, by z kostela lezla ven! Žádné pocti- vosti nemají, než šepty, rozprávky vedau v kostele před tau 155 151 ta drahá duše] vyn. C 152 druhé ... duše? vyn. K — 153 pekla a z věčného zatracení N — 154 aby se radějí N — 155 skuoro] brzičko N — 158 pád andělský] Pán anjelský ten pád (vyn. N!) NC — napraví prvních rodičův C — 160 [ty] vyn. NC — kůry andělské C — škaredí NC — 161 dejž nám to Pán NC — 162 rmaucenic a] vyn. N, naučení a C — 163 abychom my N — 164 také] zase na druhau stranu N, také nezřízeně C — 166 padl C — jakau ť NC — 167 Otci svému N — Nahlédněmež] Přistupmež N — 168 také sami N — 168—169 vážně ... vedli] vážili, také-li tak činíme a vedeme-li to s pamětí N — 169 A] Ach N, Ale C — 170 babo, tuším C — dábel NC — 171 polámal N — 171—172 když ... než] kdyby ty měla pokleknauti! Ba, když z kostela lezeš ven, žádné pocti- vosti nemáš, než toliko N — 171 by z kostela ... ven] aby tam někam jinam z kostela šla C — 172 vedete N — 173 drahau svátostí N — drahým] velebným N — tělem a krví jeho svatau, rovně C — jinde, aniž se co za 165 Mat. 26, 39; Marek 14, 35 85 4. Mojž. 16, 46 —
956 150 Druhé, byla radost v té drahé duši, neb jest viděla, že naplní vuoli Boha Otce drahého, i velmi se z toho radovala ta drahá duše; druhé se z toho radovala ta drahá duše, že jest viděla, an ji nám muože pomoci z pekla. Neb ť on má i dnes v tom utě- K 436b šenie, aby se nad námi smiloval, nežli by nad námi mstil. Třetie se z toho radovala ta drahá duše, že již skuoro oslavené tělo vezme, ješto bylo smrtedlné), žieznilo, lačnělo, ustávalo», ale že již to vše pokmine a nebude toho viece. Čktvrté) se z toho radovala ta drahá duše), že pád andělský naprsaví, když nás vykúpí a uvede do věčné radosti a naplní námi 160 [ty] kuory, z kterýchž jsú vypadli šerední dáblové. Račiž nás tam uvésti, milostivý, drahý Ježíši, a dajž Buoh, abychom se tam shledali! A tak z toho rmaucenie a radovánie tomuto se nauč, abychom se nikdy neradovali tomu, což by bylo proti vuoli boží, a nikdy se také nemútili, což by bylo proti milému Bohu. 165 Když bylo v zahradě, tehda milý Pán modle se na kolena padal i na tvář na zemi. Podívajž se, milý člověče, kterakúž jest poctivost činil u Bohu Otci tak velebný Pán! Nahlédněmež my K 437a1 také k sobě, když se modlíme Bohu milému, abychom to vážně a s pamětí vedli. Ale pohřiechu nenie toho v nás! A, běda bude! 170 Teď tento drahý Pán na tvář padal, ale tobě by, babo, čert nohy zlámal, když ty máš šeptati, by z kostela lezla ven! Žádné pocti- vosti nemají, než šepty, rozprávky vedau v kostele před tau 155 151 ta drahá duše] vyn. C 152 druhé ... duše? vyn. K — 153 pekla a z věčného zatracení N — 154 aby se radějí N — 155 skuoro] brzičko N — 158 pád andělský] Pán anjelský ten pád (vyn. N!) NC — napraví prvních rodičův C — 160 [ty] vyn. NC — kůry andělské C — škaredí NC — 161 dejž nám to Pán NC — 162 rmaucenic a] vyn. N, naučení a C — 163 abychom my N — 164 také] zase na druhau stranu N, také nezřízeně C — 166 padl C — jakau ť NC — 167 Otci svému N — Nahlédněmež] Přistupmež N — 168 také sami N — 168—169 vážně ... vedli] vážili, také-li tak činíme a vedeme-li to s pamětí N — 169 A] Ach N, Ale C — 170 babo, tuším C — dábel NC — 171 polámal N — 171—172 když ... než] kdyby ty měla pokleknauti! Ba, když z kostela lezeš ven, žádné pocti- vosti nemáš, než toliko N — 171 by z kostela ... ven] aby tam někam jinam z kostela šla C — 172 vedete N — 173 drahau svátostí N — drahým] velebným N — tělem a krví jeho svatau, rovně C — jinde, aniž se co za 165 Mat. 26, 39; Marek 14, 35 85 4. Mojž. 16, 46 —
Strana 957
957 175 velebnau svátostí, jeho drahým tělem, jako kde jinde. Ale zvieš, co tě proto potká, neměj péče! V knihách Múdrosti v poslední kapitole dotýká Duch boží oné rány, kterauž jest Pán Buoh dal na Ejiptské, když již Mojžieš vyšel z Ejipta s lidem božím, a Ejipští — král farao s svým lidem — honie je. A když Mojžieš s lidem božím přijdau k moři (krátce mluviece), tehda se moře rozstaupí, že Mojžieš s lidem 180 božím suchú nohú přejdú přes moře, a farao stíhá je, i vtrhnú tam po nich s vozy i li se vším do moře; a moře se sstaupí, takže K 437a2 všichni ztonú i s koňmi i se všemi. A když to uzřé Mojžieš s lidem božím, chválé milého Boha a Mojžieš ihned složí piesen velmi krásnú: »Zpievajme Pánu, nebo slavně zveleben jest, koně i jezdce 185 uvrhl do moře!« Vykládá to Origenes (omelia sexta), že [zákon Mojžieš jest zákon boží, a ktož se toho zákona přídržeti chtie, jako Židé Mojžieše, že mnoho nesnází musie trpěti a podstúpiti. A koně tyto, kteří jsú ztonuli v moři, vykládá řka: »To jsú ti koňové ti lidé, ješto svaté a dobré lidi jako stíhají a je trápie. 190 A jezdec na těch koních jest dábel, jenž jako bode je, jich popau- zie, zbuzuje, jako nutká proti těm, kteříž Mojžieše — zákona božího — následují. A, prý, ti koňové řehtaví jako řehcí — ti zlí lidé —, hrdlo otvierajíce — na nich jest jezdec ďábel —, kdyžto těm, to stydí N — zvíš potom C — 174 neměj péče!] nebudeš li míti na to pozoru a péče! Amen C 175 V Ctaké jesttitul: O přídržení zákona božího a jeho svaté pravdy C — v posledním rozdílu N — 176 jest byl C — dal] byl dopustil N — ony Ejipské C — již byl C — 177 ejiptský NC — faraon C — 178 honil NC — A když Mojžieš] Mojžíš pak N — 178—179 s lidem ... Mojžieš] vyn. C — 180 přešli C — faraon C — sstíhaje C — 181 sstaupí] v rychlosti zběhne N, ihned zase sstaupilo C — takže] tak C — 182 ztonuli C — se všemi] s vozy i se vším NC — uzří N, uzřel C — 183 božím] vyn. C — chválili C — složil C — 184 Pánu Bohu NC — on koně N — jezdce] rejthara N — 185 v moře C, do moře etc. N — svatý Origenes N — [zákon] vyn. NC — 186 chce C — 187 musejí N — trpěti a] vyn. N, podniknauti a C — 188 jsú ztonuli] se ztopili N — 189 dobré, pobožné C — jako hryzau C — je] vyn. C — 190 jako bode je, jich] je ustavičně bode N, bode a pob sádá (ps. pobuda!) jich C — popauzejíc C — 191 zbuzuje] zbuje (!) je C — těm lidem C — 191—192 totižto zákona božího a Pána Ježíše C — 193 nichž NC — jezdec] rejthar N — 194 pravdy boží N — přídržejí C — hyzdí N — 175 Moudr. 19, 1 nn.; srvn. 2. M. 14, 7 nn. — 184 2. M. 15. 1 —
957 175 velebnau svátostí, jeho drahým tělem, jako kde jinde. Ale zvieš, co tě proto potká, neměj péče! V knihách Múdrosti v poslední kapitole dotýká Duch boží oné rány, kterauž jest Pán Buoh dal na Ejiptské, když již Mojžieš vyšel z Ejipta s lidem božím, a Ejipští — král farao s svým lidem — honie je. A když Mojžieš s lidem božím přijdau k moři (krátce mluviece), tehda se moře rozstaupí, že Mojžieš s lidem 180 božím suchú nohú přejdú přes moře, a farao stíhá je, i vtrhnú tam po nich s vozy i li se vším do moře; a moře se sstaupí, takže K 437a2 všichni ztonú i s koňmi i se všemi. A když to uzřé Mojžieš s lidem božím, chválé milého Boha a Mojžieš ihned složí piesen velmi krásnú: »Zpievajme Pánu, nebo slavně zveleben jest, koně i jezdce 185 uvrhl do moře!« Vykládá to Origenes (omelia sexta), že [zákon Mojžieš jest zákon boží, a ktož se toho zákona přídržeti chtie, jako Židé Mojžieše, že mnoho nesnází musie trpěti a podstúpiti. A koně tyto, kteří jsú ztonuli v moři, vykládá řka: »To jsú ti koňové ti lidé, ješto svaté a dobré lidi jako stíhají a je trápie. 190 A jezdec na těch koních jest dábel, jenž jako bode je, jich popau- zie, zbuzuje, jako nutká proti těm, kteříž Mojžieše — zákona božího — následují. A, prý, ti koňové řehtaví jako řehcí — ti zlí lidé —, hrdlo otvierajíce — na nich jest jezdec ďábel —, kdyžto těm, to stydí N — zvíš potom C — 174 neměj péče!] nebudeš li míti na to pozoru a péče! Amen C 175 V Ctaké jesttitul: O přídržení zákona božího a jeho svaté pravdy C — v posledním rozdílu N — 176 jest byl C — dal] byl dopustil N — ony Ejipské C — již byl C — 177 ejiptský NC — faraon C — 178 honil NC — A když Mojžieš] Mojžíš pak N — 178—179 s lidem ... Mojžieš] vyn. C — 180 přešli C — faraon C — sstíhaje C — 181 sstaupí] v rychlosti zběhne N, ihned zase sstaupilo C — takže] tak C — 182 ztonuli C — se všemi] s vozy i se vším NC — uzří N, uzřel C — 183 božím] vyn. C — chválili C — složil C — 184 Pánu Bohu NC — on koně N — jezdce] rejthara N — 185 v moře C, do moře etc. N — svatý Origenes N — [zákon] vyn. NC — 186 chce C — 187 musejí N — trpěti a] vyn. N, podniknauti a C — 188 jsú ztonuli] se ztopili N — 189 dobré, pobožné C — jako hryzau C — je] vyn. C — 190 jako bode je, jich] je ustavičně bode N, bode a pob sádá (ps. pobuda!) jich C — popauzejíc C — 191 zbuzuje] zbuje (!) je C — těm lidem C — 191—192 totižto zákona božího a Pána Ježíše C — 193 nichž NC — jezdec] rejthar N — 194 pravdy boží N — přídržejí C — hyzdí N — 175 Moudr. 19, 1 nn.; srvn. 2. M. 14, 7 nn. — 184 2. M. 15. 1 —
Strana 958
958 ješto se pravdy přídržie, utrhají, i hanějí, zhyzdie, kdež mohú«. K 437b 195 Hádaj, jest-li co nynie těch koní s těmi jezdci? Nebo, když sta tě dvě věci, pravda a ctnost, tu ihned dábel jest hotov, aby se pokusil, aby to mohl udusiti; ihned ť svých koní pobádá. Praho! Když jest v tobě bylo množstvie zjevných neřáduov, nevěstek, ješto své domy měly, hampajsy na Starém městě, na Novém 200 a na Malé straně, tu jest jako spalo, nic se proti tomu nebauřil dábel; ale jakž pravda Kristova znikla, tak se ihned proti tomu dábel zbauřil a své koně bode a nutká proti tomu, že nikdy sú se tak nezasazovali proti kacířství jako proti pravdě. Jako takto: Bývali lidé bludní, zlí, ješto nevěřili, by v té svátosti velebné 205 byl pravý Buoh, než měli to za modlu, jeho drahé tělo; avšak se proti tomu nikdy nebauřili, než, prý: »Zlé jest to!« Ale když se člověk s pláčem napie krve božie u z kalicha, tu ť se koňové K 4371 zbauřie, tu ť hrdlo otevrú, tu ť řehcí: »Aha, kacieři, odřezanci, tací a tací!« Tak se děje! Aneb když ty piesně oplzlé zpievají 2100 Katruškách, o Barborkách, velmi-li se hněvají? Ba, zasměje ť se ještě! Ale když čtenie svaté budau česky zpievati aneb při- kázanie neb co jiného dobrého, ba, tu ť se zbauřie, zhněvají, ano Buoh přikázal, když přikázanie svá vydal, řka: »Ať tato má přikázanie v paměti mají a usty zpievají!« Svatý Pavel die: 215 »Když by lid nerozuměl, co se zpievá nebo mluví, kterak muož řéci »Amen«, aby požádal toho, což slyší?« Opět, hněvají-li se na to, když vidie, ano děti své dáblu obětují? A když je obě- tují? Ú, tehdáž, když ty, matko, připravíš dietě pyšně, hrdě, 195 koní řechtavých N — jezdci] rejthary N — sta tě] sau ty NC — 196 se] sobě osedlal ty koně, na ně vsedl a o to N — 197 aby] kterak by N — ihned ť na to N — pobodá N, pobudá (!) C — Ó Praho, Praho N — 198 množství zlých N - nevěstek, rufek N — 199 měly a podnes mají C — hampajsy a mnozí sausedé takovým rufkám své domy pronajímali, hampejsy v nich provodili N — v Starém i v Novém městech pražských N — 200 jest všecko N — 201 vznikla C — 202 zbauřil] zasadil N — 203 zjevným kacířstvím N — 205 předrahé NC — 206 tak nebauřili NC - - než mluvili N — 207 ti zlí koňové C — 208 zbauří, řechcí N — otevrau: »A, takoví a takoví!« C — tu ť řehcí] vyn. N — Aha ... odřezanci] A N, vyn. C — 209 tací a tací] vyn. C — děje pohříchu (+ až podnes N) NC — 210 Katruškách, zpívají C — hněvají pro to NC — zasmějí ť se tomu (vyn. C) NC — 211 českým jazykem v kostele N — 211—212 přikázaní boží C — 213 sám Buoh N — má vyn. C — 214 vždycky v paměti N — praví C — 218 Új I N — ty vyn. C — připravuješ C — dítě své C — hrdě do tykyty, aksamítu, hedváb- 213 Podle 5. Mojž. 6, 6 a 7 — 215 Podle 1. Kor. 14, 16 —
958 ješto se pravdy přídržie, utrhají, i hanějí, zhyzdie, kdež mohú«. K 437b 195 Hádaj, jest-li co nynie těch koní s těmi jezdci? Nebo, když sta tě dvě věci, pravda a ctnost, tu ihned dábel jest hotov, aby se pokusil, aby to mohl udusiti; ihned ť svých koní pobádá. Praho! Když jest v tobě bylo množstvie zjevných neřáduov, nevěstek, ješto své domy měly, hampajsy na Starém městě, na Novém 200 a na Malé straně, tu jest jako spalo, nic se proti tomu nebauřil dábel; ale jakž pravda Kristova znikla, tak se ihned proti tomu dábel zbauřil a své koně bode a nutká proti tomu, že nikdy sú se tak nezasazovali proti kacířství jako proti pravdě. Jako takto: Bývali lidé bludní, zlí, ješto nevěřili, by v té svátosti velebné 205 byl pravý Buoh, než měli to za modlu, jeho drahé tělo; avšak se proti tomu nikdy nebauřili, než, prý: »Zlé jest to!« Ale když se člověk s pláčem napie krve božie u z kalicha, tu ť se koňové K 4371 zbauřie, tu ť hrdlo otevrú, tu ť řehcí: »Aha, kacieři, odřezanci, tací a tací!« Tak se děje! Aneb když ty piesně oplzlé zpievají 2100 Katruškách, o Barborkách, velmi-li se hněvají? Ba, zasměje ť se ještě! Ale když čtenie svaté budau česky zpievati aneb při- kázanie neb co jiného dobrého, ba, tu ť se zbauřie, zhněvají, ano Buoh přikázal, když přikázanie svá vydal, řka: »Ať tato má přikázanie v paměti mají a usty zpievají!« Svatý Pavel die: 215 »Když by lid nerozuměl, co se zpievá nebo mluví, kterak muož řéci »Amen«, aby požádal toho, což slyší?« Opět, hněvají-li se na to, když vidie, ano děti své dáblu obětují? A když je obě- tují? Ú, tehdáž, když ty, matko, připravíš dietě pyšně, hrdě, 195 koní řechtavých N — jezdci] rejthary N — sta tě] sau ty NC — 196 se] sobě osedlal ty koně, na ně vsedl a o to N — 197 aby] kterak by N — ihned ť na to N — pobodá N, pobudá (!) C — Ó Praho, Praho N — 198 množství zlých N - nevěstek, rufek N — 199 měly a podnes mají C — hampajsy a mnozí sausedé takovým rufkám své domy pronajímali, hampejsy v nich provodili N — v Starém i v Novém městech pražských N — 200 jest všecko N — 201 vznikla C — 202 zbauřil] zasadil N — 203 zjevným kacířstvím N — 205 předrahé NC — 206 tak nebauřili NC - - než mluvili N — 207 ti zlí koňové C — 208 zbauří, řechcí N — otevrau: »A, takoví a takoví!« C — tu ť řehcí] vyn. N — Aha ... odřezanci] A N, vyn. C — 209 tací a tací] vyn. C — děje pohříchu (+ až podnes N) NC — 210 Katruškách, zpívají C — hněvají pro to NC — zasmějí ť se tomu (vyn. C) NC — 211 českým jazykem v kostele N — 211—212 přikázaní boží C — 213 sám Buoh N — má vyn. C — 214 vždycky v paměti N — praví C — 218 Új I N — ty vyn. C — připravuješ C — dítě své C — hrdě do tykyty, aksamítu, hedváb- 213 Podle 5. Mojž. 6, 6 a 7 — 215 Podle 1. Kor. 14, 16 —
Strana 959
959 v zlato, v perly, v drahé raucho! Jako die David: »Syny své a 220 dcery obětovali dáblu«. Když? Die David u opět: »Dcery jich K 438a1 okrášlené jako podobnost chrámu«. Jako chrámy okráslé, tak oni děti své. Hněvají-li se na to? Ba, ještě ť ponuknau, pochlebie: »A, co to škodí, panně věnec?« Ani ť k ofěře jdú v perlách a kněz ruce klade, to vše dobře! Ale když by své děti Bohu obětovali, 225 nesli je k tělu božiemu a k jeho svaté krvi, tuť se zbauřie, zhněvají koňové i s jezdci. Ba ještě, jakož tito Ejipští ztonuli a die, že až na zemi byli pohříženi, i die Origenes: »To ť sau ti lidé, ješto jsú v světě a v zemských věcech jako utonuli«, ješto vždycky celý den pracují, usilují o ty zemské věci: co tělo ráčí, píti, 230 jiesti, veselu býti, a na Boha celý den téměř nezpomene, o své spasenie nepomyslí, by řekl a pomyslil: »A já snad dlúho živ nebudu a Buoh vie, kterak se mnú bude na smrti a kterak v den saudný a uslyším-li já ten hlas: »Poďte, l požehnaní!«, či onen: K 438a2 »Jděte, zlořečení!« A, nastojte! A, běda mně!« Toho ť duše zlá 235 netbá. Jako Ejipští, zapomenuvše na ty rány, kteréž na ně Buoh prvé dopauštěl, i opět se zprotivili lidu božiemu i teď již na hlavu poraženi, že, což jich koli vyjelo, honiece lid boží, všichni ztonuli: tak ť jest strach za nás! Nebo to jest velmi zlé a velmi se proto Buoh hněvá, když na lidi milý Buoh dopauštie zámutky, nesnáze, 240 nemoci, a lidé toho zapomínají, nepamatují. A řekl by: »Milý nýho oděvu N — 219 v drahé raucho] v korály, navěšíš mu toho na hrdlo N — 220 dáblům N — Když?] A jinde NC — 221 okrášlené ne C — podo- benství N — Jakož zajisté N — okrašlují N, okrášlené C — oni] tito křes- ťané N — 222 Ba] Nic, nýbrž sobě v tom zalibují, ba N — připochlebí N — 223 A, prej C — panně věnec] rozmazáno v K, asi nějakým čtenářem, kterému se to nelíbilo — věnec, zlatý pentlík N — 224 to vše dobře] všecko dobře, jen štědře dávejte N, to vše jim se zdá, že jest dobře C — Ale] A NC — 226 jezdci] rejtharem N, jezdcem C — tito] tuto C — ztonuli u vodách N — 229 usilujíce N — věci tělesné, časné a brzo pomíjejícími (!), jedno C — 230 jísti, měkce líhati N — veselu bejti, dlauho spáti, marnosti, smíchy, kumšty, žerty, šprýmy provoditi C — celý . . . nezpomene] třebas celého dne nezpomenau C — oj na N — 232 bude) se stane N — 233 a] vyn. C — onen] onen hlas C — 234 A] Ach N — A, běda] Přeběda N — zlá, otrtá a hanebná C — 238 za] že C — nás Pražany N — jest] vyn. C — zlé] věc zlá N — 239 milý Bůh N, Bůh na nás C — milý . .. dopauštie] přichází N — 240 a na to nepamatují N — řekl by 219 Ž. 106, 37 — 220 Podle Ž. 144, 12 — 233 Mat. 25, 34 — 234 Mat. 25, 41 —
959 v zlato, v perly, v drahé raucho! Jako die David: »Syny své a 220 dcery obětovali dáblu«. Když? Die David u opět: »Dcery jich K 438a1 okrášlené jako podobnost chrámu«. Jako chrámy okráslé, tak oni děti své. Hněvají-li se na to? Ba, ještě ť ponuknau, pochlebie: »A, co to škodí, panně věnec?« Ani ť k ofěře jdú v perlách a kněz ruce klade, to vše dobře! Ale když by své děti Bohu obětovali, 225 nesli je k tělu božiemu a k jeho svaté krvi, tuť se zbauřie, zhněvají koňové i s jezdci. Ba ještě, jakož tito Ejipští ztonuli a die, že až na zemi byli pohříženi, i die Origenes: »To ť sau ti lidé, ješto jsú v světě a v zemských věcech jako utonuli«, ješto vždycky celý den pracují, usilují o ty zemské věci: co tělo ráčí, píti, 230 jiesti, veselu býti, a na Boha celý den téměř nezpomene, o své spasenie nepomyslí, by řekl a pomyslil: »A já snad dlúho živ nebudu a Buoh vie, kterak se mnú bude na smrti a kterak v den saudný a uslyším-li já ten hlas: »Poďte, l požehnaní!«, či onen: K 438a2 »Jděte, zlořečení!« A, nastojte! A, běda mně!« Toho ť duše zlá 235 netbá. Jako Ejipští, zapomenuvše na ty rány, kteréž na ně Buoh prvé dopauštěl, i opět se zprotivili lidu božiemu i teď již na hlavu poraženi, že, což jich koli vyjelo, honiece lid boží, všichni ztonuli: tak ť jest strach za nás! Nebo to jest velmi zlé a velmi se proto Buoh hněvá, když na lidi milý Buoh dopauštie zámutky, nesnáze, 240 nemoci, a lidé toho zapomínají, nepamatují. A řekl by: »Milý nýho oděvu N — 219 v drahé raucho] v korály, navěšíš mu toho na hrdlo N — 220 dáblům N — Když?] A jinde NC — 221 okrášlené ne C — podo- benství N — Jakož zajisté N — okrašlují N, okrášlené C — oni] tito křes- ťané N — 222 Ba] Nic, nýbrž sobě v tom zalibují, ba N — připochlebí N — 223 A, prej C — panně věnec] rozmazáno v K, asi nějakým čtenářem, kterému se to nelíbilo — věnec, zlatý pentlík N — 224 to vše dobře] všecko dobře, jen štědře dávejte N, to vše jim se zdá, že jest dobře C — Ale] A NC — 226 jezdci] rejtharem N, jezdcem C — tito] tuto C — ztonuli u vodách N — 229 usilujíce N — věci tělesné, časné a brzo pomíjejícími (!), jedno C — 230 jísti, měkce líhati N — veselu bejti, dlauho spáti, marnosti, smíchy, kumšty, žerty, šprýmy provoditi C — celý . . . nezpomene] třebas celého dne nezpomenau C — oj na N — 232 bude) se stane N — 233 a] vyn. C — onen] onen hlas C — 234 A] Ach N — A, běda] Přeběda N — zlá, otrtá a hanebná C — 238 za] že C — nás Pražany N — jest] vyn. C — zlé] věc zlá N — 239 milý Bůh N, Bůh na nás C — milý . .. dopauštie] přichází N — 240 a na to nepamatují N — řekl by 219 Ž. 106, 37 — 220 Podle Ž. 144, 12 — 233 Mat. 25, 34 — 234 Mat. 25, 41 —
Strana 960
960 Buoh toto a toto na mě dopustil, a já nepolepšil; běda mně! A snad na mě dopustí, že mě do konce porazí, jako se to Ejipským stalo?!« Ale ty jezdce, kteří ztonuli, Origenes vykládá, že, když člověk povoluje hřiechuom, myšlením) zlým, již jest jako kuoň, na 245 němž jest jezdcem dábel; když dábel vnuknutie dává, nabádá a člověk svoluje, již ť jest koněm dáblovým, jenž dábel jej jako ostruhami sedě na něm bode. Ale když člověk nepovoluje, ďábel K 438b1 narazí zlé myšlenie, smilné, a člověk nesvolí, odolá, opět nějaké lakomé narazí, aby dobyl, jakž muož, a člověk nechce řka: »Bylo ť 250 by to proti Bohu a proti mému spasení!«: tu již jezdec bývá uvržen v moře a utone. Pomáhajž nám toho milý Buoh, abychom nebyli koňové dáblovi! [O múdrosti Co jest maudrost? O tom vědie v škole žáci, kterak se vy- 255 kládá. Tak se vykládá maudrost: jako libé, milé nebo chutné uměnie. A každý má toho hleděti a o to státi se vší pilností, aby té maudrosti mohli] nabyti. Neb ktož má tu maudrost, což koli uslyší spasitedlného, ihned to oblíbí, ihned jemu chutno, mílo, líbo, a hned hledí, aby to v skutku plnil; nebo, ktož koho miluje, 260 což koli zvie k jeho vuoli, velmi to rád v skutku naplní. An to sám Pán die: »Ktož miluje mě, řeč mú zachovává.« Ale tento l K 438b2 lid, má-li múdrost boží? Však vy, což koli uslyšíte dobrého, spa- sitedlného, však vy to ihned oblíbíte a hledíte v skutku naplniti? Tak-li jest? Ano, slibuj! Nenie maudrosti božie, než v tomto lidu mohl by sám v sobě říci člověk C — 242 na mě] na mne to proto C — do- pauští C — porazí chce (!) potře a porazí C — to) jim to, totiž (vyn. N) NC — 244 myšlením] koncové-m v K odříznuto — 245 jezdcem] rejtharem N — dábel] -l v Kodříznuto — 246 koněm] jezdcem C — dáblovým aneb (!) koněm C — 247 ostruhama C — bode] pobodá C — 248 smilné, nečisté N — nesvolí, odolá] nepovolí, odrazí N — odolává tomu C — 249 lakomé žádosti C — narazí] vpustí N — jakž] jak koliv N — Bylo ť by to] Však by to bylo N — 250 Bohu] Bohu a přikázaním jeho svatým 251 do moře C — toho] k tomu N — 252 ďáblové (!) C — N — 253 [O múdrosti] jen v K, pozd. přípisek! — 254 kterak se vykládá: Sapientia, id est sapida scientia NC — 255 nebo] a N — 256 hleděti] hledati C — 257 mohl NC — 259 v skutku] skutečně N — 261 Pán] vyn. C — zachová N — 263 oblibíte-li C — hledíte-li C — plniti NC — 264 Ba, není C — 265 nahnati] nahmatati NC — 267 261 Jan 14, 15 —
960 Buoh toto a toto na mě dopustil, a já nepolepšil; běda mně! A snad na mě dopustí, že mě do konce porazí, jako se to Ejipským stalo?!« Ale ty jezdce, kteří ztonuli, Origenes vykládá, že, když člověk povoluje hřiechuom, myšlením) zlým, již jest jako kuoň, na 245 němž jest jezdcem dábel; když dábel vnuknutie dává, nabádá a člověk svoluje, již ť jest koněm dáblovým, jenž dábel jej jako ostruhami sedě na něm bode. Ale když člověk nepovoluje, ďábel K 438b1 narazí zlé myšlenie, smilné, a člověk nesvolí, odolá, opět nějaké lakomé narazí, aby dobyl, jakž muož, a člověk nechce řka: »Bylo ť 250 by to proti Bohu a proti mému spasení!«: tu již jezdec bývá uvržen v moře a utone. Pomáhajž nám toho milý Buoh, abychom nebyli koňové dáblovi! [O múdrosti Co jest maudrost? O tom vědie v škole žáci, kterak se vy- 255 kládá. Tak se vykládá maudrost: jako libé, milé nebo chutné uměnie. A každý má toho hleděti a o to státi se vší pilností, aby té maudrosti mohli] nabyti. Neb ktož má tu maudrost, což koli uslyší spasitedlného, ihned to oblíbí, ihned jemu chutno, mílo, líbo, a hned hledí, aby to v skutku plnil; nebo, ktož koho miluje, 260 což koli zvie k jeho vuoli, velmi to rád v skutku naplní. An to sám Pán die: »Ktož miluje mě, řeč mú zachovává.« Ale tento l K 438b2 lid, má-li múdrost boží? Však vy, což koli uslyšíte dobrého, spa- sitedlného, však vy to ihned oblíbíte a hledíte v skutku naplniti? Tak-li jest? Ano, slibuj! Nenie maudrosti božie, než v tomto lidu mohl by sám v sobě říci člověk C — 242 na mě] na mne to proto C — do- pauští C — porazí chce (!) potře a porazí C — to) jim to, totiž (vyn. N) NC — 244 myšlením] koncové-m v K odříznuto — 245 jezdcem] rejtharem N — dábel] -l v Kodříznuto — 246 koněm] jezdcem C — dáblovým aneb (!) koněm C — 247 ostruhama C — bode] pobodá C — 248 smilné, nečisté N — nesvolí, odolá] nepovolí, odrazí N — odolává tomu C — 249 lakomé žádosti C — narazí] vpustí N — jakž] jak koliv N — Bylo ť by to] Však by to bylo N — 250 Bohu] Bohu a přikázaním jeho svatým 251 do moře C — toho] k tomu N — 252 ďáblové (!) C — N — 253 [O múdrosti] jen v K, pozd. přípisek! — 254 kterak se vykládá: Sapientia, id est sapida scientia NC — 255 nebo] a N — 256 hleděti] hledati C — 257 mohl NC — 259 v skutku] skutečně N — 261 Pán] vyn. C — zachová N — 263 oblibíte-li C — hledíte-li C — plniti NC — 264 Ba, není C — 265 nahnati] nahmatati NC — 267 261 Jan 14, 15 —
Strana 961
961 265 jest teď ta maudrost hovadná, uměti dobyti, nahnati, ukupčiti, utržiti, ješto jest to pravé bláznovstvie před Bohem, dáti věčné věci za časné, viece tobě pilnu býti časných věcí než věčných, zajisté veliké bláznovstvie! A měl by na to každý pomysliti a postarati se o to, aby mohl 270 té múdrosti nabyti a děti své k témuž vésti. Matko, tatíku, velmi-li se o to staráte, o své děti, aby oni mohli nabyti múdrosti božie, čili o to viece stojíte, aby děti vaši uměli [se pěkně k pejše strojiti, fiflovati a šperkovati, rozpustilosti všecky provozovati,] ukupčiti, utržiti, dobyti, nahmatati?! A, běda bude! Ale toto ť by mělo 275 do vás býti: děti své ihned z mládi k mravuom vésti a k dobrému životu; jestliže sami umiete, velmi dobře; pakli, ale zjednáte 1i K 439a1 dětem člověka múdrého, rozumného, ješto by uměl k dobrému životu vésti a k mravuom. Nebo když člověk z mládi dobrému navykne, snáze starost zachová. Oh, ktož svú mladost řádně 280 zachová, veliký ť jest to dar od milého Boha, snadno ť potom muož starost zachovati! Ale ktož ť jest z mládi živ zle a ztratí svú mladost, nebrzo ť bude moci starosti zachovati a na dobrý se život napraviti; nebo ještě i v starosti, což za mládi páchal, na mysl poleze, a druhdy s kocháním — tož ť hřiech veliký! Ale 285 když byšte vy, dávajíc své děti k řemeslu, hleděli mistra dobrého, příkladného, a prosili: »Milý mistře, prosím, veď jej viece k dobrému životu a pilnějie než k tomu řemeslu! K řemeslu také, ale k tomuto pilnějie«. Nebo žádného človčka rozum nenie dostatečen k dobrému sám od sebe, ale musí také od jiných veden viece ... pilnu] pilnějšímu tobě N — pilnějí C věčných, bláta nežli zlata N — 268 veliké ť jest to N — 270 nabyti a dosáhnauti N — témuž] tomu NC — otče N — li vy N — 271 milé dítky N — oni] vyn. C — té maudrosti C — 272 stojíte] pečujete N — vaše N — 272—273 [se pěkně ... provozovati] jen v K, pozd. přípisek! — 274 dobyti, nahmatati] kaupiti, prodati, právě i neprávě nalakomiti N — Ó N — 275 dobrému, cnostnému, šlechetnému C — 276 životu a pobožnému obcování C — umíte a vedete je k dobrému, to jest C — pakli neumíte NC — ale zjednáte] tehdy (ale C) zjednati NC — 277 rozumného a toho C — ješto] ješto by se Pána Boha bál a přikázaní jeho svatejch ostřihal, ješto C — dobrému a pobožnému C — 279 starost to dobré k starosti C — zachována C — Ach N, Och C — mladost těchto časův posledních N — 281—282 Ale ... zachovati vyn. (!) NC — 282 na dobrý] dobrej C — 283 život] vyn. C — což jest člověk N — z mládi NC — 284 mysl člověka C — 286 příkladného] a pobožnému (!), příklad- nému C — prositi (!) K, prosili ho NC — prosím tebe NC — 287 řemeslu časnému, však N — K] vyn. C — 288 tomuto] dobrému vždy N — 289 Rokycanova Postilla. 61
961 265 jest teď ta maudrost hovadná, uměti dobyti, nahnati, ukupčiti, utržiti, ješto jest to pravé bláznovstvie před Bohem, dáti věčné věci za časné, viece tobě pilnu býti časných věcí než věčných, zajisté veliké bláznovstvie! A měl by na to každý pomysliti a postarati se o to, aby mohl 270 té múdrosti nabyti a děti své k témuž vésti. Matko, tatíku, velmi-li se o to staráte, o své děti, aby oni mohli nabyti múdrosti božie, čili o to viece stojíte, aby děti vaši uměli [se pěkně k pejše strojiti, fiflovati a šperkovati, rozpustilosti všecky provozovati,] ukupčiti, utržiti, dobyti, nahmatati?! A, běda bude! Ale toto ť by mělo 275 do vás býti: děti své ihned z mládi k mravuom vésti a k dobrému životu; jestliže sami umiete, velmi dobře; pakli, ale zjednáte 1i K 439a1 dětem člověka múdrého, rozumného, ješto by uměl k dobrému životu vésti a k mravuom. Nebo když člověk z mládi dobrému navykne, snáze starost zachová. Oh, ktož svú mladost řádně 280 zachová, veliký ť jest to dar od milého Boha, snadno ť potom muož starost zachovati! Ale ktož ť jest z mládi živ zle a ztratí svú mladost, nebrzo ť bude moci starosti zachovati a na dobrý se život napraviti; nebo ještě i v starosti, což za mládi páchal, na mysl poleze, a druhdy s kocháním — tož ť hřiech veliký! Ale 285 když byšte vy, dávajíc své děti k řemeslu, hleděli mistra dobrého, příkladného, a prosili: »Milý mistře, prosím, veď jej viece k dobrému životu a pilnějie než k tomu řemeslu! K řemeslu také, ale k tomuto pilnějie«. Nebo žádného človčka rozum nenie dostatečen k dobrému sám od sebe, ale musí také od jiných veden viece ... pilnu] pilnějšímu tobě N — pilnějí C věčných, bláta nežli zlata N — 268 veliké ť jest to N — 270 nabyti a dosáhnauti N — témuž] tomu NC — otče N — li vy N — 271 milé dítky N — oni] vyn. C — té maudrosti C — 272 stojíte] pečujete N — vaše N — 272—273 [se pěkně ... provozovati] jen v K, pozd. přípisek! — 274 dobyti, nahmatati] kaupiti, prodati, právě i neprávě nalakomiti N — Ó N — 275 dobrému, cnostnému, šlechetnému C — 276 životu a pobožnému obcování C — umíte a vedete je k dobrému, to jest C — pakli neumíte NC — ale zjednáte] tehdy (ale C) zjednati NC — 277 rozumného a toho C — ješto] ješto by se Pána Boha bál a přikázaní jeho svatejch ostřihal, ješto C — dobrému a pobožnému C — 279 starost to dobré k starosti C — zachována C — Ach N, Och C — mladost těchto časův posledních N — 281—282 Ale ... zachovati vyn. (!) NC — 282 na dobrý] dobrej C — 283 život] vyn. C — což jest člověk N — z mládi NC — 284 mysl člověka C — 286 příkladného] a pobožnému (!), příklad- nému C — prositi (!) K, prosili ho NC — prosím tebe NC — 287 řemeslu časnému, však N — K] vyn. C — 288 tomuto] dobrému vždy N — 289 Rokycanova Postilla. 61
Strana 962
962 290 býti; než ke zlému ť jest dostatečen. Ó milý u Bože, přešťastný ť K 439a2 jest ten, kohož ť mladost nezavede! A jinak to nemuož býti ani nikoli, leč komu milý Buoh dá to od přirozenie, aby byl mravný, aneb leč v bázni boží bude chován. Nuže, mnedle, mnoho-li vy se o své děti staráte? Ano, veď, i sami ť sebe tbáme! Než toho 295 hledí tento lid, aby hned z mladosti děti své ku pýše vedli, oboječky hedvábné, třevíčky červené a jiné věci pěkné aby jim zjednali. Die doktor de Cassia, že by lépe otec a mátě učinili svému dietěti, kdyby ihned po křtu vezmúce meč i sraubili hlavu jemu, nežli když je ku pýše vedau. Věříte-li vy tomu? Ha! Ba řci: »Nic!« 300 Ale zviete Ka uvěříte, až vám mauka oči prodře, tu ť teprv pro- bliknete! Ale vy nevěříte žádnému; než zvíte to, shledáte, kde ť bude déle býti i s vašimi dětmi! V knihách múdrého Šalomúna (Ecclesiastes v druhé kapitole) die: »Prý, smiech sem měl za blud) a veselí nebo radosti jsem 305 řekl: »I co nadarmo klamáš?« I bývá trojí smiech: jeden chvály hodný, druhý muož vy- mluven býti (totiž, že nenie hřiech), třetie jest, jenž má u hyžděn K 439b1 býti a jest veliký hřiech. Najprvé tento smiech, jenž má chválen býti a za ten odplata 310 bude. Jako takto: Když pán některý k svým poddaným anebo služebníkuom rozmlúvá v dobrém, jim ku potěšení, a v tom se dostatečný NC — jiného C — 290 dostatečný NC — 291—292 ani nikoli] aby to nebylo N, aby nikoli (!) C — 292 milý] sám Pán C — Buoh všemo- haucí N — abyj že by C — 293 aneb leč] leč by C — «boží vyn. K — bude] ustavičně byl C — 294 veď, řci C — i] vyn. C — Sami ť také C — nedbáme NC — 295 z mladosti) vyn. K, z mladosti a z dětinství C — pejše a k rozkoši C — 296 oboječky hedvábné] šátky hedvábné, na hrdle trošty N — hedbábné C — střevíčky NC — červené se zlatem, plášťky premované, rukávy prořezávané — 6 ďáblova pejcho zlořečená! N, červené se zlatem, sukničky s hedbábím, taffatem opremované, rukávy zprořezo- vané C — «jim) vyn. K — 297 nebo máti NC — učinila N — 298 meč i sraubili] nůž vostrý, zřezala N — 299 Nic zhola N — 300—301 « a uvěříte ... shledáte vyn. K — 303 múdrého Šalomúna] Maudrosti Šalomaunových C — v druhém rozdílu N — 304 die] vyn. NC — blud] -dodříznuto K — nebo] a C 305 co se N — darmo C — — 306 I] I pak, že C — 309 a za ten] za kterýž i N — 310 poddacím C — 311 ku potěšení 303 Eccl. 2, 2 —
962 290 býti; než ke zlému ť jest dostatečen. Ó milý u Bože, přešťastný ť K 439a2 jest ten, kohož ť mladost nezavede! A jinak to nemuož býti ani nikoli, leč komu milý Buoh dá to od přirozenie, aby byl mravný, aneb leč v bázni boží bude chován. Nuže, mnedle, mnoho-li vy se o své děti staráte? Ano, veď, i sami ť sebe tbáme! Než toho 295 hledí tento lid, aby hned z mladosti děti své ku pýše vedli, oboječky hedvábné, třevíčky červené a jiné věci pěkné aby jim zjednali. Die doktor de Cassia, že by lépe otec a mátě učinili svému dietěti, kdyby ihned po křtu vezmúce meč i sraubili hlavu jemu, nežli když je ku pýše vedau. Věříte-li vy tomu? Ha! Ba řci: »Nic!« 300 Ale zviete Ka uvěříte, až vám mauka oči prodře, tu ť teprv pro- bliknete! Ale vy nevěříte žádnému; než zvíte to, shledáte, kde ť bude déle býti i s vašimi dětmi! V knihách múdrého Šalomúna (Ecclesiastes v druhé kapitole) die: »Prý, smiech sem měl za blud) a veselí nebo radosti jsem 305 řekl: »I co nadarmo klamáš?« I bývá trojí smiech: jeden chvály hodný, druhý muož vy- mluven býti (totiž, že nenie hřiech), třetie jest, jenž má u hyžděn K 439b1 býti a jest veliký hřiech. Najprvé tento smiech, jenž má chválen býti a za ten odplata 310 bude. Jako takto: Když pán některý k svým poddaným anebo služebníkuom rozmlúvá v dobrém, jim ku potěšení, a v tom se dostatečný NC — jiného C — 290 dostatečný NC — 291—292 ani nikoli] aby to nebylo N, aby nikoli (!) C — 292 milý] sám Pán C — Buoh všemo- haucí N — abyj že by C — 293 aneb leč] leč by C — «boží vyn. K — bude] ustavičně byl C — 294 veď, řci C — i] vyn. C — Sami ť také C — nedbáme NC — 295 z mladosti) vyn. K, z mladosti a z dětinství C — pejše a k rozkoši C — 296 oboječky hedvábné] šátky hedvábné, na hrdle trošty N — hedbábné C — střevíčky NC — červené se zlatem, plášťky premované, rukávy prořezávané — 6 ďáblova pejcho zlořečená! N, červené se zlatem, sukničky s hedbábím, taffatem opremované, rukávy zprořezo- vané C — «jim) vyn. K — 297 nebo máti NC — učinila N — 298 meč i sraubili] nůž vostrý, zřezala N — 299 Nic zhola N — 300—301 « a uvěříte ... shledáte vyn. K — 303 múdrého Šalomúna] Maudrosti Šalomaunových C — v druhém rozdílu N — 304 die] vyn. NC — blud] -dodříznuto K — nebo] a C 305 co se N — darmo C — — 306 I] I pak, že C — 309 a za ten] za kterýž i N — 310 poddacím C — 311 ku potěšení 303 Eccl. 2, 2 —
Strana 963
963 i zasměje pěkně, tiše, ne křiklavě, skrovně, ano lidé maudří, jako mistři k svým učedlníkuom zasmějí se jim ku potěšení — dobrý smiech! Anebo mátě k dietěti z milosti, jemu ku potěšení, 315 rozmlúvajíci s ním: »Mé milé!« aneb jinak, zasměje se k němu — dobrý smiech! A to skrovně, časem svým. A druhý smiech, ješto muož vymluven býti, jest, když člověk, nětco brzo uhlédaje nebo uslyše, zasměje se. Jako se čte o Dani- elovi: Když ona modla Bél byla a mnoho jí dávali jiesti masa 320 a jiných věcí, a to vše ti kněžie sniedali s ženami a s dětmi, a král Nabochodonozor a jeho lid mněli, že to ta modla sniedá, a Daniel tomu nevěřil. A král u pečetmi zapečetiv, když tam již K 439b2 toho jiedla nakladli na noc i odešli, a kněžie děrau pod oltář ve- jdúce i snědli; a když bylo ráno, král tam šel s Danielem. »Prý, 325 Danieli, vidíš-li, že sau pečeti cely?« A on vece: »Vidím«. A když otevrú a toto vše snědeno a král křikne řka: »Veliký jsi buoh, Béli!«, i die se tu, že se tomu zasmál Daniel řka: »Pohleď prvé, králi, čie sau toto nohy chodily?« A tak ť se jest i jiným [mnohým svatým] přiházelo. Protož ten smiech muož vymluven býti. Třetí smiech jest, ješto má hyžděn býti, neb jest veliký hřiech. A ten bývá trojím obyčejem. Jedno, když co člověk uslyší dobrého, i nevěří tomu a směje se tomu, to ť jest zlý smiech a bez pomsty nebude! A toho máme příklad na oné Sáře, ženě Abrahamově. Když anděl mluvil boží s Abrahamem pravě jemu, „335 že Sára, man želka jeho, počne a bude mieti syna, a ona toho K 440a1 poslauchala i zasmála se tomu: »Ah, prý, to ť jest podobné, já, 330 a k veselí N — 312 někdy i zasměje N — pěkně] skrovně N — skrovně vyn. N — 313 potěšení, to jest C — dobrý jest to N — 314 ps. dijetiti (!) K — 315 s ním řka C — milé potěšení N, milé dítě C — 316 dobrý takový N — 317 druhej pak C — smiech] vyn. N — 319 Bál N — mnohá C — jísti a píti N — masa, vína N — 320 kněží modlářští N — s svými ženami N — 321 domnívali se C — 322 a] ale N — zapečetil C, upečetivši N — 323 jídla a pití N — voltářem N — 324 i snědli] jedli a pili N, jedli to C — na ráno N — tam šel] sám vešel do chrámu N — 325 Vidím, králi N — 326 zkřikne a C — bože N — 327 die se tu] praví Písmo N — tu v tom textu C — nejprvé N — 328 šlépěje neb nohy C — 328—329 [mnohým svatým] vyn. NC — 332 tomu (druhé)] vyn. C — «to ť jest vyn. K — 336 poslau- chajíc N — Ach NC — to] kde C — nepodobné N, podobné a možné C 318 Daniel 14, 1 nn. — 333 1. M. 18, 10 nn. — 61*
963 i zasměje pěkně, tiše, ne křiklavě, skrovně, ano lidé maudří, jako mistři k svým učedlníkuom zasmějí se jim ku potěšení — dobrý smiech! Anebo mátě k dietěti z milosti, jemu ku potěšení, 315 rozmlúvajíci s ním: »Mé milé!« aneb jinak, zasměje se k němu — dobrý smiech! A to skrovně, časem svým. A druhý smiech, ješto muož vymluven býti, jest, když člověk, nětco brzo uhlédaje nebo uslyše, zasměje se. Jako se čte o Dani- elovi: Když ona modla Bél byla a mnoho jí dávali jiesti masa 320 a jiných věcí, a to vše ti kněžie sniedali s ženami a s dětmi, a král Nabochodonozor a jeho lid mněli, že to ta modla sniedá, a Daniel tomu nevěřil. A král u pečetmi zapečetiv, když tam již K 439b2 toho jiedla nakladli na noc i odešli, a kněžie děrau pod oltář ve- jdúce i snědli; a když bylo ráno, král tam šel s Danielem. »Prý, 325 Danieli, vidíš-li, že sau pečeti cely?« A on vece: »Vidím«. A když otevrú a toto vše snědeno a král křikne řka: »Veliký jsi buoh, Béli!«, i die se tu, že se tomu zasmál Daniel řka: »Pohleď prvé, králi, čie sau toto nohy chodily?« A tak ť se jest i jiným [mnohým svatým] přiházelo. Protož ten smiech muož vymluven býti. Třetí smiech jest, ješto má hyžděn býti, neb jest veliký hřiech. A ten bývá trojím obyčejem. Jedno, když co člověk uslyší dobrého, i nevěří tomu a směje se tomu, to ť jest zlý smiech a bez pomsty nebude! A toho máme příklad na oné Sáře, ženě Abrahamově. Když anděl mluvil boží s Abrahamem pravě jemu, „335 že Sára, man želka jeho, počne a bude mieti syna, a ona toho K 440a1 poslauchala i zasmála se tomu: »Ah, prý, to ť jest podobné, já, 330 a k veselí N — 312 někdy i zasměje N — pěkně] skrovně N — skrovně vyn. N — 313 potěšení, to jest C — dobrý jest to N — 314 ps. dijetiti (!) K — 315 s ním řka C — milé potěšení N, milé dítě C — 316 dobrý takový N — 317 druhej pak C — smiech] vyn. N — 319 Bál N — mnohá C — jísti a píti N — masa, vína N — 320 kněží modlářští N — s svými ženami N — 321 domnívali se C — 322 a] ale N — zapečetil C, upečetivši N — 323 jídla a pití N — voltářem N — 324 i snědli] jedli a pili N, jedli to C — na ráno N — tam šel] sám vešel do chrámu N — 325 Vidím, králi N — 326 zkřikne a C — bože N — 327 die se tu] praví Písmo N — tu v tom textu C — nejprvé N — 328 šlépěje neb nohy C — 328—329 [mnohým svatým] vyn. NC — 332 tomu (druhé)] vyn. C — «to ť jest vyn. K — 336 poslau- chajíc N — Ach NC — to] kde C — nepodobné N, podobné a možné C 318 Daniel 14, 1 nn. — 333 1. M. 18, 10 nn. — 61*
Strana 964
964 bába stará, a on, šéd starý, to ť jest podobné!« Nebo, když již ta znamenie a běhové ženští přestanú vedlé běhu přirozeného, již nenie tu naděje, by tu měl plod býti; a také k tomu, že byla bez- 340 dětkyně, i proto, že se jí to zdálo nepodobné, i nevěřéc posmie- vala se. A proto bez pomsty nebyla. Bývá-li co těch lidí, ješto, sly- šiece mnoho dobrého, i mají z toho kunšty, klindříky, posměchy? Takovi nikoli bez pomsty nebudú od milého Boha! — Druhý smiech zlý bývá od lidí, ješto s druhým bude mluviti pěknú, 345 lahodnú řeč, úlisnú, usmievaje se, a jiné bude mysliti v srdci — zlý, hanebný smiech! A protož, ktož se tak vždy smějí a liše, neradi věrni bývají. A ti za to budú těžce trpěti! — Třetí bývá smiech zlý, ješto bývá s křikem, nětčemu zlému; by pak i dobrému, když u bývá s křikem, a neskrovně: »Cha, cha!«, Kto ť jest velmi K 440 350 zlý smiech. Neb die múdrý Šalomún: »Blázen, když se směje, povyšuje hlasu svého; ale maudrý, když se směje, ledva muož slyšán býti«. A tu, kdež on jmenuje bláznovstvie, tu ť peklo miení. Protož ten Ksmiech rozpustilý, s křikem, velmi jest zlý. Ale pak bývají lidé, ješto jiných rádi k smiechu popúzejí, 355 a to jest velmi zlé. Ti nikoli jinak spaseni nebudú, leč za to těžké pokánie [trpěti] budú [a] činiti oboji, i ti, ješto se tak marným věcem přieliš smějí, i ti, ješto k tomu popúzejí. Těm jest jinak nelze: nebo zde na tomto světě oplakati, anebo na onom světě múky pekelné trpěti. Ze dvého toho musí vždy jedno podstúpiti. 360 A toho velmi mnoho bývá u dvoruov a u těch pánuov, ano ť toho — 337 on] on také C, pán můj N — nepodobné NC — když] vyn. N — 338 ti běhové N — 339 žádné naděje N, naděje a čáky C — tu] odtud N — býti] vyjíti (+ podlé lidského rozumu a bejti C) NC — 340 i proto ... zdálo] neplodná, i zdálo se jí to N — nevěřéc] z nevěry N, nevěříc tomu C — posmievala] i zasmála C — 341 pomsty] trestání C — 342 kumšty N — klindříky] žerty N — 344 ješto jeden N — 345 bude o něm C — srdci svém C — 346 to jest zlej a C — směje C — liše] oblizují N, líží (ps. Lyzy) C — 347 věrni a upřímni N — budú] musejí N — 348 s křikem a s hlaholem a s hřmotem C — 349 Cha, cha, cha (+ a po takovém smíchu blázna pozná, a N) NC- «to ť jesto vyn. K — velmi] vyn. C — 352 se míní N . 353 smicch hřiech (!) K — 355 těžké a hořké C — 356 [trpěti] vyn. NC — [a] vyn. NC — 357 přieliš] rádi N — k tomu a takovému smíchu C — jich popauzejí N — jest] se NC — 358 nelze jest káti, než N, nelze jest, než C — plakati N, oplakati toho smíchu C — světě, totižto v horaucím pekle C — 359 pekelní N, věčné a pekelné C — 360 dvora C — zlostných pánův N — 361 neb] 350 Eccli. 21, 20 —
964 bába stará, a on, šéd starý, to ť jest podobné!« Nebo, když již ta znamenie a běhové ženští přestanú vedlé běhu přirozeného, již nenie tu naděje, by tu měl plod býti; a také k tomu, že byla bez- 340 dětkyně, i proto, že se jí to zdálo nepodobné, i nevěřéc posmie- vala se. A proto bez pomsty nebyla. Bývá-li co těch lidí, ješto, sly- šiece mnoho dobrého, i mají z toho kunšty, klindříky, posměchy? Takovi nikoli bez pomsty nebudú od milého Boha! — Druhý smiech zlý bývá od lidí, ješto s druhým bude mluviti pěknú, 345 lahodnú řeč, úlisnú, usmievaje se, a jiné bude mysliti v srdci — zlý, hanebný smiech! A protož, ktož se tak vždy smějí a liše, neradi věrni bývají. A ti za to budú těžce trpěti! — Třetí bývá smiech zlý, ješto bývá s křikem, nětčemu zlému; by pak i dobrému, když u bývá s křikem, a neskrovně: »Cha, cha!«, Kto ť jest velmi K 440 350 zlý smiech. Neb die múdrý Šalomún: »Blázen, když se směje, povyšuje hlasu svého; ale maudrý, když se směje, ledva muož slyšán býti«. A tu, kdež on jmenuje bláznovstvie, tu ť peklo miení. Protož ten Ksmiech rozpustilý, s křikem, velmi jest zlý. Ale pak bývají lidé, ješto jiných rádi k smiechu popúzejí, 355 a to jest velmi zlé. Ti nikoli jinak spaseni nebudú, leč za to těžké pokánie [trpěti] budú [a] činiti oboji, i ti, ješto se tak marným věcem přieliš smějí, i ti, ješto k tomu popúzejí. Těm jest jinak nelze: nebo zde na tomto světě oplakati, anebo na onom světě múky pekelné trpěti. Ze dvého toho musí vždy jedno podstúpiti. 360 A toho velmi mnoho bývá u dvoruov a u těch pánuov, ano ť toho — 337 on] on také C, pán můj N — nepodobné NC — když] vyn. N — 338 ti běhové N — 339 žádné naděje N, naděje a čáky C — tu] odtud N — býti] vyjíti (+ podlé lidského rozumu a bejti C) NC — 340 i proto ... zdálo] neplodná, i zdálo se jí to N — nevěřéc] z nevěry N, nevěříc tomu C — posmievala] i zasmála C — 341 pomsty] trestání C — 342 kumšty N — klindříky] žerty N — 344 ješto jeden N — 345 bude o něm C — srdci svém C — 346 to jest zlej a C — směje C — liše] oblizují N, líží (ps. Lyzy) C — 347 věrni a upřímni N — budú] musejí N — 348 s křikem a s hlaholem a s hřmotem C — 349 Cha, cha, cha (+ a po takovém smíchu blázna pozná, a N) NC- «to ť jesto vyn. K — velmi] vyn. C — 352 se míní N . 353 smicch hřiech (!) K — 355 těžké a hořké C — 356 [trpěti] vyn. NC — [a] vyn. NC — 357 přieliš] rádi N — k tomu a takovému smíchu C — jich popauzejí N — jest] se NC — 358 nelze jest káti, než N, nelze jest, než C — plakati N, oplakati toho smíchu C — světě, totižto v horaucím pekle C — 359 pekelní N, věčné a pekelné C — 360 dvora C — zlostných pánův N — 361 neb] 350 Eccli. 21, 20 —
Strana 965
965 ihned služebníci neb služebnice hledie, aby nětco pověděli, aby se pán nebo páni zasmáli. A, á, varuj se toho pro Buoh! A pak, mnedle, bývá-li co těch, ješto k smiechu rádi popauzejí na svad- bách, na posvie ceních, na radovánkách? Ah, na těch radován- K 440b 365 kách, co tu bývá řečí oplzlých, smiechuov! A, biedné ženy, plískavé, zviete, nemějte péče! Uzříš, ana ť bude baba, drchta stará, šedivá, a bude ť plískati oplzle, neřádně, aby lidi k smiechu popudila. A nebude-li ť jie již tu, any ť jiné: »Ú, ké jste ji zvali? Ano bez nie jako pusto, však ť jest velmi kratochvilná, božie žena, nelze 370 s ní, Kprý, smutnu býti«. Zviete, nemějte péče to shledáte) A které jste tak lidi popauzely k smiechuom, radím ť vám věrně, kajte se, třeba ť jest! Neb die sám Buoh: »Běda vám, jenž se zde smějete a utěšenie máte, nebo lkáti a plakati budete!« A kdež koli v Písmě svatém, v zákoně božiem, »běda« se nalézá, všady 375 jest tu peklo! Než také nemá se vždy člověk rmútiti a smuten býti, aby chodil, svěse hlavu nevesele, jako by jemu z nosa kapalo: ale mieti se prostředně, časem také ochotnú tvář, veselú ukázati. Jako die svatý Pavel: »Radujte se v Pánu Bohu vždycky! Opět 380 pravím: Ra]dujte se!« Nebo i to ť jest hřiech, nebo i tu dábel K 440b2 lidi zavodí a má potěšenie, když vidí člověka zamúceného. Jako a N — nětco k smíchu N — 362 zasmáli] vyn. (!) C, ráčili zasmáti N - A, á, varuj] Ó, varujte N, Och, varujte C — 364 radovánkách] hodech, na křtinách N, hodech, na radovánkách C — Ach NC — radovánkách křtinách N — 365 Ó NC — 366 nemějte] nebudete-li míti C — šedivá, vošklivá N — 367 plískati před šestinedělkau N — lidi] stolící N, jinejch lidí C — 368 již tehdáž N — jiné] ony zmínku učiní N, jiné dějí C — Ú, prej C — kýž N — 369 velmi dobrá a NC — božie žena] pomazáno v K — žena (ano v ní bude dobroty tak mnoho jako v komáru sádla, ano ť v ní bude dábel vtělenej aneb snad několik jich!) C, žena (an bude dábel vtělený!) N — 370 prý vyn. K — Zvíte pak C — nebudete-li míti C — Kto shledáte vyn. K — 371 A] A vy ženy C — kteří N — jiné lidi C — popauzeli kdo z vás N — smíchu C — věrně vyn. K — 372 kajte se] čiňte za to hodné ovotce, pokání C — jenž kteří NC — 373 utěšenie své potěšení a veselé a rozkoš C, utěšení své N — lkáti] na věky kvěliti (!) C — 374 svatém a NC — božím to slovo C — bída N — nachází C — 375 jest tu] se tu rozumí N — tu peklo] vyn. (!) C — 376 smuten býti] jako zaklaný beran choditi a smutný choditi N 379 die] vyn. C — a opět N — 380 nemalý hřích N — nebo] vyn. N tu] tudy NC — 381 jako u příkladu C — 382 ste C — jsta dva nepřietele] 372 Luk. 6, 25 — 379 Filip. 4, 4 —
965 ihned služebníci neb služebnice hledie, aby nětco pověděli, aby se pán nebo páni zasmáli. A, á, varuj se toho pro Buoh! A pak, mnedle, bývá-li co těch, ješto k smiechu rádi popauzejí na svad- bách, na posvie ceních, na radovánkách? Ah, na těch radován- K 440b 365 kách, co tu bývá řečí oplzlých, smiechuov! A, biedné ženy, plískavé, zviete, nemějte péče! Uzříš, ana ť bude baba, drchta stará, šedivá, a bude ť plískati oplzle, neřádně, aby lidi k smiechu popudila. A nebude-li ť jie již tu, any ť jiné: »Ú, ké jste ji zvali? Ano bez nie jako pusto, však ť jest velmi kratochvilná, božie žena, nelze 370 s ní, Kprý, smutnu býti«. Zviete, nemějte péče to shledáte) A které jste tak lidi popauzely k smiechuom, radím ť vám věrně, kajte se, třeba ť jest! Neb die sám Buoh: »Běda vám, jenž se zde smějete a utěšenie máte, nebo lkáti a plakati budete!« A kdež koli v Písmě svatém, v zákoně božiem, »běda« se nalézá, všady 375 jest tu peklo! Než také nemá se vždy člověk rmútiti a smuten býti, aby chodil, svěse hlavu nevesele, jako by jemu z nosa kapalo: ale mieti se prostředně, časem také ochotnú tvář, veselú ukázati. Jako die svatý Pavel: »Radujte se v Pánu Bohu vždycky! Opět 380 pravím: Ra]dujte se!« Nebo i to ť jest hřiech, nebo i tu dábel K 440b2 lidi zavodí a má potěšenie, když vidí člověka zamúceného. Jako a N — nětco k smíchu N — 362 zasmáli] vyn. (!) C, ráčili zasmáti N - A, á, varuj] Ó, varujte N, Och, varujte C — 364 radovánkách] hodech, na křtinách N, hodech, na radovánkách C — Ach NC — radovánkách křtinách N — 365 Ó NC — 366 nemějte] nebudete-li míti C — šedivá, vošklivá N — 367 plískati před šestinedělkau N — lidi] stolící N, jinejch lidí C — 368 již tehdáž N — jiné] ony zmínku učiní N, jiné dějí C — Ú, prej C — kýž N — 369 velmi dobrá a NC — božie žena] pomazáno v K — žena (ano v ní bude dobroty tak mnoho jako v komáru sádla, ano ť v ní bude dábel vtělenej aneb snad několik jich!) C, žena (an bude dábel vtělený!) N — 370 prý vyn. K — Zvíte pak C — nebudete-li míti C — Kto shledáte vyn. K — 371 A] A vy ženy C — kteří N — jiné lidi C — popauzeli kdo z vás N — smíchu C — věrně vyn. K — 372 kajte se] čiňte za to hodné ovotce, pokání C — jenž kteří NC — 373 utěšenie své potěšení a veselé a rozkoš C, utěšení své N — lkáti] na věky kvěliti (!) C — 374 svatém a NC — božím to slovo C — bída N — nachází C — 375 jest tu] se tu rozumí N — tu peklo] vyn. (!) C — 376 smuten býti] jako zaklaný beran choditi a smutný choditi N 379 die] vyn. C — a opět N — 380 nemalý hřích N — nebo] vyn. N tu] tudy NC — 381 jako u příkladu C — 382 ste C — jsta dva nepřietele] 372 Luk. 6, 25 — 379 Filip. 4, 4 —
Strana 966
966 takto: Petr a Pavel jsta dva dva nepřietele, a když Petr smuten, Pavlovi líbo. »Ú, prý, nepřieteli mému nětco ne po vóli, smuten!«, má z toho radost. Též právě nepřictel náš, když on vidí, ano 385 člověk smuten, raduje se: »An, prý, snad ť jest jej jeho Buoh opustil, když ť jest tak smuten!«, spieše přistúpí k člověku. Ale když ť jest člověk vesel řádně, v Pánu Bohu, ihned se dábel mautí proto, boje se: »Ú, prý, poněvadž jest tak vesel, bojím já se, že ť jemu jeho Buoh nětco zjevil dobrého, ješto já o tom neviem a ješto 390 jest to skryto přede mnú«. I bojí se a strachuje dábel. I protož, milý Bože, rač nás naučiti, abychom uměli ty zámutky naše i veselé tak prostředkem vésti, jakož by tobě bylo líbo a nám úžitečno! I die tu dále múdrý Šalomún: »A veselí jsem u řekl: Co K 44 395 se nadarmo klamáš?« Nebo nenie zde toho veselé na tomto světě, aby mohlo bez práce přijíti, a nižádné rozkoše. Nebo všecky rozkoše světa tohoto a veselé jsau jako skropené hořkostí; nebo, veď kterau chceš rozkoš, vždy ť se nětco hořkosti a zármutkův přimiesí: tancuj — a ty ustaneš; pí, jez mnoho — ano tě obtieží 400 kuoleš-li — a ty se ztepeš nebo ustaneš; smilníš-li — tehdy naj- ušlechtilejšie krev v tobě schne; spíš-li mnoho — ano ť se v těle rozmohú mokrosti a z toho mnoho nemocí bývá; a tak, což koli činíš, všady práci máš a úsilé, jediné v samém milém Bohu, tu ť bude dokonalá radost. Ej, stuojme o ni a tužme po nie a žádajme 405 jie, a dá ť nám ji milý Buoh bohdá! »Otče náš, jenž jsi na nebesiech.« Prvnie modlitba: »Osvěť sau spolu v nepřátelství N — nepřátelé C — 383 to líbo, raduje se z toho N — Au N — smuten jest C — 384 Též] Tak N — náš, dábel C — 385 raduje se z toho N — 387 svém Pánu N — z toho dábel rmautí N — 388 že se bojí N — Au N — 389 neviem] nic nevím C — ješto] vyn. N — 390 strachuje se C — 392—393 tobě ... úžitečno] se tobě líbilo a našim dušem prospěšno bylo C — 393 prospěšno a úžitečno N — 396 ani žádné N — rozkoši N — 397 skropené anebo smísené C — s hořkostí C, hořkostí a zármutky N — 398 rozkoš a veselé C — nětco při ní C — a zármutkův vyn. K — 399 tancuj ... jez] jestliže dlauho tancuješ, ustane (!); a jestliže jíš a pí (!), jest (!) C — 401 mnoho] dlauho NC — 402 mokrosti] vlhkosti C, mokrosti a vlhkosti N — mnohá nemoc N — 404 bude] jest N — 405 milý] věčně náš milej C — bohdá] vyn. C, všemohaucí N — 406 modlitba] prozba N, modlitba anebo prozba C — 407 tomu] té 394 Eccl. 2, 2 —
966 takto: Petr a Pavel jsta dva dva nepřietele, a když Petr smuten, Pavlovi líbo. »Ú, prý, nepřieteli mému nětco ne po vóli, smuten!«, má z toho radost. Též právě nepřictel náš, když on vidí, ano 385 člověk smuten, raduje se: »An, prý, snad ť jest jej jeho Buoh opustil, když ť jest tak smuten!«, spieše přistúpí k člověku. Ale když ť jest člověk vesel řádně, v Pánu Bohu, ihned se dábel mautí proto, boje se: »Ú, prý, poněvadž jest tak vesel, bojím já se, že ť jemu jeho Buoh nětco zjevil dobrého, ješto já o tom neviem a ješto 390 jest to skryto přede mnú«. I bojí se a strachuje dábel. I protož, milý Bože, rač nás naučiti, abychom uměli ty zámutky naše i veselé tak prostředkem vésti, jakož by tobě bylo líbo a nám úžitečno! I die tu dále múdrý Šalomún: »A veselí jsem u řekl: Co K 44 395 se nadarmo klamáš?« Nebo nenie zde toho veselé na tomto světě, aby mohlo bez práce přijíti, a nižádné rozkoše. Nebo všecky rozkoše světa tohoto a veselé jsau jako skropené hořkostí; nebo, veď kterau chceš rozkoš, vždy ť se nětco hořkosti a zármutkův přimiesí: tancuj — a ty ustaneš; pí, jez mnoho — ano tě obtieží 400 kuoleš-li — a ty se ztepeš nebo ustaneš; smilníš-li — tehdy naj- ušlechtilejšie krev v tobě schne; spíš-li mnoho — ano ť se v těle rozmohú mokrosti a z toho mnoho nemocí bývá; a tak, což koli činíš, všady práci máš a úsilé, jediné v samém milém Bohu, tu ť bude dokonalá radost. Ej, stuojme o ni a tužme po nie a žádajme 405 jie, a dá ť nám ji milý Buoh bohdá! »Otče náš, jenž jsi na nebesiech.« Prvnie modlitba: »Osvěť sau spolu v nepřátelství N — nepřátelé C — 383 to líbo, raduje se z toho N — Au N — smuten jest C — 384 Též] Tak N — náš, dábel C — 385 raduje se z toho N — 387 svém Pánu N — z toho dábel rmautí N — 388 že se bojí N — Au N — 389 neviem] nic nevím C — ješto] vyn. N — 390 strachuje se C — 392—393 tobě ... úžitečno] se tobě líbilo a našim dušem prospěšno bylo C — 393 prospěšno a úžitečno N — 396 ani žádné N — rozkoši N — 397 skropené anebo smísené C — s hořkostí C, hořkostí a zármutky N — 398 rozkoš a veselé C — nětco při ní C — a zármutkův vyn. K — 399 tancuj ... jez] jestliže dlauho tancuješ, ustane (!); a jestliže jíš a pí (!), jest (!) C — 401 mnoho] dlauho NC — 402 mokrosti] vlhkosti C, mokrosti a vlhkosti N — mnohá nemoc N — 404 bude] jest N — 405 milý] věčně náš milej C — bohdá] vyn. C, všemohaucí N — 406 modlitba] prozba N, modlitba anebo prozba C — 407 tomu] té 394 Eccl. 2, 2 —
Strana 967
967 se jméno tvé«. K tomu dar bázni hřiech, pýchu, porazí smrtedlný. Blahoslavenstvie prvnie: »Blahoslavení chudí duchem!« u Druhá K 441a2 prosba: »Přiď královstvie tvé!« Dar uměnie porazí hřiech hněvu. 410 Přispěje blahoslavenstvie druhé: »Blahoslavení tiší!« Třetie prosba: »Buď vuole tvá jako v nebi i v zemi!« Dar dobroty proti hřiechu závisti. Blahoslavenstvie přispěje: »Blahoslavení, kteří lkají!« Čtvrtá prosba: »Chléb náš veždajší daj nám dnes!« K tomu dar síly porazí hřiech lenost. Blahoslavenstvie přispěje: »Blahoslavení, 415 kteří lačnějí a žieznějí spravedlnosti!« Pátá prosba: »I odpusť nám naše vinny, jako i my odpauštiemy našim vinníkuom!« K tomu dar rady porazí hřiech lakomstvie. Blahoslavenstvie přispěje: »Blahoslavení milosrdní!« Šestá prosba: »I neuvoď nás u poku- šenie!« K tomu dar rozumu porazí hřiech lakoty. Blahoslavenstvie 420 přispěje: »Blahoslavení čistého srdce!« Sedmá prosba: »Ale zbav nás od zlého! Amen«. K tomu dar múdrosti porazí hřiech smil- stva. Blahoslavenstvie přispěje: 1 »Blahoslavení pokojní!« Osmé K 445a- blahoslavenstvie: »Blahoslavení, kteří trpie [puzenie] pro spravedli- vost!« To má k každému přidáno býti. Prvniemu takto: »Blaho- 425 slavení chudí duchem, kteří trpie pro spravedlivost!« »Blaho- prozbě přísluší první N — bázni .. . smrtedlný] boží bázně a hřích smrtedlný pejchu poráží a N — 408 prvnie] první k tomu přísluší N — duchem, neb jich jest království nebeské N — 409 Dar] Druhý dar Ducha svatého N — poráží N — hněvu] smrtedlný, jenž jest hněv, a N — 410 přispívá ku pomoci N — tiší, nebo oni vládnauti budau zemí N — 411 Dar] Třetí dar Ducha svatého N — 412 závisti bojuje a N — na pomoc přispěje N — lkají a pláčí C, lkají, neb oni potěšeni budau N — 413 nadpodstatný ve- zdejší NC — K tomu] Skrze nadpodstatný chléb žádáme darův všech duchovních bez vejminky, ale skrze vezdejší chléb prosíme darův všech tělesnejch, však s vejminkau. K té prozbě přísluší N — 414 porazí hřiech) a poráží se ním hřích smrtedlný N — ku pomoci přispěje N — 415 spra- vedlnosti, neb oni nasyceni budau NC — 417 dar] přistupuje dar Ducha svatého N — poráží N — hřích smrtedlný N — 418 milosrdní, neb oni milosrdenství dojdau NC — u] v NC — 419 rozumu náleží N — poráží N — hřích smrtedlný N — 420 ku pomoci přispěje N — srdce, neb oni Boha viděti budau NC — 421 jest dar N — a poráží N — hřích smrtedlný N — 422 po přispěje je v K přerušeno pokračování a vlo- ženo sem kázání Ve čtvrtek po velice noci (jež v naší edici přesunuto na své místo, viz Přehled obsahu č. 36); potom teprve v K (asi uprostřed sloupce 445a2) do- končil písařtutočást, označiv totodokončeníslovy: Toto jest konec od přednie ? (chybí tu nějaké slovo, je oříznutol) — pokojní, neb oni synové boží slauti budau N — 423 [puzenie] vyn. NC — 424 k každému blahoslavenství N — 425 kteří trpie
967 se jméno tvé«. K tomu dar bázni hřiech, pýchu, porazí smrtedlný. Blahoslavenstvie prvnie: »Blahoslavení chudí duchem!« u Druhá K 441a2 prosba: »Přiď královstvie tvé!« Dar uměnie porazí hřiech hněvu. 410 Přispěje blahoslavenstvie druhé: »Blahoslavení tiší!« Třetie prosba: »Buď vuole tvá jako v nebi i v zemi!« Dar dobroty proti hřiechu závisti. Blahoslavenstvie přispěje: »Blahoslavení, kteří lkají!« Čtvrtá prosba: »Chléb náš veždajší daj nám dnes!« K tomu dar síly porazí hřiech lenost. Blahoslavenstvie přispěje: »Blahoslavení, 415 kteří lačnějí a žieznějí spravedlnosti!« Pátá prosba: »I odpusť nám naše vinny, jako i my odpauštiemy našim vinníkuom!« K tomu dar rady porazí hřiech lakomstvie. Blahoslavenstvie přispěje: »Blahoslavení milosrdní!« Šestá prosba: »I neuvoď nás u poku- šenie!« K tomu dar rozumu porazí hřiech lakoty. Blahoslavenstvie 420 přispěje: »Blahoslavení čistého srdce!« Sedmá prosba: »Ale zbav nás od zlého! Amen«. K tomu dar múdrosti porazí hřiech smil- stva. Blahoslavenstvie přispěje: 1 »Blahoslavení pokojní!« Osmé K 445a- blahoslavenstvie: »Blahoslavení, kteří trpie [puzenie] pro spravedli- vost!« To má k každému přidáno býti. Prvniemu takto: »Blaho- 425 slavení chudí duchem, kteří trpie pro spravedlivost!« »Blaho- prozbě přísluší první N — bázni .. . smrtedlný] boží bázně a hřích smrtedlný pejchu poráží a N — 408 prvnie] první k tomu přísluší N — duchem, neb jich jest království nebeské N — 409 Dar] Druhý dar Ducha svatého N — poráží N — hněvu] smrtedlný, jenž jest hněv, a N — 410 přispívá ku pomoci N — tiší, nebo oni vládnauti budau zemí N — 411 Dar] Třetí dar Ducha svatého N — 412 závisti bojuje a N — na pomoc přispěje N — lkají a pláčí C, lkají, neb oni potěšeni budau N — 413 nadpodstatný ve- zdejší NC — K tomu] Skrze nadpodstatný chléb žádáme darův všech duchovních bez vejminky, ale skrze vezdejší chléb prosíme darův všech tělesnejch, však s vejminkau. K té prozbě přísluší N — 414 porazí hřiech) a poráží se ním hřích smrtedlný N — ku pomoci přispěje N — 415 spra- vedlnosti, neb oni nasyceni budau NC — 417 dar] přistupuje dar Ducha svatého N — poráží N — hřích smrtedlný N — 418 milosrdní, neb oni milosrdenství dojdau NC — u] v NC — 419 rozumu náleží N — poráží N — hřích smrtedlný N — 420 ku pomoci přispěje N — srdce, neb oni Boha viděti budau NC — 421 jest dar N — a poráží N — hřích smrtedlný N — 422 po přispěje je v K přerušeno pokračování a vlo- ženo sem kázání Ve čtvrtek po velice noci (jež v naší edici přesunuto na své místo, viz Přehled obsahu č. 36); potom teprve v K (asi uprostřed sloupce 445a2) do- končil písařtutočást, označiv totodokončeníslovy: Toto jest konec od přednie ? (chybí tu nějaké slovo, je oříznutol) — pokojní, neb oni synové boží slauti budau N — 423 [puzenie] vyn. NC — 424 k každému blahoslavenství N — 425 kteří trpie
Strana 968
968 slavení tiší, kteří trpie puzenie pro spravedlivost!« A tak o jiných. Nebo veď jaké chceš dobré skutky, — nebudeš-li trpěti pro spra- vedlivost, všeť jest darmo. Nebo trpěti hančnie a protivenstvie jest brána věčného života. Neb i pekelníkuom jest jiné haněti, K 445b 430 ale voleným božím haněnu býti a trpěti. Divná ť jest, veď, služba [božie] u Pána Ježíše, neb jest on složil blahoslavenstvie a věčný život v puotkách a v nesnázéch, v hanění a v protivenství na tomto světě! »Milý muoj mně jako snopek mirry a odpočívati bude v mých 435 prsech.« To ť již nynie od této neděle, jenž slove Judica, již volení boží, pravá chot Ježíšova, tuto řeč nynie mluví, neb již zbierá jako v snopek mirru tu, ty hořkosti, ta protivenstvie, kteráž sú se dála našemu milému Bohu, ano jemu ďábelníky, Samari- tány dávají, ani vyšedše na huoru i chtějí jej doluov sstrčiti, aby 440 hlavu slomil. To vše již snášie a zbierá v hromadu v své prsi a v svém srdci rozjímá s hořkostí a s pláčem, litujíci křivdy milého Pána, svého chotě. Ale duše drzie, otrtá, na to nezpomene ani pomyslí. A, běda bude! »Otcové naši snědli sú hrozen kyselý, a synové laskominy mají«. K 445b- 445 Hrozen bývá kyselý proto, když před časem utržen bývá a ne- sezrá; a ktož jej jedie, že pak laskominy mají. I vykládají světí, pro spravedlivost] nebo jich jest království nebeské C — 426 spravedlnosti C — tak i N — 427 ved jaké] čin jaké koliv N — chce (!) K — dobré] vyn. C — spravedlivost etc. N — 428 jest darmoj to bude nadarmo N — 430 vyvoleným C — 431 [božie] vyn. NC — toho Pána N — on] vyn. C — 432 a v protivenství] v trpení N, v kaceřování, v pikhartování, v po- kušení, v zármutcích v rozličnejch a v protivenstvích C — 433 světě] bídném světě a jinudy nelze přijíti do nebe N — 434—443 Milý . . . bude!] v CN a ž za řádkem 464 — 435 neděle svaté N — 438 Bohu] Pánu (+ věrná každá duše N) NC — 439 dávali C — ani vyšedše] an (ani C) vyvedše jej NC — chtěli C — 441 s pláčem věrná duše N — 442 Pána] vyn. N — choti C — otrtá, všetečná, ani třebas C — 443 nepomyslí N — Ach N — bude té a takové duši C — 444 jedli C — hrozen kyselý] vinnau jahódku kyselau C — synové jich C — 445 Hrozen] Vinenka ON — kyselá CN — když] že N — utržena ČN — 446 jej] ji CN — že pak] potom N — mívají CN — list 445 v K proděravělý, protoslovav závorkách s?, nečitelná v K, doplněna z ČN — 447 hrozen] vinenku N, vinněnku C — ky- 434 Pís. 1, 13 — 444 Jer. 31, 29; Ezech. 18, 2 —
968 slavení tiší, kteří trpie puzenie pro spravedlivost!« A tak o jiných. Nebo veď jaké chceš dobré skutky, — nebudeš-li trpěti pro spra- vedlivost, všeť jest darmo. Nebo trpěti hančnie a protivenstvie jest brána věčného života. Neb i pekelníkuom jest jiné haněti, K 445b 430 ale voleným božím haněnu býti a trpěti. Divná ť jest, veď, služba [božie] u Pána Ježíše, neb jest on složil blahoslavenstvie a věčný život v puotkách a v nesnázéch, v hanění a v protivenství na tomto světě! »Milý muoj mně jako snopek mirry a odpočívati bude v mých 435 prsech.« To ť již nynie od této neděle, jenž slove Judica, již volení boží, pravá chot Ježíšova, tuto řeč nynie mluví, neb již zbierá jako v snopek mirru tu, ty hořkosti, ta protivenstvie, kteráž sú se dála našemu milému Bohu, ano jemu ďábelníky, Samari- tány dávají, ani vyšedše na huoru i chtějí jej doluov sstrčiti, aby 440 hlavu slomil. To vše již snášie a zbierá v hromadu v své prsi a v svém srdci rozjímá s hořkostí a s pláčem, litujíci křivdy milého Pána, svého chotě. Ale duše drzie, otrtá, na to nezpomene ani pomyslí. A, běda bude! »Otcové naši snědli sú hrozen kyselý, a synové laskominy mají«. K 445b- 445 Hrozen bývá kyselý proto, když před časem utržen bývá a ne- sezrá; a ktož jej jedie, že pak laskominy mají. I vykládají světí, pro spravedlivost] nebo jich jest království nebeské C — 426 spravedlnosti C — tak i N — 427 ved jaké] čin jaké koliv N — chce (!) K — dobré] vyn. C — spravedlivost etc. N — 428 jest darmoj to bude nadarmo N — 430 vyvoleným C — 431 [božie] vyn. NC — toho Pána N — on] vyn. C — 432 a v protivenství] v trpení N, v kaceřování, v pikhartování, v po- kušení, v zármutcích v rozličnejch a v protivenstvích C — 433 světě] bídném světě a jinudy nelze přijíti do nebe N — 434—443 Milý . . . bude!] v CN a ž za řádkem 464 — 435 neděle svaté N — 438 Bohu] Pánu (+ věrná každá duše N) NC — 439 dávali C — ani vyšedše] an (ani C) vyvedše jej NC — chtěli C — 441 s pláčem věrná duše N — 442 Pána] vyn. N — choti C — otrtá, všetečná, ani třebas C — 443 nepomyslí N — Ach N — bude té a takové duši C — 444 jedli C — hrozen kyselý] vinnau jahódku kyselau C — synové jich C — 445 Hrozen] Vinenka ON — kyselá CN — když] že N — utržena ČN — 446 jej] ji CN — že pak] potom N — mívají CN — list 445 v K proděravělý, protoslovav závorkách s?, nečitelná v K, doplněna z ČN — 447 hrozen] vinenku N, vinněnku C — ky- 434 Pís. 1, 13 — 444 Jer. 31, 29; Ezech. 18, 2 —
Strana 969
969 že sau) to ti lidé, jako hrozen kyselý jedie, ješto nynie před časem) hledají veselé a utěšení), radosti a rozkoši, ješto jest před časem. Nebo zde, na tomto světě, jest údolé 450 slzí, i nemá se žádný zde, na tomto světě, radovati, chce-li se věčně nermútiti. Nebo die Duch boží: »Puojdú plačíce a rozsie- vajíce semena svá, ale přijdauce s radostí ponesau snopy své«. I pak z toho hroznu laskominy přicházejí, že jiných krmí nelze s chutí jiesti, chleba a jiných. Tak právě, ktož v tom světském 455 utěšení obývají a o ně stojie, nic jim tyto božské věci chutny nejsú, ani tělo božie ani jiné svátosti. Ale li věz to každý z viery, K 446a ktož koli má zde, na tomto světě, veselé a potěšenie vedlé světa, že žádný nebude se radovati onú radostí věčnú v nebeském krá- lovství! Ale tento lid slepý, vysoce učení žáci] a zvlášť dvořský, 460 toho nezná aniž tomu věří, než tance, freje, kolby, vše, co tělo ráčí; k)dy i komu ti uvěřie? Než přijde ť hodina, že zviete, kde ť bud e déle býti! Ale, milí křesťané, poželéte-li jich? A nechcete-li jich, ale poželejte těžké práce drahého Ježíše, že na nich bude zmařena! 465 U Veliký čtvrtek Petr řekl: »Pane, ty mi nohy myješ?« Po- hlediž tuto na Petra, kterak jest Kměl veliké poznánic, najprvé Boha a sebe samého! Že měl poznánie Boha, v tom okazuje řka: »Pane, ty«, totiž tak veliký, tak velebný, všemohúcí Buoh, an byl nedávno předtiem vyznal řka: »Ty jsi Kristus, Syn Boha 470 živého!« Druhé měl poznánie sebe samého, řka: »Mně nohy myješ?« I die: il »Mně (totiž hřiešnému, nestatečnému) ty, svatý K 446a2 selau NC — 450 slzavé N — 452 přijdauce přijdau C — 453 toho hroznu] té vinenky N, té viněnky C — 454 jako chleba N — právě, že C — 455 chutny] k chuti N — 456 nejsau, ano NC — boží a krev boží C — 457 má] hledá C — 458 ten žádný N — budaucí věčnau N — 459 [vysoce učení žáci] jen v K, pozd. přípisek! — zvláště pak C — 460 tomu věří toho nevěří C — 461 ráčí, to ť oni milují N — «kdy] k nečitelné, doplňuje vydavatel — kdy i] ale NC — 462 jich] také jich NC — 463 aspoň těžké N — 465 v C (červeně) nadpis: O mytí noh svatého Petra Pánu Ježíšovi (!) u Velikej čtvrtek — Petr svatej C — 466 (měl vyn. K — 467 sebe] potom sebe NC — se ukazuje N — řka] vyn. N — 470 Druhé] Potom N — i sebe N — Mně] Ty mně C — 471 hříšného, nestatečného 451 Podle Ž. 126, 6 — 465 Jan 13, 6 — 469 Jan 6, 69 —
969 že sau) to ti lidé, jako hrozen kyselý jedie, ješto nynie před časem) hledají veselé a utěšení), radosti a rozkoši, ješto jest před časem. Nebo zde, na tomto světě, jest údolé 450 slzí, i nemá se žádný zde, na tomto světě, radovati, chce-li se věčně nermútiti. Nebo die Duch boží: »Puojdú plačíce a rozsie- vajíce semena svá, ale přijdauce s radostí ponesau snopy své«. I pak z toho hroznu laskominy přicházejí, že jiných krmí nelze s chutí jiesti, chleba a jiných. Tak právě, ktož v tom světském 455 utěšení obývají a o ně stojie, nic jim tyto božské věci chutny nejsú, ani tělo božie ani jiné svátosti. Ale li věz to každý z viery, K 446a ktož koli má zde, na tomto světě, veselé a potěšenie vedlé světa, že žádný nebude se radovati onú radostí věčnú v nebeském krá- lovství! Ale tento lid slepý, vysoce učení žáci] a zvlášť dvořský, 460 toho nezná aniž tomu věří, než tance, freje, kolby, vše, co tělo ráčí; k)dy i komu ti uvěřie? Než přijde ť hodina, že zviete, kde ť bud e déle býti! Ale, milí křesťané, poželéte-li jich? A nechcete-li jich, ale poželejte těžké práce drahého Ježíše, že na nich bude zmařena! 465 U Veliký čtvrtek Petr řekl: »Pane, ty mi nohy myješ?« Po- hlediž tuto na Petra, kterak jest Kměl veliké poznánic, najprvé Boha a sebe samého! Že měl poznánie Boha, v tom okazuje řka: »Pane, ty«, totiž tak veliký, tak velebný, všemohúcí Buoh, an byl nedávno předtiem vyznal řka: »Ty jsi Kristus, Syn Boha 470 živého!« Druhé měl poznánie sebe samého, řka: »Mně nohy myješ?« I die: il »Mně (totiž hřiešnému, nestatečnému) ty, svatý K 446a2 selau NC — 450 slzavé N — 452 přijdauce přijdau C — 453 toho hroznu] té vinenky N, té viněnky C — 454 jako chleba N — právě, že C — 455 chutny] k chuti N — 456 nejsau, ano NC — boží a krev boží C — 457 má] hledá C — 458 ten žádný N — budaucí věčnau N — 459 [vysoce učení žáci] jen v K, pozd. přípisek! — zvláště pak C — 460 tomu věří toho nevěří C — 461 ráčí, to ť oni milují N — «kdy] k nečitelné, doplňuje vydavatel — kdy i] ale NC — 462 jich] také jich NC — 463 aspoň těžké N — 465 v C (červeně) nadpis: O mytí noh svatého Petra Pánu Ježíšovi (!) u Velikej čtvrtek — Petr svatej C — 466 (měl vyn. K — 467 sebe] potom sebe NC — se ukazuje N — řka] vyn. N — 470 Druhé] Potom N — i sebe N — Mně] Ty mně C — 471 hříšného, nestatečného 451 Podle Ž. 126, 6 — 465 Jan 13, 6 — 469 Jan 6, 69 —
Strana 970
970 nad svaté, stvořiteli stvoření, Pán andělský, rybáři sprostnému?« A z toho poznánie Petr sstaupi u velikú pokoru, nedada noh mýti, ba, prý: »Pane, nebudeš mi noh mýti na věky!« I mluvie 475 světí, že, by sobě byl Petr konečně nedal noh mýti, že by nikoli spasen nemohl býti, a to proto, že by byl přikázanie božieho nenaplnil. Podívajž se, to jest dosti malá věc, nohy umyti sám sobě, a Petr z pokory se tomu zbraňoval; a, by byl nesvolil, byl by v pekle! Co pak my, ješto mnoho jiných přikázaní větších 480 neplníme, hádaj, kde se octneme?! Ba, nauč se tomuto: ač pokora jest ctnost velmi veliká, ale žádný nemá pro pokoru opustiti přikázanie božieho, ale ať vždy přikázanie božie miesto má napřed. Jako takto: Člověk, rozjímaje o té velebné svátosti těla a krve Pána Ježíše, váže, kterak jest to drahá svátost, i hledí k tomu 485 a k sobě také, l i váží se hubeného, hřiešného, i koří se, níží, K 4461 a to jest velmi dobře; ale pro tu pokoru nemá opustiti přikázanie božieho, hledě k tomu, že jest Buoh přikázal řka: »Věru, věru, pravím vám, nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti jeho krve, nebudete mieti života věčného!«, ihned tomu miesto dáti 490 a poddánu býti. C — 472 nad] nade všecky N — mdlému stvoření N — Pán a král N — mizernému rybáři N — 473 staupil C — pokoru a ponížení N — nedada sobě C — noh svých N — 475 konečně] nikoliv N — 475—476 nikoli . . . býti] byl spasen nebyl N — 476 nemohl býti] nebyl C — 479 my ubozí N — jiných] vyn. N — 480 nauč se] naučme se odtudto N — 481 že žádný C — 483 takto] ku příkladu N, takto u příkladu C — 484 Páně Ježíšova (!) C — váže to NC — 485 také] také prohlídá N — váže C — hříšného býti z toho N — níží se N — 486 tu] takovau N — 487 Věrup vypadlo v K proděravěním listu, doplňuje vydavatel; Jistě NC — 488 věru] zavěrné N. jistě C — 489 tomuto NC — V K po posledních slovech rkpisu poddánu býti při- psána pozdější rukou Píseň o večeři Páně, složená od svaté, slavné paměti mistra Jana Rokycána, arcibiskupa pražského, složená léta 1436. Zpívá se jako: Ej, ten silný lev. «Ježíš? Kristus milostivý vydal věrným pokrm pravý («Ježíš málo čitelné!); (ostatek písně je těžkočitelný). Srovnej Bartoše, Literární činnost m. Jana Rokycany etc., str. 51—52 pod titulem »Písně«, kde je uvedena i literatura. 487 Jan 6, 53 —
970 nad svaté, stvořiteli stvoření, Pán andělský, rybáři sprostnému?« A z toho poznánie Petr sstaupi u velikú pokoru, nedada noh mýti, ba, prý: »Pane, nebudeš mi noh mýti na věky!« I mluvie 475 světí, že, by sobě byl Petr konečně nedal noh mýti, že by nikoli spasen nemohl býti, a to proto, že by byl přikázanie božieho nenaplnil. Podívajž se, to jest dosti malá věc, nohy umyti sám sobě, a Petr z pokory se tomu zbraňoval; a, by byl nesvolil, byl by v pekle! Co pak my, ješto mnoho jiných přikázaní větších 480 neplníme, hádaj, kde se octneme?! Ba, nauč se tomuto: ač pokora jest ctnost velmi veliká, ale žádný nemá pro pokoru opustiti přikázanie božieho, ale ať vždy přikázanie božie miesto má napřed. Jako takto: Člověk, rozjímaje o té velebné svátosti těla a krve Pána Ježíše, váže, kterak jest to drahá svátost, i hledí k tomu 485 a k sobě také, l i váží se hubeného, hřiešného, i koří se, níží, K 4461 a to jest velmi dobře; ale pro tu pokoru nemá opustiti přikázanie božieho, hledě k tomu, že jest Buoh přikázal řka: »Věru, věru, pravím vám, nebudete-li jísti těla Syna člověka a píti jeho krve, nebudete mieti života věčného!«, ihned tomu miesto dáti 490 a poddánu býti. C — 472 nad] nade všecky N — mdlému stvoření N — Pán a král N — mizernému rybáři N — 473 staupil C — pokoru a ponížení N — nedada sobě C — noh svých N — 475 konečně] nikoliv N — 475—476 nikoli . . . býti] byl spasen nebyl N — 476 nemohl býti] nebyl C — 479 my ubozí N — jiných] vyn. N — 480 nauč se] naučme se odtudto N — 481 že žádný C — 483 takto] ku příkladu N, takto u příkladu C — 484 Páně Ježíšova (!) C — váže to NC — 485 také] také prohlídá N — váže C — hříšného býti z toho N — níží se N — 486 tu] takovau N — 487 Věrup vypadlo v K proděravěním listu, doplňuje vydavatel; Jistě NC — 488 věru] zavěrné N. jistě C — 489 tomuto NC — V K po posledních slovech rkpisu poddánu býti při- psána pozdější rukou Píseň o večeři Páně, složená od svaté, slavné paměti mistra Jana Rokycána, arcibiskupa pražského, složená léta 1436. Zpívá se jako: Ej, ten silný lev. «Ježíš? Kristus milostivý vydal věrným pokrm pravý («Ježíš málo čitelné!); (ostatek písně je těžkočitelný). Srovnej Bartoše, Literární činnost m. Jana Rokycany etc., str. 51—52 pod titulem »Písně«, kde je uvedena i literatura. 487 Jan 6, 53 —
Strana 971
A) Seznam citátů biblických. (Do tohoto seznamu nejsou pojaty perikopy před kázáními; jsou uvedeny v úvodě k I. dílu v Přehledu obsahu.) Cifry v závorkách značí stránku Postilly. Římská cifra II. odkazuje k II. dílu; všude jinde, kde není při- pojena, rozumí se díl I. 1. Mojžíšova 1, 1 (II. 52); 1, 6—7 (II. 12); 1, 26 (II. 55); 1, 28 (II. 308); 2, 7 (II. 31); 2, 16 (II. 916); 2, 17 (594), (815) 3, 3 (815); 3, 5 (II. 781); 3, 7 (611); 3, 14 (II. 257); 3, 15 (II. 753); 3, 17 (II. 774); 3, 18 (53); 3, 19 (92), (308), (II. 320), (II. 365), (II. 462), (II. 850); 4, 13 (636); 6, 6 (II. 756) 7, 7 (II. 704); 8, 21 (II. 109); 9, 21—25 (595); 12, 1 nn. (II. 33), (II. 879); 18, 1 a 2 (II. 72); 18, 10 nn. (II. 963) 19 (234), (II. 70); 19, 1 (II. 62); 22, 1 nn. (II. 33); 22, 12 (II. 33); 26, 18 (II. 879); 28 nn. (II. 879); 28, 17 (II. 355) 32, 24 nn. (II. 879); 40, 1 nn. (II. 604); 41, 45 (II. 738). 2. Mojžíšova 3, 5 (II. 695); 5, 2 (II. 284); 7 nn. (II. 124); 7, 11 nn. (485); 9, 27 (II. 284); 12, 7 (II. 949); 12, 8 (II. 948); 12, 29 (II. 62); 14, 7 nn. (II. 957); 14, 15 (799), (II. 359); 14, 21 nn. (642); 15, 1 (II. 957); 16, 21 nn. (II. 945); 19, 10—11 (114) 19, 16 nn. (498); 20, 6 (II. 54); 20, 8 (810), (II. 873); 20, 19 (498); 25, 40 (573); 29, 38—39 (590); 33, 17 (II. 129). 3. Mojžíšova 6, 12 (II. 740), (II. 947); 15, 24 (211); 19, 35 (II. 223); 22, 21—22 (590); 26, 2 nn. (II. 873); 26, 3, 9 a n., 26, 15 a n. (754). 4. Mojžíšova 9, 11 (II. 948); 11, 6 (II. 286); 11, 8 (II. 945); 12, 10 (II. 435), (II. 438); 16, 1 nn. (II. 947); 16, 46 (II. 953); 19, 2 nn. (II. 680); 22, 7 nn. (II. 460); 25, 4 (243); 25, 6 nn. (239). 5. Mojžíšova 4, 19 (II. 55); 4, 35 (II. 99); 5, 12 (II. 873); 6, 6 a 7 (II. 958); 6, 13 (II. 772); 10,12 (II. 54); 10, 20 (II. 772); 11, 27 (II. 471); 15, 21 (II. 72); 16, 18 (II. 129); 17, 8—11 (II. 129); 25, 2 (II. 161); 28, 1 nn. (II. 521); 28, 1—5 (II. 695); 28, 15—18 (II. 695); 32, 32 (311). Jozue 7, 1 (II. 460); 7, 1 nn. (II. 515); 7, 21 (239); 9 nn. (II. 738); 10, 3 nn. (II. 401); 23, 4 a 6 (II. 190).
A) Seznam citátů biblických. (Do tohoto seznamu nejsou pojaty perikopy před kázáními; jsou uvedeny v úvodě k I. dílu v Přehledu obsahu.) Cifry v závorkách značí stránku Postilly. Římská cifra II. odkazuje k II. dílu; všude jinde, kde není při- pojena, rozumí se díl I. 1. Mojžíšova 1, 1 (II. 52); 1, 6—7 (II. 12); 1, 26 (II. 55); 1, 28 (II. 308); 2, 7 (II. 31); 2, 16 (II. 916); 2, 17 (594), (815) 3, 3 (815); 3, 5 (II. 781); 3, 7 (611); 3, 14 (II. 257); 3, 15 (II. 753); 3, 17 (II. 774); 3, 18 (53); 3, 19 (92), (308), (II. 320), (II. 365), (II. 462), (II. 850); 4, 13 (636); 6, 6 (II. 756) 7, 7 (II. 704); 8, 21 (II. 109); 9, 21—25 (595); 12, 1 nn. (II. 33), (II. 879); 18, 1 a 2 (II. 72); 18, 10 nn. (II. 963) 19 (234), (II. 70); 19, 1 (II. 62); 22, 1 nn. (II. 33); 22, 12 (II. 33); 26, 18 (II. 879); 28 nn. (II. 879); 28, 17 (II. 355) 32, 24 nn. (II. 879); 40, 1 nn. (II. 604); 41, 45 (II. 738). 2. Mojžíšova 3, 5 (II. 695); 5, 2 (II. 284); 7 nn. (II. 124); 7, 11 nn. (485); 9, 27 (II. 284); 12, 7 (II. 949); 12, 8 (II. 948); 12, 29 (II. 62); 14, 7 nn. (II. 957); 14, 15 (799), (II. 359); 14, 21 nn. (642); 15, 1 (II. 957); 16, 21 nn. (II. 945); 19, 10—11 (114) 19, 16 nn. (498); 20, 6 (II. 54); 20, 8 (810), (II. 873); 20, 19 (498); 25, 40 (573); 29, 38—39 (590); 33, 17 (II. 129). 3. Mojžíšova 6, 12 (II. 740), (II. 947); 15, 24 (211); 19, 35 (II. 223); 22, 21—22 (590); 26, 2 nn. (II. 873); 26, 3, 9 a n., 26, 15 a n. (754). 4. Mojžíšova 9, 11 (II. 948); 11, 6 (II. 286); 11, 8 (II. 945); 12, 10 (II. 435), (II. 438); 16, 1 nn. (II. 947); 16, 46 (II. 953); 19, 2 nn. (II. 680); 22, 7 nn. (II. 460); 25, 4 (243); 25, 6 nn. (239). 5. Mojžíšova 4, 19 (II. 55); 4, 35 (II. 99); 5, 12 (II. 873); 6, 6 a 7 (II. 958); 6, 13 (II. 772); 10,12 (II. 54); 10, 20 (II. 772); 11, 27 (II. 471); 15, 21 (II. 72); 16, 18 (II. 129); 17, 8—11 (II. 129); 25, 2 (II. 161); 28, 1 nn. (II. 521); 28, 1—5 (II. 695); 28, 15—18 (II. 695); 32, 32 (311). Jozue 7, 1 (II. 460); 7, 1 nn. (II. 515); 7, 21 (239); 9 nn. (II. 738); 10, 3 nn. (II. 401); 23, 4 a 6 (II. 190).
Strana 972
972 Soude. 14, 6 (855); 15, 15 (II. 124); 16, 4 nn. (855), (II. 460). Rut 2, 3 nn. (II. 433). 1. Samuel. 1, 25 (177); 2, 25 (612); 4, 11 (177); 8, 5 až 7 (II. 92); 13, 14 (II. 879); 14, 43 (239); 15, 9 nn. (II. 460); 16, 14 nn. (II. 23); 17, 49 (II. 123). 2. Samuel. 11, 2 nn. (II. 251), (II. 433); 12, 13 (II. 180); 15, 14 nn. (610); 24, 16 (II. 62). 1. (3.) Král. 8, 23 nn. (II. 690); 15, 5 (69); 17, 13 nn. (II. 124); 18, 19 nn. (II. 801); 18, 22 (II. 704); 22, 20 nn. (II. 528). 2. (4.) Král. 5, 14 (89); 20, 1 (II. 386); 21, 11 nn. (II. 117); 21, 20 nn. (II. 117). 1. Paralip. 13, 9 nn. (425). 2. Paralip. 33, 2 nn. (II. 919). Tobiáš 4, 9 (221); 11 (370). Judit 11, 16 (II. 871). Ester 1, 3 nn. (II. 775); 1, 9 nn. (445); 3 nn. (447). (II. 770). Job 1, 12 (817); 1, 16 (II. 943); 1, 19 (II. 302); 1, 21 (II. 109); 5, 13 (226); 9, 11 (II. 112); 14, 1 a 2 (II. 109); 21, 13 (II. 49); 26, 11 (II. 669); 31, 4 (II. 309); 31, 18 (II. 645); 41, 4 (II. 295); 41, 25 (II. 623), (II. 652). Žalmy 2, 5 (II. 310); 2, 8 (586); 2, 11 (II. 101); 3, 2 (II. 523); 6, 7 (90), (II. 879); 9, 7 a 8 (II. 129); 9, 10 (II. 87); 9, 20 (269); 11, 5 (II. 25); 11, 6 (II. 167); 14, 1 (764); 14, 3 (II. 474); 16, 2 (II. 42); 16, 9 (820); 17, 4 (II. 271); 18, 5—6 (305); 18, 31 (?) (554); 18, 44 a 45 (473); 18, 45 (II. 380); 19, 6 (II. 574), (II. 724), (II. 760); 19, 7 (II. 760); 19, 10 (II. 760); 23, 1 (611); 23, 6 (732); 24, 9 (638); 25, 6 (434) 25, 15 (702); 25, 18 (421); 27, 2, 1 (?) (117); 27, 7 (617); 30, 12 (II. 725); 31, 11 (593); 31, 25 (855); 32, 5 (731); 32, 8 (II. 482), (II. 660); 33, 1 (714); 33, 2 (II. 357); 34, 15 (II. 79); 36, 2 (764); 36, 7 (527); 37, 27 (II. 79); 38, 2 (II. 184). (II. 586); 39, 4 (634); 39, 13 (654); 41, 2 (II. 278), (II. 279) 41, 3 (II. 279); 41, 4 (II. 279); 43, 1 a 2 (549); 44, 16 (?) (279); 45, 8 (625), (II. 422); 49, 21 (584), (II. 121), (II. 128); 51, 5 (387), (II. 838); 51, 7 (II. 109); 51, 10 (558); 51, 12 (II. 30), (II. 782); 51, 19 (624), (634), (II. 635); 53, 2 (764) 55, 24 (II. 311), (II. 587); 58, 11 (II. 162); 59, 11 (732), (733); 64, 6 (291); 66, 1 a 2 (762); 66, 3 (766), (768), (772);
972 Soude. 14, 6 (855); 15, 15 (II. 124); 16, 4 nn. (855), (II. 460). Rut 2, 3 nn. (II. 433). 1. Samuel. 1, 25 (177); 2, 25 (612); 4, 11 (177); 8, 5 až 7 (II. 92); 13, 14 (II. 879); 14, 43 (239); 15, 9 nn. (II. 460); 16, 14 nn. (II. 23); 17, 49 (II. 123). 2. Samuel. 11, 2 nn. (II. 251), (II. 433); 12, 13 (II. 180); 15, 14 nn. (610); 24, 16 (II. 62). 1. (3.) Král. 8, 23 nn. (II. 690); 15, 5 (69); 17, 13 nn. (II. 124); 18, 19 nn. (II. 801); 18, 22 (II. 704); 22, 20 nn. (II. 528). 2. (4.) Král. 5, 14 (89); 20, 1 (II. 386); 21, 11 nn. (II. 117); 21, 20 nn. (II. 117). 1. Paralip. 13, 9 nn. (425). 2. Paralip. 33, 2 nn. (II. 919). Tobiáš 4, 9 (221); 11 (370). Judit 11, 16 (II. 871). Ester 1, 3 nn. (II. 775); 1, 9 nn. (445); 3 nn. (447). (II. 770). Job 1, 12 (817); 1, 16 (II. 943); 1, 19 (II. 302); 1, 21 (II. 109); 5, 13 (226); 9, 11 (II. 112); 14, 1 a 2 (II. 109); 21, 13 (II. 49); 26, 11 (II. 669); 31, 4 (II. 309); 31, 18 (II. 645); 41, 4 (II. 295); 41, 25 (II. 623), (II. 652). Žalmy 2, 5 (II. 310); 2, 8 (586); 2, 11 (II. 101); 3, 2 (II. 523); 6, 7 (90), (II. 879); 9, 7 a 8 (II. 129); 9, 10 (II. 87); 9, 20 (269); 11, 5 (II. 25); 11, 6 (II. 167); 14, 1 (764); 14, 3 (II. 474); 16, 2 (II. 42); 16, 9 (820); 17, 4 (II. 271); 18, 5—6 (305); 18, 31 (?) (554); 18, 44 a 45 (473); 18, 45 (II. 380); 19, 6 (II. 574), (II. 724), (II. 760); 19, 7 (II. 760); 19, 10 (II. 760); 23, 1 (611); 23, 6 (732); 24, 9 (638); 25, 6 (434) 25, 15 (702); 25, 18 (421); 27, 2, 1 (?) (117); 27, 7 (617); 30, 12 (II. 725); 31, 11 (593); 31, 25 (855); 32, 5 (731); 32, 8 (II. 482), (II. 660); 33, 1 (714); 33, 2 (II. 357); 34, 15 (II. 79); 36, 2 (764); 36, 7 (527); 37, 27 (II. 79); 38, 2 (II. 184). (II. 586); 39, 4 (634); 39, 13 (654); 41, 2 (II. 278), (II. 279) 41, 3 (II. 279); 41, 4 (II. 279); 43, 1 a 2 (549); 44, 16 (?) (279); 45, 8 (625), (II. 422); 49, 21 (584), (II. 121), (II. 128); 51, 5 (387), (II. 838); 51, 7 (II. 109); 51, 10 (558); 51, 12 (II. 30), (II. 782); 51, 19 (624), (634), (II. 635); 53, 2 (764) 55, 24 (II. 311), (II. 587); 58, 11 (II. 162); 59, 11 (732), (733); 64, 6 (291); 66, 1 a 2 (762); 66, 3 (766), (768), (772);
Strana 973
973 66, 4 (197); 69, 2 (521); 73, 3 (II. 783); 73, 22 (611); 74, 9 (II. 134); 74, 19 (855); 82, 5 (II. 57); 84, 2 a 3 (II. 699) 84, 3 (II. 892); 84, 11 (267), (II. 244); 91, 6 (173), (444) 91, 7 (II. 935); 91, 11 (II. 157); 95, 1 a 6 (121); 97, 12 (714) 98, 1 (778); 98, 2 (778); 102, 4 (593); 103, 1 a 2 (779); 103, 2 (II. 757); 104, 30 (II. 32); 105, 44 (?) (524); 106, 3 (II. 310), (II. 622); 106, 37 (II. 959); 107, 4 (II. 57); 111, 4 a 5 (II. 769); 111, 9 (480), (II. 259); 111, 10 (338); 112, 1 a 6 (37) 112, 3 (II. 307), (II. 848); 112, 10 (II. 162); 113, 8 (II. 170) 115, 5—7 (464); 116, 12 (II. 638); 116, 13 (II. 638); 118, 24 (631), (II. 755), (II. 760); 118, 26 (24), (576); 119, 5 (II. 252) 119, 11 (557); 119, 21 (276); 119, 62 (II. 131); 119, 63 (696) 119, 86 (260); 119, 139 (757), (II. 494); 119, 142 (260); 119, 158 (757), (II. 889); 119, 165 (724); 119, 176 (II. 719); 120, 5 (II. 475); 122, 1 (518); 123, 2 (851); 124, 7 (441), (II. 548) 124, 8 (442), (II. 548); 126, 6 (169), (II. 969); 127, 5 (II. 625); 130, 3 (II. 602); 139, 8 (II. 309); 139, 17 (II. 796) 140, 6 (?) (173); 141, 5 (553); 142, 4 (470); 143, 2 (II. 309), (II. 629); 143, 10 (II. 23); 144, 5 (II. 406); 144, 7 (II. 686); 144, 12 (II. 959); 145, 9 (II. 196); 148, 1 nn. (II. 387). Přísloví 1, 24 (440); 1, 24 a 26 (II. 487); 1, 26 a 28 (440); 1, 28 (II. 487); 3, 12 (673); 6, 34—35 (46); 8, 17 (II. 15), (II. 26), (II. 27); 9, 5 (II. 180); 10, 7 (II. 129); 18, 21 (466), (II. 378); 22, 1 (II. 128); 23, 8 (799); 23, 14 (187); 24, 9 (670); 28, 15 (236); 30, 8 (II. 935). Kazatel (Ecclesiastes) 2, 2 (II. 962), (II. 966); 4, 9 a 10 (669); 10, 10 (249). Píseň Šalom. 1, 2 (II. 575); 1, 13 (17), (552), (II. 968); 2, 16 (271); 8, 6 (706). Kniha Moudrosti 1, 4 a 5 (II. 32); 1, 11 (II. 417); 2, 15 (II. 162) 2, 23—24 (235); 4, 15 (II. 708); 5, 1 (43); 5, 3 (II. 202) 5, 9 (II. 158); 5, 18—21 (34); 6, 5 (765); 6, 10 (II. 130) 7, 11 (II. 23); 7, 23 (II. 931); 7, 28 (II. 932); 8, 7 (II. 938) 11, 24 (II. 60); 16, 12 (II. 523), (II. 611); 18, 21 nn. (II. 951); 18, 24 (II. 954); 19, 1 nn. (II. 957). Eeclesiasticus 2, 1 (257); 2, 11 (627); 3, 22 (II. 99); 5, 5 a 6 (II. 488); 6, 17 (?) (309); 7, 40 (II. 352); 11, 4 (II. 147); 11, 26 (611); 21, 20 (II. 964); 26, 28 (318); 29, 15—16 (405) 31, 11 (II. 221); 31, 28 (II. 150); 32, 21 (II. 64); 35, 18 a 19 (II. 484); 51, 14 (680).
973 66, 4 (197); 69, 2 (521); 73, 3 (II. 783); 73, 22 (611); 74, 9 (II. 134); 74, 19 (855); 82, 5 (II. 57); 84, 2 a 3 (II. 699) 84, 3 (II. 892); 84, 11 (267), (II. 244); 91, 6 (173), (444) 91, 7 (II. 935); 91, 11 (II. 157); 95, 1 a 6 (121); 97, 12 (714) 98, 1 (778); 98, 2 (778); 102, 4 (593); 103, 1 a 2 (779); 103, 2 (II. 757); 104, 30 (II. 32); 105, 44 (?) (524); 106, 3 (II. 310), (II. 622); 106, 37 (II. 959); 107, 4 (II. 57); 111, 4 a 5 (II. 769); 111, 9 (480), (II. 259); 111, 10 (338); 112, 1 a 6 (37) 112, 3 (II. 307), (II. 848); 112, 10 (II. 162); 113, 8 (II. 170) 115, 5—7 (464); 116, 12 (II. 638); 116, 13 (II. 638); 118, 24 (631), (II. 755), (II. 760); 118, 26 (24), (576); 119, 5 (II. 252) 119, 11 (557); 119, 21 (276); 119, 62 (II. 131); 119, 63 (696) 119, 86 (260); 119, 139 (757), (II. 494); 119, 142 (260); 119, 158 (757), (II. 889); 119, 165 (724); 119, 176 (II. 719); 120, 5 (II. 475); 122, 1 (518); 123, 2 (851); 124, 7 (441), (II. 548) 124, 8 (442), (II. 548); 126, 6 (169), (II. 969); 127, 5 (II. 625); 130, 3 (II. 602); 139, 8 (II. 309); 139, 17 (II. 796) 140, 6 (?) (173); 141, 5 (553); 142, 4 (470); 143, 2 (II. 309), (II. 629); 143, 10 (II. 23); 144, 5 (II. 406); 144, 7 (II. 686); 144, 12 (II. 959); 145, 9 (II. 196); 148, 1 nn. (II. 387). Přísloví 1, 24 (440); 1, 24 a 26 (II. 487); 1, 26 a 28 (440); 1, 28 (II. 487); 3, 12 (673); 6, 34—35 (46); 8, 17 (II. 15), (II. 26), (II. 27); 9, 5 (II. 180); 10, 7 (II. 129); 18, 21 (466), (II. 378); 22, 1 (II. 128); 23, 8 (799); 23, 14 (187); 24, 9 (670); 28, 15 (236); 30, 8 (II. 935). Kazatel (Ecclesiastes) 2, 2 (II. 962), (II. 966); 4, 9 a 10 (669); 10, 10 (249). Píseň Šalom. 1, 2 (II. 575); 1, 13 (17), (552), (II. 968); 2, 16 (271); 8, 6 (706). Kniha Moudrosti 1, 4 a 5 (II. 32); 1, 11 (II. 417); 2, 15 (II. 162) 2, 23—24 (235); 4, 15 (II. 708); 5, 1 (43); 5, 3 (II. 202) 5, 9 (II. 158); 5, 18—21 (34); 6, 5 (765); 6, 10 (II. 130) 7, 11 (II. 23); 7, 23 (II. 931); 7, 28 (II. 932); 8, 7 (II. 938) 11, 24 (II. 60); 16, 12 (II. 523), (II. 611); 18, 21 nn. (II. 951); 18, 24 (II. 954); 19, 1 nn. (II. 957). Eeclesiasticus 2, 1 (257); 2, 11 (627); 3, 22 (II. 99); 5, 5 a 6 (II. 488); 6, 17 (?) (309); 7, 40 (II. 352); 11, 4 (II. 147); 11, 26 (611); 21, 20 (II. 964); 26, 28 (318); 29, 15—16 (405) 31, 11 (II. 221); 31, 28 (II. 150); 32, 21 (II. 64); 35, 18 a 19 (II. 484); 51, 14 (680).
Strana 974
974 Izaiáš 5, 20 (828); 6, 3 nn. (152); 7, 14 (II. 878); 9, 2 (29), (II. 756); 9, 7 (II. 782); 9, 20 (II. 167); 11, 1 (II. 878); 11, 4 (II. 250); 13, 12 (II. 91), (II. 128); 14, 11 (II. 871); 14, 12—15 (II. 77); 21, 3 (266); 22, 13 (II. 148); 30, 1 (313) 38, 15 (387), (II. 238), (II. 932); 43, 24 (549); 43, 25 (733); 49, 15 (541), (II. 741); 53, 1 (811); 53, 7 (II. 922); 53, 7 a 8 (700); 53, 8 (548); 55, 7 (II. 382); 58, 3 (171), (372); 58, 5 (297); 60, 1 (II. 105); 62, 11 (9); 63, 1 (826); 63, 18 (?) (727), (II. 472); 64, 1 (II. 406); 66, 1 (II. 35). Jeremiáš 2, 13 (109); 2, 19 (II. 35); 2, 21 (328); 2, 34 (495); 3, 1 (733), (II. 742); 3, 3 (II. 191); 3, 10 (857); 4, 22 (II, 597); 4, 25 (II. 128); 6, 13 (II. 458), (II. 502); 7, 4 (490); 8, 6 (II. 547); 8, 10 (II. 458); 9, 1 (II. 494); 9, 21 (423); 11, 18 (588), (589); 17, 10 (II. 564); 17, 18 (766); 18, 18 (609) 23, 5 (II. 250); 23, 15 (II. 295); 23, 24 (II. 35); 29, 11 (576); 29, 13 (620), (654); 31, 22 (29), (779); 31, 29 (II. 968); 31, 31 (II. 260); 48, 10 (II. 710); 51, 9 (314). Pláč 1, 2 (401), (II. 333); 1, 7 (II. 932); 1, 12 (589); 2, 14 (II. 332); 2, 17 (II. 27); 2, 19 (II. 131); 3, 19 (825); 3, 27 (II. 487); 3, 30 a 31 (269). Baruch 2, 16 a 17 (271). Ezech. 1, 28 (152); 9, 4 nn. (II. 334); 13, 19 (314), (II. 853); 14, 14 (198); 18, 2 (II. 968) ; 33, 11 (II. 762); 34, 15 (II. 701); 34, 16 (II. 701). Daniel 4, 24 (405), (II. 714); 7, 10 (II. 883); 7, 11 (39); 7, 25 (II. 227), (II. 776); 12, 1 (II. 883); 14, 1 nn. (II. 963). Ozeáš 4, 2 (II. 671); 4, 6 (II. 130); 9, 15 (?) (II. 897); 10, 12 (II. 250); 11, 1 (612). Joel 2, 12 (386), (508), (II. 347). Micheáš 3, 4 (835); 5, 2 (II. 540); 6, 8 (II. 54); 7, 1 (492); 7, 6 (II. 492). Abakuk 2, 4 (II. 95). Sofoniáš 1, 9 a 2, 10 (?) (II. 697). Zach. 1, 6 (II. 27); 7, 11 a 12 (835); 9, 9 (5), (582), (606); 12, 10 (47). Malachiáš 1, 6 (II. 532); 2, 13 (II. 310). 3. (vůbec 2.) Makab. 1, 19 n. (II. 740). Matouš 1, 1 nn. (II. 434); 1, 5 (II. 434); 1, 20 (124); 1, 23 (II. 878); 2, 4 nn. (II. 540); 3, 10 (316); 3, 14—15 (74); 3, 17
974 Izaiáš 5, 20 (828); 6, 3 nn. (152); 7, 14 (II. 878); 9, 2 (29), (II. 756); 9, 7 (II. 782); 9, 20 (II. 167); 11, 1 (II. 878); 11, 4 (II. 250); 13, 12 (II. 91), (II. 128); 14, 11 (II. 871); 14, 12—15 (II. 77); 21, 3 (266); 22, 13 (II. 148); 30, 1 (313) 38, 15 (387), (II. 238), (II. 932); 43, 24 (549); 43, 25 (733); 49, 15 (541), (II. 741); 53, 1 (811); 53, 7 (II. 922); 53, 7 a 8 (700); 53, 8 (548); 55, 7 (II. 382); 58, 3 (171), (372); 58, 5 (297); 60, 1 (II. 105); 62, 11 (9); 63, 1 (826); 63, 18 (?) (727), (II. 472); 64, 1 (II. 406); 66, 1 (II. 35). Jeremiáš 2, 13 (109); 2, 19 (II. 35); 2, 21 (328); 2, 34 (495); 3, 1 (733), (II. 742); 3, 3 (II. 191); 3, 10 (857); 4, 22 (II, 597); 4, 25 (II. 128); 6, 13 (II. 458), (II. 502); 7, 4 (490); 8, 6 (II. 547); 8, 10 (II. 458); 9, 1 (II. 494); 9, 21 (423); 11, 18 (588), (589); 17, 10 (II. 564); 17, 18 (766); 18, 18 (609) 23, 5 (II. 250); 23, 15 (II. 295); 23, 24 (II. 35); 29, 11 (576); 29, 13 (620), (654); 31, 22 (29), (779); 31, 29 (II. 968); 31, 31 (II. 260); 48, 10 (II. 710); 51, 9 (314). Pláč 1, 2 (401), (II. 333); 1, 7 (II. 932); 1, 12 (589); 2, 14 (II. 332); 2, 17 (II. 27); 2, 19 (II. 131); 3, 19 (825); 3, 27 (II. 487); 3, 30 a 31 (269). Baruch 2, 16 a 17 (271). Ezech. 1, 28 (152); 9, 4 nn. (II. 334); 13, 19 (314), (II. 853); 14, 14 (198); 18, 2 (II. 968) ; 33, 11 (II. 762); 34, 15 (II. 701); 34, 16 (II. 701). Daniel 4, 24 (405), (II. 714); 7, 10 (II. 883); 7, 11 (39); 7, 25 (II. 227), (II. 776); 12, 1 (II. 883); 14, 1 nn. (II. 963). Ozeáš 4, 2 (II. 671); 4, 6 (II. 130); 9, 15 (?) (II. 897); 10, 12 (II. 250); 11, 1 (612). Joel 2, 12 (386), (508), (II. 347). Micheáš 3, 4 (835); 5, 2 (II. 540); 6, 8 (II. 54); 7, 1 (492); 7, 6 (II. 492). Abakuk 2, 4 (II. 95). Sofoniáš 1, 9 a 2, 10 (?) (II. 697). Zach. 1, 6 (II. 27); 7, 11 a 12 (835); 9, 9 (5), (582), (606); 12, 10 (47). Malachiáš 1, 6 (II. 532); 2, 13 (II. 310). 3. (vůbec 2.) Makab. 1, 19 n. (II. 740). Matouš 1, 1 nn. (II. 434); 1, 5 (II. 434); 1, 20 (124); 1, 23 (II. 878); 2, 4 nn. (II. 540); 3, 10 (316); 3, 14—15 (74); 3, 17
Strana 975
975 (74), (II. 36); 4, 10 (II. 772); 4, 17 (II. 62); 5, 10 (II. 86); 5, 11—12 (91), (II. 241); 5, 13 (21); 5, 16 (II. 93), (II. 94); 5, 19 (260), (312), (II. 17); 5, 20 nn. (II. 930); 5, 22 (262) 5, 26 (II. 932); 5. 27 (II. 253); 5, 31 (II. 254); 5, 32 (II 255); 5, 33 (II. 257); 5, 34 (II. 258); 5, 37 (88), (II. 607); 5, 38 a 39 (II. 260); 5, 39 a 40 (728); 5, 39 (II. 706); 5, 43 až 45 (II. 263); 5, 44 (82), (263), (564), (II. 62), (II. 198), (II. 251), (II. 293); (II. 793), (II. 873); 6, 6 (II. 301); 6, 7 (171), (II. 377), (II. 888) 6, 15 (II. 218); 6, 33 (245), (426), (804), (II. 270), (II. 931); 7, 2 (II. 770); 7, 6 (609), (739), (II. 121); 7, 7 (582), (817); 7, 9—11 (II. 30); 7, 12 (85); 7, 13 (II. 291), (II. 704); 7, 14 (II. 704), (II. 913); 7, 21 (313); 7, 26 a 27 (II. 361); 8, 5 n. (II. 615); 8, 8 (II. 443); 8, 20 (II. 733), (II. 862); 9, 37—38 (426); 10, 1 (II. 31); 10, 8 (85). (II. 31); 10, 20 (424), (II. 112), (II. 198); 10, 22 (341), (393), (II. 674); 10, 28 (273); 10, 33 (II. 516); 10, 36 (396); 10, 37 (II. 583); 10, 42 (II. 314); 11, 11 (II. 821); 11, 15 (II. 380); 11, 23 (II. 546); 11, 28 (319); 11, 29 (774), (II. 31), (II. 87); 12, 22 (461); 13, 9 (II. 380); 13, 30 (35); 13, 36—38 (286); 13, 38 a 39 (287); 13, 43 (II. 380); 13, 55 (812); 14, 25 a 26 (862); 15, 8 (II. 356); 15, 13 (II. 801); 15, 22 nn. (II. 443); 15, 26 (609); 16, 13 nn. (II. 200), (II. 539); 16, 16 (II. 406), (II. 539); 16, 24 (564), (II. 198), (II. 293), (II. 655); 16, 26 (II. 387); 17, 3 (II. 163); 17, 5 (II. 36); 17, 21 (792), (849) 18, 3 (II. 657); 18, 6 n. (207); 18, 7 (II. 511); 18, 12 (240) 18, 15 (II. 436); 18, 15—17 (II. 476); 18, 20 (668), (683); 19, 14 (II. 778); 19, 16 nn. (II. 461); 19, 17 (II. 57); 19, 24 (II. 147), (II. 933); 19, 29 (II. 271); 20, 18—19 (603); 21, 9 (576); 21, 13 (606), (II. 81); 21, 22 (456); 22, 8 (II. 479), (II. 713); 22, 13 (II. 49); 22, 37 (II. 54); 22, 37—40 (837) 22, 42 (II. 412); 23, 34 (II. 201), (II. 546); 23, 34—35 (159) 23, 39 (576); 24, 12 (376), (424), (534), (II. 556); 24, 13 (II 674); 24, 28 (II. 580); 24, 38—39 (351); 24, 45 (315); 25, 3 nn. (440); 25, 12 (II. 448), (II. 488); 25, 15 nn. (II. 630) 25, 21 a 23 (II. 157); 25, 21 (II. 319); 25, 21 a 23 (II. 931); 25, 34—36 (II. 221); 25, 34 (54), (61), (105), (558), (568), (752), (758), (II. 959); 25, 35 (II. 86); 25, 36 (II. 616); 25, 40 (633), (II. 26), (II. 86); 25, 41 (61), (105), (568), (752), (758), (II. 25), (II. 212), (II. 462), (II. 645), (II. 959); 25,
975 (74), (II. 36); 4, 10 (II. 772); 4, 17 (II. 62); 5, 10 (II. 86); 5, 11—12 (91), (II. 241); 5, 13 (21); 5, 16 (II. 93), (II. 94); 5, 19 (260), (312), (II. 17); 5, 20 nn. (II. 930); 5, 22 (262) 5, 26 (II. 932); 5. 27 (II. 253); 5, 31 (II. 254); 5, 32 (II 255); 5, 33 (II. 257); 5, 34 (II. 258); 5, 37 (88), (II. 607); 5, 38 a 39 (II. 260); 5, 39 a 40 (728); 5, 39 (II. 706); 5, 43 až 45 (II. 263); 5, 44 (82), (263), (564), (II. 62), (II. 198), (II. 251), (II. 293); (II. 793), (II. 873); 6, 6 (II. 301); 6, 7 (171), (II. 377), (II. 888) 6, 15 (II. 218); 6, 33 (245), (426), (804), (II. 270), (II. 931); 7, 2 (II. 770); 7, 6 (609), (739), (II. 121); 7, 7 (582), (817); 7, 9—11 (II. 30); 7, 12 (85); 7, 13 (II. 291), (II. 704); 7, 14 (II. 704), (II. 913); 7, 21 (313); 7, 26 a 27 (II. 361); 8, 5 n. (II. 615); 8, 8 (II. 443); 8, 20 (II. 733), (II. 862); 9, 37—38 (426); 10, 1 (II. 31); 10, 8 (85). (II. 31); 10, 20 (424), (II. 112), (II. 198); 10, 22 (341), (393), (II. 674); 10, 28 (273); 10, 33 (II. 516); 10, 36 (396); 10, 37 (II. 583); 10, 42 (II. 314); 11, 11 (II. 821); 11, 15 (II. 380); 11, 23 (II. 546); 11, 28 (319); 11, 29 (774), (II. 31), (II. 87); 12, 22 (461); 13, 9 (II. 380); 13, 30 (35); 13, 36—38 (286); 13, 38 a 39 (287); 13, 43 (II. 380); 13, 55 (812); 14, 25 a 26 (862); 15, 8 (II. 356); 15, 13 (II. 801); 15, 22 nn. (II. 443); 15, 26 (609); 16, 13 nn. (II. 200), (II. 539); 16, 16 (II. 406), (II. 539); 16, 24 (564), (II. 198), (II. 293), (II. 655); 16, 26 (II. 387); 17, 3 (II. 163); 17, 5 (II. 36); 17, 21 (792), (849) 18, 3 (II. 657); 18, 6 n. (207); 18, 7 (II. 511); 18, 12 (240) 18, 15 (II. 436); 18, 15—17 (II. 476); 18, 20 (668), (683); 19, 14 (II. 778); 19, 16 nn. (II. 461); 19, 17 (II. 57); 19, 24 (II. 147), (II. 933); 19, 29 (II. 271); 20, 18—19 (603); 21, 9 (576); 21, 13 (606), (II. 81); 21, 22 (456); 22, 8 (II. 479), (II. 713); 22, 13 (II. 49); 22, 37 (II. 54); 22, 37—40 (837) 22, 42 (II. 412); 23, 34 (II. 201), (II. 546); 23, 34—35 (159) 23, 39 (576); 24, 12 (376), (424), (534), (II. 556); 24, 13 (II 674); 24, 28 (II. 580); 24, 38—39 (351); 24, 45 (315); 25, 3 nn. (440); 25, 12 (II. 448), (II. 488); 25, 15 nn. (II. 630) 25, 21 a 23 (II. 157); 25, 21 (II. 319); 25, 21 a 23 (II. 931); 25, 34—36 (II. 221); 25, 34 (54), (61), (105), (558), (568), (752), (758), (II. 959); 25, 35 (II. 86); 25, 36 (II. 616); 25, 40 (633), (II. 26), (II. 86); 25, 41 (61), (105), (568), (752), (758), (II. 25), (II. 212), (II. 462), (II. 645), (II. 959); 25,
Strana 976
976 42 (II. 84), (II. 313), (II. 616); 25, 42—43 (II. 212), (II. 462). (II. 645); 25, 44—46 (II. 84); 25, 45 (II. 212); 26, 21 (600), (II. 461), (II. 924); 26, 23 (600), (II. 924); 26, 24 (600). (II. 461), (II. 924); 26, 25 (600), (II. 924); 26, 26 (II. 445); 26, 26 n. (741), (II. 182); 26, 26—28 (156), (532), (II. 596); 26, 26 (224), (274), (378), (II. 609); 26, 27 (II. 771), (II. 941); 26, 28 (II. 771); 26, 37 (552); 26, 38 (574), (598), (II. 922), (II. 953), (II. 955); 26, 39 (II. 956); 26, 47 nn. (II. 924); 26, 49 (370); 26, 50 (601); 26, 58 (II. 733); 26, 73 (612); 27, 4 (636); 27, 40 (591); 27, 46 a 50 (104); 27, 46 (358); 28, 9 (641), (706); 28, 19 a 20 (835); 28, 20 (II. 541), (II. 769). Marek 2, 17 (II. 589); 4, 9 (1I. 380); 4, 23 (II. 380); 4, 40 (277); 5, 9 (501); 5, 30 (II. 683); 5, 34 (II. 940); 5, 35 (II. 684); 5, 36 (II. 685). (II. 940); 5, 43 (II. 687); 6, 3 (812); 6, 5 (771), (II. 684); 6, 20 (68); 6, 48 a 49 (862); 7, 25 nn. (II. 443); 7, 27 (609); 8, 34 (564), (II. 198), (II. 655); 8, 37 (II. 387); 9, 4 (II. 163); 9, 7 (483); 9, 29 (792), (849); 9, 41 (II. 790); 10, 14 (II. 778); 10, 25 (II. 933); 10, 33—34 (583) 11, 9 (576); 11, 28 (108); 12, 30—31 (837); 12, 35 (II. 412) 12, 42—44 (II. 887); 13, 6 a 20 (II. 291); 13, 13 (393), (II. 674); 13, 20 (II. 550); 13, 31 (II. 226); 14, 18 (600); 14, 22 (88), (224), (II. 445); 14, 22 n. (II. 182), (II. 609); 14, 23 (II. 941); 14, 34 (574); 14, 35 (II. 956); 14, 54 (II. 733); 15, 18 (423); 15, 29 (591); 15, 34 (358); 15, 37 (104); 16, 15 a 16 (II. 36); 16, 16 (II. 545). Lukáš 1, 6 (II. 749); 1, 30 (II. 815); 1, 35 (861), (II. 816); 1, 36 (II. 816); 1, 38 (587), (II. 816), (II. 819); 1, 42 (II. 747); 1, 47 (II. 887); 1, 48 (II. 847), (II. 929); 1, 78 (II. 761) 2, 10—11 (120); 2, 14 (128); 2, 15 (121); 2, 19 (342), (503), (557); 2, 24 (II. 886); II. 25 (II. 894); 2, 27 (278), (II. 657), (II. 895); 2, 34 (261); 2, 35 (II. 848); 2, 48 (II. 859); 2, 51 (II. 865); 4, 23 (II. 546); 4, 31 (II. 546); 4, 34 (566); 5, 31 (II. 589); 5, 33—35 (848); 5, 34—35 (839); 6, 21 (91); 6, 25 (II. 965); 6, 27 a 35 (82), (564), (II. 198), (II. 873); 6, 28 (263); 6, 29 (II. 706); 6, 31 (85); 6, 37 (II. 770); 6, 46 (II 34); 7, 2 (II. 559); 7, 6 (II. 443); 7, 14 (439); 7, 37 (400) 7, 42 nn. (II. 601); 7, 47 (II. 54); 7, 50 (II. 563); 8, 2 (582), (705); 8, 8 (II. 380); 8, 43 a 44 (II. 672); 8, 45 (II. 683); 8, 50 (II. 940); 9, 2 nn. (II. 429); 9, 23 (II. 655); 9, 28
976 42 (II. 84), (II. 313), (II. 616); 25, 42—43 (II. 212), (II. 462). (II. 645); 25, 44—46 (II. 84); 25, 45 (II. 212); 26, 21 (600), (II. 461), (II. 924); 26, 23 (600), (II. 924); 26, 24 (600). (II. 461), (II. 924); 26, 25 (600), (II. 924); 26, 26 (II. 445); 26, 26 n. (741), (II. 182); 26, 26—28 (156), (532), (II. 596); 26, 26 (224), (274), (378), (II. 609); 26, 27 (II. 771), (II. 941); 26, 28 (II. 771); 26, 37 (552); 26, 38 (574), (598), (II. 922), (II. 953), (II. 955); 26, 39 (II. 956); 26, 47 nn. (II. 924); 26, 49 (370); 26, 50 (601); 26, 58 (II. 733); 26, 73 (612); 27, 4 (636); 27, 40 (591); 27, 46 a 50 (104); 27, 46 (358); 28, 9 (641), (706); 28, 19 a 20 (835); 28, 20 (II. 541), (II. 769). Marek 2, 17 (II. 589); 4, 9 (1I. 380); 4, 23 (II. 380); 4, 40 (277); 5, 9 (501); 5, 30 (II. 683); 5, 34 (II. 940); 5, 35 (II. 684); 5, 36 (II. 685). (II. 940); 5, 43 (II. 687); 6, 3 (812); 6, 5 (771), (II. 684); 6, 20 (68); 6, 48 a 49 (862); 7, 25 nn. (II. 443); 7, 27 (609); 8, 34 (564), (II. 198), (II. 655); 8, 37 (II. 387); 9, 4 (II. 163); 9, 7 (483); 9, 29 (792), (849); 9, 41 (II. 790); 10, 14 (II. 778); 10, 25 (II. 933); 10, 33—34 (583) 11, 9 (576); 11, 28 (108); 12, 30—31 (837); 12, 35 (II. 412) 12, 42—44 (II. 887); 13, 6 a 20 (II. 291); 13, 13 (393), (II. 674); 13, 20 (II. 550); 13, 31 (II. 226); 14, 18 (600); 14, 22 (88), (224), (II. 445); 14, 22 n. (II. 182), (II. 609); 14, 23 (II. 941); 14, 34 (574); 14, 35 (II. 956); 14, 54 (II. 733); 15, 18 (423); 15, 29 (591); 15, 34 (358); 15, 37 (104); 16, 15 a 16 (II. 36); 16, 16 (II. 545). Lukáš 1, 6 (II. 749); 1, 30 (II. 815); 1, 35 (861), (II. 816); 1, 36 (II. 816); 1, 38 (587), (II. 816), (II. 819); 1, 42 (II. 747); 1, 47 (II. 887); 1, 48 (II. 847), (II. 929); 1, 78 (II. 761) 2, 10—11 (120); 2, 14 (128); 2, 15 (121); 2, 19 (342), (503), (557); 2, 24 (II. 886); II. 25 (II. 894); 2, 27 (278), (II. 657), (II. 895); 2, 34 (261); 2, 35 (II. 848); 2, 48 (II. 859); 2, 51 (II. 865); 4, 23 (II. 546); 4, 31 (II. 546); 4, 34 (566); 5, 31 (II. 589); 5, 33—35 (848); 5, 34—35 (839); 6, 21 (91); 6, 25 (II. 965); 6, 27 a 35 (82), (564), (II. 198), (II. 873); 6, 28 (263); 6, 29 (II. 706); 6, 31 (85); 6, 37 (II. 770); 6, 46 (II 34); 7, 2 (II. 559); 7, 6 (II. 443); 7, 14 (439); 7, 37 (400) 7, 42 nn. (II. 601); 7, 47 (II. 54); 7, 50 (II. 563); 8, 2 (582), (705); 8, 8 (II. 380); 8, 43 a 44 (II. 672); 8, 45 (II. 683); 8, 50 (II. 940); 9, 2 nn. (II. 429); 9, 23 (II. 655); 9, 28
Strana 977
977 (II. 429); 9, 30 (II. 163); 9, 35 (483); 9, 56 (136); 9, 58 (II. 733), (II. 862); 10, 1 nn. (667); 10, 7 (II. 717); 10, 15 (II. 546); 10, 16 (478); 10, 20 (II. 129); 10, 25 n. (260); 10, 27 (837); 10, 33 nn. (II. 89); 11, 9 (582), (817); 11, 28 (330) 12, 4 (581); 12, 9 (II. 516); 12, 15 (II. 146); 12, 16 nn. (786); 12, 18 (II. 146); 12, 19 a 20 (II. 22); 12, 20 (786); 12, 24 (II. 834); 12, 31 (804); 12, 36 (734), (II. 485), (II. 629), (II. 950); 12, 37 (II. 485), (II. 950); 13, 35 (576); 14, 12—14 (II. 315); 14, 35 (II. 380); 15, 4 (420); 15, 7 a 10 (634); 15, 8 nn. (II. 651); 15, 10 (773); 15, 11 nn. (115); 15, 18 a 19 (II. 588); 16, 2 (II. 146), (II. 350), (II. 627), (II. 932) 16, 3 (II. 278); 16, 19 nn. (753), (830); 16, 20 nn. (206) 16, 22 a 23 (II. 22); 16, 23 nn. (II. 628); 17, 1 nn. (207) 17, 37 (II. 580); 18, 8 (811); 18, 10 nn. (421); 18, 13 (II. 443); 18, 16 (II. 778); 18, 23 (II. 147); 18, 25 (II. 147), (II. 933); 19, 8 (561); 19, 10 (II. 63); 19, 41 a 42 (II. 494) 19, 42 (606); 19, 43 (II. 351); 19, 44 (II. 351); 19, 46 (606) 21, 10—11 (33); 21, 19 (II. 86); 21, 33 (II. 226); 22, 19 (224), (445). (II. 182), (II. 445), (II. 769); 22, 22 (575); 22, 38 (II. 187); 22, 44 (599), (II. 923); 22, 54 (II. 733); 22, 61 a 62 (II. 708), (II. 925); 23, 21 (611), (II. 243), (II. 801); 23, 28 (II. 334); 23, 29 (II. 823); 23, 34 (592), (II. 265); 23, 40 nn. (II. 64); 23, 42 (813); 23, 43 (II. 636), (II. 844); 24, 5 (622); 24, 13 nn. (II. 709); 24, 25 a 26 (639); 24, 29 (II. 29); 24, 36—38 (II. 926); 24, 41 nn. (II. 562); 24, 43 (II. 927); 24, 15 (II. 928); 24, 52 a 53 (847). Jan 1, 4 (123); 1, 9 (II. 43); 1, 10 (II. 52); 1, 13 (II. 112); 1, 14 (153); 1, 16 (153), (II. 61); 1, 29 (74), (100), (578), (II. 820); 2, 3 (II. 871); 2, 5 (451), (II. 872); 2, 21 (II. 207); 3, 5 (II. 51), (II. 779); 3, 15 (II. 63); 3, 16 (II. 57), (II. 126); 3, 17 (121); 3, 18 (II. 63); 3, 36 (48), (II. 63); 4, 7—15 (530); 4, 9 (II. 128); 4, 14 (104); 4, 24 (171); 5, 14 (139); 5, 22 (II. 217) 5, 24 (160), (II. 63); 5, 27 (II. 773); 5, 39 (343); 5, 44 (II 104); 6, 37 (700); 6, 44 (II. 805); 6, 47 (706); 6, 51 (836), (II. 542), (II. 659); 6, 52 (225), (II. 182); 6, 53 (225), (265). (344), (475), (836), (II. 389), (II. 542), (II. 576), (II. 659). (II. 777), (II. 779), (II. 916), (II. 970); 6, 54 (265), (475) (521), (741), (838), (II. 225), (II. 576), (II. 608), (II. 791), (II. 797), (II. 941), (II. 944); 6, 55 (691); 6, 56 (741), (II. 198), (II. 595), (II. 946); 6, 58 (II. 198); 6, 63 (859); 6, 67 Rokycanova Postilla. 62
977 (II. 429); 9, 30 (II. 163); 9, 35 (483); 9, 56 (136); 9, 58 (II. 733), (II. 862); 10, 1 nn. (667); 10, 7 (II. 717); 10, 15 (II. 546); 10, 16 (478); 10, 20 (II. 129); 10, 25 n. (260); 10, 27 (837); 10, 33 nn. (II. 89); 11, 9 (582), (817); 11, 28 (330) 12, 4 (581); 12, 9 (II. 516); 12, 15 (II. 146); 12, 16 nn. (786); 12, 18 (II. 146); 12, 19 a 20 (II. 22); 12, 20 (786); 12, 24 (II. 834); 12, 31 (804); 12, 36 (734), (II. 485), (II. 629), (II. 950); 12, 37 (II. 485), (II. 950); 13, 35 (576); 14, 12—14 (II. 315); 14, 35 (II. 380); 15, 4 (420); 15, 7 a 10 (634); 15, 8 nn. (II. 651); 15, 10 (773); 15, 11 nn. (115); 15, 18 a 19 (II. 588); 16, 2 (II. 146), (II. 350), (II. 627), (II. 932) 16, 3 (II. 278); 16, 19 nn. (753), (830); 16, 20 nn. (206) 16, 22 a 23 (II. 22); 16, 23 nn. (II. 628); 17, 1 nn. (207) 17, 37 (II. 580); 18, 8 (811); 18, 10 nn. (421); 18, 13 (II. 443); 18, 16 (II. 778); 18, 23 (II. 147); 18, 25 (II. 147), (II. 933); 19, 8 (561); 19, 10 (II. 63); 19, 41 a 42 (II. 494) 19, 42 (606); 19, 43 (II. 351); 19, 44 (II. 351); 19, 46 (606) 21, 10—11 (33); 21, 19 (II. 86); 21, 33 (II. 226); 22, 19 (224), (445). (II. 182), (II. 445), (II. 769); 22, 22 (575); 22, 38 (II. 187); 22, 44 (599), (II. 923); 22, 54 (II. 733); 22, 61 a 62 (II. 708), (II. 925); 23, 21 (611), (II. 243), (II. 801); 23, 28 (II. 334); 23, 29 (II. 823); 23, 34 (592), (II. 265); 23, 40 nn. (II. 64); 23, 42 (813); 23, 43 (II. 636), (II. 844); 24, 5 (622); 24, 13 nn. (II. 709); 24, 25 a 26 (639); 24, 29 (II. 29); 24, 36—38 (II. 926); 24, 41 nn. (II. 562); 24, 43 (II. 927); 24, 15 (II. 928); 24, 52 a 53 (847). Jan 1, 4 (123); 1, 9 (II. 43); 1, 10 (II. 52); 1, 13 (II. 112); 1, 14 (153); 1, 16 (153), (II. 61); 1, 29 (74), (100), (578), (II. 820); 2, 3 (II. 871); 2, 5 (451), (II. 872); 2, 21 (II. 207); 3, 5 (II. 51), (II. 779); 3, 15 (II. 63); 3, 16 (II. 57), (II. 126); 3, 17 (121); 3, 18 (II. 63); 3, 36 (48), (II. 63); 4, 7—15 (530); 4, 9 (II. 128); 4, 14 (104); 4, 24 (171); 5, 14 (139); 5, 22 (II. 217) 5, 24 (160), (II. 63); 5, 27 (II. 773); 5, 39 (343); 5, 44 (II 104); 6, 37 (700); 6, 44 (II. 805); 6, 47 (706); 6, 51 (836), (II. 542), (II. 659); 6, 52 (225), (II. 182); 6, 53 (225), (265). (344), (475), (836), (II. 389), (II. 542), (II. 576), (II. 659). (II. 777), (II. 779), (II. 916), (II. 970); 6, 54 (265), (475) (521), (741), (838), (II. 225), (II. 576), (II. 608), (II. 791), (II. 797), (II. 941), (II. 944); 6, 55 (691); 6, 56 (741), (II. 198), (II. 595), (II. 946); 6, 58 (II. 198); 6, 63 (859); 6, 67 Rokycanova Postilla. 62
Strana 978
978 a 68 (II. 234); 6, 68 (II. 406); 6, 69 (II. 969); 7, 15 (II. 408); 7, 37—38 (104); 7, 38 (343), (706), (II. 540), (II. 938), (II. 941); 7, 48 (331); 7, 48—49 (813); 7, 51 (345). (II. 121) 8, 3—11 (582); 8, 3 nn. (II. 213); 8, 11 (563), (II. 474); 8, 21 (441); 8, 31 (684); 8, 32 (788); 8, 38 (II. 114); 8, 45 (II. 114); 8, 47 (724), (II. 86). (II. 235); 8, 48—49 (591); 8, 49 (576), (II. 727); 8, 51—52 (48); 8, 56 (II. 406); 9, 22 (II. 131); 9, 22—23 (II. 102); 10, 3 (II. 26); 10, 9 (II. 503); 10, 22 nn. (II. 691); 10, 27 (424); 10, 32 (610); 11, 25 (83), (582), (706); 11, 26 (706); 11, 42 (330); 11, 43 (439); 11, 47 a 48 (II. 921); 11, 50 (603); 12, 42 a 43 (II. 104); 12, 44 (706); 12, 46 (II. 63); 12, 49 (II. 36); 12, 49—50 (410), (557), (II. 471); 12, 50 (330), (774); 13, 6 (II. 969); 13, 7 (225); 13, 8 (II. 923); 13, 12 (4); 13, 21 (600); 13, 27 (591); 13, 35 (668); 14, 2 (II. 861); 14, 3 (824); 14, 11 (344); 14, 12 (706); 14, 15 (II. 960); 14, 16 (II. 9), (II. 32); 14, 17 (788); 14, 18 (II. 34); 14, 21 (808), (II. 57); 14, 23 (9), (14), (II. 59), (II. 235). (II. 413), (II. 482), (II. 521), (II. 607); 14, 27 (II. 782); 14, 28 (II. 657); 15, 4 a 6 (II. 35); 15, 5 (II. 426) 15, 10 (261); 15, 13 (592); 15, 19 (264); 15, 20 (II. 507); 15, 22 (155), (II. 547); 15, 26 (843); 15, 26—27 (860); 16, 2 (266). (II. 201); 16, 13 (843), (II. 91); 16, 14 (II. 91); 16, 20 (853); 16, 21 (II. 108); 16, 27 (II. 15); 16, 28 (672), (II. 123), (II. 759); 16, 30 (157); 17, 3 (II. 57), (II. 95); 17, 4 (576), (II. 130), (II. 300); 17, 9 (141), (452), (768), (II. 52); 17, 11 (684); 18, 4—5 (592); 18, 13 nn. (II. 925); 18, 22 (601), (II. 925); 18, 38 (II. 135); 19, 6 (611), (II. 524), (II. 704), (II, 801); 19, 15 (II. 801); 19, 25 (II. 704); 19, 28 (597), (II. 922); 19, 39 (II. 122); 20, 22—23 (II. 31); 20, 25 (157); 20, 28 (158), (II. 772); 20, 29 (II. 407); 21, 7 (II. 929); 21, 10 (II. 928); 21, 15 nn. (II. 807); 21, 22 (II. 625); 21, 24 (332), (II. 916). Skutk. 1, 14 (839); 1, 14 a 15 (847); 2, 1 nn. (II. 29), (II. 31); 2, 44 (II. 658); 4, 7 (108); 4, 12 (II. 392); 4, 19 (II. 36); 4, 32 (II. 658); 5, 41 (267), (852), (II. 19); 7, 56 (363), (II. 265); 7, 58 (II. 890); 8, 18—20 (II. 342); 8, 27 nn. (700) 8, 32 (II. 922); 8, 32—33 (700); 9, 6 nn. (II. 441); 9, 15 (II. 216); 10, 1 nn. (II. 441); 10, 34 (488); 10, 40 a 41 (861); 10, 41 (66); 14, 22 (767); 27, 34 (II. 923); 27, 35 n. (II. 915).
978 a 68 (II. 234); 6, 68 (II. 406); 6, 69 (II. 969); 7, 15 (II. 408); 7, 37—38 (104); 7, 38 (343), (706), (II. 540), (II. 938), (II. 941); 7, 48 (331); 7, 48—49 (813); 7, 51 (345). (II. 121) 8, 3—11 (582); 8, 3 nn. (II. 213); 8, 11 (563), (II. 474); 8, 21 (441); 8, 31 (684); 8, 32 (788); 8, 38 (II. 114); 8, 45 (II. 114); 8, 47 (724), (II. 86). (II. 235); 8, 48—49 (591); 8, 49 (576), (II. 727); 8, 51—52 (48); 8, 56 (II. 406); 9, 22 (II. 131); 9, 22—23 (II. 102); 10, 3 (II. 26); 10, 9 (II. 503); 10, 22 nn. (II. 691); 10, 27 (424); 10, 32 (610); 11, 25 (83), (582), (706); 11, 26 (706); 11, 42 (330); 11, 43 (439); 11, 47 a 48 (II. 921); 11, 50 (603); 12, 42 a 43 (II. 104); 12, 44 (706); 12, 46 (II. 63); 12, 49 (II. 36); 12, 49—50 (410), (557), (II. 471); 12, 50 (330), (774); 13, 6 (II. 969); 13, 7 (225); 13, 8 (II. 923); 13, 12 (4); 13, 21 (600); 13, 27 (591); 13, 35 (668); 14, 2 (II. 861); 14, 3 (824); 14, 11 (344); 14, 12 (706); 14, 15 (II. 960); 14, 16 (II. 9), (II. 32); 14, 17 (788); 14, 18 (II. 34); 14, 21 (808), (II. 57); 14, 23 (9), (14), (II. 59), (II. 235). (II. 413), (II. 482), (II. 521), (II. 607); 14, 27 (II. 782); 14, 28 (II. 657); 15, 4 a 6 (II. 35); 15, 5 (II. 426) 15, 10 (261); 15, 13 (592); 15, 19 (264); 15, 20 (II. 507); 15, 22 (155), (II. 547); 15, 26 (843); 15, 26—27 (860); 16, 2 (266). (II. 201); 16, 13 (843), (II. 91); 16, 14 (II. 91); 16, 20 (853); 16, 21 (II. 108); 16, 27 (II. 15); 16, 28 (672), (II. 123), (II. 759); 16, 30 (157); 17, 3 (II. 57), (II. 95); 17, 4 (576), (II. 130), (II. 300); 17, 9 (141), (452), (768), (II. 52); 17, 11 (684); 18, 4—5 (592); 18, 13 nn. (II. 925); 18, 22 (601), (II. 925); 18, 38 (II. 135); 19, 6 (611), (II. 524), (II. 704), (II, 801); 19, 15 (II. 801); 19, 25 (II. 704); 19, 28 (597), (II. 922); 19, 39 (II. 122); 20, 22—23 (II. 31); 20, 25 (157); 20, 28 (158), (II. 772); 20, 29 (II. 407); 21, 7 (II. 929); 21, 10 (II. 928); 21, 15 nn. (II. 807); 21, 22 (II. 625); 21, 24 (332), (II. 916). Skutk. 1, 14 (839); 1, 14 a 15 (847); 2, 1 nn. (II. 29), (II. 31); 2, 44 (II. 658); 4, 7 (108); 4, 12 (II. 392); 4, 19 (II. 36); 4, 32 (II. 658); 5, 41 (267), (852), (II. 19); 7, 56 (363), (II. 265); 7, 58 (II. 890); 8, 18—20 (II. 342); 8, 27 nn. (700) 8, 32 (II. 922); 8, 32—33 (700); 9, 6 nn. (II. 441); 9, 15 (II. 216); 10, 1 nn. (II. 441); 10, 34 (488); 10, 40 a 41 (861); 10, 41 (66); 14, 22 (767); 27, 34 (II. 923); 27, 35 n. (II. 915).
Strana 979
979 Římanům 1, 13 (375); 1, 25 (II. 64); 1, 28 (II. 64); 3, 12 (857); 4, 24 a 25 (643); 5, 6 (II. 53); 5, 7 (579); 5, 9 (II. 775); 5, 10 (580), (592), (712); 6, 13 (II. 378); 6, 19 (560); 7, 14 a 15 (II. 634); 7, 15 a 24 (514); 8, 15 (614); 8, 17 (II. 803); 8, 26 (854); 8, 28 (735), (II. 16), (II. 54); 8, 32 (II. 14), (II. 59); 8, 38 a 39 (II. 807); 9, 16 (?) (II. 881); 10, 2 (623); 10, 10 (II. 133); 12, 1 (II. 387), (II. 935); 12, 15 (II. 859); 12, 17 (II. 86), (II. 251); 12, 19 (II. 261); 13, 1 (II. 92); 13, 3 a 4 (II. 188), (II. 478); 13, 4—7 (II. 74); 13, 8 (668); 13, 10 (II. 12); 13, 12 (30); 14, 7 (II. 69); 15, 9 (611); 16, 17 a 18 (II. 80); 16, 18 (II. 553). 1. Kor. 1, 4—7 (66); 1, 23 (II. 707); 1, 26 a 27 (II. 106); 2, 8 (650); 2, 9 (515), (804), (820), (II. 13), (II. 411), (II, 535), (II. 889); 2, 14 (II. 111); 3, 1 a 2 (II. 114); 3, 11—13 (II. 907); 3, 16 (II. 692); 3, 19 (226); 4, 7 (II. 272); 4, 15 (II 227); 5, 7 (650); 5, 9 (237); 5, 11 (237), (II. 203); 6, 10 (740) 6, 15 (II. 388); 6, 16 (II. 256); 6, 17 (II. 28); 6, 19 (II. 692) 6, 19—20 (81); 6, 20 a 7, 23 (584), (II. 45); 7, 29 (234); 8, 1 (II. 137); 9, 22 (636); 10, 2 a 3 (II. 125); 10, 16 a 17 (741); 11, 1 (II. 732); 11, 12 (II. 92); 11, 23 (693), (II. 941); 11, 24 (88), (II. 182), (II. 445); 11, 26 (172), (445), (II. 541), (II. 578); 11, 27 (II. 773); 11, 28 (140), (II. 934); 11, 28—29 (533); 11, 29 (739), (II. 584), (II. 773), (II. 934) 11, 30 (244); 11, 31 (II. 867); 12, 3 (842), (861), (II. 134) 12, 27 (633); 13, 2 a 3 (II. 218); 13, 3 (II. 644); 13, 12 (515), (II. 735); 13, 13 (II. 938); 14, 16 (II. 958); 15, 1 a 2 (II. 29 227); 15, 10 (818), (819); 15, 24 (II. 669); 15, 55 (II. 762); 16, 22 (25). 2. Kor. 1, 3 a 4 (852); 1, 7 (309); 2, 15 (II. 860); 4, 4 (334), (II. 551); 4, 10 (584), (611), (II. 862); 5, 18 (II. 60); 5, 21 (II. 726); 6, 3 (738); 6, 14 (II. 128); 6, 17 (II. 128); 8, 1 (706); 8, 21 (II. 129); 9, 7 (II. 317); 11, 13 až 15 (II. 94); 11, 19—20 (II. 791); 12, 7 až 9 (817); 12, 7 a 8 (853); 12, 14 (II. 90), (II. 91). Gal. 1, 8 (II. 227); 2, 1—2 (251); 3, 28 (II. 736); 4, 4 (11); 4, 26 (613); 5, 22 (II. 32), (II. 59); 5, 24 (551); 6, 1 (605), (II. 185); 6, 2 (II. 215); 6, 14 (711). Efez. 2, 8 (II. 426); 3, 6 a 7 (696); 3, 12—17 (II. 392); 3, 14 a 17 (364), (II. 693); 3, 17 (66), (II. 94), (II. 729); 4, 8 (826); 5, 3 (II. 534); 5, 6 (II. 292); 5, 8 (II. 105); 5, 16 (4), (353), 62*
979 Římanům 1, 13 (375); 1, 25 (II. 64); 1, 28 (II. 64); 3, 12 (857); 4, 24 a 25 (643); 5, 6 (II. 53); 5, 7 (579); 5, 9 (II. 775); 5, 10 (580), (592), (712); 6, 13 (II. 378); 6, 19 (560); 7, 14 a 15 (II. 634); 7, 15 a 24 (514); 8, 15 (614); 8, 17 (II. 803); 8, 26 (854); 8, 28 (735), (II. 16), (II. 54); 8, 32 (II. 14), (II. 59); 8, 38 a 39 (II. 807); 9, 16 (?) (II. 881); 10, 2 (623); 10, 10 (II. 133); 12, 1 (II. 387), (II. 935); 12, 15 (II. 859); 12, 17 (II. 86), (II. 251); 12, 19 (II. 261); 13, 1 (II. 92); 13, 3 a 4 (II. 188), (II. 478); 13, 4—7 (II. 74); 13, 8 (668); 13, 10 (II. 12); 13, 12 (30); 14, 7 (II. 69); 15, 9 (611); 16, 17 a 18 (II. 80); 16, 18 (II. 553). 1. Kor. 1, 4—7 (66); 1, 23 (II. 707); 1, 26 a 27 (II. 106); 2, 8 (650); 2, 9 (515), (804), (820), (II. 13), (II. 411), (II, 535), (II. 889); 2, 14 (II. 111); 3, 1 a 2 (II. 114); 3, 11—13 (II. 907); 3, 16 (II. 692); 3, 19 (226); 4, 7 (II. 272); 4, 15 (II 227); 5, 7 (650); 5, 9 (237); 5, 11 (237), (II. 203); 6, 10 (740) 6, 15 (II. 388); 6, 16 (II. 256); 6, 17 (II. 28); 6, 19 (II. 692) 6, 19—20 (81); 6, 20 a 7, 23 (584), (II. 45); 7, 29 (234); 8, 1 (II. 137); 9, 22 (636); 10, 2 a 3 (II. 125); 10, 16 a 17 (741); 11, 1 (II. 732); 11, 12 (II. 92); 11, 23 (693), (II. 941); 11, 24 (88), (II. 182), (II. 445); 11, 26 (172), (445), (II. 541), (II. 578); 11, 27 (II. 773); 11, 28 (140), (II. 934); 11, 28—29 (533); 11, 29 (739), (II. 584), (II. 773), (II. 934) 11, 30 (244); 11, 31 (II. 867); 12, 3 (842), (861), (II. 134) 12, 27 (633); 13, 2 a 3 (II. 218); 13, 3 (II. 644); 13, 12 (515), (II. 735); 13, 13 (II. 938); 14, 16 (II. 958); 15, 1 a 2 (II. 29 227); 15, 10 (818), (819); 15, 24 (II. 669); 15, 55 (II. 762); 16, 22 (25). 2. Kor. 1, 3 a 4 (852); 1, 7 (309); 2, 15 (II. 860); 4, 4 (334), (II. 551); 4, 10 (584), (611), (II. 862); 5, 18 (II. 60); 5, 21 (II. 726); 6, 3 (738); 6, 14 (II. 128); 6, 17 (II. 128); 8, 1 (706); 8, 21 (II. 129); 9, 7 (II. 317); 11, 13 až 15 (II. 94); 11, 19—20 (II. 791); 12, 7 až 9 (817); 12, 7 a 8 (853); 12, 14 (II. 90), (II. 91). Gal. 1, 8 (II. 227); 2, 1—2 (251); 3, 28 (II. 736); 4, 4 (11); 4, 26 (613); 5, 22 (II. 32), (II. 59); 5, 24 (551); 6, 1 (605), (II. 185); 6, 2 (II. 215); 6, 14 (711). Efez. 2, 8 (II. 426); 3, 6 a 7 (696); 3, 12—17 (II. 392); 3, 14 a 17 (364), (II. 693); 3, 17 (66), (II. 94), (II. 729); 4, 8 (826); 5, 3 (II. 534); 5, 6 (II. 292); 5, 8 (II. 105); 5, 16 (4), (353), 62*
Strana 980
980 (II. 108); 5, 17 (375); 5, 18 (II. 29); 5, 22 (II. 256); 5, 22 a 23 (II. 806); 5, 27 (II. 749); 5, 28 (II. 256). Filip. 1, 23 (II. 475), (II. 892); 2, 5 (II. 138), (II. 921); 2, 6—8 (153); 2, 8 (II. 300); 2, 9 a 10 (II. 772); 2, 12 (309); 2, 14 a 15 (520); 2, 21 (II. 91); 3, 17 (613); 3, 18 (757), (II. 494); 3, 20 a 21 (639); 3, 20 (II. 178); 4, 1 (?) (75); 4, 4 (631), (II. 965); 4, 13 (117); 4, 21 (858). Kol. 1, 14 (861); 1, 15 (II. 44); 1, 20 (II. 60); 2, 3 (134); 2, 9 (II. 769); 2, 14 (594), (II. 638); 2, 18 (II. 294), (II. 409), (II. 526); 3, 1 a 2 (38), (246), (650); 3, 4 (678). 1. Tessal. 2, 1 (II. 90); 2, 5 (II. 90); 2, 13 (424); 4, 11 (II. 321); 4, 16—17 (39); 5, 2 (33). 2. Tessal. 2, 3 a 4 (269); 2, 9 (II. 943). 1. Timoteovi 1, 14 (II. 724); 2, 4 (II. 60); 2, 9 (414), (702), (II. 954); 2, 15 (II. 822); 3, 15 (II. 177); 4, 5 (II. 506); 4, 12 (II. 93); 6, 7 (655), (II. 110); 6, 9 a 10 (II. 145). 2. Timoteovi 2, 4 (II. 91); 2, 5 (396); 2, 9 (725); 2, 12 (690), (II. 863), (II. 920); 3, 1 (424), (II. 556); 3, 1 n. (534); 3, 12 (257); 4, 2 (II. 187); 4, 3 (376), (II. 556), (II. 656). Titovi 2, 12 (309); 3, 5 (II. 863), (II. 881). Židům 1, 3 (II. 43), (II. 61); 1, 14 (II. 55); 2,2 a 3 (II. 383); 2, 9 (616); 2, 14—15 (575); 4, 16 (582), (II. 196), (II. 759) 9, 13 a 14 (II. 680); 9, 22 (II. 771); 10, 26—27 (581); 10, 31 (II. 184), (II. 309). (II. 350), (II. 586), (II. 629); 11, 6 (II. 99), (II. 940); 11, 38 (II. 202); 12, 1 a 2 (574); 12, 3 (II. 732); 12, 22 až 24 (II. 100); 13, 3 (252); 13, 7 (252); 13, 14 (655). Jakub 1, 12 (259); 1, 18 (613); 1, 22 (II. 17), (II. 413); 1, 27 (II. 128); 2, 5 (II. 563); 2, 13 (II. 156); 2, 19 (II. 545), (II. 675), (II. 918); 2, 24 (II. 545); 3, 2 (II. 654); 4, 11 (670); 5, 14 a 15 (539). 1. Petr 1, 18 a 19 (II. 55); 2, 1 (398); 2, 2 (714); 2, 3 (66); 2, 11 (673); 2, 13 (II. 92); 2, 21 (575), (642), (II. 27), (II. 675), (II. 732); 2, 22 (II. 675) (II. 676); 2, 23 (II. 676), (II. 678); 2, 23 a 24 (643); 2, 24 (II. 632), (II. 679), (II. 762); 3, 3 (414), (702), (725); 3, 7 (II. 74); 3, 13 (II. 14); 4, 8 (II. 214), (II. 644); 4, 11 (670); 4, 15 (II. 677); 4, 18 (II. 669); 5, 5 (31); 5, 8 a 9 (477). 2. Petr 1, 5 nn. (471); 1, 9 (II. 70); 2, 22 (453).
980 (II. 108); 5, 17 (375); 5, 18 (II. 29); 5, 22 (II. 256); 5, 22 a 23 (II. 806); 5, 27 (II. 749); 5, 28 (II. 256). Filip. 1, 23 (II. 475), (II. 892); 2, 5 (II. 138), (II. 921); 2, 6—8 (153); 2, 8 (II. 300); 2, 9 a 10 (II. 772); 2, 12 (309); 2, 14 a 15 (520); 2, 21 (II. 91); 3, 17 (613); 3, 18 (757), (II. 494); 3, 20 a 21 (639); 3, 20 (II. 178); 4, 1 (?) (75); 4, 4 (631), (II. 965); 4, 13 (117); 4, 21 (858). Kol. 1, 14 (861); 1, 15 (II. 44); 1, 20 (II. 60); 2, 3 (134); 2, 9 (II. 769); 2, 14 (594), (II. 638); 2, 18 (II. 294), (II. 409), (II. 526); 3, 1 a 2 (38), (246), (650); 3, 4 (678). 1. Tessal. 2, 1 (II. 90); 2, 5 (II. 90); 2, 13 (424); 4, 11 (II. 321); 4, 16—17 (39); 5, 2 (33). 2. Tessal. 2, 3 a 4 (269); 2, 9 (II. 943). 1. Timoteovi 1, 14 (II. 724); 2, 4 (II. 60); 2, 9 (414), (702), (II. 954); 2, 15 (II. 822); 3, 15 (II. 177); 4, 5 (II. 506); 4, 12 (II. 93); 6, 7 (655), (II. 110); 6, 9 a 10 (II. 145). 2. Timoteovi 2, 4 (II. 91); 2, 5 (396); 2, 9 (725); 2, 12 (690), (II. 863), (II. 920); 3, 1 (424), (II. 556); 3, 1 n. (534); 3, 12 (257); 4, 2 (II. 187); 4, 3 (376), (II. 556), (II. 656). Titovi 2, 12 (309); 3, 5 (II. 863), (II. 881). Židům 1, 3 (II. 43), (II. 61); 1, 14 (II. 55); 2,2 a 3 (II. 383); 2, 9 (616); 2, 14—15 (575); 4, 16 (582), (II. 196), (II. 759) 9, 13 a 14 (II. 680); 9, 22 (II. 771); 10, 26—27 (581); 10, 31 (II. 184), (II. 309). (II. 350), (II. 586), (II. 629); 11, 6 (II. 99), (II. 940); 11, 38 (II. 202); 12, 1 a 2 (574); 12, 3 (II. 732); 12, 22 až 24 (II. 100); 13, 3 (252); 13, 7 (252); 13, 14 (655). Jakub 1, 12 (259); 1, 18 (613); 1, 22 (II. 17), (II. 413); 1, 27 (II. 128); 2, 5 (II. 563); 2, 13 (II. 156); 2, 19 (II. 545), (II. 675), (II. 918); 2, 24 (II. 545); 3, 2 (II. 654); 4, 11 (670); 5, 14 a 15 (539). 1. Petr 1, 18 a 19 (II. 55); 2, 1 (398); 2, 2 (714); 2, 3 (66); 2, 11 (673); 2, 13 (II. 92); 2, 21 (575), (642), (II. 27), (II. 675), (II. 732); 2, 22 (II. 675) (II. 676); 2, 23 (II. 676), (II. 678); 2, 23 a 24 (643); 2, 24 (II. 632), (II. 679), (II. 762); 3, 3 (414), (702), (725); 3, 7 (II. 74); 3, 13 (II. 14); 4, 8 (II. 214), (II. 644); 4, 11 (670); 4, 15 (II. 677); 4, 18 (II. 669); 5, 5 (31); 5, 8 a 9 (477). 2. Petr 1, 5 nn. (471); 1, 9 (II. 70); 2, 22 (453).
Strana 981
981 1. Jan 1, 1 a 2 (II. 227); 1, 7 (II. 638), (II. 680); 1, 8 (114), (541); 2, 1 (451), (II. 531), (II. 875); 2, 4 (II. 12), (II. 25); 2, 6 (II. 90); 2, 15 (267), (II. 43); 2, 17 (II. 158); 2, 18 (83); 2, 19 (II. 94); 3, 2 (713); 3, 5 (II. 63); 3, 9 (II. 110); 3, 14 a 17 (II. 34); 3, 15 (II. 253); 3, 18 (II. 11), (II. 26); 4, 16 (II. 28); 4, 20 (II. 34); 5, 3 (II. 17); 5, 4 (854); 5, 7 (II. 99); 5, 9 (II. 36); 5, 11 a 12 (II. 58); 5, 18 (II. 110). Zjevení 1, 16 (47); 3, 2 (850); 3, 15—18 (II. 893); 3, 19 (II. 154); 3, 20 (270), (840), (II. 30); 5, 2 (618); 5, 4—5 (618); 5, 8 (640), (II. 636); 5, 9 (307); 6, 16 (48), (II. 630); 7, 13—15 (II. 681); 7, 14 (II. 639), (II. 918); 8, 3 (II. 636); 10, 6 (II. 565); 12, 12 (695); 13, 18 (501); 14, 3 (307); 14, 4 (II. 846); 16, 10 (II. 167); 18, 7 (II. 161), (II. 226); 18, 21 (II. 632); 19, 10 (30), (II. 760); 19, 20 a 20, 14—15 (35); 21, 4 (II. 156); 21, 10 nn. (II. 89); 22, 9 (II. 760). *
981 1. Jan 1, 1 a 2 (II. 227); 1, 7 (II. 638), (II. 680); 1, 8 (114), (541); 2, 1 (451), (II. 531), (II. 875); 2, 4 (II. 12), (II. 25); 2, 6 (II. 90); 2, 15 (267), (II. 43); 2, 17 (II. 158); 2, 18 (83); 2, 19 (II. 94); 3, 2 (713); 3, 5 (II. 63); 3, 9 (II. 110); 3, 14 a 17 (II. 34); 3, 15 (II. 253); 3, 18 (II. 11), (II. 26); 4, 16 (II. 28); 4, 20 (II. 34); 5, 3 (II. 17); 5, 4 (854); 5, 7 (II. 99); 5, 9 (II. 36); 5, 11 a 12 (II. 58); 5, 18 (II. 110). Zjevení 1, 16 (47); 3, 2 (850); 3, 15—18 (II. 893); 3, 19 (II. 154); 3, 20 (270), (840), (II. 30); 5, 2 (618); 5, 4—5 (618); 5, 8 (640), (II. 636); 5, 9 (307); 6, 16 (48), (II. 630); 7, 13—15 (II. 681); 7, 14 (II. 639), (II. 918); 8, 3 (II. 636); 10, 6 (II. 565); 12, 12 (695); 13, 18 (501); 14, 3 (307); 14, 4 (II. 846); 16, 10 (II. 167); 18, 7 (II. 161), (II. 226); 18, 21 (II. 632); 19, 10 (30), (II. 760); 19, 20 a 20, 14—15 (35); 21, 4 (II. 156); 21, 10 nn. (II. 89); 22, 9 (II. 760). *
Strana 982
B) Otcové církevní a ostatní spisovatelé. (První cifra značí stránku, druhá řádek Rokycanovy Postilly. Zkratky ML a MG označují Mignovu Patrologii, serii latinskou nebo řeckou.) Albertus Magnus II. str. 172, ř. 75; 523, 67; 726, 40; 907, 29. Ambrož I. 621, 77 In psalmum CXVIII. expositio (?) (v ML sv. 15 c. 1198 nn.; ale toto místo tam není); 640, 87 (citát stejný s předešlým); II. 172, 71 na př. Expositio evang. sec. Luc. lib. VI (ML 15 c. 1686) ; Sermo de sancta Quadrage- sima IX. (apokr.) (ML 17 c. 678); 589, 295 (Rokycana cituje Augustina!) De sacramentis liber IV. c. 6 (Qui semper pecco, semper debeo habere medicinam) (ML 16 c. 446); 771, 150 ib. liber IV. c. 5 (ML 16 c. 444); 830, 73; 907, 35 In epistolam b. Pauli ad Corinthios primam c. III. (ML 17 c. 211). Anzelmus II. 523, 81; 750, 69 o Panně Marii viz na př. ML 158 c. 942 nn., 1035 n.; 950, 1 spr. Jan Zlatoústý, v. t. Armakanus II. 808, 210. Athanasios II. 51, 7 Symbolum Athanasianum (apokr.) (Denzinger, Enchiridion symbolorum, editio decima, 1908, p. 18); 99, 68 ib. p. 17—18; 100, 73 ib. p. 18; 100, 83 ib. p. 18; 560, 256 (a ad 256) ib. p. 17. Augustin I. 6, 73 Sermo CXVI De adventu Domini (ML 39 c. 1976) ; 92, 456; 139, 148 De vera religione c. XIV. (ML 34 c. 133) (srovnej i Sermo CCXLIX, ML 39 c. 2208, apokr.); 172, 117 Liber de ecclesiasticis dogmatibus (apokr.) c. XXIII. al. 53 (ML 42 c. 1217); 209, 262 De bono coniugali (ML 40 c. 382) ; 259, 69 De cantico novo (ML 40 c. 680?); 341, 262 spr. (Rokycana cituje Origena!) Augustin lib. L homiliarum, homil. 26 (apokr.) (ML 39 c. 2319); 400, 257; 439, 118; 447, 233; 529, 358 Confessiones lib. VII. c. X. (ML 32 c. 742) 517, 192 (u Rokycany omylem Bernard) Liber Soliloquiorum animae ad Deum (apokr.) (ML 40 c. 879); 594, 141 De civi- tate Dei lib. XVI. c. II. (ML 41 c. 477 n.); 595, 161 ibidem, srovnej i Contra Faustum Manichaeum 1. XII. c. XXIII až XXIV (ML 42 c. 266—267); 660, 181; 661 ad 191—192. —
B) Otcové církevní a ostatní spisovatelé. (První cifra značí stránku, druhá řádek Rokycanovy Postilly. Zkratky ML a MG označují Mignovu Patrologii, serii latinskou nebo řeckou.) Albertus Magnus II. str. 172, ř. 75; 523, 67; 726, 40; 907, 29. Ambrož I. 621, 77 In psalmum CXVIII. expositio (?) (v ML sv. 15 c. 1198 nn.; ale toto místo tam není); 640, 87 (citát stejný s předešlým); II. 172, 71 na př. Expositio evang. sec. Luc. lib. VI (ML 15 c. 1686) ; Sermo de sancta Quadrage- sima IX. (apokr.) (ML 17 c. 678); 589, 295 (Rokycana cituje Augustina!) De sacramentis liber IV. c. 6 (Qui semper pecco, semper debeo habere medicinam) (ML 16 c. 446); 771, 150 ib. liber IV. c. 5 (ML 16 c. 444); 830, 73; 907, 35 In epistolam b. Pauli ad Corinthios primam c. III. (ML 17 c. 211). Anzelmus II. 523, 81; 750, 69 o Panně Marii viz na př. ML 158 c. 942 nn., 1035 n.; 950, 1 spr. Jan Zlatoústý, v. t. Armakanus II. 808, 210. Athanasios II. 51, 7 Symbolum Athanasianum (apokr.) (Denzinger, Enchiridion symbolorum, editio decima, 1908, p. 18); 99, 68 ib. p. 17—18; 100, 73 ib. p. 18; 100, 83 ib. p. 18; 560, 256 (a ad 256) ib. p. 17. Augustin I. 6, 73 Sermo CXVI De adventu Domini (ML 39 c. 1976) ; 92, 456; 139, 148 De vera religione c. XIV. (ML 34 c. 133) (srovnej i Sermo CCXLIX, ML 39 c. 2208, apokr.); 172, 117 Liber de ecclesiasticis dogmatibus (apokr.) c. XXIII. al. 53 (ML 42 c. 1217); 209, 262 De bono coniugali (ML 40 c. 382) ; 259, 69 De cantico novo (ML 40 c. 680?); 341, 262 spr. (Rokycana cituje Origena!) Augustin lib. L homiliarum, homil. 26 (apokr.) (ML 39 c. 2319); 400, 257; 439, 118; 447, 233; 529, 358 Confessiones lib. VII. c. X. (ML 32 c. 742) 517, 192 (u Rokycany omylem Bernard) Liber Soliloquiorum animae ad Deum (apokr.) (ML 40 c. 879); 594, 141 De civi- tate Dei lib. XVI. c. II. (ML 41 c. 477 n.); 595, 161 ibidem, srovnej i Contra Faustum Manichaeum 1. XII. c. XXIII až XXIV (ML 42 c. 266—267); 660, 181; 661 ad 191—192. —
Strana 983
983 II. 11, 97 De Trinitate 1. 6 c. 5 (ML 42 c. 928); 45, 113; 57, 148 Enarratio in psalmum CXXX (ML 37 c. 1704); 82, 17; 84, 55 In Ioannis evangelium tractatus XLV (ML 35 c. 1721) 85, 98 vlastně 2. Tim, 2, 19, u Augustina ibidem tractatus XII. (ML 35 c. 1490); 108, 201 Sermo CLXVII De verbis apostoli ... Ephes. c. V. vv. 15—16 (ML 38 c. 909—910); 126, 18; 127, 37; 132, 146; 135, 227 (u Augustina jsem nenašel; viz Catena aurea, ed. Parmae 1861, I. str. 46, kde citován Ra- banus); 136, 253 In Joannis evangelium tractatus XII. (M L 35 c. 1486); 163, 328 Ad fratres in eremo XXVI. (ML 40 c. 1280); 179, 194; 199, 102; 257, 149; 275 (viz pozn. ib. k ř. 121); 294, 100 Epistola CXLIX (ML 33 c. 642); 296, 133 ; 335, 133 Ad fratres in eremo sermo XI. (ML 40 c.1253 n.?) 343, 255 Epistola CCXLV. Augustinus Possidio? (ML 33 c. 1060); 344, 265; 431, 108 Sermo CCXLIX (ML 39 c. 2208) 432, 128 ib. (srovnej i díl I. str. 139 ř. 148); 435, 176 Sermo CXVII In natali Domini (ML 39 c. 1977—1978); 460, 159 Ad fratres in eremo sermo XLVIII (apokr.) (ML 40 c. 1330) 547, 76; 568, 361 srovnej Sermones de diversis (sermo CCLXV) (ML 39 c. 2239 n., apokr.); 577, 112 Liber de ecclesiasticis dogmatibus (apokr.) c. XXIII. al. 53 (ML 42 c. 1217); 589, 295 spr. Ambrož (viz u něho!), jak uvádí rkpis B; 606, 205; 627, 133; 629, 160 Liber de vera et falsa poenitentia (apokr.) (ML 40 c. 1128); 663, 228; 691, 67 In dedicatione ecclesiad (sermo CCCXXXVI, ML 38 c. 1475); 692, 80 ib. sermo CCCXXXVII (ML 38 c. 1476) ; 692, 83 ; 699, 184 nn. Sermones de tempore, Sermo CXV. (ML 39 c. 1973) ; 771, 149; 772, 190 778, 394 De gratia Christi et de peccato originali contra Pelagium et Coelestinum liber II. c. XVIII. (ML 44 c. 394) 779, 419; 803, 128 a 131; 845, 35; 846, 43; 869, 268; 907 34 spr. De civitate Dei XX. c. 25 (ed. Hoffmann vol. II p. 496); 909, 75 Liber de vera et falsa poenitentia c. XVIII. (ML 40 c. 1128); 938, 534 De civitate Dei IV. c. 20 (ML 41 С. 127). Avicenna I. 409, 387. Beda Venerabilis I. 697, 86; II. 105, 153 Homilia XII. In octava Pentecostes (ML 94 p. 198); 115, 311 ibidem p. 200; 131, 139 ib. p. 197; 569, 376 In Marci evangel. expositio (ML 92 c. 146) ?; 864, 141 In Lucae evangelium expositio (ML 92 č. 470—471); 907, 29.
983 II. 11, 97 De Trinitate 1. 6 c. 5 (ML 42 c. 928); 45, 113; 57, 148 Enarratio in psalmum CXXX (ML 37 c. 1704); 82, 17; 84, 55 In Ioannis evangelium tractatus XLV (ML 35 c. 1721) 85, 98 vlastně 2. Tim, 2, 19, u Augustina ibidem tractatus XII. (ML 35 c. 1490); 108, 201 Sermo CLXVII De verbis apostoli ... Ephes. c. V. vv. 15—16 (ML 38 c. 909—910); 126, 18; 127, 37; 132, 146; 135, 227 (u Augustina jsem nenašel; viz Catena aurea, ed. Parmae 1861, I. str. 46, kde citován Ra- banus); 136, 253 In Joannis evangelium tractatus XII. (M L 35 c. 1486); 163, 328 Ad fratres in eremo XXVI. (ML 40 c. 1280); 179, 194; 199, 102; 257, 149; 275 (viz pozn. ib. k ř. 121); 294, 100 Epistola CXLIX (ML 33 c. 642); 296, 133 ; 335, 133 Ad fratres in eremo sermo XI. (ML 40 c.1253 n.?) 343, 255 Epistola CCXLV. Augustinus Possidio? (ML 33 c. 1060); 344, 265; 431, 108 Sermo CCXLIX (ML 39 c. 2208) 432, 128 ib. (srovnej i díl I. str. 139 ř. 148); 435, 176 Sermo CXVII In natali Domini (ML 39 c. 1977—1978); 460, 159 Ad fratres in eremo sermo XLVIII (apokr.) (ML 40 c. 1330) 547, 76; 568, 361 srovnej Sermones de diversis (sermo CCLXV) (ML 39 c. 2239 n., apokr.); 577, 112 Liber de ecclesiasticis dogmatibus (apokr.) c. XXIII. al. 53 (ML 42 c. 1217); 589, 295 spr. Ambrož (viz u něho!), jak uvádí rkpis B; 606, 205; 627, 133; 629, 160 Liber de vera et falsa poenitentia (apokr.) (ML 40 c. 1128); 663, 228; 691, 67 In dedicatione ecclesiad (sermo CCCXXXVI, ML 38 c. 1475); 692, 80 ib. sermo CCCXXXVII (ML 38 c. 1476) ; 692, 83 ; 699, 184 nn. Sermones de tempore, Sermo CXV. (ML 39 c. 1973) ; 771, 149; 772, 190 778, 394 De gratia Christi et de peccato originali contra Pelagium et Coelestinum liber II. c. XVIII. (ML 44 c. 394) 779, 419; 803, 128 a 131; 845, 35; 846, 43; 869, 268; 907 34 spr. De civitate Dei XX. c. 25 (ed. Hoffmann vol. II p. 496); 909, 75 Liber de vera et falsa poenitentia c. XVIII. (ML 40 c. 1128); 938, 534 De civitate Dei IV. c. 20 (ML 41 С. 127). Avicenna I. 409, 387. Beda Venerabilis I. 697, 86; II. 105, 153 Homilia XII. In octava Pentecostes (ML 94 p. 198); 115, 311 ibidem p. 200; 131, 139 ib. p. 197; 569, 376 In Marci evangel. expositio (ML 92 c. 146) ?; 864, 141 In Lucae evangelium expositio (ML 92 č. 470—471); 907, 29.
Strana 984
984 Bernard I. 18—19, 223—241 Sermones in Cantica (ML 183 c. 994); 44, 265 ib. c. 94?; 116, 14 In vigilia Nativitatis Domini sermo I. (ib. c. 88); 118—119, 41—50 Sermones in Cantica (ibidem c. 843—844); 136, 114 In vigilia Nativitatis Domini sermo III. (ib. c. 94); 199, 121 Sermones de diversis (Sermo XXXV. De tribus ordinibus ecclesiae (ML 183 c. 634); 200, 136 ib. c. 634 a 635; 234, 64; 337, 210 Meditationes piissimae de cogni- tione humanac conditionis (apokr.) (ML 184, c. 495); 358, 165 In nativitate Domini sermo II. (ML 183 c. 120); 366, 271 Sermones in Cantica (ML 183 c. 1071); 401, 276 a 284; 517, 192 spr. sv. Augustin, v. t.; 527, 327; 546, 58 In coena Domini (ML 183 c. 271); 625, 123 Sermones in Cantica ?; 633, 81 ib. (ML 183 c. 819 n.); 635, 120 ib. (ML 183 c. 822); 648, 74 In die sancto paschae sermo (ib. c. 282)?; 649, 81 Ogerii Sermo II. de verbis Domini in coena (ML 184 c. 889)? ; 851, 91; II. 22, 4 Sermones in Cantica (s. V. ML 183 c. 798—803; srovnej i Matěje z Janova Regulae I. p. 216—217; viz i Ber- narda, Sermones de diversis (sermo XXIII.) (ML 183 c. 601 a 602) ; 44, 93 snad podle Sermo XXIX De diversis (ML 183 c. 621); 98, 50; 110, 225 Meditationes de humana conditione (ML 184 c. 490); 148, 133; 149, 138; 171, 57; 172, 74 Tractatus de corpore Domini (ML 182 c. 1150)?; 234, 63 Sermo XXIV. De multiplici utilitate verbi Dei (ML 183 c. 603 nn.); 235, 74 ib.; 277, 152 Spr. Epistola CCVII. Ad Rogerium, regem Siciliae (ML 182 c. 374 (volně); 278, 161 a 163 a 165 ibidem; 279, 173 ibidem; 280, 185 ibidem; 301, 203 In tempore resur- rectionis Sermo III (ML 183 c. 290); 329, 57; 355, 123; 439, 225; 503, 58; 632, 214; 636, 272; 638, 305; 691, 62 In dedicatione ecclesiae sermo I. (ML 183 c. 518—519); 698, 171; 750, 69 O Panně Marii napsal Bernard na př. De laudibus virginis matris homiliae quattuor (ML 183 c. 55 nn.); 796, 28 In festo ss. Petri et Pauli apostolorum sermo II. (ML 183 C. 410); 796, 33 ib.; 845, 35 a 37 In Assumptione B. v. Mariae sermo I. (De gemina susceptione, Christi scilicet et Mariae) (ML 183 c. 416); 857, 280 Sermo III. In Assumptione B. v. Mariae (ML 183 c. 422); 860, 44 jako výše na str. 845, 35 nn.; 866, 184 Sermones in Cantica (Sermo VI) ML 183 c. 805 n.; 883, 260; 895, 185 (viz pozn. ib.); 907, 31 Sermones in Cantica (sermo LXVI.) (ML 183 c. 1100); 921, 150 (ML 183, 868); 926, 268.
984 Bernard I. 18—19, 223—241 Sermones in Cantica (ML 183 c. 994); 44, 265 ib. c. 94?; 116, 14 In vigilia Nativitatis Domini sermo I. (ib. c. 88); 118—119, 41—50 Sermones in Cantica (ibidem c. 843—844); 136, 114 In vigilia Nativitatis Domini sermo III. (ib. c. 94); 199, 121 Sermones de diversis (Sermo XXXV. De tribus ordinibus ecclesiae (ML 183 c. 634); 200, 136 ib. c. 634 a 635; 234, 64; 337, 210 Meditationes piissimae de cogni- tione humanac conditionis (apokr.) (ML 184, c. 495); 358, 165 In nativitate Domini sermo II. (ML 183 c. 120); 366, 271 Sermones in Cantica (ML 183 c. 1071); 401, 276 a 284; 517, 192 spr. sv. Augustin, v. t.; 527, 327; 546, 58 In coena Domini (ML 183 c. 271); 625, 123 Sermones in Cantica ?; 633, 81 ib. (ML 183 c. 819 n.); 635, 120 ib. (ML 183 c. 822); 648, 74 In die sancto paschae sermo (ib. c. 282)?; 649, 81 Ogerii Sermo II. de verbis Domini in coena (ML 184 c. 889)? ; 851, 91; II. 22, 4 Sermones in Cantica (s. V. ML 183 c. 798—803; srovnej i Matěje z Janova Regulae I. p. 216—217; viz i Ber- narda, Sermones de diversis (sermo XXIII.) (ML 183 c. 601 a 602) ; 44, 93 snad podle Sermo XXIX De diversis (ML 183 c. 621); 98, 50; 110, 225 Meditationes de humana conditione (ML 184 c. 490); 148, 133; 149, 138; 171, 57; 172, 74 Tractatus de corpore Domini (ML 182 c. 1150)?; 234, 63 Sermo XXIV. De multiplici utilitate verbi Dei (ML 183 c. 603 nn.); 235, 74 ib.; 277, 152 Spr. Epistola CCVII. Ad Rogerium, regem Siciliae (ML 182 c. 374 (volně); 278, 161 a 163 a 165 ibidem; 279, 173 ibidem; 280, 185 ibidem; 301, 203 In tempore resur- rectionis Sermo III (ML 183 c. 290); 329, 57; 355, 123; 439, 225; 503, 58; 632, 214; 636, 272; 638, 305; 691, 62 In dedicatione ecclesiae sermo I. (ML 183 c. 518—519); 698, 171; 750, 69 O Panně Marii napsal Bernard na př. De laudibus virginis matris homiliae quattuor (ML 183 c. 55 nn.); 796, 28 In festo ss. Petri et Pauli apostolorum sermo II. (ML 183 C. 410); 796, 33 ib.; 845, 35 a 37 In Assumptione B. v. Mariae sermo I. (De gemina susceptione, Christi scilicet et Mariae) (ML 183 c. 416); 857, 280 Sermo III. In Assumptione B. v. Mariae (ML 183 c. 422); 860, 44 jako výše na str. 845, 35 nn.; 866, 184 Sermones in Cantica (Sermo VI) ML 183 c. 805 n.; 883, 260; 895, 185 (viz pozn. ib.); 907, 31 Sermones in Cantica (sermo LXVI.) (ML 183 c. 1100); 921, 150 (ML 183, 868); 926, 268.
Strana 985
985 Boetius II. 128, 62 De consolatione philosophiae 1. IV. (ML. 63 С. 794—795); 161, 300 ib. c. 805—806?; 165, 355 ib. 1. II. (ML 63 c. 677). Simon de Cassia (ed. Basiliensis 1517) I. 71, 199 srovnej: Herodes interpretatur glorians in pellibus seu pelliceus gloriosus (Cassia De vana gloria lib. VII. c. 5 fol. 189b); 173, 124 De mira- culis Salvatoris c. XXIV. (fol. 111b); 209, 261 De iusticia Christiana c. III. (fol. 437a); 243, 192; 345, 314 De discepta- tionibus Domini Salvatoris c. XXXIII. (fol. 315b); 444, 188 De miraculis Salvatoris c. XXIV. (fol. 111b); 577, 106; 653, 118; II. 576, 96; 625, 111 Liber XIV. De resurrectione Do- mini Salvatoris (fol. 418b); 872, 37 De virgine Maria (fol. 34b); 882, 232; 893, 166; 962, 297. Cassiodorus II. 355 ad 122; 951, 33 (místa stejná). Cyprian I. 837, 271; 858, 181 Liber de habitu virginum (ML 4 c. 447)?; II. 135, 227 spr. papež Innocens III., Sermones de sanctis (ML 217 c. 456); 333, 107; 907, 29 Epistola X. (ML 3 c. 786 nn.). Cyrillus II. 507, 125 Comment. in Lucam c. XIV. v. 3 (MG 72 С. 786). Damascenus II. 907, 29. Decretum Gratiani (ed. Friedberg) I. 356, 133 col. 1416 (De consecr. dist. V. c. XVII.); 399, 243 ibidem; 554, 174 De consecr. dist. I. c. LXIII.; II. 160, 282 col. 726 (Secunda pars causa XIII. quest. II. c. 16); 477, 123; 777, 369 De consecr. dist. II. c. 12; 805, 162; 810, 246 col. 1008 (Secunda pars causa XXV. quest. I. c. 6). Dekretál II. 553, 157; 567, 353. Dionysius Areopagita (Diviš) I. 533, 408 De eccles. hierarch. c. III. (MG sv. 3 p. 423); II. 101, 104 De divinis nominibus c. I. (MG sv. 3 p. 587); 135, 227 De eccles. hierarch. c. III. (MG sv. 3 p. 427); 778, 393 ib. c. VII. (MG sv. 3 c. 566); 811, 275; 907, 26 De eccles. hierarch. c. VI. a VII. (MG 3 c. 562 a 563); 911, 109; 937, 516 De coelesti hierarchia c. VI. nn. (MG 3 c. 199 nn.; srovnej i Adnotationes Corderii (MG 3 p. 1051); 942, 634 ib.; 942, 638 De eccles. hierarch. c. III. (MG 3 c. 424). Gelazius II. 777, 368 viz Decretum Gratiani ke str. II. 777, 369.
985 Boetius II. 128, 62 De consolatione philosophiae 1. IV. (ML. 63 С. 794—795); 161, 300 ib. c. 805—806?; 165, 355 ib. 1. II. (ML 63 c. 677). Simon de Cassia (ed. Basiliensis 1517) I. 71, 199 srovnej: Herodes interpretatur glorians in pellibus seu pelliceus gloriosus (Cassia De vana gloria lib. VII. c. 5 fol. 189b); 173, 124 De mira- culis Salvatoris c. XXIV. (fol. 111b); 209, 261 De iusticia Christiana c. III. (fol. 437a); 243, 192; 345, 314 De discepta- tionibus Domini Salvatoris c. XXXIII. (fol. 315b); 444, 188 De miraculis Salvatoris c. XXIV. (fol. 111b); 577, 106; 653, 118; II. 576, 96; 625, 111 Liber XIV. De resurrectione Do- mini Salvatoris (fol. 418b); 872, 37 De virgine Maria (fol. 34b); 882, 232; 893, 166; 962, 297. Cassiodorus II. 355 ad 122; 951, 33 (místa stejná). Cyprian I. 837, 271; 858, 181 Liber de habitu virginum (ML 4 c. 447)?; II. 135, 227 spr. papež Innocens III., Sermones de sanctis (ML 217 c. 456); 333, 107; 907, 29 Epistola X. (ML 3 c. 786 nn.). Cyrillus II. 507, 125 Comment. in Lucam c. XIV. v. 3 (MG 72 С. 786). Damascenus II. 907, 29. Decretum Gratiani (ed. Friedberg) I. 356, 133 col. 1416 (De consecr. dist. V. c. XVII.); 399, 243 ibidem; 554, 174 De consecr. dist. I. c. LXIII.; II. 160, 282 col. 726 (Secunda pars causa XIII. quest. II. c. 16); 477, 123; 777, 369 De consecr. dist. II. c. 12; 805, 162; 810, 246 col. 1008 (Secunda pars causa XXV. quest. I. c. 6). Dekretál II. 553, 157; 567, 353. Dionysius Areopagita (Diviš) I. 533, 408 De eccles. hierarch. c. III. (MG sv. 3 p. 423); II. 101, 104 De divinis nominibus c. I. (MG sv. 3 p. 587); 135, 227 De eccles. hierarch. c. III. (MG sv. 3 p. 427); 778, 393 ib. c. VII. (MG sv. 3 c. 566); 811, 275; 907, 26 De eccles. hierarch. c. VI. a VII. (MG 3 c. 562 a 563); 911, 109; 937, 516 De coelesti hierarchia c. VI. nn. (MG 3 c. 199 nn.; srovnej i Adnotationes Corderii (MG 3 p. 1051); 942, 634 ib.; 942, 638 De eccles. hierarch. c. III. (MG 3 c. 424). Gelazius II. 777, 368 viz Decretum Gratiani ke str. II. 777, 369.
Strana 986
986 Gorranus I. 126, 98 In evang. Lucae c. II. (Enarratio in quattuor evangelia II. Lugduni 1692 p. 34); 269, 192; II. 577, 119; 907, 29 Super epistolam ad Corinthios primam c. III. p. 183. Haymo II. 132, 149 (Homiliae de tempore, hom. CVIII: In octava Pentecostes) (ML 118 c. 578). Hilarius I. 529, 352; II. 577, 116. Hugo de S. Vietore II. 907, 30 In epistolam Pauli ad Corinthios primam (ML 175 c. 908). Innocens viz i Cypriana; II. 329, 50; 329, 55; 330, 60. Isidorus I. 428, 234 Sententiarum 1. II. c. XVI. (ML 83 c. 619); II. 674, 126 ibidem; 942, 647; 943, 655. Jeronym I. 44, 265 Commentariorum in Isaiam prophetam lib. VI. c. XV. (ML 24 c. 230)?; 385, 54 (Rokycana omylem cituje Rehoře!) Epist. LXV ad Pammachium et Oceanum; 402, 291 Commentariorum in evang. Matthaei 1. IV. c. XXVII. (ML 26 c. 212—213); 533, 409 Eusebius, De morte Hieronymi (ML 22 c. 270); 659, 176 Comment. in evang. Matthaei 1. IV. c. XXIII. (ML 26 c. 173)?; 837, 266 Comment. in Isaiam prophetam 1. VI. c. XIV. (ML 24 c. 212); II. 84, 60; 310, 92; 771, 149; 907, 35 Comment. in Isaiam prophetam XVIII. C. LXVI. (ML 24 c. 677 n.); 935, 456. Kliment (Clemens I. pontifex Romanus) II. 321, 254 (Opera dubia) Recognitionum 1. VII. (MG 1 c. 1361); 907, 22 in libro Itine- rarii (?) (Modlitba za mrtvé v Constitutiones apostolicae, MG I С. 1143). Lev papež (Leo Magnus) I. 122, 38 Sermo XXI. (ML 54 c. 191); 317, 223 Epistolae (Epist. CLXVII. inquis. XI.) (ML 54 c. 1206). Linconiensis (Robert Grosseteste, biskup v Lincolnu), spr. Lincol- niensis II. 574, 69; 575, 74; 935, 480 Dicta Linconiensis v rukopise pražské univ. knihovny III. A 24 (nyní č. 409) str. 102a. (de) Lyra doktor II. 778, 373; 876, 112; 876, 125. Matěj z Janova (ed. Kybal-Odložilík) I. 72, 208; 172, 115 Re- gulae V. p. 91; 179, 214; 485, 365; II. 287, 303 Regulae V. p. 156—157; 591, 328 Regulae I. p. 273; 595, 51. Origenes I. 240, 146 In Numeros homilia XX. (MG 12 c. 735) 241, 169; 337, 210 In Lucam homil. XXIII. (MG 13 c. 1863);
986 Gorranus I. 126, 98 In evang. Lucae c. II. (Enarratio in quattuor evangelia II. Lugduni 1692 p. 34); 269, 192; II. 577, 119; 907, 29 Super epistolam ad Corinthios primam c. III. p. 183. Haymo II. 132, 149 (Homiliae de tempore, hom. CVIII: In octava Pentecostes) (ML 118 c. 578). Hilarius I. 529, 352; II. 577, 116. Hugo de S. Vietore II. 907, 30 In epistolam Pauli ad Corinthios primam (ML 175 c. 908). Innocens viz i Cypriana; II. 329, 50; 329, 55; 330, 60. Isidorus I. 428, 234 Sententiarum 1. II. c. XVI. (ML 83 c. 619); II. 674, 126 ibidem; 942, 647; 943, 655. Jeronym I. 44, 265 Commentariorum in Isaiam prophetam lib. VI. c. XV. (ML 24 c. 230)?; 385, 54 (Rokycana omylem cituje Rehoře!) Epist. LXV ad Pammachium et Oceanum; 402, 291 Commentariorum in evang. Matthaei 1. IV. c. XXVII. (ML 26 c. 212—213); 533, 409 Eusebius, De morte Hieronymi (ML 22 c. 270); 659, 176 Comment. in evang. Matthaei 1. IV. c. XXIII. (ML 26 c. 173)?; 837, 266 Comment. in Isaiam prophetam 1. VI. c. XIV. (ML 24 c. 212); II. 84, 60; 310, 92; 771, 149; 907, 35 Comment. in Isaiam prophetam XVIII. C. LXVI. (ML 24 c. 677 n.); 935, 456. Kliment (Clemens I. pontifex Romanus) II. 321, 254 (Opera dubia) Recognitionum 1. VII. (MG 1 c. 1361); 907, 22 in libro Itine- rarii (?) (Modlitba za mrtvé v Constitutiones apostolicae, MG I С. 1143). Lev papež (Leo Magnus) I. 122, 38 Sermo XXI. (ML 54 c. 191); 317, 223 Epistolae (Epist. CLXVII. inquis. XI.) (ML 54 c. 1206). Linconiensis (Robert Grosseteste, biskup v Lincolnu), spr. Lincol- niensis II. 574, 69; 575, 74; 935, 480 Dicta Linconiensis v rukopise pražské univ. knihovny III. A 24 (nyní č. 409) str. 102a. (de) Lyra doktor II. 778, 373; 876, 112; 876, 125. Matěj z Janova (ed. Kybal-Odložilík) I. 72, 208; 172, 115 Re- gulae V. p. 91; 179, 214; 485, 365; II. 287, 303 Regulae V. p. 156—157; 591, 328 Regulae I. p. 273; 595, 51. Origenes I. 240, 146 In Numeros homilia XX. (MG 12 c. 735) 241, 169; 337, 210 In Lucam homil. XXIII. (MG 13 c. 1863);
Strana 987
987 341, 262 viz Augustina; 464, 98; 470, 185 a 187 Comment. in Ioan. tomus II. 20 (MG 14 c. 158 n.); 553, 167; 800, 157 Contra Celsum 1. VII. (MG 11 c. 1515)?; 807, 253 In librum Iudicum homil. VI. (MG 12 c. 966—967); II. 290, 36; 355 ad 122; 402, 80; 435, 167; 512, 195; 907, 29 In Lucam homil. XXIV. (MG 13 c. 1864 n.); 952, 67 a 69 In Numeros homilia IX. (MG 12 c. 626—628); 953, 78; 954, 112; 955, 130 a 135; 957, 185 In Exodum homilia VI. (MG 12 c. 331—333); 959, 227 ib. c. 334; 960, 243 ib. Paschasius I. 529, 352 Liber de corpore et sanguine Domini c. I. (ML 120 c. 1272); II. 577, 116 ibidem. Petrus Lombardus (»mistr hlubokých smyslóv«) I. 428, 220 Sen- tentiarum libri quattuor, lib. IV. distinctio I. (ML 192 c. 840) ; II. 729, 80; 731, 100. Raymundus »jurista« I. 72, 210. Rehoř Veliký I. 6, 75; 32, 103 Homil. in evang. 1. I. homil. 1. (ML 76 c. 1081); 44, 260; 48, 306 ib. c. 1079; 51, 348 ib.; 109, 108 Homil. in Ezech. (ML 76 c. 880); Epistolarum l. VII. (ML 77 c. 889); 199, 121 Moralium 1. I. c. XIV. (ML 75 c. 535) a Homil. in Ezech. 1. II. homil. IV. (ML 76 c. 976); 238, 125 Omelia super Iudicum?; 298, 244 Homil. in evang. 1. II. homil. 26 (ML 76 c. 1196); 309, 117 ib. 1. I. homil. 19 (ML 76 c. 1154); 314, 185 ib. (c. 1155); 316, 211 ib.; 342, 281 Homil. 15 in evang. (ML 76 c. 1133); 374, 373; 385, 54 spr. Jeronym, v. t.; 423, 93 Moralium XXI. c. II. 4 (ML 76 c. 189); 425, 158 Homil. in evang. 1. I. hom. 17 (ML 76 c. 1139); 468, 150; 556, 197 nn.; 563, 288 nn. Pastor. c. XXX. (ML 77 c. 111); 568, 365 Dialog. IV. na četných místech 669, 49; 672, 151; 674, 184; 688, 197; 690, 229 Moral. c. LXII. (ML 75 c. 910)?; 696, 55 Homil. in evang. 1. II. homil. XXXIII. (ML 76 c. 1240); 717—721 ,155 nn. ib. 1. II. hom. XXVI. (ML 76 c. 1197 a 1198); 743, 182 ib. 1. I. hom. XIV. (ML 76 c. 1128); 747, 239 ib. c. 1129; 859, 196 Moral. (ML 75 c. 631, 76 c. 616)?; II. 15, 148 Homil. in evang. 1. II. homil. XXX. (ML 76 c. 1221); 26, 131 ibidem; 84, 71; 93, 157; 162, 311 ib. homil. XL (M. 76 c. 1308—1309); 167, 374 ibid. (c. 1309); uvozovky po »hledajte« (ř. 378) škrtni a dej je až po slově »nemají« (ř. 380); 173, 101 ib. (c. 1304—1305) 210, 51; 257, 144; 335, 146; 336, 158; 370, 343; 460, 159; 557, 212 viz výše k I. str. 385 ř. 54; 589, 284; 615, 336;
987 341, 262 viz Augustina; 464, 98; 470, 185 a 187 Comment. in Ioan. tomus II. 20 (MG 14 c. 158 n.); 553, 167; 800, 157 Contra Celsum 1. VII. (MG 11 c. 1515)?; 807, 253 In librum Iudicum homil. VI. (MG 12 c. 966—967); II. 290, 36; 355 ad 122; 402, 80; 435, 167; 512, 195; 907, 29 In Lucam homil. XXIV. (MG 13 c. 1864 n.); 952, 67 a 69 In Numeros homilia IX. (MG 12 c. 626—628); 953, 78; 954, 112; 955, 130 a 135; 957, 185 In Exodum homilia VI. (MG 12 c. 331—333); 959, 227 ib. c. 334; 960, 243 ib. Paschasius I. 529, 352 Liber de corpore et sanguine Domini c. I. (ML 120 c. 1272); II. 577, 116 ibidem. Petrus Lombardus (»mistr hlubokých smyslóv«) I. 428, 220 Sen- tentiarum libri quattuor, lib. IV. distinctio I. (ML 192 c. 840) ; II. 729, 80; 731, 100. Raymundus »jurista« I. 72, 210. Rehoř Veliký I. 6, 75; 32, 103 Homil. in evang. 1. I. homil. 1. (ML 76 c. 1081); 44, 260; 48, 306 ib. c. 1079; 51, 348 ib.; 109, 108 Homil. in Ezech. (ML 76 c. 880); Epistolarum l. VII. (ML 77 c. 889); 199, 121 Moralium 1. I. c. XIV. (ML 75 c. 535) a Homil. in Ezech. 1. II. homil. IV. (ML 76 c. 976); 238, 125 Omelia super Iudicum?; 298, 244 Homil. in evang. 1. II. homil. 26 (ML 76 c. 1196); 309, 117 ib. 1. I. homil. 19 (ML 76 c. 1154); 314, 185 ib. (c. 1155); 316, 211 ib.; 342, 281 Homil. 15 in evang. (ML 76 c. 1133); 374, 373; 385, 54 spr. Jeronym, v. t.; 423, 93 Moralium XXI. c. II. 4 (ML 76 c. 189); 425, 158 Homil. in evang. 1. I. hom. 17 (ML 76 c. 1139); 468, 150; 556, 197 nn.; 563, 288 nn. Pastor. c. XXX. (ML 77 c. 111); 568, 365 Dialog. IV. na četných místech 669, 49; 672, 151; 674, 184; 688, 197; 690, 229 Moral. c. LXII. (ML 75 c. 910)?; 696, 55 Homil. in evang. 1. II. homil. XXXIII. (ML 76 c. 1240); 717—721 ,155 nn. ib. 1. II. hom. XXVI. (ML 76 c. 1197 a 1198); 743, 182 ib. 1. I. hom. XIV. (ML 76 c. 1128); 747, 239 ib. c. 1129; 859, 196 Moral. (ML 75 c. 631, 76 c. 616)?; II. 15, 148 Homil. in evang. 1. II. homil. XXX. (ML 76 c. 1221); 26, 131 ibidem; 84, 71; 93, 157; 162, 311 ib. homil. XL (M. 76 c. 1308—1309); 167, 374 ibid. (c. 1309); uvozovky po »hledajte« (ř. 378) škrtni a dej je až po slově »nemají« (ř. 380); 173, 101 ib. (c. 1304—1305) 210, 51; 257, 144; 335, 146; 336, 158; 370, 343; 460, 159; 557, 212 viz výše k I. str. 385 ř. 54; 589, 284; 615, 336;
Strana 988
988 616, 347 a 350; 622, 65; 625, 102; 679, 196 spr. ne in Pasto- rali, jak uvádí Rokycana, nýbrž v Moralium lib. VI. c. XVIII. (ML 75 c. 745); 771, 150; 777, 365; 778, 394; 828, 39; 835, 159; 895, 185 (viz pozn. ib.); 907, 30 Dialogorum 1. IV. c. XXXIX. (ML 77 c. 393 nn.); 909, 73 ib.; 926, 264; 927, 297; 938, 538 Moralium libri 1. II. c. XLIX (rec. XXVII) (ML 75 c. 592). Remigius II. 838, 202. Tertullianus II. 902 ad 16 (v pozd. přípisku). Tomáš Aquinský II. 172, 74 IV. 1. Sent. dist. XII. q. III, art. I. quaest. IV. (ed. Parm. VII. 1, p. 666); 180, 195; 181, 222; 183, 261; v kázáních Tomášových není, ačkoli (181 ř. 222) Rokycana výslovně praví: »mluvě sv. Tomáš na toto čtení«. Vilém (Guilhelmus Durandus): Rationale divinorum officiorum. Lugduni MDCLXXII. I. 354, 98; 411, 418 c. LIII. (De pacis osculo) p. 201; 449, 257 ibidem (místa stejná); 461, 67; 517, 194; 665, 216 Rationale divinorum officiorum Ioanne Beletho, theologo Parisiensi authore (vytištěno při Durandovu spise výše uvedeném) c. CXX. (De quadam libertate Decembris) p. 546; 696, 48; II. 726, 31; 732, 126 De festo circumcisionis (p. 279); 927, 288. Vilhelmus de Monte Laudino II. 943, 674. Vilhelmus (de Sancto Amore) II. 296, 120; 297, 135; 323, 291. (Spisů jeho jsem se v Praze nedopátral; jeho myšlenky Ro- kycanou uváděné jsou však vesměs v jeho díle De periculis novissimorum temporum, jež vetkal Matěj z Janova do svého spisu Regulae veteris et novi testamenti; srovnej na př. III. díl vydání Kybalova p. 265 n. a 287.) Jan Zlatoústý I. 30, 71; 47, 296; 143, 201 In Matthaeum homilia IX. (MG sv. 57 c. 176—177); 276, 277 ib. hom. XXVIII. al. XXIX. (MG sv. 57 c. 351)?; 284, 59 In epist. ad Coloss. cap. IV. homil. X. (MG 62 c. 373)?; 318, 236 Opus imper- fectum (In Matthaeum homil. XXXV.) (MG 56 c. 819); 337 207 In Ascensionem (MG 50 c. 413)?; 409, 389; 437, 101; 441, 150; 518, 213 Spuria (In illud, sufficit tibi gratia mea etc.) (MG 59 c. 509—510); 520, 238 ib. c. 509; 525, 295 ib. c. 509 (srovnej i De Lazaro concio VI., MG 48 c. 1037—1038); 605, 64 Opus imperfectum (In Matthaeum homilia XXXVIII. (MG 56 c. 839); II. 82, 6 In Ioannem homil. LIX. (MG 59
988 616, 347 a 350; 622, 65; 625, 102; 679, 196 spr. ne in Pasto- rali, jak uvádí Rokycana, nýbrž v Moralium lib. VI. c. XVIII. (ML 75 c. 745); 771, 150; 777, 365; 778, 394; 828, 39; 835, 159; 895, 185 (viz pozn. ib.); 907, 30 Dialogorum 1. IV. c. XXXIX. (ML 77 c. 393 nn.); 909, 73 ib.; 926, 264; 927, 297; 938, 538 Moralium libri 1. II. c. XLIX (rec. XXVII) (ML 75 c. 592). Remigius II. 838, 202. Tertullianus II. 902 ad 16 (v pozd. přípisku). Tomáš Aquinský II. 172, 74 IV. 1. Sent. dist. XII. q. III, art. I. quaest. IV. (ed. Parm. VII. 1, p. 666); 180, 195; 181, 222; 183, 261; v kázáních Tomášových není, ačkoli (181 ř. 222) Rokycana výslovně praví: »mluvě sv. Tomáš na toto čtení«. Vilém (Guilhelmus Durandus): Rationale divinorum officiorum. Lugduni MDCLXXII. I. 354, 98; 411, 418 c. LIII. (De pacis osculo) p. 201; 449, 257 ibidem (místa stejná); 461, 67; 517, 194; 665, 216 Rationale divinorum officiorum Ioanne Beletho, theologo Parisiensi authore (vytištěno při Durandovu spise výše uvedeném) c. CXX. (De quadam libertate Decembris) p. 546; 696, 48; II. 726, 31; 732, 126 De festo circumcisionis (p. 279); 927, 288. Vilhelmus de Monte Laudino II. 943, 674. Vilhelmus (de Sancto Amore) II. 296, 120; 297, 135; 323, 291. (Spisů jeho jsem se v Praze nedopátral; jeho myšlenky Ro- kycanou uváděné jsou však vesměs v jeho díle De periculis novissimorum temporum, jež vetkal Matěj z Janova do svého spisu Regulae veteris et novi testamenti; srovnej na př. III. díl vydání Kybalova p. 265 n. a 287.) Jan Zlatoústý I. 30, 71; 47, 296; 143, 201 In Matthaeum homilia IX. (MG sv. 57 c. 176—177); 276, 277 ib. hom. XXVIII. al. XXIX. (MG sv. 57 c. 351)?; 284, 59 In epist. ad Coloss. cap. IV. homil. X. (MG 62 c. 373)?; 318, 236 Opus imper- fectum (In Matthaeum homil. XXXV.) (MG 56 c. 819); 337 207 In Ascensionem (MG 50 c. 413)?; 409, 389; 437, 101; 441, 150; 518, 213 Spuria (In illud, sufficit tibi gratia mea etc.) (MG 59 c. 509—510); 520, 238 ib. c. 509; 525, 295 ib. c. 509 (srovnej i De Lazaro concio VI., MG 48 c. 1037—1038); 605, 64 Opus imperfectum (In Matthaeum homilia XXXVIII. (MG 56 c. 839); II. 82, 6 In Ioannem homil. LIX. (MG 59
Strana 989
989 c. 323)?; 113, 277 ib. homil. XXIV. (MG 59 c. 145—146); 124, 142 ib. (c. 145); 131, 139 ib. (c. 144); 138, 293 ib. (c. 157); 163, 328 Homilia de divite (edit. P. Nicolai) ; srovnej Tomáše Akvinského Catena aurea II. p. 183; 199, 104 In Matthaeum homil. LXXIV (MG 58 c. 682, ale je tu jen začátek!); 199, 109; 200, 121; 224, 254 Opus imperfectum In Matth. homil. XLV. (MG 56 c. 884); 228, 361 ib.; 260, 204; 261, 209; 264, 266; 294, 88; 316, 172; 532, 200; 782, 44 In Matthaeum homilia XXXV. (al. XXXVI.) (MG 57 c. 405); 799, 73 De sacerdotio liber (MG 48 c. 642—643); 835, 159 (u Rokycany omylem Rehoř!) In Matth. hom. VI. (MG 57 c. 69); 840, 244; 882, 236; 907, 30; 950, 1 spr. Zlatoústý (ne Anzelmus!) Ad Theodorum lapsum (ML 47 c. 285). Anonymos (II. 203). »Doktorové« II. 590, 306. Glossa II. 818, 83; (g. ordinaria) II. 939, 565. Výklad II. 820, 117. Hus; list knězi Havlovi 693; Postilla II. 51; Na den sv. Trojice II. 118. Chelčický II. 46; II. 60. »Mudřec« (= Aristoteles) II. 726, 45. Passionál str. 387, 404, 529, II. 630, 811. Petronius Satir. 58 (II. 155). Sanctorale I. 84, 334; II. 941, 619. Seneca II. 185, 293. Statuta provincialia (ed. Höfler, Concilia Pragensia; Abhandl. der königl. Gesellsch. der Wissensch. V. Folge XII. Band) 1862 II. 328, 44 (p. 2: Statuta brevia Ernesti ... 1353). Světí II. 831 ,85; 840, 241 (Bernard, Sermones in Cantica, s. VI.) (ML 183 c. 805 n.). *
989 c. 323)?; 113, 277 ib. homil. XXIV. (MG 59 c. 145—146); 124, 142 ib. (c. 145); 131, 139 ib. (c. 144); 138, 293 ib. (c. 157); 163, 328 Homilia de divite (edit. P. Nicolai) ; srovnej Tomáše Akvinského Catena aurea II. p. 183; 199, 104 In Matthaeum homil. LXXIV (MG 58 c. 682, ale je tu jen začátek!); 199, 109; 200, 121; 224, 254 Opus imperfectum In Matth. homil. XLV. (MG 56 c. 884); 228, 361 ib.; 260, 204; 261, 209; 264, 266; 294, 88; 316, 172; 532, 200; 782, 44 In Matthaeum homilia XXXV. (al. XXXVI.) (MG 57 c. 405); 799, 73 De sacerdotio liber (MG 48 c. 642—643); 835, 159 (u Rokycany omylem Rehoř!) In Matth. hom. VI. (MG 57 c. 69); 840, 244; 882, 236; 907, 30; 950, 1 spr. Zlatoústý (ne Anzelmus!) Ad Theodorum lapsum (ML 47 c. 285). Anonymos (II. 203). »Doktorové« II. 590, 306. Glossa II. 818, 83; (g. ordinaria) II. 939, 565. Výklad II. 820, 117. Hus; list knězi Havlovi 693; Postilla II. 51; Na den sv. Trojice II. 118. Chelčický II. 46; II. 60. »Mudřec« (= Aristoteles) II. 726, 45. Passionál str. 387, 404, 529, II. 630, 811. Petronius Satir. 58 (II. 155). Sanctorale I. 84, 334; II. 941, 619. Seneca II. 185, 293. Statuta provincialia (ed. Höfler, Concilia Pragensia; Abhandl. der königl. Gesellsch. der Wissensch. V. Folge XII. Band) 1862 II. 328, 44 (p. 2: Statuta brevia Ernesti ... 1353). Světí II. 831 ,85; 840, 241 (Bernard, Sermones in Cantica, s. VI.) (ML 183 c. 805 n.). *
Strana 990
Index. Obsahuje všechna slova, u slov vzácných nebo jen u Rokycany se vyskytujících i poukaz na všecka místa, kde je slovo doloženo. Namnoze bylo hleděno při sestavování indexu i k tomu, aby tu byly registrovány archaismy, tvary dialektické i zvláštnosti hláskoslovné. První cifra značí stránku, druhá řádku tisku; ad při číslici odkazuje do variantů; kde není pro slovo dokladu nad čarou, dáno heslo do [ závorek. Hesla, jichž nemá Gebauer (Smetánka) v Stč. slovníku, jsou označena dvěma hvězdičkami (k jménům vlastním tu nepřihlížím); slova vyskytující se jen u Rokycany nebo po prvé u něho označuji hvězdičkou. Římská cifra II. značí II. díl Postilly. a conj. — Ale 10, 118; 103, 107; II. 669, 64 a j. č. — A I. 10, 123; 50, 331; 109, 186 nn.; 164, 293; 219, 391 a j. č. — Při výraze vy- světlovacím 44, 256, 44, 259; 272, 231. — Při přechodníku 66, 131; II. 374, 22; 399, 29 a j. — V novo- češtině by byla jiná spojka 13, 159; II. 406, 143; 439, 229; 689, 17; 832, 105 a j. á interj. 42, 237; 61, 59; 67, 140; 71, 191 a j. č. — A, á 22, 279; 102, 99; 109, 192 a j. č. Abakuk m. II. 95, 202. abba 614, 174. abeceda f. 125, 83. [Abel m.] 159 ad 215. Abiron m. II. 947, 763; 952, 44 a j. Abraham m., jm. os. 30, 80; 219, 382; 232, 40; 354, 104; 505, 3; 545, 35 a j. — Adj. poss. -óv 323, 10; 403, 311 a j. abych v. bych. ač conj. — Jestliže 15, 188; 231, 19; 411, 428, 7 ad 82; 323, 4 nn. — Třeba 411, 424; II. 294, 93 a j. č. — Ačkoli(věk) I. 66, 123; 88, 402; 182, 249; 245, 210 a j. — Ačže II. 302 ad 221. Adam m. 10, 113; 53, 377; 178, 198; 235, 85; 304, 64; 305, 67; 308, 109 a j. — Adj. poss. -óv 594, 136; 11. 55, 106 a j. adamas m. 835, 235. **advent m. 1, 3; 25, 315; 41, 220 a j. **adventni adj. 1 ad 3; 6 ad 77 a j. Agar f. 505, 10. **agenda f. II. 135, 228. **ah interj. 22 ad 279; 36 ad 163; II. 460, 163 a j. aha, ahá interj. 65, 106; 207, 232; 22 ad 279; II. 405, 121 a j. č. [Ahasverus m.] 445 ad 206 (omyl). ** ahy interj.] 8 ad 95; 36 ad 162 a 163; 71 ad 191; 149 ad 70—71 a j. ach interj. 36, 163; 60, 48; 6 ad 73 a j. č. Achab m. II. 528, 148 a 150; 704, 263. [Achan m.] 239 ad 137 (škrtni vy- křičník za tímto slovem!); II. 460, 168; 515 ad 226. [Achas m.] II. 746 ad 1. Achor m. 239, 137; II. 460 ad 168; 515, 226. **[achy interj.] 36 ad 162 a 163; 71 ad 191; 566 ad 341; 681 ad 110; 800 ad 156 a j.
Index. Obsahuje všechna slova, u slov vzácných nebo jen u Rokycany se vyskytujících i poukaz na všecka místa, kde je slovo doloženo. Namnoze bylo hleděno při sestavování indexu i k tomu, aby tu byly registrovány archaismy, tvary dialektické i zvláštnosti hláskoslovné. První cifra značí stránku, druhá řádku tisku; ad při číslici odkazuje do variantů; kde není pro slovo dokladu nad čarou, dáno heslo do [ závorek. Hesla, jichž nemá Gebauer (Smetánka) v Stč. slovníku, jsou označena dvěma hvězdičkami (k jménům vlastním tu nepřihlížím); slova vyskytující se jen u Rokycany nebo po prvé u něho označuji hvězdičkou. Římská cifra II. značí II. díl Postilly. a conj. — Ale 10, 118; 103, 107; II. 669, 64 a j. č. — A I. 10, 123; 50, 331; 109, 186 nn.; 164, 293; 219, 391 a j. č. — Při výraze vy- světlovacím 44, 256, 44, 259; 272, 231. — Při přechodníku 66, 131; II. 374, 22; 399, 29 a j. — V novo- češtině by byla jiná spojka 13, 159; II. 406, 143; 439, 229; 689, 17; 832, 105 a j. á interj. 42, 237; 61, 59; 67, 140; 71, 191 a j. č. — A, á 22, 279; 102, 99; 109, 192 a j. č. Abakuk m. II. 95, 202. abba 614, 174. abeceda f. 125, 83. [Abel m.] 159 ad 215. Abiron m. II. 947, 763; 952, 44 a j. Abraham m., jm. os. 30, 80; 219, 382; 232, 40; 354, 104; 505, 3; 545, 35 a j. — Adj. poss. -óv 323, 10; 403, 311 a j. abych v. bych. ač conj. — Jestliže 15, 188; 231, 19; 411, 428, 7 ad 82; 323, 4 nn. — Třeba 411, 424; II. 294, 93 a j. č. — Ačkoli(věk) I. 66, 123; 88, 402; 182, 249; 245, 210 a j. — Ačže II. 302 ad 221. Adam m. 10, 113; 53, 377; 178, 198; 235, 85; 304, 64; 305, 67; 308, 109 a j. — Adj. poss. -óv 594, 136; 11. 55, 106 a j. adamas m. 835, 235. **advent m. 1, 3; 25, 315; 41, 220 a j. **adventni adj. 1 ad 3; 6 ad 77 a j. Agar f. 505, 10. **agenda f. II. 135, 228. **ah interj. 22 ad 279; 36 ad 163; II. 460, 163 a j. aha, ahá interj. 65, 106; 207, 232; 22 ad 279; II. 405, 121 a j. č. [Ahasverus m.] 445 ad 206 (omyl). ** ahy interj.] 8 ad 95; 36 ad 162 a 163; 71 ad 191; 149 ad 70—71 a j. ach interj. 36, 163; 60, 48; 6 ad 73 a j. č. Achab m. II. 528, 148 a 150; 704, 263. [Achan m.] 239 ad 137 (škrtni vy- křičník za tímto slovem!); II. 460, 168; 515 ad 226. [Achas m.] II. 746 ad 1. Achor m. 239, 137; II. 460 ad 168; 515, 226. **[achy interj.] 36 ad 162 a 163; 71 ad 191; 566 ad 341; 681 ad 110; 800 ad 156 a j.
Strana 991
aj interj. 2, 24; 5, 62; 45, 270; 60, 34; 74, 232 a j. č. ajsa v. asa. aksamít m. II. 166 ad 364; 243 ad 185; 346, 291; 925, 245 a j. [aksamitovy adj.] II. 616 ad 347. [Akvina f.] II. 172 ad 74—75. [alabastrovy adj.] II. 151 ad 166. Albertus m. (Magnus) II. 172, 75; 323, 67 a j. [Albrechtus m.] II. (omyl). aleipfist, arciprist, arcipreší m. 11. 241, 162 a ad 162. ale conj. 26, 14; 30, 69; 32, 102; 50, 331; 112, 237; netoliko .. . ale 23, 289. — Tedy 16, 206; 37, 168; 210, 277 a j.; pakli, ale... 25, 312; 53, 384. [alebrZ(e)] conj. 23 ad 289 a j. alev$ak conj. 9, 108; 375, 382; 762, 65 a j. alleluja 304, 57; 307, 103; 1I. 665 ad 244 a j. almara t. 342, 273. almuzna f. 17, 215; 356, 124; 386, 67 a j. [almużnik m.] 11. 322 ad 277; 433 ad 146. (aloes n.j II. 122 ad 85. Alžběta f. 73, 223; 11. 747, 17 a j. Amalechitský m. II. 460 ad 170. Aman m. 447, 224 a 226 a 234; 448, 241 a 245; TI. 117, 323. Ambroż m. 621, 77; 640, 87; 661 ad 191—193; 1I. 172, 74 a j. amen 25, 317; 57, 436; 119, 54 a j. Amon m. II. 919, 93. Amos m. 117, 21. ampule f. II. 698, 172. an conj. — Shodné 34, 134; 37, 167, 43, 251; 68, 158 a j. — Abso!. 11, 126; 11, 129; 51, 347 a j. €.; — 15; 188; 15, 193; 84, 358 a j. ć. Ananiáš m. II. 441, 261. Anastasius m. II. 51, 7; 99, 68; 705, 272 (všude omylem m. Athanasius). 172 ad 75 991 anděl, anjel m. 10, 119; 30, 79; 54, 359; 95, 503 a j. č. andělský, anjelský adj. (pád) 10. 115; (vnuknutie) 45, 278 a j. — (kór) 14, 173; 30, 78; 45 ad 274— 279 a j. aneb(o) conj. 31, 92; 42, 233; anebo- anebo 437, 95 n. aj. ani conj. 52, 370; 11, 139; — 405, 338; ani-am 15, 196; 55, 400; 69, 162; amž 46, 287 a j. €. anjel(sky) v. andél(skw). Anna f. (prorokyně) 146, 25; 162, 259; 177, 187. Annaś m. 601, 270; II. 925, 232. [anobrZ conj.] 323 ad 8; II. 364 ad 254. Antikrist(us) m. 82, 332 a 337; 83, 338; 269, 192 n.; 492, 464; 774, 227; IT. 226, 318; 332, 91, a j — Adj poss. -óv 83, 338; 237, 120; 789, 181 a j. [Antiochie f.] II. 437 ad 194. **[anu interj.] IT. 200 ad 126. Anz(h)elmus, Anselmus m. II. 47 ad 127—138; 523, 81 a j. Apokalypsis f. 11. 565 ad 330; 681, 231. apostota m. II. 809, 228 a ad 223. apoštol m. 56, 418; 83, 344; 108, 178; 276, 275 a j. — Adj. poss. -óv II. 108 ad 202. apoštolský adj. 83, 347; 108, 179; 644, 2 a j. apośtolstvie n. 670, 83; II. 84, 63. Aquino de (Tomáz) v. Tomáš. Arabie f. 505, 10. Arabský m. z adj. II. 6, 28. areibiskup m. ] ad 13; 829, 149; IL. 241, 161 a j. [areikacief m.] II. 764 ad 276. areipiést, areipfist v. a/cipi;st. [Areta(s) m.] 324 ad 35. Aretskÿ adj. 324, 35. archa f. 199, 118 a 124: 425, 150 a 152 a j. archandél, archanjel m. 39, 195; 44 ad 261; 861 ad 215 a j.
aj interj. 2, 24; 5, 62; 45, 270; 60, 34; 74, 232 a j. č. ajsa v. asa. aksamít m. II. 166 ad 364; 243 ad 185; 346, 291; 925, 245 a j. [aksamitovy adj.] II. 616 ad 347. [Akvina f.] II. 172 ad 74—75. [alabastrovy adj.] II. 151 ad 166. Albertus m. (Magnus) II. 172, 75; 323, 67 a j. [Albrechtus m.] II. (omyl). aleipfist, arciprist, arcipreší m. 11. 241, 162 a ad 162. ale conj. 26, 14; 30, 69; 32, 102; 50, 331; 112, 237; netoliko .. . ale 23, 289. — Tedy 16, 206; 37, 168; 210, 277 a j.; pakli, ale... 25, 312; 53, 384. [alebrZ(e)] conj. 23 ad 289 a j. alev$ak conj. 9, 108; 375, 382; 762, 65 a j. alleluja 304, 57; 307, 103; 1I. 665 ad 244 a j. almara t. 342, 273. almuzna f. 17, 215; 356, 124; 386, 67 a j. [almużnik m.] 11. 322 ad 277; 433 ad 146. (aloes n.j II. 122 ad 85. Alžběta f. 73, 223; 11. 747, 17 a j. Amalechitský m. II. 460 ad 170. Aman m. 447, 224 a 226 a 234; 448, 241 a 245; TI. 117, 323. Ambroż m. 621, 77; 640, 87; 661 ad 191—193; 1I. 172, 74 a j. amen 25, 317; 57, 436; 119, 54 a j. Amon m. II. 919, 93. Amos m. 117, 21. ampule f. II. 698, 172. an conj. — Shodné 34, 134; 37, 167, 43, 251; 68, 158 a j. — Abso!. 11, 126; 11, 129; 51, 347 a j. €.; — 15; 188; 15, 193; 84, 358 a j. ć. Ananiáš m. II. 441, 261. Anastasius m. II. 51, 7; 99, 68; 705, 272 (všude omylem m. Athanasius). 172 ad 75 991 anděl, anjel m. 10, 119; 30, 79; 54, 359; 95, 503 a j. č. andělský, anjelský adj. (pád) 10. 115; (vnuknutie) 45, 278 a j. — (kór) 14, 173; 30, 78; 45 ad 274— 279 a j. aneb(o) conj. 31, 92; 42, 233; anebo- anebo 437, 95 n. aj. ani conj. 52, 370; 11, 139; — 405, 338; ani-am 15, 196; 55, 400; 69, 162; amž 46, 287 a j. €. anjel(sky) v. andél(skw). Anna f. (prorokyně) 146, 25; 162, 259; 177, 187. Annaś m. 601, 270; II. 925, 232. [anobrZ conj.] 323 ad 8; II. 364 ad 254. Antikrist(us) m. 82, 332 a 337; 83, 338; 269, 192 n.; 492, 464; 774, 227; IT. 226, 318; 332, 91, a j — Adj poss. -óv 83, 338; 237, 120; 789, 181 a j. [Antiochie f.] II. 437 ad 194. **[anu interj.] IT. 200 ad 126. Anz(h)elmus, Anselmus m. II. 47 ad 127—138; 523, 81 a j. Apokalypsis f. 11. 565 ad 330; 681, 231. apostota m. II. 809, 228 a ad 223. apoštol m. 56, 418; 83, 344; 108, 178; 276, 275 a j. — Adj. poss. -óv II. 108 ad 202. apoštolský adj. 83, 347; 108, 179; 644, 2 a j. apośtolstvie n. 670, 83; II. 84, 63. Aquino de (Tomáz) v. Tomáš. Arabie f. 505, 10. Arabský m. z adj. II. 6, 28. areibiskup m. ] ad 13; 829, 149; IL. 241, 161 a j. [areikacief m.] II. 764 ad 276. areipiést, areipfist v. a/cipi;st. [Areta(s) m.] 324 ad 35. Aretskÿ adj. 324, 35. archa f. 199, 118 a 124: 425, 150 a 152 a j. archandél, archanjel m. 39, 195; 44 ad 261; 861 ad 215 a j.
Strana 992
992 [arehandélsky, -anjelsky adj.] II. 751 ad 73. **[arián m.! II. 705 ad 271. **ariänskÿ adj. 11. 705, 271 a 274. Armakanus m. II. 808, 210. Arnošt m. (arcibiskup pražský) 11. 328, 45. Áron m. IT. 947, 765; 952, 48 à j. artikul m. 677, 47 n. a 50 n.; 679, 68 n.; IT. 191, 376 a 380; 853, 193. asa (ajsa, asi, as) adv. 241 ad 167— 168; 393, 160 a ad 160; 411, 424 a ad 424; 429, 251 a ad 251; 719, 164; IL 337, 173 a ad 173; 836, 181; 384, 163 a j. aspoň adv. 32 ad 109; 344, 297; 462, 77 aj. Asser m. 146 ad 26. — Adj. poss. -6v 146, 26; 162, 260. Asverus m. 445, 206. af conj. 56,412; 71, 195; af by = aby 16, 208 a j. č. [Athanasius m.] I1. 51 ad 7; 99 ad 68—69; 100, 83; 560, 256 a ]. au interj. 5 ad 64; 73, 217; 746, 227 a i. Viz i 4. Augustin (svaty) m. 6, 73; 92, 456; 139, 148 a j. & [Augustus m.] 120 ad 1—2. aureola f. IT. 915, 11. auvé, auveeh interj. II. 284, 251 a ad 251; 368 ad 305; 486 ad 247. Avicena m. 409, 387. av$ak conj. 35, 147 a j. €. Azie f. II. 6, 24. Azmodeus m. 203, 185; 283, 51. aZ conj. 54, 386; 10, 122; 64, 102; 87, 392; 537, 42; 569, 371; — 54, 391; 28, 43; — 94, 496; 734, 64; 11, 130; 11, 134; 41, 231; II. 442, 269 a j. č. ba adv. 4, 46; 14, 183; 16, 199; 22, 282; 23, 296; 191, 350; 321, 267 a j. č. baba, bába f. 19, 247; 42, 237; 79, 300; 82, 326; 147, 47; 169, 61; 186, 291; — 292 ad 162; 826 100 a j. **[habicka f.] Il. 427 ad 53; 818 ad 79; 824 ad 193, *babinec m. 540, 134; II. 706 ad 296. babka f. 150, 88; 476, 256; 783, 118 a j. Babylon, Babylün m. 305, 73; 314, 177; 509, 73; II. 740, 227 a ad 227 a j. babylonský adj. 262, 102; 422, 75; 423, 83 a j. [bahnivy adj.] I1. 237 ad 111, bahno n. 745, 204. Bál m. II. 963 ad 319. — Ad;. poss. Bałóv II. 801 ad 101. Balak m. TI. 460, 165. Balám m. Il. 460, 164. balsäm, balsam m. II. 846, 51; 860, 36. [Baltazar m.] IT. 698 ad 167. báně f. 640, 79; II. 636, 276. Barbora f. (svatá) 807, 242. Barborka (. II. 958, 210. bárka f. II. 549, 97 a 100. Barnabáš m. 669, 64; II. 437 ad 194. Bartalas m. 225, 469; II. 910, 89. Bartoloměj m. 162, 250; 209, 271. Baruch (Barüeh) m. 271, 218 a ad 218. barva f. 250, 288; 251, 289; 547, 72 a j. básn f. 238 ad 225—226; 482, 327; 737, 107 a j. bâti nedok. 482, 327. bâti sé nedok. 6, 66; 23, 296; 33, 122; 4 ad 45; II. 655, 104 a j. €. bazilejsky, bazalejsky, bas — II. 538, 281 a ad 281; 225 ad 275— 276; 778, 383; 941, 626. Bazilí, Basilí, Bazilej, Bazalej f. 742, 171 a ad 171; II. 225, 275 a ad 275; 776, 315, **[bázlivost f.] 273 ad 247—249; 275 ad 207. [bázlivy adj.] 256 ad 20; 273 ad 244. bazn, bazń, bazen f. 32, 104; 56, 425; 151, 97; 295, 201 a j. *bâznivost f. 273, 249; 275, 267.
992 [arehandélsky, -anjelsky adj.] II. 751 ad 73. **[arián m.! II. 705 ad 271. **ariänskÿ adj. 11. 705, 271 a 274. Armakanus m. II. 808, 210. Arnošt m. (arcibiskup pražský) 11. 328, 45. Áron m. IT. 947, 765; 952, 48 à j. artikul m. 677, 47 n. a 50 n.; 679, 68 n.; IT. 191, 376 a 380; 853, 193. asa (ajsa, asi, as) adv. 241 ad 167— 168; 393, 160 a ad 160; 411, 424 a ad 424; 429, 251 a ad 251; 719, 164; IL 337, 173 a ad 173; 836, 181; 384, 163 a j. aspoň adv. 32 ad 109; 344, 297; 462, 77 aj. Asser m. 146 ad 26. — Adj. poss. -6v 146, 26; 162, 260. Asverus m. 445, 206. af conj. 56,412; 71, 195; af by = aby 16, 208 a j. č. [Athanasius m.] I1. 51 ad 7; 99 ad 68—69; 100, 83; 560, 256 a ]. au interj. 5 ad 64; 73, 217; 746, 227 a i. Viz i 4. Augustin (svaty) m. 6, 73; 92, 456; 139, 148 a j. & [Augustus m.] 120 ad 1—2. aureola f. IT. 915, 11. auvé, auveeh interj. II. 284, 251 a ad 251; 368 ad 305; 486 ad 247. Avicena m. 409, 387. av$ak conj. 35, 147 a j. €. Azie f. II. 6, 24. Azmodeus m. 203, 185; 283, 51. aZ conj. 54, 386; 10, 122; 64, 102; 87, 392; 537, 42; 569, 371; — 54, 391; 28, 43; — 94, 496; 734, 64; 11, 130; 11, 134; 41, 231; II. 442, 269 a j. č. ba adv. 4, 46; 14, 183; 16, 199; 22, 282; 23, 296; 191, 350; 321, 267 a j. č. baba, bába f. 19, 247; 42, 237; 79, 300; 82, 326; 147, 47; 169, 61; 186, 291; — 292 ad 162; 826 100 a j. **[habicka f.] Il. 427 ad 53; 818 ad 79; 824 ad 193, *babinec m. 540, 134; II. 706 ad 296. babka f. 150, 88; 476, 256; 783, 118 a j. Babylon, Babylün m. 305, 73; 314, 177; 509, 73; II. 740, 227 a ad 227 a j. babylonský adj. 262, 102; 422, 75; 423, 83 a j. [bahnivy adj.] I1. 237 ad 111, bahno n. 745, 204. Bál m. II. 963 ad 319. — Ad;. poss. Bałóv II. 801 ad 101. Balak m. TI. 460, 165. Balám m. Il. 460, 164. balsäm, balsam m. II. 846, 51; 860, 36. [Baltazar m.] IT. 698 ad 167. báně f. 640, 79; II. 636, 276. Barbora f. (svatá) 807, 242. Barborka (. II. 958, 210. bárka f. II. 549, 97 a 100. Barnabáš m. 669, 64; II. 437 ad 194. Bartalas m. 225, 469; II. 910, 89. Bartoloměj m. 162, 250; 209, 271. Baruch (Barüeh) m. 271, 218 a ad 218. barva f. 250, 288; 251, 289; 547, 72 a j. básn f. 238 ad 225—226; 482, 327; 737, 107 a j. bâti nedok. 482, 327. bâti sé nedok. 6, 66; 23, 296; 33, 122; 4 ad 45; II. 655, 104 a j. €. bazilejsky, bazalejsky, bas — II. 538, 281 a ad 281; 225 ad 275— 276; 778, 383; 941, 626. Bazilí, Basilí, Bazilej, Bazalej f. 742, 171 a ad 171; II. 225, 275 a ad 275; 776, 315, **[bázlivost f.] 273 ad 247—249; 275 ad 207. [bázlivy adj.] 256 ad 20; 273 ad 244. bazn, bazń, bazen f. 32, 104; 56, 425; 151, 97; 295, 201 a j. *bâznivost f. 273, 249; 275, 267.
Strana 993
báznivý adj. 256, 20; 273, 244 n.; 275, 267. bděnie n. 324, 25; 383, 12; II. 131, 129 a j. bdieti nedok. 270, 209; 277, 280; II. 193, 6 a j. Beda (Béda) m. 697, 86; 11. 105, 152; 115, 310; 131, 134 a j. béda interj. 6, 66; 6, 73; 8, 96; 42, 237; 71, 191; 176, 172 a j. &; biada TT. 318 ad 213; 338 ad 176. bedlivě adv. 290 ad 129; 641, 104; IT. 550 ad 114 a j. [bedlivost f.] 750 ad 276; IT, 612 ad 300. bedlivy adj. 270, 207; 271, 213; IL 421 ad 347 a j. bedro n. 726 ad 276; II. 593, 11. béh m. 84, 356; 125, 79; 2277, 495 a j. [béhánie n.) 307 ad 90; 788 ad 162— 186. béhati nedok. 67, 146; 68, 150; 79, 292 a 295; 438, 108; 796, 96 a j. **[bóhavy adj.] II. 280 ad 191. běhún m. II. 280, 191. bekyné f. 225, 470; II. 360, 198; 800 ad 86—87, Bél m. 285, 62; II. 149, 142: 963, 319 a j. Belial m. Il. 944, 694. bólost f. 532, 396. [Bélskf adj.] 485 ad 373. Belzebub m. 459, 25 a 33; 460, 34; 489, 426 a j. beran m. 422, 61; 688, 203; 1I. 457 ad 117 a j. beránek, Beránek m. 74, 232; 100, 76; 170, 80; 578, 120; II. 274, 96 aj. beraní adj. II. 936, 496. beránkóv adj. poss. II. 303 ad 249; 639 ad 317; 918, 64. [beránkovy adj. 11. 304 ad 249. Bernart m. 18, 223; 44, 265 a j. č. Bernard, Bernardin, -tin m. IT. 579, 143. — Adj. poss. Bernartów, -tinóv ib. ad 143. berné f. II. 175, 119; 311 ad 106. Rokycanova Postilla. 993 Bersabé f. 1I. 251, 65; 433, 145; 859 ad 1]. Betfage 2, 16; 17, 215; 572, 18 a j. Bet(h)anie f. 97, 32; 589, 42; 603, 18 à j. Bethsaida f. 420, 6. Betlém m. 109, 197; 121, 9; 487, 402 a j.; (kaple) 694, 278. [Betsaj f.] 572 ad 18—36. bez pracp. s g. 31, 94; 92, 467; 161, 236; 53, 380; 84 ad 358 a j. €. [bezbozné adv.] IT. 559 ad 242. **[bezboźnost f.] 178 ad 205—200. [bezboznÿ adj.] 179 ad 209—210; IT. 344 ad 262. [bezbydlé n.] II. 687 ad 320—321. [bezéislny adj.] 133 ad 65—66. bezděčně adv. II. 73, 92; 624 ad 90—92. [bezděčný adj.] II. 285 ad 264—267. [bezdék(y) adv. 295 ad 207; 798 ad 126; II. 76 ad 121—124; 612 ad 301 a j. bezdétkyni, -é f. IT. 823, 170; 964, 339. **[bezeésiny, bezectny adj.) 205 ad 205; II. 478 ad 131—133. [bezelstné adv.] 241 ad 166; 468 ad 151. bezmocný adj. II. 119, 27. bezpecenstvie n. 513, 134; 514, 153; lI. 848, 91. bezpeéiti sé nedok. 388 ad 89; 391 ad 136; 42), 46; 462, 72 a j. bezpečně, -o adv. 57, 434; 32, 106; 43, 244; 200, 145; 641, 123 a j. bezpeénost f. IJ. 157, 234. bezpeény adj. 51, 353; 200, 202, 169 a j. [bezpochyby adv.! 11. 405 ad [bezpotrébné adv.] 113 ad 247. bezpotróbny adj. 577, 108. bezprávie n. 272, 235; II. 19, 200; 483 ad 214 a j. bezprávné adv. 23 ad 290; 523, 272; II. 88, 157 a j. bezprávny adj. 23, 290; 812, 313. **[bezstudny adj.] .II. 321 ad 253. 144; 120. 63
báznivý adj. 256, 20; 273, 244 n.; 275, 267. bděnie n. 324, 25; 383, 12; II. 131, 129 a j. bdieti nedok. 270, 209; 277, 280; II. 193, 6 a j. Beda (Béda) m. 697, 86; 11. 105, 152; 115, 310; 131, 134 a j. béda interj. 6, 66; 6, 73; 8, 96; 42, 237; 71, 191; 176, 172 a j. &; biada TT. 318 ad 213; 338 ad 176. bedlivě adv. 290 ad 129; 641, 104; IT. 550 ad 114 a j. [bedlivost f.] 750 ad 276; IT, 612 ad 300. bedlivy adj. 270, 207; 271, 213; IL 421 ad 347 a j. bedro n. 726 ad 276; II. 593, 11. béh m. 84, 356; 125, 79; 2277, 495 a j. [béhánie n.) 307 ad 90; 788 ad 162— 186. béhati nedok. 67, 146; 68, 150; 79, 292 a 295; 438, 108; 796, 96 a j. **[bóhavy adj.] II. 280 ad 191. běhún m. II. 280, 191. bekyné f. 225, 470; II. 360, 198; 800 ad 86—87, Bél m. 285, 62; II. 149, 142: 963, 319 a j. Belial m. Il. 944, 694. bólost f. 532, 396. [Bélskf adj.] 485 ad 373. Belzebub m. 459, 25 a 33; 460, 34; 489, 426 a j. beran m. 422, 61; 688, 203; 1I. 457 ad 117 a j. beránek, Beránek m. 74, 232; 100, 76; 170, 80; 578, 120; II. 274, 96 aj. beraní adj. II. 936, 496. beránkóv adj. poss. II. 303 ad 249; 639 ad 317; 918, 64. [beránkovy adj. 11. 304 ad 249. Bernart m. 18, 223; 44, 265 a j. č. Bernard, Bernardin, -tin m. IT. 579, 143. — Adj. poss. Bernartów, -tinóv ib. ad 143. berné f. II. 175, 119; 311 ad 106. Rokycanova Postilla. 993 Bersabé f. 1I. 251, 65; 433, 145; 859 ad 1]. Betfage 2, 16; 17, 215; 572, 18 a j. Bet(h)anie f. 97, 32; 589, 42; 603, 18 à j. Bethsaida f. 420, 6. Betlém m. 109, 197; 121, 9; 487, 402 a j.; (kaple) 694, 278. [Betsaj f.] 572 ad 18—36. bez pracp. s g. 31, 94; 92, 467; 161, 236; 53, 380; 84 ad 358 a j. €. [bezbozné adv.] IT. 559 ad 242. **[bezboźnost f.] 178 ad 205—200. [bezboznÿ adj.] 179 ad 209—210; IT. 344 ad 262. [bezbydlé n.] II. 687 ad 320—321. [bezéislny adj.] 133 ad 65—66. bezděčně adv. II. 73, 92; 624 ad 90—92. [bezděčný adj.] II. 285 ad 264—267. [bezdék(y) adv. 295 ad 207; 798 ad 126; II. 76 ad 121—124; 612 ad 301 a j. bezdétkyni, -é f. IT. 823, 170; 964, 339. **[bezeésiny, bezectny adj.) 205 ad 205; II. 478 ad 131—133. [bezelstné adv.] 241 ad 166; 468 ad 151. bezmocný adj. II. 119, 27. bezpecenstvie n. 513, 134; 514, 153; lI. 848, 91. bezpeéiti sé nedok. 388 ad 89; 391 ad 136; 42), 46; 462, 72 a j. bezpečně, -o adv. 57, 434; 32, 106; 43, 244; 200, 145; 641, 123 a j. bezpeénost f. IJ. 157, 234. bezpeény adj. 51, 353; 200, 202, 169 a j. [bezpochyby adv.! 11. 405 ad [bezpotrébné adv.] 113 ad 247. bezpotróbny adj. 577, 108. bezprávie n. 272, 235; II. 19, 200; 483 ad 214 a j. bezprávné adv. 23 ad 290; 523, 272; II. 88, 157 a j. bezprávny adj. 23, 290; 812, 313. **[bezstudny adj.] .II. 321 ad 253. 144; 120. 63
Strana 994
994 [bezzubý adj.] 204 ad 188. [bézénie n.) IT. 760 ad 210. běžčti nedok. 8, 88; 40, 217; 115, 36; 306, 86; 180, 230; 253, 315; 8 ad 89; 99 ad 58—60; 301, 3 n. a j. [béZné adv.] 105 ad 117; IT. 424 ad 2. bibli, biblé t. IT. 877, 128 a ad 128. bič m. 606, 101. bičován.e n. 20, 251; 60, 41; 361, 196 a j. [bičovaný adj.] 801 ad 159. bičovati nedok. 350, 43; 364, 244; 603, 4 a j. bičový adj. 80), 159. bieda f. 5, 60; 51, 354; 93, 478; 207, 236 a 1. **[biedné adv.] 432 ad 25; IY. 285 ad 259; 366 ad 279 a j. biednicè f. 207 232; 531, 382; 815, 11 a j. biednik m. 81 ad 322; 209, 268; 211, 285; 740, 147 a j. [biednost £.] 9 ad 100. biedny adj. 5, 59; 7, 78; 20, 264; 103, 119 a j. & [bielek, bílek m.] 72 ad 206. biely adj. 79, 295; 250, 287; — TI. 408 ad 189. — Bzeld sobota 38, 185; 304, 60 a j. bifie m. 427, 194; TI. 192, 385; 477 ad 122. biřmovánie n. II. 175, 127; 342, 227; 942, 643. bifmovati nedok. II. 942, 642. — B. sé II. 332, 92. biskup m. 20, 250; 100, 72; 109 196 a j. biskupský adj. 377, 419; II. 953, 87; 954, 96 (Gb. bez dokladu). bíti nedok. 19 ad 238; 336 ad 200; II. 202 ad 157; protr cemu I. 257, 29. — B. sé s kym 68 ad 160. — B. sobů oč 189, 323. bitie n. 19 ad 238—239; 574, 58 n.; II. 202, 148 a j. blainüti v. blachnátí. blahoslaveně adv. 359, 182; 814 ad 334—340. [blahoslavenie n.] II. 803 ad 128. blahoslavenstvie n. 62, 74; 208, 252; 307, 91 a j. blahoslaveny adj. 37, 173; 38, 177; 259, 62; 14 ad 172; 790, 13 a j. č. *blaehnüti, blafnüti dok. 745, 212 a ad 212. bläna f. 472, 209; 657, 156; 783, 120 a j. bláto n. 53, 372; 740, 150 a 152; 536, 15 a j. blazé adv. 37, 171; 77, 273; 134, 76 a j. bláz(e)n m. 20, 250; 62, 69 a 70; 79, 290; 639, 34 a j. blázniti nedok. 395, 184; II. 517, 257. [bläznivost f.] 273 ad 247—249 (omyl). bláznivý adj. 79 ad 290; 440, 136; 652, 213; II. 689, 20 a j. bláznomluvenie n. 458, 9. **[blaznovati, bláz.- nedok.] 395 ad 184; II. 934, 447. bláznovstvie n. 8 ad 89; II. 137, 272; 332 ad 86—91; 706, 289 a j. [bláznovy adj.] 79 ad 290. [bledéti ncdok.] 408 ad 373. bledy adj. 79, 290. [blektati nedok.] 528 ad 341. [blencovati nedok.] 296 ad 215—216 a ad 215. blentovati nedok. 36, 159; 296, 215; 337, 204; 528, 342; II. 377, 74; 430, 102; 558, 234 a j. blesk m. 130, 8; II. 43, 85; 61, 76 aj. Blezilla f. II. 616, 348. blcha, blecha f. II. 166, 367 a ad 367. blikavy adj. 79, 290; 210, 279. bliz adv. II. 366, 286. blizko adv. — Mistné 14, 177; 39, 199; 39, 200; 96, 5; IT. 58, 172 à j. — Časově 28, 39; 28, 41; 52, 361 a j. blizky adj. 1, 6; 62, 68; 831, 184; II. 400, 53 a j.
994 [bezzubý adj.] 204 ad 188. [bézénie n.) IT. 760 ad 210. běžčti nedok. 8, 88; 40, 217; 115, 36; 306, 86; 180, 230; 253, 315; 8 ad 89; 99 ad 58—60; 301, 3 n. a j. [béZné adv.] 105 ad 117; IT. 424 ad 2. bibli, biblé t. IT. 877, 128 a ad 128. bič m. 606, 101. bičován.e n. 20, 251; 60, 41; 361, 196 a j. [bičovaný adj.] 801 ad 159. bičovati nedok. 350, 43; 364, 244; 603, 4 a j. bičový adj. 80), 159. bieda f. 5, 60; 51, 354; 93, 478; 207, 236 a 1. **[biedné adv.] 432 ad 25; IY. 285 ad 259; 366 ad 279 a j. biednicè f. 207 232; 531, 382; 815, 11 a j. biednik m. 81 ad 322; 209, 268; 211, 285; 740, 147 a j. [biednost £.] 9 ad 100. biedny adj. 5, 59; 7, 78; 20, 264; 103, 119 a j. & [bielek, bílek m.] 72 ad 206. biely adj. 79, 295; 250, 287; — TI. 408 ad 189. — Bzeld sobota 38, 185; 304, 60 a j. bifie m. 427, 194; TI. 192, 385; 477 ad 122. biřmovánie n. II. 175, 127; 342, 227; 942, 643. bifmovati nedok. II. 942, 642. — B. sé II. 332, 92. biskup m. 20, 250; 100, 72; 109 196 a j. biskupský adj. 377, 419; II. 953, 87; 954, 96 (Gb. bez dokladu). bíti nedok. 19 ad 238; 336 ad 200; II. 202 ad 157; protr cemu I. 257, 29. — B. sé s kym 68 ad 160. — B. sobů oč 189, 323. bitie n. 19 ad 238—239; 574, 58 n.; II. 202, 148 a j. blainüti v. blachnátí. blahoslaveně adv. 359, 182; 814 ad 334—340. [blahoslavenie n.] II. 803 ad 128. blahoslavenstvie n. 62, 74; 208, 252; 307, 91 a j. blahoslaveny adj. 37, 173; 38, 177; 259, 62; 14 ad 172; 790, 13 a j. č. *blaehnüti, blafnüti dok. 745, 212 a ad 212. bläna f. 472, 209; 657, 156; 783, 120 a j. bláto n. 53, 372; 740, 150 a 152; 536, 15 a j. blazé adv. 37, 171; 77, 273; 134, 76 a j. bláz(e)n m. 20, 250; 62, 69 a 70; 79, 290; 639, 34 a j. blázniti nedok. 395, 184; II. 517, 257. [bläznivost f.] 273 ad 247—249 (omyl). bláznivý adj. 79 ad 290; 440, 136; 652, 213; II. 689, 20 a j. bláznomluvenie n. 458, 9. **[blaznovati, bláz.- nedok.] 395 ad 184; II. 934, 447. bláznovstvie n. 8 ad 89; II. 137, 272; 332 ad 86—91; 706, 289 a j. [bláznovy adj.] 79 ad 290. [bledéti ncdok.] 408 ad 373. bledy adj. 79, 290. [blektati nedok.] 528 ad 341. [blencovati nedok.] 296 ad 215—216 a ad 215. blentovati nedok. 36, 159; 296, 215; 337, 204; 528, 342; II. 377, 74; 430, 102; 558, 234 a j. blesk m. 130, 8; II. 43, 85; 61, 76 aj. Blezilla f. II. 616, 348. blcha, blecha f. II. 166, 367 a ad 367. blikavy adj. 79, 290; 210, 279. bliz adv. II. 366, 286. blizko adv. — Mistné 14, 177; 39, 199; 39, 200; 96, 5; IT. 58, 172 à j. — Časově 28, 39; 28, 41; 52, 361 a j. blizky adj. 1, 6; 62, 68; 831, 184; II. 400, 53 a j.
Strana 995
blížiti sě nedok. 51, 350; 28 ad 37; 122, 41 aj. bližní m. z adj. 37, 176; 140, 156; 255, 8 a j. blud m. 223, 436; 224, 452; 368, 291 a j. **[bludaf m.] 535 ad 428; IJ. 241 ad 164; 541 ad 328. blûditi nedok. 12, 155; 13, 159; 613, 141; 730, 13 a j. (bludné adv.] II. 480 ad 160. bludny adj. 223, 440; 273, 250; 279, 304 a j. [blyskanie n.] 498 ad 553. [blÿskati nedok.] II. 433 ad 142— 143. — B. sé 498 ad 553. blÿskota f. 498, 553. bo conj. 32 ad 102; 49 ad 331; 292 ad 164; 407 ad 364 a 365; II. 315 ad 103; 352 ad 79—80; 492 ad 333; 508, 129 a j. [bobonek, pobonek, pobunek m.) 313, 171 a ad 17]; 863 ad 244. [bodenie n.] 710 ad 37. — II. 787 ad 117—118; 856 ad 271—272. bodlätie n. 52, 370; IT. 290 ad 20. bodlák m. 705, 170; II. 290 ad 20. bodlavy adj. 355 ad 122; II. 92, 127. Boecius m. II. 128, 62; 161, 300; 165, 355. bóh, Bóh m. 13, 162; 51, 355; 489, 426 n. a j. č. — Pro Bóh 141, 176 a j.; bópomozi, bopomozi 12, 157; 830, 160; II. 364, 255; 483, 204 a j. — bôtéZehna II. 812, 284 n.; 813, 294 n. **[bohabojüci adj.] II. 463 ad 202. **boháé m. 830 ad 162; II. 141, 40; 159, 274 a j. **[bohaprázdny adj.] 219 ad 390. [bohaté adv.] IT. 46 ad 117—118. bohatec m. 206, 221; 638, 25; 753, 314 a j. — Adj. poss. bohateôv II. 151, 164; II. 159 ad 277—281; 226, 300 a j. bohatstvie n. 15 ad 197; 204 ad 189; 327, 84; 487, 404 a j. 995 bohaty adj. 49 ad 324; 66, 132; 79, 294; 92, 467 a j. bóhdá, bohdá interj. 17, 220; 64, 98 a 99; 93, 479; 147, 44 n.; 693, 268 a j. bó(h)daj(Z), bólej adv. 32, 109 a 110; 50, 341; 42, 235 a 230; 62, 69; 158, 204; 187, 298 a ad 298; 475, 252; 809, 279 n. a j. *bohdákanie n. 372, 355; 809 ad 279—280; II. 607, 224 a j. bohdákati, bóhdákati nedok. 7, 86; 88, 406; 106, 156 a j. č. [Bohemius m.] II. ad 62 (omyl). bohomysinÿ, bohumysinÿ adj. II. 416, 271 a 273 a 275 a ad 275; 854, 213 aj. bóhvie adv. II. 245, 225; 841, 258. boj m. 301, 6; 307, 92; 396, 202 a j. bojovänie n. 307, 99; II. 593 ad 6. bojovati nedok. 34, 139; 301, 6 a 9; 306, 86 a j. bojovník m. 610, 44; II. 738, 194. bok m. 222, 425 a 427; 227, 490 a j. bolenie n. 40, 206; 40, 207; II. 410, 199 a j. **[boleslavskÿ adj.] 532 ad 391. bolest f. 56, 424; 19, 242; 266, 155 aj. È. bolestně adv. 187, 305. [bolestny adj.] 444 ad 197; 598 ad 214; II. 422 ad 365 a j. boleti nedok. 180 ad 225; 292, 165; 588, 27 n. a j. bópomozi, bopomozi v. bó. [bofiti nedok.] 335 ad 178; — boriti sé 51 ad 347 a ad 352. [bosák m.] II. 152 ad 178—186. bósti nedok. 47, 301; 72, 209; 340, 248; 862, 232 a j. bosy adj. 79, 291 a 295; 550, 121 a j. [bota £.] 72 ad 206. bôtéZehnaj v. bóh. Bóz m. II. 433, 151. bożec m. 210, 280. bo£í adj. 29, 02; 51, 346 a j. č. božský adj. 5, 59; 13, 167; 43, 250; 114, T aj. č. 63*
blížiti sě nedok. 51, 350; 28 ad 37; 122, 41 aj. bližní m. z adj. 37, 176; 140, 156; 255, 8 a j. blud m. 223, 436; 224, 452; 368, 291 a j. **[bludaf m.] 535 ad 428; IJ. 241 ad 164; 541 ad 328. blûditi nedok. 12, 155; 13, 159; 613, 141; 730, 13 a j. (bludné adv.] II. 480 ad 160. bludny adj. 223, 440; 273, 250; 279, 304 a j. [blyskanie n.] 498 ad 553. [blÿskati nedok.] II. 433 ad 142— 143. — B. sé 498 ad 553. blÿskota f. 498, 553. bo conj. 32 ad 102; 49 ad 331; 292 ad 164; 407 ad 364 a 365; II. 315 ad 103; 352 ad 79—80; 492 ad 333; 508, 129 a j. [bobonek, pobonek, pobunek m.) 313, 171 a ad 17]; 863 ad 244. [bodenie n.] 710 ad 37. — II. 787 ad 117—118; 856 ad 271—272. bodlätie n. 52, 370; IT. 290 ad 20. bodlák m. 705, 170; II. 290 ad 20. bodlavy adj. 355 ad 122; II. 92, 127. Boecius m. II. 128, 62; 161, 300; 165, 355. bóh, Bóh m. 13, 162; 51, 355; 489, 426 n. a j. č. — Pro Bóh 141, 176 a j.; bópomozi, bopomozi 12, 157; 830, 160; II. 364, 255; 483, 204 a j. — bôtéZehna II. 812, 284 n.; 813, 294 n. **[bohabojüci adj.] II. 463 ad 202. **boháé m. 830 ad 162; II. 141, 40; 159, 274 a j. **[bohaprázdny adj.] 219 ad 390. [bohaté adv.] IT. 46 ad 117—118. bohatec m. 206, 221; 638, 25; 753, 314 a j. — Adj. poss. bohateôv II. 151, 164; II. 159 ad 277—281; 226, 300 a j. bohatstvie n. 15 ad 197; 204 ad 189; 327, 84; 487, 404 a j. 995 bohaty adj. 49 ad 324; 66, 132; 79, 294; 92, 467 a j. bóhdá, bohdá interj. 17, 220; 64, 98 a 99; 93, 479; 147, 44 n.; 693, 268 a j. bó(h)daj(Z), bólej adv. 32, 109 a 110; 50, 341; 42, 235 a 230; 62, 69; 158, 204; 187, 298 a ad 298; 475, 252; 809, 279 n. a j. *bohdákanie n. 372, 355; 809 ad 279—280; II. 607, 224 a j. bohdákati, bóhdákati nedok. 7, 86; 88, 406; 106, 156 a j. č. [Bohemius m.] II. ad 62 (omyl). bohomysinÿ, bohumysinÿ adj. II. 416, 271 a 273 a 275 a ad 275; 854, 213 aj. bóhvie adv. II. 245, 225; 841, 258. boj m. 301, 6; 307, 92; 396, 202 a j. bojovänie n. 307, 99; II. 593 ad 6. bojovati nedok. 34, 139; 301, 6 a 9; 306, 86 a j. bojovník m. 610, 44; II. 738, 194. bok m. 222, 425 a 427; 227, 490 a j. bolenie n. 40, 206; 40, 207; II. 410, 199 a j. **[boleslavskÿ adj.] 532 ad 391. bolest f. 56, 424; 19, 242; 266, 155 aj. È. bolestně adv. 187, 305. [bolestny adj.] 444 ad 197; 598 ad 214; II. 422 ad 365 a j. boleti nedok. 180 ad 225; 292, 165; 588, 27 n. a j. bópomozi, bopomozi v. bó. [bofiti nedok.] 335 ad 178; — boriti sé 51 ad 347 a ad 352. [bosák m.] II. 152 ad 178—186. bósti nedok. 47, 301; 72, 209; 340, 248; 862, 232 a j. bosy adj. 79, 291 a 295; 550, 121 a j. [bota £.] 72 ad 206. bôtéZehnaj v. bóh. Bóz m. II. 433, 151. bożec m. 210, 280. bo£í adj. 29, 02; 51, 346 a j. č. božský adj. 5, 59; 13, 167; 43, 250; 114, T aj. č. 63*
Strana 996
996 boëstvie n. 63, 87; 81, 316; 112, 241 n.; 124, 63 a j. brada f. 602, 273; II. 925, 234. brach m. 291 ad 153; 739 ad 143; IL 646, 424; 790, 163 a j. — F. I. 210 ad 282. [brachek m.j II. 646 ad 424. [bran £.] II. 355 ad 122. brána f. 403, 316 n.; 440, 138; 590, 58; II. 262 ad 232 a j. brénie n. 317, 218; 372 ad 355—356; 749, 266. bréniti nedok. 30, 81; 82, 335; 181, 238; 230, 9; 279, 306 a j. —B. sé 381 ad 466; 688, 195; II. 155, 218 a j. bráti nedok. 194, 35; II. 697, 163; (úroky) I. 23 ad 290; 301, 4; (pokrm) 237, 112; (sobě před oči) 17, 221; 33, 111 a j.; (b. na se způsob) 42 ad 233; (jméno boží nadarmo) 106, 157; (v se) 193, 32; (na nože b.) 210, 280. — Bráti sě nedok. 2 ad 25; 5, 63; 9, 107; 371, 340 a j. bratr m. 1, 5; 26, 3 aj. bratfie £. à m. 31, 84; 32, 103; 116, 14; 244, 207 a j. **bratránek m. II. 773, 215. bratrsky adj. 192, 11; 471, 196; 472, 215 a j. bratrstvie, -stvo n. 422, 79; 518, 199; 759, 19; IL. 193, 10 a j. brav m. 422, 60. **[brávati nedok.] II. 165 ad 353; 697 ad 163. bravny adj. 420, 5; 422, 59 n. [bravovy adj.} 422 ad 59. **[brebtánie n.] 127 ad 112. bféh m. 199, 128; 258, 52; 642, 150 a j. [bfémeno n.j 421 ad 54. bfenkavy adj. 348, 7. bfevno n. II. 209, 30 a 33 n.; 228, 353 n. a j. bfiemé n. 23, 290; 54 a j. břísti nedok. 200, 147 n. 303, 45; 421, *[brisééti, -iti nedok.] 210 ad 275. bfitva f. 479, 205. brojenie n. II. 458, 137; 466, 246. Brtnicé f. (Burian na Brtnici) II. 914, 175. břuch m., břucho n. 343,295; 671, 127 n.; II. 109, 223; 149, 143 a j. brunátny adj. 250, 287; IT. 242 ad 169; 431, 121 a j. **brychati nedok. 18, 233; 210, 275. brzeć adv. 607, 144; II. 201 ad 138 a j. **[brzióko adv.] IY. 537 ad 259; 956 ad 155. brzký adj. 215 ad 339; 609, 8 a j. brzo adv. 51 ad 354; 702 ad 94; IT. 130, 120; 306, 37. — Kompar. brz 5, 53; 331, 134; 762, 64 a j. bri v. brzo. [buben m.j II. 49, 148. [bubennik m.] IT. 646 ad 418; 790 ad 158. [bublati nedok.] 685 ad 153; LI. 676 ad 156. [bublavy adj.] 220 ad 393. büda i. II. 695 ad 121. buditi nedok. 256 ad 19; 268, 181. buďto konj. 192, 5 n. a j. budüci adj. 32, 110; 429, 266; 430, 271 n. a j. [büchanie n.] 343 ad 286. *büchati nedok. 343, 286. [bujnost £.] 25 ad 311—313; 843 ad 372. bujny adj. 25, 313; II. 292 ad 70. bulle f. IT. 778, 383 n. büfav$ adj. 199, 127; 386 ad 62; 518 ad 211; II. 237 ad 11! a j. büfé f. 53, 378; 258, 51; II. 167, 374 a j. [büfenie (sé) n.] 256 ad 25—32. Burian m. (na Brtnici) IT. 914, 175. [bufió m.] II. 243 ad 187. **büfiti nedok. 141 ad 170—172; 142, 180; II. 303, 238. — B. sé 21 ad 272; 217, 364; 716, 137 a j. büfivj, **büiliv adj. 199 ad 127; 386, 62 a ad 62; 518 ad 210 a ad
996 boëstvie n. 63, 87; 81, 316; 112, 241 n.; 124, 63 a j. brada f. 602, 273; II. 925, 234. brach m. 291 ad 153; 739 ad 143; IL 646, 424; 790, 163 a j. — F. I. 210 ad 282. [brachek m.j II. 646 ad 424. [bran £.] II. 355 ad 122. brána f. 403, 316 n.; 440, 138; 590, 58; II. 262 ad 232 a j. brénie n. 317, 218; 372 ad 355—356; 749, 266. bréniti nedok. 30, 81; 82, 335; 181, 238; 230, 9; 279, 306 a j. —B. sé 381 ad 466; 688, 195; II. 155, 218 a j. bráti nedok. 194, 35; II. 697, 163; (úroky) I. 23 ad 290; 301, 4; (pokrm) 237, 112; (sobě před oči) 17, 221; 33, 111 a j.; (b. na se způsob) 42 ad 233; (jméno boží nadarmo) 106, 157; (v se) 193, 32; (na nože b.) 210, 280. — Bráti sě nedok. 2 ad 25; 5, 63; 9, 107; 371, 340 a j. bratr m. 1, 5; 26, 3 aj. bratfie £. à m. 31, 84; 32, 103; 116, 14; 244, 207 a j. **bratránek m. II. 773, 215. bratrsky adj. 192, 11; 471, 196; 472, 215 a j. bratrstvie, -stvo n. 422, 79; 518, 199; 759, 19; IL. 193, 10 a j. brav m. 422, 60. **[brávati nedok.] II. 165 ad 353; 697 ad 163. bravny adj. 420, 5; 422, 59 n. [bravovy adj.} 422 ad 59. **[brebtánie n.] 127 ad 112. bféh m. 199, 128; 258, 52; 642, 150 a j. [bfémeno n.j 421 ad 54. bfenkavy adj. 348, 7. bfevno n. II. 209, 30 a 33 n.; 228, 353 n. a j. bfiemé n. 23, 290; 54 a j. břísti nedok. 200, 147 n. 303, 45; 421, *[brisééti, -iti nedok.] 210 ad 275. bfitva f. 479, 205. brojenie n. II. 458, 137; 466, 246. Brtnicé f. (Burian na Brtnici) II. 914, 175. břuch m., břucho n. 343,295; 671, 127 n.; II. 109, 223; 149, 143 a j. brunátny adj. 250, 287; IT. 242 ad 169; 431, 121 a j. **brychati nedok. 18, 233; 210, 275. brzeć adv. 607, 144; II. 201 ad 138 a j. **[brzióko adv.] IY. 537 ad 259; 956 ad 155. brzký adj. 215 ad 339; 609, 8 a j. brzo adv. 51 ad 354; 702 ad 94; IT. 130, 120; 306, 37. — Kompar. brz 5, 53; 331, 134; 762, 64 a j. bri v. brzo. [buben m.j II. 49, 148. [bubennik m.] IT. 646 ad 418; 790 ad 158. [bublati nedok.] 685 ad 153; LI. 676 ad 156. [bublavy adj.] 220 ad 393. büda i. II. 695 ad 121. buditi nedok. 256 ad 19; 268, 181. buďto konj. 192, 5 n. a j. budüci adj. 32, 110; 429, 266; 430, 271 n. a j. [büchanie n.] 343 ad 286. *büchati nedok. 343, 286. [bujnost £.] 25 ad 311—313; 843 ad 372. bujny adj. 25, 313; II. 292 ad 70. bulle f. IT. 778, 383 n. büfav$ adj. 199, 127; 386 ad 62; 518 ad 211; II. 237 ad 11! a j. büfé f. 53, 378; 258, 51; II. 167, 374 a j. [büfenie (sé) n.] 256 ad 25—32. Burian m. (na Brtnici) IT. 914, 175. [bufió m.] II. 243 ad 187. **büfiti nedok. 141 ad 170—172; 142, 180; II. 303, 238. — B. sé 21 ad 272; 217, 364; 716, 137 a j. büfivj, **büiliv adj. 199 ad 127; 386, 62 a ad 62; 518 ad 210 a ad
Strana 997
211; IL. 237, Ill a ad 111; 547, 71 a ad 71 aj. [búřka i.) 53 ad 378; 11. 303 ad 238. bydlenie n. II. 57, 158. **[bydlite(d)lné adv.] II. 769, 70. **[bydlite(d)lny adj.] 442 ad 168. [bydlitel m.] 312 ad 150. bydliti, bydleti nedok. 267, 169 169; 604, 45; 669, 61 a j. bydlo, bejdlo n. 77, 267 a ad 267; 92, 460; 176, 181; 215, 337; 312, 151 a ad 151; II. 28, 176 a j. bych (abych) aor. od býti; 23, 294; 50, 344; 54, 395; 10, 114; 10, 115; 23, 288; 31, 86; 50, 338; - - 19, 242; II. 53, š4 aj. č. býk m. 543, 9; II. 323 ad 291; 572, 24 aj. býkový adj. 543, 6; II. 680, 210 a 216. býlé n. 634, 90, a 92; 635, 113. bylina f. 282 ad 27; 634 ad 92; 635 ad 112; IL 523, 72 a j. [bystrý adj.] II. 580 ad 165. byt m. 571 ad 4; 654 ad 133; IL 124, 148 n.; 385 ad 170; 695, 135 a j. byte(d)Inÿ adj. 442, 168. byti nedok. 15, 194; 29, 61; 50, 331; 82, 325; 88, 405; 54, 395 a j. č. [bytnost f.] IT. 699 ad 188. bývati nedok. 21, 271,; 24, 307; 38, 184; 52, 362; 66, 125; IL 481 ad 183a j. & eaelum v. empireum c. Cáchy pi. f. IL. 607, 229; 873 56. Cantiea (lat.) II. 638, 305 a j. (Carvajal m. II. 703 pozn.) Cas(s)ia (Simon), doktor de C. 173, 123; 209, 261; 243, 192 a j. [cecek m.] II. 343 ad 253. céle adv. 102 ad 93; 429 ad 252— 253; IL. 727, 50 a j. Celny (dóm) adj. II. 942, 642. célost f. 604, 49: II. 421 ad 354 357; 895 ad 199. celpret, cempret m. II. a ad. 121. a ad 312, 121 997 cělý adj. 1, 1: 31, 89; 40, 211; 98, 45; 593, 118 a j. cóna f. 715 ad 113. centnéř m. II. 620, 23; 632, 207 a 210. centurio m. 231, 26 a 30; 232, 44 a j. — Adj. poss. centurionóv II. 559, 244; 566, 335. cé9 m, 345, 285; II. 278 ad 161. **ceremonie, céri- f. IL 456 ad 115; 497, 387 a ad 387. césta f. 3, 30; 12, 147; 24, 306; 30, 75; 42 233; 60, 36; 65, 104 a j. — Cesta necésta 90, 437. Cezarea f. II. 795, 3. [eibule £] 398 ad 225—226; 547 ad 75. cierkev f. 9, 108; 28, 45; 83, 344 x a j. €. **[cierkevni adj.] 746 ad 924; II. 552 ad 135. elesaf m. 42 ad 233; 120 ad 1--2; 188, 316; 1L 30, 239 a j. — Adj. poss. eiesafóv 42 ad 233; II. 650, 28 n. a j. ejesafovy adj. IL 650 ad 29; 663 ad 218. ciesarsky, -f- adj. 94, 492; 377, 418; 401, 269; 498, 549 a j. ciesarstvie, =f-, -0 n. 128, 129; 575, 78; 576 ad 78; I1; 193, 154 3. ei] m. 191 ad 352—353; 574 ad 52; II. 49, 151; 142, 54 a j. [eiptest m.] IT. 241 ad 162 (omyi). [eitera £.} 786 ad 156. Clemens v. Kment. elo n. 796, 104. Compaeta (lat. II. 778, 384. consilium v. koncilium . cpâti nedok. 569, 376; II. 293 ad 77; 955, 146. eûtiti, cititi nedok. 162 ad 254; 290 ad 132; 446 ad 221; 562 ad 278; 571, 3; 573, 49 a j. euzi adj. 122, 24; 241, 166; 673, 159 a 161 a j. **[euzokrajinka f.] 239 ad 140.
211; IL. 237, Ill a ad 111; 547, 71 a ad 71 aj. [búřka i.) 53 ad 378; 11. 303 ad 238. bydlenie n. II. 57, 158. **[bydlite(d)lné adv.] II. 769, 70. **[bydlite(d)lny adj.] 442 ad 168. [bydlitel m.] 312 ad 150. bydliti, bydleti nedok. 267, 169 169; 604, 45; 669, 61 a j. bydlo, bejdlo n. 77, 267 a ad 267; 92, 460; 176, 181; 215, 337; 312, 151 a ad 151; II. 28, 176 a j. bych (abych) aor. od býti; 23, 294; 50, 344; 54, 395; 10, 114; 10, 115; 23, 288; 31, 86; 50, 338; - - 19, 242; II. 53, š4 aj. č. býk m. 543, 9; II. 323 ad 291; 572, 24 aj. býkový adj. 543, 6; II. 680, 210 a 216. býlé n. 634, 90, a 92; 635, 113. bylina f. 282 ad 27; 634 ad 92; 635 ad 112; IL 523, 72 a j. [bystrý adj.] II. 580 ad 165. byt m. 571 ad 4; 654 ad 133; IL 124, 148 n.; 385 ad 170; 695, 135 a j. byte(d)Inÿ adj. 442, 168. byti nedok. 15, 194; 29, 61; 50, 331; 82, 325; 88, 405; 54, 395 a j. č. [bytnost f.] IT. 699 ad 188. bývati nedok. 21, 271,; 24, 307; 38, 184; 52, 362; 66, 125; IL 481 ad 183a j. & eaelum v. empireum c. Cáchy pi. f. IL. 607, 229; 873 56. Cantiea (lat.) II. 638, 305 a j. (Carvajal m. II. 703 pozn.) Cas(s)ia (Simon), doktor de C. 173, 123; 209, 261; 243, 192 a j. [cecek m.] II. 343 ad 253. céle adv. 102 ad 93; 429 ad 252— 253; IL. 727, 50 a j. Celny (dóm) adj. II. 942, 642. célost f. 604, 49: II. 421 ad 354 357; 895 ad 199. celpret, cempret m. II. a ad. 121. a ad 312, 121 997 cělý adj. 1, 1: 31, 89; 40, 211; 98, 45; 593, 118 a j. cóna f. 715 ad 113. centnéř m. II. 620, 23; 632, 207 a 210. centurio m. 231, 26 a 30; 232, 44 a j. — Adj. poss. centurionóv II. 559, 244; 566, 335. cé9 m, 345, 285; II. 278 ad 161. **ceremonie, céri- f. IL 456 ad 115; 497, 387 a ad 387. césta f. 3, 30; 12, 147; 24, 306; 30, 75; 42 233; 60, 36; 65, 104 a j. — Cesta necésta 90, 437. Cezarea f. II. 795, 3. [eibule £] 398 ad 225—226; 547 ad 75. cierkev f. 9, 108; 28, 45; 83, 344 x a j. €. **[cierkevni adj.] 746 ad 924; II. 552 ad 135. elesaf m. 42 ad 233; 120 ad 1--2; 188, 316; 1L 30, 239 a j. — Adj. poss. eiesafóv 42 ad 233; II. 650, 28 n. a j. ejesafovy adj. IL 650 ad 29; 663 ad 218. ciesarsky, -f- adj. 94, 492; 377, 418; 401, 269; 498, 549 a j. ciesarstvie, =f-, -0 n. 128, 129; 575, 78; 576 ad 78; I1; 193, 154 3. ei] m. 191 ad 352—353; 574 ad 52; II. 49, 151; 142, 54 a j. [eiptest m.] IT. 241 ad 162 (omyi). [eitera £.} 786 ad 156. Clemens v. Kment. elo n. 796, 104. Compaeta (lat. II. 778, 384. consilium v. koncilium . cpâti nedok. 569, 376; II. 293 ad 77; 955, 146. eûtiti, cititi nedok. 162 ad 254; 290 ad 132; 446 ad 221; 562 ad 278; 571, 3; 573, 49 a j. euzi adj. 122, 24; 241, 166; 673, 159 a 161 a j. **[euzokrajinka f.] 239 ad 140.
Strana 998
998 cuzolożiti, ciz- nedok. 36, 162; 171, 95; 176, 182 a j. - euzolozné, eiz- adv. II. 200 ad 125; 030, 352. cuzolożnicś f. 71, 191; 71, 194; 102, 100 a j. cuzolożnik, ciz- m. 70 ad 188; 102, 100; 69, 162; 71, 191 a j. cuzolożny, ciz- adj. 21 ad 276; 70 ad 174—175; IL 530 ad 166— 168; 893, 168. cuzoloistvo, -ie п. 68, 156 а 157; 68 ad 157: 69, 167 а |}. č. cuzozemec, ciz- m. II. 426. 37. **cuzozemka, ciz f. 239 140. [eviéiti nedok.] II. 478 ad 139. — C. sé 667 ad 9—10. Cyprian m. (svatý) 837, 271; 858, 180; 1I. 135, 227 a j. Cyrena f. II. 6, 26. [Cyrenius m.] 120 ad 1—2. Cyrillus m. II. 507, 125. éâka £. IT. 901, 3; 964 ad 339. [¢alin m.} 17 ad 212. éapí adj. II. 806 ad 212; 920, 247. баг та. 184, 267, [čarodějnice f.] YI. 903 ad 38. éarodéjník m. 485, 2374; 689, 209; 748 ad 247. [Carovánie n.] 184 ad 267. [éarovati nedok.] 184 ad 266—267. čas m. 2, 15; 6, 73; 11, 136; 46, 284 a j. č. časně adv. 84 ad 358; 631, 8; II. 672 ad 94. časný adj. 48, 313; 142, 178; 35 ad 150; 245, 215 a j. částka j. 222 ad 435; 677, 35; 689, 207 a j. Ééasto adv. 33, 111; 50, 343 a j. č.; éastokrát(e) 68, 160; 70, 183 a j. č. častý adj. 70, 187; 551 ad 136; II. 226, 295 a j. Čech m. 109 ad 192; 380, 450; 833, 201 a 206 a 209; 8 ad 88; II. 93, 129; 538, 283 a j. — Pl. Čechy I. 222, 433; 789 ad 162—186; 833, 203; II. 242, 166. čech(e)l m. II. 698, 166. [éeehlik m.] II. 698 ad 166. čekánie n. 383, 13; II. 425, 17; 666 ad 11. éekati, éakati nedok. 6, 75; 37, 167; 214, 328; 47, 295; 62, 70 a j. čeládka v. čelédka. éeled f. 79, 297; 107, 165; 120 ad 1—2; 295, 204; 472, 214 a j. čeledín m. 19, 237; 498 ad 542; II. 155, 211. čelédka, čeládka, dčeládka f. 73 ad 218, 295, 207, 497, 538, 524 ad 281—287 a j. čelední adj. 282, 29; 308, 107; 314, 18l a j. čeliti nedok. 188, 310. éelo n. 72, 204; II. 191, 383; 812, 290 a j. éelust, -ist f. II. 124, 131. teñuchati, éenichati nedok. 38, 182; 246, 237; 258, 56 a j. [čepec m.j II. 343 ad 254; 405 ad 128; 697 ad 155 a j. tepicé f. 79, 296; 795 ad 86; 829 ad 150. [čepička f.] IL. 697 ad 155. éern-, Cerstv-, éert-, éerv- v. irm, érsiv-, Eri-, évv-. Cérté v. érlé. česati nedok. II. 431, 123. — Č. sé I. 250, 284; 1I. 431, 119. [éesnek m.] 547 ad 75. best f. 26, 11; 53, 382; 21, 272; 25 ad 317; 100, 74; 188, 307 a j. à. ée(S)sky adv. 3, 38; 197 ad 89; 360, 187; 482, 331; 756, 343 a j. češský, teskÿ adj. 482 ad 331; 833 ad £03; II. 191, 375; 303, 237; 415 ad 257 a j. — Na č-o 1I. 802 ad 114. či, čili part. 22, 286; 43 ad 241; 78, 284; 186, 289 a j. & ¢i pron. 46, 287; II. 22, 22; 646, 419 a j.
998 cuzolożiti, ciz- nedok. 36, 162; 171, 95; 176, 182 a j. - euzolozné, eiz- adv. II. 200 ad 125; 030, 352. cuzolożnicś f. 71, 191; 71, 194; 102, 100 a j. cuzolożnik, ciz- m. 70 ad 188; 102, 100; 69, 162; 71, 191 a j. cuzolożny, ciz- adj. 21 ad 276; 70 ad 174—175; IL 530 ad 166— 168; 893, 168. cuzoloistvo, -ie п. 68, 156 а 157; 68 ad 157: 69, 167 а |}. č. cuzozemec, ciz- m. II. 426. 37. **cuzozemka, ciz f. 239 140. [eviéiti nedok.] II. 478 ad 139. — C. sé 667 ad 9—10. Cyprian m. (svatý) 837, 271; 858, 180; 1I. 135, 227 a j. Cyrena f. II. 6, 26. [Cyrenius m.] 120 ad 1—2. Cyrillus m. II. 507, 125. éâka £. IT. 901, 3; 964 ad 339. [¢alin m.} 17 ad 212. éapí adj. II. 806 ad 212; 920, 247. баг та. 184, 267, [čarodějnice f.] YI. 903 ad 38. éarodéjník m. 485, 2374; 689, 209; 748 ad 247. [Carovánie n.] 184 ad 267. [éarovati nedok.] 184 ad 266—267. čas m. 2, 15; 6, 73; 11, 136; 46, 284 a j. č. časně adv. 84 ad 358; 631, 8; II. 672 ad 94. časný adj. 48, 313; 142, 178; 35 ad 150; 245, 215 a j. částka j. 222 ad 435; 677, 35; 689, 207 a j. Ééasto adv. 33, 111; 50, 343 a j. č.; éastokrát(e) 68, 160; 70, 183 a j. č. častý adj. 70, 187; 551 ad 136; II. 226, 295 a j. Čech m. 109 ad 192; 380, 450; 833, 201 a 206 a 209; 8 ad 88; II. 93, 129; 538, 283 a j. — Pl. Čechy I. 222, 433; 789 ad 162—186; 833, 203; II. 242, 166. čech(e)l m. II. 698, 166. [éeehlik m.] II. 698 ad 166. čekánie n. 383, 13; II. 425, 17; 666 ad 11. éekati, éakati nedok. 6, 75; 37, 167; 214, 328; 47, 295; 62, 70 a j. čeládka v. čelédka. éeled f. 79, 297; 107, 165; 120 ad 1—2; 295, 204; 472, 214 a j. čeledín m. 19, 237; 498 ad 542; II. 155, 211. čelédka, čeládka, dčeládka f. 73 ad 218, 295, 207, 497, 538, 524 ad 281—287 a j. čelední adj. 282, 29; 308, 107; 314, 18l a j. čeliti nedok. 188, 310. éelo n. 72, 204; II. 191, 383; 812, 290 a j. éelust, -ist f. II. 124, 131. teñuchati, éenichati nedok. 38, 182; 246, 237; 258, 56 a j. [čepec m.j II. 343 ad 254; 405 ad 128; 697 ad 155 a j. tepicé f. 79, 296; 795 ad 86; 829 ad 150. [čepička f.] IL. 697 ad 155. éern-, Cerstv-, éert-, éerv- v. irm, érsiv-, Eri-, évv-. Cérté v. érlé. česati nedok. II. 431, 123. — Č. sé I. 250, 284; 1I. 431, 119. [éesnek m.] 547 ad 75. best f. 26, 11; 53, 382; 21, 272; 25 ad 317; 100, 74; 188, 307 a j. à. ée(S)sky adv. 3, 38; 197 ad 89; 360, 187; 482, 331; 756, 343 a j. češský, teskÿ adj. 482 ad 331; 833 ad £03; II. 191, 375; 303, 237; 415 ad 257 a j. — Na č-o 1I. 802 ad 114. či, čili part. 22, 286; 43 ad 241; 78, 284; 186, 289 a j. & ¢i pron. 46, 287; II. 22, 22; 646, 419 a j.
Strana 999
čiešě £. II. 167, 374; 314, 152; 781, 20 a j. éihaf- v. čuhař-. [čilý adj.] 713 ad 91—92. cin m. 248 ad 263; 673, 162; II. 392 ad 267 a j. čiňenie n. 43 ad 243; 89 ad 420— 422; 161, 238; 226, 478; 258, 45 a j. **činievati nedok. 17 ad 210—213; 43 ad 239; 78 ad 284—288; II. 150, 157 a j. činitel m. 819, 248; 790, 4 a 6 a 12; II. 17, 175 a j. činiti nedok. 17, 210; 109, 189; £28, 506; 16, 203; s ak. 53, 383; 76, 264; II. 290, 22 nn. a j. č. — Dieky é. 66, 131. — Činiti sě nedok. 154, 145; 6 ad 71; II. 83, 45 a j. číslo n. 133 ad 66; II. 55, 114; 642, 359. čistě adv. 52 ad 366; 830 ad 160; II. 275, 119 a j. čísti nedok. 100 ad 66; 116, 2; 225, 470; 245, 212; 360, 187; II. 276, 122; — I. 69ad 171; 134 ad 79; 136, 108 a j. Gistiti nedok. 500, 577; II. 31, 89. — Ó. s& 59, 23; 89, 422 a 424; 90 ad 426 a j. Gistota f. 6, 76; 163, 267; 164, 285 a. j. **[Gistotn6 adv.] 561, 265—267. **[Gistotny adj.] 286 ad 86; 511 ad 100. Gisty adj. 119, 49; 125, 80; 231, 21; 286, 86; (léto) 52, 366; (žádost) 57, 433; (Panna) 29 ad 55—56 a j. **čítati nedok. 387, 84; 388, 85; 675, 9; II. 424 ad 2 aj. Gitedlny v. &ui-. (člének), článek m. 251, 291; 677, 47; II. 658 ad 153 a j. élovééenstvie n. 13 ad 168; 28, 49; 112, 241 a j. élovééi adj. 13, 167; 27, 33; 58, 8; 350, 42 a j. élovéésky adv. IT. 894, 176. 999 élovééskÿ adj. 13 ad 167; 123, 49 a j. člověk m. 7, 79; 34, 127; II. 353, 91 aj. &. — Synčlověka I. 27 ad 33aj. človieček m. 82, 330; 103 ad 109; II. 536 ad 255 a j. [čmert m.) 750 ad 274. épav- v. śćpav-. épieti v. Sépieti. ćrny, éerny adj. 79, 294; 747 ad 231; — II. 408 ad 189; 437 ad 200—201 a j. črstvý, čerstvý adj. 640, 91; 713 ad 91; II. 351 ad 65; 931 ad 381. **črtě, čértě n. 186, 297; čírtě 187 ad 297. črt, čert m. 206, 219 a ad 219; 54, 396; 22, 278; 41, 232; 42, 235; 42 ad 233; 62, 80 a j. č. *črticě, čerticč f. II. 416, 281. črtóv, čertóv adj. Poss. 93, 483; 186, 290; 7 ad 87; 28, 50; 188, 321; 353, 89 a j. **értovÿ adj. II. 337, 174. črv, červ m. II. 110, 229; 166, 365 a 367; 871, 28. črvený, červený adj. 239, 138; 250, 287; 546, 70 a j. — Červené moře 642, 138 a 149. — Č. nemoc LI. 667, 23. **[črvíček, červ- m.] II. 496 ad 379. érvivy, éervivÿ adj. 84 ad 358; II. 355 ad 122; 951, 38. éso pron. 54, 398; 18, 232; 21, 273; 29, 58; 35, 145; 31, 87; 29, 53; 2, 20; 7 ad 86; II. 81, 181; 337, 167; I. 55, 406; 22, 279; 29, 63; II. 546, 58 a 63 a j. — Čsož tož II. 744, 271. — Nać LI. 350, 53. — Poć II. 508 ad 129; 817, 70. — Veé 20, 253. — Proc 33, 123; 50, 337; pročež 36, 155; 137, 132; proci 443 ad 174; 555 ad 194; 863 ad 241; IL. 546 ad 63; 583, 208 a j. éstitel, ctitel m. 538, 71; 542, 168 a 187; II. 313 ad 139 a j. čstíti nedok. 26, 15; 190, 345; 4, 42; 26, 9; 197, 91; II. 646, 423 a j. č.
čiešě £. II. 167, 374; 314, 152; 781, 20 a j. éihaf- v. čuhař-. [čilý adj.] 713 ad 91—92. cin m. 248 ad 263; 673, 162; II. 392 ad 267 a j. čiňenie n. 43 ad 243; 89 ad 420— 422; 161, 238; 226, 478; 258, 45 a j. **činievati nedok. 17 ad 210—213; 43 ad 239; 78 ad 284—288; II. 150, 157 a j. činitel m. 819, 248; 790, 4 a 6 a 12; II. 17, 175 a j. činiti nedok. 17, 210; 109, 189; £28, 506; 16, 203; s ak. 53, 383; 76, 264; II. 290, 22 nn. a j. č. — Dieky é. 66, 131. — Činiti sě nedok. 154, 145; 6 ad 71; II. 83, 45 a j. číslo n. 133 ad 66; II. 55, 114; 642, 359. čistě adv. 52 ad 366; 830 ad 160; II. 275, 119 a j. čísti nedok. 100 ad 66; 116, 2; 225, 470; 245, 212; 360, 187; II. 276, 122; — I. 69ad 171; 134 ad 79; 136, 108 a j. Gistiti nedok. 500, 577; II. 31, 89. — Ó. s& 59, 23; 89, 422 a 424; 90 ad 426 a j. Gistota f. 6, 76; 163, 267; 164, 285 a. j. **[Gistotn6 adv.] 561, 265—267. **[Gistotny adj.] 286 ad 86; 511 ad 100. Gisty adj. 119, 49; 125, 80; 231, 21; 286, 86; (léto) 52, 366; (žádost) 57, 433; (Panna) 29 ad 55—56 a j. **čítati nedok. 387, 84; 388, 85; 675, 9; II. 424 ad 2 aj. Gitedlny v. &ui-. (člének), článek m. 251, 291; 677, 47; II. 658 ad 153 a j. élovééenstvie n. 13 ad 168; 28, 49; 112, 241 a j. élovééi adj. 13, 167; 27, 33; 58, 8; 350, 42 a j. élovéésky adv. IT. 894, 176. 999 élovééskÿ adj. 13 ad 167; 123, 49 a j. člověk m. 7, 79; 34, 127; II. 353, 91 aj. &. — Synčlověka I. 27 ad 33aj. človieček m. 82, 330; 103 ad 109; II. 536 ad 255 a j. [čmert m.) 750 ad 274. épav- v. śćpav-. épieti v. Sépieti. ćrny, éerny adj. 79, 294; 747 ad 231; — II. 408 ad 189; 437 ad 200—201 a j. črstvý, čerstvý adj. 640, 91; 713 ad 91; II. 351 ad 65; 931 ad 381. **črtě, čértě n. 186, 297; čírtě 187 ad 297. črt, čert m. 206, 219 a ad 219; 54, 396; 22, 278; 41, 232; 42, 235; 42 ad 233; 62, 80 a j. č. *črticě, čerticč f. II. 416, 281. črtóv, čertóv adj. Poss. 93, 483; 186, 290; 7 ad 87; 28, 50; 188, 321; 353, 89 a j. **értovÿ adj. II. 337, 174. črv, červ m. II. 110, 229; 166, 365 a 367; 871, 28. črvený, červený adj. 239, 138; 250, 287; 546, 70 a j. — Červené moře 642, 138 a 149. — Č. nemoc LI. 667, 23. **[črvíček, červ- m.] II. 496 ad 379. érvivy, éervivÿ adj. 84 ad 358; II. 355 ad 122; 951, 38. éso pron. 54, 398; 18, 232; 21, 273; 29, 58; 35, 145; 31, 87; 29, 53; 2, 20; 7 ad 86; II. 81, 181; 337, 167; I. 55, 406; 22, 279; 29, 63; II. 546, 58 a 63 a j. — Čsož tož II. 744, 271. — Nać LI. 350, 53. — Poć II. 508 ad 129; 817, 70. — Veé 20, 253. — Proc 33, 123; 50, 337; pročež 36, 155; 137, 132; proci 443 ad 174; 555 ad 194; 863 ad 241; IL. 546 ad 63; 583, 208 a j. éstitel, ctitel m. 538, 71; 542, 168 a 187; II. 313 ad 139 a j. čstíti nedok. 26, 15; 190, 345; 4, 42; 26, 9; 197, 91; II. 646, 423 a j. č.
Strana 1000
1000 čstně, ctně, čestně adv. 122, 39; 164, 284; 398, 233; II. 363 ad 252— 254; 364, 253 a j. éstnost, ctnost f. 56, 419; 267 a j. ©. **éstnostné, etnost- adv. 398 ad 233; IT. 908, 47. **čstnostný, ctnost- adj. 75 ad 248; 178, 206, 273, 246 a j. ćstny, ctny adj. 747, 228; II. 845, 27 aj. čtenie n. 27, 26; 32, 98; 50, 335; 334, 169 a j. č. — II. 236, 97 a j. č. Ütrmezdsietmÿ, étyf-, -mezcitmÿ num. II. 666, 1 a ad 1. étrnádste, -cte num. 324, 40; 501, 592. — Cirnádsle pomocnikôv IT. 607 ad 229. étrnádsty num. 1 ad 4; 603, 19; IT. 424, 1. étver num. 9, 98; 241, 165 a j. — Čtvero n. 511, 109 à j. [čtverák, Stveräk m.] 182 ad 246. [étver(o)násob num.] 561 ad 274; 1I. 689 ad 30; 709 ad 331. 6tverokrát num. 561, 275. étvrt £. 206, 224; 530, 368. [étvrteé f.] II. 511 ad 168 a ad 170. čtvrtek, štvrtek m. Veliký č. 4, 44; 157, 181; 202 ad 170; 452, 290 a j. čtvrtý num. 9, 103; 96, 1 a j.; čtvrté (ve výčtu) = za č. 46, 289; 712, 81. čtyřidsětí, -dcěti, štyř- num. 183 ad 264; 299, 254; 323, 15 a j. étyfie num. 6, 69; 146, 20 a j. čtyři krát, čtyry- num. 501, 593. číyřmezdsietma, -cítma, čtrmezcítma num. II. 305 ad 8; 844, 4. [ét(y)rmezcietmÿ num.] 645 ad 23; 847 ad 39. [étyrst$ num.) 265 ad 145. čuba, šuba f. 783, 120 a ad 120. **[Guharsk y, éih-, -f- adj.] IT. 548 ad 84—85. čuch, čich m. li. 130, 107; 368, 305. čute(d)Iný, Gite(d)lny adj. 589, 35; 593, 119; II. 276 ad 125—129. 476, éüti, éiti ncdok. 91 ad 445; 162, 254; 193, 20; 446, 221; 573, 47 a j. dabel v. didbel. daleko adv., kompar. ddle. — Mistné 12, 144; 90, 438; 373, 363; 11. 482, 203aj.— Časově 1. 691, 248 a j.- Die dále 52, 359 a j. č. — Dález dálež 125, 83; 165, 302. daleký adj. 240, 153; 624, 114; IT. 23, 32; 615, 335 a j. — N . daleko I. 813 ad 324—326. Dalida £. 855, 148; II. 460, 166. dalmatika v. dyalmatika. Damascenus m. II. 907, 29. damasek m. II. 346, 291; 925, 245. Damašek m. 324, 35; II. 441 ad 260. damaš(tiský adj. 324, 34. dan f. 23, 290; II. 74, 97 a j. č. dánie n. 776, 4; II. 44 ad 99—101; IL 174, 1M a j. Daniel m. 39, 200; 41, 225; 100, 66; 199, 119 a 122 a 129; 200, 143; 405, 335; II. 227, 322. — Adj. poss. -óv I. 100 ad 66. dar m. 46, 290; 65, 106 a 109; L54, 131 a j. dârcé m. II. 27 ad 151; 276 ad 131; 317, 191 a j. [darebny, -i adj.] 665 ad 215—216; 791 ad 16; II. 426 ad 45 a j. [daremné adv.) 148 ad 64. daremni, -ny adj. 71, 196 a ad 196— 197; 127 ad 112; 285, 69 a j. dariti sě nedok. 211, 284; 220, 404. darmo adv. 6 ad 65; 85, 367; 159, 207; 214, 321 a j. darovanie n. II. 56, 143. darovati dok. i nedok. 133 ad 73; II. 28, 167; 42 ad 73; 46 ad 116—118; 56, 12 a j. [darovné adv.] II. 316 ad 178—179. Datan m. II. 947, 763; 952, 43 a j. dáti dok. 22, 282; 25, 314; 39, 201; 71, 195; s ak, 54,390; 18, 232; 63, 87 a 88; 30, 82; 30, 83; 42, 238; II. 521, 47; d. sé otvézati I. 23, 287; dáti sé naé 4, 47; 17, 219;
1000 čstně, ctně, čestně adv. 122, 39; 164, 284; 398, 233; II. 363 ad 252— 254; 364, 253 a j. éstnost, ctnost f. 56, 419; 267 a j. ©. **éstnostné, etnost- adv. 398 ad 233; IT. 908, 47. **čstnostný, ctnost- adj. 75 ad 248; 178, 206, 273, 246 a j. ćstny, ctny adj. 747, 228; II. 845, 27 aj. čtenie n. 27, 26; 32, 98; 50, 335; 334, 169 a j. č. — II. 236, 97 a j. č. Ütrmezdsietmÿ, étyf-, -mezcitmÿ num. II. 666, 1 a ad 1. étrnádste, -cte num. 324, 40; 501, 592. — Cirnádsle pomocnikôv IT. 607 ad 229. étrnádsty num. 1 ad 4; 603, 19; IT. 424, 1. étver num. 9, 98; 241, 165 a j. — Čtvero n. 511, 109 à j. [čtverák, Stveräk m.] 182 ad 246. [étver(o)násob num.] 561 ad 274; 1I. 689 ad 30; 709 ad 331. 6tverokrát num. 561, 275. étvrt £. 206, 224; 530, 368. [étvrteé f.] II. 511 ad 168 a ad 170. čtvrtek, štvrtek m. Veliký č. 4, 44; 157, 181; 202 ad 170; 452, 290 a j. čtvrtý num. 9, 103; 96, 1 a j.; čtvrté (ve výčtu) = za č. 46, 289; 712, 81. čtyřidsětí, -dcěti, štyř- num. 183 ad 264; 299, 254; 323, 15 a j. étyfie num. 6, 69; 146, 20 a j. čtyři krát, čtyry- num. 501, 593. číyřmezdsietma, -cítma, čtrmezcítma num. II. 305 ad 8; 844, 4. [ét(y)rmezcietmÿ num.] 645 ad 23; 847 ad 39. [étyrst$ num.) 265 ad 145. čuba, šuba f. 783, 120 a ad 120. **[Guharsk y, éih-, -f- adj.] IT. 548 ad 84—85. čuch, čich m. li. 130, 107; 368, 305. čute(d)Iný, Gite(d)lny adj. 589, 35; 593, 119; II. 276 ad 125—129. 476, éüti, éiti ncdok. 91 ad 445; 162, 254; 193, 20; 446, 221; 573, 47 a j. dabel v. didbel. daleko adv., kompar. ddle. — Mistné 12, 144; 90, 438; 373, 363; 11. 482, 203aj.— Časově 1. 691, 248 a j.- Die dále 52, 359 a j. č. — Dález dálež 125, 83; 165, 302. daleký adj. 240, 153; 624, 114; IT. 23, 32; 615, 335 a j. — N . daleko I. 813 ad 324—326. Dalida £. 855, 148; II. 460, 166. dalmatika v. dyalmatika. Damascenus m. II. 907, 29. damasek m. II. 346, 291; 925, 245. Damašek m. 324, 35; II. 441 ad 260. damaš(tiský adj. 324, 34. dan f. 23, 290; II. 74, 97 a j. č. dánie n. 776, 4; II. 44 ad 99—101; IL 174, 1M a j. Daniel m. 39, 200; 41, 225; 100, 66; 199, 119 a 122 a 129; 200, 143; 405, 335; II. 227, 322. — Adj. poss. -óv I. 100 ad 66. dar m. 46, 290; 65, 106 a 109; L54, 131 a j. dârcé m. II. 27 ad 151; 276 ad 131; 317, 191 a j. [darebny, -i adj.] 665 ad 215—216; 791 ad 16; II. 426 ad 45 a j. [daremné adv.) 148 ad 64. daremni, -ny adj. 71, 196 a ad 196— 197; 127 ad 112; 285, 69 a j. dariti sě nedok. 211, 284; 220, 404. darmo adv. 6 ad 65; 85, 367; 159, 207; 214, 321 a j. darovanie n. II. 56, 143. darovati dok. i nedok. 133 ad 73; II. 28, 167; 42 ad 73; 46 ad 116—118; 56, 12 a j. [darovné adv.] II. 316 ad 178—179. Datan m. II. 947, 763; 952, 43 a j. dáti dok. 22, 282; 25, 314; 39, 201; 71, 195; s ak, 54,390; 18, 232; 63, 87 a 88; 30, 82; 30, 83; 42, 238; II. 521, 47; d. sé otvézati I. 23, 287; dáti sé naé 4, 47; 17, 219;
Strana 1001
257, 40 a j.; do města 92 ad 459— 460; (komu) 672, 141 a 146 aj. [datum n.] Il. 913 ad 164. dav m. 27, 29; 56, 422; 35, 151. dávanie n. 377, 423; 810, 286; II. 191, 379 a j. dávati nedok. 78, 287; 84, 353; 273, 241; 292, 167; 50, 333; 50, 365; 21, 270; 17, 215; 44, 268, — D. sé (do mésia) 92 ad 459-—460; (vel) 335 ad 184; (komu) 672, 138. dávenie n. II. 160, 287. David m. 24, 301; 37, 173; 69, 169 a j. &. — Adj. poss. Davidóv 3, 34; 117 ad 25; 173, 123; 376, 405 a j. dáviti nedok. 343, 284; 744, 202; 36 ad 156; II. 79, 162 a j. — Dáviti sé 36, 163. dávni adj. 321, 270; II. 776, 318. dávno adv. 99, 56; 220, 400; 32 ad 102 a j. dcera f. 5, 62; 147, 48; 435, 66; 483, 347 a j. deerka f. 2 ad 24; 6 ad 65; 78, 281; 176, 180; 185, 285 a j. dei f. 2, 24; 9, 111; 435, 65 a j. dčeládka v. čeládka. [déd m.) II. 617 ad 357. dédie m. 130, 6; 145, 3 a 15; 732, 41 a j. dédiéka f. II. 777, 357. {dédiéné adv.] 130 ad 13; II. 55 ad 99; 231 ad 8 a j. [dédiésky, -eky adv.] IT. 231 ad 8. dédiéstvie n. 458, 13; 544, 18; 707, 215 a j. dédina f. 92, 461; II. 25, 97. dódinnik m. 786, 148. déditi nedok. II. 110, 229. dechnut- v. dchnut-. dek m. 23, 292. [Dekalog, -lok m.] (Husiv) II. 163 ad 330. dékan m. II. 241, 162; 517 ad 261; 939, 552. [dekapolsky adj.] II. 374 ad 23. dékovánie n. 96, 7; II. 237 ad 106; 377 ad 67 a j. 1001 dékovati nedok. 12, 154; 31, 86; 11 ad 135; 31, 89; T8, 282 a j. dekret, Dekret (Gratianüv) m. 356, 133; 399, 243; 554, 174; II. 266, 297 a j. Dekretál m. IT. 553, 157; 567, 353. dělánie n. 696, 30; II. 649 ad 13. dělati nedok. 441, 151; 536, 13; 29 ad 54; 4, 52; 22 ad 284—285; 72, 211; 92, 458; 93, 469 a j. č.; — (na koho) 23 ad 291. — D. sobé co 72, 205. [délavati nedok.] 181 ad 231. déle komp. adv. 289, 126; 7 ad 79 a j. [dólenie n.] 19 ad 240. děliti nedok. I. 70, 180; 763 ad 77— 93. — D.sé 19 ad 240; 135, 89; 145, 4; 271, 223; 424, 129; II. 88, 168 a j. dělník m. 303, 36; 308, 108; 312, 158 a j. dělný adj. 319 ad 240; II. 181, 212. den m. 29, 61; 114, 5; 136, 108; 354, 96; 52, 366; II. 614, 323; sudny d. I. 52, 368 a j. č. denni adj. 30 ad 73; 302, 25; 309, 118 a j. dennieé f. 30, 72. desátek m. 421, 52; 747, 228; II. 176, 143 a j. [desater num.] II. 676 ad 16. — Desatero n. z adj. I. 725 ad 267— 271; 726, 275 a j. desáty num. 731 ad 16; II. 38 ad 2; 326, 1 a j. desét f.; num. 42 ad 233; 70, 176 a j. desétkrát num. II. 214, 110; 229, 875. [děsiti sě nedok.] 168 ad 34; II. 670 ad 67; 928 ad 299. déšč, déšť m. 90, 437; II. 740, 224; 855, 235 a j. deščový, deštový v. dšč-. děťátko n. 124, 68; 125, 105 a j. dětinsky adv. II. 917, 45 n. [dötinstvie n.] II. 962 ad 295. 84; 152,
257, 40 a j.; do města 92 ad 459— 460; (komu) 672, 141 a 146 aj. [datum n.] Il. 913 ad 164. dav m. 27, 29; 56, 422; 35, 151. dávanie n. 377, 423; 810, 286; II. 191, 379 a j. dávati nedok. 78, 287; 84, 353; 273, 241; 292, 167; 50, 333; 50, 365; 21, 270; 17, 215; 44, 268, — D. sé (do mésia) 92 ad 459-—460; (vel) 335 ad 184; (komu) 672, 138. dávenie n. II. 160, 287. David m. 24, 301; 37, 173; 69, 169 a j. &. — Adj. poss. Davidóv 3, 34; 117 ad 25; 173, 123; 376, 405 a j. dáviti nedok. 343, 284; 744, 202; 36 ad 156; II. 79, 162 a j. — Dáviti sé 36, 163. dávni adj. 321, 270; II. 776, 318. dávno adv. 99, 56; 220, 400; 32 ad 102 a j. dcera f. 5, 62; 147, 48; 435, 66; 483, 347 a j. deerka f. 2 ad 24; 6 ad 65; 78, 281; 176, 180; 185, 285 a j. dei f. 2, 24; 9, 111; 435, 65 a j. dčeládka v. čeládka. [déd m.) II. 617 ad 357. dédie m. 130, 6; 145, 3 a 15; 732, 41 a j. dédiéka f. II. 777, 357. {dédiéné adv.] 130 ad 13; II. 55 ad 99; 231 ad 8 a j. [dédiésky, -eky adv.] IT. 231 ad 8. dédiéstvie n. 458, 13; 544, 18; 707, 215 a j. dédina f. 92, 461; II. 25, 97. dódinnik m. 786, 148. déditi nedok. II. 110, 229. dechnut- v. dchnut-. dek m. 23, 292. [Dekalog, -lok m.] (Husiv) II. 163 ad 330. dékan m. II. 241, 162; 517 ad 261; 939, 552. [dekapolsky adj.] II. 374 ad 23. dékovánie n. 96, 7; II. 237 ad 106; 377 ad 67 a j. 1001 dékovati nedok. 12, 154; 31, 86; 11 ad 135; 31, 89; T8, 282 a j. dekret, Dekret (Gratianüv) m. 356, 133; 399, 243; 554, 174; II. 266, 297 a j. Dekretál m. IT. 553, 157; 567, 353. dělánie n. 696, 30; II. 649 ad 13. dělati nedok. 441, 151; 536, 13; 29 ad 54; 4, 52; 22 ad 284—285; 72, 211; 92, 458; 93, 469 a j. č.; — (na koho) 23 ad 291. — D. sobé co 72, 205. [délavati nedok.] 181 ad 231. déle komp. adv. 289, 126; 7 ad 79 a j. [dólenie n.] 19 ad 240. děliti nedok. I. 70, 180; 763 ad 77— 93. — D.sé 19 ad 240; 135, 89; 145, 4; 271, 223; 424, 129; II. 88, 168 a j. dělník m. 303, 36; 308, 108; 312, 158 a j. dělný adj. 319 ad 240; II. 181, 212. den m. 29, 61; 114, 5; 136, 108; 354, 96; 52, 366; II. 614, 323; sudny d. I. 52, 368 a j. č. denni adj. 30 ad 73; 302, 25; 309, 118 a j. dennieé f. 30, 72. desátek m. 421, 52; 747, 228; II. 176, 143 a j. [desater num.] II. 676 ad 16. — Desatero n. z adj. I. 725 ad 267— 271; 726, 275 a j. desáty num. 731 ad 16; II. 38 ad 2; 326, 1 a j. desét f.; num. 42 ad 233; 70, 176 a j. desétkrát num. II. 214, 110; 229, 875. [děsiti sě nedok.] 168 ad 34; II. 670 ad 67; 928 ad 299. déšč, déšť m. 90, 437; II. 740, 224; 855, 235 a j. deščový, deštový v. dšč-. děťátko n. 124, 68; 125, 105 a j. dětinsky adv. II. 917, 45 n. [dötinstvie n.] II. 962 ad 295. 84; 152,
Strana 1002
1002 Deutronom m. 299 a j. devatdesát(e) num. 240, 154; 635, 110; II. 194, 23 a j. devat(e)nádsty num. 265 ad 145; 572 ad 16; II. 63, 145 a ]. devaty num. 39 ad 200; 302, 30; II. 155, 914 a j. déveéka f. 181 ad 235; 665 ad 217— 219; II. 667, 32; 668, 36 a j. devét f. num. 240, 154; 304, 64 a j. devietnik m. 281 ad 1; 301, 1; 304, 55 a j. dévka v. dievka. dchniti, dechniti dok. 709 ad 30; 784, 128 a ad 128; II. 756, 162; 757, 164 a j. [d(e)ehnutiéko n.] 118 ad 38. dehnutie, dechnutie n. 787, a ad 161. diábel, dábel m. 10, 116; 38, 189; 55, 401 a j. &. **[diábelnieé, dáb- £.] II. 416 ad 281. **[diábelniéstvie, dábelnictvie n.] 482 ad 328—339. diábelnik, dáb- m. 481, 322; 483, 339 a 343 a 319 a j. diábelsk y, dáb- adj. 3, 40; 45, 275; 65, 112 a j. č. diábelstvo, dáb-, -ie n. 173, 124 a ad 124; 246, 231; 438, 108; 444, 186 nn. a j. **[diáblicé, dáb- £.] II. 416 ad 281. diáblóv, dáb- adj. foss. 22 ad 284— 285; 28, 51; 31, 93; 45, 278 a j. C. [diáblov y, dáb- adj.] II. 337 ad 174; 697 ad 162 a j. Diana f. IT. 337, 167; 926, 250. Didymus m. 709, 34. [dieble, diáble n.] 187 ad 297. diek m., dieka i. 66, 131; 226, 478; 281, 18; 462, 82; IL. 751 ad 78. — Viz i vděk, bezdóky, młhodiek. [dierka £.] II. 918 ad 81. diekéiüenie n. 458, 11. diel m. 381 ad 467; 697, 80; 864 ad 247—248; II. 85, 84 a j. II. 99, 65; 161, 161 dielo n. 4, 51; 10, 120; 29, 54; 80, 309 a 310; 127, 113; 621, 81 a j. diera f. 164 ad 204—295; 364 ad 243; 369, 272; II. 147, 113 a j. **[dierkovany adj.] II. 363 ad 251. dietě n. 18, 232; 183, 261; 779, 60; 124, 61; 202, 170 a j. — Pl. dět: f. i m. 15, 197; 76, 255; 177, 183; 725, 268 a j. č. dieti nedok. (pravitı) 24, 297; 29, 56; 50, 341 a j. č. — Dieti sě nedok. 9, 107; 58 ad 5; 124, 75; 134, 80; 353, 85; 806, 233 a j. — Dok. 27 ad 29—30; 689, 211; II. 552, 141 a j. dietko n. — Fl. dietky f. 13, 218; II. 135, 229 a j. dievka, dévka f. 18, 229; 18 ad 229; 15, 242; 109, 198; 162 ad 248; 215, 332 a j. č. Dionysí, -ius m. 533, 408; II. 101, 104; 135, 227; 942, 645 a j. div m. 29, 59; 247, 245; 400, 258; 441, 150; 485, 371 n. a j. — div, Ze... 200 ad 148; II. 455 ad 105—107. divadlo n. 38, 189; II. 707, 300. dívanie n. 152, 102. divati sé nedok. 8, 88; 8, 89; 8 ad 89; 10, 120; 29, 53 a j. €. [divenie n.] 152 ad 102; 778 ad 41. divi adj. IT. 435, 166; 438, 208. Divi$ m. I1. 778, 393; 937 ad 515— 517. diviti sě nedok. 146, 19; 152, 103; 232, 36; 29 ad 53; 131 ad 31— 54 a j. divně adv. 34, 134; 68, 160; 72, 209 a j. divný adj. 29, 53; 51, 357; 10, 120; 29, 56; 29, 57; 29, 58 a j. č. divočina f. II. 925, 245. [divoký adj.] II. 783 ad 55. dluh m. 366, 269; II. 13 ad 127; 170, 51 a j. dlúho adv. 62, 70; 93, 468; 394, 182 a j.
1002 Deutronom m. 299 a j. devatdesát(e) num. 240, 154; 635, 110; II. 194, 23 a j. devat(e)nádsty num. 265 ad 145; 572 ad 16; II. 63, 145 a ]. devaty num. 39 ad 200; 302, 30; II. 155, 914 a j. déveéka f. 181 ad 235; 665 ad 217— 219; II. 667, 32; 668, 36 a j. devét f. num. 240, 154; 304, 64 a j. devietnik m. 281 ad 1; 301, 1; 304, 55 a j. dévka v. dievka. dchniti, dechniti dok. 709 ad 30; 784, 128 a ad 128; II. 756, 162; 757, 164 a j. [d(e)ehnutiéko n.] 118 ad 38. dehnutie, dechnutie n. 787, a ad 161. diábel, dábel m. 10, 116; 38, 189; 55, 401 a j. &. **[diábelnieé, dáb- £.] II. 416 ad 281. **[diábelniéstvie, dábelnictvie n.] 482 ad 328—339. diábelnik, dáb- m. 481, 322; 483, 339 a 343 a 319 a j. diábelsk y, dáb- adj. 3, 40; 45, 275; 65, 112 a j. č. diábelstvo, dáb-, -ie n. 173, 124 a ad 124; 246, 231; 438, 108; 444, 186 nn. a j. **[diáblicé, dáb- £.] II. 416 ad 281. diáblóv, dáb- adj. foss. 22 ad 284— 285; 28, 51; 31, 93; 45, 278 a j. C. [diáblov y, dáb- adj.] II. 337 ad 174; 697 ad 162 a j. Diana f. IT. 337, 167; 926, 250. Didymus m. 709, 34. [dieble, diáble n.] 187 ad 297. diek m., dieka i. 66, 131; 226, 478; 281, 18; 462, 82; IL. 751 ad 78. — Viz i vděk, bezdóky, młhodiek. [dierka £.] II. 918 ad 81. diekéiüenie n. 458, 11. diel m. 381 ad 467; 697, 80; 864 ad 247—248; II. 85, 84 a j. II. 99, 65; 161, 161 dielo n. 4, 51; 10, 120; 29, 54; 80, 309 a 310; 127, 113; 621, 81 a j. diera f. 164 ad 204—295; 364 ad 243; 369, 272; II. 147, 113 a j. **[dierkovany adj.] II. 363 ad 251. dietě n. 18, 232; 183, 261; 779, 60; 124, 61; 202, 170 a j. — Pl. dět: f. i m. 15, 197; 76, 255; 177, 183; 725, 268 a j. č. dieti nedok. (pravitı) 24, 297; 29, 56; 50, 341 a j. č. — Dieti sě nedok. 9, 107; 58 ad 5; 124, 75; 134, 80; 353, 85; 806, 233 a j. — Dok. 27 ad 29—30; 689, 211; II. 552, 141 a j. dietko n. — Fl. dietky f. 13, 218; II. 135, 229 a j. dievka, dévka f. 18, 229; 18 ad 229; 15, 242; 109, 198; 162 ad 248; 215, 332 a j. č. Dionysí, -ius m. 533, 408; II. 101, 104; 135, 227; 942, 645 a j. div m. 29, 59; 247, 245; 400, 258; 441, 150; 485, 371 n. a j. — div, Ze... 200 ad 148; II. 455 ad 105—107. divadlo n. 38, 189; II. 707, 300. dívanie n. 152, 102. divati sé nedok. 8, 88; 8, 89; 8 ad 89; 10, 120; 29, 53 a j. €. [divenie n.] 152 ad 102; 778 ad 41. divi adj. IT. 435, 166; 438, 208. Divi$ m. I1. 778, 393; 937 ad 515— 517. diviti sě nedok. 146, 19; 152, 103; 232, 36; 29 ad 53; 131 ad 31— 54 a j. divně adv. 34, 134; 68, 160; 72, 209 a j. divný adj. 29, 53; 51, 357; 10, 120; 29, 56; 29, 57; 29, 58 a j. č. divočina f. II. 925, 245. [divoký adj.] II. 783 ad 55. dluh m. 366, 269; II. 13 ad 127; 170, 51 a j. dlúho adv. 62, 70; 93, 468; 394, 182 a j.
Strana 1003
dlúhočekánie n. 383 ad 13; II. 425 ad 17; 666, 11. dlúhost f. IT. 469, 13. **dli hożivost f. II. 951, 22. dlühy adj. 383, 13; 22 ad 285; 145, 3; 695, 5; II. 485, 233; (d. moc) I. 4 ad 52; 5, 53. [dluziti sé nedok.] 563 ad 292 a ad 293; II. 491 ad 316. dlużnik m. II. 289, 3; II. 223 ad 243; 306, 33; 324, 308 a j. dlużny adj. 255, 4; TI. 25, 103; 53, 75; 125, 153; 168 ad 10; 170, 47; 306, 35; 600, 128 a j. dmýchati nedok. 36 ad 162; II. 537, 258. — D. sobě II. 536 ad 258. dna f., pl. ; dna n. 40, 206 a ad 206; 231, 27; II. 410, 199 a ad 199; 522, 60; 569, 376 a ad 376 a j. dnes adv. 3, 37; 7, 80; 30, 69 a j. €. **dnešek m. 6, 69. dneśni adj. 31, 97; 51, 348; II. 787, 106 a j. č. do praep. s g. 53, 375; 92, 459; 146, 35; 30, 76; 146, 29; 181, 231; II. 283 ad 235. — I. 21, 271 aj. doba f. II. 522 ad 65; 711, 356 a j. dobóhniti dok. 301, 5. dobfé adv. 4 ad 45; 45, 271; 85, 370; 92, 456; 640, 72 n. a j. č. dobrodiencé, -ee m. 563 ad 292; II. 25, 82; 316 ad 183 a j. dobrodienie n. 31, 87; 60, 47; 4 ad 49; 14 ad 174 a j. à. dobrodienstvie n. 4, 42; 4, 49 a j. €. **dobrodrużny adj. II. 338, 179. **[dobromysiné adv.] 393 ad 170. dobrořččiti nedok. 146 ad 20; 483, 346; IL. 231, 7 a j. — D. sél. 193, 17 n. dobrota f. 5, 58; 11, 133; 13, 169; 48, 308 a j. dobrotivé adv. 306 ad 83; 472, 214; II. 185, 292 a j. dobrotivost f. 48 ad 308; 281, 4; 471, 195 n. a j. dobrotivÿ adj. 63, 84; 97, 36; 105, 135 a j. 1003 dobrovolné adv. 541, 156; 581, 158; 773, 196 a j. dobrovolny adj. 201, 155; 468, 160; 603, 10 a j. dobry adj. 56, 419; 128, 130 n.; 215, 337; 1 ad 1 a j. &. — D. druh II. 338, 180. — N. z adj. dobré 14, 174; 29, 63; 57, 430; II. 25, 83 a j. č. dobytéé n. II. 72, 72. dobytek m. 220 ad 402—405; II. 458, 136; 605, 192 a j. dobyti dok. 78 ad 286; 150, 79 n.; 176, 178; 416, 486; 471, 206 a j. — D. sé II. 548 ad 84—85. [dobývanie n.) II. 146 ad 99. dobyvati nedok. 150 ad 79—80; 212, 305; 233, 54; 772, 192 a j. — D. sobé 92, 464; 308, 111; 611, 67 a j. docéla adv. 236, 95; 277, 281; 375 ad 381; 779, 60 a j. [docakánie, doéekánie n.) 666 ad 217—219. doéakati, doéekati, doókati dok. 42, 236; 47 ad 295; 99, 50; 115, 30; 212, 297; 717, 148; 77 ad 265; II. 135, 237 a j. [dočakávati, doče- nedok.] II. 521 ad 51. [dočiniti (sě) dok.] 41 ad 223; 239 ad 140; 732 ad 39; 508 ad 66; 597 ad 198; II. 219, 178 a j. dočka - viz dočaka -. [dodati dok.] 292 ad 167. dodävati nedok.] 378 ad 432; 845 ad 12; II. 715 ad 433. **[dodnes adv.] 427 ad 205; IT. 778, 384. doch, dôch m. 747, 237. dochâzëti nedok. 265 ad 137; 718, 171; II. 241 ad 163 a j. [dóchod m.] II. 79 ad 160; 88 ad 154. [dochovati dok.] 755 ad 335. **[dojiedati nedok.] 690 ad 233. **[dojiesti sé dok.] 292 ad 167. dojiséenie, dojistenie n. 1I. 52, 41.
dlúhočekánie n. 383 ad 13; II. 425 ad 17; 666, 11. dlúhost f. IT. 469, 13. **dli hożivost f. II. 951, 22. dlühy adj. 383, 13; 22 ad 285; 145, 3; 695, 5; II. 485, 233; (d. moc) I. 4 ad 52; 5, 53. [dluziti sé nedok.] 563 ad 292 a ad 293; II. 491 ad 316. dlużnik m. II. 289, 3; II. 223 ad 243; 306, 33; 324, 308 a j. dlużny adj. 255, 4; TI. 25, 103; 53, 75; 125, 153; 168 ad 10; 170, 47; 306, 35; 600, 128 a j. dmýchati nedok. 36 ad 162; II. 537, 258. — D. sobě II. 536 ad 258. dna f., pl. ; dna n. 40, 206 a ad 206; 231, 27; II. 410, 199 a ad 199; 522, 60; 569, 376 a ad 376 a j. dnes adv. 3, 37; 7, 80; 30, 69 a j. €. **dnešek m. 6, 69. dneśni adj. 31, 97; 51, 348; II. 787, 106 a j. č. do praep. s g. 53, 375; 92, 459; 146, 35; 30, 76; 146, 29; 181, 231; II. 283 ad 235. — I. 21, 271 aj. doba f. II. 522 ad 65; 711, 356 a j. dobóhniti dok. 301, 5. dobfé adv. 4 ad 45; 45, 271; 85, 370; 92, 456; 640, 72 n. a j. č. dobrodiencé, -ee m. 563 ad 292; II. 25, 82; 316 ad 183 a j. dobrodienie n. 31, 87; 60, 47; 4 ad 49; 14 ad 174 a j. à. dobrodienstvie n. 4, 42; 4, 49 a j. €. **dobrodrużny adj. II. 338, 179. **[dobromysiné adv.] 393 ad 170. dobrořččiti nedok. 146 ad 20; 483, 346; IL. 231, 7 a j. — D. sél. 193, 17 n. dobrota f. 5, 58; 11, 133; 13, 169; 48, 308 a j. dobrotivé adv. 306 ad 83; 472, 214; II. 185, 292 a j. dobrotivost f. 48 ad 308; 281, 4; 471, 195 n. a j. dobrotivÿ adj. 63, 84; 97, 36; 105, 135 a j. 1003 dobrovolné adv. 541, 156; 581, 158; 773, 196 a j. dobrovolny adj. 201, 155; 468, 160; 603, 10 a j. dobry adj. 56, 419; 128, 130 n.; 215, 337; 1 ad 1 a j. &. — D. druh II. 338, 180. — N. z adj. dobré 14, 174; 29, 63; 57, 430; II. 25, 83 a j. č. dobytéé n. II. 72, 72. dobytek m. 220 ad 402—405; II. 458, 136; 605, 192 a j. dobyti dok. 78 ad 286; 150, 79 n.; 176, 178; 416, 486; 471, 206 a j. — D. sé II. 548 ad 84—85. [dobývanie n.) II. 146 ad 99. dobyvati nedok. 150 ad 79—80; 212, 305; 233, 54; 772, 192 a j. — D. sobé 92, 464; 308, 111; 611, 67 a j. docéla adv. 236, 95; 277, 281; 375 ad 381; 779, 60 a j. [docakánie, doéekánie n.) 666 ad 217—219. doéakati, doéekati, doókati dok. 42, 236; 47 ad 295; 99, 50; 115, 30; 212, 297; 717, 148; 77 ad 265; II. 135, 237 a j. [dočakávati, doče- nedok.] II. 521 ad 51. [dočiniti (sě) dok.] 41 ad 223; 239 ad 140; 732 ad 39; 508 ad 66; 597 ad 198; II. 219, 178 a j. dočka - viz dočaka -. [dodati dok.] 292 ad 167. dodävati nedok.] 378 ad 432; 845 ad 12; II. 715 ad 433. **[dodnes adv.] 427 ad 205; IT. 778, 384. doch, dôch m. 747, 237. dochâzëti nedok. 265 ad 137; 718, 171; II. 241 ad 163 a j. [dóchod m.] II. 79 ad 160; 88 ad 154. [dochovati dok.] 755 ad 335. **[dojiedati nedok.] 690 ad 233. **[dojiesti sé dok.] 292 ad 167. dojiséenie, dojistenie n. 1I. 52, 41.
Strana 1004
1004 dojiti dok. 51 ad 353; 162, 264; 191, 353; 712, 84; 11. 200, 114; 61, 63; 137, 125; 150, 84; 154, 139 a j. [dojitie n.] 154 ad 139. dokavad(Z) conj. 58, 12; 412, 438; 536, 11 a 13 a j. dokázanie n. 607, 143; 836 ad 248; II. 13, 119 a j. dokázati nedok. 424, 114; 683 ad )31; 691, 250; 692, 257 a j. dokazovati nedok. 424 ad 113; 51, 350; 72, 202; 703, 102 a j. **[dokládati nedok.] 35 ad 153; 94 ad 486; 817 ad 54 a j. dokonale adv. 102 ad 93; 112, 244; 134, 85 a j. *dokonalost f. 281 ad 9; 779, 67; IT. 123, 126 a j. dokonaly adj. 14, 185; 27 ad 23; 102, 93; 124, 62 a j. dokonánie n. 281, 9; II. 919 ad 95—97. dokonati dok. 146, 34; 164, 287 a 289; 291, 158; 98, 44; 164, 290 a j. dokonávati nedok. 352 ad 71; IT. 414 ad 251—252; I. 325, 55 a j. **[dokoncé adv.] 757 ad 358; II. 250 ad 47; II. 381, 134 a j. **[dokfiééti sé dok.] II. 792 ad 174—115. **[dokrobiti dok.] 203 ad 187. doktor m. 10, 116; 79, 290; 126, 98 a j. — 408 ad 380; II. 522 ad 61 a j. dokud, -Z(e) conj. 30, 78; 88, 408; 143, 198; 417, 502 a j. [dokyänüti dok.] II. 511 ad 173. dól m. II. 274, 107; 387, 196. dole adv. 252 ad 309; 671, 103; II. 59, 10 a j. dolejší adj. 672, 133. dolíčenie n. 691, 244. [dolíčiti dok.] 691 ad 244. doličovati nedok. 678, 66. **doliti, doléti dok. 417, 497; 473, 217; 727, 296; 795, 81 a j. dolóv, dolü adv. 12, 148; 138 ad 124; 143, 197; 384, 34; 411, 428 a j. [doloZiti dok.] 260 ad 83—84; IT. 451 ad 56. — D. sé 11. 381 ad 132. dóm m. 53, 384; 59, 31: 62, 77; 231, 28; 267, 168 a j. — 432, 29; 16, 209. doma adv. 92 ad 461; 388, 99; II. 75, 110; 225, 285 a j. domäci adj. 111 ad 223; 286, 73; 396, 207 n.; 673, 158; II. 450, 25 a j. **doměřiti dok. 473, 217; 727, 297; II. 223 ad 246 a j. dominacio(n) m. I1. 846, 67 a ad 67; 937, 522. Dominik m. TT. 579, 143; 660, 179. — Adj. poss. -6v 579 ad 143. **[dominikén m.] II. 660 ad 179. *domlüvati nedok. 379 ad 444; 638, 9 a 11; II. 655 ad 111. **domnély adj. 187 ad 305; 188, 308. domnénie n. 562 ad 282—283; II. 106, 178 a j. domnieti sé dok. 153, 120; 571 ad 5. domnievanie n. II. 800, 80 a 88. domnievati (sé) nedok. 10, 117; 58, 3; 167, 27; 181, 240; 571, 5 a j. domóv adv. 167, 25; II. 486 ad 254; 824, 192. [domovy adj.] 310 ad 137. [démysl m.] II. 133 ad 193. domysliti sé dok. IT. 32, 117; 750 ad 394; 779, 422. domýšleti sé nedok. 179 ad 214— 215, 660, 181. Donát m. (biskup) II. 777, 356. donésti dok. 403, 310; 763 ad 73— 74; II. 210 ad 40—41; 491, 316 a j. — I. 562, 284. dopadniti (dopśsti) dok. II. 632, 218 n. **[doplaviti sé dok.] II. 687 ad 321. [doplna adv.] II. 113 ad 279—281. [doplniti dok.] 74 ad 228; IT. 186 ad 305; 196 ad 61 a j. {doplñovati nedok.] IT. 414 ad 251— 252.
1004 dojiti dok. 51 ad 353; 162, 264; 191, 353; 712, 84; 11. 200, 114; 61, 63; 137, 125; 150, 84; 154, 139 a j. [dojitie n.] 154 ad 139. dokavad(Z) conj. 58, 12; 412, 438; 536, 11 a 13 a j. dokázanie n. 607, 143; 836 ad 248; II. 13, 119 a j. dokázati nedok. 424, 114; 683 ad )31; 691, 250; 692, 257 a j. dokazovati nedok. 424 ad 113; 51, 350; 72, 202; 703, 102 a j. **[dokládati nedok.] 35 ad 153; 94 ad 486; 817 ad 54 a j. dokonale adv. 102 ad 93; 112, 244; 134, 85 a j. *dokonalost f. 281 ad 9; 779, 67; IT. 123, 126 a j. dokonaly adj. 14, 185; 27 ad 23; 102, 93; 124, 62 a j. dokonánie n. 281, 9; II. 919 ad 95—97. dokonati dok. 146, 34; 164, 287 a 289; 291, 158; 98, 44; 164, 290 a j. dokonávati nedok. 352 ad 71; IT. 414 ad 251—252; I. 325, 55 a j. **[dokoncé adv.] 757 ad 358; II. 250 ad 47; II. 381, 134 a j. **[dokfiééti sé dok.] II. 792 ad 174—115. **[dokrobiti dok.] 203 ad 187. doktor m. 10, 116; 79, 290; 126, 98 a j. — 408 ad 380; II. 522 ad 61 a j. dokud, -Z(e) conj. 30, 78; 88, 408; 143, 198; 417, 502 a j. [dokyänüti dok.] II. 511 ad 173. dól m. II. 274, 107; 387, 196. dole adv. 252 ad 309; 671, 103; II. 59, 10 a j. dolejší adj. 672, 133. dolíčenie n. 691, 244. [dolíčiti dok.] 691 ad 244. doličovati nedok. 678, 66. **doliti, doléti dok. 417, 497; 473, 217; 727, 296; 795, 81 a j. dolóv, dolü adv. 12, 148; 138 ad 124; 143, 197; 384, 34; 411, 428 a j. [doloZiti dok.] 260 ad 83—84; IT. 451 ad 56. — D. sé 11. 381 ad 132. dóm m. 53, 384; 59, 31: 62, 77; 231, 28; 267, 168 a j. — 432, 29; 16, 209. doma adv. 92 ad 461; 388, 99; II. 75, 110; 225, 285 a j. domäci adj. 111 ad 223; 286, 73; 396, 207 n.; 673, 158; II. 450, 25 a j. **doměřiti dok. 473, 217; 727, 297; II. 223 ad 246 a j. dominacio(n) m. I1. 846, 67 a ad 67; 937, 522. Dominik m. TT. 579, 143; 660, 179. — Adj. poss. -6v 579 ad 143. **[dominikén m.] II. 660 ad 179. *domlüvati nedok. 379 ad 444; 638, 9 a 11; II. 655 ad 111. **domnély adj. 187 ad 305; 188, 308. domnénie n. 562 ad 282—283; II. 106, 178 a j. domnieti sé dok. 153, 120; 571 ad 5. domnievanie n. II. 800, 80 a 88. domnievati (sé) nedok. 10, 117; 58, 3; 167, 27; 181, 240; 571, 5 a j. domóv adv. 167, 25; II. 486 ad 254; 824, 192. [domovy adj.] 310 ad 137. [démysl m.] II. 133 ad 193. domysliti sé dok. IT. 32, 117; 750 ad 394; 779, 422. domýšleti sé nedok. 179 ad 214— 215, 660, 181. Donát m. (biskup) II. 777, 356. donésti dok. 403, 310; 763 ad 73— 74; II. 210 ad 40—41; 491, 316 a j. — I. 562, 284. dopadniti (dopśsti) dok. II. 632, 218 n. **[doplaviti sé dok.] II. 687 ad 321. [doplna adv.] II. 113 ad 279—281. [doplniti dok.] 74 ad 228; IT. 186 ad 305; 196 ad 61 a j. {doplñovati nedok.] IT. 414 ad 251— 252.
Strana 1005
dopomáhati nedok. 51 ad 358; 322, 278; 523, 267; 57 ad 435—436 aj. è. dopomoci dok. 37 ad 171; 254, 328; II. 372 ad 361; 527, 135 a j. dopovédéti dok. If. 33, 151; 336 ad 161; 541 ad 325; 798 ad 52. **[dopoviedati nedok.] 24 ad 297; 112 ad 239; II. 776, 303. [dopracovati dok.] II. 407 ad 156. [dopraviti sé dok.] 239 ad 140. doprieti dok. 322 ad 278—230; II. 65, 200 a j. **[doprostréd adv.] 282 ad 26. [dopsati dok.] II. 904 ad 65. [doptati sé dok.] 395 ad 186—188; II. 933 ad 420. dopustiti dok. 30 ad 83; 76, 262; 177, 190; 207, 241 a j. — D. sé 15, 193; 239, 140. 298, 242; 423, 98 a j. dopuščenie n. 24? ad 172; 283, 47; 304, 61 a j. dopiż ćśnie n. 242, 172. dopúščěti nedok. 76 ad 257—264; 107, 166; 211, 293; 224, 450 n.; 239, 144 a j. — D. së 294 ad 197; 395 ad 189—190. doraziti dok. 764 ad 77—93; IT. 196, 61; 866, 191. — D. sé II. 866 ad 191. doféci dok. 606, 98; IT. 336, 161. *[dorósti dok.] IT. 370 ad 346. Dorota f. (svatá) 807, 242. [Doroteus m:] II. 165 ad 355 (omyl). **[dosaditi dok.] 447 ad 223. dosähnüti dok. 51, 353; 64, 98; 66, 119 a j. [dosáhnutie n.] II. 463 ad 206. **dosahovati nedok. 66 ad 119; 364 ad 243; II. 135, 222 n. a j. dosavad adv. 104, 43; 675, 17; 791, 24 aj. doséfenie, dosaZ- n. II. 463, 206. dosieci dok. 169, 54; 223, 444; IT, 182 ad 229 a j. Viz i dosdhniti. [doslyehati nedok.] II. 318 ad 206. doslyséti dok. 511 ad 106; II. 135, 238; 570 ad 396. 1005 dospóly adj. 468 ad 155; II. 333 ad 105; 399, 28; 501, 20 a j. dostateéenstvie n. II. 815, 40. dostateéné adv. 102 ad 93; 497, 209; 577, 99 a j. dostateénost £. 155, 148; II. 373, 5; 815 ad 39—40 a j. dostateény adj. 102, 93; 112, 243; 581, 161 a j. [dostatek m.j 155 ad 147—148. [dostati dok.j 169 ad 54. — D. sě 62 ad 67; 186, 286; 280 ad 317; 419, 520 a j. [dostávati sé nedok.] 235 ad 8?—83; IL. 9 ad 70—71 a j. dosti adv. 6, 73; 85, 375; 161, 238 a j. [dostihndti dok.] 718 ad 159; 796 ad 97; II. 182 ad 229. dostiučiňenie n. 807 ad 245; 11. 837, 192. dóstojenstvie n. 85, 369; 169, 62; 177, 191; 190, 336 a j. dóstojné adv. 6 ad 70; 306, 85; 632, 26 a j. dóstojnost i. 333 ad 160; 583, 193; 852, 76 a j. dóstojny adj. 548, 89 n.; 633, 63; 671, 127 a j. **dosáti dok. II. 223, 246 a 247; 312 ad 123. **[dosvédéovati nedok.] II. 56 ad 132. **[dosypati dok.] IT. 223 ad 246 a ad 247. [došek m.] 747 ad 237—238. došlý adj. (rozumu) 114, 7; 836, 248; II. 333, 105 a 108 a j. [dotad adv.] II. 431 ad 108. [dotavad adv.] 839 ad 301. [dotázka f.] II. 200 ad 114. dotéenie n. TI. 357 ad 150; 368, 306. [dotéen ÿ adj.] 11. 132, 162. **[dotierati nedok.] 812 ad 314. dotknüti dok. 108 ad 183; 438, 116; 706, 195 a j. — D. sé 157, 188; 209, 263; 221, 410; 231, 21 a j. dotrieti sé dok. II. 825, 209.
dopomáhati nedok. 51 ad 358; 322, 278; 523, 267; 57 ad 435—436 aj. è. dopomoci dok. 37 ad 171; 254, 328; II. 372 ad 361; 527, 135 a j. dopovédéti dok. If. 33, 151; 336 ad 161; 541 ad 325; 798 ad 52. **[dopoviedati nedok.] 24 ad 297; 112 ad 239; II. 776, 303. [dopracovati dok.] II. 407 ad 156. [dopraviti sé dok.] 239 ad 140. doprieti dok. 322 ad 278—230; II. 65, 200 a j. **[doprostréd adv.] 282 ad 26. [dopsati dok.] II. 904 ad 65. [doptati sé dok.] 395 ad 186—188; II. 933 ad 420. dopustiti dok. 30 ad 83; 76, 262; 177, 190; 207, 241 a j. — D. sé 15, 193; 239, 140. 298, 242; 423, 98 a j. dopuščenie n. 24? ad 172; 283, 47; 304, 61 a j. dopiż ćśnie n. 242, 172. dopúščěti nedok. 76 ad 257—264; 107, 166; 211, 293; 224, 450 n.; 239, 144 a j. — D. së 294 ad 197; 395 ad 189—190. doraziti dok. 764 ad 77—93; IT. 196, 61; 866, 191. — D. sé II. 866 ad 191. doféci dok. 606, 98; IT. 336, 161. *[dorósti dok.] IT. 370 ad 346. Dorota f. (svatá) 807, 242. [Doroteus m:] II. 165 ad 355 (omyl). **[dosaditi dok.] 447 ad 223. dosähnüti dok. 51, 353; 64, 98; 66, 119 a j. [dosáhnutie n.] II. 463 ad 206. **dosahovati nedok. 66 ad 119; 364 ad 243; II. 135, 222 n. a j. dosavad adv. 104, 43; 675, 17; 791, 24 aj. doséfenie, dosaZ- n. II. 463, 206. dosieci dok. 169, 54; 223, 444; IT, 182 ad 229 a j. Viz i dosdhniti. [doslyehati nedok.] II. 318 ad 206. doslyséti dok. 511 ad 106; II. 135, 238; 570 ad 396. 1005 dospóly adj. 468 ad 155; II. 333 ad 105; 399, 28; 501, 20 a j. dostateéenstvie n. II. 815, 40. dostateéné adv. 102 ad 93; 497, 209; 577, 99 a j. dostateénost £. 155, 148; II. 373, 5; 815 ad 39—40 a j. dostateény adj. 102, 93; 112, 243; 581, 161 a j. [dostatek m.j 155 ad 147—148. [dostati dok.j 169 ad 54. — D. sě 62 ad 67; 186, 286; 280 ad 317; 419, 520 a j. [dostávati sé nedok.] 235 ad 8?—83; IL. 9 ad 70—71 a j. dosti adv. 6, 73; 85, 375; 161, 238 a j. [dostihndti dok.] 718 ad 159; 796 ad 97; II. 182 ad 229. dostiučiňenie n. 807 ad 245; 11. 837, 192. dóstojenstvie n. 85, 369; 169, 62; 177, 191; 190, 336 a j. dóstojné adv. 6 ad 70; 306, 85; 632, 26 a j. dóstojnost i. 333 ad 160; 583, 193; 852, 76 a j. dóstojny adj. 548, 89 n.; 633, 63; 671, 127 a j. **dosáti dok. II. 223, 246 a 247; 312 ad 123. **[dosvédéovati nedok.] II. 56 ad 132. **[dosypati dok.] IT. 223 ad 246 a ad 247. [došek m.] 747 ad 237—238. došlý adj. (rozumu) 114, 7; 836, 248; II. 333, 105 a 108 a j. [dotad adv.] II. 431 ad 108. [dotavad adv.] 839 ad 301. [dotázka f.] II. 200 ad 114. dotéenie n. TI. 357 ad 150; 368, 306. [dotéen ÿ adj.] 11. 132, 162. **[dotierati nedok.] 812 ad 314. dotknüti dok. 108 ad 183; 438, 116; 706, 195 a j. — D. sé 157, 188; 209, 263; 221, 410; 231, 21 a j. dotrieti sé dok. II. 825, 209.
Strana 1006
1006 dotud adv. 143 ad 198; 626, 127; 705, 93 a j. dotykanie n. 721, 212; II. 254, 105; 694 ad 115—116 a j. dotÿkati (sé) nedok. 208, 258; 475, 243; 36, 160 a ad 160; 43, 255; 107, 167 a 169; 157 ad 188; IT. 214, 102 a j. č. dotýkavý adj. 721, 212. doufánie n. 27, 22; 141, 164; 196, 85; 250, 277 a j. [doufanlivé adv.] 623 ad 100; IT. 666 ad 4—16. doufati nedok. 27 ad 22; 253, 323; 349, 21 a j. — D. sobé 251, 299. **[dovaliti sé dok.] 562 ad 283. **dovażiti dok. 473, 217; 727, 296; 795, 81 a j. **[dovédéti sé dok.] 562 ad 283— 284. [dóvéfenie, dc- n.) II. 716 ad 450. dóvéfiti (sé), do- nedok. 126, 96 a ad 96; 735 ad 78; 658, 164 a ad 164; 686, 167 a j. [d6vérnost, do- £.] II. 373 ad 3. **[dóvérny, do- adj.] 256 ad 20—21; 273 ad 244. [dóvéfovati sé, dc- nedok.] 126ad 95— 98; II. 611 ad 286; 841 ad 257 a j. dovésti dok. 329 ad 111; 489 ad 422; 688, 205; 833, 206 a 210; TI. 151, 160; 513, 20] a j. dóvod m. 130, 3; 534, 419; 640, 83 a j. dovoditi nedok. 109, 188; 345, 320; 486, 380 n. a j. **[dovoliti dok.] 784 ad 126. dovozovati nedok. 72 ad 203; 533, 411; 720, 189 a j. dovrtéti sé dok. 565, 321; II. 202, 147. [dóvtip m.] II. 133 ad 193. **[doZiviti dok.] 216 ad 352; II. 211 ad 63. dráč m. 110, 213; 746 ad 228—231; 747, 230; 510, 91; 812, 312 a j. drahné adv. 374, 377; 444, 186; 556, 201 a j. [drahnf adj.] 151 ad 92— 93. draho n. z adj. 242, 170; 755 ad 337; II. 679, 198. drahost f. 370, 324; 715 ad 113. drahota f. 242 ad 170; 728, 300. drahý 54, 390; 9, 99; 65, 116; 81, 317; 86, 384 n.; 414, 467 a. j. č. [drak m.] 681 ad 104—105; II. 387 ad 196—197. dranie n. 525, 302. drásta f. II. 209, 32; 228, a 355 a j. dráti nedok. 23, 289; 524 ad 278— 280; 793, 61; II. 178, 170 a j. drazé adv. 4 ad 42; 14 ad 174; II. 59, 26 a j. drá£diti nedok. II. 47, 131. [drbati sé nedok.] 250 ad 285; II. 431 ad 119 a ad 123. **drbnüti dok. 772, 183. **[drdo] m.] 22 ad 284—285; 657 ad 156. dféve adv. 4, 50; 11, 129; 29, 65; 71, 189; II. 823, 106 a j. & dfévény adj. 24, 306; IT. 695ad 121. dfevní, dfívni adj. 139, 150 a ad 150; 206 ad 225; 249, 268; 265, 145 a ad 145; 322, 277 a j. dfévo n. 730, 10; 28 ad 38; 474, 237; 594, 135 a j. Pl. drva 848, 57; IT. 717, 462. drehta f. 72, 204; 202, 166; 203, 188; 207, 231; 438, 112; 770 ad 169; IT. 446, 341 a j. [driemanie n.] 339 ad 236. [dfiemati nedok.] 270 ad 209—210. **[dřiemavě adv.] 289 ad 125; II. 237 ad 99; 468 ad 272 a j. dřiemota f. 339, 236. dfieti ncdok. 23, 295; 36, 160; 209, 271; 417, 498; 526, 303 a j. dfievie n. 3 ad 31; 310, 132; 520, 233; 613, 147 a j. — 28 ad 38; 716, 136. [drnüti dok.] 772 ad 183 (omył). *droba f. II. 603, 169. **[drobéek m.] 455 ad 322. drobet m. a adv. 149 ad 71; 164, 140; 433, 34; 454, 318; 455, 322; 507, 352
1006 dotud adv. 143 ad 198; 626, 127; 705, 93 a j. dotykanie n. 721, 212; II. 254, 105; 694 ad 115—116 a j. dotÿkati (sé) nedok. 208, 258; 475, 243; 36, 160 a ad 160; 43, 255; 107, 167 a 169; 157 ad 188; IT. 214, 102 a j. č. dotýkavý adj. 721, 212. doufánie n. 27, 22; 141, 164; 196, 85; 250, 277 a j. [doufanlivé adv.] 623 ad 100; IT. 666 ad 4—16. doufati nedok. 27 ad 22; 253, 323; 349, 21 a j. — D. sobé 251, 299. **[dovaliti sé dok.] 562 ad 283. **dovażiti dok. 473, 217; 727, 296; 795, 81 a j. **[dovédéti sé dok.] 562 ad 283— 284. [dóvéfenie, dc- n.) II. 716 ad 450. dóvéfiti (sé), do- nedok. 126, 96 a ad 96; 735 ad 78; 658, 164 a ad 164; 686, 167 a j. [d6vérnost, do- £.] II. 373 ad 3. **[dóvérny, do- adj.] 256 ad 20—21; 273 ad 244. [dóvéfovati sé, dc- nedok.] 126ad 95— 98; II. 611 ad 286; 841 ad 257 a j. dovésti dok. 329 ad 111; 489 ad 422; 688, 205; 833, 206 a 210; TI. 151, 160; 513, 20] a j. dóvod m. 130, 3; 534, 419; 640, 83 a j. dovoditi nedok. 109, 188; 345, 320; 486, 380 n. a j. **[dovoliti dok.] 784 ad 126. dovozovati nedok. 72 ad 203; 533, 411; 720, 189 a j. dovrtéti sé dok. 565, 321; II. 202, 147. [dóvtip m.] II. 133 ad 193. **[doZiviti dok.] 216 ad 352; II. 211 ad 63. dráč m. 110, 213; 746 ad 228—231; 747, 230; 510, 91; 812, 312 a j. drahné adv. 374, 377; 444, 186; 556, 201 a j. [drahnf adj.] 151 ad 92— 93. draho n. z adj. 242, 170; 755 ad 337; II. 679, 198. drahost f. 370, 324; 715 ad 113. drahota f. 242 ad 170; 728, 300. drahý 54, 390; 9, 99; 65, 116; 81, 317; 86, 384 n.; 414, 467 a. j. č. [drak m.] 681 ad 104—105; II. 387 ad 196—197. dranie n. 525, 302. drásta f. II. 209, 32; 228, a 355 a j. dráti nedok. 23, 289; 524 ad 278— 280; 793, 61; II. 178, 170 a j. drazé adv. 4 ad 42; 14 ad 174; II. 59, 26 a j. drá£diti nedok. II. 47, 131. [drbati sé nedok.] 250 ad 285; II. 431 ad 119 a ad 123. **drbnüti dok. 772, 183. **[drdo] m.] 22 ad 284—285; 657 ad 156. dféve adv. 4, 50; 11, 129; 29, 65; 71, 189; II. 823, 106 a j. & dfévény adj. 24, 306; IT. 695ad 121. dfevní, dfívni adj. 139, 150 a ad 150; 206 ad 225; 249, 268; 265, 145 a ad 145; 322, 277 a j. dfévo n. 730, 10; 28 ad 38; 474, 237; 594, 135 a j. Pl. drva 848, 57; IT. 717, 462. drehta f. 72, 204; 202, 166; 203, 188; 207, 231; 438, 112; 770 ad 169; IT. 446, 341 a j. [driemanie n.] 339 ad 236. [dfiemati nedok.] 270 ad 209—210. **[dřiemavě adv.] 289 ad 125; II. 237 ad 99; 468 ad 272 a j. dřiemota f. 339, 236. dfieti ncdok. 23, 295; 36, 160; 209, 271; 417, 498; 526, 303 a j. dfievie n. 3 ad 31; 310, 132; 520, 233; 613, 147 a j. — 28 ad 38; 716, 136. [drnüti dok.] 772 ad 183 (omył). *droba f. II. 603, 169. **[drobéek m.] 455 ad 322. drobet m. a adv. 149 ad 71; 164, 140; 433, 34; 454, 318; 455, 322; 507, 352
Strana 1007
52 a j. — I drobte = ani trochu 32, 101; 164, 295; 176, 174; II. 245, 224; 475, 99 a j. *drobtíček m. 341, 264; 455 ad 322. [drobtík m.] 455 ad 322; 690 ad 221. [drsnńti dok.] 772 ad 183 (omyl), **drs(t)natost f. II. 452, 58. drs(t)natý adj. 250, 285; 564, 311 n.; II. 16, 168; 431, 119 a je druh m. II. 438, 201. druhdy adv. 6, 66; 55, 404; 16, 200; 151, 90; 182, 250 a j. druhý num. 52, 363; 69, 165; 293, 178; 8, 94; 31, 92; 151, 91;10, 118; 40, 217; 62, 69; — druhé = za druhé, po druhé 29, 60; 56, 413; 82, 325 a j. č. **druZ(e)badlny adj. 518, 198 a ad 198, **[druzebny adj.] 517 ad 194—190; 518 ad 198; 530, 1. drufina f. 205, 214; 749, 258; 811, 308; 812, 311 a j. — M. TI. 338 ad 180. **druzny adj. 518, 198. dvi, dvefi, dvefé pl. f. 203, 178; 310, 137; 473, 221 n. a j. [drzé adv.] II. 609 ad 254—255. drzi, -ÿ adj. 149 ad 70; 187, 306; 225, 468; II. 323 ad 275 a j. drzost f. 228, 513; II. 817, 70. drZéti nedok. 402, 288; (/e£) 360 ad 183; (strdZi) 120 ad 1—2; (miesto čí) 109, 188; (zachovävait) 15, 192; 22 ad 278; (za vieru d. atp.) 83, 345; 252, 302. — D. sé 12, 154; 424, 124 a 126; — 381, 463 a 469 a j. dska, deka, cka, deska f. 385, 55 à ad 55; 386, 57 nn.; IL. 373 ad 10 a j. [diéovy, destovÿ adj.] 345 ad 323. duch m. 58 ad 15; 85, 373; 130, 19; 147, 37; 161, 240 n.; 437, 96; II. 112, 266; 22, 4 n. a j. — Duch svaly I. 74, 231 a j. č.; Duch boží 50, 341; 32, 109 a j. — 52, 363. duchovenstvie n. 302, 18; 373, 368; 791, 16 n. a j. 1007 duchovné adv. 67 ad 143—144; 505 ad 7; 631, 14; 635, 118 a j. duchovní adj. 70, 178; 179, 210; 185, 282 a j. — M. z adj. IT. 103, 126; 654, 90 a j. [dukát m.] II. 570 ad 392. düp&f. in. 367, 273; II. 546 ad 51; 733, 131 a j. **[dusakati nedok.] 7 ad 86; 41 ad 222—223. dusé £. 20, 252; 69, 162 a j. &.; na mi dusu 263, 115 a j.; d. dobrá 18, 234. [dušička f.] 246 ad 234; 490 ad 431. **[dusovánie n.] 372 ad 355—356; IT. 607 ad 225; 634 ad 249 a j. **dusovati nedok. 7 ad 85; 88 ad 404; 138 ad 144: 373 ad 360; 684 ad 150 a j. düti nedok. 180, 290. — D. sé TI. 837 ad 185. dva num. 2, 17; 59, 18 a j. [dvadsatero, dvacatero num.] TI. 889 ad 90. dvadsaty, dvadeaty num. 27 ad 26; 308, 106 a j. dvadséti, dvadeëti num. 80, 312; 516, 174 a j. dvakrát(e) num. 52, 361; 138, 142; 723, 247 a j. dvame(z)dsietma, -citma num. 265 ad 145; TI. 877, 144. [dvamezdsietmy, -citmy num.] 575 ad 66—67; II. 519 ad 14. dvanádste, -eíe num. 167, 22; 709, 34; II. 135, 229 a j. [dvanádstekrát num.] 377 ad 73. dvanädstÿ, -ctÿ num. 166, 4; 192, 2; II. 373, 1 a j. dvénásob num. IT. 515, 225. dvefé v. div. dvôj, dvoji num. 13, 166; 43, 255; 118, 44; 23 ad 289 a j. — N. dvé, dvoje 64 ad 97; 344, 208; 468, 151 a j. dvojenie n. 251, 290. [dvojnásob num.] II. 510 ad 159— 161; 515 ad 225 a j.
52 a j. — I drobte = ani trochu 32, 101; 164, 295; 176, 174; II. 245, 224; 475, 99 a j. *drobtíček m. 341, 264; 455 ad 322. [drobtík m.] 455 ad 322; 690 ad 221. [drsnńti dok.] 772 ad 183 (omyl), **drs(t)natost f. II. 452, 58. drs(t)natý adj. 250, 285; 564, 311 n.; II. 16, 168; 431, 119 a je druh m. II. 438, 201. druhdy adv. 6, 66; 55, 404; 16, 200; 151, 90; 182, 250 a j. druhý num. 52, 363; 69, 165; 293, 178; 8, 94; 31, 92; 151, 91;10, 118; 40, 217; 62, 69; — druhé = za druhé, po druhé 29, 60; 56, 413; 82, 325 a j. č. **druZ(e)badlny adj. 518, 198 a ad 198, **[druzebny adj.] 517 ad 194—190; 518 ad 198; 530, 1. drufina f. 205, 214; 749, 258; 811, 308; 812, 311 a j. — M. TI. 338 ad 180. **druzny adj. 518, 198. dvi, dvefi, dvefé pl. f. 203, 178; 310, 137; 473, 221 n. a j. [drzé adv.] II. 609 ad 254—255. drzi, -ÿ adj. 149 ad 70; 187, 306; 225, 468; II. 323 ad 275 a j. drzost f. 228, 513; II. 817, 70. drZéti nedok. 402, 288; (/e£) 360 ad 183; (strdZi) 120 ad 1—2; (miesto čí) 109, 188; (zachovävait) 15, 192; 22 ad 278; (za vieru d. atp.) 83, 345; 252, 302. — D. sé 12, 154; 424, 124 a 126; — 381, 463 a 469 a j. dska, deka, cka, deska f. 385, 55 à ad 55; 386, 57 nn.; IL. 373 ad 10 a j. [diéovy, destovÿ adj.] 345 ad 323. duch m. 58 ad 15; 85, 373; 130, 19; 147, 37; 161, 240 n.; 437, 96; II. 112, 266; 22, 4 n. a j. — Duch svaly I. 74, 231 a j. č.; Duch boží 50, 341; 32, 109 a j. — 52, 363. duchovenstvie n. 302, 18; 373, 368; 791, 16 n. a j. 1007 duchovné adv. 67 ad 143—144; 505 ad 7; 631, 14; 635, 118 a j. duchovní adj. 70, 178; 179, 210; 185, 282 a j. — M. z adj. IT. 103, 126; 654, 90 a j. [dukát m.] II. 570 ad 392. düp&f. in. 367, 273; II. 546 ad 51; 733, 131 a j. **[dusakati nedok.] 7 ad 86; 41 ad 222—223. dusé £. 20, 252; 69, 162 a j. &.; na mi dusu 263, 115 a j.; d. dobrá 18, 234. [dušička f.] 246 ad 234; 490 ad 431. **[dusovánie n.] 372 ad 355—356; IT. 607 ad 225; 634 ad 249 a j. **dusovati nedok. 7 ad 85; 88 ad 404; 138 ad 144: 373 ad 360; 684 ad 150 a j. düti nedok. 180, 290. — D. sé TI. 837 ad 185. dva num. 2, 17; 59, 18 a j. [dvadsatero, dvacatero num.] TI. 889 ad 90. dvadsaty, dvadeaty num. 27 ad 26; 308, 106 a j. dvadséti, dvadeëti num. 80, 312; 516, 174 a j. dvakrát(e) num. 52, 361; 138, 142; 723, 247 a j. dvame(z)dsietma, -citma num. 265 ad 145; TI. 877, 144. [dvamezdsietmy, -citmy num.] 575 ad 66—67; II. 519 ad 14. dvanádste, -eíe num. 167, 22; 709, 34; II. 135, 229 a j. [dvanádstekrát num.] 377 ad 73. dvanädstÿ, -ctÿ num. 166, 4; 192, 2; II. 373, 1 a j. dvénásob num. IT. 515, 225. dvefé v. div. dvôj, dvoji num. 13, 166; 43, 255; 118, 44; 23 ad 289 a j. — N. dvé, dvoje 64 ad 97; 344, 208; 468, 151 a j. dvojenie n. 251, 290. [dvojnásob num.] II. 510 ad 159— 161; 515 ad 225 a j.
Strana 1008
1008 [dvojnásobně num.] II. 504 ad 76— 79; 510 ad 161 aj. [dvojnäsobni num.] II. 515 ad 224. dvór m. 178, 202; 205, 211; 447, 225; 756, 346 a j. dvofák m. 205 ad 211; 749, 258; II. 4% 259, 186 a j. dvofénin, dvofanm.II. 259 ad 186; 287, 297; 388 ad 218 a j. [dvorné adv.] IT. 74 ad 102. dvorny adj. 565, 318; 641, 111. dvorsky, dvof- adj. II. 366, 287; 479, 145 a j. **dyalmatika (nepochybné chyba m. dalm.) £. II. 954, 100. [dÿchanie n.] II. 757 ad 173. dychati, dý- nedok. 818, 79; II. 97, 29; 112, 266 a j. [dychtöti nedok.] IT. 286 ad 286; 475 ad 98—99; 536 ad 255. dým m. II. 167 ad 373; 692, 76. dýmati nedok. II. 888, 64. dymný adj. II. 860, 31. 6 interj. II. 563, 294. Edom 826, 110. Efez m. 458, 2; 670, 99 a j. ** Bfezsky m. 7 adj. 696 ad 28; II. 29, 28; 469 ad 2 a j. effeta II. 374, 98. ej interj. 11, 134; 64, 99; 99, 54; 5 ad 62 a j. Ejipt m. 170, 78; 227, 488; 485, 374; $12, 118 a j. ejiptskÿ adj. 422, 75; 423, 83; 642, 140 a j. — M. z adj. 642, 151. Ekklesiastes m. 249 ad 264; II. 962, 303 a j. Ekkleziastieus m. 169, 54; 249, 264; 318 ad 226 a j. Elamitsky m. z adj. II. 6, 23. Eli v. Heli. Eliáš v. Heliáš. Emaus 645, 27; 27 a j. empireum caelum II. 954, 107. epistola f. 1, 2; 28, 46; 30, 69; 246, 936 a j. ©. 652, 108; 668, **[epitafium n.] IL. 15) ad 167. Erazim m. 162, 250. [erb m.) II. 151 ad 166; 242 ad 170— 171. Erod- v. Hevod-. Ester, Estera, Hester f. 440, 212 a ad 212 à ad 219—213; 447, 223; II. 337, 168 a j. Eugenius m. (papež) II. 538, 281; 778, 382; 941, 630. Eva f. 407, 369; 408, 386; 815, 9 a j. evangelista, euvangelista, evandé- lista m. 9, 110; 68, 154; 104, 133 a ad 133; 503, 623 a j. [evangelium, evandélium n.] 2 ad 14; 27 ad 26 a j. Exodus m. 573, 44 a ad 44; 011, 84. Ezau, Ezaueh m. II. 568 ad 360; 879, 176 n. a ad 176. Ezechiś$ m. 387, 79; 388, 87; 400, 268; 401, 280 a j. Ezechiel m. 152, 109 n.; 198, 117; 314, 174 a j. **[fabule f.] 648 ad 74. faleś m., falść f. IT. 409 ad 188; 456 ad 105—107; 510, 168 a j. falesné adv. 41 ad 223; 413 ad 442; IT. 134, 193 a j. **falesnicé f. 110, 215. faleśnik m. 110, 215. faleány adj. 110 ad 215; 255, 8; 324, 24; 651, 101 a j. falš ovati nedok. II. 64, 185; 133 ad 193. Fanuelóv adj. poss. 146, 25; 162, 260. fara i. II. 79, 161; 160, 278; 437 ad 197—199. farao(n) m. 642, 140 a 145 a 161; IT. 284, 253; 604, 177 à j. [farář m.] 746 ad 224; 810 ad 287; II. 176 ad 144 a j. [farizéj m.] 97 ad 24; II. 96 ad 12; 194 ad 18—140 a j. [fértoch m.] IT. 433 ad 147. **[fórtisek m.) IT. 433 ad 147. *fiflovánie n. Il. 446, 341.
1008 [dvojnásobně num.] II. 504 ad 76— 79; 510 ad 161 aj. [dvojnäsobni num.] II. 515 ad 224. dvór m. 178, 202; 205, 211; 447, 225; 756, 346 a j. dvofák m. 205 ad 211; 749, 258; II. 4% 259, 186 a j. dvofénin, dvofanm.II. 259 ad 186; 287, 297; 388 ad 218 a j. [dvorné adv.] IT. 74 ad 102. dvorny adj. 565, 318; 641, 111. dvorsky, dvof- adj. II. 366, 287; 479, 145 a j. **dyalmatika (nepochybné chyba m. dalm.) £. II. 954, 100. [dÿchanie n.] II. 757 ad 173. dychati, dý- nedok. 818, 79; II. 97, 29; 112, 266 a j. [dychtöti nedok.] IT. 286 ad 286; 475 ad 98—99; 536 ad 255. dým m. II. 167 ad 373; 692, 76. dýmati nedok. II. 888, 64. dymný adj. II. 860, 31. 6 interj. II. 563, 294. Edom 826, 110. Efez m. 458, 2; 670, 99 a j. ** Bfezsky m. 7 adj. 696 ad 28; II. 29, 28; 469 ad 2 a j. effeta II. 374, 98. ej interj. 11, 134; 64, 99; 99, 54; 5 ad 62 a j. Ejipt m. 170, 78; 227, 488; 485, 374; $12, 118 a j. ejiptskÿ adj. 422, 75; 423, 83; 642, 140 a j. — M. z adj. 642, 151. Ekklesiastes m. 249 ad 264; II. 962, 303 a j. Ekkleziastieus m. 169, 54; 249, 264; 318 ad 226 a j. Elamitsky m. z adj. II. 6, 23. Eli v. Heli. Eliáš v. Heliáš. Emaus 645, 27; 27 a j. empireum caelum II. 954, 107. epistola f. 1, 2; 28, 46; 30, 69; 246, 936 a j. ©. 652, 108; 668, **[epitafium n.] IL. 15) ad 167. Erazim m. 162, 250. [erb m.) II. 151 ad 166; 242 ad 170— 171. Erod- v. Hevod-. Ester, Estera, Hester f. 440, 212 a ad 212 à ad 219—213; 447, 223; II. 337, 168 a j. Eugenius m. (papež) II. 538, 281; 778, 382; 941, 630. Eva f. 407, 369; 408, 386; 815, 9 a j. evangelista, euvangelista, evandé- lista m. 9, 110; 68, 154; 104, 133 a ad 133; 503, 623 a j. [evangelium, evandélium n.] 2 ad 14; 27 ad 26 a j. Exodus m. 573, 44 a ad 44; 011, 84. Ezau, Ezaueh m. II. 568 ad 360; 879, 176 n. a ad 176. Ezechiś$ m. 387, 79; 388, 87; 400, 268; 401, 280 a j. Ezechiel m. 152, 109 n.; 198, 117; 314, 174 a j. **[fabule f.] 648 ad 74. faleś m., falść f. IT. 409 ad 188; 456 ad 105—107; 510, 168 a j. falesné adv. 41 ad 223; 413 ad 442; IT. 134, 193 a j. **falesnicé f. 110, 215. faleśnik m. 110, 215. faleány adj. 110 ad 215; 255, 8; 324, 24; 651, 101 a j. falš ovati nedok. II. 64, 185; 133 ad 193. Fanuelóv adj. poss. 146, 25; 162, 260. fara i. II. 79, 161; 160, 278; 437 ad 197—199. farao(n) m. 642, 140 a 145 a 161; IT. 284, 253; 604, 177 à j. [farář m.] 746 ad 224; 810 ad 287; II. 176 ad 144 a j. [farizéj m.] 97 ad 24; II. 96 ad 12; 194 ad 18—140 a j. [fértoch m.] IT. 433 ad 147. **[fórtisek m.) IT. 433 ad 147. *fiflovánie n. Il. 446, 341.
Strana 1009
**fiflovati ncdok. II. 785, 86. — F. sé II. 434, 157; 961, 273. *fiflovné adv. IT. 343, 253. * fiflovny adj. 284 ad 58; II. 384, 159; 405, 125; 511, 175; 512, 181; 558 ad 230. figura, fikura f. 242, 178; 534, 418; 595, 151 a j. **[figurny, fikurny adj.j 534 ad 415— 420; II. 341 ad 221. fijal- v. fiol-. **[figurovati, fikurovati nedok. II. 738 ad 190—193. fik m. 28, 38; 52, 359; II. 290, 2) aj. [fikovy adj.] 28 ad 38. Filip (svaty) m. 507, 36 a 39 ; 744, 196; 700, 45 a j. — II. 371, 349. — Adj. poss. -óv IL. 795, 4. *Filipek m. lI. 371, 352; 887, 35. Filippensky adj. 96 ad 2. — M. z adj. 96, 2; 520, 234; 571, 2 a j. |Filistejsky, Filistejnskÿ m. z adj.] 855 ad 149; 11. 460 ad 166. **TFilistin m.] 855 ad 149. Filistinsky m. z adj. 855, 149; IL 460 ad 166. [filosof, -zof m.] IT. 522 ad 54. **[filosofsky adj.] II. 133, 100. Finees m. 239, 141. fiolovy, fi(jlalovy adj. 501, 589 a ad 589. flastr m. 563 ad 295; IT. 523, 72; 611, 284. flek m. II. 954, 102 a 109. [Florian m.] 237 ad 111. [flus m.] 547 ad 75. [folk m.] IT. 266 ad 295; 516 ad 251. [fóra f.] 11. 718 ad 475. [forma f.] II. 430 ad 95. forman m. 727, 288. **[formovati nedok.] 451 ad 279. [fortel m.] 11. 456 ad 105—107; 635 ad 256. Francišek, František m. (svatý) 744 ad 196; II. 323, 283 a 288. — !FrantiSRän) YI. 579, 143; 660, 179; 800, 85. — Adj. poss. -óv T1. 579 ad 143. Rokycanova Postilla. 1009 **(franciśkan, františkán m.] IT. 660 ad 179. **[francovitý adj.) II. 574 ad 70. [francuzovati ncdok.] 756 ad 347. frej m. 36, 161; 830, 166; II. 175, 122 a j. frejieř, frýjíř m. 176 ad 180; II. 267 ad 300; 433 ad 142; 743, 264 a ad 264 a j. frejierka £. 176 ad 180; IT. 743, 264. **[frejiersky, -t- adj.] 476 ad 265; 482 ad 329. [frejovánie, fryjovanie n.] 171 ad 100; TI. 670 ad 78. frejovati, iryjovati nedok. 292, 162 a ad 162; 317 ad 222; 770, 166; IT. 379, 106 a j. fresovänie n. 788 ad 162—180; II. 849, 124; 892, 144; 893, 167. fresovati sé nedok. 67, 146; II. 466, 244; 868, 235; 928, 305. [fresovny adj.] II. 849 ad 124—125. **[frist m.] II. 350 ad 49. Frygie f. II. 6, 24. fryżć f., fryż m. II. 266, 299 a ad 299. *fryżek m., fryżka f. 176, 180. **[funus m.] II. 175 ad 127. Gabriel, Kabryhel m. 861, 215; II. 746 ad 1; 763, 264; 937, 528 a ad 528 a j. [Galád] TI. 528 ad 150. Ga(l)lat m. 145 ad 2; 251, 295; 505,2; Il. 32, 114 a j. Galatsky m. z adj. 145 2; II. 297, 341. Galilé, Galilea, Kal- f. 146, 35; 120 ad 1—2; 195, 65; 616, 25; 630, 163 a j. galilejskÿ 193, 23; 195, 64; 506, 28 a j. — M. 2 adj. 11. 6, 20. Genesis f. II. 31, 97; 54, 97. genezaretsky adj. II. 232, 23; 237, 108. [Gerazensky adj.] 501 ad 596. **[glejch m.] II, 223 ad 248. glejt, klejt m. II. 435, 173 a ad 173. 64
**fiflovati ncdok. II. 785, 86. — F. sé II. 434, 157; 961, 273. *fiflovné adv. IT. 343, 253. * fiflovny adj. 284 ad 58; II. 384, 159; 405, 125; 511, 175; 512, 181; 558 ad 230. figura, fikura f. 242, 178; 534, 418; 595, 151 a j. **[figurny, fikurny adj.j 534 ad 415— 420; II. 341 ad 221. fijal- v. fiol-. **[figurovati, fikurovati nedok. II. 738 ad 190—193. fik m. 28, 38; 52, 359; II. 290, 2) aj. [fikovy adj.] 28 ad 38. Filip (svaty) m. 507, 36 a 39 ; 744, 196; 700, 45 a j. — II. 371, 349. — Adj. poss. -óv IL. 795, 4. *Filipek m. lI. 371, 352; 887, 35. Filippensky adj. 96 ad 2. — M. z adj. 96, 2; 520, 234; 571, 2 a j. |Filistejsky, Filistejnskÿ m. z adj.] 855 ad 149; 11. 460 ad 166. **TFilistin m.] 855 ad 149. Filistinsky m. z adj. 855, 149; IL 460 ad 166. [filosof, -zof m.] IT. 522 ad 54. **[filosofsky adj.] II. 133, 100. Finees m. 239, 141. fiolovy, fi(jlalovy adj. 501, 589 a ad 589. flastr m. 563 ad 295; IT. 523, 72; 611, 284. flek m. II. 954, 102 a 109. [Florian m.] 237 ad 111. [flus m.] 547 ad 75. [folk m.] IT. 266 ad 295; 516 ad 251. [fóra f.] 11. 718 ad 475. [forma f.] II. 430 ad 95. forman m. 727, 288. **[formovati nedok.] 451 ad 279. [fortel m.] 11. 456 ad 105—107; 635 ad 256. Francišek, František m. (svatý) 744 ad 196; II. 323, 283 a 288. — !FrantiSRän) YI. 579, 143; 660, 179; 800, 85. — Adj. poss. -óv T1. 579 ad 143. Rokycanova Postilla. 1009 **(franciśkan, františkán m.] IT. 660 ad 179. **[francovitý adj.) II. 574 ad 70. [francuzovati ncdok.] 756 ad 347. frej m. 36, 161; 830, 166; II. 175, 122 a j. frejieř, frýjíř m. 176 ad 180; II. 267 ad 300; 433 ad 142; 743, 264 a ad 264 a j. frejierka £. 176 ad 180; IT. 743, 264. **[frejiersky, -t- adj.] 476 ad 265; 482 ad 329. [frejovánie, fryjovanie n.] 171 ad 100; TI. 670 ad 78. frejovati, iryjovati nedok. 292, 162 a ad 162; 317 ad 222; 770, 166; IT. 379, 106 a j. fresovänie n. 788 ad 162—180; II. 849, 124; 892, 144; 893, 167. fresovati sé nedok. 67, 146; II. 466, 244; 868, 235; 928, 305. [fresovny adj.] II. 849 ad 124—125. **[frist m.] II. 350 ad 49. Frygie f. II. 6, 24. fryżć f., fryż m. II. 266, 299 a ad 299. *fryżek m., fryżka f. 176, 180. **[funus m.] II. 175 ad 127. Gabriel, Kabryhel m. 861, 215; II. 746 ad 1; 763, 264; 937, 528 a ad 528 a j. [Galád] TI. 528 ad 150. Ga(l)lat m. 145 ad 2; 251, 295; 505,2; Il. 32, 114 a j. Galatsky m. z adj. 145 2; II. 297, 341. Galilé, Galilea, Kal- f. 146, 35; 120 ad 1—2; 195, 65; 616, 25; 630, 163 a j. galilejskÿ 193, 23; 195, 64; 506, 28 a j. — M. 2 adj. 11. 6, 20. Genesis f. II. 31, 97; 54, 97. genezaretsky adj. II. 232, 23; 237, 108. [Gerazensky adj.] 501 ad 596. **[glejch m.] II, 223 ad 248. glejt, klejt m. II. 435, 173 a ad 173. 64
Strana 1010
1010 glejtovati, klejt- nedok, II, 435, 173 a ad 173. gloza, glosa f, IT, 507, 126; 508 ad 126; 818, 83 a j, Goliáš m. LI, 124, 130. [Gomora £] 327 ad 93—94; 834 ad 213 a j, Gomorskÿ (Gomoratskÿ, Gomorej- ský) m. z adj. 311, 145 a ad 145; II. 529 ad 158. Gorra(m), Gorran m. 126, 98; 269, 192; IT, 577, 119 a aa 119; 818 ad 83; 907, 29. [Grecius m.] TT. 161 ad 300 (omyl). [ uregorius m.] (= Rehor Veliky) II. 557 ad 212. gros m. 81, 313; 105, 344; Ii. ad 118 aj.č. _grumfeśt m.j 311 ad 147. [grunt m.] II. 204 ad 185; 777, 344; 897 ad 216—218. [gruntovni adj.] II. 837 ad 196. Gutna (Hora) v. Kuna. 212 *ha inter]. 16, 204; 20, 271; 31, 88; 42, 237; 84, 360 a j. č. had m. 407 ad 369; 819, 81; 823, 45 a j. „ hadać m. 16, 204; 140, 154; 748, 247; II. 376, 58 a j. hadačka f. 16, 204. hádanie n. II. 134, 193; 538, 274; 568 ad 361. hádati nedok. 21, 273; 78, 286; 103, 106; 374, 375; II. 669, 62 à j. — H. sé I. 278, 293; II. 225, 283; 537, 271. hadí adj. II. 138, 312. **[hädka f.] 10 ad 116; II. 133 ad 193. **[hadóv adj. poss.] 407 ad 369. hadovy adj. 407, 369; II. 138 ad 312. [haf interj.] 745 ad 212. haha interj. 293 ad 172; 486, 389; 562, 286 a j. č. [háj m.j 181 ad 235; II. 801 ad 102. hájiti nedok. 279, 306; 438 ad 114; 744, 201; 808, 237 a j. [hajtman, hejtman m.) 120 ad 1—2. *haken m. 1l. 275, 116; 280, 193; 530, 166; 580, 168. *haknovy adj. 370, 319; II. 293 ad 71; 329, 54. hakf m. 49, 323; 106, 158; 140, 156; 215, 335; 219, 386; 374, 372; 399, 250 a j. hampajs, -pys m. 745, 209; II. 188, 332; 330, 65 a j. [hamtati nedok.] 278 ad 292. hanba f. 128, 136; 208, 246; 475, 251 a j.; — 595 ad 157. [hanbiti sé ncdck.j 475 ad 25]. háneé m. 263, 124; II. 263, 254. hanebné adv. 8 ad 94; 727, 290; 512, 118 a j. **[hanebnost f.] 112 ad 230. hanebny adj. 7, 78; 8, 94; 60, 44; 5 ad 59 a j. č. hanénie n. 5, 60; 60, 41 ; 257, 37 à j. hanéti nedok. 21 ad 272; 159, 205; 268, 172 a j. — H. sé IL 74 ad 102, hanlivé adv. 11. 678, 184. hanlivý adj. 264, 127; 340, 248; IT. 87, 144 a j. harapanna f. 1I. 825, 209; 929, 333. hasiti nedok. II. 188, 334; 335, 138; 728, 72. hauf, hûf m. 181, 234. [hausknecht, hzueknecht m.; 181 ad 234—235. *hav interj. 745, 212. *havati nedok. 206, 919; 226, 474; 278, 292; 703, 117; 719, 175; 763 ad 77—93; 819, 102 n.; 835, 232; II. 444, 313. Havel m. (kuóz) 693, 270; (svaty) IT. 914, 176. havran m. 525, 299; II. 834, 141; 912 ad 148—149. Haymo, Haimo m. II. 132, 149. házéti nedok. 160, 219; 290 ad 130— 131; 345, 52 a j. [hbité adv.? 151 ad 90—91; 748 ad 247; 11. 419 ad 328 a j. [hbitý adj. 52 acd 371; 1I. 565 ad 321.
1010 glejtovati, klejt- nedok, II, 435, 173 a ad 173. gloza, glosa f, IT, 507, 126; 508 ad 126; 818, 83 a j, Goliáš m. LI, 124, 130. [Gomora £] 327 ad 93—94; 834 ad 213 a j, Gomorskÿ (Gomoratskÿ, Gomorej- ský) m. z adj. 311, 145 a ad 145; II. 529 ad 158. Gorra(m), Gorran m. 126, 98; 269, 192; IT, 577, 119 a aa 119; 818 ad 83; 907, 29. [Grecius m.] TT. 161 ad 300 (omyl). [ uregorius m.] (= Rehor Veliky) II. 557 ad 212. gros m. 81, 313; 105, 344; Ii. ad 118 aj.č. _grumfeśt m.j 311 ad 147. [grunt m.] II. 204 ad 185; 777, 344; 897 ad 216—218. [gruntovni adj.] II. 837 ad 196. Gutna (Hora) v. Kuna. 212 *ha inter]. 16, 204; 20, 271; 31, 88; 42, 237; 84, 360 a j. č. had m. 407 ad 369; 819, 81; 823, 45 a j. „ hadać m. 16, 204; 140, 154; 748, 247; II. 376, 58 a j. hadačka f. 16, 204. hádanie n. II. 134, 193; 538, 274; 568 ad 361. hádati nedok. 21, 273; 78, 286; 103, 106; 374, 375; II. 669, 62 à j. — H. sé I. 278, 293; II. 225, 283; 537, 271. hadí adj. II. 138, 312. **[hädka f.] 10 ad 116; II. 133 ad 193. **[hadóv adj. poss.] 407 ad 369. hadovy adj. 407, 369; II. 138 ad 312. [haf interj.] 745 ad 212. haha interj. 293 ad 172; 486, 389; 562, 286 a j. č. [háj m.j 181 ad 235; II. 801 ad 102. hájiti nedok. 279, 306; 438 ad 114; 744, 201; 808, 237 a j. [hajtman, hejtman m.) 120 ad 1—2. *haken m. 1l. 275, 116; 280, 193; 530, 166; 580, 168. *haknovy adj. 370, 319; II. 293 ad 71; 329, 54. hakf m. 49, 323; 106, 158; 140, 156; 215, 335; 219, 386; 374, 372; 399, 250 a j. hampajs, -pys m. 745, 209; II. 188, 332; 330, 65 a j. [hamtati nedok.] 278 ad 292. hanba f. 128, 136; 208, 246; 475, 251 a j.; — 595 ad 157. [hanbiti sé ncdck.j 475 ad 25]. háneé m. 263, 124; II. 263, 254. hanebné adv. 8 ad 94; 727, 290; 512, 118 a j. **[hanebnost f.] 112 ad 230. hanebny adj. 7, 78; 8, 94; 60, 44; 5 ad 59 a j. č. hanénie n. 5, 60; 60, 41 ; 257, 37 à j. hanéti nedok. 21 ad 272; 159, 205; 268, 172 a j. — H. sé IL 74 ad 102, hanlivé adv. 11. 678, 184. hanlivý adj. 264, 127; 340, 248; IT. 87, 144 a j. harapanna f. 1I. 825, 209; 929, 333. hasiti nedok. II. 188, 334; 335, 138; 728, 72. hauf, hûf m. 181, 234. [hausknecht, hzueknecht m.; 181 ad 234—235. *hav interj. 745, 212. *havati nedok. 206, 919; 226, 474; 278, 292; 703, 117; 719, 175; 763 ad 77—93; 819, 102 n.; 835, 232; II. 444, 313. Havel m. (kuóz) 693, 270; (svaty) IT. 914, 176. havran m. 525, 299; II. 834, 141; 912 ad 148—149. Haymo, Haimo m. II. 132, 149. házéti nedok. 160, 219; 290 ad 130— 131; 345, 52 a j. [hbité adv.? 151 ad 90—91; 748 ad 247; 11. 419 ad 328 a j. [hbitý adj. 52 acd 371; 1I. 565 ad 321.
Strana 1011
hedvábie, hedbávie, hedbábie n. 284, 60 a ad 60; II. 786 ad 97; 962 ad 296. hedvábnik, hedbávnik m. 284, 6! a ad 61; 341 ad 258. [hedvábny, hedbávny, hedbábn y adj.] 284 ad 60; 756 ad 351; II. 785 ad 86; 962, 206 a ad 296 a j. [hej intcrj.] 665 ad 216. [hekejsky adj.] II. 433 ad 145 (omylem m. hctejsky). Heli, Eli m. 177, 188 a 189 a ad 189. Heliás, Eliáš m. 97, 17 a 26; IL. 124, 134; 163, 322; 200, 113 a j. Herod(es), Erod(es) m. 67, 143 a 144; 69, 167; 71, 198 a 199; 142, 180 nn. a j. — Adj. poss. -óv II. 650 ad 18. Herodián, Erod- m. II. a ad 272. Herodiánsky, Erodiánsky adj. II. 650, 19. Hester v. Ester. Hilarius m. ( s/avy doktov ) 529, 352; lI. 577, 116; 705, 272. — II. 525, 102 a 105 (srvn. 1 ad 105). hin, hyn adv. 785, 138; II. 222, 223; 298, 158; 427, 53 a j. Historia Clementis IT. 321, 254. [historie f.] (Historic Klementa) II. 321 ad 254. hlad m. 50, 336; 33, 120; 43, 241; 242, 170 a j. hládati, hlédati nedok. 14, 182; 41, 230; 184, 270; 466, 133; II. 216, 141; 569, 378; 890, 102 a j. [hladeé adv.] 662 ad 191—193. hladky adj. 214, 323; II. 198 ad 83. [hlahol m.] II. 964 ad 348. hlas m. 54, 390; 39, 195; 61, 57; 74, 229; 103, 117 a j. €. hlásati nedok. II. 205 ad 116—117; 374, 32; 396, 324 a j. hlava f. 10, 120; 22, 285; 50, 336; 50, 337; 40, 208; 42, 235; 70, 179; 175, 168; 699, 6; 703, 104 n. a j. &.; — (hlava vséch skuikôv) 631, 2. **[hlcenie n.] 221 ad 407. 537, 272 1011 hle interj. 5, 63; 157, 182; 425, 144; 611, 68 a j. hledánie n. 620 ad 66—74; 622, 93 a j. hledati nedok. 14, 178; 101, 88; 705, 158 a j. č. hlédati v. hládati. hledénie n. 423, 98. hledéti nedok. 36, 158; 16, 203; 68, 159; 100, 73; 14 ad 182; 28, 36; 103, 106 a 109 n.; 109, 194; 52, 359; 74, 236; 15, 194; 37, 168 a j. **[hledievati nedok.] 1I. 163 ad 320 —321. hlina f. 536, 15. hlinény adj. II. 771, 143; 777, 338. hlíza f. 151, 96; 784, 126; IT. 284 ad 248—250. hlohový adj. 19, 249; 142, 186; 355, 122; II. 405, 126 à j. hloZie n. 52, 370; 53, 378; II. 290, 20 a j. hltánie n. 526 ad 305—306; II. 297, 141. hltáti ncdok. 526, 305; II. 605 ad 198. [hltavost £.] YI. 297 ad 141—142. hltavy adj. 609, 12; 744 ad 201; II. 290, 19; 297, 141 a j. **[hlübanie n.] 224 ad 449—451. [hlńbati nedok.] 223 ad 444; 703 ad 117; 719 ad 174—176; II. 444 ad 313 a j. hlubina f. 756, 350; 831, 172; II. 232, 29 a |. hluboko adv. 742, 175; 39 ad 192 a j. — Kompar. hlábe 156, 171; 218, 374. — Hluboko n. z adj. II. 232 ad 29; 241, 151 a j. hlubokost f. 207, 239; 323, 18; II. 77, 139 a j. hluboky adj. 202, 167; (k. pokora) 56, 415; (k. smysl) 428, 220 a j. hluééti nedok. IT. 667, 31; 685, 286. hluehota f£. II. 380, 112 a 120; 381, 128 a j. hluchý adj. 461, 60; 473, 225 a 228 aj. — M. z adj. 59, 23 a j. 64*
hedvábie, hedbávie, hedbábie n. 284, 60 a ad 60; II. 786 ad 97; 962 ad 296. hedvábnik, hedbávnik m. 284, 6! a ad 61; 341 ad 258. [hedvábny, hedbávny, hedbábn y adj.] 284 ad 60; 756 ad 351; II. 785 ad 86; 962, 206 a ad 296 a j. [hej intcrj.] 665 ad 216. [hekejsky adj.] II. 433 ad 145 (omylem m. hctejsky). Heli, Eli m. 177, 188 a 189 a ad 189. Heliás, Eliáš m. 97, 17 a 26; IL. 124, 134; 163, 322; 200, 113 a j. Herod(es), Erod(es) m. 67, 143 a 144; 69, 167; 71, 198 a 199; 142, 180 nn. a j. — Adj. poss. -óv II. 650 ad 18. Herodián, Erod- m. II. a ad 272. Herodiánsky, Erodiánsky adj. II. 650, 19. Hester v. Ester. Hilarius m. ( s/avy doktov ) 529, 352; lI. 577, 116; 705, 272. — II. 525, 102 a 105 (srvn. 1 ad 105). hin, hyn adv. 785, 138; II. 222, 223; 298, 158; 427, 53 a j. Historia Clementis IT. 321, 254. [historie f.] (Historic Klementa) II. 321 ad 254. hlad m. 50, 336; 33, 120; 43, 241; 242, 170 a j. hládati, hlédati nedok. 14, 182; 41, 230; 184, 270; 466, 133; II. 216, 141; 569, 378; 890, 102 a j. [hladeé adv.] 662 ad 191—193. hladky adj. 214, 323; II. 198 ad 83. [hlahol m.] II. 964 ad 348. hlas m. 54, 390; 39, 195; 61, 57; 74, 229; 103, 117 a j. €. hlásati nedok. II. 205 ad 116—117; 374, 32; 396, 324 a j. hlava f. 10, 120; 22, 285; 50, 336; 50, 337; 40, 208; 42, 235; 70, 179; 175, 168; 699, 6; 703, 104 n. a j. &.; — (hlava vséch skuikôv) 631, 2. **[hlcenie n.] 221 ad 407. 537, 272 1011 hle interj. 5, 63; 157, 182; 425, 144; 611, 68 a j. hledánie n. 620 ad 66—74; 622, 93 a j. hledati nedok. 14, 178; 101, 88; 705, 158 a j. č. hlédati v. hládati. hledénie n. 423, 98. hledéti nedok. 36, 158; 16, 203; 68, 159; 100, 73; 14 ad 182; 28, 36; 103, 106 a 109 n.; 109, 194; 52, 359; 74, 236; 15, 194; 37, 168 a j. **[hledievati nedok.] 1I. 163 ad 320 —321. hlina f. 536, 15. hlinény adj. II. 771, 143; 777, 338. hlíza f. 151, 96; 784, 126; IT. 284 ad 248—250. hlohový adj. 19, 249; 142, 186; 355, 122; II. 405, 126 à j. hloZie n. 52, 370; 53, 378; II. 290, 20 a j. hltánie n. 526 ad 305—306; II. 297, 141. hltáti ncdok. 526, 305; II. 605 ad 198. [hltavost £.] YI. 297 ad 141—142. hltavy adj. 609, 12; 744 ad 201; II. 290, 19; 297, 141 a j. **[hlübanie n.] 224 ad 449—451. [hlńbati nedok.] 223 ad 444; 703 ad 117; 719 ad 174—176; II. 444 ad 313 a j. hlubina f. 756, 350; 831, 172; II. 232, 29 a |. hluboko adv. 742, 175; 39 ad 192 a j. — Kompar. hlábe 156, 171; 218, 374. — Hluboko n. z adj. II. 232 ad 29; 241, 151 a j. hlubokost f. 207, 239; 323, 18; II. 77, 139 a j. hluboky adj. 202, 167; (k. pokora) 56, 415; (k. smysl) 428, 220 a j. hluééti nedok. IT. 667, 31; 685, 286. hluehota f£. II. 380, 112 a 120; 381, 128 a j. hluchý adj. 461, 60; 473, 225 a 228 aj. — M. z adj. 59, 23 a j. 64*
Strana 1012
1012 hluk m. 167, 28; II. 122, 99. [hlupee m.] 522 ad 260; 1I. 418 ad 304. hlüpost f£. 289, 120 a 122; 759, 16; II. 186, 303 a j. hlüpy adj. 133 ad 65—66; 605, 73 n.; 697, 81 a j. hmat- v. ehmat-. hmotny adj. 246, 231; 721, 207; 4 ad 51; 171 ad 99 a j. hmożdier v. możd-. hnáti nedok. 159 ad 214; II. 188, 329; k sobé I. 8 ad 88—89. — H. sé 286 ad 79; 366 ad 271—272. hned, -ky v. inhed. hüésti, hnísti nedok. II. 225, 282; 226, 292. hüetlivy adj. II. 226, 298. hnév m. 10, 124; 34, 139; 46, 284 a j. č. hnévati ncdok. 47 ad 302; 90, 428; 183, 255; 220, 398 a j. — H. sé 21, 270; 91, 454; 139, 147; 190, 347 a j. hnévivé adv. 448, 239; ILI. 255, 122. [hnévivost £.] 543 ad 9; 661 ad 197; 687 ad 318—319. hnévivy adj. 42 ad 237; 372, 350; 448, 245 a j. (hniezditi sé nedok.] 11. 896 ad 212. hniezdo n. 22 ad 284—285; IT. 546 ad 51; 733, 131; 862, 79 a J. (hniti nedok.; IT. 871 ad 24—25. hnus, hňus, hnis m. 126, 103: II. 574, 72; 748, 58. hnüti dok. 43, 240; 100, 63; 397, 218; (kým od čeho) 43, 243; 94, 490 a 494. — H. sé 435 ad 73; IT. 127, 46; 423, 387 a j. hnutie n. 94 ad 494; 207, 234; 255, 16; 256, 28; 420, 8 a j. hod m. 3, 37; 86, 379; 99, 51; 445, 206; 772, 183; 798, 127; IT. 646, 416 a j. č. Hóda f. 1I. 862, 89. hodina £. 302, 30 n.;— 1,5; 73, 216; 112, 235; 164, 282 a j. -— 110, 84; 195, 63; 226, 479; 761, 45 a j. — II. 10, 83; 239, 138 a j. hodinka tf. 394, 183; IT. 273, 87; 360, 197; 628 ad 154 a j. hoditi dok. 214 ad 324. — H. sé 532, 390; IT. 254, 112. — H. sobi IL. 384 ad 34. hodné adv. 6. 70; 57, 433; 99, 50 a j. **[hodnost f.. 546 ad 58—61. hodnÿ adj. 35, 150; 157, 185; 356, 132; — 7, 82; 97, 30; M4, 7 a ]. hodovánie n. 1, 10; 11. 148, 126 a 133; I. 23 ad 292 a j. hodovati nedok. 312, 151; 615, 7; 753, 315 a j. **hodovník m. II. 39; 588, 270. [hodovny adj.] II. 146 ad 107; 787 ad 116. hojné adv. 18, 231; 36, 162; 155, 150 a j. hojnost f. 36 ad 162; 134, 77; 523, 277 aj. hojny adj. 51 ad 357; 61, 52; 90, 420; 102, 93 a j. [hokynát m.] 522 ad 260; II. 418 ad 304; 556 ad 202 a j. **[hokynárstvie -ře n.) IT. 320 ad 247. hokyni, -é £. 753, 308; II. 418, 305. [holomek m.j 482 ad 332; 567 ad 357; IT. 791 ad 170—152. [holota m.] IT. 791 ad 163. [holub m.] 366 ad 271—272. holübátko n. II. 886, 22. [holübé n.] II. 150 ad 155—161; 497 ad 386. holübek m. II. 889, 78; 890, 110. holubieé £. 74 ad 231; 366, 271; II. 341, 218 n. a j. holubiéi adj. 74, 231. holy adj. 125, 88; II. 433, 143 n. hon m. 645, 26. [hońenie n.] 11. 144 ad 84—86. **[honievati nedok.] II. 150 ad 157. honiti nedok. 642, 141 a 145; 743. 186; 846, 22; II. 145, 85 a j. [honositi sé nedok.] II. 49 ad 149; 177 ad 147; 426 ad 38. 072 ad 38 a ad
1012 hluk m. 167, 28; II. 122, 99. [hlupee m.] 522 ad 260; 1I. 418 ad 304. hlüpost f£. 289, 120 a 122; 759, 16; II. 186, 303 a j. hlüpy adj. 133 ad 65—66; 605, 73 n.; 697, 81 a j. hmat- v. ehmat-. hmotny adj. 246, 231; 721, 207; 4 ad 51; 171 ad 99 a j. hmożdier v. możd-. hnáti nedok. 159 ad 214; II. 188, 329; k sobé I. 8 ad 88—89. — H. sé 286 ad 79; 366 ad 271—272. hned, -ky v. inhed. hüésti, hnísti nedok. II. 225, 282; 226, 292. hüetlivy adj. II. 226, 298. hnév m. 10, 124; 34, 139; 46, 284 a j. č. hnévati ncdok. 47 ad 302; 90, 428; 183, 255; 220, 398 a j. — H. sé 21, 270; 91, 454; 139, 147; 190, 347 a j. hnévivé adv. 448, 239; ILI. 255, 122. [hnévivost £.] 543 ad 9; 661 ad 197; 687 ad 318—319. hnévivy adj. 42 ad 237; 372, 350; 448, 245 a j. (hniezditi sé nedok.] 11. 896 ad 212. hniezdo n. 22 ad 284—285; IT. 546 ad 51; 733, 131; 862, 79 a J. (hniti nedok.; IT. 871 ad 24—25. hnus, hňus, hnis m. 126, 103: II. 574, 72; 748, 58. hnüti dok. 43, 240; 100, 63; 397, 218; (kým od čeho) 43, 243; 94, 490 a 494. — H. sé 435 ad 73; IT. 127, 46; 423, 387 a j. hnutie n. 94 ad 494; 207, 234; 255, 16; 256, 28; 420, 8 a j. hod m. 3, 37; 86, 379; 99, 51; 445, 206; 772, 183; 798, 127; IT. 646, 416 a j. č. Hóda f. 1I. 862, 89. hodina £. 302, 30 n.;— 1,5; 73, 216; 112, 235; 164, 282 a j. -— 110, 84; 195, 63; 226, 479; 761, 45 a j. — II. 10, 83; 239, 138 a j. hodinka tf. 394, 183; IT. 273, 87; 360, 197; 628 ad 154 a j. hoditi dok. 214 ad 324. — H. sé 532, 390; IT. 254, 112. — H. sobi IL. 384 ad 34. hodné adv. 6. 70; 57, 433; 99, 50 a j. **[hodnost f.. 546 ad 58—61. hodnÿ adj. 35, 150; 157, 185; 356, 132; — 7, 82; 97, 30; M4, 7 a ]. hodovánie n. 1, 10; 11. 148, 126 a 133; I. 23 ad 292 a j. hodovati nedok. 312, 151; 615, 7; 753, 315 a j. **hodovník m. II. 39; 588, 270. [hodovny adj.] II. 146 ad 107; 787 ad 116. hojné adv. 18, 231; 36, 162; 155, 150 a j. hojnost f. 36 ad 162; 134, 77; 523, 277 aj. hojny adj. 51 ad 357; 61, 52; 90, 420; 102, 93 a j. [hokynát m.] 522 ad 260; II. 418 ad 304; 556 ad 202 a j. **[hokynárstvie -ře n.) IT. 320 ad 247. hokyni, -é £. 753, 308; II. 418, 305. [holomek m.j 482 ad 332; 567 ad 357; IT. 791 ad 170—152. [holota m.] IT. 791 ad 163. [holub m.] 366 ad 271—272. holübátko n. II. 886, 22. [holübé n.] II. 150 ad 155—161; 497 ad 386. holübek m. II. 889, 78; 890, 110. holubieé £. 74 ad 231; 366, 271; II. 341, 218 n. a j. holubiéi adj. 74, 231. holy adj. 125, 88; II. 433, 143 n. hon m. 645, 26. [hońenie n.] 11. 144 ad 84—86. **[honievati nedok.] II. 150 ad 157. honiti nedok. 642, 141 a 145; 743. 186; 846, 22; II. 145, 85 a j. [honositi sé nedok.] II. 49 ad 149; 177 ad 147; 426 ad 38. 072 ad 38 a ad
Strana 1013
hora, hóra f. 2, 16; 37 ad 166; 48, 315; 231, 17 a j. — S-hóry, shůry adv. 776, 5; 807 ad 253—254; 400, 256; IT. 272 ad 81 a j. — Hora f. (jm. m.) 265, 145. hofeé adv. 479, 293; 602, 280; II. 372 ad 361 a j. [hore n.] 520 ad 226. hófe komp. adv. 45 ad 274—279; 428, 227; 541, 158 a j. [hofénie n.] 848 ad 57. | hoféti nedok. 103, 107; 178, 196 n.; 180, 228; 235, 90; 348, 13; 593, 116 a j. hoří, horší komp. adj. 104, 123; 179, 211. — Superl. najhorsi 236, 99 a 1. horko n. 303 ad 45; II. 211. 61 a j. horkost f. 599, 231 a 234; IL 558, 223 a 225 a ]. hořkost f. 18, 224; 369, 310; 387, 80 a j. horky adj. II. 893, 153. hofky adj. 623, 105; 19 ad 243—244; 478 ad 291—294; 573, 30 a j. horlivé adv. 447 ad 233; 599 ad 229; 818, 63. horlivost f. 34, 136; 46, 292; 196, 80. horlivy adj. 135 ad 90—92; 196, 77; 554, 171 a j. horsiti sé nedok. 59 ad 26; 94, 488; 324, 30 a j. horüei adj.; 4. (haurauci) peklo 55, 402; 38, 190; 130 ad 144; 175, 169 a ad 169; 204, 195 a ad 195; TI. 340, 199 a ad 199 aj. č. hořúcí adj. 37, 166; 554, 172; 652, 108. **[horúcihorúcí adj.] II. 476 ad 108—109. (h)osanna 3 ad 34; 24, 298; 573 ad 36. hospoda f. 120 ad 1—2; 589 ad 42; 770 ad 165; 838, 288 a j. hospodář m. 77, 275; 79, 297; 282, 24 a j. — 298 ad 239. hospodafiti nedok. 212 ad 30"— 305; II. 180, 211. *hospodafovati ncdok. 212, 305. 1013 hospodárstvie, -f- n. 15, 197; 68, 149; 192, 16; 426, 185; II. 364, 259 a j. Hospodin m. 27, 18; 59 ad 16; 121, 13 a j. hospodyni, -é f. 77, 295, 201 a j. **[hospodyństvie n.] 340 ad 258. host m. 53, 383; 17, 210; 194, 36 n.; 318, 233 a j. [hostinsky adj.] II. 556 ad 204. hotoviti sé ncdok. II. 352 ad 70; 486, 250. hotovost f. II. 593, 13. **[hotovovati sé nedok. II. 486 ad 250. hotovy adj. 61, 64; 114, 5 a 11 a 13; 222, 426 a j. — H. peklo LI. 395, 316. — Na h-é byiz IT. 47 ad 127— 138; 675 ad 138. hovadi v. Aovédi. hovádko n. 591, 78; 611, 76 a 77 a j. hovadné ad». IT. 121, 74; 785 ad 85; 894, 177. [hovadnost £.] 856 ad 158—160. hovadní, hovadn y adj. 4, 15; 21, 276; 66, 122; 93, 472 a ad 472 a j. c. hovado n. 126, 95; 150, 85; 212, 295; 236, 102; 422, 60 a j. hovadsky adv. 211, 294. [hovadsky adj.! 217 ad 356; 67s ad 56; II. 788 ad 125 a j. hovédi, hovadí adj. 678, 56. hovénie, hovenie n. II. 915, 14 a ad 14. hovéti nedok. 389, 103. [hovofiti nedok.] II. 818 ad 87. hrad m. 415, 471; II. 525 ad 105; 656, 120 a j. hrádek m. 2, 18; 572, 20; 605, 62 a 65 a j. hráeh m. 214, 323; IT. 205, 201; 278, 159; 296, 131 a j. hrana £., hrano n. II. 954, 102 a ad 102. *hřanúti dok. 39, 191. hřbet v. ch?bet. [hrbovaty adj.] 210 ad 279. 275; 19, 297;
hora, hóra f. 2, 16; 37 ad 166; 48, 315; 231, 17 a j. — S-hóry, shůry adv. 776, 5; 807 ad 253—254; 400, 256; IT. 272 ad 81 a j. — Hora f. (jm. m.) 265, 145. hofeé adv. 479, 293; 602, 280; II. 372 ad 361 a j. [hore n.] 520 ad 226. hófe komp. adv. 45 ad 274—279; 428, 227; 541, 158 a j. [hofénie n.] 848 ad 57. | hoféti nedok. 103, 107; 178, 196 n.; 180, 228; 235, 90; 348, 13; 593, 116 a j. hoří, horší komp. adj. 104, 123; 179, 211. — Superl. najhorsi 236, 99 a 1. horko n. 303 ad 45; II. 211. 61 a j. horkost f. 599, 231 a 234; IL 558, 223 a 225 a ]. hořkost f. 18, 224; 369, 310; 387, 80 a j. horky adj. II. 893, 153. hofky adj. 623, 105; 19 ad 243—244; 478 ad 291—294; 573, 30 a j. horlivé adv. 447 ad 233; 599 ad 229; 818, 63. horlivost f. 34, 136; 46, 292; 196, 80. horlivy adj. 135 ad 90—92; 196, 77; 554, 171 a j. horsiti sé nedok. 59 ad 26; 94, 488; 324, 30 a j. horüei adj.; 4. (haurauci) peklo 55, 402; 38, 190; 130 ad 144; 175, 169 a ad 169; 204, 195 a ad 195; TI. 340, 199 a ad 199 aj. č. hořúcí adj. 37, 166; 554, 172; 652, 108. **[horúcihorúcí adj.] II. 476 ad 108—109. (h)osanna 3 ad 34; 24, 298; 573 ad 36. hospoda f. 120 ad 1—2; 589 ad 42; 770 ad 165; 838, 288 a j. hospodář m. 77, 275; 79, 297; 282, 24 a j. — 298 ad 239. hospodafiti nedok. 212 ad 30"— 305; II. 180, 211. *hospodafovati ncdok. 212, 305. 1013 hospodárstvie, -f- n. 15, 197; 68, 149; 192, 16; 426, 185; II. 364, 259 a j. Hospodin m. 27, 18; 59 ad 16; 121, 13 a j. hospodyni, -é f. 77, 295, 201 a j. **[hospodyństvie n.] 340 ad 258. host m. 53, 383; 17, 210; 194, 36 n.; 318, 233 a j. [hostinsky adj.] II. 556 ad 204. hotoviti sé ncdok. II. 352 ad 70; 486, 250. hotovost f. II. 593, 13. **[hotovovati sé nedok. II. 486 ad 250. hotovy adj. 61, 64; 114, 5 a 11 a 13; 222, 426 a j. — H. peklo LI. 395, 316. — Na h-é byiz IT. 47 ad 127— 138; 675 ad 138. hovadi v. Aovédi. hovádko n. 591, 78; 611, 76 a 77 a j. hovadné ad». IT. 121, 74; 785 ad 85; 894, 177. [hovadnost £.] 856 ad 158—160. hovadní, hovadn y adj. 4, 15; 21, 276; 66, 122; 93, 472 a ad 472 a j. c. hovado n. 126, 95; 150, 85; 212, 295; 236, 102; 422, 60 a j. hovadsky adv. 211, 294. [hovadsky adj.! 217 ad 356; 67s ad 56; II. 788 ad 125 a j. hovédi, hovadí adj. 678, 56. hovénie, hovenie n. II. 915, 14 a ad 14. hovéti nedok. 389, 103. [hovofiti nedok.] II. 818 ad 87. hrad m. 415, 471; II. 525 ad 105; 656, 120 a j. hrádek m. 2, 18; 572, 20; 605, 62 a 65 a j. hráeh m. 214, 323; IT. 205, 201; 278, 159; 296, 131 a j. hrana £., hrano n. II. 954, 102 a ad 102. *hřanúti dok. 39, 191. hřbet v. ch?bet. [hrbovaty adj.] 210 ad 279. 275; 19, 297;
Strana 1014
1014 hrdě adv. 448 ad 239; 523, 278; II. [hrom m.] 336 ad 200; II. 455 ad 343, 253 a j. 105—107 a j. [hrdinsky adv.] II. 191 ad 375—373. hromada f. 103, 107; 233, 58; 389, hrdličátko n. II. 886, 23. 108 a j. hrdlička f. II. 889, 78 n.; 890, 110. hromazditi nedok. 796, 97; II. 451, hrdlo n. 69, 162; 77 ad 266; 151, 96; 36; 463, 212 a j. — H. sě II. 580 22 ad 286; 42 ad 233; 200, 148; ad 167. 296, 216 a j. [Hrom(n)ice pl. f.] II. 885 ad 1. hrdlovati nedok. II. 641, 349. [hromobitie n.] 498 ad 553. - H. sč II. 620, 33. [hromovati nedok.] 88 ad 404; 185 hrdost f. II. 151, 169. ad 275; 410 ad 415; 474 ad 231 a j. **[hromovník m.] II. 417 ad 296. hrdý adj. 22, 283; 284, 57; 438, 110 a j. *hronúti dok.] 38 ad 191; 484 ad hřěb m. 710, 38. 361. hřěbík m. 19, 239; 47, 298; 355, 121; hróza f. 39, 191; 61, 55; 345, 310 a j. 547, 76; 800 155 a j. hroziti nodok. 292, 171; 293, 172 (h)řečský, řecký adj. 614, 175; II. a 174 n.; 362, 217; 811, 309 a j. 802, 113. hrozn, hrozen m. 343, 284; 492 ad Hřehoř Rehoř m. (Veliký) 6, 75; 32, 467; II. 290, 20 a j. 103; 44, 260 a j. č. hrozně adv. 156, 163; 403, 308; 681, Hřěk, Řěk m. 24, 300. 101 a j. **hrozníček, rožníček m. 492, 468 hřěšenie n. 50 ad 344; 581, 156 a j. hřěšiti nedok. 32, 110; 50, 342 a j. č. a ad 468. hřiech m. 30, 68; 50, 344; 40, 218 hrozný adj. 31, 95; 50, 338; 61, 54 a j. č. a j. č. [hřiešek m.] 19 ad 247; 547 ad 80. hroženie n. II. 924, 213. hřiešnice f. 320 ad 252; 387, 84; 629, [hrstka f.] II. 705 ad 279. 152 a j. [hrubě adv.] 451 ad 274; 588 ad 28; hřiešník m. 35, 149; 39, 202 a j. č. I1. 277 ad 141 a j. hřiešný adj. 3, 39; 38, 179; 155, 149 hrubost f. 713, 89; II. 452 ad 58. a j. — M. z adj. 36 ad 165; 38, 181. hrubý adj. 250, 285; 736, 100; 497, [hřieti, hřáti nedok.] 848 ad 57. 535; II. 431, 119 n j. — (H. tělo) hřivna f. II. 194 ad 33 a ad 34; 562 I. 51, 356; 722, 220; (oslové hrubí) ad 277; 630, 186; 631, 190 a j. 23, 287. **[hrknúti dok.] 39 ad 191. [hruška f.] 409 ad 393. (hřmet), hřmot m. II. 465, 239; 847, hrýzati nedok. II. 432, 132; 466 ad 85; 964 ad 348. 244 a j. hrnec m. 369, 309. hryzenie n. II. 318, 214. hrnúti nedok. 74, 238; II. 392 ad [hrýzti nedok.] II. 166 ad 367; 957 274; 806, 174 a j. — H. sč I. 286 ad 189. ad 79; 326 ad 61. — H. sobě II. [húba, huba f.] 79 ad 299—302; 472 266 ad 295. ad 212; II. 728 ad 69. hrob m. 124, 65; 361 ad 197—198; [húba f.] 769 ad 152. 416, 490 a j. hubenost f. II. 702, 235. hrobový adj. 616, 16; 641, 130. hubenstvie n. II. 109, 211. hrochnúti dok. 38 ad 190; 39 ad 191; 311 ad 147; 484 ad 361; II. 542 ad hubený adj. 5, 59; 180, 224; 414, 342; 632, 220 a j. 464; 442, 158; II. 451, 45 a j.
1014 hrdě adv. 448 ad 239; 523, 278; II. [hrom m.] 336 ad 200; II. 455 ad 343, 253 a j. 105—107 a j. [hrdinsky adv.] II. 191 ad 375—373. hromada f. 103, 107; 233, 58; 389, hrdličátko n. II. 886, 23. 108 a j. hrdlička f. II. 889, 78 n.; 890, 110. hromazditi nedok. 796, 97; II. 451, hrdlo n. 69, 162; 77 ad 266; 151, 96; 36; 463, 212 a j. — H. sě II. 580 22 ad 286; 42 ad 233; 200, 148; ad 167. 296, 216 a j. [Hrom(n)ice pl. f.] II. 885 ad 1. hrdlovati nedok. II. 641, 349. [hromobitie n.] 498 ad 553. - H. sč II. 620, 33. [hromovati nedok.] 88 ad 404; 185 hrdost f. II. 151, 169. ad 275; 410 ad 415; 474 ad 231 a j. **[hromovník m.] II. 417 ad 296. hrdý adj. 22, 283; 284, 57; 438, 110 a j. *hronúti dok.] 38 ad 191; 484 ad hřěb m. 710, 38. 361. hřěbík m. 19, 239; 47, 298; 355, 121; hróza f. 39, 191; 61, 55; 345, 310 a j. 547, 76; 800 155 a j. hroziti nodok. 292, 171; 293, 172 (h)řečský, řecký adj. 614, 175; II. a 174 n.; 362, 217; 811, 309 a j. 802, 113. hrozn, hrozen m. 343, 284; 492 ad Hřehoř Rehoř m. (Veliký) 6, 75; 32, 467; II. 290, 20 a j. 103; 44, 260 a j. č. hrozně adv. 156, 163; 403, 308; 681, Hřěk, Řěk m. 24, 300. 101 a j. **hrozníček, rožníček m. 492, 468 hřěšenie n. 50 ad 344; 581, 156 a j. hřěšiti nedok. 32, 110; 50, 342 a j. č. a ad 468. hřiech m. 30, 68; 50, 344; 40, 218 hrozný adj. 31, 95; 50, 338; 61, 54 a j. č. a j. č. [hřiešek m.] 19 ad 247; 547 ad 80. hroženie n. II. 924, 213. hřiešnice f. 320 ad 252; 387, 84; 629, [hrstka f.] II. 705 ad 279. 152 a j. [hrubě adv.] 451 ad 274; 588 ad 28; hřiešník m. 35, 149; 39, 202 a j. č. I1. 277 ad 141 a j. hřiešný adj. 3, 39; 38, 179; 155, 149 hrubost f. 713, 89; II. 452 ad 58. a j. — M. z adj. 36 ad 165; 38, 181. hrubý adj. 250, 285; 736, 100; 497, [hřieti, hřáti nedok.] 848 ad 57. 535; II. 431, 119 n j. — (H. tělo) hřivna f. II. 194 ad 33 a ad 34; 562 I. 51, 356; 722, 220; (oslové hrubí) ad 277; 630, 186; 631, 190 a j. 23, 287. **[hrknúti dok.] 39 ad 191. [hruška f.] 409 ad 393. (hřmet), hřmot m. II. 465, 239; 847, hrýzati nedok. II. 432, 132; 466 ad 85; 964 ad 348. 244 a j. hrnec m. 369, 309. hryzenie n. II. 318, 214. hrnúti nedok. 74, 238; II. 392 ad [hrýzti nedok.] II. 166 ad 367; 957 274; 806, 174 a j. — H. sč I. 286 ad 189. ad 79; 326 ad 61. — H. sobě II. [húba, huba f.] 79 ad 299—302; 472 266 ad 295. ad 212; II. 728 ad 69. hrob m. 124, 65; 361 ad 197—198; [húba f.] 769 ad 152. 416, 490 a j. hubenost f. II. 702, 235. hrobový adj. 616, 16; 641, 130. hubenstvie n. II. 109, 211. hrochnúti dok. 38 ad 190; 39 ad 191; 311 ad 147; 484 ad 361; II. 542 ad hubený adj. 5, 59; 180, 224; 414, 342; 632, 220 a j. 464; 442, 158; II. 451, 45 a j.
Strana 1015
hubiti nedok. 862 ad 235—236; 93, 129; 11. 314, 144 a j. [hudební adj.] II. 419 ad 320. hudec m. 207, 231; II. 150, 147; 646, 123 a ]. Hugo m. II. 907, 30. hükanie n. II. 889, 78. (h)umerale n., humeral m. II. 954, 106 a ad 106; 955, 135. hurva f. 295 ad 205; 530, 372. Hus m. (mistr) 692, 265; 693, 271; 1I. 163 ad 330; 217, 153; 506, 113. {husa £.] II. 252 ad 73; 434 ad 156. [Husinec m.; (/an z Husincé) 692 ad 261; If. 217 ad 153; 506 ad 113. [husita m.] II. 527 ad 137. hüsli, -e pl. f£. TT. 49 ad 148; 357, 146. hustě adv. 641, 103. hüsti nedok. 87 ad 394—398; 786, 156; II. 49 ad 148. **[hüzevnaty adj.j 213 ad 308. hüzevnost f. 11. 371, 354 n. hüzevny adj. 182, 246; 213, 308; 1I. 146, 105 a j. hvézda f. 27, 28; 55, 409 a j. [hvézdáfsky adj.] 1I. 568 ad 364. hýbati nedok. 186 ad 290; 359, 170; II. 16, 162; 419, 319; 549, 99 a J. — H. sé 420, 10; 27, 32; 41, 229; 338, 219; 359, 168 a j. hy] m. 80, 302; 496 ad 515—516; II. 434 ad 157 a Jj. hymnus m. II. 395, 308. hyn v. hin. hynüti nedok. 256, 20; 286, 84; 425, 150 a j. (hynutie n.] 440 ad 133. **[hyranie n.] 449 ad 251—258. **[hyrati nedok.] 523 ad 277 [hýřiti nedok.] 523 ad 277; 770 ad 167. hyzditi nedok. 158 ad 202; 172, 118; 159 ad 216; IT. 36, 259 a j. ** cha interj. (cha, cha) II. 964, 349. Cham m. 595, 153 a 158 n. a 165. chamradie n. 52, 369; 53, 377; 705, 166 a 170. 1015 [chápati nedok.] 545 ad 51; II. 8 ad 64. — Ch. sé 570 ad 382. [ehat(e)rnÿ adj.] 487 ad 403; 553 ad 164; IT. 157 ad 239 a j. *chechet m. 163, 275; 370, 316; IT. 382, 187 a j. chechtánie n. II. 917, 46. cherubin m. 44, 261; II. 724 ad 15; 846, 67 a j. chlap m. 77 ad 265; 407, 365; IT. 174, 115; 365, 277 a J. chleb m. 92, 464; 126, 95; 384, 28; 432, 32; 17 ad 216; IL. 462, 195 a ad 195 a j. [chlecht m.j 163 ad 275 (omyl). [chlemtati nedok.] 42 ad 236; 809 ad 281. chlóv m. 840, 315; TI. 89, 26; 400, 49 aj. chJevec m. 186, 291. ehlevnik m. II. 400, 51. chlipné adv. 208, 258. chlipnost f. 1 ad 11; 84, 360; 203, 184 n. a j. chlipny adj. 203 ad 175; 217, 357; 716, 138 a j. ehlüba f. 412, 429 a 431; Il. 87, 151 a j. chlubiti sé nedok. 102, 31 n.; IL 147, 119 a j. [ehlubn y adj.] II. 196 ad 54; 358 ad 172 a j. [ehlupaty adj.] 42 ad 233. [echmatánie, hmatánie n.] 224 ad 449—491. chmatati, hmatati nedok. 223, 444; 224, 449; 278, 292; 469 ad 172; 471 ad 200; 676, 30; 796, 97; II. 297, 144 a j. chod m. 213, 310; 397, 217; 709, 91; II. 344, 269 a j. chodec m. IT. 508 ad 129—130; 646 ad 423; 190, 162. [ehodievati nedok.] 36 ad 161; 170 ad 79; 476 ad 260—261 a j. ehoditi nedok. 59, 23; 1, 10; 23, 294; 36 ad 161; 214, 318; 69, 173; II. 73, 215; 295, 109 a 111 aj. č. 99; 324,
hubiti nedok. 862 ad 235—236; 93, 129; 11. 314, 144 a j. [hudební adj.] II. 419 ad 320. hudec m. 207, 231; II. 150, 147; 646, 123 a ]. Hugo m. II. 907, 30. hükanie n. II. 889, 78. (h)umerale n., humeral m. II. 954, 106 a ad 106; 955, 135. hurva f. 295 ad 205; 530, 372. Hus m. (mistr) 692, 265; 693, 271; 1I. 163 ad 330; 217, 153; 506, 113. {husa £.] II. 252 ad 73; 434 ad 156. [Husinec m.; (/an z Husincé) 692 ad 261; If. 217 ad 153; 506 ad 113. [husita m.] II. 527 ad 137. hüsli, -e pl. f£. TT. 49 ad 148; 357, 146. hustě adv. 641, 103. hüsti nedok. 87 ad 394—398; 786, 156; II. 49 ad 148. **[hüzevnaty adj.j 213 ad 308. hüzevnost f. 11. 371, 354 n. hüzevny adj. 182, 246; 213, 308; 1I. 146, 105 a j. hvézda f. 27, 28; 55, 409 a j. [hvézdáfsky adj.] 1I. 568 ad 364. hýbati nedok. 186 ad 290; 359, 170; II. 16, 162; 419, 319; 549, 99 a J. — H. sé 420, 10; 27, 32; 41, 229; 338, 219; 359, 168 a j. hy] m. 80, 302; 496 ad 515—516; II. 434 ad 157 a Jj. hymnus m. II. 395, 308. hyn v. hin. hynüti nedok. 256, 20; 286, 84; 425, 150 a j. (hynutie n.] 440 ad 133. **[hyranie n.] 449 ad 251—258. **[hyrati nedok.] 523 ad 277 [hýřiti nedok.] 523 ad 277; 770 ad 167. hyzditi nedok. 158 ad 202; 172, 118; 159 ad 216; IT. 36, 259 a j. ** cha interj. (cha, cha) II. 964, 349. Cham m. 595, 153 a 158 n. a 165. chamradie n. 52, 369; 53, 377; 705, 166 a 170. 1015 [chápati nedok.] 545 ad 51; II. 8 ad 64. — Ch. sé 570 ad 382. [ehat(e)rnÿ adj.] 487 ad 403; 553 ad 164; IT. 157 ad 239 a j. *chechet m. 163, 275; 370, 316; IT. 382, 187 a j. chechtánie n. II. 917, 46. cherubin m. 44, 261; II. 724 ad 15; 846, 67 a j. chlap m. 77 ad 265; 407, 365; IT. 174, 115; 365, 277 a J. chleb m. 92, 464; 126, 95; 384, 28; 432, 32; 17 ad 216; IL. 462, 195 a ad 195 a j. [chlecht m.j 163 ad 275 (omyl). [chlemtati nedok.] 42 ad 236; 809 ad 281. chlóv m. 840, 315; TI. 89, 26; 400, 49 aj. chJevec m. 186, 291. ehlevnik m. II. 400, 51. chlipné adv. 208, 258. chlipnost f. 1 ad 11; 84, 360; 203, 184 n. a j. chlipny adj. 203 ad 175; 217, 357; 716, 138 a j. ehlüba f. 412, 429 a 431; Il. 87, 151 a j. chlubiti sé nedok. 102, 31 n.; IL 147, 119 a j. [ehlubn y adj.] II. 196 ad 54; 358 ad 172 a j. [ehlupaty adj.] 42 ad 233. [echmatánie, hmatánie n.] 224 ad 449—491. chmatati, hmatati nedok. 223, 444; 224, 449; 278, 292; 469 ad 172; 471 ad 200; 676, 30; 796, 97; II. 297, 144 a j. chod m. 213, 310; 397, 217; 709, 91; II. 344, 269 a j. chodec m. IT. 508 ad 129—130; 646 ad 423; 190, 162. [ehodievati nedok.] 36 ad 161; 170 ad 79; 476 ad 260—261 a j. ehoditi nedok. 59, 23; 1, 10; 23, 294; 36 ad 161; 214, 318; 69, 173; II. 73, 215; 295, 109 a 111 aj. č. 99; 324,
Strana 1016
1016 [chocholatý adj.j 829 ad 150. chomüt m. 22, 285; 472, 209; 657, 156 a j. *ehomütnieé f. II. 405, 124. ehopiti dok. II. 374 ad 24. — Ch. sé I. 214, 324; 261, 93; 386, 61 a je Chore v. Kore. chot m. 196, 71. — F. 17, 222; 390 120; II. 177, 158 a j. [chóva, chůva £.] II. 313 ad 131! 768, 53. chovačka f. 18, 231. chovanie n. 220, 395; II. 330 ad 65. chovati nedok. 79 ad 293; 755, 335; IT. 36,237; 211, 64; 313, 128 à j. — Ch. sé 6 ad 69 a ad 74; 7 ad 78; 43 ad 239 a j. chozenie n. II. 22, 7; 472 ad 54—56. chrám m. 104 ad 129; 108, 177; 146, 30; 545, 53 a j. chrámový adj. 384, 33. [ehrániti nedok.] II. 446 ad 334. ehrast(ljavy adj. II. 727, 58 a ad 58. chřbet, hřbet m. 102, 105; 733, 51; II. 329, 55; 391, 263 a j. chřiepě f. 464, 108; 474, 238; IT. 368 ad 305 a j. chrieti nedok. 184, 275; 363, 221. chromÿ adj. 210, 280; II. 72, 74; 315, 170 a j. [ehrt m.] II. 150 ad 154. [Chrudim m. f.] 223 ad 436—437. C(h)rysostomus m. II. 907, 30. ehténie n. 603, 10; 776, 7; II. 208, 7 a j. chtieć m. II. 102 ad 115; 153, 187. chtieti nedok. 14, 180; 30, 76; 30, 83; — 58, 12; 116, 8; —54, 393; — 43, 251. — Chiëj neb nechićj 35, 144; 110, 216. — Chce sě čeho 87, 399 a j. č. chtivé adv. 322, 276; IT. 759 ad 206. ehtivost f. 90 ad 435; 91, 146; 196, 79; 320, 261 a j. chtivÿ adj. 748, 250; 561, 267; IT. 385 ad 171 a j. **[chudatko n.] II. 311 ad 111; 366 ad 278—280. , *chudiék y adj. 18, 230; 195, 87 a 02; 487, 403 a j. chudina f. 203 ad 175; 417 ; 498; 193 ad 470; 494, 496; 495, 498; 747, 230; II. 311 ad 111 a j. chudinka f. 406 ad 349; 523, 272 a je — M. II. 219 ad 181; 511 ad 171—172. chudoba f. 20 ad 252; 92, 456; 02. 470 a j. chudy 79 ad 291; 100, 73; 109, 198; 237, 106 a j. — M. z adj. 24, 308; 36, 160; 59, 24 a j. chiilostivy adj. 801, 162 a 166. chut f. 36 ad 157—158; 65, 112; 66, 124; 292, 167 a j. [chútka f.] 292 ad 167. chutnati nedok. 38, 186; 1I. 649 ad 9. — Ch. sobé I. 474 ad 239— 24]. chutné adv. 37, 169; 258, 54; 379, 446; 418, 508 a j. chutnost f. 458, 6. chutny adj. 38, 182; 66, 126; 474, 239; 568, 367 a j. chvála f. 5, 58; 25, 317; 53, 382 a j. €. [chválenie n.] 233 ad 58; II. 871 ad 24. [ehvalitebné adv.] 525 ad 290—291. {chvalitebny adj.] 667 ad 20. chvaliti nedok. 26, 16; 77, 268; 103, 118 a j. — Ch. s& 747, 231 a |. chvainy adj. 667, 20. ehvátanie n. II. 689 ad 23 a ad 25; 709, 332; 814, 4 aj. chvâtati nedok. 181 ad 31—54; II. 236, 92 a 95; 689, 23 a 25 a j. chvíle f. 49, 322; 90, 431; 127, 112; 151, 90; 7 ad 86; 295, 202 a j. chvilka {. 80, 309; 90, 435; II. 273 ad 93 à j. ehvostisée, -5te n. 460, 47; 500, 574. [chyba £.] 862 ad 235—236; II. 68 ad 41. ehybiti sé dok. 101, 92; 470, 183; 737, 108; 520, 239 a j. [chybovati nedok.] 806 ad 234.
1016 [chocholatý adj.j 829 ad 150. chomüt m. 22, 285; 472, 209; 657, 156 a j. *ehomütnieé f. II. 405, 124. ehopiti dok. II. 374 ad 24. — Ch. sé I. 214, 324; 261, 93; 386, 61 a je Chore v. Kore. chot m. 196, 71. — F. 17, 222; 390 120; II. 177, 158 a j. [chóva, chůva £.] II. 313 ad 131! 768, 53. chovačka f. 18, 231. chovanie n. 220, 395; II. 330 ad 65. chovati nedok. 79 ad 293; 755, 335; IT. 36,237; 211, 64; 313, 128 à j. — Ch. sé 6 ad 69 a ad 74; 7 ad 78; 43 ad 239 a j. chozenie n. II. 22, 7; 472 ad 54—56. chrám m. 104 ad 129; 108, 177; 146, 30; 545, 53 a j. chrámový adj. 384, 33. [ehrániti nedok.] II. 446 ad 334. ehrast(ljavy adj. II. 727, 58 a ad 58. chřbet, hřbet m. 102, 105; 733, 51; II. 329, 55; 391, 263 a j. chřiepě f. 464, 108; 474, 238; IT. 368 ad 305 a j. chrieti nedok. 184, 275; 363, 221. chromÿ adj. 210, 280; II. 72, 74; 315, 170 a j. [ehrt m.] II. 150 ad 154. [Chrudim m. f.] 223 ad 436—437. C(h)rysostomus m. II. 907, 30. ehténie n. 603, 10; 776, 7; II. 208, 7 a j. chtieć m. II. 102 ad 115; 153, 187. chtieti nedok. 14, 180; 30, 76; 30, 83; — 58, 12; 116, 8; —54, 393; — 43, 251. — Chiëj neb nechićj 35, 144; 110, 216. — Chce sě čeho 87, 399 a j. č. chtivé adv. 322, 276; IT. 759 ad 206. ehtivost f. 90 ad 435; 91, 146; 196, 79; 320, 261 a j. chtivÿ adj. 748, 250; 561, 267; IT. 385 ad 171 a j. **[chudatko n.] II. 311 ad 111; 366 ad 278—280. , *chudiék y adj. 18, 230; 195, 87 a 02; 487, 403 a j. chudina f. 203 ad 175; 417 ; 498; 193 ad 470; 494, 496; 495, 498; 747, 230; II. 311 ad 111 a j. chudinka f. 406 ad 349; 523, 272 a je — M. II. 219 ad 181; 511 ad 171—172. chudoba f. 20 ad 252; 92, 456; 02. 470 a j. chudy 79 ad 291; 100, 73; 109, 198; 237, 106 a j. — M. z adj. 24, 308; 36, 160; 59, 24 a j. chiilostivy adj. 801, 162 a 166. chut f. 36 ad 157—158; 65, 112; 66, 124; 292, 167 a j. [chútka f.] 292 ad 167. chutnati nedok. 38, 186; 1I. 649 ad 9. — Ch. sobé I. 474 ad 239— 24]. chutné adv. 37, 169; 258, 54; 379, 446; 418, 508 a j. chutnost f. 458, 6. chutny adj. 38, 182; 66, 126; 474, 239; 568, 367 a j. chvála f. 5, 58; 25, 317; 53, 382 a j. €. [chválenie n.] 233 ad 58; II. 871 ad 24. [ehvalitebné adv.] 525 ad 290—291. {chvalitebny adj.] 667 ad 20. chvaliti nedok. 26, 16; 77, 268; 103, 118 a j. — Ch. s& 747, 231 a |. chvainy adj. 667, 20. ehvátanie n. II. 689 ad 23 a ad 25; 709, 332; 814, 4 aj. chvâtati nedok. 181 ad 31—54; II. 236, 92 a 95; 689, 23 a 25 a j. chvíle f. 49, 322; 90, 431; 127, 112; 151, 90; 7 ad 86; 295, 202 a j. chvilka {. 80, 309; 90, 435; II. 273 ad 93 à j. ehvostisée, -5te n. 460, 47; 500, 574. [chyba £.] 862 ad 235—236; II. 68 ad 41. ehybiti sé dok. 101, 92; 470, 183; 737, 108; 520, 239 a j. [chybovati nedok.] 806 ad 234.
Strana 1017
chýliti nedok. 701, 67. — Ch. sě 701, 73; 702, 91; II. 57, 163 a j. chystati sé nedok. 640, 65; 787, 163; II. 352 ad 70 a j. (chytati nedok.] 84 ad 358; 744 ad 203. — Ch. sé 439 ad 117—118; 474 ad 230. ehytiti dok. 425, 152; II. 460 ad 163—164. — Ch. sé I. 214, 323; 386, 57; IL. 320, 244 a j. [ehytrék m.; II. 792 ad 174—175. ehytfíé adv. 198 ad 109; 213, 313; 532, 392 a j. chytrost f. 226 ad 484; 287, 104; 524, 288 a j. *chytrovánie n. 226, 484. chytry adj. 94, 489 a 491 aj. č. - conj. — Sluéuje 32, 98 a j. č. — Piipojuje 21, 275; 21, 276; 27, 28; 31, 92 a 97; 50, 333; při přechod- niku I. 23, 294; 11. 38, 3. — IL. 10, 116; 54, 389; 12, 154; 70, 338; — 31, 93; 32, 101; 176, 174. — V mladších vkpisech bývá i misto interj. W, na př. 12 ad 147; 753, 314 a j. ©. inhed, ihned adv. 2, 18; 11, 132; 30, 82; 33, 121; 136, 117 a j. č.; hned 15, 194 a j.; hnedky 119 ad 48; 312 ad 156 a j.; ihnedky II. 804 ad 147. Innocentius m. 226, 482. **[inu interj.; 8 ad 91; 15 ad 192; 45 ad 274 a j. ©. [Ireneus m.] 662 ad 191—193. Itinerarium n. II. 907, 23. Iudica (neděle) II. 968, 435. Izaiáš m. 27, 20; 29, 66; 35, 153 a j. č. Izák m. jm. os. 30, 80; 232, 41; 506, 18 a j. — Adj. poss. -6v 506 ad 18. Tziodorus, Izidorus m. 428, 235; II. 674, 126 a ad 126 a j. Izra(h)el f. 146, 22; 155, 153; 232, 38 a j. Izrahelitsky m. z adj. 323, 9. izrahelsk f, izdrah- adj. 114, 4; 1406, 33 a j. 1017 [i£ádny pron.] 523 ad 271—272; 802 ad 179 a j. jab()ko n. 409, 392 a ad 392; 714, 110 a 112 a ad 110 a j. jacinktovy adi. IT. 954, 101. [jadrnÿ adj.] 313 ad 166. jâdro n. 84 ad 358; IT. 250, 49. Jafet m. 595, 154 nn.; 597, 185. jáhen m. 96, 14; II. 400, 44; 419, 330 a j. jáhnovy adj. IT. 129, 94. jahódka tf. II. 832, 111; 968 ad 444. Jair, Jeir m. II. 940, 590 a ad 590. jak(ż), -to, -koli conj. 17, 222; 23, 291; 52, 362; 56, 413; 29, 59; 58, 4; 52, 367; 55, 408; 22, 281; 23, 295; — 7, 78; 24, 297; — 12, 152; — 30, 81; — II. 213, 96; — I. 30, 81; — 61 ad 59; 94, 491 a j. č. Jakob viz Jakub. jakovy, $’ pron. 136, 106; 238 ad 129; 296, 220; 484, 359; 533, 410; IT. 343 ad 244—245 а 1. jaks(i) pron. 289, 124; 421, 54 a j. Jakub, Jakob m., jm. os. 30, S0; 232, 41; 259, 62 a j.; (Jakoubek) 693 ad 267. — Jakubové (mnisi) TI. 800 ad 86.— Adj. poss. Ja- kobóv I. 615, 11; 619, 60; 632, 39 a j. Jakübek (— ze Stříbra) m. 267. — II. 887 ad 35. [Jakubelus m.] (=- Jakoubek ze Stribra) 693 ad 267. **Jakubin m. II. 800, 86. jaký, -ž(e), -s(i) pron. 68, 156; 53, 383; 17, 210; — 86, 381; 102, 103 a j. &. [jakZiv adv.] II. 712 ad 382; 798 ad 62. jalovieé f. 543 ad 9—10; II. 680, 210; 681, 219 a j. jaloviéi adj. 543, 9; IT. 680 ad 210. [jalový adj.) 56 ad 419; 334 ad 172— 173 a j. jama f. II. 209, 27; 224, 25: 260 a j. 693, м а c
chýliti nedok. 701, 67. — Ch. sě 701, 73; 702, 91; II. 57, 163 a j. chystati sé nedok. 640, 65; 787, 163; II. 352 ad 70 a j. (chytati nedok.] 84 ad 358; 744 ad 203. — Ch. sé 439 ad 117—118; 474 ad 230. ehytiti dok. 425, 152; II. 460 ad 163—164. — Ch. sé I. 214, 323; 386, 57; IL. 320, 244 a j. [ehytrék m.; II. 792 ad 174—175. ehytfíé adv. 198 ad 109; 213, 313; 532, 392 a j. chytrost f. 226 ad 484; 287, 104; 524, 288 a j. *chytrovánie n. 226, 484. chytry adj. 94, 489 a 491 aj. č. - conj. — Sluéuje 32, 98 a j. č. — Piipojuje 21, 275; 21, 276; 27, 28; 31, 92 a 97; 50, 333; při přechod- niku I. 23, 294; 11. 38, 3. — IL. 10, 116; 54, 389; 12, 154; 70, 338; — 31, 93; 32, 101; 176, 174. — V mladších vkpisech bývá i misto interj. W, na př. 12 ad 147; 753, 314 a j. ©. inhed, ihned adv. 2, 18; 11, 132; 30, 82; 33, 121; 136, 117 a j. č.; hned 15, 194 a j.; hnedky 119 ad 48; 312 ad 156 a j.; ihnedky II. 804 ad 147. Innocentius m. 226, 482. **[inu interj.; 8 ad 91; 15 ad 192; 45 ad 274 a j. ©. [Ireneus m.] 662 ad 191—193. Itinerarium n. II. 907, 23. Iudica (neděle) II. 968, 435. Izaiáš m. 27, 20; 29, 66; 35, 153 a j. č. Izák m. jm. os. 30, 80; 232, 41; 506, 18 a j. — Adj. poss. -6v 506 ad 18. Tziodorus, Izidorus m. 428, 235; II. 674, 126 a ad 126 a j. Izra(h)el f. 146, 22; 155, 153; 232, 38 a j. Izrahelitsky m. z adj. 323, 9. izrahelsk f, izdrah- adj. 114, 4; 1406, 33 a j. 1017 [i£ádny pron.] 523 ad 271—272; 802 ad 179 a j. jab()ko n. 409, 392 a ad 392; 714, 110 a 112 a ad 110 a j. jacinktovy adi. IT. 954, 101. [jadrnÿ adj.] 313 ad 166. jâdro n. 84 ad 358; IT. 250, 49. Jafet m. 595, 154 nn.; 597, 185. jáhen m. 96, 14; II. 400, 44; 419, 330 a j. jáhnovy adj. IT. 129, 94. jahódka tf. II. 832, 111; 968 ad 444. Jair, Jeir m. II. 940, 590 a ad 590. jak(ż), -to, -koli conj. 17, 222; 23, 291; 52, 362; 56, 413; 29, 59; 58, 4; 52, 367; 55, 408; 22, 281; 23, 295; — 7, 78; 24, 297; — 12, 152; — 30, 81; — II. 213, 96; — I. 30, 81; — 61 ad 59; 94, 491 a j. č. Jakob viz Jakub. jakovy, $’ pron. 136, 106; 238 ad 129; 296, 220; 484, 359; 533, 410; IT. 343 ad 244—245 а 1. jaks(i) pron. 289, 124; 421, 54 a j. Jakub, Jakob m., jm. os. 30, S0; 232, 41; 259, 62 a j.; (Jakoubek) 693 ad 267. — Jakubové (mnisi) TI. 800 ad 86.— Adj. poss. Ja- kobóv I. 615, 11; 619, 60; 632, 39 a j. Jakübek (— ze Stříbra) m. 267. — II. 887 ad 35. [Jakubelus m.] (=- Jakoubek ze Stribra) 693 ad 267. **Jakubin m. II. 800, 86. jaký, -ž(e), -s(i) pron. 68, 156; 53, 383; 17, 210; — 86, 381; 102, 103 a j. &. [jakZiv adv.] II. 712 ad 382; 798 ad 62. jalovieé f. 543 ad 9—10; II. 680, 210; 681, 219 a j. jaloviéi adj. 543, 9; IT. 680 ad 210. [jalový adj.) 56 ad 419; 334 ad 172— 173 a j. jama f. II. 209, 27; 224, 25: 260 a j. 693, м а c
Strana 1018
1018 **[jamník m.) II. 541 ad 328. Jan m. £0, 260; 829, 149; 693, 271; lI. 662, 209 a j. č. — Adj. poss. Janóv I. 82, 328; 848, 53 a j. Janek m. Il. 371, 349; 887 ad 35. jarmark m. 181 ad 235; 317, 221; 750, 269 a j. jasné, jastné adv. 29 ad 67; 643, 201; 696, 38 a j. jasnost, jastnost f. 51, 357 a ad 356— 357; 639, 48; II. 373 ad 12 à j. jasny, jastny adj. 52, 367; 393, 17]; 29 ad 67; 52 ad 364—367; TT. 423, 386. — N. jasno f. 52, 366. jastfáb, jésttáb m. 366, 271 a ad 271; 525, 302. javo n.; na jévo II. 643 ad 370. ja(z) pron. 2, 20 a j. č. jazyk m. 296, 216; 466, 127 n.; II. 327, 18; L 8, 95 a j. jéééti nedok. 827, 114. [jéémen m., II. 274 ad 107. jéiny adj. 507, 43; 508, 54. jed m. 237, 114; IT. 138, 306; 458, 130 a j. jeden num. 52, 362; 26, 8; 40, 208; 611, 92; 10, 116; 29, 52; 38, 183; 40. 217 a j. €. — Jeden kazdy 15 ad 190; 431 ad 10; 507, 40; 11. 326, 11 à j. jedenádste num. 647, 69. jedenádsty num. 302, 30; 314, 182 a 184 à j. jédenie n. 225, 460; 432, 33; 450, 261 a j. jedenmezdsietma, jedenmezcietma num. 356, 131; 501, 593 a j. jedenmezdsietmy, -cietmy num. 27, 96; II. 593, 1 a j. jediné adv. 14, 180; 30, 76 a j. €. jedinky adj. 162 ad 251—252; 240, 154; II. 351 ad 55 a j. jedinú adv. 475, 252; 772 ad 189; II. 602 ad 154 a j. jediný adj. 54, 397; 19, 243; 23, 295; '0, 210 aj. č. jednak adv. 360, 187; 807, 247; — jednak - jednak 5, 53; 5, 56; 89, 419; 574, 57 a j. jednánie r. 31, 94; 125, 80; 283, 47; II. 472 ad 54—56 a j. jednati nedok. 75 ad 244; 201, 158; II. 464, 214 a j. — 1. 29, 54; 53, 376; 53, 379 a j. — /. sobé II. 296, 129. [jednavati nedok.] 11. 937 ad 528 a ad 530. jedno, jedne, jedné adv. 73, 213; 94, 495; 225, 469 a ad 469; — 4, 47; 22, 284; 4 ad 47; 138, 141; — jednom, jednem 171 ad 87; 224 ad 457; 287 ad 94; 41 ad 230; 117 ad 20; 122 ad 30 a j.; — jedné 116, 1%, 122, 30 a j. [jednobytny adj.] 25 ad 317. jednomyslně adv. 26, 8; 847, 43. jednomysinÿ adj. 640, 98; II. 231, 3aj. jednooky adj. 59], 76. jednorozeny adj. 132, 53; 174, 143a j. jednostajné adv. 26 ad 6; 303 ad 39— 40; 614, 176; 696, 27 a j. jednostajny adj. 73, 214; 215, 332; 303, 39 a j. jednosvorny adj. 613, 140. jednota f. 605, 82 n.; 641, 101; 671, 112 a j. jednü adv. 38, 178; 290, 136; 323. 16; 354, 96 a j. jédovatost £. II. 138, 308. jédovaty adj. 813 ad 328; 823, 46; II. 138, 305 a j. jedva adv. 579, 128; 651, 99; II. 76. 123 a j. jehelny, -i adj. IL. 147, 113 a ad 113; 933, 428 a ad 428. [jehla f.] 764 ad 77— 93. jéhnéd m. 422, 82. **[iékot m.] Il. 336 ad 162; 367 ad 305. jéktánie n. 606, 97; II. 336, 162. jelen m. 369 ad 301; IT. 308, 67; 707, 308 a j. jelikoZ adv. II. 702, 228.
1018 **[jamník m.) II. 541 ad 328. Jan m. £0, 260; 829, 149; 693, 271; lI. 662, 209 a j. č. — Adj. poss. Janóv I. 82, 328; 848, 53 a j. Janek m. Il. 371, 349; 887 ad 35. jarmark m. 181 ad 235; 317, 221; 750, 269 a j. jasné, jastné adv. 29 ad 67; 643, 201; 696, 38 a j. jasnost, jastnost f. 51, 357 a ad 356— 357; 639, 48; II. 373 ad 12 à j. jasny, jastny adj. 52, 367; 393, 17]; 29 ad 67; 52 ad 364—367; TT. 423, 386. — N. jasno f. 52, 366. jastfáb, jésttáb m. 366, 271 a ad 271; 525, 302. javo n.; na jévo II. 643 ad 370. ja(z) pron. 2, 20 a j. č. jazyk m. 296, 216; 466, 127 n.; II. 327, 18; L 8, 95 a j. jéééti nedok. 827, 114. [jéémen m., II. 274 ad 107. jéiny adj. 507, 43; 508, 54. jed m. 237, 114; IT. 138, 306; 458, 130 a j. jeden num. 52, 362; 26, 8; 40, 208; 611, 92; 10, 116; 29, 52; 38, 183; 40. 217 a j. €. — Jeden kazdy 15 ad 190; 431 ad 10; 507, 40; 11. 326, 11 à j. jedenádste num. 647, 69. jedenádsty num. 302, 30; 314, 182 a 184 à j. jédenie n. 225, 460; 432, 33; 450, 261 a j. jedenmezdsietma, jedenmezcietma num. 356, 131; 501, 593 a j. jedenmezdsietmy, -cietmy num. 27, 96; II. 593, 1 a j. jediné adv. 14, 180; 30, 76 a j. €. jedinky adj. 162 ad 251—252; 240, 154; II. 351 ad 55 a j. jedinú adv. 475, 252; 772 ad 189; II. 602 ad 154 a j. jediný adj. 54, 397; 19, 243; 23, 295; '0, 210 aj. č. jednak adv. 360, 187; 807, 247; — jednak - jednak 5, 53; 5, 56; 89, 419; 574, 57 a j. jednánie r. 31, 94; 125, 80; 283, 47; II. 472 ad 54—56 a j. jednati nedok. 75 ad 244; 201, 158; II. 464, 214 a j. — 1. 29, 54; 53, 376; 53, 379 a j. — /. sobé II. 296, 129. [jednavati nedok.] 11. 937 ad 528 a ad 530. jedno, jedne, jedné adv. 73, 213; 94, 495; 225, 469 a ad 469; — 4, 47; 22, 284; 4 ad 47; 138, 141; — jednom, jednem 171 ad 87; 224 ad 457; 287 ad 94; 41 ad 230; 117 ad 20; 122 ad 30 a j.; — jedné 116, 1%, 122, 30 a j. [jednobytny adj.] 25 ad 317. jednomyslně adv. 26, 8; 847, 43. jednomysinÿ adj. 640, 98; II. 231, 3aj. jednooky adj. 59], 76. jednorozeny adj. 132, 53; 174, 143a j. jednostajné adv. 26 ad 6; 303 ad 39— 40; 614, 176; 696, 27 a j. jednostajny adj. 73, 214; 215, 332; 303, 39 a j. jednosvorny adj. 613, 140. jednota f. 605, 82 n.; 641, 101; 671, 112 a j. jednü adv. 38, 178; 290, 136; 323. 16; 354, 96 a j. jédovatost £. II. 138, 308. jédovaty adj. 813 ad 328; 823, 46; II. 138, 305 a j. jedva adv. 579, 128; 651, 99; II. 76. 123 a j. jehelny, -i adj. IL. 147, 113 a ad 113; 933, 428 a ad 428. [jehla f.] 764 ad 77— 93. jéhnéd m. 422, 82. **[iékot m.] Il. 336 ad 162; 367 ad 305. jéktánie n. 606, 97; II. 336, 162. jelen m. 369 ad 301; IT. 308, 67; 707, 308 a j. jelikoZ adv. II. 702, 228.
Strana 1019
jeli(ž) konj. 206, 220; 607 ad 129; II. 337, 171; 628, 153; 697, 160. [jen adv.] 7 ad 82. jenž, -to pron. rel. 2, 18; 13, 138; 23, 317; 29, 55. — Absol. 23, 288; 31, 84; 69, 168. — 86, 384; — 197, 90. — Jimż tym 705, 162 a j. è. jeptiśći adj. 377, 419; II. 245, 215. jéptiska f. 170 ad 87; II. 360, 197; 409, 178 a j. **[jéptissky, jéptisékÿ adj.] 377 ad 419. Jeremiáš m. 109, 199; 269, 187; 314, 177 a j. à. Jericho n. 350, 43; 371, 336; IL. 400, 40 a j. Jeronym m. 44, 264; 402, 291 a j. Jeruzalem m. 2, 15; 9, 107; 422, 66 a j. €. jeruzalemsk y adj. 109, 196; 582, 174; Il. 295, 116 a j. jéskyné f. 606 ad 102; IL. 81, 184; 328 ad 35; 402, 78 a j. jesli pl. £. 60, 44; 125, 93; 126, 95 a j. jésliéky pl. f. 18, 227; 60 ad 44; 126 ad 107 a j. Jesse m. 27, 20; II. 878, 155 n. jestli, -Ze conj. 17, 216; 207, 233; 17 ad 210—213; 15, 189; 55, 107; 45, 274 a j. č. jeste adv. 24, 300; 30, 76; 54, 398; 94, 497 a j. €. jéSéer m. II. 166, 366; 368 ad 306. jésterka, jestërka £. 472 ad 213; II. 368, 306, ješto pron. 15, 196; 15, 197; 37, 174; 54, 386; 55, 405; 43, 249; 611, 66; 7, 85; 23, 295; 86, 380 n. — 29, 65; 52, 367 a j. č. jéti nedok. 86, 380; 750, 269; 546, 68; 12 ad 156 a j. jétie n. 670, 74. [jévenie n.] 324 ad 39. Jezabel f. II. 524, 93. [jezabelka f.] 472 ad 213. jézdee m. 642, 141; II. 957, 184 a 193 a j. jézdeésky, -ecky adv. 611, 80. 1019 jézdievati nedok. II. 150, 157. jézditi nedok. 264, 128; 377, 424; 380, 452; 540, 134; 611, 78 a j. jézénka (jézinka; jeZenka?) 472, 213 a ad 213; II. 75, 112; 313, 133 a ad 133; 71 ad 608—169. jezero n. 35, 154; 354, 103; IL. 232, 23 a j. | [Jézi m.j II. 461 ad 172. jézinka v. jézénka. Jezukrist m. 25, 316; 632, 33a j. č. — Adj. poss. -6v 11. 399 ad 20 a j. Jezûs m. 26, 7; 51, 358; 118, 40 a J. 6. — Adj. poss. -óv 31, 85; 847, 43 a j. & jho n. 2 ad 26; 572, 28; 852, 109 a j. (j)hra £. 31, 91; 76, 261; 7 ad 87—90; 23 ad 292; 353, 88 a J. [(hráé m.] 110 ad 214; 746 ad 219. (j)hranie n. 19, 240. (j)hráti nedok. 8 ad 88; 19 ad 240; 292, 161; 716, 137; 744, 194 a j. jiedati nedok. 25 ad 310—311; 433, 34; IT. 165, 343 a j. jiedlo n. 18 ad 230—232; 36 ad 162; 472, 208 a j. jiesti nedok. 18, 230; 78, 288; 88, 401 a 404 a j. & jieti nedok. 324 ad 36; 601, 256 a 270; 826, 98; 95, 409 a j. jimanie n. 670, 92. jímati nedok. 591, 91; 670, 85; II. 421 ad 354—357. — J. sé I. 474 ad 230. jináé(e) adv. 13 ad 165; 49 ad 330; 262, 110; II. 286, 278 a j. jinak(o) adv. 13, 165; 49, 330; 7 ad 86 a j. č. jinakovÿ adj. IT. 227, 346; 836 ad 169—173. jinam(o) adv. 16, 202; 20, 256; 103, 109 a j. jinde adv. 101, 88; 149, 67; 14 ad 178 a j. jindy adv. 4, 47; 353, 93 a 95 a j. [jin&i adj.; 470 ad 179. [jinud] adv. 16 ad 203.
jeli(ž) konj. 206, 220; 607 ad 129; II. 337, 171; 628, 153; 697, 160. [jen adv.] 7 ad 82. jenž, -to pron. rel. 2, 18; 13, 138; 23, 317; 29, 55. — Absol. 23, 288; 31, 84; 69, 168. — 86, 384; — 197, 90. — Jimż tym 705, 162 a j. è. jeptiśći adj. 377, 419; II. 245, 215. jéptiska f. 170 ad 87; II. 360, 197; 409, 178 a j. **[jéptissky, jéptisékÿ adj.] 377 ad 419. Jeremiáš m. 109, 199; 269, 187; 314, 177 a j. à. Jericho n. 350, 43; 371, 336; IL. 400, 40 a j. Jeronym m. 44, 264; 402, 291 a j. Jeruzalem m. 2, 15; 9, 107; 422, 66 a j. €. jeruzalemsk y adj. 109, 196; 582, 174; Il. 295, 116 a j. jéskyné f. 606 ad 102; IL. 81, 184; 328 ad 35; 402, 78 a j. jesli pl. £. 60, 44; 125, 93; 126, 95 a j. jésliéky pl. f. 18, 227; 60 ad 44; 126 ad 107 a j. Jesse m. 27, 20; II. 878, 155 n. jestli, -Ze conj. 17, 216; 207, 233; 17 ad 210—213; 15, 189; 55, 107; 45, 274 a j. č. jeste adv. 24, 300; 30, 76; 54, 398; 94, 497 a j. €. jéSéer m. II. 166, 366; 368 ad 306. jésterka, jestërka £. 472 ad 213; II. 368, 306, ješto pron. 15, 196; 15, 197; 37, 174; 54, 386; 55, 405; 43, 249; 611, 66; 7, 85; 23, 295; 86, 380 n. — 29, 65; 52, 367 a j. č. jéti nedok. 86, 380; 750, 269; 546, 68; 12 ad 156 a j. jétie n. 670, 74. [jévenie n.] 324 ad 39. Jezabel f. II. 524, 93. [jezabelka f.] 472 ad 213. jézdee m. 642, 141; II. 957, 184 a 193 a j. jézdeésky, -ecky adv. 611, 80. 1019 jézdievati nedok. II. 150, 157. jézditi nedok. 264, 128; 377, 424; 380, 452; 540, 134; 611, 78 a j. jézénka (jézinka; jeZenka?) 472, 213 a ad 213; II. 75, 112; 313, 133 a ad 133; 71 ad 608—169. jezero n. 35, 154; 354, 103; IL. 232, 23 a j. | [Jézi m.j II. 461 ad 172. jézinka v. jézénka. Jezukrist m. 25, 316; 632, 33a j. č. — Adj. poss. -6v 11. 399 ad 20 a j. Jezûs m. 26, 7; 51, 358; 118, 40 a J. 6. — Adj. poss. -óv 31, 85; 847, 43 a j. & jho n. 2 ad 26; 572, 28; 852, 109 a j. (j)hra £. 31, 91; 76, 261; 7 ad 87—90; 23 ad 292; 353, 88 a J. [(hráé m.] 110 ad 214; 746 ad 219. (j)hranie n. 19, 240. (j)hráti nedok. 8 ad 88; 19 ad 240; 292, 161; 716, 137; 744, 194 a j. jiedati nedok. 25 ad 310—311; 433, 34; IT. 165, 343 a j. jiedlo n. 18 ad 230—232; 36 ad 162; 472, 208 a j. jiesti nedok. 18, 230; 78, 288; 88, 401 a 404 a j. & jieti nedok. 324 ad 36; 601, 256 a 270; 826, 98; 95, 409 a j. jimanie n. 670, 92. jímati nedok. 591, 91; 670, 85; II. 421 ad 354—357. — J. sé I. 474 ad 230. jináé(e) adv. 13 ad 165; 49 ad 330; 262, 110; II. 286, 278 a j. jinak(o) adv. 13, 165; 49, 330; 7 ad 86 a j. č. jinakovÿ adj. IT. 227, 346; 836 ad 169—173. jinam(o) adv. 16, 202; 20, 256; 103, 109 a j. jinde adv. 101, 88; 149, 67; 14 ad 178 a j. jindy adv. 4, 47; 353, 93 a 95 a j. [jin&i adj.; 470 ad 179. [jinud] adv. 16 ad 203.
Strana 1020
1020 jinudy adv. 260, 74; 1I. 66, 15; 68, 38 a j. jiný adj. 12, 149; 23, 292; 25, 309; 54, 387; 3, 31; 30, 80; 39, 204 a j. č. jiskra £. 242, 174; II. 343, 245 a j. jiskřička f. 242 ad 174; II. 132, 167. | jistba f. II. 877, 131 a 136 n. jisté adv. 5, 55; 33, 111; 30 ad 76 aj. č. [fistiti nedok.] 682 ad 117; II. 252 ad 70; 907 ad 22 a j. jistota £. 33 ad 115; 95, 501; 151, 94: 1I. 124, 143 à j. **[jistotné adv.] 470 ad 181—184; 680 ad 86; IT. 482 ad 194 a j. jistÿ adj. 12, 152; 34, 138; 75, 247; 94, 496; 102, 105; 214, 326 a j. jíti nedok. 2, 18; 2, 26; 59, 21; 80, 809; 7, 87; 3, 33; — 143, 197; 201, 158 a j. €. jitie n. IL. 757, 174. jmě, jméno n. 3, 35; 24, 299; 25, 16; 106, 157; II. 298, 150 a j. č. (j)menovati nedok. 33, 120; 107, 168; 118, 43; 749, 262 a j. — J. sé II. 707 ad 302. jmieti nedok. 53, 383; 23 ad 286; 74, 236; — 54, 395; — 7, 79; — 29, 63; — 50, 332; 24, 400; 55, 400; 11, 126; 33, 121; — 374, 373 nn. a j. €. — J. sé 54, 3904; II. 337. 166 a j. jmievati, mívati nedok. 37, 167; 119, 51; 125, 93; IT. 433, 147 a j. — J. sé I. 43 ad 239. Job m.199,120a 122a 132 n. a j. - - Adj. boss. -óv 817, 44 n. Jo(h)el m. 386, 64; 508, 62. Jonata m. 239 ad 134. — Adj. foss. -óv 239, 135. Jordán m. 89, 425; 90, 429; 97, 32 a j. Josef m. 20, 253; 124, 74 a 76; 032, 5l a j. Josue, Jozue m. II. 401, 73 a 75; 402, 78 a j. Juda m. 618, 49; II. 814, 4 a j. Judáš, Jidáš m. 549, 105; 591, sy: 740 ad 145 a j. — Adj. poss. -óv II. 84, 04. **[judássk y, jid- adj.] II. 176 ad 139. Judith f. IT. 337, 168; 871, 18 a j. Judóv adj. Poss. 618 ad 49; II. 540, 320. [Judsko n.j IL. 594 ad 21. judskÿ adj. II. 238 ad 115; 386 ad 187; 540, 321 a j. [Judstvo n.j 120 ad 1—2. jurista m. 72, 210. jutřně, jitřně f. 99, 54; 120, 2; 134, 80; 354, 104 a j. jutini adj. 30, 73; — £. z adj. 121. 11. jutro, jitro n. II. 237 ad 105; 471 ad 52. już, již adv. 16, 205; 28, 39; 50, 333 a j. č. k, ke, ku praep. s d. 20, 339; 7, 81; 51, 356; 26, 4; — 52, 362; — 20, 344; 54, 390; 34, 126 n.; 53, 382; 42, 234; 44, 266 nn.; 26, 13; 52, 365; 29, 52; — 1I. 717, 461 a j. €. kabát m. TI. 697 ad 164—167; 698, 166; 936 ad 495 a j. Kabryhel v. Gabriel. kacórovanie n. 257 ad 38; 381, 475; 565, 321 a j. kacéfovati nedok. 268, 172; 482, 333; 496, 520; 740, 156 a j. kacier m. 69, 166; 263, 120; 278, 296 a 300; 380, 454 a j. kaeiersky, -fsky adj. 531, 385; 831, 177; II. 176, 145 a j. kacierstvie, -o, -f-n. 108, 185; 224, 452 a ad 452; 278, 299; 718, 170 a j. kadidlnicé, kadedlnicé, kadidelnicé f. II. 636, 274 a ad 274; 947, 764 a ad 764 a j. kadidlo n. 1I. 602 ad 76 a ad 76— 77; 860, 30 a j. {Kadievati nedok.] 1I. 692 ad 76. kaditi nedok. Il. 692, 76; 947, 765 n.; 947, 768. Kafarnaum n. 231, 26; II. 546. 44 a 54 a 57 a j.
1020 jinudy adv. 260, 74; 1I. 66, 15; 68, 38 a j. jiný adj. 12, 149; 23, 292; 25, 309; 54, 387; 3, 31; 30, 80; 39, 204 a j. č. jiskra £. 242, 174; II. 343, 245 a j. jiskřička f. 242 ad 174; II. 132, 167. | jistba f. II. 877, 131 a 136 n. jisté adv. 5, 55; 33, 111; 30 ad 76 aj. č. [fistiti nedok.] 682 ad 117; II. 252 ad 70; 907 ad 22 a j. jistota £. 33 ad 115; 95, 501; 151, 94: 1I. 124, 143 à j. **[jistotné adv.] 470 ad 181—184; 680 ad 86; IT. 482 ad 194 a j. jistÿ adj. 12, 152; 34, 138; 75, 247; 94, 496; 102, 105; 214, 326 a j. jíti nedok. 2, 18; 2, 26; 59, 21; 80, 809; 7, 87; 3, 33; — 143, 197; 201, 158 a j. €. jitie n. IL. 757, 174. jmě, jméno n. 3, 35; 24, 299; 25, 16; 106, 157; II. 298, 150 a j. č. (j)menovati nedok. 33, 120; 107, 168; 118, 43; 749, 262 a j. — J. sé II. 707 ad 302. jmieti nedok. 53, 383; 23 ad 286; 74, 236; — 54, 395; — 7, 79; — 29, 63; — 50, 332; 24, 400; 55, 400; 11, 126; 33, 121; — 374, 373 nn. a j. €. — J. sé 54, 3904; II. 337. 166 a j. jmievati, mívati nedok. 37, 167; 119, 51; 125, 93; IT. 433, 147 a j. — J. sé I. 43 ad 239. Job m.199,120a 122a 132 n. a j. - - Adj. boss. -óv 817, 44 n. Jo(h)el m. 386, 64; 508, 62. Jonata m. 239 ad 134. — Adj. foss. -óv 239, 135. Jordán m. 89, 425; 90, 429; 97, 32 a j. Josef m. 20, 253; 124, 74 a 76; 032, 5l a j. Josue, Jozue m. II. 401, 73 a 75; 402, 78 a j. Juda m. 618, 49; II. 814, 4 a j. Judáš, Jidáš m. 549, 105; 591, sy: 740 ad 145 a j. — Adj. poss. -óv II. 84, 04. **[judássk y, jid- adj.] II. 176 ad 139. Judith f. IT. 337, 168; 871, 18 a j. Judóv adj. Poss. 618 ad 49; II. 540, 320. [Judsko n.j IL. 594 ad 21. judskÿ adj. II. 238 ad 115; 386 ad 187; 540, 321 a j. [Judstvo n.j 120 ad 1—2. jurista m. 72, 210. jutřně, jitřně f. 99, 54; 120, 2; 134, 80; 354, 104 a j. jutini adj. 30, 73; — £. z adj. 121. 11. jutro, jitro n. II. 237 ad 105; 471 ad 52. już, již adv. 16, 205; 28, 39; 50, 333 a j. č. k, ke, ku praep. s d. 20, 339; 7, 81; 51, 356; 26, 4; — 52, 362; — 20, 344; 54, 390; 34, 126 n.; 53, 382; 42, 234; 44, 266 nn.; 26, 13; 52, 365; 29, 52; — 1I. 717, 461 a j. €. kabát m. TI. 697 ad 164—167; 698, 166; 936 ad 495 a j. Kabryhel v. Gabriel. kacórovanie n. 257 ad 38; 381, 475; 565, 321 a j. kacéfovati nedok. 268, 172; 482, 333; 496, 520; 740, 156 a j. kacier m. 69, 166; 263, 120; 278, 296 a 300; 380, 454 a j. kaeiersky, -fsky adj. 531, 385; 831, 177; II. 176, 145 a j. kacierstvie, -o, -f-n. 108, 185; 224, 452 a ad 452; 278, 299; 718, 170 a j. kadidlnicé, kadedlnicé, kadidelnicé f. II. 636, 274 a ad 274; 947, 764 a ad 764 a j. kadidlo n. 1I. 602 ad 76 a ad 76— 77; 860, 30 a j. {Kadievati nedok.] 1I. 692 ad 76. kaditi nedok. Il. 692, 76; 947, 765 n.; 947, 768. Kafarnaum n. 231, 26; II. 546. 44 a 54 a 57 a j.
Strana 1021
Kaifáš m. 47, 301; 601, 27'; 603, Taj. Kain m. 636, 137. Kajch, Kejch m. TI. 777, 358. Kajkl m. 12], 55. [kajkléf m.] II. 150 ad 147—152; 646 ad 418; 792 ad 175. fkajkłovati nedok.; 140 ad 162. kajüei adj. 304. 56; 385, 47; 4 ad 47 aj. kaký, -S pron. IT. 8?3, 164; 909 ad 86. kal m. II. 698, 181. **[kalendář m.) II. 48 ad 138. [káleti sé nedok.] Il. 671 ad 83. kalich m. 83, 350; 143, 195; 268, 172; 8 ad 7 aj. kaliśce, -Stś n. 453 ad 299; 788 ad 158; Il. 132, 161. kalkus m. 555, 185. [Kalvin, kalvin m.] 275 ad 259— 263; 514 ad 146; IT. 390 ad 245; 712, 175 a j. [kalvinskf adj.; IT. 658 ad 154; 754 ad 126. kámen m. 39 ad 192; II. 554, 354, 103 a ].; — (nemoc) I. 40, 207; 388, 29 n.; 11, 410, 199 à j. kamének m. YI. 954, 105. kamenie n. 160, 219; 184, 275; 290, 130 a j. kamenny adj. 193, 30; IT. 446, 327; S28, 42 a j. kamenovánie n. II. 265, 274. kamenovati ncdok. 159, 214: 218; 323, 16 a j. kam(o) adv. 14, 178; 49, 323; Kam.- iem 94, 495; 706, 199 a j. fkamzik m.] II. 814 ad 1. Kána, Káně f. 193, 23 a ad 23; II. 127, 45. Kanaan m. 595, 160. kananejsky adj. 432, 22; 435, 64; 450, 263 a j. kandacky adj. 648 ad 74; Kandie f. II. 942, 642. [káné f.j II. 150 ad 155—161. kanon m. IT. 266, 297. 165; 160, 700, 33. 1021 kanonika f. 259, 62; 267, 163; 471, 193 a j. kanovník m. 261 a j. Kapadocie f. II. 6, 24. kapati, kvapati nedok. 41, 227; 80, 303 a ad 303; 290, 131; 394, 174; II. 534, 225 a ad 225 a j. kápé f. 743, 183; IT. 251, 63; 360, 195 a j. Kapistran (Kapistram) m. 838, 282; II. 303, 236; 304 ad 252—255; 396, 332; 527, 134; 660, 179; 800, 85; 943, 665. kapitola, kapitula, kapitule f. 1, 4; 27, 26; 96, 2 a ad 2; 117 ad 21 a j. & kaplan | m. II. 777, 358. kaple f. II. 877, 135. [kaplieé £.] 1T. 877 ad 133 -136. kapsa f. 796, 90. [kapsička f.] 796 ad 96. [karanie n.] 600 ad 252. kárati nedok. 244, 204; 553, 159 a 161; 827, 126 a j. [karban m.] 139 ad 144. kardinál m. 331, 132; 379, 444 a 447; 813, 334 a j. Karel m. (císař) 829, 149. — (= II. 662 ad 209. karéna f. II. 531, 187. karhan m. 164, 294; 394, 183; II. 523 ad 66. [karmazin m.] IT. 346 ad 291; 925 ad 245. [kart m., karta f.] 7 ad 87; 76 ad 261; 76 ad 257—264; 744 ad 194—195; IL 514 ad 216 a j. Kasia v. Cassia. Kassiodorus 1I. 355 ad 122. II. 241, 162; 517, Král) kaštel m. 2 ad 18; 20, 261; 20, 262; 604, 34 a j. kat m. 427, 194; IT. 253 ad 99—100: 309, 80 a j. **[katedra f.] II. 910 ad 89. Katefina f. (svatd) 807, 241 a 247. Katefinka f. II. 887, 35.
Kaifáš m. 47, 301; 601, 27'; 603, Taj. Kain m. 636, 137. Kajch, Kejch m. TI. 777, 358. Kajkl m. 12], 55. [kajkléf m.] II. 150 ad 147—152; 646 ad 418; 792 ad 175. fkajkłovati nedok.; 140 ad 162. kajüei adj. 304. 56; 385, 47; 4 ad 47 aj. kaký, -S pron. IT. 8?3, 164; 909 ad 86. kal m. II. 698, 181. **[kalendář m.) II. 48 ad 138. [káleti sé nedok.] Il. 671 ad 83. kalich m. 83, 350; 143, 195; 268, 172; 8 ad 7 aj. kaliśce, -Stś n. 453 ad 299; 788 ad 158; Il. 132, 161. kalkus m. 555, 185. [Kalvin, kalvin m.] 275 ad 259— 263; 514 ad 146; IT. 390 ad 245; 712, 175 a j. [kalvinskf adj.; IT. 658 ad 154; 754 ad 126. kámen m. 39 ad 192; II. 554, 354, 103 a ].; — (nemoc) I. 40, 207; 388, 29 n.; 11, 410, 199 à j. kamének m. YI. 954, 105. kamenie n. 160, 219; 184, 275; 290, 130 a j. kamenny adj. 193, 30; IT. 446, 327; S28, 42 a j. kamenovánie n. II. 265, 274. kamenovati ncdok. 159, 214: 218; 323, 16 a j. kam(o) adv. 14, 178; 49, 323; Kam.- iem 94, 495; 706, 199 a j. fkamzik m.] II. 814 ad 1. Kána, Káně f. 193, 23 a ad 23; II. 127, 45. Kanaan m. 595, 160. kananejsky adj. 432, 22; 435, 64; 450, 263 a j. kandacky adj. 648 ad 74; Kandie f. II. 942, 642. [káné f.j II. 150 ad 155—161. kanon m. IT. 266, 297. 165; 160, 700, 33. 1021 kanonika f. 259, 62; 267, 163; 471, 193 a j. kanovník m. 261 a j. Kapadocie f. II. 6, 24. kapati, kvapati nedok. 41, 227; 80, 303 a ad 303; 290, 131; 394, 174; II. 534, 225 a ad 225 a j. kápé f. 743, 183; IT. 251, 63; 360, 195 a j. Kapistran (Kapistram) m. 838, 282; II. 303, 236; 304 ad 252—255; 396, 332; 527, 134; 660, 179; 800, 85; 943, 665. kapitola, kapitula, kapitule f. 1, 4; 27, 26; 96, 2 a ad 2; 117 ad 21 a j. & kaplan | m. II. 777, 358. kaple f. II. 877, 135. [kaplieé £.] 1T. 877 ad 133 -136. kapsa f. 796, 90. [kapsička f.] 796 ad 96. [karanie n.] 600 ad 252. kárati nedok. 244, 204; 553, 159 a 161; 827, 126 a j. [karban m.] 139 ad 144. kardinál m. 331, 132; 379, 444 a 447; 813, 334 a j. Karel m. (císař) 829, 149. — (= II. 662 ad 209. karéna f. II. 531, 187. karhan m. 164, 294; 394, 183; II. 523 ad 66. [karmazin m.] IT. 346 ad 291; 925 ad 245. [kart m., karta f.] 7 ad 87; 76 ad 261; 76 ad 257—264; 744 ad 194—195; IL 514 ad 216 a j. Kasia v. Cassia. Kassiodorus 1I. 355 ad 122. II. 241, 162; 517, Král) kaštel m. 2 ad 18; 20, 261; 20, 262; 604, 34 a j. kat m. 427, 194; IT. 253 ad 99—100: 309, 80 a j. **[katedra f.] II. 910 ad 89. Katefina f. (svatd) 807, 241 a 247. Katefinka f. II. 887, 35.
Strana 1022
1022 káti sě nedok. 45, 272; 71, 192; 6 ad 74 aj. č. **+[katoličský, -cký adj.] 251 ad 291; 293 ad 181; IT. 489 ad 296; 805 ad 163 a j. *katovati sé nedok. II. 163, 330. Katruska f. II. 938, 210. **[kavalir m.] TT. 338 ad 180. kavka f. 79, 294; II. 189 ad 350. kazanie n. 1, 1; 44, 252; 32, 103; 51, 349; 90, 435; 378, 430 a j. Ć. kazate] m. 110, 203; 158, 199; 609, 17; 669, 49 a j. — Adj. poss. -óv II. 18, 190. kázati nedok. 3. 29; 21, 275; 69, 169; 108, 180; 299, 254; 158, 200; 232, 47; 244, 201; 158, 204; 756, 350; II. 211, 57; 587, 252 aj. č. kazenie n. II. 953, 94. **[kazite] m.) 738 ad 129. kaziti nedok. 50, 336; 242, 171; 335, 178; 690 ad 230 a j. — K. sé 51, 347 a 349. kázn, -en f. 180 ad 227; 294, 197 n.; 295, 199 n.; 830, 167 a j. **[każdidky adj.] 178 ad 199; 769 ad 140; II. 534 ad 217. [każdodenni adj.] 804 ad 210; II. 717 ad 453; 747 ad 24. każdy adj. 15, 190; 35, 140; 44, 264 a 265; 118, 38 a j. €. — Jeden każdy v. jeden. kbel m. 217, 365; II. 197, 80; 531, 185. kde, -Z(e), -to adv. 14, 179; 38, 187; 44,257; 11, 198; 83, 346a j. €; — kdes* 85, 374; 148, 63. kdy, -Z (e), -Koliv adv. a conj. 46, 284; 435, 67; 44, 268; 33, 115; 130, 13; 21, 271; 207, 234; 43, 249; 816, 33; — 28, 39; 29, 59; 38, 189; 10, 113; 50, 334; 70, 175; 8, 93; 11, 127; 538, 58 а 1. č. kdybyeh conj. 112, 155; 81,313a j. kef m. II. 695, 127. ké(Z), kya conj. 87, 392 a 396 a 399 a ad 396 a 399; 225, 460 a 465 (ad 465); 411, 421; 414, 467 n.; 692, 260 a j. C. klam m. 859, 195; II. 172, 76; 852, 177 a j. [klamánie n.) 806 ad 237. Ката? m. II. 792, 175. klamati nedok. 87, 396; 225, 495; 408, 383; 697, 80; 114, 19 à J. klanénie n. 283, 48; 704 ad 134; II. 444 ad 303—304 a j. klanéti sé nedok. 30, 81; 30, 82; 121, 12 n.; 234, 78 a j. [klánie n.] I1. 410 ad 199; 486 ad 247. klapati nedok. 290 ad 135; II. 359 ad 189; 840, 239. klas m. 343, 285; 493, 470; II. 433, 149 n. à j. klás m. II. 888, 67. klasek m. 446 ad 220; 485 ad 363; 767, 113; II. 888 ad 67. [klásek m.) 492 ad 469—470. kláti nedok. 169, 64; 194 ad 41; 377, 424; 28, 45; 32, 98; 78, 283; 58 ad 10; 1I. 509, 147 a ]. ©. klášter m. 62, 66; 378, 430; 521, 252 aj. [klástersk y adj.] IT. 297 ad 138; 554 a. 169; 910 ad 102. kláti nedok. 292, 162; 429, 262; 11. 966, 400. klátiti nedok. 59, 28; 95, 500. — K. sé 94 ad 494 495. (klatva), klatba, kletba f. 207, 236 a ad 236; 380, 453; 554, 176 a ad 176; 829, 149; II. 176, 143 a j. klécěti nedok. 423, 102; 1I. 186 ad 301; 879, 182. [kleécti nedok.] Il. 559 ad 237. klejt- v. giejt-. klekánie n. II. 384, 168; 385, 172; 386, 184 a j. klekati nedok. 46 ad 288; 364, 240; 370, 317; 423, 107 a j. kleknüti dok. 46, 288; II. 384 ad 168; 385, 172 a j. Kleofás m. 646, 34; 671, 124. klesati nedok. 19, 245; TI. 205, 197; 343, 258 a j.
1022 káti sě nedok. 45, 272; 71, 192; 6 ad 74 aj. č. **+[katoličský, -cký adj.] 251 ad 291; 293 ad 181; IT. 489 ad 296; 805 ad 163 a j. *katovati sé nedok. II. 163, 330. Katruska f. II. 938, 210. **[kavalir m.] TT. 338 ad 180. kavka f. 79, 294; II. 189 ad 350. kazanie n. 1, 1; 44, 252; 32, 103; 51, 349; 90, 435; 378, 430 a j. Ć. kazate] m. 110, 203; 158, 199; 609, 17; 669, 49 a j. — Adj. poss. -óv II. 18, 190. kázati nedok. 3. 29; 21, 275; 69, 169; 108, 180; 299, 254; 158, 200; 232, 47; 244, 201; 158, 204; 756, 350; II. 211, 57; 587, 252 aj. č. kazenie n. II. 953, 94. **[kazite] m.) 738 ad 129. kaziti nedok. 50, 336; 242, 171; 335, 178; 690 ad 230 a j. — K. sé 51, 347 a 349. kázn, -en f. 180 ad 227; 294, 197 n.; 295, 199 n.; 830, 167 a j. **[każdidky adj.] 178 ad 199; 769 ad 140; II. 534 ad 217. [każdodenni adj.] 804 ad 210; II. 717 ad 453; 747 ad 24. każdy adj. 15, 190; 35, 140; 44, 264 a 265; 118, 38 a j. €. — Jeden każdy v. jeden. kbel m. 217, 365; II. 197, 80; 531, 185. kde, -Z(e), -to adv. 14, 179; 38, 187; 44,257; 11, 198; 83, 346a j. €; — kdes* 85, 374; 148, 63. kdy, -Z (e), -Koliv adv. a conj. 46, 284; 435, 67; 44, 268; 33, 115; 130, 13; 21, 271; 207, 234; 43, 249; 816, 33; — 28, 39; 29, 59; 38, 189; 10, 113; 50, 334; 70, 175; 8, 93; 11, 127; 538, 58 а 1. č. kdybyeh conj. 112, 155; 81,313a j. kef m. II. 695, 127. ké(Z), kya conj. 87, 392 a 396 a 399 a ad 396 a 399; 225, 460 a 465 (ad 465); 411, 421; 414, 467 n.; 692, 260 a j. C. klam m. 859, 195; II. 172, 76; 852, 177 a j. [klamánie n.) 806 ad 237. Ката? m. II. 792, 175. klamati nedok. 87, 396; 225, 495; 408, 383; 697, 80; 114, 19 à J. klanénie n. 283, 48; 704 ad 134; II. 444 ad 303—304 a j. klanéti sé nedok. 30, 81; 30, 82; 121, 12 n.; 234, 78 a j. [klánie n.] I1. 410 ad 199; 486 ad 247. klapati nedok. 290 ad 135; II. 359 ad 189; 840, 239. klas m. 343, 285; 493, 470; II. 433, 149 n. à j. klás m. II. 888, 67. klasek m. 446 ad 220; 485 ad 363; 767, 113; II. 888 ad 67. [klásek m.) 492 ad 469—470. kláti nedok. 169, 64; 194 ad 41; 377, 424; 28, 45; 32, 98; 78, 283; 58 ad 10; 1I. 509, 147 a ]. ©. klášter m. 62, 66; 378, 430; 521, 252 aj. [klástersk y adj.] IT. 297 ad 138; 554 a. 169; 910 ad 102. kláti nedok. 292, 162; 429, 262; 11. 966, 400. klátiti nedok. 59, 28; 95, 500. — K. sé 94 ad 494 495. (klatva), klatba, kletba f. 207, 236 a ad 236; 380, 453; 554, 176 a ad 176; 829, 149; II. 176, 143 a j. klécěti nedok. 423, 102; 1I. 186 ad 301; 879, 182. [kleécti nedok.] Il. 559 ad 237. klejt- v. giejt-. klekánie n. II. 384, 168; 385, 172; 386, 184 a j. klekati nedok. 46 ad 288; 364, 240; 370, 317; 423, 107 a j. kleknüti dok. 46, 288; II. 384 ad 168; 385, 172 a j. Kleofás m. 646, 34; 671, 124. klesati nedok. 19, 245; TI. 205, 197; 343, 258 a j.
Strana 1023
[klesnüti dok.] 262 ad 102; TI. 841 ad 261. kletba v. A/atva. kléti, kInüti nedok. 41 ad 221; 106, 160; 187, 298; 482, 333; II. 934 ad 448 a j. — K. č IL 74 ad 101—102. [Kleveta f.] 476 aa 261; 482 ad 326— 327; 670 ad 95 a j. [klevetati nedok.] 36 ad 159; 337 ad 212; II. 430 ad 109. [klevetivy adj.] 740 ad 146. klevetny adj. II. 87 ad 144; 929, 334. kli, klih, klij m. 519, 215 a ad 215; 520, 233 a ad 233. klíč v. kľúč. Kliment (Klement, Clemens) m. (svatý) II. 321, 254 nn. a ad 255; 477, 124; 90., 22. [klín m.j II. 202 ad 157. *[klindr m.j II. 854 ad 228. *klindfik m. 539, 97; 81°, 310; IL. 816, 50; 854, 228; 964, 342. kInüti v. 4t. [klok m.) II. 371 ad 356—357 a ad 357. (kloniti nedok.j IT. 917 ad 48 (nedosti Eilelnć.) "klonuti dok.] 156, 163; 288, 113; 424, 130; II. 841, 261; 943, 672. **klozovati nedok. II. 773, 216. krúč, klíč m. II. 442, 272; 795, 17. kmen m. 424, 125 n.; II. 25, 83; 846, 62 a j. kment m. 753, 315; 830, 163; II. 147, 116 a j. kmet m. 204, 189; II. 246, 229; 818, 78 a j. kmetik m. 150, 88; 476, 257; 118. *kmošička f. 11. 477, 130. kmoír m. 220 ad 398; 789 ad 162 až 186; II. 570, 389 a 391 a j. kmotra f. II. 478, 132; 570 ad 391. **[kmotfiéka f.] II. 477 ad 130. knéz m. 7, 83; 17, 213; 21, 268; 62, 65 a j. €. 783, 1025 knézie f. 62, 81; 201, 155 a ad 155; 267, 302 a j. č. kněžna f. II. 616, 347; 713, 394. kněžský adj. 240 ad 149; 314, 118; 377, 419; 425, 147 a j. knézstvo, knéZstvie n. 177, 191 a ad 191; 313, 169; 796, 94; IT. 91, 64 aj. knieżć n. a m. 85, 368; 188, 316; 237, 106; 413, 148; 272, 237; 459, 26; II. 689, 16 a j. knieZàcí adj. 377, 419; II. 337, 169 n. a j. kniezétsky adj. 377 ad 419; II. 952, 45. knieZétstvie n. II. 104, 135; — 937 ad 523; 952 ad 44. kniha f. 1 ad 1; 17, 222; 34, 135; 69, 172; 710, 52; II. 275, 121 aj. č. koba m. if. 525, 209 a 302 a ad 302; 744, 203; 745, 215; II. 912, 148 aj. kobefee m. 17, 212; 53, 384; II. 699, 185. kobyla f. 295, 205; II. 864, 130. koéka f. 479, 301; 749, 256; 809 ad 218 a j. [koflik m.) IT. 149 ad 146; 775, 284. kohüt m. 387, 81; II. 217 ad 147. **kochániéko n. II. 45, 102. kochánie n. 135, 92; 429, 268; 560, 254 a j. kochati nedok. 561 ad 265. — K. sé 119, 50; 291, 138; 640, 83 a j. kojiti nedok. II. 246, 238. — K. sé I. 46 ad 293. kokrhati nedok. 387, 81. **[kokrhel m.] 22 ad 284—285. kól m. 170 ad 86—87; 174, 150; 288, 111; 389, 106; 755, 340 a j. **kolżeżnie n. 328 ad 103; 489, 429; 490, 437. *kolácéti sé nedok. 528, 344. kolárový v. korálový. kolátanie v. żoloźdnie. kolba f. 7, 87; 23, 291; 353, 87: 476, 261 a j.
[klesnüti dok.] 262 ad 102; TI. 841 ad 261. kletba v. A/atva. kléti, kInüti nedok. 41 ad 221; 106, 160; 187, 298; 482, 333; II. 934 ad 448 a j. — K. č IL 74 ad 101—102. [Kleveta f.] 476 aa 261; 482 ad 326— 327; 670 ad 95 a j. [klevetati nedok.] 36 ad 159; 337 ad 212; II. 430 ad 109. [klevetivy adj.] 740 ad 146. klevetny adj. II. 87 ad 144; 929, 334. kli, klih, klij m. 519, 215 a ad 215; 520, 233 a ad 233. klíč v. kľúč. Kliment (Klement, Clemens) m. (svatý) II. 321, 254 nn. a ad 255; 477, 124; 90., 22. [klín m.j II. 202 ad 157. *[klindr m.j II. 854 ad 228. *klindfik m. 539, 97; 81°, 310; IL. 816, 50; 854, 228; 964, 342. kInüti v. 4t. [klok m.) II. 371 ad 356—357 a ad 357. (kloniti nedok.j IT. 917 ad 48 (nedosti Eilelnć.) "klonuti dok.] 156, 163; 288, 113; 424, 130; II. 841, 261; 943, 672. **klozovati nedok. II. 773, 216. krúč, klíč m. II. 442, 272; 795, 17. kmen m. 424, 125 n.; II. 25, 83; 846, 62 a j. kment m. 753, 315; 830, 163; II. 147, 116 a j. kmet m. 204, 189; II. 246, 229; 818, 78 a j. kmetik m. 150, 88; 476, 257; 118. *kmošička f. 11. 477, 130. kmoír m. 220 ad 398; 789 ad 162 až 186; II. 570, 389 a 391 a j. kmotra f. II. 478, 132; 570 ad 391. **[kmotfiéka f.] II. 477 ad 130. knéz m. 7, 83; 17, 213; 21, 268; 62, 65 a j. €. 783, 1025 knézie f. 62, 81; 201, 155 a ad 155; 267, 302 a j. č. kněžna f. II. 616, 347; 713, 394. kněžský adj. 240 ad 149; 314, 118; 377, 419; 425, 147 a j. knézstvo, knéZstvie n. 177, 191 a ad 191; 313, 169; 796, 94; IT. 91, 64 aj. knieżć n. a m. 85, 368; 188, 316; 237, 106; 413, 148; 272, 237; 459, 26; II. 689, 16 a j. knieZàcí adj. 377, 419; II. 337, 169 n. a j. kniezétsky adj. 377 ad 419; II. 952, 45. knieZétstvie n. II. 104, 135; — 937 ad 523; 952 ad 44. kniha f. 1 ad 1; 17, 222; 34, 135; 69, 172; 710, 52; II. 275, 121 aj. č. koba m. if. 525, 209 a 302 a ad 302; 744, 203; 745, 215; II. 912, 148 aj. kobefee m. 17, 212; 53, 384; II. 699, 185. kobyla f. 295, 205; II. 864, 130. koéka f. 479, 301; 749, 256; 809 ad 218 a j. [koflik m.) IT. 149 ad 146; 775, 284. kohüt m. 387, 81; II. 217 ad 147. **kochániéko n. II. 45, 102. kochánie n. 135, 92; 429, 268; 560, 254 a j. kochati nedok. 561 ad 265. — K. sé 119, 50; 291, 138; 640, 83 a j. kojiti nedok. II. 246, 238. — K. sé I. 46 ad 293. kokrhati nedok. 387, 81. **[kokrhel m.] 22 ad 284—285. kól m. 170 ad 86—87; 174, 150; 288, 111; 389, 106; 755, 340 a j. **kolżeżnie n. 328 ad 103; 489, 429; 490, 437. *kolácéti sé nedok. 528, 344. kolárový v. korálový. kolátanie v. żoloźdnie. kolba f. 7, 87; 23, 291; 353, 87: 476, 261 a j.
Strana 1024
1024 kolébati sě nedok. 89, 418; k. sebú 80 ad 418. [kolebavy adj.] 210 ad 279 (omwvi?). kolečko n. 22 ad 285; II. 896 ad 212; 926, 247. koleno n. 24, 301; 364, 240; 571, 12 aj. koli, -vék adv. a partic. 5, 55; 26, 3; 20, 58; 92, 464 a j. & [koliker(f) adj.] 55 ad 406; II. 225 ad 280; kolikero I. 560 ad 254 à j. koliko, -ż adv. 220, 404; 580, 20; 801, 158; kolikoż koli 133, 47; kolikoż-toliko 10, 117; 10, 118; kolikos' II. 525, 102 a J. kolik(ok)rat, -Z(e), -Koli adv. 158, 192; 172, 111; 208, 254; 284, 54 a ad 54; 660, 183 a j. koliky adj. 163, 266; IT. 225, 280; 311, 109 à J. kolo n. 298 ad 240; IT. 262, 231 nn. a j. Kolocenskÿ m. z adj. 246, 981, 2; 860, 212 a j. kolotánie, kolátanie n. 328, 103 a ad 103. [komar m.; 749 ad 258; 812 ad 311; IT. 478 ad 131—133 a j. komora f. 14, 183; 62, 78; II. 458, 135 a j. [komórka 1.: 1). 607 ad 228. komorni adj. Il. 338, 181. komornik m. 648 ad 74; 700, 33. kompaktáta, kompakta pl. n. 833, 207 a ad 207; I1. 412, 227 a 233 a ad 233; 941, 031. komplexi, kumplekci f., komplex m. 408, 380 a ad 380. komžě f£. 747, 237. kóň m. 80, 311; 16 ad 199; 206, 219; 745, 204; 809 ad 278 a j. konati nedok. 309 ad 197; 352, 71; 392, 155 a j. — K. sé (= finiti se) 109, 201; — 469, 170. Koncilium, consilium n. II. 225, 276; 538, 281; 941, 626. konček m. II. 142, 49; 164 ad 337— 338. 236; konéina f. 432, 21 a 23; 450, 268; 822, 25 aj. konec m. 51, 354; 33, 121; 150, 80; 415, 472; 48, 315; 135, 101; 191, 353; na ten k. = proto 10 ad 113— 114; 793, 65, k tomu konci — proto 287, 93 a j. konečně adv. 57 ad 428; 64, 97 a 98; 115, 27; 118, 31 à j. **[konećnost f.] 851 ad 97. koneény adj. II. 951, 27. konferst (korferst) m. II. 525, 104 a ad 104 (srvn. konvieys v Gb. Sté. sl. s. v.) [koňský adj.] TI. 705 ad 280. Konstancie f. 693, 266 a 269; IL. 917, 153. **konstansky adj. (sbor) 693, 273; TT. 217, 154. Konstantin m. II. 705, 270. konšel, konéel m. 188, 316; 240, 150; 454, 312 a ad 312; 494, 497; 522, 964 a ad 264; IT. 476 ad 111— 113 a j. kopa f. 46, 291; 70, 176; 80, 312; 81, 318; 479, 295; 563, 292 a j. kopánie n. II. 320, 244. kopati nedok. +, 51; 109, 200; 309, 118 a j. kopie n. 19, 240; 34, 139; 47, 298; 355, 122 a j. kopřiva f. 705, 166 a 170. [Kopyto n.] 369 ad 301. kór m. 10, 115; 14, 172; 30, 78; 122, 35 a J. koráb m. 351, 63; 519, 214. [korál m.] IT. 959 ad 219. **korálový, kolárový adj. 22, 286; 22 ad 286; II. 338, 175 a ad 175; 896 ad 212 a j. [korbel m.] 394 ad 183. **[kordovansky adj.] 550 ad 122. Kore, Chore m. II. 952, 47 a 50 a 62 a ad 43. kofee, korec m. II. 205, 20]; 222, 293 a 925; 307, 30; 511 ad 168 a j. kofen m. 326, 81; 338, 229; 424, 124; 736, 103 n. a j.; — 27, 20.
1024 kolébati sě nedok. 89, 418; k. sebú 80 ad 418. [kolebavy adj.] 210 ad 279 (omwvi?). kolečko n. 22 ad 285; II. 896 ad 212; 926, 247. koleno n. 24, 301; 364, 240; 571, 12 aj. koli, -vék adv. a partic. 5, 55; 26, 3; 20, 58; 92, 464 a j. & [koliker(f) adj.] 55 ad 406; II. 225 ad 280; kolikero I. 560 ad 254 à j. koliko, -ż adv. 220, 404; 580, 20; 801, 158; kolikoż koli 133, 47; kolikoż-toliko 10, 117; 10, 118; kolikos' II. 525, 102 a J. kolik(ok)rat, -Z(e), -Koli adv. 158, 192; 172, 111; 208, 254; 284, 54 a ad 54; 660, 183 a j. koliky adj. 163, 266; IT. 225, 280; 311, 109 à J. kolo n. 298 ad 240; IT. 262, 231 nn. a j. Kolocenskÿ m. z adj. 246, 981, 2; 860, 212 a j. kolotánie, kolátanie n. 328, 103 a ad 103. [komar m.; 749 ad 258; 812 ad 311; IT. 478 ad 131—133 a j. komora f. 14, 183; 62, 78; II. 458, 135 a j. [komórka 1.: 1). 607 ad 228. komorni adj. Il. 338, 181. komornik m. 648 ad 74; 700, 33. kompaktáta, kompakta pl. n. 833, 207 a ad 207; I1. 412, 227 a 233 a ad 233; 941, 031. komplexi, kumplekci f., komplex m. 408, 380 a ad 380. komžě f£. 747, 237. kóň m. 80, 311; 16 ad 199; 206, 219; 745, 204; 809 ad 278 a j. konati nedok. 309 ad 197; 352, 71; 392, 155 a j. — K. sé (= finiti se) 109, 201; — 469, 170. Koncilium, consilium n. II. 225, 276; 538, 281; 941, 626. konček m. II. 142, 49; 164 ad 337— 338. 236; konéina f. 432, 21 a 23; 450, 268; 822, 25 aj. konec m. 51, 354; 33, 121; 150, 80; 415, 472; 48, 315; 135, 101; 191, 353; na ten k. = proto 10 ad 113— 114; 793, 65, k tomu konci — proto 287, 93 a j. konečně adv. 57 ad 428; 64, 97 a 98; 115, 27; 118, 31 à j. **[konećnost f.] 851 ad 97. koneény adj. II. 951, 27. konferst (korferst) m. II. 525, 104 a ad 104 (srvn. konvieys v Gb. Sté. sl. s. v.) [koňský adj.] TI. 705 ad 280. Konstancie f. 693, 266 a 269; IL. 917, 153. **konstansky adj. (sbor) 693, 273; TT. 217, 154. Konstantin m. II. 705, 270. konšel, konéel m. 188, 316; 240, 150; 454, 312 a ad 312; 494, 497; 522, 964 a ad 264; IT. 476 ad 111— 113 a j. kopa f. 46, 291; 70, 176; 80, 312; 81, 318; 479, 295; 563, 292 a j. kopánie n. II. 320, 244. kopati nedok. +, 51; 109, 200; 309, 118 a j. kopie n. 19, 240; 34, 139; 47, 298; 355, 122 a j. kopřiva f. 705, 166 a 170. [Kopyto n.] 369 ad 301. kór m. 10, 115; 14, 172; 30, 78; 122, 35 a J. koráb m. 351, 63; 519, 214. [korál m.] IT. 959 ad 219. **korálový, kolárový adj. 22, 286; 22 ad 286; II. 338, 175 a ad 175; 896 ad 212 a j. [korbel m.] 394 ad 183. **[kordovansky adj.] 550 ad 122. Kore, Chore m. II. 952, 47 a 50 a 62 a ad 43. kofee, korec m. II. 205, 20]; 222, 293 a 925; 307, 30; 511 ad 168 a j. kofen m. 326, 81; 338, 229; 424, 124; 736, 103 n. a j.; — 27, 20.
Strana 1025
**[kofenaty adj.] II. 346 ad 202. kofenie n. 623, 105; 634, 88 a 90; 7136, 99 a 101 a j. kofenny adj. IL. 149,145; 346 ad 292. Korint m., jm. nár. 58. 2; 60, 128; 75, 250; 237, 110 a j. [Korintský m. z adj.j 66 ad 128; 693 ad 276; 1I. 227, 327 a 1. kofist f. 460, 41; 493, 473. kofiti sé nedok. 112, 239; 385. 90; 421, 46 a j. ** kormütiti nedok.] 1I. 555 ad 312. — K. sé 143 ad 194. Kornelius m. IT. 441, 261. *kornüt, kormüt m. 372, 354 & ad 354. korühev f. 546, 67 a 69; 547. 12. [korühevnf adj. II. 151 ad 169, koruna (kuruna) f. 19, 240; 47. 298; 76, 252; 142, 186 a j. — 301, 7; 433, 46 a ad 46 a ]. [korunka f.; ITI. 491 ad 322. [korunovśnie n. 574 ad 57—68; IL 885 ad 11. korunovati nedok. 396, 203 « 205; 617, 30 n. — K. sě 744 ad 192— 193. [koryto n.] 36 ad 162. [kosief m.; Il. 788 ad 130. kost f, 558, 277 n.; 601, 262: 676. 30 a j. kostel m. 80 ad 308—311; 85, 574; 150, 88; 151, 89 a j. kostelní adj. 746, 224 a 227; IL 295 ad 118—119; 456 ad 115 a j. kostka f. 19, 240; 76, £61; 744. 194; 7 ad 87; IL. 298, 150 a j. kostkáf m. J02, 101; 158, 203; 318, 232; II. 189, 354 a je koš m. 324, 36; 508, 53. košule, -jle f. 1I. 295, 110; 308, 59; 418, 314; 658, 148 à je [košulka, košilka 1.) II. 786 ad 16, kotel m. Il. 849, 130. kováf m. Il. 888, 63. kovati nedok. TI. 134, 19%. koza f. II. 881, 223. Rokycanova Postilla, 1025 kozel m. 48, 318; 422, 76; 543, 9; 748, 242 a j. kozeléí adj. IT. 680, 216. kozlee m. 590, 70. [kozleci adj.] 543 ad 6 a ad 9. kozlovy adj. 543, 6; II. 680, 210. kóżś f. 250, 285; IT. 202, 146; 431, 119 a j. - Pyšný na kóżi I. 71, 199. — Pýchati na kóží 71, 200. kožuch, kožich m. 657, 156; 783, 120; II. 787, 113 a j. kožúšek, kožíšek m. II. 786, 96. kožušník, kožešník m. 795, 85 a ad 85. kráééti nedok. 36, 161; 173, 130; 613, 132 a j. **[kráéievati nedok.] 36 ad 161. krádež, krádeř m. II. 146, 102; 132, 160; 325, 317 a ad 317; 670, 78 a ad 78 a j. kraj m. 673, 161; 1I. 215 ad 118— 120. krajčí m. 795, 85; II. 786 ad 95. krajina f. 120 ad 1—2; 524, 279; 624, 114 a j. král m. 2, 24; 60, 39; 68, 153 a j. - - Třie králi (svátek) 192 ad 1. — Adj. poss. -óv II. 604, 175; 761, 237. králik m. II. 594, 19 a 25; 590, 43 a j. — Adj. poss. -ów II. 595 ad 43; 604, 186. [králová f.] 447 ad 226; 448 ad 242. kralovánie n. 666 ad 218—219; II. 775, 283; 779, 435 a j. kralovati nedok. 64 ad 100—101; 229, 519; 347, 335; 401, 447 n. a j. královna f. 169, 63; 445, 206; 446, 212 aj. královsky adj. 59, 31; 94, 493; 149, 188 a j. — Knihy K-ć 69, 113; 610. 41; 612, 108 a j. královstvie n. 33, 119; 100, 69; 131, 22 a j. — K. boźie 52, 364, — K. nebeské 52, 365 a j. krám m. 426, 186. kramór m, 522, 260. kramářka t. 753, 307; II. 418, 305. 65
**[kofenaty adj.] II. 346 ad 202. kofenie n. 623, 105; 634, 88 a 90; 7136, 99 a 101 a j. kofenny adj. IL. 149,145; 346 ad 292. Korint m., jm. nár. 58. 2; 60, 128; 75, 250; 237, 110 a j. [Korintský m. z adj.j 66 ad 128; 693 ad 276; 1I. 227, 327 a 1. kofist f. 460, 41; 493, 473. kofiti sé nedok. 112, 239; 385. 90; 421, 46 a j. ** kormütiti nedok.] 1I. 555 ad 312. — K. sé 143 ad 194. Kornelius m. IT. 441, 261. *kornüt, kormüt m. 372, 354 & ad 354. korühev f. 546, 67 a 69; 547. 12. [korühevnf adj. II. 151 ad 169, koruna (kuruna) f. 19, 240; 47. 298; 76, 252; 142, 186 a j. — 301, 7; 433, 46 a ad 46 a ]. [korunka f.; ITI. 491 ad 322. [korunovśnie n. 574 ad 57—68; IL 885 ad 11. korunovati nedok. 396, 203 « 205; 617, 30 n. — K. sě 744 ad 192— 193. [koryto n.] 36 ad 162. [kosief m.; Il. 788 ad 130. kost f, 558, 277 n.; 601, 262: 676. 30 a j. kostel m. 80 ad 308—311; 85, 574; 150, 88; 151, 89 a j. kostelní adj. 746, 224 a 227; IL 295 ad 118—119; 456 ad 115 a j. kostka f. 19, 240; 76, £61; 744. 194; 7 ad 87; IL. 298, 150 a j. kostkáf m. J02, 101; 158, 203; 318, 232; II. 189, 354 a je koš m. 324, 36; 508, 53. košule, -jle f. 1I. 295, 110; 308, 59; 418, 314; 658, 148 à je [košulka, košilka 1.) II. 786 ad 16, kotel m. Il. 849, 130. kováf m. Il. 888, 63. kovati nedok. TI. 134, 19%. koza f. II. 881, 223. Rokycanova Postilla, 1025 kozel m. 48, 318; 422, 76; 543, 9; 748, 242 a j. kozeléí adj. IT. 680, 216. kozlee m. 590, 70. [kozleci adj.] 543 ad 6 a ad 9. kozlovy adj. 543, 6; II. 680, 210. kóżś f. 250, 285; IT. 202, 146; 431, 119 a j. - Pyšný na kóżi I. 71, 199. — Pýchati na kóží 71, 200. kožuch, kožich m. 657, 156; 783, 120; II. 787, 113 a j. kožúšek, kožíšek m. II. 786, 96. kožušník, kožešník m. 795, 85 a ad 85. kráééti nedok. 36, 161; 173, 130; 613, 132 a j. **[kráéievati nedok.] 36 ad 161. krádež, krádeř m. II. 146, 102; 132, 160; 325, 317 a ad 317; 670, 78 a ad 78 a j. kraj m. 673, 161; 1I. 215 ad 118— 120. krajčí m. 795, 85; II. 786 ad 95. krajina f. 120 ad 1—2; 524, 279; 624, 114 a j. král m. 2, 24; 60, 39; 68, 153 a j. - - Třie králi (svátek) 192 ad 1. — Adj. poss. -óv II. 604, 175; 761, 237. králik m. II. 594, 19 a 25; 590, 43 a j. — Adj. poss. -ów II. 595 ad 43; 604, 186. [králová f.] 447 ad 226; 448 ad 242. kralovánie n. 666 ad 218—219; II. 775, 283; 779, 435 a j. kralovati nedok. 64 ad 100—101; 229, 519; 347, 335; 401, 447 n. a j. královna f. 169, 63; 445, 206; 446, 212 aj. královsky adj. 59, 31; 94, 493; 149, 188 a j. — Knihy K-ć 69, 113; 610. 41; 612, 108 a j. královstvie n. 33, 119; 100, 69; 131, 22 a j. — K. boźie 52, 364, — K. nebeské 52, 365 a j. krám m. 426, 186. kramór m, 522, 260. kramářka t. 753, 307; II. 418, 305. 65
Strana 1026
1026 krapet, kropet m. II. 743, 256 a 260 a ad 260. krása 1. 71, 91 aj. krásně adv. 23, 294; 233 ad 53; 284, 58 a j. krásny adj. 53, 373; 414, 463; 705, 169 a j. krásti nedok. 107, 162—104; TI. 67, 31; 83, 39; 324, 312 a j. [krateé £.] 309 ad 123. kráteé adv. 448, 240; 527, 325; 567, 348 a j. [kratiéeé adv.) II. 759 ad 201. [Kkratiékÿ adj.] 128 ad 140; II. 522 ad 506. [krátiti sé nedok.] II. 863 ad 122— 123. [krátkost £.] 256 ad 25—32. krátky adj. 71, 190; 129, 140; 369, 308; 829, 148; II. 433, 142; 515 ad 226 a j. kratochvile t. 306 ad 79; 430 ad 269; II. 145, 85; 150, 154 a j. kratoehvilny adj. II. 414 ad 251— 252; 965, 369, kráva i. 81, 320; 16 ad 199; 22 ad 285—280; II. 174, 117; 298, 158 a j. **[kravsky adj.] II. 174 ad 118. *kréemnik m. 746, 219. krčma f. 31, 91; 164, 294; 171, 100 à j. krémáf m. 318, 2928 a 230. kféé m. 23, 287; II. 338, 176. křehkost f. 454, 310; 541, 150; 728, 308 a j. kfehky adj. 103, 117; 104, 120; 1I. 181, 213 a j. křest m. 15, 211 a j. kfesfan m. 4, 41; 5, 64 aj. č. křesťánek m. II. 806, 168. křesťanka f. 276, 274; IT. 456 ad 107. [křesťansky adv.] II. 707 ad 306. křesťanský adj. 276, 274; 284, 59; 4 ad 41 a j. 201; 203, 179; 796, 189; 114, 15; 427, kfestanstvo, -ie n. 32, 106; 121, 11; 198, 112; II. 473 ad 65 a j. [Krét m.] II. 6 ad 28. Krétsky m. z adj. II. 6, 28. krev f. 57, 434; 18, 233; 23, 295; 42, 236; 71, 188; 292, 168 a j.; — 6, 71; 7, Bl a j. ©. [krevní adj.] 273 ad 239; II. 484 ad 226. **krehadlny adj. 543, 1. krehov, kerchov m. II. 161, 294 a ad 294. křiččnie n. II. 164, 336. křiččti nedok. 22, 284; 184, 275; II. 155, 211 a j. kfídlo n. 495, 504 n. a 507; IT. 890, 110. **[kriesievati ncdok.] 689 ad 20s. kiiesiti nedok. 689, 209; 787 ad 162— 186; II. 31, 89 à j. krik- v. kryk-. kfik m. 643, 195; II. 156, 230; 165. 326 a j. kfiklavé adv. II. 963, 312. kfiknüti dok. II. 963, 326. [Kristovy adj.] II. 705 ad 276; 773, 208. Kristus m. 26, 7; 38, 185; 55, 399 a j. €. — Adj. poss. Kristóv 21, 268; 43, 241 aj. č. kfisfál m. 52, 371; II. 698, 180. krivda f. 77, 270; 91, 452; 571, 342 a j. kfivdióka f. 418, 507; II. 642, 360; 854, 223. kfivé adv. 523, 272; 567, 346; 603, 4 aj. [křivolaký adj.] 273 ad 250. křivý adj. 110, 214; 549, 103; II. 218 ad 171 aj. kříž m. 19, 244; 47, 298; 104, 132 a j. č. — 380, 452; II. 93, 129; 705, 281. z Křižanova (Stanislav, pisał) IL. 914, 174. [Kfiżanovsky m.] (odpadlik od pod- obojích) II. 809 ad 223. křižmo n. 209, 259.
1026 krapet, kropet m. II. 743, 256 a 260 a ad 260. krása 1. 71, 91 aj. krásně adv. 23, 294; 233 ad 53; 284, 58 a j. krásny adj. 53, 373; 414, 463; 705, 169 a j. krásti nedok. 107, 162—104; TI. 67, 31; 83, 39; 324, 312 a j. [krateé £.] 309 ad 123. kráteé adv. 448, 240; 527, 325; 567, 348 a j. [kratiéeé adv.) II. 759 ad 201. [Kkratiékÿ adj.] 128 ad 140; II. 522 ad 506. [krátiti sé nedok.] II. 863 ad 122— 123. [krátkost £.] 256 ad 25—32. krátky adj. 71, 190; 129, 140; 369, 308; 829, 148; II. 433, 142; 515 ad 226 a j. kratochvile t. 306 ad 79; 430 ad 269; II. 145, 85; 150, 154 a j. kratoehvilny adj. II. 414 ad 251— 252; 965, 369, kráva i. 81, 320; 16 ad 199; 22 ad 285—280; II. 174, 117; 298, 158 a j. **[kravsky adj.] II. 174 ad 118. *kréemnik m. 746, 219. krčma f. 31, 91; 164, 294; 171, 100 à j. krémáf m. 318, 2928 a 230. kféé m. 23, 287; II. 338, 176. křehkost f. 454, 310; 541, 150; 728, 308 a j. kfehky adj. 103, 117; 104, 120; 1I. 181, 213 a j. křest m. 15, 211 a j. kfesfan m. 4, 41; 5, 64 aj. č. křesťánek m. II. 806, 168. křesťanka f. 276, 274; IT. 456 ad 107. [křesťansky adv.] II. 707 ad 306. křesťanský adj. 276, 274; 284, 59; 4 ad 41 a j. 201; 203, 179; 796, 189; 114, 15; 427, kfestanstvo, -ie n. 32, 106; 121, 11; 198, 112; II. 473 ad 65 a j. [Krét m.] II. 6 ad 28. Krétsky m. z adj. II. 6, 28. krev f. 57, 434; 18, 233; 23, 295; 42, 236; 71, 188; 292, 168 a j.; — 6, 71; 7, Bl a j. ©. [krevní adj.] 273 ad 239; II. 484 ad 226. **krehadlny adj. 543, 1. krehov, kerchov m. II. 161, 294 a ad 294. křiččnie n. II. 164, 336. křiččti nedok. 22, 284; 184, 275; II. 155, 211 a j. kfídlo n. 495, 504 n. a 507; IT. 890, 110. **[kriesievati ncdok.] 689 ad 20s. kiiesiti nedok. 689, 209; 787 ad 162— 186; II. 31, 89 à j. krik- v. kryk-. kfik m. 643, 195; II. 156, 230; 165. 326 a j. kfiklavé adv. II. 963, 312. kfiknüti dok. II. 963, 326. [Kristovy adj.] II. 705 ad 276; 773, 208. Kristus m. 26, 7; 38, 185; 55, 399 a j. €. — Adj. poss. Kristóv 21, 268; 43, 241 aj. č. kfisfál m. 52, 371; II. 698, 180. krivda f. 77, 270; 91, 452; 571, 342 a j. kfivdióka f. 418, 507; II. 642, 360; 854, 223. kfivé adv. 523, 272; 567, 346; 603, 4 aj. [křivolaký adj.] 273 ad 250. křivý adj. 110, 214; 549, 103; II. 218 ad 171 aj. kříž m. 19, 244; 47, 298; 104, 132 a j. č. — 380, 452; II. 93, 129; 705, 281. z Křižanova (Stanislav, pisał) IL. 914, 174. [Kfiżanovsky m.] (odpadlik od pod- obojích) II. 809 ad 223. křižmo n. 209, 259.
Strana 1027
1027 křižovati nedok. 47, 302; 102, 102; krščenie, křťenie n. 166, 1; 283, 159, 213; 358, 160; 792, 45 a j. 41 a j. **[kruciát m.] 380 ad 452; II. 705 [křižovník m.] II. 264 ad 271; 748 ad 25. ad 281. křížový adj. 790, 1; 792, 41. krúpa f. II. 278, 160; 296 ad 131. **krupobitie n.] 53 ad 379. [krk m.] 276 ad 277; II. 343 ad 253. krkan m. II. 912, 148. krutý adj. 573, 39. krkati nedok. 745, 207. [krvavě adv.] II 311 ad 111. krkavec m. 745, 204; 525 ad 299 a j. krvavý adj. 19, 236; 46, 288; 141, krmě f. 78, 289; 79, 295; 125, 92 a j. 174; 697, 80 a j. **krmievati nedok.] II. 286 ad 274. krvotně adv.] II. 311 ad 113. krmiti nedok. 18, 228; 24, 308; 84 ad [krvotok m.] II. 667 ad 23. 358; 125, 90; 222, 423 a j. — K. sě [krvotoký adj.] II. 312 ad 124 (zde 409, 400; II. 791 ad 166—168. omyl); 667 ad 23; 670 ad 76. ** krmnicě f.] 186 ad 292. krvútně adv. II. 311, 113. **krmníček m. 186, 292. krvútný, krvotný adj. 404, 320 a ad [kročiti dok.] II. 840 ad 245. 320; II. 311, 112 a ad 112; 312, kroj m. 702 ad 95; 829 ad 150; II. 115 n. a ad 115 a ad 116; 312, 124 363, 251 a j. a ad 124; 477, 131 a ad 131 a j. krom(ě) praep. s g. 69, 174; 92, 458; kryk, krik m. 685, 152; II. 394, 307; 324, 27 a 40; II. 504, 77 a j. 424, 11; 457, 127; 714, 407; 946, [Kroměříž m. i. f.] 223 ad 438. 750. kropáč m. 746 ad 221; II. 197, 81; krykovati sě, krik- nedok. II. 395, 531 ad 185. 315. krópě f. 40, 210; 345, 323; 346, 324; krýti nedok. II. 74 ad 106—112; 75, 738, 120 a j. 107; 433, 146. — K. sě nedok. 1. [krópějě f.] 40 ad 210; 345 ad 323; 591, 91; II. 64, 188 a 192; 525, 738 ad 120. 104 a j. **[krópějička f.] 362 ad 219; II. 164 [krytie n.] II. 510 ad 167. ad 340; 743 ad 259 a j. [kšaft, kšacht m.] 378 ad 433—435; krópička f. 362, 219; 658, 163; II. 569 ad 380; 662 ad 191—193 a j. 164, 340 a j. [kšaftovati, kšachtovati nedok.] 662 kropiti nedok. 746, 221; II. 296, 124; ad 191—193. 497, 386 a j. — K. sč II. 392 ad kterak(o), -ž(e) adv. 14, 176; 24, 303; 266. 28, 407; 29, 53; 5, 63 a j. č. [krotiti nedok.] 666 ad 217—219; II. kterakový, -že pron. 256 ad 23; 307, 41 ad 52—53. 92; 312, 159 a j. krotkost f. II. 123, 107; 425, 17; [kteraks(i) adv.] 331 ad 140. 500, 6 a j. kteraký, -s', -koli pron. 33, 114; 326, [krstiny, křtiny pl. f.] II. 472 ad 54— 71; — 86 ad 381; 421, 50; — 345, 56; 965 ad 364. 317; 851, 94 a j. krstite(d)lnicě, křti(d)lnicě f. II. 734, který, -ž, -to pron. 12, 147; 21, 275; 142 a ad 142. 55, 410; 417, 492; — 55, 399; 9, krstite (d)lný, křtite(d)lný adj. II. 135, 110; 18, 224; 62, 75; 10, 115; 35, 218; 734 ad 143 a j. 144; — II. 68, 36 a j. Krstitel, Křtitel (Jan) 578, 120. krstíti, křtíti nedok. 74, 226 a 227; kto, ž pron. 22, 283; 23, 291; 23, 97, 25; 108, 175 a j. 292; — 51, 349; 32, 105; 59, 25; — 65*
1027 křižovati nedok. 47, 302; 102, 102; krščenie, křťenie n. 166, 1; 283, 159, 213; 358, 160; 792, 45 a j. 41 a j. **[kruciát m.] 380 ad 452; II. 705 [křižovník m.] II. 264 ad 271; 748 ad 25. ad 281. křížový adj. 790, 1; 792, 41. krúpa f. II. 278, 160; 296 ad 131. **krupobitie n.] 53 ad 379. [krk m.] 276 ad 277; II. 343 ad 253. krkan m. II. 912, 148. krutý adj. 573, 39. krkati nedok. 745, 207. [krvavě adv.] II 311 ad 111. krkavec m. 745, 204; 525 ad 299 a j. krvavý adj. 19, 236; 46, 288; 141, krmě f. 78, 289; 79, 295; 125, 92 a j. 174; 697, 80 a j. **krmievati nedok.] II. 286 ad 274. krvotně adv.] II. 311 ad 113. krmiti nedok. 18, 228; 24, 308; 84 ad [krvotok m.] II. 667 ad 23. 358; 125, 90; 222, 423 a j. — K. sě [krvotoký adj.] II. 312 ad 124 (zde 409, 400; II. 791 ad 166—168. omyl); 667 ad 23; 670 ad 76. ** krmnicě f.] 186 ad 292. krvútně adv. II. 311, 113. **krmníček m. 186, 292. krvútný, krvotný adj. 404, 320 a ad [kročiti dok.] II. 840 ad 245. 320; II. 311, 112 a ad 112; 312, kroj m. 702 ad 95; 829 ad 150; II. 115 n. a ad 115 a ad 116; 312, 124 363, 251 a j. a ad 124; 477, 131 a ad 131 a j. krom(ě) praep. s g. 69, 174; 92, 458; kryk, krik m. 685, 152; II. 394, 307; 324, 27 a 40; II. 504, 77 a j. 424, 11; 457, 127; 714, 407; 946, [Kroměříž m. i. f.] 223 ad 438. 750. kropáč m. 746 ad 221; II. 197, 81; krykovati sě, krik- nedok. II. 395, 531 ad 185. 315. krópě f. 40, 210; 345, 323; 346, 324; krýti nedok. II. 74 ad 106—112; 75, 738, 120 a j. 107; 433, 146. — K. sě nedok. 1. [krópějě f.] 40 ad 210; 345 ad 323; 591, 91; II. 64, 188 a 192; 525, 738 ad 120. 104 a j. **[krópějička f.] 362 ad 219; II. 164 [krytie n.] II. 510 ad 167. ad 340; 743 ad 259 a j. [kšaft, kšacht m.] 378 ad 433—435; krópička f. 362, 219; 658, 163; II. 569 ad 380; 662 ad 191—193 a j. 164, 340 a j. [kšaftovati, kšachtovati nedok.] 662 kropiti nedok. 746, 221; II. 296, 124; ad 191—193. 497, 386 a j. — K. sč II. 392 ad kterak(o), -ž(e) adv. 14, 176; 24, 303; 266. 28, 407; 29, 53; 5, 63 a j. č. [krotiti nedok.] 666 ad 217—219; II. kterakový, -že pron. 256 ad 23; 307, 41 ad 52—53. 92; 312, 159 a j. krotkost f. II. 123, 107; 425, 17; [kteraks(i) adv.] 331 ad 140. 500, 6 a j. kteraký, -s', -koli pron. 33, 114; 326, [krstiny, křtiny pl. f.] II. 472 ad 54— 71; — 86 ad 381; 421, 50; — 345, 56; 965 ad 364. 317; 851, 94 a j. krstite(d)lnicě, křti(d)lnicě f. II. 734, který, -ž, -to pron. 12, 147; 21, 275; 142 a ad 142. 55, 410; 417, 492; — 55, 399; 9, krstite (d)lný, křtite(d)lný adj. II. 135, 110; 18, 224; 62, 75; 10, 115; 35, 218; 734 ad 143 a j. 144; — II. 68, 36 a j. Krstitel, Křtitel (Jan) 578, 120. krstíti, křtíti nedok. 74, 226 a 227; kto, ž pron. 22, 283; 23, 291; 23, 97, 25; 108, 175 a j. 292; — 51, 349; 32, 105; 59, 25; — 65*
Strana 1028
1028 2, 21; 12, 155; 21 ad 267; 23, 312 a j. €. *Kuba, Kiba, Kauba m. 693, 267 “ a ad 267. [kubéna f.] IT. 84 ad 66; 217 ad 149. kubénáf m. 102, 96, 204 ad 200; 738, 129; 740, 220 a j. kubénáfsivie n. II. 177, 161; 811, 260. [kudel(e) f.] 763 ad 77— 93. (kudrlinek m., kudrlinka i.) 202 ad 165; 812 ad 310—313; IT. 419 ad 320; 816 ad 50; 854 ad 228. kudy adv. 272, 230; 442, 156; 519, 217 aj. kucharka f. II. 351, 55. kuchyně f. 745, 216; 528, 343; IL 458, 136 a j. [kukla m.j 11 293 ad 107 (omyl?). **(kuklaf m.] II. 538 ad 286. kuklik m. 94, 496; 334 ad 172—174; Il. 295, 107; 538, 287. kikol m. i f. 35, 151 a ad 151; 28, 26 a 28 a 31 aj. **kulhán m. 89, 418; 423, 102. [kulhati nedok.] 89 ad 418; IL. 879 ad 182. kulhav y adj. 89 ad 418; 591, 76; II. 315 ad 170 a j. — M. z adj. I. 59, 23 a j. kumplet (komplet, kuplet) m. 170, 84; 356, 127 a ad 127; 360, 185 a ad 185. Kumpletni adj. 632, 51. kumst, kunst m. 163, 275 a ad 275; 446, 220; 485, 366; LI. 150, 148 a j. kumstik, kunstik m. 163 ad 275; 174, 149; 202, 165 a ad 165; 422, 56; 446 ad 220; 767, 113; 485, 363; 539, 97; 812, 310; 11. 150 ad 148 aj. |kumstovati, kunStovati ncdok., 446 ad 220; IL. 854 ad 926—228. [kupa f.] TF. 451 ad 44. kupadlo, kupadlo n. 536, 16; 537, 26; 538, 88; 539, 93 a ad 93—94. kupčiti nedok. 78 ad 286; II. 296, 121; 343, 250 a j. [küpé f.j 41 ad 222; 737 ad 10:— 106; LT. 901 ad 12. kupec m. 318, 228; 522, 260; 753, 307 a j. kupeéstvie n. 68, 150; 143, 196; 378. 131 a j. kúpel t. a m. IT. 734, 141 a ad 141; 918, 63. küpenie n. 45, 102. küpiti dok. 80, 311; 414, 462; 584, 212 a j. kupovanie n. IT. 84, 68; 913, 160. kupovati nedok. 213 ad 308—312; 266, 146; 470, 178 a j. [kur m.] 832 ad 185. kuřátko n. 596, 170. kúřiti sě nedok. 498, 553. kurva f. 295, 205; 530 ad 872; II. 74 ad 102; 864, 130. kus m. 21, 272; 150, 87; 176 ad 174; 411, 423; 191, 351; 213, 308; 224, 454; 277, 284; 289, 120; 429, 252; 705, 154; II. 219, 190; 405, 129 a j. küsanie n. II. 138, 304. [kúsati nedok.“ TI. 110 ad 229; 166 ad 367. [kúsavý adj.] II. 166 ad 365—369. kúsek m. 292, 167; 607 ad 127; IT. 364 ad 255; 530, 256. **[küsnüti dok.] 747 ad 235. [kusý adj.] II. 263 ad 251; 433 ad 147. küt m. 102, 102; 149 ad 67; 22? ad 433; 492, 464; 493, 471 a j. [Kutna (Guina); (Hora) 265 ad 145. [kużelka f.; IL. 331 ad 76. kvákati nedok. 745, 207. *kvaknüti dok. 38, 190. [kvalt m.j II. 149 ad 138. **[kvaltovanie n.] 51 ad 354. kvapiti nedok. 1I. 204, 176; 262, 235; 396, 328 a j. [kvapné adv.) II. 215 ad 130; 468 ad 271. kvapny adj. 50, 468, 271 a j. 344; IL. 213 ad 89;
1028 2, 21; 12, 155; 21 ad 267; 23, 312 a j. €. *Kuba, Kiba, Kauba m. 693, 267 “ a ad 267. [kubéna f.] IT. 84 ad 66; 217 ad 149. kubénáf m. 102, 96, 204 ad 200; 738, 129; 740, 220 a j. kubénáfsivie n. II. 177, 161; 811, 260. [kudel(e) f.] 763 ad 77— 93. (kudrlinek m., kudrlinka i.) 202 ad 165; 812 ad 310—313; IT. 419 ad 320; 816 ad 50; 854 ad 228. kudy adv. 272, 230; 442, 156; 519, 217 aj. kucharka f. II. 351, 55. kuchyně f. 745, 216; 528, 343; IL 458, 136 a j. [kukla m.j 11 293 ad 107 (omyl?). **(kuklaf m.] II. 538 ad 286. kuklik m. 94, 496; 334 ad 172—174; Il. 295, 107; 538, 287. kikol m. i f. 35, 151 a ad 151; 28, 26 a 28 a 31 aj. **kulhán m. 89, 418; 423, 102. [kulhati nedok.] 89 ad 418; IL. 879 ad 182. kulhav y adj. 89 ad 418; 591, 76; II. 315 ad 170 a j. — M. z adj. I. 59, 23 a j. kumplet (komplet, kuplet) m. 170, 84; 356, 127 a ad 127; 360, 185 a ad 185. Kumpletni adj. 632, 51. kumst, kunst m. 163, 275 a ad 275; 446, 220; 485, 366; LI. 150, 148 a j. kumstik, kunstik m. 163 ad 275; 174, 149; 202, 165 a ad 165; 422, 56; 446 ad 220; 767, 113; 485, 363; 539, 97; 812, 310; 11. 150 ad 148 aj. |kumstovati, kunStovati ncdok., 446 ad 220; IL. 854 ad 926—228. [kupa f.] TF. 451 ad 44. kupadlo, kupadlo n. 536, 16; 537, 26; 538, 88; 539, 93 a ad 93—94. kupčiti nedok. 78 ad 286; II. 296, 121; 343, 250 a j. [küpé f.j 41 ad 222; 737 ad 10:— 106; LT. 901 ad 12. kupec m. 318, 228; 522, 260; 753, 307 a j. kupeéstvie n. 68, 150; 143, 196; 378. 131 a j. kúpel t. a m. IT. 734, 141 a ad 141; 918, 63. küpenie n. 45, 102. küpiti dok. 80, 311; 414, 462; 584, 212 a j. kupovanie n. IT. 84, 68; 913, 160. kupovati nedok. 213 ad 308—312; 266, 146; 470, 178 a j. [kur m.] 832 ad 185. kuřátko n. 596, 170. kúřiti sě nedok. 498, 553. kurva f. 295, 205; 530 ad 872; II. 74 ad 102; 864, 130. kus m. 21, 272; 150, 87; 176 ad 174; 411, 423; 191, 351; 213, 308; 224, 454; 277, 284; 289, 120; 429, 252; 705, 154; II. 219, 190; 405, 129 a j. küsanie n. II. 138, 304. [kúsati nedok.“ TI. 110 ad 229; 166 ad 367. [kúsavý adj.] II. 166 ad 365—369. kúsek m. 292, 167; 607 ad 127; IT. 364 ad 255; 530, 256. **[küsnüti dok.] 747 ad 235. [kusý adj.] II. 263 ad 251; 433 ad 147. küt m. 102, 102; 149 ad 67; 22? ad 433; 492, 464; 493, 471 a j. [Kutna (Guina); (Hora) 265 ad 145. [kużelka f.; IL. 331 ad 76. kvákati nedok. 745, 207. *kvaknüti dok. 38, 190. [kvalt m.j II. 149 ad 138. **[kvaltovanie n.] 51 ad 354. kvapiti nedok. 1I. 204, 176; 262, 235; 396, 328 a j. [kvapné adv.) II. 215 ad 130; 468 ad 271. kvapny adj. 50, 468, 271 a j. 344; IL. 213 ad 89;
Strana 1029
kvas m. 139 ad 150; 615, + a 7 n.; II. 148 ad 133 a j. [kvasiti nedok.] 523 ad 277; II. 47? ad 54—55. kvasnieé pl. f. 542, 181. [kventik m.) II. 253 ad 86—88. květ m. II. 109, 212; (A. pýchy) I. 23 ad 294; (k. mladosti) II. 499 ad 413. — Květi, Květy pl. m. (Kvělná neděle) 9, 107; II. 523 ad 75; 653, 86. [kvétnüti nedok.; 769 ad 150. kvétny adj. — K. neděle 9 ad 107; 571, 1; 587, 1; II. 523, 75 a ]. kvietek m. II. 109 ad 212; 276 ad 12); 832, 111 a j. kvietie n. 716, 136; 736, 99; 737, lit aj. kvilenie, kviełenie n. 127, 108; 508, 63; 643, 195 a j. kvíliti, kvieliti, -eti nedok. 18, 227; 121, 13; 126, 105; 174, 143 a ad 143 a j. kvisti nedok. 617, 35 n.; 769, 150 a ad 150. ky pron. 454, 313; II. 215, 126. kydati nedok. 547, 76. [kyj m.] 477 ad 270. kynüti dok. II. 833, 119. [kysánie n.] II. 153 ad 190. kysélo n. 80, 302; 312, 155; 355, 113; 394, 173; 701 ad 63; 769, 152. kysélost f. 857 ad 173; II. 218 ad 169; 265 ad 284; 0647, 439 a j. kysély adj. II. 968, 444 n. kytle f. 685, 161. Laban m. II. 879, 176 n. [Labe n.] 265 ad 145. lacino adv. II. 510, 165 a ad 156; 851, 167. laénéti nedok. 222 ad 428—431; 230, 11; 722, 221 a j. **[Jaćnievati nedok.] IT. 212 ad 74; 462 ad 188. laény adj. 236, 105; 237, 108; II. 153 ad 188 a j. — M. z adj. I. 24 ad 308— 309. 1029 lahoditi nedok. 553, 163; TI. 292, 67; 623, 69 a j. lahodné adv. II. 55 ad 109; 241 ad 163; 656, 129 a j. lahodny adj. II. 55, 109; 149 ad 145—146; II. 275, 181 a j. lahvieé f. II. 306, 35; 320, 235. **[Jach m.j IT. 910 ad 103. Jájeé m. 8, 94; 102, 101; 110, 214; 158, 203; 740, 147 a j. lajk, lejk m. 223, 437 a ad 437; 553 156; II. 171, 70 a j. lajno n. II. 61, 87; 423 ad 382—384; 761, 238 a j. lakati nedok. 434 ad 51; II. 237. lakomé adv. 233, 54; 417, 493; 561, 263 a j. lakomee m. 159, 207; 425, 161; 747, 230 a j. [lakométi nedok.] 212 ad 303—305; 196 ad 97; Il. 297 ad 144. [lakomiti nedok.] TI. 297 ad 144; 598 ad 86. lakomsivie n. 108 ad 185—186; 109, 186; 149, 75 a j. lakomy adj. 102, 96; 150, 85; 182, 246 aj. — M. z adj. 458, 12; 738, 129. lakota f. 174 ad 151; 233, 57; : 68 a j. lakotny adj. 450 ad 261; 560, 261; II. 328 ad 42 a j. làmanie n. 40, 207; 647, 73; 14 a j. Jámati nedok. 3 ad 31; 24, 305; 572, 33a j; — 210, 280. lampa f. 84 ad 358; II. 149 ad 145; 591, 329 a j. {lan m.] 92 ad 461. Landus (Jeronym, legat) II. 942 ad 641 nn. linie n. 233, 58; 486, 389; 487, 392 a j. [lanZovati sé nedok.] IT. 321 ad 253. lapati ncdok. 464 ad 104—105; 731, 22; 744, 202; II. 246, 240 a 3. lapiti dok. 780, 78. « 465,
kvas m. 139 ad 150; 615, + a 7 n.; II. 148 ad 133 a j. [kvasiti nedok.] 523 ad 277; II. 47? ad 54—55. kvasnieé pl. f. 542, 181. [kventik m.) II. 253 ad 86—88. květ m. II. 109, 212; (A. pýchy) I. 23 ad 294; (k. mladosti) II. 499 ad 413. — Květi, Květy pl. m. (Kvělná neděle) 9, 107; II. 523 ad 75; 653, 86. [kvétnüti nedok.; 769 ad 150. kvétny adj. — K. neděle 9 ad 107; 571, 1; 587, 1; II. 523, 75 a ]. kvietek m. II. 109 ad 212; 276 ad 12); 832, 111 a j. kvietie n. 716, 136; 736, 99; 737, lit aj. kvilenie, kviełenie n. 127, 108; 508, 63; 643, 195 a j. kvíliti, kvieliti, -eti nedok. 18, 227; 121, 13; 126, 105; 174, 143 a ad 143 a j. kvisti nedok. 617, 35 n.; 769, 150 a ad 150. ky pron. 454, 313; II. 215, 126. kydati nedok. 547, 76. [kyj m.] 477 ad 270. kynüti dok. II. 833, 119. [kysánie n.] II. 153 ad 190. kysélo n. 80, 302; 312, 155; 355, 113; 394, 173; 701 ad 63; 769, 152. kysélost f. 857 ad 173; II. 218 ad 169; 265 ad 284; 0647, 439 a j. kysély adj. II. 968, 444 n. kytle f. 685, 161. Laban m. II. 879, 176 n. [Labe n.] 265 ad 145. lacino adv. II. 510, 165 a ad 156; 851, 167. laénéti nedok. 222 ad 428—431; 230, 11; 722, 221 a j. **[Jaćnievati nedok.] IT. 212 ad 74; 462 ad 188. laény adj. 236, 105; 237, 108; II. 153 ad 188 a j. — M. z adj. I. 24 ad 308— 309. 1029 lahoditi nedok. 553, 163; TI. 292, 67; 623, 69 a j. lahodné adv. II. 55 ad 109; 241 ad 163; 656, 129 a j. lahodny adj. II. 55, 109; 149 ad 145—146; II. 275, 181 a j. lahvieé f. II. 306, 35; 320, 235. **[Jach m.j IT. 910 ad 103. Jájeé m. 8, 94; 102, 101; 110, 214; 158, 203; 740, 147 a j. lajk, lejk m. 223, 437 a ad 437; 553 156; II. 171, 70 a j. lajno n. II. 61, 87; 423 ad 382—384; 761, 238 a j. lakati nedok. 434 ad 51; II. 237. lakomé adv. 233, 54; 417, 493; 561, 263 a j. lakomee m. 159, 207; 425, 161; 747, 230 a j. [lakométi nedok.] 212 ad 303—305; 196 ad 97; Il. 297 ad 144. [lakomiti nedok.] TI. 297 ad 144; 598 ad 86. lakomsivie n. 108 ad 185—186; 109, 186; 149, 75 a j. lakomy adj. 102, 96; 150, 85; 182, 246 aj. — M. z adj. 458, 12; 738, 129. lakota f. 174 ad 151; 233, 57; : 68 a j. lakotny adj. 450 ad 261; 560, 261; II. 328 ad 42 a j. làmanie n. 40, 207; 647, 73; 14 a j. Jámati nedok. 3 ad 31; 24, 305; 572, 33a j; — 210, 280. lampa f. 84 ad 358; II. 149 ad 145; 591, 329 a j. {lan m.] 92 ad 461. Landus (Jeronym, legat) II. 942 ad 641 nn. linie n. 233, 58; 486, 389; 487, 392 a j. [lanZovati sé nedok.] IT. 321 ad 253. lapati ncdok. 464 ad 104—105; 731, 22; 744, 202; II. 246, 240 a 3. lapiti dok. 780, 78. « 465,
Strana 1030
1030 (larva f.] 42 ad 233. laska f. 12, 147; 12, 148; 43, 241; 115, 36; 5 ad 58 a j. č. laskavé adv. 750 ad 276; 775 ad 233; II. 185, 291 a j. laskavy adj. 31 ad 96; 105, 135; 217, 355; 668, 28 a j. laskomina f. II. 968, 444 a 446; 969, 453. lśti nedok. 7, 217 a j. latiné adv. 617, 34; II. 549 ad 96; 643, 376. latinskÿ adj. 614, 176. [lävati nedok.] 191 ad 350. lavicé f. 11. 835, 158. [lávka £.] S06 ad 234. Lazar m. 206, 221; 439, 120; 603, 18 a j. — Adj. poss. -óv TI. 152 ad 178—186. lázně, lázeň f. II. 477, 121; 398, 95; 915, 15 a ad 15. le conj. 786, 145; IT. 236, 88. lebka f. 34 ad 138; II. 593, 16. [lécéti nedok.] 1I. 654 ad 92. lee(i) v. leés(i). leč conj. 7, 82; 157, 188; — 79, 292 a 296; — 205, 211 a j. lééiti nedok. II. 672, 100. — L. sé II. 672, 98. **[léčka £.] LI. 434 ad 159; 509 ad 145 a ad 147. lečs(i)čso, leča pron. 528, 345; II. 344, 262 a j. leésikaky pron. 52, 367. leés(iktos pron. 273, 240; 700, 44; 832, 185 a j. lećsimnich m. 94, 495. leésjakovy, -s' pron. II. 356 ad 135. leésjaky(s’) adj. 94 ad 495; 228, 506: 313, 171 a j. leéskam(s") adv. 94, 494; 170 ad 86; II. 392, 271 a j. leéskde(s") adv. 425, 163; 470, 190; TI. 445, 325 a j. [leéskys' pron.] 470 ad 190. led m. II. 387, 196. 86; 94, 484; 179, leda conj. 12 ad 150; 293, 182; 404, 329; 746, 226; 681, 110 a j. ledaéso(s) pron. 113 ad 247; 228, 507; 290, 136 a j. ledajaky(s*) adj. 94 ad 495; 228 ad 506; 414, 463. [ledakam(s’) adv.] 806 ad 238; II. 910 ad 91—92. ledakdes adv. 313 ad 172; II. 409, 177; 445 ad 325. ledakdy, -s' adv. 206, 225. [ledakto(s’) pron.] 273 ad 240. ledva adv. 579 ad 128; II. 76 ad 121—124; 510, 159 a j. ledvie n. 266, 155; 11. 318 ad 211; 564, 314 a j. [ledvina f.! 266 ad 155. legát m. II. 942, 642. léhanie n. 174 ad 148; 561, 266; II. 22, 1 a ]. léhati nedok. 6, 77; 93 ad 468; 681, 103; IL 295, Ill aj. leheé adv. 54, 394; 14, 175; 21 ad 274; 65, 117; 491, 54 a j. č. lehčiti nedok. 261, 89. lehko adv. II. 263, 242; 728, 66. **|lehkomyslně adv.j 7 ad 86; Il. 559 ad 242. **[lehkomysInost f. 300 ad 79. **[lehkomyslny adj.j 4 ad 45; TI. 322 ad 275. lehkost f. 103, 108; 263, 112; 479, 300 a j. lehkÿ adj. 65 ad 117; 111, 225; IT. 37. 288; 286, 284 a j. lehnüti dok. 289 ad 127; 297, 231; II. 410 ad 196; 457, 119 a j. lekánie n. 585, 214. léka? m. 117, 30; 246, 230; 408, 380; 563, 294 a j. — Adj. oss. -óv TI. 63, 143. lékarstvie. -ře n. 154, 132; 155, 147; 563, 295 a j. lekati sč nedok. 6, 66; 32, 100; 32, 105 a j. €. [leknüti sé dok.] 107 ad 168; II. 310 ad 95; 473 ad 67 a j.
1030 (larva f.] 42 ad 233. laska f. 12, 147; 12, 148; 43, 241; 115, 36; 5 ad 58 a j. č. laskavé adv. 750 ad 276; 775 ad 233; II. 185, 291 a j. laskavy adj. 31 ad 96; 105, 135; 217, 355; 668, 28 a j. laskomina f. II. 968, 444 a 446; 969, 453. lśti nedok. 7, 217 a j. latiné adv. 617, 34; II. 549 ad 96; 643, 376. latinskÿ adj. 614, 176. [lävati nedok.] 191 ad 350. lavicé f. 11. 835, 158. [lávka £.] S06 ad 234. Lazar m. 206, 221; 439, 120; 603, 18 a j. — Adj. poss. -óv TI. 152 ad 178—186. lázně, lázeň f. II. 477, 121; 398, 95; 915, 15 a ad 15. le conj. 786, 145; IT. 236, 88. lebka f. 34 ad 138; II. 593, 16. [lécéti nedok.] 1I. 654 ad 92. lee(i) v. leés(i). leč conj. 7, 82; 157, 188; — 79, 292 a 296; — 205, 211 a j. lééiti nedok. II. 672, 100. — L. sé II. 672, 98. **[léčka £.] LI. 434 ad 159; 509 ad 145 a ad 147. lečs(i)čso, leča pron. 528, 345; II. 344, 262 a j. leésikaky pron. 52, 367. leés(iktos pron. 273, 240; 700, 44; 832, 185 a j. lećsimnich m. 94, 495. leésjakovy, -s' pron. II. 356 ad 135. leésjaky(s’) adj. 94 ad 495; 228, 506: 313, 171 a j. leéskam(s") adv. 94, 494; 170 ad 86; II. 392, 271 a j. leéskde(s") adv. 425, 163; 470, 190; TI. 445, 325 a j. [leéskys' pron.] 470 ad 190. led m. II. 387, 196. 86; 94, 484; 179, leda conj. 12 ad 150; 293, 182; 404, 329; 746, 226; 681, 110 a j. ledaéso(s) pron. 113 ad 247; 228, 507; 290, 136 a j. ledajaky(s*) adj. 94 ad 495; 228 ad 506; 414, 463. [ledakam(s’) adv.] 806 ad 238; II. 910 ad 91—92. ledakdes adv. 313 ad 172; II. 409, 177; 445 ad 325. ledakdy, -s' adv. 206, 225. [ledakto(s’) pron.] 273 ad 240. ledva adv. 579 ad 128; II. 76 ad 121—124; 510, 159 a j. ledvie n. 266, 155; 11. 318 ad 211; 564, 314 a j. [ledvina f.! 266 ad 155. legát m. II. 942, 642. léhanie n. 174 ad 148; 561, 266; II. 22, 1 a ]. léhati nedok. 6, 77; 93 ad 468; 681, 103; IL 295, Ill aj. leheé adv. 54, 394; 14, 175; 21 ad 274; 65, 117; 491, 54 a j. č. lehčiti nedok. 261, 89. lehko adv. II. 263, 242; 728, 66. **|lehkomyslně adv.j 7 ad 86; Il. 559 ad 242. **[lehkomysInost f. 300 ad 79. **[lehkomyslny adj.j 4 ad 45; TI. 322 ad 275. lehkost f. 103, 108; 263, 112; 479, 300 a j. lehkÿ adj. 65 ad 117; 111, 225; IT. 37. 288; 286, 284 a j. lehnüti dok. 289 ad 127; 297, 231; II. 410 ad 196; 457, 119 a j. lekánie n. 585, 214. léka? m. 117, 30; 246, 230; 408, 380; 563, 294 a j. — Adj. oss. -óv TI. 63, 143. lékarstvie. -ře n. 154, 132; 155, 147; 563, 295 a j. lekati sč nedok. 6, 66; 32, 100; 32, 105 a j. €. [leknüti sé dok.] 107 ad 168; II. 310 ad 95; 473 ad 67 a j.
Strana 1031
lekovánie n. 16, 205; 748 ad 246; II. 376, 58. lektati nedok. II. 556, 195; 656, 124. lektvaf (letkvaf) m. 398, 225 a ad 225. len m. II. 954, 98; 955, 131. léné adv. Il. 468, 272. leni adj. II. 76, 123; 364 ad 258. lenivé, lénivé adv. 289, 125; 321, 272; IT. 237, 99 a j. lenivy adj. 192 ad 13; 561, 267; 801, 162 a j. lenoch m. II. 459 ad 156; 946, 731. lenost £. 233. 57; 290, 138 a 143; 233 ad 58; 491, 448; IT. 121, 77 a j. lenovati sé nedok. 339 ad 239—240; IT. 364, 258; 459 ad 156. (Jeny, liny adj.] 1I. 76 ad 121—124; 710 ad 345. lepe komp. adv. 20, 256; 38, 189. — Superl. najiépe 59, 295 a ]. {lepé adv.] 795 ad 84. lepí v. lepy. lepota v. Zopola. [lepšiti sě nedok.] 376 ad 398. leptati nedok. 1I. 840, 238. Теру adj. 713, 91. — Kompar. lepi, lepsi 51, 352; 12, 152; super. naj- lepi TT. 366, 278. les m, IL. 387 ad 196—197; 707, 309; — 718, 475 а 477. lest i. 714, 105; 715, 115 n. a j. létanie n. IT. 890, 111. létati nedok. 695, 9. [letéti nedok.] II. 179 ad 187. letkvaf v. lektvař. letnicé pl. 1. 847, 35; IL 5 ad 1; 22,1aj. letniéni adj. LI. 5 ad 4; 38 ad 1; 51, l a j. léto n. 72, 208; 82, 325; 206, 224; 537, 49. — 131, 30; — 52, 361; 52, 365; 52, 366; 135, 101 a j. — Nové 1. IL. 723, 2. letos adv. 49, 330; 152, 100; 158, 193 a j. lev m. 236, 105; 237, 107; 464, 99; 35 ad 147; 678, 55 a j. — Lev m. 1031 (papež) 122, 38; 317, 223; 660 ad 179—185; II. 525, 100. Levi m. II. 952, 47. levicé f. 48, 317; 752, 296; 643, 192 a j. Leviticus, -kus m, II. 223, 242 a ad 242; 947, 764. {levitskÿ adj.] II. 952 ad 47. levy adj. 728 ad 302; II. 706 ad 295; — na levo I. 383, 16. lézti nedok. 150, 88; 746, 217; 801, 168 a j. lez f. 318, 225; 564, 306 a j. [ležák m.] II. 280 ad 192; 315 ad 158; 329 ad 60—61 a j. leiénie n. 36 ad 162; II. 871, 23. lezéti nedok. 93, 468; 124, 65; 126, 95; 15, 194; 36 ad 162; 151, 91 a j. [Ihánie n.] II. 634 ad 248 (omyl m. láni). Iháf m. 15 ad 187; 102, 96; 203, 183; 545, 44 a j. **[Iháfka £j II. 203 ad 163. Iháti nedok.] 87, 397; 107, 161; 140, 138; 41 ad 221 a j. -li conj. 15, 188; 6, 73; 15, 190; 23, 296 a j. č. [Lia £; 657 ad 149. libra f. II. 122, 85; 511, 170. Libye f. II. 6, 25. líce n. 269, 188; 370, 318; 401, 281 a j. [liéidlo n.] 72 ad 205—206. liéiti sé nedok. 71 ad 201—202; 72, 203. lichevnik m. 110 ad 213; 159, 205; 559, 238; 739, 139 a j. liehva f. 336, 199; 559 ad 238; II. 146, 101 a j. liehviti nedok. 811 ad 299—311; 1I. 179 ad 186; 212 ad 72; 901, 8 a. j. [lichy adj.] 292 ad 163; IL. 635 ad 251. liknovati sé ncdok. 339 ad 240; 539, 109; IL 750 ad 57—62. lilik, Tulik m. 72, 205; II. 955, 123 a ad 193. lilium m. a n. II. 451 ad 40; 846, 51.
lekovánie n. 16, 205; 748 ad 246; II. 376, 58. lektati nedok. II. 556, 195; 656, 124. lektvaf (letkvaf) m. 398, 225 a ad 225. len m. II. 954, 98; 955, 131. léné adv. Il. 468, 272. leni adj. II. 76, 123; 364 ad 258. lenivé, lénivé adv. 289, 125; 321, 272; IT. 237, 99 a j. lenivy adj. 192 ad 13; 561, 267; 801, 162 a j. lenoch m. II. 459 ad 156; 946, 731. lenost £. 233. 57; 290, 138 a 143; 233 ad 58; 491, 448; IT. 121, 77 a j. lenovati sé nedok. 339 ad 239—240; IT. 364, 258; 459 ad 156. (Jeny, liny adj.] 1I. 76 ad 121—124; 710 ad 345. lepe komp. adv. 20, 256; 38, 189. — Superl. najiépe 59, 295 a ]. {lepé adv.] 795 ad 84. lepí v. lepy. lepota v. Zopola. [lepšiti sě nedok.] 376 ad 398. leptati nedok. 1I. 840, 238. Теру adj. 713, 91. — Kompar. lepi, lepsi 51, 352; 12, 152; super. naj- lepi TT. 366, 278. les m, IL. 387 ad 196—197; 707, 309; — 718, 475 а 477. lest i. 714, 105; 715, 115 n. a j. létanie n. IT. 890, 111. létati nedok. 695, 9. [letéti nedok.] II. 179 ad 187. letkvaf v. lektvař. letnicé pl. 1. 847, 35; IL 5 ad 1; 22,1aj. letniéni adj. LI. 5 ad 4; 38 ad 1; 51, l a j. léto n. 72, 208; 82, 325; 206, 224; 537, 49. — 131, 30; — 52, 361; 52, 365; 52, 366; 135, 101 a j. — Nové 1. IL. 723, 2. letos adv. 49, 330; 152, 100; 158, 193 a j. lev m. 236, 105; 237, 107; 464, 99; 35 ad 147; 678, 55 a j. — Lev m. 1031 (papež) 122, 38; 317, 223; 660 ad 179—185; II. 525, 100. Levi m. II. 952, 47. levicé f. 48, 317; 752, 296; 643, 192 a j. Leviticus, -kus m, II. 223, 242 a ad 242; 947, 764. {levitskÿ adj.] II. 952 ad 47. levy adj. 728 ad 302; II. 706 ad 295; — na levo I. 383, 16. lézti nedok. 150, 88; 746, 217; 801, 168 a j. lez f. 318, 225; 564, 306 a j. [ležák m.] II. 280 ad 192; 315 ad 158; 329 ad 60—61 a j. leiénie n. 36 ad 162; II. 871, 23. lezéti nedok. 93, 468; 124, 65; 126, 95; 15, 194; 36 ad 162; 151, 91 a j. [Ihánie n.] II. 634 ad 248 (omyl m. láni). Iháf m. 15 ad 187; 102, 96; 203, 183; 545, 44 a j. **[Iháfka £j II. 203 ad 163. Iháti nedok.] 87, 397; 107, 161; 140, 138; 41 ad 221 a j. -li conj. 15, 188; 6, 73; 15, 190; 23, 296 a j. č. [Lia £; 657 ad 149. libra f. II. 122, 85; 511, 170. Libye f. II. 6, 25. líce n. 269, 188; 370, 318; 401, 281 a j. [liéidlo n.] 72 ad 205—206. liéiti sé nedok. 71 ad 201—202; 72, 203. lichevnik m. 110 ad 213; 159, 205; 559, 238; 739, 139 a j. liehva f. 336, 199; 559 ad 238; II. 146, 101 a j. liehviti nedok. 811 ad 299—311; 1I. 179 ad 186; 212 ad 72; 901, 8 a. j. [lichy adj.] 292 ad 163; IL. 635 ad 251. liknovati sé ncdok. 339 ad 240; 539, 109; IL 750 ad 57—62. lilik, Tulik m. 72, 205; II. 955, 123 a ad 193. lilium m. a n. II. 451 ad 40; 846, 51.
Strana 1032
1032 **[limin m.] II. 581 ad 169. Linconiensis m. (vl. Lincolniensi: = Robert Grosseteste, biskup v Lin- colnu) lI. 574, 69; 575, 74. linüti sé nedok. 599 ad 236; 781, 85 a 87; II. 837, 185; 917, 57. líny v. lény. lípa f. 426, 179; II. 366, 278. (lipavy adj.] v. Zpaoy. list m. 492, 468; 58, 2; 166, 3; 383, 2; 422, 80; II. 91, 64 a j. listek m. II. 254, 111; 255, 114. [listie n.] 716 ad 136. liséi adj. IT. 936, 497. liść adv. II. 964, 346. liška f. II. 121, 78; 546 ad 51; 733, 131 a j. litera f. 181, 238; 612, 118; II. 373, 7 n. a j. (líti sé nedok.] 210 ad 275; 599 ad 236. [lizanie n.] II. 155 ad 218. lizati nedok, II. 141, 41; 155, 217; 178, 171 a j. — L. sé II. 964 ad 346. Ikánie n. 304, 63; 305, 71; 66 a j. ]káti nedok. 173 ad 140; 305, 75; 307, 100 a j. ]nüti sé nedok. 599, 236; II. 837 ad 185; 917 ad 57; 923 ad 192. lodí, lod f. 200, 137 a 139; 386, 56; 518, 212 a j. [lodícé f.] II. 232 ad 24. lodièka f. 255, 15; 250, 16; 257, 29; 261, 86 a 88 a j. [lohov$ adj.] 19 ad 249; 355 ad 122; 371 ad 332 a j. lojika f. II. 134, 212. lokati ncdok. 42, 236; 809 ad 281. loket m. 830, 170; 417, 498; 418 ad 509; 448, 237; 702, 83; II. 223, 244 a 247 a j. lomeovánie n. 127, 112. lomeovati nedok. 148, 64; 170, 86; II. 364, 260; 457, 123 a j. — L. sé nedok. I. 20, 256. 386, [lomiti nedok.] 771 ad 171; II. 894 ad 171—172. [lomoz m.] 149 ad 74—75 a ad 76— 77. loni, lóni adv. 49, 330; 152, 100; 158, 193 a j. lóno n. 403, 310; 404, 321; II. 142, 13: 209. 23 à j. lopot f. II. 849, 124; 915, 13. — M. II. 849 ad 124—125; 892 ad 144. lopota, lepota f. II. 110, 227; 849 ad 124—125; 915 ad 13. **[lopotiti sé nedok.] II. 851 ad 161—162. **'lopotovánie n.] 788 ad 162—186; II. 892, 144; 915 ad 13. **lopotovati (sé), lepotovati ncdok. 67. 146 à ad 146; II. 851, 161. [Loreta i.. jm. mist.] 14 ad 179. los m. II. 202 ad 155; 666, 13; 913, 173. [lot m.j 1I. 511 ad 170. Lot m. 234, 73; IT. 388 ad 215; 524, 92 a j. — Adj. poss. -6v II. 70, 62. lotr m. 84, 361; 104, 124; 324, 20 a j. [lotrkyné £.j 204 ad 201 (snad omyl). lotrovsky adv. II. 83, 48; 85, 78; 134, 193 a j. lotrovsky adj. 606, 102; II. 81, 184; 85, 80 a j. lotryni, lotryné f. 84, 361; 204, 201. loy m. II. 232 ad 29; 233, 41; 329, 58 a j. lovéi adj. II. 150, 154. lovee m. 442, 155; IT. 150 ad 154; 151, 159 a j. lovenie n. II. 145 ad 85—86; 232, 29; 244, 201; 246 ad 240—244 a j. **[lovievati nedok.] Il. 150 ad 157. loviti nedok. 743, 186; II. 145 ad 85—86; 233, 44 a j. lożce n. II. 544, 18 a 27; 558, 221 aj. loże, lóże n. 1, 11; 90, 430; 420, 20; 427, 198 n.; LI. 370 ad 347 a j. [16Zko n.] II. 386 ad 185; 827 ad 1.
1032 **[limin m.] II. 581 ad 169. Linconiensis m. (vl. Lincolniensi: = Robert Grosseteste, biskup v Lin- colnu) lI. 574, 69; 575, 74. linüti sé nedok. 599 ad 236; 781, 85 a 87; II. 837, 185; 917, 57. líny v. lény. lípa f. 426, 179; II. 366, 278. (lipavy adj.] v. Zpaoy. list m. 492, 468; 58, 2; 166, 3; 383, 2; 422, 80; II. 91, 64 a j. listek m. II. 254, 111; 255, 114. [listie n.] 716 ad 136. liséi adj. IT. 936, 497. liść adv. II. 964, 346. liška f. II. 121, 78; 546 ad 51; 733, 131 a j. litera f. 181, 238; 612, 118; II. 373, 7 n. a j. (líti sé nedok.] 210 ad 275; 599 ad 236. [lizanie n.] II. 155 ad 218. lizati nedok, II. 141, 41; 155, 217; 178, 171 a j. — L. sé II. 964 ad 346. Ikánie n. 304, 63; 305, 71; 66 a j. ]káti nedok. 173 ad 140; 305, 75; 307, 100 a j. ]nüti sé nedok. 599, 236; II. 837 ad 185; 917 ad 57; 923 ad 192. lodí, lod f. 200, 137 a 139; 386, 56; 518, 212 a j. [lodícé f.] II. 232 ad 24. lodièka f. 255, 15; 250, 16; 257, 29; 261, 86 a 88 a j. [lohov$ adj.] 19 ad 249; 355 ad 122; 371 ad 332 a j. lojika f. II. 134, 212. lokati ncdok. 42, 236; 809 ad 281. loket m. 830, 170; 417, 498; 418 ad 509; 448, 237; 702, 83; II. 223, 244 a 247 a j. lomeovánie n. 127, 112. lomeovati nedok. 148, 64; 170, 86; II. 364, 260; 457, 123 a j. — L. sé nedok. I. 20, 256. 386, [lomiti nedok.] 771 ad 171; II. 894 ad 171—172. [lomoz m.] 149 ad 74—75 a ad 76— 77. loni, lóni adv. 49, 330; 152, 100; 158, 193 a j. lóno n. 403, 310; 404, 321; II. 142, 13: 209. 23 à j. lopot f. II. 849, 124; 915, 13. — M. II. 849 ad 124—125; 892 ad 144. lopota, lepota f. II. 110, 227; 849 ad 124—125; 915 ad 13. **[lopotiti sé nedok.] II. 851 ad 161—162. **'lopotovánie n.] 788 ad 162—186; II. 892, 144; 915 ad 13. **lopotovati (sé), lepotovati ncdok. 67. 146 à ad 146; II. 851, 161. [Loreta i.. jm. mist.] 14 ad 179. los m. II. 202 ad 155; 666, 13; 913, 173. [lot m.j 1I. 511 ad 170. Lot m. 234, 73; IT. 388 ad 215; 524, 92 a j. — Adj. poss. -6v II. 70, 62. lotr m. 84, 361; 104, 124; 324, 20 a j. [lotrkyné £.j 204 ad 201 (snad omyl). lotrovsky adv. II. 83, 48; 85, 78; 134, 193 a j. lotrovsky adj. 606, 102; II. 81, 184; 85, 80 a j. lotryni, lotryné f. 84, 361; 204, 201. loy m. II. 232 ad 29; 233, 41; 329, 58 a j. lovéi adj. II. 150, 154. lovee m. 442, 155; IT. 150 ad 154; 151, 159 a j. lovenie n. II. 145 ad 85—86; 232, 29; 244, 201; 246 ad 240—244 a j. **[lovievati nedok.] Il. 150 ad 157. loviti nedok. 743, 186; II. 145 ad 85—86; 233, 44 a j. lożce n. II. 544, 18 a 27; 558, 221 aj. loże, lóże n. 1, 11; 90, 430; 420, 20; 427, 198 n.; LI. 370 ad 347 a j. [16Zko n.] II. 386 ad 185; 827 ad 1.
Strana 1033
*]pavy, lípavý adj. 223, 441 a ad 441; 416, 484 a ad 484; 532, 395 a ad 394—396. Ipieti nedok. 103, 107. Istivé adv. 470 ad 175; 549, 106; IT. 394, 297 a j. Istivÿ adj. 549, 105; 670, 98; II. 94, 171 aj. ľu badlo, libadlo n. 469, 173; 221. T ûbanie, líb- n. 746 ad 221; II. 563, 291. ľúbati, líb- nedok. 447, 230; 560, 252; II. 827, 10 a j. Tübé, libé adv. 551, 134; 842 ad 341— 343 a ad 341. Tübezny, libezn y adj. 95 ad 507; 166, 11; 195, 57; 371, 344; 419, 519 a j. Tübiti sé, lib- nedok. 43 ad 248— 249; 139, 149; 159, 205; 161, 240 a j. Tubost, libost f£. 36, 157; 139, 149; 214, 318 a j. [Tubovati, libovati nedok.] 139 ad 148. Tuby adj. 21, 267; 43, 239 a 249; 85, 370; 500, 581; 52, 371; 166, 7; 177, 183; 368, 295; 635, 117 à j. lucek m. 221, 407. lucerna f. 470, 186; IT. 194, 34; 207, 227 a j. Lucifer m. 1I. 77, 134 a 142. Lueiper m. 153, 121; 284, 57 a jJ. — Adj. poss. -óv II. 226, 299. [láéiti nedok.] 201 ad 155. Iud, lid m. 16, 207; 23, 289; 33, 118; 23, 288; 50, 343 a j. č. Ludmila, Lidmila f. (svatá) II. 777, 357. [Iudsky, lidsky adv.] II. 894 ad 176. Tudsky, lid- adj. 10, 114; 53, 370; 29, 65; 69, 168 a j. č. ]üh m. 555, 185. lüka f. 4, 52; 181 ad 234—235; II. 274, 107 a j. Lukáš m. 27, 26; 146, 17; 167, 21 aj. č. Iulík v. Zzlik. 746, 1033 lúpež m. i f. 153, 120 nn.; 294. 198; 571, 5; 690, 228; II. 510. 167; 511 ad 167 a j. **Júpežně adv. 36 ad 160; II. 505 ad 96; 707, 302. lúpežník m. 110, 213; 510, 91; 747, 230 a j. **Mûpeznÿ adj.] II. 484 ad 222. lúpiti nedok. 23, 289; 36, 160; 101, 77; 417, 498; 526, 303 a j. lútna f. 786, 156. lito, líto neutr. adj. 241, 163; 469, 163; super. vej/ítéji IT. 922 ad 171. [Lutoméfiei, -eé p!. m.] 265 ad 145. Iütost, lit- £. 241 ad 167—138; 469, 166 a 170; 592, 106 a j. Iütostivé, lít- adv. II. 220 ad 382; 256, 135. Titostivy, litostivy adj. 104, 134; 442, 168; 449, 169 a j. Tutovati, lit- nedok. 15 ad 193—194; 163, 266; 241, 168; 272, 224 a j. L. sebe II. 808, 200. Tüty, lítý adj. II. 251, 68. lyéénec m. II. 63, 140. lysina f. II. 435, 165 a 167. 1zé adv. 46, 290; 112, 237 a j. lživý adj. 111 ad 224; 334 ad 172— 174; 491, 443; IT. 396, 332 à je ma pron. duál IL. 220, 202 a 203. Macedonsky m. z adj. 706, 186. mácéti nedok. 225, 471; 721. 268. **[maćkanie n.; 415 ad 477. madianitsky, madian(t)sky adj. 239, 140 a ad 140. Madianka f. 239 ad 140. Magdalena, Mangdalena, Mańda- lena f. 298, 246; 387, 82 a 84 a ad 82 a 84; 388, 87 a ad 87; 639, 54; 705, 165; IT. 383, 149 a ad 149; 927, 296 a ad 296 a j. [Magdalensky adj.] 387 ad 82. [magdebursky (majtbursky) adj. 498 ad 550. Magnus v. Albertus. [majestát m.] II. 735 ad loo.
*]pavy, lípavý adj. 223, 441 a ad 441; 416, 484 a ad 484; 532, 395 a ad 394—396. Ipieti nedok. 103, 107. Istivé adv. 470 ad 175; 549, 106; IT. 394, 297 a j. Istivÿ adj. 549, 105; 670, 98; II. 94, 171 aj. ľu badlo, libadlo n. 469, 173; 221. T ûbanie, líb- n. 746 ad 221; II. 563, 291. ľúbati, líb- nedok. 447, 230; 560, 252; II. 827, 10 a j. Tübé, libé adv. 551, 134; 842 ad 341— 343 a ad 341. Tübezny, libezn y adj. 95 ad 507; 166, 11; 195, 57; 371, 344; 419, 519 a j. Tübiti sé, lib- nedok. 43 ad 248— 249; 139, 149; 159, 205; 161, 240 a j. Tubost, libost f£. 36, 157; 139, 149; 214, 318 a j. [Tubovati, libovati nedok.] 139 ad 148. Tuby adj. 21, 267; 43, 239 a 249; 85, 370; 500, 581; 52, 371; 166, 7; 177, 183; 368, 295; 635, 117 à j. lucek m. 221, 407. lucerna f. 470, 186; IT. 194, 34; 207, 227 a j. Lucifer m. 1I. 77, 134 a 142. Lueiper m. 153, 121; 284, 57 a jJ. — Adj. poss. -óv II. 226, 299. [láéiti nedok.] 201 ad 155. Iud, lid m. 16, 207; 23, 289; 33, 118; 23, 288; 50, 343 a j. č. Ludmila, Lidmila f. (svatá) II. 777, 357. [Iudsky, lidsky adv.] II. 894 ad 176. Tudsky, lid- adj. 10, 114; 53, 370; 29, 65; 69, 168 a j. č. ]üh m. 555, 185. lüka f. 4, 52; 181 ad 234—235; II. 274, 107 a j. Lukáš m. 27, 26; 146, 17; 167, 21 aj. č. Iulík v. Zzlik. 746, 1033 lúpež m. i f. 153, 120 nn.; 294. 198; 571, 5; 690, 228; II. 510. 167; 511 ad 167 a j. **Júpežně adv. 36 ad 160; II. 505 ad 96; 707, 302. lúpežník m. 110, 213; 510, 91; 747, 230 a j. **Mûpeznÿ adj.] II. 484 ad 222. lúpiti nedok. 23, 289; 36, 160; 101, 77; 417, 498; 526, 303 a j. lútna f. 786, 156. lito, líto neutr. adj. 241, 163; 469, 163; super. vej/ítéji IT. 922 ad 171. [Lutoméfiei, -eé p!. m.] 265 ad 145. Iütost, lit- £. 241 ad 167—138; 469, 166 a 170; 592, 106 a j. Iütostivé, lít- adv. II. 220 ad 382; 256, 135. Titostivy, litostivy adj. 104, 134; 442, 168; 449, 169 a j. Tutovati, lit- nedok. 15 ad 193—194; 163, 266; 241, 168; 272, 224 a j. L. sebe II. 808, 200. Tüty, lítý adj. II. 251, 68. lyéénec m. II. 63, 140. lysina f. II. 435, 165 a 167. 1zé adv. 46, 290; 112, 237 a j. lživý adj. 111 ad 224; 334 ad 172— 174; 491, 443; IT. 396, 332 à je ma pron. duál IL. 220, 202 a 203. Macedonsky m. z adj. 706, 186. mácéti nedok. 225, 471; 721. 268. **[maćkanie n.; 415 ad 477. madianitsky, madian(t)sky adj. 239, 140 a ad 140. Madianka f. 239 ad 140. Magdalena, Mangdalena, Mańda- lena f. 298, 246; 387, 82 a 84 a ad 82 a 84; 388, 87 a ad 87; 639, 54; 705, 165; IT. 383, 149 a ad 149; 927, 296 a ad 296 a j. [Magdalensky adj.] 387 ad 82. [magdebursky (majtbursky) adj. 498 ad 550. Magnus v. Albertus. [majestát m.] II. 735 ad loo.
Strana 1034
1054 mák m. II. 163 ad 330; 278, 140; 296, 131 a j. [makánie n.] 830 ad 168. makati nedok, 157, 188; 464, 109; 473 ad 221; 688, 191: IT. 445 ad 316 a j. [makavy adj.] 51 ad 346; 721 ad 212. Malachiáš m. 1I. 523, 72. mälo adv. 7, 79; 31, 92; 14 ad 175; 16 ad 207; 172, 122; 185, 285 a j. [málokto pron.] 233 ad 62; II. 504 ad 82. malomoeenstvie n. 80, 425; 231, 22; 232, 48 nn. a j. malomoeny adj. 80, 423; 211, 290; 258, 121 a j. — M. z adj. 59, 23 aj. malost f. 124, 61; IL 701, 225 a 227 n. malovánie n. 550, 117; II. 151 ad 167. malovati nedok. 390, 127; 512, 113; II. 877, 142. malüéko, -ióko adv. 18, 230; 42 ad 232—233; 125, 92 a j. maluékost. maliékost £. II. 702 ad 234. malüéky, maluéky, -iéky adj. 18, 229; 145, 3 a 7; 349, 27 nn.; II. 637, 143 a j. malütko, malitko adv. 763, 78; 764, 81. maVitky, -itky adj. 18 ad 229; 349, 31; II. 689, 19 a j. malvazie n. 345, 323. mały adj. (dar) 65, 106; 124, 69; 437, 94; 19, 247; 58, 7; 18, 227; 40, 209; 49, 322; 275, 267; — mensi ucedIníci 669, 48 à j.; (mali prietelé = málo přátel) 673, 168; Malá strana TI. 506, 113. [máma f.] 220 ad 400. [mámiti nedok.] 532 ad 392; TI. 490 ad 305. mamona f. II. 307, 44; 450, 31. Manasses m. II. 117, 322; 919, 92. [manichejsky adj.] 660 ad 179—183. maniti nedok. II. 363, 243. manna f. 222, 422; 534, 418; TI. 286, 275 n. a j. [ Manue m.] II. 760 ad 218. manżel m. 6, 76; 7, 78; 70, 177; 208, 253 nn. a j. manZelka f. 68 ad 156; 104, 122; 124, 77 a j. manzelsky adv. 284, 52 a 55. manzelsky adj. 162, 264; 199, 132a j. manżelstvie, -stvo n. 70, 177 a ad 177; 80, 363; 198, 116; 199, 133; 201. 154 a j. Mardocheus m. 447, 227 a 234; 443, 236, 239 a 241 a j. Marek m. (svat$) 68, 154; 247, 243; 277, 286 u j. * Marótka I. IT. 887, 35; — marétka (markétka, m arklétka) I. 756, 344 a ad 344. Margareta 1. (svalá) 807, 242 a 247. Maří f. 400, 260; 705, 165 a j. Maria f. 56, 415; 102, 103; II. 435, 165 a j. — Adj. poss. Mariin 1. 109. 198. marinát, marnéf m. II. 549 ad 92; 551, 135 a ad 135. mafiti nedok. 613, 164; IL 45 ad 102—103; 613 ad 305 a j. [ Markéta 1.) (svatá) 807 ad 242. [Marketka f.) IT. 887 ad 35. marné adv. 341, 266; 559, 251; II. 146, 106 a j. marnost f. 76, 256; 267, 163 a 165; 312, 153 a j. **marnotratny adj. 115, 32; IT. 146, 106; 588, 276. marny adj. 36, 159; 337, 205; 25 ad 141; 458, 15 a j. maršálek m. Il. 287, 298, Marta f. 603, 22; 633, 60 a j. Martimian, Martiman (!) m. II. 777, 363; 941, 620. Martin (svatý) m. 404, 320; II. 630, 176. máry pl. f. I1. 470, 29. masity adj. II. 768, 36. [maslo n.; II. 296 ad 131.
1054 mák m. II. 163 ad 330; 278, 140; 296, 131 a j. [makánie n.] 830 ad 168. makati nedok, 157, 188; 464, 109; 473 ad 221; 688, 191: IT. 445 ad 316 a j. [makavy adj.] 51 ad 346; 721 ad 212. Malachiáš m. 1I. 523, 72. mälo adv. 7, 79; 31, 92; 14 ad 175; 16 ad 207; 172, 122; 185, 285 a j. [málokto pron.] 233 ad 62; II. 504 ad 82. malomoeenstvie n. 80, 425; 231, 22; 232, 48 nn. a j. malomoeny adj. 80, 423; 211, 290; 258, 121 a j. — M. z adj. 59, 23 aj. malost f. 124, 61; IL 701, 225 a 227 n. malovánie n. 550, 117; II. 151 ad 167. malovati nedok. 390, 127; 512, 113; II. 877, 142. malüéko, -ióko adv. 18, 230; 42 ad 232—233; 125, 92 a j. maluékost. maliékost £. II. 702 ad 234. malüéky, maluéky, -iéky adj. 18, 229; 145, 3 a 7; 349, 27 nn.; II. 637, 143 a j. malütko, malitko adv. 763, 78; 764, 81. maVitky, -itky adj. 18 ad 229; 349, 31; II. 689, 19 a j. malvazie n. 345, 323. mały adj. (dar) 65, 106; 124, 69; 437, 94; 19, 247; 58, 7; 18, 227; 40, 209; 49, 322; 275, 267; — mensi ucedIníci 669, 48 à j.; (mali prietelé = málo přátel) 673, 168; Malá strana TI. 506, 113. [máma f.] 220 ad 400. [mámiti nedok.] 532 ad 392; TI. 490 ad 305. mamona f. II. 307, 44; 450, 31. Manasses m. II. 117, 322; 919, 92. [manichejsky adj.] 660 ad 179—183. maniti nedok. II. 363, 243. manna f. 222, 422; 534, 418; TI. 286, 275 n. a j. [ Manue m.] II. 760 ad 218. manżel m. 6, 76; 7, 78; 70, 177; 208, 253 nn. a j. manZelka f. 68 ad 156; 104, 122; 124, 77 a j. manzelsky adv. 284, 52 a 55. manzelsky adj. 162, 264; 199, 132a j. manżelstvie, -stvo n. 70, 177 a ad 177; 80, 363; 198, 116; 199, 133; 201. 154 a j. Mardocheus m. 447, 227 a 234; 443, 236, 239 a 241 a j. Marek m. (svat$) 68, 154; 247, 243; 277, 286 u j. * Marótka I. IT. 887, 35; — marétka (markétka, m arklétka) I. 756, 344 a ad 344. Margareta 1. (svalá) 807, 242 a 247. Maří f. 400, 260; 705, 165 a j. Maria f. 56, 415; 102, 103; II. 435, 165 a j. — Adj. poss. Mariin 1. 109. 198. marinát, marnéf m. II. 549 ad 92; 551, 135 a ad 135. mafiti nedok. 613, 164; IL 45 ad 102—103; 613 ad 305 a j. [ Markéta 1.) (svatá) 807 ad 242. [Marketka f.) IT. 887 ad 35. marné adv. 341, 266; 559, 251; II. 146, 106 a j. marnost f. 76, 256; 267, 163 a 165; 312, 153 a j. **marnotratny adj. 115, 32; IT. 146, 106; 588, 276. marny adj. 36, 159; 337, 205; 25 ad 141; 458, 15 a j. maršálek m. Il. 287, 298, Marta f. 603, 22; 633, 60 a j. Martimian, Martiman (!) m. II. 777, 363; 941, 620. Martin (svatý) m. 404, 320; II. 630, 176. máry pl. f. I1. 470, 29. masity adj. II. 768, 36. [maslo n.; II. 296 ad 131.
Strana 1035
maso n. 25, 312; 601, 262; 736, 100 a j.; divi m. 11. 435, 166. masopust m. 41, 2%; 312, 153; 340, 258 aj. masopustni adj. 26] ad 90—92; 311, 142 a 147; 449, 254 a j. [masopustnik m.] 42 ad 233; 306 ad 79. mast f. 615, 12; 619, 60; 632, 46 a j. másti v. miesti. mastny adj. 346, 328. Matěj m. (Pařížský = z Janova) 72, 208; 172, 115; 485, 365; II. 287, 303 a j. [ Mates m.] 237 ad 111. mati, mâté, mater f. 19, 243; 39 ad 191; 168, 37; 541, 147 a ad 161a j. PI. matery 18, ?80 a 287; 81, 322; 176, 176 a j. matička f. II. 298 ad 151; 530, 168; 875 ad 87. matka f. 19 ad 243; 39, 191; 73, 225 a j. €. [matrona f.] 78 ad 287; 176 ad 176. Matúš (svatý) m. 2, 14; 59, 16; 124, 74 a j. €. mazanee m. 422, 81; 743, 188; 146, 230 a j. mazánie n. 633, 57 a 62; II. 137, 219 a j. mazati nedok. 70 ad 183; 208, 258; 539, 93 à 103 a j. [mdle adv." 732 ad 38. [mdliti nedok.] IT. 803 ad 137. mdlo n. z adj. 292, 165. mdloba f. 402, 287; IL. 154 ad 205— 219; 155, 217 a j. mdły adj. 79, 290; 219 ad 384—385; 344, 206; 245, 208 a j. meć m. 43, 241; 47, 304; 146, 23; 239, 142 a j. med mn. 346 ad 323; IL. 47, 130; 92, 127; 286, 282 a j. méd f. 348, 7; II. 163, 332. [mediana f.] II. 742 ad 253. Médsky m. z adj. 1I. 6, 22. medvéd, nedvéd m. 35, 147; 236, 105; 237, 107; 211 ad 293; 855 ad 147. 1035 [medvödi, nedv- adj.] 211 ad 293. medviedě, nedviedě n. 211, 293. měhodiek, měhoděk adv. II. 319, 232; 459, 156; 631, 189 a j. [méeh m.] 725 ad 262;'IT. 697 ad 157 [mékeé adv.] 174 ad 149; II. 959 ad 230. měkkost f. II. 147, 119. měkký adj. 59, 29; II. 22, 7; 226, 298; I. 177 ad 190 a j. [Melchisedechöv adj. poss.] 553 ad 157. [mendik, mendlik m.] II. 754 ad 126. méüe komp. adv. 25 ad 310—311; 70, 175; 323, 15 a j. — Najméñe superi. 205, 210. mení, menší komp. adj. II. 85, 77 a ]. méniti ncdok. 1I. 770, 115. — M. sé IT. 774, 245 a 262. méficé f. 193, 33. měřiti nedok. 226, 483; II. 209, 24. Mesiáš m. 73, 222; 74, 236; 100, 66; 489, 424 a j. mósiec m. 33, 113; 53, 373; II. 548, 91 aj. [mest m.“ TL 5 ad 9— 29. městečko n. 2 ad 18; 109, 197; 223 ad 438 a j. město n. 92, 459; 61 a j. městský adj. 657, 155; 11. 179, 190; T. 22, 277; 377, 420 a j. mé&éák, mé&fák m. 85, 368: 151, 95; 419, 518; 832, 188 a j. méséénin, méséan, mésfan m. 85 ad 388; 92, 466; 497, 532; 605, 82 a ). méséka, mésfka f. 92, 466; 93, 468; TI. 312, 119 a j. měšec m. 313 ad 171; 406, 351; 426, 165. [meškánie n.] 175 ad 168. meśkati nedok. 80, 310; II. 839, 229. metati nedok. 3 ad 31; 24, 305; 170 ad 68; 214, 323; 266, 146; 678, 35; II. 554, 174 à j. [metelieś f.] 765 ad 77—93. metelny adj. 690, 231. 159, 214; 325,
maso n. 25, 312; 601, 262; 736, 100 a j.; divi m. 11. 435, 166. masopust m. 41, 2%; 312, 153; 340, 258 aj. masopustni adj. 26] ad 90—92; 311, 142 a 147; 449, 254 a j. [masopustnik m.] 42 ad 233; 306 ad 79. mast f. 615, 12; 619, 60; 632, 46 a j. másti v. miesti. mastny adj. 346, 328. Matěj m. (Pařížský = z Janova) 72, 208; 172, 115; 485, 365; II. 287, 303 a j. [ Mates m.] 237 ad 111. mati, mâté, mater f. 19, 243; 39 ad 191; 168, 37; 541, 147 a ad 161a j. PI. matery 18, ?80 a 287; 81, 322; 176, 176 a j. matička f. II. 298 ad 151; 530, 168; 875 ad 87. matka f. 19 ad 243; 39, 191; 73, 225 a j. €. [matrona f.] 78 ad 287; 176 ad 176. Matúš (svatý) m. 2, 14; 59, 16; 124, 74 a j. €. mazanee m. 422, 81; 743, 188; 146, 230 a j. mazánie n. 633, 57 a 62; II. 137, 219 a j. mazati nedok. 70 ad 183; 208, 258; 539, 93 à 103 a j. [mdle adv." 732 ad 38. [mdliti nedok.] IT. 803 ad 137. mdlo n. z adj. 292, 165. mdloba f. 402, 287; IL. 154 ad 205— 219; 155, 217 a j. mdły adj. 79, 290; 219 ad 384—385; 344, 206; 245, 208 a j. meć m. 43, 241; 47, 304; 146, 23; 239, 142 a j. med mn. 346 ad 323; IL. 47, 130; 92, 127; 286, 282 a j. méd f. 348, 7; II. 163, 332. [mediana f.] II. 742 ad 253. Médsky m. z adj. 1I. 6, 22. medvéd, nedvéd m. 35, 147; 236, 105; 237, 107; 211 ad 293; 855 ad 147. 1035 [medvödi, nedv- adj.] 211 ad 293. medviedě, nedviedě n. 211, 293. měhodiek, měhoděk adv. II. 319, 232; 459, 156; 631, 189 a j. [méeh m.] 725 ad 262;'IT. 697 ad 157 [mékeé adv.] 174 ad 149; II. 959 ad 230. měkkost f. II. 147, 119. měkký adj. 59, 29; II. 22, 7; 226, 298; I. 177 ad 190 a j. [Melchisedechöv adj. poss.] 553 ad 157. [mendik, mendlik m.] II. 754 ad 126. méüe komp. adv. 25 ad 310—311; 70, 175; 323, 15 a j. — Najméñe superi. 205, 210. mení, menší komp. adj. II. 85, 77 a ]. méniti ncdok. 1I. 770, 115. — M. sé IT. 774, 245 a 262. méficé f. 193, 33. měřiti nedok. 226, 483; II. 209, 24. Mesiáš m. 73, 222; 74, 236; 100, 66; 489, 424 a j. mósiec m. 33, 113; 53, 373; II. 548, 91 aj. [mest m.“ TL 5 ad 9— 29. městečko n. 2 ad 18; 109, 197; 223 ad 438 a j. město n. 92, 459; 61 a j. městský adj. 657, 155; 11. 179, 190; T. 22, 277; 377, 420 a j. mé&éák, mé&fák m. 85, 368: 151, 95; 419, 518; 832, 188 a j. méséénin, méséan, mésfan m. 85 ad 388; 92, 466; 497, 532; 605, 82 a ). méséka, mésfka f. 92, 466; 93, 468; TI. 312, 119 a j. měšec m. 313 ad 171; 406, 351; 426, 165. [meškánie n.] 175 ad 168. meśkati nedok. 80, 310; II. 839, 229. metati nedok. 3 ad 31; 24, 305; 170 ad 68; 214, 323; 266, 146; 678, 35; II. 554, 174 à j. [metelieś f.] 765 ad 77—93. metelny adj. 690, 231. 159, 214; 325,
Strana 1036
1036 metla f. 130 ad 21 a 22; 174, 147; 187, 303 n.; 217, 365; 323, 16; 665, 215 a j. [mezó f.] lI. 457 ad 118. mezi praep. Y. S ah. 84, 363; 326, 67; 642, 139 a j. — II. S instr. 51, 346; 20, 250; 26 ad 16; 35, 151; 69, 168; 79, 294; 166, 1; 10, 116 a j. mezierka f. II. 918, 79 a 81. [ Meziřiečie, Mez(e)říčí n.] 223 ad 438. Mezopotanie f. II. 6, 23. mhla, mlha, mha 1i. 52, 367; 52, 368 a ad 364—367. mieniti nedok. 55, 409; 56, 413; 39, 202 a j. č.; 373 ad 361; II. 428, 67; II. 501 ad 27 aj. miera f. 67, 146; 77, 273; 106, 160; 166, 16; 7 ad 84; 157 ad 186 (zde omylem m. vérau); 297, 228; 417, 498; 472, 207; II. 273, 89 a j. mierně adv. II. 59, 4, miesti, mästi nedok. II. 150 ad 157. — M.sé 454, 312; II. 150 ad 155—161. [miestko n.: 364 ad 242. miesto n. 18, 226; 33, 119; 64, 100; 250, 286; 710, 38; — m. dáti čemu 45, 278; m. &í driéti 109, 188 a 191 a j. — Praef. s g. 34, 137 a 138; 391, 133 a j. mieti nedok. 555, 186. mieżditi nedok. 223, 438; 419, 518; 742, 169; 532, 392 a j. Micheas, Micheáš m. (prorok) II. 54, 85 a ad 85; 529, 154, mijéti nedok. 608, 145. miláéek m. 47 ad 304; II. 252, 84. — Jan M. I. 47, 304; 114, 18 a j. mile f. 426, 177; 604, 28; 713, 92 a j. mile adv. 54, 388; 37, 175; 93, 483 a j. **milkovati sé nedok. II. 791, 166; 792 ad 174— 175; 809, 226. milosrdenstvie n. 24, 307; 26, 14; 77, 272 a j. milosrdné adv. 605, 57; 775 ad 233: II. 229, 382 a j. milosrdny adj. 17, 214; 13 ad 168; 24, 308; 25 ad 314 a j. milost f. 17, 291; 61. 51: 5 ad 54; 12 ad 148; 115, 36 a 39; 709, 78 a j. č. — Jich Milost atp. 475, 251; IT. 491, 320 a j. milostivě adv. 63 ad 90; 77. 269; 257, 33 a j. [milostivost f.] 238 ad 129. milostivy adj. 14 ad 178, 31, 06: 62, 84 ; 91,35; 105,138: 447,232 n,a j. milostny adj. 20 ad 251; 706 ad 192; 568 ad 360; 667, 16; IL. 24 ad 67 a j. milovánie n. 12, 148; 15, 195; I5 ad 187; 64, 06; 67. 145; 149, 74 a j. milovati nedok. 9, 102; 12, 150; l4, 181; 19, 242; 64, 92; 746, 297 a Jj. €. milovník m. 141, 175 a 175; 142, 192; 261, 95 a j. [milovny adj.] IL. 41 ud 6:—65. [milutky, militky adj.j lI. 255 127. mily adj. 29, 54; 50, 334; 38. 182; 89, 416 a j. 6. — M. z adj. 8. 91; 17, 222; 45, 270 à j mimo praep. s ak. 631, 13; 725. 272; 828, 146; TT. 294, 98 a j. minuly adj. 128, 132; 245, 215; 369, 308 a j. — 430, 273; 527, 317 a j. minuti dok. 356, 131; 494 ud 493; 50, 340; 103, 117; 156, 105; 81 ad 321—322; 2L ad 274a j. — M.sé 454 ad 312; TI. 487, 263 a |. [minuty adj.] 457 ad 346; II. 789 ad 147—148. mir m. 720, 200; 583, 199; TI. 56, 139 a j. [mifiti nedok.] II. 263 ad 245; 775, 275. misa f. 600, 244; TT. 149, 146; 924, 206 a j. [miska f.] II. 266 ad 295. mistr m. 1 ad 1; 72, 208; 117, 28; 172, 115; 225, 461; 370, 317; 670, ad
1036 metla f. 130 ad 21 a 22; 174, 147; 187, 303 n.; 217, 365; 323, 16; 665, 215 a j. [mezó f.] lI. 457 ad 118. mezi praep. Y. S ah. 84, 363; 326, 67; 642, 139 a j. — II. S instr. 51, 346; 20, 250; 26 ad 16; 35, 151; 69, 168; 79, 294; 166, 1; 10, 116 a j. mezierka f. II. 918, 79 a 81. [ Meziřiečie, Mez(e)říčí n.] 223 ad 438. Mezopotanie f. II. 6, 23. mhla, mlha, mha 1i. 52, 367; 52, 368 a ad 364—367. mieniti nedok. 55, 409; 56, 413; 39, 202 a j. č.; 373 ad 361; II. 428, 67; II. 501 ad 27 aj. miera f. 67, 146; 77, 273; 106, 160; 166, 16; 7 ad 84; 157 ad 186 (zde omylem m. vérau); 297, 228; 417, 498; 472, 207; II. 273, 89 a j. mierně adv. II. 59, 4, miesti, mästi nedok. II. 150 ad 157. — M.sé 454, 312; II. 150 ad 155—161. [miestko n.: 364 ad 242. miesto n. 18, 226; 33, 119; 64, 100; 250, 286; 710, 38; — m. dáti čemu 45, 278; m. &í driéti 109, 188 a 191 a j. — Praef. s g. 34, 137 a 138; 391, 133 a j. mieti nedok. 555, 186. mieżditi nedok. 223, 438; 419, 518; 742, 169; 532, 392 a j. Micheas, Micheáš m. (prorok) II. 54, 85 a ad 85; 529, 154, mijéti nedok. 608, 145. miláéek m. 47 ad 304; II. 252, 84. — Jan M. I. 47, 304; 114, 18 a j. mile f. 426, 177; 604, 28; 713, 92 a j. mile adv. 54, 388; 37, 175; 93, 483 a j. **milkovati sé nedok. II. 791, 166; 792 ad 174— 175; 809, 226. milosrdenstvie n. 24, 307; 26, 14; 77, 272 a j. milosrdné adv. 605, 57; 775 ad 233: II. 229, 382 a j. milosrdny adj. 17, 214; 13 ad 168; 24, 308; 25 ad 314 a j. milost f. 17, 291; 61. 51: 5 ad 54; 12 ad 148; 115, 36 a 39; 709, 78 a j. č. — Jich Milost atp. 475, 251; IT. 491, 320 a j. milostivě adv. 63 ad 90; 77. 269; 257, 33 a j. [milostivost f.] 238 ad 129. milostivy adj. 14 ad 178, 31, 06: 62, 84 ; 91,35; 105,138: 447,232 n,a j. milostny adj. 20 ad 251; 706 ad 192; 568 ad 360; 667, 16; IL. 24 ad 67 a j. milovánie n. 12, 148; 15, 195; I5 ad 187; 64, 06; 67. 145; 149, 74 a j. milovati nedok. 9, 102; 12, 150; l4, 181; 19, 242; 64, 92; 746, 297 a Jj. €. milovník m. 141, 175 a 175; 142, 192; 261, 95 a j. [milovny adj.] IL. 41 ud 6:—65. [milutky, militky adj.j lI. 255 127. mily adj. 29, 54; 50, 334; 38. 182; 89, 416 a j. 6. — M. z adj. 8. 91; 17, 222; 45, 270 à j mimo praep. s ak. 631, 13; 725. 272; 828, 146; TT. 294, 98 a j. minuly adj. 128, 132; 245, 215; 369, 308 a j. — 430, 273; 527, 317 a j. minuti dok. 356, 131; 494 ud 493; 50, 340; 103, 117; 156, 105; 81 ad 321—322; 2L ad 274a j. — M.sé 454 ad 312; TI. 487, 263 a |. [minuty adj.] 457 ad 346; II. 789 ad 147—148. mir m. 720, 200; 583, 199; TI. 56, 139 a j. [mifiti nedok.] II. 263 ad 245; 775, 275. misa f. 600, 244; TT. 149, 146; 924, 206 a j. [miska f.] II. 266 ad 295. mistr m. 1 ad 1; 72, 208; 117, 28; 172, 115; 225, 461; 370, 317; 670, ad
Strana 1037
1037 81 a j. - M. hlubokých smyslóv 428, 220. mistrně, misterně adv. II. 47 ad 127—138; 412, 218; 951, 20 a j. mistrný, misterný adj. 94, 491; 100, 64. [mistróv adj. poss. 571 ad 1; 695 ad 1; 792 ad 40 a j. [mistrovsky adv.] II. 412 ad 218. mistrovský adj. 94 ad 491; 100 ad 64. mistrovstvie, -stvo n. II. 133, 188 n.; 137 ad 283. [míšeňský adj. II. 705 ad 278. Míšně, Míšeň f. II. 697 ad 163; 705, 278. [mizerně adv. II. 366 ad 279. [mizerný, miserný adj.] 414 ad 464; 685 ad 161; II. 165 ad 355—356; 893, 158 a j. [mizěti nedok.] 143 ad 197; 534 ad 424. [mizina f. 335 ad 180; 11. 945 ad 717. mketnúti sě dok. II. 344, 268. [mlácenie n.] 343 ad 285. mlád, mláď f. 78, 288 a 289; 175, 162; 564, 307 a j. [mlaďátko n.] 714 ad 105—106. [mládenček m.] 507 ad 42—43. mládenec m. 84 ad 357; 185 ad 275— 5 - 277; 260, 76; 439, 121 a j. **[mládež f.] II. 249 ad 37. [mladicě f.] 185 ad 275—277; II. 434 ad 152—155. mládnúti nedok. 416, 490; II. 459 ad 154; 460, 159 n. a j. mladost f. 78 ad 284—288 a ad 288; 292, 161; 374, 377; 542, 179 a j. mladý adj. 82, 325; 91, 455; 93, 481; 181, 235; 292, 160; 370, 327 a j. Z mladu, za mladu 187, 301 a ad 301; II. 785, 88. mlatec m. II. 614, 323. mlátiti nedok. 343, 285; 477 ad 270; II. 278 ad 161. mláto n. 115, 34; 510, 83; 596, 174 a j. mlčěnie n. 214, 322; 675, 3; II. 371 ad 354 a j. mlčěti nedok. 110, 206; 296, 213; 376, 411; 597, 192 a j. mléko n. 18, 229; 125, 92; 714, 106 a j. mléti nedok. II. 945, 724. [mlúvcě, mluveě m.] 238 ad 133. mluvenie n. 113 ad 248—250; 296, 212; 313, 165 a j. — Neděle mlu- venie 461, 67. **mluvievati nedok. 108, 178; 130, 4; 11 ad 139; 30 ad 79; II. 165, 344 a j. ** [mluvievávati nedok.] 187 ad 302. mluviti nedok. 6, 75; 50, 333; 55, 399; 7, 86; 10, 119; 30, 79; 81, 324 a j. č. [mluvný adj.] 180 ad 221; (pravdu mluvný) 400 ad 266. m(hynář m. II. 418, 306 a ad 306. **) [m(l)ynářka f.] II. 418 ad 306. [mlýnský adj.] 39 ad 192; 632 ad 217. mnedle, medle adv. 73, 221; 87, 396; 16 ad 198 a j. č. mnieti nedok. 19, 241; 65, 116 a j. č. mnich m. 62, 65; 92, 457; 102, 96; 422, 80 a j. [mnichovský adj.] 102 ad 95—96; 744 ad 194—195. [mníšek m.] 62 ad 65. mnišský adj. 92, 457; 377, 419; II. 245, 215 a j. **mnohdykrát(e) adv. 159 ad 217; 295, 201; 539 ad 110 a j. mnoho n. a adv. 36, 159; mnohem lépe 20, 255; mnoho-li 149, 70; 176, 174 a j. č. mnohokrát(e) adv. 245, 219 n.; 265, 144; 273, 240; 16 ad 199—200 a j. [mnoholikrát adv.] 501 ad 590. [mnohomluvný adj.] II. 87 ad 144. mnohotvárný adj. II. 67, 34. mnohý num. indef. 32, 107; 50, 335; 130, 3; 51, 352 a j. č. [množiti nedok.] 857 ad 172—173.
1037 81 a j. - M. hlubokých smyslóv 428, 220. mistrně, misterně adv. II. 47 ad 127—138; 412, 218; 951, 20 a j. mistrný, misterný adj. 94, 491; 100, 64. [mistróv adj. poss. 571 ad 1; 695 ad 1; 792 ad 40 a j. [mistrovsky adv.] II. 412 ad 218. mistrovský adj. 94 ad 491; 100 ad 64. mistrovstvie, -stvo n. II. 133, 188 n.; 137 ad 283. [míšeňský adj. II. 705 ad 278. Míšně, Míšeň f. II. 697 ad 163; 705, 278. [mizerně adv. II. 366 ad 279. [mizerný, miserný adj.] 414 ad 464; 685 ad 161; II. 165 ad 355—356; 893, 158 a j. [mizěti nedok.] 143 ad 197; 534 ad 424. [mizina f. 335 ad 180; 11. 945 ad 717. mketnúti sě dok. II. 344, 268. [mlácenie n.] 343 ad 285. mlád, mláď f. 78, 288 a 289; 175, 162; 564, 307 a j. [mlaďátko n.] 714 ad 105—106. [mládenček m.] 507 ad 42—43. mládenec m. 84 ad 357; 185 ad 275— 5 - 277; 260, 76; 439, 121 a j. **[mládež f.] II. 249 ad 37. [mladicě f.] 185 ad 275—277; II. 434 ad 152—155. mládnúti nedok. 416, 490; II. 459 ad 154; 460, 159 n. a j. mladost f. 78 ad 284—288 a ad 288; 292, 161; 374, 377; 542, 179 a j. mladý adj. 82, 325; 91, 455; 93, 481; 181, 235; 292, 160; 370, 327 a j. Z mladu, za mladu 187, 301 a ad 301; II. 785, 88. mlatec m. II. 614, 323. mlátiti nedok. 343, 285; 477 ad 270; II. 278 ad 161. mláto n. 115, 34; 510, 83; 596, 174 a j. mlčěnie n. 214, 322; 675, 3; II. 371 ad 354 a j. mlčěti nedok. 110, 206; 296, 213; 376, 411; 597, 192 a j. mléko n. 18, 229; 125, 92; 714, 106 a j. mléti nedok. II. 945, 724. [mlúvcě, mluveě m.] 238 ad 133. mluvenie n. 113 ad 248—250; 296, 212; 313, 165 a j. — Neděle mlu- venie 461, 67. **mluvievati nedok. 108, 178; 130, 4; 11 ad 139; 30 ad 79; II. 165, 344 a j. ** [mluvievávati nedok.] 187 ad 302. mluviti nedok. 6, 75; 50, 333; 55, 399; 7, 86; 10, 119; 30, 79; 81, 324 a j. č. [mluvný adj.] 180 ad 221; (pravdu mluvný) 400 ad 266. m(hynář m. II. 418, 306 a ad 306. **) [m(l)ynářka f.] II. 418 ad 306. [mlýnský adj.] 39 ad 192; 632 ad 217. mnedle, medle adv. 73, 221; 87, 396; 16 ad 198 a j. č. mnieti nedok. 19, 241; 65, 116 a j. č. mnich m. 62, 65; 92, 457; 102, 96; 422, 80 a j. [mnichovský adj.] 102 ad 95—96; 744 ad 194—195. [mníšek m.] 62 ad 65. mnišský adj. 92, 457; 377, 419; II. 245, 215 a j. **mnohdykrát(e) adv. 159 ad 217; 295, 201; 539 ad 110 a j. mnoho n. a adv. 36, 159; mnohem lépe 20, 255; mnoho-li 149, 70; 176, 174 a j. č. mnohokrát(e) adv. 245, 219 n.; 265, 144; 273, 240; 16 ad 199—200 a j. [mnoholikrát adv.] 501 ad 590. [mnohomluvný adj.] II. 87 ad 144. mnohotvárný adj. II. 67, 34. mnohý num. indef. 32, 107; 50, 335; 130, 3; 51, 352 a j. č. [množiti nedok.] 857 ad 172—173.
Strana 1038
1038 množstvie n. 35 ad 144; 238, 131; 274, 251; 389, 112 a j. [množstviekrát adv.] 70 ad 183; II. 214 ad 110; 377 ad 74 a j. [moabitsky adj.] II. 433 ad 148. moc f. 27, 25; 27, 34; 34, 132; 44, 255 a 256; 212, 298; 3, 40; 27, 32. — Adv. (= mnoho) 214 ad 319. [mocenstvie n.] II. 431 ad 122. moci nedok. 25, 312; 29, 55; 30, 74; 30, 75; 57, 434; IT. 599, 110 a j. **'moenáf m.] II. 184 ad 269; 586 ad 243. moené adv. 268 ad 177—180; 643, 210; TT. 390 ad 236; 420, 339 a j. [mocnost f.] 27 ad 32; — II. 937 ad moeny adj. 13 ad 168; 31, 97; 61, 54; IT. 19, 297 a j. [moéiti nedok.] II. 748 ad 35—37. modla f. 458, 13; 496, 516; 532, 389; 23 ad 294 a j. *modláf m. 237 ad lil; 597, 196; 748, 252 a j. [modlarsky, -f- adj.] II. 963 ad 320. [modlarstvie, -f- n.] II. 246 ad 236. [modleehati sé nedok.] 531 ad 378. modlenie n. 181 ad 235—236; 289, 123; 290, 135 a j. **[modlévati sé nedok.] 404 ad 329 a ad 332; 625 ad 118; II. 337 ad 168 a j. modlitebník m. 793, 59 a 62; 798, 130; 800, 145 a j. modlitebny adj. 606, 109; 183; 328, 34 a j. modliti sé nedok, 19, 236; 62, 66; 85, 373; 5 ad 53 a j. č. modlitva, -tba f. 20, 255; 31, 90; 42, 237; 64, 102 a j. č. modłosliha m. 237, 111. modloslużebnik m. 237 ad 111; II. 149, 143; 305 ad 4 a j. [modlosliżenie n.] II. 424 ad 10. modry adj. 250, 287; 546, 70; IT. 431, 121 a j. mój pron. 54, 392; II. 385 ad 170 a j. IT. 81, Mojżieś m. 114, 3; 231, 25; 235, 91; 301, 15; 311, 144; 498, 554 a j. -- Adj. poss. -óv 100, 68; 114, 2 a j. mokrost f. 1T. 522. 58 n.; 558 ad 223; 966, 402. mol m. IT. 871, 28. **[monarcha m.j II. 27 ad 147. **[monstrancie f.: 602 ad 274; II. 246 ad 236. mor m. 50, 170 a j. Moralium (libri) II. 335, 146 a j. Morava f. 222, 433; 223 ad 438; 789 ad 162—186; II. 242, 166; 303, 238. Moravec m. II. 913, 172. Moravěnín, Moravan, Morav m. II. 538, 283 a ad 283—284; 768, 33 a 42 aj. mord m. 242 ad 170 (omyl); II. 93, 198; 226, 308 a j. mordéf m, 159, 210; 160, 220; IT, 87, 144 a j. mordovati nedok. 70, 184; 142, 180; 159, 213 a 216; 427, 211 a. j. —- M. sé 70 ad 185. moře n. 52, 371; 34, 134; 386, 62 aj. č. [mořiti nedok.] TI. 313 ad 132; 529 ad 153. morsky, mofsky adj. 40, 215; 57, 426; 207, 239; 256, 28 a j. most m. 200, 144 a 146; 265 ad 145. mošnička f. 656, 140. motyka f. 309, 123. [mozk, mozek m.] 364 ad 243; IT. 777, 338. moZdief, mofdíf, hm- m. 624 ad 105 —109; 624 ad 106 a ad 111—113; 634, 91; II. 855, 249 a j. **moznost f. 706 ad 187; 573 ad 47 -- 49; 697, 87; II. 490 ad 310 a j. [možný adj.] 112 ad 237; II. 242 ad 76; 498 ad 399 a j. mrákota f. 52, 367; 52, 369; 53, 381. mramorový adj. II. 151 ad 166; 554, 165 (v P omylem tu mravorovy!). mrav- v. nrav-. 336; 33, 120; 242,
1038 množstvie n. 35 ad 144; 238, 131; 274, 251; 389, 112 a j. [množstviekrát adv.] 70 ad 183; II. 214 ad 110; 377 ad 74 a j. [moabitsky adj.] II. 433 ad 148. moc f. 27, 25; 27, 34; 34, 132; 44, 255 a 256; 212, 298; 3, 40; 27, 32. — Adv. (= mnoho) 214 ad 319. [mocenstvie n.] II. 431 ad 122. moci nedok. 25, 312; 29, 55; 30, 74; 30, 75; 57, 434; IT. 599, 110 a j. **'moenáf m.] II. 184 ad 269; 586 ad 243. moené adv. 268 ad 177—180; 643, 210; TT. 390 ad 236; 420, 339 a j. [mocnost f.] 27 ad 32; — II. 937 ad moeny adj. 13 ad 168; 31, 97; 61, 54; IT. 19, 297 a j. [moéiti nedok.] II. 748 ad 35—37. modla f. 458, 13; 496, 516; 532, 389; 23 ad 294 a j. *modláf m. 237 ad lil; 597, 196; 748, 252 a j. [modlarsky, -f- adj.] II. 963 ad 320. [modlarstvie, -f- n.] II. 246 ad 236. [modleehati sé nedok.] 531 ad 378. modlenie n. 181 ad 235—236; 289, 123; 290, 135 a j. **[modlévati sé nedok.] 404 ad 329 a ad 332; 625 ad 118; II. 337 ad 168 a j. modlitebník m. 793, 59 a 62; 798, 130; 800, 145 a j. modlitebny adj. 606, 109; 183; 328, 34 a j. modliti sé nedok, 19, 236; 62, 66; 85, 373; 5 ad 53 a j. č. modlitva, -tba f. 20, 255; 31, 90; 42, 237; 64, 102 a j. č. modłosliha m. 237, 111. modloslużebnik m. 237 ad 111; II. 149, 143; 305 ad 4 a j. [modlosliżenie n.] II. 424 ad 10. modry adj. 250, 287; 546, 70; IT. 431, 121 a j. mój pron. 54, 392; II. 385 ad 170 a j. IT. 81, Mojżieś m. 114, 3; 231, 25; 235, 91; 301, 15; 311, 144; 498, 554 a j. -- Adj. poss. -óv 100, 68; 114, 2 a j. mokrost f. 1T. 522. 58 n.; 558 ad 223; 966, 402. mol m. IT. 871, 28. **[monarcha m.j II. 27 ad 147. **[monstrancie f.: 602 ad 274; II. 246 ad 236. mor m. 50, 170 a j. Moralium (libri) II. 335, 146 a j. Morava f. 222, 433; 223 ad 438; 789 ad 162—186; II. 242, 166; 303, 238. Moravec m. II. 913, 172. Moravěnín, Moravan, Morav m. II. 538, 283 a ad 283—284; 768, 33 a 42 aj. mord m. 242 ad 170 (omyl); II. 93, 198; 226, 308 a j. mordéf m, 159, 210; 160, 220; IT, 87, 144 a j. mordovati nedok. 70, 184; 142, 180; 159, 213 a 216; 427, 211 a. j. —- M. sé 70 ad 185. moře n. 52, 371; 34, 134; 386, 62 aj. č. [mořiti nedok.] TI. 313 ad 132; 529 ad 153. morsky, mofsky adj. 40, 215; 57, 426; 207, 239; 256, 28 a j. most m. 200, 144 a 146; 265 ad 145. mošnička f. 656, 140. motyka f. 309, 123. [mozk, mozek m.] 364 ad 243; IT. 777, 338. moZdief, mofdíf, hm- m. 624 ad 105 —109; 624 ad 106 a ad 111—113; 634, 91; II. 855, 249 a j. **moznost f. 706 ad 187; 573 ad 47 -- 49; 697, 87; II. 490 ad 310 a j. [možný adj.] 112 ad 237; II. 242 ad 76; 498 ad 399 a j. mrákota f. 52, 367; 52, 369; 53, 381. mramorový adj. II. 151 ad 166; 554, 165 (v P omylem tu mravorovy!). mrav- v. nrav-. 336; 33, 120; 242,
Strana 1039
mravenec, **mravenek m. 123, 52 a ad 52. mráz m. II. 855, 242. mrdnúti dok. 472, 212; II. 71 ad 68— 169. *[mrhati nedok.] II. 146 ad 107— 114; 506 ad 25; 774, 251. mrcha f. 745, 207; 295, 205; 400 ad 258—259; 525, 299; 782, 100 a j. mfieti nedok, 191 ad 352; 425, 150; 493, 475; II. 313, 132 a je (miieZé f.] II. 814 ad 1. mrskánie n. 561, 265—267; 574, 59. mrskati nedok, 159, 213; 323, 16; II. 817 ad 73a j. — M. sé T. 550 ad 121; 665 ad 217—219. mrščiti, mrštiti dok. 665, 216. [mrtviti nedok.] II. 289 ad 6. "*[mrtvost £] 246 ad 224; II. 502 ad 43—44; 687 ad 315. mrtvý adj. 20, 253; 39, 195; 91, 441 a 446; 258, 55 a j. — M. z adj. 54, 396; 59, 24 a j. — Vslátů z mrtvých 54, 396; 59, 24 a j. mrva f. IT. 209, 29 a 34. [mrviéka f.j II. 727 ad 6l. mrzcë adv. II. 61, 86: 926, 248. mrzéti nedok. 90, 427; 628, 149; 819, 90; II. 153, 191 a j. mrzkost f. 139 ad 144; 241, 162; 420, 268 a j. mrzky adj. 36, 159; 233, 58; 236, 98 aj. mrzuty adj. 68 ad 156; 70 ad 174; 546 ad 65; II. 157, 239 a j. mstitel m. 431, 15; 766 ad 104—106. mstíti nedok. 77, 270; 121, 19; 203, 186 a j. — M. s€ 91, 452; 567, 350 a j. mšál m. II. 135, 228; 204, 172. msé f. 64, 103; 80, 309; 85, 375; 24 ad 300; II. 337, 170 a j. — Veliká mść I. 123, 54. **micenie, rmicenie n. II. 865, 233 n.; 956, 162. mučedlník m. 162, 249 a 253; 427, 210; 837, 271 a j. 1039 muéenie n. 47 ad 299; 402 ad 286; 841 ad 330; II. 157, 246; 161, 303 a j. [muéenniéí, muéediniéi adj.] 11. 785 ad 90. muéenniésky, muéedIniésk y, adj. II. 785, 80; 796, 22. muéenniéstvo, mucediniéstvo, -ctvo II. 796 ad 22—23; 837, 193. muéiti nedok. 42 ad 233; 190, 340; 362, 217 a j. — M. sé 41, 224; 1I, 142, 50 a j. mudrák m. II. 763, 264. müdré adv. 149 ad 76—77; 588, 19; 597, 191 a j. mudfec, müdfee m. 211 ad 288; 236, 98; 409, 387; 706, 182; II. 378 91 a ad 91 à j. mudroch m. II. 61, 70. múdrosť f. 67, 137; 93, 472 nn.; 124, 71 a j. — Knihy Múdrosti 34, 135: 235, 79; 235, 105; 763, 90; IT. 23, 44; 32, 128; 130, 113; 162, 309; 202, 151. — Duch boží múdrosti I. 43, 244. [mudrovánie n.] 226 aa 484. mudrovati nedok. 703, 114. mudry adj. 79, 29% a 294; 93, 473; 94, 490; 125, 81 a j. — M. z adj. 159, 212; 220, 483. müeha f. 489, 427; 490, 431 a 434; 819, 81 a j. müchavy adj. 489, 427. muka, mika f. 19, 247; 55, 4u7; 37, 166; 40, 209; 71 192 aj. č. mika f. 340 ad 258. [mumlati nedok.] 148 ad 64; 290 ad 135. müfénín m. 648 ad 74; 700, 33. musiti, musšti, muščti nedok. 35, 144; 49 ad 320; 555, 186; 691, 241; II. 453, 73 a j. č. mušenie n. 188, 318 a 321; II. 316, 179; 887, 49. mütiti, rmütiti nedok. II. 395, 312; 857, 200. — M. sé I. 91, 452 a ad 452; 122 ad 22; 142, 181 n.: 182, 253; 51, 348 a j. -eky >
mravenec, **mravenek m. 123, 52 a ad 52. mráz m. II. 855, 242. mrdnúti dok. 472, 212; II. 71 ad 68— 169. *[mrhati nedok.] II. 146 ad 107— 114; 506 ad 25; 774, 251. mrcha f. 745, 207; 295, 205; 400 ad 258—259; 525, 299; 782, 100 a j. mfieti nedok, 191 ad 352; 425, 150; 493, 475; II. 313, 132 a je (miieZé f.] II. 814 ad 1. mrskánie n. 561, 265—267; 574, 59. mrskati nedok, 159, 213; 323, 16; II. 817 ad 73a j. — M. sé T. 550 ad 121; 665 ad 217—219. mrščiti, mrštiti dok. 665, 216. [mrtviti nedok.] II. 289 ad 6. "*[mrtvost £] 246 ad 224; II. 502 ad 43—44; 687 ad 315. mrtvý adj. 20, 253; 39, 195; 91, 441 a 446; 258, 55 a j. — M. z adj. 54, 396; 59, 24 a j. — Vslátů z mrtvých 54, 396; 59, 24 a j. mrva f. IT. 209, 29 a 34. [mrviéka f.j II. 727 ad 6l. mrzcë adv. II. 61, 86: 926, 248. mrzéti nedok. 90, 427; 628, 149; 819, 90; II. 153, 191 a j. mrzkost f. 139 ad 144; 241, 162; 420, 268 a j. mrzky adj. 36, 159; 233, 58; 236, 98 aj. mrzuty adj. 68 ad 156; 70 ad 174; 546 ad 65; II. 157, 239 a j. mstitel m. 431, 15; 766 ad 104—106. mstíti nedok. 77, 270; 121, 19; 203, 186 a j. — M. s€ 91, 452; 567, 350 a j. mšál m. II. 135, 228; 204, 172. msé f. 64, 103; 80, 309; 85, 375; 24 ad 300; II. 337, 170 a j. — Veliká mść I. 123, 54. **micenie, rmicenie n. II. 865, 233 n.; 956, 162. mučedlník m. 162, 249 a 253; 427, 210; 837, 271 a j. 1039 muéenie n. 47 ad 299; 402 ad 286; 841 ad 330; II. 157, 246; 161, 303 a j. [muéenniéí, muéediniéi adj.] 11. 785 ad 90. muéenniésky, muéedIniésk y, adj. II. 785, 80; 796, 22. muéenniéstvo, mucediniéstvo, -ctvo II. 796 ad 22—23; 837, 193. muéiti nedok. 42 ad 233; 190, 340; 362, 217 a j. — M. sé 41, 224; 1I, 142, 50 a j. mudrák m. II. 763, 264. müdré adv. 149 ad 76—77; 588, 19; 597, 191 a j. mudfec, müdfee m. 211 ad 288; 236, 98; 409, 387; 706, 182; II. 378 91 a ad 91 à j. mudroch m. II. 61, 70. múdrosť f. 67, 137; 93, 472 nn.; 124, 71 a j. — Knihy Múdrosti 34, 135: 235, 79; 235, 105; 763, 90; IT. 23, 44; 32, 128; 130, 113; 162, 309; 202, 151. — Duch boží múdrosti I. 43, 244. [mudrovánie n.] 226 aa 484. mudrovati nedok. 703, 114. mudry adj. 79, 29% a 294; 93, 473; 94, 490; 125, 81 a j. — M. z adj. 159, 212; 220, 483. müeha f. 489, 427; 490, 431 a 434; 819, 81 a j. müchavy adj. 489, 427. muka, mika f. 19, 247; 55, 4u7; 37, 166; 40, 209; 71 192 aj. č. mika f. 340 ad 258. [mumlati nedok.] 148 ad 64; 290 ad 135. müfénín m. 648 ad 74; 700, 33. musiti, musšti, muščti nedok. 35, 144; 49 ad 320; 555, 186; 691, 241; II. 453, 73 a j. č. mušenie n. 188, 318 a 321; II. 316, 179; 887, 49. mütiti, rmütiti nedok. II. 395, 312; 857, 200. — M. sé I. 91, 452 a ad 452; 122 ad 22; 142, 181 n.: 182, 253; 51, 348 a j. -eky >
Strana 1040
1040 ** [muzikát m.; IT. 790 ad 158. muž m. 8, 93; 29, 57; 31, 174; 72, 206 a j. č. — Manżel 68, 159; II. 480, 163 a j. — Adj. poss. -óV I. 46, 292. mužský adj. 718, 169; IT. 112, 257; 370, 341 a j. [mużstvie n.] IT. 523 ad 77 a ad 79 (omyl). my pron. 29, 63; 51, 358; II. 53 ad 69; 56 ad 146. mýliti sě nedok. 54 ad 393—394; 81, 392; 408 ad 378; 451, 279 a j. mylně adv. 689, 209. mylný adj. 689, 209; II. 489, 295; 545, 45 a J. myrra. mirra f. 17, 223: 552, 143; II. 846, 50 a j. mys! f. 31, 93; 45, 269; 65,305 a j € mysliti nedok. 20, 256; 26 ad 7; 49 ad 324; 123, 57; 223, 444; 277, 289; 50 ad 341; 576, 81; II. 99, 57 a ]. [myslivee m.) II. 150 ad 155—101. myslivost f. 1T. 151, 159. mysleniéko n. II. 320, 51. myślenie n. 36, 157; 146, 24; 207, 234; 20 ad 276; 576, Bl a j. mýti nedok. 114, 20; 225, 465 à j. - M. sé 422, 76; 423, 84; IL. 477, 122. — M. sobě (nohy) II. 251, 66. mytie n. IT. 969 ad 465. mzda f. 81, 321; 295, 209; 303, 37; 584, 219 a j. mżenie n. (oka) II. 49, 148. — Oka mv.it. na praep. — 5 ak. 24, 299 a 301; 59, 28; 27, 32; 50, 342; 52, 363; 7, 81; 14, 172; 67, 148; 82, 330; — 1, 1; 4, 51; 35, 146; 42 ad 233; 146, 21; 23, 288; 52, 359; 56, 425; — 10, 114; 23, 290; 692, 256; II. 151, 159. — S 7. 24, 300; 54, 398; 55, 409; 44, 252; 86, 379 n.; — 55, 408; 15, 189; 25, 317; — 23, 293; 11, 128; 51, 347; 52, 365; 31, 90: TT. 276, 133 à j. à. na interj. 449, 249; 585, 228; II. 595, 52; 651, 53 a j. [nabádanie n.] 392 ad 150. nabádati nedok. IT. 277, 146; 297, 136: 960, 245. [nabiediti dok. II. 554 ad 168. ** [nabiednüti dok.] 1I. 277 ad 146; 486 ad 253. [nabiezénie n.] 44 ad 267. 277 ad 146; nabiezéti nedok. 44 ad 268; 582, 176; II. 297 ad 136; 486, 253; 554, 168 a j. Nabochodonozor m. 305 ad 73; 405, 335; II. 698 ad 167 a j. néboïenstvie n. 18, 234; 148, 63; 157, 178 a j. nábožně adv. 128, 124; 147, 40; 156, 168; 4 ad 48; 24 ad 304 a j. nábožný adj. 17, 220; 65, 113; 254, 325; II. 493, 335 a j. nabrati dok. 194, 36; 307, 94 n.; 624, 112; 738 ad 129; II. 637, 292 aj. nabyti dok. 51, 357; 65, 110; 292 ad 167; 114, 15 à j. nabyvati nedok. 157, 186; 401, 275; 516, 177 a j. [nacpati dok.] IL. 297 ad 146—147. nač v. so. nad, nade praep. — 5 ak. 162, 258; 14, 171; 30, 78; 54, 394; 67, 146; 228, 505; 269, 197 a j. €. — S instr. 36, 165; 11. 151, 166; I. 8, 92; 37, 175; 168, 35 a j. €. nadánie n. II. 555, 181. nadarmo adv. 23 ad 286; 106, 157; 275, 266 a j. nadati dok. 263, 120; II. 75 ad 106—112; 323, 295; 864, 130 a j. [nadávati nedok.) 481 ad 322; 482 ad 332—333; II. 864 ad 130. nadéjé f. 14, 185; 16, 201; 27, 23 a j. nadélati dok. 195, 64; 190, 73 a 78; 782, 40; 795, 86; 796 ad J02—103;
1040 ** [muzikát m.; IT. 790 ad 158. muž m. 8, 93; 29, 57; 31, 174; 72, 206 a j. č. — Manżel 68, 159; II. 480, 163 a j. — Adj. poss. -óV I. 46, 292. mužský adj. 718, 169; IT. 112, 257; 370, 341 a j. [mużstvie n.] IT. 523 ad 77 a ad 79 (omyl). my pron. 29, 63; 51, 358; II. 53 ad 69; 56 ad 146. mýliti sě nedok. 54 ad 393—394; 81, 392; 408 ad 378; 451, 279 a j. mylně adv. 689, 209. mylný adj. 689, 209; II. 489, 295; 545, 45 a J. myrra. mirra f. 17, 223: 552, 143; II. 846, 50 a j. mys! f. 31, 93; 45, 269; 65,305 a j € mysliti nedok. 20, 256; 26 ad 7; 49 ad 324; 123, 57; 223, 444; 277, 289; 50 ad 341; 576, 81; II. 99, 57 a ]. [myslivee m.) II. 150 ad 155—101. myslivost f. 1T. 151, 159. mysleniéko n. II. 320, 51. myślenie n. 36, 157; 146, 24; 207, 234; 20 ad 276; 576, Bl a j. mýti nedok. 114, 20; 225, 465 à j. - M. sé 422, 76; 423, 84; IL. 477, 122. — M. sobě (nohy) II. 251, 66. mytie n. IT. 969 ad 465. mzda f. 81, 321; 295, 209; 303, 37; 584, 219 a j. mżenie n. (oka) II. 49, 148. — Oka mv.it. na praep. — 5 ak. 24, 299 a 301; 59, 28; 27, 32; 50, 342; 52, 363; 7, 81; 14, 172; 67, 148; 82, 330; — 1, 1; 4, 51; 35, 146; 42 ad 233; 146, 21; 23, 288; 52, 359; 56, 425; — 10, 114; 23, 290; 692, 256; II. 151, 159. — S 7. 24, 300; 54, 398; 55, 409; 44, 252; 86, 379 n.; — 55, 408; 15, 189; 25, 317; — 23, 293; 11, 128; 51, 347; 52, 365; 31, 90: TT. 276, 133 à j. à. na interj. 449, 249; 585, 228; II. 595, 52; 651, 53 a j. [nabádanie n.] 392 ad 150. nabádati nedok. IT. 277, 146; 297, 136: 960, 245. [nabiediti dok. II. 554 ad 168. ** [nabiednüti dok.] 1I. 277 ad 146; 486 ad 253. [nabiezénie n.] 44 ad 267. 277 ad 146; nabiezéti nedok. 44 ad 268; 582, 176; II. 297 ad 136; 486, 253; 554, 168 a j. Nabochodonozor m. 305 ad 73; 405, 335; II. 698 ad 167 a j. néboïenstvie n. 18, 234; 148, 63; 157, 178 a j. nábožně adv. 128, 124; 147, 40; 156, 168; 4 ad 48; 24 ad 304 a j. nábožný adj. 17, 220; 65, 113; 254, 325; II. 493, 335 a j. nabrati dok. 194, 36; 307, 94 n.; 624, 112; 738 ad 129; II. 637, 292 aj. nabyti dok. 51, 357; 65, 110; 292 ad 167; 114, 15 à j. nabyvati nedok. 157, 186; 401, 275; 516, 177 a j. [nacpati dok.] IL. 297 ad 146—147. nač v. so. nad, nade praep. — 5 ak. 162, 258; 14, 171; 30, 78; 54, 394; 67, 146; 228, 505; 269, 197 a j. €. — S instr. 36, 165; 11. 151, 166; I. 8, 92; 37, 175; 168, 35 a j. €. nadánie n. II. 555, 181. nadarmo adv. 23 ad 286; 106, 157; 275, 266 a j. nadati dok. 263, 120; II. 75 ad 106—112; 323, 295; 864, 130 a j. [nadávati nedok.) 481 ad 322; 482 ad 332—333; II. 864 ad 130. nadéjé f. 14, 185; 16, 201; 27, 23 a j. nadélati dok. 195, 64; 190, 73 a 78; 782, 40; 795, 86; 796 ad J02—103;
Strana 1041
798 ad 124; II. 484 ad 221 a j. — N. sobě 72 ad 205—206; 501, 589; 635 ad 113 a j. nadéliti dok, 185 ad 285—287; 186, 286; 216, 352; II. 220, 204 a j. [nädennik m.] IT. 614 ad 323; 615 ad 325. [nadepsati dok.] 585 ad 220. ** [nádherně adv.] 438 ad 112. ** [nädhernost f.] 276 ad 275; II. 492 ad 328—329. **[mśdherny adj.] 276 ad 275; IL. 537 ad 258; 616 ad 346—347. nadhlas adv. 532, 390. nadieti s¢ nedok. 7, 84; 204, 190; 303, 40; 559, 238 a j. nadjiti dok. 428, 225; II. 794 ad 192—193. **nadmieru adv. 828, 146; 829, 148. nádoba f. 219 ad 384—385; 556, 201; 695, 21 a j. nádobie n. 431, 11; 476, 267; 539, 90. **[nádobka f.] 556 ad 201. **nadobyvati ncdok. II. 314, 149. [nadpodstata f.] II. 889, 81. [nadpodstatny adj.] 35 ad 150; 491 ad 453 a ad 454; 715 ad 127 a j. **[nadrati dok.] II. 240 ad 147. nádrzéti sé nedok. II. 23, 39. **[nadstupovati nedok.] 431 ad 13— 14. nadto adv. 12, 157; II. 29, 20 a j. nadutć adv. 448, 239; II. 343, 253; 697, 155 a j. nadüti dok. 79 ad 299—302; IT. 360 ad 199—200. — N. sé 80, 302; II. 728, 69. naduty adj. 284 ad 57; 438, 111, 448; 235; 753, 310 a j. nadymati nedok. 186 ad 290; 413, 457; IL. 137, 284 a j. — NX. st L 349, 16; IL. 345, 284; 502, 53 a j. **nafükati sé nedok. II. 312, 117 a ad 117. [nahamtati dok. II. (omyl?). [nahlas adv.] 532 ad 390. náhle adv. 671, 103. Rokycano.a Postilla. 314 ad 149 1041 nahlédati nedok. 63, 83; 111, 220; 701, 69 a j. nahlédnüti dok. 19, 238; 61, 49 a 50; 63, 88; 626, 128; 18 ad 227; 64, 93; 271, 217; 699, 4 a. j. [náhlost f] II 184 ad 274—275; 424 ad 11. [nahltati dok.] 416 ad 486; 526 ad 306. **[nahltiti sé dok.] 221 ad 406. náhly adj. 425, 153; II. 385 ad 173; 599, 102. nahmatati dok. 311, 148; 416, 486; II. 240, 147; 314, 149 a j. — N. sobě I. 340 ad 258. nahnati dok. II. 68 ad 41; 296, 126; 808, 203. — N. sobě dok. I, 313 ad 171; 426, 165; 829 ad 150; II. 294, 94; 527, 130 a j. náhoda f. 530, 370; 653, 117 a 121; II. 161, 296 a j. nahoditi dok. 186, 297; If. 317 ad 187. — N. sé 82, 330; 103; 109; 149, 70; 151, 95 a j. [náhonéi m.]lI. 567 ad 357; 611 ad 281; 791 ad 167 a j. [nahoniti dok. ] TT. 240 ad 147; 901 ad 9. nahofś adv. 38, 186; 246, 237; 474, 239 a j. [nahoru adv.] TI. 345 ad 280; 746 ad 1. nahota i. 43, 241; 324, 27; 595, 157 aj. nahraditi dok. 77 ad 266; 195, 62; 196, 73; 577, 101 a j. nahrazovati nedok. 4, 52; ad 117—119. **[nahřěšiti dok.) II. 631 ad 199— 201. nahromazditi dok. II. 22, 22. nahy adj. 115, 27 a 29 a 34; 595, 164; 643, 196 a j. — M. z adj. 24 ad 308—309. [naeházéti nedok.] 232 ad 51; II. 360 ad 203. — N. sé I. 251 ad 299; II. 564 ad 311—312 a j. 66 II. 238
798 ad 124; II. 484 ad 221 a j. — N. sobě 72 ad 205—206; 501, 589; 635 ad 113 a j. nadéliti dok, 185 ad 285—287; 186, 286; 216, 352; II. 220, 204 a j. [nädennik m.] IT. 614 ad 323; 615 ad 325. [nadepsati dok.] 585 ad 220. ** [nádherně adv.] 438 ad 112. ** [nädhernost f.] 276 ad 275; II. 492 ad 328—329. **[mśdherny adj.] 276 ad 275; IL. 537 ad 258; 616 ad 346—347. nadhlas adv. 532, 390. nadieti s¢ nedok. 7, 84; 204, 190; 303, 40; 559, 238 a j. nadjiti dok. 428, 225; II. 794 ad 192—193. **nadmieru adv. 828, 146; 829, 148. nádoba f. 219 ad 384—385; 556, 201; 695, 21 a j. nádobie n. 431, 11; 476, 267; 539, 90. **[nádobka f.] 556 ad 201. **nadobyvati ncdok. II. 314, 149. [nadpodstata f.] II. 889, 81. [nadpodstatny adj.] 35 ad 150; 491 ad 453 a ad 454; 715 ad 127 a j. **[nadrati dok.] II. 240 ad 147. nádrzéti sé nedok. II. 23, 39. **[nadstupovati nedok.] 431 ad 13— 14. nadto adv. 12, 157; II. 29, 20 a j. nadutć adv. 448, 239; II. 343, 253; 697, 155 a j. nadüti dok. 79 ad 299—302; IT. 360 ad 199—200. — N. sé 80, 302; II. 728, 69. naduty adj. 284 ad 57; 438, 111, 448; 235; 753, 310 a j. nadymati nedok. 186 ad 290; 413, 457; IL. 137, 284 a j. — NX. st L 349, 16; IL. 345, 284; 502, 53 a j. **nafükati sé nedok. II. 312, 117 a ad 117. [nahamtati dok. II. (omyl?). [nahlas adv.] 532 ad 390. náhle adv. 671, 103. Rokycano.a Postilla. 314 ad 149 1041 nahlédati nedok. 63, 83; 111, 220; 701, 69 a j. nahlédnüti dok. 19, 238; 61, 49 a 50; 63, 88; 626, 128; 18 ad 227; 64, 93; 271, 217; 699, 4 a. j. [náhlost f] II 184 ad 274—275; 424 ad 11. [nahltati dok.] 416 ad 486; 526 ad 306. **[nahltiti sé dok.] 221 ad 406. náhly adj. 425, 153; II. 385 ad 173; 599, 102. nahmatati dok. 311, 148; 416, 486; II. 240, 147; 314, 149 a j. — N. sobě I. 340 ad 258. nahnati dok. II. 68 ad 41; 296, 126; 808, 203. — N. sobě dok. I, 313 ad 171; 426, 165; 829 ad 150; II. 294, 94; 527, 130 a j. náhoda f. 530, 370; 653, 117 a 121; II. 161, 296 a j. nahoditi dok. 186, 297; If. 317 ad 187. — N. sé 82, 330; 103; 109; 149, 70; 151, 95 a j. [náhonéi m.]lI. 567 ad 357; 611 ad 281; 791 ad 167 a j. [nahoniti dok. ] TT. 240 ad 147; 901 ad 9. nahofś adv. 38, 186; 246, 237; 474, 239 a j. [nahoru adv.] TI. 345 ad 280; 746 ad 1. nahota i. 43, 241; 324, 27; 595, 157 aj. nahraditi dok. 77 ad 266; 195, 62; 196, 73; 577, 101 a j. nahrazovati nedok. 4, 52; ad 117—119. **[nahřěšiti dok.) II. 631 ad 199— 201. nahromazditi dok. II. 22, 22. nahy adj. 115, 27 a 29 a 34; 595, 164; 643, 196 a j. — M. z adj. 24 ad 308—309. [naeházéti nedok.] 232 ad 51; II. 360 ad 203. — N. sé I. 251 ad 299; II. 564 ad 311—312 a j. 66 II. 238
Strana 1042
1042 **[naehlemtati sé dok.! 810 ad 281. nachovati dok. II. 146, 101; 314 ad 149. naehyliti dok. 63, 85; 271, 219; IT. 406, 133. — N. sé I. 425, 151; 647, 61; 701, 65 a j. **nâchylnost f. 431, 12; 469. 165; IT. 63, 157; 568, 370 a j. nachylny adj. 51, 356; 228, 504; 408, 377 a Jj. nachylovati nedok. II. 335, 140; 636, 271. — N. sé I, 425 ad 151. **nachystati dok. 613, 147 a 150. — NW. sobé II. 466 ad 244—245. Naim 439 ad 121; 11. 470, 23; 471, 39 n.a j. nájem m. 302 ad 27; 314 ad 182; II. 851, 169. nájemník m. 709 ad 21—55; 731, 19 a 22 n.; 736, 95; 737, 108 a j. [najiesti sé dok.j 217 ad 365; 665 ad 211; LI. 338 ad 179 a j. najieti dok. 302 ad 24; 303, 33; 314, 183 a 185. [najímati ncdok.; 309 ad 117; II. 191 ad 378. **[najisto adv.] 373 ad 360. najiti dok. 14 ad 179—180; 101, 91; 182, 252; 214, 319 a j. — N. sobě 223 ad 438. [najmiste, -ife n.] 302 ad 27. najprv(é) superl. adv. v. prvé. nakaziti dok. 239, 134; 287, 104; 815, 7. — N. sé 238, 133. nakażenie n. II. 186, 297; 781, 22 a 32 aj. [nakažovati nedok.] 238 ad 133. — N. sě 238 ad 133. náklad m. 445, 207; 446, 215; 613, 147 a j. nakládati nedok. 77, 269; 472, 214; IT. 146 ad 107—114 a j. [nákladnf adj.] 448 ad 243; LI. 176 ad 133; 573 ad 51 a j. naklásti dok. II. 151, 167; 323. [nakléti sé dok.] 606 ad 95 (omyl). 132— 963. nakloniti dok. 63 ad 85; 110 ad 903; TI. 109, 218 a j. -- N.sé 1 ad 8; Il. 423 ad 387—388. **[náklonnost [.] TI. 568 ad 370; 838 ad 204. nakloňovati nedok. 334 ad 170; 401, 278; II. 335 ad 140 a j. **nakratet adv. 448 ad 240; 527 ad 325; 642, 155; IT. 402 ad 77 a. j. nakrmiti dok. 24 ad 308--309; 222, 426; 230, 12; 529, 349 a j. **naküpiti dok. 23, 294; 507, 36; 615, 12 a j. **naküsnüti dok. 747, 235. nakvasiti dok. 533 ad 413—414; 615, 5; IT. 23, 37 a j. ňáký v. nějaký. **[nalakométi dok.| 5z6 ad 306 (možná však také, že patří k heslu následujícímu). **nalakomiti dok. II. 961 ad 274. nalati dok. 219 ad 390; 469, 167; IT. 181, 216 a j. naléeéti dok. 173, 133. [naléčiti dok.] 173 ad 133. [nsléknüti dok.] 173 ad 133. **[nalepiti dok.; 438 ad 113. nalévati nedok. 194 ad 35; II. 422, 366 n. — N. sé 200, 149; 202, 168. nalézati nedok. 58, 5. — N. sé 251, 299; 272, 236; 332, 141 a j. nalezek m. 334 ad 170 a 171; 832, 195. nalezniuti dok. 2, 19; 14, 179 n.; 133, 66 a j. nalézti dok. 58, 6; 94, 497; 103, 106 a j. náležšti nedok. 5 ad 56: 188 ad 309 — 310, 11. 59, 4£ aj. [nálež tě adv.) TT. 617 ad 354—355; 768, 30. **Mnalhati dok.] II. 526 ad 120. [nalichviti dok.] IL. 240 ad 147. **nalipati dok. 438, 113. 240, 147;
1042 **[naehlemtati sé dok.! 810 ad 281. nachovati dok. II. 146, 101; 314 ad 149. naehyliti dok. 63, 85; 271, 219; IT. 406, 133. — N. sé I. 425, 151; 647, 61; 701, 65 a j. **nâchylnost f. 431, 12; 469. 165; IT. 63, 157; 568, 370 a j. nachylny adj. 51, 356; 228, 504; 408, 377 a Jj. nachylovati nedok. II. 335, 140; 636, 271. — N. sé I, 425 ad 151. **nachystati dok. 613, 147 a 150. — NW. sobé II. 466 ad 244—245. Naim 439 ad 121; 11. 470, 23; 471, 39 n.a j. nájem m. 302 ad 27; 314 ad 182; II. 851, 169. nájemník m. 709 ad 21—55; 731, 19 a 22 n.; 736, 95; 737, 108 a j. [najiesti sé dok.j 217 ad 365; 665 ad 211; LI. 338 ad 179 a j. najieti dok. 302 ad 24; 303, 33; 314, 183 a 185. [najímati ncdok.; 309 ad 117; II. 191 ad 378. **[najisto adv.] 373 ad 360. najiti dok. 14 ad 179—180; 101, 91; 182, 252; 214, 319 a j. — N. sobě 223 ad 438. [najmiste, -ife n.] 302 ad 27. najprv(é) superl. adv. v. prvé. nakaziti dok. 239, 134; 287, 104; 815, 7. — N. sé 238, 133. nakażenie n. II. 186, 297; 781, 22 a 32 aj. [nakažovati nedok.] 238 ad 133. — N. sě 238 ad 133. náklad m. 445, 207; 446, 215; 613, 147 a j. nakládati nedok. 77, 269; 472, 214; IT. 146 ad 107—114 a j. [nákladnf adj.] 448 ad 243; LI. 176 ad 133; 573 ad 51 a j. naklásti dok. II. 151, 167; 323. [nakléti sé dok.] 606 ad 95 (omyl). 132— 963. nakloniti dok. 63 ad 85; 110 ad 903; TI. 109, 218 a j. -- N.sé 1 ad 8; Il. 423 ad 387—388. **[náklonnost [.] TI. 568 ad 370; 838 ad 204. nakloňovati nedok. 334 ad 170; 401, 278; II. 335 ad 140 a j. **nakratet adv. 448 ad 240; 527 ad 325; 642, 155; IT. 402 ad 77 a. j. nakrmiti dok. 24 ad 308--309; 222, 426; 230, 12; 529, 349 a j. **naküpiti dok. 23, 294; 507, 36; 615, 12 a j. **naküsnüti dok. 747, 235. nakvasiti dok. 533 ad 413—414; 615, 5; IT. 23, 37 a j. ňáký v. nějaký. **[nalakométi dok.| 5z6 ad 306 (možná však také, že patří k heslu následujícímu). **nalakomiti dok. II. 961 ad 274. nalati dok. 219 ad 390; 469, 167; IT. 181, 216 a j. naléeéti dok. 173, 133. [naléčiti dok.] 173 ad 133. [nsléknüti dok.] 173 ad 133. **[nalepiti dok.; 438 ad 113. nalévati nedok. 194 ad 35; II. 422, 366 n. — N. sé 200, 149; 202, 168. nalézati nedok. 58, 5. — N. sé 251, 299; 272, 236; 332, 141 a j. nalezek m. 334 ad 170 a 171; 832, 195. nalezniuti dok. 2, 19; 14, 179 n.; 133, 66 a j. nalézti dok. 58, 6; 94, 497; 103, 106 a j. náležšti nedok. 5 ad 56: 188 ad 309 — 310, 11. 59, 4£ aj. [nálež tě adv.) TT. 617 ad 354—355; 768, 30. **Mnalhati dok.] II. 526 ad 120. [nalichviti dok.] IL. 240 ad 147. **nalipati dok. 438, 113. 240, 147;
Strana 1043
naliti dok. 346, 328; 7 ad 86; 522, 263; 556, 202; TI. 311 id 106-—107 aj. nalożiti dok. 446, 214 n.; IL. 175, 130; 219, 180 a j. [namalovati dok.j 30 ad 127. Náman m. 89, 424; IT. 461 ad 172. náméstek m. TT. 84, 64; 555 ad 186 aj. namietati nedok. 225, 469; 228, 503; 362, 210; 434, 51 a 53 a j. [namlüvati nedok.? IT. 207 ad 525 ad 105, namluviti sé 047, 760. nanebevzétie n. Il. 844, I. **[nanovy adv.] 11]. 491 ad 315. **[naopak adv.] 219 ad 385; 727 ad 295; IT. 467 ad 261 a j. naostrenie n. II. 113, 280. [naostfiti dok.] 34 ad 139; 249 ad 265. napadati nedok. 210 ad 280; 490, 434. nápadní, — y adj. 172, 122 a ad 122. [napáchati dok.] II. 383 ad 144. napájéti nedok. 19, 244; 371, 329 662, 103 a j. — N. sé II. 57 121. [napéci dok.] 794 ad 78—79. napieti dok. II. 219, 182. nápis m. 122, 33; 359, 173; 594, 133 a j. napiti sě dok. 104 ad 130; 217 ad 365; 517, 196; 664, 211 a j. (naplakati dok.] II. 334 ad (omyl). naplňenie n. 255 ad 12; 260, 75; 575, 70; II. 250, 49 a j. [naplnéti sé nedok.] II. 815 ad 34. naplniti dok. 697, 59; 27, 23; 402, 290; 38, 184; 74, 228; 193, 33; 285, 63; 65, 109; 66, 130; 10, 115 a j. — N. sé 2, 23; 39, 200; 98, 44; 120 ad 1—2; 1I. 5, 4 a j. naplňovati nedok. 106 ad 155; II. 35, 211; 85, 88; 955, 128 a j. 136; dok. 685, 155; IL v - l, 120 1043 [naploditi dok.) 738 ad 129; II. 493 ad 341. **[napFiskati, napliskati dok.] 207 ad 241. nápodobně adv. 170 ad 82; 248 ad 263—264; 249, 265; 500, 569 a j. [nápodobniti dok.] 713 ad 90. nápodobny adj. 713, 90; II. 11, 104. nápoj m. 78 ad 289; 83, 352; 222, 423 a j. napojiti dok. 24 ad 308—309; 222, 427; IT. 212, 74 а ]. — N. sé I. 517 ad 196. napoly adv. 150 ad 87—88; 207 ad 231; 855 ad 147; 311, 113 a j. [napomáhati ncdok.] 823 ad 51; TI. 238 ad 122; 437 ad 200—201 aj. napomanüti, -menüti dok. 80 ad 304; 439, 124 a j. napomanutie, -menutie n. 155; 439, 125. napomínanie n. 31 ad 86; 44, 267; 192, 7; 291, 155 a j. napominati nedok. 6, 70; 29, 52; 29, 60; 80, 304 a j. **nápomoe f. 652, 105, nápomoeny adj. 215, 331; 426, 190; 735, 84 a j. napofád adv. II. 343, 250; 418 ad 306; 460 ad 171 a j. naposledy adv. 16 ad 206; 574 ad 59; II. 138, 317 a j. naposmievati sé dok. 583, 191. **[napósobiti dok.] II. 357 ad 157— 158; 888 ad 67. **Inapostrkati dok.] II. 312 ad 117. **[napotom adv.] 293 ad 179. napovédéti dok. II. 264 ad 267; 512, 183; 550 ad 109. **[napracovati dok.] 418 ad 513. [napravenie n.] 111 ad 229—234; II. 537 ad 260—262 a j. napraveny adj. 321, 264; 799, 135 n. à J. napravitel m. II. 390, 236. napraviti dok. 10, 114; 10, 123; 106, 155; 119, 51; 122, 26; Il. 66* 291 ad
naliti dok. 346, 328; 7 ad 86; 522, 263; 556, 202; TI. 311 id 106-—107 aj. nalożiti dok. 446, 214 n.; IL. 175, 130; 219, 180 a j. [namalovati dok.j 30 ad 127. Náman m. 89, 424; IT. 461 ad 172. náméstek m. TT. 84, 64; 555 ad 186 aj. namietati nedok. 225, 469; 228, 503; 362, 210; 434, 51 a 53 a j. [namlüvati nedok.? IT. 207 ad 525 ad 105, namluviti sé 047, 760. nanebevzétie n. Il. 844, I. **[nanovy adv.] 11]. 491 ad 315. **[naopak adv.] 219 ad 385; 727 ad 295; IT. 467 ad 261 a j. naostrenie n. II. 113, 280. [naostfiti dok.] 34 ad 139; 249 ad 265. napadati nedok. 210 ad 280; 490, 434. nápadní, — y adj. 172, 122 a ad 122. [napáchati dok.] II. 383 ad 144. napájéti nedok. 19, 244; 371, 329 662, 103 a j. — N. sé II. 57 121. [napéci dok.] 794 ad 78—79. napieti dok. II. 219, 182. nápis m. 122, 33; 359, 173; 594, 133 a j. napiti sě dok. 104 ad 130; 217 ad 365; 517, 196; 664, 211 a j. (naplakati dok.] II. 334 ad (omyl). naplňenie n. 255 ad 12; 260, 75; 575, 70; II. 250, 49 a j. [naplnéti sé nedok.] II. 815 ad 34. naplniti dok. 697, 59; 27, 23; 402, 290; 38, 184; 74, 228; 193, 33; 285, 63; 65, 109; 66, 130; 10, 115 a j. — N. sé 2, 23; 39, 200; 98, 44; 120 ad 1—2; 1I. 5, 4 a j. naplňovati nedok. 106 ad 155; II. 35, 211; 85, 88; 955, 128 a j. 136; dok. 685, 155; IL v - l, 120 1043 [naploditi dok.) 738 ad 129; II. 493 ad 341. **[napFiskati, napliskati dok.] 207 ad 241. nápodobně adv. 170 ad 82; 248 ad 263—264; 249, 265; 500, 569 a j. [nápodobniti dok.] 713 ad 90. nápodobny adj. 713, 90; II. 11, 104. nápoj m. 78 ad 289; 83, 352; 222, 423 a j. napojiti dok. 24 ad 308—309; 222, 427; IT. 212, 74 а ]. — N. sé I. 517 ad 196. napoly adv. 150 ad 87—88; 207 ad 231; 855 ad 147; 311, 113 a j. [napomáhati ncdok.] 823 ad 51; TI. 238 ad 122; 437 ad 200—201 aj. napomanüti, -menüti dok. 80 ad 304; 439, 124 a j. napomanutie, -menutie n. 155; 439, 125. napomínanie n. 31 ad 86; 44, 267; 192, 7; 291, 155 a j. napominati nedok. 6, 70; 29, 52; 29, 60; 80, 304 a j. **nápomoe f. 652, 105, nápomoeny adj. 215, 331; 426, 190; 735, 84 a j. napofád adv. II. 343, 250; 418 ad 306; 460 ad 171 a j. naposledy adv. 16 ad 206; 574 ad 59; II. 138, 317 a j. naposmievati sé dok. 583, 191. **[napósobiti dok.] II. 357 ad 157— 158; 888 ad 67. **Inapostrkati dok.] II. 312 ad 117. **[napotom adv.] 293 ad 179. napovédéti dok. II. 264 ad 267; 512, 183; 550 ad 109. **[napracovati dok.] 418 ad 513. [napravenie n.] 111 ad 229—234; II. 537 ad 260—262 a j. napraveny adj. 321, 264; 799, 135 n. à J. napravitel m. II. 390, 236. napraviti dok. 10, 114; 10, 123; 106, 155; 119, 51; 122, 26; Il. 66* 291 ad
Strana 1044
1044 303, 245 a j. — N. sč I. 412, 438; nasaditi dok. 269, 187; 496 ad 524 — II. 422, 375 a j. 526; II. 202, 146; 706 ad 295; napravo v. pravý. 787, 109 a j. **nasadnúti, nasednúti dok. 1399 ad napravovati nedok. 497 ad 532— 536; II. 79, 154; 136, 250 a j. — 251; II. 237 ad 103. N. sč II. 287, 301; 441, 257 a j. nasbierati dok. II. 945, 716. — napřed adv. 50, 335; 188, 310; 316, N. sobě II. 946 ad 727. **naseděti sě dok.] II. 236 ad 97. 201; 601, 266; 753 ad 305 a j. napřiesti dok. 601, 263 a 265; II. násep m. 855 ad 156—160; II. 327, 371, 357; 925, 224 a j. 28; 340, 202 a j. [naprositi dok.] II. 384 ad 167; nashromazditi, -shromážditi dok. 564 ad 305. II. 91, 76; 365 ad 269; 463 ad naprosto adv. 11. 183 ad 257; 316 205 a j. — N. sobě II. 466 ad ad 176; 779, 413; 833, 129 a 132 244—245. nasieti dok. 135, 99; 282, 24 a 26; a j. [naproti praep. s d.] 379 ad 437; 287, 99 a j. II. 219 ad 182; 536 ad 246. násilé n. 188, 314; 272, 234; 523, 270; II. 322 ad 280 a j. napsánie n. II. 650, 27. [násilně adv.] 65 ad 118. napsati dok. 1 ad 4; 26, 3; 60, 34; násilník m. 747 ad 230; 812, 312; 71, 189 a j. č. II. 64, 170 a j. náramně adv. 14, 171; 31, 97; 51, [násilný adj.] II. 490 ad 309. 348 a j. č. **naskládati dok.] II. 664 ad 239; náramný adj. 37, 166; 67, 145; 748, 750 ad 70—71. 248 a j. naskočiti dok. 151, 96; 784, 126; naraziti dok. 290, 137; II. 317, 187; II. 629, 159 a j. 419, 324; 508, 131 a j. naskrzě adv. 239, 142. [nařéci dok.] II. 514 ad 221. **naskytnúti dok.] II. 508 ad 136. **[nařiediti dok.] 198 ad 110; II. následovánie n. 109, 189; 396, 214; 188 ad 329; 224 ad 264 a j. II. 90, 33 a j. nařiekanie n. II. 367 ad 304; 739 **následovatel m.] 574 ad 52. ad 214; 889, 79 a j. následovati nedok. 3 ad 33; 82, nařiekati nedok. 210 ad 280—281; 337; 12 ad 154; 71, 200; 83, 345; 514 ad 142; (koho) 159 ad 205; 231, 17 a j. II. 483, 217 a j. — (= Napovídati) následovník m. 109, 189; 270, 199; II. 455 ad 104. 458, 3 a j. **nařiezenie n.] 305 ad 69; II. naslýchati nedok. II. 256, 135. [naspielati dok.] 263 ad 120; II. 338 ad 180—181; 768, 32. 75 ad 106—112; 864 ad 130. národ m. 27 ad 29—30; 324, 21; nastati dok. 29, 65; 136, 105; 352, 586, 231 a j.; — 54, 391; 520, 82 a j. 237; 849 ad 64—65; I1. 111, 237; [nastávati nedok.] 506 ad 33—57. 878, 149. — II. 165, 356 a j. nastaviti dok. 727 ad 295—298; naroditi sě dok. 99, 57; 117, 18; 122, 540, 131; 728, 302. II. 706, 295 25 nn.; 364, 236 a j. a j. narozenie n. 6, 70; 29, 62; 29, 64; nastojte, nestojte interj. 6, 67; 6, 99, 50. — 100 ad 73 a j. č. 73; 23, 296; 60, 48; 68, 156 a j. č. — Opak. 8, 95; 71, 191 a j. narozený adj. 127, 110.
1044 303, 245 a j. — N. sč I. 412, 438; nasaditi dok. 269, 187; 496 ad 524 — II. 422, 375 a j. 526; II. 202, 146; 706 ad 295; napravo v. pravý. 787, 109 a j. **nasadnúti, nasednúti dok. 1399 ad napravovati nedok. 497 ad 532— 536; II. 79, 154; 136, 250 a j. — 251; II. 237 ad 103. N. sč II. 287, 301; 441, 257 a j. nasbierati dok. II. 945, 716. — napřed adv. 50, 335; 188, 310; 316, N. sobě II. 946 ad 727. **naseděti sě dok.] II. 236 ad 97. 201; 601, 266; 753 ad 305 a j. napřiesti dok. 601, 263 a 265; II. násep m. 855 ad 156—160; II. 327, 371, 357; 925, 224 a j. 28; 340, 202 a j. [naprositi dok.] II. 384 ad 167; nashromazditi, -shromážditi dok. 564 ad 305. II. 91, 76; 365 ad 269; 463 ad naprosto adv. 11. 183 ad 257; 316 205 a j. — N. sobě II. 466 ad ad 176; 779, 413; 833, 129 a 132 244—245. nasieti dok. 135, 99; 282, 24 a 26; a j. [naproti praep. s d.] 379 ad 437; 287, 99 a j. II. 219 ad 182; 536 ad 246. násilé n. 188, 314; 272, 234; 523, 270; II. 322 ad 280 a j. napsánie n. II. 650, 27. [násilně adv.] 65 ad 118. napsati dok. 1 ad 4; 26, 3; 60, 34; násilník m. 747 ad 230; 812, 312; 71, 189 a j. č. II. 64, 170 a j. náramně adv. 14, 171; 31, 97; 51, [násilný adj.] II. 490 ad 309. 348 a j. č. **naskládati dok.] II. 664 ad 239; náramný adj. 37, 166; 67, 145; 748, 750 ad 70—71. 248 a j. naskočiti dok. 151, 96; 784, 126; naraziti dok. 290, 137; II. 317, 187; II. 629, 159 a j. 419, 324; 508, 131 a j. naskrzě adv. 239, 142. [nařéci dok.] II. 514 ad 221. **naskytnúti dok.] II. 508 ad 136. **[nařiediti dok.] 198 ad 110; II. následovánie n. 109, 189; 396, 214; 188 ad 329; 224 ad 264 a j. II. 90, 33 a j. nařiekanie n. II. 367 ad 304; 739 **následovatel m.] 574 ad 52. ad 214; 889, 79 a j. následovati nedok. 3 ad 33; 82, nařiekati nedok. 210 ad 280—281; 337; 12 ad 154; 71, 200; 83, 345; 514 ad 142; (koho) 159 ad 205; 231, 17 a j. II. 483, 217 a j. — (= Napovídati) následovník m. 109, 189; 270, 199; II. 455 ad 104. 458, 3 a j. **nařiezenie n.] 305 ad 69; II. naslýchati nedok. II. 256, 135. [naspielati dok.] 263 ad 120; II. 338 ad 180—181; 768, 32. 75 ad 106—112; 864 ad 130. národ m. 27 ad 29—30; 324, 21; nastati dok. 29, 65; 136, 105; 352, 586, 231 a j.; — 54, 391; 520, 82 a j. 237; 849 ad 64—65; I1. 111, 237; [nastávati nedok.] 506 ad 33—57. 878, 149. — II. 165, 356 a j. nastaviti dok. 727 ad 295—298; naroditi sě dok. 99, 57; 117, 18; 122, 540, 131; 728, 302. II. 706, 295 25 nn.; 364, 236 a j. a j. narozenie n. 6, 70; 29, 62; 29, 64; nastojte, nestojte interj. 6, 67; 6, 99, 50. — 100 ad 73 a j. č. 73; 23, 296; 60, 48; 68, 156 a j. č. — Opak. 8, 95; 71, 191 a j. narozený adj. 127, 110.
Strana 1045
[nastokrät adv.] II. 547 ad 80. [nästraha f.] 438 ad 112; II. 434 ad 159; 511 ad 181 a j. [nastraziti dok.] II. 197 ad 77. *[nastrkati dok.] 472 ad 209—210. [nastroj m.] II. 419 ad 420; 527 ad 139; 736 ad 171. nastrojiti dok. 685 ad 152; II. 303 ad 245; 357, 157; 457, 127 a j. nasüti dok. II. 953, 86. nasycenie n. 84 ad 360; 203, 183; 796, 91 a j. [nasypati dok. JII. 163 ad 330; 953 ad 86. nasytiti dok. 115, 34; 269, 188; 319, 247 a j. — N. sé 221, 406; IT. 365, 267; 538, 275 a j. náš pron. 50, 345; 22, 281; 25, 310; 26, 4; 28, 37; II. 532, 194 a j. [nasantroëiti dok.] II. 901 ad 9. **[naslapovánie n.] 830 ad 168. *nasplóchati dok. 290 ad 142; II. 527, 138. natáhnúti dok. 72 ad 204; 176, 179; II. 223, 247; 509, 150 a j. natahovati nedok. 72, 203. Natan m. 177, 186; II. 180, 206. nátisk m. 272, 235; II. 20 ad 215— 317; 731 ad 108 a j. [natisSücebíti nedok.] ( tisíic hromà svolávati ) 7 ad 86. natlaëiti dok. II. 209, 23. **[natlachati dok.] TI. 888 ad 67. *natlamati sé dok. 685, 154. **[natlampati sé dok.] 685 ad 154. [nat]üei dok.] 440 ad 137. **natrisiti dok. 233, 60. **[natrżiti dok.] II. 514 ad 216. naučenie n. 21, 270;-26, 4; 67, 142 a j. nauéite] m. 851, 98. nauëiti dok. 78, 288; 80, 301; 117, 28; 180, 226 a j. — N. sé 75, 241; 103, 118; 163, 280 a j. **[naváděti nedok.) II. 537 ad 272. návara f. 409, 392. navaříti dok. 220 ad 402—405; 297, 229; 794, 78 a j. 1045 **[navazovać m.] II. 567 ad 355. *navazovánie n. 184, 267; II. 567, 355. [náve f.] II. 549 ad 100; 555 ad 183. [navésiti dok.] 438 ad 113. navésti dok. 22, 283; 262, 109; 466, 126 a j. [náv&&éie, -śti n.] 662 ad 191— 199. **[navéSéti dok.] 438 ad 113; IT. 959 ad 219. navoditi nedok. II. 525, 105. navrácenie n. 500, 580; 668, 25. [navracéti nedok.] II. 250 ad 53. — N. sé I. 161 ad 237; II. 428 ad 67. [navracovánie n.] 768 ad 137—143. navracovati nedok. 91, 453; 374, 371; 561, 275 a j. — N. sé 112, 231; 167, 25 a ad 25; 395, 190 a 196; 453, 299 a j. navrátiti dok. 122 ad 27; 124, 68; 303, 36; 539, 101 a j. — N. sé 115 ad 35; 146, 35; 161, 237; 107, 30 a j. navrei dok. 290 ad 137; 291, 157 (omylem tu tisténo navie m. na- vrže); II. 317 ad 187; 419 ad 324; 512, 184. **[navrhnüti dok.] II. 565 ad 319. nav$éévovati, navStév- nedok. 697, 86; 791, 18; II. 8, 58 a j. nav&éievenie, navstievenie n. 113 ad 250; 759, 10; 1l. 29, 7; 193, 4; 327, 32 à j. nav&éieviti, navstieviti dok. 425, 137; TI. 8, 59; 40, 44 a j. **[navyéitati dok.] II. 527 ad 138. navyklost f. 21, 276; 156, 175; 205, 215 a j. navykly adj. 244 ad 202—203; II. 528 ad 144; 831, 92 a j. navykniti dok. 22, 281; 88, 407; 107, 168 a j. **nazad adv. 3 ad 33; 24, 297; 601, 266 a j. **nazajtřie adv. 600, 239; 603, 20 a 26; II. 423, 384 a j. Nazaret m. 109, 197; 146, 36; 168, 44 a j.
[nastokrät adv.] II. 547 ad 80. [nästraha f.] 438 ad 112; II. 434 ad 159; 511 ad 181 a j. [nastraziti dok.] II. 197 ad 77. *[nastrkati dok.] 472 ad 209—210. [nastroj m.] II. 419 ad 420; 527 ad 139; 736 ad 171. nastrojiti dok. 685 ad 152; II. 303 ad 245; 357, 157; 457, 127 a j. nasüti dok. II. 953, 86. nasycenie n. 84 ad 360; 203, 183; 796, 91 a j. [nasypati dok. JII. 163 ad 330; 953 ad 86. nasytiti dok. 115, 34; 269, 188; 319, 247 a j. — N. sé 221, 406; IT. 365, 267; 538, 275 a j. náš pron. 50, 345; 22, 281; 25, 310; 26, 4; 28, 37; II. 532, 194 a j. [nasantroëiti dok.] II. 901 ad 9. **[naslapovánie n.] 830 ad 168. *nasplóchati dok. 290 ad 142; II. 527, 138. natáhnúti dok. 72 ad 204; 176, 179; II. 223, 247; 509, 150 a j. natahovati nedok. 72, 203. Natan m. 177, 186; II. 180, 206. nátisk m. 272, 235; II. 20 ad 215— 317; 731 ad 108 a j. [natisSücebíti nedok.] ( tisíic hromà svolávati ) 7 ad 86. natlaëiti dok. II. 209, 23. **[natlachati dok.] TI. 888 ad 67. *natlamati sé dok. 685, 154. **[natlampati sé dok.] 685 ad 154. [nat]üei dok.] 440 ad 137. **natrisiti dok. 233, 60. **[natrżiti dok.] II. 514 ad 216. naučenie n. 21, 270;-26, 4; 67, 142 a j. nauéite] m. 851, 98. nauëiti dok. 78, 288; 80, 301; 117, 28; 180, 226 a j. — N. sé 75, 241; 103, 118; 163, 280 a j. **[naváděti nedok.) II. 537 ad 272. návara f. 409, 392. navaříti dok. 220 ad 402—405; 297, 229; 794, 78 a j. 1045 **[navazovać m.] II. 567 ad 355. *navazovánie n. 184, 267; II. 567, 355. [náve f.] II. 549 ad 100; 555 ad 183. [navésiti dok.] 438 ad 113. navésti dok. 22, 283; 262, 109; 466, 126 a j. [náv&&éie, -śti n.] 662 ad 191— 199. **[navéSéti dok.] 438 ad 113; IT. 959 ad 219. navoditi nedok. II. 525, 105. navrácenie n. 500, 580; 668, 25. [navracéti nedok.] II. 250 ad 53. — N. sé I. 161 ad 237; II. 428 ad 67. [navracovánie n.] 768 ad 137—143. navracovati nedok. 91, 453; 374, 371; 561, 275 a j. — N. sé 112, 231; 167, 25 a ad 25; 395, 190 a 196; 453, 299 a j. navrátiti dok. 122 ad 27; 124, 68; 303, 36; 539, 101 a j. — N. sé 115 ad 35; 146, 35; 161, 237; 107, 30 a j. navrei dok. 290 ad 137; 291, 157 (omylem tu tisténo navie m. na- vrže); II. 317 ad 187; 419 ad 324; 512, 184. **[navrhnüti dok.] II. 565 ad 319. nav$éévovati, navStév- nedok. 697, 86; 791, 18; II. 8, 58 a j. nav&éievenie, navstievenie n. 113 ad 250; 759, 10; 1l. 29, 7; 193, 4; 327, 32 à j. nav&éieviti, navstieviti dok. 425, 137; TI. 8, 59; 40, 44 a j. **[navyéitati dok.] II. 527 ad 138. navyklost f. 21, 276; 156, 175; 205, 215 a j. navykly adj. 244 ad 202—203; II. 528 ad 144; 831, 92 a j. navykniti dok. 22, 281; 88, 407; 107, 168 a j. **nazad adv. 3 ad 33; 24, 297; 601, 266 a j. **nazajtřie adv. 600, 239; 603, 20 a 26; II. 423, 384 a j. Nazaret m. 109, 197; 146, 36; 168, 44 a j.
Strana 1046
1045 nazaretský adj. 350, 51; 375, 385; 566, 330 a j. **[nazpâtek adv.] IF, 242 ad 169. **[nazpót adv.] 353 ad 85. nazfieti dok. 18, 227; 109, 194; 534, 4926 a j. nazvati dok. 205 ad 203; 260, 73; 295, 199 a j.; — (sezvait) 207 ad 230. nazyvati nedok. 95, 504; 98, 48; 204, 202 a j. — N. sé II. 493, 343. naZebrati dok. 92, 460; II. 152 ad 178—186. **[naZi(t)éiti sé dok.] II. 365 ad 267. na£rati sé dok. 36 ad 162; 297, 230; 547 ad 75 aj. ne, né adv. 1, 10 nn.; 38, 186; 60, 119; 484, 358; IL. 458, 130; — 46, 287; II. 259, 178; — 52, 366; 52, 404; 33, 120; 62, 69; 73, 222; IL. 203, 163 a j. & nebazn, -zen f. II. 353, 87. nebe n. 54, 392; 101, 91; 244, 205 a j. — Pl. nebesa 12, 149; 54, 396; 29, 55 a j. nebeský adj. 27, 32; 50, 339; 52, 365; 34, 125 a j. č. **[nebeśćónin, nebeśtan m.] II. 73: ad 161. nebezpeéenstvie n. 200, 138 a 14]; 324, 19 nn. a j. nebezpečně adv. II. 133, 176. nebezpečný adj. 200 ad 138; 202 ad 16 ; 209, 269; 228, 509 a j. nebo conj. 55, 404; 55, 406; 23, 293; 35, 147; — 23, 291; 50, 337; 66, 119; 74, 234; 303, 33; — 18, 228; 35, 149; 251, 292 a j. č. nebohy adj. 8 ad 96; 71, 190; 176, 175 a j. nebozéz inu. II, 945, 706. **[nebožátečko m.] II. 312 ad 1189. neboZátko n. 8, 96; 23, 289; 31, 99; 104, 126; 115, 31; 201, 151 a j. — M. II. 192, 392. nebožčíček, nebožtíček m. 149 ad 68; 211, 285; 483, 347; 704, 149; 6 ad 66; 755, 339; 484, 226 a j. t v nebožčík, -tík m. 6, 66; 275, 263; II. 443, 293 a j. [nebożek m.] 483 ad 347. [nebožíček m.) 6 ad 66. nebrzo, nebrzy adv. 163, 264: 284, 55 a ad 55; 797, 111 a j. nébri(e) konj. 80, 308; 110, 205; 338, 225 a j. **neoésta f. II. 271 ad 61; (cesta necésta) T. 90, 437. nečas m. II. 27], 61. [nečest f.] 648 ad 77. nečíslně adv. 577, 103. neéisté adv. 36, 160; I1. 388 ad 214. neéistota f. 16, 209; 126, 100 a 102; 17, 214; 114, 20; 432, 18 a j. nečistý adj. 17, 211; 89, 423; 159, 205; 7 ad 86; 207, 232 a 234 a ]. — M. z adj. 458, 19. nééso pron. 51, 347; 32, 108; 149, il aj. č. nečstně adv. 7, 86; 40, 220; 337, 203 a j. [nečstný adj.j 8 ad 94; 113 ad 246. **nedarmo adv. 426, 165; 495, 511. nedávno adv. 94, 497; 613, 152; II. 36, 259 a 1. neděle f. 1, 3: 7, 86; 60, 37; 98, 48; 289, 126 aj. č. — 6, 69; 212, 298 a j. — 100, 67 a j. nedělní adj. 1, 1; II. 534 ad 215; 558, 159 a j. **nediv adv. II. 64, 181. nedliho adv. 653, 115; 654, 132, [nedobf é adv.3 II. 410 ad 197. nedobry adj. 205 ad 213; 320, 260; II. 438 ad 201 aj. nedochôdéé n. II. 348, 16. nedokonale adv. 349, 23 a 33. **[nedokonalost f.] Il, 133, 179. nedokonalý adj. 319 ad 236; 349, 97; 669, 68 a j. nedomnělý adj. 721, 211. [nedomnéné adv.] 721 ad 211. [nedostatećnost f.] II. 239 ad 136. nedostateény adj. LI. 152, 177; 361 ad 213; 880 ad 190.
1045 nazaretský adj. 350, 51; 375, 385; 566, 330 a j. **[nazpâtek adv.] IF, 242 ad 169. **[nazpót adv.] 353 ad 85. nazfieti dok. 18, 227; 109, 194; 534, 4926 a j. nazvati dok. 205 ad 203; 260, 73; 295, 199 a j.; — (sezvait) 207 ad 230. nazyvati nedok. 95, 504; 98, 48; 204, 202 a j. — N. sé II. 493, 343. naZebrati dok. 92, 460; II. 152 ad 178—186. **[naZi(t)éiti sé dok.] II. 365 ad 267. na£rati sé dok. 36 ad 162; 297, 230; 547 ad 75 aj. ne, né adv. 1, 10 nn.; 38, 186; 60, 119; 484, 358; IL. 458, 130; — 46, 287; II. 259, 178; — 52, 366; 52, 404; 33, 120; 62, 69; 73, 222; IL. 203, 163 a j. & nebazn, -zen f. II. 353, 87. nebe n. 54, 392; 101, 91; 244, 205 a j. — Pl. nebesa 12, 149; 54, 396; 29, 55 a j. nebeský adj. 27, 32; 50, 339; 52, 365; 34, 125 a j. č. **[nebeśćónin, nebeśtan m.] II. 73: ad 161. nebezpeéenstvie n. 200, 138 a 14]; 324, 19 nn. a j. nebezpečně adv. II. 133, 176. nebezpečný adj. 200 ad 138; 202 ad 16 ; 209, 269; 228, 509 a j. nebo conj. 55, 404; 55, 406; 23, 293; 35, 147; — 23, 291; 50, 337; 66, 119; 74, 234; 303, 33; — 18, 228; 35, 149; 251, 292 a j. č. nebohy adj. 8 ad 96; 71, 190; 176, 175 a j. nebozéz inu. II, 945, 706. **[nebožátečko m.] II. 312 ad 1189. neboZátko n. 8, 96; 23, 289; 31, 99; 104, 126; 115, 31; 201, 151 a j. — M. II. 192, 392. nebožčíček, nebožtíček m. 149 ad 68; 211, 285; 483, 347; 704, 149; 6 ad 66; 755, 339; 484, 226 a j. t v nebožčík, -tík m. 6, 66; 275, 263; II. 443, 293 a j. [nebożek m.] 483 ad 347. [nebožíček m.) 6 ad 66. nebrzo, nebrzy adv. 163, 264: 284, 55 a ad 55; 797, 111 a j. nébri(e) konj. 80, 308; 110, 205; 338, 225 a j. **neoésta f. II. 271 ad 61; (cesta necésta) T. 90, 437. nečas m. II. 27], 61. [nečest f.] 648 ad 77. nečíslně adv. 577, 103. neéisté adv. 36, 160; I1. 388 ad 214. neéistota f. 16, 209; 126, 100 a 102; 17, 214; 114, 20; 432, 18 a j. nečistý adj. 17, 211; 89, 423; 159, 205; 7 ad 86; 207, 232 a 234 a ]. — M. z adj. 458, 19. nééso pron. 51, 347; 32, 108; 149, il aj. č. nečstně adv. 7, 86; 40, 220; 337, 203 a j. [nečstný adj.j 8 ad 94; 113 ad 246. **nedarmo adv. 426, 165; 495, 511. nedávno adv. 94, 497; 613, 152; II. 36, 259 a 1. neděle f. 1, 3: 7, 86; 60, 37; 98, 48; 289, 126 aj. č. — 6, 69; 212, 298 a j. — 100, 67 a j. nedělní adj. 1, 1; II. 534 ad 215; 558, 159 a j. **nediv adv. II. 64, 181. nedliho adv. 653, 115; 654, 132, [nedobf é adv.3 II. 410 ad 197. nedobry adj. 205 ad 213; 320, 260; II. 438 ad 201 aj. nedochôdéé n. II. 348, 16. nedokonale adv. 349, 23 a 33. **[nedokonalost f.] Il, 133, 179. nedokonalý adj. 319 ad 236; 349, 97; 669, 68 a j. nedomnělý adj. 721, 211. [nedomnéné adv.] 721 ad 211. [nedostatećnost f.] II. 239 ad 136. nedostateény adj. LI. 152, 177; 361 ad 213; 880 ad 190.
Strana 1047
nedostatek m. 51 ad 347; 114, 21; 154, 143 a j. nedostati sě dok. 193, 26; 195, 63; II. 592, 334 a j. nedostávati sé nedok. 66, 133 a ad 133; 193 ad 26; 425, 156; 611, 94; II. 519, 9 aj. nedověra f. 274 ad 252; 658 ad 166— 167; 667, 23; 822, 37; 458, 16 a j. **[nedovérnost, -dó- f.] II. 302 ad 219. [nedovérny adj.] 275 ad 265. . [nedóvodné adv. 549 ad 103; II. 792 ad 174—175. neduh m. 117, 30; 132 a j. nedużivy adj. 154 ad 132; 551, 128.— M. z adj. +20, 7 a 17; 425, 145. nedv- v. medo-. **[neforemny adj.) II. 447 ad 342. [nehbity adj.] II. 384 ad 166. nehet m. 372, 356; 479, 302; 809, 279; IL. 202 ad 157; (zuby t nehty) IL 158 ad 256. **[nehladky adj.] II. 293 ad 77. **[nehned adv.] 556 ad 196. nehodné adv. 112 ad 232; 152, 101; 165, 305 a j. [nehodnost f.] IT. 505 ad 98—102. nehodny adj. 14 ad 176; 151, 98; 154, 145; II. 491, 313 a j. nech v. zechafi. nechati dok. 22, 284; 32, 107; 45, 270; 6, 72; 10 ad 120—121; 21 ad 273; 74, 228; 175 ad 161 a j. ë&. — Nech (= necht) 537, 49 a j. nechavati nedok. 175 ad 161; 380, 449; 739, 143 à j. nechténie n. 541, 150; 776, 7; IL 612 ad 299—300; 613, 317. [nechtivé adv.] II. 468 ad 272. nechut f. 339 ad 237; IT. 266 ad 289; 647, 439 a j. nechvile f. 259, 65; II. 271, 61. n&jak(o) adv. 49, 329; II. 265 ad 272. nějakový pron. 215, 338; 288 ad 117; 653, 118 a j. 118, 31; 154, 1047 nějaký pron. 41, 231; 45, 269; 126, 99; II. 385, 171 a j.; — ňáký I. 45 ad 269; 362 ad 209 a j. nejeden num. indef. 40, 219; 162, 264 a j. **nejédenie n. 450, 261. **[nejediné adv.] 795 ad 86; II. 679 ad 192, **[nejednostajnÿ adj.] IT. 603 ad 167. nejednü adv. 16, 199; 170, 73 a j. nejistota f. 301, 9; LI. 734, 152. nejisty adj. 102, 104; 313, 172; 334, 172 à j. **nekajüci adj. 8 ad 96; 428, 234 a 239 a j. nékam adv. 12 ad 155; II. 239 ad 133; 344, 265 a j. nekánie n. 430, 282; II. 633, 229; 951, 28. nekázany adj. 24 ad 304; 764, 83. [nekázn, -en f.] 666 ad 218—219, někde adv. 14 ad 178; 202, 166; 482, 203 a j. nékdy adv. 79, 293; 130, 3; 221, 406; 971, 218; 6 ad 66; 16 ad 200 a j. nékoliko adv. 7, 83; 405, 344; 588, 26 a j. nékolikonädeët, nékolikonäst num. 151, 93. nékolikrát adv. 453, 300; II. 437, 192; 538, 273 a j. nekolny adj. 244 ad 193; 499, 563; II. 76 ad 123—124; 344, 262; 849, 130. [nekonečný adj.] 235 ad 80. **[nekfest(ansky adj.) 829 ad l5v. nékterak(o) adv. 320, 259; 636, 140; 679, 80 a j. nékteraky pron. 613, 158; 776, 8; II. 11, 98 aj. néktery pron. 10 ad 116; 92, 460; 114, 17 a j. nékto pron. 12 ad 155; 21, 267; 41, 222: 133, 73 a j. **[nekvaseny adj.) 615 ad 8. **neláska f. 248 ad 249; 418 ad 512; 685, 157; 727, 294; 11. 939, 561.
nedostatek m. 51 ad 347; 114, 21; 154, 143 a j. nedostati sě dok. 193, 26; 195, 63; II. 592, 334 a j. nedostávati sé nedok. 66, 133 a ad 133; 193 ad 26; 425, 156; 611, 94; II. 519, 9 aj. nedověra f. 274 ad 252; 658 ad 166— 167; 667, 23; 822, 37; 458, 16 a j. **[nedovérnost, -dó- f.] II. 302 ad 219. [nedovérny adj.] 275 ad 265. . [nedóvodné adv. 549 ad 103; II. 792 ad 174—175. neduh m. 117, 30; 132 a j. nedużivy adj. 154 ad 132; 551, 128.— M. z adj. +20, 7 a 17; 425, 145. nedv- v. medo-. **[neforemny adj.) II. 447 ad 342. [nehbity adj.] II. 384 ad 166. nehet m. 372, 356; 479, 302; 809, 279; IL. 202 ad 157; (zuby t nehty) IL 158 ad 256. **[nehladky adj.] II. 293 ad 77. **[nehned adv.] 556 ad 196. nehodné adv. 112 ad 232; 152, 101; 165, 305 a j. [nehodnost f.] IT. 505 ad 98—102. nehodny adj. 14 ad 176; 151, 98; 154, 145; II. 491, 313 a j. nech v. zechafi. nechati dok. 22, 284; 32, 107; 45, 270; 6, 72; 10 ad 120—121; 21 ad 273; 74, 228; 175 ad 161 a j. ë&. — Nech (= necht) 537, 49 a j. nechavati nedok. 175 ad 161; 380, 449; 739, 143 à j. nechténie n. 541, 150; 776, 7; IL 612 ad 299—300; 613, 317. [nechtivé adv.] II. 468 ad 272. nechut f. 339 ad 237; IT. 266 ad 289; 647, 439 a j. nechvile f. 259, 65; II. 271, 61. n&jak(o) adv. 49, 329; II. 265 ad 272. nějakový pron. 215, 338; 288 ad 117; 653, 118 a j. 118, 31; 154, 1047 nějaký pron. 41, 231; 45, 269; 126, 99; II. 385, 171 a j.; — ňáký I. 45 ad 269; 362 ad 209 a j. nejeden num. indef. 40, 219; 162, 264 a j. **nejédenie n. 450, 261. **[nejediné adv.] 795 ad 86; II. 679 ad 192, **[nejednostajnÿ adj.] IT. 603 ad 167. nejednü adv. 16, 199; 170, 73 a j. nejistota f. 301, 9; LI. 734, 152. nejisty adj. 102, 104; 313, 172; 334, 172 à j. **nekajüci adj. 8 ad 96; 428, 234 a 239 a j. nékam adv. 12 ad 155; II. 239 ad 133; 344, 265 a j. nekánie n. 430, 282; II. 633, 229; 951, 28. nekázany adj. 24 ad 304; 764, 83. [nekázn, -en f.] 666 ad 218—219, někde adv. 14 ad 178; 202, 166; 482, 203 a j. nékdy adv. 79, 293; 130, 3; 221, 406; 971, 218; 6 ad 66; 16 ad 200 a j. nékoliko adv. 7, 83; 405, 344; 588, 26 a j. nékolikonädeët, nékolikonäst num. 151, 93. nékolikrát adv. 453, 300; II. 437, 192; 538, 273 a j. nekolny adj. 244 ad 193; 499, 563; II. 76 ad 123—124; 344, 262; 849, 130. [nekonečný adj.] 235 ad 80. **[nekfest(ansky adj.) 829 ad l5v. nékterak(o) adv. 320, 259; 636, 140; 679, 80 a j. nékteraky pron. 613, 158; 776, 8; II. 11, 98 aj. néktery pron. 10 ad 116; 92, 460; 114, 17 a j. nékto pron. 12 ad 155; 21, 267; 41, 222: 133, 73 a j. **[nekvaseny adj.) 615 ad 8. **neláska f. 248 ad 249; 418 ad 512; 685, 157; 727, 294; 11. 939, 561.
Strana 1048
1048 nelehcě adv. II. 936, 485. neléní adj. II. 364, 258. nelenivý adj. 192, 13. nelubost, nelibost f. 190, 346; 418, 512; 494, 494 a j. nefuby adj. 21, 270; 246, 227; 406, 351; 421, 44 n. a je [neľútostivý adj.] 753 ad 316; IL 132 ad 163 a j. nelzé adv. 91, 441; 198, 103 a j. [nemaly adj.) IT. 150 ad 157; 238 ad 120; 965 ad 380. **[nemastny adj.] II. 536 ad 256; 718 ad 470. Němec m. 8, 88; II. 371 ad 353. némeésky, -cky adj. 380, 452. [neméñe adv.] 205 ad 204. **nemilosrdenstvie n. II. 155 ad 206; 211, 70; 212, 73 a j. **nemilosrdny adj. 191 ad 352— 353; II. 132, 163 a j. nemilost f. II. 752 ad 100; 855, 241. [nemilostivé adv.] 237 ad 106. nemilostivost f. 310, 130. nemilostivy aaj. 237, 106; 753, 316; 764, 83; II. 382, 142 a j. [nemilovánie n.] II. 560 ad 250— 251. nemily adj. 21, 270; II. 218 ad 168; 421, 44; II. 198, 85; 431, 111 a j. nemluviüátko n. 120 ad 1—2; 126, 106; 714, 105 a 107 a je nemnoho adv. 149 ad 70; 223 ad 444; 278, 292 a. j. nemnoh y adj. II. 7 ad 50; 106, 168; 573 ad 45—46 a j. nemoc f. 39, 205; 211, 291; 245, 220 a j. nemocny adj. 12, 145; 155, 149; 210, 279; 323, 7; IL 74, 104 a j — M. z adj. 533 ad 410; IL 46, 123 a j. némota f. II. 376, 63; 389, 291; 823 ad 166—167. **nemoZnost f. II. 165, 257. [nemoZny adj.) II. 106 ad 166—169; 165 ad 357. nemrav- v. nenrav-. nemüdrost f. 323, 9; II. a 275. nemudry adj. 62, 70; 396, 208 a J. — M. z adj. 35, 140; 323, 3 a j. némy adj. 211 ad 283—284; 459, 23; (Mech) 160, 231. — M. z adj. 459, 24. nemylny adj. 14 ad 185; II. 588, 281; 939, 553, nenáboZné adv. 170, 85; II, 81, 184. nenáboZny adj. IT. 355 ad 122; 951, 36 a 40. [nenadále adv.] II. 321 ad 256; 897 ad 218. [nenadały adj.] IL. 385 ad 173; 739 ad 216. **[nenáleZité adv.] IL. 75 ad 106— 112. **[nenáležitý adj.] 353 ad 91. nenasyceny adj. II. 297, 142; 328, 42. nenáviděti nedok. 131, 23; 192, 10; 470, 189 a j. nenávist f. 1 ad 12; 68, 158; 317, 217; 747, 233 a j. **[nenavracénie (sé) n.] IT. 217 ad 148. **[nenavraeovánie (sé) n.| 559 ad 243, **[neniéky adv.] 304 ad 59—60. **[nenravné, nemravné adv.] 7 ad 86; II. 504 ad 85. **[nenravny, nemravny adj.j IL. 130 ad 148. [neobity adj.] ll. 384 ad 166 (omyl). neobsáhly aaj. ll. 96, 4; 726 ad 34; 840 ad 247. [neobs&Zite(d)Iny, neobsaZ- adj.} II. 51 ad 23. neob(v)ykly adj. LI. 298, 156 a ad 156. neodény adj. II. 572, 39; 588, 271. neohbitÿ adj. 404, 331; II. 16 ad 167—168; 384, 166. neochotně adv. II. 75, 111; 316, 178. neochotnÿ adj. II. 256, 140; 316 ad 178. 137, 272
1048 nelehcě adv. II. 936, 485. neléní adj. II. 364, 258. nelenivý adj. 192, 13. nelubost, nelibost f. 190, 346; 418, 512; 494, 494 a j. nefuby adj. 21, 270; 246, 227; 406, 351; 421, 44 n. a je [neľútostivý adj.] 753 ad 316; IL 132 ad 163 a j. nelzé adv. 91, 441; 198, 103 a j. [nemaly adj.) IT. 150 ad 157; 238 ad 120; 965 ad 380. **[nemastny adj.] II. 536 ad 256; 718 ad 470. Němec m. 8, 88; II. 371 ad 353. némeésky, -cky adj. 380, 452. [neméñe adv.] 205 ad 204. **nemilosrdenstvie n. II. 155 ad 206; 211, 70; 212, 73 a j. **nemilosrdny adj. 191 ad 352— 353; II. 132, 163 a j. nemilost f. II. 752 ad 100; 855, 241. [nemilostivé adv.] 237 ad 106. nemilostivost f. 310, 130. nemilostivy aaj. 237, 106; 753, 316; 764, 83; II. 382, 142 a j. [nemilovánie n.] II. 560 ad 250— 251. nemily adj. 21, 270; II. 218 ad 168; 421, 44; II. 198, 85; 431, 111 a j. nemluviüátko n. 120 ad 1—2; 126, 106; 714, 105 a 107 a je nemnoho adv. 149 ad 70; 223 ad 444; 278, 292 a. j. nemnoh y adj. II. 7 ad 50; 106, 168; 573 ad 45—46 a j. nemoc f. 39, 205; 211, 291; 245, 220 a j. nemocny adj. 12, 145; 155, 149; 210, 279; 323, 7; IL 74, 104 a j — M. z adj. 533 ad 410; IL 46, 123 a j. némota f. II. 376, 63; 389, 291; 823 ad 166—167. **nemoZnost f. II. 165, 257. [nemoZny adj.) II. 106 ad 166—169; 165 ad 357. nemrav- v. nenrav-. nemüdrost f. 323, 9; II. a 275. nemudry adj. 62, 70; 396, 208 a J. — M. z adj. 35, 140; 323, 3 a j. némy adj. 211 ad 283—284; 459, 23; (Mech) 160, 231. — M. z adj. 459, 24. nemylny adj. 14 ad 185; II. 588, 281; 939, 553, nenáboZné adv. 170, 85; II, 81, 184. nenáboZny adj. IT. 355 ad 122; 951, 36 a 40. [nenadále adv.] II. 321 ad 256; 897 ad 218. [nenadały adj.] IL. 385 ad 173; 739 ad 216. **[nenáleZité adv.] IL. 75 ad 106— 112. **[nenáležitý adj.] 353 ad 91. nenasyceny adj. II. 297, 142; 328, 42. nenáviděti nedok. 131, 23; 192, 10; 470, 189 a j. nenávist f. 1 ad 12; 68, 158; 317, 217; 747, 233 a j. **[nenavracénie (sé) n.] IT. 217 ad 148. **[nenavraeovánie (sé) n.| 559 ad 243, **[neniéky adv.] 304 ad 59—60. **[nenravné, nemravné adv.] 7 ad 86; II. 504 ad 85. **[nenravny, nemravny adj.j IL. 130 ad 148. [neobity adj.] ll. 384 ad 166 (omyl). neobsáhly aaj. ll. 96, 4; 726 ad 34; 840 ad 247. [neobs&Zite(d)Iny, neobsaZ- adj.} II. 51 ad 23. neob(v)ykly adj. LI. 298, 156 a ad 156. neodény adj. II. 572, 39; 588, 271. neohbitÿ adj. 404, 331; II. 16 ad 167—168; 384, 166. neochotně adv. II. 75, 111; 316, 178. neochotnÿ adj. II. 256, 140; 316 ad 178. 137, 272
Strana 1049
neomylný adj. 383, 14; II. 588 ad 280—282; 939 ad 555. **[neoséZité adv.] II. 52 ad 23 (asi omyl). **neos&Zity adj. II. 51, 23. **neospaly adj. 270, 208. **[neosemetny adj.] LI. 267 ad 306. **[neotporny adj.] II. 696 ad 148. nepamétlivy adj. 790, 12. **[nepevny adj.] II. 398 ad 8—11. nepilné adv. II. 236, 93. **[nepitie n.] 450 ad 261—262 a ad 262. [nepliienie n.] 336 ad 189. neplodny adj. 505, 15; 657 ad 149; II. 823, 170. **[nepobozné adv.] II. 133, 191; 745 ad 434. **[nepobozny adj.] 76 ad 256; II. 79 ad 163. nepoéstivé adv. 648, 77; II. 255 ad 124; 504 ad 81 a j. nepoéstivost, -etivost f. 610, 51 a 56; II. 357, 153. nepoëstivÿ, -ctivÿ adj. 745 ad 210; II. 150, 147; 694 ad 115—116 a j. {nepoddanÿ adj.] II. 529 ad 158. nepodobny adj. 427, 195 n.; 456, 344; 706, 180 a j. **nepodstatni, -Y adj. 172, 122 a ad 122. [nepohnute(d)Iné adv.) 719 ad 177; II. 608 ad 245—247. [nepohnute(d)In y adj.] II. 330 ad 63. [nepoehybné adv.] 539 ad 100. **nepokTudn y, -klidny adj. 518, 211. nepokoj m. 724, 251; 685 ad 159— 160; II. 873, 70 a j. [nepokojiti sé nedok.] 84 ad 358. [nepokojnj adj.] 210 ad 280—281. [neporušený adj.] 721 ad 206. neporusite(d)Inÿ adj. 301, 8; 721, 206 a 209 a 211 a j. neposkvrüeny, neposkvräeny adj. 211 ad 283; 543, 12; 791, 17 a j. neposlusenstvie n. 305, 67; II. 461 ad 171; 756 ad 152. 1049 neposluśny adj. 220 ad 393; 497, 535; 499, 564 a j. **[nepostihly adj.] II. 703 ad 245. **[nepostfihany adj.] II. 897 ad 214. **[nepotomni adj.] 241 ad 157, [nepovolny adj.] 238 ad 126; 499 ad 563. nepoznánie n. 658, 168; 659, 172; 728, 309; II. 189, 287 a j. **[nepracovänie n.] II. 22 ad 8. nepřátelský v. veprtetelsky. neprávé adv, 68 ad 150; 526 ad 306; 549, 103; 628, 144 a j. nepravost f. 53 ad 375; 109 ad 186; 131, 23; 391, 138 a j. nepravy adj. 149 ad 74; 482 ad 333; 598, 207; 667, 20 a j. nepfémozeny adj. 34, 138; 401, 277. nepfietel m, 34, 136; 82, 333; 208, 247 nn. a j. — N. boží 13, 164; 51, 351. nepřietelský, nepřátelský adj. 674, 182. **[nepfietelstvie, ne pratelstvi n.] II. 753 ad 120; 966 ad 382. nepfiezn f. 10, 124; 383 ad 12; 711, 67 n. a j. [nepfijemny adj.] 160 ad 218; II. 72 ad 76—78; 354 ad 100 à j. nepfíkladné adv. IT. 133, 191. (nepfikladny adj.] IT. 79 ad 163; 417 ad 295. **nepiipaty adj.] 832 ad 185. **[nepfítomnost f.] 1T. 609 ad 260. [neproménite(d)ln Y adj.] 723 ad 240. nerád, nerad adj. 32, 107; 90, 433; 244, 203 a j. nefád m. 30, 161; 76, 262; 311, 143 a j. nefádné v. mefiedné. nefádny adj. 57, 428; 84, 361; 102, 100 a j. [nefest £.] II. 522 ad 60; 730 ad 93. nefiedné, nefádné adv. 34, 130; 36, 158; 91, 449 a 454; 104, 123 a j. neroditi nedok. 58 ad 13; 121, 22; 171, 89; 230 ad 4; 491 ad 442. [nerovné adv.] 81 ad 315; 438 ad 109.
neomylný adj. 383, 14; II. 588 ad 280—282; 939 ad 555. **[neoséZité adv.] II. 52 ad 23 (asi omyl). **neos&Zity adj. II. 51, 23. **neospaly adj. 270, 208. **[neosemetny adj.] LI. 267 ad 306. **[neotporny adj.] II. 696 ad 148. nepamétlivy adj. 790, 12. **[nepevny adj.] II. 398 ad 8—11. nepilné adv. II. 236, 93. **[nepitie n.] 450 ad 261—262 a ad 262. [nepliienie n.] 336 ad 189. neplodny adj. 505, 15; 657 ad 149; II. 823, 170. **[nepobozné adv.] II. 133, 191; 745 ad 434. **[nepobozny adj.] 76 ad 256; II. 79 ad 163. nepoéstivé adv. 648, 77; II. 255 ad 124; 504 ad 81 a j. nepoéstivost, -etivost f. 610, 51 a 56; II. 357, 153. nepoëstivÿ, -ctivÿ adj. 745 ad 210; II. 150, 147; 694 ad 115—116 a j. {nepoddanÿ adj.] II. 529 ad 158. nepodobny adj. 427, 195 n.; 456, 344; 706, 180 a j. **nepodstatni, -Y adj. 172, 122 a ad 122. [nepohnute(d)Iné adv.) 719 ad 177; II. 608 ad 245—247. [nepohnute(d)In y adj.] II. 330 ad 63. [nepoehybné adv.] 539 ad 100. **nepokTudn y, -klidny adj. 518, 211. nepokoj m. 724, 251; 685 ad 159— 160; II. 873, 70 a j. [nepokojiti sé nedok.] 84 ad 358. [nepokojnj adj.] 210 ad 280—281. [neporušený adj.] 721 ad 206. neporusite(d)Inÿ adj. 301, 8; 721, 206 a 209 a 211 a j. neposkvrüeny, neposkvräeny adj. 211 ad 283; 543, 12; 791, 17 a j. neposlusenstvie n. 305, 67; II. 461 ad 171; 756 ad 152. 1049 neposluśny adj. 220 ad 393; 497, 535; 499, 564 a j. **[nepostihly adj.] II. 703 ad 245. **[nepostfihany adj.] II. 897 ad 214. **[nepotomni adj.] 241 ad 157, [nepovolny adj.] 238 ad 126; 499 ad 563. nepoznánie n. 658, 168; 659, 172; 728, 309; II. 189, 287 a j. **[nepracovänie n.] II. 22 ad 8. nepřátelský v. veprtetelsky. neprávé adv, 68 ad 150; 526 ad 306; 549, 103; 628, 144 a j. nepravost f. 53 ad 375; 109 ad 186; 131, 23; 391, 138 a j. nepravy adj. 149 ad 74; 482 ad 333; 598, 207; 667, 20 a j. nepfémozeny adj. 34, 138; 401, 277. nepfietel m, 34, 136; 82, 333; 208, 247 nn. a j. — N. boží 13, 164; 51, 351. nepřietelský, nepřátelský adj. 674, 182. **[nepfietelstvie, ne pratelstvi n.] II. 753 ad 120; 966 ad 382. nepfiezn f. 10, 124; 383 ad 12; 711, 67 n. a j. [nepfijemny adj.] 160 ad 218; II. 72 ad 76—78; 354 ad 100 à j. nepfíkladné adv. IT. 133, 191. (nepfikladny adj.] IT. 79 ad 163; 417 ad 295. **nepiipaty adj.] 832 ad 185. **[nepfítomnost f.] 1T. 609 ad 260. [neproménite(d)ln Y adj.] 723 ad 240. nerád, nerad adj. 32, 107; 90, 433; 244, 203 a j. nefád m. 30, 161; 76, 262; 311, 143 a j. nefádné v. mefiedné. nefádny adj. 57, 428; 84, 361; 102, 100 a j. [nefest £.] II. 522 ad 60; 730 ad 93. nefiedné, nefádné adv. 34, 130; 36, 158; 91, 449 a 454; 104, 123 a j. neroditi nedok. 58 ad 13; 121, 22; 171, 89; 230 ad 4; 491 ad 442. [nerovné adv.] 81 ad 315; 438 ad 109.
Strana 1050
1050 [nerovný adj.] 81 ad 315. [nerozdielně adv.] 122 ad 35. nerozdielný adj. 129 ad 142; 214, 324; 216, 344; 218, 375 a j. [nerozum m.] 703 ad 114. [nerozumně adv.] 173 ad 129. nerozumný adj. 279, 310; 605, 79; 714, 109 a j. **nerudný adj. 179, 209. [nesbedný, -zbedný adj.] II. 573 ad 55. nesčastný, nešťas(t)ný adj. 295, 204; 436, 87; II. 165, 356 a j. nesčěstie, neštěstie n. 94, 492; 598, 204 a j. [nesčěstně, nešťastně adv.] 187 ad 299; II. 158, 251. nesčísln-. v. nezčísln- **nesde, nezde adv. II. 318, 206. nesdravý, nezdravý adj. 551 ad 128; II. 72, 75. **nese braně adv. 127, 112; 170, 85; 290, 134 a 139. **[nesebraný adj.] 290 ad 134. nesenie n. II. 156, 233. nesetrvavý adj. II. 119, 27. neskonalý adj. 118 ad 39; 388, 97; 393 ad 169; 607 ad 141. [neskrocený, nezkrocený adj.] II. 915 ad 14. neskrovně adv. II. 964, 349. neskrovný adj. 830, 159; II. 523 ad 68; 915, 14. [neslušně adv.] 188 ad 309—310; II. 75 ad 106—112. neslušný adj. 427 ad 195; 542 ad 174; 163 ad 274; 179, 217; 423, 101 a j. neslýchaný adj. 168 ad 48—158; II. 368, 305. [nesmělý adj.] II. 706 ad 293—294. nesmierně adv. 55, 399; 114, 8; 737, 117 a j. nesmiernost f. II. 115, 305. nesmierný adj. 18, 226; 29, 54; 12 ad 147; 830 ad 159 a j. nesmrte(d)lnost f. 630, 164; 631, 20; 721, 213 a 216 a j. nesmrte(d)lný adj. 124 ad 60; 235, 80 a 82; 721, 214 a j. **[nesmyslnost f.] 323 ad 6. nesmyslný adj. 258 ad 55; II. 131, 131; 136, 244 a j. nesnadně, -o adv. 210 ad 281; 233, 63 a ad 61—64; 318, 227; 386, 58 a j. — Kompar. nesnáz(e) 726, 282. nesnadný adj. 228, 506; 318, 227; 540, 123 a j. nesnázě f. 51, 354; 16, 202; 33, 121 a j. č. nesnázka f. 143, 199; 242, 170; 251, 290 a j. [nesnesite (d)In ý adj.] II. 245 ad 217; 368 ad 305. [nespasitelný adj.] II. 664 ad 229. [nespěšně adv.] II. 468 ad 272. nespravedlivě adv. 36 ad 160; 549, 104; 643, 175 a j. nespravedlivost f. II. 939, 560 n. **nespravedlivý adj. 110 ad 215; 730, 9. — M. z adj. 15 ad 187. [nespraved(I)nost f.] 241 ad 164; II. 223 ad 248; 511 ad 173 a j. [nesrovnánie n.] 409 ad 397. **nes(s)tálost f. 370, 325. [ne(s)stálý adj.] 245 ad 215; II. 784 ad 65; 789 ad 148 a j. ne(s)stihlý adj. II. 96, 5; 423 ad 387 — 388; 601 ad 129 a j. nestatečně adv. 732 ad 38; II. 430 ad 101; 863, 122 a j. nestatečnost f. II. 229 ad 380; 239, 133 a 136; 702 ad 235 a j. nestatečný adj. 104, 120; 244, 206; 335, 186; II. 29, 17 a j. nésti nedok. 194, 35; 19, 245; 23, 291; 130, 9; 142, 187; 170, 69; 316, 210; 424, 124 a j. — N. sč II. 364 ad 252—254. [nestřiedmě adv.] II. 505 ad 94. [nestřiedmý adj.] II. 523 ad 68 **[nestúdný adj.] 163 ad 276. nestvořený adj. 401, 274; II. 100, 77 n.; 651, 43 a j.
1050 [nerovný adj.] 81 ad 315. [nerozdielně adv.] 122 ad 35. nerozdielný adj. 129 ad 142; 214, 324; 216, 344; 218, 375 a j. [nerozum m.] 703 ad 114. [nerozumně adv.] 173 ad 129. nerozumný adj. 279, 310; 605, 79; 714, 109 a j. **nerudný adj. 179, 209. [nesbedný, -zbedný adj.] II. 573 ad 55. nesčastný, nešťas(t)ný adj. 295, 204; 436, 87; II. 165, 356 a j. nesčěstie, neštěstie n. 94, 492; 598, 204 a j. [nesčěstně, nešťastně adv.] 187 ad 299; II. 158, 251. nesčísln-. v. nezčísln- **nesde, nezde adv. II. 318, 206. nesdravý, nezdravý adj. 551 ad 128; II. 72, 75. **nese braně adv. 127, 112; 170, 85; 290, 134 a 139. **[nesebraný adj.] 290 ad 134. nesenie n. II. 156, 233. nesetrvavý adj. II. 119, 27. neskonalý adj. 118 ad 39; 388, 97; 393 ad 169; 607 ad 141. [neskrocený, nezkrocený adj.] II. 915 ad 14. neskrovně adv. II. 964, 349. neskrovný adj. 830, 159; II. 523 ad 68; 915, 14. [neslušně adv.] 188 ad 309—310; II. 75 ad 106—112. neslušný adj. 427 ad 195; 542 ad 174; 163 ad 274; 179, 217; 423, 101 a j. neslýchaný adj. 168 ad 48—158; II. 368, 305. [nesmělý adj.] II. 706 ad 293—294. nesmierně adv. 55, 399; 114, 8; 737, 117 a j. nesmiernost f. II. 115, 305. nesmierný adj. 18, 226; 29, 54; 12 ad 147; 830 ad 159 a j. nesmrte(d)lnost f. 630, 164; 631, 20; 721, 213 a 216 a j. nesmrte(d)lný adj. 124 ad 60; 235, 80 a 82; 721, 214 a j. **[nesmyslnost f.] 323 ad 6. nesmyslný adj. 258 ad 55; II. 131, 131; 136, 244 a j. nesnadně, -o adv. 210 ad 281; 233, 63 a ad 61—64; 318, 227; 386, 58 a j. — Kompar. nesnáz(e) 726, 282. nesnadný adj. 228, 506; 318, 227; 540, 123 a j. nesnázě f. 51, 354; 16, 202; 33, 121 a j. č. nesnázka f. 143, 199; 242, 170; 251, 290 a j. [nesnesite (d)In ý adj.] II. 245 ad 217; 368 ad 305. [nespasitelný adj.] II. 664 ad 229. [nespěšně adv.] II. 468 ad 272. nespravedlivě adv. 36 ad 160; 549, 104; 643, 175 a j. nespravedlivost f. II. 939, 560 n. **nespravedlivý adj. 110 ad 215; 730, 9. — M. z adj. 15 ad 187. [nespraved(I)nost f.] 241 ad 164; II. 223 ad 248; 511 ad 173 a j. [nesrovnánie n.] 409 ad 397. **nes(s)tálost f. 370, 325. [ne(s)stálý adj.] 245 ad 215; II. 784 ad 65; 789 ad 148 a j. ne(s)stihlý adj. II. 96, 5; 423 ad 387 — 388; 601 ad 129 a j. nestatečně adv. 732 ad 38; II. 430 ad 101; 863, 122 a j. nestatečnost f. II. 229 ad 380; 239, 133 a 136; 702 ad 235 a j. nestatečný adj. 104, 120; 244, 206; 335, 186; II. 29, 17 a j. nésti nedok. 194, 35; 19, 245; 23, 291; 130, 9; 142, 187; 170, 69; 316, 210; 424, 124 a j. — N. sč II. 364 ad 252—254. [nestřiedmě adv.] II. 505 ad 94. [nestřiedmý adj.] II. 523 ad 68 **[nestúdný adj.] 163 ad 276. nestvořený adj. 401, 274; II. 100, 77 n.; 651, 43 a j.
Strana 1051
nestydatě adv. 208, 257; II. 62, 119; 296, 133 a j. **nestydatost f. 1, 11; 11. 262, 236; 424, 9. nestydatý adj. 8, 91; 157, 178; II. 433, 141 a j. (nesvaceny), nesvéceny adj. II. 505, 93. **nesvár m. 1, 12. nesvaty adj. 549, 102. nesvéeeny v. aesvaceny. nesvornost f. 685, 157; II. 20, 218; 424 ad Il a j. nesvornÿ adj. 486 ad 386; 487, 393. [nesyty adj.] 795 ad 80-- 82; 1I. 149 ad 136—138. neilechetné adv. 271, 213; 285, 65; 466, 124 a j. nešlechetník m. 638, 27; 1I. 566 ad 343; 590 ad 300 a j. neslechetnost f. 77, 272; 160, 231; 205, 206 a j. neślechetny adj. 8 ad 93; 22, 281; 84, 363; 110, 214 a j. č. nešpor m. 116, 3 a 7; 170, 84; 226, 478; 305, 74 a j. neiporní adj. 613, 154; IT. 817, 67. nesfast-, nestést- v. nestov- v. ne£tov-. netbale adv. 705, 160. [netbalee m.] 6 ad 73; II. 187 ad 325. [netbalstvie n.] II. 207 ad 224 — 225. netbalÿ adj. 31, 92; 4 ad 45; 819 ad 98 a j. netbánie n. 175, 168; 446, 222. [netbá(n)ivé adv.] 841 ad 320. netbánlivost f. 1I. 804, 149; 811, 270; 895 ad 191. netbä(n)livÿ adj. 321, 266. netbavy adj. 819, 98. netolik(o) adv. 13, 169; 23, 288; 39, 203; 429, 259 a j. č. neifüába adv. 14, 178; 399, 240 a j. neírpélivost f. 364 ad 235; I1. 262, 233. [neuéeny adj.) Il. 408 ad 167. neućstiti, neuetiti dok. (= zneuctili) v. ucstitt. nesč-. 1051 [neučstivě, -ctivě adv.] 220 ad 393. [neuhasite(d)lny adj.] 243 ad 191— 192. neumělost f. 639, 179; II. 105, 154; 132, 149 a j. neumély adj. II. 122, 90 a 92; 553 ad 149; 726, 44 a j. neumrtvenÿ adj. 383, 19. neuplné adv. IL. 85, 87; 540 ad 319. [neupfiem(n)é adv.] 1I. 613 ad 304; 657 ad 130; 685 ad 293 a j. neupriemnost f. 497, 528; II..684 ad 273. [neupfiemny adj.] 298 ad 239. [meûrodnÿ adj.) IL. 679 ad 198. neurozenie n. 323, 6; 383, 16. {neusdravite(d)Inÿ adj.] II. 380 ad 121. neustaviénost f. II. 603, 165. neustaviény adj. 609, 7; II. 603 ad 164—166. neüstupné adv. II. 764, 281. neüstupnyf adj. 238, 131; 239, 144; 243, 184. [neużily adj.] IL 645 ad 411. neûziteénÿ adj. 306 ad 88 a 89; 459 ad 20; 474, 237; II. 145, 95 a j. nevainé adv. 8 ad 90; 170, 84; 290, 139 a j. [neváZnost f.] 68 ad 158; II. 338 ad 176 a j. nevá£ny adj. 149, 66; 219 ad 390; 337, 214 a j. nevdéénost f. 517, 191 n.; 585, 217; 599, 222 a j. nevdéény adj. 7 ad 87—90; 72, 202; IL. 447, 352. — M. z adj. I. 599 ad 221. [nevdék adv.] 812 ad 314; II. 187 ad 326. nevédénie n. II. 598, 90. nevédomie n. 211 ad 286; 454, 310; 659, 172; II. 203, 160 a j. [nevelmi adv.j 338 ad 224; 411 ad 117—418. nevéra f. 226 ad 481; 248, 249; 652, 113 a j.
nestydatě adv. 208, 257; II. 62, 119; 296, 133 a j. **nestydatost f. 1, 11; 11. 262, 236; 424, 9. nestydatý adj. 8, 91; 157, 178; II. 433, 141 a j. (nesvaceny), nesvéceny adj. II. 505, 93. **nesvár m. 1, 12. nesvaty adj. 549, 102. nesvéeeny v. aesvaceny. nesvornost f. 685, 157; II. 20, 218; 424 ad Il a j. nesvornÿ adj. 486 ad 386; 487, 393. [nesyty adj.] 795 ad 80-- 82; 1I. 149 ad 136—138. neilechetné adv. 271, 213; 285, 65; 466, 124 a j. nešlechetník m. 638, 27; 1I. 566 ad 343; 590 ad 300 a j. neslechetnost f. 77, 272; 160, 231; 205, 206 a j. neślechetny adj. 8 ad 93; 22, 281; 84, 363; 110, 214 a j. č. nešpor m. 116, 3 a 7; 170, 84; 226, 478; 305, 74 a j. neiporní adj. 613, 154; IT. 817, 67. nesfast-, nestést- v. nestov- v. ne£tov-. netbale adv. 705, 160. [netbalee m.] 6 ad 73; II. 187 ad 325. [netbalstvie n.] II. 207 ad 224 — 225. netbalÿ adj. 31, 92; 4 ad 45; 819 ad 98 a j. netbánie n. 175, 168; 446, 222. [netbá(n)ivé adv.] 841 ad 320. netbánlivost f. 1I. 804, 149; 811, 270; 895 ad 191. netbä(n)livÿ adj. 321, 266. netbavy adj. 819, 98. netolik(o) adv. 13, 169; 23, 288; 39, 203; 429, 259 a j. č. neifüába adv. 14, 178; 399, 240 a j. neírpélivost f. 364 ad 235; I1. 262, 233. [neuéeny adj.) Il. 408 ad 167. neućstiti, neuetiti dok. (= zneuctili) v. ucstitt. nesč-. 1051 [neučstivě, -ctivě adv.] 220 ad 393. [neuhasite(d)lny adj.] 243 ad 191— 192. neumělost f. 639, 179; II. 105, 154; 132, 149 a j. neumély adj. II. 122, 90 a 92; 553 ad 149; 726, 44 a j. neumrtvenÿ adj. 383, 19. neuplné adv. IL. 85, 87; 540 ad 319. [neupfiem(n)é adv.] 1I. 613 ad 304; 657 ad 130; 685 ad 293 a j. neupriemnost f. 497, 528; II..684 ad 273. [neupfiemny adj.] 298 ad 239. [meûrodnÿ adj.) IL. 679 ad 198. neurozenie n. 323, 6; 383, 16. {neusdravite(d)Inÿ adj.] II. 380 ad 121. neustaviénost f. II. 603, 165. neustaviény adj. 609, 7; II. 603 ad 164—166. neüstupné adv. II. 764, 281. neüstupnyf adj. 238, 131; 239, 144; 243, 184. [neużily adj.] IL 645 ad 411. neûziteénÿ adj. 306 ad 88 a 89; 459 ad 20; 474, 237; II. 145, 95 a j. nevainé adv. 8 ad 90; 170, 84; 290, 139 a j. [neváZnost f.] 68 ad 158; II. 338 ad 176 a j. nevá£ny adj. 149, 66; 219 ad 390; 337, 214 a j. nevdéénost f. 517, 191 n.; 585, 217; 599, 222 a j. nevdéény adj. 7 ad 87—90; 72, 202; IL. 447, 352. — M. z adj. I. 599 ad 221. [nevdék adv.] 812 ad 314; II. 187 ad 326. nevédénie n. II. 598, 90. nevédomie n. 211 ad 286; 454, 310; 659, 172; II. 203, 160 a j. [nevelmi adv.j 338 ad 224; 411 ad 117—418. nevéra f. 226 ad 481; 248, 249; 652, 113 a j.
Strana 1052
1052 nevěrně adv. 262 ad 100; 526, 306; 576, 88 a j. nevěrný adj. 55 ad 406; 219, 387; 227, 493; 265, 139; 710 ad 46 a j. [nevěřúci, -ici adj.] 369 ad 301. — M. z adj. II. 302, 219 a j. nevesele adv. II. 965, 377. nevésta f. 118, 33; 196, 71; II. 574, 64 a j. [nevéstéi adj.) II. 388 ad 217. nevéstka f. 71, 195; 84, 361; 104, 121 a 123; 115, 33; 209, 263 n. a j. [nevéstkéf m.] IT. 497 ad 388. [nevídaný adj.] 585 ad 218. nevidédIny adj. II. 44, 89. nevidény adj. II. 772, 160. [nevidite(d)Iny adj.] II. 904 ad 65. nevidom y adj. 585, 218; II. 112 ad 258. nevinně adv. 540 ad 136; II. 264 ad 270; 677, 162 n. a j. nevinnost f. 114, 15; 249, 268; 385, 51; 10 ad 121 a j. nevinny adj. 25 ad 316—317; 235 ad 80; 357, 138 à 140 a j. [nevole £.] II. 457 ad 127. nevolny adj. 238, 126; II. 75 ad 106—112; 76, 123; 417, 294. [nevóné f.] 289 ad 124. [nevonny adj.] 289 ad 124. nevraZiti nedok. II. 122, 100. [nevykluzeny, -klizeny adj.] 840 ad 815. nevymluvné adv. II. 51, 22; 261, 223 a j. [nevÿmluvnost f.] 154 ad 132. nevymluvny adj. 122, 37; 133, 65; 154, 132 a j. [nevypitvanÿ adj.] IT. 297 ad 149. [nevzáeny adj.] II. 72 ad 76—78. nezbytie n. II. 284 ad 252—253; 285, 267. [nezésIné adv.] 577 ad 103. [nezéislny adj.] 133 ad 065—606; 519 ad 222. [nezdafily adj.] 78 ad 287. [nezdárný adj.] 78 ad 287; 185 ad 280. neznámost f. 317 ad 222; 673, 108; II. 879, 170. neznámý adj. 383, 18. nezpósobilost f. 247 ad 245—254; 771, 176 a 180 a j. [nezpósobnost f.] 771 ad 176 a ad 180. nezpósobny adj. 154, 144; 155, 149; 801, 162 a j. [nezpyfate(d)Iny adj.] II. 96 ad 4; 703 ad 245; 919 ad 98. [nezfiezené adv.] II. 956 ad 164. nezfiezeny adj. 275, 268; 368, 288 a 290; 581, 166 a j. [пезйрта айу.] 11. 85 ad 87. neż, — li conj. 15, 196; 53, 873; 55, 400; — 5, 58; 10, 119; — 24, 297; 55, 408; — 11, 129 a 133 a j. č. neZit m. II. 141, 39; 145 ad 85; 153, 190 a j. neZtovicé, neštovice f. 593, 116. neZtoviéka, ne$toviéka f. II. 727, 61. ni conj. II. 176, 141 a j. [nicemné adv.] II. 874 ad 81. [niéemny adj.] II. 215 ad 126—127; 614 ad 318; 697 ad 160 a j. ničí pron. II. 42, 68. niés, nie pron. 5, 57; 15, 195; 31, 93; 93, 469; 97, 18; 143, 206 a j. c. [niésméné, nie — conj.] 552 ad 154; II. 679 ad 189. nijak(ż) adv. 12 ad 146; 13 ad 165; 530 ad 361; 235 ad 91—92; LI. 261, 217 a j. nikam(o) adv. 16, 202; 169, 66 a j. nikda adv. 41, 228; 156, 164; 187, 301 a j. nikde, nikdie£ adv. 14, 178; 87, 393; 101, 91; 257, 41 a J. i nikdy, —Ż adv. 29, -59;_50, 342; 80, 309 a j. č. Nikodem m. 20, 253; 345, 312; 632, 51 a j. — Adj. poss. — 6v 345, 321 a j.
1052 nevěrně adv. 262 ad 100; 526, 306; 576, 88 a j. nevěrný adj. 55 ad 406; 219, 387; 227, 493; 265, 139; 710 ad 46 a j. [nevěřúci, -ici adj.] 369 ad 301. — M. z adj. II. 302, 219 a j. nevesele adv. II. 965, 377. nevésta f. 118, 33; 196, 71; II. 574, 64 a j. [nevéstéi adj.) II. 388 ad 217. nevéstka f. 71, 195; 84, 361; 104, 121 a 123; 115, 33; 209, 263 n. a j. [nevéstkéf m.] IT. 497 ad 388. [nevídaný adj.] 585 ad 218. nevidédIny adj. II. 44, 89. nevidény adj. II. 772, 160. [nevidite(d)Iny adj.] II. 904 ad 65. nevidom y adj. 585, 218; II. 112 ad 258. nevinně adv. 540 ad 136; II. 264 ad 270; 677, 162 n. a j. nevinnost f. 114, 15; 249, 268; 385, 51; 10 ad 121 a j. nevinny adj. 25 ad 316—317; 235 ad 80; 357, 138 à 140 a j. [nevole £.] II. 457 ad 127. nevolny adj. 238, 126; II. 75 ad 106—112; 76, 123; 417, 294. [nevóné f.] 289 ad 124. [nevonny adj.] 289 ad 124. nevraZiti nedok. II. 122, 100. [nevykluzeny, -klizeny adj.] 840 ad 815. nevymluvné adv. II. 51, 22; 261, 223 a j. [nevÿmluvnost f.] 154 ad 132. nevymluvny adj. 122, 37; 133, 65; 154, 132 a j. [nevypitvanÿ adj.] IT. 297 ad 149. [nevzáeny adj.] II. 72 ad 76—78. nezbytie n. II. 284 ad 252—253; 285, 267. [nezésIné adv.] 577 ad 103. [nezéislny adj.] 133 ad 065—606; 519 ad 222. [nezdafily adj.] 78 ad 287. [nezdárný adj.] 78 ad 287; 185 ad 280. neznámost f. 317 ad 222; 673, 108; II. 879, 170. neznámý adj. 383, 18. nezpósobilost f. 247 ad 245—254; 771, 176 a 180 a j. [nezpósobnost f.] 771 ad 176 a ad 180. nezpósobny adj. 154, 144; 155, 149; 801, 162 a j. [nezpyfate(d)Iny adj.] II. 96 ad 4; 703 ad 245; 919 ad 98. [nezfiezené adv.] II. 956 ad 164. nezfiezeny adj. 275, 268; 368, 288 a 290; 581, 166 a j. [пезйрта айу.] 11. 85 ad 87. neż, — li conj. 15, 196; 53, 873; 55, 400; — 5, 58; 10, 119; — 24, 297; 55, 408; — 11, 129 a 133 a j. č. neZit m. II. 141, 39; 145 ad 85; 153, 190 a j. neZtovicé, neštovice f. 593, 116. neZtoviéka, ne$toviéka f. II. 727, 61. ni conj. II. 176, 141 a j. [nicemné adv.] II. 874 ad 81. [niéemny adj.] II. 215 ad 126—127; 614 ad 318; 697 ad 160 a j. ničí pron. II. 42, 68. niés, nie pron. 5, 57; 15, 195; 31, 93; 93, 469; 97, 18; 143, 206 a j. c. [niésméné, nie — conj.] 552 ad 154; II. 679 ad 189. nijak(ż) adv. 12 ad 146; 13 ad 165; 530 ad 361; 235 ad 91—92; LI. 261, 217 a j. nikam(o) adv. 16, 202; 169, 66 a j. nikda adv. 41, 228; 156, 164; 187, 301 a j. nikde, nikdie£ adv. 14, 178; 87, 393; 101, 91; 257, 41 a J. i nikdy, —Ż adv. 29, -59;_50, 342; 80, 309 a j. č. Nikodem m. 20, 253; 345, 312; 632, 51 a j. — Adj. poss. — 6v 345, 321 a j.
Strana 1053
Nikodemový adj. II. 777, 343. nikoli(v) adv. 7, 82; 30, 68; 32, 104; 32 ad 104; 43, 242; 74, 237 a j. č. nikterak adv. 13, 165; 530, 361 a j. [nikterak $ pron.] 842 ad 357. nikudy, —Z adv. 200 ad 74; II. 69, 53; 681, 224 a j. nit f. 601, 263 a 265; II. 925, 225. níziti, niZiti nedok, 77 ad 268; 534, 424 a j. — N. sé 112, 239; 388, 90; 421, 47 a j. nizko adv. 143, nizeë II. 83, 32. nízky adj. 193 ad 21; 332 ad 140— 141; 671 ad 122; II. 73, 85; 76, 130 a j. ni£ádny pron. 5 ad 56; 46, 284; 94, 490 a j. noc f. 1, 7; £9, 65; 29, 66; 90, 431; 134, 81 a j. — Velika noc 111, 229; 412, 440 a j. nocleh m. 317, 221; 607, 128; II. 158, 258 a j. noční adj. 120 ad 1—2; 620, b8; II. 131, 129 a j. Noe (Noel) m. 199, 118 a 122 a ad 118; 235, 90; 351, 67 a 70; 518, 213; 519, 224 a ad 224 a j. noha f. 36, 160; 225, 464 n.; 699, 6; II. 251, 64 a j. nohavicé pl. f. II. 433, 147. nona f. 170, 84. nos m, 80, 302; 394, 174; II. 965, 377. nosić m. IL. 485, 231 nn. a 236; 232, 197; 442, 161; 256 a j. nositi nedok. 22, 286; 84 ad 358; 420, 24; 460, 55 à j. — N. sé (s čím) 602 ad 274. novina f. 132, 56 a 59; 289, 129; 642, 163 a 167; 643, 190; II. 611, 287 a ad 287; 816, 56 a j. [novinka f.| 1I. 817 ad 72. novota f. 166, 9; 679 ad 79; II. 248, 7 a j. novy adj. 29, 57; 49, 330; 141, 168; 149, 72; 292, 168; 694, 280 a j. — 1053 Nové léto II. 723, 2. — Nové město II. 958, 199. nóž m. 210, 280; 662 ad 191—193; II. 446, 329 a j. nrav, mrav m. 109, 190; 178, 202; 717, 149 a j. nravny, mravny adj. 475, 244; II. 915, 3 a j. — Kwmihy Mvavné II. 120, 60. nu interj. 22, 283; 411, 416; 471, 192 a j. č. — Opak. 77 ad 265. [nucenie n.] II. 189 ad 343. [nukati nedok.] 470 ad 190 (omyl m. vnukati?). nutiti nedok. II. 187, 321; 416 ad 285; 464 ad 216 à j. — N. sé I. 183 ad 253. nutkati nedok. 186 ad 290, II. 852, 178; 957, 191 a j. nüzé f. 10, 125; 11, 127; 191, 351 n. aj. č. nuziti nedok. 77, 268; 534 ad 424. [nuzné adv.] II. 280 ad 187. [nuznost f.] II. 87 ad 133. nuzny adj. 147 ad 46—47; 311, 149; 406, 349; 561, 264 a j. nuz(e) interj. a adv. 7, 83; 41, 222; 76, 254; 422, 78; 76, 254; 132, 55 a 59; 237, 118 a j. ©. nynější, nenější adj. 4, 48; 32, 106; 263, 114 a ad 114 a j. č. nyníéko, nejniéko adv. 136 ad 103; 788, 168 a j.; nyníéky adv. 284 ad 60. nynie adv. 25, 311; 52, 367 a 373 а ]. č. 0 praep. S ak.; 10, 116; 10, 119; 19, 240; 374, 372; 65, 117; 93, 473 nn.; 189, 323; 11, 134 a j. €. — S I. 50, 335; 32, 107; 55, 399 a j. 6 interj. 32, 108; 50, 341 a j. č. — Opak. 202, 164. oba num. 47, 304; 220, 396 à j. — Oba dva 220 ad 396; 702 ad 96 a j. obaliti dok. 20 ad 253; 828, 141; 829, 155; II. 616 ad 345—347 V. i obvaliti.
Nikodemový adj. II. 777, 343. nikoli(v) adv. 7, 82; 30, 68; 32, 104; 32 ad 104; 43, 242; 74, 237 a j. č. nikterak adv. 13, 165; 530, 361 a j. [nikterak $ pron.] 842 ad 357. nikudy, —Z adv. 200 ad 74; II. 69, 53; 681, 224 a j. nit f. 601, 263 a 265; II. 925, 225. níziti, niZiti nedok, 77 ad 268; 534, 424 a j. — N. sé 112, 239; 388, 90; 421, 47 a j. nizko adv. 143, nizeë II. 83, 32. nízky adj. 193 ad 21; 332 ad 140— 141; 671 ad 122; II. 73, 85; 76, 130 a j. ni£ádny pron. 5 ad 56; 46, 284; 94, 490 a j. noc f. 1, 7; £9, 65; 29, 66; 90, 431; 134, 81 a j. — Velika noc 111, 229; 412, 440 a j. nocleh m. 317, 221; 607, 128; II. 158, 258 a j. noční adj. 120 ad 1—2; 620, b8; II. 131, 129 a j. Noe (Noel) m. 199, 118 a 122 a ad 118; 235, 90; 351, 67 a 70; 518, 213; 519, 224 a ad 224 a j. noha f. 36, 160; 225, 464 n.; 699, 6; II. 251, 64 a j. nohavicé pl. f. II. 433, 147. nona f. 170, 84. nos m, 80, 302; 394, 174; II. 965, 377. nosić m. IL. 485, 231 nn. a 236; 232, 197; 442, 161; 256 a j. nositi nedok. 22, 286; 84 ad 358; 420, 24; 460, 55 à j. — N. sé (s čím) 602 ad 274. novina f. 132, 56 a 59; 289, 129; 642, 163 a 167; 643, 190; II. 611, 287 a ad 287; 816, 56 a j. [novinka f.| 1I. 817 ad 72. novota f. 166, 9; 679 ad 79; II. 248, 7 a j. novy adj. 29, 57; 49, 330; 141, 168; 149, 72; 292, 168; 694, 280 a j. — 1053 Nové léto II. 723, 2. — Nové město II. 958, 199. nóž m. 210, 280; 662 ad 191—193; II. 446, 329 a j. nrav, mrav m. 109, 190; 178, 202; 717, 149 a j. nravny, mravny adj. 475, 244; II. 915, 3 a j. — Kwmihy Mvavné II. 120, 60. nu interj. 22, 283; 411, 416; 471, 192 a j. č. — Opak. 77 ad 265. [nucenie n.] II. 189 ad 343. [nukati nedok.] 470 ad 190 (omyl m. vnukati?). nutiti nedok. II. 187, 321; 416 ad 285; 464 ad 216 à j. — N. sé I. 183 ad 253. nutkati nedok. 186 ad 290, II. 852, 178; 957, 191 a j. nüzé f. 10, 125; 11, 127; 191, 351 n. aj. č. nuziti nedok. 77, 268; 534 ad 424. [nuzné adv.] II. 280 ad 187. [nuznost f.] II. 87 ad 133. nuzny adj. 147 ad 46—47; 311, 149; 406, 349; 561, 264 a j. nuz(e) interj. a adv. 7, 83; 41, 222; 76, 254; 422, 78; 76, 254; 132, 55 a 59; 237, 118 a j. ©. nynější, nenější adj. 4, 48; 32, 106; 263, 114 a ad 114 a j. č. nyníéko, nejniéko adv. 136 ad 103; 788, 168 a j.; nyníéky adv. 284 ad 60. nynie adv. 25, 311; 52, 367 a 373 а ]. č. 0 praep. S ak.; 10, 116; 10, 119; 19, 240; 374, 372; 65, 117; 93, 473 nn.; 189, 323; 11, 134 a j. €. — S I. 50, 335; 32, 107; 55, 399 a j. 6 interj. 32, 108; 50, 341 a j. č. — Opak. 202, 164. oba num. 47, 304; 220, 396 à j. — Oba dva 220 ad 396; 702 ad 96 a j. obaliti dok. 20 ad 253; 828, 141; 829, 155; II. 616 ad 345—347 V. i obvaliti.
Strana 1054
1054 obarviti dok. II. 453, 72 a 74. [obávati sě nedok.) 124 ad 76 a ad TT; S 312 ad 118, obcě f. ! ad 4; 238, 1&4 170 a j. obcovánie n. 183 ad 264; 237, 118; 252, 310; 368, 205; 475, 246 a j. obeovati ncdok. 192, 16; 236, 103; 237, 107 n. a 112 n. a j. [obérstvéti dok.] II. 386 ad 184 — 185. [obérstviti dok.] 320 ad 249 — 250. [obdatenie n.j II. 12 ad 117—120 a 126; 249, obdafiti dok. 287, 99; 751. 280; II. 44, 95 a j. obdarovánie n. 192, 3; II. 14, 133; 833, 118. obdarovati dok. 287, 98 a 100; II. 56, 140 n.; 317 ad 200 a j. obdrzénie n. II. 120, 42; 566 ad 331. obdrzéti dok. 130, 13; 307, 95; 405, 341; 433, 47 a j. [obdrZovati nedok.] Il. 355 ad 128. [obdvojovati nedok.] II. 590 aa 306. 0bé n. viz obój. O0becné adv. 73, 216; 79, 292; 88, 407; 198, 116 a j. obecni adj. 252, 311; 454, 312; 494, 497 a j. obecnieë f. 18, 226; 763 ad 77 —93; 813, 326 a j. [obeenost f.] IL. 605 ad 189. obecny adj. 125, 79; 235, 89; 253, 320; 293, 181 a j. oběd m. 447, 224 a 226; 448, 236 a 244 n.; 610, 63 a j. oběd(o)vati nedok. 447, 224 a ad 224; II. 355 ad 122; 829 ad 58 a j. [obelhávati nedok.) 410 ad 414—415. ober, obr ın. II. 760, 210. oběsiti dok. 142, 189; 209, 272; 298, 239; 299, 252; 448, 235; IL. 455 ad 105—107. — O0. sé I. 70 ad 185; 219, 392; II. 258, 176. Obestfieti dok. 53 ad 384; II. 699, 183. obésenie n. II. 203, 172. obét f. 163, 273; 422. 75 a j fobétni adj.] II. 740 ad 229. obétovánie n. 458 ad 6; IT. 885, obétovati nedok. 170, 77; 211, m 231, 24; 354, 105 a j. — o. sè 259 ad 172 a j. [obétovávati nedok.] 590 ad 70. [obhájiti dok.] 117 ad 24; 269 ad 187. obeházéti nedok. 477 ad 280; 143 ad 8; II. 938, 530. obchod m. 85, 369; 143, 183; 378, 430 a j. obchoditi nedok. 317 ad 219; TL. 22 ad 252. -- O. së 150 ad 76 m ; 317, 219; IT. 223, 252. [obchodník m.j HI. 320 ad 249; ad 202 a j. obieranie u. 17, 220; 65, 113; 150, 82; 196, 81; 365, 250 a j. obierati sé nedok. 86, 377; 119, 53; 4 ad 48; 20 ad 255; II. 280, 187 a j. — O. sobě I. 92 ad 468. obilé n. 86 ad 379; 135, 99; 169, 65; II. 679, 198 a j. obinüti, obvinńti uok. ad 253; 126, 98 [objimanie n.] 415 ad 477 objiti dok. 602, 278; LI. 925, 237. [obklüéenie, obkliéenie n.] ll. 725 ad 2]. obkTüéiti, ee dok. 29, 70 n.; 752, 293 a j. cobkTuéovati -kliéovati ncdok.] IT. 466 ad 244. obláóéti ncdok. IT. 744, 267. — O. só I. 284, 60; 753, 315; II. 147, 116 a j. oblak m. 27, 34; 39, 194; 46, 283; . 01, 14; 695, 9 a j. obléci dok. 34, 136; 284, 60; 747, 237; 19, 249; 721, 216; II. 29, 26 à j. —- O. së 1, 9; 1, 12; 34, 131; 281, 3 à j. oblečenie n. 632, 29. oblehčiti dok. 745, 214, 852 ad 104, II. 188, 336 à j. oblehéovanie n. 275, 268. 196; 335, 556 20, 253; 20 57; 305,
1054 obarviti dok. II. 453, 72 a 74. [obávati sě nedok.) 124 ad 76 a ad TT; S 312 ad 118, obcě f. ! ad 4; 238, 1&4 170 a j. obcovánie n. 183 ad 264; 237, 118; 252, 310; 368, 205; 475, 246 a j. obeovati ncdok. 192, 16; 236, 103; 237, 107 n. a 112 n. a j. [obérstvéti dok.] II. 386 ad 184 — 185. [obérstviti dok.] 320 ad 249 — 250. [obdatenie n.j II. 12 ad 117—120 a 126; 249, obdafiti dok. 287, 99; 751. 280; II. 44, 95 a j. obdarovánie n. 192, 3; II. 14, 133; 833, 118. obdarovati dok. 287, 98 a 100; II. 56, 140 n.; 317 ad 200 a j. obdrzénie n. II. 120, 42; 566 ad 331. obdrzéti dok. 130, 13; 307, 95; 405, 341; 433, 47 a j. [obdrZovati nedok.] Il. 355 ad 128. [obdvojovati nedok.] II. 590 aa 306. 0bé n. viz obój. O0becné adv. 73, 216; 79, 292; 88, 407; 198, 116 a j. obecni adj. 252, 311; 454, 312; 494, 497 a j. obecnieë f. 18, 226; 763 ad 77 —93; 813, 326 a j. [obeenost f.] IL. 605 ad 189. obecny adj. 125, 79; 235, 89; 253, 320; 293, 181 a j. oběd m. 447, 224 a 226; 448, 236 a 244 n.; 610, 63 a j. oběd(o)vati nedok. 447, 224 a ad 224; II. 355 ad 122; 829 ad 58 a j. [obelhávati nedok.) 410 ad 414—415. ober, obr ın. II. 760, 210. oběsiti dok. 142, 189; 209, 272; 298, 239; 299, 252; 448, 235; IL. 455 ad 105—107. — O0. sé I. 70 ad 185; 219, 392; II. 258, 176. Obestfieti dok. 53 ad 384; II. 699, 183. obésenie n. II. 203, 172. obét f. 163, 273; 422. 75 a j fobétni adj.] II. 740 ad 229. obétovánie n. 458 ad 6; IT. 885, obétovati nedok. 170, 77; 211, m 231, 24; 354, 105 a j. — o. sè 259 ad 172 a j. [obétovávati nedok.] 590 ad 70. [obhájiti dok.] 117 ad 24; 269 ad 187. obeházéti nedok. 477 ad 280; 143 ad 8; II. 938, 530. obchod m. 85, 369; 143, 183; 378, 430 a j. obchoditi nedok. 317 ad 219; TL. 22 ad 252. -- O. së 150 ad 76 m ; 317, 219; IT. 223, 252. [obchodník m.j HI. 320 ad 249; ad 202 a j. obieranie u. 17, 220; 65, 113; 150, 82; 196, 81; 365, 250 a j. obierati sé nedok. 86, 377; 119, 53; 4 ad 48; 20 ad 255; II. 280, 187 a j. — O. sobě I. 92 ad 468. obilé n. 86 ad 379; 135, 99; 169, 65; II. 679, 198 a j. obinüti, obvinńti uok. ad 253; 126, 98 [objimanie n.] 415 ad 477 objiti dok. 602, 278; LI. 925, 237. [obklüéenie, obkliéenie n.] ll. 725 ad 2]. obkTüéiti, ee dok. 29, 70 n.; 752, 293 a j. cobkTuéovati -kliéovati ncdok.] IT. 466 ad 244. obláóéti ncdok. IT. 744, 267. — O. só I. 284, 60; 753, 315; II. 147, 116 a j. oblak m. 27, 34; 39, 194; 46, 283; . 01, 14; 695, 9 a j. obléci dok. 34, 136; 284, 60; 747, 237; 19, 249; 721, 216; II. 29, 26 à j. —- O. së 1, 9; 1, 12; 34, 131; 281, 3 à j. oblečenie n. 632, 29. oblehčiti dok. 745, 214, 852 ad 104, II. 188, 336 à j. oblehéovanie n. 275, 268. 196; 335, 556 20, 253; 20 57; 305,
Strana 1055
oblehéovati ncdok. 743, 190; IT. 41, 53; II. 292, 68 a j. -— O. sé IT. 41, 53. oblehnüti dok. 1I. 327, 28, [oblékati sé nedok.] 1I. 144 ad 82. obléniti sé dok, 476, 261. obleviti dok. 649 ad 79—89 a ad 84 — 89; II. 842, 292. [oblevovati nedok.] 651 ad 98—100; II. 17 ad 179—183. obliééj m. 42 ad 233; 308, 111; 393, 171; 710, 51 a j. [oblizovati sé nedok.] II. 964 ad 346. oblożiti dok. II. 339, 184; 365, 273; 371, 356 a j obl'ûbiti, -libiti dok. 45, 278; 103, 114; 435, 74 a j. — 0. sobě 92 ad 458. obl'ubovati, oblibovati nedok. 101, 84; 158, 201; 292, 163 a j. — 0. sobě 449 ad 246. obluda f. 862, 230. oblúpiti dok. 115, 27; 295, 199; 493, 479; II. 370, 348 a j. obměkčiti dok. 600, 247 a 249 a 252; 834; 226. — 0. sě II. 310 ad 100; 946, 744. [obměknúti dok.j II. 855 ad 248. obmeškánie n. 318, 228. obmeškati dok. 603, 58; 661 ad 187; II. 196, 61 a j. — O. sé II. 466 ad 245. [obmeSkávati nedok.] II. 150 ad 156. obmysliti dok. II. 718, 469. obmyśleti nedok. 222, 431; 230, 5. obmyti dok. 89 ad 424; 221, 421; 359, 173; 390, 122; 403, 303; 547, 79 à j. — O. sé 422, 65 a 67. obmytie n. 366, 264; Il. 918, 64. obmyvati nedok. 90 ad 429 a 430; 210, 275; II. 355, 125 a j. — O. sé I. 422, 73. [obnażeny adj.] 595 ad 164; II. 343 ad 253; 511 ad 174. obnaźiti dok. II. 433 ad 151; 668, 40. — 0. sé 595, 153 a 164. obnovenie n. II. 31, 95; 32, 98 a j. obnoviti dok. 221,421; 639, 47; II. 1055 32, 100 a j. — O. sé T. 166, 9; 650, 95. obnovovati nedok. 47, 303; 102, 102; 117, 19; 370, 321 a j. — O. sé 650 ad 95—96; 769, 153; IL. 32, 98 a j. obohacovati nedok. 384, 21. obohatiti dok. 125, 87; TI. 404 ad 106; 765 ad 309. obój, oboji num. 73, 214; 101, 89; 252, 312; 273, 241; pod obojí 143 ad 198. — Obé n. 32, 98 aj. obojéek m. 176 ad 180—181; II. 785, 86; 962, 296. obojek m. 176, 180. oborem adv II. 146 ad 99; 800, 91; 842 ad 292. obofiti s& dok, 49 ad 319; 262, 104; 263, 119; IT. 298, 157 a j. obr v. ober. , [obraeénie n.] 127 ad 112. obrácenie n. 635, 111; II, 285, 267; 909, 76. obracöti nedok. 74 ad 238; 102 ad 104—106; 218, 368; 476, 265; 482, 335 n. — O. sé 40 ad 211; 678 ad 56; 735, 86 a j. obraeovati nedok. 312, 153; 733, 51; 806, 238; II. 472, 56 a j. — 0. sé I. 196 ad 69; 628, 146; 678, 56a j. [obradovati dok.] 616 ad 28—30. obrana f. 44, 267; 413, 447; II. 516 ad 281 a j. obráneé m. 145, 5. obraniti dok. 117, 24; 367, 374; IL 655 ad 114. [obrati dok.] 579 ad 137. obrśtiti dok. 49, 323; 67 ad 142; 102, 105; 197, 98; 454, 309. — 0. sě 602, 276; 111, 228; 123, 43; 227, 488; 289 ad 127. — O. sobé 198, 111 a j. obraz m. 102, 103; 42 ad 233; 103, 107; 172, 121; 221, 416; 422, 78; II. 391, 260 a j. [obrazenie, obraZenie n.] II. 157 ad 234 (omył).
oblehéovati ncdok. 743, 190; IT. 41, 53; II. 292, 68 a j. -— O. sé IT. 41, 53. oblehnüti dok. 1I. 327, 28, [oblékati sé nedok.] 1I. 144 ad 82. obléniti sé dok, 476, 261. obleviti dok. 649 ad 79—89 a ad 84 — 89; II. 842, 292. [oblevovati nedok.] 651 ad 98—100; II. 17 ad 179—183. obliééj m. 42 ad 233; 308, 111; 393, 171; 710, 51 a j. [oblizovati sé nedok.] II. 964 ad 346. oblożiti dok. II. 339, 184; 365, 273; 371, 356 a j obl'ûbiti, -libiti dok. 45, 278; 103, 114; 435, 74 a j. — 0. sobě 92 ad 458. obl'ubovati, oblibovati nedok. 101, 84; 158, 201; 292, 163 a j. — 0. sobě 449 ad 246. obluda f. 862, 230. oblúpiti dok. 115, 27; 295, 199; 493, 479; II. 370, 348 a j. obměkčiti dok. 600, 247 a 249 a 252; 834; 226. — 0. sě II. 310 ad 100; 946, 744. [obměknúti dok.j II. 855 ad 248. obmeškánie n. 318, 228. obmeškati dok. 603, 58; 661 ad 187; II. 196, 61 a j. — O. sé II. 466 ad 245. [obmeSkávati nedok.] II. 150 ad 156. obmysliti dok. II. 718, 469. obmyśleti nedok. 222, 431; 230, 5. obmyti dok. 89 ad 424; 221, 421; 359, 173; 390, 122; 403, 303; 547, 79 à j. — O. sé 422, 65 a 67. obmytie n. 366, 264; Il. 918, 64. obmyvati nedok. 90 ad 429 a 430; 210, 275; II. 355, 125 a j. — O. sé I. 422, 73. [obnażeny adj.] 595 ad 164; II. 343 ad 253; 511 ad 174. obnaźiti dok. II. 433 ad 151; 668, 40. — 0. sé 595, 153 a 164. obnovenie n. II. 31, 95; 32, 98 a j. obnoviti dok. 221,421; 639, 47; II. 1055 32, 100 a j. — O. sé T. 166, 9; 650, 95. obnovovati nedok. 47, 303; 102, 102; 117, 19; 370, 321 a j. — O. sé 650 ad 95—96; 769, 153; IL. 32, 98 a j. obohacovati nedok. 384, 21. obohatiti dok. 125, 87; TI. 404 ad 106; 765 ad 309. obój, oboji num. 73, 214; 101, 89; 252, 312; 273, 241; pod obojí 143 ad 198. — Obé n. 32, 98 aj. obojéek m. 176 ad 180—181; II. 785, 86; 962, 296. obojek m. 176, 180. oborem adv II. 146 ad 99; 800, 91; 842 ad 292. obofiti s& dok, 49 ad 319; 262, 104; 263, 119; IT. 298, 157 a j. obr v. ober. , [obraeénie n.] 127 ad 112. obrácenie n. 635, 111; II, 285, 267; 909, 76. obracöti nedok. 74 ad 238; 102 ad 104—106; 218, 368; 476, 265; 482, 335 n. — O. sé 40 ad 211; 678 ad 56; 735, 86 a j. obraeovati nedok. 312, 153; 733, 51; 806, 238; II. 472, 56 a j. — 0. sé I. 196 ad 69; 628, 146; 678, 56a j. [obradovati dok.] 616 ad 28—30. obrana f. 44, 267; 413, 447; II. 516 ad 281 a j. obráneé m. 145, 5. obraniti dok. 117, 24; 367, 374; IL 655 ad 114. [obrati dok.] 579 ad 137. obrśtiti dok. 49, 323; 67 ad 142; 102, 105; 197, 98; 454, 309. — 0. sě 602, 276; 111, 228; 123, 43; 227, 488; 289 ad 127. — O. sobé 198, 111 a j. obraz m. 102, 103; 42 ad 233; 103, 107; 172, 121; 221, 416; 422, 78; II. 391, 260 a j. [obrazenie, obraZenie n.] II. 157 ad 234 (omył).
Strana 1056
1056 [obraziti dok.] II. 157 ad 235. obřěz m. II. 125, 153. obřězánie n. 26, 12; II. 726 ad 36— 38. obfézati dok. 306 ad 88; II. 723 ad 2; 728, 65 a j. obfëzovänie n, 26 ad 12—13; II. 39 ad 12; 732, 125 a j. obfézovali nedok. 18, 233; 306, 89; 309, 128 a j. [obřiezka [.: II. 125 ad 153. obrman v. ubrman. obroda f. 785, 139; II. 274, 106; 275, 119. obroditi sé dok. 786 ad 147; 1I. 874, 77. obrok m. 217 ad 365; 745, 205; 789 ad 162—186; 1I. 242, 170 a j. [obruč m.] 276 ad 277. obsáhnüti dok. 132, 37; 29 ad 55; 60 ad 43; II. 178, 167 a j. [obsahovati nedok.] II. 195 ad 41; 579 ad 137. [obstäti dok.] 37 ad 171; 37 ad 171— 173. [obstüpiti dok.] 305 ad 71; 752 ad 293; II. 233 ad 40; 757 ad 173. obšírně adv. 387, 70; II. 174 ad 108; 754 ad 131. obtěžovati nedok. II. 73, 94; 915, 5. — O. sé I. 612, 111; 664 ad 210—212; II. 148, 130 a j. obtieZenie n. II. 73, 93. obtiežiti dok. 241 ad 165; 319, 247 n.; II. 765, 302. — O. sé II. 211 ad 68; 522 ad 52. [obtieznost f.] II. 605 ad 189. obûti dok. 79, 292; 112, 241; II. 593, 13. obuv f. 72, 211; 97, 31; 112, 240 n.; 126, 101. [obvaliti dok.] II. 338 ad 180. V. i obaliti, [obvázati dok.] II. 420 ad 332. [obveseliti dok.] II. 8 ad 68—71. obveselovati nedok. 196, 81; II. 775, 292. [obvińovati nedok.] II. 678 ad 175. obvlażenie n. II. 41 ad 56; 164 ad 341—346; 165, 345 a j. obvlażiti dok. II. 142, 49. [obvlażovati nedok.] II. 41 ad 55. obvolati dok. II. 330, 74. [ob(z)vláséné, -tné adv.] 181 ad 233; 517 ad 182; IT. 366 ad 287; 627 ad 138 a j. [ob(z)vláséni adj.] 7 ad 79; 444 ad 189; II. 377 ad 79; 485 ad 232 a j. obvyknüti dok. II. 298, 152 a 154. obyééj m. 21, 276; 24, 300; 44, 252; 130, 3; 151, 95; 154, 141; 167, 24 aj. [obyččjně adv.] 863 ad 241; II, 431 ad 117 a j. obyééjnÿ adj. 667, 9; IT. 485 ad 231 a j. obydlé n. 654, 133; 695, 6; II. 27, 159 a j. [obyvatel m.] 312 ad 150. obyvati nedok. 66, 123; 87, 397; 152, 114; 199, 133; 68, 159; 69, 161; 70, 175; IL. 370, 346; 444, 310 a j. obżalovanie n. II. 307, 50. obżalovati dok. 603, 4; II. 306, 24; 496, 376 a j. [obżerlivy adj.] 560 ad 261—264. obżernost i. II. 604, 189. obżerny adj. 560, 261; II. 87, 144. obżerstvie, -tvo n. 174 ad 151; 351, 68; 353, 88 a J. obziti dok. 617, 37; 1I. 121, 69. [obżivati nedok.] 716 ad 135. [obżivenie n.] IL. 205 ad 203. obživiti dok, 617 ad 37; II. 7, 56; 45, 107 a j. [obzivnost f.] IT. 605 ad 189. fobżivniti dok.] TI. 121 ad 69; 481 ad 187. obzivovati nedok. 314, 174; 788 ad 162—186; 859, 151 a j. ocas m. 42 ad 233; I1. 174, 118; — I. 22, 285; 472 ad 209; 829 ad 147 aj. ocet m. 547, 74; II. 207, 235. octnûti sé dok. 272, 224; 680, 95; 768, 73 a j.
1056 [obraziti dok.] II. 157 ad 235. obřěz m. II. 125, 153. obřězánie n. 26, 12; II. 726 ad 36— 38. obfézati dok. 306 ad 88; II. 723 ad 2; 728, 65 a j. obfëzovänie n, 26 ad 12—13; II. 39 ad 12; 732, 125 a j. obfézovali nedok. 18, 233; 306, 89; 309, 128 a j. [obřiezka [.: II. 125 ad 153. obrman v. ubrman. obroda f. 785, 139; II. 274, 106; 275, 119. obroditi sé dok. 786 ad 147; 1I. 874, 77. obrok m. 217 ad 365; 745, 205; 789 ad 162—186; 1I. 242, 170 a j. [obruč m.] 276 ad 277. obsáhnüti dok. 132, 37; 29 ad 55; 60 ad 43; II. 178, 167 a j. [obsahovati nedok.] II. 195 ad 41; 579 ad 137. [obstäti dok.] 37 ad 171; 37 ad 171— 173. [obstüpiti dok.] 305 ad 71; 752 ad 293; II. 233 ad 40; 757 ad 173. obšírně adv. 387, 70; II. 174 ad 108; 754 ad 131. obtěžovati nedok. II. 73, 94; 915, 5. — O. sé I. 612, 111; 664 ad 210—212; II. 148, 130 a j. obtieZenie n. II. 73, 93. obtiežiti dok. 241 ad 165; 319, 247 n.; II. 765, 302. — O. sé II. 211 ad 68; 522 ad 52. [obtieznost f.] II. 605 ad 189. obûti dok. 79, 292; 112, 241; II. 593, 13. obuv f. 72, 211; 97, 31; 112, 240 n.; 126, 101. [obvaliti dok.] II. 338 ad 180. V. i obaliti, [obvázati dok.] II. 420 ad 332. [obveseliti dok.] II. 8 ad 68—71. obveselovati nedok. 196, 81; II. 775, 292. [obvińovati nedok.] II. 678 ad 175. obvlażenie n. II. 41 ad 56; 164 ad 341—346; 165, 345 a j. obvlażiti dok. II. 142, 49. [obvlażovati nedok.] II. 41 ad 55. obvolati dok. II. 330, 74. [ob(z)vláséné, -tné adv.] 181 ad 233; 517 ad 182; IT. 366 ad 287; 627 ad 138 a j. [ob(z)vláséni adj.] 7 ad 79; 444 ad 189; II. 377 ad 79; 485 ad 232 a j. obvyknüti dok. II. 298, 152 a 154. obyééj m. 21, 276; 24, 300; 44, 252; 130, 3; 151, 95; 154, 141; 167, 24 aj. [obyččjně adv.] 863 ad 241; II, 431 ad 117 a j. obyééjnÿ adj. 667, 9; IT. 485 ad 231 a j. obydlé n. 654, 133; 695, 6; II. 27, 159 a j. [obyvatel m.] 312 ad 150. obyvati nedok. 66, 123; 87, 397; 152, 114; 199, 133; 68, 159; 69, 161; 70, 175; IL. 370, 346; 444, 310 a j. obżalovanie n. II. 307, 50. obżalovati dok. 603, 4; II. 306, 24; 496, 376 a j. [obżerlivy adj.] 560 ad 261—264. obżernost i. II. 604, 189. obżerny adj. 560, 261; II. 87, 144. obżerstvie, -tvo n. 174 ad 151; 351, 68; 353, 88 a J. obziti dok. 617, 37; 1I. 121, 69. [obżivati nedok.] 716 ad 135. [obżivenie n.] IL. 205 ad 203. obživiti dok, 617 ad 37; II. 7, 56; 45, 107 a j. [obzivnost f.] IT. 605 ad 189. fobżivniti dok.] TI. 121 ad 69; 481 ad 187. obzivovati nedok. 314, 174; 788 ad 162—186; 859, 151 a j. ocas m. 42 ad 233; I1. 174, 118; — I. 22, 285; 472 ad 209; 829 ad 147 aj. ocet m. 547, 74; II. 207, 235. octnûti sé dok. 272, 224; 680, 95; 768, 73 a j.
Strana 1057
očekávanie n. 27, 31; 43, 247; 98, 48. očekávati nedok. 59, 20; 99, 56; 50, 341; 146, 33; 6 ad 75 a j. očisteový adj. 422 ad 81; II. 909, 64 a 69 aj. očistec m. II. 85, 87 a 89; 906, la3aj. oéistitel m. II. 8, 61. očistiti dok. 53 ad 380 a ad 382; 89, 425; 231, 20 a 22; II. 338 ad 179 a j. — 0. sě 90 ad 246. očiščenie, očišťenie n. 130, 10; II. 442 ad 276 a j. očiščovánie, očišťovánie n. 193, 31; II. 31, 86; 885, 2 a j. očiščovati, očišťovati nedok. 422 ad 60; II. 8, 60; 83, 90 a j. očitý adj. 674, 183. oděnec m. 460, 38; 492, 461 a 463 a j. odénie n. 1, 9; 34, 131; 34, 135; 307, 94 aj. oděv m. 131, 28; 472, 208; 702 ad 94 a j. odieti dok. 25, 309; 59, 30; 115, 37; 24 ad 308—309 a j. &. — O. sé IT. 451 ad 48. [odievanie n.] II. 166 ad 366. odievati nedok. 25 ad 309; 216, 350; 496, 515 a j. — O. sé 59, 3l. odolánie n. 855, 150. odolati dok. 33, 112; 65, 112; 241, 166; — 65, 111 a j. [odolávanie n. 855 ad 150. odoldvati nedok. 33 ad 112; 853, 118; II. 193, 9 a j. odfieti dok. 294, 198; 426, 179; 522, 259; 753, 307 a j. odvojovati nedok. IT. 590, 306. oféra f. 313, 171; 458, 6; II. 176, 142 a j. oférovati nedok. II. 266, 296; 661, 190. [ofukovati s& nedok.] 783 ad 117— 119. oh interj. 8, 91; 19, 237; 38, 177 a 179 aj. č. ohájiti dok. 269, 187. ohalovati nedok. II. 251, 64. Rokycanova Postilla. 1057 [ohat m.] 745 ad 212; II. 150 ad 154. [ohavenstvie n.] II. 49 ad 156. ohavně adv. 142, 189; 751, 284; 547 76 a j. ohavnost f. 244, 196; 670, 102; II. 8, 61 a j. ohavny adj. 153 ad 123; 234, 74; 236, 96 a j. ohbitÿ adj. 834, 226; II. 385, 171. oheñ m. 35, 152; 40, 207; 43, 241; 149, 76; 435, 73 a j. — 178, 199. (ohládati), ohlédati nedok. a dok. I. 438 ad 106; II. 810,246; 848,110; 861, 60. — O. sé 182 ad 244; 764, 87; II. 466 ad 246 —247; 615 ad 324 —325. ohlásiti dok. II. 295, 114; 437 ad 193—194. ohlażovati nedok. 131 ad 31— 54; 644 ad 17; II. 151, 164; 374 ad 32 a j. — O. sé I. 799 ad 137. ohledati dok. 633, 57; 713, 97; 747, 234; II. 72, 73 a j. ohlédati v. ohládaH. [ohledávati nedok.] II. 445 ad 316. ohlédnüti sé dok. 182, 244; 374, 372; 746, 222 n. a j. [ohlechniti dok.] II. 389 ad 229. ohluśiti dok. IL. 380, 120. ohnivy adj. 35, 154; 130, 20; 34 ad 131; II. 32, 104 a j. oho interj. 202 ad 164; 205 ad 204; 475 ad 250; 532, 391 a j. [oholenec m.] II. 538 ad 286. oholiti sé dok. 421, 55. ohraditi dok. 562 ad 280—281; 631, 22; II. 214, 117; 665, 105. — O. sé II. 847, 78. ohrazenie n. II. 157, 234. ohfieti dok. 602 ad 278; II. 925, 238. [ohrnovati nedok.] IT. 251 ad 64. [ohrnüti dok.j 418 ad 509. [ohroziti sé dok.] II. 77 ad 139—143. [ohy interj.] 68 ad 156. ohyraly adj. II. 799, 71. ohyzda f. II. 153, 192. , 67
očekávanie n. 27, 31; 43, 247; 98, 48. očekávati nedok. 59, 20; 99, 56; 50, 341; 146, 33; 6 ad 75 a j. očisteový adj. 422 ad 81; II. 909, 64 a 69 aj. očistec m. II. 85, 87 a 89; 906, la3aj. oéistitel m. II. 8, 61. očistiti dok. 53 ad 380 a ad 382; 89, 425; 231, 20 a 22; II. 338 ad 179 a j. — 0. sě 90 ad 246. očiščenie, očišťenie n. 130, 10; II. 442 ad 276 a j. očiščovánie, očišťovánie n. 193, 31; II. 31, 86; 885, 2 a j. očiščovati, očišťovati nedok. 422 ad 60; II. 8, 60; 83, 90 a j. očitý adj. 674, 183. oděnec m. 460, 38; 492, 461 a 463 a j. odénie n. 1, 9; 34, 131; 34, 135; 307, 94 aj. oděv m. 131, 28; 472, 208; 702 ad 94 a j. odieti dok. 25, 309; 59, 30; 115, 37; 24 ad 308—309 a j. &. — O. sé IT. 451 ad 48. [odievanie n.] II. 166 ad 366. odievati nedok. 25 ad 309; 216, 350; 496, 515 a j. — O. sé 59, 3l. odolánie n. 855, 150. odolati dok. 33, 112; 65, 112; 241, 166; — 65, 111 a j. [odolávanie n. 855 ad 150. odoldvati nedok. 33 ad 112; 853, 118; II. 193, 9 a j. odfieti dok. 294, 198; 426, 179; 522, 259; 753, 307 a j. odvojovati nedok. IT. 590, 306. oféra f. 313, 171; 458, 6; II. 176, 142 a j. oférovati nedok. II. 266, 296; 661, 190. [ofukovati s& nedok.] 783 ad 117— 119. oh interj. 8, 91; 19, 237; 38, 177 a 179 aj. č. ohájiti dok. 269, 187. ohalovati nedok. II. 251, 64. Rokycanova Postilla. 1057 [ohat m.] 745 ad 212; II. 150 ad 154. [ohavenstvie n.] II. 49 ad 156. ohavně adv. 142, 189; 751, 284; 547 76 a j. ohavnost f. 244, 196; 670, 102; II. 8, 61 a j. ohavny adj. 153 ad 123; 234, 74; 236, 96 a j. ohbitÿ adj. 834, 226; II. 385, 171. oheñ m. 35, 152; 40, 207; 43, 241; 149, 76; 435, 73 a j. — 178, 199. (ohládati), ohlédati nedok. a dok. I. 438 ad 106; II. 810,246; 848,110; 861, 60. — O. sé 182 ad 244; 764, 87; II. 466 ad 246 —247; 615 ad 324 —325. ohlásiti dok. II. 295, 114; 437 ad 193—194. ohlażovati nedok. 131 ad 31— 54; 644 ad 17; II. 151, 164; 374 ad 32 a j. — O. sé I. 799 ad 137. ohledati dok. 633, 57; 713, 97; 747, 234; II. 72, 73 a j. ohlédati v. ohládaH. [ohledávati nedok.] II. 445 ad 316. ohlédnüti sé dok. 182, 244; 374, 372; 746, 222 n. a j. [ohlechniti dok.] II. 389 ad 229. ohluśiti dok. IL. 380, 120. ohnivy adj. 35, 154; 130, 20; 34 ad 131; II. 32, 104 a j. oho interj. 202 ad 164; 205 ad 204; 475 ad 250; 532, 391 a j. [oholenec m.] II. 538 ad 286. oholiti sé dok. 421, 55. ohraditi dok. 562 ad 280—281; 631, 22; II. 214, 117; 665, 105. — O. sé II. 847, 78. ohrazenie n. II. 157, 234. ohfieti dok. 602 ad 278; II. 925, 238. [ohrnovati nedok.] IT. 251 ad 64. [ohrnüti dok.j 418 ad 509. [ohroziti sé dok.] II. 77 ad 139—143. [ohy interj.] 68 ad 156. ohyraly adj. II. 799, 71. ohyzda f. II. 153, 192. , 67
Strana 1058
1058 ohyzdný adj. 740 ad 152; 773, 207; II. 338 ad 176 a j. och interj. 8 ad 91; 62 ad 70; II. 64, 169 a j. č. ochechule (ochochule) f. II. 549, 93 a ad 93—94; 552, 143 nn. a ad 143 a ad 145. ochotenstvie n. 318 ad 229—235; 415 ad 476—477; II. 55, 110 a j. ochotné adv. 37, 175; 54, 388; 318, 232 a j. ochotnost f. 37 ad 175; 192, 9; 415, 476 a j. ochotn y adj. 372, 352; 393, 170; 667, 22 a j. [ochrana f.] 124 ad 76. [ochrdneé m.] 145 ad 5. [oehraniti dok.] 494 ad 497—3537. ochtab m. 145, 1; 164, 292 n.; 166, 1; 192, 1; 195, 52; 230, 1 a j. ochudnüti dok. II. 174, 104; 192, 392. [ochuzenie n.; II. 739 ad 214. [ochy interj.] 48 ad 308; 68 ad 156. oj interj. 5, 64; 23 ad 294; TI. 9, 80 a j. okamZenie n. a adv. 272, 224; 587, 6; 680, 95; 713, 92 a j. okázati dok, 12, 152; 152, 112 a j. — O. sé 34, 132; 34, 134 a j. č. — O. na sobó 34, 129; 44, 258. okazovánie n. 667, 16; II. 147, 115. okazovati ncdok. 83, 350; 118, 45; 170, 72 a j. — O. sé 30 ad 79; 316, 204; 51, 350. okennieé f. IT. 683, 263. oklamánie n. 317, 217; 487, 394; 524, 289 a j. oklamati dok. 41, 222; 374, 371; 399, 349 a j. — O. sé II. 222 ad 239; 242, 177 a j. oklamávajüci adj. 370, 325; 386, 63. [oklamävanie n.] 317 ad 217. oklamavati nedok. 140, 156; 431, 14; 41 ad 223 a j. okno n. 324, 36; 423, 92; II. 683, 263 a j. oko n. 21, 267; 21, 268; 36, 158; 40, 206; 303, 51; 702, 78 a j ; bráti sobě před očí čso 17, 221; na oko vídati atp. 82, 330; 150, 87; 488, 409 a j ; na oko (něčso dělati) 392, 154; okem v oko 515, 158; 643, 209; mženie oka II. 49, 148; jako by z oka vystkpil IL. 371, 359; kdeż milost, tu oči II. 414, 254; (oko na si7evści) II. 896 ad 211. okojiti s6 dok. 46, 293; IT. 310, 100. okojovati sé nedok. 611, 71. okolní adj. 326 ad 61; II. 303, 237; 947 ad 775. okolo praep. s g. a adv. 146 ad 29; 265 ad 145; 330, 117 a j. — 318, 230 ; IL. 193, 8 aj. okopałi dok. 11. 847, 76 n. okopávati nedok. 309, 124 a 129. [okořeňený adj.] 1I. 149 ad 145— 146; 294 ad 88. [okovany m. z adj.] II. 500 ad 4. okovy pl. f. 12, 146; 59, 17; 67, 143 a 144; 71, 198; 143 ad 203; 512, 111; II. 619, 7 aj. okrasa f. 276 ad 274; II. 147 ad 119; 446 ad 335; 692, 74 a j. okrásiti, okrásliti, -šliti dok. 53, 384 a ad 384; 54, 385; 361, 204; 390, 123 a j. [okrásti dok.] 1I. 325 ad 312. [okraślenie n.] 276 ad 274. okraslovati ncdo' . II. 110, 229; 959 ad 221. okfiknüti dok. TI. 933, 434. [okroéiti dok.] II. 188 ad 334. [okrotnüti dok.] 141 aa 170 — 172. okrsek, okrślek m. 35, 1:0; 130, 17; IT. 8, 68 a j. [okrstiti, okftiti aok.] II. 176 ad 139; 371 ad 350. okrühlost f. 532, 396. [okrużie n.] IL 785 ad 86. okusiti dok. 48, 312; 194, 37 ; 57, 433; 65, 113 a j. okusenie n. 594, 136. okuséti nedok. 135, 92; 150, 82; II. 318, 216 a j.
1058 ohyzdný adj. 740 ad 152; 773, 207; II. 338 ad 176 a j. och interj. 8 ad 91; 62 ad 70; II. 64, 169 a j. č. ochechule (ochochule) f. II. 549, 93 a ad 93—94; 552, 143 nn. a ad 143 a ad 145. ochotenstvie n. 318 ad 229—235; 415 ad 476—477; II. 55, 110 a j. ochotné adv. 37, 175; 54, 388; 318, 232 a j. ochotnost f. 37 ad 175; 192, 9; 415, 476 a j. ochotn y adj. 372, 352; 393, 170; 667, 22 a j. [ochrana f.] 124 ad 76. [ochrdneé m.] 145 ad 5. [oehraniti dok.] 494 ad 497—3537. ochtab m. 145, 1; 164, 292 n.; 166, 1; 192, 1; 195, 52; 230, 1 a j. ochudnüti dok. II. 174, 104; 192, 392. [ochuzenie n.; II. 739 ad 214. [ochy interj.] 48 ad 308; 68 ad 156. oj interj. 5, 64; 23 ad 294; TI. 9, 80 a j. okamZenie n. a adv. 272, 224; 587, 6; 680, 95; 713, 92 a j. okázati dok, 12, 152; 152, 112 a j. — O. sé 34, 132; 34, 134 a j. č. — O. na sobó 34, 129; 44, 258. okazovánie n. 667, 16; II. 147, 115. okazovati ncdok. 83, 350; 118, 45; 170, 72 a j. — O. sé 30 ad 79; 316, 204; 51, 350. okennieé f. IT. 683, 263. oklamánie n. 317, 217; 487, 394; 524, 289 a j. oklamati dok. 41, 222; 374, 371; 399, 349 a j. — O. sé II. 222 ad 239; 242, 177 a j. oklamávajüci adj. 370, 325; 386, 63. [oklamävanie n.] 317 ad 217. oklamavati nedok. 140, 156; 431, 14; 41 ad 223 a j. okno n. 324, 36; 423, 92; II. 683, 263 a j. oko n. 21, 267; 21, 268; 36, 158; 40, 206; 303, 51; 702, 78 a j ; bráti sobě před očí čso 17, 221; na oko vídati atp. 82, 330; 150, 87; 488, 409 a j ; na oko (něčso dělati) 392, 154; okem v oko 515, 158; 643, 209; mženie oka II. 49, 148; jako by z oka vystkpil IL. 371, 359; kdeż milost, tu oči II. 414, 254; (oko na si7evści) II. 896 ad 211. okojiti s6 dok. 46, 293; IT. 310, 100. okojovati sé nedok. 611, 71. okolní adj. 326 ad 61; II. 303, 237; 947 ad 775. okolo praep. s g. a adv. 146 ad 29; 265 ad 145; 330, 117 a j. — 318, 230 ; IL. 193, 8 aj. okopałi dok. 11. 847, 76 n. okopávati nedok. 309, 124 a 129. [okořeňený adj.] 1I. 149 ad 145— 146; 294 ad 88. [okovany m. z adj.] II. 500 ad 4. okovy pl. f. 12, 146; 59, 17; 67, 143 a 144; 71, 198; 143 ad 203; 512, 111; II. 619, 7 aj. okrasa f. 276 ad 274; II. 147 ad 119; 446 ad 335; 692, 74 a j. okrásiti, okrásliti, -šliti dok. 53, 384 a ad 384; 54, 385; 361, 204; 390, 123 a j. [okrásti dok.] 1I. 325 ad 312. [okraślenie n.] 276 ad 274. okraslovati ncdo' . II. 110, 229; 959 ad 221. okfiknüti dok. TI. 933, 434. [okroéiti dok.] II. 188 ad 334. [okrotnüti dok.] 141 aa 170 — 172. okrsek, okrślek m. 35, 1:0; 130, 17; IT. 8, 68 a j. [okrstiti, okftiti aok.] II. 176 ad 139; 371 ad 350. okrühlost f. 532, 396. [okrużie n.] IL 785 ad 86. okusiti dok. 48, 312; 194, 37 ; 57, 433; 65, 113 a j. okusenie n. 594, 136. okuséti nedok. 135, 92; 150, 82; II. 318, 216 a j.
Strana 1059
okušovati nedok. 135 ad 92; 150 ad 82; II. 287, 293; 580, 164 a j. olej m. 24, 306; 131, 24; 346, 328; 743, 187 a j. oliva f. 24, 306. olivetsky adj. 2, 16; 572, 19; 604, 44 aj. olivovy adj. *4, 305; Olivová zahrada 781 ad 84. Olofernes m. II. 871, 18. olovo n. II. 163, 332. oltář m. 274, 251; II. 249, 33 a 35; 265, 280 a j. [oltáfni adj.] 274 ad 259—203; II. 444 ad 302; 473 ad 71 a j. [olüpiti dok.| II. 418 ad 310. omdlévati nedok. 19, 245; 402, 287; 722, 220; II. 205, 197 a j. omdliti dok. 401, 282. omelia f. 73 ad 225; II. 290, 30. [omezditi dok.] 202 ad 170, patrné omyl m. zmieżdiłi. [omilie f.] II. 45 ad 113. omluva f. IT. 365, 275. [omluvać m.] II. 242 ad 175. omlüvati nedok. II. 214 ad 117; 242, 172. — 0. sé II. 137, 289. omluviti dok. 561 ad 275—281; 502, 279; II. 214, 114 a j. omoéiti dok, 8, 95; II. 142, 49; 164, 337 a j. omyl m. 250 ad 276; IT. 78 ad 152; 948, 785. omylny adj. 14, 185; 689 ad 208. [omyti dok.] II. 743 ad 257. omyvati nedok. 90, 429. on pron. 23, 289; 50, 338; 37, 171; 51, 348; 52, 359; IT. 449, 12; 689, 17 a j. č. onaky pron. 769, 151. onam adv. 750, 275; 11. 392, 271; 458, 137 a j. onde adv. 492 ad 468; 565, 314 n.; IL. 197, 82 a j. Ondřej m. 507, 42; 11. 777, 354; 941, 619. Ondfejek m. 1I. 371, 349. [Ondrejicek m.] II. 3/1 ad 349. 1059 onéméti dok. 207, 242; 700, 37; IL. 370, 63; 573, 42 a j. onen pron. 24, 301; 50, 240; 52, 361; -- onen-onen 87, 395 a j. — onen-no 200, 136; 293, 184; 373, 365 n. à j. — ono-ono-ono 4, 51; 16, 204; 68, 140 n. a j. & [opak m.] II. 192 ad 387. opakovati nedok. 413 ad 446; 502, 604. — 0. sé 499 ad 563. [opakovávati nedok.] 858 ad 184— 185. opásati sé dok. II. 251, 66; 955 ad 135. [opasovati nedok.] II. 110 ad 228. — O. sé 955, 135. opat m. IT. 277, 152; 517 ad 261. opatfiti dok. 20, 253; 430, 92; — 103 ad 106; 137, 125; 363, 222; TI. 818, 84. — O. sé I. 748, 942; IL 627 ad 137. opatrné adv. 149, 76; IT. 307, 41; 324, 310 a j. opatrnost f. 830, 158; II. 364, 259; 936, 481 a j. opatrny adj. 230, 4; 830, 158; II. 137, 270 a j. [opatrovánie n.] 413 ad 447. opatrovati nedok. 230 ad 5; 129, 79; IT. 210 ad 55 a j. — O. sé II. 627, 137; 628, 151. [opatrovnik m.] 708 ad 3—19; 730 ad 14. opepfeny adj. II. 149, 146. [opepfiti dok.] II. 874 ad 82. opśt adv. 18 ad 227; 26, 17; 66, 136; 502, o04 a j. Ć.; opóży 239 ad 136 a ad 188; 296 ad 212; 413 ad 455 a j. opétovánie n. 430, 279. opétovati (sé) nedok. 149, 73; 413, 446 a ad 446; 502 ad 604; II. 454 ad 83—86; 616, 344 a j. [opicé f.] 829 ad 150; II. 479 ad 150; 697 ad 162 a j. [opiéi adj.) II. 896 ad 211. opijéti sé nedok. 43 ad 249; II. 29, 29; 148 ad 132 a j. 67*
okušovati nedok. 135 ad 92; 150 ad 82; II. 287, 293; 580, 164 a j. olej m. 24, 306; 131, 24; 346, 328; 743, 187 a j. oliva f. 24, 306. olivetsky adj. 2, 16; 572, 19; 604, 44 aj. olivovy adj. *4, 305; Olivová zahrada 781 ad 84. Olofernes m. II. 871, 18. olovo n. II. 163, 332. oltář m. 274, 251; II. 249, 33 a 35; 265, 280 a j. [oltáfni adj.] 274 ad 259—203; II. 444 ad 302; 473 ad 71 a j. [olüpiti dok.| II. 418 ad 310. omdlévati nedok. 19, 245; 402, 287; 722, 220; II. 205, 197 a j. omdliti dok. 401, 282. omelia f. 73 ad 225; II. 290, 30. [omezditi dok.] 202 ad 170, patrné omyl m. zmieżdiłi. [omilie f.] II. 45 ad 113. omluva f. IT. 365, 275. [omluvać m.] II. 242 ad 175. omlüvati nedok. II. 214 ad 117; 242, 172. — 0. sé II. 137, 289. omluviti dok. 561 ad 275—281; 502, 279; II. 214, 114 a j. omoéiti dok, 8, 95; II. 142, 49; 164, 337 a j. omyl m. 250 ad 276; IT. 78 ad 152; 948, 785. omylny adj. 14, 185; 689 ad 208. [omyti dok.] II. 743 ad 257. omyvati nedok. 90, 429. on pron. 23, 289; 50, 338; 37, 171; 51, 348; 52, 359; IT. 449, 12; 689, 17 a j. č. onaky pron. 769, 151. onam adv. 750, 275; 11. 392, 271; 458, 137 a j. onde adv. 492 ad 468; 565, 314 n.; IL. 197, 82 a j. Ondřej m. 507, 42; 11. 777, 354; 941, 619. Ondfejek m. 1I. 371, 349. [Ondrejicek m.] II. 3/1 ad 349. 1059 onéméti dok. 207, 242; 700, 37; IL. 370, 63; 573, 42 a j. onen pron. 24, 301; 50, 240; 52, 361; -- onen-onen 87, 395 a j. — onen-no 200, 136; 293, 184; 373, 365 n. à j. — ono-ono-ono 4, 51; 16, 204; 68, 140 n. a j. & [opak m.] II. 192 ad 387. opakovati nedok. 413 ad 446; 502, 604. — 0. sé 499 ad 563. [opakovávati nedok.] 858 ad 184— 185. opásati sé dok. II. 251, 66; 955 ad 135. [opasovati nedok.] II. 110 ad 228. — O. sé 955, 135. opat m. IT. 277, 152; 517 ad 261. opatfiti dok. 20, 253; 430, 92; — 103 ad 106; 137, 125; 363, 222; TI. 818, 84. — O. sé I. 748, 942; IL 627 ad 137. opatrné adv. 149, 76; IT. 307, 41; 324, 310 a j. opatrnost f. 830, 158; II. 364, 259; 936, 481 a j. opatrny adj. 230, 4; 830, 158; II. 137, 270 a j. [opatrovánie n.] 413 ad 447. opatrovati nedok. 230 ad 5; 129, 79; IT. 210 ad 55 a j. — O. sé II. 627, 137; 628, 151. [opatrovnik m.] 708 ad 3—19; 730 ad 14. opepfeny adj. II. 149, 146. [opepfiti dok.] II. 874 ad 82. opśt adv. 18 ad 227; 26, 17; 66, 136; 502, o04 a j. Ć.; opóży 239 ad 136 a ad 188; 296 ad 212; 413 ad 455 a j. opétovánie n. 430, 279. opétovati (sé) nedok. 149, 73; 413, 446 a ad 446; 502 ad 604; II. 454 ad 83—86; 616, 344 a j. [opicé f.] 829 ad 150; II. 479 ad 150; 697 ad 162 a j. [opiéi adj.) II. 896 ad 211. opijéti sé nedok. 43 ad 249; II. 29, 29; 148 ad 132 a j. 67*
Strana 1060
1060 opilec m. 102, 100; 227, 497; 285, 62 a j. opilstvie, opilstvo n. 1, 11; 76 ad 257—264; 311, 143 a j. opily adj. 560, 261. opiti sé dok, 86 ad 379; 750 ad 273; 595, 152; II. 671, 83 a j. [opitie n.] II. 523 ad 67—68. oplácěti nedok. II. 714, 405. — O. sé 64, 96. oplacovati nedok. II. 250, 52; 260 ad 203—204; 317, 202 a j. oplakati dok. 206, 224; 703, 154; II. 238, 114 a j. [oplakávati nedok.] II. 904 ad 65. oplata f. 746 ad 228—231; 747, 231. oplatek m. 411, 423; 533, 405; IT. 580, 162 a j. oplatiti sé dok. 63, 90; 98, 40; 358, 159 a j. opleti sé dok. II. 360, 200 a ad 200. oplyvanie n. 343 ad 296; 540, 314; II. 939, 553 a j. opljvati nedok. 154, 132; 558, 229; II. 149 ad 145—146; 173, 94; 566, 341 a j. oplzle adv. 36 ad 159; 41, 221; 140, 157; 179, 216; 207, 231 a j. oplzlost f. 458, 10; II. 148 ad 126— 129; 424 ad 9 a j. oplzlý adj. 36 ad 159; 157, 178; 162, 264; 423, 102 a j. opojiti dok. 701, 74. — O. së II. 148 ad 132. opona f. 402, 292. opovâliti sé dok. 620 ad 70—74; 1I, 56 ad 130; 146 ad 104—106; 829, 50 a j. [opovázlivé adv.: 649 ad 82—83. [opovázlivost f.) II. 909 ad 86. opovrei dok. 398, 232; II. 340, 203; 351, 67 aj. opovrZenie n. 764 ad 77 —93; IT. 159, 276; 836, 175 a j. opovrienÿ adj. 100, 74; 126, 99; 812, 319 a j. opozditi sé dok. 661, 188. [oprava f.] 649 ad 84—89; 11. 748 ad 30. [opravdu adv.] 248 ad 262; II. 380 ad 117; 677 ad 170 a j. opraviti dok. 112, 237; 438, 116; 766, 109; IT. 718, 477 a j. — 0. sě I. 438 ad 116. opravovati nedok. 71, 201; 331 ad 132—135; IL. 225, 274 a j. opremovati dok. 756 ad 351; 828, 141; 830, 166 a j. optati s8 dok. 15 ad 190; 220 ad 402; II. 236 ad 96; 393, 292 a j. opustiti dok. 19, 241; 109, 199; 381, 475; 240, 154; 273 ad 247—249; 16 ad 198; 377, 416; II. 616, 348 a j. č. opuščenie n. 19, 241; 31, 94; 316, 203; 548, 96 a j. opustenÿ adj. 505, 17; 592, 110 a j. opüsééti nedok. 98, 47; 731, 21; 569, 372; 16 ad 199—200; 16 ad 200a j. ford¢ m.] 765 ad 77—93. orati nedok. 4 ad 51—52; 765 ad 77—93; II. 930, 368. [ofóch m.] 84 ad 358. Origenes m. 240, 146; 241, 169; 337, 210 a j. | orlicé f. 695, 9; II. 580, 165 a 167. ornát m. II. 697, 164; 698, 166. orodovánie n. II. 423 ad 387—388; 530, 168 a j. orodovati nedok. 452, 289; 548, 87; 824, 68 a j. orodovnicé f. II. 861, 51. [orodovnik m.] 13 ad 166; 450 ad 266; II. 861 ad 51. ortel m. 467 ad 140; II. 58, 177. [orumpant m.] 276 ad 277; II, 266 ad 299—300; 338 ad 175. osada f. 211, 292; II. 159 ad 277— 281. osaditi dok. 631 ad 22; 641, 112. osahniti dok. 29, 55; 60, 43. [osamělý adj.] 505 ad 17. osaméti dok. 752 ad 298—300; II. 350, 45; 626, 129 a j.
1060 opilec m. 102, 100; 227, 497; 285, 62 a j. opilstvie, opilstvo n. 1, 11; 76 ad 257—264; 311, 143 a j. opily adj. 560, 261. opiti sé dok, 86 ad 379; 750 ad 273; 595, 152; II. 671, 83 a j. [opitie n.] II. 523 ad 67—68. oplácěti nedok. II. 714, 405. — O. sé 64, 96. oplacovati nedok. II. 250, 52; 260 ad 203—204; 317, 202 a j. oplakati dok. 206, 224; 703, 154; II. 238, 114 a j. [oplakávati nedok.] II. 904 ad 65. oplata f. 746 ad 228—231; 747, 231. oplatek m. 411, 423; 533, 405; IT. 580, 162 a j. oplatiti sé dok. 63, 90; 98, 40; 358, 159 a j. opleti sé dok. II. 360, 200 a ad 200. oplyvanie n. 343 ad 296; 540, 314; II. 939, 553 a j. opljvati nedok. 154, 132; 558, 229; II. 149 ad 145—146; 173, 94; 566, 341 a j. oplzle adv. 36 ad 159; 41, 221; 140, 157; 179, 216; 207, 231 a j. oplzlost f. 458, 10; II. 148 ad 126— 129; 424 ad 9 a j. oplzlý adj. 36 ad 159; 157, 178; 162, 264; 423, 102 a j. opojiti dok. 701, 74. — O. së II. 148 ad 132. opona f. 402, 292. opovâliti sé dok. 620 ad 70—74; 1I, 56 ad 130; 146 ad 104—106; 829, 50 a j. [opovázlivé adv.: 649 ad 82—83. [opovázlivost f.) II. 909 ad 86. opovrei dok. 398, 232; II. 340, 203; 351, 67 aj. opovrZenie n. 764 ad 77 —93; IT. 159, 276; 836, 175 a j. opovrienÿ adj. 100, 74; 126, 99; 812, 319 a j. opozditi sé dok. 661, 188. [oprava f.] 649 ad 84—89; 11. 748 ad 30. [opravdu adv.] 248 ad 262; II. 380 ad 117; 677 ad 170 a j. opraviti dok. 112, 237; 438, 116; 766, 109; IT. 718, 477 a j. — 0. sě I. 438 ad 116. opravovati nedok. 71, 201; 331 ad 132—135; IL. 225, 274 a j. opremovati dok. 756 ad 351; 828, 141; 830, 166 a j. optati s8 dok. 15 ad 190; 220 ad 402; II. 236 ad 96; 393, 292 a j. opustiti dok. 19, 241; 109, 199; 381, 475; 240, 154; 273 ad 247—249; 16 ad 198; 377, 416; II. 616, 348 a j. č. opuščenie n. 19, 241; 31, 94; 316, 203; 548, 96 a j. opustenÿ adj. 505, 17; 592, 110 a j. opüsééti nedok. 98, 47; 731, 21; 569, 372; 16 ad 199—200; 16 ad 200a j. ford¢ m.] 765 ad 77—93. orati nedok. 4 ad 51—52; 765 ad 77—93; II. 930, 368. [ofóch m.] 84 ad 358. Origenes m. 240, 146; 241, 169; 337, 210 a j. | orlicé f. 695, 9; II. 580, 165 a 167. ornát m. II. 697, 164; 698, 166. orodovánie n. II. 423 ad 387—388; 530, 168 a j. orodovati nedok. 452, 289; 548, 87; 824, 68 a j. orodovnicé f. II. 861, 51. [orodovnik m.] 13 ad 166; 450 ad 266; II. 861 ad 51. ortel m. 467 ad 140; II. 58, 177. [orumpant m.] 276 ad 277; II, 266 ad 299—300; 338 ad 175. osada f. 211, 292; II. 159 ad 277— 281. osaditi dok. 631 ad 22; 641, 112. osahniti dok. 29, 55; 60, 43. [osamělý adj.] 505 ad 17. osaméti dok. 752 ad 298—300; II. 350, 45; 626, 129 a j.
Strana 1061
osanna v. hosanna, [osdoba, ozdoba f.] 276 ad 274. osdobiti, ozd- dok. 53, 353; 17, 211; II. 453, 74 à j. — O. së I. 197 ad 94—98. [osdobny, ozd- adj.] 313 ad 166; II. 173 ad 94. osdobovati, ozd- nedok. 560 ad 252; II. 110, 228; 454 ad 86 a j. osedlany adj. 461, 59. osedlati v. os?d/ati. osel m. 22, 282; 23, 287; 311, 149; 786, 156 a j. [osenie n.] II. 150 ad 157. osidlati, osedlati dok. 605, 59 a ad 59; II. 449, 6; 526 ad 114—115 a j. osídlo n. 173, 133; 286, 82; 441, 153; 442, 155 a 157 a j. oslabiti dok. 649, 87; II. 18, 182. [oslabovati nedok.] 863 ad 243—245. [osladéiti dok.] 852 ad 104; II. 116 ad 315—329. [osladéovati nedok.] 698 ad 90. osladiti dok. 164, 296; 346, 324; 305, 186; 852, 104 a j. oslátko n. 2, 19; 202 a j. [oslavené adv.] 713 ad 88. oslavenie n. 639, 43 a 45; 713, 88. oslaven ÿ adj. 365 ad 246; 712 ad 87; 721, 218 a j. oslaviti dok. 54, 387; 576, 92; 631, 13 a j. [oslavné adv.] 622 ad 86; 713 ad 88. oslavny adj. 713, 87; 573 ad 39; 672, 146 a j. oslavovati nedok. II. 8 ad 602—063; 92, 94; 691 ad 60 a j. oslazovati nedok. 698, 90. oslepenie n. 719 ad 171—178; II. 331 ad 78; 603, 168 a j. oslepeny adj. 12, 146; 11. 293, 76 a j. oslepiti dok. 29, 67; 206, 217; 334. 169 a j. [oslepnüti dok.] II. 405 ad 125— 127. oslepovati nedok. 69, 165; 333, 166; 334, 170 a j. 572, 22; 584, 1061 oslicé f. 21, 275; 22, 283; 23, 287 a j. [oslíéek m.] II. 733 ad 130. osliéi adj. 207, 238; II. 134, 131. oslik m. 606, 93 a 109 a 111; 607, 115 a 118 a 126 a j. [oslovskÿ adj.) II. 364 ad 261; 365 ad 269; 849 ad 124. oslovÿ adj. II. 364, 261; 365, 269; 849, 124. oslyśćti dok. II. 442 ad 278—281; 635, 259; 848, 105. osm num. 180, 230; 181, 231; 710, 40 a j. osmatfideéti num. 424, 131. osmdesát(e num. 146, 29; 445, 208 a j. [osmdesäty num.] II. 904 ad 65. [osmdvadeéti num.] 501 ad 593. osmery num. 726, 276; II. 548, 89. — Osmero n. II. 243, 179; 704, 262. os(ujmme(z)cietma num. 501, 593. osmnádsty, -ety num. IT. 951, 42. osmrkati dok. 554, 177. osmy num. 18, 232; 231, 16; 519» 216 a j. osoba f. 47, 300; 113, 246; 119, 48; 122, 35; 406, 359 a j. osobiti sobě dok. 74, 237; 418, 505. osobně adv. II. 764, 282. osobovati sobě nedok. 418 ad 505; 858, 181; II. 79, 160 a j. osočiti dok. II. 512, 185. [ospale adv.] 289 ad 125; II. 237 ad 99; 468 ad 272 a j. ospaly adj. II. 522, 6l. [ospatfiti dok.] 137 ad 125 (pałrne omyl). [ospravedlivenie n.] II. 725 ad 24— 29. ospravedlňenie n. 643, 180. [ospravedlniti dok.] 58 ad 15; II. 349 ad 24; 396 ad 320 a j. [ospravedlñovati nedok.] IL. 590 ad 304. ostánie n. 649, 86.
osanna v. hosanna, [osdoba, ozdoba f.] 276 ad 274. osdobiti, ozd- dok. 53, 353; 17, 211; II. 453, 74 à j. — O. së I. 197 ad 94—98. [osdobny, ozd- adj.] 313 ad 166; II. 173 ad 94. osdobovati, ozd- nedok. 560 ad 252; II. 110, 228; 454 ad 86 a j. osedlany adj. 461, 59. osedlati v. os?d/ati. osel m. 22, 282; 23, 287; 311, 149; 786, 156 a j. [osenie n.] II. 150 ad 157. osidlati, osedlati dok. 605, 59 a ad 59; II. 449, 6; 526 ad 114—115 a j. osídlo n. 173, 133; 286, 82; 441, 153; 442, 155 a 157 a j. oslabiti dok. 649, 87; II. 18, 182. [oslabovati nedok.] 863 ad 243—245. [osladéiti dok.] 852 ad 104; II. 116 ad 315—329. [osladéovati nedok.] 698 ad 90. osladiti dok. 164, 296; 346, 324; 305, 186; 852, 104 a j. oslátko n. 2, 19; 202 a j. [oslavené adv.] 713 ad 88. oslavenie n. 639, 43 a 45; 713, 88. oslaven ÿ adj. 365 ad 246; 712 ad 87; 721, 218 a j. oslaviti dok. 54, 387; 576, 92; 631, 13 a j. [oslavné adv.] 622 ad 86; 713 ad 88. oslavny adj. 713, 87; 573 ad 39; 672, 146 a j. oslavovati nedok. II. 8 ad 602—063; 92, 94; 691 ad 60 a j. oslazovati nedok. 698, 90. oslepenie n. 719 ad 171—178; II. 331 ad 78; 603, 168 a j. oslepeny adj. 12, 146; 11. 293, 76 a j. oslepiti dok. 29, 67; 206, 217; 334. 169 a j. [oslepnüti dok.] II. 405 ad 125— 127. oslepovati nedok. 69, 165; 333, 166; 334, 170 a j. 572, 22; 584, 1061 oslicé f. 21, 275; 22, 283; 23, 287 a j. [oslíéek m.] II. 733 ad 130. osliéi adj. 207, 238; II. 134, 131. oslik m. 606, 93 a 109 a 111; 607, 115 a 118 a 126 a j. [oslovskÿ adj.) II. 364 ad 261; 365 ad 269; 849 ad 124. oslovÿ adj. II. 364, 261; 365, 269; 849, 124. oslyśćti dok. II. 442 ad 278—281; 635, 259; 848, 105. osm num. 180, 230; 181, 231; 710, 40 a j. osmatfideéti num. 424, 131. osmdesát(e num. 146, 29; 445, 208 a j. [osmdesäty num.] II. 904 ad 65. [osmdvadeéti num.] 501 ad 593. osmery num. 726, 276; II. 548, 89. — Osmero n. II. 243, 179; 704, 262. os(ujmme(z)cietma num. 501, 593. osmnádsty, -ety num. IT. 951, 42. osmrkati dok. 554, 177. osmy num. 18, 232; 231, 16; 519» 216 a j. osoba f. 47, 300; 113, 246; 119, 48; 122, 35; 406, 359 a j. osobiti sobě dok. 74, 237; 418, 505. osobně adv. II. 764, 282. osobovati sobě nedok. 418 ad 505; 858, 181; II. 79, 160 a j. osočiti dok. II. 512, 185. [ospale adv.] 289 ad 125; II. 237 ad 99; 468 ad 272 a j. ospaly adj. II. 522, 6l. [ospatfiti dok.] 137 ad 125 (pałrne omyl). [ospravedlivenie n.] II. 725 ad 24— 29. ospravedlňenie n. 643, 180. [ospravedlniti dok.] 58 ad 15; II. 349 ad 24; 396 ad 320 a j. [ospravedlñovati nedok.] IL. 590 ad 304. ostánie n. 649, 86.
Strana 1062
1062 ostatek m. 489 ad 416; 546 ad 63; 677, 36; 689, 217; II. 372 ad 359; 725, 19 a j. ostati dok. 88 409; 115, 34; 116, 12; 167 ad 26; 185 ad 285 —287; 635, 131 a j. [ostáti dok.] 37 ad 171; II. 625 ad 110; 801 ad 97. ostatné adv. II. 158, 255. ostatní adj. II. 916, 32. ostávati nedok. 135, 97; II. 58, 172. ostaviti dok. 614, 171; 21, 273; 219, 386; 246 ad 235; LI. 327, 30 a j. ostavovati nedok. II. 7, 42; 20, 214. osten m. 325, 52; 711 ad 58; II. 762, 253. ostfieci sč dok. 233, 63. o:tfiehanie n. 331 ad 129—130; II. 252, 71; 513 ad 197—198 a j. ostfiehati nedok. 38 ad 178; 96, 9; 460, 38; 165, 301; II. 506, 107. — 0. sé I. 233 ad 63; 716, 143; II. 128, 74 a j. ostřietí dok. 53, 384. ostrost f. II. 452, 58. ostrov m. 750 ad 273; II. 321, 255. ostruha, ostroha f. IT. 640, 325 a ad 325; 960, 247. ostry adj. 47, 304; 126, 94 a 98; 250, 286 n.; 564, 311 a j. ostuditi dok. 150, 78; 159 ad 216; 756 ad 345 a j. — O. sé 788 ad 162—186. ostydnüti dok. 381, 407; 554, 178; II. 273, 89; 475, 93 a j. [ostychati s6 nedok.] 539 ad 109; II. 123 ad 105. [osudie n.] II. 74 ad 104—100. [osupiti sé dok.] II. 360 ad 190— 191. osuty adj. II. 209, 23; 514, 72. [osvéeovánie n.] 623 ad 100. osvécovati nedok. 132, 43; 543, 10; II. 43, 87 a j. osvétitel m. 24 ad 302; 1I. 8, 61. osvétiti dok. 583 ad 196; II. 966, 406. 222, 221; osviecenie n. 431, 9 a 11; 432, 18; 623, 100 n. a j. osviecen y adj. 623, 100; L1. 92, 123; 838, 205. osvietiti dok. 24 ad 302; 58, 13; 371, 333; 30, 75; 804, 212; IL 194, 34 a j. — O. sě 30 ad 73; 30 ad 75; IL. 105, 158 a j. [oséiep, ostip m.] 764 ad 77—93. osemetné adv. 453, 304; II. 394, 297; 657 ad 130. osemetnost f. IT. 32, 130; 281, 197. osemetnÿ adj. 859, 192; IT. 280 ad 197. [osiditi dok.] 369 ad 302—303; 727 ad 295—296; 795 ad 80. —9. sé 74" ad 234. ošiti dok. II. 616, 346. [ośkliviti nedok.] II. 754 ad 126. ośklivost f. 90, 434; 241, 162; 244, 195 a j. ošklivý adj. II. 72 ad 76—78; 355 ad 122; 951, 36 a j. [ośkrabati dok.] II. 509 ad 155— 156. ot, od praep. s g. 50, 339; 96, 13; II. 367, 293 a 295; 19, 241; 48, 316; — 29, 58; — 118, 31; 43, 240; — 19, 242; 25, 312; 55, 403 a j. €. otaviti sé dok. II. 365, 277. [otázanie n.] II. 807 ad 194. otázati (sé) dok. 15, 190; 73, 220 a ad 220; 82, 328; 96, 14 a ad 14; II. 236, 96 a j. č. otázka f. 58 ad 5; 72, 210; 228, 506 a j. otazovati (sé) nedok. 167, 34 a ad 34; 792 ad 39. [otbojeé m.] II. 315 ad 160. [otbrebeneovati dok.] II. 240 ad 138. [otbrebentovati dok.] II. 887 ad 39. otbrebtati dok. 492 ad 458—450; 803 ad 196; II. 239, 138. [otbrebtávati nedok.] 364 ad 232— 234. otbyti dok. 73, 218; 170, 87; 394, 181; 432 ad 27; II. 314 ad 148; 508, 135 a j.
1062 ostatek m. 489 ad 416; 546 ad 63; 677, 36; 689, 217; II. 372 ad 359; 725, 19 a j. ostati dok. 88 409; 115, 34; 116, 12; 167 ad 26; 185 ad 285 —287; 635, 131 a j. [ostáti dok.] 37 ad 171; II. 625 ad 110; 801 ad 97. ostatné adv. II. 158, 255. ostatní adj. II. 916, 32. ostávati nedok. 135, 97; II. 58, 172. ostaviti dok. 614, 171; 21, 273; 219, 386; 246 ad 235; LI. 327, 30 a j. ostavovati nedok. II. 7, 42; 20, 214. osten m. 325, 52; 711 ad 58; II. 762, 253. ostfieci sč dok. 233, 63. o:tfiehanie n. 331 ad 129—130; II. 252, 71; 513 ad 197—198 a j. ostfiehati nedok. 38 ad 178; 96, 9; 460, 38; 165, 301; II. 506, 107. — 0. sé I. 233 ad 63; 716, 143; II. 128, 74 a j. ostřietí dok. 53, 384. ostrost f. II. 452, 58. ostrov m. 750 ad 273; II. 321, 255. ostruha, ostroha f. IT. 640, 325 a ad 325; 960, 247. ostry adj. 47, 304; 126, 94 a 98; 250, 286 n.; 564, 311 a j. ostuditi dok. 150, 78; 159 ad 216; 756 ad 345 a j. — O. sé 788 ad 162—186. ostydnüti dok. 381, 407; 554, 178; II. 273, 89; 475, 93 a j. [ostychati s6 nedok.] 539 ad 109; II. 123 ad 105. [osudie n.] II. 74 ad 104—100. [osupiti sé dok.] II. 360 ad 190— 191. osuty adj. II. 209, 23; 514, 72. [osvéeovánie n.] 623 ad 100. osvécovati nedok. 132, 43; 543, 10; II. 43, 87 a j. osvétitel m. 24 ad 302; 1I. 8, 61. osvétiti dok. 583 ad 196; II. 966, 406. 222, 221; osviecenie n. 431, 9 a 11; 432, 18; 623, 100 n. a j. osviecen y adj. 623, 100; L1. 92, 123; 838, 205. osvietiti dok. 24 ad 302; 58, 13; 371, 333; 30, 75; 804, 212; IL 194, 34 a j. — O. sě 30 ad 73; 30 ad 75; IL. 105, 158 a j. [oséiep, ostip m.] 764 ad 77—93. osemetné adv. 453, 304; II. 394, 297; 657 ad 130. osemetnost f. IT. 32, 130; 281, 197. osemetnÿ adj. 859, 192; IT. 280 ad 197. [osiditi dok.] 369 ad 302—303; 727 ad 295—296; 795 ad 80. —9. sé 74" ad 234. ošiti dok. II. 616, 346. [ośkliviti nedok.] II. 754 ad 126. ośklivost f. 90, 434; 241, 162; 244, 195 a j. ošklivý adj. II. 72 ad 76—78; 355 ad 122; 951, 36 a j. [ośkrabati dok.] II. 509 ad 155— 156. ot, od praep. s g. 50, 339; 96, 13; II. 367, 293 a 295; 19, 241; 48, 316; — 29, 58; — 118, 31; 43, 240; — 19, 242; 25, 312; 55, 403 a j. €. otaviti sé dok. II. 365, 277. [otázanie n.] II. 807 ad 194. otázati (sé) dok. 15, 190; 73, 220 a ad 220; 82, 328; 96, 14 a ad 14; II. 236, 96 a j. č. otázka f. 58 ad 5; 72, 210; 228, 506 a j. otazovati (sé) nedok. 167, 34 a ad 34; 792 ad 39. [otbojeé m.] II. 315 ad 160. [otbrebeneovati dok.] II. 240 ad 138. [otbrebentovati dok.] II. 887 ad 39. otbrebtati dok. 492 ad 458—450; 803 ad 196; II. 239, 138. [otbrebtávati nedok.] 364 ad 232— 234. otbyti dok. 73, 218; 170, 87; 394, 181; 432 ad 27; II. 314 ad 148; 508, 135 a j.
Strana 1063
otbývati nedok. 73 ad 218; 143, 197; II. 637 ad 283 a j. oteóv adj. poss. 605, 66; 585 ad 223; 821, 14 a j. otcovsky adv. 775, 233; IT. 185 ad 294. otcovsky adj. 26, 14; 115, 36; 11 ad 134; 775 ad 233 a j. otcovstvo n. II. 469, 7. otčenáš m. 68 ad 151; 681, 105; II. 251 ad 59; 283, 239 a j. [otdáliti dok.] II. 117 ad 315—329. otdati dok. 84, 362; 205, 212; II. 176 ad 139. — O. sé 170 ad 82; 205, 209 a j. otdávanie n. II. 176, 142. [otdávati nedok.] II. 296 ad 124. [otdavei pl. m.] 85 ad 367; 206 ad 2924; II. 175 ad 127; 553 ad 154 a j. otdechniti v. ofedchniiti. otdélenec m, 380, 454; 482 ad 333; 741, 165; 569, 379 a j. otdélenie n. II. 326, 6. otdéliti dok. 43 ad 240; 124, 61; 125, 80; 166, 16 a j. — O. s6 396 ad 213; 569, 370; II. 128, 70 a j. otdélovati nedok. 315, 193; IT. 718 ad 469; 834 ad 143 a j. otdieleti nedok. II. 834, 143. [otdrebentovati dok.] II. 887 ad 39. [otdrebtati dok.] II. 240 ad 138 (omyl m. otbrebtati?). otec m. 39, 191; 78, 287; 100, 72; 176, 176 a j. --- (0. čelední) 282, 29; Otcové (světí) 826, 101; (Bóh O.) 13, 162; 26, 9 a j. č.; (0. svatý = papež) 379, 440. [otedchnüti, -dechnüti dok.] 268 ad 183. — O. sobé 508, 67. [otehnavi dok.] 37 ad 169. [otemfieti dok.} II. 191 ad 373. otepfieti dok. 54, 397; 108 ad 172; 241 ad 168; 540, 133; II. 443, 286 a j. — O. sé I. 188 ad 316— 317; 309, 129. [oteslati do.) 312 ad 159. otevíénie n. II. 856, 260. 1063 otevrieti dok. 17, 213; 270, 210; 536, 24; 30 ad 74; 271, 219; 363, 223; 440, 139a.j.; (ocz) 206, 220; (Pisma) 670, 75. — O. sé II. 374, 29; 952, 58. otevsad, oteviud, od- adv. 366, 261 a ad 261. [otevzdati dok.] 177 ad 186. —9. sé II. 592 ad 333. [otevzdávati sé nedok.] 227 ad 496 — 497. [othaliti dok.| II. 338 ad 176. [othalovati nedok.] II. 251 ad 64. othaněti dok. 362, 216. [otháněti nedok.] 291 ad 144; 570 ad 391—392. [othrieti dok.] 602 ad 278. othrnüti dok. IT. 807, 187. [othroziti dok.] 380 ad 449 a ad 453. [othroZovati nedok.] 739 ad 134— 135. oteházéti nedok. 146, 29; 570, 388; 733, 52 a j. [otehoditi nedok.] 821 ad 13; 839 ad 295. otchovati dok. 210, 283; II. 612 ad 290. otchylenie n. II. 471, 39; 481, 183. otchyliti dok. 522, 265; II. 79 ad 155. — O. sé I. 276 ad 273; 421, 30; IL. 80, 175 a j. otehylovati nedok. 522 ad 265. — 0. sé 270, 273. [otjétie, otnétie n.] 579 ad 123. otjieti dok. 100, 69; 122, 27; 124, 67; 328, 99 a j. otjímati nedok. 328 ad 99; 333, 165; 852, 114 a j. otjinud adv. 84, 364; 16 ad 203; II. 705, 278 a j. otjiti dok. 59, 26; 95, 499; 61 ad 58; 116, 6; 282, 27 a j. č. otjitie n. 579, 123. otkad, otkavad, -ž(e), -to adv. 380, 459; 500 ad 574; 639, 46; II. 97, 30 a j. [otkaz, od- m.j II. 554 ad 175. otkázati dok. II. 297, 137.
otbývati nedok. 73 ad 218; 143, 197; II. 637 ad 283 a j. oteóv adj. poss. 605, 66; 585 ad 223; 821, 14 a j. otcovsky adv. 775, 233; IT. 185 ad 294. otcovsky adj. 26, 14; 115, 36; 11 ad 134; 775 ad 233 a j. otcovstvo n. II. 469, 7. otčenáš m. 68 ad 151; 681, 105; II. 251 ad 59; 283, 239 a j. [otdáliti dok.] II. 117 ad 315—329. otdati dok. 84, 362; 205, 212; II. 176 ad 139. — O. sé 170 ad 82; 205, 209 a j. otdávanie n. II. 176, 142. [otdávati nedok.] II. 296 ad 124. [otdavei pl. m.] 85 ad 367; 206 ad 2924; II. 175 ad 127; 553 ad 154 a j. otdechniti v. ofedchniiti. otdélenec m, 380, 454; 482 ad 333; 741, 165; 569, 379 a j. otdélenie n. II. 326, 6. otdéliti dok. 43 ad 240; 124, 61; 125, 80; 166, 16 a j. — O. s6 396 ad 213; 569, 370; II. 128, 70 a j. otdélovati nedok. 315, 193; IT. 718 ad 469; 834 ad 143 a j. otdieleti nedok. II. 834, 143. [otdrebentovati dok.] II. 887 ad 39. [otdrebtati dok.] II. 240 ad 138 (omyl m. otbrebtati?). otec m. 39, 191; 78, 287; 100, 72; 176, 176 a j. --- (0. čelední) 282, 29; Otcové (světí) 826, 101; (Bóh O.) 13, 162; 26, 9 a j. č.; (0. svatý = papež) 379, 440. [otedchnüti, -dechnüti dok.] 268 ad 183. — O. sobé 508, 67. [otehnavi dok.] 37 ad 169. [otemfieti dok.} II. 191 ad 373. otepfieti dok. 54, 397; 108 ad 172; 241 ad 168; 540, 133; II. 443, 286 a j. — O. sé I. 188 ad 316— 317; 309, 129. [oteslati do.) 312 ad 159. otevíénie n. II. 856, 260. 1063 otevrieti dok. 17, 213; 270, 210; 536, 24; 30 ad 74; 271, 219; 363, 223; 440, 139a.j.; (ocz) 206, 220; (Pisma) 670, 75. — O. sé II. 374, 29; 952, 58. otevsad, oteviud, od- adv. 366, 261 a ad 261. [otevzdati dok.] 177 ad 186. —9. sé II. 592 ad 333. [otevzdávati sé nedok.] 227 ad 496 — 497. [othaliti dok.| II. 338 ad 176. [othalovati nedok.] II. 251 ad 64. othaněti dok. 362, 216. [otháněti nedok.] 291 ad 144; 570 ad 391—392. [othrieti dok.] 602 ad 278. othrnüti dok. IT. 807, 187. [othroziti dok.] 380 ad 449 a ad 453. [othroZovati nedok.] 739 ad 134— 135. oteházéti nedok. 146, 29; 570, 388; 733, 52 a j. [otehoditi nedok.] 821 ad 13; 839 ad 295. otchovati dok. 210, 283; II. 612 ad 290. otchylenie n. II. 471, 39; 481, 183. otchyliti dok. 522, 265; II. 79 ad 155. — O. sé I. 276 ad 273; 421, 30; IL. 80, 175 a j. otehylovati nedok. 522 ad 265. — 0. sé 270, 273. [otjétie, otnétie n.] 579 ad 123. otjieti dok. 100, 69; 122, 27; 124, 67; 328, 99 a j. otjímati nedok. 328 ad 99; 333, 165; 852, 114 a j. otjinud adv. 84, 364; 16 ad 203; II. 705, 278 a j. otjiti dok. 59, 26; 95, 499; 61 ad 58; 116, 6; 282, 27 a j. č. otjitie n. 579, 123. otkad, otkavad, -ž(e), -to adv. 380, 459; 500 ad 574; 639, 46; II. 97, 30 a j. [otkaz, od- m.j II. 554 ad 175. otkázati dok. II. 297, 137.
Strana 1064
1064 [otkazovati nedok.] IT. 466 ad 245. [otklad m.] II. 350 ad 49. otkládati nedok. 67 ad 147—148; 728, 309; 634 ad 104; IL. 485, 238 a j. [otkTuditi, -kliditi dok.] 208 ad 243. otkryti dok. II. 295, 106; 343 ad 253; 433, 151 a j. — O. së I. 595, 153. [otkryvati nedok.] II. 251 ad 64. otkud adv. 194, 38; 507, 36; 706, 201 aj. otláti dok. 362, 216; 591, 80; II. 264, 268 a j. otlávati nedok. II. 676, 153; 706, 290. otleéskud(s’) adv. 707, 204. otlożiti dok. 67, 148; 471, 194; II. 135, 229; 768, 31. [otlüci dok.] 624 ad 106. otlúčěti nedok. II. 907, 33. otlúčiti dok, 43, 240 a 242; 712, 86; II. 299, 170. — O. sé I. 609, 13 a j. otluéovati nedok. II. 770, 104 a 110; 908 ad 33. otména f. 86 ad 385; II. 387, 200. [otméniti sé dok.] 98 ad 40—41; 599 ad 226; II. 730 ad 95 a j. [otménny adj.] 781 ad 89; 845 ad 5; II. 922 ad 174. fotmóńovati, odméñovati sé nedok.] 63 ad 89—93; 781 ad 89. otméfiti dok. II. 161, 299; 209, 25; 222, 229 à j. [otmiééti sé dok.] 567 ad 346. [otmléovati sé nedok.] 567 ad 346. otmlivanie n. 574, 55; II. 732 ad 113 a j. otmlúvati nedok. 146, 22; II. 121, 82; 622 ad 63 a j. otmluviti dok. 367 ad 285; 562, 281; 823, 48; II. 645 ad 414—417. [otnékavad adv.] II. 632 ad 217. otnékud, otnékad adv. 39, 192 a 39 ad 192; II. 632, 217 à j. otnésti dok. 656, 139; II. 110, 225; 215, 121 a j. otnikad, otnikud, -£ adv. 16, 203; 16 ad 203 a j. [ototCek m.] 228 ad 504—506. [otonud adv.] II. 142 ad 55—50; 166 ad 360. [otpadati nedok.] 94 ad 498; 184 ad 265; II. 389 ad 222. [otpadlee m.] 184 ad 265. otpadnüti dok. 165, 309; 340, 258; 635, 116 a j. otpadovati nedok. 620, 67. otpieranie n. 265, 139. otpierati nedok. 54 ad 396—399; 66, 124; 81, 324; 146 ad 22; 155, 153; 161, 243 a j. č. otplacenie n. 391, 133; II. 13 ad 120. otplácěti nedok. II. 250 ad 52; 260, 204 a j. — 0. sě I. 63 ad 90; 780 ad 81—82 a j. [otplacovänie n.] 391 ad 133. otplacovati nedok. 91 ad 453; 230, 5; II. 251, 61 a j. — O. së 63 ad 90; 138 ad 135 a j. — 0. sobě 747 ad 231. otplata f. 75, 249 a 251; 118, 39 a j. [otplatitel m.] IL. 116 ad 315—329. otplatiti dok. 230, 11; II. 260, 207. — 0. sé I. 63 ad 90; II. 638, 301 n. otplaviti dok. II. 232, 26. otpotinuti dok. 74 ad 231; 568, 367. otpodinutie n. 460, 45; 500, 572; 842, 359 a j. otpočívanie n. 403 ad 311; 620 ad 66—74; 167, 375 à j. otpočívati nedok. 18, 223; 74, 231; 286, 77; 786, 151 a j. otpolu adv. 211 ad 284; IT. 400, 42; 401, 61 a j. [otpor m.] 345 ad 310; 673 ad 171. otporné adv. 261 ad 89; 332, 142; 345, 310; 559, 249 a j. : [otpornik m.) 265 ad 143; 344 ad 309—310; 862 ad 237 a j. otporny adj. 37 ad 168; 261, 92; 264, 131; 721, 204; 801, 166 a j. [otporovati nedok.] 478 ad 280; II. 775, 289.
1064 [otkazovati nedok.] IT. 466 ad 245. [otklad m.] II. 350 ad 49. otkládati nedok. 67 ad 147—148; 728, 309; 634 ad 104; IL. 485, 238 a j. [otkTuditi, -kliditi dok.] 208 ad 243. otkryti dok. II. 295, 106; 343 ad 253; 433, 151 a j. — O. së I. 595, 153. [otkryvati nedok.] II. 251 ad 64. otkud adv. 194, 38; 507, 36; 706, 201 aj. otláti dok. 362, 216; 591, 80; II. 264, 268 a j. otlávati nedok. II. 676, 153; 706, 290. otleéskud(s’) adv. 707, 204. otlożiti dok. 67, 148; 471, 194; II. 135, 229; 768, 31. [otlüci dok.] 624 ad 106. otlúčěti nedok. II. 907, 33. otlúčiti dok, 43, 240 a 242; 712, 86; II. 299, 170. — O. sé I. 609, 13 a j. otluéovati nedok. II. 770, 104 a 110; 908 ad 33. otména f. 86 ad 385; II. 387, 200. [otméniti sé dok.] 98 ad 40—41; 599 ad 226; II. 730 ad 95 a j. [otménny adj.] 781 ad 89; 845 ad 5; II. 922 ad 174. fotmóńovati, odméñovati sé nedok.] 63 ad 89—93; 781 ad 89. otméfiti dok. II. 161, 299; 209, 25; 222, 229 à j. [otmiééti sé dok.] 567 ad 346. [otmléovati sé nedok.] 567 ad 346. otmlivanie n. 574, 55; II. 732 ad 113 a j. otmlúvati nedok. 146, 22; II. 121, 82; 622 ad 63 a j. otmluviti dok. 367 ad 285; 562, 281; 823, 48; II. 645 ad 414—417. [otnékavad adv.] II. 632 ad 217. otnékud, otnékad adv. 39, 192 a 39 ad 192; II. 632, 217 à j. otnésti dok. 656, 139; II. 110, 225; 215, 121 a j. otnikad, otnikud, -£ adv. 16, 203; 16 ad 203 a j. [ototCek m.] 228 ad 504—506. [otonud adv.] II. 142 ad 55—50; 166 ad 360. [otpadati nedok.] 94 ad 498; 184 ad 265; II. 389 ad 222. [otpadlee m.] 184 ad 265. otpadnüti dok. 165, 309; 340, 258; 635, 116 a j. otpadovati nedok. 620, 67. otpieranie n. 265, 139. otpierati nedok. 54 ad 396—399; 66, 124; 81, 324; 146 ad 22; 155, 153; 161, 243 a j. č. otplacenie n. 391, 133; II. 13 ad 120. otplácěti nedok. II. 250 ad 52; 260, 204 a j. — 0. sě I. 63 ad 90; 780 ad 81—82 a j. [otplacovänie n.] 391 ad 133. otplacovati nedok. 91 ad 453; 230, 5; II. 251, 61 a j. — O. së 63 ad 90; 138 ad 135 a j. — 0. sobě 747 ad 231. otplata f. 75, 249 a 251; 118, 39 a j. [otplatitel m.] IL. 116 ad 315—329. otplatiti dok. 230, 11; II. 260, 207. — 0. sé I. 63 ad 90; II. 638, 301 n. otplaviti dok. II. 232, 26. otpotinuti dok. 74 ad 231; 568, 367. otpodinutie n. 460, 45; 500, 572; 842, 359 a j. otpočívanie n. 403 ad 311; 620 ad 66—74; 167, 375 à j. otpočívati nedok. 18, 223; 74, 231; 286, 77; 786, 151 a j. otpolu adv. 211 ad 284; IT. 400, 42; 401, 61 a j. [otpor m.] 345 ad 310; 673 ad 171. otporné adv. 261 ad 89; 332, 142; 345, 310; 559, 249 a j. : [otpornik m.) 265 ad 143; 344 ad 309—310; 862 ad 237 a j. otporny adj. 37 ad 168; 261, 92; 264, 131; 721, 204; 801, 166 a j. [otporovati nedok.] 478 ad 280; II. 775, 289.
Strana 1065
[otpostiti sé dok.] 408 ad 373. otpovéd m. 97, 20; 168 ad 36; II. 369 ad 321 a j. otpovédéti dok. 38 ad 177; 59, 20; 303, 46 a j. €. — O. sé II. 528 ad 145. otpoviedati nedok. 38, 177; 72, 212; 143, 201; 240 ad 148 a j. — O. sé 15, 191; 471, 201 n. otpoviedka f. 168, 36. [otpfisieci (otpfiséhnüti) sé dok.] 298 ad 246—247. otprositi (sob&) dok. 562, 284; II. 240 ad 140—141; 350, 49. otpustek m. 102, 97; 313, 171; 422, 77; 469, 173; 482, 326 a j. otpustiti dok. 45, 271; 45, 277; 65, 108; 103, 112; 279 ad 305 a j. otpustenie n. 88 ad 404; 101, 89; 133, 71 a j. [otpüséénie n.] II. 647 ad 441. otpúščěti, otpúštěti nedok. 139 ad 148; 281, 6; 491, 456 a j. otráviti dok. 68, 159. otraziti dok. 37, 169; 362, 210; 434, 53 a j. [otrazovati nedok.) 739 ad 134. otrážčti nedok. 739, 134 a 138; II. 564 ad 315. otrebentovati dok. II. 887, 39. otřéci sě dok. II. 416, 279. [otreptänie n.] 492 ad 458. otreptati dok. 364, 234; 455, 323; 492, 458 a ]. [otreptavati nedok.] II. 714 ad 418. otfézanee m. 109, 192; 265, 143; 293, 173; 482, 133; 741, 165; 569 ad 379; 862, 237 a j. otrózati dok. 306, 88. — O. sé 109 ad 192—193; II. 412 ad 231. otfézovati nedok. 306 ad 89; 319, 243; I]. 782, 42 a j. otfiekati nedok. 170, 87; II. 240 ad 138; 440, 233 a ]. — O. sé I. 478, 282; 789 ad 162—180; 828, 134 n. a j. [otfieti dok.] IT. 158 ad 261. 1065 (otroésky, -cky adj.] II. 353 ad 87—88; 364 ad 261. otrok m. II, 176, 141. [otrósti dok.] 168 ad 48—158. [otrtalÿ adj.] 290 ad 132; II. 581 ad 170. otrtÿ adj. 107 ad 188; 290, 132; 484 ad 356; II. 273 ad 88; 386, 185 a j. [otrusek m.] 455 ad 318; 507 ad 51 —52. otsavad adv. II. 142, 55; 166, 360. [otsielati ncdok.] II. 48 ad 134—136. otslúžiti dok. 488, 415; II. 178, 170. [otstéhovati sé dok.] 500 ad 578. [otstrasiti dok.] 381 ad 474. [otstréiti dok.] II. 135 ad 229; 777, 372. [otstüpati nedok.] 37 ad 168—169. [otstupenie n.] 31 ad 94. otstupiti dok. 61, 58; 183, 264; 291, 150; 325, 54 a j. otstupovati nedok. 37 ad 168—169; 327, 82; 337, 212; 381, 467 a j. [otsud adv.] II. 7 ad 38—53; 142 ad 55—56. [otsudek m.] II. 394 ad 298. otsuditi dok. 58, 8; 70, 186; 693, 277 à j. — O. sé 111, 218. otsüzenie n. 268, 172; II. 249 ad 3l; 638 ad 305 a j. otsuzovánie n. II, 215, 131. otsuzovati nedok. 268 ad 172; 583, 186; IT. 47, 133 a j. . [ot$éépenee m.) II. 412 ad 227; 538 ad 286. ottad, -to adv. II. 142, 56. ottáhnüti dok. 16, 198; II. 240 ad 143—144. ottahovati nedok. 465, 113; II. 633, 228. ottavad ad v. II. 142 ad 55—56; 166, 360. ottieti dok. 424, 125 a 128; II. 782 ad 40—42. ottlamati dok. 803, 196. [ottlampati dok.] 803 ad 195—196 a ad 190.
[otpostiti sé dok.] 408 ad 373. otpovéd m. 97, 20; 168 ad 36; II. 369 ad 321 a j. otpovédéti dok. 38 ad 177; 59, 20; 303, 46 a j. €. — O. sé II. 528 ad 145. otpoviedati nedok. 38, 177; 72, 212; 143, 201; 240 ad 148 a j. — O. sé 15, 191; 471, 201 n. otpoviedka f. 168, 36. [otpfisieci (otpfiséhnüti) sé dok.] 298 ad 246—247. otprositi (sob&) dok. 562, 284; II. 240 ad 140—141; 350, 49. otpustek m. 102, 97; 313, 171; 422, 77; 469, 173; 482, 326 a j. otpustiti dok. 45, 271; 45, 277; 65, 108; 103, 112; 279 ad 305 a j. otpustenie n. 88 ad 404; 101, 89; 133, 71 a j. [otpüséénie n.] II. 647 ad 441. otpúščěti, otpúštěti nedok. 139 ad 148; 281, 6; 491, 456 a j. otráviti dok. 68, 159. otraziti dok. 37, 169; 362, 210; 434, 53 a j. [otrazovati nedok.) 739 ad 134. otrážčti nedok. 739, 134 a 138; II. 564 ad 315. otrebentovati dok. II. 887, 39. otřéci sě dok. II. 416, 279. [otreptänie n.] 492 ad 458. otreptati dok. 364, 234; 455, 323; 492, 458 a ]. [otreptavati nedok.] II. 714 ad 418. otfézanee m. 109, 192; 265, 143; 293, 173; 482, 133; 741, 165; 569 ad 379; 862, 237 a j. otrózati dok. 306, 88. — O. sé 109 ad 192—193; II. 412 ad 231. otfézovati nedok. 306 ad 89; 319, 243; I]. 782, 42 a j. otfiekati nedok. 170, 87; II. 240 ad 138; 440, 233 a ]. — O. sé I. 478, 282; 789 ad 162—180; 828, 134 n. a j. [otfieti dok.] IT. 158 ad 261. 1065 (otroésky, -cky adj.] II. 353 ad 87—88; 364 ad 261. otrok m. II, 176, 141. [otrósti dok.] 168 ad 48—158. [otrtalÿ adj.] 290 ad 132; II. 581 ad 170. otrtÿ adj. 107 ad 188; 290, 132; 484 ad 356; II. 273 ad 88; 386, 185 a j. [otrusek m.] 455 ad 318; 507 ad 51 —52. otsavad adv. II. 142, 55; 166, 360. [otsielati ncdok.] II. 48 ad 134—136. otslúžiti dok. 488, 415; II. 178, 170. [otstéhovati sé dok.] 500 ad 578. [otstrasiti dok.] 381 ad 474. [otstréiti dok.] II. 135 ad 229; 777, 372. [otstüpati nedok.] 37 ad 168—169. [otstupenie n.] 31 ad 94. otstupiti dok. 61, 58; 183, 264; 291, 150; 325, 54 a j. otstupovati nedok. 37 ad 168—169; 327, 82; 337, 212; 381, 467 a j. [otsud adv.] II. 7 ad 38—53; 142 ad 55—56. [otsudek m.] II. 394 ad 298. otsuditi dok. 58, 8; 70, 186; 693, 277 à j. — O. sé 111, 218. otsüzenie n. 268, 172; II. 249 ad 3l; 638 ad 305 a j. otsuzovánie n. II, 215, 131. otsuzovati nedok. 268 ad 172; 583, 186; IT. 47, 133 a j. . [ot$éépenee m.) II. 412 ad 227; 538 ad 286. ottad, -to adv. II. 142, 56. ottáhnüti dok. 16, 198; II. 240 ad 143—144. ottahovati nedok. 465, 113; II. 633, 228. ottavad ad v. II. 142 ad 55—56; 166, 360. ottieti dok. 424, 125 a 128; II. 782 ad 40—42. ottlamati dok. 803, 196. [ottlampati dok.] 803 ad 195—196 a ad 190.
Strana 1066
1066 [ottrhati nedok.] II. 256 ad 141. ottrhnúti dok. II. 240, 143; 379, 100; 402, 87; I. 42 ad 238; II. 135 ad 229 a j. - - O. sě I. 396, 213; II. 412, 231. ottrhovati nedok. II. 256, 141; 893 ad 162. — Q. sé II. 389, 225. ottrpéti dok. 697, 60; II. 314 ad 148. ottud adv. 320 ad 253; 396, 199; 447, 227 a j. [ottusenie n.j II. 350 ad 45. ottusiti dok. II. 350, 45. [ottušovánie sobé n.] II. 485 ad 233. otumfieti dok. 410 ad 410; II. 191, 373. otümrt f. 273, 239; 831, 184; II. 484, 223 n. [otümrtie n.] 273 ad 239. otvaliti dok. 616, 15 a 17; 626, 127; 641, 130 a j. otvázanie n. 605, 806. otvazati dok. 2 ad 20; 20, 262; 22, 282; 23, 288; 21, 275; 23, 287; IT. 340 ad 196—197 a j. [otvazovati nedok.] 23 ad 288 a ad 288—289. otváziti sé dok, 69, 163; 641, 114. [otváZlivy adj.] 16 ad 207. [otvedenie n.] 481 ad 323-—324. otvésti dok. 22 ad 283; 76, 258; 641, 121 aj. [otvézti dok.] II. 232 ad 26; 240 ad 143. otvierati nedok. 312 ad 152; 647 ad 66; II. 67, 18; 78, 145 a j. — O. sé 141 ad 170; 402, 292. otvoditi nedok. 80, 307; 95, 504; 220, 397; 333, 166; 737, 112 a j. [otvolati dok.) T. 562 ad 281; 659 ad 179—183. — O. sé 345 ad 313; II. 514, 221. otvolávati sé nedok. 548, 99. [otvoliti dok.] 665 ad 217-—219; II. 490 ad 308; 902 ad 19. [otvozovati nedok.] 95 ad 504; 737 ad 112; II. 188 ad 339 a j. [otvracéti nedok.] II. 393 ad 280. — O. sé I. 315 ad 194. otvratiti dok. 117 ad 30—32; 527 ad 220; II. 379 ad 101; 647 ad 442 a j. — O. sé I. 315, 194; II. 382, 141; 503, 61 a j. otvrci dok. 1, 8; 776, 13; II. 226, 292 a j. oveé f. 220, 404; 238, 132; 240, 154 a j. ovéi adj. II. 66 ad 15; 290, 18; 292, 64 a j. ovéiéka f. 648 ad 74; 700, 36; II. 922, 175. ovéinee m. 709 ad 21—55; 731, 28 n.; II. 66, 15 a j. ovdovéti dok. II. 480, 167. [ovečka f. 700 ad 36. [oves m.] II. 274 ad 107. ovoce n. 28, 39; 316, 210; 421, 124; 52, 360 a j. ovšem adv. 135, 95; 263, 111; 433, 33; 635, 111; 15 ad 188—189 a j. [Oza m.] 425 ad 151. Ozeáš, Ozé m. 612, 117; II. 130, 116; 250, 39 a j. oznámiti dok. 30 ad 74; 38 ad 181; 629, 154; 816, 27; II. 65, 193 a j. — O. sé I. 611, 86 n.; 670, 75. oznamovati nedok. 33 ad 120; 158, 201; 247, 242; 481, 321 a j. — O. sé II. 124, 140. oztieti sé dok. 182, 246; II. 334, 122. [ozvati sé dok.] 799 ad 143; II. 359 ad 186; 401 ad 75 a j. oZéleti dok. 206, 224; IT. 104 ad 139; 238, 114 a j. [oZeniti sé dok.] II. 322 ad 274. oZierati sé nedok. 770, 166; IT. 628 ad 155—156; 823, 166. ożiti dok. 617 ad 37; 638, 6. [ożivniti dok.] 617 ad 37. ožralec, ožhralec, užralec m. 102, 101; 158, 208; 227, 497; 285, 62 a ad 62; 739, 139 a ad 134 —135 « j. o£ralstvie, -o n. 31, 91; 76, 262; 311, 143; 810, 286 a j. o£zrati sé dok. 41, 222; 86, 379; 744, 195 a j.
1066 [ottrhati nedok.] II. 256 ad 141. ottrhnúti dok. II. 240, 143; 379, 100; 402, 87; I. 42 ad 238; II. 135 ad 229 a j. - - O. sě I. 396, 213; II. 412, 231. ottrhovati nedok. II. 256, 141; 893 ad 162. — Q. sé II. 389, 225. ottrpéti dok. 697, 60; II. 314 ad 148. ottud adv. 320 ad 253; 396, 199; 447, 227 a j. [ottusenie n.j II. 350 ad 45. ottusiti dok. II. 350, 45. [ottušovánie sobé n.] II. 485 ad 233. otumfieti dok. 410 ad 410; II. 191, 373. otümrt f. 273, 239; 831, 184; II. 484, 223 n. [otümrtie n.] 273 ad 239. otvaliti dok. 616, 15 a 17; 626, 127; 641, 130 a j. otvázanie n. 605, 806. otvazati dok. 2 ad 20; 20, 262; 22, 282; 23, 288; 21, 275; 23, 287; IT. 340 ad 196—197 a j. [otvazovati nedok.] 23 ad 288 a ad 288—289. otváziti sé dok, 69, 163; 641, 114. [otváZlivy adj.] 16 ad 207. [otvedenie n.] 481 ad 323-—324. otvésti dok. 22 ad 283; 76, 258; 641, 121 aj. [otvézti dok.] II. 232 ad 26; 240 ad 143. otvierati nedok. 312 ad 152; 647 ad 66; II. 67, 18; 78, 145 a j. — O. sé 141 ad 170; 402, 292. otvoditi nedok. 80, 307; 95, 504; 220, 397; 333, 166; 737, 112 a j. [otvolati dok.) T. 562 ad 281; 659 ad 179—183. — O. sé 345 ad 313; II. 514, 221. otvolávati sé nedok. 548, 99. [otvoliti dok.] 665 ad 217-—219; II. 490 ad 308; 902 ad 19. [otvozovati nedok.] 95 ad 504; 737 ad 112; II. 188 ad 339 a j. [otvracéti nedok.] II. 393 ad 280. — O. sé I. 315 ad 194. otvratiti dok. 117 ad 30—32; 527 ad 220; II. 379 ad 101; 647 ad 442 a j. — O. sé I. 315, 194; II. 382, 141; 503, 61 a j. otvrci dok. 1, 8; 776, 13; II. 226, 292 a j. oveé f. 220, 404; 238, 132; 240, 154 a j. ovéi adj. II. 66 ad 15; 290, 18; 292, 64 a j. ovéiéka f. 648 ad 74; 700, 36; II. 922, 175. ovéinee m. 709 ad 21—55; 731, 28 n.; II. 66, 15 a j. ovdovéti dok. II. 480, 167. [ovečka f. 700 ad 36. [oves m.] II. 274 ad 107. ovoce n. 28, 39; 316, 210; 421, 124; 52, 360 a j. ovšem adv. 135, 95; 263, 111; 433, 33; 635, 111; 15 ad 188—189 a j. [Oza m.] 425 ad 151. Ozeáš, Ozé m. 612, 117; II. 130, 116; 250, 39 a j. oznámiti dok. 30 ad 74; 38 ad 181; 629, 154; 816, 27; II. 65, 193 a j. — O. sé I. 611, 86 n.; 670, 75. oznamovati nedok. 33 ad 120; 158, 201; 247, 242; 481, 321 a j. — O. sé II. 124, 140. oztieti sé dok. 182, 246; II. 334, 122. [ozvati sé dok.] 799 ad 143; II. 359 ad 186; 401 ad 75 a j. oZéleti dok. 206, 224; IT. 104 ad 139; 238, 114 a j. [oZeniti sé dok.] II. 322 ad 274. oZierati sé nedok. 770, 166; IT. 628 ad 155—156; 823, 166. ożiti dok. 617 ad 37; 638, 6. [ożivniti dok.] 617 ad 37. ožralec, ožhralec, užralec m. 102, 101; 158, 208; 227, 497; 285, 62 a ad 62; 739, 139 a ad 134 —135 « j. o£ralstvie, -o n. 31, 91; 76, 262; 311, 143; 810, 286 a j. o£zrati sé dok. 41, 222; 86, 379; 744, 195 a j.
Strana 1067
paběrek m. 492, 466 n. pád m. 146, 21; 155, 152 a 156; 261, 97; — 10, 115; 122, 26 a j. padati nedok. 24 ad 301; 89 ad 420; 433, 35; 94, 497; 115, 28; 155, 157; 365, 251 n. a j. [padły adj.] IT. 396 ad 244; 439 ad 229. padniti dok. 326, 64; 24, 301; 32, 104; 48, 316; 37 ad 166; 121, 13; 39 ad 191 a j. padácí adj. 211, 291. padüch m. 295, 204; II. 75 ad 106— 112. [pahorek m.] II. 274 ad 107. pahrbek m. 37 ad 166; IIT. 274, 107; 630, 172 a j. [páchanie n.] 198 ad 111. páchati nedok. 43, 250; 205, 206; 353, 92 a j. č. pacholätko n. 72%, 223. pachole n. 125, 83; 779, 66 pacholek m. 75, 243; 76, 255; 215, 333 a j. [pacholik m.] II. 434 ad 158. [pachtovánie n.] 171 ad 100. pak conj. a adv. 55, 403; 7, 87; 23, 288; — 29,55; 88,404; II. 157 ad 241; 559, 235; — pakli, -že 15 ad 193; 25, 312; 37, 168; 87, 398; 241, 166; II. 567 ad 354 a j. — 53, 384; 390, 114; II. 817, 66; 961, 276 a j. [palác m.) II. 287 ad 296. palec m. 745, 214; II. 223 ad 248; 511, 171. pálenie n. 40, 207. palieé f. 624 ad 105—109; II. 856, 272. páliti nedok. II. 163 ad 331; IT. 165, 351; 202, 156 a j. — P. sé nedok. I. 324, 30; II. 165, 349 n. a 1. palmovy adj. 603, 6. památka f. 3 ad 40; 274, 255; 344, 305; 609, 2; II. 129, 85 a j. [památný adj.] 615 ad 1. pamatovánie n. 172, 115 a 119; 365, 250; 516, 182 a j. 1067 pamatovati nedok. 9, 99; 147, 39; 3, 37; 60, 37, 28, 47; 32, 110; 50, 338; 252 ad 304—305. — P. sé 274 ad 252. — P. sobé 9 ad 98—100 a j. pamět f. 50, 338; 7 ad 79; 28 ad 45; 101, 81; 435, 68; 1 ad 1; II. 5006, 113 a j. Pamiylé f. IT. 6, 25. pán m. 23, 293; 29, 61; 29, 57; 51, 358; 60, 39; 76, 260; 219, 383; 220, 399; II. 450, 28 a j. č. pan adj. 3 ad 35; 33, 116 a 117; 540 ad 316 a j. paneief m. II. 593. 12. panenský adj. 125 ad 92; 164, 285; 199, 130; 743, 192 a j. panenstvie n. 84 ad 358; 146, 28; 511, 101; II. 818, 88 a j. pánev f. 689, 214. [panchart m.] II. 370 ad 346. pani f. 93, 468; 107, 162; 218, 372; 220, 399; 295, 208; — 23ad 294 a j. panie m. 84, 357; 163, 264; 200, 143 a j. [paniésky adj.] 199 ad 130. [paniéstvie, -ctvi n.] II. 474 ad 85; 631 ad 199. [panket m.] II. 759 ad 193. panna f. 84, 356; 104, 121; 199, 131; 373, 366 a J. — (P. Maria) 18, 226; 29, 56; 56, 414 a j. č. panošě m. 85, 368; 151, 93; 175, 169; 494, 497 a j. pano(S)sky adj. 377, 420. [panowanie n.] 496 ad 514. panovati nedok. 232, 51; 233, 52 a 55; II. 294, 99 a j. [panskÿ adj.] 94 ad 493; 756 ad 344—340; II. 366 ad 279 a j. panstvie n. 442 ad 165; 810 ad 290; II. 178, 107 a j. [panstvo n.] II. 293 ad 81. [panujüeí m. z adj.] II. 101 ad 97. papež m. 122, 38; 188, 315; 226, 482 a j. [papeżenec m.] 648 ad 74; 742 ad 170; IL. 245 ad 211; 623 ad 71 a. j.
paběrek m. 492, 466 n. pád m. 146, 21; 155, 152 a 156; 261, 97; — 10, 115; 122, 26 a j. padati nedok. 24 ad 301; 89 ad 420; 433, 35; 94, 497; 115, 28; 155, 157; 365, 251 n. a j. [padły adj.] IT. 396 ad 244; 439 ad 229. padniti dok. 326, 64; 24, 301; 32, 104; 48, 316; 37 ad 166; 121, 13; 39 ad 191 a j. padácí adj. 211, 291. padüch m. 295, 204; II. 75 ad 106— 112. [pahorek m.] II. 274 ad 107. pahrbek m. 37 ad 166; IIT. 274, 107; 630, 172 a j. [páchanie n.] 198 ad 111. páchati nedok. 43, 250; 205, 206; 353, 92 a j. č. pacholätko n. 72%, 223. pachole n. 125, 83; 779, 66 pacholek m. 75, 243; 76, 255; 215, 333 a j. [pacholik m.] II. 434 ad 158. [pachtovánie n.] 171 ad 100. pak conj. a adv. 55, 403; 7, 87; 23, 288; — 29,55; 88,404; II. 157 ad 241; 559, 235; — pakli, -že 15 ad 193; 25, 312; 37, 168; 87, 398; 241, 166; II. 567 ad 354 a j. — 53, 384; 390, 114; II. 817, 66; 961, 276 a j. [palác m.) II. 287 ad 296. palec m. 745, 214; II. 223 ad 248; 511, 171. pálenie n. 40, 207. palieé f. 624 ad 105—109; II. 856, 272. páliti nedok. II. 163 ad 331; IT. 165, 351; 202, 156 a j. — P. sé nedok. I. 324, 30; II. 165, 349 n. a 1. palmovy adj. 603, 6. památka f. 3 ad 40; 274, 255; 344, 305; 609, 2; II. 129, 85 a j. [památný adj.] 615 ad 1. pamatovánie n. 172, 115 a 119; 365, 250; 516, 182 a j. 1067 pamatovati nedok. 9, 99; 147, 39; 3, 37; 60, 37, 28, 47; 32, 110; 50, 338; 252 ad 304—305. — P. sé 274 ad 252. — P. sobé 9 ad 98—100 a j. pamět f. 50, 338; 7 ad 79; 28 ad 45; 101, 81; 435, 68; 1 ad 1; II. 5006, 113 a j. Pamiylé f. IT. 6, 25. pán m. 23, 293; 29, 61; 29, 57; 51, 358; 60, 39; 76, 260; 219, 383; 220, 399; II. 450, 28 a j. č. pan adj. 3 ad 35; 33, 116 a 117; 540 ad 316 a j. paneief m. II. 593. 12. panenský adj. 125 ad 92; 164, 285; 199, 130; 743, 192 a j. panenstvie n. 84 ad 358; 146, 28; 511, 101; II. 818, 88 a j. pánev f. 689, 214. [panchart m.] II. 370 ad 346. pani f. 93, 468; 107, 162; 218, 372; 220, 399; 295, 208; — 23ad 294 a j. panie m. 84, 357; 163, 264; 200, 143 a j. [paniésky adj.] 199 ad 130. [paniéstvie, -ctvi n.] II. 474 ad 85; 631 ad 199. [panket m.] II. 759 ad 193. panna f. 84, 356; 104, 121; 199, 131; 373, 366 a J. — (P. Maria) 18, 226; 29, 56; 56, 414 a j. č. panošě m. 85, 368; 151, 93; 175, 169; 494, 497 a j. pano(S)sky adj. 377, 420. [panowanie n.] 496 ad 514. panovati nedok. 232, 51; 233, 52 a 55; II. 294, 99 a j. [panskÿ adj.] 94 ad 493; 756 ad 344—340; II. 366 ad 279 a j. panstvie n. 442 ad 165; 810 ad 290; II. 178, 107 a j. [panstvo n.] II. 293 ad 81. [panujüeí m. z adj.] II. 101 ad 97. papež m. 122, 38; 188, 315; 226, 482 a j. [papeżenec m.] 648 ad 74; 742 ad 170; IL. 245 ad 211; 623 ad 71 a. j.
Strana 1068
1068 [papeženský adj.] II. 315 ad 162. papežský adj. 94, 492; 331, 132; 377, 418 aj. paprs(l)ek m. II. 820, 118; 945, 714. [par m.] IL. 704 ad 262. para f. 369, 309. párati sé nedok. 93, 468; II. 312, 121. pafüsky adj.; Matěj Pařížský (= M. z Janova) 72, 208; 172, 116; 485, 365; II. 287, 303 a j. Parthský m. z adj. II. 6, 22. pás m. 276 ad 277; 414, 463; II. 172, 83 a 1. Pasehasius (Pastasius, Paskasius) m. 529, 353; IT. 577, 116 a ad 116. [pasimán m.] II. 786 ad 97. pásti nedok. 115, 34; 742, 177; II. 78, 153 a j. — P. sé II. 150 ad 147 —132. Pastorale n. (lat.) II. 679, 196. [pastuska m.] 132 ad 56. pastva f. 736, 91 a 96 a 99; 737, 108 a 112 a j. pastyf m. 120, 5; 315, 190; 731, 18 à j. — Adj. poss. -óv II. 93, 194. [pastyfsky adj.] II. 807 ad 192. pastyfstvie n. 743, 183; 744, 197; II. 92, 98 a j. pasijé f. 589, 53 n.; 598, 215; 612, 99 a j. pata f. 364, 242; 593, 118; 613, 161; 642, 142 a j. pa(t)desát(e) num. 448, 237; 545, 48; II. 245, 224 a j. pa(t)desátkrát num. II. 377, 72; 427 ad 52. pátek m. 202 ad 170; 210, 274; 297, 227; 11. 385,174; 515 ad 226 a j. — Veliký p. I. 367, 281; 530, 369 a j. páteř m. 20, 256; 60, 151; 79, 298; 127, 111; 170, 83 a j.; — 22, 286; IT. 338, 175; — I. 76 ad 261. paterÿ num. 420, 6; 423, 89; 736, 96 a j. — Patero n. II. 169, 27; 182, 238. [patnádste num.] II. 84 ad 63. [patnadstisty num.] II. 904 ad 65. patnádsty num. 26, 2; 610, 42 a j. patriarcha m. 354 ad 104; 826, 97; II. 679 ad 197 a j. pattiti nedok. 19 ad 235; 28 ad 38; 723 ad 244—245; 643, 202; II. 138, 308 a j. [patrné adv.) 83 ad 350; II. 684 ad 268 a j. [patrny adj.] 799 ad 138; 852 ad 117. patro n. 553, 165. póty num. 34, 135; 458. 3 a j. — Páté (ve vyétu) 220, 395. Paulinus (episcopus) II. 294, 100. Pavel (sv.) 4, 48; 26, 2; — II. 637, 284 a j. €. [pazür m.) II. 623 ad 73. pee f. 689, 214; II. 451, 44. péci nedok. 209, 272; II. 927, 278; 945, 725. pééé f. 7, 79; 50, 332; 67, 145 a j. č. [pecené f.] 746 ad 220. peéceny adj. 655 ad 138—172; 677, 35; 689, 207 a j. pecet f. 618, 44; II. 191, 376; 430, 94 aj. [peélivé adv.] II. 54 ad 87. pečlivost f. 192, 8 a 13; 327, 83; 339, 243 a j. pećlivy adj. 96, 6; IL. 208 ad 5; 450 ad 32; 451, 40 a j. peéovánie n. 68, 149; 324, 28; IT. 356, 136 a j. peéovati nedok. 75, 245; 220, 397; 605, 57 a j. pekař m. II. 418, 306; 604, 177 n. [pekafka í.] II. 418 ad 306. pekelní, -ny adj. 171 ad 100; 206, 220; 571, 13; 36 ad 162; 305, 71 a j. &.; (peklnÿ) 549 ad 113. pekelnik m. 32, 101; 51, 346; 40, 210; 62, 71; 127, 109; 729, 310 a j.; (peklnik) 32 ad 101; 40 ad 210; 183 ad 255; 729 ad 310; 550 ad 114. peklo n. 23, 296; 53, 375; 40, 214; (hotové p.) II. 395, 316 a j. č. pěkně adv. 52 ad 366; 80, 301; 186, 296; 532, 394 a j.
1068 [papeženský adj.] II. 315 ad 162. papežský adj. 94, 492; 331, 132; 377, 418 aj. paprs(l)ek m. II. 820, 118; 945, 714. [par m.] IL. 704 ad 262. para f. 369, 309. párati sé nedok. 93, 468; II. 312, 121. pafüsky adj.; Matěj Pařížský (= M. z Janova) 72, 208; 172, 116; 485, 365; II. 287, 303 a j. Parthský m. z adj. II. 6, 22. pás m. 276 ad 277; 414, 463; II. 172, 83 a 1. Pasehasius (Pastasius, Paskasius) m. 529, 353; IT. 577, 116 a ad 116. [pasimán m.] II. 786 ad 97. pásti nedok. 115, 34; 742, 177; II. 78, 153 a j. — P. sé II. 150 ad 147 —132. Pastorale n. (lat.) II. 679, 196. [pastuska m.] 132 ad 56. pastva f. 736, 91 a 96 a 99; 737, 108 a 112 a j. pastyf m. 120, 5; 315, 190; 731, 18 à j. — Adj. poss. -óv II. 93, 194. [pastyfsky adj.] II. 807 ad 192. pastyfstvie n. 743, 183; 744, 197; II. 92, 98 a j. pasijé f. 589, 53 n.; 598, 215; 612, 99 a j. pata f. 364, 242; 593, 118; 613, 161; 642, 142 a j. pa(t)desát(e) num. 448, 237; 545, 48; II. 245, 224 a j. pa(t)desátkrát num. II. 377, 72; 427 ad 52. pátek m. 202 ad 170; 210, 274; 297, 227; 11. 385,174; 515 ad 226 a j. — Veliký p. I. 367, 281; 530, 369 a j. páteř m. 20, 256; 60, 151; 79, 298; 127, 111; 170, 83 a j.; — 22, 286; IT. 338, 175; — I. 76 ad 261. paterÿ num. 420, 6; 423, 89; 736, 96 a j. — Patero n. II. 169, 27; 182, 238. [patnádste num.] II. 84 ad 63. [patnadstisty num.] II. 904 ad 65. patnádsty num. 26, 2; 610, 42 a j. patriarcha m. 354 ad 104; 826, 97; II. 679 ad 197 a j. pattiti nedok. 19 ad 235; 28 ad 38; 723 ad 244—245; 643, 202; II. 138, 308 a j. [patrné adv.) 83 ad 350; II. 684 ad 268 a j. [patrny adj.] 799 ad 138; 852 ad 117. patro n. 553, 165. póty num. 34, 135; 458. 3 a j. — Páté (ve vyétu) 220, 395. Paulinus (episcopus) II. 294, 100. Pavel (sv.) 4, 48; 26, 2; — II. 637, 284 a j. €. [pazür m.) II. 623 ad 73. pee f. 689, 214; II. 451, 44. péci nedok. 209, 272; II. 927, 278; 945, 725. pééé f. 7, 79; 50, 332; 67, 145 a j. č. [pecené f.] 746 ad 220. peéceny adj. 655 ad 138—172; 677, 35; 689, 207 a j. pecet f. 618, 44; II. 191, 376; 430, 94 aj. [peélivé adv.] II. 54 ad 87. pečlivost f. 192, 8 a 13; 327, 83; 339, 243 a j. pećlivy adj. 96, 6; IL. 208 ad 5; 450 ad 32; 451, 40 a j. peéovánie n. 68, 149; 324, 28; IT. 356, 136 a j. peéovati nedok. 75, 245; 220, 397; 605, 57 a j. pekař m. II. 418, 306; 604, 177 n. [pekafka í.] II. 418 ad 306. pekelní, -ny adj. 171 ad 100; 206, 220; 571, 13; 36 ad 162; 305, 71 a j. &.; (peklnÿ) 549 ad 113. pekelnik m. 32, 101; 51, 346; 40, 210; 62, 71; 127, 109; 729, 310 a j.; (peklnik) 32 ad 101; 40 ad 210; 183 ad 255; 729 ad 310; 550 ad 114. peklo n. 23, 296; 53, 375; 40, 214; (hotové p.) II. 395, 316 a j. č. pěkně adv. 52 ad 366; 80, 301; 186, 296; 532, 394 a j.
Strana 1069
pěkný adj. 313, 165; II. 457, 118 a j. pelaginský adj. II. 778, 394. pele&(&) f. 606, 102; II. 81 ad 184; 328, 35 a j. [pelyné £.] II. 926 ad 269. pelyn: k m. 825, 66; II. 926, 269. [pelyñka f.] 655 ad 138—172. [pěna f.] II. 511 ad 173. penézny adj. II. 84, 69. peniez m. 42 ad 233; 203, 188; 302, 25; 747, 234 a j. {pentle f.] 84 ad 358. [pentlik m.) II. 338 ad 176; 959 ad 223. [peřina f.] II. 295 ad 108—111. perla f. 276, 275; 414, 466; 438, 113 a j. [perlovec m.; 770 ad 165. perlovÿ adj. 84 ad 358; 176, 180: 770, 165; II. 896, 212 a j. pernik m. 398, 226. péro n. II. 179, 187. [persidskÿ adj.] II. 437 ad 194. pes m. 42, 236; 84 ad 358; 187 ad 298; 219, 386; 453, 297 n. peskovati nedok. 191, 350; IL. 74, 102; 713, 393 a j. péstovati sé nedok. 418, 514; II. 791, 172; 809, 226. [pěstún m.) II. 723 ad 2. pěší adj. 606, 107 a ad 107. péskami adv. II. 940, 581. pěšky adv. 606, 107; 611, 79; II. 940 ad 581. [peśtelencovati nedok.] 756 ad 347. pét num. 179, 213; 690, 232 a j. pétist num. II. 914, 176. pétkrát num. 323, 14. Petr (svaty) m. 4, 41; 103, 111; — II. 321, 255 nn.; 637, 284 a j. &. pevné adv. 89, 420; 519, 215; 595, 150 a j. pevnost f. 332, 152. pevny adj. 141 ad 164; 428, 233; 705, 174 a j. [pickovati nedok.] II. 716 ad 439. P. sé II. 329 ad 60—61. 1069 piesn, piesen f. 197, 93; 304, 58; 476, 265; 482, 329 a 331 à j. piesniéka f. 281, 15; II. 237 ad 106. — Piesničky I. 118, 41; knihy Piesnicek (Salomünov ych) 17, 222; 271, 211 a j. pieti, péti nedok. 387 ad 81; II. 490 ad 301; 673, 109 a j. pieti sé nedok. II. 83, 31. piehlati nedok. II. 716, 440. — P. sé ib. ad 440; 791 ad 172—175. pijéti nedok, II. 165, 343. pik(h)art, pitehart m. 223 ad 441: 275, 265 a ad 265; 274 ad 252; 532 ad 393; 813, 322; IT. 94, 170 a 175; 444 ad 302 a j. (pikhartovánie n.] 257 ad 38; II. 241 ad 154; 968, 432. [pikhartovati nedok.] II. 842 ad 273. [pikhartsky adj.1 IL. 739 ad 206. pila f. IL. 586, 239; 945, 706. Pilát m. 47, 301; 549, 104; 675, 11 a j. [pile f.] 240 ad 146. piln& adv. 165, 301; 172, 105; 249, 176 a j. pilnost f. 56 ad 411; 75, 246; 169, 52; 206, 228 a j. pilnÿ adj. 15, 196; 35,149; 75, 243; 79, 297; 227, 495; 8, 93; 112, 235 a j. pinta f. II. 223, 246; 511, 172 n pinvicé v. pivnicé. piesek m. II. 361, 206. pirát, piret m. 525, 294; II. 549, 96 a ad 95—96; 553, 150 a ad 150. písaf m. 563, 289; II. 408, 172; 884, 70. [piskač m.j II. 150 ad 147; 646 ad 418; 685 ad 285. písmo n. 84, 354; 659, 174. — Písmo (svaté) 17 ad 221; 26, 5; 336, 190 a j. piščec, pišťec m. 207, 231; II. 150, 147; 646, 418 a j. piščěti, pištěti nedok. II. 685, 288. Ditehart v. pikhart.
pěkný adj. 313, 165; II. 457, 118 a j. pelaginský adj. II. 778, 394. pele&(&) f. 606, 102; II. 81 ad 184; 328, 35 a j. [pelyné £.] II. 926 ad 269. pelyn: k m. 825, 66; II. 926, 269. [pelyñka f.] 655 ad 138—172. [pěna f.] II. 511 ad 173. penézny adj. II. 84, 69. peniez m. 42 ad 233; 203, 188; 302, 25; 747, 234 a j. {pentle f.] 84 ad 358. [pentlik m.) II. 338 ad 176; 959 ad 223. [peřina f.] II. 295 ad 108—111. perla f. 276, 275; 414, 466; 438, 113 a j. [perlovec m.; 770 ad 165. perlovÿ adj. 84 ad 358; 176, 180: 770, 165; II. 896, 212 a j. pernik m. 398, 226. péro n. II. 179, 187. [persidskÿ adj.] II. 437 ad 194. pes m. 42, 236; 84 ad 358; 187 ad 298; 219, 386; 453, 297 n. peskovati nedok. 191, 350; IL. 74, 102; 713, 393 a j. péstovati sé nedok. 418, 514; II. 791, 172; 809, 226. [pěstún m.) II. 723 ad 2. pěší adj. 606, 107 a ad 107. péskami adv. II. 940, 581. pěšky adv. 606, 107; 611, 79; II. 940 ad 581. [peśtelencovati nedok.] 756 ad 347. pét num. 179, 213; 690, 232 a j. pétist num. II. 914, 176. pétkrát num. 323, 14. Petr (svaty) m. 4, 41; 103, 111; — II. 321, 255 nn.; 637, 284 a j. &. pevné adv. 89, 420; 519, 215; 595, 150 a j. pevnost f. 332, 152. pevny adj. 141 ad 164; 428, 233; 705, 174 a j. [pickovati nedok.] II. 716 ad 439. P. sé II. 329 ad 60—61. 1069 piesn, piesen f. 197, 93; 304, 58; 476, 265; 482, 329 a 331 à j. piesniéka f. 281, 15; II. 237 ad 106. — Piesničky I. 118, 41; knihy Piesnicek (Salomünov ych) 17, 222; 271, 211 a j. pieti, péti nedok. 387 ad 81; II. 490 ad 301; 673, 109 a j. pieti sé nedok. II. 83, 31. piehlati nedok. II. 716, 440. — P. sé ib. ad 440; 791 ad 172—175. pijéti nedok, II. 165, 343. pik(h)art, pitehart m. 223 ad 441: 275, 265 a ad 265; 274 ad 252; 532 ad 393; 813, 322; IT. 94, 170 a 175; 444 ad 302 a j. (pikhartovánie n.] 257 ad 38; II. 241 ad 154; 968, 432. [pikhartovati nedok.] II. 842 ad 273. [pikhartsky adj.1 IL. 739 ad 206. pila f. IL. 586, 239; 945, 706. Pilát m. 47, 301; 549, 104; 675, 11 a j. [pile f.] 240 ad 146. piln& adv. 165, 301; 172, 105; 249, 176 a j. pilnost f. 56 ad 411; 75, 246; 169, 52; 206, 228 a j. pilnÿ adj. 15, 196; 35,149; 75, 243; 79, 297; 227, 495; 8, 93; 112, 235 a j. pinta f. II. 223, 246; 511, 172 n pinvicé v. pivnicé. piesek m. II. 361, 206. pirát, piret m. 525, 294; II. 549, 96 a ad 95—96; 553, 150 a ad 150. písaf m. 563, 289; II. 408, 172; 884, 70. [piskač m.j II. 150 ad 147; 646 ad 418; 685 ad 285. písmo n. 84, 354; 659, 174. — Písmo (svaté) 17 ad 221; 26, 5; 336, 190 a j. piščec, pišťec m. 207, 231; II. 150, 147; 646, 418 a j. piščěti, pištěti nedok. II. 685, 288. Ditehart v. pikhart.
Strana 1070
1070 píti nedok. 36, 162; 43, 249; 78, 289 a j. pitie n. 78, 289; 372, 349; 472, 208 a j. [pity adj.] 398 ad 224; II. 915, 14. pivko n. 215, 338. pivnie$, pinvieś f. 14, 183; 14 ad 183; 62, 78; 426, 185; 528, 343; II. 458, 136 a j. [pivniénik m.] II. 541 ad 328. pivo n. 84 ad 358; 215 ad 336—339 a ad 338; 220, 402; 377, 423. pivovár, -ar m. 689, 214. placenie n. 469, 174. [plaeéti sé nedok.] 64 ad 96 (omy). pláč m. 57, 429; 127, 108 a j. — Pláč (Jeremiášóv) 269, 187 a j. [plaééivé, plaétivé adv.] II. 208 ad 13. (plaééivy, -tivy adj.] 513 ad 133; 630 ad 166—167; II. 355 ad 124 a j. [plaéka f.] II. 685 ad 292. plaéüei m. z adj. 193, 19. [plakanie n.] II. 345 ad 277. plakati nedok. 18, 227; 46, 288; 71, 192; 618, 46 a j. plamen m. 130, 20; 602, 282; II. 142, 50 a j. | [plampati nedok.] 290 ad 135; 404 ad 330; 803 ad 195—196. planéta m. i f. II. 568, 370. [planost f.1 II. 706 ad 288. [planý adj.] II. 689 ad 20; 706 ad 285. plápolajüci adj. 47, 304. plápolati nedok. II. 937, 518; 948, 788. plást m. 655 ad 138—172; 677, 35; 689, 207 à j. pláSé m. 94, 495; 239, 137; 706, 199; 728, 302 a j. [plášček, plášťek m.) II. 962 ad 296. plat m. 794, 73; II. 91, 75; 338, 181 a j. plát m. 34, 137. [platiti nedok.] 520 ad 226; II. 73 ad 83—96; 514 ad 216 a j. plátno n. II. 371 ad 358; 549, 97. platny adj. 46, 289 a 291; 62, 67 a 81; 224, 455 a j.; 23 ad 286; — platny, platni (peniez) II. 650, 26. plavee m. II. 548, 92; 551, 135. plaviti nedok. II. 2832, 29; 240, 150. — P. sé I. 200, 139 a 146; 385, 55; II. 547, 69 a j. plaziti sé nedok. II. 257, 145 a 147. plece n. 421, 54; 835, 234; II. 205, 196 a j. [plech m.] 34 ad 137. [pleeháé m.] II. 478 ad 131—133. [plémé, plemeno n.] II. 366 ad 288. [plena f.) 126 ad 98. plénka f£. 120 ad 1—2; 126, 98 n. plésanie n. 120, 4; 826, 106 a je plésati nedok. 582, 173; 762, 61; II. 846, 64 a j. plésti sě nedok. 84, 363; 85, 365; II. 91, 68; 790, 162 a j. [pleséiti dok.] 180 ad 224. ple&(&) f 743, 185; 796, 97; 11. 188 ad 334. [pletiehát m.] IT. 198 ad 89; 792 ad 174. pletka f. II. 548, 84. pléva f. 315, 193; 542, 186; II. 909, 75 plísk- v. plúsk-. plíščiti dok. 180, 224. plížiti sě nedok. 22, 286. [plně adv.] II. 24 ad 66; 421 ad 360. plňenis n. 86, 377; 479, 296; 724, 253 a j. plnitel m. 754 ad 327; IT. 34, 192; 35, 222 a j. plniti nedok. 63, 90; 83, 343; 107, 165; 4 ad 45 a j. — P. sě 534, 420 a j plnost f. 11, 137; 55, 411; 145, 8; 153, 129; 255, 12 a j. plny adj. 61, 51; 62, 74; 98, 42; 124, 69; 154, 132; 195, 67 a j. plod m. 62 ad 78; 84, 360; 126, 97; 217, 363; IT. 370, 346 a j. ploditi nedol. 53, 377; 179, 217; 685, 152; II. 145, 86 a j. — P. sé II. 120, 61.
1070 píti nedok. 36, 162; 43, 249; 78, 289 a j. pitie n. 78, 289; 372, 349; 472, 208 a j. [pity adj.] 398 ad 224; II. 915, 14. pivko n. 215, 338. pivnie$, pinvieś f. 14, 183; 14 ad 183; 62, 78; 426, 185; 528, 343; II. 458, 136 a j. [pivniénik m.] II. 541 ad 328. pivo n. 84 ad 358; 215 ad 336—339 a ad 338; 220, 402; 377, 423. pivovár, -ar m. 689, 214. placenie n. 469, 174. [plaeéti sé nedok.] 64 ad 96 (omy). pláč m. 57, 429; 127, 108 a j. — Pláč (Jeremiášóv) 269, 187 a j. [plaééivé, plaétivé adv.] II. 208 ad 13. (plaééivy, -tivy adj.] 513 ad 133; 630 ad 166—167; II. 355 ad 124 a j. [plaéka f.] II. 685 ad 292. plaéüei m. z adj. 193, 19. [plakanie n.] II. 345 ad 277. plakati nedok. 18, 227; 46, 288; 71, 192; 618, 46 a j. plamen m. 130, 20; 602, 282; II. 142, 50 a j. | [plampati nedok.] 290 ad 135; 404 ad 330; 803 ad 195—196. planéta m. i f. II. 568, 370. [planost f.1 II. 706 ad 288. [planý adj.] II. 689 ad 20; 706 ad 285. plápolajüci adj. 47, 304. plápolati nedok. II. 937, 518; 948, 788. plást m. 655 ad 138—172; 677, 35; 689, 207 à j. pláSé m. 94, 495; 239, 137; 706, 199; 728, 302 a j. [plášček, plášťek m.) II. 962 ad 296. plat m. 794, 73; II. 91, 75; 338, 181 a j. plát m. 34, 137. [platiti nedok.] 520 ad 226; II. 73 ad 83—96; 514 ad 216 a j. plátno n. II. 371 ad 358; 549, 97. platny adj. 46, 289 a 291; 62, 67 a 81; 224, 455 a j.; 23 ad 286; — platny, platni (peniez) II. 650, 26. plavee m. II. 548, 92; 551, 135. plaviti nedok. II. 2832, 29; 240, 150. — P. sé I. 200, 139 a 146; 385, 55; II. 547, 69 a j. plaziti sé nedok. II. 257, 145 a 147. plece n. 421, 54; 835, 234; II. 205, 196 a j. [plech m.] 34 ad 137. [pleeháé m.] II. 478 ad 131—133. [plémé, plemeno n.] II. 366 ad 288. [plena f.) 126 ad 98. plénka f£. 120 ad 1—2; 126, 98 n. plésanie n. 120, 4; 826, 106 a je plésati nedok. 582, 173; 762, 61; II. 846, 64 a j. plésti sě nedok. 84, 363; 85, 365; II. 91, 68; 790, 162 a j. [pleséiti dok.] 180 ad 224. ple&(&) f 743, 185; 796, 97; 11. 188 ad 334. [pletiehát m.] IT. 198 ad 89; 792 ad 174. pletka f. II. 548, 84. pléva f. 315, 193; 542, 186; II. 909, 75 plísk- v. plúsk-. plíščiti dok. 180, 224. plížiti sě nedok. 22, 286. [plně adv.] II. 24 ad 66; 421 ad 360. plňenis n. 86, 377; 479, 296; 724, 253 a j. plnitel m. 754 ad 327; IT. 34, 192; 35, 222 a j. plniti nedok. 63, 90; 83, 343; 107, 165; 4 ad 45 a j. — P. sě 534, 420 a j plnost f. 11, 137; 55, 411; 145, 8; 153, 129; 255, 12 a j. plny adj. 61, 51; 62, 74; 98, 42; 124, 69; 154, 132; 195, 67 a j. plod m. 62 ad 78; 84, 360; 126, 97; 217, 363; IT. 370, 346 a j. ploditi nedol. 53, 377; 179, 217; 685, 152; II. 145, 86 a j. — P. sé II. 120, 61.
Strana 1071
1071 [plodný adj.] 657 ad 149; II. 666 ad 8. plot m. II. 170, 37; 187, 318. pluh m. 92, 461. [plundrovati nedok.] II. 678 ad 179. prunúti, plinúti dok. 536, 14; 538, 87; II. 374 ad 26. průskati nedok. 807 ad 240—250; I1. 965, 367. prúskavý adj. 740, 146; 763 ad 77— 93; II. 344 ad 262; 929 ad 334— 335; 965, 365. plúti nedok. 227, 490; 366, 262; II. 578, 122 a j. plužní, plužný adj. 22 ad 285; II. 896 ad 212; 926, 247. [plvánie n.] 547 ad 75; 552 ad 145; II. 761 ad 234. plváti nedok. 19, 239; 547 ad 75— 76. plynúti nedok. 359, 168; 521, 242; II. 683 ad 259 a j. po praep. — S ak. 445, 209; 584, 202. — S l. 22, 285; 245, 210; 76 ad 257—264; — 52, 368; 149, 75; 69, 166 a j. č. pobádati nedok. II. 640, 325; 957 ad 190; 958, 192. poběhlec m. 789 ad 162—186; II. 171, 59; 792 ad 174—175 a 1. poběhlý adj. 733 ad 56; 760, 22; II. 179 ad 182 a j. poběhnúti dok. 8, 89; 789 ad 162— 186; II. 416, 273 a j. [pobiediti dok.] II. 824 ad 191—192. [pobiednúti dok.] II. 277 ad 146; 824 ad 191—192. pobiezěti nedok. 359 ad 169; 733 ad 58; II. 180 ad 196—197; 296, 123 a j. pobiti dok. 409 ad 388; II. 541 ad 326; 738, 194 a j. [poblúdilý adj.] II. 197 ad 72. poblúditi dok. 534, 428; 683 ad 133— 134; II. 93, 154; 145, 97 a j. poblúzenie n. II. 734, 152. pobluzovati nedok. 687, 189. [pobodati dok.] II. 640 ad 325; 958 ad 197. poboleti dok. 748, 246; II. 567, 350 a j. poboněk, pobuněk v. bobonek. [pobožně adv.] 7 ad 78; 738 ad 124; II. 411 ad 209 a j. [pobožný adj.] 3 ad 37; 10 ad 118 a j. pobrati dok. 70 ad 176; 271 ad 220; 418 ad 512; 460, 41; 525, 296; II. 402, 78 a j. — P. sč I. 54, 387; 770, 165; II. 699, 188 a j. — P. na sě I. 550, 120. [pobrebtati dok.] 312 ad 155—156. pobyti dok. 4, 51; 44, 252; 82, 325; 85, 375 a j. pocenie n. 172, 107. pocěstný adj. 167 ad 28. — M. z adj. II. 865, 153. pocútiti, pocítiti, -cejtiti dok. II. 133, 176; 756 ad 152; 832 ad 102 a j. [poč] v. čso. počátek m. 55, 408; 9, 112; 29, 59; 82, 326; II. 113, 282 a j. č. poč(e)kánie n. II. 635, 264 a ad 264. počekati, -čakati, -čkati dok. II. 568, 368 a ad 368; 642 ad 354; 688, 47; II. 486 ad 257 a j. počěsie, počasie n. II. 834, 137. [počestně adv.] II. 364 ad 253. počastnost f. 188 ad 307; 704, 134. počestný adj. 327 ad 87; 407, 370; II. 55, 112 a j. počet m. 32, 109; 49, 321; 151 ad 92—93; 272, 228; II. 236 ad 86 a j. počětie n. II. 109, 217; 110, 226; 746 ad 1. [počež adv.] 555 ad 194. počieti dok. 6, 69; 7, 80; 41, 230; 50, 334; 59, 26; 225, 469; — 126, 102; 210, 283; II. 603, 163 a j. č. — P. sč 125, 78 n.; 211, 289 a j. počínati nedok. 18 ad 233; 340, 255; 360, 189 a j. — P. sě 1, 1; 27, 35; 194, 47; 714, 101 a j. — P. sobě 208 ad 257.
1071 [plodný adj.] 657 ad 149; II. 666 ad 8. plot m. II. 170, 37; 187, 318. pluh m. 92, 461. [plundrovati nedok.] II. 678 ad 179. prunúti, plinúti dok. 536, 14; 538, 87; II. 374 ad 26. průskati nedok. 807 ad 240—250; I1. 965, 367. prúskavý adj. 740, 146; 763 ad 77— 93; II. 344 ad 262; 929 ad 334— 335; 965, 365. plúti nedok. 227, 490; 366, 262; II. 578, 122 a j. plužní, plužný adj. 22 ad 285; II. 896 ad 212; 926, 247. [plvánie n.] 547 ad 75; 552 ad 145; II. 761 ad 234. plváti nedok. 19, 239; 547 ad 75— 76. plynúti nedok. 359, 168; 521, 242; II. 683 ad 259 a j. po praep. — S ak. 445, 209; 584, 202. — S l. 22, 285; 245, 210; 76 ad 257—264; — 52, 368; 149, 75; 69, 166 a j. č. pobádati nedok. II. 640, 325; 957 ad 190; 958, 192. poběhlec m. 789 ad 162—186; II. 171, 59; 792 ad 174—175 a 1. poběhlý adj. 733 ad 56; 760, 22; II. 179 ad 182 a j. poběhnúti dok. 8, 89; 789 ad 162— 186; II. 416, 273 a j. [pobiediti dok.] II. 824 ad 191—192. [pobiednúti dok.] II. 277 ad 146; 824 ad 191—192. pobiezěti nedok. 359 ad 169; 733 ad 58; II. 180 ad 196—197; 296, 123 a j. pobiti dok. 409 ad 388; II. 541 ad 326; 738, 194 a j. [poblúdilý adj.] II. 197 ad 72. poblúditi dok. 534, 428; 683 ad 133— 134; II. 93, 154; 145, 97 a j. poblúzenie n. II. 734, 152. pobluzovati nedok. 687, 189. [pobodati dok.] II. 640 ad 325; 958 ad 197. poboleti dok. 748, 246; II. 567, 350 a j. poboněk, pobuněk v. bobonek. [pobožně adv.] 7 ad 78; 738 ad 124; II. 411 ad 209 a j. [pobožný adj.] 3 ad 37; 10 ad 118 a j. pobrati dok. 70 ad 176; 271 ad 220; 418 ad 512; 460, 41; 525, 296; II. 402, 78 a j. — P. sč I. 54, 387; 770, 165; II. 699, 188 a j. — P. na sě I. 550, 120. [pobrebtati dok.] 312 ad 155—156. pobyti dok. 4, 51; 44, 252; 82, 325; 85, 375 a j. pocenie n. 172, 107. pocěstný adj. 167 ad 28. — M. z adj. II. 865, 153. pocútiti, pocítiti, -cejtiti dok. II. 133, 176; 756 ad 152; 832 ad 102 a j. [poč] v. čso. počátek m. 55, 408; 9, 112; 29, 59; 82, 326; II. 113, 282 a j. č. poč(e)kánie n. II. 635, 264 a ad 264. počekati, -čakati, -čkati dok. II. 568, 368 a ad 368; 642 ad 354; 688, 47; II. 486 ad 257 a j. počěsie, počasie n. II. 834, 137. [počestně adv.] II. 364 ad 253. počastnost f. 188 ad 307; 704, 134. počestný adj. 327 ad 87; 407, 370; II. 55, 112 a j. počet m. 32, 109; 49, 321; 151 ad 92—93; 272, 228; II. 236 ad 86 a j. počětie n. II. 109, 217; 110, 226; 746 ad 1. [počež adv.] 555 ad 194. počieti dok. 6, 69; 7, 80; 41, 230; 50, 334; 59, 26; 225, 469; — 126, 102; 210, 283; II. 603, 163 a j. č. — P. sč 125, 78 n.; 211, 289 a j. počínati nedok. 18 ad 233; 340, 255; 360, 189 a j. — P. sě 1, 1; 27, 35; 194, 47; 714, 101 a j. — P. sobě 208 ad 257.
Strana 1072
1072 počísti dok. 69, 172; 417, 497; 423, 98; 479, 303; 501, 590; II. 202, 154; 453, 76 a j. — P. sé I, 647,59; 662 ad 193—199. — P. soběčso zač 700, 42. počítati nedok. 69 ad 172; 389, 110; II. 89,10 a j. — P. sé II. 620 ad 21. — P. sé zaé I. 455 ad 323. — P. sobé éso zaé 241, 160; 609, 25. poëkati v. poëekati. {poësta, poeta f. II. 723 ad 3—4. počstiti dok. 585 ad 225; II. 590, 64; 796, 31 a j. počstivě, poctivě adv. 1, 10; 101, 80; 115, 31; 127, 121 a j. [poéstivieé, poet- pl. £.] II. 433 ad 147. poćstivost, -etivost f. 84 ad 358; 152, 110; 156, 174; 205, 210 a j. poéstiv$, poetivy adj. 194, 35; II. 329, 56; 501, 30 a j. | počůti dok, 411, 422; II. 832, 102; 948, 791 a j. pod(e) praep. — S ak. 128 ad 134; 611, 91; II. 345, 285 a j. — S instr. I. 19, 245; 78, 278; 145, 5 a 7; 190, 345; 37, 166; 101, 91; 135, 100; 208, 256; II. 190, 363; 657, 131 a j. č. podací v. poddací. podatiti sé dok. 211 ad 283—284; IT. 75, 109 a j. podati dok. 607, 127; 250 ad 142; 374, 369; 714, 109 à j. [podävanie n.] 143 ad 199; 415 ad 477. podávati nedok. 83 ad 350—356; 290, 142; 408, 381; 047, 63 a j. poddací, podací m. 75 ad 242; 76, 254 a 260; 175, 170 a ad 170; 495, 507 a 509 n.; 496, 513; 746, 224; II. 311, 113 a j. poddaný adj. 45, 274; 64, 93; 83, 342. — M. z adj. 23 ad 294—290; lI. 68, 36 a j. poddati dok. 2, 26; 754 ad $30; 55, 404; 128, 134 a j. — P. sé 552, 154; 611, 92. poddávati nedok. 246, 226; II. 601 ad 139. — P. sé I. 552, 151; 706, 180; II. 321, 258 a j. podékovati dok. 94 ad 484; 11, 135; 60, 47; II. 640, 332 a j. [podieti sé dok.) II. 156 ad 228; 479 ad 143—144; 552 ad 141 a j. podivati sé dok. 19, 237; 19, 238; 88, 401; 123, 47 a 50; 18, 225; 38, 189; 127, 113 a j. podivenie n. II. 151 ad 163; 271 ad 65—66; 829, 57. podiviti sé dok. 606, 106; 31 ad 90; 232 ad 36 a j. [podivny adj.] 607 ad 124; 667, 16; II. 700 ad 208 a j. [podjieti dok.] II. 470 ad 33. [podkasati dok.] II. 593 ad 11. podlé praep. s g. 604, 44 n.; 405, 339; 26 ad 7; II. 492, 332 a j. č. podletie n. 52, 362. podlożŻiti dok. II. 520 ad 31; 540, 307. [podmaniti dok.] 576 ad 90; 635 ad 125. podmańovati nedok. 789, 186. podmazati dok. 745, 214. [podméstie n.] 311 ad 145. [podnapiti sé dok.] 194 ad. 42. [podnécovati nedok.] II. 614 ad 318. podnes adv. 101 ad 78; 235, 83; 244, 202 a j. [podnikati nedok. 259 ad 61. podniknüti dok. 240, 228; II. 957 ad 187. podnoZie n., podnoZ(á) f. II. 520, 31 a ad 31; 540, 307; 541, 340. podobenstvie n. 28, 38; 221, 416; 282 ad 22; 52, 359; II. 54, 95 a j. C. podobn 8 adv. 164 ad 288; 605, 76; II. 664, 235 a j. podobno adv. 13, 165. podobnost 1. II. 959, 221. podobny adj. 42 ad 233; 159 ad 208; 282, 23; 427, 194; 456, 336 a 343 a j. podolek m. 310, 136; II. 667, 24 a 26; 682, 240 a j.
1072 počísti dok. 69, 172; 417, 497; 423, 98; 479, 303; 501, 590; II. 202, 154; 453, 76 a j. — P. sé I, 647,59; 662 ad 193—199. — P. soběčso zač 700, 42. počítati nedok. 69 ad 172; 389, 110; II. 89,10 a j. — P. sé II. 620 ad 21. — P. sé zaé I. 455 ad 323. — P. sobé éso zaé 241, 160; 609, 25. poëkati v. poëekati. {poësta, poeta f. II. 723 ad 3—4. počstiti dok. 585 ad 225; II. 590, 64; 796, 31 a j. počstivě, poctivě adv. 1, 10; 101, 80; 115, 31; 127, 121 a j. [poéstivieé, poet- pl. £.] II. 433 ad 147. poćstivost, -etivost f. 84 ad 358; 152, 110; 156, 174; 205, 210 a j. poéstiv$, poetivy adj. 194, 35; II. 329, 56; 501, 30 a j. | počůti dok, 411, 422; II. 832, 102; 948, 791 a j. pod(e) praep. — S ak. 128 ad 134; 611, 91; II. 345, 285 a j. — S instr. I. 19, 245; 78, 278; 145, 5 a 7; 190, 345; 37, 166; 101, 91; 135, 100; 208, 256; II. 190, 363; 657, 131 a j. č. podací v. poddací. podatiti sé dok. 211 ad 283—284; IT. 75, 109 a j. podati dok. 607, 127; 250 ad 142; 374, 369; 714, 109 à j. [podävanie n.] 143 ad 199; 415 ad 477. podávati nedok. 83 ad 350—356; 290, 142; 408, 381; 047, 63 a j. poddací, podací m. 75 ad 242; 76, 254 a 260; 175, 170 a ad 170; 495, 507 a 509 n.; 496, 513; 746, 224; II. 311, 113 a j. poddaný adj. 45, 274; 64, 93; 83, 342. — M. z adj. 23 ad 294—290; lI. 68, 36 a j. poddati dok. 2, 26; 754 ad $30; 55, 404; 128, 134 a j. — P. sé 552, 154; 611, 92. poddávati nedok. 246, 226; II. 601 ad 139. — P. sé I. 552, 151; 706, 180; II. 321, 258 a j. podékovati dok. 94 ad 484; 11, 135; 60, 47; II. 640, 332 a j. [podieti sé dok.) II. 156 ad 228; 479 ad 143—144; 552 ad 141 a j. podivati sé dok. 19, 237; 19, 238; 88, 401; 123, 47 a 50; 18, 225; 38, 189; 127, 113 a j. podivenie n. II. 151 ad 163; 271 ad 65—66; 829, 57. podiviti sé dok. 606, 106; 31 ad 90; 232 ad 36 a j. [podivny adj.] 607 ad 124; 667, 16; II. 700 ad 208 a j. [podjieti dok.] II. 470 ad 33. [podkasati dok.] II. 593 ad 11. podlé praep. s g. 604, 44 n.; 405, 339; 26 ad 7; II. 492, 332 a j. č. podletie n. 52, 362. podlożŻiti dok. II. 520 ad 31; 540, 307. [podmaniti dok.] 576 ad 90; 635 ad 125. podmańovati nedok. 789, 186. podmazati dok. 745, 214. [podméstie n.] 311 ad 145. [podnapiti sé dok.] 194 ad. 42. [podnécovati nedok.] II. 614 ad 318. podnes adv. 101 ad 78; 235, 83; 244, 202 a j. [podnikati nedok. 259 ad 61. podniknüti dok. 240, 228; II. 957 ad 187. podnoZie n., podnoZ(á) f. II. 520, 31 a ad 31; 540, 307; 541, 340. podobenstvie n. 28, 38; 221, 416; 282 ad 22; 52, 359; II. 54, 95 a j. C. podobn 8 adv. 164 ad 288; 605, 76; II. 664, 235 a j. podobno adv. 13, 165. podobnost 1. II. 959, 221. podobny adj. 42 ad 233; 159 ad 208; 282, 23; 427, 194; 456, 336 a 343 a j. podolek m. 310, 136; II. 667, 24 a 26; 682, 240 a j.
Strana 1073
[podopustiti dok.] IT. 214 ad 108. [podpal m.) 482 ad 328—339. podpalovati nedok. 716, 139. podpásati dok. II. 593, 11. — P. sé II. 929, 339. [podpiti sé dok.] 194 ad 42. podrobiti dok. 2 ad 26; 435, 76; 635, 125 a j. podrobovati nedok. 301, 10; 323, 4; 503, 9 a j. podruh m. 77, 276; II. 713 ad 393. [podruhyni, -é f.] 215 ad 332. podrzéti dok. II. 213, 89. podstata f. 13, 166; 130, 9; 172, 116; 386, 67 a j. podstatně adv. 172 ad 115; 363, 227; 365, 254 a j. podstatný adj. 172, 115 a 119; 746, 222; 530, 364 n. a j. podstüpenie n. 172 ad 107—108; 578, 114. podstüpiti dok. 5, 60; 18, 224; 46, 297 a j. podstupovati nedok. 246, 227; II. 202 ad 153; 708, 318 a j. [podtad adv.] 209 ad 267 (pripisek!). podtrhnüti dok. 715, 118; 716, 141; II. 408, 164; 446, 317 a j. [podtrhovati nedok.] 715 ad 118— 121. [podvakrate adv.] II. 199 ad 106; 213 ad 95. [podvésti dok.] 464 ad 99; 716 ad 141. [podvod m.] IT. 456 ad 105 —107. [podvodnik m.] 15 ad 187; 843, 365 (płipisek) a j. [podvodny adj.] 386 ad 63. podvoj m. 310, 137; II. 949, 817. [podvozovati nedok.] II. 267 ad 301. podzim m. 52, 363. [pohádka f.] 235 ad 80. pohan m. 24 ad 304; 26, 14 a 16; 27, 21 a j. pohanśnie n. 267, 161; 269, 188; 279, 309 a j. pohanéti dok. 383, 8; II. 106, 169; 201, 133 a j. Rokycanova Postilla . 1078 pohanka f. 438, 107; 455, 321; 530, 372. [pohansky adv.; 772 ad 187. pohanský adj. 24 ad 303; 530 ad 372; 611, 83 a 90 a j. [pohladiti dok.] II. 256 ad 134; 324 ad 301; 331 ad 85; 491 ad 320. [pohlavek m.] 574 ad 58—60. pohlavie n. 404, 330; 718, 169; 800, 153; II. 818, 83 a j. [pohle adv.) 157 ad 182; 407 ad 368; 412 ad 429; 442 ad 162; 474 ad 236; 733 ad 58 a j. [pohledati dok.] 624 ad 111 —113; II. 701 ad 216. [pohlédati nedok.] II. 508 ad 136; 932 ad 404. pohledéti dok. 14 ad 182; 23, 988; 71, 199; 85, 375; 43, 240 a j. [pohlédnüti dok.] 125 ad 93; 496 ad 515—516; II. 340 ad 196—197 a j. pohltiti dok. 494, 493. pohmatati dok. TI. 256, 134. [pohnévati sé dok.] 373 ad 368. pohnüti dok. 641, 129; 43 ad 240; 484, 360; 603, 6 a j. — P. sé 27 ad 32; 38, 177; 44, 254; 420, 18 a j. pohodlé n. II. 150, 155; 159, 275; 315 ad 156—157. pohodlíéko n. II. 154 ad 205—219; 155, 209. pohodlný adj. 52 ad 2371; II. 315, 157; 316, 178 a j. pohořěti dok. 174, 150; 288, 111; 389, 106; 755, 340; II. 366, 290 a j. pohoršenie n. 140, 158; 207, 237; II. 155 ad 206—207 a j. pohoršiti dok. II. 155, 207; 453 ad 80—81. — P. sé I. 59, 21; 94, 486. [pohorśovati nedok.] 207 ad 232; II. 337 ad 174; 452 ad 67 a j. [pohostinu adv.] 654 ad 133—136. [pohostinÿ adj.] 759 ad 5; II. 511 ad 171—172. [pohotové adv.] II. 675 ad 138. pohovénie n. II. 635, 264. 68
[podopustiti dok.] IT. 214 ad 108. [podpal m.) 482 ad 328—339. podpalovati nedok. 716, 139. podpásati dok. II. 593, 11. — P. sé II. 929, 339. [podpiti sé dok.] 194 ad 42. podrobiti dok. 2 ad 26; 435, 76; 635, 125 a j. podrobovati nedok. 301, 10; 323, 4; 503, 9 a j. podruh m. 77, 276; II. 713 ad 393. [podruhyni, -é f.] 215 ad 332. podrzéti dok. II. 213, 89. podstata f. 13, 166; 130, 9; 172, 116; 386, 67 a j. podstatně adv. 172 ad 115; 363, 227; 365, 254 a j. podstatný adj. 172, 115 a 119; 746, 222; 530, 364 n. a j. podstüpenie n. 172 ad 107—108; 578, 114. podstüpiti dok. 5, 60; 18, 224; 46, 297 a j. podstupovati nedok. 246, 227; II. 202 ad 153; 708, 318 a j. [podtad adv.] 209 ad 267 (pripisek!). podtrhnüti dok. 715, 118; 716, 141; II. 408, 164; 446, 317 a j. [podtrhovati nedok.] 715 ad 118— 121. [podvakrate adv.] II. 199 ad 106; 213 ad 95. [podvésti dok.] 464 ad 99; 716 ad 141. [podvod m.] IT. 456 ad 105 —107. [podvodnik m.] 15 ad 187; 843, 365 (płipisek) a j. [podvodny adj.] 386 ad 63. podvoj m. 310, 137; II. 949, 817. [podvozovati nedok.] II. 267 ad 301. podzim m. 52, 363. [pohádka f.] 235 ad 80. pohan m. 24 ad 304; 26, 14 a 16; 27, 21 a j. pohanśnie n. 267, 161; 269, 188; 279, 309 a j. pohanéti dok. 383, 8; II. 106, 169; 201, 133 a j. Rokycanova Postilla . 1078 pohanka f. 438, 107; 455, 321; 530, 372. [pohansky adv.; 772 ad 187. pohanský adj. 24 ad 303; 530 ad 372; 611, 83 a 90 a j. [pohladiti dok.] II. 256 ad 134; 324 ad 301; 331 ad 85; 491 ad 320. [pohlavek m.] 574 ad 58—60. pohlavie n. 404, 330; 718, 169; 800, 153; II. 818, 83 a j. [pohle adv.) 157 ad 182; 407 ad 368; 412 ad 429; 442 ad 162; 474 ad 236; 733 ad 58 a j. [pohledati dok.] 624 ad 111 —113; II. 701 ad 216. [pohlédati nedok.] II. 508 ad 136; 932 ad 404. pohledéti dok. 14 ad 182; 23, 988; 71, 199; 85, 375; 43, 240 a j. [pohlédnüti dok.] 125 ad 93; 496 ad 515—516; II. 340 ad 196—197 a j. pohltiti dok. 494, 493. pohmatati dok. TI. 256, 134. [pohnévati sé dok.] 373 ad 368. pohnüti dok. 641, 129; 43 ad 240; 484, 360; 603, 6 a j. — P. sé 27 ad 32; 38, 177; 44, 254; 420, 18 a j. pohodlé n. II. 150, 155; 159, 275; 315 ad 156—157. pohodlíéko n. II. 154 ad 205—219; 155, 209. pohodlný adj. 52 ad 2371; II. 315, 157; 316, 178 a j. pohořěti dok. 174, 150; 288, 111; 389, 106; 755, 340; II. 366, 290 a j. pohoršenie n. 140, 158; 207, 237; II. 155 ad 206—207 a j. pohoršiti dok. II. 155, 207; 453 ad 80—81. — P. sé I. 59, 21; 94, 486. [pohorśovati nedok.] 207 ad 232; II. 337 ad 174; 452 ad 67 a j. [pohostinu adv.] 654 ad 133—136. [pohostinÿ adj.] 759 ad 5; II. 511 ad 171—172. [pohotové adv.] II. 675 ad 138. pohovénie n. II. 635, 264. 68
Strana 1074
1074 pohověti dok. II. 620 ad 27—28 a ad 35; 635, 255; 637, 286 a j. — P. sobě I. 292, 165. pohrdánie n. 574, 53. pohrdati nedok. 291, 156; 478, 289 n.; 627, 137 a j. pohřeb m. II. 157, 239; 160 ad 290 — 294; 175, 128 a j. pohi(e)benie n. TT. 160, 289 n. pohfésti, -hfbiti dok. 679, 74 a ad 74; 753, 314 a 317; IL. 248, 5 a j. pohtieehu interj. 31, 92; 49, 328; 104, 125 a j. [pohroziti dok.] 256 ad 21. pohfiziti dok. 452, 292; 520, 239; IT. 284, 258; 345, 284 a j. pohfu£ovati nedok. II. 145, 96. [pohryzti dok.] 763 ad 77—93. pohrzéti nedok. 432 ad 18—19; 468, 159; 553 ad 158; 624, 110; II. 450 ad 30—31; 635 ad 261 a j. [pohuntovany adj.] II. 563 ad 292. [pohybovati nedok.] 42 ad 233. — P. sé 27 ad 32. [pohynüti dok.] 11 ad 141. pocházéti nedok. 66 ad 127; 275, 268; 314, 178; IT. 574, 67 a j. pochlebenstvie n. 447, 231; IL. 90, 59; 485, 235 a j. poehlebiti dok. 743, 188; II. 332 ad 85—86; 437, 191 a j. pochlebnik m. 553, 162; 816, 26; 863, 245 a j. pochlebny adj. 863 ad 245; 1I. 292, 65 a j. pochlebovati dok. 267 ad 169; 553, 163; II. 80, 178 a j. [poehlübati sé nedok.: TI. 294 ad 87. [pochlubiti sé dok.] II. 509 ad 155. pochlubovati sé nedok. IT. 509, 155. pochoditi nedok. 68, 158; 337, 206; 416, 484; — 550 ad 121 a j. pochop m. 278, 296; II. 657, 133. pochopiti dok. 404, 321; IT. 111 ad 251—252; 470 ad 33 a j. pochopny adj. 695, 20; 848 ad 57; TI. 618, 368 a j. pochotny adj. 52, 371. pochovati dok. 632, 51 n.; II. 22, 10; 122, 85 a j. [pochovävanie n.] II. 616 ad 346— 347. [pochovávati nedok.] II. 160 ad 279. [poehtieti dok.] 550 ad 125. [pochvala f.j 708 ad 2—19; 730 ad 4—14; II. 201 ad 134 a j. pochváliti dok. 185 ad 278—279; 542, 178; 834, 218 a j. pochyba f. 341 ad 261; 655, 138; II. 110, 225 a j. poehybenie n. 341, 261; 427, 213; 687 ad 178—179 a j. [poehybiti dok.] 679 ad 70; 680 ad 88; IT. 618 ad 368. — P. sé II. 800 ad 87. [pochybnost f.] 427 ad 212; 815 ad 13. pochybny adj. II. 129, 93. poehybovánie n. 520, 235; 521, 253; II. 815, 42 a j. pochybovati nedok. 95, 501; 277, 285 a 287; 456, 341; 672, 152. — [Poehybujüei adj.] 709 ad 34. [pochytati dok.] IT. 402 ad 77—79. pójč- v. Póžč-. pojednü adv. 40, 209; 124, 72; 125, 84; 722, 231 a j. pojéti dok. II. 381 ad 133—134; 550, 114; 600, 44 a j. [pojézd m.] II. 174 ad 114—115 [po()hráti dok.] 744 ad 194—195. [po(j)hravati nedok.] 317 ad 219. pojiesti dol. 297, 227 a 229; 307, 94; 354 96 a j. pojieti dok. 9, 104; 62. 69; 175, 161; 203, 188; 350, 38; TI. 183, 258 a j. — P. sobé I. 201 ad 155; 446 ad 210—212. pojimati nedok. 203, 185; II. 322, 275. — P. sé I. 217, 360; 351, 69; pojiti dok. 48, 312; 54, 388; 90, 437; 175, 168; 215, 337; — 67, 138 a j. [pojmenovati dok.] IT. 614 ad 321 — 322. po(jyméti dok. 765, 89; II. 117, 324; 919, 95.
1074 pohověti dok. II. 620 ad 27—28 a ad 35; 635, 255; 637, 286 a j. — P. sobě I. 292, 165. pohrdánie n. 574, 53. pohrdati nedok. 291, 156; 478, 289 n.; 627, 137 a j. pohřeb m. II. 157, 239; 160 ad 290 — 294; 175, 128 a j. pohi(e)benie n. TT. 160, 289 n. pohfésti, -hfbiti dok. 679, 74 a ad 74; 753, 314 a 317; IL. 248, 5 a j. pohtieehu interj. 31, 92; 49, 328; 104, 125 a j. [pohroziti dok.] 256 ad 21. pohfiziti dok. 452, 292; 520, 239; IT. 284, 258; 345, 284 a j. pohfu£ovati nedok. II. 145, 96. [pohryzti dok.] 763 ad 77—93. pohrzéti nedok. 432 ad 18—19; 468, 159; 553 ad 158; 624, 110; II. 450 ad 30—31; 635 ad 261 a j. [pohuntovany adj.] II. 563 ad 292. [pohybovati nedok.] 42 ad 233. — P. sé 27 ad 32. [pohynüti dok.] 11 ad 141. pocházéti nedok. 66 ad 127; 275, 268; 314, 178; IT. 574, 67 a j. pochlebenstvie n. 447, 231; IL. 90, 59; 485, 235 a j. poehlebiti dok. 743, 188; II. 332 ad 85—86; 437, 191 a j. pochlebnik m. 553, 162; 816, 26; 863, 245 a j. pochlebny adj. 863 ad 245; 1I. 292, 65 a j. pochlebovati dok. 267 ad 169; 553, 163; II. 80, 178 a j. [poehlübati sé nedok.: TI. 294 ad 87. [pochlubiti sé dok.] II. 509 ad 155. pochlubovati sé nedok. IT. 509, 155. pochoditi nedok. 68, 158; 337, 206; 416, 484; — 550 ad 121 a j. pochop m. 278, 296; II. 657, 133. pochopiti dok. 404, 321; IT. 111 ad 251—252; 470 ad 33 a j. pochopny adj. 695, 20; 848 ad 57; TI. 618, 368 a j. pochotny adj. 52, 371. pochovati dok. 632, 51 n.; II. 22, 10; 122, 85 a j. [pochovävanie n.] II. 616 ad 346— 347. [pochovávati nedok.] II. 160 ad 279. [poehtieti dok.] 550 ad 125. [pochvala f.j 708 ad 2—19; 730 ad 4—14; II. 201 ad 134 a j. pochváliti dok. 185 ad 278—279; 542, 178; 834, 218 a j. pochyba f. 341 ad 261; 655, 138; II. 110, 225 a j. poehybenie n. 341, 261; 427, 213; 687 ad 178—179 a j. [poehybiti dok.] 679 ad 70; 680 ad 88; IT. 618 ad 368. — P. sé II. 800 ad 87. [pochybnost f.] 427 ad 212; 815 ad 13. pochybny adj. II. 129, 93. poehybovánie n. 520, 235; 521, 253; II. 815, 42 a j. pochybovati nedok. 95, 501; 277, 285 a 287; 456, 341; 672, 152. — [Poehybujüei adj.] 709 ad 34. [pochytati dok.] IT. 402 ad 77—79. pójč- v. Póžč-. pojednü adv. 40, 209; 124, 72; 125, 84; 722, 231 a j. pojéti dok. II. 381 ad 133—134; 550, 114; 600, 44 a j. [pojézd m.] II. 174 ad 114—115 [po()hráti dok.] 744 ad 194—195. [po(j)hravati nedok.] 317 ad 219. pojiesti dol. 297, 227 a 229; 307, 94; 354 96 a j. pojieti dok. 9, 104; 62. 69; 175, 161; 203, 188; 350, 38; TI. 183, 258 a j. — P. sobé I. 201 ad 155; 446 ad 210—212. pojimati nedok. 203, 185; II. 322, 275. — P. sé I. 217, 360; 351, 69; pojiti dok. 48, 312; 54, 388; 90, 437; 175, 168; 215, 337; — 67, 138 a j. [pojmenovati dok.] IT. 614 ad 321 — 322. po(jyméti dok. 765, 89; II. 117, 324; 919, 95.
Strana 1075
1075 pokajklovati dok. 140, 162. [pokáleti sě dok.] II. 761 ad 238. pokánie n. 6, 69; 15, 194 a j. č. pokárati dok. 391, 143; II. 865, 148. pokáti sě dok. 45, 276; 55, 407; 88, 409; II. 81, 186 a j. [pokavad(ž) konj.] II. 411 ad 211. [pokázati dok.] 588 ad 16 a 17 a ad 51. — P. sě 242 ad 180—181 a ad 181. [pokaziti dok.] 297 ad 224; 690 ad 230; II. 523 ad 68 a j. — P. sč II. 718 ad 476. [po-každé adv.] 387 ad 81; II. 433 ad 151; 812 ad 292. [pokaženie n.] II. 186 ad 297. poklad m. 124, 70; 152, 106; 629, 152 a j. pokládati nedok. 223, 438; 328, 100; 335, 179; 455, 323; 731, 18 a 26; 695, 5 a j. pokladnic f. 169 ad 64; 697, 57 a 59; II. 639, 309 a j. poklásti dok. II. 705, 281. [poklečěti dok.] II. 455 ad 103; 712 ad 380; 804 ad 147—148. pokleknúti dok. 702 ad 85 a ad 86; II. 24, 50; 357, 155 a j. [poklektati dok.] 140 ad 162. [pokléska f.] 113 ad 249; 454 ad 309; 483 ad 343 a j. poklesnúti (sě) dok. 8, 90; II. 186 ad 301; 281 ad 201; 748, 28. [poklevetati dok.] II. 274 ad 95. [poklička f.] 651 ad 102; II. 353 ad 97. poklínati nedok. II. 687, 318; 934, 448. — P. sč II. 455 ad 105—107. poklona f. 841 ad 323; II. 52 ad 25; 749 ad 54; 893, 156 a j. pokloniti dok. II. 862, 79. — P. sě I. 417 ad 496—497 (spr. ad 496); II. 728 ad 74. pokňúřiti sě dok. 550 ad 122; 596 ad 169; 701, 63. pokochati sě dok. 786, 158; II. 286, 289; 946, 736. pokoj m. 22 ad 278—279; 27, 23; 96, 8; 113 ad 248; 724, 249 a j.; — II. 29, 13; 699, 185. [pokojík m.] II. 301 ad 209. [pokojně adv.] 349 ad 21. pokojnost f. 671, 113. pokojný adj. II. 55 ad 120; 130 ad 119; 303 ad 239; 967, 422 a j. pokolenie n. 10, 114; 28, 42; 29, 65; 146, 26; 221, 418; 404, 331 a j. [pokopati dok.] II. 631 ad 190. pokora f. 48, 307; 56, 416; 103, 115 a j pokořiti sě dok. 60, 40; 115, 35; 124, 60; II. 193, 3 a j. pokorně adv. 84 ad 358; 268, 181; 435, 63 a j. pokorný adj. 56 ad 415—418; 84, 358; 119, 48. — M. z adj. 193, 21. pokrásti dok. 255, 7; II. 458, 136; 559, 239 a j. pokratochvíliti dok. 218 ad 370— 371; 830, 167; II. 254, 107; 492 ad 324. [pokřikovati se dok.] II. 395 ad 313 (neporozuměním). pokrm m. 18, 228; 83, 352; 125, 90 a j. pokropiti dok. 726, 283; II. 281 ad 213. — P. sč I. 422, 81; 564, 313; II. 293, 73 a j. pokrstiti, pokřtiti dok. 74 ad 226; 301, 15; 427, 213; 821, 16 a j. pokrykovati sě dok. II. 395, 313. pokrytě adv. 453, 304. pokrytec m. 110 ad 215; II. 32, 130; 209, 33 a j. pokrytstvie n. 192, 10; 856, 165; 857, 176 a j. pokrytý adj. 651, 101; II. 328, 41; 526, 123 a 126 a j. pokrývati sě nedok. 258, 43; II. 64, 184. pokud adv. 139, 149; II. 431 ad 109 a j. pokusiti dok. 408, 376; II. 169 ad 28; 408, 167 a j. — P. sě I. 408, 386; 228, 501; 407, 367; 641, 129 a j. 68*
1075 pokajklovati dok. 140, 162. [pokáleti sě dok.] II. 761 ad 238. pokánie n. 6, 69; 15, 194 a j. č. pokárati dok. 391, 143; II. 865, 148. pokáti sě dok. 45, 276; 55, 407; 88, 409; II. 81, 186 a j. [pokavad(ž) konj.] II. 411 ad 211. [pokázati dok.] 588 ad 16 a 17 a ad 51. — P. sě 242 ad 180—181 a ad 181. [pokaziti dok.] 297 ad 224; 690 ad 230; II. 523 ad 68 a j. — P. sč II. 718 ad 476. [po-každé adv.] 387 ad 81; II. 433 ad 151; 812 ad 292. [pokaženie n.] II. 186 ad 297. poklad m. 124, 70; 152, 106; 629, 152 a j. pokládati nedok. 223, 438; 328, 100; 335, 179; 455, 323; 731, 18 a 26; 695, 5 a j. pokladnic f. 169 ad 64; 697, 57 a 59; II. 639, 309 a j. poklásti dok. II. 705, 281. [poklečěti dok.] II. 455 ad 103; 712 ad 380; 804 ad 147—148. pokleknúti dok. 702 ad 85 a ad 86; II. 24, 50; 357, 155 a j. [poklektati dok.] 140 ad 162. [pokléska f.] 113 ad 249; 454 ad 309; 483 ad 343 a j. poklesnúti (sě) dok. 8, 90; II. 186 ad 301; 281 ad 201; 748, 28. [poklevetati dok.] II. 274 ad 95. [poklička f.] 651 ad 102; II. 353 ad 97. poklínati nedok. II. 687, 318; 934, 448. — P. sč II. 455 ad 105—107. poklona f. 841 ad 323; II. 52 ad 25; 749 ad 54; 893, 156 a j. pokloniti dok. II. 862, 79. — P. sě I. 417 ad 496—497 (spr. ad 496); II. 728 ad 74. pokňúřiti sě dok. 550 ad 122; 596 ad 169; 701, 63. pokochati sě dok. 786, 158; II. 286, 289; 946, 736. pokoj m. 22 ad 278—279; 27, 23; 96, 8; 113 ad 248; 724, 249 a j.; — II. 29, 13; 699, 185. [pokojík m.] II. 301 ad 209. [pokojně adv.] 349 ad 21. pokojnost f. 671, 113. pokojný adj. II. 55 ad 120; 130 ad 119; 303 ad 239; 967, 422 a j. pokolenie n. 10, 114; 28, 42; 29, 65; 146, 26; 221, 418; 404, 331 a j. [pokopati dok.] II. 631 ad 190. pokora f. 48, 307; 56, 416; 103, 115 a j pokořiti sě dok. 60, 40; 115, 35; 124, 60; II. 193, 3 a j. pokorně adv. 84 ad 358; 268, 181; 435, 63 a j. pokorný adj. 56 ad 415—418; 84, 358; 119, 48. — M. z adj. 193, 21. pokrásti dok. 255, 7; II. 458, 136; 559, 239 a j. pokratochvíliti dok. 218 ad 370— 371; 830, 167; II. 254, 107; 492 ad 324. [pokřikovati se dok.] II. 395 ad 313 (neporozuměním). pokrm m. 18, 228; 83, 352; 125, 90 a j. pokropiti dok. 726, 283; II. 281 ad 213. — P. sč I. 422, 81; 564, 313; II. 293, 73 a j. pokrstiti, pokřtiti dok. 74 ad 226; 301, 15; 427, 213; 821, 16 a j. pokrykovati sě dok. II. 395, 313. pokrytě adv. 453, 304. pokrytec m. 110 ad 215; II. 32, 130; 209, 33 a j. pokrytstvie n. 192, 10; 856, 165; 857, 176 a j. pokrytý adj. 651, 101; II. 328, 41; 526, 123 a 126 a j. pokrývati sě nedok. 258, 43; II. 64, 184. pokud adv. 139, 149; II. 431 ad 109 a j. pokusiti dok. 408, 376; II. 169 ad 28; 408, 167 a j. — P. sě I. 408, 386; 228, 501; 407, 367; 641, 129 a j. 68*
Strana 1076
1076 pokušeníčko n. 41, 231; 296 ad 220; 843, 381 a j. pokušenie n. 41 ad 231; 65, 112; 94, 491; 228, 501 a j. [poküsénie n.] 258 ad 46. pokúščti nedok. 18, 235; 257, 49; 384, 25; 507, 37 a j. — P. sé 228 ad 501; II. 101, 104; 303, 242. pokusitel m. 384, 22; 406, 357; II. 655 ad 103. pokuta f. 430 ad 274—275; 499 ad 5660; 637, 171 a j. pokütné adv. 528, 334. [pokutovati nedok.] 577 ad 98—99. [pokynüti dok.] 675 ad 3. pól m. 394, 182; 465, 115; 810 ad 285; II. 175, 119a j. — V.inafoly. polahoditi dok. II. 324, 301; 331, 85; 437, 191; 491, 320 a j. Poläk m. (= Petr z Mokrska, viz pozn. na str. TT. 507) IT. 507, 116. [polámati dok.] 23 ad 287; II. 338 ad 176; 560 ad 250; 344 ad 265 a j. polapiti dok. 324, 36; II. 244 ad 202; 408 ad 167; II. 506, 114 a j. pole n. 62, 78; 282, 25; 4 ad 51 —5$; II. 554, 174 a j. poledne n. 173, 126 n. a ad 126 a 127; 444, 191 n.; II. 385, 174 a j. polední adj. 173, 124; 444, 188 a j. poléhati nedok. 25, 311. polehëiti dok. 164 ad 296; 539, 104 a 110. [polehéovati nedok.] IT. 41 ad 52—53 a ad 53. [poléknüti dok.' II. 654 ad 92. polepiti dok. II. 391, 261; 873, 56. polepsenie n. 111 ad 225; 112, 234; 151, 93 a j. polepśiti dok. 107, 170; 158, 192; 484, 358; 519, 225 a J. — P. sé 8 ad 96; 151, 99 a j. polepsovati nedok. 71, 201; II. 137, 284; 225, 274 a j. — P. sé I. 519 ad 225. polévčička f. II. 536, 256; 718 ad 470. polévka f. II. 536 ad 256; 718, 470; 808, 203. polézti dok. 509, 75; 596, 169; II. 273 ad 91—95; 961, 284. poleżóti dok. 493 ad 468; 289, 126; 292, 165; 621, 81 a j. — P. sobě 151 ad 90; 783 ad 119. poliček m. 19, 238; 60, 41; 366, 260 a j. polickovanie n. 19 ad 238—239; 60 ad 41; 371, 332 a j. poliékovati nedok. 603, 4; II. 925, 233. [politi dok.] 366 ad 262; 602 ad 278; II. 281 ad 213. polizać m. 743, 188; 744, 194; II. 331, 85; 474, 75; 491, 319 a j. [polizati dok.] II. 332 ad 85—86. polni adj. IL. 451, 40 a 43; 948, 801. pôlnoe f. II. 77 ad 139—143; 131, 126; 523, 66 a j. pólnoćni adj. 1I. 77, 137; 666 ad 4—16. polovicé f. 150 ad 87—88; 561, 274; 604, 28 a j. poloZenie n. 1 ad 2; II. 99 ad 69. poloZiti dok. 20 ad 253; 48, 308; 435, 73; 120 ad 1—2; 146, 21; 158, 195 a 198; 210, 281; 220, 403 a j. — P. sé YI. 369, 328; 803 ad 137. Polsko n. II. 303, 238. [polštář m.) 36 ad 162; II. 457 ad 118. póltřetí num. II. 952, 62. polübenie n. 649, 83; II. 197, 81; 575, 10 a j. polübiti dok. 422, 79; 565, 314; 601, 256 a j. — P. sé 720 ad 283. polüéiti sé dok. 238, 126; LI. 75 ad 106—112. [polüpiti dok.] 617 ad 39. polutovati dok. 285 ad 68 a ad 68— 69; 359, 176; II. 256, 134 a j. [polüüroéie n.] II. 175 ad 119. [polúúroční adj.] TT. 175 ad 119. pomáhati nedok. 38, 179; 93, 471; 425, 148; 51, 358; 48, 313 a j. — P. sobě od čeho YI. 903 ad 38. [pomakati dok.] IT. 256 ad 134.
1076 pokušeníčko n. 41, 231; 296 ad 220; 843, 381 a j. pokušenie n. 41 ad 231; 65, 112; 94, 491; 228, 501 a j. [poküsénie n.] 258 ad 46. pokúščti nedok. 18, 235; 257, 49; 384, 25; 507, 37 a j. — P. sé 228 ad 501; II. 101, 104; 303, 242. pokusitel m. 384, 22; 406, 357; II. 655 ad 103. pokuta f. 430 ad 274—275; 499 ad 5660; 637, 171 a j. pokütné adv. 528, 334. [pokutovati nedok.] 577 ad 98—99. [pokynüti dok.] 675 ad 3. pól m. 394, 182; 465, 115; 810 ad 285; II. 175, 119a j. — V.inafoly. polahoditi dok. II. 324, 301; 331, 85; 437, 191; 491, 320 a j. Poläk m. (= Petr z Mokrska, viz pozn. na str. TT. 507) IT. 507, 116. [polámati dok.] 23 ad 287; II. 338 ad 176; 560 ad 250; 344 ad 265 a j. polapiti dok. 324, 36; II. 244 ad 202; 408 ad 167; II. 506, 114 a j. pole n. 62, 78; 282, 25; 4 ad 51 —5$; II. 554, 174 a j. poledne n. 173, 126 n. a ad 126 a 127; 444, 191 n.; II. 385, 174 a j. polední adj. 173, 124; 444, 188 a j. poléhati nedok. 25, 311. polehëiti dok. 164 ad 296; 539, 104 a 110. [polehéovati nedok.] IT. 41 ad 52—53 a ad 53. [poléknüti dok.' II. 654 ad 92. polepiti dok. II. 391, 261; 873, 56. polepsenie n. 111 ad 225; 112, 234; 151, 93 a j. polepśiti dok. 107, 170; 158, 192; 484, 358; 519, 225 a J. — P. sé 8 ad 96; 151, 99 a j. polepsovati nedok. 71, 201; II. 137, 284; 225, 274 a j. — P. sé I. 519 ad 225. polévčička f. II. 536, 256; 718 ad 470. polévka f. II. 536 ad 256; 718, 470; 808, 203. polézti dok. 509, 75; 596, 169; II. 273 ad 91—95; 961, 284. poleżóti dok. 493 ad 468; 289, 126; 292, 165; 621, 81 a j. — P. sobě 151 ad 90; 783 ad 119. poliček m. 19, 238; 60, 41; 366, 260 a j. polickovanie n. 19 ad 238—239; 60 ad 41; 371, 332 a j. poliékovati nedok. 603, 4; II. 925, 233. [politi dok.] 366 ad 262; 602 ad 278; II. 281 ad 213. polizać m. 743, 188; 744, 194; II. 331, 85; 474, 75; 491, 319 a j. [polizati dok.] II. 332 ad 85—86. polni adj. IL. 451, 40 a 43; 948, 801. pôlnoe f. II. 77 ad 139—143; 131, 126; 523, 66 a j. pólnoćni adj. 1I. 77, 137; 666 ad 4—16. polovicé f. 150 ad 87—88; 561, 274; 604, 28 a j. poloZenie n. 1 ad 2; II. 99 ad 69. poloZiti dok. 20 ad 253; 48, 308; 435, 73; 120 ad 1—2; 146, 21; 158, 195 a 198; 210, 281; 220, 403 a j. — P. sé YI. 369, 328; 803 ad 137. Polsko n. II. 303, 238. [polštář m.) 36 ad 162; II. 457 ad 118. póltřetí num. II. 952, 62. polübenie n. 649, 83; II. 197, 81; 575, 10 a j. polübiti dok. 422, 79; 565, 314; 601, 256 a j. — P. sé 720 ad 283. polüéiti sé dok. 238, 126; LI. 75 ad 106—112. [polüpiti dok.] 617 ad 39. polutovati dok. 285 ad 68 a ad 68— 69; 359, 176; II. 256, 134 a j. [polüüroéie n.] II. 175 ad 119. [polúúroční adj.] TT. 175 ad 119. pomáhati nedok. 38, 179; 93, 471; 425, 148; 51, 358; 48, 313 a j. — P. sobě od čeho YI. 903 ad 38. [pomakati dok.] IT. 256 ad 134.
Strana 1077
pomalu adv. 125, 83; 587, 9; II. 765, 307 a j. pomazánie n. II. 41, 52; 802, 118 a 122 a j. pomazany adj. II. 802, 114 a 118. pomazati dok. 131, 24; 536, 15; 537, 25; IL. 41, 53 a j. pomeśkati dok. II. 177, 155. [pometati dok.] II. 340 ad 203; 351 ad 67. pomíjejücí adj. 103 ad 117; 245 ad 215; 350, 50; 804 ad 202 a j. pomíjéti nedok. 352 ad 80; 536, 4. pominuly adj. 816, 32; 245 ad 215; 265 ad 145; 531 ad 374 a j. [pominute(d)inÿ adj.] 369 ad 307; 427 ad 196; 804 ad 208 a j. pominüti dok. 19, 248; 31, 95; 136 ad 105; 494, 493; 836 ad 246; II. 344, 271. — I. 54, 391; 54, 392; 4 ad 49 a j. [pomlacéti sé nedok.] 665 ad 217— 219 (omyl). pomlaščiti, pomlastiti, pomla&téti dok. 149, 71; 172, 122 a ad 122; 788, 128; II. 892, 138 a ad 133; 934, 446. pomlázéti sé nedok. 6606, 218. [pomlázka f.] 665 ad 219. [pomluvać m.] II. 438 ad 207. [pomlüvanie n.] 671 ad 105. pomlúvati nedok. 41, 221; 106, 159; 561, 275 a j. [pomluviti dok.j 41 ad 221; II. 457 ad 126. pomnieti dok. i nedok. 33, 121; 87, 389; 45, 279; 187, 301; 252, 305; 607, 137; II. 647 ad 440 a j. č. pomoc f. 7, 82; 11, 127; 201, 162 a j. pomoci dok. 3, 40; 9, 100; 10, 123; 28, 50; 65, 88; 693, 268 a j. à. pomocnicé f. II. 874, 87; 875, 91. pomoenik m. 652, 112; 843, 376; 851, 98 a j. — Ctrnädste Pomoc- nikóv II. 607 ad 229. pomocny adj. 93, 474; 375, 383; 405, 333 a j. 1077 pomodliti s6 dok. 5, 53; 127, 112; 201, 161 a j. [pomordovati dok.] 212 ad 299— 300; II. 785 ad 90. pomsía f. 31, 94; 34, 136; 46, 293 a j. pomstiti dok. 21 ad 274; 77, 272; 219. 389; 239, 139 a j. — P. sé 42 ad 234; 82, 335; 188, 320 a j. (pomumlati dok.] 149 ad 71. [pomütiti (pormütiti) sé dok.] II. 712 ad 376. pomysliti dok. 32 ad 109; 47, 294; 122, 32; 228, 508; 713, 92; — 4, 46; 115, 28; 112, 243 a j. €. pomysleniéko n. 118, 38. pomyslenie n. 118 ad 38; 787 ad 161; II. 253, 97 a j. ponajprvé, ponejprv(é) adv. 120 ad 1—2; 258 ad 42; 826, 109 a j. [ponafiekati dok.] 462 ad 81. [pondólek m.] 596 ad 171. pondělí m. 596, 171; 644, 1; 768, 129 a j. poné, poii adv. 726 ad 282; II. 377 ad 79; 479, 144 a ad 144. ponechati dok. 356, 135; 6 ad 77; 325 ad 49; II. 64,170; 513, 210a j. [ponechávati nedok.] II. 489 ad 294. [ponékud adv.] II. 390 ad 244; 837 ad 193. ponésti dok 77, 265; 240, 147 n., 384, 35; 495, 502 a j. poněvadž conj. 5, 63; 7, 79; 84, 354; 97, 26 a j. č. poniziti, ponížiti dok. 41, 226; 63, 86 a j. — P. sè 60, 40; 124, 60 à j. [ponizené adv.] IT. 912 ad 132 —133. poniZenie n. II. 89, 94; 442, 276; 757 ad 172 a j. [poniżenost f.] II. 442 ad 276; 500 ad 6—14. poniżeny adj. 558, 227; 624, 110 a j. poniZovati nedok. II. 113, 281; 120, 602. — P. sé II. 350, 39; 502, 39 a j. [ponocovati nedok.] 120 ad 1—2. [Pontskÿ adj.) 549 ad 104. Pontus m. II. 6, 24.
pomalu adv. 125, 83; 587, 9; II. 765, 307 a j. pomazánie n. II. 41, 52; 802, 118 a 122 a j. pomazany adj. II. 802, 114 a 118. pomazati dok. 131, 24; 536, 15; 537, 25; IL. 41, 53 a j. pomeśkati dok. II. 177, 155. [pometati dok.] II. 340 ad 203; 351 ad 67. pomíjejücí adj. 103 ad 117; 245 ad 215; 350, 50; 804 ad 202 a j. pomíjéti nedok. 352 ad 80; 536, 4. pominuly adj. 816, 32; 245 ad 215; 265 ad 145; 531 ad 374 a j. [pominute(d)inÿ adj.] 369 ad 307; 427 ad 196; 804 ad 208 a j. pominüti dok. 19, 248; 31, 95; 136 ad 105; 494, 493; 836 ad 246; II. 344, 271. — I. 54, 391; 54, 392; 4 ad 49 a j. [pomlacéti sé nedok.] 665 ad 217— 219 (omyl). pomlaščiti, pomlastiti, pomla&téti dok. 149, 71; 172, 122 a ad 122; 788, 128; II. 892, 138 a ad 133; 934, 446. pomlázéti sé nedok. 6606, 218. [pomlázka f.] 665 ad 219. [pomluvać m.] II. 438 ad 207. [pomlüvanie n.] 671 ad 105. pomlúvati nedok. 41, 221; 106, 159; 561, 275 a j. [pomluviti dok.j 41 ad 221; II. 457 ad 126. pomnieti dok. i nedok. 33, 121; 87, 389; 45, 279; 187, 301; 252, 305; 607, 137; II. 647 ad 440 a j. č. pomoc f. 7, 82; 11, 127; 201, 162 a j. pomoci dok. 3, 40; 9, 100; 10, 123; 28, 50; 65, 88; 693, 268 a j. à. pomocnicé f. II. 874, 87; 875, 91. pomoenik m. 652, 112; 843, 376; 851, 98 a j. — Ctrnädste Pomoc- nikóv II. 607 ad 229. pomocny adj. 93, 474; 375, 383; 405, 333 a j. 1077 pomodliti s6 dok. 5, 53; 127, 112; 201, 161 a j. [pomordovati dok.] 212 ad 299— 300; II. 785 ad 90. pomsía f. 31, 94; 34, 136; 46, 293 a j. pomstiti dok. 21 ad 274; 77, 272; 219. 389; 239, 139 a j. — P. sé 42 ad 234; 82, 335; 188, 320 a j. (pomumlati dok.] 149 ad 71. [pomütiti (pormütiti) sé dok.] II. 712 ad 376. pomysliti dok. 32 ad 109; 47, 294; 122, 32; 228, 508; 713, 92; — 4, 46; 115, 28; 112, 243 a j. €. pomysleniéko n. 118, 38. pomyslenie n. 118 ad 38; 787 ad 161; II. 253, 97 a j. ponajprvé, ponejprv(é) adv. 120 ad 1—2; 258 ad 42; 826, 109 a j. [ponafiekati dok.] 462 ad 81. [pondólek m.] 596 ad 171. pondělí m. 596, 171; 644, 1; 768, 129 a j. poné, poii adv. 726 ad 282; II. 377 ad 79; 479, 144 a ad 144. ponechati dok. 356, 135; 6 ad 77; 325 ad 49; II. 64,170; 513, 210a j. [ponechávati nedok.] II. 489 ad 294. [ponékud adv.] II. 390 ad 244; 837 ad 193. ponésti dok 77, 265; 240, 147 n., 384, 35; 495, 502 a j. poněvadž conj. 5, 63; 7, 79; 84, 354; 97, 26 a j. č. poniziti, ponížiti dok. 41, 226; 63, 86 a j. — P. sè 60, 40; 124, 60 à j. [ponizené adv.] IT. 912 ad 132 —133. poniZenie n. II. 89, 94; 442, 276; 757 ad 172 a j. [poniżenost f.] II. 442 ad 276; 500 ad 6—14. poniżeny adj. 558, 227; 624, 110 a j. poniZovati nedok. II. 113, 281; 120, 602. — P. sé II. 350, 39; 502, 39 a j. [ponocovati nedok.] 120 ad 1—2. [Pontskÿ adj.) 549 ad 104. Pontus m. II. 6, 24.
Strana 1078
1078 ponúkati nedok. 360 ad 191; 481 ad 325; 482 ad, 329; 566, 336; LL. 387 ad 195 a j. ponukniti dok. II. 233, 34; 959, 222 a j. [poobieranie n.] II. 430 ad 102—103. poobierati sé nedok. 4, 48; 5,57; 20, 255 a j. č. [poopraviti dok.j 331 ad 134. [pootjíti dok.] 500 ad 578. [pootłożiti dok.] 594, 130. pop m. 22, 281; 159, 205; 521, 251; 657, 158 a j. popadniti dok. 403 ad 311; IL. 203, 169 a j. — P. sě II. 415, 261. [popáliti dok.j 70 ad 176. [popárati sě dok.j 92 ad 468. popásti, popadnüti dok. 139 ad 144; 582, 184; 1I. 213, 93; 232, 31 a J. popatřiti dok. 28 ad 36; 616, 16; II. 138, 306 a j. popel m. 136, 115; 543, 9; 226 a j. popelec m. 422, 79. [popierati nedok.] IT. 677 ad 172. popisovati nedok. II. 844, 13. poplächnüti, popläknüti dok. 556, 202 a ad 202. poplakati dok. 185, 277; 272 ad 251; 428, 237; 462, 81 a j. poplatek m. II. 73, 92 a 95. [popluZie n.] II. 169 ad 25. IL. 110, poplynuti dok. II. 361, 207; 540, 313; 939, 553 a j. poposlechnüti dok. 482, 330; 819, 100; II. 854, 227. [poposlüchati dok.] 819 ad 100; II. 475 ad 91. popostiti sě dok. II. 673, 108; 836 ad 171. popotracovati nedok. 277, 288. popracovati dok. 320, 261. [poprati dok.] II. 546 ad 63. popraviti dok. 331, 134. popravovati nedok. 331 ad 135; II. 225, 281 popfieti dok. 463, 85; 635, 132; 705, 173 a j. 132— [poprodliti dok.] 205 ad 209. poprositi dok. 5 ad 54; 71, 194; 115, 40; 150, 86; 201, 161 a j. [poprséti dok.] II. 711 ad 369. [popsánie n.] 120 ad 1—2. popsati dok. 120 ad 1—2; 670, 79; II. 100, 89 a j. poptati sé dok. 11. 127, 46; 550 ad 113. popuditi dok. 148, 65; 360, 186; 415, 476; 781 ad 84 a j. [popudlivy adj.] II. 394 ad 305; 438 ad 211. popüzénie n. 285 ad 66; II. 294, 89. popüzéti nedok 140, 158; 186, 289; 194, 50; 207, 233 a j — P. sé 349, 18; 403, 305 a j. [popuzovati ncdok.] 148 ad 65. [pofad m.| 540 ad 132; IT. 115 ad 313. pofád adv. 413 ad 445; TI. 250, 46; 675 ad 146 à j. [pofádek m.| 377 ad 424; IT. 472 ad 54 —55. poraditi dok. 228 ad 512; 448, 237; JT. 256, 135. — P. sě I. 446 ad 211. [pořádný adj.j II. 187 ad 323. poradovati sě dok. 31, 90; 119, 52; 593, 125 a j. poraziti dok. 49, 319; 231 ad 27; 239, 138; 253, 319; II. 82, 10; 361, 207 a j. porážčti nedok. 40, 217; 286, 80; 11. 632 ad 214 a j. [poféci sé dok.| 647 ad 59. [pofiedku adv.] 315 ad 191; II. 830 ad 72. [pofiedné adv.] 210 ad 278; II. 250 ad 40. [pofiekati dok.] II. 455, 104. porod m. 266 ad 158; 505, 16; IT. 419 ad 326; 825, 206 n. a j. poroditi dok. 120 ad 1—2; 125, 88; 130, 15; 185, 282; 714, 105 a j. porozjímati dok. 127, 110; 357, 137; II. 367, 299 a j. — P. sobě I. 127 ad 110.
1078 ponúkati nedok. 360 ad 191; 481 ad 325; 482 ad, 329; 566, 336; LL. 387 ad 195 a j. ponukniti dok. II. 233, 34; 959, 222 a j. [poobieranie n.] II. 430 ad 102—103. poobierati sé nedok. 4, 48; 5,57; 20, 255 a j. č. [poopraviti dok.j 331 ad 134. [pootjíti dok.] 500 ad 578. [pootłożiti dok.] 594, 130. pop m. 22, 281; 159, 205; 521, 251; 657, 158 a j. popadniti dok. 403 ad 311; IL. 203, 169 a j. — P. sě II. 415, 261. [popáliti dok.j 70 ad 176. [popárati sě dok.j 92 ad 468. popásti, popadnüti dok. 139 ad 144; 582, 184; 1I. 213, 93; 232, 31 a J. popatřiti dok. 28 ad 36; 616, 16; II. 138, 306 a j. popel m. 136, 115; 543, 9; 226 a j. popelec m. 422, 79. [popierati nedok.] IT. 677 ad 172. popisovati nedok. II. 844, 13. poplächnüti, popläknüti dok. 556, 202 a ad 202. poplakati dok. 185, 277; 272 ad 251; 428, 237; 462, 81 a j. poplatek m. II. 73, 92 a 95. [popluZie n.] II. 169 ad 25. IL. 110, poplynuti dok. II. 361, 207; 540, 313; 939, 553 a j. poposlechnüti dok. 482, 330; 819, 100; II. 854, 227. [poposlüchati dok.] 819 ad 100; II. 475 ad 91. popostiti sě dok. II. 673, 108; 836 ad 171. popotracovati nedok. 277, 288. popracovati dok. 320, 261. [poprati dok.] II. 546 ad 63. popraviti dok. 331, 134. popravovati nedok. 331 ad 135; II. 225, 281 popfieti dok. 463, 85; 635, 132; 705, 173 a j. 132— [poprodliti dok.] 205 ad 209. poprositi dok. 5 ad 54; 71, 194; 115, 40; 150, 86; 201, 161 a j. [poprséti dok.] II. 711 ad 369. [popsánie n.] 120 ad 1—2. popsati dok. 120 ad 1—2; 670, 79; II. 100, 89 a j. poptati sé dok. 11. 127, 46; 550 ad 113. popuditi dok. 148, 65; 360, 186; 415, 476; 781 ad 84 a j. [popudlivy adj.] II. 394 ad 305; 438 ad 211. popüzénie n. 285 ad 66; II. 294, 89. popüzéti nedok 140, 158; 186, 289; 194, 50; 207, 233 a j — P. sé 349, 18; 403, 305 a j. [popuzovati ncdok.] 148 ad 65. [pofad m.| 540 ad 132; IT. 115 ad 313. pofád adv. 413 ad 445; TI. 250, 46; 675 ad 146 à j. [pofádek m.| 377 ad 424; IT. 472 ad 54 —55. poraditi dok. 228 ad 512; 448, 237; JT. 256, 135. — P. sě I. 446 ad 211. [pořádný adj.j II. 187 ad 323. poradovati sě dok. 31, 90; 119, 52; 593, 125 a j. poraziti dok. 49, 319; 231 ad 27; 239, 138; 253, 319; II. 82, 10; 361, 207 a j. porážčti nedok. 40, 217; 286, 80; 11. 632 ad 214 a j. [poféci sé dok.| 647 ad 59. [pofiedku adv.] 315 ad 191; II. 830 ad 72. [pofiedné adv.] 210 ad 278; II. 250 ad 40. [pofiekati dok.] II. 455, 104. porod m. 266 ad 158; 505, 16; IT. 419 ad 326; 825, 206 n. a j. poroditi dok. 120 ad 1—2; 125, 88; 130, 15; 185, 282; 714, 105 a j. porozjímati dok. 127, 110; 357, 137; II. 367, 299 a j. — P. sobě I. 127 ad 110.
Strana 1079
[porozovati nedok.) 505 ad 9 a ad 16. [porozprávéti dok.] 517 ad 196; II. 274 ad 95. porozuměti, porozoměti, poruzuměti dok. 33 ad 110; 198, 111 a 113; 228, 504 a j. — P. sobě 584, 206 a ad 206; II. 263, 249; 281,198 a j. [porozumievati nedok.] 1I. 278 ad 164; 279 ad 170. [poruéenie n.] 669 ad 54; II. 768, 45. poruéenstvie n. II. 398 ad 6; 466, 245. porüééti nedok. 10 ad 120; 726 ad 281; IT. 217, 154; — II. 297, 136; 466, 245; — I. 817, 51; 161 ad 242; 379 ad 440; 755 ad 340— 344. — P. sé 16, 206; II. 599 ad 105—106. poruéiti dok. 64 ad 92; 669 ad 53; —- 10, 120; 179, 209; 250, 288; — 1I. 191 ad 373; 279 ad 136. — P. sé I. 428, 218; II. 599, 105 a j. [poručník in.] IT. 850 ad 137. porühanie n. 574, 58. (porühati sé dok.] II. 153 ad 193. porusenie n. 719 ad 185; 11. 109, 217; 208, 9 a j. porusite(d)inÿ adj. 301, 7; IT. ad 257. porusiti dok. 721, 207; II. 28, 166; II. 42, 74 n. a j. posaditi dok. 3 ad 29; 411, 427; 598, 211; IL. 646, 420 a j. — P. sé I. 142 ad 188; 507, 46; 526, 309; 636, 156 a j. posavad adv. 24 ad 300; 117 ad 18; II. 61, 66 a j. posazovati sé nedok. IT. 501, 29. posdravenie, -zdravenie n. IT. 746, 3 a 6 a 9; 747, 14 a j. posdraviti, pozdr- dok. 641, 125; 858, 185; II. 285 ad 262; 747, 13 n. a j. [posdravovánie n.] II. 750 ad 60. posdravovati nedok. 419 ad 516; II. 203 ad 164; 746, 4 a 8 a j. [posédati nedok.] 464 ad 105. posedéti dok. II. 273, 87; 385, 179; 712, 380 a j. 112 1079 posédly adj. 275 ad 265; 644, 9; II. 942 ad 652. posednüti dok. v. posiesti. posel m. 20, 264; 55, 406; 158, 199 n.; 159, 208 a j. poselstvie n. 587, 4; II. 758, 185 a 187 a j. [poshovéti dok.] II. 635 ad 255. posielati nedok. 18 ad 230—232; 60, 34; 159, 212; 709, 30; 668, 38 a j. [posiesti, posednüti dok.] II. 176 ad 145; 501 ad 37. [posila f.] 681 ad 102; II. 625 ad 110—111. posiliti dok. 254, 326; 319, 247; 403, 309 a j. posilñenie n. 656, 143; 855, 151 a 155; IT. 52, 39 a j. posilniti dok. 117, 26; 320, 249; 855, 154 a j. — P. sé 855, 153; Il. 593, 3. [posilñovati nedok.} 117 ad 26; 434 ad 52; II. 715 ad 434 a j. — P. sé I. 146, 36. posilovati nedok. 117, 27; 434, 52. — P. sé 147 ad 30; 164, 297. poskvrna, poskvrna f. 118, 32; 234, 74; 403, 303; 714, 108 a j. poskvrñenie, poskvr- 727 ad 286. poskvrniti, poskvrniti dok. 234, 75; 238, 131; 241, 158 a j. poskvrñovati, poskvrñovati nedok. 70, 182 a 183. — P. sé II. 694 ad 113 a j. poskytnüti dok. II. 149, 138; 799 ad 66. poslánie n. II. 62, 112. Poslany m. z adj. 536, 17. poslati dok. 2, 17; 11, 137; 273, 248 a j. poslední adj. 6, 72; 49, 332; 73, 216; 147 ad 48; 191, 351; 215, 335 a j. poslechnúti dok. 201 ad 154; 415, 473; II. 380, 114; 486, 254 a j. posléze adv. 16 ad 206; najposléze 130, 4; II. 348, 15 a j. poslintati dok. 550 ad 119; 596, 170; 788, 128; 857, 177; II. 333, 101. 48, 311;
[porozovati nedok.) 505 ad 9 a ad 16. [porozprávéti dok.] 517 ad 196; II. 274 ad 95. porozuměti, porozoměti, poruzuměti dok. 33 ad 110; 198, 111 a 113; 228, 504 a j. — P. sobě 584, 206 a ad 206; II. 263, 249; 281,198 a j. [porozumievati nedok.] 1I. 278 ad 164; 279 ad 170. [poruéenie n.] 669 ad 54; II. 768, 45. poruéenstvie n. II. 398 ad 6; 466, 245. porüééti nedok. 10 ad 120; 726 ad 281; IT. 217, 154; — II. 297, 136; 466, 245; — I. 817, 51; 161 ad 242; 379 ad 440; 755 ad 340— 344. — P. sé 16, 206; II. 599 ad 105—106. poruéiti dok. 64 ad 92; 669 ad 53; —- 10, 120; 179, 209; 250, 288; — 1I. 191 ad 373; 279 ad 136. — P. sé I. 428, 218; II. 599, 105 a j. [poručník in.] IT. 850 ad 137. porühanie n. 574, 58. (porühati sé dok.] II. 153 ad 193. porusenie n. 719 ad 185; 11. 109, 217; 208, 9 a j. porusite(d)inÿ adj. 301, 7; IT. ad 257. porusiti dok. 721, 207; II. 28, 166; II. 42, 74 n. a j. posaditi dok. 3 ad 29; 411, 427; 598, 211; IL. 646, 420 a j. — P. sé I. 142 ad 188; 507, 46; 526, 309; 636, 156 a j. posavad adv. 24 ad 300; 117 ad 18; II. 61, 66 a j. posazovati sé nedok. IT. 501, 29. posdravenie, -zdravenie n. IT. 746, 3 a 6 a 9; 747, 14 a j. posdraviti, pozdr- dok. 641, 125; 858, 185; II. 285 ad 262; 747, 13 n. a j. [posdravovánie n.] II. 750 ad 60. posdravovati nedok. 419 ad 516; II. 203 ad 164; 746, 4 a 8 a j. [posédati nedok.] 464 ad 105. posedéti dok. II. 273, 87; 385, 179; 712, 380 a j. 112 1079 posédly adj. 275 ad 265; 644, 9; II. 942 ad 652. posednüti dok. v. posiesti. posel m. 20, 264; 55, 406; 158, 199 n.; 159, 208 a j. poselstvie n. 587, 4; II. 758, 185 a 187 a j. [poshovéti dok.] II. 635 ad 255. posielati nedok. 18 ad 230—232; 60, 34; 159, 212; 709, 30; 668, 38 a j. [posiesti, posednüti dok.] II. 176 ad 145; 501 ad 37. [posila f.] 681 ad 102; II. 625 ad 110—111. posiliti dok. 254, 326; 319, 247; 403, 309 a j. posilñenie n. 656, 143; 855, 151 a 155; IT. 52, 39 a j. posilniti dok. 117, 26; 320, 249; 855, 154 a j. — P. sé 855, 153; Il. 593, 3. [posilñovati nedok.} 117 ad 26; 434 ad 52; II. 715 ad 434 a j. — P. sé I. 146, 36. posilovati nedok. 117, 27; 434, 52. — P. sé 147 ad 30; 164, 297. poskvrna, poskvrna f. 118, 32; 234, 74; 403, 303; 714, 108 a j. poskvrñenie, poskvr- 727 ad 286. poskvrniti, poskvrniti dok. 234, 75; 238, 131; 241, 158 a j. poskvrñovati, poskvrñovati nedok. 70, 182 a 183. — P. sé II. 694 ad 113 a j. poskytnüti dok. II. 149, 138; 799 ad 66. poslánie n. II. 62, 112. Poslany m. z adj. 536, 17. poslati dok. 2, 17; 11, 137; 273, 248 a j. poslední adj. 6, 72; 49, 332; 73, 216; 147 ad 48; 191, 351; 215, 335 a j. poslechnúti dok. 201 ad 154; 415, 473; II. 380, 114; 486, 254 a j. posléze adv. 16 ad 206; najposléze 130, 4; II. 348, 15 a j. poslintati dok. 550 ad 119; 596, 170; 788, 128; 857, 177; II. 333, 101. 48, 311;
Strana 1080
1080 posluhovánie n. 192 ad 6; II. 273 ad 94; 326, 9 a j. posluhovate(d)Iny adj. II. 55, 99. posluhovati nedok. 302 ad 18; 385, 45; 413, 449; 427, 206; 471, 194 a j. posluchač m. 253 ad 313; 319, 248; 790, 5 n.; IT. 410 ad 190 a j. poslüchanie n, 245, 213; 289, 123; 290, 133 a j. poslüchati nedok. 36, 158; 48, 308 nn.; 68, 155; 74, 230; — 167, 33; 168, 35 a j. poslusenstvie n. 293 ad 173; 741 ad 166; 576 ad 90; 668, 37; II. 127, 26 a j. [poslušně adv.] 735 ad 81. [posluśnost f.) II. 76 ad 121—124, posluány adj. 153, 122; 190, 344. 571, 9 a j. poslúžiti dok. 8 ad 90; 77, 268; 266; 151 a j. — P. sobě 404 ad 322— 323. [poslyśćti dok.] 188 ad 311; 511 ad 106; II. 434 ad 152—155. posméch m. 82, 330; 80, 381; 204, 128 a j. posmóśny adj. 19, 249. posmévaé m. 428, 234 a 236 a 239; 453, 305; 596, 173 a j. posmievanie n. 20 ad 251; 257, 38; 361, 196 a j. posmievati nedok. 350, 43; 603, 4 aj. — P. sé 370, 316; 727, 287; 519, 219 a j. posmrkati dok. 768, 128; II. 892, 138. pósobenie n. II. 766, 321. pósobiti nedok. 20, 54; 539, 97; 617, 39 a j. pospati dok. 702, 87; II. 237, 100; 468, 273 a j. — P. sobě I. 783 ad 119. pospéSné adv. II. 344, 270; 468 ad 271; 689 ad 25 a j. pospiechati nedok. 329, 106; 591, 90; II. 213, 98 a j. [pospieślti dok.] 412 ad 434; II. 419 ad 328 a j. pospolná adv. 696, 27 a 34; II. 46 ad 114. [pospolu adv.; 181 ad 234; II. 46 ad 114. póst in. 102, 97; 146, 30; 161, 238 n.; 171, 92 a j. postarati dok. 271 ad 216. — P. sé 150, 86; 183, 255; 819, 102 a j. posta(t)éiti dok. 357 ad 144; 805, 229; II. 353 ad 87 a j. [posta(t)éovati nedok.] 55 ad 407; 706 ad 192. postati dok. 369 ad 309; 462, 80; 611, 75; I1. 273, 95; 283, 240; 614, 324 a j. — P. sé I. 662, 199; II. 504, 83. — P. sobé II. 615 ad 324. postav m. II. 717, 461. [postava f.] 124 ad 71—72; 653 ad 119; II. 451 ad 39 a j. [postávati nedok.] II. 560 ad 247. [postavéti sé dok.] II. 627 ad 140. postaviti dok. 384, 32; 35, 148; 44, 264; 48, 318; 61, 60; 104, 120; 193, 31; 194, 41; 240 ad 156 a j. — P. sé 120 ad 1—2; 57, 434; 34, 132; 35, 144; 429, 267; 494, 496; II. 30, 41 a j. [postavovati nedok.] 104 ad 119— 120; 194 ad 41; II. 265 ad 276. — P. sé I. 318, 233; II. 429 ad 92 —93. postele f. 640, 90; II. 279, 182; 950 ad 8. [postesknüti sé dok.] 164 ad 295. — P. sobě 484 ad 368. [postievati sé nedok.] 17 ad 215; 393 ad 164—168. postíhati nedok. 40, 219; 321 ad 267; II. 238 ad 117—119. postihnüti dok. 61 ad 60; 368, 301; 703, 113; 718, 161 a j. [Postilla f.] 864 ad 247—248; II. 688 ad 1. postiti nedok. II. 515 ad 226. — P. sé I. 18, 232; 18, 235; 25, 311 a j. à. postlánie n. II. 871, 27. postlati dok. 17, 212.
1080 posluhovánie n. 192 ad 6; II. 273 ad 94; 326, 9 a j. posluhovate(d)Iny adj. II. 55, 99. posluhovati nedok. 302 ad 18; 385, 45; 413, 449; 427, 206; 471, 194 a j. posluchač m. 253 ad 313; 319, 248; 790, 5 n.; IT. 410 ad 190 a j. poslüchanie n, 245, 213; 289, 123; 290, 133 a j. poslüchati nedok. 36, 158; 48, 308 nn.; 68, 155; 74, 230; — 167, 33; 168, 35 a j. poslusenstvie n. 293 ad 173; 741 ad 166; 576 ad 90; 668, 37; II. 127, 26 a j. [poslušně adv.] 735 ad 81. [posluśnost f.) II. 76 ad 121—124, posluány adj. 153, 122; 190, 344. 571, 9 a j. poslúžiti dok. 8 ad 90; 77, 268; 266; 151 a j. — P. sobě 404 ad 322— 323. [poslyśćti dok.] 188 ad 311; 511 ad 106; II. 434 ad 152—155. posméch m. 82, 330; 80, 381; 204, 128 a j. posmóśny adj. 19, 249. posmévaé m. 428, 234 a 236 a 239; 453, 305; 596, 173 a j. posmievanie n. 20 ad 251; 257, 38; 361, 196 a j. posmievati nedok. 350, 43; 603, 4 aj. — P. sé 370, 316; 727, 287; 519, 219 a j. posmrkati dok. 768, 128; II. 892, 138. pósobenie n. II. 766, 321. pósobiti nedok. 20, 54; 539, 97; 617, 39 a j. pospati dok. 702, 87; II. 237, 100; 468, 273 a j. — P. sobě I. 783 ad 119. pospéSné adv. II. 344, 270; 468 ad 271; 689 ad 25 a j. pospiechati nedok. 329, 106; 591, 90; II. 213, 98 a j. [pospieślti dok.] 412 ad 434; II. 419 ad 328 a j. pospolná adv. 696, 27 a 34; II. 46 ad 114. [pospolu adv.; 181 ad 234; II. 46 ad 114. póst in. 102, 97; 146, 30; 161, 238 n.; 171, 92 a j. postarati dok. 271 ad 216. — P. sé 150, 86; 183, 255; 819, 102 a j. posta(t)éiti dok. 357 ad 144; 805, 229; II. 353 ad 87 a j. [posta(t)éovati nedok.] 55 ad 407; 706 ad 192. postati dok. 369 ad 309; 462, 80; 611, 75; I1. 273, 95; 283, 240; 614, 324 a j. — P. sé I. 662, 199; II. 504, 83. — P. sobé II. 615 ad 324. postav m. II. 717, 461. [postava f.] 124 ad 71—72; 653 ad 119; II. 451 ad 39 a j. [postávati nedok.] II. 560 ad 247. [postavéti sé dok.] II. 627 ad 140. postaviti dok. 384, 32; 35, 148; 44, 264; 48, 318; 61, 60; 104, 120; 193, 31; 194, 41; 240 ad 156 a j. — P. sé 120 ad 1—2; 57, 434; 34, 132; 35, 144; 429, 267; 494, 496; II. 30, 41 a j. [postavovati nedok.] 104 ad 119— 120; 194 ad 41; II. 265 ad 276. — P. sé I. 318, 233; II. 429 ad 92 —93. postele f. 640, 90; II. 279, 182; 950 ad 8. [postesknüti sé dok.] 164 ad 295. — P. sobě 484 ad 368. [postievati sé nedok.] 17 ad 215; 393 ad 164—168. postíhati nedok. 40, 219; 321 ad 267; II. 238 ad 117—119. postihnüti dok. 61 ad 60; 368, 301; 703, 113; 718, 161 a j. [Postilla f.] 864 ad 247—248; II. 688 ad 1. postiti nedok. II. 515 ad 226. — P. sé I. 18, 232; 18, 235; 25, 311 a j. à. postlánie n. II. 871, 27. postlati dok. 17, 212.
Strana 1081
postní adj. 651, 97. postonati dok. 184, 266. [postrčiti dok.] II. 838 ad 217. postüpati nedok, II. 553, 159. postüpiti dok. II. 526, 116; 553 ad 159. [postupovati ncdok.] 246 ad 227 (omyl). postýskati sobě dok. 429, 251; II. 363, 239; 475, 95 a j. [postýsknůti sobě dok.) II. 894 ad 170. [postyskovati sobě nedok.] 552 ad 146. posúditi dok. 453, 306; II. 213, 89; 363, 243 a j. posuzovati nedok. 423, 86; 454, 313. [posvadnüti dok.; 617 ad 34—36. posvátné adv. 253, 320; 715, 124: IT. 663, 223 a j. posvátny adj. 166, 5; 431, 3; 672, 143 a j. posvécenie n. 431 ad 9; II. 8, 50; 82, 3 a j. [posvéeeny adj., IT. 505 ad 88. [posvécovánie n.] II. 8 ad 59. posvécovati nedok. 366 ad 261; II. 8, 59; 252, 17 a j. [posvétitel m.] 24 ad 302. posvétiti dok. 24, 302; 583, 196; II. 691, 55. — P. sé I. 24 ad 302. posviecenie n. 86, 380; 171, 100; 336, 198; IT. 149, 135; 688, 1 a j. posvietiti dok. II. 207, 229; 762, 250 a j. posypati dok. 53, 384. poseptánie n. 111, 226; 138, 141. pose ptati dok. 7, 83; 111, 225 a 299: 140, 162 a j. [posermovati dok.] 140 ad 162, [poset'ly adj.] 1I. 197 ad 78; 823 ad 165. posetíiti dok. 43 ad 240; 154 ad 142--143; 817, 43 a j. poskvrn- v. foskvrn-. [poślapati dok.] 326 ad 64; II. 716 ad 439. 1081 posmütiti sé dok. 227, 499; 395, 195; 428, 236; 453, 302; 596, 169; 610, 53; 768, 127; Il. 410, 189; 919, 105 a j. posmürnost f. 651 ad 96—100 a ad 102; II. 360, 196. posmüûrnÿ adj. 651 ad 101 a ad 101 — 102; II. 18, 181; 293, 84; 526, 123 a 126 a j. po$murovati sé nedok, 227 ad 497 — 503; 768 ad 127; 857, 177. pot m. 19, 236; 92, 463; 141, 174 a j. potáhnúti dok. 201, 407; II. 262, 239; 302, 79; 354, 102 a j. [potakati dok.] II. 437 ad 191. [potäknüti dok.] II. 437 ad 191— 192, potaneovati dok. II. 292 ad 69; 453 ad 73; 491, 321 a j. [pothati dok.] II. 455, 104. (poté, poty adv.| 312 ad 155—159. potéei dok. 41, 225; 343, 295; II. 361 ad 207. [potentat m.] 840 ad 313; I1. 175 ad 132; 586 ad 240—241 a ad 941 a ad 243. [potepati dok.j Il. 484 ad 221. Potestátové pl. m. II. 937, 526. [potěšéníčko n.] 37 ad 170. potěšenie n. 37, 170; 266, 159; 50, 333; 26 ad 5; 65, 115 a j. {potésenÿ adj.] 54 ad 390; 753 ad 369; II. 866 ad 174 a ad 178. potésitel m. 851, 98; 854, 140. potésiti dok. 91, 452; II. 318 ad 209; 612 ad 298; 627, 134 a j. — P. sé I. 136, 115; II. 953, 76. [potésovati nedok.] 852 ad 110; IT. 775, 292. potišenie n. 259, 67. potiti sé nedok. 19 ad 236; 452, 291; 599, 231 a j. pôtka f. 16, 201; 91, 450; 296, 220; 362, 214 a j. potkati dok. 37, 168; 73, 216; 90, 428; 112, 236; II. 590, 299 a j— P. sé I. 144 ad 210; 430 ad 282; II. 594, 29 a j.
postní adj. 651, 97. postonati dok. 184, 266. [postrčiti dok.] II. 838 ad 217. postüpati nedok, II. 553, 159. postüpiti dok. II. 526, 116; 553 ad 159. [postupovati ncdok.] 246 ad 227 (omyl). postýskati sobě dok. 429, 251; II. 363, 239; 475, 95 a j. [postýsknůti sobě dok.) II. 894 ad 170. [postyskovati sobě nedok.] 552 ad 146. posúditi dok. 453, 306; II. 213, 89; 363, 243 a j. posuzovati nedok. 423, 86; 454, 313. [posvadnüti dok.; 617 ad 34—36. posvátné adv. 253, 320; 715, 124: IT. 663, 223 a j. posvátny adj. 166, 5; 431, 3; 672, 143 a j. posvécenie n. 431 ad 9; II. 8, 50; 82, 3 a j. [posvéeeny adj., IT. 505 ad 88. [posvécovánie n.] II. 8 ad 59. posvécovati nedok. 366 ad 261; II. 8, 59; 252, 17 a j. [posvétitel m.] 24 ad 302. posvétiti dok. 24, 302; 583, 196; II. 691, 55. — P. sé I. 24 ad 302. posviecenie n. 86, 380; 171, 100; 336, 198; IT. 149, 135; 688, 1 a j. posvietiti dok. II. 207, 229; 762, 250 a j. posypati dok. 53, 384. poseptánie n. 111, 226; 138, 141. pose ptati dok. 7, 83; 111, 225 a 299: 140, 162 a j. [posermovati dok.] 140 ad 162, [poset'ly adj.] 1I. 197 ad 78; 823 ad 165. posetíiti dok. 43 ad 240; 154 ad 142--143; 817, 43 a j. poskvrn- v. foskvrn-. [poślapati dok.] 326 ad 64; II. 716 ad 439. 1081 posmütiti sé dok. 227, 499; 395, 195; 428, 236; 453, 302; 596, 169; 610, 53; 768, 127; Il. 410, 189; 919, 105 a j. posmürnost f. 651 ad 96—100 a ad 102; II. 360, 196. posmüûrnÿ adj. 651 ad 101 a ad 101 — 102; II. 18, 181; 293, 84; 526, 123 a 126 a j. po$murovati sé nedok, 227 ad 497 — 503; 768 ad 127; 857, 177. pot m. 19, 236; 92, 463; 141, 174 a j. potáhnúti dok. 201, 407; II. 262, 239; 302, 79; 354, 102 a j. [potakati dok.] II. 437 ad 191. [potäknüti dok.] II. 437 ad 191— 192, potaneovati dok. II. 292 ad 69; 453 ad 73; 491, 321 a j. [pothati dok.] II. 455, 104. (poté, poty adv.| 312 ad 155—159. potéei dok. 41, 225; 343, 295; II. 361 ad 207. [potentat m.] 840 ad 313; I1. 175 ad 132; 586 ad 240—241 a ad 941 a ad 243. [potepati dok.j Il. 484 ad 221. Potestátové pl. m. II. 937, 526. [potěšéníčko n.] 37 ad 170. potěšenie n. 37, 170; 266, 159; 50, 333; 26 ad 5; 65, 115 a j. {potésenÿ adj.] 54 ad 390; 753 ad 369; II. 866 ad 174 a ad 178. potésitel m. 851, 98; 854, 140. potésiti dok. 91, 452; II. 318 ad 209; 612 ad 298; 627, 134 a j. — P. sé I. 136, 115; II. 953, 76. [potésovati nedok.] 852 ad 110; IT. 775, 292. potišenie n. 259, 67. potiti sé nedok. 19 ad 236; 452, 291; 599, 231 a j. pôtka f. 16, 201; 91, 450; 296, 220; 362, 214 a j. potkati dok. 37, 168; 73, 216; 90, 428; 112, 236; II. 590, 299 a j— P. sé I. 144 ad 210; 430 ad 282; II. 594, 29 a j.
Strana 1082
1082 potlačiti dok. 297, 236; 326, 64; 335, 182 a j. potlaóovati nedok. 327, 85; 101 (zde omyl). potlüci dok. 850 ad 77 a ad 79; II. 486, 253; 629 ad 164 a j. potmé adv. II. 61, 79. potok m. 343, 295; 517, 192; II. 40, 47 a j. potom adv. 1 ad 2; 32, 105; 595, 182 a j. potomek m. II. 771, 151. potomn& adv. 847 ud 32; 852, 116. potomni adj. 344, 304; 613, 134 a 168; LI. 227, 344 a j. potopa i. 199, 119 a 124; 335, 89; 351, 66 a j. [potopiti dok.] 519 ad 214; II. 285 ad 258; 524 ad 89 a j. potopovati sé nedok. IT. 233, 37. [potracenie n.] II. 165 ad 354; 847 x ad 88. potracovati nedok. 165, 310; 170, 73; 171, 93; 7 ad 87—90 à 3. [potrápiti sé dok.] 690 ad 233. [potfásati sé nedok.] 108 ad 181; II. 312 ad 117. potratiti dok. 10, 121; 165, 300 n.; 169, 50 a j. pottéba f. 11, 127; 73, 213; 192, 16; 613, 147 à j. potféba adv. 8, 93; 6 ad 66; 10, 125; 34, 126. [potfébiéka i.] II. 167 ad 379; 464 ad 215. potiébie n. 2, 21; 10, 319; 114, 11 a j. potfébnost f. IT. 74, 96; 134, 214. potróbny adj. 111 ad 223; 277, 285; 398, 96; 476 ad 250 a j. potrébovati nedok. 2 ad 21; 5, 57; 137, 132; Il. 451, 50 a j. [potfénie n.] 766 ad 103. potres(k)tati dok. 80 ad 303—305; 263, 118; 391, 143 a j. [potrhati dok.] IT. 555 ad 185; 588 ad 274. [potrhnûti sé dok.] 647 ad 59; 662 ad 193—199; IT. 212 ad 82 a j. 171 ad [potfiebka f. II. 464 ad 218. potfieti dok. 270, 200; II. 760 ad 911. — P. sé II. 662 ad 212. potrkoliti dok. II. 668, 47. potrpéti dok. 697, 61; II. 193, 13; 27], 64 a j. [potrvati dok.] 90 ad 435; IT. 273 ad 88; 744 ad 272 a j. potud adv. 139, 149. potuchniti dok. 269, 186; 376, 403; 679, 80; 680, 83. potülati sé dok. II. 885, 179; 430, 101; 876 ad 124 a J. potulovati sé nedok. IT. 946, 730. potupa f. 635, 127; II. 122, 95; 726, 42 a j. potupenie n. 646, 41; 693 ad 275. potupiti dok. 269 ad 186; 606, 93; 693, 273 a j. potupné adv. 142 ad 189; IJ. 216, 142 a j. [potupny adj.] 1E. 53 ad 70; 761 ad 235; 885 ad |l. potupovánie u. II. 215, 131. potupovati nedok. 534 ad 424; 693 ad 273; II. 209, 20 a j. potüziti dok. 782, 106; 804, 214; 824, 74 à j. potvora [. 211, 291; TT. 514 ad 216. [potvoriti sé nedok.} 11. 787 ad 116. potvorny adj. 773, 198 a 206; 829 ad 130 a j. potvrditi dok. 26 ad 13; 332, 146 n.; 344, 302; 503, 616 a j. potvrzenie n. 26, 13; 332, 149 n; 706, 201 a j. potvrzovati nedok. 332, 343; 823, 51 à j. potykati nedok. lI. 911, 123. [poutuchniti dok.] 679 ad 80. [povaditi sé dok.] II. 552 ad 137. povaha f. 62, 70; 221, 414; 250, 283 a j. povaliti sé dok. i nedok. 484, 356; II. 318, 215; 361, 210; 920, 107. povanüti dok. II. 361, 206. 152; 691,
1082 potlačiti dok. 297, 236; 326, 64; 335, 182 a j. potlaóovati nedok. 327, 85; 101 (zde omyl). potlüci dok. 850 ad 77 a ad 79; II. 486, 253; 629 ad 164 a j. potmé adv. II. 61, 79. potok m. 343, 295; 517, 192; II. 40, 47 a j. potom adv. 1 ad 2; 32, 105; 595, 182 a j. potomek m. II. 771, 151. potomn& adv. 847 ud 32; 852, 116. potomni adj. 344, 304; 613, 134 a 168; LI. 227, 344 a j. potopa i. 199, 119 a 124; 335, 89; 351, 66 a j. [potopiti dok.] 519 ad 214; II. 285 ad 258; 524 ad 89 a j. potopovati sé nedok. IT. 233, 37. [potracenie n.] II. 165 ad 354; 847 x ad 88. potracovati nedok. 165, 310; 170, 73; 171, 93; 7 ad 87—90 à 3. [potrápiti sé dok.] 690 ad 233. [potfásati sé nedok.] 108 ad 181; II. 312 ad 117. potratiti dok. 10, 121; 165, 300 n.; 169, 50 a j. pottéba f. 11, 127; 73, 213; 192, 16; 613, 147 à j. potféba adv. 8, 93; 6 ad 66; 10, 125; 34, 126. [potfébiéka i.] II. 167 ad 379; 464 ad 215. potiébie n. 2, 21; 10, 319; 114, 11 a j. potfébnost f. IT. 74, 96; 134, 214. potróbny adj. 111 ad 223; 277, 285; 398, 96; 476 ad 250 a j. potrébovati nedok. 2 ad 21; 5, 57; 137, 132; Il. 451, 50 a j. [potfénie n.] 766 ad 103. potres(k)tati dok. 80 ad 303—305; 263, 118; 391, 143 a j. [potrhati dok.] IT. 555 ad 185; 588 ad 274. [potrhnûti sé dok.] 647 ad 59; 662 ad 193—199; IT. 212 ad 82 a j. 171 ad [potfiebka f. II. 464 ad 218. potfieti dok. 270, 200; II. 760 ad 911. — P. sé II. 662 ad 212. potrkoliti dok. II. 668, 47. potrpéti dok. 697, 61; II. 193, 13; 27], 64 a j. [potrvati dok.] 90 ad 435; IT. 273 ad 88; 744 ad 272 a j. potud adv. 139, 149. potuchniti dok. 269, 186; 376, 403; 679, 80; 680, 83. potülati sé dok. II. 885, 179; 430, 101; 876 ad 124 a J. potulovati sé nedok. IT. 946, 730. potupa f. 635, 127; II. 122, 95; 726, 42 a j. potupenie n. 646, 41; 693 ad 275. potupiti dok. 269 ad 186; 606, 93; 693, 273 a j. potupné adv. 142 ad 189; IJ. 216, 142 a j. [potupny adj.] 1E. 53 ad 70; 761 ad 235; 885 ad |l. potupovánie u. II. 215, 131. potupovati nedok. 534 ad 424; 693 ad 273; II. 209, 20 a j. potüziti dok. 782, 106; 804, 214; 824, 74 à j. potvora [. 211, 291; TT. 514 ad 216. [potvoriti sé nedok.} 11. 787 ad 116. potvorny adj. 773, 198 a 206; 829 ad 130 a j. potvrditi dok. 26 ad 13; 332, 146 n.; 344, 302; 503, 616 a j. potvrzenie n. 26, 13; 332, 149 n; 706, 201 a j. potvrzovati nedok. 332, 343; 823, 51 à j. potykati nedok. lI. 911, 123. [poutuchniti dok.] 679 ad 80. [povaditi sé dok.] II. 552 ad 137. povaha f. 62, 70; 221, 414; 250, 283 a j. povaliti sé dok. i nedok. 484, 356; II. 318, 215; 361, 210; 920, 107. povanüti dok. II. 361, 206. 152; 691,
Strana 1083
povážiti dok. 5 ad 61; 9 ad 106; 125, 89; 154, 133 a j. -- P. sobě 61, 56 a j. [poveééréli dok.] 693 ad 277. povédénie n. 2 ad 23; 572 ad 23. povédéti dok. 44, 254; 9, 111; 52, 359; 95, 505 a j. (povédom adj. 374 ad 379—380; 693 ad 272; II. 526 ad 115. povéra f. 140, 155; 748, 247; II. 183, 250 a j. [povésiti dok.] 142 ad 189. povést £. 100, 71; 383, 17; 454, 307; 561, 276; II. 105, 161; 128, 76 a j. povésti dok. 70, 177; 75, 248; 171, 96; 202, 165 a j. — P. sé 755, 333. povétrie n. 41, 228; 52, 370; 38, 183; 53. 379; 141, 171; II. 558, 234; 788, 125 a j. povétrny adj. II. 546 ad 51; 764, 285; 862 ad 79. [poviedati nedok.] 214 ad 324; IT. 590 ad 299; 677 ad 174 a j. [povieti dok.; IT. 36) ad 206. [povinnost f.] 356 ad 128; LL. 74 ad 96; 176 ad 139. povinný adj. 190 ad 344; 779 ad 56; lI. 127, 25; 590, 298 a j. povinovaty adj. II. 591 ad 677, 173. povléei sé dok. 657 ad 151—158; 828, 147; IL. 337, 166 a j. povolánie n. 714 ad 109; 734 ad 68; II. 478 ad 141; 500, 5 a j. povolati dok. 193, 24; 194, 39; 281, 11; 303, 36; II. 68, 37; 783, 60 a j. p ovolenie n. 493 ad 481; 1I. 538, 282. powoliti dok. 43, 250; 210, 273; 2091, 156 a j. — P. sobé 163, 276. povolnost f. 11. 185, 296; 186, 303; 712, 377. povolny adj. 734, 68 a 73; 521, 247; 612, 114 a j. povolovánie n. 312, 154; II. 871, 26. povolovati nedok. 43 ad 250; 193, 21; 208, 249 a j. — P. sobé 163 ad 276; 449, 247. [povonénie n.] II. 357 ad 150. 320; 1083 (povraz), provaz m. 341 ad 258; 601, 261 nn.; II. 549, 97 a j. (povrázek), provázek m. II. 251, 66. [povraziti sé dok.] 151 ad 90—91. povrci dok. II. 327 ad 29; 340 ad 208; 351 ad 67; 437, 198. [povržený adj.] 100 ad 74. [povstanie n.] 146 ad 21. povstati dok. 34 ad 134—136; 38, 185; 46, 280; 136, 115; 254, 325; 261, 88; 27, 21; 69, 168 a j. povstávati nedok. 248 ad 258; II. 64, 182; 502 ad 43—44 a j. [povybierati dok.; 133 ad 63 (omy/). [povyk m.j II. 382 ad 137. povysiti, povyśiti dok. 14, 171; 14, 172; 30, 77; 122, 35; 221, 419 a j. fpovys adv.] 151 ad 90—91. povytenie n. 487 ad 404; 517, IST; 542, 173 à j. [povýšenost f£. II. 156 ad 23l. povyseny adj. 812, 318; 1T. 526, 121. povy$ovánie n. HI. 151, 168. povyšovati nedok. II. 77 ad 139— 143. — P. sé 323, 6; II. 77, 139; 350, 38 a j. po(v)zdvihanie n. II. 236, 97; 273 ad 91 —95. povzdvihati nedok. 24 ad 300. — P. sé 259, 58; 421, 46; 792, 48 a. j. po(v)zdvihniti dok. 366, 259; 28, 36; 50, 336; 244, 205; 460, 53; 50, 339; 325, 51. — P. sé 245, 209; 635, 128; 785, 140 a j. povzdvihovati nedok. 24 ad 300; 495, 507. — P. sé 259 ad 56—58; 414, 458; 701, 73 a j. po(v)zdviZenie n. II. 920, 125. [povzdychati dok.] 149 ad 70—71. [povzchovati dok. 564 ad 306. povznieti dok. 120, 3; 121, 8 a 10; 123, 45. [po(v)zniknüti dok.j 143 ad 195. [po(v)zvednûti sé dok.] II. 276 ad 127. [pozadu adv.] II. 433 ad 150; 667 ad 24; 682 ad 240 a j. [pozaháleti dok.j II. 615 ad 324.
povážiti dok. 5 ad 61; 9 ad 106; 125, 89; 154, 133 a j. -- P. sobě 61, 56 a j. [poveééréli dok.] 693 ad 277. povédénie n. 2 ad 23; 572 ad 23. povédéti dok. 44, 254; 9, 111; 52, 359; 95, 505 a j. (povédom adj. 374 ad 379—380; 693 ad 272; II. 526 ad 115. povéra f. 140, 155; 748, 247; II. 183, 250 a j. [povésiti dok.] 142 ad 189. povést £. 100, 71; 383, 17; 454, 307; 561, 276; II. 105, 161; 128, 76 a j. povésti dok. 70, 177; 75, 248; 171, 96; 202, 165 a j. — P. sé 755, 333. povétrie n. 41, 228; 52, 370; 38, 183; 53. 379; 141, 171; II. 558, 234; 788, 125 a j. povétrny adj. II. 546 ad 51; 764, 285; 862 ad 79. [poviedati nedok.] 214 ad 324; IT. 590 ad 299; 677 ad 174 a j. [povieti dok.; IT. 36) ad 206. [povinnost f.] 356 ad 128; LL. 74 ad 96; 176 ad 139. povinný adj. 190 ad 344; 779 ad 56; lI. 127, 25; 590, 298 a j. povinovaty adj. II. 591 ad 677, 173. povléei sé dok. 657 ad 151—158; 828, 147; IL. 337, 166 a j. povolánie n. 714 ad 109; 734 ad 68; II. 478 ad 141; 500, 5 a j. povolati dok. 193, 24; 194, 39; 281, 11; 303, 36; II. 68, 37; 783, 60 a j. p ovolenie n. 493 ad 481; 1I. 538, 282. powoliti dok. 43, 250; 210, 273; 2091, 156 a j. — P. sobé 163, 276. povolnost f. 11. 185, 296; 186, 303; 712, 377. povolny adj. 734, 68 a 73; 521, 247; 612, 114 a j. povolovánie n. 312, 154; II. 871, 26. povolovati nedok. 43 ad 250; 193, 21; 208, 249 a j. — P. sobé 163 ad 276; 449, 247. [povonénie n.] II. 357 ad 150. 320; 1083 (povraz), provaz m. 341 ad 258; 601, 261 nn.; II. 549, 97 a j. (povrázek), provázek m. II. 251, 66. [povraziti sé dok.] 151 ad 90—91. povrci dok. II. 327 ad 29; 340 ad 208; 351 ad 67; 437, 198. [povržený adj.] 100 ad 74. [povstanie n.] 146 ad 21. povstati dok. 34 ad 134—136; 38, 185; 46, 280; 136, 115; 254, 325; 261, 88; 27, 21; 69, 168 a j. povstávati nedok. 248 ad 258; II. 64, 182; 502 ad 43—44 a j. [povybierati dok.; 133 ad 63 (omy/). [povyk m.j II. 382 ad 137. povysiti, povyśiti dok. 14, 171; 14, 172; 30, 77; 122, 35; 221, 419 a j. fpovys adv.] 151 ad 90—91. povytenie n. 487 ad 404; 517, IST; 542, 173 à j. [povýšenost f£. II. 156 ad 23l. povyseny adj. 812, 318; 1T. 526, 121. povy$ovánie n. HI. 151, 168. povyšovati nedok. II. 77 ad 139— 143. — P. sé 323, 6; II. 77, 139; 350, 38 a j. po(v)zdvihanie n. II. 236, 97; 273 ad 91 —95. povzdvihati nedok. 24 ad 300. — P. sé 259, 58; 421, 46; 792, 48 a. j. po(v)zdvihniti dok. 366, 259; 28, 36; 50, 336; 244, 205; 460, 53; 50, 339; 325, 51. — P. sé 245, 209; 635, 128; 785, 140 a j. povzdvihovati nedok. 24 ad 300; 495, 507. — P. sé 259 ad 56—58; 414, 458; 701, 73 a j. po(v)zdviZenie n. II. 920, 125. [povzdychati dok.] 149 ad 70—71. [povzchovati dok. 564 ad 306. povznieti dok. 120, 3; 121, 8 a 10; 123, 45. [po(v)zniknüti dok.j 143 ad 195. [po(v)zvednûti sé dok.] II. 276 ad 127. [pozadu adv.] II. 433 ad 150; 667 ad 24; 682 ad 240 a j. [pozaháleti dok.j II. 615 ad 324.
Strana 1084
1084 [pozanechati dok.] 664 ad 210. [pozastaviti s6 dok.] II. 548 ad 89; 560 ad 246—247. [pozávidéti dok.] 657 ad 149; II. 362 ad 237. pozbyti dok. 370, 322; 713 ad 89; II. 428, 69 a j. pozbývati nedok. 818, 76; II. 428, 71. pozdé adv. 112, 238; 440, 138; 613, 166 a j. pozdní adj. II. 490 ad 297; 629, 160. [pozevlovati dok.] II. 405 ad 121. [pozlacený adj.] II. 149 ad 146. pozlaeovati nedok. II. 775, 297. [pozlätka f.] IT. 786 ad 97. poznaly adj. 383, 18; II. 304 ad 256; 940, 600. poznamenati dok. 235 ad 79; 558, 232; II. 215 ad 120; 690 ad 38 a j. poznánie n. 75, 246; 135, 95; 157, 179 a j. [poznany adj.] 383 ad 18. poznati dok. 74, 235 a 238; 2772, 230; 404, 330; 668, 34 a j. — P. sé II 375, 41; 453, 298. poznávati nedok. 157 ad 186; 349, 24; 731, 25 a j. — P. sé II. 375 ad 41; 441, 252 a j. (pozor m.] 176 ad 175; 180 ad 221 — 223; II. 300 ad 199 a j. [pozorny adj.] 498 ad 553 (omyl). [pozorovati ncdok.] 294 ad 187; 478 ad 287—288. [pozóstati dok.j II. 704 ad 262. pozóstávati nedok. 581, 158; II. 179 ad 181; 502, 47 a j. [pozôstavéti dok.: II. 216 ad 137 (asi chyba m.-ili). [pozóstaviti dok.] 133 ad 69—72; 738 ad 124—125 a j. pozpoviedati sé dok. 453, 302. [poztáhnüti dok.] 593 ad 130. [pozvánie n.] II. 204 ad 181 (omyl). pozvany m. z adj. TI. 501, 21; 572, 21 a 23 a j. pozvati dok. 193 ad 24; 840 ad 313; II. 169, 22 a j. [pozyvati nedok.] II. 316 ad 172. poZädanie n. II. 253, 94. pozadati dok. 49, 324; 253, 323; 255, 8 a j. późcenie, pójcenie n. II. 851, 165. pózéiti, pójéiti, puéiti dok. 159, 207 a ad 207; 559, 237; 657, 151 a 154 a j. póžčovati, pójčovati nedok. 159 ad 207; 477 ad 270; 559 ad 237; 657, 152 a j. — P. sobé 811, 304. pofehnánie n. 371 ad 334 (omyl); 554, 176; 718 ad 162; 702 ad 83; 7183 ad 117—119 a j. požehnaný adj. 62, 77 a 79; 226, 477 à j. — M. z adj. 54, 388. pożehnati dok. 146, 20; 155, 151; II. 222 ad 224 a j. [poZehnávati nedok.] II. 505 ad 98— 102. požehrati dok. 295, 202. poZéleti dok. 71, 196; 185, 277; 285, 68 a j. póžitek, požitek m. 282 ad 28; 743 ad 182; 641, 115; II. 88, 154 a j. poziti dok. 159, 207; 764 ad 77 —93; II. 179, 189 a j. [poZivanie n.] 551 ad 135 —136; 659 ad 179—183; II. 301 ad 204. požívati nedok. 34, 127; 34, 128; 34, 130; 35, 141; 71, 190; 72, 212; 81, 314 a j.; — 292, 168. prácé f. 31, 88; 61, 49; 71, 196; 304, 63 n.; 308, 109 a 114 a j. praené adv. 606, 108; 833 ad 210. [praeovánie n.] II. 26 ad 133; 869 ad 245. pracovati nedok. 92, 465 n.; 252, 306; 65, 118; 75, 242 a 245; 266, 156; 319, 242 a j. [pracovávati nedok.] 252 ad 308. praeovity adj. 23 ad 292; 319 ad 240; II. 26, 126; 181 ad 212 a j. [práh m.j 267 ad 168—169. Praha f. 211 ad 292; 223 ad 438; 265, 145; 380, 455; 490 ad 439—446; 491, 444; II. 853 ad 195; 958, 197. prahnûti nedok. 44, 253.
1084 [pozanechati dok.] 664 ad 210. [pozastaviti s6 dok.] II. 548 ad 89; 560 ad 246—247. [pozávidéti dok.] 657 ad 149; II. 362 ad 237. pozbyti dok. 370, 322; 713 ad 89; II. 428, 69 a j. pozbývati nedok. 818, 76; II. 428, 71. pozdé adv. 112, 238; 440, 138; 613, 166 a j. pozdní adj. II. 490 ad 297; 629, 160. [pozevlovati dok.] II. 405 ad 121. [pozlacený adj.] II. 149 ad 146. pozlaeovati nedok. II. 775, 297. [pozlätka f.] IT. 786 ad 97. poznaly adj. 383, 18; II. 304 ad 256; 940, 600. poznamenati dok. 235 ad 79; 558, 232; II. 215 ad 120; 690 ad 38 a j. poznánie n. 75, 246; 135, 95; 157, 179 a j. [poznany adj.] 383 ad 18. poznati dok. 74, 235 a 238; 2772, 230; 404, 330; 668, 34 a j. — P. sé II 375, 41; 453, 298. poznávati nedok. 157 ad 186; 349, 24; 731, 25 a j. — P. sé II. 375 ad 41; 441, 252 a j. (pozor m.] 176 ad 175; 180 ad 221 — 223; II. 300 ad 199 a j. [pozorny adj.] 498 ad 553 (omyl). [pozorovati ncdok.] 294 ad 187; 478 ad 287—288. [pozóstati dok.j II. 704 ad 262. pozóstávati nedok. 581, 158; II. 179 ad 181; 502, 47 a j. [pozôstavéti dok.: II. 216 ad 137 (asi chyba m.-ili). [pozóstaviti dok.] 133 ad 69—72; 738 ad 124—125 a j. pozpoviedati sé dok. 453, 302. [poztáhnüti dok.] 593 ad 130. [pozvánie n.] II. 204 ad 181 (omyl). pozvany m. z adj. TI. 501, 21; 572, 21 a 23 a j. pozvati dok. 193 ad 24; 840 ad 313; II. 169, 22 a j. [pozyvati nedok.] II. 316 ad 172. poZädanie n. II. 253, 94. pozadati dok. 49, 324; 253, 323; 255, 8 a j. późcenie, pójcenie n. II. 851, 165. pózéiti, pójéiti, puéiti dok. 159, 207 a ad 207; 559, 237; 657, 151 a 154 a j. póžčovati, pójčovati nedok. 159 ad 207; 477 ad 270; 559 ad 237; 657, 152 a j. — P. sobé 811, 304. pofehnánie n. 371 ad 334 (omyl); 554, 176; 718 ad 162; 702 ad 83; 7183 ad 117—119 a j. požehnaný adj. 62, 77 a 79; 226, 477 à j. — M. z adj. 54, 388. pożehnati dok. 146, 20; 155, 151; II. 222 ad 224 a j. [poZehnávati nedok.] II. 505 ad 98— 102. požehrati dok. 295, 202. poZéleti dok. 71, 196; 185, 277; 285, 68 a j. póžitek, požitek m. 282 ad 28; 743 ad 182; 641, 115; II. 88, 154 a j. poziti dok. 159, 207; 764 ad 77 —93; II. 179, 189 a j. [poZivanie n.] 551 ad 135 —136; 659 ad 179—183; II. 301 ad 204. požívati nedok. 34, 127; 34, 128; 34, 130; 35, 141; 71, 190; 72, 212; 81, 314 a j.; — 292, 168. prácé f. 31, 88; 61, 49; 71, 196; 304, 63 n.; 308, 109 a 114 a j. praené adv. 606, 108; 833 ad 210. [praeovánie n.] II. 26 ad 133; 869 ad 245. pracovati nedok. 92, 465 n.; 252, 306; 65, 118; 75, 242 a 245; 266, 156; 319, 242 a j. [pracovávati nedok.] 252 ad 308. praeovity adj. 23 ad 292; 319 ad 240; II. 26, 126; 181 ad 212 a j. [práh m.j 267 ad 168—169. Praha f. 211 ad 292; 223 ad 438; 265, 145; 380, 455; 490 ad 439—446; 491, 444; II. 853 ad 195; 958, 197. prahnûti nedok. 44, 253.
Strana 1085
prach m. 35, 146; 556, 201; 678, 53 aj. [praj, prej, pr adv.] IT. 330 ad 73; 4, 44; 8, 91; 12, 157 a j. č. pramen m. II. 27, 151. pránie n. II. 287, 299. prapořec m. 546, 69. [prasé n.] 185 ad 280. prásk interj. 423, 108. [pra&éiti, -titi dok.] 370 ad 318. [prášek m.j 410 ad 414—415. [prasivee m.] 532 ad 391; II. 635 ad 251; 694 ad 110. prašivý, prašlivý adj. 210, 279 a ad 279; 238, 132; 591, 77 a j. práti nedok. 68, 160; 363 ad 221; — 422, 60; II. 932, 94; 287, 298 a j. práv v. Právě. pravda f. 21, 272; 26, 13; 83, 349; 85, 373; 522, 266; 143, 493 n.; 268, 185 a J. — P. -li 12, 156; 81, 314. [pravdivé adv.] 244 ad 203; II. 129 ad 101; 322 ad 267 a j [pravdivy adj.] 55 ad 403. pravdomluvny adj. 383, 18; II. 650, 20. právě, práv adv. 4, 46; 21, 266; 21 ad 266; 23, 295; 81, 315; 6, 74; 12, 149; 37, 172; 66, 122; — 45, 269; 71, 196; 79, 298; 83, 351 a j € pravieé f. 38, 187; 124, 72; II. 520, 30 a j. pravidlo n. 239, 137; 623, 98; 736, 104; II. 277, 139; 460, 168 a j. [pravievati nedok.] II. 649 ad 5—6. praviti nedok. 10, 118; 14, 176; 21, . 272; 26, 11; II. 284, 257 a j. €. [právni adj.] II. 338 ad 180—181. právo n. 22, 277; 22, 278; 22, 279; 206, 219; 299, 253 a j. — Z práva IL 13, 127. — S právem TI. 378, 81. pravost f. 34, 139; 130, 21. - pravy adj. 53, 381; 12, 151; 15, 187; 73, 222; 106, 160; -— 289 ad 127; 540, 134 a j. č. — Na pravo 383, 16; 12, 156 ajj. — II. 331, 75; 525, 108; 564, 300 à j. 1085 prázdniti nedok. 312 ad 151; 706, 185; II. 34, 168; 59, 13 a j. práz(d)nost f. II. 22, 8; 148, 126 a 129 a j. prázdny adj. 164, 282; 175, 156; 205, 210; 302, 27; 317, 212 n.; — 107, 161; 35, 141; 49, 321 a j. € [Prazénin, Prafan m.) II. 959 ad 238. praźsky adj. 1 ad 13; 829, 149; II. 525 ad 105; 656 ad 120; 662, 209. pré f. 549, 102; II. 483, 217. [pfébéda interj.] 8 ad 96; 78 ad 284— 288; 103 ad 107—108 a j. [pfébéhnüti dok.] II. 706 ad 298. [prebenda f.] II. 79 ad 160. [pfébiedn y adj.] 7 ad 78; 183 ad 264. [pfébierati ncdok.] 20 ad 256. — P. sé II. 514 ad 216. (pféblahoslaven adj.] II. 651 ad 39. piéblazé adv. 37 ad 171; 134 ad 76; II. 206, 210 a j. [pfébrati sé dok.] 518 ad 207. pfébyti sé dok. II. 411, 208; 865, 149. pfébyvajüci adj. 29, 60; 655, 130. pfóbyvanie n. 321 ad 274—280; II. 34, 185 a 195 a j. pfébyvati nedok. 64 ad 100—101; 66, 129; 118, 35; 132, 51 a j. [pfébjvávati nedok.] 651 ad 103. [preceptor m.] IT. 904 ad 65. preé v. pryč. [pfece, pfedce adv.] v. prédsé. pfééekati dok. II. 947, 759. [pfééisty adj.] 722 ad 232; II. 587 ad 4; 701 ad 212 a j. [pródtenie n.] II. 843 ad 302. pféd, pféde praep. — S ak. 17, 221; 514, 150; 737, 115 a j. &. — S instr. 30, 72; 50, 335; 33, 118; 206, 221; 35,145; 97, 29; 103, 107; 168, 47; 97, 176; 58, 12 a j. č. [pr&dati dok.] II. 400 ad 52. pfédbéhnüti dok. II. 689, 19; 706, 285 n. pfédéiti, (přědšiti) nedok. 188 ad 309 —310; 376, 411; 377, 421; 378, 433
prach m. 35, 146; 556, 201; 678, 53 aj. [praj, prej, pr adv.] IT. 330 ad 73; 4, 44; 8, 91; 12, 157 a j. č. pramen m. II. 27, 151. pránie n. II. 287, 299. prapořec m. 546, 69. [prasé n.] 185 ad 280. prásk interj. 423, 108. [pra&éiti, -titi dok.] 370 ad 318. [prášek m.j 410 ad 414—415. [prasivee m.] 532 ad 391; II. 635 ad 251; 694 ad 110. prašivý, prašlivý adj. 210, 279 a ad 279; 238, 132; 591, 77 a j. práti nedok. 68, 160; 363 ad 221; — 422, 60; II. 932, 94; 287, 298 a j. práv v. Právě. pravda f. 21, 272; 26, 13; 83, 349; 85, 373; 522, 266; 143, 493 n.; 268, 185 a J. — P. -li 12, 156; 81, 314. [pravdivé adv.] 244 ad 203; II. 129 ad 101; 322 ad 267 a j [pravdivy adj.] 55 ad 403. pravdomluvny adj. 383, 18; II. 650, 20. právě, práv adv. 4, 46; 21, 266; 21 ad 266; 23, 295; 81, 315; 6, 74; 12, 149; 37, 172; 66, 122; — 45, 269; 71, 196; 79, 298; 83, 351 a j € pravieé f. 38, 187; 124, 72; II. 520, 30 a j. pravidlo n. 239, 137; 623, 98; 736, 104; II. 277, 139; 460, 168 a j. [pravievati nedok.] II. 649 ad 5—6. praviti nedok. 10, 118; 14, 176; 21, . 272; 26, 11; II. 284, 257 a j. €. [právni adj.] II. 338 ad 180—181. právo n. 22, 277; 22, 278; 22, 279; 206, 219; 299, 253 a j. — Z práva IL 13, 127. — S právem TI. 378, 81. pravost f. 34, 139; 130, 21. - pravy adj. 53, 381; 12, 151; 15, 187; 73, 222; 106, 160; -— 289 ad 127; 540, 134 a j. č. — Na pravo 383, 16; 12, 156 ajj. — II. 331, 75; 525, 108; 564, 300 à j. 1085 prázdniti nedok. 312 ad 151; 706, 185; II. 34, 168; 59, 13 a j. práz(d)nost f. II. 22, 8; 148, 126 a 129 a j. prázdny adj. 164, 282; 175, 156; 205, 210; 302, 27; 317, 212 n.; — 107, 161; 35, 141; 49, 321 a j. € [Prazénin, Prafan m.) II. 959 ad 238. praźsky adj. 1 ad 13; 829, 149; II. 525 ad 105; 656 ad 120; 662, 209. pré f. 549, 102; II. 483, 217. [pfébéda interj.] 8 ad 96; 78 ad 284— 288; 103 ad 107—108 a j. [pfébéhnüti dok.] II. 706 ad 298. [prebenda f.] II. 79 ad 160. [pfébiedn y adj.] 7 ad 78; 183 ad 264. [pfébierati ncdok.] 20 ad 256. — P. sé II. 514 ad 216. (pféblahoslaven adj.] II. 651 ad 39. piéblazé adv. 37 ad 171; 134 ad 76; II. 206, 210 a j. [pfébrati sé dok.] 518 ad 207. pfébyti sé dok. II. 411, 208; 865, 149. pfébyvajüci adj. 29, 60; 655, 130. pfóbyvanie n. 321 ad 274—280; II. 34, 185 a 195 a j. pfébyvati nedok. 64 ad 100—101; 66, 129; 118, 35; 132, 51 a j. [pfébjvávati nedok.] 651 ad 103. [preceptor m.] IT. 904 ad 65. preé v. pryč. [pfece, pfedce adv.] v. prédsé. pfééekati dok. II. 947, 759. [pfééisty adj.] 722 ad 232; II. 587 ad 4; 701 ad 212 a j. [pródtenie n.] II. 843 ad 302. pféd, pféde praep. — S ak. 17, 221; 514, 150; 737, 115 a j. &. — S instr. 30, 72; 50, 335; 33, 118; 206, 221; 35,145; 97, 29; 103, 107; 168, 47; 97, 176; 58, 12 a j. č. [pr&dati dok.] II. 400 ad 52. pfédbéhnüti dok. II. 689, 19; 706, 285 n. pfédéiti, (přědšiti) nedok. 188 ad 309 —310; 376, 411; 377, 421; 378, 433
Strana 1086
1086 a ad 433; 379, 442 a ad 442; 427, 193. přědek m. 380 ad 450; +80 ad 307-— 312; 613, 142; II. 391, 257; 555, 177. [pr&desle adv.) 209 ad 253; 689 ad 212; IT. 220 ad 203 —204. pfédesly adj. 526 ad 316-—317; 701 ad 62; 1I. 132, 156 a j. ptédeházéti ncdok. 3, 32; ż4, 297; 350, 53; 376, 410 a j. — P. sé 192, 12. píédehódeé m. 11. 527, 139; 821, 143: 942 ad 653 a j. pródchóze, -oze (pródchoz?) m. IT. 302, 225 a ad 225; 527 ad 139; 82] ad 143; 943, 653 a 659 a 663. pródivn6 adv. 635, 125; IL. 708 ad 325; 711 ad 369 a j pródivny adj. 5, 61; 11, 133; IT. 60, 60 a j. pródjiti dok. 33, 122; 39, 196; 208, 255; 420, 19; 732, 45 a j. pródkem adv. 53 ad 382; 499 ad 558; 684 ad 148; II. 92, 102 a j. prédkládati nedok. 1, 2; 21 ad 270; 338 ad 210; 377, 413 a j. [pfédküpiti dok.] 834 ad 213. [pfédlenie n.) 298 ad 244. [pfédlozenie n.] 252 ad 309 (omyl). pfédloZeny m. z adj. 232, 309. pródlożiti dok. 188, 307; 498, 549; 574, 53; II. 30, 51 a j. prédméstie n. 311, 145. [pfédnáséti nedok.] IT. 635 ad 256; 716 ad 445. pfédné adv. 252 ad 301; 793 ad 64; IL. 131, 137 a j. prédni adj. 194 ad 40; 613, 136 a 139 a 157. prédobrotivÿ adj. 451, 281. [pfédobry adj.) 541 ad 146. pfédósiojny adj. 378, 434; 861, 218; IT. 558 ad 230 a j. [pfédpeklé n." 576 ad 93. prédpovédéti dok. 376 ad 401; 431, 16; 514 ad 148; II. 424, 14 a j. [prédpoviedati nedok.] 431 ad 16; IT. 952 ad 70; 424 ad 13—14 a j. pfédrahy adj. 8 ad 95; 154, 135; 157, 182 a j. pfédsé, pfédeé, pfece adv. 150 ad 79—80; 642, 151; IT. 646 ad 424 a j. [pfédsévzétie n.) 591 ad 89; II. 715 ad 434. [pfédstaveny m. z adj.] II. 664 ad 238. [pfédstavovati nedok.] 377 ad 413; II. 885 ad 9. [pfédstierati nedok.] 11. 310 ad 96; 414 ad 249. |[pródstihati nedok.] 431 ad 13—14. přědstupovati nedok. 431, 14. prédtiem adv. 586 ad 232—237; IL. 461 ad 176; 753, 123 a j. piédvéerajskem adv. 650, 92. prédvédénie 226, 475; 271, 222. prédvédény adj. 40, 213; 272, 225; 514, 147 a j. [pródzpósobiti dok.] 644 ad 15; 861 ad 222. [pfédzfiediti dok.] 861 ad 222; II. 38 ad 4-—5. [pféd(v)zvédénie n.] 226 ad 475; 271 ad 222. [pféd(v) zvédény adj. 40 ad 213. pféd(vz)védéti dok. 272 ad 223 —22'7; 439, 118; 514, 148 n. a j. [pféd(v)zvéstovati dok.] 861 ad 222. [pféhádati dok.] II. 532 ad 192. pféhánéti nedok. II. 76, 122. préhlédati nedok. 107 ad 166; II. 194, 34. [próhłódniti dok.] 494 ad 493. [pféhluboky adj.] 407 ad 361. pféhnati dok. 107, 163. próhojny adj. II. 95, 208. pféhrozny adj. 480, 309; II. 184, $75; 959, 184 a ]. [pféeházéti nedok.] II. 700 ad 204. [pféchutny adj.] 534 ad 418—420. (próchytry adj.] IT. 267 ad 301. [pféjedinü adv.] 391 ad 134—136 a ad 137—138; 757 ad 361 a j.
1086 a ad 433; 379, 442 a ad 442; 427, 193. přědek m. 380 ad 450; +80 ad 307-— 312; 613, 142; II. 391, 257; 555, 177. [pr&desle adv.) 209 ad 253; 689 ad 212; IT. 220 ad 203 —204. pfédesly adj. 526 ad 316-—317; 701 ad 62; 1I. 132, 156 a j. ptédeházéti ncdok. 3, 32; ż4, 297; 350, 53; 376, 410 a j. — P. sé 192, 12. píédehódeé m. 11. 527, 139; 821, 143: 942 ad 653 a j. pródchóze, -oze (pródchoz?) m. IT. 302, 225 a ad 225; 527 ad 139; 82] ad 143; 943, 653 a 659 a 663. pródivn6 adv. 635, 125; IL. 708 ad 325; 711 ad 369 a j pródivny adj. 5, 61; 11, 133; IT. 60, 60 a j. pródjiti dok. 33, 122; 39, 196; 208, 255; 420, 19; 732, 45 a j. pródkem adv. 53 ad 382; 499 ad 558; 684 ad 148; II. 92, 102 a j. prédkládati nedok. 1, 2; 21 ad 270; 338 ad 210; 377, 413 a j. [pfédküpiti dok.] 834 ad 213. [pfédlenie n.) 298 ad 244. [pfédlozenie n.] 252 ad 309 (omyl). pfédloZeny m. z adj. 232, 309. pródlożiti dok. 188, 307; 498, 549; 574, 53; II. 30, 51 a j. prédméstie n. 311, 145. [pfédnáséti nedok.] IT. 635 ad 256; 716 ad 445. pfédné adv. 252 ad 301; 793 ad 64; IL. 131, 137 a j. prédni adj. 194 ad 40; 613, 136 a 139 a 157. prédobrotivÿ adj. 451, 281. [pfédobry adj.) 541 ad 146. pfédósiojny adj. 378, 434; 861, 218; IT. 558 ad 230 a j. [pfédpeklé n." 576 ad 93. prédpovédéti dok. 376 ad 401; 431, 16; 514 ad 148; II. 424, 14 a j. [prédpoviedati nedok.] 431 ad 16; IT. 952 ad 70; 424 ad 13—14 a j. pfédrahy adj. 8 ad 95; 154, 135; 157, 182 a j. pfédsé, pfédeé, pfece adv. 150 ad 79—80; 642, 151; IT. 646 ad 424 a j. [pfédsévzétie n.) 591 ad 89; II. 715 ad 434. [pfédstaveny m. z adj.] II. 664 ad 238. [pfédstavovati nedok.] 377 ad 413; II. 885 ad 9. [pfédstierati nedok.] 11. 310 ad 96; 414 ad 249. |[pródstihati nedok.] 431 ad 13—14. přědstupovati nedok. 431, 14. prédtiem adv. 586 ad 232—237; IL. 461 ad 176; 753, 123 a j. piédvéerajskem adv. 650, 92. prédvédénie 226, 475; 271, 222. prédvédény adj. 40, 213; 272, 225; 514, 147 a j. [pródzpósobiti dok.] 644 ad 15; 861 ad 222. [pfédzfiediti dok.] 861 ad 222; II. 38 ad 4-—5. [pféd(v)zvédénie n.] 226 ad 475; 271 ad 222. [pféd(v) zvédény adj. 40 ad 213. pféd(vz)védéti dok. 272 ad 223 —22'7; 439, 118; 514, 148 n. a j. [pféd(v)zvéstovati dok.] 861 ad 222. [pféhádati dok.] II. 532 ad 192. pféhánéti nedok. II. 76, 122. préhlédati nedok. 107 ad 166; II. 194, 34. [próhłódniti dok.] 494 ad 493. [pféhluboky adj.] 407 ad 361. pféhnati dok. 107, 163. próhojny adj. II. 95, 208. pféhrozny adj. 480, 309; II. 184, $75; 959, 184 a ]. [pféeházéti nedok.] II. 700 ad 204. [pféchutny adj.] 534 ad 418—420. (próchytry adj.] IT. 267 ad 301. [pféjedinü adv.] 391 ad 134—136 a ad 137—138; 757 ad 361 a j.
Strana 1087
[pféjiedanie n.] II. 523 ad 67— 68. piójiesti dok. TI. 521, 52. — P. sé 522 ad 52. prójieti dok. II. 312, 122; 536, 201. préjiti dok. 201 ad 151; 301, 14; 642, 149 n. a j. pfékaziti dok. 55, 405; 228, 502; 345, 316 a j. pfékáZéti ncdok. 55 ad 403—406 a ad 405; 788, 173 a j. přčkážka f. 55 ad 405; 214, 330; 396, 215 a j. [pfékotiti dok.] II. 549 ad 95; 552 ad 143. [přěkročiti dok.) Il. 433 ad 142. [prókupovati nedok.] 317 ad 221. [pfélaskavy adj.] II. 53 ad 61. prelát m. 379, 441; 488, 414; 602, 274 a j. [prféletéti dok.] IT. 179 ad 187. pfélstiti dok. IT. 192 ad 387; 235, 65; 598 ad 98. prélstenie, prélsténie n. 11. 87, 131: 432 ad 129; 489 ad 288. pfémáhati ncdok. 230 ad 15; 276 a 278; 708, 4 à 6 n.; II. 280 a j. prómazati dok. IL 927, 296. [prómietanie n.] 127 ad 112. piómietati nedok. 342, 274; II. 194 ad 34—35. (prómily adj.] 305 ad 70; 787 ad 159. pfémlééti dok. IT. 124, 136. prémnoho adv. TI. 394, 302; 585 ad 235. [pfémnohy adj.] 724 ad 2 [prémnoziti dok.] 77 ad 274 208. prémoci dok. 217 ad 363; 230, 14 n.; 269, 191; 361, 208 a j. — P. sá 406, 350 n. pfémoeny adj. 1I. 738, 203. [premovánie n.] 1I. 787 ad 117 —118. premovan y adj. IT. 363 ad 251; 786, 97 a j. premovati nedok. 86, 386; II. 339 ad 184; 686 ad 306a j. — P. s& I. 756 ad 351. 401, 705, DT. , 472 ad 1087 prómożenie n. 405, 329; II. 28, 164. řémykač m. II. 418, 304. mykati nedok.] II. 418 ad 304. myśleti nedok.] 76 ad 252; 555 ad 183. prémyslovánie n. 634, 94 n.; II. 622 ad 60; 847 ad 264. [prémyslovati nedok.] 661 ad 190— 193 a ad 191—192; II. 536 ad 252 a j. prénáramné adv. 244, 206; 333, 165; 361, 204 a j. pféná$éti nedok. 348, 10; II. 218, 176. prénerad adj. II. 356, 133. prénesctastnÿ, -stastnÿ adj. lI. 11, 104; 152, 175; 156, 220 a je [pfénesenie n.] 630 ad 163. pfénesnadné, -o adv. 234, 71; 502, 602 a ad 602; 680, 82 a j. pfénesnadny adj. 11. 263, 243. pfénésti dok. 177, 191; LI. 168, 4: 302, 226; 630 ad 164 à ad 165— 167; 837, 267; 838, 283; TI. 667, 14 a j. [pféohavny adj.] IL. 759 ad 193. [pfépásati dok.] 726 ad 276; IT. 593 ad 11. prépiti dok. TT. 521, 52. — P. sé 522 ad 52. [pféplavati sé dok.] II. 20? ad 149. préplaviti sé dok. 518, 210 a 212; IT. 302, 149; 545, 48 a j. [pféplIniti sé cdok.] IT. 522 ad 52. [pféplûti dok.] II. 238 ad 123—124. [pfépovyseny adj.j 74 ad 237. (pfépsati dok.] II. 754 ad 131. pfépustiti dok. 76, 260: 246, 223; IT. 510 ad 162 a j. [přěpúšč čti nedok.] 246 ad 225; II. 341 ad 212. pféfiedko adv. 1I. 263 ad 243; 830, 82 à j. pióriedky adj. 234 ad 71; IT. 707 ad 308; 800, 90. pférusiti dok. 641, 119. pres m. 343, 284. p [přě [pré
[pféjiedanie n.] II. 523 ad 67— 68. piójiesti dok. TI. 521, 52. — P. sé 522 ad 52. prójieti dok. II. 312, 122; 536, 201. préjiti dok. 201 ad 151; 301, 14; 642, 149 n. a j. pfékaziti dok. 55, 405; 228, 502; 345, 316 a j. pfékáZéti ncdok. 55 ad 403—406 a ad 405; 788, 173 a j. přčkážka f. 55 ad 405; 214, 330; 396, 215 a j. [pfékotiti dok.] II. 549 ad 95; 552 ad 143. [přěkročiti dok.) Il. 433 ad 142. [prókupovati nedok.] 317 ad 221. [pfélaskavy adj.] II. 53 ad 61. prelát m. 379, 441; 488, 414; 602, 274 a j. [prféletéti dok.] IT. 179 ad 187. pfélstiti dok. IT. 192 ad 387; 235, 65; 598 ad 98. prélstenie, prélsténie n. 11. 87, 131: 432 ad 129; 489 ad 288. pfémáhati ncdok. 230 ad 15; 276 a 278; 708, 4 à 6 n.; II. 280 a j. prómazati dok. IL 927, 296. [prómietanie n.] 127 ad 112. piómietati nedok. 342, 274; II. 194 ad 34—35. (prómily adj.] 305 ad 70; 787 ad 159. pfémlééti dok. IT. 124, 136. prémnoho adv. TI. 394, 302; 585 ad 235. [pfémnohy adj.] 724 ad 2 [prémnoziti dok.] 77 ad 274 208. prémoci dok. 217 ad 363; 230, 14 n.; 269, 191; 361, 208 a j. — P. sá 406, 350 n. pfémoeny adj. 1I. 738, 203. [premovánie n.] 1I. 787 ad 117 —118. premovan y adj. IT. 363 ad 251; 786, 97 a j. premovati nedok. 86, 386; II. 339 ad 184; 686 ad 306a j. — P. s& I. 756 ad 351. 401, 705, DT. , 472 ad 1087 prómożenie n. 405, 329; II. 28, 164. řémykač m. II. 418, 304. mykati nedok.] II. 418 ad 304. myśleti nedok.] 76 ad 252; 555 ad 183. prémyslovánie n. 634, 94 n.; II. 622 ad 60; 847 ad 264. [prémyslovati nedok.] 661 ad 190— 193 a ad 191—192; II. 536 ad 252 a j. prénáramné adv. 244, 206; 333, 165; 361, 204 a j. pféná$éti nedok. 348, 10; II. 218, 176. prénerad adj. II. 356, 133. prénesctastnÿ, -stastnÿ adj. lI. 11, 104; 152, 175; 156, 220 a je [pfénesenie n.] 630 ad 163. pfénesnadné, -o adv. 234, 71; 502, 602 a ad 602; 680, 82 a j. pfénesnadny adj. 11. 263, 243. pfénésti dok. 177, 191; LI. 168, 4: 302, 226; 630 ad 164 à ad 165— 167; 837, 267; 838, 283; TI. 667, 14 a j. [pféohavny adj.] IL. 759 ad 193. [pfépásati dok.] 726 ad 276; IT. 593 ad 11. prépiti dok. TT. 521, 52. — P. sé 522 ad 52. [pféplavati sé dok.] II. 20? ad 149. préplaviti sé dok. 518, 210 a 212; IT. 302, 149; 545, 48 a j. [pféplIniti sé cdok.] IT. 522 ad 52. [pféplûti dok.] II. 238 ad 123—124. [pfépovyseny adj.j 74 ad 237. (pfépsati dok.] II. 754 ad 131. pfépustiti dok. 76, 260: 246, 223; IT. 510 ad 162 a j. [přěpúšč čti nedok.] 246 ad 225; II. 341 ad 212. pféfiedko adv. 1I. 263 ad 243; 830, 82 à j. pióriedky adj. 234 ad 71; IT. 707 ad 308; 800, 90. pférusiti dok. 641, 119. pres m. 343, 284. p [přě [pré
Strana 1088
1088 pfès praep. s ak. 200, 148; 324, 37; 1 ad 1; 151, 89; IT. 244, 201 a j. pfésadnüti dok. 611, 87; 612, 125. pfésahati nedok. 106 ad 158; 436 ad 78; 491, 451; 559 ad 230. pfésáhnüti dok. 41, 222; 106, 158; 436, 78; 589, 44; TI. 122, 87 a je présahovati nedok. 559 ad 236; II. 174, 102. próstastny, -śfastny adj. 65 ad 116; 701 ad 51; IT. 549, 102 a 105 a j. pfésédati nedok. 611, 77. pfésédenie n. 612, 125. [pféskakovati nedok.] II. 814 ad 1. pféskoéiti dok. IT. 433, 142; 911, 118. [pfésladky adj.] 852 ad 110. pféslavny II. 779, 437. [préslyséti dok.] 256 ad 25—32; 438 ad 117; 792 ad 41. pfésnicé f. 615, 8. pfésny adj. (chléb) 615 ad 8. [pféspolni adj.] II. 556 ad 204. [pféspfieli$ adv.) 296 ad 219; IT. 527 ad 138 préstanie n. 266 ad 149; 518 ad 211; 559 ad 245; 704, 139 a j. pféstati dok. 11, 141; 141, 172; 349, 23; 409, 390 a j. přěstávati nedok. 621, 74; 11 ad 141; 523 ad 269—275; IT. 450, 22 n. a j. pféstéhovánie n. 195, 65; 630, 163; 643, 205 a j. préstéhovati dok. 630 ad 164. — P. sé 030, 164 n.; 643, 206. přěstrašiti dok. 676, 26; IL. 581 ad 177. [préstäpati nedok.] II. 103 ad 128 préstûpeé m. 7, 85; 102, 101; 233, 62; 233, 128 a j. pféstüpen e ». 235, 85 a 87 a 91; 543, 16. préstupiti dok. 11, 132; 86, 382; 235, 80; 239, 136 a j. píéstupnicé f. II. 515, 229. pféstupník m. 749, 260; 7 ad 85; II. 315, 160 a j. pféstupovánie n. 835, 227; II. 912 ad 143—144. préstupovati nedok. 178, 204; 235, 86; 438, 111; 7 ad 85 a j. préstydniti dok. II. 549, 99; 556, 197. [pfésuditi dok.] 41 ad 221; II. 457 ad 126. [pfésuzovati nedok.] II. 934 ad 448. pfésvaty adj. 154 ad 131; 480, 309; II. 259, 184 a j. [prótahniti dok.] 472 ad 212; 522 ad 259. [pfétahovati nedok.| 795 ad 80—82. pfétéicé, -Zko adv. 502, 603; II. 489, 285; IT. 166, 361; 263 ad 243. prétézkÿ adj. 31 ad 88; 161, 247; IT. 300, 187; 311, 109; 759 ad 193. [pfétiehy adj ] 547 ad 77. [Pretorius (David) m.] 11. 904 ad 65. [prétrhnûti dok.] 243 ad 190; JT. 189 ad 350; 788 ad 127. [přětřieti dok.) IT. 586 ad 239. [pfétrpéti dok.j 264 ad 134—139. pfétrvati dok. 11. 615, 326. prótrżeny adj. IT. 851, 162. [pfétvrd y adj.] 222 ad 423; IT. 346 ad 299. [préusleehtily adj.] 547 ad 77. pféutéseny adj. 308, 112. [pféváleti dok.] If. 411 ad 209. piłvażiti dok. II. 57, 153. piévelebny adj. IJ. 148 ad 124; 681 ad 225; 738, 203 a j. piévelik Y adj. 6 ad 65; 189, 334; 380, 449 a j. prévelmi, -& adv. 65 ad 106; 263, 111; 332 ad 141; 641, 127 a j. [pfévézti sé dok.] II. 543 ad 15. [pfévrácené adv.] 64 ad 95; 739 ad 144; II. 530 ad 172. [pfévraeénie n.] 127 ad 112. ptévrácenie n. 349, 16; II. 329, 58. prévräcenÿ adj. 41 ad 229; 520, 237; II. 702 ad 237 a j. přěvracěti nedok. 555, 183; 804 ad 209; LI. 206, 220. prévracovati nedok. 483 ad 341; 484 ad 362—364; 804, 209; II. 136, 240 à j.
1088 pfès praep. s ak. 200, 148; 324, 37; 1 ad 1; 151, 89; IT. 244, 201 a j. pfésadnüti dok. 611, 87; 612, 125. pfésahati nedok. 106 ad 158; 436 ad 78; 491, 451; 559 ad 230. pfésáhnüti dok. 41, 222; 106, 158; 436, 78; 589, 44; TI. 122, 87 a je présahovati nedok. 559 ad 236; II. 174, 102. próstastny, -śfastny adj. 65 ad 116; 701 ad 51; IT. 549, 102 a 105 a j. pfésédati nedok. 611, 77. pfésédenie n. 612, 125. [pféskakovati nedok.] II. 814 ad 1. pféskoéiti dok. IT. 433, 142; 911, 118. [pfésladky adj.] 852 ad 110. pféslavny II. 779, 437. [préslyséti dok.] 256 ad 25—32; 438 ad 117; 792 ad 41. pfésnicé f. 615, 8. pfésny adj. (chléb) 615 ad 8. [pféspolni adj.] II. 556 ad 204. [pféspfieli$ adv.) 296 ad 219; IT. 527 ad 138 préstanie n. 266 ad 149; 518 ad 211; 559 ad 245; 704, 139 a j. pféstati dok. 11, 141; 141, 172; 349, 23; 409, 390 a j. přěstávati nedok. 621, 74; 11 ad 141; 523 ad 269—275; IT. 450, 22 n. a j. pféstéhovánie n. 195, 65; 630, 163; 643, 205 a j. préstéhovati dok. 630 ad 164. — P. sé 030, 164 n.; 643, 206. přěstrašiti dok. 676, 26; IL. 581 ad 177. [préstäpati nedok.] II. 103 ad 128 préstûpeé m. 7, 85; 102, 101; 233, 62; 233, 128 a j. pféstüpen e ». 235, 85 a 87 a 91; 543, 16. préstupiti dok. 11, 132; 86, 382; 235, 80; 239, 136 a j. píéstupnicé f. II. 515, 229. pféstupník m. 749, 260; 7 ad 85; II. 315, 160 a j. pféstupovánie n. 835, 227; II. 912 ad 143—144. préstupovati nedok. 178, 204; 235, 86; 438, 111; 7 ad 85 a j. préstydniti dok. II. 549, 99; 556, 197. [pfésuditi dok.] 41 ad 221; II. 457 ad 126. [pfésuzovati nedok.] II. 934 ad 448. pfésvaty adj. 154 ad 131; 480, 309; II. 259, 184 a j. [prótahniti dok.] 472 ad 212; 522 ad 259. [pfétahovati nedok.| 795 ad 80—82. pfétéicé, -Zko adv. 502, 603; II. 489, 285; IT. 166, 361; 263 ad 243. prétézkÿ adj. 31 ad 88; 161, 247; IT. 300, 187; 311, 109; 759 ad 193. [pfétiehy adj ] 547 ad 77. [Pretorius (David) m.] 11. 904 ad 65. [prétrhnûti dok.] 243 ad 190; JT. 189 ad 350; 788 ad 127. [přětřieti dok.) IT. 586 ad 239. [pfétrpéti dok.j 264 ad 134—139. pfétrvati dok. 11. 615, 326. prótrżeny adj. IT. 851, 162. [pfétvrd y adj.] 222 ad 423; IT. 346 ad 299. [préusleehtily adj.] 547 ad 77. pféutéseny adj. 308, 112. [pféváleti dok.] If. 411 ad 209. piłvażiti dok. II. 57, 153. piévelebny adj. IJ. 148 ad 124; 681 ad 225; 738, 203 a j. piévelik Y adj. 6 ad 65; 189, 334; 380, 449 a j. prévelmi, -& adv. 65 ad 106; 263, 111; 332 ad 141; 641, 127 a j. [pfévézti sé dok.] II. 543 ad 15. [pfévrácené adv.] 64 ad 95; 739 ad 144; II. 530 ad 172. [pfévraeénie n.] 127 ad 112. ptévrácenie n. 349, 16; II. 329, 58. prévräcenÿ adj. 41 ad 229; 520, 237; II. 702 ad 237 a j. přěvracěti nedok. 555, 183; 804 ad 209; LI. 206, 220. prévracovati nedok. 483 ad 341; 484 ad 362—364; 804, 209; II. 136, 240 à j.
Strana 1089
pfévrátiti dok. 483 ad 341; II. 207, 230; 227, 350; 351, 68; 549, 95 a j. pfévrei dok. 454, 311; 483, 341; 485, 363 a j. — P. sé 425 ad 152. pfévys'ti v. prévysiti. pfévysocé adv. 751, 285. pfévysoky adj. 190, 336; 197, 94; II. 469, 14 a j. pfévyseny adj. 74, 237; II. 373, 17; 811, 259 a j. pfévysiti, -Siti dok. 566, 328 a 333; 589, 44; 592, 101 a j. prévysovati nedok. 96, 9; 566, 333; II. 229, 371 a j. — [pfévzáe()ny adj.] II. 738 ad 203. [pfé(v)zdieti dok.] II. 338 ad 180; 364 ad 255—260; 737 ad 186 a j. pfévzieti dok. 702, 85. [pfé(v)zvédéti dok.] II. 761 ad 233. [prózly adj.] II. 410 ad 202. prfézsi, prédsi II. 910, 100. [pfé zvédénie n.] 226 ad 475; 271 ad 222. pfézvédény adj. 40 ad 213; II. 262, 226. piézádüci adj. 638, 16. přěžúvati nedok. 422, 74. [prehánie n.] II. 310 ad 101; 587 ad 252. prehati nedok. II. 343, 245. prehlivost f. 46, 292; 585, 226 a 229; II. 184, 274 a j [prehlivy adj.] II. 438 ad 210. prehniti dok. 19, 241; 548, 97; 628, 144; 720, 199 a j. pti praep. s 1. 314, 181; II. 341, 226; 504, 74 a j. č. přiběhnúti dok. 290, 136; II. 564, 315; 565, 319 a j. [pfibijénie n.] 547 ad 76. přibiti dok. 298 ad 240; II. 390, 238. pfiblíZiti sé dok. 1, 8; 50, 345; 123, 42; 2, 15; 12, 146; 4 ad 49 a j. pfibli£ovati sé nedok. 2 ad 15; 28, 37; 325, 61; 572, 17 a j. pfibrati sé dok. 54, 397. příbuzný v. přívuzný. Rokycanova Postilla. | 1089 pfibyti dok, 5, 58; 157, 180 a 183 a 189; 165, 307; 220, 403; 429, 257 a j. přibývati nedok. 157 ad 179; 288, 119; II. 345, 285; 522, 59 a j. příčina f. 6, 76; 190, 342; 288, 112 a j. přičíněti nedok. 178, 199; 486 ad 390; II. 154 ad 205—219. přičiniti dok. 62 ad 80; 178 ad 199; 486, 390; 497, 536 a j. — P. sě 341 ad 262; 413, 453 n.; 425, 142 a j. [přičiňovati nedok.] 178 ad 199. [přičísti dok.] II. 122 ad 93. [přičítati sobě nedok.) II. 26 ad 126. přidati dok. 19, 242; 81 ad 312; 162, 255; 245, 218; II. 269, 31 a j. — P. sé II. 562 ad 283. pfidávati nedok. 178, 199; 317, 215; 477, 270; II. 269, 29 a j. — P. sé II. 716, 448. pfidáviti dok. II. 430, 95. pfídrZénie (sé) n. 316, 205; 317, 216; II. 940, 579 a j. pfídrzéti dok. II. 478 ad 139—141 a ad 141; 709 ad 335 a j. — P. sé I. 192, 10; 257, 31 a 37; 12 ad 154 a j. pfiebytek m. 9 ad 103; 14, 182; 391, 139 a j. pfiekop m. II. 847, 76 n. [pHeliSiti nedok.] 77 ad 274. [ptielisné adv.] 581 ad 155—160. prieliśnost f. 34, 127 a 128; 702, 85; IT. 145, 88 a j. pfieli$ny adj. 68, 149; 340, 246; 664, 210 a j. [ptiemo adv.] 371 ad 339; II, 453 ad 81 a j. pfiemy adj. IT. 482, 203. priesti nedok. 601, 264; II. 451, 41; 925, 226. pfietel m. 11, 128; 118, 36; 183, 262; 201, 157; 273, 239; 601, 256 n.; 832, 185 a j. — 51, 350; 273 ad 239. pfietelkyni, -é f. IT. 195 ad 36; 652, 63; 810, 64 a j. 09
pfévrátiti dok. 483 ad 341; II. 207, 230; 227, 350; 351, 68; 549, 95 a j. pfévrei dok. 454, 311; 483, 341; 485, 363 a j. — P. sé 425 ad 152. pfévys'ti v. prévysiti. pfévysocé adv. 751, 285. pfévysoky adj. 190, 336; 197, 94; II. 469, 14 a j. pfévyseny adj. 74, 237; II. 373, 17; 811, 259 a j. pfévysiti, -Siti dok. 566, 328 a 333; 589, 44; 592, 101 a j. prévysovati nedok. 96, 9; 566, 333; II. 229, 371 a j. — [pfévzáe()ny adj.] II. 738 ad 203. [pfé(v)zdieti dok.] II. 338 ad 180; 364 ad 255—260; 737 ad 186 a j. pfévzieti dok. 702, 85. [pfé(v)zvédéti dok.] II. 761 ad 233. [prózly adj.] II. 410 ad 202. prfézsi, prédsi II. 910, 100. [pfé zvédénie n.] 226 ad 475; 271 ad 222. pfézvédény adj. 40 ad 213; II. 262, 226. piézádüci adj. 638, 16. přěžúvati nedok. 422, 74. [prehánie n.] II. 310 ad 101; 587 ad 252. prehati nedok. II. 343, 245. prehlivost f. 46, 292; 585, 226 a 229; II. 184, 274 a j [prehlivy adj.] II. 438 ad 210. prehniti dok. 19, 241; 548, 97; 628, 144; 720, 199 a j. pti praep. s 1. 314, 181; II. 341, 226; 504, 74 a j. č. přiběhnúti dok. 290, 136; II. 564, 315; 565, 319 a j. [pfibijénie n.] 547 ad 76. přibiti dok. 298 ad 240; II. 390, 238. pfiblíZiti sé dok. 1, 8; 50, 345; 123, 42; 2, 15; 12, 146; 4 ad 49 a j. pfibli£ovati sé nedok. 2 ad 15; 28, 37; 325, 61; 572, 17 a j. pfibrati sé dok. 54, 397. příbuzný v. přívuzný. Rokycanova Postilla. | 1089 pfibyti dok, 5, 58; 157, 180 a 183 a 189; 165, 307; 220, 403; 429, 257 a j. přibývati nedok. 157 ad 179; 288, 119; II. 345, 285; 522, 59 a j. příčina f. 6, 76; 190, 342; 288, 112 a j. přičíněti nedok. 178, 199; 486 ad 390; II. 154 ad 205—219. přičiniti dok. 62 ad 80; 178 ad 199; 486, 390; 497, 536 a j. — P. sě 341 ad 262; 413, 453 n.; 425, 142 a j. [přičiňovati nedok.] 178 ad 199. [přičísti dok.] II. 122 ad 93. [přičítati sobě nedok.) II. 26 ad 126. přidati dok. 19, 242; 81 ad 312; 162, 255; 245, 218; II. 269, 31 a j. — P. sé II. 562 ad 283. pfidávati nedok. 178, 199; 317, 215; 477, 270; II. 269, 29 a j. — P. sé II. 716, 448. pfidáviti dok. II. 430, 95. pfídrZénie (sé) n. 316, 205; 317, 216; II. 940, 579 a j. pfídrzéti dok. II. 478 ad 139—141 a ad 141; 709 ad 335 a j. — P. sé I. 192, 10; 257, 31 a 37; 12 ad 154 a j. pfiebytek m. 9 ad 103; 14, 182; 391, 139 a j. pfiekop m. II. 847, 76 n. [pHeliSiti nedok.] 77 ad 274. [ptielisné adv.] 581 ad 155—160. prieliśnost f. 34, 127 a 128; 702, 85; IT. 145, 88 a j. pfieli$ny adj. 68, 149; 340, 246; 664, 210 a j. [ptiemo adv.] 371 ad 339; II, 453 ad 81 a j. pfiemy adj. IT. 482, 203. priesti nedok. 601, 264; II. 451, 41; 925, 226. pfietel m. 11, 128; 118, 36; 183, 262; 201, 157; 273, 239; 601, 256 n.; 832, 185 a j. — 51, 350; 273 ad 239. pfietelkyni, -é f. IT. 195 ad 36; 652, 63; 810, 64 a j. 09
Strana 1090
1090 [přietelsky, přátelsky adv.] 562 ad příjemný adj. 38 ad 182; 110, 205; 282—283. 227, 498; 488, 407 a j. přietelstvo, přátelstvo n. 183, 260 přijěti dok. 707 ad 204; 584, 203; a 264 n.; II. 492, 329 a j. II. 332, 91; 698, 165 a j. přieti nedok. (Přáti) 216, 342; 560, přijětie n. 61 ad 52; 659 ad 179—183; 260; 789, 183 a j. — (Zapírati) II. 660, 182; 844, 389 a j. 677, 172. přijieti dok. 26, 11; 54, 388; 34, 138; přietrž f. 266, 149; 542 ad 174. 45, 279 a j. č. přiezn, přiezen f. 94, 489; 183, 263; [přijiežděti nedok.] II. 679 ad 198. 496, 522 a j. přijímač m. 488, 408. [přiezniti sě nedok.] 764 ad 77—93. přijímanie n. 3, 349; 151, 99; II. přieznivý adj 287, 103; 443, 169. 38 ad 4—5 a j. č. přififlovati dok. 438, 112 (v B omylem přijímati nedok. 59 ad 24—25; 101, přifiklovati). — P. sě II. 343 ad 84; 455, 323; II. 201, 132; I. 6, 253. 71; 7, 81; 91, 444 a j. — P. sě přiházěti sě nedok. 200 ad 139; 238, 26, 10. 125; 244, 193 a j. [přijímávati nedok.] 411 ad 419; 450 [přihladiti sě dok.] 289 ad 125. ad 258. [přihlédati nedok.] 111 ad 220—221; přijíti dok. 2, 25; 9, 101; 9, 103; 11, 463 ad 91; 623 ad 101; 626 ad 136 n.; 16, 208; 29, 55; — 410, 127 a j. 513; 50, 344; 101, 89; — II. 219, [přihnati dok.] 107 ad 163 (omyll). 181 a j. č. příhoda f. 324 ad 28; 354 ad 101; 604, přijitie n. II. 765, 300. 35 a j. přikázanie n. 7, 85; 11, 132; 63, 90; přihoditi sě dok. 120 ad 1—2; 139, 79, 298; 4 ad 45 a j. č. 147; 200, 139; 211, 291; II. 331, přikazatel m. 350 ad 52; II. 232, 30; 75 a j. 244, 201 a j. příhodnost f. 1 ad 5. přikázati dok. 2 ad 27; 64, 92; 231, [příhodný adj.] II. 285 ad 260. 25; 256. 21 a j. — P sč II. 83. 41. [přihotovený adj.] II. 486 ad 246. [přikazovánie n.] II. 187 ad 326. [přihotovovati sě nedok.] II. 486 ad přikazovati nedok. 64 ad 92; 138, 250. 144; 172, 119 a j. přicházěti nedok. 9, 101; 27, 33; 46, příklad m. 52, 365; 56, 419; 123, 282; 62, 73; 66, 127 a 128 a j. č. — 47 a j. 200, 141; — 335 ad 180. přikládati nedok. 178 ad 197 a ad [přicházievati nedok.] 569 ad 370. 199; 624 ad 105—109; 696, 44; příchod m. 3 ad 37—38; 9 ad 97— 697, 57; II. 191, 376 a j. 98; 548, 208; 576, 84 a j. přikladně adv. 738, 124; II. 93, přichoditi nedok. 317, 220; II. 67 ad 148 a j. 31; 617 ad 356 a j. příkladný adj. 56, 421; 475, 244; 738, [příchoz m.] 646 ad 34. 122 n. a j. příchozí m. 646 ad 34; 654 ad 133— [přikleknúti dok.] 8 ad 90. 136; 759 ad 4; II. 6, 26. přikovati dok. II. 693, 96. příchylný adj. 380, 455; 381, 464; přikrásti sě dok. II. 836, 178. 746, 217. [přikročiti dok.] II. 478 ad 139—141. [přichylovati nedok.] II. 256 ad 141. [přikrost f.] II. 346 ad 301. [přichystati dok.] II. 572 ad 25; 573 příkrov m. II. 457, 118; 616, 347; ad 53. 911, 107.
1090 [přietelsky, přátelsky adv.] 562 ad příjemný adj. 38 ad 182; 110, 205; 282—283. 227, 498; 488, 407 a j. přietelstvo, přátelstvo n. 183, 260 přijěti dok. 707 ad 204; 584, 203; a 264 n.; II. 492, 329 a j. II. 332, 91; 698, 165 a j. přieti nedok. (Přáti) 216, 342; 560, přijětie n. 61 ad 52; 659 ad 179—183; 260; 789, 183 a j. — (Zapírati) II. 660, 182; 844, 389 a j. 677, 172. přijieti dok. 26, 11; 54, 388; 34, 138; přietrž f. 266, 149; 542 ad 174. 45, 279 a j. č. přiezn, přiezen f. 94, 489; 183, 263; [přijiežděti nedok.] II. 679 ad 198. 496, 522 a j. přijímač m. 488, 408. [přiezniti sě nedok.] 764 ad 77—93. přijímanie n. 3, 349; 151, 99; II. přieznivý adj 287, 103; 443, 169. 38 ad 4—5 a j. č. přififlovati dok. 438, 112 (v B omylem přijímati nedok. 59 ad 24—25; 101, přifiklovati). — P. sě II. 343 ad 84; 455, 323; II. 201, 132; I. 6, 253. 71; 7, 81; 91, 444 a j. — P. sě přiházěti sě nedok. 200 ad 139; 238, 26, 10. 125; 244, 193 a j. [přijímávati nedok.] 411 ad 419; 450 [přihladiti sě dok.] 289 ad 125. ad 258. [přihlédati nedok.] 111 ad 220—221; přijíti dok. 2, 25; 9, 101; 9, 103; 11, 463 ad 91; 623 ad 101; 626 ad 136 n.; 16, 208; 29, 55; — 410, 127 a j. 513; 50, 344; 101, 89; — II. 219, [přihnati dok.] 107 ad 163 (omyll). 181 a j. č. příhoda f. 324 ad 28; 354 ad 101; 604, přijitie n. II. 765, 300. 35 a j. přikázanie n. 7, 85; 11, 132; 63, 90; přihoditi sě dok. 120 ad 1—2; 139, 79, 298; 4 ad 45 a j. č. 147; 200, 139; 211, 291; II. 331, přikazatel m. 350 ad 52; II. 232, 30; 75 a j. 244, 201 a j. příhodnost f. 1 ad 5. přikázati dok. 2 ad 27; 64, 92; 231, [příhodný adj.] II. 285 ad 260. 25; 256. 21 a j. — P sč II. 83. 41. [přihotovený adj.] II. 486 ad 246. [přikazovánie n.] II. 187 ad 326. [přihotovovati sě nedok.] II. 486 ad přikazovati nedok. 64 ad 92; 138, 250. 144; 172, 119 a j. přicházěti nedok. 9, 101; 27, 33; 46, příklad m. 52, 365; 56, 419; 123, 282; 62, 73; 66, 127 a 128 a j. č. — 47 a j. 200, 141; — 335 ad 180. přikládati nedok. 178 ad 197 a ad [přicházievati nedok.] 569 ad 370. 199; 624 ad 105—109; 696, 44; příchod m. 3 ad 37—38; 9 ad 97— 697, 57; II. 191, 376 a j. 98; 548, 208; 576, 84 a j. přikladně adv. 738, 124; II. 93, přichoditi nedok. 317, 220; II. 67 ad 148 a j. 31; 617 ad 356 a j. příkladný adj. 56, 421; 475, 244; 738, [příchoz m.] 646 ad 34. 122 n. a j. příchozí m. 646 ad 34; 654 ad 133— [přikleknúti dok.] 8 ad 90. 136; 759 ad 4; II. 6, 26. přikovati dok. II. 693, 96. příchylný adj. 380, 455; 381, 464; přikrásti sě dok. II. 836, 178. 746, 217. [přikročiti dok.] II. 478 ad 139—141. [přichylovati nedok.] II. 256 ad 141. [přikrost f.] II. 346 ad 301. [přichystati dok.] II. 572 ad 25; 573 příkrov m. II. 457, 118; 616, 347; ad 53. 911, 107.
Strana 1091
příkrý adj. 497 ad 535; II. 187 ad 325; 935, 457. přikryti dok. 48, 316; 37 ad 166; 169 ad 65; II. 616, 349. — P. së IT. 457, 120. přikrytie n. 208, 255; II. 166, 366; 295, 107; 510, 167 a j. pfikryvati nedok. 256, 16; 257, 29; 268, 174; 286, 79 a j. přikúpiti dok. 220, 405; 417, 492. přílbicě f. 34, 138; IT. 593 ad 16. [ptilepiti dok.] IT. 391 ad 261. — P. sè II. 559, 141. přiletěti dok. II. 179, 187; 308 ad 68. přilézti dok. II. 215, 124; 324, 296; 810, 234 a j. plilezéti nedok. 458, 10; 731, 18; 763, 75 a j. přiliti dok. 624, 108 a 113; 625, 117. [přilnúti dok.] II. 178 ad 166; 700 ad 194; 891 ad 122 a j. pfilożiti dok. 178, 197; 624 ad 105 — 109; 786 ad 147; II. 700 ad 194 a j. [přilúditi sě dok.) II. 836 ad 178. prima f. 170, 84. [primas m.j II. 667 ad 18—19. přiměšovánie n. II. 773, 220. ptimësovati sé nedok. 267, 166; 401, 275. [primiechati dok.] 655 ad 138—172. ptimiesiti dok. IT. 926, 269. — P. sé 114, 21; 235 ad 80; 728, 308; II. 239, 130 a j. [primieS&ti sö nedok.] II. 325 ad 314 a ad 317. přímluva f. 451, 274; II. 423 ad 387 —388; 530 ad 166; 561, 272 a j. primlüvati nedok. 351 ad 54; 396 ad 320 a j. — P. sé 46 ad 289; 450, 267; 451, 272; 612, 110 a j. primluveé m. 450, 266 a 270; 451, 273; II. 107, 377 a j. primluviti sć dok. 46, 287; 450 ad 267; II. 350, 46 a j. [pfimnozovati sé nedok.] IT. 454 ad 84. pfimrskati dok. 25, 311; 354 ad 96. 1091 [pfimrskávati nedok.] 25 ad 310— 311. primr&éiti, -titi dok. 25 ad 310—311; 25 ad 311; 354, 96; II 229, 370; 375, 45. prinależ8ti nedok. 406 ad 353; 752 ad 300; II. 130, 114 a j. pfináséti nedok. 327, 85 a 88; 267 ad 166 (zde omyl). Principatus II. 937, 523. [prindati dok.] II. 430 ad 95. pfinésti dok. 46, 298; 261, 86; 5 ad 63—65; 22 ad 278; II. 569, 378 a. j. [pfinositi nedok.] 342 ad 278. prinucenie n. II. 76, 124; 73 ad 82 — 96. [pfinucovati nedok.] II. 216 ad 140. přinutiti dok. 137 ad 130; 497, 536; 647, 59 a j. pfinutkati dok. 659, 179; II. 187 ad 318; 770, 107. [pfiodénie n.] II. 166 ad 366. pfiodieti dok. 25 ad 309; 616 ad 19; II. 212, 75 a j. [pfiodievati nedok.] 216 ad 350; IT. 464 ad 214. pfipadati nedok. II. 917, 51. pfípadnost f. II. 47, 129; 882, 244. [pfipadnüti dok.] 177 ad 192; 235 ad 81; 179 ad 218; IT. 484 ad 225 a j. [ptipamatovavati nedok.] 517 ad 183 —193. připisovati nedok. 843, 370; 854, 138. — P. sobě II. 200 ad 125. připlaviti sě dok. 199, 128. [připlavovati sě nedok.j 199 ad 128. [pfiplésti sé dok.] II. 183 ad 253. [pfiplüti dok.] 520 ad 238. pfpodobnati sé dok. II. 233, 52. [pfipodobnievati sé nedok.] II. 234 ad 52. pfipodobniti dok. 51, 357; 639, 48; II. 430, 98; I. 51 ad 357. — P. sé 590 ad 69; II. 233 ad 52 a j. [pfipodobñovati nedok.] 52 ad 365. — P. sé II. 233 ad 52. [pripochlebiti dok.] II. 959 ad 222. 69*
příkrý adj. 497 ad 535; II. 187 ad 325; 935, 457. přikryti dok. 48, 316; 37 ad 166; 169 ad 65; II. 616, 349. — P. së IT. 457, 120. přikrytie n. 208, 255; II. 166, 366; 295, 107; 510, 167 a j. pfikryvati nedok. 256, 16; 257, 29; 268, 174; 286, 79 a j. přikúpiti dok. 220, 405; 417, 492. přílbicě f. 34, 138; IT. 593 ad 16. [ptilepiti dok.] IT. 391 ad 261. — P. sè II. 559, 141. přiletěti dok. II. 179, 187; 308 ad 68. přilézti dok. II. 215, 124; 324, 296; 810, 234 a j. plilezéti nedok. 458, 10; 731, 18; 763, 75 a j. přiliti dok. 624, 108 a 113; 625, 117. [přilnúti dok.] II. 178 ad 166; 700 ad 194; 891 ad 122 a j. pfilożiti dok. 178, 197; 624 ad 105 — 109; 786 ad 147; II. 700 ad 194 a j. [přilúditi sě dok.) II. 836 ad 178. prima f. 170, 84. [primas m.j II. 667 ad 18—19. přiměšovánie n. II. 773, 220. ptimësovati sé nedok. 267, 166; 401, 275. [primiechati dok.] 655 ad 138—172. ptimiesiti dok. IT. 926, 269. — P. sé 114, 21; 235 ad 80; 728, 308; II. 239, 130 a j. [primieS&ti sö nedok.] II. 325 ad 314 a ad 317. přímluva f. 451, 274; II. 423 ad 387 —388; 530 ad 166; 561, 272 a j. primlüvati nedok. 351 ad 54; 396 ad 320 a j. — P. sé 46 ad 289; 450, 267; 451, 272; 612, 110 a j. primluveé m. 450, 266 a 270; 451, 273; II. 107, 377 a j. primluviti sć dok. 46, 287; 450 ad 267; II. 350, 46 a j. [pfimnozovati sé nedok.] IT. 454 ad 84. pfimrskati dok. 25, 311; 354 ad 96. 1091 [pfimrskávati nedok.] 25 ad 310— 311. primr&éiti, -titi dok. 25 ad 310—311; 25 ad 311; 354, 96; II 229, 370; 375, 45. prinależ8ti nedok. 406 ad 353; 752 ad 300; II. 130, 114 a j. pfináséti nedok. 327, 85 a 88; 267 ad 166 (zde omyl). Principatus II. 937, 523. [prindati dok.] II. 430 ad 95. pfinésti dok. 46, 298; 261, 86; 5 ad 63—65; 22 ad 278; II. 569, 378 a. j. [pfinositi nedok.] 342 ad 278. prinucenie n. II. 76, 124; 73 ad 82 — 96. [pfinucovati nedok.] II. 216 ad 140. přinutiti dok. 137 ad 130; 497, 536; 647, 59 a j. pfinutkati dok. 659, 179; II. 187 ad 318; 770, 107. [pfiodénie n.] II. 166 ad 366. pfiodieti dok. 25 ad 309; 616 ad 19; II. 212, 75 a j. [pfiodievati nedok.] 216 ad 350; IT. 464 ad 214. pfipadati nedok. II. 917, 51. pfípadnost f. II. 47, 129; 882, 244. [pfipadnüti dok.] 177 ad 192; 235 ad 81; 179 ad 218; IT. 484 ad 225 a j. [ptipamatovavati nedok.] 517 ad 183 —193. připisovati nedok. 843, 370; 854, 138. — P. sobě II. 200 ad 125. připlaviti sě dok. 199, 128. [připlavovati sě nedok.j 199 ad 128. [pfiplésti sé dok.] II. 183 ad 253. [pfiplüti dok.] 520 ad 238. pfpodobnati sé dok. II. 233, 52. [pfipodobnievati sé nedok.] II. 234 ad 52. pfipodobniti dok. 51, 357; 639, 48; II. 430, 98; I. 51 ad 357. — P. sé 590 ad 69; II. 233 ad 52 a j. [pfipodobñovati nedok.] 52 ad 365. — P. sé II. 233 ad 52. [pripochlebiti dok.] II. 959 ad 222. 69*
Strana 1092
1092 [pfipojiti dok.] 505 ad 11. — P. sé II. 83 ad 41; 552 ad 141. pfipomanüti dok. 69 ad 169; 430 ad 274; 686, 171 a j. - P. sobà IL 63, 145. [pfipominanie n.] 9 ad 103; 64 ad 104; II. 619 ad 3—16. pfipomínati nedok. 351 ad 64; 430, 270; 629 ad 154—155; IT. 151, 169; 554 ad 171. — P. sobé I. 3 ad 37; 9 ad 97—98 a j. [pfipoviedati nedok.] 477 ad 278. pfipozdievati sé nedok. 647, 6'. pfipoZdovati sé nedok, 652, 110 m. [pripráhnüti dok.] II. 262 ad 237. příprava f. 415, 475; II. 511, 176; 696 ad 152—155 a j. [pfipravenie n.] II. 593 ad 13. pripraviti dok, 3 ad 29; 16, 209; 60, 35; 176, 180; 228, 500; 764 ad 77 — 93; 54, 389; 35, 152; 64, 100; 111 ad 226; II. 604, 176; 294, 88 à j. & — P. së 6 ad 74; 61, 52; 87, 391; 284, 58; II 337, 172 a j. pfípravné adv. II. 343, 253. pfípravny adj. II. 266, 299; 294 ad 88; 511, 174; 512, 181 a j. pfipravovánie (sé) n. 65, 104; 415 ad 474; II. 145 ad 90; 284, 249; 447 ad 341 a j. pfipravovati ncdok. 97 ad 22; 111 ad 226 —220; 496, 516; 640, 64 a j. — P.só 6, 70 a 74; 37, 173; 112, 233; 359, 181; II. 181, 212 a j. [pfipfiesti dok.] 601 ad 263. pfipsati dok. 359, 174; 522 ad 964; 594, 136 a j. pfipuditi dok. II. 76 ad 121—124; 170, 38; IT. 329 ad 60; 664, 241 a j. [pfipüsééti nedok.] 739 ad 137; IL 821 ad 127. pfiráZéti nedok. 19, 240; II. 205, 197; 632, 214. [pfirotie n.] II. 350 ad 48. pfirovnati dok. 584, 206; 790, 7. — P. sé 590, 71; II. 726, 36 a j. pfirovnávati nedok. 52, 365; 385, 54; 584, 205 a j. — P. sě 103, 117; 590 ad 69; 649, 82 a j. pfirozenie n. 30, 77; 72, 203; 287, 99; 297, 224; 13 ad 167; 443, 169; II. 338, 182; 523, 69 a j. přirozený adj. 274, 255; 552 ad 153; II. 31, 79 a j. přisaditi dok. 220, 405. přísaha f. 298, 246; 749, 256; 602, 276; 41 ad 222.223 a j. [pfisahaë m.] 237 ad 111; 740 ad 147; II. 160 ad 291 a j. [pfisahánie n.] 317 ad 218; IT. 607 ad 225; 634 ad 248—249 a j. přisahati nedok. 7, 86; 88, 404; 106, 156 a j. [pfisáhnüti dok.] 749 ad 255; IT. 259 ad 188 a j. [přisau] v. prisieci. [pfisedéti nedok.] II. 534 ad 225. [piiséZenie n.] 239 ad 136. přísěžník m. 110, 214; II. 217, 149; 417 ad 296. [pfíséZny adj.] 239 ad 135—136. přisieci dok. II. 258, 175; 566, 331 a j. — Pfisahu (pfisau) Bohu 263, 116 a ad 110; II. 223 ad 250; 259, 180 a ad 180 a j. pfiskotiti dok. 425, 152. pfíslovie n. 791, 27 n.; 792, 37; II. 67, 23; 94, 170; 414, 254 a j.; (knihy) Přísloví 278, 293; 670, 102; 673, 179 a j. [prislübiti dok.] 220 ad 398. pfisluhovánie n. TI. 772, 159. pfisluhovati nedok, 337 ad 208; 413 ad 449; 845, 9 a 11 a j. pfísluséti nedok. 101 ad 83; 392, 150; 774, 231 a j. příslušný adj. II. 182, 239. [pfísné adv.] II. 190 ad 360—364; 211 ad 57; 484 ad 219 a j. přísnost f. II. 935, 457. [přísný adj.] 447 ad 230; II. 489 ad 283; 587 ad 254 a j. přispářěti nedok. I. 660, 184; II. 447, 351.
1092 [pfipojiti dok.] 505 ad 11. — P. sé II. 83 ad 41; 552 ad 141. pfipomanüti dok. 69 ad 169; 430 ad 274; 686, 171 a j. - P. sobà IL 63, 145. [pfipominanie n.] 9 ad 103; 64 ad 104; II. 619 ad 3—16. pfipomínati nedok. 351 ad 64; 430, 270; 629 ad 154—155; IT. 151, 169; 554 ad 171. — P. sobé I. 3 ad 37; 9 ad 97—98 a j. [pfipoviedati nedok.] 477 ad 278. pfipozdievati sé nedok. 647, 6'. pfipoZdovati sé nedok, 652, 110 m. [pripráhnüti dok.] II. 262 ad 237. příprava f. 415, 475; II. 511, 176; 696 ad 152—155 a j. [pfipravenie n.] II. 593 ad 13. pripraviti dok, 3 ad 29; 16, 209; 60, 35; 176, 180; 228, 500; 764 ad 77 — 93; 54, 389; 35, 152; 64, 100; 111 ad 226; II. 604, 176; 294, 88 à j. & — P. së 6 ad 74; 61, 52; 87, 391; 284, 58; II 337, 172 a j. pfípravné adv. II. 343, 253. pfípravny adj. II. 266, 299; 294 ad 88; 511, 174; 512, 181 a j. pfipravovánie (sé) n. 65, 104; 415 ad 474; II. 145 ad 90; 284, 249; 447 ad 341 a j. pfipravovati ncdok. 97 ad 22; 111 ad 226 —220; 496, 516; 640, 64 a j. — P.só 6, 70 a 74; 37, 173; 112, 233; 359, 181; II. 181, 212 a j. [pfipfiesti dok.] 601 ad 263. pfipsati dok. 359, 174; 522 ad 964; 594, 136 a j. pfipuditi dok. II. 76 ad 121—124; 170, 38; IT. 329 ad 60; 664, 241 a j. [pfipüsééti nedok.] 739 ad 137; IL 821 ad 127. pfiráZéti nedok. 19, 240; II. 205, 197; 632, 214. [pfirotie n.] II. 350 ad 48. pfirovnati dok. 584, 206; 790, 7. — P. sé 590, 71; II. 726, 36 a j. pfirovnávati nedok. 52, 365; 385, 54; 584, 205 a j. — P. sě 103, 117; 590 ad 69; 649, 82 a j. pfirozenie n. 30, 77; 72, 203; 287, 99; 297, 224; 13 ad 167; 443, 169; II. 338, 182; 523, 69 a j. přirozený adj. 274, 255; 552 ad 153; II. 31, 79 a j. přisaditi dok. 220, 405. přísaha f. 298, 246; 749, 256; 602, 276; 41 ad 222.223 a j. [pfisahaë m.] 237 ad 111; 740 ad 147; II. 160 ad 291 a j. [pfisahánie n.] 317 ad 218; IT. 607 ad 225; 634 ad 248—249 a j. přisahati nedok. 7, 86; 88, 404; 106, 156 a j. [pfisáhnüti dok.] 749 ad 255; IT. 259 ad 188 a j. [přisau] v. prisieci. [pfisedéti nedok.] II. 534 ad 225. [piiséZenie n.] 239 ad 136. přísěžník m. 110, 214; II. 217, 149; 417 ad 296. [pfíséZny adj.] 239 ad 135—136. přisieci dok. II. 258, 175; 566, 331 a j. — Pfisahu (pfisau) Bohu 263, 116 a ad 110; II. 223 ad 250; 259, 180 a ad 180 a j. pfiskotiti dok. 425, 152. pfíslovie n. 791, 27 n.; 792, 37; II. 67, 23; 94, 170; 414, 254 a j.; (knihy) Přísloví 278, 293; 670, 102; 673, 179 a j. [prislübiti dok.] 220 ad 398. pfisluhovánie n. TI. 772, 159. pfisluhovati nedok, 337 ad 208; 413 ad 449; 845, 9 a 11 a j. pfísluséti nedok. 101 ad 83; 392, 150; 774, 231 a j. příslušný adj. II. 182, 239. [pfísné adv.] II. 190 ad 360—364; 211 ad 57; 484 ad 219 a j. přísnost f. II. 935, 457. [přísný adj.] 447 ad 230; II. 489 ad 283; 587 ad 254 a j. přispářěti nedok. I. 660, 184; II. 447, 351.
Strana 1093
přispěti dok. 806, 232; II. 233 ad 35; 239, 124; 420, 336; 549, 96 a j. [přispiešiti dok.] II. 239 ad 123. pfispofenie n. II. 758, 178; 872 ad 40; 916, 40 a j. pfispofiti dok. 254, 326; 634, 108; 660 ad 184; 814, 348; 848, 49 a j. pfispofovati nedok. II. 34, 179; 161, 305; 217, 148; 872, 40 a j. pfistati nedok. 337, 208 a 210; 548, 87; II. 354, 114 a j. — Pfistojüci adj. I. 543, 3. [pristaviti dok.) II. 233 ad 45. přístřěšie n. 420, 6; 423, 89. [přistrojiti dok.] 202 ad 165; II. 169 ad 20; 344 ad 260 a j. — P. sě II. 344 ad 200; 514 ad 216 a j. přístup m. 30 ad 74; 548 ad 88; 671, 120; II. 570 ad 390; 664 ad 234— 236. pfistupati nedok. II. 82, 7; 103, 128; 283, 230; 942, 643 a j. [pfistupeś m.] 239 ad 144—145 (omyl). pfistüpiti dok. 231, 26; 257, 41; 582, 175; 93 ad 476; 154 ad 136; 228 ad 500; 256, 18; 603, 12; 661 ad 191— 193 a j. [přistupovánie n.] 140 ad 151. přistupovati nedok. 228, 500; 337, 213; 373 ad 361 a j. přisúditi dok. 111, 219. [přisuzovati nedok.] II. 78 ad 152. [příšěra f.] II. 625 ad 110. [přišperkovati sě dok.] II. 514 ad 216. příštie n. 3, 38; 9, 98; 28, 48 a j. přitáhnúti dok. II. 352 ad 79; 376 ad 52; 626 ad 128; 709, 339; II. 633, 227 a j. přitahovati nedok. 849, 66. [přitískati nedok.] II. 191 ad 375. [přitísknúti dok.] II. 430 ad 95. [pfitlaéiti dok.] II. 430 ad 95. [přitlačovati nedok.] II. 191 ad 375 —376; 205 ad 197. 1093 přítomnost f. 66, 125; II. 18, 189; 35, 218 a j. pfitomny adj. 337 ad 208; 352, 83; II. 18, 190; 225 ad 277; 601 ad 190 a j. pfitovarysenie (pfitovafisenie) n. 667, 22. pritovarysiti, pritovafisiti dok. II. 105 ad 155. — P. sé I. 662 ad 191—199; 670, 77 a 92; 671, 117 a j. pfitovarySovati, pritovariSovati sé nedok. 267, 166. [pfitrefiti sé dok.] 211 ad 292; 394 ad 177; II. 22 ad 15 a j. pritrhniti dok. 12, 148; II. 233, 45; 805, 155 a j. [pfitrhovati nedok.] 849 ad 66. [pritFieti dok.] II. 586 ad 239. pfitrkoliti dok. II. 626, 128; 668 ad 47. [pritrżenie n.] 266 ad 149, pfitülenie n. II. 860, 45. pritupiti dok. 249, 264; IL. 725 ad 17 —19. [pfiüéastniti sé dok.] 138 ad 135. [pfivábiti dok.] II. 296 ad 126. [pfivaliti dok.] 626 ad 126. piivazati dok. 2, 19; 21, 276; 67, 145; 368, 299; 428, 221 a j. přivazovati nedok. 23, 289; 310, 132 a 134 a 136 a j. privécsiti, -t$- dok. 333, 155; 486 ad 390; 634 ad 108; 635, 114. pfivésiti dok. II. 778, 383. pfivésti dok. 2, 20; 74, 235; 75, 243 a 245 a 248; 135, 101 a j. č. přívětivost f. 193 ad 16; IL. 154 ad 205 —219. přívětivý adj. 287 ad 103; 497 ad 532—536; 845, 7 a j. přivětšiti v. přivěcšití. [pfivézti dok.] II. 174 ad 115; 233 ad 45. pfivierati nedok. 335, 186; 423, 92. prfivinûti dok. 560 ad 259—260; LI. 291, 50. — P. sé I. 560 ad 259— 260; 662 ad 191—193.
přispěti dok. 806, 232; II. 233 ad 35; 239, 124; 420, 336; 549, 96 a j. [přispiešiti dok.] II. 239 ad 123. pfispofenie n. II. 758, 178; 872 ad 40; 916, 40 a j. pfispofiti dok. 254, 326; 634, 108; 660 ad 184; 814, 348; 848, 49 a j. pfispofovati nedok. II. 34, 179; 161, 305; 217, 148; 872, 40 a j. pfistati nedok. 337, 208 a 210; 548, 87; II. 354, 114 a j. — Pfistojüci adj. I. 543, 3. [pristaviti dok.) II. 233 ad 45. přístřěšie n. 420, 6; 423, 89. [přistrojiti dok.] 202 ad 165; II. 169 ad 20; 344 ad 260 a j. — P. sě II. 344 ad 200; 514 ad 216 a j. přístup m. 30 ad 74; 548 ad 88; 671, 120; II. 570 ad 390; 664 ad 234— 236. pfistupati nedok. II. 82, 7; 103, 128; 283, 230; 942, 643 a j. [pfistupeś m.] 239 ad 144—145 (omyl). pfistüpiti dok. 231, 26; 257, 41; 582, 175; 93 ad 476; 154 ad 136; 228 ad 500; 256, 18; 603, 12; 661 ad 191— 193 a j. [přistupovánie n.] 140 ad 151. přistupovati nedok. 228, 500; 337, 213; 373 ad 361 a j. přisúditi dok. 111, 219. [přisuzovati nedok.] II. 78 ad 152. [příšěra f.] II. 625 ad 110. [přišperkovati sě dok.] II. 514 ad 216. příštie n. 3, 38; 9, 98; 28, 48 a j. přitáhnúti dok. II. 352 ad 79; 376 ad 52; 626 ad 128; 709, 339; II. 633, 227 a j. přitahovati nedok. 849, 66. [přitískati nedok.] II. 191 ad 375. [přitísknúti dok.] II. 430 ad 95. [pfitlaéiti dok.] II. 430 ad 95. [přitlačovati nedok.] II. 191 ad 375 —376; 205 ad 197. 1093 přítomnost f. 66, 125; II. 18, 189; 35, 218 a j. pfitomny adj. 337 ad 208; 352, 83; II. 18, 190; 225 ad 277; 601 ad 190 a j. pfitovarysenie (pfitovafisenie) n. 667, 22. pritovarysiti, pritovafisiti dok. II. 105 ad 155. — P. sé I. 662 ad 191—199; 670, 77 a 92; 671, 117 a j. pfitovarySovati, pritovariSovati sé nedok. 267, 166. [pfitrefiti sé dok.] 211 ad 292; 394 ad 177; II. 22 ad 15 a j. pritrhniti dok. 12, 148; II. 233, 45; 805, 155 a j. [pfitrhovati nedok.] 849 ad 66. [pritFieti dok.] II. 586 ad 239. pfitrkoliti dok. II. 626, 128; 668 ad 47. [pritrżenie n.] 266 ad 149, pfitülenie n. II. 860, 45. pritupiti dok. 249, 264; IL. 725 ad 17 —19. [pfiüéastniti sé dok.] 138 ad 135. [pfivábiti dok.] II. 296 ad 126. [pfivaliti dok.] 626 ad 126. piivazati dok. 2, 19; 21, 276; 67, 145; 368, 299; 428, 221 a j. přivazovati nedok. 23, 289; 310, 132 a 134 a 136 a j. privécsiti, -t$- dok. 333, 155; 486 ad 390; 634 ad 108; 635, 114. pfivésiti dok. II. 778, 383. pfivésti dok. 2, 20; 74, 235; 75, 243 a 245 a 248; 135, 101 a j. č. přívětivost f. 193 ad 16; IL. 154 ad 205 —219. přívětivý adj. 287 ad 103; 497 ad 532—536; 845, 7 a j. přivětšiti v. přivěcšití. [pfivézti dok.] II. 174 ad 115; 233 ad 45. pfivierati nedok. 335, 186; 423, 92. prfivinûti dok. 560 ad 259—260; LI. 291, 50. — P. sé I. 560 ad 259— 260; 662 ad 191—193.
Strana 1094
1094 přivítanie n. II. 818, 90. přivítati dok. 54, 388. (přivlastňovati sobě nedok.] II. 79 ad 160. privléei sé dok. II. 538, 288. pfivoditi nedok. 9, 111; 28, 45; 195, 60; 678, 59 a j. privolati dok. 351, 56; II. 269 ad 18; 436 ad 185; 477, 117 a j. [pfivolenie n.) II. 257 ad 150. [pfivoliti dok.] 345 ad 312; II. 438 ad 202; 890 ad 102. [pfivolovánie n.] II. 713 ad 390. pfivolovati nedok. II. 123, 108. pfivozovati nedok. 351 ad 66; 413 ad 442; II. 951, 21 a j. [pfivfieti dok.] II. 888 ad 66. pfivstati dok. 5, 53; 801 ad 163— 167; 844, 392 a j. pfivstávati nedok. 5 ad 53; 844 ad 392; IT. 130, 122 a j. | přívuzný, příbuzný adj. 167, 29. — M. z adj. 183, 259. — F. z adj. lI. 816 ad 54 a j. privykly adj. 22 ad 284; 244, 202. přivyknúti dok. II. 293, 77. [privysiti, -vysiti dok.] 333 ad 155. priznati sé dok. 84 ad 358; 120 ad 1—2; 293, 178; II. 304, 252; 493, 344 a j. pfiznávati sé nedok. IT. 91, 88; 92, 97. pro pracp. 18, 225; 84, 359 n.; 26, 13; 16, 200; 53, 377; 5, 59; 60, 38 a j. č. [probiti dok.] II. 207 ad 233. [probitie n. II. 856 ad 271—272. probliknüti dok. II. 173, 86 a 90; 339 ad 186—188; 628 ad 157; 962, 300. probósti dok. 239 ad 141; 547, 77. probošt m. 324, 29; II. 241, 162; 517 ad 261. [probuditi dok.] 268 ad 181. — P. sé l ad 6. [probuzovati ncdok.] 360 ad 186. proce(s)sie f. 603, 9; 607, 123 n.; 839, 290. Procesius m. II. 777, 363; 941, 620. [procitniti dok.] 5 ad 52—53. proedtiti dok. II. 386 ad 185; 404, 115. proč, pročež, pročiž v. ćso. [prodaj m.] 41 ad 222; 737 ad 105— 106. prodajny adj. II. 314, 151. prodati dok. 471, 206; II. 461, 181 a j. — P. sé II. 207, 226. prodavač m. 606 ad 100; 624 ad 111 —113; II. 327, 33; 341, 217 n. a j. prodávati nedok. 727, 297; 859, 200; II. 175, 128 a j. prodlenie n. 298, 244; II. 213, 90 n.; 350 ad 49 a j. [prodlévanie n.] 379 ad 446; II. 633 ad 230—931. prodlévati nedok. 15 ad 193—194; 99, 54; 443, 178; II. 475, 96; 522, 97 a j. — P. sé II. 903, 42. prodliti dok. 205, 209; 751, 288; II. 522 ad 57 a j. prodfieti dok. II. 962, 300. próduch m. 79, 296. [prohlasovati nedok.] II. 762 ad 253. [prohlédanie n.] II. 339 ad 186— 188. prohlédati nedok. 89, 413; 463, 86 a 91; 466, 131 a j. prohlódniti dok. 89 ad 412-—417 a ad 413; 221, 406; 351, 60 n. a je prohnati dok. 239 ad 241; II. 848, 95; 859, 20. prohřěšenie n. 304 ad 65; II. 45 ad 109 a ad 110; 119, 34 a j. [prohfésiti dok.] I1. 204 ad 188; 508 ad 138; 532 ad 196. procházéti nedok. II. 689, 15; 700, 204. — P. sé I. 554 ad 178—179. proeházka f. 500, 584; 610, 65; 727 ad 286 a j. [próchod m.] 285 ad 61. (projednati dok.] 295 ad 209. [projhrati dok.] II. 152 ad 178— 186.
1094 přivítanie n. II. 818, 90. přivítati dok. 54, 388. (přivlastňovati sobě nedok.] II. 79 ad 160. privléei sé dok. II. 538, 288. pfivoditi nedok. 9, 111; 28, 45; 195, 60; 678, 59 a j. privolati dok. 351, 56; II. 269 ad 18; 436 ad 185; 477, 117 a j. [pfivolenie n.) II. 257 ad 150. [pfivoliti dok.] 345 ad 312; II. 438 ad 202; 890 ad 102. [pfivolovánie n.] II. 713 ad 390. pfivolovati nedok. II. 123, 108. pfivozovati nedok. 351 ad 66; 413 ad 442; II. 951, 21 a j. [pfivfieti dok.] II. 888 ad 66. pfivstati dok. 5, 53; 801 ad 163— 167; 844, 392 a j. pfivstávati nedok. 5 ad 53; 844 ad 392; IT. 130, 122 a j. | přívuzný, příbuzný adj. 167, 29. — M. z adj. 183, 259. — F. z adj. lI. 816 ad 54 a j. privykly adj. 22 ad 284; 244, 202. přivyknúti dok. II. 293, 77. [privysiti, -vysiti dok.] 333 ad 155. priznati sé dok. 84 ad 358; 120 ad 1—2; 293, 178; II. 304, 252; 493, 344 a j. pfiznávati sé nedok. IT. 91, 88; 92, 97. pro pracp. 18, 225; 84, 359 n.; 26, 13; 16, 200; 53, 377; 5, 59; 60, 38 a j. č. [probiti dok.] II. 207 ad 233. [probitie n. II. 856 ad 271—272. probliknüti dok. II. 173, 86 a 90; 339 ad 186—188; 628 ad 157; 962, 300. probósti dok. 239 ad 141; 547, 77. probošt m. 324, 29; II. 241, 162; 517 ad 261. [probuditi dok.] 268 ad 181. — P. sé l ad 6. [probuzovati ncdok.] 360 ad 186. proce(s)sie f. 603, 9; 607, 123 n.; 839, 290. Procesius m. II. 777, 363; 941, 620. [procitniti dok.] 5 ad 52—53. proedtiti dok. II. 386 ad 185; 404, 115. proč, pročež, pročiž v. ćso. [prodaj m.] 41 ad 222; 737 ad 105— 106. prodajny adj. II. 314, 151. prodati dok. 471, 206; II. 461, 181 a j. — P. sé II. 207, 226. prodavač m. 606 ad 100; 624 ad 111 —113; II. 327, 33; 341, 217 n. a j. prodávati nedok. 727, 297; 859, 200; II. 175, 128 a j. prodlenie n. 298, 244; II. 213, 90 n.; 350 ad 49 a j. [prodlévanie n.] 379 ad 446; II. 633 ad 230—931. prodlévati nedok. 15 ad 193—194; 99, 54; 443, 178; II. 475, 96; 522, 97 a j. — P. sé II. 903, 42. prodliti dok. 205, 209; 751, 288; II. 522 ad 57 a j. prodfieti dok. II. 962, 300. próduch m. 79, 296. [prohlasovati nedok.] II. 762 ad 253. [prohlédanie n.] II. 339 ad 186— 188. prohlédati nedok. 89, 413; 463, 86 a 91; 466, 131 a j. prohlódniti dok. 89 ad 412-—417 a ad 413; 221, 406; 351, 60 n. a je prohnati dok. 239 ad 241; II. 848, 95; 859, 20. prohřěšenie n. 304 ad 65; II. 45 ad 109 a ad 110; 119, 34 a j. [prohfésiti dok.] I1. 204 ad 188; 508 ad 138; 532 ad 196. procházéti nedok. II. 689, 15; 700, 204. — P. sé I. 554 ad 178—179. proeházka f. 500, 584; 610, 65; 727 ad 286 a j. [próchod m.] 285 ad 61. (projednati dok.] 295 ad 209. [projhrati dok.] II. 152 ad 178— 186.
Strana 1095
projíti dok. 162, 261; 717 ad 154; II. 147, 113; 565, 317; 810, 242 a j. — P. sě I. 554, 179; 565, 314; II. 198 ad 83 a j. , [prokázati dok.] 242 ad 180—181; 606 ad 99; II. 165 ad 346 a j. [prokazovati nedok.] 339 ad 231; 784 ad 128; II. 387 ad 195; 483 ad 212; 590 ad 305 a j. [proklati dok.] 547 ad 77. proklaty, proklety adj. 62, 80; 263, 117; 7 ad 87 aj. č. prokletie, proklatie n. II. 25, 91 a ad 91. [proklinanie n.] 42 ad 236. [proklinati nedok.] 140 ad 157; 295 ad 203—204; II. 558 ad 234 a j. Prokop m. (svaty) II. 396, 330; 656, 119. [prokropiti s6 dok.] II. 293 ad 73 (omyl). [prokurátor, -korátor m.] II. 635 ad 256. prokysaly adj. YI. 887, 40; 893, 151. prolévanie n. 298, 239. prolévati nedok. II. 728, 71. prolezlj adj. 486, 382. [prolezaly adj.] IT. 452 ad 70. proliti dok. II. 389 ad 226; — 847, 72. [prolomiti dok.] II. 406 ad 134. prolipiti dok. II. 406, 134. proměňenie n. 776, 6. promóśniti dok. 42 ad 233; 390, 125; 634, 104 a j. — P. sé 609, 14; II. 85, 97 a j. proméiiovati sé nedok. IT. 94, 172 n.; 775, 265. [prominiti dok.] 563 ad 288; II 344 ad 261; 602 ad 158—159 a j [promléénie n.] 214 ad 321-—322. [promluvenie n.] II. 379 ad 103. promluviti dok. 255 ad 7; 720 ad 193; II. 259, 18/ a j. [promrhati dok.] 165 ad 301. [pronajimati nedok.] II. 958 ad 199. pronáséti nedok. II. 437, 195. 1095 pronésti dok. 124 ad 76; II. 437 ad 193; II. 590 ad 299 a j. — P. sé I. 199 ad 133; IL. 64, 186. pronevéfiti sé dok. IT. 83, 40. pronikati ncdok. II. 845, 23; 848, 96. [pronikavý adj.] 717 ad 157. proniknúti dok. 146, 23; 161, 245; 744 ad 192—193; 601, 263 a j. propadnúti dok. II. 190, 365. — P. sé II. 35, 207; 529 ad 158; 947, 768 a j. [propast f.] 63 ad 88; 525 ad 294; II. 363 ad 250—25]1, propastny adj. II. 77, 139. [propovédénie n.] II. 299 ad 174. propovédéti dok. 534 ad 420; 801, 158; II. 798 ad 48-—49. [propózéiti dok.] II. 220 ad 197; 505 ad 90; 631 ad 196 a j. — P. sé II. 551 ad 122. propustiti dok. 2, 22; 124 ad 70; 572, 24; IL. 254, 110 a j. [propûsééti nedok.] 726 ad 279; II. 254 ad 113. [proraziti dok.] IIL (omyl); 953 ad 80. prorážčti nedok. II. 953, 80. [profézávany adj.] II. 962 ad 290. [profézovánie n.] II. 896 ad 211. proroésky, -eky adj. 039, 37; 675, 8; II. 382, 141 a j. proroëstvie, -etvie n. 100, 66; 109, 201; 587, 15 a j. prorok m. 2, 23, 5, 62 aj. č. prorokovati nedok. 349, 25; 586, 235; 639, 32 a j. prorokyni, -ně f. 146, 25. [prorostlÿ adj.] II. 537 ad 258. prosba f. 46, 287 a 293; 96, 7 a j. [prosebny adj.] 792 ad 41. [prosievati nedok.] II. 9 ad 74; 719 ad 486—488. [prositebné adv.] II. 696 ad 145. prosite(d)lny adj. 790, 1; 792, 41. prositi nedok. 5, 54; 55, 411; 46, 288; 87, 391 a j. & [proskoéiti dok.] II. 911 ad 117— 118. — P. sé II. 292 ad 70. 340 ad 200
projíti dok. 162, 261; 717 ad 154; II. 147, 113; 565, 317; 810, 242 a j. — P. sě I. 554, 179; 565, 314; II. 198 ad 83 a j. , [prokázati dok.] 242 ad 180—181; 606 ad 99; II. 165 ad 346 a j. [prokazovati nedok.] 339 ad 231; 784 ad 128; II. 387 ad 195; 483 ad 212; 590 ad 305 a j. [proklati dok.] 547 ad 77. proklaty, proklety adj. 62, 80; 263, 117; 7 ad 87 aj. č. prokletie, proklatie n. II. 25, 91 a ad 91. [proklinanie n.] 42 ad 236. [proklinati nedok.] 140 ad 157; 295 ad 203—204; II. 558 ad 234 a j. Prokop m. (svaty) II. 396, 330; 656, 119. [prokropiti s6 dok.] II. 293 ad 73 (omyl). [prokurátor, -korátor m.] II. 635 ad 256. prokysaly adj. YI. 887, 40; 893, 151. prolévanie n. 298, 239. prolévati nedok. II. 728, 71. prolezlj adj. 486, 382. [prolezaly adj.] IT. 452 ad 70. proliti dok. II. 389 ad 226; — 847, 72. [prolomiti dok.] II. 406 ad 134. prolipiti dok. II. 406, 134. proměňenie n. 776, 6. promóśniti dok. 42 ad 233; 390, 125; 634, 104 a j. — P. sé 609, 14; II. 85, 97 a j. proméiiovati sé nedok. IT. 94, 172 n.; 775, 265. [prominiti dok.] 563 ad 288; II 344 ad 261; 602 ad 158—159 a j [promléénie n.] 214 ad 321-—322. [promluvenie n.] II. 379 ad 103. promluviti dok. 255 ad 7; 720 ad 193; II. 259, 18/ a j. [promrhati dok.] 165 ad 301. [pronajimati nedok.] II. 958 ad 199. pronáséti nedok. II. 437, 195. 1095 pronésti dok. 124 ad 76; II. 437 ad 193; II. 590 ad 299 a j. — P. sé I. 199 ad 133; IL. 64, 186. pronevéfiti sé dok. IT. 83, 40. pronikati ncdok. II. 845, 23; 848, 96. [pronikavý adj.] 717 ad 157. proniknúti dok. 146, 23; 161, 245; 744 ad 192—193; 601, 263 a j. propadnúti dok. II. 190, 365. — P. sé II. 35, 207; 529 ad 158; 947, 768 a j. [propast f.] 63 ad 88; 525 ad 294; II. 363 ad 250—25]1, propastny adj. II. 77, 139. [propovédénie n.] II. 299 ad 174. propovédéti dok. 534 ad 420; 801, 158; II. 798 ad 48-—49. [propózéiti dok.] II. 220 ad 197; 505 ad 90; 631 ad 196 a j. — P. sé II. 551 ad 122. propustiti dok. 2, 22; 124 ad 70; 572, 24; IL. 254, 110 a j. [propûsééti nedok.] 726 ad 279; II. 254 ad 113. [proraziti dok.] IIL (omyl); 953 ad 80. prorážčti nedok. II. 953, 80. [profézávany adj.] II. 962 ad 290. [profézovánie n.] II. 896 ad 211. proroésky, -eky adj. 039, 37; 675, 8; II. 382, 141 a j. proroëstvie, -etvie n. 100, 66; 109, 201; 587, 15 a j. prorok m. 2, 23, 5, 62 aj. č. prorokovati nedok. 349, 25; 586, 235; 639, 32 a j. prorokyni, -ně f. 146, 25. [prorostlÿ adj.] II. 537 ad 258. prosba f. 46, 287 a 293; 96, 7 a j. [prosebny adj.] 792 ad 41. [prosievati nedok.] II. 9 ad 74; 719 ad 486—488. [prositebné adv.] II. 696 ad 145. prosite(d)lny adj. 790, 1; 792, 41. prositi nedok. 5, 54; 55, 411; 46, 288; 87, 391 a j. & [proskoéiti dok.] II. 911 ad 117— 118. — P. sé II. 292 ad 70. 340 ad 200
Strana 1096
1096 [proslychati nedok.] II. 174 ad 117. prospěch m. 328 ad 102; 333, 163; 858, 188 a j. prospěšně adv. 551 ad 134; II. 130, 121. prospěšný adj. 119 ad 54; 541, 144; 610, 62 a j. prospěti dok. 117, 26; 348, 14; 421, 53 a j. prospievanie n. 398, 230; 399, 238. prospievati nedok. 89, 421; 165, 302 a 304; 168, 46; 429, 254; 668, 29 a j. prosté adv. 276 ad 275; 524, 287; IL. 162, 319 a j. prostéradlo n. 20, 252. prostierati nedok. 611, 69. [prostovlasy adj.] II. 338 ad 176. [prostrany adj.] II. 187 ad 315; 704 ad 265; 861 ad 71 a j. prostiéd adv. 97, 28; 104, 129; 720, 194 a 196 a j. prostfédek m. 13, 161; 294, 190 a 192 nn.; 642, 152; 429, 267; 601, 265; 709, 25; 720, 195; II. 240 ad 147; 384, 163; 425, 23 a j. prostfédné adv. II. 965, 378. prostrédni adj. 391 ad 136; II. 917, 49. [prostfédnik m.] 13 ad 166; 720 ad 195; II. 393 ad 282 a j. prosttieti dok. II. 871, 28. prostý adj. 79 ad 295; 266 ad 146; 441, 151; II. 889, 79 a j. [prosaeovati dok.] 738 ad 130. protáhati sé nedok. 151, 90. protáhnüti dok. 443 ad 178; 1I. 213, 94 a 99. [protahovati nedok.] 763 ad 77— 93. — P. sé 151 ad 90; 783 ad 119. proti praep. 2, 18; 20, 264; 243, 187; 115, 36; 738, 120; 2 , 280; 33, 118; 40, 209 a 211 a j. & protivenstvie n. 42 ad 232 —233; 257, 33; 343, 290 a j. protiviti sé nedok. 55 ad 403—406; 82, 337; 138, 138; 144, 208; 693, 271 a j. protivník m. 253, 324; 263, 124; 34 ad 137 a j. protivnost f. 673, 181. protivny adj. 37, 168; 42, 233; 246, 226 a j. protknüti dok. 239, 141. proto, -Z(e) conj. 53, 374; 70, 177; 1, 8; 10, 124; 20, 256; 24, 307; 75, 239 a j. & protülati sé dok. 501, 585; 554 ad 179; II. 273 ad 92; 876, 124. protulovati sé nedok. 554 ad 178— 179; 1I. 273, 92; 876 ad 124. provaz, provázek v. fovraz, po- vrdzek. provésti dok. 75 ad 248; 117 ad 26; 659, 175; II. 23, 47 a j. [provińenie n.] 139 ad 148; II. 210 ad 50; 642 ad 363 a j. proviniti dok. 187, 302; 428, 241; II. 604, 175 a j. provod m. 340, 258; II. 948, 787. [próvod m.] II. 616 ad 346—347. [próvodeéá m.) 851 ad 99. provoditi nedok. 496 ad 514—515; II. 23, 46; 395 ad 307; 616, 342 a j. provodní adj. 708, 1. provolati dok. II. 477, 129; 478, 132. [provolávati nedok.] 1I. 478 ad 131 — 133. [provozovati nedok.] 209 ad 266; 496 ad 515; IT. 311 ad 108 a j. [prozpévovati nedok.] 765 ad 77— 93; II. 150 ad 147; 387 ad 195. [prozraditi dok.] lI. 642 ad 367. proziieti dok. 351 ad 60 a ad 61; 370, 323; 371, 328; 531, 42 a j. [pro Zlukly adj.] 202 ad 165; II. 447 ad 341. [proźrati dok.] II. 152 ad 178—186. prs m. 18, 223; 125, 91; 460, 55; I1. 257, 146 n. a j. prst m. 74, 232; 472, 212; 496, 526; 710, 38 a j. — 460, 36. [prst, prst f.] 738 ad 130: II. 176 ad 139—140; 553 ad 154. prsten m. 23 ad 286; II. 172, 84; 588, 280 a j.
1096 [proslychati nedok.] II. 174 ad 117. prospěch m. 328 ad 102; 333, 163; 858, 188 a j. prospěšně adv. 551 ad 134; II. 130, 121. prospěšný adj. 119 ad 54; 541, 144; 610, 62 a j. prospěti dok. 117, 26; 348, 14; 421, 53 a j. prospievanie n. 398, 230; 399, 238. prospievati nedok. 89, 421; 165, 302 a 304; 168, 46; 429, 254; 668, 29 a j. prosté adv. 276 ad 275; 524, 287; IL. 162, 319 a j. prostéradlo n. 20, 252. prostierati nedok. 611, 69. [prostovlasy adj.] II. 338 ad 176. [prostrany adj.] II. 187 ad 315; 704 ad 265; 861 ad 71 a j. prostiéd adv. 97, 28; 104, 129; 720, 194 a 196 a j. prostfédek m. 13, 161; 294, 190 a 192 nn.; 642, 152; 429, 267; 601, 265; 709, 25; 720, 195; II. 240 ad 147; 384, 163; 425, 23 a j. prostfédné adv. II. 965, 378. prostrédni adj. 391 ad 136; II. 917, 49. [prostfédnik m.] 13 ad 166; 720 ad 195; II. 393 ad 282 a j. prosttieti dok. II. 871, 28. prostý adj. 79 ad 295; 266 ad 146; 441, 151; II. 889, 79 a j. [prosaeovati dok.] 738 ad 130. protáhati sé nedok. 151, 90. protáhnüti dok. 443 ad 178; 1I. 213, 94 a 99. [protahovati nedok.] 763 ad 77— 93. — P. sé 151 ad 90; 783 ad 119. proti praep. 2, 18; 20, 264; 243, 187; 115, 36; 738, 120; 2 , 280; 33, 118; 40, 209 a 211 a j. & protivenstvie n. 42 ad 232 —233; 257, 33; 343, 290 a j. protiviti sé nedok. 55 ad 403—406; 82, 337; 138, 138; 144, 208; 693, 271 a j. protivník m. 253, 324; 263, 124; 34 ad 137 a j. protivnost f. 673, 181. protivny adj. 37, 168; 42, 233; 246, 226 a j. protknüti dok. 239, 141. proto, -Z(e) conj. 53, 374; 70, 177; 1, 8; 10, 124; 20, 256; 24, 307; 75, 239 a j. & protülati sé dok. 501, 585; 554 ad 179; II. 273 ad 92; 876, 124. protulovati sé nedok. 554 ad 178— 179; 1I. 273, 92; 876 ad 124. provaz, provázek v. fovraz, po- vrdzek. provésti dok. 75 ad 248; 117 ad 26; 659, 175; II. 23, 47 a j. [provińenie n.] 139 ad 148; II. 210 ad 50; 642 ad 363 a j. proviniti dok. 187, 302; 428, 241; II. 604, 175 a j. provod m. 340, 258; II. 948, 787. [próvod m.] II. 616 ad 346—347. [próvodeéá m.) 851 ad 99. provoditi nedok. 496 ad 514—515; II. 23, 46; 395 ad 307; 616, 342 a j. provodní adj. 708, 1. provolati dok. II. 477, 129; 478, 132. [provolávati nedok.] 1I. 478 ad 131 — 133. [provozovati nedok.] 209 ad 266; 496 ad 515; IT. 311 ad 108 a j. [prozpévovati nedok.] 765 ad 77— 93; II. 150 ad 147; 387 ad 195. [prozraditi dok.] lI. 642 ad 367. proziieti dok. 351 ad 60 a ad 61; 370, 323; 371, 328; 531, 42 a j. [pro Zlukly adj.] 202 ad 165; II. 447 ad 341. [proźrati dok.] II. 152 ad 178—186. prs m. 18, 223; 125, 91; 460, 55; I1. 257, 146 n. a j. prst m. 74, 232; 472, 212; 496, 526; 710, 38 a j. — 460, 36. [prst, prst f.] 738 ad 130: II. 176 ad 139—140; 553 ad 154. prsten m. 23 ad 286; II. 172, 84; 588, 280 a j.
Strana 1097
[prséti nedok.] 196 ad 82. prudeé adv. 39 ad 192; 1I. 632, 218. prüdkost f. IY. 5, 7; 780 ad 1. prudky adj. 202, 167. prut m. 130, 21; 131, 22; 642, 147 a j. prüze komp. adv. 39, 192. prvé adv. 1 ad 2; 30, 78; 162, 264; 246, 230; 11, 128; 32, 102 a j. €. — Najprv(é) 1,2; 75, 241; 283, 38 a. j. [prvné adv.] 47 ad 297. první num. 1, 3; 39, 196; 83, 344 a j. prvopoéátek m. 754, 324; 838, 275; II. 611 ad 280 a j. prvorozeny adj. 120 ad 1—2; 130, 17; 236, 95; 552, 153 a j. prvotina f. 776 ad 8—9; II. 208, 12. prvotné adv. 425, 141; 763, 77; 793, 64 a j. prvotni, -ÿ adj. 252, 301 a ad 307; 858, 179; II. 177, 153 a j. prvy num. 29, 67; II. 611, 280. pry v. praj. pryé, preé adv. 37, 169; 465, 115; 654, 132 a j. [pryskyt m.] II. 629 ad 158. prýščiti, prýštiti sě nedok. 716, 139; 769, 153; 11. 370 ad 345 a j. psany adj. II. 381, 128. psáti nedok. 1 ad 2; 60 ad 34; 69, 172; 75, 251; 225, 471; 693, 271; II. 506, 114 a j. č. psi adj. 295 ad 205; ve psi byt IT. 646, 415. psota f. 5, 60; 51, 354; 93, 478; 179, 219; 180, 223; 216, 342; IT. 417, 294; 509 ad 152 a j. [psotnik m.] 210 ad 280. psotny adj. 355 ad 120; 624 ad 111— 113; II. 157, 238. [pstrolavy, pstrolovy adj.] 250 ad 282—288 a ad 286; II, 431 ad 120; 434 ad 162; 452 ad 70. pstrylavÿ 250, 286; IT. 431, 120; 435, 162; 452, 70. péen(i)eé f. 84 ad 358; 135, 99; 220, 404; 282, 27; 298, 237 a j. ptáček m. 442, 159; II. 387 ad 195; 889, 78. 1097 ptáčník m. IT. 151, 159; 548 ad 83. ptaëstvo n. II. 308, 62; 387 ad 194; 450, 35 a j. pták m. 35, 147; 320, 65; 525, 297 a j. ptánie n. II. 127, 45. ptáti nedok. 167 ad 31; 278, 294; II. 99, 56 a j. — P. sé 80 ad 311; 134, 85; 271, 289; 343, 294; 673, 166; II. 550, 117 n. a j. [publikán m.] II. 194 ad 18—40. puéálka f. 409, 392. puéiti sé nedok. 28 ad 39; 716, 135; 769, 150. puditi nedok. 115, 35; 159, 214; 599, 235 a ]. pühy, pühlj adj. 5, 58; 98, 37; 226, 485; II. 444, 304 a 306 a j. pukati sé nedok. 141 ad 170; 670, 90. [pupenec m.] 28 ad 39; 52 ad 360. purkmistr, purgmistr m. IT. 850, 138. purkrąbie m. II. 164 ad 341—346; 189, 360. püstenník, püstevník m. II. 98, 51 a ad 51; 163, 329 a ad 329; 800, 87. pustiti dok. 39, 192; 40 ad 210; 207, 239; 345, 323; 20 ad 251; 104, 134; 412 ad 431; 427, 202; 432, 27; 850, 79; II. 71 ad 68—169; 391, 254 a 256 a j. — P. sé I. 234, 64; 384, 34; 411, 428; 701, 53 a j. pusty adj. II. 740 ad 227; 965, 369. püsé(é) f. 59, 28; 92, 458; 222, 422; 257, 40; 324, 23 a j. pûsééti nedok. 207 ad 239; 243 ad 188—192; 260, 82; 726, 279; II. 254, 113; 507, 124 a j. — P. sé I. 769 ad 153. puška £. 743 ad 188—190; II. 827, 7. püt m. a f. 102, 96; 422, 78; 469, 173; 565, 315; 671, 127 n. a j. [Putifarka f.] 8 ad 91. putniéi adj. 653 ad 120; 667, 13; 671, 117; II. 64, 188 a |. [pütniésky adj.] II. 68 ad 41. pütnik m. 646, 34; 653, 120; 654, 130 a 138 a j. putovánie n. 51, 355; 607, 20,
[prséti nedok.] 196 ad 82. prudeé adv. 39 ad 192; 1I. 632, 218. prüdkost f. IY. 5, 7; 780 ad 1. prudky adj. 202, 167. prut m. 130, 21; 131, 22; 642, 147 a j. prüze komp. adv. 39, 192. prvé adv. 1 ad 2; 30, 78; 162, 264; 246, 230; 11, 128; 32, 102 a j. €. — Najprv(é) 1,2; 75, 241; 283, 38 a. j. [prvné adv.] 47 ad 297. první num. 1, 3; 39, 196; 83, 344 a j. prvopoéátek m. 754, 324; 838, 275; II. 611 ad 280 a j. prvorozeny adj. 120 ad 1—2; 130, 17; 236, 95; 552, 153 a j. prvotina f. 776 ad 8—9; II. 208, 12. prvotné adv. 425, 141; 763, 77; 793, 64 a j. prvotni, -ÿ adj. 252, 301 a ad 307; 858, 179; II. 177, 153 a j. prvy num. 29, 67; II. 611, 280. pry v. praj. pryé, preé adv. 37, 169; 465, 115; 654, 132 a j. [pryskyt m.] II. 629 ad 158. prýščiti, prýštiti sě nedok. 716, 139; 769, 153; 11. 370 ad 345 a j. psany adj. II. 381, 128. psáti nedok. 1 ad 2; 60 ad 34; 69, 172; 75, 251; 225, 471; 693, 271; II. 506, 114 a j. č. psi adj. 295 ad 205; ve psi byt IT. 646, 415. psota f. 5, 60; 51, 354; 93, 478; 179, 219; 180, 223; 216, 342; IT. 417, 294; 509 ad 152 a j. [psotnik m.] 210 ad 280. psotny adj. 355 ad 120; 624 ad 111— 113; II. 157, 238. [pstrolavy, pstrolovy adj.] 250 ad 282—288 a ad 286; II, 431 ad 120; 434 ad 162; 452 ad 70. pstrylavÿ 250, 286; IT. 431, 120; 435, 162; 452, 70. péen(i)eé f. 84 ad 358; 135, 99; 220, 404; 282, 27; 298, 237 a j. ptáček m. 442, 159; II. 387 ad 195; 889, 78. 1097 ptáčník m. IT. 151, 159; 548 ad 83. ptaëstvo n. II. 308, 62; 387 ad 194; 450, 35 a j. pták m. 35, 147; 320, 65; 525, 297 a j. ptánie n. II. 127, 45. ptáti nedok. 167 ad 31; 278, 294; II. 99, 56 a j. — P. sé 80 ad 311; 134, 85; 271, 289; 343, 294; 673, 166; II. 550, 117 n. a j. [publikán m.] II. 194 ad 18—40. puéálka f. 409, 392. puéiti sé nedok. 28 ad 39; 716, 135; 769, 150. puditi nedok. 115, 35; 159, 214; 599, 235 a ]. pühy, pühlj adj. 5, 58; 98, 37; 226, 485; II. 444, 304 a 306 a j. pukati sé nedok. 141 ad 170; 670, 90. [pupenec m.] 28 ad 39; 52 ad 360. purkmistr, purgmistr m. IT. 850, 138. purkrąbie m. II. 164 ad 341—346; 189, 360. püstenník, püstevník m. II. 98, 51 a ad 51; 163, 329 a ad 329; 800, 87. pustiti dok. 39, 192; 40 ad 210; 207, 239; 345, 323; 20 ad 251; 104, 134; 412 ad 431; 427, 202; 432, 27; 850, 79; II. 71 ad 68—169; 391, 254 a 256 a j. — P. sé I. 234, 64; 384, 34; 411, 428; 701, 53 a j. pusty adj. II. 740 ad 227; 965, 369. püsé(é) f. 59, 28; 92, 458; 222, 422; 257, 40; 324, 23 a j. pûsééti nedok. 207 ad 239; 243 ad 188—192; 260, 82; 726, 279; II. 254, 113; 507, 124 a j. — P. sé I. 769 ad 153. puška £. 743 ad 188—190; II. 827, 7. püt m. a f. 102, 96; 422, 78; 469, 173; 565, 315; 671, 127 n. a j. [Putifarka f.] 8 ad 91. putniéi adj. 653 ad 120; 667, 13; 671, 117; II. 64, 188 a |. [pütniésky adj.] II. 68 ad 41. pütnik m. 646, 34; 653, 120; 654, 130 a 138 a j. putovánie n. 51, 355; 607, 20,
Strana 1098
1098 putovati nedok. 565 ad 314—315; 668, 29; 671, 110 a 126. püzé adv. II. 55, 117. puzenie n. II. 188, 343; 202, 148; 967, 423. pýcha f. 15, 191; 22, 284; 23, 293; 69, 171 a j. č. pýchati nedok. 560, 253; II. 23, 27; 110, 226; 362 ad 229; 294, 103 (i tu pychá m. -a); — f. na kóżi I. 71, 200. pykati nedok. 465, 119; 613, 166. pyšně adv. 23 ad 294; 213, 309; 438, 113 a j. pyšný adj. 22, 283; 23, 293; 207, 230 a j. č. — p. na kóži 71, 199. pytel m. 84 ad 358; II. 278, 159; 697 ad 157 a j. [pytlík m.] II. 278 ad 159. rabbi m. II. 97 ad 14. raboni 699, 16. ráčiti nedok. 56, 412; 7, 87; 29, 55; 99, 61 a j. č. — Co srdce ráčí 125 ad 93. rád adj. 17, 215: 37, 175; 45, 275; 48, 318; II. 507, 125 a j. č. řad m. 377, 423; 810, 286; 833, 205; IT. 491 ad 316 a j. fád m. 82, 331; 84, 356; 109, 195; 378, 428; 746, 224; II. 864, 132 a j. rada f. 58, 14; 267, 160; 313, 173; 6 ad 74; 345, 312; 11, 130; 852, 197 a j. Tádeé m. 118, 44; II. 96, 6. raditi nedok. 45 ad 269; 163, 265; 224, 449. — R. sé 446, 211; 448, 235 a j. řádně v. #iedné. radní v. spoluradní. radný adj. 57 ad 426; 669, 55. řádný adj. 57, 426; 93, 471; II. 483, 213 a j. radost f. 27, 23; 37, 167; 66, 124; 5 ad 63—64 a j. č. radostné adv. 54 ad 389—390; 631, 23; 723, 243 a j. radostny adj. 28, 46; 31, 96; 823, 52 a j. radovánie n. 633, 84; 714, 100; II. 56, 145 a j. radovänka f. 86, 380: 171, 100; 207, 240 a j. radovati sé nedok. 6, 65; 26, 17; 29, 60; 50, 345; 51, 349; 96, 3 n. aj. č. radše komp. adv. 446, 220. radujúcí, -ící m. z adj. 193, 19. Rafael m. 370, 326. rach interj. II. 913, 153. racha II. 249, 31. [Ráchel {.] 657 ad 149. rachy interj. 745, 207 a 215. ráj m. 235, 85 a 87; 304, 62; 308, 115 a j. Rajmundus, Rejmundus m. 72, 210 (= Raymundus de Pennaforte, slavný znalec církevního práva). rajský adj. 705, 164; II. 335, 140. [rak m.] II. 242 ad 169; — II. 418 ad 304—305. rákosie n. II. 577, 120. Rakúsi, -y pl. m. II. 303, 238; 697 ad 163. rámě, rameno n. II. 167, 372 a ad 372. [Rámoth] II. 528 ad 150. rána f. 21, 267; 47, 297; 102, 102; 238, 124; 323, 13 a j. ralieny adj. 12, 145; 21, 269; II. 60, 48 a j. raniéko adv. 783, 118; II. 387 ad 195. [ranievati nedok.] II. 77 ad 134. raniti dok. 425, 155; IL. 119, 30; 124, 134 a j. ranka f. 589, 35. ráno n. 90 ad 434—440; 99, 54; 116, 4. — Adv. 989, 124; 398, 225; 621, 76 a j. Komp. vanéji 640, 92; superi. 640, 95. raňovati nedok. II. 419, 318. [rathüz m.] II. 263 ad 245; 483 ad 217. s rathúzský adj. 22, 277; II. 483, 217. ratolest f. 3, 31; 24, 305; 306, 89 a j. ráz m. II. 651, 44.
1098 putovati nedok. 565 ad 314—315; 668, 29; 671, 110 a 126. püzé adv. II. 55, 117. puzenie n. II. 188, 343; 202, 148; 967, 423. pýcha f. 15, 191; 22, 284; 23, 293; 69, 171 a j. č. pýchati nedok. 560, 253; II. 23, 27; 110, 226; 362 ad 229; 294, 103 (i tu pychá m. -a); — f. na kóżi I. 71, 200. pykati nedok. 465, 119; 613, 166. pyšně adv. 23 ad 294; 213, 309; 438, 113 a j. pyšný adj. 22, 283; 23, 293; 207, 230 a j. č. — p. na kóži 71, 199. pytel m. 84 ad 358; II. 278, 159; 697 ad 157 a j. [pytlík m.] II. 278 ad 159. rabbi m. II. 97 ad 14. raboni 699, 16. ráčiti nedok. 56, 412; 7, 87; 29, 55; 99, 61 a j. č. — Co srdce ráčí 125 ad 93. rád adj. 17, 215: 37, 175; 45, 275; 48, 318; II. 507, 125 a j. č. řad m. 377, 423; 810, 286; 833, 205; IT. 491 ad 316 a j. fád m. 82, 331; 84, 356; 109, 195; 378, 428; 746, 224; II. 864, 132 a j. rada f. 58, 14; 267, 160; 313, 173; 6 ad 74; 345, 312; 11, 130; 852, 197 a j. Tádeé m. 118, 44; II. 96, 6. raditi nedok. 45 ad 269; 163, 265; 224, 449. — R. sé 446, 211; 448, 235 a j. řádně v. #iedné. radní v. spoluradní. radný adj. 57 ad 426; 669, 55. řádný adj. 57, 426; 93, 471; II. 483, 213 a j. radost f. 27, 23; 37, 167; 66, 124; 5 ad 63—64 a j. č. radostné adv. 54 ad 389—390; 631, 23; 723, 243 a j. radostny adj. 28, 46; 31, 96; 823, 52 a j. radovánie n. 633, 84; 714, 100; II. 56, 145 a j. radovänka f. 86, 380: 171, 100; 207, 240 a j. radovati sé nedok. 6, 65; 26, 17; 29, 60; 50, 345; 51, 349; 96, 3 n. aj. č. radše komp. adv. 446, 220. radujúcí, -ící m. z adj. 193, 19. Rafael m. 370, 326. rach interj. II. 913, 153. racha II. 249, 31. [Ráchel {.] 657 ad 149. rachy interj. 745, 207 a 215. ráj m. 235, 85 a 87; 304, 62; 308, 115 a j. Rajmundus, Rejmundus m. 72, 210 (= Raymundus de Pennaforte, slavný znalec církevního práva). rajský adj. 705, 164; II. 335, 140. [rak m.] II. 242 ad 169; — II. 418 ad 304—305. rákosie n. II. 577, 120. Rakúsi, -y pl. m. II. 303, 238; 697 ad 163. rámě, rameno n. II. 167, 372 a ad 372. [Rámoth] II. 528 ad 150. rána f. 21, 267; 47, 297; 102, 102; 238, 124; 323, 13 a j. ralieny adj. 12, 145; 21, 269; II. 60, 48 a j. raniéko adv. 783, 118; II. 387 ad 195. [ranievati nedok.] II. 77 ad 134. raniti dok. 425, 155; IL. 119, 30; 124, 134 a j. ranka f. 589, 35. ráno n. 90 ad 434—440; 99, 54; 116, 4. — Adv. 989, 124; 398, 225; 621, 76 a j. Komp. vanéji 640, 92; superi. 640, 95. raňovati nedok. II. 419, 318. [rathüz m.] II. 263 ad 245; 483 ad 217. s rathúzský adj. 22, 277; II. 483, 217. ratolest f. 3, 31; 24, 305; 306, 89 a j. ráz m. II. 651, 44.
Strana 1099
řebřík, žebřík m. II. 393, 282 a ad 282. řéci nedok. i dok. 48, 315; 50, 331; 54, 398; 27, 27; 32, 107 a j. č. — Neřku 16, 199; 38, 178; II. 867, 219.— Nerci-li I. 38 ad 178. řěčský, řecký v. hiécshky. řěč f. 9, 102; 50, 333; 54, 393; 36, 159; 81, 323; 157, 177 a j. [řečený adj.] II. 434 ad 151. fedkev f. 398, 225. [regule f.] II. 800 ad 85—87. fehola f. 336, 195; II. 277, 139; 323, 283 a 288 a j. [feholník m.] IT. 323 ad 288—289. Řehoř v. Hřehoř. fehtati nedok. II. 957, 192; 958, 208. fehtavy adj. II. 957, 192; 958 ad 195. rejistro, rajstro n. II. 651, 46 nn. a ad 46; 912 ad 131. Rejmundus v. Rajmundus. [rejthar m.] II. 957 ad 184a ad 193; 958 ad 195. Вёк у. НУ. féka f. 324, 19; 547, 78; II. 274, 108 aj. rekviem v. requiem. [femen m.] 112 ad 240. femének m. 97, 31. [remensky adj.] II. 277 ad 152. femeslník m. 73, 215; 522 ad 260; 795, 83 a j. femeslo n. 801 ad 169—170; II. 80, 168; 245, 215 a j. Remigius m. (svaty) II. 838, 202. [fépa, fipa f.] 769 ad 152. [reptać, repták m.] 93 ad 482. reptánie n. 520, 235; 845, 8; II. 185, 289 a j. reptati nedok. 158 ad 202; 521, 248; 685, 153; II. 305, 11 a j. reptavy adj. 93, 482; II. 831 ad 88. requiem, rekviem n. 62, 66; 745, 215 aj. řeřavý v. žeřavý. řeřucha f. II. 948, 801. 1099 ret m. 318, 229; II. 150, 151; 231, 10 a j. fetéz m. 341 ad 258; 745 ad 212; II. 252, 69 a j. [retuñk m.] II. 336 ad 150; 402 ad 84. révie n. 309, 124. fézati nedok. 3, 31; II. 586 ad 239; 724, 16 a j. — R. sé I. 479, 295. féznik m. 601 ad 270; II. 298, 159. řežavý v. žeřavý. rhetorika f. II. 134, 212. fiééti nedok. 237, 107. fiediti nedok, 328 ad 97; 737 ad 106; II. 78, 149; 809, 221 a j. — R. sé I. 318 ad 169—170; 728 ad 304— 312; II. 525 ad 110 a j. fiedko adv. 79, 294; 103, 109; 387, 71 n. a j. fiedkost f. 387, 75; II. 547, 76. fiedky adj. 82 ad 332; 215, 338; 245, 214; 315, 187 a j. fiedné, fádné adv. 17, 219; 70, 178; 105, 136 a j. [fiekanie n.) 148 ad 66. fiekati nedok. 24, 301; 62, 66; 73, 217; 51, 353; 22, 278; 111, 221 a j. č. řiekávati nedok. 43 ad 240; 294 ad 186; 331, 137 a j. [řiezenie n.] 248 ad 248—254. [fiezeny adj.] 248 ad 248—254. Rím m. 14 ad 179; 298 ad 239; II. 409 ad 178—179; 607, 229 a j. Ríménin m. 1, 4; 26, 2; 166, 3; 230, 3 a j. — (= Katolik) 275 ad 266. rimsky adj. 1 ad 4; 331, 131 n.; II. 6, 26 a j. fí$é f. 634, 107; II. 206, 217; 636, 273 a. j. Hza f. II. 954, 97; 955, 135. rmûcenie v. micenie. rmûtiti v. muliti. [robé n.] 152 ad 105. robota f. 23 ad 289; 751 ad 283; II. 174, 114 a j. robotně adv. 772, 192.
řebřík, žebřík m. II. 393, 282 a ad 282. řéci nedok. i dok. 48, 315; 50, 331; 54, 398; 27, 27; 32, 107 a j. č. — Neřku 16, 199; 38, 178; II. 867, 219.— Nerci-li I. 38 ad 178. řěčský, řecký v. hiécshky. řěč f. 9, 102; 50, 333; 54, 393; 36, 159; 81, 323; 157, 177 a j. [řečený adj.] II. 434 ad 151. fedkev f. 398, 225. [regule f.] II. 800 ad 85—87. fehola f. 336, 195; II. 277, 139; 323, 283 a 288 a j. [feholník m.] IT. 323 ad 288—289. Řehoř v. Hřehoř. fehtati nedok. II. 957, 192; 958, 208. fehtavy adj. II. 957, 192; 958 ad 195. rejistro, rajstro n. II. 651, 46 nn. a ad 46; 912 ad 131. Rejmundus v. Rajmundus. [rejthar m.] II. 957 ad 184a ad 193; 958 ad 195. Вёк у. НУ. féka f. 324, 19; 547, 78; II. 274, 108 aj. rekviem v. requiem. [femen m.] 112 ad 240. femének m. 97, 31. [remensky adj.] II. 277 ad 152. femeslník m. 73, 215; 522 ad 260; 795, 83 a j. femeslo n. 801 ad 169—170; II. 80, 168; 245, 215 a j. Remigius m. (svaty) II. 838, 202. [fépa, fipa f.] 769 ad 152. [reptać, repták m.] 93 ad 482. reptánie n. 520, 235; 845, 8; II. 185, 289 a j. reptati nedok. 158 ad 202; 521, 248; 685, 153; II. 305, 11 a j. reptavy adj. 93, 482; II. 831 ad 88. requiem, rekviem n. 62, 66; 745, 215 aj. řeřavý v. žeřavý. řeřucha f. II. 948, 801. 1099 ret m. 318, 229; II. 150, 151; 231, 10 a j. fetéz m. 341 ad 258; 745 ad 212; II. 252, 69 a j. [retuñk m.] II. 336 ad 150; 402 ad 84. révie n. 309, 124. fézati nedok. 3, 31; II. 586 ad 239; 724, 16 a j. — R. sé I. 479, 295. féznik m. 601 ad 270; II. 298, 159. řežavý v. žeřavý. rhetorika f. II. 134, 212. fiééti nedok. 237, 107. fiediti nedok, 328 ad 97; 737 ad 106; II. 78, 149; 809, 221 a j. — R. sé I. 318 ad 169—170; 728 ad 304— 312; II. 525 ad 110 a j. fiedko adv. 79, 294; 103, 109; 387, 71 n. a j. fiedkost f. 387, 75; II. 547, 76. fiedky adj. 82 ad 332; 215, 338; 245, 214; 315, 187 a j. fiedné, fádné adv. 17, 219; 70, 178; 105, 136 a j. [fiekanie n.) 148 ad 66. fiekati nedok. 24, 301; 62, 66; 73, 217; 51, 353; 22, 278; 111, 221 a j. č. řiekávati nedok. 43 ad 240; 294 ad 186; 331, 137 a j. [řiezenie n.] 248 ad 248—254. [fiezeny adj.] 248 ad 248—254. Rím m. 14 ad 179; 298 ad 239; II. 409 ad 178—179; 607, 229 a j. Ríménin m. 1, 4; 26, 2; 166, 3; 230, 3 a j. — (= Katolik) 275 ad 266. rimsky adj. 1 ad 4; 331, 131 n.; II. 6, 26 a j. fí$é f. 634, 107; II. 206, 217; 636, 273 a. j. Hza f. II. 954, 97; 955, 135. rmûcenie v. micenie. rmûtiti v. muliti. [robé n.] 152 ad 105. robota f. 23 ad 289; 751 ad 283; II. 174, 114 a j. robotně adv. 772, 192.
Strana 1100
1100 robotný adj. 23, 289; 23, 292; II. 238 ad 121 a j. [robotovánie n.] II. 323 ad 281. [robotovati nedok.] II. 311 ad 111; 316 ad 181; 366 ad 278—280. roéenie n. II. 350, 49. rod m. 109, 196;-548, 94; 700, 38; 773, 196 a j. rodič m. 167, 27; 180, 222 a j. rodička f. II. 746 ad 1; 827 ad 1; 800, 49. [rodite(d)lnicé f.] II. 11 ad 249—250. roditi nedok. 53 ad 377 a ad 378; 185, 282; 505, 15; 761, 44 a j. — R. sé 123, 50; 134, 82; 235, 83. roh m. 22 ad 284—285; 42 ad 233; 795, 87; II. 174, 116 a j — II. 954, 103. rohaty adj. 720, 282. rok m. 52, 362; 42, 235; 220, 403; II. 514, 219 a j. — I. 86, 380; 377, 424; 750, 269 a j. — IT. 350, 48. [rokosie n.] II. 577 ad 120. rokotr£né adv. II. 857, 285. rokotränost f. II. 857, 285. [rokotriny adj.] II. 143 ad 69—71. rokovati nedok. II. 514, 216; 764, 289. Rokycana, Rokyeán m. 1 ad 1; 1 ad 13; 647 ad 73; 864 ad 247—248; II. 126, 3; 350 ad 39; 573 ad 45 — 46; 594 ad 36; 688 ad 1; 754 ad 131; 904 ad 65; 913, 170; 970 ad 490. Rokyeéné, Rokycany pl. m., jm. mist. 1 ad 1; II. 385, 170. roli f. 62, 78; IL. 271, 58. (roman m.] IL 676 ad 156. roniti dok. 484 ad 361; II. 632 ad 220; 864, 140. rosa i. II. 56, 140. rósti nedok. 716, 135; 124, 62; 146, 36; 164, 297; 165, 311; 283, 37 a je [rośt m.] 210 ad 272. [rota f.] IL. 424 ad 11; 772, 177. rotiti nedok. 42 ad 234; 88, 406; 106, 160; 187, 299 a 303 a j— R. sé II. 74 ad 101—102 a j. [rovnati sé nedok.] 414 ad 459. rovné adv. 81, 315; 153, 126; 205, 203; 4 ad 47; 23 ad 291 a j. rovny adj. 153, 120 n.; 292, 171; 707,209; 4 ad 47; 407 ad 364; 841, 323; II. 537, 266 a j. [rozbéhnüti sé dok.] 720 ad 198— 199. [rozbierati nedok.] 552 ad 149—150. [rozbroj m.] II. 466 ad 246. roześstie n. II. 187, 318; 572, 34; 587, 265 a j. [rozéitati nedok.] II. 514 ad 216. rozdati dok. 348, 11; 405, 344; 479, 295; II. 218, 175 a j. rozdávanie n. 143, 195; 693,273a 275; II. 27, 151 a j. rozdavatel m. II. 27, 151. rozdávati nedok. 84, 354; 252, 311; 344, 303; 692, 265; 693, 270 a j. rozdélenie n. 19 ad 240; 537, 38; II. 80, 174. rozdéliti dok. 124, 65; 191, 351; 459, 29 a 31; 485, 377 a j. rozdélovati nedok. IT. 327, 90. rozdiel m. 335, 179; 549, 113; II. 326, 8 à 10 à j. — 1 ad 4, — Jest v. mezi kým (oč) I. 10, 116; 51, 346. rozdielenie n. 19, 240. [rozdieleti nedok.] 561 ad 263—264. rozdielné adv. 192, 4; II. 159 ad 277—281. rozdielny adj. 130, 12; II. 326 ad 8; 669 ad 54. [rozdúti dok.) 448 ad 235. [rozdvojenie n.] 251 ad 289—290. [rozdvojilÿ adj.] 605 ad 83. rozdvojiti dok. 486 ad 386; 605, 83. rozedfieti dok. II. 406 ad 134; 725, 24. [rozehnati dok.] II. 529 ad 156. rozenie n. 123, 49 nn.; 134, 81 a 84; 185, 282 a j. rozestfieti dok. II. 232, 29 a 32; 244, 200. rozetfieti dok. II. 586, 239. rozevdati dok. II. 890, 93.
1100 robotný adj. 23, 289; 23, 292; II. 238 ad 121 a j. [robotovánie n.] II. 323 ad 281. [robotovati nedok.] II. 311 ad 111; 316 ad 181; 366 ad 278—280. roéenie n. II. 350, 49. rod m. 109, 196;-548, 94; 700, 38; 773, 196 a j. rodič m. 167, 27; 180, 222 a j. rodička f. II. 746 ad 1; 827 ad 1; 800, 49. [rodite(d)lnicé f.] II. 11 ad 249—250. roditi nedok. 53 ad 377 a ad 378; 185, 282; 505, 15; 761, 44 a j. — R. sé 123, 50; 134, 82; 235, 83. roh m. 22 ad 284—285; 42 ad 233; 795, 87; II. 174, 116 a j — II. 954, 103. rohaty adj. 720, 282. rok m. 52, 362; 42, 235; 220, 403; II. 514, 219 a j. — I. 86, 380; 377, 424; 750, 269 a j. — IT. 350, 48. [rokosie n.] II. 577 ad 120. rokotr£né adv. II. 857, 285. rokotränost f. II. 857, 285. [rokotriny adj.] II. 143 ad 69—71. rokovati nedok. II. 514, 216; 764, 289. Rokycana, Rokyeán m. 1 ad 1; 1 ad 13; 647 ad 73; 864 ad 247—248; II. 126, 3; 350 ad 39; 573 ad 45 — 46; 594 ad 36; 688 ad 1; 754 ad 131; 904 ad 65; 913, 170; 970 ad 490. Rokyeéné, Rokycany pl. m., jm. mist. 1 ad 1; II. 385, 170. roli f. 62, 78; IL. 271, 58. (roman m.] IL 676 ad 156. roniti dok. 484 ad 361; II. 632 ad 220; 864, 140. rosa i. II. 56, 140. rósti nedok. 716, 135; 124, 62; 146, 36; 164, 297; 165, 311; 283, 37 a je [rośt m.] 210 ad 272. [rota f.] IL. 424 ad 11; 772, 177. rotiti nedok. 42 ad 234; 88, 406; 106, 160; 187, 299 a 303 a j— R. sé II. 74 ad 101—102 a j. [rovnati sé nedok.] 414 ad 459. rovné adv. 81, 315; 153, 126; 205, 203; 4 ad 47; 23 ad 291 a j. rovny adj. 153, 120 n.; 292, 171; 707,209; 4 ad 47; 407 ad 364; 841, 323; II. 537, 266 a j. [rozbéhnüti sé dok.] 720 ad 198— 199. [rozbierati nedok.] 552 ad 149—150. [rozbroj m.] II. 466 ad 246. roześstie n. II. 187, 318; 572, 34; 587, 265 a j. [rozéitati nedok.] II. 514 ad 216. rozdati dok. 348, 11; 405, 344; 479, 295; II. 218, 175 a j. rozdávanie n. 143, 195; 693,273a 275; II. 27, 151 a j. rozdavatel m. II. 27, 151. rozdávati nedok. 84, 354; 252, 311; 344, 303; 692, 265; 693, 270 a j. rozdélenie n. 19 ad 240; 537, 38; II. 80, 174. rozdéliti dok. 124, 65; 191, 351; 459, 29 a 31; 485, 377 a j. rozdélovati nedok. IT. 327, 90. rozdiel m. 335, 179; 549, 113; II. 326, 8 à 10 à j. — 1 ad 4, — Jest v. mezi kým (oč) I. 10, 116; 51, 346. rozdielenie n. 19, 240. [rozdieleti nedok.] 561 ad 263—264. rozdielné adv. 192, 4; II. 159 ad 277—281. rozdielny adj. 130, 12; II. 326 ad 8; 669 ad 54. [rozdúti dok.) 448 ad 235. [rozdvojenie n.] 251 ad 289—290. [rozdvojilÿ adj.] 605 ad 83. rozdvojiti dok. 486 ad 386; 605, 83. rozedfieti dok. II. 406 ad 134; 725, 24. [rozehnati dok.] II. 529 ad 156. rozenie n. 123, 49 nn.; 134, 81 a 84; 185, 282 a j. rozestfieti dok. II. 232, 29 a 32; 244, 200. rozetfieti dok. II. 586, 239. rozevdati dok. II. 890, 93.
Strana 1101
rozeznánie n. 253 ad 314—318; II. 327, 17. rozeznati dok, 251, 289; 549, 102; II. 88, 160 n.; 438, 210 a j. [rozeznávati nedok.] 250 ad 289. [rozeZ(h)nüti dok.] II. 206 ad 220; 207 ad 226. [rozhánéti nedok.] 731 ad 22. [rozházéti dok.] II. 221 ad 209. [rozhlażovati nedok.] II 374 ad 32; 396 ad 324. [rozhnévánie n.] 46 ad 284; II. 587 ad 252. rozhnévati dok. 15 ad 193—194; 45, 270; 183, 262; 428, 242 a j. — R. sé 177 ad 185; 469, 168; II. 181, 216 a j. [rozhodnüti dok.] IT. 120 ad 45. [rozhojňenie n.) 776 ad 14. [rozhojniti dok.] 848 ad 49. — R. sé II. 248 ad 3—21. [rozhoféti sé dok.] 634 ad 95. [rozhfésenie, -hfiesenie n.] 312 ad 155—150; II. 854 ad 212. rozhfésiti, -hfiesiti dok. 312, 156; IT. 226, 307 a 313; 564, 306; 672, 103 n. a j. [rozhřěšovánie n.] II. 435 ad 173. rozhřěšovati nedok. 314, 176; II. 435, 172; 564, 303 a j. rozhfieti sé dok. 602, 278. [rozjiesti sé dok.] II 418 ad 304 — 305. rozjimanie n. 515, 160; 555, 188; 512 ad 119; 750 ad 276; II. 368 ad 307 a j. rozjímati ncdok. 4, 42; 147, 40; 670, 74 a j. — R. sobě 127 ad 110. rozjíti sě dok. II. 579 ad 149—152; 812, 283 a 286. [rozkaz m.] 308 ad 113—114; II. 220 ad 194. rozkázanie n. 227, 488; 242, 179; 243, 188 a j. rozkázati dok. 2, 27; 64 ad 92; 82, 334; 138, 143 a j. rozkazovati nedok. 227ad 279--282: 82 ad 334; 521, 249 a 251 a j. 1101 rozkoš f. 78, 288; 79, 293; 23 ad 292 a j. č. rozkošné adv. 673, 170; II. 22, 6; 144 ad 83 a j. rozkošný adj. 85, 366; 308, 115; 23 ad 292—293 a j. rTOzkrásti sé dok. II. 213, 95. rozkvisti dok. 617, 34. rozkysaly adj. 563, 294; IL. 153 ad 190—191. rozkysánie n. II. 153, 190. rozliéné adv. 87, 395; 198, 109; 293, 174 a j. rozliónost f. 250 ad 282—288; II. 327, 18; 452, 59 a j. rozlióny adj. 192, 3; 245, 220; 4 ad 51—52; 23, 292; 61, 51; 108, 185 a j. rozliti dok. IT. 9, 70; 178, 178 a j. — R. sé I. 521, 241; II. 8, 67; 761, 229. [rozliéiti dok.] 124 ad 64— 66. [rozluéovati nedok.] 201 ad 155; II. 204 ad 176. rozmáhati sé nedok. 27, 24; 146 ad 36; 195, 59; 431, 6; 716, 137 a je [rozmanitý adj.] II. 658 ad 143. [rozmetati dok.] II, 327 ad 29: 340 ad 203, 351 ad 67. rozmlúvanie n. 368, 295: 407, 362: 463, 85 a j. rozmlüvati nedok, 131 ad 31—34; 216, 346; 251, 296; 337, 204; 645, 27 a 32 a j. rozmluviti dok. II. 764, 287. rozmnoZenie n. II. 22, 18; 945, 702. rozmnoZitel m. 574, 52. rozmnoZiti dok. 346 ad 329; 848, 49 a j. — R. sé 212 ad 300; 284, 56; 424, 110; II. 211, 61 a j. [rozmnoZovati nedok.] 77 ad 268; 863 ad 243—245. — R. sé 660 ad 184; II. 32, 126. — R. sobě I. 853, 119. rozmoci dok. 346, 329. — R. s$ 101, 87; 212, 300; 242, 172; 352, 75 a j. rozmocniti (rozmocněti) sě dok. 856, 164 a ad 164.
rozeznánie n. 253 ad 314—318; II. 327, 17. rozeznati dok, 251, 289; 549, 102; II. 88, 160 n.; 438, 210 a j. [rozeznávati nedok.] 250 ad 289. [rozeZ(h)nüti dok.] II. 206 ad 220; 207 ad 226. [rozhánéti nedok.] 731 ad 22. [rozházéti dok.] II. 221 ad 209. [rozhlażovati nedok.] II 374 ad 32; 396 ad 324. [rozhnévánie n.] 46 ad 284; II. 587 ad 252. rozhnévati dok. 15 ad 193—194; 45, 270; 183, 262; 428, 242 a j. — R. sé 177 ad 185; 469, 168; II. 181, 216 a j. [rozhodnüti dok.] IT. 120 ad 45. [rozhojňenie n.) 776 ad 14. [rozhojniti dok.] 848 ad 49. — R. sé II. 248 ad 3—21. [rozhoféti sé dok.] 634 ad 95. [rozhfésenie, -hfiesenie n.] 312 ad 155—150; II. 854 ad 212. rozhfésiti, -hfiesiti dok. 312, 156; IT. 226, 307 a 313; 564, 306; 672, 103 n. a j. [rozhřěšovánie n.] II. 435 ad 173. rozhřěšovati nedok. 314, 176; II. 435, 172; 564, 303 a j. rozhfieti sé dok. 602, 278. [rozjiesti sé dok.] II 418 ad 304 — 305. rozjimanie n. 515, 160; 555, 188; 512 ad 119; 750 ad 276; II. 368 ad 307 a j. rozjímati ncdok. 4, 42; 147, 40; 670, 74 a j. — R. sobě 127 ad 110. rozjíti sě dok. II. 579 ad 149—152; 812, 283 a 286. [rozkaz m.] 308 ad 113—114; II. 220 ad 194. rozkázanie n. 227, 488; 242, 179; 243, 188 a j. rozkázati dok. 2, 27; 64 ad 92; 82, 334; 138, 143 a j. rozkazovati nedok. 227ad 279--282: 82 ad 334; 521, 249 a 251 a j. 1101 rozkoš f. 78, 288; 79, 293; 23 ad 292 a j. č. rozkošné adv. 673, 170; II. 22, 6; 144 ad 83 a j. rozkošný adj. 85, 366; 308, 115; 23 ad 292—293 a j. rTOzkrásti sé dok. II. 213, 95. rozkvisti dok. 617, 34. rozkysaly adj. 563, 294; IL. 153 ad 190—191. rozkysánie n. II. 153, 190. rozliéné adv. 87, 395; 198, 109; 293, 174 a j. rozliónost f. 250 ad 282—288; II. 327, 18; 452, 59 a j. rozlióny adj. 192, 3; 245, 220; 4 ad 51—52; 23, 292; 61, 51; 108, 185 a j. rozliti dok. IT. 9, 70; 178, 178 a j. — R. sé I. 521, 241; II. 8, 67; 761, 229. [rozliéiti dok.] 124 ad 64— 66. [rozluéovati nedok.] 201 ad 155; II. 204 ad 176. rozmáhati sé nedok. 27, 24; 146 ad 36; 195, 59; 431, 6; 716, 137 a je [rozmanitý adj.] II. 658 ad 143. [rozmetati dok.] II, 327 ad 29: 340 ad 203, 351 ad 67. rozmlúvanie n. 368, 295: 407, 362: 463, 85 a j. rozmlüvati nedok, 131 ad 31—34; 216, 346; 251, 296; 337, 204; 645, 27 a 32 a j. rozmluviti dok. II. 764, 287. rozmnoZenie n. II. 22, 18; 945, 702. rozmnoZitel m. 574, 52. rozmnoZiti dok. 346 ad 329; 848, 49 a j. — R. sé 212 ad 300; 284, 56; 424, 110; II. 211, 61 a j. [rozmnoZovati nedok.] 77 ad 268; 863 ad 243—245. — R. sé 660 ad 184; II. 32, 126. — R. sobě I. 853, 119. rozmoci dok. 346, 329. — R. s$ 101, 87; 212, 300; 242, 172; 352, 75 a j. rozmocniti (rozmocněti) sě dok. 856, 164 a ad 164.
Strana 1102
1102 [rozmrhati dok.] II. 221 ad 209; 306 ad 25, [rozmysliti sé dok.] 436 ad 88—91. rozmýšleti sě (sobě) nedok. 752, 294 a ad 294—295; II. 336, 155; 622, 57 aj. [rozmyšlovati sě nedok.) II. 622 ad 57 —58. roznéeovati nedok. II. 790, 155. — R. sé II. 741 ad 234. roznésti dok. 35, 147; II. 8 ad 68—71. rôznicé f. 76 ad 262; II. 20 ad 218; 494, 11 a j. rozniecenie n. II. 888, 65. roznietiti dok, 242 ad 174; 346, 329 a 332. — R. sé 90, 435. [rózno adv.] 70 ad 180. [roznositi dok.] 35 ad 147; 678 ad 56. rozpaćiti dok. 620, 71. — HR. sé 556, 207. rozpakovati nedok. 801, 165. — R. sé 801 ad 165; II. 949, 810. rozpáliti dok. 91, 446; II. 824, 190; 888, 63. — R. sé I. 569 ad 380— 381; 599, 234; 824, 74 a j. [rozpalovati sé ncdok.] II. 741 ad 234. rozpasovati nedok. II. 110, 228. rozpieti dok. 210, 274; (vozpaty) 1I. 404 ad 117; 693 ad 905—960. [rozplemeniti sé dok.] 813 ad 323. rozplüti sé dok. II. 761 ad 230; 945, 715 a 717. rozplyniti sé dok. I1. 761, 230; 824 ad 190; 945 ad 717 a j. rozpomanuti sé dok. 401, 285; 434, 59; 436, 81 a j. rozpominanie n. 634, 88 a 90; II. 165, 354. rozpominati nedok. II. 238 ad 115. — R. sé I. 305 ad 75; 403, 305; 429, 269 a j. rozpósobiti dok. II. 221, 209. rozpránie n. 340, 247. rozprávéti nedok. 289, 129; 482, 326; 645, 29 a j. — R. sobě II. 151 ad 169; 344, 262 a j. rozprävka f. 750 ad 269; 756 ad 344—346; II. 357 ad 157—158; 956, 172, rozprehati sé dok. IL. 438, 210. — [rozprehliti sé dok.] II. 438 ad 210. rozprehnüti sé dok. 685 ad 160; 720 ad 199; II. 213, 96 a j. [rozprodati dok.] II. 461 ad 181. [rozprostierati (sé) nedok.] 750 ad 276. rozprostřieti dok. II. 327, 29; 340 ad 203. — R. sě II. 835, 156. rozptýliti dok. 460, 42; 493, 474; II. 85 ad 83 a j. rozptylovati nedok. 460, 43; 731, 22; II. 306, 25 a j. [rozpuéiti dok.] 373 ad 356. [rozpuknüti sé dok.] 276 ad 277. rozpustile adv. 179 ad 217; 353, 93. rozpustilost f. 23, 291; 157, 177; 283, 49 a j. rozpustily adj. 178, £07; II. 149 ad 136—138; 817 ad 71 a j. rozpustiti dok. 634, 92; II. 163, 332; 269 ad 20; 815, 27 a j. — R. sé I1. 945, 714 n. rozpuséenie n. 295, 203. [rozpüsééti nedok.] 335 ad 186; 337 ad 202. rozrazéti nedok. 301, 10. rozsaditi dok. 372, 356; 479, 302; 809, 279. [rozsapati dok.] II. 555 ad 185 a ad 187. rozsékati dok. II. 309, 81; 586 ad 250. rozsévaé, rozsievaé m. 287, 96 a ad 96; 334, 176 a ad 176. [rozschovati (rozskovati) sé dok.| 366 ad 271—272. [rozsielati nedok.] II. 791 ad 172— 175. [rozsieti sé dok.] 856 ad 164. ro(z)sievanie n. 329, 109. rozsievati nedok. 169, 68; 287, 90; 326, 62 n.; II. 93, 152 a j. rozsiliti s6 dok. 856, 164.
1102 [rozmrhati dok.] II. 221 ad 209; 306 ad 25, [rozmysliti sé dok.] 436 ad 88—91. rozmýšleti sě (sobě) nedok. 752, 294 a ad 294—295; II. 336, 155; 622, 57 aj. [rozmyšlovati sě nedok.) II. 622 ad 57 —58. roznéeovati nedok. II. 790, 155. — R. sé II. 741 ad 234. roznésti dok. 35, 147; II. 8 ad 68—71. rôznicé f. 76 ad 262; II. 20 ad 218; 494, 11 a j. rozniecenie n. II. 888, 65. roznietiti dok, 242 ad 174; 346, 329 a 332. — R. sé 90, 435. [rózno adv.] 70 ad 180. [roznositi dok.] 35 ad 147; 678 ad 56. rozpaćiti dok. 620, 71. — HR. sé 556, 207. rozpakovati nedok. 801, 165. — R. sé 801 ad 165; II. 949, 810. rozpáliti dok. 91, 446; II. 824, 190; 888, 63. — R. sé I. 569 ad 380— 381; 599, 234; 824, 74 a j. [rozpalovati sé ncdok.] II. 741 ad 234. rozpasovati nedok. II. 110, 228. rozpieti dok. 210, 274; (vozpaty) 1I. 404 ad 117; 693 ad 905—960. [rozplemeniti sé dok.] 813 ad 323. rozplüti sé dok. II. 761 ad 230; 945, 715 a 717. rozplyniti sé dok. I1. 761, 230; 824 ad 190; 945 ad 717 a j. rozpomanuti sé dok. 401, 285; 434, 59; 436, 81 a j. rozpominanie n. 634, 88 a 90; II. 165, 354. rozpominati nedok. II. 238 ad 115. — R. sé I. 305 ad 75; 403, 305; 429, 269 a j. rozpósobiti dok. II. 221, 209. rozpránie n. 340, 247. rozprávéti nedok. 289, 129; 482, 326; 645, 29 a j. — R. sobě II. 151 ad 169; 344, 262 a j. rozprävka f. 750 ad 269; 756 ad 344—346; II. 357 ad 157—158; 956, 172, rozprehati sé dok. IL. 438, 210. — [rozprehliti sé dok.] II. 438 ad 210. rozprehnüti sé dok. 685 ad 160; 720 ad 199; II. 213, 96 a j. [rozprodati dok.] II. 461 ad 181. [rozprostierati (sé) nedok.] 750 ad 276. rozprostřieti dok. II. 327, 29; 340 ad 203. — R. sě II. 835, 156. rozptýliti dok. 460, 42; 493, 474; II. 85 ad 83 a j. rozptylovati nedok. 460, 43; 731, 22; II. 306, 25 a j. [rozpuéiti dok.] 373 ad 356. [rozpuknüti sé dok.] 276 ad 277. rozpustile adv. 179 ad 217; 353, 93. rozpustilost f. 23, 291; 157, 177; 283, 49 a j. rozpustily adj. 178, £07; II. 149 ad 136—138; 817 ad 71 a j. rozpustiti dok. 634, 92; II. 163, 332; 269 ad 20; 815, 27 a j. — R. sé I1. 945, 714 n. rozpuséenie n. 295, 203. [rozpüsééti nedok.] 335 ad 186; 337 ad 202. rozrazéti nedok. 301, 10. rozsaditi dok. 372, 356; 479, 302; 809, 279. [rozsapati dok.] II. 555 ad 185 a ad 187. rozsékati dok. II. 309, 81; 586 ad 250. rozsévaé, rozsievaé m. 287, 96 a ad 96; 334, 176 a ad 176. [rozschovati (rozskovati) sé dok.| 366 ad 271—272. [rozsielati nedok.] II. 791 ad 172— 175. [rozsieti sé dok.] 856 ad 164. ro(z)sievanie n. 329, 109. rozsievati nedok. 169, 68; 287, 90; 326, 62 n.; II. 93, 152 a j. rozsiliti s6 dok. 856, 164.
Strana 1103
rozstúpiti sě dok. 642, 148; II. 957, 179. rozsúditi dok. 205 ad 204; 750 ad 276; II. 204 ad 174; 601, 134 a je [rozsúzenie n.] II. 584 ad 211. [rozsuzovati nedok.] 740 ad 145; 533 ad 404; II. 424 ad 2 a j. [rozsvécovati nedok.] 275 ad 259— 263. [rozsvietiti dok.] II. 194 ad 34—35; 206 ad 220; 207 ad 226. (rozsypati dok.] 651 ad 96—100. rozšafně adv. II. 258, 160 a 162. rozSafnost f. IT. 127, 57. [rozéainf adj.] IT. 364 ad 257. rozšítiti dok. IT. 807, 182; 942, 649. — R. sé I. 856 ad 164. rozšiřovati nedok. 36, 156. roztáhnüti dok. 366, 259. — R. sé 688 ad 203. roztahovati nedok, 25, 310. roztikati dok. II. 120, 45. roztrhati dok. 35 ad 147; II. 555, 179. roztrhnûti dok. 855, 147; II. 725, 21. — R. sé I. 386, 56; 102, 292; IT. 549, 100 a j. [roztrüsiti dok.] 651 ad 96— 100. rozirfené adv. 170, 85. roztrieny adj. 170 ad 85; II. 536, 249. [rozirZité adv.] 170 ad 85. [roztring adv.] 170 ad 85. [roztuéftovati nedok.] IT. 110 ad 228. roziuziti sé dok. 515, 161; 785, 143 a j. rozum, rozom, ruzum m. 50, 337; 89, 412 a ad 412 —417; 96, 10; 106, 180 n. a ad 150; 225, 470; II. 809, 221 a j. č. rozümek m. 704, 137. [rozuměnie n.] II. 114 ad 204—296. rozuměti, rozoměti, ruzuměti nedok. 55 ad 409; 124, 75 a ad 75; 718, 164 a ad 164; 50, 338 a ad 338 a je rozumně adv. 173, 129; II. 57, 153. [rozumnost, rozomnost f.] 168 ad 35—36, 1103 rozumný adj. 42 ad 233; 166, 7; 175, 166; 179, 214 a j. rozvázanie n. II. 442, 273. rozvazati dok. 596, 170; 2, 20; 97,31; 572, 22 a j. rozvážiti dok. 126 ad 95—98; 750 ad 276; II. 57, 156 a j. [rozvaZovánie n.] 635 ad 122—123. [rozvażovati nedok.] II. 367 ad 261; 729 ad 76. — R. sobě I. 33 ad 122. rozveseliti sě dok. 74, 226; 119, 50; 518, 202 a j. [rozveselovati nedok.] 36 ad 156. rozvinovati nedok. 546, 70. rozvinûti dok. 547, 72. rozvlaenie n. IL. 41, 56. rozvodniti sé dok. 521 ad 240—244 a ad 241; II. 671, 81. [rozvracóti nedok.] II. 207 ad 231. rozZéci dok. II. 194 ad 34—35; 206, 220; 207 ad 226; 651, 42 a j. [rozZehati nedok.] 275 ad 259—263. rozżehnati sć dok. II. 158, 256. rozZehnävati sé nedok. II. 812, 278. rôZé f. 744 ad 192—193; II. 846, 50. [różek m.] II. 405 ad 124. (róZénee m.] II. 197 ad 81. rózány adj. II. 590, 64. rofmberskf, rożumb- adj. — M. z adj. 186, 291. rožníček v. Avozníceh. [różovy adj.] II. 590 ad 64. [rub m.] 311 ad 150 (pripisek). [ribati nedok.] 764 ad 77 —93. rüce adv. 151, 91; 164, 291; 181, 231 a j. ruda f. II. 874, 72. rufiżn m. 70 ad 179—180; 84, 361; 104, 122; 204, 200; 284, 56; 749, 260 a j. č. [rufiánka f.] 204 ad 200; 510 ad 91. [rufiánsky adv.] 284 ad 52. rufiánsky adj. 84, 364. rufiánstvo, -ie n. 204, 202; 205, 905; 208, 266 a ad 256; 209, 262; 233, 57; 284, 55; 810, 286 a j. rufka f. II. 191 ad 378; 417 ad 296; 958 ad 198 a j.
rozstúpiti sě dok. 642, 148; II. 957, 179. rozsúditi dok. 205 ad 204; 750 ad 276; II. 204 ad 174; 601, 134 a je [rozsúzenie n.] II. 584 ad 211. [rozsuzovati nedok.] 740 ad 145; 533 ad 404; II. 424 ad 2 a j. [rozsvécovati nedok.] 275 ad 259— 263. [rozsvietiti dok.] II. 194 ad 34—35; 206 ad 220; 207 ad 226. (rozsypati dok.] 651 ad 96—100. rozšafně adv. II. 258, 160 a 162. rozSafnost f. IT. 127, 57. [rozéainf adj.] IT. 364 ad 257. rozšítiti dok. IT. 807, 182; 942, 649. — R. sé I. 856 ad 164. rozšiřovati nedok. 36, 156. roztáhnüti dok. 366, 259. — R. sé 688 ad 203. roztahovati nedok, 25, 310. roztikati dok. II. 120, 45. roztrhati dok. 35 ad 147; II. 555, 179. roztrhnûti dok. 855, 147; II. 725, 21. — R. sé I. 386, 56; 102, 292; IT. 549, 100 a j. [roztrüsiti dok.] 651 ad 96— 100. rozirfené adv. 170, 85. roztrieny adj. 170 ad 85; II. 536, 249. [rozirZité adv.] 170 ad 85. [roztring adv.] 170 ad 85. [roztuéftovati nedok.] IT. 110 ad 228. roziuziti sé dok. 515, 161; 785, 143 a j. rozum, rozom, ruzum m. 50, 337; 89, 412 a ad 412 —417; 96, 10; 106, 180 n. a ad 150; 225, 470; II. 809, 221 a j. č. rozümek m. 704, 137. [rozuměnie n.] II. 114 ad 204—296. rozuměti, rozoměti, ruzuměti nedok. 55 ad 409; 124, 75 a ad 75; 718, 164 a ad 164; 50, 338 a ad 338 a je rozumně adv. 173, 129; II. 57, 153. [rozumnost, rozomnost f.] 168 ad 35—36, 1103 rozumný adj. 42 ad 233; 166, 7; 175, 166; 179, 214 a j. rozvázanie n. II. 442, 273. rozvazati dok. 596, 170; 2, 20; 97,31; 572, 22 a j. rozvážiti dok. 126 ad 95—98; 750 ad 276; II. 57, 156 a j. [rozvaZovánie n.] 635 ad 122—123. [rozvażovati nedok.] II. 367 ad 261; 729 ad 76. — R. sobě I. 33 ad 122. rozveseliti sě dok. 74, 226; 119, 50; 518, 202 a j. [rozveselovati nedok.] 36 ad 156. rozvinovati nedok. 546, 70. rozvinûti dok. 547, 72. rozvlaenie n. IL. 41, 56. rozvodniti sé dok. 521 ad 240—244 a ad 241; II. 671, 81. [rozvracóti nedok.] II. 207 ad 231. rozZéci dok. II. 194 ad 34—35; 206, 220; 207 ad 226; 651, 42 a j. [rozZehati nedok.] 275 ad 259—263. rozżehnati sć dok. II. 158, 256. rozZehnävati sé nedok. II. 812, 278. rôZé f. 744 ad 192—193; II. 846, 50. [różek m.] II. 405 ad 124. (róZénee m.] II. 197 ad 81. rózány adj. II. 590, 64. rofmberskf, rożumb- adj. — M. z adj. 186, 291. rožníček v. Avozníceh. [różovy adj.] II. 590 ad 64. [rub m.] 311 ad 150 (pripisek). [ribati nedok.] 764 ad 77 —93. rüce adv. 151, 91; 164, 291; 181, 231 a j. ruda f. II. 874, 72. rufiżn m. 70 ad 179—180; 84, 361; 104, 122; 204, 200; 284, 56; 749, 260 a j. č. [rufiánka f.] 204 ad 200; 510 ad 91. [rufiánsky adv.] 284 ad 52. rufiánsky adj. 84, 364. rufiánstvo, -ie n. 204, 202; 205, 905; 208, 266 a ad 256; 209, 262; 233, 57; 284, 55; 810, 286 a j. rufka f. II. 191 ad 378; 417 ad 296; 958 ad 198 a j.
Strana 1104
1104 ruhaé m, 269 ad 198—202; 761, 57; 773, 211 a j. rühanie n. 20, 251; 355, 121; 548, 96 a j. [rühati nedok.] 19 ad 238. — R. sé 424 ad 108; 592, 107; 834, 215 a j. [ráhavé adv.] II. 801 ad 99. [rühavy adj.] 293 ad 173; II. 579 ad 140. (rucha f.] II. 881 ad 207. richo n. 3, 29; 19, 240; 25, 309; 25, 310 a j. €. ruka f. 36, 159; 92, 458; 215, 335; 23 ad 286; 405, 339; IT. 345, 285 a j. rukáv m. 418, 509; II. 835, 102; 890, 210 a j. [rulík m.] 72 ad 205—206. rüno n. II. 86, 110. runüti dok. 484, 3061. rušiti nedok. 22, 279; 22, 280; 240, 152; 242, 171; II. 512, 191 n. a j.— R. sé 51, 347. Ruth f. ITI. 433, 148. fütiti sé nedok. 262, 103; 493, 476 n.; 855, 146; IT. 361, 207; 552, 143 a j. rvánie n. 19 ad 238—239; 552, 145. fvánie n. II. 336, 162; 367, 304. rváti nedok. 19, 238; II. 925, 234. — R. sé (zac) I. 189, 323 à ad 323; 602, 273 a j. fváti nedok. 230, 105; 237 ad 107; 464, 99; 827, 115 a j. ryba f. 84 ad 358; 370, 327; 507, 44 a j. rybáf m. II. 151, 159; 232, 23; 812, 282 a j. rybárka f. 753, 308; II. 418, 306. rybi adj. II. 233, 41. rybiéka f. 507 ad 49; II. 269, 30; 281 ad 205 a j. rybník m. 420, 5 a 9a 18; 422, 59 n. a 62 a 72 a j. rychle adv. 164 ad 291; 288, 113; 703, 108 a j. [rychlost f.] II. 213 ad 99—100; 957 ad 181. rychlý adj. 298 ad 239; 713 ad 91; 609, 8; 776, 10 a j. | rychtář m. 240, 150; 454, 314; 522, 264; II. 215, 127 a j. rynk, ryňk m. II. 169, 34; 184, 278; 273 ad 95 a j. ryranie n. 449, 254. ryrati nedok. 523, 277; II. 311 ad 110; 671, 90. ryrovati nedok. II. 311, 110. rytórovati, rytierovati nedok. 673, 174 a ad 174; 759, 6; IT. 85, 95; 91, 68 a j. rytier m. 73, 225; 85, 368; 175, 169; 23 ad 296 a j. rytiefskÿ adj. 23, 288; 377, 419; 540, 129 a j. rytiefstvo n. 120 ad 1—2; 355, 128 a 123. ryzí, rejzi adj. 134, 74 a ad 74; II. 128, 65 a ad 65. [rzó, rez f.] II. 874 ad 72. 8, Se praep. — S g. 598, 208; — 288, 118; 501, 587; II.658, 290; I. 523, 272; 553, 165; IT. 174, 116 nn. aj. —S ak. I. 641, 131. — S instr. I. 30, 80; 19, 236; 51, 355; 54, 386; 20, 250. — Předl. opak. 20, 254 a j. č. [sad m.] 181 ad 234—235. saditi v. ssaditi. sádlo n. 749 ad 258; 812 ad 311; IT. 365, 277; 478 ad 131—133 a j. sadnüti dok. 3 ad 29; 702, 84; II. 269 ad 27; 676, 156 a j. Saducejsky m. z adj. II. 519, 16; 537, 272. [Saduceus, Saducej ad 16. sahati nedok. 228, 513 n.; 378, 428; 742, 175; 749 ad 255; 600, 244; II. 216, 135 a j. sáhnüti dok. 417, 503; 435, 73; 714 ad 108—120; II. 604 ad 184 a j. [sak m.) II. 412 ad 418. [sakrament m.] 7 ad 86. m.] II. 520
1104 ruhaé m, 269 ad 198—202; 761, 57; 773, 211 a j. rühanie n. 20, 251; 355, 121; 548, 96 a j. [rühati nedok.] 19 ad 238. — R. sé 424 ad 108; 592, 107; 834, 215 a j. [ráhavé adv.] II. 801 ad 99. [rühavy adj.] 293 ad 173; II. 579 ad 140. (rucha f.] II. 881 ad 207. richo n. 3, 29; 19, 240; 25, 309; 25, 310 a j. €. ruka f. 36, 159; 92, 458; 215, 335; 23 ad 286; 405, 339; IT. 345, 285 a j. rukáv m. 418, 509; II. 835, 102; 890, 210 a j. [rulík m.] 72 ad 205—206. rüno n. II. 86, 110. runüti dok. 484, 3061. rušiti nedok. 22, 279; 22, 280; 240, 152; 242, 171; II. 512, 191 n. a j.— R. sé 51, 347. Ruth f. ITI. 433, 148. fütiti sé nedok. 262, 103; 493, 476 n.; 855, 146; IT. 361, 207; 552, 143 a j. rvánie n. 19 ad 238—239; 552, 145. fvánie n. II. 336, 162; 367, 304. rváti nedok. 19, 238; II. 925, 234. — R. sé (zac) I. 189, 323 à ad 323; 602, 273 a j. fváti nedok. 230, 105; 237 ad 107; 464, 99; 827, 115 a j. ryba f. 84 ad 358; 370, 327; 507, 44 a j. rybáf m. II. 151, 159; 232, 23; 812, 282 a j. rybárka f. 753, 308; II. 418, 306. rybi adj. II. 233, 41. rybiéka f. 507 ad 49; II. 269, 30; 281 ad 205 a j. rybník m. 420, 5 a 9a 18; 422, 59 n. a 62 a 72 a j. rychle adv. 164 ad 291; 288, 113; 703, 108 a j. [rychlost f.] II. 213 ad 99—100; 957 ad 181. rychlý adj. 298 ad 239; 713 ad 91; 609, 8; 776, 10 a j. | rychtář m. 240, 150; 454, 314; 522, 264; II. 215, 127 a j. rynk, ryňk m. II. 169, 34; 184, 278; 273 ad 95 a j. ryranie n. 449, 254. ryrati nedok. 523, 277; II. 311 ad 110; 671, 90. ryrovati nedok. II. 311, 110. rytórovati, rytierovati nedok. 673, 174 a ad 174; 759, 6; IT. 85, 95; 91, 68 a j. rytier m. 73, 225; 85, 368; 175, 169; 23 ad 296 a j. rytiefskÿ adj. 23, 288; 377, 419; 540, 129 a j. rytiefstvo n. 120 ad 1—2; 355, 128 a 123. ryzí, rejzi adj. 134, 74 a ad 74; II. 128, 65 a ad 65. [rzó, rez f.] II. 874 ad 72. 8, Se praep. — S g. 598, 208; — 288, 118; 501, 587; II.658, 290; I. 523, 272; 553, 165; IT. 174, 116 nn. aj. —S ak. I. 641, 131. — S instr. I. 30, 80; 19, 236; 51, 355; 54, 386; 20, 250. — Předl. opak. 20, 254 a j. č. [sad m.] 181 ad 234—235. saditi v. ssaditi. sádlo n. 749 ad 258; 812 ad 311; IT. 365, 277; 478 ad 131—133 a j. sadnüti dok. 3 ad 29; 702, 84; II. 269 ad 27; 676, 156 a j. Saducejsky m. z adj. II. 519, 16; 537, 272. [Saduceus, Saducej ad 16. sahati nedok. 228, 513 n.; 378, 428; 742, 175; 749 ad 255; 600, 244; II. 216, 135 a j. sáhnüti dok. 417, 503; 435, 73; 714 ad 108—120; II. 604 ad 184 a j. [sak m.) II. 412 ad 418. [sakrament m.] 7 ad 86. m.] II. 520
Strana 1105
[sakramentovati nedok.] 7 ad 86; 88 ad 404; 139 ad 144; 410 ad 414. Salomé f. 615, 12. Salom(e)óv adj. poss. 615 ad 12; 632, 45 a ad 45 a j. Salveregina f. 356, 127 n. sám pron. 30, 76; 55, 399; 70, 184; II. 367, 296 a j. 6. — 1. 32, 171a j. Samaří, Samaria f. 822, 24; 11. 66, 5 a ad 5; 425, 23; 427, 65 a j. Samaritán m. 544, 28; 549, 101; 565, 325; II. 708, 312 a j. [Samaritánka f.] 530 ad 372. samaritánsky adj. 530, 372. [samieé f.] 212 ad 295. [samospasitelny adj.] II. 49 ad 149; 358 ad 172. samotny adj. 13 ad 65 nn. [samovèree m.] 15 ad 187; 58 ad 15; 388 ad 89; 599, 224; 711 ad 63; TI. 358 ad 172 a j. [samověřúcí adj.] 28 ad 47; TL. 349 ad 24; 669 ad 51 a j. Samson m. 855, 146; II. 124, 130; 460, 166. — Adj. poss. -óv II. 460 ad 166. Samuel, Samohel m. 177, 187 a ad 187; II. 92, 118. Sanetoral(e) 84, 354; IT. 777, 354. [sani,-8 pl. f.] 829 ud 147; IT. 896 ad 211—212. sápati sé nedok. 472 ad 213; 48l, 324; 685, 153; II. 75, lll a j. Sára f. 203, 185; 219, 382; II. 963, 333 a ]. Saracén m. II. 876, 112. Saul m. 239 ad 134; II. 23, 28; 180, 204 a j. — Adi. poss. -6óv I. 239, 135. [sazé f.] 747 ad 231. sázéti sé nedok. 1]. 517, 263. sbéhnüti (zbéhnüti) sé dok. 54 ad 397; 745 ad 214—215; II. 5, 16; 558, 323 a j. Sbieranie, zbir- n. 594, 148. 168; 669, Rokycanovą Postilla. 1105 sbierati nedok. 18, 224; 460, 43; 492, 466; 497, 534; II. 290, 20; 433, 149 a j. [shierany adj.] (obojck) 176 ad 180. shor, zbor m. 159, 213; 539, 103 a j.; (Konstansky) 693, 273 a 275. shozie, zbożie n. 77, 267; 149, 75; 169, 57; 182, 246 a j. seuzoloZiti v. 2cwz-. séastn y, &(astny adj. 701, 51; II. 165, 356. sééstie, Stéstie n. 94, 492; 457, 347; II. 339, 191 à j. Séésiné, stastné adv. 54 ad 389— 390; 229, 518; 359, 181 a j. séisti v. zéfsti. sdéviti dok. 36, 156. sde, zde adv. 36, 158; 52, 363; 65, 118 a j. č. sdejší, zdejší adj. 24, 304; 607, 140; lI. 403 ad 94—98 a j. sdéliti (zdéliti) sé dok. II. 935, 165. [sdélovati (zdélovati) sé nedok.] 518, 198; II. 146 ad 104 —106; 155 ad 214; 449 ad 15 a j. sdieleti (zdieleti) sě nedok. II. 449, 15; 935 ad 465. [sdielnost, zd- f.] II. 365 ad 268— 269. [sdrávě, zdrávě adv.] 89 ad 412— 417; 834 ad 225. sdravie, zdravie n. 42, 236; 401, 271 a 273; 457, 347 a j. sdravy, zdravy adj. 210 ad 283— 284; 370, 317; 21, 270; 425, 159 a j. — Sdráva Maria (modlitba) 726 ad 274. — M. z adj. YI. 589, 290. [sdruZiti (zdru£iti) sé dok.] 518 ad 198. [sdrużny, zdr-, adj.] 518 ad 198. sé pron. 14, 179; 15, 190; 28, 39; 23, 287; 52, 360 a ]. č. sebrané adv. 101, 80; 288, 117; 365, 255 a j. sebránie n. 149, 67; 489 ad 427— 428; 490, 432 a j. sebrany adj. 365 ad 255; 857, 172; II. 355, 121 a j. 70
[sakramentovati nedok.] 7 ad 86; 88 ad 404; 139 ad 144; 410 ad 414. Salomé f. 615, 12. Salom(e)óv adj. poss. 615 ad 12; 632, 45 a ad 45 a j. Salveregina f. 356, 127 n. sám pron. 30, 76; 55, 399; 70, 184; II. 367, 296 a j. 6. — 1. 32, 171a j. Samaří, Samaria f. 822, 24; 11. 66, 5 a ad 5; 425, 23; 427, 65 a j. Samaritán m. 544, 28; 549, 101; 565, 325; II. 708, 312 a j. [Samaritánka f.] 530 ad 372. samaritánsky adj. 530, 372. [samieé f.] 212 ad 295. [samospasitelny adj.] II. 49 ad 149; 358 ad 172. samotny adj. 13 ad 65 nn. [samovèree m.] 15 ad 187; 58 ad 15; 388 ad 89; 599, 224; 711 ad 63; TI. 358 ad 172 a j. [samověřúcí adj.] 28 ad 47; TL. 349 ad 24; 669 ad 51 a j. Samson m. 855, 146; II. 124, 130; 460, 166. — Adj. poss. -óv II. 460 ad 166. Samuel, Samohel m. 177, 187 a ad 187; II. 92, 118. Sanetoral(e) 84, 354; IT. 777, 354. [sani,-8 pl. f.] 829 ud 147; IT. 896 ad 211—212. sápati sé nedok. 472 ad 213; 48l, 324; 685, 153; II. 75, lll a j. Sára f. 203, 185; 219, 382; II. 963, 333 a ]. Saracén m. II. 876, 112. Saul m. 239 ad 134; II. 23, 28; 180, 204 a j. — Adi. poss. -6óv I. 239, 135. [sazé f.] 747 ad 231. sázéti sé nedok. 1]. 517, 263. sbéhnüti (zbéhnüti) sé dok. 54 ad 397; 745 ad 214—215; II. 5, 16; 558, 323 a j. Sbieranie, zbir- n. 594, 148. 168; 669, Rokycanovą Postilla. 1105 sbierati nedok. 18, 224; 460, 43; 492, 466; 497, 534; II. 290, 20; 433, 149 a j. [shierany adj.] (obojck) 176 ad 180. shor, zbor m. 159, 213; 539, 103 a j.; (Konstansky) 693, 273 a 275. shozie, zbożie n. 77, 267; 149, 75; 169, 57; 182, 246 a j. seuzoloZiti v. 2cwz-. séastn y, &(astny adj. 701, 51; II. 165, 356. sééstie, Stéstie n. 94, 492; 457, 347; II. 339, 191 à j. Séésiné, stastné adv. 54 ad 389— 390; 229, 518; 359, 181 a j. séisti v. zéfsti. sdéviti dok. 36, 156. sde, zde adv. 36, 158; 52, 363; 65, 118 a j. č. sdejší, zdejší adj. 24, 304; 607, 140; lI. 403 ad 94—98 a j. sdéliti (zdéliti) sé dok. II. 935, 165. [sdélovati (zdélovati) sé nedok.] 518, 198; II. 146 ad 104 —106; 155 ad 214; 449 ad 15 a j. sdieleti (zdieleti) sě nedok. II. 449, 15; 935 ad 465. [sdielnost, zd- f.] II. 365 ad 268— 269. [sdrávě, zdrávě adv.] 89 ad 412— 417; 834 ad 225. sdravie, zdravie n. 42, 236; 401, 271 a 273; 457, 347 a j. sdravy, zdravy adj. 210 ad 283— 284; 370, 317; 21, 270; 425, 159 a j. — Sdráva Maria (modlitba) 726 ad 274. — M. z adj. YI. 589, 290. [sdruZiti (zdru£iti) sé dok.] 518 ad 198. [sdrużny, zdr-, adj.] 518 ad 198. sé pron. 14, 179; 15, 190; 28, 39; 23, 287; 52, 360 a ]. č. sebrané adv. 101, 80; 288, 117; 365, 255 a j. sebránie n. 149, 67; 489 ad 427— 428; 490, 432 a j. sebrany adj. 365 ad 255; 857, 172; II. 355, 121 a j. 70
Strana 1106
1106 sebrati dok. 335 ad 183; 492, 467; 18 ad 233—234; 39, 205; 40, 208 a j. — S. sě 749 ad 259; 745, 206; — 20, 255; 91 ad 442; 172, 105; 198, 108 a j. sědánie n. II. 501, 28. sědati nedok. 465, 120; II. 93, 138; 152 ad 179 a j. sédávati nedok. 536, 20. [Sedechiés m.] II. 880 ad 189— 190. sedénie n. 528, 338; II. 501 ad 28. sedéti nedok. 2, 25; 38, 187; 48, 316; 289, 128; 12, 145; 68, 155; 29 ad 65—66; 262 ad 108—109 a j. sedlátek m. 426, 175; 553, 165; 23 ad 292 a j. sedläk m. 12, 155; 23, 292; 23, 294; 75, 242; 85, 368; 135, 99; II. 366, 278 a j. sedlka f. II. 179, 191. sedlo n. II. 705, 280. [se(d)lsky adj.] 657 ad 155; II. 566 ad 342. sedm num. 146, 27; 203, 184 a j. sedmdesát num. 305, 73; 667, 18 a j. sedmero n. II. 133, 191. sedmkrát num. 53, 373; II. 699, 182; 893, 160. [sed(u)mnädstÿ, -etÿ num.) 575 ad 67; II, 500, 1. sedmý num.. 476, 264; II. 36, 234 a j. Sednüti v. sadnáti. sedfieti dok. 523, 278; II. 179, 186. sehltiti, shltiti dok. II. 610, 272 a ad 272. [sehnüti dok.] II. 77 ad 130—131. — S. sé ib.; II. 433 ad 149—151 a ad 150. sékati nedok. 3 ad 31; 678, 54. sekera, sekyra f. 249 ad 264; II. 945, 705. [sekta f.] 660 ad 179—185; 813 ad 328; II. 658 ad 143. [sektát m.] II 241 ad 164. selhati dok. 41, 221; 183, 261; 417, 495 n.; 522, 961 a j. Sem m. 595, 153 a 155 n.; 597, 185. sém adv. 710, 44; II. 548, 92; s. i tam I. 20 ad 250; 228, 508 a j. sémenee m. II. 278, 160; 296, 131. sémeno n. v. siemá. semhüfiti dok. II. 344, 967. sen m. 268, 181; 270, 206; 330, 201 a j. sen, -Ż(e) pron. 42, 235; II. 739, 210. sónce n. 126, 94; II. 733, 129; 757, 173. Seneka m. II. 185, 293. séno n. 125 ad 94; 507, 46; II. 274, 108; 451, 43 a j. sepnûti v. spieź:. [sepsánie n.] 709 ad 21. sepsati dok. 308 ad 106; II. 9, 71; 227, 329 a j. serafin m. 44, 261; II. 846, 66; 937, 518. seschnüti sé dok. IT. 855, 237. seslánie n. 172, 108; 792, 44; 839, 209 a j. seslati dok. 172, 109; II. 9, 69; 33, 133 a j. sestra f. 183 ad 264; 633, 60 à 63; IT. 435, 166 a j. [sešlý adj.] II. 824 ad 193. [setnik m.] 231 ad 26; IT. 559 ad 240. — Adj. boss. -óv II. 566 ad 335. setiénie n. 766, 103. setfieti dok. 279, 313 n.; 766, 103; II. 109, 212; 156, 229 a j. setrvánie n. 701, 53; 717, 145 n.; Il. 304 ad 205—256. [setrvá(n)livé adv.] II. 153 ad 194. [setrvanlivost f.] II. 119 ad 27. setrvati dok. 65, 114; 128, 135; 341, 259 a j. sevřieti dok. 118, 44. sexta f. 170, 84. seznámiti sě dok. 612, 116; II. 93, 138 a j. seznati sé dok. II. 590, 301; 677, 173. seznávati ncdok. II. 137, 2723. sezrati dok. 135 ad 101; II. 908, 146.
1106 sebrati dok. 335 ad 183; 492, 467; 18 ad 233—234; 39, 205; 40, 208 a j. — S. sě 749 ad 259; 745, 206; — 20, 255; 91 ad 442; 172, 105; 198, 108 a j. sědánie n. II. 501, 28. sědati nedok. 465, 120; II. 93, 138; 152 ad 179 a j. sédávati nedok. 536, 20. [Sedechiés m.] II. 880 ad 189— 190. sedénie n. 528, 338; II. 501 ad 28. sedéti nedok. 2, 25; 38, 187; 48, 316; 289, 128; 12, 145; 68, 155; 29 ad 65—66; 262 ad 108—109 a j. sedlátek m. 426, 175; 553, 165; 23 ad 292 a j. sedläk m. 12, 155; 23, 292; 23, 294; 75, 242; 85, 368; 135, 99; II. 366, 278 a j. sedlka f. II. 179, 191. sedlo n. II. 705, 280. [se(d)lsky adj.] 657 ad 155; II. 566 ad 342. sedm num. 146, 27; 203, 184 a j. sedmdesát num. 305, 73; 667, 18 a j. sedmero n. II. 133, 191. sedmkrát num. 53, 373; II. 699, 182; 893, 160. [sed(u)mnädstÿ, -etÿ num.) 575 ad 67; II, 500, 1. sedmý num.. 476, 264; II. 36, 234 a j. Sednüti v. sadnáti. sedfieti dok. 523, 278; II. 179, 186. sehltiti, shltiti dok. II. 610, 272 a ad 272. [sehnüti dok.] II. 77 ad 130—131. — S. sé ib.; II. 433 ad 149—151 a ad 150. sékati nedok. 3 ad 31; 678, 54. sekera, sekyra f. 249 ad 264; II. 945, 705. [sekta f.] 660 ad 179—185; 813 ad 328; II. 658 ad 143. [sektát m.] II 241 ad 164. selhati dok. 41, 221; 183, 261; 417, 495 n.; 522, 961 a j. Sem m. 595, 153 a 155 n.; 597, 185. sém adv. 710, 44; II. 548, 92; s. i tam I. 20 ad 250; 228, 508 a j. sémenee m. II. 278, 160; 296, 131. sémeno n. v. siemá. semhüfiti dok. II. 344, 967. sen m. 268, 181; 270, 206; 330, 201 a j. sen, -Ż(e) pron. 42, 235; II. 739, 210. sónce n. 126, 94; II. 733, 129; 757, 173. Seneka m. II. 185, 293. séno n. 125 ad 94; 507, 46; II. 274, 108; 451, 43 a j. sepnûti v. spieź:. [sepsánie n.] 709 ad 21. sepsati dok. 308 ad 106; II. 9, 71; 227, 329 a j. serafin m. 44, 261; II. 846, 66; 937, 518. seschnüti sé dok. IT. 855, 237. seslánie n. 172, 108; 792, 44; 839, 209 a j. seslati dok. 172, 109; II. 9, 69; 33, 133 a j. sestra f. 183 ad 264; 633, 60 à 63; IT. 435, 166 a j. [sešlý adj.] II. 824 ad 193. [setnik m.] 231 ad 26; IT. 559 ad 240. — Adj. boss. -óv II. 566 ad 335. setiénie n. 766, 103. setfieti dok. 279, 313 n.; 766, 103; II. 109, 212; 156, 229 a j. setrvánie n. 701, 53; 717, 145 n.; Il. 304 ad 205—256. [setrvá(n)livé adv.] II. 153 ad 194. [setrvanlivost f.] II. 119 ad 27. setrvati dok. 65, 114; 128, 135; 341, 259 a j. sevřieti dok. 118, 44. sexta f. 170, 84. seznámiti sě dok. 612, 116; II. 93, 138 a j. seznati sé dok. II. 590, 301; 677, 173. seznávati ncdok. II. 137, 2723. sezrati dok. 135 ad 101; II. 908, 146.
Strana 1107
1107 sezřieti dok. II. 817, 74. sezváněti nedok. II. 236, 96; 468 ad 274. sezvati dok. 207, 230; 445, 207; II. 175, 133 a j. — S. sč II. 616, 338 a 347; 911, 107. [sežránie n.] 678 ad 55. sežrati (sežhrati) dok. 464, 100 a ad 99; II. 193, 8 a j. [sháněti nedok.] 212 ad 303—305; 743 ad 186; II. 307 ad 49; 901 ad 11 a j. shladiti dok. 15, 194; 65, 108; 122, 33; 235, 89 a j. shlazovati nedok. 111, 222; II. 281, 213; 335, 138 a j. [shledánie n.] II. 423 ad 386. shledati dok. 8, 92; 21, 274; 31, 95; 636, 153; II. 227, 335; 439 ad 226; 497, 389 a j. č.; — shledáš na mně přietele I. 11, 127. — S. sč 87, 388; 134, 86; II. 254 ad 107 a j. shledávati nedok. 398, 229; II. 75 ad 117; 177, 149 a j. shlédnúti dok. 759 ad 9; II. 817, 72. [shnilina f.] II. 748 ad 38. shnilý adj. 84 ad 358; 147, 47 a j. shníti dok. II. 121, 70; 129, 85. shoditi dok. 446 ad 212; II. 131, 141; 180 ad 205; 445 ad 326— 328; 627 ad 142 a j. shořěti dok. 348 ad 13; 689 ad 215; 848 ad 57—58; II. 394, 306; 599, 103; 718, 474 n. a j. s-hóry, shůry v. hora. shověti dok. 418, 507; II. 635 ad 255. shovievati nedok. 389 ad 103; 443 ad 178; II. 500, 7. [shrabati dok.] II. 451 ad 44. [shřěšenie n.] II. 308 ad 71. shřěšiti dok. 10, 121; 106, 149 a j. č. shrnúti dok. II. 862, 92. shromazditi, shromážditi dok. 230, 13; 283, 39 a ad 39; 298, 238; 497, 532; 709, 24 a j. — S. sč II. 580, 164. shromážďenie n. 35, 144; II. 238 ad 120; 494 ad 355 a j. [shromažďovánie n.] 149 ad 74—75. shromažďovati nedok. 460 ad 43; 796 ad 97; 91, 70 a j. — S. sč II. 580 ad 164. [shýbati sě nedok.] II. 503 ad 60. scházěti nedok. 409, 388; 687 ad 181; 696, 34; II. 46 ad 122—123 a j. — S. sč 211, 290; 325, 60; 328, 105; 356, 128; 613, 162 a j. [scházievati sě nedok.] 517 ad 195. schnúti nedok. 27, 30; 57, 431; 43, 248; 44, 253; 71, 188; II. 313, 141 a j. schod v. (v)zchod. [schopný adj.] 848 ad 57; II. 385 ad 171; 775, 276. schovati, skovati dok. 215 ad 335; 342 ad 273; II. 24, 54; 296, 129 a ad 129 a j. — S. sě I. 367 ad 274; II. 525 ad 103—104. schovávati (skovávati) nedok. 342, 273; 366 ad 271—272; II. 74 ad 106—112; 296 ad 129. schrána f. 342, 272; II. 724, 9; 845, 39. [schuknúti sě dok.] II. 273 ad 91—95. schváliti, z- dok. II. 392 ad 264; 778, 382; 941, 632 a j. [schvalovati nedok.] II. 868 ad 241. [schýliti dok.] II. 77 ad 130—131. — S. sč II. 213, 95, 433, 150; 503, 60 a j. [schylovati nedok.] II. 76 ad 130— 131. — S. sě 702 ad 91; II. 503 ad 60. [sice adv.] 203 ad 177. Sidon m. II. 374, 22. sidonský adj. 432, 22; 450, 268. siemě, sěmeno n. 169, 68; 282, 25; 287, 91 a ad 91 a j. sien f. 460, 38; 492, 461 a 463 a j. siesti dok. 3 ad 29; 80, 302; 360, 189; 506, 32; 507, 45; II. 306, 36 a j. siet f. 796, 103; II. 232, 24 a 29 a j. [sietečník m.] II. 151 ad 159. sieti nedok. II. 222, 225; 450 ad 18; 451, 36 a j. 70*
1107 sezřieti dok. II. 817, 74. sezváněti nedok. II. 236, 96; 468 ad 274. sezvati dok. 207, 230; 445, 207; II. 175, 133 a j. — S. sč II. 616, 338 a 347; 911, 107. [sežránie n.] 678 ad 55. sežrati (sežhrati) dok. 464, 100 a ad 99; II. 193, 8 a j. [sháněti nedok.] 212 ad 303—305; 743 ad 186; II. 307 ad 49; 901 ad 11 a j. shladiti dok. 15, 194; 65, 108; 122, 33; 235, 89 a j. shlazovati nedok. 111, 222; II. 281, 213; 335, 138 a j. [shledánie n.] II. 423 ad 386. shledati dok. 8, 92; 21, 274; 31, 95; 636, 153; II. 227, 335; 439 ad 226; 497, 389 a j. č.; — shledáš na mně přietele I. 11, 127. — S. sč 87, 388; 134, 86; II. 254 ad 107 a j. shledávati nedok. 398, 229; II. 75 ad 117; 177, 149 a j. shlédnúti dok. 759 ad 9; II. 817, 72. [shnilina f.] II. 748 ad 38. shnilý adj. 84 ad 358; 147, 47 a j. shníti dok. II. 121, 70; 129, 85. shoditi dok. 446 ad 212; II. 131, 141; 180 ad 205; 445 ad 326— 328; 627 ad 142 a j. shořěti dok. 348 ad 13; 689 ad 215; 848 ad 57—58; II. 394, 306; 599, 103; 718, 474 n. a j. s-hóry, shůry v. hora. shověti dok. 418, 507; II. 635 ad 255. shovievati nedok. 389 ad 103; 443 ad 178; II. 500, 7. [shrabati dok.] II. 451 ad 44. [shřěšenie n.] II. 308 ad 71. shřěšiti dok. 10, 121; 106, 149 a j. č. shrnúti dok. II. 862, 92. shromazditi, shromážditi dok. 230, 13; 283, 39 a ad 39; 298, 238; 497, 532; 709, 24 a j. — S. sč II. 580, 164. shromážďenie n. 35, 144; II. 238 ad 120; 494 ad 355 a j. [shromažďovánie n.] 149 ad 74—75. shromažďovati nedok. 460 ad 43; 796 ad 97; 91, 70 a j. — S. sč II. 580 ad 164. [shýbati sě nedok.] II. 503 ad 60. scházěti nedok. 409, 388; 687 ad 181; 696, 34; II. 46 ad 122—123 a j. — S. sč 211, 290; 325, 60; 328, 105; 356, 128; 613, 162 a j. [scházievati sě nedok.] 517 ad 195. schnúti nedok. 27, 30; 57, 431; 43, 248; 44, 253; 71, 188; II. 313, 141 a j. schod v. (v)zchod. [schopný adj.] 848 ad 57; II. 385 ad 171; 775, 276. schovati, skovati dok. 215 ad 335; 342 ad 273; II. 24, 54; 296, 129 a ad 129 a j. — S. sě I. 367 ad 274; II. 525 ad 103—104. schovávati (skovávati) nedok. 342, 273; 366 ad 271—272; II. 74 ad 106—112; 296 ad 129. schrána f. 342, 272; II. 724, 9; 845, 39. [schuknúti sě dok.] II. 273 ad 91—95. schváliti, z- dok. II. 392 ad 264; 778, 382; 941, 632 a j. [schvalovati nedok.] II. 868 ad 241. [schýliti dok.] II. 77 ad 130—131. — S. sč II. 213, 95, 433, 150; 503, 60 a j. [schylovati nedok.] II. 76 ad 130— 131. — S. sě 702 ad 91; II. 503 ad 60. [sice adv.] 203 ad 177. Sidon m. II. 374, 22. sidonský adj. 432, 22; 450, 268. siemě, sěmeno n. 169, 68; 282, 25; 287, 91 a ad 91 a j. sien f. 460, 38; 492, 461 a 463 a j. siesti dok. 3 ad 29; 80, 302; 360, 189; 506, 32; 507, 45; II. 306, 36 a j. siet f. 796, 103; II. 232, 24 a 29 a j. [sietečník m.] II. 151 ad 159. sieti nedok. II. 222, 225; 450 ad 18; 451, 36 a j. 70*
Strana 1108
1108 síla f. 65, 110; 195, 67; 407, 370 a j- silička f. 593, 120. siliti sé nedok. 434 ad 52; II. 288, 307 a 311; 916, 21. silně adv. 224, 447; 428, 218; 456, 341; 612, 130 a j. [silnieé f.] II. 417 ad 298; 553 ad 154. silný adj. 61, 54; 91, 455; 640, 91; (pitie) 78, 289; (nadějč) 14, 186; (viera) 15, 187; (du&&) 65, 112. — M. z adj. II. 106, 170. Siloe n. 536, 17; 537, 27; 538, 88; 539, 94. Simeon m. 146, 20; 155, 152 a j. — Adj. poss. -óv 161, 246. Simon v. Cassia. Simplician m. II. 846, 43. Sinaj f. 505, 9 n. Sion m. II. 100, 87. sionský adj. 581, 162; a 173 a j. sira f. II. 167, 373. sirotéí adj. 272, 236; ll. 483, 217. sirotek m. 272, 233 a 235; 494, 496; 522, 266 a j. sítie n. II. 577, 120. Sixt m. (papez) II. 777, 356. sjédnánie n. 605, 82. sjednany adj. 669, 58 a 63. sjednati dok. 105, 143; 372, 345; 605, 83 a J. — S. sé 85, 370; II. 883, 268 a j. sjednávati nedok. 128 ad 134; II. 905 ad 65. — S. sé I. 614, 177; 673, 170 a j. [sjednocenie n.] 113 ad 245. sjednotiti dok. II. 138, 206. — S. sé II. 752 ad 96. sjéti sé dok. 749, 259; 812, 311; II. 189, 356 a j. Sjíti v. sni. skákati nedok. 104, 131; 1I. 814 ad 1. skála f. 48 ad 316; 222, 423; 302, 18 n. a j. skalé n. 48, 316; 141, 170; 402, 291 a j. [skalni adj.] 366 ad 271—372. sklad m. II. 61, 91. [skladać m.] II. 152 ad 174. skládanie n. 205, 208; — 304 ad 57. [skladatel m.] II. 152 ad 174. skládati nedok. 127 ad 118; 168 ad 45; 225, 471; 504, 624; (ruce na koho) II. 267 ad 300; — (co s sebe) I. 92, 463 a 464; II. 337, 169; — I. 205 ad 208 a j. skleny, sklenny adj. II. 321, 256. [sklep m.] II. 877 ad 135. [sklon m.] 1I. 548 ad 84. sklonek m. II. 548, 84. skloniti dok. 455 ad 320; II. 344, 267 à j. — S. sé I. 699, 4; II. 917 ad 48. [sklońovati nedok.] 401 ad 278; II. 77 ad 130—131. sklopiti dok. 10, 120; 455, 326; II. 344 ad 267 a j. [skl'uditi dok.] 283 ad 39; 287 ad 101. skobiti dok. II. 812, 202. skolenie n. II. 155, 216. skonánie n. 51, 350; 238 ad 120; 273, 250 a j. skonati dok. 210 ad 274; 814, 348, — Skonati sé dok. 167 ad 25; 586, 235; lI. 136, 262 a j. skonavatel m. 574, 52. Skonávati sé nedok. IT. 913, 168. skonéénie n. 205 ad 216; II. 56, 144. skoficé f. LI. 846, 50; 860, 36. Skoro, skóro adv. 93, 478; 142, 177; 702, 94; II. 225, 285 a j. (skrbiti nedok.] 340 ad 258. skfehot, Skfehot m. 232, 43; II. 49 ad 153; 590, 309 a j. [skříně f.] 342 ad 272—273. skfipénie, Skfipénie, Skripenie n. 127, 108; II. 49, 153; 368 ad 305 u J. sktípéti, Skripéti nedok. II. 162, 314. skrocovati, zkroeovati nedok. 372, 350; 790, 15; 1I. 231 ad 10. Skropenie n. 615, 5; 650, 95; IT. 100, 91 a j. skropiti dok. 543, 10; 826, 110; II. 966, 397,
1108 síla f. 65, 110; 195, 67; 407, 370 a j- silička f. 593, 120. siliti sé nedok. 434 ad 52; II. 288, 307 a 311; 916, 21. silně adv. 224, 447; 428, 218; 456, 341; 612, 130 a j. [silnieé f.] II. 417 ad 298; 553 ad 154. silný adj. 61, 54; 91, 455; 640, 91; (pitie) 78, 289; (nadějč) 14, 186; (viera) 15, 187; (du&&) 65, 112. — M. z adj. II. 106, 170. Siloe n. 536, 17; 537, 27; 538, 88; 539, 94. Simeon m. 146, 20; 155, 152 a j. — Adj. poss. -óv 161, 246. Simon v. Cassia. Simplician m. II. 846, 43. Sinaj f. 505, 9 n. Sion m. II. 100, 87. sionský adj. 581, 162; a 173 a j. sira f. II. 167, 373. sirotéí adj. 272, 236; ll. 483, 217. sirotek m. 272, 233 a 235; 494, 496; 522, 266 a j. sítie n. II. 577, 120. Sixt m. (papez) II. 777, 356. sjédnánie n. 605, 82. sjednany adj. 669, 58 a 63. sjednati dok. 105, 143; 372, 345; 605, 83 a J. — S. sé 85, 370; II. 883, 268 a j. sjednávati nedok. 128 ad 134; II. 905 ad 65. — S. sé I. 614, 177; 673, 170 a j. [sjednocenie n.] 113 ad 245. sjednotiti dok. II. 138, 206. — S. sé II. 752 ad 96. sjéti sé dok. 749, 259; 812, 311; II. 189, 356 a j. Sjíti v. sni. skákati nedok. 104, 131; 1I. 814 ad 1. skála f. 48 ad 316; 222, 423; 302, 18 n. a j. skalé n. 48, 316; 141, 170; 402, 291 a j. [skalni adj.] 366 ad 271—372. sklad m. II. 61, 91. [skladać m.] II. 152 ad 174. skládanie n. 205, 208; — 304 ad 57. [skladatel m.] II. 152 ad 174. skládati nedok. 127 ad 118; 168 ad 45; 225, 471; 504, 624; (ruce na koho) II. 267 ad 300; — (co s sebe) I. 92, 463 a 464; II. 337, 169; — I. 205 ad 208 a j. skleny, sklenny adj. II. 321, 256. [sklep m.] II. 877 ad 135. [sklon m.] 1I. 548 ad 84. sklonek m. II. 548, 84. skloniti dok. 455 ad 320; II. 344, 267 à j. — S. sé I. 699, 4; II. 917 ad 48. [sklońovati nedok.] 401 ad 278; II. 77 ad 130—131. sklopiti dok. 10, 120; 455, 326; II. 344 ad 267 a j. [skl'uditi dok.] 283 ad 39; 287 ad 101. skobiti dok. II. 812, 202. skolenie n. II. 155, 216. skonánie n. 51, 350; 238 ad 120; 273, 250 a j. skonati dok. 210 ad 274; 814, 348, — Skonati sé dok. 167 ad 25; 586, 235; lI. 136, 262 a j. skonavatel m. 574, 52. Skonávati sé nedok. IT. 913, 168. skonéénie n. 205 ad 216; II. 56, 144. skoficé f. LI. 846, 50; 860, 36. Skoro, skóro adv. 93, 478; 142, 177; 702, 94; II. 225, 285 a j. (skrbiti nedok.] 340 ad 258. skfehot, Skfehot m. 232, 43; II. 49 ad 153; 590, 309 a j. [skříně f.] 342 ad 272—273. skfipénie, Skfipénie, Skripenie n. 127, 108; II. 49, 153; 368 ad 305 u J. sktípéti, Skripéti nedok. II. 162, 314. skrocovati, zkroeovati nedok. 372, 350; 790, 15; 1I. 231 ad 10. Skropenie n. 615, 5; 650, 95; IT. 100, 91 a j. skropiti dok. 543, 10; 826, 110; II. 966, 397,
Strana 1109
skrotiti, zkrotiti dok. 217, 366; II. 231, 10 a j. skrovně adv. 123, 57; 325, 49; 472, 207 a j. skrovnost f. 96, 4; 702, 94; II. 277, 139 a j. skrovný adj. 560, 261; II. 56, 121; 861, 70 a j. [skrüsené adv.] 303 ad 164—168; 802 ad 176—193; II. 623 ad 79. skrüsenie n. 149 ad 67; 468 ad 149; 624, 108; 634, 93 a j. [skrüsenost f.] 288 ad 116. skrûsenÿ adj. 161, 236; 386, 68; 468, 148; a j. č. skrÿs(é) f. II. 301, 209. skryt m. 134, 83; II. 64, 185; 707 ad 310. skryté adv. II. 112 ad 263—264; 113, 272; 763, 260. skryti dok. 124, 70. — S. sé 360, 272; 545, 52; 570, 385 a j. skryty adj. 58, 13; 134, 81 a j. [skrÿvati sé nedok.] 367 ad 274; IT. 395 ad 315. Skrzé praep. s ak. 55, 406 a 409; 109, 199; 115, 26; 26, 5 a j. skubati, skubati, šklubati nedok. 72, 205. [skuéénie n.] II. 155 ad 216. [skuččti, skučiti nedok.] 84 ad 358; 311 ad 147. [sküpé adv.] 213 ad 309; II. 146 ad 102—104. [skupec m.] II. 222 ad 237. sküpost f. II. 211, 60; 371 ad 354; 789, 144. [skupovati dok.] 265 ad 146. — S. sobé 794 ad 73. skdpy adj. 182, 240; 213, 307; II. 23, 23 a j. skutečně adv. 64 ad 99; 218, 371; 842, 271 a j. skutečný adj. 313 ad 166; 467, 145; II. 33, 136 a j. skutek m. 1, 8; 56, 419; 64, 93; 64, 97; 166, 18 a j. — Skuíci apoštolščí 108, 179; 644, 2 a j. č. 1109 [skyvka f.] II. 154 ad 202. slábě adv. 745, 211. slade& adv. II. 549, 94; 622, 66; 921, 150. sladkost f. 150, 81 a 84; 383, 13; 698, 90 a 92 a j. sladky adj. 610, 46; 346, 326; 852, 110 a j. sláma f. 441, 151; II. 862 ad 70. slanina f. IT. 278, 160; 296, 131. sláva f. 51, 357; 116, 4; 194, 45 a j. slavenie n. 632, 29; 664, 209. slaviti nedok. 615 ad 7; 650, 89; IT. 98, 45 n. a j. slavné adv. 533, 408; 610, 36; 032, 28 a j. slavnost i. 306, 83; 631, 20; 717, 147 a j. slavny adj. 3, 37; 99, 50; 347, 334; 487, 402; 25 ad 315; 184 ad 265 a j. slepec m. 380, 459; 381, 473. slepota i. 157, 180; 368, 296; 379, 443 a j. slepotovati v. s/opotovati. sleptati dok. 232, 49. slepy adj. 30, 68; 89, 413; 206, 219; 16 ad 207 a j. — M. z adj. 59, 22; 95, 498 a j. sletéti sé dok. 745, 206 a 215; II. 580 ad 164; 610 ad 272; 913, 152 a j. slévati nedok. II. 734, 144. Slezi, -y pl. m. II. 303, 238; 697 ad 163. [ Slezsko, Slézsko n.] II. 303 ad 238; 697 ad 163. sléti, sliti dok. II. 281, 213 a ad 213. slévanie n. 27, 29; 40, 215; 56, 425. [slina f.] 536 ad 15. slintati 701, 63; v. i zslintlati. slomiti dok. 177, 191; 187, 298; II. 446, 328; — L. 771, 171 a j. [slopotati sé dok.] IL. 364 ad 261. slopotovati (slepotovati) sé dok. II. 364, 201 a ad 201. slota f. 90, 437. slovce n. 35 ad 141; 49, 321; II. 251 ad 67 a j.
skrotiti, zkrotiti dok. 217, 366; II. 231, 10 a j. skrovně adv. 123, 57; 325, 49; 472, 207 a j. skrovnost f. 96, 4; 702, 94; II. 277, 139 a j. skrovný adj. 560, 261; II. 56, 121; 861, 70 a j. [skrüsené adv.] 303 ad 164—168; 802 ad 176—193; II. 623 ad 79. skrüsenie n. 149 ad 67; 468 ad 149; 624, 108; 634, 93 a j. [skrüsenost f.] 288 ad 116. skrûsenÿ adj. 161, 236; 386, 68; 468, 148; a j. č. skrÿs(é) f. II. 301, 209. skryt m. 134, 83; II. 64, 185; 707 ad 310. skryté adv. II. 112 ad 263—264; 113, 272; 763, 260. skryti dok. 124, 70. — S. sé 360, 272; 545, 52; 570, 385 a j. skryty adj. 58, 13; 134, 81 a j. [skrÿvati sé nedok.] 367 ad 274; IT. 395 ad 315. Skrzé praep. s ak. 55, 406 a 409; 109, 199; 115, 26; 26, 5 a j. skubati, skubati, šklubati nedok. 72, 205. [skuéénie n.] II. 155 ad 216. [skuččti, skučiti nedok.] 84 ad 358; 311 ad 147. [sküpé adv.] 213 ad 309; II. 146 ad 102—104. [skupec m.] II. 222 ad 237. sküpost f. II. 211, 60; 371 ad 354; 789, 144. [skupovati dok.] 265 ad 146. — S. sobé 794 ad 73. skdpy adj. 182, 240; 213, 307; II. 23, 23 a j. skutečně adv. 64 ad 99; 218, 371; 842, 271 a j. skutečný adj. 313 ad 166; 467, 145; II. 33, 136 a j. skutek m. 1, 8; 56, 419; 64, 93; 64, 97; 166, 18 a j. — Skuíci apoštolščí 108, 179; 644, 2 a j. č. 1109 [skyvka f.] II. 154 ad 202. slábě adv. 745, 211. slade& adv. II. 549, 94; 622, 66; 921, 150. sladkost f. 150, 81 a 84; 383, 13; 698, 90 a 92 a j. sladky adj. 610, 46; 346, 326; 852, 110 a j. sláma f. 441, 151; II. 862 ad 70. slanina f. IT. 278, 160; 296, 131. sláva f. 51, 357; 116, 4; 194, 45 a j. slavenie n. 632, 29; 664, 209. slaviti nedok. 615 ad 7; 650, 89; IT. 98, 45 n. a j. slavné adv. 533, 408; 610, 36; 032, 28 a j. slavnost i. 306, 83; 631, 20; 717, 147 a j. slavny adj. 3, 37; 99, 50; 347, 334; 487, 402; 25 ad 315; 184 ad 265 a j. slepec m. 380, 459; 381, 473. slepota i. 157, 180; 368, 296; 379, 443 a j. slepotovati v. s/opotovati. sleptati dok. 232, 49. slepy adj. 30, 68; 89, 413; 206, 219; 16 ad 207 a j. — M. z adj. 59, 22; 95, 498 a j. sletéti sé dok. 745, 206 a 215; II. 580 ad 164; 610 ad 272; 913, 152 a j. slévati nedok. II. 734, 144. Slezi, -y pl. m. II. 303, 238; 697 ad 163. [ Slezsko, Slézsko n.] II. 303 ad 238; 697 ad 163. sléti, sliti dok. II. 281, 213 a ad 213. slévanie n. 27, 29; 40, 215; 56, 425. [slina f.] 536 ad 15. slintati 701, 63; v. i zslintlati. slomiti dok. 177, 191; 187, 298; II. 446, 328; — L. 771, 171 a j. [slopotati sé dok.] IL. 364 ad 261. slopotovati (slepotovati) sé dok. II. 364, 201 a ad 201. slota f. 90, 437. slovce n. 35 ad 141; 49, 321; II. 251 ad 67 a j.
Strana 1110
1110 [slovíčko n.] 341 ad 266; 685 ad 152; II. 660 ad 180 a j. slovo n. 54, 392; 42, 234; 121, 8 a 10; 90, 438; 22, 280; — 121, 9; 131, 32 n.; 708, 12 a j. č. slovútnost f. II. 105, 162; 106, 166. slovútný adj. 333, 157; II. 105, 162. složenie n. 836 ad 248; II. 99, 69. složiti dok. 675, 13; 29, 56; 101, 88; 124, 71; 15 ad 195; 470, 182; 154, 131; II. 337, 171 a j. slub, slib m. 26 ad 13; 314, 180; 653, 119 a j. slúbený, slíb- adj. (země) II. 288, 308 a 312. slúbiti dok. 15, 189; 220, 398; 471, 201 a j. — S. sč 78 ad 285; II. 495, 373; 655, 110 a j. [slubovánie n.] II. 486 ad 248. slubovati nedok. 15, 193; 36, 164; 80, 305; 84, 358 a j. č. slúha m. 31 ad 84; 145, 15; 315, 192 a j. sluch m. 375, 383; 478, 285; 558, 226 a j. slunce n. 24, 299; 53, 373; 243, 187 a j. slunečný adj. II. 855 ad 233—238; 945, 714; 948, 786 a j. slušěti nedok. 12, 154; 74, 228; 101, 77; 134, 85; 233, 53; 406, 353; II. 515, 227. slušně adv. 665 ad 211; 829, 154; II. 59, 4 a j. slušnost f. 829, 153; 834, 216; II. 363, 252 a j. slušný adj. 329, 110; 457, 352; II. 29, 3; 446, 337 a j. slúti nedok. 84 ad 358; 237, 110; 261, 85 a j. slutovánie, slit- n. 401, 278; 434, 39; 592, 110 a j. slutovati (slit-) sě dok. 11, 134; 136, 117; 358, 161 a j. [slutovávati sě nedok.] II. 279 ad 170. služba f. 192, 6; 218, 373 a j. — S. boží 4, 50; 43, 251 a j. služebnice f. 107, 162; 176, 175; 797, 114 a j. služebnik m. 21 ad 268; 26, 12; 58, 4; 60, 40; II. 155, 208 a j. č. služebnost f. 58, 5; 192 ad 6; 575, 79; II. 132, 171; 297, 143 a j. [služebný m. z adj.] 298 ad 239; I1. 55 ad 99; 937 ad 529. slúženie n. 102 ad 98—100; 192, 6; 458, 13 a j. [slúžievati nedok.] II. 159 ad 263; 344 ad 259; 877 ad 132. slúžiti nedok. 31 ad 85; 34, 125; 65, 105; 107, 162; 134, 79; 394, 182. — II. 486 ad 247 a j. č. slýchati nedok. 11, 126; 293, 184; 50, 331; 32, 102 a j. č. [slýchávati nedok.] 88 ad 404; 725 ad 265 a j. slyšěnie n. 245 ad 213; 326, 70; 423, 90; 550, 117; 811, 301 a j. slyšěti nedok. 32, 103; 55, 404; 59, 24 a j. č. slza f. 46, 288; 90, 429; 401, 281 a j. [slzavě adv.] 602 ad 277—280. slzavý adj. 386 ad 68; 401 ad 278— 281; 513, 133 a j. slzěti nedok. 602, 278; II. 925, 237. [smáčěnie n.] II. 739 ad 215. smáčěti nedok. 705, 173; II. 827, 9. smazati dok. 42 ad 233; 122 ad 33; 359, 173; 563, 290 a j. [smazovati nedok.] 42 ad 233. směle adv. 404, 318; II. 358, 161; 625, 110 a j. smělost f. 380, 459; 502, 610; II. 262, 234 a j. smělý adj. 407, 366. směšovánie n. II. 773, 221. směšovati sě nedok. 237, 113; 671, 103. smiech m. 163, 275; 202, 165; 7 ad 79; 181 ad 236 a j. [smiechati dok.] 371 ad 330; II. 681 ad 219—220. smiera f. 297 ad 228; II. 273, 89; 496 ad 377.
1110 [slovíčko n.] 341 ad 266; 685 ad 152; II. 660 ad 180 a j. slovo n. 54, 392; 42, 234; 121, 8 a 10; 90, 438; 22, 280; — 121, 9; 131, 32 n.; 708, 12 a j. č. slovútnost f. II. 105, 162; 106, 166. slovútný adj. 333, 157; II. 105, 162. složenie n. 836 ad 248; II. 99, 69. složiti dok. 675, 13; 29, 56; 101, 88; 124, 71; 15 ad 195; 470, 182; 154, 131; II. 337, 171 a j. slub, slib m. 26 ad 13; 314, 180; 653, 119 a j. slúbený, slíb- adj. (země) II. 288, 308 a 312. slúbiti dok. 15, 189; 220, 398; 471, 201 a j. — S. sč 78 ad 285; II. 495, 373; 655, 110 a j. [slubovánie n.] II. 486 ad 248. slubovati nedok. 15, 193; 36, 164; 80, 305; 84, 358 a j. č. slúha m. 31 ad 84; 145, 15; 315, 192 a j. sluch m. 375, 383; 478, 285; 558, 226 a j. slunce n. 24, 299; 53, 373; 243, 187 a j. slunečný adj. II. 855 ad 233—238; 945, 714; 948, 786 a j. slušěti nedok. 12, 154; 74, 228; 101, 77; 134, 85; 233, 53; 406, 353; II. 515, 227. slušně adv. 665 ad 211; 829, 154; II. 59, 4 a j. slušnost f. 829, 153; 834, 216; II. 363, 252 a j. slušný adj. 329, 110; 457, 352; II. 29, 3; 446, 337 a j. slúti nedok. 84 ad 358; 237, 110; 261, 85 a j. slutovánie, slit- n. 401, 278; 434, 39; 592, 110 a j. slutovati (slit-) sě dok. 11, 134; 136, 117; 358, 161 a j. [slutovávati sě nedok.] II. 279 ad 170. služba f. 192, 6; 218, 373 a j. — S. boží 4, 50; 43, 251 a j. služebnice f. 107, 162; 176, 175; 797, 114 a j. služebnik m. 21 ad 268; 26, 12; 58, 4; 60, 40; II. 155, 208 a j. č. služebnost f. 58, 5; 192 ad 6; 575, 79; II. 132, 171; 297, 143 a j. [služebný m. z adj.] 298 ad 239; I1. 55 ad 99; 937 ad 529. slúženie n. 102 ad 98—100; 192, 6; 458, 13 a j. [slúžievati nedok.] II. 159 ad 263; 344 ad 259; 877 ad 132. slúžiti nedok. 31 ad 85; 34, 125; 65, 105; 107, 162; 134, 79; 394, 182. — II. 486 ad 247 a j. č. slýchati nedok. 11, 126; 293, 184; 50, 331; 32, 102 a j. č. [slýchávati nedok.] 88 ad 404; 725 ad 265 a j. slyšěnie n. 245 ad 213; 326, 70; 423, 90; 550, 117; 811, 301 a j. slyšěti nedok. 32, 103; 55, 404; 59, 24 a j. č. slza f. 46, 288; 90, 429; 401, 281 a j. [slzavě adv.] 602 ad 277—280. slzavý adj. 386 ad 68; 401 ad 278— 281; 513, 133 a j. slzěti nedok. 602, 278; II. 925, 237. [smáčěnie n.] II. 739 ad 215. smáčěti nedok. 705, 173; II. 827, 9. smazati dok. 42 ad 233; 122 ad 33; 359, 173; 563, 290 a j. [smazovati nedok.] 42 ad 233. směle adv. 404, 318; II. 358, 161; 625, 110 a j. smělost f. 380, 459; 502, 610; II. 262, 234 a j. smělý adj. 407, 366. směšovánie n. II. 773, 221. směšovati sě nedok. 237, 113; 671, 103. smiech m. 163, 275; 202, 165; 7 ad 79; 181 ad 236 a j. [smiechati dok.] 371 ad 330; II. 681 ad 219—220. smiera f. 297 ad 228; II. 273, 89; 496 ad 377.
Strana 1111
smiesiti dok. 369, 310; 607, 139; 816, 15; II. 180, 199 a j. — S. sé II. 950, 140. smiešek m. II. 888, 67. [smieS&ti nedok.] 371 ad 330. smieti nedok. 8, 95; 264, 127; 540, 132; 641, 108; 323, 8 a j. smieti (smáti) sé nedok. 337 ad 212; 853, 128; II. 108, 205 a j. smilné adv. 36 ad 160; 285, 65; 466, 123 a j. [smilnieś f.] II. 728 ad 66—69. smilnik m. 70 ad 186; 158, 203; 237, 111; 238, 133 a j. smilniti nedok. 36, 161; 40, 220; 43, 249; 171, 95 a j. smilnost f. II. 424, 9. smilny adj. 283, 51; 716, 138; 4 ad 45; II. 235, 70 a j. [smilosrdniti sé dok.] II. 210 ad 46. smilovánie n. 321 ad 274—280; 434 ad 59; II. 46, 127 a j. smilovati sé dok. 37, 175; 45, 272; 122, 23; 11 ad 134 a j. [smilovávati sé nedok.] II. 375 ad 47. smilstvie, smilstvo n. 68, 157; 70, 181; 71, 190 a j. smíreé m. 720, 194; 543, 15; II. 100, 90 a j. smífenie n. 422, 68; 743 ad 187; II. 647, 439; 725, 24 a j. smifiti dok. 720, 197; 575, 72; 580, 153 a j. — S. sé II. 249, 36; 253, 89 n.; 265, 282 a j. [smlééti dok.] 472 ad 211; 685 ad 152. smlüva f. 206, 224; 302, 25; II. 778, 384. [smlivati nedok.] II. 514 ad 216; 765 ad 293. smlüveé m. II. 765, 293. smluviti dok. 303 ad 48; II. 176 ad 139 a j. — S. sé II. 549, 93. [smoéiti dok.] II. 164 ad 337—338. smóla, smola f. 519, 215; 520, 233; II. 163, 331 a j. smrad m. IT. 153, 191; 355 ad 122; 368, 305 a j. 1111 [smraditi nedok.] II. 646 ad 423; 790 ad 162. — V. i zsmraditi. [smradlavy adj.] II. 457 ad 118— 119 a ad 119. smrdéti ncdok. 490 ad 438; II. 423, 384; 507, 125 a j. [smrdievati nedok.] II. 507 ad 125. smrduty 48, 318; 234, 75; 422, 76 a j. smrt f. 57, 428; 8, 93; 28, 50; 29, 66; 43, 242 a j. č. smrte(d)lně adv. 106, 149; 174, 142; 734, 64 a j. smrte(d)Inost f. 204 ad 193 (omyl); 235, 84; 713, 89; 721, 215 a j. smrte(d)Iny adj. 713, 88; 115,24 a 26; a 28; 160, 218 a j. — Nedéle s -d 543 ad 1. [smrtoność m.] 581 ad 168—169. smutek m. 406 ad 353—354; 656, 146 a 148; TI. 226, 301. smutně adv. 394 ad 172—173; IT. 147, 109; 466 ad 246—247 a j. smutnÿ adj. 384, 20; 550, 120; 594, 147 a j. smykati nedok. II. 787 ad 117— 118. — Smyÿkati (Smejkati) sé nedok. 317, 220 a ad 220; 472, 209; 657, 156; IL. 787, 117. [smykovati sé nedok.] II. 71 ad 68— 169. . smysl m. 96, 9; 166, 10; 335, 186 a 189; 375, 382; 428, 220 a j. [smysleti nedok.] 225 ad 471. smysliti nedok. 26, 7; 32, 109; 50, 341; 166, 13 n.; — dok. 279, 304; — S. sobé II. 703, 246. — [smyslný adj.] 550 ad 116. smyslenka f. II. 777, 338. smyśleti nedok. 50 ad 341; 58 ad 3; 166 ad 13—14; 193, 20; 349, 29 a j; [sm fslivy adj.) II. 929 ad 334—335. [smyti dok.] II. 281 ad 213. [smyvati nedok.] I1. 335 ad 138; 680 ad 210; 734 ad 144 a j. snad adv. 19 ad 241; 31, 90; 45, 271; 104, 122; 815, 12 n. a j. €.
smiesiti dok. 369, 310; 607, 139; 816, 15; II. 180, 199 a j. — S. sé II. 950, 140. smiešek m. II. 888, 67. [smieS&ti nedok.] 371 ad 330. smieti nedok. 8, 95; 264, 127; 540, 132; 641, 108; 323, 8 a j. smieti (smáti) sé nedok. 337 ad 212; 853, 128; II. 108, 205 a j. smilné adv. 36 ad 160; 285, 65; 466, 123 a j. [smilnieś f.] II. 728 ad 66—69. smilnik m. 70 ad 186; 158, 203; 237, 111; 238, 133 a j. smilniti nedok. 36, 161; 40, 220; 43, 249; 171, 95 a j. smilnost f. II. 424, 9. smilny adj. 283, 51; 716, 138; 4 ad 45; II. 235, 70 a j. [smilosrdniti sé dok.] II. 210 ad 46. smilovánie n. 321 ad 274—280; 434 ad 59; II. 46, 127 a j. smilovati sé dok. 37, 175; 45, 272; 122, 23; 11 ad 134 a j. [smilovávati sé nedok.] II. 375 ad 47. smilstvie, smilstvo n. 68, 157; 70, 181; 71, 190 a j. smíreé m. 720, 194; 543, 15; II. 100, 90 a j. smífenie n. 422, 68; 743 ad 187; II. 647, 439; 725, 24 a j. smifiti dok. 720, 197; 575, 72; 580, 153 a j. — S. sé II. 249, 36; 253, 89 n.; 265, 282 a j. [smlééti dok.] 472 ad 211; 685 ad 152. smlüva f. 206, 224; 302, 25; II. 778, 384. [smlivati nedok.] II. 514 ad 216; 765 ad 293. smlüveé m. II. 765, 293. smluviti dok. 303 ad 48; II. 176 ad 139 a j. — S. sé II. 549, 93. [smoéiti dok.] II. 164 ad 337—338. smóla, smola f. 519, 215; 520, 233; II. 163, 331 a j. smrad m. IT. 153, 191; 355 ad 122; 368, 305 a j. 1111 [smraditi nedok.] II. 646 ad 423; 790 ad 162. — V. i zsmraditi. [smradlavy adj.] II. 457 ad 118— 119 a ad 119. smrdéti ncdok. 490 ad 438; II. 423, 384; 507, 125 a j. [smrdievati nedok.] II. 507 ad 125. smrduty 48, 318; 234, 75; 422, 76 a j. smrt f. 57, 428; 8, 93; 28, 50; 29, 66; 43, 242 a j. č. smrte(d)lně adv. 106, 149; 174, 142; 734, 64 a j. smrte(d)Inost f. 204 ad 193 (omyl); 235, 84; 713, 89; 721, 215 a j. smrte(d)Iny adj. 713, 88; 115,24 a 26; a 28; 160, 218 a j. — Nedéle s -d 543 ad 1. [smrtoność m.] 581 ad 168—169. smutek m. 406 ad 353—354; 656, 146 a 148; TI. 226, 301. smutně adv. 394 ad 172—173; IT. 147, 109; 466 ad 246—247 a j. smutnÿ adj. 384, 20; 550, 120; 594, 147 a j. smykati nedok. II. 787 ad 117— 118. — Smyÿkati (Smejkati) sé nedok. 317, 220 a ad 220; 472, 209; 657, 156; IL. 787, 117. [smykovati sé nedok.] II. 71 ad 68— 169. . smysl m. 96, 9; 166, 10; 335, 186 a 189; 375, 382; 428, 220 a j. [smysleti nedok.] 225 ad 471. smysliti nedok. 26, 7; 32, 109; 50, 341; 166, 13 n.; — dok. 279, 304; — S. sobé II. 703, 246. — [smyslný adj.] 550 ad 116. smyslenka f. II. 777, 338. smyśleti nedok. 50 ad 341; 58 ad 3; 166 ad 13—14; 193, 20; 349, 29 a j; [sm fslivy adj.) II. 929 ad 334—335. [smyti dok.] II. 281 ad 213. [smyvati nedok.] I1. 335 ad 138; 680 ad 210; 734 ad 144 a j. snad adv. 19 ad 241; 31, 90; 45, 271; 104, 122; 815, 12 n. a j. €.
Strana 1112
1112 snadně, -o adv. 30 ad 74; 139, 148; 425, 137; 706, 184; komp. snáze 33, 111; superl. najszńze 78, 278. [snadniéeé, -éko adv.] 395 ad 191; 717 ad 156; II. 420 ad 346; II. 445 ad 325 a j. snadný adj. II. 137, 277; 570 ad 390 a j. sná$éti nedok. 168, 45; 259, 03; 323, 3; 20 ad 251; 40 ad 210; 343, 286 à j. — S. sé 281, 6. sňatek m. II. 149, 135. snažiti sě nedok. 63, 89; 17, 218; 64, 99; 270, 204; 11 ad 134—135; 801, 171 a j. sna£né adv. 4, 48; 172, 105; 420, 188 a j. snażnost f. 75, 246; 497, 539; 589, 51 aj. snažný adj. 15, 196; 169, 59; 341, 260 a j. [snažovati sě nedok.] 17 ad 218; 64 ad 99. [snédek m.] II. 150 ad 155—161. [snem, siiem m.j 742 ad 171; II. 778, 382. sňemovní adj. (S. knihy) 11. 370 ad 343. [snesite(d)Iné adv.j II. 376 ad 57. [snesite(d)Iny adj.] II. 376 ad 51. snésti dok. 190, 348; 343, 283; 302, 215; 685 ad 152 a j. — S. sé II. 30, 31. sniedati nedok. II. 963, 320 n. snieh m. 169, 65; II. 387, 196; 740, 225 a j. sniesti dok. 35, 147; 187 ad 298; 292, 167 a ji. snieti dok. 187, 303; II. 63, 148. snimati nedok. 74, 232; 100, 76; 578, 120 n. a j. sniti, sjiti dok. 55 ad 407; 114, 12: 122, 30; 146, 26; 687, 181; 108 ad 176—177; 287, 94; — 420 ad 19: 496, 184 a j. — S. sé 206 ad 225; 296, 218; 344, 298; 83, 346; 163, 280 n.; 164, 283 n. a j. [snitie, sjitie n.] 211 ad 289—290; — IL. 757 ad 174. [snížiti sé dok.] 60 ad 40. [sniZovati nedok.] 36 ad 157—158 (omy/!). snop m. 35, 154; 170, 69; II. 969, 452. [snopéek m.i 18 ad 222; 552 ad 146 — 149. snopek m. 17, 222; 35 ad 151; 283, 38 a j. [snúbiti nedok.) 201 ad 158. [snuknüti sé dok.] II. 663 ad 220— 221. sobota f. 202 ad 170; 537, 30 a 35; II. 500, 17 a j.— Biel s. 38, 185; 304, 60 a j. sobotní adj. 639, 62; II. 501 ad 25 a j. Sodoma f. 234 ad 73 a 74; 834, 213; II. 524, 91 a j. sodomsky adj. IT. 388 ad 215; I. 110, 215; II. 179, 180; I. 160, 231; 208, 257; 234, 75. — M. z adj. 311, 145 a 150. Sofonias, Zof- II. 697, 155 a ad 155. socha it. II. 52, 38. sok m. 253, 318. sól f. 21, 266; 21, 267; 290 ad 132; 398 ad 226 a j. sotva adv. 475 ad 252; II. 149, 138; 510 ad 159 a j. spadati nedok. 273 ad 239; 832, 185; II. 484 ad 225 a j. spadnüti dok. 973, 239; 425, 152; 553 ad 165; II. 461 ad 172; 484, 225; 617 ad 360 a j. spachati dok. 41, 223; 565, 318; II. 431 ad 112 a j. spálenie n. 39, 202; 283, 39; 35 ad 151 a j. spáliti dok. 35, 146; 70, 176; 678, 53 a j. [spamatovśnie n.] 594 ad 149—150. spamatovati dok. 390, 114; 556, 198 a 200 a j. spánie n. 288, 111 a 113; 289, 120 a je [spanilý adj.] II. 446 ad 337.
1112 snadně, -o adv. 30 ad 74; 139, 148; 425, 137; 706, 184; komp. snáze 33, 111; superl. najszńze 78, 278. [snadniéeé, -éko adv.] 395 ad 191; 717 ad 156; II. 420 ad 346; II. 445 ad 325 a j. snadný adj. II. 137, 277; 570 ad 390 a j. sná$éti nedok. 168, 45; 259, 03; 323, 3; 20 ad 251; 40 ad 210; 343, 286 à j. — S. sé 281, 6. sňatek m. II. 149, 135. snažiti sě nedok. 63, 89; 17, 218; 64, 99; 270, 204; 11 ad 134—135; 801, 171 a j. sna£né adv. 4, 48; 172, 105; 420, 188 a j. snażnost f. 75, 246; 497, 539; 589, 51 aj. snažný adj. 15, 196; 169, 59; 341, 260 a j. [snažovati sě nedok.] 17 ad 218; 64 ad 99. [snédek m.] II. 150 ad 155—161. [snem, siiem m.j 742 ad 171; II. 778, 382. sňemovní adj. (S. knihy) 11. 370 ad 343. [snesite(d)Iné adv.j II. 376 ad 57. [snesite(d)Iny adj.] II. 376 ad 51. snésti dok. 190, 348; 343, 283; 302, 215; 685 ad 152 a j. — S. sé II. 30, 31. sniedati nedok. II. 963, 320 n. snieh m. 169, 65; II. 387, 196; 740, 225 a j. sniesti dok. 35, 147; 187 ad 298; 292, 167 a ji. snieti dok. 187, 303; II. 63, 148. snimati nedok. 74, 232; 100, 76; 578, 120 n. a j. sniti, sjiti dok. 55 ad 407; 114, 12: 122, 30; 146, 26; 687, 181; 108 ad 176—177; 287, 94; — 420 ad 19: 496, 184 a j. — S. sé 206 ad 225; 296, 218; 344, 298; 83, 346; 163, 280 n.; 164, 283 n. a j. [snitie, sjitie n.] 211 ad 289—290; — IL. 757 ad 174. [snížiti sé dok.] 60 ad 40. [sniZovati nedok.] 36 ad 157—158 (omy/!). snop m. 35, 154; 170, 69; II. 969, 452. [snopéek m.i 18 ad 222; 552 ad 146 — 149. snopek m. 17, 222; 35 ad 151; 283, 38 a j. [snúbiti nedok.) 201 ad 158. [snuknüti sé dok.] II. 663 ad 220— 221. sobota f. 202 ad 170; 537, 30 a 35; II. 500, 17 a j.— Biel s. 38, 185; 304, 60 a j. sobotní adj. 639, 62; II. 501 ad 25 a j. Sodoma f. 234 ad 73 a 74; 834, 213; II. 524, 91 a j. sodomsky adj. IT. 388 ad 215; I. 110, 215; II. 179, 180; I. 160, 231; 208, 257; 234, 75. — M. z adj. 311, 145 a 150. Sofonias, Zof- II. 697, 155 a ad 155. socha it. II. 52, 38. sok m. 253, 318. sól f. 21, 266; 21, 267; 290 ad 132; 398 ad 226 a j. sotva adv. 475 ad 252; II. 149, 138; 510 ad 159 a j. spadati nedok. 273 ad 239; 832, 185; II. 484 ad 225 a j. spadnüti dok. 973, 239; 425, 152; 553 ad 165; II. 461 ad 172; 484, 225; 617 ad 360 a j. spachati dok. 41, 223; 565, 318; II. 431 ad 112 a j. spálenie n. 39, 202; 283, 39; 35 ad 151 a j. spáliti dok. 35, 146; 70, 176; 678, 53 a j. [spamatovśnie n.] 594 ad 149—150. spamatovati dok. 390, 114; 556, 198 a 200 a j. spánie n. 288, 111 a 113; 289, 120 a je [spanilý adj.] II. 446 ad 337.
Strana 1113
spasenec m. II. 524 ad 88; 901, 1 a ad 6 a j. spasenie n. 1, 6; 67, 141; 714, 106 a j. €. spasite(d)iné adv. 549 ad 1114; 670, 97; 842, 344 à j. spasite(d)Inÿ adj. 117, 29; 175, 167; 4 ad 45 a j. spasitel m. 3 ad 35; 254, 327; 721, 204 a j. č. spasiti dok. 256, 19; — 3, 34; 78, 278; 103, 112 a j. spáti nedok. 174, 149; 205, 212; 256, 18; 268, 175; 277, 280 a 282 n.; 705, 101; II. 85, 88 a j. spatrenie n. 635, 122. spaifiti dok. 47 ad 305; 123, 58; 134, 86 a j. spatřovati nedok. 36 ad 165; 790, 7; II. 380 ad 119 a j. [spávati nedok.] II. 522 ad 58. [spóci s6 dok.] II. 855 ad 233—238. speskovati v. zpeskovait. spésné adv. 164 ad 291; IT. 468 ad 271; 818, 86 a j. [spielati nedok.] 380 ad 454; 566 ad 332; II. 662 ad 205; 864 ad 130. spieśe komp. adv. 7, 78; 69, L61; II. 337, 165 a j. č. spieti, sepnûti dok. II. 344 ad 269. spieti, spóti dok. 68, 151; II. 361, 220; 490, 301; 559, 246 a j. [spíkati dok.] 807 ad 247 (omyl). spiknáti sá dok. 537, 51; II. 102, 119; 131, 142 a j. [spis m.] 659 ad 179—183; 771, 132. spiskati dok. 807, 247. spisovati nedok. 225 ad 471; II. 507 ad 114; 844 ad 13. [spíti dok.] II. 312 ad 115. splakati v. vzpiakati. [spláknüti dok.] 355 ad 114. splanüti v. vzplanüti. splésti dok. 208 ad 244; 801, 171. splniti dok. 138, 143; 387, 75; 412, 432 a j. [splñovati nedok.] 856 ad 166—174. fspréskati dok.] 807 ad 247. 1113 splynüti, zplynüti dok. 21, 274; 81, 322; 198, 107; 312, 154; II. 434, 156 a ad 156 a j. [spoéisti dok.] 480 ad 303. spojenié n. 113, 245; 712, 84; 722, 231 à j. spojiti dok. 703, 109; 713, 85. — S. sé 13, 170; 28, 49; 118, 34; 124, | 63; 391, 182 a 134 a j. spojovánie n. 157, 185. spojovati nedok. II. 11, 100; 41, 50. — S$. 5é 529, 356; II. 135, 221; 359 ad 189; 575, 87 a j. [spokojený adj.] II. 895 ad 190. spokojiti dok. 187 ad 303; 271 ad 217. — S. sé 141 ad 170—172; 658 ad 161—165 a j. {spokutovati dok.] II. 586 ad 240. [spoléiti dok.] II. 138 ad 296; 454 ad 80. spoleéné adv. 215 ad 340; 614, 177; II. 191, 375 a j. [společnost f.] 695 ad 19. spoleény, -i adj. 205 ad 208; 695, 18 n.; 845, 5 a ad 5 a j. [spolek m.j II. 817 ad 67—68. spolkem adv. 847, 44; II. 46 ad 114; 348, 13 a j. spolu adv. 39, 197; 83, 346; 181, 234; 205, 212; — 40, 208 a j. [spolubližní m. z adj.] 623 ad 103; II. 150 ad 150. spoludédie m. 148, 52; 732, 41; 781, 95 a j. [spoluhodovník m.j II. 588 ad 270. spolupamatovánie n. II. 183, 247; 767, 7. [spoluradní m. z adj.] II. 122 ad 99. [spolusedüei m. z adj.] II. 501 ad 38. spolusliha, -słuha f. 31, 84; II. 620 ad 31—32; 641 ad 360 a j. spolusluZebník m. 31 ad 84; IT. 620, 31 a 34; 621, 38 a j. spolustolüeí m. z adj. II. 501, 37. [spolutovary$, -&i$ m.] 764 ad 77 —93. spoluüéastnik m. 696, 28. spoluvéény adj. II. 51, 8; 100, 76; (tak třeba čísti na obou místech
spasenec m. II. 524 ad 88; 901, 1 a ad 6 a j. spasenie n. 1, 6; 67, 141; 714, 106 a j. €. spasite(d)iné adv. 549 ad 1114; 670, 97; 842, 344 à j. spasite(d)Inÿ adj. 117, 29; 175, 167; 4 ad 45 a j. spasitel m. 3 ad 35; 254, 327; 721, 204 a j. č. spasiti dok. 256, 19; — 3, 34; 78, 278; 103, 112 a j. spáti nedok. 174, 149; 205, 212; 256, 18; 268, 175; 277, 280 a 282 n.; 705, 101; II. 85, 88 a j. spatrenie n. 635, 122. spaifiti dok. 47 ad 305; 123, 58; 134, 86 a j. spatřovati nedok. 36 ad 165; 790, 7; II. 380 ad 119 a j. [spávati nedok.] II. 522 ad 58. [spóci s6 dok.] II. 855 ad 233—238. speskovati v. zpeskovait. spésné adv. 164 ad 291; IT. 468 ad 271; 818, 86 a j. [spielati nedok.] 380 ad 454; 566 ad 332; II. 662 ad 205; 864 ad 130. spieśe komp. adv. 7, 78; 69, L61; II. 337, 165 a j. č. spieti, sepnûti dok. II. 344 ad 269. spieti, spóti dok. 68, 151; II. 361, 220; 490, 301; 559, 246 a j. [spíkati dok.] 807 ad 247 (omyl). spiknáti sá dok. 537, 51; II. 102, 119; 131, 142 a j. [spis m.] 659 ad 179—183; 771, 132. spiskati dok. 807, 247. spisovati nedok. 225 ad 471; II. 507 ad 114; 844 ad 13. [spíti dok.] II. 312 ad 115. splakati v. vzpiakati. [spláknüti dok.] 355 ad 114. splanüti v. vzplanüti. splésti dok. 208 ad 244; 801, 171. splniti dok. 138, 143; 387, 75; 412, 432 a j. [splñovati nedok.] 856 ad 166—174. fspréskati dok.] 807 ad 247. 1113 splynüti, zplynüti dok. 21, 274; 81, 322; 198, 107; 312, 154; II. 434, 156 a ad 156 a j. [spoéisti dok.] 480 ad 303. spojenié n. 113, 245; 712, 84; 722, 231 à j. spojiti dok. 703, 109; 713, 85. — S. sé 13, 170; 28, 49; 118, 34; 124, | 63; 391, 182 a 134 a j. spojovánie n. 157, 185. spojovati nedok. II. 11, 100; 41, 50. — S$. 5é 529, 356; II. 135, 221; 359 ad 189; 575, 87 a j. [spokojený adj.] II. 895 ad 190. spokojiti dok. 187 ad 303; 271 ad 217. — S. sé 141 ad 170—172; 658 ad 161—165 a j. {spokutovati dok.] II. 586 ad 240. [spoléiti dok.] II. 138 ad 296; 454 ad 80. spoleéné adv. 215 ad 340; 614, 177; II. 191, 375 a j. [společnost f.] 695 ad 19. spoleény, -i adj. 205 ad 208; 695, 18 n.; 845, 5 a ad 5 a j. [spolek m.j II. 817 ad 67—68. spolkem adv. 847, 44; II. 46 ad 114; 348, 13 a j. spolu adv. 39, 197; 83, 346; 181, 234; 205, 212; — 40, 208 a j. [spolubližní m. z adj.] 623 ad 103; II. 150 ad 150. spoludédie m. 148, 52; 732, 41; 781, 95 a j. [spoluhodovník m.j II. 588 ad 270. spolupamatovánie n. II. 183, 247; 767, 7. [spoluradní m. z adj.] II. 122 ad 99. [spolusedüei m. z adj.] II. 501 ad 38. spolusliha, -słuha f. 31, 84; II. 620 ad 31—32; 641 ad 360 a j. spolusluZebník m. 31 ad 84; IT. 620, 31 a 34; 621, 38 a j. spolustolüeí m. z adj. II. 501, 37. [spolutovary$, -&i$ m.] 764 ad 77 —93. spoluüéastnik m. 696, 28. spoluvéény adj. II. 51, 8; 100, 76; (tak třeba čísti na obou místech
Strana 1114
1114 m. spolu věčná; v latině: coae- terna). spomáhati nedok. 93 ad 471; 669, 60; 854, 141 a j. [spomoe t.j II. 875 ad 93. Spomoci dok. 9 ad 100; 16, 206; 270, 202 a j. [spomoenieé f.] IT. 875 ad 101 —102. spomoeník m. 854 ad 135 a ad 143; II. 87, 132; 841 ad 261. [spomożenie n.] 582 ad 179. [spraeovati sé dok.] II. 364 ad 261. SpraV-, Správ- v. zprav-, zpráv-. spravedlivé adv. 80 ad 2311; 122, 40 a j. spravedlivost f. 34, 137; 74, 228; 459, 20 a j. spravedlivy adj. 35 ad 145; 58, 10; 80, 311; 302, 28 a j. — M. z adj. 38, 183; 43, 245. spravedlnost f. 55, 410; 131, 22; 137, 119 a j. spfédu, zpfédu adv. IT. 836, 177; 753 ad 305. spióżenie n. II. 169, 28; 182, 238. spféZovati sé nedok. II. 137, 271. [spriezniti sé dok.] 419 ad 514; 764 ad 77—93; II. 809. ad 226. spřiezňovati sě nedok. 419, 515; II. 137 ad 271. [sproležavý adj.] II. 435 ad 162. sprostą v. zprosta. sprostná adv. 393, 168; 606, 93; 805, 224 a j. sprosiny adj. 509 a j. Sprosty adj. 104 a j. [sprovoditi, zprov- dok.] 241 ad 165; 294 ad 197; II. 813, 297. Sprvu v. zprvu. U spustiti dok. 39 ad 192; 324, 37; 420, 18; 425, 146 a j. — S. sé 45 ad 274—279; 384 ad 34; 701 ad 53. [sráéiti dok.] II. 606 ad 208. [sraziti dok.] 177 ad 191; 513 ad 130; II. 445 ad 326—398. 79, 295; 278, 291; 495, II. 526 ad 115; 770, srdce n. 16, 209; 36, 156; 58, 14; 65, 104; 254, 325 a j. č. — Co s. ráčí 125 ad 93. srdečně adv. 94 ad 484—485; 288, 109; 367, 278; 715, 126 a j. srdečný adj. 56, 424; 468, 147; 468, 161 a j. [srdnaté adv.] 799 ad 136. srdnatj adj. 467 ad 144; 799, 136; 819, 91; II. 887, 37 a 43 a je (srdny adj.] 799 ad 136. sřězati dok. 610, 47. sfiednüti sé dok. 107, 168. V. i z/ied- mili sć. [srovnaly adj.] 669 ad 58. srovnánie n. 409, 397; II. 944, 694. srovnati dok. 372 ad 345; II. 344 ad 267. — S. sé I. 85 ad 370; 182 ad 247; 397, 218; II. 102, 308; 378 ad 426; 613, 154; 654, 124 a j. srovnávati nedok. 105 ad 149—144; II. 393, 289. — S. sě 166, 9; 197, 100; 267, 170; 396, 215; 614, 177; 407 ad 369; II. 660, 176 a j. srozuměti, srozométi dok. 32, 110; 50, 342; 168 ad 42—43; II. 278 ad 166. — S. sobě I. 221, 411. srozumievati nedok. II. 278, 164 a 166; 279, 170. srúbiti dok. 69, 169; 209, 272; 832, 192 a j. [srûtiti sé dok.] 49 ad 319. ssaditi, zsaditi, saditi dok, 446, 212; 11. 104, 136; 180, 205; 306, 32 a j. — S. sé I. 507 ad 45 a ad 46; II. 208, 154 a ad 154. Ssáti nedok. 660 ad 179—185; II. 167, 370. [ssazovati nedok.] II. 77 ad 139-— 143; 515 ad 237. (s)sédati sé nedok. 141, 170; 402, 291. ssmilniti, sesm- dok. 255 ad 7; 469, 167; II. 253, 93 a 95 a. j. [(s)stale adv.] 519 ad 215; II. 115 ad 315—329. sstálost f. 43, 245; 268, 184: 332, 153 a j.
1114 m. spolu věčná; v latině: coae- terna). spomáhati nedok. 93 ad 471; 669, 60; 854, 141 a j. [spomoe t.j II. 875 ad 93. Spomoci dok. 9 ad 100; 16, 206; 270, 202 a j. [spomoenieé f.] IT. 875 ad 101 —102. spomoeník m. 854 ad 135 a ad 143; II. 87, 132; 841 ad 261. [spomożenie n.] 582 ad 179. [spraeovati sé dok.] II. 364 ad 261. SpraV-, Správ- v. zprav-, zpráv-. spravedlivé adv. 80 ad 2311; 122, 40 a j. spravedlivost f. 34, 137; 74, 228; 459, 20 a j. spravedlivy adj. 35 ad 145; 58, 10; 80, 311; 302, 28 a j. — M. z adj. 38, 183; 43, 245. spravedlnost f. 55, 410; 131, 22; 137, 119 a j. spfédu, zpfédu adv. IT. 836, 177; 753 ad 305. spióżenie n. II. 169, 28; 182, 238. spféZovati sé nedok. II. 137, 271. [spriezniti sé dok.] 419 ad 514; 764 ad 77—93; II. 809. ad 226. spřiezňovati sě nedok. 419, 515; II. 137 ad 271. [sproležavý adj.] II. 435 ad 162. sprostą v. zprosta. sprostná adv. 393, 168; 606, 93; 805, 224 a j. sprosiny adj. 509 a j. Sprosty adj. 104 a j. [sprovoditi, zprov- dok.] 241 ad 165; 294 ad 197; II. 813, 297. Sprvu v. zprvu. U spustiti dok. 39 ad 192; 324, 37; 420, 18; 425, 146 a j. — S. sé 45 ad 274—279; 384 ad 34; 701 ad 53. [sráéiti dok.] II. 606 ad 208. [sraziti dok.] 177 ad 191; 513 ad 130; II. 445 ad 326—398. 79, 295; 278, 291; 495, II. 526 ad 115; 770, srdce n. 16, 209; 36, 156; 58, 14; 65, 104; 254, 325 a j. č. — Co s. ráčí 125 ad 93. srdečně adv. 94 ad 484—485; 288, 109; 367, 278; 715, 126 a j. srdečný adj. 56, 424; 468, 147; 468, 161 a j. [srdnaté adv.] 799 ad 136. srdnatj adj. 467 ad 144; 799, 136; 819, 91; II. 887, 37 a 43 a je (srdny adj.] 799 ad 136. sřězati dok. 610, 47. sfiednüti sé dok. 107, 168. V. i z/ied- mili sć. [srovnaly adj.] 669 ad 58. srovnánie n. 409, 397; II. 944, 694. srovnati dok. 372 ad 345; II. 344 ad 267. — S. sé I. 85 ad 370; 182 ad 247; 397, 218; II. 102, 308; 378 ad 426; 613, 154; 654, 124 a j. srovnávati nedok. 105 ad 149—144; II. 393, 289. — S. sě 166, 9; 197, 100; 267, 170; 396, 215; 614, 177; 407 ad 369; II. 660, 176 a j. srozuměti, srozométi dok. 32, 110; 50, 342; 168 ad 42—43; II. 278 ad 166. — S. sobě I. 221, 411. srozumievati nedok. II. 278, 164 a 166; 279, 170. srúbiti dok. 69, 169; 209, 272; 832, 192 a j. [srûtiti sé dok.] 49 ad 319. ssaditi, zsaditi, saditi dok, 446, 212; 11. 104, 136; 180, 205; 306, 32 a j. — S. sé I. 507 ad 45 a ad 46; II. 208, 154 a ad 154. Ssáti nedok. 660 ad 179—185; II. 167, 370. [ssazovati nedok.] II. 77 ad 139-— 143; 515 ad 237. (s)sédati sé nedok. 141, 170; 402, 291. ssmilniti, sesm- dok. 255 ad 7; 469, 167; II. 253, 93 a 95 a. j. [(s)stale adv.] 519 ad 215; II. 115 ad 315—329. sstálost f. 43, 245; 268, 184: 332, 153 a j.
Strana 1115
rs)staly adj. 57, 430; 381, 464; II. 330, 63; 669, 58; 742, 170; ll. 704, 256 a ad 256 a J. sstarati, starati nedok. 271, 216 a ad 216. — S. sé (zestarati sé) 131, 28; 416, 488 a 490 a ad 488; II. 364, 261 a j. sstav- v. slav-. sstihati nedok. 732, 45 a ad 44—45; IT. 359, 184. (s)stréiti dok. 202, 167 a ad 167; 484, 354; 513, 130; II. 77, 138 a j. sstüpiti dok. 168, 43; 189, 332; 231, 17; 29 ad 55; 236, 94; II. 970, 473. — S. sé I. 642, 153; II. 957, 181. sstupovati, zst- nedok. 167 ad 23; 420 ad 9; 776, 5; II. 49, 148; 400, 39 a j. [ssüZenie, süZenie n.] 27 ad 29—30. [ssûZiti, sûZiti dok.] II. 327 ad 28. [stádeéko n.] 493 ad 471. stádo n. 120 ad 1—2; 238, 132; 736, 97 a j. stahniti dok. 12 ad 148; 138, 134; 595, 163; II. 437, 191. — V. také vztáh- a ztáh-. stan m. 267, 169; 595, 157 n.; II. 244, 198 a j. stánek m. 543, 5; II. 72, 81; 307, 46 a j. Stanislav m. (z Křižanova, písař) II. 914, 174. [sténkovÿ adj.] II. 72 ad 73. stanový adj. II. 72, 73. starati nedok. 602 ad 191—199. — 8. sé 45 ad 274—279; 74 ad 233— 234; 75, 244 a 246; 93, 475; 115, 32 a j. [staréek m.] 261 ad 95; 783 ad 118. stařec, starec m. 261, 95; 618, 48; II. 136, 244 a j. starodävni, -ÿ adj. 299 ad 253; IT. 831 ad 92 a ad 94 a j. — Ot staro- dávna I. 304 ad 55. starost f. 74 ad 234; 413 ad 453; 542, 181 a 188; 555, 195; II. 480 ad 162 a j. 1115 starosta m. — Pl. starosty 187, 302; 190, 340 a 348; 191, 350; II. 75, 117 a j. [starostlivy adj.] II. 849 ad 124— 125. stary adj. 292, 163; 42 ad 233; 72, 204; 126, 99; 32, 102; 149, 71; II. 30, 33. — S. zdkon 30, 79; 749, 261 a j. Staré město 211 ad 292. — Kombpav. siaří, starší 722, 223 a ad 223; II. 710 ad 348. — Starší m. z komp. adj. 191 ad 350; 294, 185; 667, 10 a j. [statéek m.] II. 360 ad 195. statéiti nedok. 357, 144 a 148; 507, 39; II. 353, 87 a j. stateéné adv. 296, 221; 307, 96; 396, 204 a j. statečnost f. II. 51, 15. stateény adj. 78, 287; II. 202 ad 156; 738 ad 194. statek m. 69, 163; 81, 320; 115, 33; 16 ad 200; 272, 236 a j. státi dok. 32, 106; 37, 169; 97, 28; 459, 32; 676, 23; 709, 25; 710, 42; II. 936, 493; 35, 148; 35, 150; 43, 244; TI. 35, 199; 425, 25 a j. — S. sé 2, 22; 29, 53; 20, 58; 51, 392 a j. €. Státi nedok. 34 ad 132; 41, 228; 270, 210; 89, 420; 37, 167; 149, 75; 149, 75; 6, 76; 202, 163; 445, 208; 69, 172; 114, 2; 90, 427 a j. č. Statuta provineialia II. 328, 44. stav m. 82, 331; 84, 357; 202, 163 a j. č. stávati sě nedok. 187, 299; 238, 126; II. 123, 107 a j. Siavenie n. 543 ad 6; 613, 150; II. 146 ad 107—114; 174, 115 a j. stavěti nedok. 62, 607; 194 ad 41; 241 ad 164; 335 ad 177; 391 ad 141; 613, 148; Il. 455 ad 105—107; 885, 7 à j. — S. sé I. 596, 169. — S. sobé II. 238 ad 113. staviti 76 ad 263; 377, 421; 494, 494; 76, 261 a 263; II. 643, 372; I. 57, 430; 241, 164 a 167; 271, 215 nn.
rs)staly adj. 57, 430; 381, 464; II. 330, 63; 669, 58; 742, 170; ll. 704, 256 a ad 256 a J. sstarati, starati nedok. 271, 216 a ad 216. — S. sé (zestarati sé) 131, 28; 416, 488 a 490 a ad 488; II. 364, 261 a j. sstav- v. slav-. sstihati nedok. 732, 45 a ad 44—45; IT. 359, 184. (s)stréiti dok. 202, 167 a ad 167; 484, 354; 513, 130; II. 77, 138 a j. sstüpiti dok. 168, 43; 189, 332; 231, 17; 29 ad 55; 236, 94; II. 970, 473. — S. sé I. 642, 153; II. 957, 181. sstupovati, zst- nedok. 167 ad 23; 420 ad 9; 776, 5; II. 49, 148; 400, 39 a j. [ssüZenie, süZenie n.] 27 ad 29—30. [ssûZiti, sûZiti dok.] II. 327 ad 28. [stádeéko n.] 493 ad 471. stádo n. 120 ad 1—2; 238, 132; 736, 97 a j. stahniti dok. 12 ad 148; 138, 134; 595, 163; II. 437, 191. — V. také vztáh- a ztáh-. stan m. 267, 169; 595, 157 n.; II. 244, 198 a j. stánek m. 543, 5; II. 72, 81; 307, 46 a j. Stanislav m. (z Křižanova, písař) II. 914, 174. [sténkovÿ adj.] II. 72 ad 73. stanový adj. II. 72, 73. starati nedok. 602 ad 191—199. — 8. sé 45 ad 274—279; 74 ad 233— 234; 75, 244 a 246; 93, 475; 115, 32 a j. [staréek m.] 261 ad 95; 783 ad 118. stařec, starec m. 261, 95; 618, 48; II. 136, 244 a j. starodävni, -ÿ adj. 299 ad 253; IT. 831 ad 92 a ad 94 a j. — Ot staro- dávna I. 304 ad 55. starost f. 74 ad 234; 413 ad 453; 542, 181 a 188; 555, 195; II. 480 ad 162 a j. 1115 starosta m. — Pl. starosty 187, 302; 190, 340 a 348; 191, 350; II. 75, 117 a j. [starostlivy adj.] II. 849 ad 124— 125. stary adj. 292, 163; 42 ad 233; 72, 204; 126, 99; 32, 102; 149, 71; II. 30, 33. — S. zdkon 30, 79; 749, 261 a j. Staré město 211 ad 292. — Kombpav. siaří, starší 722, 223 a ad 223; II. 710 ad 348. — Starší m. z komp. adj. 191 ad 350; 294, 185; 667, 10 a j. [statéek m.] II. 360 ad 195. statéiti nedok. 357, 144 a 148; 507, 39; II. 353, 87 a j. stateéné adv. 296, 221; 307, 96; 396, 204 a j. statečnost f. II. 51, 15. stateény adj. 78, 287; II. 202 ad 156; 738 ad 194. statek m. 69, 163; 81, 320; 115, 33; 16 ad 200; 272, 236 a j. státi dok. 32, 106; 37, 169; 97, 28; 459, 32; 676, 23; 709, 25; 710, 42; II. 936, 493; 35, 148; 35, 150; 43, 244; TI. 35, 199; 425, 25 a j. — S. sé 2, 22; 29, 53; 20, 58; 51, 392 a j. €. Státi nedok. 34 ad 132; 41, 228; 270, 210; 89, 420; 37, 167; 149, 75; 149, 75; 6, 76; 202, 163; 445, 208; 69, 172; 114, 2; 90, 427 a j. č. Statuta provineialia II. 328, 44. stav m. 82, 331; 84, 357; 202, 163 a j. č. stávati sě nedok. 187, 299; 238, 126; II. 123, 107 a j. Siavenie n. 543 ad 6; 613, 150; II. 146 ad 107—114; 174, 115 a j. stavěti nedok. 62, 607; 194 ad 41; 241 ad 164; 335 ad 177; 391 ad 141; 613, 148; Il. 455 ad 105—107; 885, 7 à j. — S. sé I. 596, 169. — S. sobé II. 238 ad 113. staviti 76 ad 263; 377, 421; 494, 494; 76, 261 a 263; II. 643, 372; I. 57, 430; 241, 164 a 167; 271, 215 nn.
Strana 1116
1116 aj. — S. sé 462, 74; 565, 317; 604, 47 a 49. stavovati nedok. 241 ad 164; 243 ad 188—192; 542, 177; 810 ad 287— 291 a j. stéhovati sé nedok. 195, 67; 196, 69; 643, 206 a j. sténa f. 214, 323; 694, 278; 717, 154 a j. stepati v. ziepati. stesknüti sé dok. 164, 294 n.; 595, 185; IT. 92, 117 a j. — S. sobě I. 484, 358; 745, 209; 803, 194 a j. stezka, zt- f. II. 309, 89. steżejny adj. II. 935, 479. stóżka v. ztěžka. [stóżkem adv.] 783 ad 113. [stéZovati nedok.] II. 254 ad 109; 476 ad 111. stien m. 29, 66; II. 61, 77; 109, 212 a j. stieti dok. 69 ad 169; 298, 240; II. 492 ad 326—330 a j. stihati nedok. 733, 53va 58; 734, 62 n. a ad 62; 642, 142 a j. stihnüti dok. 60 ad 45; 226, 480; II. 469, 12 a j. stínati nedok. 143, 204; 266, 146; II. 202, 156. stískanie n. 415, 477; 830, 168. [stklo, skio n.) II. 698 ad 180. [stkvély adj.] 53 ad 373. stkvieti v. stviet. s(t)kvostná adv. 753, 316; 830, 163; II. 22 ad 9 a j. stkvostnost f. II. 150, 148 n. stkvostny adj. II. 150, 151; 276 ad 121; 537 ad 258. stláti nedok. 3, 30; 3, 31; 25, 310; 572, 32 a j. s(tjlúp m. II. 177, 157; 178, 162 n.; 321, 256; 357 ad 154; 811, 274; II. 919, 105 a j. sto n. 82, 325; 86, 383 a j. stodola f. 62, 78; 283, 39; 480, 312 a. j. stoh m. II. 679, 197. Sstokrát num. 273 ad 247—249; II. 222, 223; 255, 126 a j. stól m. 36 ad 162; 297, 231; 433, 35; — 448, 238; 465, 120; 830, 160 a j. — 7 ad 87. stolicé f. 130, 21; 142, 188; 384, 33 a j. stoliti nedok. 232, 40; 507, 49; 822, 35 a j. [stolovánie, $tolovánie n ] II. 808 ad 207. stollei m. z adj. II. 572, 38 n. [stonánie n.] II. 788 ad 126. stonati nedok. 827, 114. [stotisûe num.] II. 163 ad 330. stotisückrät num. II. 261, 223. stovarysiti (stovatisiti) sé dok. 635, 125 a ad 125. strach m. 27, 31; 31, 92; 32, 104; 32, 108; 94, 489; 392, 157; 709, 24 a j. strachovati sé nedok. 32, 100 a 105; 49, 329; II. 6 ad 18; 84, 56 a j. [strakaty adj.) 11. 452 ad 70. strana f. 47, 304; 67, 148; 87 ad 390; 118, 45; 228, 509; 262, 103 n; 296, 218; II. 111, 249 a j. — Malá s. II. 506, 113; 958, 200. stránka f. 323, 8; 515, 159; II. 85 ad 84 a j. strast f. 61 ad 55; II. 44, 97; 108, 206 a j. (strastny adj.] 864 ad 248; II. 759 ad 204. [strašiti nedok.) II. 466 ad 244. — S. sě 676 ad 28; II. 285 ad 269. [strašlivě adv.j II. 623 ad 67. [strašlivý] adj. 27 ad 29—30; 48 aa 309; 758 ad 366 a j. strava, stráviti, stravný v. zír-. [sträZc& m.] 406 ad 348; II. 427 ad 65. straże f. 44, 266; 120 ad 1—2; 406, 348; 413, 447; II. 427, 65 a j. strázny m. z adj. 143, 204; 609, 15; 610, 43; II. 420, 340 n. a j. stréiti II. 919 ad 88; v. 1 ssirété. [strdie n.] II. 761 ad 230. střěbati nedok. 42 ad 236; 395 ad 183; 809, 281.
1116 aj. — S. sé 462, 74; 565, 317; 604, 47 a 49. stavovati nedok. 241 ad 164; 243 ad 188—192; 542, 177; 810 ad 287— 291 a j. stéhovati sé nedok. 195, 67; 196, 69; 643, 206 a j. sténa f. 214, 323; 694, 278; 717, 154 a j. stepati v. ziepati. stesknüti sé dok. 164, 294 n.; 595, 185; IT. 92, 117 a j. — S. sobě I. 484, 358; 745, 209; 803, 194 a j. stezka, zt- f. II. 309, 89. steżejny adj. II. 935, 479. stóżka v. ztěžka. [stóżkem adv.] 783 ad 113. [stéZovati nedok.] II. 254 ad 109; 476 ad 111. stien m. 29, 66; II. 61, 77; 109, 212 a j. stieti dok. 69 ad 169; 298, 240; II. 492 ad 326—330 a j. stihati nedok. 733, 53va 58; 734, 62 n. a ad 62; 642, 142 a j. stihnüti dok. 60 ad 45; 226, 480; II. 469, 12 a j. stínati nedok. 143, 204; 266, 146; II. 202, 156. stískanie n. 415, 477; 830, 168. [stklo, skio n.) II. 698 ad 180. [stkvély adj.] 53 ad 373. stkvieti v. stviet. s(t)kvostná adv. 753, 316; 830, 163; II. 22 ad 9 a j. stkvostnost f. II. 150, 148 n. stkvostny adj. II. 150, 151; 276 ad 121; 537 ad 258. stláti nedok. 3, 30; 3, 31; 25, 310; 572, 32 a j. s(tjlúp m. II. 177, 157; 178, 162 n.; 321, 256; 357 ad 154; 811, 274; II. 919, 105 a j. sto n. 82, 325; 86, 383 a j. stodola f. 62, 78; 283, 39; 480, 312 a. j. stoh m. II. 679, 197. Sstokrát num. 273 ad 247—249; II. 222, 223; 255, 126 a j. stól m. 36 ad 162; 297, 231; 433, 35; — 448, 238; 465, 120; 830, 160 a j. — 7 ad 87. stolicé f. 130, 21; 142, 188; 384, 33 a j. stoliti nedok. 232, 40; 507, 49; 822, 35 a j. [stolovánie, $tolovánie n ] II. 808 ad 207. stollei m. z adj. II. 572, 38 n. [stonánie n.] II. 788 ad 126. stonati nedok. 827, 114. [stotisûe num.] II. 163 ad 330. stotisückrät num. II. 261, 223. stovarysiti (stovatisiti) sé dok. 635, 125 a ad 125. strach m. 27, 31; 31, 92; 32, 104; 32, 108; 94, 489; 392, 157; 709, 24 a j. strachovati sé nedok. 32, 100 a 105; 49, 329; II. 6 ad 18; 84, 56 a j. [strakaty adj.) 11. 452 ad 70. strana f. 47, 304; 67, 148; 87 ad 390; 118, 45; 228, 509; 262, 103 n; 296, 218; II. 111, 249 a j. — Malá s. II. 506, 113; 958, 200. stránka f. 323, 8; 515, 159; II. 85 ad 84 a j. strast f. 61 ad 55; II. 44, 97; 108, 206 a j. (strastny adj.] 864 ad 248; II. 759 ad 204. [strašiti nedok.) II. 466 ad 244. — S. sě 676 ad 28; II. 285 ad 269. [strašlivě adv.j II. 623 ad 67. [strašlivý] adj. 27 ad 29—30; 48 aa 309; 758 ad 366 a j. strava, stráviti, stravný v. zír-. [sträZc& m.] 406 ad 348; II. 427 ad 65. straże f. 44, 266; 120 ad 1—2; 406, 348; 413, 447; II. 427, 65 a j. strázny m. z adj. 143, 204; 609, 15; 610, 43; II. 420, 340 n. a j. stréiti II. 919 ad 88; v. 1 ssirété. [strdie n.] II. 761 ad 230. střěbati nedok. 42 ad 236; 395 ad 183; 809, 281.
Strana 1117
stred m. i f. 655 ad 138—172; 677, 35; 689, 207 a j. stróda f. 64, 102; 356, 126; 386, 64 a j. — Veliká s. 633, 60. střěcha f. 231, 31; II. 443, 284; 615, 334 a j. [střěliti dok.] II. 68 ad 41. [strépéti, stfépiti nedok.] II. 558 ad 231; 817 ad 73. {stfétnûti dok.].] IL. 708 ad 315. strévie, -dek v. *évi(c), -éek. střévo v. třévo. strhnüti dok. 12 ad 148; 42, 235; 137 ad 131—134. — S. sé 769 ad 152; II. 179 ad 180. stfíci nedok. 700, 37. strieb(e)rny adj. 285 ad 61; 770 ad 165; II. 149, 146 a j. stfiebro n. 81 ad 317; 276, 274; 725, 264 a j. stfieei nedok. 502, 18. [stfiedlivy adj.] 352 ad 83 (omyl). [stfiedmé adv.] 166 ad 13—15. stried most f. 96 ad 4; 166, 15; 281, 5; 296, 213 a j. sttiedmy adj. 353 ad 83; 760, 22; II. 120, 55 a j. stfieti nedok. 74, 238; IT. 392, 274; 806 ad 174. sttiezlivé adv. 310, 130; 398, 235; 527. 317 a j. [striezlivost f.] 96 ad 4; 166 ad 15; IL 425 ad 17 a j. striezlivy adj. 352, 83; 560, 262; IJ. 193, 6 a j. [striezvy adj.] 353 ad 83. [stfipéti nedok.] IT. 558 ad 230— 231. i| [strkati nedok.] 102 ad 102; 447 ad 231; II. 510 ad 157 a j. strnišče, -išťe n. II. 433, 149; 907, 41; 908, 61. [strojenie n.] 285 ad 61; 415 ad 475; II. 472 ad 54 a j. strojiti nedok. 72 ad 206; 491 ad 452; 634 ad 87; II. 149, 144. — S. sé I. 144 ad 208.—210; 284 ad 328 ad 101-—102; 1117 58; II. 90, 39. — S. sobě I. 446 ad 218. strom m. 28, 38; 316, 210; 572, 33; 52, 360 a j. [stromovie n.] 28 ad 38; 52 ad 360. fstropiti dok.] 685 ad 152. [strpenie n.] II 620 ad 27. strpéti dok. 42, 234; 261, 95; 362, 215 a j. — S. sě II. 30, 31. [strpievati nedok.] 349 ad 21. struna f. II. 357, 147 n. strup m. II. 431 ad 120; 574, 70. struplavy adj. 210, 279; IL 574 ad 70. [strupovy adj.; II. 431 ad 120. strýc m. 448, 239. [strýček m.j 448 ad 239. [stryeh m.] II. 222 ad 223; 307 ad 39; 511 ad 168. stryna f. 1I. 372, 359. stud m. 161, 236; 263, 115; 684, 149 a j. studenost f. 196, 76; II. 855, 241. studeny adj. 43, 251; 196, 75; 217, 365; II. 314, 152 a j. stüdev, Stüdev f. 193, 30 a ad 30; 194, 34. studnicě f. 104, 130; 109, 199; II. 40, 46 n. a j. [stupeň m.] II. 679 ad 189 a ad 199—200. stvieti sé, stkv- ncdok. 546, 67; 769 ad 150; II. 149 ad 146. stvofenie n. 34, 136; 101, 83; 279, 310 n.; II. 55, 115 aj. stvořitel m. 34, 132; 101, 84; 406, 360 a j. stvofiti dok. 10, 113; 10, 114; 121, 14 a j. [stvrditi dok.] II. 123 ad 127; 768, 25. — S. sé II. 855, 234 a 241 a 247 a j. stý num. 326, 69; 341, 269. styděti sě nedok. 189, 329; 69, 164; 462, 77; 834, 214; 107 ad 167-— 168; 322, 274 a 277; 191, 350; 228, 510; 488, 413; 462, 76 a j. [stydlivé adv.] 84 ad 358.
stred m. i f. 655 ad 138—172; 677, 35; 689, 207 a j. stróda f. 64, 102; 356, 126; 386, 64 a j. — Veliká s. 633, 60. střěcha f. 231, 31; II. 443, 284; 615, 334 a j. [střěliti dok.] II. 68 ad 41. [strépéti, stfépiti nedok.] II. 558 ad 231; 817 ad 73. {stfétnûti dok.].] IL. 708 ad 315. strévie, -dek v. *évi(c), -éek. střévo v. třévo. strhnüti dok. 12 ad 148; 42, 235; 137 ad 131—134. — S. sé 769 ad 152; II. 179 ad 180. stfíci nedok. 700, 37. strieb(e)rny adj. 285 ad 61; 770 ad 165; II. 149, 146 a j. stfiebro n. 81 ad 317; 276, 274; 725, 264 a j. stfieei nedok. 502, 18. [stfiedlivy adj.] 352 ad 83 (omyl). [stfiedmé adv.] 166 ad 13—15. stried most f. 96 ad 4; 166, 15; 281, 5; 296, 213 a j. sttiedmy adj. 353 ad 83; 760, 22; II. 120, 55 a j. stfieti nedok. 74, 238; IT. 392, 274; 806 ad 174. sttiezlivé adv. 310, 130; 398, 235; 527. 317 a j. [striezlivost f.] 96 ad 4; 166 ad 15; IL 425 ad 17 a j. striezlivy adj. 352, 83; 560, 262; IJ. 193, 6 a j. [striezvy adj.] 353 ad 83. [stfipéti nedok.] IT. 558 ad 230— 231. i| [strkati nedok.] 102 ad 102; 447 ad 231; II. 510 ad 157 a j. strnišče, -išťe n. II. 433, 149; 907, 41; 908, 61. [strojenie n.] 285 ad 61; 415 ad 475; II. 472 ad 54 a j. strojiti nedok. 72 ad 206; 491 ad 452; 634 ad 87; II. 149, 144. — S. sé I. 144 ad 208.—210; 284 ad 328 ad 101-—102; 1117 58; II. 90, 39. — S. sobě I. 446 ad 218. strom m. 28, 38; 316, 210; 572, 33; 52, 360 a j. [stromovie n.] 28 ad 38; 52 ad 360. fstropiti dok.] 685 ad 152. [strpenie n.] II 620 ad 27. strpéti dok. 42, 234; 261, 95; 362, 215 a j. — S. sě II. 30, 31. [strpievati nedok.] 349 ad 21. struna f. II. 357, 147 n. strup m. II. 431 ad 120; 574, 70. struplavy adj. 210, 279; IL 574 ad 70. [strupovy adj.; II. 431 ad 120. strýc m. 448, 239. [strýček m.j 448 ad 239. [stryeh m.] II. 222 ad 223; 307 ad 39; 511 ad 168. stryna f. 1I. 372, 359. stud m. 161, 236; 263, 115; 684, 149 a j. studenost f. 196, 76; II. 855, 241. studeny adj. 43, 251; 196, 75; 217, 365; II. 314, 152 a j. stüdev, Stüdev f. 193, 30 a ad 30; 194, 34. studnicě f. 104, 130; 109, 199; II. 40, 46 n. a j. [stupeň m.] II. 679 ad 189 a ad 199—200. stvieti sé, stkv- ncdok. 546, 67; 769 ad 150; II. 149 ad 146. stvofenie n. 34, 136; 101, 83; 279, 310 n.; II. 55, 115 aj. stvořitel m. 34, 132; 101, 84; 406, 360 a j. stvofiti dok. 10, 113; 10, 114; 121, 14 a j. [stvrditi dok.] II. 123 ad 127; 768, 25. — S. sé II. 855, 234 a 241 a 247 a j. stý num. 326, 69; 341, 269. styděti sě nedok. 189, 329; 69, 164; 462, 77; 834, 214; 107 ad 167-— 168; 322, 274 a 277; 191, 350; 228, 510; 488, 413; 462, 76 a j. [stydlivé adv.] 84 ad 358.
Strana 1118
1118 stydlivost f. 743 ad 192—193; II. 134, 152. stydliv adj. 84, 358; II. 434 ad 151—152. stýskanie n. 552, 146. stýskati sobě nedok. 514, 144; 541, 151; 642, 143 a j. — S. sé 832 ad 195—196; II. 636, 278; 867, 213. [subtilná, suptilné adv.] II. 241 ad 163. [subtilny, supiilny adj.] 287 ad 98; IT. 699 ad 182. sud m. 84 ad 358; 345, 323; II. 30, 33 n. a j. süd m. 10, 120; 32, 100; 34, 138 a j. sided m. 34, 133; 36, 165; 118, 37; 460, 35 a j. [südéek m.] II. 74 ad 104—106. südek m. 636, 159; II. 74, 105; 216 ad 145 a j. sûditi nedok. 35, 152; 58, 9; 106, 160; 121, 19; 345, 313; 454, 311 a 314; 483, 346; II. 383, 151 a j. — S. sé 728, 301. súdný adj. 31, 95; 52, 368; 489, 420 a j. sucho n. II. 577, 120. suehy adj. 141, 171; 460, 45; 642, 157; II. 718, 470 a jJ. — Suché dni I. 202 ad 170. sukné, sükné f. 22 ad 285; 414 ad 463—404; 472 ad 209; 728, 301; 828, 147; II. 308, 59 a j. [sukniéka f.] II. 962 ad 296. sukno, sükno n. II. 616, 345 a ad 345; 717 ad 461. sükromie adv. II. 82 ad 13; 374, 25; 391, 250; 476 ad 116—117. [summa f.] II. 85 ad 93; 172 ad 75; 541 ad 326. — [Summa £.] I. 226 ad 482. [supavé adv.] II. 255 ad 122. Ssüséd m. 1! ad 126; 178, 196; 481, 319; 536, 18 a j. [süséda f.] 481 ad 319. süsédóv adj. poss. Susédovi, pl. m. z adj. 624, 111. г sušiti nedok. 655 ad 138—172. — S. sá 297, 227; II. 490, 301. [süZenie n.] 687 ad 183; II. 161 ad 293; v. 1 ss Zenie. süzenost f. II. 161, 293. süZiti nedok. 60, 45; II. 160, 288; 340, 205 a j. sužovati nedok. 36, 157; II. 311 ad 106; 365 ad 274—276 a j. [sváda f.] 383 ad 12. [sváděnie n.j 276 ad 277. svaditi dok. IT. 457 ad 126—127. — S. sé II. 379, 106; 395 ad 313; 548, 92 a j. svadnüti nedok. 757, 363; II. 162, 314; 494, 348 a j. svaliti, zvaliti dok. 19, 246; 421, 55; 788 ad 162—186; II. 672, 102 a j. svar m. 1 ad 12; 317, 217; 6860, 152 a j. svätiti sé nedok. 225, 459; 567, 348; IT. 23, 28 a 31 a j. svárlivy adj. II. 394, 305; 395, 310 a 312 a j. svatba f. 85, 365; 193, 23; 451, 283; 598, 211 a j. svatebni, svadebni adj. 85, 365; 115, 31; IL. 573, 40 a j. sváteéni adj. 104, 129; 167, 24; 170, 76 a j. sválek m. 79, 292; 86, 378; 164, 292; 209, 271 a 1. svatodušní adj. II. 38 ad 1; 59, 1; IT. 66 ad 1 a j. svatohavelsky adj. 211, 292. svatokrádeé m. II. 84, 68 a 70. [svatokupéenie n.] IT. 910 ad 106. [svatokupéiti nedok.] 85 ad 366— 367. svatokupee m. 85, 366; 102, 96; 425, 161; 451, 280; 738, 130 a j. svatokupeésky adj. 108 ad 185; 569 ad 377; II. 175, 126; 266, 295 a j. svatokupeéstvie n. 108, 185; 569, 372; 831, 177; II. 198, 94 a j. [svatoprodavaé m.] 746 ad 225. svatost f. 55, 411; 56, 412; 62, 74; 357, 143 a j.
1118 stydlivost f. 743 ad 192—193; II. 134, 152. stydliv adj. 84, 358; II. 434 ad 151—152. stýskanie n. 552, 146. stýskati sobě nedok. 514, 144; 541, 151; 642, 143 a j. — S. sé 832 ad 195—196; II. 636, 278; 867, 213. [subtilná, suptilné adv.] II. 241 ad 163. [subtilny, supiilny adj.] 287 ad 98; IT. 699 ad 182. sud m. 84 ad 358; 345, 323; II. 30, 33 n. a j. süd m. 10, 120; 32, 100; 34, 138 a j. sided m. 34, 133; 36, 165; 118, 37; 460, 35 a j. [südéek m.] II. 74 ad 104—106. südek m. 636, 159; II. 74, 105; 216 ad 145 a j. sûditi nedok. 35, 152; 58, 9; 106, 160; 121, 19; 345, 313; 454, 311 a 314; 483, 346; II. 383, 151 a j. — S. sé 728, 301. súdný adj. 31, 95; 52, 368; 489, 420 a j. sucho n. II. 577, 120. suehy adj. 141, 171; 460, 45; 642, 157; II. 718, 470 a jJ. — Suché dni I. 202 ad 170. sukné, sükné f. 22 ad 285; 414 ad 463—404; 472 ad 209; 728, 301; 828, 147; II. 308, 59 a j. [sukniéka f.] II. 962 ad 296. sukno, sükno n. II. 616, 345 a ad 345; 717 ad 461. sükromie adv. II. 82 ad 13; 374, 25; 391, 250; 476 ad 116—117. [summa f.] II. 85 ad 93; 172 ad 75; 541 ad 326. — [Summa £.] I. 226 ad 482. [supavé adv.] II. 255 ad 122. Ssüséd m. 1! ad 126; 178, 196; 481, 319; 536, 18 a j. [süséda f.] 481 ad 319. süsédóv adj. poss. Susédovi, pl. m. z adj. 624, 111. г sušiti nedok. 655 ad 138—172. — S. sá 297, 227; II. 490, 301. [süZenie n.] 687 ad 183; II. 161 ad 293; v. 1 ss Zenie. süzenost f. II. 161, 293. süZiti nedok. 60, 45; II. 160, 288; 340, 205 a j. sužovati nedok. 36, 157; II. 311 ad 106; 365 ad 274—276 a j. [sváda f.] 383 ad 12. [sváděnie n.j 276 ad 277. svaditi dok. IT. 457 ad 126—127. — S. sé II. 379, 106; 395 ad 313; 548, 92 a j. svadnüti nedok. 757, 363; II. 162, 314; 494, 348 a j. svaliti, zvaliti dok. 19, 246; 421, 55; 788 ad 162—186; II. 672, 102 a j. svar m. 1 ad 12; 317, 217; 6860, 152 a j. svätiti sé nedok. 225, 459; 567, 348; IT. 23, 28 a 31 a j. svárlivy adj. II. 394, 305; 395, 310 a 312 a j. svatba f. 85, 365; 193, 23; 451, 283; 598, 211 a j. svatebni, svadebni adj. 85, 365; 115, 31; IL. 573, 40 a j. sváteéni adj. 104, 129; 167, 24; 170, 76 a j. sválek m. 79, 292; 86, 378; 164, 292; 209, 271 a 1. svatodušní adj. II. 38 ad 1; 59, 1; IT. 66 ad 1 a j. svatohavelsky adj. 211, 292. svatokrádeé m. II. 84, 68 a 70. [svatokupéenie n.] IT. 910 ad 106. [svatokupéiti nedok.] 85 ad 366— 367. svatokupee m. 85, 366; 102, 96; 425, 161; 451, 280; 738, 130 a j. svatokupeésky adj. 108 ad 185; 569 ad 377; II. 175, 126; 266, 295 a j. svatokupeéstvie n. 108, 185; 569, 372; 831, 177; II. 198, 94 a j. [svatoprodavaé m.] 746 ad 225. svatost f. 55, 411; 56, 412; 62, 74; 357, 143 a j.
Strana 1119
svátost f. 58 ad 4—5; 86, 377; 102, 104 a j. ¢. [svatosvaty adj.] 143 ad 194; II. 259 ad 182. [svatousty adj.] (Jan S.) II. 882 ad 237. svaty adj. 51, 348; 24, 308; 25, 315; 62, 77; 84, 357 a J. 6. — M. z adj. 43, 239; 46, 289 a j. &. —F . 2 adj. 102, 98. svatyně f. 543, 7. svazanie n. II. 11 ad 98; 442, 273, Svázati dok. 35, 151 a 152; 283, 38; 601, 261 n. a j. svazek m. 281, 9; II. 11, 98; 374, 30 a j. svázšti nedok. 815, 11 (přípisek!). sváženie n. 298 ad 237. svěcenie n. 172, 116; 727, 286; 743, 188 a j. svěcený, svacený adj. 565 ad 313— 315; II. 32, 121; 504, 84; 792 ad 172—175 a ad 174—175 a j. svědčiti nedok. 73, 224; 431, 17; 708, 10 a j. svédeéstvie n. 31, 85; 132, 39 a 41; 231, 25 a j. svědek m. 66, 121; 110, 214; 249, 103 a j. svedenie n. 139 ad 144; 187, 394; 843, 368 a j. svédomie n. 140 ad 157; 719, 173; 500, 577 a j. svédomy adj. 58, 9; 693, 272; II. 526, 115 a j. svekruść f. II. 780, 8. sveliéenost, zveliéenost f. II. 120, 60. svelíčěti (zvelíčěti) sě nedok. II. 161 ad 301; 176, 147; 294 ad 87; 295, 111. Sveliéiti (zveliciti) sé dok. II. 161 ad 301; 360, 199. sveliéovati (zveliéovati) sé nedok. IT. 176 ad 147—148; 294, 87; 359, 189 a j. svétiti dok. 76 a«d 256; 152, 107; 747, 236; II. 74 ad 106—112; 345 ad 286 a j. 1119 svésiti dok. II. 965, 377. svésti dok. 22 ad 279—282; 173, 132; 222, 434; 223, 442; — 9227 ad 497—498; — 298, 243; 757 ad 356; II. 291, 42 a j. Svét m. 15, 196; 27, 32; 29, 59; 50, 336 a j. č. — Světlo, svítání 130, 88; 640, 71; 646 ad 46. světě, svatě adv. 75, 251; 357, 141; 639, 44 a j. [světicě f.] 807 ad 242 a ad 247. světití nedok. 422, 81; 746, 221; — 7, 86; 86, 378; 355, 111; — II. 477, 123 a j. světle adv. 136, 109; II. 65, 195; 135, 228 a j. světlo n. 1 ad 9; 29, 67; 123, 51; 131, 36; 135, 89 a j. světlost f. 1, 9; 307, 96; 776, 6 a j. světlý adj. 52, 366; 623, 100; II. 330, 70 a j. [svétnieé f.] II. 877 ad 131. svétsky adv. 213, 309. svétsky adj. 142, 183; 257, 38; 332, 148; — 56, 494 a j. svévolné adv. II. 421 ad 361; 612 ad 299—300; 678, 177. [svévolny adj.] 772 ad 182 —188; II. 75 ad 106—112. svézti dok. II. 174, 115. sviecě f. 275 ad 259—263; II. 188, 334; 651 ad 42 a j. svieéka f. 103, 107; II. 391, 261. [svieranie n.] II. 486 ad 247. [svierati nedok.] 311 ad 147. svietiti nedok. 56 ad 421; 132, 37; 11. 85 ad 93; 93, 160; 207, 228 a je — S. sé I. 334 ad 169. sviné f. 16, 199; 36 ad 162; 81, 320; 115, 34; 422, 76 a j. [sviisky adj.] 36 ad 162. svinüti sé dok. 60, 44; 125, 93. [svitanie n.] 150 ad 88; 646 ad 46; 827 ad 118 a j. svítati nedok. 1I. 879, 179. svitézily adj. 807 ad 254; IT. 85, 86. Svitéziti dok. 117 ad 26; 396, 201; 404, 328 a j.
svátost f. 58 ad 4—5; 86, 377; 102, 104 a j. ¢. [svatosvaty adj.] 143 ad 194; II. 259 ad 182. [svatousty adj.] (Jan S.) II. 882 ad 237. svaty adj. 51, 348; 24, 308; 25, 315; 62, 77; 84, 357 a J. 6. — M. z adj. 43, 239; 46, 289 a j. &. —F . 2 adj. 102, 98. svatyně f. 543, 7. svazanie n. II. 11 ad 98; 442, 273, Svázati dok. 35, 151 a 152; 283, 38; 601, 261 n. a j. svazek m. 281, 9; II. 11, 98; 374, 30 a j. svázšti nedok. 815, 11 (přípisek!). sváženie n. 298 ad 237. svěcenie n. 172, 116; 727, 286; 743, 188 a j. svěcený, svacený adj. 565 ad 313— 315; II. 32, 121; 504, 84; 792 ad 172—175 a ad 174—175 a j. svědčiti nedok. 73, 224; 431, 17; 708, 10 a j. svédeéstvie n. 31, 85; 132, 39 a 41; 231, 25 a j. svědek m. 66, 121; 110, 214; 249, 103 a j. svedenie n. 139 ad 144; 187, 394; 843, 368 a j. svédomie n. 140 ad 157; 719, 173; 500, 577 a j. svédomy adj. 58, 9; 693, 272; II. 526, 115 a j. svekruść f. II. 780, 8. sveliéenost, zveliéenost f. II. 120, 60. svelíčěti (zvelíčěti) sě nedok. II. 161 ad 301; 176, 147; 294 ad 87; 295, 111. Sveliéiti (zveliciti) sé dok. II. 161 ad 301; 360, 199. sveliéovati (zveliéovati) sé nedok. IT. 176 ad 147—148; 294, 87; 359, 189 a j. svétiti dok. 76 a«d 256; 152, 107; 747, 236; II. 74 ad 106—112; 345 ad 286 a j. 1119 svésiti dok. II. 965, 377. svésti dok. 22 ad 279—282; 173, 132; 222, 434; 223, 442; — 9227 ad 497—498; — 298, 243; 757 ad 356; II. 291, 42 a j. Svét m. 15, 196; 27, 32; 29, 59; 50, 336 a j. č. — Světlo, svítání 130, 88; 640, 71; 646 ad 46. světě, svatě adv. 75, 251; 357, 141; 639, 44 a j. [světicě f.] 807 ad 242 a ad 247. světití nedok. 422, 81; 746, 221; — 7, 86; 86, 378; 355, 111; — II. 477, 123 a j. světle adv. 136, 109; II. 65, 195; 135, 228 a j. světlo n. 1 ad 9; 29, 67; 123, 51; 131, 36; 135, 89 a j. světlost f. 1, 9; 307, 96; 776, 6 a j. světlý adj. 52, 366; 623, 100; II. 330, 70 a j. [svétnieé f.] II. 877 ad 131. svétsky adv. 213, 309. svétsky adj. 142, 183; 257, 38; 332, 148; — 56, 494 a j. svévolné adv. II. 421 ad 361; 612 ad 299—300; 678, 177. [svévolny adj.] 772 ad 182 —188; II. 75 ad 106—112. svézti dok. II. 174, 115. sviecě f. 275 ad 259—263; II. 188, 334; 651 ad 42 a j. svieéka f. 103, 107; II. 391, 261. [svieranie n.] II. 486 ad 247. [svierati nedok.] 311 ad 147. svietiti nedok. 56 ad 421; 132, 37; 11. 85 ad 93; 93, 160; 207, 228 a je — S. sé I. 334 ad 169. sviné f. 16, 199; 36 ad 162; 81, 320; 115, 34; 422, 76 a j. [sviisky adj.] 36 ad 162. svinüti sé dok. 60, 44; 125, 93. [svitanie n.] 150 ad 88; 646 ad 46; 827 ad 118 a j. svítati nedok. 1I. 879, 179. svitézily adj. 807 ad 254; IT. 85, 86. Svitéziti dok. 117 ad 26; 396, 201; 404, 328 a j.
Strana 1120
1120 [svláééti nedok.] II. 658 ad 145— 146. — S. sé II. 658 ad 145. Svlaéiti sé nedok. II. 658, 145. svlaŻiti dok. II. 142, 49; 164, 338. svlažovati nedok. 11. 938, 540. svléci dok. 248 ad 263; 318, 228. svoboda f. 181, 238; 157 ad 180 (zde omyl); 204, 201 a j. [svoboditi nedok.] 227 ad 497 (omyi). svobodné adv. 68, 159; 69, 161; 157, 177; 205, 206 a j. svobodn y adj. 201, 155; 247 ad 245 — 254; 352, 80 n.; 505, 4 a 6 a j. [svod m.) II. 172 ad 76; 527 ad 139. svódeó m. 223 ad 436—437 a ad 440—441; 383, 17; 816, 22 a j. svoditi nedok. 223, 437; 227, 497; 253, 324; 685 ad 152 a j. svodny adj. 816, 26; 864, 247; II. 258, 172 a 174 a j. svôj pron. 25, 309; 29, 64; 50, 333; 81, 321; 132, 46 a j. č. svolati dok. II. 31, 87; 194, 26; 269, 18; 455 ad 105—107 a j. [svolávati nedok.] 336 ad 200; 492 ad 460. svolenie n. 201, 155; 818, 69. svoliti dok. 209, 268; 210, 277; 493, 481 a j. svolovati nedok. 237 ad 114—115; 434, 51; 493, 483 a J. svorné adv. 612, 130. svorník m. 679, 68. svornost f. 486, 387; 641, 100; 671, 113 a j. svorny adj. 487, 393 a 393; 640, 98 a j. svozenie n. II. 172, 76. [svozovénie n.: II. 172 ad 76; 792 ad 172—179. svozovati nedok. 227 ad 496; 458, 15; 790, 15; 829 ad 150; II. 292, 61; 703 ad 241 a j. svrab m. 250, 284; a 123 a j. [svraskaly, zvr- adj.] IL. 447 ad 341. [svraskly adj.] II. 447 ad 341; 535 ad 235. II. 431, 118 syrei, svrhnüti dok. II. 77, 142; 204 ad 185; 461 ad 171 a j. svrehni adj. 654, 134; IT. 760 ad 212. [svrehované adv.] II. 42 ad 72. svrehovany adj. 505, 13; 583, 196; 604, 51 a j. syrchu adv. 3, 29; 411, 428; 613, 153 a j. [svykati, zvykati nedok.] IT. 823 ad 166—167. svyklost f£. 214, 325; 216, 344; 218, 375 a j. [svykly, zvykly adj.] 671 ad 106. [svykniti, zvyknüti dok.] 490 ad 441; TII. 673 ad 110 a j. syn m. 78, 281; 177, 185 a 187 a 189 n.; 293, 184 a j.; zl? syn 483, 346; Syn (boží) 4, 55; 55, 405 a J. č.; Syn člověčí 27, 33 a j. č.; syn l'udsky 60, 168. synácek m. 176, 180; 220, 400; 770, 166 a j. synagoga f. II. 199, 104. [synek m.] 185 ad 285. synovsk y adj. 57, 427; 432, 32; 453, 296 a j. [synovstvie n.] II. 563 ad 202—294. sypati nedok. 21, 267; 290 ad 132; 214 ad 324. [sýr m.] II. 296 ad 131. syrovátka f. 79, 291; 1I. 75, 111. syrové adv. 705, 100. [syrský adj.j 120 ad 1—2; II. 461 ad 172. [sysel m.] 164 ad 284—295. — Sysel (Mikuláš, viz pozn. na str. II. 507) II. 507, 116. sytiti nedok. II. 234, 54. — S. sě II. 288 ad 307. sytost f. II. 226, 299; 286, 278. sytý adj. 397, 224; II. 143 ad 69— 71; 775, 280; 912, 146. szadu, zzadu adv. 11. 667, 24; 682, 239 n.; 827, 8 a j. szobati dok. 326, 65; 335, 183; 1l. 610 ad 272. szûti dok, IT. 695, 128,
1120 [svláééti nedok.] II. 658 ad 145— 146. — S. sé II. 658 ad 145. Svlaéiti sé nedok. II. 658, 145. svlaŻiti dok. II. 142, 49; 164, 338. svlažovati nedok. 11. 938, 540. svléci dok. 248 ad 263; 318, 228. svoboda f. 181, 238; 157 ad 180 (zde omyl); 204, 201 a j. [svoboditi nedok.] 227 ad 497 (omyi). svobodné adv. 68, 159; 69, 161; 157, 177; 205, 206 a j. svobodn y adj. 201, 155; 247 ad 245 — 254; 352, 80 n.; 505, 4 a 6 a j. [svod m.) II. 172 ad 76; 527 ad 139. svódeó m. 223 ad 436—437 a ad 440—441; 383, 17; 816, 22 a j. svoditi nedok. 223, 437; 227, 497; 253, 324; 685 ad 152 a j. svodny adj. 816, 26; 864, 247; II. 258, 172 a 174 a j. svôj pron. 25, 309; 29, 64; 50, 333; 81, 321; 132, 46 a j. č. svolati dok. II. 31, 87; 194, 26; 269, 18; 455 ad 105—107 a j. [svolávati nedok.] 336 ad 200; 492 ad 460. svolenie n. 201, 155; 818, 69. svoliti dok. 209, 268; 210, 277; 493, 481 a j. svolovati nedok. 237 ad 114—115; 434, 51; 493, 483 a J. svorné adv. 612, 130. svorník m. 679, 68. svornost f. 486, 387; 641, 100; 671, 113 a j. svorny adj. 487, 393 a 393; 640, 98 a j. svozenie n. II. 172, 76. [svozovénie n.: II. 172 ad 76; 792 ad 172—179. svozovati nedok. 227 ad 496; 458, 15; 790, 15; 829 ad 150; II. 292, 61; 703 ad 241 a j. svrab m. 250, 284; a 123 a j. [svraskaly, zvr- adj.] IL. 447 ad 341. [svraskly adj.] II. 447 ad 341; 535 ad 235. II. 431, 118 syrei, svrhnüti dok. II. 77, 142; 204 ad 185; 461 ad 171 a j. svrehni adj. 654, 134; IT. 760 ad 212. [svrehované adv.] II. 42 ad 72. svrehovany adj. 505, 13; 583, 196; 604, 51 a j. syrchu adv. 3, 29; 411, 428; 613, 153 a j. [svykati, zvykati nedok.] IT. 823 ad 166—167. svyklost f£. 214, 325; 216, 344; 218, 375 a j. [svykly, zvykly adj.] 671 ad 106. [svykniti, zvyknüti dok.] 490 ad 441; TII. 673 ad 110 a j. syn m. 78, 281; 177, 185 a 187 a 189 n.; 293, 184 a j.; zl? syn 483, 346; Syn (boží) 4, 55; 55, 405 a J. č.; Syn člověčí 27, 33 a j. č.; syn l'udsky 60, 168. synácek m. 176, 180; 220, 400; 770, 166 a j. synagoga f. II. 199, 104. [synek m.] 185 ad 285. synovsk y adj. 57, 427; 432, 32; 453, 296 a j. [synovstvie n.] II. 563 ad 202—294. sypati nedok. 21, 267; 290 ad 132; 214 ad 324. [sýr m.] II. 296 ad 131. syrovátka f. 79, 291; 1I. 75, 111. syrové adv. 705, 100. [syrský adj.j 120 ad 1—2; II. 461 ad 172. [sysel m.] 164 ad 284—295. — Sysel (Mikuláš, viz pozn. na str. II. 507) II. 507, 116. sytiti nedok. II. 234, 54. — S. sě II. 288 ad 307. sytost f. II. 226, 299; 286, 278. sytý adj. 397, 224; II. 143 ad 69— 71; 775, 280; 912, 146. szadu, zzadu adv. 11. 667, 24; 682, 239 n.; 827, 8 a j. szobati dok. 326, 65; 335, 183; 1l. 610 ad 272. szûti dok, IT. 695, 128,
Strana 1121
széleti sé dok. 426, 179; 772, 189 a j. sZieti dok. 492, 469; II. 222 ad 224. šafář m. 58 ad 4—15; 303 ad 35; 600, 248; 845, 10 a j. Safáfka f. II. 313, 131. šafrán m. II. 173, 94. [šach m.] II. 514 ad 216. šachta f. 266, 146. Salomün, Salomon m. 177, 185; 236, 105; 257, 34 a j. — Adi. poss. -óv 18 ad 222; 271, 211 aj. - šámati nedok. 30, 68; 469, 172; 471, 200; 473, 221 n.; 819 ad 102; II. 71, 68. — Š. sě I. 30 ad 68; 469 ad 172 Samlatnik v šavrlatník. Sanovati nedok. II. 835, 157. Santroëiti nedok. II. 320, 247. $antroénik m. 522, 260; II. 179 ad 185. Santroënÿ adj. II. 179, 185. Santrok m. 317, 219; II. 146, 102; 320, 249. [Sarlat m.] 753 ad 315; IT. 243, 185. Sarlatnik, $amlatnik m. II. 177, 161; 200, 125 a ad 125. $arlatny adj. 332, 149. Sart m. IT. 887, 50; 932, 411. šat m. 126 ad 101; 550, 121; IT. 216, 141 a j. Sata f. 126, 101. Satan m. 42 ad 232; 449 ad 249; 459, 31; II. 251, 68 aj. — Adj. poss. -óv 164 ad 294—295; II. 199, 103 a j. šatanáš m. 42 ad 232; 385, 42; 417, 500 a j. — Adj. poss. -ôv 325, 52. [Sátek m.] 126 ad 102; II. 962 ad 296. šatky pl. f. 126, 102. Satlava f. II. 869, 265. Savel m. II. 890, 101. ščedřě, šť .dře adv. 117, 20; II. 175, 131; 333 ad 102 a j. ščedrost, šťedrost i. 662, 193; 717, 148; II. 504 ad 81 a j. [séedrota, stedrota f.] 717 ad 148; II. 143 ad 69—71; 504 ad 81 a j. Rokvvanova . Postilla. 1121 Séedry, stedrÿ adj. 405 ad 335 —336; 696, 48; I1. 175, 129 a j. — S. den I. 114 ad I; Ś. veżer 116, 1. ščekánie, S(ekánie n. II. 154 ad 205—219; 155, 216. [Séekati nedok.] 84 ad 358; IT. 298 ad 154. [Steknüti, stek- dok.] 745 ad 212. Steñätko, steñätko n. 433, 34; 454, 318; II. 443, 287 a j. &éené, &(ené n. 432 ad 33; 442, 161. ščěp, štěp m. 316 ad 210; 424, 123; TI. 274, 109; 821, 142 a j. Séepan, Stepan m. 363, 220; 11. 216, 141; 265, 273; 890, 101 a j. — Adj. poss. -óv II. 890, 102. Séepánek, Stepánek m. 223 ad 436— 437. [Séépnieé, štěp- £.] 750 ad 275; II. 274 ad 109; 472 ad 54—56 a j. ščiepený, štiepený adj. II. 469 ad 11. éciepiti, étiepiti nedok. 3Z8, 94; 595, 152; 705, 164 a 172; II. 248, 8. &éipati, štípati nedok. II. 138 ad 304; 166, 367; 422 ad 367. [ščípavý, štípavý adj.] II. 422 ad 365. Seit, štít m. 34, 138; 405, 338; 451, 281; 554, 172; IL. 151, 166 a |. [Séititi sé nedok., II. 477 ad 121— 123 a ad 122. Sépavy, Sfpavy, éópavy adj. II. 422, 365 a ad 365. Sépieti, $t-, épieti nedok. 21, 268 a ad 268; II. 422, 367. ščuka, štika f£. II. 581, 169; 946, 734. ščúr, ščír, štír m. II. 30, 53; 166 ad 365 —369. [Sévánie n.] II. 150 ad 157. Sebrynek, šebřinek m. 140 ad 162; II. 497 ad 386—390; 811, 272. [śśdiny pl. f.] II. 521 ad 51; 522 ad 58. Sédivÿ adj. 72 ad 204; II. 965, 366. $elma f. 38, 190; 404, 321; 678, 55 a j. [śelmovanie n.] II. 607 ad 225. [Selmovati nedok.] 185 ad 275; 756 ad 347. 71
széleti sé dok. 426, 179; 772, 189 a j. sZieti dok. 492, 469; II. 222 ad 224. šafář m. 58 ad 4—15; 303 ad 35; 600, 248; 845, 10 a j. Safáfka f. II. 313, 131. šafrán m. II. 173, 94. [šach m.] II. 514 ad 216. šachta f. 266, 146. Salomün, Salomon m. 177, 185; 236, 105; 257, 34 a j. — Adi. poss. -óv 18 ad 222; 271, 211 aj. - šámati nedok. 30, 68; 469, 172; 471, 200; 473, 221 n.; 819 ad 102; II. 71, 68. — Š. sě I. 30 ad 68; 469 ad 172 Samlatnik v šavrlatník. Sanovati nedok. II. 835, 157. Santroëiti nedok. II. 320, 247. $antroénik m. 522, 260; II. 179 ad 185. Santroënÿ adj. II. 179, 185. Santrok m. 317, 219; II. 146, 102; 320, 249. [Sarlat m.] 753 ad 315; IT. 243, 185. Sarlatnik, $amlatnik m. II. 177, 161; 200, 125 a ad 125. $arlatny adj. 332, 149. Sart m. IT. 887, 50; 932, 411. šat m. 126 ad 101; 550, 121; IT. 216, 141 a j. Sata f. 126, 101. Satan m. 42 ad 232; 449 ad 249; 459, 31; II. 251, 68 aj. — Adj. poss. -óv 164 ad 294—295; II. 199, 103 a j. šatanáš m. 42 ad 232; 385, 42; 417, 500 a j. — Adj. poss. -ôv 325, 52. [Sátek m.] 126 ad 102; II. 962 ad 296. šatky pl. f. 126, 102. Satlava f. II. 869, 265. Savel m. II. 890, 101. ščedřě, šť .dře adv. 117, 20; II. 175, 131; 333 ad 102 a j. ščedrost, šťedrost i. 662, 193; 717, 148; II. 504 ad 81 a j. [séedrota, stedrota f.] 717 ad 148; II. 143 ad 69—71; 504 ad 81 a j. Rokvvanova . Postilla. 1121 Séedry, stedrÿ adj. 405 ad 335 —336; 696, 48; I1. 175, 129 a j. — S. den I. 114 ad I; Ś. veżer 116, 1. ščekánie, S(ekánie n. II. 154 ad 205—219; 155, 216. [Séekati nedok.] 84 ad 358; IT. 298 ad 154. [Steknüti, stek- dok.] 745 ad 212. Steñätko, steñätko n. 433, 34; 454, 318; II. 443, 287 a j. &éené, &(ené n. 432 ad 33; 442, 161. ščěp, štěp m. 316 ad 210; 424, 123; TI. 274, 109; 821, 142 a j. Séepan, Stepan m. 363, 220; 11. 216, 141; 265, 273; 890, 101 a j. — Adj. poss. -óv II. 890, 102. Séepánek, Stepánek m. 223 ad 436— 437. [Séépnieé, štěp- £.] 750 ad 275; II. 274 ad 109; 472 ad 54—56 a j. ščiepený, štiepený adj. II. 469 ad 11. éciepiti, étiepiti nedok. 3Z8, 94; 595, 152; 705, 164 a 172; II. 248, 8. &éipati, štípati nedok. II. 138 ad 304; 166, 367; 422 ad 367. [ščípavý, štípavý adj.] II. 422 ad 365. Seit, štít m. 34, 138; 405, 338; 451, 281; 554, 172; IL. 151, 166 a |. [Séititi sé nedok., II. 477 ad 121— 123 a ad 122. Sépavy, Sfpavy, éópavy adj. II. 422, 365 a ad 365. Sépieti, $t-, épieti nedok. 21, 268 a ad 268; II. 422, 367. ščuka, štika f£. II. 581, 169; 946, 734. ščúr, ščír, štír m. II. 30, 53; 166 ad 365 —369. [Sévánie n.] II. 150 ad 157. Sebrynek, šebřinek m. 140 ad 162; II. 497 ad 386—390; 811, 272. [śśdiny pl. f.] II. 521 ad 51; 522 ad 58. Sédivÿ adj. 72 ad 204; II. 965, 366. $elma f. 38, 190; 404, 321; 678, 55 a j. [śelmovanie n.] II. 607 ad 225. [Selmovati nedok.] 185 ad 275; 756 ad 347. 71
Strana 1122
1122 šenk m. 318, 230; 319 ad 237; II. 604 ad 178. šenkéř, -ýř 318 ad 228 a 230—233; 522, 260; II. 418, 306 a j. [šenkéřka f., II. 312 ad 123; 491 ad 316. Sept m. II. 357, 158; 696, 154; 956, 172. Septati nedok. 111 ad 225—220; II. 344, 262 a 265; 956, 171 a j. Sefadnost, serednost f. 512 ad LI]; HI. 119, 33. : šeřadný, šeredný adj. 67 ad 144; 219, 386; 598, 209 a j. [Sefédstvie n.] II. 207 ad 224—225, Serm m. 140, 162; II. 673 ad 107. Sest num. 179, 213; 212, 297; 725, 268 a 271 a j Se(st)desát num. 501, 597; 645, 26; 841, 341 a j. Se(st)desáty num. II. 35, 214. Sesterÿ num. 260 ad 79; IT. 527, 132. — Sestero n. z adj. I. 725 ad 267—271; II. 8852 ad 189 a j. [3estinedólka f.] 125 ad 92—93; II. 965 ad 367. Sestnädstyÿ, -ctÿ num. 615, 10; 822, 33; II. 469, 1 a j. šestý num. 48, 315; 302, 30; 383 2 a j. [Setfievati nedok.] 11. 507 ad 120. šetřiti nedok. 613, 134 a 137; 100 ad 73; 284 ad 59; 454 ad 343; II. 36, 237 a j. — Š. sobě I. 680 ad 85. [šibal m.) 110 ad 215; 843, 366 (pripisck); TI. 75 ad 106—112 j. [Sibalsky adj.] II. 635 ad 256. Sibalstvo, -ie n. II. 424, 11; 511 ad 171—172; 852, 182. Sibenieé f. 243, 186; 243, 191; 448 237 a 241 aj. Sied m. 374, 375; 747 ad 234; II. 220, 201; 246 ad 231; 818 ad 78; 964, 337. šije f. II. 787 ad 109; 853, 205. šikovati nedok. II. 537, 272. [Sima m.] II. 233 ad 43. , Šimon m. 507, 42; 647, 70; II. 200, 117; 342, 230 a j. — Adj. poss. -óv II. 232 ad 26; 240, 143. šimoněnec m. LI. 342, 235. [Simonik m.] II. 342 ad 235—236. [Simonovee m.] IL. 342 ad 235— 236. Sindelny adj. 800, 155. šinúti nedok. 41, 231 a 232; 42, 238; 229, 518; 522, 266 a j. — Š. sě (sebů) 94, 495 a ad 494; 706, 200; 707, 205. šíp m. II. 593, 15. Sir0c& adv. 36, 162; 335, 184; kompar. sire 11. 145, 91 a j. sirokost f. 493, 472; IT. 469, 13; 861, 72 a j. široký adj. 335, 184; 543, 4; TI. 290, 35 a j. [Skapuléf m.] II. 197 ad 81. [škařčdě, škaredě adv.] 512 ad 112. škařědost, škaredost f. 512, 111; 713, 90; II. 447, 343 a j. Skaféd y, skared 07 ad 144; 147, 47; 169, 61 a j. $koda f. 142, 191; 188, 314; 245, 220 a j. $kódcé m. I1. 226, 308. škoditi nedok. 78, 288; 178, 195; 218, 372; 224, 456 a j. [$kódka, -:- £.] IT. 614 ad 318. škodlivý adj. 69, 164; 306, 89; 307, 94 aj. [škodně adv.] 412 ad 435, Skodny adj. 224, 455; 671, 106; 11. 62, 118 a j. skola 1. 159, 213; 703, 113; II. 122, 102 a j. Skorné f. 72, 206. Skfip- v. sAip-. [Skrobeny adj.] II. 697 ad 161. škvarek m. 593, 122. [šlak m.j 231 ad 27. Slechetné adv. 257 ad 33; 310 ad 130; 398, 233 a j. [Sleehetny adj.] 261 ad 95; II. 824 ad 180.
1122 šenk m. 318, 230; 319 ad 237; II. 604 ad 178. šenkéř, -ýř 318 ad 228 a 230—233; 522, 260; II. 418, 306 a j. [šenkéřka f., II. 312 ad 123; 491 ad 316. Sept m. II. 357, 158; 696, 154; 956, 172. Septati nedok. 111 ad 225—220; II. 344, 262 a 265; 956, 171 a j. Sefadnost, serednost f. 512 ad LI]; HI. 119, 33. : šeřadný, šeredný adj. 67 ad 144; 219, 386; 598, 209 a j. [Sefédstvie n.] II. 207 ad 224—225, Serm m. 140, 162; II. 673 ad 107. Sest num. 179, 213; 212, 297; 725, 268 a 271 a j Se(st)desát num. 501, 597; 645, 26; 841, 341 a j. Se(st)desáty num. II. 35, 214. Sesterÿ num. 260 ad 79; IT. 527, 132. — Sestero n. z adj. I. 725 ad 267—271; II. 8852 ad 189 a j. [3estinedólka f.] 125 ad 92—93; II. 965 ad 367. Sestnädstyÿ, -ctÿ num. 615, 10; 822, 33; II. 469, 1 a j. šestý num. 48, 315; 302, 30; 383 2 a j. [Setfievati nedok.] 11. 507 ad 120. šetřiti nedok. 613, 134 a 137; 100 ad 73; 284 ad 59; 454 ad 343; II. 36, 237 a j. — Š. sobě I. 680 ad 85. [šibal m.) 110 ad 215; 843, 366 (pripisck); TI. 75 ad 106—112 j. [Sibalsky adj.] II. 635 ad 256. Sibalstvo, -ie n. II. 424, 11; 511 ad 171—172; 852, 182. Sibenieé f. 243, 186; 243, 191; 448 237 a 241 aj. Sied m. 374, 375; 747 ad 234; II. 220, 201; 246 ad 231; 818 ad 78; 964, 337. šije f. II. 787 ad 109; 853, 205. šikovati nedok. II. 537, 272. [Sima m.] II. 233 ad 43. , Šimon m. 507, 42; 647, 70; II. 200, 117; 342, 230 a j. — Adj. poss. -óv II. 232 ad 26; 240, 143. šimoněnec m. LI. 342, 235. [Simonik m.] II. 342 ad 235—236. [Simonovee m.] IL. 342 ad 235— 236. Sindelny adj. 800, 155. šinúti nedok. 41, 231 a 232; 42, 238; 229, 518; 522, 266 a j. — Š. sě (sebů) 94, 495 a ad 494; 706, 200; 707, 205. šíp m. II. 593, 15. Sir0c& adv. 36, 162; 335, 184; kompar. sire 11. 145, 91 a j. sirokost f. 493, 472; IT. 469, 13; 861, 72 a j. široký adj. 335, 184; 543, 4; TI. 290, 35 a j. [Skapuléf m.] II. 197 ad 81. [škařčdě, škaredě adv.] 512 ad 112. škařědost, škaredost f. 512, 111; 713, 90; II. 447, 343 a j. Skaféd y, skared 07 ad 144; 147, 47; 169, 61 a j. $koda f. 142, 191; 188, 314; 245, 220 a j. $kódcé m. I1. 226, 308. škoditi nedok. 78, 288; 178, 195; 218, 372; 224, 456 a j. [$kódka, -:- £.] IT. 614 ad 318. škodlivý adj. 69, 164; 306, 89; 307, 94 aj. [škodně adv.] 412 ad 435, Skodny adj. 224, 455; 671, 106; 11. 62, 118 a j. skola 1. 159, 213; 703, 113; II. 122, 102 a j. Skorné f. 72, 206. Skfip- v. sAip-. [Skrobeny adj.] II. 697 ad 161. škvarek m. 593, 122. [šlak m.j 231 ad 27. Slechetné adv. 257 ad 33; 310 ad 130; 398, 233 a j. [Sleehetny adj.] 261 ad 95; II. 824 ad 180.
Strana 1123
Slépéjé, Slápéjé f. 441, 146; 447, 229 a ad 229; 613, 168; 730, 5 a j. $lojief m. 102, 104; 697, 79 n.; 1I. 312, 124; 371, 358 a j. [śmakati nedok.] 473 ad 221; II. 71 ad 68. [šmatati nedok.) 473 ad 221 a ad 222; II. 70 ad 66—68. &mejkati v. smyhat. [śmetrlink, smót-] II. 312 ad 118. [śmrt m.] 449 ad 249; 454 ad 314; 486 ad 389; 512 ad 112. [$mrtóv adj. poss. k $m»1] 482 ad 329. šnek m. II. 446, 327. [šňórka, šňůrka 1.] II. 786 ad 97. špaček m. 180, 221. [śpalek m.] II. 357 ad 154; 380 ad 120; 676 ad 156; 728 ad 74. [śpań(h)elsky adj.] 215 ad 337. śpatny adj. 16 ad 199—200; 474 ad 232; II. 76, 122 à j. [sperk m.] 285 ad 61; IL. 783 ad 65. (Sperkovánie n.] 23 ad 294—296; 23 ad 295—296; II. 447 ad 341. [šperkovati nedok.] IT. 785 ad 86. — S. sé 341 ad 258; II. 514 ad 216; 961, 273. [$perkovné adv.] 23 ad 294; 438 ad 112; II. 384 ad 159. [sperkovny adj.] II. 511 ad 174; 558 ad 230; 787 ad 1106. Spie m., $pieé I. 72, 206 a 210; 550, 122; 795, 85 n.; 829, 148; IT. 788, 120; 896, 210 a j. [špičatý adj.] 550 ad 122; 795 ad 86; 829 ad 148. špička f. 290, 142. śpina i. 555, 187. [$pinavy adj.] II. 150 ad 147; 388 ad 215; lI. 504 ad 74 a j. Spizé f. II. 715, 433. SpiZirna f. II. 506 ad 101; 598 ad 95; 639, 309. [śprym m.] II. 419 ad 320; 959 ad 230. [šprýmovánie n.] 458 ad 10—11. [Sprÿmovati, sprim- nedok.] 180 ad 220. 1123 ($prymovny adj.) II. 87 ad 144; 338 ad 180; 504 ad 73 a j. [Srotovati sé nedok.] II. 582 ad 181; 896 ad 212. šťastně, -ý v. sčěsíně, štědrý v. ščedrý. štěkati v. ščekaií. Štěpán- viz Ščepán-. štercieř m. II. 152 ad 178; 715, 434. [Stercovati sé nedok.] II. 152 ad 178—186. Stéstie v. séésiie. Stolovänie v. siolovdnie. Sfpieti viz 3cpren. Sturm m. II. 464, 217. Stverák v. Gfverdh. Stvrtek v. éturlek. šuba v. éuba. [šúlati sě nedok.j 30 ad 68—70; 317 ad 220. [šúst adv.] 726 adv. 273. švec m. 795, 85; II. 418, 306. scastmy. t part. 8, 92; 8, 93; 29, 57; 42, 235; 50, 331 a j. č. Tabor m. (hora) 672, 145; II. 163, 322; — (mésio) 11. 904 ad 65. [taborsky adj.] 265 ad 145. [tady adv.] 519 ad 216. [tafat, taffat m.j II. 962 ad 296. [tahati nedok.] 835 ad 232; II. 243 ad 184. — T. sě II. 176 ad 134. tähnüti nedok. 745, 204; 68 ad 158; 78, 283; 271, 223; 408, 378; 472 ad 212; 725, 266; 654, 134; 701, 67; I1. 537, 261; 646 ad 424 a j. — Netáhnu co učiniti, až atp. I. 734, 63. — T. sé 22 ad 286; 673, 162; IT. 178, 163 a j. ta jemstvie, ta jenstvie n. 326, 73; 348, 9; 546, 67; 575, 73 a ad 73 a j. tajiti nedok. II. 277, 150; 278, 153 a 153 a j. — T. sé I. 591, 92. tajné, tejné adv. 124 ad 76; II. 64, 185; 763, 260 a j. tajnost f. 780, 72; II. 476 ad 105; 724, 10 a j. 71*
Slépéjé, Slápéjé f. 441, 146; 447, 229 a ad 229; 613, 168; 730, 5 a j. $lojief m. 102, 104; 697, 79 n.; 1I. 312, 124; 371, 358 a j. [śmakati nedok.] 473 ad 221; II. 71 ad 68. [šmatati nedok.) 473 ad 221 a ad 222; II. 70 ad 66—68. &mejkati v. smyhat. [śmetrlink, smót-] II. 312 ad 118. [śmrt m.] 449 ad 249; 454 ad 314; 486 ad 389; 512 ad 112. [$mrtóv adj. poss. k $m»1] 482 ad 329. šnek m. II. 446, 327. [šňórka, šňůrka 1.] II. 786 ad 97. špaček m. 180, 221. [śpalek m.] II. 357 ad 154; 380 ad 120; 676 ad 156; 728 ad 74. [śpań(h)elsky adj.] 215 ad 337. śpatny adj. 16 ad 199—200; 474 ad 232; II. 76, 122 à j. [sperk m.] 285 ad 61; IL. 783 ad 65. (Sperkovánie n.] 23 ad 294—296; 23 ad 295—296; II. 447 ad 341. [šperkovati nedok.] IT. 785 ad 86. — S. sé 341 ad 258; II. 514 ad 216; 961, 273. [$perkovné adv.] 23 ad 294; 438 ad 112; II. 384 ad 159. [sperkovny adj.] II. 511 ad 174; 558 ad 230; 787 ad 1106. Spie m., $pieé I. 72, 206 a 210; 550, 122; 795, 85 n.; 829, 148; IT. 788, 120; 896, 210 a j. [špičatý adj.] 550 ad 122; 795 ad 86; 829 ad 148. špička f. 290, 142. śpina i. 555, 187. [$pinavy adj.] II. 150 ad 147; 388 ad 215; lI. 504 ad 74 a j. Spizé f. II. 715, 433. SpiZirna f. II. 506 ad 101; 598 ad 95; 639, 309. [śprym m.] II. 419 ad 320; 959 ad 230. [šprýmovánie n.] 458 ad 10—11. [Sprÿmovati, sprim- nedok.] 180 ad 220. 1123 ($prymovny adj.) II. 87 ad 144; 338 ad 180; 504 ad 73 a j. [Srotovati sé nedok.] II. 582 ad 181; 896 ad 212. šťastně, -ý v. sčěsíně, štědrý v. ščedrý. štěkati v. ščekaií. Štěpán- viz Ščepán-. štercieř m. II. 152 ad 178; 715, 434. [Stercovati sé nedok.] II. 152 ad 178—186. Stéstie v. séésiie. Stolovänie v. siolovdnie. Sfpieti viz 3cpren. Sturm m. II. 464, 217. Stverák v. Gfverdh. Stvrtek v. éturlek. šuba v. éuba. [šúlati sě nedok.j 30 ad 68—70; 317 ad 220. [šúst adv.] 726 adv. 273. švec m. 795, 85; II. 418, 306. scastmy. t part. 8, 92; 8, 93; 29, 57; 42, 235; 50, 331 a j. č. Tabor m. (hora) 672, 145; II. 163, 322; — (mésio) 11. 904 ad 65. [taborsky adj.] 265 ad 145. [tady adv.] 519 ad 216. [tafat, taffat m.j II. 962 ad 296. [tahati nedok.] 835 ad 232; II. 243 ad 184. — T. sě II. 176 ad 134. tähnüti nedok. 745, 204; 68 ad 158; 78, 283; 271, 223; 408, 378; 472 ad 212; 725, 266; 654, 134; 701, 67; I1. 537, 261; 646 ad 424 a j. — Netáhnu co učiniti, až atp. I. 734, 63. — T. sé 22 ad 286; 673, 162; IT. 178, 163 a j. ta jemstvie, ta jenstvie n. 326, 73; 348, 9; 546, 67; 575, 73 a ad 73 a j. tajiti nedok. II. 277, 150; 278, 153 a 153 a j. — T. sé I. 591, 92. tajné, tejné adv. 124 ad 76; II. 64, 185; 763, 260 a j. tajnost f. 780, 72; II. 476 ad 105; 724, 10 a j. 71*
Strana 1124
1124 tajný, tejný adj. 10, 121; 58, 14; 134, 81 a ad 80—81; 531, 382 a j. laké, Z(e) adv. 13, 164; 52, 368; 34, 126; 90, 426; 17, 212 a j. &. tako, take, tak adv. 16, 204; 29, 61; 30, 82; 50, 344; 10, 114; 47, 305; IT. 935, 460 a j. č. — Takto I. 24, 307; 16, 209 a j. č. takové adv. 243, 189; II. 95, 217; 583, 207 a j. takovÿ adj. 1 ad 5; 29, 59 a j. €. taký pron. à, 60; 22, 279; 22, 281; 37, 169 a j. & — Taky -Z(e) II. 100, 76. takZe conj. 29, 58; 13 ad 169; 119, 49 aj. taláeéti sé nedok. 601, 272; 602, 274; II. 925, 233. falentum (lat.) II. 632, 208. taléf m. 745, 213; II. 154, 203. “ tamadv. 24, 299; 52, 361; 32, 108; -— 54, 387; 706, 199; sém ? tam 20 ad 250; kam — tam 94, 495; 228, 508 a j. č. [tamto adv.] 785 ad 138; II. 392 ad 271 aj. tancovati nedok. 76 ad 257—264; 292, 162; 429, 261 a 269 a j. tanec m. 7, 87; 23, 292; 36, 161; 76, 261 a j. tanečník m. 182 ad 246; II. 640 ad 322; 875, 94 a j. tant m. II. 382, 136; 455, 105; 672, 107; 673 ad 107. tantéf m. II. 556, 202. tanüti nedok. 177, 192; 272, 227; 439, 127; II. 155, 212 a j. tápati nedok. 323, 17; 199, 127; 412, 455; 449, 252; 819, 103 a j. [tarasovati sé nedok.] II. 176 ad 147—148. [Tarsensky adj.] IT. 890 ad 101. [tatiéek m.] II. 627 ad 135. tatik m. 180, 220 a 226; II. 627, 135; 961, 270. [t(h)au] II. 334 ad 128. tázati (sé) nedok, 82 ad 328—329; 100, 71; 110, 212; 718, 171 a J. tbáti nedok. 6, 74; 440, 130; 7 ad 75; 76, 259; 7, 19; 55, 404; 32, 101; 38, 183 a j. à. téci nedok, 18 ad 233; 401, 281; 429, 250; 547, 78 a j. teď adv. 7, 83; 41, 229; 58 ad 5; 116, 6; 82, 325; 352, 71 a j. [tedky adv.] 85 ad 369—371, tedy v. tehda. tehda, tehdaZ, tehdy adv. 10, 125; 46, 284; II. 35, 229; 1 ad 8; 10, 121; 22, 278; 24, 301; 27. 33; 97, 17; 748, 252 a j. č. — Tedy 30 ad 74. těhotný adj. 120 ad 1—2; 124, 75: 210, 276 a 278. těkánie n. 788 ad 162—186; II. 892, 144. těkati nedok. 323, 291 a j. [tékavy adj.; 163 ad 274. télce n. 126, 97. tele n. 115, 37; 185, 279; 590, 70 a j. télesenstvie n. 431 ad 11; 631, 9; 672, 143 à j. télesné adv. 47, 302; 137, 123; 185, 282; 503, 620 a j. télesny, télestn Y adj. 4, 45; 4, 51; 21, 276; 36, 157; 66, 122; 179, 211 a j. č. tělo n. 25, 310; 51, 256; 36, 161; 43, 249 a 250; 70, 178 a j. &. — (f. boZí) 6, 70; 7, 81; 7, 84; hod Téla bożieho II. 590, 64. témáéf adv. 107, 169; 261, 88 a j. temnost £. 132, 37; 135, 89 a 07 a j. — (skutky temnosti) 1, 9; 58, 13 a j. temny adj. 56 ad 421; II. 105, 152. ten pron. 12, 148; 23, 292; 23, 293; 50, 331; 7, 79; 18, 225; 21, 275; — len kievf 789 ad 162—186 a j. č. tento pron. 16, 207; 23, 288; 29, 61; 50, 333 a j. č. tentýž pron. 26, 6. tepati nedok. 19, 238; 187, 304; 257 ad 32; 263, 121; 269, 188 a j.; — II. 49 ad 148. — T. sé 665 ad 219; LI. 74, 106 a j. 7, 146; 68, 150; II.
1124 tajný, tejný adj. 10, 121; 58, 14; 134, 81 a ad 80—81; 531, 382 a j. laké, Z(e) adv. 13, 164; 52, 368; 34, 126; 90, 426; 17, 212 a j. &. tako, take, tak adv. 16, 204; 29, 61; 30, 82; 50, 344; 10, 114; 47, 305; IT. 935, 460 a j. č. — Takto I. 24, 307; 16, 209 a j. č. takové adv. 243, 189; II. 95, 217; 583, 207 a j. takovÿ adj. 1 ad 5; 29, 59 a j. €. taký pron. à, 60; 22, 279; 22, 281; 37, 169 a j. & — Taky -Z(e) II. 100, 76. takZe conj. 29, 58; 13 ad 169; 119, 49 aj. taláeéti sé nedok. 601, 272; 602, 274; II. 925, 233. falentum (lat.) II. 632, 208. taléf m. 745, 213; II. 154, 203. “ tamadv. 24, 299; 52, 361; 32, 108; -— 54, 387; 706, 199; sém ? tam 20 ad 250; kam — tam 94, 495; 228, 508 a j. č. [tamto adv.] 785 ad 138; II. 392 ad 271 aj. tancovati nedok. 76 ad 257—264; 292, 162; 429, 261 a 269 a j. tanec m. 7, 87; 23, 292; 36, 161; 76, 261 a j. tanečník m. 182 ad 246; II. 640 ad 322; 875, 94 a j. tant m. II. 382, 136; 455, 105; 672, 107; 673 ad 107. tantéf m. II. 556, 202. tanüti nedok. 177, 192; 272, 227; 439, 127; II. 155, 212 a j. tápati nedok. 323, 17; 199, 127; 412, 455; 449, 252; 819, 103 a j. [tarasovati sé nedok.] II. 176 ad 147—148. [Tarsensky adj.] IT. 890 ad 101. [tatiéek m.] II. 627 ad 135. tatik m. 180, 220 a 226; II. 627, 135; 961, 270. [t(h)au] II. 334 ad 128. tázati (sé) nedok, 82 ad 328—329; 100, 71; 110, 212; 718, 171 a J. tbáti nedok. 6, 74; 440, 130; 7 ad 75; 76, 259; 7, 19; 55, 404; 32, 101; 38, 183 a j. à. téci nedok, 18 ad 233; 401, 281; 429, 250; 547, 78 a j. teď adv. 7, 83; 41, 229; 58 ad 5; 116, 6; 82, 325; 352, 71 a j. [tedky adv.] 85 ad 369—371, tedy v. tehda. tehda, tehdaZ, tehdy adv. 10, 125; 46, 284; II. 35, 229; 1 ad 8; 10, 121; 22, 278; 24, 301; 27. 33; 97, 17; 748, 252 a j. č. — Tedy 30 ad 74. těhotný adj. 120 ad 1—2; 124, 75: 210, 276 a 278. těkánie n. 788 ad 162—186; II. 892, 144. těkati nedok. 323, 291 a j. [tékavy adj.; 163 ad 274. télce n. 126, 97. tele n. 115, 37; 185, 279; 590, 70 a j. télesenstvie n. 431 ad 11; 631, 9; 672, 143 à j. télesné adv. 47, 302; 137, 123; 185, 282; 503, 620 a j. télesny, télestn Y adj. 4, 45; 4, 51; 21, 276; 36, 157; 66, 122; 179, 211 a j. č. tělo n. 25, 310; 51, 256; 36, 161; 43, 249 a 250; 70, 178 a j. &. — (f. boZí) 6, 70; 7, 81; 7, 84; hod Téla bożieho II. 590, 64. témáéf adv. 107, 169; 261, 88 a j. temnost £. 132, 37; 135, 89 a 07 a j. — (skutky temnosti) 1, 9; 58, 13 a j. temny adj. 56 ad 421; II. 105, 152. ten pron. 12, 148; 23, 292; 23, 293; 50, 331; 7, 79; 18, 225; 21, 275; — len kievf 789 ad 162—186 a j. č. tento pron. 16, 207; 23, 288; 29, 61; 50, 333 a j. č. tentýž pron. 26, 6. tepati nedok. 19, 238; 187, 304; 257 ad 32; 263, 121; 269, 188 a j.; — II. 49 ad 148. — T. sé 665 ad 219; LI. 74, 106 a j. 7, 146; 68, 150; II.
Strana 1125
teplý adj. 52, 361; 1I. 743 ad 253. teprv, tepruv, teprü, teprva, tepruva adv. 53, 381; 16, 206; 33, 122; 99, 57; 151, 96; 169, 65 a ad 65 a j. č. tercie f. 170, 84. [terč m.j 34 ad 138 (slovo nedobře Cilelné). [Tertulianus m.] II. (pripisek). tesař m. 812 ad 321; IL. 614, 323; 945, 705 n. — Adj. poss. -óv 1. 812, 321. lesklenie n. 656, 148. teskliti nedok. 51, 348; 552, 147; 847, 37 à j. lesklivé adv. 68, 151; 339, 236; 528, 345 a j. tesklivy adj. 394 ad 181; IT. 845, 19. tesknost f. 90, 434; 190, 342; 295, 208; 468, 160 a j. tesknost f. 394, 181; 515, 157. [tesknüti sobé nedok.] 803 ad 194. teskn y adj. 43, 251; 394 ad 182; 674, 184. [tésno n. z adj.] II. 497 ad 384. [tésny adj.] II. 704 ad 265. Tessalonicensky m. z adj. 269, 195; 431, 2; II. 321, 262 a j. [tésitel m.] 854 ad 137; II. 41 ad 54. tésiti nedok. 258, 48; 852, 110 a 113 a j. — T. sé 446 ad 218; 711, 62; 642, 169 a j. teta f. 186, 292; II. 191, 373; 371, 358 a j. tetka f. 633, 64; II. 372 ad 358. tetragramaton n. 749, 261; II. 954, 109. [text m.] 195 ad 64; II. 136, 257 a j. téZ adv. 24, 306; 68, 160; 78, 287; II. 59, 9 aj. č. těžcě, těžko adv. 19 ad 249; 39 ad 192; 46, 281; 71, 192; 156, 164 n. a j. tézéti nedok, II. 630, 187; 631, 193. [téZiti nedok.] IT. 630 ad 187; 631 ad 193. těžkost f. 37 ad 166; 406, 353; 713, 89; 816, 19; II. 633, 225 a j. 902 ad 16 1125 těžký adj. 19, 245; 23, 290; 48, 314; 56, 425; 31, 88; 60, 45; 71, 192; II. 162, 310 a j. č. Thamar f. IT. 878, 163. Theofil m. 821, 6. tiberiadský adj. 506, 29; 928, 312 a j. [tierati nedok.) II. 835 ad 153 (omyl). tiež(č) f. II. 632, 208. tichost f. 48, 307; 743 ad 192—193; 593, 128 a j. tiehy adj. 2, 25; 119, 48; 287, 102; 593, 128 n. a j. Timot(h)eus m. 376, 401; 534, 421; 669, 64 a j. [tisknüti nedok.] 574 ad 58—60. — T. sé II. 232 ad 21—22; 267 ad 306; 517 ad 262; 552 ad 143. "tista f.] II. 371 ad 349—352. tisúc, tisíc num. 46, 290; 70, 176; 713, 92 a j. tisücekrät, tisícekrát num. 38, 178; II. 222, 227. [tisúcí, tisící num.] 265 ad 145. tí$é adv. 186, 296; 567, 345 a 347; 591, 79 a j. [tisiti sé nedok.] 594 ad 131. [titul m.] 184 ad 265; 284 ad 56; II. 241 ad 160 a j. [tkanic& f.] II. 786 ad 97. tkáti sě nedok. II. 716, 436. tknüti dok. 764 ad 77 —93. — T. sé ne- dok. 252, 302; 417,503; 641, 114a j. tlačiti nedok. 343 ad 284; 534 ad 424; 542, 177 a j. — T. sé II. 683 ad 257. [tlachać m.] 238 ad 133. [tlachánie n.] 148 ad 66. tlachati nedok. 107 ad 161; 296 ad 218; II. 333, 112 a j. tlamánie n. 149, 66; LI. 368, 308. tlamati nedok. 148, 64; 290, 135; 296, 218; 404, 330; II. 239, 137; 333 ad 112 a j. [tlampanie n.] 148 ad 66; 465 ad 120—129; II. 368 ad 308. [tlampati nedok.] 148 ad 64; 290 ad 135; 296 ad 218; 404 ad 330; 465
teplý adj. 52, 361; 1I. 743 ad 253. teprv, tepruv, teprü, teprva, tepruva adv. 53, 381; 16, 206; 33, 122; 99, 57; 151, 96; 169, 65 a ad 65 a j. č. tercie f. 170, 84. [terč m.j 34 ad 138 (slovo nedobře Cilelné). [Tertulianus m.] II. (pripisek). tesař m. 812 ad 321; IL. 614, 323; 945, 705 n. — Adj. poss. -óv 1. 812, 321. lesklenie n. 656, 148. teskliti nedok. 51, 348; 552, 147; 847, 37 à j. lesklivé adv. 68, 151; 339, 236; 528, 345 a j. tesklivy adj. 394 ad 181; IT. 845, 19. tesknost f. 90, 434; 190, 342; 295, 208; 468, 160 a j. tesknost f. 394, 181; 515, 157. [tesknüti sobé nedok.] 803 ad 194. teskn y adj. 43, 251; 394 ad 182; 674, 184. [tésno n. z adj.] II. 497 ad 384. [tésny adj.] II. 704 ad 265. Tessalonicensky m. z adj. 269, 195; 431, 2; II. 321, 262 a j. [tésitel m.] 854 ad 137; II. 41 ad 54. tésiti nedok. 258, 48; 852, 110 a 113 a j. — T. sé 446 ad 218; 711, 62; 642, 169 a j. teta f. 186, 292; II. 191, 373; 371, 358 a j. tetka f. 633, 64; II. 372 ad 358. tetragramaton n. 749, 261; II. 954, 109. [text m.] 195 ad 64; II. 136, 257 a j. téZ adv. 24, 306; 68, 160; 78, 287; II. 59, 9 aj. č. těžcě, těžko adv. 19 ad 249; 39 ad 192; 46, 281; 71, 192; 156, 164 n. a j. tézéti nedok, II. 630, 187; 631, 193. [téZiti nedok.] IT. 630 ad 187; 631 ad 193. těžkost f. 37 ad 166; 406, 353; 713, 89; 816, 19; II. 633, 225 a j. 902 ad 16 1125 těžký adj. 19, 245; 23, 290; 48, 314; 56, 425; 31, 88; 60, 45; 71, 192; II. 162, 310 a j. č. Thamar f. IT. 878, 163. Theofil m. 821, 6. tiberiadský adj. 506, 29; 928, 312 a j. [tierati nedok.) II. 835 ad 153 (omyl). tiež(č) f. II. 632, 208. tichost f. 48, 307; 743 ad 192—193; 593, 128 a j. tiehy adj. 2, 25; 119, 48; 287, 102; 593, 128 n. a j. Timot(h)eus m. 376, 401; 534, 421; 669, 64 a j. [tisknüti nedok.] 574 ad 58—60. — T. sé II. 232 ad 21—22; 267 ad 306; 517 ad 262; 552 ad 143. "tista f.] II. 371 ad 349—352. tisúc, tisíc num. 46, 290; 70, 176; 713, 92 a j. tisücekrät, tisícekrát num. 38, 178; II. 222, 227. [tisúcí, tisící num.] 265 ad 145. tí$é adv. 186, 296; 567, 345 a 347; 591, 79 a j. [tisiti sé nedok.] 594 ad 131. [titul m.] 184 ad 265; 284 ad 56; II. 241 ad 160 a j. [tkanic& f.] II. 786 ad 97. tkáti sě nedok. II. 716, 436. tknüti dok. 764 ad 77 —93. — T. sé ne- dok. 252, 302; 417,503; 641, 114a j. tlačiti nedok. 343 ad 284; 534 ad 424; 542, 177 a j. — T. sé II. 683 ad 257. [tlachać m.] 238 ad 133. [tlachánie n.] 148 ad 66. tlachati nedok. 107 ad 161; 296 ad 218; II. 333, 112 a j. tlamánie n. 149, 66; LI. 368, 308. tlamati nedok. 148, 64; 290, 135; 296, 218; 404, 330; II. 239, 137; 333 ad 112 a j. [tlampanie n.] 148 ad 66; 465 ad 120—129; II. 368 ad 308. [tlampati nedok.] 148 ad 64; 290 ad 135; 296 ad 218; 404 ad 330; 465
Strana 1126
1126 ad 120—129; II. 239 ad 137; 333 ad 112. tlúci nedok. 270, 210; 440, 138; 582, 177; 624, 106 a j. — T. sč 151, 89; 783, 18; II. 152, 178 a j. tlustý adj. 151 ad 90; II. 581, 169. tma f. 131 ad 37; 132, 37; 459, 18; 670, 90 a j. to interj. (to to to) 201, 157. Tobiáš m. 370, 326; 371, 328; II. 221, 211. tobolka f. II. 176, 140; 808, 202; 853, 210; 910, 102. točiti nedok. 23, 295; II. 934, 455. — T. sě II. 236 ad 88. točúš, totiž, -to adv. 20, 260; 29, 62; 50, 334; 454, 318 a j. [tolikero adv.] 560 ad 254. [tolikéž adv.] 68 ad 160; 433 ad 40; II. 256 ad 142 a j. tolik(o) adv. 5 ad 58; 70, 182; 73, 213; 409, 388; II. 449, 13 a j. — Numer. II. 485, 240. tolik(ok)rát(e) 633, 71; 660, 184; II. 803, 130 a j. Tomáš m. 157, 186; 709, 33; 710, 41 a 44 a j. — T. de Aquino II. 172, 74; 180, 195; 181, 222; 183, 261. [tonúti nedok.] 323 ad 17; II. 632 ad 220. topenice f. 398, 226. [topenička f.] 398 ad 226. [topénka f.] 398 ad 226. [topiti sě nodok.] 412 ad 435. tote interj. 657, 154. [toten pron.] II. 445 ad 316. tovaryš, tovařiš m. 31 ad 84; 223, 439; 309, 120 n.; 685, 157 a j. [tovaryšiti nedok.] II. 203 ad 163; 823 ad 175. tovaryška, tovařiška f. 390, 122; 512, 126; II. 652, 63 a j. tovaryšský, tovařišský adj. 287, 103; II. 338 ad 179. tovaryšstvo, tovařistvo, -ie n. 42 ad 233; 215, 333; 235, 87; 283, 45; 403, 312 a j. tož, toš adv. 16, 206; 123, 68; 135, 102; 727, 297; II. 337, 171 a j. traktát m. 225, 470; II. 664, 239. trápenie n. 40, 207; 174, 147; 244, 194 a j. trápený adj. 383, 19. trápiti nedok. 42 ad 233; 68, 160; 77, 268; 306, 79 a j. — T. sč 231, 28; 432, 25 a j. tratiti nedok. II. 774, 250. tráva f. 17, 212; 53, 384; 716, 136; II. 793 ad 190 a j. trávenina f. II. 424, 10. [tráviti nedok.] 353 ad 93; II. 472 ad 53; 863 ad 122—123. tré num. 174, 145; 802, 181; II. 453, 82 a j. třěba adv. 101, 85; 150, 77; — třěbas (i) 191 ad 350; 447, 230. [trefiti dok.] 95 ad 506—507; II. 200 ad 115. — T. sě I. 110, 203; 79, 293 a 295; 763, 78; II. 646, 417 a j. trefovati sě nedok.] 187 ad 299; 228 ad 506—507; 484 ad 356; II. 189 ad 355 a j. třěsenie n. II. 101, 98; 354 ad 116. třěsk interj. 370, 318. [třěsknúti dok.] 370 ad 318. tres(k)tánie n. 298 ad 242; 497 ad 532—536; 520, 237; 552, 154 a j. tres(k)tati nedok. 42 ad 233; 79, 300; 301, 10. — 68, 156; 214, 322; 243, 189 a j. trest f. 59, 28; 95, 500; 547, 74 a j. třěščiti nedok.] 297 ad 225. třetí num. 9, 101; 98, 44; 16, 201; 31, 86 a j. třetice f. II. 807, 193. třetina f. II. 320, 236; 324, 309 a j. třěví(c), střěvíc m. 72, 206 a ad 206; 79, 292 a ad 292; 550, 122 a ad 122; II. 695, 128 a j. třěviček, střěvíček m. II. 785, 86, 786, 96; 962, 296; II. 433, 142 a ad 142; 785 ad 86. třěvo, střěvo n. 281, 4; II. 34, 165; 168, 13 a j.
1126 ad 120—129; II. 239 ad 137; 333 ad 112. tlúci nedok. 270, 210; 440, 138; 582, 177; 624, 106 a j. — T. sč 151, 89; 783, 18; II. 152, 178 a j. tlustý adj. 151 ad 90; II. 581, 169. tma f. 131 ad 37; 132, 37; 459, 18; 670, 90 a j. to interj. (to to to) 201, 157. Tobiáš m. 370, 326; 371, 328; II. 221, 211. tobolka f. II. 176, 140; 808, 202; 853, 210; 910, 102. točiti nedok. 23, 295; II. 934, 455. — T. sě II. 236 ad 88. točúš, totiž, -to adv. 20, 260; 29, 62; 50, 334; 454, 318 a j. [tolikero adv.] 560 ad 254. [tolikéž adv.] 68 ad 160; 433 ad 40; II. 256 ad 142 a j. tolik(o) adv. 5 ad 58; 70, 182; 73, 213; 409, 388; II. 449, 13 a j. — Numer. II. 485, 240. tolik(ok)rát(e) 633, 71; 660, 184; II. 803, 130 a j. Tomáš m. 157, 186; 709, 33; 710, 41 a 44 a j. — T. de Aquino II. 172, 74; 180, 195; 181, 222; 183, 261. [tonúti nedok.] 323 ad 17; II. 632 ad 220. topenice f. 398, 226. [topenička f.] 398 ad 226. [topénka f.] 398 ad 226. [topiti sě nodok.] 412 ad 435. tote interj. 657, 154. [toten pron.] II. 445 ad 316. tovaryš, tovařiš m. 31 ad 84; 223, 439; 309, 120 n.; 685, 157 a j. [tovaryšiti nedok.] II. 203 ad 163; 823 ad 175. tovaryška, tovařiška f. 390, 122; 512, 126; II. 652, 63 a j. tovaryšský, tovařišský adj. 287, 103; II. 338 ad 179. tovaryšstvo, tovařistvo, -ie n. 42 ad 233; 215, 333; 235, 87; 283, 45; 403, 312 a j. tož, toš adv. 16, 206; 123, 68; 135, 102; 727, 297; II. 337, 171 a j. traktát m. 225, 470; II. 664, 239. trápenie n. 40, 207; 174, 147; 244, 194 a j. trápený adj. 383, 19. trápiti nedok. 42 ad 233; 68, 160; 77, 268; 306, 79 a j. — T. sč 231, 28; 432, 25 a j. tratiti nedok. II. 774, 250. tráva f. 17, 212; 53, 384; 716, 136; II. 793 ad 190 a j. trávenina f. II. 424, 10. [tráviti nedok.] 353 ad 93; II. 472 ad 53; 863 ad 122—123. tré num. 174, 145; 802, 181; II. 453, 82 a j. třěba adv. 101, 85; 150, 77; — třěbas (i) 191 ad 350; 447, 230. [trefiti dok.] 95 ad 506—507; II. 200 ad 115. — T. sě I. 110, 203; 79, 293 a 295; 763, 78; II. 646, 417 a j. trefovati sě nedok.] 187 ad 299; 228 ad 506—507; 484 ad 356; II. 189 ad 355 a j. třěsenie n. II. 101, 98; 354 ad 116. třěsk interj. 370, 318. [třěsknúti dok.] 370 ad 318. tres(k)tánie n. 298 ad 242; 497 ad 532—536; 520, 237; 552, 154 a j. tres(k)tati nedok. 42 ad 233; 79, 300; 301, 10. — 68, 156; 214, 322; 243, 189 a j. trest f. 59, 28; 95, 500; 547, 74 a j. třěščiti nedok.] 297 ad 225. třetí num. 9, 101; 98, 44; 16, 201; 31, 86 a j. třetice f. II. 807, 193. třetina f. II. 320, 236; 324, 309 a j. třěví(c), střěvíc m. 72, 206 a ad 206; 79, 292 a ad 292; 550, 122 a ad 122; II. 695, 128 a j. třěviček, střěvíček m. II. 785, 86, 786, 96; 962, 296; II. 433, 142 a ad 142; 785 ad 86. třěvo, střěvo n. 281, 4; II. 34, 165; 168, 13 a j.
Strana 1127
trh m. 106, 217 aj. trhati nedok. 72, 205; 283, 35; 309, 123; 602, 273 a j. — T. sě II. 176, 134; 233, 34; 710, 341 a j. trhlík v. #iik. trhly adj. 178, 207. trhniti dok. 42 ad 238. — T. sé 68, 151; 169, 57; IL. 212 ad 82; 458, 135. trhovec m. 606, 100. tfidsáti, tfideéti num. 139 ad 150; 304, 64; 420, 13 a j. {Не пот. 14, 184. (svátek) 192 ad 1. ttieda f. 604, 45. Trier viz Tryr. třiesti, tfásti nedok. 297, 225. — T. sé 141, 170; 402, 293; 670, 90 a j. tfieti nedok. 560 ad 252. — T. sé II. 212, 85; 267, 306; 517, 202 a j. třikrát num. 93, 481; 165, 300; 323, 16; 817 ad 42 a j.; po ź. II. 812 ad 291. trimezdsietma, 305, 8. [trinśdste num.] II. 312 ad 118. trinśdsty num. 1, 4; 252, 304 a j. (trkniti dok.] IT. 799 ad 64 —65. trkoliti nedok. II. 581, 176. — T. sé II. 581 ad 175—176; 582, 181. trlek m. 8, 89; 707, 203; IL. 211, 65; 823, 164. [trlik, trhlik m.] II. 211 ad 65; 823 ad 164; 8 ad 89; 706 ad 203. [trmaeśnie n.] 174 ad 151. trmâcéti sé nedok. 20, 250; 601 ad 272. trn m. 340, 245; II. 92, 127. trnie n. 52, 370; 53, 378; 326, 67 n. a j. [trnovy adj.] 142 ad 186. trnüti sé nedok. II. 212, 82 a ad 85. irocha f. II. 479 ad 146; 591 ad 323; 948, 779. 181, 235; 317, 157; — Te hváli -eítma num. II. 1127 trój, troji, num. 54, 397; 29, 52; 110, 208 a j. — Tré n. II. 85, 84 a j. Trojieé f. 11, 130; 226, 475; 390, 119; II. 98, 47 a 49 a j. trón m. 44, 261; 48, 316; 582, 178; — II. 847, 68 a j. [tro§t m.] 1I. 786 ad 96; 962 ad 296. troštovati sobě nedok. 654, 133. trpélivé adv. 349 ad 21; 455, 325; 598, 206 a j. trpélivost f. 26, 5; 26, 6; 281, 5; II. 620, 35 a j. trpélivÿ adj. 153, 119: 192, 15; 349, 15 a j. trpénie, trpenie n. 228 ad 501; 381 ad 466; 578, 114; 579, 123 a j. trpěti nedok. 13, 163; 19, 248; 21, 273; 39, 203 a 204; 92, 456 a j. č. — 191, 351 n.; 239, 143. trpky adj. 573 ad 39; 598, 214; 671, 111. [trstie, třtie n.] 547 ad 74. trüba f. 39, 195; II. 310, 93. trubač m. II. 646, 418; 667 ad 31; 685 ad 292; 790, 158 a j. tribenie n. 498, 553. [truditi, trüditi nedok.] II. 684 ad 281. [trudovaty adj.] II. 839 ad 233. truhla Е. IT. 160 ad 281; 318 ad 206; 329, 56; 458 ad 135; 616 ad 345 — 346 a j. truchleti, truchliti nedok. 168 ad 38; 173, 139 n.; II. 847, 88 a j. (truchlivost f.] 657 ad 149. truchlivy adj. 552, 147; 592 ad 110; . II. 704 ad 268; 857 ad 289 a j. [truchlost f.| 663 ad 195—199. truchlÿ adj. 552 ad 147; II. 704, 267; 922 ad 165. trûp m. 92, 462; 407 ad 365; IT. 278, 160; 280, 192 a j. [trvalý adj.] 527 ad 327. trvánlivé adv. II. 153, 194. trvä(n)livÿ adj. 527, 327 a ad 327; 528, 335 a ad 335; 651, 96; 701 ad 55; II. 458 ad 128.
trh m. 106, 217 aj. trhati nedok. 72, 205; 283, 35; 309, 123; 602, 273 a j. — T. sě II. 176, 134; 233, 34; 710, 341 a j. trhlík v. #iik. trhly adj. 178, 207. trhniti dok. 42 ad 238. — T. sé 68, 151; 169, 57; IL. 212 ad 82; 458, 135. trhovec m. 606, 100. tfidsáti, tfideéti num. 139 ad 150; 304, 64; 420, 13 a j. {Не пот. 14, 184. (svátek) 192 ad 1. ttieda f. 604, 45. Trier viz Tryr. třiesti, tfásti nedok. 297, 225. — T. sé 141, 170; 402, 293; 670, 90 a j. tfieti nedok. 560 ad 252. — T. sé II. 212, 85; 267, 306; 517, 202 a j. třikrát num. 93, 481; 165, 300; 323, 16; 817 ad 42 a j.; po ź. II. 812 ad 291. trimezdsietma, 305, 8. [trinśdste num.] II. 312 ad 118. trinśdsty num. 1, 4; 252, 304 a j. (trkniti dok.] IT. 799 ad 64 —65. trkoliti nedok. II. 581, 176. — T. sé II. 581 ad 175—176; 582, 181. trlek m. 8, 89; 707, 203; IL. 211, 65; 823, 164. [trlik, trhlik m.] II. 211 ad 65; 823 ad 164; 8 ad 89; 706 ad 203. [trmaeśnie n.] 174 ad 151. trmâcéti sé nedok. 20, 250; 601 ad 272. trn m. 340, 245; II. 92, 127. trnie n. 52, 370; 53, 378; 326, 67 n. a j. [trnovy adj.] 142 ad 186. trnüti sé nedok. II. 212, 82 a ad 85. irocha f. II. 479 ad 146; 591 ad 323; 948, 779. 181, 235; 317, 157; — Te hváli -eítma num. II. 1127 trój, troji, num. 54, 397; 29, 52; 110, 208 a j. — Tré n. II. 85, 84 a j. Trojieé f. 11, 130; 226, 475; 390, 119; II. 98, 47 a 49 a j. trón m. 44, 261; 48, 316; 582, 178; — II. 847, 68 a j. [tro§t m.] 1I. 786 ad 96; 962 ad 296. troštovati sobě nedok. 654, 133. trpélivé adv. 349 ad 21; 455, 325; 598, 206 a j. trpélivost f. 26, 5; 26, 6; 281, 5; II. 620, 35 a j. trpélivÿ adj. 153, 119: 192, 15; 349, 15 a j. trpénie, trpenie n. 228 ad 501; 381 ad 466; 578, 114; 579, 123 a j. trpěti nedok. 13, 163; 19, 248; 21, 273; 39, 203 a 204; 92, 456 a j. č. — 191, 351 n.; 239, 143. trpky adj. 573 ad 39; 598, 214; 671, 111. [trstie, třtie n.] 547 ad 74. trüba f. 39, 195; II. 310, 93. trubač m. II. 646, 418; 667 ad 31; 685 ad 292; 790, 158 a j. tribenie n. 498, 553. [truditi, trüditi nedok.] II. 684 ad 281. [trudovaty adj.] II. 839 ad 233. truhla Е. IT. 160 ad 281; 318 ad 206; 329, 56; 458 ad 135; 616 ad 345 — 346 a j. truchleti, truchliti nedok. 168 ad 38; 173, 139 n.; II. 847, 88 a j. (truchlivost f.] 657 ad 149. truchlivy adj. 552, 147; 592 ad 110; . II. 704 ad 268; 857 ad 289 a j. [truchlost f.| 663 ad 195—199. truchlÿ adj. 552 ad 147; II. 704, 267; 922 ad 165. trûp m. 92, 462; 407 ad 365; IT. 278, 160; 280, 192 a j. [trvalý adj.] 527 ad 327. trvánlivé adv. II. 153, 194. trvä(n)livÿ adj. 527, 327 a ad 327; 528, 335 a ad 335; 651, 96; 701 ad 55; II. 458 ad 128.
Strana 1128
1128 trváti nedok. 89, 421; 93, 475; 839, 296; 31 ad 90; II. 358 ad 164 a j. č. trvavý adj. 701, 55. trýbati nedok. 394, 183. Tryr, Trier m. II. 525 ad 103; 705 sd 272. trýzňenie n. 20 ad 251; 60, 41; 1I. 521, 46 a j. tryzniti nedok. 362 ad 217; II. 202, 153. (tryzüovánie n.] 547 ad 75. tržišče n. 302, 27; 316, 202 a 205. [tržiti nedok.] 78 ad 286; II. 328 ad 43. tu adv. 29, 53; 29, 58; 34, 132 a j. č. tu interj.; fu iu u 738, 130. — V. i tutu. tućny adj. 24, 306; 115, 36; 745, 216; 11. 537 ad 258; 808, 203 a j. tudiez, -ky adv. 103, 117; 223, 441; 369, 309; 197, 101 a ad 101; 252, 309 a j. tudy, -to adv. 12, 156; 272, 231; 336, 201; — 6, 71; 57, 427; 98, 40; 71, 188 a j. č. [tuhy adj.] 267 ad 170. tuchniti nedok. 270, 203. tuk m. 1I. 149 ad 145—146; 173, 94; 537 ad 258. túlačka £. (pl. tilaćky) 181, 235; 336, 198; 476, 262; 727, 286; 750, 255 a j. tulák m. 223 ad 439—440; II. 715, 435. [tülanie n.] 476 ad 262 —263; 750 ad 275 a j. túlati sě nedok. 14, 179; 86, 379; 149, 67; 163, 275; 170, 86; 528, 342 a 1. tülavy adj. 163, 274. tülka f. 86 ad 379; 181 ad 234—235; 613, 163; 750 ad 275 a j. tupéti nedok. IT. 724, 14 a 16 n.; 725, 18. tupiti nedok. 77 ad 268; 92, 463; 268, 172; II. 664, 230 a j. — II. 724 ad 14 a ad 16. — T. sé ib. ad 17. [tuplovany adj.] 741 ad 166. [tupy adj.] II. 724 ad 17. [Turek m.j 289 ad 129; II. 472 ad 60. [turnaj m.j 810 ad 286; 831 ad 175; II. 365 ad 272. tušenie n. II. 485, 233. tusiti nedok. 355 ad 113; IT. 256, 132; 275 ad 115; 358, 164 a j. [tuten pron.] 150 ad 87. tuto adv. 29, 59; 50, 333; 14 ad 175; 58, 5 a j. tutu interj. 159, 206; 540, 130; II. II. 262 ad 233. [tuzé adv.] 341 ad 258; 601 ad 270; 833 ad 201 a j. [tiże komp. adv.) 39 ad 192; 816 ad 14. tużebnost f. II. $91, 114; 892, 142. [túženie n.] II. 891 ad 114. tużiti nedok. 182 ad 252; 474, 240; 715, 115; 773, 208 a j. tvar f. 24, 301; 48, 316; 60, 35; 72, 203 a 205; 104, 121 a j. €. tvéfnost f. 673, 153; II. 145, 98; 146, 107 à j. tvaroh m. 79, 291. tvój pron. 2, 24; 14, 183; 25, 315 aj. č. [tvor m.] 279 ad 311—312. tvrdé adv. 25, 311; 673, 178; II. 408, 187 a j. [tvrditi ncdok.] 208 ad 255—256; 659 ad 177—178; II. 907 ad 28. tvrdost f. 626, 129; 822, 37; 827, 126; 834, 224 n. a j. [tvrdośny adj.] 484 ad 360 (patrně omyl m. tvrdošijný). tvrdý adj. 174 ad 148; 338, 227; 339, 233; 561, 266; 835, 235; II. 146, 105 a j. tvrzë f. 415 ad 471; 794 ad 73; II. 877, 131. [tvrzenie n.] II. 619 ad 8. ty pron. 55, 400; II. 350 ad 47; 351, 54 aj. tyden m. 6, 72; 7, 83; 28, 45; 30, 69 a j.
1128 trváti nedok. 89, 421; 93, 475; 839, 296; 31 ad 90; II. 358 ad 164 a j. č. trvavý adj. 701, 55. trýbati nedok. 394, 183. Tryr, Trier m. II. 525 ad 103; 705 sd 272. trýzňenie n. 20 ad 251; 60, 41; 1I. 521, 46 a j. tryzniti nedok. 362 ad 217; II. 202, 153. (tryzüovánie n.] 547 ad 75. tržišče n. 302, 27; 316, 202 a 205. [tržiti nedok.] 78 ad 286; II. 328 ad 43. tu adv. 29, 53; 29, 58; 34, 132 a j. č. tu interj.; fu iu u 738, 130. — V. i tutu. tućny adj. 24, 306; 115, 36; 745, 216; 11. 537 ad 258; 808, 203 a j. tudiez, -ky adv. 103, 117; 223, 441; 369, 309; 197, 101 a ad 101; 252, 309 a j. tudy, -to adv. 12, 156; 272, 231; 336, 201; — 6, 71; 57, 427; 98, 40; 71, 188 a j. č. [tuhy adj.] 267 ad 170. tuchniti nedok. 270, 203. tuk m. 1I. 149 ad 145—146; 173, 94; 537 ad 258. túlačka £. (pl. tilaćky) 181, 235; 336, 198; 476, 262; 727, 286; 750, 255 a j. tulák m. 223 ad 439—440; II. 715, 435. [tülanie n.] 476 ad 262 —263; 750 ad 275 a j. túlati sě nedok. 14, 179; 86, 379; 149, 67; 163, 275; 170, 86; 528, 342 a 1. tülavy adj. 163, 274. tülka f. 86 ad 379; 181 ad 234—235; 613, 163; 750 ad 275 a j. tupéti nedok. IT. 724, 14 a 16 n.; 725, 18. tupiti nedok. 77 ad 268; 92, 463; 268, 172; II. 664, 230 a j. — II. 724 ad 14 a ad 16. — T. sé ib. ad 17. [tuplovany adj.] 741 ad 166. [tupy adj.] II. 724 ad 17. [Turek m.j 289 ad 129; II. 472 ad 60. [turnaj m.j 810 ad 286; 831 ad 175; II. 365 ad 272. tušenie n. II. 485, 233. tusiti nedok. 355 ad 113; IT. 256, 132; 275 ad 115; 358, 164 a j. [tuten pron.] 150 ad 87. tuto adv. 29, 59; 50, 333; 14 ad 175; 58, 5 a j. tutu interj. 159, 206; 540, 130; II. II. 262 ad 233. [tuzé adv.] 341 ad 258; 601 ad 270; 833 ad 201 a j. [tiże komp. adv.) 39 ad 192; 816 ad 14. tużebnost f. II. $91, 114; 892, 142. [túženie n.] II. 891 ad 114. tużiti nedok. 182 ad 252; 474, 240; 715, 115; 773, 208 a j. tvar f. 24, 301; 48, 316; 60, 35; 72, 203 a 205; 104, 121 a j. €. tvéfnost f. 673, 153; II. 145, 98; 146, 107 à j. tvaroh m. 79, 291. tvój pron. 2, 24; 14, 183; 25, 315 aj. č. [tvor m.] 279 ad 311—312. tvrdé adv. 25, 311; 673, 178; II. 408, 187 a j. [tvrditi ncdok.] 208 ad 255—256; 659 ad 177—178; II. 907 ad 28. tvrdost f. 626, 129; 822, 37; 827, 126; 834, 224 n. a j. [tvrdośny adj.] 484 ad 360 (patrně omyl m. tvrdošijný). tvrdý adj. 174 ad 148; 338, 227; 339, 233; 561, 266; 835, 235; II. 146, 105 a j. tvrzë f. 415 ad 471; 794 ad 73; II. 877, 131. [tvrzenie n.] II. 619 ad 8. ty pron. 55, 400; II. 350 ad 47; 351, 54 aj. tyden m. 6, 72; 7, 83; 28, 45; 30, 69 a j.
Strana 1129
[tykyta f.] II. 243 ad 185; 958 ad 218, týl m. 753, 305. tymian m. II. 953, 85. Týn m. II. 126, 3; 913, 171. Tyr m. II. 705, 272. [tyran m.] 524 ad 282; 749 ad 260; II. 478 ad 139—141. [tyransky adv.] II. 185 ad 294. tyrsky adj. 432. 21; 450, 208; II. 374, 21 a j. Tyr(us) m. II. 525, 103. tyż pron. 6, 75; 12, 150; 40, 220; 301, 16; II. 363 ad 239 a j. — Jimż tymż I. 705, 162. u praep. s g. 14, 185; 72, 206; 97, 31; II. 126, 3. — wu m. v v. t. u, au interj. 6, 66; 8, 91; 8, 92; 12, 147; 23, 296; 213, 312; II. 276, 127 aj. č. [ubéhnüti dok.] 713 ad 92. ubezpeéenie n. 712, 85; II. 353, 87; 841, 267. ubezpeéiti (sé) dok. 173, 135; 288, 108 a 110; 387, 76; II. 847, 89 a j. ubezpeéovati sé nedok. II. 880, 204. ubiéovánie n. II. 761, 234. [ubiéovati dok.] 350 ad 43—44. [ubiti dok. II. 256 ad 131. [ubliżenie n.] 523 ad 269; IL. 394 ad 306; 615 ad 325. [ubliZiti dok.] 361 ad 207; 727 ad 295; II. 218 ad 171 a j. [ubliZovati nedok.] 36 ad 160; 417 ad 498—499. ubodnüti dok. 340, 245; II. 47 ad 130. ubohy adj. 178, 200; 490, 431; 23 ad 296 a j. ubrman, (ubrbman), obrman m. II. 764, 292 a ad 292. ubrus m. II. 697, 164; 698, 166. ubuditi dok. 268, 176; 270, 206; 277 ad 280. ubyti dok. 5, 58; 224, 456; 298, 247; 406, 351 a j. 1129 ubyvati nedok. 697, 61; IT. 314, 142; 872, 40 a j. ueéditi dok. II. 724, 13. [ueütiti, ucititi dok.] 569 ad 371. üéastenstvie n. 283, 45; 512, 121; 695, 17 а ]. účastník m. 84 ad 358; 131, 25; 696, 31 a j. üéastnost f. 62, 76; II. 773, 213. üéastny adj. 4, 54; 5, 56; 25, 310; 506, 412; 75, 249 a j. č. uéedIniéstvie, -ctvie n. II. 122, 90. ućedlnik m. 2, 17; 27, 27; 59, 18; 73, 220 a j. uéenie n. 83 ad 347; 192, 6; 315, 188 a j. uéeny adj. 94 ad 490; 692 ad 262; II. 106, 170 a j. učesati dok. II. 509, 151. — U. sé I. 289 ad 125. účinek m. 482, 336; 629 ad 158— 159; II. 649 ad 13. uéiüenie n. 161 ad 238; 468, 152; II. 301 ad 202. učiniti dok. 2, 26; 4, 43; 13, 163; 22, 282; 29, 57; 468; 155; 56, 413 à j. č. uéistiti dok. 17, 211; II. 29, 13. uéitel m. 159 ad 212; 426, 170; 603, 16 a j. učiti nedok. 78 ad 284—288; 95, 504 a j. — U. sé 92, 466; 125, 83 a j. uéstiti dok. 219, 390; 544, 30; 576, 88; 585, 225 a j. [uéstivé, uctivé adv.] 127 ad 121; IT. 506 ad 103. [uéstivost £.] 170 ad 86—87; II. 274 ad 95. učúti dok, 569, 371; 764 ad 77 —93; II. 845 ad 34. ld m. 36, 157; 39, 203; 70, 178; 166, 17; 216, 350 a j. udati dok. 449, 253. udáti sé dok. 101, 85; 611, 69; II. 654, 102 a j. udatné adv. 307, 96. udatny adj. 610, 43. [udávati nedok.] 398 ad 228.
[tykyta f.] II. 243 ad 185; 958 ad 218, týl m. 753, 305. tymian m. II. 953, 85. Týn m. II. 126, 3; 913, 171. Tyr m. II. 705, 272. [tyran m.] 524 ad 282; 749 ad 260; II. 478 ad 139—141. [tyransky adv.] II. 185 ad 294. tyrsky adj. 432. 21; 450, 208; II. 374, 21 a j. Tyr(us) m. II. 525, 103. tyż pron. 6, 75; 12, 150; 40, 220; 301, 16; II. 363 ad 239 a j. — Jimż tymż I. 705, 162. u praep. s g. 14, 185; 72, 206; 97, 31; II. 126, 3. — wu m. v v. t. u, au interj. 6, 66; 8, 91; 8, 92; 12, 147; 23, 296; 213, 312; II. 276, 127 aj. č. [ubéhnüti dok.] 713 ad 92. ubezpeéenie n. 712, 85; II. 353, 87; 841, 267. ubezpeéiti (sé) dok. 173, 135; 288, 108 a 110; 387, 76; II. 847, 89 a j. ubezpeéovati sé nedok. II. 880, 204. ubiéovánie n. II. 761, 234. [ubiéovati dok.] 350 ad 43—44. [ubiti dok. II. 256 ad 131. [ubliżenie n.] 523 ad 269; IL. 394 ad 306; 615 ad 325. [ubliZiti dok.] 361 ad 207; 727 ad 295; II. 218 ad 171 a j. [ubliZovati nedok.] 36 ad 160; 417 ad 498—499. ubodnüti dok. 340, 245; II. 47 ad 130. ubohy adj. 178, 200; 490, 431; 23 ad 296 a j. ubrman, (ubrbman), obrman m. II. 764, 292 a ad 292. ubrus m. II. 697, 164; 698, 166. ubuditi dok. 268, 176; 270, 206; 277 ad 280. ubyti dok. 5, 58; 224, 456; 298, 247; 406, 351 a j. 1129 ubyvati nedok. 697, 61; IT. 314, 142; 872, 40 a j. ueéditi dok. II. 724, 13. [ueütiti, ucititi dok.] 569 ad 371. üéastenstvie n. 283, 45; 512, 121; 695, 17 а ]. účastník m. 84 ad 358; 131, 25; 696, 31 a j. üéastnost f. 62, 76; II. 773, 213. üéastny adj. 4, 54; 5, 56; 25, 310; 506, 412; 75, 249 a j. č. uéedIniéstvie, -ctvie n. II. 122, 90. ućedlnik m. 2, 17; 27, 27; 59, 18; 73, 220 a j. uéenie n. 83 ad 347; 192, 6; 315, 188 a j. uéeny adj. 94 ad 490; 692 ad 262; II. 106, 170 a j. učesati dok. II. 509, 151. — U. sé I. 289 ad 125. účinek m. 482, 336; 629 ad 158— 159; II. 649 ad 13. uéiüenie n. 161 ad 238; 468, 152; II. 301 ad 202. učiniti dok. 2, 26; 4, 43; 13, 163; 22, 282; 29, 57; 468; 155; 56, 413 à j. č. uéistiti dok. 17, 211; II. 29, 13. uéitel m. 159 ad 212; 426, 170; 603, 16 a j. učiti nedok. 78 ad 284—288; 95, 504 a j. — U. sé 92, 466; 125, 83 a j. uéstiti dok. 219, 390; 544, 30; 576, 88; 585, 225 a j. [uéstivé, uctivé adv.] 127 ad 121; IT. 506 ad 103. [uéstivost £.] 170 ad 86—87; II. 274 ad 95. učúti dok, 569, 371; 764 ad 77 —93; II. 845 ad 34. ld m. 36, 157; 39, 203; 70, 178; 166, 17; 216, 350 a j. udati dok. 449, 253. udáti sé dok. 101, 85; 611, 69; II. 654, 102 a j. udatné adv. 307, 96. udatny adj. 610, 43. [udávati nedok.] 398 ad 228.
Strana 1130
1130 udáviti dok. LI. 67, 30; 446, 330; 839, 224. udólati dok, 364 ad 243; 445, 206; 448, 237; 454, 314 a j. udéliti dok. 71 ad 201; 213, 306; 455, 321; 542, 172 a j. udélovati nedok. 192 ad 7; 311, 149; IT. 543 ad 13 a j. udefiti dok. 727 ad 295—298; 642, 147 a 153. — U. sé 449 ad 232; II. 503, 61 a j. udieé f. 780, 78. udieleti nedok. 213 ad 306; 561, 264; II. 174, 103 a j. údolé n. 513, 134; 630 ad 166—167; lI. 423 ad 387—388 a j. udfieti dok. 176 ad 176; 727, 295; 510, 82; 795, 81; II. 365, 277 a j. udusiti dok. 212, 298; 270, 204; 315, 194 a j. ufati, üf- nedok. 253 ad 323; 460, 41; 554, 173; II. 352, 81 a j. [ufiflovany adj.] II. 558 ad 230. [ufiflovati dok.] 438 ad 112. uh interj. 800, 153. uhśdati dok. II. 532, 194. uhanéti dok. 21 ad 272; 264 ad 126 — 127; 265, 144; II. 408, 164 a j. uhasiti dok. 178 ad 196; 346, 329 a 331; 404, 324; 602, 282 a ]. [uhasnüti dok.] II. 740 ad 225. uhaíovati nedok. II. 335 ad 138; 355, 124. uhladiti dok. IT. 509, 151; 726, 46. úhlavně adv. II. 801, 99. úhlavní adj. 253, 318; 657 ad 159— 160; IT. 331, 79 a j. uhlé n. 230, 13; II. 163, 331; 502, 275 a j. uhledati dok. 8 ad 92; 31 ad 95; 414, 462; 438, 106 a j. [uhnûti sé dok.] 432 ad 21. [uho interj.] 800 ad 153. uhoditi dok. 77, 273; 95, 506; 226, 473; 294, 194; 535, 429 a j. — U. sé II. 503 ad 61. uhodnüti dok. II. 200 ad 115; 800, 80 a 89 a j. [úhona f.] II. 214 ad 101; 478 ad 142; 619 ad 13 a j. uhoniti dok. 783 ad 113— 117; II, 371 ad 349—352; 408, 171; 513, 185 a j. [uhozovati nedok.] II. 524 ad 86. [uhralstvie nebo snad c- n.] 181 ad 235—236; 311 ad 147; 340 ad 258. Uhfi, Uhry pl. m. 289, 129; IT. 303, 237 a ad 237; 611 ad 287. [úhrnkem adv.] II. 800 ad 91. uhroziti dok. 380, 149 à 453; 381, 463 a 474. [uhu interj.] 381 ad 463; 800 ad 153; II. 356 ad 133. ueházéti nedok. 397, 218 u ad 218 — 219. ucho n. 36, 158; 110, 203; 271, 219; 289 ad 127; 325, 70; 725, 273a j. — U. jehelné 1I. 146 ad 104—100. uchopiti dok. 384 ad 35; 386 ad 61; II. 516, 211. uehovati dok. 37, 170; 39, 192; 152, 101; 221, 408; II. 554, 169 a j. č. [uehváliti dok.] II. 876 ad 119. [uehvátiti dok.] 403 ad 311; IT. 394 ad 297. uchvatniti dok. 403, 311; II. 323 ad 294. uehyliti dok. II. 77 ad 131. — U. sé I. 16, 202; IE. 79, 155; 231, 11 aj. [uehylovati nedok.] I. 340 ad 255. — U. sé 16 ad 202; II. 231 ad Il aj. uj interj. 12, 157; 121, 22; 122, 37; 829, 157; II. 386, 192 a j. ujec m. 186, 292. ujéti dok. 86, 387. ujieti dok. 25 ad 313; 217, 364; 218, 377; 333, 156; II. 787, 117 a j. — U. sé I. 142 ad 183—184. ujímati nedok. 25, 313; 398, 227; 662 ad 191 —193; II. 206, 216 a j. ujistiti dok. 33 ad 115; 429 ad 243; II. 118, 4; 847, 89 a j. ujiti dok. 77, 273; 105, 136; 702, 76 a j. ujitie n. II. 165, 357. újma f. 51, 347.
1130 udáviti dok. LI. 67, 30; 446, 330; 839, 224. udólati dok, 364 ad 243; 445, 206; 448, 237; 454, 314 a j. udéliti dok. 71 ad 201; 213, 306; 455, 321; 542, 172 a j. udélovati nedok. 192 ad 7; 311, 149; IT. 543 ad 13 a j. udefiti dok. 727 ad 295—298; 642, 147 a 153. — U. sé 449 ad 232; II. 503, 61 a j. udieé f. 780, 78. udieleti nedok. 213 ad 306; 561, 264; II. 174, 103 a j. údolé n. 513, 134; 630 ad 166—167; lI. 423 ad 387—388 a j. udfieti dok. 176 ad 176; 727, 295; 510, 82; 795, 81; II. 365, 277 a j. udusiti dok. 212, 298; 270, 204; 315, 194 a j. ufati, üf- nedok. 253 ad 323; 460, 41; 554, 173; II. 352, 81 a j. [ufiflovany adj.] II. 558 ad 230. [ufiflovati dok.] 438 ad 112. uh interj. 800, 153. uhśdati dok. II. 532, 194. uhanéti dok. 21 ad 272; 264 ad 126 — 127; 265, 144; II. 408, 164 a j. uhasiti dok. 178 ad 196; 346, 329 a 331; 404, 324; 602, 282 a ]. [uhasnüti dok.] II. 740 ad 225. uhaíovati nedok. II. 335 ad 138; 355, 124. uhladiti dok. IT. 509, 151; 726, 46. úhlavně adv. II. 801, 99. úhlavní adj. 253, 318; 657 ad 159— 160; IT. 331, 79 a j. uhlé n. 230, 13; II. 163, 331; 502, 275 a j. uhledati dok. 8 ad 92; 31 ad 95; 414, 462; 438, 106 a j. [uhnûti sé dok.] 432 ad 21. [uho interj.] 800 ad 153. uhoditi dok. 77, 273; 95, 506; 226, 473; 294, 194; 535, 429 a j. — U. sé II. 503 ad 61. uhodnüti dok. II. 200 ad 115; 800, 80 a 89 a j. [úhona f.] II. 214 ad 101; 478 ad 142; 619 ad 13 a j. uhoniti dok. 783 ad 113— 117; II, 371 ad 349—352; 408, 171; 513, 185 a j. [uhozovati nedok.] II. 524 ad 86. [uhralstvie nebo snad c- n.] 181 ad 235—236; 311 ad 147; 340 ad 258. Uhfi, Uhry pl. m. 289, 129; IT. 303, 237 a ad 237; 611 ad 287. [úhrnkem adv.] II. 800 ad 91. uhroziti dok. 380, 149 à 453; 381, 463 a 474. [uhu interj.] 381 ad 463; 800 ad 153; II. 356 ad 133. ueházéti nedok. 397, 218 u ad 218 — 219. ucho n. 36, 158; 110, 203; 271, 219; 289 ad 127; 325, 70; 725, 273a j. — U. jehelné 1I. 146 ad 104—100. uchopiti dok. 384 ad 35; 386 ad 61; II. 516, 211. uehovati dok. 37, 170; 39, 192; 152, 101; 221, 408; II. 554, 169 a j. č. [uehváliti dok.] II. 876 ad 119. [uehvátiti dok.] 403 ad 311; IT. 394 ad 297. uchvatniti dok. 403, 311; II. 323 ad 294. uehyliti dok. II. 77 ad 131. — U. sé I. 16, 202; IE. 79, 155; 231, 11 aj. [uehylovati nedok.] I. 340 ad 255. — U. sé 16 ad 202; II. 231 ad Il aj. uj interj. 12, 157; 121, 22; 122, 37; 829, 157; II. 386, 192 a j. ujec m. 186, 292. ujéti dok. 86, 387. ujieti dok. 25 ad 313; 217, 364; 218, 377; 333, 156; II. 787, 117 a j. — U. sé I. 142 ad 183—184. ujímati nedok. 25, 313; 398, 227; 662 ad 191 —193; II. 206, 216 a j. ujistiti dok. 33 ad 115; 429 ad 243; II. 118, 4; 847, 89 a j. ujiti dok. 77, 273; 105, 136; 702, 76 a j. ujitie n. II. 165, 357. újma f. 51, 347.
Strana 1131
1131 ukacěřovati dok. 265, 144; II. 495, ukrutný adj. 38 ad 189; 153, 123; 368. 161, 248 a j. [ukáleti dok.] II. 728 ad 72. [ukryti dok.] II. 117 ad 315—329. — ukamenovati nedok. 211, 288; II. U. sč II. 402 ad 78. 92, 121; 213, 93 a j. ukupčiti dok. 78, 286; 176, 177; 369, 303 a j. ukázanie n. 619, 59; 695, 13. ukázati dok. 12, 153; 30, 75; 74, 232; ukúsnúti sě dok. II. 437, 200. II. 442, 270 a j. č. — U. sě I. 47 ukydánie n. 547, 75. ad 297; 282, 28 a j. uláti dok. 740, 147; II. 253 ad 86— [ukazovánie n.] 667 ad 16. 88; 256, 130; 614 ad 316 a j. ukazovati nedok. 72 ad 202; 273, uléčiti dok. 117 ad 30—32; 118, 31; 238 a j. — U. sč 30, 79; 569, 370. 314 ad 178; II. 60, 48 a j. [ukazovávati sě nedok.] 30 ad 79. uleknúti sě dok. 32, 101; 36, 163; 40, [úklad m.] II. 784 ad 65. 212; 272, 227 a j. ukládati nedok. 23 ad 290; 223 ad uletěti dok. 213, 308; II. 548 ad 84.— 438; 766, 108; 850 ad 77; II. 75 85. ad 106—112 a j. [uleviti dok.] 651 ad 98—100. [ukluditi, uklid- dok.] 17 ad 210— [ulevovati nedok.] 651 ad 98—100. 213. ulicě, úlice f. 184, 275; 834, 213; II. ukojiti dok. I. 239, 141; 575, 70; 169, 34 a j. 712, 80 a j. — U. sč 46 ad 293; II. [ulíčiti dok.] 202 ad 165. II. 310 ad 100. úlisný adj. II. 964, 345. [ulízaný adj.] II. 511 ad 175. úkora f. 268, 184; 269, 188. ulnúti dok. II. 178, 166; 700, 194; ukracovati nedok. 70, 183 a 187; II. 891, 122 a j. 314 ad 143; 587, 260 a j. uloviti dok. II. 654, 103. ukradenie n. II. 777, 371. uloženie n. II. 726 ad 36—38; 815, ukradnúti dok. 340 ad 258; 748, 246. 37. ukrásti dok. 239, 137; 641, 113; II. uložiti dok. 11, 130; 11, 132; 41, 229; 460, 168 a j. 92, 463; 102, 96; 387, 76 a j; 675, ukrátiti dok. 191 ad 352—353; 706, 4. — U. sobě 516 ad 177; II. 245, 193; II. 291, 44 a j. 210 a j. [ukřikati dok.] II. 312 ad 117. ulúbati, ulib- dok. 127, 117; 541, 160. ukřižovánie n. 603, 19; 610, 40; 670, [umazati dok.] 109 ad 185. 74 a j. umdlévati nedok. 19 ad 245; 722 ad ukřižovaný adj. 57 ad 436; 71, 196; 220; 818, 62 a j. 280, 317 a j. ukřižovati dok. 159 ad 213; 551, 139; umdliti, (umdleti) dok. 124, 67; 270, 200; 433, 47 a ad 47; 493, 479; 611, 70 a j. 818, 64 a j. [ukrojiti dok.] 662 ad 191—193. umělý adj. 94, 490; 100, 64; 486, ukrotiti dok. 46, 285; 585, 226 a 229; 383; 587, 13 a j. — M. z adj. 251, 712 ad 80 a j. 293. [ukrutenstvie n.] 294 ad 197; II. 262 uměnie n. 124, 70 n.; 316, 208; 348, ad 232. 9 a j. ukrutně adv. 295, 206; 601, 262; 772, umenšiti dok. 41, 226; II. 934, 454. 192 a j. ukrutnost f. 185 ad 280; 294, 197; II. umenšovati nedok. 70, 183; 696, 52; 262, 232 a j. 818, 63 a j. — U. sě 697 ad 61.
1131 ukacěřovati dok. 265, 144; II. 495, ukrutný adj. 38 ad 189; 153, 123; 368. 161, 248 a j. [ukáleti dok.] II. 728 ad 72. [ukryti dok.] II. 117 ad 315—329. — ukamenovati nedok. 211, 288; II. U. sč II. 402 ad 78. 92, 121; 213, 93 a j. ukupčiti dok. 78, 286; 176, 177; 369, 303 a j. ukázanie n. 619, 59; 695, 13. ukázati dok. 12, 153; 30, 75; 74, 232; ukúsnúti sě dok. II. 437, 200. II. 442, 270 a j. č. — U. sě I. 47 ukydánie n. 547, 75. ad 297; 282, 28 a j. uláti dok. 740, 147; II. 253 ad 86— [ukazovánie n.] 667 ad 16. 88; 256, 130; 614 ad 316 a j. ukazovati nedok. 72 ad 202; 273, uléčiti dok. 117 ad 30—32; 118, 31; 238 a j. — U. sč 30, 79; 569, 370. 314 ad 178; II. 60, 48 a j. [ukazovávati sě nedok.] 30 ad 79. uleknúti sě dok. 32, 101; 36, 163; 40, [úklad m.] II. 784 ad 65. 212; 272, 227 a j. ukládati nedok. 23 ad 290; 223 ad uletěti dok. 213, 308; II. 548 ad 84.— 438; 766, 108; 850 ad 77; II. 75 85. ad 106—112 a j. [uleviti dok.] 651 ad 98—100. [ukluditi, uklid- dok.] 17 ad 210— [ulevovati nedok.] 651 ad 98—100. 213. ulicě, úlice f. 184, 275; 834, 213; II. ukojiti dok. I. 239, 141; 575, 70; 169, 34 a j. 712, 80 a j. — U. sč 46 ad 293; II. [ulíčiti dok.] 202 ad 165. II. 310 ad 100. úlisný adj. II. 964, 345. [ulízaný adj.] II. 511 ad 175. úkora f. 268, 184; 269, 188. ulnúti dok. II. 178, 166; 700, 194; ukracovati nedok. 70, 183 a 187; II. 891, 122 a j. 314 ad 143; 587, 260 a j. uloviti dok. II. 654, 103. ukradenie n. II. 777, 371. uloženie n. II. 726 ad 36—38; 815, ukradnúti dok. 340 ad 258; 748, 246. 37. ukrásti dok. 239, 137; 641, 113; II. uložiti dok. 11, 130; 11, 132; 41, 229; 460, 168 a j. 92, 463; 102, 96; 387, 76 a j; 675, ukrátiti dok. 191 ad 352—353; 706, 4. — U. sobě 516 ad 177; II. 245, 193; II. 291, 44 a j. 210 a j. [ukřikati dok.] II. 312 ad 117. ulúbati, ulib- dok. 127, 117; 541, 160. ukřižovánie n. 603, 19; 610, 40; 670, [umazati dok.] 109 ad 185. 74 a j. umdlévati nedok. 19 ad 245; 722 ad ukřižovaný adj. 57 ad 436; 71, 196; 220; 818, 62 a j. 280, 317 a j. ukřižovati dok. 159 ad 213; 551, 139; umdliti, (umdleti) dok. 124, 67; 270, 200; 433, 47 a ad 47; 493, 479; 611, 70 a j. 818, 64 a j. [ukrojiti dok.] 662 ad 191—193. umělý adj. 94, 490; 100, 64; 486, ukrotiti dok. 46, 285; 585, 226 a 229; 383; 587, 13 a j. — M. z adj. 251, 712 ad 80 a j. 293. [ukrutenstvie n.] 294 ad 197; II. 262 uměnie n. 124, 70 n.; 316, 208; 348, ad 232. 9 a j. ukrutně adv. 295, 206; 601, 262; 772, umenšiti dok. 41, 226; II. 934, 454. 192 a j. ukrutnost f. 185 ad 280; 294, 197; II. umenšovati nedok. 70, 183; 696, 52; 262, 232 a j. 818, 63 a j. — U. sě 697 ad 61.
Strana 1132
1132 umésti dok. 53, 384; 460, 47; 500, 574 à j. [umetati, vmetati] 265 ad 145 a ad 146. uměti nedok. 4, 44; 14, 174; 20, 257; 24, „03; 25, 315; 42, 236; 95, 504 a 505; II. 482, 203 a j. č. umieniti dok. 41 ad 229; 423, 104; II. 378 ad 87. — U. sobó II. 585 ad 224—225, umierajúci adj. 383, 19. umierati nedok. 305 ad 68; 493 ad 475; II. 248, 16 a j. umietati, vmietati nedok. 716, 140 a ad 140; 737, 106; 610, 47; IL 356, 135. umilovati [s6] dok. 127, 116 a ad 116; 541, 160. umlkniti dok. 11, 141; 296, 216; 418, 510 a j. úmluva f. 312, 158 n.; 313, 163; II. 260, 198 a j. [umlúvati nedok.] 488 ad 41.. umluviti dok. 303, 48. [ümluvny adj.] IT. 231 ad 6. [umnożiti dok.] 294 ad 196; 297 ad 224. umofiti dok. 298, 245: 463, 84; 751, 286 a j. umfieti dok. 62, 69; 69, 161; 416, 491 a j. [umrlee 1n.] II. 457 ad 319; 470 ad 25. umrly adj. 773, 198. — M. z adj. II. 457, 119; 471, 25. umrskati dok. 350, 44; 583, 190; 11. 19, 202 a j. umrtviti dok. 370 ad 319; 600, 239; 734, 64 a j. umrtvovati nedok. 261, 89; II. 551 ad 130. umučenie n. 99 ad 52, 141, 169, 172, 115 aj. umučiti dok, 631, 5 aj. úmysl m. 129 ad 142: 203, 176; 393, 167 a j. umysliti dok. 423, 94; II. 117, 325; 634, 245 a j. umyti dok. 114 ad 9; 600, 248; II. 461, 176 a j. — U. sě I. 536, 16 a 18; 538, 83 a j. [umyty adj.j 453 ad 299. umyvati ncdok. 90, 430; 225, 154; 670, 84 a j. unavenie n. II. 923, 193; 924, 199. [uobjímati dok.] 127 ad 117. [ápad m.] 311 ad 147. upadati nedok. 157 ad 180; 224, 452; 232, 48; 687, 179 a j. upadnüti dok. 89 ad 420; 223, 436; 10, 124; 278, 291; II. 89, 26; 209, 27 aj. upáliti dok. 298, 240; 299, 252; 515 ad 229 a j. [upamatovati sé dok.] II. 284 ad 251. upéci dok. 1I. 243, 183; 928, 315. [upecetiti dok.] I1. 663 ad 224—225; 963 ad 322. [üpénie n.] II. 144 ad 72. upeskovati dok. 219, 387; II. 253 ad 86—88; 256, 131; 614 ad 316. úpěti nedok. 22, 284; 531, 378; 611, 70 a j. upevňenie n. II. 178, 172; 769, 87. upevniti dok. I. 721, 213; 742, 168 a j. — U. sé 89 ad 420—422; 680, 85; II. 460, 247 a j. [upeviovati sé nedok.] 680 ad 85; II. 304 ad 256. uplakati sě dok. 178, 206; 745, 211; II. 495 ad 367; 853, 198. uplně adv. 236, 95; 540, 126; 779, 60 a j. uplny adj. II. 120, 43; 601 ad 139. [uplundrovati dok.] II. 71 ad 68— 169. uplvánie n. 60, 41; 361, 197; 371, 332 a j. uplvati dok. 350, 43; 583, 191. upokojenie n. 258, 53; 528, 338. upokojiti dok. 239 ad 141; 259, 58; 612, 109; IT. 130, 119 a j. — U. sé 91, 442; 268, 177; 528, 339 a j. [upomínanie n.] II. 472 ad 54—56.
1132 umésti dok. 53, 384; 460, 47; 500, 574 à j. [umetati, vmetati] 265 ad 145 a ad 146. uměti nedok. 4, 44; 14, 174; 20, 257; 24, „03; 25, 315; 42, 236; 95, 504 a 505; II. 482, 203 a j. č. umieniti dok. 41 ad 229; 423, 104; II. 378 ad 87. — U. sobó II. 585 ad 224—225, umierajúci adj. 383, 19. umierati nedok. 305 ad 68; 493 ad 475; II. 248, 16 a j. umietati, vmietati nedok. 716, 140 a ad 140; 737, 106; 610, 47; IL 356, 135. umilovati [s6] dok. 127, 116 a ad 116; 541, 160. umlkniti dok. 11, 141; 296, 216; 418, 510 a j. úmluva f. 312, 158 n.; 313, 163; II. 260, 198 a j. [umlúvati nedok.] 488 ad 41.. umluviti dok. 303, 48. [ümluvny adj.] IT. 231 ad 6. [umnożiti dok.] 294 ad 196; 297 ad 224. umofiti dok. 298, 245: 463, 84; 751, 286 a j. umfieti dok. 62, 69; 69, 161; 416, 491 a j. [umrlee 1n.] II. 457 ad 319; 470 ad 25. umrly adj. 773, 198. — M. z adj. II. 457, 119; 471, 25. umrskati dok. 350, 44; 583, 190; 11. 19, 202 a j. umrtviti dok. 370 ad 319; 600, 239; 734, 64 a j. umrtvovati nedok. 261, 89; II. 551 ad 130. umučenie n. 99 ad 52, 141, 169, 172, 115 aj. umučiti dok, 631, 5 aj. úmysl m. 129 ad 142: 203, 176; 393, 167 a j. umysliti dok. 423, 94; II. 117, 325; 634, 245 a j. umyti dok. 114 ad 9; 600, 248; II. 461, 176 a j. — U. sě I. 536, 16 a 18; 538, 83 a j. [umyty adj.j 453 ad 299. umyvati ncdok. 90, 430; 225, 154; 670, 84 a j. unavenie n. II. 923, 193; 924, 199. [uobjímati dok.] 127 ad 117. [ápad m.] 311 ad 147. upadati nedok. 157 ad 180; 224, 452; 232, 48; 687, 179 a j. upadnüti dok. 89 ad 420; 223, 436; 10, 124; 278, 291; II. 89, 26; 209, 27 aj. upáliti dok. 298, 240; 299, 252; 515 ad 229 a j. [upamatovati sé dok.] II. 284 ad 251. upéci dok. 1I. 243, 183; 928, 315. [upecetiti dok.] I1. 663 ad 224—225; 963 ad 322. [üpénie n.] II. 144 ad 72. upeskovati dok. 219, 387; II. 253 ad 86—88; 256, 131; 614 ad 316. úpěti nedok. 22, 284; 531, 378; 611, 70 a j. upevňenie n. II. 178, 172; 769, 87. upevniti dok. I. 721, 213; 742, 168 a j. — U. sé 89 ad 420—422; 680, 85; II. 460, 247 a j. [upeviovati sé nedok.] 680 ad 85; II. 304 ad 256. uplakati sě dok. 178, 206; 745, 211; II. 495 ad 367; 853, 198. uplně adv. 236, 95; 540, 126; 779, 60 a j. uplny adj. II. 120, 43; 601 ad 139. [uplundrovati dok.] II. 71 ad 68— 169. uplvánie n. 60, 41; 361, 197; 371, 332 a j. uplvati dok. 350, 43; 583, 191. upokojenie n. 258, 53; 528, 338. upokojiti dok. 239 ad 141; 259, 58; 612, 109; IT. 130, 119 a j. — U. sé 91, 442; 268, 177; 528, 339 a j. [upomínanie n.] II. 472 ad 54—56.
Strana 1133
[upominati nedok.] II. 176 ad 138; 514 ad 216; 554 ad 168. [uponížiti sě dok.] 780 ad 79 (omyl). [uposédany adj.] 461 ad 59. uposédati dok. 464, 105; 490 ad 431. uposlechniti dok, 45 ad 274; 279, 309 n.; 354, 106 a j. uposlüchati dok. II. 23, 46. uposmievati dok. 583, 191. upotiti sé dok. 11. 312, 122. upracovati sé dok. 568, 367. [uprati dok.] 191 ad 350; II. 287, 298; 312 ad 117; 614 ad 316. [uprázdniti sé dok.] 80 ad 308—311; II. 414 ad 252. [uprazdiiovati sé nedok.] 356 ad 127; 476 ad 262—263; II. 817 ad 66— 67. uptieliSiti dok. 77, 271 a 274; 294, 196; 297, 224; 472, 208 a j. [uprieliśniti dok.] 77 ad 274; 297 ad 224. upfiem(n)é adv. 107 ad 162—164; 478, 287; 715, 116; II. 483 ad 203 a j. upriemnost f. 192, 8; II. 483 ad 204; 702 ad 234 a j. upfiemo adv. 329, 111; 673, 166; II. 453, 81 a j. (upriem(n)y adj.] 20 ad 264—265; II. 483 ad 203; 12, 152; 527, 337; 11. 107, 185 a j. [upfiesti dok.} 601 ad 263. [uprositi sobé dok.] II. 116 ad 315 — 329; 350 ad 49; 746 ad 1. uprostféd adv. 97 ad 28; 167, 33; 382, 20 a j. uptati sé dok. IT. 550, 113; 933, 420. [upustiti dok.] 346 ad 323; 480 ad 310—312; 660 ad 179—185. úřad m. 109, 189; 240, 176; 147 n. a j. [uraditi sé dok.] 446 ad 211. úraz m. 383, 8; 738, 126; II. 80, 174; 509 ad 147 a j. uraziti dok. 384, 36; 413, 444; II. 699 ad 185. — U. sé II. 345 ad 281; 503, 65. 425 1133 urážka, ürá£ka f. 383 ad 8; 738 ad 126; 11. 509, 145 a 147 a j. Urban m. (papež) II. 768, 32. [určitý adj.] 849 ad 72. [úřědní, úřadní adj.j 495 ad 506; II. 570 ad 391. úřědník m. 188, 316; 240, 150; 796, 102 a j. Uriáš m. II. 433 ad 145. — Adj. poss. -óv 69, 174; II. 251 ad 65. ufinüti sé dok. 49, 319. urobotovati (urobutovati) sé dok. 568, 367 a ad 367. üroda f. 785 ad 139; 786, 149; II. 740, 217 a j. uroditi dok. 132 ad 50—51; 185, 280; 211, 292 n.; 1I. 111, 249 a j. — U. sé 35 ad 146; 786, 147; II. 222 ad 225. ; [ürodny adj.] 754 ad 328; II. 739 ad 217. . úrok m. 23 ad 289; 747 ad 230; II. 175, 119; 338, 181 a j. urozenie n. 100, 73; 487, 404 n.; 488, 408 a j. urozeny adj. 109, 201; 553, 164; 812, 318 a j. urozuméti dok. II. 61, 77; 83, 27. [urputné adv.] II. 255 ad 122; 316 ad 179; 614 ad 315. [urputny adj.] 160 ad 218; 340 ad 248; 772 ad 182—188. ürupné adv. II. 255, 122; 316, 179. ürupnj adj. 160, 218; 340, 248. [ufütiti sé dok.] 49 ad 319. [usaditi sé dok.] 507 ad 43. usdravenie, uzdr- 249, 273; 256 ad 25; II. 600 ad 120—123. usdraviti, uzdr- dok. 118, 31; 184, 268; 231, 29 a 32; 246, 230 n. a. j. usdravovánie, uzdr- n. 538 ad 90; II. 326, 16. usdravovati, uzdr- nedok. 247 ad 245—254; 314, 177; 481, 320 a j. usédati dok. 464 ad 105; 490, 431; II. 336 ad 162. uschl y adj. 338 ad 230—231; II. 321, 260. — M. z adj. 1. 420, 8.
[upominati nedok.] II. 176 ad 138; 514 ad 216; 554 ad 168. [uponížiti sě dok.] 780 ad 79 (omyl). [uposédany adj.] 461 ad 59. uposédati dok. 464, 105; 490 ad 431. uposlechniti dok, 45 ad 274; 279, 309 n.; 354, 106 a j. uposlüchati dok. II. 23, 46. uposmievati dok. 583, 191. upotiti sé dok. 11. 312, 122. upracovati sé dok. 568, 367. [uprati dok.] 191 ad 350; II. 287, 298; 312 ad 117; 614 ad 316. [uprázdniti sé dok.] 80 ad 308—311; II. 414 ad 252. [uprazdiiovati sé nedok.] 356 ad 127; 476 ad 262—263; II. 817 ad 66— 67. uptieliSiti dok. 77, 271 a 274; 294, 196; 297, 224; 472, 208 a j. [uprieliśniti dok.] 77 ad 274; 297 ad 224. upfiem(n)é adv. 107 ad 162—164; 478, 287; 715, 116; II. 483 ad 203 a j. upriemnost f. 192, 8; II. 483 ad 204; 702 ad 234 a j. upfiemo adv. 329, 111; 673, 166; II. 453, 81 a j. (upriem(n)y adj.] 20 ad 264—265; II. 483 ad 203; 12, 152; 527, 337; 11. 107, 185 a j. [upfiesti dok.} 601 ad 263. [uprositi sobé dok.] II. 116 ad 315 — 329; 350 ad 49; 746 ad 1. uprostféd adv. 97 ad 28; 167, 33; 382, 20 a j. uptati sé dok. IT. 550, 113; 933, 420. [upustiti dok.] 346 ad 323; 480 ad 310—312; 660 ad 179—185. úřad m. 109, 189; 240, 176; 147 n. a j. [uraditi sé dok.] 446 ad 211. úraz m. 383, 8; 738, 126; II. 80, 174; 509 ad 147 a j. uraziti dok. 384, 36; 413, 444; II. 699 ad 185. — U. sé II. 345 ad 281; 503, 65. 425 1133 urážka, ürá£ka f. 383 ad 8; 738 ad 126; 11. 509, 145 a 147 a j. Urban m. (papež) II. 768, 32. [určitý adj.] 849 ad 72. [úřědní, úřadní adj.j 495 ad 506; II. 570 ad 391. úřědník m. 188, 316; 240, 150; 796, 102 a j. Uriáš m. II. 433 ad 145. — Adj. poss. -óv 69, 174; II. 251 ad 65. ufinüti sé dok. 49, 319. urobotovati (urobutovati) sé dok. 568, 367 a ad 367. üroda f. 785 ad 139; 786, 149; II. 740, 217 a j. uroditi dok. 132 ad 50—51; 185, 280; 211, 292 n.; 1I. 111, 249 a j. — U. sé 35 ad 146; 786, 147; II. 222 ad 225. ; [ürodny adj.] 754 ad 328; II. 739 ad 217. . úrok m. 23 ad 289; 747 ad 230; II. 175, 119; 338, 181 a j. urozenie n. 100, 73; 487, 404 n.; 488, 408 a j. urozeny adj. 109, 201; 553, 164; 812, 318 a j. urozuméti dok. II. 61, 77; 83, 27. [urputné adv.] II. 255 ad 122; 316 ad 179; 614 ad 315. [urputny adj.] 160 ad 218; 340 ad 248; 772 ad 182—188. ürupné adv. II. 255, 122; 316, 179. ürupnj adj. 160, 218; 340, 248. [ufütiti sé dok.] 49 ad 319. [usaditi sé dok.] 507 ad 43. usdravenie, uzdr- 249, 273; 256 ad 25; II. 600 ad 120—123. usdraviti, uzdr- dok. 118, 31; 184, 268; 231, 29 a 32; 246, 230 n. a. j. usdravovánie, uzdr- n. 538 ad 90; II. 326, 16. usdravovati, uzdr- nedok. 247 ad 245—254; 314, 177; 481, 320 a j. usédati dok. 464 ad 105; 490, 431; II. 336 ad 162. uschl y adj. 338 ad 230—231; II. 321, 260. — M. z adj. 1. 420, 8.
Strana 1134
1134 uschniti dok. 326, 66; 593, 121; II. 35, 201 a j. üsilé n. 43 ad 245; 308, 114; 324, 25 a j. usilovánie n. 323, 12; II. 95, 213; 110 ad 227 a j. usilovati nedok. 65, 118; 75 ad 242; 169, 52; 505, 16 a j. [uskoény adj.] TL. 635 ad 256. uskrovniti dok. 234, 70; II. 784, 69 a 72. — U. sobé II. 901 ad 9. uskrovňovati (sobě) nedok. 141, 176 aad 176; 325 ad 49; II. 782,41 aj. [uslintati sé dok.] II. 685 ad 289. uslyá$énie n. 443, 178. uslyśćti dok. 104, 132; 456, 344; 54, 390; 59, 17; 105, 138 a 140 a j. usmievati s6 nedok. II. 964, 345. [usmrtiti dok.] 600 ad 239; II. 460 ad 169; 515 ad 228 a j. [usmysliti dok.] 766 ad 108; IL. 729 ad 78. — U. sobé I. 32 ad 109. usnuly adj. II. 85, 93 n. usnüti dok. 569, 368; 595, 153; 763, 73 a j. [usrozuméti, usrozométi dok.] 221 ad 411. usta pl. n. 8, 91; 17, 216; 26, 8; 36, 159; 47, 305; 200, 149; 725, 273 a j. č. — Jam Zlatd usta 409, 389 a j. ustalý adj. 641, 128. ustánie n. 308, 110; 514, 155; II. 95, 219 a j. ustanovenie n. 54 ad 389; 742 ad 168; 832, 193; II. 33, 142 a j. ustanovitel m. II. 779, 437. ustanoviti dok. 3 ad 40; 9, 108; 130, 6; 172 ad 104 a j. [ustanovovati nedok.| II. 323 ad 283. ustati dok, 526, 312; LL. 312, 122; 966, 399 n. [ustávanie n.] 308 ad 110. ustávati nedok. 722, 220; II. 450 ad 22; 575, 78 a j. ustavenie n. 105 ad 139; 299, 253 a j. [ustavéti dok.] 156 ad 172; 1I. 555 ad 177—178; 810 ad 248. ustaviéné adv. 92 ad 466; 486, 387; 606, 108 a j. ustaviénost f. 43ad 245; II. 148, 130. ustavién y adj. 192, 15; 248, 263; 433, 43 a j. ustaviti dok. 3, 40; 156, 172; 172, 104 a j. ústavně adv. 486 ad 387; 673, 162; II 122, 100 a j. ustavovati nedok. II. 323, 283. ustíhati nedok. 321, 267. ustlati dok. 289 ad 127. — U. sobě II. 226, 298; 410 ad 195. [ustni adj.] 412 ad 438; 509 ad 76; II. 585 ad 228 à j. ustrasiti dok. 293, 172. — U. sé 1I. 437 ad 200; 637, 293. ústřěl m. II. 410, 199. ustrnovati, -ñovati nedok. 11. 481, 179 a 185 a ad 179 (185). ustrnûti dok. 15, 195; 149, 74; 368, 300; II. 482, 201 a j. [ustrnutie n.] II. 854 ad 219. [ustrojiti dok.] 496 ad 516. [ustûpiti dok.] 419 ad 517; 492 ad 457; II. 778, 390. ustupovati nedok. 419, 517; 427, 217; II. 853, 195 a j. [ustydéti sé dok.] 402 ad 296; 407 ad 363. ustydnüti dok. 294 ad 196; 376, 403; 424, 109 a 111; 534, 422 à j. — U. sé 407 ad 362—363 a ad 303; II. 437 ad 200; 477 ad 118 a j. usüditi dok. 446, 211. — U. sé 418 ad 508 (Pulrně omyl). ususiti dok, II. 928, 316. [usvadnüti dok.] 593 ad 120—122. [usvétiti dok.] 750 ad 273. úsvit m. 135, 89 a 93; 621 ad 76—77; 646 ad 46; 783 ad 117—119; 827, 118 a j. uséipnûti, -étip- dok. IT. 47, 130. usénûti, ustknûti dok. IT. 138, 305. usénutie, uS(t)knutie n. II. 138, 312. fusinüti dok.} 42 ad 238. uskoditi dok. 65 ad 111; 70, 175; 361, 207 a j.
1134 uschniti dok. 326, 66; 593, 121; II. 35, 201 a j. üsilé n. 43 ad 245; 308, 114; 324, 25 a j. usilovánie n. 323, 12; II. 95, 213; 110 ad 227 a j. usilovati nedok. 65, 118; 75 ad 242; 169, 52; 505, 16 a j. [uskoény adj.] TL. 635 ad 256. uskrovniti dok. 234, 70; II. 784, 69 a 72. — U. sobé II. 901 ad 9. uskrovňovati (sobě) nedok. 141, 176 aad 176; 325 ad 49; II. 782,41 aj. [uslintati sé dok.] II. 685 ad 289. uslyá$énie n. 443, 178. uslyśćti dok. 104, 132; 456, 344; 54, 390; 59, 17; 105, 138 a 140 a j. usmievati s6 nedok. II. 964, 345. [usmrtiti dok.] 600 ad 239; II. 460 ad 169; 515 ad 228 a j. [usmysliti dok.] 766 ad 108; IL. 729 ad 78. — U. sobé I. 32 ad 109. usnuly adj. II. 85, 93 n. usnüti dok. 569, 368; 595, 153; 763, 73 a j. [usrozuméti, usrozométi dok.] 221 ad 411. usta pl. n. 8, 91; 17, 216; 26, 8; 36, 159; 47, 305; 200, 149; 725, 273 a j. č. — Jam Zlatd usta 409, 389 a j. ustalý adj. 641, 128. ustánie n. 308, 110; 514, 155; II. 95, 219 a j. ustanovenie n. 54 ad 389; 742 ad 168; 832, 193; II. 33, 142 a j. ustanovitel m. II. 779, 437. ustanoviti dok. 3 ad 40; 9, 108; 130, 6; 172 ad 104 a j. [ustanovovati nedok.| II. 323 ad 283. ustati dok, 526, 312; LL. 312, 122; 966, 399 n. [ustávanie n.] 308 ad 110. ustávati nedok. 722, 220; II. 450 ad 22; 575, 78 a j. ustavenie n. 105 ad 139; 299, 253 a j. [ustavéti dok.] 156 ad 172; 1I. 555 ad 177—178; 810 ad 248. ustaviéné adv. 92 ad 466; 486, 387; 606, 108 a j. ustaviénost f. 43ad 245; II. 148, 130. ustavién y adj. 192, 15; 248, 263; 433, 43 a j. ustaviti dok. 3, 40; 156, 172; 172, 104 a j. ústavně adv. 486 ad 387; 673, 162; II 122, 100 a j. ustavovati nedok. II. 323, 283. ustíhati nedok. 321, 267. ustlati dok. 289 ad 127. — U. sobě II. 226, 298; 410 ad 195. [ustni adj.] 412 ad 438; 509 ad 76; II. 585 ad 228 à j. ustrasiti dok. 293, 172. — U. sé 1I. 437 ad 200; 637, 293. ústřěl m. II. 410, 199. ustrnovati, -ñovati nedok. 11. 481, 179 a 185 a ad 179 (185). ustrnûti dok. 15, 195; 149, 74; 368, 300; II. 482, 201 a j. [ustrnutie n.] II. 854 ad 219. [ustrojiti dok.] 496 ad 516. [ustûpiti dok.] 419 ad 517; 492 ad 457; II. 778, 390. ustupovati nedok. 419, 517; 427, 217; II. 853, 195 a j. [ustydéti sé dok.] 402 ad 296; 407 ad 363. ustydnüti dok. 294 ad 196; 376, 403; 424, 109 a 111; 534, 422 à j. — U. sé 407 ad 362—363 a ad 303; II. 437 ad 200; 477 ad 118 a j. usüditi dok. 446, 211. — U. sé 418 ad 508 (Pulrně omyl). ususiti dok, II. 928, 316. [usvadnüti dok.] 593 ad 120—122. [usvétiti dok.] 750 ad 273. úsvit m. 135, 89 a 93; 621 ad 76—77; 646 ad 46; 783 ad 117—119; 827, 118 a j. uséipnûti, -étip- dok. IT. 47, 130. usénûti, ustknûti dok. IT. 138, 305. usénutie, uS(t)knutie n. II. 138, 312. fusinüti dok.} 42 ad 238. uskoditi dok. 65 ad 111; 70, 175; 361, 207 a j.
Strana 1135
ušlechtilost f. II. 32, 127. ušlechtilý adj. 71, 188; 126, 97; 287, 98; 713, 91 a j. ušný, ušní, úš- 111, 224 a ad 224; 111, 225; 138, 141 a ad 141; 412, 438; 423, 85; II. 585, 227 a j. [ušperkovaný adj.] II. 558 ad 230. [uśperkovati dok.] 202 ad 165. [uspiniti dok.] 114 ad 16. utajiti sé dok. II. 763, 271. utéci dok. 19, 243; 465 ad 116; 642, 154; 685, 162 a j. — U. sě 91, 450 a 454; 11 ad 127; 362, 210; 818, 67 a j. útěk m. 301, 3. utepati dok. 219, 387; [I. 256, 131. úterý m. 587 ad 15; 675, 1; II. 66, 1; 523, 75 a j. utěšeně adv. 121, 8; 501 ad 586; II. 435 ad 172. utěšenie n. 26, 5; 26, 6; 196, 82 a j. utěšený adj. 28, 46; 28, 47; 116, 3 a j. utésitel m. 777, 23; 788, 173 n. a 176 a j. utěšiti dok. 683 ad 124—126; 852 ad 110; II. 318, 209 a 212 a j. [utéSovati nedok.] 852 ad 110. utézéti dok. II. 630, 188. [uteżiti dok.j 311 ad 147. utiekati nedok. 121, 17; 258, 43; 360, 271; 673, 172 a j. — U. sé 75 ad 238—239; 426, 186; 16 ad 202; 252, 307; 591, 93 a j utierati nedok. 560 ad 253; II. 835, 153. utieti dok. 510, 95; 763 ad 77 —93; II. 402, 86 a j. [útinek m.) II. 540 ad 317 —318. utiskati nedok. 108 ad 181 (zde ne- porozuménim); 270, 200; 523, 270; II. 292, 36 a j. utisknûti dok. 381, 466; II. 116 ad 315—329; 438, 211 a j. utiskovati nedok. 269 ad 198—202; 817 ad 47; II. 292, 61 a j. utisenie n. 256, 22; 259 ad 66 a ad 67. utisiti sé dok. 141 ad 172; 594, 131. utlaéiti dok. 832, 195; II. 611, 282. 1135 utlici dok. 490, 431; II. 256, 131. útočišeč, -šťe n. 251, 292; 252, 301; 253, 316 a j. utonüti, utunúti dok. 520, 240 a ad 240; II. 243 ad 178; 959, 228 a j. [utopiti dok.] 298 ad 239—240; 1I. 285 ad 258. — U. sé I. 521 ad 240. [utracónie n.] II. 146 ad 104—106. utrácéti nedok. II. 84 ad 65; 146, 106; 311 ad 112—116 a j. utracovati nedok. II. 84, 66; 146 ad 106. [utrapenie n.] 384 ad 19. utrápiti dok. 813 ad 329; II. 572, 29. utratiti dok. 49, 323; II. 146 ad 107—114; 315, 156 a j. utrhaé m. 453, 305; 670, 102; 671, 103 a 105 a j. uirhánie n. 60, 41; 257, 37; 671, 105 a j. utrhati nedok. 41 ad 221; 454 ad 306; 482, 334; 670, 99 nn.; II. 438, 205 a 207 a j. utrhávati nedok. II. 165, 344. utrhavý adj. 163 ad 274; 740 ad 146 —147; 670, 95 a 98. utrhnüti dok. 176 ad 176; 453, 306; 510, 82; 753, 305; 968, 445 a j. — U. sé 49 ad 319; 553, 165. utrpenie n. 115, 22; 309, 121; 751, 283 a j. [utrpéti dok.] 115 ad 22; II. 253 ad 91. [ütrpnost f.] 661 ad 186—187. ütrpny adj. 160 ad 218 (zde neporoz- uménim); 340 ad 248 (rovnés); 258, 45; II. 796 ad 22. [utrüsiti dok.] 802 ad 176—177. utryzńenie n. 384 ad 19; 638, 7. utryzniti dok. 813 ad 329; II. 928, 316. uträiti dok. 78, 286; 176, 177; 220, 403; 369, 303 a j. utuehnüti dok. 268, 183; 680 ad 83. utvrditi dok. 254, 327; II. 32, 105; 142, 55 a j. — U. sé II. 466, 247. — U. sobě I. 291, 157; 293, 183. utvrzenie n. IT. 177,157; 178, 171a j.
ušlechtilost f. II. 32, 127. ušlechtilý adj. 71, 188; 126, 97; 287, 98; 713, 91 a j. ušný, ušní, úš- 111, 224 a ad 224; 111, 225; 138, 141 a ad 141; 412, 438; 423, 85; II. 585, 227 a j. [ušperkovaný adj.] II. 558 ad 230. [uśperkovati dok.] 202 ad 165. [uspiniti dok.] 114 ad 16. utajiti sé dok. II. 763, 271. utéci dok. 19, 243; 465 ad 116; 642, 154; 685, 162 a j. — U. sě 91, 450 a 454; 11 ad 127; 362, 210; 818, 67 a j. útěk m. 301, 3. utepati dok. 219, 387; [I. 256, 131. úterý m. 587 ad 15; 675, 1; II. 66, 1; 523, 75 a j. utěšeně adv. 121, 8; 501 ad 586; II. 435 ad 172. utěšenie n. 26, 5; 26, 6; 196, 82 a j. utěšený adj. 28, 46; 28, 47; 116, 3 a j. utésitel m. 777, 23; 788, 173 n. a 176 a j. utěšiti dok. 683 ad 124—126; 852 ad 110; II. 318, 209 a 212 a j. [utéSovati nedok.] 852 ad 110. utézéti dok. II. 630, 188. [uteżiti dok.j 311 ad 147. utiekati nedok. 121, 17; 258, 43; 360, 271; 673, 172 a j. — U. sé 75 ad 238—239; 426, 186; 16 ad 202; 252, 307; 591, 93 a j utierati nedok. 560 ad 253; II. 835, 153. utieti dok. 510, 95; 763 ad 77 —93; II. 402, 86 a j. [útinek m.) II. 540 ad 317 —318. utiskati nedok. 108 ad 181 (zde ne- porozuménim); 270, 200; 523, 270; II. 292, 36 a j. utisknûti dok. 381, 466; II. 116 ad 315—329; 438, 211 a j. utiskovati nedok. 269 ad 198—202; 817 ad 47; II. 292, 61 a j. utisenie n. 256, 22; 259 ad 66 a ad 67. utisiti sé dok. 141 ad 172; 594, 131. utlaéiti dok. 832, 195; II. 611, 282. 1135 utlici dok. 490, 431; II. 256, 131. útočišeč, -šťe n. 251, 292; 252, 301; 253, 316 a j. utonüti, utunúti dok. 520, 240 a ad 240; II. 243 ad 178; 959, 228 a j. [utopiti dok.] 298 ad 239—240; 1I. 285 ad 258. — U. sé I. 521 ad 240. [utracónie n.] II. 146 ad 104—106. utrácéti nedok. II. 84 ad 65; 146, 106; 311 ad 112—116 a j. utracovati nedok. II. 84, 66; 146 ad 106. [utrapenie n.] 384 ad 19. utrápiti dok. 813 ad 329; II. 572, 29. utratiti dok. 49, 323; II. 146 ad 107—114; 315, 156 a j. utrhaé m. 453, 305; 670, 102; 671, 103 a 105 a j. uirhánie n. 60, 41; 257, 37; 671, 105 a j. utrhati nedok. 41 ad 221; 454 ad 306; 482, 334; 670, 99 nn.; II. 438, 205 a 207 a j. utrhávati nedok. II. 165, 344. utrhavý adj. 163 ad 274; 740 ad 146 —147; 670, 95 a 98. utrhnüti dok. 176 ad 176; 453, 306; 510, 82; 753, 305; 968, 445 a j. — U. sé 49 ad 319; 553, 165. utrpenie n. 115, 22; 309, 121; 751, 283 a j. [utrpéti dok.] 115 ad 22; II. 253 ad 91. [ütrpnost f.] 661 ad 186—187. ütrpny adj. 160 ad 218 (zde neporoz- uménim); 340 ad 248 (rovnés); 258, 45; II. 796 ad 22. [utrüsiti dok.] 802 ad 176—177. utryzńenie n. 384 ad 19; 638, 7. utryzniti dok. 813 ad 329; II. 928, 316. uträiti dok. 78, 286; 176, 177; 220, 403; 369, 303 a j. utuehnüti dok. 268, 183; 680 ad 83. utvrditi dok. 254, 327; II. 32, 105; 142, 55 a j. — U. sé II. 466, 247. — U. sobě I. 291, 157; 293, 183. utvrzenie n. IT. 177,157; 178, 171a j.
Strana 1136
1136 utvrzovati sé nedok. IT. 304 ad 256. — U. sobě 292, 164. utykati (sé) nedok. 108, 181 a ad 181. uvadly adj. 338 ad 230—231. — M. z adj. 423, 96; 424, 109. uvadniti dok. 326 ad 66; 424, 109 a 123 n.; 593, 121 a j. uvaliti dok. 19 ad 246; 49 ad 319; 512, 127; II. 363, 242 a j. — U. sé I. 1. 550, 123; II. 466 ad 244—245. [uvalovati nedok.] 286 ad 80. uvarovati sé dok. 233 ad 63—64; 430, 271; II. 304 ad 255—250; 532 ad 195 a j. uvázati dok. IT. 89, 25; 400, 47; 420, 332 a j. — U. sé I. 142, 183; II. 844, 2; 921, 134. uváznüti dok. 359, 177; 745 ad 205; II. 461 ad 177; 548, 83 a j. [uvazovati sé nedok.] 142 ad 183. uvéfiti dok. 1, 7; 157, 188 a j. €. uvésti dok. 49, 328; 159, 217; 213, 314; 53 ad 376; 285, 71; 308, 108; 539, 102 a j. fuvéziti dok.] 305 ad 73. uvézti dok. 287, 101. [úvod m.] II. 176 ad 142. uvoditi nedok. 130, 16; 278, 301; 316, 200; 328, 103; 444, 189; II. 657, 135 a j. uvozovati nedok. 444 ad 189; 679 ad 79; 695, 8; II. 657 ad 135 a j. uvrei dok. 35, 151 a 154; 228, 505; 232, 42; 204, 193 a j. — U. sé 449 ad 252. uzavieranie n. II. 600, 116. uzavierati ncdok. TI. 508, 128; 600 ad 116—117; 757, 175 & j. — U. sé II. 301, 209. uzda f. II. 915, 4. uzdrav- v. usdzav-. [uzdfiemniti sć dok.] 290 ad 132. üzkost f. 36, 162; 266, 155 a 157; II. 87, 133 a j. úzký adj. 60, 44; 126, 107; 524, 85 aj. uzlík m. 656, 140; II. 251, 67. uznamenati dok. 516 ad 175; II. 61, 160; 93, 155. [uznati dok.] 242 ad 179—181. [Uznävati nedok.] 387 ad 71. uzfieti, uzdrieti dok. 22, 280; 27, 33; 28, 40; 35, 140; 46 ad 282; 52, 363; 459, 28 a j. uZasnûti sé dok. 407, 363; 484, 357; II. 352, 77 a 79 a j. [uZebrati dok.] II. 152 ad 178. [uZierati sé nedok.] 139 ad 144; 770 ad 166. uzitecné adv. 327, 92; 481, 323; 551, 134 a ]. użitećny adj. 57, 428; 119, 54; 195, 55 aj. úžitek m. 135, 102; 147, 44; 282, 28 a j. użiti dok. 292, 161; 489 ad 416; TT. 55, 116; 485, 240 a j. [użivanie n.] 211 ad 283—284; 1I. 170 ad 54. użivati nedok. 71 ad 193; 111 ad 227; 707, 215; IL. 8, 66 à j. [uZiviti dok.] 73 ad 217—218. — U. sé IT. 323 ad 280—282. [użralec m.] 102 ad 101; 237 ad 111, [uż(h)ralstvie n.) 109 ad 186; 171 ad 100; 311 ad 147; 408 ad 382; II. 365 ad 272. [užralý adj.] 4 ad 45; 21 ad 276. [u£rati sé dok.] 296 ad 218; 744 ad 194—195; II. 512 ad 194. v, ve, pied retnicemi často také u praep. — S ak. 1, 3; 32, 104; 52, 362; 19, 249; 8, 92; 21, 267; 52, 362; 18, 232; 27, 27; 38, 185; 24, 299; 753, 311; 10, 124; 1, 9; 47, 370; 27, 24. — S lok. 26, 16; 29, 56; 50, 337; 12, 145 n.; 56, 417; 1, 10; 30, 69; 51, 348; II. 308, 7 à j. č. Předl. opak. I. 95, 506. [vábiti nedok.] II. 322 ad 275. Váe(slav m. (svatý) II. 337, 170; 697, 158; 777, 359; 954, 116. — (V. král) II. 869, 259. [vada f.] 591 ad 77.
1136 utvrzovati sé nedok. IT. 304 ad 256. — U. sobě 292, 164. utykati (sé) nedok. 108, 181 a ad 181. uvadly adj. 338 ad 230—231. — M. z adj. 423, 96; 424, 109. uvadniti dok. 326 ad 66; 424, 109 a 123 n.; 593, 121 a j. uvaliti dok. 19 ad 246; 49 ad 319; 512, 127; II. 363, 242 a j. — U. sé I. 1. 550, 123; II. 466 ad 244—245. [uvalovati nedok.] 286 ad 80. uvarovati sé dok. 233 ad 63—64; 430, 271; II. 304 ad 255—250; 532 ad 195 a j. uvázati dok. IT. 89, 25; 400, 47; 420, 332 a j. — U. sé I. 142, 183; II. 844, 2; 921, 134. uváznüti dok. 359, 177; 745 ad 205; II. 461 ad 177; 548, 83 a j. [uvazovati sé nedok.] 142 ad 183. uvéfiti dok. 1, 7; 157, 188 a j. €. uvésti dok. 49, 328; 159, 217; 213, 314; 53 ad 376; 285, 71; 308, 108; 539, 102 a j. fuvéziti dok.] 305 ad 73. uvézti dok. 287, 101. [úvod m.] II. 176 ad 142. uvoditi nedok. 130, 16; 278, 301; 316, 200; 328, 103; 444, 189; II. 657, 135 a j. uvozovati nedok. 444 ad 189; 679 ad 79; 695, 8; II. 657 ad 135 a j. uvrei dok. 35, 151 a 154; 228, 505; 232, 42; 204, 193 a j. — U. sé 449 ad 252. uzavieranie n. II. 600, 116. uzavierati ncdok. TI. 508, 128; 600 ad 116—117; 757, 175 & j. — U. sé II. 301, 209. uzda f. II. 915, 4. uzdrav- v. usdzav-. [uzdfiemniti sć dok.] 290 ad 132. üzkost f. 36, 162; 266, 155 a 157; II. 87, 133 a j. úzký adj. 60, 44; 126, 107; 524, 85 aj. uzlík m. 656, 140; II. 251, 67. uznamenati dok. 516 ad 175; II. 61, 160; 93, 155. [uznati dok.] 242 ad 179—181. [Uznävati nedok.] 387 ad 71. uzfieti, uzdrieti dok. 22, 280; 27, 33; 28, 40; 35, 140; 46 ad 282; 52, 363; 459, 28 a j. uZasnûti sé dok. 407, 363; 484, 357; II. 352, 77 a 79 a j. [uZebrati dok.] II. 152 ad 178. [uZierati sé nedok.] 139 ad 144; 770 ad 166. uzitecné adv. 327, 92; 481, 323; 551, 134 a ]. użitećny adj. 57, 428; 119, 54; 195, 55 aj. úžitek m. 135, 102; 147, 44; 282, 28 a j. użiti dok. 292, 161; 489 ad 416; TT. 55, 116; 485, 240 a j. [użivanie n.] 211 ad 283—284; 1I. 170 ad 54. użivati nedok. 71 ad 193; 111 ad 227; 707, 215; IL. 8, 66 à j. [uZiviti dok.] 73 ad 217—218. — U. sé IT. 323 ad 280—282. [użralec m.] 102 ad 101; 237 ad 111, [uż(h)ralstvie n.) 109 ad 186; 171 ad 100; 311 ad 147; 408 ad 382; II. 365 ad 272. [užralý adj.] 4 ad 45; 21 ad 276. [u£rati sé dok.] 296 ad 218; 744 ad 194—195; II. 512 ad 194. v, ve, pied retnicemi často také u praep. — S ak. 1, 3; 32, 104; 52, 362; 19, 249; 8, 92; 21, 267; 52, 362; 18, 232; 27, 27; 38, 185; 24, 299; 753, 311; 10, 124; 1, 9; 47, 370; 27, 24. — S lok. 26, 16; 29, 56; 50, 337; 12, 145 n.; 56, 417; 1, 10; 30, 69; 51, 348; II. 308, 7 à j. č. Předl. opak. I. 95, 506. [vábiti nedok.] II. 322 ad 275. Váe(slav m. (svatý) II. 337, 170; 697, 158; 777, 359; 954, 116. — (V. král) II. 869, 259. [vada f.] 591 ad 77.
Strana 1137
[väda f.] 68 ad 158; 685 ad 152; II. 424 ad 11 a j. vaditi sé nedok. 727, 293; II. 25, 28 a 31; 379 ad 106 a j. vadnüti nedok. 44, 253; 757, 363; II. 162 ad 314 a j. vaha 1. 417, 498; 522, 263; 722, 225; II. 632, 208 a j. [vahati nedok.] 835 ad 232 (omyl). váhati nedok. 634, 104. váhavě adv. 289, 125; II. 237, 99; 468, 272 a j. [váhavy adj.] IT. 187 ad 325. [vaeh interj.] 591 ad 80. vachy interj. 745, 207 a 216. vajee n. 72, 206; IT. 30, 53 n.; 896, 210 a j. valdensky adj. II. 773, 215. valem adv. 381, 466; 757, 361; II. 336, 93; 704 ad 265 a j. váleti nedok. II. 801 ad 97. — V. sé II. 835, 157. valiti sé nedok. 40 ad 217; 286, 79 n.; 381, 466; II. 232, 21; 236, 91 a j. válka f. 143, 199; 755, 337; II. 550, 111 aj. [vandrovati nedok.] II. 926 ad 253. vánoeé pl. f. 7, 81; 99, 59; 772, 185 a j. (vánoční adj.j II. 374 ad 65; 661 ad 201—202. [vant m.] II. 673 ad 107. yar m. 220, 402. [varhani pl. m.] II. 129 ad 86. vařiti nedok. 150 ad 87—88; 151, 90; 624, 107 a j. varovánie (sé) n. 398, 230 a ad 230. varovati sé nedok. 6, 77; 34, 127; 45, 272; 82, 326 a j. Vasti f. 445, 206 a 209; 446, 218 a j. va§ pron. 38, 187; 50, 337 a j. č. [vášně {.] 525 ad 299; II. 424 ad 7—20. Vavřinec m. 162, 250; 209, 272; II. 777, 354. vázati nedok. 36 ad 155; II. 11, 100; 842, 279. — V. sé II. 33, 139. Rokycanova Postilla. 1137 vazba f. 299, 254; 636, 154; 826, 98 aj. [váznüti nedok.] 745 ad 205. vážiti nedok, 194, 39. — V. sobě 4, 45; 63, 88; 98, 39; 314, 176 a j. č. — 4, 42; 14, 174; 14, 175; 69, 162 a j. č. vážně adv. 4, 48; 54, 394; 20, 255; 91, 441 a j. vá£nost f. 55 ad 403; 154, 142; 156, 174 a j. vainy adj. 31 ad 97; 209, 265; 407, 370; 528, 333 а ]. vegle adv. 697, 77. véas adv. 441, 140; 680, 85; LI. 285, 270 a j. véela f. 1I. 47, 130; 92, 126. [véeliéka f.] II. 47 ad 130. včera, véiera adv. 124, 73; 297, 229; 305, 74; 546, 65; 653, 116 a j. véerajsi adj. 546 ad 65; 650 ad 94— 95; 59, 2. véiniti dok. 710, 39. vdáti dok. 201, 156 a 160. [vdávanie n.] II. 176 ad 142. [vdééná adv.] 95 ad 506—507; 617 ad 41—55. vdéénost f. 308 ad 113—114; 338, 220; 517, 185 a j. vdéény adj. 21, 268; 61, 49; 281, 12; 7 ad 87—90 a j. vdék adv. 12, 156; 812 ad 314; II. 313 ad 133; 483, 204 a j. vdova f. 85, 365; 146, 28; 163, 269 n.; 199, 131; 272, 234 a j. [vdovec m.] 85 ad 365; II. 474 ad 85. vdovsky adj. 164, 285; 199, 130; 272, 236 a j. vdovstvie n. 511 ad 100—102; II. 474, 85; 031, 199 a j. vée f. 26, 3; 29, 57; 52, 304; 214, 319 a j. č. véeéti dok. 59, 32 n. a j. večer, večier m. a adv. 90 ad 434— 440; 205, 212; 297, 231; 303, 35 à j.; k veëerau 652 ad 110. večeřadlo n. 839, 295. 19; 97, 21; 282, -1 wy
[väda f.] 68 ad 158; 685 ad 152; II. 424 ad 11 a j. vaditi sé nedok. 727, 293; II. 25, 28 a 31; 379 ad 106 a j. vadnüti nedok. 44, 253; 757, 363; II. 162 ad 314 a j. vaha 1. 417, 498; 522, 263; 722, 225; II. 632, 208 a j. [vahati nedok.] 835 ad 232 (omyl). váhati nedok. 634, 104. váhavě adv. 289, 125; II. 237, 99; 468, 272 a j. [váhavy adj.] IT. 187 ad 325. [vaeh interj.] 591 ad 80. vachy interj. 745, 207 a 216. vajee n. 72, 206; IT. 30, 53 n.; 896, 210 a j. valdensky adj. II. 773, 215. valem adv. 381, 466; 757, 361; II. 336, 93; 704 ad 265 a j. váleti nedok. II. 801 ad 97. — V. sé II. 835, 157. valiti sé nedok. 40 ad 217; 286, 79 n.; 381, 466; II. 232, 21; 236, 91 a j. válka f. 143, 199; 755, 337; II. 550, 111 aj. [vandrovati nedok.] II. 926 ad 253. vánoeé pl. f. 7, 81; 99, 59; 772, 185 a j. (vánoční adj.j II. 374 ad 65; 661 ad 201—202. [vant m.] II. 673 ad 107. yar m. 220, 402. [varhani pl. m.] II. 129 ad 86. vařiti nedok. 150 ad 87—88; 151, 90; 624, 107 a j. varovánie (sé) n. 398, 230 a ad 230. varovati sé nedok. 6, 77; 34, 127; 45, 272; 82, 326 a j. Vasti f. 445, 206 a 209; 446, 218 a j. va§ pron. 38, 187; 50, 337 a j. č. [vášně {.] 525 ad 299; II. 424 ad 7—20. Vavřinec m. 162, 250; 209, 272; II. 777, 354. vázati nedok. 36 ad 155; II. 11, 100; 842, 279. — V. sé II. 33, 139. Rokycanova Postilla. 1137 vazba f. 299, 254; 636, 154; 826, 98 aj. [váznüti nedok.] 745 ad 205. vážiti nedok, 194, 39. — V. sobě 4, 45; 63, 88; 98, 39; 314, 176 a j. č. — 4, 42; 14, 174; 14, 175; 69, 162 a j. č. vážně adv. 4, 48; 54, 394; 20, 255; 91, 441 a j. vá£nost f. 55 ad 403; 154, 142; 156, 174 a j. vainy adj. 31 ad 97; 209, 265; 407, 370; 528, 333 а ]. vegle adv. 697, 77. véas adv. 441, 140; 680, 85; LI. 285, 270 a j. véela f. 1I. 47, 130; 92, 126. [véeliéka f.] II. 47 ad 130. včera, véiera adv. 124, 73; 297, 229; 305, 74; 546, 65; 653, 116 a j. véerajsi adj. 546 ad 65; 650 ad 94— 95; 59, 2. véiniti dok. 710, 39. vdáti dok. 201, 156 a 160. [vdávanie n.] II. 176 ad 142. [vdééná adv.] 95 ad 506—507; 617 ad 41—55. vdéénost f. 308 ad 113—114; 338, 220; 517, 185 a j. vdéény adj. 21, 268; 61, 49; 281, 12; 7 ad 87—90 a j. vdék adv. 12, 156; 812 ad 314; II. 313 ad 133; 483, 204 a j. vdova f. 85, 365; 146, 28; 163, 269 n.; 199, 131; 272, 234 a j. [vdovec m.] 85 ad 365; II. 474 ad 85. vdovsky adj. 164, 285; 199, 130; 272, 236 a j. vdovstvie n. 511 ad 100—102; II. 474, 85; 031, 199 a j. vée f. 26, 3; 29, 57; 52, 304; 214, 319 a j. č. véeéti dok. 59, 32 n. a j. večer, večier m. a adv. 90 ad 434— 440; 205, 212; 297, 231; 303, 35 à j.; k veëerau 652 ad 110. večeřadlo n. 839, 295. 19; 97, 21; 282, -1 wy
Strana 1138
1138 večeřě f. 85 ad 364—365; 297 ad 231; 600, 240 a j. večeřěti nedok. 271, 211; 603, 22; 840, 318 a j. večerní adj. 314, 181. věčně adv. 93, 475; 190, 340; 216, 348 a j. věčnost f. 11, 131; 11, 132; 123, 51 a j. věčný adj. 28, 50; 55, 407; 35, 153 a j. č. vedě, veď, ved v. věděti. vedenie n. 76 ad 256. věděti nedok. 1, 5; 52, 364; 19, 242; 33, 115 a j. č. — Neviem jaký (= jakýkoli) 479, 294; II. 426, 42; nevědě kolikrát II. 797, 45. Vedě, veď, ved 6, 73; 15, 188; II. 333, 112 a ad 112; 50, 343; 87, 389; 208, 246; II. 372, 359; 597, 85 a j. vedchnúti, vdechnúti dok. 709 ad 30; II. 32, 97. vedehnutíčko, vdechnutíčko n. 118, 38. vedlé praep. s g. 326, 64; 26, 7; 34, 132; 69, 173; 75, 250; 82, 331 nn. a j. č. [vědomě adv.] 107 ad 166; II. 416 ad 282. vědomie n. 107, 166; 140, 157. [vědomost f.] 211 ad 287. [vědomý adj.] 183 ad 264. vedro n. 303, 45. [vědro n.] 689 ad 215 vehnati dok. 53 ad 376; 734 ad 71; II. 176, 140; 412, 218 a j. věk m. 130, 7; 168, 47; 314,184; na včky 36, 155; 129, 142; 538, 72 a j; na věky věkóv 25, 317; 128, 129 a j. č.; — II. 515 ad 226 a j. č.; — II. 669 ad 54. vél m. 1I. 360, 197; 409, 178; 842 ad 283. velblúd m. II. 147, 113; 933, 428. velebiti nedok. 26 ad 9; 27, 19; 163, 278; 131 ad 31—54; II. 921, 139.— V. sč II. 161, 301. velebně adv. 643, 210. velebnost f. 9 ad 101; 27, 34; 44 259; 118, 46 a j. velebný adj. 83, 349; 156, 173 a 175; 7 ad 84 a j. veleti nedok. 50, 337; 85, 371 a 373; 138, 137 a j. [velicě adv.] 358 ad 166. [velikomocný adj. II. 735 ad 155. vel(i)konoc f. 288, 118; 501 ad 587; 759 ad 1 a j. velikonoční adj. 170, 79; 717, 148; 507 ad 33 a j. velikost f. 325, 51; 548 ad 94; 604, 55 a j. veliký adj. 437, 94; 55, 402; 40, 216; 10, 125; 20, 251; 123, 53. — Velika noc 111, 229; Veliký čtvrtek 4, 43; 157, 181; Veliký pátek 367, 281 a j. velmi, velmě adv. 31, 88; 52, 366; 621, 76; — II. 275, 113 a j. č. ven adv. 164, 291; 309, 123; 391, 139 a j. věnec m. 84 ad 358; 176, 180; 743, 191; 501, 589; 770, 165; 833, 204 a j. [věnečnice f.] II. 405 ad 125. věnečník m. II. 405, 125; 875 ad 95. věno n. II. 171, 56 a 59 a 62; 172, 73 a j. věnovati dok. II. 774, 251. vepsati dok. II. 554, 169 n. a 172; 910, 101. [veřějně adv.] II. 238 ad 113—114; 677 ad 164. [veřějný adj.] 680 ad 85; 819 ad 81; II. 627 ad 139. věřenie n. 27, 24; 223, 443; 639, 35 a j. [věřitel m.] 563 ad 292; II. 635 ad 256. věřiti nedok. 222, 435; 54, 394; 54, 395; 83, 345; 50, 343 a j. — Věřím v Boha (modlitba) 726, 274. věrně adv. 28 ad 42; 81, 315; 107, 161; 158, 200; II. 385, 170 a j. [věrnost f.] II. 612 ad 297.
1138 večeřě f. 85 ad 364—365; 297 ad 231; 600, 240 a j. večeřěti nedok. 271, 211; 603, 22; 840, 318 a j. večerní adj. 314, 181. věčně adv. 93, 475; 190, 340; 216, 348 a j. věčnost f. 11, 131; 11, 132; 123, 51 a j. věčný adj. 28, 50; 55, 407; 35, 153 a j. č. vedě, veď, ved v. věděti. vedenie n. 76 ad 256. věděti nedok. 1, 5; 52, 364; 19, 242; 33, 115 a j. č. — Neviem jaký (= jakýkoli) 479, 294; II. 426, 42; nevědě kolikrát II. 797, 45. Vedě, veď, ved 6, 73; 15, 188; II. 333, 112 a ad 112; 50, 343; 87, 389; 208, 246; II. 372, 359; 597, 85 a j. vedchnúti, vdechnúti dok. 709 ad 30; II. 32, 97. vedehnutíčko, vdechnutíčko n. 118, 38. vedlé praep. s g. 326, 64; 26, 7; 34, 132; 69, 173; 75, 250; 82, 331 nn. a j. č. [vědomě adv.] 107 ad 166; II. 416 ad 282. vědomie n. 107, 166; 140, 157. [vědomost f.] 211 ad 287. [vědomý adj.] 183 ad 264. vedro n. 303, 45. [vědro n.] 689 ad 215 vehnati dok. 53 ad 376; 734 ad 71; II. 176, 140; 412, 218 a j. věk m. 130, 7; 168, 47; 314,184; na včky 36, 155; 129, 142; 538, 72 a j; na věky věkóv 25, 317; 128, 129 a j. č.; — II. 515 ad 226 a j. č.; — II. 669 ad 54. vél m. 1I. 360, 197; 409, 178; 842 ad 283. velblúd m. II. 147, 113; 933, 428. velebiti nedok. 26 ad 9; 27, 19; 163, 278; 131 ad 31—54; II. 921, 139.— V. sč II. 161, 301. velebně adv. 643, 210. velebnost f. 9 ad 101; 27, 34; 44 259; 118, 46 a j. velebný adj. 83, 349; 156, 173 a 175; 7 ad 84 a j. veleti nedok. 50, 337; 85, 371 a 373; 138, 137 a j. [velicě adv.] 358 ad 166. [velikomocný adj. II. 735 ad 155. vel(i)konoc f. 288, 118; 501 ad 587; 759 ad 1 a j. velikonoční adj. 170, 79; 717, 148; 507 ad 33 a j. velikost f. 325, 51; 548 ad 94; 604, 55 a j. veliký adj. 437, 94; 55, 402; 40, 216; 10, 125; 20, 251; 123, 53. — Velika noc 111, 229; Veliký čtvrtek 4, 43; 157, 181; Veliký pátek 367, 281 a j. velmi, velmě adv. 31, 88; 52, 366; 621, 76; — II. 275, 113 a j. č. ven adv. 164, 291; 309, 123; 391, 139 a j. věnec m. 84 ad 358; 176, 180; 743, 191; 501, 589; 770, 165; 833, 204 a j. [věnečnice f.] II. 405 ad 125. věnečník m. II. 405, 125; 875 ad 95. věno n. II. 171, 56 a 59 a 62; 172, 73 a j. věnovati dok. II. 774, 251. vepsati dok. II. 554, 169 n. a 172; 910, 101. [veřějně adv.] II. 238 ad 113—114; 677 ad 164. [veřějný adj.] 680 ad 85; 819 ad 81; II. 627 ad 139. věřenie n. 27, 24; 223, 443; 639, 35 a j. [věřitel m.] 563 ad 292; II. 635 ad 256. věřiti nedok. 222, 435; 54, 394; 54, 395; 83, 345; 50, 343 a j. — Věřím v Boha (modlitba) 726, 274. věrně adv. 28 ad 42; 81, 315; 107, 161; 158, 200; II. 385, 170 a j. [věrnost f.] II. 612 ad 297.
Strana 1139
vérny adj. 3ad 37; 58, 7; 62, 73; 127, 116; 214, 329; 710, 46 a j. — M. z adj. 9, 102. vérovánie n. 41 ad 222—223; 372, 355; II. 607, 225 a j. vérovati (sé) nedok. 41 ad 222—223; II. 252, 70; 7, 85; 88, 404 a ad 404; 106, 156; 417 ad 494—496 a j. €. verš m. 24, 301; 714, 101; II. 33, 132 a j. vértel, vrtel m. II. 223, 247; 511 ad 168. véru adv. 48, 310; 225, 162 n. a j. C. ves 1. 79, 291; 109, 197; 604, 29 a j. vesele adv. 202, 165; II. 285, 271. veselé n. 86 ad 380; 131, 25; 196, 81 a j. veseliti sé nedok. 5, 62; 5, 64; 29, 62; 194, 51 a j. veselost f. 197 ad 100; 853 ad 124— 125; II. 157, 237 a j. vesely adj. 174, 149; 304, 57; 447, 226; 32 ad 108; 52 ad 366 a j. věsiti sě nedok. 70, 185 a 186. véska f. 195, 65; 604, 44. veslo n. 234, 65; II. 549, 98. vespolek adv. 26, 10; 192, 11 n.; 255, 5a]. vésti nedok. 83, 344; 201, 160 n.; 205, 212; 384, 24; 22 ad 283; 42 ad 233; — 157, 178; 25, 309; 115, 22; 75, 242; 76, 260; 81, 323 a j. — V. sé 755 ad 333. ves, -cek, =cken, -keren, -cheren pron. 51, 353; 62, 66; 23, 293; 30, 78; 52, 360; 17, 214; 132, 61; 228, 515; 223, 445 a j. — Všech svatých (svátek) II. 293; 86. [véséee m.] II. 903 ad 38. [véséti sé nedok.] 70 ad 183. [veteśnik m.] 554 ad 178. vótev f. IL. 35, 200. [vetehy adj.] 32 ad 102; 554 ad 177. vetfieti sé dok. II. 78 ad 152; 662, 212. [vétriti nedok.] 267 ad 167. vévoda m. 759 ad 13; II. 541, 322. 1139 vězeň m. 252, 305; II. 500, 4. vézénie n. 12, 145; 67, 144; 143, 503; 305, 72 a j. Vézéti nedok. 37, 173; 148, 36; 436, 85 a j. [véziti nedok.] 299 ad 254. vezpod adv. II. 160, 287. vézti nedok. 425, 150; IL. 240 ad 150; 552, 140. — V. sé I. 200, 137 a 146; II. 896 ad 212 a j. veŻdajśi adj. 324, 28; 491, 453; 715, 127; 35 ad 149 a j. v(e)źdy, vdy, -cky, -ckny adv. 37, 172; 801 ad 168; II. 163 ad 333; II. 109 ad 201; IL. 375, 39; I. 20, 264; 49, 329 a j. č. věžě f. 262, 101. [věžnicě f.] II. 75 ad 112. věžník m. 745, 212; II. 298 ad 152. [vhazeti dok.] 265 ad 145. [vhledéti dok.| II. 708 ad 324. vhod adv. 394, 173; II. 654 ad 101 — 102. [vhoditi dok.] II. 324, 301. veházěti nedok. 310 ad 137; 603, J 5; 799 ad 137; II. 67, 17; 609, 86 a j. vehod m. II. 90, 57. [vehoditi nedok.] IL. 66 ad 17. vidati nedok. 40, 216; 151, 91; 438, 110 a j.; na oko v. 82, 330. [vídávati nedok.] 151 ad 90—91; 689 ad 213—214. vidénie n. 48, 309; 305, 66; 324, 39; 37 ad 165; 422, 66; 423, 90; II. 493, 338 a j. viděti nedok. 28, 38; 48, 314; 351, 59; 9, 106; 59, 22; 51, 347; 69, 167; 13 ad 157; 30, 83 a j. [vidite(d)Iné adv.) 668 ad 45. [vidite(d)Iny adj.] II. 51 ad 9; 204 ad 103. [vidle pl. f.] II. 188 ad 334. [vidomy adj.] II. 112 ad 258; 276 ad 125—129; 792 ad 172—175. viec(e) komp. adv. 32, 105; 40, 208 a j. viecka (véeka) f. 738, 119 a ad 119. 72*
vérny adj. 3ad 37; 58, 7; 62, 73; 127, 116; 214, 329; 710, 46 a j. — M. z adj. 9, 102. vérovánie n. 41 ad 222—223; 372, 355; II. 607, 225 a j. vérovati (sé) nedok. 41 ad 222—223; II. 252, 70; 7, 85; 88, 404 a ad 404; 106, 156; 417 ad 494—496 a j. €. verš m. 24, 301; 714, 101; II. 33, 132 a j. vértel, vrtel m. II. 223, 247; 511 ad 168. véru adv. 48, 310; 225, 162 n. a j. C. ves 1. 79, 291; 109, 197; 604, 29 a j. vesele adv. 202, 165; II. 285, 271. veselé n. 86 ad 380; 131, 25; 196, 81 a j. veseliti sé nedok. 5, 62; 5, 64; 29, 62; 194, 51 a j. veselost f. 197 ad 100; 853 ad 124— 125; II. 157, 237 a j. vesely adj. 174, 149; 304, 57; 447, 226; 32 ad 108; 52 ad 366 a j. věsiti sě nedok. 70, 185 a 186. véska f. 195, 65; 604, 44. veslo n. 234, 65; II. 549, 98. vespolek adv. 26, 10; 192, 11 n.; 255, 5a]. vésti nedok. 83, 344; 201, 160 n.; 205, 212; 384, 24; 22 ad 283; 42 ad 233; — 157, 178; 25, 309; 115, 22; 75, 242; 76, 260; 81, 323 a j. — V. sé 755 ad 333. ves, -cek, =cken, -keren, -cheren pron. 51, 353; 62, 66; 23, 293; 30, 78; 52, 360; 17, 214; 132, 61; 228, 515; 223, 445 a j. — Všech svatých (svátek) II. 293; 86. [véséee m.] II. 903 ad 38. [véséti sé nedok.] 70 ad 183. [veteśnik m.] 554 ad 178. vótev f. IL. 35, 200. [vetehy adj.] 32 ad 102; 554 ad 177. vetfieti sé dok. II. 78 ad 152; 662, 212. [vétriti nedok.] 267 ad 167. vévoda m. 759 ad 13; II. 541, 322. 1139 vězeň m. 252, 305; II. 500, 4. vézénie n. 12, 145; 67, 144; 143, 503; 305, 72 a j. Vézéti nedok. 37, 173; 148, 36; 436, 85 a j. [véziti nedok.] 299 ad 254. vezpod adv. II. 160, 287. vézti nedok. 425, 150; IL. 240 ad 150; 552, 140. — V. sé I. 200, 137 a 146; II. 896 ad 212 a j. veŻdajśi adj. 324, 28; 491, 453; 715, 127; 35 ad 149 a j. v(e)źdy, vdy, -cky, -ckny adv. 37, 172; 801 ad 168; II. 163 ad 333; II. 109 ad 201; IL. 375, 39; I. 20, 264; 49, 329 a j. č. věžě f. 262, 101. [věžnicě f.] II. 75 ad 112. věžník m. 745, 212; II. 298 ad 152. [vhazeti dok.] 265 ad 145. [vhledéti dok.| II. 708 ad 324. vhod adv. 394, 173; II. 654 ad 101 — 102. [vhoditi dok.] II. 324, 301. veházěti nedok. 310 ad 137; 603, J 5; 799 ad 137; II. 67, 17; 609, 86 a j. vehod m. II. 90, 57. [vehoditi nedok.] IL. 66 ad 17. vidati nedok. 40, 216; 151, 91; 438, 110 a j.; na oko v. 82, 330. [vídávati nedok.] 151 ad 90—91; 689 ad 213—214. vidénie n. 48, 309; 305, 66; 324, 39; 37 ad 165; 422, 66; 423, 90; II. 493, 338 a j. viděti nedok. 28, 38; 48, 314; 351, 59; 9, 106; 59, 22; 51, 347; 69, 167; 13 ad 157; 30, 83 a j. [vidite(d)Iné adv.) 668 ad 45. [vidite(d)Iny adj.] II. 51 ad 9; 204 ad 103. [vidle pl. f.] II. 188 ad 334. [vidomy adj.] II. 112 ad 258; 276 ad 125—129; 792 ad 172—175. viec(e) komp. adv. 32, 105; 40, 208 a j. viecka (véeka) f. 738, 119 a ad 119. 72*
Strana 1140
1140 viera f. 14, 185; 15, 187; 55, 403; 40, 212 a j. č.; — 274, 259; 83, 345. — Na mau vieru 263, 115 a j. č. — Viera (= Credo) II. 51, 7; 99 ad 68—69; 541, 329 a j. * vieti nedok. 267, 167; II. 97 ad 29. vietr m. 59, 28; 94, 495; 141, 172; 4] ad 227—228; 706, 199 a j. vigilie f. 62, 66; 209 ad 271; 831, 179; II. 175, 128 a j. viklati sé nedok. 54, 393; 522, 954; 229, 517; 57, 430; 89, 420. — V. sobi 691, 252 a j. Vilhelmus (=- Quilhelmus Duvrandus) m. 354, 98; 411, 418; 449, 257 a j.; V. de Monte Laudino 11. 943, 674; V. de Sancto Amore II. 296, 120; 297, 135; 323, 291. vina f. 430, 274; 491, 455; 527, 318 n. a j. vinař m. 308, 104. [vinenka, vin(n)énka f.| II. 968 ad 445 a ad 447; 969 ad 453. viniti nedok. nedok. 567, 346; II. 78, 175. vinné adv. II. 677, 161. vinnieś f. 4, 51; 302, 24 a a 26 a 28; 476 ad 262; 492, 467; II. 274, 109; 832, 115 a j. vinnik m. 491, 456; IT. 394 ad 295; 967, 416. vinny adj. 73 ad 214—215; 462, 70; 143, 200; 492 ad 467; 424, 123; II. 180, 207 a j.; — 424, 123; 492 ad 467 a j. vino n. 84 ad 358; 193, 26; 215, 337; 311, 145; 492, 467 a j. [vinSovati nedok.] 723 ad 247. vinúti nedok. 560, 260; II.-293, 81. Virtutes II. 937, 525. [visélee m.] 400 ad 258—239. viséti nedok. 104, 132; 371, 330; 444, 193; II. 213 ad 99—100 a j. Vit m. (svaty) II. 780, 1; 787, 106. [vítati nedok.] II. 809 ad 226—227. vítéz m. 396, 203; II. 156, 232 a j. [vitéziti nedok.] 434 ad 54—55. [vítězný adj.] 458 ad 6; II. 639 ad 312; 948 ad 7%. vitézstvie n. 405 ad 341; 433, 46; 708, 4 aj. vjéti, vjiti v. vnéti, vniti. [vkláznüti dok.] II. 919 ad 88. [vkofenilÿ adj.] IT. 469 ad 11. vkofeniti dok. II. 469, 11.— V. sé II. 461 ad 177. [vkraéovati nedok.] II. 840 ad 245. vkroëiti dok. 271 ad 217; 412, 437; 534 ad 426; 833, 211 a j. [vküpiti sé dok.] II. 78 ad 152; 662 ad 212—213. [vkupovati sé nedok.] II. 83 ad 51; 517 ad 262. vláééti nedok. II. 202, 157. — V. sé 22 ad 2806; 52 ad 367; 829 ad 147; II. 926, 249 a j. vlaéiti nedok, II. 243 ad 184. — V. sé 52, 367. vladaf m. 58, 4; 303, 35; Il. 84, 56 a j. vladaïstvie, -rstvie n. 581 ad 168; 586 ad 232; II. 84, 58; 146, 100; 306, 30 a j. vládnüti nedok. 215, 5.5; 521, 251; 54, 388; 384, 22; 431, IL a j. vládyka m. 657, 155. [vláha f.] 326 ad 67; II. 799 ad 70. [Vlach m.j II. 371 ad 353. vlas m. 72, 206; 560, 252; 598, 208 a j. — 382 ad 153; 375, 397; II. 562, 284. [vlásek .m.] 375 ad 397. vlast f. 44, 264 n.; 240, 153; 603, 14; 673, 161 a j. vlásti nedok. 215 ad 3335; 273 ad 247—249; II. 75, 107 a j. vlastni adj. 19 ad 237; 132, 46; 136, 17; 250, 281 a j. [vlastnost f.] 605 ad 65; II. 88 ad 164. [vlášče, -fe adv.] II. 355 ad 123. [vlaśsky adj.] 215 ad 337. — N. z adj. vlašské (= vino) ib. vlažně adv. 44, 252; 68, 150; 170, 85; 290, 134 a j.
1140 viera f. 14, 185; 15, 187; 55, 403; 40, 212 a j. č.; — 274, 259; 83, 345. — Na mau vieru 263, 115 a j. č. — Viera (= Credo) II. 51, 7; 99 ad 68—69; 541, 329 a j. * vieti nedok. 267, 167; II. 97 ad 29. vietr m. 59, 28; 94, 495; 141, 172; 4] ad 227—228; 706, 199 a j. vigilie f. 62, 66; 209 ad 271; 831, 179; II. 175, 128 a j. viklati sé nedok. 54, 393; 522, 954; 229, 517; 57, 430; 89, 420. — V. sobi 691, 252 a j. Vilhelmus (=- Quilhelmus Duvrandus) m. 354, 98; 411, 418; 449, 257 a j.; V. de Monte Laudino 11. 943, 674; V. de Sancto Amore II. 296, 120; 297, 135; 323, 291. vina f. 430, 274; 491, 455; 527, 318 n. a j. vinař m. 308, 104. [vinenka, vin(n)énka f.| II. 968 ad 445 a ad 447; 969 ad 453. viniti nedok. nedok. 567, 346; II. 78, 175. vinné adv. II. 677, 161. vinnieś f. 4, 51; 302, 24 a a 26 a 28; 476 ad 262; 492, 467; II. 274, 109; 832, 115 a j. vinnik m. 491, 456; IT. 394 ad 295; 967, 416. vinny adj. 73 ad 214—215; 462, 70; 143, 200; 492 ad 467; 424, 123; II. 180, 207 a j.; — 424, 123; 492 ad 467 a j. vino n. 84 ad 358; 193, 26; 215, 337; 311, 145; 492, 467 a j. [vinSovati nedok.] 723 ad 247. vinúti nedok. 560, 260; II.-293, 81. Virtutes II. 937, 525. [visélee m.] 400 ad 258—239. viséti nedok. 104, 132; 371, 330; 444, 193; II. 213 ad 99—100 a j. Vit m. (svaty) II. 780, 1; 787, 106. [vítati nedok.] II. 809 ad 226—227. vítéz m. 396, 203; II. 156, 232 a j. [vitéziti nedok.] 434 ad 54—55. [vítězný adj.] 458 ad 6; II. 639 ad 312; 948 ad 7%. vitézstvie n. 405 ad 341; 433, 46; 708, 4 aj. vjéti, vjiti v. vnéti, vniti. [vkláznüti dok.] II. 919 ad 88. [vkofenilÿ adj.] IT. 469 ad 11. vkofeniti dok. II. 469, 11.— V. sé II. 461 ad 177. [vkraéovati nedok.] II. 840 ad 245. vkroëiti dok. 271 ad 217; 412, 437; 534 ad 426; 833, 211 a j. [vküpiti sé dok.] II. 78 ad 152; 662 ad 212—213. [vkupovati sé nedok.] II. 83 ad 51; 517 ad 262. vláééti nedok. II. 202, 157. — V. sé 22 ad 2806; 52 ad 367; 829 ad 147; II. 926, 249 a j. vlaéiti nedok, II. 243 ad 184. — V. sé 52, 367. vladaf m. 58, 4; 303, 35; Il. 84, 56 a j. vladaïstvie, -rstvie n. 581 ad 168; 586 ad 232; II. 84, 58; 146, 100; 306, 30 a j. vládnüti nedok. 215, 5.5; 521, 251; 54, 388; 384, 22; 431, IL a j. vládyka m. 657, 155. [vláha f.] 326 ad 67; II. 799 ad 70. [Vlach m.j II. 371 ad 353. vlas m. 72, 206; 560, 252; 598, 208 a j. — 382 ad 153; 375, 397; II. 562, 284. [vlásek .m.] 375 ad 397. vlast f. 44, 264 n.; 240, 153; 603, 14; 673, 161 a j. vlásti nedok. 215 ad 3335; 273 ad 247—249; II. 75, 107 a j. vlastni adj. 19 ad 237; 132, 46; 136, 17; 250, 281 a j. [vlastnost f.] 605 ad 65; II. 88 ad 164. [vlášče, -fe adv.] II. 355 ad 123. [vlaśsky adj.] 215 ad 337. — N. z adj. vlašské (= vino) ib. vlažně adv. 44, 252; 68, 150; 170, 85; 290, 134 a j.
Strana 1141
vlaźnost f. 196, 77; 326, 67; 337, 218; II. 32, 102 a j. vlażny adj. 43, 251; IT. 893, 153 n. vléi adj. II. 297, 142; 307 ad 49; 328, 42. vlésky, -ecky adv. II. 679, 194. vléei sé nedok. 52 ad 364—307 a ad 367; 472 ad 209; 781, 29 a j. vlévati nedok. 660 ad 179—185; II. 30, 33; 257, 149 a j. [vlézti dok.] IF. 267 ad 307. vlhkost f. 326 ad 67; 1I. 502, 51; 522 ad 58—59; 558, 223 a j. vliti dok. 117, 18; 217, 365; 237, 114; 390, 122; 689 ad 214—216; II. 317, 200; 734, 142 a j. vlitie n. 346, 328. vlk m. 35, 147; 475, 302; 731, 21 n.; IX. 457 ad 118 a j. vlna f. 40, 215; 40, 217; 40, 219; 57, 426 a j. vlnobitie n. 27, 30; 57, 429; 262, 103; 263, 121 a j. [vloni, vlóni adv.) 49 ad 330; IT. 265 ad 278 a j. vloženie n. 621, 74. vložiti dok. 2, 28; 7 ad 86; 40 ad 208; 312, 155; 710, 45; II. 390, 238; 391 ad 256; 667, 21 a j. [vlüditi dok.] 513 ad 128—131. vmetati v. umelalí. vmietati v. umietats. vnaditi nedok, II. 322, 276. [vnahle adv.] 352 ad 70; II. 5 ad 6. vné adv. 353, 85; 595, 166; 699, 3; II. 149, 141 a j. vnósti dok. 403 ad 310; 710 ad 44; 643, 176; II. 110 ad 224 a j. vnéti, vjéti dok. 584 ad 209—210; 610, 34 a j. vniknüti dok. 642, 139. vníti, vjiti dok. 10 ad 118; 103, 108; 203, 176; 479, 300 a j. vnitie, vjitie n. 610, 33; 720, 190. vnové adv. II. 33. 136. [vnuk m.] II. 740 ad 229; 777, 358. vnukánie n. 45 ad 274; 45 ad 274— 279; 734, 68 a j. 1141 vnukati nedok. 45 ad 274—279 a ad 275; 434, 51 a 53; 470, 190 a ]. [vnuknovati nedok.] 408 ad 381; asi omyl m. vnukovati. vnukniti dok. 45, 276; II. 419 ad 323—324; 951, 21 a j. [vnuknutiíéko n.] 118 ad 38. vnuknutie n. 44, 268; 45,274 a 278 n.; 291, 132 a j. vnukovati nedok. 45, 275; 408, 381; II. 951 ad 20. viuti adv. 595, 156; 597, 186; 710, 41 aj. [vňutřně adv.] II. 691 ad 71. vňutřní, vnitřní adj. 359, 176; 364, 242; 370, 323 a j. [vo interj.] 292 ad 169; II. 409 ad 183; 508 ad 129; 706 ad 296. vóbec adv. 588 ad 33; II. 895, 194. voda f. 40, 210; 84 ad 358; 194, 37 a j. — Pl. vody 40, 217; 53, 372; 227, 488 a 490. vódcě m. 759, 13; 844, 385; 851, 99 a j. voditi nedok. 413, 457; II. 811 ad 272. vodnote(d)Inost, vodnatedInost f. II. 502, 45 a ad 45. vodnote(d)ny, vodna- adj. II. 501, 19; 502, 42 a 50 a 53 a ad 42 a ad 50 a j. [voják m.] 142 ad 180; 381 ad 465. vojna f£. 546, 68; II. 464 ad 217; 529 ad 153; 690, 44 a j. vojsko n. 239, 135; 380, 452; 381, 465 a j. vÓókol adv. 149 ad 76—77; 150, 77; 212, 303; II. 918 ad 78. vókolní adj. 1I. 768, 41. v6] m. 422, 61; 590, 70; II. 169, 28 a j. volánie n. 104, 134; 105, 136; 476, 265; 613, 139 a j. volati nedok. 3, 33; 20, 251; 22, 298; 379, 445; 22, 284; 87, 390; 104, 127 nn. a j. vôle f. 25, 315; 37, 174; 69, 173; 128, 130 nn. a j. č.
vlaźnost f. 196, 77; 326, 67; 337, 218; II. 32, 102 a j. vlażny adj. 43, 251; IT. 893, 153 n. vléi adj. II. 297, 142; 307 ad 49; 328, 42. vlésky, -ecky adv. II. 679, 194. vléei sé nedok. 52 ad 364—307 a ad 367; 472 ad 209; 781, 29 a j. vlévati nedok. 660 ad 179—185; II. 30, 33; 257, 149 a j. [vlézti dok.] IF. 267 ad 307. vlhkost f. 326 ad 67; 1I. 502, 51; 522 ad 58—59; 558, 223 a j. vliti dok. 117, 18; 217, 365; 237, 114; 390, 122; 689 ad 214—216; II. 317, 200; 734, 142 a j. vlitie n. 346, 328. vlk m. 35, 147; 475, 302; 731, 21 n.; IX. 457 ad 118 a j. vlna f. 40, 215; 40, 217; 40, 219; 57, 426 a j. vlnobitie n. 27, 30; 57, 429; 262, 103; 263, 121 a j. [vloni, vlóni adv.) 49 ad 330; IT. 265 ad 278 a j. vloženie n. 621, 74. vložiti dok. 2, 28; 7 ad 86; 40 ad 208; 312, 155; 710, 45; II. 390, 238; 391 ad 256; 667, 21 a j. [vlüditi dok.] 513 ad 128—131. vmetati v. umelalí. vmietati v. umietats. vnaditi nedok, II. 322, 276. [vnahle adv.] 352 ad 70; II. 5 ad 6. vné adv. 353, 85; 595, 166; 699, 3; II. 149, 141 a j. vnósti dok. 403 ad 310; 710 ad 44; 643, 176; II. 110 ad 224 a j. vnéti, vjéti dok. 584 ad 209—210; 610, 34 a j. vniknüti dok. 642, 139. vníti, vjiti dok. 10 ad 118; 103, 108; 203, 176; 479, 300 a j. vnitie, vjitie n. 610, 33; 720, 190. vnové adv. II. 33. 136. [vnuk m.] II. 740 ad 229; 777, 358. vnukánie n. 45 ad 274; 45 ad 274— 279; 734, 68 a j. 1141 vnukati nedok. 45 ad 274—279 a ad 275; 434, 51 a 53; 470, 190 a ]. [vnuknovati nedok.] 408 ad 381; asi omyl m. vnukovati. vnukniti dok. 45, 276; II. 419 ad 323—324; 951, 21 a j. [vnuknutiíéko n.] 118 ad 38. vnuknutie n. 44, 268; 45,274 a 278 n.; 291, 132 a j. vnukovati nedok. 45, 275; 408, 381; II. 951 ad 20. viuti adv. 595, 156; 597, 186; 710, 41 aj. [vňutřně adv.] II. 691 ad 71. vňutřní, vnitřní adj. 359, 176; 364, 242; 370, 323 a j. [vo interj.] 292 ad 169; II. 409 ad 183; 508 ad 129; 706 ad 296. vóbec adv. 588 ad 33; II. 895, 194. voda f. 40, 210; 84 ad 358; 194, 37 a j. — Pl. vody 40, 217; 53, 372; 227, 488 a 490. vódcě m. 759, 13; 844, 385; 851, 99 a j. voditi nedok. 413, 457; II. 811 ad 272. vodnote(d)Inost, vodnatedInost f. II. 502, 45 a ad 45. vodnote(d)ny, vodna- adj. II. 501, 19; 502, 42 a 50 a 53 a ad 42 a ad 50 a j. [voják m.] 142 ad 180; 381 ad 465. vojna f£. 546, 68; II. 464 ad 217; 529 ad 153; 690, 44 a j. vojsko n. 239, 135; 380, 452; 381, 465 a j. vÓókol adv. 149 ad 76—77; 150, 77; 212, 303; II. 918 ad 78. vókolní adj. 1I. 768, 41. v6] m. 422, 61; 590, 70; II. 169, 28 a j. volánie n. 104, 134; 105, 136; 476, 265; 613, 139 a j. volati nedok. 3, 33; 20, 251; 22, 298; 379, 445; 22, 284; 87, 390; 104, 127 nn. a j. vôle f. 25, 315; 37, 174; 69, 173; 128, 130 nn. a j. č.
Strana 1142
1142 [volek m.] II. 733 ad 130. volený m. z adj. 9, 104; 51, 346; 32, 99 a j. č. volička, vólička f. 372, 346; II. 656, 117. voliti nedok. II. 501 ad 28; 557 ad 217; 952, 47. — V. sobě I. 267 ad 168. volně adv. 291, 146; II. 756 ad 162. [volnost f.] II. 712 ad 377. [volný adj.] 238 ad 126 (omyl); II. 191 ad 378; 285 ad 260; 570 ad 390 a j. vóně f. 402, 290; 458, 6; 634, 105 a j. voněti nedok. 151, 92; 289, 124; 369, 305; 411, 418; 464, 108; 701, 63 a j. vonný adj. 474, 240; 615, 12; II. 636, 276 a j. [vopomozi interj.] II. 459 ad 156 (omyl m. bopomozi). vosk m. II. 430, 94 nn. vóz m. 86, 387; 425, 151; 745, 204 a j. vozba f. 1I. 174, 114; 718, 475. [voziti sě nedok.] 829 ad 147; II. 896 ad 212. vpadati nedok. 288 ad 108; II. 547, 78. vpadnúti dok. 32 ad 104; 268 ad 108; 532, 391; II. 904, 60 a j. [vplésti sě dok.] 84 ad 363; II. 145 ad 98; 952 ad 44. vpravdě adv. 241, 166; 654, 126; 858, 180 a j. vpustiti dok. 346 ad 323; 412, 431; 710, 38 a 44 a j. vr interj. 170, 87; 404, 327; II. 284, 246; 360, 190; 436, 181; 861, 62. vrabec m. 442, 155 a 158; II. 522 ad 56 a j. [vracěti sě nedok.] 139 ad 144; II. 557 ad 216. vracovati se nedok. 651, 102; II. 358 ad 127. vrah m. 513 ad 135; II. 298, 162; 473 ad 61; 572, 31 a j. vráska f. 72, 204; II. 727 ad 61; 749, 46. vrata pl. n. 174, 152; 206, 221; II. 91, 90; II. 141, 38; 153, 186; 339, 187 a j. vrátiti sě dok. 460 ad 46; 647, 67; 693, 266; 735, 75 a j. vrátný adj. 602, 275. — M. z adj. II. 67, 17; 78, 144 a j. vraziti dok. 49 ad 319; II. 219, 189. — V. sč I. 151, 91; 366, 272. vražda f. 68, 158; 69, 170; 725, 272 a j. vražedlník m. 579, 134; II. 129, 78; 168, 7 n. a j. [vrba f.] II. 366 ad 278. vrei dok. 745, 212; 432, 33; 153, 296; 454, 317 a j. — V. sč II. 496, 383; 567, 355. — V. sobú II. 883, 259. vřěd m. II. 142, 42; 153, 191; 521, 48 a j. [vrheáb m.] 185 ad 276; II. 514 ad 216; 877 ad 132. [vrhnúti dok.] 745 ad 212. vrch m. 3 ad 29; 189, 323; 194, 34; 364, 242; 593, 117; 756, 351 a j. vrchní adj. 194 ad 35—36; 543 ad 3; II. 500 ad 17; 760, 212 a j. [vrchnost f.] II. 74 ad 96; 190 ad 366; 478 ad 138 a j. [vrchovatý adj.] II. 209 ad 23. vřie ti nedok. 689 ad 215; II. 849, 130. vrknúti dok. II. 298, 152; 331 ad 74. [vrkoč m.] 84 ad 358. vrovnati sě dok. 292 ad 170; 414, 459. vršě f. II. 512, 152. vrtel v. věrtel. [vrtkati sě nedok.] 229 ad 517. vrub m. 77, 265; II. 480, 159. [vrúbiti nedok.] II. 480 ad 159. vrúci adj. 192, 13; 196, 77; 320, 255 a j. vrúcně adv. 322, 276; 164 ad 291 (zde omyl); 298 ad 240 (rovněž omyl); II. 690 ad 41 a j. [vrúcný adj.] II. 459 ad 145; 611 ad 288—289. [vrúče adv.] 386 ad 61.
1142 [volek m.] II. 733 ad 130. volený m. z adj. 9, 104; 51, 346; 32, 99 a j. č. volička, vólička f. 372, 346; II. 656, 117. voliti nedok. II. 501 ad 28; 557 ad 217; 952, 47. — V. sobě I. 267 ad 168. volně adv. 291, 146; II. 756 ad 162. [volnost f.] II. 712 ad 377. [volný adj.] 238 ad 126 (omyl); II. 191 ad 378; 285 ad 260; 570 ad 390 a j. vóně f. 402, 290; 458, 6; 634, 105 a j. voněti nedok. 151, 92; 289, 124; 369, 305; 411, 418; 464, 108; 701, 63 a j. vonný adj. 474, 240; 615, 12; II. 636, 276 a j. [vopomozi interj.] II. 459 ad 156 (omyl m. bopomozi). vosk m. II. 430, 94 nn. vóz m. 86, 387; 425, 151; 745, 204 a j. vozba f. 1I. 174, 114; 718, 475. [voziti sě nedok.] 829 ad 147; II. 896 ad 212. vpadati nedok. 288 ad 108; II. 547, 78. vpadnúti dok. 32 ad 104; 268 ad 108; 532, 391; II. 904, 60 a j. [vplésti sě dok.] 84 ad 363; II. 145 ad 98; 952 ad 44. vpravdě adv. 241, 166; 654, 126; 858, 180 a j. vpustiti dok. 346 ad 323; 412, 431; 710, 38 a 44 a j. vr interj. 170, 87; 404, 327; II. 284, 246; 360, 190; 436, 181; 861, 62. vrabec m. 442, 155 a 158; II. 522 ad 56 a j. [vracěti sě nedok.] 139 ad 144; II. 557 ad 216. vracovati se nedok. 651, 102; II. 358 ad 127. vrah m. 513 ad 135; II. 298, 162; 473 ad 61; 572, 31 a j. vráska f. 72, 204; II. 727 ad 61; 749, 46. vrata pl. n. 174, 152; 206, 221; II. 91, 90; II. 141, 38; 153, 186; 339, 187 a j. vrátiti sě dok. 460 ad 46; 647, 67; 693, 266; 735, 75 a j. vrátný adj. 602, 275. — M. z adj. II. 67, 17; 78, 144 a j. vraziti dok. 49 ad 319; II. 219, 189. — V. sč I. 151, 91; 366, 272. vražda f. 68, 158; 69, 170; 725, 272 a j. vražedlník m. 579, 134; II. 129, 78; 168, 7 n. a j. [vrba f.] II. 366 ad 278. vrei dok. 745, 212; 432, 33; 153, 296; 454, 317 a j. — V. sč II. 496, 383; 567, 355. — V. sobú II. 883, 259. vřěd m. II. 142, 42; 153, 191; 521, 48 a j. [vrheáb m.] 185 ad 276; II. 514 ad 216; 877 ad 132. [vrhnúti dok.] 745 ad 212. vrch m. 3 ad 29; 189, 323; 194, 34; 364, 242; 593, 117; 756, 351 a j. vrchní adj. 194 ad 35—36; 543 ad 3; II. 500 ad 17; 760, 212 a j. [vrchnost f.] II. 74 ad 96; 190 ad 366; 478 ad 138 a j. [vrchovatý adj.] II. 209 ad 23. vřie ti nedok. 689 ad 215; II. 849, 130. vrknúti dok. II. 298, 152; 331 ad 74. [vrkoč m.] 84 ad 358. vrovnati sě dok. 292 ad 170; 414, 459. vršě f. II. 512, 152. vrtel v. věrtel. [vrtkati sě nedok.] 229 ad 517. vrub m. 77, 265; II. 480, 159. [vrúbiti nedok.] II. 480 ad 159. vrúci adj. 192, 13; 196, 77; 320, 255 a j. vrúcně adv. 322, 276; 164 ad 291 (zde omyl); 298 ad 240 (rovněž omyl); II. 690 ad 41 a j. [vrúcný adj.] II. 459 ad 145; 611 ad 288—289. [vrúče adv.] 386 ad 61.
Strana 1143
vsaditi dok. 77 ad 266; 447, 223; 513, 131; II. 328, 47 a j. vsadniti dok. 77 ad 266; 93, 469; 201 ad 159 a j. vsiesti dok. 77. 260; 201, 159; 399, 251; 415, 474; 416, 480; 495, 498; 612, 124 a j. vsieti dok. 220, 404; 443, 160; 469, 165; 776, 14; 797, 108; 11. 222, 223 а 226 а j. vsievati nedok. 287, 105. [vskakovati nedok.] 531 ad 374. [vskočiti dok.j 784 ad 126; IT. 629 ad 159; 683 ad 264 a j. [vskôfé adv.] 654 ad 132. vskutku adv. 105, 145. vstalÿ adj. 822, 38. vsiánie n. 146, 21; 155, 153; 160, 223 a 227 a j. vstáti dok. 256, 21; 289, 125; 1, 6; 160, 225; 33, 118; 54, 396 a j. c. vstávati nedok. 59, 24; 91, 440; 439, 119; 465, 120 a j. [vstaviti dok.] 1I. 651 ad 42. vstiek- v. vztiek-. vstréiti dok. 53 ad 376; 202 ad 167; II. 116, 318; 682, 246 a j. vstriec adv. 39, 197; 117, 22; LI. 845, 36 aj. [vstrkati dok.] 42 ad 233. vstüpenie n. 172, 108; 719, 182; 792, 43; II. 84, 60 a j. vstüpiti dok. 84, 363; 167, 23; 244, 201; 255, 15; 351, 70 a j.; — II. 29, 24; — I. 103, 115; 116, 11 a j. vstupovati nedok. 84, 358; 202, 173; 203, 178; 707, 210; II. 309 ad 86 aj. [vsvétiti dok.] 749 ad 268—269. [vsypati dok.] 21 ad 267. vsady adv. 34, 127; 173, 131; 210, 275 a j. убаК adv. 22, 286; 50, 331; 62, 70; — 45, 276; II. 275, 112 a j. č. [vsakÿ pron.] II. 22 ad 9. v$amo adv. 181, 234. vščiepiti dok. 609, 10. všedně adv. II. 421, 361; 431, 110. 1143 vsedny, vśedni adj. 114, 16 a 18 a ad 16; 115, 24; 541, 154; 818, 59 a 65 a j. {vsehomoenost f.] II. 426 ad 38. [všelijak adv.] 295 ad 207; 569 ad 379; II. 664 ad 233 a j. [véeli(jjakÿ pron.] 6 ad 76; 242 ad 170; II. 385 ad 173 a j. vielikterak adv. 369, 379; 666 ad 217—219. v&eliky pron. 27, 23; 96, 6; 348, 9 n.; 28, 38; T4, 228; 159, 215 a j. v$emohüci adj. 10 ad 113—114; 124, 60; II. 439, 216 a j. [véemohüenost f.; TT. 439 ad 219. všetečenstvie n. II. 909, 86. [všetečka, všetýčka m. (II. 216 ad 135. všetečně adv. 113, 247; 607, 140; II. 609 ad 255 a j. väeteénost f. 228, 513; IT. 225, 274; 817, 71 a j. vsetećny adj. 113, 246; 187, 306; 225, 468 a j. v$evédüeí adj. II. 213 ad 92; 944, 683. [všímati nedok. 487 ad 400. — V. sobë II. 80 ad 166—187. vsudy adv. 87 ad 390; 400, 394; 428, 223 a j. [véudybytny adj.] 722 ad 231; 723 ad 240; II. 735 ad 155. vtáhnüti dok. 296, 216 a 221; 418, 511; 421, 44; 496, 521; 503, 615 a j. [vtahovati nedok.] 418 ad 511. vtélenie n. 4, 55; 25, 316; 20, 64 a j. vtélenÿ adj. IT. 138, 297; 416, 278 a 282 a 284 a j. vtéliti dok. 670, 88. — V. sé 9, 99; 29, 55; 30, 82 a j. vtélovati sé nedok. II. vtip m. 251, 299; 253, vtipny adj. II. 89, 17. [vtlaëiti dok.] 19 ad 249. vtrhnûti dok. 324, 41; 325, 44; II. 216, 144; 698 ad 166 a j. , vtrkoliti dok. 734, 65, II. 828, 48. 125, 161. 323.
vsaditi dok. 77 ad 266; 447, 223; 513, 131; II. 328, 47 a j. vsadniti dok. 77 ad 266; 93, 469; 201 ad 159 a j. vsiesti dok. 77. 260; 201, 159; 399, 251; 415, 474; 416, 480; 495, 498; 612, 124 a j. vsieti dok. 220, 404; 443, 160; 469, 165; 776, 14; 797, 108; 11. 222, 223 а 226 а j. vsievati nedok. 287, 105. [vskakovati nedok.] 531 ad 374. [vskočiti dok.j 784 ad 126; IT. 629 ad 159; 683 ad 264 a j. [vskôfé adv.] 654 ad 132. vskutku adv. 105, 145. vstalÿ adj. 822, 38. vsiánie n. 146, 21; 155, 153; 160, 223 a 227 a j. vstáti dok. 256, 21; 289, 125; 1, 6; 160, 225; 33, 118; 54, 396 a j. c. vstávati nedok. 59, 24; 91, 440; 439, 119; 465, 120 a j. [vstaviti dok.] 1I. 651 ad 42. vstiek- v. vztiek-. vstréiti dok. 53 ad 376; 202 ad 167; II. 116, 318; 682, 246 a j. vstriec adv. 39, 197; 117, 22; LI. 845, 36 aj. [vstrkati dok.] 42 ad 233. vstüpenie n. 172, 108; 719, 182; 792, 43; II. 84, 60 a j. vstüpiti dok. 84, 363; 167, 23; 244, 201; 255, 15; 351, 70 a j.; — II. 29, 24; — I. 103, 115; 116, 11 a j. vstupovati nedok. 84, 358; 202, 173; 203, 178; 707, 210; II. 309 ad 86 aj. [vsvétiti dok.] 749 ad 268—269. [vsypati dok.] 21 ad 267. vsady adv. 34, 127; 173, 131; 210, 275 a j. убаК adv. 22, 286; 50, 331; 62, 70; — 45, 276; II. 275, 112 a j. č. [vsakÿ pron.] II. 22 ad 9. v$amo adv. 181, 234. vščiepiti dok. 609, 10. všedně adv. II. 421, 361; 431, 110. 1143 vsedny, vśedni adj. 114, 16 a 18 a ad 16; 115, 24; 541, 154; 818, 59 a 65 a j. {vsehomoenost f.] II. 426 ad 38. [všelijak adv.] 295 ad 207; 569 ad 379; II. 664 ad 233 a j. [véeli(jjakÿ pron.] 6 ad 76; 242 ad 170; II. 385 ad 173 a j. vielikterak adv. 369, 379; 666 ad 217—219. v&eliky pron. 27, 23; 96, 6; 348, 9 n.; 28, 38; T4, 228; 159, 215 a j. v$emohüci adj. 10 ad 113—114; 124, 60; II. 439, 216 a j. [véemohüenost f.; TT. 439 ad 219. všetečenstvie n. II. 909, 86. [všetečka, všetýčka m. (II. 216 ad 135. všetečně adv. 113, 247; 607, 140; II. 609 ad 255 a j. väeteénost f. 228, 513; IT. 225, 274; 817, 71 a j. vsetećny adj. 113, 246; 187, 306; 225, 468 a j. v$evédüeí adj. II. 213 ad 92; 944, 683. [všímati nedok. 487 ad 400. — V. sobë II. 80 ad 166—187. vsudy adv. 87 ad 390; 400, 394; 428, 223 a j. [véudybytny adj.] 722 ad 231; 723 ad 240; II. 735 ad 155. vtáhnüti dok. 296, 216 a 221; 418, 511; 421, 44; 496, 521; 503, 615 a j. [vtahovati nedok.] 418 ad 511. vtélenie n. 4, 55; 25, 316; 20, 64 a j. vtélenÿ adj. IT. 138, 297; 416, 278 a 282 a 284 a j. vtéliti dok. 670, 88. — V. sé 9, 99; 29, 55; 30, 82 a j. vtélovati sé nedok. II. vtip m. 251, 299; 253, vtipny adj. II. 89, 17. [vtlaëiti dok.] 19 ad 249. vtrhnûti dok. 324, 41; 325, 44; II. 216, 144; 698 ad 166 a j. , vtrkoliti dok. 734, 65, II. 828, 48. 125, 161. 323.
Strana 1144
1144 [virusovati nedok.] 737 ad 106; II. 257 ad 149. Vy pron. 23, 296; 54, 389 a j. [vy intcrj.] II. 386 ad 192. [vybéhati sé dok.] 454 ad 312. [vybiti dok.] II. 559 ad 239—240. [vybojovati dok.] II. 780 ad 1. [vyborn8 adv.] 472 ad 206. vyborny adj. 221 ad 413; 328, 94; 716, 4 a j. vybran y adj. 315, 197; 316, 199; 334, 174 a j. vybrati (sobě) dok. IT. 31, 78; 591 ad 328. vybiísti dok. 200, 149; 201, 151; II. 431 ad 115 a j. [vyeéditi dok.) 81 ad 317; II. 725 ad 17—19; 742 ad 252 a j. [vycvičený adj.] 100 ad 64; 1I. 318 ad 210—211. (vyevititi sé dok.] II. 511 ad 171— 172. [vyéesati dok.] II 509 ad 151. vyčísti dok. II. 254 ad 106. — V. sé I. 215, 336. vyčistiti dok. 52, 369; 52, 371; 126, 101; 705, 171 a j. — V. sě II. 53, 73. vyčiščenie n. 543, 10; II. 31, 85; 908, 54. vyčiščovati, vyčišťovati nedok. II. 863, 111. [vyčítanie n.] II. 658 ad 143. vyčítati nedok. 118 ad 40—44 a ad 43; 444, 187; II. 387, 197; 616, 341 a j. — V. sé II. 627 ad 140. [vydánie n.] II. 621 ad 54. [vydafiti sé dok.] 103 ad 109; 503 ad 612; II. 154 ad 205—219; 277 ad 146; 360 ad 200; 437 ad 200— 201 a j. vydati dok. 49, 321; 132, 40; 350, 42; 29 ad 29—30; 53, 378; 166, 6; 207, 236; 265, 144 a j. — V. sé 17 ad 219; 42 ad 232—233; II. 241, 153 a j. vydávati nedok. 166 ad 6; 207 ad 236; 380 ad 453; 704, 137; 28, 39; 52, 360; 332, 143 a 145 a j. — V. sé 17 ad 219; 40 ad 218; 335, 183 a j. vydélati dok. 311, 149; II. 311, 111; 671, 88. — V. sobé II. 152 ad 178—186; 278, 161. [vydierati nedok.| II. 311 ad 114. vydiviti sé dok. 609, 7. [vydobyti sé dok.] II. 548 ad 84. vydtieti dok. 23, 293; 78, 286; 416, 486; 747 ad 230; 561, 269 a j. [vydusovati dok.] 176 ad 179; 183 ad 262; II. 179 ad 190 a j. [vyhánénie n.] II. 202 ad 148. vyhánéti nedok. 108 ad 176—177; 268 ad 172; 481 ad 319; 849, 63 n.; II. 396, 331 a j. [vyházéti dok.] IT. 331 ad 84. [vyhlásiti dok.] 304 ad 55; 533 ad 415—420; II. 477 ad 121 a j. [vyhlasovati nedok.] II. 84 ad 54— 55; 655 ad 111. [vyhlédati nedok.] II. 486 ad 252— 254; 834 ad 150. [vyhledävati nedok.] 15 ad 196; IT. 131 ad 126; 451 ad 49 a j. [vyhlédnüti dok.] II. 486 ad 253. vyhnati dok. 84, 364; 235, 85 n; 391, 139; 479, 301 a j. [vyhniti s6 dok.) II. 647 ad 442. vyhojiti sé dok. II. 60, 49. [vyhraditi dok.] 768 ad 131. [vyhybati sé nedok.] II. 437 ad 200. vycházéti nedok. 47 ad 305; 59 ad 28; 500, 584; II. 40, 47 a j. [vyeházievati nedok.] II. 77 ad 139—143. východ m. 24, 299; 232, 39; — 252, 311; II. 94, 184 a 186; 541, 324; 572 ad 34 a j. vyehovati dok. 79, 291. [vychovśvati nedok.] 79 ad 291. [vychrkniti, vychrniti dok.] 19 ad 238; 547 ad 75. vychrkovati nedok. 19, 238; 547, 75. [vychvalovanie n.] 816 ad 15—16. vychvalovati nedok. II. 771, 148. vyjadfovati nedok. II. 255, 119.
1144 [virusovati nedok.] 737 ad 106; II. 257 ad 149. Vy pron. 23, 296; 54, 389 a j. [vy intcrj.] II. 386 ad 192. [vybéhati sé dok.] 454 ad 312. [vybiti dok.] II. 559 ad 239—240. [vybojovati dok.] II. 780 ad 1. [vyborn8 adv.] 472 ad 206. vyborny adj. 221 ad 413; 328, 94; 716, 4 a j. vybran y adj. 315, 197; 316, 199; 334, 174 a j. vybrati (sobě) dok. IT. 31, 78; 591 ad 328. vybiísti dok. 200, 149; 201, 151; II. 431 ad 115 a j. [vyeéditi dok.) 81 ad 317; II. 725 ad 17—19; 742 ad 252 a j. [vycvičený adj.] 100 ad 64; 1I. 318 ad 210—211. (vyevititi sé dok.] II. 511 ad 171— 172. [vyéesati dok.] II 509 ad 151. vyčísti dok. II. 254 ad 106. — V. sé I. 215, 336. vyčistiti dok. 52, 369; 52, 371; 126, 101; 705, 171 a j. — V. sě II. 53, 73. vyčiščenie n. 543, 10; II. 31, 85; 908, 54. vyčiščovati, vyčišťovati nedok. II. 863, 111. [vyčítanie n.] II. 658 ad 143. vyčítati nedok. 118 ad 40—44 a ad 43; 444, 187; II. 387, 197; 616, 341 a j. — V. sé II. 627 ad 140. [vydánie n.] II. 621 ad 54. [vydafiti sé dok.] 103 ad 109; 503 ad 612; II. 154 ad 205—219; 277 ad 146; 360 ad 200; 437 ad 200— 201 a j. vydati dok. 49, 321; 132, 40; 350, 42; 29 ad 29—30; 53, 378; 166, 6; 207, 236; 265, 144 a j. — V. sé 17 ad 219; 42 ad 232—233; II. 241, 153 a j. vydávati nedok. 166 ad 6; 207 ad 236; 380 ad 453; 704, 137; 28, 39; 52, 360; 332, 143 a 145 a j. — V. sé 17 ad 219; 40 ad 218; 335, 183 a j. vydélati dok. 311, 149; II. 311, 111; 671, 88. — V. sobé II. 152 ad 178—186; 278, 161. [vydierati nedok.| II. 311 ad 114. vydiviti sé dok. 609, 7. [vydobyti sé dok.] II. 548 ad 84. vydtieti dok. 23, 293; 78, 286; 416, 486; 747 ad 230; 561, 269 a j. [vydusovati dok.] 176 ad 179; 183 ad 262; II. 179 ad 190 a j. [vyhánénie n.] II. 202 ad 148. vyhánéti nedok. 108 ad 176—177; 268 ad 172; 481 ad 319; 849, 63 n.; II. 396, 331 a j. [vyházéti dok.] IT. 331 ad 84. [vyhlásiti dok.] 304 ad 55; 533 ad 415—420; II. 477 ad 121 a j. [vyhlasovati nedok.] II. 84 ad 54— 55; 655 ad 111. [vyhlédati nedok.] II. 486 ad 252— 254; 834 ad 150. [vyhledävati nedok.] 15 ad 196; IT. 131 ad 126; 451 ad 49 a j. [vyhlédnüti dok.] II. 486 ad 253. vyhnati dok. 84, 364; 235, 85 n; 391, 139; 479, 301 a j. [vyhniti s6 dok.) II. 647 ad 442. vyhojiti sé dok. II. 60, 49. [vyhraditi dok.] 768 ad 131. [vyhybati sé nedok.] II. 437 ad 200. vycházéti nedok. 47 ad 305; 59 ad 28; 500, 584; II. 40, 47 a j. [vyeházievati nedok.] II. 77 ad 139—143. východ m. 24, 299; 232, 39; — 252, 311; II. 94, 184 a 186; 541, 324; 572 ad 34 a j. vyehovati dok. 79, 291. [vychovśvati nedok.] 79 ad 291. [vychrkniti, vychrniti dok.] 19 ad 238; 547 ad 75. vychrkovati nedok. 19, 238; 547, 75. [vychvalovanie n.] 816 ad 15—16. vychvalovati nedok. II. 771, 148. vyjadfovati nedok. II. 255, 119.
Strana 1145
vyjéti dok. II. 568, 365; 959, 237. [vyjéviti sé dok.] 238 ad 126; 579 ad 127. [vyjhrati dok.] IT. 417 ad 300—302. vyjiedfenie n. II. 844, 1]. vyjiedfiti dok. 12, 153; 156, 160; II. 101, 107; 250, 44; 844, 12. vyjieti dok. 122 ad 38; 278 ad 297; 328, 102; 370, 327 a j. vyjimati, vynimati nedok. 326, 78; 333 ad 165; 338, 221; II. 321, 265 a j. vyjiti dok. 36, 155; 47, 305; 118, 32 à 35; 59, 28; 116, 8; 117, 22 n; 139, 143; II. 567, 359 a j. vyjitie n. 610, 33; 671, 126; II. 94, 184 a 186 a j. [vyjmenovati dok.] II. 690 ad 43— 48. [vykaditi dok.] 53 ad 384. vykaziti dok. 249, 264. výklad 1 ad 1; 3, 36; 28 ad 44; 251, 300; II. 82, 12 a j. & [vykladaé m.] II. 152 ad 174; 508 ad 140; 776, 332. vykládanie n. 706 ad 192; II. 246, 241; 327, 19 a j. vykládati nedok. 18, 224; 71, 199; 116, 9; 118, 40; II. 329, 50 a j. — V. sobě 278, 297. [vyklamati dok.] II. 179 ad 186. [vyklasti dok.] II. 224 ad 254. [vyklátiti dok.] 680 ad 88. [vykIuditi dok.] v. sevykiuzeny. [vykonánie n.] 167 ad 24—25. [vykonati dok,] 146 ad 34; 671 ad 126; II. 634 ad 247 a j. [vykonávati nedok.] 68 ad 150; 746 ad 220; II. 331 ad 76—77 a j. vykopati dok. 705, 170. [vykofiti dok.] 800 ad 151. [vykrajovany adj.] 829 ad 150. vykfikniti dok. 505, 15. 'vykrmiti dok. 736 ad 104—106; 564, 306; 679, 78 a j. — V. sé II. 106, 173. [vykroéiti dok.] 833 ad 211; II. 391 ad 253; 486 ad 246 a j. 1115 vykrojiti dok. II. 926, 248. [vykupéiti dok.] 176 ad 177; II. 467 ad 262. vyküpenie n. 28, 37; 50, 345; 128, 124 a j. vykupitel m. 382, 477; 719, 178; II. 403, 102 a j. vyküpiti dok. 11, 128; 86, 385; 145, ll aj. č. vykupovati nedok. 210, 275; 4 ad 49; II. 571 ad 5 aj. [vylačněti dok.j 297 ad 230. [vylanZovati dok.] II. 296 ad 129. [vyléti sě dok.] II. 626 ad 121. vylévati nedok. 18, 233; 90 ad 426— 432; 335, 186 a 188; 336, 202 a j. — V. sé 781 ad 85; 40, 218; 43, 248 a j. [vylézti dok.] II. 910 ad 89. vyleżśti dok. 212, 297; 800 ad 151. vylhati dok. 176, 178 n.; 369, 303; 472 ad 206; 510, 82; 766, 110 a j. vylichviti dok. II. 179, 186; 417, 299; 605 ad 198 a j. vylinüti sé dok. II. 837, 195. vyliti dok. 556, 203; 90 ad 432; 156, 170; 159, 215; 533, 401 a j. — V. sé 101 ad 237; 681, 100; II. 351, 65 a j. vylitie n. 295, 203; 833 ad 210; II. 319, 224 a j. [vyloZenie n.] 1I. 249 ad 37. vylożiti dok. 286, 89; 340, 245; II. 82, 13; 331 ad 74 a j. [vylúpati dok.j 855 ad 149. vylůpiti dok. 855, 149; II. 260, 194; 402, 86 a j. [vyluzovati nedok.] II. 360 ad 196. [vymazati dok.] II. 414 ad 251— 252. vyměňovati -mie- nedok. 11, 830, 735. vyměřenie n. II. 94, 192; 436 ad 184 —185; 886 ad 29. [vyměřiti dok.] II. 654 ad 101—102. [vyměřovati nedok.] II. 540 ad 312; 737 ad 180; 793 ad 191. vymésti dok. 17, 213; 615, 4.
vyjéti dok. II. 568, 365; 959, 237. [vyjéviti sé dok.] 238 ad 126; 579 ad 127. [vyjhrati dok.] IT. 417 ad 300—302. vyjiedfenie n. II. 844, 1]. vyjiedfiti dok. 12, 153; 156, 160; II. 101, 107; 250, 44; 844, 12. vyjieti dok. 122 ad 38; 278 ad 297; 328, 102; 370, 327 a j. vyjimati, vynimati nedok. 326, 78; 333 ad 165; 338, 221; II. 321, 265 a j. vyjiti dok. 36, 155; 47, 305; 118, 32 à 35; 59, 28; 116, 8; 117, 22 n; 139, 143; II. 567, 359 a j. vyjitie n. 610, 33; 671, 126; II. 94, 184 a 186 a j. [vyjmenovati dok.] II. 690 ad 43— 48. [vykaditi dok.] 53 ad 384. vykaziti dok. 249, 264. výklad 1 ad 1; 3, 36; 28 ad 44; 251, 300; II. 82, 12 a j. & [vykladaé m.] II. 152 ad 174; 508 ad 140; 776, 332. vykládanie n. 706 ad 192; II. 246, 241; 327, 19 a j. vykládati nedok. 18, 224; 71, 199; 116, 9; 118, 40; II. 329, 50 a j. — V. sobě 278, 297. [vyklamati dok.] II. 179 ad 186. [vyklasti dok.] II. 224 ad 254. [vyklátiti dok.] 680 ad 88. [vykIuditi dok.] v. sevykiuzeny. [vykonánie n.] 167 ad 24—25. [vykonati dok,] 146 ad 34; 671 ad 126; II. 634 ad 247 a j. [vykonávati nedok.] 68 ad 150; 746 ad 220; II. 331 ad 76—77 a j. vykopati dok. 705, 170. [vykofiti dok.] 800 ad 151. [vykrajovany adj.] 829 ad 150. vykfikniti dok. 505, 15. 'vykrmiti dok. 736 ad 104—106; 564, 306; 679, 78 a j. — V. sé II. 106, 173. [vykroéiti dok.] 833 ad 211; II. 391 ad 253; 486 ad 246 a j. 1115 vykrojiti dok. II. 926, 248. [vykupéiti dok.] 176 ad 177; II. 467 ad 262. vyküpenie n. 28, 37; 50, 345; 128, 124 a j. vykupitel m. 382, 477; 719, 178; II. 403, 102 a j. vyküpiti dok. 11, 128; 86, 385; 145, ll aj. č. vykupovati nedok. 210, 275; 4 ad 49; II. 571 ad 5 aj. [vylačněti dok.j 297 ad 230. [vylanZovati dok.] II. 296 ad 129. [vyléti sě dok.] II. 626 ad 121. vylévati nedok. 18, 233; 90 ad 426— 432; 335, 186 a 188; 336, 202 a j. — V. sé 781 ad 85; 40, 218; 43, 248 a j. [vylézti dok.] II. 910 ad 89. vyleżśti dok. 212, 297; 800 ad 151. vylhati dok. 176, 178 n.; 369, 303; 472 ad 206; 510, 82; 766, 110 a j. vylichviti dok. II. 179, 186; 417, 299; 605 ad 198 a j. vylinüti sé dok. II. 837, 195. vyliti dok. 556, 203; 90 ad 432; 156, 170; 159, 215; 533, 401 a j. — V. sé 101 ad 237; 681, 100; II. 351, 65 a j. vylitie n. 295, 203; 833 ad 210; II. 319, 224 a j. [vyloZenie n.] 1I. 249 ad 37. vylożiti dok. 286, 89; 340, 245; II. 82, 13; 331 ad 74 a j. [vylúpati dok.j 855 ad 149. vylůpiti dok. 855, 149; II. 260, 194; 402, 86 a j. [vyluzovati nedok.] II. 360 ad 196. [vymazati dok.] II. 414 ad 251— 252. vyměňovati -mie- nedok. 11, 830, 735. vyměřenie n. II. 94, 192; 436 ad 184 —185; 886 ad 29. [vyměřiti dok.] II. 654 ad 101—102. [vyměřovati nedok.] II. 540 ad 312; 737 ad 180; 793 ad 191. vymésti dok. 17, 213; 615, 4.
Strana 1146
1146 vymetati dok. 705, 166; II. 342, 229; 331, 84; 342, 237 a 239 a je výmienka f. II. 833, 129 a 133 n.; 967 ad 413. vymieňovati v. vyměň-. vymietanie n. IT. 229, 372. vymietati nedok. 306 ad 89; 459, 22 a 26 a 33 nn.; 481, 315 a 317 nn.; II. 301, 213; 327, 33 a j. [vymlätiti dok.] JI. 222 ad 225. vymluva f. 77 ad 269; 156, 161; 214, 319 a j. vymlüvanie n. II. 180, 203; 181, 213 n.; 452 ad 69—73 a j. vymlivati nedok. I. 86 ad 386; 296, 219; 756, 352 n.; 839, 300; II. 5, 13a j. — V. s6 213, 317; 233, 54; II. 453, 71 a j. [vymluvenie n.] 706 ad 192; II. 181 ad 214. vymluviti dok. 317 ad 223; 338, 157; 444, 185; 762, 64 a j. — V. sě 46 ad 287; 87, 389; 289, 122 a J. [ví mluvnost f.] 373 ad 358; 557 ad 214. vymluvny adj. II. 169, 27 a 29. vymodlechati dok. 800, 151; IL. 805 ad 157. vymodliti dok. 800 ad 151; II. 803, 157. vymrskati dok, 298 ad 240; 606, 101. [vymstiti sé dok.] IT. 263 ad 241. vymysliti dok. 79, 207; 1I. 258, 161; T. 23 ad 293; 40 ad 208. — V. sobé 707, 203; II. 245, 210. vymyšlený adj. 707 ad 203; 832,187; II. 294, 98 a j. [vymyśleti nedok.] 23 ad 290—291; II. 174 ad 114. — V. sobě I. 102, 95. vymyšlovati nedok. 378 ad 429; II. 788, 121. . [vynahraditi dok.] 195 ad 62. vynalożiti dok. II. 400, 52; 672, 95. [vynasaditi sé dok.] 270 ad 204. [vynäséti sé nedok.] 325 ad 53; 560 ad 257. [vynauëiti dok.] 679 ad 78; II. 51 ad 3. vynésti dok. 139 ad 144; 467 ad 140; TI. 296, 127; 337 ad 174 a j. [vÿnie n.) II. 155 ad 216 a ad 216— 217. [vynikati nedok.” 546 ad 67. vyniknúti dok. 685, 161. vynikovati nedok. 546, 67. vynimati v. vyjímatí, vyobeovati dok. 265 ad 144; 208, 172; 537, 52; IT. 436, 186 a j. [vyobeovávati nedok.] 268 ad 172. vyostiiti dok. 249, 265. vypadati nedok. 349, 22; 728 ad 304. vypadniti, (vypasti) dok. 10, 116; 10, 117; 293, 173; 403, 309; II. 37 ad 353 aj. vypaliti dok. 52, 369; IT. 893, 168; 909, 64. [vypasly adj.’ 151 ad 90. vypierati nedok. 11. 232 ad 24; 239, 125. vypisovati nedok. 72, 208; 273, 243; 643, 185 a j. [vypiti dok.] II. 176 ad 135—136. vyplacenie n. 47, 294; 543 ad 16. [vypláeéti nedok.] 405 ad 335—330. — V. sé II. 170 ad 51. vyplaeovati ncdok. 4, 40; 4, 50; 4, 52; 353, 04; 405, 335 a j. — V. sé 3504 ad 96; LI. 170, 51. [vypláehnüti, vypláknüti dok.; 556 ad 202—203. [vyplakati dok.] II. 715 ad 425. vyplatiti sé dok. 46, 290; I1. 170, 53. vyplaviti sé dok. II. 237, 111. [vypleniti dok.] 534 ad 426. [vypleńovati nedok.] 309 ad 126. vyplésti sé dok. 286, 82; IT. 548 ad 86; 736, 171. vypléti, -e- dok. 283 ad 34; 705,165 a. 170. vyplevovati nedok. 309, 126. vypliskati dok. 207, 241. vyplniti dok. 138 ad 143; II. 587 ad 260—261; 769, 72. [vyplñovänie n.] 1! ad 13.
1146 vymetati dok. 705, 166; II. 342, 229; 331, 84; 342, 237 a 239 a je výmienka f. II. 833, 129 a 133 n.; 967 ad 413. vymieňovati v. vyměň-. vymietanie n. IT. 229, 372. vymietati nedok. 306 ad 89; 459, 22 a 26 a 33 nn.; 481, 315 a 317 nn.; II. 301, 213; 327, 33 a j. [vymlätiti dok.] JI. 222 ad 225. vymluva f. 77 ad 269; 156, 161; 214, 319 a j. vymlüvanie n. II. 180, 203; 181, 213 n.; 452 ad 69—73 a j. vymlivati nedok. I. 86 ad 386; 296, 219; 756, 352 n.; 839, 300; II. 5, 13a j. — V. s6 213, 317; 233, 54; II. 453, 71 a j. [vymluvenie n.] 706 ad 192; II. 181 ad 214. vymluviti dok. 317 ad 223; 338, 157; 444, 185; 762, 64 a j. — V. sě 46 ad 287; 87, 389; 289, 122 a J. [ví mluvnost f.] 373 ad 358; 557 ad 214. vymluvny adj. II. 169, 27 a 29. vymodlechati dok. 800, 151; IL. 805 ad 157. vymodliti dok. 800 ad 151; II. 803, 157. vymrskati dok, 298 ad 240; 606, 101. [vymstiti sé dok.] IT. 263 ad 241. vymysliti dok. 79, 207; 1I. 258, 161; T. 23 ad 293; 40 ad 208. — V. sobé 707, 203; II. 245, 210. vymyšlený adj. 707 ad 203; 832,187; II. 294, 98 a j. [vymyśleti nedok.] 23 ad 290—291; II. 174 ad 114. — V. sobě I. 102, 95. vymyšlovati nedok. 378 ad 429; II. 788, 121. . [vynahraditi dok.] 195 ad 62. vynalożiti dok. II. 400, 52; 672, 95. [vynasaditi sé dok.] 270 ad 204. [vynäséti sé nedok.] 325 ad 53; 560 ad 257. [vynauëiti dok.] 679 ad 78; II. 51 ad 3. vynésti dok. 139 ad 144; 467 ad 140; TI. 296, 127; 337 ad 174 a j. [vÿnie n.) II. 155 ad 216 a ad 216— 217. [vynikati nedok.” 546 ad 67. vyniknúti dok. 685, 161. vynikovati nedok. 546, 67. vynimati v. vyjímatí, vyobeovati dok. 265 ad 144; 208, 172; 537, 52; IT. 436, 186 a j. [vyobeovávati nedok.] 268 ad 172. vyostiiti dok. 249, 265. vypadati nedok. 349, 22; 728 ad 304. vypadniti, (vypasti) dok. 10, 116; 10, 117; 293, 173; 403, 309; II. 37 ad 353 aj. vypaliti dok. 52, 369; IT. 893, 168; 909, 64. [vypasly adj.’ 151 ad 90. vypierati nedok. 11. 232 ad 24; 239, 125. vypisovati nedok. 72, 208; 273, 243; 643, 185 a j. [vypiti dok.] II. 176 ad 135—136. vyplacenie n. 47, 294; 543 ad 16. [vypláeéti nedok.] 405 ad 335—330. — V. sé II. 170 ad 51. vyplaeovati ncdok. 4, 40; 4, 50; 4, 52; 353, 04; 405, 335 a j. — V. sé 3504 ad 96; LI. 170, 51. [vypláehnüti, vypláknüti dok.; 556 ad 202—203. [vyplakati dok.] II. 715 ad 425. vyplatiti sé dok. 46, 290; I1. 170, 53. vyplaviti sé dok. II. 237, 111. [vypleniti dok.] 534 ad 426. [vypleńovati nedok.] 309 ad 126. vyplésti sé dok. 286, 82; IT. 548 ad 86; 736, 171. vypléti, -e- dok. 283 ad 34; 705,165 a. 170. vyplevovati nedok. 309, 126. vypliskati dok. 207, 241. vyplniti dok. 138 ad 143; II. 587 ad 260—261; 769, 72. [vyplñovänie n.] 1! ad 13.
Strana 1147
[vypläovati nedok.] 170 ad 84. vyplunüti dok. IT. 374, 26. [vypruséiti dok.] 180 ad 224. Vyplûti dok. 234 ad 65; 386, 62; II. 241 ad 153; 725, 24 a j. vyplynüti dok. 209, 168; 286, 82; 386, 58; 529, 238 a j. výpověd f. II. 129, 98. vypovédéti dok. 846 ad 22; IT. 301 ad 214; 585, 238. [vypoviedati nedok.] II. 394 ad 298. vypóźciti, vypójęiti dok. 563, 291. — V. sobě 563 ad 291. vypóžčovati, vypójčovati nedok. 563, 292 n. [vypracovati dok.] II. 311 ad 111; 715 ad 427. — V. sobě IT. 790 ad 161. vyprahnútí dok. 593, 120 n. vyprati dok. 84, 364; 108, 177; 114 ad 7; IL. 239, 130; 240, 141; 287 ad 298; 331, 84 a j. vypraviti dok. 23, 294; 60, 42; 79, 207; 212, 300; 225, 460; II. 261 ad 216; 642 ad 352 a j. vypravovati nedok. 14 ad 175—176; 88, 411; 226, 476; 716, 130 a j. vyprazdniti dok. 349, 22 a 30; 581, 157; 609, 10 a j. [vyprázdüenie n.] IT. 398 ad 8—11. vypražďňovati nedok. II. 373, 12; 398, 9. vyptisahati dok, 183 ad 262; II. 179 ad 190; 310, 104; 379, 108. vyprosa f. 831, 182 n.; 832 ad 185. vyprositi dok. 273, 240; 800, 151; 807, 249 n. a j. [vyprostiti dok.] 579 ad 125; 627 ad 135—136. [vyprosenie n.] 469 ad 173. vyprosovati nedok. 272, 236; 273, 242; II. 517, 262. [vyprovoditi dok.] II. 616 ad 342. vypsati dok. 27 ad 26; 59 ad 16; II. 60, 32; 333 ad 102; 844 ad 14 a j. vyptati sé dok. II. 212, 86. [vyptávanie n.] 113 ad 248—250. 1147 vyptávati sě nedok. 10 ad 119; 113 ad 247; 718, 167; 703 ad 116 a j. [vypuditi dok.) 391 ad 139. vypustiti dok. 20, 251; 173, 127; 444, 194; 7 ad 86; II. 32, 99 a j. [vypüsééti ncdok.] 129 ad 142; 28 ad 39; II. 750 ad 64. vyraziti dox. I. 444, 196; 680, 88; 684, 145; 687, 176; 801, 172; II. 260, 193 a j. — V. sé dok, I. 94, 496; 403, 308; II. 525 ad 107; 910, 89. vyrazéti nedok. 444 ad 195 a 196; 697 ad 64; IL. 641, 342 à j. (vyréenie n.] 120 ad 1—2. vyfézati dok. 316, 211; II. 290 ad 25; 781 ad 33—35. [vyfezovali, -fi= nedok.] II. 483 ad 218. [vyriediti dok.] 587 ad 4. vyliekati dok. 803 ad 195—196; II. 360, 194; 377 ad 70—71; 673 ad 107 —108 a j. vyfizovati v. vyfizovati. vyrobotovati nedok. 311 ad 149; 1I. 311, 114; 312 ad 120; 071, 89 a j. [výroční adj.] II. 688 ad 1. [vyrozuměnie n.] 256 ad 25—32. [vyrozuméti, vyrozométi dok.] 792 ad 41. vyryti dok. II. 430 ad 96; 954, 109. vysaditi dok. II. 484, 226. výsiti. výšiti sě nedok. II. 349 ad 38; 362 ad 229; 503, 57; II. 819, 105 a j. výskanie n. 311 ad 147. [vyskubati, vy&kubati, dok.] 72 ad 205—206. [vyskytovati sé nedok.] II. 937 ad 515. VyslySéti dok. 438, 117; II. 135 ad 238; 818, 87 a j. vysoeé adv. 331 ad 140; IT. 34, 182; 960, 459. vysoko adv. 813, 331; komp. výše 275 ad 267. vysokost f. 605 ad 55; IL. 77, 137; 96 ad 3 a j. vy Sklubati
[vypläovati nedok.] 170 ad 84. vyplunüti dok. IT. 374, 26. [vypruséiti dok.] 180 ad 224. Vyplûti dok. 234 ad 65; 386, 62; II. 241 ad 153; 725, 24 a j. vyplynüti dok. 209, 168; 286, 82; 386, 58; 529, 238 a j. výpověd f. II. 129, 98. vypovédéti dok. 846 ad 22; IT. 301 ad 214; 585, 238. [vypoviedati nedok.] II. 394 ad 298. vypóźciti, vypójęiti dok. 563, 291. — V. sobě 563 ad 291. vypóžčovati, vypójčovati nedok. 563, 292 n. [vypracovati dok.] II. 311 ad 111; 715 ad 427. — V. sobě IT. 790 ad 161. vyprahnútí dok. 593, 120 n. vyprati dok. 84, 364; 108, 177; 114 ad 7; IL. 239, 130; 240, 141; 287 ad 298; 331, 84 a j. vypraviti dok. 23, 294; 60, 42; 79, 207; 212, 300; 225, 460; II. 261 ad 216; 642 ad 352 a j. vypravovati nedok. 14 ad 175—176; 88, 411; 226, 476; 716, 130 a j. vyprazdniti dok. 349, 22 a 30; 581, 157; 609, 10 a j. [vyprázdüenie n.] IT. 398 ad 8—11. vypražďňovati nedok. II. 373, 12; 398, 9. vyptisahati dok, 183 ad 262; II. 179 ad 190; 310, 104; 379, 108. vyprosa f. 831, 182 n.; 832 ad 185. vyprositi dok. 273, 240; 800, 151; 807, 249 n. a j. [vyprostiti dok.] 579 ad 125; 627 ad 135—136. [vyprosenie n.] 469 ad 173. vyprosovati nedok. 272, 236; 273, 242; II. 517, 262. [vyprovoditi dok.] II. 616 ad 342. vypsati dok. 27 ad 26; 59 ad 16; II. 60, 32; 333 ad 102; 844 ad 14 a j. vyptati sé dok. II. 212, 86. [vyptávanie n.] 113 ad 248—250. 1147 vyptávati sě nedok. 10 ad 119; 113 ad 247; 718, 167; 703 ad 116 a j. [vypuditi dok.) 391 ad 139. vypustiti dok. 20, 251; 173, 127; 444, 194; 7 ad 86; II. 32, 99 a j. [vypüsééti ncdok.] 129 ad 142; 28 ad 39; II. 750 ad 64. vyraziti dox. I. 444, 196; 680, 88; 684, 145; 687, 176; 801, 172; II. 260, 193 a j. — V. sé dok, I. 94, 496; 403, 308; II. 525 ad 107; 910, 89. vyrazéti nedok. 444 ad 195 a 196; 697 ad 64; IL. 641, 342 à j. (vyréenie n.] 120 ad 1—2. vyfézati dok. 316, 211; II. 290 ad 25; 781 ad 33—35. [vyfezovali, -fi= nedok.] II. 483 ad 218. [vyriediti dok.] 587 ad 4. vyliekati dok. 803 ad 195—196; II. 360, 194; 377 ad 70—71; 673 ad 107 —108 a j. vyfizovati v. vyfizovati. vyrobotovati nedok. 311 ad 149; 1I. 311, 114; 312 ad 120; 071, 89 a j. [výroční adj.] II. 688 ad 1. [vyrozuměnie n.] 256 ad 25—32. [vyrozuméti, vyrozométi dok.] 792 ad 41. vyryti dok. II. 430 ad 96; 954, 109. vysaditi dok. II. 484, 226. výsiti. výšiti sě nedok. II. 349 ad 38; 362 ad 229; 503, 57; II. 819, 105 a j. výskanie n. 311 ad 147. [vyskubati, vy&kubati, dok.] 72 ad 205—206. [vyskytovati sé nedok.] II. 937 ad 515. VyslySéti dok. 438, 117; II. 135 ad 238; 818, 87 a j. vysoeé adv. 331 ad 140; IT. 34, 182; 960, 459. vysoko adv. 813, 331; komp. výše 275 ad 267. vysokost f. 605 ad 55; IL. 77, 137; 96 ad 3 a j. vy Sklubati
Strana 1148
1148 vysoký adj. 385, 39; 279, 306; 331, 140; 100, 73; 738 ad 130; s vysoka 39, 192; IT. 632, 217. — Najvyšší — Búh I. 67, 138. výsost f. 3 ad 35; 130, 11; 701 ad 70; II. 29, 27 a j. [vyspati dok.j 800 ad 151. — V. sě 217 ad 365. [vystarati dok.] II. 805 ad 157. [vystaviti dok.] 199 ad 123; 240 ad 151. vystavovati nedok. II. 329, 49, — V. sě II. 83 ad 51. vystěhovati sě dok. 642, 138. výstraha 1. 519 ad 218; II. 93, 156; 282 ad 218. [vystréiti dok.] 513 ad 128—132. vysitépéti (vysttépiti) sé dok. II. 558, 291 a ad 231. vysttieei dok. II. 648, 444. — V. sé I. 864, 247; II. 81 ad 184—187; 290, 34 a j. vysttiehati nedok. II. 80, 173; 461 ad 173. — V. sé I. 223, 441; 242, 176 a 180 a j. [výstupek m.j II. 188 ad 333. vystüpiti dok. 54 ad 396—399; 403, 317; 719, 185; 631, 22; II. 371, 353 a j. [vystydnûti dok.] IT. 888 ad 66. vysüditi dok. II. 417, 300. vysušiti dok. 57, 432; 56 ad 420— 433; II. 558, 224; 855, 236. vysušovati nedok. 517, 192; II. 558 ad 224. [vysüti sé dok.! II. 351 ad 65. [vysvédéovati nedok.] II. 135, 228; 704 ad 264; 861 ad 71. vysvoboditel m. II. 25, 82. vysvoboditi dok, 3, 40; 11, 141; 128, 126 a j. vysvobozenie n. 256 ad 25—32; II. 161 ad 294—295; 163, 334 a j. vysvobozovati nedok. 187, 304. vyšantročiti dok. II. 179, 186; 715, 423; 901, 12. [vyščrbovati dok.] 555 ad 192—193. Vyšehrad m. II. 656, 120. [vysetfiti dok.] IT. 87 ad 141; 511 ad 171—172. [vysetfovati nedok.] 480 ad 308. [vySperkovati sé dok.] 414 ad 460. vytahniti dok. 72, 204; 176 ad 179; 583, 3; II. 33, 153; 246, 232 a j. [vytahovati nedok. 72 ad 204. [vytaneovati dok.] 176 ad 179 (omyl neporozuméënim); 183 ad 262(rovnéz omyl; 369 ad 303 (rovněž). vytantovati dok. 176, 179; 183, 262; 369, 303; II. 360, 196; 809, 221. [vytasiti sě dok.] 681 ad 100. [vytazovati së nedok.] 224 ad 449; II. 117 ad 315—329; 445 ad 316. vytéci dok. 217 ad 365; 547, 78; 697, 78 a j. vyteény adj. II. 775, 276. [vytézéti, -E- dok.] II. 631 ad 188; 651 ad 54. vyti ncdok. 84 ad 358; II. 679, 194. [vytie n.] II. 155 ad 216. vytierati nedok. 126, 102; 549 ad 113; 560, 253; II. 827, 10; 835 ad 153 a j. vytieti dok. II. 188 ad 334; 290, 25; 299, 168 a 170. {vytlikati nedok.] II. 323 ad 291. vytoéiti dok. 81, 317; 370, 321; 592, 102 a j. {vytopiti dok.] 183 ad 264. vytrhati dok. 72 ad 205—206; 282, 34; 283, 36 a j. vytrhnúti dok. 294 ad 194; 396, 209; II. 179, 187; 586, 249; — I. 28, 50; 442, 155 a 157 a j. — V. sé II. 525, 107. [vytrhovati nedok.] 309 ad 123. vytřieti dok. 126, 101. [vytrpéti dok.] 780 ad 81. [vytrziti dok.] 369 ad 302; 471 ad 206; II. 510 ad 165. vytýkati nedok. 610, 38; II. 546 ad 53. [vytylý adj.] 125 ad 98; II. 323 ad 291. vyučiti dok. 679 ad 78; II. 113, 280.
1148 vysoký adj. 385, 39; 279, 306; 331, 140; 100, 73; 738 ad 130; s vysoka 39, 192; IT. 632, 217. — Najvyšší — Búh I. 67, 138. výsost f. 3 ad 35; 130, 11; 701 ad 70; II. 29, 27 a j. [vyspati dok.j 800 ad 151. — V. sě 217 ad 365. [vystarati dok.] II. 805 ad 157. [vystaviti dok.] 199 ad 123; 240 ad 151. vystavovati nedok. II. 329, 49, — V. sě II. 83 ad 51. vystěhovati sě dok. 642, 138. výstraha 1. 519 ad 218; II. 93, 156; 282 ad 218. [vystréiti dok.] 513 ad 128—132. vysitépéti (vysttépiti) sé dok. II. 558, 291 a ad 231. vysttieei dok. II. 648, 444. — V. sé I. 864, 247; II. 81 ad 184—187; 290, 34 a j. vysttiehati nedok. II. 80, 173; 461 ad 173. — V. sé I. 223, 441; 242, 176 a 180 a j. [výstupek m.j II. 188 ad 333. vystüpiti dok. 54 ad 396—399; 403, 317; 719, 185; 631, 22; II. 371, 353 a j. [vystydnûti dok.] IT. 888 ad 66. vysüditi dok. II. 417, 300. vysušiti dok. 57, 432; 56 ad 420— 433; II. 558, 224; 855, 236. vysušovati nedok. 517, 192; II. 558 ad 224. [vysüti sé dok.! II. 351 ad 65. [vysvédéovati nedok.] II. 135, 228; 704 ad 264; 861 ad 71. vysvoboditel m. II. 25, 82. vysvoboditi dok, 3, 40; 11, 141; 128, 126 a j. vysvobozenie n. 256 ad 25—32; II. 161 ad 294—295; 163, 334 a j. vysvobozovati nedok. 187, 304. vyšantročiti dok. II. 179, 186; 715, 423; 901, 12. [vyščrbovati dok.] 555 ad 192—193. Vyšehrad m. II. 656, 120. [vysetfiti dok.] IT. 87 ad 141; 511 ad 171—172. [vysetfovati nedok.] 480 ad 308. [vySperkovati sé dok.] 414 ad 460. vytahniti dok. 72, 204; 176 ad 179; 583, 3; II. 33, 153; 246, 232 a j. [vytahovati nedok. 72 ad 204. [vytaneovati dok.] 176 ad 179 (omyl neporozuméënim); 183 ad 262(rovnéz omyl; 369 ad 303 (rovněž). vytantovati dok. 176, 179; 183, 262; 369, 303; II. 360, 196; 809, 221. [vytasiti sě dok.] 681 ad 100. [vytazovati së nedok.] 224 ad 449; II. 117 ad 315—329; 445 ad 316. vytéci dok. 217 ad 365; 547, 78; 697, 78 a j. vyteény adj. II. 775, 276. [vytézéti, -E- dok.] II. 631 ad 188; 651 ad 54. vyti ncdok. 84 ad 358; II. 679, 194. [vytie n.] II. 155 ad 216. vytierati nedok. 126, 102; 549 ad 113; 560, 253; II. 827, 10; 835 ad 153 a j. vytieti dok. II. 188 ad 334; 290, 25; 299, 168 a 170. {vytlikati nedok.] II. 323 ad 291. vytoéiti dok. 81, 317; 370, 321; 592, 102 a j. {vytopiti dok.] 183 ad 264. vytrhati dok. 72 ad 205—206; 282, 34; 283, 36 a j. vytrhnúti dok. 294 ad 194; 396, 209; II. 179, 187; 586, 249; — I. 28, 50; 442, 155 a 157 a j. — V. sé II. 525, 107. [vytrhovati nedok.] 309 ad 123. vytřieti dok. 126, 101. [vytrpéti dok.] 780 ad 81. [vytrziti dok.] 369 ad 302; 471 ad 206; II. 510 ad 165. vytýkati nedok. 610, 38; II. 546 ad 53. [vytylý adj.] 125 ad 98; II. 323 ad 291. vyučiti dok. 679 ad 78; II. 113, 280.
Strana 1149
[vyuéovati nedok.] 95 ad 504 a 505; 742 ad 175; II. 778, 403. — V. sé II. 210 ad 45. [vyvádéti nedok.] 418 ad 513. vyváleti dok. II. 417, 299. vyvaliti s6 dok. 389, 109; II. 318 ad 216; 882, 225 a j. vyvarovati sé dok. 233 ad 63; 354, 107; II. 290 ad 34; 532, 195 a j. [vyváziti dok.] II. 623 ad 74 (omyl). vyvérovati dok. 417 ad 494; II. 310, 103; 379, 108. [ vyveseliti sè dok.] 5 ad 64; 6 ad 65. vyvésti dok. 143, 203; 170, 73; 222, 423; 400, 258; 584, 204 a j. [vyvinovati nedok.] 354 ad 97; 555 ad 193. vyvinûti dok. 354, 97; 555, 189 a 193; 597, 198 a 200; 684 ad 140 a j. — V. sé 454 ad 312; IT. 300 ad 190. (vyvláééti nedok.] II. 202 ad 157. [vyvlaéovati nedok.] II. 202ad 157. yyvléci dok. 318 ad 228; 721, 215; II. 243, 184 a j. vyvoditi nedok. 418, 513; IT. 67, 19; 93, 135 a j. [vyvolati dok.] II. 331 ad 74. vyvolenie n. 145 ad 11 —12; 226, 475. vyvolený adj. 636, 159. — M. z adj. 149 ad 69; 281, 3 a j. vyvoliti dok. 821, 9; 857, 174; II. 563, 294 a j. — V. sobě I. 590, 66 a j. vyvolovati nedok. II. 78 ad 143— 152; 501, 28; 502, 43 a j. [vyvozovati nedok.] 418 ad 513; II. 655 ad 111; 915 ad 9. [vyvracovati nedok.] 649 ad 79—80. vyvrat m. 453, 299; 651, 102. [vÿvratek m.] 453 ad 299; IT. 453 ad 83—87. (vyvrátiti dok.] II. 897 ad 216—218. vyvrei dok. 122, 38; 242, 181; 391, 139 a j. [vyvfieti dok.] 689 ad 215. [vyvrZenie n.] II. 229 ad 372. [vyvstati dok.] 289 ad 127. [vyvstavati nedok.] II. 890 ad 100. 1149 vyvýsiti, vyvýšiti dok. 30 ad 77; 638, 8; II. 77 ad 136. vyvysenie n. II. 76 ad 128; 796, 27 a 29; 797, 48 a j. [vyvysenost f.] II. 22 ad 18; 120 ad 60; 796 ad 29. [vyvýšený m. z adj.] II. 84 ad 62; 294 ad 98. [vyvySovánie n.] II. 151 ad 168. vyvySovati sé nedok. 269, 194 a 196; II. 77, 141; 353 ad 98 a j. vy(v)zdvihnüti dok. 366 ad 259; 700 ad 38; II. 138 ad 306; 219, 187 a j. [vy(v)zdvihovati sé nedok.] 323 ad 6. [vy(v)zvédéti dok.] II. 817 ad 72. [vyzaháleti dok.] 800 ad 151. [vyziskati dok.] II. 203 ad 164. [vyzievati sé dok.] 289 ad 125. [vy Znamenati dok.] IT. 738 ad 193— 194. vyznamenávati nedok. 116 ad 9— 10; 739 ad 132; 505 ad 9; II. 89, 19 a j. vyznánie n. 111, 218; 671, 120; II. 133, 179; 199, 111 a j. vyznati dok. II. 140 ad 16; 538, 282; 97, 15; IT. 123, 118. — V. sé II. 181, 214 [vyznavač m.] II. 906, 21. vyznávanie n. 461, 68; II. 803 ad 134. vyznávati nedok. 17 ad 214; 26 ad 16; 110, 204; 146, 32; 197, 97 a j. — V. sé 388, 98. vyztieti dok. II. 486, 253. vyżadati dok. II. 805, 107. [vyżdimati dok.] 555 ad 186. [vyżebrati dok.] IT. 164 ad 341; 192 ad 393; 329 ad 60—61 a j. [vyżivenie n.] II. 73 ad 82—96. [vy£iviti dok.] II. 493 ad 341. [vyZle n.] II. 150 ad 154. vzáe(t)né adv. 551 ad 134; 632, 25; 841, 341 a j. vzác(t)nost f. II. 22, 18; 27, 150. vzáeny adj. 110, 205; 135, 98; 7 ad 87—90; 383, 5 n.
[vyuéovati nedok.] 95 ad 504 a 505; 742 ad 175; II. 778, 403. — V. sé II. 210 ad 45. [vyvádéti nedok.] 418 ad 513. vyváleti dok. II. 417, 299. vyvaliti s6 dok. 389, 109; II. 318 ad 216; 882, 225 a j. vyvarovati sé dok. 233 ad 63; 354, 107; II. 290 ad 34; 532, 195 a j. [vyváziti dok.] II. 623 ad 74 (omyl). vyvérovati dok. 417 ad 494; II. 310, 103; 379, 108. [ vyveseliti sè dok.] 5 ad 64; 6 ad 65. vyvésti dok. 143, 203; 170, 73; 222, 423; 400, 258; 584, 204 a j. [vyvinovati nedok.] 354 ad 97; 555 ad 193. vyvinûti dok. 354, 97; 555, 189 a 193; 597, 198 a 200; 684 ad 140 a j. — V. sé 454 ad 312; IT. 300 ad 190. (vyvláééti nedok.] II. 202 ad 157. [vyvlaéovati nedok.] II. 202ad 157. yyvléci dok. 318 ad 228; 721, 215; II. 243, 184 a j. vyvoditi nedok. 418, 513; IT. 67, 19; 93, 135 a j. [vyvolati dok.] II. 331 ad 74. vyvolenie n. 145 ad 11 —12; 226, 475. vyvolený adj. 636, 159. — M. z adj. 149 ad 69; 281, 3 a j. vyvoliti dok. 821, 9; 857, 174; II. 563, 294 a j. — V. sobě I. 590, 66 a j. vyvolovati nedok. II. 78 ad 143— 152; 501, 28; 502, 43 a j. [vyvozovati nedok.] 418 ad 513; II. 655 ad 111; 915 ad 9. [vyvracovati nedok.] 649 ad 79—80. vyvrat m. 453, 299; 651, 102. [vÿvratek m.] 453 ad 299; IT. 453 ad 83—87. (vyvrátiti dok.] II. 897 ad 216—218. vyvrei dok. 122, 38; 242, 181; 391, 139 a j. [vyvfieti dok.] 689 ad 215. [vyvrZenie n.] II. 229 ad 372. [vyvstati dok.] 289 ad 127. [vyvstavati nedok.] II. 890 ad 100. 1149 vyvýsiti, vyvýšiti dok. 30 ad 77; 638, 8; II. 77 ad 136. vyvysenie n. II. 76 ad 128; 796, 27 a 29; 797, 48 a j. [vyvysenost f.] II. 22 ad 18; 120 ad 60; 796 ad 29. [vyvýšený m. z adj.] II. 84 ad 62; 294 ad 98. [vyvySovánie n.] II. 151 ad 168. vyvySovati sé nedok. 269, 194 a 196; II. 77, 141; 353 ad 98 a j. vy(v)zdvihnüti dok. 366 ad 259; 700 ad 38; II. 138 ad 306; 219, 187 a j. [vy(v)zdvihovati sé nedok.] 323 ad 6. [vy(v)zvédéti dok.] II. 817 ad 72. [vyzaháleti dok.] 800 ad 151. [vyziskati dok.] II. 203 ad 164. [vyzievati sé dok.] 289 ad 125. [vy Znamenati dok.] IT. 738 ad 193— 194. vyznamenávati nedok. 116 ad 9— 10; 739 ad 132; 505 ad 9; II. 89, 19 a j. vyznánie n. 111, 218; 671, 120; II. 133, 179; 199, 111 a j. vyznati dok. II. 140 ad 16; 538, 282; 97, 15; IT. 123, 118. — V. sé II. 181, 214 [vyznavač m.] II. 906, 21. vyznávanie n. 461, 68; II. 803 ad 134. vyznávati nedok. 17 ad 214; 26 ad 16; 110, 204; 146, 32; 197, 97 a j. — V. sé 388, 98. vyztieti dok. II. 486, 253. vyżadati dok. II. 805, 107. [vyżdimati dok.] 555 ad 186. [vyżebrati dok.] IT. 164 ad 341; 192 ad 393; 329 ad 60—61 a j. [vyżivenie n.] II. 73 ad 82—96. [vy£iviti dok.] II. 493 ad 341. [vyZle n.] II. 150 ad 154. vzáe(t)né adv. 551 ad 134; 632, 25; 841, 341 a j. vzác(t)nost f. II. 22, 18; 27, 150. vzáeny adj. 110, 205; 135, 98; 7 ad 87—90; 383, 5 n.
Strana 1150
1150 [vzajtra, vzejtra adv.] 116 ad 8; 117 ad 20; 118 ad 33 a ad 42 a j. vzalek m. II. 90, 58. (v)zbuditi dok. 256 ad 19; 443, 175; 721, 213 a j. — V. sě 65, 104; 93, 477; 18, 234; 514, 151 a j. (V)zbüfiti dok. 141 ad 170—172. — V. sé 21, 272; 42, 233 a 234; 141 ad 170—172; II. 291, 209; 548, 90 a. i. (v)zbuzovati nedok. 208, 248; 212, 301; 396, 205; II. 957, 101 a j. — V. sé 1. 401, 283. vzdaleny adj. 14, 176. vzdáli adv. 645, 26. (v)zdáliti dok. 512, 115. — V. sé II. 367, 299; 415, 268 a j. vzdalovati sé nedok. II. 82, 8. vzdáti dok. 351, 63; 537, 55; 587, 4; II. 426, 36 a j. vzdávanie n. 4062, 82; 616, 28; II. 513, 198 a j. vzdávati nedok. 127 ad 120—126; 271, 221; II. 56, 143 a. j. (v)zdechniti dok. 709, 30; II. 31, 93; 374 ad 27; 799, 66 a j. [vzdechnutiéko n.] 118 ad 38. [vzdélánie n.] II. 716 ad 443—450. (v)zdélati dok. 520 ad 232; 556 ad 207; 609, 9; 796, 102 a ad 102— 103; II. 200, 120 a j. vzdělávati nedok. 335, 177; II. 361, 206; 691, 71 a j. ((v)zdora f.] 306 ad 79; 320 ad 260; II. 607 ad 219. (v)zdfiemati (sé) dok. 288, 118; 290, 132 a ad 132. (v)zdrZélivost f. 471, 195 a 206. (v)zdrZénie (sé) n. 398, 229 a ad 229; 399, 238. (v)zdrZéti dok. 477 ad 279; 645 ad 31; 663 ad 193—199. — V. sé 6, 77; 7, 78; 372, 350; 25, 312; 115, 35. (v)zdrZovati nedok. 310, 133; 327, 87; 342, 270; II. 915 ad 4 a j. — V. sé I. 217, 361; 301, 6; 857, 174; 6 ad 77; II. 647 ad 439 a j. vzdvihati nedok. 24. 300; 366, 258 a 261 a j. — V. sé II. 811, 271; 801, 113. (v)zdvihnûti dok. 700, 38; 50, 339; 28 ad 36; 545 ad 51; II. 433, 150 a j. [(v)zdy ehánie n.] II. 78 ad 143—152. vzdychati nedok. 511 ad 101—103; II. 392, 270; 475, 98 a j. ((v)zeehtieti dok.] 91 ad 444; 406 ad 354—355; 449, 955; 530, 368; 550, 124 n. (v)zeptati s6 dok. II. 107, 191 a ad 191; 171 ad 63. vzélie n. 14, 172; 11. 844 ad 1; 846, 47 a j. vzezfieti dok. 463 ad 97; 602, 277; TI. 374 ad 27 a. j. [(V)zezvoniti dok.] 1I. 294 ad 92. (v) zhlédanie n. 830 ad 168 a ad 168; II. 254, 104; 423, 386 a j. (v)zhlédati nedok. 337, 204; II. 388, 214; 441, 251 a j. [vzhledénie n.] IT. 708 ad 3£0. (v)zhlédnüti dok. 49, 325; 402, 301; 421, 39 a 41; 423, 99 a j. — V. sé 790, 8. (v)zhlédnutie n. 602, 280; II. 708, 320; 925, 239. (v)zhóru adv. 244, 205; 310, 133; 534, 423 a j. . (v)zhrdati nedok. 446, 211. :(v)zhroziti sé dok.] 676 ad 25 —26. (v)zhrożovati s6 nedok. 339, 240. (v)zhrzéti nedok. 391, 136. (v)zehapati dok. 570, 382 a ad 383— 384, (v)zchod, sehod m. II. 445, 326 a ad 326—328; 446, 327. (V)zehopiti sé dok. 704, 133; II. 380, 185. ((v)zehopny adj.] 561 ad 267 —268. (v)zehovati dok. 564, 307; 789 ad 162—186 a j. vzieti dok. 13, 167; 70, 176; 124, 77; 178, 206; 303, 42; 695, 22 n.; 34, 135; 53, 375; 54, 387; 114 ad 1 — V. sé 196, 79; 282 ad 31; II. 227,
1150 [vzajtra, vzejtra adv.] 116 ad 8; 117 ad 20; 118 ad 33 a ad 42 a j. vzalek m. II. 90, 58. (v)zbuditi dok. 256 ad 19; 443, 175; 721, 213 a j. — V. sě 65, 104; 93, 477; 18, 234; 514, 151 a j. (V)zbüfiti dok. 141 ad 170—172. — V. sé 21, 272; 42, 233 a 234; 141 ad 170—172; II. 291, 209; 548, 90 a. i. (v)zbuzovati nedok. 208, 248; 212, 301; 396, 205; II. 957, 101 a j. — V. sé 1. 401, 283. vzdaleny adj. 14, 176. vzdáli adv. 645, 26. (v)zdáliti dok. 512, 115. — V. sé II. 367, 299; 415, 268 a j. vzdalovati sé nedok. II. 82, 8. vzdáti dok. 351, 63; 537, 55; 587, 4; II. 426, 36 a j. vzdávanie n. 4062, 82; 616, 28; II. 513, 198 a j. vzdávati nedok. 127 ad 120—126; 271, 221; II. 56, 143 a. j. (v)zdechniti dok. 709, 30; II. 31, 93; 374 ad 27; 799, 66 a j. [vzdechnutiéko n.] 118 ad 38. [vzdélánie n.] II. 716 ad 443—450. (v)zdélati dok. 520 ad 232; 556 ad 207; 609, 9; 796, 102 a ad 102— 103; II. 200, 120 a j. vzdělávati nedok. 335, 177; II. 361, 206; 691, 71 a j. ((v)zdora f.] 306 ad 79; 320 ad 260; II. 607 ad 219. (v)zdfiemati (sé) dok. 288, 118; 290, 132 a ad 132. (v)zdrZélivost f. 471, 195 a 206. (v)zdrZénie (sé) n. 398, 229 a ad 229; 399, 238. (v)zdrZéti dok. 477 ad 279; 645 ad 31; 663 ad 193—199. — V. sé 6, 77; 7, 78; 372, 350; 25, 312; 115, 35. (v)zdrZovati nedok. 310, 133; 327, 87; 342, 270; II. 915 ad 4 a j. — V. sé I. 217, 361; 301, 6; 857, 174; 6 ad 77; II. 647 ad 439 a j. vzdvihati nedok. 24. 300; 366, 258 a 261 a j. — V. sé II. 811, 271; 801, 113. (v)zdvihnûti dok. 700, 38; 50, 339; 28 ad 36; 545 ad 51; II. 433, 150 a j. [(v)zdy ehánie n.] II. 78 ad 143—152. vzdychati nedok. 511 ad 101—103; II. 392, 270; 475, 98 a j. ((v)zeehtieti dok.] 91 ad 444; 406 ad 354—355; 449, 955; 530, 368; 550, 124 n. (v)zeptati s6 dok. II. 107, 191 a ad 191; 171 ad 63. vzélie n. 14, 172; 11. 844 ad 1; 846, 47 a j. vzezfieti dok. 463 ad 97; 602, 277; TI. 374 ad 27 a. j. [(V)zezvoniti dok.] 1I. 294 ad 92. (v) zhlédanie n. 830 ad 168 a ad 168; II. 254, 104; 423, 386 a j. (v)zhlédati nedok. 337, 204; II. 388, 214; 441, 251 a j. [vzhledénie n.] IT. 708 ad 3£0. (v)zhlédnüti dok. 49, 325; 402, 301; 421, 39 a 41; 423, 99 a j. — V. sé 790, 8. (v)zhlédnutie n. 602, 280; II. 708, 320; 925, 239. (v)zhóru adv. 244, 205; 310, 133; 534, 423 a j. . (v)zhrdati nedok. 446, 211. :(v)zhroziti sé dok.] 676 ad 25 —26. (v)zhrożovati s6 nedok. 339, 240. (v)zhrzéti nedok. 391, 136. (v)zehapati dok. 570, 382 a ad 383— 384, (v)zchod, sehod m. II. 445, 326 a ad 326—328; 446, 327. (V)zehopiti sé dok. 704, 133; II. 380, 185. ((v)zehopny adj.] 561 ad 267 —268. (v)zehovati dok. 564, 307; 789 ad 162—186 a j. vzieti dok. 13, 167; 70, 176; 124, 77; 178, 206; 303, 42; 695, 22 n.; 34, 135; 53, 375; 54, 387; 114 ad 1 — V. sé 196, 79; 282 ad 31; II. 227,
Strana 1151
325; 610, 272 a j. — V. sobě 278, 302; II. 32, 125 a j. (v)zjednanie n. 648 ad 74; 700, 45. (vw)zjednati dok. 33, 124; 53, 376; 127, 114; 175, 166 a j. —V. sobě 422, 80. — V. sé II. 151 ad 160. [(v)zjednävati] nedok. 53 ad 376. vzjieti dok. 29, 67. vzjiti, vzniti dok. 30, 72; 326, 65 a 68 п.; 616, 15; 640, 68 а 70 а]. [vzkäzati dok.] 629 ad 153. vzkládati nedok. 23, 290; 23, 291; 100, 74 a 76; 101, 79; II. 66, 10 a j. [vzkiésovati nedok.] II. 498 ad 396 —397. vzkfiesiti dok. 717, 154; 603, 18; 632, 36 a j. č. (v)zkfiesenie n. 172, 108; 582, 170; 717, 157 a j. (v)zkfiknüti dok. II. 812 ad 292; 814, 8 a j. [(v)zkvetnüti dok.] IT. 275 ad 119. (v)zlaénéti dok. 297, 230; 384, 97; 397, 223 a j. (v)zlożiti dok. 40, 208; 575 ad 71; 599, 238 a j. (v)zmluviti dok. 40, 220. [(v)zmoeniti (zmoenéti) sé dok.] 855 ad 149; 856 ad 164. [(v)znak adv.] II. 503 ad 61 a ad 65. vznáSéti nedok. 447, 231. — V. sé 560, 257; IY. 891, 113. [(v)znéjüeí adj.] 348 ad 7. (v)znósti dok. 567, 352; IT. 261, 216; 408, 171 a 3. [vznešený adj.] Il. 497 ad 393; 507 ad 124; 765 ad 293. (v)znieti v. zonieźi. [(v)znieti sé dok.] 848 ad 58. (vjznikniti dok. 143, 195 n.; 243, 184; 343, 290 a j. [vzpamatovati sé dok.] II. 506 ad 102. (v)zpét adv. 265, 142; 379 ad 437; 666, 219 a j. (v)zpinati sé nedok. II. 226, 319. 1151 (v)zplakati, splakati dok. 387, 81; 516, 175; 550, 119; 272 ad 231; 793 ad 58. vzplanüti dok. 689, 215 n.; 697, 84. [(v)zplésati dok.] IT. 820 ad 114. [(v)zploditi dok.] 776 ad 7; II. 227, 326; 368 ad 305 a j. [(v)zplozeny adj.] 506 ad 19—20. [(v)zplozovati nedok.] II. 147 ad 117. (v)zpodpieranie n. II. 486, 247. vzpoléhanie, spoléhanie n. IT. 436, 182; 485, 230 nn. a j. (V)zpoléhati, spoléhati ncdok. 111, 224; 138, 141; 41?, 438; 581, 156; 830, 171; IT. 222, 237 a j. — S. sé Il. 358 ad 172. (v)zpolehnüti, spolehnüti dok. 138 ad 141; 314, 179; 374, 370; IL 436, 181 a j. (v)zpomaniiti dok. 69 ad 169; 128, 136; 387, 81; 392, 146 a j. (v)zpomínati nedok. 69, 169; 139, 150; 252, 309. (v)zprûééti (zprûtiti) sé dok. 360, 188 a ad 188. ((V)zpurny adj.] II. 57 ad 161—162; 929, 334. (v)zradovati sé dok. 119, 50; 709, 27; 723, 241; 545, 47 a j. (v)zróst m. II. 451, 39; 689, 19; 832 ad 112—113 a j. (v)zrósti dok. 135 ad 101; 282, 27; 326 ad 68; II. 565 ad 320 a j. [vztáhati nedok.] II. 266 ad 299. — У. 1 stáh- a. ztáh-. [(v)ztahniti dok.] 62 ad 78—79; 110, 203; 231, 20; 710, 45; 816, 26. (v)ztahovati nedok. 36, 159; 312, 152; 440, 130; II. 33, 156 a j. — V. sé II.742ad 250; I. 36 ad 159; II. 737 ad 184. [(v)ztazovati sé nedok.] II. 135 ad 232. [vztéei sé dok.] 482 ad 332. [vztekle adv.] II. 255 ad 122. [vzteklec m.] 8 ad 88.
325; 610, 272 a j. — V. sobě 278, 302; II. 32, 125 a j. (v)zjednanie n. 648 ad 74; 700, 45. (vw)zjednati dok. 33, 124; 53, 376; 127, 114; 175, 166 a j. —V. sobě 422, 80. — V. sé II. 151 ad 160. [(v)zjednävati] nedok. 53 ad 376. vzjieti dok. 29, 67. vzjiti, vzniti dok. 30, 72; 326, 65 a 68 п.; 616, 15; 640, 68 а 70 а]. [vzkäzati dok.] 629 ad 153. vzkládati nedok. 23, 290; 23, 291; 100, 74 a 76; 101, 79; II. 66, 10 a j. [vzkiésovati nedok.] II. 498 ad 396 —397. vzkfiesiti dok. 717, 154; 603, 18; 632, 36 a j. č. (v)zkfiesenie n. 172, 108; 582, 170; 717, 157 a j. (v)zkfiknüti dok. II. 812 ad 292; 814, 8 a j. [(v)zkvetnüti dok.] IT. 275 ad 119. (v)zlaénéti dok. 297, 230; 384, 97; 397, 223 a j. (v)zlożiti dok. 40, 208; 575 ad 71; 599, 238 a j. (v)zmluviti dok. 40, 220. [(v)zmoeniti (zmoenéti) sé dok.] 855 ad 149; 856 ad 164. [(v)znak adv.] II. 503 ad 61 a ad 65. vznáSéti nedok. 447, 231. — V. sé 560, 257; IY. 891, 113. [(v)znéjüeí adj.] 348 ad 7. (v)znósti dok. 567, 352; IT. 261, 216; 408, 171 a 3. [vznešený adj.] Il. 497 ad 393; 507 ad 124; 765 ad 293. (v)znieti v. zonieźi. [(v)znieti sé dok.] 848 ad 58. (vjznikniti dok. 143, 195 n.; 243, 184; 343, 290 a j. [vzpamatovati sé dok.] II. 506 ad 102. (v)zpét adv. 265, 142; 379 ad 437; 666, 219 a j. (v)zpinati sé nedok. II. 226, 319. 1151 (v)zplakati, splakati dok. 387, 81; 516, 175; 550, 119; 272 ad 231; 793 ad 58. vzplanüti dok. 689, 215 n.; 697, 84. [(v)zplésati dok.] IT. 820 ad 114. [(v)zploditi dok.] 776 ad 7; II. 227, 326; 368 ad 305 a j. [(v)zplozeny adj.] 506 ad 19—20. [(v)zplozovati nedok.] II. 147 ad 117. (v)zpodpieranie n. II. 486, 247. vzpoléhanie, spoléhanie n. IT. 436, 182; 485, 230 nn. a j. (V)zpoléhati, spoléhati ncdok. 111, 224; 138, 141; 41?, 438; 581, 156; 830, 171; IT. 222, 237 a j. — S. sé Il. 358 ad 172. (v)zpolehnüti, spolehnüti dok. 138 ad 141; 314, 179; 374, 370; IL 436, 181 a j. (v)zpomaniiti dok. 69 ad 169; 128, 136; 387, 81; 392, 146 a j. (v)zpomínati nedok. 69, 169; 139, 150; 252, 309. (v)zprûééti (zprûtiti) sé dok. 360, 188 a ad 188. ((V)zpurny adj.] II. 57 ad 161—162; 929, 334. (v)zradovati sé dok. 119, 50; 709, 27; 723, 241; 545, 47 a j. (v)zróst m. II. 451, 39; 689, 19; 832 ad 112—113 a j. (v)zrósti dok. 135 ad 101; 282, 27; 326 ad 68; II. 565 ad 320 a j. [vztáhati nedok.] II. 266 ad 299. — У. 1 stáh- a. ztáh-. [(v)ztahniti dok.] 62 ad 78—79; 110, 203; 231, 20; 710, 45; 816, 26. (v)ztahovati nedok. 36, 159; 312, 152; 440, 130; II. 33, 156 a j. — V. sé II.742ad 250; I. 36 ad 159; II. 737 ad 184. [(v)ztazovati sé nedok.] II. 135 ad 232. [vztéei sé dok.] 482 ad 332. [vztekle adv.] II. 255 ad 122. [vzteklec m.] 8 ad 88.
Strana 1152
1152 (v)zteklÿ adj. 8, 88; 295, 203; 740, 148; II. 783, 55 a j. [vztiekanie, vstékänie n.] 346 ad 332. vztiekati (vztékati) sé nodok. 142 ad 181; 372 ad 351; 482 ad 332; 598, 212 a ad 212; II. 416, 282; 437, 196 a j. vzvédéti dok. 7, 79; 31, 91; 50, 331; 116, 4; 374, 376; 772, 183 a j. č. (v)zvésiti dok. 448, 245; II. 402, 79 a j. — V. sé I. 164, 293. (v)zvésti dok. 1I. 564, 305. [(v)zvéstovánie n.] II. 746 ad 1. (v)zvéstovati dok. 59 ad 21; 120, 5; 421, 35 a j. (v)zvésenie n. II. 203, 172. [(v)zvéséti dok.] II. 402 ad 77—79 a ad 79. — V. sé I. 164 ad 293. (v)zvolati dok. 326 ad 70; 350, 52; 376, 404; 505, 15 a j. [vzvolenie, zvolenie n.j 145 ad 11— 12; II. 208 ad 5; 289 ad 9. (v)zvoleny m. z adj. 9 ad 104; 631, 23; II. 85, 84. (v)zvoliti sobé dok. 92, 456; 102, 97; 267, 168 a j. (vzvysiti, zvyśiti dok.] 122 ad 34. (vzvyseny adj.] II. 738 ad 199. (v)zvySi adv. 448, 237. vzyvanie n. II. 886, 15. (v)zyvati nedok. 184 ad 266—267; 680, 89; 806, 235; II. 747, 12 a j. vždy, -eky, -ekny v. veżdy. z praep. s g. 54, 396; 54, 397; 13, 167; 51, 348; 2, 17; 79, 291; 23, 295; 1, 5; 32, 109; 52, 360; 54, 396; 29, 63 a j. č. za praep. s ak. 602, 273; II. 554, 174 n.; I. 590, 75; 55, 411; 33, 121; 74, 236; 201, 157; 75, 249; 7 ad 86; 55, 406; 19, 248; 23 ad 290; 70, 176 a j. č. — S instr. 40, 217; 588, 27 a 33 a j. — S gen. 2 ad 15; 30 ad 79 a j. (zabéhnüti dok.] 12 ad 144; II. 587 ad 207. [zabijénie n.] 266 ad 157. zabijéti nedok. 273, 247; 409, 388; 581, 167 a j. [zabitee m.] II. 75 ad 106—112. zabiti dok, 39, 201; 42, 235; 115, 37; 177, 190 a j. — Z. sé 70, 185; IT. 446, 330 a j. zabitie n. 648 ad 74; 700, 36. zablüditi dok. 12 ad 154; 469, 174; II. 57, 159 a j. zaboleti dok. 180, 225; 748 ad 246. zabróniti dok. IT. 39, 17; 255 ad 127; 727 ad 57 a j. zabrańovati nedok. II. 62, 117. zabylstvo, -ie n. 179, 217; 665 ad 219; 666, 218; II. 917, 45. [zabyti sé dok.] 211 ad 283—284. [zabyvati sé nedok.] 666 ad 218— 219. zaepati dok. 113, 247; II. 780 ad 1. [zaéasté adv.] 499 ad 562. [zadatek m.] 99 ad 49. začieti dok. 42 ad 233; 116, 3; 756, 343 a j. — Z. sé 116 ad 3. zaéinati nedok. 121, 11; II. 227, 346. —Z . sé 1 ad 13; 197, 88; 283, 44 a j. zad m. 613, 133. Viz i szadu. zadava f. 794, 79. [zadaviti dok.] 784 ad 127. [zadek m.] II. 391 ad 263. zadní adj. 613, 139; II. 879, 182. [zadosti adv.] II. 297 ad 146—147. zadrzéti dok. 107, 163; 709, 33; II. 31, 95; 223, 248; 511, 171 a j. zadrżovati nedok. 107 ad 165; 747, 228. [zadu adv.] 102 ad 104—106; 588 ad 27; 753 ad 305 a j. zédusni adj. IT. 84, 71; 553, 156. (zahájiti dok.] 269 ad 187. [zaháléivy adj.] II. 716 ad 435— 436; 946 ad 731. [zahaleć m.] 1I. 150 ad 158; 716 ad 435—436. zaháleti nedok. 302 ad 31; 743, 184; 798, 124 a j. zahálevy adj. II. 715, 435; 946, 731.
1152 (v)zteklÿ adj. 8, 88; 295, 203; 740, 148; II. 783, 55 a j. [vztiekanie, vstékänie n.] 346 ad 332. vztiekati (vztékati) sé nodok. 142 ad 181; 372 ad 351; 482 ad 332; 598, 212 a ad 212; II. 416, 282; 437, 196 a j. vzvédéti dok. 7, 79; 31, 91; 50, 331; 116, 4; 374, 376; 772, 183 a j. č. (v)zvésiti dok. 448, 245; II. 402, 79 a j. — V. sé I. 164, 293. (v)zvésti dok. 1I. 564, 305. [(v)zvéstovánie n.] II. 746 ad 1. (v)zvéstovati dok. 59 ad 21; 120, 5; 421, 35 a j. (v)zvésenie n. II. 203, 172. [(v)zvéséti dok.] II. 402 ad 77—79 a ad 79. — V. sé I. 164 ad 293. (v)zvolati dok. 326 ad 70; 350, 52; 376, 404; 505, 15 a j. [vzvolenie, zvolenie n.j 145 ad 11— 12; II. 208 ad 5; 289 ad 9. (v)zvoleny m. z adj. 9 ad 104; 631, 23; II. 85, 84. (v)zvoliti sobé dok. 92, 456; 102, 97; 267, 168 a j. (vzvysiti, zvyśiti dok.] 122 ad 34. (vzvyseny adj.] II. 738 ad 199. (v)zvySi adv. 448, 237. vzyvanie n. II. 886, 15. (v)zyvati nedok. 184 ad 266—267; 680, 89; 806, 235; II. 747, 12 a j. vždy, -eky, -ekny v. veżdy. z praep. s g. 54, 396; 54, 397; 13, 167; 51, 348; 2, 17; 79, 291; 23, 295; 1, 5; 32, 109; 52, 360; 54, 396; 29, 63 a j. č. za praep. s ak. 602, 273; II. 554, 174 n.; I. 590, 75; 55, 411; 33, 121; 74, 236; 201, 157; 75, 249; 7 ad 86; 55, 406; 19, 248; 23 ad 290; 70, 176 a j. č. — S instr. 40, 217; 588, 27 a 33 a j. — S gen. 2 ad 15; 30 ad 79 a j. (zabéhnüti dok.] 12 ad 144; II. 587 ad 207. [zabijénie n.] 266 ad 157. zabijéti nedok. 273, 247; 409, 388; 581, 167 a j. [zabitee m.] II. 75 ad 106—112. zabiti dok, 39, 201; 42, 235; 115, 37; 177, 190 a j. — Z. sé 70, 185; IT. 446, 330 a j. zabitie n. 648 ad 74; 700, 36. zablüditi dok. 12 ad 154; 469, 174; II. 57, 159 a j. zaboleti dok. 180, 225; 748 ad 246. zabróniti dok. IT. 39, 17; 255 ad 127; 727 ad 57 a j. zabrańovati nedok. II. 62, 117. zabylstvo, -ie n. 179, 217; 665 ad 219; 666, 218; II. 917, 45. [zabyti sé dok.] 211 ad 283—284. [zabyvati sé nedok.] 666 ad 218— 219. zaepati dok. 113, 247; II. 780 ad 1. [zaéasté adv.] 499 ad 562. [zadatek m.] 99 ad 49. začieti dok. 42 ad 233; 116, 3; 756, 343 a j. — Z. sé 116 ad 3. zaéinati nedok. 121, 11; II. 227, 346. —Z . sé 1 ad 13; 197, 88; 283, 44 a j. zad m. 613, 133. Viz i szadu. zadava f. 794, 79. [zadaviti dok.] 784 ad 127. [zadek m.] II. 391 ad 263. zadní adj. 613, 139; II. 879, 182. [zadosti adv.] II. 297 ad 146—147. zadrzéti dok. 107, 163; 709, 33; II. 31, 95; 223, 248; 511, 171 a j. zadrżovati nedok. 107 ad 165; 747, 228. [zadu adv.] 102 ad 104—106; 588 ad 27; 753 ad 305 a j. zédusni adj. IT. 84, 71; 553, 156. (zahájiti dok.] 269 ad 187. [zaháléivy adj.] II. 716 ad 435— 436; 946 ad 731. [zahaleć m.] 1I. 150 ad 158; 716 ad 435—436. zaháleti nedok. 302 ad 31; 743, 184; 798, 124 a j. zahálevy adj. II. 715, 435; 946, 731.
Strana 1153
[zahálka f.] II. 148 ad 126; 175 ad 121. [zahamati dok.] II. 587 ad 267 (omyl). . [zahanbenie n.] 161 ad 236; IL. 787 ad 106—107. [zahanbiti dok.] 37 ad 171—173. zaháněti nedok. 291, 144; 554, 170; II. 705 ad 280 a j. zahavati, zahávati dok. 12, 144; 665 ad 215—216; 683, 133; II. 588, 267. zahladiti dok. 352, 74; 520, 228; II. 664 ad 237 a j. [zahlavek m.] 574 ad 58—60. zahlechniti dok. II. 389, 229. zahnati dok. 53, 376; 117, 30; 122, 29 a 32; 269, 189; 683 ad 133 a j. [zahoditi sé dok.] II. 331 ad 75; 617 ad 356. [zahrabati dok.] 298 ad 240. zahrada f. 19, 236; 141, 174; 181, 235; 705, 162 a 165 n. a j. zahraditi dok. 595, 157; II. 683, 263. zahradnik m. 705, 156 a 163 n. a 169; 672, 137; 699, 13 a j. zahrieti dok. 602, 279; II. 239. — Z. s6 1. 634, 94. [zahfievati nedok.] II. 757 ad 173. zahrniti dok. 492 ad 464; 493 ad 470; II. 232, 33 a j. záhubcě m. II. 305, 12. zahubiti dok. 446 ad 217; 590, 68; 603, 21 a j. zahynüti dok. 39, 201; 131, 27; 199, 125; 334, 174 a j. zahynutie n. 112 ad 232; 440, 133; II. 332 ad 99 a j. Zachariá$ m. 5, 62; 9, lll; 47, 300 a j. — Adj. poss. -óv 159 ad 215; 604, 36. zachazśti nedok. 68 ad 150; 72 ad 209—210; 149 ad 76; 394, 174. Zacheus m. 561, 273; 797 ad 104; II. 689, 16 a 3. — Adj. poss. Zacheóv II. 709 ad 335. [záchod m.] II. 312 ad 115; 697 ad 157. Rokycanova Postilla. 925, 1153 zachovánie n. 246, 225; 331, 130 a j. zachovati dok. 6, 69; 12, 151; 15, 187; 137, 121; 194, 43 a j. 6. — Z. sé 6 ad 69; 163, 264 n.; 519, 216 a j. zaehovávanie n. 319 ad 245; 750 ad 276; 594, 149; II. 33, 136 a j. zachovávati nedok. 14, 181; 155, 158; 199, 130; 297, 233; 352, 82; 14 ad 184 a j. — Z. sé 163 ad 264. [zachrániti sé dok.] 492 ad 468. [zachtieti sé dok.] 530 ad 367 a ad 368. zachvacovati nedok. II. 305, 17. zachvatiti dok. 39, 197; 430, 282; 492, 464 a j. [zajedno adv.] IT. 408 ad 189. zájem m. II. 851, 165. [za(j)hrati dok.] II. 646 ad 418; 790 ad 158 —159. [zajikavy adj.] II. 374 ad 24. zajieti dok. 305 ad 73 a 74; II. 740, 226. zajisté adv. 1 ad 6; 8 ad 90; 28, 42; 38, 177; 396, 210 a j. &; zajisto 352 ad 77; IL. 270 ad 37 a j.; zajisté 28 ad 42; II. 270 ad 37. zajiti dok. 12 ad 144; 89, 415; 196, 74; 345, 318; 361, 202; 683 ad 133 a j. zajtra, zejtra adv. 118 ad 33; 297, 228; 417 ad 491 a j. zajtfájsi adj. 118 ad 33—34; II. 91 ad 3; 923, 198. zajtfek m. 599, 236; 781, 86; II. 923 ad 198. [zajtfie n.] II. 296 ad 129. [zakaliti dok.] II. 772, 177. zakazovati sé nedok. II. 34, 182. základ m. 144 ad 208—210; — 301, 4; II. 124, 141 a j. zakládati nedok. 140, 155; 654 ad 133; II. 124, 141 a j. — Z. sě I. 293, 176. [zaklaný adj.] II. 965 ad 376. zaklinati nedok. 431, 4. zákon m. 83, 342 a 346 n.; 211, 285 a j.
[zahálka f.] II. 148 ad 126; 175 ad 121. [zahamati dok.] II. 587 ad 267 (omyl). . [zahanbenie n.] 161 ad 236; IL. 787 ad 106—107. [zahanbiti dok.] 37 ad 171—173. zaháněti nedok. 291, 144; 554, 170; II. 705 ad 280 a j. zahavati, zahávati dok. 12, 144; 665 ad 215—216; 683, 133; II. 588, 267. zahladiti dok. 352, 74; 520, 228; II. 664 ad 237 a j. [zahlavek m.] 574 ad 58—60. zahlechniti dok. II. 389, 229. zahnati dok. 53, 376; 117, 30; 122, 29 a 32; 269, 189; 683 ad 133 a j. [zahoditi sé dok.] II. 331 ad 75; 617 ad 356. [zahrabati dok.] 298 ad 240. zahrada f. 19, 236; 141, 174; 181, 235; 705, 162 a 165 n. a j. zahraditi dok. 595, 157; II. 683, 263. zahradnik m. 705, 156 a 163 n. a 169; 672, 137; 699, 13 a j. zahrieti dok. 602, 279; II. 239. — Z. s6 1. 634, 94. [zahfievati nedok.] II. 757 ad 173. zahrniti dok. 492 ad 464; 493 ad 470; II. 232, 33 a j. záhubcě m. II. 305, 12. zahubiti dok. 446 ad 217; 590, 68; 603, 21 a j. zahynüti dok. 39, 201; 131, 27; 199, 125; 334, 174 a j. zahynutie n. 112 ad 232; 440, 133; II. 332 ad 99 a j. Zachariá$ m. 5, 62; 9, lll; 47, 300 a j. — Adj. poss. -óv 159 ad 215; 604, 36. zachazśti nedok. 68 ad 150; 72 ad 209—210; 149 ad 76; 394, 174. Zacheus m. 561, 273; 797 ad 104; II. 689, 16 a 3. — Adj. poss. Zacheóv II. 709 ad 335. [záchod m.] II. 312 ad 115; 697 ad 157. Rokycanova Postilla. 925, 1153 zachovánie n. 246, 225; 331, 130 a j. zachovati dok. 6, 69; 12, 151; 15, 187; 137, 121; 194, 43 a j. 6. — Z. sé 6 ad 69; 163, 264 n.; 519, 216 a j. zaehovávanie n. 319 ad 245; 750 ad 276; 594, 149; II. 33, 136 a j. zachovávati nedok. 14, 181; 155, 158; 199, 130; 297, 233; 352, 82; 14 ad 184 a j. — Z. sé 163 ad 264. [zachrániti sé dok.] 492 ad 468. [zachtieti sé dok.] 530 ad 367 a ad 368. zachvacovati nedok. II. 305, 17. zachvatiti dok. 39, 197; 430, 282; 492, 464 a j. [zajedno adv.] IT. 408 ad 189. zájem m. II. 851, 165. [za(j)hrati dok.] II. 646 ad 418; 790 ad 158 —159. [zajikavy adj.] II. 374 ad 24. zajieti dok. 305 ad 73 a 74; II. 740, 226. zajisté adv. 1 ad 6; 8 ad 90; 28, 42; 38, 177; 396, 210 a j. &; zajisto 352 ad 77; IL. 270 ad 37 a j.; zajisté 28 ad 42; II. 270 ad 37. zajiti dok. 12 ad 144; 89, 415; 196, 74; 345, 318; 361, 202; 683 ad 133 a j. zajtra, zejtra adv. 118 ad 33; 297, 228; 417 ad 491 a j. zajtfájsi adj. 118 ad 33—34; II. 91 ad 3; 923, 198. zajtfek m. 599, 236; 781, 86; II. 923 ad 198. [zajtfie n.] II. 296 ad 129. [zakaliti dok.] II. 772, 177. zakazovati sé nedok. II. 34, 182. základ m. 144 ad 208—210; — 301, 4; II. 124, 141 a j. zakládati nedok. 140, 155; 654 ad 133; II. 124, 141 a j. — Z. sě I. 293, 176. [zaklaný adj.] II. 965 ad 376. zaklinati nedok. 431, 4. zákon m. 83, 342 a 346 n.; 211, 285 a j.
Strana 1154
1154 zákonničský adj. II. 500, 17; 655 ad 103. zákonník m. 96 ad 13; 97, 24; 331, 137 a j. — Adj. boss. -óv IT. 827, 7. zakopati dok. II. 631, 190. zakryti dok. 595, 157. zakrývati nedok. 828 ad 139; II. 133, 147. Zaküpiti dok. 565, 314; 831 ad 179; II. 392, 265 a j. zakusiti dok. II. 182 ad 235; 318 ad 216; 485 ad 240; 580, 159 a j. [zaküséti nedok.] lI. 466 ad 242; 711 ad 361. zakuśovati nedok. II. 466, 242; 580 ad 164; 711, 301 a j. [zakvetnüti dok.] II. 275 ad 119. zakvísti dok. II. 275, 119 a ad 119. [zaleńhovati dok.] II. 364 ad 258; 386 ad 185 (na obou mistech omylem tištěno zalenh-). zalévati nedok. 164, 295; 311 ad 147; 395, 184; 519, 214; 705, 172 a j. — Z. sé IT. 311 ad 111. zalezéti dok. 784 ad 121—122; 829, 156; II. 364, 258; 380, 184 a j. zaleiéti nedok. 169, 54; 293, 182; 294, 192; II. 570, 392 a j. [zalkati sè dok.] II. 336 ad 161 (omyl). zalknüti sé dok. 606, 95; II. 336, 161. záloha f. II. 593, 5. zalożenie n. 144 ad 208 (omyl); 277 ad 288; II. 690, 38. zalożiti dok. 131, 26; 425, 163; 559 ad 237; 742, 108; IT. 280, 189 a je [zaľúbené adv.] 73 ad 215. zaľúbenie n. 176 ad 180; II. 289 ad 9; 359, 179; 452, 61 a j. zalibeny adj. 331, 130; Il. 802, 119 a j. zalübiti dok. II. 431, 124. — Z. sé 74, 230; 8, 285; 412, 433; II. 36, 256 à j. — Z. sé sobé I. 421, 46 a 49 a 53; IT. 295, 104 a j. zalubovati nedok. II. 376, 51. — Z. sé II. 239, 127; 345, 279 a 282 a j. — Z. sobě II. 239 ad 127. [zamaéovati nedok.] II. 293 ad 77. [zámek m.] 415 ad 471; 794 ad 73; II. 877 ad 131. [zamést(k)nánie n.] II. 582 ad 193— 197. zamóst(k)nati dok. IT. 737 ad 181— 184. — Z. sé 1. 704, 147; II. 466, 245. [zameśkanie n.] 318 ad 228. zame&kati dok. 80 ad 308—311; 750 ad 276; 829, 157 a j. — Z. sé II. 466 ad 245. zame škávati nedok. 380 ad 449; II. 150, 156; 579 ad 149 a j. [zam(h)ûfiti dok.] IT. 344 ad 267. zamietati nedok. 251 ad 299—301; 253, 322; 551, 129—130. — Z. sé 213, 312; 519, 224; 8306, 250. zamilovánie n. 186, 289; 737, 114; TI. 744, 268. zamilovati dok. 63, 89; 78, 284; 98, 39 a j. zamlééti dok. 567, 346; 788 ad 16% — 186; II. 541, 324 a j. zamlúvanie n. II. 34, 173. zamlüvati sé nedok. II. 34, 182. zamordovati dok. 350 ad 43—44; 644 ad 12; II. 201 ad 142; 334, 129 a j. zamücenie n. 190, 342; 239, 134; 607, 137 n.; 37 ad 169 a j. [zamucovati, zar- nedok.] 840 ad 319; IT. 612 ad 300. — Z. sé II. 232 ad 18. zámutek, zármutek m. 16, 202; 37, 169; 91, 450 a ad 450 a j. C. [zamütiti, zarmütiti dok.] 239 ad 134; II. 310, 101; 612, 301 a j. — Z. sé 1. 490 ad 18; 425, 146; II. 266, 289 a j. [zámys] m.] 213 ad 317. Zamysliti dok. 22, 278; 23 ad 290; II. 174, 116; 484, 224 a j. zamýšleti nedok. 23, 290; 378, 429. zamy&lovati nedok. 23 ad 290; II. 174, 114. [zaneéistiti dok.] 339 ad 237.
1154 zákonničský adj. II. 500, 17; 655 ad 103. zákonník m. 96 ad 13; 97, 24; 331, 137 a j. — Adj. boss. -óv IT. 827, 7. zakopati dok. II. 631, 190. zakryti dok. 595, 157. zakrývati nedok. 828 ad 139; II. 133, 147. Zaküpiti dok. 565, 314; 831 ad 179; II. 392, 265 a j. zakusiti dok. II. 182 ad 235; 318 ad 216; 485 ad 240; 580, 159 a j. [zaküséti nedok.] lI. 466 ad 242; 711 ad 361. zakuśovati nedok. II. 466, 242; 580 ad 164; 711, 301 a j. [zakvetnüti dok.] II. 275 ad 119. zakvísti dok. II. 275, 119 a ad 119. [zaleńhovati dok.] II. 364 ad 258; 386 ad 185 (na obou mistech omylem tištěno zalenh-). zalévati nedok. 164, 295; 311 ad 147; 395, 184; 519, 214; 705, 172 a j. — Z. sé IT. 311 ad 111. zalezéti dok. 784 ad 121—122; 829, 156; II. 364, 258; 380, 184 a j. zaleiéti nedok. 169, 54; 293, 182; 294, 192; II. 570, 392 a j. [zalkati sè dok.] II. 336 ad 161 (omyl). zalknüti sé dok. 606, 95; II. 336, 161. záloha f. II. 593, 5. zalożenie n. 144 ad 208 (omyl); 277 ad 288; II. 690, 38. zalożiti dok. 131, 26; 425, 163; 559 ad 237; 742, 108; IT. 280, 189 a je [zaľúbené adv.] 73 ad 215. zaľúbenie n. 176 ad 180; II. 289 ad 9; 359, 179; 452, 61 a j. zalibeny adj. 331, 130; Il. 802, 119 a j. zalübiti dok. II. 431, 124. — Z. sé 74, 230; 8, 285; 412, 433; II. 36, 256 à j. — Z. sé sobé I. 421, 46 a 49 a 53; IT. 295, 104 a j. zalubovati nedok. II. 376, 51. — Z. sé II. 239, 127; 345, 279 a 282 a j. — Z. sobě II. 239 ad 127. [zamaéovati nedok.] II. 293 ad 77. [zámek m.] 415 ad 471; 794 ad 73; II. 877 ad 131. [zamést(k)nánie n.] II. 582 ad 193— 197. zamóst(k)nati dok. IT. 737 ad 181— 184. — Z. sé 1. 704, 147; II. 466, 245. [zameśkanie n.] 318 ad 228. zame&kati dok. 80 ad 308—311; 750 ad 276; 829, 157 a j. — Z. sé II. 466 ad 245. zame škávati nedok. 380 ad 449; II. 150, 156; 579 ad 149 a j. [zam(h)ûfiti dok.] IT. 344 ad 267. zamietati nedok. 251 ad 299—301; 253, 322; 551, 129—130. — Z. sé 213, 312; 519, 224; 8306, 250. zamilovánie n. 186, 289; 737, 114; TI. 744, 268. zamilovati dok. 63, 89; 78, 284; 98, 39 a j. zamlééti dok. 567, 346; 788 ad 16% — 186; II. 541, 324 a j. zamlúvanie n. II. 34, 173. zamlüvati sé nedok. II. 34, 182. zamordovati dok. 350 ad 43—44; 644 ad 12; II. 201 ad 142; 334, 129 a j. zamücenie n. 190, 342; 239, 134; 607, 137 n.; 37 ad 169 a j. [zamucovati, zar- nedok.] 840 ad 319; IT. 612 ad 300. — Z. sé II. 232 ad 18. zámutek, zármutek m. 16, 202; 37, 169; 91, 450 a ad 450 a j. C. [zamütiti, zarmütiti dok.] 239 ad 134; II. 310, 101; 612, 301 a j. — Z. sé 1. 490 ad 18; 425, 146; II. 266, 289 a j. [zámys] m.] 213 ad 317. Zamysliti dok. 22, 278; 23 ad 290; II. 174, 116; 484, 224 a j. zamýšleti nedok. 23, 290; 378, 429. zamy&lovati nedok. 23 ad 290; II. 174, 114. [zaneéistiti dok.] 339 ad 237.
Strana 1155
zanechati dok. 45 ad 272; 446, 222; lI. 378 ad 82 a j. [zanechśvati nedok.] II. 457 ad 122 —123. zaneprázdniti sé dok. 68, 149; 490, 438; II. 322, 270 a j.; zaneprázditi sé II. 472, 55 (omyl). zanepfazdüovati sé nedok. 68 ad 149; 340, 250; II. 150, 150 a j. [zanésti dok.] II. 491 ad 318. zanetbánie n. 175 ad 168; 444, 195; 446 ad 222. zanetbati dok. 6 ad 74; 340, 256; 377, 416 a j. zanetbâvati nedok. 67, 141 a 147; II. 886 ad 18. [zanevraziti dok.] II. 122 ad 100. [zanietiii dok.] II. 740 ad 229. západ m. 232, 40. [zapadati nedok.] II. 543 ad 9. zapadovati nedok. II. 543, 9. zapał m. 176, 181; 853 ad 117—118; II. 459, 158 a j. zapálenie n. TT. 254, 105; 294 ad 89. zapáleny adj. 591, 83 a 86 a j. zapâliti dok. 135, 91; 242, 174; 591, 88; 593, 114 a j. — Z. sé 346, 330; 472 ad 213; 624, 107 a j. zápalny adj. 586 ad 232—237; 590, 69; 591, 82 a j. zapalovati nedok. 664, 211; IT. 40, 49. — Z. sé 1. 346 ad 332; II. 741, 234. [zápas m.) II. 879 ad 178. zapásati nedok. II. 879, 178. [zápasiti nedok.) II. 879 ad 178. [zapečeťenie n.) 618 ad 49—50. zapečetiti dok. 618, 50; 631, 21; 641, 113; 833, 207; II. 226, 320 a j. zapeklenie n. 183, 256; 430 ad 280. zápětie n. 799, 140. zapierati nedok. 66 ad 124; II. 389 ad 223; 653, 77 a j. zápis m. 122 ad 33; II. 36, 236; 306, 36 aj. zapisovati sé nedok. II. 34, 193. [zaplacenie n.] II. 491 ad 316. 1155 zaplakati dok. 516 ad 175; 618 ad 46; 11. 159, 265 a j. ‘zâplata f.] 321 ad 269; 784 ad 130; IT. 312 ad 117; 638 ad 503 a j. zaplatiti dok. 10, 123; 303 ad 36; 366, 269; 743, 187 a j. [zaplésti dok.] 464 ad 105; II. 434 ad 153. (zapleten'e n. II. 145 ad 94. [zapocenie n.] 164 ad 294—296. [zapoéieti dok.] 6 ad 70; 395 ad 183; 535 ad 428—431 a j. [zapoéinati sé nedok.| 762 ad 58— 61. zapomanute(diIny adj. 790 ad 11 —12. zapomaniti dok. 19, 244; 526, 304. — Z. sé 541, 164; 8, 92; 480, 3v5 a j. zapomanutie n. 387, 72; 444, 190; II. 309, 89 a j. zapominati nedok. 19 ad 244; 288, 109; 368, 290 a j. — Z. sé 8, 91; 480, 304; 7 ad 87—90 a j. zapomnieti dok. 358, 155. — Z. sé 8 ad 91. [zapotfébie adv.] 224 ad 453; II. 178 ad 176: 597 ad 82 a j. zápovéd f. 217 ad 360; 607, 127. zapovédéti dok. 63, 91; 110, 206; 278, 293 a j. — Z. sé 416, 489. zapoviedati nedok. 138, 137; 276, 275; 373, 361; IT. 212, 78 a j. [zapřáhnúti dok.) II. 537 ad 261 — 262. [zaprazdHovati sé nedok.] IT. 382 ad 139. zapfénie n. 94 ad 496 (owmyl); 602, 276. zapřieti dok. 94, 496; 97, 15; 183, 264; 298, 246; 387, 82 a j. zapfisáhnüti sé dok. II. 263, 247; 270, 36. zaptiséZenie n. 239, 136. zaprositi dok, 425, 164; 816, 22. zapro$enie n. 469, 173. zapsati dok. 18 ad 222; 120 ad 1—2; 122, 33; 234 ad 76; II. 297 ad 138. zapuditi dok. 297, 232; 418, 504; 446, 217 a j. 73*
zanechati dok. 45 ad 272; 446, 222; lI. 378 ad 82 a j. [zanechśvati nedok.] II. 457 ad 122 —123. zaneprázdniti sé dok. 68, 149; 490, 438; II. 322, 270 a j.; zaneprázditi sé II. 472, 55 (omyl). zanepfazdüovati sé nedok. 68 ad 149; 340, 250; II. 150, 150 a j. [zanésti dok.] II. 491 ad 318. zanetbánie n. 175 ad 168; 444, 195; 446 ad 222. zanetbati dok. 6 ad 74; 340, 256; 377, 416 a j. zanetbâvati nedok. 67, 141 a 147; II. 886 ad 18. [zanevraziti dok.] II. 122 ad 100. [zanietiii dok.] II. 740 ad 229. západ m. 232, 40. [zapadati nedok.] II. 543 ad 9. zapadovati nedok. II. 543, 9. zapał m. 176, 181; 853 ad 117—118; II. 459, 158 a j. zapálenie n. TT. 254, 105; 294 ad 89. zapáleny adj. 591, 83 a 86 a j. zapâliti dok. 135, 91; 242, 174; 591, 88; 593, 114 a j. — Z. sé 346, 330; 472 ad 213; 624, 107 a j. zápalny adj. 586 ad 232—237; 590, 69; 591, 82 a j. zapalovati nedok. 664, 211; IT. 40, 49. — Z. sé 1. 346 ad 332; II. 741, 234. [zápas m.) II. 879 ad 178. zapásati nedok. II. 879, 178. [zápasiti nedok.) II. 879 ad 178. [zapečeťenie n.) 618 ad 49—50. zapečetiti dok. 618, 50; 631, 21; 641, 113; 833, 207; II. 226, 320 a j. zapeklenie n. 183, 256; 430 ad 280. zápětie n. 799, 140. zapierati nedok. 66 ad 124; II. 389 ad 223; 653, 77 a j. zápis m. 122 ad 33; II. 36, 236; 306, 36 aj. zapisovati sé nedok. II. 34, 193. [zaplacenie n.] II. 491 ad 316. 1155 zaplakati dok. 516 ad 175; 618 ad 46; 11. 159, 265 a j. ‘zâplata f.] 321 ad 269; 784 ad 130; IT. 312 ad 117; 638 ad 503 a j. zaplatiti dok. 10, 123; 303 ad 36; 366, 269; 743, 187 a j. [zaplésti dok.] 464 ad 105; II. 434 ad 153. (zapleten'e n. II. 145 ad 94. [zapocenie n.] 164 ad 294—296. [zapoéieti dok.] 6 ad 70; 395 ad 183; 535 ad 428—431 a j. [zapoéinati sé nedok.| 762 ad 58— 61. zapomanute(diIny adj. 790 ad 11 —12. zapomaniti dok. 19, 244; 526, 304. — Z. sé 541, 164; 8, 92; 480, 3v5 a j. zapomanutie n. 387, 72; 444, 190; II. 309, 89 a j. zapominati nedok. 19 ad 244; 288, 109; 368, 290 a j. — Z. sé 8, 91; 480, 304; 7 ad 87—90 a j. zapomnieti dok. 358, 155. — Z. sé 8 ad 91. [zapotfébie adv.] 224 ad 453; II. 178 ad 176: 597 ad 82 a j. zápovéd f. 217 ad 360; 607, 127. zapovédéti dok. 63, 91; 110, 206; 278, 293 a j. — Z. sé 416, 489. zapoviedati nedok. 138, 137; 276, 275; 373, 361; IT. 212, 78 a j. [zapřáhnúti dok.) II. 537 ad 261 — 262. [zaprazdHovati sé nedok.] IT. 382 ad 139. zapfénie n. 94 ad 496 (owmyl); 602, 276. zapřieti dok. 94, 496; 97, 15; 183, 264; 298, 246; 387, 82 a j. zapfisáhnüti sé dok. II. 263, 247; 270, 36. zaptiséZenie n. 239, 136. zaprositi dok, 425, 164; 816, 22. zapro$enie n. 469, 173. zapsati dok. 18 ad 222; 120 ad 1—2; 122, 33; 234 ad 76; II. 297 ad 138. zapuditi dok. 297, 232; 418, 504; 446, 217 a j. 73*
Strana 1156
1156 [zapuzenie n.] II. 254 ad 111. zapuzovati nedok. 554, 170. zapýřenie n. II. 501, 33. zardieti sě dok. II. 837, 185. [zaféci sé dok.] II. 181 ad 217; 270 ad 36; 576 ad 94 a j. zaroditi sé dok. 135 ad 90; 292, 168; 531, 375; 820, 109; II. 294, 91 à j. zároveň adv. 767 ad 120; II. 459, 147, 877, 127. [zarovno adv.] II. 459 ad 147; 877 ad 127. [zarovny adj.] 321 ad 262—263. [zarumovati dok.] II. 430 ad 103. zafvati dok. II. 392, 268. [zaryt$ adj.] 772 ad 182—188. [zarzivély adj.] 249 ad 264. zasaditi dok. II. 287 ad 298. — Z. sé 296, 221; 418, 508; 494, 491 aj. zasazovati sé nedok. II. 189, 346; 678, 184; 958, 203. zasé adv. 12, 150; 62, 79; 76, 258; 151, 91; 700, 35 a j. &. [zaslepiti dok.] II. 389 ad 228. zasľúbenie n. 26, 13; 145, 11; 505, 6 a j. zaslibeny adj. II. 287, 305. zasl'übiti dok. 259, 64; 847 ad 37; II. 398, 14 a j. [zasTubovati nedok.] II. 13 ad 129; II. 21 ad 219—220. [zasluha f.] 690 ad 234; II. 393 ad 281; 639 ad 307 a j. zasluhovati nedok. 627 ad 132— 133; II. 85, 89; 926, 265. — Z. sobě I. 517 ad 183—193; 687 ad 185; 696, 43 a j. č. zaslúůženie n. 137 ad 131—1 34; 577, 107; 690, 234 a j. zasliZite(d)Ing adv. IX. 134, 203. zaslüziti dok. 137, 132; 299, 249; 389, 101 a j. — Z.sobé 389 ad 104; 443, 176 a j. zaslyšěti dok. 387, 81. zasmieti sě dok. 180, 220; 185, 279; 360, 190; 756, 344 a j. [zasnübiti dok.] 120 ad 1—2; II, 746 ad 1. zésobovati sé nedok. II. 30, 34. Zaspati dok. 784 ad 121—122; 829, 157; II. 364, 257 a j. Zastaraly adj. II. 776, 317 m. zastati dok. 670 ad 86; II. 102, 121; 186, 314. — Z. sé I. 503 ad 612; II. 438 ad 211. zasiávati nedok. 296 aa 219; 418 ad 513; 494 ad 4197—353,; II. 132, 159 a j. — Z. sé I. 381 ad 466. [zastaviti dok.] 57 ad 430; 495 ad 500; II. 643 ad 372 à j. — Z.sè I. 159, 209; 263 ad 117; 351 ad 54 a 56 a j. zastavovati nedok. 76 ad 257 —264. — Z. sé II. 818, 86 zástěra f. 651, 102; 759, 17; Il. 340, 197 a j. [zastieńenie n.] 776 ad 7. zastieniti dok. 73 ad 223; II. 389, 228; 551, 126 n. a j. zastierati nedok. II. 339, 193. — Z. sé I. 213 ad 312; 233 ad 54; 151, 281. zastihnüti dok. 61, 60 a 61; 621, 79; 640, 89 a j. zastvieti (zastkvieti) sé dok. II. 373, 17. zastonati dok. II. 374, 27; 392 ad 268. [zastrasiti dok.] 646 ad 45. zastrieti dok. II. 339, 195. zastup m. 3, 30; 3, 32; 59, 27; 181, 233; 231, 18 a j. zastydéti sé dok. 407, 363; II. 308, 314; 836 ad 181 a j. zasûkati dok. 418, 508. zasvietiti dok. TI. 820, 120. zášijkovánie, -ší-, -ši- n. 760, 25. zášijkovati, -Si-, -ši- nedok. 325, 53; 602, 273; II. 925, 234 a ad 234. [zašiti dok.] II. 616 ad 346. zatajiti dok. II. 553 ad 151; 837, 189. — Z. sé II. 336 ad 161. [zatajovati nedok.] II. 837 ad 189. [zatemńeny adj] IL. 43 ad 86.
1156 [zapuzenie n.] II. 254 ad 111. zapuzovati nedok. 554, 170. zapýřenie n. II. 501, 33. zardieti sě dok. II. 837, 185. [zaféci sé dok.] II. 181 ad 217; 270 ad 36; 576 ad 94 a j. zaroditi sé dok. 135 ad 90; 292, 168; 531, 375; 820, 109; II. 294, 91 à j. zároveň adv. 767 ad 120; II. 459, 147, 877, 127. [zarovno adv.] II. 459 ad 147; 877 ad 127. [zarovny adj.] 321 ad 262—263. [zarumovati dok.] II. 430 ad 103. zafvati dok. II. 392, 268. [zaryt$ adj.] 772 ad 182—188. [zarzivély adj.] 249 ad 264. zasaditi dok. II. 287 ad 298. — Z. sé 296, 221; 418, 508; 494, 491 aj. zasazovati sé nedok. II. 189, 346; 678, 184; 958, 203. zasé adv. 12, 150; 62, 79; 76, 258; 151, 91; 700, 35 a j. &. [zaslepiti dok.] II. 389 ad 228. zasľúbenie n. 26, 13; 145, 11; 505, 6 a j. zaslibeny adj. II. 287, 305. zasl'übiti dok. 259, 64; 847 ad 37; II. 398, 14 a j. [zasTubovati nedok.] II. 13 ad 129; II. 21 ad 219—220. [zasluha f.] 690 ad 234; II. 393 ad 281; 639 ad 307 a j. zasluhovati nedok. 627 ad 132— 133; II. 85, 89; 926, 265. — Z. sobě I. 517 ad 183—193; 687 ad 185; 696, 43 a j. č. zaslúůženie n. 137 ad 131—1 34; 577, 107; 690, 234 a j. zasliZite(d)Ing adv. IX. 134, 203. zaslüziti dok. 137, 132; 299, 249; 389, 101 a j. — Z.sobé 389 ad 104; 443, 176 a j. zaslyšěti dok. 387, 81. zasmieti sě dok. 180, 220; 185, 279; 360, 190; 756, 344 a j. [zasnübiti dok.] 120 ad 1—2; II, 746 ad 1. zésobovati sé nedok. II. 30, 34. Zaspati dok. 784 ad 121—122; 829, 157; II. 364, 257 a j. Zastaraly adj. II. 776, 317 m. zastati dok. 670 ad 86; II. 102, 121; 186, 314. — Z. sé I. 503 ad 612; II. 438 ad 211. zasiávati nedok. 296 aa 219; 418 ad 513; 494 ad 4197—353,; II. 132, 159 a j. — Z. sé I. 381 ad 466. [zastaviti dok.] 57 ad 430; 495 ad 500; II. 643 ad 372 à j. — Z.sè I. 159, 209; 263 ad 117; 351 ad 54 a 56 a j. zastavovati nedok. 76 ad 257 —264. — Z. sé II. 818, 86 zástěra f. 651, 102; 759, 17; Il. 340, 197 a j. [zastieńenie n.] 776 ad 7. zastieniti dok. 73 ad 223; II. 389, 228; 551, 126 n. a j. zastierati nedok. II. 339, 193. — Z. sé I. 213 ad 312; 233 ad 54; 151, 281. zastihnüti dok. 61, 60 a 61; 621, 79; 640, 89 a j. zastvieti (zastkvieti) sé dok. II. 373, 17. zastonati dok. II. 374, 27; 392 ad 268. [zastrasiti dok.] 646 ad 45. zastrieti dok. II. 339, 195. zastup m. 3, 30; 3, 32; 59, 27; 181, 233; 231, 18 a j. zastydéti sé dok. 407, 363; II. 308, 314; 836 ad 181 a j. zasûkati dok. 418, 508. zasvietiti dok. TI. 820, 120. zášijkovánie, -ší-, -ši- n. 760, 25. zášijkovati, -Si-, -ši- nedok. 325, 53; 602, 273; II. 925, 234 a ad 234. [zašiti dok.] II. 616 ad 346. zatajiti dok. II. 553 ad 151; 837, 189. — Z. sé II. 336 ad 161. [zatajovati nedok.] II. 837 ad 189. [zatemńeny adj] IL. 43 ad 86.
Strana 1157
[zatemniti dok.] 89 ad 4J5. [zatiem adv.] 289 ad 127. zatieti dok. II. 742, 252; 743, zatlačiti dok. 1I. 106, 175. zatmělý adj. 89 ad 415; II. 43, 86. [zatměný adj.] II. 43 ad 86. zatméti dok. 89, 415; II. 49 ad 154; ]32, 149. — Z. sé I. 402, 293; IT. 919, 105. zatmievati nedok. II. 48, 145; 105 ad 152. zatopiti dok. 519, 214; TI. 285 ad 258. zatracenec m. 32, 109; 272, 228 a 231; II. 162, 315 a j. zatracenie n. 111, 218; 116, 6; 40 ad 213 a j. zatracovati nedok. 685, 154; II. 79, 164. (zatratite(d)lny adj.; 358 ad 162. zatratiti dok. 48 ad 314; 70, 185; 121, 19; 234, 69 a j. zairhánie n. IT. 254, 104; 257, 143; 694, 113 a j. [zatrhavé adv.) II. 254 ad 104. zatrhavÿ adj. 163, 274; 207, 241; 370, 315; 830, 169; II. 929, 335 a j. zatrhniuti dok. 665, 216; IT. 497 ad 384; 511, 171. [zatrubiti dok.] 39 ad 195—196 a ad 195. (zatúlati dok.) II. 385 ad 176—179. [zatvrdilÿ adj.] 339 ad 232; IT. 346 ad 300; 384 ad 166. zatvrditi dok. 484 ad 357. — Z. sé dok. 430, 280; 484, 352; II. 855, 232 a j. [zatvrdnüti dok.] II. 946 ad 743. zatvrzenie n. 183, 256; 430, 280; 440, 135 a j. zatvrzeny adj. 337, 217; 339, 233; 484, 351 a ]. zalvrzovati nedok. IJ. 568 ad 360; 947, 762. — Z. sé 484 ad 360. [závada £.] 794 ad 79. [zavádéti nedok.] II. 492 ad 326— 330. zaváleti sé dok. 492, 408. zavaliti dok. 667, 6. 255. 1157 zavázanie n. 399 ad 243 (pripisek); II. 321, 265. zavazati dok. II. 339 ad 195; I. 6, 68; 172, 106; 185, 281 a ] — Z. sć 67 ad 145; IL. 29, 25 a j. [závazek m.] II. 137 ad 285. zavazovati nedok. II. 321 ad 263— 264. — Z. sě 818, 56; II. 252 ad 70 aj. [zävaZie n.] II. 511 ad 168. [zavdati dok.] IT. 276 ad 125—129. zavdavek m. 150, 84; IL. 34, 190; 403, 97 a j. zavedenie n. 423, 87; 719, 174; II. 242, 175 a j. zavedeny adj. 320, 260; 682, 111, zavérné adv. 225 ad 462; 544, 32 761, 41 a j. & zavérovati sé dok. II. 181, 217; 270 ad 36; 576 ad 94 a j. zavésiti dok, 207, 238; II. 7(2, 249. zavésti dok, 86, 384; 111, 226; 36 ad 156; 214, 329; 305 ad 73 a j. závidéti ncdok. 349, 16; 455, 324 a 329; 487, 404 a j. zavierati nedok. 197, 90; 301, 597; 527, 318; IT. 100, 82 a j. — Z. sé 255, 10; 316, 203. [zaviniti dok.] II. 677 ad 163. závist f. 1, 12; 109, 186; 491, 448 a j. závistivý adj. II. 87, 143; 160 ad 291; 893 ad 169. zavitati dok. 62, 75 a 81; 63, 82; 706, 191 aj. č. Zavoditi neclok. 87 ad 395—396; 183, 26; 198, 110; 227, 495 a j. zavolati dok. 194 ad 39; 537, 54; II. 308, 65; 551, 121 a j. závora f. II. 390, 239. zavozovau nedok. 409 ad 387; 470 ad 175. — Z. sé 183 ad 261. zavrei dok, 102, 102; 267, 168; 700, 29 aj. [zavrhovati nedok.] 102 ad 102. zaviieti dok. 18, 226; 73, 223; 440, 138; 779, 64: — II. 91, 89 à j. —- Z. sé 490 ad 438.
[zatemniti dok.] 89 ad 4J5. [zatiem adv.] 289 ad 127. zatieti dok. II. 742, 252; 743, zatlačiti dok. 1I. 106, 175. zatmělý adj. 89 ad 415; II. 43, 86. [zatměný adj.] II. 43 ad 86. zatméti dok. 89, 415; II. 49 ad 154; ]32, 149. — Z. sé I. 402, 293; IT. 919, 105. zatmievati nedok. II. 48, 145; 105 ad 152. zatopiti dok. 519, 214; TI. 285 ad 258. zatracenec m. 32, 109; 272, 228 a 231; II. 162, 315 a j. zatracenie n. 111, 218; 116, 6; 40 ad 213 a j. zatracovati nedok. 685, 154; II. 79, 164. (zatratite(d)lny adj.; 358 ad 162. zatratiti dok. 48 ad 314; 70, 185; 121, 19; 234, 69 a j. zairhánie n. IT. 254, 104; 257, 143; 694, 113 a j. [zatrhavé adv.) II. 254 ad 104. zatrhavÿ adj. 163, 274; 207, 241; 370, 315; 830, 169; II. 929, 335 a j. zatrhniuti dok. 665, 216; IT. 497 ad 384; 511, 171. [zatrubiti dok.] 39 ad 195—196 a ad 195. (zatúlati dok.) II. 385 ad 176—179. [zatvrdilÿ adj.] 339 ad 232; IT. 346 ad 300; 384 ad 166. zatvrditi dok. 484 ad 357. — Z. sé dok. 430, 280; 484, 352; II. 855, 232 a j. [zatvrdnüti dok.] II. 946 ad 743. zatvrzenie n. 183, 256; 430, 280; 440, 135 a j. zatvrzeny adj. 337, 217; 339, 233; 484, 351 a ]. zalvrzovati nedok. IJ. 568 ad 360; 947, 762. — Z. sé 484 ad 360. [závada £.] 794 ad 79. [zavádéti nedok.] II. 492 ad 326— 330. zaváleti sé dok. 492, 408. zavaliti dok. 667, 6. 255. 1157 zavázanie n. 399 ad 243 (pripisek); II. 321, 265. zavazati dok. II. 339 ad 195; I. 6, 68; 172, 106; 185, 281 a ] — Z. sć 67 ad 145; IL. 29, 25 a j. [závazek m.] II. 137 ad 285. zavazovati nedok. II. 321 ad 263— 264. — Z. sě 818, 56; II. 252 ad 70 aj. [zävaZie n.] II. 511 ad 168. [zavdati dok.] IT. 276 ad 125—129. zavdavek m. 150, 84; IL. 34, 190; 403, 97 a j. zavedenie n. 423, 87; 719, 174; II. 242, 175 a j. zavedeny adj. 320, 260; 682, 111, zavérné adv. 225 ad 462; 544, 32 761, 41 a j. & zavérovati sé dok. II. 181, 217; 270 ad 36; 576 ad 94 a j. zavésiti dok, 207, 238; II. 7(2, 249. zavésti dok, 86, 384; 111, 226; 36 ad 156; 214, 329; 305 ad 73 a j. závidéti ncdok. 349, 16; 455, 324 a 329; 487, 404 a j. zavierati nedok. 197, 90; 301, 597; 527, 318; IT. 100, 82 a j. — Z. sé 255, 10; 316, 203. [zaviniti dok.] II. 677 ad 163. závist f. 1, 12; 109, 186; 491, 448 a j. závistivý adj. II. 87, 143; 160 ad 291; 893 ad 169. zavitati dok. 62, 75 a 81; 63, 82; 706, 191 aj. č. Zavoditi neclok. 87 ad 395—396; 183, 26; 198, 110; 227, 495 a j. zavolati dok. 194 ad 39; 537, 54; II. 308, 65; 551, 121 a j. závora f. II. 390, 239. zavozovau nedok. 409 ad 387; 470 ad 175. — Z. sé 183 ad 261. zavrei dok, 102, 102; 267, 168; 700, 29 aj. [zavrhovati nedok.] 102 ad 102. zaviieti dok. 18, 226; 73, 223; 440, 138; 779, 64: — II. 91, 89 à j. —- Z. sé 490 ad 438.
Strana 1158
1158 zavržený adj. 109, 197 a 198; 476, 257; 487, 403 a j. za(v)znieti v. zazvnietz. [zazaháleti dok.] IT. 615 ad 326. Zazelenávati sé nedok. II. 32, 109, zazliti sé dok. 569, 380. [zazlobiti sé dokF.] 569 ad 380; II. 219 ad 182. [zaznamenati dok.] II. 300 ad 194; 191 ad 313; 565 ad 331 a je [zazpievati dok.] II. 217 ad 147. zazrak m. 823 ad 51; 837, 268; II. 396 ad 332 a j. Zazvnietl, za(v)znieti dok. 120, 3; 121 ad 10. zazvoniti dok. II. 294 ad 92; 385 ad 172; 386, 184 a j. zaZéci dok. II. 207, 226; 195 ad 34— 35. — Z. sé I. 848, 58. [zaZhnüti sé dok.] 848 ad 58. [zaZivati nedok.] 292 ad 168; IL. 149 ad 145—14t. zbarviti dok. II. 452, 70; 509, 151. zbavenie n. 422, 81; II. 731, 101 a 104 a j. zbaviti dok. 48, 310; 57, 479 a j. zbavovati nedok. 586, 237; II. 856 ad 262. — Z. sé I. 621 ad 79—82. [zbéhati dok.] 149 ad 67; II. 356 ad 137—139. [zběhlý adj.] 486 ad 382; II. 249 ad 26. (zbéhnüti sé dok.] 343 ad 289; II. 249 ad 101. zbélovati ncdok. 11. 303, 249. [zhezpeéiti sé dok.] 467 ad 142. zbičovati dok, 350 ad 44: 366, 259. zbieliti, zběliti dok. II. 303 ad 249; 509, 151; 639, 316 a ad 316; 682, 234 a ad 234 a j. zbiti dok. 239 ad 138; — 298 ad 240; 364, 243; 862, 236 a j. zbitie n. II. 494, 350. [zbláznievati (sé) nedok.] IT. 743 ad 265—266. [zblázniti sé dok.] II. 743 ad 265— 266 a ad 266. 427; 93, zblażńowati sć nedok. II. 743, 266. zbledóti dok. 407, 373; 408, 384. [zblednüti dok.j 408 ad 373 a ad 384. zblüditi dok. 12, 154; II. 281, 202; 660 ad 185 a j. Zbodenie n. 710, 37; II. 856, 271. [zbohacovati nedok.] 384 ad 91. zbohatiti dok. II. 765, 309; 848, 92. zboleti dok. 180 ad 225; 406, 355. zbor v. sbor. zbořiti dok. 518 ad 200: 638, 24 a 27. — Z. sé 485 ad 377. zbósti dok. 364, 243; TI. 207 ad 233; 743, 255. zbožie v. sbožie. [zbrániti dok.] II. 39 ad 17. zbraňovati nedok. .379 ad 444; IT. 14, 137. — Z. sé II. 970, 478. zbroditi dok. 366 ad 262; 518, 200; IL. 352, 69; 859 ad 20. zbrotiti dok. 366, 262. zbuditi v. vzbuditi. zbüfiti v. vzbuzzti. [zbytečně adv.] II. 857 ad 285. zbytečnost f. 657 ad 151—158; II. 605 ad 196 a ad 197—198 zbytečný adj. 306, 89. zbytek m. 689 ad 219; II. 605 ad 197; 927, 280. zbyti dok. 51, 356; 286, 76; 295 ad 209; 713, 89 a j. [zbytie n.] II. 285 ad 267. [zbyvati nedok.] II. 428 ad 71—72. zeuzoloZiti dok. 255, 7; 469, 167; II. 227, 350; 257, 152 a j. [zéiniti dok.] 114 ad 9 (omyż). zbisti, sbisti dok. 69, 171; II. 309, 88; 310, 90; 453 ad 76. zčistiti dok. 53, 380; 53, 382; 54, 385; II. 909, 75. zda, -X, -li(Z) 43, 241; 73, 221; 23 ad 294—296 a j. č. zdaleka adv, 206, 222; II. 142, 46; 270, 49 a j. zdénie n. 742 ad 167; II. 78, 151. zdařilý adj. 210 ad 283; 713, 198.
1158 zavržený adj. 109, 197 a 198; 476, 257; 487, 403 a j. za(v)znieti v. zazvnietz. [zazaháleti dok.] IT. 615 ad 326. Zazelenávati sé nedok. II. 32, 109, zazliti sé dok. 569, 380. [zazlobiti sé dokF.] 569 ad 380; II. 219 ad 182. [zaznamenati dok.] II. 300 ad 194; 191 ad 313; 565 ad 331 a je [zazpievati dok.] II. 217 ad 147. zazrak m. 823 ad 51; 837, 268; II. 396 ad 332 a j. Zazvnietl, za(v)znieti dok. 120, 3; 121 ad 10. zazvoniti dok. II. 294 ad 92; 385 ad 172; 386, 184 a j. zaZéci dok. II. 207, 226; 195 ad 34— 35. — Z. sé I. 848, 58. [zaZhnüti sé dok.] 848 ad 58. [zaZivati nedok.] 292 ad 168; IL. 149 ad 145—14t. zbarviti dok. II. 452, 70; 509, 151. zbavenie n. 422, 81; II. 731, 101 a 104 a j. zbaviti dok. 48, 310; 57, 479 a j. zbavovati nedok. 586, 237; II. 856 ad 262. — Z. sé I. 621 ad 79—82. [zbéhati dok.] 149 ad 67; II. 356 ad 137—139. [zběhlý adj.] 486 ad 382; II. 249 ad 26. (zbéhnüti sé dok.] 343 ad 289; II. 249 ad 101. zbélovati ncdok. 11. 303, 249. [zhezpeéiti sé dok.] 467 ad 142. zbičovati dok, 350 ad 44: 366, 259. zbieliti, zběliti dok. II. 303 ad 249; 509, 151; 639, 316 a ad 316; 682, 234 a ad 234 a j. zbiti dok. 239 ad 138; — 298 ad 240; 364, 243; 862, 236 a j. zbitie n. II. 494, 350. [zbláznievati (sé) nedok.] IT. 743 ad 265—266. [zblázniti sé dok.] II. 743 ad 265— 266 a ad 266. 427; 93, zblażńowati sć nedok. II. 743, 266. zbledóti dok. 407, 373; 408, 384. [zblednüti dok.j 408 ad 373 a ad 384. zblüditi dok. 12, 154; II. 281, 202; 660 ad 185 a j. Zbodenie n. 710, 37; II. 856, 271. [zbohacovati nedok.] 384 ad 91. zbohatiti dok. II. 765, 309; 848, 92. zboleti dok. 180 ad 225; 406, 355. zbor v. sbor. zbořiti dok. 518 ad 200: 638, 24 a 27. — Z. sé 485 ad 377. zbósti dok. 364, 243; TI. 207 ad 233; 743, 255. zbožie v. sbožie. [zbrániti dok.] II. 39 ad 17. zbraňovati nedok. .379 ad 444; IT. 14, 137. — Z. sé II. 970, 478. zbroditi dok. 366 ad 262; 518, 200; IL. 352, 69; 859 ad 20. zbrotiti dok. 366, 262. zbuditi v. vzbuditi. zbüfiti v. vzbuzzti. [zbytečně adv.] II. 857 ad 285. zbytečnost f. 657 ad 151—158; II. 605 ad 196 a ad 197—198 zbytečný adj. 306, 89. zbytek m. 689 ad 219; II. 605 ad 197; 927, 280. zbyti dok. 51, 356; 286, 76; 295 ad 209; 713, 89 a j. [zbytie n.] II. 285 ad 267. [zbyvati nedok.] II. 428 ad 71—72. zeuzoloZiti dok. 255, 7; 469, 167; II. 227, 350; 257, 152 a j. [zéiniti dok.] 114 ad 9 (omyż). zbisti, sbisti dok. 69, 171; II. 309, 88; 310, 90; 453 ad 76. zčistiti dok. 53, 380; 53, 382; 54, 385; II. 909, 75. zda, -X, -li(Z) 43, 241; 73, 221; 23 ad 294—296 a j. č. zdaleka adv, 206, 222; II. 142, 46; 270, 49 a j. zdénie n. 742 ad 167; II. 78, 151. zdařilý adj. 210 ad 283; 713, 198.
Strana 1159
zdaïiti dok. 744, 196; IL. 222 ad 224; 298, 151 a j. — Z. sé I. 642, 160; II. 222, 224 a j. [zdárný adj.] 210 ad 283. zdáti sě nedok. 21, 273; 32, 102; 35, 145; 227, 499; II. 32, 117 a j. č. zdáviti dok. 203, 185; 343 ad 284. zdávna adv. 638, 13. zdavovati nedok. 56, 423. zde, zdejší v. sde, sdejší. zdechniti dok. 425, 153; 784, 127. zdál- v. i sdél-. zdélati dok. 833, 207; II. 174, 115; 725, 28 à j. zdélovati sé v. sdélovati sé. [zdieti dok.; 587 ad 4. — Z. sé 763 ad 77—93. zdora v. vzdora. zdravie, zdravý v. sdr-. [zdrhovati nedok.] 310 ad 133. zdfiemati v. vzd/iematt. zdrzélivost f. 841, 335; II. 425, 18. [zdržělivý adj.] 307 ad 93; 561 ad 265; II. 868 ad 241. zdržěti dok. 220, 399; II. 603, 161. züriéti sé v. vzdvZétt sé. zdychanie v. vzdych-. Zebedeóv adj. poss. LI. 233, 42. zebrati v. sebrafi. zed f. 324, 37; 366, 272; 717, 155 a j. zednik m. II. 614, 323. zedrati dok. 496, 525; II. 743, 256. zedrieti dok. II. 311, 108. [zejména adv.; 291 ad 145; II. 690 ad 43. zekrvaviti, zkrvaviti dok. 366 ad 262; 495, 509. — Z. sé 495 ad 509. gelé n. II. 718, 470. zelenati sé nedok. 769, 150. zelenÿ adj. 546 ad 70; IT. 339, 196.— Z. čtvrtek I. 600 ad 240, zelina f. 282, 27. [zemdleti dok.] II. 269 ad 21. [zemdliti dok.] 124 ad 67; 269 ad 198—202; 433 ad 47; 534 ad 427 aj. : 1159 země f. 52, 369; 19, 246; 92, 461; 326, 69; 54, 392; 189, 323; 24, 305; 52, 361 a j. č. zeménin, zemanin, zemenin, zeman m. 92, 461 a ad 461; II. 280, 187 a ad 187. [zeméplaz m.] 525 ad 297. zemétrésenie n. 33, 119. zemfieti dok. 38 ad 186—187; 61, 64; 229, 518; 643, 177; II. 220, 203 a ad 203 (duál zemrema) a j. zemskÿ adj. II. 954, 98; I. 34, 126; 50, 339; 130, 17; 22, 277; 377, 418 a j. zeplvati dok. 366, 260. [zeprati dok.] 191 ad 350. zeptati sé v. vzeptat? sé. zesnûti dok. 282, 25; 286, 87; 288, 106 a j. zévenie, zjévenie n. 324. 39; 325. 51; 595, 159 a j. — Zjévenie (sv. Jana) 48, 315; 270, 210 a j. zéviti, zjéviti dok. 58, 14 a ad 14; 66, 120; 146, 24; 194, 45; 536, 9 a j. — Z. sé 72 ad 208; 269, 196. [zevlovati nedok.] 7 ad 87—90; 170 ad 86; II. 344 ad 268 a j. zévné, zjévné, zevné adv. 22, 280; 100, 67; 136, 109; 273, 238; 7 ad 85 aj. zeęviutr adv. 324, 28; 634, 101; II. 158, 254 a j. [zevňutřně adv.] II. 457 ad 120; 842 ad 278. zeviutini adj. 86, 377; 182, 242; 232, 43 a j. zévny, zjévny adj. 7, 85; 238, 128; 387, 84 a j. [zévovánie, zjévovánie n.] 667 ad 16. [zévovati, zjévovati nedok.] 821 ad 11. — Z. sé 653 ad 119; 684 ad 142. [zezpod adv.] Il. 160 ad 287. zezvoniti v. vzezv-. [zež(h)núti sé dok.] 848 ad 58. ze£rati dok. I. 323, 5. — Z. sé 296, 218; II. 382 ad 134; 512, 194 à j. zhajovati nedok. 86, 310.
zdaïiti dok. 744, 196; IL. 222 ad 224; 298, 151 a j. — Z. sé I. 642, 160; II. 222, 224 a j. [zdárný adj.] 210 ad 283. zdáti sě nedok. 21, 273; 32, 102; 35, 145; 227, 499; II. 32, 117 a j. č. zdáviti dok. 203, 185; 343 ad 284. zdávna adv. 638, 13. zdavovati nedok. 56, 423. zde, zdejší v. sde, sdejší. zdechniti dok. 425, 153; 784, 127. zdál- v. i sdél-. zdélati dok. 833, 207; II. 174, 115; 725, 28 à j. zdélovati sé v. sdélovati sé. [zdieti dok.; 587 ad 4. — Z. sé 763 ad 77—93. zdora v. vzdora. zdravie, zdravý v. sdr-. [zdrhovati nedok.] 310 ad 133. zdfiemati v. vzd/iematt. zdrzélivost f. 841, 335; II. 425, 18. [zdržělivý adj.] 307 ad 93; 561 ad 265; II. 868 ad 241. zdržěti dok. 220, 399; II. 603, 161. züriéti sé v. vzdvZétt sé. zdychanie v. vzdych-. Zebedeóv adj. poss. LI. 233, 42. zebrati v. sebrafi. zed f. 324, 37; 366, 272; 717, 155 a j. zednik m. II. 614, 323. zedrati dok. 496, 525; II. 743, 256. zedrieti dok. II. 311, 108. [zejména adv.; 291 ad 145; II. 690 ad 43. zekrvaviti, zkrvaviti dok. 366 ad 262; 495, 509. — Z. sé 495 ad 509. gelé n. II. 718, 470. zelenati sé nedok. 769, 150. zelenÿ adj. 546 ad 70; IT. 339, 196.— Z. čtvrtek I. 600 ad 240, zelina f. 282, 27. [zemdleti dok.] II. 269 ad 21. [zemdliti dok.] 124 ad 67; 269 ad 198—202; 433 ad 47; 534 ad 427 aj. : 1159 země f. 52, 369; 19, 246; 92, 461; 326, 69; 54, 392; 189, 323; 24, 305; 52, 361 a j. č. zeménin, zemanin, zemenin, zeman m. 92, 461 a ad 461; II. 280, 187 a ad 187. [zeméplaz m.] 525 ad 297. zemétrésenie n. 33, 119. zemfieti dok. 38 ad 186—187; 61, 64; 229, 518; 643, 177; II. 220, 203 a ad 203 (duál zemrema) a j. zemskÿ adj. II. 954, 98; I. 34, 126; 50, 339; 130, 17; 22, 277; 377, 418 a j. zeplvati dok. 366, 260. [zeprati dok.] 191 ad 350. zeptati sé v. vzeptat? sé. zesnûti dok. 282, 25; 286, 87; 288, 106 a j. zévenie, zjévenie n. 324. 39; 325. 51; 595, 159 a j. — Zjévenie (sv. Jana) 48, 315; 270, 210 a j. zéviti, zjéviti dok. 58, 14 a ad 14; 66, 120; 146, 24; 194, 45; 536, 9 a j. — Z. sé 72 ad 208; 269, 196. [zevlovati nedok.] 7 ad 87—90; 170 ad 86; II. 344 ad 268 a j. zévné, zjévné, zevné adv. 22, 280; 100, 67; 136, 109; 273, 238; 7 ad 85 aj. zeęviutr adv. 324, 28; 634, 101; II. 158, 254 a j. [zevňutřně adv.] II. 457 ad 120; 842 ad 278. zeviutini adj. 86, 377; 182, 242; 232, 43 a j. zévny, zjévny adj. 7, 85; 238, 128; 387, 84 a j. [zévovánie, zjévovánie n.] 667 ad 16. [zévovati, zjévovati nedok.] 821 ad 11. — Z. sé 653 ad 119; 684 ad 142. [zezpod adv.] Il. 160 ad 287. zezvoniti v. vzezv-. [zež(h)núti sé dok.] 848 ad 58. ze£rati dok. I. 323, 5. — Z. sé 296, 218; II. 382 ad 134; 512, 194 à j. zhajovati nedok. 86, 310.
Strana 1160
1160 zhaněti dok. 21, 272; 93, 482; 158, 202; II. 219, 183 a j. — Z. sé IT. 253 ad 88. zhasiti dok. 178, 196 n.; II. 813, 298. — Z. sě II. 740 ad 225. zhasniti dok. II. 740, 225 a 229. [zhażovati nedok.] II. 740 ad 223. zhléd- v. i vzhléd-. zhleděti dok. II. 817, 73. [zhlednüti dok.] II. 817 ad 73. [zhmatati dok.] II. 445 ad 316. zhnévati dok. 41, 221. — Z. sé 41 ad 221; 158, 204; 521, 250 a j. zhojiti dok. 184 ad 268; LI. 60, 47; 836, 172. — Z. sé II. 159, 268 a 270. [zhola adv.] II. 244 ad 194; 466 ad 244-—245; 962 ad 299. [zhorsiti sé dok.] 59 ad 26. zhovadilÿ adj. 742 ad 173; 856 ad 158&— 160; IT. 298, 161 a j. Zzhrdati v. væhrdati. [zhfieti dok.] II. 888 ad 63. Zhroziti sé v. vzhrozili sé. zhroZovati sé v. vzhvoiovati sč. [zhrublÿ adj.] II. 682 ad 248, Zhrzëti v. vzhrzétt, [zhübeé m.] II. 305 ad 12. [zhubiti dok.] II. 572 ad 31; 587 ad 255 —256. [zhusta adv.] II. 656 ad 125. [zhustnüti dok.] II. 740 ad 229. zhyniti dok. 131, 30; 346, 325; 507, 52; 11 an 141 aj. [zhyrati dok.] II. 799 ad 71. zhyzditi dok. 158, 202; 159, 216; 562, 281 a j. zhyžďovati nedok. II. 93, 146. zehápati dok. 545, 51. [zehoditi dok.] II. 817 ad 71—73; 932, 400. [zchopiti dok.] 570 ad 383— 384. — V. i vzch-. zchovati v. vzchovatt. [zchudniti dok. IT. 174 ad 104. zchytati dok. 226 ad 483; II. 572, 28. zchytraly adj. 225, 468; 815 ad 13. zima f. 79, 296; 136, 105; 324,27 a J- zimnicé f. 40, 206; 588, 29 n.; II. 410, 199 a j. zisk m. 743, 182; II. 79 ad 160—161; 296, 120 a j. ziskati (zejskati), zziskati dok. 405, 341 a ad 341; 636, 160 a ad 160; II. 436 ad 185; 528, 153; 529, 154 aad153aad154aj.— Z.sobś I. 494, 494 a ad 494. zítra v. zjużra. zjév- v. zév-. [zjeżiti s6 dok.] 472 ad 213; 482 ad 332. zjimati dok, 305 ad 73; 525, 294; II. 402 ad 78—79 a j. [zjinaéiti dok.] II. 58 ad 178. zjíti v. vejít. zjutra, zítra adv. 116, 8; 416, 491; II. 633, 228 a j. zkáleti dok. 89, 493; 390, 124; 512, 118 a j. — Z. sé 422, 77; II. 671, 83. zkaliti dok. II. 44, 90. zkamenśti dok. II. 581, 176; 855 ad 233. zkamenilÿ adj. IX. 581, 178; 855, 233. zkaziti dok. 89 ad 423; 249 ad 264; 294, 196; 296, 215 a j. — Z. sé 162, 264; II. 718, 470. [zkażenie n.] 298 ad 237; II. 186 ad 297. zkażeny adj. II. 389, 227. zklamanie n. 318 ad 225; 806, 237; II. 332 ad 89 a j. zklamati dok. 173, 132; 182, 248; 293, 179; 715, 117; 1I. 509, 156a j. — Z. sé II. 222, 239. zklamávati nedok. 114 ad 20; 770 ad 156; IL. 17, 176; 257, 149 a j. — Z. sé I. 320 ad 249—250. zklécëti dok. TL. 186, 301. zkléti dok. 41, 221; 42, 234; II. 253, 87; 614 ad 318 a j. zkfivenie n. II. 603, 169. [zkfiviti dok.] II. 603 ad 169. Zkroeovati v. skrocovati. zkrotiti v. skrolili.
1160 zhaněti dok. 21, 272; 93, 482; 158, 202; II. 219, 183 a j. — Z. sé IT. 253 ad 88. zhasiti dok. 178, 196 n.; II. 813, 298. — Z. sě II. 740 ad 225. zhasniti dok. II. 740, 225 a 229. [zhażovati nedok.] II. 740 ad 223. zhléd- v. i vzhléd-. zhleděti dok. II. 817, 73. [zhlednüti dok.] II. 817 ad 73. [zhmatati dok.] II. 445 ad 316. zhnévati dok. 41, 221. — Z. sé 41 ad 221; 158, 204; 521, 250 a j. zhojiti dok. 184 ad 268; LI. 60, 47; 836, 172. — Z. sé II. 159, 268 a 270. [zhola adv.] II. 244 ad 194; 466 ad 244-—245; 962 ad 299. [zhorsiti sé dok.] 59 ad 26. zhovadilÿ adj. 742 ad 173; 856 ad 158&— 160; IT. 298, 161 a j. Zzhrdati v. væhrdati. [zhfieti dok.] II. 888 ad 63. Zhroziti sé v. vzhrozili sé. zhroZovati sé v. vzhvoiovati sč. [zhrublÿ adj.] II. 682 ad 248, Zhrzëti v. vzhrzétt, [zhübeé m.] II. 305 ad 12. [zhubiti dok.] II. 572 ad 31; 587 ad 255 —256. [zhusta adv.] II. 656 ad 125. [zhustnüti dok.] II. 740 ad 229. zhyniti dok. 131, 30; 346, 325; 507, 52; 11 an 141 aj. [zhyrati dok.] II. 799 ad 71. zhyzditi dok. 158, 202; 159, 216; 562, 281 a j. zhyžďovati nedok. II. 93, 146. zehápati dok. 545, 51. [zehoditi dok.] II. 817 ad 71—73; 932, 400. [zchopiti dok.] 570 ad 383— 384. — V. i vzch-. zchovati v. vzchovatt. [zchudniti dok. IT. 174 ad 104. zchytati dok. 226 ad 483; II. 572, 28. zchytraly adj. 225, 468; 815 ad 13. zima f. 79, 296; 136, 105; 324,27 a J- zimnicé f. 40, 206; 588, 29 n.; II. 410, 199 a j. zisk m. 743, 182; II. 79 ad 160—161; 296, 120 a j. ziskati (zejskati), zziskati dok. 405, 341 a ad 341; 636, 160 a ad 160; II. 436 ad 185; 528, 153; 529, 154 aad153aad154aj.— Z.sobś I. 494, 494 a ad 494. zítra v. zjużra. zjév- v. zév-. [zjeżiti s6 dok.] 472 ad 213; 482 ad 332. zjimati dok, 305 ad 73; 525, 294; II. 402 ad 78—79 a j. [zjinaéiti dok.] II. 58 ad 178. zjíti v. vejít. zjutra, zítra adv. 116, 8; 416, 491; II. 633, 228 a j. zkáleti dok. 89, 493; 390, 124; 512, 118 a j. — Z. sé 422, 77; II. 671, 83. zkaliti dok. II. 44, 90. zkamenśti dok. II. 581, 176; 855 ad 233. zkamenilÿ adj. IX. 581, 178; 855, 233. zkaziti dok. 89 ad 423; 249 ad 264; 294, 196; 296, 215 a j. — Z. sé 162, 264; II. 718, 470. [zkażenie n.] 298 ad 237; II. 186 ad 297. zkażeny adj. II. 389, 227. zklamanie n. 318 ad 225; 806, 237; II. 332 ad 89 a j. zklamati dok. 173, 132; 182, 248; 293, 179; 715, 117; 1I. 509, 156a j. — Z. sé II. 222, 239. zklamávati nedok. 114 ad 20; 770 ad 156; IL. 17, 176; 257, 149 a j. — Z. sé I. 320 ad 249—250. zklécëti dok. TL. 186, 301. zkléti dok. 41, 221; 42, 234; II. 253, 87; 614 ad 318 a j. zkfivenie n. II. 603, 169. [zkfiviti dok.] II. 603 ad 169. Zkroeovati v. skrocovati. zkrotiti v. skrolili.
Strana 1161
1161 [zkulhati dok.] II. 186 ad 301. [zkůsati dok.] II. 379 ad 106. zkusiti dok. 166, 10; 259, 63; II. 84, 64 a j. — Z. sě (sebe) I. 140, 152 a 160; 533, 402 a j. zkušenie n. 268, 184. zkušený adj. II. 91, 69. [zkúšěti nedok.] 507 ad 37; II. 466 ad 242; 711 ad 361 a j. zkušovati nedok. 104 ad 125; II. 169, 28; 318, 211 a j. [(v)zkvisti dok.] 617 ad 34—36. zlačněti v. vzlačněti. zlámanie n. 40 ad 207; II. 560, 250. zlámaný adj. II. 544, 17 n. a 27; 545, 39 a j. zlámati dok. 23, 287; 231, 28; II. 58, 178; 390, 239; 549, 98 a j. zlapati dok. 226, 483. zláti dok. 40, 220; 93, 482; 158, 202 a 204; 219, 385; 295, 204 a j. [zlatnicě f.] II. 149 ad 146. zlato n. 81 ad 317; 134, 74; 276, 274 a j. zlatohlav m. 753, 315; 830 ad 163; II. 147, 116 a j. [zlatohlavový adj.] 239 ad 138; II. 457 ad 118—119. Zlatoustý, Zlataustý, Zlatá usta (Jan) 30, 71; 47, 296; 143, 201 a j. č. zlatý adj. 142 ad 186; 239, 137 a j. — Jan Zlatá usta 30 ad 71; 409, 389; 441, 150; a j. — zlatý m. z adj. 714, 110; 715, 113; 747, 234 a j. zle adv. 8, 90; 35, 141; 36, 160; 45, 271 a j. č. [zlehčiti dok.] 454 ad 307; II. 804 ad 148. — Z. sobě I. 809 ad 271— 284; II. 610 ad 270. [zlehčovánie n.] 275 ad 268. [zlehčovati nedok.] II. 258 ad 172. zlehka, slehka adv. 223 ad 436 — 437; 314, 175; 861, 218 a j. [zlíčený adj.] II. 511 ad 175. [zlobiti sě nedok.] 481 ad 320. zlobivý adj. 220, 393; II. 87, 143; 312 ad 117 a j. zločinec m. 589, 40; 610, 35; 759, 9 a j. zloděj m. 33, 117; 203, 179; 299, 252 a j. zlodějsky adv. II. 83, 43 a 48; 85, 78. zlodějský adj. II. 85, 80. zlodějstvo, -ie n. II. 63, 140; 510, 167; 678, 175 a j. [zlolájcě, -ajcě m.] 8 ad 94; 110 ad 214; 739 ad 139; 740 ad 147; 812 ad 312 a j. [zlolajčí, zlolejčí adj.] 138 ad 144. [zlolajný adj.] II. 530 ad 166—168; 747 ad 24. zlomcovati dok. 598, 210; II. 923, 181. zlomlúveě, zlomluvcě m. 238 ad 133; 739, 139; 740, 154 a j. zlořěčenie n. 486 ad 389; 487 ad 392; 574, 58; II. 231, 6 a j. zlořěčenstvie n. 554 ad 176; 595, 159; II. 25, 92 a j. zlořěčený adj. 36 ad 161; 61, 58; 62, 80; 105, 137 a j. zlořěčiti nedok. 41 ad 220; 193, 18; 483, 345; II. 241, 156 a j. zlost f. 80, 303; 160, 230; 237, 114 a j. [zlostník m.] II. 111 ad 237. zlostný adj. 290 ad 138; 569 ad 375; II. 102, 112; 111 ad 237; II. 964 ad 360. — M. z adj. II. 111, 237. zlosyn m. 451, 275; 747 ad 228— 231; 520, 228; 531, 382 a j. [zlosynsky adv.] II. 750 ad 67. zlotrovati sě dok. II. 417, 290; 418, 307. [zřúbiti sě dok.] 161 ad 240; II. 431 ad 109. zlúpiti dok. 454, 307; II. 219, 183; 311, 108 a j. zlý adj. 21, 271; 32, 108; 36, 157; 53, 378; 159, 217. — M. z adj. 35, 154; 237, 119 a j. — Sg. n. zlé = zlo 51, 356; 36, 158 a j. č. zmácěti dok. 225, 467. [zmalomocněti dok.] 242 ad 181. [zmámený adj.] II. 530 ad 166—168.
1161 [zkulhati dok.] II. 186 ad 301. [zkůsati dok.] II. 379 ad 106. zkusiti dok. 166, 10; 259, 63; II. 84, 64 a j. — Z. sě (sebe) I. 140, 152 a 160; 533, 402 a j. zkušenie n. 268, 184. zkušený adj. II. 91, 69. [zkúšěti nedok.] 507 ad 37; II. 466 ad 242; 711 ad 361 a j. zkušovati nedok. 104 ad 125; II. 169, 28; 318, 211 a j. [(v)zkvisti dok.] 617 ad 34—36. zlačněti v. vzlačněti. zlámanie n. 40 ad 207; II. 560, 250. zlámaný adj. II. 544, 17 n. a 27; 545, 39 a j. zlámati dok. 23, 287; 231, 28; II. 58, 178; 390, 239; 549, 98 a j. zlapati dok. 226, 483. zláti dok. 40, 220; 93, 482; 158, 202 a 204; 219, 385; 295, 204 a j. [zlatnicě f.] II. 149 ad 146. zlato n. 81 ad 317; 134, 74; 276, 274 a j. zlatohlav m. 753, 315; 830 ad 163; II. 147, 116 a j. [zlatohlavový adj.] 239 ad 138; II. 457 ad 118—119. Zlatoustý, Zlataustý, Zlatá usta (Jan) 30, 71; 47, 296; 143, 201 a j. č. zlatý adj. 142 ad 186; 239, 137 a j. — Jan Zlatá usta 30 ad 71; 409, 389; 441, 150; a j. — zlatý m. z adj. 714, 110; 715, 113; 747, 234 a j. zle adv. 8, 90; 35, 141; 36, 160; 45, 271 a j. č. [zlehčiti dok.] 454 ad 307; II. 804 ad 148. — Z. sobě I. 809 ad 271— 284; II. 610 ad 270. [zlehčovánie n.] 275 ad 268. [zlehčovati nedok.] II. 258 ad 172. zlehka, slehka adv. 223 ad 436 — 437; 314, 175; 861, 218 a j. [zlíčený adj.] II. 511 ad 175. [zlobiti sě nedok.] 481 ad 320. zlobivý adj. 220, 393; II. 87, 143; 312 ad 117 a j. zločinec m. 589, 40; 610, 35; 759, 9 a j. zloděj m. 33, 117; 203, 179; 299, 252 a j. zlodějsky adv. II. 83, 43 a 48; 85, 78. zlodějský adj. II. 85, 80. zlodějstvo, -ie n. II. 63, 140; 510, 167; 678, 175 a j. [zlolájcě, -ajcě m.] 8 ad 94; 110 ad 214; 739 ad 139; 740 ad 147; 812 ad 312 a j. [zlolajčí, zlolejčí adj.] 138 ad 144. [zlolajný adj.] II. 530 ad 166—168; 747 ad 24. zlomcovati dok. 598, 210; II. 923, 181. zlomlúveě, zlomluvcě m. 238 ad 133; 739, 139; 740, 154 a j. zlořěčenie n. 486 ad 389; 487 ad 392; 574, 58; II. 231, 6 a j. zlořěčenstvie n. 554 ad 176; 595, 159; II. 25, 92 a j. zlořěčený adj. 36 ad 161; 61, 58; 62, 80; 105, 137 a j. zlořěčiti nedok. 41 ad 220; 193, 18; 483, 345; II. 241, 156 a j. zlost f. 80, 303; 160, 230; 237, 114 a j. [zlostník m.] II. 111 ad 237. zlostný adj. 290 ad 138; 569 ad 375; II. 102, 112; 111 ad 237; II. 964 ad 360. — M. z adj. II. 111, 237. zlosyn m. 451, 275; 747 ad 228— 231; 520, 228; 531, 382 a j. [zlosynsky adv.] II. 750 ad 67. zlotrovati sě dok. II. 417, 290; 418, 307. [zřúbiti sě dok.] 161 ad 240; II. 431 ad 109. zlúpiti dok. 454, 307; II. 219, 183; 311, 108 a j. zlý adj. 21, 271; 32, 108; 36, 157; 53, 378; 159, 217. — M. z adj. 35, 154; 237, 119 a j. — Sg. n. zlé = zlo 51, 356; 36, 158 a j. č. zmácěti dok. 225, 467. [zmalomocněti dok.] 242 ad 181. [zmámený adj.] II. 530 ad 166—168.
Strana 1162
1162 zmámiti dok. II. 5, 17; 526 ad 114; 897 ad 214. [zmafenie n.] II. 398 ad 8—11. [zmafile adv.] II. 468 ad 272. zmatily adj. 1I. 188 ad 337; 831, 93. zmafiti dok. 71, 197; 153, 122; 359, 179; 571, 6; II. 40, 42 a j. zmafovati nedok. II. 398, 9. zmósti v. zmiesti. zmatek m. Ii. 515 ad 226; 608. zmazati dok. 72 ad 205—206; 89, 423; 114, 16; 115, 25; 209 ad 258 a j. — Z. sě 422, 77; II. 675, 148; 676, 149 a j. [zmeknüti dok.] IT. 823 ad 166—167. změňenie n. 111, 230; 609, 8; 610, 35 a j. změniti dok. 131, 29; 448, 240; 529, 358 n.; II. 227, 321 a j. —Z. së 151, 99; II. 226, 317. [zméñovati nedok.] II. 457 ad 122. [zmenśsovati nedok.] 818 ad 63. zmófiti dok. 225, 467; 226, 481, [zmeskalost £.] II. 238 ad 117—119. zmeSkánie n. 175, 168. zmeškati dok. 112 ad 238; 175, 167; 465, 118; 546, 62; II. 703, 253 n. a j. — Z. sé II. 273 ad 91. zme$kávati nedok. II. 150 ad 156; 182, 231; 183, 255 a j. [zméteneovánie n.] 257 ad 38. [zmétenee m.] IT. 241 ad 164; 842 ad 273. zmienka f. 58 ad 5; 93, 470; 179, 214; 489, 426 a j. zmiesti, zmásti dok. 518 ad 200; 801 ad 170—171; II. 351, 68. [zmietati ncdok.] 257 ad 39. zmieżditi dok. 208, 244; 2292, 434; II. 192, 387; 215, 123; 438, 203; 495, 373 a j. zmilutky, -itky adj. 180, 221. [zmináti dok.] 197 ad 101; 683 ad 130. zmizénie, zmizanie n. 668, 24 a ad 24. 941, zmizéti dok. 346, 325 a 327; 647, 64; 697, 85 a j. zmluv- v. vzmíuv-. zmoen- v. vz"mocn-. zmočiti dok. 541, 158. [zmoklý adj.] II. 855 ad 238—239. zmordovati dok. 143, 200; 358, 161; 364, 243 a j. zmofiti dok. 298, 248; 732, 38. zmrhati dok. 86 ad 384 a 385; II. 26, 117; 45, 102 a j. [zmrlj adj.] 773 ad 206. zmrskati dok. 217, 365; 361, 197. [zmrtviti dok.! TI. 45 ad 107—110. zmrzniti dok. II. 855, 237. zmużile adv. 855, 154. [zmutilost f.j IL. 593 ad 3—4. zmyliti dok. 452, 293; II. 531, 180. — Z. sé I. 79, 300; 81 ad 322 a j. zmyti dok. 114, 4 a 9 a 14; 11. 219, 182. — Z. sé I. 89, 425; TI. 742, 253. znak v. vznak. znamenánie n. 618 ad 44... 45. znamenati nedok. 87, 393; 112, 234; 148, 54; 20 ad 263; II. 209, 30; 334, 130 a j. znamenávati nedok, 24, 307; 25, 310; 56, 414 a j. č. znamenie n. 32, 247; 146, 22; 459, 27 a j. znamenitě adv. 545, 54 a j. znamenitý adj. 3, 37; 53, 383; 100, 72; 203, 181 a j. známiti sč nedok. 611, 83. známost f. 607, 118: II. 23, 49. známý adj. 96, 4 a 8; 612, 100; 644, 14 a j. — M. z adj. 167, 30; 183, 260; 481, 319 a j. znáti nedok. 42 ad 233; 124, 74; 703, 159 a j. — Z. sé II. 103 ad 123; 677 ad 173. znenáhla adv. II. 344, 270. 108; 40, 213; 75, 55, 408; 194, 44; 46, 283; 120, 25;
1162 zmámiti dok. II. 5, 17; 526 ad 114; 897 ad 214. [zmafenie n.] II. 398 ad 8—11. [zmafile adv.] II. 468 ad 272. zmatily adj. 1I. 188 ad 337; 831, 93. zmafiti dok. 71, 197; 153, 122; 359, 179; 571, 6; II. 40, 42 a j. zmafovati nedok. II. 398, 9. zmósti v. zmiesti. zmatek m. Ii. 515 ad 226; 608. zmazati dok. 72 ad 205—206; 89, 423; 114, 16; 115, 25; 209 ad 258 a j. — Z. sě 422, 77; II. 675, 148; 676, 149 a j. [zmeknüti dok.] IT. 823 ad 166—167. změňenie n. 111, 230; 609, 8; 610, 35 a j. změniti dok. 131, 29; 448, 240; 529, 358 n.; II. 227, 321 a j. —Z. së 151, 99; II. 226, 317. [zméñovati nedok.] II. 457 ad 122. [zmenśsovati nedok.] 818 ad 63. zmófiti dok. 225, 467; 226, 481, [zmeskalost £.] II. 238 ad 117—119. zmeSkánie n. 175, 168. zmeškati dok. 112 ad 238; 175, 167; 465, 118; 546, 62; II. 703, 253 n. a j. — Z. sé II. 273 ad 91. zme$kávati nedok. II. 150 ad 156; 182, 231; 183, 255 a j. [zméteneovánie n.] 257 ad 38. [zmétenee m.] IT. 241 ad 164; 842 ad 273. zmienka f. 58 ad 5; 93, 470; 179, 214; 489, 426 a j. zmiesti, zmásti dok. 518 ad 200; 801 ad 170—171; II. 351, 68. [zmietati ncdok.] 257 ad 39. zmieżditi dok. 208, 244; 2292, 434; II. 192, 387; 215, 123; 438, 203; 495, 373 a j. zmilutky, -itky adj. 180, 221. [zmináti dok.] 197 ad 101; 683 ad 130. zmizénie, zmizanie n. 668, 24 a ad 24. 941, zmizéti dok. 346, 325 a 327; 647, 64; 697, 85 a j. zmluv- v. vzmíuv-. zmoen- v. vz"mocn-. zmočiti dok. 541, 158. [zmoklý adj.] II. 855 ad 238—239. zmordovati dok. 143, 200; 358, 161; 364, 243 a j. zmofiti dok. 298, 248; 732, 38. zmrhati dok. 86 ad 384 a 385; II. 26, 117; 45, 102 a j. [zmrlj adj.] 773 ad 206. zmrskati dok. 217, 365; 361, 197. [zmrtviti dok.! TI. 45 ad 107—110. zmrzniti dok. II. 855, 237. zmużile adv. 855, 154. [zmutilost f.j IL. 593 ad 3—4. zmyliti dok. 452, 293; II. 531, 180. — Z. sé I. 79, 300; 81 ad 322 a j. zmyti dok. 114, 4 a 9 a 14; 11. 219, 182. — Z. sé I. 89, 425; TI. 742, 253. znak v. vznak. znamenánie n. 618 ad 44... 45. znamenati nedok. 87, 393; 112, 234; 148, 54; 20 ad 263; II. 209, 30; 334, 130 a j. znamenávati nedok, 24, 307; 25, 310; 56, 414 a j. č. znamenie n. 32, 247; 146, 22; 459, 27 a j. znamenitě adv. 545, 54 a j. znamenitý adj. 3, 37; 53, 383; 100, 72; 203, 181 a j. známiti sč nedok. 611, 83. známost f. 607, 118: II. 23, 49. známý adj. 96, 4 a 8; 612, 100; 644, 14 a j. — M. z adj. 167, 30; 183, 260; 481, 319 a j. znáti nedok. 42 ad 233; 124, 74; 703, 159 a j. — Z. sé II. 103 ad 123; 677 ad 173. znenáhla adv. II. 344, 270. 108; 40, 213; 75, 55, 408; 194, 44; 46, 283; 120, 25;
Strana 1163
1163 [zniknúti dok.] 477 ad 274; II. 344 ad 271; 465 ad 238. — V. i vznik- núti. znova, znovu adv. 102, 101; 248, 260; 358, 160 a j. zobalovati dok. 828, 140. zobati nedok. 800, 155. zobláčěti nedok. II. 954, 115. — Z. sč I. 550, 119. [zoblačiti sě dok.] 550 ad 119. [zobracěti dok.] 518 ad 200. [zobyčějiti sě dok.] 241 ad 159. zodiak m. II. 954, 104 n. zodievati dok. 115, 40; 496 ad 515; 794, 74 a j. [zóřivost f.] II. 231 ad 13. [zóřivý adj.] 48 ad 314; II. 489 ad 283. zóstanie n. II. 93, 133. zóstati dok. 10, 119; 19, 243; 88, 408; 131, 27; 90 ad 437; 116 ad 12; 167, 26; 181, 231; 375, 382 a j. zóstávati nedok. 29 ad 66; 115, 27 a 29; 284, 53 a j. zóstaviti dok. 21 ad 273; 133, 69; 156, 168 a j. zóstavovati nedok. II. 7 ad 42; 782, 61. zostřiti dok. 34, 139. zoškliviti dok. 756 ad 345; II. 639 ad 315. — Z. sobě I. 214 ad 319. zošklivovati nedok. II. 93, 146. [zotaviti sě dok.] II. 366 ad 277. [zpanchartilý, zpankhartilý adj.] II. 179 ad 182. [zpátkem adv.] II. 503 ad 61. [zpečetiti dok.] 833 ad 207; II. 768, 25; 778, 383. zpeněžiti dok. 743, 186; 786, 146; II. 176, 139 a 142 a j. zpeskovati, speskovati dok. 191 ad 350; 219, 385; II. 612 ad 299— 300; 613, 316 a j. zpět v. vzpět. zpěvák m. II. 150, 147. zpievanie n. 149, 72; 304, 57 a 59 n.; 594, 147 a j. zpievati nedok. 14, 171; 29, 61; 66, 136; 18, 228; 26, 17 a j. zpínati v. vzpínati. zpíti sě dok. 194, 42; II. 148 ad 132; 381, 134 a j. zplakati v. vzplakati. zplanúti v. splanuti. zplésati v. vzplés-. zplod-, zploz- v. vzplod-, vzploz- [zplundrovati dok.] II. 614 ad 318. zplynúti v. spl-. [zpod praep.] II. 835 ad 158. zpodpieranie v. vzpod-. zpohanilý adj. 862 ad 229; II. 264 ad 263; 585 ad 231; 707, 300 a j. zpoléhati v. vzpol-. [zpomlúvati dok.] 41 ad 221. zpósob m. 42 ad 233; 274 ad 251— 252; 344, 304; II. 295, 104 a j. zpósoba f. 74, 231; 130 ad 8; 153, 122; 252, 312 a j. zpósobený adj. 117, 20. zpósobilost f. II. 892 ad 134. zpósobiti dok. 31, 87; 37, 176; 195, 56 a j. — Z. sč 61, 52; 249, 269 a j. — Z. sobě II. 410, 195 a j. zpósobnost f. 130, 8; II. 892 ad 134. zpósobný adj. 117 ad 20; 339, 239; 695, 25 a j. zpósobovánie n. II. 145, 90. zpósobovati nedok. 38 ad 176; II. 34, 188 a j. — Z. sč I. 716, 129; 656, 141; 847, 31 a j. [zpostrkati dok.] II. 312 ad 117. zpotrhati sě dok. II. 312, 117. [zpotvořiti dok.] II. 896 ad 210. zpověd f. 6, 73; 111, 224 n.; 161, 234 a j. zpovědlník m. II. 683, 250. [zpoviedan e n.] 138 ad141—142; 500 ad 577. zpoviedati nedok. II. 296, 124. — Z. sč I. 87, 391; 101, 86; 161, 237 a 241 a j. zpozdilý adj. 639, 35; 646, 52; 776, 11 a j. zprahnúti dok. 593, 122.
1163 [zniknúti dok.] 477 ad 274; II. 344 ad 271; 465 ad 238. — V. i vznik- núti. znova, znovu adv. 102, 101; 248, 260; 358, 160 a j. zobalovati dok. 828, 140. zobati nedok. 800, 155. zobláčěti nedok. II. 954, 115. — Z. sč I. 550, 119. [zoblačiti sě dok.] 550 ad 119. [zobracěti dok.] 518 ad 200. [zobyčějiti sě dok.] 241 ad 159. zodiak m. II. 954, 104 n. zodievati dok. 115, 40; 496 ad 515; 794, 74 a j. [zóřivost f.] II. 231 ad 13. [zóřivý adj.] 48 ad 314; II. 489 ad 283. zóstanie n. II. 93, 133. zóstati dok. 10, 119; 19, 243; 88, 408; 131, 27; 90 ad 437; 116 ad 12; 167, 26; 181, 231; 375, 382 a j. zóstávati nedok. 29 ad 66; 115, 27 a 29; 284, 53 a j. zóstaviti dok. 21 ad 273; 133, 69; 156, 168 a j. zóstavovati nedok. II. 7 ad 42; 782, 61. zostřiti dok. 34, 139. zoškliviti dok. 756 ad 345; II. 639 ad 315. — Z. sobě I. 214 ad 319. zošklivovati nedok. II. 93, 146. [zotaviti sě dok.] II. 366 ad 277. [zpanchartilý, zpankhartilý adj.] II. 179 ad 182. [zpátkem adv.] II. 503 ad 61. [zpečetiti dok.] 833 ad 207; II. 768, 25; 778, 383. zpeněžiti dok. 743, 186; 786, 146; II. 176, 139 a 142 a j. zpeskovati, speskovati dok. 191 ad 350; 219, 385; II. 612 ad 299— 300; 613, 316 a j. zpět v. vzpět. zpěvák m. II. 150, 147. zpievanie n. 149, 72; 304, 57 a 59 n.; 594, 147 a j. zpievati nedok. 14, 171; 29, 61; 66, 136; 18, 228; 26, 17 a j. zpínati v. vzpínati. zpíti sě dok. 194, 42; II. 148 ad 132; 381, 134 a j. zplakati v. vzplakati. zplanúti v. splanuti. zplésati v. vzplés-. zplod-, zploz- v. vzplod-, vzploz- [zplundrovati dok.] II. 614 ad 318. zplynúti v. spl-. [zpod praep.] II. 835 ad 158. zpodpieranie v. vzpod-. zpohanilý adj. 862 ad 229; II. 264 ad 263; 585 ad 231; 707, 300 a j. zpoléhati v. vzpol-. [zpomlúvati dok.] 41 ad 221. zpósob m. 42 ad 233; 274 ad 251— 252; 344, 304; II. 295, 104 a j. zpósoba f. 74, 231; 130 ad 8; 153, 122; 252, 312 a j. zpósobený adj. 117, 20. zpósobilost f. II. 892 ad 134. zpósobiti dok. 31, 87; 37, 176; 195, 56 a j. — Z. sč 61, 52; 249, 269 a j. — Z. sobě II. 410, 195 a j. zpósobnost f. 130, 8; II. 892 ad 134. zpósobný adj. 117 ad 20; 339, 239; 695, 25 a j. zpósobovánie n. II. 145, 90. zpósobovati nedok. 38 ad 176; II. 34, 188 a j. — Z. sč I. 716, 129; 656, 141; 847, 31 a j. [zpostrkati dok.] II. 312 ad 117. zpotrhati sě dok. II. 312, 117. [zpotvořiti dok.] II. 896 ad 210. zpověd f. 6, 73; 111, 224 n.; 161, 234 a j. zpovědlník m. II. 683, 250. [zpoviedan e n.] 138 ad141—142; 500 ad 577. zpoviedati nedok. II. 296, 124. — Z. sč I. 87, 391; 101, 86; 161, 237 a 241 a j. zpozdilý adj. 639, 35; 646, 52; 776, 11 a j. zprahnúti dok. 593, 122.
Strana 1164
1164 zpráva f. 75, 250; 251, 294; 466, 134; 92, 457; 177, 186 a j. zpráveé, správeé m. 145, 5; 194 ad 35— 306; 199, 123 a 125; 251, 293; 313, 172 a j. zpraviti, spraviti dok. 95 ad 503; 105, 141 n.; 317, 222 a j. — Z. sé 107, 171; 343 ad 291. Zpravovánie n. 78 ad 278; IT. 87, 150. zpravovati, spravovati nedok. 27, 21; 97, 22; 199, 118 a 124 a 126; II. 649, 98 a j. — Z. sé T. 59, 25; 83 348; 328, 96 n.; II. 128, 58; 289, 7 a j. [zpremovati dok.] 86 ad 386. [zpfévraeéti dok.] II. 194 ad 34— 35; 207 ad 230. zpfisahati dok. 41, 222; II. 223, 249; 671, 83. [zpriezniti dok.] 108 ad 185—186 (omyl). [Zpronevétiti sé dok.] II. 83 ad 40; 742 ad 246—247. zpropadati sé dok. 638, 26. [zprofézovánie n.] II. 896 ad 211. [zprofézovati dok.] II. 896 ad 211; 962 ad 290. [zprositi dok.] II. 298 ad 150. [zprosta, sprosta adv.] II. 183 ad 257; 264 ad 261; 894 ad 175. zprostiti dok. 270, 199; 438, 108 a j. zproséenie n. IX. 85, 91. zprotiviti s6 dok. 484 ad 351; 598, 204; II. 809, 223; 831, 100 a j. zprovoditi v. sprov-. zprúččti v. veprücéti, Zprvu, sprvu adv. 242, 171. zprzniti dok. 108, 185; IL. 53, 63. — Z. sé II. 119, 38. [zprzüovati sé nedok.] 419 ad 315 (omyl). zpurný v. vzpurný. zpustnüti dok. 459, 30; 485, 377. zpóchati dok. II. 76, 128; 77 ad 139—143; 362, 229. [zpytovanie n.] 224 ad 449. zpytovati nedok. 225 ad 471; 11. 98 ad 51; 424 ad 2; 564, 313 a j. — Z. sé II. 98 ad 49—50. zrada f. 513, 129 a 131; II. 460 ad 167. 2rádeé m. 419 ad 516; IL. 75 ad 106—112; 93, 143; 642, 367 a j. zraditi dok. 19, 237; 274, 253; 361, 196 a j. zródny adj. 22, 281; 436, 87. zradovati v. vzradovatt. Zrak m. 351 ad 61; II. 388 ad 215; 580, 165 a j. zraniti dok. II. 400, 41; 419 ad 317. zrazovati nedok. 19 ad 237; II. 93, 143. zreadlo n. 349, 32; 588, 17; 598, 221 a j. zfénie n. 75, 239; 102, 103; 626, 125 a j. zreptati dok. 93, 482; 158, 202; 521, 250 a j. ziéte(d)Iné adv. 668, 45; 11.416, 282. zféte(d)ny adj. II. 51, 9. [ztétel m.] II. 69 ad 44. [zfézati dok.] 678 ad 54—55; II. 724, 16 a j. zfiediti dok. 66, 121; 613, 150; 644, 15 a j. [ziiedka adv.] 103 ad 109; IT, 284 ad 250. — ZHedRa kdy 11. 404 ad 118. [zfiednüti sá dok.] 107 ad 168. zfiekati dok. 68 ad 151; 293 ad 182; II. 251 ad 63; 377, 72 a j. [zfieti nedok.] IT. 806 ad 175—170. [ztiezenie n.) 102 ad 103 (omy/l); II. 398 ad 14. ziiezeny adj. 247 ad 245—254; II. 936, 490. zrníóko n. 492, 468; II. 832 ad 111. [zrnie n.] 343 ad 285. zrno n. 326 ad 65; 343, 285; 410 ad 414-—415; 542, 186 a j. zroditi dok. 185 ad 282; 773, 195 a 197; II. 25, 84 a j. — Z. sé 125 ad 78; II. 112, 265; 124 ad 77; 419, 517; II. 106, 173 a j.
1164 zpráva f. 75, 250; 251, 294; 466, 134; 92, 457; 177, 186 a j. zpráveé, správeé m. 145, 5; 194 ad 35— 306; 199, 123 a 125; 251, 293; 313, 172 a j. zpraviti, spraviti dok. 95 ad 503; 105, 141 n.; 317, 222 a j. — Z. sé 107, 171; 343 ad 291. Zpravovánie n. 78 ad 278; IT. 87, 150. zpravovati, spravovati nedok. 27, 21; 97, 22; 199, 118 a 124 a 126; II. 649, 98 a j. — Z. sé T. 59, 25; 83 348; 328, 96 n.; II. 128, 58; 289, 7 a j. [zpremovati dok.] 86 ad 386. [zpfévraeéti dok.] II. 194 ad 34— 35; 207 ad 230. zpfisahati dok. 41, 222; II. 223, 249; 671, 83. [zpriezniti dok.] 108 ad 185—186 (omyl). [Zpronevétiti sé dok.] II. 83 ad 40; 742 ad 246—247. zpropadati sé dok. 638, 26. [zprofézovánie n.] II. 896 ad 211. [zprofézovati dok.] II. 896 ad 211; 962 ad 290. [zprositi dok.] II. 298 ad 150. [zprosta, sprosta adv.] II. 183 ad 257; 264 ad 261; 894 ad 175. zprostiti dok. 270, 199; 438, 108 a j. zproséenie n. IX. 85, 91. zprotiviti s6 dok. 484 ad 351; 598, 204; II. 809, 223; 831, 100 a j. zprovoditi v. sprov-. zprúččti v. veprücéti, Zprvu, sprvu adv. 242, 171. zprzniti dok. 108, 185; IL. 53, 63. — Z. sé II. 119, 38. [zprzüovati sé nedok.] 419 ad 315 (omyl). zpurný v. vzpurný. zpustnüti dok. 459, 30; 485, 377. zpóchati dok. II. 76, 128; 77 ad 139—143; 362, 229. [zpytovanie n.] 224 ad 449. zpytovati nedok. 225 ad 471; 11. 98 ad 51; 424 ad 2; 564, 313 a j. — Z. sé II. 98 ad 49—50. zrada f. 513, 129 a 131; II. 460 ad 167. 2rádeé m. 419 ad 516; IL. 75 ad 106—112; 93, 143; 642, 367 a j. zraditi dok. 19, 237; 274, 253; 361, 196 a j. zródny adj. 22, 281; 436, 87. zradovati v. vzradovatt. Zrak m. 351 ad 61; II. 388 ad 215; 580, 165 a j. zraniti dok. II. 400, 41; 419 ad 317. zrazovati nedok. 19 ad 237; II. 93, 143. zreadlo n. 349, 32; 588, 17; 598, 221 a j. zfénie n. 75, 239; 102, 103; 626, 125 a j. zreptati dok. 93, 482; 158, 202; 521, 250 a j. ziéte(d)Iné adv. 668, 45; 11.416, 282. zféte(d)ny adj. II. 51, 9. [ztétel m.] II. 69 ad 44. [zfézati dok.] 678 ad 54—55; II. 724, 16 a j. zfiediti dok. 66, 121; 613, 150; 644, 15 a j. [ziiedka adv.] 103 ad 109; IT, 284 ad 250. — ZHedRa kdy 11. 404 ad 118. [zfiednüti sá dok.] 107 ad 168. zfiekati dok. 68 ad 151; 293 ad 182; II. 251 ad 63; 377, 72 a j. [zfieti nedok.] IT. 806 ad 175—170. [ztiezenie n.) 102 ad 103 (omy/l); II. 398 ad 14. ziiezeny adj. 247 ad 245—254; II. 936, 490. zrníóko n. 492, 468; II. 832 ad 111. [zrnie n.] 343 ad 285. zrno n. 326 ad 65; 343, 285; 410 ad 414-—415; 542, 186 a j. zroditi dok. 185 ad 282; 773, 195 a 197; II. 25, 84 a j. — Z. sé 125 ad 78; II. 112, 265; 124 ad 77; 419, 517; II. 106, 173 a j.
Strana 1165
zrotiti dok. 42, 234; IL. 253, 87; 671, 84 a j. — Z. sě 42 ad 234; 685 ad 152; 809 ad 271—284. zrušiti dok. 86, 382; 110, 206; 243, 190 a j. [zřútiti, zřítiti sě dok.] II. 361 ad 207. zsaditi v. ssaditi. zsápati dok. II. 555, 185 a 187. — Z. sé I. 472, 213; II. 71 ad 68— 169; 251, 68 a j. [zsékati dok.| 678 ad 54-—55. [zsiliti sé dok.] 856 ad 164. zsinalost f. 730, 12; II. 279 ad 177 (zde omyl!). zsinalý adj. 366, 260; II. 748 ad 38. zslepiti dok. II. 49, 155. (z)sliniti dok. II. 894, 172 a ad 172. (z)slintati dok. 550, 119 a ad 119; IT. 894 ad 172. (zsmraditi sé dok. II. 355 ad 122; 951, 35. [zstáti, sstáti dok.] IL. 615 ad 326. z(s)tiekati (zstékati) sé dok. 482, 332; II. 273, 88. zstra$iti dok. 643, 201; 646, 45. — Z. sé 168 ad 34; 676 ad 25—26; 686, 174. z(s)travovati, sstravovati nedok. 353, 93 a ad 93. zstuditi dok. 159, 216. [ustydéti sé dok.] 321 ad 274. zstydnüti dok. II. 888, 66. [zstżenie n.] v. sswużenie. [zsüZiti dok.] 855 ad 156—160. zsužovati nedok. 56, 423; 417 ad 498. zserediti dok. 512 ad 118; II. 119, 32 a 36. — Z.sé II. 119, 34 a 38; 446 ad 339. ZSpiniti dok. 114, 16; 115, 24. [ztáhati sé nedok.] 783 ad 119. ziáhnüti v. vztáhnutt. ztáhnüti sé dok. II. 457, 118. Ztahovati v. vzlahovali. ztahovati sé nedok. 783, 119. — V. takć stdk- a vzidh-. ztazovati v. vztazovali. 1165 ztekly v. vztekly. ziepati, stepati dok. 191, 350; II. 256 ad 131; 966, 400. ztéika, stéZka adv. 8601, 224; IT. 431 ad 114—115; 489, 290 a j. [ztéZovati, stéZovati nedok.] 314 ad 176; II. 614 ad 317—318. ziláei dok. 634, 91; IT. 256 ad 131; 897 ad 216—218. [ztoéiti dok.] II. 934 ad 455. ztoniti dok. 525, 293; 642, 156; II. 242, 178; 199, 125; 519, 216 n. — Z. s6 519 ad 217. ztopiti dok. 354, 102; 642, 161. — Z. sé 200, 139. ztracenie n. II. 123, 110; 165, 354. [ztracovati nedok.) 277 ad 285; 685 ad 154. [ztrápiti dok.] 438 ad 110. zträta f. II. 480, 163 n.; 902, 31; 903, 36. ztratiti dok. 86, 383; 142, 191; 240, 154; 496, 522; 90, 428; 599, 222 a j. — Z. sé II. 207, 226. — Z. sobě I. 418, 512. ztrava, strava f. II. 76, 122; 718 ad 474—476. ztraviti, straviti dok. 25, 315; 49, 322; 115, 34; 399, 253 a j. ' [ztravovati, str- nedok.] 312 ad 153— 155. ztrhati dok. 126, 99; 442, 155; II. 549, 98 a j. ztravny, stravny adj. II. 338, 179. [ztrhnüti sé dok.] 68 ad 151. ztroskotanÿ adj. II. 559, 244. ztroskotati dok. II. 566, 334. [ztryzniti dok.] 813 ad 329; II. 572 ad 29; 573 ad 56 aj. [ztupeny adj.] 249 ad 264. ztupéti dok. II. 725, 19. ztupiti dok. II. 725, 21. ztvrdniti dok. II. 855, 238; 945, 713; 946, 743. zub m. 40, 206; 127, 108; 232, 44; 588, 31 n. a j.; (zuby i nehty) II. 158 ad 256.
zrotiti dok. 42, 234; IL. 253, 87; 671, 84 a j. — Z. sě 42 ad 234; 685 ad 152; 809 ad 271—284. zrušiti dok. 86, 382; 110, 206; 243, 190 a j. [zřútiti, zřítiti sě dok.] II. 361 ad 207. zsaditi v. ssaditi. zsápati dok. II. 555, 185 a 187. — Z. sé I. 472, 213; II. 71 ad 68— 169; 251, 68 a j. [zsékati dok.| 678 ad 54-—55. [zsiliti sé dok.] 856 ad 164. zsinalost f. 730, 12; II. 279 ad 177 (zde omyl!). zsinalý adj. 366, 260; II. 748 ad 38. zslepiti dok. II. 49, 155. (z)sliniti dok. II. 894, 172 a ad 172. (z)slintati dok. 550, 119 a ad 119; IT. 894 ad 172. (zsmraditi sé dok. II. 355 ad 122; 951, 35. [zstáti, sstáti dok.] IL. 615 ad 326. z(s)tiekati (zstékati) sé dok. 482, 332; II. 273, 88. zstra$iti dok. 643, 201; 646, 45. — Z. sé 168 ad 34; 676 ad 25—26; 686, 174. z(s)travovati, sstravovati nedok. 353, 93 a ad 93. zstuditi dok. 159, 216. [ustydéti sé dok.] 321 ad 274. zstydnüti dok. II. 888, 66. [zstżenie n.] v. sswużenie. [zsüZiti dok.] 855 ad 156—160. zsužovati nedok. 56, 423; 417 ad 498. zserediti dok. 512 ad 118; II. 119, 32 a 36. — Z.sé II. 119, 34 a 38; 446 ad 339. ZSpiniti dok. 114, 16; 115, 24. [ztáhati sé nedok.] 783 ad 119. ziáhnüti v. vztáhnutt. ztáhnüti sé dok. II. 457, 118. Ztahovati v. vzlahovali. ztahovati sé nedok. 783, 119. — V. takć stdk- a vzidh-. ztazovati v. vztazovali. 1165 ztekly v. vztekly. ziepati, stepati dok. 191, 350; II. 256 ad 131; 966, 400. ztéika, stéZka adv. 8601, 224; IT. 431 ad 114—115; 489, 290 a j. [ztéZovati, stéZovati nedok.] 314 ad 176; II. 614 ad 317—318. ziláei dok. 634, 91; IT. 256 ad 131; 897 ad 216—218. [ztoéiti dok.] II. 934 ad 455. ztoniti dok. 525, 293; 642, 156; II. 242, 178; 199, 125; 519, 216 n. — Z. s6 519 ad 217. ztopiti dok. 354, 102; 642, 161. — Z. sé 200, 139. ztracenie n. II. 123, 110; 165, 354. [ztracovati nedok.) 277 ad 285; 685 ad 154. [ztrápiti dok.] 438 ad 110. zträta f. II. 480, 163 n.; 902, 31; 903, 36. ztratiti dok. 86, 383; 142, 191; 240, 154; 496, 522; 90, 428; 599, 222 a j. — Z. sé II. 207, 226. — Z. sobě I. 418, 512. ztrava, strava f. II. 76, 122; 718 ad 474—476. ztraviti, straviti dok. 25, 315; 49, 322; 115, 34; 399, 253 a j. ' [ztravovati, str- nedok.] 312 ad 153— 155. ztrhati dok. 126, 99; 442, 155; II. 549, 98 a j. ztravny, stravny adj. II. 338, 179. [ztrhnüti sé dok.] 68 ad 151. ztroskotanÿ adj. II. 559, 244. ztroskotati dok. II. 566, 334. [ztryzniti dok.] 813 ad 329; II. 572 ad 29; 573 ad 56 aj. [ztupeny adj.] 249 ad 264. ztupéti dok. II. 725, 19. ztupiti dok. II. 725, 21. ztvrdniti dok. II. 855, 238; 945, 713; 946, 743. zub m. 40, 206; 127, 108; 232, 44; 588, 31 n. a j.; (zuby i nehty) II. 158 ad 256.
Strana 1166
1166 zúfalstvie n. 502 ad 601—606; 635, 136; 636, 142; 670, 81 a j. zúfalý adj. 238, 126; 16 ad 207; 834 ad 212 a j. Züfanie n. 502 ad 605; II. 47 ad 127—138; 319, 217 a j. zifati nedok. 403, 308; 502, 605; 541, 155; 680, 94 n. a j. — 7. sobě II. 153, 193; 4906, 382 a j. [züfávati nedok.] II. 637 ad 294. [zümysla adv.] II. 171 ad 65; 431 ad 112. [zimyslnś adv.1 II. 455 ad 98; 477 ad 127; 702 ad 230 a j. [zümysinÿ adj.] 491 ad 414. züplna adv. 236 ad 94-95; 540 ad 126; 779 ad 60; II. 135, 238 a j. [zutiekati dok.] 19 ad 243; 552 ad 146—149; 628 ad 144 a j. zutrhati dok. 41, 221. [zvadnüti dok.] 744 ad 192—193. zvalità v. svaliti, zváti nedok. 87, 399; 446, 216; 447, 226 a j. — Z. sě II. 30, 42. zvazniti dok. 745, 205; II. 913, 151. zvédéti v. vzvédéti. zvelebenie n. 565, 323; 812 ad 321; II. 799, 74 a j. zvelebeny adj. 812, 321; 328, 41. zvelebiti dok. 14, 171; 30, 77; 122, 34; 125, 87 a j. [zvelebovati nedok.] 77 ad 268. Zvéf f. 8 ad 88—89; 678, 55; II. 145, 85 a j. [zvéfátko n.] II. 86 ad 123; 917 ad 51. zvěřina f. II. 537, 258. zvérovati dok. 41, 223; 417, 494; II. 223, 249. ZVésiti v. vzvésitt. [zvésti sé dok.] II. 529 ad 154. zvéstovati v. vzvésiovat. zvěšenie, zvé&éti v. vzvét-. [zvetséti dok.] 131 ad 28. zviefé n. IT. 120, 55; 308, 62 a j. zviklati dok. 680, 88; 752, 292; II 419, 327 a j. — Z. sé I. 15, 187; 94, 488; 275, 262; 679, 70 n. a j. zvířátko v. kzvěřátko. zvláščě, zvláščně, zvláště, zvláštně adv. 5 ad 53; 116, 5; 6, 77; 181, 233; II. 376 ad 66 a j. zvláščí, zvlášční, zvláštní, vzláštní . ad]. 44, 264; 44 ad 264—265; 122, 283 n.; 444, 189; II. 485, 232 a ad 232 a j. zvláščnost f. 605, 65; II. 25, 98; 28, 167 a j. zvnieti, (v)znieti nedok. 121, 15; 799, 137; 11. 310, 93. zvol- v. vzvol-. zvon m. II. 129 ad 86; 697, 164. zvonec m. 348, 7. zvolienie n. II. 385, 180; 804 ad 141; 869 ad 265. zvoniti nedok. TI. 294, 92; 384, 168; 385, 172 a 174 a j. Zvracéti nedok. II. 207, 231. [zvuéné adv.] 121 ad 10. zvuény adj. 121, 10; 348, 7. [zvuéüei adj.] 348 ad 7. zvuk m. 27, 30; 40, 215; 56, 425 a j. zvyk- v. svyk-. zvyobcovati dok. 265, 144. zvýsiti v. vzvýs-. ZVÝŠ- v. vzvýš-. zzaháleti dok. II. 614, 324. [zzlořěčiti dok.] II. 614 ad 318. [zzüfati dok.; II. 637 ad 294-—297. zZenile adv. II. 237, 99; 468 ad 272. zieniti sé dok. II. 322, 274. zžírati nedok. 323, 5. Zába i. II. 110, 229; 166, 366; 368, 306; 676, 156 a j. žábě v. žsebě. [žáček m.) 796 ad 96. Zádanie n. 737, 115. žádati nedok. 37 ad 166; 48, 318; 66, 122 a 123; 66, 128; 65, 118 a j. č. [Zádávati nedok.] 855 ad 156; II. 252 ad 70; 699 ad 190 a j. [żadićky adj.] II. 351 ad 59. žádný adj. 52, 368; 12, 149; 16, 209; 80, 305; 339, 233; II. 741, 240 aj. č.
1166 zúfalstvie n. 502 ad 601—606; 635, 136; 636, 142; 670, 81 a j. zúfalý adj. 238, 126; 16 ad 207; 834 ad 212 a j. Züfanie n. 502 ad 605; II. 47 ad 127—138; 319, 217 a j. zifati nedok. 403, 308; 502, 605; 541, 155; 680, 94 n. a j. — 7. sobě II. 153, 193; 4906, 382 a j. [züfávati nedok.] II. 637 ad 294. [zümysla adv.] II. 171 ad 65; 431 ad 112. [zimyslnś adv.1 II. 455 ad 98; 477 ad 127; 702 ad 230 a j. [zümysinÿ adj.] 491 ad 414. züplna adv. 236 ad 94-95; 540 ad 126; 779 ad 60; II. 135, 238 a j. [zutiekati dok.] 19 ad 243; 552 ad 146—149; 628 ad 144 a j. zutrhati dok. 41, 221. [zvadnüti dok.] 744 ad 192—193. zvalità v. svaliti, zváti nedok. 87, 399; 446, 216; 447, 226 a j. — Z. sě II. 30, 42. zvazniti dok. 745, 205; II. 913, 151. zvédéti v. vzvédéti. zvelebenie n. 565, 323; 812 ad 321; II. 799, 74 a j. zvelebeny adj. 812, 321; 328, 41. zvelebiti dok. 14, 171; 30, 77; 122, 34; 125, 87 a j. [zvelebovati nedok.] 77 ad 268. Zvéf f. 8 ad 88—89; 678, 55; II. 145, 85 a j. [zvéfátko n.] II. 86 ad 123; 917 ad 51. zvěřina f. II. 537, 258. zvérovati dok. 41, 223; 417, 494; II. 223, 249. ZVésiti v. vzvésitt. [zvésti sé dok.] II. 529 ad 154. zvéstovati v. vzvésiovat. zvěšenie, zvé&éti v. vzvét-. [zvetséti dok.] 131 ad 28. zviefé n. IT. 120, 55; 308, 62 a j. zviklati dok. 680, 88; 752, 292; II 419, 327 a j. — Z. sé I. 15, 187; 94, 488; 275, 262; 679, 70 n. a j. zvířátko v. kzvěřátko. zvláščě, zvláščně, zvláště, zvláštně adv. 5 ad 53; 116, 5; 6, 77; 181, 233; II. 376 ad 66 a j. zvláščí, zvlášční, zvláštní, vzláštní . ad]. 44, 264; 44 ad 264—265; 122, 283 n.; 444, 189; II. 485, 232 a ad 232 a j. zvláščnost f. 605, 65; II. 25, 98; 28, 167 a j. zvnieti, (v)znieti nedok. 121, 15; 799, 137; 11. 310, 93. zvol- v. vzvol-. zvon m. II. 129 ad 86; 697, 164. zvonec m. 348, 7. zvolienie n. II. 385, 180; 804 ad 141; 869 ad 265. zvoniti nedok. TI. 294, 92; 384, 168; 385, 172 a 174 a j. Zvracéti nedok. II. 207, 231. [zvuéné adv.] 121 ad 10. zvuény adj. 121, 10; 348, 7. [zvuéüei adj.] 348 ad 7. zvuk m. 27, 30; 40, 215; 56, 425 a j. zvyk- v. svyk-. zvyobcovati dok. 265, 144. zvýsiti v. vzvýs-. ZVÝŠ- v. vzvýš-. zzaháleti dok. II. 614, 324. [zzlořěčiti dok.] II. 614 ad 318. [zzüfati dok.; II. 637 ad 294-—297. zZenile adv. II. 237, 99; 468 ad 272. zieniti sé dok. II. 322, 274. zžírati nedok. 323, 5. Zába i. II. 110, 229; 166, 366; 368, 306; 676, 156 a j. žábě v. žsebě. [žáček m.) 796 ad 96. Zádanie n. 737, 115. žádati nedok. 37 ad 166; 48, 318; 66, 122 a 123; 66, 128; 65, 118 a j. č. [Zádávati nedok.] 855 ad 156; II. 252 ad 70; 699 ad 190 a j. [żadićky adj.] II. 351 ad 59. žádný adj. 52, 368; 12, 149; 16, 209; 80, 305; 339, 233; II. 741, 240 aj. č.
Strana 1167
žádost f. 56, 424; 84, 360; 90, 435 a j. č. žádostivý adj. 140 ad 158; 182, 246; 349, 17 a j. [Zádücí adj.] II. 203 ad 162; 351 ad 50; 426 ad 48; 585 ad 223; 876 ad 123; 883 ad 257 a j. [žádničký adj.] 421 ad 51; 467 ad 144; 629 ad 156; II. 876 ad 123; 883 ad 257 a j. Zädücky adj. 421, 51; 467 ad 144; 37 ad 170; 659 ad 156; II. 155 ad 209; 351 ad 59; 457 ad 123; 486 ad 249; 876 ad 123; 883, 257 a j. žák m. 233 ad 58; 703 ad 113; 796, 96; II. 433, 141 a j. żakovstvo n. II. 322, 271. żalaf m. 35, 154; 94, 493; 323, 13 aj. Zalafovánie n. 636, 157; II. 202 ad 148. žalm m. 169 ad 68; 281, 14; 516, 182 a j. žaloba i. 281, 7; 257 a j. žalost f. 56, 424; 190, 341; 515, 170 a j. [żalostiv6 adv.] 19 ad 243; II. 159 ad 265. żaJostivy adj. 19, 243; 550, 117 n.; 592, 110 a j. lalostná adv. II. 847, 88. żalostny adj. 531, 384; 596, 167; II. 422 ad 366 a j. žalovati nedok. 34, 129; 34, 131; 46, 280; 80, 308; II. 331, 78 a j. žaltář m. 62, 66; 276, 272; 584, 905; II. 360, 194 a j. žaludek v. želudek. žásati sě nedok. II. 122, 105. #(d)imanie n. 555, 188. ż(d)imati nedok. 555, 186 a 189. Ze conj. 10, 117; 29, 54; 50, 335; 28, 39; 50, 343; 97, 16; 55, 407; 437, 101; II. 327, 24; 669, 62; I. 24, 306; 66, 124; 10, 122 a j. č. [Zebrééek m.] II. 387 ad 199. 520, 236; 522, 1167 žebrák m. 536 ad 19; II. 141, 37; 152, 172 n. a j. żebranie n. II. 329 ad 60; 330, 60. Żebrati nedok. 91, 455; 350, 49; II. 152, 178 n. a j. žebrávati nedok. 536, 20. Żebrota f. 92, 460; II. 152, 181; 156, 228. [Żehnał m.] 16 ad 204; II. 376 ad 58; 568 ad 361. [žehnačka f.] 748 ad 246. Zehnänie n. 16, 204; 184, 266; 748, 246; II. 376, 58 a j. Zehnanina f. IY. 808, 206. żehnati nedok. 62, 81; 184 ad 266— 267; 551, 129; 647, 62 a j. — Z. sé II. 812, 283. Zehnany adj. II. 504, 84; 505, 87. Zehránie n. 295, 203; 600, 252; II. 924, 213. Zehrati nedok. 22 ad 284; 158 ad 204; 379, 444; 787,162; I1. 591, 315 a j. Żejtlik, -dlik m. IT. 223, 246; 511 ad 168. Zël m. a adv. 391 ad 136; 469, 169; 496, 520 a j. Zélenie n. 402, 292; 468, 147; 469, 170 a j. Zéleti nedok. 90, 428 a 431; 116, 13; 122, 40 a j. Zelezo n. 249, 264; II. 888, 63. żeludek, żaludek m. 339, 237 n.; II. 153, 188; (Zalaudek) I. 339 ad 237; II. 153 ad 188. żemle f. II. 286, 282. [žemlička f.] TI. 286 ad 282. żen, Żeń f. 4, 51; 283, 37; 426, 166 n.; II. 433, 149 a j. žena f. 8, 90; 23, 293; 29, 57 a j. — 15, 197; 68, 158 a j. Zenich m. 115, 30; 118, 33; 194, 40; 839, 301 a j. — Adj. poss. -óv 848, 54. ženiti sě nedok. 206, 227; 352, 81; II. 574, 69 a j. żenkyl m. 540, 134; IT. 433, 146; 706, 294; 717 ad 453.
žádost f. 56, 424; 84, 360; 90, 435 a j. č. žádostivý adj. 140 ad 158; 182, 246; 349, 17 a j. [Zádücí adj.] II. 203 ad 162; 351 ad 50; 426 ad 48; 585 ad 223; 876 ad 123; 883 ad 257 a j. [žádničký adj.] 421 ad 51; 467 ad 144; 629 ad 156; II. 876 ad 123; 883 ad 257 a j. Zädücky adj. 421, 51; 467 ad 144; 37 ad 170; 659 ad 156; II. 155 ad 209; 351 ad 59; 457 ad 123; 486 ad 249; 876 ad 123; 883, 257 a j. žák m. 233 ad 58; 703 ad 113; 796, 96; II. 433, 141 a j. żakovstvo n. II. 322, 271. żalaf m. 35, 154; 94, 493; 323, 13 aj. Zalafovánie n. 636, 157; II. 202 ad 148. žalm m. 169 ad 68; 281, 14; 516, 182 a j. žaloba i. 281, 7; 257 a j. žalost f. 56, 424; 190, 341; 515, 170 a j. [żalostiv6 adv.] 19 ad 243; II. 159 ad 265. żaJostivy adj. 19, 243; 550, 117 n.; 592, 110 a j. lalostná adv. II. 847, 88. żalostny adj. 531, 384; 596, 167; II. 422 ad 366 a j. žalovati nedok. 34, 129; 34, 131; 46, 280; 80, 308; II. 331, 78 a j. žaltář m. 62, 66; 276, 272; 584, 905; II. 360, 194 a j. žaludek v. želudek. žásati sě nedok. II. 122, 105. #(d)imanie n. 555, 188. ż(d)imati nedok. 555, 186 a 189. Ze conj. 10, 117; 29, 54; 50, 335; 28, 39; 50, 343; 97, 16; 55, 407; 437, 101; II. 327, 24; 669, 62; I. 24, 306; 66, 124; 10, 122 a j. č. [Zebrééek m.] II. 387 ad 199. 520, 236; 522, 1167 žebrák m. 536 ad 19; II. 141, 37; 152, 172 n. a j. żebranie n. II. 329 ad 60; 330, 60. Żebrati nedok. 91, 455; 350, 49; II. 152, 178 n. a j. žebrávati nedok. 536, 20. Żebrota f. 92, 460; II. 152, 181; 156, 228. [Żehnał m.] 16 ad 204; II. 376 ad 58; 568 ad 361. [žehnačka f.] 748 ad 246. Zehnänie n. 16, 204; 184, 266; 748, 246; II. 376, 58 a j. Zehnanina f. IY. 808, 206. żehnati nedok. 62, 81; 184 ad 266— 267; 551, 129; 647, 62 a j. — Z. sé II. 812, 283. Zehnany adj. II. 504, 84; 505, 87. Zehránie n. 295, 203; 600, 252; II. 924, 213. Zehrati nedok. 22 ad 284; 158 ad 204; 379, 444; 787,162; I1. 591, 315 a j. Żejtlik, -dlik m. IT. 223, 246; 511 ad 168. Zël m. a adv. 391 ad 136; 469, 169; 496, 520 a j. Zélenie n. 402, 292; 468, 147; 469, 170 a j. Zéleti nedok. 90, 428 a 431; 116, 13; 122, 40 a j. Zelezo n. 249, 264; II. 888, 63. żeludek, żaludek m. 339, 237 n.; II. 153, 188; (Zalaudek) I. 339 ad 237; II. 153 ad 188. żemle f. II. 286, 282. [žemlička f.] TI. 286 ad 282. żen, Żeń f. 4, 51; 283, 37; 426, 166 n.; II. 433, 149 a j. žena f. 8, 90; 23, 293; 29, 57 a j. — 15, 197; 68, 158 a j. Zenich m. 115, 30; 118, 33; 194, 40; 839, 301 a j. — Adj. poss. -óv 848, 54. ženiti sě nedok. 206, 227; 352, 81; II. 574, 69 a j. żenkyl m. 540, 134; IT. 433, 146; 706, 294; 717 ad 453.
Strana 1168
1168 ženský adj. 69 ad 168; 404, 330; 718, 169; 800, 153 a j. — Ženščí běhové II. 964, 338. [žérač m.j II. 360 ad 196. (žeřavý), řeřavý, řežavý adj. 230, 13 a ad 13. žernov v. žrnov. žert m. 163 ad 275; 174, 149; 395, 184 a j. [Zertiéek m.] 446 ad 220; 485 ad 363; II. 888 ad 67! žertík m. 174 ad 149; 767, 110; II. 888 ad 67. [žertovný adj.] II. 929 ad 334—335. Žid m. 96, 13; 114, 3; 130, 2; 222, 422; 225, 459; 242, 176 a j. židovina f. 310, 135. židovsky adv. 420, 5. židovský adj. 83, 351; 100, 70; 709, 24; 26 ad 11—13 a j. iidovstvo, Zidovstvo n. 116, 7 a 9; 644, 5; 822, 24; II. 6, 23 a j. Zi bá, Zábé n. 180, 224. żieti nedok. IT. 450, 18 a 20 n. a 23; 451, 36 a j. Ziezn f. 324, 20. [Zieznievati nedok.] II. 462 ad 188. Ziezniti, Zieznéti nedok. 104, 130; 230, 12 a ad 12; 371, 330 a ad 330; 597, 193; 722, 221 a j. żieznivy adj. II. 84, 75; 864 ad 144 a j. — M. z adj. I. 24 ad 308— 309. žila f. 558, 228; II. 742, 253; 743, 255. ziné f. 174, 148; 421, 44; 511, 103 a j. Ziraë v. Zérat. žito n. 220, 404; 754 ad 328; IT. 222, 224 a j. Zivé adv. 445, 199; II. 138, 315; 475, 90 a j. Ziviti ncdok. 73 ad 217—218; II. 82, 21 a j. — Z. sé 73, 218; 92, 459; 186, 287; 743, 185 a j. Zivl, živel m. 53, 380; 145, 7. Zivnost f. 212 ad 303—305; 473 ad 227; II. 110, 227; 240 ad 145; 314, 142; 522, 56 a j. [živnóstka f.] II. 240 ad 149. [živný adj.] II. 338 ad 179. [Zivobytie n.] 271 ad 222—223; II. 487 ad 267; 754 ad 131. Zivo¢ich m. 71, 189; 123, 52; 236, 99 n.; 287, 102; 442, 168; 525, 296 a j. (żivost f.] 798 ad 129; II. 314 ad 142; 474 ad 89; 522 ad 56 a j. [żivóstka f.] II. 474 ad 89. żivot m. 56, 421; 38, 187; 43, 242; 70, 184; 71, 190; 292, 166 a j. 6. — Ž. věčný 50, 340. — 9, 99; 18, 226; 29, 56; 73, 223; 460, 54 a j. [živótek m.] 829 ad 150. živý adj. 454, 313; 39, 204; 31 ad 85; 104, 130; 551, 137; 45, 271; 82, 325 a j. č. žluč f. 19 ad 243—244; 370, 327; 371, 329 a j. [žlutý adj.] 546 ad 0; IT. 431 ad 121. źnec m. 283, 37: 297, 236; II. 611, 324; 433 ad 149— 151. żold m. 523, 274; II. 464 ad 217; 550 ad 118—120. Zoldnéf m. 405, 345; 231 ad 34. źrać m. 830, 159; 746 ad 228—231. źradlo n. 664, 210; IT. 146 ad 107— 114. [£ránie n.] 664 ad 210. žráti (žhráti) nedok. 36, 162; 43, 249; 43 ad 249—251; 76 ad 257— 264; 174 ad 151; 297, 228; 311 ad 143— 147 a j. źrnov m. 207, 238; II. 632, 217 n.; 633, 222 a j. [źvati nedok.] 296 ad 215 a ad 218; 404 ad 330; II. 239 ad 137 a j. [Zvavy adj.] 740 ad 146; II. 344 ad 262; 929 ad 334—335. [žvýkati nedok.] II. 239 ad 137
1168 ženský adj. 69 ad 168; 404, 330; 718, 169; 800, 153 a j. — Ženščí běhové II. 964, 338. [žérač m.j II. 360 ad 196. (žeřavý), řeřavý, řežavý adj. 230, 13 a ad 13. žernov v. žrnov. žert m. 163 ad 275; 174, 149; 395, 184 a j. [Zertiéek m.] 446 ad 220; 485 ad 363; II. 888 ad 67! žertík m. 174 ad 149; 767, 110; II. 888 ad 67. [žertovný adj.] II. 929 ad 334—335. Žid m. 96, 13; 114, 3; 130, 2; 222, 422; 225, 459; 242, 176 a j. židovina f. 310, 135. židovsky adv. 420, 5. židovský adj. 83, 351; 100, 70; 709, 24; 26 ad 11—13 a j. iidovstvo, Zidovstvo n. 116, 7 a 9; 644, 5; 822, 24; II. 6, 23 a j. Zi bá, Zábé n. 180, 224. żieti nedok. IT. 450, 18 a 20 n. a 23; 451, 36 a j. Ziezn f. 324, 20. [Zieznievati nedok.] II. 462 ad 188. Ziezniti, Zieznéti nedok. 104, 130; 230, 12 a ad 12; 371, 330 a ad 330; 597, 193; 722, 221 a j. żieznivy adj. II. 84, 75; 864 ad 144 a j. — M. z adj. I. 24 ad 308— 309. žila f. 558, 228; II. 742, 253; 743, 255. ziné f. 174, 148; 421, 44; 511, 103 a j. Ziraë v. Zérat. žito n. 220, 404; 754 ad 328; IT. 222, 224 a j. Zivé adv. 445, 199; II. 138, 315; 475, 90 a j. Ziviti ncdok. 73 ad 217—218; II. 82, 21 a j. — Z. sé 73, 218; 92, 459; 186, 287; 743, 185 a j. Zivl, živel m. 53, 380; 145, 7. Zivnost f. 212 ad 303—305; 473 ad 227; II. 110, 227; 240 ad 145; 314, 142; 522, 56 a j. [živnóstka f.] II. 240 ad 149. [živný adj.] II. 338 ad 179. [Zivobytie n.] 271 ad 222—223; II. 487 ad 267; 754 ad 131. Zivo¢ich m. 71, 189; 123, 52; 236, 99 n.; 287, 102; 442, 168; 525, 296 a j. (żivost f.] 798 ad 129; II. 314 ad 142; 474 ad 89; 522 ad 56 a j. [żivóstka f.] II. 474 ad 89. żivot m. 56, 421; 38, 187; 43, 242; 70, 184; 71, 190; 292, 166 a j. 6. — Ž. věčný 50, 340. — 9, 99; 18, 226; 29, 56; 73, 223; 460, 54 a j. [živótek m.] 829 ad 150. živý adj. 454, 313; 39, 204; 31 ad 85; 104, 130; 551, 137; 45, 271; 82, 325 a j. č. žluč f. 19 ad 243—244; 370, 327; 371, 329 a j. [žlutý adj.] 546 ad 0; IT. 431 ad 121. źnec m. 283, 37: 297, 236; II. 611, 324; 433 ad 149— 151. żold m. 523, 274; II. 464 ad 217; 550 ad 118—120. Zoldnéf m. 405, 345; 231 ad 34. źrać m. 830, 159; 746 ad 228—231. źradlo n. 664, 210; IT. 146 ad 107— 114. [£ránie n.] 664 ad 210. žráti (žhráti) nedok. 36, 162; 43, 249; 43 ad 249—251; 76 ad 257— 264; 174 ad 151; 297, 228; 311 ad 143— 147 a j. źrnov m. 207, 238; II. 632, 217 n.; 633, 222 a j. [źvati nedok.] 296 ad 215 a ad 218; 404 ad 330; II. 239 ad 137 a j. [Zvavy adj.] 740 ad 146; II. 344 ad 262; 929 ad 334—335. [žvýkati nedok.] II. 239 ad 137
Strana 1169
OPRAVY A DOPLNKY. Úvod str. XLII, XLVII a XLVIII transkribuji štolováni místo obyčejného stolování, protože rukopisy U, S a O rozlišují jasně s od š (srov. i Jungmannův slovník sub voce štolování). K I. dílu: str. 205 ř. 216 čti přivedau m. přivedou; 207 ř. 232 mluviece m. mluviecé; 338 ř. 229 čti jest m. jset; 387 ř. 79 je podle Izaiáše 38, 15; 401 ř. 281 je podle Pláče 1, 2; str. 828 ř. 144 čti dobré m. obré; k poznámce na str. 829 přidej: viz Matěje z Janova Regulae díl V. str. 43 a Kybalův spis M. Matěj z Janova, p. 16 a 230. K II. dílu: str. 30 ř. 33 čti neradi m. nerádi; str. 51 ř. 8 a 100 ř. 76 třeba čísti spoluvěčná; 56 ř. 137 vuolí m. —i; 80 ř. 177 čti žehnání m. žehnáni; 150 ř. 151 citát je z Ecci. 31, 28; 152 ř. 174 (a ad 174) přidej poznámku: V latinském znění Solacium est miseris socios habuisse penarum čteme toto přísloví, pokud mi známo, po prvé u Konráda z Halberstadtu (viz Flajšbansovu práci Die älteste böhmische Sprichwörtersammlung v Jagićově Archivu für slav. Phil. 1906 p. 289; místo penarum čte se častěji (a je jistě původní) malorum, ale ani autor tohoto znění není znám; str. 167 ř. 377 čti přímluvcí m. přímluvci; 242 k ř. 176 přidej poznámku: Přísloví „Múdrý se o málo neoklamá“ viz u Flajšhanse, Česká přísloví I. sl. 1047 (vyskytuje se i v Tkadlečkovi); 294 ř. 103 čti pýchá m. pýcha; 364 ad 258 čti Nezaleňhuje a škrtni vykřičník za tímto slovem; rovněž na str. 386 ad 185 čti: zaleňhovati; str. 447 ad 349 čti zvěstováno m. zvest—; str. 466 ad 243 ze slova lakomý vypadlo 1; ib. ad 247 čti sobě m. sobe; na str. 560 ř. 257 škrtni uvozovky po slově víru a polož je v ř. 258 po slově cele ib. v ř. 259 dej do uvozovek: „a nepoškvrněnú“; tak i na straně 561 ř. 261 čti v uvozovkách „bez pochybenie zahyne“ (tato slova v uvozovkách jsou pokračování citátu z Athanasia).
OPRAVY A DOPLNKY. Úvod str. XLII, XLVII a XLVIII transkribuji štolováni místo obyčejného stolování, protože rukopisy U, S a O rozlišují jasně s od š (srov. i Jungmannův slovník sub voce štolování). K I. dílu: str. 205 ř. 216 čti přivedau m. přivedou; 207 ř. 232 mluviece m. mluviecé; 338 ř. 229 čti jest m. jset; 387 ř. 79 je podle Izaiáše 38, 15; 401 ř. 281 je podle Pláče 1, 2; str. 828 ř. 144 čti dobré m. obré; k poznámce na str. 829 přidej: viz Matěje z Janova Regulae díl V. str. 43 a Kybalův spis M. Matěj z Janova, p. 16 a 230. K II. dílu: str. 30 ř. 33 čti neradi m. nerádi; str. 51 ř. 8 a 100 ř. 76 třeba čísti spoluvěčná; 56 ř. 137 vuolí m. —i; 80 ř. 177 čti žehnání m. žehnáni; 150 ř. 151 citát je z Ecci. 31, 28; 152 ř. 174 (a ad 174) přidej poznámku: V latinském znění Solacium est miseris socios habuisse penarum čteme toto přísloví, pokud mi známo, po prvé u Konráda z Halberstadtu (viz Flajšbansovu práci Die älteste böhmische Sprichwörtersammlung v Jagićově Archivu für slav. Phil. 1906 p. 289; místo penarum čte se častěji (a je jistě původní) malorum, ale ani autor tohoto znění není znám; str. 167 ř. 377 čti přímluvcí m. přímluvci; 242 k ř. 176 přidej poznámku: Přísloví „Múdrý se o málo neoklamá“ viz u Flajšhanse, Česká přísloví I. sl. 1047 (vyskytuje se i v Tkadlečkovi); 294 ř. 103 čti pýchá m. pýcha; 364 ad 258 čti Nezaleňhuje a škrtni vykřičník za tímto slovem; rovněž na str. 386 ad 185 čti: zaleňhovati; str. 447 ad 349 čti zvěstováno m. zvest—; str. 466 ad 243 ze slova lakomý vypadlo 1; ib. ad 247 čti sobě m. sobe; na str. 560 ř. 257 škrtni uvozovky po slově víru a polož je v ř. 258 po slově cele ib. v ř. 259 dej do uvozovek: „a nepoškvrněnú“; tak i na straně 561 ř. 261 čti v uvozovkách „bez pochybenie zahyne“ (tato slova v uvozovkách jsou pokračování citátu z Athanasia).
- 1: Array
- 5: Array
- 971: Array
- 982: Array
- 990: Array
- 1169: Array