Strana 1
NOVĚ NALEZENÉ RUKOPISY FORMULÁŘŮ XIII. A XIV. STOLETI. ZPRÁVU O NICH I VYNÁTKY PODÁVÁ FERDINAND TADRA. (Rozpravy k. české společnosti nauk. — VII. řada, 2. svazek) (Filoso da č. 3.) Nákladem král V PRAZE. ské české společnosti nauk. — Tiskem Dr. Edvarda Grégra. 1887.

Strana 2

Strana 3
I. Rukopis Celovecký. V knížecí biskupské knihovně v Celovci nalezen byl teprve před nedávnem rukopis (sign. MS. XXXI. b. 12.), psaný ku konci století čtrnáctého a obsahující sbírku nejdůležitějších formulářů XIII. a XIV. století posud známých. Zprávu o rukopise tom podal jsem ve „Sbor- níku historickém“ roč. III. (1885) str. 48 a opakuji zde tedy jen v krátkosti obsah jeho. Na listech 1—8 jest generalní rejstřík; dále 1. na 1. 13—70 Liber formularum Heinrici Italici; 2. na 1. 71—74 Superscriptiones, literae conductus s. credentiarum, praesentationes a j.; 3. na 1. 77—140 Cancellaria Caroli IV., celkem 432 listů, formulář to z celé sbírky nejdůležitější, jelikož k listům, které i v jiných rukopisech „Cancellariae Caroli IV.“ se na- lézají, připojeno jest 200 listů biskupa Olomouckého Jana ze Středy či Neumarktu (Johannes Noviforensis), dřívějšího kancléře císaře Karla IV., které se posud nikde jinde nenalezly; *) 4. na 1. 141—144 Formae devolutionum; 5. na 1. 146—155 Formae de stilo nobilissimo, většinou jen slohová cvičení; 6. na 1. 156—175 Formae privilegiorum de subtili stilo Heinrici Italici. A. Chci tuto upozorniti předně na oba formuláře královského notáře, Vlacha Jindřicha, uvedené pod číslem 1. a 6. O osobnosti tohoto „Heinrici Italici“ čili „Heinrici de Isernia" i o formulářích jeho pojednal J. Emler ve spise „Die Kanzlei der böhmischen Könige Přemysl Ottokars II. und Wenzels II. und die aus derselben hervorgegangenen Formelbücher“ (Abh. d. k. böhm. Ges. d. Wiss. VI. Folge, 9. Bd.). Formuláře jeho obsahují mnohé pro dějiny české důležité listy, kteréž proto i do II. svazku „Regesta Bohemiae“ pojaty byly. Známé dosud rukopisy liší se značně jeden od druhého; totéž platí i o obou formulářích rukopisu Celo- veckého. První z nich „Liber formularum Heinrici de Isernia“ aneb — jak rukopis Celovecký na počátku hlavního rejstříku praví — „Liber formularum H[einrici] Italici“ znám byl dosud z jediného rukopisu nalezajícího se v c. k. dvorní knihovně Vídeňské, z něhož důležitější listy uveřejnil poprvé Dolliner („Codex epistolaris Primislai Ottocari II. Bohemiae regis“ r. 1803). Porovnal jsem rukopis Celovecký s vydáním Dollinerovým i s Regesty Emlerovými a shledal, že oba rukopisy, Vídeňský a Celovecký, se skoro úplně shodují a sice i co se obsahu i uspořádání týče a že jsou tedy přepsány dle jedné předlohy.**) Udávát Dolliner počet formulí *) Tuto sbírku listů Jana ze Středy vydal jsem pod titulem: Cancellaria Johannis Noviforensis episcopi Olomucensis (1364—1384) v „Archiv für österr. Gesch.“ sv. 68. (1886) str. 1—157. **) Třetí rukopis tohoto formuláře nalezá se v c. k. univ. knihovně Pražské (sign. XII. B. 12. na listech 1*)

Strana 4
4 rukopisu Vídeňského, nacházejících se v první části jeho na listech 40—149, celkem na 164; náš rukopis má jich sice jen 156, rozdíl ten však povstal tím, že 8 méně důležitých listů buď snad nedopatřením neb schválně od písaře rukopisu Celoveckého vynecháno jest. Čísla 1—44 se totiž shodují v obou rukopisech úplně, zde vynecháno pak v rukopise Celoveckém oněch několik formulí, které ve Vídenském se nalézají; jinak se však oba rukopisy až do konce opět úplně shodují. Druhá část formuláře Vídeňského (na listech 167—203), obsahující dle Dollinera většinou jen stilistická cvičení a některé listy méně důležité, není v rukopise Celo- veckém obsažena. „Liber formularum Heinrici Italici“ rozdělen jest v rukopise Celoveckém v patero částí, z nichž každá má napřed svůj zvláštní rejstřík. Rukopis Vídeňský tohoto rozdělení nemá, aspoň se Dolliner o něm nezmiňuje.*) První část obsahuje formule číslo 1—32; z těch nalezl jsem v Regestech Emle- rových následující čísla (číslo v závorce značí číslo formule v rukopisu Celoveckém, číslo ruko- pisu Vídeňského udáno jest u Dollinera i v Regestech) a sice: číslo Regest 2589 (1), 2590 (2), 2591 (3), 2592 (4), 2593 (5), 2594 (6), 2595 (7), 2596 (8), 2452 (10), 760 (11), 764 (12), 2560 (13), 2578 (14), 2579 (15), 2582 (16), 2601 (17), 2603 (18), 2602 (19), 2605 (20), 2600 (21), 2599 (22), 2606 (24), 2583 (25), 2584 (26), 2254 (27), 2255 (28), 2515 (29), 2569 (30), 2570 (31). Druhá část obsahuje formule čís. 33—55, z nichž jsem nalezl v Regestech násle- dující: číslo Regest 1045 (33), 747 (36), 848 (38), 2613 (39), 2612 (40), 2621 (41), 2619 (43), 2561 (44), 2610 (46),**) 2567 (48), 2562 (49), 2527 (50), 2609 (52), 2624 (55). Třetí část obsahuje formule čís. 56—112, z nichž jsem nalezl v Regestech násle- jící: 2622 (56), 2623 (57), 2455 (59), 2620 (60), 2615 (62), 2616 (63), 2617 (64), 2618 (65 a 66),***) 2627 (67), 855 (68), 2471 (69), 2607 (70), 2614 (71), 2604 (72), 2611 (73), 2625 (74), 2626 (75), 2568 (76), 2565 (77), 1102 (79), 2564 (80), 2632 (82), 1101 (84), Doll. XL. (87), 2520 (88), 1091 (89), 2495 (90), 2473 (91), 2572 (92), 1106 (93), 995 (94), 898 (95), 1057 (96), 2630 (97), 1058 (98), 1070 (99), 965 (100), 1088 (105), 1135 (106), 2587 (107), Doll. XXXIII. (108), 2473 (109), 1105 (110). Čtvrtá část obsahuje formule čís. 113—125, z nichž jsem nalezl v Regestech ná- sledující: 2557 (113), 2586 (115), 2553 (116), 2443 (117), 2585 (118), 2550 (119), 2442 (120), 2551 (122), 2559 (123), 2554 (124). * **) ***) 92—142); má nadpis „Summa Ytalici Henrici“ a čítá celkem 166 formulí, liší se však co uspořádání se týče poněkud od obou rukopisů nahoře uvedených. Čísla formulí 1—27 shodují se ve všech úplně; odtud až do čísla 60 liší se rukopis Pražský od ostatních, některých formulí jsem vůbec jinde nena- lezl. Další formule od čísla 60 do 164 shodují se až na některé výminky s formulemi číslo 36—154 rukopisu Vídeňského i Celoveckého, které většinou otištěny jsou u Dollinera a v Regestech sv. II. Myslím, že usnadním práci a tím snad zavděčím se tomu, kdo by budoucně texty obou rukopisů i vydání jich porovnávati chtěl a proto podávám seznam čísel, které jsem v Emlerových Regestech nalezl, nechtěje ovšem tvrditi, že by byl úplný, neb k mému účeli nebylo toho nutně potřebí. Při jmeně „Bonaventura“ v této formuli jest v rukopise Celoveckém poznámka pozdější rukou psaná: „Nunc sanctus in Catalogo Sanctorum descriptus a Sixto IV. Pont. max.“ Číslo Regest 2618 jest v rukopise Celoveckém rozděleno ve dvě formule, první jde až ke slovům „videbitur, meliori“; druhá odtud až ku konci, má však zvláštní nadpis: „Forma earundem literarum domino do. Henr. de Wsserob.“

Strana 5
5 Pátá část konečně obsahuje formule čís. 126—156, z nichž jsem následující v Re- gestech nalezl: 2573 (126), 2574 (132), 2575 (133), 2576 (134), 2577 (135), 840 (145), 818 (146), 1055 (147), 1047 (148), Doll. XLVII. (149), 1103 (150), 1046 (153). Druhý formulář Vlacha Jindřicha nalézající se v rukopise Celoveckém na listech 156 až 175 patří k oněm formulářům, jichž Emler v dotčeném spise svém (str. 55.) patero roz- ličných rukopisů uvádí. K těmto přistupuje nyní rukopis Celovecký.*) Generální rejstřík má pro tuto část nadpis „Formae privilegiorum de subtili stilo“. Pokud se souditi dá z oněch čísel, které vytištěny jsou u Voigta (Das urkundliche Formelbuch des k. Notars Heinricus Italicus) i v Regestech sv. II., neshoduje se rukopis tento se žádným ze známých dosud ruko- pisů a jest tudíž také samostatné sestavení listin kanceláře královské. Rukopis náš čítá celkem 127 formulí, z nichž ovšem některé jsou jen pouhé formy beze jmen osobních i místních a i jinak beze vší důležitosti. Vůbec vypsáno jest ve formulích rukopisu Celoveckého velmi málo jmen, tak že hledání a určování, která z nich ve vydání Voigtově i v Regestech se na- lezá, velice obtížné jest. Jiná obtíž byla ta, že písař rukopisu Celoveckého (nebo jeho před- lohy) tu a tam jmena libovolně měnil, tak že ku př. místo „Wenceslaus rex“ napsal „Johannes rex“ aneb místo „Nimburg“ (čís. Reg. 2424) „Praga“ a j. Nalezl jsem pak následující čísla Regest v našem formuláři (číslo v závorce značí opět číslo formule v rukopisu Celoveckém): 722 (4), 2345 (11), 2440 (12),**) 2631 (14), 2364 (22), 2355 (23), 2498 (25), 2324 (28), 2359 (29), 2485 (32), 2629 (37), 1306 (38), 2423 (39), 2634 (45), 2368 (46), 2459 (48), 2555 (49). 2378 (53), 2342 (54), 2421 (58), 2356 (59), 2415 (60), 1104 (66), 2377 (67), 2489 (68), 2398 (70), 2393 (71), 2394 (72), 2389 (73), 2402 (74), 2490 (75), 2491 (76), 2403 (79), 2396 (80), 2391 (81), 2400 (82), 2404 (83), 2405 (84), 2476 (85), 2399 (87), 2395 (88), 2406 (92), 2413 (93), 2500 (94), 2556 (95), 2414 (96), 2392 (99), 2401 (100), 2481 (102), 2483 (108), 287 (109), 2478 (111), 2322 (116), 2422 (119), 2263 (125), 2261 (126); mimo to u Voigta čís. 110 (64), 160 (62), 172 (41), 173 (36). Formule tuto udané (celkem 60) nalezají se — dle udání v Regestech — roztrou- **) *) Jiný ještě rukopis uvádí: „Catalogus Cod. MS. bibliothecae Monacensis“ Tom. IV. pars 4. pag. 41. (čís. 22303), kdež se praví: fol. 107—126 Epistolae ex libro formularum Henrici Italici (ed. Voigt 1863), f. 107—114 editae, f. 115—126 multae non editae continentur; cf. imprimis f. 123 literas, quibus hunc librum formularum ab Engberto aliisque juratis Pragensibus compositum et ab Henrico Italico in titulos digestum esse docemur.“ Mimo to obsahuje tento rukopis Mnichovský ještě jiné listy Čech se týkající ze 13. a ze začátku 14. století, jmenovitě některé listy Pražského biskupa Tobiáše (1279 až 1296). Žádal jsem ředitelství kr. dvorní knihovny Mnichovské za zapůjčení rukopisu tohoto, bylo mi však sděleno, že gymn. profesor v Mnichově pan M. Rottmanner rukopis ten k vydání připravuje a že jemu v té věci priorita přísluší. K dotazu mému sdělil mi p. R., že skutečně chystá vydání rukopisu „Heinrici Italici“; zároveň podotýká, že rukopis Mnichovský obsahuje mnoho listů posud neznámých, týkajících se hlavně měst Pražských. Také prý o osobě „Heinrici Italici“ nového světla se nabude. Přejeme si jen, aby práce ta brzy tiskem vyšla. — Konečně podal Boleslav Ulanovský v Mittheilungen des Instit. für österr. Geschichtsforschung 1885 (sv. VI. str. 421) zprávu o rukopise téhož formuláře nalézajícím se v c. k. universitní knihovně Krakovské. Číslo Regest 2440 liší se poněkud od čísla 12 rukopisu našeho; asi uprostřed formule má totiž náš rukopis: „ut alii servitores ad serviendum nobis et aliis nobilibus exemplo huius animentur, universa bona empticia, que emimus a civibus in Praga, scilicet unam domum cum pertinenciis suis intra muros, unum viridarium cum attinenciis suis extra muros et unum molendinum" atd.... jako v Reg. číslo 2440.

Strana 6
6 šeny skoro ve všech u Emlera uvedených rukopisech, nejvíce z nich ovšem v rukopise Krá- loveckem vydaném od Voigta; mimo to však nalézají se v rukopise našem i jiné formule, kterých jsem v Regestech nenalezl. Poněvadž jsem rukopisu Královeckého neměl po ruce, ne- mohu udati, zdali snad některé z nich nejsou i v tomto obsaženy, kteréž by byl tudíž Voigt ve vydání svém vynechal. Přece však jest jisto, že předloha, dle níž přepis náš ve stol. XIV. do rukopisu Celoveckého učiněn, byla — jak již praveno — samostatné sestavení listin kan- celáře královské, které se nám snad jinde nezachovalo. Z formulí, kterých jsem v Regestech nenalezl, podávám v příloze A celkem 27 kusů, v nichž aspoň některá jména vypsána jsou, aneb které se mi jinak poněkud důležitými zdály; ostatní — počtem 41 — nemají tak, jak se v rukopise Celoveckém zachovaly, žádné důležitosti. B. Druhá sbírka formulí rukopisu Celoveckého, na kterou tuto upozorniti chci, má v generálním rejstříku nadpis (čís. 4.): „Formae devolutionum sive Devolutiones bonorum“ většina z nich jedná skutečně o odúmrtech. Vyjímaje obě první, které dány jsou od císaře Karla IV., pocházejí všecky ostatní z doby Václavovy. Bohužel nejsou v nich jména vypsána, myslím však, že pro právní historii přec nějakou důležitost míti budou. V rukopise Celo- veckém jest jich celkem 46; z těch podávám v příloze B 31 formulí. (Čísla v závorce zna- menají běžná čísla formulí v rukopise Celoveckém). II. Rukopis c. k. knihovny Pražské. Mezi rukopisy, které teprve r. 1883 do c. k. universitní knihovny Pražské darovány byly, nalezá se kodex, nyní signaturou 8. A. 19. opatřený, který mimo jiné středověké spisy (čísla 1—15) obsahuje též sbírku listů nadepsanou „Formae epistolarum variarum“ (na listech 4—14, pak 25—27). První část této sbírky jest zlomek formuláře „Cancellaria Caroli IV.“ obsahující pouze 49 listů, kteréž se vesměs i v jiných rukopisech tohoto formuláře nalézají. Z předu (fol. 4—5), jest list Ludvíka z Anjou králi Václavovi z r. 1382 i odpověď tohoto, kteréž v příloze C podávám. Z vlastní „Cancellaria Caroli IV.“ nepodávám zde žádného listu, poněvadž myslím, že musí konečně k vydání tohoto důležitého formuláře přijíti. Z druhé části podávám pak 3 listy dosud neznámé. Rukopis obsahuje mimo dotčené zlomky formulářů ještě následující spisy: Guidonis Gelrati de Amasso epistola missa Weltrando; Epistola contra antipapam et eius cardinales ex parte regis Angliae; Aristotelis epistola ad Alexandrum; Praecepta de lege et moribus cae- saris; Epistola cardinalium gallicorum adversus Urbanum VI.; Tractatus de arte praedicandi ; Jacobus de Cessolis, tractatus de ludo schacorum; Innocentii III. excerptum de explanatione et officio missae; *) Vita s. Eustachii; Historia Romanorum mistice designata; Breviloquium de virtutibus antiquorum principum et philosophorum; Epistola sinodi Basiliensis dd. 15. Octobris 1431. Rukopis psán jest rozličnými písaři ku konci čtrnáctého a v první polovici patnáctého věku a darován byl potom kostelu ve Svinech Trhových, jakž poznamenání na druhém listě se nalezající ukazuje. *) Ku konci spisu tohoto na listě 139. b. jest poznámka: „Knyeze dayz my finales chczesli."

Strana 7
A. Formae Heinrici Italici. I. (2) Rex restituit quendam (comitem de Ungaria) grataie suae, quam propter homicidium in duce B. (2) genero regis perpetratum amiserat. Inter universa et singula virtutum presignia oc . . . Sane licet olim sub quibusdam condicionibus vos et fratrem vestrum nostre restituissemus gracie, extra quam fueratis positi propter homicidii facinus in domino B. olim duce de ... et ... [sic] genero nostro carissimo perpetratum, tum quia suadente nobis plenius flexilis lenitate clementie cupimus quasi quodam excepti nitoris radio prefulgere, sic indignacionis concepte timorem olim pietatis leni ... [sic]*) et maiorem nobis ad gloriam cedere, ignoscere omnimode quam ad vindictam dispendii aliquid irrogare, tenore vobis presencium ac vestro fratri predicto plane pleneque ac sine omni con- dicione culpam, quam contraxeratis, remittimus et indignacionem, quam adversus vos habuimus, omnimode relaxantes vos, fratrem ac omnes consanquineos vestros et amicos bone gracie nostre restituimus, ita ut deinceps velimus vos, fratrem et omnes consanquineos, affines et amicos vestros taliter prosequi gracia et favore, sicut umquam aliquem comitem de Ungaria, qui nostram non demeruit benivolenciam, sed apparuit iu nostre maiestatis oculis gloriosius, nec non et promovere vos, fratrem et omnes consanquineos, affines et amicos vestros intendimus cum prompte gratitudinis voluntate, considerantes de vobis, quod vos, frater oc. nostrum ho- norem et profectum procuretis et procurare studeatis et quandocunque volueritis viceversa nostra vobis offeremus subsidia, cum opportunum fuerit auxiliis et consiliis assistendo. II. (7) Abbas quidam propter fragilitatem suam regimen monasterii resignat. Ego . . . abbas monasterii presentium patrocinio notum fieri cupio universis, quod fragilitatem meam, quam originarie corrupcionis macula traxi et vicio prothoplasti, configurans humiliter in speculo mee mentis eligensque pocius animam meam in humili salvam facere (quam) in gradu periclitari sublimi, cum prelatus in ruinam vertatur et scandalum, si preesse velit pocius quam prodesse, regimen monasterii mei, quod absque salutis mee honere ac gravi periculo non valebam gerere nec volebam, in manibus prelati vel superioris talis non coactus sed voluntarius libere resignavi. Ad cuius rei oc. *) Podle smyslu snad by mělo zníti: „lenitate tolli putantes.“

Strana 8
8 III. (9) Rex nobili cuidam castrum concedit jure Francorum (quod maior natu exclusis mino- ribus succedat). Etsi munificencie nostre graciam libenter extendamus ad singulos, quos fideles nobis ... sentimus etc ... Eapropter per presens privilegium notum facimus universis tam presentibus quam futuris, quod nos attendentes fidem puram et sinceram et grata servicia, que . .. fidelis noster culmini nostro fideliter exhibuit hactenus et incessanter ad presens exhibet et exhibere poterit in futurum, castrum . . . et iusticiariam sistens in tali cum honoribus iusticiarie raci- onibus omnibus et pertinenciis suis, que de mancipio in mancipium et de servicio in servicium (sic), eidem et heredibus suis in perpetuum de speciali gracia et ex certa sciencia duximus concedendum, ita tamen, quod a nobis et heredibus nostris in capitanea teneant et inmediate a nostra curia recognoscant viventes iure Francorum, in eo videlicet, quod maior natus exclusis minoribus fratribus et coheredibus in castro ipso succedat et inter ipsos nullo tempore dividendo, salvis in omnibus mandando ordinacione et fidelitate nostra et heredum nostrorum et serviciorum, quod exinde curie nostre debetur adherere (sic). IV. (13) Episcopus cuidam villam concedit. Talis episcopus oc ... omnibus in perpetuum presens scriptum duraturum oc. Noverint igitur tam presentes quam futuri, qnod nos pensatis serviciis et fidelitate, que nobis . .. exhibuit ad ulititatem nostram serviciorum suorum promptitudine exhibendo, ex communi consilio capituli nostri villam, que vocatur . . . sibi suisque heredibus legitimis cum omnibus fructibus et pro- ventibus concedimus possidendam, sic quod nullus successorum nostrorum dicte ville posses- siones ab ipso vel suis heredibus valeat revocare, quando tam graves excessus contra episcopum, qui tunc pro tempore fuerit, vel contra ecclesiam attemptare presumpserit, pro quibus a pos- sessione merito debeat removeri. Nec adhuc tales excessus ad ipsos removendos sufficiant, nisi ordine judiciario contra eos fuerit approbatum, velud ante libera possessione gaudeant. Presentem paginam ipsis contulimus sigilli nostri et capituli munimine roboratam, supli- cantes omnibus successoribus nostris, ut concessionem nostram ratam et beneficium sepedictis . . . factum pocius augeant quam infirment. V. (16.) Rex cuidam servitori patris sui villam concedit. Joh. (sic) dei gracia oc. Grata fidelium servicia digne retribucionis compensare premio nos benigne decet, nec solum presencia sed ea, que olim domino patri nostro carissimo felicis memorie prestitere oc. Per hoc igitur privilegium oc. quod nos attendentes grata et utilia servicia, que . . . de . . . dilectus fidelis prestitit olim predicto (patri) nostro et nobis prestat ad presens et prestare poterit in futurum, villas ... et . . . in remuneracionis dulcedine sibi et suis heredibus concessimus hereditarie possidendas, volentes, ut ipsi ac sui heredes dictas villas cum pratis, pascuis, aquis, aquarum decursibus, silvis, rubetis, agris cultis et incultis, in omnibus juribus, attinenciis eorundem hereditario jure teneant, habeant, possideant de nostra gracia speciali. Quasquidem villas per . . . summum regni camerarium iuxta regni consuetu- dinem circuire fecimus, ut eas metis certis distinctas et certas dictis . . . et suis heredibus assignent nostri nomine possidendas.

Strana 9
9 VI. (20.) Rex molendina sub civitate Coloniensi sita alicui concedit. Nos W(enceslaus) oc. notum facimus oc. quod molendina sita in Albea sub civitate nostra Coloniensi, que . . . filius olim . . . fuisse ipsius sibi asseruit coram nobis, concedimus eidem ... et heredibus suis tenenda et possidenda ex gracia speciali, ita tamen, quod dictus... et heredes ipsius teneantur facere pro civitate Coloniensi et succurrere ipsi civitati, prout alter civis ipsius civitatis tenetur facere et servire.*) VII. (31.) Rex bona quaedam concedit alicui, quem ad habitationem regni fecit invitari. Inducit utilitas, consulit racio, persuadet honestas, ut regnancium curiosa sollercia providi cultoris ad instar, qui studet electam terram replere palmite, provincias sibi subiectas proborum virorum fecundet frequencia et ex variis mundi partibus, non qui sanguinis claritate reluceant sed qui virtutis tolluntur apice, convocare atque ne virtus iaceat sub paupertatis obscuro nubilo largiflue dextre donariis honore liberalitatis convocare oc. . . Cupientes igitur, ut regnum nostrum...probis viris velud electis conferre propaginibus (sic) per presens igitur privilegium notum fieri volumus, quod ... et ... ad habitacionem ipsius regni fecimus invitari et ne ipsorum probitas inops penuriosaque iaceat, dedimus, tradidimus et concessimus eis in feudum et jure feodi recipientibus pro se et legitimis filiis suis etc. ut supra.**) Ipsi autem ... et ... promiserunt et corporaliter iuraverunt ad s. dei ewangelia, ex nunc nobis et he- redibus nostris esse fideles et vasallos, nos et heredes nostros, jura et honores nostros et heredum nostrorum uti posse per se vel alios trahere vel modo aliquo machinare, ymmo si quem hec vel aliquid eorum contractare vel procurare senserint, quam velocius potuerint nobis aut heredibus nostris indicabunt, et quidquid eis aut alicui eorum sub fide et credencia a nobis aut heredibus nostris compositum fuerit, retinebunt, occultabuntque fideliter, nec non et jura, res et honores suos adversus quoscunque excepto Romano Imperio tenebuntur et totis viribus nos iuvabunt et generaliter veram et puram fidelitatem nobis et nostris heredibus reddent ac per omnia exhibebunt. In cuius rei oc. . . VIII. (34.) Abbas magistro cuidam villam monasterii confert pro XX marcis arg. Nos miseracione divina abbas monasterii . . . notum fleri volumus oc., quod nos cum conventu prefati monasterii solempni tractatu habito et provida deliberatione pensantes atque considerantes, non modicum fore nostro monasterio proficuum, si personas utiles et discretas nobis et monasterio nostro attrahimus oc. . . . virum providum et discretum magistrum . . ., qui nobis in monasterio nostro accommodus esse potest, nobis attrahere cupientes, eidem magistro . . . de communi consensu et mera voluntate omnium fratrum nostrorum villam nostram ... iacentem in provincia .. . et cuius tales sunt confines oc. ... tradimus habendam, tenendam et utifruendam, eo salvo et reservato tamen et monasterio nostro jure dominii et proprietatis, usque ad finem vite sue pacifice et quiete cum omnibus juribus ad ipsam villam spectantibus auctoritate Rev. in Christo patris domini J. venerabilis Pragensis episcopi obtenta super eo atque licencia, promittentes nos pro nobis et successoribus nostris vice et nomine *) Srovnej Regest č. 1345 (dd. 8. Maii 1285). **) Před tím jest podobné darování a sice Reg. II. čís. 2359.

Strana 10
10 dicti monasterii nostri contra ipsam concessionem nunquam venire per nos vel per alium aliqua racione vel causa, de jure vel de facto, sed eam ratam et gratam tenere et habere per totum dicti magistri ... vite tempus, jure verumtamen dominii et proprietatis, ut diximus, nobis et nostro monasterio reservato, ita quod occasione istius facte concessionis dicto magistro . . . prefate ville possesio ad ipsius magistri patrem vel fratres seu cognatos nullatenus extendatur, sed statim dicto magistro . . . defuncto dicta villa ad manus et potestatem nostram et dicti mona- sterii nostri revertatur cum bobus et equis ad unam araturam sufficientibus. Ipse vero magister predictus volens a presenti dicto nostro monasterio utilis et efficaciter comparere, dedit XX marcas argenti puri nobis in utilitatem ipsius monasterii committendas, quas quidem XX marcas argenti puri nos fatemur iam recepisse ab eodem magistлo, promittente nobis vera fide, predicta (villa) et omnibus hiis, que sunt in ea, sine fraude utifrui et eam manutenere ac gubernare, ita quod defuncto vite sue spacio in eo bono statu, sicut nunc est, eadem villa revertatur ad manus nostras et monasterii nostri cum bobus, equis ad unam araturam suffi- cientibus, ut est dictum oc ... IX. (42.) Rex monasterio (Cladrub?) jus patronatus ecclesiae in Novo Cladrub (sic) confert. Wen[ceslaus] oc . .. Speciosi etc....Huius igitur tenore privilegii noscat tam presens etas quam successiva posteritas futurorum, quod nos in recompensa nocumentorum, que occa- sione obsidionis nostre castro (sic, claustrum) pertulit varietate multimoda pressuris, partes prosequentes iusticie et in suffragium anime quondam incliti regis Boemie, patris nostri, jus patronatus, quod habemus in ecclesia sancti... in ...plenum ac sine diminucione honesto viro domino ... venerabili claustri antedicti abbati atque conventui eiusdem suisque successoribus damus atque eisdem duximus perpetuo conferendum, ut iidem atque eorundem successores sint de cetero dicti juris veri atque perpetui possessores. Volumus adhuc, ut ab habitatoribus omnibus in Novo Kladrub, tam presentibus quam futuris, abbati atque conventui eorumque successoribus ad ecclesiam ibidem sitam decime ex frugibus sine contradiccione aliqua anno quolibet persolvantur, et ideo eisdem habitatoribus tam presentibus quam futuris tenore pre- sentis privilegii damus expressius in mandatis, quatenus decimas ex frugibus, ut dictum est, dictis abbati et conventui et eorum successoribus persolvant annuatim. Si quis autem in tan- tam temeritatis audaciam proruperit, ut decimas, prout dictum est, solvere contradicat, indi- gnationem nostram incurrisse ipso facto se noverit et pene, quam decreverimus, subiacere. X. (43.) Rex confirmat donationem (insertam) avi sui Venceslai I. regis. Wence[slaus] dei gracia oc. Viro nobili... graciam suam et omne bonum. Bone fidei devocio cum subsequenter fidelis operis id meretur, ut cui huiusmodi suffragantur virtutes laudis commendacionem habeat et eius redditus recipiant incrementum. Cum igitur tu inter omnes fideles nostros, qui tempore gwerre nostre, quam contra filium nostrum et quosdam barones regni nostri habuimus, primus in servicio nostro fueras et precipuus, qui pro honore regio nec rebus tuis pepercisti nec persone, nos laboribus tuis expensis liberalitate regia pro- videre cupientes, conferimus tibi et heredibus tuis villam ... et ... cum omnibus earum atti- nenciis, videlicet pratis, aquis, piscacionibus, nemoribus, agris cultis et incultis jure proprio

Strana 11
11 possidendas, volentes, ut huiusmodi proprietates jure hereditario possessionis successionis tempore de heredibus tuis libere transeant ad heredes. Ut autem hec nostre serenitatis do- nacio tibi et heredibus tuis rata permaneat et inconvulsa, super eo presentem paginam con- scribi et sigillorum nostrorum munimine iussimus roborari. Huius rei testes sunt oc . . . Datum oc. Nonas Julii oc. Nos autem ipsius ... attendentes fidem, quam ad nos gerit, petici- onibus et precibus suis . . . benignum et specialem prestantes assensum, dictum privilegium dicti avi nostri in hanc paginam de nostro mandato et ex certa sciencia translatum innovari fecimus et donacionem in eo contentam a predicto avo nostro prefato . . . et heredibus suis factam, prout superius scripta est, ratam et gratam habentes tenore presentis privilegii con- firmamus, volentes, ut eadem donacio inmutata, robore stabilita permaneat et vires sorciatur perpetue firmitatis. Datum oc. XI. (47.) Rex donat dapifero suo medietatem villae ad eum propter excessum cuiusdam capite damnati devolutae. Nos W. etc. Veniens ad nos . . . dapifer dilectus fidelis noster asseruit coram nobis, quod medietas ville... cum attinenciis suis et juribus universis propter excessum quondam ... de ...prefate medietatis, cuius excessus causa idem ... capite privatus extitit tempore olim d. patris nostri, que tunc ad manus nostre curie esset racionabiliter devoluta, et suppliciter exoravit, ut dictam medietatem ville prelibate sibi dare cum suis rebus ac attinenciis jure proprietatis [et] dominii dignaremur. Nos autem precibus suis dignum prestantes assensum, pretacte ville medietatem eidem ..., si, quod coram nobis asseruit, veritate nititur et si de jure facere possumus, dedimus cum attinenciis et juribus suis omnibus et in ipsum jus pro- prietatis et dominii transtulimus, ut de ipsa disponat, faciat et alienet pro sue libito voluntatis. XII. (50.) Rex quendam militem facit, cuius pater miles non erat. Notum facimus universis oc., quod . . . de... Maiestati nostre supplicavit, ut cum velit fieri miles et pater suus miles non esset, sibi exinde licenciam largiri dignaremur. Nos autem, ut fidei sue meritum et suorum pro imperialis gracie premium imperialiter compen- semus, supplicibus benignius ipsius [inclinati?], de potestatis nostre plenitudine sibi conce- dimus potestatem, quod quamquam pater suus miles non fuerit et nostris constitucionibus teneatur, milites fieri nequeant, qui de genere militum non nascuntur, ipse tamen de culminis nostri licencia decorari valeat cingulo militari. Mandamus, quatenus nullus sic ipsum mole- stare super hoc de cetero vel impedire presumat. XIII. (65.) Rex dat prothonotario reginae, consortis suae, facultatem donandi domum suam altari cuidam. Etsi regie serenitatis clemencia peticiones fidelium decet favorabiliter exaudire oc ... Inde est, quod nos... prothonotarii consortis nostre, inclite regine Boemie, precibus inclinati donandi seu legandi domum suam sitam in tali loco pro remedio anime sue altari sancti .. . absolutam ab omni exaccione seu quocunque onere cuiuslibet servitutis de certa sciencia et speciali gracia plenam et liberam concedimus facultatem. 27

Strana 12
12 XIV. (86.) Rex cuidam monasterio monialium libertatem biennalem concedit. Nos oc. notum facimus universis oc., quod licet ex cuiusdam prerogative privilegio oc . . . usque: ipsius civitatis habitatoribus. Tunc dicatur: Abbatisse et conventus ipsius mona- sterii huius miserabile miserantes, ut regie felicitatis opulenta fecunditas, dum misericorditer ipsis compaciatur eiusdem monasterii necessitatibus consulens de nostre gracie plenitudine suis relevari valeat de pressuris, libertatem biennalem sibi concessimus de gracia speciali, ut a data presencium usque per duorum annorum spacium revolutum nec C. camerarius Pra- gensis nec aliquis alius, qui pro tempore camerariatus officium in Praga contigerit exercere. nullusque villicus ipsum monasterium, abbatissam, conventum vel homines ipsius monasterii audeat in aliquo aggravare vel ipsis monasterio et hominibus eius alicuius vexacionis mole- stias irrogare, sed tamquam liberos et inmunes manere ipsos permittat libere et quiete, pre- sentibus verumtamen post biennium minime valituris. XV. (90.) Decano (Wyssegradensi?) datur licentia discedendi ab ecclesia. Universis Christi fidelibus oc. salutem oc ...Unde licet dominus...dilectus confrater noster in prefata ecclesia semper corporaliter fuerit residens a tempore, quo in eiusdem de- canum fuit electus, in quo sibi nos presentibus testimonium perhibemus, et cuperet adhuc, si sibi adesset possibilitas, in eadem, prout ipsius mentem plene cognoscimus, perpetuo residere, tamen quia, sicut iam publice fame relacionis preambulas nos scire credimus terra Boemie tum ex infelici proprii gubernatoris occasu tum ex aliarum pressurarum miserandis casibus gravata iacet taliter et afflicta, prefatus decanus ad presens in predicta ecclesia turbacionis huius mole pressus residenciam corporalem facere non potest quamvis invitus, cogitur tamen alias pro suis necessitatibus proficisci voluntatemque residendi quantumcunque stabilem va- riare et ideo humiliter postulavit a nobis, ut sibi recedendi alias et eundi quo vellet pro- necessitatibus suis largiri licenciam dignaremur. Nos autem peticioni sue tanquam iuste et honeste favorabiliter annuentes, eidem domino ... deliberacione premissa discedendi de ... et conferendi se quocunque voluerit et moram ubi sibi placuerit contrahendi pro utilitatibus suis procurandis licenciam dedimus et plenam sibi prestitimus facultatem, ita quod eius ab- sencia nunquam valeat ei vigere in preiudicium vel honoris aut rerum suarum aliquod detri- mentum.*) XVI. (91.) Rex dat capellano reginae, matris suae, facultatem donandi bona sua sorori et filiis eius. Nostri celsitudo culminis licet condescendere favorabiliter teneatur honestis supplica- cionibus subditorum, multo tamen favorabilius ad illorum preces debet sue aures clemencie inclinare, qui grata illis exhibuerunt obsequia, a quibus carnis sumentes originem sumus editi magnaque ipsorum cura et diligencia educati. [Per] presens igitur privilegium noscat tam in- stans etas quam successiva futurorum posteritas, quod nos attendentes J. de ... capellanum olim domine ... inclite regine quondam Boemie karissime matris nostre atque nostrum grata *) Vztahuje se snad k čís. Reg. II. 2526.

Strana 13
13 et utilia servicia exhibuisse dicte matri nostre, dum vita existit sibi comes, ipsius J. suppli- cacionibus annuentes, donandi bona sua omnia sorori sue ac sororis sue filiis liberam eidem J. concedimus facultatem. In cuius oc . . . XVII. (97.) Rex civi cuidam dat facultatem testandi de bonis suis mobilibus et immobilibus. Wenceslaus dei gracia oc ... Justas fidelium peticiones ad graciam exaudicionis ad- mittere tam racionis rectitudo postulat quam honestas. Cum itaque iustum sit, ut quilibet de bonis suis disponat et faciat pro suo arbitrio voluntatis, precibus H. fidelis nostri civis . . . inclinati, testandi de bonis suis omnibus mobilibus et immobilibus et heredes sibi in ipsis instituendi inter vivos vel causa mortis, donandi uxori sue vel cuicunque alteri voluerit, ipsi plenam presentis tenore privilegii et liberam concedimus facultatem ex certa nostra sciencia et de gracia speciali, cognatorum et cognatarum eius atque persone cuiuslibet contradiccione in posterum quiescente et opinione juris cuiuslibet non obstante. Datum oc ... XVIII. (101.) Rex bona quondam praepositi Pragensis ad cameram devoluta fratribus quibus- dam vendit. Wenceslaus oc. notum facimus oc. quod omnia bona, que olim Ja. Pragensis ecclesie prepositus habuit in . . . ad manus nostre curie racionabiliter devoluta A. B. C. D. fratribus de . . . ac ipsorum heredibus vendidimus pro C marcis puri argenti possidenda hereditario jure atque perpetuo cum pratis, pascuis, agris cultis et incultis, cum rubetis, aquis, aquarum decursibus et omnibus juribus, attinenciis eorundem, promittentes eis veraciter scripti pre- sentis tenore dicta bona defendere et auctorizare ab omnibus hominibus, qui eos vel eorum heredes impeterent de eisdem et ipsos penitus indempnes reddere ac conservare taliter, quod in ipsis valeant permanere, preterea per H. de . . . dilectum dapiferum nostrum, dicta bona ipsis fecimus circuiri, ut eo melius ipsis et sine litigio perfruantur. In cuius rei oc . . . XIX. (106.) Miles quidam promittit se soluturum X. marcas civi cuidam Pragensi, aut obsta- gium praestaturum. Nos Jo. miles dictus ...de ... notum facimus omnibus presentem literam inspecturis, quod provido viro H. civi Pragensi X marcas puri argenti, in quibus sibi existimus obligati, solvere promittimus et promisimus ad VIII dies post festum s. Jacobi proxime affuturi. Quod si non fecerimus, extunc volumus et promittimus, ut miles noster, quemcunque ad hoc duxe- rimus deputandum, Pragensem civitatem intrare debeat, ab eadem civitate non recedens, nisi prius antedicto H. civi Pragensi de X marcis puri argenti sit plenaliter satisfactum, et si fedus utriusque promissionis nostre [non] curaverimus vel neglexerimus adimplere, videlicet quod pecuniam antedictam non solverimus in termino prelibato, vel militem nostrum non mi- serimus ad solvendum eandem, ex tunc nostre fidei violatorem nos existere profitemur. XX. (107.) Rex dat facultatem quibusdam, quos pro ordinandis victualibus praemisit, mutuum contrahendi. Nos oc ... quod nos dilectis nostris A.B. et C., quos pro ordinandis victualibus in... premisimus, damus et dedimus plenam et liberam facultatem super nos mutuum contrahendi

Strana 14
14 et pro eodem nos et nostra obligandi, tenore presencium promittentes, quod quidquid iidem... circa ordinacionem et procuracionem victualium fecerint seu ordinaverint quibuscunque per- sonis, ratum et firmum habemus et mutuum, quodcunque super nos contraxerint, exolvemus et teneri volumus ad solvendum. In cuius oc. XXI. (110.) Abbas quidam molendinum monasterii pro pecunia mutuata jure hypothecario obligat. In nomine domini amen. Ab incarnacionis anno oc. regnante domino tali rege cum titulo, apud Pragam ecclesiarum rectoribus oc. Cum igitur monasterium nobis commissum licet inmeritis peccatis nostris exigentibus propter tale et talem rem magni mole debiti est oppressum, ex igne dampnum sibi modicum iminebat (sic), quia iuxta sanctorum patrum tradiciones eligendum est de duobus preiacentibus minus malum, ne predictum monasterium ex iam dicti debiti irrecuperabile, quod absit, dampnum incurreret, ad suarum rerum peri- culum evitandum quandoque multis laboremus sudoribus et studio diligenti, quod possemus ipsum penitus absque ipsius dampno de prefati debiti faucibus extorquere. Nos tamen . . . talis abbas perpensa consideracione prehabita et ex deliberato consilio cum dilectis nobis in Christo fratribus ... priore . . . subpriore et demum cum toto conventu monasterii prelibati minus malum in presentis necessitatis articulo eligentes, molendinum quoddam situm in ter- ritorio ...talis loci et in talis fluminis aqueductu, meri juris dominii ad nostrum monasterium spectans, talibus civibus talis loci in presencia talium testium inferius notatorum pro tanta pecunie quantitate jure ypothecario duximus obligandum, cum consensu et voluntate antedicti regis], condicionibus istis et pactis interiectis ab utraque parte firmiter observandis, videlicet, quod nos cum consensu et voluntate bona dicti conventus dictis talibus creditoribus monasterii nostri dedimus et tradidimus liberam et plenariam potestatem eousque percipiendi fructus ex ipsius molendino, proprietate tamen ipsius molendini semper ipsi monasterio reservata, et faciendi ex ipsis, quidquid sibi placuerit, quousque nostro monasterio per eos credita fuerit plenarie satisfactum [sic] et obligamus nos et successores nostros, dictis talibus pro parte dicti monasterii sub ypotheca bonorum ipsius monasterii contra istam obligacionem usque ad illa tempora non venire, sed eam ratam et firmam habere, in quibus sibi fuerit, quam monasterio nostro crediderunt, pecunia persoluta. Ipsi autem tales obligaverunt se nobis pro parte dicti monasterii obligacionem ipsam recipientibus, quod ipsi tenentur, reparare propriis expensis dictum molendinum, si infra tempus, quo non fuerit pecunia predicta soluta, casu aliquo, sive inundacione aquarum, sive incendio, sive alio aliquo modo ipsum molendinum contingeret de- vastari et cum fuerit sibi a dicta pecunia per nos vel successores nostros satisfactum, adeo bonum et firmum cum talibus edificiis, quibus nunc existit et quod possit molere, tenentur nostro monasterio molendinum reddere pretaxatum. Pro quibus omnibus servandis utrumque dati sunt et statuti fideiussores talis et talis, ipsis fideiussoribus presentibus est expressum fideiubere pro utraque parte spondentibus. Et ad maiorem utriusque partis cautelam dicti monasterii aliud ad cautelam dictorum talium dicti monasterii creditorum et nostri sigilli munimine roborari etc.*) [sic.] *) Srovn. Reg. čís. 2479; snad se vztahuje formule naše ke mlýnu tuto jmenovanému.

Strana 15
15 XXII. (112.) Abbas quidam renovat locationem villae in emphiteosim. In nomine domini amen. Anno ab incarnacione oc . . . Ego oc. civis civitatis judex Pragensis oc. Tunc sic dicatur: Nos O. divina miseracione . . . monasterii abbas scire cupimus universos tam presentis etatis homines quam future, quod villa quedam sita in provincia... cuius hii sunt confines ... olim concessa et data a domino quondam abbate ... predecessore nostro memorie recolende in emphitheosim sub condicione annue pensionis et renovacionis post quintam personam faciende, quam nunc possidet ... filius quondam .., nunc ut dicitur in personam et casum et tempus renovacionis advenit. Idcirco instante ac petente dicto H. nec non et fratribus nostris dicti monasterii ad hoc specialiter in capitulo congregatis, pro parte nostra et successorum nostrorum vice et nomine dicti monasterii nostri dedimus et conces- simus ex causa renovacionis et concessionis emphiteotice dicto... pro se et suis heredibus... usque in ipsius quintam personam predictam villam ad habendum etc. . . . in maiori usque precio CCC marcarum ... pro X m. puri arg. ponderis generalis, quas quidem X marcas nos fatemur recepisse ab eodem . . . in specialem dicti monasterii nostri utilitatem convertendas, eundem . . . in ipsa concessione auctoritate plenissima confirmantes nec non promittentes pro nobis et nostris successoribus vice et nomine dicti monasterii, dicto . . . pro se et suis here- dibus stipulanti legitime vel controversiam ei de dicta villa vel eius heredibus aliquo tempore non inferre, nec inferenti aliquatenus consentire, sed ipsam rem seu villam legitime defendere et auctorizare et liberare et predictam renovacionis concessionem et omnia et singula supra- scripta firma et rata habere et tenere et non contrafacere vel venire per se vel per alium aliqua causa vel ingenio, de jure vel de facto sub pena X marcarum etc. ut supra.*) XXIII. (115.) Conventus hospitalis s. Francisci ad pedem pontis Prag. testatur, se recepisse a Wobolino cive Prag. villam prope Brüx. Nos ... magister ... prior totusque conventus hospitalis s. [Francisci] ad pedem pontis Pragensis presentibus confitemur et contenti sumus, recepisse et habuisse a domino W[obo- lino] cive Pragensi ante ecclesiam beati [Nicolai] redditus X marcarum arg., quos habebat in villa, que iacet circa civitatem [Brüx] et fuit olim [Pribislai] de [Sebrak] et omne jus, quod habebat vel habere poterat redditibus in eisdem in integrum, ad percipiendum, habendum et tenendum et possidendum eos perpetuo cum omni accione, usu seu requisicione ipsi domino W. ex eisdem redditibus ...modo aliquo pertinente et quia nos ...magister...prior una cum toto conventu dicti hospitalis ad hoc in capitulo congregati solempni tractatu et deliberacione habitis scimus et vidimus plane, id esse dicto hospitali expediens et utile, si ad imperciendum elemosinas et cantari faciendum missas secundum modum infrascriptum obligaremus nos et successores nostros prefato domino W., de redditibus pretaxatis promittimus vice et nomine dicti hospitalis pro nobis et omnibus successoribus nostris dictis domino W. et suis heredibus stipulacione solempni, quod nos et successores nostri, quicunque pro tempore fuerint, dabimus et dare tenebimur, dabunt et dare tenebuntur cuilibet infirmo tam masculo quam femine in *) Před touto formulí jest psána listina vytištěná v Regestech pod čís. 2478, kde klášter v Břevnově dává ves nejmenovanou měšťanu Pražskému (který však v rukopise Celoveckém psán jest: „H. de...“) v držení „ad sextam personam“ s podmínkou, aby potom postoupení toto obnoveno bylo.

Strana 16
16 predicto hospitali iacenti perpetualiter quarta feria oc . . . ut supra*) usque „sibi detur“, tunc dicatur: nec non et qualibet quarta feria perpetualiter sibi similiter missa una pro de- functis a sacerdote de collegio nostro ipsius hospitalis dicetur et quod elemosine impensio et misse celebracio qualibet quarta feria perpetuo, ut est dictum, statuenda iuxta modum pre- fatum nullatenus intermittatur, sed qualibet quarta feria semper fiet, quod si forte nos aut successores nostri, quicunque pro tempore fuerint, prefatas condiciones non adimpleremus vel non adimplerent, aut implere negligeremus vel negligerent oc ...ut supra usque „facultatem" (potestatem). Que omnia et singula suprascripta ut robur obtineant perpetue firmitatis, pre- sens instrumentum fieri fecimus ad cautelam dicti W. et heredum suorum, tam sigillo Rev. in Christo patris domini Io. Pragensis episcopi quam nostris procuravimus et fecimus com- muniri. Datum oc . . . XXIV. (118.) Rex donat civibus quibusdam villam ad restaurationem molendini siti in flumine Pragensi ſsic) a patre eius quondam destructi. Etsi ad virtuosorum prosecuciones operum libenter nostre intencio voluntatis ad exe- quendum oc ...Per presens igitur privilegium notumfacimus universis oc, quod attencione con- siderantes sollicita, iustum et pium fore, illis satisfacere, quos pater noster olim offendisse dinoscitur avertens aliquantisper oculos a tramite racionis et insuper a carissima sorore nostra ... moniti et rogati, dilectis fidelibus nostris Jo. et... in recompensacionem seu restau- racionem cuiusdam molendini X rotarum quondam siti in flumine Pragensi ad eosdem cives pertinentis, quod dictus pater noster fecit destrui, dedimus atque tradimus . . . villam cum omnibus juribus et pertinenciis suis perpetuo et jure hereditario possidendam libere, pacifice et quiete, transferentes in eosdem cives omne jus et omnem potestatem, quod vel quam nos habemus vel habere possumus in eadem villa et dantes eis plenam et liberam facultatem ven- dendi, alienandi eandem villam et faciendi de ipsa quidquid eorum placuerit voluntati, contra- diccione qualibet nostra et heredum nostrorum in posterum quiescente, eximentes eam exnunc a jurisdiccione villicorum quorumlibet, ut nichil deinceps habeant auctoritatis vel juris in ipsa, cum fecerimus ex certa nostra sciencia exigente justicia et pro anime remedio patris nostri oc ... XXV. (120.) Rex facit mutationem villarum suarum pro villis monasterii cuiusdam sibi ad usum venationis aptis. Nos O. . . . oc. omnibus in perpetuum oc. Per presens igitur privilegium noscat tam presens etas quam posteritas futurorum, quod nos . . . cupientes, ut universaliter et singu- lariter universi, quibus nostri serenitas culminis principatur, sub nostre benignitatis clemencia in statu morentur prospero oc. cum domino abbate monasterii ... et cum conventu eiusdem monasterii commutacionis contractum de quibusdam villis et bonis fecimus et inivimus, ita quod villas nostras ... in tali loco sitas cum omnibus suis attinenciis dicto monasterio et ipsius mutacionis titulo pro villa quadam...nobis ad usum venacionis apta duximus deputandas, ita quod dictas villas nobis pro dicta villa commutatas habere et possidere abbas et conventus *) Viz Reg. II. čís. 2710, kteréžto listiny však v rukopise Celoveckém není. Dle této doplněna jsou jmena formule naší.

Strana 17
17 eius debeat pacifice et quiete, de regalis mansuetudinis pietate expressius inhibentes, ne dictis bonis et villis pro restauro dicto monasterio commutacionis nomine a nobis exhibitis ipsum nullus audeat contra tenorem huius privilegii indebite impedire oc . . . XXVI. (127.) Juramentum fidei. Ego ... de . . . istius tenore presentis pagine in publicam deduco noticiam, quod ego promisi et promitto fide vera et intencione non ficta adherere atque servire domino ...Illustri regi Boemie fideliter et devote sibique obsequiosa prebere studiosa omnia, quecunque potero, contra dictum Romanorum regem et contra omnem hominem omnemque personam, cui dictus d. rex adversaretur, omnibus temporibus vite mee, nec admittam hoc exequi propter nullum hominem vel aliquam occasionem, sed ea penitus effectui mancipabo et reputabo eundem d. regem Boemie dominum meum specialem et tenebo pro domino meo speciali, quamdiu vita fuerit michi comes. Quod si forte, quod absit, contraria predictis facerem vel predicta non adimplerem, extunc volo periurus et infamis et exlex perpetuo judicari oc ... Touto formulí končí rukopis Celovecký. Ku konci připsáno jest: „Ad me convenite scolares caste vite, inquit Rethorica.“ — Na následujícím listě vepsána jest jinou, pozdější rukou ještě následující formule: XXVII. Forma computacionis a jure civili. Nos magister civium etc., quod honestus, providus, circumspectus vir Wenceslaus, noster concivis, a nobis et a civitate nostra sumendo licenciam nobiscum et cum civitate nostra de omnibus et singulis bonis suis, ut moris est, rite et racionabiliter computavit et nomine computacionis nobis Centum grossos monete Pragensis tribuit ac persolvit pecunia in parata. Qua propter prefatum Wenceslaum ipsiusque heredes dimittimus a jure civili exnunc et in antea liberum penitus et solutum harum nostrarum testimonio literarum, sicud civitatis nostre predicte sigillum presentibus est appressum. B. Formae devolutionum sive Devolutiones bonorum. 1. Karolus oc. Notum facimus . . . quod grata et accepta servicia, que dilectus nobis Jo. ... nostre celsitudini actenus exhibuit et exhibere poterit in futurum, mentis nostre que- rentes aciem, ipsum cupientes per munificencie nostre donaria ad obsequendum nobis . .. in antea reddere prompciorem, sibi omnia jura, proprietatem, dominium, que in bonis quondam... relictis, eo quod idem propter excessus suos, quos commiserat, sentenciam capitis subire me- ruit, nobis competunt, liberaliter conferimus et donamus, volentes, ut ipse eadem bona cum proprietate juris sive dominio, quibus iuxta consuetudinem terre actenus observatam ad nos 3

Strana 18
18 devoluta existant et quibus dictus ...antequam dictos excessus committeret ...[sic], exnunc inantea jure hereditario possideat, dantes et concedentes eidem ... et suis heredibus predicta bona in toto vel in parte vendendi, obligandi, permutandi, legandi et de ipsis tamquam pro- priis et hereditariis bonis faciendi, disponendi, ordinandi in vita vel in morte plenariam inde presentibus facultatem. 2. (3.) (Devoluciones bonorum successu temporis.) Karolus oc. Notum facimus, quod habita benigna consideracione ad multiplicia fideli- tatis obsequia, que dilectus nobis P. de ... notarius oc. animo exhibuit indefesse et exhibere poterit prestancius in futurum, cuius eciam fidelitatis constanciam cottidianis experimentis in- venimus, sibi et heredibus suis legitimis auctoritate regia Boemie . . . omnia bona in Wrat. districtu, [que] ad nos tamquam ad regem Boemie succedente tempore devolvi continget, vel eciam actu iam devoluta existunt, habenda et recipienda usque ad summam M marcarum damus, conferimus presentibus et donamus, mandantes igitur... de ... capitaneo Wrat., qua- tenus vice et auctoritate nostra prefatum P. ad realem execucionem gracie nostre debeat effectualiter et efficaciter promovere ac in corporalem possessionem talium devencionum ipsum inducere, donec supradictam pecunie summam perceperit integraliter et complete, presencium oc. 3. (5.) Venceslaus oc. H ... fideli suo dilecto graciam oc. Quia Jo. et B. servitoribus camere nostre nec non P. Serenissime consortis nostre janitori, fidelibus nostris dilectis, bona sub- scripta videlicet in S...., que ad nos velud ad regem Boemie legitime devoluta et per bene- ficiarios Pragenses rite adiudicata dicuntur, quorum eciam bonorum partem tu ipse possidere dinosceris, dedimus et donavimus graciose, idcirco tue fidelitati . .. precipimus et expresse mandamus, quatenus prefatis fidelibus nostris de parte huiusmodi bonorum, quam tenes et possides, ante omnia condescendere ac demum ipsos in corporalem possessionem partis residue inducere debeas et inductos fideliter defensare. Per hanc tamen donacionem nostram aliorum quorumlibet iura, si que ipsis in eisdem bonis competunt, offendi nolumus quoquomodo. Datum oc. 4. (6.) Venceslaus oc. Nobili oc. seu vices gerenti, fideli n. d. graciam oc. Quia dudum fideli nostro dilecto P. burgravio in S. judicium in C., quod ad nos velud ad regem Boemie spe- ctare dinoscitur et in quo nobis et nemini alteri plenum jus competit, dedimus et donavimus graciose, idcirco eundem P. circa idem judicium conservare volentes tue fidelitati tenore pre- sencium districcius inhibemus, ne ad cuiusvis instanciam ipsum coram te judicialiter impetere volentis occasione judicii predicti procedere seu eciam in hoc casu sentenciam ferre presumas. Datum oc. 5. (7.) Venceslaus oc. Nobilibus beneficiariis Pragensibus oc. Proposuit nobis S. civitatum no- strarum subcamerarius oc., quomodo quedam empcio facta sit inter C. ex una et quendam A. parte ab altera de et super quibusdam bonis et curia in villa nostra B. sitis, que ad servicia nostra pertinere dinoscuntur, nobisque dictus C. pro parte tam vendentis quam ementis hu- militer supplicavit, ut ad huiusmodi forum et vendicionem consensum nostrum adhiberi di- gnaremur, ita nos huiusmodi foro et empcioni nostrum consensum adhibemus et voluntatem, ita quod dictus A. emens dicta bona hiis juribus et serviciis teneat et ad serviendum nobis

Strana 19
19 et servitoribus nostris astrictus consistat, prout prefatus C. hactenus tenuit et possedit nobis- que servivit. Quare rogamus, quatenus dum per M. purgravium nostrum oc. presentibus requi- siti fueritis, huiusmodi forum et vendicionem admittatis, juribus et beneficiis nostris, que in dictis bonis habere dinoscimur, semper salvis. Datum oc. 6. (8.) Venceslaus oc. Nobili B. de ... capitaneo Gorlicensi, consiliario familiari et fideli n. d. Cum nuper nobili H. consiliario familiari oc. de primis devolucionibus sive emendis, que nobis et camere nostre regie debentur vel quomodolibet evenire debebunt, mille sexagenas gross. Prag., de quibus sexingentas sexag. recepit, tollendas et recipiendas deputavimus, quare fidelitati tue committimus presentibus et mandamus, quatenus quadringentas sexag. gross. Prag. adhuc superstites de mille sexag. huiusmodi sibi dari et persolvi procures, aliter nostre sub obtentu gracie non facturus. 7. (9.) Venceslaus oc. Fideli nostro H. ... committimus et ... mandamus omnino volentes, quatenus universos et singulos feodales seu vasallos nostros, qui judicia feodalia seu ad feudum spectancia tractare ac de eisdem presidere possint et valeant, nullo penitus obmisso, debeas sine dilacione qualibet convocare taliter, ut in proximis quatuor temporibus sint in Praga fina- liter constituti sub ea pena qua tenentur et prout indignacionem nostram gravissimam volue- rint arcius evitare. Datum oc. 8. (11.) Venceslaus oc. Nobilibus judici curie ceterisque nostris officialibus, quorum interest oc. Cum fidelis oc. O. de P. familiaris noster in nostris serviciis constitutus quosdam terminos in quatuor temporibus quadragesime neglexerit, unde nostre intencionis existit, ut huiusmodi negligencie sibi nullum penitus debeant preiudicium generare. Quare fid. vestre... mandamus, quatenus huiusmodi terminos et quevis obtenta adversum eum cassare et annullare modis omnibus debeatis, qnas et nos presentibus cassamus et annullamus decernentes, eosdem nul- lius fore roboris seu vigoris. Nam si cuipiam adversus eundem competit accionis, idipsum de novo juris ordine postulet et requirat. Datum oc. 9. (12.) Venceslaus oc. Dedimus dilecto nobis Jo. coco et familiari n. d. jus nostrum in mu- nicione in S., terciam videlicet porcionem alias partem, que nobis competere et adiudicata fore dicitur, prout nostis. Quare fid. vestre auctoritate regia committimus et mandamus, quatenus dictum Jo. vel P. eius procuratorem, presencium ostensorem, eius nomine in possessionem dicte tercie partis, si et in quantum nobis adiudicata fuerit et nobis jus competit in eadem, inducere debeatis nostro regio sub favore. Datum oc. 10. (17.) Venceslaus oc. Nobili B ... Dedimus dudum et alias dilecto familiari et coco nostro P. quedam bona ad nos devoluta in S., de quibus, licet eadem ad nos legitime devoluta di- cantur, hactenus nullum finem consequi potuit, ut debebat. Quare fid. tue committimus .. ., quatenus, recepta informacione a W. notario, predicto coco nostro super talibus bonis finem imponas modis omnibus, faciens huiusmodi bona, in quibus jus nobis competere rite cogno- veris, eidem modis omnibus sine ulteriori protractu assignari. Datum oc. 3*

Strana 20
20 11. (13.) Venceslaus oc. Nobili B...Intellexit nostra Serenitas, quod N. plebanus de A. relictis certis possessionibus temporalibus et paternis in villis U. et in S. et alibi viam sit universe carnis ingressus dictis bonis non venditis nec iuxta morem intabulatis, propter quod, si est ita, bona huiusmodi sunt ad nos veluti regem Boemie jure terre consuetudinario devoluta. Et quia possessiones et bona predicta A. fideli nostro dilecto exigentibus suis meritis et serviciis donavimus et donamus, fidelitati tue committimus . . ., quatenus proclamaciones solitas per edicta in locis competentibus de premissis bonis fieri facias et procures, ut si nulli alteri jus competat in eisdem dicta nostra donacio extunc debitum sorciatur effectum. Datum oc. 12. (18.) Venceslaus oc. Quia nobili H. fideli n. d. IIII C. sexagenas gross. Prag. super devo- lucionibus ad nos in regno Boemie proxime devolvendis deputavimus, prout hoc ipsum litere sub Mtis nostre sigillo super hoc emanate edocent lucidius et declarant, et licet omnes huius- modi devolucionum gracias demum revocasse dinoscimur, volumus tamen, ut prefata gracia dicto H. facta super devolucionibus supradictis suum sorciatur effectum, mandamus fid. tue presentibus seriose volentes, quatenus, si que bona sint ad nos devoluta in regno Boemie vel quam primum devoluta fuerint usque ad valorem IIII C. sexagenarum facias H. predicto modis omnibus assignari, non facturus aliter nostro regio sub favore. Datum oc. 13. (19.) Venceslaus oc. Licet alias nobili Jo. de W. jus nostrum in bonis Z., in quorum pos- sessione nobilis P. de J. fidelis n. d. dinoscitur residere, dederimus graciose, quia tamen dictus ...ad presens in nostris constitutus serviciis nobiscum est versus Ungariam transiturus, idcirco fidelitati tue presentibus ...mandamus, quatenus omnes terminos et sentencias, si qui oc ...[ut supra in Nr. 8] seriosius inhibentes, ne in prefata causa adversum dictum P. inantea procedas vel quidquam attemptes quomodolibet regio sub favore tamdiu, quousque auctore domino versus Boemiam Mtas nostra regia felicibus auspiciis revertatur. Datum oc. 14. (20.) Venceslaus oc. Quia constitutus in nostre Mus presencia Jo. de F. fidelis n. d. Majestati nostre exposuit, qualiter subscripta bona videlicet in N. oc ... ad nos velud regem Boemie ex morte quondam T. de B. rite et legitime sint devoluta, nos vero propter fidelia et cottidiana servicia nobis per prefatum Jo. dudum exhibita sibi ius nostrum regium nobis in eisdem bonis competens dedimus et donavimus graciose, idcirco fid. tue committimus ..., quatenus prefata bona in locis publicis proclamari facias et si ad nos rite et legitime devoluta reperta fuerint, extunc ipsum nostro nomine in jure nostro conservare debeas et fideliter defensare. Datum oc. 15. (21.) Venceslaus oc. Dedimus dilectis nostris H. et S. familiaribus nostris jus nostrum in bonis ville M., que bona tenet quidam K., que eciam bona per mortem cuiusdam monachi ad nos devoluta dicuntur, vobis presentibus committentes, quatenus eosdem familiares nostros de bonis eisdem, si et in quantum ad nos sint legitime devoluta, investiri debeatis modis omnibus et in eorum possessionem realem inducere oc.

Strana 21
21 16. (22.) Venceslaus oc. Nobili B. de . . . ceterisque beneficiariis, czudariis, justiciariis . . . quorum interest vel intererit, graciam oc. Scire vos volumus, nos dilectis nostris familiaribus N. camerario et C. de ...bona in O. per mortem quondam P. ad nos ut dicitur devoluta... dedisse. Quare vobis . . . committimus, quatenus eisdem literis proclamatoriis, ut moris est, per vos datis et traditis eosdem nostros familiares de bonis talibus, si ad nos rite devoluta sunt...juris ordine reservato, investire et ad eadem inducere modis omnibus debeatis oc ... 17. (23.) Venceslaus oc. Prout alias tibi scripsisse recolimus, sic et nunc iteratis vicibus tue fid. precipimus et mandamus ..., quatenus Jo. sartori et P. Serenissime consortis nostre jani- tori, fidelibus nostris, mox visis presentibus possessionem omnium bonorum, que ad nos velud regem Boemie devoluta et per nobiles barones regni Boemie nobis sunt adiudicata, debeas sine contradiccione qualibet una cum bonis, que tu ipse tenere dinosceris, finaliter assignare. Signanter volumus, ut universa et singula tam percepta quam eciam retenta per te de huius- modi bonis ab eo tempore, quo nobis, ut prefertur, adiudicata sunt, predictis Jo. et P. debeas integraliter expedire, nullam in hiis difficultatem commissurus. Datum oc. 18. (24.) Venceslaus oc. Nobili ... aut ipsius vices gerenti oc. Accepto, qualiter coram te ad- versum dilectos nostros Jo. et C., dum in nostris adversus Jo. de S. fuissent constituti ser- viciis, quidam termini et sentencie ad quorundam instanciam sint obtenti in sui speciale pre- iudicium atque dampnum, idcirco intencionis nostre existit..., quatenus universos et singulos huiusmodi terminos oc. [ut supra in Nr. 8], inhibentes, ne adversus dictos Jo. et fratres suos ad quorumcunque instanciam occasione cuiuscunque cause, quamdiu gwerra litis prefata inter nos et Jo. de S. duraverit, presumas procedere vel aliquid in ipsorum preiudicium sub favore regio quomodolibet attemptare oc. 19. (25.) Venceslaus oc. Volumus et vestre fid. seriose precipiendo mandamus, quatenus Jo. stratarum custodi fideli n. d. super bonis, que vobis nominanda duxerit et que ad nos velud ad regem Boemie legitime devoluta eidem contulimus, facere debeatis iusticie complementum oc. 20. (27.) Venceslaus oc. Quia nobilis M. de P. nostre curie magister propter arduas et certas causas nostras ei commissas coram te cum U. de C. in termino, prout eis assignasti, non comparuit non ipsius voluntate sed verius nostro mandato certisque legacionibus prepeditus, igitur fid. tuam . . . petimus et rogamus, quatenus prefatus U. propter eius absenciam jus suum non perdat quovis modo, cum in eo non eius dampnum sed nostrum verius esse cre- datis, sic in premissis acturi, ne nos pro eodem inantea contingat inpulsari et tibi dirigere scripta nostra, cum in eo nobis ostendetis complacenciam singularem oc ... 21. (29.) Venceslaus oc. Accepimus, qualiter C. J. et H. de S., vasalli nobilis B. de R. consi- liarii et fid. n. d., ad instanciam nobilis P. de...coram te sint tracti in causam et quia idem B. a Ser. principe quondam domino et genitore nostro d. Karolo oc. ac demum a nobis liber- tatus existit, ut super accione personam suam contingente coram nobis seu deputando per nos

Strana 22
22 et non alibi debeat respondere, quodque vasalli et familiares sui omnibus ipsos impetere vo- lentibus coram dicto B. et non alibi suam prosequi debeant accionem, volumus igitur . . ., quatenus predictos C. J. et H. ad audienciam predicti B. remittere debeas nec amplius contra ipsos judicialiter procedere quoquomodo presumas, presertim cum prefatus B. paratus sit, unicuique de ipsis conquerenti expeditam et sufficientem iusticiam ministrare. Datum oc. 22. (32.) Venceslaus oc. Fatemur publice per presentes, quod dilecto nobis Jo. de P. bona C. per mortem quondam M. fratris sui ad nos devoluta contulimus graciose. Quare intencionis nostre existit omnino, quatenus nullus penitus Judeus eundem Jo. racione cuiuscunque debiti fratris sui predicti et pretextu bonorum huiusmodi in vel extra judicium impetere, gravare vel molestare quomodolibet audeat vel presumat presencium nostro sub appresso sigillo testi- monio literarum. Datum Prage ... die V. Octobr. 23. (33.) Amice carissime oc. Venit ad te W. de S. amicus meus, ostensor presencium, habens aliquid ardui circa tabulas terre tractare ad presens, quem dileccioni tue recommendo atten- cius desiderans summopere, quatenes sibi in agendis suis huiusmodi amore mei assistere velis consiliis et auxiliis oportunis oc. 24. (34.) Venceslaus oc. Constituta nostre Mtis in presencia B. conthoralis M. de C. fidelis n. d. proposuit, qualiter hereditatem et bona sua heredumque suorum in villa U. Petro de N. clienti sub eodem jure, quo ipsa tenuit, vendidit, ad hoc quoque nostrum imploravit con- sensum. Cuius peticionibus favorabiliter inclinati . . . fid. tuam requirimus et hortamur, vo- lentes . . „ quatenus forum huiusmodi, prout inter ipsos contractum est, nostro nomine con- firmare et tabulis debeas imponere terre nostre, nullam in eo negligenciam commissurus. Datum oc . . . 25. (36.) Venceslaus oc. Cum dilectus noster S. de B. ad terminum, quem habet sibi depu- tatum in proximis quatuor temporibus occasione quorundam bonorum monasterii in Doxan, in quibus sibi ius contulimus, de presenti propter captivitatem suam venire non valeat, unde fid. tue . . . mandamus, quatenus sibi terminum huiusmodi prolongare ac sibi terminum alium, ad quem commode venire poterit, debeatis modis omnibus assignare, ita quod dicto S. per negli- genciam presentis termini nullum penitus preiudicium generetur. Datum oc. 26. (38.) Venceslaus oc. Fidelitati tue oc. quatenus visis presentibus C. marschalcum nostrum et fratrem ipsius K. de bonis quibusdam vacantibus et ad Ser. nostram per et post obitum P. de C. ibidem legitime devolutis, de castro C., villis et universis bonis ad id spectantibus, sitis in districtu G., quequidem ipsis marschalco cum fratre, quantum de jure ad nos pertinent et per viam juris nobis adiudicata sunt, regia nostra auctoritate contulimus, missis ut moris est ex parte tui nuncciis investire et possessionem plenariam omnium ipsis dare et tradere debeas nostri nomine, quam et nos ipsis damus presentibus, in quantum nobis donacio bona competit ad predicta. Datum oc.

Strana 23
23 27. (40.) Venceslaus oc. Presencium serie te nosse volumus, quia super quibusdam bonis in E., que nos tamquam per mortem vacancia M. dicto W. improvise conferendo donavimus, nullum penitus jus collacionis vel donacionis comperimus et intelleximus ex demonstracione et in- vestigacione juris veridici nos habere, sed magis H. de P. jus plenum, verum et legitimum ad eadem bona cognovimus competisse. Idcirco fid. tue presentibus committimus..., quatenus eidem M. super literis amfractis ammodo debitum debeat imponi silencium, disponens vel di- sponi precipiens, ut idem H., cui ad bona predicta prout juris hoc declarat beneficium legi- time jus competisse dinoscitur, finem optatum et expeditam justiciam debeat assequi et circa integritatem juris sui tamquam innoxius de cetero teneatur. Datum oc. 28. (41.) Venceslaus oc. Vobis baronibus, czudariis seu beneficiariis czude oc. . . . nominatim illis, qui proximis quatuor temporibus iudicio presidebunt, committimus et iniungimus presen- tibus seriose, quatenus vos, qui sic presidebitis pro tempore, in causa, quam nobilis Jo. . . . ex parte nostri vobis curabit proponere, non exspectatis seu requisitis ceteris baronibus ab- sentibus, expeditam et indilatam iusticiam facere debeatis, nullam in hoc commissuri negli- genciam oc ... 29. (43.) Venceslaus oc. Te nobilem S. de P. fidelem n. d. scire volumus, quod in nostre Mtis presencia constituti judex, jurati ac cives civitatis T. nobisque proposuerunt cum querela, qua- liter ipsi contra privilegia, que a nostra obtinent Mte, in judicium ad curiam Pragensem tra- huntur in ipsorum preiudicium non modicum et gravamen. Quocirca tue fid. precipimus . . .. quatenus ad cuiuscunque instanciam contra predictos fideles nostros et signanter contra Jor. hospitem nostrum ibidem nullam citacionem debeas decernere et decretas revocare studeas, sicut nostram indignacionem volueris evitare. Nostre enim intencionis existit, quod quicunque contra eosdem aliquid accionis habuerit de jure suo coram judice T. et juratis debeat ex- periri. Datum oc. 30. (44.) Venceslaus oc. H. et B. fidelibus suis dilectis oc. Conquestus est nobis S. plebanus de T. .. ., quod occasione controversie, que inter eundem plebanum ab una nec non A. de F. parte vertebatur ab altera, super qua eciam in vos tamquam arbitros ab utrisque partibus supradictis compromissum existit, nobilis M. fidelis n. d. bona dicti plebani contra iusticiam occupavit, eadem sibi per violenciam auferendo. Quapropter fid. vestre committimus et pre- sentibus seriose mandamus, quatenus apud tabulas regni Boemie et alias, prout cognicio cause huiusmodi melius haberi poterit, super eadem diligenti inquisicione prehabita dictum plebanum auctoritate nostra regia Boemie, quam vobis in hac parte plenarie tradimus, ab iniuriis nec non violenciis quorumlibet tueri et defendere debeatis, disponentes eciam, quod res dicto ple- bano ablate non alienentur, quousque eadem causa mediante justicia decidatur. Datum oc. 31. (45.) Venceslaus oc. Tibi A. de .. . auctoritate presencium committimus et mandamus, qua- tenus statim, prout alias tibi scripta nostra direximus, de bonis in villa S.... nomine et vice

Strana 24
24 regia intromittere cures, servaturus eadem illesa, donec inter fidelem nostrum O. de M. parte ex una et partem adversam ex altera super bonis predictis per te ac alios, quibus hoc ipsum commisimus, questio huiusmodi sentencie calculo vel composicione amicabili decidatur. Datum oc. C. Formae epistolarum. (Rukopis c. k. universitní knihovny Pražské 8. A. 19. fol. 4—5 a 25—26.) 1. c. 1360. Bratří z Rožmberka udělují městské právo a jiné milosti městu jim poddanému (fol. 25.). (V originále jest psáno pouze začáteční písmeno tohoto místního jmena a sice B. a dalo by se tedy udělení toto vztahovati k městu Bavorovu, kteréž se po r. 1336 v držení rodu Rožm- berského dostalo). Ab humana memoria mundi negocia facilius elabuntur, que non sigillis aut literarum testimoniis perhennantur. Nos igitur Petrus], Jo[docus], U[lricus] et Johanes] de R€osemberg. attendentes naufragiosum labentis mundi statum temporis fluxum inconstantem penitus et in- certum memoriam inter cetera bona et virtutes approbantes [sic]. Cives jurati totaque communitas civitatis B. fideles nostri dilecti in nostri presencia personaliter [constituti] nobis humiliter supplicarunt, quatenus ipsis de innata nobis pietate jus regale donare, concedere ac dictam civitatem graciose libertare dignaremur. Nos itaque consideratis probitatis eorum meritis, quibus nobis et predecessoribus nostris fide pura et in- defessis obsequiis actenus complacuerunt, ad prosecucionem ipsorum profectus et commodi benignis affectibus inclinati ac peticionibus ipsorum utpote racionabilibus merito annuentes, animo deliberato ipsis et eorum futuris successoribus prefatum jus regale concessimus et con- cedimus, donavimus et donamus ac dictam civitatem libertavimus et libertamus in hiis scriptis decernentes, ut iidem cives omnesque et singuli utriusque sexus incole et inhabitatores dicte civitatis universaliter, qui nunc ibi sunt aut successores ipsorum universi, omnibus et singulis juribus, libertatibus, emunitatibus, graciis et quibusvis aliis consvetudinibus fruantur et ad plenum gaudeant, quibus civitas regalis B. et eius incole hucusque freti sunt seu quomodo- libet pociuntur ad presens, vel utentur quovis modo in futuro, hoc salvo, quod omnia et sin- gula jura et onera, que prefata civitas B. et eius incole Bohemie regibus consueverunt solvere, ad eadem jura et onera predicti cives et universitas in B. nobis et nostris successoribus sint astricti. Ceterum volumus et concedimus, quod quicunque predictorum civium nostrorum ibidem in B. corporalem obtinens residenciam extra ipsam civitatem in villa nostra quacunque here- ditatem aliquam seu bona alia quecunque mobilia seu immobilia habuerit, predicta omnia eodem jure, ut premittitur, libere tenebit, solum robotas, quascunque alii incole ville euisdem nobis facere debuerunt, totidem et predicti cives de ipsorum hereditate nobis robotizare seu ducere tenebuntur. Preterea de gracia speciali ipsis concedimus presenti indultu decernentes,

Strana 25
25 quod quandocunque et quocienscunque expedicio generalis vel particularis intra vel extra terram proclamabitur et cives prefate civitatis regalis in B. ad eandem equitare et currus stipendiare debuerint, nos dictos cives nostros de B. ab hiis duobus oneribus supportatos ha- bere volumus et solutos. Verumtamen si nobis aut nostris successoribus adversus hostes in terra seu in limitibus terre Bohemie ardua necessitas, quod absit, ingruetur, iidem cives in B. corporibus ipsorum propriis prout et alii nostri cives et oppidani sine quavis renitencia et contradiccione nobis et nostris successoribus suffragari tenebuntur et in stipendiis curruum extra terram aliis civibus et oppidanis nostris se debeant per omnia conformare. Postremo statuimus et presenti sanccimus edicto, quod si umquam in causis, litibus, controversiis, ma- teriarum questionibus vel aliis quibusvis judiciariis actibus tales ambiguitates seu obscuritates intervenient aut occurrent, que propter judicis et juratorum in B. ignominiosam simplicitatem diffiniri vel terminari aut decidi non possint, volumus, quod super hiis ad judicem et juratos civitatis in B. pro declaracione recipienda recurratur, quodque omnia premissa iuxta dictorum judicis et juratorum in B. presencium vel futurorum adinvencionem et arbitrium iudicentur. In eventu autem, quo alicui parti adinvencio ipsorum judicis et juratorum in B. displiceret, ne dominio nostro per id derogetur, decernimus, ut ab eadem adinvencione ad nostram et nostrorum successorum audienciam licite possit appellari. Nulli quoque hominum liceat, hanc nostre donacionis, concessionis et libertatis paginam infringere aut ei ausu temerario quomodo- libet contraire, si quis autem hec attemptare presumpserit, furorem nostre indignacionis se noscat incurrisse. 2. 1379. List krále Václava proti přívržencům vzdoropapeže Klimenta VII. v Praze, psaný za pobytu v Němcích při sněmu říšském (fol. 25. b). V[enceslaus] d. g. Romanorum rex semper augustus et Boemie rex oc. Devoti dilecti! Mirabiles et odiosos casus, qui nobis absentibus in regno nostro, ut dicitur, sunt exorti, tanto gravius fert nostra Serenitas, quanto per hoc statum nostrum et tocius christianitatis rempublicam viciosis scandalis conspicimus magis involvi. Est nempe ad aures nostre Celsitudinis nuper deductum, qualiter quidam emuli prosperitatis nostre, qui sub falso tegimine in nostram et tocius regni nostri contumeliam sinistris et occultis fraudibus machinantur, acceptent et prosequantur literas et nunccios Gebenensis antipape, qui se Cle- mentem VII. nominat, quarum pretextu in regno nostro scisma consurgit, obediencia sanctis- simi in Christo patris et domini nostri d. Urbani pape VI. minuitur, ipsaque fides catholica et unio ecclesie s. dei scinditur et multis scandalosis erroribus deturpatur et quod est dete- rius per publicacionem literarum prefati Gebenensis antipape, que hostiis plurium ecclesiarum in civitate Pragensi, ut audivimus, fuerunt affixe, quam plurimi errores et scandala in Chri- stiano populo committuntur et quod res ipsa principaliter in nostrum vergit scandalum, cum simus precipuus advocatus ecclesie et ad exstirpandum scandalosa scismata ex debito obli- gemur, presertim ne talia in peculiari regno nostro consurgant, quibus obviandis per tocius orbis climata nostra sollicitudo curas regales apponit. Quapropter vobis committimus et sub obtentu favoris nostri seriose precipimus et mandamus omnino volentes, quatenus non per- 4

Strana 26
26 mittatis talia in prefato regno nostro de cetero attemptari, sollicitamque et diligentem curam adhibeatis super inquisicione talium, qui errores et scandala huiusmodi committere non ve- rentur et si reperieritis aliquos, qui talia fecerint seu facere attemptarent, rebelles domini nostri Urbani prefati, fidei catholice subversores honorisque et nominis nostri notorios inimicos, ipsos pena debita corrigatis, ut rigor correccionis huiusmodi aliis transeat in exemplum. Scrip- simus enim nobili Vitkoni de Lantstein, supremo camerario regni nostri, nec non judici, sca- binis et civibus civitatis Pragensis, ut ad requisicionem vestram super talibus provideant vo- bisque assistant consiliis et auxiliis oportunis. 3. 22. Junii 1379. Král francouzský Karel píše biskupu Strassburskému, aby byl vyslanci papeže Klimenta VII. na cestě jeho do Němec ve všem nápomocen, jmenovitě aby se mu dostalo slyšení u krále Václava (fol. 26.). Karolus dei gracia Francorum rex oc. venerabili in Christo patri...episcopo Argen- tinensi, consanquineo nostro carissimo, salutem et dilectionis affectum. Consanquinee preaman- tissime! Ad partes Almannie presencialiter gradiens carissimus et fidelis amicus noster [Wil- helmus] cardinalis de Agrifolio, qui per summum pontificem Clementem VII. et sacrum collegium cardinalium s. Sedis ad consanquineum nostrum regem Bohemie et Romanorum et ad certos principes, vosque et alios prelatos, clerum et populum illarum parcium destinatur, habet ad dicti regis presenciam se conferre, factum sue legacionis eidem regi ad utilitatem anime rela- turus. Verum cum ad hec agenda dicti consanquinei regis salvo conductu egere dicatur, vos rogamus affectu quo possumus ampliori, tamquam nobis consanquinis propinquitate coniunctum et alias nobis fidum et benivolum, sub omni dilectionis vinculo, quo velitis nobis in quibus- libet gratuitis complacere intimius, requirentes, quatenus pro bono universalis ecclesie, matris nostre, ac contemplacione nostri prefatum regem, cui estis amicus et notus personaliter, adire velitis et ut antedictus cardinalis et gentes sue ad eum pergere, in suis residere districtibus et abinde redire, ac ipsi card. dei, ecclesie et sue legacionis facta plenissime reserare valeat libere sub securo ipsius regis literas impetrare [sic]. Tenemus siquidem, quod ad hec libera- liter condescendendum ob dei et ecclesie reverenciam et premissorum intuitum et quod videtur equissimum, ut, postquam episcopum Ravenatensem,*) anticardinalem intrusi, gratissime dicitur audivisse, similiter et istum, qui verus cardinalis est, admittat benignius et audiat in dicendis. Scribimus insuper consanquineo nostro Leupoldo duci Austrie super huiusmodi materia, quod- que vos iuvet et dirigat in agendis et copiam literarum regis et ducis predictorum nec non et aliorum quam plurium, quibus super hoc scripta nostra dirigimus, dicto cardinali mittimus, ut videat et vobis non obmittat quantocius destinare. Igitur consanquinee karissime, hec faci- enda nolite aliquatenus prorogare, nam labores, quibus pro ecclesie negociis vos submiseritis, fient ut scitis vobis meritorii apud Christum. Nosque propter affectionem, quam ad statum pacificum et unionem ecclesie ac Christi fidelium gerimus, ut tenemur, quidquid circa hoc egeritis, nobis revera censebimus forefactum. Ac nos reperietis exinde ad vestra et vestrorum *) Kardinal Pileus, arcibiskup Ravenský, vyslanec papeže Urbana VI. při dvoře císařském v Praze od r. 1378.

Strana 27
27 placita promotores. Super quibus potestis rescribere confidenter. Datum apud s. Germanum in Laya die XXII. Junii.*) 4. 1382. Ludvík z Anjou králi Václavovi (z jara r. 1382): že k osvobození královny Johanny Sicilské předsevzal válečné tažení do Italie a prosí za přispění v záležitosti té (fol. 4. b). Serenissime princeps, Reverende et honorabilis frater. Quia presupponimus toti mundo notorium, propterea vestram credimus conscienciam non latere, qualiter ille nephandissimus K[arolus] de Duracio, tamquam impietatis et ingrati- tudinis filius et beneficii accepti totaliter immemor, non considerans, quod Serenissima princi- pissa domina Johanna, dei gracia Jerusalem et Sicilie regina, mater nostra et reverenda do- mina ac communis vestra et nostra consanquinea et eiusdem Kfaroli] domina naturalis, ipsum Kfarolum] a suis cunabulis tamquam filium proprium educavit et a dira morte, quam propter paterna et sua demerita racionabiliter merebatur, evasit, nec attendens accepta beneficia tam de multarum terrarum donacionibus quam stricciori coniunccione per traditam sibi uxorem aliasque sibi per ipsam dominam reginam tamquam proprio filio suo impensas, nec eciam advertens, quod ipsius regine est homo ligius et ter sibi juramentum prestitit, sed ceca obum- bratus cupidine nullum ad deum nec ad debitum suum habens respectum, prefatam d. reginam matrem et dominam nostram suamque dominam naturalem iniuste et de facto regno suo de- stituit et, quod abhonorabilius est, diro carcere mancipavit, tractans eam tamquam modici status mulierculam, nec permittens aliquem sibi loqui et, quod deterius est, sibi victus ne- cessaria non ministrans,**) de quibus Serenissimi principis d. regis Francorum nepotis et de nostri ac tocius domus Francie et presertim tam ex vinculo sangwinis, quo unimur, quam ex debito gratitudinis, quo sibi filialiter obligamur, adeo commota sunt viscera, quod nunquam suus et noster quietabitur animus, quousque talis et tanta domina de regia domo Francie trahens originem liberetur, ad suum statum pristinum reducatur et certe tam execrabili attento negocio et eciam scelesti presumpcione pensata ne dum Christiani principes regio solio pre- fulgentes, verum Sarraceni et barbari deberent ad ipsius domine liberacionem ac reduccionem ad suum statum pristinum tam ex humanitatis debito quam ex cuiusdam compassionis officio racionabiliter invitari. Premissis igitur causis et aliis beneficiis per nos ab ipsa domina regina susceptis, nec non crebris requisicionibus et supplicacionibus fere omnium comitum, baronum et procerum ac universitatum regni predicti, dicte d. regine fidelium, propterea nobis factis in examine nostre condicionis adductis, pensantesque, quod temporibus vite nostre tam lauda- bile et tam meritorium negocium nequibat nobis forsan occurrere, in quo possemus honoris et debiti nostri exigenciam melius exercere, disposuimus ipsi d. regine in necessitudine tanta posite ac diri squalore carceris macerate cum potencia nostra succurrere et exterminato dicto nephandissimo ipsam penitus liberare et ad statum suum pristinum reducere, altissimo per- mittente et ecce cum potenti exercitu multorum magnatum et procerum comitiva suffulto iam montes transivimus, castra nostra versus regnum Sicilie continuatis dietis quantum possumus *) Srovnej: Lindner Gesch. d. deutschen Reiches unter König Wenzel. I. 109—110 a pozn. 1. **) 22. května 1382 byla královna Johanna zavražděna. Srovnej: Lindner, Gesch. K. Wenzel's. I. 186. 4*)

Strana 28
28 feliciter dirigentes. Tenentes itaque a certo, quod tanta abhominabilis injuria contra deum et justiciam in personam consanquinee nostre communis illata menti vestre penitus sit exosa, presertim quia vestigia predecessorum vestrorum sequi tenemini, maxime quondam imperatoris Henrici, communis proavi vestri et nostri et clare memorie regis Boemie, communis avi vestri et nostri, nec non genitoris vestri, avunculi nostri, quorum exemplo incumbit vobis ex nobili- tate et strenue milicie debito carceratos iuvare, presertim mulieres, que fulgent regia dignitate, ad quorum liberacionem, cum offeret se oportunitas, Vestra, ut certi sumus, magnanimitas ex- ardescet, Serenitatem Vestram, cui omnis clemencia et compassio in huiusmodi casibus est innata, ad presens hoc negocium fraternaliter et fiducialiter intimamus affectuose rogantes, quatenus quidquid boni pro ipsius regine liberacione et reduccione ad statum pristinum ipsi- usque Klaroli] confusione et exterminio operari potestis, regia manus vestra non detrahat, sed pro augmento fame vestre et exaltacione vestri honoris et nominis adiuvandum in hoc libenter se extendat, ita quod ipsa communis consanquinea favorem et auxilium vestrum in hac parte senciat et exinde obligari vobis perpetuo se cognoscat. Nos enim in hiis, que pro- honore et complacencia vestra possemus, nos promptos et paratos liberaliter offerimus et sin- cere disposicionis promptitudinem fraternaliter exhibemus, scituri profecto Serenissime princeps, quod sicud vestram Magnificenciam in nostro presenti negocio vires et auxilium exercere vide- bimus, sic in vestris nostre liberalitatis dexteram proporcionaliter extendemus. Porro quesumus, ut super premissis et aliis velitis Johanni de Nodembranger [sic] scutifero nostro, latori pre- sencium, fidem indubiam adhibere. 5. 1382. Odpověď krále Václava k psaní předcházejícímu (fol. 5.). Illustris princeps et honorande frater! Literis fraternitatis vestre, nobis introitum vestrum in Apuliam significantibus, ad plenum intellectis, fraternitati vestre scire damus, qualiter de ipsa fraternitate vestra plene confidimus, ut si que sint vel forent nostri et sacri imperii Romani negocia, que nos et imperium quovis modo noscuntur concernere, ut sint vobis fiducialiter recommendata, prout eciam ad hoc ex in- nato cognacionis federe vos non inmerito credimus obligari, ymmo verius confidimus indubie, si quispiam contra nos et statum nostrum et antedicti Romani imperii condiciones et exigen- cias quidquam adversitatis forsitan attemptare curaret, ut vos tamquam honoris nostri zelator precipuus hoc prohibere pro viribus, talemque attemptatorem seu attemptatores in huiusmodi suis conatibus contemplacione nostri debeatis fraternis affectibus effectualiter impedire. Nam iu casu, quo sic erga nos et sacrum imperium fraternitatem vestram sentiret nostra Serenitas, esset eciam nostre intencionis omnimode ad ea velle sinceris respectibus semper intendere, que vestrum vestrique status videntur prospicere commodum et honorem. Datum oc. —