z 208 stránek
Titul
1
2
3
4
Úvod
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
Soupis městských knih
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
Ficta
202
Přehledné soupisy měst. knih
203
Seznam zkratek
204
Rejstřík měst. knih podle druh
205
Rejstřík míst
206
207
Obsah
208
- s. 32: ...Hen- ricus Vlacho, protonotarius quondam regius, Pragae instituerit, liber consilii Maioris civitatis Pragensis anno 1310 institutus esse videtur. Hoc autem libro codicum series...
- s. 68: ...discreto viro Johanni nato olim Johannis dicti Bebtan, sutoris civis Maioris civitatis Pragensis, notario civitatis sub virtute prestiti juramenti mandaverunt registrare ac registratum...
Název:
Městské knihy v Čechách a na Moravě 1310–1526
Autor:
Nový, Rostislav
Rok vydání:
1963
Místo vydání:
Praha
Počet stran celkem:
207
Počet stran předmluvy plus obsahu:
207
Obsah:
- 1: Titul
- 5: Úvod
- 37: Soupis městských knih
- 202: Ficta
- 203: Přehledné soupisy měst. knih
- 204: Seznam zkratek
- 205: Rejstřík měst. knih podle druh
- 206: Rejstřík míst
- 208: Obsah
upravit
Strana 1
ACTA UNIVERSITATIS CAROLINAE PHILOSOPHICA ET HISTORICA 4 MĚSTSKÉ KNIHY V ČECHÁCH A NA MORAVĚ 1310-1526 KATALOG SESTAVIL ROSTISLAV NOVÝ 1963 UNIVERSITA KARLOVA o PRAHA
ACTA UNIVERSITATIS CAROLINAE PHILOSOPHICA ET HISTORICA 4 MĚSTSKÉ KNIHY V ČECHÁCH A NA MORAVĚ 1310-1526 KATALOG SESTAVIL ROSTISLAV NOVÝ 1963 UNIVERSITA KARLOVA o PRAHA
Strana 2
LIBRI CIVITATUM BOHEMIAE NEC NON MORAVIAE INDE AB ANNO 1320 USQUE AD ANNUM 1526 CATALOGUS Výzkum a excerpci prováděli J. Hlaváček, R. Nový, D. Třeštík Vědecký redaktor prof. dr. Zdeněk Fiala Recenzovali dr. Jiří Carek, doc. dr. Jaroslav Dřímal a doc. dr. František Graus (C) Universita Karlova v Praze, 1963
LIBRI CIVITATUM BOHEMIAE NEC NON MORAVIAE INDE AB ANNO 1320 USQUE AD ANNUM 1526 CATALOGUS Výzkum a excerpci prováděli J. Hlaváček, R. Nový, D. Třeštík Vědecký redaktor prof. dr. Zdeněk Fiala Recenzovali dr. Jiří Carek, doc. dr. Jaroslav Dřímal a doc. dr. František Graus (C) Universita Karlova v Praze, 1963
Strana 3
AKADEMIKU VÁCLAVU VOJTÍŠKOVI K OSMDESÁTÝM NAROZENINÁM
AKADEMIKU VÁCLAVU VOJTÍŠKOVI K OSMDESÁTÝM NAROZENINÁM
Strana 4
Strana 5
SOUPIS MĚSTSKÝCH KNIH ČESKÝCH DO ROKU 1526 ředmětem této práce je soupis městských knih, tj. knih vedených v potře- bách měst a městských obyvatel. První městské knihy se objevují na našem území na konci 13. a na počátku 14. stol. a jsou potom vedeny bez přerušení až do novější doby. Dříve, nežli se přistoupí ke stručné úvodní cha- rakteristice tohoto specifického historického pramene, je třeba předeslat několik orientačních poznámek, aby bylo možno snáze porozumět následujícímu. Co do rozsahu je celý soupis omezen jen na země české, tj. Čechy, Moravu a české Slezsko. Deperdita až na některé výjimky nejsou v katalogových zá- znamech uváděna, protože jejich výzkum si vyžaduje speciálního rozboru nej- různějších pramenů. Vedle toho je třeba povědět také několik slov k vlastnímu úvodu. Nepůjde tu a ani jít nemůže o nějaký vyčerpávající rozbor městských knih, ale pouze o stručné naznačení vývoje tohoto pramene a objasnění zásad třídění městských knih. V souvislosti s tím je pak nutno nezbytně se též dotknout funkce jednotlivých typů městských knih v rámci městské správy v průběhu naznačeného údobí. Pokud jde o svrchní hranici tohoto soupisu, tj. r. 1526, je třeba hned podotknout, že tato byla volena, resp. podržena jen z toho důvodu, že veškerý výzkum, proponovaný akademikem V. Vojtíškem, byl k tomuto datu veden a že nebylo už možno r. 1526 překročit.1) Vzhledem k tomu, že jsou však do soupisu zahrnuty i ty knihy, které vznikly v r. 1526 a byly vedeny v následujících letech, není mezera mezi mezníkem 1526 a případně r. 1547, jenž může být periodizačním dělítkem městských dějin, příliš značná. Městské knihy jsou takové knihy, které byly vedeny ve městech městskými úřady, ať už samosprávními (městská rada) nebo vrchnostenskými. Jejich vývoj je naprosto organický a byl vyvolán potřebami evidence a pojištění právních aktů, týkajících se města jako celku i jednotlivých příslušníků městských aglo- merací. Městské knihy jsou ovšem institucí, vyrůstající z potřeb vnitřních, z potřeb lidí, žijících v uzavřeném celku — ve městě a nejsou tedy městu dány vrchností nebo prostě přeneseny mechanicky z jednoho města do druhého.2) Právě organičnost jejich vývoje je dána místními podmínkami, tj. určitým sta- 1) Srv. níže. 2) Základem této definice je v podstatě poněkud rozšířené učení Vojtíškovo, O stu- diu městských knih českých, Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 53 (přetisk rozpravy ve VČA XXIV, 1915; dále citována O studiu...). 5
SOUPIS MĚSTSKÝCH KNIH ČESKÝCH DO ROKU 1526 ředmětem této práce je soupis městských knih, tj. knih vedených v potře- bách měst a městských obyvatel. První městské knihy se objevují na našem území na konci 13. a na počátku 14. stol. a jsou potom vedeny bez přerušení až do novější doby. Dříve, nežli se přistoupí ke stručné úvodní cha- rakteristice tohoto specifického historického pramene, je třeba předeslat několik orientačních poznámek, aby bylo možno snáze porozumět následujícímu. Co do rozsahu je celý soupis omezen jen na země české, tj. Čechy, Moravu a české Slezsko. Deperdita až na některé výjimky nejsou v katalogových zá- znamech uváděna, protože jejich výzkum si vyžaduje speciálního rozboru nej- různějších pramenů. Vedle toho je třeba povědět také několik slov k vlastnímu úvodu. Nepůjde tu a ani jít nemůže o nějaký vyčerpávající rozbor městských knih, ale pouze o stručné naznačení vývoje tohoto pramene a objasnění zásad třídění městských knih. V souvislosti s tím je pak nutno nezbytně se též dotknout funkce jednotlivých typů městských knih v rámci městské správy v průběhu naznačeného údobí. Pokud jde o svrchní hranici tohoto soupisu, tj. r. 1526, je třeba hned podotknout, že tato byla volena, resp. podržena jen z toho důvodu, že veškerý výzkum, proponovaný akademikem V. Vojtíškem, byl k tomuto datu veden a že nebylo už možno r. 1526 překročit.1) Vzhledem k tomu, že jsou však do soupisu zahrnuty i ty knihy, které vznikly v r. 1526 a byly vedeny v následujících letech, není mezera mezi mezníkem 1526 a případně r. 1547, jenž může být periodizačním dělítkem městských dějin, příliš značná. Městské knihy jsou takové knihy, které byly vedeny ve městech městskými úřady, ať už samosprávními (městská rada) nebo vrchnostenskými. Jejich vývoj je naprosto organický a byl vyvolán potřebami evidence a pojištění právních aktů, týkajících se města jako celku i jednotlivých příslušníků městských aglo- merací. Městské knihy jsou ovšem institucí, vyrůstající z potřeb vnitřních, z potřeb lidí, žijících v uzavřeném celku — ve městě a nejsou tedy městu dány vrchností nebo prostě přeneseny mechanicky z jednoho města do druhého.2) Právě organičnost jejich vývoje je dána místními podmínkami, tj. určitým sta- 1) Srv. níže. 2) Základem této definice je v podstatě poněkud rozšířené učení Vojtíškovo, O stu- diu městských knih českých, Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 53 (přetisk rozpravy ve VČA XXIV, 1915; dále citována O studiu...). 5
Strana 6
vem vývoje aglomerace městského typu, kdy si stávající ekonomické i právní vztahy mezi lidmi téměř vynucují zřízení hybnější a praktičtější instituce, nežli jsou listiny. Ne náhodou většina městských knih je knihami nesporného soud- nictví, utvrzujícími soukromoprávní záležitosti jednotlivých obyvatel města. Je ovšem třeba brát v souvislosti s tím v úvahu i druhou možnost vzniku městských knih, a tou je existence alespoň zárodku samosprávního orgánu města, třeba ve smyslu rychtářova poradního sboru, který mohl být určitým impulsem pro vznik písemných záznamů. Pro charakteristiku vzniku městských knih tedy zatím postačuje, uvědomíme-li si, že jde v podstatě o písemný produkt městské správy a postupným vývojem této správy dochází i k adekvátnímu vývoji městských knih. Studiu městských knih po stránce správní i diplomatické na našem území byla věnována soustavnější pozornost teprve od druhé polovice 19. stol. Práce z tohoto údobí měly, až na některé drobnější výjimky, ráz převážně informa- tivní a někde i ryze popularizační. Týkaly se jednotlivých knih a výběrově mají i dnes svou důležitost,3) zejména v těch případech, kdy nemáme už k dispozici originál příslušné knihy. Na počátku 20. stol. se studium městských knih pod- statně zintenzívnělo a vzniklo několik zásadních rozprav, pokoušejících se probrat buď určitou monotematickou skupinu knih, např. Beerova studie o berních kni- hách r. 1915 nebo takové práce, které instituci městských knih chtěly studovat v určitém souboru.4) Jejich řadu zahajuje starší práce Prochaskova o vzniku a vý- voji nejstarších knih v Čechách, vydaná v r. 1884.5) Tato rozprava, zaměřená pře- vážně na výklad o nejstarší městské knize Starého města pražského z r. 1310, připomíná pak jen ve stručném výčtu jiné mladší mimopražské knihy. Speciál- 3) Srv. např. K. F. Reitsch, Das Stadtbuch von Falkenau 1483—1528. MVGDB 33, 1895, str. 242 n. Z dalších prací starších srv. např. F. Bischoff, Uber d. älteste Olmützer Stadtbuch, SB Wien. Akad., phil.-hist. Classe 85, 1877, str. 281 n.; V. Řezníček, O přiby- slavských knihách purkrechtních. ČČM 1893, str. 614 n.; H. Hallwich, Das Duxer Stadt- buch von 1389. MVGDB 32, 1894, str. 103 n.; V. Schulz, Historické zprávy v nejstarší knize města Brodu Českého z let 1421—1496. VKČSN 1899, VI.; J. Kux, Das Olmützer Judenregister vom Jahre 1413. ZGMSch. 1905, str. 385 n.; J. Tiray, Městská kniha bítešská z r. 1414. ČMM 28, 1908, str. 119 n., 294 n.; O. Smital, Das älteste Mähr. Trübauer Stadt- buch. Mitt. zur Volks- und Heimatgeschichte des Schönbergster Landes 7, 1911, str. 129 n.; J. Kučera, Zbytek pamětních knih města Kyjova. ČMM 1913, str. 27 n., 171 n. aj. 4) K. Beer, Uber Losungsbücher und Losungswesen böhmischer Städte im MA. MIOG 36, 1915, str. 31 n. Koncem 19. a na poč. 20. stol. dochází i k edici některých knih: F. Menčík, Soudní kniha města Jičína (od r. 1362 do r. 1407), Jičín 1898; J. Kapras, Kniha svědomí města Nového Bydžova z 1. 1311—1470, N. Bydžov 1907; A. Horcicka, Das älteste Böhmisch-Kamnitzer Stadtbuch, Praha 1915, kdy v úvodu ke každé z uvedených edic je připojen výklad textu. Z nejnovějších edic je třeba připomenout K. Polesný, Dědické knihy města Znojma, Znojmo 1928, záslužnou práci B. Mendla, Knihy počtů města Brna z let 1343—1365. Brno 1935; K. Kochmann, Das Stadtbuch von Dux 1389, Praha 1941, a konečně jen výběrovou příležitostnou edici, kterou provedl A. Šašina pod titulem Liber consciencie Neobydzowiensis. Ta vyšla v N. Bydžově v r. 1946. 5) V. Prochaska, Uber die Entstehung und Entwicklung der ältesten Stadtbücher in Böhmen. MVGDB 22, 1884, str. 56 n. V této souvislosti je třeba připomenout práci V. V. Tomka, Kniha Starého města pražského od r. 1310. ČČM 18, str. 566 n., z níž V. Pro- chaska vychází. 6
vem vývoje aglomerace městského typu, kdy si stávající ekonomické i právní vztahy mezi lidmi téměř vynucují zřízení hybnější a praktičtější instituce, nežli jsou listiny. Ne náhodou většina městských knih je knihami nesporného soud- nictví, utvrzujícími soukromoprávní záležitosti jednotlivých obyvatel města. Je ovšem třeba brát v souvislosti s tím v úvahu i druhou možnost vzniku městských knih, a tou je existence alespoň zárodku samosprávního orgánu města, třeba ve smyslu rychtářova poradního sboru, který mohl být určitým impulsem pro vznik písemných záznamů. Pro charakteristiku vzniku městských knih tedy zatím postačuje, uvědomíme-li si, že jde v podstatě o písemný produkt městské správy a postupným vývojem této správy dochází i k adekvátnímu vývoji městských knih. Studiu městských knih po stránce správní i diplomatické na našem území byla věnována soustavnější pozornost teprve od druhé polovice 19. stol. Práce z tohoto údobí měly, až na některé drobnější výjimky, ráz převážně informa- tivní a někde i ryze popularizační. Týkaly se jednotlivých knih a výběrově mají i dnes svou důležitost,3) zejména v těch případech, kdy nemáme už k dispozici originál příslušné knihy. Na počátku 20. stol. se studium městských knih pod- statně zintenzívnělo a vzniklo několik zásadních rozprav, pokoušejících se probrat buď určitou monotematickou skupinu knih, např. Beerova studie o berních kni- hách r. 1915 nebo takové práce, které instituci městských knih chtěly studovat v určitém souboru.4) Jejich řadu zahajuje starší práce Prochaskova o vzniku a vý- voji nejstarších knih v Čechách, vydaná v r. 1884.5) Tato rozprava, zaměřená pře- vážně na výklad o nejstarší městské knize Starého města pražského z r. 1310, připomíná pak jen ve stručném výčtu jiné mladší mimopražské knihy. Speciál- 3) Srv. např. K. F. Reitsch, Das Stadtbuch von Falkenau 1483—1528. MVGDB 33, 1895, str. 242 n. Z dalších prací starších srv. např. F. Bischoff, Uber d. älteste Olmützer Stadtbuch, SB Wien. Akad., phil.-hist. Classe 85, 1877, str. 281 n.; V. Řezníček, O přiby- slavských knihách purkrechtních. ČČM 1893, str. 614 n.; H. Hallwich, Das Duxer Stadt- buch von 1389. MVGDB 32, 1894, str. 103 n.; V. Schulz, Historické zprávy v nejstarší knize města Brodu Českého z let 1421—1496. VKČSN 1899, VI.; J. Kux, Das Olmützer Judenregister vom Jahre 1413. ZGMSch. 1905, str. 385 n.; J. Tiray, Městská kniha bítešská z r. 1414. ČMM 28, 1908, str. 119 n., 294 n.; O. Smital, Das älteste Mähr. Trübauer Stadt- buch. Mitt. zur Volks- und Heimatgeschichte des Schönbergster Landes 7, 1911, str. 129 n.; J. Kučera, Zbytek pamětních knih města Kyjova. ČMM 1913, str. 27 n., 171 n. aj. 4) K. Beer, Uber Losungsbücher und Losungswesen böhmischer Städte im MA. MIOG 36, 1915, str. 31 n. Koncem 19. a na poč. 20. stol. dochází i k edici některých knih: F. Menčík, Soudní kniha města Jičína (od r. 1362 do r. 1407), Jičín 1898; J. Kapras, Kniha svědomí města Nového Bydžova z 1. 1311—1470, N. Bydžov 1907; A. Horcicka, Das älteste Böhmisch-Kamnitzer Stadtbuch, Praha 1915, kdy v úvodu ke každé z uvedených edic je připojen výklad textu. Z nejnovějších edic je třeba připomenout K. Polesný, Dědické knihy města Znojma, Znojmo 1928, záslužnou práci B. Mendla, Knihy počtů města Brna z let 1343—1365. Brno 1935; K. Kochmann, Das Stadtbuch von Dux 1389, Praha 1941, a konečně jen výběrovou příležitostnou edici, kterou provedl A. Šašina pod titulem Liber consciencie Neobydzowiensis. Ta vyšla v N. Bydžově v r. 1946. 5) V. Prochaska, Uber die Entstehung und Entwicklung der ältesten Stadtbücher in Böhmen. MVGDB 22, 1884, str. 56 n. V této souvislosti je třeba připomenout práci V. V. Tomka, Kniha Starého města pražského od r. 1310. ČČM 18, str. 566 n., z níž V. Pro- chaska vychází. 6
Strana 7
něji se jimi však nezabývá a nepodává nějaká obecnější shrnutí. Zcela odlišný úkol měla pak práce Jaromíra Čelakovského o městských knihách jihlavských z r. 18986) a především jeho „Soupis rukopisů chovaných v archivu král. města Prahy“ z r. 1907.7 Zejména v této, na druhém místě jmenované práci, šlo pře- devším o sestavení důkladné materiálové základny pro vytěžení obsahu knih pro potřeby historické a právně historické práce. Zhruba stejné cíle si stavěla práce O. Smitala „Das Institut der Stadtbücher in Mähren“, publikovaná v r. 1911,8) i když diplomatický aspekt je tu zřetelně patrný. V soupise morav- ských knih se Smital zabývá několika výhradně „soukromoprávními“ knihami, převážně ze 14. stol. (Jihlava, Brno, Ivančice, Olomouc, Morav. Třebová aj.), ale stejně jako předchozí badatelé, nepodává obecnější charakteristiku vývoje městských knih na Moravě. Nesporně kvalitativním přelomem ve studiu měst- ských knih je teprve práce V. Vojtíška, publikovaná v r. 1915 — „O studiu městských knih českých“.9) Přínosem této práce je především kapitola II., po- jednávající o počátcích knih českých, jejich vývoji i rozšíření, a kap. IV., v níž autor podává svůj názor na metodu zpracování městských knih a jejich dělení. Východiskem jeho úvah je modifikovaná definice Rehmeho z r. 191310) (Die Stadtbücher sind Amtsbücher, hatten also offiziellen Charakter, dienten der Behörde bei der Führung ihrer Geschäfte) tak totiž, že městské knihy jsou knihy vedené od úřadů městských k potřebám úředním. Hledisko organického vývoje městských knih a správně uplatněný názor o těsné souvislosti studia knih s vý- vojem městské správy ve své době znamenalo i předstih před současně trakto- vanou diplomatikou listin. V rámci těchto obecných metodických závěrů bylo potom možno zpracovávat městské knihy mnohem důkladněji. V první polovici 20. stol. se studium měst- ských knih bralo zhruba dvojím směrem. Jednak šlo o postižení počátků měst- ských knih vůbec a jednak o průzkum jednotlivých knih ve formě monografic- kých studií. Je těžko dnes hodnotit, proč nedošlo ve 20. a 30. letech tohoto století k intenzívnějšímu prozkoumání městských knih.11) Systematičtější práce 6) J. Čelakovský, M. Jan z Gelnhausenu a staré městské knihy jihlavské. ČČM 72, 1898, str. 494 n. Soupis vyšel znovu v r. 1920, srv. Sborník příspěvků k dějinám hl. m. Prahy I.—II., 1920. 8) O. Smital, Das Institut der Stadtbücher in Mähren. ZGMSch. 1911, str. 256 n. 9) Srv. pozn. 2. 10) P. Rehme, Uber Stadtbücher als Geschichtsquelle. Halle a. d. S. 1913, str. 7. 11) Z děl, vzniklých v této době, je možno jmenovat rozpravy V. Vojtíška, otištěné souborně ve Výboru rozprav a studií, Praha 1953 (O nejstarších knihách města Kolína n. L., str. 86 n.; O právních rukopisech města Německého Brodu, str. 116 n.; K počátkům měst- ských knih pražských a desk zemských, str. 229 n.; Na Táboře v letech 1432—1450, str. 273 n.; O nejstarších městských knihách českých, pražské a novobydžovské, str. 341 n.), dále F. Macháček, Městský soud a městský rychtář v Plzni v 16. stol., Sbor. prací prof. G. Friedricha, Praha 1931, str. 247 n.; týž, Městská rada a městská kancelář v Plzni v 16. stol., Sbor. prací J. B. Nováka, Praha 1932, str. 233 n.; R. Wenisch, Gliederung der Stadt- bücher Nord- und Westböhmens, Chomutov 1931, a G. Korkisch, Das älteste Stadtbuch von Mähr. Trübau 1373—1554, ZVGMSch. 41, 1938, str. 19 n.
něji se jimi však nezabývá a nepodává nějaká obecnější shrnutí. Zcela odlišný úkol měla pak práce Jaromíra Čelakovského o městských knihách jihlavských z r. 18986) a především jeho „Soupis rukopisů chovaných v archivu král. města Prahy“ z r. 1907.7 Zejména v této, na druhém místě jmenované práci, šlo pře- devším o sestavení důkladné materiálové základny pro vytěžení obsahu knih pro potřeby historické a právně historické práce. Zhruba stejné cíle si stavěla práce O. Smitala „Das Institut der Stadtbücher in Mähren“, publikovaná v r. 1911,8) i když diplomatický aspekt je tu zřetelně patrný. V soupise morav- ských knih se Smital zabývá několika výhradně „soukromoprávními“ knihami, převážně ze 14. stol. (Jihlava, Brno, Ivančice, Olomouc, Morav. Třebová aj.), ale stejně jako předchozí badatelé, nepodává obecnější charakteristiku vývoje městských knih na Moravě. Nesporně kvalitativním přelomem ve studiu měst- ských knih je teprve práce V. Vojtíška, publikovaná v r. 1915 — „O studiu městských knih českých“.9) Přínosem této práce je především kapitola II., po- jednávající o počátcích knih českých, jejich vývoji i rozšíření, a kap. IV., v níž autor podává svůj názor na metodu zpracování městských knih a jejich dělení. Východiskem jeho úvah je modifikovaná definice Rehmeho z r. 191310) (Die Stadtbücher sind Amtsbücher, hatten also offiziellen Charakter, dienten der Behörde bei der Führung ihrer Geschäfte) tak totiž, že městské knihy jsou knihy vedené od úřadů městských k potřebám úředním. Hledisko organického vývoje městských knih a správně uplatněný názor o těsné souvislosti studia knih s vý- vojem městské správy ve své době znamenalo i předstih před současně trakto- vanou diplomatikou listin. V rámci těchto obecných metodických závěrů bylo potom možno zpracovávat městské knihy mnohem důkladněji. V první polovici 20. stol. se studium měst- ských knih bralo zhruba dvojím směrem. Jednak šlo o postižení počátků měst- ských knih vůbec a jednak o průzkum jednotlivých knih ve formě monografic- kých studií. Je těžko dnes hodnotit, proč nedošlo ve 20. a 30. letech tohoto století k intenzívnějšímu prozkoumání městských knih.11) Systematičtější práce 6) J. Čelakovský, M. Jan z Gelnhausenu a staré městské knihy jihlavské. ČČM 72, 1898, str. 494 n. Soupis vyšel znovu v r. 1920, srv. Sborník příspěvků k dějinám hl. m. Prahy I.—II., 1920. 8) O. Smital, Das Institut der Stadtbücher in Mähren. ZGMSch. 1911, str. 256 n. 9) Srv. pozn. 2. 10) P. Rehme, Uber Stadtbücher als Geschichtsquelle. Halle a. d. S. 1913, str. 7. 11) Z děl, vzniklých v této době, je možno jmenovat rozpravy V. Vojtíška, otištěné souborně ve Výboru rozprav a studií, Praha 1953 (O nejstarších knihách města Kolína n. L., str. 86 n.; O právních rukopisech města Německého Brodu, str. 116 n.; K počátkům měst- ských knih pražských a desk zemských, str. 229 n.; Na Táboře v letech 1432—1450, str. 273 n.; O nejstarších městských knihách českých, pražské a novobydžovské, str. 341 n.), dále F. Macháček, Městský soud a městský rychtář v Plzni v 16. stol., Sbor. prací prof. G. Friedricha, Praha 1931, str. 247 n.; týž, Městská rada a městská kancelář v Plzni v 16. stol., Sbor. prací J. B. Nováka, Praha 1932, str. 233 n.; R. Wenisch, Gliederung der Stadt- bücher Nord- und Westböhmens, Chomutov 1931, a G. Korkisch, Das älteste Stadtbuch von Mähr. Trübau 1373—1554, ZVGMSch. 41, 1938, str. 19 n.
Strana 8
na tomto poli je patrná teprve po r. 1945, resp. 1949, kdy v semináři pomocných věd historických filosofické fakulty Karlovy university v Praze vzniká série studií o městských knihách, položených na přísně vědeckých základech. Je jen na škodu celé věci, že pouze jediná z nich — práce J. Růžičky o českotřebovské knize z let 1375—1466 — se dočkala tisku.12) Ostatní jsou dosud přístupné pouze ve strojopisu.13) Z tohoto badatelského okruhu vznikla též podnětná práce J. Pražáka „O metodě diplomatického studia městských knih“, otištěná v roce 1953.14) Autor se tu zamýšlí nad městskou knihou jako produktem městské správy a podává tu několik praktických postulátů vědeckého diplomatického zkoumání tohoto pramene. Přínosem práce je především to, že je tu definitivně zbourána umělá hranice mezi tzv. diplomatikou listinnou a knihovou a je tu položen důraz na zkoumání městských knih metodou listinné diplomatiky: „Diplomatika studuje městské knihy jako písemná svědectví průkazné hodnoty o právních pořízeních, složená v určitých formách.“15) Důležité a pochopitelné upozornění na souvislosti studia městských knih s obecným vývojem každého daného města uvedený požadavek ještě podtrhuje a jedinečnost zkoumání každé knihy v rámci příslušného města je kladeno na přední místo. Zdůraznit zde lze jen to, že specifičnost vývoje každého města zvlášť (vyvolaná řadou nejrůznějších faktorů) v době vrcholného feudalismu ovlivňovala svým způsobem velmi bez- prostředně i písemný produkt správy města a tudíž právě rozborem začasté jediného pozůstatku dávno minulého života je možno doložit a prozkoumat jej detailněji. Je tu ovšem třeba přihlédnout nejen k „formálním“ stránkám zkou- maných knih, ale převážně k jejich obsahu a kombinovat speciální diplomatické studium s historickým. Dělení městských knih: Hlavním předpokladem pro orientaci v knihovém bohatství produktů městské správy v naznačeném údobí je především jejich rozdělení. Samo dělení městských knih má dnes už svoji historii16) a pro snazší přehled tu odkazuji k tabulce, v níž nejvýraznější schémata jsou srovnávána. 12) J. Růžička, O knize města České Třebové z předhusitské doby. SAP IV., č. 1, 1954, str. 102 n. 13) Jde o práce: M. Bělohlávek, Berní a úročné knihy města Plzně, dis. 1951; E. Hoff- man, Městské knihy litomyšlské do konce 15. stol., dis. 1951; B. Janoušek, Nejstarší za- chovaná městská kniha českobudějovická..., dis. 1951; M. Košťál, O městských knihách děčínských v 16. stol., dis. 1951; M. Kremličková, Staroměstské soudní knihy pro dluhy pod 10 kop z let 1370—1391 a 1400—1449, dis. 1952: J. Pražák, Soud a rada na Malé Straně v 15. stol. a jejich knihy, dis. 1951; M. Stupková, Správa města hory Vyšehradu v 16. stol., dipl. 1953; V. Herold, O nejstarší městské knize lounské, dipl. 1956; M. Hro- mádka, Městská kniha poličská (1432—1526), dipl. 1956; M. Nosková, Nástin správy poddanského města Žlutic, dipl. 1957; E. Blažková, Heřmanův Městec a jeho nejstarší městská kniha, dipl. 1958 a Z. Pousta, Nejstarší chrudimská městská kniha, dipl. 1961. 14) J. Pražák, O diplomatické metodě studia městských knih. Archiv. časopis 1953, str. 145 n., 205 n. 15) Tamtéž, str. 205. 16) Starší názory na dělení městských knih jsou shrnuty u Vojtíška, O studiu..., str. 53 n. 8
na tomto poli je patrná teprve po r. 1945, resp. 1949, kdy v semináři pomocných věd historických filosofické fakulty Karlovy university v Praze vzniká série studií o městských knihách, položených na přísně vědeckých základech. Je jen na škodu celé věci, že pouze jediná z nich — práce J. Růžičky o českotřebovské knize z let 1375—1466 — se dočkala tisku.12) Ostatní jsou dosud přístupné pouze ve strojopisu.13) Z tohoto badatelského okruhu vznikla též podnětná práce J. Pražáka „O metodě diplomatického studia městských knih“, otištěná v roce 1953.14) Autor se tu zamýšlí nad městskou knihou jako produktem městské správy a podává tu několik praktických postulátů vědeckého diplomatického zkoumání tohoto pramene. Přínosem práce je především to, že je tu definitivně zbourána umělá hranice mezi tzv. diplomatikou listinnou a knihovou a je tu položen důraz na zkoumání městských knih metodou listinné diplomatiky: „Diplomatika studuje městské knihy jako písemná svědectví průkazné hodnoty o právních pořízeních, složená v určitých formách.“15) Důležité a pochopitelné upozornění na souvislosti studia městských knih s obecným vývojem každého daného města uvedený požadavek ještě podtrhuje a jedinečnost zkoumání každé knihy v rámci příslušného města je kladeno na přední místo. Zdůraznit zde lze jen to, že specifičnost vývoje každého města zvlášť (vyvolaná řadou nejrůznějších faktorů) v době vrcholného feudalismu ovlivňovala svým způsobem velmi bez- prostředně i písemný produkt správy města a tudíž právě rozborem začasté jediného pozůstatku dávno minulého života je možno doložit a prozkoumat jej detailněji. Je tu ovšem třeba přihlédnout nejen k „formálním“ stránkám zkou- maných knih, ale převážně k jejich obsahu a kombinovat speciální diplomatické studium s historickým. Dělení městských knih: Hlavním předpokladem pro orientaci v knihovém bohatství produktů městské správy v naznačeném údobí je především jejich rozdělení. Samo dělení městských knih má dnes už svoji historii16) a pro snazší přehled tu odkazuji k tabulce, v níž nejvýraznější schémata jsou srovnávána. 12) J. Růžička, O knize města České Třebové z předhusitské doby. SAP IV., č. 1, 1954, str. 102 n. 13) Jde o práce: M. Bělohlávek, Berní a úročné knihy města Plzně, dis. 1951; E. Hoff- man, Městské knihy litomyšlské do konce 15. stol., dis. 1951; B. Janoušek, Nejstarší za- chovaná městská kniha českobudějovická..., dis. 1951; M. Košťál, O městských knihách děčínských v 16. stol., dis. 1951; M. Kremličková, Staroměstské soudní knihy pro dluhy pod 10 kop z let 1370—1391 a 1400—1449, dis. 1952: J. Pražák, Soud a rada na Malé Straně v 15. stol. a jejich knihy, dis. 1951; M. Stupková, Správa města hory Vyšehradu v 16. stol., dipl. 1953; V. Herold, O nejstarší městské knize lounské, dipl. 1956; M. Hro- mádka, Městská kniha poličská (1432—1526), dipl. 1956; M. Nosková, Nástin správy poddanského města Žlutic, dipl. 1957; E. Blažková, Heřmanův Městec a jeho nejstarší městská kniha, dipl. 1958 a Z. Pousta, Nejstarší chrudimská městská kniha, dipl. 1961. 14) J. Pražák, O diplomatické metodě studia městských knih. Archiv. časopis 1953, str. 145 n., 205 n. 15) Tamtéž, str. 205. 16) Starší názory na dělení městských knih jsou shrnuty u Vojtíška, O studiu..., str. 53 n. 8
Strana 9
"pem ogof e e -squr rnsouqosnd Juaridouforoa quesauard z Isanuyruza Ayruyi ‘A | "H391upnos oygysjsqur Aqruyy AI ‘queaqur YoAAImoupal apad pugisrfod oid Kyruy ‘III Aapads 9ysysąu Ayru ‘€ ^puvuip "jsgur Áqmnp 7 ‘JAISIVPOUONEZ "jsgur ÄYIUM ‘7 :nyp9o oyel uszu ApId rugzgifod ÿ Aquuy ‘II "ujgured Aum 7T "n[sKuis vAO[s uiszn A 7661 (e'So[oururio) "Amore xagruAo[S) seen "ogeuiodseu TAj?9mupnos Áqtuy ‘7 “oygusods Tajorupnos Ayruy 'T :nue)squ ApId Yo£urorqnos rugistfod x Aqruy 7] "(yvesnid ‘Apex oysjsqui AouÛqo Ayruy *ejre[niou “Aaissiux “‘rujeuued) "nis&uis VAOJS WISZN A Aaeads 9Qwxsjsgur Áqiuyp ‘Æagids rujueuy Aqtuy (9 ‘Aapads ruaead Áurux (q “Kap1ds guoaqoasa Ayruyy (e Kaeads 9ysisgur Aqu - "IMjrupnos "sour AyIuy| ‘Kuouresd ruariq © 161 langlg ^ nis&urs urrgzn A visu KÆarids ‘€ v puvuip qo4sisQur c, ‘Tajorupnos oygusodsou Aqruy ^f ‘JAJSIEPOUOYEZ OYSYSISQU ‘7 uagrds Aqruyy ‘€ "npnos oyyysisaw dJowoaesd :nygo, oxvt pTupnos Áqruy °g vu os pifnqeizA AqIUNI 7 usp "Apad morstfod S Aqruy T qms Aqnay 7T | "neis Aun Cy S161 gT6T €167 xosrifoA ouyoy 19uuniIq umu:o]durososd . . umnienuojuoes Aapads mueug áumry ^g —Q "(910115 *Q1uourv]so] :wumjsnr umuoq pe uq e *AvjS?Z ‘TOI 'muAojuni8 ‘AYyıI) t ton gusodsou ‘ual ^upnos Aqu vé . umsguosiad 9 pm up quus 7$ NUEISQUI 13SONZ9] 19 umnsuao qujsa1) v -vz yojuagad yo£urouy ‘umseus2q Tula ‘quiods “jupnos Ayruyy ‘ç | os Asidez as Aqruy "€ umjeipeleu eJjstZa1 "(fe pass "QAP1ds e :e[mn umuodq pe údy Z ‘Juper) Æapids oysysqur Aqruy] ‘7 | juozjąz su way umuones *(CARId su ‘erd -eIZA "Qepods os Aqruy 7 ajeLLOWOW -ajrat1d *ejnivig) "eis9ur navud © "Qiniejs e ajenuvw juezuz ox os Jorfnyezza Aqu JJ | apad qoÁxsisgur Aqruy] ‘7 :umjseuoq umuoq pe uqm ‘7 0167 e[reÁKegq m 098T 19343W0H (193s "cy od) j1esid — doxouq oeLIE[[99uUE0 STXBIJ
"pem ogof e e -squr rnsouqosnd Juaridouforoa quesauard z Isanuyruza Ayruyi ‘A | "H391upnos oygysjsqur Aqruyy AI ‘queaqur YoAAImoupal apad pugisrfod oid Kyruy ‘III Aapads 9ysysąu Ayru ‘€ ^puvuip "jsgur Áqmnp 7 ‘JAISIVPOUONEZ "jsgur ÄYIUM ‘7 :nyp9o oyel uszu ApId rugzgifod ÿ Aquuy ‘II "ujgured Aum 7T "n[sKuis vAO[s uiszn A 7661 (e'So[oururio) "Amore xagruAo[S) seen "ogeuiodseu TAj?9mupnos Áqtuy ‘7 “oygusods Tajorupnos Ayruy 'T :nue)squ ApId Yo£urorqnos rugistfod x Aqruy 7] "(yvesnid ‘Apex oysjsqui AouÛqo Ayruy *ejre[niou “Aaissiux “‘rujeuued) "nis&uis VAOJS WISZN A Aaeads 9Qwxsjsgur Áqiuyp ‘Æagids rujueuy Aqtuy (9 ‘Aapads ruaead Áurux (q “Kap1ds guoaqoasa Ayruyy (e Kaeads 9ysisgur Aqu - "IMjrupnos "sour AyIuy| ‘Kuouresd ruariq © 161 langlg ^ nis&urs urrgzn A visu KÆarids ‘€ v puvuip qo4sisQur c, ‘Tajorupnos oygusodsou Aqruy ^f ‘JAJSIEPOUOYEZ OYSYSISQU ‘7 uagrds Aqruyy ‘€ "npnos oyyysisaw dJowoaesd :nygo, oxvt pTupnos Áqruy °g vu os pifnqeizA AqIUNI 7 usp "Apad morstfod S Aqruy T qms Aqnay 7T | "neis Aun Cy S161 gT6T €167 xosrifoA ouyoy 19uuniIq umu:o]durososd . . umnienuojuoes Aapads mueug áumry ^g —Q "(910115 *Q1uourv]so] :wumjsnr umuoq pe uq e *AvjS?Z ‘TOI 'muAojuni8 ‘AYyıI) t ton gusodsou ‘ual ^upnos Aqu vé . umsguosiad 9 pm up quus 7$ NUEISQUI 13SONZ9] 19 umnsuao qujsa1) v -vz yojuagad yo£urouy ‘umseus2q Tula ‘quiods “jupnos Ayruyy ‘ç | os Asidez as Aqruy "€ umjeipeleu eJjstZa1 "(fe pass "QAP1ds e :e[mn umuodq pe údy Z ‘Juper) Æapids oysysqur Aqruy] ‘7 | juozjąz su way umuones *(CARId su ‘erd -eIZA "Qepods os Aqruy 7 ajeLLOWOW -ajrat1d *ejnivig) "eis9ur navud © "Qiniejs e ajenuvw juezuz ox os Jorfnyezza Aqu JJ | apad qoÁxsisgur Aqruy] ‘7 :umjseuoq umuoq pe uqm ‘7 0167 e[reÁKegq m 098T 19343W0H (193s "cy od) j1esid — doxouq oeLIE[[99uUE0 STXBIJ
Strana 10
Je třeba tu jen doplnit, že přední místo tu zaujímá schéma, vyšlé ze skutečné praxe vedených městských knih, totiž práce Prokopa písaře, vzniknuvší v pol. 15. stol.17) S tímto dělením jsou potom konfrontovány další, už historicky de- duktivně odvozené systémy 19. a 20. stol. První české, dnes už obecně vžité rozdělení městských knih, je Vojtíškovo. Srovná-li se toto dělení s ostatními schématy, nacházíme tu jednu zásadní odliš- nost, která je zase přibližuje názoru Prokopa písaře. Jde tu totiž o princip do určité míry vztahový, přesněji řečeno v zájmu koho byly příslušné knihy ve- deny. Dělení Haasovo18) je poněkud odlišnější jen v detailu a autor se pokusil rozšířit Vojtíškovo rozdělení ještě o skupinu knih památných a o skupinu knih (V), vzniknuvších z veřejnoprávní působnosti města, přihlížeje k obsahově smíšenému rázu knih nejstarších (nebo prvních) a k rozšiřující se kompetenci města v době novější. Při dělení knih městských v tomto soupisu bylo přihlíženo ke zkušenostem všech dosavadních dělicích principů, zejména pak rozdělení, které podal A. Haas (tamtéž). I. Knihy pamětní. II. Knihy městské správy: 1. Knihy městského zákonodárství. 2. Knihy městských financí. 3. Knihy městské správy v užším slova smyslu (knihy obnov rady, knihy korespondence, formuláře, kopiáře, registra atd.). III. Knihy městského soudnictví: 1. Knihy civilního soudnictví: a) Knihy městského soudu (rychtář a rada). b) Knihy delegovaných soudů. 2. Knihy trestního soudnictví. IV. Knihy vzniklé z přenesené veřejnoprávní působnosti města.19) Městská správa a její produkty: V souvislosti s definicí městských knih bylo už upozorněno na podmíněnost jejich vzniku určitým stupněm ve vývoji pří- slušného města. Bližší charakteristika městských knih bude podána v následu- jícím odstavci, zde je nutno se zmínit především o vývoji městské správy,20) nikoliv ovšem o vývoji ev. vzniku města, protože to je zase otázka mnohem složitější a přesahuje přirozeně účel tohoto stručného úvodu. Jednoznačnou stručnou charakteristiku, event. definici pojmu městská správa podat nelze. Její obsah vyplyne z následujícího výkladu. Podle pramenů je 17) Srv. Prokopa písaře Nového Města pražského Praxis cancellariae, ed. F. Mareš, HA č. 32, Praha 1908. 18) Srv. F. Roubík, A. Haas, J. Kollman, Z. Fiala, Slovníček archivní termino- logie. Praha 1954, str. 22—23. 19) Dělit je možno ještě: 1. knihy sirotčí, 2. knihy měst. zařízení. 10
Je třeba tu jen doplnit, že přední místo tu zaujímá schéma, vyšlé ze skutečné praxe vedených městských knih, totiž práce Prokopa písaře, vzniknuvší v pol. 15. stol.17) S tímto dělením jsou potom konfrontovány další, už historicky de- duktivně odvozené systémy 19. a 20. stol. První české, dnes už obecně vžité rozdělení městských knih, je Vojtíškovo. Srovná-li se toto dělení s ostatními schématy, nacházíme tu jednu zásadní odliš- nost, která je zase přibližuje názoru Prokopa písaře. Jde tu totiž o princip do určité míry vztahový, přesněji řečeno v zájmu koho byly příslušné knihy ve- deny. Dělení Haasovo18) je poněkud odlišnější jen v detailu a autor se pokusil rozšířit Vojtíškovo rozdělení ještě o skupinu knih památných a o skupinu knih (V), vzniknuvších z veřejnoprávní působnosti města, přihlížeje k obsahově smíšenému rázu knih nejstarších (nebo prvních) a k rozšiřující se kompetenci města v době novější. Při dělení knih městských v tomto soupisu bylo přihlíženo ke zkušenostem všech dosavadních dělicích principů, zejména pak rozdělení, které podal A. Haas (tamtéž). I. Knihy pamětní. II. Knihy městské správy: 1. Knihy městského zákonodárství. 2. Knihy městských financí. 3. Knihy městské správy v užším slova smyslu (knihy obnov rady, knihy korespondence, formuláře, kopiáře, registra atd.). III. Knihy městského soudnictví: 1. Knihy civilního soudnictví: a) Knihy městského soudu (rychtář a rada). b) Knihy delegovaných soudů. 2. Knihy trestního soudnictví. IV. Knihy vzniklé z přenesené veřejnoprávní působnosti města.19) Městská správa a její produkty: V souvislosti s definicí městských knih bylo už upozorněno na podmíněnost jejich vzniku určitým stupněm ve vývoji pří- slušného města. Bližší charakteristika městských knih bude podána v následu- jícím odstavci, zde je nutno se zmínit především o vývoji městské správy,20) nikoliv ovšem o vývoji ev. vzniku města, protože to je zase otázka mnohem složitější a přesahuje přirozeně účel tohoto stručného úvodu. Jednoznačnou stručnou charakteristiku, event. definici pojmu městská správa podat nelze. Její obsah vyplyne z následujícího výkladu. Podle pramenů je 17) Srv. Prokopa písaře Nového Města pražského Praxis cancellariae, ed. F. Mareš, HA č. 32, Praha 1908. 18) Srv. F. Roubík, A. Haas, J. Kollman, Z. Fiala, Slovníček archivní termino- logie. Praha 1954, str. 22—23. 19) Dělit je možno ještě: 1. knihy sirotčí, 2. knihy měst. zařízení. 10
Strana 11
možno zachytit určitý stav městské správy až v průběhu první polovice 13. stol. V této době se už projevuje dvoukolejnost správy ve městech, kdy vedle rych- táře, osoby představující orgán vrchnostenský, se objevuje i sbor přísežných — zástupců obce, tedy do značné míry samosprávná instituce. Hlavní povinností rychtáře bylo především konání soudů a vybírání soudních poplatků pro vrchnost, přičemž on sám byl na výběru poplatků hmotně zainteresován. Přísežní-konšelé pak tvořili přísedící rychtářova soudu a podíleli se na nalézání práva. Priorita jedné či druhé instituce je historickými prameny nepodchytitelná. Ovšem jen tehdy, jestliže se jednoznačně a právem odmítne teorie o vzniku měst teprve ve 13. stol. Počínaje tímto obdobím vztah obou složek městské správy — totiž rychtáře (jako zástupce vrchnosti) a sboru konšelů (jako samosprávního orgánu města) — je znám a je určován přednostním postavením rychtáře. Celý násle- dující vývoj jednotlivých měst v době předhusitské (především měst královských a teprve později měst poddanských) je ve znamení stálého střetávání se zástupce vrchnosti s městskou samosprávou, což znamená v podstatě stálý protiklad mezi feudálem a městem, který je pro celou epochu feudalismu naprosto typický. Završením jedné etapy správního vývoje našich měst je téměř v naprosté většině převládnutí významu městské rady, a k tomu dochází v období husitského revo- lučního hnutí. Města, jako střediska především výroby zboží a směny (tržní místa), vznikají dávno před 13. stol., a to — obecně řečeno — tehdy, kdy dochází k široké společenské dělbě práce, tj. vydělení specializovaných výrobců — řemeslníků z převládajícího zemědělství. Výrobky řemeslnické práce musely být směňovány na trhu za zemědělské produkty. Intenzita obchodu potom ovlivňovala zpětně do určité míry i progresivnost dělby práce a specializaci řemeslníků, usedlých ve městech a vytvářela z nich výrobce bez přímé závislosti na půdě, jimž řemeslo znamenalo jedinou obživu. To se ovšem vztahuje pouze na města, která bychom mohli ve středověkých poměrech označovat jako velkoměsta. Existenci měst v tomto slova smyslu u nás máme doloženu už od 10. stol. (např. Praha, Brno aj.). Velká většina menších měst byla stále svázána se zemědělskou prvovýrobou nebo alespoň s určitým samozásobitelstvím většiny řemeslníků. Ve 13. stol. vlivem rozvíjejících se zbožně peněžních vztahů21) dochází ze strany vrchností ke zvýšenému zájmu o města především z důvodů fiskálních a působením týchž příčin dochází pak k dalšímu rozvoji měst (specifikování jejich právních poměrů vůči vrchnosti) a povyšování menších aglomerací na města. Za takových okolností, které byly výše zmíněny, je tedy nutno předpo- kládat určitou formu správy (samosprávy) ještě před počátkem 13. stol. u aglo- merací městského typu, protože neorganizovaný (ať už jakýmkoliv způsobem) 20) Shrnutí starší literatury a další postřehy přináší práce V. Vojtíška, Soud a rada v královských městech českých, Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 240 n. 21) V souvislosti s obecným přechodem k peněžní formě feudální renty. 11
možno zachytit určitý stav městské správy až v průběhu první polovice 13. stol. V této době se už projevuje dvoukolejnost správy ve městech, kdy vedle rych- táře, osoby představující orgán vrchnostenský, se objevuje i sbor přísežných — zástupců obce, tedy do značné míry samosprávná instituce. Hlavní povinností rychtáře bylo především konání soudů a vybírání soudních poplatků pro vrchnost, přičemž on sám byl na výběru poplatků hmotně zainteresován. Přísežní-konšelé pak tvořili přísedící rychtářova soudu a podíleli se na nalézání práva. Priorita jedné či druhé instituce je historickými prameny nepodchytitelná. Ovšem jen tehdy, jestliže se jednoznačně a právem odmítne teorie o vzniku měst teprve ve 13. stol. Počínaje tímto obdobím vztah obou složek městské správy — totiž rychtáře (jako zástupce vrchnosti) a sboru konšelů (jako samosprávního orgánu města) — je znám a je určován přednostním postavením rychtáře. Celý násle- dující vývoj jednotlivých měst v době předhusitské (především měst královských a teprve později měst poddanských) je ve znamení stálého střetávání se zástupce vrchnosti s městskou samosprávou, což znamená v podstatě stálý protiklad mezi feudálem a městem, který je pro celou epochu feudalismu naprosto typický. Završením jedné etapy správního vývoje našich měst je téměř v naprosté většině převládnutí významu městské rady, a k tomu dochází v období husitského revo- lučního hnutí. Města, jako střediska především výroby zboží a směny (tržní místa), vznikají dávno před 13. stol., a to — obecně řečeno — tehdy, kdy dochází k široké společenské dělbě práce, tj. vydělení specializovaných výrobců — řemeslníků z převládajícího zemědělství. Výrobky řemeslnické práce musely být směňovány na trhu za zemědělské produkty. Intenzita obchodu potom ovlivňovala zpětně do určité míry i progresivnost dělby práce a specializaci řemeslníků, usedlých ve městech a vytvářela z nich výrobce bez přímé závislosti na půdě, jimž řemeslo znamenalo jedinou obživu. To se ovšem vztahuje pouze na města, která bychom mohli ve středověkých poměrech označovat jako velkoměsta. Existenci měst v tomto slova smyslu u nás máme doloženu už od 10. stol. (např. Praha, Brno aj.). Velká většina menších měst byla stále svázána se zemědělskou prvovýrobou nebo alespoň s určitým samozásobitelstvím většiny řemeslníků. Ve 13. stol. vlivem rozvíjejících se zbožně peněžních vztahů21) dochází ze strany vrchností ke zvýšenému zájmu o města především z důvodů fiskálních a působením týchž příčin dochází pak k dalšímu rozvoji měst (specifikování jejich právních poměrů vůči vrchnosti) a povyšování menších aglomerací na města. Za takových okolností, které byly výše zmíněny, je tedy nutno předpo- kládat určitou formu správy (samosprávy) ještě před počátkem 13. stol. u aglo- merací městského typu, protože neorganizovaný (ať už jakýmkoliv způsobem) 20) Shrnutí starší literatury a další postřehy přináší práce V. Vojtíška, Soud a rada v královských městech českých, Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 240 n. 21) V souvislosti s obecným přechodem k peněžní formě feudální renty. 11
Strana 12
život většího počtu lidí, usedlých na jednom místě, je naprosto nepředstavitelný a nemožný.22) Správní vliv vrchnostenský (v nejširším slova smyslu) tu je ovšem naprosto nedoložitelný a zjevně neexistoval, alespoň ne v té formě, jak se pro- jevila v průběhu 13. stol. První zprávu o rychtáři (judex) máme doloženu teprve a výhradně ve známém Soběslavově privilegiu pro pražské Němce, hlásícím se k letům 1174—1178.23) Starší bádání považovalo tuto zmínku za interpolaci z doby až mnohem pozdější. V poslední době se však tímto privilegiem zabýval M. Rejnuš, jenž k jednoznačnému závěru sice nedošel, ale upozornil na četné analogie téže vazby a spojitostí v Uhrách, ovšem z doby poněkud pozdější, které podporují domněnku, že zápis v Soběslavově privilegiu bude třeba interpretovat v širších historických souvislostech, odlišně od starších názorů.24) Souvislejší řadu zpráv o existenci a funkci rychtáře máme až z počátku 20. let 13. stol. První nesporné zprávy jsou uvedeny ve známé listině uničovské z 15. srpna 123425) a v listině Václava I. pro Brno z r. 1243.26) Od polovice 13. stol. pak následuje celá řada dokladů, dosvědčujících existenci rychtářů v našich měs- tech.27) Ve všech těchto případech se v průběhu 13. stol. projevuje městský rychtář jako určitý prostředník mezi vrchností a městským obyvatelstvem. Jeho povin- ností bylo především dohlížet na plnění fiskálních povinností vůči této vrchnosti a předsedat soudu, což samo o sobě znamenalo plynulý zdroj příjmů nejen pro pána, ale také pro samotného rychtáře. V českých privilegiích jsou určovány zpravidla i všechny důležité (z hlediska finančního) viny, které může rychtář soudit sám a které jsou zase vyhrazeny plně soudu vrchnosti. Je potom přirozené, že reakcí na tento stav bylo soupeření mezi tímto zástup- cem vrchnosti a vlastní samosprávou města, která se soustřeďovala v poradním sboru rychtářově — v konšelích. Jim náležela pak vlastní vnitřní správa města, tj. kompetence v záležitostech hospodářských a bezpečnostních. Počet těchto kon- šelů byl ve městech různý a zpravidla se ustálil na 12 osobách. Jestliže konal rychtář soud ve výsadním domě — v rychtě (domus judicii), dělo se tak vždy za přítomnosti konšelů. V případech menšího významu, při nesporných i spor- ných soudních záležitostech (trhu, zapisování menších dluhů, testamentů apod.) 22) Tím je míněna samospráva v osadách — vicích, které je možno předpokládat jako první stupeň vývoje feudálního města. 23) CDB I. 290, Komentovaný otisk srv. Z. Kristen, Privilegium Němců pražských. ČČH 28, 1922, str. 157 n., W. Weizsäcker, Die Urkunde der Prager Deutschen. MVGDB 75, 1937, str. 97 n. Zde též uvedena literatura, obírající se rozborem a určováním interpolací. 24) Srv. M. Rejnuš, K interpolaci o rychtáři v Soběslavě privilegiu pro pražské Němce. SPFFBU-C 7, 1960, str. 49 n. Domnívám se, že počet interpolací bude, při novém prostudování celého privilegia v širších souvislostech, třeba ještě redukovat. 25) CDB III. 76, zde lze vysledovat přímý vztah, který objasňuje vznik rychtářství — advokácie (při vysazení), s listinou z r. 1223 (CDB II. 246), k tomu srv. též J. Šebánek, Uničovská listina z r. 1223, ČSPSČ 60, 1952, str. 1 n. 26) RBM I. 1069, СDB IV. 17. 27) Srv. V. Vojtíšek, Soud a rada..., str. 241 n. 12
život většího počtu lidí, usedlých na jednom místě, je naprosto nepředstavitelný a nemožný.22) Správní vliv vrchnostenský (v nejširším slova smyslu) tu je ovšem naprosto nedoložitelný a zjevně neexistoval, alespoň ne v té formě, jak se pro- jevila v průběhu 13. stol. První zprávu o rychtáři (judex) máme doloženu teprve a výhradně ve známém Soběslavově privilegiu pro pražské Němce, hlásícím se k letům 1174—1178.23) Starší bádání považovalo tuto zmínku za interpolaci z doby až mnohem pozdější. V poslední době se však tímto privilegiem zabýval M. Rejnuš, jenž k jednoznačnému závěru sice nedošel, ale upozornil na četné analogie téže vazby a spojitostí v Uhrách, ovšem z doby poněkud pozdější, které podporují domněnku, že zápis v Soběslavově privilegiu bude třeba interpretovat v širších historických souvislostech, odlišně od starších názorů.24) Souvislejší řadu zpráv o existenci a funkci rychtáře máme až z počátku 20. let 13. stol. První nesporné zprávy jsou uvedeny ve známé listině uničovské z 15. srpna 123425) a v listině Václava I. pro Brno z r. 1243.26) Od polovice 13. stol. pak následuje celá řada dokladů, dosvědčujících existenci rychtářů v našich měs- tech.27) Ve všech těchto případech se v průběhu 13. stol. projevuje městský rychtář jako určitý prostředník mezi vrchností a městským obyvatelstvem. Jeho povin- ností bylo především dohlížet na plnění fiskálních povinností vůči této vrchnosti a předsedat soudu, což samo o sobě znamenalo plynulý zdroj příjmů nejen pro pána, ale také pro samotného rychtáře. V českých privilegiích jsou určovány zpravidla i všechny důležité (z hlediska finančního) viny, které může rychtář soudit sám a které jsou zase vyhrazeny plně soudu vrchnosti. Je potom přirozené, že reakcí na tento stav bylo soupeření mezi tímto zástup- cem vrchnosti a vlastní samosprávou města, která se soustřeďovala v poradním sboru rychtářově — v konšelích. Jim náležela pak vlastní vnitřní správa města, tj. kompetence v záležitostech hospodářských a bezpečnostních. Počet těchto kon- šelů byl ve městech různý a zpravidla se ustálil na 12 osobách. Jestliže konal rychtář soud ve výsadním domě — v rychtě (domus judicii), dělo se tak vždy za přítomnosti konšelů. V případech menšího významu, při nesporných i spor- ných soudních záležitostech (trhu, zapisování menších dluhů, testamentů apod.) 22) Tím je míněna samospráva v osadách — vicích, které je možno předpokládat jako první stupeň vývoje feudálního města. 23) CDB I. 290, Komentovaný otisk srv. Z. Kristen, Privilegium Němců pražských. ČČH 28, 1922, str. 157 n., W. Weizsäcker, Die Urkunde der Prager Deutschen. MVGDB 75, 1937, str. 97 n. Zde též uvedena literatura, obírající se rozborem a určováním interpolací. 24) Srv. M. Rejnuš, K interpolaci o rychtáři v Soběslavě privilegiu pro pražské Němce. SPFFBU-C 7, 1960, str. 49 n. Domnívám se, že počet interpolací bude, při novém prostudování celého privilegia v širších souvislostech, třeba ještě redukovat. 25) CDB III. 76, zde lze vysledovat přímý vztah, který objasňuje vznik rychtářství — advokácie (při vysazení), s listinou z r. 1223 (CDB II. 246), k tomu srv. též J. Šebánek, Uničovská listina z r. 1223, ČSPSČ 60, 1952, str. 1 n. 26) RBM I. 1069, СDB IV. 17. 27) Srv. V. Vojtíšek, Soud a rada..., str. 241 n. 12
Strana 13
zasedali spolu s rychtářem nejméně dva konšelé, při důležitějších jednáních z oblasti — moderně řečeno — civilního soudnictví a při projednávání trestních záležitostí byla plná účast všech konšelů nutná. Podle důležitosti byly také soudy děleny. Hlavním soudem, zahajovaným s velkou obřadností, byl tzv. soud zahájený (judicium bannitum, contestatum, vigorosum), konaný ve městech nej- méně čtyřikrát ročně. Výjimečně máme doložen i případ dvacetinásobného za- hájení soudu hlavního ve městě za rok. Takový soud trval zpravidla i několik dní, pokud nebyly důležité záležitosti vyřízeny. Vedle hlavních soudů byly konány též i doplňky soudů hlavních — soudy vedlejší, posudky (judicium peremptorium, subiudicium, cauda judicii), které projednávaly záležitosti buď menší důležitosti, nebo takové, které nemohly být z různých důvodů zařazeny do soudů zahájených (hlavních), ať už pro nedostatek času nebo pro nedostavení se příslušných osob k soudnímu jednání. Běžným, nevýznamným potřebám života města pak sloužily soudy pravidelné, které se konaly i několikrát týdně, případně i každodenně. Na nich pak zasedali pouze rychtář a několik konšelů. Mimořádné události (např. hrdelní záležitosti, těžké trestní činy apod.) si vyža- dovaly pak rovněž mimořádné svolání soudu plného. Souběžně s tím, jak postupně řízení na městském rychtářském soudě nabý- valo ztrnulých forem a přestávalo se vlastně vůbec vyvíjet, počíná růst via facti význam městské rady. Jestliže ve 13. a 14. stol. (mnohde i později) rychtář byl především osobou představující vrchnost (a to i tehdy, jestliže se podařilo měš- ťanům některého města získat právo, aby rychtářem se stal jeden z nich), potom jeho poradní soudní sbor-konšelé, tvořil určitý výbor městské obce — tedy městskou radu, jejíž kompetence přesahovala pouhou účast při soudních jedná- ních a náležela jí určitá práva, pokud šlo o vnitřní (ne však soudní) správu v rámci městských hradeb (přijímání měšťanů, správa městského majetku, ve- dení sirotčích záležitostí, organizace obchodu, trhů, reglementace cechovní vý- roby, bezpečnost ve městě apod.). Taková kompetence vytvářela z tohoto sou- boru konšelů zcela přirozeně zvláštní instituci — městskou radu, která vydávala příslušná usnesení a nařízení. Současně se jevila i potřeba příslušná opatření zapisovat do knih. Časem dochází i k tomu, že rychtářův poradní sbor, resp. městská rada si mezi sebou volí vlastního představeného — purkmistra (magister civium, burgermeister) vždy na funkční období čtyř týdnů, přičemž se pak v purkmistrovství vystřídalo v průběhu jednoho roku všech 12 konšelů. První purkmistr byl ovšem také purkmistrem posledním. K takovéto formě už konstituované samosprávy nedochází přirozeně všude v jednu dobu, protože ta je závislá na řadě specifických podmínek, které jsou vlastní vývoji každého města zvlášť, a to podmínek ekonomických i politických. Nejstarší doklad, uvádějící bezpečně hodnost purkmistrovskou, máme na našem území z Litoměřic a ze Znojma, kde se objevuje purkmistr už před r. 1298. Od poč. 14. stol. přichází už řada dokladů z Mostu, Nového Bydžova (r. 1311), 13
zasedali spolu s rychtářem nejméně dva konšelé, při důležitějších jednáních z oblasti — moderně řečeno — civilního soudnictví a při projednávání trestních záležitostí byla plná účast všech konšelů nutná. Podle důležitosti byly také soudy děleny. Hlavním soudem, zahajovaným s velkou obřadností, byl tzv. soud zahájený (judicium bannitum, contestatum, vigorosum), konaný ve městech nej- méně čtyřikrát ročně. Výjimečně máme doložen i případ dvacetinásobného za- hájení soudu hlavního ve městě za rok. Takový soud trval zpravidla i několik dní, pokud nebyly důležité záležitosti vyřízeny. Vedle hlavních soudů byly konány též i doplňky soudů hlavních — soudy vedlejší, posudky (judicium peremptorium, subiudicium, cauda judicii), které projednávaly záležitosti buď menší důležitosti, nebo takové, které nemohly být z různých důvodů zařazeny do soudů zahájených (hlavních), ať už pro nedostatek času nebo pro nedostavení se příslušných osob k soudnímu jednání. Běžným, nevýznamným potřebám života města pak sloužily soudy pravidelné, které se konaly i několikrát týdně, případně i každodenně. Na nich pak zasedali pouze rychtář a několik konšelů. Mimořádné události (např. hrdelní záležitosti, těžké trestní činy apod.) si vyža- dovaly pak rovněž mimořádné svolání soudu plného. Souběžně s tím, jak postupně řízení na městském rychtářském soudě nabý- valo ztrnulých forem a přestávalo se vlastně vůbec vyvíjet, počíná růst via facti význam městské rady. Jestliže ve 13. a 14. stol. (mnohde i později) rychtář byl především osobou představující vrchnost (a to i tehdy, jestliže se podařilo měš- ťanům některého města získat právo, aby rychtářem se stal jeden z nich), potom jeho poradní soudní sbor-konšelé, tvořil určitý výbor městské obce — tedy městskou radu, jejíž kompetence přesahovala pouhou účast při soudních jedná- ních a náležela jí určitá práva, pokud šlo o vnitřní (ne však soudní) správu v rámci městských hradeb (přijímání měšťanů, správa městského majetku, ve- dení sirotčích záležitostí, organizace obchodu, trhů, reglementace cechovní vý- roby, bezpečnost ve městě apod.). Taková kompetence vytvářela z tohoto sou- boru konšelů zcela přirozeně zvláštní instituci — městskou radu, která vydávala příslušná usnesení a nařízení. Současně se jevila i potřeba příslušná opatření zapisovat do knih. Časem dochází i k tomu, že rychtářův poradní sbor, resp. městská rada si mezi sebou volí vlastního představeného — purkmistra (magister civium, burgermeister) vždy na funkční období čtyř týdnů, přičemž se pak v purkmistrovství vystřídalo v průběhu jednoho roku všech 12 konšelů. První purkmistr byl ovšem také purkmistrem posledním. K takovéto formě už konstituované samosprávy nedochází přirozeně všude v jednu dobu, protože ta je závislá na řadě specifických podmínek, které jsou vlastní vývoji každého města zvlášť, a to podmínek ekonomických i politických. Nejstarší doklad, uvádějící bezpečně hodnost purkmistrovskou, máme na našem území z Litoměřic a ze Znojma, kde se objevuje purkmistr už před r. 1298. Od poč. 14. stol. přichází už řada dokladů z Mostu, Nového Bydžova (r. 1311), 13
Strana 14
Starého města Pražského (1318), z Plzně (1323) a jiných měst.28) Paralelními symptomy vzrůstající nezávislosti městské rady na rychtáři je potom také zři- zování zvláštních míst pro schůzky konšelů, totiž radnice, dále výhradní ochrana městské pečeti a konečně v některých městech i zřízení vlastního radního písaře (notarius civitatis, scriba). Všech těchto náležitostí, vzešlých z potřeb vlastní správní činnosti městské rady, mohlo být a také bylo použito k účinnému zásahu do správní sféry rychtáře. V tom smyslu totiž, že některé obtížnější a právně spletitější záležitosti soudní povahy byly překládány k řešení od každodenního soudu rychtářova do ranních schůzek konšelů a ty se pak z výjimky staly po- stupně pravidlem. Městská rada si pak na základě příležitostného projednávání soudních případů činila nárok na část soudní pravomoci ve smyslu rozhodování o určitých záležitostech a pouze výsledek byl vyhlašován prostřednictvím měst- ského soudu.29) Všechny tyto jednotliviny postupným vývojem, tak jak jich bylo ve městech dosahováno, skládaly a zúplňovaly obraz samostatného správního a také soudního orgánu měst a tím jasněji lze pochopit obsah teze o protikladu soudu a rady v našich předhusitských městech. V průběhu první polovice 14. stol. se význam městské rady počíná ve velkých a větších městech postupně prosazovat, a to jak usurpací práv na městském rychtáři v oblasti právních jednání na městském soudě, tak i — pokud tomu okolnosti přály — získáváním vlivu na obsazování rychtářského úřadu. Tak např. už r. 1307 získávají Znojemští právo volit si vlastního rychtáře a podobného práva se dostává později i Písku (1327), Domažlicům (1331), Olomouci (1351) aj.30) Význam dosažení možnosti volby rychtáře městem je pro komplexní po- suzování celé otázky rozvoje pravomoci městské rady velmi důležitý. Zejména proto, že v takovýchto obdobích (šlo převážně jen o dočasné získání takového práva, s výjimkou Brna, kde je od r. 1376 rychtář volen) zřetelně převládá význam městské rady, je to období rozšíření její kompetence a šíře viděno — znamená to alespoň dočasné odpoutání se města od přímého vlivu vrchnosti. Není třeba ani zdůrazňovat, že tento vliv byl vzhledem k městu (a posuzován z jeho stanoviska, resp. obyvatel takového města) negativní.31 Jestliže tento závěr platí hlavně pro velká a větší města (jde především o města královská!), je to opět jen důkazem toho, jak velký význam — především hospodářský — města měla v rámci feudálního systému a kolik samosprávy si mohla na svém feudál- 28) Tamtéž, str. 245 n. 29) Značnou výhodou tu bylo to, že jednání rady se dálo bez zdlouhavých formalit, které zatěžovaly jednání soudů. Na druhé straně zase — zejména pokud šlo o majetkové záleži- tosti — když po projednání, event. po několikerém prohlášení výsledku na městském soudě nedocházelo k žádnému trvalému utvrzení prohlášené transakce ve formě listiny, obraceli se měšťané na městskou radu, která mohla potřebné písemnosti, ověřené městskou pečetí, vydat, ovšem až po zjednodušeném opětném projednání celé záležitosti. 30) Srv. V. Vojtíšek, Soud a rada ..., str. 256 n. 31) Srv. V. Graus, Dějiny venkovského lidu v Čechách v době předhusitské II., Praha 1957, str. 104 n. Zde se zmiňuje autor též o literatuře a názorech na vznik českých měst. 14
Starého města Pražského (1318), z Plzně (1323) a jiných měst.28) Paralelními symptomy vzrůstající nezávislosti městské rady na rychtáři je potom také zři- zování zvláštních míst pro schůzky konšelů, totiž radnice, dále výhradní ochrana městské pečeti a konečně v některých městech i zřízení vlastního radního písaře (notarius civitatis, scriba). Všech těchto náležitostí, vzešlých z potřeb vlastní správní činnosti městské rady, mohlo být a také bylo použito k účinnému zásahu do správní sféry rychtáře. V tom smyslu totiž, že některé obtížnější a právně spletitější záležitosti soudní povahy byly překládány k řešení od každodenního soudu rychtářova do ranních schůzek konšelů a ty se pak z výjimky staly po- stupně pravidlem. Městská rada si pak na základě příležitostného projednávání soudních případů činila nárok na část soudní pravomoci ve smyslu rozhodování o určitých záležitostech a pouze výsledek byl vyhlašován prostřednictvím měst- ského soudu.29) Všechny tyto jednotliviny postupným vývojem, tak jak jich bylo ve městech dosahováno, skládaly a zúplňovaly obraz samostatného správního a také soudního orgánu měst a tím jasněji lze pochopit obsah teze o protikladu soudu a rady v našich předhusitských městech. V průběhu první polovice 14. stol. se význam městské rady počíná ve velkých a větších městech postupně prosazovat, a to jak usurpací práv na městském rychtáři v oblasti právních jednání na městském soudě, tak i — pokud tomu okolnosti přály — získáváním vlivu na obsazování rychtářského úřadu. Tak např. už r. 1307 získávají Znojemští právo volit si vlastního rychtáře a podobného práva se dostává později i Písku (1327), Domažlicům (1331), Olomouci (1351) aj.30) Význam dosažení možnosti volby rychtáře městem je pro komplexní po- suzování celé otázky rozvoje pravomoci městské rady velmi důležitý. Zejména proto, že v takovýchto obdobích (šlo převážně jen o dočasné získání takového práva, s výjimkou Brna, kde je od r. 1376 rychtář volen) zřetelně převládá význam městské rady, je to období rozšíření její kompetence a šíře viděno — znamená to alespoň dočasné odpoutání se města od přímého vlivu vrchnosti. Není třeba ani zdůrazňovat, že tento vliv byl vzhledem k městu (a posuzován z jeho stanoviska, resp. obyvatel takového města) negativní.31 Jestliže tento závěr platí hlavně pro velká a větší města (jde především o města královská!), je to opět jen důkazem toho, jak velký význam — především hospodářský — města měla v rámci feudálního systému a kolik samosprávy si mohla na svém feudál- 28) Tamtéž, str. 245 n. 29) Značnou výhodou tu bylo to, že jednání rady se dálo bez zdlouhavých formalit, které zatěžovaly jednání soudů. Na druhé straně zase — zejména pokud šlo o majetkové záleži- tosti — když po projednání, event. po několikerém prohlášení výsledku na městském soudě nedocházelo k žádnému trvalému utvrzení prohlášené transakce ve formě listiny, obraceli se měšťané na městskou radu, která mohla potřebné písemnosti, ověřené městskou pečetí, vydat, ovšem až po zjednodušeném opětném projednání celé záležitosti. 30) Srv. V. Vojtíšek, Soud a rada ..., str. 256 n. 31) Srv. V. Graus, Dějiny venkovského lidu v Čechách v době předhusitské II., Praha 1957, str. 104 n. Zde se zmiňuje autor též o literatuře a názorech na vznik českých měst. 14
Strana 15
ním pánovi vymoci. A to opět jen díky tomu — což je druhá strana rozporu že byla nepostradatelná. Z menších měst (nekrálovských, poddanských) se tento jev v průběhu 14. stol. ještě poznat nedá a je to celkem přirozené. Šlo převážně o malé aglomerace, které ve výrobě a obchodu nehrály začasté příliš významnou úlohu a nemohly, objektivně vzato, své postavení a vztah k vrchnosti, zakládat na svém ekonomickém významu. Důležitou epochou v dějinách městské správy je nesporně husitské revoluční hnutí. Od r. 1419 dochází v řadě měst k podstatnému snížení moci městských rychtářů, pokud se tak nestalo už v průběhu druhé polovice 14. stol., přede- vším vůbec zánikem centrální panovnické moci. Jestliže v době předhusitské došlo pouze dočasně nebo jen někde k převaze městské rady nad funkcí rych- táře, situace v době husitského revolučního hnutí se podstatně změnila. Přede- vším v tom smyslu, že v absolutně větším počtu měst dochází ke snížení nebo i k likvidaci původní moci rychtáře a jinde pak, kde rychtáři zůstávají, má jejich funkce začasté poněkud jinou náplň. Nejsou už převážně úředníky vrch- nosti, nýbrž osobami svázanými s městskou správou a zájmy měst. V tomto období dochází též ke změně ve svrchované správě měst po dočasném ovšem zániku panovnické moci nad královskými městy. Objevuje se náhle náhradní orgán v tzv. městských svazech, vzešlých z vnitřních potřeb organizace a koordi- nace postupu měst především v otázkách politických, méně už v oblasti hospo- dářské.32) Tato specifická obranná organizace měst (která je ve svém souhrnu zřetelným politickým výrazem významného ekonomického postavení měst) dala vzniknout třem městským svazům — táborskému, pražskému a sirotčímu (Hradec Král.) — které se mezi sebou odlišovaly svými zájmy. Vlastní výklad o struk- tuře těchto svazů by přesahoval účel tohoto stručného úvodu. Zde stačí konsta- tovat, že příslušnost jednotlivých měst ve svazech neměla za následek žádné podstatné změny ve správní struktuře členských měst svazů. Pouze ve městech, která byla získána zbraní (tj. těch, která dobrovolně nepřistoupila k žádnému z městských svazů, býval dosazován zástupce vítěze jako hejtman města, přiro- zeně, že se značnou kompetencí, která byla ovšem individuálně uplatňována.33) Z toho důvodu pak nacházíme poměrně málo zpráv o rázu městské správy tako- vých měst, resp. o uplatňování vlivu vojenských hejtmanů. Ovšem už to, že v některých městech byli přímí zástupci svazů a jiná města se zcela dobrovolně ke svazům ve vlastním zájmu přihlásila, znamená, že funkce někdejších zástupců vrchností — rychtářů — musela nutně upadat. Nepochybně mezi prvními městy, která si rychtáře přímo podřídila, byla Praha a za ní následují další města: Žatec, Kutná Hora (1420), Litoměřice (1421), 32) Základní informaci o husitských svazech podává H. Toman, Husitské válečnictví za doby Žižkovy a Prokopovy. Praha 1898, str. 74 n. 33) Ohlas funkce hejtmanů nacházíme v městských knihách poměrně zřídka, srov. např. Rokycany, Vysoké Mýto aj. 15
ním pánovi vymoci. A to opět jen díky tomu — což je druhá strana rozporu že byla nepostradatelná. Z menších měst (nekrálovských, poddanských) se tento jev v průběhu 14. stol. ještě poznat nedá a je to celkem přirozené. Šlo převážně o malé aglomerace, které ve výrobě a obchodu nehrály začasté příliš významnou úlohu a nemohly, objektivně vzato, své postavení a vztah k vrchnosti, zakládat na svém ekonomickém významu. Důležitou epochou v dějinách městské správy je nesporně husitské revoluční hnutí. Od r. 1419 dochází v řadě měst k podstatnému snížení moci městských rychtářů, pokud se tak nestalo už v průběhu druhé polovice 14. stol., přede- vším vůbec zánikem centrální panovnické moci. Jestliže v době předhusitské došlo pouze dočasně nebo jen někde k převaze městské rady nad funkcí rych- táře, situace v době husitského revolučního hnutí se podstatně změnila. Přede- vším v tom smyslu, že v absolutně větším počtu měst dochází ke snížení nebo i k likvidaci původní moci rychtáře a jinde pak, kde rychtáři zůstávají, má jejich funkce začasté poněkud jinou náplň. Nejsou už převážně úředníky vrch- nosti, nýbrž osobami svázanými s městskou správou a zájmy měst. V tomto období dochází též ke změně ve svrchované správě měst po dočasném ovšem zániku panovnické moci nad královskými městy. Objevuje se náhle náhradní orgán v tzv. městských svazech, vzešlých z vnitřních potřeb organizace a koordi- nace postupu měst především v otázkách politických, méně už v oblasti hospo- dářské.32) Tato specifická obranná organizace měst (která je ve svém souhrnu zřetelným politickým výrazem významného ekonomického postavení měst) dala vzniknout třem městským svazům — táborskému, pražskému a sirotčímu (Hradec Král.) — které se mezi sebou odlišovaly svými zájmy. Vlastní výklad o struk- tuře těchto svazů by přesahoval účel tohoto stručného úvodu. Zde stačí konsta- tovat, že příslušnost jednotlivých měst ve svazech neměla za následek žádné podstatné změny ve správní struktuře členských měst svazů. Pouze ve městech, která byla získána zbraní (tj. těch, která dobrovolně nepřistoupila k žádnému z městských svazů, býval dosazován zástupce vítěze jako hejtman města, přiro- zeně, že se značnou kompetencí, která byla ovšem individuálně uplatňována.33) Z toho důvodu pak nacházíme poměrně málo zpráv o rázu městské správy tako- vých měst, resp. o uplatňování vlivu vojenských hejtmanů. Ovšem už to, že v některých městech byli přímí zástupci svazů a jiná města se zcela dobrovolně ke svazům ve vlastním zájmu přihlásila, znamená, že funkce někdejších zástupců vrchností — rychtářů — musela nutně upadat. Nepochybně mezi prvními městy, která si rychtáře přímo podřídila, byla Praha a za ní následují další města: Žatec, Kutná Hora (1420), Litoměřice (1421), 32) Základní informaci o husitských svazech podává H. Toman, Husitské válečnictví za doby Žižkovy a Prokopovy. Praha 1898, str. 74 n. 33) Ohlas funkce hejtmanů nacházíme v městských knihách poměrně zřídka, srov. např. Rokycany, Vysoké Mýto aj. 15
Strana 16
Most (1425) aj. V nich se stává jediným reprezentantem města uvnitř i navenek městská rada. Příkladem měst, sdružených v městských svazech, byla vedena i města další, která svými silami sama dříve nestačila ke zmenšení vrchnostenské moci a tím i ke snížení přednostního významu městského rychtáře a získávají v této době anebo v průběhu 15. stol. samosprávu.34) Důsledkem takového pře- sunu moci ve městech bylo (viděno z hlediska správy) především zjednodušení soudního řízení. Počet zahájených soudů podstatně klesal a někde v průběhu husitského revolučního hnutí soudy zahájené přestaly fungovat. Soudní pravomoc přešla na městskou radu a tím i rychty — místa dříve zvlášť vyhrazená pro konání soudů — pozbyly svého významu. Jestliže v 15. stol. jsou někde obno- vovány znovu zahájené soudy, ovšem za předsednictví purkmistrova, jejich počet je proti době předhusitské značně zredukován. Počet provolání majetkoprávních záležitostí je zmenšován a později i samotná provolání jsou bezvýznamná. Kon- cem 15. a na počátku 16. stol. význam zahájených soudů je tak nepatrný, že jsou postupně vůbec rušeny, např. v Praze na Novém městě je poslední doklad o zahájeném soudu z r. 1467, na Malé Straně z r. 1505 a na Starém městě ko- nečně z r. 1532.35) Souběžně s poklesem významu rychtářova soudu upadá v průběhu 15. stol. i moc rychtářů samotných, kteří se stávají pouhými úředníky města s nižší soudní kompetencí a právem či povinností dbát o bezpečnost ve městě. Viditelným znakem jejich podřízeného postavení je pak konečně i to, že v zápisech v městských knihách bývá uváděno jméno purkmistra na prvním místě, rychtář pak až na druhém místě nebo dokonce i na posledním, až po uvedení jmen všech obecních úředníků. Totéž přichází i při obnovách městské rady v seznamech potvrzených zástupců obce. Na přelomu 15. a 16. stol. dochází k určitým změnám v obecní samosprávě českých měst. Jestliže u menších měst (tj. poddanských) směřuje vývoj k jisté samostatnosti poměrně pomalu, velká města (královská) stojí tehdy na úrovni zcela samostatných a samosprávných celků, svázaných s vrchností (panovníkem) více méně jen peněžními závazky. Počet osob, účastnících se městské správy, se zvětšuje; už v průběhu 15. stol. vzniká řada delegovaných orgánů městské rady v záležitostech soudních (úřady šestipanský, osmipanský, desetipanský apod.) i správních (úředníci nad prodejem piva, obilí, soli apod.) a vše to je jen výrazem rostoucího hospodářského a také politického významu měst, k ně- muž byly položeny základy v době husitského revolučního hnutí.36) 34) To platí především pro Moravu, i když si musíme být vědomi toho, že tam byly po- někud odlišnější podmínky. K sociálně ekonomické charakteristice Moravy srv. F. Matějek, Feudální velkostatek a poddaný na Moravě s přihlédnutím k přilehlému území Slezska a Pol- ska. Praha 1959, str. 59 n. 35) Srv. V. Vojtíšek, Soud a rada ..., str. 265 n. U jiných měst se tak děje v průběhu 16. stol. 36) Přehled pro Prahu podává J. Sebánek, Desetipanský úřad Starého města pražského a jeho knihy, SPDMP V. 2, 1932, str. 767 n. 16
Most (1425) aj. V nich se stává jediným reprezentantem města uvnitř i navenek městská rada. Příkladem měst, sdružených v městských svazech, byla vedena i města další, která svými silami sama dříve nestačila ke zmenšení vrchnostenské moci a tím i ke snížení přednostního významu městského rychtáře a získávají v této době anebo v průběhu 15. stol. samosprávu.34) Důsledkem takového pře- sunu moci ve městech bylo (viděno z hlediska správy) především zjednodušení soudního řízení. Počet zahájených soudů podstatně klesal a někde v průběhu husitského revolučního hnutí soudy zahájené přestaly fungovat. Soudní pravomoc přešla na městskou radu a tím i rychty — místa dříve zvlášť vyhrazená pro konání soudů — pozbyly svého významu. Jestliže v 15. stol. jsou někde obno- vovány znovu zahájené soudy, ovšem za předsednictví purkmistrova, jejich počet je proti době předhusitské značně zredukován. Počet provolání majetkoprávních záležitostí je zmenšován a později i samotná provolání jsou bezvýznamná. Kon- cem 15. a na počátku 16. stol. význam zahájených soudů je tak nepatrný, že jsou postupně vůbec rušeny, např. v Praze na Novém městě je poslední doklad o zahájeném soudu z r. 1467, na Malé Straně z r. 1505 a na Starém městě ko- nečně z r. 1532.35) Souběžně s poklesem významu rychtářova soudu upadá v průběhu 15. stol. i moc rychtářů samotných, kteří se stávají pouhými úředníky města s nižší soudní kompetencí a právem či povinností dbát o bezpečnost ve městě. Viditelným znakem jejich podřízeného postavení je pak konečně i to, že v zápisech v městských knihách bývá uváděno jméno purkmistra na prvním místě, rychtář pak až na druhém místě nebo dokonce i na posledním, až po uvedení jmen všech obecních úředníků. Totéž přichází i při obnovách městské rady v seznamech potvrzených zástupců obce. Na přelomu 15. a 16. stol. dochází k určitým změnám v obecní samosprávě českých měst. Jestliže u menších měst (tj. poddanských) směřuje vývoj k jisté samostatnosti poměrně pomalu, velká města (královská) stojí tehdy na úrovni zcela samostatných a samosprávných celků, svázaných s vrchností (panovníkem) více méně jen peněžními závazky. Počet osob, účastnících se městské správy, se zvětšuje; už v průběhu 15. stol. vzniká řada delegovaných orgánů městské rady v záležitostech soudních (úřady šestipanský, osmipanský, desetipanský apod.) i správních (úředníci nad prodejem piva, obilí, soli apod.) a vše to je jen výrazem rostoucího hospodářského a také politického významu měst, k ně- muž byly položeny základy v době husitského revolučního hnutí.36) 34) To platí především pro Moravu, i když si musíme být vědomi toho, že tam byly po- někud odlišnější podmínky. K sociálně ekonomické charakteristice Moravy srv. F. Matějek, Feudální velkostatek a poddaný na Moravě s přihlédnutím k přilehlému území Slezska a Pol- ska. Praha 1959, str. 59 n. 35) Srv. V. Vojtíšek, Soud a rada ..., str. 265 n. U jiných měst se tak děje v průběhu 16. stol. 36) Přehled pro Prahu podává J. Sebánek, Desetipanský úřad Starého města pražského a jeho knihy, SPDMP V. 2, 1932, str. 767 n. 16
Strana 17
Změnou v postavení měst (především královských) a do určité míry i ve správě je rok 1547, kdy zeměpanská moc využila nezdařeného povstání proti narůsta- jícímu habsburskému centralismu a postupovala ostře proti vzmohlému postavení královských měst. Do měst byli dosazeni královští rychtáři a hejtmani jako dohližitelé, městům byl konfiskován pozemkový majetek, zrušeny městské zbroj- nice, zřízen apellační soud jako nejvyšší odvolací místo pro městské soudní instance, města zbavena hlasu na sněmech a jejich samostatný hospodářský vývoj byl přerušen.37) Vývoj městských knih českých do poč. 16. stol.: Vznikem organizované měst- ské správy v průběhu druhé poloviny 13. stol. byly položeny objektivní před- poklady pro vytvoření příslušných písemností této správy. V souhlase s celkovým vývojem listinného písemného pořízení ve 13. stol. jsou písemnosti městské obdobného rázu, tj. že prvními písemnostmi městské správy jsou rovněž listiny. Už ta skutečnost, že od 40. let 13. stol. máme doloženy městské pečeti (nejprve sigillum iudicis et iuratorum nebo civium, teprve od konce 13. stol. jako sigillum civium, civitatis),38) je dostatečným důkazem pronikání listinného pořízení i do měst a je možno dokonce tezi upřesnit v tom smyslu, že se objevuje listinné pořízení v okruhu majetkoprávních záležitostí v rámci městského soudu. Koncem 13. stol. se však dovídáme o zcela novém typu písemného pořízení — o zápisech do knih. Příznačné do určité míry je i to, že první zprávy, z nichž lze poznat, že jde o knihu vedenou ve městě, se vztahují k Praze, resp. ke Starému městu praž- skému. I v tom se projevuje jedna z důležitých podmínek vzniku tohoto druhu písemnosti — totiž potřeba evidence projednaných soukromoprávních transakcí v podmínkách většího uskupení lidí — ve městě. Prvním dokladem o existenci nejstarší české městské knihy je známá věta, uvedená v jedné z formulí přepra- cované sbírky listinných a listovních textů kanceláře pražského biskupa Tobiáše z Bechyně, v níž se hovoří o výzvě pražského měšťana Engberta ně- kdejšímu protonotáři krále Přemysla Otakara II. Jindřichu Vlachovi, aby tento zřídil „quaternos contractuum vel obligacionum“.39) Formule je datovaná edito- rem Tobiášova formuláře k létům 1279—1280 a toto datum potvrzují též všechny 37) Srv. K. Tieftrunk, Odpor stavův českých proti Ferdinandovi I. 1. 1547, Praha 1872, str. 238 n.; Fr. Roubík, Královští rychtáři v pražských i jiných českých městech v letech 1547—1783, SPDMP VI., 1930, str. 265 n.; týž Královští hejtmané v městech praž- ských v letech 1547 až 1785, SPDMP VII., 1933, str. 121 n. 38) Městské pečeti máme doloženy v našich městech: Brno 1247, Menší Město pražské cca 1256, Litoměřice 1262, Staré Město pražské 1264, Jihlava 1268, Havl. Brod 1269, Opava a Olomouc 1271, Hlubčice 1272, Most 1273, Kadaň 1274, Čáslav 1279, Kouřim 1287, Kolín, Klatovy 1289, Sušice 1290, Žatec 1295 ad., srv. V. Vojtíšek, O pečetech a erbech měst pražských i jiných českých. Zprávy památk. sboru hl. města Prahy VIII., 1928, str. 1 n. a J. Šebánek v SAP VI. 2, 1956, str. 127. 30) Formulář biskupa Tobiáše z Bechyně. Ed. J. B. Novák, Praha 1903, č. 250, str. 189 n. 2 Philosophia 17
Změnou v postavení měst (především královských) a do určité míry i ve správě je rok 1547, kdy zeměpanská moc využila nezdařeného povstání proti narůsta- jícímu habsburskému centralismu a postupovala ostře proti vzmohlému postavení královských měst. Do měst byli dosazeni královští rychtáři a hejtmani jako dohližitelé, městům byl konfiskován pozemkový majetek, zrušeny městské zbroj- nice, zřízen apellační soud jako nejvyšší odvolací místo pro městské soudní instance, města zbavena hlasu na sněmech a jejich samostatný hospodářský vývoj byl přerušen.37) Vývoj městských knih českých do poč. 16. stol.: Vznikem organizované měst- ské správy v průběhu druhé poloviny 13. stol. byly položeny objektivní před- poklady pro vytvoření příslušných písemností této správy. V souhlase s celkovým vývojem listinného písemného pořízení ve 13. stol. jsou písemnosti městské obdobného rázu, tj. že prvními písemnostmi městské správy jsou rovněž listiny. Už ta skutečnost, že od 40. let 13. stol. máme doloženy městské pečeti (nejprve sigillum iudicis et iuratorum nebo civium, teprve od konce 13. stol. jako sigillum civium, civitatis),38) je dostatečným důkazem pronikání listinného pořízení i do měst a je možno dokonce tezi upřesnit v tom smyslu, že se objevuje listinné pořízení v okruhu majetkoprávních záležitostí v rámci městského soudu. Koncem 13. stol. se však dovídáme o zcela novém typu písemného pořízení — o zápisech do knih. Příznačné do určité míry je i to, že první zprávy, z nichž lze poznat, že jde o knihu vedenou ve městě, se vztahují k Praze, resp. ke Starému městu praž- skému. I v tom se projevuje jedna z důležitých podmínek vzniku tohoto druhu písemnosti — totiž potřeba evidence projednaných soukromoprávních transakcí v podmínkách většího uskupení lidí — ve městě. Prvním dokladem o existenci nejstarší české městské knihy je známá věta, uvedená v jedné z formulí přepra- cované sbírky listinných a listovních textů kanceláře pražského biskupa Tobiáše z Bechyně, v níž se hovoří o výzvě pražského měšťana Engberta ně- kdejšímu protonotáři krále Přemysla Otakara II. Jindřichu Vlachovi, aby tento zřídil „quaternos contractuum vel obligacionum“.39) Formule je datovaná edito- rem Tobiášova formuláře k létům 1279—1280 a toto datum potvrzují též všechny 37) Srv. K. Tieftrunk, Odpor stavův českých proti Ferdinandovi I. 1. 1547, Praha 1872, str. 238 n.; Fr. Roubík, Královští rychtáři v pražských i jiných českých městech v letech 1547—1783, SPDMP VI., 1930, str. 265 n.; týž Královští hejtmané v městech praž- ských v letech 1547 až 1785, SPDMP VII., 1933, str. 121 n. 38) Městské pečeti máme doloženy v našich městech: Brno 1247, Menší Město pražské cca 1256, Litoměřice 1262, Staré Město pražské 1264, Jihlava 1268, Havl. Brod 1269, Opava a Olomouc 1271, Hlubčice 1272, Most 1273, Kadaň 1274, Čáslav 1279, Kouřim 1287, Kolín, Klatovy 1289, Sušice 1290, Žatec 1295 ad., srv. V. Vojtíšek, O pečetech a erbech měst pražských i jiných českých. Zprávy památk. sboru hl. města Prahy VIII., 1928, str. 1 n. a J. Šebánek v SAP VI. 2, 1956, str. 127. 30) Formulář biskupa Tobiáše z Bechyně. Ed. J. B. Novák, Praha 1903, č. 250, str. 189 n. 2 Philosophia 17
Strana 18
zjistitelné podrobnosti o životním působení M. Jindřicha, faráře v Garsu.40) Šlo tu o osobu, která byla dostatečně obeznámena se všemi kancelářskými zvyk- lostmi a pomůckami a tudíž i o osobu vhodnou k provedení úkolu, jímž ji pověřil pražský měšťan Engbert. Spor může být pouze o charakter této knihy, nikoliv o vlastní historickou podstatu, která je jistě nesporná. Je možno se domnívat, že šlo o knihu, zřízenou se souhlasem příslušných správních představitelů města — rychtáře a konšelů, protože při soukromé knize (nebo knize vedené na způsob knih imbreviatur italských veřejných notářů) bylo by vůbec těžko předpokládat nějaký reálný význam tohoto souboru písemností.41) Ostatně už výzva ze strany jednoho z představitelů města — měšťana Engberta — vylučuje soukromost zřízení knihy, zvláště pak jestliže si uvědomíme, že se tak dělo se souhlasem rychtáře a přísežných. Zmíněná formule nás ještě blíže zpravuje o náplni této neznámé knihy; říká se tu, že do ní mají být zapisovány: „obligaciones, pacta, conventa, sponsalia, nupcie, empciones, vendiciones, locaciones, conducciones et demum omnes contractus, quocumque nomine censeantur, qui vel que in predicta civitate fiant“. Víme-li ještě ze zmínky v uvedeném formuláři, že kniha M. Jindřicha měla být vedena „per differencias tytulorum“ a tak, aby byla „registrorum regalium ad instar“, zdál by se závěr z těchto sporých zpráv poměrně jednoznačný — mohlo by snad jít o knihu, vedenou pro potřeby městského soudu, tedy pro evidenci všech právních pořízení, která byla pro- jednána před městským soudem. Ve srovnání s pozdější dochovanou knihou soudní Starého Města pražského z let 1351—1367,42) která je rozdělena na různé oddíly podle druhů zapisovaných záležitostí (vendiciones, liber de vulne- ribus, de hereditatibus, atd. a soudní knihou novobydžovskou od r. 1311,43) v níž jsou nejstarší zápisy ve formě plně vypravených listin a listů rovněž roz- dělené na 2 části (zápisy soudnictví civilního a trestního), se jeví skoupý zápis v Tobiášově formuláři v poněkud ostřejším světle. Nicméně i tak jednoznačné určení povahy Jindřichovy knihy zůstane s největší pravděpodobností nadále jen hypotézou .. . Kontinuitu s první dochovanou knihou pražskou a zároveň českou, do níž byly první zápisy provedeny v r. 1310, nemáme. Ovšem určité pozitivní souvis- 40) O působení Jindřichově existuje dnes už rozsáhlá literatura; uvádím práce novější a zásadní: V. Hrubý, Jindřich Vlach z Isernie a počátky městských knih pražských i desk zemských. ČAŠ I., 1923, str. 142 n.; K. Doskočil, Protonotář Jindřich Vlach a notář Jindřich Vlach z Isernie, ČAŠ XV.—XVI., 1940, str. 89 n.; J. Šebánek, Čeští notáři na cestě Václava II. za polskou korunou. Studia źródloznawcze IV., 1959, str. 75 n. a S. Duš- ková, Kdo byl notář Jindřich? SPFFBU C 7, 1960, str. 59 n. 41) K charakteru souboru písemností — knihy, jmenované v uvedené formulářové sbírce Tobiáše z Bechyně srv. O. Redlich, Die ältesten Nachrichten über die Prager Stadtbücher und die böhmische Landtafel. MIOG 32, 1911, str. 165 n. a polemický článek V. Vojtíška, K počátkům městských knih pražských a desk zemských. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 229 n. Přetisk z r. 1912. 42) MA Praha, rkp. č. 987: Liber judicialis Antique urbis Pragensis ab a. 1351—1367. 43) Srv. Kaprasovu edici, uvedenou v pozn. 4. 18
zjistitelné podrobnosti o životním působení M. Jindřicha, faráře v Garsu.40) Šlo tu o osobu, která byla dostatečně obeznámena se všemi kancelářskými zvyk- lostmi a pomůckami a tudíž i o osobu vhodnou k provedení úkolu, jímž ji pověřil pražský měšťan Engbert. Spor může být pouze o charakter této knihy, nikoliv o vlastní historickou podstatu, která je jistě nesporná. Je možno se domnívat, že šlo o knihu, zřízenou se souhlasem příslušných správních představitelů města — rychtáře a konšelů, protože při soukromé knize (nebo knize vedené na způsob knih imbreviatur italských veřejných notářů) bylo by vůbec těžko předpokládat nějaký reálný význam tohoto souboru písemností.41) Ostatně už výzva ze strany jednoho z představitelů města — měšťana Engberta — vylučuje soukromost zřízení knihy, zvláště pak jestliže si uvědomíme, že se tak dělo se souhlasem rychtáře a přísežných. Zmíněná formule nás ještě blíže zpravuje o náplni této neznámé knihy; říká se tu, že do ní mají být zapisovány: „obligaciones, pacta, conventa, sponsalia, nupcie, empciones, vendiciones, locaciones, conducciones et demum omnes contractus, quocumque nomine censeantur, qui vel que in predicta civitate fiant“. Víme-li ještě ze zmínky v uvedeném formuláři, že kniha M. Jindřicha měla být vedena „per differencias tytulorum“ a tak, aby byla „registrorum regalium ad instar“, zdál by se závěr z těchto sporých zpráv poměrně jednoznačný — mohlo by snad jít o knihu, vedenou pro potřeby městského soudu, tedy pro evidenci všech právních pořízení, která byla pro- jednána před městským soudem. Ve srovnání s pozdější dochovanou knihou soudní Starého Města pražského z let 1351—1367,42) která je rozdělena na různé oddíly podle druhů zapisovaných záležitostí (vendiciones, liber de vulne- ribus, de hereditatibus, atd. a soudní knihou novobydžovskou od r. 1311,43) v níž jsou nejstarší zápisy ve formě plně vypravených listin a listů rovněž roz- dělené na 2 části (zápisy soudnictví civilního a trestního), se jeví skoupý zápis v Tobiášově formuláři v poněkud ostřejším světle. Nicméně i tak jednoznačné určení povahy Jindřichovy knihy zůstane s největší pravděpodobností nadále jen hypotézou .. . Kontinuitu s první dochovanou knihou pražskou a zároveň českou, do níž byly první zápisy provedeny v r. 1310, nemáme. Ovšem určité pozitivní souvis- 40) O působení Jindřichově existuje dnes už rozsáhlá literatura; uvádím práce novější a zásadní: V. Hrubý, Jindřich Vlach z Isernie a počátky městských knih pražských i desk zemských. ČAŠ I., 1923, str. 142 n.; K. Doskočil, Protonotář Jindřich Vlach a notář Jindřich Vlach z Isernie, ČAŠ XV.—XVI., 1940, str. 89 n.; J. Šebánek, Čeští notáři na cestě Václava II. za polskou korunou. Studia źródloznawcze IV., 1959, str. 75 n. a S. Duš- ková, Kdo byl notář Jindřich? SPFFBU C 7, 1960, str. 59 n. 41) K charakteru souboru písemností — knihy, jmenované v uvedené formulářové sbírce Tobiáše z Bechyně srv. O. Redlich, Die ältesten Nachrichten über die Prager Stadtbücher und die böhmische Landtafel. MIOG 32, 1911, str. 165 n. a polemický článek V. Vojtíška, K počátkům městských knih pražských a desk zemských. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 229 n. Přetisk z r. 1912. 42) MA Praha, rkp. č. 987: Liber judicialis Antique urbis Pragensis ab a. 1351—1367. 43) Srv. Kaprasovu edici, uvedenou v pozn. 4. 18
Strana 19
losti by bylo možno snad vyvozovat z toho, že pro období mezi zjištěným pů- sobením M. Jindřicha, tj. k 1279—1280 a r. 1310 (ovšem jen tehdy, kdyby se podařilo přesněji určit povahu Jindřichovy knihy, protože teleologický výklad průkazný není!) se v Praze objevuje několik osob, které jsou jmenovány notarii civitatis. K r. 1288 je to Jindřich,44) jehož snad vystřídává M. Petr. Ten je do- ložen prvně roku 1296 a působí jako notarius urbis Pragensis nebo též s titulem publicus notarius civitatis Pragensis až do r. 1306 nebo o několik málo let později.45) K r. 1310 a 1311 jsou dosvědčeny další dvě osoby jako městští písaři, totiž opět blíže neznámý Jindřich a Fridrich.46) V letech 1320 až 1332, po delší anonymitě městského písaře pražského, přichází Jan, píšící se se stejným titulem jako někdy M. Petr, totiž notarius publicus civitatis Pragensis.47) O jejich čin- nosti, resp. rozsahu jejich činnosti nás informuje listina z 2. června 1296,48) v níž se hovoří o koupi radního domu pro konání schůzek a v souvislosti s tím jsou pak vysloveny požadavky kladené na notáře, jenž má mít v radním domě své sídlo; musí to být osoba důvěryhodná, která se vyzná v psaní listin, aby je mohla na požádání měšťanů sestavovat a má se dále účastnit jako administrativní orgán vybírání městské berně. I když odjinud víme, že v této době nebylo ještě povoleno panovníkem měšťanům, aby si mohli radnici zřídit, je pro naše účely důležité další znění listiny, v níž se mluví o městském písaři. Jestliže je poža- davek účasti při výběru berně staven hned vedle povinnosti psát listiny, lze odtud logicky vyvodit, že písař musil vést také určité evidenční pomůcky, které by zachycovaly výběr berně v Praze a ty byly snad ve formě nějakého rejstříku, tedy knihy. O zápisech koupí, prodejů, vydání, svatebních smluv apod., které by byly vedeny v nějaké formě knihy „per differencias titulorum“ a „registris regalibus ad instar“ někdy M. Jindřicha, tu není žádná řeč, ba ani sebemenší náznak. Jeho funkce je tu — přes mnohomluvnou nepřesnost listiny — přece jen dostatečně jasně specifikována: má psát na požádání listiny (odtud publi- cus notarius civitatis) a mít evidenci o hospodářských záležitostech města (proto též notarius urbis Pragensis). Jde tu zřetelně o osobu, která v rámci různé kompetence dvou zmíněných správních orgánů města je služebníkem městské rady. Odtud je pak celkem zřetelná kontinuita s docho- vanou staroměstskou knihou z r. 1310 (Liber vetustissimus), která se svým obsahem příliš neodlišuje od shora uvedené kompetence městského písaře Petra. První dochovanou českou městskou knihou je tedy známý staroměstský liber vetustissimus, vedený od r. 1310.49) Kniha původně sloužila od srpna r. 1310 44) RBM II. 1461. RBM II. 1719, 1738, 1844, 1892, 1983, 2009. BВM II. 2247. RBM III. 598, 1202, 1452, 1892. 48) RBM II. 1719. 49) MA Praha, rkp. 986. Srv. též V. Vojtíšek, O nejstarších městských knihách čes- kých, pražské a novobydžovské. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 341 n. Zde shrnuta též starší literatura. 45) 46) 47) 19
losti by bylo možno snad vyvozovat z toho, že pro období mezi zjištěným pů- sobením M. Jindřicha, tj. k 1279—1280 a r. 1310 (ovšem jen tehdy, kdyby se podařilo přesněji určit povahu Jindřichovy knihy, protože teleologický výklad průkazný není!) se v Praze objevuje několik osob, které jsou jmenovány notarii civitatis. K r. 1288 je to Jindřich,44) jehož snad vystřídává M. Petr. Ten je do- ložen prvně roku 1296 a působí jako notarius urbis Pragensis nebo též s titulem publicus notarius civitatis Pragensis až do r. 1306 nebo o několik málo let později.45) K r. 1310 a 1311 jsou dosvědčeny další dvě osoby jako městští písaři, totiž opět blíže neznámý Jindřich a Fridrich.46) V letech 1320 až 1332, po delší anonymitě městského písaře pražského, přichází Jan, píšící se se stejným titulem jako někdy M. Petr, totiž notarius publicus civitatis Pragensis.47) O jejich čin- nosti, resp. rozsahu jejich činnosti nás informuje listina z 2. června 1296,48) v níž se hovoří o koupi radního domu pro konání schůzek a v souvislosti s tím jsou pak vysloveny požadavky kladené na notáře, jenž má mít v radním domě své sídlo; musí to být osoba důvěryhodná, která se vyzná v psaní listin, aby je mohla na požádání měšťanů sestavovat a má se dále účastnit jako administrativní orgán vybírání městské berně. I když odjinud víme, že v této době nebylo ještě povoleno panovníkem měšťanům, aby si mohli radnici zřídit, je pro naše účely důležité další znění listiny, v níž se mluví o městském písaři. Jestliže je poža- davek účasti při výběru berně staven hned vedle povinnosti psát listiny, lze odtud logicky vyvodit, že písař musil vést také určité evidenční pomůcky, které by zachycovaly výběr berně v Praze a ty byly snad ve formě nějakého rejstříku, tedy knihy. O zápisech koupí, prodejů, vydání, svatebních smluv apod., které by byly vedeny v nějaké formě knihy „per differencias titulorum“ a „registris regalibus ad instar“ někdy M. Jindřicha, tu není žádná řeč, ba ani sebemenší náznak. Jeho funkce je tu — přes mnohomluvnou nepřesnost listiny — přece jen dostatečně jasně specifikována: má psát na požádání listiny (odtud publi- cus notarius civitatis) a mít evidenci o hospodářských záležitostech města (proto též notarius urbis Pragensis). Jde tu zřetelně o osobu, která v rámci různé kompetence dvou zmíněných správních orgánů města je služebníkem městské rady. Odtud je pak celkem zřetelná kontinuita s docho- vanou staroměstskou knihou z r. 1310 (Liber vetustissimus), která se svým obsahem příliš neodlišuje od shora uvedené kompetence městského písaře Petra. První dochovanou českou městskou knihou je tedy známý staroměstský liber vetustissimus, vedený od r. 1310.49) Kniha původně sloužila od srpna r. 1310 44) RBM II. 1461. RBM II. 1719, 1738, 1844, 1892, 1983, 2009. BВM II. 2247. RBM III. 598, 1202, 1452, 1892. 48) RBM II. 1719. 49) MA Praha, rkp. 986. Srv. též V. Vojtíšek, O nejstarších městských knihách čes- kých, pražské a novobydžovské. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 341 n. Zde shrnuta též starší literatura. 45) 46) 47) 19
Strana 20
soukromé mincířské společnosti, která počala razit v Praze grošové mince, když byla Kutná Hora obsazena vojskem Jindřicha Korutanského. Činnost mincovního konsorcia v Praze byla však v září téhož roku přerušena obsazením města vojskem Jindřicha Korutanského a kniha byla na počátku října koupena radou Starého Města pražského, která jí dále používala pro své potřeby.50) Obsah knihy zřetelně dosvědčuje, že šlo o knihu skutečně vedenou a používanou měst- skou radou k občasným, někdy i dosti systematickým zápisům. V mnoha ohle- dech je velmi pěkným dokladem knihy dosud ne zcela obsahově vyhraněné. Vzhledem k různosti zápisů je možno ji označovat jako knihu počtů, statutů, sentencí, obnov rad a konečně i přijetí měšťanů (vedle jiných drobnějších zápisů správní povahy) nebo souhrnně jako knihu smíšenou, mající ve svých zápisech platnost dočasnou i trvalou a vedenou (spíše používanou) v letech 1310—1419.51) Mimořádný ráz knihy je zdůrazňován ještě i tím, že je stále používána po celou předhusitskou dobu k zapisování záležitostí zvláštní důležitosti a obecné plat- nosti a to i v době, kdy vznikají vedle ní na Starém Městě pražském i jiné knihy. Specifičnost zápisů je ovšem dána i tím, že různá soukromoprávní poří- zení, provedená na městském soudě (případně už i před městskou radou) ne- nalézala dosud plného odrazu v městských knihách, protože významnou váhu měly ještě listiny, opatřované městskou pečetí. Obdobnou situaci v průběhu první poloviny 14. stol. nalézáme i v Brně, Litoměřicích aj. Máme-li se zabývat stručným přehledem vývoje městských knih, je nutno postupovat podle předem určeného schématu i za předpokladu, že přímo v textu se nedojde (pro 14. a 15. stol.) k synchronizaci vývojových etap dvou hlavních a institucionálně odlišných knih, totiž radních a soudních. Proto tu odkazují na dříve už naznačený vývoj vztahu obou institucí ve středověkých městech. Současně je třeba ještě povědět, že rozhodujícím faktorem pro rozvoj městských knih v mezidobí od 14. do poč. 16. stol. co do kvantity i druhového odlišení je (ve smyslu shora uvedené definice městských knih) především intenzita hospo- dářského života města a s tím související velikost městské aglomerace. Zatímco u větších měst dochází už v průběhu 14. stol. ke specializaci městských knih podle oborů rozvíjející se městské správy, u menších měst jsou zakládány knihy, které jsou mnohem jednodušší a obsahují i méně zápisů. Jde tu zpravidla o jednu knihu (v 15. stol. počet i vzrůstá), která je jako jediná vedena pro delší období. Ani zde však není možno vést přesnou dělící čáru pokud jde o obsah knih. Vedle výrazně obsahově jednotných knih (např. N. Bydžov, Beroun, Jičín, Stříbro aj.)52) najdeme knihy se značnou tříští zápisů nejrůznější povahy (trhy, obligace, 50) Edici zápisů mincov. kolegia provedl Z. Malý, Mincovní počty nejstarší městské knihy pražské z počátku 14. stol. Numismatický sborník 6, 1960, str. 87 n. 51) Rozborem knihy v širších souvislostech se zabýval V. Vojtíšek, práce citována v pozn. 49. 52) Srv. katalogové záznamy o jednotlivý citovaných knihách. 20
soukromé mincířské společnosti, která počala razit v Praze grošové mince, když byla Kutná Hora obsazena vojskem Jindřicha Korutanského. Činnost mincovního konsorcia v Praze byla však v září téhož roku přerušena obsazením města vojskem Jindřicha Korutanského a kniha byla na počátku října koupena radou Starého Města pražského, která jí dále používala pro své potřeby.50) Obsah knihy zřetelně dosvědčuje, že šlo o knihu skutečně vedenou a používanou měst- skou radou k občasným, někdy i dosti systematickým zápisům. V mnoha ohle- dech je velmi pěkným dokladem knihy dosud ne zcela obsahově vyhraněné. Vzhledem k různosti zápisů je možno ji označovat jako knihu počtů, statutů, sentencí, obnov rad a konečně i přijetí měšťanů (vedle jiných drobnějších zápisů správní povahy) nebo souhrnně jako knihu smíšenou, mající ve svých zápisech platnost dočasnou i trvalou a vedenou (spíše používanou) v letech 1310—1419.51) Mimořádný ráz knihy je zdůrazňován ještě i tím, že je stále používána po celou předhusitskou dobu k zapisování záležitostí zvláštní důležitosti a obecné plat- nosti a to i v době, kdy vznikají vedle ní na Starém Městě pražském i jiné knihy. Specifičnost zápisů je ovšem dána i tím, že různá soukromoprávní poří- zení, provedená na městském soudě (případně už i před městskou radou) ne- nalézala dosud plného odrazu v městských knihách, protože významnou váhu měly ještě listiny, opatřované městskou pečetí. Obdobnou situaci v průběhu první poloviny 14. stol. nalézáme i v Brně, Litoměřicích aj. Máme-li se zabývat stručným přehledem vývoje městských knih, je nutno postupovat podle předem určeného schématu i za předpokladu, že přímo v textu se nedojde (pro 14. a 15. stol.) k synchronizaci vývojových etap dvou hlavních a institucionálně odlišných knih, totiž radních a soudních. Proto tu odkazují na dříve už naznačený vývoj vztahu obou institucí ve středověkých městech. Současně je třeba ještě povědět, že rozhodujícím faktorem pro rozvoj městských knih v mezidobí od 14. do poč. 16. stol. co do kvantity i druhového odlišení je (ve smyslu shora uvedené definice městských knih) především intenzita hospo- dářského života města a s tím související velikost městské aglomerace. Zatímco u větších měst dochází už v průběhu 14. stol. ke specializaci městských knih podle oborů rozvíjející se městské správy, u menších měst jsou zakládány knihy, které jsou mnohem jednodušší a obsahují i méně zápisů. Jde tu zpravidla o jednu knihu (v 15. stol. počet i vzrůstá), která je jako jediná vedena pro delší období. Ani zde však není možno vést přesnou dělící čáru pokud jde o obsah knih. Vedle výrazně obsahově jednotných knih (např. N. Bydžov, Beroun, Jičín, Stříbro aj.)52) najdeme knihy se značnou tříští zápisů nejrůznější povahy (trhy, obligace, 50) Edici zápisů mincov. kolegia provedl Z. Malý, Mincovní počty nejstarší městské knihy pražské z počátku 14. stol. Numismatický sborník 6, 1960, str. 87 n. 51) Rozborem knihy v širších souvislostech se zabýval V. Vojtíšek, práce citována v pozn. 49. 52) Srv. katalogové záznamy o jednotlivý citovaných knihách. 20
Strana 21
pamětní zápisy, sporné a trestní záležitosti apod., např. Rakovník, Velhartice, Prachatice, Mor. Třebová aj.),53) které někdy svou důležitostí přesahují i rámec města. Jednotné určení tu tedy možné není a lze jen doplnit, že v průběhu 15. a na poč. 16. stol. se v řadě našich měst a městeček objevuje i paralelně několik málo knih, které plně dostačují poměrně úzkému rámci městské správy. Teprve na počátku 16. stol. se rozvíjí městské knihovnictví i u těchto menších aglome- rací ve větším měřítku.54) A. Knihy soudní: Jestliže ve 13. stol. se pohybujeme na velmi nejisté půdě hypotez, pokud jde o charakter knihy založené v Praze na poč. 80. let 13. stol. M. Jindřichem, máme z poč. 14. stol. přímo už dochovány soudní knihy. Nejstarší z nich je novobydžovská soudní kniha — liber conscienciae, vzniknuvší v r. 1311. Původní rozdělení knihy na dvě části: I. — trhy nemovitostí, II. — trestní záležitosti, bylo záhy porušeno a část nesporných civilních zápisů pře- vládla. Velmi zajímavý je však způsob jednotlivých zápisů, před soudem pro- jednávaných a vyřízených či prohlášených záležitostí, totiž ve formě listin se všemi listinnými atributy. Tak se dělo ovšem jen v první době vedení novo- bydžovské knihy. Později nabývají zápisy rázu poměrně stručného protokolár- ního záznamu.55) Vývoj této soudní knihy je do určité míry i obrazem vývoje typu soudních knih vůbec. Další doložené soudní knihy 14. stol. z jiných měst mají pouze stručný zápis o jednání, resp. o skončeném a prohlášeném pořízení. Rozvitost zápisů ve formě listiny se tu zpravidla neobjevuje, třebaže lze — alespoň do doby kolem poloviny 14. stol. — paralelní listiny předpokládat. V průběhu 15. a na poč. 16. stol. — v souvislosti s úpadkem kompetence rych- tářského soudu — „upadá“ i formální stránka zápisů do soudních knih (pokud jsou vedeny ještě mimo radu!) a ty nabývají rázu stručného záznamu, jemuž předchází pravidelně uvedení jmen jednajících osob nebo jen osoby, v jejíž prospěch je zápis proveden, případně i poznamenání obsahu zápisu.56 Soudní knihy v době husitského revolučního hnutí a v průběhu 15. stol. přecházejí spolu s vedením soudu — na městskou radu a v tom smyslu je pak upravována i úvodní řádka každého zápisu v knize: na předním místě je jmenován purkmistr, poté je uváděn rychtář, jenž může přicházet i až za jmény konšelů, kteří byli jednání účastni. Tolik je možno říci ve stručnosti o formální stránce knih nesporného, případně i sporného soudnictví. Současně je třeba ještě dodat, že od 14. stol. byly vedeny v některých městech i knihy pro oblast trestního soudnictví (knihy útrpných vyznání, knihy vězňů, knihy psanců; Praha, Brno, Jihlava, Rakovník, 53) Srv. tamtéž. 5í) Rozdělení knih v těchto podmínkách navazuje, ovšem poněkud zjednodušeně, na dělení městských knih, které je podáno výše. 55 Srv. Kaprasovu edici knihy. 56) Např. knihy kolínské, berounské, stříbrské, srv. katalog. záznamy. 21
pamětní zápisy, sporné a trestní záležitosti apod., např. Rakovník, Velhartice, Prachatice, Mor. Třebová aj.),53) které někdy svou důležitostí přesahují i rámec města. Jednotné určení tu tedy možné není a lze jen doplnit, že v průběhu 15. a na poč. 16. stol. se v řadě našich měst a městeček objevuje i paralelně několik málo knih, které plně dostačují poměrně úzkému rámci městské správy. Teprve na počátku 16. stol. se rozvíjí městské knihovnictví i u těchto menších aglome- rací ve větším měřítku.54) A. Knihy soudní: Jestliže ve 13. stol. se pohybujeme na velmi nejisté půdě hypotez, pokud jde o charakter knihy založené v Praze na poč. 80. let 13. stol. M. Jindřichem, máme z poč. 14. stol. přímo už dochovány soudní knihy. Nejstarší z nich je novobydžovská soudní kniha — liber conscienciae, vzniknuvší v r. 1311. Původní rozdělení knihy na dvě části: I. — trhy nemovitostí, II. — trestní záležitosti, bylo záhy porušeno a část nesporných civilních zápisů pře- vládla. Velmi zajímavý je však způsob jednotlivých zápisů, před soudem pro- jednávaných a vyřízených či prohlášených záležitostí, totiž ve formě listin se všemi listinnými atributy. Tak se dělo ovšem jen v první době vedení novo- bydžovské knihy. Později nabývají zápisy rázu poměrně stručného protokolár- ního záznamu.55) Vývoj této soudní knihy je do určité míry i obrazem vývoje typu soudních knih vůbec. Další doložené soudní knihy 14. stol. z jiných měst mají pouze stručný zápis o jednání, resp. o skončeném a prohlášeném pořízení. Rozvitost zápisů ve formě listiny se tu zpravidla neobjevuje, třebaže lze — alespoň do doby kolem poloviny 14. stol. — paralelní listiny předpokládat. V průběhu 15. a na poč. 16. stol. — v souvislosti s úpadkem kompetence rych- tářského soudu — „upadá“ i formální stránka zápisů do soudních knih (pokud jsou vedeny ještě mimo radu!) a ty nabývají rázu stručného záznamu, jemuž předchází pravidelně uvedení jmen jednajících osob nebo jen osoby, v jejíž prospěch je zápis proveden, případně i poznamenání obsahu zápisu.56 Soudní knihy v době husitského revolučního hnutí a v průběhu 15. stol. přecházejí spolu s vedením soudu — na městskou radu a v tom smyslu je pak upravována i úvodní řádka každého zápisu v knize: na předním místě je jmenován purkmistr, poté je uváděn rychtář, jenž může přicházet i až za jmény konšelů, kteří byli jednání účastni. Tolik je možno říci ve stručnosti o formální stránce knih nesporného, případně i sporného soudnictví. Současně je třeba ještě dodat, že od 14. stol. byly vedeny v některých městech i knihy pro oblast trestního soudnictví (knihy útrpných vyznání, knihy vězňů, knihy psanců; Praha, Brno, Jihlava, Rakovník, 53) Srv. tamtéž. 5í) Rozdělení knih v těchto podmínkách navazuje, ovšem poněkud zjednodušeně, na dělení městských knih, které je podáno výše. 55 Srv. Kaprasovu edici knihy. 56) Např. knihy kolínské, berounské, stříbrské, srv. katalog. záznamy. 21
Strana 22
Polička, Stříbro, Cheb), které máme doloženy v poměrně velmi malém počtu.57) To je ovšem dáno povahou těchto knih, které nezakládaly žádná trvalá práva a měly pouze dočasnou platnost. Způsob vedení plně odpovídal jejich funkci; šlo převážně o stručné protokoly z výpovědí trestaných osob.58) Vedle těchto knih, které jsou knihami soudními v nejvlastnějším slova smyslu, tj. knihami, které byly ve 14. stol. vedeny v rámci soudní pravomoci rychtáře, resp. městského soudu, se objevují téměř souběžně i knihy radní, které zazna- menávají víceméně spontánně, pro větší jistotu, stejná pořízení (trhy, obligace, testamenty apod.), tj. mají rovněž povahu knih soudních. Jestliže jsme naznačili v předchozím oddílu příčiny rivality mezi soudem a radou ve 14. stol., existence paralelních knih takový výklad podporuje. V průběhu 15. stol. tato dvoukolejnost mizí a knihy jsou nadále vedeny v rámci městské rady (jinak řečeno: soud- nictví i správa tu splývá v jedno), přičemž jakoby knihy radní pohlcovaly soudní knihy. Tak např. znakem měnícího se vztahu ke knihám soudním při trzích je už sám vznik manuálů radních, kteří přejímají agendu převodů nemo- vitostí paralelně s knihami soudními, až je definitivně vystřídávají radní knihy trhové.59) Stejná paralelnost a později přesun od knih soudních k radním platí i pro vývoj knih obligačních. Pouze testamenty a svatební smlouvy mají ply- nulý vývoj převážně jen v rámci knih radních. Důsledkem zvětšení kompetence městské rady je to, že narůstá počet nových druhů knih, zejména pak — vedle běžných knih, známých už ze 14. stol., kde růst je víceméně jen kvantitativní — při delegovaných soudech, vzniknuvších jako speciální výbory rady. V praž- ských městech např. vzniká už před polovicí 15. a znovu na poč. 16. stol. ně- kolik zvláštních úřadů (soudních a správních orgánů): úřad šestipanský s kom- petencí nad záležitostmi stavebními i hospodářskými a jurisdikcí nad šosovními vesnicemi a nad trhy; úřad osmipanský pro nákladníky vaření piva; úřad deseti- panský, v jehož správě bylo rozhodování pří o dluzích, převyšující částku 10 kop gr; kdy dluhy nižší (pod 10 kop) rozsuzoval městský rychtář. O ostatní jurisdikci nad určitými hospodářskými korporacemi nebo místy se potom dělily speciální drobné delegované soudy, např. právo konířské, plavecké, soudnictví trhu senného, rybního, uhlířské rychtářství, soud viničných hor apod. Zpravidla každá z těchto institucí měla speciální, své knihy, které odpovídaly rozsahu její kompetence. Po formální stránce byly vedeny analogicky jako jiné knihy 57) Knihy tohoto typu nemáme téměř dochovány ve speciálním svazku, tj. knize. Jsou doloženy převážně ve formě tématických složek nebo jen ojedinělých zápisů v rámci buď knih pamětních (např. Rakovník, Polička), nebo manuálních knih městského písaře (např. Stříbro), s výjimkou Chebu. Srv. zápisy v katalogu. 58) Srv. např. Kniha útrpných vyznání a odpovědí před rychtářem novoměstským v Praze z 1. 1402—1421, MA Praha, rkp. 2096. 59) Srv. např. situaci na Novém Městě pražském: manuály radní, rkp. MA Praha, č. 2072. 2100, 2083 aj. 22
Polička, Stříbro, Cheb), které máme doloženy v poměrně velmi malém počtu.57) To je ovšem dáno povahou těchto knih, které nezakládaly žádná trvalá práva a měly pouze dočasnou platnost. Způsob vedení plně odpovídal jejich funkci; šlo převážně o stručné protokoly z výpovědí trestaných osob.58) Vedle těchto knih, které jsou knihami soudními v nejvlastnějším slova smyslu, tj. knihami, které byly ve 14. stol. vedeny v rámci soudní pravomoci rychtáře, resp. městského soudu, se objevují téměř souběžně i knihy radní, které zazna- menávají víceméně spontánně, pro větší jistotu, stejná pořízení (trhy, obligace, testamenty apod.), tj. mají rovněž povahu knih soudních. Jestliže jsme naznačili v předchozím oddílu příčiny rivality mezi soudem a radou ve 14. stol., existence paralelních knih takový výklad podporuje. V průběhu 15. stol. tato dvoukolejnost mizí a knihy jsou nadále vedeny v rámci městské rady (jinak řečeno: soud- nictví i správa tu splývá v jedno), přičemž jakoby knihy radní pohlcovaly soudní knihy. Tak např. znakem měnícího se vztahu ke knihám soudním při trzích je už sám vznik manuálů radních, kteří přejímají agendu převodů nemo- vitostí paralelně s knihami soudními, až je definitivně vystřídávají radní knihy trhové.59) Stejná paralelnost a později přesun od knih soudních k radním platí i pro vývoj knih obligačních. Pouze testamenty a svatební smlouvy mají ply- nulý vývoj převážně jen v rámci knih radních. Důsledkem zvětšení kompetence městské rady je to, že narůstá počet nových druhů knih, zejména pak — vedle běžných knih, známých už ze 14. stol., kde růst je víceméně jen kvantitativní — při delegovaných soudech, vzniknuvších jako speciální výbory rady. V praž- ských městech např. vzniká už před polovicí 15. a znovu na poč. 16. stol. ně- kolik zvláštních úřadů (soudních a správních orgánů): úřad šestipanský s kom- petencí nad záležitostmi stavebními i hospodářskými a jurisdikcí nad šosovními vesnicemi a nad trhy; úřad osmipanský pro nákladníky vaření piva; úřad deseti- panský, v jehož správě bylo rozhodování pří o dluzích, převyšující částku 10 kop gr; kdy dluhy nižší (pod 10 kop) rozsuzoval městský rychtář. O ostatní jurisdikci nad určitými hospodářskými korporacemi nebo místy se potom dělily speciální drobné delegované soudy, např. právo konířské, plavecké, soudnictví trhu senného, rybního, uhlířské rychtářství, soud viničných hor apod. Zpravidla každá z těchto institucí měla speciální, své knihy, které odpovídaly rozsahu její kompetence. Po formální stránce byly vedeny analogicky jako jiné knihy 57) Knihy tohoto typu nemáme téměř dochovány ve speciálním svazku, tj. knize. Jsou doloženy převážně ve formě tématických složek nebo jen ojedinělých zápisů v rámci buď knih pamětních (např. Rakovník, Polička), nebo manuálních knih městského písaře (např. Stříbro), s výjimkou Chebu. Srv. zápisy v katalogu. 58) Srv. např. Kniha útrpných vyznání a odpovědí před rychtářem novoměstským v Praze z 1. 1402—1421, MA Praha, rkp. 2096. 59) Srv. např. situaci na Novém Městě pražském: manuály radní, rkp. MA Praha, č. 2072. 2100, 2083 aj. 22
Strana 23
soudní, ovšem jejich speciální určení modifikovalo příslušně běžný usus, obvyklý u soudních knih.60) Zvláště markantní je pak v 15. a v 16. stol. rozvoj knih trestně nebo sporně soudních, a to především ve velkých městech, která jsou uznávanými odvolacími místy pro města menší. Právní případy jsou zaznamenávány do zvláštních knih (knihy nálezů, sentencí, ortelů) a slouží jako praktická pomůcka pro vy- nášení ortelů ať už ve městě nebo pro zasílání právních naučení do měst jiných. Jestliže tento proces vzrůstu soudní agendy zasahuje v 15. stol. (zvl. ve 2. pol. 15. stol.) především města velká, v průběhu 16. stol. proniká i do měst menších a také zde vzniká řada nových knih.61) B. Knihy radní: Nejstarší dochovanou radní knihou je staroměstský „liber vetustissimus“ z r. 1310. Tato kniha je také téměř ve všech ohledech prototypem všech dalších radních knih vzniknuvších v českých městech. O obsa- hové struktuře této knihy bylo už výše pověděno. Zde je nutno ještě doplnit a znovu opakovat tolik, že kompetence městské rady se postupně od 13. stol. vyvíjela a tak, jak ji zastihujeme na poč. 14. stol., resp. jak ji můžeme na zá- kladě městských knih rekonstruovat, zasahovala záležitosti finanční, hospodářské a správní. V průběhu 14. stol. dochází pak k postupnému rozšiřování pravomoci i na soudní oblast, až posléze v 15. stol. zde zcela převládá vyřizování věcí městskou radou. Tehdy také už mizí ostrá kdysi hranice mezi knihami soudními ((j. rychtářskými) i radními a v zásadě všechny knihy jsou knihami radními. 1. Knihy finanční: Pod pojmem knih finančních rozumíme knihy berní, rejstříky berní, počty radní (též purkmistrovské rejstříky), knihy šosovní a konečně různé účetní knihy městských hospodářských úřadů (solní obchod, obilní obchod, pivní a vinný obchod aj.) a pomocných dočasných úřadů městské správy — ungeltní rejstříky, knihy mostního úřadu, rejstříky mimořádných sbírek aj.).62) Specializovanost a rozvoj těchto knih jsou dány především stup- něm hospodářské úrovně příslušného města. Ani zde ovšem nemůžeme najít (v období, které je předmětem této práce) nějakou jednotu a uniformitu, třebaže se finanční knihy sobě značně podobají. Nejstaršími typy knih finančních jsou písemnosti povahy berní, resp. písem- nosti, které evidují vybírání berně ve městě. Takové knihy se u nás objevují už v první polovině 14. stol. a víme, že už v kancelářské instrukci pražského městského písaře M. Petra z r. 1296 je na tuto činnost pamatováno.63) Sesta- 60) Srv. J. Čelakovský, O vývoji středovčkého zřízení radního v městech Pražských. SPDMP I., 1907, str. 124 n. 61) Srv. katal. záznamy pro Prahu, Brno aj. města podle rejstříku. 62) O finančních knihách našich měst srv. vedle cit. práce Beerovy v MIOG 36, 1915 i práci M. Bělohlávka, Berní knihy plzeňské z let 1418—1471. (Příspěvek k městské diplo matice a bernictví), Minulostí Plzně a Plzeňska III., 1960, str. 81 n., a R. Nový, Městské finanční knihy doby předhusitské a husitské. Zápisky katedry čs. dějin a archiv. studia IV, 1960, str. 29 n., kde podán seznam uved. knih. 63) Srv. pozn. 48 a text ib. 23
soudní, ovšem jejich speciální určení modifikovalo příslušně běžný usus, obvyklý u soudních knih.60) Zvláště markantní je pak v 15. a v 16. stol. rozvoj knih trestně nebo sporně soudních, a to především ve velkých městech, která jsou uznávanými odvolacími místy pro města menší. Právní případy jsou zaznamenávány do zvláštních knih (knihy nálezů, sentencí, ortelů) a slouží jako praktická pomůcka pro vy- nášení ortelů ať už ve městě nebo pro zasílání právních naučení do měst jiných. Jestliže tento proces vzrůstu soudní agendy zasahuje v 15. stol. (zvl. ve 2. pol. 15. stol.) především města velká, v průběhu 16. stol. proniká i do měst menších a také zde vzniká řada nových knih.61) B. Knihy radní: Nejstarší dochovanou radní knihou je staroměstský „liber vetustissimus“ z r. 1310. Tato kniha je také téměř ve všech ohledech prototypem všech dalších radních knih vzniknuvších v českých městech. O obsa- hové struktuře této knihy bylo už výše pověděno. Zde je nutno ještě doplnit a znovu opakovat tolik, že kompetence městské rady se postupně od 13. stol. vyvíjela a tak, jak ji zastihujeme na poč. 14. stol., resp. jak ji můžeme na zá- kladě městských knih rekonstruovat, zasahovala záležitosti finanční, hospodářské a správní. V průběhu 14. stol. dochází pak k postupnému rozšiřování pravomoci i na soudní oblast, až posléze v 15. stol. zde zcela převládá vyřizování věcí městskou radou. Tehdy také už mizí ostrá kdysi hranice mezi knihami soudními ((j. rychtářskými) i radními a v zásadě všechny knihy jsou knihami radními. 1. Knihy finanční: Pod pojmem knih finančních rozumíme knihy berní, rejstříky berní, počty radní (též purkmistrovské rejstříky), knihy šosovní a konečně různé účetní knihy městských hospodářských úřadů (solní obchod, obilní obchod, pivní a vinný obchod aj.) a pomocných dočasných úřadů městské správy — ungeltní rejstříky, knihy mostního úřadu, rejstříky mimořádných sbírek aj.).62) Specializovanost a rozvoj těchto knih jsou dány především stup- něm hospodářské úrovně příslušného města. Ani zde ovšem nemůžeme najít (v období, které je předmětem této práce) nějakou jednotu a uniformitu, třebaže se finanční knihy sobě značně podobají. Nejstaršími typy knih finančních jsou písemnosti povahy berní, resp. písem- nosti, které evidují vybírání berně ve městě. Takové knihy se u nás objevují už v první polovině 14. stol. a víme, že už v kancelářské instrukci pražského městského písaře M. Petra z r. 1296 je na tuto činnost pamatováno.63) Sesta- 60) Srv. J. Čelakovský, O vývoji středovčkého zřízení radního v městech Pražských. SPDMP I., 1907, str. 124 n. 61) Srv. katal. záznamy pro Prahu, Brno aj. města podle rejstříku. 62) O finančních knihách našich měst srv. vedle cit. práce Beerovy v MIOG 36, 1915 i práci M. Bělohlávka, Berní knihy plzeňské z let 1418—1471. (Příspěvek k městské diplo matice a bernictví), Minulostí Plzně a Plzeňska III., 1960, str. 81 n., a R. Nový, Městské finanční knihy doby předhusitské a husitské. Zápisky katedry čs. dějin a archiv. studia IV, 1960, str. 29 n., kde podán seznam uved. knih. 63) Srv. pozn. 48 a text ib. 23
Strana 24
vování berních knih nebo rejstříků bylo vyvoláno jednak nutností evidence platů (z městišť, odhadu všeho majetku, z řemesel nebo jiného berního základu) pro potřeby města, tj. na údržbu městských obecních zařízení: radnice, mostů, orloje, špitálu apod. a jednak pro evidenci platů vrchnosti, pánu města. Tak jak se nám berní knihy dochovaly, je možno celou skupinu ještě rozdělit na berní knihy a berní rejstříky.64) Berní knihy jsou v rámci městské berní správy kni- hami hlavními a sloužily nejprve k zaznamenávání skutečně vybrané berně (lózunky) od jednotlivých poplatků. Berní kniha ve své nejstarší podobě totiž eviduje jen skutečné důchody z městské berně váznoucí na nemovitostech (nebo určené jinou berní jednotkou), bez ohledu na celkový počet městského obyva- telstva (platy z řemesel a obyvatelé předměstí nebývají uváděni). Z tohoto důvodu bychom mohli označovat nejstarší typ berní knihy do určité míry jako čistopis, jestliže bychom považovali berní rejstřík za koncept, ovšem mnohem úplnější. Berní kniha se během 14. stol. vyvíjí a dosahuje už ve druhé polovici 14. stol. poměrně dosti pevné formy souhrnu zápisů o odhadech nemovitého a později i movitého jmění jednotlivých poplatníků. Zatím zcela ojedinělým příkladem takového druhu knih jsou známé berní knihy města Znojma z let 1363 a 139765) a nejstarší brněnská berní kniha z let 1343—1360 (rkp. č. 14 MA Brno). Tyto knihy tvoří vlastní podklad (katastr) pro vybírání berně. Je v nich uváděn odhadem provedený soupis majetku majetných obyvatel města zhruba v tomto pořadí: nejprve je provedena všeobecná taxace pozemků (pole, vinice), krámů a rent jako předpoklad pro vypsání a vybírání berně. Dále jsou uvedena jména měšťanů podle čtyř městských čtvrtí, potom následuje, v abe- cedním pořadí, seznam podsedků (obyvatelé, lidé bez vlastních domů, inquilini), které vystřídává soupis obyvatel na předměstích (foveales, praeurbiales). Na konci první berní knihy je uveden seznam osedlých v šosovních vesnicích, které patřily k městu. Druhá znojemská berní kniha z r. 1397 má určité od- lišnosti v tom smyslu, že zachycuje už placené lózunky a zaznamenává početně větší skupinu městského obyvatelstva. Jsou tu totiž podrobně uvedeni i ti oby- vatelé města, kteří neměli pozemkový majetek a platili pouze z řemesla (inqui- lini non habentes hereditates). Jejich seznam, dělený podle řemesel, je vepsán až na samém konci knihy. Poněkud zvláštní ráz má novoměstská pražská berní kniha z let 1411—1418.66) Není v pravém slova smyslu úplnou berní knihou, nýbrž jen sumářem vcelku odváděné berně ze všech osmi městských čtvrtí novoměstských. Zachovává však strukturu úplné — dnes nedochované knihy. 64) Srv. shodné závěry obou prácí, uved. v pozn. 48, pokud jde o interpretaci Prokopa písaře, Praxis cancellariae... 65) Srv. edici K. Polesného, Dědické knihy (registra hereditatum) města Znojma z r. 1363 a z r. 1397. Zvl. ot. z VIII. a IX. roč. Výroční zprávy ref. reál. gymnasia ve Znojmě. Znojmo 1928. 66) MA Praha, rkp. sign. 989, fol. 3—10. 24
vování berních knih nebo rejstříků bylo vyvoláno jednak nutností evidence platů (z městišť, odhadu všeho majetku, z řemesel nebo jiného berního základu) pro potřeby města, tj. na údržbu městských obecních zařízení: radnice, mostů, orloje, špitálu apod. a jednak pro evidenci platů vrchnosti, pánu města. Tak jak se nám berní knihy dochovaly, je možno celou skupinu ještě rozdělit na berní knihy a berní rejstříky.64) Berní knihy jsou v rámci městské berní správy kni- hami hlavními a sloužily nejprve k zaznamenávání skutečně vybrané berně (lózunky) od jednotlivých poplatků. Berní kniha ve své nejstarší podobě totiž eviduje jen skutečné důchody z městské berně váznoucí na nemovitostech (nebo určené jinou berní jednotkou), bez ohledu na celkový počet městského obyva- telstva (platy z řemesel a obyvatelé předměstí nebývají uváděni). Z tohoto důvodu bychom mohli označovat nejstarší typ berní knihy do určité míry jako čistopis, jestliže bychom považovali berní rejstřík za koncept, ovšem mnohem úplnější. Berní kniha se během 14. stol. vyvíjí a dosahuje už ve druhé polovici 14. stol. poměrně dosti pevné formy souhrnu zápisů o odhadech nemovitého a později i movitého jmění jednotlivých poplatníků. Zatím zcela ojedinělým příkladem takového druhu knih jsou známé berní knihy města Znojma z let 1363 a 139765) a nejstarší brněnská berní kniha z let 1343—1360 (rkp. č. 14 MA Brno). Tyto knihy tvoří vlastní podklad (katastr) pro vybírání berně. Je v nich uváděn odhadem provedený soupis majetku majetných obyvatel města zhruba v tomto pořadí: nejprve je provedena všeobecná taxace pozemků (pole, vinice), krámů a rent jako předpoklad pro vypsání a vybírání berně. Dále jsou uvedena jména měšťanů podle čtyř městských čtvrtí, potom následuje, v abe- cedním pořadí, seznam podsedků (obyvatelé, lidé bez vlastních domů, inquilini), které vystřídává soupis obyvatel na předměstích (foveales, praeurbiales). Na konci první berní knihy je uveden seznam osedlých v šosovních vesnicích, které patřily k městu. Druhá znojemská berní kniha z r. 1397 má určité od- lišnosti v tom smyslu, že zachycuje už placené lózunky a zaznamenává početně větší skupinu městského obyvatelstva. Jsou tu totiž podrobně uvedeni i ti oby- vatelé města, kteří neměli pozemkový majetek a platili pouze z řemesla (inqui- lini non habentes hereditates). Jejich seznam, dělený podle řemesel, je vepsán až na samém konci knihy. Poněkud zvláštní ráz má novoměstská pražská berní kniha z let 1411—1418.66) Není v pravém slova smyslu úplnou berní knihou, nýbrž jen sumářem vcelku odváděné berně ze všech osmi městských čtvrtí novoměstských. Zachovává však strukturu úplné — dnes nedochované knihy. 64) Srv. shodné závěry obou prácí, uved. v pozn. 48, pokud jde o interpretaci Prokopa písaře, Praxis cancellariae... 65) Srv. edici K. Polesného, Dědické knihy (registra hereditatum) města Znojma z r. 1363 a z r. 1397. Zvl. ot. z VIII. a IX. roč. Výroční zprávy ref. reál. gymnasia ve Znojmě. Znojmo 1928. 66) MA Praha, rkp. sign. 989, fol. 3—10. 24
Strana 25
Vývoj berní knihy — katastru znojemského i brněnského (liber hereditatum) směřoval ke stále větší uspořádanosti a přehlednosti. Můžeme tak usuzovat podle jiné dochované knihy — berní knihy brněnské z r. 1442.67) Její vznik je podmíněn potřebou dát pokud možno přesná a jasná měřítka pro vymáhání městské berně (tj. pevný berní základ nebo jednotku) a zamezit různým sporům, které se kolem výběru lózunky děly. V knize je vypsán — podobně jako ve Znojmě — veškerý nemovitý majetek brněnských měšťanů podle obvyklého dělení města. Zápisy jsou právě z berních důvodů udržovány stále živé, tj. pří- padné změny v majetkové držbě se obrážejí velmi bezpečně v samé knize (škrty, přípisy, opravy atd.), zapisováni jsou ovšem jen ti, kteří přispívají městu berní, nebo přesněji řečeno, jsou tu uváděny přímo pevné berní jednotky. Z druhé po- lovice 15. stol. máme pak doloženy pouze berní knihy brněnské a plzeňskou.68) Jestliže berní kniha je určitým typem katastru, potom berní rejstříky jsou z diplomatického hlediska pouze pomocnými písemnostmi, které vznikají přímo při výběru městské berně, tj. jednotlivé údaje odpovídají přímo vybraným sumám. Z tohoto důvodu jsou pak pro historické zkoumání mnohem důležitější. Do rejstříků bývá poznamenáván zpravidla pouze jeden termín a pro každý následující — i v rámci jednoho roku — jsou začasté zakládány i rejstříky nové. Sestavení rejstříků je poměrně nejednotné a odpovídá často usu jednoho každého města. Z dochovaných kusů lze vyvodit, že obecně bylo používáno tří typů knih dělených jednak podle městských čtvrtí (tj. podle topografie města), jednak podle abecedy, tj. podle abecedního sestavení jmen poplatníků, a konečně podle řemesel, jimiž se poplatníci živí. Nejrozšířenější byl nepochybně způsob prvý. Ke každému soupisu poplatníků, bez ohledu na typ řazení, jsou připojeny šosovní vesnice, resp. jmenovitý seznam hospodářů, kteří platí s městem. Tyto městské finanční knihy jsou vedeny, což je třeba připomenout, pouze u měst královských v nejširším slova smyslu.69) Menší města, poddanská, neodváděla tento typ feudální renty a každý obyvatel takového města platí normální feu- dální rentu jako kterýkoliv venkovský poddaný. Příbuzným typem (lózunko- vých) berních rejstříků jsou soupisy královského censu (šosu), pozemkové daně, která byla vybírána rovněž v královských městech paralelně s berní.70) Ráz berních knih, tak jak je zastihujeme ve druhé polovici 14. stol. nebo na přelomu 14. a 15. stol., se příliš nezměnil a v zásadě je podržována stejná forma pro tyto knihy, pokud byly vůbec v 15. stol. vedeny. 67) MA Brno, rkp. č. 8 — Antiquus liber fundi civitatis Brunnensis. V této souvislosti je třeba se též zmínit o zvl. povaze brněnského rejstříku berního (MA Brno, rkp. č. 17), který v sobě spojuje jak odhad majetku (katastr), tak i seznam skutečně vybraných částek. Tvoří tedy jakýsi přechod mezi berní knihou a rejstříkem, resp. je východiskem pro studium vzniku berních knih. 68) Pokud jde o plzeňské berní knihy, srv. práci M. Bělohlávka, cit. v pozn. 62. 69) Srv. článek R. Nový, Městské finanční knihy doby předhusitské a husitské. Zápisky katedry čs. dějin a archiv. studia 1960, str. 29 n. 70) Chrudimský a rakovnický rejstřík, srv. čís. katalogu. 25
Vývoj berní knihy — katastru znojemského i brněnského (liber hereditatum) směřoval ke stále větší uspořádanosti a přehlednosti. Můžeme tak usuzovat podle jiné dochované knihy — berní knihy brněnské z r. 1442.67) Její vznik je podmíněn potřebou dát pokud možno přesná a jasná měřítka pro vymáhání městské berně (tj. pevný berní základ nebo jednotku) a zamezit různým sporům, které se kolem výběru lózunky děly. V knize je vypsán — podobně jako ve Znojmě — veškerý nemovitý majetek brněnských měšťanů podle obvyklého dělení města. Zápisy jsou právě z berních důvodů udržovány stále živé, tj. pří- padné změny v majetkové držbě se obrážejí velmi bezpečně v samé knize (škrty, přípisy, opravy atd.), zapisováni jsou ovšem jen ti, kteří přispívají městu berní, nebo přesněji řečeno, jsou tu uváděny přímo pevné berní jednotky. Z druhé po- lovice 15. stol. máme pak doloženy pouze berní knihy brněnské a plzeňskou.68) Jestliže berní kniha je určitým typem katastru, potom berní rejstříky jsou z diplomatického hlediska pouze pomocnými písemnostmi, které vznikají přímo při výběru městské berně, tj. jednotlivé údaje odpovídají přímo vybraným sumám. Z tohoto důvodu jsou pak pro historické zkoumání mnohem důležitější. Do rejstříků bývá poznamenáván zpravidla pouze jeden termín a pro každý následující — i v rámci jednoho roku — jsou začasté zakládány i rejstříky nové. Sestavení rejstříků je poměrně nejednotné a odpovídá často usu jednoho každého města. Z dochovaných kusů lze vyvodit, že obecně bylo používáno tří typů knih dělených jednak podle městských čtvrtí (tj. podle topografie města), jednak podle abecedy, tj. podle abecedního sestavení jmen poplatníků, a konečně podle řemesel, jimiž se poplatníci živí. Nejrozšířenější byl nepochybně způsob prvý. Ke každému soupisu poplatníků, bez ohledu na typ řazení, jsou připojeny šosovní vesnice, resp. jmenovitý seznam hospodářů, kteří platí s městem. Tyto městské finanční knihy jsou vedeny, což je třeba připomenout, pouze u měst královských v nejširším slova smyslu.69) Menší města, poddanská, neodváděla tento typ feudální renty a každý obyvatel takového města platí normální feu- dální rentu jako kterýkoliv venkovský poddaný. Příbuzným typem (lózunko- vých) berních rejstříků jsou soupisy královského censu (šosu), pozemkové daně, která byla vybírána rovněž v královských městech paralelně s berní.70) Ráz berních knih, tak jak je zastihujeme ve druhé polovici 14. stol. nebo na přelomu 14. a 15. stol., se příliš nezměnil a v zásadě je podržována stejná forma pro tyto knihy, pokud byly vůbec v 15. stol. vedeny. 67) MA Brno, rkp. č. 8 — Antiquus liber fundi civitatis Brunnensis. V této souvislosti je třeba se též zmínit o zvl. povaze brněnského rejstříku berního (MA Brno, rkp. č. 17), který v sobě spojuje jak odhad majetku (katastr), tak i seznam skutečně vybraných částek. Tvoří tedy jakýsi přechod mezi berní knihou a rejstříkem, resp. je východiskem pro studium vzniku berních knih. 68) Pokud jde o plzeňské berní knihy, srv. práci M. Bělohlávka, cit. v pozn. 62. 69) Srv. článek R. Nový, Městské finanční knihy doby předhusitské a husitské. Zápisky katedry čs. dějin a archiv. studia 1960, str. 29 n. 70) Chrudimský a rakovnický rejstřík, srv. čís. katalogu. 25
Strana 26
V královských městech, která nebyla spoutána přímou závislostí na blízké vrchnosti a v nichž — díky řadě vykoupených svobod a privilegií převážně hospodářského charakteru — se mohl život všestranně rozvíjet, vzniká celá řada písemností finanční povahy, zvl. knih účetních a rejstříků. Jejich jedinou a podstatnou funkcí bylo evidovat všechny příjmy a vydání hlavních i delego- vaných hospodářských orgánů městské rady. Základem těchto evidenčních po- můcek, které se objevují samostatně ve 2. polovině 14. stol., jsou jednak knihy radní, především pamětní (kam byly vkládány důležité zápisy účetní povahy) a potom berní rejstříky. V berních rejstřících 14. a poč. 15. stol. nacházíme vždy za skončeným sou- pisem vybrané berně od jednotlivých poplatníků ve městě i mimo město vlastní vyúčtování vybrané částky. V rubrice distribut přicházejí jednak běžné po- platky — odměny jednotlivým osobám, které se na výběru berně podílely (písař, poslové, vydání výběrčích), dále vydání městské radě, na poselství, pe- něžní pocty při obnovách rad královskému podkomořímu nebo hofrychtéři, vlastní zásilka pevné berní kvóty panovníkovi a konečně investice na městské stavby a zařízení. Vedle berních knih, které spolu s pamětními knihami znamenají též zárodečnou formu městských početních knih v první polovici 14. stol., objevují se jednotlivě už koncem 14. stol. zvláštní samostatné účetní knihy — libri (též registra) ra- tionum. Jejich funkce byla už zmíněna shora. Druhový rozvoj těchto rejstříků byl závislý na rozvoji hospodářské aktivity města a na množství úřadů (přesněji orgánů) které tato aktivita vyvolala. Je tu třeba mít na mysli především rej- stříky ungeltů, obilního, pivního, event. rybního obchodu (zvl. pol. 15. stol.) a některých jiných specifických rejstříků „handlů“, které byly vedeny v réžii měst.71) Jednotné evidence o finančním pohybu bylo dosahováno vedením hlavní účetní knihy (též purkmistrovských počtů), kam byly zapisovány výsledné po- ložky pomocných rejstříků ve formě percept (čistých příjmů) ev. distribut. Evi- dence distribut byla většinou ponechána v rejstřících pomocných a stejně i fak- tická odpovědnost ležela pak na „úřednících“ příslušného městského hospodář- ského orgánu. Schéma hlavních účetních knih (jejich struktura) stejně jako všech pomocných rejstříků bývá velmi jednoduché a ve svém principu po celé období do poč. 16. stol. nepřekročilo rámec jednoduchého kamerálního účetnictví, da- ného rubrikami: přijal, vydal, rozdíl. Vzhledem k tomu, že tyto pomocné rej- stříky, které vedli různí městští úředníci, byly víceméně jen soukromými evi- denčními pomůckami, které měly časově velmi omezenou platnost, máme dodnes dochovány pouze nepatrné zlomky. Uvedený termín hlavní účetní kniha přichází už koncem 14. stol. pouze 71) Srv. Zápisky katedry čs. dějin 1960, str. 29 n. 26
V královských městech, která nebyla spoutána přímou závislostí na blízké vrchnosti a v nichž — díky řadě vykoupených svobod a privilegií převážně hospodářského charakteru — se mohl život všestranně rozvíjet, vzniká celá řada písemností finanční povahy, zvl. knih účetních a rejstříků. Jejich jedinou a podstatnou funkcí bylo evidovat všechny příjmy a vydání hlavních i delego- vaných hospodářských orgánů městské rady. Základem těchto evidenčních po- můcek, které se objevují samostatně ve 2. polovině 14. stol., jsou jednak knihy radní, především pamětní (kam byly vkládány důležité zápisy účetní povahy) a potom berní rejstříky. V berních rejstřících 14. a poč. 15. stol. nacházíme vždy za skončeným sou- pisem vybrané berně od jednotlivých poplatníků ve městě i mimo město vlastní vyúčtování vybrané částky. V rubrice distribut přicházejí jednak běžné po- platky — odměny jednotlivým osobám, které se na výběru berně podílely (písař, poslové, vydání výběrčích), dále vydání městské radě, na poselství, pe- něžní pocty při obnovách rad královskému podkomořímu nebo hofrychtéři, vlastní zásilka pevné berní kvóty panovníkovi a konečně investice na městské stavby a zařízení. Vedle berních knih, které spolu s pamětními knihami znamenají též zárodečnou formu městských početních knih v první polovici 14. stol., objevují se jednotlivě už koncem 14. stol. zvláštní samostatné účetní knihy — libri (též registra) ra- tionum. Jejich funkce byla už zmíněna shora. Druhový rozvoj těchto rejstříků byl závislý na rozvoji hospodářské aktivity města a na množství úřadů (přesněji orgánů) které tato aktivita vyvolala. Je tu třeba mít na mysli především rej- stříky ungeltů, obilního, pivního, event. rybního obchodu (zvl. pol. 15. stol.) a některých jiných specifických rejstříků „handlů“, které byly vedeny v réžii měst.71) Jednotné evidence o finančním pohybu bylo dosahováno vedením hlavní účetní knihy (též purkmistrovských počtů), kam byly zapisovány výsledné po- ložky pomocných rejstříků ve formě percept (čistých příjmů) ev. distribut. Evi- dence distribut byla většinou ponechána v rejstřících pomocných a stejně i fak- tická odpovědnost ležela pak na „úřednících“ příslušného městského hospodář- ského orgánu. Schéma hlavních účetních knih (jejich struktura) stejně jako všech pomocných rejstříků bývá velmi jednoduché a ve svém principu po celé období do poč. 16. stol. nepřekročilo rámec jednoduchého kamerálního účetnictví, da- ného rubrikami: přijal, vydal, rozdíl. Vzhledem k tomu, že tyto pomocné rej- stříky, které vedli různí městští úředníci, byly víceméně jen soukromými evi- denčními pomůckami, které měly časově velmi omezenou platnost, máme dodnes dochovány pouze nepatrné zlomky. Uvedený termín hlavní účetní kniha přichází už koncem 14. stol. pouze 71) Srv. Zápisky katedry čs. dějin 1960, str. 29 n. 26
Strana 27
v Chebu,72) všude jinde se objevuje zpravidla daleko běžnější označení purk- mistrovské rejstříky nebo počty purkmistrovské. V 15. a 16. stol. se vyskytují v Brně také zvláštní účetní knihy, tzv. počty kamrmistrovy, které obsahují zápisy o finančních operacích městské komory (první doložená kniha je z r. 1476, č. 241) a vedle nich ještě počty radní, kam zapisovány počty zpravidla dvou konšelů, kteří byli pověřeni dohledem nad finančním hospodářstvím celé městské rady (první dochovaný rkp. č. 390 z r. 1514). Finanční knihy a rejstříky menších měst, pokud jsou v 15. a na poč. 16. stol. doloženy, mají zhruba stejný ráz jako zmíněné knihy a počty velkých měst královských. 2. Knihy správní: Ve druhé polovici 15. a na počátku 16. stol., v sou- vislosti s rozvojem písemné agendy, dochází v značnější míře ve větších měs- tech, resp. ve větších městských kancelářích73) ke vzniku specializovaných písemných pomůcek ryze administrativní povahy, jako jsou kopiáře písemností, knihy korespondence a sbírky formulářů, k nim je možno do určité míry řadit i knihy právních naučení, resp. opisy listů, které taková právní naučení obsa- hovala, nebo přímo dotazy či žádosti menších měst o právní naučení. Struktura těchto knih, které mají speciální účel evidovat písemnou agendu jednak meziměstské povahy (jde o opisy písemností, které sloužily pro styk mezi různými městy i zahraničními) a jednak pro zápisy, resp. opisy různých zachovalostních listů, vysvědčení apod., je poměrně jednotná. Až na nepatrné odlišnosti je možno všechny tyto pojmy subsumovat pod běžná diplomatická označení kopiář, registra a formuláře. Samostatný (a především kvantitativní) rozvoj těchto druhů kancelářských knih je na přelomu 15. a 16. stol. zatím v začátcích, i když můžeme zárodky najít už v době mnohem dřívější, prakticky už v době počátků městských knih, v tzv. knihách pamětních (smíšených), které tvoří východisko rozvoje městského knihovnictví patrně vůbec. Plný roz- květ městských knih tohoto typu pak se projevuje velmi zřetelně až v 16. a 17. stol. Zvláštní skupinou knih, které stojí na předělu mezi knihami správními a práv- ními, jsou knihy privilegií a knihy statutů. Nepřesnost zařazení knih statutů spočívá v tom, že sice tyto knihy slouží pro informaci rady v obtížnějších práv- ních nebo správních záležitostech, avšak jejich použitelnost zasahuje i osobu městského notáře, jenž knih užívá pro městskou administrativu sám jako po- můcky při sestavování písemností. Knihy privilegií (tj. privilegií daných městům panovníky nebo jinými feudály) jako zvláštní knihy se objevují všeobecně po- měrně pozdě.74) Důležitá privilegia byla už ve 14. stol. zapisována porůznu 72) OA Cheb, sign. C 1012 a z let 1396—1419: „Daz ist daz obrist rechenpuch da alle rechnung der stat aws und ein schullen gen." 73) V úvahu přichází zejména Praha, Brno, Olomouc. 74) Na nejstarší knihy tohoto druhu, tj. z konce 14. a 15. stol. je třeba počítat kopiáře 27
v Chebu,72) všude jinde se objevuje zpravidla daleko běžnější označení purk- mistrovské rejstříky nebo počty purkmistrovské. V 15. a 16. stol. se vyskytují v Brně také zvláštní účetní knihy, tzv. počty kamrmistrovy, které obsahují zápisy o finančních operacích městské komory (první doložená kniha je z r. 1476, č. 241) a vedle nich ještě počty radní, kam zapisovány počty zpravidla dvou konšelů, kteří byli pověřeni dohledem nad finančním hospodářstvím celé městské rady (první dochovaný rkp. č. 390 z r. 1514). Finanční knihy a rejstříky menších měst, pokud jsou v 15. a na poč. 16. stol. doloženy, mají zhruba stejný ráz jako zmíněné knihy a počty velkých měst královských. 2. Knihy správní: Ve druhé polovici 15. a na počátku 16. stol., v sou- vislosti s rozvojem písemné agendy, dochází v značnější míře ve větších měs- tech, resp. ve větších městských kancelářích73) ke vzniku specializovaných písemných pomůcek ryze administrativní povahy, jako jsou kopiáře písemností, knihy korespondence a sbírky formulářů, k nim je možno do určité míry řadit i knihy právních naučení, resp. opisy listů, které taková právní naučení obsa- hovala, nebo přímo dotazy či žádosti menších měst o právní naučení. Struktura těchto knih, které mají speciální účel evidovat písemnou agendu jednak meziměstské povahy (jde o opisy písemností, které sloužily pro styk mezi různými městy i zahraničními) a jednak pro zápisy, resp. opisy různých zachovalostních listů, vysvědčení apod., je poměrně jednotná. Až na nepatrné odlišnosti je možno všechny tyto pojmy subsumovat pod běžná diplomatická označení kopiář, registra a formuláře. Samostatný (a především kvantitativní) rozvoj těchto druhů kancelářských knih je na přelomu 15. a 16. stol. zatím v začátcích, i když můžeme zárodky najít už v době mnohem dřívější, prakticky už v době počátků městských knih, v tzv. knihách pamětních (smíšených), které tvoří východisko rozvoje městského knihovnictví patrně vůbec. Plný roz- květ městských knih tohoto typu pak se projevuje velmi zřetelně až v 16. a 17. stol. Zvláštní skupinou knih, které stojí na předělu mezi knihami správními a práv- ními, jsou knihy privilegií a knihy statutů. Nepřesnost zařazení knih statutů spočívá v tom, že sice tyto knihy slouží pro informaci rady v obtížnějších práv- ních nebo správních záležitostech, avšak jejich použitelnost zasahuje i osobu městského notáře, jenž knih užívá pro městskou administrativu sám jako po- můcky při sestavování písemností. Knihy privilegií (tj. privilegií daných městům panovníky nebo jinými feudály) jako zvláštní knihy se objevují všeobecně po- měrně pozdě.74) Důležitá privilegia byla už ve 14. stol. zapisována porůznu 72) OA Cheb, sign. C 1012 a z let 1396—1419: „Daz ist daz obrist rechenpuch da alle rechnung der stat aws und ein schullen gen." 73) V úvahu přichází zejména Praha, Brno, Olomouc. 74) Na nejstarší knihy tohoto druhu, tj. z konce 14. a 15. stol. je třeba počítat kopiáře 27
Strana 28
do knih pamětních.75) Teprve v průběhu 15. stol. a 16. stol. vznikají knihy privilegií jako samostatné knihy opisů všech městu daných hospodářských i právních úlev a svobod. Jistěže tu rozhodovala také kvantita privilegií a po- třeba tato privilegia učinit přístupnějšími ve zvláštní knize, ale rozhodujícím momentem pro obecnější zřizování knih byl nepochybně protiklad významného postavení měst po husitském revolučním hnutí na jedné straně a regresivní tendence zeměpanské moci (zvl. v 16. stol.) na straně druhé. V takové situaci se zjevně ukazoval význam i starobylých privilegií, která upravovala vztah mezi vrchností a městem a tehdy docházelo ve větší míře k pořizování opisů v jednom svazku pro přehlednost. Nešlo tu přirozeně o provedení náhrady původní listiny — privilegia, ta svou cenu neztrácela a nemohla ji ztratit, nýbrž o pouhý přepis evidenčního charakteru ve smyslu speciálního druhového ko- piáře, určeného pouze pro potřeby užší městské správy. V tom smyslu je třeba pak tyto knihy zařadit mezi knihy správní. Přehled vývoje jednotlivých typů městských knih, vzniknuvších v našich městech na přelomu 13. a 14. stol. a dovedený do poč. 16. stol., je možno uzavřít závěrečným konstatováním: městské knihy jsou písemnými produkty městské správy a jejich vznik je dán v první řadě potřebou evidence právních a správ- ních aktů příslušného města za specifických podmínek značnějšího uskupení lidí nejrůznějších zaměstnání a rozdílného sociálního zařazení na jednom místě. Postupný rozvoj a druhové narůstání městských knih v průběhu 15. a 16. stol. je pak určován dalšími faktory hospodářského rázu, jejichž důsledkem je pak stále rostoucí význam správních institucí města nejen pro každého obyvatele, ale i pro bližší i vzdálenější okolí takového města. Ideové počátky soupisu městských knih českých do r. 1526 je možno klást v souvislost s vydáním rozpravy prof. V. Vojtíška „O studiu městských knih českých“ v r. 1915. V této práci podal autor také stručný soupis starších i no- vějších městských knih, vzniknuvších na našem území zhruba do poč. 16. stol., resp. do r. 1526. Tato myšlenka, na jejíž realizaci po dlouhou dobu pracoval prof. Vojtíšek sám, byla postavena na polooficiální základnu teprve v r. 1948, kdy v semináři pomocných věd historických filosofické fakulty Karlovy uni- versity v Praze došlo k započetí prací na katastru městských knih. Původce tohoto pracovního plánu, prof. Vojtíšek, stanovil tehdy hlavní body připravo- vaného soupisu a zároveň byl vytčen terminus ad quem provádění excerpce a katalogizace, totiž r. 1526. Východiskem této první etapy práce na soupisu byl přehled městských knih, který byl publikován už v r. 1915 ve zmiňované privilegií měst Žatce, Kadaně, Kutné Hory, Litoměřic, Loun a deperditum z Hradce Králové. Jejich soupis podán u J. Čelakovského, CIM II., Praha 1895, str. XXIV n. 75) Srv. tamtéž. 28
do knih pamětních.75) Teprve v průběhu 15. stol. a 16. stol. vznikají knihy privilegií jako samostatné knihy opisů všech městu daných hospodářských i právních úlev a svobod. Jistěže tu rozhodovala také kvantita privilegií a po- třeba tato privilegia učinit přístupnějšími ve zvláštní knize, ale rozhodujícím momentem pro obecnější zřizování knih byl nepochybně protiklad významného postavení měst po husitském revolučním hnutí na jedné straně a regresivní tendence zeměpanské moci (zvl. v 16. stol.) na straně druhé. V takové situaci se zjevně ukazoval význam i starobylých privilegií, která upravovala vztah mezi vrchností a městem a tehdy docházelo ve větší míře k pořizování opisů v jednom svazku pro přehlednost. Nešlo tu přirozeně o provedení náhrady původní listiny — privilegia, ta svou cenu neztrácela a nemohla ji ztratit, nýbrž o pouhý přepis evidenčního charakteru ve smyslu speciálního druhového ko- piáře, určeného pouze pro potřeby užší městské správy. V tom smyslu je třeba pak tyto knihy zařadit mezi knihy správní. Přehled vývoje jednotlivých typů městských knih, vzniknuvších v našich městech na přelomu 13. a 14. stol. a dovedený do poč. 16. stol., je možno uzavřít závěrečným konstatováním: městské knihy jsou písemnými produkty městské správy a jejich vznik je dán v první řadě potřebou evidence právních a správ- ních aktů příslušného města za specifických podmínek značnějšího uskupení lidí nejrůznějších zaměstnání a rozdílného sociálního zařazení na jednom místě. Postupný rozvoj a druhové narůstání městských knih v průběhu 15. a 16. stol. je pak určován dalšími faktory hospodářského rázu, jejichž důsledkem je pak stále rostoucí význam správních institucí města nejen pro každého obyvatele, ale i pro bližší i vzdálenější okolí takového města. Ideové počátky soupisu městských knih českých do r. 1526 je možno klást v souvislost s vydáním rozpravy prof. V. Vojtíška „O studiu městských knih českých“ v r. 1915. V této práci podal autor také stručný soupis starších i no- vějších městských knih, vzniknuvších na našem území zhruba do poč. 16. stol., resp. do r. 1526. Tato myšlenka, na jejíž realizaci po dlouhou dobu pracoval prof. Vojtíšek sám, byla postavena na polooficiální základnu teprve v r. 1948, kdy v semináři pomocných věd historických filosofické fakulty Karlovy uni- versity v Praze došlo k započetí prací na katastru městských knih. Původce tohoto pracovního plánu, prof. Vojtíšek, stanovil tehdy hlavní body připravo- vaného soupisu a zároveň byl vytčen terminus ad quem provádění excerpce a katalogizace, totiž r. 1526. Východiskem této první etapy práce na soupisu byl přehled městských knih, který byl publikován už v r. 1915 ve zmiňované privilegií měst Žatce, Kadaně, Kutné Hory, Litoměřic, Loun a deperditum z Hradce Králové. Jejich soupis podán u J. Čelakovského, CIM II., Praha 1895, str. XXIV n. 75) Srv. tamtéž. 28
Strana 29
práci. Na jeho rozpisu práce po určitou dobu ustrnula. Souběžně s plněním tohoto plánu bylo na pracovišti pomocných věd historických zadáno několik disertačních prací, později diplomových a seminárních, které se obíraly buď rozborem knihy jedné nebo celého souboru knih určitého typu. Plnění úkolu postupovalo tak velmi pomalu a teprve v r. 1955 se stal soupis městských knih českých oficiálním vědeckovýzkumným úkolem resortní povahy pod číslem HA-17. Soupis městských knih pak byl zadán katedrou čs. dějin, oddělení archivního studia (v té době ještě semináři pomocných věd historic- kých). Ale i za těchto okolností postupovalo plnění úkolu zvolna, především proto, že nebyl dostatečný počet pracovníků, kteří by se mohli vedle svých pedagogických povinností soustavně věnovat katalogizaci a archivnímu výzkumu v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. V r. 1956 byla personální základna oddělení archivního studia poněkud roz- šířena a celý úkol mohl být zvládán systematičtěji. V první etapě práce (1956 až 1957) se stále pracovalo na dalším prohloubení evidence základního kniho- vého fondu pomocí literatury, archivních inventářů a byl podniknut i archivní výzkum. Velikost a obsažnost celého úkolu nabývala postupně konkrétních forem. V této pracovní etapě bylo na základě literatury evidováno zhruba 500 kusů městských knih nejrůznějšího typu pro údobí, vymezené léty 1310—1526, a započato s archivním výzkumem. Od r. 1958 došlo pak k zintenzívnění přede- vším archivního výzkumu, takže v letech 1958—1960 mohlo dojít k završení vlastního výzkumu a popisu městských knih. Počet městských knih dosáhl pak čísla 1170 kusů, které byly též excerpovány. Na plnění úkolu se postupně podíleli pracovníci oddělení archivního studia, ss. I. Hlaváček, D. Třeštík a od listopadu r. 1958 výhradně R. Nový. Vypraco- vávání úkolu se dělo v letech 1955—1958 pod vedením prof. V. Vojtíška, od r. 1958—1960 pod vedením doc. Z. Fialy. Ediční poznámky: Do katalogu jsou zahrnuty všechny městské knihy úřední povahy, vedené kanceláří města (při soudu i radě) a jednotlivými jeho úřady, které vznikly v královských i poddanských městech na dnešním území českých krajů do r. 1526 včetně. Nejsou tedy do tohoto katalogu včleňovány tzv. právní rukopisy, které sice mohly vzniknout (a také vznikaly) v městských kancelářích, ale jejichž úřední charakter není zcela jednoznačný. Mimo to je dnes už pro- váděn speciální průzkum právních rukopisů v rámci ČSAV kompetentními insti- tucemi a jejich event. zařazení do katalogu by vytvářelo zbytečnou duplicitu. Územně se katalog omezuje na zachycení knih z dnešního státního území českých krajů, protože heuristika mimo státní hranice by narážela na velké technické a finanční obtíže. Krom toho by tak široce pojatý výzkum nesplňoval požadavek soupisu zásadních pramenů pro dějiny českých měst ve smyslu důsledně chápaného pojmu československých dějin. Řazení městských knih podle shora uvedeného schématu je provedeno pouze 29
práci. Na jeho rozpisu práce po určitou dobu ustrnula. Souběžně s plněním tohoto plánu bylo na pracovišti pomocných věd historických zadáno několik disertačních prací, později diplomových a seminárních, které se obíraly buď rozborem knihy jedné nebo celého souboru knih určitého typu. Plnění úkolu postupovalo tak velmi pomalu a teprve v r. 1955 se stal soupis městských knih českých oficiálním vědeckovýzkumným úkolem resortní povahy pod číslem HA-17. Soupis městských knih pak byl zadán katedrou čs. dějin, oddělení archivního studia (v té době ještě semináři pomocných věd historic- kých). Ale i za těchto okolností postupovalo plnění úkolu zvolna, především proto, že nebyl dostatečný počet pracovníků, kteří by se mohli vedle svých pedagogických povinností soustavně věnovat katalogizaci a archivnímu výzkumu v Čechách, na Moravě a ve Slezsku. V r. 1956 byla personální základna oddělení archivního studia poněkud roz- šířena a celý úkol mohl být zvládán systematičtěji. V první etapě práce (1956 až 1957) se stále pracovalo na dalším prohloubení evidence základního kniho- vého fondu pomocí literatury, archivních inventářů a byl podniknut i archivní výzkum. Velikost a obsažnost celého úkolu nabývala postupně konkrétních forem. V této pracovní etapě bylo na základě literatury evidováno zhruba 500 kusů městských knih nejrůznějšího typu pro údobí, vymezené léty 1310—1526, a započato s archivním výzkumem. Od r. 1958 došlo pak k zintenzívnění přede- vším archivního výzkumu, takže v letech 1958—1960 mohlo dojít k završení vlastního výzkumu a popisu městských knih. Počet městských knih dosáhl pak čísla 1170 kusů, které byly též excerpovány. Na plnění úkolu se postupně podíleli pracovníci oddělení archivního studia, ss. I. Hlaváček, D. Třeštík a od listopadu r. 1958 výhradně R. Nový. Vypraco- vávání úkolu se dělo v letech 1955—1958 pod vedením prof. V. Vojtíška, od r. 1958—1960 pod vedením doc. Z. Fialy. Ediční poznámky: Do katalogu jsou zahrnuty všechny městské knihy úřední povahy, vedené kanceláří města (při soudu i radě) a jednotlivými jeho úřady, které vznikly v královských i poddanských městech na dnešním území českých krajů do r. 1526 včetně. Nejsou tedy do tohoto katalogu včleňovány tzv. právní rukopisy, které sice mohly vzniknout (a také vznikaly) v městských kancelářích, ale jejichž úřední charakter není zcela jednoznačný. Mimo to je dnes už pro- váděn speciální průzkum právních rukopisů v rámci ČSAV kompetentními insti- tucemi a jejich event. zařazení do katalogu by vytvářelo zbytečnou duplicitu. Územně se katalog omezuje na zachycení knih z dnešního státního území českých krajů, protože heuristika mimo státní hranice by narážela na velké technické a finanční obtíže. Krom toho by tak široce pojatý výzkum nesplňoval požadavek soupisu zásadních pramenů pro dějiny českých měst ve smyslu důsledně chápaného pojmu československých dějin. Řazení městských knih podle shora uvedeného schématu je provedeno pouze 29
Strana 30
u několika lokalit (Brno, Cheb, Kutná Hora, Louny, Olomouc, Plzeň, Praha a Znojmo). Ve všech místech dalších jsou knihy řazeny pouze chronologicky, podle doby, kdy vznikly. Tohoto způsobu bylo použito zejména proto, že počet knih v celé řadě měst je poměrně malý a věcné třídění by rozhodně znesnadňo- valo orientaci. Připojené rejstříky knih podle druhů do určité míry tento ne- dostatek mohou nahradit. Pokud jde o knižní deperdita, jsou uváděna v poznámce jen tehdy, jestliže se jejich existence projevuje nějak v mladších zachovaných knihách (přepisy starších zápisů, např. kniha českobrodská, nebo je-li v knize dochované odkaz na jinou starší knihu apod.). Zvláštní výzkum pro zachycení deperdit podnikán nebyl. Dále je třeba jen upozornit, že po definitivním ukončení části katalogu do r. 1526 bude oddělení archivního studia filosofické fakulty Karlovy univer- sity v Praze pokračovat i nadále v práci na částech mladších, aby tak bylo možné zpracovat katalog všech českých městských knih do r. 1784—1785. Ale zpracování této mladší části bude ovšem vyžadovat jinou pracovní metodu. Pokud jde o formu a náplň katalogových záznamů pro období do r. 1526, je třeba k nim podat následující vysvětlení, které umožní správné pochopení jejich struktury. Katalog podává v podstatě ty požadované údaje, které usta- novují pro katalogizaci úředních knih základní pravidla pro zpracování archiv- ního materiálu.76) Avšak požadavek jednotného způsobu popisu není rozhodující. Ke každé knize je především přihlíženo jako k individualitě, se zřetelem k jejímu historickému a diplomaticko-správnímu významu, přičemž základní schéma ka- talogového záznamu (které představuje minimum) může být podle významu knihy rozšiřováno. Hlavní rozdíl mezi katalogovým záznamem městských knih zde a záznamem, jak je vyžadován základními pravidly, je v tom, že nejsou roze- pisovány všechny zápisy každé jednotlivé knihy. Plnění tohoto ne dosti reálně uváženého požadavku by prodloužilo práci na katalogu na desetiletí a konečný výsledek, pokud by ho mohlo být vůbec dosaženo, by se blížil edici knihy. Nemohl by ji však stejně v ničem nahradit, a tak by vzniknul nový útvar, který by náležitě nemohl vyvážit všechnu vynaloženou práci. U každé lokality je pak v závorce uvedena příslušnost města k okresu, a to jednak podle organizace v r. 1955 (označ. I.) a podle organizace v r. 1960 (označ. II.). Kde je uvedeno toliko označení II., znamená, že příslušná lokalita byla okresním městem ještě před r. 1960. Některá místa nemají pak označení žádné. Jsou to ty lokality, které byly v r. 1955 i v r. 1960 okresními nebo krajskými městy. Každý katalogový záznam se skládá z nezbytných údajů, řazených takto: 1. Jméno města, ve kterém kniha vznikla. U těch lokalit, kde je knih více, je tento údaj uveden pouze na počátku. 76) Základní pravidla pro zpracování archivního materiálu. Vyd. AS-MV, Praha 1958. 30
u několika lokalit (Brno, Cheb, Kutná Hora, Louny, Olomouc, Plzeň, Praha a Znojmo). Ve všech místech dalších jsou knihy řazeny pouze chronologicky, podle doby, kdy vznikly. Tohoto způsobu bylo použito zejména proto, že počet knih v celé řadě měst je poměrně malý a věcné třídění by rozhodně znesnadňo- valo orientaci. Připojené rejstříky knih podle druhů do určité míry tento ne- dostatek mohou nahradit. Pokud jde o knižní deperdita, jsou uváděna v poznámce jen tehdy, jestliže se jejich existence projevuje nějak v mladších zachovaných knihách (přepisy starších zápisů, např. kniha českobrodská, nebo je-li v knize dochované odkaz na jinou starší knihu apod.). Zvláštní výzkum pro zachycení deperdit podnikán nebyl. Dále je třeba jen upozornit, že po definitivním ukončení části katalogu do r. 1526 bude oddělení archivního studia filosofické fakulty Karlovy univer- sity v Praze pokračovat i nadále v práci na částech mladších, aby tak bylo možné zpracovat katalog všech českých městských knih do r. 1784—1785. Ale zpracování této mladší části bude ovšem vyžadovat jinou pracovní metodu. Pokud jde o formu a náplň katalogových záznamů pro období do r. 1526, je třeba k nim podat následující vysvětlení, které umožní správné pochopení jejich struktury. Katalog podává v podstatě ty požadované údaje, které usta- novují pro katalogizaci úředních knih základní pravidla pro zpracování archiv- ního materiálu.76) Avšak požadavek jednotného způsobu popisu není rozhodující. Ke každé knize je především přihlíženo jako k individualitě, se zřetelem k jejímu historickému a diplomaticko-správnímu významu, přičemž základní schéma ka- talogového záznamu (které představuje minimum) může být podle významu knihy rozšiřováno. Hlavní rozdíl mezi katalogovým záznamem městských knih zde a záznamem, jak je vyžadován základními pravidly, je v tom, že nejsou roze- pisovány všechny zápisy každé jednotlivé knihy. Plnění tohoto ne dosti reálně uváženého požadavku by prodloužilo práci na katalogu na desetiletí a konečný výsledek, pokud by ho mohlo být vůbec dosaženo, by se blížil edici knihy. Nemohl by ji však stejně v ničem nahradit, a tak by vzniknul nový útvar, který by náležitě nemohl vyvážit všechnu vynaloženou práci. U každé lokality je pak v závorce uvedena příslušnost města k okresu, a to jednak podle organizace v r. 1955 (označ. I.) a podle organizace v r. 1960 (označ. II.). Kde je uvedeno toliko označení II., znamená, že příslušná lokalita byla okresním městem ještě před r. 1960. Některá místa nemají pak označení žádné. Jsou to ty lokality, které byly v r. 1955 i v r. 1960 okresními nebo krajskými městy. Každý katalogový záznam se skládá z nezbytných údajů, řazených takto: 1. Jméno města, ve kterém kniha vznikla. U těch lokalit, kde je knih více, je tento údaj uveden pouze na počátku. 76) Základní pravidla pro zpracování archivního materiálu. Vyd. AS-MV, Praha 1958. 30
Strana 31
2. Označení knihy, tj. určení druhu, k němuž kniha náleží (podle třídění měst. knih, které je podáno výše) a časový rozsah zápisů v knize, přesněji období, po které byla kniha soustavně vedena. Časové údaje v závorkách označují maximální časové rozpětí, ze kdy byly zápisy (i ojediněle) do knihy prováděny. 3. Archiv, event. místo, kde je kniha uložena a její signatura. 4. Vnější popis knihy v nejstručnějších bodech: a) psací látka, b) rozměry knihy v cm, c) počet folií, doba provedení, foliace nebo paginace, d) poznámka o době vzniku vazby a dochování, e) jazyk, jímž je kniha psána. Na prvním místě vždy ten, který v knize převládá. 5. Obsah knihy: a) Pokud to jasně neukazuje označení knihy, je uvedeno, při kterém z městských úřadů byla kniha vedena; je tu charakterizován způsob vedení knihy a její vnitřní uspořádání. b) Vlastní obsah je popisován tak, že jsou souhrnně charakterizovány jednotlivé věcné skupiny zápisů. Podrobněji je obsah rozepisován u zvláště důležitých a tematicky hetero- genních knih (zvl. knihy pamětní). Jednotlivé zápisy se zvlášť uvádějí jen tehdy, mají-li větší historický význam. 6. Edice a literatura. Zápisy tohoto druhu jsou prováděny podle pořadí: a) Skutečná edice celé knihy. b) Otisk rozsáhlejších partií. Za edici tu není považován otisk jen jednotlivých záznamů. c) Z literatury je uváděna toliko ta, z níž je možno získat poučení podrobnější než z katalogového záznamu. Pokud jsou uváděny netištěné práce (disertační a diplomové), jde o práce předkládané na filosofické fakultě KU v Praze, které jsou uloženy v oddělení archiv. studia fil. fakulty a v Archivu University Karlovy. Jejich studium je možné pouze po získání souhlasu autora. Závěrem je třeba doplnit, že citované místo uložení každé městské knihy je uvedeno vesměs podle situace k 30. VI. 1960. Změnou územní organizace CSSR s platností od 1. VII. 1960 došlo postupně i k příslušné změně v rozsahu působ- nosti jednotlivých okresních archivů. Důsledkem nové územní organizace bylo vytvoření okresních archivů v nově vzniklých okresních městech, k nimž dří- vější okresní archivy zrušených okresů byly připojeny jako pobočky nebo de- pozitáře. Někde už ovšem došlo i k přímému transferu archiválií (zpravidla nejcennějších a nejstarších) do nového okresního archivu. Orientaci po dnešním uložení příslušných městských knih poskytuje tudíž vyznačení okresů pod kaž- dou citovanou lokalitou (distr. II).77) 77) Upozorňuji, že sbírka archiválií z oddělení F Archivu Národního muzea v Praze byla předána do SUA v Praze a bude v nejbližší době zrušena tím, že archiválie budou předány podle provenienčního principu do míst jejich organického vzniku, resp. do příslušných archivů. Sbírky tzv. pozemkových knih (PK) býv. Zemského archivu v Praze a býv. Zemského archivu v Brně (dnes SUA Praha a StA Brno) byly v r. 1961 zrušeny a předány podle místa vzniku do příslušných státních archivů. Zde jsou, či budou jednotlivé knihy reponovány do registratur patrimonií; městské knihy, které ve fondech PK byly rovněž, budou předány příslušným městským a okresním archivům. 31.
2. Označení knihy, tj. určení druhu, k němuž kniha náleží (podle třídění měst. knih, které je podáno výše) a časový rozsah zápisů v knize, přesněji období, po které byla kniha soustavně vedena. Časové údaje v závorkách označují maximální časové rozpětí, ze kdy byly zápisy (i ojediněle) do knihy prováděny. 3. Archiv, event. místo, kde je kniha uložena a její signatura. 4. Vnější popis knihy v nejstručnějších bodech: a) psací látka, b) rozměry knihy v cm, c) počet folií, doba provedení, foliace nebo paginace, d) poznámka o době vzniku vazby a dochování, e) jazyk, jímž je kniha psána. Na prvním místě vždy ten, který v knize převládá. 5. Obsah knihy: a) Pokud to jasně neukazuje označení knihy, je uvedeno, při kterém z městských úřadů byla kniha vedena; je tu charakterizován způsob vedení knihy a její vnitřní uspořádání. b) Vlastní obsah je popisován tak, že jsou souhrnně charakterizovány jednotlivé věcné skupiny zápisů. Podrobněji je obsah rozepisován u zvláště důležitých a tematicky hetero- genních knih (zvl. knihy pamětní). Jednotlivé zápisy se zvlášť uvádějí jen tehdy, mají-li větší historický význam. 6. Edice a literatura. Zápisy tohoto druhu jsou prováděny podle pořadí: a) Skutečná edice celé knihy. b) Otisk rozsáhlejších partií. Za edici tu není považován otisk jen jednotlivých záznamů. c) Z literatury je uváděna toliko ta, z níž je možno získat poučení podrobnější než z katalogového záznamu. Pokud jsou uváděny netištěné práce (disertační a diplomové), jde o práce předkládané na filosofické fakultě KU v Praze, které jsou uloženy v oddělení archiv. studia fil. fakulty a v Archivu University Karlovy. Jejich studium je možné pouze po získání souhlasu autora. Závěrem je třeba doplnit, že citované místo uložení každé městské knihy je uvedeno vesměs podle situace k 30. VI. 1960. Změnou územní organizace CSSR s platností od 1. VII. 1960 došlo postupně i k příslušné změně v rozsahu působ- nosti jednotlivých okresních archivů. Důsledkem nové územní organizace bylo vytvoření okresních archivů v nově vzniklých okresních městech, k nimž dří- vější okresní archivy zrušených okresů byly připojeny jako pobočky nebo de- pozitáře. Někde už ovšem došlo i k přímému transferu archiválií (zpravidla nejcennějších a nejstarších) do nového okresního archivu. Orientaci po dnešním uložení příslušných městských knih poskytuje tudíž vyznačení okresů pod kaž- dou citovanou lokalitou (distr. II).77) 77) Upozorňuji, že sbírka archiválií z oddělení F Archivu Národního muzea v Praze byla předána do SUA v Praze a bude v nejbližší době zrušena tím, že archiválie budou předány podle provenienčního principu do míst jejich organického vzniku, resp. do příslušných archivů. Sbírky tzv. pozemkových knih (PK) býv. Zemského archivu v Praze a býv. Zemského archivu v Brně (dnes SUA Praha a StA Brno) byly v r. 1961 zrušeny a předány podle místa vzniku do příslušných státních archivů. Zde jsou, či budou jednotlivé knihy reponovány do registratur patrimonií; městské knihy, které ve fondech PK byly rovněž, budou předány příslušným městským a okresním archivům. 31.
Strana 32
ARGUMENTUM LIBRI CIVITATUM BOHEMIAE NEC NON MORAVIAE INDE AB ANNO 1310 USQUE AD ANNUM 1526 CATALOGUS ibrorum civitatum notione, qui in hoc catalogo continentur, ii designantur libri, qui a singulorum civitatum, tam subditarum, quam regiarum, cuius- cumque gradus exstiterint, officiis originem trahunt. Codices ergo manu scripti ad civitatum ius spectantes eliminandi nobis videbantur, qui in civitatum vita publica quidem exorti compilationes tamen privatas e Magdeburgensis aut No- rimbergensis iuris normis derivatas praebent. Eius enim generis libri manu scripti, qui inter fontes magni ponderis sunt numerandi, in operibus a J. Cela- kovský, B. Mendl, V. Vojtíšek, J. Dřímal compositis denotati inveniuntur. Hodie catalogus eorum et aliorum omnium novus a Collegio libris manu scriptis con- scribendis in Academia scientiarum Bohemoslovenica diligenter elaboratur. Libri civitatum ad iuris privati actorum conspectum in Bohemiae nec non Moraviae civitatibus parandum usumque iuris eiusdem firmandum scripti, civi- tatum caeculi XIV. et praecipue XV. administrandarum ordinem, iudicum sen- tentias, rationes instituerunt adeo, ut fontes ad res civitatum illustrandas maximi momenti putandi sint. Volumen eius generis vetustissimum, si testimonium primum ex annis 1279—1280 de quodam libro nobis hodie ignoto praetermittamus, quem Hen- ricus Vlacho, protonotarius quondam regius, Pragae instituerit, liber consilii Maioris civitatis Pragensis anno 1310 institutus esse videtur. Hoc autem libro codicum series perampla non solum Pragae, sed etiam in tota Bohemia ac Moravia (e. g. Nový Bydžov, Brno, Olomouc) inchoatur. Primo iam saeculi XIV. dimidio libri civitatum in rerum administrandarum genera quaedam disce- dunt. Inter vetustissimos ii inveniri solent libri, qui ad iudicium civile, ad bo- norum transactiones, obligationes, praesertim autem rationes spectant. Ipsa vero librorum civilis iudicii familia, quae falso quibusdam uniformis videri possit, civitatum saeculi XIV. administrandarum vicissitudines tamquam in speculo plerumque ostendit. Temporum illorum contentiones assiduae inter iudicem, qui domini feudalis vices gerebat, et civitatis concilium, quod civitatis autonomiam magistro civium duce praestabat, mirum quantum propriae sunt. Dissensiones hae, quae in civi- tatibus magnis potissimum conspici possint, eo ipso, quod libri iudicii atque concilii instituti sunt, insigni modo probantur. Saeculo XV. ineunte, praesertim autem belli Hussitici temporibus civitatis concilii potentia civium divitiis ma- 32
ARGUMENTUM LIBRI CIVITATUM BOHEMIAE NEC NON MORAVIAE INDE AB ANNO 1310 USQUE AD ANNUM 1526 CATALOGUS ibrorum civitatum notione, qui in hoc catalogo continentur, ii designantur libri, qui a singulorum civitatum, tam subditarum, quam regiarum, cuius- cumque gradus exstiterint, officiis originem trahunt. Codices ergo manu scripti ad civitatum ius spectantes eliminandi nobis videbantur, qui in civitatum vita publica quidem exorti compilationes tamen privatas e Magdeburgensis aut No- rimbergensis iuris normis derivatas praebent. Eius enim generis libri manu scripti, qui inter fontes magni ponderis sunt numerandi, in operibus a J. Cela- kovský, B. Mendl, V. Vojtíšek, J. Dřímal compositis denotati inveniuntur. Hodie catalogus eorum et aliorum omnium novus a Collegio libris manu scriptis con- scribendis in Academia scientiarum Bohemoslovenica diligenter elaboratur. Libri civitatum ad iuris privati actorum conspectum in Bohemiae nec non Moraviae civitatibus parandum usumque iuris eiusdem firmandum scripti, civi- tatum caeculi XIV. et praecipue XV. administrandarum ordinem, iudicum sen- tentias, rationes instituerunt adeo, ut fontes ad res civitatum illustrandas maximi momenti putandi sint. Volumen eius generis vetustissimum, si testimonium primum ex annis 1279—1280 de quodam libro nobis hodie ignoto praetermittamus, quem Hen- ricus Vlacho, protonotarius quondam regius, Pragae instituerit, liber consilii Maioris civitatis Pragensis anno 1310 institutus esse videtur. Hoc autem libro codicum series perampla non solum Pragae, sed etiam in tota Bohemia ac Moravia (e. g. Nový Bydžov, Brno, Olomouc) inchoatur. Primo iam saeculi XIV. dimidio libri civitatum in rerum administrandarum genera quaedam disce- dunt. Inter vetustissimos ii inveniri solent libri, qui ad iudicium civile, ad bo- norum transactiones, obligationes, praesertim autem rationes spectant. Ipsa vero librorum civilis iudicii familia, quae falso quibusdam uniformis videri possit, civitatum saeculi XIV. administrandarum vicissitudines tamquam in speculo plerumque ostendit. Temporum illorum contentiones assiduae inter iudicem, qui domini feudalis vices gerebat, et civitatis concilium, quod civitatis autonomiam magistro civium duce praestabat, mirum quantum propriae sunt. Dissensiones hae, quae in civi- tatibus magnis potissimum conspici possint, eo ipso, quod libri iudicii atque concilii instituti sunt, insigni modo probantur. Saeculo XV. ineunte, praesertim autem belli Hussitici temporibus civitatis concilii potentia civium divitiis ma- 32
Strana 33
xime auctis adeo crevit, ut librorum iudicii momentum minuatur, iudicium bannitum degeneret, res agendae omnes ad civitatis concilium transferantur. Quo fit, ut librorum concilii numerus augeatur. Collectarum nec non bernae solutiones et cetera ad civitatum res administran- das pertinebant. Ad haec omnia regenda civitatum magistratus librorum genera varia instituere cogebantur, et quidem registra bernarum, libros bernarum, libros perceptorum et expensarum, registra ungelti, registra annonae, vini, cerevisiae, cetera. Quorum librorum compositio et structura usque ad saeculi XVI. initium immutatae permanserunt. Conciliorum res agendae cum in civitatibus maioribus inde a saeculi XV. dimidio creverint, non est mirum conciliorum delectos collegia specialia (e. g. officium quattuorvirorum, sexvirorum vel decemvirorum) ad negotia certa (plerumque res oeconomicas aut iudiciales) gerenda constituisse. Quae cum ita essent, plures libri et registra formabantur, a quibus copiarum libri (copiarii), registra, formularia aliique eiusmodi libri originem traxerunt. Tunc etiam funda- menta actorum omnis generis iacta sunt, quae saeculi demum XVII. ad summum provecti sunt fastigium. Librorum civitatum catalogus ordine alphabetico (i. e. singularum civitatum Bohemiae et Moraviae nominibus) dispositus est. Apud unumquemque locum indicatur, ad quem districtum anno 1955 (I.) et postea anno 1960 (II.) perti- nuerit. Qua adnotatione eae carent civitates, quae capita sunt districtuum vel provinciarum. Libri sub unoquoque civitatis minoris nomine collecti servato tem- poris ordine digesti sunt, sub civitatum maiorum nominibus (Praha, Čes. Budě- jovice, Cheb, Brno, Znojmo, Olomouc) normam in huiusce operis introductione explicatam sequuntur. Libri diversorum generum ratione dispositi in rerum indice sub operis finem posito inducuntur. Latine reddidit Jiří Spěváček 3 Philosophia 33
xime auctis adeo crevit, ut librorum iudicii momentum minuatur, iudicium bannitum degeneret, res agendae omnes ad civitatis concilium transferantur. Quo fit, ut librorum concilii numerus augeatur. Collectarum nec non bernae solutiones et cetera ad civitatum res administran- das pertinebant. Ad haec omnia regenda civitatum magistratus librorum genera varia instituere cogebantur, et quidem registra bernarum, libros bernarum, libros perceptorum et expensarum, registra ungelti, registra annonae, vini, cerevisiae, cetera. Quorum librorum compositio et structura usque ad saeculi XVI. initium immutatae permanserunt. Conciliorum res agendae cum in civitatibus maioribus inde a saeculi XV. dimidio creverint, non est mirum conciliorum delectos collegia specialia (e. g. officium quattuorvirorum, sexvirorum vel decemvirorum) ad negotia certa (plerumque res oeconomicas aut iudiciales) gerenda constituisse. Quae cum ita essent, plures libri et registra formabantur, a quibus copiarum libri (copiarii), registra, formularia aliique eiusmodi libri originem traxerunt. Tunc etiam funda- menta actorum omnis generis iacta sunt, quae saeculi demum XVII. ad summum provecti sunt fastigium. Librorum civitatum catalogus ordine alphabetico (i. e. singularum civitatum Bohemiae et Moraviae nominibus) dispositus est. Apud unumquemque locum indicatur, ad quem districtum anno 1955 (I.) et postea anno 1960 (II.) perti- nuerit. Qua adnotatione eae carent civitates, quae capita sunt districtuum vel provinciarum. Libri sub unoquoque civitatis minoris nomine collecti servato tem- poris ordine digesti sunt, sub civitatum maiorum nominibus (Praha, Čes. Budě- jovice, Cheb, Brno, Znojmo, Olomouc) normam in huiusce operis introductione explicatam sequuntur. Libri diversorum generum ratione dispositi in rerum indice sub operis finem posito inducuntur. Latine reddidit Jiří Spěváček 3 Philosophia 33
Strana 34
Strana 35
SOUPIS MĚSTSKÝCH KNIH ČESKÝCH DO R. 1526
SOUPIS MĚSTSKÝCH KNIH ČESKÝCH DO R. 1526
Strana 36
Strana 37
BĚLÁ p. Bezdězem (distr. I. Doksy, II. Ml. Boleslav) KNIHA PAMĚTNÍ A SIROTČÍ 1417—1511 OA Bělá p. Bezdězem, rkp. A, Liber consulum, liber memorialis. Papír, 22X30 cm, ff. 92, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; češ., lat. f. 1a — Notatur liber consulum civitatis regie Albaeaquensis diversarum protestationum per homines sive incolas dictam civitatem inhabitantes, necnon villanorum ad eandem in causis judiciariis pertinencium, in judiciis generalibus factarum infra presenciam consulum tunc judicio presidencium. Qui liber comparatus est et emtus pro pociori memoria et bono tocius communitatis habenda sub anno domini 1417° currente sabbato ante Jacobi (24. VII.). Zápisy na fol. 1a—9a z let 1417—1421, následuje delší časová caesura, kdy do knihy nezapi- sováno (do r. 1428 incl.). f. 9b a násl. pak obsahují zápisy z let 1429—1511. f. 89b — Anno domini 1417 currente signatus liber orphanorum qui continet peccunias diver- simode aptas pro necessitate civitatis (zápisy pokračují do r. 1420). Ed.: J. Kalousek, Listiny a zápisy bělské o věcech městských a selských. Roz- pravy KČSN VII-3, Praha 1889, passim. KNIHA TRHOVÁ (1360—)1453—1543(—1595) OA Bělá p. Bezdězem, rkp. B (sign 1 B la 2). Papír, 22x31,5 cm, ff. 126, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky po- tažené papírem, k uzavření sloužily dva zámky, původně i kování; češ., lat. 2 f. 13 — 1a—82b ...Quapropter nos magister civium ... totaque communitas civitatis regie Albaeaquen- sis, cernentes aspeximus defectum inveteratum libri nostri capitalis, ubi fit impressio tabularum, juxta consuetudinem a serenisimis regibus et principibus datarum et concesum (!) ab antiquis fore destructum et partim violatum per tyneas et ceteras humiditates, ex unanimi consensu et plenaria voluntate rescribcionem seu renovacio- nem eiusdem libri in hunc presentem librum deduximus, qui tenor in eadem forma sonat de verbo ad verbum, secundum quod sonabat in antiquo, nichil augendo neque minuendo... — Opisy trhových zápisů z let 1360—1453. Ed.: J. Kalousek, Listiny a zápisy bělské o věcech městských a selských z let 1345—1708. Rozpravy KČSN VII-3, Praha 1889, passim. BEROUN BERNÍ REJSTŘÍK 1414 (DEPERDITUM) SUA III. — dř. Archiv Nár. muzea v Praze, sign. F.-Beroun, Registrum collecte civitatis Veronensis. Papír, ff. 6. Zlomek (?) byl v r. 1951 zapůjčen do Historického ústavu v Praze. 3 37
BĚLÁ p. Bezdězem (distr. I. Doksy, II. Ml. Boleslav) KNIHA PAMĚTNÍ A SIROTČÍ 1417—1511 OA Bělá p. Bezdězem, rkp. A, Liber consulum, liber memorialis. Papír, 22X30 cm, ff. 92, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; češ., lat. f. 1a — Notatur liber consulum civitatis regie Albaeaquensis diversarum protestationum per homines sive incolas dictam civitatem inhabitantes, necnon villanorum ad eandem in causis judiciariis pertinencium, in judiciis generalibus factarum infra presenciam consulum tunc judicio presidencium. Qui liber comparatus est et emtus pro pociori memoria et bono tocius communitatis habenda sub anno domini 1417° currente sabbato ante Jacobi (24. VII.). Zápisy na fol. 1a—9a z let 1417—1421, následuje delší časová caesura, kdy do knihy nezapi- sováno (do r. 1428 incl.). f. 9b a násl. pak obsahují zápisy z let 1429—1511. f. 89b — Anno domini 1417 currente signatus liber orphanorum qui continet peccunias diver- simode aptas pro necessitate civitatis (zápisy pokračují do r. 1420). Ed.: J. Kalousek, Listiny a zápisy bělské o věcech městských a selských. Roz- pravy KČSN VII-3, Praha 1889, passim. KNIHA TRHOVÁ (1360—)1453—1543(—1595) OA Bělá p. Bezdězem, rkp. B (sign 1 B la 2). Papír, 22x31,5 cm, ff. 126, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky po- tažené papírem, k uzavření sloužily dva zámky, původně i kování; češ., lat. 2 f. 13 — 1a—82b ...Quapropter nos magister civium ... totaque communitas civitatis regie Albaeaquen- sis, cernentes aspeximus defectum inveteratum libri nostri capitalis, ubi fit impressio tabularum, juxta consuetudinem a serenisimis regibus et principibus datarum et concesum (!) ab antiquis fore destructum et partim violatum per tyneas et ceteras humiditates, ex unanimi consensu et plenaria voluntate rescribcionem seu renovacio- nem eiusdem libri in hunc presentem librum deduximus, qui tenor in eadem forma sonat de verbo ad verbum, secundum quod sonabat in antiquo, nichil augendo neque minuendo... — Opisy trhových zápisů z let 1360—1453. Ed.: J. Kalousek, Listiny a zápisy bělské o věcech městských a selských z let 1345—1708. Rozpravy KČSN VII-3, Praha 1889, passim. BEROUN BERNÍ REJSTŘÍK 1414 (DEPERDITUM) SUA III. — dř. Archiv Nár. muzea v Praze, sign. F.-Beroun, Registrum collecte civitatis Veronensis. Papír, ff. 6. Zlomek (?) byl v r. 1951 zapůjčen do Historického ústavu v Praze. 3 37
Strana 38
SOUDNÍ KNIHA 1483—1554 SUA III.-PK, sign. Beroun I. — Liber contractuum, judicialis. Papír, 21x32 cm, ff. 384, foliace původní a duplicitní moderní, vazba novější lepenková; češ., lat. Kniha obsahuje trhy nemovitostí, obligace, zápisy na statky, vzdání, projednávané na zahá- jených soudech. f. 1—12 — Abecední rejstřík pořizovatelů, sestaven v 16. stol., odkazy na původní foliaci. REJSTŘÍK POČTŮ RADNÍCH 1508—1518 OA Beroun, rkp. č. II. 1. Papír, 11,5x32,7 cm, ff. 206, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, k uzavření slouží řemínek; češ., lat. 5 Počty podle úřed. období jednotlivých purkmistrů: příjmy, vydání, vyúčtování. MANUÁL RADNÍ 1515—1552 (DEPERDITUM) Původně uložen v Městském muzeu v Berouně, sign. č. 678. Papír, 10X30 cm, ff. 113, paginace novější; češ. p. 219—226 — Zápisy trestního soudnictví (výslechy, proskripce), 1521. Lit.: J. Pohl, Příspěvek k dějinám lupičství v západ. Čechách v 16. stol. Sbor. měst. histor. muzea v Plzni 2, 1911, str. 21 n. BOSKOVICE (distr. II. Blansko) KNIHA PAMĚTNÍ A SIROTČÍ 1484—1565—(1578) StA Brno, PK sign. C 17, č. 3589. Papír, 24X31 cm, ff. 172, do fol. 65 foliace původní, dále moderní shora vpravo, vazba původní; desky z pytloviny potažené světlou kůží, hřbet vyztužen pruhem tmavé kůže, první dvě složky vyvázány. Kniha autentizována v pol. 19. stol.; češ. Prodeje a koupě nemovitostí, kšafty, kvitance, obligace, poručenství. f. 1 — Inventář kostelních klenotů, 1484. f. 2—3 — Inventář kostelních ornátů a knih (1484). f. 65a — Pamětní zápis o povolení brát právní naučení z Brna, 1546. f. 137b—138a — Přiznání k dluhům, uváděni ručitelé, 1506. KNIHA PAMĚTNÍ 1517—1602—(1643) StA Brno, PK, Sign. C 17, č. 3602, Městská registra. Papír, 22X28,5 cm, ff. 158, foliace rukou 17. stol. shora vpravo, vazba původní: 38
SOUDNÍ KNIHA 1483—1554 SUA III.-PK, sign. Beroun I. — Liber contractuum, judicialis. Papír, 21x32 cm, ff. 384, foliace původní a duplicitní moderní, vazba novější lepenková; češ., lat. Kniha obsahuje trhy nemovitostí, obligace, zápisy na statky, vzdání, projednávané na zahá- jených soudech. f. 1—12 — Abecední rejstřík pořizovatelů, sestaven v 16. stol., odkazy na původní foliaci. REJSTŘÍK POČTŮ RADNÍCH 1508—1518 OA Beroun, rkp. č. II. 1. Papír, 11,5x32,7 cm, ff. 206, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, k uzavření slouží řemínek; češ., lat. 5 Počty podle úřed. období jednotlivých purkmistrů: příjmy, vydání, vyúčtování. MANUÁL RADNÍ 1515—1552 (DEPERDITUM) Původně uložen v Městském muzeu v Berouně, sign. č. 678. Papír, 10X30 cm, ff. 113, paginace novější; češ. p. 219—226 — Zápisy trestního soudnictví (výslechy, proskripce), 1521. Lit.: J. Pohl, Příspěvek k dějinám lupičství v západ. Čechách v 16. stol. Sbor. měst. histor. muzea v Plzni 2, 1911, str. 21 n. BOSKOVICE (distr. II. Blansko) KNIHA PAMĚTNÍ A SIROTČÍ 1484—1565—(1578) StA Brno, PK sign. C 17, č. 3589. Papír, 24X31 cm, ff. 172, do fol. 65 foliace původní, dále moderní shora vpravo, vazba původní; desky z pytloviny potažené světlou kůží, hřbet vyztužen pruhem tmavé kůže, první dvě složky vyvázány. Kniha autentizována v pol. 19. stol.; češ. Prodeje a koupě nemovitostí, kšafty, kvitance, obligace, poručenství. f. 1 — Inventář kostelních klenotů, 1484. f. 2—3 — Inventář kostelních ornátů a knih (1484). f. 65a — Pamětní zápis o povolení brát právní naučení z Brna, 1546. f. 137b—138a — Přiznání k dluhům, uváděni ručitelé, 1506. KNIHA PAMĚTNÍ 1517—1602—(1643) StA Brno, PK, Sign. C 17, č. 3602, Městská registra. Papír, 22X28,5 cm, ff. 158, foliace rukou 17. stol. shora vpravo, vazba původní: 38
Strana 39
tuhá kůže, opatřená slepotiskem, složky téměř úplně vyvázány. Původní po- řadí nezachováno; počátek knihy na dnešním fol. 19a (1517); fol. 1—18 jsou z konce knihy. Před fol. 1 vsazeno 5 folií s rejstříkem, provedeným rukou 17. stol.; češ. Převody nemovitostí, obligace, kvitance, smlouvy kupní, poručenství. BRANDÝS n. Orl. (distr. I. II. Ústí n. Orl.) KNIHA TRHOVÁ 1516—1649(—1726) OA Brandýs n. Orl., sign. I., Kniha gruntovní. Papír, 20,7X30,6 cm, ff. 188, foliace původní, vazba původní, opravovaná, dře- věné desky potažené kůží; češ. f. 2a — Knihy městečka Brandýsa n. Orl. šťastného panování pana jeho Mti pana Viléma z Pernštejna... nejvyššího hofmistra král. českého, jenž jsú k utvrzení a k dědič- nému držení gruntů od meze do meze, zdi, stěn, žlabů a tak pokud který plot má býti dělen ... a což jest v těchto knihách zapsáno, to jest právem budúcně utvrzeno i protož do těchto knih žádný nemá zapisovati bez práva, rozkázání a povolení. BRNO J. Dřímal, Archiv zemského hl. města Brna. Podyjí 8, 1931, str. 49 n. J. Dřímal, Archiv města Brna. Průvodce po fondech a sbírkách, Praha 1956. O. Smital, Das Institut der Stadtbücher in Mähren. ZVGMSchl. 15, 1911, str. B. Mendl, Knihy počtů města Brna. Brno 1935. J. Dřímal, Brněnské městské knihy, právo a listiny za písaře Jana z Gelnhausen. SAP VIII-2, 1958, str. 109 n. KNIHA PAMĚTNÍ A PRIVILEGIÍ 2. POL. 14. STOL. — POST 1478 10 MA Brno, rkp. č. 40. Papír, 21,2X27,5 cm, ff. 69, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm., češ. Kniha obsahuje převážně opisy privilegií (z let 1243—1387), statuta městs. rady a různé pamětní zápisy: f. 1b—2a — De molendinatoribus (nařízení o vyplácení mlynář. pomocníků aj.), s. d. (1352, CDM VIII. 176). 2a—5a — De carnificibus statuta de Nurmberch, s. d. (1352, 4. XI., CDM VIII. 179). 5a—7a — Markrabí Jan dává nařízení řezníkům a ostat. řemeslům proti spolkům: De carni- ficibus et omnibus mechanicis quantum ad cecham et unionem delencionem et prohi- bitionem (1352, 4. XI., CDM VIII. 180). 39
tuhá kůže, opatřená slepotiskem, složky téměř úplně vyvázány. Původní po- řadí nezachováno; počátek knihy na dnešním fol. 19a (1517); fol. 1—18 jsou z konce knihy. Před fol. 1 vsazeno 5 folií s rejstříkem, provedeným rukou 17. stol.; češ. Převody nemovitostí, obligace, kvitance, smlouvy kupní, poručenství. BRANDÝS n. Orl. (distr. I. II. Ústí n. Orl.) KNIHA TRHOVÁ 1516—1649(—1726) OA Brandýs n. Orl., sign. I., Kniha gruntovní. Papír, 20,7X30,6 cm, ff. 188, foliace původní, vazba původní, opravovaná, dře- věné desky potažené kůží; češ. f. 2a — Knihy městečka Brandýsa n. Orl. šťastného panování pana jeho Mti pana Viléma z Pernštejna... nejvyššího hofmistra král. českého, jenž jsú k utvrzení a k dědič- nému držení gruntů od meze do meze, zdi, stěn, žlabů a tak pokud který plot má býti dělen ... a což jest v těchto knihách zapsáno, to jest právem budúcně utvrzeno i protož do těchto knih žádný nemá zapisovati bez práva, rozkázání a povolení. BRNO J. Dřímal, Archiv zemského hl. města Brna. Podyjí 8, 1931, str. 49 n. J. Dřímal, Archiv města Brna. Průvodce po fondech a sbírkách, Praha 1956. O. Smital, Das Institut der Stadtbücher in Mähren. ZVGMSchl. 15, 1911, str. B. Mendl, Knihy počtů města Brna. Brno 1935. J. Dřímal, Brněnské městské knihy, právo a listiny za písaře Jana z Gelnhausen. SAP VIII-2, 1958, str. 109 n. KNIHA PAMĚTNÍ A PRIVILEGIÍ 2. POL. 14. STOL. — POST 1478 10 MA Brno, rkp. č. 40. Papír, 21,2X27,5 cm, ff. 69, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm., češ. Kniha obsahuje převážně opisy privilegií (z let 1243—1387), statuta městs. rady a různé pamětní zápisy: f. 1b—2a — De molendinatoribus (nařízení o vyplácení mlynář. pomocníků aj.), s. d. (1352, CDM VIII. 176). 2a—5a — De carnificibus statuta de Nurmberch, s. d. (1352, 4. XI., CDM VIII. 179). 5a—7a — Markrabí Jan dává nařízení řezníkům a ostat. řemeslům proti spolkům: De carni- ficibus et omnibus mechanicis quantum ad cecham et unionem delencionem et prohi- bitionem (1352, 4. XI., CDM VIII. 180). 39
Strana 40
69b — 7a—8b — De molendinatoribus et molentibus statuta perpetua sigillo civitatis valorata. List rychtáře, purkmistra a přísežných města Brna, 1352, 22. X. (CDM VIII., 177). 10a—11a — Markrabí Jan zakazuje šlechticům a duchovním zakupovat se ve městě, 1353, 31. III. (CDM VIII. 203). 11a—12a — Městs. statut o nevěstkách v Brně, 1353, 19. X. (CDM VIII. 230). Jura notarii judicii Brunnensis 1384. 14a — 15a — Cechmistři brněnských cechů, 1363. 16b — Questus seu precium notarii civitatis Brunnensis (seznam platů za činnost notáře radního), s. d. (asi 80. léta 14. stol.). 20b—21a — Špilberské clo, ce 1353 (CDM VIII. 248). 23a—29b — Obligační a kvitanční zápisy 1402—3 (CDM XIII. 176—184, 188, 243, 261, 267, 269 aj.). 36b — Část rejstříku platu biřicům ze 60. let 14. stol. 37a—62b — Opisy privilegií pro město Brno, daných čes. panovníky a markrabaty 1243—1381. 65b—67b — Statuta měst. rady o odběhlých, ševcích aj. 68b—69a — Smlouva přátelská mezi městs. radou v Brně a Hynkem z Valdštejna o mýto v Židlochovicích, 1466. Opis listu krále Matyáše Korvína pro perkmistra hor viničných v Židlochovicích, že napříště on ani konšelé horní nesmějí soudit nic bez přítomnosti 2—4 brněnských přísežných, 1478. Lit.: J. Dřímal, Brněnské městské knihy, právo a listiny za písaře Jana z Geln- hausen. SAP VIII-2, 1958, str. 109 n. BERNÍ KNIHA 1343—1360 11 MA Brno, rkp. č. 14. Papír, pergamen (2 fol.), 28X41 cm, ff. 134, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené jelenicovou kůží, která přesahuje přes desky (tzv. váč- ková vazba); lat. Ed. B. Mendl, Knihy počtů města Brna z let 1343—1365. Brno 1935, str. 9—50 (úvod), str. 1—272 (edice). BERNÍ KNIHA (1362—)1375—1377 12 MA Brno, rkp. č. 15, Liber losunge et camere racionum. Papír, 21,3x29,7 cm, ff. 184, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené hnědou kůží s kováním, k uzavření sloužily dva řemínky; lat. f. 1a — Liber losunge et camere racionum. Anno LXXV°. In presenti volumine annotantur solum raciones collectarum et camere tam in perceptis quam in distributis pro cautela ut si forsan registra in sessione conscripta amitterentur, laniarentur vel quovismodo alienarentur, quod saltem hic summatim per certas raciones in prompto habeantur. 3a—10a — Anno domini 1375 consignata sunt subscripta prioribus annis contracta. Srv. B. Mendl, Knihy počtů města Brna, str. 273—280, ed. zápisů pro léta 1362—5. 10b—15b — totéž pro léta 1373—5, 1377. Přepis příjmů a vydání v berně r. 1375. 16a—25b — 26а—36а — totéž, r. 1376. 37a—40b — Opisy listů rady a markraběte Jošta z r. 1377. 79a—85a — Anno 1373. Racio camere et divisio. (Učtování správců městské komory z let 1373—7.) Lit.: B. Mendl, Knihy počtů města Brna z let 1343—1365. Brno 1935, str. 150 až 155, ed. str. 273—280. 40
69b — 7a—8b — De molendinatoribus et molentibus statuta perpetua sigillo civitatis valorata. List rychtáře, purkmistra a přísežných města Brna, 1352, 22. X. (CDM VIII., 177). 10a—11a — Markrabí Jan zakazuje šlechticům a duchovním zakupovat se ve městě, 1353, 31. III. (CDM VIII. 203). 11a—12a — Městs. statut o nevěstkách v Brně, 1353, 19. X. (CDM VIII. 230). Jura notarii judicii Brunnensis 1384. 14a — 15a — Cechmistři brněnských cechů, 1363. 16b — Questus seu precium notarii civitatis Brunnensis (seznam platů za činnost notáře radního), s. d. (asi 80. léta 14. stol.). 20b—21a — Špilberské clo, ce 1353 (CDM VIII. 248). 23a—29b — Obligační a kvitanční zápisy 1402—3 (CDM XIII. 176—184, 188, 243, 261, 267, 269 aj.). 36b — Část rejstříku platu biřicům ze 60. let 14. stol. 37a—62b — Opisy privilegií pro město Brno, daných čes. panovníky a markrabaty 1243—1381. 65b—67b — Statuta měst. rady o odběhlých, ševcích aj. 68b—69a — Smlouva přátelská mezi městs. radou v Brně a Hynkem z Valdštejna o mýto v Židlochovicích, 1466. Opis listu krále Matyáše Korvína pro perkmistra hor viničných v Židlochovicích, že napříště on ani konšelé horní nesmějí soudit nic bez přítomnosti 2—4 brněnských přísežných, 1478. Lit.: J. Dřímal, Brněnské městské knihy, právo a listiny za písaře Jana z Geln- hausen. SAP VIII-2, 1958, str. 109 n. BERNÍ KNIHA 1343—1360 11 MA Brno, rkp. č. 14. Papír, pergamen (2 fol.), 28X41 cm, ff. 134, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené jelenicovou kůží, která přesahuje přes desky (tzv. váč- ková vazba); lat. Ed. B. Mendl, Knihy počtů města Brna z let 1343—1365. Brno 1935, str. 9—50 (úvod), str. 1—272 (edice). BERNÍ KNIHA (1362—)1375—1377 12 MA Brno, rkp. č. 15, Liber losunge et camere racionum. Papír, 21,3x29,7 cm, ff. 184, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené hnědou kůží s kováním, k uzavření sloužily dva řemínky; lat. f. 1a — Liber losunge et camere racionum. Anno LXXV°. In presenti volumine annotantur solum raciones collectarum et camere tam in perceptis quam in distributis pro cautela ut si forsan registra in sessione conscripta amitterentur, laniarentur vel quovismodo alienarentur, quod saltem hic summatim per certas raciones in prompto habeantur. 3a—10a — Anno domini 1375 consignata sunt subscripta prioribus annis contracta. Srv. B. Mendl, Knihy počtů města Brna, str. 273—280, ed. zápisů pro léta 1362—5. 10b—15b — totéž pro léta 1373—5, 1377. Přepis příjmů a vydání v berně r. 1375. 16a—25b — 26а—36а — totéž, r. 1376. 37a—40b — Opisy listů rady a markraběte Jošta z r. 1377. 79a—85a — Anno 1373. Racio camere et divisio. (Učtování správců městské komory z let 1373—7.) Lit.: B. Mendl, Knihy počtů města Brna z let 1343—1365. Brno 1935, str. 150 až 155, ed. str. 273—280. 40
Strana 41
BERNÍ KNIHA 1442(—1476) 13 MA Brno, rkp. č. 8, Antiquus liber fundi civitatis Brunnensis. Papír, 27,2X40,6 cm, ff. 115, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; k uzavření sloužil řemínek; lat. f. 1b — Infrascripti constituti sunt in consulatum per dominum Benessium de Bozcowicz sub- camerarium marchionatus Moravie die sancte Lucie anno domini M°CCCC°XLII°. 2a — Statut městské rady o vybírání zvláštní berně, 1464; statut měst. rady o zvl. přirážce 8 gr. pro ty, kdož obchodují se železem, 1471. 2b—81b — Seznam poplatníků podle čtyř městských čtvrtí. 82a—113a — Seznam poplatníků mimo město. BERNÍ KNIHA 1477—1509 14 MA Brno, rkp. č. 9. Papír, 30x40 cm, ff. 173, foliace novější, vazba původní z tmavé kůže (na přední desce vyobrazen stojící ozbrojenec, opírající se levicí o dlouhý meč, v pravici drží štít v městských barvách; na zadní desce městský znak). Před- sádka pergamenová; lat., něm. f. 1a—2a — Statut městské rady o vybírání berně a o zvláštních berních přirážkách (1464, 1471, 1474, cc 1477). — Soupis poplatníků městských čtvrtí a na předměstích s uvedením odhadu majetku. 3a—159b Anno domini Millesimo quadringentesimo septuagesimo septimo feria quinta in pre- 160a — festo sancti Procopii confessoris (3. VII.) finita est iste liber fundi civitatis Brunnensis per manus Petri Pechar pro tunc hospes huius pretorii. Sit laus deo. 172b — Opis privilegia Jiřího z Poděbrad z 5. XI. 1464: Privilegium Carthusiensium. BERNÍ KNIHA 1510—(1540) 15 MA Brno, rkp. č. 10. Papír, 32,5x47,1 cm, ff. 346, foliace moderní (I—X, 1—336), vazba původní z tuhé kůže (na přední desce malba — dva stojící ozbrojenci s dřevci, držící štít v městských barvách), zadní deska protažena v pliku (vyobrazení ozbro- jence s mečem v pravici a v levici se štítem v městských barvách); lat., něm. f. II. — Opisy usnesení městské rady o berních přirážkách z r. 1492 a zvlášt. dávkách při koupích a prodejích vinic. f. 1a—315b — Soupis poplatníků městských čtvrtí a na předměstích s uvedením odhadu ma- jetku. Rejstřík vybíraných platů z nemovitostí mimo město (zahrady, vinice aj.) z let 316b—319b — 1535—39. 331b—336b — Rejstřík vybíraných platů z nemovitostí mimo město (zahrady, vinice aj.) z let 1527, 1530, 1531, 1533, 1534, 1535. BERNÍ REJSTŘÍK 1348—1349 16 MA Brno, rkp. č. 16. Papír, 21,8X28,5 cm, ff. 76, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu; lat. Ed. a lit.: B. Mendl, Knihy počtů města Brna z let 1343—1365. Brno 1935, str. 50 n., ed. str. 79—164. 41
BERNÍ KNIHA 1442(—1476) 13 MA Brno, rkp. č. 8, Antiquus liber fundi civitatis Brunnensis. Papír, 27,2X40,6 cm, ff. 115, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; k uzavření sloužil řemínek; lat. f. 1b — Infrascripti constituti sunt in consulatum per dominum Benessium de Bozcowicz sub- camerarium marchionatus Moravie die sancte Lucie anno domini M°CCCC°XLII°. 2a — Statut městské rady o vybírání zvláštní berně, 1464; statut měst. rady o zvl. přirážce 8 gr. pro ty, kdož obchodují se železem, 1471. 2b—81b — Seznam poplatníků podle čtyř městských čtvrtí. 82a—113a — Seznam poplatníků mimo město. BERNÍ KNIHA 1477—1509 14 MA Brno, rkp. č. 9. Papír, 30x40 cm, ff. 173, foliace novější, vazba původní z tmavé kůže (na přední desce vyobrazen stojící ozbrojenec, opírající se levicí o dlouhý meč, v pravici drží štít v městských barvách; na zadní desce městský znak). Před- sádka pergamenová; lat., něm. f. 1a—2a — Statut městské rady o vybírání berně a o zvláštních berních přirážkách (1464, 1471, 1474, cc 1477). — Soupis poplatníků městských čtvrtí a na předměstích s uvedením odhadu majetku. 3a—159b Anno domini Millesimo quadringentesimo septuagesimo septimo feria quinta in pre- 160a — festo sancti Procopii confessoris (3. VII.) finita est iste liber fundi civitatis Brunnensis per manus Petri Pechar pro tunc hospes huius pretorii. Sit laus deo. 172b — Opis privilegia Jiřího z Poděbrad z 5. XI. 1464: Privilegium Carthusiensium. BERNÍ KNIHA 1510—(1540) 15 MA Brno, rkp. č. 10. Papír, 32,5x47,1 cm, ff. 346, foliace moderní (I—X, 1—336), vazba původní z tuhé kůže (na přední desce malba — dva stojící ozbrojenci s dřevci, držící štít v městských barvách), zadní deska protažena v pliku (vyobrazení ozbro- jence s mečem v pravici a v levici se štítem v městských barvách); lat., něm. f. II. — Opisy usnesení městské rady o berních přirážkách z r. 1492 a zvlášt. dávkách při koupích a prodejích vinic. f. 1a—315b — Soupis poplatníků městských čtvrtí a na předměstích s uvedením odhadu ma- jetku. Rejstřík vybíraných platů z nemovitostí mimo město (zahrady, vinice aj.) z let 316b—319b — 1535—39. 331b—336b — Rejstřík vybíraných platů z nemovitostí mimo město (zahrady, vinice aj.) z let 1527, 1530, 1531, 1533, 1534, 1535. BERNÍ REJSTŘÍK 1348—1349 16 MA Brno, rkp. č. 16. Papír, 21,8X28,5 cm, ff. 76, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu; lat. Ed. a lit.: B. Mendl, Knihy počtů města Brna z let 1343—1365. Brno 1935, str. 50 n., ed. str. 79—164. 41
Strana 42
BERNÍ KNIHA A REJSTŘÍK 1365—1366 17 MA Brno, rkp. č. 17. Papír, 23x30,3 cm, ff. 96, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Písařské poznámky až do 80. let 14. stol. Ed. a lit.: B. Mendl, Knihy počtů města Brna z let 1343—1365. Brno 1935, str. 105 n., ed. str. 281—417. BERNÍ REJSTŘÍK 1367 18 MA Brno, rkp. č. 18. Papír, 21,5x31 cm, ff. 70, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku. Rkp. poněkud porušen vlhkostí; lat. f. 2a—65a — Soupis plátců berně podle městských čtvrtí. 65b — Nota subscripti summarie dederunt collectam. 66а — Hec sunt percepta preter collectam. Nota distributa perceptorum in universo. 67a — Příjmy a vydání městského špitálu za r. 1367. 68 — 69b — Záznamy o prodejích a koupích vinic. Na předním i zadním přídeští drobné zápisy účetní povahy. BERNÍ REJSTŘÍK 1387 MA Brno, rkp. č. 19. Papír, 20,3x27,5 cm, ff. 111, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu; lat. 19 f. 1b — Anno domini Millesimo trecentesimo octuagesimo septimo feria 3a ante Mauricii (17. IX.), qui fuit eo anno feria 3a (!), statuta est losunga presens coram tota civitate et juratis infrascriptis modernis et antiquis... 2a—55a — Soupis poplatníků čtyř městských čtvrtí. 56a—94a — Soupis poplatníků na předměstích. 95a—96a — Výdaje z berně. 108b—109a — Soupis dlužníků berně. 109b — Výdaje z berně markraběti. 110b—111b — Výdaje pro město. BERNÍ REJSTŘÍK 1389 MA Brno, rkp. č. 20. Papír, 22,5x30,2 cm, ff. 199, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. 20 f. 2a—115a — Soupis plátců berně podle městských čtvrtí (termín svatojirský). f. 124a—174a — Soupis plátců berně podle městských čtvrtí (termín svatomichalský). f. 174b, 195a—196b — Výdaje z berně. BERNÍ REJSTŘÍK 1432 MA Brno, rkp. č. 21. Papír, 22,7x31,3 cm, ff. 64, foliace novější, vazba původní, zadní deska prota- žena v pliku; lat. 21 42
BERNÍ KNIHA A REJSTŘÍK 1365—1366 17 MA Brno, rkp. č. 17. Papír, 23x30,3 cm, ff. 96, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Písařské poznámky až do 80. let 14. stol. Ed. a lit.: B. Mendl, Knihy počtů města Brna z let 1343—1365. Brno 1935, str. 105 n., ed. str. 281—417. BERNÍ REJSTŘÍK 1367 18 MA Brno, rkp. č. 18. Papír, 21,5x31 cm, ff. 70, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku. Rkp. poněkud porušen vlhkostí; lat. f. 2a—65a — Soupis plátců berně podle městských čtvrtí. 65b — Nota subscripti summarie dederunt collectam. 66а — Hec sunt percepta preter collectam. Nota distributa perceptorum in universo. 67a — Příjmy a vydání městského špitálu za r. 1367. 68 — 69b — Záznamy o prodejích a koupích vinic. Na předním i zadním přídeští drobné zápisy účetní povahy. BERNÍ REJSTŘÍK 1387 MA Brno, rkp. č. 19. Papír, 20,3x27,5 cm, ff. 111, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu; lat. 19 f. 1b — Anno domini Millesimo trecentesimo octuagesimo septimo feria 3a ante Mauricii (17. IX.), qui fuit eo anno feria 3a (!), statuta est losunga presens coram tota civitate et juratis infrascriptis modernis et antiquis... 2a—55a — Soupis poplatníků čtyř městských čtvrtí. 56a—94a — Soupis poplatníků na předměstích. 95a—96a — Výdaje z berně. 108b—109a — Soupis dlužníků berně. 109b — Výdaje z berně markraběti. 110b—111b — Výdaje pro město. BERNÍ REJSTŘÍK 1389 MA Brno, rkp. č. 20. Papír, 22,5x30,2 cm, ff. 199, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. 20 f. 2a—115a — Soupis plátců berně podle městských čtvrtí (termín svatojirský). f. 124a—174a — Soupis plátců berně podle městských čtvrtí (termín svatomichalský). f. 174b, 195a—196b — Výdaje z berně. BERNÍ REJSTŘÍK 1432 MA Brno, rkp. č. 21. Papír, 22,7x31,3 cm, ff. 64, foliace novější, vazba původní, zadní deska prota- žena v pliku; lat. 21 42
Strana 43
Na přední desce nápis: XXXII° Georgii altermedia losunga. f. 1a — Anno domini Millesimo quadringentesimo tricesimo secundo recepta est hec altermedia losunga pro termino sancti Georgii per losungarios infrascriptos... 2a—62a — Soupis poplatníků ve městě a na předměstích. 62b—63a — Výdaje z berně. 64b — Expense losungariorum et solarium nuncciorum. BERNÍ REJSTŘÍK 1471 MA Brno, rkp. č. 22. Papír, 22,1X30,3 cm, ff. 55, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. 22 Na přední desce nápis: Registrum unius losunge pro termino sancti Michaelis anno domini etc. LXX° primo. f. 1a—50b — Soupis plátců berně podle městských čtvrtí. 51a — Výdaje z berně. Expense losungariorum cum solario nuncciorum. 52а — 55b — Soupis dlužníků berně. BERNÍ REJSTŘÍK 1479 MA Brno, rkp. č. 23. Papír, 22229,5 cm, ff. 61, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Na přední desce nápis: Registrum dimidie alterius losunge pro termino sancti Georgii anno domini Millesimo quadringentesimo septuagesimo nono. Pro termino Michaelis sequenti nulla est data. Dělení rejstříku jako shora. 23 BERNÍ REJSTŘÍK 1487 MA Brno, rkp. č. 24. Papír, 22x29,3 cm, ff. 62, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. 24 Na přední desce nápis: Registrum duarum losungarum pro termino sancti Georgii anno domini Millesimo quadringentesimo octuagesimo septimo etc. Dělení rejstříku jako shora. BERNÍ REJSTŘÍK 1499 MA Brno, rkp. č. 25. Papír, 22,2X29 cm, ff. 58, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Na přední desce nápis: Registrum dimidie alterius losunge pro termino sancti Michaelis anno domini M°499°. Dělení rejstříku jako shora. 25 BERNÍ REJSTŘÍK 1504 MA Brno, rkp. č. 26. Papír, 22x29,3 cm, ff. 62, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. 26 43
Na přední desce nápis: XXXII° Georgii altermedia losunga. f. 1a — Anno domini Millesimo quadringentesimo tricesimo secundo recepta est hec altermedia losunga pro termino sancti Georgii per losungarios infrascriptos... 2a—62a — Soupis poplatníků ve městě a na předměstích. 62b—63a — Výdaje z berně. 64b — Expense losungariorum et solarium nuncciorum. BERNÍ REJSTŘÍK 1471 MA Brno, rkp. č. 22. Papír, 22,1X30,3 cm, ff. 55, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. 22 Na přední desce nápis: Registrum unius losunge pro termino sancti Michaelis anno domini etc. LXX° primo. f. 1a—50b — Soupis plátců berně podle městských čtvrtí. 51a — Výdaje z berně. Expense losungariorum cum solario nuncciorum. 52а — 55b — Soupis dlužníků berně. BERNÍ REJSTŘÍK 1479 MA Brno, rkp. č. 23. Papír, 22229,5 cm, ff. 61, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Na přední desce nápis: Registrum dimidie alterius losunge pro termino sancti Georgii anno domini Millesimo quadringentesimo septuagesimo nono. Pro termino Michaelis sequenti nulla est data. Dělení rejstříku jako shora. 23 BERNÍ REJSTŘÍK 1487 MA Brno, rkp. č. 24. Papír, 22x29,3 cm, ff. 62, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. 24 Na přední desce nápis: Registrum duarum losungarum pro termino sancti Georgii anno domini Millesimo quadringentesimo octuagesimo septimo etc. Dělení rejstříku jako shora. BERNÍ REJSTŘÍK 1499 MA Brno, rkp. č. 25. Papír, 22,2X29 cm, ff. 58, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Na přední desce nápis: Registrum dimidie alterius losunge pro termino sancti Michaelis anno domini M°499°. Dělení rejstříku jako shora. 25 BERNÍ REJSTŘÍK 1504 MA Brno, rkp. č. 26. Papír, 22x29,3 cm, ff. 62, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. 26 43
Strana 44
Na zadní desce nápis: Registrum dimidie alterius losunge pro termino sancti Michaelis anno etc. Millesimo CCCCC quarto. Dělení rejstříku jako shora. BERNÍ REJSTŘÍK 1510 27 MA Brno, rkp. č. 27. Papír, 21,9x32 cm, ff. 58, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Na přední desce nápis: Registrum dimidie alterius losunge pro termino sancti Georgii anno domini Millesimo quingentesimo decimo. Dělení rejstříku jako shora. BERNÍ REJSTŘÍK 1514 28 MA Brno, rkp. č. 28. Papír, 22X31,5 cm, ff. 60, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Registrum dimidie alterius losunge pro termino s. Georgii anno domini Millesimo quingente- simo decimoquarto. BERNÍ REJSTŘÍK 1514 MA Brno, rkp. č. 29. Papír, 21,9x31,5 cm, ff. 58, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. 2 Registrum dimidie alterius losunge pro termino s. Michaelis anno domini Millesimo quingente- simo decimoquarto. BERNÍ REJSTŘÍK 1518 30 MA Brno, rkp. č. 30. Papír, 22229 cm, ff. 59, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu; lat. Registrum dimidie alterius losunge pro termino Michaelis anno domini 1518. REJSTŘÍK MĚSTSKÉ KOMORY 1476 31 MA Brno, rkp. č. 241, Počty kamrmistrovy. Papír, 15X22,3 cm, ff. 47, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; uzavíráno původně nití; lat. Registrum magistri camere domini Thome de Wolfframmicz anno domini Millesimo CCCCO septuagesimo sexto. Rkp. dělen na rubriku příjmů (percept), fol. 1—10 a rubriku výdajů (distribut), fol. 11—45. Závěrečné vyúčtování chybí. Mezisoučty provedeny na vevázaných lístcích u každého folia. 44
Na zadní desce nápis: Registrum dimidie alterius losunge pro termino sancti Michaelis anno etc. Millesimo CCCCC quarto. Dělení rejstříku jako shora. BERNÍ REJSTŘÍK 1510 27 MA Brno, rkp. č. 27. Papír, 21,9x32 cm, ff. 58, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Na přední desce nápis: Registrum dimidie alterius losunge pro termino sancti Georgii anno domini Millesimo quingentesimo decimo. Dělení rejstříku jako shora. BERNÍ REJSTŘÍK 1514 28 MA Brno, rkp. č. 28. Papír, 22X31,5 cm, ff. 60, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Registrum dimidie alterius losunge pro termino s. Georgii anno domini Millesimo quingente- simo decimoquarto. BERNÍ REJSTŘÍK 1514 MA Brno, rkp. č. 29. Papír, 21,9x31,5 cm, ff. 58, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. 2 Registrum dimidie alterius losunge pro termino s. Michaelis anno domini Millesimo quingente- simo decimoquarto. BERNÍ REJSTŘÍK 1518 30 MA Brno, rkp. č. 30. Papír, 22229 cm, ff. 59, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu; lat. Registrum dimidie alterius losunge pro termino Michaelis anno domini 1518. REJSTŘÍK MĚSTSKÉ KOMORY 1476 31 MA Brno, rkp. č. 241, Počty kamrmistrovy. Papír, 15X22,3 cm, ff. 47, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; uzavíráno původně nití; lat. Registrum magistri camere domini Thome de Wolfframmicz anno domini Millesimo CCCCO septuagesimo sexto. Rkp. dělen na rubriku příjmů (percept), fol. 1—10 a rubriku výdajů (distribut), fol. 11—45. Závěrečné vyúčtování chybí. Mezisoučty provedeny na vevázaných lístcích u každého folia. 44
Strana 45
REJSTŘÍK MĚSTSKÉ KOMORY 1497 32 MA Brno, rkp. č. 242, Počty kamrmistrovy. Papír, 14,5x22,5 cm, ff. 59, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. Registrum domini Martini Schenpetr magistri camere anno domini M'CCCC LXXXX° septimo. Schéma stejné jako u rkp. 241. V závěru uvedeno vyúčtování: Ratio domini Martini Schonpetr feria 2a post Johannis ante portam Latinam (7. V.) anno etc 98° suorum perceptorum et distri- butorum ut sequitur:... na fol. 57b—58a. REJSTŘÍK MĚSTSKÉ KOMORY 1498—1499(—1500) 33 MA Brno, rkp. č. 243, Počty kamrmistrovy. Papír, 15X22,4 cm, ff. 125, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. f. 1—61 — Počty městské komory (příjmy a výdaje) za r. 1498. f. 64—124 — totéž za r. 1499. REJSTŘÍK MĚSTSKÉ KOMORY 1501, 1502, 1503 34 MA Brno, rkp. č. 244, Počty kamrmistrovy. Papír, 15,6x21 cm, ff. 199, foliace původní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. Registrum Martini Rubengansi. f. 2a—69a — Počty městské komory (příjmy a výdaje) za r. 1501. 75a—129a — totéž za r. 1502. 130a—187b — totéž za r. 1503. 198b—199b — Zápisy o prodejích domů a důchody měst. komory z toho, poznámky o pří- jmech z městské berně. REJSTŘÍK MĚSTSKÉ KOMORY 1508 35 MA Brno, rkp. č. 245, Počty kamrmistrovy. Papír, 20,5x27,7 cm, ff. 71, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Registrum domini Benedicti Ssidlagk magistri camere pro anno 1508. f. 1a — Habita ratione domini nunc magistro camere. Et quia percepta cum distributis concor- dant, ideo dimissus est liber et quietus. Actum anno 1509 feria Ia post Martini (12. XI.). 2a—52a — Počty městské komory (příjmy a vydání) za r. 1508. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ (PŘÍJMY) 1514 MA Brno, rkp. č. 393a, Manuale perceptorum. Papír, 16x22,5 cm, ff. 28, foliace moderní, vazba moderní; něm., lat. 36 Rejstřík dělen do oddílů podle hlav. skupin městských příjmů (berně, dávky z trhů, z pivního, solního, obilního obchodu aj.). 45
REJSTŘÍK MĚSTSKÉ KOMORY 1497 32 MA Brno, rkp. č. 242, Počty kamrmistrovy. Papír, 14,5x22,5 cm, ff. 59, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. Registrum domini Martini Schenpetr magistri camere anno domini M'CCCC LXXXX° septimo. Schéma stejné jako u rkp. 241. V závěru uvedeno vyúčtování: Ratio domini Martini Schonpetr feria 2a post Johannis ante portam Latinam (7. V.) anno etc 98° suorum perceptorum et distri- butorum ut sequitur:... na fol. 57b—58a. REJSTŘÍK MĚSTSKÉ KOMORY 1498—1499(—1500) 33 MA Brno, rkp. č. 243, Počty kamrmistrovy. Papír, 15X22,4 cm, ff. 125, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. f. 1—61 — Počty městské komory (příjmy a výdaje) za r. 1498. f. 64—124 — totéž za r. 1499. REJSTŘÍK MĚSTSKÉ KOMORY 1501, 1502, 1503 34 MA Brno, rkp. č. 244, Počty kamrmistrovy. Papír, 15,6x21 cm, ff. 199, foliace původní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. Registrum Martini Rubengansi. f. 2a—69a — Počty městské komory (příjmy a výdaje) za r. 1501. 75a—129a — totéž za r. 1502. 130a—187b — totéž za r. 1503. 198b—199b — Zápisy o prodejích domů a důchody měst. komory z toho, poznámky o pří- jmech z městské berně. REJSTŘÍK MĚSTSKÉ KOMORY 1508 35 MA Brno, rkp. č. 245, Počty kamrmistrovy. Papír, 20,5x27,7 cm, ff. 71, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Registrum domini Benedicti Ssidlagk magistri camere pro anno 1508. f. 1a — Habita ratione domini nunc magistro camere. Et quia percepta cum distributis concor- dant, ideo dimissus est liber et quietus. Actum anno 1509 feria Ia post Martini (12. XI.). 2a—52a — Počty městské komory (příjmy a vydání) za r. 1508. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ (PŘÍJMY) 1514 MA Brno, rkp. č. 393a, Manuale perceptorum. Papír, 16x22,5 cm, ff. 28, foliace moderní, vazba moderní; něm., lat. 36 Rejstřík dělen do oddílů podle hlav. skupin městských příjmů (berně, dávky z trhů, z pivního, solního, obilního obchodu aj.). 45
Strana 46
REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ (PŘÍJMY) 1520 37 MA Brno, rkp. č. 394, Manuale perceptorum. Papír, 14,8X22,3 cm, ff. 22, foliace moderní, vazba moderní; lat., něm. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ (VÝDAJE) 1524 38 MA Brno, rkp. č. 390, Manuale distributorum. Papír, 15,2X22,1 cm, ff. 36, foliace moderní, vazba moderní; lat., něm. Rejstřík dělen podle osob, jimž vypláceny za různé služby peněžní sumy. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ (VÝDAJE) 1525 39 MA Brno, rkp. č. 391, Manuale distributorum. Papír, 16X22,5 cm, ff. 35, foliace moderní, vazba moderní; něm., lat. KNIHA PAMĚTNÍ CC 1330 (DEPERDITUM) Srv. J. Dřímal, Archiv města Brna, str. 151. 40a KNIHA PAMĚTNÍ 1343—1376(—1379) MA Brno, rkp. č. 39, Liber civitatis, registrum civitatis. Papír, pergamen, předsádky, 21x28,2 cm, ff. 394, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky, potažené tmavohnědou kůží; lat., něm. 40 f. 1a — In presenti libro notantur census et acta civium Brunnensium quantum ad hereditatum vendiciones, obligaciones et resignaciones ac modos alios seu facta et causas, que et quas ne per oblivionem in dubium veniant scribi convenit et signari. 2—59, 65—91, 97—129, 141—154, 159—169, 175—202, 209—256, 258—314, 315—346, 349—392: trhy, zástavy, kvitance, věčné platy, soudní výroky, testamenty. Kniha dělena na oddíly, označované písmenami (A—Z); každému písmenu abecedy věnováno několik folií. Lit.: J. Čelakovský, O právních rukopisech města Brna. ČČM 56, 1882, str. 500 n. O. Smital, Das Institut der Stadtbücher in Mähren. ZVGMSchl. 15, 1911, str. 283 n. J. Dřímal, Archiv města Brna, str. 151 n. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1391—1515 41 MA Brno, rkp. č. 48. Papír, 22x29,7 cm, ff. 587, foliace novější, vazba původní, desky dřevěné, po- tažené tmavou kůží, kování na obou deskách, k uzavření sloužily dva proužky kůže; lat., něm. Při založení knihy došlo k pokusu vést knihu podle jednotlivých domů na fol. 3—54. Uvedeno tu pouze několik zápisů z let 1391—3. Písař poté vynechal řadu folií a počal psát tržní, obli- gační a testamentární vklady až na fol. 501b—580b pro léta 1391—1424. Na konci této řady 46
REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ (PŘÍJMY) 1520 37 MA Brno, rkp. č. 394, Manuale perceptorum. Papír, 14,8X22,3 cm, ff. 22, foliace moderní, vazba moderní; lat., něm. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ (VÝDAJE) 1524 38 MA Brno, rkp. č. 390, Manuale distributorum. Papír, 15,2X22,1 cm, ff. 36, foliace moderní, vazba moderní; lat., něm. Rejstřík dělen podle osob, jimž vypláceny za různé služby peněžní sumy. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ (VÝDAJE) 1525 39 MA Brno, rkp. č. 391, Manuale distributorum. Papír, 16X22,5 cm, ff. 35, foliace moderní, vazba moderní; něm., lat. KNIHA PAMĚTNÍ CC 1330 (DEPERDITUM) Srv. J. Dřímal, Archiv města Brna, str. 151. 40a KNIHA PAMĚTNÍ 1343—1376(—1379) MA Brno, rkp. č. 39, Liber civitatis, registrum civitatis. Papír, pergamen, předsádky, 21x28,2 cm, ff. 394, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky, potažené tmavohnědou kůží; lat., něm. 40 f. 1a — In presenti libro notantur census et acta civium Brunnensium quantum ad hereditatum vendiciones, obligaciones et resignaciones ac modos alios seu facta et causas, que et quas ne per oblivionem in dubium veniant scribi convenit et signari. 2—59, 65—91, 97—129, 141—154, 159—169, 175—202, 209—256, 258—314, 315—346, 349—392: trhy, zástavy, kvitance, věčné platy, soudní výroky, testamenty. Kniha dělena na oddíly, označované písmenami (A—Z); každému písmenu abecedy věnováno několik folií. Lit.: J. Čelakovský, O právních rukopisech města Brna. ČČM 56, 1882, str. 500 n. O. Smital, Das Institut der Stadtbücher in Mähren. ZVGMSchl. 15, 1911, str. 283 n. J. Dřímal, Archiv města Brna, str. 151 n. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1391—1515 41 MA Brno, rkp. č. 48. Papír, 22x29,7 cm, ff. 587, foliace novější, vazba původní, desky dřevěné, po- tažené tmavou kůží, kování na obou deskách, k uzavření sloužily dva proužky kůže; lat., něm. Při založení knihy došlo k pokusu vést knihu podle jednotlivých domů na fol. 3—54. Uvedeno tu pouze několik zápisů z let 1391—3. Písař poté vynechal řadu folií a počal psát tržní, obli- gační a testamentární vklady až na fol. 501b—580b pro léta 1391—1424. Na konci této řady 46
Strana 47
poznamenal: Querantur futura acta superius quasi in medio libri tali signo, odvolávaje se tak na dnešní folio 326a—502a, kde pokračováno ve vkladech v 1. 1424—1515 (od fol. 356, tj. od r. 1446, převládají testamenty). Na původní prázdná folia uprostřed knihy vepsány různé zápisy finanční a pamětní povahy (např. fol. 284b—285a — Hic notatur census annuus hospitalis s. Stephani in Schutta...). Lit.: O Smital, Das Institut der Stadtbücher in Mähren, ZVGMSchl. 15, 1911, str. 283 n. J. Dřímal, Archiv města Brna. Průvodce po fondech a sbírkách. Praha 1916, str. 151—152. RYCHTÁŘSKÝ REJSTŘÍK 1475 MA Brno, rkp. č. 58. Papír, 11X28,5 cm, ff. 156, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm. 42 Rejstřík sloužil k zaznamenávání sporných i nesporných soudních záležitostí, projednávaných před rychtářovým soudem. f. 2a—17b — Anno domini 1475 feria quinta ante Georgii constitutus est sagax et honestus vir Cristoforus Czrtte in judicem civitatis Brunnensis. Následují zápisy o vězních. 25a—49b — Registrum de areis et arestationibus peccuniarum aliarum quarumcunque rerum. 61a—70a — Rukojemství. 85a—110b — Obligace a rukojemství. 143a—144b — Item secuntur publicationes in eodem judicio sabbato die post octavam Corporis Christi... 145a—147b — Registrum de resignatione domorum etc. anno 1475. 43 RYCHTÁŘSKÝ REJSTŘÍK 1493 MA Brno, rkp. č. 59. Papír, 10,5229,2 cm, ff. 181, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm. Dělení stejné jako u č. 42, je však patrna jistá vyhraněnost. f. 2a — Anno domini etc. 98° sabbato post Corporis Christi est constitutus sagax ac circum- spectus vir dominus Tomas Wolframicz in judicem civitatis Brunnensis. Rejstřík je dělen na oddíly: Capitolum primum de insolenciis verborum Capitolum secundum de ad ius sisti... Capitolum tercium de arestatione et seracione Capitolum quartum de congnicione solucione secundum jus civitatis. RYCHTÁŘSKÝ REJSTŘÍK 1499 44 MA Brno, rkp. č. 60. Papír, 15,3x21,5 cm, ff. 159, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže, orna- mentální slepotisk, k uzavření slouží řemínek; něm., lat. Dělení stejné jako u č. 42. f. 1a — Anno domini etc nonagesimo nono sabbato post Corporis Christi est constitutus sagax et circumspectus vir dominus Johannes Leo in judicem civitatis Brunnensis. 47
poznamenal: Querantur futura acta superius quasi in medio libri tali signo, odvolávaje se tak na dnešní folio 326a—502a, kde pokračováno ve vkladech v 1. 1424—1515 (od fol. 356, tj. od r. 1446, převládají testamenty). Na původní prázdná folia uprostřed knihy vepsány různé zápisy finanční a pamětní povahy (např. fol. 284b—285a — Hic notatur census annuus hospitalis s. Stephani in Schutta...). Lit.: O Smital, Das Institut der Stadtbücher in Mähren, ZVGMSchl. 15, 1911, str. 283 n. J. Dřímal, Archiv města Brna. Průvodce po fondech a sbírkách. Praha 1916, str. 151—152. RYCHTÁŘSKÝ REJSTŘÍK 1475 MA Brno, rkp. č. 58. Papír, 11X28,5 cm, ff. 156, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm. 42 Rejstřík sloužil k zaznamenávání sporných i nesporných soudních záležitostí, projednávaných před rychtářovým soudem. f. 2a—17b — Anno domini 1475 feria quinta ante Georgii constitutus est sagax et honestus vir Cristoforus Czrtte in judicem civitatis Brunnensis. Následují zápisy o vězních. 25a—49b — Registrum de areis et arestationibus peccuniarum aliarum quarumcunque rerum. 61a—70a — Rukojemství. 85a—110b — Obligace a rukojemství. 143a—144b — Item secuntur publicationes in eodem judicio sabbato die post octavam Corporis Christi... 145a—147b — Registrum de resignatione domorum etc. anno 1475. 43 RYCHTÁŘSKÝ REJSTŘÍK 1493 MA Brno, rkp. č. 59. Papír, 10,5229,2 cm, ff. 181, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm. Dělení stejné jako u č. 42, je však patrna jistá vyhraněnost. f. 2a — Anno domini etc. 98° sabbato post Corporis Christi est constitutus sagax ac circum- spectus vir dominus Tomas Wolframicz in judicem civitatis Brunnensis. Rejstřík je dělen na oddíly: Capitolum primum de insolenciis verborum Capitolum secundum de ad ius sisti... Capitolum tercium de arestatione et seracione Capitolum quartum de congnicione solucione secundum jus civitatis. RYCHTÁŘSKÝ REJSTŘÍK 1499 44 MA Brno, rkp. č. 60. Papír, 15,3x21,5 cm, ff. 159, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže, orna- mentální slepotisk, k uzavření slouží řemínek; něm., lat. Dělení stejné jako u č. 42. f. 1a — Anno domini etc nonagesimo nono sabbato post Corporis Christi est constitutus sagax et circumspectus vir dominus Johannes Leo in judicem civitatis Brunnensis. 47
Strana 48
RYCHTÁŘSKÝ REJSTŘÍK 1500—1502 45 MA Brno, rkp. č. 61. Papír, 10,3X31,3 cm, ff. 208, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže, orna- mentální slepotisk, k uzavření slouží řemínek. Od fol. 76a jsou další folia značně rozrušena; něm., lat. Dělení stejné jako u č. 42. V jednotlivých oddílech jdou pak zápisy chronologicky. f. 2a — Anno domini Millesimo Ve sabbato post Corporis Christi est constitutus sagax ac circumspectus vir dominus Johannes Leo in judicem civitatis Brunnensis secunda vice. SOUDNÍ KNIHA 1517—1519 46 MA Brno, rkp. č. 62. Papír, 20,2X30 cm, ff. 239, foliace původní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil řemínek; něm., lat., češ. Soudní kniha, do níž zapisovány sporné i nesporné záležitosti, projednávané před městským soudem. f. 1a — Anno domini Millesimo Vc XVII, feria 4a ante Philipi Jacobi (29. IV.) jus peremptorium inceptum sub officio domini Wolfgangi... SOUDNÍ KNIHA 1519—1523 MA Brno, rkp. č. 63. Papír, 21,7X30,5 cm, ff. 219, foliace původní, vazba původní z tuhého perga- menu, k uzavření sloužil řemínek; něm., češ. 47 Obsah a řazení stejné jako u č. 46. f. 1a — Anno domini 1519 feria 5a ante Laurencii in officio circumspecti domini Henrici Rais protunc temporis judici civitatis Brunnensis. SOUDNÍ KNIHA 1523—1526 MA Brno, rkp. č. 64. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 246, foliace částečně původní, částečně novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil řemínek; něm., lat. f. 1a — Sub officio domini Pauli Neplach judicis civitatis Brunnensis 1523 in speciali judicio... Obsah a řazení stejné jako u č. 46. 48 KNIHA TESTAMENTŮ 1510—1572 49 MA Brno, rkp. č. 49. Papír, 21,5x32,5 cm, ff. 341, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu; něm., češ. f. I—V — Chronologický rejstřík. 48
RYCHTÁŘSKÝ REJSTŘÍK 1500—1502 45 MA Brno, rkp. č. 61. Papír, 10,3X31,3 cm, ff. 208, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže, orna- mentální slepotisk, k uzavření slouží řemínek. Od fol. 76a jsou další folia značně rozrušena; něm., lat. Dělení stejné jako u č. 42. V jednotlivých oddílech jdou pak zápisy chronologicky. f. 2a — Anno domini Millesimo Ve sabbato post Corporis Christi est constitutus sagax ac circumspectus vir dominus Johannes Leo in judicem civitatis Brunnensis secunda vice. SOUDNÍ KNIHA 1517—1519 46 MA Brno, rkp. č. 62. Papír, 20,2X30 cm, ff. 239, foliace původní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil řemínek; něm., lat., češ. Soudní kniha, do níž zapisovány sporné i nesporné záležitosti, projednávané před městským soudem. f. 1a — Anno domini Millesimo Vc XVII, feria 4a ante Philipi Jacobi (29. IV.) jus peremptorium inceptum sub officio domini Wolfgangi... SOUDNÍ KNIHA 1519—1523 MA Brno, rkp. č. 63. Papír, 21,7X30,5 cm, ff. 219, foliace původní, vazba původní z tuhého perga- menu, k uzavření sloužil řemínek; něm., češ. 47 Obsah a řazení stejné jako u č. 46. f. 1a — Anno domini 1519 feria 5a ante Laurencii in officio circumspecti domini Henrici Rais protunc temporis judici civitatis Brunnensis. SOUDNÍ KNIHA 1523—1526 MA Brno, rkp. č. 64. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 246, foliace částečně původní, částečně novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil řemínek; něm., lat. f. 1a — Sub officio domini Pauli Neplach judicis civitatis Brunnensis 1523 in speciali judicio... Obsah a řazení stejné jako u č. 46. 48 KNIHA TESTAMENTŮ 1510—1572 49 MA Brno, rkp. č. 49. Papír, 21,5x32,5 cm, ff. 341, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu; něm., češ. f. I—V — Chronologický rejstřík. 48
Strana 49
KNIHA RUKOJEMSTVÍ 1522—1582 50 MA Brno, rkp. č. 70, Fidejussorium et memoriale actorum; Kniha ručení a vy- ručení. Papír, 10,5x32,2 cm, ff. 144, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, na hřbetě zpevněna proužky tuhé kůže, k uzavření sloužil řemínek; něm., češ., lat. Chronologicky vedené zápisy o vinících, propuštěných na rukojmí. Četná mřežování. SIROTČÍ KNIHA 1517—1569 51 MA Brno, rkp. č. 97. Papír, 21x31,4 cm, ff. I—XXII, +227, původní foliace pouze v popsané části knihy, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku (dnes odříznuta), k uzavření sloužil řemínek s kovovou přezkou; lat., něm. f. I—XXII — Abecední rejstřík. REJSTŘÍK ÚROKŮ ŠPITÁLU SV. JANA 1468—1502 MA Brno, rkp. č. 178. Papír, 11,5X30 cm, ff. 187, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., lat. 52 Seznamy úroků ke špitálu v chronologickém pořadí a půjčky ze špitálních peněz. REJSTŘÍK POČTU ŠPITÁLU SV. JANA 1484—1491 MA Brno, rkp. č. 2784. Papír, 12x30 cm, ff. 34, foliace moderní, vazba původní z tuhého papíru; nèm., lat. 53 REJSTŘÍK POČTU ŠPITÁLU SV. JANA 1491—1500 54 MA Brno, rkp. č. 2785. Papír, 12x35 cm, ff. 35, foliace moderní, vazba původní z tuhého papíru; něm., lat. BROUMOV (distr. II. Náchod) KNIHA PAMĚTNÍ 1407—1472(—1571) OA Broumov. Pergamen, 26,5x36,5 cm, ff. 95, připojena 4 papírová folia jako předsádky, novější paginace shora (rukou P. Bon. Pitra), vazba původní: dřevěné desky, 55 49 4 Philosophia
KNIHA RUKOJEMSTVÍ 1522—1582 50 MA Brno, rkp. č. 70, Fidejussorium et memoriale actorum; Kniha ručení a vy- ručení. Papír, 10,5x32,2 cm, ff. 144, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, na hřbetě zpevněna proužky tuhé kůže, k uzavření sloužil řemínek; něm., češ., lat. Chronologicky vedené zápisy o vinících, propuštěných na rukojmí. Četná mřežování. SIROTČÍ KNIHA 1517—1569 51 MA Brno, rkp. č. 97. Papír, 21x31,4 cm, ff. I—XXII, +227, původní foliace pouze v popsané části knihy, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku (dnes odříznuta), k uzavření sloužil řemínek s kovovou přezkou; lat., něm. f. I—XXII — Abecední rejstřík. REJSTŘÍK ÚROKŮ ŠPITÁLU SV. JANA 1468—1502 MA Brno, rkp. č. 178. Papír, 11,5X30 cm, ff. 187, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., lat. 52 Seznamy úroků ke špitálu v chronologickém pořadí a půjčky ze špitálních peněz. REJSTŘÍK POČTU ŠPITÁLU SV. JANA 1484—1491 MA Brno, rkp. č. 2784. Papír, 12x30 cm, ff. 34, foliace moderní, vazba původní z tuhého papíru; nèm., lat. 53 REJSTŘÍK POČTU ŠPITÁLU SV. JANA 1491—1500 54 MA Brno, rkp. č. 2785. Papír, 12x35 cm, ff. 35, foliace moderní, vazba původní z tuhého papíru; něm., lat. BROUMOV (distr. II. Náchod) KNIHA PAMĚTNÍ 1407—1472(—1571) OA Broumov. Pergamen, 26,5x36,5 cm, ff. 95, připojena 4 papírová folia jako předsádky, novější paginace shora (rukou P. Bon. Pitra), vazba původní: dřevěné desky, 55 49 4 Philosophia
Strana 50
p. 2 — potažené červenou kůží, mosazné kování, vazba značně defektní, k uzavření sloužily dva proužky kůže; něm., lat. Trhy nemovitostí, obligace, testamenty, sirotčí zápisy, vzdání majetku pag. 1 — Nota omnis honestatis ventura generacio perfidorum hereticorum astuciam, qui in perfidia sua circumvaluerunt civitatem Brumaw anno domini Millesimo CCCC XXI° proxima feria secunda post Viti (16. VI.), quorum numerus erat XXII° milia virorum exclusis eis illis (!), qui inposterum eys in auxilium advenerunt, quorum non fuerit numerus. Cuius memor sit omnis bonus Christianus, quod presens ciuitas protunc re- sistebat tanti multitudine crudelissimorum ac perfidorum hereticorum auxilio dominico et invocatione beate virginis Marie protunc Paulo Marquardo vocato existente, Johanni Czandit magistro ciuium, Segil schulteis, Niclos Kaler, Petrus Beg, Niclos Werner, Austey, Niclos Hillebrant, Petrus schulteis scabinis existentibus protunc. Celostránková kresba — Ukřižování. Provedeno červenou a zelenou barvou. Srv. A. Ska- lický, Ukřižování z Otovic u Broumova. Zpravodaj okres. muzea v Broumově, I. 1, 1958, str. 20 n. Zápisy jdou chronologicky — pag. 187 do r. 1472; pag. 188 z r. 1468—9. Složka, pag. 129—136 vložena, obsahuje zápisy z let 1496—1531. Různé přípisky do r. 1571. Lit.: E. Langer-Schroll, Deutsche Volkskunde a. d. östl. Böhmen, roč. 4—8, 1904—1908. BŘEZNICE (distr. I. Blatná, II. Příbram) KNIHA PAMĚTNÍ 1454—1630 56 Rkp. v soukromém majetku p. L. Fürsta, Praha 1, Dittrichova ul. 2. Papír, 22,5x31,5 cm, ff. 188, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavou kůží, kovové pukličky na přední i zadní desce, k uzavření sloužily řemínky; češ., lat. f. 2 — Registra popsána luozně s kopy po groši v městě v Březnici kto co platí... (berní rejstřík, cca 1473, uvedeno 96 poplatníků). 3a—5a — Dary a odkazy k záduší (2. pol. 15. stol.). — Ve jméno boží amen. Všech věcí paměti, kteréžto budú se klásti pro budúcí časy 6a—34a věčně v tyto knihy městské městečka Březnice, aby jich děti i budúcí jich měli úto- čiště k těmto knihám paměti vložené a utvrzené bez všelikterakého přerušenie... Anno domini M'CCCC'LIIII° dominica Trinitatis (23. VI.). V chronologickém pořadí následují zápisy o trzích, obligacích, dále sirotčí zápisy, testamenty aj. pamětní zápisy (f. 17 — soupis kostelních předmětů, 1489) z let 1454 až 1526. 34a—131a — dtto, 1527—1630. Fol. 131b—174a jsou prázdná. 175a—185a — Svatební smlouvy a několik pamět. záznamů o trzích, 1564—1586. (Psáno od konce knihy; chronologie je tudíž opačná.) 185b—186a — Léta od narození syna božího tisícího pětistého sedmého luóze popsaná v úterý den sv. Tomáše (21. XII.) položeno s kopy po groši tak, jak kdo v súsedství sedí. (Uvedeno celkem 91 poplatníků.) Obligace, 1495—1506. Kladení počtů purkmistry (vyúčtování), 1477—1484. Zádušní počty (poznámky), cca 1490. 186b — 187b — 188b — 50
p. 2 — potažené červenou kůží, mosazné kování, vazba značně defektní, k uzavření sloužily dva proužky kůže; něm., lat. Trhy nemovitostí, obligace, testamenty, sirotčí zápisy, vzdání majetku pag. 1 — Nota omnis honestatis ventura generacio perfidorum hereticorum astuciam, qui in perfidia sua circumvaluerunt civitatem Brumaw anno domini Millesimo CCCC XXI° proxima feria secunda post Viti (16. VI.), quorum numerus erat XXII° milia virorum exclusis eis illis (!), qui inposterum eys in auxilium advenerunt, quorum non fuerit numerus. Cuius memor sit omnis bonus Christianus, quod presens ciuitas protunc re- sistebat tanti multitudine crudelissimorum ac perfidorum hereticorum auxilio dominico et invocatione beate virginis Marie protunc Paulo Marquardo vocato existente, Johanni Czandit magistro ciuium, Segil schulteis, Niclos Kaler, Petrus Beg, Niclos Werner, Austey, Niclos Hillebrant, Petrus schulteis scabinis existentibus protunc. Celostránková kresba — Ukřižování. Provedeno červenou a zelenou barvou. Srv. A. Ska- lický, Ukřižování z Otovic u Broumova. Zpravodaj okres. muzea v Broumově, I. 1, 1958, str. 20 n. Zápisy jdou chronologicky — pag. 187 do r. 1472; pag. 188 z r. 1468—9. Složka, pag. 129—136 vložena, obsahuje zápisy z let 1496—1531. Různé přípisky do r. 1571. Lit.: E. Langer-Schroll, Deutsche Volkskunde a. d. östl. Böhmen, roč. 4—8, 1904—1908. BŘEZNICE (distr. I. Blatná, II. Příbram) KNIHA PAMĚTNÍ 1454—1630 56 Rkp. v soukromém majetku p. L. Fürsta, Praha 1, Dittrichova ul. 2. Papír, 22,5x31,5 cm, ff. 188, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavou kůží, kovové pukličky na přední i zadní desce, k uzavření sloužily řemínky; češ., lat. f. 2 — Registra popsána luozně s kopy po groši v městě v Březnici kto co platí... (berní rejstřík, cca 1473, uvedeno 96 poplatníků). 3a—5a — Dary a odkazy k záduší (2. pol. 15. stol.). — Ve jméno boží amen. Všech věcí paměti, kteréžto budú se klásti pro budúcí časy 6a—34a věčně v tyto knihy městské městečka Březnice, aby jich děti i budúcí jich měli úto- čiště k těmto knihám paměti vložené a utvrzené bez všelikterakého přerušenie... Anno domini M'CCCC'LIIII° dominica Trinitatis (23. VI.). V chronologickém pořadí následují zápisy o trzích, obligacích, dále sirotčí zápisy, testamenty aj. pamětní zápisy (f. 17 — soupis kostelních předmětů, 1489) z let 1454 až 1526. 34a—131a — dtto, 1527—1630. Fol. 131b—174a jsou prázdná. 175a—185a — Svatební smlouvy a několik pamět. záznamů o trzích, 1564—1586. (Psáno od konce knihy; chronologie je tudíž opačná.) 185b—186a — Léta od narození syna božího tisícího pětistého sedmého luóze popsaná v úterý den sv. Tomáše (21. XII.) položeno s kopy po groši tak, jak kdo v súsedství sedí. (Uvedeno celkem 91 poplatníků.) Obligace, 1495—1506. Kladení počtů purkmistry (vyúčtování), 1477—1484. Zádušní počty (poznámky), cca 1490. 186b — 187b — 188b — 50
Strana 51
BYSTŘICE n. Pernštýnem (distr. II. Žďár) KNIHA SMÍŠENÁ (1441—)1473—1554 57 MA Bystřice n. Pernštýnem, rkp. I., Manuál městský. Papír, 12x33,5 cm, ff. 129, foliace provedena není, náhradně vloženy lístky s udáním foliových dekád, vazba stará: folio pergamenového rukopisu s notací (14. stol.), silně rozrušeno; češ., lat. f. 2a—4b — Právní naučení z Hradce Král. a Poličky, 1441—1444 (opisy). 5a—15b — Sirotčí zápisy, odkazy, koupě a prodeje nemovitostí, testamenty, obligace, 1475 až 1491 (—1508). 17a—30b — dtto, 1454—1497 (část zápisů patrně přepisována odjinud, chronologie opačná; 1482—1454). 31a—35a — Obecní příjmy a výdaje: 1477 příjmy a vydání šosovní sbírky; 1485 dtto. 37a—49a — Obecní příjmy a výdaje 1486—1494. 55b—61b, 63a — Půjčky a vydání kostelních peněz 1486—1489. 65b — Půjčky obecních peněz (cca 80. léta 15. stol.). 66a—74b — Koupě a prodeje nemovitostí, 1473—1487. 78b—82b — Radní počty, 1519—1528 (neúplné). 83a—111a — Svatební smlouvy a přátelská narovnání, 1538—1554. 113a—120b, 123a—128a — Radní počty, 1514—1516, 1520. KNIHA SMÍŠENÁ 1479—1554 58 MA Bystřice n. Pernštýnem, rkp. II., Manuál městský. Papír, 12X33,5 cm, ff. 149, foliace provedena není, pouze některá folia ozna- čena, vazba stará: folio pergamenového rkp. s liturgickým obsahem, silně roz- rušeno; češ., lat. f. 1a—6b — Radní počty (fragment), 1494—1498. 7a—8b — Anno etc. 91 znamenají se úmluvy o peníze sirotčí ... (Sirotčí registra), 1491—1498. 9a—12b — (prázdné). 13a—16a — Kšafty, 1491—1494. 19a—43a, 47 — Znamenavají sie registra purgrechtní (koupě a prodeje nemovitostí), 1479—1531. 58b—62b — dtto, 1496—1497. 63a—134a — Radní počty, 1497—1500. 134b—142a — Trhové a smluvní zápisy, 1522—1554. ČÁSLAV (distr. II. Kutná Hora) 59 MANUÁL RADNÍ 1496—1506(—1509) MA Čáslav, sign. I. B 1. Papír, 16,7X21,6 cm, ff. 191, foliace původní a moderní, vazba původní, dře- věné desky potažené tmavou kůží s ornamentálním slepotiskem, kovové hrany a uprostřed desky pukličky, k uzavření sloužily kožené proužky s kovovými záchytkami; češ., lat. 51
BYSTŘICE n. Pernštýnem (distr. II. Žďár) KNIHA SMÍŠENÁ (1441—)1473—1554 57 MA Bystřice n. Pernštýnem, rkp. I., Manuál městský. Papír, 12x33,5 cm, ff. 129, foliace provedena není, náhradně vloženy lístky s udáním foliových dekád, vazba stará: folio pergamenového rukopisu s notací (14. stol.), silně rozrušeno; češ., lat. f. 2a—4b — Právní naučení z Hradce Král. a Poličky, 1441—1444 (opisy). 5a—15b — Sirotčí zápisy, odkazy, koupě a prodeje nemovitostí, testamenty, obligace, 1475 až 1491 (—1508). 17a—30b — dtto, 1454—1497 (část zápisů patrně přepisována odjinud, chronologie opačná; 1482—1454). 31a—35a — Obecní příjmy a výdaje: 1477 příjmy a vydání šosovní sbírky; 1485 dtto. 37a—49a — Obecní příjmy a výdaje 1486—1494. 55b—61b, 63a — Půjčky a vydání kostelních peněz 1486—1489. 65b — Půjčky obecních peněz (cca 80. léta 15. stol.). 66a—74b — Koupě a prodeje nemovitostí, 1473—1487. 78b—82b — Radní počty, 1519—1528 (neúplné). 83a—111a — Svatební smlouvy a přátelská narovnání, 1538—1554. 113a—120b, 123a—128a — Radní počty, 1514—1516, 1520. KNIHA SMÍŠENÁ 1479—1554 58 MA Bystřice n. Pernštýnem, rkp. II., Manuál městský. Papír, 12X33,5 cm, ff. 149, foliace provedena není, pouze některá folia ozna- čena, vazba stará: folio pergamenového rkp. s liturgickým obsahem, silně roz- rušeno; češ., lat. f. 1a—6b — Radní počty (fragment), 1494—1498. 7a—8b — Anno etc. 91 znamenají se úmluvy o peníze sirotčí ... (Sirotčí registra), 1491—1498. 9a—12b — (prázdné). 13a—16a — Kšafty, 1491—1494. 19a—43a, 47 — Znamenavají sie registra purgrechtní (koupě a prodeje nemovitostí), 1479—1531. 58b—62b — dtto, 1496—1497. 63a—134a — Radní počty, 1497—1500. 134b—142a — Trhové a smluvní zápisy, 1522—1554. ČÁSLAV (distr. II. Kutná Hora) 59 MANUÁL RADNÍ 1496—1506(—1509) MA Čáslav, sign. I. B 1. Papír, 16,7X21,6 cm, ff. 191, foliace původní a moderní, vazba původní, dře- věné desky potažené tmavou kůží s ornamentálním slepotiskem, kovové hrany a uprostřed desky pukličky, k uzavření sloužily kožené proužky s kovovými záchytkami; češ., lat. 51
Strana 52
Koupě a prodeje nemovitostí, obligace, záznamy o radních počtech (sumárně), testamenty, sirotčí zápisy, pamětní zápisy. f. 2a — Liber manualis incipit civitatis Czaslauiensis anno domini 1496 feria tercia ante Urbani, quo die per nobilem dominum Albertum de Leskowecz succamerarium (!) regni Bohe- mie in hac urbe novi consules electi sunt, qui nominibus propriis una cum cognomi- nibus subscribuntur. f. 2a—171b — Zápisy z let 1496—1506. 172a—184a — Abecední rejstřík podle jmen pořizovatelů. 185b—191a — Pokračování zápisů z let 1506—1509 (přípisky). KNIHA TRHOVÁ 1522—1553(—1566) SUA III. — PK Čáslav, sign. VI 111, Knihy staré gruntovní. Papír, 20,6x31 cm, ff. 409, foliace původní (signatury) a moderní, vazba no- vější (19. stol.); češ., lat. 60 Vedle běžných trhových zápisů uvedeno několik pamětních zápisů: f. 2a—3b — Zápis o požáru města (lat., čes. překlad) 1522. 4b — Text královské přísahy Ludvíka Jag., 1522. 5a — Záznam o korunovaci královny Marie, 1522. ČELÁKOVICE (distr. I. Brandýs n. L., II. Praha-východ) KNIHA SOUDNÍ 1369—1484(—1557) 61 SUA III., PK, sign. MZA Brandýs n. L. III. Papír, 22,5x31,7 cm, ff. 39, foliace a duplicitní moderní paginace, vazba re- konstruovaná (1928), při převazbě došlo k porušení původního sledu folií; lat., češ. Rkp. obsahuje převody nemovitostí, obligace, testamenty. V době pohusitské sloužila kniha k zapisování všech záležitostí městečka. f. 21b — Záznam o důchodech záduší, 1452. 25a—26b — Spor o placení úroku z mlýna u Čelákovic mezi Bohuňkem z Klinštejna a mly- nářem Hájkem, 1451. ČESKÁ KAMENICE (distr. I. Nový Bor, II. Děčín) KNIHA PAMĚTNÍ 1380—1516 MA Čes. Kamenice. Papír, 21x31 cm, ff. 46, paginace novější, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, kování, k uzavření sloužil kožený proužek; něm., lat. Lit.: A. Horcicka, Die strafrechtlichen Entscheidungen des Böhm. Kamnitzer 62 52
Koupě a prodeje nemovitostí, obligace, záznamy o radních počtech (sumárně), testamenty, sirotčí zápisy, pamětní zápisy. f. 2a — Liber manualis incipit civitatis Czaslauiensis anno domini 1496 feria tercia ante Urbani, quo die per nobilem dominum Albertum de Leskowecz succamerarium (!) regni Bohe- mie in hac urbe novi consules electi sunt, qui nominibus propriis una cum cognomi- nibus subscribuntur. f. 2a—171b — Zápisy z let 1496—1506. 172a—184a — Abecední rejstřík podle jmen pořizovatelů. 185b—191a — Pokračování zápisů z let 1506—1509 (přípisky). KNIHA TRHOVÁ 1522—1553(—1566) SUA III. — PK Čáslav, sign. VI 111, Knihy staré gruntovní. Papír, 20,6x31 cm, ff. 409, foliace původní (signatury) a moderní, vazba no- vější (19. stol.); češ., lat. 60 Vedle běžných trhových zápisů uvedeno několik pamětních zápisů: f. 2a—3b — Zápis o požáru města (lat., čes. překlad) 1522. 4b — Text královské přísahy Ludvíka Jag., 1522. 5a — Záznam o korunovaci královny Marie, 1522. ČELÁKOVICE (distr. I. Brandýs n. L., II. Praha-východ) KNIHA SOUDNÍ 1369—1484(—1557) 61 SUA III., PK, sign. MZA Brandýs n. L. III. Papír, 22,5x31,7 cm, ff. 39, foliace a duplicitní moderní paginace, vazba re- konstruovaná (1928), při převazbě došlo k porušení původního sledu folií; lat., češ. Rkp. obsahuje převody nemovitostí, obligace, testamenty. V době pohusitské sloužila kniha k zapisování všech záležitostí městečka. f. 21b — Záznam o důchodech záduší, 1452. 25a—26b — Spor o placení úroku z mlýna u Čelákovic mezi Bohuňkem z Klinštejna a mly- nářem Hájkem, 1451. ČESKÁ KAMENICE (distr. I. Nový Bor, II. Děčín) KNIHA PAMĚTNÍ 1380—1516 MA Čes. Kamenice. Papír, 21x31 cm, ff. 46, paginace novější, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, kování, k uzavření sloužil kožený proužek; něm., lat. Lit.: A. Horcicka, Die strafrechtlichen Entscheidungen des Böhm. Kamnitzer 62 52
Strana 53
Schöffengerichtes aus d. J. 1380—1412. MVGDB 45, 1907, str. 39n. a recenze edice V. Vojtíška ČČH 22, 1916, str. 152—158. Ed.: A. Horcicka, Das älteste Böhmisch-Kamnitzer Stadtbuch. (Vyd. z pozůsta- losti A. H. Verein f. G. d. D. in Böhmen.) Praha 1915. ČESKÁ LÍPA KNIHA PŘIJÍMÁNÍ ZA MĚŠŤANY 1461—1722 63 OA Ces. Lípa, sign. D I/b 2. Papír, 11X31,5 cm, ff. 143, foliace novější, vazba novější, lepenkové desky; něm., češ. Kniha obsahuje seznam nově přijatých měšťanů od r. 1461—1720 (f. 15a, 17a—113a), seznam vydaných výhost. listů 1709—1722 (f. 133a—137b) a různá statuta (2b — hrnčíři, 1462, 3b — formani, 1463, 6 — statuta o vnitřní městs. správě, konec 15. stol.). f. 138 — Stručný index k zápisům, pořízený r. 1842. Lit.: K. J. Bienert, B. Leipaer Bürgerrechtsverleihungen, MVHW 1931, str. 7 n., 41 n., 110 n.; 1932, str. 55 n., 81 n. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1525—1564 64 OA Ces. Lípa, sign. C II/a 18. Papír, 21X30 cm, ff. 271, foliace novější (pouze v popsané části), vazba novější, lepenkové desky; něm. Kniha obsahuje trhy nemovitostí, obligací i smlouvy, kvitance a další nesporné záležitosti, projednávané před městs. radou. Při převazbě rukopisu došlo nejspíše ke změně pořadí urči- tých skupin zápisů: f. 7a—34b: Causae (1525—1563) byly patrně až ve druhé části. Počátek rukopisu původně snad na dneš. fol. 35a—227a, kde jsou nesporné soudní záležitosti. ČESKÁ TŘEBOVÁ (distr. I. II. Ústí n. Orl.) KNIHA SOUDNÍ 1375—1466 65 MA Čes. Třebová, staré č. 544. Pergamen (47 fol.), papir (4 fol.), 13,5X23 cm, ff. 51, foliace moderní, vazba moderní, dřevěné desky potažené kůží (rekonstrukce původ. vazby); lat., češ. Kniha obsahuje zápisy z let 1375—1378, 1385—1444, 1461, 1464, 1466. Mezery byly způso- beny ztrátami folií rukopisu. Lit.: J. Růžička, O knize města Čes. Třebové z předhusitské doby. SAP IV. 1, 1954, str. 102—140. 53
Schöffengerichtes aus d. J. 1380—1412. MVGDB 45, 1907, str. 39n. a recenze edice V. Vojtíška ČČH 22, 1916, str. 152—158. Ed.: A. Horcicka, Das älteste Böhmisch-Kamnitzer Stadtbuch. (Vyd. z pozůsta- losti A. H. Verein f. G. d. D. in Böhmen.) Praha 1915. ČESKÁ LÍPA KNIHA PŘIJÍMÁNÍ ZA MĚŠŤANY 1461—1722 63 OA Ces. Lípa, sign. D I/b 2. Papír, 11X31,5 cm, ff. 143, foliace novější, vazba novější, lepenkové desky; něm., češ. Kniha obsahuje seznam nově přijatých měšťanů od r. 1461—1720 (f. 15a, 17a—113a), seznam vydaných výhost. listů 1709—1722 (f. 133a—137b) a různá statuta (2b — hrnčíři, 1462, 3b — formani, 1463, 6 — statuta o vnitřní městs. správě, konec 15. stol.). f. 138 — Stručný index k zápisům, pořízený r. 1842. Lit.: K. J. Bienert, B. Leipaer Bürgerrechtsverleihungen, MVHW 1931, str. 7 n., 41 n., 110 n.; 1932, str. 55 n., 81 n. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1525—1564 64 OA Ces. Lípa, sign. C II/a 18. Papír, 21X30 cm, ff. 271, foliace novější (pouze v popsané části), vazba novější, lepenkové desky; něm. Kniha obsahuje trhy nemovitostí, obligací i smlouvy, kvitance a další nesporné záležitosti, projednávané před městs. radou. Při převazbě rukopisu došlo nejspíše ke změně pořadí urči- tých skupin zápisů: f. 7a—34b: Causae (1525—1563) byly patrně až ve druhé části. Počátek rukopisu původně snad na dneš. fol. 35a—227a, kde jsou nesporné soudní záležitosti. ČESKÁ TŘEBOVÁ (distr. I. II. Ústí n. Orl.) KNIHA SOUDNÍ 1375—1466 65 MA Čes. Třebová, staré č. 544. Pergamen (47 fol.), papir (4 fol.), 13,5X23 cm, ff. 51, foliace moderní, vazba moderní, dřevěné desky potažené kůží (rekonstrukce původ. vazby); lat., češ. Kniha obsahuje zápisy z let 1375—1378, 1385—1444, 1461, 1464, 1466. Mezery byly způso- beny ztrátami folií rukopisu. Lit.: J. Růžička, O knize města Čes. Třebové z předhusitské doby. SAP IV. 1, 1954, str. 102—140. 53
Strana 54
ČESKÉ BUDĚJOVICE KNIHA SOUDNÍ 1375—1396(—1407) 66 OA Ces. Budějovice, sign. D I. Pergamen, 21,5X30,5 cm, ff. 104, paginace původní, foliace novější, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily dva zámky; lat. f. 1a — Iste liber emptus est et comparatus a Magistro Nicolao notario nostro per Nicolaum Perusch, protunc judicem, Stephlinum Weyss... juratos protunc anno domini 1375° die 19 mensis maii. Kniha obsahuje zápisy o nesporných záležitostech (trhy, testamenty, obligace, kvitance aj.) projednávaných na soudech zahájených. Zápisy mají ráz soudních listin. V závěru knihy je několik zápisů trestního soudnictví (vyznání na mučidlech a proskripce). Lit.: B. Janoušek, Nejstarší zachovaná městská kniha českobudějovická a její význam historický a diplomatický. Diss. fil. fak. KU 1950. BERNÍ REJSTŘÍK 1384 67 OA Čes. Budějovice, sign. 4. Papír, 14,5X20,5 cm, ff. 11, foliace moderní, bez vazby; lat. Lit.: K. Beer, MIOG 36, 1915, str. 49. BERNÍ REJSTŘÍK (FRAGMENT) 1385 68 OA Čes. Budějovice, sign. 5. Papír, 21X28,5 cm, ff. 6, foliace moderni, bez vazby; lat. Lit.: K. Beer, MIOG 36, 1915, str. 49. KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1390—1394 OA Čes. Budějovice, č. inv. 25. Papír, 14,5X39 cm (nestejná velikost folií), ff. 42, paginace novější, vazba pů- vodní z tužšího pergamenu; lat. 69 Příjmy a vydání města sestavené podle funkčních období jednotlivých purkmistrů v rámci roků. REJSTŘÍK MĚSTSKÝCH POČTŮ—UNGELTU 1390, 1391, 1392—1394 70 OA Čes. Budějovice, rkp. D 7. Papír, 16X39,3 cm (12X31 cm), ff. 39, foliace moderní (nepřesná), vazba pů- vodní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil ještě proužek kůže; lat. Rejstřík se skládá ze dvou nestejně velkých částí: fol. 1a—27b a 28a—39b (menší formát). Zapisovány městské příjmy: především z ungeltu a vydání. 54
ČESKÉ BUDĚJOVICE KNIHA SOUDNÍ 1375—1396(—1407) 66 OA Ces. Budějovice, sign. D I. Pergamen, 21,5X30,5 cm, ff. 104, paginace původní, foliace novější, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily dva zámky; lat. f. 1a — Iste liber emptus est et comparatus a Magistro Nicolao notario nostro per Nicolaum Perusch, protunc judicem, Stephlinum Weyss... juratos protunc anno domini 1375° die 19 mensis maii. Kniha obsahuje zápisy o nesporných záležitostech (trhy, testamenty, obligace, kvitance aj.) projednávaných na soudech zahájených. Zápisy mají ráz soudních listin. V závěru knihy je několik zápisů trestního soudnictví (vyznání na mučidlech a proskripce). Lit.: B. Janoušek, Nejstarší zachovaná městská kniha českobudějovická a její význam historický a diplomatický. Diss. fil. fak. KU 1950. BERNÍ REJSTŘÍK 1384 67 OA Čes. Budějovice, sign. 4. Papír, 14,5X20,5 cm, ff. 11, foliace moderní, bez vazby; lat. Lit.: K. Beer, MIOG 36, 1915, str. 49. BERNÍ REJSTŘÍK (FRAGMENT) 1385 68 OA Čes. Budějovice, sign. 5. Papír, 21X28,5 cm, ff. 6, foliace moderni, bez vazby; lat. Lit.: K. Beer, MIOG 36, 1915, str. 49. KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1390—1394 OA Čes. Budějovice, č. inv. 25. Papír, 14,5X39 cm (nestejná velikost folií), ff. 42, paginace novější, vazba pů- vodní z tužšího pergamenu; lat. 69 Příjmy a vydání města sestavené podle funkčních období jednotlivých purkmistrů v rámci roků. REJSTŘÍK MĚSTSKÝCH POČTŮ—UNGELTU 1390, 1391, 1392—1394 70 OA Čes. Budějovice, rkp. D 7. Papír, 16X39,3 cm (12X31 cm), ff. 39, foliace moderní (nepřesná), vazba pů- vodní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil ještě proužek kůže; lat. Rejstřík se skládá ze dvou nestejně velkých částí: fol. 1a—27b a 28a—39b (menší formát). Zapisovány městské příjmy: především z ungeltu a vydání. 54
Strana 55
REJSTŘÍK MĚSTSKÝCH POČTŮ—UNGELTU 1392—1393 OA Čes. Budějovice, rkp. D 6. Papír, 15X30 cm, ff. 8, paginace moderní, bez vazby; lat. 71 p. 1—10 — příjmy z ungeltu a vydání na nejrůznější práce pro město. REJSTŘÍK PENĚŽNÍ SBÍRKY 1394 OA Čes. Budějovice, rkp. D — žel. tresor č. 9. Papír, 10,5X30 cm, ff. 11, paginace novější, bez vazby; lat. 72 p. 1 — Liber peccunie domino regi post ipsius captivitatem concesse, et defalcatorum eiusdem tam ab antiquis scabinis tercii consilii quam modernis. Nota cives Budyowicenses, qui domini regi peccuniam concesserunt post eius captivita- p. 2 — tem in quorum adhuc unicuique civitas tenere post defalcaciones in losungis et aliis censibus. (Následují pak jména jednotlivých měšťanů, kteří přispěli na výběr pomoci.) Rejstřík byl v podstatě pořízen jako rejstřík dluhů obce měšťanům, aby bylo dosa- ženo evidence postupného umořování jednorázově půjčených peněz, které město vy- platilo. KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ 1396—1416 OA Čes. Budějovice, rkp. D, sign. 99, Liber losungarum. Papír, 21x29 cm, ff. 248, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, kování, k uzavření sloužil zámek; lat. V 1. 1396—1399 je pro každý rok zvláštní rejstřík, potom přicházejí skupinové rejstříky pro léta 1400—1406, 1407—1411, 1412—1416, kde každý výběrčí termín u jména poplatníka je označen značkou. Pořadí výběrčího katastru je analog, jako ve starších ber. rejstřících (uvnitř města jsou uváděny též ulice a náměstí). 73 Lit.: K. Beer, MIOG 36, 1915, str. 51 n. KNIHA SPORNÉHO A NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1396—1525 OA Čes. Budějovice, rkp. D — želez. tresor 2., Verkaufs- und anderer Urkun- denbuch (na hřbetě rukou 19. stol.). Papír, 22X30 cm, ff. 333, foliace původní částečná (1—173) a novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží s kovovými pukličkami, k uzavření sloužil zámek; lat., něm., češ. 74 Do knihy psáno současně z obou konců, foliace je dvojí: f. 333b—306a (1a—27b) — Obligace a jiné soukromoprávní zápisy z let 1396—1414 (první zápis z 8. X., poslední z 20. XI.) před rychtářem, purkmistrem. Celkem 149 zápisů. 9a (28a—54b) — Anno domini M'CCCXCVIII. Ruga scabinorum protunc magistri 305b—27 civium Crastani, Prundel, Cunatlini, Sparkes, Lewel etc. ceterorumque juratorum. Tyto zápisy jdou až do r. 1422 s přestávkou v letech 1419—1421. Pod hlavičkou výše uvedenou a stereotypně se opakující (ovšem se změnou jmen) seznam uvedených činů. Ve většině zápisů je zmiňován podkomoří, nebo jeho zástupce, a to hlavně hofrychtéř a podkomořský písař; jednou dokonce na jejich místě vystupuje „judex Coloniensis“. 278a—262b (55b—71a) — Nota. Anno domini M'CCCCXXVI° circa Assumpcionem (15. VIII.) Marie inchoatum est hic scribere. Acta et contestatus inter honores quolibet alibi non 55
REJSTŘÍK MĚSTSKÝCH POČTŮ—UNGELTU 1392—1393 OA Čes. Budějovice, rkp. D 6. Papír, 15X30 cm, ff. 8, paginace moderní, bez vazby; lat. 71 p. 1—10 — příjmy z ungeltu a vydání na nejrůznější práce pro město. REJSTŘÍK PENĚŽNÍ SBÍRKY 1394 OA Čes. Budějovice, rkp. D — žel. tresor č. 9. Papír, 10,5X30 cm, ff. 11, paginace novější, bez vazby; lat. 72 p. 1 — Liber peccunie domino regi post ipsius captivitatem concesse, et defalcatorum eiusdem tam ab antiquis scabinis tercii consilii quam modernis. Nota cives Budyowicenses, qui domini regi peccuniam concesserunt post eius captivita- p. 2 — tem in quorum adhuc unicuique civitas tenere post defalcaciones in losungis et aliis censibus. (Následují pak jména jednotlivých měšťanů, kteří přispěli na výběr pomoci.) Rejstřík byl v podstatě pořízen jako rejstřík dluhů obce měšťanům, aby bylo dosa- ženo evidence postupného umořování jednorázově půjčených peněz, které město vy- platilo. KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ 1396—1416 OA Čes. Budějovice, rkp. D, sign. 99, Liber losungarum. Papír, 21x29 cm, ff. 248, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, kování, k uzavření sloužil zámek; lat. V 1. 1396—1399 je pro každý rok zvláštní rejstřík, potom přicházejí skupinové rejstříky pro léta 1400—1406, 1407—1411, 1412—1416, kde každý výběrčí termín u jména poplatníka je označen značkou. Pořadí výběrčího katastru je analog, jako ve starších ber. rejstřících (uvnitř města jsou uváděny též ulice a náměstí). 73 Lit.: K. Beer, MIOG 36, 1915, str. 51 n. KNIHA SPORNÉHO A NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1396—1525 OA Čes. Budějovice, rkp. D — želez. tresor 2., Verkaufs- und anderer Urkun- denbuch (na hřbetě rukou 19. stol.). Papír, 22X30 cm, ff. 333, foliace původní částečná (1—173) a novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží s kovovými pukličkami, k uzavření sloužil zámek; lat., něm., češ. 74 Do knihy psáno současně z obou konců, foliace je dvojí: f. 333b—306a (1a—27b) — Obligace a jiné soukromoprávní zápisy z let 1396—1414 (první zápis z 8. X., poslední z 20. XI.) před rychtářem, purkmistrem. Celkem 149 zápisů. 9a (28a—54b) — Anno domini M'CCCXCVIII. Ruga scabinorum protunc magistri 305b—27 civium Crastani, Prundel, Cunatlini, Sparkes, Lewel etc. ceterorumque juratorum. Tyto zápisy jdou až do r. 1422 s přestávkou v letech 1419—1421. Pod hlavičkou výše uvedenou a stereotypně se opakující (ovšem se změnou jmen) seznam uvedených činů. Ve většině zápisů je zmiňován podkomoří, nebo jeho zástupce, a to hlavně hofrychtéř a podkomořský písař; jednou dokonce na jejich místě vystupuje „judex Coloniensis“. 278a—262b (55b—71a) — Nota. Anno domini M'CCCCXXVI° circa Assumpcionem (15. VIII.) Marie inchoatum est hic scribere. Acta et contestatus inter honores quolibet alibi non 55
Strana 56
262a—25 163b—a vacabat iam ceterum occupatus. Pokračování soukromoprávních zápisů z let 1426 až 1434. Jsou to č. 314—420. 7b (71b—76a) — Ruga in Budweys Anno etc. XXVI°, feria quinta ante Thome (19. XII.). Při těchto soudech vystupují jen osoby „vice subcamerario“. Jsou tu rugy z let 1426, 1428 a 1431. 254b—250b (79a—83a) — Prázdné. 250a—242b (83b—91a) — Pokračování prvotních zápisů soukromoprávních z let 1434—1439. Jsou to č. 421—500. 242a—226b — Viz níže, protože psány z druhé strany. 226a—197b (108b—137a) — Pokračování prvotních zápisů soukromoprávních z let 1415—1426. Jsou to č. 150—313. 197a—190a — Viz níže (psány z druhé strany). 189b—154b (144a—178a) — Soudy zahájené (judicium legittimum, později contestatum) za předsednictví purkmistra. Jsou rozděleny na rubriky: „Judicia eodem die“, „Obtenta eodem die“. Soudy trvaly dva dny, proto každá z těchto rubrik dvakrát. Tyto zápisy pocházejí z doby 1439—1516 (řada posledních zápisů je nedatována) se značnými mezerami. (170a—b) — „O soudu zahájeném“ z r. 1516. Instrukce, popisující vnější průběh za- sedání i s jeho všemi formalitami. Vydán J. Umlaufem v čl. J. E. Vocela, O saudu zahájeném. ČČM XIX. (1845), část I., str. 103—104. (Edice je chybná.) Text z původního začátku, je však značně pozdější: 1a—152a — Pokračování soukromoprávních zápisů z let 1439—1525. Obsahuje celkem 669 čísel. 24a — Jiřík z Poděbrad uděluje rychtářství do rukou obce města Čes. Budějovic. Dáno 22. XII. 1458 (cf. CIM III. str. 353). 152b—154a — prázdné. Soudy zahájené z let 1425—1526. 190а—196b — Soudy zahájené z let 1426—1436 (rok 1437 a 1438 tu nezastoupen). 226b—242a — Lit.: B. Janoušek, Nejstarší zachovaná městská kniha českobudějovická etc. Diss. fil. fak. KU, 1950, str. 112. REJSTŘÍK DLUHŮ (13962, 13971) OA Ces. Budějovice, rkp. D 8. Papir, 11X31 cm, ff. 4, paginace moderni, bez vazby; lat. 75 p. 1 — Nota. Debita antiquorum scabinorum de duobus annis, videlicet anno domini 1395° et 96° novis scabinis datas, exceptis hiis, quibus sunt persoluta. (Datace je velmi nesnadná, soupis vznikl buď ještě v r. 1396 nebo 1397.) KNIHA TRHOVÁ 1411—1467 76 OA Čes. Budějovice, rkp. D — žel. tresor 3, Knihy trhové městské. Papír, 22X29 cm, ff. 27, foliace původní (vadná), moderní paginace, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, opatřené původně kovovými pukličkami; lat., něm. Nota. Anno domini Millesimo CCCC Imo inchoatus est iste liber feria tercia post Invocavit (3. III.) in quo vendiciones et empciones domorum, agrorum, pratorum et quorumlibet here- ditatum conscribentur et vigorem firmiter hec conscripta obtinebunt. Judex et scabini protunc qui in primo folio sequenti continentur. (Přední přídeští.) 1a—36b (26b) — Zápisy trhů a jiných převodů nemovitostí z doby od 4. III. 1411 do 7. IX. 1467. Celkem 149 zápisů. Data všech zápisů jsou převedena K. Köplem na nové datování. Lit.: B. Janoušek, Nejstarší zachovaná městská kniha českobudějovická etc. Diss. fil. fak. KU, 1950. 56
262a—25 163b—a vacabat iam ceterum occupatus. Pokračování soukromoprávních zápisů z let 1426 až 1434. Jsou to č. 314—420. 7b (71b—76a) — Ruga in Budweys Anno etc. XXVI°, feria quinta ante Thome (19. XII.). Při těchto soudech vystupují jen osoby „vice subcamerario“. Jsou tu rugy z let 1426, 1428 a 1431. 254b—250b (79a—83a) — Prázdné. 250a—242b (83b—91a) — Pokračování prvotních zápisů soukromoprávních z let 1434—1439. Jsou to č. 421—500. 242a—226b — Viz níže, protože psány z druhé strany. 226a—197b (108b—137a) — Pokračování prvotních zápisů soukromoprávních z let 1415—1426. Jsou to č. 150—313. 197a—190a — Viz níže (psány z druhé strany). 189b—154b (144a—178a) — Soudy zahájené (judicium legittimum, později contestatum) za předsednictví purkmistra. Jsou rozděleny na rubriky: „Judicia eodem die“, „Obtenta eodem die“. Soudy trvaly dva dny, proto každá z těchto rubrik dvakrát. Tyto zápisy pocházejí z doby 1439—1516 (řada posledních zápisů je nedatována) se značnými mezerami. (170a—b) — „O soudu zahájeném“ z r. 1516. Instrukce, popisující vnější průběh za- sedání i s jeho všemi formalitami. Vydán J. Umlaufem v čl. J. E. Vocela, O saudu zahájeném. ČČM XIX. (1845), část I., str. 103—104. (Edice je chybná.) Text z původního začátku, je však značně pozdější: 1a—152a — Pokračování soukromoprávních zápisů z let 1439—1525. Obsahuje celkem 669 čísel. 24a — Jiřík z Poděbrad uděluje rychtářství do rukou obce města Čes. Budějovic. Dáno 22. XII. 1458 (cf. CIM III. str. 353). 152b—154a — prázdné. Soudy zahájené z let 1425—1526. 190а—196b — Soudy zahájené z let 1426—1436 (rok 1437 a 1438 tu nezastoupen). 226b—242a — Lit.: B. Janoušek, Nejstarší zachovaná městská kniha českobudějovická etc. Diss. fil. fak. KU, 1950, str. 112. REJSTŘÍK DLUHŮ (13962, 13971) OA Ces. Budějovice, rkp. D 8. Papir, 11X31 cm, ff. 4, paginace moderni, bez vazby; lat. 75 p. 1 — Nota. Debita antiquorum scabinorum de duobus annis, videlicet anno domini 1395° et 96° novis scabinis datas, exceptis hiis, quibus sunt persoluta. (Datace je velmi nesnadná, soupis vznikl buď ještě v r. 1396 nebo 1397.) KNIHA TRHOVÁ 1411—1467 76 OA Čes. Budějovice, rkp. D — žel. tresor 3, Knihy trhové městské. Papír, 22X29 cm, ff. 27, foliace původní (vadná), moderní paginace, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, opatřené původně kovovými pukličkami; lat., něm. Nota. Anno domini Millesimo CCCC Imo inchoatus est iste liber feria tercia post Invocavit (3. III.) in quo vendiciones et empciones domorum, agrorum, pratorum et quorumlibet here- ditatum conscribentur et vigorem firmiter hec conscripta obtinebunt. Judex et scabini protunc qui in primo folio sequenti continentur. (Přední přídeští.) 1a—36b (26b) — Zápisy trhů a jiných převodů nemovitostí z doby od 4. III. 1411 do 7. IX. 1467. Celkem 149 zápisů. Data všech zápisů jsou převedena K. Köplem na nové datování. Lit.: B. Janoušek, Nejstarší zachovaná městská kniha českobudějovická etc. Diss. fil. fak. KU, 1950. 56
Strana 57
REJSTŘÍK VINNÉHO OBCHODU 1424—1434 77 OA Čes. Budějovice, rkp. D — žel. tresor, sign. 14, Stadt-gemeindeweinschenk Buch 1424 bis 1434. Papír, 22,5x30 cm, ff. 99, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, opatřené původně kovovými pukličkami, k uzavření sloužil zámek; něm., lat. Do knihy zapisováno z obou stran. Proto i zvl. foliace vpředu i vzadu. f. 13 — Liber vini. Hie ist czu merkchen, da man czalt von Christi gepurt Tausent viertzehen hundert Jarr und dar nach in dem vierundezwaynczigstem jar an sand Elsbethen tag des Suntags haben wir hie czum Budweis angehaben den Weynczeschenken auf die Stat czu einem Gmaynen nuczs und die in disen Buch wirt verschriben aller handel der czu demselben gehort etc. Nota. Czu derselben obengeschriben czeit Weynmaister gesatzt warden Petr Höflich von dem Rat und Petr Scherer aus der Gemayn und diy haben empfangen czu einem Vrchauf (!) auf die Wein czu arbaitte in utrengelt als hie under geschriben ist. Přední přídeští — je tu zachycena tabulka cen: Per 2 faciunt una urna VII gr. IIII denarios, decem LXXIIII gr. II den. viginti III sex. minus X den. Viginti qua- tuor. Druhý ř. pokračuje podobně. 1a — Hie ist cze merkchen wer czu den (!) Wein gelihen hat. 1a—b — seznam měšťanů, kteří mají vypůjčeny peníze. Škrtáni s pozn. solvit. 2a — Hie ist cze merken, was wir vaz (4,5) chauffen, lehen vas. 3a—b — Vinum emptum hic in civitate. Hie ist cze merken, was die vorgenanten Weinmaister wein chauffen und von wem und was gewings dar von wiert. 4a—5b — Vinum de Recz. 5b—6b — Nota die weyn vom abtt von der Gulden Goron. 6b—7b — Nota dy weyn di der Johannes Parvole gepracht hat VIII vaz. 7b—8a — Nota dy weyn dy der Vrenychel gepracht hat. 8b — Nota. An dem Suntag vor der Kreyczwochen haben die weynmaister der Peter Hofliech und Peter Scheraer und Peter Wlassak ir Rechnung getan vor dem Rat und vor der Gemayn umb einemen und umb aufgeben und umb allen handel. Percepta ad laborem vini. 9a — Distributa de ludo vini. 9b — Nota. Nach der vorgeschriben Rechnung haben die Weynmaister enpfangen hin wider- af ein news ut supra. 10b—35a — Výdaje, příjmy, vyúčtování a bilance z vína z let 1427—1434. 99b—90a (z druhé strany fol. 1—11b) — Výdaje, příjmy, vyúčtování a bilance z vína z let 1424—1425. 36a — Záznamy o skládání účtů. Lit.: Z. Šimeček, Monopolní obchod vínem v Čes. Budějovicích. Sbor. histo- rický 11, 1963, str. 7—65, passim. 78 REJSTŘÍK ÚROKŮ Z POZEMKŮ (FRAGMENT) OA Čes. Budějovice. I. cco 1420. Papír, 11,3X30 cm, ff. 1, bez označení; lat. (f. 1° — Quartale Weiss; f. 1° — Vicus retro plebanum.) II. сca 1443—1444. Papír, nestejná velikost (11,4X15 — 25,5 — 30 cm), ff. 5, bez označení, pagi- nace původní u jednoho zlomku (p. 3, 4); lat. p. 3 — Nota. Sub anno domini 1443° dominica proxima ante festum s. Galli (13. X.) procla- matus est census regius. Collectores ... 57
REJSTŘÍK VINNÉHO OBCHODU 1424—1434 77 OA Čes. Budějovice, rkp. D — žel. tresor, sign. 14, Stadt-gemeindeweinschenk Buch 1424 bis 1434. Papír, 22,5x30 cm, ff. 99, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, opatřené původně kovovými pukličkami, k uzavření sloužil zámek; něm., lat. Do knihy zapisováno z obou stran. Proto i zvl. foliace vpředu i vzadu. f. 13 — Liber vini. Hie ist czu merkchen, da man czalt von Christi gepurt Tausent viertzehen hundert Jarr und dar nach in dem vierundezwaynczigstem jar an sand Elsbethen tag des Suntags haben wir hie czum Budweis angehaben den Weynczeschenken auf die Stat czu einem Gmaynen nuczs und die in disen Buch wirt verschriben aller handel der czu demselben gehort etc. Nota. Czu derselben obengeschriben czeit Weynmaister gesatzt warden Petr Höflich von dem Rat und Petr Scherer aus der Gemayn und diy haben empfangen czu einem Vrchauf (!) auf die Wein czu arbaitte in utrengelt als hie under geschriben ist. Přední přídeští — je tu zachycena tabulka cen: Per 2 faciunt una urna VII gr. IIII denarios, decem LXXIIII gr. II den. viginti III sex. minus X den. Viginti qua- tuor. Druhý ř. pokračuje podobně. 1a — Hie ist cze merkchen wer czu den (!) Wein gelihen hat. 1a—b — seznam měšťanů, kteří mají vypůjčeny peníze. Škrtáni s pozn. solvit. 2a — Hie ist cze merken, was wir vaz (4,5) chauffen, lehen vas. 3a—b — Vinum emptum hic in civitate. Hie ist cze merken, was die vorgenanten Weinmaister wein chauffen und von wem und was gewings dar von wiert. 4a—5b — Vinum de Recz. 5b—6b — Nota die weyn vom abtt von der Gulden Goron. 6b—7b — Nota dy weyn di der Johannes Parvole gepracht hat VIII vaz. 7b—8a — Nota dy weyn dy der Vrenychel gepracht hat. 8b — Nota. An dem Suntag vor der Kreyczwochen haben die weynmaister der Peter Hofliech und Peter Scheraer und Peter Wlassak ir Rechnung getan vor dem Rat und vor der Gemayn umb einemen und umb aufgeben und umb allen handel. Percepta ad laborem vini. 9a — Distributa de ludo vini. 9b — Nota. Nach der vorgeschriben Rechnung haben die Weynmaister enpfangen hin wider- af ein news ut supra. 10b—35a — Výdaje, příjmy, vyúčtování a bilance z vína z let 1427—1434. 99b—90a (z druhé strany fol. 1—11b) — Výdaje, příjmy, vyúčtování a bilance z vína z let 1424—1425. 36a — Záznamy o skládání účtů. Lit.: Z. Šimeček, Monopolní obchod vínem v Čes. Budějovicích. Sbor. histo- rický 11, 1963, str. 7—65, passim. 78 REJSTŘÍK ÚROKŮ Z POZEMKŮ (FRAGMENT) OA Čes. Budějovice. I. cco 1420. Papír, 11,3X30 cm, ff. 1, bez označení; lat. (f. 1° — Quartale Weiss; f. 1° — Vicus retro plebanum.) II. сca 1443—1444. Papír, nestejná velikost (11,4X15 — 25,5 — 30 cm), ff. 5, bez označení, pagi- nace původní u jednoho zlomku (p. 3, 4); lat. p. 3 — Nota. Sub anno domini 1443° dominica proxima ante festum s. Galli (13. X.) procla- matus est census regius. Collectores ... 57
Strana 58
KNIHA ÚROKŮ Z POZEMKŮ 1446—1482 OA Ces. Budějovice, rkp. D I., sign. 91, Register census regii. Papír, 15242 cm, ff. 109, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, kování; lat. f. 1a — Anno domini 144 sexto renovatum est hoc registrum in quo census regius civitatis Budweis et villanorum ad eandem pertinencium colliguntur... Kniha je dále členěna podle stejného schématu jako berní rejstříky: 1a—19a — Výběr král. úroku (šosu), 1446—1458. 20b—26a — Výdaje z vybraného úroku. 28a—47b — Výběr král. úroku, 1459—1482. 49a—53b — Výdaje z vybraného úroku. Lit.: K. Beer, MIOG 36, 1915, str. 52 n. KOPIÁŘ DONAČNÍCH LISTIN 1466 OA Ces. Budějovice, rkp. D-K I., sign. 92. Pergamen, 29X39 cm, ff. 158, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, opatřené kovovými pukličkami, k uzavření sloužil zámek; lat., češ., něm. 80 V knize jsou formou regestů uvedeny úroční darovací listiny pro zbožné účely, sestavené do skupin podle druhů nadací (sukno chudým, špitál, leprosorium aj.). Jde většinou o opisy z ostat. městs. knih za účelem soustředění a zpřehlednění nadání. KNIHA BERNÍ 1482—1513 81 OA Ces. Budějovice, D. I., sign. 93, Liber losungarum. Papír, 29242 cm, ff. 84, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, kování; lat. f. 1a — Anno domini Millesimo quadringentesimo octuagesimo octavo renovatus est iste liber, in quo nomina civium et incolarum civitatis Budwicensis necnon villanorum ad eandem spectantium, que losunge istae stricti ordinarie continentur. — Dělení podle městských čtvrtí, předměstí a řemesel. Připojen seznam šosovních 1a—72b vesnic. U každého údaje ocenění pro berní účely a údaj o splacení příslušné částky. 73a—76b — Zápisy z každého roku o uložené berní (pouze do r. 1495). Lit.: K. Beer, MIOG 36, 1915, str. 52. KNIHA ÚROKŮ Z POZEMKŮ 1482—1512 OA Ces. Budějovice, rkp. D — žel. tresor, bez sign. Papír, 21,5x29 cm, ff. 67, paginace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží kožené proužky; něm., lat. 82 p. 3 — Anno domini Millesimo quadringentesimo octuagesimo secundo renovatum est hunc registrum, in quo census regius civitatis Budweys et villarum ad eandem pertinencium colliguntur et primus census collectus per A. p. 3—111 — Výběr král. šosu se děl podle členění města na čtvrti, obyvatele (inquilini), městské dvory a mlýny a šosovní vesnice. 113—124 — Záznamy o výběrčích král. úroku. Lit.: K. Beer, MIOG 36, 1915, str. 53. 58
KNIHA ÚROKŮ Z POZEMKŮ 1446—1482 OA Ces. Budějovice, rkp. D I., sign. 91, Register census regii. Papír, 15242 cm, ff. 109, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, kování; lat. f. 1a — Anno domini 144 sexto renovatum est hoc registrum in quo census regius civitatis Budweis et villanorum ad eandem pertinencium colliguntur... Kniha je dále členěna podle stejného schématu jako berní rejstříky: 1a—19a — Výběr král. úroku (šosu), 1446—1458. 20b—26a — Výdaje z vybraného úroku. 28a—47b — Výběr král. úroku, 1459—1482. 49a—53b — Výdaje z vybraného úroku. Lit.: K. Beer, MIOG 36, 1915, str. 52 n. KOPIÁŘ DONAČNÍCH LISTIN 1466 OA Ces. Budějovice, rkp. D-K I., sign. 92. Pergamen, 29X39 cm, ff. 158, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, opatřené kovovými pukličkami, k uzavření sloužil zámek; lat., češ., něm. 80 V knize jsou formou regestů uvedeny úroční darovací listiny pro zbožné účely, sestavené do skupin podle druhů nadací (sukno chudým, špitál, leprosorium aj.). Jde většinou o opisy z ostat. městs. knih za účelem soustředění a zpřehlednění nadání. KNIHA BERNÍ 1482—1513 81 OA Ces. Budějovice, D. I., sign. 93, Liber losungarum. Papír, 29242 cm, ff. 84, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, kování; lat. f. 1a — Anno domini Millesimo quadringentesimo octuagesimo octavo renovatus est iste liber, in quo nomina civium et incolarum civitatis Budwicensis necnon villanorum ad eandem spectantium, que losunge istae stricti ordinarie continentur. — Dělení podle městských čtvrtí, předměstí a řemesel. Připojen seznam šosovních 1a—72b vesnic. U každého údaje ocenění pro berní účely a údaj o splacení příslušné částky. 73a—76b — Zápisy z každého roku o uložené berní (pouze do r. 1495). Lit.: K. Beer, MIOG 36, 1915, str. 52. KNIHA ÚROKŮ Z POZEMKŮ 1482—1512 OA Ces. Budějovice, rkp. D — žel. tresor, bez sign. Papír, 21,5x29 cm, ff. 67, paginace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží kožené proužky; něm., lat. 82 p. 3 — Anno domini Millesimo quadringentesimo octuagesimo secundo renovatum est hunc registrum, in quo census regius civitatis Budweys et villarum ad eandem pertinencium colliguntur et primus census collectus per A. p. 3—111 — Výběr král. šosu se děl podle členění města na čtvrti, obyvatele (inquilini), městské dvory a mlýny a šosovní vesnice. 113—124 — Záznamy o výběrčích král. úroku. Lit.: K. Beer, MIOG 36, 1915, str. 53. 58
Strana 59
KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1496—1570 OA Čes. Budějovice, sign. D — žel. tresor č. 15, Gemeinde-Rechnungbuch. Papír, 22x32 cm, ff. 197, foliace moderní, vazba původní z kůže, desky vyztu- ženy třemi koženými pásky; něm., lat., češ. 83 f. 2a — Anno domini Millesimo quadringentesimo nonagesimo sexto electi sunt viri per do- minos consules et per seniores et totam communitatem pro republica agenda... Kniha uvádí po letech příjmy a vydání města se závěrečnými součty. Léta 1508 a 1509 vy- nechána. KOPIÁŘ KORESPONDENCE 1503—1505 84 OA Ces. Budějovice, rkp. D I., sign. 80, Verschiedene Urtheile und Entschei- dungen de anno 1503—1505. Papír, 22X30 cm, ff. 201, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky (přední odtržena); češ., lat., něm. Kniha obsahuje různá sdělení jednotlivým městům, opisy různých statut, svědectví apod.: f. 29b — Artykule sněmu plzeňského, 1505, 26. ledna. 62a—64a — Budějovičtí píší Pražanům o sněmu, 1506, 22. června. 72a—74b — Paměť o vyhnání židů z Budějovic, 1505. 81a—189b — Opisy právních naučení Prahy městu Budějovicím z let 1438—1546. KNIHA TRHOVÁ ŠOSOV. VESNIC 1508—1549 OA Čes. Budějovice, rkp. D, sign. Ž III., Kniha čtyř pánů. Papír, 22X30 cm, ff. 60, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu; něm., češ. 85 Vedle trhových zápisů obsahuje kniha též počty (příjmy a vydání čtyřpanského úřadu v Čes. Budějovicích). KNIHA TRHŮ A SMLUV RYCHTÁŘSKÁ 1512—1540 86 OA Čes. Budějovice, rkp. D-K, skř. II/č. 155. Papír, 21X30 cm, ff. 385, foliace původní (částečná) a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kovové rohy, k uzavření slouží dva kož. proužky; něm., češ. f. 1a—13a — Abecední rejstřík (neúplný). 13b—372a — Smlouvy o věci menší důležitosti a převody nemovitostí před rychtářem (srv. např. fol. 303, kde se praví: Anno domini 1533 amb Montag nach undecim milia virginum bin ich Veicht Raab erwelt warden czu einem Statrichter.). 375a—384a — Pokračování abecedního rejstříku. KNIHA TRHOVÁ ŠOSOVNÍCH VESNIC 1513 87 OA Ces. Budějovice, rkp. D, kov. skříň 40. Papír (fol. 1—40, 63—73), pergamen, 18X25 cm, ff. 72, paginace moderní, vazba původní, dřevěné desky, kožený hřbet; něm., češ. 59
KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1496—1570 OA Čes. Budějovice, sign. D — žel. tresor č. 15, Gemeinde-Rechnungbuch. Papír, 22x32 cm, ff. 197, foliace moderní, vazba původní z kůže, desky vyztu- ženy třemi koženými pásky; něm., lat., češ. 83 f. 2a — Anno domini Millesimo quadringentesimo nonagesimo sexto electi sunt viri per do- minos consules et per seniores et totam communitatem pro republica agenda... Kniha uvádí po letech příjmy a vydání města se závěrečnými součty. Léta 1508 a 1509 vy- nechána. KOPIÁŘ KORESPONDENCE 1503—1505 84 OA Ces. Budějovice, rkp. D I., sign. 80, Verschiedene Urtheile und Entschei- dungen de anno 1503—1505. Papír, 22X30 cm, ff. 201, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky (přední odtržena); češ., lat., něm. Kniha obsahuje různá sdělení jednotlivým městům, opisy různých statut, svědectví apod.: f. 29b — Artykule sněmu plzeňského, 1505, 26. ledna. 62a—64a — Budějovičtí píší Pražanům o sněmu, 1506, 22. června. 72a—74b — Paměť o vyhnání židů z Budějovic, 1505. 81a—189b — Opisy právních naučení Prahy městu Budějovicím z let 1438—1546. KNIHA TRHOVÁ ŠOSOV. VESNIC 1508—1549 OA Čes. Budějovice, rkp. D, sign. Ž III., Kniha čtyř pánů. Papír, 22X30 cm, ff. 60, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu; něm., češ. 85 Vedle trhových zápisů obsahuje kniha též počty (příjmy a vydání čtyřpanského úřadu v Čes. Budějovicích). KNIHA TRHŮ A SMLUV RYCHTÁŘSKÁ 1512—1540 86 OA Čes. Budějovice, rkp. D-K, skř. II/č. 155. Papír, 21X30 cm, ff. 385, foliace původní (částečná) a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kovové rohy, k uzavření slouží dva kož. proužky; něm., češ. f. 1a—13a — Abecední rejstřík (neúplný). 13b—372a — Smlouvy o věci menší důležitosti a převody nemovitostí před rychtářem (srv. např. fol. 303, kde se praví: Anno domini 1533 amb Montag nach undecim milia virginum bin ich Veicht Raab erwelt warden czu einem Statrichter.). 375a—384a — Pokračování abecedního rejstříku. KNIHA TRHOVÁ ŠOSOVNÍCH VESNIC 1513 87 OA Ces. Budějovice, rkp. D, kov. skříň 40. Papír (fol. 1—40, 63—73), pergamen, 18X25 cm, ff. 72, paginace moderní, vazba původní, dřevěné desky, kožený hřbet; něm., češ. 59
Strana 60
Zápisy o trzích v šosovních vesnicích, soupis pozemkového majetku měšťanů a obyvatel vsí (f. 41a—61a, patrně původně zvl. berní rejstřík) apod. Anno domini 15 tredecimo hie sein verschrieben alle hieb und morgen was der auf f. 41а — der statt gut sein der Burger in der Stat bei den heffen millen und ze derffen der robott halten damit ein ider nach gelegenheit der sach robotten verpflicht ist die zeit Burgemeister Neubart Elarth. KNIHA BERNÍ 1514—1593 88 OA Ces. Budějovice, D-K I., sign. 95, Liber losungarum. Papír, 32x47 cm, ff. 114, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží s ornamentál. slepotiskem; lat., češ., něm. f. 1a — Anno domini 1514° renovatus est iste liber, in quo nomina civium et incolarum Budwicensis civitatis nec non villanorum ad eandem spectantium, qui losunge sunt astricti ordinarie continentur ut infra:... Kniha je členěna stejným způsobem jako rkp. č. 81. Lit.: Fr. Kavka, Třídní struktura Českých Budějovic v prvé polovině 16. stol. Sbor. historický 4, 1956, str. 110 n. MANUÁL RADNÍ 1514 OA Ces. Budějovice, D I. č. 273, Bürgermeisterämtlicher Manuale. Papír, 10X30 cm, bez vazby. 89 Rkp. zatím není na místě. Údaj čerpán ze staršího inventáře archivu. KNIHA ÚROKŮ Z POZEMKŮ 1514—1559 OA Čes. Budějovice, D-K I., sign. 97, Grundsteuerbuch. Papír, 33x47 cm, ff. 43, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží; něm., lat. 90 f. 1a — Anno domini 15 decimo quarto renovatus est iste liber, in quo continentur census civitatis et villarum. Kniha úroků z pozemků (šosovní, král. šosu, pozemkové daně) vedena obdobným způsobem jako berní rejstříky. U každého jména je uvedena výměra pozemků a označení výběru. KNIHA TRHOVÁ A SMLUV 1517—1594 91 OA Čes. Budějovice, rkp. D — kov. skř. II/č. 144. Papír, 21X29,5 cm, ff. 278, foliace původní (částečná, do fol. 247), vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží; češ., něm., lat. f. 1 — Zápis o sázení rady podkomořím. 2a—252b — Převody nemovitostí, smlouvy. KNIHA KONCEPTŮ MĚST. KORESPONDENCE (FRAGMENT) 1520 OA Čes. Budějovice — akty, kart. sub d. Papír, 21X30 cm, ff. 2, nefoliováno, bez vazby; 5 zápisů českých, 1 něm. 92 60
Zápisy o trzích v šosovních vesnicích, soupis pozemkového majetku měšťanů a obyvatel vsí (f. 41a—61a, patrně původně zvl. berní rejstřík) apod. Anno domini 15 tredecimo hie sein verschrieben alle hieb und morgen was der auf f. 41а — der statt gut sein der Burger in der Stat bei den heffen millen und ze derffen der robott halten damit ein ider nach gelegenheit der sach robotten verpflicht ist die zeit Burgemeister Neubart Elarth. KNIHA BERNÍ 1514—1593 88 OA Ces. Budějovice, D-K I., sign. 95, Liber losungarum. Papír, 32x47 cm, ff. 114, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží s ornamentál. slepotiskem; lat., češ., něm. f. 1a — Anno domini 1514° renovatus est iste liber, in quo nomina civium et incolarum Budwicensis civitatis nec non villanorum ad eandem spectantium, qui losunge sunt astricti ordinarie continentur ut infra:... Kniha je členěna stejným způsobem jako rkp. č. 81. Lit.: Fr. Kavka, Třídní struktura Českých Budějovic v prvé polovině 16. stol. Sbor. historický 4, 1956, str. 110 n. MANUÁL RADNÍ 1514 OA Ces. Budějovice, D I. č. 273, Bürgermeisterämtlicher Manuale. Papír, 10X30 cm, bez vazby. 89 Rkp. zatím není na místě. Údaj čerpán ze staršího inventáře archivu. KNIHA ÚROKŮ Z POZEMKŮ 1514—1559 OA Čes. Budějovice, D-K I., sign. 97, Grundsteuerbuch. Papír, 33x47 cm, ff. 43, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží; něm., lat. 90 f. 1a — Anno domini 15 decimo quarto renovatus est iste liber, in quo continentur census civitatis et villarum. Kniha úroků z pozemků (šosovní, král. šosu, pozemkové daně) vedena obdobným způsobem jako berní rejstříky. U každého jména je uvedena výměra pozemků a označení výběru. KNIHA TRHOVÁ A SMLUV 1517—1594 91 OA Čes. Budějovice, rkp. D — kov. skř. II/č. 144. Papír, 21X29,5 cm, ff. 278, foliace původní (částečná, do fol. 247), vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží; češ., něm., lat. f. 1 — Zápis o sázení rady podkomořím. 2a—252b — Převody nemovitostí, smlouvy. KNIHA KONCEPTŮ MĚST. KORESPONDENCE (FRAGMENT) 1520 OA Čes. Budějovice — akty, kart. sub d. Papír, 21X30 cm, ff. 2, nefoliováno, bez vazby; 5 zápisů českých, 1 něm. 92 60
Strana 61
REJSTŘÍK SBÍRKY NA KOSTEL SV. MIKULÁŠE 1520 OA Čes. Budějovice, akty, karton D, sub d. Papír, 11X30 cm, ff. 18, foliace novější, bez vazby, provizorní obal; češ. f. 12 — Anno domini M° Ve vicessimo feria IIIIa ante Viti (13. VI.) páni, páni starší i všecka obec byvše pospolu na rathuze, svolili se jednostajně, každý vedle možnosti své pomoc učiniti na kostel svatého Mikuláše na měď, kterejž bejt býti má a k jemu se každý podvolí co dáti, jakož nížepsáno stojí. Na obalu novou rukou napsáno: Výkaz sbírky podniknuté se souhlasem vší obce na měď, kterouž měl býti pokryt kostel sv. Mikuláše. Prázdná fol. 3b, 11—13, 16—18. Sbírka provedena podle městských čtvrtí. 93 ČESKÝ BROD (distr. II. Kolín) KNIHA MĚSTSKÁ 1400—(14471) (DEPERDITUM) Srv. rkp. č. 94, fol. 2a. 94a KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ (1421—)1448—1591 OA Ces. Brod, bez sign., Liber memorialis, judicialis et civilis. Papír † pergamenová předsádka, 20,5x31 cm, ff. 342, foliace novější, vazba pů- vodní opravená; češ., lat. 94 Kniha se dělí na dvě části, časově i obsahově odlišné: f. 2a—157b — Soudní kniha. Zápisy z let 1421—1447 jsou přepisem, pořízeným na základě přiznání a starších zápisů, srv. pozn. na fol. 2a: Anno domini Millesimo quadringen- tesimo quadragesimo octavo ad honorem... dei omnipotentis qui est primaria causa tocius boni, iusticiaque superexcellens et sempiterna. Ad decusque et ob honore huius civitatis Brode Bohemicalis per magistrum protunc Mauricium dictum Trmal, consu- lesque secundum sedes judiciales locatos ... iste liber memorialis, judicialis et civilis sive hoc autenticum est de novo editum, formatum et comparatum. In quo quidem libro memoriali sive autentico negocia sive gesta transcripta de veteri et precedenti registro..., a devastacione civitatis, que devastacio sive destruccio facta est per Pra- genses anno domini 142 primo, per diversos consules tractata et sentenciata de verbo ad verbum continentur. Celá úvodní část (fol. 2a—100a) je psána jedním písařem, jenž působil až do r. 1454; zápisy jsou z let (1421—)1448—1482 (trhy, obligace, testamenty). f. 158—317a — Pamětní kniha. Na fol. 170b je charakterizována: Pozůstalej papír v této knize jest oddán k zápisům pamětním, k smlouvám vo různice učiněným a při obtížnějších a nálezův poznamenání půjček etc., 1554. f. 317b—333b — Rejstřík k první části knihy (soudní zápisy). Lit. a částeč. ed.: V. Schulz, Historické zprávy v nejstarší knize města Brodu Českého z let 1421—1496. Věst. KČSN 1899, VI, passim. KNIHA TESTAMENTŮ (1444—)1452—1582(—1590) OA Čes. Brod, rkp. č. 2. Papír, 24X33 cm, ff. 345, foliace původní (jen částečná), jinak bez foliace, vazba moderní; češ. 95 Kniha měla původně 337 fol., 8 dalších fol. bylo vevázáno do knihy po získání z Arch. Nár. muzea v Praze. 61
REJSTŘÍK SBÍRKY NA KOSTEL SV. MIKULÁŠE 1520 OA Čes. Budějovice, akty, karton D, sub d. Papír, 11X30 cm, ff. 18, foliace novější, bez vazby, provizorní obal; češ. f. 12 — Anno domini M° Ve vicessimo feria IIIIa ante Viti (13. VI.) páni, páni starší i všecka obec byvše pospolu na rathuze, svolili se jednostajně, každý vedle možnosti své pomoc učiniti na kostel svatého Mikuláše na měď, kterejž bejt býti má a k jemu se každý podvolí co dáti, jakož nížepsáno stojí. Na obalu novou rukou napsáno: Výkaz sbírky podniknuté se souhlasem vší obce na měď, kterouž měl býti pokryt kostel sv. Mikuláše. Prázdná fol. 3b, 11—13, 16—18. Sbírka provedena podle městských čtvrtí. 93 ČESKÝ BROD (distr. II. Kolín) KNIHA MĚSTSKÁ 1400—(14471) (DEPERDITUM) Srv. rkp. č. 94, fol. 2a. 94a KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ (1421—)1448—1591 OA Ces. Brod, bez sign., Liber memorialis, judicialis et civilis. Papír † pergamenová předsádka, 20,5x31 cm, ff. 342, foliace novější, vazba pů- vodní opravená; češ., lat. 94 Kniha se dělí na dvě části, časově i obsahově odlišné: f. 2a—157b — Soudní kniha. Zápisy z let 1421—1447 jsou přepisem, pořízeným na základě přiznání a starších zápisů, srv. pozn. na fol. 2a: Anno domini Millesimo quadringen- tesimo quadragesimo octavo ad honorem... dei omnipotentis qui est primaria causa tocius boni, iusticiaque superexcellens et sempiterna. Ad decusque et ob honore huius civitatis Brode Bohemicalis per magistrum protunc Mauricium dictum Trmal, consu- lesque secundum sedes judiciales locatos ... iste liber memorialis, judicialis et civilis sive hoc autenticum est de novo editum, formatum et comparatum. In quo quidem libro memoriali sive autentico negocia sive gesta transcripta de veteri et precedenti registro..., a devastacione civitatis, que devastacio sive destruccio facta est per Pra- genses anno domini 142 primo, per diversos consules tractata et sentenciata de verbo ad verbum continentur. Celá úvodní část (fol. 2a—100a) je psána jedním písařem, jenž působil až do r. 1454; zápisy jsou z let (1421—)1448—1482 (trhy, obligace, testamenty). f. 158—317a — Pamětní kniha. Na fol. 170b je charakterizována: Pozůstalej papír v této knize jest oddán k zápisům pamětním, k smlouvám vo různice učiněným a při obtížnějších a nálezův poznamenání půjček etc., 1554. f. 317b—333b — Rejstřík k první části knihy (soudní zápisy). Lit. a částeč. ed.: V. Schulz, Historické zprávy v nejstarší knize města Brodu Českého z let 1421—1496. Věst. KČSN 1899, VI, passim. KNIHA TESTAMENTŮ (1444—)1452—1582(—1590) OA Čes. Brod, rkp. č. 2. Papír, 24X33 cm, ff. 345, foliace původní (jen částečná), jinak bez foliace, vazba moderní; češ. 95 Kniha měla původně 337 fol., 8 dalších fol. bylo vevázáno do knihy po získání z Arch. Nár. muzea v Praze. 61
Strana 62
KNIHA TRHOVÁ 1526—1593 96 OA Čes. Brod, rkp. č. 3. Papír, 23x33,5 cm, ff. 463, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kovové hrany, vazba opravována; češ. Kniha měla původně 452 fol., 11 dalších fol. bylo vevázáno do knihy po získání z Arch. Nár. muzea v Praze. ČESKÝ DUB (distr. I. Turnov, II. Liberec) KNIHA TRHOVÁ 1525—1554(—1574) 97 OA Ces. Dub, sign. D 2. Papír, 22X33,5 cm, ff. 179, foliace moderní, vazba novější, dřevěné desky po- tažené papírem; češ. Vedle trhových zápisů obsahuje kniha i různé smlouvy a testamenty, sirotčí zápisy aj. ČESKÝ KRUMLOV KNIHA TRHOVÁ 1512—1551 StA Třeboň — prac. Č. Krumlov, sign. I. 5 AS 26 (červ.). Papír, 21x31,5 cm, ff. 189, foliace původní, vazba původní z tuhé kůže; češ., něm. 98 Na nečíslovaném fol. 1a: Stadt Hausbuch. Bey der Hoch Herrschafts Rosenberge Stadt Böm. Crummau und Lateran, aufgerichtet im Jahr Christi 1513 (pozdější rukou). Nečísl. 1b — Smlouvy soukromé z r. 1519. 2 — Trhy o dům Hanzalovský z let 1522—1533. 13—185b — trhy o domy, dědiny, mlýny apod. od r. 1512 (fol. 1b) do r. 1551 (fol. 128b). To jsou už případy nečetné, ale do r. 1540 byla kniha vedena běžně. Řada stránek je nepopsána. KNIHA TESTAMENTŮ 1515—1581 99 OA Ces. Krumlov, sign C — II. — f. 2. Papír, 21,5X31,5 cm, ff. 323, foliace původní a moderní, vazba původní z tuhé kůže; češ., něm. Na nečíslovaném fol. 2 zápis: Testamentbuch bey der Hoch der Schatzlichen Rosenberger Stadt Böhm. Crummau, aufgerichtet im Jahr Christi 1515. Burgermeister amte Blahii Sla- downik. 1a—186b — Kšafty v chronologickém pořádku. Nad každým pořízením nadpis zachycující jména. 187a—303b — prázdné. 304a—319a — Neúplný současný abecední rejstřík. 62
KNIHA TRHOVÁ 1526—1593 96 OA Čes. Brod, rkp. č. 3. Papír, 23x33,5 cm, ff. 463, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kovové hrany, vazba opravována; češ. Kniha měla původně 452 fol., 11 dalších fol. bylo vevázáno do knihy po získání z Arch. Nár. muzea v Praze. ČESKÝ DUB (distr. I. Turnov, II. Liberec) KNIHA TRHOVÁ 1525—1554(—1574) 97 OA Ces. Dub, sign. D 2. Papír, 22X33,5 cm, ff. 179, foliace moderní, vazba novější, dřevěné desky po- tažené papírem; češ. Vedle trhových zápisů obsahuje kniha i různé smlouvy a testamenty, sirotčí zápisy aj. ČESKÝ KRUMLOV KNIHA TRHOVÁ 1512—1551 StA Třeboň — prac. Č. Krumlov, sign. I. 5 AS 26 (červ.). Papír, 21x31,5 cm, ff. 189, foliace původní, vazba původní z tuhé kůže; češ., něm. 98 Na nečíslovaném fol. 1a: Stadt Hausbuch. Bey der Hoch Herrschafts Rosenberge Stadt Böm. Crummau und Lateran, aufgerichtet im Jahr Christi 1513 (pozdější rukou). Nečísl. 1b — Smlouvy soukromé z r. 1519. 2 — Trhy o dům Hanzalovský z let 1522—1533. 13—185b — trhy o domy, dědiny, mlýny apod. od r. 1512 (fol. 1b) do r. 1551 (fol. 128b). To jsou už případy nečetné, ale do r. 1540 byla kniha vedena běžně. Řada stránek je nepopsána. KNIHA TESTAMENTŮ 1515—1581 99 OA Ces. Krumlov, sign C — II. — f. 2. Papír, 21,5X31,5 cm, ff. 323, foliace původní a moderní, vazba původní z tuhé kůže; češ., něm. Na nečíslovaném fol. 2 zápis: Testamentbuch bey der Hoch der Schatzlichen Rosenberger Stadt Böhm. Crummau, aufgerichtet im Jahr Christi 1515. Burgermeister amte Blahii Sla- downik. 1a—186b — Kšafty v chronologickém pořádku. Nad každým pořízením nadpis zachycující jména. 187a—303b — prázdné. 304a—319a — Neúplný současný abecední rejstřík. 62
Strana 63
REJSTŘÍK MĚSTS. PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1523—1524 100 OA Ces. Krumlov, bez sign. Papír, 22,5X32 cm, ff. 30, foliace moderní, bez vazby (náhradní obal); něm., češ. f. 2a—15b — Příjmy města z mlýnů, vypůjčených peněz, od mletí sladu, za propůjčení valchy soukeníkům apod. 16a—25a — vydání (placení chmele, kostelníkům, na obecní koně, za dělání sladů apod.). 26a—28a — Účtování mlýnů. REJSTŘÍK VYDÁNÍ 1523—1524 OA Ces. Krumlov, bez sign. — Obecní vydání. Papír, 22,5x32 cm, ff. 48, foliace moderní, bez vazby (náhradní obal); něm., češ. 101 Rejstřík obsahuje výdaje úředníků nad městským hospodářstvím (platy za materiál i mzdy za služby pro město). DĚČÍN SOUDNÍ KNIHA RYCHTÁŘSKÁ (1515—)1518—1534(—1541) 102 MA Děčín, Gerichtsbuch. Papír, 10X32,5 cm, ff. 148, paginace novější, vazba původní z tuhého (papírem podlepeného) pergamenu, k uzavření sloužily kožené proužky; něm., lat. f. 2 — Registrum Lucas Reichels de Tetzschenn, emptum et inochoatum anno 1515, continens in se debita. f. 5—290 — Diss Buch die Gerichte czu Tetschin belangen ist angefangen im Jahre zceit unsers Heils 1518 zou den Burgermeister Valter Suechtel, Stadtrichter Lucas Reichell. Zápisy obligací a smluv, kvitance, vydání, rukojmí a soudní přípovědi 1518—1534. Kniha založena r. 1515, se zapisováním všech započato teprve v r. 1518. Lit.: M. Košťál, O městských knihách děčínských v 16. století. Diss. fil. fak. KU, 1951. DOLNÍ DVOŘIŠTĚ (distr. I. Kaplice, II. Čes. Krumlov) KNIHA SIROTČÍ A POZŮSTALOSTÍ 1516—1639 103 OA Kaplice (v Rožmberku). Papír, 15,5x21,5 cm, ff. 189, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kovové hrany, k uzavření sloužil zámek; něm., lat. 63
REJSTŘÍK MĚSTS. PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1523—1524 100 OA Ces. Krumlov, bez sign. Papír, 22,5X32 cm, ff. 30, foliace moderní, bez vazby (náhradní obal); něm., češ. f. 2a—15b — Příjmy města z mlýnů, vypůjčených peněz, od mletí sladu, za propůjčení valchy soukeníkům apod. 16a—25a — vydání (placení chmele, kostelníkům, na obecní koně, za dělání sladů apod.). 26a—28a — Účtování mlýnů. REJSTŘÍK VYDÁNÍ 1523—1524 OA Ces. Krumlov, bez sign. — Obecní vydání. Papír, 22,5x32 cm, ff. 48, foliace moderní, bez vazby (náhradní obal); něm., češ. 101 Rejstřík obsahuje výdaje úředníků nad městským hospodářstvím (platy za materiál i mzdy za služby pro město). DĚČÍN SOUDNÍ KNIHA RYCHTÁŘSKÁ (1515—)1518—1534(—1541) 102 MA Děčín, Gerichtsbuch. Papír, 10X32,5 cm, ff. 148, paginace novější, vazba původní z tuhého (papírem podlepeného) pergamenu, k uzavření sloužily kožené proužky; něm., lat. f. 2 — Registrum Lucas Reichels de Tetzschenn, emptum et inochoatum anno 1515, continens in se debita. f. 5—290 — Diss Buch die Gerichte czu Tetschin belangen ist angefangen im Jahre zceit unsers Heils 1518 zou den Burgermeister Valter Suechtel, Stadtrichter Lucas Reichell. Zápisy obligací a smluv, kvitance, vydání, rukojmí a soudní přípovědi 1518—1534. Kniha založena r. 1515, se zapisováním všech započato teprve v r. 1518. Lit.: M. Košťál, O městských knihách děčínských v 16. století. Diss. fil. fak. KU, 1951. DOLNÍ DVOŘIŠTĚ (distr. I. Kaplice, II. Čes. Krumlov) KNIHA SIROTČÍ A POZŮSTALOSTÍ 1516—1639 103 OA Kaplice (v Rožmberku). Papír, 15,5x21,5 cm, ff. 189, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kovové hrany, k uzavření sloužil zámek; něm., lat. 63
Strana 64
DOMAŽLICE BERNÍ REJSTŘÍK 1400 (FRAGMENT) 104 Knih. kapituly pražské, rkp. sign. I 40b. (Přimdův formulář.) Papír, přední přídeští rkp. Rejstřík rozdělen na dvě části: Město a podhradí. Uvnitř těchto oddílů podle pořadí domů ve městě. V závěru uveden soupis vydání z berně. Lit. a ed.: J. Pelikán, Sousedé města Domažlic v r. 1400. ČSPSČ 46, 1938, str. 218—220 (čes. překlad). DUCHCOV (distr. II. Teplice v Č.) KNIHA SOUDNÍ 1389—1739 105 OA Duchcov. Papír, 23x30,5 cm, ff. 350 orig. † 12 fol. nových k doplnění vazby, paginace moderní, vazba moderní (1939); něm., lat. Lit.: H. Hallwich, Das Duxer Stadtbuch von 1389. MVGDB 32, 1894, str. 103 n. Ed.: K. Kochmann, Das Stadtbuch von Dux 1389. Praha 1941. KNIHA TRHOVÁ (1498—)1507—1545 SUA III. — PK Duchcov. Papír, 15,5x21,5 cm, ff. 213, foliace původní jen částečná, zbytek nefoliován, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, opatřenou ornamentálním slepo- tiskem; něm., lat. 106 Mezi fol. 43—44 vevázána papírová složka, obsahující rejstřík: Anno 1553. Register uber dass Gerichtsbuch durchaus wie allen haben die Czall ausswaisset etc. Nejstarší datovaný zápis z r. 1498 na fol. 8a je pozdějším přepisem. DVŮR KRÁLOVÉ n. L. (distr. II. Trutnov) KNIHA TRHOVÁ A PAMĚTNÍ 1417—1776(—1823) 107 OA Dvůr Králové, rkp. č. 1. Pergamen † papír, 25X32,5 cm, ff. 113 (fol. 1—86 pergamen; fol. 87—113 pa- pír), novější foliace shora, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavou kůží s ornamentálním slepotiskem, mosazné kování nezachováno v úplnosti, k uza- vření slouží kovové spony, hřbet opraven; češ., něm. 64
DOMAŽLICE BERNÍ REJSTŘÍK 1400 (FRAGMENT) 104 Knih. kapituly pražské, rkp. sign. I 40b. (Přimdův formulář.) Papír, přední přídeští rkp. Rejstřík rozdělen na dvě části: Město a podhradí. Uvnitř těchto oddílů podle pořadí domů ve městě. V závěru uveden soupis vydání z berně. Lit. a ed.: J. Pelikán, Sousedé města Domažlic v r. 1400. ČSPSČ 46, 1938, str. 218—220 (čes. překlad). DUCHCOV (distr. II. Teplice v Č.) KNIHA SOUDNÍ 1389—1739 105 OA Duchcov. Papír, 23x30,5 cm, ff. 350 orig. † 12 fol. nových k doplnění vazby, paginace moderní, vazba moderní (1939); něm., lat. Lit.: H. Hallwich, Das Duxer Stadtbuch von 1389. MVGDB 32, 1894, str. 103 n. Ed.: K. Kochmann, Das Stadtbuch von Dux 1389. Praha 1941. KNIHA TRHOVÁ (1498—)1507—1545 SUA III. — PK Duchcov. Papír, 15,5x21,5 cm, ff. 213, foliace původní jen částečná, zbytek nefoliován, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, opatřenou ornamentálním slepo- tiskem; něm., lat. 106 Mezi fol. 43—44 vevázána papírová složka, obsahující rejstřík: Anno 1553. Register uber dass Gerichtsbuch durchaus wie allen haben die Czall ausswaisset etc. Nejstarší datovaný zápis z r. 1498 na fol. 8a je pozdějším přepisem. DVŮR KRÁLOVÉ n. L. (distr. II. Trutnov) KNIHA TRHOVÁ A PAMĚTNÍ 1417—1776(—1823) 107 OA Dvůr Králové, rkp. č. 1. Pergamen † papír, 25X32,5 cm, ff. 113 (fol. 1—86 pergamen; fol. 87—113 pa- pír), novější foliace shora, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavou kůží s ornamentálním slepotiskem, mosazné kování nezachováno v úplnosti, k uza- vření slouží kovové spony, hřbet opraven; češ., něm. 64
Strana 65
Do poč. 16. stol. vedena kniha jako trhová, později jako kniha pamětní. Z doby předhusitské poměrně málo zápisů: f. 1 — 1417. 2a—41a — 1426—1510 (trhy nemovitostí, sirotčí zápisy, smlouvy, sněmy, testamenty). 20b — Opis listiny Jana Lucemburského (RBM O); 1331, 19. IX.: Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes notum facimus presencium inspectu- ribus universis, quod attendentes fidelia, que nobis Peczoldus dictus Miczar de curia actenus exhibuit et exhibere tenebit servicia, volentesque ipsum provide graciosius premiare tres laneos, quos habet in Fidlersdorff a solucione census, a steurarum, collectarum et tribucionum quarumcunque dacionum plenam damus perpetuam liber- tatem, volentes, quod ipse Peczoldus et sui heredes dictos tres laneos liberos (sine omni) honore ac census solucione, ut premittitur, habeant igitur et possideant paciffice et quiete harum nostrarum testimonio literarum. Datum in Nachod XIII° Kal. Octobris anno domini M° CCC° XXXI°. Opis uveden v zápisu z cca 1450. — Sententia a ortel o noční lapání ryb v té při mezi urozeným panem Janem starším Rodovským z Hustiřan... a Mikulášem Křížovským ..., 1552. 54 — O chování ovec svolení, 1551. 55a — Plat za práci osobám úředním, 1551. 55b — Wo odbytí ovec co jich kdo přes uložený počet chová, 1552. 59a—60b — Výpisy z desek dvorských na manskou ves Podhoří, 1577—1612. 61a—86b — Různé smlouvy a potvrzování lén, 1611—1776. 87a—97b — Pamětní zápisy o cenách obilí, o úrodě, výpisy z desek dvorských, berní a da- ňové záležitosti, 1770—1823. 98a—99a — Rejstřík ke starším zápisům v knize. 52a—53b KNIHA PAMĚTNÍ 1496—1541 108 OA Dvůr Králové, rkp. č. 2, Knihy pamětní města Dvoru. Papír, 12X33,7, ff. 252, novější foliace vpravo shora, vazba moderní: lepen- kové desky, potažené hnědou kůží s ornamentálním slepotiskem. Na předním přídeští inventární značka Archivu Nár. muzea v Praze. Rkp. autentizován pro- šitím nitě; češ. Trhy nemovitostí, obligace, kvitance, sirotčí zápisy, testamenty, pamětní zápisy, skládání počtů městské rady. Pořadí zápisů pomícháno: f. 2a—3a — 1506, 1517. 4a — Inventář kostelních předmětů, cca 1517. 28a—89b — 1502—1541. 90a—100b — Testamenty, 1496—1523. 101b—119b — Kladení rukojmí, smlouvy, 1520—1541. 120a—131b — Trhy, kvitance, sirotčí zápisy, rukojemství, 1505. 132a—153b — 1518—1523. 154a—252b — Trhy, obligace, počty městské rady, 1511—1517. FALKNOV viz SOKOLOV FRÝDLANT (distr. II. Liberec) KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ 1493—1506 OA Frýdlant (pův. rkp. uložen v Praze — SUA III. — PK — Frýdlant 85). Papír, 15,6x21 cm, ff. 98, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu (bílého); něm. 109 65 5 Philosophia
Do poč. 16. stol. vedena kniha jako trhová, později jako kniha pamětní. Z doby předhusitské poměrně málo zápisů: f. 1 — 1417. 2a—41a — 1426—1510 (trhy nemovitostí, sirotčí zápisy, smlouvy, sněmy, testamenty). 20b — Opis listiny Jana Lucemburského (RBM O); 1331, 19. IX.: Nos Johannes dei gracia Bohemie et Polonie rex ac Lucemburgensis comes notum facimus presencium inspectu- ribus universis, quod attendentes fidelia, que nobis Peczoldus dictus Miczar de curia actenus exhibuit et exhibere tenebit servicia, volentesque ipsum provide graciosius premiare tres laneos, quos habet in Fidlersdorff a solucione census, a steurarum, collectarum et tribucionum quarumcunque dacionum plenam damus perpetuam liber- tatem, volentes, quod ipse Peczoldus et sui heredes dictos tres laneos liberos (sine omni) honore ac census solucione, ut premittitur, habeant igitur et possideant paciffice et quiete harum nostrarum testimonio literarum. Datum in Nachod XIII° Kal. Octobris anno domini M° CCC° XXXI°. Opis uveden v zápisu z cca 1450. — Sententia a ortel o noční lapání ryb v té při mezi urozeným panem Janem starším Rodovským z Hustiřan... a Mikulášem Křížovským ..., 1552. 54 — O chování ovec svolení, 1551. 55a — Plat za práci osobám úředním, 1551. 55b — Wo odbytí ovec co jich kdo přes uložený počet chová, 1552. 59a—60b — Výpisy z desek dvorských na manskou ves Podhoří, 1577—1612. 61a—86b — Různé smlouvy a potvrzování lén, 1611—1776. 87a—97b — Pamětní zápisy o cenách obilí, o úrodě, výpisy z desek dvorských, berní a da- ňové záležitosti, 1770—1823. 98a—99a — Rejstřík ke starším zápisům v knize. 52a—53b KNIHA PAMĚTNÍ 1496—1541 108 OA Dvůr Králové, rkp. č. 2, Knihy pamětní města Dvoru. Papír, 12X33,7, ff. 252, novější foliace vpravo shora, vazba moderní: lepen- kové desky, potažené hnědou kůží s ornamentálním slepotiskem. Na předním přídeští inventární značka Archivu Nár. muzea v Praze. Rkp. autentizován pro- šitím nitě; češ. Trhy nemovitostí, obligace, kvitance, sirotčí zápisy, testamenty, pamětní zápisy, skládání počtů městské rady. Pořadí zápisů pomícháno: f. 2a—3a — 1506, 1517. 4a — Inventář kostelních předmětů, cca 1517. 28a—89b — 1502—1541. 90a—100b — Testamenty, 1496—1523. 101b—119b — Kladení rukojmí, smlouvy, 1520—1541. 120a—131b — Trhy, kvitance, sirotčí zápisy, rukojemství, 1505. 132a—153b — 1518—1523. 154a—252b — Trhy, obligace, počty městské rady, 1511—1517. FALKNOV viz SOKOLOV FRÝDLANT (distr. II. Liberec) KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ 1493—1506 OA Frýdlant (pův. rkp. uložen v Praze — SUA III. — PK — Frýdlant 85). Papír, 15,6x21 cm, ff. 98, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu (bílého); něm. 109 65 5 Philosophia
Strana 66
f. 1a — Das ist das Gerichtis buch das do gemacht ist noch Christi gebort 1493, das ist geschen mit gewüst unsirs gnedigen herren Vlrich von Bebirsteyn czu der czeit Hans Hammer eyn Burgermeyster unde Nickel Potczil eyn Stat-Richter. Doreyn sal man schreyben und setczin alle kewffe erbe und guttir dy do legin in der Stat gerichte und von der margk sal man gebin 1 phenig der kewffir und vorkewffir. FRYMBURK (distr. I. Kaplice, II. Čes. Krumlov) KNIHA SIROTČÍ 1525—1670 110 OA Kaplice (v Rožmberku). Papír, 20X31 cm, ff. 222, foliace původní, vazba původní, kožená; lat. Číslováno celkem 205 fol., 17 fol. bez označení (sloužila za abeced. rejstřík). Lit.: F. Greipel, Das älteste Waisenbuch des Marktes Friedberg in Südböhmen. Sudetendeutsche Familienforschung 9, 1936—1937, str. 90 n. FULNEK (distr. I. Vítkov, II. N. Jičín) KNIHA TRHOVÁ 1503—1770 (DEPERDITUM) 111 MA Fulnek — deperditum. Papír, in 4°, ff. 168, vazba původní; něm., češ. Kniha dnes ztracena, údaje čerpány ze stručného popisu J. Losertha, Das Archiv der Stadt Fulnek. MVGDB 18, 1880, str. 87. HAVLÍČKŮV BROD KNIHA TRHOVÁ A SMLUV 1378—1404(—1406) Archiv Kapituly pražské, cod. sign. XII., Liber contractuum civitatis Teutobro- densis. Papír, 22X28,4 cm, ff. 101, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm. 112. f. 1a — Anno domini Millesimo trecentesimo septuagesimo nono inchoatus est liber iste contractuum per Johannem Trulini tunc temporis notarium civitatis X die mensis maii, feria tercia post festum s. Johannis apostoli et Ewangeliste tempore jurato- rum ... a — Anno domini Millesimo quadrigentesimo sexto, sexta feria proxima ante In- vocavit (26. II.) rescripta sunt sequentes acciones de consensu et consilio totique com- munitatis, que acciones in quodam registro Petri notarii quodam fuerunt conscripte... (Přepisy testamentů, trhových zápisů, obligací aj. od r. 1404.) 97a—101 66
f. 1a — Das ist das Gerichtis buch das do gemacht ist noch Christi gebort 1493, das ist geschen mit gewüst unsirs gnedigen herren Vlrich von Bebirsteyn czu der czeit Hans Hammer eyn Burgermeyster unde Nickel Potczil eyn Stat-Richter. Doreyn sal man schreyben und setczin alle kewffe erbe und guttir dy do legin in der Stat gerichte und von der margk sal man gebin 1 phenig der kewffir und vorkewffir. FRYMBURK (distr. I. Kaplice, II. Čes. Krumlov) KNIHA SIROTČÍ 1525—1670 110 OA Kaplice (v Rožmberku). Papír, 20X31 cm, ff. 222, foliace původní, vazba původní, kožená; lat. Číslováno celkem 205 fol., 17 fol. bez označení (sloužila za abeced. rejstřík). Lit.: F. Greipel, Das älteste Waisenbuch des Marktes Friedberg in Südböhmen. Sudetendeutsche Familienforschung 9, 1936—1937, str. 90 n. FULNEK (distr. I. Vítkov, II. N. Jičín) KNIHA TRHOVÁ 1503—1770 (DEPERDITUM) 111 MA Fulnek — deperditum. Papír, in 4°, ff. 168, vazba původní; něm., češ. Kniha dnes ztracena, údaje čerpány ze stručného popisu J. Losertha, Das Archiv der Stadt Fulnek. MVGDB 18, 1880, str. 87. HAVLÍČKŮV BROD KNIHA TRHOVÁ A SMLUV 1378—1404(—1406) Archiv Kapituly pražské, cod. sign. XII., Liber contractuum civitatis Teutobro- densis. Papír, 22X28,4 cm, ff. 101, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm. 112. f. 1a — Anno domini Millesimo trecentesimo septuagesimo nono inchoatus est liber iste contractuum per Johannem Trulini tunc temporis notarium civitatis X die mensis maii, feria tercia post festum s. Johannis apostoli et Ewangeliste tempore jurato- rum ... a — Anno domini Millesimo quadrigentesimo sexto, sexta feria proxima ante In- vocavit (26. II.) rescripta sunt sequentes acciones de consensu et consilio totique com- munitatis, que acciones in quodam registro Petri notarii quodam fuerunt conscripte... (Přepisy testamentů, trhových zápisů, obligací aj. od r. 1404.) 97a—101 66
Strana 67
KNIHA TRHOVÁ 1519—1546 113 SUA III. — PK Něm. Brod 1., knihy gruntovní. Papír, 21X31,5 cm, ff. 216, foliace neprovedena, vazba původní (dřevěné desky) fragmentární, potažené původně kůží; češ. f. 1a—135a — Trhy nemovitostí, 1519—1541 (—1546). 135b—150b — Abecední rejstřík. HEŘMANŮV MĚSTEC (distr. I. II. Chrudim) KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ 1437—1667 114 SUA III. — PK, sign. Heřm. Městec I. Papír, 21,5x29,5 cm, ff. 184, foliace rukou 16. stol. a částečně i novější, vazba moderní (původní desky z tuhého pergamenu přiloženy); češ. f. 1a—32b — Zápisy o převodech nemovitostí, obligace, 1437—1550. 33a—81a — Léta etc. (15)51 tuto v těchto knihách pamětí Městce Heřmanova zapisovati se budú smlouvy všeliké krom kupův gruntů, rolí a také luk... 81b—86a — Anno domini 1497 peníze sirotkův z města skládány jsú podle rozkázanie pána Jeho Milosti pana Mikuláše Mladšího sabbato ante Martini (10. XI.) ... (sirotčí zápisy, dělení majetků podle testamentů). 86b—183b — Převody nemovitostí a obligace, 1601—1667. 151a—210a — Přípovědi podle práva na statky, 1523—1546. Lit.: E. Blažková, Heřmanův Městec a jeho nejstarší městská kniha. Dipl. fil. fak. KU 1958. HOLEŠOV (distr. II. Kroměříž) KNIHA PAMĚTNÍ [1496—(1506—1683)—1700] 115 StA Brno, Sb. rkp. G 10, č. 141. Papír, 21,5x32,5 cm, ff. 264, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže (pod- lepeno papírem), opravovaná r. 1905; češ., lat. Kniha obsahuje zápisy o nespor. záležitostech (trhy, testamenty, sirotčí záležit., různé smlouvy), naučení právní z Brna a Kroměříže, donační záznamy (pro špitál) a statuta (f. 156b — nařízení mezi cechy, 1584). HORAŽĎOVICE (distr. II. Klatovy) KNIHA PAMĚTNÍ (1371—)1454—1599 OA Horažďovice, rkp. sign. A II. 1., Liber memorabilium. 116 67
KNIHA TRHOVÁ 1519—1546 113 SUA III. — PK Něm. Brod 1., knihy gruntovní. Papír, 21X31,5 cm, ff. 216, foliace neprovedena, vazba původní (dřevěné desky) fragmentární, potažené původně kůží; češ. f. 1a—135a — Trhy nemovitostí, 1519—1541 (—1546). 135b—150b — Abecední rejstřík. HEŘMANŮV MĚSTEC (distr. I. II. Chrudim) KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ 1437—1667 114 SUA III. — PK, sign. Heřm. Městec I. Papír, 21,5x29,5 cm, ff. 184, foliace rukou 16. stol. a částečně i novější, vazba moderní (původní desky z tuhého pergamenu přiloženy); češ. f. 1a—32b — Zápisy o převodech nemovitostí, obligace, 1437—1550. 33a—81a — Léta etc. (15)51 tuto v těchto knihách pamětí Městce Heřmanova zapisovati se budú smlouvy všeliké krom kupův gruntů, rolí a také luk... 81b—86a — Anno domini 1497 peníze sirotkův z města skládány jsú podle rozkázanie pána Jeho Milosti pana Mikuláše Mladšího sabbato ante Martini (10. XI.) ... (sirotčí zápisy, dělení majetků podle testamentů). 86b—183b — Převody nemovitostí a obligace, 1601—1667. 151a—210a — Přípovědi podle práva na statky, 1523—1546. Lit.: E. Blažková, Heřmanův Městec a jeho nejstarší městská kniha. Dipl. fil. fak. KU 1958. HOLEŠOV (distr. II. Kroměříž) KNIHA PAMĚTNÍ [1496—(1506—1683)—1700] 115 StA Brno, Sb. rkp. G 10, č. 141. Papír, 21,5x32,5 cm, ff. 264, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže (pod- lepeno papírem), opravovaná r. 1905; češ., lat. Kniha obsahuje zápisy o nespor. záležitostech (trhy, testamenty, sirotčí záležit., různé smlouvy), naučení právní z Brna a Kroměříže, donační záznamy (pro špitál) a statuta (f. 156b — nařízení mezi cechy, 1584). HORAŽĎOVICE (distr. II. Klatovy) KNIHA PAMĚTNÍ (1371—)1454—1599 OA Horažďovice, rkp. sign. A II. 1., Liber memorabilium. 116 67
Strana 68
Papír, 15X41 cm, ff. 273, foliace původní z 15. stol. a duplicitní moderní, vazba původní rekonstruovaná, k uzavření slouží zámek, na deskách kování; lat., češ. Kniha založena v r. 1454 a starší zápisy do ní přepsány dodatečně: fol. 38, 39, 66b, 68a, 102, 109, 110, 111, 146, 164, 169, 171, 177, 187, 188, 189a, 202а, 225a z let 1371—1378. Obsahuje převody nemovitostí, obligace a kvitance a opisy privilegií města: f. 1a — In nomine domini amen. Anno domini Millesimo quadringentesimo quinquagesimo quarto indiccione secunda sexto idus mensis januarii (8. I.) prudentes ac circumspecti viri Wenceslaus Mleziwa tunc temporis magister civium et scabini ceterique jurati civitatis Horaydieyowicz cupientes providere augmentum justicie commodumque rei- publice ratificare ad perpetuam gestorum memoriam firmiorem hunc librum civilem discreto viro Johanni nato olim Johannis dicti Bebtan, sutoris civis Maioris civitatis Pragensis, notario civitatis sub virtute prestiti juramenti mandaverunt registrare ac registratum volumini huius introligare... 116a—124b — Opisy privilegií pro město: RBM II. 1618 (konfirmace v obnovovacím pri- vilegiu Jiřího z Poděbrad z 1463, X. 16, CIM IV-2, č. 373), CIM IV-2, č. 371, 372 z 1463, IX. 27. 209b—210a — Jan převor a konvent komendy ve Strakonicích vysvědčují, že dostali od Dětřicha, kdysi měšťana v Horažďovicích, jakési zboží, 1335, III. 4, RBM IV. 135. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1454—1464 117 OA Horažďovice, sign. A III. a 1., Kniha počtů města Horažďovic. Papír, 11X31,5 cm, ff. 90, foliace moderní, bez vazby (nouzově vložena do kartonového obalu), oprava nutná; češ., lat. Rejstřík veden podle úředních období jednotlivých purkmistrů podle ustáleného schématu: příjmy — vydání — vyúčtování. HOŠŤKA (distr. I. Roudnice n. L., II. Litoměřice) KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ 1494—1575 118 OA Roudnice, rkp. sign. I., Registra. Papír, 11X32,5 cm, ff. 263, paginace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené původně světlou kůží, zdobené slepotiskem, k uzavření sloužily kožené proužky; češ. Trhy nemovitostí, zápisy sirotčího jmění, obligace, kvitance. p. 508 — Požární řád obce, 1525. HRADEC KRÁLOVÉ BERNÍ REJSTŘÍK (FRAGMENT) (1398—1402—1403) Kraj. vlastivěd. muzeum Zd. Nejedlého v Hradci Král. Papír + pergamen, 23x29,5 cm, ff. 16, paginace moderní, bez vazby (uložen v karton. obalu); lat. 119 68
Papír, 15X41 cm, ff. 273, foliace původní z 15. stol. a duplicitní moderní, vazba původní rekonstruovaná, k uzavření slouží zámek, na deskách kování; lat., češ. Kniha založena v r. 1454 a starší zápisy do ní přepsány dodatečně: fol. 38, 39, 66b, 68a, 102, 109, 110, 111, 146, 164, 169, 171, 177, 187, 188, 189a, 202а, 225a z let 1371—1378. Obsahuje převody nemovitostí, obligace a kvitance a opisy privilegií města: f. 1a — In nomine domini amen. Anno domini Millesimo quadringentesimo quinquagesimo quarto indiccione secunda sexto idus mensis januarii (8. I.) prudentes ac circumspecti viri Wenceslaus Mleziwa tunc temporis magister civium et scabini ceterique jurati civitatis Horaydieyowicz cupientes providere augmentum justicie commodumque rei- publice ratificare ad perpetuam gestorum memoriam firmiorem hunc librum civilem discreto viro Johanni nato olim Johannis dicti Bebtan, sutoris civis Maioris civitatis Pragensis, notario civitatis sub virtute prestiti juramenti mandaverunt registrare ac registratum volumini huius introligare... 116a—124b — Opisy privilegií pro město: RBM II. 1618 (konfirmace v obnovovacím pri- vilegiu Jiřího z Poděbrad z 1463, X. 16, CIM IV-2, č. 373), CIM IV-2, č. 371, 372 z 1463, IX. 27. 209b—210a — Jan převor a konvent komendy ve Strakonicích vysvědčují, že dostali od Dětřicha, kdysi měšťana v Horažďovicích, jakési zboží, 1335, III. 4, RBM IV. 135. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1454—1464 117 OA Horažďovice, sign. A III. a 1., Kniha počtů města Horažďovic. Papír, 11X31,5 cm, ff. 90, foliace moderní, bez vazby (nouzově vložena do kartonového obalu), oprava nutná; češ., lat. Rejstřík veden podle úředních období jednotlivých purkmistrů podle ustáleného schématu: příjmy — vydání — vyúčtování. HOŠŤKA (distr. I. Roudnice n. L., II. Litoměřice) KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ 1494—1575 118 OA Roudnice, rkp. sign. I., Registra. Papír, 11X32,5 cm, ff. 263, paginace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené původně světlou kůží, zdobené slepotiskem, k uzavření sloužily kožené proužky; češ. Trhy nemovitostí, zápisy sirotčího jmění, obligace, kvitance. p. 508 — Požární řád obce, 1525. HRADEC KRÁLOVÉ BERNÍ REJSTŘÍK (FRAGMENT) (1398—1402—1403) Kraj. vlastivěd. muzeum Zd. Nejedlého v Hradci Král. Papír + pergamen, 23x29,5 cm, ff. 16, paginace moderní, bez vazby (uložen v karton. obalu); lat. 119 68
Strana 69
Pergam. listy: str. 13—14, 15—16, 31—32. Dělení rejstříku podle ulic, placení se dělo z ne- movitostí a řemesel, vybrání berně označováno v kolonkách před jmény poplatníků graf. značkami. Přesné určení chronologické je poměrně nesnadné (původně určován rejstřík 1390—1403), podle marg. pozn. na p. 7 je možno dobu funkce rejstříku poněkud zúžit. Lit.: K. Beer, Uber Losungsbücher und Losungswesen der böhm. Städte im MA. MIOG 36, 1915, str. 94 n. KNIHA PRIVILEGIÍ (FRAGMENT) CCA 1406 SUA III. — dř. Archiv Nár. muzea Praha, listiny. 120 Z původní knihy privilegií dochována pouze dvě pergamen, folia s opisy listin z let 1345, 1352, 1358 (CIM II., 250, 325, 368). Lit.: J. Čelakovský, CIM II., str. XXVI. CHEB K. Siegl, Die Kataloge des Egerer Stadtarchivs. Eger 1900. H. Sturm, Das Archiv der Stadt Eger. Eger 1936. F. Mayer, Uber die Verordnungsbücher der Stadt Eger. AÖG 60, 1880, str. 19 n. K. Siegl, Alt-Eger in seinen Gesetzen und Verordnungen. Augsburg—Kassel 1927. K. Siegl, Geschichte der älteren Verfassung unserer Stadt. V: Die Sudetendeut- schen Selbstverwaltungskörper — Eger-Franzensbad, Berlin-Friedenau 1931. KNIHA STATUTŮ 1352, 1460 121a OA Cheb, sign. C 973, Stadtgesetzbuch. I. 1352 — Pergamen, 16X22 cm, ff. 24, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování; něm. Lit. a ed.: F. Mayer, Uber die Verordnungsbücher der Stadt Eger. Wien 1880 (AÖG 60, str. 19—69). F. Khull, Die Stadtgesetze von Eger auf d. Jahren 1352—1460. Graz 1881. K. Siegl, Alt-Eger in seinen Gesetzen und Verordnungen. Augsburg—Kassel 1927. H. Sturm, Eger. Geschichte einer Reichsstadt. Augsburg 1951. I., str. 159 n., 163, 172 aj. 121b II. 1460 — Papír, 15,5x22 cm, ff. 18, paginace novější, vazba moderní (1920) z tuhého papíru; něm. Ed.: K. Siegl, Alt-Eger, str. 68—90. 69
Pergam. listy: str. 13—14, 15—16, 31—32. Dělení rejstříku podle ulic, placení se dělo z ne- movitostí a řemesel, vybrání berně označováno v kolonkách před jmény poplatníků graf. značkami. Přesné určení chronologické je poměrně nesnadné (původně určován rejstřík 1390—1403), podle marg. pozn. na p. 7 je možno dobu funkce rejstříku poněkud zúžit. Lit.: K. Beer, Uber Losungsbücher und Losungswesen der böhm. Städte im MA. MIOG 36, 1915, str. 94 n. KNIHA PRIVILEGIÍ (FRAGMENT) CCA 1406 SUA III. — dř. Archiv Nár. muzea Praha, listiny. 120 Z původní knihy privilegií dochována pouze dvě pergamen, folia s opisy listin z let 1345, 1352, 1358 (CIM II., 250, 325, 368). Lit.: J. Čelakovský, CIM II., str. XXVI. CHEB K. Siegl, Die Kataloge des Egerer Stadtarchivs. Eger 1900. H. Sturm, Das Archiv der Stadt Eger. Eger 1936. F. Mayer, Uber die Verordnungsbücher der Stadt Eger. AÖG 60, 1880, str. 19 n. K. Siegl, Alt-Eger in seinen Gesetzen und Verordnungen. Augsburg—Kassel 1927. K. Siegl, Geschichte der älteren Verfassung unserer Stadt. V: Die Sudetendeut- schen Selbstverwaltungskörper — Eger-Franzensbad, Berlin-Friedenau 1931. KNIHA STATUTŮ 1352, 1460 121a OA Cheb, sign. C 973, Stadtgesetzbuch. I. 1352 — Pergamen, 16X22 cm, ff. 24, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování; něm. Lit. a ed.: F. Mayer, Uber die Verordnungsbücher der Stadt Eger. Wien 1880 (AÖG 60, str. 19—69). F. Khull, Die Stadtgesetze von Eger auf d. Jahren 1352—1460. Graz 1881. K. Siegl, Alt-Eger in seinen Gesetzen und Verordnungen. Augsburg—Kassel 1927. H. Sturm, Eger. Geschichte einer Reichsstadt. Augsburg 1951. I., str. 159 n., 163, 172 aj. 121b II. 1460 — Papír, 15,5x22 cm, ff. 18, paginace novější, vazba moderní (1920) z tuhého papíru; něm. Ed.: K. Siegl, Alt-Eger, str. 68—90. 69
Strana 70
KNIHA STATUTŮ (ZLOMEK) 1400 122 OA Cheb, sign. B, fasc. 303, Abgabenbuch(!). Papír, 21X30,2 cm, ff. 6, paginace novější (p. 7—183, bez vazby; něm., lat. p. 9 — Seznam chebských vesnic (zlomek). 10 — Povinnosti cheb. měšťanů (při přijímání za měšťany). 11—12 — Povinnosti a práva rychtáře a poslů na trhu (ed. K. Siegl, Alt-Eger, str. 137—138). 12—13 — Rozdělení města na čtvrti (ed. K. Siegl, tamtéž, str. 139—141). 14 — Ustanovení o měst. váze (tamtéž, str. 142—143). 15—16 — Ustanovení o šrotéřství (tamtéž, str. 64—67). 17—18 — Celní tarif. Všechna ustanovení se týkají poslední čtvrti 14. stol. BERNÍ REJSTŘÍKY 1390—1526 OA Cheb, sign. C 1008, 1376—1503, Losungsbücher. Rejstříky psány výhradně na papíře, podržují standardní velikost, která se pohybuje mezi 21,5—23x30,5—36 cm, vazba vesměs původní z tuhého perga- menu (sign. C 1393, 1397, 1404 — mají novější lepenkovou vazbu). Rejstříky vedené pro každý rok, obsahují skutečný výběr berně ve městě podle jednotlivých ulic. Zápisy na přední stránce, zadní bývá zpravidla prázdná a je vyhrazena pro sumář podle stanovených částí města (summa prima — summa nona). Závěrem přichází Summa in civitate, peněžní souhrn vybrané berně ve městě. Druhá část každého rejstříku je vyhrazena pravidelně pro výdaje (expo- sita) z příslušné berně (jde o výdaje berníků, poslům, bibalia apod.). Signatury sledují bez přerušení dnešní stav dochovanosti. Jednotná chronolo- gická řada (1390—1526) má mezery po r.: 1405, 1416, 1417, 1421, 1423, 1424, 1435. Rejstříky pokračují až do r. 1758; něm., lat. Ed.: K. Siegl, Das älteste Egerer Stadtsteuerbuch vom Jahre 1390. Kalender für das Egerland 1931, 1932. 123—251 REJSTŘÍK UNGELTU 1417 252 OA Cheb, sign. C 3267. Papír, 11230 cm, ff. 95, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu; něm. Na desce přední: Nota Das ist ungelt puch czu Michaelis XVII.°. f. 2a—29b — Příjmy z ungeltu (víno, pivo, obilí apod.). 31a—95b — Výdaje na městské služby (sluhům), fůry a různé drobnější výdaje. REJSTŘÍK VYDÁNÍ Z BERNĚ (FRAGMENT) CCA 1420 OA Cheb, sign. B, kart. č. 231. Papír, 11X30 cm, ff. 5, foliace novější, vazba původní (zlomek) z tuhého per- gamenu; něm. 25 70
KNIHA STATUTŮ (ZLOMEK) 1400 122 OA Cheb, sign. B, fasc. 303, Abgabenbuch(!). Papír, 21X30,2 cm, ff. 6, paginace novější (p. 7—183, bez vazby; něm., lat. p. 9 — Seznam chebských vesnic (zlomek). 10 — Povinnosti cheb. měšťanů (při přijímání za měšťany). 11—12 — Povinnosti a práva rychtáře a poslů na trhu (ed. K. Siegl, Alt-Eger, str. 137—138). 12—13 — Rozdělení města na čtvrti (ed. K. Siegl, tamtéž, str. 139—141). 14 — Ustanovení o měst. váze (tamtéž, str. 142—143). 15—16 — Ustanovení o šrotéřství (tamtéž, str. 64—67). 17—18 — Celní tarif. Všechna ustanovení se týkají poslední čtvrti 14. stol. BERNÍ REJSTŘÍKY 1390—1526 OA Cheb, sign. C 1008, 1376—1503, Losungsbücher. Rejstříky psány výhradně na papíře, podržují standardní velikost, která se pohybuje mezi 21,5—23x30,5—36 cm, vazba vesměs původní z tuhého perga- menu (sign. C 1393, 1397, 1404 — mají novější lepenkovou vazbu). Rejstříky vedené pro každý rok, obsahují skutečný výběr berně ve městě podle jednotlivých ulic. Zápisy na přední stránce, zadní bývá zpravidla prázdná a je vyhrazena pro sumář podle stanovených částí města (summa prima — summa nona). Závěrem přichází Summa in civitate, peněžní souhrn vybrané berně ve městě. Druhá část každého rejstříku je vyhrazena pravidelně pro výdaje (expo- sita) z příslušné berně (jde o výdaje berníků, poslům, bibalia apod.). Signatury sledují bez přerušení dnešní stav dochovanosti. Jednotná chronolo- gická řada (1390—1526) má mezery po r.: 1405, 1416, 1417, 1421, 1423, 1424, 1435. Rejstříky pokračují až do r. 1758; něm., lat. Ed.: K. Siegl, Das älteste Egerer Stadtsteuerbuch vom Jahre 1390. Kalender für das Egerland 1931, 1932. 123—251 REJSTŘÍK UNGELTU 1417 252 OA Cheb, sign. C 3267. Papír, 11230 cm, ff. 95, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu; něm. Na desce přední: Nota Das ist ungelt puch czu Michaelis XVII.°. f. 2a—29b — Příjmy z ungeltu (víno, pivo, obilí apod.). 31a—95b — Výdaje na městské služby (sluhům), fůry a různé drobnější výdaje. REJSTŘÍK VYDÁNÍ Z BERNĚ (FRAGMENT) CCA 1420 OA Cheb, sign. B, kart. č. 231. Papír, 11X30 cm, ff. 5, foliace novější, vazba původní (zlomek) z tuhého per- gamenu; něm. 25 70
Strana 71
f. 1a—3b — Výdaje z losungy. (Nota die ausgab des losung geldes.) 4a—5b — Dluhy k losunze. (Item was man uns schuldig ist.) Knížka sloužila jako pomocný rejstřík pánům nad losungou. REJSTŘÍK VYDÁNÍ Z BERNĚ 1443 OA Cheb, sign. C 3313. Papír, 11X30 cm, ff. 26, foliace moderní, původní pergamen, vazba zničena (pouze zbytky), dnes bez vazby; něm. 254 f. 1a — Nota das new Register und czu sand Gilgen tag gehoben anno... in dem XXXIII iar. f. 2a—9b — Výdaje z losungy roku 1433 (hlavně půjčky měšťanům). (Nota der awsgab dez losung anno etc. XXXIII czu Egidii) (1. IX.). f. 19a—26b — Dluhy k losunze. (Nota waz man noch in die losung schuldig ist anno etc. XXXIII°.) Knížka byla pomocným rejstříkem, vedeným k potřebě pánů nad losungou. KNIHY VÝDAJŮ (AUSGABSBÚCHER) 1441—1526 OA Cheb, sign. C 2423—2507. Knihy, resp. roční rejstříky výdajů jsou psány výhradně na papíře, podržují standardní velikost, která se pohybuje mezi 21—26,5 cm X 31—38 cm. Vazba je u většiny rkp. původní z tuhého pergamenu (někdy je zadní deska protažena v pliku). Novou lepenkovou vazbu mají rkp. sign. 2464, 2483. Všechny psány něm. Struktura jednotlivých rejstříků je pro každý rok velmi podobná: I. Poplatky města (obecně — Leipding zu Nürenberg, Schedengeld, Schutz- geld, Pslegerzins). II. Výdaje za potraviny a nápoje (Zehrung n. Geweinausgabe, též platy městs. lékaři). III. Výdaje stavebního úřadu — výdaje: a) mzdy tesařům, zedníkům, nádeníkům, b) hmotné — materiál, c) vyúčtování služeb a dopravy, d) obrok a mzdy pacholkům ve stáji, e) výdaje na rybník. IV. Ostatní výdaje (většinou platy ostat. městs. zaměstnanců: kněží, poslové, ostat. zřízenci, žoldnéři, výdaje na krčmy a městs. mlýn). 255—340 Obšírné výdaje sčítány vždy na konci každé stránky. Každá věcně (a správně) oddělená rubrika má součet; rejstřík pro celý rok má vyúčtování sumární na konci. Zapisováno sem z dílčích cedulí, příp. rejstříků (viz níže). Signatury bez přerušení sledují dnešní stav dochovanosti knih výdajů. Jednotná chronologická řada (1441—1526) není dochována, chybí rejstřík pro rok 1490. Knihy pokračují až do r. 1799. 71
f. 1a—3b — Výdaje z losungy. (Nota die ausgab des losung geldes.) 4a—5b — Dluhy k losunze. (Item was man uns schuldig ist.) Knížka sloužila jako pomocný rejstřík pánům nad losungou. REJSTŘÍK VYDÁNÍ Z BERNĚ 1443 OA Cheb, sign. C 3313. Papír, 11X30 cm, ff. 26, foliace moderní, původní pergamen, vazba zničena (pouze zbytky), dnes bez vazby; něm. 254 f. 1a — Nota das new Register und czu sand Gilgen tag gehoben anno... in dem XXXIII iar. f. 2a—9b — Výdaje z losungy roku 1433 (hlavně půjčky měšťanům). (Nota der awsgab dez losung anno etc. XXXIII czu Egidii) (1. IX.). f. 19a—26b — Dluhy k losunze. (Nota waz man noch in die losung schuldig ist anno etc. XXXIII°.) Knížka byla pomocným rejstříkem, vedeným k potřebě pánů nad losungou. KNIHY VÝDAJŮ (AUSGABSBÚCHER) 1441—1526 OA Cheb, sign. C 2423—2507. Knihy, resp. roční rejstříky výdajů jsou psány výhradně na papíře, podržují standardní velikost, která se pohybuje mezi 21—26,5 cm X 31—38 cm. Vazba je u většiny rkp. původní z tuhého pergamenu (někdy je zadní deska protažena v pliku). Novou lepenkovou vazbu mají rkp. sign. 2464, 2483. Všechny psány něm. Struktura jednotlivých rejstříků je pro každý rok velmi podobná: I. Poplatky města (obecně — Leipding zu Nürenberg, Schedengeld, Schutz- geld, Pslegerzins). II. Výdaje za potraviny a nápoje (Zehrung n. Geweinausgabe, též platy městs. lékaři). III. Výdaje stavebního úřadu — výdaje: a) mzdy tesařům, zedníkům, nádeníkům, b) hmotné — materiál, c) vyúčtování služeb a dopravy, d) obrok a mzdy pacholkům ve stáji, e) výdaje na rybník. IV. Ostatní výdaje (většinou platy ostat. městs. zaměstnanců: kněží, poslové, ostat. zřízenci, žoldnéři, výdaje na krčmy a městs. mlýn). 255—340 Obšírné výdaje sčítány vždy na konci každé stránky. Každá věcně (a správně) oddělená rubrika má součet; rejstřík pro celý rok má vyúčtování sumární na konci. Zapisováno sem z dílčích cedulí, příp. rejstříků (viz níže). Signatury bez přerušení sledují dnešní stav dochovanosti knih výdajů. Jednotná chronologická řada (1441—1526) není dochována, chybí rejstřík pro rok 1490. Knihy pokračují až do r. 1799. 71
Strana 72
POMOCNÉ REJSTŘÍKY KE KNIHÁM VÝDAJŮ 1417—1526 341—479 OA Cheb, sign. C 3253—3390, Hilfsbücher z. d. Ausgabenbüchern. Pomocné rejstříky jsou psány výhradně na papíře, podržují standardní velikost 11—14 cm X 31—36,5 cm. Vazba je vesměs původní z tuhého pergamenu (někdy je zadní deska protažena v pliku). Všechny psány něm. Tyto písemnosti manuálního rázu vedené pro každý rok (někdy i několik svazků v roce) sloužily jako poznámkové rejstříky, kam zaznamenávány výdaje podle okolností (z ungeltu, na stavbu, mlýny, žoldnéřům apod.), odtud pak přenášeny údaje do knih výdajů (srv. lsign. 2423—2507). Signatury sledují bez přerušení dnešní stav dochovanosti. Jednotná chronolo- gická řada (1417—1526) má četné mezery pro leta 1419—1446, 1448—1450, 1452, 1463, 1472, 1491, 1498, 1501. Rejstříky pokračují až do r. 1768. KNIHY PŘÍJMŮ (UMGELTBŮCHER) 1442—1526 OA Cheb, sign. C 2144—2220. Knihy, resp. roční rejstříky, jsou psány výhradně na papíře, mají standardní velikost, která se pohybuje mezi 22—26 cm X 30—38,5 cm. Vazba je u všech rkp. původní z tuhého pergamenu (někdy je zadní deska protažena v pliku). Všechny psány něm. Struktura jednotlivých rejstříků je pro každý rok velmi podobná: 470—556 I. Ungelt: 1. Z vína: a) Ungelt vybíraný od obchodníků s vínem. Každý obchodník má v knize svůj list, na němž je zaznamenán druh a množství vína a výška ungeltního poplatku! (Jedná se většinou o vína litoměřická, elsaská alfrancká.) b) Zvláštní rubriku mají vlašská vína (Welschwein). Zápisy jsou ob- dobné jako u obyčejných vín. c) Ungeltní poplatky ze špatných vín a od obecních krčmářů (von den schlechten und gemeinschenken). Jednotliví krčmáři jsou zapisováni bez nějakého pořádku, tak jak ungelt zaplatili. 2. Z medoviny: Každý výrobce medoviny má svou rubriku, v níž je zapsáno množství vyrobené medoviny a výše ungeltního poplatku. 3. Z piva: a) Ungeltní poplatky z piva vyrobeného ve městě. Nejprve je zapsán pivovar špitálu, pak následují jednotliví právováreční měšťané. Je zaznamenáno kvantum piva během roku vyrobené podle jednot- livých várek a výše ungeltu z něho zaplaceného. 72
POMOCNÉ REJSTŘÍKY KE KNIHÁM VÝDAJŮ 1417—1526 341—479 OA Cheb, sign. C 3253—3390, Hilfsbücher z. d. Ausgabenbüchern. Pomocné rejstříky jsou psány výhradně na papíře, podržují standardní velikost 11—14 cm X 31—36,5 cm. Vazba je vesměs původní z tuhého pergamenu (někdy je zadní deska protažena v pliku). Všechny psány něm. Tyto písemnosti manuálního rázu vedené pro každý rok (někdy i několik svazků v roce) sloužily jako poznámkové rejstříky, kam zaznamenávány výdaje podle okolností (z ungeltu, na stavbu, mlýny, žoldnéřům apod.), odtud pak přenášeny údaje do knih výdajů (srv. lsign. 2423—2507). Signatury sledují bez přerušení dnešní stav dochovanosti. Jednotná chronolo- gická řada (1417—1526) má četné mezery pro leta 1419—1446, 1448—1450, 1452, 1463, 1472, 1491, 1498, 1501. Rejstříky pokračují až do r. 1768. KNIHY PŘÍJMŮ (UMGELTBŮCHER) 1442—1526 OA Cheb, sign. C 2144—2220. Knihy, resp. roční rejstříky, jsou psány výhradně na papíře, mají standardní velikost, která se pohybuje mezi 22—26 cm X 30—38,5 cm. Vazba je u všech rkp. původní z tuhého pergamenu (někdy je zadní deska protažena v pliku). Všechny psány něm. Struktura jednotlivých rejstříků je pro každý rok velmi podobná: 470—556 I. Ungelt: 1. Z vína: a) Ungelt vybíraný od obchodníků s vínem. Každý obchodník má v knize svůj list, na němž je zaznamenán druh a množství vína a výška ungeltního poplatku! (Jedná se většinou o vína litoměřická, elsaská alfrancká.) b) Zvláštní rubriku mají vlašská vína (Welschwein). Zápisy jsou ob- dobné jako u obyčejných vín. c) Ungeltní poplatky ze špatných vín a od obecních krčmářů (von den schlechten und gemeinschenken). Jednotliví krčmáři jsou zapisováni bez nějakého pořádku, tak jak ungelt zaplatili. 2. Z medoviny: Každý výrobce medoviny má svou rubriku, v níž je zapsáno množství vyrobené medoviny a výše ungeltního poplatku. 3. Z piva: a) Ungeltní poplatky z piva vyrobeného ve městě. Nejprve je zapsán pivovar špitálu, pak následují jednotliví právováreční měšťané. Je zaznamenáno kvantum piva během roku vyrobené podle jednot- livých várek a výše ungeltu z něho zaplaceného. 72
Strana 73
b) Po určitou dobu (ve čtyřicátých letech 15. stol.) byla vedena zvláštní rubrika pro ungelt z dováženého loketského piva. II. Jiné příjmy města: 1. Příjmy z městské váhy. Uváděny týdenní sumy vybraných peněz. 2. Příjmy z masné pušky. Uváděny týdenní sumy vybraných peněz. 3. Příjmy z mlýnů. Jedná se vlastně o příjmy z prodeje obilí, vyúčtování s mlynářem a jiné příjmy z mlýna. 4. Čtvrtletní poplatky z koželužských stoup a stoup na tříslo. 5. Příjmy pozemkového úroku z pozemků propůjčených měšťanům ve dvou terminech Michaelis a Valpurgis. 6. Příjmy ze soukenického skladu v kvartálních sumách. 7. Poplatky nevěstek placené týdně (stále stejný obnos). 8. Příjmy cla ve čtrnáctidenních sumách. 9. Příjem poplatků z vody od výrobců medoviny a sladovníků. 10. Příjmy poplatků za zvonění zvonem ke šturmu (jen nepatrné). 11. Příjmy poplatků za přijetí nových měšťanů. 12. Příjem soudních pokut (Wandel). Vyúčtovával je sám purkmistr. 13. Poplatky řemeslníků za místa. Svou rubriku mají: soukeníci, kramáři, pekaři, ševci, malí obchodníci (pfragner), hokyně, kožišníci. Zvláště jsou vedeny poplatky za místa na výročním trhu. Jsou zapsány tak, že u každého řemesla je uveden počet poplatných a suma přijatého po- platku. 14. Příjem měřičného ze sladu. 15. Příjem z lyžného (schrotampt). 16. Příjem ze skladu soli. 17. Židovský poplatek (pouze sumárně). III. Všeobecné příjmy: 1. Převzaté příjmy z minulého roku, a to jednak v hotových penězích a jednak v dlužních pohledávkách. 2. Různé příjmy, mezi nimi i příjmy z ražení mince. IV. Knihy příjmů začaly být vedeny po reformě městské finanční správy v roce 1441, kdy správa městských důchodů byla sloučena v rukou pánů nad losungou. V té době začaly být vedeny také knihy výdajů, které jsou pro- tějškem knih příjmů. Mimo to v té době počínají také různé pomocné rejstříky. Knihy příjmů byly pak vedeny v naprosto stejné formě až do r. 1767. V souvislé řadě knih příjmů jsou tyto mezery: chybí kniha za rok 1450 (zachován pouze zlomek), 1451, 1466, 1475, 1502, 1503, 1504, 1505, 1513, tedy do roku 1526 je zachováno 77 svazků (čísla archivní 2144 73
b) Po určitou dobu (ve čtyřicátých letech 15. stol.) byla vedena zvláštní rubrika pro ungelt z dováženého loketského piva. II. Jiné příjmy města: 1. Příjmy z městské váhy. Uváděny týdenní sumy vybraných peněz. 2. Příjmy z masné pušky. Uváděny týdenní sumy vybraných peněz. 3. Příjmy z mlýnů. Jedná se vlastně o příjmy z prodeje obilí, vyúčtování s mlynářem a jiné příjmy z mlýna. 4. Čtvrtletní poplatky z koželužských stoup a stoup na tříslo. 5. Příjmy pozemkového úroku z pozemků propůjčených měšťanům ve dvou terminech Michaelis a Valpurgis. 6. Příjmy ze soukenického skladu v kvartálních sumách. 7. Poplatky nevěstek placené týdně (stále stejný obnos). 8. Příjmy cla ve čtrnáctidenních sumách. 9. Příjem poplatků z vody od výrobců medoviny a sladovníků. 10. Příjmy poplatků za zvonění zvonem ke šturmu (jen nepatrné). 11. Příjmy poplatků za přijetí nových měšťanů. 12. Příjem soudních pokut (Wandel). Vyúčtovával je sám purkmistr. 13. Poplatky řemeslníků za místa. Svou rubriku mají: soukeníci, kramáři, pekaři, ševci, malí obchodníci (pfragner), hokyně, kožišníci. Zvláště jsou vedeny poplatky za místa na výročním trhu. Jsou zapsány tak, že u každého řemesla je uveden počet poplatných a suma přijatého po- platku. 14. Příjem měřičného ze sladu. 15. Příjem z lyžného (schrotampt). 16. Příjem ze skladu soli. 17. Židovský poplatek (pouze sumárně). III. Všeobecné příjmy: 1. Převzaté příjmy z minulého roku, a to jednak v hotových penězích a jednak v dlužních pohledávkách. 2. Různé příjmy, mezi nimi i příjmy z ražení mince. IV. Knihy příjmů začaly být vedeny po reformě městské finanční správy v roce 1441, kdy správa městských důchodů byla sloučena v rukou pánů nad losungou. V té době začaly být vedeny také knihy výdajů, které jsou pro- tějškem knih příjmů. Mimo to v té době počínají také různé pomocné rejstříky. Knihy příjmů byly pak vedeny v naprosto stejné formě až do r. 1767. V souvislé řadě knih příjmů jsou tyto mezery: chybí kniha za rok 1450 (zachován pouze zlomek), 1451, 1466, 1475, 1502, 1503, 1504, 1505, 1513, tedy do roku 1526 je zachováno 77 svazků (čísla archivní 2144 73
Strana 74
až 2220). Od popisu ostatních knih bylo upuštěno, protože, jak bylo řečeno, neodlišují se od sebe v podstatných podrobnostech. Lit.: Stručný popis knih příjmů města Chebu podává H. Sturm, Die Egerer „Un- geltbücher“ als Bevölkerungsgeschichtliche Quelle, Zeitschr. für sudeten- deutsche Geschichte roč. II/1938, str. 189—200, v němž zpracovává zá- znamy týkající se přijetí nových měšťanů. Zmiňuje se o nich také ve své knize Eger I. REJSTŘÍK SOLNÍHO OBCHODU 1455 557 OA Cheb, sign. C 4006. Das Register czu dem Salz IV° Jare. Papír, 10,5X32,2 cm, ff. 28, bez foliace, vazba původní z tuhého pergamenu; něm. Uvodní zápis: Ausgab. Item am Montag nach sant Margarethen tag (14. VII.) als die vier herren rechnung thaten, haben sie pey dem Hansem Elbogner uber geantwort fur pargelt zway Tuvsent und vierhundert und newnhalben und ezweinczigk meczen für zehen gross. Kniha je rozdělena na dvě oddělení: v prvních jsou registrovány koupě soli, v druhém (od fol. 15a) její prodej. Na každé straně zaveden součet peněz (v zlatých a groších) a součet soli (pravidelně v měřicích). Na fol. 27 zápisy o peněžitých půjčkách měšťanům. U některých je poznamenáno, že mají být zaplaceny solnými homolemi. Do knihy vložena řada poznámkových papírů, kam si písař poznamenával některé konkrétní údaje. Tato i ostatní knihy tohoto druhu byly pomocnými knihami k hlavním účetním knihám, kde se objevují jen sumární zápisy (tj. v knihách příjmů i výdajů). Učty byly obvykle skládány kol sv. Markéty. Některé položky přeškrtány, tj. zapsány omylem (?). REJSTŘÍK SOLNÍHO OBCHODU 1456 558 OA Cheb, sign. C 4007. Papír, 11X32,5 cm, ff. 28, bez foliace, vazba původní z tuhého pergamenu; něm. f. 1a — Půjčky. 2a—16b — Nákupy soli městem. 18a—25b — Prodej soli městem. 27a—28b — Pokračování půjček. Opět řada konceptů a poznámek. REJSTŘÍK SOLNÍHO OBCHODU 1498 559 OA Cheb, sign. C 4008. Papír, 11X32,8 cm, ff. 40, bez foliace, vazba původní z tuhého pergamenu; něm. Na desce: Anno domini 98, das Register zu Salz. f. 1a — Půjčky. 2a—3b — Výdaje města za přeměřování soli. 4a—26b — Promiskue prodej a koupě soli městem. Prázdná jsou fol. 13, 15, 16, 21—23; 35a — Pokračování půjček měšťanům. 74
až 2220). Od popisu ostatních knih bylo upuštěno, protože, jak bylo řečeno, neodlišují se od sebe v podstatných podrobnostech. Lit.: Stručný popis knih příjmů města Chebu podává H. Sturm, Die Egerer „Un- geltbücher“ als Bevölkerungsgeschichtliche Quelle, Zeitschr. für sudeten- deutsche Geschichte roč. II/1938, str. 189—200, v němž zpracovává zá- znamy týkající se přijetí nových měšťanů. Zmiňuje se o nich také ve své knize Eger I. REJSTŘÍK SOLNÍHO OBCHODU 1455 557 OA Cheb, sign. C 4006. Das Register czu dem Salz IV° Jare. Papír, 10,5X32,2 cm, ff. 28, bez foliace, vazba původní z tuhého pergamenu; něm. Uvodní zápis: Ausgab. Item am Montag nach sant Margarethen tag (14. VII.) als die vier herren rechnung thaten, haben sie pey dem Hansem Elbogner uber geantwort fur pargelt zway Tuvsent und vierhundert und newnhalben und ezweinczigk meczen für zehen gross. Kniha je rozdělena na dvě oddělení: v prvních jsou registrovány koupě soli, v druhém (od fol. 15a) její prodej. Na každé straně zaveden součet peněz (v zlatých a groších) a součet soli (pravidelně v měřicích). Na fol. 27 zápisy o peněžitých půjčkách měšťanům. U některých je poznamenáno, že mají být zaplaceny solnými homolemi. Do knihy vložena řada poznámkových papírů, kam si písař poznamenával některé konkrétní údaje. Tato i ostatní knihy tohoto druhu byly pomocnými knihami k hlavním účetním knihám, kde se objevují jen sumární zápisy (tj. v knihách příjmů i výdajů). Učty byly obvykle skládány kol sv. Markéty. Některé položky přeškrtány, tj. zapsány omylem (?). REJSTŘÍK SOLNÍHO OBCHODU 1456 558 OA Cheb, sign. C 4007. Papír, 11X32,5 cm, ff. 28, bez foliace, vazba původní z tuhého pergamenu; něm. f. 1a — Půjčky. 2a—16b — Nákupy soli městem. 18a—25b — Prodej soli městem. 27a—28b — Pokračování půjček. Opět řada konceptů a poznámek. REJSTŘÍK SOLNÍHO OBCHODU 1498 559 OA Cheb, sign. C 4008. Papír, 11X32,8 cm, ff. 40, bez foliace, vazba původní z tuhého pergamenu; něm. Na desce: Anno domini 98, das Register zu Salz. f. 1a — Půjčky. 2a—3b — Výdaje města za přeměřování soli. 4a—26b — Promiskue prodej a koupě soli městem. Prázdná jsou fol. 13, 15, 16, 21—23; 35a — Pokračování půjček měšťanům. 74
Strana 75
REJSTŘÍK SOLNÍHO OBCHODU 1499 560 OA Cheb, sign. C 4009. Papír, 11X32,5 cm, ff. 28, bez foliace, vazba původní z tuhého pergamenu; něm. f. 1a—11a — Nákupy a přeměřování soli městem. Prodej soli městem. 14a—15b — 18a—24a — Prodej soli městem. Fol. 19 prázdné. 16a—17a — Nákupy soli v homolích. 27a a 28a — Půjčky měšťanům. REJSTŘÍKY VÝBĚRU ZEMSKÉ BERNĚ Z CHEBSKA 1392—1526 OA Cheb, sign. C 1009, 1053—1152, Klosteuerbücher. Rejstříky psány výhradně na papíře, podržují standardní velikost, která se po- hybuje mezi 22—23x31—34 cm, vazba vesměs původní z tuhého pergamenu (někdy zadní deska protažena v pliku). Rejstříky vedené pro každý rok obsahují seznam vsí Chebska, podléhajícím berni, v abecedním pořadí (Albenreuth—Radwitz). Pořadí poplatníků v každé z uvedených vesnic je náhodné. Základní berní jednotkou jsou tzv. die Klauen (kopyta), tj. počet domácího dobytka (první údaj a vyjasnění pojmu viz RBM III., č. 1895 z r. 1332). Berni vybíralo zpravidla 6 osob z Chebu (2 z rady, 2 z obce a 2 další), jimž byl přidělen sluha (losungsknecht). Vybraná berně byla zasílána panovníkovi do Prahy. Struktura zápisů se po celé období v podstatě nezměnila. Hlavní část rejstříků tvoří příjmy (tj. katastr vsí a poplatníků), druhou menší pak výdaje z berně (jde o výdaje berníků na cestování, diety, vysílání poslů apod.). Signatury sledují bez přerušení dnešní stav dochovanosti. Jednotná chronologická řada (1392—1526) má mezery po r.: 1393, 1394, 1396, 1398—1403, 1405—1407, 1410—1423, 1425—1428, 1430, 1431, 1439, 1440, 1468, 1482, 1485, 1499, 1500. Sign. C 1053 je kopií rejstříku z r. 1392 (C 1009), pořízenou r. 1885 H. Gradlem. Rejstříky pokračují potom až do r. 1789; něm. Ed.: K. Siegl, Das Egerer Landsteuerbuch vom Jahre 1392 mit den ältesten Personennamen in den Dörfern des Egerlandes. Kalender für das Eger- land 1930. 561—660 REJSTŘÍK PLATŮ DO NORIMBERKA (1435—)1470 OA Cheb, sign, B, kart. 229, fasc. 301. Papír, 22X30 cm, ff. 34, bez foliace, bez vazby. 661 Okraj rkp. sestřižen a zhotoven abecední pořadník. Počátek nepopsán. Litera N: Nota zum ersten das ewig galt, das man gen Nurenberg geben muss jerlich, halp Walpurgis und halp Michaelis, ist vernewt worden anno ym 70 an dinstag sant Jakobs abent. 75
REJSTŘÍK SOLNÍHO OBCHODU 1499 560 OA Cheb, sign. C 4009. Papír, 11X32,5 cm, ff. 28, bez foliace, vazba původní z tuhého pergamenu; něm. f. 1a—11a — Nákupy a přeměřování soli městem. Prodej soli městem. 14a—15b — 18a—24a — Prodej soli městem. Fol. 19 prázdné. 16a—17a — Nákupy soli v homolích. 27a a 28a — Půjčky měšťanům. REJSTŘÍKY VÝBĚRU ZEMSKÉ BERNĚ Z CHEBSKA 1392—1526 OA Cheb, sign. C 1009, 1053—1152, Klosteuerbücher. Rejstříky psány výhradně na papíře, podržují standardní velikost, která se po- hybuje mezi 22—23x31—34 cm, vazba vesměs původní z tuhého pergamenu (někdy zadní deska protažena v pliku). Rejstříky vedené pro každý rok obsahují seznam vsí Chebska, podléhajícím berni, v abecedním pořadí (Albenreuth—Radwitz). Pořadí poplatníků v každé z uvedených vesnic je náhodné. Základní berní jednotkou jsou tzv. die Klauen (kopyta), tj. počet domácího dobytka (první údaj a vyjasnění pojmu viz RBM III., č. 1895 z r. 1332). Berni vybíralo zpravidla 6 osob z Chebu (2 z rady, 2 z obce a 2 další), jimž byl přidělen sluha (losungsknecht). Vybraná berně byla zasílána panovníkovi do Prahy. Struktura zápisů se po celé období v podstatě nezměnila. Hlavní část rejstříků tvoří příjmy (tj. katastr vsí a poplatníků), druhou menší pak výdaje z berně (jde o výdaje berníků na cestování, diety, vysílání poslů apod.). Signatury sledují bez přerušení dnešní stav dochovanosti. Jednotná chronologická řada (1392—1526) má mezery po r.: 1393, 1394, 1396, 1398—1403, 1405—1407, 1410—1423, 1425—1428, 1430, 1431, 1439, 1440, 1468, 1482, 1485, 1499, 1500. Sign. C 1053 je kopií rejstříku z r. 1392 (C 1009), pořízenou r. 1885 H. Gradlem. Rejstříky pokračují potom až do r. 1789; něm. Ed.: K. Siegl, Das Egerer Landsteuerbuch vom Jahre 1392 mit den ältesten Personennamen in den Dörfern des Egerlandes. Kalender für das Eger- land 1930. 561—660 REJSTŘÍK PLATŮ DO NORIMBERKA (1435—)1470 OA Cheb, sign, B, kart. 229, fasc. 301. Papír, 22X30 cm, ff. 34, bez foliace, bez vazby. 661 Okraj rkp. sestřižen a zhotoven abecední pořadník. Počátek nepopsán. Litera N: Nota zum ersten das ewig galt, das man gen Nurenberg geben muss jerlich, halp Walpurgis und halp Michaelis, ist vernewt worden anno ym 70 an dinstag sant Jakobs abent. 75
Strana 76
ÚČETNÍ KNIHA CHEBSKÉ MINCOVNY 1469 662 OA Cheb, sign. C 6788, Münzregister. Papír, 11,5x31,5 cm, ff. 32, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže; něm. Srv. rkp. sign. C 6787. ÚČETNÍ KNIHA CHEBSKÉ MINCOVNY 1485 OA Cheb, sign. C 6787, Daz munzpuchel. Papír, 10X16 cm, ff. 95, paginace moderní, vazba původní z tuhé kůže; něm. 663 Vyúčtování mincířské hutě s minemistrem za vyrobené cány k ražení, nákup pagamentu pro huť nářadí pro huť a mzdy zaměstnancům v huti. Vyúčtovává se každá tavba zvláště. HLAVNÍ ÚČETNÍ KNIHA I. 1396—1419 664 OA Cheb, sign. C 1012a, Obrist Rechenpuch. Papír, 21X30 cm, ff. 48, paginace moderní, vazba původní z hlazené kůže; něm. Daz ist daz obrist rechenpuch da alle rechnung der stat aws und ein schullen gen. (Na přední desce.) p. 1—99 — Výroční skládání účtů pánů nad losungou, nad zemskou berní chebskou (Klauen- steuer) a správců důchodů městských, hlavně ungeltu, městské váhy a cla. Dále zápisy o peněžních převodech mezi jednotlivými správami důchodů městských. Forma zápisu: Kdo skládá účet, z čeho jej skládá, kdy se to stalo, suma přijatých vydání, dále poznámky o dlužných částkách. Kniha byla určena k zapisování výročních skládání účtů před radou a obcí a ke kontrole převodů peněz mezi správami jednotlivých důchodů města. Byla hlavní knihou pro všechny ostatní knihy, vedené správci městských důchodů. HLAVNÍ ÚČETNÍ KNIHA II. 1419—1542 OA Cheb, sign. C 1012b, Ander Hauptbuch der Rechnung. Papír, 22X32 cm, ff. 121, paginace moderní, vazba původní z hlazené kůže; něm. 665 p. 3—9 — Poznámky o dluzích k městu. p. 10—205 — Výroční skládání účtů pánů nad losungou, nad zemskou berní chebskou (Klauensteuer) a správců různých důchodů městských, hlavně ungeltu, městské váhy, cla aj. Forma zápisu: Kdo skládá účet, z čeho jej skládá, kdy se to stalo, suma přijatých peněz, suma vydání, případně poznámky o dlužných částkách. 240 — (Psáno obráceně, zezadu.) Poznámky o dluzích k městu. p. 241— 234 — (Psáno obráceně, zezadu.) — Seznam věcných platů norimberským měšťanům, p. 239— (Chebský leipding.) 225 — (Psáno obráceně zezadu.) Seznam dluhů města měšťanům z leipdingu. (Nota p. 233— daz leipdingk daz wir unsern purgern hie zu Eger schuldig pleiben.) p. 242 a na zadním přídeští. — Spropitné z losungy a spropitné při skládání účtů. Kniha byla určena k zapisování výročních skládání účtů před radou a obcí. Je tak jakousi „hlavní knihou uzávěrek“ všech ostatních knih vedených správci městských důchodů. Roku 1441 přejímají správu městských důchodů čtyři páni nad losungou, kteří vedou knihy příjmů a vydání. Ti také vyúčtovávají od tohoto roku pouze příjem a vydání sumárně: Od r. 1441 skládají tedy účty jen páni nad losungou a páni nad zemskou berní. (Reprodukci pag. 11 podává H. Sturm, Das Archiv der Stadt Eger, Cheb 1936, vyobr. č. 53.) 76
ÚČETNÍ KNIHA CHEBSKÉ MINCOVNY 1469 662 OA Cheb, sign. C 6788, Münzregister. Papír, 11,5x31,5 cm, ff. 32, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže; něm. Srv. rkp. sign. C 6787. ÚČETNÍ KNIHA CHEBSKÉ MINCOVNY 1485 OA Cheb, sign. C 6787, Daz munzpuchel. Papír, 10X16 cm, ff. 95, paginace moderní, vazba původní z tuhé kůže; něm. 663 Vyúčtování mincířské hutě s minemistrem za vyrobené cány k ražení, nákup pagamentu pro huť nářadí pro huť a mzdy zaměstnancům v huti. Vyúčtovává se každá tavba zvláště. HLAVNÍ ÚČETNÍ KNIHA I. 1396—1419 664 OA Cheb, sign. C 1012a, Obrist Rechenpuch. Papír, 21X30 cm, ff. 48, paginace moderní, vazba původní z hlazené kůže; něm. Daz ist daz obrist rechenpuch da alle rechnung der stat aws und ein schullen gen. (Na přední desce.) p. 1—99 — Výroční skládání účtů pánů nad losungou, nad zemskou berní chebskou (Klauen- steuer) a správců důchodů městských, hlavně ungeltu, městské váhy a cla. Dále zápisy o peněžních převodech mezi jednotlivými správami důchodů městských. Forma zápisu: Kdo skládá účet, z čeho jej skládá, kdy se to stalo, suma přijatých vydání, dále poznámky o dlužných částkách. Kniha byla určena k zapisování výročních skládání účtů před radou a obcí a ke kontrole převodů peněz mezi správami jednotlivých důchodů města. Byla hlavní knihou pro všechny ostatní knihy, vedené správci městských důchodů. HLAVNÍ ÚČETNÍ KNIHA II. 1419—1542 OA Cheb, sign. C 1012b, Ander Hauptbuch der Rechnung. Papír, 22X32 cm, ff. 121, paginace moderní, vazba původní z hlazené kůže; něm. 665 p. 3—9 — Poznámky o dluzích k městu. p. 10—205 — Výroční skládání účtů pánů nad losungou, nad zemskou berní chebskou (Klauensteuer) a správců různých důchodů městských, hlavně ungeltu, městské váhy, cla aj. Forma zápisu: Kdo skládá účet, z čeho jej skládá, kdy se to stalo, suma přijatých peněz, suma vydání, případně poznámky o dlužných částkách. 240 — (Psáno obráceně, zezadu.) Poznámky o dluzích k městu. p. 241— 234 — (Psáno obráceně, zezadu.) — Seznam věcných platů norimberským měšťanům, p. 239— (Chebský leipding.) 225 — (Psáno obráceně zezadu.) Seznam dluhů města měšťanům z leipdingu. (Nota p. 233— daz leipdingk daz wir unsern purgern hie zu Eger schuldig pleiben.) p. 242 a na zadním přídeští. — Spropitné z losungy a spropitné při skládání účtů. Kniha byla určena k zapisování výročních skládání účtů před radou a obcí. Je tak jakousi „hlavní knihou uzávěrek“ všech ostatních knih vedených správci městských důchodů. Roku 1441 přejímají správu městských důchodů čtyři páni nad losungou, kteří vedou knihy příjmů a vydání. Ti také vyúčtovávají od tohoto roku pouze příjem a vydání sumárně: Od r. 1441 skládají tedy účty jen páni nad losungou a páni nad zemskou berní. (Reprodukci pag. 11 podává H. Sturm, Das Archiv der Stadt Eger, Cheb 1936, vyobr. č. 53.) 76
Strana 77
KNIHY OBNOV MĚSTS. RADY 1384—1526 666а OA Cheb, sign. B, kart. 217, fasc. 287, A 810. Wahlbüchlein. Papír, 10,5x30,8 cm (standard. rozměr), foliace novější, bez vazby; něm., lat. I. fasc. obsahuje léta: 1384, 1385, 1386, 1387, 1388, 1389, 1390, 1391, 1392, 1397—1400, 1401, 1402, 1404. Všechny svazky obsahují tyto údaje: „die Ratherren, die Schepffen, die sechsunddreissiger“ Roky 1386, 1388, 1392 ještě k tomu mají seznamy i jiných úředníků, a to: „Paumeister, Statpau- meister, Protschauer, Flaischhawer, Lederschawer“ aj. Několik let je doplně- no novou rukou z „Raitherrenbüchern“, ovšem neúplně. (Repr. fol. 1a—1388 u Sturma, Das Archiv der Stadt Eger, tab. 45.) 666b II. fasc. obsahuje léta: 1410, 1411, 1412, 1413, 1414, 1415, 1416, 1417, 1418, 1419, 1429—1435, 1437 (zlomek). Řada let opět doplněna z „Raitherren- büchern“. 6660 III. fasc. obsahuje léta od r. 1437 (pokračování ze sv. minulého), 1438—1442, 1444—1450 (zač.). Obsahuje jenom seznamy „Scheppfen, gemein und sechs- unddreisig“. Pro rok 1451—1452 je zachován jen zlomek užšího znění s rubrikami pro znění širší, jež jsou však z větší části nevyplněny. Z dalších let jsou zachována jen znění širší, a to pro léta: 1453, 1458, 1460, 1466, 1469, 1470, 1471, 1472—1496a), 1500—1511b), 1513—1526 (řada pokra- čuje však dále). a) V letech 1489—1496 změněn poněkud formát. b) V letech 1501—1504 poněkud větší formát. KOPIÁŘ KRÁL. RESKRIPTŮ CCA 1418 OA Cheb, sign. C 6786. Papír, 15,5221,5 cm, ff. 12, paginace moderní, vazba moderní. 667 Kopiář obsahuje opisy listin lucemburských panovníků Karla IV. (1 ks), Jana Zhořeleckého (1 ks) a Václava IV. (40 ks). Ed. a lit.: H. Gradl, Aus dem Egerer Archive. MVGDB 28, 1890, str. 180—192, 384—391, 29, 1891, str. 73, 79. KNIHA KORESPONDENCE (ZLOMEK) 1438 OA Cheb, sign. B, kart. 2, fasc. 2—32, Korespondenzbuch. Papír, 22,3X32,3 cm, ff. 2, bez vazby; něm. 668 Uvedeno 6 zápisů listů města pro různé adresáty, jejichž jména neuváděna. Datace s vý- jimkou posledního rovněž chybí. Jde patrně o fragment formuláře měst. korespondence. 77
KNIHY OBNOV MĚSTS. RADY 1384—1526 666а OA Cheb, sign. B, kart. 217, fasc. 287, A 810. Wahlbüchlein. Papír, 10,5x30,8 cm (standard. rozměr), foliace novější, bez vazby; něm., lat. I. fasc. obsahuje léta: 1384, 1385, 1386, 1387, 1388, 1389, 1390, 1391, 1392, 1397—1400, 1401, 1402, 1404. Všechny svazky obsahují tyto údaje: „die Ratherren, die Schepffen, die sechsunddreissiger“ Roky 1386, 1388, 1392 ještě k tomu mají seznamy i jiných úředníků, a to: „Paumeister, Statpau- meister, Protschauer, Flaischhawer, Lederschawer“ aj. Několik let je doplně- no novou rukou z „Raitherrenbüchern“, ovšem neúplně. (Repr. fol. 1a—1388 u Sturma, Das Archiv der Stadt Eger, tab. 45.) 666b II. fasc. obsahuje léta: 1410, 1411, 1412, 1413, 1414, 1415, 1416, 1417, 1418, 1419, 1429—1435, 1437 (zlomek). Řada let opět doplněna z „Raitherren- büchern“. 6660 III. fasc. obsahuje léta od r. 1437 (pokračování ze sv. minulého), 1438—1442, 1444—1450 (zač.). Obsahuje jenom seznamy „Scheppfen, gemein und sechs- unddreisig“. Pro rok 1451—1452 je zachován jen zlomek užšího znění s rubrikami pro znění širší, jež jsou však z větší části nevyplněny. Z dalších let jsou zachována jen znění širší, a to pro léta: 1453, 1458, 1460, 1466, 1469, 1470, 1471, 1472—1496a), 1500—1511b), 1513—1526 (řada pokra- čuje však dále). a) V letech 1489—1496 změněn poněkud formát. b) V letech 1501—1504 poněkud větší formát. KOPIÁŘ KRÁL. RESKRIPTŮ CCA 1418 OA Cheb, sign. C 6786. Papír, 15,5221,5 cm, ff. 12, paginace moderní, vazba moderní. 667 Kopiář obsahuje opisy listin lucemburských panovníků Karla IV. (1 ks), Jana Zhořeleckého (1 ks) a Václava IV. (40 ks). Ed. a lit.: H. Gradl, Aus dem Egerer Archive. MVGDB 28, 1890, str. 180—192, 384—391, 29, 1891, str. 73, 79. KNIHA KORESPONDENCE (ZLOMEK) 1438 OA Cheb, sign. B, kart. 2, fasc. 2—32, Korespondenzbuch. Papír, 22,3X32,3 cm, ff. 2, bez vazby; něm. 668 Uvedeno 6 zápisů listů města pro různé adresáty, jejichž jména neuváděna. Datace s vý- jimkou posledního rovněž chybí. Jde patrně o fragment formuláře měst. korespondence. 77
Strana 78
KNIHA KORESPONDENCE 1446—1534 OA Cheb, sign. C 981. Papír, 22X32 cm, ff. 102, paginace novější, vazba původní z tuhého pergamenu; něm. 669 Na přední desce: In disem buch befindet man das dessen in kaufbrieffen, die man auf der Stadt zu Verkauff bis auf das Jahr 1543. Kniha nijak nesouvisí s ostatními rukopisy toho druhu (sign. C 1014, 585—588), je druhově vyhraněná (prodeje, viz úvod. nápis) a obsahuje nejen opisy, koncepty, ale též i nevázané originály. KNIHA KORESPONDENCE 1457—1468 670 OA Cheb, sign. C 1014, Copialbuch. Papír, 22,3X32,2 cm, ff. 366, foliace novější, vazba novější, lepenkové desky potažené pergamenem; něm. Kniha obsahuje v podstatně větším množství opisy písemností odeslaných nežli korespondence došlé. KNIHY KORESPONDENCE (KOPIALBŮCHER) 1513—1515 OA Cheb, sign. C 585. Papír, 24X36,5 cm, ff. 470, bez foliace, vazba novější, lepenková; něm. 671 1516—1518 OA Cheb, sign. C 586. Papír, 24X36,5 cm, ff. 384, bez foliace, vazba novější, lepenková. 672 1522—1524 OA Cheb, sign. C 587. Papír, 24X36,5 cm, ff. 460, bez foliace, vazba novější, lepenková; něm. 673 1525—1527 OA Cheb, sign. C 588. Papír, 24X36,5 cm, ff. 388, bez foliace, vazba novější, lepenková; něm. 674 KOPIÁŘ SMLUV 1504—1562 OA Cheb, sign. C 934, Rathsprotokoll N° 1. Papír, 21,5231,2 cm, ff. 66, foliace původní, desky určeny původně zjevně pro jiný účel; něm. Písemnosti z let 1504, 1516, 1519, 1526—1562 z nejrůznějších právních pořízeních, kdy jed- nou smluvní stranou byl chebský měšťan. 675 78
KNIHA KORESPONDENCE 1446—1534 OA Cheb, sign. C 981. Papír, 22X32 cm, ff. 102, paginace novější, vazba původní z tuhého pergamenu; něm. 669 Na přední desce: In disem buch befindet man das dessen in kaufbrieffen, die man auf der Stadt zu Verkauff bis auf das Jahr 1543. Kniha nijak nesouvisí s ostatními rukopisy toho druhu (sign. C 1014, 585—588), je druhově vyhraněná (prodeje, viz úvod. nápis) a obsahuje nejen opisy, koncepty, ale též i nevázané originály. KNIHA KORESPONDENCE 1457—1468 670 OA Cheb, sign. C 1014, Copialbuch. Papír, 22,3X32,2 cm, ff. 366, foliace novější, vazba novější, lepenkové desky potažené pergamenem; něm. Kniha obsahuje v podstatně větším množství opisy písemností odeslaných nežli korespondence došlé. KNIHY KORESPONDENCE (KOPIALBŮCHER) 1513—1515 OA Cheb, sign. C 585. Papír, 24X36,5 cm, ff. 470, bez foliace, vazba novější, lepenková; něm. 671 1516—1518 OA Cheb, sign. C 586. Papír, 24X36,5 cm, ff. 384, bez foliace, vazba novější, lepenková. 672 1522—1524 OA Cheb, sign. C 587. Papír, 24X36,5 cm, ff. 460, bez foliace, vazba novější, lepenková; něm. 673 1525—1527 OA Cheb, sign. C 588. Papír, 24X36,5 cm, ff. 388, bez foliace, vazba novější, lepenková; něm. 674 KOPIÁŘ SMLUV 1504—1562 OA Cheb, sign. C 934, Rathsprotokoll N° 1. Papír, 21,5231,2 cm, ff. 66, foliace původní, desky určeny původně zjevně pro jiný účel; něm. Písemnosti z let 1504, 1516, 1519, 1526—1562 z nejrůznějších právních pořízeních, kdy jed- nou smluvní stranou byl chebský měšťan. 675 78
Strana 79
KOPIÁŘ SMLUV 1504—1554 OA Cheb, sign. C 935, Rathsprotokoll N° 2. Papír, 21,5x31,2 cm, ff. 76, foliace původní, vazba novější; něm. Písemnosti z let 1504, 1506, 1506—1507, 1513—1554, kontrakty cheb. měšťanů, církev. insti- tucí apod. 676 REJSTŘÍK MĚSTSKÉ HOTOVOSTI CCA 1394 OA Cheb, sign. B, kart. 244, fasc. 320. Papír, 11X30,5 cm, ff. 4, bez vazby; něm. Fragment, zachycující městskou hotovost podle dělení města: vorm Obertor, vorm Schifftor, am Rosenlesen, in der Rummelgasse. 677 Lit.: K. Siegl, Unser Egerland 22, 1918, str. 52 n. (též zvl. ot.). REJSTŘÍK VOJENSKÉ HOTOVOSTI KRAJE 1395 OA Cheb, sign. C 974. Das Musterungsbuch der Egerländer Bauernschaft. Papír, 11X29,5 cm, ff. 26, paginace novější, vazba původní z tuhého pergamenu; něm., lat. 678 p. 1 — Nota. Anno domini etc. nonagesimo quinto tercia feria conscripte sunt parrochie omnes cum rusticis et armis ipsorum post diem s. Valentini (16. II.) etc., habitantes in regione Egrensi. Nota. Das sind die dorffer die in die pfarr gein Eger gehorent mit irem harnasch. Sepsáno celkem 133 farností z Chebska s 1293 lidmi, s výstrojí a výzbrojí. (Zlomek pozděj- šího seznamu téhož typu z r. 1500 — 1 fol. — uložen pod sign. B kart. 245, fasc. 322-A 901.) Ed.: K. Siegl, Unser Egerland 22, 1918, str. 1 n, 11 n, 23 n, 29 n, 39 n, 44 n (edice je značně chybná, zvl. ot. je doplňován). REJSTŘÍK ŽOLDNÉŘ. VOJSKA 1484—1544 OA Cheb, sign. C 1016. Papír, 25X33,7 cm, ff. 23, paginace novější, vazba novější; něm. 679 V podstatě jde o evidenci žoldnéřů, vzatých do přísahy radou a purkmistrem. Rejstřík je svázán ve stejných deskách s kopiářem ze 16. stol. (Urfehde), obsahujícím na 14 fol. opisy písemností z let 1324—1509. KNIHA OBLIGACÍ (FRAGMENT) 1374 680 OA Cheb, sign. B, kart. 229, fasc. 301, Schuldprotokoll. Pergamen, 20,8X31,5 cm, ff. 2, bez foliace, bez vazby; lat., něm. Zlomek obsahuje v úplnosti pouze 1 zápis, jinak rovněž fragmenty. Struktura obdobná jako u sign. C 894. 79
KOPIÁŘ SMLUV 1504—1554 OA Cheb, sign. C 935, Rathsprotokoll N° 2. Papír, 21,5x31,2 cm, ff. 76, foliace původní, vazba novější; něm. Písemnosti z let 1504, 1506, 1506—1507, 1513—1554, kontrakty cheb. měšťanů, církev. insti- tucí apod. 676 REJSTŘÍK MĚSTSKÉ HOTOVOSTI CCA 1394 OA Cheb, sign. B, kart. 244, fasc. 320. Papír, 11X30,5 cm, ff. 4, bez vazby; něm. Fragment, zachycující městskou hotovost podle dělení města: vorm Obertor, vorm Schifftor, am Rosenlesen, in der Rummelgasse. 677 Lit.: K. Siegl, Unser Egerland 22, 1918, str. 52 n. (též zvl. ot.). REJSTŘÍK VOJENSKÉ HOTOVOSTI KRAJE 1395 OA Cheb, sign. C 974. Das Musterungsbuch der Egerländer Bauernschaft. Papír, 11X29,5 cm, ff. 26, paginace novější, vazba původní z tuhého pergamenu; něm., lat. 678 p. 1 — Nota. Anno domini etc. nonagesimo quinto tercia feria conscripte sunt parrochie omnes cum rusticis et armis ipsorum post diem s. Valentini (16. II.) etc., habitantes in regione Egrensi. Nota. Das sind die dorffer die in die pfarr gein Eger gehorent mit irem harnasch. Sepsáno celkem 133 farností z Chebska s 1293 lidmi, s výstrojí a výzbrojí. (Zlomek pozděj- šího seznamu téhož typu z r. 1500 — 1 fol. — uložen pod sign. B kart. 245, fasc. 322-A 901.) Ed.: K. Siegl, Unser Egerland 22, 1918, str. 1 n, 11 n, 23 n, 29 n, 39 n, 44 n (edice je značně chybná, zvl. ot. je doplňován). REJSTŘÍK ŽOLDNÉŘ. VOJSKA 1484—1544 OA Cheb, sign. C 1016. Papír, 25X33,7 cm, ff. 23, paginace novější, vazba novější; něm. 679 V podstatě jde o evidenci žoldnéřů, vzatých do přísahy radou a purkmistrem. Rejstřík je svázán ve stejných deskách s kopiářem ze 16. stol. (Urfehde), obsahujícím na 14 fol. opisy písemností z let 1324—1509. KNIHA OBLIGACÍ (FRAGMENT) 1374 680 OA Cheb, sign. B, kart. 229, fasc. 301, Schuldprotokoll. Pergamen, 20,8X31,5 cm, ff. 2, bez foliace, bez vazby; lat., něm. Zlomek obsahuje v úplnosti pouze 1 zápis, jinak rovněž fragmenty. Struktura obdobná jako u sign. C 894. 79
Strana 80
KNIHA OBLIGACÍ NAD 10 KOP 1387—1415 681 OA Cheb, sign. C 894, Schuldprotokol. Papír, 31X41 cm, ff. 317, paginace novější, vazba původní z tuhého pergamenu. Rkp. vlhkem značně rozrušen; něm., lat. Pořadí zápisů chronologické. Záznamy od r. 1405 (f. 5 sq.) zapisovány podle zasedání soudů. KNIHY OBLIGACÍ (SCHULDPROTOKOLE) 1416—1429 OA Cheb, sign. C 895. Papír, 30X42 cm, ff. 412, paginace moderní, vazba původní z tuhé kůže; něm. 682 1429—1439 683 OA Cheb, sign. C 896. Papír, 29240 cm, ff. 315, paginace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; něm. 1439—1452 OA Cheb, sign. C 897. Papír, 29241 cm, ff. 276, paginace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; něm. 684 1452—1470 OA Cheb, sign. C 898. Papír, 29X40 cm, ff. 376, foliace a paginace moderní, bez vazby; něm. 685 1470—1484 68 OA Cheb, sign. C 899. Papír, 28X40 cm, ff. 383, paginace moderní, bez vazby; něm. 1484 (FRAGMENT) 687 OA Cheb, sign. B, fasc. 307. Papír, 22,5X32,5 cm, ff. 6, foliace novější, bez vazby; něm. Zápisy 9. II.—27. II. 1484. Vykrytí mezery mezi rkp. sign. C 899 a 900. Původní časový rozsah fragmentu byl od 7. II.—18. III. 1484. 1484—1496 OA Cheb, sign. C 900. Papír, 21231 cm, ff. 500, bez foliace, vazba původní z tuhé kůže; něm. 688 80
KNIHA OBLIGACÍ NAD 10 KOP 1387—1415 681 OA Cheb, sign. C 894, Schuldprotokol. Papír, 31X41 cm, ff. 317, paginace novější, vazba původní z tuhého pergamenu. Rkp. vlhkem značně rozrušen; něm., lat. Pořadí zápisů chronologické. Záznamy od r. 1405 (f. 5 sq.) zapisovány podle zasedání soudů. KNIHY OBLIGACÍ (SCHULDPROTOKOLE) 1416—1429 OA Cheb, sign. C 895. Papír, 30X42 cm, ff. 412, paginace moderní, vazba původní z tuhé kůže; něm. 682 1429—1439 683 OA Cheb, sign. C 896. Papír, 29240 cm, ff. 315, paginace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; něm. 1439—1452 OA Cheb, sign. C 897. Papír, 29241 cm, ff. 276, paginace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; něm. 684 1452—1470 OA Cheb, sign. C 898. Papír, 29X40 cm, ff. 376, foliace a paginace moderní, bez vazby; něm. 685 1470—1484 68 OA Cheb, sign. C 899. Papír, 28X40 cm, ff. 383, paginace moderní, bez vazby; něm. 1484 (FRAGMENT) 687 OA Cheb, sign. B, fasc. 307. Papír, 22,5X32,5 cm, ff. 6, foliace novější, bez vazby; něm. Zápisy 9. II.—27. II. 1484. Vykrytí mezery mezi rkp. sign. C 899 a 900. Původní časový rozsah fragmentu byl od 7. II.—18. III. 1484. 1484—1496 OA Cheb, sign. C 900. Papír, 21231 cm, ff. 500, bez foliace, vazba původní z tuhé kůže; něm. 688 80
Strana 81
KNIHA PSANCŮ 1310—1390 689 OA Cheb, sign. C 977, Achtbuch. Pergamen, 14,2X23 cm, ff. 42, foliace novější (rukou 18. stol.), vazba pozdější (2. pol. 14. stol.), dřevěné desky. Při vazbě došlo k změtení folií, správné pořadí: 1—8, 13, 14, 11, 9, 10, 12, 15, 16, 18—42. Kniha vzešla z činnosti soudu pro Chebsko, jehož sídlem byl Cheb. Ed.: K. Siegl, Das Egerer Achtbuch 1310—1390. MVGDB 39, 1901, str. 227 až 271, 375—427. Lit.: H. Sturm, Eger I., str. 147 n., 168. KNIHA SOUDNÍ 1379—1388 OA Cheb, sign. C 98, Das Buch der Gebrechen. Papír, 21X30,3 cm, ff. 20, foliace a paginace novější, vazba původní z tuhého pergamenu; něm., lat. 690 f. 12 — Anno domini 1379 feria secunda proxima post Valentini (21. II.). Wir... der Burger- meister... der Rat, di sechsunddreizzig und der Ratgemeine, der Burgermeister der Stadt czu Eger. Sein czu rate und uber einworden umb solche gebrechen und ungnade die fur uns chomen sein, umb meineide swern, umb morde und umb unfuge, die ge- schehen sint und furbaz mugen geschehen. Alzo daz willen dieselben ubm solche sache di iczunt genant sint und in das geinhertige puch geschriben werden, also zuchtigen puzzen und weren schuln und wollen, wie des der... rate dann (!) czu rale wirt. Kniha obsahuje trestní záležitosti (proskripce, soudní trestní výroky), projednávané před radou. Ed.: H. Gradl, Archiv für Geschichte und Altertumskunde von Oberfranken, 15, Heft 2, 1882 (Bayreuth). KNIHA PSANCŮ 1391—1668 691 OA Cheb, sign. C 978, Achtbuch II. Pergamen, 20,7x29,3 cm, ff. 44, foliace původní a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování; něm., lat. Řada folií je ztracena; lze tak zjistit na základě původní foliace (jsou to zvl. 3, 4, 6, 17, 19, 39, 41—49). Ed.: K. Siegl, Das Achtbuch II. des Egerer Schöffengerichtes von J. 1391—1668. Zvl. ot. Praha 1903 z MVGDB 41, 1903, str. 345—386, 524—579. Lit.: H. Sturm, Eger I., str. 147—148. 8 Philosophia 81
KNIHA PSANCŮ 1310—1390 689 OA Cheb, sign. C 977, Achtbuch. Pergamen, 14,2X23 cm, ff. 42, foliace novější (rukou 18. stol.), vazba pozdější (2. pol. 14. stol.), dřevěné desky. Při vazbě došlo k změtení folií, správné pořadí: 1—8, 13, 14, 11, 9, 10, 12, 15, 16, 18—42. Kniha vzešla z činnosti soudu pro Chebsko, jehož sídlem byl Cheb. Ed.: K. Siegl, Das Egerer Achtbuch 1310—1390. MVGDB 39, 1901, str. 227 až 271, 375—427. Lit.: H. Sturm, Eger I., str. 147 n., 168. KNIHA SOUDNÍ 1379—1388 OA Cheb, sign. C 98, Das Buch der Gebrechen. Papír, 21X30,3 cm, ff. 20, foliace a paginace novější, vazba původní z tuhého pergamenu; něm., lat. 690 f. 12 — Anno domini 1379 feria secunda proxima post Valentini (21. II.). Wir... der Burger- meister... der Rat, di sechsunddreizzig und der Ratgemeine, der Burgermeister der Stadt czu Eger. Sein czu rate und uber einworden umb solche gebrechen und ungnade die fur uns chomen sein, umb meineide swern, umb morde und umb unfuge, die ge- schehen sint und furbaz mugen geschehen. Alzo daz willen dieselben ubm solche sache di iczunt genant sint und in das geinhertige puch geschriben werden, also zuchtigen puzzen und weren schuln und wollen, wie des der... rate dann (!) czu rale wirt. Kniha obsahuje trestní záležitosti (proskripce, soudní trestní výroky), projednávané před radou. Ed.: H. Gradl, Archiv für Geschichte und Altertumskunde von Oberfranken, 15, Heft 2, 1882 (Bayreuth). KNIHA PSANCŮ 1391—1668 691 OA Cheb, sign. C 978, Achtbuch II. Pergamen, 20,7x29,3 cm, ff. 44, foliace původní a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování; něm., lat. Řada folií je ztracena; lze tak zjistit na základě původní foliace (jsou to zvl. 3, 4, 6, 17, 19, 39, 41—49). Ed.: K. Siegl, Das Achtbuch II. des Egerer Schöffengerichtes von J. 1391—1668. Zvl. ot. Praha 1903 z MVGDB 41, 1903, str. 345—386, 524—579. Lit.: H. Sturm, Eger I., str. 147—148. 8 Philosophia 81
Strana 82
CHOMUTOV KNIHA TRHOVÁ 1468—1583 692 OA Chomutov, sign. 1. Pergamen, 29240,5 cm, ff. 239, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, vazba rozrušena; něm., lat., češ. f. 3a — Přepis listiny Jiřího z Poděbrad, jíž dovoluje měšťanům chomutovským, aby si znovu zařídili pohořelé městské knihy, 1466, IV. 18, CIM III. 284. 3b — Anno domini 1468 feria sexta in die S. Agathe virg. (5. II.) sub dominacione generosi do- mini strenuique militis domini Benessii de Weytmulle... sub magistro civium providi ac sagaci viro Jacobo... inceptus est presens liber prenominate civitatis scribendo, ut littera capitalis superius scripta clare testificat de verbo ad verbum. Kniha byla v r. 1938—1939 připravena dr. R. Wenischem, někdejším chomutovským archi- vářem, do tisku. K vytištění knihy nedošlo, kartáčové obtahy v OA Chomutov. CHRUDIM KNIHA TRHŮ, SMLUV A PRIVILEGIÍ 1439—1504(—1524) 693 OA Chrudim, rkp. B 10, Liber contractuum. Papír, 22,5x30,7 cm, ff. 336, moderní foliace vpravo shora, vazba původní (opravená), dřevěné desky potažené světlou kůží, kování odtrženo, k uzavření sloužily dva proužky kůže; češ., lat. f. 1a — Pergamen. předsádka; vepsán urbář záduší: Úrok k kostelu Chrudimskému z Roz- howicz: Waczlaw z Rozhowicz tenetur solvere vitrico ecclesie in civitatem (!) Chru- dim annis singulis in festo Galli 11/2 sex. cum 5 gr., cum duabus gallinis. In festo Georgii 11/2 sex. cum 6 gr. Item Rzehak... 4 gr. in die s. Galli. Et in festo s. Georgii similiter 1 sex. minus 4 gr. Item Hawel ab inde tenetur solvere in die s. Galli 1/2 sex. Et in festo s. Georgii similiter 1/2 sex. Item Panek 20 gr. o vánocech. (Psáno rukou 60. let 15. stol.) Memoriale co jest poručil kniez Prokop když chtiel umříti:... (Soupis knih, odká- zaných ke kostelu a špitálu sv. Kateřiny v Chrudimi, cca 1477.) 1b — Titot su úroci špitalští k s. Kateřinie... (Urbář špitálu z poč. 60. let 15. stol.) Item clenodia ecclesie... (Soupis kostelních klenotů, 1465.) 3a—11b — Abecední index (poč. 16. stol.). U jmen uveden stručný obsah zápisu. 12a—318a — Trhy, poručenství, smlouvy o držbu nemovitostí. 327a—328b — Sirotčí záležitosti, obligace, kvitance, 1439—1504. 318b—326a — Maiestata super rubea cera ferrenda (1472). Anno domini M°CCCLXII° ad mandatum dominorum tunc temporis presidencium 319b — interpretate sunt littere seu magestates Regales ac Reginales communitati Chrudi- mensi condonate; que concessiones seu donaciones interpretate sunt per notarium civitatis tunc temporis existentem summa cum diligencia pro faciliori usu consulum novellarum. Vepsána privilegia města z let 1307—1459: CIM II. 83, 228, 270, 277, 326, 377, 469, 494, III. 70, 73, 77, 144, 187, 214, 215, 221. 332b—333a — Soupis kostelních klenotů kostela P. Marie v Chrudimi, 1504. 334b — dtto, 1463. 335a — dtto, 1468. 335b — Naučení rady Starého Města pražského o trestech za různé viny, 1461. Lit.: A. F. Rybička, Seznamy klenotů a úroč. platů děkanského chrámu Páně 82
CHOMUTOV KNIHA TRHOVÁ 1468—1583 692 OA Chomutov, sign. 1. Pergamen, 29240,5 cm, ff. 239, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, vazba rozrušena; něm., lat., češ. f. 3a — Přepis listiny Jiřího z Poděbrad, jíž dovoluje měšťanům chomutovským, aby si znovu zařídili pohořelé městské knihy, 1466, IV. 18, CIM III. 284. 3b — Anno domini 1468 feria sexta in die S. Agathe virg. (5. II.) sub dominacione generosi do- mini strenuique militis domini Benessii de Weytmulle... sub magistro civium providi ac sagaci viro Jacobo... inceptus est presens liber prenominate civitatis scribendo, ut littera capitalis superius scripta clare testificat de verbo ad verbum. Kniha byla v r. 1938—1939 připravena dr. R. Wenischem, někdejším chomutovským archi- vářem, do tisku. K vytištění knihy nedošlo, kartáčové obtahy v OA Chomutov. CHRUDIM KNIHA TRHŮ, SMLUV A PRIVILEGIÍ 1439—1504(—1524) 693 OA Chrudim, rkp. B 10, Liber contractuum. Papír, 22,5x30,7 cm, ff. 336, moderní foliace vpravo shora, vazba původní (opravená), dřevěné desky potažené světlou kůží, kování odtrženo, k uzavření sloužily dva proužky kůže; češ., lat. f. 1a — Pergamen. předsádka; vepsán urbář záduší: Úrok k kostelu Chrudimskému z Roz- howicz: Waczlaw z Rozhowicz tenetur solvere vitrico ecclesie in civitatem (!) Chru- dim annis singulis in festo Galli 11/2 sex. cum 5 gr., cum duabus gallinis. In festo Georgii 11/2 sex. cum 6 gr. Item Rzehak... 4 gr. in die s. Galli. Et in festo s. Georgii similiter 1 sex. minus 4 gr. Item Hawel ab inde tenetur solvere in die s. Galli 1/2 sex. Et in festo s. Georgii similiter 1/2 sex. Item Panek 20 gr. o vánocech. (Psáno rukou 60. let 15. stol.) Memoriale co jest poručil kniez Prokop když chtiel umříti:... (Soupis knih, odká- zaných ke kostelu a špitálu sv. Kateřiny v Chrudimi, cca 1477.) 1b — Titot su úroci špitalští k s. Kateřinie... (Urbář špitálu z poč. 60. let 15. stol.) Item clenodia ecclesie... (Soupis kostelních klenotů, 1465.) 3a—11b — Abecední index (poč. 16. stol.). U jmen uveden stručný obsah zápisu. 12a—318a — Trhy, poručenství, smlouvy o držbu nemovitostí. 327a—328b — Sirotčí záležitosti, obligace, kvitance, 1439—1504. 318b—326a — Maiestata super rubea cera ferrenda (1472). Anno domini M°CCCLXII° ad mandatum dominorum tunc temporis presidencium 319b — interpretate sunt littere seu magestates Regales ac Reginales communitati Chrudi- mensi condonate; que concessiones seu donaciones interpretate sunt per notarium civitatis tunc temporis existentem summa cum diligencia pro faciliori usu consulum novellarum. Vepsána privilegia města z let 1307—1459: CIM II. 83, 228, 270, 277, 326, 377, 469, 494, III. 70, 73, 77, 144, 187, 214, 215, 221. 332b—333a — Soupis kostelních klenotů kostela P. Marie v Chrudimi, 1504. 334b — dtto, 1463. 335a — dtto, 1468. 335b — Naučení rady Starého Města pražského o trestech za různé viny, 1461. Lit.: A. F. Rybička, Seznamy klenotů a úroč. platů děkanského chrámu Páně 82
Strana 83
v Chrudimi v druhé polovici 15. a na poč. 16. stol. Věstník KČSN 1895, XXII. Z. Pousta, Nejstarší chrudimská městská kniha. Dipl. fil. fak. KU, 1961. KNIHA TRHOVÁ 1483—1500(—1508) 694 OA Chrudim, rkp. B 11, Liber contractuum. Papír, 23x31,5 cm, ff. 418, moderní foliace vpravo shora, vazba novější, lepen- kové desky potažené tmavohnědou kůží, k uzavření slouží kožené proužky; češ., lat. Předsádka — Annorum domini Millesimo quadringentesimo octuagesimo tercio secunda feria post Conductum pasche (7. IV.) inchoatum est hoc registrum vendicionum et empcio- num domorum per Samsonem de Turzicze protunc notarium dominorum civium Chru- dimensium. f. 1a—205b — Trhy nemovitostí, splátky, kvitance, 1483—1500. KNIHA TRHOVÁ 1505—1545(—1557) 695 OA Chrudim, rkp. B 12, Liber contractuum. Papír, 22,5X34 cm, ff. 462, foliace původní vpravo shora, vazba původní, opra- vovaná, dřevěné desky potažené hnědou kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; češ., lat. Trhy nemovitostí, splátky. f. 1a—Vb — Abecední rejstřík (fragment: P—Z). 1a—454b — Anno domini Millesimo quingentesimo quinto feria quinta post Lucie (18. XII.) inchoatum est registrum civile empcionis, vendicionisque domorum necnon aliarum rerum. KNIHA TESTAMENTU (1505)—1614(—1623) 696 OA Chrudim, rkp. B 1, Liber testamentorum, Testamentengrundbuch. Papír, 23x31,5 cm, ff. 418, moderní foliace vpravo shora, vazba novější, lepen- kové desky, potažené hnědou kůží; češ., lat. f. Ia—XIXb — Abecední rejstřík z 2. pol. 18. stol. XXa—XXIVb — Abecední rejstřík z pol. 16. stol. 1a—393b — Anno domini Millesimo quingentesimo quinto feria Va post Lucie (18. XII.) inchoa- tum est registrum testamentorum civilium. KNIHA ZÁPISŮ MAJETKŮ A SVATEBNÍCH SMLUV (1505—)1506—1595 697 OA Chrudim, rkp. B 22, Heuraths und Schänkungsurkundenbuch. Papír, 23,5x32 cm, ff. 293, moderní foliace (červenou tužkou) vpravo shora, vazba novější, lepenkové desky potažené hnědou kůží; češ., lat. Obligace, vzdání se práv k nemovitostem, zápisy nemovitostí, svatební smlouvy. f. 1a—7b — Abecední rejstřík (fragment: K—Z). 8a—292b — Anno domini 1505 feria 5a post Lucie (18. XII.) inchoatus est liber proscripcionis. 83
v Chrudimi v druhé polovici 15. a na poč. 16. stol. Věstník KČSN 1895, XXII. Z. Pousta, Nejstarší chrudimská městská kniha. Dipl. fil. fak. KU, 1961. KNIHA TRHOVÁ 1483—1500(—1508) 694 OA Chrudim, rkp. B 11, Liber contractuum. Papír, 23x31,5 cm, ff. 418, moderní foliace vpravo shora, vazba novější, lepen- kové desky potažené tmavohnědou kůží, k uzavření slouží kožené proužky; češ., lat. Předsádka — Annorum domini Millesimo quadringentesimo octuagesimo tercio secunda feria post Conductum pasche (7. IV.) inchoatum est hoc registrum vendicionum et empcio- num domorum per Samsonem de Turzicze protunc notarium dominorum civium Chru- dimensium. f. 1a—205b — Trhy nemovitostí, splátky, kvitance, 1483—1500. KNIHA TRHOVÁ 1505—1545(—1557) 695 OA Chrudim, rkp. B 12, Liber contractuum. Papír, 22,5X34 cm, ff. 462, foliace původní vpravo shora, vazba původní, opra- vovaná, dřevěné desky potažené hnědou kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; češ., lat. Trhy nemovitostí, splátky. f. 1a—Vb — Abecední rejstřík (fragment: P—Z). 1a—454b — Anno domini Millesimo quingentesimo quinto feria quinta post Lucie (18. XII.) inchoatum est registrum civile empcionis, vendicionisque domorum necnon aliarum rerum. KNIHA TESTAMENTU (1505)—1614(—1623) 696 OA Chrudim, rkp. B 1, Liber testamentorum, Testamentengrundbuch. Papír, 23x31,5 cm, ff. 418, moderní foliace vpravo shora, vazba novější, lepen- kové desky, potažené hnědou kůží; češ., lat. f. Ia—XIXb — Abecední rejstřík z 2. pol. 18. stol. XXa—XXIVb — Abecední rejstřík z pol. 16. stol. 1a—393b — Anno domini Millesimo quingentesimo quinto feria Va post Lucie (18. XII.) inchoa- tum est registrum testamentorum civilium. KNIHA ZÁPISŮ MAJETKŮ A SVATEBNÍCH SMLUV (1505—)1506—1595 697 OA Chrudim, rkp. B 22, Heuraths und Schänkungsurkundenbuch. Papír, 23,5x32 cm, ff. 293, moderní foliace (červenou tužkou) vpravo shora, vazba novější, lepenkové desky potažené hnědou kůží; češ., lat. Obligace, vzdání se práv k nemovitostem, zápisy nemovitostí, svatební smlouvy. f. 1a—7b — Abecední rejstřík (fragment: K—Z). 8a—292b — Anno domini 1505 feria 5a post Lucie (18. XII.) inchoatus est liber proscripcionis. 83
Strana 84
KNIHA SIROTČÍCH ZÁPISŮ (1505—)1506—1637 OA Chrudim, rkp. B 9, Liber orphanorum. Papír, 22,5x32 cm, ff. 234, foliace původní (fol. 1—70) a moderní vpravo shora, vazba novější, lepenkové desky potažené světle hnědou kůží; češ., lat. 698 Rozdíly sirotčího majetku, poručenství, pohledávky. f. Ia—IXb — Abecední rejstřík (fragment: B—Z). 1a—222b — Anno domini 1505 feria Va post Lucie (18. XII.) inchoatum est liber orphanorum. 223a—225a — Rejstřík, kdo se volí sirotkům za poručníky. Zápisy od r. 1580. 699 KNIHA PAMĚTNÍ (1506—)1507—1587 OA Chrudim, rkp. B 7, Liber memorialis, Liber transactionum (!). Papír, 23x32,5 cm, ff. 299, foliace původní (signatury), foliace moderní vpravo dole, vazba původní, dřevěné desky potažené bílou kůží s ornamentálním slepo- tiskem; češ., lat. f. Ib — Paměť majestátů města Chrudimi. (Regestový soupis privilegií rukou 2. pol. 16. stol.) IIa—VIIb — Abecední rejstřík (fragment, G—W). 1a—273b — Anno domini 1507 feria Va post Lucie (16. XII.) inchoatus est liber memorialis (smlouvy, vyrovnání dluhů, smírná narovnání, statuta rady, ručení; kniha korespon- duje s rkp. B 12). 37b—39a — Statut o váze chlebů, cca 1577. IVANČICE (distr. I. Rosice, II. Brno-venkov) KNIHA PAMĚTNÍ A KŠAFTŮ 1442—1509 StA Brno, Sb. rkp. G 10, č. 392. Papír, 23x31 cm, ff. 108, foliace moderní vpravo dole, vazba původní, tuhý pergamen, zadní deska protažena v pliku, hřbet vyztužen pruhem tmavé kůže; něm., češ., lat. 700 f. 1a — Anno domini millesimo quadringentesimo quadragesimo secundo confectus est liber presens ciuitatis per consules Partlinum, Nicussium, Hanslinum carnificem. Johan- nem, Ssanderlinum juratos ciuitatis Eygwanczicz, inchoatus dominica post Omnium sanctorum (3. XI.). Jan Craisa et Wenceslaus braseator. Et primo signantur heredi- tates:... 2a — Composiciones et concordie. 3a—15b — Koupě, prodeje nemovitostí, smlouvy a urovnání sporů, testamenty, 1457—1481. 16b—45b — Testamenty, 1484—1495. 46a—51а — Zádušní zápisy (dary na mše, soupis plátců mší aj.), 1481—1509. Testamenty, obligace, 1495—1504. 51b—87а — 88a—91b — Zádušní zápisy, 1462. 92a—93a — Testamenty, 1504—1505. 93b — Census hospitalis. Item subscripti censuant hospitali in festivitatibus Nativitatis Christi simul et semel:... (cca 60. léta 15. stol.). 94a—95a, 98a—100a, 101a—102a — Testamenty, 1466—1506. 95b—104a — Zádušní zápisy (cca 60. léta 15. stol.). 100b—101a — Obligace, 1469. 104b—105a — Nota hic signantur debita ciuium, que tenentur et de quibus tenentur cen- suare annis singulis suis creditoribus:... (cca 1454). 105b—106b, 107b — Majetkoprávní zápisy, 1451—1457. 108 — Později vlepená folia — předpisy o zahájeném soudu, přísahy konšelů, hajných aj. Psáno rukou, 17. stol. 84
KNIHA SIROTČÍCH ZÁPISŮ (1505—)1506—1637 OA Chrudim, rkp. B 9, Liber orphanorum. Papír, 22,5x32 cm, ff. 234, foliace původní (fol. 1—70) a moderní vpravo shora, vazba novější, lepenkové desky potažené světle hnědou kůží; češ., lat. 698 Rozdíly sirotčího majetku, poručenství, pohledávky. f. Ia—IXb — Abecední rejstřík (fragment: B—Z). 1a—222b — Anno domini 1505 feria Va post Lucie (18. XII.) inchoatum est liber orphanorum. 223a—225a — Rejstřík, kdo se volí sirotkům za poručníky. Zápisy od r. 1580. 699 KNIHA PAMĚTNÍ (1506—)1507—1587 OA Chrudim, rkp. B 7, Liber memorialis, Liber transactionum (!). Papír, 23x32,5 cm, ff. 299, foliace původní (signatury), foliace moderní vpravo dole, vazba původní, dřevěné desky potažené bílou kůží s ornamentálním slepo- tiskem; češ., lat. f. Ib — Paměť majestátů města Chrudimi. (Regestový soupis privilegií rukou 2. pol. 16. stol.) IIa—VIIb — Abecední rejstřík (fragment, G—W). 1a—273b — Anno domini 1507 feria Va post Lucie (16. XII.) inchoatus est liber memorialis (smlouvy, vyrovnání dluhů, smírná narovnání, statuta rady, ručení; kniha korespon- duje s rkp. B 12). 37b—39a — Statut o váze chlebů, cca 1577. IVANČICE (distr. I. Rosice, II. Brno-venkov) KNIHA PAMĚTNÍ A KŠAFTŮ 1442—1509 StA Brno, Sb. rkp. G 10, č. 392. Papír, 23x31 cm, ff. 108, foliace moderní vpravo dole, vazba původní, tuhý pergamen, zadní deska protažena v pliku, hřbet vyztužen pruhem tmavé kůže; něm., češ., lat. 700 f. 1a — Anno domini millesimo quadringentesimo quadragesimo secundo confectus est liber presens ciuitatis per consules Partlinum, Nicussium, Hanslinum carnificem. Johan- nem, Ssanderlinum juratos ciuitatis Eygwanczicz, inchoatus dominica post Omnium sanctorum (3. XI.). Jan Craisa et Wenceslaus braseator. Et primo signantur heredi- tates:... 2a — Composiciones et concordie. 3a—15b — Koupě, prodeje nemovitostí, smlouvy a urovnání sporů, testamenty, 1457—1481. 16b—45b — Testamenty, 1484—1495. 46a—51а — Zádušní zápisy (dary na mše, soupis plátců mší aj.), 1481—1509. Testamenty, obligace, 1495—1504. 51b—87а — 88a—91b — Zádušní zápisy, 1462. 92a—93a — Testamenty, 1504—1505. 93b — Census hospitalis. Item subscripti censuant hospitali in festivitatibus Nativitatis Christi simul et semel:... (cca 60. léta 15. stol.). 94a—95a, 98a—100a, 101a—102a — Testamenty, 1466—1506. 95b—104a — Zádušní zápisy (cca 60. léta 15. stol.). 100b—101a — Obligace, 1469. 104b—105a — Nota hic signantur debita ciuium, que tenentur et de quibus tenentur cen- suare annis singulis suis creditoribus:... (cca 1454). 105b—106b, 107b — Majetkoprávní zápisy, 1451—1457. 108 — Později vlepená folia — předpisy o zahájeném soudu, přísahy konšelů, hajných aj. Psáno rukou, 17. stol. 84
Strana 85
JIČÍN KNIHA SOUDNÍ 1361—1407 701 OA Jičín, rkp. č. 1., Registrum bonorum, culparum necnon juramentorum; Liber judicii. Papír, 12,5X31,5 cm, ff. 250, novější foliace shora, vazba moderní (pol. 19. stol.): lepenkové desky potažené plátnem, hřbet kožený, na přední desce vyzlacen titul: „Liber judicii civitatis“; lat. Kniha obsahuje převážně nesporné soudní záležitosti: trhy nemovitostí, resignace, obligace, kvitance, záruky, zápisy věna, dědictví. Na fol. 51b—54b zápisy trestního soudnictví (con- cordie pro capite, percepta culparum), 1365, 1367. Ed.: F. Menčík, Soudní kniha města Jičína (od roku 1362 do roku 1407). Jičín 1898. KNIHA SOUDNÍ 1457—1546 702 OA Jičín, rkp. 2. Papír, 11,5X33 cm, ff. 335, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; češ., lat. f. 2a — Liber civitatis Giezyn continens in se causas et proscriptiones. 2a—327b — Nesporné záležitosti (trhy, rukojemství, obligace apod.), 1457—1546. 328a—335b — Zápisy o rozdělení majetku mezi sirotky, splátky majetkové, narovnání, vý- pisy z desk zem., 1459—1488. Lit.: J. M. Jakubička, Archiv a knihovna musejního spolku v Jičíně. Jičín 1905, str. 41. KNIHA TESTAMENTŮ 1514—1569 OA Jičín, rkp. č. 3 (stará sign. č. 2213). Papír, 22,5X33 cm, ff. 192, foliace moderní (fol. 1—60) a původní (fol. 61 n.) dole, vazba moderní, dobová rekonstrukce, zadní deska protažena v pliku, k uzavření slouží kožený řemen se sponou; češ. 703 Zápisy testamentů. f. 1—46 — V horních částech silně rozrušena, opraveno. 190a — Pamětní zápisy. 190b—192a — Abecední rejstřík. Jeho pomocí lze alespoň jmenně rekonstruovat zničená folia. JIHLAVA F. Hoffmann, Archiv jednotného národního výboru v Jihlavě. AČ 1953, str. 184 n., 239 n. O. Smital, Das Institut der Stadtbücher in Mähren. ZVGMSchl. 15, 1911, str. 256 n. F. Hoffmann, Jihlava v husitské revoluci. Havl. Brod 1961, str. 122 n. 85
JIČÍN KNIHA SOUDNÍ 1361—1407 701 OA Jičín, rkp. č. 1., Registrum bonorum, culparum necnon juramentorum; Liber judicii. Papír, 12,5X31,5 cm, ff. 250, novější foliace shora, vazba moderní (pol. 19. stol.): lepenkové desky potažené plátnem, hřbet kožený, na přední desce vyzlacen titul: „Liber judicii civitatis“; lat. Kniha obsahuje převážně nesporné soudní záležitosti: trhy nemovitostí, resignace, obligace, kvitance, záruky, zápisy věna, dědictví. Na fol. 51b—54b zápisy trestního soudnictví (con- cordie pro capite, percepta culparum), 1365, 1367. Ed.: F. Menčík, Soudní kniha města Jičína (od roku 1362 do roku 1407). Jičín 1898. KNIHA SOUDNÍ 1457—1546 702 OA Jičín, rkp. 2. Papír, 11,5X33 cm, ff. 335, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; češ., lat. f. 2a — Liber civitatis Giezyn continens in se causas et proscriptiones. 2a—327b — Nesporné záležitosti (trhy, rukojemství, obligace apod.), 1457—1546. 328a—335b — Zápisy o rozdělení majetku mezi sirotky, splátky majetkové, narovnání, vý- pisy z desk zem., 1459—1488. Lit.: J. M. Jakubička, Archiv a knihovna musejního spolku v Jičíně. Jičín 1905, str. 41. KNIHA TESTAMENTŮ 1514—1569 OA Jičín, rkp. č. 3 (stará sign. č. 2213). Papír, 22,5X33 cm, ff. 192, foliace moderní (fol. 1—60) a původní (fol. 61 n.) dole, vazba moderní, dobová rekonstrukce, zadní deska protažena v pliku, k uzavření slouží kožený řemen se sponou; češ. 703 Zápisy testamentů. f. 1—46 — V horních částech silně rozrušena, opraveno. 190a — Pamětní zápisy. 190b—192a — Abecední rejstřík. Jeho pomocí lze alespoň jmenně rekonstruovat zničená folia. JIHLAVA F. Hoffmann, Archiv jednotného národního výboru v Jihlavě. AČ 1953, str. 184 n., 239 n. O. Smital, Das Institut der Stadtbücher in Mähren. ZVGMSchl. 15, 1911, str. 256 n. F. Hoffmann, Jihlava v husitské revoluci. Havl. Brod 1961, str. 122 n. 85
Strana 86
BERNÍ REJSTŘÍK (FRAGMENTY) (CCA 1350) 704 OA Jihlava, v rkp. I. Ochranné pergamenové proužky složek v rkp. I. u fol. 6, 18, 41, 51, 63, 75, 99, 110, 122, 134, 145, 155, 164 jsou vevázány. Lit.: T. Řezáč, Zlomky knihy počtů města Jihlavy ze 14. stol. Zápisky katedry čsl. dějin a archivního studia 1956, č. 4, str. 20—25. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1359—1377 705 OA Jihlava, rkp. A I. Papír, 30X41,5 cm, ff. 189, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží s kovovými pukličkami, k uzavření sloužily proužky kůže; lat. f. 1a — Iste liber incipit anno domini 1359 feria 6a post Letare (5. IV.) continens acta judiciaria et cetera. Kniha obsahuje převody nemovitostí, obligace a kvitance, opisy testamentů, svateb. smluv, zápisy o židovských půjčkách, různé pamětní zápisy aj. Řazení zápisů podle abecedy (určováno jednajícími osobami). Pro poznání vzniku knihy srv. pozn. na fol. 12b: Hec prescripta in cartis laceratis negligentur conscripta. Ego Johannes (sc. písař městský Jan z Humpolce, který působil v letech 1360 až 1369) prout ibi reperi, ingrossavi et huic libro diligencius annotavi ne exillarum cartarum destruccione cuippiam preiudicium et guerre dispendium occuretur. Lit.: O. Smital, ZVGMSchl. 15, 1911, str. 257 n. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1378—1403 706 OA Jihlava, rkp. A II. Papír, 41,5X80 cm, ff. 171, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží s kovovými pukličkami, k uzavření sloužily i kožené proužky; lat. Kniha obsahuje v chronologické řadě zápisy o nesporných záležitostech (trhy nemovitostí, obligace, testamenty, manželské smlouvy, tzv. acta judeorum, tj. záznamy o obligacích u ži- dovských věřitelů apod.) a pamětní záznamy: f. 22a — Acta seu census frumentorum cappelle beate Virginis in ecclesia parrochiali, 1391. 64 — Statuta pannificum ex decreto eiusdem artis ex consensu iuratorum edicta, s. d. (80. léta 14. stol.). 66b — Nota qui susceperunt montana 85° anno. Nota qui aquisiverunt ius civitatis ab anno 85°. Jura carnificum, 1387. f. 71 — 74b — Statuta pistorum, 1387. 75a — Statuta juratorum (o trzích, rychtáři aj.), 1386. 106b—107a — Záznam o vzbouření řemesel v Jihlavě proti městské radě, 1391, CDM XII. 63. Lit.: O. Smital, ZGMSchl. 1911, str. 260 n. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1408—1473 707 OA Jihlava, rkp. A III. Papír, 29240 cm, ff. 332, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, kování; lat., něm. 86
BERNÍ REJSTŘÍK (FRAGMENTY) (CCA 1350) 704 OA Jihlava, v rkp. I. Ochranné pergamenové proužky složek v rkp. I. u fol. 6, 18, 41, 51, 63, 75, 99, 110, 122, 134, 145, 155, 164 jsou vevázány. Lit.: T. Řezáč, Zlomky knihy počtů města Jihlavy ze 14. stol. Zápisky katedry čsl. dějin a archivního studia 1956, č. 4, str. 20—25. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1359—1377 705 OA Jihlava, rkp. A I. Papír, 30X41,5 cm, ff. 189, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží s kovovými pukličkami, k uzavření sloužily proužky kůže; lat. f. 1a — Iste liber incipit anno domini 1359 feria 6a post Letare (5. IV.) continens acta judiciaria et cetera. Kniha obsahuje převody nemovitostí, obligace a kvitance, opisy testamentů, svateb. smluv, zápisy o židovských půjčkách, různé pamětní zápisy aj. Řazení zápisů podle abecedy (určováno jednajícími osobami). Pro poznání vzniku knihy srv. pozn. na fol. 12b: Hec prescripta in cartis laceratis negligentur conscripta. Ego Johannes (sc. písař městský Jan z Humpolce, který působil v letech 1360 až 1369) prout ibi reperi, ingrossavi et huic libro diligencius annotavi ne exillarum cartarum destruccione cuippiam preiudicium et guerre dispendium occuretur. Lit.: O. Smital, ZVGMSchl. 15, 1911, str. 257 n. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1378—1403 706 OA Jihlava, rkp. A II. Papír, 41,5X80 cm, ff. 171, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží s kovovými pukličkami, k uzavření sloužily i kožené proužky; lat. Kniha obsahuje v chronologické řadě zápisy o nesporných záležitostech (trhy nemovitostí, obligace, testamenty, manželské smlouvy, tzv. acta judeorum, tj. záznamy o obligacích u ži- dovských věřitelů apod.) a pamětní záznamy: f. 22a — Acta seu census frumentorum cappelle beate Virginis in ecclesia parrochiali, 1391. 64 — Statuta pannificum ex decreto eiusdem artis ex consensu iuratorum edicta, s. d. (80. léta 14. stol.). 66b — Nota qui susceperunt montana 85° anno. Nota qui aquisiverunt ius civitatis ab anno 85°. Jura carnificum, 1387. f. 71 — 74b — Statuta pistorum, 1387. 75a — Statuta juratorum (o trzích, rychtáři aj.), 1386. 106b—107a — Záznam o vzbouření řemesel v Jihlavě proti městské radě, 1391, CDM XII. 63. Lit.: O. Smital, ZGMSchl. 1911, str. 260 n. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1408—1473 707 OA Jihlava, rkp. A III. Papír, 29240 cm, ff. 332, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, kování; lat., něm. 86
Strana 87
Na předním přídeští jsou vepsány zápisy, týkající se sumy výběru král. berně v morav. měs- tech z poč. 15. stol. Summa civitatum: Olomuncz 6° marcas, facit 7 sex. gr. Brunna 6° marcas, facit 7 sex. gr. Snoyma 2c et 20 marcas, facit 2 sex. 25 gr. Iglavia 2c et 20 marcas, facit 2 sex. 25 gr. Eywanczycz 90 marcas, facit — — — sex. 3 gr. Radysch 90 marcas, facit 1 sex. 3 gr. Broda 1° marcas, facit 1 sex. 10 gr. Nova civitas 10 et 70 marcas, facit 2 sex. Luthovia 1c et 15 marcas, facit 1 sex. 18 gr. Jempnicz 40 marcas, facit 1/2 sex. et in Vetouiam dant 60 marcas. Poherlicz 48 marcas. Anno domini 1414 pro summa extraordinaria, videlicet 8c sex. dedimus nostro regi exparte omnium civitatum in Moravia (eidem datis — škrt) primo: Olomuncz 2c sex. et 13 sex. 20 gr. Brunna 142 sex. 24 gr. Znoyma 142 sex. 24 gr. Yglavia 89 sex. 4 gr. Nova civitas 53 sex. 20 gr. Luthovia 21 sex. 20 gr. Broda Ungarical. 37 sex. 20 gr. Redysch 26 sex. 48 gr. Eywanczicz 26 sex. 48 gr. Jempnicz 26 sex. 40 gr. Poherlicz 10 sex. 40 gr. Anno domini 1417 iterum pro summa extraordinaria videlicet 61/2° sex. exparte omnium civitatum in Moravia domino nostro regi datis existunt: Primo Olomuncz 165 sex. Brunna 120 sex. Znoyma 120 sex. Yglavia 65 sex. Jempnicz 20 sex. Ewanczycz 32 sex. Nova civitas 53 sex. 20 gr. Luthovia 21 sex. Broda 30 sex. Redysch 30 sex. Poherlicz 8 sex. 40 gr. Lit.: O. Smital, ZGMSchl. 1911, str. 260 n. MANUÁL RADNÍ 1409—1434 708 OA Jihlava, rkp. A III. a. Papír, 23X32 cm, ff. 166, foliace moderní, bez vazby (uložen dnes v kart. des- kách); lat., něm. Členění manuálu totožné jako u knihy soudnictví nesporného (OA Jihlava, rkp. III.); zápisy jsou tu rozvinutější a četnější. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ (1417—)1419—1519(—1536) 709 OA Jihlava, rkp. A IV Papír, 30x42 cm, ff. 251, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- 87
Na předním přídeští jsou vepsány zápisy, týkající se sumy výběru král. berně v morav. měs- tech z poč. 15. stol. Summa civitatum: Olomuncz 6° marcas, facit 7 sex. gr. Brunna 6° marcas, facit 7 sex. gr. Snoyma 2c et 20 marcas, facit 2 sex. 25 gr. Iglavia 2c et 20 marcas, facit 2 sex. 25 gr. Eywanczycz 90 marcas, facit — — — sex. 3 gr. Radysch 90 marcas, facit 1 sex. 3 gr. Broda 1° marcas, facit 1 sex. 10 gr. Nova civitas 10 et 70 marcas, facit 2 sex. Luthovia 1c et 15 marcas, facit 1 sex. 18 gr. Jempnicz 40 marcas, facit 1/2 sex. et in Vetouiam dant 60 marcas. Poherlicz 48 marcas. Anno domini 1414 pro summa extraordinaria, videlicet 8c sex. dedimus nostro regi exparte omnium civitatum in Moravia (eidem datis — škrt) primo: Olomuncz 2c sex. et 13 sex. 20 gr. Brunna 142 sex. 24 gr. Znoyma 142 sex. 24 gr. Yglavia 89 sex. 4 gr. Nova civitas 53 sex. 20 gr. Luthovia 21 sex. 20 gr. Broda Ungarical. 37 sex. 20 gr. Redysch 26 sex. 48 gr. Eywanczicz 26 sex. 48 gr. Jempnicz 26 sex. 40 gr. Poherlicz 10 sex. 40 gr. Anno domini 1417 iterum pro summa extraordinaria videlicet 61/2° sex. exparte omnium civitatum in Moravia domino nostro regi datis existunt: Primo Olomuncz 165 sex. Brunna 120 sex. Znoyma 120 sex. Yglavia 65 sex. Jempnicz 20 sex. Ewanczycz 32 sex. Nova civitas 53 sex. 20 gr. Luthovia 21 sex. Broda 30 sex. Redysch 30 sex. Poherlicz 8 sex. 40 gr. Lit.: O. Smital, ZGMSchl. 1911, str. 260 n. MANUÁL RADNÍ 1409—1434 708 OA Jihlava, rkp. A III. a. Papír, 23X32 cm, ff. 166, foliace moderní, bez vazby (uložen dnes v kart. des- kách); lat., něm. Členění manuálu totožné jako u knihy soudnictví nesporného (OA Jihlava, rkp. III.); zápisy jsou tu rozvinutější a četnější. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ (1417—)1419—1519(—1536) 709 OA Jihlava, rkp. A IV Papír, 30x42 cm, ff. 251, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- 87
Strana 88
tažené červenou kůží s kovov. pukličkami, k uzavření sloužily kožené proužky; lat., něm., češ. f. 1a—5b — Subsequntur intitulati in jus civile, 1433—1536 (přijímání za měšťany). 13a—36a — Item recognita predonum, spoliatorum et malefactorum. (Hrdelní zápisy města, 1417—1432, nepřesná ed. A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě. Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 215—259.) 66a—250b — Acta judiciaria anno 1419. (V 1. 1419—1427 pouze jednoduché rubriky: re- cogniciones, exhibiciones a obtenta; od r. 1428 jsou zápisy různější: resignaciones do- morum, exhibiciones, debita, obtenta.) Lit.: O. Smital, ZGMSchl. 1911, str. 261 n. BERNÍ REJSTŘÍKY 1425—1442 710—724, a, b Schéma berních rejstř. je v podstatě totožné u všech. Zápisy jsou členěny: berně z měst. čtvrtí I.—IV., Cerdonium, Sartorium, molendina, Census non residentium, šosovní vesnice. Následuje pak rubrika: Summa summarum omnium percep- torum a oddíl výdajů z berně. (sv. Jiří) — R 1 — 1425 23,5X30 cm, ff. 11 — 2 lózunky. — 1425 R 2 (sv. Havel) — 23X30 cm, ff. 12 — 2 lózunky. — 11 — 2 lózunky. 1426 R 3 (sv. Havel) — 22,5 31,5 cm, ff. — R 4 1427 (sv. Jiří) — 23X32 cm, ff. 10 — 2 lózunky. R 5 1427 (sv. Michal) — 22,5X32 cm, ff. 9 — 2 lózunky. — 1428 (sv. Jiří) — R 6 22,531,5 cm, ff. 9 — 2 lózunky. — 22,5X31 cm, ff. 9 — (sv. Havel) 1428 2 lózunky. R 7 (sv. Jiří) — 1429 ,530,5 cm, ff. 10 — 2 lózunky. R 8 22 — 22X30,5 cm, ff. 10 — 11/2 lózunka. 1429 (sv. Havel) R 9 — 22X30,5 cm, ff. 10 — 11/2 lózunky. 1429 R 9 — (sv. Havel) — (sv. Jiří) — lózunka. 22 1430 R 10 „5X31,5 сm, ff. 12 — 11/2 lózunka. 1430 R 11 — (sv. Havel) — 22,5X31 cm, ff. 13 — 11/2 1430 (sv. Havel) — 22,5X31 cm, ff. 13 — 11/2 lózunky. R 11 — 1431 (sv. Jiří) 22 31 cm, ff. 12 — 1 lózunka. „5) R 12 — — 22,5X30 cm, ff. 20 — 1 lózunka. R 13 1431 (sv. Havel) — — — 22X31 cm, ff. 14 — 2 lózunky. R 14 (sv. Havel) 1438 R 15 — (sv. Jiří) — 22,5X30 cm, ff. 16 — 1 lózunka. 1442 R 16 — 1483 (sv. Michal) — 22,530,5 cm, ff. 20 — 1 lózunka. R 17 — 1487 (sv. Jiří) — 22,530,5 cm, ff. 20 — 1 lózunka. Srv. Fr. Hoffmann, Jihlava v husitské revoluci. Havl. Brod 1961, str. 216. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1473—1514 725 OA Jihlava, rkp. A V. Papír, 20X41 cm, ff. 284, foliace původní (signatury) a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; něm., lat. f. 18—7b — Věcně dělený rejstřík (testamenty, trhy nemovitostí, sirotčí zápisy, manželské smlouvy). Kniha obsahuje zápisy řemeslnických statut: f. 28 (textores, 1478), 141b—142b (balneatores, 1499), 176b—177b (sartores, 1504), 220b—221b (pellifices, 1508), 255b—256b (pileatores, 1512), 257 (molendinatores, 1512). Lit.: O. Smital, ZGMSchl. 1911, str. 262 n. 88
tažené červenou kůží s kovov. pukličkami, k uzavření sloužily kožené proužky; lat., něm., češ. f. 1a—5b — Subsequntur intitulati in jus civile, 1433—1536 (přijímání za měšťany). 13a—36a — Item recognita predonum, spoliatorum et malefactorum. (Hrdelní zápisy města, 1417—1432, nepřesná ed. A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě. Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 215—259.) 66a—250b — Acta judiciaria anno 1419. (V 1. 1419—1427 pouze jednoduché rubriky: re- cogniciones, exhibiciones a obtenta; od r. 1428 jsou zápisy různější: resignaciones do- morum, exhibiciones, debita, obtenta.) Lit.: O. Smital, ZGMSchl. 1911, str. 261 n. BERNÍ REJSTŘÍKY 1425—1442 710—724, a, b Schéma berních rejstř. je v podstatě totožné u všech. Zápisy jsou členěny: berně z měst. čtvrtí I.—IV., Cerdonium, Sartorium, molendina, Census non residentium, šosovní vesnice. Následuje pak rubrika: Summa summarum omnium percep- torum a oddíl výdajů z berně. (sv. Jiří) — R 1 — 1425 23,5X30 cm, ff. 11 — 2 lózunky. — 1425 R 2 (sv. Havel) — 23X30 cm, ff. 12 — 2 lózunky. — 11 — 2 lózunky. 1426 R 3 (sv. Havel) — 22,5 31,5 cm, ff. — R 4 1427 (sv. Jiří) — 23X32 cm, ff. 10 — 2 lózunky. R 5 1427 (sv. Michal) — 22,5X32 cm, ff. 9 — 2 lózunky. — 1428 (sv. Jiří) — R 6 22,531,5 cm, ff. 9 — 2 lózunky. — 22,5X31 cm, ff. 9 — (sv. Havel) 1428 2 lózunky. R 7 (sv. Jiří) — 1429 ,530,5 cm, ff. 10 — 2 lózunky. R 8 22 — 22X30,5 cm, ff. 10 — 11/2 lózunka. 1429 (sv. Havel) R 9 — 22X30,5 cm, ff. 10 — 11/2 lózunky. 1429 R 9 — (sv. Havel) — (sv. Jiří) — lózunka. 22 1430 R 10 „5X31,5 сm, ff. 12 — 11/2 lózunka. 1430 R 11 — (sv. Havel) — 22,5X31 cm, ff. 13 — 11/2 1430 (sv. Havel) — 22,5X31 cm, ff. 13 — 11/2 lózunky. R 11 — 1431 (sv. Jiří) 22 31 cm, ff. 12 — 1 lózunka. „5) R 12 — — 22,5X30 cm, ff. 20 — 1 lózunka. R 13 1431 (sv. Havel) — — — 22X31 cm, ff. 14 — 2 lózunky. R 14 (sv. Havel) 1438 R 15 — (sv. Jiří) — 22,5X30 cm, ff. 16 — 1 lózunka. 1442 R 16 — 1483 (sv. Michal) — 22,530,5 cm, ff. 20 — 1 lózunka. R 17 — 1487 (sv. Jiří) — 22,530,5 cm, ff. 20 — 1 lózunka. Srv. Fr. Hoffmann, Jihlava v husitské revoluci. Havl. Brod 1961, str. 216. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1473—1514 725 OA Jihlava, rkp. A V. Papír, 20X41 cm, ff. 284, foliace původní (signatury) a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; něm., lat. f. 18—7b — Věcně dělený rejstřík (testamenty, trhy nemovitostí, sirotčí zápisy, manželské smlouvy). Kniha obsahuje zápisy řemeslnických statut: f. 28 (textores, 1478), 141b—142b (balneatores, 1499), 176b—177b (sartores, 1504), 220b—221b (pellifices, 1508), 255b—256b (pileatores, 1512), 257 (molendinatores, 1512). Lit.: O. Smital, ZGMSchl. 1911, str. 262 n. 88
Strana 89
KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1514—1529 726 OA Jihlava, rkp. A VI. Papír, 32,5246 cm, ff. 305, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží (oprava provedena r. 1921) s kovovými pukličkami, k uzavření slouží kožené proužky; něm., lat. Lit.: O. Smital, ZGMSchl. 1911, str. 263. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1520—1620 727 OA Jihlava, rkp. A VII. Papír, 28,5x44 cm, ff. 363, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží s kovovými pukličkami, k uzavření sloužily kožené proužky; něm., lat. f. Ia—XVb — Prázdná (rezervována snad na rejstřík). 1a—164a — Zápisy o nesporných soudních záležitostech. Zbývající folia nepopsána. Lit.: O. Smital, ZGMSchl. 1911, str. 263. JINDŘICHŮV HRADEC KNIHA TRHOVÁ 1483—1533 OA Jindřich. Hradec, sign. B a 1. Papír, 20X30 cm, ff. 250, paginace moderní, vazba původní ze silné kůže; češ. 728 KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1487—1537 OA Jindř. Hradec, sign. 271. Papír, 21231 cm, ff. 288, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže; češ. f. 1a — Anno domini MCCCCLXXXVII. Sequitur registrum cuiuslibet magistri civium civi- tatis Nove domus perceptorum ac distributorum pro utilitate ac communi bono. 1a—252b — Purkmistrovské počty z let 1487—1514. 253a—258b — „Odhady“ pozůstalostí a skládání sirotčích peněz z let 1496—1500. 259a—287a — Purkmistrovské počty z let 1515—1537. KNIHA PŘÍPOVĚDÍ 1520—1552 OA Jindř. Hradec, sign. 183. Papír, 16222 cm, ff. 127, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže; češ., lat., něm. 729 f. 1a — Inventář pokladu kostela sv. Máří Magdalény z r. 1499. 2a—126b — Přípovědi na nejrůznější majetky. Původně vedeny chronologicky podle jednot- livých rychtářů, záhy však zapisováno podle místa (zápisy zpřeházeny), i když věci jednotlivých statků se týkající jsou pravidelně pohromadě. 89
KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1514—1529 726 OA Jihlava, rkp. A VI. Papír, 32,5246 cm, ff. 305, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží (oprava provedena r. 1921) s kovovými pukličkami, k uzavření slouží kožené proužky; něm., lat. Lit.: O. Smital, ZGMSchl. 1911, str. 263. KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1520—1620 727 OA Jihlava, rkp. A VII. Papír, 28,5x44 cm, ff. 363, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží s kovovými pukličkami, k uzavření sloužily kožené proužky; něm., lat. f. Ia—XVb — Prázdná (rezervována snad na rejstřík). 1a—164a — Zápisy o nesporných soudních záležitostech. Zbývající folia nepopsána. Lit.: O. Smital, ZGMSchl. 1911, str. 263. JINDŘICHŮV HRADEC KNIHA TRHOVÁ 1483—1533 OA Jindřich. Hradec, sign. B a 1. Papír, 20X30 cm, ff. 250, paginace moderní, vazba původní ze silné kůže; češ. 728 KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1487—1537 OA Jindř. Hradec, sign. 271. Papír, 21231 cm, ff. 288, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže; češ. f. 1a — Anno domini MCCCCLXXXVII. Sequitur registrum cuiuslibet magistri civium civi- tatis Nove domus perceptorum ac distributorum pro utilitate ac communi bono. 1a—252b — Purkmistrovské počty z let 1487—1514. 253a—258b — „Odhady“ pozůstalostí a skládání sirotčích peněz z let 1496—1500. 259a—287a — Purkmistrovské počty z let 1515—1537. KNIHA PŘÍPOVĚDÍ 1520—1552 OA Jindř. Hradec, sign. 183. Papír, 16222 cm, ff. 127, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže; češ., lat., něm. 729 f. 1a — Inventář pokladu kostela sv. Máří Magdalény z r. 1499. 2a—126b — Přípovědi na nejrůznější majetky. Původně vedeny chronologicky podle jednot- livých rychtářů, záhy však zapisováno podle místa (zápisy zpřeházeny), i když věci jednotlivých statků se týkající jsou pravidelně pohromadě. 89
Strana 90
JIRKOV (distr. I. II. Chomutov) KNIHA TRHOVÁ 1486—1794 730 OA Chomutov, fond m. Jirkov. Papír, 22,5X32,5 cm, ff. 478, foliace moderní, vazba původní rozrušená (pouze přední deska, zadní chybí); něm. f. 1b—4a — Rejstřík k zápisům rukou 17. stol. 6a—443b — Trhové a soukromoprávní zápisy z let 1486—1794. 472a—473a — Alley haben sich an dy Recht der scheppen czu Gorkow als hernach ge- schriben. (Statuta, 1486.) KADAŇ (distr. II. Chomutov) KNIHA PRIVILEGIÍ POST 1410 731 OA Kadaň, Liber vetustissimus privilegiorum civitatis Cadanensis. Pergamen, 23x33 cm, ff. 61, foliace provedena není, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, která přesahuje desky (tzv. váčková vazba), kování, k uza- vření slouží zámek (rkp. převázán); lat., češ., něm. f. 1a — Incipit registrum omnium autenticarum literarum gracialium civitatis Cadanensis a principibus et Bohemie regibus collatarum. Listiny zde uvedené jsou vesměs vydány; jde o opisy z let 1319—1410: CIM II. 111, 156, 201, 422, 426, 427, 443, 458, 472, 498, 523, 529, 598, 647, 709, 710, 722, 732, 733, 737, 751, 773, 789, 790, 794, 800, 819, 836, 837. V r. 1938 byla kniha tehdejší německou správou přeměněna na knihu pamětní, kam zapiso- váni významní návštěvníci města, např. K. Henlein aj. Lit.: L. Schlesinger, Das Kaadner Copialbuch. MVGDB 11, 1873, str. 193—198. K. Uher, Die Privilegien d. kgl. Stadt Kaaden. Programm d. Gymn. in Kaaden, 1887. J. Čelakovský, CIM II., str. XXV n. KNIHA TRHOVÁ 1465—1517 732 OA Kadaň, Čtvrtá kniha rudá. Papír, 29242 cm, ff. 480, foliace původní (signatury) a moderní paginace, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření slouží kožené řemínky; něm., češ. Vedle běžných trhových zápisů obsahuje kniha též seznam proskribovaných 1467 (p. 42 — Diss hofgericht ist gesesen am montag vor Egidii anno etc. 67° (31. VIII.) durch dy hernach beschribene gesworne schöpfen). 90
JIRKOV (distr. I. II. Chomutov) KNIHA TRHOVÁ 1486—1794 730 OA Chomutov, fond m. Jirkov. Papír, 22,5X32,5 cm, ff. 478, foliace moderní, vazba původní rozrušená (pouze přední deska, zadní chybí); něm. f. 1b—4a — Rejstřík k zápisům rukou 17. stol. 6a—443b — Trhové a soukromoprávní zápisy z let 1486—1794. 472a—473a — Alley haben sich an dy Recht der scheppen czu Gorkow als hernach ge- schriben. (Statuta, 1486.) KADAŇ (distr. II. Chomutov) KNIHA PRIVILEGIÍ POST 1410 731 OA Kadaň, Liber vetustissimus privilegiorum civitatis Cadanensis. Pergamen, 23x33 cm, ff. 61, foliace provedena není, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, která přesahuje desky (tzv. váčková vazba), kování, k uza- vření slouží zámek (rkp. převázán); lat., češ., něm. f. 1a — Incipit registrum omnium autenticarum literarum gracialium civitatis Cadanensis a principibus et Bohemie regibus collatarum. Listiny zde uvedené jsou vesměs vydány; jde o opisy z let 1319—1410: CIM II. 111, 156, 201, 422, 426, 427, 443, 458, 472, 498, 523, 529, 598, 647, 709, 710, 722, 732, 733, 737, 751, 773, 789, 790, 794, 800, 819, 836, 837. V r. 1938 byla kniha tehdejší německou správou přeměněna na knihu pamětní, kam zapiso- váni významní návštěvníci města, např. K. Henlein aj. Lit.: L. Schlesinger, Das Kaadner Copialbuch. MVGDB 11, 1873, str. 193—198. K. Uher, Die Privilegien d. kgl. Stadt Kaaden. Programm d. Gymn. in Kaaden, 1887. J. Čelakovský, CIM II., str. XXV n. KNIHA TRHOVÁ 1465—1517 732 OA Kadaň, Čtvrtá kniha rudá. Papír, 29242 cm, ff. 480, foliace původní (signatury) a moderní paginace, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření slouží kožené řemínky; něm., češ. Vedle běžných trhových zápisů obsahuje kniha též seznam proskribovaných 1467 (p. 42 — Diss hofgericht ist gesesen am montag vor Egidii anno etc. 67° (31. VIII.) durch dy hernach beschribene gesworne schöpfen). 90
Strana 91
KNIHA SOUDNÍ A TESTAMENTŮ 1516—1564 SUA III. — PK Kadaň 1184. Papír, 28X40 cm, ff. 420, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, kovové hrany, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., češ. 733 f. 1° — Nach Cristi unsers seligmachers geborrt in dem funffezehen hundersten und in dem siebenczehenden Jaren am montag noch sant Gallen tag (19. X.) ist angefangen dieser löblichen königlichen Stadt Caden Stadtbüch... 42a—285b — Zápisy o trzích nemovitostí, obligacích, kvitancích z let 1516—1558. 286a—391b — Testamenty z let 1523—1563. 392a—419b — Nesporné soudní záležitosti (viz shora) z let 1558—1564 (pokračování). KAŘK (distr. I. II. Kutná Hora) KNIHA PAMĚTNÍ (1487—)1492—1543 734 OA Kutná Hora, rkp. sign. III. ƒ/1, s., Kniha zápisů a smluv. Papír, 10,5x32,5 cm, ff. 288, foliace a paginace původní i moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží (přední deska odtržena); češ. Kniha je rozčleněna na tři části, které se od sebe liší i způsobem označování stran a folií: Předsádka — Registra tato panov kaňkovských počata jsou léta páně 1492° ten pondělí před sv. Martinem ... ty jsú registra způsobili pro paměť budoucím, po nich aby se měli čím zpravovati, ne jako předkové jich, kteřížto neprohlídali k časům budou- cím. A protož není jim z čeho děkovati. 1—389 — Trhy nemovitostí, různé drobné pamětní zápisy, opisy konfirmač. knih I. — p. 1384—1404 (p. 174—176) aj. Str. 387—390 rejstřík. II. — f. 1a—53a — Smlouvy o dluhy, platy k záduší, svatební smlouvy aj., 1524—1543, f. 53а — rejstřík. p. I—LVIII — Kšafty, sirotčí záznamy, pamětní zápisy, 1493—1512, p. LVIII — III. — rejstřík. KNIHA TRHOVÁ A SMLUV 1505—1540(—1559) 735 OA Kutná Hora, rkp. sign. III. ƒ/4 s, Kniha zápisů a smluv. Papír, 11X32,5 cm, ff. 207, foliace a vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; češ. f. 1a—179a — Trhy nemovitostí, 1505—1540. 180b—199b — Přátelské smlouvy a ojediněle i sirotčí zápisy, 1506—1523. Ke knize připojeno 8 fol. menšího formátu (822 cm), obsahující rejstřík k zápisům: Ře- gistrum purkrechtní. KNIHA TESTAMENTŮ 1505—1593(—1699) 736 OA Kutná Hora, rkp. sign. III F/1, kniha kšaftů. Papír, 10,5x32,5 cm, ff. 132, foliace původní i moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží (přední deska odtržena a volně přiložena); češ. f. 120a—124b — Rejstřík k původní části zápisů v knize. V druhé pol. 17. stol. došlo k ob- novení zapisování v knize (1681—1699). 91
KNIHA SOUDNÍ A TESTAMENTŮ 1516—1564 SUA III. — PK Kadaň 1184. Papír, 28X40 cm, ff. 420, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, kovové hrany, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., češ. 733 f. 1° — Nach Cristi unsers seligmachers geborrt in dem funffezehen hundersten und in dem siebenczehenden Jaren am montag noch sant Gallen tag (19. X.) ist angefangen dieser löblichen königlichen Stadt Caden Stadtbüch... 42a—285b — Zápisy o trzích nemovitostí, obligacích, kvitancích z let 1516—1558. 286a—391b — Testamenty z let 1523—1563. 392a—419b — Nesporné soudní záležitosti (viz shora) z let 1558—1564 (pokračování). KAŘK (distr. I. II. Kutná Hora) KNIHA PAMĚTNÍ (1487—)1492—1543 734 OA Kutná Hora, rkp. sign. III. ƒ/1, s., Kniha zápisů a smluv. Papír, 10,5x32,5 cm, ff. 288, foliace a paginace původní i moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží (přední deska odtržena); češ. Kniha je rozčleněna na tři části, které se od sebe liší i způsobem označování stran a folií: Předsádka — Registra tato panov kaňkovských počata jsou léta páně 1492° ten pondělí před sv. Martinem ... ty jsú registra způsobili pro paměť budoucím, po nich aby se měli čím zpravovati, ne jako předkové jich, kteřížto neprohlídali k časům budou- cím. A protož není jim z čeho děkovati. 1—389 — Trhy nemovitostí, různé drobné pamětní zápisy, opisy konfirmač. knih I. — p. 1384—1404 (p. 174—176) aj. Str. 387—390 rejstřík. II. — f. 1a—53a — Smlouvy o dluhy, platy k záduší, svatební smlouvy aj., 1524—1543, f. 53а — rejstřík. p. I—LVIII — Kšafty, sirotčí záznamy, pamětní zápisy, 1493—1512, p. LVIII — III. — rejstřík. KNIHA TRHOVÁ A SMLUV 1505—1540(—1559) 735 OA Kutná Hora, rkp. sign. III. ƒ/4 s, Kniha zápisů a smluv. Papír, 11X32,5 cm, ff. 207, foliace a vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; češ. f. 1a—179a — Trhy nemovitostí, 1505—1540. 180b—199b — Přátelské smlouvy a ojediněle i sirotčí zápisy, 1506—1523. Ke knize připojeno 8 fol. menšího formátu (822 cm), obsahující rejstřík k zápisům: Ře- gistrum purkrechtní. KNIHA TESTAMENTŮ 1505—1593(—1699) 736 OA Kutná Hora, rkp. sign. III F/1, kniha kšaftů. Papír, 10,5x32,5 cm, ff. 132, foliace původní i moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží (přední deska odtržena a volně přiložena); češ. f. 120a—124b — Rejstřík k původní části zápisů v knize. V druhé pol. 17. stol. došlo k ob- novení zapisování v knize (1681—1699). 91
Strana 92
KNIHA PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1506—1538 737 OA Kutná Hora, kart. 12/1, star. sign. III. f/2. Papír, 11X32,5 cm, ff. 158, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží; češ., lat. f. 1a—53b — Příjmy města. 54a—58b — Vydání. 81a—154b — Vydání. KNIHA POČTŮ ZÁDUŠNÍCH 1511—1519 738 OA Kutná Hora, kart. 11/č. 1, st. sign. III. ƒ/28. Papír, 10,5x32,5 cm, ff. 117, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily dva kožené proužky; češ., lat. f. 1a—37b, 97a—99b — Příjmy zádušní, 1511—1518, 1519. 38a—96b, 101a—106a — Vydání. 107a—109b — Půjčky ze zádušní pokladny. 110a—112a — Inventář knih obecních, které se nacházejí v deskách svázaných mimo počtů nesvázaných na škartách poznamenanejch. (1697.) KNIHA SOUDNÍ RYCHTÁŘSKÁ 1514—1584 739 OA Kutná Hora, kart. 3/2a, Knihy smluv, pří a žalob. Papír, 16221 cm, ff. 116, foliace moderní (částečná), bez vazby; češ. f. 3a — Annorum virginei partus 1514 dominica Circumdederunt me (12. II.) za rychtáře Jakuba Šlychéře a jiných přísežných téhož léta z rozkázání pánův šepmistrův Jich Mti tuto se píší všechny pře a žaloby pro uvarování budoucích nesnází a příhod etc. Kniha obsahuje zápisy sporného a nesporného soudnictví. KNIHA POČTŮ ZÁDUŠNÍCH 1511—1519 740 OA Kutná Hora, kart. 11/2, Registra zádušní. Papír, 11X33,5 cm, ff. 151, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, k uzavření sloužily dva kožené proužky; češ., lat. f. 2a—64b — Příjmy záduší, 1519—1542. 65a—134a — Vydání, 1519—1541. 134b—146b — Půjčky z kostel. peněz, 1519—1528. Další příjmy, 1542—1548. KNIHA SOUDNÍ RYCHTÁŘSKÁ 1521—1559 741 OA Kutná Hora, kart. 3/2b, Kniha pří, žalob a smluv. Papír, 15,6X20,5 cm, ff. 38, bez foliace, bez vazby. Nouzově připojena k rkp. sign. kart. 3/2a; češ. Kniha obsahuje převážně zápisy smluv a narovnání (většinou obligace). f. 7a—8a — Abecední rejstřík (fragment). 92
KNIHA PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1506—1538 737 OA Kutná Hora, kart. 12/1, star. sign. III. f/2. Papír, 11X32,5 cm, ff. 158, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží; češ., lat. f. 1a—53b — Příjmy města. 54a—58b — Vydání. 81a—154b — Vydání. KNIHA POČTŮ ZÁDUŠNÍCH 1511—1519 738 OA Kutná Hora, kart. 11/č. 1, st. sign. III. ƒ/28. Papír, 10,5x32,5 cm, ff. 117, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily dva kožené proužky; češ., lat. f. 1a—37b, 97a—99b — Příjmy zádušní, 1511—1518, 1519. 38a—96b, 101a—106a — Vydání. 107a—109b — Půjčky ze zádušní pokladny. 110a—112a — Inventář knih obecních, které se nacházejí v deskách svázaných mimo počtů nesvázaných na škartách poznamenanejch. (1697.) KNIHA SOUDNÍ RYCHTÁŘSKÁ 1514—1584 739 OA Kutná Hora, kart. 3/2a, Knihy smluv, pří a žalob. Papír, 16221 cm, ff. 116, foliace moderní (částečná), bez vazby; češ. f. 3a — Annorum virginei partus 1514 dominica Circumdederunt me (12. II.) za rychtáře Jakuba Šlychéře a jiných přísežných téhož léta z rozkázání pánův šepmistrův Jich Mti tuto se píší všechny pře a žaloby pro uvarování budoucích nesnází a příhod etc. Kniha obsahuje zápisy sporného a nesporného soudnictví. KNIHA POČTŮ ZÁDUŠNÍCH 1511—1519 740 OA Kutná Hora, kart. 11/2, Registra zádušní. Papír, 11X33,5 cm, ff. 151, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, k uzavření sloužily dva kožené proužky; češ., lat. f. 2a—64b — Příjmy záduší, 1519—1542. 65a—134a — Vydání, 1519—1541. 134b—146b — Půjčky z kostel. peněz, 1519—1528. Další příjmy, 1542—1548. KNIHA SOUDNÍ RYCHTÁŘSKÁ 1521—1559 741 OA Kutná Hora, kart. 3/2b, Kniha pří, žalob a smluv. Papír, 15,6X20,5 cm, ff. 38, bez foliace, bez vazby. Nouzově připojena k rkp. sign. kart. 3/2a; češ. Kniha obsahuje převážně zápisy smluv a narovnání (většinou obligace). f. 7a—8a — Abecední rejstřík (fragment). 92
Strana 93
KAPLICE (distr. II. Čes. Krumlov) KNIHA TRHOVÁ A ZÁDUŠNÍ 1475—1662—(1665) 742 StA Třeboň, f. Nové Hrady, st. č. 88, Marktgrundbuch No 5112a. Papír, 12x31,5 cm, ff. 150, foliace původní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, vazba uvolněna; češ., něm. Zápisy do 40. let 16. stol. zdůrazňují ráz knihy jako zádušní, teprve od této doby jde o knihu trhovou. Zápis z r. 1475 je ojedinělý, další přicházejí až od r. 1514. f. 150 — Zlomek rejstříku. KNIHA TRHOVÁ A POZUSTALOSTÍ 1518—1623 743 OA Kaplice, sign. 32/6. Papír, 20x31 cm, ff. 395, foliace původní a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; češ. f. 12 — 2a—3a 8a—8b 9а—10a 361a—38 395b — Cunctos humanitatis actus ne in oblivione materias dilabuntur sapientum consuevit discretio litterarum testimonio maxime orfanorum et viduarum cum brevilegiis (sic) dominorum et donacionibus regúm pertinencium opidi Caplicz. Quoniam que geruntur in tempore de facili vacillant nisi studio scriptoris fuerint perhennata. — Rejstřík jmenný k zápisům týkajícím se pozůstalostí. Psán v 70. letech 16. stol. a doplňován později až do 17. stol. — Vladislav Jagelionský uděluje městečku Kaplici na prosbu Petra Voka z Rožmberka mílové právo. Praha 1482, září 26, CIM IV-2, č. 498. — Ferdinand I. potvrzuje na prosbu Jana z Rožmberka, velmistra Johannitů, měs- tečku Kaplici mílové právo, udělené mu listinou Vladislava Jagellonského z r. 1482, a rozšiřuje je ustanovením o zákazu překupování a ládování míli okolo města. Dává městu dva výroční a jeden týdenní trh. Linec 1529, srpen 1. 22a—310a — Pozůstalosti měšťanů a jejich vyřizování 1518—1598. 311a—317b — Trhy a smlouvy ve formě listin 1520—1541. (Tuto se zapisují smlouvy a pro- daje, krunty etc.) 318a—341a — Pozůstalosti mešťanů a jejich vyřizování 1598—1623. 342a—359b — Odkazy testamentární a fundace 1446—1579. (Tuto se zapisuje, co jest k záduší.) (f. 352a—353b — Tuto se zapisují důchody k domu božímu v Kaplici.) Oba zápisy jsou z r. 1541. 6b — Pozůstalosti měšťanů a jejich vyřizování 1599—1623. Zadní přídeští. Kronikářské zápisy týkající se města Kaplice 1546—1649. (Drahoty, mordy, zatmění, atd.) KASEJOVICE (distr. I. Blatná, II. Plzeň-jih) KNIHA PAMĚTNÍ 1417—1562 744 Archiv Nár. muzea v Praze, F 80, Liber civilis civitatis. Papír, 22X32 cm, ff. 46, paginace moderní, vazba moderní, polokožená; češ., lat. p. 1 — Anno domini 1417 formatus est iste liber, qui appellatus liber civilis civitatis Cassiovycz pro intitulacione tocius communitatis pertinentis ad civitatem Cassyowicz. Ille a meo judice existente Protiwa et consulibus... Kniha obsahuje soukromoprávní zápisy (převody nemovitostí, obligace aj.), které pro utvrzení paměti zapisovány do knihy. Pamětní zápisy v širším slova smyslu tu nejsou. 93
KAPLICE (distr. II. Čes. Krumlov) KNIHA TRHOVÁ A ZÁDUŠNÍ 1475—1662—(1665) 742 StA Třeboň, f. Nové Hrady, st. č. 88, Marktgrundbuch No 5112a. Papír, 12x31,5 cm, ff. 150, foliace původní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, vazba uvolněna; češ., něm. Zápisy do 40. let 16. stol. zdůrazňují ráz knihy jako zádušní, teprve od této doby jde o knihu trhovou. Zápis z r. 1475 je ojedinělý, další přicházejí až od r. 1514. f. 150 — Zlomek rejstříku. KNIHA TRHOVÁ A POZUSTALOSTÍ 1518—1623 743 OA Kaplice, sign. 32/6. Papír, 20x31 cm, ff. 395, foliace původní a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; češ. f. 12 — 2a—3a 8a—8b 9а—10a 361a—38 395b — Cunctos humanitatis actus ne in oblivione materias dilabuntur sapientum consuevit discretio litterarum testimonio maxime orfanorum et viduarum cum brevilegiis (sic) dominorum et donacionibus regúm pertinencium opidi Caplicz. Quoniam que geruntur in tempore de facili vacillant nisi studio scriptoris fuerint perhennata. — Rejstřík jmenný k zápisům týkajícím se pozůstalostí. Psán v 70. letech 16. stol. a doplňován později až do 17. stol. — Vladislav Jagelionský uděluje městečku Kaplici na prosbu Petra Voka z Rožmberka mílové právo. Praha 1482, září 26, CIM IV-2, č. 498. — Ferdinand I. potvrzuje na prosbu Jana z Rožmberka, velmistra Johannitů, měs- tečku Kaplici mílové právo, udělené mu listinou Vladislava Jagellonského z r. 1482, a rozšiřuje je ustanovením o zákazu překupování a ládování míli okolo města. Dává městu dva výroční a jeden týdenní trh. Linec 1529, srpen 1. 22a—310a — Pozůstalosti měšťanů a jejich vyřizování 1518—1598. 311a—317b — Trhy a smlouvy ve formě listin 1520—1541. (Tuto se zapisují smlouvy a pro- daje, krunty etc.) 318a—341a — Pozůstalosti mešťanů a jejich vyřizování 1598—1623. 342a—359b — Odkazy testamentární a fundace 1446—1579. (Tuto se zapisuje, co jest k záduší.) (f. 352a—353b — Tuto se zapisují důchody k domu božímu v Kaplici.) Oba zápisy jsou z r. 1541. 6b — Pozůstalosti měšťanů a jejich vyřizování 1599—1623. Zadní přídeští. Kronikářské zápisy týkající se města Kaplice 1546—1649. (Drahoty, mordy, zatmění, atd.) KASEJOVICE (distr. I. Blatná, II. Plzeň-jih) KNIHA PAMĚTNÍ 1417—1562 744 Archiv Nár. muzea v Praze, F 80, Liber civilis civitatis. Papír, 22X32 cm, ff. 46, paginace moderní, vazba moderní, polokožená; češ., lat. p. 1 — Anno domini 1417 formatus est iste liber, qui appellatus liber civilis civitatis Cassiovycz pro intitulacione tocius communitatis pertinentis ad civitatem Cassyowicz. Ille a meo judice existente Protiwa et consulibus... Kniha obsahuje soukromoprávní zápisy (převody nemovitostí, obligace aj.), které pro utvrzení paměti zapisovány do knihy. Pamětní zápisy v širším slova smyslu tu nejsou. 93
Strana 94
KLATOVY KNIHA SMLUV 1515—1562—(1572) SUA III. — Klatovy 1, Liber contractuum, kniha trhová. Papír, 19,5x32 cm, ff. 286, foliace původní, vazba původní z tuhého pergamenu; češ., lat. 745 Kniha obsahuje sporné záležitosti, končící výrokem rady, zápisy sirotčích záležitostí, testa- menty, obligace a kvitance. Prvních 23 fol. (nefoliováno) obsahuje rejstřík ke knize. KNIHA TRHOVÁ 1523—1559 SUA III. — Klatovy 66, Liber contractuum, kniha trhová. Papír, 20,5x32,5 cm, ff. 299, foliace původní, vazba původní z tuhé kůže; češ., lat. 746 f. 2a — Léta tisícího pětistého dvacátého třetího na den sv. Jakuba apoštola božího (25. VII.) pan purkmistr s pány, pány staršími i se vší obcí prohledše na mnohé zmatky a z toho nesnáze i soudy, které se časův minulých sběhly skrze to, že knih trhových nebylo a tak se neznamenávalo, který grunt s jakými svobodami se kupoval i chtějíce tako- vých zmatkův a odtud i soudů sebe i budoucí své uvarovati, svolili sú se všichni jednostejně, aby tyto knihy trhové se začaly a budúcně trvaly. KOLÍN MANUÁL RADNÍ (FRAGMENTY) 1341—1355, 1356—1358 (1367, 1371) 1341—1355 747 I. zlomek, pergamen, 19X26 cm, ff. 4 (původ. foliace 14. stol. udává čísla folií: 22, 36, 37, 40); lat. OA Kolín, dř. uložen v měst. archivu v Kutné Hoře. Lit. a ed.: V. Vojtíšek, O nejstarších knihách města Kolína n. L. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 109—115. 1356—1358, (1367, 1371) II. zlomek, pergamen, 19228,2 cm, ff. 2 (původ. foliace 14. stol. udává čísla folií: 52, 53); lat. SUA III., f. listiny bez sign., sub dato. Jde nepochybně o další část původního manuálu. Podle dipl. rozboru oba zlomky jsou knihou soudní. MANUÁL RADNÍ 1376—1401 SUA III. — PK sign. MZA Kolín II., Liber contractuum. Papír, 21,5x29,7 cm, ff. 317, foliace částečně původní (římské číslovky), pagi- nace moderní, vazba moderní; lat., něm. 748 94
KLATOVY KNIHA SMLUV 1515—1562—(1572) SUA III. — Klatovy 1, Liber contractuum, kniha trhová. Papír, 19,5x32 cm, ff. 286, foliace původní, vazba původní z tuhého pergamenu; češ., lat. 745 Kniha obsahuje sporné záležitosti, končící výrokem rady, zápisy sirotčích záležitostí, testa- menty, obligace a kvitance. Prvních 23 fol. (nefoliováno) obsahuje rejstřík ke knize. KNIHA TRHOVÁ 1523—1559 SUA III. — Klatovy 66, Liber contractuum, kniha trhová. Papír, 20,5x32,5 cm, ff. 299, foliace původní, vazba původní z tuhé kůže; češ., lat. 746 f. 2a — Léta tisícího pětistého dvacátého třetího na den sv. Jakuba apoštola božího (25. VII.) pan purkmistr s pány, pány staršími i se vší obcí prohledše na mnohé zmatky a z toho nesnáze i soudy, které se časův minulých sběhly skrze to, že knih trhových nebylo a tak se neznamenávalo, který grunt s jakými svobodami se kupoval i chtějíce tako- vých zmatkův a odtud i soudů sebe i budoucí své uvarovati, svolili sú se všichni jednostejně, aby tyto knihy trhové se začaly a budúcně trvaly. KOLÍN MANUÁL RADNÍ (FRAGMENTY) 1341—1355, 1356—1358 (1367, 1371) 1341—1355 747 I. zlomek, pergamen, 19X26 cm, ff. 4 (původ. foliace 14. stol. udává čísla folií: 22, 36, 37, 40); lat. OA Kolín, dř. uložen v měst. archivu v Kutné Hoře. Lit. a ed.: V. Vojtíšek, O nejstarších knihách města Kolína n. L. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 109—115. 1356—1358, (1367, 1371) II. zlomek, pergamen, 19228,2 cm, ff. 2 (původ. foliace 14. stol. udává čísla folií: 52, 53); lat. SUA III., f. listiny bez sign., sub dato. Jde nepochybně o další část původního manuálu. Podle dipl. rozboru oba zlomky jsou knihou soudní. MANUÁL RADNÍ 1376—1401 SUA III. — PK sign. MZA Kolín II., Liber contractuum. Papír, 21,5x29,7 cm, ff. 317, foliace částečně původní (římské číslovky), pagi- nace moderní, vazba moderní; lat., něm. 748 94
Strana 95
Zápisy podle termínů jednotlivých soudů: trhy, obligace, kvitance, testamenty. V letech 1393 až 1396 psáno na reál folia. Zvl. skupinu tvoří tzv. Acta judeorum, obsahující analogické zápisy. f. 332b—239a — Acta judeorum (Nachmany, Salome, Jeklini, Lazari). 246a—263b — Abecední rejstřík pro léta 1376—1396. Lit.: V. Vojtíšek, O nejstarších knihách města Kolína n. Labem. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 88—89. KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1376—1401 SUA III. — PK, sign. MZA Kolín I., Liber contractuum. Papír, 22,2X30,7 cm, ff. 159, foliace novější, vazba novější (19. stol.); lat., něm. 749 Do knihy nesporného soudnictví přešly zápisy z manuálu č. 748, které měly platnost trvalou, vypuštěna i Acta judeorum. Kniha přepsána zjevně v kratším období na poč. 15. stol. Lit.: V. Vojtíšek, O nejstarších knihách města Kolína n. Labem. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 99—104. MANUÁL RADNÍ 1494—1503(—1507) OA Kolín. Papír, 16X20,5 cm, ff. 211, foliace moderní, vazba moderní, dobově upravená; češ. 750 Zápisy o trzích nemovitostí, smlouvy, obligace aj. nesporné záležitosti. f. 193—205 — Rejstřík k zápisům. KNIHA PAMĚTNÍ 1501—1821 751 OA Kolín. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 140, foliace moderní, vazba moderní, dobově upra- vená; češ., lat. f. 1a — ...Huius libri condicio seu causa creacionis hec est: in regalibus civitatibus iste modus conservatur liber iste dicitur memorialis et judicialis, ut conscribatur in eo memoria peracta in judicio propter plurima et varia contingencia, quia memoria cuiuslibet hominis est labilis et scriptura semper manet. Ideo liber iste dispositus seu creatus est per dominos consules supranotatos propter plura bona, ut jam patet seu patebit. (Celý zápis ed. Vojtíšek, Výbor, str. 88, pozn. 8.) Kniha je členěna na tři věcné části: I. — 1a—29b — Pamětní a právní záležitosti. II. — 29b—114a — Privilegia, poskytnutá městu Kolínu, 1285—1821 (srv. J. Celakovský, CIM II., str. XXVI). III. — 133a—138b — Artykule a statuta městské rady, 1588—1609. MANUÁL RADNÍ 1511—1518 752 SUA III. — PK Kolín, Liber contractuum III. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 198, foliace moderní, vazba nouzová (zadní deska pů- vodní, přední lepenková); češ., lat. 95
Zápisy podle termínů jednotlivých soudů: trhy, obligace, kvitance, testamenty. V letech 1393 až 1396 psáno na reál folia. Zvl. skupinu tvoří tzv. Acta judeorum, obsahující analogické zápisy. f. 332b—239a — Acta judeorum (Nachmany, Salome, Jeklini, Lazari). 246a—263b — Abecední rejstřík pro léta 1376—1396. Lit.: V. Vojtíšek, O nejstarších knihách města Kolína n. Labem. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 88—89. KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1376—1401 SUA III. — PK, sign. MZA Kolín I., Liber contractuum. Papír, 22,2X30,7 cm, ff. 159, foliace novější, vazba novější (19. stol.); lat., něm. 749 Do knihy nesporného soudnictví přešly zápisy z manuálu č. 748, které měly platnost trvalou, vypuštěna i Acta judeorum. Kniha přepsána zjevně v kratším období na poč. 15. stol. Lit.: V. Vojtíšek, O nejstarších knihách města Kolína n. Labem. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 99—104. MANUÁL RADNÍ 1494—1503(—1507) OA Kolín. Papír, 16X20,5 cm, ff. 211, foliace moderní, vazba moderní, dobově upravená; češ. 750 Zápisy o trzích nemovitostí, smlouvy, obligace aj. nesporné záležitosti. f. 193—205 — Rejstřík k zápisům. KNIHA PAMĚTNÍ 1501—1821 751 OA Kolín. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 140, foliace moderní, vazba moderní, dobově upra- vená; češ., lat. f. 1a — ...Huius libri condicio seu causa creacionis hec est: in regalibus civitatibus iste modus conservatur liber iste dicitur memorialis et judicialis, ut conscribatur in eo memoria peracta in judicio propter plurima et varia contingencia, quia memoria cuiuslibet hominis est labilis et scriptura semper manet. Ideo liber iste dispositus seu creatus est per dominos consules supranotatos propter plura bona, ut jam patet seu patebit. (Celý zápis ed. Vojtíšek, Výbor, str. 88, pozn. 8.) Kniha je členěna na tři věcné části: I. — 1a—29b — Pamětní a právní záležitosti. II. — 29b—114a — Privilegia, poskytnutá městu Kolínu, 1285—1821 (srv. J. Celakovský, CIM II., str. XXVI). III. — 133a—138b — Artykule a statuta městské rady, 1588—1609. MANUÁL RADNÍ 1511—1518 752 SUA III. — PK Kolín, Liber contractuum III. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 198, foliace moderní, vazba nouzová (zadní deska pů- vodní, přední lepenková); češ., lat. 95
Strana 96
f. 2a — Invictissimi principis ac salvatoris nostri ab incarnatione labente anno 1511 feria 3a post festum s. Urbani (27. V.) consilium renovatum est civitatis Nove Coloniensis. Eodemquoque anno manualis liber iste dispositus atque creatus est per consules sub- notatos quorum primator Petrus Fissmeyster... Kniha obsahuje zápisy o nesporných záležitostech, projednávaných před městskou radou. KNIHA TRHOVÁ 1518—1528(—1534) SUA III. — PK Kolín, Liber contractuum N° IV. Papír, 21X31 cm, ff. 244, foliace původní (signatury), moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; češ. 753 f. 5a—27b — Původní abecední rejstřík. KOLÍNEC (distr. I. Sušice, II. Klatovy) KNIHA PAMĚTNÍ 1409—1724 754 OA Sušice, Stará kolínecká městská kniha. Papír, 20X30 cm, ff. 71, foliace a vazba moderní, rkp. konzervován; češ., lat. Rkp. uložen původně v Muzeu Dr. K. Hostaše v Klatovech. Dr. Hostaš na předsádce pozna- menal: „Zbytky této knihy tlely na faře Kolínecké, odkud je museum získalo.“ Pořadí folií bylo při úpravě a konzervaci pomícháno. Rkp. obsahuje zápisy o převodech nemovitostí, obligace a kvitance, fragmenty berních rejstříků (f. 8a—11a, cca 1417—1427 (?), 15a — 1499) a soukromoprávní zápisy. KOSTELEC n. L. (distr. I. Brandýs n. L., II. Mělník) KNIHA PAMĚTNÍ 1453—1552(—1821) 755 MA Kostelec n. L., Liber memorabilium. Papír, pergamen, 22X32,8 cm, ff. 146, foliace novější, vazba novější, lepenkové desky potažené papírem; češ., lat., něm. Přední i zadní předsádku tvoří fragment instrumentu veřej. notáře Jana z Unhoště. Rkp. obsahuje nesporné soukromoprávní záležitosti a inventáře apod. f. 146 — Stručný rejstřík k zápisům v knize. KOSTELEC n. Orl. (distr. I., II. Rychnov n. Kn.) KNIHA TRHOVÁ A PAMĚTNÍ 1464-1631 756 OA Kostelec n. Orlicí, Lev modrý. Papír, 22X32 cm, ff. 189, původní foliace vpravo shora, vazba původní: dře- věné desky potažené hnědou kůží s ornamentálním slepotiskem, mosazné ko- 96
f. 2a — Invictissimi principis ac salvatoris nostri ab incarnatione labente anno 1511 feria 3a post festum s. Urbani (27. V.) consilium renovatum est civitatis Nove Coloniensis. Eodemquoque anno manualis liber iste dispositus atque creatus est per consules sub- notatos quorum primator Petrus Fissmeyster... Kniha obsahuje zápisy o nesporných záležitostech, projednávaných před městskou radou. KNIHA TRHOVÁ 1518—1528(—1534) SUA III. — PK Kolín, Liber contractuum N° IV. Papír, 21X31 cm, ff. 244, foliace původní (signatury), moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; češ. 753 f. 5a—27b — Původní abecední rejstřík. KOLÍNEC (distr. I. Sušice, II. Klatovy) KNIHA PAMĚTNÍ 1409—1724 754 OA Sušice, Stará kolínecká městská kniha. Papír, 20X30 cm, ff. 71, foliace a vazba moderní, rkp. konzervován; češ., lat. Rkp. uložen původně v Muzeu Dr. K. Hostaše v Klatovech. Dr. Hostaš na předsádce pozna- menal: „Zbytky této knihy tlely na faře Kolínecké, odkud je museum získalo.“ Pořadí folií bylo při úpravě a konzervaci pomícháno. Rkp. obsahuje zápisy o převodech nemovitostí, obligace a kvitance, fragmenty berních rejstříků (f. 8a—11a, cca 1417—1427 (?), 15a — 1499) a soukromoprávní zápisy. KOSTELEC n. L. (distr. I. Brandýs n. L., II. Mělník) KNIHA PAMĚTNÍ 1453—1552(—1821) 755 MA Kostelec n. L., Liber memorabilium. Papír, pergamen, 22X32,8 cm, ff. 146, foliace novější, vazba novější, lepenkové desky potažené papírem; češ., lat., něm. Přední i zadní předsádku tvoří fragment instrumentu veřej. notáře Jana z Unhoště. Rkp. obsahuje nesporné soukromoprávní záležitosti a inventáře apod. f. 146 — Stručný rejstřík k zápisům v knize. KOSTELEC n. Orl. (distr. I., II. Rychnov n. Kn.) KNIHA TRHOVÁ A PAMĚTNÍ 1464-1631 756 OA Kostelec n. Orlicí, Lev modrý. Papír, 22X32 cm, ff. 189, původní foliace vpravo shora, vazba původní: dře- věné desky potažené hnědou kůží s ornamentálním slepotiskem, mosazné ko- 96
Strana 97
vání, k uzavření sloužily dva kožené proužky. Na přední desce oválný štítek s nápisem: „Knihy nomen Lew modrý leta 1464“; češ. f. 1—137 — Pamětní zápisy (skupování nemovitostí a vesnic v okolí Kostelce městem, fol. 26a, 27b, 39a, 40a; prodávání těchže nemovitostí a městského pozemkového majetku grun- tovníkům, fol. 28a, 38b, 40b, 50b aj.). Trhy nemovitostí mezi obyvateli, 1464—1596. 138a—160a — Léta pětistého třicátého prvního v úterý den svatého Valentina (14. II.) za hos- podáře Martina Škudly a za purkmistra Ondřeje Škudly vepsány jsou do těchto knih zápisové sum sirotčích co při kterém gruntu aneb držiteli sumy jejich jest, jakož zprávu podle zápisu peněz kladení se znamená na počet míšeňský: (Evidence pohledávek a sirotčího majetku na různých nemovitostech.) 161a—170b — Vejpis úroku svatohavelského a svatojirského z obce města Kostelec nad Orlicí léta etc. (15)88 na groš míšeňský: (urbář městských gruntovních příjmů). 182b—183a — Plat JM pánův se Lhoty skoupené: (urbář důchodů z městské vsi Lhoty, která byla koupena v 1. 1535—1536; nedat., cca 1536—1537). 185b—186a — 1564. Tato paměť do těchto knih jest vepsána kolik majestátů obecních jest zejména v truhlici i jiných cizích listův na pergameně i na papíře: (stručný inventář 22 městských privilegií a 3 cizích listů). KOUŘIM (distr. I. II. Kolín n. L.) KNIHA PAMĚTNÍ (1400—)1405—1592(—1710) 757 MA Kouřim. Papír, 22X29 cm, ff. 254, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží; lat., češ. Kniha se obsahově dělí na dvě části: f. 1a—33a — Zápisy trhové, smlouvy a soukromoprávní záležitosti. 44a—216 — Kniha pamětní a testamentů. 44a — Ustanovení obce o pomoci měšťanům, kteří museli posílat v době válek koně, 1490. 68b — List Ferdinanda I., jímž vrací kouřimským platy zádušní a špitální po konfiskaci, 1547. 83b—84a — Soupis kouřim. měst. majetku, 1561. 95b—96b — Soupis zkonfiskovaných měst. majetků Kouřimě z r. 1547. 105b—117b — Opisy nejstarších privilegií města z let 1327—1568. (CIM II. 143, 200, 475, 501, 633, 669, 776, III. 275, 434.) Srv. též soukromé výpisy z trhových knih kouřimského městského písaře Duchka z let 1491 až 1521 v rkp. Knih. Nár. muzea Praha, sign. VII D 17 (st. sign. 24 F 20), fol. 62b, 75b—122a. F. M. Bartoš, Soupis rukopisů Národního musea v Praze II., Praha 1927, č. 2166, str. 59. MANUÁL RADNÍ 1456—1482 758 SUA III., Archiv Nár. muzea, F. Kouřim F 88., Kniha prodejů a zápisů. Papír, 12,5X30,5 cm, foliace moderní, vazba moderní z lepenky; lat., češ. Manuál obsahuje nesporné soudní záležitosti, ortely konšelů aj. BERNÍ REJSTŘÍK 1470—1545 759 MA Kouřim, Census s. Martini. Papír, 10X31 cm, ff. 184, paginace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží s mosaz. pukličkami; češ., lat. 7 Philosophia 97
vání, k uzavření sloužily dva kožené proužky. Na přední desce oválný štítek s nápisem: „Knihy nomen Lew modrý leta 1464“; češ. f. 1—137 — Pamětní zápisy (skupování nemovitostí a vesnic v okolí Kostelce městem, fol. 26a, 27b, 39a, 40a; prodávání těchže nemovitostí a městského pozemkového majetku grun- tovníkům, fol. 28a, 38b, 40b, 50b aj.). Trhy nemovitostí mezi obyvateli, 1464—1596. 138a—160a — Léta pětistého třicátého prvního v úterý den svatého Valentina (14. II.) za hos- podáře Martina Škudly a za purkmistra Ondřeje Škudly vepsány jsou do těchto knih zápisové sum sirotčích co při kterém gruntu aneb držiteli sumy jejich jest, jakož zprávu podle zápisu peněz kladení se znamená na počet míšeňský: (Evidence pohledávek a sirotčího majetku na různých nemovitostech.) 161a—170b — Vejpis úroku svatohavelského a svatojirského z obce města Kostelec nad Orlicí léta etc. (15)88 na groš míšeňský: (urbář městských gruntovních příjmů). 182b—183a — Plat JM pánův se Lhoty skoupené: (urbář důchodů z městské vsi Lhoty, která byla koupena v 1. 1535—1536; nedat., cca 1536—1537). 185b—186a — 1564. Tato paměť do těchto knih jest vepsána kolik majestátů obecních jest zejména v truhlici i jiných cizích listův na pergameně i na papíře: (stručný inventář 22 městských privilegií a 3 cizích listů). KOUŘIM (distr. I. II. Kolín n. L.) KNIHA PAMĚTNÍ (1400—)1405—1592(—1710) 757 MA Kouřim. Papír, 22X29 cm, ff. 254, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží; lat., češ. Kniha se obsahově dělí na dvě části: f. 1a—33a — Zápisy trhové, smlouvy a soukromoprávní záležitosti. 44a—216 — Kniha pamětní a testamentů. 44a — Ustanovení obce o pomoci měšťanům, kteří museli posílat v době válek koně, 1490. 68b — List Ferdinanda I., jímž vrací kouřimským platy zádušní a špitální po konfiskaci, 1547. 83b—84a — Soupis kouřim. měst. majetku, 1561. 95b—96b — Soupis zkonfiskovaných měst. majetků Kouřimě z r. 1547. 105b—117b — Opisy nejstarších privilegií města z let 1327—1568. (CIM II. 143, 200, 475, 501, 633, 669, 776, III. 275, 434.) Srv. též soukromé výpisy z trhových knih kouřimského městského písaře Duchka z let 1491 až 1521 v rkp. Knih. Nár. muzea Praha, sign. VII D 17 (st. sign. 24 F 20), fol. 62b, 75b—122a. F. M. Bartoš, Soupis rukopisů Národního musea v Praze II., Praha 1927, č. 2166, str. 59. MANUÁL RADNÍ 1456—1482 758 SUA III., Archiv Nár. muzea, F. Kouřim F 88., Kniha prodejů a zápisů. Papír, 12,5X30,5 cm, foliace moderní, vazba moderní z lepenky; lat., češ. Manuál obsahuje nesporné soudní záležitosti, ortely konšelů aj. BERNÍ REJSTŘÍK 1470—1545 759 MA Kouřim, Census s. Martini. Papír, 10X31 cm, ff. 184, paginace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží s mosaz. pukličkami; češ., lat. 7 Philosophia 97
Strana 98
f. 3 — Anno domini 1470 census s. Martini colligitur. Berním základem jsou pozemky jednotlivých měšťanů v Kouřimi a v šosovních vesnicích. Zdá se, že jde nejspíš o výběr králov. censu (šosu), nikoliv o berni městskou. Členění podle městs. čtvrtí přichází od r. 1531. KNIHA TESTAMENTŮ 1488—1514 760 Státní knihovna ČSSR, Praha (Univ. knih.), rkp. sign. XI. C. 11. Papír, 8X21,7 cm, ff. 191, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu; češ., lat. KNIHA TRHOVÁ 1504—1550(—1559) 761 MA Kouřim, Liber contractuum. Papír, 21X31 cm, ff. 384, foliace původní (signatury), paginace moderní (ne- přesná), bez vazby (dnes uložen rkp. v náhrad. lepenk. deskách); češ., lat. Srv. též soukromé výpisy z trhových knih kouřimského městského písaře Duchka z let 1491 až 1521 v rkp. Knih. Nár. muzea Praha, sign. VII D 17 (st. sign. 24 F 20), fol. 62b, 75b—122a. F. M. Bartoš, Soupis rukopisů Národního musea v Praze II., Praha 1927, č. 2166, str. 59. REJSTŘÍK LOZUNKŮ 1506—1546 MA Kouřím. Papír, 21X33 cm, ff. 118, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží; češ. 762 Zápisy prováděny po rocích v termínech sv. Jiří, sv. Havel podle ustáleného schématu: Čtvrť štěpánská, novoměstská, pražská, kolínská, masné krámy, předměstí, dvory a šosovní vesnice. Od r. 1524 jsou uváděni i podruzi a neosedlí. MANUÁL HOSPODÁŘSKÉ SPRÁVY (FRAGMENT) 1508—1542 SUA III. — dř. Archiv Nár. muzea, F — Kouřim 12. Papír, 11X32 cm, ff. 8, foliace moderní, náhradní vazba papírová; češ. Fragment obsahuje zápisy smluv o užívání pozemků, výdaje fišmajstrům, pronájmy mlýnů a luk, účetní záznamy o placení ze zvonů apod. 763 KNIHA TESTAMENTŮ 1511—1546 SUA III. — PK Kouřim I. Papír, 17222,5 cm, ff. 213, foliace novější (fragmentární), vazba moderní, le- penková; češ. 764 Struktura knihy nejednotná: f. 1—66 — Zápisy testamentů, 1511—1525. 66b — Abecední rejstřík k testamentům (fragment). 67a—201 — Testamenty, 1528—1546. Tato část knihy je samostatně foliována podle signatur (A1-30 M 14). 202—213 — Fragmenty folií a poznámky o dělení majetku atd. 98
f. 3 — Anno domini 1470 census s. Martini colligitur. Berním základem jsou pozemky jednotlivých měšťanů v Kouřimi a v šosovních vesnicích. Zdá se, že jde nejspíš o výběr králov. censu (šosu), nikoliv o berni městskou. Členění podle městs. čtvrtí přichází od r. 1531. KNIHA TESTAMENTŮ 1488—1514 760 Státní knihovna ČSSR, Praha (Univ. knih.), rkp. sign. XI. C. 11. Papír, 8X21,7 cm, ff. 191, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu; češ., lat. KNIHA TRHOVÁ 1504—1550(—1559) 761 MA Kouřim, Liber contractuum. Papír, 21X31 cm, ff. 384, foliace původní (signatury), paginace moderní (ne- přesná), bez vazby (dnes uložen rkp. v náhrad. lepenk. deskách); češ., lat. Srv. též soukromé výpisy z trhových knih kouřimského městského písaře Duchka z let 1491 až 1521 v rkp. Knih. Nár. muzea Praha, sign. VII D 17 (st. sign. 24 F 20), fol. 62b, 75b—122a. F. M. Bartoš, Soupis rukopisů Národního musea v Praze II., Praha 1927, č. 2166, str. 59. REJSTŘÍK LOZUNKŮ 1506—1546 MA Kouřím. Papír, 21X33 cm, ff. 118, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží; češ. 762 Zápisy prováděny po rocích v termínech sv. Jiří, sv. Havel podle ustáleného schématu: Čtvrť štěpánská, novoměstská, pražská, kolínská, masné krámy, předměstí, dvory a šosovní vesnice. Od r. 1524 jsou uváděni i podruzi a neosedlí. MANUÁL HOSPODÁŘSKÉ SPRÁVY (FRAGMENT) 1508—1542 SUA III. — dř. Archiv Nár. muzea, F — Kouřim 12. Papír, 11X32 cm, ff. 8, foliace moderní, náhradní vazba papírová; češ. Fragment obsahuje zápisy smluv o užívání pozemků, výdaje fišmajstrům, pronájmy mlýnů a luk, účetní záznamy o placení ze zvonů apod. 763 KNIHA TESTAMENTŮ 1511—1546 SUA III. — PK Kouřim I. Papír, 17222,5 cm, ff. 213, foliace novější (fragmentární), vazba moderní, le- penková; češ. 764 Struktura knihy nejednotná: f. 1—66 — Zápisy testamentů, 1511—1525. 66b — Abecední rejstřík k testamentům (fragment). 67a—201 — Testamenty, 1528—1546. Tato část knihy je samostatně foliována podle signatur (A1-30 M 14). 202—213 — Fragmenty folií a poznámky o dělení majetku atd. 98
Strana 99
REJSTŘÍK ÚROKŮ Z MĚST. MAJETKU 1517—1546 765 MA Kouřim. Papír, 11X32,5 cm, ff. 244, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, k uzavření sloužily dva proužky kůže; češ. Rejstřík zachycuje dávky z majetku města ve vesnicích, z kupec. a masných krámů z před- městí. Vyúčtování je po rocích sumárně. KRALUPY u Chomutova (distr. I. II. Chomutov) KNIHA TRHOVÁ (1500—)1505—1576(—1705) OA Chomutov, fond m. Kralupy. Papír, 18X20,5 cm, ff. 192, paginace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; něm. 766 f. 1a — Anno domini tousent funſhundert und in den funften Jare, Dynstag noch Appolonie (11. II.) ist dyss Register gemacht. Was mon von der gemeyn schuld ist folge: 179 — Obsahuje starší zápisy (1500—1503), zjevně přepsané z jiného rukopisu. KRAVAŘE (distr. I. Litoměřice, II. Česká Lípa) KNIHA PAMĚTNÍ 1506—1847 767 StA Litoměřice, fond Biskup. archiv Litoměřice, Sb. memorabilií. Papír, 21,5X32,5 cm, ff. 109, foliace původní (s mezerami udává 131 fol.), vazba původní, dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží, kování (fragment), k uza- vření sloužily dva kožené proužky; rkp. značně porušen; něm. f. 18—7a — Smlouvy, testamenty, prohlášení legitimního původu (Geburtskundschaft), 1506 až 1585. 8a—13a — Koupě nemovitostí, smlouvy, 1748—1805. 11a — Pamětní historické zápisy o městečku z let 1496—1646. 17a—67b — Prodeje obecních pozemků, pachtovní smlouvy, 1592—1847. 21a—26b — Pamětní historické zápisy o městečku z let 1647—1758. 90b — Testament, 1545. 92a—98a — Prodeje nemovitostí, 1510—1523. 106a—108a — Die Rügen vornewert mit aller Gerechtigkeit was die Stat Kreber vor alders der Herschaft vorpflicht sampt den freien wegen vorschreiben anno 1550 aus den alten Statbuchern die Zeit Burgermeister J. Lachler. 99
REJSTŘÍK ÚROKŮ Z MĚST. MAJETKU 1517—1546 765 MA Kouřim. Papír, 11X32,5 cm, ff. 244, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, k uzavření sloužily dva proužky kůže; češ. Rejstřík zachycuje dávky z majetku města ve vesnicích, z kupec. a masných krámů z před- městí. Vyúčtování je po rocích sumárně. KRALUPY u Chomutova (distr. I. II. Chomutov) KNIHA TRHOVÁ (1500—)1505—1576(—1705) OA Chomutov, fond m. Kralupy. Papír, 18X20,5 cm, ff. 192, paginace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; něm. 766 f. 1a — Anno domini tousent funſhundert und in den funften Jare, Dynstag noch Appolonie (11. II.) ist dyss Register gemacht. Was mon von der gemeyn schuld ist folge: 179 — Obsahuje starší zápisy (1500—1503), zjevně přepsané z jiného rukopisu. KRAVAŘE (distr. I. Litoměřice, II. Česká Lípa) KNIHA PAMĚTNÍ 1506—1847 767 StA Litoměřice, fond Biskup. archiv Litoměřice, Sb. memorabilií. Papír, 21,5X32,5 cm, ff. 109, foliace původní (s mezerami udává 131 fol.), vazba původní, dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží, kování (fragment), k uza- vření sloužily dva kožené proužky; rkp. značně porušen; něm. f. 18—7a — Smlouvy, testamenty, prohlášení legitimního původu (Geburtskundschaft), 1506 až 1585. 8a—13a — Koupě nemovitostí, smlouvy, 1748—1805. 11a — Pamětní historické zápisy o městečku z let 1496—1646. 17a—67b — Prodeje obecních pozemků, pachtovní smlouvy, 1592—1847. 21a—26b — Pamětní historické zápisy o městečku z let 1647—1758. 90b — Testament, 1545. 92a—98a — Prodeje nemovitostí, 1510—1523. 106a—108a — Die Rügen vornewert mit aller Gerechtigkeit was die Stat Kreber vor alders der Herschaft vorpflicht sampt den freien wegen vorschreiben anno 1550 aus den alten Statbuchern die Zeit Burgermeister J. Lachler. 99
Strana 100
KRUPKA (distr. I. II. Teplice v Č.) KNIHA TRHOVÁ (RYCHTÁŘSKÁ) 1446—1614 768 OA Krupka, rkp. sign. A 1, Stadtbuch A 1. Papír, 22,5x33,5 cm, ff. 299 (několik posledních folií vyříznuto!), moderní pagi- nace svrchu, vazba původní: dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží se slepo- tiskovým ornamentem, mosazné kování, k uzavření slouží dva mosazné zámky na přední desce; na přídeští upevněno ex libris dr. Hermanna Hallwicha; něm., lat. Trhy nemovitostí, obligace, kvitance (splátky prováděny velmi často v různém váhovém množství cínu (!), donace, renty, majetkové smlouvy. p. 304—305 — Smlouva mezi Týmou z Koldic a zástupcem Gesselschafft des Czinkawffs zu Dresden o držbě podílů, 1497. KNIHA PAMĚTNÍ A TRHOVÁ 1476—1605 769 OA Krupka, rkp. sign. B 1. Papír, 22X32,5 cm, ff. 138, moderní foliace vpravo shora, vazba původní, dře- věné desky potažené tmavou kůží se slepotiskem, mosazné puklice na přední i zadní desce, desky rozrušeny, hřbet rovněž; něm., lat., češ. Opisy privilegií, zápisy o trzích, opisy řemeslnických statutů. f. 1a — In nomine domini amen. Incipit liber manualis oppidi Grawppen in quo diversa negocia et acta coram judicio et consilio et alia quendam debita, concessiones et communiter sentencie circa judicium occurrentes conscribuntur. Inchoatum sub anno incarnacionis domini Millesimo quadringentesimo septuagesimo sexto ſeria sexta post festum s. Stanislai (10. V.). — Dy ordnunge der Schützen, 1497. 41b—42b 47b—49b — Der Schuster ordnung, 1511. 68a—71b — Zápisy o půjčkách, poskytnutých městem některým měšťanům, cca poč. 16. stol. 80a—81a — Těma XIII. z Koldic uděluje měšťanům z Krupky různé milosti, 1477; něm. znění ib. fol. 129b—131a (CIM IV-2, č. 443). KNIHÁ TRHOVÁ A TESTAMENTŮ 1496—1787 770 OA Krupka, rkp. č. 53. Papír, 22X34,5 cm, ff. 337, foliace rukou 18. stol. vpravo shora, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží, mosazné kování, k uzavření sloužily proužky kůže; na předním přídeští ex libris dr. H. Hallwicha; něm. f. 1b — Anno domini etc. (14)97 hot ein erssamer Roth gemacht und gewilligel, dass man nichtes anders in das Buch schreyben sol denne was durch eyn erssamen Roth bete- digt wirth und sol keyne vorphendung der hewser nicht reyner vorczeychen uff das sich eyn czu kunfftiger Roth weys ezu richten dor noch auch alle gerichtes handlunge was czwischen parten betedigt wirth. 2a—24a — Trhy domů a nemovitostí, 1496—1517. 24b—307a — Testamenty, 1515—1787. 317a—336a — Abecední rejstřík k testamentům, sestavený v 18. stol. 100
KRUPKA (distr. I. II. Teplice v Č.) KNIHA TRHOVÁ (RYCHTÁŘSKÁ) 1446—1614 768 OA Krupka, rkp. sign. A 1, Stadtbuch A 1. Papír, 22,5x33,5 cm, ff. 299 (několik posledních folií vyříznuto!), moderní pagi- nace svrchu, vazba původní: dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží se slepo- tiskovým ornamentem, mosazné kování, k uzavření slouží dva mosazné zámky na přední desce; na přídeští upevněno ex libris dr. Hermanna Hallwicha; něm., lat. Trhy nemovitostí, obligace, kvitance (splátky prováděny velmi často v různém váhovém množství cínu (!), donace, renty, majetkové smlouvy. p. 304—305 — Smlouva mezi Týmou z Koldic a zástupcem Gesselschafft des Czinkawffs zu Dresden o držbě podílů, 1497. KNIHA PAMĚTNÍ A TRHOVÁ 1476—1605 769 OA Krupka, rkp. sign. B 1. Papír, 22X32,5 cm, ff. 138, moderní foliace vpravo shora, vazba původní, dře- věné desky potažené tmavou kůží se slepotiskem, mosazné puklice na přední i zadní desce, desky rozrušeny, hřbet rovněž; něm., lat., češ. Opisy privilegií, zápisy o trzích, opisy řemeslnických statutů. f. 1a — In nomine domini amen. Incipit liber manualis oppidi Grawppen in quo diversa negocia et acta coram judicio et consilio et alia quendam debita, concessiones et communiter sentencie circa judicium occurrentes conscribuntur. Inchoatum sub anno incarnacionis domini Millesimo quadringentesimo septuagesimo sexto ſeria sexta post festum s. Stanislai (10. V.). — Dy ordnunge der Schützen, 1497. 41b—42b 47b—49b — Der Schuster ordnung, 1511. 68a—71b — Zápisy o půjčkách, poskytnutých městem některým měšťanům, cca poč. 16. stol. 80a—81a — Těma XIII. z Koldic uděluje měšťanům z Krupky různé milosti, 1477; něm. znění ib. fol. 129b—131a (CIM IV-2, č. 443). KNIHÁ TRHOVÁ A TESTAMENTŮ 1496—1787 770 OA Krupka, rkp. č. 53. Papír, 22X34,5 cm, ff. 337, foliace rukou 18. stol. vpravo shora, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží, mosazné kování, k uzavření sloužily proužky kůže; na předním přídeští ex libris dr. H. Hallwicha; něm. f. 1b — Anno domini etc. (14)97 hot ein erssamer Roth gemacht und gewilligel, dass man nichtes anders in das Buch schreyben sol denne was durch eyn erssamen Roth bete- digt wirth und sol keyne vorphendung der hewser nicht reyner vorczeychen uff das sich eyn czu kunfftiger Roth weys ezu richten dor noch auch alle gerichtes handlunge was czwischen parten betedigt wirth. 2a—24a — Trhy domů a nemovitostí, 1496—1517. 24b—307a — Testamenty, 1515—1787. 317a—336a — Abecední rejstřík k testamentům, sestavený v 18. stol. 100
Strana 101
KUTNÁ HORA KNIHA STATUTŮ A PAMĚTNÍ (1510—1547) 771 OA Kutná Hora, rkp. bez sign., Liber rubeus decretorum antiquus. Papír, 20,5x31 cm, ff. 35, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, vazba rozrušena; češ. Kniha vznikla patrně cca 1520, starší zápisy sem přepsány: f. 2 — Zpráva králi o nápravě hor 1510. 21 — O přijetí minemistra Kostky z Postupic, o jeho uvázání se v minci po smrti krále Vla- dislava, 1515. 28 — Svolení panské o vertování knih zápisních a jiných všech městských, 1518. 29—30 — Svolení o židech (1526—1527); Nálezy císaře Zikmunda o silnicích a o minci v Hoře (výpisy z desk zem. 1437). 32 — Nařízení o sázení rady na Kaňku, 1538. REJSTŘÍK POČTŮ (FRAGMENT) 1375 Knih. kap. praž., rkp. sign. A 134/1 (přídeští) a Sched. XXI N 15b. Papír, 27X21,8 cm, ff. 2; lat. 712 Dvě oddělená folia obsahují zápisy o nákupu a prodeji vína a další výdaje za služby ve prospěch města. Ed.: O. Leminger, Pozůstatky knihy počtů města Hory Kutny ze 14. stol., Kutno- hor. příspěvky k děj. vzdělanosti čes. II. 1, str. 3—16. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ (FRAGMENT) 1454—1455 773 OA Kutná Hora, rkp. I. D. Papír, 11X29,5 cm, ff. 12, bez foliace, bez vazby; lat. Rubriky percept a distribut jsou vpisovány na protilehké stránky. Příjmy vždy v týden. součtech, výdaje uvádějí součty měsíční. Vyúčtování v závěru. KNIHA PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1473—1474 774 OA Kutná Hora, rkp. I. D 2/3. Papír, 11X32 cm, ff. 44, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu (použito hebrej. rkp.); češ., lat. f. 2a — Anno 86° úrokův zadržali po počtu učiněném od pana Marka... (dál uvedena jména těch, kteří nezaplatili). f. 38—8a 1473 — Příjmy 36a—39a 1474 22a—35a 1473 — Vydání 39b—49b 1474 Hlavní část položek vydání tvoří náklady na stavbu příkopů. REJSTŘÍK NEDOPLATKŮ ÚROKŮ 1486—1487 OA Kutná Hora, rkp. I. D 4. Papír, 8X22,5 cm, ff. 7, bez foliace, bez vazby; češ., lat. 775 101
KUTNÁ HORA KNIHA STATUTŮ A PAMĚTNÍ (1510—1547) 771 OA Kutná Hora, rkp. bez sign., Liber rubeus decretorum antiquus. Papír, 20,5x31 cm, ff. 35, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, vazba rozrušena; češ. Kniha vznikla patrně cca 1520, starší zápisy sem přepsány: f. 2 — Zpráva králi o nápravě hor 1510. 21 — O přijetí minemistra Kostky z Postupic, o jeho uvázání se v minci po smrti krále Vla- dislava, 1515. 28 — Svolení panské o vertování knih zápisních a jiných všech městských, 1518. 29—30 — Svolení o židech (1526—1527); Nálezy císaře Zikmunda o silnicích a o minci v Hoře (výpisy z desk zem. 1437). 32 — Nařízení o sázení rady na Kaňku, 1538. REJSTŘÍK POČTŮ (FRAGMENT) 1375 Knih. kap. praž., rkp. sign. A 134/1 (přídeští) a Sched. XXI N 15b. Papír, 27X21,8 cm, ff. 2; lat. 712 Dvě oddělená folia obsahují zápisy o nákupu a prodeji vína a další výdaje za služby ve prospěch města. Ed.: O. Leminger, Pozůstatky knihy počtů města Hory Kutny ze 14. stol., Kutno- hor. příspěvky k děj. vzdělanosti čes. II. 1, str. 3—16. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ (FRAGMENT) 1454—1455 773 OA Kutná Hora, rkp. I. D. Papír, 11X29,5 cm, ff. 12, bez foliace, bez vazby; lat. Rubriky percept a distribut jsou vpisovány na protilehké stránky. Příjmy vždy v týden. součtech, výdaje uvádějí součty měsíční. Vyúčtování v závěru. KNIHA PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1473—1474 774 OA Kutná Hora, rkp. I. D 2/3. Papír, 11X32 cm, ff. 44, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu (použito hebrej. rkp.); češ., lat. f. 2a — Anno 86° úrokův zadržali po počtu učiněném od pana Marka... (dál uvedena jména těch, kteří nezaplatili). f. 38—8a 1473 — Příjmy 36a—39a 1474 22a—35a 1473 — Vydání 39b—49b 1474 Hlavní část položek vydání tvoří náklady na stavbu příkopů. REJSTŘÍK NEDOPLATKŮ ÚROKŮ 1486—1487 OA Kutná Hora, rkp. I. D 4. Papír, 8X22,5 cm, ff. 7, bez foliace, bez vazby; češ., lat. 775 101
Strana 102
KNIHA PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1500—1508 776 OA Kutná Hora, rkp. I. D 5—7. Papír, 11X32,5 cm, ff. 122, bez foliace, vazba původní z tuhého pergamenu; češ., lat. Příjmy a vydání zapsány vždy po týdnech s vyúčtováním. REJSTŘÍK BERNĚ 1504 777 OA Kutná Hora, rkp. I. D 6. Papír, 11X32,5 cm, ff. 12, bez foliace, bez vazby; lat. f. 2a — Anno domini 1504 peccunie, que a carnificibus excipiebantur... Výběr měst. berně od řezníků, kteří jsou jmenovitě uváděni. KNIHA TRHOVÁ (1424—)1426—1489(—1501) 778 OA Kutná Hora, rkp. sign. D a/1, Liber hereditatum antiquus. Papír, 21X31,5 cm, ff. 178 12 fol. součas. rejstříku, množství fol. vyříznuto, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily zámky; češ., lat. Výrazný charakter trhové knihy má tento rkp. pro období 1424 (pouze tři zápisy!) resp. 1427—1439, resp. 1442 (fol. 1—95): Inscripcio vel intabulacio domorum in civitate Montana muro circumvallata et post f. 3a — hec in Holczmark, in Colmark, in Pach, in Nova civitate, in Kriff, prout secundum ordinem infra sequitur. Anno domini Millesimo quadringentesimo vicesimo quarto, post exustionem Moncium per fratres illorum, quibus dabantur et restituebantur facultates montanorum. Zhruba od r. 1442 má tato kniha ráz pamětní knihy (statuty městské rady — fol. 171a—172a, z r. 1476: o jednání měst. rady a městské správě, testamenty). Lit.: J. Kejř, Právní život v husitské Kutné Hoře, Praha 1958, str. 75 n. KNIHA TRHOVÁ 1442—1478(—1480) OA Kutná Hora, rkp. sign. D a/2, Registrum hereditatum. Papír, 11X32 cm, ff. 415, foliace moderní, vazba původní z konce 15. stol., dře- věné desky potažené kůží, k uzavření sloužily dva proužky kůže; češ., lat. 779 f. 4a—357b — Incipit registrum proscriptionum domorum, ortorum et cetera pro anno etc. XLII° sub officio Jacobi sellatoris magistro civium protunc existente. Následují trhové zápisy. 366a—383b — Léta božího 1454 tyto smlúvy počali sú činiti v obci s starými horníky o statky vedle smlúvy zapsané a najprv feria 4a die Sophie (15. V.). Tato část knihy se liší i formátem od ostatních částí a vevázána byla až při vazbě celé knihy na konci 15. stol. 384a—402a — Rejstřík k zápisům v knize, původní. KNIHA PAMĚTNÍ 1462—1478 780 OA Kutná Hora, rkp. sign. XI a 1 s, Registrum rubeum parvum. Papír, 11X28 cm, ff. 300, foliace moderní a původní (signatury), vazba původní (lepené plátno potažené kůží), kovové pukličky; češ., lat. 102
KNIHA PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1500—1508 776 OA Kutná Hora, rkp. I. D 5—7. Papír, 11X32,5 cm, ff. 122, bez foliace, vazba původní z tuhého pergamenu; češ., lat. Příjmy a vydání zapsány vždy po týdnech s vyúčtováním. REJSTŘÍK BERNĚ 1504 777 OA Kutná Hora, rkp. I. D 6. Papír, 11X32,5 cm, ff. 12, bez foliace, bez vazby; lat. f. 2a — Anno domini 1504 peccunie, que a carnificibus excipiebantur... Výběr měst. berně od řezníků, kteří jsou jmenovitě uváděni. KNIHA TRHOVÁ (1424—)1426—1489(—1501) 778 OA Kutná Hora, rkp. sign. D a/1, Liber hereditatum antiquus. Papír, 21X31,5 cm, ff. 178 12 fol. součas. rejstříku, množství fol. vyříznuto, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily zámky; češ., lat. Výrazný charakter trhové knihy má tento rkp. pro období 1424 (pouze tři zápisy!) resp. 1427—1439, resp. 1442 (fol. 1—95): Inscripcio vel intabulacio domorum in civitate Montana muro circumvallata et post f. 3a — hec in Holczmark, in Colmark, in Pach, in Nova civitate, in Kriff, prout secundum ordinem infra sequitur. Anno domini Millesimo quadringentesimo vicesimo quarto, post exustionem Moncium per fratres illorum, quibus dabantur et restituebantur facultates montanorum. Zhruba od r. 1442 má tato kniha ráz pamětní knihy (statuty městské rady — fol. 171a—172a, z r. 1476: o jednání měst. rady a městské správě, testamenty). Lit.: J. Kejř, Právní život v husitské Kutné Hoře, Praha 1958, str. 75 n. KNIHA TRHOVÁ 1442—1478(—1480) OA Kutná Hora, rkp. sign. D a/2, Registrum hereditatum. Papír, 11X32 cm, ff. 415, foliace moderní, vazba původní z konce 15. stol., dře- věné desky potažené kůží, k uzavření sloužily dva proužky kůže; češ., lat. 779 f. 4a—357b — Incipit registrum proscriptionum domorum, ortorum et cetera pro anno etc. XLII° sub officio Jacobi sellatoris magistro civium protunc existente. Následují trhové zápisy. 366a—383b — Léta božího 1454 tyto smlúvy počali sú činiti v obci s starými horníky o statky vedle smlúvy zapsané a najprv feria 4a die Sophie (15. V.). Tato část knihy se liší i formátem od ostatních částí a vevázána byla až při vazbě celé knihy na konci 15. stol. 384a—402a — Rejstřík k zápisům v knize, původní. KNIHA PAMĚTNÍ 1462—1478 780 OA Kutná Hora, rkp. sign. XI a 1 s, Registrum rubeum parvum. Papír, 11X28 cm, ff. 300, foliace moderní a původní (signatury), vazba původní (lepené plátno potažené kůží), kovové pukličky; češ., lat. 102
Strana 103
f. 1a—18a — Abecední rejstřík. 18b — Incipit liber memorabilis continens acta consilii omnium querimoniarum, causarum, proscripcionum, sentenciarum, judiciorum etc. Krom toho obsahuje kniha statuta vydaná radou, týkající se kutnohorských řemesel (39b—40b, lazebníci — 1462, 40b — ševci, pekaři, kramáři, kraječi suken, 1462 aj.), zápisy obligací, kvitancí, testamenty a inventáře. KNIHA SENTENCÍ 1467—1507 OA Kutná Hora, sign. E a/1, Liber sentenciarum. Papír, 22—31,7 cm, ff. 80 (původních) † 9 moderních, foliace původní (signa- tury) a moderní, vazba moderní (rekonstruovaná, původní dřevěné desky při- loženy), k uzavření slouží proužky kůže; češ., lat. 781 Kniha obsahuje převážně zápisy o sporech o věcech horních, výroky rady a přátelská na- rovnání (úvod. zápis ed. V. Vojtíšek, Výbor, str. 186): f. 13a—14a — Jiří z Poděbrad osvobozuje šepmistry, konšele a vší obec města Kutné Hory od braní naučení z Jihlavy, 1467, 10. IX., CIM III., č. 297. 16a — Libellus sentenciarum dicitur ille, in quo sentencie inter partes late per consules et ab utraque parte accepte ac laudate ad futuram memoriam describuntur... (1467). 24a—26b — Sněm držaný u Hory na Vlašském dvoře, 22.—27. V. 1471 (srv. AČ IV., str. 444 až 451). KNIHA TRHOVÁ 1479—1514(—1530) 782 OA Kutná Hora, bez sign., Liber hereditatum rubeus maior. Papír, 21X32 cm, ff. 338, foliace původní (signatury) a moderní paginace, vazba moderní (polovina 19. stol.), značně poškozená; češ., lat. p. 3—652 — Ad annum domini Millesimum quadringentesimum septuagesimum nonum egregie civitatis in Montibus Chutnis sequuntur proscriptiones hereditatum. 653—672 — Rejstřík k zápisům v knize, původní. KNIHA PAMĚTNÍ 1480—1494 783 OA Kutná Hora, rkp. č. 381, Registrum flaveum minus. Papír, 10,5x32 cm, ff. 289, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží s kovov. pukličkami; češ., lat. f. 2a—18b — Abecední rejstřík. Vedle zápisů nesporného soudnictví obsahuje kniha statuta rady (fol. 113b — o šenkování piva, 1485; f. 196b — ustavení jednotného cechu řemesel moučných, 1491), inventáře kostelní (fol. 215a — inventář kostela velkého v K. H., 1492) aj. Razení zápisů chronologické podle ná- slednosti purkmistrů. KNIHA TESTAMENTŮ 1489—1544 784 OA Kutná Hora, rkp. sign. E b 9, Liber testamentorum. Papír, 22x32 cm, ff. 347, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky, v rozích pukličky, k uzavření sloužily kožené proužky; češ. f. 325a—344a — Abecední rejstřík, původní. 103
f. 1a—18a — Abecední rejstřík. 18b — Incipit liber memorabilis continens acta consilii omnium querimoniarum, causarum, proscripcionum, sentenciarum, judiciorum etc. Krom toho obsahuje kniha statuta vydaná radou, týkající se kutnohorských řemesel (39b—40b, lazebníci — 1462, 40b — ševci, pekaři, kramáři, kraječi suken, 1462 aj.), zápisy obligací, kvitancí, testamenty a inventáře. KNIHA SENTENCÍ 1467—1507 OA Kutná Hora, sign. E a/1, Liber sentenciarum. Papír, 22—31,7 cm, ff. 80 (původních) † 9 moderních, foliace původní (signa- tury) a moderní, vazba moderní (rekonstruovaná, původní dřevěné desky při- loženy), k uzavření slouží proužky kůže; češ., lat. 781 Kniha obsahuje převážně zápisy o sporech o věcech horních, výroky rady a přátelská na- rovnání (úvod. zápis ed. V. Vojtíšek, Výbor, str. 186): f. 13a—14a — Jiří z Poděbrad osvobozuje šepmistry, konšele a vší obec města Kutné Hory od braní naučení z Jihlavy, 1467, 10. IX., CIM III., č. 297. 16a — Libellus sentenciarum dicitur ille, in quo sentencie inter partes late per consules et ab utraque parte accepte ac laudate ad futuram memoriam describuntur... (1467). 24a—26b — Sněm držaný u Hory na Vlašském dvoře, 22.—27. V. 1471 (srv. AČ IV., str. 444 až 451). KNIHA TRHOVÁ 1479—1514(—1530) 782 OA Kutná Hora, bez sign., Liber hereditatum rubeus maior. Papír, 21X32 cm, ff. 338, foliace původní (signatury) a moderní paginace, vazba moderní (polovina 19. stol.), značně poškozená; češ., lat. p. 3—652 — Ad annum domini Millesimum quadringentesimum septuagesimum nonum egregie civitatis in Montibus Chutnis sequuntur proscriptiones hereditatum. 653—672 — Rejstřík k zápisům v knize, původní. KNIHA PAMĚTNÍ 1480—1494 783 OA Kutná Hora, rkp. č. 381, Registrum flaveum minus. Papír, 10,5x32 cm, ff. 289, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží s kovov. pukličkami; češ., lat. f. 2a—18b — Abecední rejstřík. Vedle zápisů nesporného soudnictví obsahuje kniha statuta rady (fol. 113b — o šenkování piva, 1485; f. 196b — ustavení jednotného cechu řemesel moučných, 1491), inventáře kostelní (fol. 215a — inventář kostela velkého v K. H., 1492) aj. Razení zápisů chronologické podle ná- slednosti purkmistrů. KNIHA TESTAMENTŮ 1489—1544 784 OA Kutná Hora, rkp. sign. E b 9, Liber testamentorum. Papír, 22x32 cm, ff. 347, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky, v rozích pukličky, k uzavření sloužily kožené proužky; češ. f. 325a—344a — Abecední rejstřík, původní. 103
Strana 104
KNIHA PAMĚTNÍ 1495—1515 785 OA Kutná Hora, rkp. XI a/2, Registrum flaveum maior. Papír, 16,5x32 cm, ff. 361, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží s kovov. pukličkami; češ., lat. Vedle zápisů nesporného soudnictví (trhy, smlouvy, testamenty apod.), které jsou řazeny chronologicky, obsahuje kniha různé pamětní zápisy: f. 50a — Nařízení krále Vladislava o hornících (aby nebyly vydávány zatýkací listy, nemá docházet k dluhům u židů apod.), 1497. 104a — Zápis pamětní o dobývání hradu Siona (konec 15. stol.). 173a — Nařízení měst. rady o pořádku ve městě a o prodeji vína, 1505. 327b—361a — Abecední rejstřík. KNIHA SENTENCÍ 1509—1535 786 OA Kutná Hora, rkp. sign. E a/2, Liber sentenciarum. Papír, 21X31,5 cm, ff. 434, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, na přední i zadní desce kovové pukličky; češ. Kniha obsahuje záznamy o sporných civilních přích. f. 2a—18a — Abecední rejstřík povodův. 421a—433b — Abecední rejstřík pohnaných neb obeslaných. REJSTŘÍK DLUŽNÍKŮ 1511—1514 OA Kutná Hora, rkp. I. D 8. Papír, 11X32 cm, ff. 3, bez foliace, bez vazby; češ. f. 1a — Dluhové obecní. (Soupis dlužníků, kteří za obecní nemovitosti dosud nezaplatili.) KNIHA TRHOVÁ 1514—1536(—1548) OA Kutná Hora, rkp. sign. D a/3, Liber hereditatum niger. Papír, 21,5x32 cm, ff. 442, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené na hřbetě kůží, k uzavření sloužily kožené přesky; češ., lat. f. 1a—26b — Rejstřík k zápisům v knize, současný. KNIHA PŘÍPOVĚDI K DLUHŮM 1514—1590 OA Kutná Hora, rkp. sign. E b/10, Liber condictionum. Papír, 11X32 cm, ff. 249, foliace původní (signatury), vazba původní z tuhého pergamenu; češ., lat. 787 788 789 KNIHA PAMĚTNÍ 1515—1527 OA Kutná Hora, rkp. bez sign., Registrum flaveum. Papír, 20,5x31 cm, ff. 445, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží s kovov. pukličkami; češ. 790 f. P 25 — Abecední rejstřík (a na dalších 36 foliích, které nejsou podchyceny signaturami původními). Obsah knihy analogický jako ve všech případech téhož typu knih. 104
KNIHA PAMĚTNÍ 1495—1515 785 OA Kutná Hora, rkp. XI a/2, Registrum flaveum maior. Papír, 16,5x32 cm, ff. 361, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží s kovov. pukličkami; češ., lat. Vedle zápisů nesporného soudnictví (trhy, smlouvy, testamenty apod.), které jsou řazeny chronologicky, obsahuje kniha různé pamětní zápisy: f. 50a — Nařízení krále Vladislava o hornících (aby nebyly vydávány zatýkací listy, nemá docházet k dluhům u židů apod.), 1497. 104a — Zápis pamětní o dobývání hradu Siona (konec 15. stol.). 173a — Nařízení měst. rady o pořádku ve městě a o prodeji vína, 1505. 327b—361a — Abecední rejstřík. KNIHA SENTENCÍ 1509—1535 786 OA Kutná Hora, rkp. sign. E a/2, Liber sentenciarum. Papír, 21X31,5 cm, ff. 434, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, na přední i zadní desce kovové pukličky; češ. Kniha obsahuje záznamy o sporných civilních přích. f. 2a—18a — Abecední rejstřík povodův. 421a—433b — Abecední rejstřík pohnaných neb obeslaných. REJSTŘÍK DLUŽNÍKŮ 1511—1514 OA Kutná Hora, rkp. I. D 8. Papír, 11X32 cm, ff. 3, bez foliace, bez vazby; češ. f. 1a — Dluhové obecní. (Soupis dlužníků, kteří za obecní nemovitosti dosud nezaplatili.) KNIHA TRHOVÁ 1514—1536(—1548) OA Kutná Hora, rkp. sign. D a/3, Liber hereditatum niger. Papír, 21,5x32 cm, ff. 442, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené na hřbetě kůží, k uzavření sloužily kožené přesky; češ., lat. f. 1a—26b — Rejstřík k zápisům v knize, současný. KNIHA PŘÍPOVĚDI K DLUHŮM 1514—1590 OA Kutná Hora, rkp. sign. E b/10, Liber condictionum. Papír, 11X32 cm, ff. 249, foliace původní (signatury), vazba původní z tuhého pergamenu; češ., lat. 787 788 789 KNIHA PAMĚTNÍ 1515—1527 OA Kutná Hora, rkp. bez sign., Registrum flaveum. Papír, 20,5x31 cm, ff. 445, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží s kovov. pukličkami; češ. 790 f. P 25 — Abecední rejstřík (a na dalších 36 foliích, které nejsou podchyceny signaturami původními). Obsah knihy analogický jako ve všech případech téhož typu knih. 104
Strana 105
KNIHA SOUDNÍ PŘEDMĚSTÍ KOLMARU 1462—1491 OA Kutná Hora, rkp. bez sign., Kniha práva Kolmarského. Papír, 8,5x22 cm, ff. 57, foliace moderní, vazba původní z tenkého pergamenu; češ. 791 Kniha obsahuje trhy nemovitostí, smlouvy a různé pamět. zápisy: f. 50b—51a — Obecní počty 1481, 1489. 54b—55a — Výběr berně z Kolmaru, 1481. KNIHA SOUDNÍ PŘEDMĚSTÍ CECHOV 1493—1526—(1539) OA Kutná Hora, rkp. bez sign., Kniha práva Cechovského. Papír, 11X32 cm, ff. 185, bez foliace, bez vazby, několik úvodních folií ztra- ceno; češ. 792 Kniha obsahuje trhy nemovitostí, obligace, smlouvy a sirotčí záznamy. f. 2a—8b — Abecední rejstřík, původní. KNIHA SOUDNÍ PŘEDMĚSTÍ PÁCHU 1500—1608 OA Kutná Hora, rkp. sign. D b/ 10, Kniha práva Páchovského. Papír, 15,5x43 cm, ff. 179, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené koží, kovové rohy, k uzavření sloužily proužky kůže; češ. 793 f. 1a — Léta Páně 1500. Registrum toto způsobeno jest od pana Moravy, toho času rychtáře a pánův konšelův... pro zřízenost a pořádek všech sousedův etc. 2a—8b — Abecední rejstřík, původní. KNIHA SMOLNÁ 1522—1571 OA Kutná Hora, kart. 41, Manuále práva útrpného. Papír, 11X33 cm, ff. 323, foliace moderní, bez vazby; češ., lat. 794 REJSTŘÍK VYÚČTOVÁNÍ SIROTČÍCH PENĚZ 1511 OA Kutná Hora, rkp. I. D 9. Papír, 11X32,5 cm, ff. 6, bez foliace, bez vazby; češ. 795 f. 1a — Léta tisícího pětistého jedenáctého na den svatého Matěje znamenává se sepsání peněz sirotčích v Bylanech. KYJOV (distr. II. Hodonín) KNIHA PAMĚTNÍ (KNIHA ČERNÁ) (1516—1600) (DEPERDITUM) Deperditum, o jehož existenci jsme informováni pouze z výpisků, které si poři- zoval kyjovský sekretář a městský rada K. F. Japp na poč. 19. stol. Dnes uložen rkp. Jappových výpisků v StA Brno, sign. F M 712. 796 105
KNIHA SOUDNÍ PŘEDMĚSTÍ KOLMARU 1462—1491 OA Kutná Hora, rkp. bez sign., Kniha práva Kolmarského. Papír, 8,5x22 cm, ff. 57, foliace moderní, vazba původní z tenkého pergamenu; češ. 791 Kniha obsahuje trhy nemovitostí, smlouvy a různé pamět. zápisy: f. 50b—51a — Obecní počty 1481, 1489. 54b—55a — Výběr berně z Kolmaru, 1481. KNIHA SOUDNÍ PŘEDMĚSTÍ CECHOV 1493—1526—(1539) OA Kutná Hora, rkp. bez sign., Kniha práva Cechovského. Papír, 11X32 cm, ff. 185, bez foliace, bez vazby, několik úvodních folií ztra- ceno; češ. 792 Kniha obsahuje trhy nemovitostí, obligace, smlouvy a sirotčí záznamy. f. 2a—8b — Abecední rejstřík, původní. KNIHA SOUDNÍ PŘEDMĚSTÍ PÁCHU 1500—1608 OA Kutná Hora, rkp. sign. D b/ 10, Kniha práva Páchovského. Papír, 15,5x43 cm, ff. 179, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené koží, kovové rohy, k uzavření sloužily proužky kůže; češ. 793 f. 1a — Léta Páně 1500. Registrum toto způsobeno jest od pana Moravy, toho času rychtáře a pánův konšelův... pro zřízenost a pořádek všech sousedův etc. 2a—8b — Abecední rejstřík, původní. KNIHA SMOLNÁ 1522—1571 OA Kutná Hora, kart. 41, Manuále práva útrpného. Papír, 11X33 cm, ff. 323, foliace moderní, bez vazby; češ., lat. 794 REJSTŘÍK VYÚČTOVÁNÍ SIROTČÍCH PENĚZ 1511 OA Kutná Hora, rkp. I. D 9. Papír, 11X32,5 cm, ff. 6, bez foliace, bez vazby; češ. 795 f. 1a — Léta tisícího pětistého jedenáctého na den svatého Matěje znamenává se sepsání peněz sirotčích v Bylanech. KYJOV (distr. II. Hodonín) KNIHA PAMĚTNÍ (KNIHA ČERNÁ) (1516—1600) (DEPERDITUM) Deperditum, o jehož existenci jsme informováni pouze z výpisků, které si poři- zoval kyjovský sekretář a městský rada K. F. Japp na poč. 19. stol. Dnes uložen rkp. Jappových výpisků v StA Brno, sign. F M 712. 796 105
Strana 106
Lit.: J. Kučera, Zbytek pamětních knih města Kyjova. ČMM 37, 1933, str. 27 n., 171 n. K. Hlavinka, Po stopách starých pamětních knih města Kyjova. ČMM 67, 1947, str. 117 n. LANŠKROUN (distr. II. Ústí n. Orlicí) KNIHA TRHOVÁ (1487—)1570—1680 OA Lanškroun, rkp. č. 8 (22). Papír, 21x31,5 cm, ff. 451, moderní paginace neúplná (do p. 510), vazba ze 70. let 16. stol.: dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží se slepotiskem, ko- vání, přední deska ve fragmentu; češ., něm. 797 Trhy nemovitostí, smlouvy o držení nemovitostí, dělení statků. pag. 4 — Knihy městské založené anno domini 1487 k zapisování všelikých věcí potřebných, kteréž s dovolením božím při tomto právě lanškrounském na budúci a věčné časy trvati mají. Obnoveny sou pak tyto knihy z příčin hodných léta páně 1570 za purk- mistra ... a konšel... Registrum neb pravidlo těch všech věcí při konci knih těchto najdeš. Léta páně 1570. (Do str. 270 přepis, dále pak vedena kniha běžně.) LETOVICE (distr. I. Boskovice, II. Blansko) KNIHA PAMĚTNÍ A SIROTČÍ 1497—1570(—1640) StA Brno, G 27, kart. 1, rkp. 1. Papír, 23x32,5 cm, ff. 227, moderní foliace dole vpravo, vazba původní, silně rozrušená (dřevěné desky potažené hnědou kůží a opatřené kovovými rohy a puk- licemi), rkp. uzavírán koženými proužky, dnes jen fragmenty; češ. 798 202 — Sirotčí zápisy (dispozice se sirotčími penězi, skládání účtů, půjčky, kvitance), trhy, smlouvy soukromoprávního charakteru, pamětní zápisy. Chronologie zápisů nedodržována. f. 80a — Znamenají se trhové gruntův spoluobyvatelů Lethowských, kteří jsou se začali do knih těchto léta 1542 při času svaté panny Prišky (18. I.) za purkmistra Jakuba Sy- rowce... (ojediněle zde uváděny i kšafty). Zapsání o berni jeho milosti královské jakož jest léta 1549 v markrabství tomto mo- ravském berně jeho milosti královské podle svolení všech stavův dávána a to podle úroku sv. jirského, kteréžto berně pan purkmistr a páni také vybravše do Olomouce pánom výběrčím donesli a poslali summu 32 kop gr. a 9 gr. alb. a to s těmito ves- nicemi:... (uveden soupis 14 vsí v okolí). LIPNÍK n. Bečvou (distr. I. Hranice, II. Přerov) KNIHA SOUDNÍ 1488—1517(—1521) OA Hranice, deposit arch. MNV Lipník n. B., rkp. č. 1. 799 106
Lit.: J. Kučera, Zbytek pamětních knih města Kyjova. ČMM 37, 1933, str. 27 n., 171 n. K. Hlavinka, Po stopách starých pamětních knih města Kyjova. ČMM 67, 1947, str. 117 n. LANŠKROUN (distr. II. Ústí n. Orlicí) KNIHA TRHOVÁ (1487—)1570—1680 OA Lanškroun, rkp. č. 8 (22). Papír, 21x31,5 cm, ff. 451, moderní paginace neúplná (do p. 510), vazba ze 70. let 16. stol.: dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží se slepotiskem, ko- vání, přední deska ve fragmentu; češ., něm. 797 Trhy nemovitostí, smlouvy o držení nemovitostí, dělení statků. pag. 4 — Knihy městské založené anno domini 1487 k zapisování všelikých věcí potřebných, kteréž s dovolením božím při tomto právě lanškrounském na budúci a věčné časy trvati mají. Obnoveny sou pak tyto knihy z příčin hodných léta páně 1570 za purk- mistra ... a konšel... Registrum neb pravidlo těch všech věcí při konci knih těchto najdeš. Léta páně 1570. (Do str. 270 přepis, dále pak vedena kniha běžně.) LETOVICE (distr. I. Boskovice, II. Blansko) KNIHA PAMĚTNÍ A SIROTČÍ 1497—1570(—1640) StA Brno, G 27, kart. 1, rkp. 1. Papír, 23x32,5 cm, ff. 227, moderní foliace dole vpravo, vazba původní, silně rozrušená (dřevěné desky potažené hnědou kůží a opatřené kovovými rohy a puk- licemi), rkp. uzavírán koženými proužky, dnes jen fragmenty; češ. 798 202 — Sirotčí zápisy (dispozice se sirotčími penězi, skládání účtů, půjčky, kvitance), trhy, smlouvy soukromoprávního charakteru, pamětní zápisy. Chronologie zápisů nedodržována. f. 80a — Znamenají se trhové gruntův spoluobyvatelů Lethowských, kteří jsou se začali do knih těchto léta 1542 při času svaté panny Prišky (18. I.) za purkmistra Jakuba Sy- rowce... (ojediněle zde uváděny i kšafty). Zapsání o berni jeho milosti královské jakož jest léta 1549 v markrabství tomto mo- ravském berně jeho milosti královské podle svolení všech stavův dávána a to podle úroku sv. jirského, kteréžto berně pan purkmistr a páni také vybravše do Olomouce pánom výběrčím donesli a poslali summu 32 kop gr. a 9 gr. alb. a to s těmito ves- nicemi:... (uveden soupis 14 vsí v okolí). LIPNÍK n. Bečvou (distr. I. Hranice, II. Přerov) KNIHA SOUDNÍ 1488—1517(—1521) OA Hranice, deposit arch. MNV Lipník n. B., rkp. č. 1. 799 106
Strana 107
Papír, 15,3X21,3 cm, ff. 275, foliace moderní, vazba moderní s použitím pů- vodní vazby; češ., lat. Trhy nemovitostí, obligace, výdaje a kvitance sirotčích peněz, smlouvy učiněné před radou. Pořadí zápisů chronologické. f. 1a — Liber memorialis, qui et aput quosdam autenticus esse dicitur munii de Lipnik urbe magnifici domini domini Wilhelmi de Pernssteyn etc. in quo varia acta notantur, conditus iussu prudentum providorumque virorum protunc magistri civium Johanne scriptore consulumque... in anno Christi 1487 currente. KNIHA SOUDNÍ 1513—1525 800 OA Hranice, deposit Archivu MNV Lipník n. B., rkp. č. 964/1. Registra smluv a výroků. Papír, 14,5X22,5 cm, ff. 24, označení str. neprovedeno, bez vazby, papír velmi křehký a tmavý; češ. Spory o jmění, pozůstalosti, spory mezi řemesly. KNIHA SVATEBNÍCH SMLUV 1513—1529 OA Hranice, deposit Archivu MNV Lipník n. B., rkp. č. 964/2. Papír, 15,5X22,5 cm, ff. 16 + 2 fragmenty fol., označení str. neprovedeno, bez vazby; češ. 801 f. 1a — Rajstra úmluv svatebních, zřízená pro paměť budúcí a pro uvarování potomních nesnází... LITOMĚŘICE KNIHA STATUTŮ CCA 1341—1562 OA Litoměřice. Pergamen, 18X25 cm, ff. 21, moderní foliace vpravo shora, vazba moderní — rekonstrukce původní vazby, použito původního kování, k uzavření slouží dva proužky kůže; lat., češ., něm. 802 f. 1a — Statut o prodávání obilí v Litoměřicích, nucený sklad, cca 1341. 2a—2b — Jurati cives civitatis Luthomericensis concordant cum Peslino de Gablona, concive suo, de quibusdam dissensionibus, 1341 8. IV., RBM IV. 893; Iidem jurati concordant cum Hancone de Mysna de quibusdam causis, 1341 8. IV., RBM IV. 894. 4a — Požární řád města Litoměřic, 40. léta 14. stol. 4b — Proskripce za falšování peněz. 5b — Proskripce, 1347. 7b—8a — Nařízení městské rady, aby nebylo v domech hráno v kostky a nedopouštěno tomu, 1400. 9a — Nařízení o vaření piva a placení dávky z většího počtu várek, 1440. 9b—10a — Statut městské rady: ženy nemají se bez svolení rodičů nikomu zaslibovat, 1441. 10b — Smlouva mezi kováři a koláři, 1475. Smlouva mezi řezníky a koželuhy, 1482. 12b — Smlouva městské rady s novým farářem o jeho důchodech, 1510. 13b — Určení darů a důchodů žáků, 1515. 17b—20b — Smlouva mezi ševci a vetešníky, 1557; mezi kožišníky a krejčími, 1494. 21a — Městská rada se zaručuje městskému písaři Martinu bakaláři z Hradce, 1512. Čes. opis listiny, jíž Litoměřice slibují spojenectví Praze proti králi Zikmundovi a za- 21b — vazují se ve všem říditi se Prahou, nedatováno (závěr. formule listiny ztraceny). 107
Papír, 15,3X21,3 cm, ff. 275, foliace moderní, vazba moderní s použitím pů- vodní vazby; češ., lat. Trhy nemovitostí, obligace, výdaje a kvitance sirotčích peněz, smlouvy učiněné před radou. Pořadí zápisů chronologické. f. 1a — Liber memorialis, qui et aput quosdam autenticus esse dicitur munii de Lipnik urbe magnifici domini domini Wilhelmi de Pernssteyn etc. in quo varia acta notantur, conditus iussu prudentum providorumque virorum protunc magistri civium Johanne scriptore consulumque... in anno Christi 1487 currente. KNIHA SOUDNÍ 1513—1525 800 OA Hranice, deposit Archivu MNV Lipník n. B., rkp. č. 964/1. Registra smluv a výroků. Papír, 14,5X22,5 cm, ff. 24, označení str. neprovedeno, bez vazby, papír velmi křehký a tmavý; češ. Spory o jmění, pozůstalosti, spory mezi řemesly. KNIHA SVATEBNÍCH SMLUV 1513—1529 OA Hranice, deposit Archivu MNV Lipník n. B., rkp. č. 964/2. Papír, 15,5X22,5 cm, ff. 16 + 2 fragmenty fol., označení str. neprovedeno, bez vazby; češ. 801 f. 1a — Rajstra úmluv svatebních, zřízená pro paměť budúcí a pro uvarování potomních nesnází... LITOMĚŘICE KNIHA STATUTŮ CCA 1341—1562 OA Litoměřice. Pergamen, 18X25 cm, ff. 21, moderní foliace vpravo shora, vazba moderní — rekonstrukce původní vazby, použito původního kování, k uzavření slouží dva proužky kůže; lat., češ., něm. 802 f. 1a — Statut o prodávání obilí v Litoměřicích, nucený sklad, cca 1341. 2a—2b — Jurati cives civitatis Luthomericensis concordant cum Peslino de Gablona, concive suo, de quibusdam dissensionibus, 1341 8. IV., RBM IV. 893; Iidem jurati concordant cum Hancone de Mysna de quibusdam causis, 1341 8. IV., RBM IV. 894. 4a — Požární řád města Litoměřic, 40. léta 14. stol. 4b — Proskripce za falšování peněz. 5b — Proskripce, 1347. 7b—8a — Nařízení městské rady, aby nebylo v domech hráno v kostky a nedopouštěno tomu, 1400. 9a — Nařízení o vaření piva a placení dávky z většího počtu várek, 1440. 9b—10a — Statut městské rady: ženy nemají se bez svolení rodičů nikomu zaslibovat, 1441. 10b — Smlouva mezi kováři a koláři, 1475. Smlouva mezi řezníky a koželuhy, 1482. 12b — Smlouva městské rady s novým farářem o jeho důchodech, 1510. 13b — Určení darů a důchodů žáků, 1515. 17b—20b — Smlouva mezi ševci a vetešníky, 1557; mezi kožišníky a krejčími, 1494. 21a — Městská rada se zaručuje městskému písaři Martinu bakaláři z Hradce, 1512. Čes. opis listiny, jíž Litoměřice slibují spojenectví Praze proti králi Zikmundovi a za- 21b — vazují se ve všem říditi se Prahou, nedatováno (závěr. formule listiny ztraceny). 107
Strana 108
Lit.: V. Prochazka, Uber die Entstehung u. Entwicklung d. ältesten Stadtbücher in Böhmen. MVGDB 22, 1884, str. 67 n. W. Katzerowsky, Ein Leitmeritzer Stadtbuch aus d. 14. Jahrhunderte. MVGDB 33, 1895, str. 100 n. KNIHA PRIVILEGIÍ (POČ. 15. STOL.) SUA III — F 106 (Archiv Nár. muzea v Praze, dř. Knihovna Nár. muzea, sign. 24 G 12), Privilegia a zápisy města Litoměřic. Papír, 22,5x30,5 cm, ff. 149, foliace novější, vazba novější, obal z tuhého per- gamenu a lepenky; lat., češ., něm. 803 Rkp. vzniknuvší v 15. stol. obsahuje opisy privilegií od r. 1235 do 1584. Lit. a ed.: W. Hieke, Beiträge zur Geschichte der Stadt Leitmeritz. MVGDB 28, 1890, str. 334 n. (proveden soupis všech privilegií 1235—1511, str. 349 až 362). J. Čelakovský, CIM II, str. XXVII (ed. č. 3, 4, 6, 11, 12, 20, 85, 125, 138, 229, 230, 251, 271, 276, 306, 329, 330, 331, 454, 477, 503, 593, 609, 619, 697, 831). CIM III. (ed. č. 14, 15, 75, 158, 159, 213, 312, 343, 352, 517, 618). KNIHA SOUDNÍ PŘEDMĚSTÍ VOLDÁNU (FRAGMENT) 1489—1528 SUA III., dř. Archiv Nár. muzea, F 105 — Litoměřice. Papír, 22X32,5 cm, ff. 50, foliace moderní, vazba původní; češ. 804 V 1. 1489—1501 vedena jako soudní kniha postranního soudu, 1501—1528 jako soudní kniha litoměřická pro záležitosti předměstí Voldánu. KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ 1505—1516 SUA III., dř. Archiv Nár. muzea — F 105 Litoměřice, stará sign. 24 G 12, Registra šosovní města Litoměřic. Papír, 13233,5 cm, ff. 258, foliace moderní, vazba moderní; češ. Pro každý rok veden zvl. rejstřík, který dělen podle čtyř. městs. čtvrtí, předměstí a šosov. vesnic. Chybí r. 1506, 1509, 1511. Neúplný r. 1508. 805 LITOMYŠL (distr. II. Svitavy) KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1402—1483(—1487) OA Litomyšl, rkp. A 3 (stará sign. 115), Kniha soudní; městská kniha A 3. Pergamen, 23x30 cm, ff. 200, moderní paginace shora, vazba původní, dřevěné desky potažené světlou kůží, mosazné kování, k uzavírání sloužily dva proužky kůže, kožený obal přesahuje desky a chrání rkp. před vlhkostí; češ., lat., něm. 806 108
Lit.: V. Prochazka, Uber die Entstehung u. Entwicklung d. ältesten Stadtbücher in Böhmen. MVGDB 22, 1884, str. 67 n. W. Katzerowsky, Ein Leitmeritzer Stadtbuch aus d. 14. Jahrhunderte. MVGDB 33, 1895, str. 100 n. KNIHA PRIVILEGIÍ (POČ. 15. STOL.) SUA III — F 106 (Archiv Nár. muzea v Praze, dř. Knihovna Nár. muzea, sign. 24 G 12), Privilegia a zápisy města Litoměřic. Papír, 22,5x30,5 cm, ff. 149, foliace novější, vazba novější, obal z tuhého per- gamenu a lepenky; lat., češ., něm. 803 Rkp. vzniknuvší v 15. stol. obsahuje opisy privilegií od r. 1235 do 1584. Lit. a ed.: W. Hieke, Beiträge zur Geschichte der Stadt Leitmeritz. MVGDB 28, 1890, str. 334 n. (proveden soupis všech privilegií 1235—1511, str. 349 až 362). J. Čelakovský, CIM II, str. XXVII (ed. č. 3, 4, 6, 11, 12, 20, 85, 125, 138, 229, 230, 251, 271, 276, 306, 329, 330, 331, 454, 477, 503, 593, 609, 619, 697, 831). CIM III. (ed. č. 14, 15, 75, 158, 159, 213, 312, 343, 352, 517, 618). KNIHA SOUDNÍ PŘEDMĚSTÍ VOLDÁNU (FRAGMENT) 1489—1528 SUA III., dř. Archiv Nár. muzea, F 105 — Litoměřice. Papír, 22X32,5 cm, ff. 50, foliace moderní, vazba původní; češ. 804 V 1. 1489—1501 vedena jako soudní kniha postranního soudu, 1501—1528 jako soudní kniha litoměřická pro záležitosti předměstí Voldánu. KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ 1505—1516 SUA III., dř. Archiv Nár. muzea — F 105 Litoměřice, stará sign. 24 G 12, Registra šosovní města Litoměřic. Papír, 13233,5 cm, ff. 258, foliace moderní, vazba moderní; češ. Pro každý rok veden zvl. rejstřík, který dělen podle čtyř. městs. čtvrtí, předměstí a šosov. vesnic. Chybí r. 1506, 1509, 1511. Neúplný r. 1508. 805 LITOMYŠL (distr. II. Svitavy) KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1402—1483(—1487) OA Litomyšl, rkp. A 3 (stará sign. 115), Kniha soudní; městská kniha A 3. Pergamen, 23x30 cm, ff. 200, moderní paginace shora, vazba původní, dřevěné desky potažené světlou kůží, mosazné kování, k uzavírání sloužily dva proužky kůže, kožený obal přesahuje desky a chrání rkp. před vlhkostí; češ., lat., něm. 806 108
Strana 109
Trhy nemovitostí (koupě, prodeje), vzdání, sirotčí zápisy, testamenty. Kniha sloužila pro město a okolní vesnice (Němčice, Osek, Sedleček, Lažany, Karle, Lubnička, Nedošín, Bohu- ňovice, Litrbachy aj.). Od pag. 188 (k r. 1437) české zápisy. pag. 1—3 — Důchody a pozemkový majetek špitálu, 1473—1480. Translacio dominorum litterarum theutonicalium in latinum civitatis Luthomyslensis. 4—6 — (Svod magdeburského práva, poč. 15. stol.) 7—16 — Privilegia a statuta cechů: ševci — 1413; pekaři — 1356; řezníci — 1357; sladovníci — 1415; krejčí — 1363; řezníci — 1457; soukeníci a tkalci — 1378 (čes. překlad cca 60. léta 15. stol.). Mezi pag. 66—67 a 70—71 vložen pruh pergamenu (14,744 cm), obsahující soupis přispě- vatelů na stavbu radnice: Anno domini Millesimo quadringentesimo XVIII°. Scabini infra- scripti concesserunt pro subsidio pretorii quilibet per 1/2 sex. gr. Na dorsu soupis výdajů na stavbu (56 kop 14 gr.). pag. 398 — Hic continentur persone infrascripte censuantes pronunc ecclesie sancte Crucis civitatis Luthomysslensis et hoc circumspecto viro Bartholomeo vitrico ecclesie eiusdem ad manus ipsius quiquidem circumspectus vir est electus ab novis consulibus in hoc officium. Sub anno domini M°CCCC°LXIII°. Sequitur de suburbio bohemicali... Sequitur de suburbio theotunicali... Lit.: Fr. Hoffmann, Městské knihy litomyšlské do konce 15. stol. Diss. fil. fak. KU 1950; týž, Litomyšl v husitském revolučním hnutí. Sbor. příspěvků k dějinám Litomyšle a okolí. Litomyšl 1959, str. 33—105. KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1440—1536 807 OA Litomyšl, rkp. A 4 (stará sign. 116). Papír, 22x32 cm, ff. 279, novější paginace svrchu, vazba původní: dřevěné desky potažené světlou kůží, kování ztraceno, k uzavření sloužily dva proužky kůže; češ., lat. Trhy nemovitostí, poručenství, směny, obligace, kvitance, rukojemství, testamenty, sirotčí zápisy. Přední přídeští — Společná přísaha cechmistrů litomyšlských řemesel a různé poznámky, cca poč. 16. stol. pag. 1—4 — Zápisy o nesporných záležitostech, 1452—1510. 3 — Item vydanie na niemeczku wiezi 4 hakownicze a pata tarasnicze. Item kulek 11/2 kopy malych i velkych. Item na czeske wiezi tarasnicze miediena dobra od Libakowe a trzi hakownicze nowe z rathuzu az ukowa hakownicze a kulek 11/2 kopy. Item u foyta dwie hakowniczy. Cca 1486. 7—391 — Zápisy o nesporných záležitostech, 1440—1514: Anno domini Millesimo CCCC°XL“ secuntur proscriptiones, que non ponitur in libro capitali, hic subsecuntur:... 488—495 — Alfabetický rejstřík. 496—506 — Suscepcio hominum pro civitate Luthomyssl anno domini M°CCCC°XLV° (—1489). 507—532, 542—544, 547—549 — Zachovací listy, 1511—1536. 537—541, 545—546, 556—557 — Udělení městs. práva, 1467—1521. 558 — Publicationes super domos, 1469—. Lit.: Fr. Hoffmann, Měst. knihy. KNIHA PAMĚTNÍ 1482—1836(—1850) OA Litomyšl, rkp. 2 (stará sign. 167), Liber memorabilium. Pergamen, 30X30 cm, ff. 227, moderní foliace vpravo shora, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží, mosazné kování, k uzavření sloužily dva proužky kůže; zadní deska odtržena a volně přiložena; češ., něm. 808 109
Trhy nemovitostí (koupě, prodeje), vzdání, sirotčí zápisy, testamenty. Kniha sloužila pro město a okolní vesnice (Němčice, Osek, Sedleček, Lažany, Karle, Lubnička, Nedošín, Bohu- ňovice, Litrbachy aj.). Od pag. 188 (k r. 1437) české zápisy. pag. 1—3 — Důchody a pozemkový majetek špitálu, 1473—1480. Translacio dominorum litterarum theutonicalium in latinum civitatis Luthomyslensis. 4—6 — (Svod magdeburského práva, poč. 15. stol.) 7—16 — Privilegia a statuta cechů: ševci — 1413; pekaři — 1356; řezníci — 1357; sladovníci — 1415; krejčí — 1363; řezníci — 1457; soukeníci a tkalci — 1378 (čes. překlad cca 60. léta 15. stol.). Mezi pag. 66—67 a 70—71 vložen pruh pergamenu (14,744 cm), obsahující soupis přispě- vatelů na stavbu radnice: Anno domini Millesimo quadringentesimo XVIII°. Scabini infra- scripti concesserunt pro subsidio pretorii quilibet per 1/2 sex. gr. Na dorsu soupis výdajů na stavbu (56 kop 14 gr.). pag. 398 — Hic continentur persone infrascripte censuantes pronunc ecclesie sancte Crucis civitatis Luthomysslensis et hoc circumspecto viro Bartholomeo vitrico ecclesie eiusdem ad manus ipsius quiquidem circumspectus vir est electus ab novis consulibus in hoc officium. Sub anno domini M°CCCC°LXIII°. Sequitur de suburbio bohemicali... Sequitur de suburbio theotunicali... Lit.: Fr. Hoffmann, Městské knihy litomyšlské do konce 15. stol. Diss. fil. fak. KU 1950; týž, Litomyšl v husitském revolučním hnutí. Sbor. příspěvků k dějinám Litomyšle a okolí. Litomyšl 1959, str. 33—105. KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1440—1536 807 OA Litomyšl, rkp. A 4 (stará sign. 116). Papír, 22x32 cm, ff. 279, novější paginace svrchu, vazba původní: dřevěné desky potažené světlou kůží, kování ztraceno, k uzavření sloužily dva proužky kůže; češ., lat. Trhy nemovitostí, poručenství, směny, obligace, kvitance, rukojemství, testamenty, sirotčí zápisy. Přední přídeští — Společná přísaha cechmistrů litomyšlských řemesel a různé poznámky, cca poč. 16. stol. pag. 1—4 — Zápisy o nesporných záležitostech, 1452—1510. 3 — Item vydanie na niemeczku wiezi 4 hakownicze a pata tarasnicze. Item kulek 11/2 kopy malych i velkych. Item na czeske wiezi tarasnicze miediena dobra od Libakowe a trzi hakownicze nowe z rathuzu az ukowa hakownicze a kulek 11/2 kopy. Item u foyta dwie hakowniczy. Cca 1486. 7—391 — Zápisy o nesporných záležitostech, 1440—1514: Anno domini Millesimo CCCC°XL“ secuntur proscriptiones, que non ponitur in libro capitali, hic subsecuntur:... 488—495 — Alfabetický rejstřík. 496—506 — Suscepcio hominum pro civitate Luthomyssl anno domini M°CCCC°XLV° (—1489). 507—532, 542—544, 547—549 — Zachovací listy, 1511—1536. 537—541, 545—546, 556—557 — Udělení městs. práva, 1467—1521. 558 — Publicationes super domos, 1469—. Lit.: Fr. Hoffmann, Měst. knihy. KNIHA PAMĚTNÍ 1482—1836(—1850) OA Litomyšl, rkp. 2 (stará sign. 167), Liber memorabilium. Pergamen, 30X30 cm, ff. 227, moderní foliace vpravo shora, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží, mosazné kování, k uzavření sloužily dva proužky kůže; zadní deska odtržena a volně přiložena; češ., něm. 808 109
Strana 110
f. 3a—4a — Artikule řemesla ševcovského, 1526. 5a—6a — Naučení práva vyššího pánův města Hradce nad Labem, vydané na žádost purk- mistra, konšel a starších obecních města Litomyšle po poslích na to vyslaných Pavlovi Kosteleckém, Jakubovi Sirúčku a Adamovi písaři léta páně 1534: 6b — Čes. překlad listiny Jana biskupa litomyšlského na práva města Litomyšle, 1360. CIM IV-1, č. 76. 7a — Čes. překlad listiny Jana biskupa litomyšlského, jíž potvrzována městu Litomyšli práva města Hradce Králové a jiných král. měst, 1383. CIM IV-1, č. 127. 11a—11b, 12a—71b — Pamětní zápisy o nesporných záležitostech (smlouvy o nemovitosti, trhy, sirotčí zápisy), 1482—1555. 13b—14a — Pamětní zápis o požáru v Litomyšli, 1546. 72b—74b — Požární města, 1564. 79a — Opis nobilitačního diplomu Jana Arnolta z Dobroslavína, měšťana v Litomyšli, 1668. 213a — Opisy zachovacích a výhostních listů, 1529—1544. Soupis klenotů kostela sv. Kříže v Litomyšli, 1549. 225b — K rkp. přiložen index, provedený rukou poč. 19. stol. Lit.: Fr. Hoffmann, Měst. knihy. KNIHA TESTAMENTŮ A PORUČENSTVÍ 1492—1537—(1548) 809 OA Litomyšl, rkp. A 5 (stará sign. 118). Papír, 22,5x33,5 cm, ff. 241, foliace původní shora, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží s ornamentálním slepotiskem, mosazné ko- vání, k uzavření sloužily dva proužky kůže (dochován jeden), přední deska od- tržena a volně přiložena; češ., lat. Jako předsádek použito folií rukopisu přírodovědeckého obsahu z pol. 15. stol. f. 1a — ... od kterezto rady a starssich knihy tyto zpusobeny gsu k rziezenii poruczenstwii a kssaftuow miesta tohoto nayprw z wuole pana boha wssemohczieho aby tiemto zrziezenim mir, pokog, gednota byl mezi lidmi domaczimi i prziespolnimi, kterzii by toho potrzebovali, aby wdowam, sirotkuom y ginym wssem lidem obecznym czo komu by poruczeno bylo sprawedlnost sie dala... 2a—237b — Poručenství a testamenty, 1492—1548. 238a—241b — Alfabetický rejstřík neúplný, cca 1. pol. 16. stol. Lit.: Fr. Hoffmann, Měst. knihy. KNIHA TRHOVÁ A ZÁPISŮ 1515—1542(—1559) 810 OA Litomyšl, rkp. A 6 (stará sign. 21), Knihy gruntovní, kniha zápisů. Papír, 23x31,8 cm, ff. 550, modernější foliace až po fol. 489, dále pak po de- kádách, vazba novější (19. stol.), lepenkové desky, potažené hnědou kůží, k uza- vření slouží tkanice; češ. Trhy nemovitostí, sirotčí zápisy, poručenství. f. 489a—540a — Počíná se registrum na tyto knihy gruntovní podle abecedy kde, kdo, čí zápis jest, aby se mohlo nalézti najprv:... Zápisové přijetí v mešťanství města Litomyšle, 1529—1537. Zápisové kteří přijímáni bývají do špitálu od léta páně 1526 a s jakými spravedlnostmi bývají přijímáni:... 543a — 548а — 110
f. 3a—4a — Artikule řemesla ševcovského, 1526. 5a—6a — Naučení práva vyššího pánův města Hradce nad Labem, vydané na žádost purk- mistra, konšel a starších obecních města Litomyšle po poslích na to vyslaných Pavlovi Kosteleckém, Jakubovi Sirúčku a Adamovi písaři léta páně 1534: 6b — Čes. překlad listiny Jana biskupa litomyšlského na práva města Litomyšle, 1360. CIM IV-1, č. 76. 7a — Čes. překlad listiny Jana biskupa litomyšlského, jíž potvrzována městu Litomyšli práva města Hradce Králové a jiných král. měst, 1383. CIM IV-1, č. 127. 11a—11b, 12a—71b — Pamětní zápisy o nesporných záležitostech (smlouvy o nemovitosti, trhy, sirotčí zápisy), 1482—1555. 13b—14a — Pamětní zápis o požáru v Litomyšli, 1546. 72b—74b — Požární města, 1564. 79a — Opis nobilitačního diplomu Jana Arnolta z Dobroslavína, měšťana v Litomyšli, 1668. 213a — Opisy zachovacích a výhostních listů, 1529—1544. Soupis klenotů kostela sv. Kříže v Litomyšli, 1549. 225b — K rkp. přiložen index, provedený rukou poč. 19. stol. Lit.: Fr. Hoffmann, Měst. knihy. KNIHA TESTAMENTŮ A PORUČENSTVÍ 1492—1537—(1548) 809 OA Litomyšl, rkp. A 5 (stará sign. 118). Papír, 22,5x33,5 cm, ff. 241, foliace původní shora, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží s ornamentálním slepotiskem, mosazné ko- vání, k uzavření sloužily dva proužky kůže (dochován jeden), přední deska od- tržena a volně přiložena; češ., lat. Jako předsádek použito folií rukopisu přírodovědeckého obsahu z pol. 15. stol. f. 1a — ... od kterezto rady a starssich knihy tyto zpusobeny gsu k rziezenii poruczenstwii a kssaftuow miesta tohoto nayprw z wuole pana boha wssemohczieho aby tiemto zrziezenim mir, pokog, gednota byl mezi lidmi domaczimi i prziespolnimi, kterzii by toho potrzebovali, aby wdowam, sirotkuom y ginym wssem lidem obecznym czo komu by poruczeno bylo sprawedlnost sie dala... 2a—237b — Poručenství a testamenty, 1492—1548. 238a—241b — Alfabetický rejstřík neúplný, cca 1. pol. 16. stol. Lit.: Fr. Hoffmann, Měst. knihy. KNIHA TRHOVÁ A ZÁPISŮ 1515—1542(—1559) 810 OA Litomyšl, rkp. A 6 (stará sign. 21), Knihy gruntovní, kniha zápisů. Papír, 23x31,8 cm, ff. 550, modernější foliace až po fol. 489, dále pak po de- kádách, vazba novější (19. stol.), lepenkové desky, potažené hnědou kůží, k uza- vření slouží tkanice; češ. Trhy nemovitostí, sirotčí zápisy, poručenství. f. 489a—540a — Počíná se registrum na tyto knihy gruntovní podle abecedy kde, kdo, čí zápis jest, aby se mohlo nalézti najprv:... Zápisové přijetí v mešťanství města Litomyšle, 1529—1537. Zápisové kteří přijímáni bývají do špitálu od léta páně 1526 a s jakými spravedlnostmi bývají přijímáni:... 543a — 548а — 110
Strana 111
KNIHA GRUNTOVNÍ MĚSTSKÝCH VSÍ 1516—1543 811 OA Litomyšl, rkp. A 7. Papír, 22232,5 cm, ff. 309, modernější foliace vpravo shora, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží se slepotiskem, k uzavření slouží kožené proužky; češ. Trhy gruntů, testamenty, placení gruntovních peněz. f. 2a — Léta božího tisícího pětistého šestnáctého knihy tyto učiněné k zapisování gruntů veských, rolí, luk, hatí buďto i smluv, které by mezi sebú činili od sv. Jiří. Za pána Mikuláše Staršího, Rehoře písaře, Jakuba písaře a jiných konšel a za Johannesa písaře... — Rychta jehnědská, k kteréžto rychtě přiléží vsi tyto: Džbánov, Voděrady 3а—58а 1516 až 1527. 58b, 203a — Budislav, 69a — Mladočov, 77a — Jarošov, 87a — Desná, 97a — Příluka, 105à — Jehnědí, 120a — Džbánov, 129a — Voděrady, 139a, 258a — Sloupnice, 159a — Heř- manice, 178a — Jarošov, 233a — Jehnědí. LITOVEL (distr. II. Olomouc) KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ 1359—1575 812 StA Brno, sign. (SR 77) M V. 19, Statpuch. Pergamen, 27X34,5 cm, ff. 38, foliace moderní, vazba původní z dřevěných destiček potažených někdy bílou kůží, kování; několik posledních folií vyříz- nuto; něm., lat., češ. Kniha založena původně jako soudní nesporná, v 15. stol. změněna na pamětní. f. 1b — Hic nota de sigillo civitatis. (Zápis o obnově městské pečeti 1471.) 2a—3a — Odkazy a zbožné nadace (nedatováno, 1471). 5a—16b — Nota hereditatum formas civitatis. Zápisy o směnách nemovitostí a narovnáních, 1360—1434. 17a—19b — Nota villarum formas hereditatum. Zápisy o převodech nemovitostí mimo město, 1359—1477. 20a — Soupis zádušních platů kostelu v Litovli, 1479. 21a—24a — Nota formas concordiarum. Majetkoprávní smlouvy a narovnání, testamenty, 1371—1514. 24a—37a — Totéž pro léta 1541—1575. 37b—38b — Testamenty a sirotčí zápisy, 1462—1486. LOUNY KNIHA PRIVILEGIÍ 1435—1589 813 OA Louny, sign. I. B 6. Pergamen, 29X41,5 cm, ff. 32, foliace moderní, bez vazby; lat., češ. f. 1° — Anno domini 1435° iste liber transsumptionum seu rescriptorum pro tuicioni omnium litterarum civitatis Lunensis privilegiatarum etiam maiestatibus regum Boemie mu- nitas de juribus, graciis, consuetudinibus et quibusque libertatibus caventibus serva- 111
KNIHA GRUNTOVNÍ MĚSTSKÝCH VSÍ 1516—1543 811 OA Litomyšl, rkp. A 7. Papír, 22232,5 cm, ff. 309, modernější foliace vpravo shora, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavohnědou kůží se slepotiskem, k uzavření slouží kožené proužky; češ. Trhy gruntů, testamenty, placení gruntovních peněz. f. 2a — Léta božího tisícího pětistého šestnáctého knihy tyto učiněné k zapisování gruntů veských, rolí, luk, hatí buďto i smluv, které by mezi sebú činili od sv. Jiří. Za pána Mikuláše Staršího, Rehoře písaře, Jakuba písaře a jiných konšel a za Johannesa písaře... — Rychta jehnědská, k kteréžto rychtě přiléží vsi tyto: Džbánov, Voděrady 3а—58а 1516 až 1527. 58b, 203a — Budislav, 69a — Mladočov, 77a — Jarošov, 87a — Desná, 97a — Příluka, 105à — Jehnědí, 120a — Džbánov, 129a — Voděrady, 139a, 258a — Sloupnice, 159a — Heř- manice, 178a — Jarošov, 233a — Jehnědí. LITOVEL (distr. II. Olomouc) KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ 1359—1575 812 StA Brno, sign. (SR 77) M V. 19, Statpuch. Pergamen, 27X34,5 cm, ff. 38, foliace moderní, vazba původní z dřevěných destiček potažených někdy bílou kůží, kování; několik posledních folií vyříz- nuto; něm., lat., češ. Kniha založena původně jako soudní nesporná, v 15. stol. změněna na pamětní. f. 1b — Hic nota de sigillo civitatis. (Zápis o obnově městské pečeti 1471.) 2a—3a — Odkazy a zbožné nadace (nedatováno, 1471). 5a—16b — Nota hereditatum formas civitatis. Zápisy o směnách nemovitostí a narovnáních, 1360—1434. 17a—19b — Nota villarum formas hereditatum. Zápisy o převodech nemovitostí mimo město, 1359—1477. 20a — Soupis zádušních platů kostelu v Litovli, 1479. 21a—24a — Nota formas concordiarum. Majetkoprávní smlouvy a narovnání, testamenty, 1371—1514. 24a—37a — Totéž pro léta 1541—1575. 37b—38b — Testamenty a sirotčí zápisy, 1462—1486. LOUNY KNIHA PRIVILEGIÍ 1435—1589 813 OA Louny, sign. I. B 6. Pergamen, 29X41,5 cm, ff. 32, foliace moderní, bez vazby; lat., češ. f. 1° — Anno domini 1435° iste liber transsumptionum seu rescriptorum pro tuicioni omnium litterarum civitatis Lunensis privilegiatarum etiam maiestatibus regum Boemie mu- nitas de juribus, graciis, consuetudinibus et quibusque libertatibus caventibus serva- 111
Strana 112
cione per Johannem Wankonis et nepotem Hankonis de Luticz, protunc eiusdem civitatis notarium, confectus est, huiusque littere tenor huic libro dirrecte innotatus. Kniha obsahuje opisy privilegií, nálezy práva zemského a některé listy Matyáše Loudy z Chlumčan. Ed.: CIM II. 63, 134, 135, 189, 191, 201, 223, 278, 292, 300, 318, 355, 417, 422, 630, 699, 707, 778, 798, CIM III. 81, 84, 293. Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun. Věstník KČSN 1898, str. 13. J. Čelakovský, CIM II., str. XXVII. B. Lůžek. Okresní archiv v Lounech. Průvodce po fondech a sbírkách. Praha 1956, str. 45 n. KNIHA MĚSTSKÝCH POČTŮ 1450—1471(—1491) 814 OA Louny, sign. I. E 9. Papír, 42x49 cm, ff. 265, foliace moderní, bez vazby (dochován pouze zlomek kož. hřbetu); lat. f. 7b—15a — Výdaje města (poslům, městs. stráži, formanům, řemeslníkům, kteří pracovali pro město) 1490—1491. 16b — Censuantes in preurbio Pragensi (urbariální záznamy, cca 1450). — Census villarum protermino beati Galli seceptus per officiales ... anno domini 1450" 17—265 currente, sequuntur percepta:... Následují údaje o výběru urbariálních peněžních dávek a sporadicky též královského šosu z let 1450—1471 (s výjimkou let 1465—1468) z šosovních vesnic Loun. Lit.: T. Antl, Seznam úroků z města Loun a ze vsí k němu náležitých v l. 1450 až 1451. VKČSN 1900, č. III. J. Salaba, Urbář a velkostatek města Loun a kláštera postoloprtského. VKČSN 1927, III. BERNÍ REJSTŘÍK (FRAGMENT) 1459—1460 815 OA Louny, sign. I. E 46a. Papír, 22X32 cm, ff. 12, paginace moderní, bez vazby; lat. Zlomek ber. rejstříku členěn podle městs. čtvrtí (fragmentární část) a podle předměstí. Zá- kladem berně bylo ocenění majetku nemovitého a řemesel. f. 12 — Collecta per unum gr. recepta per Ramssonem et Boutham sellatorem consules... festivitatis pentecostes (1460). Lit.: J. Macek, Třídní struktura Loun v r. 1460. ČSPSČ 58, 1950, str. 157—170, 220—229. KNIHA RADNÍCH POČTŮ 1517—1526 816 OA Louny, sign. I. E 11. Papír, 21X32,5 cm, ff. 315, foliace moderní, vazba původní (fragmentární, přední deska dřevěná nekrytá, zadní chybí); češ., lat. 112
cione per Johannem Wankonis et nepotem Hankonis de Luticz, protunc eiusdem civitatis notarium, confectus est, huiusque littere tenor huic libro dirrecte innotatus. Kniha obsahuje opisy privilegií, nálezy práva zemského a některé listy Matyáše Loudy z Chlumčan. Ed.: CIM II. 63, 134, 135, 189, 191, 201, 223, 278, 292, 300, 318, 355, 417, 422, 630, 699, 707, 778, 798, CIM III. 81, 84, 293. Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun. Věstník KČSN 1898, str. 13. J. Čelakovský, CIM II., str. XXVII. B. Lůžek. Okresní archiv v Lounech. Průvodce po fondech a sbírkách. Praha 1956, str. 45 n. KNIHA MĚSTSKÝCH POČTŮ 1450—1471(—1491) 814 OA Louny, sign. I. E 9. Papír, 42x49 cm, ff. 265, foliace moderní, bez vazby (dochován pouze zlomek kož. hřbetu); lat. f. 7b—15a — Výdaje města (poslům, městs. stráži, formanům, řemeslníkům, kteří pracovali pro město) 1490—1491. 16b — Censuantes in preurbio Pragensi (urbariální záznamy, cca 1450). — Census villarum protermino beati Galli seceptus per officiales ... anno domini 1450" 17—265 currente, sequuntur percepta:... Následují údaje o výběru urbariálních peněžních dávek a sporadicky též královského šosu z let 1450—1471 (s výjimkou let 1465—1468) z šosovních vesnic Loun. Lit.: T. Antl, Seznam úroků z města Loun a ze vsí k němu náležitých v l. 1450 až 1451. VKČSN 1900, č. III. J. Salaba, Urbář a velkostatek města Loun a kláštera postoloprtského. VKČSN 1927, III. BERNÍ REJSTŘÍK (FRAGMENT) 1459—1460 815 OA Louny, sign. I. E 46a. Papír, 22X32 cm, ff. 12, paginace moderní, bez vazby; lat. Zlomek ber. rejstříku členěn podle městs. čtvrtí (fragmentární část) a podle předměstí. Zá- kladem berně bylo ocenění majetku nemovitého a řemesel. f. 12 — Collecta per unum gr. recepta per Ramssonem et Boutham sellatorem consules... festivitatis pentecostes (1460). Lit.: J. Macek, Třídní struktura Loun v r. 1460. ČSPSČ 58, 1950, str. 157—170, 220—229. KNIHA RADNÍCH POČTŮ 1517—1526 816 OA Louny, sign. I. E 11. Papír, 21X32,5 cm, ff. 315, foliace moderní, vazba původní (fragmentární, přední deska dřevěná nekrytá, zadní chybí); češ., lat. 112
Strana 113
f. 1a—5b — Macella carnium conventa pro anno 1517—1526. Od f. 7a následují rubriky příjmů z dávek (z mlýnů, vodovodního potrubí, cla, valchy, z un- geltu, z lázní a mimořádné) a ze šosovních vsí (ve formě urbariál. zápisů), po nich pak soupis výdajů po jednotl. týdnech. Pro každý rok se struktura zápisů opakuje. Počátkem každého roku konáno pak velké účtování. KNIHA SOUDNÍ 1347—1362 817 OA Louny, sign. I. C 1. Papír, 15,5221,5 cm, ff. 166, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu (odtržena); lat. f. 1b — Anno domini M'CCC XLmo septimo in festo Nativitatis Christi (25. XII.) iste liber factus est per scabinos hos: Petrum Truche, Nicolaum Ortlini, Nicolaum Heinlini, Ja- cobum Ferdlini, Nicolaum Hlawacz, Waltherum de Slawatin, Johannem Lusche, Petrum Stephani, Petrum Pingwem, Nicolaum Wlez(conis), Nicolaum Hering, Ulricum With- conis propter debita civitatis. — Obsahuje úvodní zápis a jednotlivé zápisy dluhů a závazků měšťanů a hlavně 1b—11a města, kromě fol. 6b—7a (kostel. inventář). 11b—158b — Obsahují zápisy podle jednotlivých soudů zahájených, posudků, resp. soudů podkomořských chronologicky za sebou, tak jak byly v letech 1352—1362 v Lounech konány. Následují zápisy o soukromoprávních záležitostech měšťanů před soudem projednávaných, převážně dluhy a jiné závazky. Není zachováváno pevné pořadí zápisů podle jejich druhu, nedostavivší se k soudu bývají poznamenáni na konec (Isti non conparuerunt:). 159b—160a — Dluhy měšťanů židům (Ista sunt debita iudeorum professa). 161—166 a neočíslovaný list přilepený k zadní desce knihy obsahují jednotlivé poznámky. Lit.: V J. Dušek, Archiv král. m. Loun, Věst. KČSN 1898, str. 15 n., V. Vojtíšek, O studiu městských knih českých (Věstník čes. akad. pro vědy, sloves- nost a umění XXIX, 1915, otisk ve Výboru rozprav a studií Václava Vojtíška, Praha 1953, str. 72), a F. Štědrý, Dějiny města Loun, Louny 1930; V Herold, O nejstarší městské knize lounské. Dipl. fil. fak. KU 1956. KNIHA SOUDNÍ 1380—1392 818 OA Louny, sign. I. C 2. Papír, 22X27,5 cm, ff. 170, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu; lat. Anno domini M'CCC'LXXX“ iste liber civitatis Lunensis cepit inicium feria sexta in octava sancti Bartholomey apostoli (31. VIII.), tempore scabinorum, consulum seu juratorum civium subscriptorum, videlicet... (Zápis na přední desce.) Zápisy vedeny od 31. srpna 1380 do 8. listopadu 1392. Obsah jednotlivých zápisů jako u knihy předchozí. f. 30 — Testament Štěpána z Divišova ze 14. září 1342 ve formě soudní listiny (především jmenováni všichni přísežní). Pozoruhodné je, že testament je psán jinou rukou než normální zápisy. Soudy zahájené se konaly jen v pátek, bylo-li více agendy byly doplňovány posudky, jež se konaly v sobotu. Ostatní soudy (podkomořské a židovské) se konaly ve dny libovolné (pondělí, úterý). Zdá se, že zápis prováděn pravidelně s odstupem několika dní po soudu; někdy totiž zapi- sovány najednou i soudy dva, jindy vynechávána jména apod. Některé zápisy však dělány přímo při jednání (např. různý inkoust, užití slova hodie apod.). Po stylistické stránce jsou 8 Philosophia 113
f. 1a—5b — Macella carnium conventa pro anno 1517—1526. Od f. 7a následují rubriky příjmů z dávek (z mlýnů, vodovodního potrubí, cla, valchy, z un- geltu, z lázní a mimořádné) a ze šosovních vsí (ve formě urbariál. zápisů), po nich pak soupis výdajů po jednotl. týdnech. Pro každý rok se struktura zápisů opakuje. Počátkem každého roku konáno pak velké účtování. KNIHA SOUDNÍ 1347—1362 817 OA Louny, sign. I. C 1. Papír, 15,5221,5 cm, ff. 166, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu (odtržena); lat. f. 1b — Anno domini M'CCC XLmo septimo in festo Nativitatis Christi (25. XII.) iste liber factus est per scabinos hos: Petrum Truche, Nicolaum Ortlini, Nicolaum Heinlini, Ja- cobum Ferdlini, Nicolaum Hlawacz, Waltherum de Slawatin, Johannem Lusche, Petrum Stephani, Petrum Pingwem, Nicolaum Wlez(conis), Nicolaum Hering, Ulricum With- conis propter debita civitatis. — Obsahuje úvodní zápis a jednotlivé zápisy dluhů a závazků měšťanů a hlavně 1b—11a města, kromě fol. 6b—7a (kostel. inventář). 11b—158b — Obsahují zápisy podle jednotlivých soudů zahájených, posudků, resp. soudů podkomořských chronologicky za sebou, tak jak byly v letech 1352—1362 v Lounech konány. Následují zápisy o soukromoprávních záležitostech měšťanů před soudem projednávaných, převážně dluhy a jiné závazky. Není zachováváno pevné pořadí zápisů podle jejich druhu, nedostavivší se k soudu bývají poznamenáni na konec (Isti non conparuerunt:). 159b—160a — Dluhy měšťanů židům (Ista sunt debita iudeorum professa). 161—166 a neočíslovaný list přilepený k zadní desce knihy obsahují jednotlivé poznámky. Lit.: V J. Dušek, Archiv král. m. Loun, Věst. KČSN 1898, str. 15 n., V. Vojtíšek, O studiu městských knih českých (Věstník čes. akad. pro vědy, sloves- nost a umění XXIX, 1915, otisk ve Výboru rozprav a studií Václava Vojtíška, Praha 1953, str. 72), a F. Štědrý, Dějiny města Loun, Louny 1930; V Herold, O nejstarší městské knize lounské. Dipl. fil. fak. KU 1956. KNIHA SOUDNÍ 1380—1392 818 OA Louny, sign. I. C 2. Papír, 22X27,5 cm, ff. 170, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu; lat. Anno domini M'CCC'LXXX“ iste liber civitatis Lunensis cepit inicium feria sexta in octava sancti Bartholomey apostoli (31. VIII.), tempore scabinorum, consulum seu juratorum civium subscriptorum, videlicet... (Zápis na přední desce.) Zápisy vedeny od 31. srpna 1380 do 8. listopadu 1392. Obsah jednotlivých zápisů jako u knihy předchozí. f. 30 — Testament Štěpána z Divišova ze 14. září 1342 ve formě soudní listiny (především jmenováni všichni přísežní). Pozoruhodné je, že testament je psán jinou rukou než normální zápisy. Soudy zahájené se konaly jen v pátek, bylo-li více agendy byly doplňovány posudky, jež se konaly v sobotu. Ostatní soudy (podkomořské a židovské) se konaly ve dny libovolné (pondělí, úterý). Zdá se, že zápis prováděn pravidelně s odstupem několika dní po soudu; někdy totiž zapi- sovány najednou i soudy dva, jindy vynechávána jména apod. Některé zápisy však dělány přímo při jednání (např. různý inkoust, užití slova hodie apod.). Po stylistické stránce jsou 8 Philosophia 113
Strana 114
tu zápisy dvojího druhu: stručné pozn. se slovesy persolvit nebo fassus se teneri, druhé rozsáhlejší objektivní s některými nadbytečnými formulemi (o jich významu viz Pražák v Arch. čas. 1953, str. 209). Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun, str. 16. KNIHA SOUDNÍ 1394—1403 819 OA Louny, sign. I. C 3. Papír, 20,5x29 cm, ff. 146, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu; lat. f. 1a — Hic liber actorum judicialium civitatis in Luna cepit inicium suum feria sexta generali judicio in festo sancte Sophie (15. V. 1394) anno domini ut supra, quo scabinatui seu consilio presederunt jurati consules infrascripti, videlicet: Hostan, Nicolaus Tluxsa, Mladotha, Petrus Pragensis, Scheller, Nikl Okrzyn pannifex, Fridco, Petrlico, Jaxsso pannifex, Wenceslaus rotifex, Henslinus Pothe et Micanco. Zápisy jdou od 2. II. 1394 do 5. X. 1403. Řada str. prázdná. Věci stejné povahy jako u knih předchozích. V této knize již značně větší přehlednost a přesnost. Zatímco u předchozí knihy svědkové jednotlivých sezení a seznamy nedostavivších se osob jen zřídka, zde už pravidelně. Také u většiny mřežovaných zápisů jsou tu vysvětlující poznámky (např. est so- lutum, est solutum totum, et persolvent p.). Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun, str. 16—17. KNIHA SOUDNÍ 1403—1412 OA Louny, sign. I. C 4, Liber resignacionum et proscripcionum. Papír, 20,5x28,3 cm, ff. 244, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu; lat. 820 Na desce knihy původní nápis: Liber resignacionum et proscripcionum, incipiens ab anno domini M° quadringentesimo tercio et terminans in anno undecimo. Zápisy jsou vedeny od 19. října 1403 do 3. června 1412. Obsahuje stejná právní pořízení jako svazky předchozí. f. 221b—222а — Listy Václava IV. a Konráda z Vechty Jindřichovi z Těchovic (ed. Dušek, 1. c., str. 17 n.). Do knihy zapisováno s odstupem, jak to ukazuje vynechání místa pro doplnění vlastního jména ap. (fol. 101a). Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. m. Loun, str. 17 n. KNIHA SOUDNÍ 1412—1418 821 OA Louny, sign. I. C 5. Papír, 20,5x30 cm, ff. 143, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. Na desce nápis: Liber proscriptionum incipiens ab annis domini 1412 et terminatus in anno XVIII°. Struktura knihy stejná jako u předchozích. Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun, str. 19. 114
tu zápisy dvojího druhu: stručné pozn. se slovesy persolvit nebo fassus se teneri, druhé rozsáhlejší objektivní s některými nadbytečnými formulemi (o jich významu viz Pražák v Arch. čas. 1953, str. 209). Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun, str. 16. KNIHA SOUDNÍ 1394—1403 819 OA Louny, sign. I. C 3. Papír, 20,5x29 cm, ff. 146, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu; lat. f. 1a — Hic liber actorum judicialium civitatis in Luna cepit inicium suum feria sexta generali judicio in festo sancte Sophie (15. V. 1394) anno domini ut supra, quo scabinatui seu consilio presederunt jurati consules infrascripti, videlicet: Hostan, Nicolaus Tluxsa, Mladotha, Petrus Pragensis, Scheller, Nikl Okrzyn pannifex, Fridco, Petrlico, Jaxsso pannifex, Wenceslaus rotifex, Henslinus Pothe et Micanco. Zápisy jdou od 2. II. 1394 do 5. X. 1403. Řada str. prázdná. Věci stejné povahy jako u knih předchozích. V této knize již značně větší přehlednost a přesnost. Zatímco u předchozí knihy svědkové jednotlivých sezení a seznamy nedostavivších se osob jen zřídka, zde už pravidelně. Také u většiny mřežovaných zápisů jsou tu vysvětlující poznámky (např. est so- lutum, est solutum totum, et persolvent p.). Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun, str. 16—17. KNIHA SOUDNÍ 1403—1412 OA Louny, sign. I. C 4, Liber resignacionum et proscripcionum. Papír, 20,5x28,3 cm, ff. 244, foliace novější, vazba původní z tuhého perga- menu; lat. 820 Na desce knihy původní nápis: Liber resignacionum et proscripcionum, incipiens ab anno domini M° quadringentesimo tercio et terminans in anno undecimo. Zápisy jsou vedeny od 19. října 1403 do 3. června 1412. Obsahuje stejná právní pořízení jako svazky předchozí. f. 221b—222а — Listy Václava IV. a Konráda z Vechty Jindřichovi z Těchovic (ed. Dušek, 1. c., str. 17 n.). Do knihy zapisováno s odstupem, jak to ukazuje vynechání místa pro doplnění vlastního jména ap. (fol. 101a). Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. m. Loun, str. 17 n. KNIHA SOUDNÍ 1412—1418 821 OA Louny, sign. I. C 5. Papír, 20,5x30 cm, ff. 143, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. Na desce nápis: Liber proscriptionum incipiens ab annis domini 1412 et terminatus in anno XVIII°. Struktura knihy stejná jako u předchozích. Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun, str. 19. 114
Strana 115
KNIHA SOUDNÍ 1418—1442 822 OA Louny, sign. I. C 6. Papír, 20,5—31,5 cm, ff. 197, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené pergamenem; lat., češ. f. 1d — Iste liber inicio suo cepit vigere anno domini quo supra (sc. 1418) presidentibus tunc consilio juratis infrascriptis, qui sic per eorum nomina scriptice expressantur... Obsah je totožný jako v ostatních knihách tohoto typu. Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun, str. 20—22. KNIHA SOUDNÍ 1442—1481 OA Louny, sign. I. C 7. Papír a pergamen, 21X30,5 cm, ff. 340, foliace moderní, vazba původní, dře- věné desky potažené pergamenem; lat., češ. 823 Struktura knihy stejná jako u předchozích. Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun, str. 22—23. KNIHA SOUDNÍ 1481—1517 OA Louny, sign. I. C 8. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 392, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; češ., lat. 824 f. 1a — Iste liber inicio suo cepit vigere anno domini 1481° tempore horum consulum in con- silio residentium... Obsah je totožný jako v ostatních knihách. Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun, str. 23 n. KNIHA SOUDNÍ 1518—1549 OA Louny, sign. I. C 9. Kniha je dnes nezvěstná. Srv. B. Lůžek, Okresní archiv v Lounech. Průvodce po fondech a sbírkách. Praha 1956, str. 48. Hrubý popis udán u V. J. Duška, Archiv král. města Loun, str. 24. 825 REJSTŘÍK ŠPITÁLU 1517—1542 OA Louny, sign. I. E 10. Papír, 21x33 cm, ff. 291, foliace moderní, vazba původní, fragmentární, přední deska chybí, zadní dřevěná bez obalu; češ., lat. 826 f. 2a — Iste liber pro hospitali et curia allodiali deputatus initium sui cepit post exustam hanc urbem sub officialibus... sub anno domini 1517. 3a — Census villarum pro termino b. Georgii ad hospitale pertinentium, receptus per officiales ante memoratos:... 4a—7a — Výdaje z přijatých platů. Struktura knihy (příjmy — výdaje) je pak dodržována po celé období až do r. 1542. Věcná a formální kontinuita tu je s rkp. sign. I. E 9. 115
KNIHA SOUDNÍ 1418—1442 822 OA Louny, sign. I. C 6. Papír, 20,5—31,5 cm, ff. 197, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené pergamenem; lat., češ. f. 1d — Iste liber inicio suo cepit vigere anno domini quo supra (sc. 1418) presidentibus tunc consilio juratis infrascriptis, qui sic per eorum nomina scriptice expressantur... Obsah je totožný jako v ostatních knihách tohoto typu. Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun, str. 20—22. KNIHA SOUDNÍ 1442—1481 OA Louny, sign. I. C 7. Papír a pergamen, 21X30,5 cm, ff. 340, foliace moderní, vazba původní, dře- věné desky potažené pergamenem; lat., češ. 823 Struktura knihy stejná jako u předchozích. Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun, str. 22—23. KNIHA SOUDNÍ 1481—1517 OA Louny, sign. I. C 8. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 392, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; češ., lat. 824 f. 1a — Iste liber inicio suo cepit vigere anno domini 1481° tempore horum consulum in con- silio residentium... Obsah je totožný jako v ostatních knihách. Lit.: V. J. Dušek, Archiv král. města Loun, str. 23 n. KNIHA SOUDNÍ 1518—1549 OA Louny, sign. I. C 9. Kniha je dnes nezvěstná. Srv. B. Lůžek, Okresní archiv v Lounech. Průvodce po fondech a sbírkách. Praha 1956, str. 48. Hrubý popis udán u V. J. Duška, Archiv král. města Loun, str. 24. 825 REJSTŘÍK ŠPITÁLU 1517—1542 OA Louny, sign. I. E 10. Papír, 21x33 cm, ff. 291, foliace moderní, vazba původní, fragmentární, přední deska chybí, zadní dřevěná bez obalu; češ., lat. 826 f. 2a — Iste liber pro hospitali et curia allodiali deputatus initium sui cepit post exustam hanc urbem sub officialibus... sub anno domini 1517. 3a — Census villarum pro termino b. Georgii ad hospitale pertinentium, receptus per officiales ante memoratos:... 4a—7a — Výdaje z přijatých platů. Struktura knihy (příjmy — výdaje) je pak dodržována po celé období až do r. 1542. Věcná a formální kontinuita tu je s rkp. sign. I. E 9. 115
Strana 116
MANĚTÍN (distr. I. Plasy, II. Plzeň-sever) KNIHA PAMĚTNÍ (1381—)1382—1705 827 MA Manětín. Papír, 18X30 cm, ff. 100, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření slouží pruh kůže. Prvních 12 fol. značně porušeno; češ., lat. Úvodní zápis o založení knihy, hlásící se k r. 1381 na fol. 1a je mřežován: Anno domini 1381 — — vide- in die sancti — — — registrum civitatis vel opidi Manetin ex consensu domini — licet — — — domini — — — comendatoris tunc temporis in Manetin et sortitum in eo neces- saria omnia hominum in Manetin existencium ad illudque oppidum pertinentium cuiuscumque condicionis extiterint, jure judicii eiusdem opidi uti volentium ut scribantur. Ut eciam omnium ordinacionum, condicionum quorumlibetque pactorum seu quarumlibet causarum per scabinos — — memoria melior habeatur. dicti opidi determinatarum, ut de hiis — (Pozdější rukou připojeno:) Ista scriptura est cassata propter libri abscisuram. Amen, amen, amen. f. 1b — Anno domini 1382 in die s. Dorothee virginis (6. II.) liber seu registrum istud civitatis in Manetin in judicio ipso die habito ex consensu juratorum et tocius communitatis eiusdem civitatis incolarum est institutum et bona ad hoc voluntate domini Benessii comendatoris tunc temporis in Manetin adhibita. In eo ut scribantur ordinaciones, singula pacta diverseque causarum condiciones per scabinos dicte civitatis determinate jure judicii ipsius civitatis concluse, ut de hiis omnibus et singulis memoria melior habeatur... (Úvodní zápis nově založené knihy.) Kniha obsahuje zápisy o prodejích nemovitostí, obligace, odkazy, dispozice se sirotčími penězi aj. drobné pamětní záznamy: f. 11b — In nomine domini amen. Nos Fryczko magister civium, Slawko, Gira, Mikulass pan- nifex, Wenceslaus dictus Kurze, Henricus pannifex, Petrus dictus Pychlanek, Muzyk, Thoma pannifex, Lessyowecz, Samrha, Petrus carnifex jurati et Johannes notarius, institor Zdywoy, Marssyk, Crawka, Maress Slach, Petr Hnylicze, Mathias Netopirz dictus, Henlyk, Beness et Chrudym cives seniores necnon totaque communitas opidi nostri Manetin videntes et considerantes nimiam nostram penuriam, defectum, oppen- siones et diversorum solucionum videlicet censuum, berne, thabernalium, fumalium et multarum aliarumque ssossy dicuntur collectarum aggravaciones, omnes simul et indivisa manu ad noticiam tam presencium quam futurorum hominum in opido nostro manencium deducimus per hec scripta, quod propter nostrum et puerorum nostrorum commune bonum constituimus, locamus et habere volumus temporibus perpetuis in dicto opido nostro Manetin purgermagisterium, quod wigariter dicitur purgrmystrow- stwye veluti jus Pilsnensis civitatis expostulat, subiacet et requirit, quod quidem jus Pilsnense magnis nostris peccuniis ab ordine nostrorum dominorum exemimus et census maiores, que ab antiquis temporibus habuimus super nos et super pueros nostros perpetuis temporibus prout in littera nostra civili habemus, asscripsimus. Nam super omnibus indigenciis, causis, appellacionibus et sentenciis diffundendis, in quibus dubitaremus, plenum recursum in Nowam Pilsnam habemus et habere debemus quocirca ulterius propter commune bonum et propter alias diversas, futuras et arduas indigencias et contingencias. Si qua ardua contraria et minus infra toti communitati vel scabinis a domino commendatore, qui pro tempore fuerit vel a quo- cumque alio homine occurrerit ex infortunio violencia vel per quemcumque modum evenire contingat, ita quod solismet scabinis, qui pro tempore fuerint, ipsis talia finaliter disponere, ordinare et terminare non liceret, nisi omnino cum scitu et volun- tate tocius communitatis. Quapropter statuimus inperpetuum et nostro registro plenius confirmamus ut sex viri prudentes et discreti, qui ex nobis civibus supra scabinos electi et constituti fuerint per scabinos, hii viri sex una cum scabinis omnes similiter, unanimiter in omnibus ordinis negociis et contingenciis quotquot communitati acci- derit et evenerit, ut pro commune bono tocius civitatis summa cum diligencia fortiter 116
MANĚTÍN (distr. I. Plasy, II. Plzeň-sever) KNIHA PAMĚTNÍ (1381—)1382—1705 827 MA Manětín. Papír, 18X30 cm, ff. 100, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření slouží pruh kůže. Prvních 12 fol. značně porušeno; češ., lat. Úvodní zápis o založení knihy, hlásící se k r. 1381 na fol. 1a je mřežován: Anno domini 1381 — — vide- in die sancti — — — registrum civitatis vel opidi Manetin ex consensu domini — licet — — — domini — — — comendatoris tunc temporis in Manetin et sortitum in eo neces- saria omnia hominum in Manetin existencium ad illudque oppidum pertinentium cuiuscumque condicionis extiterint, jure judicii eiusdem opidi uti volentium ut scribantur. Ut eciam omnium ordinacionum, condicionum quorumlibetque pactorum seu quarumlibet causarum per scabinos — — memoria melior habeatur. dicti opidi determinatarum, ut de hiis — (Pozdější rukou připojeno:) Ista scriptura est cassata propter libri abscisuram. Amen, amen, amen. f. 1b — Anno domini 1382 in die s. Dorothee virginis (6. II.) liber seu registrum istud civitatis in Manetin in judicio ipso die habito ex consensu juratorum et tocius communitatis eiusdem civitatis incolarum est institutum et bona ad hoc voluntate domini Benessii comendatoris tunc temporis in Manetin adhibita. In eo ut scribantur ordinaciones, singula pacta diverseque causarum condiciones per scabinos dicte civitatis determinate jure judicii ipsius civitatis concluse, ut de hiis omnibus et singulis memoria melior habeatur... (Úvodní zápis nově založené knihy.) Kniha obsahuje zápisy o prodejích nemovitostí, obligace, odkazy, dispozice se sirotčími penězi aj. drobné pamětní záznamy: f. 11b — In nomine domini amen. Nos Fryczko magister civium, Slawko, Gira, Mikulass pan- nifex, Wenceslaus dictus Kurze, Henricus pannifex, Petrus dictus Pychlanek, Muzyk, Thoma pannifex, Lessyowecz, Samrha, Petrus carnifex jurati et Johannes notarius, institor Zdywoy, Marssyk, Crawka, Maress Slach, Petr Hnylicze, Mathias Netopirz dictus, Henlyk, Beness et Chrudym cives seniores necnon totaque communitas opidi nostri Manetin videntes et considerantes nimiam nostram penuriam, defectum, oppen- siones et diversorum solucionum videlicet censuum, berne, thabernalium, fumalium et multarum aliarumque ssossy dicuntur collectarum aggravaciones, omnes simul et indivisa manu ad noticiam tam presencium quam futurorum hominum in opido nostro manencium deducimus per hec scripta, quod propter nostrum et puerorum nostrorum commune bonum constituimus, locamus et habere volumus temporibus perpetuis in dicto opido nostro Manetin purgermagisterium, quod wigariter dicitur purgrmystrow- stwye veluti jus Pilsnensis civitatis expostulat, subiacet et requirit, quod quidem jus Pilsnense magnis nostris peccuniis ab ordine nostrorum dominorum exemimus et census maiores, que ab antiquis temporibus habuimus super nos et super pueros nostros perpetuis temporibus prout in littera nostra civili habemus, asscripsimus. Nam super omnibus indigenciis, causis, appellacionibus et sentenciis diffundendis, in quibus dubitaremus, plenum recursum in Nowam Pilsnam habemus et habere debemus quocirca ulterius propter commune bonum et propter alias diversas, futuras et arduas indigencias et contingencias. Si qua ardua contraria et minus infra toti communitati vel scabinis a domino commendatore, qui pro tempore fuerit vel a quo- cumque alio homine occurrerit ex infortunio violencia vel per quemcumque modum evenire contingat, ita quod solismet scabinis, qui pro tempore fuerint, ipsis talia finaliter disponere, ordinare et terminare non liceret, nisi omnino cum scitu et volun- tate tocius communitatis. Quapropter statuimus inperpetuum et nostro registro plenius confirmamus ut sex viri prudentes et discreti, qui ex nobis civibus supra scabinos electi et constituti fuerint per scabinos, hii viri sex una cum scabinis omnes similiter, unanimiter in omnibus ordinis negociis et contingenciis quotquot communitati acci- derit et evenerit, ut pro commune bono tocius civitatis summa cum diligencia fortiter 116
Strana 117
instarent et per quemcumque modum vel qualitercumque ordinaverint, disponerint, fecerint et statuerint, quod plenum habeat vigorem et posse, tamquam tota commu- nitas cum omnibus scabinis interesset. Si quis vero postmodum ex nobis contra hoc statutum se opposuerit vel attemptare contradicere et loqui presumpserit et nobis hoc statutum et commune bonum violare presumpserit et hoc super ipso probatum fuerit, extunc mox eo facto solusmet collo abjudicatur. Acta sunt hec anno ab incarnatione domini Millesimo quadringentesimo primo, feria quinta in octava Epiphanie Christi (13. I.). Zápisy v knize do r. 1465 mají ráz listinný (fol. 36b), pozdější záznamy (od r. 1475) jsou pouhými anotacemi právních jednání. MĚLNÍK KNIHA TESTAMENTŮ (FRAGMENT) 1481, 1490 OA Mělník. Papír, 11,8x29 cm, ff. 2, přiložena k rkp. č. 1. 828 KNIHA TESTAMENTŮ 1491—1533 OA Mělník, rkp. 1. Papír, 10,5x32,7 cm, ff. 48, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužily provázky; češ., lat. 829 f. 1a — Anno domini M° quadringentesimo nonagesimo primo feria 3a ante Exaltacionem S. Crucis (13. IX.) registrum istud innovatum est sub tempore dominorum officia- lium ... per Martinum de Nymburga notarium civitatis. MLADÁ BOLESLAV SOUDNÍ KNIHA (1452—)1471—1573 830 OA Ml. Boleslav, sign. II. 1. Papír, 21,6X30,3 cm, ff. 206, foliace rukou 16. stol., vazba původní, dřevěné desky potažené někdy bílou kůží, k uzavření sloužil zámek; češ. Kniha obsahuje trhy, pronájmy, smlouvy a testamenty v chronologickém sledu. f. 197a—204a — Abecední rejstřík podle jmen pořizovatelů z r. 1561. 206b — Ortely a právní naučení z Nymburka a Litoměřic z druhé pol. 15. stol. KNIHA PAMĚTNÍ 1518—1657 831 OA Ml. Boleslav, rkp. sign. B b 2 (II. 153), Knihy dědické velké. Papír, 33249,5 cm, ff. 298, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené červenou kůží s ornamentálním slepotiskem, na přední i zadní desce kování, k uzavření slouží proužky kůže; češ., lat. f. 22 — In nomine domini nostri Jesu Christi crucifixi anno ab urbe redempto 1518 magni- ficus ac generosus dominus dominus Conradus de Kragk alias de Bystrzicz capitaneus Boleslaviensis districtus eiusdemque civitatis dominus et heres. 117
instarent et per quemcumque modum vel qualitercumque ordinaverint, disponerint, fecerint et statuerint, quod plenum habeat vigorem et posse, tamquam tota commu- nitas cum omnibus scabinis interesset. Si quis vero postmodum ex nobis contra hoc statutum se opposuerit vel attemptare contradicere et loqui presumpserit et nobis hoc statutum et commune bonum violare presumpserit et hoc super ipso probatum fuerit, extunc mox eo facto solusmet collo abjudicatur. Acta sunt hec anno ab incarnatione domini Millesimo quadringentesimo primo, feria quinta in octava Epiphanie Christi (13. I.). Zápisy v knize do r. 1465 mají ráz listinný (fol. 36b), pozdější záznamy (od r. 1475) jsou pouhými anotacemi právních jednání. MĚLNÍK KNIHA TESTAMENTŮ (FRAGMENT) 1481, 1490 OA Mělník. Papír, 11,8x29 cm, ff. 2, přiložena k rkp. č. 1. 828 KNIHA TESTAMENTŮ 1491—1533 OA Mělník, rkp. 1. Papír, 10,5x32,7 cm, ff. 48, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužily provázky; češ., lat. 829 f. 1a — Anno domini M° quadringentesimo nonagesimo primo feria 3a ante Exaltacionem S. Crucis (13. IX.) registrum istud innovatum est sub tempore dominorum officia- lium ... per Martinum de Nymburga notarium civitatis. MLADÁ BOLESLAV SOUDNÍ KNIHA (1452—)1471—1573 830 OA Ml. Boleslav, sign. II. 1. Papír, 21,6X30,3 cm, ff. 206, foliace rukou 16. stol., vazba původní, dřevěné desky potažené někdy bílou kůží, k uzavření sloužil zámek; češ. Kniha obsahuje trhy, pronájmy, smlouvy a testamenty v chronologickém sledu. f. 197a—204a — Abecední rejstřík podle jmen pořizovatelů z r. 1561. 206b — Ortely a právní naučení z Nymburka a Litoměřic z druhé pol. 15. stol. KNIHA PAMĚTNÍ 1518—1657 831 OA Ml. Boleslav, rkp. sign. B b 2 (II. 153), Knihy dědické velké. Papír, 33249,5 cm, ff. 298, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené červenou kůží s ornamentálním slepotiskem, na přední i zadní desce kování, k uzavření slouží proužky kůže; češ., lat. f. 22 — In nomine domini nostri Jesu Christi crucifixi anno ab urbe redempto 1518 magni- ficus ac generosus dominus dominus Conradus de Kragk alias de Bystrzicz capitaneus Boleslaviensis districtus eiusdemque civitatis dominus et heres. 117
Strana 118
Hecque necessario scripta corrigendaque esse retro dominis visa sunt: interea tamen nullus eorum hoc ad effectum ducere ausus est, in presenti rebus donare communibus auxilio dei omnipotentis censuit reaudivit quoque toti rei publice prefata civitatis colligens in suam sanccionem, que variis constitucionibus dispersa fuerant et sensum earum clariorem efficiens. Ita tamen ut ordo temporum earumque constitucionum non solum ex adiectis diebus ac consulibus sed etiam ex ipsa composicionem earum clarescat. Quisquis ergo hac in urbe hunc instituendum acceperit vir civilis, is toti rei publice profuerit exhibens iusticiam, condescens leges, puniens nocentes, evehens mo- deratos ac bonos... Kniha obsahuje zápisy nesporného soudnictví (testamenty, majetkové smlouvy), různé výpisy z desk zem., policejní a bezpečnostní řády aj. Řadu fol. vyplňují pouhé seznamy měst. rady. f. 6b — Statut o sedání nočním a o chození se zbrojí, 1520. 7b — Prosba (suplika) různých řemesel ve městě, aby si mohla zřídit cechy, 1518. 124b—126a — Listy Petra Voka z Rožmberka na koupi bratrského domu v Boleslavi, 1610. 129b—132a — Prodej panství mladoboleslavského městu Ml. Boleslavi panem Jáchymem Ha- sištejnským z Lobkovic, výpis z DZ kvatern památný zlatý D 6, 1595. 276a—298b — Abecední rejstřík. KNIHA PAMĚTNÍ (1512—)1521—1595 832 Papír, 34,5249,5 cm, ff. 486, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží s ornamentálním slepotiskem, na přední i zadní desce kování, k uzavření slouží proužky kůže; češ., lat. Kniha obsahuje několik celků: f. 5a—8a — Různé smlouvy a narovnání (svatební, 1524—1526). 8a—10b — Cechovní regule (krejčí — 1526, kloboučníci — 1530). 11a—15b — Vrchnostenské výpovědi ve sporných záležitostech řemesel: krejčí, soukeníci, postřihači (1530, 1563). 16 — Snešení společné v obci mezi Jednotou bratrskou a stranou druhou, jak by se k sobě na časy budoucí chovati a při čem zůstávati býti měli, 1595. 30a—31a — Tuto vpisují se kšaftové a pořízení, 1522—1531. 230a—232a — Zda se zapisují výpovědi některé pánem J. M. učiněné, 1523—1595. 301a—306b — Tuto se znamenávají ortelové všelijací. Ortelové a apelací z města Nymburka a z Litoměřic (od r. 1512, většina nedatována). 384b—397a — Smlouvy všelijaké (sirotčí a nesporné věci), 1521—1566. KNIHA TRHOVÁ (FRAGMENT) (1526—1538) OA Ml. Boleslav, rkp. sign. II. B b 5a, Registra gruntovních prodejů. Papír, 11X34 cm, ff. 62, foliace moderní a původní, bez vazby (fragment uložen v karton. deskách); češ. 833 Dnešní fol. 1a je označeno v původní foliaci jako fol. 162. Kniha tudíž vznikla zjevně řadu let před r. 1526 (první dat. zápis na dneš. fol. 1a). MODŘICE (distr. I. Brno-okolí, II. Brno-venkov) REJSTŘÍK PLATŮ NA STAVBU KOSTELA 1516—1568 StA Brno, Sb. rkp., G 10, č. 213. 834 118
Hecque necessario scripta corrigendaque esse retro dominis visa sunt: interea tamen nullus eorum hoc ad effectum ducere ausus est, in presenti rebus donare communibus auxilio dei omnipotentis censuit reaudivit quoque toti rei publice prefata civitatis colligens in suam sanccionem, que variis constitucionibus dispersa fuerant et sensum earum clariorem efficiens. Ita tamen ut ordo temporum earumque constitucionum non solum ex adiectis diebus ac consulibus sed etiam ex ipsa composicionem earum clarescat. Quisquis ergo hac in urbe hunc instituendum acceperit vir civilis, is toti rei publice profuerit exhibens iusticiam, condescens leges, puniens nocentes, evehens mo- deratos ac bonos... Kniha obsahuje zápisy nesporného soudnictví (testamenty, majetkové smlouvy), různé výpisy z desk zem., policejní a bezpečnostní řády aj. Řadu fol. vyplňují pouhé seznamy měst. rady. f. 6b — Statut o sedání nočním a o chození se zbrojí, 1520. 7b — Prosba (suplika) různých řemesel ve městě, aby si mohla zřídit cechy, 1518. 124b—126a — Listy Petra Voka z Rožmberka na koupi bratrského domu v Boleslavi, 1610. 129b—132a — Prodej panství mladoboleslavského městu Ml. Boleslavi panem Jáchymem Ha- sištejnským z Lobkovic, výpis z DZ kvatern památný zlatý D 6, 1595. 276a—298b — Abecední rejstřík. KNIHA PAMĚTNÍ (1512—)1521—1595 832 Papír, 34,5249,5 cm, ff. 486, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží s ornamentálním slepotiskem, na přední i zadní desce kování, k uzavření slouží proužky kůže; češ., lat. Kniha obsahuje několik celků: f. 5a—8a — Různé smlouvy a narovnání (svatební, 1524—1526). 8a—10b — Cechovní regule (krejčí — 1526, kloboučníci — 1530). 11a—15b — Vrchnostenské výpovědi ve sporných záležitostech řemesel: krejčí, soukeníci, postřihači (1530, 1563). 16 — Snešení společné v obci mezi Jednotou bratrskou a stranou druhou, jak by se k sobě na časy budoucí chovati a při čem zůstávati býti měli, 1595. 30a—31a — Tuto vpisují se kšaftové a pořízení, 1522—1531. 230a—232a — Zda se zapisují výpovědi některé pánem J. M. učiněné, 1523—1595. 301a—306b — Tuto se znamenávají ortelové všelijací. Ortelové a apelací z města Nymburka a z Litoměřic (od r. 1512, většina nedatována). 384b—397a — Smlouvy všelijaké (sirotčí a nesporné věci), 1521—1566. KNIHA TRHOVÁ (FRAGMENT) (1526—1538) OA Ml. Boleslav, rkp. sign. II. B b 5a, Registra gruntovních prodejů. Papír, 11X34 cm, ff. 62, foliace moderní a původní, bez vazby (fragment uložen v karton. deskách); češ. 833 Dnešní fol. 1a je označeno v původní foliaci jako fol. 162. Kniha tudíž vznikla zjevně řadu let před r. 1526 (první dat. zápis na dneš. fol. 1a). MODŘICE (distr. I. Brno-okolí, II. Brno-venkov) REJSTŘÍK PLATŮ NA STAVBU KOSTELA 1516—1568 StA Brno, Sb. rkp., G 10, č. 213. 834 118
Strana 119
Papír, 11,5X29 cm, ff. 46, moderní foliace dole vpravo, vazba rekonstruovaná: lepenkové desky potažené hnědou kůží bez ozdob; něm. Zápisy dávek a příspěvků na stavbu kostela. MOHELNO (distr. I. V. Bíteš, II. Třebíč) KNIHA MĚSTSKÁ 1441—1624 (DEPERDITUM) 835 Knihu uvádí V. Vojtíšek, O studiu městských knih českých, Výbor rozprav a stu- dií (Praha 1953), str. 74. Podle sdělení dr. J. Mezníka CSc. z HU ČSAV Brno, je kniha dnes nezvěstná. MOST KNIHA SOUDNÍ 1419—1487 (DEPERDITUM) O její identifikaci se pokusil K. Oberdorffer, Zwei wiederentdeckte alte Stadt- bücher. Die Heimat. Monatsbeilage der „Brüxer Zeitung“, Jahrg. 5, Nr. 11, 1935, str. 41 (zpr. A. Haas, ČAŠ 13—14, 1938, str. 398). 836 KNIHA SOUDNÍ 1487—1542 (?) (DEPERDITUM) Deperditum, srv. pozn. výše. 838 REJSTŘÍK STAVBY KOSTELA 1517—1519 OA Most, sign. 8 F/16. Papír, 20x32,5 cm, ff. 168, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; něm. 837 Přední přídešti: Martin Rouba hat diss Buch geschrieben zu einem memoriale. Kniha obsahuje týden. počty výdajů za materiál a výplaty zedníkům. Ed.: L. Schlesinger, Der Neubau der Brüxer Pfarrkirche (1517—1519), MVGDB 28, 1890, str. 17—55 (příjmy). J. Neuwirth, Der Bau der Stadtkirche in Brüx von 1517—1532. MVDGB 30, 1892, str. 309—388 (vydání). BERNÍ REJSTŘÍK 1525 839 OA Most, sign. X. 32. Papír, 22X34 cm, ff. 7, foliace moderní, bez vazby; něm., lat. 119
Papír, 11,5X29 cm, ff. 46, moderní foliace dole vpravo, vazba rekonstruovaná: lepenkové desky potažené hnědou kůží bez ozdob; něm. Zápisy dávek a příspěvků na stavbu kostela. MOHELNO (distr. I. V. Bíteš, II. Třebíč) KNIHA MĚSTSKÁ 1441—1624 (DEPERDITUM) 835 Knihu uvádí V. Vojtíšek, O studiu městských knih českých, Výbor rozprav a stu- dií (Praha 1953), str. 74. Podle sdělení dr. J. Mezníka CSc. z HU ČSAV Brno, je kniha dnes nezvěstná. MOST KNIHA SOUDNÍ 1419—1487 (DEPERDITUM) O její identifikaci se pokusil K. Oberdorffer, Zwei wiederentdeckte alte Stadt- bücher. Die Heimat. Monatsbeilage der „Brüxer Zeitung“, Jahrg. 5, Nr. 11, 1935, str. 41 (zpr. A. Haas, ČAŠ 13—14, 1938, str. 398). 836 KNIHA SOUDNÍ 1487—1542 (?) (DEPERDITUM) Deperditum, srv. pozn. výše. 838 REJSTŘÍK STAVBY KOSTELA 1517—1519 OA Most, sign. 8 F/16. Papír, 20x32,5 cm, ff. 168, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; něm. 837 Přední přídešti: Martin Rouba hat diss Buch geschrieben zu einem memoriale. Kniha obsahuje týden. počty výdajů za materiál a výplaty zedníkům. Ed.: L. Schlesinger, Der Neubau der Brüxer Pfarrkirche (1517—1519), MVGDB 28, 1890, str. 17—55 (příjmy). J. Neuwirth, Der Bau der Stadtkirche in Brüx von 1517—1532. MVDGB 30, 1892, str. 309—388 (vydání). BERNÍ REJSTŘÍK 1525 839 OA Most, sign. X. 32. Papír, 22X34 cm, ff. 7, foliace moderní, bez vazby; něm., lat. 119
Strana 120
Výběr berně prováděn podle částí města (topografie městská: hospitalis vicus, Antiquum forum, carnificum vicus, Arca platea aj.), potom následují v abecedním pořadí obyvatelé (inquilini) a předměstí. Závěrem pak výdaje z berně. f. 1a — Ad annum salvatoris nostri 1526. Das Buch sol man in turm legen. 2a — Anno salvatoris nostri Jhesu Christi 1525 taxa collecta et cepta est feria 3a post Bartho- lomei (29. VIII.) de sexagena 2 gr. pro solutione censuum summe regalis civibus Lipczensis et cetera ceterisque impensis et requisitis civitati ocurrentibus. Lit. a ed.: K. Oberdorffer, Ein Brüxer Losungsregister von 1525. V: Zur Ge- schichte der Stadt Brüx. Heft 9 der Veröffentlichungen des Vereines der Museumsfreunde Brüx 1932, str. 21—67 (zvl. otisk z Jahrbuch d. Vereines f. G. d. D. in Böhmen 3, 1934, str. 151—197). MORAVSKÁ TŘEBOVÁ (distr. II. Svitavy) KNIHA SOUDNÍ 1373—1554 OA Morav. Třebová, rkp. č. 1. Pergamen, 20X26,5 cm, ff. 24, foliace moderní, bez vazby, dnes uložena v ná- hrad. papírovém obalu; lat., něm., češ. 840 Řada folií je z rkp. dnes vytržena. Celkem lze zjistit ztrátu asi 31 fol. f. 1a — Nota hic sunt jura tortoris docta per juratos de Olomuncz:... (cca 1406). Statut o vaření piva těmi, kteří odevzdávají určitý census, 1406. Soupis vesnic, které patří k moravskotřebovskému vikpildu, 1406. 1b—3b — Trhy nemovitostí, obligace, zápisy majetku, předání majetku, 1440—1449, 1463. 4a—8b — dtto, 1378—1419. 9b—22b — Trhy nemovitostí a legace majetku, 1419—1553. 23 — Trhy nemovitostí a pojišťování majetku rodin. příslušníkům. 1373—1374 (psáno zvratně). Lit.: O. Smital, Das älteste Stadtbuch von Mähr. Trübau. Mitteilungen z. Volks- und Heimatkunde des Schönhengster Landes, 7, 1911, str. 129—136. Ed.: G. Korkisch, Das älteste Stadtbuch von Mähr. Trübau. ZVGMSchl. 41, 1939, str. 19 n., 55 n., 77 n., 121 n. (a zvl. ot.). REJSTŘÍK PŘÍPOVĚDÍ K DLUHŮM (1504—1516—1520) SUA III. — dř. Archiv Nár. muzea Praha, sign. F 232, Registra fojtová města Morav. Třebové (označení rukou V. Schulze). Papír, 11,5X32,5 cm, ff. 40, moderní foliace uprostřed dole, bez vazby, frag- ment (počátek i konec rkp. chybí); něm., češ. 841 Převážně přípovědi držitelů ke statkům dlužníků; fol. 21a—23b obsahují záznamy o vyplácení jmění sirotčího z r. 1511. Četné zápisy mřežovány. REJSTŘÍK PŘÍPOVĚDÍ K DLUHŮM (FRAGMENT) (1504—1520) SUA III., dř. Archiv Nár. muzea, F 232 — M. Třebová, Registra fojtová města Morav. Třebové. Papír, 11,5X32,5 cm, ff. 40, foliace moderní, bez vazby; něm., češ. 842 120
Výběr berně prováděn podle částí města (topografie městská: hospitalis vicus, Antiquum forum, carnificum vicus, Arca platea aj.), potom následují v abecedním pořadí obyvatelé (inquilini) a předměstí. Závěrem pak výdaje z berně. f. 1a — Ad annum salvatoris nostri 1526. Das Buch sol man in turm legen. 2a — Anno salvatoris nostri Jhesu Christi 1525 taxa collecta et cepta est feria 3a post Bartho- lomei (29. VIII.) de sexagena 2 gr. pro solutione censuum summe regalis civibus Lipczensis et cetera ceterisque impensis et requisitis civitati ocurrentibus. Lit. a ed.: K. Oberdorffer, Ein Brüxer Losungsregister von 1525. V: Zur Ge- schichte der Stadt Brüx. Heft 9 der Veröffentlichungen des Vereines der Museumsfreunde Brüx 1932, str. 21—67 (zvl. otisk z Jahrbuch d. Vereines f. G. d. D. in Böhmen 3, 1934, str. 151—197). MORAVSKÁ TŘEBOVÁ (distr. II. Svitavy) KNIHA SOUDNÍ 1373—1554 OA Morav. Třebová, rkp. č. 1. Pergamen, 20X26,5 cm, ff. 24, foliace moderní, bez vazby, dnes uložena v ná- hrad. papírovém obalu; lat., něm., češ. 840 Řada folií je z rkp. dnes vytržena. Celkem lze zjistit ztrátu asi 31 fol. f. 1a — Nota hic sunt jura tortoris docta per juratos de Olomuncz:... (cca 1406). Statut o vaření piva těmi, kteří odevzdávají určitý census, 1406. Soupis vesnic, které patří k moravskotřebovskému vikpildu, 1406. 1b—3b — Trhy nemovitostí, obligace, zápisy majetku, předání majetku, 1440—1449, 1463. 4a—8b — dtto, 1378—1419. 9b—22b — Trhy nemovitostí a legace majetku, 1419—1553. 23 — Trhy nemovitostí a pojišťování majetku rodin. příslušníkům. 1373—1374 (psáno zvratně). Lit.: O. Smital, Das älteste Stadtbuch von Mähr. Trübau. Mitteilungen z. Volks- und Heimatkunde des Schönhengster Landes, 7, 1911, str. 129—136. Ed.: G. Korkisch, Das älteste Stadtbuch von Mähr. Trübau. ZVGMSchl. 41, 1939, str. 19 n., 55 n., 77 n., 121 n. (a zvl. ot.). REJSTŘÍK PŘÍPOVĚDÍ K DLUHŮM (1504—1516—1520) SUA III. — dř. Archiv Nár. muzea Praha, sign. F 232, Registra fojtová města Morav. Třebové (označení rukou V. Schulze). Papír, 11,5X32,5 cm, ff. 40, moderní foliace uprostřed dole, bez vazby, frag- ment (počátek i konec rkp. chybí); něm., češ. 841 Převážně přípovědi držitelů ke statkům dlužníků; fol. 21a—23b obsahují záznamy o vyplácení jmění sirotčího z r. 1511. Četné zápisy mřežovány. REJSTŘÍK PŘÍPOVĚDÍ K DLUHŮM (FRAGMENT) (1504—1520) SUA III., dř. Archiv Nár. muzea, F 232 — M. Třebová, Registra fojtová města Morav. Třebové. Papír, 11,5X32,5 cm, ff. 40, foliace moderní, bez vazby; něm., češ. 842 120
Strana 121
KNIHA SIROTČÍ 1508—1596 843 OA Morav. Třebová, rkp. č. 2 † 2b. Papír, 23x33 cm, ff. 169 (rkp. č. 2) + 96 (rkp. č. 2b), moderní foliace shora vpravo, vazba moderní: lepenkové desky; folia jsou ve spodní části rozrušena a neodborně opravována; něm. Původní rkp. byl neznámo kdy rozdělen ve dvě části: č. 2 — 1508—1586, mezi fol. 97—213 patří č. 2b č. 2b — 1542—1566 Obsah obou je totožný: poručenství, opatrování sirotčích peněz, půjčky z nich, splátky, kvi- tance. Jednotlivé zápisy označovány termínem „causa“. REJSTŘÍK MĚSTSKÝCH POČTŮ 1508—1544(—1569) SUA III., dř. Archiv Nár. muzea Praha, sign. F 232, Registra purkmistrovská města Morav. Třebové (označení rukou V Schulze). Papír, 11X30 cm, ff. 38, moderní foliace dole vpravo, bez vazby, první dvě fol. značně poškozena, celý rkp. ve spodní části rozrušen, fragment (počátek i konec chybí); něm., češ., lat. 844 f. 1a—12b — Vyplácení mezd (zvl. pastýřům), 1515—1544. 13 — Soupis osedlých v okolních vesnicích (cca 1520). 15a—16a — Koupě a prodeje vápna, 1508. 18a—32b — Platy z vesnic, příslušejících k městu po kvatembrech, 1520—1538 (jen sumáře). 33b—34a — Znamená se výprava: žoldnéři ve městě Třebové 30 osob. Léta 1526. Desátek první Druhý desátek Desátek třetí — 10 — 10 — 10 Cechové tak z sebe vydali 10 soukeníci kožišníci krejčí ševci kováři masaři (řezníci) pekaři pláteníci Bier-herren — 7 osob 35a—38b — Prodej soli, 1510—1511. Na prázdná místa (na foliích 14, 15, 27, 28, 29, 30, 31, 33, 34) vepsány ještě v letech 1557 až 1569 smlouvy soukromoprávní, rukojemství aj. 845 REGISTRA RUKOJMÍ (1510—1575) SUA III., dř. Archiv. Nár. muzea Praha, sign. F 232, Registra právní města Moravské Třebové (označení rukou V. Schulze). Papír, 11,5X30,5 cm, ff. 113, moderní foliace uprostřed dole, bez vazby, frag- ment (počátek i konec rkp. chybí); něm., češ. Rukojemství při smlouvách, propouštění z vězení, prominutí urážky apod. Registra obsahují ještě jednotlivé zápisy, týkající se městského hospodářství a soukromoprávních záležitostí: f. 3a — Mzdy sluhovi a pastýřům, 1511. 12b — Příjmy z viného obchodu, 1515. 17b — Zápis o vybrané sumě berně Mor. Třebové, 1515. Inventář jmění zlatníka Guttlicha, 1520. 32b — 121
KNIHA SIROTČÍ 1508—1596 843 OA Morav. Třebová, rkp. č. 2 † 2b. Papír, 23x33 cm, ff. 169 (rkp. č. 2) + 96 (rkp. č. 2b), moderní foliace shora vpravo, vazba moderní: lepenkové desky; folia jsou ve spodní části rozrušena a neodborně opravována; něm. Původní rkp. byl neznámo kdy rozdělen ve dvě části: č. 2 — 1508—1586, mezi fol. 97—213 patří č. 2b č. 2b — 1542—1566 Obsah obou je totožný: poručenství, opatrování sirotčích peněz, půjčky z nich, splátky, kvi- tance. Jednotlivé zápisy označovány termínem „causa“. REJSTŘÍK MĚSTSKÝCH POČTŮ 1508—1544(—1569) SUA III., dř. Archiv Nár. muzea Praha, sign. F 232, Registra purkmistrovská města Morav. Třebové (označení rukou V Schulze). Papír, 11X30 cm, ff. 38, moderní foliace dole vpravo, bez vazby, první dvě fol. značně poškozena, celý rkp. ve spodní části rozrušen, fragment (počátek i konec chybí); něm., češ., lat. 844 f. 1a—12b — Vyplácení mezd (zvl. pastýřům), 1515—1544. 13 — Soupis osedlých v okolních vesnicích (cca 1520). 15a—16a — Koupě a prodeje vápna, 1508. 18a—32b — Platy z vesnic, příslušejících k městu po kvatembrech, 1520—1538 (jen sumáře). 33b—34a — Znamená se výprava: žoldnéři ve městě Třebové 30 osob. Léta 1526. Desátek první Druhý desátek Desátek třetí — 10 — 10 — 10 Cechové tak z sebe vydali 10 soukeníci kožišníci krejčí ševci kováři masaři (řezníci) pekaři pláteníci Bier-herren — 7 osob 35a—38b — Prodej soli, 1510—1511. Na prázdná místa (na foliích 14, 15, 27, 28, 29, 30, 31, 33, 34) vepsány ještě v letech 1557 až 1569 smlouvy soukromoprávní, rukojemství aj. 845 REGISTRA RUKOJMÍ (1510—1575) SUA III., dř. Archiv. Nár. muzea Praha, sign. F 232, Registra právní města Moravské Třebové (označení rukou V. Schulze). Papír, 11,5X30,5 cm, ff. 113, moderní foliace uprostřed dole, bez vazby, frag- ment (počátek i konec rkp. chybí); něm., češ. Rukojemství při smlouvách, propouštění z vězení, prominutí urážky apod. Registra obsahují ještě jednotlivé zápisy, týkající se městského hospodářství a soukromoprávních záležitostí: f. 3a — Mzdy sluhovi a pastýřům, 1511. 12b — Příjmy z viného obchodu, 1515. 17b — Zápis o vybrané sumě berně Mor. Třebové, 1515. Inventář jmění zlatníka Guttlicha, 1520. 32b — 121
Strana 122
REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1511 846 OA Morav. Třebová, rkp. č. 1. Papír, 15,5x22,5 cm, ff. 22, foliace moderní, bez vazby; něm. Příjmy a vydání: Jahrzeit 1511 feria 4a ante Philippi Jacobi... (30. IV.) REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1512 OA Morav. Třebová, rkp. č. 2. Papír, 17222,5 cm, ff. 35, foliace moderní, vazba papírová; něm. 847 Příjmy a vydání: Anno Christi 1512 Register der Gemeyn ist gemacht wurden feria 6a ante Sophie (14. V.). REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1513 848 OA Morav. Třebová, rkp. č. 3. Papír, 17222 cm, ff. 31, foliace moderní, vazba papírová; něm. Příjmy a vydání: Anno Christi 1513 feria 6a post Tyburcii et Valeriani (15. IV). Register der Gemein. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1514 849 OA Morav. Třebová, rkp. č. 4b. Papír, 16,5X22,5 cm, ff. 49, foliace moderní, vazba papírová; něm. Příjmy a vydání (28. IV.). REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1514 850 OA Morav. Třebová, rkp. č. 4a. Papír, 15,5x22,5 cm, ff. 28, foliace moderní, vazba papírová; něm. Rejstřík příjmů běžných a dávek cechů: 1514 ex mandato domini generosi Ladislai actum. Registrum gemeine gelts das man bey yedem Burgermaister obnympt und alhy beschreibt ist gemacht wurden feria 2a die Galli anno 1514 (14. X.). Erst Burgermaister Mladek. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ (FRAGMENT) 1515—1516 OA Morav. Třebová, rkp. č. 5. Papír, 15,5X22,8 cm, ff. 12, foliace moderní, bez vazby; něm. 851 Příjmy a vydání: pouze fragment z časového rozsahu: 15. X. 1515—28. IV. 1516. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1516 OA Morav. Třebová, rkp. č. 6. Papír, 17222,5 cm, ff. 52, foliace moderní, vazba papírová; něm. 852 Příjmy a vydání: Registrum der Gemein 1516 ist gemacht feria 2a ante Philippi Jacobi (28. IV.). 122
REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1511 846 OA Morav. Třebová, rkp. č. 1. Papír, 15,5x22,5 cm, ff. 22, foliace moderní, bez vazby; něm. Příjmy a vydání: Jahrzeit 1511 feria 4a ante Philippi Jacobi... (30. IV.) REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1512 OA Morav. Třebová, rkp. č. 2. Papír, 17222,5 cm, ff. 35, foliace moderní, vazba papírová; něm. 847 Příjmy a vydání: Anno Christi 1512 Register der Gemeyn ist gemacht wurden feria 6a ante Sophie (14. V.). REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1513 848 OA Morav. Třebová, rkp. č. 3. Papír, 17222 cm, ff. 31, foliace moderní, vazba papírová; něm. Příjmy a vydání: Anno Christi 1513 feria 6a post Tyburcii et Valeriani (15. IV). Register der Gemein. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1514 849 OA Morav. Třebová, rkp. č. 4b. Papír, 16,5X22,5 cm, ff. 49, foliace moderní, vazba papírová; něm. Příjmy a vydání (28. IV.). REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1514 850 OA Morav. Třebová, rkp. č. 4a. Papír, 15,5x22,5 cm, ff. 28, foliace moderní, vazba papírová; něm. Rejstřík příjmů běžných a dávek cechů: 1514 ex mandato domini generosi Ladislai actum. Registrum gemeine gelts das man bey yedem Burgermaister obnympt und alhy beschreibt ist gemacht wurden feria 2a die Galli anno 1514 (14. X.). Erst Burgermaister Mladek. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ (FRAGMENT) 1515—1516 OA Morav. Třebová, rkp. č. 5. Papír, 15,5X22,8 cm, ff. 12, foliace moderní, bez vazby; něm. 851 Příjmy a vydání: pouze fragment z časového rozsahu: 15. X. 1515—28. IV. 1516. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1516 OA Morav. Třebová, rkp. č. 6. Papír, 17222,5 cm, ff. 52, foliace moderní, vazba papírová; něm. 852 Příjmy a vydání: Registrum der Gemein 1516 ist gemacht feria 2a ante Philippi Jacobi (28. IV.). 122
Strana 123
REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ (FRAGMENT) 1517 853 OA Morav. Třebová, rkp. č. 7. Papír, 15,5X22,5 cm, ff. 12, foliace moderní, bez vazby; něm. Dochován pouze zlomek oddílu vydání (rozsah nezjištěn). REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1518 OA Morav. Třebová, rkp. č. 8. Papír, 15,5x23 cm, ff. 53, foliace moderní, vazba papírová; něm. 854 Příjmy a vydání: Register der Gemein gemacht feria 2a post Marci Ewang. Jahrzeit Nach Chr. geburt 1518 (26. IV.). REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1520 855 OA Morav. Třebová, rkp. č. 9. Papír, 16,5x22 cm, ff. 47, foliace moderní, vazba papírová; něm. Příjmy a vydání: Register der Gemein gemacht feria 2a ante Philippi Jacobi anno 1520. (30. IV.) f. 15—16 — Vložený list, obsahující vyúčtování za účetní rok. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1520—1521 OA Morav. Třebová, rkp. č. 10. Papír, 16X22 cm, ff. 7, foliace moderní, bez vazby; něm. 856 Výdaje: 1520 feria 2a post concepcionis Marie (10. XII.) ist registr gemacht wurden auff dy arbetter, steinhawer, steinbrecher, steinfurer. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1521 857 OA Morav. Třebová, rkp. č. 11. Papír, 16,5x22 cm, ff. 50, foliace moderní, vazba papírová; něm. Příjmy a výdaje: Anno Chr. 1522 feria 4a post Epiphaniam domini (8. I.). REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1523 OA Morav. Třebová, rkp. č. 12. Papír, 17222,5 cm, ff. 58, foliace moderní, vazba papírová; něm. 858 Příjmy a výdaje: Register der Gemein feria 2a post Georgii gemacht 1523 (27. IV.). REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1526 OA Morav. Třebová, rkp. č. 13. Papír, 17223 cm, ff. 60, foliace moderní, vazba papírová; něm. 859 Příjmy a výdaje: Anno domini 1526 ist Registr der Gemein gemacht was am yeder Burger- maister entphett aber aussgibt czu nutz der Gemein feria 2a die sancti Georgii (23. IV.)... 123
REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ (FRAGMENT) 1517 853 OA Morav. Třebová, rkp. č. 7. Papír, 15,5X22,5 cm, ff. 12, foliace moderní, bez vazby; něm. Dochován pouze zlomek oddílu vydání (rozsah nezjištěn). REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1518 OA Morav. Třebová, rkp. č. 8. Papír, 15,5x23 cm, ff. 53, foliace moderní, vazba papírová; něm. 854 Příjmy a vydání: Register der Gemein gemacht feria 2a post Marci Ewang. Jahrzeit Nach Chr. geburt 1518 (26. IV.). REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1520 855 OA Morav. Třebová, rkp. č. 9. Papír, 16,5x22 cm, ff. 47, foliace moderní, vazba papírová; něm. Příjmy a vydání: Register der Gemein gemacht feria 2a ante Philippi Jacobi anno 1520. (30. IV.) f. 15—16 — Vložený list, obsahující vyúčtování za účetní rok. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1520—1521 OA Morav. Třebová, rkp. č. 10. Papír, 16X22 cm, ff. 7, foliace moderní, bez vazby; něm. 856 Výdaje: 1520 feria 2a post concepcionis Marie (10. XII.) ist registr gemacht wurden auff dy arbetter, steinhawer, steinbrecher, steinfurer. REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1521 857 OA Morav. Třebová, rkp. č. 11. Papír, 16,5x22 cm, ff. 50, foliace moderní, vazba papírová; něm. Příjmy a výdaje: Anno Chr. 1522 feria 4a post Epiphaniam domini (8. I.). REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1523 OA Morav. Třebová, rkp. č. 12. Papír, 17222,5 cm, ff. 58, foliace moderní, vazba papírová; něm. 858 Příjmy a výdaje: Register der Gemein feria 2a post Georgii gemacht 1523 (27. IV.). REJSTŘÍK RADNÍCH POČTŮ 1526 OA Morav. Třebová, rkp. č. 13. Papír, 17223 cm, ff. 60, foliace moderní, vazba papírová; něm. 859 Příjmy a výdaje: Anno domini 1526 ist Registr der Gemein gemacht was am yeder Burger- maister entphett aber aussgibt czu nutz der Gemein feria 2a die sancti Georgii (23. IV.)... 123
Strana 124
NÁCHOD KNIHA PAMĚTNÍ 1442—1495 OA Náchod, rkp. I. Zápisův kniha rozličných prodejů a koupí města Náchoda. Papír, 16X44 cm, ff. 146, novější foliace shora, vazba původní, dřevěné desky potažené světlejší kůží, k uzavření slouží tkanice; oprava a rekonstrukce nutná; češ., lat. 860 Předsádka moderní, přilepen původní list: Anno domini Millesimo quadringentesimo quadragesimo secundo iste liber compilatus dominante generoso domino domino Johanne Colda de Zampach castro necnon civitati Nachodensi. Trhy nemovitostí, smlouvy, ubrmanské výroky, obligace, sirotčí zápisy, testamenty. f. 8a — Znamenagi se prawa ssroterzow gezto starssi seznali:..., 1444. 144a — Item poyczili Mrwowi pisstialy miediene a k nim miech, libru prachu, kulek zeleznych 1/2 kopy. Item na Policzku branu 2 s gednim loziem, k nim kulek 17, a druhu w lozi zeleznem a s ni kulek 15 a libru prachu s miechem kozenym. Item na Hradeczku branu tarasniczku miedienu w lozi, przy ni kulek 12 a druha zelezna a przy ni kulek 20 a libru prachu w kozenem miechu. Jonas Razimov hakovniczi Jan Pen 1 Huczek 1 Ktery hospodarz keru pisstialu ma: Duchek sladovnik 1 Medkowski 1 Huossek 1 Waczlaw sladovnik 1 Dusska Zidl 1 Cztwrt Sokolowa: Sokol 1 — Matuss 1. Cztwrt giczinska: Fribun 1 — Augustin 1. Cztwrt Cztwrtczowa: Thaba 1 — Kazek 2 — Matiey Kozik 1 — Wissek 1 — Cztwrtcze 1. Cztwrt Bartossowa: Kassiba 1 — Janek Marwow 1 — Mydlan 1 — Bartoss 1 — Girzik Kozik ma ob — Item Matussowi puoyczily libru prachu. KNIHA TRHOVÁ 1495—1537 861 OA Náchod, rkp. II., Manuale; Zápisové koupí a prodejů. Papír, 16,5x43 cm, ff. 168, původní foliace (signatury — A1—0 12), vazba původní, tuhé pergamenové desky, hřbet vyztužen proužky tmavé kůže, zadní deska protažena v pliku, k uzavření slouží tři páry tkanic. Rkp. byl opravován; češ., lat. f. 2a — Zápisové koupí a prodejů od r. 1495 až do r. 1537 města Náchoda. Má listů 200. (Označení rukou P. J. M. Ludvíka z r. 1825.) 3a—4b — Rejstřík rukopisu, psáno rukou poč. 16. stol. (písař městský Jan Jelínek). A1—0 12 — Trhové zápisy z let 1495—1537 (koupě a prodeje nemovitostí, splátky aj.). O 12 — Znamenává se registrum na tyto knihy. KNIHA PAMĚTNÍ A SIROTČÍ 1491—1582(—1602) 862 OA Náchod, rkp. III. Papír, 18X22 cm, ff. 96, modernější foliace shora a původní (signatury) nepřesná, 124
NÁCHOD KNIHA PAMĚTNÍ 1442—1495 OA Náchod, rkp. I. Zápisův kniha rozličných prodejů a koupí města Náchoda. Papír, 16X44 cm, ff. 146, novější foliace shora, vazba původní, dřevěné desky potažené světlejší kůží, k uzavření slouží tkanice; oprava a rekonstrukce nutná; češ., lat. 860 Předsádka moderní, přilepen původní list: Anno domini Millesimo quadringentesimo quadragesimo secundo iste liber compilatus dominante generoso domino domino Johanne Colda de Zampach castro necnon civitati Nachodensi. Trhy nemovitostí, smlouvy, ubrmanské výroky, obligace, sirotčí zápisy, testamenty. f. 8a — Znamenagi se prawa ssroterzow gezto starssi seznali:..., 1444. 144a — Item poyczili Mrwowi pisstialy miediene a k nim miech, libru prachu, kulek zeleznych 1/2 kopy. Item na Policzku branu 2 s gednim loziem, k nim kulek 17, a druhu w lozi zeleznem a s ni kulek 15 a libru prachu s miechem kozenym. Item na Hradeczku branu tarasniczku miedienu w lozi, przy ni kulek 12 a druha zelezna a przy ni kulek 20 a libru prachu w kozenem miechu. Jonas Razimov hakovniczi Jan Pen 1 Huczek 1 Ktery hospodarz keru pisstialu ma: Duchek sladovnik 1 Medkowski 1 Huossek 1 Waczlaw sladovnik 1 Dusska Zidl 1 Cztwrt Sokolowa: Sokol 1 — Matuss 1. Cztwrt giczinska: Fribun 1 — Augustin 1. Cztwrt Cztwrtczowa: Thaba 1 — Kazek 2 — Matiey Kozik 1 — Wissek 1 — Cztwrtcze 1. Cztwrt Bartossowa: Kassiba 1 — Janek Marwow 1 — Mydlan 1 — Bartoss 1 — Girzik Kozik ma ob — Item Matussowi puoyczily libru prachu. KNIHA TRHOVÁ 1495—1537 861 OA Náchod, rkp. II., Manuale; Zápisové koupí a prodejů. Papír, 16,5x43 cm, ff. 168, původní foliace (signatury — A1—0 12), vazba původní, tuhé pergamenové desky, hřbet vyztužen proužky tmavé kůže, zadní deska protažena v pliku, k uzavření slouží tři páry tkanic. Rkp. byl opravován; češ., lat. f. 2a — Zápisové koupí a prodejů od r. 1495 až do r. 1537 města Náchoda. Má listů 200. (Označení rukou P. J. M. Ludvíka z r. 1825.) 3a—4b — Rejstřík rukopisu, psáno rukou poč. 16. stol. (písař městský Jan Jelínek). A1—0 12 — Trhové zápisy z let 1495—1537 (koupě a prodeje nemovitostí, splátky aj.). O 12 — Znamenává se registrum na tyto knihy. KNIHA PAMĚTNÍ A SIROTČÍ 1491—1582(—1602) 862 OA Náchod, rkp. III. Papír, 18X22 cm, ff. 96, modernější foliace shora a původní (signatury) nepřesná, 124
Strana 125
vazba původní, tuhé pergamenové desky, hřbet vyztužen proužky tmavé kůže, zadní deska protažena v pliku. Oprava rkp. nutná; češ., lat. Přátelské smlouvy, obligace, půjčky sirotčích peněz, poručenství, stavění rukojmí, směny nemovitostí, sirotčí zápisy, statuty městské rady. f. 7a — Statut městské rady (zákaz různých her v domech, přijímání peněz od vandrovních), 1521. 14a — Soupis městských knih náchodských, pořízený P. Josefem Myslimírem Ludvíkem, 1828. 23a — Vejpis práv přináležejících písaři, cca pol. 16. stol. 93a—96b — Abecední rejstřík (neúplný), cca pol.-16. stol. KNIHA TESTAMENTŮ (1496—)1548—1602 863 OA Náchod, rkp. VIII., Kniha odkazů dědičných. Papír, 23X33 cm, ff. 125, foliace původní (signatury — A 1—E 7) neúplná, vazba novější, lepenkové desky, polokůže; češ., lat. f. A1 — Znamenávají se kšaftové města Náchoda za ouřadu ty časy opatrných osob Jana Řeháčka hospodáře města... 1550 Johannes Jelínek, písař městský. A1—CVII — Zápisy z let 1496—1548 psané jednou písařskou rukou (písař Jan Jelínek); jde pravděpodobně o opis, provedený v letech 1547—1548. V rkp. vloženo několik folií, obsahujících: Inventář a popis svrškův a nábytkův pozůstalých po n. knězi Mikulášovi Skalickém v outerý hodní velikonoční leta etc. 1580. NĚMECKÝ BROD viz HAVLÍČKŮV BROD NOVÁ VES (distr. I. II. Chomutov) KNIHA SOUDNÍ (FRAGMENT) (1523—1570) 864 OA Chomutov, fond m. Nová Ves. Papír, 21,5X32,5 cm, ff. 43, foliace původní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; něm. Kniha rozrušena vyříznutím velkého počtu folií. Obsahuje nesporné záležitosti, převážně trhy. Pořadí zápisů bez jakéhokoliv chronologického sledu (podle místa). NOVÁ VES (!) KNIHA SIROTČÍ 1510—1545(—1565) 865 StA Brno, rkp. sign. G 10, č. 492, sirotčí registra. Papír, 15X22 cm, ff. 82, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; češ., lat. 125
vazba původní, tuhé pergamenové desky, hřbet vyztužen proužky tmavé kůže, zadní deska protažena v pliku. Oprava rkp. nutná; češ., lat. Přátelské smlouvy, obligace, půjčky sirotčích peněz, poručenství, stavění rukojmí, směny nemovitostí, sirotčí zápisy, statuty městské rady. f. 7a — Statut městské rady (zákaz různých her v domech, přijímání peněz od vandrovních), 1521. 14a — Soupis městských knih náchodských, pořízený P. Josefem Myslimírem Ludvíkem, 1828. 23a — Vejpis práv přináležejících písaři, cca pol. 16. stol. 93a—96b — Abecední rejstřík (neúplný), cca pol.-16. stol. KNIHA TESTAMENTŮ (1496—)1548—1602 863 OA Náchod, rkp. VIII., Kniha odkazů dědičných. Papír, 23X33 cm, ff. 125, foliace původní (signatury — A 1—E 7) neúplná, vazba novější, lepenkové desky, polokůže; češ., lat. f. A1 — Znamenávají se kšaftové města Náchoda za ouřadu ty časy opatrných osob Jana Řeháčka hospodáře města... 1550 Johannes Jelínek, písař městský. A1—CVII — Zápisy z let 1496—1548 psané jednou písařskou rukou (písař Jan Jelínek); jde pravděpodobně o opis, provedený v letech 1547—1548. V rkp. vloženo několik folií, obsahujících: Inventář a popis svrškův a nábytkův pozůstalých po n. knězi Mikulášovi Skalickém v outerý hodní velikonoční leta etc. 1580. NĚMECKÝ BROD viz HAVLÍČKŮV BROD NOVÁ VES (distr. I. II. Chomutov) KNIHA SOUDNÍ (FRAGMENT) (1523—1570) 864 OA Chomutov, fond m. Nová Ves. Papír, 21,5X32,5 cm, ff. 43, foliace původní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; něm. Kniha rozrušena vyříznutím velkého počtu folií. Obsahuje nesporné záležitosti, převážně trhy. Pořadí zápisů bez jakéhokoliv chronologického sledu (podle místa). NOVÁ VES (!) KNIHA SIROTČÍ 1510—1545(—1565) 865 StA Brno, rkp. sign. G 10, č. 492, sirotčí registra. Papír, 15X22 cm, ff. 82, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; češ., lat. 125
Strana 126
f. 2a — Anno domini 1510 znamenává se registr, kterýž dal udělati Wolfgank Vlček, ty časy úředník v Nové Vsi na památku rychtáři, konšelům i vší obci k požitku v Nové Vsi etc. 3a — Anno a nativitate domini 1510° feria 4a ante Georgii (17. IV.) signatum est hoc registrum communitatis Nove ville etc. — Sirotčí zápisy, testamenty, obligace, trhy nemovitostí, pronájmy pozemků aj. 1515 8a—82b až 1545 (—65). NOVÉ MĚSTO na Moravě (distr. I., II. Žďár n. S.) KNIHA PAMĚTNÍ (1458—)1468—1533 866 OA Nové Město na Moravě. Papír, 22,5x33,5 cm, ff. 56, foliace novější (inkoustem, je nepřesná), vazba původní potažená kůží; češ. Prvních 6 fol. bylo připojeno na poč. rukopisu zjevně později. Zápisy z let 1547, 1549. f. 5a—10b — Zápisy nesporného soudnictví (trhy, sirotčí zápisy apod.) 1468—1533. 11a—34b — Zápisy trestního soudnictví (prohlášení psanců aj.) 1603—1640. 35a—56b — Pokračování nesporných záležitostí ze stejného období jako shora. NOVÉ MĚSTO n. Met. KNIHA TRHOVÁ (1505)—1508—1541 OA Nové Město n. Metují, rkp. č. 189, Kniha gruntovní. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 179, moderní foliace vpravo shora, vazba původní, dřevěné desky potažené zčásti bílou kůží, k uzavření slouží kožený proužek od zadní desky; češ. 867 Trhy nemovitostí, sirotčí záležitosti, odkazy majetkových podílů, obligace, kvitance. f. 1a — Trhové zápisy, 1516, 1523. 2a—8a — Abecední rejstřík. 9 — Trhové zápisy, 1525, 1538. 10a — Smlouva novoměstských s okolními vesnicemi o lovu ryb v řece, 1507. 10b — Trhové zápisy: 1508, 1525. 1510, 1511, 1532; fol. 11b — 1505, 1506, 1525; 11a — 1505, 1507, 1531; fol. 12b — 1505, 1523, 1529; 12а — 13a — 1507, 1531, 1537; atd. Podle pořadí zápisů lze soudit, že kniha byla založena asi r. 1508; zápisy z let 1505—1507 byly patrně přepsány. Lit.: J. Juránek, Nejstarší knižní památka Nového Města n. Met. Hradecký kraj 7, str. 109 n. KNIHA TESTAMENTŮ 1508—1612(—1618) 868 OA Nové Město n. Metují, Kniha kšaftů. Papír, 16,5223 cm, ff. 161, moderní foliace vpravo shora, fragment původní 126
f. 2a — Anno domini 1510 znamenává se registr, kterýž dal udělati Wolfgank Vlček, ty časy úředník v Nové Vsi na památku rychtáři, konšelům i vší obci k požitku v Nové Vsi etc. 3a — Anno a nativitate domini 1510° feria 4a ante Georgii (17. IV.) signatum est hoc registrum communitatis Nove ville etc. — Sirotčí zápisy, testamenty, obligace, trhy nemovitostí, pronájmy pozemků aj. 1515 8a—82b až 1545 (—65). NOVÉ MĚSTO na Moravě (distr. I., II. Žďár n. S.) KNIHA PAMĚTNÍ (1458—)1468—1533 866 OA Nové Město na Moravě. Papír, 22,5x33,5 cm, ff. 56, foliace novější (inkoustem, je nepřesná), vazba původní potažená kůží; češ. Prvních 6 fol. bylo připojeno na poč. rukopisu zjevně později. Zápisy z let 1547, 1549. f. 5a—10b — Zápisy nesporného soudnictví (trhy, sirotčí zápisy apod.) 1468—1533. 11a—34b — Zápisy trestního soudnictví (prohlášení psanců aj.) 1603—1640. 35a—56b — Pokračování nesporných záležitostí ze stejného období jako shora. NOVÉ MĚSTO n. Met. KNIHA TRHOVÁ (1505)—1508—1541 OA Nové Město n. Metují, rkp. č. 189, Kniha gruntovní. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 179, moderní foliace vpravo shora, vazba původní, dřevěné desky potažené zčásti bílou kůží, k uzavření slouží kožený proužek od zadní desky; češ. 867 Trhy nemovitostí, sirotčí záležitosti, odkazy majetkových podílů, obligace, kvitance. f. 1a — Trhové zápisy, 1516, 1523. 2a—8a — Abecední rejstřík. 9 — Trhové zápisy, 1525, 1538. 10a — Smlouva novoměstských s okolními vesnicemi o lovu ryb v řece, 1507. 10b — Trhové zápisy: 1508, 1525. 1510, 1511, 1532; fol. 11b — 1505, 1506, 1525; 11a — 1505, 1507, 1531; fol. 12b — 1505, 1523, 1529; 12а — 13a — 1507, 1531, 1537; atd. Podle pořadí zápisů lze soudit, že kniha byla založena asi r. 1508; zápisy z let 1505—1507 byly patrně přepsány. Lit.: J. Juránek, Nejstarší knižní památka Nového Města n. Met. Hradecký kraj 7, str. 109 n. KNIHA TESTAMENTŮ 1508—1612(—1618) 868 OA Nové Město n. Metují, Kniha kšaftů. Papír, 16,5223 cm, ff. 161, moderní foliace vpravo shora, fragment původní 126
Strana 127
vazby (pouze přední deska), hřbet a zadní deska odtrženy; několik počátečních listů uvolněno z vazby a volně přiloženo; češ. f. 2b — Chronologický rejstřík (fragment?). 3a — Léta od narození syna božího spasitele a pána našeho Ježíše Krista Tisíce pětistého osmého tyto knihy kšaftovné zjednány a způsobeny jsú za této rady ... 4a—161b — Zápisy testamentů, 1508—1612 a přípisky do r. 1618. NOVÝ BYDŽOV (distr. II. Hradec Král.) KNÍHA SOUDNÍ 1311—1470 OA Hradec Král., f. Nový Bydžov, rkp. sign. I., Liber conscientiae, Kniha svě- domí. Pergamen, 1519,3 cm, ff. 231, paginace novější, vazba moderní, původní vazba vevázána; lat., češ. 869 Při převazbě došlo k porušení správného sledu folií, str. 1—14 náleží mezi str. 68—69 a str. 143—166 mezi str. 198—199. Počátek rkp. je na dnešní str. 22. Ed.: J. Kapras, Kniha svědomí města Nového Bydžova z let 1311—1470. N. Bydžov 1907. A. Šašina, Liber conscientiae Neobydzowiensis. N. Bydžov 1946 (pouze výběrová ed. a reprodukce pag. 21—36). Lit.: J. Emler, O nejstarších knihách městských v Čechách, zejména o knize Pražské staroměstské od r. 1310 a Bydžovské od r. 1311. Věstník KČSN 1873. V. Prochaska, Uber die Entstehung und Entwicklung der ältesten Stadt- bücher in Böhmen. MVGDB 22, 1884, str. 65 n. V. Štemberg, Bydžovská kniha zápisův z r. 1311. Právník 27, 1888, str. 253 n. V. Vojtíšek, O nejstarších českých městských knihách, pražské a novo- bydžovské. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 355—366 (přetisk ze sborníku Od pravěku k dnešku I., Praha 1930, str. 203 n.). KNIHA PAMĚTNÍ 1495—1707 870 OA Hradec Král., f. MA Nový Bydžov, rkp. 2., Liber memorabilium. Papír, 23x34 cm, ff. 777, paginace novější, vazba nehistorická, moderní, pů- vodní vazba vevázána; češ. Prvních 25 fol. nepaginováno, vepsán rejstřík rukou 1. pol. 19. stol. p. 1—158 — Soukromoprávní zápisy (testamenty, trhy, obligace, sirotčí zápisy, obec. statuta aj.) z let 1509—1532. 127
vazby (pouze přední deska), hřbet a zadní deska odtrženy; několik počátečních listů uvolněno z vazby a volně přiloženo; češ. f. 2b — Chronologický rejstřík (fragment?). 3a — Léta od narození syna božího spasitele a pána našeho Ježíše Krista Tisíce pětistého osmého tyto knihy kšaftovné zjednány a způsobeny jsú za této rady ... 4a—161b — Zápisy testamentů, 1508—1612 a přípisky do r. 1618. NOVÝ BYDŽOV (distr. II. Hradec Král.) KNÍHA SOUDNÍ 1311—1470 OA Hradec Král., f. Nový Bydžov, rkp. sign. I., Liber conscientiae, Kniha svě- domí. Pergamen, 1519,3 cm, ff. 231, paginace novější, vazba moderní, původní vazba vevázána; lat., češ. 869 Při převazbě došlo k porušení správného sledu folií, str. 1—14 náleží mezi str. 68—69 a str. 143—166 mezi str. 198—199. Počátek rkp. je na dnešní str. 22. Ed.: J. Kapras, Kniha svědomí města Nového Bydžova z let 1311—1470. N. Bydžov 1907. A. Šašina, Liber conscientiae Neobydzowiensis. N. Bydžov 1946 (pouze výběrová ed. a reprodukce pag. 21—36). Lit.: J. Emler, O nejstarších knihách městských v Čechách, zejména o knize Pražské staroměstské od r. 1310 a Bydžovské od r. 1311. Věstník KČSN 1873. V. Prochaska, Uber die Entstehung und Entwicklung der ältesten Stadt- bücher in Böhmen. MVGDB 22, 1884, str. 65 n. V. Štemberg, Bydžovská kniha zápisův z r. 1311. Právník 27, 1888, str. 253 n. V. Vojtíšek, O nejstarších českých městských knihách, pražské a novo- bydžovské. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 355—366 (přetisk ze sborníku Od pravěku k dnešku I., Praha 1930, str. 203 n.). KNIHA PAMĚTNÍ 1495—1707 870 OA Hradec Král., f. MA Nový Bydžov, rkp. 2., Liber memorabilium. Papír, 23x34 cm, ff. 777, paginace novější, vazba nehistorická, moderní, pů- vodní vazba vevázána; češ. Prvních 25 fol. nepaginováno, vepsán rejstřík rukou 1. pol. 19. stol. p. 1—158 — Soukromoprávní zápisy (testamenty, trhy, obligace, sirotčí zápisy, obec. statuta aj.) z let 1509—1532. 127
Strana 128
159—180 — Soukromoprávní zápisy z let 1495—1501 (p. 180 — taxa pro rektora školy, kan- tora a faráře). 181—1504 — totéž z let 1532—1707. Lit.: J. Kapras, Kniha svědomí města Nového Bydžova z let 1311—1470. Nový Bydžov 1907, str. LXV NYMBURK KNIHA SOUDNÍ (FRAGMENT) (1363—1364, 1369) Pam. nár. písemnictví, Praha, Strahovská knihovna, bez sign. Pergamen, 15X26 cm, ff. 12, bez foliace, bez vazby; lat. Zlomek obsahuje celkem 38 zápisů z let 1363—1364 a jeden pozdější zápis z r. 1369, týkajících se většinou majetkových resignací pro případ smrti, dále pak trhů nemovitostí. Četné zápisy jsou mřežované. 871 OLOMOUC V. Nešpor, Městské knihy archivu olomouckého od r. 1343 do r. 1848. ČVSMOl 38, 1927 (zvl. ot.). H. Kux, Verwaltungsgeschichte der Stadt Olmütz. Olomouc 1942. F. Čáda, Olomoucký kodex Václava z Jihlavy. Studie o rukopisech. Praha 1963, str. 77—154. Na str. 102—104 uvádí tři deperdita, z toho dvě ze 14. a jedno z poč. 15. stol. (knihy radní?). KNIHA PAMĚTNÍ (1343)1350—1417(—1420, 1497) 872 MA Olomouc, rkp. č. 166, Liber actuum notabilium. Pergamen, 25,5X33,5 cm, ff. 47, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky, k uzavření sloužily kožené proužky; lat., něm. f. 12 — In nomine domini amen. Anno nativitatis eiusdem M'CCC° quadragesimo tercio feria sexta post purificationem b. Marie virginis (7. II.) nos Nicolaus advocatus,... con- sules ... consilio maturo adhibito de unanimi beneplacito nostro presentem librum fieri decrevimus et per viros fidedignos, conciliarios nostros quatuor, qui pro tempore fuerint, clausum ipsorum series retinendum et ea, que pro commune bono in ipsum librum signari decrevimus, non in aliis locis preterquam in nostro firmato judicio vel in pleno nostro consilio sub nostri ac successorum nostrorum omnium presencia conscribenda. 1b — Obnovený úvodní zápis (1350). — Proskripce. 2a—17b 18a—44b — Zápisy soudnictví nesporného (převody nemovitostí, obligace, kvitance, prodeje platů, zápisy věna, testamenty). 45a—47b — Statuta měst. rady (o prodeji a vaření piva — 1417, o prodeji koží — 1414, potvr- zení cechovních statut — 1420). Lit.: F. Bischoff, Uber das älteste Olmützer Stadtbuch. SB d. Wiener Akademie d. Wissenschaften, Phil.-hist. Classe, Bd. 85, 1877, str. 281—350. 128
159—180 — Soukromoprávní zápisy z let 1495—1501 (p. 180 — taxa pro rektora školy, kan- tora a faráře). 181—1504 — totéž z let 1532—1707. Lit.: J. Kapras, Kniha svědomí města Nového Bydžova z let 1311—1470. Nový Bydžov 1907, str. LXV NYMBURK KNIHA SOUDNÍ (FRAGMENT) (1363—1364, 1369) Pam. nár. písemnictví, Praha, Strahovská knihovna, bez sign. Pergamen, 15X26 cm, ff. 12, bez foliace, bez vazby; lat. Zlomek obsahuje celkem 38 zápisů z let 1363—1364 a jeden pozdější zápis z r. 1369, týkajících se většinou majetkových resignací pro případ smrti, dále pak trhů nemovitostí. Četné zápisy jsou mřežované. 871 OLOMOUC V. Nešpor, Městské knihy archivu olomouckého od r. 1343 do r. 1848. ČVSMOl 38, 1927 (zvl. ot.). H. Kux, Verwaltungsgeschichte der Stadt Olmütz. Olomouc 1942. F. Čáda, Olomoucký kodex Václava z Jihlavy. Studie o rukopisech. Praha 1963, str. 77—154. Na str. 102—104 uvádí tři deperdita, z toho dvě ze 14. a jedno z poč. 15. stol. (knihy radní?). KNIHA PAMĚTNÍ (1343)1350—1417(—1420, 1497) 872 MA Olomouc, rkp. č. 166, Liber actuum notabilium. Pergamen, 25,5X33,5 cm, ff. 47, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky, k uzavření sloužily kožené proužky; lat., něm. f. 12 — In nomine domini amen. Anno nativitatis eiusdem M'CCC° quadragesimo tercio feria sexta post purificationem b. Marie virginis (7. II.) nos Nicolaus advocatus,... con- sules ... consilio maturo adhibito de unanimi beneplacito nostro presentem librum fieri decrevimus et per viros fidedignos, conciliarios nostros quatuor, qui pro tempore fuerint, clausum ipsorum series retinendum et ea, que pro commune bono in ipsum librum signari decrevimus, non in aliis locis preterquam in nostro firmato judicio vel in pleno nostro consilio sub nostri ac successorum nostrorum omnium presencia conscribenda. 1b — Obnovený úvodní zápis (1350). — Proskripce. 2a—17b 18a—44b — Zápisy soudnictví nesporného (převody nemovitostí, obligace, kvitance, prodeje platů, zápisy věna, testamenty). 45a—47b — Statuta měst. rady (o prodeji a vaření piva — 1417, o prodeji koží — 1414, potvr- zení cechovních statut — 1420). Lit.: F. Bischoff, Uber das älteste Olmützer Stadtbuch. SB d. Wiener Akademie d. Wissenschaften, Phil.-hist. Classe, Bd. 85, 1877, str. 281—350. 128
Strana 129
KNIHA PAMĚTNÍ A STATUTŮ 1424 — CCA 1480 873 MA Olomouc, rkp. č. 164, Liber memorialis, Manuál radní Václava z Jihlavy. Papír, 21,5x30 cm, ff. 239, foliace moderní, vazba z poč. 16. stol. (1526), dře- věné desky potažené do poloviny světlou kůží, k uzavření slouží proužky kůže; lat., něm., češ. Kniha má ráz kompilace užitého městského práva a je rozčleněna do 14 oddílů (viz níže). Kniha byla založena městským písařem Václavem z Jihlavy v r. 1424 a jím pak vedena zhruba do r. 1437. Po něm pokračují pak další písaři stejným způsobem až do cca 1485 f. 1a — ... Ideo ut diversas utilitates et commoditates, que in hoc libro notari et secundum registrum subscriptum et notacionem eius facilius queri presentemque inveniri opor- tunius presentem librum registratum et notatum de nostrorum omnium unanimi consensu et voluntate pro memoriali decrevimus comparandum et ita omnino con- scribendum, volentes omnimodeque decernentes, ut omnia in ipso conscripta et notata plenam et integram roboris teneant firmitatem... (úvodní zápis v knize z r. 1424). Registrum: Primo in sequenti folio statuta et ordinaciones factas et conditas per consules et juratos. Item collaciones, que pertinent consilio et civitati Holomucensis. Item concordie stipendiariorum aliorumque hominum pro muris, sepibus, canalibus, fenestris et similis edificiis. Item debita, census et redditus annuales in quibus civitas Olomucensis obligatur. Item debita et emende in quibus juratis et civitati alii homines obligantur. Item debita et obligaciones in quibus unus alteri coram consilio vel uno jurato obligatus. Item testamenta, arbitria, contractus, nupcialia, mercipotus. Item resignaciones bonorum mobilium et immobilium, quos homines inter se mutuo coram juratis faciunt. Item gesta, lites et controversie, que amore vel amicabili justicia per juratos vel alios com- ponuntur. Item fidejussores, qui promitunt pro hominibus, qui se pro omnibus factis ad consilium vel maniloquium statuere tenentur. Item homines advene facti cives, qui licenciam ad civitatem recipiunt. Item proscriptiones hominum et scelera perpetrancium. Item actus et convenciones ytalicalis vini, cerevisie Swidnicensis et vingulorum aliorum actuum et calculacionum... Convenciones tectorum ecclesie et aliorum edificiorum civitatis Olomucensis. Lit.: V. Saliger, Uber das Olmützer Stadtbuch des Wenzel von Iglau. Brno 1882. F. Čáda, Olomoucký kodex, str. 89—93. 874 KNIHA PAMĚTNÍ 1492—1533 MA Olomouc, rkp. č. 7 (st. sign. 45), Liber antiquus contractuum et testamen- torum. Papír, pergamen (předsádky), 20,5x32 cm, ff. 291, foliace původní i moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; něm., lat., češ. f. 12 — Librum hunc in quinque partes seu libros parciales distinctum anno nativitatis domi- nice M'CCC nonagesimo secundo fieri conscribique condignum duximus. In cujus parte prima seu primo libro parciali decreta, statuta ac ordinaciones per consulatum pro utilitate rei publice facte et faciende in futurum continebuntur. In secundo edicta, diffiniciones ac litium decisiones, que inter partes quoquomodo racione terminorum, parietum, aquiductuum ac metarum fenestrarumque aut aliarum quorumvis structu- rarum emergant. In tercio contractus, obligaciones, remissiones et quitancie. In quarto libro bonorum mobilium et immobilium assignaciones, resignaciones et investiture coram consulatu facte. In quinto vero litium decisiones, placitaciones et amicabiles composiciones per personas privatas inter partes iussu consulatus facte et ad consu- latum a partibus delate conscribentur: 129 9 Philosophia
KNIHA PAMĚTNÍ A STATUTŮ 1424 — CCA 1480 873 MA Olomouc, rkp. č. 164, Liber memorialis, Manuál radní Václava z Jihlavy. Papír, 21,5x30 cm, ff. 239, foliace moderní, vazba z poč. 16. stol. (1526), dře- věné desky potažené do poloviny světlou kůží, k uzavření slouží proužky kůže; lat., něm., češ. Kniha má ráz kompilace užitého městského práva a je rozčleněna do 14 oddílů (viz níže). Kniha byla založena městským písařem Václavem z Jihlavy v r. 1424 a jím pak vedena zhruba do r. 1437. Po něm pokračují pak další písaři stejným způsobem až do cca 1485 f. 1a — ... Ideo ut diversas utilitates et commoditates, que in hoc libro notari et secundum registrum subscriptum et notacionem eius facilius queri presentemque inveniri opor- tunius presentem librum registratum et notatum de nostrorum omnium unanimi consensu et voluntate pro memoriali decrevimus comparandum et ita omnino con- scribendum, volentes omnimodeque decernentes, ut omnia in ipso conscripta et notata plenam et integram roboris teneant firmitatem... (úvodní zápis v knize z r. 1424). Registrum: Primo in sequenti folio statuta et ordinaciones factas et conditas per consules et juratos. Item collaciones, que pertinent consilio et civitati Holomucensis. Item concordie stipendiariorum aliorumque hominum pro muris, sepibus, canalibus, fenestris et similis edificiis. Item debita, census et redditus annuales in quibus civitas Olomucensis obligatur. Item debita et emende in quibus juratis et civitati alii homines obligantur. Item debita et obligaciones in quibus unus alteri coram consilio vel uno jurato obligatus. Item testamenta, arbitria, contractus, nupcialia, mercipotus. Item resignaciones bonorum mobilium et immobilium, quos homines inter se mutuo coram juratis faciunt. Item gesta, lites et controversie, que amore vel amicabili justicia per juratos vel alios com- ponuntur. Item fidejussores, qui promitunt pro hominibus, qui se pro omnibus factis ad consilium vel maniloquium statuere tenentur. Item homines advene facti cives, qui licenciam ad civitatem recipiunt. Item proscriptiones hominum et scelera perpetrancium. Item actus et convenciones ytalicalis vini, cerevisie Swidnicensis et vingulorum aliorum actuum et calculacionum... Convenciones tectorum ecclesie et aliorum edificiorum civitatis Olomucensis. Lit.: V. Saliger, Uber das Olmützer Stadtbuch des Wenzel von Iglau. Brno 1882. F. Čáda, Olomoucký kodex, str. 89—93. 874 KNIHA PAMĚTNÍ 1492—1533 MA Olomouc, rkp. č. 7 (st. sign. 45), Liber antiquus contractuum et testamen- torum. Papír, pergamen (předsádky), 20,5x32 cm, ff. 291, foliace původní i moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; něm., lat., češ. f. 12 — Librum hunc in quinque partes seu libros parciales distinctum anno nativitatis domi- nice M'CCC nonagesimo secundo fieri conscribique condignum duximus. In cujus parte prima seu primo libro parciali decreta, statuta ac ordinaciones per consulatum pro utilitate rei publice facte et faciende in futurum continebuntur. In secundo edicta, diffiniciones ac litium decisiones, que inter partes quoquomodo racione terminorum, parietum, aquiductuum ac metarum fenestrarumque aut aliarum quorumvis structu- rarum emergant. In tercio contractus, obligaciones, remissiones et quitancie. In quarto libro bonorum mobilium et immobilium assignaciones, resignaciones et investiture coram consulatu facte. In quinto vero litium decisiones, placitaciones et amicabiles composiciones per personas privatas inter partes iussu consulatus facte et ad consu- latum a partibus delate conscribentur: 129 9 Philosophia
Strana 130
Kniha byla užívána jako právní rukopis naučení rady, sestavený z aktů skutečných. Dělení knihy bylo dodrženo (viz fol. 1a, 38a, 73a, 122a, 166a) s tím, že byly přidány ještě další dvě části: fol. 213a — Sextus liber continet in se testamenta et eorum ordinaciones, fol. 257a — bez označení, obsahující zápisy o zachovalosti. BERNÍ REJSTŘÍK (FRAGMENT) CCA POL. 15. STOL. 875 StA Janovice, Sb. VSM v Olomouci, č. 486. Papír, 22,7X34 cm, ff. 2, bez vazby; lat. Fragment obsahuje zbytek první a počátek druhé městské čtvrti. f. 2b — Nalezeno na faře Kladecké, 1883 — Krástek (nálezový zápis při předání do Sbírky VSMO). KOPIÁŘ A KONCEPTÁŘ MĚSTSKÉ KORESPODENCE 1424—1580 StA Brno, G 10, č. 343, Codex Wenzeslai de Iglavia. Papír, 22,5x30,5 cm, ff. 216, foliace původní a moderní, vazba novější; něm., lat., češ. 876 f. 1° — Wir Nicolaus Raffauf, burgermeister, Peterlinus Hufnagl... Das buch ist angefenget durch Wenceslaum von Igla, unserm stadtschreiber nach Crist geburd vierzehenhundert und dornach in dem vierundzweinczigisten jaren am freitag vor unserm lieben Frauen- tage der Lichtmess (28. I.). Kniha vedena Václavem z Jihlavy pouze do 30. let 15. stol. Pozdější zápisy vpisovány na uprázdněná místa podle druhů (littere baronibus, civitatibus etc.). Lit.: F. Čáda, Olomoucký kodex, str. 89; některé listy vydány F. Palackým, zvl. v Urkundliche Beiträge z. Geschichte d. Hussitenkrieges I., II., Praha 1873. FORMULÁŘ ČESKÉ KORESPONDENCE CCA 1508—1527 877 MA Olomouc, rkp. č. 149. Papír, 22X32,5 cm, ff. 196, foliace původní zčásti a zčásti moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží (do polovice); češ. Kniha má ráz kopiáře a register současně. Šlo tu o kancelářskou pomůcku — formulář, sesta- venou z písemností skutečně vzniklých. Na předsádce: Anno domini Millesimo quingentesimo octavo in vigilia Simonis et Jude (27. X.) vocatus et susceptus sum ad officium notariatus. FORMULÁŘ SMÍŠENÝ CCA 1509—1514 878 MA Olomouc, rkp. č. 151, Litterae variae. Papír, 21,5x29,2 cm, ff. 275, foliace moderní, vazba původní, lepenkové desky potažené kůží, opatřenou ornamentálním slepotiskem; něm., lat. Kniha má ráz specializovaného formuláře převážně právního typu, děleného na tři oddíly: písemnosti panovníka, šlechty a měst. písemnosti, týkající se kláštera Hradiště. Připojena statuta městs. rady. Fol. 1—18 je věnováno ukázkám různých typů písma z poč. 16. stol. 130
Kniha byla užívána jako právní rukopis naučení rady, sestavený z aktů skutečných. Dělení knihy bylo dodrženo (viz fol. 1a, 38a, 73a, 122a, 166a) s tím, že byly přidány ještě další dvě části: fol. 213a — Sextus liber continet in se testamenta et eorum ordinaciones, fol. 257a — bez označení, obsahující zápisy o zachovalosti. BERNÍ REJSTŘÍK (FRAGMENT) CCA POL. 15. STOL. 875 StA Janovice, Sb. VSM v Olomouci, č. 486. Papír, 22,7X34 cm, ff. 2, bez vazby; lat. Fragment obsahuje zbytek první a počátek druhé městské čtvrti. f. 2b — Nalezeno na faře Kladecké, 1883 — Krástek (nálezový zápis při předání do Sbírky VSMO). KOPIÁŘ A KONCEPTÁŘ MĚSTSKÉ KORESPODENCE 1424—1580 StA Brno, G 10, č. 343, Codex Wenzeslai de Iglavia. Papír, 22,5x30,5 cm, ff. 216, foliace původní a moderní, vazba novější; něm., lat., češ. 876 f. 1° — Wir Nicolaus Raffauf, burgermeister, Peterlinus Hufnagl... Das buch ist angefenget durch Wenceslaum von Igla, unserm stadtschreiber nach Crist geburd vierzehenhundert und dornach in dem vierundzweinczigisten jaren am freitag vor unserm lieben Frauen- tage der Lichtmess (28. I.). Kniha vedena Václavem z Jihlavy pouze do 30. let 15. stol. Pozdější zápisy vpisovány na uprázdněná místa podle druhů (littere baronibus, civitatibus etc.). Lit.: F. Čáda, Olomoucký kodex, str. 89; některé listy vydány F. Palackým, zvl. v Urkundliche Beiträge z. Geschichte d. Hussitenkrieges I., II., Praha 1873. FORMULÁŘ ČESKÉ KORESPONDENCE CCA 1508—1527 877 MA Olomouc, rkp. č. 149. Papír, 22X32,5 cm, ff. 196, foliace původní zčásti a zčásti moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží (do polovice); češ. Kniha má ráz kopiáře a register současně. Šlo tu o kancelářskou pomůcku — formulář, sesta- venou z písemností skutečně vzniklých. Na předsádce: Anno domini Millesimo quingentesimo octavo in vigilia Simonis et Jude (27. X.) vocatus et susceptus sum ad officium notariatus. FORMULÁŘ SMÍŠENÝ CCA 1509—1514 878 MA Olomouc, rkp. č. 151, Litterae variae. Papír, 21,5x29,2 cm, ff. 275, foliace moderní, vazba původní, lepenkové desky potažené kůží, opatřenou ornamentálním slepotiskem; něm., lat. Kniha má ráz specializovaného formuláře převážně právního typu, děleného na tři oddíly: písemnosti panovníka, šlechty a měst. písemnosti, týkající se kláštera Hradiště. Připojena statuta městs. rady. Fol. 1—18 je věnováno ukázkám různých typů písma z poč. 16. stol. 130
Strana 131
KNIHA KORESPONDENCE MĚSTSKÉ RADY 1510—1522 879 MA Brno, rkp. č. 167. Papír, 22,5x33 cm, ff. 279, moderní foliace shora vpravo, vazba původní, lepen- kové desky potažené tmavohnědou kůží s ornamentálním slepotiskem; češ., něm., lat. f. 17a—198b — Opisy došlé a z kanceláře vyšlé korespondence, 1510—1522. 199a—201b — Anno domini 1512 hee sentencie in urbe Olomuczensi conflate sunt et ad alias civitates, oppida et villas iuxta consuetudinem maiorum nostrorum exposite et misse illis:... (sentence posílány: Hranice, Šternberk, Týnice, Prostějov, Uničov, Lipník, Náměšť, Jevíčko), 1512—1514. 228a—246b — Opisy došlé a z kanceláře vyšlé korespondence, 1512—1516. 252a—266a — dtto, 1516—1517. FORMULÁŘ NĚMECKÉ KORESPONDENCE CCA 1513 880 MA Olomouc, rkp. č. 150. Papír, 21,5x32 cm, ff. 152, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, opatřenou ornamentálním slepotiskem; něm., lat. Kniha má ráz kopiáře i register; šlo tu o kancelářskou pomůcku-formulář, sestavenou z písem- ností skutečně vydaných. REJSTŘÍK ŽIDOVSKÝCH PŮJČEK 1413—1426 881 MA Olomouc, rkp. č. 36, Registra judeorum. Papír, 11X30 cm, ff. 97, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska původně protažena v pliku; lat. Rejstřík dělen na oddíly podle jmen půjčovatelů (židů). Připojen rukopisný rejstřík (zpracoval dr. H. Kux) z r. 1903—1904. Lit.: H. Kux, Das Olmützer Judenregister vom Jahre 1413. ZVGMSchl. 9, 1905, str. 385—423. 882 KNIHA DLUHŮ A TESTAMENTŮ 1495—1534 MA Olomouc, rkp. č. 65, Liber debitorum et testamentorum. Papír, 16221,5 cm, ff. 147, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, k uzavření sloužily kožené proužky; češ., lat. Kniha má ráz knihy soudnictví nesporného. KNIHA SOUDNÍ 1511—1514 MA Olomouc, rkp. č. 1024, Registra judicialia. Papír, 21X28,7 cm, ff. 288, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky, opatřené ornamentálním slepotiskem, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., češ. 883 Protokolární zápisy o projednávaných civilních sporných záležitostech (dluhy, spory o dluhy, o držbu nemovitostí aj.). 131
KNIHA KORESPONDENCE MĚSTSKÉ RADY 1510—1522 879 MA Brno, rkp. č. 167. Papír, 22,5x33 cm, ff. 279, moderní foliace shora vpravo, vazba původní, lepen- kové desky potažené tmavohnědou kůží s ornamentálním slepotiskem; češ., něm., lat. f. 17a—198b — Opisy došlé a z kanceláře vyšlé korespondence, 1510—1522. 199a—201b — Anno domini 1512 hee sentencie in urbe Olomuczensi conflate sunt et ad alias civitates, oppida et villas iuxta consuetudinem maiorum nostrorum exposite et misse illis:... (sentence posílány: Hranice, Šternberk, Týnice, Prostějov, Uničov, Lipník, Náměšť, Jevíčko), 1512—1514. 228a—246b — Opisy došlé a z kanceláře vyšlé korespondence, 1512—1516. 252a—266a — dtto, 1516—1517. FORMULÁŘ NĚMECKÉ KORESPONDENCE CCA 1513 880 MA Olomouc, rkp. č. 150. Papír, 21,5x32 cm, ff. 152, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, opatřenou ornamentálním slepotiskem; něm., lat. Kniha má ráz kopiáře i register; šlo tu o kancelářskou pomůcku-formulář, sestavenou z písem- ností skutečně vydaných. REJSTŘÍK ŽIDOVSKÝCH PŮJČEK 1413—1426 881 MA Olomouc, rkp. č. 36, Registra judeorum. Papír, 11X30 cm, ff. 97, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska původně protažena v pliku; lat. Rejstřík dělen na oddíly podle jmen půjčovatelů (židů). Připojen rukopisný rejstřík (zpracoval dr. H. Kux) z r. 1903—1904. Lit.: H. Kux, Das Olmützer Judenregister vom Jahre 1413. ZVGMSchl. 9, 1905, str. 385—423. 882 KNIHA DLUHŮ A TESTAMENTŮ 1495—1534 MA Olomouc, rkp. č. 65, Liber debitorum et testamentorum. Papír, 16221,5 cm, ff. 147, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, k uzavření sloužily kožené proužky; češ., lat. Kniha má ráz knihy soudnictví nesporného. KNIHA SOUDNÍ 1511—1514 MA Olomouc, rkp. č. 1024, Registra judicialia. Papír, 21X28,7 cm, ff. 288, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky, opatřené ornamentálním slepotiskem, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., češ. 883 Protokolární zápisy o projednávaných civilních sporných záležitostech (dluhy, spory o dluhy, o držbu nemovitostí aj.). 131
Strana 132
KNIHA TESTAMENTŮ 1512—1541 MA Olomouc, rkp. č. 138, Liber testamentorum secundus (rukou 16. stol., rukou přelomu 18.—19. stol. přepsáno na Liber testamentorum primus). Papír, 21x31,3 cm, ff. 287, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené hnědou kůží se slepotiskem, k uzavření sloužily kožené proužky; něm., češ. 884 KNIHA NÁLEZU 1514—1534 885 MA Olomouc, rkp. č. 191, Sentencie scabinorum. Papír, 21x31 cm, ff. 264, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, opatřenou ornamentálním slepotiskem, k uzavření sloužily kožené proužky; něm., lat. f. 1a — Liber in quo sentencie scabinorum Olomucensium notate reperiuntur per circum- spectum providumque dominum Ambrosium pellificem super anno secundo eiusdem officii judiciarie... Výroky jsou pronášeny ke každému případu, projednávanému v rámci zahájených soudů. KNIHA SOUDNÍ 1514—1516 MA Olomouc, rkp. č. 1025, Registra judicialia. Papír, 21X30 cm, ff. 195, foliace moderní (neúplná), vazba původní, tuhé ko- žené desky; něm., češ. 886 Obsah totožný jako u č. 883. KNIHA SENTENCÍ 1515—1566 887 MA Olomouc, rkp. č. 165, Liber edictorum. Papír, 20,5X30,6 cm, ff. 191, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, opatřenou ornamentálním slepotiskem, k uzavření sloužily proužky kůže; něm. Výroky městské rady ve sporných záležitostech cechů i jednotlivců. KNIHA SOUDNÍ 1516—1519 888 MA Olomouc, rkp. č. 1026, Registra judicialia. Papír, 20X29,5 cm ff 267, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky, zadní deska protažena v pliku, k uzavření slouží kožené proužky; něm., češ., lat. Obsah totožný jako u č. 883. KNIHA SOUDNÍ 1520—1521 889 MA Olomouc, rkp. č. 1027, Registra judicialia. Papír, 21x29 cm, ff. 87, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky opatřené ornamentálním slepotiskem; něm., češ., lat. Obsah totožný jako u č. 883. 132
KNIHA TESTAMENTŮ 1512—1541 MA Olomouc, rkp. č. 138, Liber testamentorum secundus (rukou 16. stol., rukou přelomu 18.—19. stol. přepsáno na Liber testamentorum primus). Papír, 21x31,3 cm, ff. 287, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené hnědou kůží se slepotiskem, k uzavření sloužily kožené proužky; něm., češ. 884 KNIHA NÁLEZU 1514—1534 885 MA Olomouc, rkp. č. 191, Sentencie scabinorum. Papír, 21x31 cm, ff. 264, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, opatřenou ornamentálním slepotiskem, k uzavření sloužily kožené proužky; něm., lat. f. 1a — Liber in quo sentencie scabinorum Olomucensium notate reperiuntur per circum- spectum providumque dominum Ambrosium pellificem super anno secundo eiusdem officii judiciarie... Výroky jsou pronášeny ke každému případu, projednávanému v rámci zahájených soudů. KNIHA SOUDNÍ 1514—1516 MA Olomouc, rkp. č. 1025, Registra judicialia. Papír, 21X30 cm, ff. 195, foliace moderní (neúplná), vazba původní, tuhé ko- žené desky; něm., češ. 886 Obsah totožný jako u č. 883. KNIHA SENTENCÍ 1515—1566 887 MA Olomouc, rkp. č. 165, Liber edictorum. Papír, 20,5X30,6 cm, ff. 191, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, opatřenou ornamentálním slepotiskem, k uzavření sloužily proužky kůže; něm. Výroky městské rady ve sporných záležitostech cechů i jednotlivců. KNIHA SOUDNÍ 1516—1519 888 MA Olomouc, rkp. č. 1026, Registra judicialia. Papír, 20X29,5 cm ff 267, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky, zadní deska protažena v pliku, k uzavření slouží kožené proužky; něm., češ., lat. Obsah totožný jako u č. 883. KNIHA SOUDNÍ 1520—1521 889 MA Olomouc, rkp. č. 1027, Registra judicialia. Papír, 21x29 cm, ff. 87, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky opatřené ornamentálním slepotiskem; něm., češ., lat. Obsah totožný jako u č. 883. 132
Strana 133
KNIHA SOUDNÍ 1522—1523 890 MA Olomouc, rkp. č. 1028, Registra judicialla. Papír, 21x31 cm, ff. 107, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky opatřené ornamentálním slepotiskem, zadní deska protažena v pliku, k uzavření slouží proužek kůže; něm., lat. Obsah totožný jako u č. 883. KNIHA INVENTÁŘŮ POZUSTALOSTÍ 1522—1564 891 MA Olomouc, rkp. č. 120, Inventarium. Papír, 20,5X27,5 cm, ff. 285, foliace moderní i původní, vazba původní (frag- mentární — pouze přední deska), dřevěné desky potažené kůží; něm. KNIHA SOUDNÍ 1523—1524 892 MA Olomouc, rkp. č. 1029, Registra judicialia. Papír, 20x30 cm, ff. 112, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky opatřené ornamentálním slepotiskem, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., lat. Obsah totožný jako u č. 883. KNIHA SOUDNÍ 1525—1526 MA Olomouc, rkp. č. 1030, Registra judicialia. Papír, 20,5X27,5 cm, ff. 141, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky opatřené ornamentálním slepotiskem, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., lat. Obsah totožný jako u č. 883. KNIHA SOUDNÍ 1526—1527 MA Olomouc, rkp. č. 1031, Registra judicialia. Papír, 20,5X30,5 cm, ff. 142, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky opatřené ornamentálním slepotiskem, k uzavření slouží proužky kůže; něm., lat. Obsah totožný jako u č. 883. Fol. 126a zápisy o půjčkách peněz z let 1546—1547. 894 893 REJSTŘÍK RYCHTÁŘSKÉHO SOUDU 1523—1524 MA Olomouc, rkp. č. 944. Papír, 10,5230 cm, ff. 102, foliace moderní, vazba původní, lepenkové desky potažené kůží opatřenou ornamentálním slepotiskem; něm., češ. 895 Kniha dělena na tři části: vyručení z vězení na rukojemství, záznamy o výsleších, zástavy. V každém oddíle jsou zápisy chronologicky. 133
KNIHA SOUDNÍ 1522—1523 890 MA Olomouc, rkp. č. 1028, Registra judicialla. Papír, 21x31 cm, ff. 107, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky opatřené ornamentálním slepotiskem, zadní deska protažena v pliku, k uzavření slouží proužek kůže; něm., lat. Obsah totožný jako u č. 883. KNIHA INVENTÁŘŮ POZUSTALOSTÍ 1522—1564 891 MA Olomouc, rkp. č. 120, Inventarium. Papír, 20,5X27,5 cm, ff. 285, foliace moderní i původní, vazba původní (frag- mentární — pouze přední deska), dřevěné desky potažené kůží; něm. KNIHA SOUDNÍ 1523—1524 892 MA Olomouc, rkp. č. 1029, Registra judicialia. Papír, 20x30 cm, ff. 112, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky opatřené ornamentálním slepotiskem, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., lat. Obsah totožný jako u č. 883. KNIHA SOUDNÍ 1525—1526 MA Olomouc, rkp. č. 1030, Registra judicialia. Papír, 20,5X27,5 cm, ff. 141, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky opatřené ornamentálním slepotiskem, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., lat. Obsah totožný jako u č. 883. KNIHA SOUDNÍ 1526—1527 MA Olomouc, rkp. č. 1031, Registra judicialia. Papír, 20,5X30,5 cm, ff. 142, foliace moderní, vazba původní, tuhé kožené desky opatřené ornamentálním slepotiskem, k uzavření slouží proužky kůže; něm., lat. Obsah totožný jako u č. 883. Fol. 126a zápisy o půjčkách peněz z let 1546—1547. 894 893 REJSTŘÍK RYCHTÁŘSKÉHO SOUDU 1523—1524 MA Olomouc, rkp. č. 944. Papír, 10,5230 cm, ff. 102, foliace moderní, vazba původní, lepenkové desky potažené kůží opatřenou ornamentálním slepotiskem; něm., češ. 895 Kniha dělena na tři části: vyručení z vězení na rukojemství, záznamy o výsleších, zástavy. V každém oddíle jsou zápisy chronologicky. 133
Strana 134
REJSTŘÍK RYCHTÁŘSKÉHO SOUDU 1524—1525 896 MA Olomouc, rkp. č. 945. Papír, 10,5x28,7 cm, ff. 102, foliace moderní, vazba původní, lepenkové desky potažené kůží opatřenou ornamentálním slepotiskem; něm., češ. Dělení knihy je stejné jako u č. 895. REJSTŘÍK RYCHTÁŘSKÉHO SOUDU 1526 MA Olomouc, rkp. č. 946. Papír, 10X30,2 cm, ff. 97, foliace moderní, vazba původní, lepenkové desky potažené kůží opatřenou ornamentálním slepotiskem; něm. 897 Dělení knihy je stejné jako u č. 895. KNIHA PŮHONŮ 1516—1543 898 MA Olomouc, rkp. č. 186. Papír, 20x29,2 cm, ff. 192, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily kožené proužky; češ., lat. f. 1a — Liber citacionum ante barones marchionatus Moravie cum suis sentenciis diffinitivis ab anno domini etc. 1516. KNIHA PSANCŮ 1523—1598 MA Olomouc, rkp. č. 1239, Liber proscriptionum. Papír, 21,5x28,5 cm, ff. 72, foliace původní, vazba původní, tuhé kožené desky opatřené ornamentálním slepotiskem, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., češ., lat. f. 66b—72a — Abecední rejstřík k zápisům (jména proskribovaných). 899 KNIHA SIROTČÍ 1509—1551(—1558) MA Olomouc, rkp. č. 145, Liber orphanorum. Papír, 21X29,3 cm, ff. 108, foliace původní, vazba původní (fragmentární — pouze zadní deska), dřevěné desky potažené kůží se zbytky kování; něm., lat. 900 Do knihy zapisováno původně od fol. 62b, kde zápisy z r. 1509; po popsání celého zbytku rkp. se písař vracel a počal na fol. 1a (které bylo patrně vyhrazeno pro rejstřík) zapisovat od r. 1548—1551. PACOV (distr. II. Pelhřimov) KNIHA PAMĚTNÍ 1473—1709 OA Pacov, rkp. sign. II. 1. 901 134
REJSTŘÍK RYCHTÁŘSKÉHO SOUDU 1524—1525 896 MA Olomouc, rkp. č. 945. Papír, 10,5x28,7 cm, ff. 102, foliace moderní, vazba původní, lepenkové desky potažené kůží opatřenou ornamentálním slepotiskem; něm., češ. Dělení knihy je stejné jako u č. 895. REJSTŘÍK RYCHTÁŘSKÉHO SOUDU 1526 MA Olomouc, rkp. č. 946. Papír, 10X30,2 cm, ff. 97, foliace moderní, vazba původní, lepenkové desky potažené kůží opatřenou ornamentálním slepotiskem; něm. 897 Dělení knihy je stejné jako u č. 895. KNIHA PŮHONŮ 1516—1543 898 MA Olomouc, rkp. č. 186. Papír, 20x29,2 cm, ff. 192, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily kožené proužky; češ., lat. f. 1a — Liber citacionum ante barones marchionatus Moravie cum suis sentenciis diffinitivis ab anno domini etc. 1516. KNIHA PSANCŮ 1523—1598 MA Olomouc, rkp. č. 1239, Liber proscriptionum. Papír, 21,5x28,5 cm, ff. 72, foliace původní, vazba původní, tuhé kožené desky opatřené ornamentálním slepotiskem, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., češ., lat. f. 66b—72a — Abecední rejstřík k zápisům (jména proskribovaných). 899 KNIHA SIROTČÍ 1509—1551(—1558) MA Olomouc, rkp. č. 145, Liber orphanorum. Papír, 21X29,3 cm, ff. 108, foliace původní, vazba původní (fragmentární — pouze zadní deska), dřevěné desky potažené kůží se zbytky kování; něm., lat. 900 Do knihy zapisováno původně od fol. 62b, kde zápisy z r. 1509; po popsání celého zbytku rkp. se písař vracel a počal na fol. 1a (které bylo patrně vyhrazeno pro rejstřík) zapisovat od r. 1548—1551. PACOV (distr. II. Pelhřimov) KNIHA PAMĚTNÍ 1473—1709 OA Pacov, rkp. sign. II. 1. 901 134
Strana 135
Papír, 22,5x30 cm, ff. 264, paginace novější (počítáno odzadu!), vazba původní, valně porušená; češ. Neobvyklý způsob paginace je nutno dodržet i při citacích. Rkp obsahuje zápisy o převodech nemovitostí, ubrmanské výroky, svatební smlouvy apod. Vedle toho jsou tu též drobné pa- mětní záznamy lokálního charakteru a opisy privilegií (CIM IV. 1, č. 293; IV. 3, č. 681, 882 aj.). Prvních 17 fol. je značně neurovnaných, chronologická sposloupnost zápisů je nepřesná. Další část obsahuje zápisy z let 1585—1599 (resp. 1709). Lit.: J. Nuhlíček, Nejstarší městské knihy pacovské. ČAŠ 15—16, 1940, str. 191 až 199. PARDUBICE KNIHA TRHOVÁ 1515—1582 902 OA Pardubice, rkp. č. 1, Knihy městské rudé. Papír, 23,5x35 cm, ff. 696, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží, hřbet dnes odtržen, k uzavření slouží ko- vové spony; češ. f. IVa—Vb — Oslavná báseň na vznik města Pardubic: Ve jméno svaté a nerozdílné Trojice kamenem stavěl město Pardubice pan Vilém jeho milost vysoce urozený ... a v nebi s tím pánem abychom mohli všichni se shledati. 1a—19a — Nařízení a statuta o celé oblasti městské správy, o řemeslech, o opravách ve městě, o řece, o hnojích. Statuta daná vrchností řemeslům apod. 71a—294b — Trhy domů a nemovitostí ve městě, 1515—1567. Abecední rejstřík k předchozímu oddílu. 295a—300b — 301a—527b — Předměstí dlouhé (trhy) 1515—1585 (—1602). Abecední rejstřík k předchozímu. 529а—533a — Předměstí k dvoru panskému — malé, 1515—1580 (—1618). 534a—679b — 680a—684а — Abecední rejstřík k předchozímu. 685a—687b — Trhy rolí a zahrad, 1545—1553. PELHŘIMOV PAMĚTNÍ KNIHA (1415—)1419—1575 903 OA Pelhřimov. Papír, 25X31 cm, ff. 74, foliace provedena rukou 16. stol. (původní fol. 1—5 ztracena, fol. 6, 7 jen drobné fragmenty u hřbetu), vazba původní: tuhý perga- men, přední deska jen fragment, zadní silně porušena, hřbet vyztužen pruhem tmavé kůže; češ., lat. Převody nemovitostí, smlouvy, sirotčí záležitosti, testamenty, svatební smlouvy, obligace. f. 16b — Jan Longin, školní správce v Pelhřimově odkazuje kostelu P. Marie dva díly bible, jeho rukou opsané, 1439. 18a — Týž daruje témuž kostelu knihu, zvanou Katholikon, 1442. 35b — Znamenanie prawa lazny czoz ma dano byti (Taxy za lazebnické úkony), (cca 1475). 37a, 38 — Zádušní počty, 1483—1488. 38a — Taxy za šrotování svídnického piva, 1485. Lit.: J. Dobiáš, Dějiny král. města Pelhřimova. I. Pelhřimov 1927, str. 252, 380. 135
Papír, 22,5x30 cm, ff. 264, paginace novější (počítáno odzadu!), vazba původní, valně porušená; češ. Neobvyklý způsob paginace je nutno dodržet i při citacích. Rkp obsahuje zápisy o převodech nemovitostí, ubrmanské výroky, svatební smlouvy apod. Vedle toho jsou tu též drobné pa- mětní záznamy lokálního charakteru a opisy privilegií (CIM IV. 1, č. 293; IV. 3, č. 681, 882 aj.). Prvních 17 fol. je značně neurovnaných, chronologická sposloupnost zápisů je nepřesná. Další část obsahuje zápisy z let 1585—1599 (resp. 1709). Lit.: J. Nuhlíček, Nejstarší městské knihy pacovské. ČAŠ 15—16, 1940, str. 191 až 199. PARDUBICE KNIHA TRHOVÁ 1515—1582 902 OA Pardubice, rkp. č. 1, Knihy městské rudé. Papír, 23,5x35 cm, ff. 696, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží, hřbet dnes odtržen, k uzavření slouží ko- vové spony; češ. f. IVa—Vb — Oslavná báseň na vznik města Pardubic: Ve jméno svaté a nerozdílné Trojice kamenem stavěl město Pardubice pan Vilém jeho milost vysoce urozený ... a v nebi s tím pánem abychom mohli všichni se shledati. 1a—19a — Nařízení a statuta o celé oblasti městské správy, o řemeslech, o opravách ve městě, o řece, o hnojích. Statuta daná vrchností řemeslům apod. 71a—294b — Trhy domů a nemovitostí ve městě, 1515—1567. Abecední rejstřík k předchozímu oddílu. 295a—300b — 301a—527b — Předměstí dlouhé (trhy) 1515—1585 (—1602). Abecední rejstřík k předchozímu. 529а—533a — Předměstí k dvoru panskému — malé, 1515—1580 (—1618). 534a—679b — 680a—684а — Abecední rejstřík k předchozímu. 685a—687b — Trhy rolí a zahrad, 1545—1553. PELHŘIMOV PAMĚTNÍ KNIHA (1415—)1419—1575 903 OA Pelhřimov. Papír, 25X31 cm, ff. 74, foliace provedena rukou 16. stol. (původní fol. 1—5 ztracena, fol. 6, 7 jen drobné fragmenty u hřbetu), vazba původní: tuhý perga- men, přední deska jen fragment, zadní silně porušena, hřbet vyztužen pruhem tmavé kůže; češ., lat. Převody nemovitostí, smlouvy, sirotčí záležitosti, testamenty, svatební smlouvy, obligace. f. 16b — Jan Longin, školní správce v Pelhřimově odkazuje kostelu P. Marie dva díly bible, jeho rukou opsané, 1439. 18a — Týž daruje témuž kostelu knihu, zvanou Katholikon, 1442. 35b — Znamenanie prawa lazny czoz ma dano byti (Taxy za lazebnické úkony), (cca 1475). 37a, 38 — Zádušní počty, 1483—1488. 38a — Taxy za šrotování svídnického piva, 1485. Lit.: J. Dobiáš, Dějiny král. města Pelhřimova. I. Pelhřimov 1927, str. 252, 380. 135
Strana 136
PÍSEK KNIHA PAMĚTNÍ 1420—1545(—1567) OA Písek. Papír, 22X30 cm, ff. 97, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu. Rkp. konzervován; češ., lat. 904 Kniha obsahuje trhové zápisy, obligace, kvitance, testamenty, svatební smlouvy, sirotčí zápisy a některé pamětní zápisy: f. 17b—18a — Proscriptio inter pannifices et knapones (cca 1458). 44a — Ortel ve věci sporu mezi krejčími a soukeníky, 1510. 92b—97a — Výpisy z desk zem. a král. register ve věci sporů mezi Prachaticemi, Vodňany a Pískem o porušování solní cesty a skladu, 1482, 1486. Lit.: V Zikmund, Náčrtky z knihy svědomí od r. 1419—1518. Poutník od Otavy 1, 1859, str. 41. A. Sedláček, Dějiny král. krajského města Písku nad Otavou. I., Písek 1911, str. 37 n. J. Macek, K počátkům táborství v Písku. JSH 22, 1953, str. 113—128. PLZEŘ M. Bělohlávek, Městský archiv v Plzni. Průvodce po archivu. Plzeň 1954. J. Strnad, Listář král. města Plzně a druhdy poddaných osad I., II., Plzeň 1891—1905. M. Bělohlávek, Berní knihy plzeňské z let 1418 a 1471. Minulostí Plzně a Plzeň- ska 3, 1960, str. 81—91. V. Vojtíšek, Z nejstarších právních dějin města Plzně. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 139 n. (zvl. str. 171 n.). V Vojtíšek, Soud zahájený v Plzni ve století 15. a právo na něm platné. Výbor, str. 197 n. F. Macháček, Městský soud a městský rychtář v Plzni v 16. stol. Sbor. prací věnovaných prof. dr. G. Friedrichovi k 60. narozeninám. Praha 1931, str. 247 n. F. Macháček, Městská rada a městská kancelář v Plzni v 16. stol. Sbor. prací věnovaných J. B. Novákovi k 60. narozeninám. Praha 1932, str. 233 n. KNIHA PRIVILEGIÍ A TESTAMENTŮ (1319—) CCA 1420—1476 905 MA Plzeň, rkp. dř. uložen v Archivu Nár. muzea, sign. 3 D 25. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 94, foliace původní (částečná a moderní), vazba mo- derní, polokožená; lat., češ. 136
PÍSEK KNIHA PAMĚTNÍ 1420—1545(—1567) OA Písek. Papír, 22X30 cm, ff. 97, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu. Rkp. konzervován; češ., lat. 904 Kniha obsahuje trhové zápisy, obligace, kvitance, testamenty, svatební smlouvy, sirotčí zápisy a některé pamětní zápisy: f. 17b—18a — Proscriptio inter pannifices et knapones (cca 1458). 44a — Ortel ve věci sporu mezi krejčími a soukeníky, 1510. 92b—97a — Výpisy z desk zem. a král. register ve věci sporů mezi Prachaticemi, Vodňany a Pískem o porušování solní cesty a skladu, 1482, 1486. Lit.: V Zikmund, Náčrtky z knihy svědomí od r. 1419—1518. Poutník od Otavy 1, 1859, str. 41. A. Sedláček, Dějiny král. krajského města Písku nad Otavou. I., Písek 1911, str. 37 n. J. Macek, K počátkům táborství v Písku. JSH 22, 1953, str. 113—128. PLZEŘ M. Bělohlávek, Městský archiv v Plzni. Průvodce po archivu. Plzeň 1954. J. Strnad, Listář král. města Plzně a druhdy poddaných osad I., II., Plzeň 1891—1905. M. Bělohlávek, Berní knihy plzeňské z let 1418 a 1471. Minulostí Plzně a Plzeň- ska 3, 1960, str. 81—91. V. Vojtíšek, Z nejstarších právních dějin města Plzně. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 139 n. (zvl. str. 171 n.). V Vojtíšek, Soud zahájený v Plzni ve století 15. a právo na něm platné. Výbor, str. 197 n. F. Macháček, Městský soud a městský rychtář v Plzni v 16. stol. Sbor. prací věnovaných prof. dr. G. Friedrichovi k 60. narozeninám. Praha 1931, str. 247 n. F. Macháček, Městská rada a městská kancelář v Plzni v 16. stol. Sbor. prací věnovaných J. B. Novákovi k 60. narozeninám. Praha 1932, str. 233 n. KNIHA PRIVILEGIÍ A TESTAMENTŮ (1319—) CCA 1420—1476 905 MA Plzeň, rkp. dř. uložen v Archivu Nár. muzea, sign. 3 D 25. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 94, foliace původní (částečná a moderní), vazba mo- derní, polokožená; lat., češ. 136
Strana 137
Většina privilegií a testamentů vydána J. Strnadem, Listář královského města Plzně I., II., Plzeň 1891—1905. Viz I., č. 10, 12, 25, 35, 40, 45, 48, 49, 50, 56, 57, 60, 61, 63, 66, 69, 72, 73, 84, 99, 101, 104, 105, 110, 112, 115, 121, 126, 129—134, 137, 138, 143—145, 147, 151, 153, 154, 160, 165, 166, 177, 178, 179, 182—184, 187, 191, 195, 196, 199, 201, 207—210, 212, 213, 215, 216, 220, 221, 222, 228, 235, 236, 237, 238, 248, 250, 251, 252, 260, 276, 287, 304, 306, 315, 316, 319, 320, 321, 323, 326, 327, 328, 332, 341, 345, 348, 349, 357, 368, 375, 384, 402. II., 1, 17, 45, 59, 67, 71, 73, 75, 77, 99, 111, 115, 153, 158, 223. Zápisy v rkp. provedeny rukama asi šesti písařů. První z nich, kterého možno označit siglou A, psal zápisy na fol. 2b—6a, 9a—11a, 14b—25a, 28a—45b v rozpětí let 1319—1426. Jde o přepisy a písař A přistoupil k psaní (resp. přepisování) starších zápisů někdy po r. 1420. Tehdy také vznikla i tato kniha. Ostatní písařské ruce jsou mladší. Kniha bývala omylem kladena k r. 1339. Lit.: J. Strnad, Listář král. města Plzně I., str. XVI—XVII. KNIHA PRIVILEGIÍ CCA 1480—1608 906 MA Plzeň, rkp. sign. 1c, 13, č. 154, Kniha privilegií tzv. Stehlíkovská. Papír, 22,5x33,5 cm, ff. 214, foliace rukou 16. stol., vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování; lat., češ. Kniha obsahuje vedle opisů privilegií též různé pamětní zápisy (erekce oltářů, smlouvy, ortely aj.). Texty privilegií uvedeny na fol. 19a—34b a 47a—212b. Vydána všechna v J. Strnad, Lis- tář I., II. Odtud použito pouze kusů č. 115, 121, 153, 161, 205, 268. f. 183a — Spis a svolení králem Jiho Milosti knížaty, pány a rytířstvem etc. na sněmu obec- ním o svatém Václavě nyní minulém (1490). Ed. Fr. Palacký, AC V, str. 397—398. Ed. a lit.: J. Strnad, Listář král. města Plzně I., str. X—XI a II. (Plzeň 1905) passim. Lit.: J. Strnad, Fabian Stehlík z Čeňkova a Treustädtu a jeho rukopisy. ČČM 63, 1889, str. 430. BERNÍ KNIHA 1418 907 MA Plzeň, rkp. sign. 2 a 36, č. 112. Pergamen, 32,5x50 cm, ff. 59, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování; lat., češ. f. 1a — Anno domini Millesimo quadringentesimo decimo octavo de mense Maio renovatum est liber bernarum et censuum civitatis Nove Pilsne decreto universitatis eiusdem. f. 4a—35b — Katastr berní v měst. čtvrtích (V.—VIII. pars), předměstí, obyvatelé a šosovní vesnice. 37a—50a — Census civitatis — berní katastr králov. šosu v témže pořadí (I.—VII. čtvrť a další). Lit.: M. Bělohlávek, Berní knihy plzeňské z let 1418 a 1471. Minulostí Plzně a Plzeňska 3, 1960, str. 81 n. ÚČETNÍ REJSTŘÍK (FRAGMENT) 1430—1448 MA Plzeň, f. měst. registratura, Distributa de bernis retentis. Papír, 22X30,5 cm, ff. 8, foliace moderní, bez vazby; lat. 908 137
Většina privilegií a testamentů vydána J. Strnadem, Listář královského města Plzně I., II., Plzeň 1891—1905. Viz I., č. 10, 12, 25, 35, 40, 45, 48, 49, 50, 56, 57, 60, 61, 63, 66, 69, 72, 73, 84, 99, 101, 104, 105, 110, 112, 115, 121, 126, 129—134, 137, 138, 143—145, 147, 151, 153, 154, 160, 165, 166, 177, 178, 179, 182—184, 187, 191, 195, 196, 199, 201, 207—210, 212, 213, 215, 216, 220, 221, 222, 228, 235, 236, 237, 238, 248, 250, 251, 252, 260, 276, 287, 304, 306, 315, 316, 319, 320, 321, 323, 326, 327, 328, 332, 341, 345, 348, 349, 357, 368, 375, 384, 402. II., 1, 17, 45, 59, 67, 71, 73, 75, 77, 99, 111, 115, 153, 158, 223. Zápisy v rkp. provedeny rukama asi šesti písařů. První z nich, kterého možno označit siglou A, psal zápisy na fol. 2b—6a, 9a—11a, 14b—25a, 28a—45b v rozpětí let 1319—1426. Jde o přepisy a písař A přistoupil k psaní (resp. přepisování) starších zápisů někdy po r. 1420. Tehdy také vznikla i tato kniha. Ostatní písařské ruce jsou mladší. Kniha bývala omylem kladena k r. 1339. Lit.: J. Strnad, Listář král. města Plzně I., str. XVI—XVII. KNIHA PRIVILEGIÍ CCA 1480—1608 906 MA Plzeň, rkp. sign. 1c, 13, č. 154, Kniha privilegií tzv. Stehlíkovská. Papír, 22,5x33,5 cm, ff. 214, foliace rukou 16. stol., vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování; lat., češ. Kniha obsahuje vedle opisů privilegií též různé pamětní zápisy (erekce oltářů, smlouvy, ortely aj.). Texty privilegií uvedeny na fol. 19a—34b a 47a—212b. Vydána všechna v J. Strnad, Lis- tář I., II. Odtud použito pouze kusů č. 115, 121, 153, 161, 205, 268. f. 183a — Spis a svolení králem Jiho Milosti knížaty, pány a rytířstvem etc. na sněmu obec- ním o svatém Václavě nyní minulém (1490). Ed. Fr. Palacký, AC V, str. 397—398. Ed. a lit.: J. Strnad, Listář král. města Plzně I., str. X—XI a II. (Plzeň 1905) passim. Lit.: J. Strnad, Fabian Stehlík z Čeňkova a Treustädtu a jeho rukopisy. ČČM 63, 1889, str. 430. BERNÍ KNIHA 1418 907 MA Plzeň, rkp. sign. 2 a 36, č. 112. Pergamen, 32,5x50 cm, ff. 59, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování; lat., češ. f. 1a — Anno domini Millesimo quadringentesimo decimo octavo de mense Maio renovatum est liber bernarum et censuum civitatis Nove Pilsne decreto universitatis eiusdem. f. 4a—35b — Katastr berní v měst. čtvrtích (V.—VIII. pars), předměstí, obyvatelé a šosovní vesnice. 37a—50a — Census civitatis — berní katastr králov. šosu v témže pořadí (I.—VII. čtvrť a další). Lit.: M. Bělohlávek, Berní knihy plzeňské z let 1418 a 1471. Minulostí Plzně a Plzeňska 3, 1960, str. 81 n. ÚČETNÍ REJSTŘÍK (FRAGMENT) 1430—1448 MA Plzeň, f. měst. registratura, Distributa de bernis retentis. Papír, 22X30,5 cm, ff. 8, foliace moderní, bez vazby; lat. 908 137
Strana 138
f. 1—5a — Prázdné, na fol. 5b—8b obsahuje záznamy o odevzdání peněz z berně purkmistru, o odpouštění berně apod. Lit.: M. Bělohlávek, Berní knihy plzeňské z let 1418 a 1471. Minulostí Plzně a Plzeňska III., 1960, str. 87. KNIHA BERNÍ 1471—1553 MA Plzeň, rkp. č. 38, sign. 2 a 35, Plzeňská kniha pozemková. Pergamen, 32,5244 cm, ff. 59, foliace moderní, vazba moderní (nerekonstruo- vaná); lat., češ. 909 f. 1a — Anno domini Millesimo quadringentesimo septuagesimo primo prima die mensis octobris renovatus est liber bernarum et censuum civitatis Nove Pilzne decreto uni- versitatis eiusdem. Následuje katastr berní (placeno z nemovitostí a řemesel) pro osm berních čtvrtí, z předměstí a zvl. majetků městských. Vodítkem jsou jména držitelů k r. 1471, po- stupem doby přepisovaná a doplňovaná, stejně jako berní podstata. Lit.: M. Bělohlávek, Berní knihy plzeňské z let 1418 a 1471. Minulostí Plzně a Plzeňska 3, 1960, str. 81—91. KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1407—1411 910 MA Plzeň, dř. Archiv Nár. muzea. Papír, 22229,5 cm, ff. 77, paginace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. Kniha vedena podle termínů soudů, obsahuje koupě a prodeje nemovitostí ve městě i mimo, zástavy aj. Na předním přídeští: Liber judicii de annis domini 1407, 1408, 1409, 1410 et undecimo usque ad festum sancti Wenceslai, deinde sequitur alius liber. Kniha psána celkem dvěma písaři: str. 1—73, 134, 145, 148, 150, 152—154, zápisy z let 1407—1409, 1411 (písař A); str. 74—133, 135—140, zápisy z let 1409—1411 (písař B). Písař B je totožný s písařem A knihy privilegií a testamentů, cca 1420. KNIHA SOUDNÍ 1411—1449 MA Plzeň, rkp. č. 1, sign. 1b, 2. Kniha zápisův soudních; kniha soudu mocného; liber sententiarum. Papír, 22231,5 cm, ff. 284, foliace moderní, vazba novější, kožená; lat. 911 f. 1a — Judicium. Anno domini millesimo quadringentesimo undecimo feria secunda proxima ante festum s. Galli (12. X.) judicium vigorosum inpositum et bannitum est in ci- vitate Nova Pilzna sub Wenceslao judice.. Prefati autem judex, magister civium et consules sunt testes omnium, que secuntur. Kniha v nesporných soudních záležitostech vedena podle zasedání soudů v Plzni. KNIHA TRHOVÁ (FRAGMENT) 1445—1463 912 MA Plzeň, rkp. č. 382, sign. 1b, 1. Papír, 14,5221 cm, ff. 79, foliace moderní, vazba rekonstruována, původní vazba přiložena, rkp. opravován a konzervován; češ. 138
f. 1—5a — Prázdné, na fol. 5b—8b obsahuje záznamy o odevzdání peněz z berně purkmistru, o odpouštění berně apod. Lit.: M. Bělohlávek, Berní knihy plzeňské z let 1418 a 1471. Minulostí Plzně a Plzeňska III., 1960, str. 87. KNIHA BERNÍ 1471—1553 MA Plzeň, rkp. č. 38, sign. 2 a 35, Plzeňská kniha pozemková. Pergamen, 32,5244 cm, ff. 59, foliace moderní, vazba moderní (nerekonstruo- vaná); lat., češ. 909 f. 1a — Anno domini Millesimo quadringentesimo septuagesimo primo prima die mensis octobris renovatus est liber bernarum et censuum civitatis Nove Pilzne decreto uni- versitatis eiusdem. Následuje katastr berní (placeno z nemovitostí a řemesel) pro osm berních čtvrtí, z předměstí a zvl. majetků městských. Vodítkem jsou jména držitelů k r. 1471, po- stupem doby přepisovaná a doplňovaná, stejně jako berní podstata. Lit.: M. Bělohlávek, Berní knihy plzeňské z let 1418 a 1471. Minulostí Plzně a Plzeňska 3, 1960, str. 81—91. KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1407—1411 910 MA Plzeň, dř. Archiv Nár. muzea. Papír, 22229,5 cm, ff. 77, paginace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. Kniha vedena podle termínů soudů, obsahuje koupě a prodeje nemovitostí ve městě i mimo, zástavy aj. Na předním přídeští: Liber judicii de annis domini 1407, 1408, 1409, 1410 et undecimo usque ad festum sancti Wenceslai, deinde sequitur alius liber. Kniha psána celkem dvěma písaři: str. 1—73, 134, 145, 148, 150, 152—154, zápisy z let 1407—1409, 1411 (písař A); str. 74—133, 135—140, zápisy z let 1409—1411 (písař B). Písař B je totožný s písařem A knihy privilegií a testamentů, cca 1420. KNIHA SOUDNÍ 1411—1449 MA Plzeň, rkp. č. 1, sign. 1b, 2. Kniha zápisův soudních; kniha soudu mocného; liber sententiarum. Papír, 22231,5 cm, ff. 284, foliace moderní, vazba novější, kožená; lat. 911 f. 1a — Judicium. Anno domini millesimo quadringentesimo undecimo feria secunda proxima ante festum s. Galli (12. X.) judicium vigorosum inpositum et bannitum est in ci- vitate Nova Pilzna sub Wenceslao judice.. Prefati autem judex, magister civium et consules sunt testes omnium, que secuntur. Kniha v nesporných soudních záležitostech vedena podle zasedání soudů v Plzni. KNIHA TRHOVÁ (FRAGMENT) 1445—1463 912 MA Plzeň, rkp. č. 382, sign. 1b, 1. Papír, 14,5221 cm, ff. 79, foliace moderní, vazba rekonstruována, původní vazba přiložena, rkp. opravován a konzervován; češ. 138
Strana 139
KNIHA SOUDNÍ 1454—1487 913 MA Plzeň, rkp. č. 2, sign. 1b, 3. Papír, 22,5X32,5 cm, ff. 274, foliace moderní, vazba původní kožená, k uzavření sloužily proužky kůže; češ., lat. Kniha obsahuje nesporné civilní záležitosti. Lit.: J. Strnad, Listář král. města Plzně II., Plzeň 1905, str. VIII—X. KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ (1459—)1461—1532 MA Plzeň, rkp. č. 212, sign. 1c 15, Liber emptionum et venditionum. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 212, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené hnědou kůží opatřenou jednoduchým slepotiskem, kování, k uzavření sloužily kožené řemínky; češ., lat. 914 f. 2a — Anno domini M'CCCC'LIX' feria sexta ante festum sancte Margarethe iste liber dispo- situs est per dominos consules tunc etiam existentes ad intitulandum propter memo- riale. Až do fol. 5b byla vedena jako kniha pamětní (opis privilegia městečku Dobřanům z 22. IX. 1378, CIM IV-1, č. 115, listina purkmistra a rady města Plzně pro Bolevec 1460 IV. 17, Strnad, Listář II., č. 72). 7a—165b — Kniha nesporného soudnictví; zápisy z let 1461—1532 (trhy nemovitostí, obligace, kvitance, dělení sirotčích peněz aj.). 165b—186b — Zápisy pamětního rázu: Výpověď a nález o clo mezi Plzní a Stříbrem, 1487; privilegium pro Plzeň, dané městu císařem Zikmundem z 19. IX. 1434, viz CIM III. 64). 188a—212b — Moderní rejstřík k zápisům v knize (19. stol.). Lit.: J. Strnad, Listář král. města Plzně II., Plzeň 1905, str. VIII—X. F. Macháček, Městský soud a městský rychtář v Plzni v 16. stol., Sbor. Friedrichův, str. 248. KNIHA TESTAMENTŮ 1468—1565 915 MA Plzeň, rkp. č. 223, sign. 1c, 25. Papír, 21,5230 cm, ff. 315, foliace původní (do fol. 289) a moderní, vazba pů- vodní opravována, kovové hrany; češ. f. 290—306 — Rejstřík, pořízený v 19. stol. Lit.: J. Strnad, Listář král. města Plzně II., Plzeň 1905, str. X. KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ 1492—1532(—1614) MA Plzeň, rkp. č. 39, sign. 1b, 41, Register causarum. Papír, 21229,5 cm, ff. 234, paginace moderní, vazba původní rekonstruovaná, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily kožené proužky; češ., lat. 916 139
KNIHA SOUDNÍ 1454—1487 913 MA Plzeň, rkp. č. 2, sign. 1b, 3. Papír, 22,5X32,5 cm, ff. 274, foliace moderní, vazba původní kožená, k uzavření sloužily proužky kůže; češ., lat. Kniha obsahuje nesporné civilní záležitosti. Lit.: J. Strnad, Listář král. města Plzně II., Plzeň 1905, str. VIII—X. KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ (1459—)1461—1532 MA Plzeň, rkp. č. 212, sign. 1c 15, Liber emptionum et venditionum. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 212, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené hnědou kůží opatřenou jednoduchým slepotiskem, kování, k uzavření sloužily kožené řemínky; češ., lat. 914 f. 2a — Anno domini M'CCCC'LIX' feria sexta ante festum sancte Margarethe iste liber dispo- situs est per dominos consules tunc etiam existentes ad intitulandum propter memo- riale. Až do fol. 5b byla vedena jako kniha pamětní (opis privilegia městečku Dobřanům z 22. IX. 1378, CIM IV-1, č. 115, listina purkmistra a rady města Plzně pro Bolevec 1460 IV. 17, Strnad, Listář II., č. 72). 7a—165b — Kniha nesporného soudnictví; zápisy z let 1461—1532 (trhy nemovitostí, obligace, kvitance, dělení sirotčích peněz aj.). 165b—186b — Zápisy pamětního rázu: Výpověď a nález o clo mezi Plzní a Stříbrem, 1487; privilegium pro Plzeň, dané městu císařem Zikmundem z 19. IX. 1434, viz CIM III. 64). 188a—212b — Moderní rejstřík k zápisům v knize (19. stol.). Lit.: J. Strnad, Listář král. města Plzně II., Plzeň 1905, str. VIII—X. F. Macháček, Městský soud a městský rychtář v Plzni v 16. stol., Sbor. Friedrichův, str. 248. KNIHA TESTAMENTŮ 1468—1565 915 MA Plzeň, rkp. č. 223, sign. 1c, 25. Papír, 21,5230 cm, ff. 315, foliace původní (do fol. 289) a moderní, vazba pů- vodní opravována, kovové hrany; češ. f. 290—306 — Rejstřík, pořízený v 19. stol. Lit.: J. Strnad, Listář král. města Plzně II., Plzeň 1905, str. X. KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ 1492—1532(—1614) MA Plzeň, rkp. č. 39, sign. 1b, 41, Register causarum. Papír, 21229,5 cm, ff. 234, paginace moderní, vazba původní rekonstruovaná, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily kožené proužky; češ., lat. 916 139
Strana 140
p. 141— p. 1—122 — Kniha sporného soudnictví (1492—1532), promíšená řadou zápisů pamětní povahy: p. 1 — Anno ab incarnacione domini Millesimo quadringentesimo nonagesimo secundo dispositum et ordinatum est presens registrum per dominos consules pro registracione ac intitulacione causarum sive casuum diversorum a diversis personis coram consilio sagaci et famose civitatis Plznensis actorum existente protunc notario eiusdem civitatis Silvestro de Olomucz... Statuta měst. rady: p. 19 — s. o reglementaci obchodu, 1493. 43 — s. o pivu a pivovarnících, 1497. 49 — s. o bezpečnosti obce, 1500. 54—55 — s. o židovských půjčkách, 1501. 76 — s. o pivovarnících, 1527. Cechovní artikule: p. 81 — O sladovnících, 1529. 93—95 — Práva bečvářská, 1534. 97—100 — Artikule řezníků, 1534. 100—105 — Výpověď krále Vladislava mezi pány a městy království, 1502 (AČ VI., str. 252). 234 — Trhová kniha vesnic v okolí Plzně, výpisy z desk zemských z let 1540—1599 (—1614). Lit.: J. Strnad, Listář král. města Plzně I., str. XI; II., Plzeň 1905, str. XI: F. Macháček, Městský soud a městský rychtář v Plzni v 16. stol. Sbor. Friedrichův, str. 250 n. KNIHA TRHOVÁ 1509—1538 917 MA Plzeň, rkp. č. 213, sign. 1c, 16, Kniha litkupná. Papír, 21x31 cm, ff. 243 + 30 nových folií pro rejstřík, foliace původní, vazba původní, rekonstruovaná; češ., lat. Trhy nemovitostí v Plzni a několik zápisů, týkajících se převodů nemovitostí v několika ves- nicích, náležejících k městu, z r. 1510. KNIHA TRHOVÁ PODDANSKÝCH VESNIC 1515—1575(—1603) MA Plzeň, rkp. č. 214, sign. 1c, 19. Papír, 21,5X30,5 cm, ff. 258, foliace původní (částečně) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží s ornamentálním slepotiskem, kovové hrany; 918 češ. Kniha obsahuje převody nemovitostí plzeňských poddaných z let 1515—1575 (—1603) (fol. 1—210b) a zápisy smluv selských z let 1530—1565 (fol. 211a—245b). Fol. 246a—254b obsahují rejstříky trhů a smluv. KNIHA SMÍŠENÁ (SOUBOR ČÁSTÍ RUZNÝCH KNIH) (1524—1603) 919a, b MA Plzeň, rkp. č. 35, sign. 1b, 38, Kniha příjmů a vydání a kniha sirotčí. Papír, 21X31,5 cm, ff. 251, foliace v dochovaných částech samostatná původní, moderní pro celý rkp. v dnešní podobě, vazba novější (po 19. stol.), kožená; češ., lat. f. 12 — Léta páně 1524 ve čtvrtek před sv. Janem Křtitelem voleni jsú úředníci nad důchody městskými od pana purkmistra a pánův a starších obecních... (fol. je neorganicky vlepeno na počátek, patří nejspíše k fol. 26a, srv. dále). 140
p. 141— p. 1—122 — Kniha sporného soudnictví (1492—1532), promíšená řadou zápisů pamětní povahy: p. 1 — Anno ab incarnacione domini Millesimo quadringentesimo nonagesimo secundo dispositum et ordinatum est presens registrum per dominos consules pro registracione ac intitulacione causarum sive casuum diversorum a diversis personis coram consilio sagaci et famose civitatis Plznensis actorum existente protunc notario eiusdem civitatis Silvestro de Olomucz... Statuta měst. rady: p. 19 — s. o reglementaci obchodu, 1493. 43 — s. o pivu a pivovarnících, 1497. 49 — s. o bezpečnosti obce, 1500. 54—55 — s. o židovských půjčkách, 1501. 76 — s. o pivovarnících, 1527. Cechovní artikule: p. 81 — O sladovnících, 1529. 93—95 — Práva bečvářská, 1534. 97—100 — Artikule řezníků, 1534. 100—105 — Výpověď krále Vladislava mezi pány a městy království, 1502 (AČ VI., str. 252). 234 — Trhová kniha vesnic v okolí Plzně, výpisy z desk zemských z let 1540—1599 (—1614). Lit.: J. Strnad, Listář král. města Plzně I., str. XI; II., Plzeň 1905, str. XI: F. Macháček, Městský soud a městský rychtář v Plzni v 16. stol. Sbor. Friedrichův, str. 250 n. KNIHA TRHOVÁ 1509—1538 917 MA Plzeň, rkp. č. 213, sign. 1c, 16, Kniha litkupná. Papír, 21x31 cm, ff. 243 + 30 nových folií pro rejstřík, foliace původní, vazba původní, rekonstruovaná; češ., lat. Trhy nemovitostí v Plzni a několik zápisů, týkajících se převodů nemovitostí v několika ves- nicích, náležejících k městu, z r. 1510. KNIHA TRHOVÁ PODDANSKÝCH VESNIC 1515—1575(—1603) MA Plzeň, rkp. č. 214, sign. 1c, 19. Papír, 21,5X30,5 cm, ff. 258, foliace původní (částečně) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží s ornamentálním slepotiskem, kovové hrany; 918 češ. Kniha obsahuje převody nemovitostí plzeňských poddaných z let 1515—1575 (—1603) (fol. 1—210b) a zápisy smluv selských z let 1530—1565 (fol. 211a—245b). Fol. 246a—254b obsahují rejstříky trhů a smluv. KNIHA SMÍŠENÁ (SOUBOR ČÁSTÍ RUZNÝCH KNIH) (1524—1603) 919a, b MA Plzeň, rkp. č. 35, sign. 1b, 38, Kniha příjmů a vydání a kniha sirotčí. Papír, 21X31,5 cm, ff. 251, foliace v dochovaných částech samostatná původní, moderní pro celý rkp. v dnešní podobě, vazba novější (po 19. stol.), kožená; češ., lat. f. 12 — Léta páně 1524 ve čtvrtek před sv. Janem Křtitelem voleni jsú úředníci nad důchody městskými od pana purkmistra a pánův a starších obecních... (fol. je neorganicky vlepeno na počátek, patří nejspíše k fol. 26a, srv. dále). 140
Strana 141
2a—16b — Zápisy protokolového rázu o sporných soudních záležitostech z let 1524—1525 (patrně fragment). 22a—25a — Soupis vybraných peněz berně r. 1576. 26a—89b — Zápisy o městských příjmech a vydáních z let 1525—1525. 92a—250b — Fragment (?) knihy sirotčí, zápisy z let 1526—1603. Lit. a ed.: M. Bělohlávek, Kniha počtů města Plzně. Plzeň 1957 (ed. f. 26a—89b in ext.). F. Macháček, Městská rada a městská kancelář v Plzni v 16. stol., Sbor- ník J. B. Nováka, str. 258. POČÁTKY (distr. I. Čáslav, II. Chrudim) KNIHA TRHOVÁ A SMLUV 1519—1535—1617(—1643) SUA III., dř. Archiv Nár. muzea, sign. F 164, Registra smluv všelijakých; Liber judicialis. Papír, 23x29 cm, ff. 144, foliace rukou 17. stol., vazba původní (opravovaná), dřevěné desky potažené kůží, kovové hrany; češ., lat. 920 Z r. 1519 je v knize jediný zápis na fol. 1a. Následující zápis je z r. 1535 (fol. 5a). Fol. 138b až 139b — Soupis vojenské hotovosti města, 1558 (z města 30 lidí, z předměstí 74 lidí, v čele stáli desátníci; obnovy desátnických funkcí 1559, 1560). POLIČKA (distr. II. Svitavy) KNIHA CIVILNÍHO A TRESTNÍHO SOUDNICTVÍ 1432—1523 OA Polička, rkp. sign. F 15/1974, Prothocollum civile et criminale simulque liber contractuum et transactionum ab anno 1432 (přední přídeští rukou konce 18. stol.). Papír, 22x31 cm, ff. 78, moderní (nepřesná) foliace vpravo shora, vazba pů- vodní, tuhé pergamenové desky, zadní protažena v pliku, hřbet vyztužen pru- hem kůže, k uzavření slouží konopné provázky; rkp. silně rozrušen; češ., lat. f. 1a — Obligace a kvitance, 143(5)—1436. 2a—4b — Zápisy různých osob, jimiž se zavazují, že pod ctí a právem nebudou městu škodit, 1441—1523. 5a—25b — Trhy nemovitostí, testamenty, sirotčí zápisy, 1432—1472. 26 — Půjčky špitálských peněz a obecních peněz, cca 1475. 26 A — Czo gest wyznal Krumpolecz na muczeni anno domini M° etc LXXII°. 27a—28a — Hic notantur proscripti sive sentenciati. (vyznání v kriminálních záležitostech), cca 1462, 1482—1492. 28b—29а — 29b—30b — Širotčí zápisy, 1477—1480. 31a—42b — Testamenty, sirotčí zápisy, přátelské smlouvy, půjčky obecních peněz, 1480—1502. 38a — Vyznání na mučidlech. 43b—44b — Soupis dlužníků, jimž obec půjčila celkem 130 kop gr., 1491. 921a, b 141
2a—16b — Zápisy protokolového rázu o sporných soudních záležitostech z let 1524—1525 (patrně fragment). 22a—25a — Soupis vybraných peněz berně r. 1576. 26a—89b — Zápisy o městských příjmech a vydáních z let 1525—1525. 92a—250b — Fragment (?) knihy sirotčí, zápisy z let 1526—1603. Lit. a ed.: M. Bělohlávek, Kniha počtů města Plzně. Plzeň 1957 (ed. f. 26a—89b in ext.). F. Macháček, Městská rada a městská kancelář v Plzni v 16. stol., Sbor- ník J. B. Nováka, str. 258. POČÁTKY (distr. I. Čáslav, II. Chrudim) KNIHA TRHOVÁ A SMLUV 1519—1535—1617(—1643) SUA III., dř. Archiv Nár. muzea, sign. F 164, Registra smluv všelijakých; Liber judicialis. Papír, 23x29 cm, ff. 144, foliace rukou 17. stol., vazba původní (opravovaná), dřevěné desky potažené kůží, kovové hrany; češ., lat. 920 Z r. 1519 je v knize jediný zápis na fol. 1a. Následující zápis je z r. 1535 (fol. 5a). Fol. 138b až 139b — Soupis vojenské hotovosti města, 1558 (z města 30 lidí, z předměstí 74 lidí, v čele stáli desátníci; obnovy desátnických funkcí 1559, 1560). POLIČKA (distr. II. Svitavy) KNIHA CIVILNÍHO A TRESTNÍHO SOUDNICTVÍ 1432—1523 OA Polička, rkp. sign. F 15/1974, Prothocollum civile et criminale simulque liber contractuum et transactionum ab anno 1432 (přední přídeští rukou konce 18. stol.). Papír, 22x31 cm, ff. 78, moderní (nepřesná) foliace vpravo shora, vazba pů- vodní, tuhé pergamenové desky, zadní protažena v pliku, hřbet vyztužen pru- hem kůže, k uzavření slouží konopné provázky; rkp. silně rozrušen; češ., lat. f. 1a — Obligace a kvitance, 143(5)—1436. 2a—4b — Zápisy různých osob, jimiž se zavazují, že pod ctí a právem nebudou městu škodit, 1441—1523. 5a—25b — Trhy nemovitostí, testamenty, sirotčí zápisy, 1432—1472. 26 — Půjčky špitálských peněz a obecních peněz, cca 1475. 26 A — Czo gest wyznal Krumpolecz na muczeni anno domini M° etc LXXII°. 27a—28a — Hic notantur proscripti sive sentenciati. (vyznání v kriminálních záležitostech), cca 1462, 1482—1492. 28b—29а — 29b—30b — Širotčí zápisy, 1477—1480. 31a—42b — Testamenty, sirotčí zápisy, přátelské smlouvy, půjčky obecních peněz, 1480—1502. 38a — Vyznání na mučidlech. 43b—44b — Soupis dlužníků, jimž obec půjčila celkem 130 kop gr., 1491. 921a, b 141
Strana 142
45b—67a — Testamenty, sirotčí zápisy, smlouvy přátelské a různé pamětní zápisy (o nešťast- ném vystřelení z hákovnice — 1498), 1468—1501. 68b — Přijatá městiště v Poličce, 1468—1476. 69b—78b — Trhy nemovitostí, 1451—1464. Lit.: M. Hromádka, Městská kniha poličská. Dipl. fil. fak. KU 1956. 922 KNIHA TRHOVÁ (FRAGMENT) 1472—1488(—1492) OA Polička, rkp. č. 3251. Papír, 11X32 cm, ff. 44, moderní (téměř neznatelná) paginace vpravo (vlevo) shora, bez vazby (vložena k rkp. ib. F 15/1974). Folia na okrajích silně roz- rušena; češ. Koupě a prodeje nemovitostí. Z původní knihy dochovány 4 složky: I — Trhové zápisy, 1472—1477; 12 fol. — dtto, 1474—1481; 12 fol. II III — dtto, 1481—1484; 10 fol. IV — dtto, 1484—1488; 10 fol. KNIHA PRIVILEGIÍ (1509—)1713 923 OA Polička, Liber memorabilium. Papír, 20,5X29,6 cm, ff. 272, původní foliace shora, vazba původní (polovina 16. stol.): polotuhé desky potažené tmavohnědou kůží se slepotiskem, k uzavření sloužily tkanice; jednotlivá folia jsou silně rozrušena, rkp. poškozen; češ. Opisy měst. privilegií, opisy nálezů zem. práva, výpisy z desk zemských. Rkp. vzniká až ve 2. pol. 16. stol. PRAHA J. Čelakovský, Soupis rukopisů chovaných v archivu král. hlav. města Prahy I. 2, Sbor. příspěvků k děj. hl. města Prahy I., 1920 (samostat. Praha 1907). Citace níže podle samostat. práce z r. 1907. V Hlavsa a kol., Archiv hl. města Prahy. Průvodce po fondech a sbírkách. Praha 1955. J. Čarek a kol., Městské a jiné úřední knihy v archivu hl. města Prahy. Praha 1956. V. J. Nováček, Výpisy z knih vinničných. AČ XV., str. 509—560, AČ XVIII., str. 322—400. J. Teige, Zprávy o statcích a přech venkovských z archivu města Prahy. AC XXVI, XXVIII. J. Teige, Základy starého místopisu Pražského. I., Praha 1910; II., Praha 1915. V. Vojtíšek, K počátkům městských knih pražských a desek zemských. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 229 n. 142
45b—67a — Testamenty, sirotčí zápisy, smlouvy přátelské a různé pamětní zápisy (o nešťast- ném vystřelení z hákovnice — 1498), 1468—1501. 68b — Přijatá městiště v Poličce, 1468—1476. 69b—78b — Trhy nemovitostí, 1451—1464. Lit.: M. Hromádka, Městská kniha poličská. Dipl. fil. fak. KU 1956. 922 KNIHA TRHOVÁ (FRAGMENT) 1472—1488(—1492) OA Polička, rkp. č. 3251. Papír, 11X32 cm, ff. 44, moderní (téměř neznatelná) paginace vpravo (vlevo) shora, bez vazby (vložena k rkp. ib. F 15/1974). Folia na okrajích silně roz- rušena; češ. Koupě a prodeje nemovitostí. Z původní knihy dochovány 4 složky: I — Trhové zápisy, 1472—1477; 12 fol. — dtto, 1474—1481; 12 fol. II III — dtto, 1481—1484; 10 fol. IV — dtto, 1484—1488; 10 fol. KNIHA PRIVILEGIÍ (1509—)1713 923 OA Polička, Liber memorabilium. Papír, 20,5X29,6 cm, ff. 272, původní foliace shora, vazba původní (polovina 16. stol.): polotuhé desky potažené tmavohnědou kůží se slepotiskem, k uzavření sloužily tkanice; jednotlivá folia jsou silně rozrušena, rkp. poškozen; češ. Opisy měst. privilegií, opisy nálezů zem. práva, výpisy z desk zemských. Rkp. vzniká až ve 2. pol. 16. stol. PRAHA J. Čelakovský, Soupis rukopisů chovaných v archivu král. hlav. města Prahy I. 2, Sbor. příspěvků k děj. hl. města Prahy I., 1920 (samostat. Praha 1907). Citace níže podle samostat. práce z r. 1907. V Hlavsa a kol., Archiv hl. města Prahy. Průvodce po fondech a sbírkách. Praha 1955. J. Čarek a kol., Městské a jiné úřední knihy v archivu hl. města Prahy. Praha 1956. V. J. Nováček, Výpisy z knih vinničných. AČ XV., str. 509—560, AČ XVIII., str. 322—400. J. Teige, Zprávy o statcích a přech venkovských z archivu města Prahy. AC XXVI, XXVIII. J. Teige, Základy starého místopisu Pražského. I., Praha 1910; II., Praha 1915. V. Vojtíšek, K počátkům městských knih pražských a desek zemských. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 229 n. 142
Strana 143
J. Čelakovský, O středověkém radním zřízení v městech pražských. Sbor. pří- spěvků k děj. hl. města Prahy I., 1920, str. 124 n. V. Vojtíšek, Vývoj městských knih v Československé republice ve světlotiskových ukázkách. — Exempla progressum librorum civitatum rei publicae Bohe- moslovenicae illustrantia phototypicae expressa. Řada I. Knihy pražských měst — Libri civitatum Pragensium. Fasc. 1, tab. I—XXX; Praha 1928. Fase. 2, tab. XXXI—LX; Praha 1930. Fasc. 3, tab. LXI—LXXII (Knihy nižších úřadů. Libri officiorum inferiorum); Praha 1931. (Cit. Vojtíšek, Vývoj,...) STARÉ MĚSTO KNIHA PAMĚTNÍ 1310—1419 924 MA Praha, rkp. č. 986, Liber vetustissimus statutorum et aliarum rerum memo- rabilium. Papír, 29,5x39,5 cm, ff. 282, paginace původní římskými číslicemi (cca 1370), foliace moderní vpravo shora, vazba opravována: lepenkové desky potažené pergamenovými folii notového rkp., k uzavření slouží tkanice; lat., něm., češ. Kniha původně náležela měšťanskému mincovnímu konsorciu, které počalo v Praze razit minci 21. srpna 1310. Účetní zápisy konsorcia jsou uvedeny na fol. 1a, 6a, 23a, 36a, 49a, 62a, 74a, 97a, 109a, 120a, 135a, 138a, 143à, 149à, 1542, 157a, 160a, 163a, 1664, 170a, 174а, 176a, 180а, 195a, 233a, 240a, 250a, 256a, 262à, 268à, 271a. Na nezaplněná folia vepsány později další zápisy městské správy. f. 1a — Obecní počty, 1319. 1b — Soupis cechů ve městě, cca 1370: pannicide, institores, carnifices, sartores, brasiarii, sutores, sellarii, textores, fabri, pellifices, pistores, cultellarii, aurifabri, armifices, sali- narii, pabularii, clyppearii, carpentarii, lapicide. 2a — Incipit registrum iurium et statutorum civitatis per numerum antescriptum:..., cca 1370. 2b — Žalobní list pražských měšťanů, 1319, Reg. III. 504. 3 — Ungeltum civitatis Pragensis sic debet recipi et dari sicut inferius..., cca 1311, ed. Röss- ler I., s. 1. 4a — Hec sunt debita, que jurati videlicet... tenentur solvere..., cca 1315, Reg. IV. 1992. 4b — Consignatio debitorum civitatis Pragensis. — A. d. 1321 conscripta sunt debita civitatis Prag...., Reg. III. 748. 5b, 6b — Hec sunt statuta judicis et juratorum pro commodo civitatis. 1314, 1347; Rössler I., s. 4—8, Reg. III. 233, IV. 168. 7a — Item condiciones in thelonei receptione prout inferius continent de rebus universis in ponte ligneo Pragensi pro reedificatione pontis lapidei sic observabuntur..., 1348, Rössler I., s. 7—8. 7b—8а — Opisy listin Václava II. a Jana Lucemburského z 1299 18. IX., CIM I. 7 a 1329 29. IV., CIM I. 16 a statuta a zápisy městské z let 1296, 1297, 1335 (Reg. II. 1719, 1738, IV. 168). 9a — Anno domini 1318 hec est peccunia percepta per 24 juratos de cauponibus propter mi- nisteria mensurarum vini..., Reg. III. 412. 9b — (Anno domini 1321 conscripta sunt hec debita civitatis...) zápis mřežován. 10 — De jure civili, qualiter debeat conquiri: (De obstagiis, De tabulis judicii, De receptione super dampna debitoris). Statuta z let 1328, 1330, 1332, Rössler I., s. 15, Reg. III. 1413, 1690, 1941. 11a—15b — Udělování městského práva, 1324—1339, ed. Almanach obce Praž. IV., s. 238—245. 143
J. Čelakovský, O středověkém radním zřízení v městech pražských. Sbor. pří- spěvků k děj. hl. města Prahy I., 1920, str. 124 n. V. Vojtíšek, Vývoj městských knih v Československé republice ve světlotiskových ukázkách. — Exempla progressum librorum civitatum rei publicae Bohe- moslovenicae illustrantia phototypicae expressa. Řada I. Knihy pražských měst — Libri civitatum Pragensium. Fasc. 1, tab. I—XXX; Praha 1928. Fase. 2, tab. XXXI—LX; Praha 1930. Fasc. 3, tab. LXI—LXXII (Knihy nižších úřadů. Libri officiorum inferiorum); Praha 1931. (Cit. Vojtíšek, Vývoj,...) STARÉ MĚSTO KNIHA PAMĚTNÍ 1310—1419 924 MA Praha, rkp. č. 986, Liber vetustissimus statutorum et aliarum rerum memo- rabilium. Papír, 29,5x39,5 cm, ff. 282, paginace původní římskými číslicemi (cca 1370), foliace moderní vpravo shora, vazba opravována: lepenkové desky potažené pergamenovými folii notového rkp., k uzavření slouží tkanice; lat., něm., češ. Kniha původně náležela měšťanskému mincovnímu konsorciu, které počalo v Praze razit minci 21. srpna 1310. Účetní zápisy konsorcia jsou uvedeny na fol. 1a, 6a, 23a, 36a, 49a, 62a, 74a, 97a, 109a, 120a, 135a, 138a, 143à, 149à, 1542, 157a, 160a, 163a, 1664, 170a, 174а, 176a, 180а, 195a, 233a, 240a, 250a, 256a, 262à, 268à, 271a. Na nezaplněná folia vepsány později další zápisy městské správy. f. 1a — Obecní počty, 1319. 1b — Soupis cechů ve městě, cca 1370: pannicide, institores, carnifices, sartores, brasiarii, sutores, sellarii, textores, fabri, pellifices, pistores, cultellarii, aurifabri, armifices, sali- narii, pabularii, clyppearii, carpentarii, lapicide. 2a — Incipit registrum iurium et statutorum civitatis per numerum antescriptum:..., cca 1370. 2b — Žalobní list pražských měšťanů, 1319, Reg. III. 504. 3 — Ungeltum civitatis Pragensis sic debet recipi et dari sicut inferius..., cca 1311, ed. Röss- ler I., s. 1. 4a — Hec sunt debita, que jurati videlicet... tenentur solvere..., cca 1315, Reg. IV. 1992. 4b — Consignatio debitorum civitatis Pragensis. — A. d. 1321 conscripta sunt debita civitatis Prag...., Reg. III. 748. 5b, 6b — Hec sunt statuta judicis et juratorum pro commodo civitatis. 1314, 1347; Rössler I., s. 4—8, Reg. III. 233, IV. 168. 7a — Item condiciones in thelonei receptione prout inferius continent de rebus universis in ponte ligneo Pragensi pro reedificatione pontis lapidei sic observabuntur..., 1348, Rössler I., s. 7—8. 7b—8а — Opisy listin Václava II. a Jana Lucemburského z 1299 18. IX., CIM I. 7 a 1329 29. IV., CIM I. 16 a statuta a zápisy městské z let 1296, 1297, 1335 (Reg. II. 1719, 1738, IV. 168). 9a — Anno domini 1318 hec est peccunia percepta per 24 juratos de cauponibus propter mi- nisteria mensurarum vini..., Reg. III. 412. 9b — (Anno domini 1321 conscripta sunt hec debita civitatis...) zápis mřežován. 10 — De jure civili, qualiter debeat conquiri: (De obstagiis, De tabulis judicii, De receptione super dampna debitoris). Statuta z let 1328, 1330, 1332, Rössler I., s. 15, Reg. III. 1413, 1690, 1941. 11a—15b — Udělování městského práva, 1324—1339, ed. Almanach obce Praž. IV., s. 238—245. 143
Strana 144
165a—17 179а — — 179b 180 — 15a — Pannificum et pannicidarum ordinatio, 1330 26. I., Rössler I., s. 18—19, Reg. III. 1612. 16a—27a — Statuta, zápisy a cechovní řády městských řemesel z let 1316—1341 (statuta tori- ficum, tabernatorum, sartorum z let 1318—1341), Rössler I., s. 19—32, Reg. II. 2240, III. 321, 329, 423, 1509, 1757, 1815, 1816, 1865, 1969, IV. 151, 166, 171, 247, 249, 272, 521, 881. De treugis homicidii, vulneris vel mutilacionis, quam penam incidunt fidejussores, 29а — si hi, pro quibus fidejubetur, aufugiunt, 1349 30. III., Rössler I., s. 33. 32a—35b — Stručné zápisy listin, pečetěných městskou radou (převážně obligace) z let 1331 až 1339, Reg. III. 1852, 1869, 1883, 1892, 1900, 1920, 1939, 1948, 1966, 1972, 1980, 2009, 2032, 2036, 2049, 2055, IV. 22, 56, 446, 447, 64. 37a—53a — Pronájmy ungeltů, příjmy a vydání z let 1311—1323, Reg. III. 55, 114, 172, 236, 288, 347, 410, 476, 553, 640, 746, 747, 834, 953, IV. 1993. Na volná místa vepsány listy rychtáře a přísežných pražských z let 1335—1345 (Reg. IV. 127, 1621), 1352. 54a — Seznam zabaveného zboží řezenským obchodníkům, 1324 22. III., Reg. III. 965. 55b — Statut: Ne hospes contra hospitem emat merces, 1328, Reg. III. 1405, Rössler I., s. 9. 56a—61b — Anno domini 1328 facta sunt constituciones infrascripte: (statuta), Rössler I., s. 9—15, Reg. III. 1361, 1406, 1656, 1657, IV. 1643. 60 — Soupis městské hotovosti, nedatováno (asi z let 1321—1329). 62b—63a — Statuta: De etate debita puerorum, De executoribus testamenti, De propinatione vini, De probatione legitime etatis, De solucione debitorum: z let 1350—1360, Rössler I., s. 35—37, též Reg. III. 908. 64a—67b — Opisy listin Václava II. (1304 23. V., CIM I., 8) a Jana Lucemburského (1330 27. V., CÍM I., 17) a Václava I. pro křížovníky (falsum, Reg. I. 868). 74a—75b — Nařízení rychtáře a přísežných o cizích kupcích, 1333 19. V., Reg. III. 2006, o lichvě (1333 19. V., Reg. III. 2007). 86a—118b — Udělování městského práva, 1340—1393, Almanach obce Praž., 1901, s. 245—252, 1902, s. 33—58. De defectibus pannicidarum et institorum, 1365 22. XII. (statut), Rössler I., s. 38—40. 116а — De rationibus juratorum, 1338 10. III. (statut), Rössler I., s. 30—31, Reg. IV. 521. 136а — 137 — Opis listiny Jana Lucemburského z 1338 18. IX., CIM I. 37, Reg. IV. 613. 143b—150a — Statuta z let 1338, 1339, 1354, 1356, 1359, 1361, 1364, 1370, 1371, Rössler I., s. 40, 58, Reg. IV. 506, 516, 634, 639, 738, 759, 850. Statut o zákazu prodeje nezdravého masa, 1357. 150а — 150b—151a — Anno domini 1340 feria II in vigilia Conversionis s. Pauli apostoli hic jurati per dominum Petrum de Rosenberg, pro tunc capitaneum, in monasterio s. Clementis Prage sunt creati, videlicet... Ipsi vero jurati statuerunt officiales civitati infrascrip- tos:..., 1340 24. I., Reg. IV. 759. Usnesení přísežných města Prahy o čištění města, 1340 13. III. Reg. IV. 764. 151a — 151b—152a — Opisy listin krále Jana a Karla, markraběte moravského, o starších mlynářích, 1340, Reg. IV. 782, 839, 846. 152b—164b — Obnovy městské rady pražské, městských úřadů, 1341—1368. Zápisy statut: De hiis qui decedunt, bona, relictas et pueros seu heredes relinquentes (1342 15. VIII., Rössler I., s. 60), De jure civili (1344 15. III., Rössler I., s. 61) a opisy listin městské rady z let 1342, 1345, 1346, Reg. IV. 1167, 1190, 1359, 1492, 1511, 1613, 1711. 8a — Statut týkající se konvářů, 1371, ed. V. E. Mourek, Zum Prager Deutsch d. XIV. Jhts. Věst. KČSN 1901, str. 12 n., testament Mikuláše z Lobče, 1360 (ib. fol. 168b), různé obligace z r. 1350 (ib. fol. 1770—178a). Usnesení městské rady o povinnostech a příjmech městského protonotáře M. Wernhera, 1362 (srv. Tadra, Kanceláře a písaři, Praha 1892, s. 259). Ista pertinent ad pondus civitatis, Ista pertinent ad pondus civitatis in Laeta curia (statuty), Rössler I., s. 61—62. Výpověď přísežných ve sporu dvou městských rodů (Roskonides et Lamperfulerides) o užívání erbu, vyobrazení obou znaků připojeno v barvách, 1350. Obecní počty a účetní zápisy, 1315 (Reg. III. 259), 1350. 181a—183b — Obnovy městských úřadů 1337—1338 (Reg. IV. 362, 514) a zápisy městské rady 1345, Reg. IV. 1514, 1611, 1720, 1745, 1755, a z let 1346—1348, 1350—1352. 184a—198b — Soukromoprávní zápisy z let 1360—1419, opisy listin Václava IV. (1406, 1410) a výpisy z desk půhonných z r. 1397; rozsouzení pří řemesel zámečnického (1399) a postřihačského (1400) a nožířského (1360). Opisy listů, týkajících se Dvorce, Podolí (1388), Běchovic (1405) a Košíř (1406). Některé kusy ed. V. E. Mourek, Zum Prager Deutsch, str. 14—32. 144
165a—17 179а — — 179b 180 — 15a — Pannificum et pannicidarum ordinatio, 1330 26. I., Rössler I., s. 18—19, Reg. III. 1612. 16a—27a — Statuta, zápisy a cechovní řády městských řemesel z let 1316—1341 (statuta tori- ficum, tabernatorum, sartorum z let 1318—1341), Rössler I., s. 19—32, Reg. II. 2240, III. 321, 329, 423, 1509, 1757, 1815, 1816, 1865, 1969, IV. 151, 166, 171, 247, 249, 272, 521, 881. De treugis homicidii, vulneris vel mutilacionis, quam penam incidunt fidejussores, 29а — si hi, pro quibus fidejubetur, aufugiunt, 1349 30. III., Rössler I., s. 33. 32a—35b — Stručné zápisy listin, pečetěných městskou radou (převážně obligace) z let 1331 až 1339, Reg. III. 1852, 1869, 1883, 1892, 1900, 1920, 1939, 1948, 1966, 1972, 1980, 2009, 2032, 2036, 2049, 2055, IV. 22, 56, 446, 447, 64. 37a—53a — Pronájmy ungeltů, příjmy a vydání z let 1311—1323, Reg. III. 55, 114, 172, 236, 288, 347, 410, 476, 553, 640, 746, 747, 834, 953, IV. 1993. Na volná místa vepsány listy rychtáře a přísežných pražských z let 1335—1345 (Reg. IV. 127, 1621), 1352. 54a — Seznam zabaveného zboží řezenským obchodníkům, 1324 22. III., Reg. III. 965. 55b — Statut: Ne hospes contra hospitem emat merces, 1328, Reg. III. 1405, Rössler I., s. 9. 56a—61b — Anno domini 1328 facta sunt constituciones infrascripte: (statuta), Rössler I., s. 9—15, Reg. III. 1361, 1406, 1656, 1657, IV. 1643. 60 — Soupis městské hotovosti, nedatováno (asi z let 1321—1329). 62b—63a — Statuta: De etate debita puerorum, De executoribus testamenti, De propinatione vini, De probatione legitime etatis, De solucione debitorum: z let 1350—1360, Rössler I., s. 35—37, též Reg. III. 908. 64a—67b — Opisy listin Václava II. (1304 23. V., CIM I., 8) a Jana Lucemburského (1330 27. V., CÍM I., 17) a Václava I. pro křížovníky (falsum, Reg. I. 868). 74a—75b — Nařízení rychtáře a přísežných o cizích kupcích, 1333 19. V., Reg. III. 2006, o lichvě (1333 19. V., Reg. III. 2007). 86a—118b — Udělování městského práva, 1340—1393, Almanach obce Praž., 1901, s. 245—252, 1902, s. 33—58. De defectibus pannicidarum et institorum, 1365 22. XII. (statut), Rössler I., s. 38—40. 116а — De rationibus juratorum, 1338 10. III. (statut), Rössler I., s. 30—31, Reg. IV. 521. 136а — 137 — Opis listiny Jana Lucemburského z 1338 18. IX., CIM I. 37, Reg. IV. 613. 143b—150a — Statuta z let 1338, 1339, 1354, 1356, 1359, 1361, 1364, 1370, 1371, Rössler I., s. 40, 58, Reg. IV. 506, 516, 634, 639, 738, 759, 850. Statut o zákazu prodeje nezdravého masa, 1357. 150а — 150b—151a — Anno domini 1340 feria II in vigilia Conversionis s. Pauli apostoli hic jurati per dominum Petrum de Rosenberg, pro tunc capitaneum, in monasterio s. Clementis Prage sunt creati, videlicet... Ipsi vero jurati statuerunt officiales civitati infrascrip- tos:..., 1340 24. I., Reg. IV. 759. Usnesení přísežných města Prahy o čištění města, 1340 13. III. Reg. IV. 764. 151a — 151b—152a — Opisy listin krále Jana a Karla, markraběte moravského, o starších mlynářích, 1340, Reg. IV. 782, 839, 846. 152b—164b — Obnovy městské rady pražské, městských úřadů, 1341—1368. Zápisy statut: De hiis qui decedunt, bona, relictas et pueros seu heredes relinquentes (1342 15. VIII., Rössler I., s. 60), De jure civili (1344 15. III., Rössler I., s. 61) a opisy listin městské rady z let 1342, 1345, 1346, Reg. IV. 1167, 1190, 1359, 1492, 1511, 1613, 1711. 8a — Statut týkající se konvářů, 1371, ed. V. E. Mourek, Zum Prager Deutsch d. XIV. Jhts. Věst. KČSN 1901, str. 12 n., testament Mikuláše z Lobče, 1360 (ib. fol. 168b), různé obligace z r. 1350 (ib. fol. 1770—178a). Usnesení městské rady o povinnostech a příjmech městského protonotáře M. Wernhera, 1362 (srv. Tadra, Kanceláře a písaři, Praha 1892, s. 259). Ista pertinent ad pondus civitatis, Ista pertinent ad pondus civitatis in Laeta curia (statuty), Rössler I., s. 61—62. Výpověď přísežných ve sporu dvou městských rodů (Roskonides et Lamperfulerides) o užívání erbu, vyobrazení obou znaků připojeno v barvách, 1350. Obecní počty a účetní zápisy, 1315 (Reg. III. 259), 1350. 181a—183b — Obnovy městských úřadů 1337—1338 (Reg. IV. 362, 514) a zápisy městské rady 1345, Reg. IV. 1514, 1611, 1720, 1745, 1755, a z let 1346—1348, 1350—1352. 184a—198b — Soukromoprávní zápisy z let 1360—1419, opisy listin Václava IV. (1406, 1410) a výpisy z desk půhonných z r. 1397; rozsouzení pří řemesel zámečnického (1399) a postřihačského (1400) a nožířského (1360). Opisy listů, týkajících se Dvorce, Podolí (1388), Běchovic (1405) a Košíř (1406). Některé kusy ed. V. E. Mourek, Zum Prager Deutsch, str. 14—32. 144
Strana 145
239b — Udělení městského práva Barboře tkadleně plátna, 1507. 240b—279b — Udělování městského práva, 1451—1518, ed. Almanach obce Praž. 1903, s. 126 až 148, 1904, s. 57—63. 268b — Obecní počty z r. 1310: Haec sunt distributa civitatis a. d. 1310 a festo s. Galli inchoata. Item dedimus 3 fertones pro libro presenti..., Reg. II. 2247. Lit.: V. V. Tomek, Kniha Starého Města pražského od r. 1310. ČČM 18, 1844, s. 566 n. J. Emler, O nejstarších knihách městských v Čechách, zejména o knize pražské staroměstské od r. 1310 a bydžovské od r. 1311. Zprávy o zase- dání KČSN 1873, s. 54 n. V. Prochaska, Uber die Entstehung und Entwicklung der ältesten Stadt- bücher in Böhmen. MVGDB 22, 1884, s. 56. J. Čelakovský, Soupis rukopisů archivu města Prahy. SPDMPrahy I. 2, 1920, s. 36 n. V. Vojtíšek, O nejstarší městské knize pražské. Zvl. ot. Kulturních snah, věd. přílohy Neodvislého denníku Samostatnost, Praha 1911, č. 59. V. Vojtíšek, O nejstarších knihách českých, pražské a novobydžovské. Od pravěku k dnešku. Pekařův sborník I., Praha 1930, též Výbor rozprav a studií, Praha 1953, s. 341 n. Rkp. v celku vydán nebyl, pouze některé části: E. F. Rössler, Deutsche Rechtsdenkmäler aus Böhmen u. Mähren I. Das altprager Stadtrecht aus dem XIV. Jht., Praha 1845. Regesta diplomatica nec non epistolaria Bohemiae et Moraviae, pars II., Pragae 1882; pars III., Pragae 1890; pars IV., Pragae 1892. Codex juris municipalis regni Bohemiae, tomus I. — Privilegia civitatum Pragensium, Praha 1886. V. E. Mourek, Zum Prager Deutsch des XIV Jhts. Věstník KČSN 1901, s. I n. J. Teige, Seznamy měšťanů pražských. Almanach obce Pražské IV., 1901, V., 1902, VI., 1903. Z. Malý, Mincovní počty nejstarší městské knihy pražské z počátku XIV. stol. Numismatický sborník 6, 1960, s. 87 n. (doplněk R. Nový, K mincovním počtům nejstarší městské knihy pražské z poč. 14. stol. ČSČH 5, 1960, s. 696 n.). Reprodukce Vojtíšek, Vývoj, tab. III—VII. KNIHA PAMĚTNÍ 1366—1540(—1611) MA Praha, rkp. č. 993. Papir, pergamen, 30,5242 cm, ff. 249, foliace a paginace novější (částečná) vazba z poč. 16. stol., dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily kožené proužky; češ., lat., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 25, str. 40—42. 925 10 Philosophia 145
239b — Udělení městského práva Barboře tkadleně plátna, 1507. 240b—279b — Udělování městského práva, 1451—1518, ed. Almanach obce Praž. 1903, s. 126 až 148, 1904, s. 57—63. 268b — Obecní počty z r. 1310: Haec sunt distributa civitatis a. d. 1310 a festo s. Galli inchoata. Item dedimus 3 fertones pro libro presenti..., Reg. II. 2247. Lit.: V. V. Tomek, Kniha Starého Města pražského od r. 1310. ČČM 18, 1844, s. 566 n. J. Emler, O nejstarších knihách městských v Čechách, zejména o knize pražské staroměstské od r. 1310 a bydžovské od r. 1311. Zprávy o zase- dání KČSN 1873, s. 54 n. V. Prochaska, Uber die Entstehung und Entwicklung der ältesten Stadt- bücher in Böhmen. MVGDB 22, 1884, s. 56. J. Čelakovský, Soupis rukopisů archivu města Prahy. SPDMPrahy I. 2, 1920, s. 36 n. V. Vojtíšek, O nejstarší městské knize pražské. Zvl. ot. Kulturních snah, věd. přílohy Neodvislého denníku Samostatnost, Praha 1911, č. 59. V. Vojtíšek, O nejstarších knihách českých, pražské a novobydžovské. Od pravěku k dnešku. Pekařův sborník I., Praha 1930, též Výbor rozprav a studií, Praha 1953, s. 341 n. Rkp. v celku vydán nebyl, pouze některé části: E. F. Rössler, Deutsche Rechtsdenkmäler aus Böhmen u. Mähren I. Das altprager Stadtrecht aus dem XIV. Jht., Praha 1845. Regesta diplomatica nec non epistolaria Bohemiae et Moraviae, pars II., Pragae 1882; pars III., Pragae 1890; pars IV., Pragae 1892. Codex juris municipalis regni Bohemiae, tomus I. — Privilegia civitatum Pragensium, Praha 1886. V. E. Mourek, Zum Prager Deutsch des XIV Jhts. Věstník KČSN 1901, s. I n. J. Teige, Seznamy měšťanů pražských. Almanach obce Pražské IV., 1901, V., 1902, VI., 1903. Z. Malý, Mincovní počty nejstarší městské knihy pražské z počátku XIV. stol. Numismatický sborník 6, 1960, s. 87 n. (doplněk R. Nový, K mincovním počtům nejstarší městské knihy pražské z poč. 14. stol. ČSČH 5, 1960, s. 696 n.). Reprodukce Vojtíšek, Vývoj, tab. III—VII. KNIHA PAMĚTNÍ 1366—1540(—1611) MA Praha, rkp. č. 993. Papir, pergamen, 30,5242 cm, ff. 249, foliace a paginace novější (částečná) vazba z poč. 16. stol., dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily kožené proužky; češ., lat., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 25, str. 40—42. 925 10 Philosophia 145
Strana 146
Lit.: V. V. Tomek, Kniha Starého Města pražského od r. 1310. ČČM 18, 1844, str. 575 n. Ed.: Řada listin a listů otištěna u J. Emlera, RBM II.—IV. a J. Čelakovského, CIM I. Statuta městská u Rösslera, I., Praha 1845. KNIHA PAMĚTNÍ 1417—1480 MA Praha, rkp. č. 992. Papír, 30X42 cm, ff. 277, foliace původní (1—268) a moderní (269—277), vazba původní (opravovaná), dřevěné desky potažené kůží; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 27. 926 KNIHA PAMĚTNÍ (OPIS) 1436—1587 MA Praha, rkp. sign. 993a. Kniha se nedochovala v orig. Do r 1682 je známo, že existovala, potom ztra- cena. O obsahu z větší části jsme informováni z opisu rkp. č. 32 (st. sign. XX 14) Gerštorf — Weichašské knihovny v Budyšíně, fol. 49—112: Politica Pragensia varia. Ex libro secundo privilegiorum, statutorum et decretorum Veteris urbis Pragensis. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 26, str. 42—44. 927 KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ 1427—1434 928 MA Praha, rkp. č. 20. Papír, 22,5x29,5 cm, ff. 142, foliace a paginace novější, vazba původní z tu- hého pergamenu (zadní deska původ. protažena v pliku, dnes odříznuta); lat. In hoc volumine continentur duplices libri collectarum, primus trium collectarum, secundus vero quatuor collectarum. (Na přední desce.) I. f. 1b—66a - Anno domini 1427 sabbato ante Margarethe (12. VII.) inposita est una collecta per communitatemmagnam Maioris civitatis Pragensis, quarum collectores electi de con- silio... receperunt 40r sex. per 1/2 gr. Následuje výběr berně pro r. 1427 a 1429. 66b—72a — Výdaje z berně 1429—1431. II. f. 74a—132a — Liber quatuor collectarum: 1433 (2 berně, z 1 kopy po 1/2 gr.), 1434 (2 berně, z 1 kopy po 1/2 gr.). Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 31, str. 52. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XVIII. KNIHA SOUDNÍ 1351—1367 MA Praha, rkp. č. 987. Papír, 31X41 cm, ff. 372, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky po- tažené pergam. foliem antifonáře. Rkp. konzervován; lat., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 32, str. 53 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. VIII až X. 929 146
Lit.: V. V. Tomek, Kniha Starého Města pražského od r. 1310. ČČM 18, 1844, str. 575 n. Ed.: Řada listin a listů otištěna u J. Emlera, RBM II.—IV. a J. Čelakovského, CIM I. Statuta městská u Rösslera, I., Praha 1845. KNIHA PAMĚTNÍ 1417—1480 MA Praha, rkp. č. 992. Papír, 30X42 cm, ff. 277, foliace původní (1—268) a moderní (269—277), vazba původní (opravovaná), dřevěné desky potažené kůží; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 27. 926 KNIHA PAMĚTNÍ (OPIS) 1436—1587 MA Praha, rkp. sign. 993a. Kniha se nedochovala v orig. Do r 1682 je známo, že existovala, potom ztra- cena. O obsahu z větší části jsme informováni z opisu rkp. č. 32 (st. sign. XX 14) Gerštorf — Weichašské knihovny v Budyšíně, fol. 49—112: Politica Pragensia varia. Ex libro secundo privilegiorum, statutorum et decretorum Veteris urbis Pragensis. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 26, str. 42—44. 927 KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ 1427—1434 928 MA Praha, rkp. č. 20. Papír, 22,5x29,5 cm, ff. 142, foliace a paginace novější, vazba původní z tu- hého pergamenu (zadní deska původ. protažena v pliku, dnes odříznuta); lat. In hoc volumine continentur duplices libri collectarum, primus trium collectarum, secundus vero quatuor collectarum. (Na přední desce.) I. f. 1b—66a - Anno domini 1427 sabbato ante Margarethe (12. VII.) inposita est una collecta per communitatemmagnam Maioris civitatis Pragensis, quarum collectores electi de con- silio... receperunt 40r sex. per 1/2 gr. Následuje výběr berně pro r. 1427 a 1429. 66b—72a — Výdaje z berně 1429—1431. II. f. 74a—132a — Liber quatuor collectarum: 1433 (2 berně, z 1 kopy po 1/2 gr.), 1434 (2 berně, z 1 kopy po 1/2 gr.). Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 31, str. 52. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XVIII. KNIHA SOUDNÍ 1351—1367 MA Praha, rkp. č. 987. Papír, 31X41 cm, ff. 372, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky po- tažené pergam. foliem antifonáře. Rkp. konzervován; lat., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 32, str. 53 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. VIII až X. 929 146
Strana 147
KNIHA SOUDNÍ PRO VĚTŠÍ DLUHY 1400—1483 930 MA Praha, rkp. č. 997. Papír, 30X43,5 cm, ff. 307, foliace původní (I.—XV.) a novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování; lat., něm., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 37, str. 59. KNIHA SOUDNÍ PRO MENŠÍ DLUHY 1370—1391 931 MA Praha, rkp. č. 988. Papir, 31,5X43,5 cm, ff. 368, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené pergamen. fol. antifonáře. Rkp. konzervován, některá fol. ohořelá; lat., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 38, str. 59 n. Lit.: M. Kremličková, Staroměstské soudní knihy pro dluhy pod 10 kop z let 1370—1391 a 1400—1449. Diss. fil. fak. KU 1952. KNIHA SOUDNÍ PRO MENŠÍ DLUHY 1400—1499 932 MA Praha, rkp. č. 998. Papír, 30X43,5 cm, ff. 325, foliace moderní (částečná, do f. 212), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží kožené proužky; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 39, str. 60. Lit.: M. Kremličková, Staroměstské soudní knihy pro dluhy pod 10 kop z let 1370—1391 a 1400—1449. Diss. fil. fak. KU 1952. KNIHA SVĚDOMÍ 1523—1527 933 MA Praha, rkp. č. 1047, Testimonia. Papír, 23x35 cm, ff. 392, foliace původní (signatury), vazba pozdnější (perga- men. hřbet, desky potažené papírem); češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 55, str. 65 n. KNIHA NÁLEZŮ RADNÍCH 1479—1526 MA Praha, rkp. č. 1128. Papír, 22x32 cm, ff. 333, paginace starší, foliace moderní, vazba původní, dře- věné desky potažené kůží, k uzavření slouží kož. přezky; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 51, str. 64. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVIa. KNIHA NÁLEZŮ RADNÍCH 1519—1526 MA Praha, rkp. č. 1129. 934 935 147
KNIHA SOUDNÍ PRO VĚTŠÍ DLUHY 1400—1483 930 MA Praha, rkp. č. 997. Papír, 30X43,5 cm, ff. 307, foliace původní (I.—XV.) a novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování; lat., něm., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 37, str. 59. KNIHA SOUDNÍ PRO MENŠÍ DLUHY 1370—1391 931 MA Praha, rkp. č. 988. Papir, 31,5X43,5 cm, ff. 368, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené pergamen. fol. antifonáře. Rkp. konzervován, některá fol. ohořelá; lat., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 38, str. 59 n. Lit.: M. Kremličková, Staroměstské soudní knihy pro dluhy pod 10 kop z let 1370—1391 a 1400—1449. Diss. fil. fak. KU 1952. KNIHA SOUDNÍ PRO MENŠÍ DLUHY 1400—1499 932 MA Praha, rkp. č. 998. Papír, 30X43,5 cm, ff. 325, foliace moderní (částečná, do f. 212), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží kožené proužky; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 39, str. 60. Lit.: M. Kremličková, Staroměstské soudní knihy pro dluhy pod 10 kop z let 1370—1391 a 1400—1449. Diss. fil. fak. KU 1952. KNIHA SVĚDOMÍ 1523—1527 933 MA Praha, rkp. č. 1047, Testimonia. Papír, 23x35 cm, ff. 392, foliace původní (signatury), vazba pozdnější (perga- men. hřbet, desky potažené papírem); češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 55, str. 65 n. KNIHA NÁLEZŮ RADNÍCH 1479—1526 MA Praha, rkp. č. 1128. Papír, 22x32 cm, ff. 333, paginace starší, foliace moderní, vazba původní, dře- věné desky potažené kůží, k uzavření slouží kož. přezky; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 51, str. 64. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVIa. KNIHA NÁLEZŮ RADNÍCH 1519—1526 MA Praha, rkp. č. 1129. 934 935 147
Strana 148
Papír, 21,5x31 cm, ff. 464, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, k uzavření sloužily kovové spony. Rkp. opravován; češ., lat. f. 457a—462a — Abecední rejstřík. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 52, str. 64. KNIHA NÁLEZŮ VRCHNÍ STOLICE STAROMĚSTSKÉ DO ŽATCE 1510—1544 936 MA Praha, rkp. č. 92. Papír, 22X32,5 cm, ff. 330, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené světlou kůží, k uzavření slouží kovové přezky; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 53, str. 65. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVIb. KNIHA NÁLEZŮ VRCHNÍ STOLICE STAROMĚSTSKÉ DO Č. BRODU. KOUŘIMI, HRADCE KRÁL., JAROMĚŘE 1510—1546 937 MA Praha, rkp. č. 93. Papír, 22X32,5 cm, ff. 380, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené do poloviny desek světlou kůží, k uzavření slouží kovové přezky; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 54, str. 65. KNIHA MĚŠŤAN. PRÁV, SVATEB, SMLUV A KVITANCÍ 1518—1552 938 MA Praha, rkp. č. 534. Papír, 22,5x32,5 cm, ff. 363, foliace původní (signatury) pro každou ze tří částí rkp. zvlášť, vazba původní, dřevěné desky potažené světlou kůží, kování, k uza- vření slouží kovové přezky; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 60, str. 67 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVIII. KNIHA TRHOVÁ 1437—1451(—1454) 939 MA Praha, rkp. č. 90, Manuale contractuum. Papír, 23x32 cm, ff. 253, foliace novější, vazba původní (opravovaná), lepenkové desky potažené pergamen, foliem notov. rkp., k uzavření slouží tkanice (mo- derní); lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 41, str. 61. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXIIa. KNIHA NÁLEZŮ, SMLUV A ZÁPISŮ PŘED RADOU 1452—1518 MA Praha, rkp. č. 2141. Papír, 21x32,5 cm, ff. 434, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, k uzavření slouží proužky kůže; češ., lat. 940 148
Papír, 21,5x31 cm, ff. 464, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, k uzavření sloužily kovové spony. Rkp. opravován; češ., lat. f. 457a—462a — Abecední rejstřík. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 52, str. 64. KNIHA NÁLEZŮ VRCHNÍ STOLICE STAROMĚSTSKÉ DO ŽATCE 1510—1544 936 MA Praha, rkp. č. 92. Papír, 22X32,5 cm, ff. 330, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené světlou kůží, k uzavření slouží kovové přezky; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 53, str. 65. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVIb. KNIHA NÁLEZŮ VRCHNÍ STOLICE STAROMĚSTSKÉ DO Č. BRODU. KOUŘIMI, HRADCE KRÁL., JAROMĚŘE 1510—1546 937 MA Praha, rkp. č. 93. Papír, 22X32,5 cm, ff. 380, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené do poloviny desek světlou kůží, k uzavření slouží kovové přezky; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 54, str. 65. KNIHA MĚŠŤAN. PRÁV, SVATEB, SMLUV A KVITANCÍ 1518—1552 938 MA Praha, rkp. č. 534. Papír, 22,5x32,5 cm, ff. 363, foliace původní (signatury) pro každou ze tří částí rkp. zvlášť, vazba původní, dřevěné desky potažené světlou kůží, kování, k uza- vření slouží kovové přezky; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 60, str. 67 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVIII. KNIHA TRHOVÁ 1437—1451(—1454) 939 MA Praha, rkp. č. 90, Manuale contractuum. Papír, 23x32 cm, ff. 253, foliace novější, vazba původní (opravovaná), lepenkové desky potažené pergamen, foliem notov. rkp., k uzavření slouží tkanice (mo- derní); lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 41, str. 61. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXIIa. KNIHA NÁLEZŮ, SMLUV A ZÁPISŮ PŘED RADOU 1452—1518 MA Praha, rkp. č. 2141. Papír, 21x32,5 cm, ff. 434, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, k uzavření slouží proužky kůže; češ., lat. 940 148
Strana 149
Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 48, str. 62—63. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXIV. KNIHA RADNÍ ZÁPISNÁ 1475—1518 MA Praha, rkp. č. 94. Papír, 22x33 cm, ff. 346, foliace původní a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené světlou kůží, k uzavření sloužily spony; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 49, str. 63. 941 KNIHA ZÁPISNÁ 1518—1535(—1543) MA Praha, rkp. č. 2098, st. sign. 30, Miscellanea 30, Liber antiquus. Papír, 22x34 cm, ff. 462, foliace původní, paginace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily kov. přezky; češ. 942 Na předsádce — Zápisové dluhóv, smluv, rozličných a zvodové při dluzích ante et post uni- tatem. f. 1—26 — Obligace, stanovení poručníků, zápisy plných mocí, 1529—1543. 41—76 — Abecední rejstřík k zápisům. 81—922 — Dluhové a smluvy, 1518—1535 (soupisy pozůstalostí a dluhů, ráz listin a listů). KNIHA ZÁPÍSNÁ 1518—1538 MA Praha, rkp. č. 99, Obligaciones et concordie. Papír, 22,5x33 cm, ff. 331, foliace původní (částečná) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží kovová spona; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 66, str. 70 n. 943 KNIHA TESTAMENTŮ 1518—1564 MA Praha, rkp. č. 2142. Papír, 23x33,5 cm, ff. 173, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží kovová spona; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 59, str. 67. 944 KNIHA NÁLEZŮ ÚŘADU ŠESTIPANSKÉHO 1518—1531 MA Praha, rkp. č. 2153. Papír, 17X22,5 cm, ff. 612, foliace původní (vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, hřbet značně rozrušen); češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 61, str. 68. 945 REJSTŘÍK ZÁPISŮ A CESÍ PŘED ÚŘADEM ŠESTIPANSKÝM 1518—1557 MA Praha, rkp. č. 2152. Papír, 22X32,5 cm, ff. 247, foliace původní (signatury), vazba původní (opra- vovaná), z tuhé kůže, zadní deska protažena v pliku; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 62, str. 68. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. LXIIIb. 946 149
Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 48, str. 62—63. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXIV. KNIHA RADNÍ ZÁPISNÁ 1475—1518 MA Praha, rkp. č. 94. Papír, 22x33 cm, ff. 346, foliace původní a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené světlou kůží, k uzavření sloužily spony; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 49, str. 63. 941 KNIHA ZÁPISNÁ 1518—1535(—1543) MA Praha, rkp. č. 2098, st. sign. 30, Miscellanea 30, Liber antiquus. Papír, 22x34 cm, ff. 462, foliace původní, paginace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily kov. přezky; češ. 942 Na předsádce — Zápisové dluhóv, smluv, rozličných a zvodové při dluzích ante et post uni- tatem. f. 1—26 — Obligace, stanovení poručníků, zápisy plných mocí, 1529—1543. 41—76 — Abecední rejstřík k zápisům. 81—922 — Dluhové a smluvy, 1518—1535 (soupisy pozůstalostí a dluhů, ráz listin a listů). KNIHA ZÁPÍSNÁ 1518—1538 MA Praha, rkp. č. 99, Obligaciones et concordie. Papír, 22,5x33 cm, ff. 331, foliace původní (částečná) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží kovová spona; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 66, str. 70 n. 943 KNIHA TESTAMENTŮ 1518—1564 MA Praha, rkp. č. 2142. Papír, 23x33,5 cm, ff. 173, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží kovová spona; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 59, str. 67. 944 KNIHA NÁLEZŮ ÚŘADU ŠESTIPANSKÉHO 1518—1531 MA Praha, rkp. č. 2153. Papír, 17X22,5 cm, ff. 612, foliace původní (vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, hřbet značně rozrušen); češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 61, str. 68. 945 REJSTŘÍK ZÁPISŮ A CESÍ PŘED ÚŘADEM ŠESTIPANSKÝM 1518—1557 MA Praha, rkp. č. 2152. Papír, 22X32,5 cm, ff. 247, foliace původní (signatury), vazba původní (opra- vovaná), z tuhé kůže, zadní deska protažena v pliku; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 62, str. 68. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. LXIIIb. 946 149
Strana 150
KNIHA SMLUV, PŘÍPOVĚDÍ A ZVODŮ 1518—1558 MA Praha, rkp. 2155, Smlúvy. Papír, 16,5x21 cm, ff. 243, foliace původní, vazba původní, rekonstruovaná; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 63, str. 69. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. LXIIIa. 947 MANUÁL ZÁDUŠÍ KOSTELA SV. MIKULÁŠE 1497—1554 948 MA Praha, rkp. č. 1665. Papír, 16,5222 cm, ff. 79, foliace původní a moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v plíku; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 65, str. 70. 949 KNIHA TRHŮ VINIČNÍCH 1435—1454 MA Praha, rkp. č. 2002. Papír, 22,5x31 cm, ff. 394, foliace původní (signatury) a novější, vazba původní, dřevěné desky, kož. hřbet, k uzavření sloužily kožené proužky; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 66, str. 70 n. Lit.: Fr. Roubík, O knihách úřadu purkmistra hor viničných v Praze do r. 1547. Diss. fil. fak. 1919. (Práce pojednává i o ostatních rukopisech, uváděných níže.) Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. LXIa. KNIHA TRHŮ VINIČNÍCH 1454—1472 950 MA Praha, rkp. č. 2003. Papír, 22,5x32,5 cm, ff. 368, foliace původní (signatury) a novější, vazba pů- vodní, dřevěné desky, kož. hřbet, k uzavření sloužily kožené proužky; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 67, str. 71. KNIHA TRHŮ VINIČNÍCH 1472—1496 MA Praha, rkp. č. 2004. Papír, 22,5x33 cm, ff. 358, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky, kož. hřbet, k uzavření sloužily kož. proužky; lat., češ., Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 68, str. 71. 951 KNIHA TRHŮ VINIČNÍCH 1496—1508 MA Praha, rkp. č. 2005, Liber contractuum nr. 4. Papír, 22X33,5 cm, ff. 411, foliace původní (signatury), vazba novější, tuhé le- penkové desky; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 69, str. 71 n. 952 150
KNIHA SMLUV, PŘÍPOVĚDÍ A ZVODŮ 1518—1558 MA Praha, rkp. 2155, Smlúvy. Papír, 16,5x21 cm, ff. 243, foliace původní, vazba původní, rekonstruovaná; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 63, str. 69. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. LXIIIa. 947 MANUÁL ZÁDUŠÍ KOSTELA SV. MIKULÁŠE 1497—1554 948 MA Praha, rkp. č. 1665. Papír, 16,5222 cm, ff. 79, foliace původní a moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v plíku; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 65, str. 70. 949 KNIHA TRHŮ VINIČNÍCH 1435—1454 MA Praha, rkp. č. 2002. Papír, 22,5x31 cm, ff. 394, foliace původní (signatury) a novější, vazba původní, dřevěné desky, kož. hřbet, k uzavření sloužily kožené proužky; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 66, str. 70 n. Lit.: Fr. Roubík, O knihách úřadu purkmistra hor viničných v Praze do r. 1547. Diss. fil. fak. 1919. (Práce pojednává i o ostatních rukopisech, uváděných níže.) Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. LXIa. KNIHA TRHŮ VINIČNÍCH 1454—1472 950 MA Praha, rkp. č. 2003. Papír, 22,5x32,5 cm, ff. 368, foliace původní (signatury) a novější, vazba pů- vodní, dřevěné desky, kož. hřbet, k uzavření sloužily kožené proužky; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 67, str. 71. KNIHA TRHŮ VINIČNÍCH 1472—1496 MA Praha, rkp. č. 2004. Papír, 22,5x33 cm, ff. 358, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky, kož. hřbet, k uzavření sloužily kož. proužky; lat., češ., Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 68, str. 71. 951 KNIHA TRHŮ VINIČNÍCH 1496—1508 MA Praha, rkp. č. 2005, Liber contractuum nr. 4. Papír, 22X33,5 cm, ff. 411, foliace původní (signatury), vazba novější, tuhé le- penkové desky; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 69, str. 71 n. 952 150
Strana 151
KNIHA TRHŮ VINIČNÍCH 1508—1520 MA Praha, rkp. č. 2006. Papír, 22,5x33,5 cm, ff. 409, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky přelepené nově potahovým papírem, k uzavření sloužily spony; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 70, str. 72 n. 953 KNIHA TRHŮ VINIČNÍCH 1521—1534 MA Praha, rkp. č. 2007. Papír, 23x33 cm, ff. 495, foliace původní, vazba novější, původní, dřevěné desky, přelepené nově potahovým papírem; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp. č. 71, str. 73. 954 KNIHA NÁLEZŮ PERKMISTRA HOR VINIČNÍCH 1521—1553 955 MA Praha, rkp. 1968, Liber sententiarum. Papír, 23x33 cm, ff. 532, foliace původní, vazba původní (z r. 1546), dřevěné desky potažené kůží; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 72, str. 73. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. LXIVb. DEPERDITA: Zničené rkp. Starého Města pražského v r. 1945 z MA Praha, vzniknuvší do r. 1526 incl. KNIHA PAMĚTNÍ A ZÁPISNÍ (1400—1454). Rkp. č. 2099. Čelakovský, č. 28, str. 46 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXI. 956 KNIHA PAMĚTNÍ (1476—1715) Rkp. č. 994 Čelakovský, č. 29, str. 47—51. 957 CHAOS RERUM MEMORABILIUM MAGISTRI JACOBI WEZELINI. CIVIS ET CANCELLARII ANTIQUE URBIS PRAGENSIS (PAMĚTNÍ ZÁPISY A AKTA ORIG. 15.—17. STOL.) 958 Rkp. č. 323a Čelakovský, č. 30, str. 51 n. Fol. 145a—152° této sbírky (tzv. formulář panovnic- kých listin) je dnes uloženo v MA Plzeň, fond 77-III-2. Viz I. Hlaváček, SAP XIII-1, 1963, str. 147, pozn. 7. 151
KNIHA TRHŮ VINIČNÍCH 1508—1520 MA Praha, rkp. č. 2006. Papír, 22,5x33,5 cm, ff. 409, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky přelepené nově potahovým papírem, k uzavření sloužily spony; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 70, str. 72 n. 953 KNIHA TRHŮ VINIČNÍCH 1521—1534 MA Praha, rkp. č. 2007. Papír, 23x33 cm, ff. 495, foliace původní, vazba novější, původní, dřevěné desky, přelepené nově potahovým papírem; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp. č. 71, str. 73. 954 KNIHA NÁLEZŮ PERKMISTRA HOR VINIČNÍCH 1521—1553 955 MA Praha, rkp. 1968, Liber sententiarum. Papír, 23x33 cm, ff. 532, foliace původní, vazba původní (z r. 1546), dřevěné desky potažené kůží; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 72, str. 73. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. LXIVb. DEPERDITA: Zničené rkp. Starého Města pražského v r. 1945 z MA Praha, vzniknuvší do r. 1526 incl. KNIHA PAMĚTNÍ A ZÁPISNÍ (1400—1454). Rkp. č. 2099. Čelakovský, č. 28, str. 46 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXI. 956 KNIHA PAMĚTNÍ (1476—1715) Rkp. č. 994 Čelakovský, č. 29, str. 47—51. 957 CHAOS RERUM MEMORABILIUM MAGISTRI JACOBI WEZELINI. CIVIS ET CANCELLARII ANTIQUE URBIS PRAGENSIS (PAMĚTNÍ ZÁPISY A AKTA ORIG. 15.—17. STOL.) 958 Rkp. č. 323a Čelakovský, č. 30, str. 51 n. Fol. 145a—152° této sbírky (tzv. formulář panovnic- kých listin) je dnes uloženo v MA Plzeň, fond 77-III-2. Viz I. Hlaváček, SAP XIII-1, 1963, str. 147, pozn. 7. 151
Strana 152
KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1390—1400) Staré deperditum srv. Čelakovský, č. 32a, str. 55. 959 KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1400—1404) Rkp. č. 996 Čelakovský, č. 33, str. 55 n. 960 KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1404—1413) Rkp. č. 2101 Čelakovský, č. 34, str. 56 n. 961 KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1413—1445) Rkp. č. 2102 Čelakovský, č. 35, str. 57 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXa. 962 KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1445—1532) Rkp. č. 2103 Čelakovský, č. 36, str. 58. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXIIIb. 963 MANUÁL RADNÍ (1434—1436) Rkp. č. 87 Čelakovský, č. 40, str. 61. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XVIIb. 964 KNIHA RADNÍ TRHOVÁ (1453—1477) Rkp. č. 2105 Čelakovský, č. 42, str. 61. KNIHA RADNÍ TRHOVÁ (1477—1492) Rkp. č. 2106 Čelakovský, č. 43, str. 61. KNIHA RADNÍ TRHOVÁ (1492—1517) Rkp. č. 2107 Čelakovský, č. 44, str. 61. KNIHA RADNÍ TRHOVÁ (1507—1518) Rkp. č. 2108 Čelakovský, č. 45, str. 61 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVIIb. 966 967 968 965 152
KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1390—1400) Staré deperditum srv. Čelakovský, č. 32a, str. 55. 959 KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1400—1404) Rkp. č. 996 Čelakovský, č. 33, str. 55 n. 960 KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1404—1413) Rkp. č. 2101 Čelakovský, č. 34, str. 56 n. 961 KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1413—1445) Rkp. č. 2102 Čelakovský, č. 35, str. 57 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXa. 962 KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1445—1532) Rkp. č. 2103 Čelakovský, č. 36, str. 58. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXIIIb. 963 MANUÁL RADNÍ (1434—1436) Rkp. č. 87 Čelakovský, č. 40, str. 61. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XVIIb. 964 KNIHA RADNÍ TRHOVÁ (1453—1477) Rkp. č. 2105 Čelakovský, č. 42, str. 61. KNIHA RADNÍ TRHOVÁ (1477—1492) Rkp. č. 2106 Čelakovský, č. 43, str. 61. KNIHA RADNÍ TRHOVÁ (1492—1517) Rkp. č. 2107 Čelakovský, č. 44, str. 61. KNIHA RADNÍ TRHOVÁ (1507—1518) Rkp. č. 2108 Čelakovský, č. 45, str. 61 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVIIb. 966 967 968 965 152
Strana 153
KNIHA RADNÍ TRHOVÁ (1518—1523) 969 Rkp. č. 2109. Čelakovský, č. 46, str. 62. KNIHA RADNÍ TRHOVÁ (1523—1531) 970 Rkp. č. 2110 Čelakovský, č. 47, str. 62. KNIHA TESTAMENTŮ (1448—1484) Rkp. č. 2119. Čelakovský, č. 56, str. 66. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVa. 971 KNIHA TESTAMENTŮ A INVENTÁŘŮ (1514—1543) 972 Rkp. č. 8 Čelakovský, č. 57, str. 66 n. KNIHA TESTAMENTŮ A INVENTÁŘŮ (1522—1534) Rkp. č. 9 Čelakovský, č. 58, str. 67. 973 NOVÉ MĚSTO KNIHA PAMĚTNÍ 1411—1544 974 MA Praha, rkp. č. 989. Papír, 29240,5 cm, ff. 447, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, kování, k uzavření slouží kož. proužky, rkp. opravován; lat. češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 73, str. 74 n. KNIHA SOUDNÍ PŮHONŮ A NÁLEZŮ 1377—1427—1467 975 MA Praha, rkp. č. 2071. Papír, 23x30 cm, ff. 206, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, kování, k uzavření slouží spony; lat., češ., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 76, str. 79 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XIVa. KNIHA NÁLEZŮ A VÝNOSŮ OBECNÍCH 1389—1418, 1489—1518 MA Praha, rkp. č. 2075. Papír, 22,5X29,5 cm, ff. 249, foliace původní (signatury, pro období 1389—1418) 976 153
KNIHA RADNÍ TRHOVÁ (1518—1523) 969 Rkp. č. 2109. Čelakovský, č. 46, str. 62. KNIHA RADNÍ TRHOVÁ (1523—1531) 970 Rkp. č. 2110 Čelakovský, č. 47, str. 62. KNIHA TESTAMENTŮ (1448—1484) Rkp. č. 2119. Čelakovský, č. 56, str. 66. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVa. 971 KNIHA TESTAMENTŮ A INVENTÁŘŮ (1514—1543) 972 Rkp. č. 8 Čelakovský, č. 57, str. 66 n. KNIHA TESTAMENTŮ A INVENTÁŘŮ (1522—1534) Rkp. č. 9 Čelakovský, č. 58, str. 67. 973 NOVÉ MĚSTO KNIHA PAMĚTNÍ 1411—1544 974 MA Praha, rkp. č. 989. Papír, 29240,5 cm, ff. 447, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, kování, k uzavření slouží kož. proužky, rkp. opravován; lat. češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 73, str. 74 n. KNIHA SOUDNÍ PŮHONŮ A NÁLEZŮ 1377—1427—1467 975 MA Praha, rkp. č. 2071. Papír, 23x30 cm, ff. 206, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, kování, k uzavření slouží spony; lat., češ., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 76, str. 79 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XIVa. KNIHA NÁLEZŮ A VÝNOSŮ OBECNÍCH 1389—1418, 1489—1518 MA Praha, rkp. č. 2075. Papír, 22,5X29,5 cm, ff. 249, foliace původní (signatury, pro období 1389—1418) 976 153
Strana 154
a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží rekonstruované proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 77, str. 80. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XV. KNIHA SOUDNÍ ZÁPISŮ TRHOVÝCH A DLUŽNÍCH 1377—1390 977 MA Praha, rkp. č. 2069. Papír, 31X42,5 cm, ff. 199, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, na hřbetě řetízky ke katenování rkp., k uzavření sloužily kožené proužky; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 78, str. 81 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XI. KNIHA SOUDNÍ TRHOVÝCH ZÁPISŮ 1388—1397 A KNIHA TESTAMENTU 1495—1533 MA Praha, rkp. č. 2095. Papír, 22,5X30 cm, ff. 371, foliace původní (signatury), v části testamentů mo- derní, vazba původní, dřevěné desky, potažené kůží, kování, k uzavření slouží rekonstruované kožené proužky; lat., češ. f. 1a—123b — Trhové soudní zápisy 1388—1397. 129a—255b — Testamenta confirmata ab anno domini 1495° infrascripte feliciter ordinuntur. 369 — Zlomek abeced. rejstříku. 978a, b Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 79, str. 82, č. 106a, str. 107. KNIHA SOUDNÍ 1390—1408 979 MA Praha, rkp. č. 2076. Papír, 22,5x30 cm, ff. 176, foliace novější, vazba novější, lepenkové desky potažené kůží, k uzavření slouží tkanice; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 80, str. 82 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1387—1399 980 MA Praha, rkp. č. 2072. Papír, 20,5x30 cm, ff. 249, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, kování, k uzavření slouží rekonstruované spony; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 83, str. 85 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1399—1412 MA Praha, rkp. č. 2100. Papír, 23x30 cm, ff. 393, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 84, str. 86 n. 981 154
a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží rekonstruované proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 77, str. 80. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XV. KNIHA SOUDNÍ ZÁPISŮ TRHOVÝCH A DLUŽNÍCH 1377—1390 977 MA Praha, rkp. č. 2069. Papír, 31X42,5 cm, ff. 199, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, na hřbetě řetízky ke katenování rkp., k uzavření sloužily kožené proužky; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 78, str. 81 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XI. KNIHA SOUDNÍ TRHOVÝCH ZÁPISŮ 1388—1397 A KNIHA TESTAMENTU 1495—1533 MA Praha, rkp. č. 2095. Papír, 22,5X30 cm, ff. 371, foliace původní (signatury), v části testamentů mo- derní, vazba původní, dřevěné desky, potažené kůží, kování, k uzavření slouží rekonstruované kožené proužky; lat., češ. f. 1a—123b — Trhové soudní zápisy 1388—1397. 129a—255b — Testamenta confirmata ab anno domini 1495° infrascripte feliciter ordinuntur. 369 — Zlomek abeced. rejstříku. 978a, b Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 79, str. 82, č. 106a, str. 107. KNIHA SOUDNÍ 1390—1408 979 MA Praha, rkp. č. 2076. Papír, 22,5x30 cm, ff. 176, foliace novější, vazba novější, lepenkové desky potažené kůží, k uzavření slouží tkanice; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 80, str. 82 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1387—1399 980 MA Praha, rkp. č. 2072. Papír, 20,5x30 cm, ff. 249, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, kování, k uzavření slouží rekonstruované spony; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 83, str. 85 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1399—1412 MA Praha, rkp. č. 2100. Papír, 23x30 cm, ff. 393, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 84, str. 86 n. 981 154
Strana 155
MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1440—1446 982 MA Praha, rkp. č. 2083. Papír, 23x32,5 cm, ff. 322, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 87, str. 89 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1446—1455 983 MA Praha, rkp. č. 2084. Papír, 22x31,5 cm, ff. 437, foliace původní (signatury), vazba původní, dře- věné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 88, str. 91 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1455—1463 984 MA Praha, rkp. č. 2085. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 331, foliace původní (signatury), vazba původní, dře- věné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ: Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 89, str. 92 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1463—1471 MA Praha, rkp. č. 2086. Papír, 23x33,7 cm, ff. 439, foliace původní (signatury), vazba původní (opra- vená), dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 90, str. 93 n. 985 MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1471—1478 986 MA Praha, rkp. č. 2087. Papír, 23x33,7 cm, ff. 492, foliace původní (signatury), neúplná, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 91, str. 94 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1478—1484 987 MA Praha, rkp. č. 2088. Papír, 22X32,5 cm, ff. 419, foliace původní (signatury), neúplná, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží rekonstruované proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 92, str. 95. 155
MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1440—1446 982 MA Praha, rkp. č. 2083. Papír, 23x32,5 cm, ff. 322, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 87, str. 89 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1446—1455 983 MA Praha, rkp. č. 2084. Papír, 22x31,5 cm, ff. 437, foliace původní (signatury), vazba původní, dře- věné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 88, str. 91 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1455—1463 984 MA Praha, rkp. č. 2085. Papír, 21,5x31,5 cm, ff. 331, foliace původní (signatury), vazba původní, dře- věné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ: Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 89, str. 92 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1463—1471 MA Praha, rkp. č. 2086. Papír, 23x33,7 cm, ff. 439, foliace původní (signatury), vazba původní (opra- vená), dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 90, str. 93 n. 985 MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1471—1478 986 MA Praha, rkp. č. 2087. Papír, 23x33,7 cm, ff. 492, foliace původní (signatury), neúplná, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 91, str. 94 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1478—1484 987 MA Praha, rkp. č. 2088. Papír, 22X32,5 cm, ff. 419, foliace původní (signatury), neúplná, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží rekonstruované proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 92, str. 95. 155
Strana 156
MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1484—1496 988 MA Praha, rkp. č. 2089. Papír, 22x34 cm, ff. 681, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží (hřbet rekonstruován), kování, k uzavření sloužily proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis kp., č. 93, str. 95 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1496—1504 989 MA Praha, rkp. č. 2090. Papír, 22x33 cm, ff. 556, foliace původní a novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 94, str. 96 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVIIa. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1504—1513 990 MA Praha, rkp. č. 2091. Papír, 23x32,5 cm, ff. 531, foliace původní (signatury), vazba původní, dře- věné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 95, str. 97 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1513—1518 991 MA Praha, rkp. č. 2092. Papír, 23x33,5 cm, ff. 267, foliace původní a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží (opravované), kování, k uzavření sloužily proužky kůže; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 93, str. 95 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1518—1528 992 MA Praha, rkp. č. 2093. Papír, 22,5x32,5 cm, If. 336, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 97, str. 101. MANUÁL RADNÍ BĚŽNÝ 1446—1451 993 MA Praha, rkp. č. 88. Papír, 12x32 cm, ff. 336, paginace moderní, vazba novější, lepenková, krytá papírem, hřbet kožený; lat., češ., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 98, str. 101 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXb. 156
MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1484—1496 988 MA Praha, rkp. č. 2089. Papír, 22x34 cm, ff. 681, foliace původní (signatury), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží (hřbet rekonstruován), kování, k uzavření sloužily proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis kp., č. 93, str. 95 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1496—1504 989 MA Praha, rkp. č. 2090. Papír, 22x33 cm, ff. 556, foliace původní a novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 94, str. 96 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVIIa. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1504—1513 990 MA Praha, rkp. č. 2091. Papír, 23x32,5 cm, ff. 531, foliace původní (signatury), vazba původní, dře- věné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 95, str. 97 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1513—1518 991 MA Praha, rkp. č. 2092. Papír, 23x33,5 cm, ff. 267, foliace původní a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží (opravované), kování, k uzavření sloužily proužky kůže; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 93, str. 95 n. MANUÁL RADNÍ (VĚTŠÍ AUTENTICKÝ) 1518—1528 992 MA Praha, rkp. č. 2093. Papír, 22,5x32,5 cm, If. 336, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 97, str. 101. MANUÁL RADNÍ BĚŽNÝ 1446—1451 993 MA Praha, rkp. č. 88. Papír, 12x32 cm, ff. 336, paginace moderní, vazba novější, lepenková, krytá papírem, hřbet kožený; lat., češ., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 98, str. 101 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXb. 156
Strana 157
MANUÁL RADNÍ BĚŽNÝ 1451—1453 994 MA Praha, rkp. č. 89. Papír, 12x32,3 cm, ff. 195, foliace moderní, vazba novější, lepenková, krytá modrým plátnem, kožený hřbet; lat., češ. Rkp tvořil zjevně integrální součást s předchozím (rkp. č. 88) a z důvodů praktických byl rozdělen na dva díly. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 99, str. 103 n. MANUÁL RADNÍ BĚŽNÝ 1463—1469 MA Praha, rkp. č. 10. Papír, 17X22,5 cm, ff. 305, foliace původní (signatury), vazba původní, doda- tečná (velmi jednoduchá), z tuhého pergamen. folia lat. rkp.; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 100, str. 104. 995 MANUÁL RADNÍ BĚŽNÝ 1483—1488 996 MA Praha, rkp. č. 11. Papír, 16,5X23,5 cm, ff. 333, foliace původní (signatury) a moderní (dvojí), vazba původní, dodatečná, z tuhého pergamenu; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 101, str. 104 n. KNIHÁ DLUŽNÍCH ZÁPISŮ POD 10 KOP 1377—1389 997 MA Praha, rkp. č. 2070. Papír, 22,5X30 cm, ff. 299, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží rekonstruované kožené proužky; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 108, str. 108 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XII. KNIHA DLUŽNÍCH ZÁPISŮ POD 10 KOP 1388—1399 MA Praha, rkp. č. 2073. Papír, 22X28,5 cm, ff. 238, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 109, str. 109. 998 KNIHA DLUŽNÍCH ZÁPISŮ POD 10 KOP 1399—1410 MA Praha, rkp. č. 2077. Papír, 21X30 cm, ff. 290, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky, po- taženo kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 110, str. 109. 999 157
MANUÁL RADNÍ BĚŽNÝ 1451—1453 994 MA Praha, rkp. č. 89. Papír, 12x32,3 cm, ff. 195, foliace moderní, vazba novější, lepenková, krytá modrým plátnem, kožený hřbet; lat., češ. Rkp tvořil zjevně integrální součást s předchozím (rkp. č. 88) a z důvodů praktických byl rozdělen na dva díly. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 99, str. 103 n. MANUÁL RADNÍ BĚŽNÝ 1463—1469 MA Praha, rkp. č. 10. Papír, 17X22,5 cm, ff. 305, foliace původní (signatury), vazba původní, doda- tečná (velmi jednoduchá), z tuhého pergamen. folia lat. rkp.; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 100, str. 104. 995 MANUÁL RADNÍ BĚŽNÝ 1483—1488 996 MA Praha, rkp. č. 11. Papír, 16,5X23,5 cm, ff. 333, foliace původní (signatury) a moderní (dvojí), vazba původní, dodatečná, z tuhého pergamenu; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 101, str. 104 n. KNIHÁ DLUŽNÍCH ZÁPISŮ POD 10 KOP 1377—1389 997 MA Praha, rkp. č. 2070. Papír, 22,5X30 cm, ff. 299, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží rekonstruované kožené proužky; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 108, str. 108 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XII. KNIHA DLUŽNÍCH ZÁPISŮ POD 10 KOP 1388—1399 MA Praha, rkp. č. 2073. Papír, 22X28,5 cm, ff. 238, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 109, str. 109. 998 KNIHA DLUŽNÍCH ZÁPISŮ POD 10 KOP 1399—1410 MA Praha, rkp. č. 2077. Papír, 21X30 cm, ff. 290, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky, po- taženo kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 110, str. 109. 999 157
Strana 158
KNIHA DLUŽNÍCH ZÁPISŮ POD 10 KOP 1410—1417 1000 MA Praha, rkp. č. 2078. Papír, 22,5x31,5 cm, ff. 247, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, (opravovaná) kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 111, str. 109 n. KNIHA SVĚDOMÍ 1490—1518 1001 MA Praha, rkp. č. 1046. Papír, 22x33 cm, ff. 233, foliace moderní, vazba původní, dřevěné (nekryté) desky, kož. hřbet, k uzavření slouží proužky kůže; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 102, str. 106. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVb. KNIHA PŘÍPOVĚDÍ K MAJETKŮM 1490—1518 1002 MA Praha, rkp. č. 2097. Papír, 22X23 cm, ff. 143, foliace moderní (částečná), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží jen na hřbetě, k uzavření slouží rekonstruované proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 103, str. 106. KNIHA PŘÍPOVĚDÍ, KVITANCÍ A MĚŠŤANSKÝCH PRÁV 1518—1538 MA Praha, rkp. č. 554. Papír, 22X34 cm, ff. 401, foliace původní a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží spony; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 104, str. 106 n. 1003 KNIHA SMLUV SVATEBNÍCH 1518—1609 MA Praha, rkp. č. 2146. Papír, 22X32,5 cm, ff. 322, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování (dnes porušeno), k uzavření slouží proužky kůže; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 107, str. 107 n. 1004 KNIHA TESTAMENTŮ 1455—1494 MA Praha, rkp. č. 2094. Papír, 22X32,5 cm, ff. 351, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží, kování, rkp. opravován; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 106, str. 107. 1005 158
KNIHA DLUŽNÍCH ZÁPISŮ POD 10 KOP 1410—1417 1000 MA Praha, rkp. č. 2078. Papír, 22,5x31,5 cm, ff. 247, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, (opravovaná) kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 111, str. 109 n. KNIHA SVĚDOMÍ 1490—1518 1001 MA Praha, rkp. č. 1046. Papír, 22x33 cm, ff. 233, foliace moderní, vazba původní, dřevěné (nekryté) desky, kož. hřbet, k uzavření slouží proužky kůže; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 102, str. 106. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXVb. KNIHA PŘÍPOVĚDÍ K MAJETKŮM 1490—1518 1002 MA Praha, rkp. č. 2097. Papír, 22X23 cm, ff. 143, foliace moderní (částečná), vazba původní, dřevěné desky potažené kůží jen na hřbetě, k uzavření slouží rekonstruované proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 103, str. 106. KNIHA PŘÍPOVĚDÍ, KVITANCÍ A MĚŠŤANSKÝCH PRÁV 1518—1538 MA Praha, rkp. č. 554. Papír, 22X34 cm, ff. 401, foliace původní a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží spony; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 104, str. 106 n. 1003 KNIHA SMLUV SVATEBNÍCH 1518—1609 MA Praha, rkp. č. 2146. Papír, 22X32,5 cm, ff. 322, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování (dnes porušeno), k uzavření slouží proužky kůže; češ., lat. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 107, str. 107 n. 1004 KNIHA TESTAMENTŮ 1455—1494 MA Praha, rkp. č. 2094. Papír, 22X32,5 cm, ff. 351, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží, kování, rkp. opravován; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 106, str. 107. 1005 158
Strana 159
KNIHA ÚTRPNÝCH VYZNÁNÍ 1402—1421—(1490) A TESTAMENTU (1421, 1434—1455) 1006 MA Praha, rkp. č. 2096. Papír, 22x31 cm, fr. 233, foliace původní (signatury) částečná, moderní, vazba původní (rekonstruovaná a opravená v r. 1960), kování, k uzavření slouží proužky kůže (rekonstruované); lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 105, str. 107 a č. 112a, str. 110 n. Repr. Voj- tíšek, Vývoj, tab. XIVb. REGISTRA RYCHTÁŘSKÁ SMLUV, SVĚDOMÍ A RUKOJEMSTVÍ 1507—1514 1007 MA Praha, rkp. č. 106. Papír, 22,5x33 cm, ff. 255, foliace moderní, vazba novější, lepenkové desky, kryté potahovým papírem, hřbet kožený; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 112, str. 110. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XIb, XIIa. KNIHA ÚŘADU ŠESTIPANSKÉHO 1484—1761 1008 MA Praha, rkp. č. 2133. Papír, 23x33 cm, ff. 540, foliace původní a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření slouží spony; češ., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 113, str. 111—115. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. LXIIb. DEPERDITA: Zničené rkp. Nového Města pražského v r. 1945 z MA Praha, vzniknuvší do r. 1526 incl. KNIHA PAMĚTNÍ (1448—1597) Rkp. č. 331. Čelakovský, č. 74, str. 75—78. 1009 KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1410—1419) A SIROTČÍ (1398—1402) Rkp. č. 2074. Čelakovský, č. 81, str. 83 n. 1010 159
KNIHA ÚTRPNÝCH VYZNÁNÍ 1402—1421—(1490) A TESTAMENTU (1421, 1434—1455) 1006 MA Praha, rkp. č. 2096. Papír, 22x31 cm, fr. 233, foliace původní (signatury) částečná, moderní, vazba původní (rekonstruovaná a opravená v r. 1960), kování, k uzavření slouží proužky kůže (rekonstruované); lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 105, str. 107 a č. 112a, str. 110 n. Repr. Voj- tíšek, Vývoj, tab. XIVb. REGISTRA RYCHTÁŘSKÁ SMLUV, SVĚDOMÍ A RUKOJEMSTVÍ 1507—1514 1007 MA Praha, rkp. č. 106. Papír, 22,5x33 cm, ff. 255, foliace moderní, vazba novější, lepenkové desky, kryté potahovým papírem, hřbet kožený; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 112, str. 110. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XIb, XIIa. KNIHA ÚŘADU ŠESTIPANSKÉHO 1484—1761 1008 MA Praha, rkp. č. 2133. Papír, 23x33 cm, ff. 540, foliace původní a moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření slouží spony; češ., něm. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 113, str. 111—115. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. LXIIb. DEPERDITA: Zničené rkp. Nového Města pražského v r. 1945 z MA Praha, vzniknuvší do r. 1526 incl. KNIHA PAMĚTNÍ (1448—1597) Rkp. č. 331. Čelakovský, č. 74, str. 75—78. 1009 KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1410—1419) A SIROTČÍ (1398—1402) Rkp. č. 2074. Čelakovský, č. 81, str. 83 n. 1010 159
Strana 160
KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1419—1467) Rkp. č. 2081. Čelakovský, č. 82, str. 84 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXIIIa. 1011 MANUÁL RADNÍ VĚTŠÍ (1411—1519) Rkp. č. 2079. Čelakovský, č. 83, str. 85 n. 1012 MANUÁL RADNÍ VĚTŠÍ (1432—1440) Rkp. č. 2082. Čelakovský, č. 86, str. 88 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XIX. 1013 MANUÁL RADNÍ BĚŽNÝ (1488) Rkp. č. 325. Čelakovský, č. 10la, str. 106. 1014 MALÁ STRANA KNIHA SOUDNÍ 1403—1506 1015 MA Praha, rkp. č. 317. Papír, 31,5X43,5 cm, ff. 135, foliace novější, vazba novější (původní rekon- struována), dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží tkanice; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 114, str. 115—117. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XVI. Lit.: J. Pražák, Soud a rada na Malé Straně v 15. stol. a jejich knihy. Diss. fil. fak. KU 1951. MANUÁL RADNÍ 1419—1481 1016 MA Praha, rkp. č. 2080. Papír, 23,5x33 cm, ff. 369, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 115, str. 118 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XVIIa. Lit.: J. Pražák, Soud a rada na Malé Straně v 15. stol. a jejich knihy. 160
KNIHA SOUDNÍ TRHOVÁ (1419—1467) Rkp. č. 2081. Čelakovský, č. 82, str. 84 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXIIIa. 1011 MANUÁL RADNÍ VĚTŠÍ (1411—1519) Rkp. č. 2079. Čelakovský, č. 83, str. 85 n. 1012 MANUÁL RADNÍ VĚTŠÍ (1432—1440) Rkp. č. 2082. Čelakovský, č. 86, str. 88 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XIX. 1013 MANUÁL RADNÍ BĚŽNÝ (1488) Rkp. č. 325. Čelakovský, č. 10la, str. 106. 1014 MALÁ STRANA KNIHA SOUDNÍ 1403—1506 1015 MA Praha, rkp. č. 317. Papír, 31,5X43,5 cm, ff. 135, foliace novější, vazba novější (původní rekon- struována), dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží tkanice; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 114, str. 115—117. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XVI. Lit.: J. Pražák, Soud a rada na Malé Straně v 15. stol. a jejich knihy. Diss. fil. fak. KU 1951. MANUÁL RADNÍ 1419—1481 1016 MA Praha, rkp. č. 2080. Papír, 23,5x33 cm, ff. 369, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 115, str. 118 n. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XVIIa. Lit.: J. Pražák, Soud a rada na Malé Straně v 15. stol. a jejich knihy. 160
Strana 161
MANUÁL RADNÍ 1481—1519 1017 MA Praha, rkp. č. 2211. Papír, 21,5x32,5 cm, ff. 412, foliace původní (signatury), vazba původní, dře- věné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 116, str. 119 n. Lit.: J. Pražák, Soud a rada na Malé Straně v 15. stol. a jejich knihy. MANUÁL RADNÍ 1519—1541 1018 MA Praha, rkp. č. 2212. Papír, 21,5x32 cm, ff. 440, foliace původní (signatury) a novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 117, str. 120. DEPERDITUM: Zničený rkp. Malé Strany v r. 1945 z MA Praha, vzniknuvší do r. 1526 incl. KNIHA TESTAMENTŮ (FRAGMENT) (1422—1426) Rkp. č. 325. J. Čelakovský, č. 117a, str. 120 n. (Zlomek o 2 fol. byl dochován v Chaos rerum memorabilium, rkp. 323a, fol. 106—107.) 1019 HRADČANY KNIHA SOUDNÍ 1350—1393 MA Praha, rkp. č. 2252. Papír, 23x31,5 cm, ff. 123, foliace stará, vazba původní (?) z tuhé kůže (hřbet opravován); lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 118, str. 121. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XIII. 1020 KNIHA SOUDNÍ VĚTŠÍ 1420—1508 MA Praha, rkp. č. 2253. Papír, 23x31,5 cm, ff. 102, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 119, str. 121. 1021 KNIHA TRHOVÁ A TESTAMENTŮ 1518—1573 1022 MA Praha, rkp. č. 2190. Papír, 22x33 cm, ff. 311, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 121, str. 122. 11 Philosophia 161
MANUÁL RADNÍ 1481—1519 1017 MA Praha, rkp. č. 2211. Papír, 21,5x32,5 cm, ff. 412, foliace původní (signatury), vazba původní, dře- věné desky potažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 116, str. 119 n. Lit.: J. Pražák, Soud a rada na Malé Straně v 15. stol. a jejich knihy. MANUÁL RADNÍ 1519—1541 1018 MA Praha, rkp. č. 2212. Papír, 21,5x32 cm, ff. 440, foliace původní (signatury) a novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 117, str. 120. DEPERDITUM: Zničený rkp. Malé Strany v r. 1945 z MA Praha, vzniknuvší do r. 1526 incl. KNIHA TESTAMENTŮ (FRAGMENT) (1422—1426) Rkp. č. 325. J. Čelakovský, č. 117a, str. 120 n. (Zlomek o 2 fol. byl dochován v Chaos rerum memorabilium, rkp. 323a, fol. 106—107.) 1019 HRADČANY KNIHA SOUDNÍ 1350—1393 MA Praha, rkp. č. 2252. Papír, 23x31,5 cm, ff. 123, foliace stará, vazba původní (?) z tuhé kůže (hřbet opravován); lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 118, str. 121. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XIII. 1020 KNIHA SOUDNÍ VĚTŠÍ 1420—1508 MA Praha, rkp. č. 2253. Papír, 23x31,5 cm, ff. 102, foliace novější, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat., češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 119, str. 121. 1021 KNIHA TRHOVÁ A TESTAMENTŮ 1518—1573 1022 MA Praha, rkp. č. 2190. Papír, 22x33 cm, ff. 311, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, kování, k uzavření slouží proužky kůže; češ. Srv. J. Čelakovský, Soupis rkp., č. 121, str. 122. 11 Philosophia 161
Strana 162
DEPERDITUM: Zničený rkp. Hradčan v r. 1945 z MA Praha, vzniknuvší do r. 1526 incl. KNIHA SOUDNÍ MENŠÍ (1418—1520) Rkp. č. 72. Čelakovský, č. 120, str. 122. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXIIb. 1023 VYŠEHRAD KNIHA TRHOVÁ 1519—1602 1024 SUA III., dř. Archiv Nár. muzea v Praze, rkp. sign. F 176, Kniha městská Hory Vyšehradu. Papír, 11X32,2 cm, ff. 234, foliace původní (signatury) a moderní, vazba no- vější, lepenková; češ. Kniha obsahuje převody nemovitostí, obligace, kvitance a různé soukromoprávní smlouvy. f. 1—2 — Abecední rejstřík. 2—6 — Smlouvy a zápisy, 1519—1530. 7—11 — Pokrač. abeced. rejstříku. 12—234 — Trhové a obligační zápisy, 1519—1602. Přesné chronologické pořadí není zachováno. Písař psal na volná místa i vpředu. KNIHA TRHOVÁ 1520—1597(—1598) 1025 MA Praha, rkp. č. 2240. Papír, 22X30 cm, ff. 275, foliace původní a moderní, vazba novější, hnědé papírové desky, kožený hřbet; češ. Vedle trhových zápisů, jichž je většina, jsou tu vepsány též svatební smlouvy, obligace, smlouvy přátelské, testamenty aj. Lit.: M. Stupková, Správa města Hory Vyšehradu v 16. stol. Dipl. fil. fak. KU 1954, str. 94 n. DEPERDITUM: Zničený rkp. Vyšehradu v r. 1945 z MA Praha, vzniknuvší do r. 1526 incl. KNIHA PAMĚTNÍ OBCE HORY VYŠEHRADU (1495—1514) Rkp. č. 2238. Čelakovský, č. 122, str. 122 n. 1026 162
DEPERDITUM: Zničený rkp. Hradčan v r. 1945 z MA Praha, vzniknuvší do r. 1526 incl. KNIHA SOUDNÍ MENŠÍ (1418—1520) Rkp. č. 72. Čelakovský, č. 120, str. 122. Repr. Vojtíšek, Vývoj, tab. XXIIb. 1023 VYŠEHRAD KNIHA TRHOVÁ 1519—1602 1024 SUA III., dř. Archiv Nár. muzea v Praze, rkp. sign. F 176, Kniha městská Hory Vyšehradu. Papír, 11X32,2 cm, ff. 234, foliace původní (signatury) a moderní, vazba no- vější, lepenková; češ. Kniha obsahuje převody nemovitostí, obligace, kvitance a různé soukromoprávní smlouvy. f. 1—2 — Abecední rejstřík. 2—6 — Smlouvy a zápisy, 1519—1530. 7—11 — Pokrač. abeced. rejstříku. 12—234 — Trhové a obligační zápisy, 1519—1602. Přesné chronologické pořadí není zachováno. Písař psal na volná místa i vpředu. KNIHA TRHOVÁ 1520—1597(—1598) 1025 MA Praha, rkp. č. 2240. Papír, 22X30 cm, ff. 275, foliace původní a moderní, vazba novější, hnědé papírové desky, kožený hřbet; češ. Vedle trhových zápisů, jichž je většina, jsou tu vepsány též svatební smlouvy, obligace, smlouvy přátelské, testamenty aj. Lit.: M. Stupková, Správa města Hory Vyšehradu v 16. stol. Dipl. fil. fak. KU 1954, str. 94 n. DEPERDITUM: Zničený rkp. Vyšehradu v r. 1945 z MA Praha, vzniknuvší do r. 1526 incl. KNIHA PAMĚTNÍ OBCE HORY VYŠEHRADU (1495—1514) Rkp. č. 2238. Čelakovský, č. 122, str. 122 n. 1026 162
Strana 163
PRACHATICE KNIHA PAMĚTNÍ (1371—)1373—1821 1027 OA Prachatice, sign. II., 3. Pergamen, 22x31 cm, ff. 174, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření slouží kovové spony; lat., češ., něm. f. 1a — Anno domini millesimo CCC'LXXIII editus est liber iste per dominum Johannem plebanum de Waliern et ligatus, ordinatus vero per Nicolaum, civitatis notarium, natum Chunradi de Netolicz: ita videlicet, quod in principio istius libri contineret hereditates resignandum et adepta, in medio vero iura civitatis diversa. In fine autem continentur inhibiciones varie et per iuria. Notandum, quod in quolibet jurati nomi- nanter ponuntur. Primo huius anni sicut Ungerlinus iudex, Nicolaus Maczl, Andreas Fogler, Thomlinus, Nicolaus scriptor, Nicolaus Jan, Henslinus braseator, Prondlinus, Chorlinus, Nicolaus Kniepanck, Albertus, Zichlinus institor, Traklinus. Nečíslované fol. verso na poč.: Zápisy z druhé pol. 16. stol., týkající se převážně sporu Pra- chatických s okolními městy a osadami hlavně s Budějovicemi o práva k silnici hlubocké a bavorovské. Je citován k r. 1560 „kvatern škodný žlutý“. 1a — Úvodní zápis a dva soukromoprávní zápisy z r. 1373 a dva z r. 1374. Před rychtářem a přísežnými. 1b — List probošta vyšehradského o dědictví z r. 1376. Další zápisy o dědictví a převodu peněz z r. 1383. 2a — Anno domini M°CCC°LX decimo primo. Patet tam presentibus quam posteris, quia Ungerlinus, noster concivis una cum contho- rali gloriosa sua ac heredibus suis peciit intitulari. Ex nunc ipse, nunc sui heredes de cetero inquietare seu inpetere valeant, bona mobilia et inmobilia Stephani dicti Blahan suorumque heredum. Acta sunt hec presentibus Domankonis iudicis et jura- torum in Prachaticz die sancti Stephani martyris (26. XII.). Dále pokračují zápisy o dědictví, a to z 1. 1383, 1385, 1388 po jednom zápisu. 2b — 1 zápis bez data, další zápis z r. 1400, následující zápis nedatován, zřejmě však současně s předchozím. Další zápis z r. 1408. 3a — Zápis z r. 1408 o téže osobě jako předchozí „inter quatuor scampna judiciaria in pleno judicio“. 3b — O pis nedatovaného německého listu Zikmunda, syna Albrechta z Prachatic o prodeji domu měšťanu Henzlinovi za 46 kop. Acta... presentibus Wenceslao protunc judice, Henslino Cappandl magistro civium ... Další 4 zápisy nedatovány, psány, až na první stejnou rukou jako list Zikmundův. 4u — Darování majetku kostelu sv. Jakuba v Prachaticích z 28. července 1409. „Nos Thomassco magister civium, Hanussko iudex...“ „Acta in domo Nicolai Kyrchandlini.“ Tento jen „concivis noster (fol. 2a). Dále zápis z r. 1416 o dědictví. 4b — Převod dědictví s. d. Dále české vyznání Pavla Divočka o tom, jak bral na silnici pra- chatické. Mezi jeho společníky se uvádí mimo jiné Mikuláš z Husi. S. d. (Srv. Z. Ši- meček, JSH 24, 1955, str. 29 n.) 5a — Opis listiny Mikuláše probošta augustiniánského v Čes. Budějovicích Arnoštovi z Par- dubic z 25. září 1359, potvrzující listinu Prachatických z 8. září t. r. (RBM VII. č. 285). Dva zápisy z r. 1411 před radou a soudem města o převodech požitků. 5b — 6a — České snesení o zásobování města vodou; s. d. avšak značně mladší. 6b — Výpisy z půhonných kvaternů desk zemských: červený k r. 1407 a bílý k r. 1489 (Emler, Reliquiae tabularum terrae I., Pragae 1872, je neregistruje). Pamětní zápis český o přivezení zvonu do Prachatic v 1. 1521—1522. — Různé pamětní i úřední zápisy z let 1509—1608, které však nepostupují chrono- 7a—13b logicky. 14b—16a — Rozepře mezi Prachatickými a Píseckými o silnice s listem Jošta z Rožmberka z r. 1538. 16b—35a — Listy Vodňanských, Píseckých a Prachatických, Jindřicha Berky z Dubé, Jošta a Petra z Rožmberka a krále Ferdinanda z let 1538—1544 ve sporu o silnice. 35b—36b — Český překlad Karlova privilegia Budějovickým z 4. V. 1351 (Čelakovský CIM II. č. 312) a opis privilegia týmž ze 7. 2. 1358 (tamže č. 370). 163
PRACHATICE KNIHA PAMĚTNÍ (1371—)1373—1821 1027 OA Prachatice, sign. II., 3. Pergamen, 22x31 cm, ff. 174, foliace původní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření slouží kovové spony; lat., češ., něm. f. 1a — Anno domini millesimo CCC'LXXIII editus est liber iste per dominum Johannem plebanum de Waliern et ligatus, ordinatus vero per Nicolaum, civitatis notarium, natum Chunradi de Netolicz: ita videlicet, quod in principio istius libri contineret hereditates resignandum et adepta, in medio vero iura civitatis diversa. In fine autem continentur inhibiciones varie et per iuria. Notandum, quod in quolibet jurati nomi- nanter ponuntur. Primo huius anni sicut Ungerlinus iudex, Nicolaus Maczl, Andreas Fogler, Thomlinus, Nicolaus scriptor, Nicolaus Jan, Henslinus braseator, Prondlinus, Chorlinus, Nicolaus Kniepanck, Albertus, Zichlinus institor, Traklinus. Nečíslované fol. verso na poč.: Zápisy z druhé pol. 16. stol., týkající se převážně sporu Pra- chatických s okolními městy a osadami hlavně s Budějovicemi o práva k silnici hlubocké a bavorovské. Je citován k r. 1560 „kvatern škodný žlutý“. 1a — Úvodní zápis a dva soukromoprávní zápisy z r. 1373 a dva z r. 1374. Před rychtářem a přísežnými. 1b — List probošta vyšehradského o dědictví z r. 1376. Další zápisy o dědictví a převodu peněz z r. 1383. 2a — Anno domini M°CCC°LX decimo primo. Patet tam presentibus quam posteris, quia Ungerlinus, noster concivis una cum contho- rali gloriosa sua ac heredibus suis peciit intitulari. Ex nunc ipse, nunc sui heredes de cetero inquietare seu inpetere valeant, bona mobilia et inmobilia Stephani dicti Blahan suorumque heredum. Acta sunt hec presentibus Domankonis iudicis et jura- torum in Prachaticz die sancti Stephani martyris (26. XII.). Dále pokračují zápisy o dědictví, a to z 1. 1383, 1385, 1388 po jednom zápisu. 2b — 1 zápis bez data, další zápis z r. 1400, následující zápis nedatován, zřejmě však současně s předchozím. Další zápis z r. 1408. 3a — Zápis z r. 1408 o téže osobě jako předchozí „inter quatuor scampna judiciaria in pleno judicio“. 3b — O pis nedatovaného německého listu Zikmunda, syna Albrechta z Prachatic o prodeji domu měšťanu Henzlinovi za 46 kop. Acta... presentibus Wenceslao protunc judice, Henslino Cappandl magistro civium ... Další 4 zápisy nedatovány, psány, až na první stejnou rukou jako list Zikmundův. 4u — Darování majetku kostelu sv. Jakuba v Prachaticích z 28. července 1409. „Nos Thomassco magister civium, Hanussko iudex...“ „Acta in domo Nicolai Kyrchandlini.“ Tento jen „concivis noster (fol. 2a). Dále zápis z r. 1416 o dědictví. 4b — Převod dědictví s. d. Dále české vyznání Pavla Divočka o tom, jak bral na silnici pra- chatické. Mezi jeho společníky se uvádí mimo jiné Mikuláš z Husi. S. d. (Srv. Z. Ši- meček, JSH 24, 1955, str. 29 n.) 5a — Opis listiny Mikuláše probošta augustiniánského v Čes. Budějovicích Arnoštovi z Par- dubic z 25. září 1359, potvrzující listinu Prachatických z 8. září t. r. (RBM VII. č. 285). Dva zápisy z r. 1411 před radou a soudem města o převodech požitků. 5b — 6a — České snesení o zásobování města vodou; s. d. avšak značně mladší. 6b — Výpisy z půhonných kvaternů desk zemských: červený k r. 1407 a bílý k r. 1489 (Emler, Reliquiae tabularum terrae I., Pragae 1872, je neregistruje). Pamětní zápis český o přivezení zvonu do Prachatic v 1. 1521—1522. — Různé pamětní i úřední zápisy z let 1509—1608, které však nepostupují chrono- 7a—13b logicky. 14b—16a — Rozepře mezi Prachatickými a Píseckými o silnice s listem Jošta z Rožmberka z r. 1538. 16b—35a — Listy Vodňanských, Píseckých a Prachatických, Jindřicha Berky z Dubé, Jošta a Petra z Rožmberka a krále Ferdinanda z let 1538—1544 ve sporu o silnice. 35b—36b — Český překlad Karlova privilegia Budějovickým z 4. V. 1351 (Čelakovský CIM II. č. 312) a opis privilegia týmž ze 7. 2. 1358 (tamže č. 370). 163
Strana 164
37a—40a — Opisy listin: Karel IV. povolení vozit sůl z 25. V. 1378 (Celakovský 1. c. č. 546) v překladu, podobně i listina Václava IV. z 11. I. 1393 (tamže č. 656), z 20. VI. 1410 (tamže č. 838) a Jiří z Poděbrad třeboňským o soli z r. 1463. 40b — Konfirmace Ferdinanda I. smlouvy s Píseckými o mýto (ta samotná zapsána výše fol. 34b). 41a—44b — Různé paměti z r. 1572. Pokr. na fol. 150b. 45a — Stížnost proti Píseckým ohledně solního skladu z r. 1463. 46a — Supplikací jeho královské Milosti od Pánóv Budějovických vydané na Prachatické; s. d. 46b—51a — List Ferdinanda I. Prachaticím, Českých Budějovic Prachaticím a naopak a Albrech- ta z Gutštejna Budějovicím ve sporu o silnice. 52a—59a — Pokračování sporu o silnice. 60a—65b — Pokračování sporu mezi Prachatickými a Budějovickými o silnici z Pasova z r. 1560. Opis nálezu kr. Vladislava II. z 1487 mezi Českobudějovickými a Rožmberky o cestu Krumlovem. 66a—70a — Vyslanci města Prachatic v Praze r. 1571, jejich listy panovníkovi a jeho odpověď ve sporu s Budějovickými. 71a—b — Opis Karlovy listiny z 5. ledna 1366 pro Kašperské Hory (CIM IV. č. 92) a její český překlad. 72a—74b — Smlouva s Vimperskými, list Pasovských a český překlad listiny Václava IV. z 8. ledna 1404 „na stezku proti winterberským“. 75a—b — Jan Lucemburský zakládá Prachatice (RBM III. č. 939, str. 365). 76a — Český překlad téže listiny. 76a—88a — Opisy listin z druhé pol. 15. stol. s jejich českými překlady (např. CIM III. č. 304), některé listiny bez dat. 88a—104a — Opisy listin českých panovníků a vyšehradských proboštů, týkajících se Pra- chatic v orig. a překladech. Jsou to listiny Václava IV. (např. CIM II. č. 584, č. 662), Zikmunda Luc. 18. prosince 1436 na cestu z Pasova do Prachatic a privilegia Ladi- slava Pohr., Ludvíka, Ferdinanda I. Maxmiliána a Rudolfa. Také listiny Jana z Rab- štejna a Vítka z Černčic (probošt a proděkan kapituly vyšehradské). — Listina Oldřicha z Rožmberka (Rynešová, Listář II. č. 385) a Petra z Rožmberka. 105a—b 107a—108a — Listina Rudolfa II. pro Prachatice. 108b—109b — Listina Petra Voka z Rožmberka. 110b—122b — Smlouvy Prachatických všech druhů. Jedna německá je z r. 1790. 123—138 — Chybí. — List Gottfrieda Slaburga Prachatickým z 19. ledna 1573 a odpověď Prachatických. 139a—b Oba listy německé. Hic notantur varie civium inhibiciones. Notandum est, quod quidam adiudicatus et dampnatus iusta sentencia in martirio suo recognovit se habuisse socios plures, scilicet dominum Johannem dictum Pupek et Petrum scolarum dictum Cepie et quendam laicum dictum Maresch de Budislav et Jacobum de Plana. Qua re eosdem presenti libro intitulari iussimus, ut ubicunque reperirentur, detenti (fuissent). Eadem pena et morte essent afficienda. s. d. Dva další zápisy z r. 1375, první z nich mřežován. Zápis z r. 1380, výpověď z města. — Zápisy z r. 1883 jsou čtyři. Vesměs soudnictví sporné. 140a—b 140b—142a — Z let 1387, 1388 a 1390 po jednom zápisu; všechny psány již jinou rukou. První z nich německý. 143a—b — Řada zápisů z r. 1392, vesměs trestního charakteru. Střídají se dvě písařské ruce. 144a—145b — Stížnost Netolických Krčínovi z Jelšan na Prachatické a jejich obrana. Obojí z r. 1571. 146a—147b — Prachatičtí Janovi z Rožmberka. Obrana proti nářkům Husineckých; rekapi- tulují celý spor, jejž vedl Krčín z Jelšan. Dat. 1572. 148a—b — Krčín z Jelšan Budějovickým z 15. XI. 1572 a jejich odpověď ze 17. t. m. 149a—150b — Pokračování korespondence. Dva listy Prachatických a jeden Budějovických z r. 1573. 150b—151a — Druhá stížnost Jakuba Černína Vilému z Rožmberka na Prachatické. 152a—154a — Privilegia proboštství Vyšehradského, v kterých se činí zmínka o cestě Pracha- tické z Pasova, kterážto také dána jest se vší spravedlností k témuž proboštství. CDB I. č. 387 (uvedeno, že pochází z r. 1086), č. 111, CDB II. č. 230, Václav I. z 4. června 1251 a RBM II. č. 606. 154b—155b — Listové na směnu, kteráž se jest stala mezi proboštem kostela vyšehradského s jedné a děkanem, kustossem a scholastikem i vší kapitulou téhož kostela. RBM II. 140a — 164
37a—40a — Opisy listin: Karel IV. povolení vozit sůl z 25. V. 1378 (Celakovský 1. c. č. 546) v překladu, podobně i listina Václava IV. z 11. I. 1393 (tamže č. 656), z 20. VI. 1410 (tamže č. 838) a Jiří z Poděbrad třeboňským o soli z r. 1463. 40b — Konfirmace Ferdinanda I. smlouvy s Píseckými o mýto (ta samotná zapsána výše fol. 34b). 41a—44b — Různé paměti z r. 1572. Pokr. na fol. 150b. 45a — Stížnost proti Píseckým ohledně solního skladu z r. 1463. 46a — Supplikací jeho královské Milosti od Pánóv Budějovických vydané na Prachatické; s. d. 46b—51a — List Ferdinanda I. Prachaticím, Českých Budějovic Prachaticím a naopak a Albrech- ta z Gutštejna Budějovicím ve sporu o silnice. 52a—59a — Pokračování sporu o silnice. 60a—65b — Pokračování sporu mezi Prachatickými a Budějovickými o silnici z Pasova z r. 1560. Opis nálezu kr. Vladislava II. z 1487 mezi Českobudějovickými a Rožmberky o cestu Krumlovem. 66a—70a — Vyslanci města Prachatic v Praze r. 1571, jejich listy panovníkovi a jeho odpověď ve sporu s Budějovickými. 71a—b — Opis Karlovy listiny z 5. ledna 1366 pro Kašperské Hory (CIM IV. č. 92) a její český překlad. 72a—74b — Smlouva s Vimperskými, list Pasovských a český překlad listiny Václava IV. z 8. ledna 1404 „na stezku proti winterberským“. 75a—b — Jan Lucemburský zakládá Prachatice (RBM III. č. 939, str. 365). 76a — Český překlad téže listiny. 76a—88a — Opisy listin z druhé pol. 15. stol. s jejich českými překlady (např. CIM III. č. 304), některé listiny bez dat. 88a—104a — Opisy listin českých panovníků a vyšehradských proboštů, týkajících se Pra- chatic v orig. a překladech. Jsou to listiny Václava IV. (např. CIM II. č. 584, č. 662), Zikmunda Luc. 18. prosince 1436 na cestu z Pasova do Prachatic a privilegia Ladi- slava Pohr., Ludvíka, Ferdinanda I. Maxmiliána a Rudolfa. Také listiny Jana z Rab- štejna a Vítka z Černčic (probošt a proděkan kapituly vyšehradské). — Listina Oldřicha z Rožmberka (Rynešová, Listář II. č. 385) a Petra z Rožmberka. 105a—b 107a—108a — Listina Rudolfa II. pro Prachatice. 108b—109b — Listina Petra Voka z Rožmberka. 110b—122b — Smlouvy Prachatických všech druhů. Jedna německá je z r. 1790. 123—138 — Chybí. — List Gottfrieda Slaburga Prachatickým z 19. ledna 1573 a odpověď Prachatických. 139a—b Oba listy německé. Hic notantur varie civium inhibiciones. Notandum est, quod quidam adiudicatus et dampnatus iusta sentencia in martirio suo recognovit se habuisse socios plures, scilicet dominum Johannem dictum Pupek et Petrum scolarum dictum Cepie et quendam laicum dictum Maresch de Budislav et Jacobum de Plana. Qua re eosdem presenti libro intitulari iussimus, ut ubicunque reperirentur, detenti (fuissent). Eadem pena et morte essent afficienda. s. d. Dva další zápisy z r. 1375, první z nich mřežován. Zápis z r. 1380, výpověď z města. — Zápisy z r. 1883 jsou čtyři. Vesměs soudnictví sporné. 140a—b 140b—142a — Z let 1387, 1388 a 1390 po jednom zápisu; všechny psány již jinou rukou. První z nich německý. 143a—b — Řada zápisů z r. 1392, vesměs trestního charakteru. Střídají se dvě písařské ruce. 144a—145b — Stížnost Netolických Krčínovi z Jelšan na Prachatické a jejich obrana. Obojí z r. 1571. 146a—147b — Prachatičtí Janovi z Rožmberka. Obrana proti nářkům Husineckých; rekapi- tulují celý spor, jejž vedl Krčín z Jelšan. Dat. 1572. 148a—b — Krčín z Jelšan Budějovickým z 15. XI. 1572 a jejich odpověď ze 17. t. m. 149a—150b — Pokračování korespondence. Dva listy Prachatických a jeden Budějovických z r. 1573. 150b—151a — Druhá stížnost Jakuba Černína Vilému z Rožmberka na Prachatické. 152a—154a — Privilegia proboštství Vyšehradského, v kterých se činí zmínka o cestě Pracha- tické z Pasova, kterážto také dána jest se vší spravedlností k témuž proboštství. CDB I. č. 387 (uvedeno, že pochází z r. 1086), č. 111, CDB II. č. 230, Václav I. z 4. června 1251 a RBM II. č. 606. 154b—155b — Listové na směnu, kteráž se jest stala mezi proboštem kostela vyšehradského s jedné a děkanem, kustossem a scholastikem i vší kapitulou téhož kostela. RBM II. 140a — 164
Strana 165
č. 1356, 1357 a listina děkana Bartoloměje z 1. X. 1285 (netištěna na podobné jako listina Václava I. viz fol. 153b). 156a — Karel IV. z 13. V. 1359 (v RBM VII. není) vyšehrads. probošství. 157a—166b — Opisy korespondence 17. a 18. stol., týkající se Prachatic. 167a—171a — 180a pův. foliace, chybí tedy fol. 159—179 pův. foliace. Je zde „Index sive registrum huius libri“ zhotovené kaplanem Slámou poč. 19. stol. U písmena J několik listin Ludvíkových a Maxmilianových. 180b — Současná latinská paměť o moru r. 1380. 181b — Zápis kaplana Slámy z r. 1821, česky. Z původní soudní knihy se postupně vyvinula kniha památná, jež v 16. století korespondovala částečně s větší knihou pamětní, založenou r. 1534. Nutno tedy předpokládat existenci ještě dalších městských knih, především pro soudnictví sporné i nesporné; především pro dobu od 20. let 15. stol. Původní druhé oddělení „iura civitatis diversa“ bylo při vazbě či převazbě knihy asi vyňato a uloženo stranou a tak ztraceno. Lit.: J. Emler, Výzkum v archivech země České. PAM X. (1878), str. 804—805. J. Čelakovský; CIM II. (1895), str. XXIX—XXX. V Vojtíšek: O studiu městských knih... Výbor etc., str. 73. K. Beer: Uber Losungsbücher etc., MIÖG XXXVI (1915), str. 32. PROSTĚJOV PAMĚTNÍ KNIHA (FRAGMENT) 1392—1542(—1661) 1028 StA Brno, sign. G 10, č. 636. Pergamen, 24,4X32,5 cm, ff. 38, foliace moderní, vazba moderní; češ., lat., něm. Zápisy o prodejích nemovitostí, sirotčí zápisy, smlouvy o pronájmech, opisy privilegií, pa- mětní zápisy: f. 2a — Nota, quod iste liber formatus est feria secunda ante Ascensionem domini (13. V.) anno domini Millesimo trecentesimo nonagesimo secundo. Fundatores Longus Jacobus, Petrus Clenowicz... 10a—11a — Rejstřík k zápisům v knize: Anno domini 1484 toto jest zregistrováno za purg- mistra Tomáška, Jana Kováře, Martina Krajčíře a Duchka sukenníka etc. 31a—32a — Nota articulos et acta humicidiorum (cca 1415). 34b—38b — Přepisy privilegií na práva města, dané Vladislavem Jagellonským, Ferdinandem I., Vilémem a Janem z Pernštejna z let 1491—1538 (jarmark, koňský trh, špitálské pole, platy ze zahrad aj.). Lit.: J. Kühndel, Nejstarší městská kniha prostějovská. Ročenka národop. a prů- mysl. muzea města Prostějova 6, 1929, str. 57—137 (též zvl. ot.). KNIHA TRHOVÁ A PAMĚTNÍ 1475—1509(—1527) 1029 MA Prostějov, rkp. č. 442, sign. II a 1, Kniha purkrechtní. Papír, 21X28,8 cm, ff. 187, foliace moderní, vazba moderní (r. 1930); češ. Kniha obsahuje koupě a prodeje nemovitostí, obligace a kvitance. Též i ojedinělé pamětní zápisy: f. 59a — Konšelská přísaha, 1493. 181a—184a — Anno domini 1494 v úterý před sv. Jiřím rozkázáním pana pana Vratislava Jeho Mti pan Vítek platil jest Rakúským sedlákóm z důchodův panských, kteréžto peníze měly jim dány býti na středopostí, ale pro páně nepřítomnost to se dlilo až do této chvíle, a ti peníze kladeni jsú jim za rathúzy při přítomnosti starých, purk- mistra... (Výkup pozemků sedláků ze vsi Rakous, kde vrchnost chtěla vybudovat rybník.) 165
č. 1356, 1357 a listina děkana Bartoloměje z 1. X. 1285 (netištěna na podobné jako listina Václava I. viz fol. 153b). 156a — Karel IV. z 13. V. 1359 (v RBM VII. není) vyšehrads. probošství. 157a—166b — Opisy korespondence 17. a 18. stol., týkající se Prachatic. 167a—171a — 180a pův. foliace, chybí tedy fol. 159—179 pův. foliace. Je zde „Index sive registrum huius libri“ zhotovené kaplanem Slámou poč. 19. stol. U písmena J několik listin Ludvíkových a Maxmilianových. 180b — Současná latinská paměť o moru r. 1380. 181b — Zápis kaplana Slámy z r. 1821, česky. Z původní soudní knihy se postupně vyvinula kniha památná, jež v 16. století korespondovala částečně s větší knihou pamětní, založenou r. 1534. Nutno tedy předpokládat existenci ještě dalších městských knih, především pro soudnictví sporné i nesporné; především pro dobu od 20. let 15. stol. Původní druhé oddělení „iura civitatis diversa“ bylo při vazbě či převazbě knihy asi vyňato a uloženo stranou a tak ztraceno. Lit.: J. Emler, Výzkum v archivech země České. PAM X. (1878), str. 804—805. J. Čelakovský; CIM II. (1895), str. XXIX—XXX. V Vojtíšek: O studiu městských knih... Výbor etc., str. 73. K. Beer: Uber Losungsbücher etc., MIÖG XXXVI (1915), str. 32. PROSTĚJOV PAMĚTNÍ KNIHA (FRAGMENT) 1392—1542(—1661) 1028 StA Brno, sign. G 10, č. 636. Pergamen, 24,4X32,5 cm, ff. 38, foliace moderní, vazba moderní; češ., lat., něm. Zápisy o prodejích nemovitostí, sirotčí zápisy, smlouvy o pronájmech, opisy privilegií, pa- mětní zápisy: f. 2a — Nota, quod iste liber formatus est feria secunda ante Ascensionem domini (13. V.) anno domini Millesimo trecentesimo nonagesimo secundo. Fundatores Longus Jacobus, Petrus Clenowicz... 10a—11a — Rejstřík k zápisům v knize: Anno domini 1484 toto jest zregistrováno za purg- mistra Tomáška, Jana Kováře, Martina Krajčíře a Duchka sukenníka etc. 31a—32a — Nota articulos et acta humicidiorum (cca 1415). 34b—38b — Přepisy privilegií na práva města, dané Vladislavem Jagellonským, Ferdinandem I., Vilémem a Janem z Pernštejna z let 1491—1538 (jarmark, koňský trh, špitálské pole, platy ze zahrad aj.). Lit.: J. Kühndel, Nejstarší městská kniha prostějovská. Ročenka národop. a prů- mysl. muzea města Prostějova 6, 1929, str. 57—137 (též zvl. ot.). KNIHA TRHOVÁ A PAMĚTNÍ 1475—1509(—1527) 1029 MA Prostějov, rkp. č. 442, sign. II a 1, Kniha purkrechtní. Papír, 21X28,8 cm, ff. 187, foliace moderní, vazba moderní (r. 1930); češ. Kniha obsahuje koupě a prodeje nemovitostí, obligace a kvitance. Též i ojedinělé pamětní zápisy: f. 59a — Konšelská přísaha, 1493. 181a—184a — Anno domini 1494 v úterý před sv. Jiřím rozkázáním pana pana Vratislava Jeho Mti pan Vítek platil jest Rakúským sedlákóm z důchodův panských, kteréžto peníze měly jim dány býti na středopostí, ale pro páně nepřítomnost to se dlilo až do této chvíle, a ti peníze kladeni jsú jim za rathúzy při přítomnosti starých, purk- mistra... (Výkup pozemků sedláků ze vsi Rakous, kde vrchnost chtěla vybudovat rybník.) 165
Strana 166
SOUDNÍ KNIHA 1507—1544 1031 StA Brno, sign. G 10, č. 155, Gruntovní kniha. Papír, 21X32 cm, ff. 291, foliace moderní, vazba novější; češ. f. 1a — Registra gruntovní za písařství Jana Hořavy založená, znovupřevázána 1552 za ouřadu pana Johannesa Assmovského. 2a—10a — Liber hereditarum et primo incipitur registrum in hunc librum. 10b—290a — Zápisy o převodech nemovitostí. Na konci knihy je přiloženo 11 folií, obsahující zápisy trestní povahy z let 1546—1583. PŘÍBRAM KNIHA TRHOVÁ (1474) 1512—1553 1032 OA Příbram. Papír, 22X32,6 cm, ff. 153, foliace provedena není, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; češ. Zápisy na fol. 2 z let 1474, 1475, 1502, 1506, 1509 jsou přepisy, kniha sama vznikla v r. 1512. Lit.: S. Polák, Příbramská kniha trhová z let 1512—1553. Dipl. fil. fak. KU 1961. PŘIBYSLAV KNIHA PAMĚTNÍ 1441—(1600) SUA III. — PK — Přibyslav I. Papír, 21,2X30 cm, ff. 42, paginace moderní (19. stol.), vazba moderní, lepen- kové desky potažené kůží; češ., lat. Vedle trhových zápisů, smluv a sirotčích záznamů obsahuje kniha četné pamětní zápisy: p. 3—5 — O příslušnosti hamerníků z okolí před právo města, 1441—1453 (připojen novočeský přepis z poč. 19. stol.). 31—45 — Privilegium Viktorina Minsterberského hamerníkům na panství polenském, Opava 1480 9. listopadu, ed. Stárek, Viktorina knížete Minsterberského list k hamerníkům panství Polnického r. 1480, ČČM 18, 1844, str. 596—602. 80 — Iste liber editus est pro tabula pretoriali Anno domini 1440 (!) circa festum Wenceslai in quo solum negocia et gesta judicialia et juratorum summatim obtenta opidi Przi- bislaw exaratum huncmodo, ut subsequntur. 81—84 — Abecední rejstřík k zápisům v knize, pořízený rukou poč. 19. stol. 1032 Lit.: V Řezníček, O přibyslavských knihách purkrechtních. ČČM 67, 1893, str. 614—619. KNIHA TRHOVÁ 1487—1497 SUA III. — PK — Přibyslav II. (st. sign. VI. 118). Papír, 20,2X30 cm, ff. 29, foliace moderní (neúplná, moderní, lepenkové desky, kožený hřbet a rohy; češ. 1033 poč. 19. stol.), vazba 166
SOUDNÍ KNIHA 1507—1544 1031 StA Brno, sign. G 10, č. 155, Gruntovní kniha. Papír, 21X32 cm, ff. 291, foliace moderní, vazba novější; češ. f. 1a — Registra gruntovní za písařství Jana Hořavy založená, znovupřevázána 1552 za ouřadu pana Johannesa Assmovského. 2a—10a — Liber hereditarum et primo incipitur registrum in hunc librum. 10b—290a — Zápisy o převodech nemovitostí. Na konci knihy je přiloženo 11 folií, obsahující zápisy trestní povahy z let 1546—1583. PŘÍBRAM KNIHA TRHOVÁ (1474) 1512—1553 1032 OA Příbram. Papír, 22X32,6 cm, ff. 153, foliace provedena není, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; češ. Zápisy na fol. 2 z let 1474, 1475, 1502, 1506, 1509 jsou přepisy, kniha sama vznikla v r. 1512. Lit.: S. Polák, Příbramská kniha trhová z let 1512—1553. Dipl. fil. fak. KU 1961. PŘIBYSLAV KNIHA PAMĚTNÍ 1441—(1600) SUA III. — PK — Přibyslav I. Papír, 21,2X30 cm, ff. 42, paginace moderní (19. stol.), vazba moderní, lepen- kové desky potažené kůží; češ., lat. Vedle trhových zápisů, smluv a sirotčích záznamů obsahuje kniha četné pamětní zápisy: p. 3—5 — O příslušnosti hamerníků z okolí před právo města, 1441—1453 (připojen novočeský přepis z poč. 19. stol.). 31—45 — Privilegium Viktorina Minsterberského hamerníkům na panství polenském, Opava 1480 9. listopadu, ed. Stárek, Viktorina knížete Minsterberského list k hamerníkům panství Polnického r. 1480, ČČM 18, 1844, str. 596—602. 80 — Iste liber editus est pro tabula pretoriali Anno domini 1440 (!) circa festum Wenceslai in quo solum negocia et gesta judicialia et juratorum summatim obtenta opidi Przi- bislaw exaratum huncmodo, ut subsequntur. 81—84 — Abecední rejstřík k zápisům v knize, pořízený rukou poč. 19. stol. 1032 Lit.: V Řezníček, O přibyslavských knihách purkrechtních. ČČM 67, 1893, str. 614—619. KNIHA TRHOVÁ 1487—1497 SUA III. — PK — Přibyslav II. (st. sign. VI. 118). Papír, 20,2X30 cm, ff. 29, foliace moderní (neúplná, moderní, lepenkové desky, kožený hřbet a rohy; češ. 1033 poč. 19. stol.), vazba 166
Strana 167
Kniha obsahuje velkou většinou trhové zápisy hamerníků. Jde tu patrně o fragment knihy, která vznikla výhradně pro hamerníky, kteří od r. 1441 patřili před právo přibyslavické. f. 21 — Paměť Přibyslavská, ed. G. Friedrich, O „paměti Přibyslavské“, ČČHI 14, 1908, str. 41 až 49. (Moderní falsum letopisných zápisů, vzniknuvší — podle Friedricha — asi na poč. 19. stol., cca 1834.) 29 — Moderní přepis „paměti“ rukou poč. 19. stol. Lit.: V. Řezníček, cit. d. G. Friedrich, O „paměti Přibyslavské“, ČČH 14, 1908, str. 41—49. RAKOVNÍK KNIHA PAMĚTNÍ 1384—1428(—1523) 1034 OA Rakovník, rkp. č. 1, Staré gruntovní knihy města Rakovníka. Papír, 22X28 cm, ff. 142, foliace moderní, vazba původní, konzervována, dře- věné desky potažené bílou kůží, opatřené kovovými puklicemi (zbývá dnes jen jedna na zadní desce), kniha popsána neúplně; lat., češ. V období 1384—1428 psáno 4 písaři. Nejstarší část je vedenou knihou nesporného soudnictví (1384—1428); obsah: majetkové transankce, sirotčí zápisy, dluhy projednávané před městským soudem. Pro léta 1429—1523 má kniha dvojí ráz: a) kniha pamětní: různé smlouvy, zápisy věna (f. 16a, 29a); seznam svěcenců na kněžství (f. 16b); sirotčí zápisy (f. 7a—8a), odkazy (f. 3b—5a), zápisy sporného soudnictví (f. 2a, 13a, 17b); b) kniha smolná: zápisy od r. 1448 (f. 24a, 34b—37a, 53b, 54b, 120a—121a, 125b, 142). Celá kniha od založení rozdělena na oddíly podle písmen abecedy a do dělených folií vpisována právní pořízení podle začátečních písmen jmen jednajících osob. Po r. 1428 zapisováno bez ohledu na dělení. Lit.: J. Renner, Knihy černé královského města Rakovníka. Rakovník 1927. (Též částečná edice.) REJSTŘÍKY BERNĚ A KRÁLOVSKÉHO ÚROKU 1436—1449 1035 OA Rakovník, rkp. č. 2, Registra berní. Papír, 15X43 cm, ff. 226, foliace moderní, vazba moderní, poloplátěná z r. 1931, původní pergamenové desky vevázány; lat. Původně několik samostatných rejstříků, které byly dodatečně svázány v knihu. Sestavování zápisů je stereotypní (berně i census vybírány i čtyřikrát ročně podle jednotlivých částí města: náměstí, Bezděkov, Na Blatně, Lubeňská ulice, Svatojilská ulice, Lišanská ulice, Hrnčíř- ská ulice, dále jsou uváděna řemesla a mlýny). Na konci každého výběrčího termínu jsou uvedena distributa z berně nebo censu. KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1455—1505 OA Rakovník, rkp. č. 4, Knihy gruntovní dlouhé druhé. Huic libro nomen est liber longus alter de fundamentis. (Oba zápisy provedeny rukou pol. 16. stol.). Papír, 15,5244,5 cm, ff. 1201, foliace moderní, vazba moderní, poloplátěná, 1036 167
Kniha obsahuje velkou většinou trhové zápisy hamerníků. Jde tu patrně o fragment knihy, která vznikla výhradně pro hamerníky, kteří od r. 1441 patřili před právo přibyslavické. f. 21 — Paměť Přibyslavská, ed. G. Friedrich, O „paměti Přibyslavské“, ČČHI 14, 1908, str. 41 až 49. (Moderní falsum letopisných zápisů, vzniknuvší — podle Friedricha — asi na poč. 19. stol., cca 1834.) 29 — Moderní přepis „paměti“ rukou poč. 19. stol. Lit.: V. Řezníček, cit. d. G. Friedrich, O „paměti Přibyslavské“, ČČH 14, 1908, str. 41—49. RAKOVNÍK KNIHA PAMĚTNÍ 1384—1428(—1523) 1034 OA Rakovník, rkp. č. 1, Staré gruntovní knihy města Rakovníka. Papír, 22X28 cm, ff. 142, foliace moderní, vazba původní, konzervována, dře- věné desky potažené bílou kůží, opatřené kovovými puklicemi (zbývá dnes jen jedna na zadní desce), kniha popsána neúplně; lat., češ. V období 1384—1428 psáno 4 písaři. Nejstarší část je vedenou knihou nesporného soudnictví (1384—1428); obsah: majetkové transankce, sirotčí zápisy, dluhy projednávané před městským soudem. Pro léta 1429—1523 má kniha dvojí ráz: a) kniha pamětní: různé smlouvy, zápisy věna (f. 16a, 29a); seznam svěcenců na kněžství (f. 16b); sirotčí zápisy (f. 7a—8a), odkazy (f. 3b—5a), zápisy sporného soudnictví (f. 2a, 13a, 17b); b) kniha smolná: zápisy od r. 1448 (f. 24a, 34b—37a, 53b, 54b, 120a—121a, 125b, 142). Celá kniha od založení rozdělena na oddíly podle písmen abecedy a do dělených folií vpisována právní pořízení podle začátečních písmen jmen jednajících osob. Po r. 1428 zapisováno bez ohledu na dělení. Lit.: J. Renner, Knihy černé královského města Rakovníka. Rakovník 1927. (Též částečná edice.) REJSTŘÍKY BERNĚ A KRÁLOVSKÉHO ÚROKU 1436—1449 1035 OA Rakovník, rkp. č. 2, Registra berní. Papír, 15X43 cm, ff. 226, foliace moderní, vazba moderní, poloplátěná z r. 1931, původní pergamenové desky vevázány; lat. Původně několik samostatných rejstříků, které byly dodatečně svázány v knihu. Sestavování zápisů je stereotypní (berně i census vybírány i čtyřikrát ročně podle jednotlivých částí města: náměstí, Bezděkov, Na Blatně, Lubeňská ulice, Svatojilská ulice, Lišanská ulice, Hrnčíř- ská ulice, dále jsou uváděna řemesla a mlýny). Na konci každého výběrčího termínu jsou uvedena distributa z berně nebo censu. KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1455—1505 OA Rakovník, rkp. č. 4, Knihy gruntovní dlouhé druhé. Huic libro nomen est liber longus alter de fundamentis. (Oba zápisy provedeny rukou pol. 16. stol.). Papír, 15,5244,5 cm, ff. 1201, foliace moderní, vazba moderní, poloplátěná, 1036 167
Strana 168
původní pergamenové desky vevázány, několik listů vyříznuto a ztraceno; lat., češ. Obsahem jsou převody nemovitostí ve městě a v okolí; zápisy jsou velmi stručné a uváděny podle termínů zahájených soudů. KNIHA RADNÍCH POČTŮ 1474—1489 1037 OA Rakovník, rkp. č. 3, Kniha příjmů a vydání. Papír, 11X29,8 cm, ff. 209 a 4 zlomky folií na počátku, vazba moderní, polo- plátěná; lat., češ. Kniha vedena jednotlivými konšely po měsících. Nejprve jsou uváděna percepta, po nich následuje zpravidla obsáhlá rubrika výdajů (distributa). KNIHA TESTAMENTŮ 1511—1572 1038 SUA III., sign. PK — Rakovník, č. 1, Liber testamentorum. Papír, 20,5x31,5 cm, ff. 304, foliace provedena není, vazba úplně rekonstruo- vána (původní zadní deska následujícího rukopisu — SUA IV., sign. PK — Ra- kovník č. 2. — přenesena jako přední deska a zadní deska je moderní — lepen- ková); češ., lat. Vepsány testamenty rakovnických měšťanů obvyklou formou. Úvodní zápis na fol. 2a. Kniha dělena na oddíly podle písmen abecedy a každému písmenu vyhrazeno obvykle 30 folií. S dělením knihy koresponduje rejstřík (f. 298b—303a). 1039 KNIHA RADNÍ SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO A SPORNÉHO 1512—1564 SUA III., sign. PK — Rakovník č. 2, Knihy městské gruntovní červené. (Zápis rukou 16. stol.) Papír, 20,3x31 cm, ff. 346, foliace vcelku neprovedena, vazba zčásti původní (přední deska), zčásti moderní (zadní deska), srv. předchozí rkp.; češ., lat. Kniha dělena na dvě části: a) Zápisy nesporného soudnictví z let 1512—1564 (f. 30—295b), obsah: převody nemovitostí, dluhy. Fol. 7b: Tomus prior continens contractus aedium, agrorum, pratorum et id genus alia conventa civitatis Rakovnik, qui liber nomen est novus ruber de fundamentis. (Rukou 16. stol.) b) Zápisy sporného soudnictví z let 1513—1550 (f. 297a—304a). Fol. 296b: Tomus secundus continens pacta et conventa gravissimarum litium seu discordiarum. Obsah: Zápisy o odvolání pomluv, smírná narovnání, dluhy obce a obecní počty (f. 299b—301b), mandát Ferdinanda Štýrského z r. 1550 o vyobcování Jiříka Škorničky z Rakovníka pro neslušné jednání vůči purkmistrovi (f. 303b—304a). Zápisy v knize a) jsou prováděny po letech podle termínů zahájených soudů. V tom smyslu je dělena i na oddíly podle písmen abecedy; každému písmenu je vyhrazeno obvykle 30 folií. Fol. 305a—346b obsahuje rejstřík podle křestních jmen jednajících osob. KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1515—1530 OA Rakovník, rkp. č. 5a. 1040 168
původní pergamenové desky vevázány, několik listů vyříznuto a ztraceno; lat., češ. Obsahem jsou převody nemovitostí ve městě a v okolí; zápisy jsou velmi stručné a uváděny podle termínů zahájených soudů. KNIHA RADNÍCH POČTŮ 1474—1489 1037 OA Rakovník, rkp. č. 3, Kniha příjmů a vydání. Papír, 11X29,8 cm, ff. 209 a 4 zlomky folií na počátku, vazba moderní, polo- plátěná; lat., češ. Kniha vedena jednotlivými konšely po měsících. Nejprve jsou uváděna percepta, po nich následuje zpravidla obsáhlá rubrika výdajů (distributa). KNIHA TESTAMENTŮ 1511—1572 1038 SUA III., sign. PK — Rakovník, č. 1, Liber testamentorum. Papír, 20,5x31,5 cm, ff. 304, foliace provedena není, vazba úplně rekonstruo- vána (původní zadní deska následujícího rukopisu — SUA IV., sign. PK — Ra- kovník č. 2. — přenesena jako přední deska a zadní deska je moderní — lepen- ková); češ., lat. Vepsány testamenty rakovnických měšťanů obvyklou formou. Úvodní zápis na fol. 2a. Kniha dělena na oddíly podle písmen abecedy a každému písmenu vyhrazeno obvykle 30 folií. S dělením knihy koresponduje rejstřík (f. 298b—303a). 1039 KNIHA RADNÍ SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO A SPORNÉHO 1512—1564 SUA III., sign. PK — Rakovník č. 2, Knihy městské gruntovní červené. (Zápis rukou 16. stol.) Papír, 20,3x31 cm, ff. 346, foliace vcelku neprovedena, vazba zčásti původní (přední deska), zčásti moderní (zadní deska), srv. předchozí rkp.; češ., lat. Kniha dělena na dvě části: a) Zápisy nesporného soudnictví z let 1512—1564 (f. 30—295b), obsah: převody nemovitostí, dluhy. Fol. 7b: Tomus prior continens contractus aedium, agrorum, pratorum et id genus alia conventa civitatis Rakovnik, qui liber nomen est novus ruber de fundamentis. (Rukou 16. stol.) b) Zápisy sporného soudnictví z let 1513—1550 (f. 297a—304a). Fol. 296b: Tomus secundus continens pacta et conventa gravissimarum litium seu discordiarum. Obsah: Zápisy o odvolání pomluv, smírná narovnání, dluhy obce a obecní počty (f. 299b—301b), mandát Ferdinanda Štýrského z r. 1550 o vyobcování Jiříka Škorničky z Rakovníka pro neslušné jednání vůči purkmistrovi (f. 303b—304a). Zápisy v knize a) jsou prováděny po letech podle termínů zahájených soudů. V tom smyslu je dělena i na oddíly podle písmen abecedy; každému písmenu je vyhrazeno obvykle 30 folií. Fol. 305a—346b obsahuje rejstřík podle křestních jmen jednajících osob. KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1515—1530 OA Rakovník, rkp. č. 5a. 1040 168
Strana 169
Papír, 16x44 cm, ff. 163, foliace moderní, vazba moderní z r. 1933, ve spodní části je rkp. mírně narušen působením vlhka, konzervován; češ., lat. Vedení zápisů je analogické jako u rkp. č. 3. REJSTŘÍKY HLAVNÍCH POČTŮ 1515—1531 1041 OA Rakovník, rkp. č. 130, Registra hlavních počtů. Papír, 8,2X22,3 cm, ff. 40, foliace moderní, vazba moderní, polokožená, několik počátečních folií chybí, původně tři sešitky svázané dohromady; češ., lat. Rejstříky vyúčtování peněz jednotlivých konšelů za dobu jejich správy městských financí a vyúčtování jednotlivých městských úřadů za jednotlivá uvedená léta. KNIHA ORTELŮ RADNÍCH 1521—1564 1042 OA Rakovník, rkp. č. 94, Knihy ortelní. Papír, 19227 cm, ff. 196, foliace moderní, vazba moderní (původní pergamen. desky vlepeny na moderní vazbu), rkp. konzervován (narušeno prvních 49 folií); češ. Kniha obsahuje výnosy městské rady v nejrůznějších právních otázkách nesporných, které se týkají města a jeho okolí. Fol. 2a—6a obsahuje zápisy z let 1521—1526; fol. 6b—195b z let 1530—1564. ROKYCANY KNIHA SOUDNÍ 1404—1673 1043 OA Rokycany, rkp. č. 1. Papír, 22,5231 cm, ff. 297, foliace původní, vazba moderní; lat., češ. Kniha obsahuje trhy nemovitostí, obligace, kvitance, testamenty, sirotčí záležitosti, projedná- vané na městském soudu v 1. 1404—1673 (fol. 1a—270a). Fol. 295a—296a obsahuje ortely rady z r. 1433. KNIHA TESTAMENTŮ 1517—1721(—1732) 1044 SUA III — PK Rokycany 84, Kniha kšaftů od r. 1517. Papír, 21X31,5 cm, ff. 291, foliace částečně původní, částečně moderní, vazba původní z tuhé kůže, zadní deska protažena v pliku; češ., lat. f. 1b — Anno domini Millesimo quingentesimo decimo septimo ipso die s. Briccii (13. XI.) concordia facta est dominorum consulum civitatis Rokyczanensis tunc temporis exis- tente magistrocivium Gregorio Rucziczka et dominorum consulum... et hec talis, quod testamenta scribi debent in hunc librum et quicunque scribetur futuris tempo- ribus, secundum jus civile regi debent. 229a—242a — Rejstřík k zápisům rukou pol. 18. stol. 270a—286a — Rejstrum kšaftů v těchto knihách psanejch (rukou 16. stol.). KNIHA STATUTŮ 1520—1656 OA Rokycany, rkp. č. 38, Kniha snešení měst. rady. Papír, 21x31,5 cm, ff. 51, foliace původní, vazba novější (17. stol.); češ. 1045 169
Papír, 16x44 cm, ff. 163, foliace moderní, vazba moderní z r. 1933, ve spodní části je rkp. mírně narušen působením vlhka, konzervován; češ., lat. Vedení zápisů je analogické jako u rkp. č. 3. REJSTŘÍKY HLAVNÍCH POČTŮ 1515—1531 1041 OA Rakovník, rkp. č. 130, Registra hlavních počtů. Papír, 8,2X22,3 cm, ff. 40, foliace moderní, vazba moderní, polokožená, několik počátečních folií chybí, původně tři sešitky svázané dohromady; češ., lat. Rejstříky vyúčtování peněz jednotlivých konšelů za dobu jejich správy městských financí a vyúčtování jednotlivých městských úřadů za jednotlivá uvedená léta. KNIHA ORTELŮ RADNÍCH 1521—1564 1042 OA Rakovník, rkp. č. 94, Knihy ortelní. Papír, 19227 cm, ff. 196, foliace moderní, vazba moderní (původní pergamen. desky vlepeny na moderní vazbu), rkp. konzervován (narušeno prvních 49 folií); češ. Kniha obsahuje výnosy městské rady v nejrůznějších právních otázkách nesporných, které se týkají města a jeho okolí. Fol. 2a—6a obsahuje zápisy z let 1521—1526; fol. 6b—195b z let 1530—1564. ROKYCANY KNIHA SOUDNÍ 1404—1673 1043 OA Rokycany, rkp. č. 1. Papír, 22,5231 cm, ff. 297, foliace původní, vazba moderní; lat., češ. Kniha obsahuje trhy nemovitostí, obligace, kvitance, testamenty, sirotčí záležitosti, projedná- vané na městském soudu v 1. 1404—1673 (fol. 1a—270a). Fol. 295a—296a obsahuje ortely rady z r. 1433. KNIHA TESTAMENTŮ 1517—1721(—1732) 1044 SUA III — PK Rokycany 84, Kniha kšaftů od r. 1517. Papír, 21X31,5 cm, ff. 291, foliace částečně původní, částečně moderní, vazba původní z tuhé kůže, zadní deska protažena v pliku; češ., lat. f. 1b — Anno domini Millesimo quingentesimo decimo septimo ipso die s. Briccii (13. XI.) concordia facta est dominorum consulum civitatis Rokyczanensis tunc temporis exis- tente magistrocivium Gregorio Rucziczka et dominorum consulum... et hec talis, quod testamenta scribi debent in hunc librum et quicunque scribetur futuris tempo- ribus, secundum jus civile regi debent. 229a—242a — Rejstřík k zápisům rukou pol. 18. stol. 270a—286a — Rejstrum kšaftů v těchto knihách psanejch (rukou 16. stol.). KNIHA STATUTŮ 1520—1656 OA Rokycany, rkp. č. 38, Kniha snešení měst. rady. Papír, 21x31,5 cm, ff. 51, foliace původní, vazba novější (17. stol.); češ. 1045 169
Strana 170
Statuty měst. rady v nejrůznějších správních záležitostech města: Prodej gruntů podmíněn souhlasem purkmistra (1520, f. 1); O vaření piva, pečení chleba, o řeznících a mlynářích (1520, f. 2a); O opravování a stavění domů (1523, f. 2b); O myslivosti (1524, f. 3a); Snešení o sladovnících, soukenících, řeznících, pivovarnících apod. (1524, f. 3b—5b). Další zápisy jsou až ze 30. let 16. stol. RUDOLICE (distr. I. II. Most) KNIHA TRHOVÁ 1525—1616 SUA III. — PK Most 955, Rudolfsdorfer Gerichtsbuch. Papír, 15,5220,5 cm, 118, paginace moderní, vazba novější (asi v 17. stol.) z lepeného papíru; něm., češ. 1046 p. 1—6 — Prázdné. 7 — In nomine domini... Leta od narození syna Božího 1525... tato registra udělána jsou k ... rozkázání ctihodného kněze Martina opata a všeho konventu kláštera oseckého v přítomnosti urozeného pana... z Duban v ty časy hejtmana kláštera oseckého k zapisování všelikých... zápisů buďto odevzdání ... gruntu zapisování. A toho času byl rychtářem Mates. Do r. 1531 jsou zápisy výhradně české, později se projevují i něm., od r. 1536 je převaha něm. zápisů. SKUTEČ (distr. I. Hlinsko, II. Chrudim) MĚSTSKÁ KNIHA cca 1. pol. 15. stol. (DEPERDITUM) Srv. pozn. u č. 1048 fol. 4a. 1047 KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1457—1681 OA Skuteč, rkp. č. 27, Žlutá kniha města Skutče. Papír, 17x22 cm, ff. 189, foliace rukou 17. stol. nepřesná, moderní foliace (mod- rým inkoustem) vpravo shora, původní vazba (dřevěné desky potažené červe- nou kůží) překryta cca 1614 světlou kůží, k uzavření sloužily dva kožené proužky; několik zadních folií na okrajích rozrušeno vodou; češ., lat. Trhy nemovitostí, obligace, poručenství, sirotčí zápisy, odkazy. Zápisy na fol. 172b—187b od r. 1480 jsou nesprávně zařazeny na konci rkp. Cum natus homini defacili labitur in obliuionis errorem, liber quoque sit altera me- f. 3a — moria. Annis igitur incarnacionis domini Mille quadringentis quinquaginta septem currentibus causa actarum rerum circa rempublicam et agendarum in perpetua me- moria habendarum opus voluminis huius per magistrem ciuium et iuratos oppidi Skutecz laudabili et sano deliberato factum est consilio. Mathia rectore notarioque ibidem tunc temporis existente etc. (a — . ..hec intitulacio subsequens per Mathiam rectorem scole notariumque predictorum ex veteri libro de verbo ad verbum sine omni addicione et diminucione per omnia regrossata est... Následuje zápis z r. 1445. 159b — Paměť o knize rukou B. V. Konečného a K. V. Adámka z let 1888 a 1932. 1048 Lit.: B. V Konečný, Ze žluté knihy skutečské. ČSPSČ 3, 1895, str. 16—19. 170
Statuty měst. rady v nejrůznějších správních záležitostech města: Prodej gruntů podmíněn souhlasem purkmistra (1520, f. 1); O vaření piva, pečení chleba, o řeznících a mlynářích (1520, f. 2a); O opravování a stavění domů (1523, f. 2b); O myslivosti (1524, f. 3a); Snešení o sladovnících, soukenících, řeznících, pivovarnících apod. (1524, f. 3b—5b). Další zápisy jsou až ze 30. let 16. stol. RUDOLICE (distr. I. II. Most) KNIHA TRHOVÁ 1525—1616 SUA III. — PK Most 955, Rudolfsdorfer Gerichtsbuch. Papír, 15,5220,5 cm, 118, paginace moderní, vazba novější (asi v 17. stol.) z lepeného papíru; něm., češ. 1046 p. 1—6 — Prázdné. 7 — In nomine domini... Leta od narození syna Božího 1525... tato registra udělána jsou k ... rozkázání ctihodného kněze Martina opata a všeho konventu kláštera oseckého v přítomnosti urozeného pana... z Duban v ty časy hejtmana kláštera oseckého k zapisování všelikých... zápisů buďto odevzdání ... gruntu zapisování. A toho času byl rychtářem Mates. Do r. 1531 jsou zápisy výhradně české, později se projevují i něm., od r. 1536 je převaha něm. zápisů. SKUTEČ (distr. I. Hlinsko, II. Chrudim) MĚSTSKÁ KNIHA cca 1. pol. 15. stol. (DEPERDITUM) Srv. pozn. u č. 1048 fol. 4a. 1047 KNIHA NESPORNÉHO SOUDNICTVÍ 1457—1681 OA Skuteč, rkp. č. 27, Žlutá kniha města Skutče. Papír, 17x22 cm, ff. 189, foliace rukou 17. stol. nepřesná, moderní foliace (mod- rým inkoustem) vpravo shora, původní vazba (dřevěné desky potažené červe- nou kůží) překryta cca 1614 světlou kůží, k uzavření sloužily dva kožené proužky; několik zadních folií na okrajích rozrušeno vodou; češ., lat. Trhy nemovitostí, obligace, poručenství, sirotčí zápisy, odkazy. Zápisy na fol. 172b—187b od r. 1480 jsou nesprávně zařazeny na konci rkp. Cum natus homini defacili labitur in obliuionis errorem, liber quoque sit altera me- f. 3a — moria. Annis igitur incarnacionis domini Mille quadringentis quinquaginta septem currentibus causa actarum rerum circa rempublicam et agendarum in perpetua me- moria habendarum opus voluminis huius per magistrem ciuium et iuratos oppidi Skutecz laudabili et sano deliberato factum est consilio. Mathia rectore notarioque ibidem tunc temporis existente etc. (a — . ..hec intitulacio subsequens per Mathiam rectorem scole notariumque predictorum ex veteri libro de verbo ad verbum sine omni addicione et diminucione per omnia regrossata est... Následuje zápis z r. 1445. 159b — Paměť o knize rukou B. V. Konečného a K. V. Adámka z let 1888 a 1932. 1048 Lit.: B. V Konečný, Ze žluté knihy skutečské. ČSPSČ 3, 1895, str. 16—19. 170
Strana 171
KNIHA TRHOVÁ 1503—1549 1049 SUA III. — PK Skuteč II., Liber contractuum civitatis. Papír, 162X21 cm, ff. 227, foliace původní (signatury) jen částečná, jinak ne- provedena, vazba původní, lepenkové desky potažené kůží, opatřené ornamen- tálním slepotiskem; češ., lat. Kniha obsahuje převážně sirotčí zápisy. KNIHA TRHOVÁ 1522—1567(—1572) SUA III. — PK Skuteč I., Liber contractuum, emtionum, venditionum. Na hřbet- ním štítku omylem datum 1501. Papír, 17220,5 cm, ff. 182, foliace není, vazba původní, lepenkové desky pota- žené kůží opatřenou jednoduchým ornamentálním slepotiskem, k uzavření slouží tkanice; češ., lat. 1050 SLANÝ (distr. II. Kladno) KNIHA SOUDNÍ 1443—1566 1051 OA Slaný, rkp. č. 5. Papír, pergamen (předsádky), 21,5x32 cm, ff. 588, paginace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, přední deska odtržena (při- ložena); češ., lat. Na přední desce pod ochran. krytem nápis: Liber Slane civitatis de anno domini 1443. f. 1a — Anno domini 1443 liber iste comparatus est pro usu civitatis Slane tempore consu- lum ... et Martino de Prezicz notario tunc civitatis existente et alatus est de Praga 4a feria ante purificationem Marie virginis gloriose. Zápisy jsou v chronologickém pořadí podle zasedání zahájených soudů. REJSTŘÍK VOJENSKÉ HOTOVOSTI 1469—1474 1052 OA Slaný. Papír, 22X32,5 cm, ff. 13, foliace novější, bez vazby; lat., češ. Lit. a ed.: Z. Malý, Vojenská hotovost města Slaného v době poděbradské. Sbor- ník Nár. muzea A — 15, č. 4—5, 1961, str. 143—234. SOBĚSLAV (distr. II. Tábor) POČTY RADNÍ 1484—1505 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 1. Papír, 11X33,5 cm, ff. 219, foliace moderní, vazba původní z tuhého papíru podlepeného pergamenem; češ. 1053 171
KNIHA TRHOVÁ 1503—1549 1049 SUA III. — PK Skuteč II., Liber contractuum civitatis. Papír, 162X21 cm, ff. 227, foliace původní (signatury) jen částečná, jinak ne- provedena, vazba původní, lepenkové desky potažené kůží, opatřené ornamen- tálním slepotiskem; češ., lat. Kniha obsahuje převážně sirotčí zápisy. KNIHA TRHOVÁ 1522—1567(—1572) SUA III. — PK Skuteč I., Liber contractuum, emtionum, venditionum. Na hřbet- ním štítku omylem datum 1501. Papír, 17220,5 cm, ff. 182, foliace není, vazba původní, lepenkové desky pota- žené kůží opatřenou jednoduchým ornamentálním slepotiskem, k uzavření slouží tkanice; češ., lat. 1050 SLANÝ (distr. II. Kladno) KNIHA SOUDNÍ 1443—1566 1051 OA Slaný, rkp. č. 5. Papír, pergamen (předsádky), 21,5x32 cm, ff. 588, paginace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování, přední deska odtržena (při- ložena); češ., lat. Na přední desce pod ochran. krytem nápis: Liber Slane civitatis de anno domini 1443. f. 1a — Anno domini 1443 liber iste comparatus est pro usu civitatis Slane tempore consu- lum ... et Martino de Prezicz notario tunc civitatis existente et alatus est de Praga 4a feria ante purificationem Marie virginis gloriose. Zápisy jsou v chronologickém pořadí podle zasedání zahájených soudů. REJSTŘÍK VOJENSKÉ HOTOVOSTI 1469—1474 1052 OA Slaný. Papír, 22X32,5 cm, ff. 13, foliace novější, bez vazby; lat., češ. Lit. a ed.: Z. Malý, Vojenská hotovost města Slaného v době poděbradské. Sbor- ník Nár. muzea A — 15, č. 4—5, 1961, str. 143—234. SOBĚSLAV (distr. II. Tábor) POČTY RADNÍ 1484—1505 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 1. Papír, 11X33,5 cm, ff. 219, foliace moderní, vazba původní z tuhého papíru podlepeného pergamenem; češ. 1053 171
Strana 172
Pořadí příjmů a vydání chronologické podle období úřadování jednotlivých purkmistrů. Úvodní zápisy jsou stereotypní: Anno domini M'CCCCLXXXIIII° uvázal se jest Valentin Mozkut (!) v úřad purkmistrstvie v tu neděli po třech králech (11. I.) apod. Doplňky k těmto účtům jsou roztroušeny v soběslavském archivu v různých obálkách. Např. I M 2 č. 3a (účet Petra Račmana), I M 2 č. 3b (účet nejmenovaného purkmistra). REJSTŘÍKY RYBNIČNÍCH POČTŮ 1491, 1497, 1498—1502 1054—1056 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 2, 3a, 3b. Papír, 11X33,5 cm, ff. 219, foliace moderní, vazba původní, z tuhého papíru, podlepeného pergamenem; češ. Prodej ryb jednotlivým měšťanům, uváděna množství a částky. REJSTŘÍK PLATŮ HLÁSNÝM 1499 1057 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 4. Papír, 11X30 cm, ff. 8, foliace moderní, bez vazby; češ. REJSTŘÍKY POČTŮ RADNÍCH 1507—1525 1058—1070 OA Soběslav, sign. I. M 2. Psány na papíru, standard. vel. 11x30 (—33,5) cm, vesměs bez vazby: č. 2 — 1507—1510, 1510—1512, č. 6 — č. 8 — 1514—1516 (Registrum perceptorum et distributorum civitatis Sobie- slaw annorum etc. XIII°). č. 9—17 — 1518—1524 (účty každého purkmistra vedeny zvláště a nesvazo- vány, zpravidla 2—3 fol.). č. 18 — 1524—1525 (svazek o 47 ff. v pergamen. vazbě). Purkmistrovské (radní) počty jsou pro r. 1526 obsaženy v rejstříku sign. I. M 2, č. 24. KNIHA TRHOVÁ 1521—1546 1071 OA Soběslav, sign. I. C 1, č. 2, Kniha trhů, smluv a přípovědí. Papír, 20X30 cm, ff. 180, foliace moderní, vazba původní, kožená; češ. f. 2a—80a — Trhy domů ve městě řazené podle reálných folií. 81a—150b — Trhy domů na předměstí, řazené stejně. 151a—173b — Přípovědi na domy (promíšeně se smlouvami). 174a—180b — Smlouvy mezi měšťany (i pozdější přípovědi). Pořadí jednotlivých reálných folií je dáno postavením domů ve městě. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1525 1072 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 22. Papír, 11X29,5 cm, ff. 10, foliace moderní, bez vazby; češ. f. 1a — Registrum staršího Jakuba Mráza důchodóv a všech dluhóv i také počtův města Soběslavě k léta Božímu 1525. 172
Pořadí příjmů a vydání chronologické podle období úřadování jednotlivých purkmistrů. Úvodní zápisy jsou stereotypní: Anno domini M'CCCCLXXXIIII° uvázal se jest Valentin Mozkut (!) v úřad purkmistrstvie v tu neděli po třech králech (11. I.) apod. Doplňky k těmto účtům jsou roztroušeny v soběslavském archivu v různých obálkách. Např. I M 2 č. 3a (účet Petra Račmana), I M 2 č. 3b (účet nejmenovaného purkmistra). REJSTŘÍKY RYBNIČNÍCH POČTŮ 1491, 1497, 1498—1502 1054—1056 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 2, 3a, 3b. Papír, 11X33,5 cm, ff. 219, foliace moderní, vazba původní, z tuhého papíru, podlepeného pergamenem; češ. Prodej ryb jednotlivým měšťanům, uváděna množství a částky. REJSTŘÍK PLATŮ HLÁSNÝM 1499 1057 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 4. Papír, 11X30 cm, ff. 8, foliace moderní, bez vazby; češ. REJSTŘÍKY POČTŮ RADNÍCH 1507—1525 1058—1070 OA Soběslav, sign. I. M 2. Psány na papíru, standard. vel. 11x30 (—33,5) cm, vesměs bez vazby: č. 2 — 1507—1510, 1510—1512, č. 6 — č. 8 — 1514—1516 (Registrum perceptorum et distributorum civitatis Sobie- slaw annorum etc. XIII°). č. 9—17 — 1518—1524 (účty každého purkmistra vedeny zvláště a nesvazo- vány, zpravidla 2—3 fol.). č. 18 — 1524—1525 (svazek o 47 ff. v pergamen. vazbě). Purkmistrovské (radní) počty jsou pro r. 1526 obsaženy v rejstříku sign. I. M 2, č. 24. KNIHA TRHOVÁ 1521—1546 1071 OA Soběslav, sign. I. C 1, č. 2, Kniha trhů, smluv a přípovědí. Papír, 20X30 cm, ff. 180, foliace moderní, vazba původní, kožená; češ. f. 2a—80a — Trhy domů ve městě řazené podle reálných folií. 81a—150b — Trhy domů na předměstí, řazené stejně. 151a—173b — Přípovědi na domy (promíšeně se smlouvami). 174a—180b — Smlouvy mezi měšťany (i pozdější přípovědi). Pořadí jednotlivých reálných folií je dáno postavením domů ve městě. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1525 1072 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 22. Papír, 11X29,5 cm, ff. 10, foliace moderní, bez vazby; češ. f. 1a — Registrum staršího Jakuba Mráza důchodóv a všech dluhóv i také počtův města Soběslavě k léta Božímu 1525. 172
Strana 173
REJSTŘÍK PŘÍJMŮ Z MÝTA A PURKMISTROVSKÉ VÝDAJE 1524—1526 1073 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 18, 21. Papír, 11X30 cm, ff. 24, foliace moderní, bez vazby; češ. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1525—1526 1074 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 24. Papír, 11X29,5 cm, ff. 70, foliace moderní, vazba původní; češ. f. 1a — Registrum úřadu konšelského k příjmu a vydání mistra Soběslavě léta etc. 1525. Vedle toho obsahuje rkp. ještě počty radní pro r. 1526. REJSTŘÍK PLATŮ HLÁSNÝM 1526 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 4. Papír, 11X29,5 cm, ff. 16, foliace moderní, bez vazby; češ. 1075 Dělení podle jmen hlásných. SOKOLOV (dř. Falknov) KNIHA PAMĚTNÍ 1483—1528 (DEPERDITUM) OA Loket. Papír, 22,5x25 cm, ff. 70, paginace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; něm. Kniha někdejšího města Falknova obsahovala opisy privilegií, městská statuta a zápisy ne- sporného soudnictví, projednávané předem před městskou radou. Ztráta ve 20. stol. Lit.: K. Fr. Rietsch, Das Stadtbuch von Falkenau (1483—1528). MVGDB 33, 1895, str. 242—263, (též zvl. otisk, který je podrobnější). 1076 STRAKONICE MĚSTSKÁ KNIHA 15. stol. (DEPERDITUM) Srv. níže, č. soupisu 1078, pozn. ib. 1077 KNIHA TRHOVÁ 1502—1614 1078 OA Strakonice, sign. A 95/35. Papír, 2639 cm, ff. 378, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží (zadní deska odtržena); češ. f. 1a — Kniha pamětích a zápisů de anno 1547. (Rukou 17. stol.) 2a—3b — Privilegia zárubovského mlýna ve Strakonicích, vydaná převory Johanitů. 173
REJSTŘÍK PŘÍJMŮ Z MÝTA A PURKMISTROVSKÉ VÝDAJE 1524—1526 1073 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 18, 21. Papír, 11X30 cm, ff. 24, foliace moderní, bez vazby; češ. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1525—1526 1074 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 24. Papír, 11X29,5 cm, ff. 70, foliace moderní, vazba původní; češ. f. 1a — Registrum úřadu konšelského k příjmu a vydání mistra Soběslavě léta etc. 1525. Vedle toho obsahuje rkp. ještě počty radní pro r. 1526. REJSTŘÍK PLATŮ HLÁSNÝM 1526 OA Soběslav, sign. I. M 2, č. 4. Papír, 11X29,5 cm, ff. 16, foliace moderní, bez vazby; češ. 1075 Dělení podle jmen hlásných. SOKOLOV (dř. Falknov) KNIHA PAMĚTNÍ 1483—1528 (DEPERDITUM) OA Loket. Papír, 22,5x25 cm, ff. 70, paginace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží; něm. Kniha někdejšího města Falknova obsahovala opisy privilegií, městská statuta a zápisy ne- sporného soudnictví, projednávané předem před městskou radou. Ztráta ve 20. stol. Lit.: K. Fr. Rietsch, Das Stadtbuch von Falkenau (1483—1528). MVGDB 33, 1895, str. 242—263, (též zvl. otisk, který je podrobnější). 1076 STRAKONICE MĚSTSKÁ KNIHA 15. stol. (DEPERDITUM) Srv. níže, č. soupisu 1078, pozn. ib. 1077 KNIHA TRHOVÁ 1502—1614 1078 OA Strakonice, sign. A 95/35. Papír, 2639 cm, ff. 378, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží (zadní deska odtržena); češ. f. 1a — Kniha pamětích a zápisů de anno 1547. (Rukou 17. stol.) 2a—3b — Privilegia zárubovského mlýna ve Strakonicích, vydaná převory Johanitů. 173
Strana 174
4a—4b — Henricus de Nova domo, generalis prior domus hospitalis sancti Johannis Hieroso- limitani per Bohemiam... nec non totus conventus domus sancti Procopii in Stra- konitz renovant ad peticionem iudicis et iuratorum civitatis Straconiensis privilegium Bawari de Straconitz. Strakonice 1404, pros. 15. (CIM IV/1 č. 183 z originálu). Bavor ze Strakonic vysazuje Strakonice právem emfyleutickým. Strakonice, 1378, pros. 8. (Inserováno v předešlé listině. ClM IV/1 č. 96.) 7a—7b — Václav z Michalovic, velmistr johanitského řádu v Čechách, Jakub převor i celý konvent strakonický potvrzují Strakonickým listiny Bavora ze Strakonic ze dne 8. pros. 1367 a Jindřicha z Hradce z 15. pros. 1404, mění však některá ustanovení. Strakonice 1451, červen 7. (CIM IV/1, č. 302.) f. 8a—9a — Jošt z Rožmberka, generální převor řádu svatojanského v Čechách a konvent Strakonický potvrzují a vidimují privilegium Václava z Michalovic pro Strakonice, dané ve Strakonicích r. 1435, leden 25. (CIM IV/1, č. 249). Strakonice 1461, květen 30. 10a—378b — Trhy domů ve městě. Každý dům má své reálné folium, na němž bylo při za- ložení knihy jako záhlaví nadepsáno jméno majitele a částka, kterou platí jako šos. Dále byl zapsán poslední zápis k tomuto domu se vztahující, vyhledaný „ze starých knih“.*) Pod toto záhlaví pak byly psány všechny trhy na tento dům se vztahující z let 1502—1614. Domy následují po sobě tak, jak vedle sebe stály v ulicích. *) Srv. deperditum, č. 1077. STŘÍBRO (distr. II. Tachov) KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1362—1386 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 173. Papír, 22,5X30 cm, ff. 139, foliace moderní, vazba rekonstruovaná, prvních 5 folií opraveno a konzervováno; lat. 1079 Kniha obsahuje v chronologickém pořadí zahájených soudů zápisy o trzích nemovitostí, vej- ruňcích, obligacích, testamentech. f. 138a—139a — Hic sunt arma civitatis, que habentur in custodia capitaneorum subscriptorum (soupis zbraní, náležejících městu, 1362—1363). 139b — Hic sunt arma inposita singulis nostre civitatis (cca 1362—1363). MANUÁL RADNÍ 1366—1432 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 1426. Papír, 15X22 cm, ff. 83, foliace moderní, vazba odtržena, rkp. uložen dnes v le- penkové krabici; lat., češ. 1080 f. 1a — A sic principio s. Maria meo. Nota librum editum per Kaczlinum, Erlinum Leonhardi necnon per alios scabinos anno domini Millesimo trecentesimo sexagesimo sexto in quadragesima in die s. Benedicti abbatis (21. III.). 2a—6a — Nota qui peccunias pro siligine dare debent. 13a—14a — Isti sunt, quos Wenceslaus in tormentis pronuncciavit (zápis o výslechu právem útrpným z cca 90. let 14. stol.). 16b—19a — Nota qui habent arma civitatis (soupis zbraní přidělených jednotlivým měšťanům, 80. léta 14. stol.). 68b — Trhy nemovitostí, 1432. 72b—73a — Nota balistas et arma concessa (soupis zbraní, přidělených jednotlivým měšťanům, poč. 15. stol.). 74b—80b — Nota qui debent esse parati cum civitate (soupis městské hotovosti, 1386). Lit.: R. Nový, Stříbrské vojenství v době předhusitské. Historie a vojenství 1963, seš. 3, str. 412—444. 174
4a—4b — Henricus de Nova domo, generalis prior domus hospitalis sancti Johannis Hieroso- limitani per Bohemiam... nec non totus conventus domus sancti Procopii in Stra- konitz renovant ad peticionem iudicis et iuratorum civitatis Straconiensis privilegium Bawari de Straconitz. Strakonice 1404, pros. 15. (CIM IV/1 č. 183 z originálu). Bavor ze Strakonic vysazuje Strakonice právem emfyleutickým. Strakonice, 1378, pros. 8. (Inserováno v předešlé listině. ClM IV/1 č. 96.) 7a—7b — Václav z Michalovic, velmistr johanitského řádu v Čechách, Jakub převor i celý konvent strakonický potvrzují Strakonickým listiny Bavora ze Strakonic ze dne 8. pros. 1367 a Jindřicha z Hradce z 15. pros. 1404, mění však některá ustanovení. Strakonice 1451, červen 7. (CIM IV/1, č. 302.) f. 8a—9a — Jošt z Rožmberka, generální převor řádu svatojanského v Čechách a konvent Strakonický potvrzují a vidimují privilegium Václava z Michalovic pro Strakonice, dané ve Strakonicích r. 1435, leden 25. (CIM IV/1, č. 249). Strakonice 1461, květen 30. 10a—378b — Trhy domů ve městě. Každý dům má své reálné folium, na němž bylo při za- ložení knihy jako záhlaví nadepsáno jméno majitele a částka, kterou platí jako šos. Dále byl zapsán poslední zápis k tomuto domu se vztahující, vyhledaný „ze starých knih“.*) Pod toto záhlaví pak byly psány všechny trhy na tento dům se vztahující z let 1502—1614. Domy následují po sobě tak, jak vedle sebe stály v ulicích. *) Srv. deperditum, č. 1077. STŘÍBRO (distr. II. Tachov) KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1362—1386 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 173. Papír, 22,5X30 cm, ff. 139, foliace moderní, vazba rekonstruovaná, prvních 5 folií opraveno a konzervováno; lat. 1079 Kniha obsahuje v chronologickém pořadí zahájených soudů zápisy o trzích nemovitostí, vej- ruňcích, obligacích, testamentech. f. 138a—139a — Hic sunt arma civitatis, que habentur in custodia capitaneorum subscriptorum (soupis zbraní, náležejících městu, 1362—1363). 139b — Hic sunt arma inposita singulis nostre civitatis (cca 1362—1363). MANUÁL RADNÍ 1366—1432 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 1426. Papír, 15X22 cm, ff. 83, foliace moderní, vazba odtržena, rkp. uložen dnes v le- penkové krabici; lat., češ. 1080 f. 1a — A sic principio s. Maria meo. Nota librum editum per Kaczlinum, Erlinum Leonhardi necnon per alios scabinos anno domini Millesimo trecentesimo sexagesimo sexto in quadragesima in die s. Benedicti abbatis (21. III.). 2a—6a — Nota qui peccunias pro siligine dare debent. 13a—14a — Isti sunt, quos Wenceslaus in tormentis pronuncciavit (zápis o výslechu právem útrpným z cca 90. let 14. stol.). 16b—19a — Nota qui habent arma civitatis (soupis zbraní přidělených jednotlivým měšťanům, 80. léta 14. stol.). 68b — Trhy nemovitostí, 1432. 72b—73a — Nota balistas et arma concessa (soupis zbraní, přidělených jednotlivým měšťanům, poč. 15. stol.). 74b—80b — Nota qui debent esse parati cum civitate (soupis městské hotovosti, 1386). Lit.: R. Nový, Stříbrské vojenství v době předhusitské. Historie a vojenství 1963, seš. 3, str. 412—444. 174
Strana 175
KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ 1380—1392 1087 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 174. Papír, 21X29 cm, If. 96, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené tmavou kůží, k uzavření sloužil kožený proužek; lat. Pro každý berní rok veden zvláštní rejstřík, sestavený abecedně v ustáleném pořadí: Staré město, Nové město, šosovní vesnice. Výběrčí termíny v rámci berního roku jsou označovány různými značkami v kolonce před jmény poplatníků. Závěrem každého termínu je provedeno vyúčtování (distributa). Lit.: K. Beer, Uber Losungsbücher . MIÖG 36, 1915, str. 35 n. KNIHA SOUDNÍ (FRAGMENT) (1385—1392) SUA III., f. listiny ANM (dř. Archiv Nár. muzea v Praze), č. 205. Pergamen, 23,7X30,7 cm, ff. 2, foliace moderní, bez vazby; lat. f. 1a — Rukou V. Schulze, archiváře Nár. muzea, poznámka na jinak úplně prázdném foliu: Dvoulist tento sloužil za desky knihy: Registrum na příjem a vydání peněz hor olověných u města Stříbra, 1503. Na ostatních stránkách je vepsáno celkem 18 zápisů (vesměs trhy, obligace, kvitance, resig- nace majetkové), z nichž jsou 4 zápisy mřežované. 1082 KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1387—1408 1083 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, st. sign. B I. 1. Papír, 22X30 cm, ff. 181, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky, čás- tečně překryté kůží, k uzavření sloužil proužek kůže. Oprava rkp. nutná; lat. Rkp. je pokračováním, typem zápisů i strukturou, knih předchozích. ſ. 1a — Iste liber factus est anno domini 1387 in die Gregorii per Franam Smolikonis. Lit.: A. Vavroušková, Neznámá soudní kniha města Stříbra. ČSPSČ 63, 1955, str. 188 n. KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ (1401) 1402—1411 1084 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 175. Papír, 21,530,7 cm, ff. 169, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavší kůží, vazba značně poškozená, poslední dvě folia rozrušena; lat. Pro každý berní rok veden zvláštní rejstřík, sestavený abecedně. ſ. 13 — Anno domini Millesimo quadringentesimo secundo in octava Epiphanie domini com- paratus est iste liber per Frankonem Lyntlini et Benedam Ssrubl protunc collectores etc. První zápis se týká distribut z losunky r. 1401, který je přepsán odjinud. Lit.: K. Beer, Uber Losungsbücher ..., MIOG 36, 1915, str. 35 n. KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ 1411—1419 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 176. 1085 175
KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ 1380—1392 1087 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 174. Papír, 21X29 cm, If. 96, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené tmavou kůží, k uzavření sloužil kožený proužek; lat. Pro každý berní rok veden zvláštní rejstřík, sestavený abecedně v ustáleném pořadí: Staré město, Nové město, šosovní vesnice. Výběrčí termíny v rámci berního roku jsou označovány různými značkami v kolonce před jmény poplatníků. Závěrem každého termínu je provedeno vyúčtování (distributa). Lit.: K. Beer, Uber Losungsbücher . MIÖG 36, 1915, str. 35 n. KNIHA SOUDNÍ (FRAGMENT) (1385—1392) SUA III., f. listiny ANM (dř. Archiv Nár. muzea v Praze), č. 205. Pergamen, 23,7X30,7 cm, ff. 2, foliace moderní, bez vazby; lat. f. 1a — Rukou V. Schulze, archiváře Nár. muzea, poznámka na jinak úplně prázdném foliu: Dvoulist tento sloužil za desky knihy: Registrum na příjem a vydání peněz hor olověných u města Stříbra, 1503. Na ostatních stránkách je vepsáno celkem 18 zápisů (vesměs trhy, obligace, kvitance, resig- nace majetkové), z nichž jsou 4 zápisy mřežované. 1082 KNIHA SOUDNICTVÍ NESPORNÉHO 1387—1408 1083 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, st. sign. B I. 1. Papír, 22X30 cm, ff. 181, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky, čás- tečně překryté kůží, k uzavření sloužil proužek kůže. Oprava rkp. nutná; lat. Rkp. je pokračováním, typem zápisů i strukturou, knih předchozích. ſ. 1a — Iste liber factus est anno domini 1387 in die Gregorii per Franam Smolikonis. Lit.: A. Vavroušková, Neznámá soudní kniha města Stříbra. ČSPSČ 63, 1955, str. 188 n. KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ (1401) 1402—1411 1084 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 175. Papír, 21,530,7 cm, ff. 169, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené tmavší kůží, vazba značně poškozená, poslední dvě folia rozrušena; lat. Pro každý berní rok veden zvláštní rejstřík, sestavený abecedně. ſ. 13 — Anno domini Millesimo quadringentesimo secundo in octava Epiphanie domini com- paratus est iste liber per Frankonem Lyntlini et Benedam Ssrubl protunc collectores etc. První zápis se týká distribut z losunky r. 1401, který je přepsán odjinud. Lit.: K. Beer, Uber Losungsbücher ..., MIOG 36, 1915, str. 35 n. KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ 1411—1419 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 176. 1085 175
Strana 176
Papír, 20,5x30 cm, ff. 184, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky, hřbet rkp. potažen bílou kůží, k uzavření sloužil proužek kůže; lat. Pro každý berní rok veden zvláštní rejstřík, sestavený abecedně. Lit.: K. Beer, Uber Losungsbücher ..., MIOG 36, 1915, str. 35 n. KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ 1445—1502 1086 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 177. Papír, 21x30,5 cm, ff. 360, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky kryté koží, kovové rohy, k uzavření sloužila spona; lat., češ. Berní rejstříky z let 1445—1473 (fol. 2a—180b) vedeny starým způsobem (tj. podle jmen v abecedním pořadí), od r. 1474—1502 (fol. 190a—359a) přichází členění podle čtyř městských čtvrtí (1a, 2a, 3a, 4a quadra, Nova civitas + šosovní vesnice). Rubrika distribut je velmi krátká, což souvisí se vznikem zvl. knih radních počtů. KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1466—1471 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 178, sign. I B 3d, Registra continuata. Papír, 11X32 cm, ff. 79, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží; lat., češ. 1087 Základní schéma zápisů: příjmy, vydání, zůstatek, vedeny vždy po týdnech úřadování jednot- livých purkmistrů (měsíc). Kniha je čistopisem, kam zapisovány jednotlivé položky podle záznamů ve zvláštních registrech. KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1495—1505 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 179, sign. I.B 4d, Recepta cum traditis. Papír, 13,5x35,8 cm, ff. 238, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kovové pukličky, lat., češ. 1088 Schéma knihy stejné jako u č. 1087. f. 227b — Česká přísloví z konce 15. stol. Incipit passio domini pape non secundum Marcum vel Lucam sed secundum marcam 237а — auri vel argenti... (poč. 16. stol.). KNIHA TESTAMENTŮ 1495—1572 1089 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 180. Papír, 21X30 cm, ff. 126, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky kryté kůží, kovové rohy na přední desce; lat., češ. f. 3a — Millesimo quadringentesimo nonagesimo quinto, quo pestis hominum magna cunctavit fere per regiones, dominium tenens suum adulte juvenilisque etatis, sexus utriusque homines et senes ymo eciam generosos vita ex presenti ad futuram deiecit. Eodem anno feria 4a ante sancti Wenceslai martiris (23. IX.), patroni ducisque Boemorum liber iste factus est pro testamentis defunctorum civium Misensium consilii ex pleno mandato juratorum maiorum et communium urbis prefate... In quo quidem isto libro testa- menta sigillo civitatis omnia affirmata hoc ordine cura assignata vide diligenti. 176
Papír, 20,5x30 cm, ff. 184, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky, hřbet rkp. potažen bílou kůží, k uzavření sloužil proužek kůže; lat. Pro každý berní rok veden zvláštní rejstřík, sestavený abecedně. Lit.: K. Beer, Uber Losungsbücher ..., MIOG 36, 1915, str. 35 n. KNIHA BERNÍCH REJSTŘÍKŮ 1445—1502 1086 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 177. Papír, 21x30,5 cm, ff. 360, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky kryté koží, kovové rohy, k uzavření sloužila spona; lat., češ. Berní rejstříky z let 1445—1473 (fol. 2a—180b) vedeny starým způsobem (tj. podle jmen v abecedním pořadí), od r. 1474—1502 (fol. 190a—359a) přichází členění podle čtyř městských čtvrtí (1a, 2a, 3a, 4a quadra, Nova civitas + šosovní vesnice). Rubrika distribut je velmi krátká, což souvisí se vznikem zvl. knih radních počtů. KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1466—1471 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 178, sign. I B 3d, Registra continuata. Papír, 11X32 cm, ff. 79, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky pota- žené kůží; lat., češ. 1087 Základní schéma zápisů: příjmy, vydání, zůstatek, vedeny vždy po týdnech úřadování jednot- livých purkmistrů (měsíc). Kniha je čistopisem, kam zapisovány jednotlivé položky podle záznamů ve zvláštních registrech. KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1495—1505 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 179, sign. I.B 4d, Recepta cum traditis. Papír, 13,5x35,8 cm, ff. 238, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kovové pukličky, lat., češ. 1088 Schéma knihy stejné jako u č. 1087. f. 227b — Česká přísloví z konce 15. stol. Incipit passio domini pape non secundum Marcum vel Lucam sed secundum marcam 237а — auri vel argenti... (poč. 16. stol.). KNIHA TESTAMENTŮ 1495—1572 1089 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 180. Papír, 21X30 cm, ff. 126, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky kryté kůží, kovové rohy na přední desce; lat., češ. f. 3a — Millesimo quadringentesimo nonagesimo quinto, quo pestis hominum magna cunctavit fere per regiones, dominium tenens suum adulte juvenilisque etatis, sexus utriusque homines et senes ymo eciam generosos vita ex presenti ad futuram deiecit. Eodem anno feria 4a ante sancti Wenceslai martiris (23. IX.), patroni ducisque Boemorum liber iste factus est pro testamentis defunctorum civium Misensium consilii ex pleno mandato juratorum maiorum et communium urbis prefate... In quo quidem isto libro testa- menta sigillo civitatis omnia affirmata hoc ordine cura assignata vide diligenti. 176
Strana 177
KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1505—1512 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 181, sign. I.B 5d. Papír, 11X32 cm, ff. 191, foliace moderní, vozba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, k uzavření sloužila spona; lat., češ. 1090 Schéma knihy stejné jako u č. 1087. Kniha vedena nejprve po kvaternech a teprve snad po r. 1512 svázána. KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1512—1526 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 182, sign. I.B 6d. Papír, 16X48,5 cm, ff. 263, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, k uzavření sloužila spona; lat., češ. 1091 Schéma knihy stejné jako u č. 1087. f. 255b—262b — Různé pamětní záznamy: Soupis vypůjčených knih knězi Zikmundovi na faru, 1524 (fol. 261a); počet o prodání dříví z lesa — soupis dlužníků, 1513 (fol. 262b). ÚROČNÍ KNIHA ŠOSOVNÍCH VESNIC 1512—1550 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 183, sign. I.B 8d. Papír, 15X47, ff. 122, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavírání sloužila spona; češ., lat. 1092 Jde v podstatě o urbář šosovních vesnic; peněžní a naturální dávky vybírány ve dvou termí- nech ročně (sv. Jiří, sv. Havel). Poplatné vesnice: Těchlovice, Otročín, Pytlov, Bítov, Záchlumí, Kšice, Unehle, Vranov, Svinná, Vrbice, Nynice. SUŠICE (distr. II. Klatovy) REJSTŘÍK MĚSTSKÝCH POČTŮ 1464—1520(—1648) OA Sušice, rkp. sign. IV. 1/1, Kniha cechu sladovnického. Papír, 11,5X32,5 cm, ff. 113, foliace moderní, vazba moderní; češ. 1093 f. 1a—8a — Zápisy městských počtů (převážně distributa) z let 1464—1520. 10a—113a — Cechovní kniha sladovníků v Sušici z let 1562—1616, resp. 1648 (evidence ce- chovních peněz). SVITAVY KNIHA PAMĚTNÍ 1515—1549—(1565) OA Svitavy, rkp. sign. M Sv I. — B — I. 1, Kniha památná. Papír, 21,5x33 cm, ff. 243, moderní foliace vpravo shora, vazba původní, re- konstruovaná, dřevěné desky potažené tmavou kůží s ornamentálním slepotiskem, k uzavření sloužily spony, dnes odtrženy; něm., češ., lat. 1094 f. 1a—227a — Převody nemovitostí, obligace, splátky, dělení dědictví, sirotčí zápisy, 1515—1526 —1565). 227b—234a — Neúplný rejstřík k předchozím zápisům. 234b—243b — Zápisy nesporného civilního soudnictví, 1521—1549. 12 Philosophia 177
KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1505—1512 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 181, sign. I.B 5d. Papír, 11X32 cm, ff. 191, foliace moderní, vozba původní, dřevěné desky pota- žené kůží, k uzavření sloužila spona; lat., češ. 1090 Schéma knihy stejné jako u č. 1087. Kniha vedena nejprve po kvaternech a teprve snad po r. 1512 svázána. KNIHA POČTŮ RADNÍCH 1512—1526 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 182, sign. I.B 6d. Papír, 16X48,5 cm, ff. 263, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží, k uzavření sloužila spona; lat., češ. 1091 Schéma knihy stejné jako u č. 1087. f. 255b—262b — Různé pamětní záznamy: Soupis vypůjčených knih knězi Zikmundovi na faru, 1524 (fol. 261a); počet o prodání dříví z lesa — soupis dlužníků, 1513 (fol. 262b). ÚROČNÍ KNIHA ŠOSOVNÍCH VESNIC 1512—1550 MA Plzeň, deponát OA Stříbra, rkp. č. 183, sign. I.B 8d. Papír, 15X47, ff. 122, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavírání sloužila spona; češ., lat. 1092 Jde v podstatě o urbář šosovních vesnic; peněžní a naturální dávky vybírány ve dvou termí- nech ročně (sv. Jiří, sv. Havel). Poplatné vesnice: Těchlovice, Otročín, Pytlov, Bítov, Záchlumí, Kšice, Unehle, Vranov, Svinná, Vrbice, Nynice. SUŠICE (distr. II. Klatovy) REJSTŘÍK MĚSTSKÝCH POČTŮ 1464—1520(—1648) OA Sušice, rkp. sign. IV. 1/1, Kniha cechu sladovnického. Papír, 11,5X32,5 cm, ff. 113, foliace moderní, vazba moderní; češ. 1093 f. 1a—8a — Zápisy městských počtů (převážně distributa) z let 1464—1520. 10a—113a — Cechovní kniha sladovníků v Sušici z let 1562—1616, resp. 1648 (evidence ce- chovních peněz). SVITAVY KNIHA PAMĚTNÍ 1515—1549—(1565) OA Svitavy, rkp. sign. M Sv I. — B — I. 1, Kniha památná. Papír, 21,5x33 cm, ff. 243, moderní foliace vpravo shora, vazba původní, re- konstruovaná, dřevěné desky potažené tmavou kůží s ornamentálním slepotiskem, k uzavření sloužily spony, dnes odtrženy; něm., češ., lat. 1094 f. 1a—227a — Převody nemovitostí, obligace, splátky, dělení dědictví, sirotčí zápisy, 1515—1526 —1565). 227b—234a — Neúplný rejstřík k předchozím zápisům. 234b—243b — Zápisy nesporného civilního soudnictví, 1521—1549. 12 Philosophia 177
Strana 178
ŠLUKNOV (distr. I. Rumburk, II. Děčín) KNIHA TRHOVÁ 1492—1668(—1717) OA Rumburk, st. sign. II. 22, Kauf- u. Verkaufs-kontractenbuch. Papír, 22x31,5 cm, ff. 307, foliace novější (rukou 18. stol.), vazba novější (18. stol.), lepenkové desky potažené papírem; něm. 1095 Prvních 21 fol. neoznačeno, zde vepsány soupisy a inventáře majetků (18. stol.) a abecední rejstřík k zápisům. f. 2a — Diss Stadt Buch ist gemacht noch Christi unsers Herrn geborth 1492 iore am tage Margarethe der heyligen Juncfrawen dy czeit ein Burgermeister und Richter, scheppin mit samp dem Stadt-schreyber. 5a—105b — Trhové zápisy a promisc. i zachovací listy aj., 1492—1577. 107a—116b — Abecední rejstřík (neúplný). 117a—248b — Trhové zápisy, obligace, kvitance, růz. smlouvy aj., 1593—1664. Seznamy purkmistrů a rady (s mezerami), 1596—1664. 250a—257a — ŠTERNBERK na Moravě (distr. II. Olomouc) KNIHA OBLIGACÍ 1507—1545 1096 OA Šternberk, rkp. sign. 893a, Registrum platheariorum. Papír, 15x25 cm, ff. 36, paginace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené světlou kůží, k uzavření sloužily kožené proužky; češ. p. 19 — Toto registrum jest uděláno za urozeného pána pana Václava z Dubé a z Lipého, dědice a pána šternberského léta etc. 1507. Item léta Božího tisícího pětistého osmého uděláni jsú tito registra za Martina Škarky p. 20 — ty časy fojta ulického na nové léta, téhož léta a zvláště o dluhy buďto sirotčí neb dluh jiný co pod rukojemství se vypůjčuje. ŠUMPERK KNIHA SOUDNÍ (1402—)1410—1531(—1557) 1097 OA Šumperk, sign. II. 1, Nejstarší šumperská městská kniha. Papír, pergamen, 15222 cm, ff. 131, foliace novější, bez vazby; něm., lat. Chronologické pořadí zápisů není dodržováno (1414 — f. 104; 1410 — f. 106 aj.). Většina zápisů jsou nesporní soudní záležitosti (trhy, smlouvy, rozdíly majetku, testamenty aj.). Fol. 118a—126: Name der Schädiger der Stadt (proskripce). Lit.: F. Harrer, Das älteste Schönberger Stadtbuch aus dem 15. Jht. ZVGMSch. 39, 1937, str. 105—119. 178
ŠLUKNOV (distr. I. Rumburk, II. Děčín) KNIHA TRHOVÁ 1492—1668(—1717) OA Rumburk, st. sign. II. 22, Kauf- u. Verkaufs-kontractenbuch. Papír, 22x31,5 cm, ff. 307, foliace novější (rukou 18. stol.), vazba novější (18. stol.), lepenkové desky potažené papírem; něm. 1095 Prvních 21 fol. neoznačeno, zde vepsány soupisy a inventáře majetků (18. stol.) a abecední rejstřík k zápisům. f. 2a — Diss Stadt Buch ist gemacht noch Christi unsers Herrn geborth 1492 iore am tage Margarethe der heyligen Juncfrawen dy czeit ein Burgermeister und Richter, scheppin mit samp dem Stadt-schreyber. 5a—105b — Trhové zápisy a promisc. i zachovací listy aj., 1492—1577. 107a—116b — Abecední rejstřík (neúplný). 117a—248b — Trhové zápisy, obligace, kvitance, růz. smlouvy aj., 1593—1664. Seznamy purkmistrů a rady (s mezerami), 1596—1664. 250a—257a — ŠTERNBERK na Moravě (distr. II. Olomouc) KNIHA OBLIGACÍ 1507—1545 1096 OA Šternberk, rkp. sign. 893a, Registrum platheariorum. Papír, 15x25 cm, ff. 36, paginace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené světlou kůží, k uzavření sloužily kožené proužky; češ. p. 19 — Toto registrum jest uděláno za urozeného pána pana Václava z Dubé a z Lipého, dědice a pána šternberského léta etc. 1507. Item léta Božího tisícího pětistého osmého uděláni jsú tito registra za Martina Škarky p. 20 — ty časy fojta ulického na nové léta, téhož léta a zvláště o dluhy buďto sirotčí neb dluh jiný co pod rukojemství se vypůjčuje. ŠUMPERK KNIHA SOUDNÍ (1402—)1410—1531(—1557) 1097 OA Šumperk, sign. II. 1, Nejstarší šumperská městská kniha. Papír, pergamen, 15222 cm, ff. 131, foliace novější, bez vazby; něm., lat. Chronologické pořadí zápisů není dodržováno (1414 — f. 104; 1410 — f. 106 aj.). Většina zápisů jsou nesporní soudní záležitosti (trhy, smlouvy, rozdíly majetku, testamenty aj.). Fol. 118a—126: Name der Schädiger der Stadt (proskripce). Lit.: F. Harrer, Das älteste Schönberger Stadtbuch aus dem 15. Jht. ZVGMSch. 39, 1937, str. 105—119. 178
Strana 179
TÁBOR KNIHA TRHOVÁ 1432—1450 1098 SUA III., dř. Archiv Nár. muzea, sign. F 228. Papír, 29,7X11 cm, ff. 122, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; češ. f. 2a—75b — Trhy a vzdání domů ve městě, 1432—1447. 76a—88b — Trhy nemovitostí v okolí města, 1432—1447. 108a—122b — Trhy nemovitostí ve městě i okolí, 1447—1450. Lit.: V Vojtíšek, Na Táboře v letech 1432—1450. Sborník Žižkův 1424—1924. K pětistému výročí jeho úmrtí. Praha 1924, str. 134 n. J. Macek, Tábor v husitském revolučním hnutí. 12, Praha 1956, str. 291 n, 356 n. KNIHA PAMĚTNÍ 1510—1561 1099 OA Tábor, sign. A II. 4. Papír, 21X31,8 cm, ff. 237, foliace původní (signatury), vazba původní z tuhé kůže (podlepovaná papírem); češ., lat. Přední přídeští: Anno domini Millesimo quingentesimo decimo sub notariatu Pauli Vlasky hic liber est (constitutus). Pořadí zápisů chronologické, uváděna rada městská a následují zápisy o nesporných záležitostech (trhy, smlouvy, kvitance, vydání aj.). Vedle toho je zde též řada pamětních záznamů lokálního rázu. Ke konci knihy rejstřík. KNIHA TRHOVÁ 1521—1543 OA Tábor, sign. II. A5. Papír, 21229 cm, ff. 240, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže (pod- lepená papírem); češ. 1100 f. 20—240 — Trhy domů ve městě a na předměstí 1521—1543. (Zápisy v objektivním znění, k původním zápisům připisovány juxty). KNIHA ÚTRPNÝCH VYZNÁNÍ 1523—1644 1101 OA Tábor, sign. BIV a 1. Papír, 20,8x31 cm, ff. 353, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní z tuhé kůže (poškozená); češ. Četné zápisy nedatovány. Celkem obsahuje rkp. 239 zápisů. Lit.: J. Straka, Z táborské knihy černé. Tábor 1937. KNIHA PAMĚTNÍ (1525—)1530(—POL. 17. STOL.) 1102 OA Tábor, sign. A I. 25, Kniha památná. Papír, 21X29 cm, ff. 220, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže (podlepo- vané papirem); češ. 179
TÁBOR KNIHA TRHOVÁ 1432—1450 1098 SUA III., dř. Archiv Nár. muzea, sign. F 228. Papír, 29,7X11 cm, ff. 122, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; češ. f. 2a—75b — Trhy a vzdání domů ve městě, 1432—1447. 76a—88b — Trhy nemovitostí v okolí města, 1432—1447. 108a—122b — Trhy nemovitostí ve městě i okolí, 1447—1450. Lit.: V Vojtíšek, Na Táboře v letech 1432—1450. Sborník Žižkův 1424—1924. K pětistému výročí jeho úmrtí. Praha 1924, str. 134 n. J. Macek, Tábor v husitském revolučním hnutí. 12, Praha 1956, str. 291 n, 356 n. KNIHA PAMĚTNÍ 1510—1561 1099 OA Tábor, sign. A II. 4. Papír, 21X31,8 cm, ff. 237, foliace původní (signatury), vazba původní z tuhé kůže (podlepovaná papírem); češ., lat. Přední přídeští: Anno domini Millesimo quingentesimo decimo sub notariatu Pauli Vlasky hic liber est (constitutus). Pořadí zápisů chronologické, uváděna rada městská a následují zápisy o nesporných záležitostech (trhy, smlouvy, kvitance, vydání aj.). Vedle toho je zde též řada pamětních záznamů lokálního rázu. Ke konci knihy rejstřík. KNIHA TRHOVÁ 1521—1543 OA Tábor, sign. II. A5. Papír, 21229 cm, ff. 240, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže (pod- lepená papírem); češ. 1100 f. 20—240 — Trhy domů ve městě a na předměstí 1521—1543. (Zápisy v objektivním znění, k původním zápisům připisovány juxty). KNIHA ÚTRPNÝCH VYZNÁNÍ 1523—1644 1101 OA Tábor, sign. BIV a 1. Papír, 20,8x31 cm, ff. 353, foliace původní (signatury) a moderní, vazba pů- vodní z tuhé kůže (poškozená); češ. Četné zápisy nedatovány. Celkem obsahuje rkp. 239 zápisů. Lit.: J. Straka, Z táborské knihy černé. Tábor 1937. KNIHA PAMĚTNÍ (1525—)1530(—POL. 17. STOL.) 1102 OA Tábor, sign. A I. 25, Kniha památná. Papír, 21X29 cm, ff. 220, foliace moderní, vazba původní z tuhé kůže (podlepo- vané papirem); češ. 179
Strana 180
Kniha obsahuje opisy městských a cechovních privilegií a různé pamětní záznamy, týkající se dějin města. Podle určení A. Sedláčka vznikla kniha cca 1520, při čemž do ní byly opsány i starší zápisy o 15. stol. Podle názoru K. Poustky (Okresní archiv v Táboře. Průvodce po fondech a sbírkách. Tábor 1958, str. 17, pozn. 31) byla kniha založena až v r. 1530. Privilegia města: f. 27 — Zikmund Lucemb. 1437, 27. I., CIM III. č. 102; f. 29b—30a. Jiří z Poděbrad, 1460, 19. VI., CIM III. 186; f. 30b—31a — Vladislav Jagell., 1509, 5. V., CIM III. 607; f. 31b — Vladislav Jagell., 1492, 12. III., CIM III. 478. f. 75b—76b — Píseň o požáru v Táboře r. 1559. 77a — Ferdinand I. osvobozuje město po požáru od některých daní a dávek, 1564, 27. XI. 87a—113a — Artikule řemesel (pekaři, kováři, koláři, krejčí), 1580—1591. 122a—124b — Přiznávací listy k berni, 1595, 1605, 1610. 154b—168b — Artikule řemesel (kožešníci, mlynáři, mydláři), 1581—1650. 180a—212b — Statuta neboli práva pražská (tzv. Soběslavská práva, posled. redakce, R. Schra- nil, Die sogenannten Sobieslaw’schen Rechte. München—Leipzig 1916, uved. rkp. ne- zná). Lit.: K. Poustka, Okresní archiv v Táboře. Průvodce po fondech a sbírkách. Tábor 1958, str. 17, pozn. 31. TEPLICE V ČECHÁCH KNIHA SOUDNÍ RYCHTÁŘSKÁ (FRAGMENT) 1449—1463 1103 OA Teplice v Č. Papír, 10,5x29 cm, ff. 12, paginace moderní, bez vazby, folia jsou značně roz- rušena; češ. Fragment obsahuje 43 zápisů nesporného soudnictví. Ed.: A. Müller, Quellen und Urkundenbuch des Bezirkes Töplitz-Schönau, Praha 1929, str. 185—195. KNIHA SOUDNÍ RYCHTÁŘSKÁ 1501—1521 OA Teplice v Č. Papír, 12X33,5 cm, ff. 118, foliace moderní, vazba kožená, na přední desce vytlačeno do kůže: Töplitz-Stadtbuch 1501; češ. 1104 Zápisy nesporného soudnictví, trhy, obligace apod. Z milosti boží léta syna božího pána našeho Ježíše Krista narozeného tisícího pěti- f. 1a — stého prvního za urozeného pána pana Felixa z Fictum a na Novém Šumburce a na Teplici pána našeho milostivého panování pak léta jeho pátého tato registra rychtářská města Teplice způsobena jsú k řízení obecného dobrého ten pondělí po sv. Trojice (7. VI.) za úředníkóv od pána Jeho Milosti zřízených těchto... TŘEBENICE (distr. I. Lovosice, II. Litoměřice) KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ (1433—)1437—1577 OA Lovosice, rkp. sign. 1 F 36, Gruntovní kniha. 1105 180
Kniha obsahuje opisy městských a cechovních privilegií a různé pamětní záznamy, týkající se dějin města. Podle určení A. Sedláčka vznikla kniha cca 1520, při čemž do ní byly opsány i starší zápisy o 15. stol. Podle názoru K. Poustky (Okresní archiv v Táboře. Průvodce po fondech a sbírkách. Tábor 1958, str. 17, pozn. 31) byla kniha založena až v r. 1530. Privilegia města: f. 27 — Zikmund Lucemb. 1437, 27. I., CIM III. č. 102; f. 29b—30a. Jiří z Poděbrad, 1460, 19. VI., CIM III. 186; f. 30b—31a — Vladislav Jagell., 1509, 5. V., CIM III. 607; f. 31b — Vladislav Jagell., 1492, 12. III., CIM III. 478. f. 75b—76b — Píseň o požáru v Táboře r. 1559. 77a — Ferdinand I. osvobozuje město po požáru od některých daní a dávek, 1564, 27. XI. 87a—113a — Artikule řemesel (pekaři, kováři, koláři, krejčí), 1580—1591. 122a—124b — Přiznávací listy k berni, 1595, 1605, 1610. 154b—168b — Artikule řemesel (kožešníci, mlynáři, mydláři), 1581—1650. 180a—212b — Statuta neboli práva pražská (tzv. Soběslavská práva, posled. redakce, R. Schra- nil, Die sogenannten Sobieslaw’schen Rechte. München—Leipzig 1916, uved. rkp. ne- zná). Lit.: K. Poustka, Okresní archiv v Táboře. Průvodce po fondech a sbírkách. Tábor 1958, str. 17, pozn. 31. TEPLICE V ČECHÁCH KNIHA SOUDNÍ RYCHTÁŘSKÁ (FRAGMENT) 1449—1463 1103 OA Teplice v Č. Papír, 10,5x29 cm, ff. 12, paginace moderní, bez vazby, folia jsou značně roz- rušena; češ. Fragment obsahuje 43 zápisů nesporného soudnictví. Ed.: A. Müller, Quellen und Urkundenbuch des Bezirkes Töplitz-Schönau, Praha 1929, str. 185—195. KNIHA SOUDNÍ RYCHTÁŘSKÁ 1501—1521 OA Teplice v Č. Papír, 12X33,5 cm, ff. 118, foliace moderní, vazba kožená, na přední desce vytlačeno do kůže: Töplitz-Stadtbuch 1501; češ. 1104 Zápisy nesporného soudnictví, trhy, obligace apod. Z milosti boží léta syna božího pána našeho Ježíše Krista narozeného tisícího pěti- f. 1a — stého prvního za urozeného pána pana Felixa z Fictum a na Novém Šumburce a na Teplici pána našeho milostivého panování pak léta jeho pátého tato registra rychtářská města Teplice způsobena jsú k řízení obecného dobrého ten pondělí po sv. Trojice (7. VI.) za úředníkóv od pána Jeho Milosti zřízených těchto... TŘEBENICE (distr. I. Lovosice, II. Litoměřice) KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ (1433—)1437—1577 OA Lovosice, rkp. sign. 1 F 36, Gruntovní kniha. 1105 180
Strana 181
Papír, 20,5x28,5 cm, ff. 94, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené tmavou kůží bez ozdob; češ., lat. Vedle trhů nemovitostí, obligací a testamentů obsahuje kniha některé pamětní záznamy: f. 4a — Statuta krejčích, 1455. 87a — Konšelská přísaha, cc. pol. 16. stol. 91a — Záznam o zlodějích koní, proskripce, 1433. Lit.: F. X. Prusík, Kniha třebenská. PAM 14, 1889, str. 251 n, 293 n. (Ib. str. 251, pozn. 3 se zmiňuje o dnes blíže neznámé knize, která je prý „podobná shora uvedené, z r. 1490. Dnes je neznámá.) MĚSTSKÁ KNIHA (DEPERDITUM) cca 1490 Viz pozn. u F. X. Prusíka shora. 1106 TURNOV (distr. II. Semily) KNIHA PAMĚTNÍ 1526—1565(—1595) OA Semily, fond Turnov, rkp. 2, Kniha všelijakých zápisů. Papír, 16,5X22 cm, ff. 393, foliace původní (signatury), vazba původní (lepený papír potažený kůží); češ. Kniha obsahuje téměř všechny zápisy nesporního charakteru. Posledních 34 neoznačených folií obsahuje rejstřík k zápisům. Lit.: J. V. Šimák, Archiv turnovský. ČČH 3, 1897, str. 178 n. 1107 UHERSKÉ HRADIŠTĚ PAMĚTNÍ KNIHA 1368—1489(—1546) 1108 StA Brno, sign. G 10, č. 773, Liber negotiorum. Papír, pergamen, 23x31 cm, ff. 70, foliace moderní, vazba moderní z počátku 20. stol.; lat., češ. Kniha obsahuje trhové zápisy, městské počty, opisy práv a naučení. f. 2a—13b — Multociens desideratus liber, in quo diversa negocia et acta civilia conscribentur, qui nunquam propter aliquorum rerum ignoranciam poterant inchoari. Tamen a quo fideli impulsatus, ut causam inter ipsum et suum adversarium cum consensu jura- torum memorie commendarem sed quod memoria labilis... et instabilis, ideo causam eandem presenti opusculo intytulabo. Et si iste liber — — — habuerit negociorum liber poterit nominari. Anno domini 1368... Následují záznamy o převodech nemovitostí, testamenty aj. z let 1370—1479. — Sequitur census arearum civitatis Redisch ad claustrum Welehrad pertinens. Et secundum hunc censum et arearum locationem quedam divisio agri seu pascuorum, ut patebit, inposterum per juratos est intitulata: Forum antiquum... (seznam činží a rejstřík městské berně z let 1369 a 1370, srv. G. Chaloupka, Dva seznamy městské dávky Uh. Hradiště z druhé poloviny 14. stol. Sbor. Matice Morav. 78, 1959, str. 139 n.). 14a—20а 181
Papír, 20,5x28,5 cm, ff. 94, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky po- tažené tmavou kůží bez ozdob; češ., lat. Vedle trhů nemovitostí, obligací a testamentů obsahuje kniha některé pamětní záznamy: f. 4a — Statuta krejčích, 1455. 87a — Konšelská přísaha, cc. pol. 16. stol. 91a — Záznam o zlodějích koní, proskripce, 1433. Lit.: F. X. Prusík, Kniha třebenská. PAM 14, 1889, str. 251 n, 293 n. (Ib. str. 251, pozn. 3 se zmiňuje o dnes blíže neznámé knize, která je prý „podobná shora uvedené, z r. 1490. Dnes je neznámá.) MĚSTSKÁ KNIHA (DEPERDITUM) cca 1490 Viz pozn. u F. X. Prusíka shora. 1106 TURNOV (distr. II. Semily) KNIHA PAMĚTNÍ 1526—1565(—1595) OA Semily, fond Turnov, rkp. 2, Kniha všelijakých zápisů. Papír, 16,5X22 cm, ff. 393, foliace původní (signatury), vazba původní (lepený papír potažený kůží); češ. Kniha obsahuje téměř všechny zápisy nesporního charakteru. Posledních 34 neoznačených folií obsahuje rejstřík k zápisům. Lit.: J. V. Šimák, Archiv turnovský. ČČH 3, 1897, str. 178 n. 1107 UHERSKÉ HRADIŠTĚ PAMĚTNÍ KNIHA 1368—1489(—1546) 1108 StA Brno, sign. G 10, č. 773, Liber negotiorum. Papír, pergamen, 23x31 cm, ff. 70, foliace moderní, vazba moderní z počátku 20. stol.; lat., češ. Kniha obsahuje trhové zápisy, městské počty, opisy práv a naučení. f. 2a—13b — Multociens desideratus liber, in quo diversa negocia et acta civilia conscribentur, qui nunquam propter aliquorum rerum ignoranciam poterant inchoari. Tamen a quo fideli impulsatus, ut causam inter ipsum et suum adversarium cum consensu jura- torum memorie commendarem sed quod memoria labilis... et instabilis, ideo causam eandem presenti opusculo intytulabo. Et si iste liber — — — habuerit negociorum liber poterit nominari. Anno domini 1368... Následují záznamy o převodech nemovitostí, testamenty aj. z let 1370—1479. — Sequitur census arearum civitatis Redisch ad claustrum Welehrad pertinens. Et secundum hunc censum et arearum locationem quedam divisio agri seu pascuorum, ut patebit, inposterum per juratos est intitulata: Forum antiquum... (seznam činží a rejstřík městské berně z let 1369 a 1370, srv. G. Chaloupka, Dva seznamy městské dávky Uh. Hradiště z druhé poloviny 14. stol. Sbor. Matice Morav. 78, 1959, str. 139 n.). 14a—20а 181
Strana 182
20b—22b — Prodeje a směny nemovitostí, sirotčí zápisy, 1391—1489. 23a — Paměť povinností Hradiště k Buchlovu zámku a držitelům statku toho... (konec 16. stol.). 24a—26a — Opis právní listiny Václava I. pro město Brno z r. 1243, leden (CDB IV. č. 17). 29a—63b — Jura de Brunna transmissa: (opisy právních naučení z Brna). Lit.: G. Chaloupka, Dva seznamy městské dávky Uher. Hradiště z druhé pol. 14. stol. Sbor. Mat. moravské 78, 1959, str. 139 n. REJSTŘÍK ZÁDUŠÍ KOSTELA SV. JIŘÍ 1454—1469 StA Brno, G 13, č. 115. Papír, 12x32,5 cm, ff. 30, moderní foliace vpravo dole, vazba původní, dřevěné desky nekryté, bez hřbetu; lat. 1109 A. Registrum census peccunie capitalis ecclesie: Peticiones — příjmy podle jednotlivých ne- dělí. Item qui dederunt censum — anniversaria, výpůjčky kostelních peněz, umořování půjček. B. Distributa peccunie ecclesiastice: Opravy mešních rouch, zvonů; opravy kostelní budovy; platy za sloužení anniversarií, kos- telní zpěv aj. UNHOŠŤ (distr. I., II. Kladno) KNIHA PAMĚTNÍ 1497—1627 1110 OA Kladno, fond Unhošť. Papír, 11X32,5 cm, ff. 60, foliace starší (rukou 17. stol.) a moderní, bez vazby (dnes nouzová papírová vazba); češ. f. 1a — Léta božího 1497 v ten čtvrtek před svatým Martinem apoštolem božím (9. XI.) kla- dení a psáni jsú statkové v knihy městečka Unhoště podle řádu a práva téhož městečka úřadu opatrných pánův... 1a—37a — Trhy nemovitostí, obligace a kvitance, 1497—1532. 39a—43a — Testamenty, 1529—1551. 44a—58a — Registra hlavní k vytahování všelijakých počtův, důchodův obecních vykona- ných a od úředníkův skládaných (kontribuce, zádušní peníze apod.), 1623—1627. Na předsádce: Tato kniha byla schována s některými registrami v rumu nad klenutím v kostele nad velkým oltářem a když kostel se spravoval a klenutí bouralo, takové se nalezly. To stalo se léta 1702 dne 16. septembris F. V. Růžička, prymas. ÚSTÍ n. Labem KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ 1438—1514 1111 OA Ustí n. Labem, rkp. sign. I., Liber civitatis. Papír, 19,5230,5 cm, ff. 290, foliace původní, vazba moderní (původní perga- menové desky vevázány); lat., češ. f. 1 — Anno domini milesimo qudringentesimo tricesimo octavo cum consensu scabinorum seniorum et tote communitatis in Ausig super Albea formatus et inceptus est liber civitatis dominico Oculi (16. III.) et post destructionem civitatis anno duodecimo. 182
20b—22b — Prodeje a směny nemovitostí, sirotčí zápisy, 1391—1489. 23a — Paměť povinností Hradiště k Buchlovu zámku a držitelům statku toho... (konec 16. stol.). 24a—26a — Opis právní listiny Václava I. pro město Brno z r. 1243, leden (CDB IV. č. 17). 29a—63b — Jura de Brunna transmissa: (opisy právních naučení z Brna). Lit.: G. Chaloupka, Dva seznamy městské dávky Uher. Hradiště z druhé pol. 14. stol. Sbor. Mat. moravské 78, 1959, str. 139 n. REJSTŘÍK ZÁDUŠÍ KOSTELA SV. JIŘÍ 1454—1469 StA Brno, G 13, č. 115. Papír, 12x32,5 cm, ff. 30, moderní foliace vpravo dole, vazba původní, dřevěné desky nekryté, bez hřbetu; lat. 1109 A. Registrum census peccunie capitalis ecclesie: Peticiones — příjmy podle jednotlivých ne- dělí. Item qui dederunt censum — anniversaria, výpůjčky kostelních peněz, umořování půjček. B. Distributa peccunie ecclesiastice: Opravy mešních rouch, zvonů; opravy kostelní budovy; platy za sloužení anniversarií, kos- telní zpěv aj. UNHOŠŤ (distr. I., II. Kladno) KNIHA PAMĚTNÍ 1497—1627 1110 OA Kladno, fond Unhošť. Papír, 11X32,5 cm, ff. 60, foliace starší (rukou 17. stol.) a moderní, bez vazby (dnes nouzová papírová vazba); češ. f. 1a — Léta božího 1497 v ten čtvrtek před svatým Martinem apoštolem božím (9. XI.) kla- dení a psáni jsú statkové v knihy městečka Unhoště podle řádu a práva téhož městečka úřadu opatrných pánův... 1a—37a — Trhy nemovitostí, obligace a kvitance, 1497—1532. 39a—43a — Testamenty, 1529—1551. 44a—58a — Registra hlavní k vytahování všelijakých počtův, důchodův obecních vykona- ných a od úředníkův skládaných (kontribuce, zádušní peníze apod.), 1623—1627. Na předsádce: Tato kniha byla schována s některými registrami v rumu nad klenutím v kostele nad velkým oltářem a když kostel se spravoval a klenutí bouralo, takové se nalezly. To stalo se léta 1702 dne 16. septembris F. V. Růžička, prymas. ÚSTÍ n. Labem KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ 1438—1514 1111 OA Ustí n. Labem, rkp. sign. I., Liber civitatis. Papír, 19,5230,5 cm, ff. 290, foliace původní, vazba moderní (původní perga- menové desky vevázány); lat., češ. f. 1 — Anno domini milesimo qudringentesimo tricesimo octavo cum consensu scabinorum seniorum et tote communitatis in Ausig super Albea formatus et inceptus est liber civitatis dominico Oculi (16. III.) et post destructionem civitatis anno duodecimo. 182
Strana 183
1b—18 — Soudní zápisy zahájených soudů z let 1438—1454. — Pecunia et floreni ungarici et regnensi consessi a dominis vicinis nostris infra- 18b—20 scriptis pro reemtione summe regali a dominis Bezdruziczsky invadiati. Actum feria VI infra octavas pasce (31. III.) anno domini MCCCCLXXXVI°. 21 — Transsumptum privilegium de actis super domicilium presbytarium ad altaria sancte Trinitatis et sancte Trinitatis et sancte Crucis de novo constructa in cimiterio penes scolam (12. XI. 1487). 22 — Svědectví o clu a způsobu jeho vybírání ve Střekově (s. d.). 22b—23b — Tuto sepsáno jest o vydání což se kam vydává k rathausu od obce. Způsob tento jest: . . . Sumy královské hromničné i panu podkomořímu jeho práva i k některým oltářóm co se vydává z obce naší. I také o spravedlnostech našich, kterak ty mají brány býti na clech našich na Labi, na mostě, k věčné památce napsány sú do těchto knih (s. d.). 24 — Památný zápis o právech měšťanů k rubání olšoví v Klíších (r. 1500). Památný zápis o vybírání berně r. 1504. 24b — 25 — Památný zápis o koupi vinice k obci r. 1507. Kvitance kněze Vavřince, kanovníka pražského, na 6 k. 15 gr., které přijal za vi- nici podskalskou od obce a rady (r. 1520). — Anno domini etc. 71 taxacio domorum facta est in civitate Ustensi. 26—27 27b — Taxatio domorum in suburbio (r. 1479). 27b—30b — Sequitur agrorum et pratorum et vinearum et humuletorum in finibus flucti Klitsch iacencium taxacio. 31—290b — Zápisy zahájených soudů z let 1469—1514. Lit.: F. J. Wünsch, Das älteste Aussiger Stadtbuch. Beiträge zur Heimatkunde d. Aussig-Karbitzer Bezirkes 18, 1938, str. 41—43. J. Pražák, O diplomat. metodě. „ Archiv. časopis 1953, str. 223 n. REJSTŘÍK ZÁDUŠÍ KOSTELA P. MARIE 1438—1473 1112 OA Ustí n. L., sign. II A, č. 1. Pergamen, 10X23 cm, ff. 18, paginace moderní, vazbu tvoří fragment pergam. listiny; lat., něm. f. 1a — Anno domini Millesimo quadringentesimo tricesimo octavo in die divisionis Aposto- lorum (15. VII.) post destruccionem civitatis factum est hoc registrum pro ecclesia parrochiali s. Marie per vitricos eiusdem ecclesie, videlicet per dominum Gregorium altaristam Visitacionis s. Marie in eadem ecclesia et Johannem dictum Foit concivem ibidem in Ausigk etc. Následuje soupis darů a dávek ke kostelu, pag. 9, 11, 17 — Registrum vaccarum (soupis želez. krav.). KNIHA TESTAMENTŮ 1509—1586(—1588) 1113 OA Ústí n. L., rkp. č. 2. Papír, 23,5231 cm, ff. 255, paginace částečně původní, částečně moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska prodloužena v pliku; češ., něm., lat. Liber testamentorum ac codicillare urbis Ausigk super Albea conscriptus anno Cristi f. 1b — fere Nativitatis (Anno domini) Millesimo quingentesimo nono, die ipso dive Dorothee (6. II.). Lit.: H. Jellineck, Das Aussiger Testamentbuch von 1509. Sudetendeutsche Fa- milienforschung 3, 1930—1931, str. 160—162. 183
1b—18 — Soudní zápisy zahájených soudů z let 1438—1454. — Pecunia et floreni ungarici et regnensi consessi a dominis vicinis nostris infra- 18b—20 scriptis pro reemtione summe regali a dominis Bezdruziczsky invadiati. Actum feria VI infra octavas pasce (31. III.) anno domini MCCCCLXXXVI°. 21 — Transsumptum privilegium de actis super domicilium presbytarium ad altaria sancte Trinitatis et sancte Trinitatis et sancte Crucis de novo constructa in cimiterio penes scolam (12. XI. 1487). 22 — Svědectví o clu a způsobu jeho vybírání ve Střekově (s. d.). 22b—23b — Tuto sepsáno jest o vydání což se kam vydává k rathausu od obce. Způsob tento jest: . . . Sumy královské hromničné i panu podkomořímu jeho práva i k některým oltářóm co se vydává z obce naší. I také o spravedlnostech našich, kterak ty mají brány býti na clech našich na Labi, na mostě, k věčné památce napsány sú do těchto knih (s. d.). 24 — Památný zápis o právech měšťanů k rubání olšoví v Klíších (r. 1500). Památný zápis o vybírání berně r. 1504. 24b — 25 — Památný zápis o koupi vinice k obci r. 1507. Kvitance kněze Vavřince, kanovníka pražského, na 6 k. 15 gr., které přijal za vi- nici podskalskou od obce a rady (r. 1520). — Anno domini etc. 71 taxacio domorum facta est in civitate Ustensi. 26—27 27b — Taxatio domorum in suburbio (r. 1479). 27b—30b — Sequitur agrorum et pratorum et vinearum et humuletorum in finibus flucti Klitsch iacencium taxacio. 31—290b — Zápisy zahájených soudů z let 1469—1514. Lit.: F. J. Wünsch, Das älteste Aussiger Stadtbuch. Beiträge zur Heimatkunde d. Aussig-Karbitzer Bezirkes 18, 1938, str. 41—43. J. Pražák, O diplomat. metodě. „ Archiv. časopis 1953, str. 223 n. REJSTŘÍK ZÁDUŠÍ KOSTELA P. MARIE 1438—1473 1112 OA Ustí n. L., sign. II A, č. 1. Pergamen, 10X23 cm, ff. 18, paginace moderní, vazbu tvoří fragment pergam. listiny; lat., něm. f. 1a — Anno domini Millesimo quadringentesimo tricesimo octavo in die divisionis Aposto- lorum (15. VII.) post destruccionem civitatis factum est hoc registrum pro ecclesia parrochiali s. Marie per vitricos eiusdem ecclesie, videlicet per dominum Gregorium altaristam Visitacionis s. Marie in eadem ecclesia et Johannem dictum Foit concivem ibidem in Ausigk etc. Následuje soupis darů a dávek ke kostelu, pag. 9, 11, 17 — Registrum vaccarum (soupis želez. krav.). KNIHA TESTAMENTŮ 1509—1586(—1588) 1113 OA Ústí n. L., rkp. č. 2. Papír, 23,5231 cm, ff. 255, paginace částečně původní, částečně moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska prodloužena v pliku; češ., něm., lat. Liber testamentorum ac codicillare urbis Ausigk super Albea conscriptus anno Cristi f. 1b — fere Nativitatis (Anno domini) Millesimo quingentesimo nono, die ipso dive Dorothee (6. II.). Lit.: H. Jellineck, Das Aussiger Testamentbuch von 1509. Sudetendeutsche Fa- milienforschung 3, 1930—1931, str. 160—162. 183
Strana 184
ÚSTÍ n. Lužnicí (distr. I. II. Tábor) MĚSTSKÁ KNIHA (DEPERDITUM) poč. 15. stol. 1114 Zprávu o deperditech města Ústí n. Luž. podává Zd. Šimeček, Zpráva o středověkých městs. knihách ze Sezimova Ústí. JSH 24, 1955, str. 30—32. (Na základě zápisu v soudní knize města Vodňan, čís. soupisu 1123, fol. 7.) ÚŠTĚK (distr. I. II. Litoměřice) KNIHA PAMĚTNÍ 1517—1566(—1594) 1115 OA Litoměřice, fond městský archiv Úštěk, sign. XIII. 1. Papír, 17X22,5 cm, ff. 274, paginace moderní, vazba nová (rekonstrukce stavu ze 16. stol.), kovové rohy, k uzavření slouží zámek; češ. Zápisy o prodejích a koupích nemovitostí, obligace, testamenty, zápisy o placení úroků faráři, opisy zachovalostních listů, udělování městského práva. Na předním přídeští: Item čtvery knihy papíru v těchto knihách, za jedny nic není dáno neb sou od Isaiáše přidány dobrovolně než za troje po třech groších a za pukly 5 gr. a od vázání a za kůži dva bílé tantum. Suma za to 18 gr. (cca 1517). VELHARTICE (distr. I. Sušice, II. Klatovy) KNIHA PAMĚTNÍ (FRAGMENT) 1397—1720 1116 OA Sušice (dř. Archiv Nár. muzea v Praze), Městská kniha. Papír, 23,5x32,7 cm, ff. 85, foliace moderní, vazba moderní, rozrušená folia opravena; češ., lat. Kniha obsahuje v chronologické řadě zápisy o trzích nemovitostí, pojišťován sirotčích ma- jetků, vyúčtování peněz, platy ke špitálu aj. VELKÁ BÍTEŠ (distr. II. Žďár n. S.) KNIHA PAMĚTNÍ 1414—1731 1117 OA Vel. Bíteš (dř. uložen rkp. v StA Brno). Papír, 23x31 cm, ff. 186, foliace rukou 17. stol., nepřesná (!), vazba moderní, lepenkové desky potažené kůží; něm., češ., lat. f. 2a — ... Nach dem hab wir der Dacht ein statpuch mit willen unsers gnedigsten Herren Laczkeyns von Crawarn und mit rat der ganczen gemayn der stat czum Heynreichs 184
ÚSTÍ n. Lužnicí (distr. I. II. Tábor) MĚSTSKÁ KNIHA (DEPERDITUM) poč. 15. stol. 1114 Zprávu o deperditech města Ústí n. Luž. podává Zd. Šimeček, Zpráva o středověkých městs. knihách ze Sezimova Ústí. JSH 24, 1955, str. 30—32. (Na základě zápisu v soudní knize města Vodňan, čís. soupisu 1123, fol. 7.) ÚŠTĚK (distr. I. II. Litoměřice) KNIHA PAMĚTNÍ 1517—1566(—1594) 1115 OA Litoměřice, fond městský archiv Úštěk, sign. XIII. 1. Papír, 17X22,5 cm, ff. 274, paginace moderní, vazba nová (rekonstrukce stavu ze 16. stol.), kovové rohy, k uzavření slouží zámek; češ. Zápisy o prodejích a koupích nemovitostí, obligace, testamenty, zápisy o placení úroků faráři, opisy zachovalostních listů, udělování městského práva. Na předním přídeští: Item čtvery knihy papíru v těchto knihách, za jedny nic není dáno neb sou od Isaiáše přidány dobrovolně než za troje po třech groších a za pukly 5 gr. a od vázání a za kůži dva bílé tantum. Suma za to 18 gr. (cca 1517). VELHARTICE (distr. I. Sušice, II. Klatovy) KNIHA PAMĚTNÍ (FRAGMENT) 1397—1720 1116 OA Sušice (dř. Archiv Nár. muzea v Praze), Městská kniha. Papír, 23,5x32,7 cm, ff. 85, foliace moderní, vazba moderní, rozrušená folia opravena; češ., lat. Kniha obsahuje v chronologické řadě zápisy o trzích nemovitostí, pojišťován sirotčích ma- jetků, vyúčtování peněz, platy ke špitálu aj. VELKÁ BÍTEŠ (distr. II. Žďár n. S.) KNIHA PAMĚTNÍ 1414—1731 1117 OA Vel. Bíteš (dř. uložen rkp. v StA Brno). Papír, 23x31 cm, ff. 186, foliace rukou 17. stol., nepřesná (!), vazba moderní, lepenkové desky potažené kůží; něm., češ., lat. f. 2a — ... Nach dem hab wir der Dacht ein statpuch mit willen unsers gnedigsten Herren Laczkeyns von Crawarn und mit rat der ganczen gemayn der stat czum Heynreichs 184
Strana 185
czu eyner ewigen gedachtnuss aller sach es sey erb, oder ander gut, wy oder wo sy gelegen sein umb unsers stat czu der czeit als man czelt nach Cristus gepurt 1414 des freytags vor der Aynleftausend Meyt tag (19. X.)... Bkp. obsahuje převody nemovitostí, smlouvy přátelské apod. Vedle toho jsou tu vepsány též pamětní a hospodářské záznamy (f. 7a—20b — Seznam nemovitostí ve městě, cca 1414; f. 32a—36a — Renthakker cca 1415, placení berně z pozemků; f. 37a—39b — Popis obecního majetku, čes. i něm., 15.—16. stol.; f. 144b—150a — Kresby bítešské radnice v období 1696 až 1880; f. 156a—158a — Seznam purkmistrů 1414—1886; f. 194b — Tuto se vypisují potřeby, které se dějí při zahájeném soudu, 2. pol. 15. stol. aj.). Lit. a ed.: B. Bretholz, Einige Brünner Rechtssprüche für Heinrichs-Bitesch aus dem 15. Jht. (1419—1464). ZVGMS 4, 1900, str. 406 n. J. Tiray, Městská kniha bitešská z r. 1414. Čas. mor. muzea zem. 8, 1908, str. 119—140, 294—319 (částeč. edice). VELKÉ MEZIŘÍČÍ (distr. II. Žďár n. S.) KNIHA PAMĚTNÍ 1387—1572(—1577) 1118 OA Vel. Meziříčí, rkp. sign. IV. 2. Papír, 22X30,5 cm, ff. XIII † 382, foliace původní (v části rkp.) a moderní, vazba původní z poč. 16. stol. (cca 1527), dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; lat., češ., něm. V dnešní podobě vznikl rkp. teprve na poč. 16. stol., nejspíše prací měst. písaře Jana Moravy z Janovic (působil v 1. 1492—1536), který spojil dva dosud samostatné rukopisy (zde ozn. I., II.) v celek, přidal další folia a pokračoval ve vedení jednotné knihy: I. f. IIb—VIa — Rejstřík k právním naučením jihlavským (pol. 15. stol.). 1a—70a — Nálezy pánů jihlavských (81 nálezů z 1. 1380—1561). Valnou část jich napsal do knihy r. 1453 městský notář Václav z Chlístova, viz ib. fol. IIb: Hec appellacio- num in hoc volumine redaccio facta est anno domini 1453°, finita feria 6a post solemnitatem Omnium sanctorum (2. XI.) magistrocivium protunc Benessio dicto Za- kalyn et consulibus... notario vero eorum Wenceslao de Chlistov civitatis huius natali scriba cognominato. II. f. 112b—122b — Abecední rejstřík pro oddíl IIa + IIb (částečně), pořízený notářem Janem Moravou z Jemnice r. 1527 a doplněný jím pro období jeho funkce notáře (do r. 1536). Rejstřík vznikl po svázání části I + IIa a doplnění IIb. IIa. f. 133a—226b — Původní nejstarší velkomeziříčská měst. kniha se zápisy z let 1387—1503 (první čes. zápis f. 139b z r. 1416). Pořadí zápisů je velmi pomíchané a ke změtení došlo zjevně při vazbě v r. 1527. Obsah: sirotčí zápisy, obligace, kvitance, pronájem mýta, trhy nemovitostí, testamenty aj. nesporné záležitosti. IIb. f. 227a—382b — Zápisy nesporného (pamětního) rázu, 1503—1577. Lit.: J. Mašín, Program zem. reálky ve V. Meziříčí, 1900. J. F. Svoboda, Selský archiv 12, 1919. SIROTČÍ KNIHA (FRAGMENT) (1522—1558) StA Brno, rkp. sign. G 10, č. 1027. 1119 185
czu eyner ewigen gedachtnuss aller sach es sey erb, oder ander gut, wy oder wo sy gelegen sein umb unsers stat czu der czeit als man czelt nach Cristus gepurt 1414 des freytags vor der Aynleftausend Meyt tag (19. X.)... Bkp. obsahuje převody nemovitostí, smlouvy přátelské apod. Vedle toho jsou tu vepsány též pamětní a hospodářské záznamy (f. 7a—20b — Seznam nemovitostí ve městě, cca 1414; f. 32a—36a — Renthakker cca 1415, placení berně z pozemků; f. 37a—39b — Popis obecního majetku, čes. i něm., 15.—16. stol.; f. 144b—150a — Kresby bítešské radnice v období 1696 až 1880; f. 156a—158a — Seznam purkmistrů 1414—1886; f. 194b — Tuto se vypisují potřeby, které se dějí při zahájeném soudu, 2. pol. 15. stol. aj.). Lit. a ed.: B. Bretholz, Einige Brünner Rechtssprüche für Heinrichs-Bitesch aus dem 15. Jht. (1419—1464). ZVGMS 4, 1900, str. 406 n. J. Tiray, Městská kniha bitešská z r. 1414. Čas. mor. muzea zem. 8, 1908, str. 119—140, 294—319 (částeč. edice). VELKÉ MEZIŘÍČÍ (distr. II. Žďár n. S.) KNIHA PAMĚTNÍ 1387—1572(—1577) 1118 OA Vel. Meziříčí, rkp. sign. IV. 2. Papír, 22X30,5 cm, ff. XIII † 382, foliace původní (v části rkp.) a moderní, vazba původní z poč. 16. stol. (cca 1527), dřevěné desky potažené kůží, kování, k uzavření sloužily proužky kůže; lat., češ., něm. V dnešní podobě vznikl rkp. teprve na poč. 16. stol., nejspíše prací měst. písaře Jana Moravy z Janovic (působil v 1. 1492—1536), který spojil dva dosud samostatné rukopisy (zde ozn. I., II.) v celek, přidal další folia a pokračoval ve vedení jednotné knihy: I. f. IIb—VIa — Rejstřík k právním naučením jihlavským (pol. 15. stol.). 1a—70a — Nálezy pánů jihlavských (81 nálezů z 1. 1380—1561). Valnou část jich napsal do knihy r. 1453 městský notář Václav z Chlístova, viz ib. fol. IIb: Hec appellacio- num in hoc volumine redaccio facta est anno domini 1453°, finita feria 6a post solemnitatem Omnium sanctorum (2. XI.) magistrocivium protunc Benessio dicto Za- kalyn et consulibus... notario vero eorum Wenceslao de Chlistov civitatis huius natali scriba cognominato. II. f. 112b—122b — Abecední rejstřík pro oddíl IIa + IIb (částečně), pořízený notářem Janem Moravou z Jemnice r. 1527 a doplněný jím pro období jeho funkce notáře (do r. 1536). Rejstřík vznikl po svázání části I + IIa a doplnění IIb. IIa. f. 133a—226b — Původní nejstarší velkomeziříčská měst. kniha se zápisy z let 1387—1503 (první čes. zápis f. 139b z r. 1416). Pořadí zápisů je velmi pomíchané a ke změtení došlo zjevně při vazbě v r. 1527. Obsah: sirotčí zápisy, obligace, kvitance, pronájem mýta, trhy nemovitostí, testamenty aj. nesporné záležitosti. IIb. f. 227a—382b — Zápisy nesporného (pamětního) rázu, 1503—1577. Lit.: J. Mašín, Program zem. reálky ve V. Meziříčí, 1900. J. F. Svoboda, Selský archiv 12, 1919. SIROTČÍ KNIHA (FRAGMENT) (1522—1558) StA Brno, rkp. sign. G 10, č. 1027. 1119 185
Strana 186
Papír, 20,5X30,2, ff. 20, fragmentární původní foliace, moderní foliace, bez vazby, v nouzovém obalu; češ. Původní foliace dovoluje zachytit ztráty: fol. 1, 2, 11, 14, 18, 19, 24, 25, 35, 82, 83, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94. VELVARY (distr. I. Kralupy n. Vlt., II. Kladno) KNIHA SOUDNÍ 1455—1599(—1636) SUA III. — PK Velvary. Papír, 22X31 cm, ff. 169, foliace novější, vazba moderní, lepenkové desky; češ. 1120a, b f. 5a—102b — Anno domini 1455 iste liber memorialis comparatus est per Welikonem pro- tunc consulem, et hoc cum consensu omnium consulum, qui pro tempore hic fuerunt locati per generosum dominum Czenkonen protunc purkrabium castri Pragensis, qui quidem nominaliter subsecuntur... Následují nesporné zápisy o trzích, obligacích, sirotčí zápisy aj. 2b — Anno domini 1456 — — — ex mandato judicis dominorumque consulum necnon 103а—1 tocius communitatis facta est hec intabulacio malefactorum: Zápisy trestního soudnictví z let 1456—1514 jsou nečetné a promíšeny záznamy ne- spornými z let 1489—1497. 113—169 — Prázdná. Lit.: A. Haas, Městské zřízení ve Velvarech před třicetiletou válkou. Středočes. sb. histor. 3, 1959, str. 1—41. KNIHA TRHOVÁ 1509—1758 1121 OA Kralupy n. Vlt., rkp. 1, Liber donationum inter virum et uxorem. Papír, 22X33 cm, ff. 245, foliace rukou 18. stol., vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily proužky kůže; češ. Manžel. smlouvy jsou až na konci rkp. ve větší míře, jinak běžné trhové zápisy. Lit.: A. Haas, Středočes. sb. histor. 3, 1959, str. 1—41. VIMPERK (distr. II. Prachatice) KNIHA PAMĚTNÍ 1479—1671 1122 SUA III — PK Vimperk I. Papír, 40,5x29 cm, ff. 195, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží opatřenou ornamentálním slepotiskem, v rozích a uprostřed kovové pukličky, k uzavření sloužil zámek; češ. Kniha obsahuje vedle záznamů o trzích, testamentech, obligacích aj. také: f. 55a—63b — Privilegia daná městečku v letech 1479—1546 králem Vladislavem II. (CIM IV-2, 186
Papír, 20,5X30,2, ff. 20, fragmentární původní foliace, moderní foliace, bez vazby, v nouzovém obalu; češ. Původní foliace dovoluje zachytit ztráty: fol. 1, 2, 11, 14, 18, 19, 24, 25, 35, 82, 83, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94. VELVARY (distr. I. Kralupy n. Vlt., II. Kladno) KNIHA SOUDNÍ 1455—1599(—1636) SUA III. — PK Velvary. Papír, 22X31 cm, ff. 169, foliace novější, vazba moderní, lepenkové desky; češ. 1120a, b f. 5a—102b — Anno domini 1455 iste liber memorialis comparatus est per Welikonem pro- tunc consulem, et hoc cum consensu omnium consulum, qui pro tempore hic fuerunt locati per generosum dominum Czenkonen protunc purkrabium castri Pragensis, qui quidem nominaliter subsecuntur... Následují nesporné zápisy o trzích, obligacích, sirotčí zápisy aj. 2b — Anno domini 1456 — — — ex mandato judicis dominorumque consulum necnon 103а—1 tocius communitatis facta est hec intabulacio malefactorum: Zápisy trestního soudnictví z let 1456—1514 jsou nečetné a promíšeny záznamy ne- spornými z let 1489—1497. 113—169 — Prázdná. Lit.: A. Haas, Městské zřízení ve Velvarech před třicetiletou válkou. Středočes. sb. histor. 3, 1959, str. 1—41. KNIHA TRHOVÁ 1509—1758 1121 OA Kralupy n. Vlt., rkp. 1, Liber donationum inter virum et uxorem. Papír, 22X33 cm, ff. 245, foliace rukou 18. stol., vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily proužky kůže; češ. Manžel. smlouvy jsou až na konci rkp. ve větší míře, jinak běžné trhové zápisy. Lit.: A. Haas, Středočes. sb. histor. 3, 1959, str. 1—41. VIMPERK (distr. II. Prachatice) KNIHA PAMĚTNÍ 1479—1671 1122 SUA III — PK Vimperk I. Papír, 40,5x29 cm, ff. 195, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky po- tažené kůží opatřenou ornamentálním slepotiskem, v rozích a uprostřed kovové pukličky, k uzavření sloužil zámek; češ. Kniha obsahuje vedle záznamů o trzích, testamentech, obligacích aj. také: f. 55a—63b — Privilegia daná městečku v letech 1479—1546 králem Vladislavem II. (CIM IV-2, 186
Strana 187
č. 466), Ferdinandem I., Kunátem Kaplířem ze Sulevic, Vilémem z Rožmberka a Já- chymem z Hradce. 178b—184b — Výpisy z desk zemských na různé platy a povinnosti z let 1489—1548. 186a—187b — Popis hranic lesa, darovaného městu Petrem Vokem z Rožmberka, 1598. 189 — Dva testamenty měšťanů vimperských na obdarování měst. špitálu, 1477, 1522. 195 — Soupis osedlých ve městě (přijímání za měšťany) z let 1578—1580. VODŘANY (distr. II. Strakonice) KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ (1404—)1406 — POL. 17. STOL. 1123 OA Strakonice, fond Vodňany. Papír, pergamen, 19,5X30 cm, ff. 58, foliace novější, vazba novější (z 19. stol.), lepenkové desky; češ., lat. f. 1—7 — Pozdější složka: Inhalt. Zhotovil Josef Schön, gymn. prefekt v Písku, 11. II. 1827. f. 1a — (původní). 1. zápis je datován 5. XII. 1406, ale jsou tu i zápisy ze začátku roku 1404. Do knihy totiž bylo přepisováno s odstupem času, vždy zapsána skupina zápisů naráz (f. 1—5, 5—9) jistě podle předlohy. V zápisech z pol. 15. st. se knize říká autentická (f. 19 — ... fieri iussimus et huic autentico commendari) na rozdíl od jiné knihy zvané manuál (f. 19... queratur in manuali libro hujus civitatis). Forma zápisů: In nomine domini amen. Nos Zbinco judex tunc temporis civitatis Wodnanensis, Laurencius Chwaleticzky, tunc temporis magister civium, Jacobus Hoff, Laurencius Frana, Vaczek, Venceslaus, Johannes Patek, Wenceslaus Martini, Vence- slaus Ssypun, Johannes Sskralup, Johannes Pyenyczie, Johannes Diedek, Matheus carnifex scabini tunc temporis civitatis Vodnanensis recognoscimus per hoc scriptum, quod reductum est nobis in memoriam, quod Ssanth carnifex, concivis noster de- bilis... volens anime sue de remedio providere... legavit unum stannum panni pro pauperibus anno quolibet in perpetuum distribuendum de domo sua... per consules, qui essent tunc temporis et non domus prescripte possessorem. Datum et actum anno domini M'CCCCVI dominica ante festum sancti Nicolai (5. XII.). Stejná forma zápisů ostatních o věcech soukromoprávních sporných i nesporných. Vše vysvědčuje rychtář, purkmistr a přísežní. Ač se nikde nepraví, že seděli na soudě, jedná se nesporně o knihu soudní. Ta povaha trvá však jen do r. 1420. V době husitského revol. hnutí není vedena. V užívání je opět od r. 1446. Tehdy však už je knihou radní, autentickou, věčnou. V čele zápisů se neobjevuje už rychtář, ale purk- mistr a přísežní, purkmistr a rada. Zapisují se také věci týkající se celé obce. (Usta- novení o testamentech, o sirotcích, smlouvy obecní i pouhé paměti. Přepisována sem byla privilegia městská, výpisy k sporu o sklad soli s Píseckými, inventář kostela apod.). Tak kniha pamětní vedena až do 1. pol. 17. stol. f. 50—51 — Pozdější složka: Denkwürdige Aufschriften in der Kirche S. Johannis Baptiste. Písmo 1. pol. 19. stol. Noty krajského úřadu z r. 1834. KNIHA TRHOVÁ 1481—1499(—1508) SUA III. — PK — Vodňany I. Papír, 11x31,5 cm, ff. 188, foliace moderní, vazba moderní (dochována pouze přední deska); češ., lat. 1124 Na předním přídeští poznámka rukou poč. 20. stol.: Stará kniha vodňanská koupena od ma- líře Waldhausera. 1907 jan. 28. f. 1b—11a — Abecední rejstřík, pořízený koncem 15. stol. (je neúplný, zachycuje pouze fol. 13a—91а). 187
č. 466), Ferdinandem I., Kunátem Kaplířem ze Sulevic, Vilémem z Rožmberka a Já- chymem z Hradce. 178b—184b — Výpisy z desk zemských na různé platy a povinnosti z let 1489—1548. 186a—187b — Popis hranic lesa, darovaného městu Petrem Vokem z Rožmberka, 1598. 189 — Dva testamenty měšťanů vimperských na obdarování měst. špitálu, 1477, 1522. 195 — Soupis osedlých ve městě (přijímání za měšťany) z let 1578—1580. VODŘANY (distr. II. Strakonice) KNIHA SOUDNÍ A PAMĚTNÍ (1404—)1406 — POL. 17. STOL. 1123 OA Strakonice, fond Vodňany. Papír, pergamen, 19,5X30 cm, ff. 58, foliace novější, vazba novější (z 19. stol.), lepenkové desky; češ., lat. f. 1—7 — Pozdější složka: Inhalt. Zhotovil Josef Schön, gymn. prefekt v Písku, 11. II. 1827. f. 1a — (původní). 1. zápis je datován 5. XII. 1406, ale jsou tu i zápisy ze začátku roku 1404. Do knihy totiž bylo přepisováno s odstupem času, vždy zapsána skupina zápisů naráz (f. 1—5, 5—9) jistě podle předlohy. V zápisech z pol. 15. st. se knize říká autentická (f. 19 — ... fieri iussimus et huic autentico commendari) na rozdíl od jiné knihy zvané manuál (f. 19... queratur in manuali libro hujus civitatis). Forma zápisů: In nomine domini amen. Nos Zbinco judex tunc temporis civitatis Wodnanensis, Laurencius Chwaleticzky, tunc temporis magister civium, Jacobus Hoff, Laurencius Frana, Vaczek, Venceslaus, Johannes Patek, Wenceslaus Martini, Vence- slaus Ssypun, Johannes Sskralup, Johannes Pyenyczie, Johannes Diedek, Matheus carnifex scabini tunc temporis civitatis Vodnanensis recognoscimus per hoc scriptum, quod reductum est nobis in memoriam, quod Ssanth carnifex, concivis noster de- bilis... volens anime sue de remedio providere... legavit unum stannum panni pro pauperibus anno quolibet in perpetuum distribuendum de domo sua... per consules, qui essent tunc temporis et non domus prescripte possessorem. Datum et actum anno domini M'CCCCVI dominica ante festum sancti Nicolai (5. XII.). Stejná forma zápisů ostatních o věcech soukromoprávních sporných i nesporných. Vše vysvědčuje rychtář, purkmistr a přísežní. Ač se nikde nepraví, že seděli na soudě, jedná se nesporně o knihu soudní. Ta povaha trvá však jen do r. 1420. V době husitského revol. hnutí není vedena. V užívání je opět od r. 1446. Tehdy však už je knihou radní, autentickou, věčnou. V čele zápisů se neobjevuje už rychtář, ale purk- mistr a přísežní, purkmistr a rada. Zapisují se také věci týkající se celé obce. (Usta- novení o testamentech, o sirotcích, smlouvy obecní i pouhé paměti. Přepisována sem byla privilegia městská, výpisy k sporu o sklad soli s Píseckými, inventář kostela apod.). Tak kniha pamětní vedena až do 1. pol. 17. stol. f. 50—51 — Pozdější složka: Denkwürdige Aufschriften in der Kirche S. Johannis Baptiste. Písmo 1. pol. 19. stol. Noty krajského úřadu z r. 1834. KNIHA TRHOVÁ 1481—1499(—1508) SUA III. — PK — Vodňany I. Papír, 11x31,5 cm, ff. 188, foliace moderní, vazba moderní (dochována pouze přední deska); češ., lat. 1124 Na předním přídeští poznámka rukou poč. 20. stol.: Stará kniha vodňanská koupena od ma- líře Waldhausera. 1907 jan. 28. f. 1b—11a — Abecední rejstřík, pořízený koncem 15. stol. (je neúplný, zachycuje pouze fol. 13a—91а). 187
Strana 188
KNIHA TRHOVÁ 1499—1528 1125 OA Strakonice, fond Vodňany, sign. Je 1. Papír, 21X31 cm, ff. 230, foliace původní (signatury), vazba novější (z 19. stol.), lepenkové desky; češ. Úvodních 12 fol. rejstřík, fol. An obsahuje statuta městská o hráčích, lovení v řece apod., 1516—1529. KNIHA SENTENCÍ 1519—1528 1126 OA Strakonice, fond Vodňany, sign. B IV., 1, č. 83. Papír, 18X23,5 cm, ff. 70, foliace moderní, vazba novější, lepenkové desky; češ. Kniha obsahuje v chronolog. pořadí zápisy sporného soudnictví (v protokolární formě). KNIHA TRHOVÁ 1524—1556 1127 OA Strakonice, fond Vodňany, sign. B III. 3a, č. 78. Papír, 22X32 cm, ff. 232, foliace původní a pro počátek rkp., který nefoliován, moderní, vazba novější, lepenkové desky, k uzavření slouží kožené proužky; češ. f. 1a — Popisují se tuto rugy nebo viny královské. 1b—4b — Přísahy městských úředníků a řemesel. 5a—7b, 12a—19b — Abecední rejstřík. 3a — Anno domini 1524 serenissimus princeps et dominus dominus Ludovicus Ungarie et Boemie etc. rex, dominus noster gratiosissimus per generosum dominum Jacobum de Wrzesowicz et in Velicz succamerarium regni Boemie et Johannem Hlawsa ex Liboslaw, civem Pragensem instituit et destituit scabinos in civitate Vodniana feria 6a post Corporis Christi (27. V.), quorum nomina utrisque consilii inferius sunt expressa:... 3b—215b — Trhové zápisy. VOLYNĚ (distr. I. II. Strakonice) KNIHA TESTAMENTŮ (DEPERDITUM) (1370—1586) 1128a MA Volyně, sign. B-1. Opisy z tohoto deperdita, označovaného „knihy městské chlupaté bílé“, jsou uvedeny ve vidimusu purkmistra a měst. rady města Volyně z r. 1591 (46 fol. v pergamen. vazbě). KNIHA PAMĚTNÍ 1521—1581(—1631) 1128 MA Volyně, sign. B-2. Papír, 16,5X21,3 cm, ff. 142, foliace původní (částečná do fol. 118), paginace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu; češ. Na přední desce: Zápisové knih městských o domy a o dědictví. f. 1a — Item zápisové knih městských o domy a o dědictví za pana Oleška, času toho purk- mistra, ten úterý před sv. Duchem, léta od narození božího 1521 (14. V.). 188
KNIHA TRHOVÁ 1499—1528 1125 OA Strakonice, fond Vodňany, sign. Je 1. Papír, 21X31 cm, ff. 230, foliace původní (signatury), vazba novější (z 19. stol.), lepenkové desky; češ. Úvodních 12 fol. rejstřík, fol. An obsahuje statuta městská o hráčích, lovení v řece apod., 1516—1529. KNIHA SENTENCÍ 1519—1528 1126 OA Strakonice, fond Vodňany, sign. B IV., 1, č. 83. Papír, 18X23,5 cm, ff. 70, foliace moderní, vazba novější, lepenkové desky; češ. Kniha obsahuje v chronolog. pořadí zápisy sporného soudnictví (v protokolární formě). KNIHA TRHOVÁ 1524—1556 1127 OA Strakonice, fond Vodňany, sign. B III. 3a, č. 78. Papír, 22X32 cm, ff. 232, foliace původní a pro počátek rkp., který nefoliován, moderní, vazba novější, lepenkové desky, k uzavření slouží kožené proužky; češ. f. 1a — Popisují se tuto rugy nebo viny královské. 1b—4b — Přísahy městských úředníků a řemesel. 5a—7b, 12a—19b — Abecední rejstřík. 3a — Anno domini 1524 serenissimus princeps et dominus dominus Ludovicus Ungarie et Boemie etc. rex, dominus noster gratiosissimus per generosum dominum Jacobum de Wrzesowicz et in Velicz succamerarium regni Boemie et Johannem Hlawsa ex Liboslaw, civem Pragensem instituit et destituit scabinos in civitate Vodniana feria 6a post Corporis Christi (27. V.), quorum nomina utrisque consilii inferius sunt expressa:... 3b—215b — Trhové zápisy. VOLYNĚ (distr. I. II. Strakonice) KNIHA TESTAMENTŮ (DEPERDITUM) (1370—1586) 1128a MA Volyně, sign. B-1. Opisy z tohoto deperdita, označovaného „knihy městské chlupaté bílé“, jsou uvedeny ve vidimusu purkmistra a měst. rady města Volyně z r. 1591 (46 fol. v pergamen. vazbě). KNIHA PAMĚTNÍ 1521—1581(—1631) 1128 MA Volyně, sign. B-2. Papír, 16,5X21,3 cm, ff. 142, foliace původní (částečná do fol. 118), paginace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu; češ. Na přední desce: Zápisové knih městských o domy a o dědictví. f. 1a — Item zápisové knih městských o domy a o dědictví za pana Oleška, času toho purk- mistra, ten úterý před sv. Duchem, léta od narození božího 1521 (14. V.). 188
Strana 189
2a — Výpisy z desk zemských z r. 1521. Týkají se desk zápisných: 1387, 5. srpna písecký měšťan Mikuláš nadává oltář volyňského kostela, k čemuž dává král své svolení. 1388, 23. května, nadání oltáře Těla páně v témže kostele. Srv. Libri erectionum III. Pragae 1879, č. 428. 2b — Zápis z r. 1530, jenž je přeškrtán: Písař. Léta Božieho XVCXXX' v pondělí po slavném hodu Ducha svatého (5. VI.) stalo se svolení mezi pány purkmistrem a konšely a to takové: cožkoli písař městský do knih městských zapisuje, aby jemu od toho zápisu 1 groš český dán byl a nic více ani méně. Actum anno ut supra. — Zápisy o převodech nemovitostí, převážně luk, domů apod., a to z let 1521, 1528, 1531, 1528, 1529, 1530, 1521, 1523, 1577, 1528, 1559, 1525, 1532, 1528, 1530, 1529, 1528, 1529 atd. Chronologická řada není dodržována. V tomto celku jsou i zápisy jiného charakteru, a to: fol. 12a kvitování a fol. 22a za- půjčování peněz radou z pozůstalostí. — 4 listy z 21., 22. a 24. května 1530 o cenách, prodeji a vážení masa Volyňským od Jana z Rožmberka, Vodňanským, Prachatickým a Netolickým a odpověď Vo- lyňských Prachatickým. Pod tím pozn. Listové z měst o řezníky. 25a—118b — Převody nemovitostí; převážně zápisy na domy a statky vůbec, dále zápisy kvitancí, sporů, zápisy na vesnice. Na fol. 32a zápisy nadání pro mše. p. 237—240 — 2 listy Děpoltu Popelovi z Lobkovic z r. 1612 a 1613 ohledně várky piva. 261—267 — Obligace různých měšťanů městské radě, hlavně z r. 1521. 280—281 — Tři obecní snesení z let 1521, 1591 a 1631 o placení pasákům dobytka. 3a—23a 23b—24 VYSOKÉ MÝTO (distr. II. Ústí n. Orl.) KNIHA TRHOVÁ 1424—1433(—1464) 1129 OA Vys. Mýto, rkp. sign. A 1. Kniha gruntovní nejstarší. Papír, 11X31 cm, ff. 292, moderní foliace vpravo dole, vazba původní, dřevěné desky potažené světlou kůží, mosazné kování, k uzavření sloužily dva proužky kůže a spona; češ., lat. Trhy nemovitostí (domy, pole), poručenství, směny, dluhy, splátky, kvitance, sirotčí zápisy. Pořadí zápisů je porušeno: fol. 1a — počínají r. 1433, dále v chronologickém pořadí; fol. 254a—292b — zápisy z let 1427, 1431—1443. Na fol. 278b uveden zápis z r. 1424. f. 279a — Soupis koní (celkem 47), určených na pomoc sirotčímu bratrstvu, cca 1432. Petr Malejovský a Beneš z podměstí si stěžují Blažkovi hejtmanu a jiným starším 279b — vojska sirotčího na konšely, že je mocí odtiskují od jejich spravedlnosti a svoláním obce donucují městskou radu, aby předložila počty ze svého působení. KNIHA TRHOVÁ 1463—1516 1130 OA Vys. Mýto, rkp. sign. N 2, Liber civitatis Alte Mute. Papír, 22,5234,5 cm, ff. 500, foliace rukou 16. stol. do fol. 447, pokračování moderní vpravo shora (nepřesné), vazba původní, dřevěné desky, potažené svět- lou kůží, mosazné kování, k uzavření sloužily dva proužky kůže. Vazba chatrná; češ., lat. Pergamen. předsádka s řadou poznámek nesporného charakteru. Trhy nemovitostí (domy, pole), poručenství, směny, dluhy, splátky, kvitance, sirotčí zápisy. Přední přídeští — Liber civitatis Alte Mute. Anno domini M°CCCC LXIII° hoc opus compara- tum est per famosum virum dominum Paulum et Egidium tunc notarium eiusdem civitatis. f. 1a—437a — Zápisy v chronologickém pořadí z let 1464—1510. 189
2a — Výpisy z desk zemských z r. 1521. Týkají se desk zápisných: 1387, 5. srpna písecký měšťan Mikuláš nadává oltář volyňského kostela, k čemuž dává král své svolení. 1388, 23. května, nadání oltáře Těla páně v témže kostele. Srv. Libri erectionum III. Pragae 1879, č. 428. 2b — Zápis z r. 1530, jenž je přeškrtán: Písař. Léta Božieho XVCXXX' v pondělí po slavném hodu Ducha svatého (5. VI.) stalo se svolení mezi pány purkmistrem a konšely a to takové: cožkoli písař městský do knih městských zapisuje, aby jemu od toho zápisu 1 groš český dán byl a nic více ani méně. Actum anno ut supra. — Zápisy o převodech nemovitostí, převážně luk, domů apod., a to z let 1521, 1528, 1531, 1528, 1529, 1530, 1521, 1523, 1577, 1528, 1559, 1525, 1532, 1528, 1530, 1529, 1528, 1529 atd. Chronologická řada není dodržována. V tomto celku jsou i zápisy jiného charakteru, a to: fol. 12a kvitování a fol. 22a za- půjčování peněz radou z pozůstalostí. — 4 listy z 21., 22. a 24. května 1530 o cenách, prodeji a vážení masa Volyňským od Jana z Rožmberka, Vodňanským, Prachatickým a Netolickým a odpověď Vo- lyňských Prachatickým. Pod tím pozn. Listové z měst o řezníky. 25a—118b — Převody nemovitostí; převážně zápisy na domy a statky vůbec, dále zápisy kvitancí, sporů, zápisy na vesnice. Na fol. 32a zápisy nadání pro mše. p. 237—240 — 2 listy Děpoltu Popelovi z Lobkovic z r. 1612 a 1613 ohledně várky piva. 261—267 — Obligace různých měšťanů městské radě, hlavně z r. 1521. 280—281 — Tři obecní snesení z let 1521, 1591 a 1631 o placení pasákům dobytka. 3a—23a 23b—24 VYSOKÉ MÝTO (distr. II. Ústí n. Orl.) KNIHA TRHOVÁ 1424—1433(—1464) 1129 OA Vys. Mýto, rkp. sign. A 1. Kniha gruntovní nejstarší. Papír, 11X31 cm, ff. 292, moderní foliace vpravo dole, vazba původní, dřevěné desky potažené světlou kůží, mosazné kování, k uzavření sloužily dva proužky kůže a spona; češ., lat. Trhy nemovitostí (domy, pole), poručenství, směny, dluhy, splátky, kvitance, sirotčí zápisy. Pořadí zápisů je porušeno: fol. 1a — počínají r. 1433, dále v chronologickém pořadí; fol. 254a—292b — zápisy z let 1427, 1431—1443. Na fol. 278b uveden zápis z r. 1424. f. 279a — Soupis koní (celkem 47), určených na pomoc sirotčímu bratrstvu, cca 1432. Petr Malejovský a Beneš z podměstí si stěžují Blažkovi hejtmanu a jiným starším 279b — vojska sirotčího na konšely, že je mocí odtiskují od jejich spravedlnosti a svoláním obce donucují městskou radu, aby předložila počty ze svého působení. KNIHA TRHOVÁ 1463—1516 1130 OA Vys. Mýto, rkp. sign. N 2, Liber civitatis Alte Mute. Papír, 22,5234,5 cm, ff. 500, foliace rukou 16. stol. do fol. 447, pokračování moderní vpravo shora (nepřesné), vazba původní, dřevěné desky, potažené svět- lou kůží, mosazné kování, k uzavření sloužily dva proužky kůže. Vazba chatrná; češ., lat. Pergamen. předsádka s řadou poznámek nesporného charakteru. Trhy nemovitostí (domy, pole), poručenství, směny, dluhy, splátky, kvitance, sirotčí zápisy. Přední přídeští — Liber civitatis Alte Mute. Anno domini M°CCCC LXIII° hoc opus compara- tum est per famosum virum dominum Paulum et Egidium tunc notarium eiusdem civitatis. f. 1a—437a — Zápisy v chronologickém pořadí z let 1464—1510. 189
Strana 190
437b—447b — dtto, 1464—1516. 449a—486a — Registrum villarum ad civitatem pertinencium (Vraclav, Sedlec aj.); gruntovní zápisy (trhy, směny, obligace, sirotčí záležitosti) okolních vesnic z let 1463—1485, 1501—1513. ZNOJMO J. Auer, Knihy archivu města Znojma do r. 1850. Publikace měst. archivu ve Znojmě. Znojmo 1930. K. Polesný, Znojemské berní knihy ze 14.—16. stol. ČSPSČ 36, 1928, str. 62 n. KNIHA PAMĚTNÍ 1494—1614 1131 OA Znojmo, rkp. sign. 268, st. sign. N 10. Papír, 20x29 cm, ff. 133, foliace novější (konec 18. stol.), vazba původní, dře- věné desky potažené kůží s ornament. slepotiskem; něm., češ., lat. f. 1a — Hic debent intitulari omnia gesta, que aguntur in dictis provincialibus eciam similiter alia memorie digna. Inicium huius anno domini etc. 94°. 1a—2a — Smlouva mezi pány a městy markrabství morav. o sporné články; 1486, 13. VIII. 3a—4a — Vladislav Jagell. rozhoduje ve sporu mezi pány, rytíři a městy markrab. morav.; 1494. XII. 16. 4b — Vladislav Jagell. nařizuje zatknout poddané pana Tunkla z Brníčka na zboží šumper- ském, kteří se vzbouřili proti svému pánu, 1494 IV. 6. 4b—5a — List vzbouřených mešťanů šumperských a jiných lidí panství šumperského, bludov- ského a novohradského, adresovaný sněmu v Brně, 1494 IV. 22. Dále zapisovány smlouvy a pamětní zápisy místního významu. 1132 KNIHA PRIVILEGIÍ A MĚSTSKÝCH PRÁV 2. POL. 14. STOL.—17. STOL. OA Znojmo, rkp. sign. III.-287/2. Pergamen, 22,5X30 cm, ff. 124, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené na hřbetě kůží, k uzavření slouží kožené proužky; lat., něm., češ. Kniha obsahuje text znojemských práv, doplněný rejstříkem. Z poslední čtvrti 14. stol. do poč. 16. stol. jsou pak opisy různých listin a statutů městské rady: f. 1a — Ortholfus protunc notarius civitatis Znoimensis hunc librum reportavit. 1a—6a — Opisy privilegií českých králů a markrabat moravských z let 1292, 1325, 1348, 1350, 1362. 11a—18a — Hinc incipit tabula omnium subscriptorum (rejstřík k následujícímu textu). 19a—81a — In dem namen Gottes amen. Hie hebent sich an di stat-recht der stat czu Znaim... KNIHA BERNÍ 1363(—1377) 1133 OA Znojmo, rkp. sign. II. 236, Kniha dědická. Pergamen, 26x34,5 cm, ff. 38, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily proužky kůže; lat. f. 1b—2b — Taxa berni podrobeného majetku (směrnice). 3a—21a — Katastr čtyř městských čtvrtí. 21b—25b — Předměstí (Pukental, dos. s. Michaelis). 190
437b—447b — dtto, 1464—1516. 449a—486a — Registrum villarum ad civitatem pertinencium (Vraclav, Sedlec aj.); gruntovní zápisy (trhy, směny, obligace, sirotčí záležitosti) okolních vesnic z let 1463—1485, 1501—1513. ZNOJMO J. Auer, Knihy archivu města Znojma do r. 1850. Publikace měst. archivu ve Znojmě. Znojmo 1930. K. Polesný, Znojemské berní knihy ze 14.—16. stol. ČSPSČ 36, 1928, str. 62 n. KNIHA PAMĚTNÍ 1494—1614 1131 OA Znojmo, rkp. sign. 268, st. sign. N 10. Papír, 20x29 cm, ff. 133, foliace novější (konec 18. stol.), vazba původní, dře- věné desky potažené kůží s ornament. slepotiskem; něm., češ., lat. f. 1a — Hic debent intitulari omnia gesta, que aguntur in dictis provincialibus eciam similiter alia memorie digna. Inicium huius anno domini etc. 94°. 1a—2a — Smlouva mezi pány a městy markrabství morav. o sporné články; 1486, 13. VIII. 3a—4a — Vladislav Jagell. rozhoduje ve sporu mezi pány, rytíři a městy markrab. morav.; 1494. XII. 16. 4b — Vladislav Jagell. nařizuje zatknout poddané pana Tunkla z Brníčka na zboží šumper- ském, kteří se vzbouřili proti svému pánu, 1494 IV. 6. 4b—5a — List vzbouřených mešťanů šumperských a jiných lidí panství šumperského, bludov- ského a novohradského, adresovaný sněmu v Brně, 1494 IV. 22. Dále zapisovány smlouvy a pamětní zápisy místního významu. 1132 KNIHA PRIVILEGIÍ A MĚSTSKÝCH PRÁV 2. POL. 14. STOL.—17. STOL. OA Znojmo, rkp. sign. III.-287/2. Pergamen, 22,5X30 cm, ff. 124, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené na hřbetě kůží, k uzavření slouží kožené proužky; lat., něm., češ. Kniha obsahuje text znojemských práv, doplněný rejstříkem. Z poslední čtvrti 14. stol. do poč. 16. stol. jsou pak opisy různých listin a statutů městské rady: f. 1a — Ortholfus protunc notarius civitatis Znoimensis hunc librum reportavit. 1a—6a — Opisy privilegií českých králů a markrabat moravských z let 1292, 1325, 1348, 1350, 1362. 11a—18a — Hinc incipit tabula omnium subscriptorum (rejstřík k následujícímu textu). 19a—81a — In dem namen Gottes amen. Hie hebent sich an di stat-recht der stat czu Znaim... KNIHA BERNÍ 1363(—1377) 1133 OA Znojmo, rkp. sign. II. 236, Kniha dědická. Pergamen, 26x34,5 cm, ff. 38, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily proužky kůže; lat. f. 1b—2b — Taxa berni podrobeného majetku (směrnice). 3a—21a — Katastr čtyř městských čtvrtí. 21b—25b — Předměstí (Pukental, dos. s. Michaelis). 190
Strana 191
26a—32a — Inquilini civitatis habentes hereditates (sestaveno abecedně). 32b — Foveales. 33a—38b — Berní katastr pro šosovní vesnice. Ed.: K. Polesný, Dědické knihy města Znojma z r. 1363 a z r. 1397. Výroč. zpráva čes. stát. reform. reál. gymnasia ve Znojmě 8.—9., zvl. ot. Znojmo 1928, str. 1—72. Lit.: B. Mendl, Sociální krize měst ve století čtrnáctém. ČČH 32, 1926, str. 249. K. Polesný, Znojemské berní knihy ze 14.—16. stol. ČSPSČ 36, 1928, str. 62 n. BERNÍ KNIHA 1397—1415 OA Znojmo, rkp. sign. II. 237, Kniha dědická. Pergamen, 29x38 cm, ff. 60, foliace moderní, vazba původní, z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. 1134 f. 13 — Anno domini 1397° Ffridlino Pokch, tunc judice civitatis Snoymensis, Ffridlino cer- done magistro civium, Andrea Pokch notario civitatis existentibus innovatum est hoc registrum, in quo continetur taxa hereditatum ad Znoymensem pertinentem (!) civitatem. Členění knihy obdobné jako u první berní knihy: po obecné taxaci lánů a vinic následuje katastr čtyř měst. čtvrtí, Pukental, Záduší sv. Michala, potom přicházejí záznamy o obyvate- lích předměstí (foveales, Porta superior, Media et inferior porta), a o podsedcích (inquilini), kteří jsou řazeni abecedně. Poslední část tvoří pak soupis podsedků bez nemovitého majetku (inquilini non habentes hereditates), ti řazeni podle řemesel. Uveden též sumář výběru berní z období 1397—1415. Ed.: K. Polesný, Dědické knihy města Znojma z r. 1363 a z r. 1397, str. 72—176. (K celé edici K. Polesného srv. recenze B. Mendla, ČAŠ 6, 1928, str. 171 až 176 a V Hrubého, ČMM 52, 1928, str. 380—385.) KNIHA BERNÍ 1445—(1459) OA Znojmo, rkp. sign. II. 93. Pergamen, 28,5x37 cm, ff. 60, foliace moderní, vazba původní z tuhého per- gamenu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm. 1135 f. 1a—27a — Katastr tří městských čtvrtí (I. čtvrt není uvedena). 29a—40a — Předměstí (Pukental, dos s. Michaelis, fovea). 41a—56a — Abecední seznam dalších poplatníků (inqilini). 57b — Parve hereditates. 58a—59b — Prima empcio domorum judeorum facta est post festum s. Martini (11. XI.) anno domini 1455 (koupě domů vyhnaných židů, viz pozn. ib. na fol. 8a: Anno domini 1454 circa festum s. Martini (11. XI.) per serenissimum dominum regem Ladislaum etc. dominum nostrum gloriosissimum expulsi sunt judei de istis tribus civitatibus hic in Moravia, scilicet Olomucz, Brunna et Znoyma et dedit Znoymensi communitati totam plateam eorum, synagogam, balneum et cimiterium ipsorum perpetue). KNIHA BERNÍ 1468—(1505?) OA Znojmo, rkp. sign. II. 245/2, Losungsbuch de anno 1468. Pergamen, 28X37 cm, ff. 64, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm. 1136 191
26a—32a — Inquilini civitatis habentes hereditates (sestaveno abecedně). 32b — Foveales. 33a—38b — Berní katastr pro šosovní vesnice. Ed.: K. Polesný, Dědické knihy města Znojma z r. 1363 a z r. 1397. Výroč. zpráva čes. stát. reform. reál. gymnasia ve Znojmě 8.—9., zvl. ot. Znojmo 1928, str. 1—72. Lit.: B. Mendl, Sociální krize měst ve století čtrnáctém. ČČH 32, 1926, str. 249. K. Polesný, Znojemské berní knihy ze 14.—16. stol. ČSPSČ 36, 1928, str. 62 n. BERNÍ KNIHA 1397—1415 OA Znojmo, rkp. sign. II. 237, Kniha dědická. Pergamen, 29x38 cm, ff. 60, foliace moderní, vazba původní, z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat. 1134 f. 13 — Anno domini 1397° Ffridlino Pokch, tunc judice civitatis Snoymensis, Ffridlino cer- done magistro civium, Andrea Pokch notario civitatis existentibus innovatum est hoc registrum, in quo continetur taxa hereditatum ad Znoymensem pertinentem (!) civitatem. Členění knihy obdobné jako u první berní knihy: po obecné taxaci lánů a vinic následuje katastr čtyř měst. čtvrtí, Pukental, Záduší sv. Michala, potom přicházejí záznamy o obyvate- lích předměstí (foveales, Porta superior, Media et inferior porta), a o podsedcích (inquilini), kteří jsou řazeni abecedně. Poslední část tvoří pak soupis podsedků bez nemovitého majetku (inquilini non habentes hereditates), ti řazeni podle řemesel. Uveden též sumář výběru berní z období 1397—1415. Ed.: K. Polesný, Dědické knihy města Znojma z r. 1363 a z r. 1397, str. 72—176. (K celé edici K. Polesného srv. recenze B. Mendla, ČAŠ 6, 1928, str. 171 až 176 a V Hrubého, ČMM 52, 1928, str. 380—385.) KNIHA BERNÍ 1445—(1459) OA Znojmo, rkp. sign. II. 93. Pergamen, 28,5x37 cm, ff. 60, foliace moderní, vazba původní z tuhého per- gamenu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm. 1135 f. 1a—27a — Katastr tří městských čtvrtí (I. čtvrt není uvedena). 29a—40a — Předměstí (Pukental, dos s. Michaelis, fovea). 41a—56a — Abecední seznam dalších poplatníků (inqilini). 57b — Parve hereditates. 58a—59b — Prima empcio domorum judeorum facta est post festum s. Martini (11. XI.) anno domini 1455 (koupě domů vyhnaných židů, viz pozn. ib. na fol. 8a: Anno domini 1454 circa festum s. Martini (11. XI.) per serenissimum dominum regem Ladislaum etc. dominum nostrum gloriosissimum expulsi sunt judei de istis tribus civitatibus hic in Moravia, scilicet Olomucz, Brunna et Znoyma et dedit Znoymensi communitati totam plateam eorum, synagogam, balneum et cimiterium ipsorum perpetue). KNIHA BERNÍ 1468—(1505?) OA Znojmo, rkp. sign. II. 245/2, Losungsbuch de anno 1468. Pergamen, 28X37 cm, ff. 64, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm. 1136 191
Strana 192
f. 1a — ... ut civium hereditates pro calculo exaccionum difficulter legi, difficiliusque possent inveniri ita, ut non modice negligencie aput losungas recipiendas adorirentur, que et in dies crescere poterant in civitatis notabile preiudicium et iacturam. Nos igitur sub- scripti magister civium et consules civitatis Znoymensis volentes huiusmodi eronee opi- nioni viam precludere atque dedecoria ianuam introitus amputare, hunc novellum librum decrevimus conficiendum... 3a—40a — Katastr čtyř městských čtvrtí. 41a—49b — Předměstí (Pukental, dos s. Michaelis, fovea). 50b—64b — Abecední seznam dalších poplatníků (inquilini). Berní jednotkou je odhad nemovitého majetku řemesla (artificia). KNIHA BERNÍ 1491—1531 1137 OA Znojmo, rkp. sign. 94. Pergamen, 32245 cm, ff. 70, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, na deskách kovové pukličky; lat., češ., něm. f. 2a—3a — Taxace berni podrobeného majetku (směrnice). 4a—40a — Katastr čtyř městských čtvrtí. 40b—48b — Předměstí (Pukental, dos s. Michaelis, Fovea). 49a—68a — Abecední seznam dalších poplatníků (inquilini). BERNÍ REJSTŘÍK 1439 StA Brno, sign. G 10, č. 591. Papír, 15222,5 cm, ff. 26, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. 1138 Na přední desce poznámka rukou 15. stol.: Anno domini 1439... tunc anima piissimi regis Alberti pro corona celesti migravit ad dominum Christum. f. 1b — Item anno domini M'CCCC° tricesimo nono circa festum s. Francisci (4. X.) recepta est una losunga per prudentes viros Michaelem Panczir, Cristianum Spicznagel, Eras- mum de Czlebings et Wanikonem Plümel. Et hoc de marca 2 gr. — Soupis poplatníků podle městských čtvrtí a řemesel. 2а—21а 21b—22b — Defalcationes super stipendiariis contra Polonos. Tercia vice. 23a—26b — Dluhy a výdaje z berně. 1139 BERNÍ REJSTŘÍK 1442 (SVATOALŽBĚT. TERMÍN) OA Znojmo, rkp. sign. II. 242/2, (st. sign. fasc. L 36). Papír, 15,5X23 cm, ff. 29, foliace moderní, vazba původní, z tuhého pergamenu, zadní deska chybí. f. 3b — Anno domini 1442° circa festum s. Elyzabetto (19. XI.) recepta est losunga per pru- dentes viros ... et hoc de marca 2 gr. 4a—10b — Výběr berně ze čtyř městských čtvrtí. 11a—12a — Předměstí (Pukental). 25a — Výdaje z berně. 26a—27a — Dluhy k berni. Ed.: K. Polesný, Znojmo v r. 1442 (statistická studie). Znojmo 1932 (zvl. ot. z 13. výroč. zprávy čes. gymn. ve Znojmě). 192
f. 1a — ... ut civium hereditates pro calculo exaccionum difficulter legi, difficiliusque possent inveniri ita, ut non modice negligencie aput losungas recipiendas adorirentur, que et in dies crescere poterant in civitatis notabile preiudicium et iacturam. Nos igitur sub- scripti magister civium et consules civitatis Znoymensis volentes huiusmodi eronee opi- nioni viam precludere atque dedecoria ianuam introitus amputare, hunc novellum librum decrevimus conficiendum... 3a—40a — Katastr čtyř městských čtvrtí. 41a—49b — Předměstí (Pukental, dos s. Michaelis, fovea). 50b—64b — Abecední seznam dalších poplatníků (inquilini). Berní jednotkou je odhad nemovitého majetku řemesla (artificia). KNIHA BERNÍ 1491—1531 1137 OA Znojmo, rkp. sign. 94. Pergamen, 32245 cm, ff. 70, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, na deskách kovové pukličky; lat., češ., něm. f. 2a—3a — Taxace berni podrobeného majetku (směrnice). 4a—40a — Katastr čtyř městských čtvrtí. 40b—48b — Předměstí (Pukental, dos s. Michaelis, Fovea). 49a—68a — Abecední seznam dalších poplatníků (inquilini). BERNÍ REJSTŘÍK 1439 StA Brno, sign. G 10, č. 591. Papír, 15222,5 cm, ff. 26, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. 1138 Na přední desce poznámka rukou 15. stol.: Anno domini 1439... tunc anima piissimi regis Alberti pro corona celesti migravit ad dominum Christum. f. 1b — Item anno domini M'CCCC° tricesimo nono circa festum s. Francisci (4. X.) recepta est una losunga per prudentes viros Michaelem Panczir, Cristianum Spicznagel, Eras- mum de Czlebings et Wanikonem Plümel. Et hoc de marca 2 gr. — Soupis poplatníků podle městských čtvrtí a řemesel. 2а—21а 21b—22b — Defalcationes super stipendiariis contra Polonos. Tercia vice. 23a—26b — Dluhy a výdaje z berně. 1139 BERNÍ REJSTŘÍK 1442 (SVATOALŽBĚT. TERMÍN) OA Znojmo, rkp. sign. II. 242/2, (st. sign. fasc. L 36). Papír, 15,5X23 cm, ff. 29, foliace moderní, vazba původní, z tuhého pergamenu, zadní deska chybí. f. 3b — Anno domini 1442° circa festum s. Elyzabetto (19. XI.) recepta est losunga per pru- dentes viros ... et hoc de marca 2 gr. 4a—10b — Výběr berně ze čtyř městských čtvrtí. 11a—12a — Předměstí (Pukental). 25a — Výdaje z berně. 26a—27a — Dluhy k berni. Ed.: K. Polesný, Znojmo v r. 1442 (statistická studie). Znojmo 1932 (zvl. ot. z 13. výroč. zprávy čes. gymn. ve Znojmě). 192
Strana 193
BERNÍ REJSTŘÍK 1467 (SVATOMICHALSKÝ TERMÍN) 1140 OA Znojmo, rkp. sign. II. 244/2. Papír, 15X22,5 cm, ff. 20, foliace moderní, vazba původní z pergamenu (užito folia hebrej. rkp.); lat. Struktura stejná jako u č. 1139. BERNÍ REJSTŘÍK 1477 (TERMÍN SVATOJIŘSKÝ) 1141 OA Znojmo, rkp. sign. II. 247/2. Papír, 15X22,5 cm, ff. 26, foliace moderní, vazba původní z pergamenu (užito konceptu listiny z 1475, IV. 6). (Dorota, vdova po Pavlu Kumerovi, znojemském měšťanu, zřizuje oltář sv. Kateřiny s nadáním 60 kop gr.). Na přední desce: Registrum unius losunge pro termino s. Georgii de anno domini 1477. f. 1b — Anno domini 1477° recepta una losunga pro termino s. Georgii (23. IV.) per prudentes viros Mithiam de Pudwicz, Wenceslaum pellificem et Jodocum Landwust et Petrum de Gempnicz. Struktura rejstříku stejná jako u č. 1139. BERNÍ REJSTŘÍK 1481 (SVATOMICHAL. TERMÍN) OA Znojmo, rkp. sign. 247/3. Papír, 15x22 cm, ff. 24, foliace moderní, vazba původní z pergamenu (užito čes. listiny z 1487, II. 9. Purkmistr, rada a všechna obec města Znojma vyznávají, že prodali panoši Matyášovi z Jakubova za 1050 zl. uher. pustou tvrz a městečko Rausenbruck); lat. 1142 Na přední desce: Registrum duarum losungarum pro termino s. Michaelis anno domini 1481. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1408—1409 OA Znojmo, rkp. sign. II. 238; na před. desce rukou 18. stol.: Losungsbuch anno 1408. Papír, 17221,5 cm, ff. 84, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu; lat. První tři folia vyříznutá, stejně tak i posledních 15 folií chybí. f. 1a—19b — Příjmy ze cla (sůl), z berně a měst. úřadů. 21a—84b — Výdaje markraběti Joštovi, Hynkovi z Pacova, brněnskému kapitánovi a ostatní výdaje (umořování dluhů u židů, platy ke kostelům aj.). 1143 Ed. některých zápisů: A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě. Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 156—160. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1421 OA Znojmo, rkp. sign. II. 239. 1144 193 13 Philosophia
BERNÍ REJSTŘÍK 1467 (SVATOMICHALSKÝ TERMÍN) 1140 OA Znojmo, rkp. sign. II. 244/2. Papír, 15X22,5 cm, ff. 20, foliace moderní, vazba původní z pergamenu (užito folia hebrej. rkp.); lat. Struktura stejná jako u č. 1139. BERNÍ REJSTŘÍK 1477 (TERMÍN SVATOJIŘSKÝ) 1141 OA Znojmo, rkp. sign. II. 247/2. Papír, 15X22,5 cm, ff. 26, foliace moderní, vazba původní z pergamenu (užito konceptu listiny z 1475, IV. 6). (Dorota, vdova po Pavlu Kumerovi, znojemském měšťanu, zřizuje oltář sv. Kateřiny s nadáním 60 kop gr.). Na přední desce: Registrum unius losunge pro termino s. Georgii de anno domini 1477. f. 1b — Anno domini 1477° recepta una losunga pro termino s. Georgii (23. IV.) per prudentes viros Mithiam de Pudwicz, Wenceslaum pellificem et Jodocum Landwust et Petrum de Gempnicz. Struktura rejstříku stejná jako u č. 1139. BERNÍ REJSTŘÍK 1481 (SVATOMICHAL. TERMÍN) OA Znojmo, rkp. sign. 247/3. Papír, 15x22 cm, ff. 24, foliace moderní, vazba původní z pergamenu (užito čes. listiny z 1487, II. 9. Purkmistr, rada a všechna obec města Znojma vyznávají, že prodali panoši Matyášovi z Jakubova za 1050 zl. uher. pustou tvrz a městečko Rausenbruck); lat. 1142 Na přední desce: Registrum duarum losungarum pro termino s. Michaelis anno domini 1481. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1408—1409 OA Znojmo, rkp. sign. II. 238; na před. desce rukou 18. stol.: Losungsbuch anno 1408. Papír, 17221,5 cm, ff. 84, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu; lat. První tři folia vyříznutá, stejně tak i posledních 15 folií chybí. f. 1a—19b — Příjmy ze cla (sůl), z berně a měst. úřadů. 21a—84b — Výdaje markraběti Joštovi, Hynkovi z Pacova, brněnskému kapitánovi a ostatní výdaje (umořování dluhů u židů, platy ke kostelům aj.). 1143 Ed. některých zápisů: A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě. Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 156—160. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1421 OA Znojmo, rkp. sign. II. 239. 1144 193 13 Philosophia
Strana 194
Papír, 21X14,5 cm, ff. 157, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Struktura stejná jako u č. 1142. Ed. některých zápisů: A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě. Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 160—170. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1425—1426 OA Znojmo, rkp. sign. II. 240/2, st. sign. N 13. Papír, 16,5222,5 cm, ff. 108, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužily konopné provázky; lat. 1145 f. 1a — Nota debita, que ab annis multis et antiquis dudum contracta sunt et distributa pro necessitate civitatis, que in summa adhuc sunt 511 marcas et 301/2 gr. prout hec continentur de verbo ad verbum in antiquis registris, que conscripsit sagax vir Lucas de Eywnezicz tunc notarius civitatis Znoymensis. — Příjmy z cel, městských úřadů nad solí a „percepta ratione correctionis inique 6b—25b mensure 1425“. 28a—100a — Výdaje měst. žoldnéřům, arcivévodovi Albrechtovi Rakouskému a ostat. městské výdaje. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1426—1427 OA Znojmo, rkp. sign. II. 241/2, st. sign. N 14. Papír, 16x22 cm, ff. 108, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil konopný provázek; lat. f. 7a—20b — Příjmy (clo ze soli, koní, různé příjmy z berně a měst. živností). 25a—27b — Výdaje (placení berně panovníkovi, výdaje měst. úředníkům, pro kostel, umořo- vání měst. dluhů, ostat. výdaje). 108b — Různé účetní poznámky. 1146 REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1427—1428 OA Znojmo, rkp. sign. II. 243, st. sign. N 15. Papír, 16X22 cm, ff. 120, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil konopný provázek; lat., něm. 1147 Struktura zápisů stejná jako u č. 1145. Ed. některých zápisů: A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě, Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 190—195. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1441—1442 OA Znojmo, rkp. sign. II. 242, st. sign. N 17. Papír, 24X31,5 cm, ff. 50, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska odtržena; lat. 1148 Struktura zápisů stejná jako u č. 1145. Ed. některých zápisů: A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě. Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 200—203. 194
Papír, 21X14,5 cm, ff. 157, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Struktura stejná jako u č. 1142. Ed. některých zápisů: A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě. Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 160—170. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1425—1426 OA Znojmo, rkp. sign. II. 240/2, st. sign. N 13. Papír, 16,5222,5 cm, ff. 108, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužily konopné provázky; lat. 1145 f. 1a — Nota debita, que ab annis multis et antiquis dudum contracta sunt et distributa pro necessitate civitatis, que in summa adhuc sunt 511 marcas et 301/2 gr. prout hec continentur de verbo ad verbum in antiquis registris, que conscripsit sagax vir Lucas de Eywnezicz tunc notarius civitatis Znoymensis. — Příjmy z cel, městských úřadů nad solí a „percepta ratione correctionis inique 6b—25b mensure 1425“. 28a—100a — Výdaje měst. žoldnéřům, arcivévodovi Albrechtovi Rakouskému a ostat. městské výdaje. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1426—1427 OA Znojmo, rkp. sign. II. 241/2, st. sign. N 14. Papír, 16x22 cm, ff. 108, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil konopný provázek; lat. f. 7a—20b — Příjmy (clo ze soli, koní, různé příjmy z berně a měst. živností). 25a—27b — Výdaje (placení berně panovníkovi, výdaje měst. úředníkům, pro kostel, umořo- vání měst. dluhů, ostat. výdaje). 108b — Různé účetní poznámky. 1146 REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1427—1428 OA Znojmo, rkp. sign. II. 243, st. sign. N 15. Papír, 16X22 cm, ff. 120, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil konopný provázek; lat., něm. 1147 Struktura zápisů stejná jako u č. 1145. Ed. některých zápisů: A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě, Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 190—195. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1441—1442 OA Znojmo, rkp. sign. II. 242, st. sign. N 17. Papír, 24X31,5 cm, ff. 50, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska odtržena; lat. 1148 Struktura zápisů stejná jako u č. 1145. Ed. některých zápisů: A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě. Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 200—203. 194
Strana 195
REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1442—1443 OA Znojmo, rkp. sign. 242/2, st. č. 8. Papír, 23,5230,5 cm, ff. 64, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil konopný provázek; lat. 1149 Struktura zápisů stejná jako u č. 1145. Ed. některých zápisů: A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě, Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 203—206. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1433—1454 OA Znojmo, rkp. sign. II. 247/1, st. sign. N 19. Papír, 23x32 cm, ff. 42, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Struktura zápisů stejná jako u č. 1145. 1150 REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1457—1458 OA Znojmo, rkp. sign. II. 242/a. Papír, 23,6x31 cm, ff. 62, bez foliace, neúplná paginace, vazba původní z tu- hého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil konopný provázek; lat. 1151 Struktura zápisů stejná jako u č. 1145. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1466—1467 OA Znojmo, rkp. sign. II. 244. Papír, 23,5x30,5 cm, ff. 49, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužily konopné provázky; lat., něm. 1152 Rubriky příjmů a vydání jsou značně pomíchány: f. 3a—4a — Příjmy. 13a—15a, 16a, 19a — Hic notantur percepta holdungarum pro termino s. Michaelis incepta- rum, usque ad novum annum anno (14) 67°. 49b — Sumář příjmů z cel. 5, 6a—8a, 21a—49b — Výdaje žoldnéřům (varia distributa). Ed. některých zápisů: A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě. Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 211—212. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1468—(1469) 1153 OA Znojmo, rkp. sign. II. 246, st. sign. N 21. Papír, 24,5X31 cm, ff. 37, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm. f. 1b—9b — Příjmy z berně, cla, mince, soli aj. 11a.34a — Vydání městskému vojsku, poslům aj. Na přídeštích různé účetní poznámky. 195
REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1442—1443 OA Znojmo, rkp. sign. 242/2, st. č. 8. Papír, 23,5230,5 cm, ff. 64, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil konopný provázek; lat. 1149 Struktura zápisů stejná jako u č. 1145. Ed. některých zápisů: A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě, Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 203—206. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1433—1454 OA Znojmo, rkp. sign. II. 247/1, st. sign. N 19. Papír, 23x32 cm, ff. 42, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat. Struktura zápisů stejná jako u č. 1145. 1150 REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1457—1458 OA Znojmo, rkp. sign. II. 242/a. Papír, 23,6x31 cm, ff. 62, bez foliace, neúplná paginace, vazba původní z tu- hého pergamenu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužil konopný provázek; lat. 1151 Struktura zápisů stejná jako u č. 1145. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1466—1467 OA Znojmo, rkp. sign. II. 244. Papír, 23,5x30,5 cm, ff. 49, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužily konopné provázky; lat., něm. 1152 Rubriky příjmů a vydání jsou značně pomíchány: f. 3a—4a — Příjmy. 13a—15a, 16a, 19a — Hic notantur percepta holdungarum pro termino s. Michaelis incepta- rum, usque ad novum annum anno (14) 67°. 49b — Sumář příjmů z cel. 5, 6a—8a, 21a—49b — Výdaje žoldnéřům (varia distributa). Ed. některých zápisů: A. Neumann, Nové prameny k dějinám husitství na Mo- ravě. Studie a texty VI., Olomouc 1930, str. 211—212. REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ 1468—(1469) 1153 OA Znojmo, rkp. sign. II. 246, st. sign. N 21. Papír, 24,5X31 cm, ff. 37, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska protažena v pliku; lat., něm. f. 1b—9b — Příjmy z berně, cla, mince, soli aj. 11a.34a — Vydání městskému vojsku, poslům aj. Na přídeštích různé účetní poznámky. 195
Strana 196
REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ (ZTRÁTA) 1514—1518 OA Znojmo, rkp. sign. 248 (st. sign. N 22), Registrum dominorum de perceptis et distributis. Papír, 21,8X30 cm, vazba původní z tuhého pergamenu; něm., lat. 1154 V soupisu městských knih znojemských (J. Auer, Knihy archivu města Znojma, Znojmo 1930) je tento rkp. ještě uveden jako existující pod č. 72. KOPIÁŘ MĚST. KORESPONDENCE 1453—1479 OA Znojmo, rkp. sign. 277/2. Papír, 22230 cm, ff. 106, paginace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu; lat., češ., něm. 1155 Kniha obsahuje přepisy odeslaných i došlých písemností v chronolog. pořadí. MANUÁL RADNÍ (FRAGMENT) (CCA 1395) StA Brno, kart. fragmentů. Pergamen, 22X32,5 cm, ff. 1, bez vazby; lat. Fragment obsahuje zápisy o převodech nemovitostí. 1156 Lit.: I. Hlaváček, Zlomek městské knihy znojemské z 2. pol. 14. stol. Zápisky katedry čs. dějin a archivního studia 1956, č. 4, str. 15—20. KNIHA OBLIGACÍ 1415—1416 StA Brno, Sb. rkp., G 10, č. 195 (st. sign. znojem. archivu XIIb. 19), Kniha znojemských židů. Papír, 12x33 cm, ff. 56, moderní foliace vpravo dole, vazba původní: tuhý per- gamen popsaný hebrejským textem, přední deska rozrušena (dnes rkp. vevázán do lepenkových desek); něm., lat. 1157 51b — f. 2a — Půjčky, ručení, prodeje nemovitostí, 1415—1416. 5b — Zápis, vysvědčující, že opat a konvent kláštera v Louce (Bruck) splatili část dluhu znojemským židům. V určitém termínu zaplatí zbývajících 30 kop gr., 1415. 6a—14a — Nota was man wem vorpewt und phannd nyder legt... (obligace, věřiteli větši- nou židé), 1415—1416. 19a—38b — Nota gemayne klag umb alle vorschulte sache ayner ze dem anderen. (Soudní sporné záležitosti: pohanění, ublížení na těle, pokusy o vraždu aj.), 1415—1416. 50b—55b — Nota gedachtnusse. (Přiznání se k dluhům, splátky, termínování splátek), 1415 až 1416. Bez bližšího označení uveden snad rozvrh berně z cca 1416): Item Olmucz 100 sex. Item Ungarisch Brod 20 sex. Item Eywanczicz 12 sex. Item Brunna 60 sex. Item Pohorlicz 8 sex. Item Snoym 60 sex. Item Iglaw 50 sex. Item Hradysch 16 sex. Item Newstat 30 sex. Item Jempnicz 12 sex. Item Luttaw 15 sex. 196
REJSTŘÍK PŘÍJMŮ A VYDÁNÍ (ZTRÁTA) 1514—1518 OA Znojmo, rkp. sign. 248 (st. sign. N 22), Registrum dominorum de perceptis et distributis. Papír, 21,8X30 cm, vazba původní z tuhého pergamenu; něm., lat. 1154 V soupisu městských knih znojemských (J. Auer, Knihy archivu města Znojma, Znojmo 1930) je tento rkp. ještě uveden jako existující pod č. 72. KOPIÁŘ MĚST. KORESPONDENCE 1453—1479 OA Znojmo, rkp. sign. 277/2. Papír, 22230 cm, ff. 106, paginace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu; lat., češ., něm. 1155 Kniha obsahuje přepisy odeslaných i došlých písemností v chronolog. pořadí. MANUÁL RADNÍ (FRAGMENT) (CCA 1395) StA Brno, kart. fragmentů. Pergamen, 22X32,5 cm, ff. 1, bez vazby; lat. Fragment obsahuje zápisy o převodech nemovitostí. 1156 Lit.: I. Hlaváček, Zlomek městské knihy znojemské z 2. pol. 14. stol. Zápisky katedry čs. dějin a archivního studia 1956, č. 4, str. 15—20. KNIHA OBLIGACÍ 1415—1416 StA Brno, Sb. rkp., G 10, č. 195 (st. sign. znojem. archivu XIIb. 19), Kniha znojemských židů. Papír, 12x33 cm, ff. 56, moderní foliace vpravo dole, vazba původní: tuhý per- gamen popsaný hebrejským textem, přední deska rozrušena (dnes rkp. vevázán do lepenkových desek); něm., lat. 1157 51b — f. 2a — Půjčky, ručení, prodeje nemovitostí, 1415—1416. 5b — Zápis, vysvědčující, že opat a konvent kláštera v Louce (Bruck) splatili část dluhu znojemským židům. V určitém termínu zaplatí zbývajících 30 kop gr., 1415. 6a—14a — Nota was man wem vorpewt und phannd nyder legt... (obligace, věřiteli větši- nou židé), 1415—1416. 19a—38b — Nota gemayne klag umb alle vorschulte sache ayner ze dem anderen. (Soudní sporné záležitosti: pohanění, ublížení na těle, pokusy o vraždu aj.), 1415—1416. 50b—55b — Nota gedachtnusse. (Přiznání se k dluhům, splátky, termínování splátek), 1415 až 1416. Bez bližšího označení uveden snad rozvrh berně z cca 1416): Item Olmucz 100 sex. Item Ungarisch Brod 20 sex. Item Eywanczicz 12 sex. Item Brunna 60 sex. Item Pohorlicz 8 sex. Item Snoym 60 sex. Item Iglaw 50 sex. Item Hradysch 16 sex. Item Newstat 30 sex. Item Jempnicz 12 sex. Item Luttaw 15 sex. 196
Strana 197
KNIHA OBLIGACÍ 1417—1419 1158 OA Znojmo, rkp. sign. 331, St. sign. XII. b. 16. Papír, 12x32,5 cm, ff. 88, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., lat. Kniha byla vedena znojem. rychtářem a sloužila k evidenci půjček mezi obyvatelstvem. Přední přídeští — abecední seznam znojem. židů. f. 1a — Item alhie ist vermerkt warden das Judenpuch, das mir Peters Salczher die czeit Richter mein gnadig herren der gesworen Rat geantwort und gegeben hat nach Cristi gepurd 1419 Jar an dem Montag so man gevast hat sand Andres abent des heiligen Czwelespoten (17. VII.). KNIHA OBLIGACÍ 1425—1426 1159 OA Znojmo, rkp. sign. 329, st. sign. XII. b. 17 Judenpuch. Papír, 11,5X32,5 cm, ff. 84, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužily konopné provázky; něm. Struktura a obsah knihy jako u č. 1157. KNIHA OBLIGACÍ 1427—1428 StA Brno, Sb. rkp. G 10, č. 194 (stará sign. znojm. archivu XIIb, 18). Kniha znojemských židů. Papír, 12x30 cm, ff. 80, moderní foliace vpravo dole, vazba původní, tuhý per- gamen, zadní deska protažena v pliku (dnes značně rozrušena), hřbet vyztužen dvěma proužky pergámenu; něm., lat. 1160 Přední přídeští: Seznam židovských věřitelů; každé z 19 jmen označeno písmenou abecedy. f. 1a — Alhie ist das Juden puch vermerkt das mir Michel Panczer dy czeit Statrichter zu Cznoym mein gnadiht herren der gesworen Rot geantwurt und gegeben..., 1427. — Přiznání dluhů znojemských obyvatel židům; sestaveno ve skupinách podle vě- 2a—40b řitelů, 1427—1428. 41a—56a — Memoriale christianorum anno 27° (vzdání nemovitostí, kvitance, obligace mezi křesťany, ručení). 61a—68b — Der Cristen urkund pey mir Michel Ponczer anno etc. 27° (zápisy směnek ob- vyklou formou, např.: Item Cristan Spicznagel hat urkund auff all sein hab um 13 sex. gr. Actum anno etc. 27° dominica post invencionem s. Crucis). (4. V.) 72a—76b — dtto, věřiteli jsou znojemští židé, 1427—1428. KNIHA OBLIGACÍ 1428—1429 1161 OA Znojmo, rkp. sign. 330, st. sign. XII. b. 15. Papír, 12x30 cm, ff. 71, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska potažena v pliku, k uzavření sloužily konopné provázky; něm. Struktura a obsah knihy jako u č. 1157. KNIHA OBLIGACÍ 1435—1436 OA Znojmo, rkp. sign. 331, st. sign. XII. b. 16. 1162 197
KNIHA OBLIGACÍ 1417—1419 1158 OA Znojmo, rkp. sign. 331, St. sign. XII. b. 16. Papír, 12x32,5 cm, ff. 88, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, k uzavření sloužily proužky kůže; něm., lat. Kniha byla vedena znojem. rychtářem a sloužila k evidenci půjček mezi obyvatelstvem. Přední přídeští — abecední seznam znojem. židů. f. 1a — Item alhie ist vermerkt warden das Judenpuch, das mir Peters Salczher die czeit Richter mein gnadig herren der gesworen Rat geantwort und gegeben hat nach Cristi gepurd 1419 Jar an dem Montag so man gevast hat sand Andres abent des heiligen Czwelespoten (17. VII.). KNIHA OBLIGACÍ 1425—1426 1159 OA Znojmo, rkp. sign. 329, st. sign. XII. b. 17 Judenpuch. Papír, 11,5X32,5 cm, ff. 84, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku, k uzavření sloužily konopné provázky; něm. Struktura a obsah knihy jako u č. 1157. KNIHA OBLIGACÍ 1427—1428 StA Brno, Sb. rkp. G 10, č. 194 (stará sign. znojm. archivu XIIb, 18). Kniha znojemských židů. Papír, 12x30 cm, ff. 80, moderní foliace vpravo dole, vazba původní, tuhý per- gamen, zadní deska protažena v pliku (dnes značně rozrušena), hřbet vyztužen dvěma proužky pergámenu; něm., lat. 1160 Přední přídeští: Seznam židovských věřitelů; každé z 19 jmen označeno písmenou abecedy. f. 1a — Alhie ist das Juden puch vermerkt das mir Michel Panczer dy czeit Statrichter zu Cznoym mein gnadiht herren der gesworen Rot geantwurt und gegeben..., 1427. — Přiznání dluhů znojemských obyvatel židům; sestaveno ve skupinách podle vě- 2a—40b řitelů, 1427—1428. 41a—56a — Memoriale christianorum anno 27° (vzdání nemovitostí, kvitance, obligace mezi křesťany, ručení). 61a—68b — Der Cristen urkund pey mir Michel Ponczer anno etc. 27° (zápisy směnek ob- vyklou formou, např.: Item Cristan Spicznagel hat urkund auff all sein hab um 13 sex. gr. Actum anno etc. 27° dominica post invencionem s. Crucis). (4. V.) 72a—76b — dtto, věřiteli jsou znojemští židé, 1427—1428. KNIHA OBLIGACÍ 1428—1429 1161 OA Znojmo, rkp. sign. 330, st. sign. XII. b. 15. Papír, 12x30 cm, ff. 71, foliace moderní, vazba původní z tuhého pergamenu, zadní deska potažena v pliku, k uzavření sloužily konopné provázky; něm. Struktura a obsah knihy jako u č. 1157. KNIHA OBLIGACÍ 1435—1436 OA Znojmo, rkp. sign. 331, st. sign. XII. b. 16. 1162 197
Strana 198
Papír, 12x31,5 cm, ff. 132, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska ztracena; něm., lat. Struktura a obsah knihy jako u č. 1157. KNIHA OBLIGACÍ 1437—1438 StA Brno, Sb. rkp. G 10, č. 223 (stará sign. znojem. archivu XIIb. 20). Kniha znojemských židů. Papír, 11x31 cm, ff. 79, moderní foliace vpravo dole, vazba původní, tuhý per- gamen, zadní deska protažena v pliku, hřbet zpevněn čtyřmi obdélníčky tmavé kůže; něm., lat. 1163 f. 1a, 2a—8a — Anno domini 1437. Item nota das sind urkund der kristen:... (zápisy směnek). 10a — Das sind die Juden urkund (pokrač. na fol. 68a—69a). 10b—13b — Obligace mezi křesťany, 1438. 19a—30a — Nota das sind Gedechtnis der pekentnis und auffpot der Juden und auch Kristen (přiznání k dluhům, zástavy, rukojemství), pokrač. na fol. 70b—72а. 30b—59b — Přiznání k dluhům znojem. židů (sestaveno podle jmen věřitelů, celkem 16 lidí, soupis věřitelů ib. fol. 30b). 61b—63b — Nota dye auffpot der phont. (Zástavy.) 74a—78a — Nota das sind Aufgebungen. (Vzdání se nemovitostí, jména příjemců uváděna.) 1437—1438. KNIHA SENTENCÍ 1506—1509 OA Znojmo, rkp. sign. 1. Papír, 10,5X19,5 cm, ff. 131, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; něm. 1164 Kniha obsahuje zápisy sporného soudnictví: f. 1a — Jakub Hinkl die zeit stadtrichter zw Znaim anno domini 1506 Jar. 49a — Ludwich Eberhertl die czeyt schtatrichter czu Cznaymb. Anno domini 1507. 61a — Wolfgang Flaischhaker dy zeit schtatrichter zw Znaym 1508. 109a — Ich Jakub Hinkl die zeit statrichter zu Znaym anno domini 1508. KNIHA ORTELŮ 1521—1582 1165 OA Znojmo, rkp. sign. 88. Papír, 20X28 cm, ff. 154, foliace moderní, vazba původní; něm. KNIHA TESTAMENTŮ (1409—)1421—1529 1166 OA Znojmo, rkp. sign. I. 96. Pergamen, 25x35 cm, ff. 104, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování; lat., něm. f. 1a — Anno domini Millesimo quadringentesimo vicesimo primo in die s. Alexii confessoris (17. VII.) hic liber testamentorum est inchoatus prudentibus viris Petro acufice protunc magistro civium, Martino Plumel protunc judice, Ulmanno Pock, Luca de Eywancicz existentibus, in quem eciam quadam testamenta dudum conscripta sunt inserta... 1а—7а — Přepisy starších testamentů z let 1409—1420. 104b — Zápis o příjmech rektora školy u sv. Mikuláše, 1470. 198
Papír, 12x31,5 cm, ff. 132, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska ztracena; něm., lat. Struktura a obsah knihy jako u č. 1157. KNIHA OBLIGACÍ 1437—1438 StA Brno, Sb. rkp. G 10, č. 223 (stará sign. znojem. archivu XIIb. 20). Kniha znojemských židů. Papír, 11x31 cm, ff. 79, moderní foliace vpravo dole, vazba původní, tuhý per- gamen, zadní deska protažena v pliku, hřbet zpevněn čtyřmi obdélníčky tmavé kůže; něm., lat. 1163 f. 1a, 2a—8a — Anno domini 1437. Item nota das sind urkund der kristen:... (zápisy směnek). 10a — Das sind die Juden urkund (pokrač. na fol. 68a—69a). 10b—13b — Obligace mezi křesťany, 1438. 19a—30a — Nota das sind Gedechtnis der pekentnis und auffpot der Juden und auch Kristen (přiznání k dluhům, zástavy, rukojemství), pokrač. na fol. 70b—72а. 30b—59b — Přiznání k dluhům znojem. židů (sestaveno podle jmen věřitelů, celkem 16 lidí, soupis věřitelů ib. fol. 30b). 61b—63b — Nota dye auffpot der phont. (Zástavy.) 74a—78a — Nota das sind Aufgebungen. (Vzdání se nemovitostí, jména příjemců uváděna.) 1437—1438. KNIHA SENTENCÍ 1506—1509 OA Znojmo, rkp. sign. 1. Papír, 10,5X19,5 cm, ff. 131, foliace moderní, vazba původní z tuhého perga- menu, zadní deska protažena v pliku; něm. 1164 Kniha obsahuje zápisy sporného soudnictví: f. 1a — Jakub Hinkl die zeit stadtrichter zw Znaim anno domini 1506 Jar. 49a — Ludwich Eberhertl die czeyt schtatrichter czu Cznaymb. Anno domini 1507. 61a — Wolfgang Flaischhaker dy zeit schtatrichter zw Znaym 1508. 109a — Ich Jakub Hinkl die zeit statrichter zu Znaym anno domini 1508. KNIHA ORTELŮ 1521—1582 1165 OA Znojmo, rkp. sign. 88. Papír, 20X28 cm, ff. 154, foliace moderní, vazba původní; něm. KNIHA TESTAMENTŮ (1409—)1421—1529 1166 OA Znojmo, rkp. sign. I. 96. Pergamen, 25x35 cm, ff. 104, foliace moderní, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, kování; lat., něm. f. 1a — Anno domini Millesimo quadringentesimo vicesimo primo in die s. Alexii confessoris (17. VII.) hic liber testamentorum est inchoatus prudentibus viris Petro acufice protunc magistro civium, Martino Plumel protunc judice, Ulmanno Pock, Luca de Eywancicz existentibus, in quem eciam quadam testamenta dudum conscripta sunt inserta... 1а—7а — Přepisy starších testamentů z let 1409—1420. 104b — Zápis o příjmech rektora školy u sv. Mikuláše, 1470. 198
Strana 199
STATUTA ŘEMESEL (1395—)1431—1559 1167 StA Brno, Sb. rkp. G 10, č. 1134/2, Statuta et leges et ordinationes mechanico- rum ciuitatis Znoymensis. Papír, 23x33 cm, ff. 310, moderní foliace dole vpravo, vazba upravená, původní pouze hřbet a zadní deska (dřevo potažené hnědou kůží se slepotiskem), přední deska lepenková moderní; ke svázání došlo cca pol. 16. stol., vevázány nové listy; nèm., lat., češ. f. 1a — Die Spital recht und gewonhait. 6a — Poznámka o ustanovení Víta Perkla špitálním koadjutorem r. 1523. 6 — Schwertfeger, 1540. 10a — Schlosser, 1543. 13 — Von wegen pier prewn..., 1431. 15a — Von weinschenken (cca pol. 15. stol.). Hawer. Wir haben gemacht wer den Hawern zu essen oder zu trinken gehen wirt... 18a — (nařízení měst. rady), 1437. 29a — Nařízení měst. rady o vaření piva — cca pol. 15. stol. 45a—47a — List znojemské obce měst. radě o pravomoci cechů, vaření piva, požární ochraně, o ochraně cest aj., 1551. 49a — Riemer, 1540. 52a — Seznam znojem. měst. rady, 1449. 7a — Povinnosti rychtáře a podřízených na trhu a při výročních trzích, 1506, 1524. 55a—57 61a — Von fewer, von fewerstet, požární řád, cca pol. 15. stol. 67a — Von den Schustern, von Czroircharen, 1462. 67b — Sermo ad mechanicos, 1446. 68a—70a — Die furlegung der Schuster, 1446. 70 — Consilium pro bono communitatis sutoribus mandat, 1446. 73 — Určení místa ševcům, kde mají při jarmarku mít své krámce, 1524. 74a—76b — Schuster und Ledrer Ordnung aufgericht im 1542 Jar... 75 — Iterum consilium pro bono pacis von dem Standt der Schuster und der czwirther, 1446. 77a — Ain ander furlegung der Schuster. 80b — Littera pacis treugarum inter terras Austrie et Moravie a festo Anuncciacionis s. Marie Anno domini 1446 ad octo annos sequentes. 90a—91a — Von vechteren von umlawfferen des nachtes (policejní řád, cca pol. 15. stol.). 94a—94b — Von Mist. Wir haben offt von all Jar verpoten von des Mist wegen. Wen er sint eczlich die iren Mist von aschen, von ander unreynikeit an alles argen... (zdravotní řád, cca pol. 15. stol.). Von Kronieren. Die Kronier nach allem rechten sullen saffran, pheffer, negel, czime- 100a — rinten, muscatplud, czuker, gelangt... (cca pol. 15. stol.). 103 — Die furlegung der Lederer. (Stížnosti kožišníků na řezníky), 1446. Consilium pro bono communitatis cerdonibus mandat, 1446. 107 — Kürschner, 1446. 113 — 116 — Ain ander furlegung der Schmid, 1470. 116b—118a — Die hiernach geschryben Artykl sind den Schmiden auff Pergamen geschriben mit dem Statsigill becrefftiget und an ir Czech geben worden anno 1542. Schmid, 1446. 119 — Statuta der Smidgesellen eingeschriben und bestelt anno domini 1500 feria 6a ante 122 — kathedram sancti Petri et principis apostolorum. (21. II.) 125 — Reffler. Item die Reffler wellich schuch si zu markht tragen..., 1446. 128a—129a — Schneider, 1446. 131a—137a — Carnifices, 1446, 1506—1517. 137b—138b — Von den Sudlern, 1446 (—1551). 140a — Von den Sawslahern, 1446. Juramentum scabinorum, 1433. 143b — Juramentum judicis, notarii, mechanicorum (cca 1433). 146 — 149 — Juramentum mechanicorum, gustatorum, mensuratorum, portulanorum (cca 1433). 152b — (Přísaha poddaných sedlákuov, cca 1433). 155a, 158, 161, 164, 167 — Von dem prunmeister, 1446. 199
STATUTA ŘEMESEL (1395—)1431—1559 1167 StA Brno, Sb. rkp. G 10, č. 1134/2, Statuta et leges et ordinationes mechanico- rum ciuitatis Znoymensis. Papír, 23x33 cm, ff. 310, moderní foliace dole vpravo, vazba upravená, původní pouze hřbet a zadní deska (dřevo potažené hnědou kůží se slepotiskem), přední deska lepenková moderní; ke svázání došlo cca pol. 16. stol., vevázány nové listy; nèm., lat., češ. f. 1a — Die Spital recht und gewonhait. 6a — Poznámka o ustanovení Víta Perkla špitálním koadjutorem r. 1523. 6 — Schwertfeger, 1540. 10a — Schlosser, 1543. 13 — Von wegen pier prewn..., 1431. 15a — Von weinschenken (cca pol. 15. stol.). Hawer. Wir haben gemacht wer den Hawern zu essen oder zu trinken gehen wirt... 18a — (nařízení měst. rady), 1437. 29a — Nařízení měst. rady o vaření piva — cca pol. 15. stol. 45a—47a — List znojemské obce měst. radě o pravomoci cechů, vaření piva, požární ochraně, o ochraně cest aj., 1551. 49a — Riemer, 1540. 52a — Seznam znojem. měst. rady, 1449. 7a — Povinnosti rychtáře a podřízených na trhu a při výročních trzích, 1506, 1524. 55a—57 61a — Von fewer, von fewerstet, požární řád, cca pol. 15. stol. 67a — Von den Schustern, von Czroircharen, 1462. 67b — Sermo ad mechanicos, 1446. 68a—70a — Die furlegung der Schuster, 1446. 70 — Consilium pro bono communitatis sutoribus mandat, 1446. 73 — Určení místa ševcům, kde mají při jarmarku mít své krámce, 1524. 74a—76b — Schuster und Ledrer Ordnung aufgericht im 1542 Jar... 75 — Iterum consilium pro bono pacis von dem Standt der Schuster und der czwirther, 1446. 77a — Ain ander furlegung der Schuster. 80b — Littera pacis treugarum inter terras Austrie et Moravie a festo Anuncciacionis s. Marie Anno domini 1446 ad octo annos sequentes. 90a—91a — Von vechteren von umlawfferen des nachtes (policejní řád, cca pol. 15. stol.). 94a—94b — Von Mist. Wir haben offt von all Jar verpoten von des Mist wegen. Wen er sint eczlich die iren Mist von aschen, von ander unreynikeit an alles argen... (zdravotní řád, cca pol. 15. stol.). Von Kronieren. Die Kronier nach allem rechten sullen saffran, pheffer, negel, czime- 100a — rinten, muscatplud, czuker, gelangt... (cca pol. 15. stol.). 103 — Die furlegung der Lederer. (Stížnosti kožišníků na řezníky), 1446. Consilium pro bono communitatis cerdonibus mandat, 1446. 107 — Kürschner, 1446. 113 — 116 — Ain ander furlegung der Schmid, 1470. 116b—118a — Die hiernach geschryben Artykl sind den Schmiden auff Pergamen geschriben mit dem Statsigill becrefftiget und an ir Czech geben worden anno 1542. Schmid, 1446. 119 — Statuta der Smidgesellen eingeschriben und bestelt anno domini 1500 feria 6a ante 122 — kathedram sancti Petri et principis apostolorum. (21. II.) 125 — Reffler. Item die Reffler wellich schuch si zu markht tragen..., 1446. 128a—129a — Schneider, 1446. 131a—137a — Carnifices, 1446, 1506—1517. 137b—138b — Von den Sudlern, 1446 (—1551). 140a — Von den Sawslahern, 1446. Juramentum scabinorum, 1433. 143b — Juramentum judicis, notarii, mechanicorum (cca 1433). 146 — 149 — Juramentum mechanicorum, gustatorum, mensuratorum, portulanorum (cca 1433). 152b — (Přísaha poddaných sedlákuov, cca 1433). 155a, 158, 161, 164, 167 — Von dem prunmeister, 1446. 199
Strana 200
172 — Von goltsmiden, 1446. 175b—178a — Von mullneren, 1446. 184a—191a — De pistoribus, 1446, 1559. 193, 196 — Die furlegung der Tuchmacher, 1446. 199 — Von mawreren und Czymmerlewten, 1446. 206a—210a, 212 — Von den preweren (stížnosti na nedostatek obilí, proti obecním pivovarům, na nečistotu, nedostatek vody aj.), 1446—1550. Das der Gemayn ain rechte maz des pyrs geben werden, 1446. 215, 218 — 217 — Von Webern (cca poč. 16. stol.). 220 — Von Webern (statuta), 1446. 222a—224b — Von weingerten und von haweren, 1446. 227a — Von fremden wein den mann in die stat flöcht wann unfrid ist, 1446. 231, 233a — Von fragnerin und furkewffelen, 1446. 236a — Von pinteren, 1446. 238b — Von den Weinschenken. 239b—241b — Concordia et composicio conscripta et facta inter magistros pistorum et famulos eorum feria 3a post Omnium sanctorum (5. XI.) cum consensu tam veteris quam novi ciuitatis consiliorum. Anno domini 1448. 247b, 249 — Von tuchschneideren, von Kromeren und von den Schneideren, 1449. 252b, 255, 258 — Von den Czechen der hantwercher, 1449. 260a — De pastoribus et mercede eorum, de peccoribus (cca poč. 16. stol.). 264a — Hie ist vermerkht die Aynikeit der Herren Prelaten, Lantlewt und der Stat hie in..., 1454. 266b — Oler (cca 2. pol. 15. stol.). 275a — (Nařízení rychtáři o výběru cla, cca poč. 16. stol.) 276 — Theloneum in Schalesdorf circa pontem, 1395 (přepis rukon konce 15. stol.). 277a, 278a, 279a — (Předpis o výběru cla v branách, cca poč. 16. stol.) 279b, 281a — Die ordnung der hawbtlewt und des heres der Znoymer, 1449 (vojenský řád). 281b — (Clo z ryb), 1458. 286a — Nota pecuniam vasitractorum (poč. 16. stof.), 1548, 1550. 289b, 291, 293a — Rejstřík k zápisům v knize, provedený rukou pol. 15. stol. Die Ordnung und Gewonheit des Hantwerichs der Hofner (cca 1520). 297a—301a — 303a—304a — (O vaření piva, čes. zápis), 1520. 305a—307a — Der Pffatler ordnung, 1555. Na přídeští připojen zápis rukou z r. 1915, v němž uvedeno, že kniha byla koupena od P. Maura Kintera v r. 1915 za 300 K. StA Brno, Sb. rkp. G 10, č. 1134/1 moderní přepis. ŽATEC (distr. II. Louny) KNIHA PRIVILEGIÍ A PAMĚTNÍ 1383—1825(—1870) OA Louny, fond. m. Žatec, Memorabilienbuch I. Pergamen, 24x33 cm, ff. 137, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily zámky; lat., češ., něm. Částečná ed.: L. Schlesinger, Urkundenbuch der Stadt Saaz bis zum Jahre 1526. Prag—Leipzig—Wien 1892. Lit.: L. Schlesinger, Das Urkundenbuch von Saaz. MVGDB 11, 1873, str. 1—13 (uvedeny všechny zápisy ve formě struč. regestů). J. Čelakovský, CIM II., str. XXXn. W Wostry, Saaz zur Zeit des Ackermanndichters. Příl.: Der Wortlaut der abgebildeten Urkunden. München 1951, str. 57 n., 127—130 (velmi stručné). 1168 200
172 — Von goltsmiden, 1446. 175b—178a — Von mullneren, 1446. 184a—191a — De pistoribus, 1446, 1559. 193, 196 — Die furlegung der Tuchmacher, 1446. 199 — Von mawreren und Czymmerlewten, 1446. 206a—210a, 212 — Von den preweren (stížnosti na nedostatek obilí, proti obecním pivovarům, na nečistotu, nedostatek vody aj.), 1446—1550. Das der Gemayn ain rechte maz des pyrs geben werden, 1446. 215, 218 — 217 — Von Webern (cca poč. 16. stol.). 220 — Von Webern (statuta), 1446. 222a—224b — Von weingerten und von haweren, 1446. 227a — Von fremden wein den mann in die stat flöcht wann unfrid ist, 1446. 231, 233a — Von fragnerin und furkewffelen, 1446. 236a — Von pinteren, 1446. 238b — Von den Weinschenken. 239b—241b — Concordia et composicio conscripta et facta inter magistros pistorum et famulos eorum feria 3a post Omnium sanctorum (5. XI.) cum consensu tam veteris quam novi ciuitatis consiliorum. Anno domini 1448. 247b, 249 — Von tuchschneideren, von Kromeren und von den Schneideren, 1449. 252b, 255, 258 — Von den Czechen der hantwercher, 1449. 260a — De pastoribus et mercede eorum, de peccoribus (cca poč. 16. stol.). 264a — Hie ist vermerkht die Aynikeit der Herren Prelaten, Lantlewt und der Stat hie in..., 1454. 266b — Oler (cca 2. pol. 15. stol.). 275a — (Nařízení rychtáři o výběru cla, cca poč. 16. stol.) 276 — Theloneum in Schalesdorf circa pontem, 1395 (přepis rukon konce 15. stol.). 277a, 278a, 279a — (Předpis o výběru cla v branách, cca poč. 16. stol.) 279b, 281a — Die ordnung der hawbtlewt und des heres der Znoymer, 1449 (vojenský řád). 281b — (Clo z ryb), 1458. 286a — Nota pecuniam vasitractorum (poč. 16. stof.), 1548, 1550. 289b, 291, 293a — Rejstřík k zápisům v knize, provedený rukou pol. 15. stol. Die Ordnung und Gewonheit des Hantwerichs der Hofner (cca 1520). 297a—301a — 303a—304a — (O vaření piva, čes. zápis), 1520. 305a—307a — Der Pffatler ordnung, 1555. Na přídeští připojen zápis rukou z r. 1915, v němž uvedeno, že kniha byla koupena od P. Maura Kintera v r. 1915 za 300 K. StA Brno, Sb. rkp. G 10, č. 1134/1 moderní přepis. ŽATEC (distr. II. Louny) KNIHA PRIVILEGIÍ A PAMĚTNÍ 1383—1825(—1870) OA Louny, fond. m. Žatec, Memorabilienbuch I. Pergamen, 24x33 cm, ff. 137, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky potažené kůží, k uzavření sloužily zámky; lat., češ., něm. Částečná ed.: L. Schlesinger, Urkundenbuch der Stadt Saaz bis zum Jahre 1526. Prag—Leipzig—Wien 1892. Lit.: L. Schlesinger, Das Urkundenbuch von Saaz. MVGDB 11, 1873, str. 1—13 (uvedeny všechny zápisy ve formě struč. regestů). J. Čelakovský, CIM II., str. XXXn. W Wostry, Saaz zur Zeit des Ackermanndichters. Příl.: Der Wortlaut der abgebildeten Urkunden. München 1951, str. 57 n., 127—130 (velmi stručné). 1168 200
Strana 201
ŽLUTICE (distr. I. Toužim, II. Karlovy Vary) PAMĚTNÍ KNIHA 1435—1497(—1648) SUA III. — PK Žlutice I. Papír, 21,5x29,5 cm, ff. 308, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky po- tažené někdy bílou kůží, kování, k uzavření sloužily dva zámky; češ., lat. 1169 Kniha obsahuje trhy nemovitostí, obligace, přátelské smlouvy a pamětní zápisy: f. 1a — Regula. Item svoleno do konšelóv, aby ktož se vpisuje v tyto knihy, ten má dáti písaři jeden groš a na obec druhý. Item pamět tajná konšelská jest nazad za našimi knihami vedle de(s)ky znamenaná a zapečetěná. A to proto, aby té paměti i žádný všetečně nemohl ani směl čísti pod svú ctí a pod úřadu zbavení ani purgmistr sám ani který konšel ani písař městský, lečby toho potřebí bylo. 2a — Anno domini Millesimo quadringentesimo tricesimo quinto proxima feria sexta post Purificationem s. Marie (4. II.) iste liber authenticus pro commodo et utilitate tocius communitatis civitatis Zluticensic aprobatus, editus et confirmatus per... Petrum no- tarium et concivem. — Trhy nemovitostí, obligace, přátelské smlouvy, 1435—1453. Popis městské pečeti žlutické z r. 1454, provedený v 19. stol. Registrum super libros pie memorie Johannis Gaudencii, quos delegavit pro ecclesia in Zluticz (pol. 15. stol.), ed. R. Knott, Die Bücherei eines utraquistischen Pfarrers in Luditz. MVGDB 39, 1901, str. 186 n. 184b—185b — Item anno domini etc. (14)54 feria 3a die sancte Elisabeth (19. XI.) facta et inscripta nomina recognicionum, intabulacionum bonorum, qui sunt comparata pro- utilitate communitatis Zluticensis. 300a—304a — Smlouva mezi purkmistrem a radou města na jedné straně a farářem na straně druhé o důchodech fary, 1648. 2a—12b 10b — 13а — Lit.: M. Nosková, Nástin správy poddan. města Žlutic. Dipl. fil. fak. KU, 1957. PAMĚTNÍ KNIHA 1448—1567 SÚA III. — PK Žlutice II. Papír, 21,5x29,5 cm, ff. 144, foliace rukou 16. stol., vazba původní, dřevěné desky potažené někdy bílou kůží, kování, k uzavření sloužily dva řemínky; češ., lat. 1170 Kniha obsahuje trhy nemovitostí, obligace, testamenty, smlouvy a pamětní zápisy: f. 1a — Peccunia pro campis plebano, 1454. 5a—6b — Sequitur census, qui spectat ad hospitale, 1454. 7b — Pamětní zápis o odevzdání berně králi Vladislavu II., 1480. 8a — Sequitur census capellanorum (cca pol. 15. stol.). 8b—54a — Sirotčí zápisy a testamenty, 1451—1484 (—1554). 54b—55a — Pamět co se dává pánu platu svatomartinského, 1484. 55b — Co se písaři platí (ceník písařských úkonů městského písaře, cca pol. 15. stol.). 64b—65b — Výpisy z desk zemských, 1528. 66 — Inventář kostelních klenotů, 1489. 137b—138a — Instrukce pro jednání městského soudu (cca konec 15. stol.). 140b—144b — Urbář vsi Mlýňan, náležející k městu (cca konec 15. stol.). Lit.: M. Nosková, Nástin správy poddan. města Žlutic. Dipl. fil. fak. KU, 1957. 201
ŽLUTICE (distr. I. Toužim, II. Karlovy Vary) PAMĚTNÍ KNIHA 1435—1497(—1648) SUA III. — PK Žlutice I. Papír, 21,5x29,5 cm, ff. 308, foliace novější, vazba původní, dřevěné desky po- tažené někdy bílou kůží, kování, k uzavření sloužily dva zámky; češ., lat. 1169 Kniha obsahuje trhy nemovitostí, obligace, přátelské smlouvy a pamětní zápisy: f. 1a — Regula. Item svoleno do konšelóv, aby ktož se vpisuje v tyto knihy, ten má dáti písaři jeden groš a na obec druhý. Item pamět tajná konšelská jest nazad za našimi knihami vedle de(s)ky znamenaná a zapečetěná. A to proto, aby té paměti i žádný všetečně nemohl ani směl čísti pod svú ctí a pod úřadu zbavení ani purgmistr sám ani který konšel ani písař městský, lečby toho potřebí bylo. 2a — Anno domini Millesimo quadringentesimo tricesimo quinto proxima feria sexta post Purificationem s. Marie (4. II.) iste liber authenticus pro commodo et utilitate tocius communitatis civitatis Zluticensic aprobatus, editus et confirmatus per... Petrum no- tarium et concivem. — Trhy nemovitostí, obligace, přátelské smlouvy, 1435—1453. Popis městské pečeti žlutické z r. 1454, provedený v 19. stol. Registrum super libros pie memorie Johannis Gaudencii, quos delegavit pro ecclesia in Zluticz (pol. 15. stol.), ed. R. Knott, Die Bücherei eines utraquistischen Pfarrers in Luditz. MVGDB 39, 1901, str. 186 n. 184b—185b — Item anno domini etc. (14)54 feria 3a die sancte Elisabeth (19. XI.) facta et inscripta nomina recognicionum, intabulacionum bonorum, qui sunt comparata pro- utilitate communitatis Zluticensis. 300a—304a — Smlouva mezi purkmistrem a radou města na jedné straně a farářem na straně druhé o důchodech fary, 1648. 2a—12b 10b — 13а — Lit.: M. Nosková, Nástin správy poddan. města Žlutic. Dipl. fil. fak. KU, 1957. PAMĚTNÍ KNIHA 1448—1567 SÚA III. — PK Žlutice II. Papír, 21,5x29,5 cm, ff. 144, foliace rukou 16. stol., vazba původní, dřevěné desky potažené někdy bílou kůží, kování, k uzavření sloužily dva řemínky; češ., lat. 1170 Kniha obsahuje trhy nemovitostí, obligace, testamenty, smlouvy a pamětní zápisy: f. 1a — Peccunia pro campis plebano, 1454. 5a—6b — Sequitur census, qui spectat ad hospitale, 1454. 7b — Pamětní zápis o odevzdání berně králi Vladislavu II., 1480. 8a — Sequitur census capellanorum (cca pol. 15. stol.). 8b—54a — Sirotčí zápisy a testamenty, 1451—1484 (—1554). 54b—55a — Pamět co se dává pánu platu svatomartinského, 1484. 55b — Co se písaři platí (ceník písařských úkonů městského písaře, cca pol. 15. stol.). 64b—65b — Výpisy z desk zemských, 1528. 66 — Inventář kostelních klenotů, 1489. 137b—138a — Instrukce pro jednání městského soudu (cca konec 15. stol.). 140b—144b — Urbář vsi Mlýňan, náležející k městu (cca konec 15. stol.). Lit.: M. Nosková, Nástin správy poddan. města Žlutic. Dipl. fil. fak. KU, 1957. 201
Strana 202
FICTA Ve starší i novější literatuře o městských knihách byly učiněny zmínky o kni- hách, které buď nikdy neexistovaly, nebo byly chybně časově určovány. Šlo zpravidla o záměnu s jinou knihou nebo o přejímání údajů nekriticky: 1. Bělá p. Bezdězem — kniha testamentů 1514—1560. Cit. M. Volf, Popis městských archivů v Čechách (Praha 1947), str. 10. (Informace OA.) 2. Březno u Chomutova — kniha kontraktní 1499—1583. Cit. M. Volf, Popis, str. 35. (Infor- mace OA Chomutov.) 3. Čes. Kamenice — měst. kniha 1509—1567. Cit. M. Volf, Popis, str. 118. (Informace MA.) 4. Horažďovice — měst. kniha od r. 1417. Cit. V. Vojtíšek, O studiu městských knih českých. Výbor rozprav a studií (Praha 1953), str. 73. (Došlo tu patrně k záměně s rkp. OA Horaž- ďovice sign. A II. 1, z let 1371—1599, viz soupis.) 5. Hostinné — měst. kniha od r. 1478. Cit. V. Vojtíšek, O studiu, str. 74. (Informace OA Vrchlabí.) 6. Chrudim — kniha nálezů od r. 1488. Cit. V. Vojtíšek, O studiu, str. 74. (Informace OA Chrudim, též inventář Floriánův.) 7. Jaroměř — měst. kniha od r. 1372 — fragment. Cit. V. Vojtíšek, O studiu, str. 73 udává na základě zprávy J. Čelakovského, CIM II., str. XXV: Pamětní kniha města Jaroměře „Liber memorabilium diversi coloris“ v archivu tamějším, kterou r. 1775 začal psáti pošt- mistr a radní městský Jan Maria Viktora, opsav do ní starší jinak ztracená privilegia Jaroměřská „z jisté velmi staré písemnosti“. 8. Kouřim — kniha úroků 1478—1515. Cit. V. Vojtíšek, O studiu, str. 74. (Došlo pravdě- podobně k záměně s knihou berních rejstříků 1470—1545, viz soupis.) 9. Letovice — kniha trhová od r. 1525. Cit. Průvodce po Státním archivu v Brně (Brno 1954), str. 416. (Kniha byla vedena v 1. 1538—1630, na f. 19a je uveden opis z r. 1525.) 10. Val. Meziříčí — kniha apelační od r. 1380. Cit. V. Vojtíšek, O studiu, str. 73. (Informace MA, není vyloučeno, že jde o deperditum, rozhodně však mladší.) 11. Modřice — kniha horenská 1514—1617. Cit. Průvodce po StA Brno, str. 416. (Kniha je vedena od r. 1529.) 12. Náchod — kniha smluv 1519—1569. Cit. J. Čelakovský, PAM 10, str. 497. (Informace OA, kniha není uvedena ani ve starém inventáři, který zpracoval J. M. Ludvík.) — kniha zápisů 1506—1548. Cit. J. Čelakovský, PAM 10, str. 496. (Došlo pravdě- podobně k záměně s knihou pamětní a sirotčí 1491—1582, viz soupis.) 13. Olomouc — kopiář z r. 1503. Cit. Průvodce po StA Brno, str. 404 — rkp. G 10 č. 957. (Kniha je vedena od r. 1559.) 14. Rokycany — kniha smluv 1511—1529. Cit. M. Volf, Popis, str. 237. (Informace OA.) Stříbro — kniha pamětní 1498—1581. Cit. M. Volf, Popis, str. 271. (Informace MA Plzeň, 15. přejímací protokoly rkp. ze Stříbra.) 16. Svitavy — kniha svatebních smluv 1513. (OA Svitavy, rkp. M Sv. I. B III.-5 je z let 1573 až 1606.) 17. Třebíč — kniha od r. 1476. Cit. V. Vojtíšek, O studiu, str. 74. (Informace Dr V. Sameš.) 202
FICTA Ve starší i novější literatuře o městských knihách byly učiněny zmínky o kni- hách, které buď nikdy neexistovaly, nebo byly chybně časově určovány. Šlo zpravidla o záměnu s jinou knihou nebo o přejímání údajů nekriticky: 1. Bělá p. Bezdězem — kniha testamentů 1514—1560. Cit. M. Volf, Popis městských archivů v Čechách (Praha 1947), str. 10. (Informace OA.) 2. Březno u Chomutova — kniha kontraktní 1499—1583. Cit. M. Volf, Popis, str. 35. (Infor- mace OA Chomutov.) 3. Čes. Kamenice — měst. kniha 1509—1567. Cit. M. Volf, Popis, str. 118. (Informace MA.) 4. Horažďovice — měst. kniha od r. 1417. Cit. V. Vojtíšek, O studiu městských knih českých. Výbor rozprav a studií (Praha 1953), str. 73. (Došlo tu patrně k záměně s rkp. OA Horaž- ďovice sign. A II. 1, z let 1371—1599, viz soupis.) 5. Hostinné — měst. kniha od r. 1478. Cit. V. Vojtíšek, O studiu, str. 74. (Informace OA Vrchlabí.) 6. Chrudim — kniha nálezů od r. 1488. Cit. V. Vojtíšek, O studiu, str. 74. (Informace OA Chrudim, též inventář Floriánův.) 7. Jaroměř — měst. kniha od r. 1372 — fragment. Cit. V. Vojtíšek, O studiu, str. 73 udává na základě zprávy J. Čelakovského, CIM II., str. XXV: Pamětní kniha města Jaroměře „Liber memorabilium diversi coloris“ v archivu tamějším, kterou r. 1775 začal psáti pošt- mistr a radní městský Jan Maria Viktora, opsav do ní starší jinak ztracená privilegia Jaroměřská „z jisté velmi staré písemnosti“. 8. Kouřim — kniha úroků 1478—1515. Cit. V. Vojtíšek, O studiu, str. 74. (Došlo pravdě- podobně k záměně s knihou berních rejstříků 1470—1545, viz soupis.) 9. Letovice — kniha trhová od r. 1525. Cit. Průvodce po Státním archivu v Brně (Brno 1954), str. 416. (Kniha byla vedena v 1. 1538—1630, na f. 19a je uveden opis z r. 1525.) 10. Val. Meziříčí — kniha apelační od r. 1380. Cit. V. Vojtíšek, O studiu, str. 73. (Informace MA, není vyloučeno, že jde o deperditum, rozhodně však mladší.) 11. Modřice — kniha horenská 1514—1617. Cit. Průvodce po StA Brno, str. 416. (Kniha je vedena od r. 1529.) 12. Náchod — kniha smluv 1519—1569. Cit. J. Čelakovský, PAM 10, str. 497. (Informace OA, kniha není uvedena ani ve starém inventáři, který zpracoval J. M. Ludvík.) — kniha zápisů 1506—1548. Cit. J. Čelakovský, PAM 10, str. 496. (Došlo pravdě- podobně k záměně s knihou pamětní a sirotčí 1491—1582, viz soupis.) 13. Olomouc — kopiář z r. 1503. Cit. Průvodce po StA Brno, str. 404 — rkp. G 10 č. 957. (Kniha je vedena od r. 1559.) 14. Rokycany — kniha smluv 1511—1529. Cit. M. Volf, Popis, str. 237. (Informace OA.) Stříbro — kniha pamětní 1498—1581. Cit. M. Volf, Popis, str. 271. (Informace MA Plzeň, 15. přejímací protokoly rkp. ze Stříbra.) 16. Svitavy — kniha svatebních smluv 1513. (OA Svitavy, rkp. M Sv. I. B III.-5 je z let 1573 až 1606.) 17. Třebíč — kniha od r. 1476. Cit. V. Vojtíšek, O studiu, str. 74. (Informace Dr V. Sameš.) 202
Strana 203
PŘEHLEDNÉ SOUPISY MĚSTSKÝCH KNIH A. Obecné — V. Vojtíšek, O studiu městských knih českých. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 52—86. M. Volf, Popis městských archivů v Čechách. Praha 1947. B. Speciální — Přehledy fondů a průvodce po jednotlivých archivech jsou uvedeny v Soupisu archiv. literatury v českých zemích 1895—1956. Praha 1959. Srv. zvl.: Archiv města Brna. Průvodce po fondech a sbírkách. Zpracoval J. Dřímal, Praha 1956. Okresní a městský archiv Ces. Brod, městský archiv Kostelec n. Černými Lesy. Průvodce po fondech a sbírkách. Č. Brod 1959. Okresní archiv Ces. Krumlov. Průvodce po fondech. Zpracoval E. Srch, C. Krumlov 1958. Okresní archiv v Chrudimi. (Struč. přehled fondů.) Zpracovala M. Matysová, Chrudim 1959. J. Mackerle, Archiv města Jevíčka, Průvodce po fondech archivu města Jevíčka, Mor. Třebová 1959 (str. 23 n. — tzv. Kodex Jevíčský). Okresní archiv Jindř. Hradec. Průvodce po fondech a sbírkách. Jindř. Hradec 1959. Okresní a městský archiv Kolín. Průvodce po fondech. Kolín 1961. Okresní archiv v Litomyšli (struč. přehled fondů). Zpracoval J. Růžička, Litomyšl 1960. Okresní archiv Louny. Průvodce po fondech a sbírkách. Zpracoval B. Lůžek, Praha 1956. Okresní archiv Ml. Boleslav, městs. archiv Benátky n. Jizerou, městs. archiv Kosmonosy, městs. archiv Dobrovice. Průvodce po fondech a sbírkách. Ml. Boleslav 1958. Přehled fondů a sbírek městského archivu v Pardubicích. Zpracoval Z. Bičík, Pardu- bice 1960. Městský archiv Plzeň. Průvodce po archivu. Plzeň 1954. Archiv hl. města Prahy. Průvodce po fondech a sbírkách. Praha 1955. Městské knihy archivu hl. města Prahy. Sestavil J. Čarek, Praha 1956. Okresní archiv Soběslav. Průvodce po fondech a sbírkách. Soběslav 1958. Okresní archiv Tábor. Průvodce po fondech a sbírkách. Zpracoval K. Poustka. Tábor 1958. 203
PŘEHLEDNÉ SOUPISY MĚSTSKÝCH KNIH A. Obecné — V. Vojtíšek, O studiu městských knih českých. Výbor rozprav a studií, Praha 1953, str. 52—86. M. Volf, Popis městských archivů v Čechách. Praha 1947. B. Speciální — Přehledy fondů a průvodce po jednotlivých archivech jsou uvedeny v Soupisu archiv. literatury v českých zemích 1895—1956. Praha 1959. Srv. zvl.: Archiv města Brna. Průvodce po fondech a sbírkách. Zpracoval J. Dřímal, Praha 1956. Okresní a městský archiv Ces. Brod, městský archiv Kostelec n. Černými Lesy. Průvodce po fondech a sbírkách. Č. Brod 1959. Okresní archiv Ces. Krumlov. Průvodce po fondech. Zpracoval E. Srch, C. Krumlov 1958. Okresní archiv v Chrudimi. (Struč. přehled fondů.) Zpracovala M. Matysová, Chrudim 1959. J. Mackerle, Archiv města Jevíčka, Průvodce po fondech archivu města Jevíčka, Mor. Třebová 1959 (str. 23 n. — tzv. Kodex Jevíčský). Okresní archiv Jindř. Hradec. Průvodce po fondech a sbírkách. Jindř. Hradec 1959. Okresní a městský archiv Kolín. Průvodce po fondech. Kolín 1961. Okresní archiv v Litomyšli (struč. přehled fondů). Zpracoval J. Růžička, Litomyšl 1960. Okresní archiv Louny. Průvodce po fondech a sbírkách. Zpracoval B. Lůžek, Praha 1956. Okresní archiv Ml. Boleslav, městs. archiv Benátky n. Jizerou, městs. archiv Kosmonosy, městs. archiv Dobrovice. Průvodce po fondech a sbírkách. Ml. Boleslav 1958. Přehled fondů a sbírek městského archivu v Pardubicích. Zpracoval Z. Bičík, Pardu- bice 1960. Městský archiv Plzeň. Průvodce po archivu. Plzeň 1954. Archiv hl. města Prahy. Průvodce po fondech a sbírkách. Praha 1955. Městské knihy archivu hl. města Prahy. Sestavil J. Čarek, Praha 1956. Okresní archiv Soběslav. Průvodce po fondech a sbírkách. Soběslav 1958. Okresní archiv Tábor. Průvodce po fondech a sbírkách. Zpracoval K. Poustka. Tábor 1958. 203
Strana 204
SEZNAM ZKRATEK Edice: AČ — Archiv český СDB — Codex diplomaticus et epistolaris regni Bohemiae Codex diplomaticus et epistolaris Moraviae CDM — — Codex juris municipalis regni Bohemiae CIM RBM — Regesta diplomatica nec non epistolaria Bohemiae et Moraviae MVHW — — SAP — VKČSN ZSG — ZVGMSchl. — Časopisy: ČAŠ — Časopis Archivní školy ČČM — Časopis Českého muzea — Časopis Matice moravské ČMM ČNM — Časopis Národního muzea — Časopis Společnosti přátel starožitností českých ČSPSČ — ČČH Český časopis historický — JSH Jihočeský sborník, historický — MIOG Mitteilungen des Instituts für österreichische Geschichtsforschung Mitteilungen des Vereines für Geschichte der Deutschen MVGDB — in Böhmen Mitteilungen des Vereines für Heimatforschung und Wanderpflege Sborník archívních prací Věstník Královské české společnosti nauk Zeitschrift für sudetendeutsche Geschichte Zeitschrift des deutschen Vereines für Geschichte Mährens und Schlesiens 204
SEZNAM ZKRATEK Edice: AČ — Archiv český СDB — Codex diplomaticus et epistolaris regni Bohemiae Codex diplomaticus et epistolaris Moraviae CDM — — Codex juris municipalis regni Bohemiae CIM RBM — Regesta diplomatica nec non epistolaria Bohemiae et Moraviae MVHW — — SAP — VKČSN ZSG — ZVGMSchl. — Časopisy: ČAŠ — Časopis Archivní školy ČČM — Časopis Českého muzea — Časopis Matice moravské ČMM ČNM — Časopis Národního muzea — Časopis Společnosti přátel starožitností českých ČSPSČ — ČČH Český časopis historický — JSH Jihočeský sborník, historický — MIOG Mitteilungen des Instituts für österreichische Geschichtsforschung Mitteilungen des Vereines für Geschichte der Deutschen MVGDB — in Böhmen Mitteilungen des Vereines für Heimatforschung und Wanderpflege Sborník archívních prací Věstník Královské české společnosti nauk Zeitschrift für sudetendeutsche Geschichte Zeitschrift des deutschen Vereines für Geschichte Mährens und Schlesiens 204
Strana 205
REJSTŘÍK městkých knih podle druhů (srv. str. 10): (kurzívní číslice označují deperdita.) I. Knihy pamětní: 1, 7, 10, 55, 56, 57, 58, 59, 62, 94, 97, 107, 108, 114, 115, 116, 118, 693, 699, 700, 734, 754, 755, 756, 757, 767, 769, 771, 796, 798, 808, 812, 827, 831, 832, 835, 860, 862, 864, 866, 870, 872, 873, 874, 901, 903, 904, 924, 925, 926, 927, 956, 957, 958, 974, 1009, 1026, 1027, 1028, 1032, 1034, 1076, 1094, 1102, 1105, 1107, 1108, 1110, 1111, 1115, 1116, 1117, 1118, 1123, 1128, 1131, 1168, 1169, 1170. II.1 Knihy městského zákonodárství: 10, 120, 121a, b, 122, 731, 771, 803, 813, 873, 905, 906, 923, 1045, 1132, 1167. II.2 Knihy městských financí: 3, 5, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 75, 77, 78, 79, 81, 82, 83, 88, 90, 93, 100, 101, 104, 117, 119, 123—251, 252, 253, 254, 255—340, 341—479, 480—556, 559, 560, 561—660, 661, 662, 558, 557, 737, 664, 665, 704, 710—724a, b, 663, 759, 762, 763, 765, 772, 773, 774, 775, 776, 777, 805, 814, 815, 816, 838, 839, 844, 846—859, 875, 907, 908, 909, 919b, 928, 1035, 1037, 1040, 1041, 1053—1070, 1072—1075, 1081, 1084—1088, 1090—1092. 1093, 1133—1154. II.3 Knihy městské správy (v užším slova smyslu): 6, 63, 80, 84, 92, 666a, b, c, 667, 668, 669, 670, 671, 672, 673, 674, 675, 676, 677, 678, 679, 763, 802, 876— 880, 1052, 1080, 1155. III. Knihy městského soudnictví: 1.a — knihy městského soudu: 2, 4, 9, 40a, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 60, 61, 64, 65, 66, 74, 76, 85, 86, 87, 89, 91, 94, 95, 96, 98, 99, 102, 105, 761, 106, 107, 108, 109, 111, 112, 113, 114, 683, 684, 685, 686, 118, 680, 681, 682, 701, 694, 695, 696, 697, 687, 688, 692, 703, 707, 706, 709, 708, 702, 705, 725, 733, 730, 735, 732, 727, 728, 729, 726, 741, 739, 743, 746, 747, 742, 745, 736, 748, 753, 752, 758, 750, 760, 749, 751, 768, 770, 769, 778, 779, 766, 764, 787, 786, 785, 784, 783, 780, 781, 782, 791, 792, 788, 789, 793, 790, 794, 797, 809, 807, 810, 804, 806, 801, 799, 800, 811, 817, 818, 819—825, 828, 829, 830, 833, 836, 837, 840, 841, 842, 845, 861, 863, 867, 868, 869, 871, 881—898, 902, 905, 910—918, 919a, 920, 921a, 922, 929— 944, 947, 959—973, 975—1005, 1006, 1010—1014, 1015—1018, 1019, 1020—1022, 1023, 1024, 1025, 1029, 1030, 1031, 1033, 1036, 1038, 1039, 1042, 1043, 1044, 1046, 1048, 1049—1051, 1071, 1078, 1079, 1082, 1083, 1089, 1095—1100, 1103, 1104, 1113, 1120a, 1121, 1124—1127, 1128a, 1129, 1130, 1156—1166. 1.b — knihy delegovaných soudů: 945, 946, 949—955, 1007. 2. — knihy trestního soudnictví: 6, 689, 690, 691, 701, 899, 921b, 1006, 1101, 1120b. Knihy vzniklé z přenesené veřejnoprávní působnosti města: 1. — knihy sirotčí: 1, 7, 51, 103, 110, 698, 795, 798, 843, 862, 865, 900, 1119. 2. — knihy městských zařízení: 52, 53, 54, 738, 740, 826, 834, 948, 1109, 1112. Deperdita: (Druhově identifikovaná deperdita jsou uvá- děna též v oddílech shora) 3, 6, 40a, 94a, 111, 796, 835, 836, 837, 956—973, 1009—1014, 1019, 1023, 1026, 1047, 1077, 1106, 1114, 1128a. IV. 205
REJSTŘÍK městkých knih podle druhů (srv. str. 10): (kurzívní číslice označují deperdita.) I. Knihy pamětní: 1, 7, 10, 55, 56, 57, 58, 59, 62, 94, 97, 107, 108, 114, 115, 116, 118, 693, 699, 700, 734, 754, 755, 756, 757, 767, 769, 771, 796, 798, 808, 812, 827, 831, 832, 835, 860, 862, 864, 866, 870, 872, 873, 874, 901, 903, 904, 924, 925, 926, 927, 956, 957, 958, 974, 1009, 1026, 1027, 1028, 1032, 1034, 1076, 1094, 1102, 1105, 1107, 1108, 1110, 1111, 1115, 1116, 1117, 1118, 1123, 1128, 1131, 1168, 1169, 1170. II.1 Knihy městského zákonodárství: 10, 120, 121a, b, 122, 731, 771, 803, 813, 873, 905, 906, 923, 1045, 1132, 1167. II.2 Knihy městských financí: 3, 5, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 75, 77, 78, 79, 81, 82, 83, 88, 90, 93, 100, 101, 104, 117, 119, 123—251, 252, 253, 254, 255—340, 341—479, 480—556, 559, 560, 561—660, 661, 662, 558, 557, 737, 664, 665, 704, 710—724a, b, 663, 759, 762, 763, 765, 772, 773, 774, 775, 776, 777, 805, 814, 815, 816, 838, 839, 844, 846—859, 875, 907, 908, 909, 919b, 928, 1035, 1037, 1040, 1041, 1053—1070, 1072—1075, 1081, 1084—1088, 1090—1092. 1093, 1133—1154. II.3 Knihy městské správy (v užším slova smyslu): 6, 63, 80, 84, 92, 666a, b, c, 667, 668, 669, 670, 671, 672, 673, 674, 675, 676, 677, 678, 679, 763, 802, 876— 880, 1052, 1080, 1155. III. Knihy městského soudnictví: 1.a — knihy městského soudu: 2, 4, 9, 40a, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 60, 61, 64, 65, 66, 74, 76, 85, 86, 87, 89, 91, 94, 95, 96, 98, 99, 102, 105, 761, 106, 107, 108, 109, 111, 112, 113, 114, 683, 684, 685, 686, 118, 680, 681, 682, 701, 694, 695, 696, 697, 687, 688, 692, 703, 707, 706, 709, 708, 702, 705, 725, 733, 730, 735, 732, 727, 728, 729, 726, 741, 739, 743, 746, 747, 742, 745, 736, 748, 753, 752, 758, 750, 760, 749, 751, 768, 770, 769, 778, 779, 766, 764, 787, 786, 785, 784, 783, 780, 781, 782, 791, 792, 788, 789, 793, 790, 794, 797, 809, 807, 810, 804, 806, 801, 799, 800, 811, 817, 818, 819—825, 828, 829, 830, 833, 836, 837, 840, 841, 842, 845, 861, 863, 867, 868, 869, 871, 881—898, 902, 905, 910—918, 919a, 920, 921a, 922, 929— 944, 947, 959—973, 975—1005, 1006, 1010—1014, 1015—1018, 1019, 1020—1022, 1023, 1024, 1025, 1029, 1030, 1031, 1033, 1036, 1038, 1039, 1042, 1043, 1044, 1046, 1048, 1049—1051, 1071, 1078, 1079, 1082, 1083, 1089, 1095—1100, 1103, 1104, 1113, 1120a, 1121, 1124—1127, 1128a, 1129, 1130, 1156—1166. 1.b — knihy delegovaných soudů: 945, 946, 949—955, 1007. 2. — knihy trestního soudnictví: 6, 689, 690, 691, 701, 899, 921b, 1006, 1101, 1120b. Knihy vzniklé z přenesené veřejnoprávní působnosti města: 1. — knihy sirotčí: 1, 7, 51, 103, 110, 698, 795, 798, 843, 862, 865, 900, 1119. 2. — knihy městských zařízení: 52, 53, 54, 738, 740, 826, 834, 948, 1109, 1112. Deperdita: (Druhově identifikovaná deperdita jsou uvá- děna též v oddílech shora) 3, 6, 40a, 94a, 111, 796, 835, 836, 837, 956—973, 1009—1014, 1019, 1023, 1026, 1047, 1077, 1106, 1114, 1128a. IV. 205
Strana 206
Bělá p. Bezdězem 37 Beroun 37n Boskovice 38 n. Brandýs n. Orlicí 39 Brno 39—49 Broumov 49 n. Bieznice 59 Bystiice n. Pernstynem 54 Čáslav 51 n. Čelákovice 52 Čes. Kamenice 52 n. Čes. Lípa 53 Čes. Třebová 53 Čes. Budějovice 54—61 Čes. Brod. 61 n. Čes. Dub 62 Čes. Krumlov 62 n. Děčín 63 Dol. Dvořiště 63 Domažlice 64 Duchcov 64 Dvůr Králové n. L. 64n. Falknov, viz Sokolov, 173 Frýdlant 65 n. Frymburk 66 Fulnek 66 Havl. Brod. 66 n. Heřman. Městec 67 Holešov 67 Horažďovice 67 n. Hošťka 68 Hradec Král. 68 n. Cheb 69—81 Chomutov 82 Chrudim 82 n. Ivančice 84 Jicín 85 Jihlava 85—89 Jindř. Hradce 89 Jirkov 90 Kadaň 90 n. Kaňk (u Kut. Hory) 91 n. Kaplice 93 Kasejovice 93 Klatovy 94 206 REJSTŘÍK MÍST (Čísla uvádějí stránku textu) Kolín 94 n. Kolinec 96 Kostelec n. L. 96 Kostelec n. Orlicí 96 n Kouřim 97 n. Kralupy u Chomutova 99 Kravaře 99 Krupka 100 Kutná Hora 101—105 Kyjov 105 n. Lanškroun 106 Letovice 106 Lipník n. Bečvou 106 n. Litoměřice 107 n. Litomyšl 108—111 Litovel 111 Louny 111—115 Manětín 116 n. Mělník 117 MI. Boleslav 117 n. Modřice 118 n. Mohelno 119 Most 119n. Morav. Třebová 120—123 Náchod 124 n. Něm. Brod viz Havl. Brod 66 n. Nová Ves 125 Nová Ves 125 n. Nové Město na Moravě 126 Nové Město n. Metují 126 n. Nový Bydžov 127 n. Nymburk 128 Olomouc 128—134 Pacov 134 n. Pardubice 135 Pelhřimov 135 Písek 136 Plzeň 136—141 Počátky 141 Polička 141 n. Praha: 141—162 Staré město 142--153 Nové město 153—160 Malá Strana 160 n. Hradčany 161 n. Vyšehrad 162 Prachatice 163 n. Prostějov 165 n.
Bělá p. Bezdězem 37 Beroun 37n Boskovice 38 n. Brandýs n. Orlicí 39 Brno 39—49 Broumov 49 n. Bieznice 59 Bystiice n. Pernstynem 54 Čáslav 51 n. Čelákovice 52 Čes. Kamenice 52 n. Čes. Lípa 53 Čes. Třebová 53 Čes. Budějovice 54—61 Čes. Brod. 61 n. Čes. Dub 62 Čes. Krumlov 62 n. Děčín 63 Dol. Dvořiště 63 Domažlice 64 Duchcov 64 Dvůr Králové n. L. 64n. Falknov, viz Sokolov, 173 Frýdlant 65 n. Frymburk 66 Fulnek 66 Havl. Brod. 66 n. Heřman. Městec 67 Holešov 67 Horažďovice 67 n. Hošťka 68 Hradec Král. 68 n. Cheb 69—81 Chomutov 82 Chrudim 82 n. Ivančice 84 Jicín 85 Jihlava 85—89 Jindř. Hradce 89 Jirkov 90 Kadaň 90 n. Kaňk (u Kut. Hory) 91 n. Kaplice 93 Kasejovice 93 Klatovy 94 206 REJSTŘÍK MÍST (Čísla uvádějí stránku textu) Kolín 94 n. Kolinec 96 Kostelec n. L. 96 Kostelec n. Orlicí 96 n Kouřim 97 n. Kralupy u Chomutova 99 Kravaře 99 Krupka 100 Kutná Hora 101—105 Kyjov 105 n. Lanškroun 106 Letovice 106 Lipník n. Bečvou 106 n. Litoměřice 107 n. Litomyšl 108—111 Litovel 111 Louny 111—115 Manětín 116 n. Mělník 117 MI. Boleslav 117 n. Modřice 118 n. Mohelno 119 Most 119n. Morav. Třebová 120—123 Náchod 124 n. Něm. Brod viz Havl. Brod 66 n. Nová Ves 125 Nová Ves 125 n. Nové Město na Moravě 126 Nové Město n. Metují 126 n. Nový Bydžov 127 n. Nymburk 128 Olomouc 128—134 Pacov 134 n. Pardubice 135 Pelhřimov 135 Písek 136 Plzeň 136—141 Počátky 141 Polička 141 n. Praha: 141—162 Staré město 142--153 Nové město 153—160 Malá Strana 160 n. Hradčany 161 n. Vyšehrad 162 Prachatice 163 n. Prostějov 165 n.
Strana 207
Příbram 166 Přibyslav 166 n. Rakovník 167—169 Rokycany 169 n. Rudolice 170 Skuteč 170 n. Slaný 171 Soběslav 171 n. Sokolov viz Falknov 173 Strakonice 173 n. Stříbro 174—177 Sušice 177 Svitavy 177 Třebenice 180 n. Turnov 181 Uher. Hradiště 181 n. Unhošť 182 Ústí n. L. 182 n. Ústí n. Luž. 184 Úštěk 184 Velhartice 184 Velká Bíteš 184 n. Velké Meziříčí 185 n. Velvary 186 Vimperk 186 n. Vodňany 187 n. Volyně 188 n. Vysoké Mýto 189 n. Šluknov 110 Šternberk na Mor. 178 Šumperk 178 Tábor 179 n. Teplice v Č. 180 Znojmo 190—200 Žatec 200 Žlutice 201 207
Příbram 166 Přibyslav 166 n. Rakovník 167—169 Rokycany 169 n. Rudolice 170 Skuteč 170 n. Slaný 171 Soběslav 171 n. Sokolov viz Falknov 173 Strakonice 173 n. Stříbro 174—177 Sušice 177 Svitavy 177 Třebenice 180 n. Turnov 181 Uher. Hradiště 181 n. Unhošť 182 Ústí n. L. 182 n. Ústí n. Luž. 184 Úštěk 184 Velhartice 184 Velká Bíteš 184 n. Velké Meziříčí 185 n. Velvary 186 Vimperk 186 n. Vodňany 187 n. Volyně 188 n. Vysoké Mýto 189 n. Šluknov 110 Šternberk na Mor. 178 Šumperk 178 Tábor 179 n. Teplice v Č. 180 Znojmo 190—200 Žatec 200 Žlutice 201 207
Strana 208
OBSAH Úvod . Soupis městských knih českých do r. 1526 . Ficta . Přehledné soupisy městských knih . Seznam zkratek Rejstřík městských knih podle druhů Rejstřík míst . . 5—33 37—201 202 203 204 205 206—207 ACTA UNIVERSITATIS CAROLINAE 1963 PHILOSOPHICA ET HISTORICA 4 Městské knihy v Čechách a na Moravě 1310—1526 Sestavil Rostislav Nový Vydala Universita Karlova ve Státním pedagogickém nakladatelství, n. p., Praha Publikace č. 63-36 Redakční rada série Philosophica et Historica PhDr. L. Vebr (předseda), R. Kvaček, CSc. (tajemník), doc. PhDr. K. Gajan, CSc., doc. dr. Engst, CSc., dr. J. Pešková, CSc. Technický redaktor: Josef Ill Z nové sazby písmem Didot vytiskl Tisk, knižní výroba, n. p., Brno, provoz 1 — Formát papíru 70X100 cm — AA 17,42 — VA 17,90 — A-15.41201 — Tematická skupina a podskupina 02/58 — Náklad 700 výtisků — Vydání 1.
OBSAH Úvod . Soupis městských knih českých do r. 1526 . Ficta . Přehledné soupisy městských knih . Seznam zkratek Rejstřík městských knih podle druhů Rejstřík míst . . 5—33 37—201 202 203 204 205 206—207 ACTA UNIVERSITATIS CAROLINAE 1963 PHILOSOPHICA ET HISTORICA 4 Městské knihy v Čechách a na Moravě 1310—1526 Sestavil Rostislav Nový Vydala Universita Karlova ve Státním pedagogickém nakladatelství, n. p., Praha Publikace č. 63-36 Redakční rada série Philosophica et Historica PhDr. L. Vebr (předseda), R. Kvaček, CSc. (tajemník), doc. PhDr. K. Gajan, CSc., doc. dr. Engst, CSc., dr. J. Pešková, CSc. Technický redaktor: Josef Ill Z nové sazby písmem Didot vytiskl Tisk, knižní výroba, n. p., Brno, provoz 1 — Formát papíru 70X100 cm — AA 17,42 — VA 17,90 — A-15.41201 — Tematická skupina a podskupina 02/58 — Náklad 700 výtisků — Vydání 1.
- 1: Titul
- 5: Úvod
- 37: Soupis městských knih
- 202: Ficta
- 203: Přehledné soupisy měst. knih
- 204: Seznam zkratek
- 205: Rejstřík měst. knih podle druh
- 206: Rejstřík míst
- 208: Obsah