z 109 stránek
Titul
I
II
III
IV
Edice
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
78
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
Nachträge und Berichtigugen
108
Název:
Die Altčechische Katharinenlegende. Textausgabe.
Autor:
Spina, Franz
Rok vydání:
1913
Místo vydání:
Praha
Počet stran celkem:
108
Počet stran předmluvy plus obsahu:
IV+104
Obsah:
- I: Titul
- 1: Edice
- 108: Nachträge und Berichtigugen
upravit
Strana I
DIE ALTČECHISCHE KATHARINENLEGENDE TEXTAUSGABE VON Dr. FRANZ SPINA, PRIVATDOZENTEN AN DER DEUTSCHEN UNIVERSITÁT IN PRAG PRAG TAUSSIG & TAUSSIG 1913
DIE ALTČECHISCHE KATHARINENLEGENDE TEXTAUSGABE VON Dr. FRANZ SPINA, PRIVATDOZENTEN AN DER DEUTSCHEN UNIVERSITÁT IN PRAG PRAG TAUSSIG & TAUSSIG 1913
Strana II
Strana III
Die Abkürzungen sind die von Bernekers Wörterbuch und Gebauers Schriften, also A. oder Arch. = Archiv f. slav. Phil., SBöhmGW = Sitzungsberichte der Böhm. Gesellsch. der Wiss Im besondren bedeutet: BrA = Brünner Abschrift der Katharinenlegende: Hs 396 des mährischen Landesarchivs in Brünn, abgeschrie- ben 1853. E = K. J. Erben in der Ausgabe Erben-Pečirka: Život svaté Kateřiny. Prag. 1860. Gb. = Joh. Gebauer. Jireček, O zvláštn. = Jos. Jireček, O zvláštnostech češ- tiny ve starých rukopisech moravských. Rozpr. k. české společn. nauk. VII řada, 2. svazek. Prag 1887. Jireček, Rozpr. = Josef a Hermenegild Jireček, Rozpravy z oboru historie, filologie a literatury. Ročník I. Wien 1860. Koder Knust = Hermann Knust, Geschichte der Legenden der h. Katharina von Alexandrien und der h. Maria Aegyp tiaca nebst unedirten Texten. Halle a S. 1890. P = Jos. Pečírka in der Ausgabe Erben-Pečírka Prag 1860.
Die Abkürzungen sind die von Bernekers Wörterbuch und Gebauers Schriften, also A. oder Arch. = Archiv f. slav. Phil., SBöhmGW = Sitzungsberichte der Böhm. Gesellsch. der Wiss Im besondren bedeutet: BrA = Brünner Abschrift der Katharinenlegende: Hs 396 des mährischen Landesarchivs in Brünn, abgeschrie- ben 1853. E = K. J. Erben in der Ausgabe Erben-Pečirka: Život svaté Kateřiny. Prag. 1860. Gb. = Joh. Gebauer. Jireček, O zvláštn. = Jos. Jireček, O zvláštnostech češ- tiny ve starých rukopisech moravských. Rozpr. k. české společn. nauk. VII řada, 2. svazek. Prag 1887. Jireček, Rozpr. = Josef a Hermenegild Jireček, Rozpravy z oboru historie, filologie a literatury. Ročník I. Wien 1860. Koder Knust = Hermann Knust, Geschichte der Legenden der h. Katharina von Alexandrien und der h. Maria Aegyp tiaca nebst unedirten Texten. Halle a S. 1890. P = Jos. Pečírka in der Ausgabe Erben-Pečírka Prag 1860.
Strana IV
Strana 1
[1a] Kdyz za dawnych czaſſuow w Hrzyeſye geden czyeſarz pohan byele, ten wladnyeſe wſemi kraly, czoz gych bylo blyz y wzdaly wſeho lydu pohanſkeho. Maxencius gmye toho zleho bylo, tak nam pyſmo prawy. Geho hnyewny, kruty nrawy byly ſye proneſly tady, 10 ez geho gmye w horzy wſady kazdy yako hory wozyl. Byele pohanſtwo vhrozyl, yakz ſſye trzyeſly geho zrakem yako kurzye przed lunakem. 15 Myelto boha gyey gmyegyechu, gyeho modlam ſye klanyechu, a czoz kazal, to ſye ſtalo ſkrownye, mnoho nebo malo. Pod tyem czyeſarzem w hrdoſty 20 geden kral v bohatoſty ſedyeſe w gednom oftrowie, w czyprſkey zemy w dobrem ſlowie. Dyechu gemu Koltus gmenem; to gmye drzal takym kmenem, 25 ez gedno mieſto obake Nikozya, w Czyprzie | take, ſlulo, iakz y geſcze ſlowe tu, kdez gye morze oplowe, 5 [1b] 1 whrzyelye Hs; nach Jireček Rozp. 96 = in peccato; dagegen Gb. LF 9, 288 = in Graecia. — 4 blíž E; bliz Gb. LF 9, 288. Vgl. V. 747, 1159, 1402 u. a. — 13 takž E; dagegen LF 9, 288. — 18 skrownye] rovně Gb. LF 9, 289; skrovně Jedlička LF 21, 45. — 19 vhrdosty P. Spina, Kalharinen-Legende.
[1a] Kdyz za dawnych czaſſuow w Hrzyeſye geden czyeſarz pohan byele, ten wladnyeſe wſemi kraly, czoz gych bylo blyz y wzdaly wſeho lydu pohanſkeho. Maxencius gmye toho zleho bylo, tak nam pyſmo prawy. Geho hnyewny, kruty nrawy byly ſye proneſly tady, 10 ez geho gmye w horzy wſady kazdy yako hory wozyl. Byele pohanſtwo vhrozyl, yakz ſſye trzyeſly geho zrakem yako kurzye przed lunakem. 15 Myelto boha gyey gmyegyechu, gyeho modlam ſye klanyechu, a czoz kazal, to ſye ſtalo ſkrownye, mnoho nebo malo. Pod tyem czyeſarzem w hrdoſty 20 geden kral v bohatoſty ſedyeſe w gednom oftrowie, w czyprſkey zemy w dobrem ſlowie. Dyechu gemu Koltus gmenem; to gmye drzal takym kmenem, 25 ez gedno mieſto obake Nikozya, w Czyprzie | take, ſlulo, iakz y geſcze ſlowe tu, kdez gye morze oplowe, 5 [1b] 1 whrzyelye Hs; nach Jireček Rozp. 96 = in peccato; dagegen Gb. LF 9, 288 = in Graecia. — 4 blíž E; bliz Gb. LF 9, 288. Vgl. V. 747, 1159, 1402 u. a. — 13 takž E; dagegen LF 9, 288. — 18 skrownye] rovně Gb. LF 9, 289; skrovně Jedlička LF 21, 45. — 19 vhrdosty P. Spina, Kalharinen-Legende.
Strana 2
2 pro nyez Koftus byl nazwany. 30 Byele moczny gmenowany nade wſye pohanſke krale ; kralowaſye w gemney chwale, we czſty, w rozkoſſy i w zbozy; f ſwu kralowu iakzto ſ ruozy 35 mile bidleſe w doftatie, ſprawnye, ſwobodnye, bohatie. Byl mudri, ſczedry, radny, k tomu wyerny ſemu y onomu, branny w neprzatelſke przietie. 40 Na wſie ſtrany, we wſem ſwietie geho chwala ſlula ſporze, tak ze tieſarz na ſwem dworze nemiel krale radnyeiſieho any k ſluzbie ſnaznyeyſieho, 45 czoz mu kazal we dne w noczy; dotad, az newyerny ſoczi, yakoz i dneſ lydem ſkodye, krzywe ſepti k uchom plodye, krzywie hospod nawydiecze, 50 dobrym w ſluzbye zawidiecze, gyz wſie na ſwu myſu tahnu, w onu ſlozenu lez ſahnu, tu yazikem obrazegy, wyernym w ſluzbie prze|kazegy: 55 takez tito ſoczi biechu, geſto gemu zawidiechu; we czti gechu ſye toczyti, chcziecz gey krzywie oſſoczyti, yakz v zdyechu a rzkucz tako: 60 „Czieſarzi, wiez to, ze iako [2a] 32 wgemenney Hs; v jemnej E, dem Gb. LF 9, 289 zustimmt, aber an mögliches jmennej denkt, das er Slov. s. v. jemný widerruft; jemný stützt Jedlička LF 21, 47. — 42 ciesarz P. tiefarz BrA, die durchwegs mit unseren Lesungen gegen P stimmt. Vgl. Gb. LF 9, 292, wo aber nicht alle Falle angeführt sind, und HM I 501.
2 pro nyez Koftus byl nazwany. 30 Byele moczny gmenowany nade wſye pohanſke krale ; kralowaſye w gemney chwale, we czſty, w rozkoſſy i w zbozy; f ſwu kralowu iakzto ſ ruozy 35 mile bidleſe w doftatie, ſprawnye, ſwobodnye, bohatie. Byl mudri, ſczedry, radny, k tomu wyerny ſemu y onomu, branny w neprzatelſke przietie. 40 Na wſie ſtrany, we wſem ſwietie geho chwala ſlula ſporze, tak ze tieſarz na ſwem dworze nemiel krale radnyeiſieho any k ſluzbie ſnaznyeyſieho, 45 czoz mu kazal we dne w noczy; dotad, az newyerny ſoczi, yakoz i dneſ lydem ſkodye, krzywe ſepti k uchom plodye, krzywie hospod nawydiecze, 50 dobrym w ſluzbye zawidiecze, gyz wſie na ſwu myſu tahnu, w onu ſlozenu lez ſahnu, tu yazikem obrazegy, wyernym w ſluzbie prze|kazegy: 55 takez tito ſoczi biechu, geſto gemu zawidiechu; we czti gechu ſye toczyti, chcziecz gey krzywie oſſoczyti, yakz v zdyechu a rzkucz tako: 60 „Czieſarzi, wiez to, ze iako [2a] 32 wgemenney Hs; v jemnej E, dem Gb. LF 9, 289 zustimmt, aber an mögliches jmennej denkt, das er Slov. s. v. jemný widerruft; jemný stützt Jedlička LF 21, 47. — 42 ciesarz P. tiefarz BrA, die durchwegs mit unseren Lesungen gegen P stimmt. Vgl. Gb. LF 9, 292, wo aber nicht alle Falle angeführt sind, und HM I 501.
Strana 3
ni zywi widiſſ przy ſſobie, takt ſie Koſtis w teito dobie ſmluwil I twimy neprzately a geſt gich prziſeznyk czely. 65 Racz nam negmieti za chlubu, ſmluwilt ſye na twu zahubu, proto ſye wiſtrziehai z toho". Czieſarz Maxenc(zius) gim (z) toho podiekowa, nerzka tomu 70 niczle, ale gemu z domu kaza y z ſwei zemie gyeti. Koſtis nemiegyelſe dieti wiece nez dezſeru giedynu, tu biele nazwal Katerzynu. 75 S tu w koraby wſedle wſtachu, do Allexandrzie ſe brachu y ſedu na tom giſtem hradie. Kak byl czieſarz w hnyewnei wadie, wſak ſie I mudrzeiliemy tazal, 8o z zemie gemu gieti kazal; ale kralowſtwo, zemie, hradi kral Coſtis beze wſiey wadi gmiel y bidleſe, iak ſam chtieſſe ; neb czieſarz nedowierzieſſe 85 tomu, czoz na n proſoczeno bilo y krziwie porzczeno. Proto na n gynym lit nebil nez tiem, ez ho geſt z dwora zbil. W Allexandrzi w tom (v) mieſti 90 Coſtis (I) ſwu kralowu we czti bidlil y ſ ſwu dezeru mylu; tu mylowalie ſwu ſylu, [2b] 62 Kostus E. Kostis öfter in der ač. Leg. (V. 72, 82, 90) und in der Überlieferung, Knust 246. — 67 z toho] toho E. — 68 maxencz Hs; Maxenczius dreisilbig wie V. 6. — toho] z loho E, vgl. 2026. — 77 hradu Hs; v lom E. — 78 akak Hs. — 89 miestie Hs: úměstí E, dazu LF 9, 290. (v) mieſti = (u) mieſti Flajšhans LF 20, 327. — 92 ſwu] všú E; Gb. LF 9, 291 zweifelnd sú (sin). Pelikán, Výbor 103 sú. Zu der (in der Kath.-Leg. wiederkehrenden) Verwechslung veš-svój vgl. HM III 1, 514 und I, 548. —
ni zywi widiſſ przy ſſobie, takt ſie Koſtis w teito dobie ſmluwil I twimy neprzately a geſt gich prziſeznyk czely. 65 Racz nam negmieti za chlubu, ſmluwilt ſye na twu zahubu, proto ſye wiſtrziehai z toho". Czieſarz Maxenc(zius) gim (z) toho podiekowa, nerzka tomu 70 niczle, ale gemu z domu kaza y z ſwei zemie gyeti. Koſtis nemiegyelſe dieti wiece nez dezſeru giedynu, tu biele nazwal Katerzynu. 75 S tu w koraby wſedle wſtachu, do Allexandrzie ſe brachu y ſedu na tom giſtem hradie. Kak byl czieſarz w hnyewnei wadie, wſak ſie I mudrzeiliemy tazal, 8o z zemie gemu gieti kazal; ale kralowſtwo, zemie, hradi kral Coſtis beze wſiey wadi gmiel y bidleſe, iak ſam chtieſſe ; neb czieſarz nedowierzieſſe 85 tomu, czoz na n proſoczeno bilo y krziwie porzczeno. Proto na n gynym lit nebil nez tiem, ez ho geſt z dwora zbil. W Allexandrzi w tom (v) mieſti 90 Coſtis (I) ſwu kralowu we czti bidlil y ſ ſwu dezeru mylu; tu mylowalie ſwu ſylu, [2b] 62 Kostus E. Kostis öfter in der ač. Leg. (V. 72, 82, 90) und in der Überlieferung, Knust 246. — 67 z toho] toho E. — 68 maxencz Hs; Maxenczius dreisilbig wie V. 6. — toho] z loho E, vgl. 2026. — 77 hradu Hs; v lom E. — 78 akak Hs. — 89 miestie Hs: úměstí E, dazu LF 9, 290. (v) mieſti = (u) mieſti Flajšhans LF 20, 327. — 92 ſwu] všú E; Gb. LF 9, 291 zweifelnd sú (sin). Pelikán, Výbor 103 sú. Zu der (in der Kath.-Leg. wiederkehrenden) Verwechslung veš-svój vgl. HM III 1, 514 und I, 548. —
Strana 4
yakzto i prawem bylo z czyna, neb mu bieſſe dezy gedina. 95 Proto czaſto radoſczemy wzgyſkrzyl, az yu myloſczemy dal w uczenye v wyſoke. Mnohe myſtrowſtwie dywoke, czoz naywiſli ſcolny znachu, 100 to tey pannye wykladachu: o mudroſtiech y o ſmyſſle bylem y nebilem czyſle, o poſſobie kazdey wieczy, yakz kto naywis mohl doſyeti 105 wſelykakim podobenſtwym; to ta panna rozfafenſtwym w kratkych letech wſe vmyela. Byele w uczeny proſpyela nade wſe vczene zaky, 110 czoz gych byelle pod oblaky, v miſtrowſtwy we wſelikem. Potom w czaſſy w newelykem Koftus, gegie otecz, ſnyde a to kralowſtwo przygide 115 wlie k nye v moczney porucze. Ta myla panna zaduczie, yakz ſlycham przi ſtarſiech kmetech, byla w uolſmynaſte letech a tak przewelyke kraſſy, 120 yakz na wſem ſwietie ty czaſſy nikdie gyey nebyla rownye. K tomu gegie matka wdownye czynyeſe naſilnye waznye, ez gyey wzdy ſtrzeziele ſnaznye 125 y wediele k †ezerney lepotie, giez przy ſſwem czystem zywotie [Za] 101—103 Jedlička LF 34, 226—231 gegen E. — 112 v časé E. — 118 v osminásti E. — 122 wdownye) als Adverb aufgefasst bei E, als Subst. bei Jedlička LF 21, 49. 125 k czerneyl k cnéj E, k dcernéj (mit Bedenken) Gb LF 9, 291 und Slov. Wohl k czſtney = k čstnej.
yakzto i prawem bylo z czyna, neb mu bieſſe dezy gedina. 95 Proto czaſto radoſczemy wzgyſkrzyl, az yu myloſczemy dal w uczenye v wyſoke. Mnohe myſtrowſtwie dywoke, czoz naywiſli ſcolny znachu, 100 to tey pannye wykladachu: o mudroſtiech y o ſmyſſle bylem y nebilem czyſle, o poſſobie kazdey wieczy, yakz kto naywis mohl doſyeti 105 wſelykakim podobenſtwym; to ta panna rozfafenſtwym w kratkych letech wſe vmyela. Byele w uczeny proſpyela nade wſe vczene zaky, 110 czoz gych byelle pod oblaky, v miſtrowſtwy we wſelikem. Potom w czaſſy w newelykem Koftus, gegie otecz, ſnyde a to kralowſtwo przygide 115 wlie k nye v moczney porucze. Ta myla panna zaduczie, yakz ſlycham przi ſtarſiech kmetech, byla w uolſmynaſte letech a tak przewelyke kraſſy, 120 yakz na wſem ſwietie ty czaſſy nikdie gyey nebyla rownye. K tomu gegie matka wdownye czynyeſe naſilnye waznye, ez gyey wzdy ſtrzeziele ſnaznye 125 y wediele k †ezerney lepotie, giez przy ſſwem czystem zywotie [Za] 101—103 Jedlička LF 34, 226—231 gegen E. — 112 v časé E. — 118 v osminásti E. — 122 wdownye) als Adverb aufgefasst bei E, als Subst. bei Jedlička LF 21, 49. 125 k czerneyl k cnéj E, k dcernéj (mit Bedenken) Gb LF 9, 291 und Slov. Wohl k czſtney = k čstnej.
Strana 5
gmiela ſſtokrat wiecze ſama, nez giegie materzy znama bila w rozkofney cziſtotie. 130 „Mnohy bohati kral †wuotie“. rzekla, „blaze bude gemu; komuz lie doſtane zenu, tomu bude wieczlie radoft". Ale bielie gegie zadoft ginak, nezly ony mnyechu. Moczni kraly gye ſnubiechu. Na to niczſe netbagieſe, neb w ſwem rozumie znagieſe, ze zle (w) porobenſtwie zyti, 140 y nerody za muz giti. Pro ſlechetnu cznu myſíl pro tu ſluby panenſku cziſtotu dle mudrofty y vczenie neſti do ſweho ſkonczenie. W tom czaſſu ſie ſta obnowa: wzwolychu ſyna Maxenczowa czielarzem pro ti diedyni, neb mu bieſe ſyn gedyny. Tyem ho wiecz(e) milowaſie, 150 wzdy na to vſilowalie, chtie giey ozeniti mladnie. Y rozeſla poſli rzadn(i)e we wſe kragie, na wſe ſtrani, do wſech zemy v pohani, 155 we wſeczky wlaſti, do wſech dal, bi ktery czieſarz nebo kral gmiel dezer kraſnu z plodu ſweho, gez bi doſtoyna ſina geho 135 145 [3b] 130 wuolie] wnotie oder wnotie Hs; o tě E; wuolie Gb. LF 9, 291; vnočě Kebrle LF 14, 254 als Partic, zu v-očiti = z-očiti. Pelikán, Výbor 103 zuočě. — 132 zenu] czemu Hs; čemu E; zenu = ženú LF 14, 254. 139 porobenftwiel praepositionsloser Lokal? (MVG. IV2 638). Doch vgl. AlxV. 163 Zlo vporobye byly komu und 149, 868. — 146 Hs wz(noil vor wzwolychu.—
gmiela ſſtokrat wiecze ſama, nez giegie materzy znama bila w rozkofney cziſtotie. 130 „Mnohy bohati kral †wuotie“. rzekla, „blaze bude gemu; komuz lie doſtane zenu, tomu bude wieczlie radoft". Ale bielie gegie zadoft ginak, nezly ony mnyechu. Moczni kraly gye ſnubiechu. Na to niczſe netbagieſe, neb w ſwem rozumie znagieſe, ze zle (w) porobenſtwie zyti, 140 y nerody za muz giti. Pro ſlechetnu cznu myſíl pro tu ſluby panenſku cziſtotu dle mudrofty y vczenie neſti do ſweho ſkonczenie. W tom czaſſu ſie ſta obnowa: wzwolychu ſyna Maxenczowa czielarzem pro ti diedyni, neb mu bieſe ſyn gedyny. Tyem ho wiecz(e) milowaſie, 150 wzdy na to vſilowalie, chtie giey ozeniti mladnie. Y rozeſla poſli rzadn(i)e we wſe kragie, na wſe ſtrani, do wſech zemy v pohani, 155 we wſeczky wlaſti, do wſech dal, bi ktery czieſarz nebo kral gmiel dezer kraſnu z plodu ſweho, gez bi doſtoyna ſina geho 135 145 [3b] 130 wuolie] wnotie oder wnotie Hs; o tě E; wuolie Gb. LF 9, 291; vnočě Kebrle LF 14, 254 als Partic, zu v-očiti = z-očiti. Pelikán, Výbor 103 zuočě. — 132 zenu] czemu Hs; čemu E; zenu = ženú LF 14, 254. 139 porobenftwiel praepositionsloser Lokal? (MVG. IV2 638). Doch vgl. AlxV. 163 Zlo vporobye byly komu und 149, 868. — 146 Hs wz(noil vor wzwolychu.—
Strana 6
6 bila, abi mu gi daly. 160 Tak ſie wſady pilnie ptaly, rownie gemu neznagicze. Z tiech poſluow gedny ptagicze w Allexandrzy lie ſtawichu a tiem mieſczanom wſprawichu, 165 czeho ptagi, ktoz gie zene. Tehdi ty gyſti mieſczene gechu ſie prawiti o tom a rzkucz: „Zgezdiecz weſ ſwiet po tom, hori, wodi y na morzy, 170 panny tak czerweney zorzy y bieloſti tak wellyke, rozkoſnei kraſy wſelike wy nikdie neuhledate ani gyz pieknieiſye gmate, 175 nez geft Katerzina ſkrowna naſie ſlechetna kralowna. Na uczeni, v mudroſty, w lepotie y w ſlechetnoſti rownie giey nikte newydal". Tiem poſſlom yako by przydal wſiem vtiechi y welfele. Nicz nepomeſkawſe dele tyech mielczanuow potazachu; ty gim na hrad vkazachu. 185 Tamz y gydu podle rady panny czielarzi w ohlady, ale gynemu nykomu. Kdiz bichu w kralowie w domu, ſtrzetnu ſye I giegie materzy, 190 ana gde I tu zadnu dezerzy, giez tak w drahey krali ktwieſe. Tiemto poſlom ſye to zdiele 180 [4a] 168 wefwiet Hs; ves svěl E. — 185 ygdu Hs; i jdú ptat E; jidú Gb. LF 9, 291. Vgl. Jedlička SBöhmGW 1873, 86. — 186 w ohledy Hs; Jedlička SBöhmGW 1873, 87. Vgl. den Reim V. 627. — 188 biechu E; w domu] wdworu Hs. — 191 krásě E. —
6 bila, abi mu gi daly. 160 Tak ſie wſady pilnie ptaly, rownie gemu neznagicze. Z tiech poſluow gedny ptagicze w Allexandrzy lie ſtawichu a tiem mieſczanom wſprawichu, 165 czeho ptagi, ktoz gie zene. Tehdi ty gyſti mieſczene gechu ſie prawiti o tom a rzkucz: „Zgezdiecz weſ ſwiet po tom, hori, wodi y na morzy, 170 panny tak czerweney zorzy y bieloſti tak wellyke, rozkoſnei kraſy wſelike wy nikdie neuhledate ani gyz pieknieiſye gmate, 175 nez geft Katerzina ſkrowna naſie ſlechetna kralowna. Na uczeni, v mudroſty, w lepotie y w ſlechetnoſti rownie giey nikte newydal". Tiem poſſlom yako by przydal wſiem vtiechi y welfele. Nicz nepomeſkawſe dele tyech mielczanuow potazachu; ty gim na hrad vkazachu. 185 Tamz y gydu podle rady panny czielarzi w ohlady, ale gynemu nykomu. Kdiz bichu w kralowie w domu, ſtrzetnu ſye I giegie materzy, 190 ana gde I tu zadnu dezerzy, giez tak w drahey krali ktwieſe. Tiemto poſlom ſye to zdiele 180 [4a] 168 wefwiet Hs; ves svěl E. — 185 ygdu Hs; i jdú ptat E; jidú Gb. LF 9, 291. Vgl. Jedlička SBöhmGW 1873, 86. — 186 w ohledy Hs; Jedlička SBöhmGW 1873, 87. Vgl. den Reim V. 627. — 188 biechu E; w domu] wdworu Hs. — 191 krásě E. —
Strana 7
215 za weliky diw nad dywi; rzechu k ſobie: „Nikte ziwy 195 nam, czoz o tei kralie diemy, o niez obak nepowiemi, yakz geſt prziſnie, neuwierzi“. Taynie rzechu k gegie materzi, abi gich w tom poſluchala 200 a tei panny nedawala y zaducziemu ziwemu, ez gy rodu cziefarzíkemu chtie za zenu vſnubiti. To gim kralowa ſlibiti 205 muſli. Otpuſczenie wzechu, k tieſarzowi ſie wzpodgechu a prawiecze ti nowyny. Czieſarz inhed w ti hodiny ſezwa wſeczky naimudrzeiſie 210 radcze y [ze wſech] nayvczenieylie y poſla gie na tu czeſtu k Alexandrzi k tomu mieſtu. Vczynichu (z) potazanie tiefarzowo rozkazanie; giedu tam ſ weliku pichu. A kdyz w Alexandrzi bichu, gydu na hrad przed kralowu, zdawagicz giey chwalu nowu. Podle nyei gegie dezy ſtalie. 220 Zdale ſie gim, bi nycz kraſſie na wſem ſwietie neſwitalo any w kwietu prokwitalo 194, 198 rzeczechu Hs; 194 řčechu E; Gb. LF 9, 292 řéchu, řiechu. 198 auch: taynie rzeczechu k [gegie] materzi. — 206 cielarzowi, wzpodgiechu P. — 214 cziefarzowo P: potázanie, z ciesařova rozkázanie jedú E. — Auf unsere Lesart führt der latein. Text sowie die Notwen- digkeit, učinili mit rozkázanie zu verbinden; vgl. Jungmann, Kott rozkaz, potaz (Umfrage, Beratung LF 9, 306), učiniti. Mit Rücksicht auf V. 1145—48 und 2415 (bez) polázanie zu emendieren, empfiehlt sich wegen der Störung der Silbenzahl nicht. —216 bíchu E, dagegen Gb. LF 9, 292. —
215 za weliky diw nad dywi; rzechu k ſobie: „Nikte ziwy 195 nam, czoz o tei kralie diemy, o niez obak nepowiemi, yakz geſt prziſnie, neuwierzi“. Taynie rzechu k gegie materzi, abi gich w tom poſluchala 200 a tei panny nedawala y zaducziemu ziwemu, ez gy rodu cziefarzíkemu chtie za zenu vſnubiti. To gim kralowa ſlibiti 205 muſli. Otpuſczenie wzechu, k tieſarzowi ſie wzpodgechu a prawiecze ti nowyny. Czieſarz inhed w ti hodiny ſezwa wſeczky naimudrzeiſie 210 radcze y [ze wſech] nayvczenieylie y poſla gie na tu czeſtu k Alexandrzi k tomu mieſtu. Vczynichu (z) potazanie tiefarzowo rozkazanie; giedu tam ſ weliku pichu. A kdyz w Alexandrzi bichu, gydu na hrad przed kralowu, zdawagicz giey chwalu nowu. Podle nyei gegie dezy ſtalie. 220 Zdale ſie gim, bi nycz kraſſie na wſem ſwietie neſwitalo any w kwietu prokwitalo 194, 198 rzeczechu Hs; 194 řčechu E; Gb. LF 9, 292 řéchu, řiechu. 198 auch: taynie rzeczechu k [gegie] materzi. — 206 cielarzowi, wzpodgiechu P. — 214 cziefarzowo P: potázanie, z ciesařova rozkázanie jedú E. — Auf unsere Lesart führt der latein. Text sowie die Notwen- digkeit, učinili mit rozkázanie zu verbinden; vgl. Jungmann, Kott rozkaz, potaz (Umfrage, Beratung LF 9, 306), učiniti. Mit Rücksicht auf V. 1145—48 und 2415 (bez) polázanie zu emendieren, empfiehlt sich wegen der Störung der Silbenzahl nicht. —216 bíchu E, dagegen Gb. LF 9, 292. —
Strana 8
8 nez ta panna. Stalie w ſluſe, k tomu biele w takem ruſie, 225 yakz geho bohatei myeny nykte newiediele czeny. Takz w tei chwylly, iakz tu ſtachu, dele nicz nepomeſkachu. Geden radcze z nich wiſoky 230 odled i kralowu wze roky tomu, gyſtie kdy przigeti a tu pannu domuow wzieti I weliku czti, owſem ſlawnie, tak yakz by ſluſalo ſprawnie 235 dezſerz moczneho krale weſti (a) za tieſſarze gi neſti. Z toho kralewa gim nela, ale bi [na]ſilnie weſſela, gluczi tomu welmi rada. W tom czaſſe ta panna mlada o tom niczle newiedieſe. Kralowa tiem pocze ſpielye k ſwadbie ſie prziprawowati, chcziecz ſwu milu dczſerz wydati 245 w ſlawnei drazy, I ludſkim ſluchem, ztrawu y bohatim ruchem, yakz doſtati mohla z ſnadna. Katerzina ta przezadna pocze tomu lie dywiti 250 y to ſie gie protiwiti, ze tak mnoho zbozie wzklada, a rzkucz: „Czo ma matka zada? Czoly gegy vmiſl mieny, ze okraſſugie ſwe ſyeni? 255 Ktera chcze bity okaza? Gedney ſwey panny otaza; 240 [5a] [5b] 223 než la panna stáše v sluše E; zur Interpunktion Gb. LF 9, 293; zur Erklärung von v slušě Jedlička LF 21, 59. 225 bohatie Hs. — 236 Zaciesfarze P. — 237 nela E; nelá Gb. LF 11, 108. — 238 nafil- nie] silně E. — 247 dostati E; dostáti, dostoju Gb. LF 9, 293. —
8 nez ta panna. Stalie w ſluſe, k tomu biele w takem ruſie, 225 yakz geho bohatei myeny nykte newiediele czeny. Takz w tei chwylly, iakz tu ſtachu, dele nicz nepomeſkachu. Geden radcze z nich wiſoky 230 odled i kralowu wze roky tomu, gyſtie kdy przigeti a tu pannu domuow wzieti I weliku czti, owſem ſlawnie, tak yakz by ſluſalo ſprawnie 235 dezſerz moczneho krale weſti (a) za tieſſarze gi neſti. Z toho kralewa gim nela, ale bi [na]ſilnie weſſela, gluczi tomu welmi rada. W tom czaſſe ta panna mlada o tom niczle newiedieſe. Kralowa tiem pocze ſpielye k ſwadbie ſie prziprawowati, chcziecz ſwu milu dczſerz wydati 245 w ſlawnei drazy, I ludſkim ſluchem, ztrawu y bohatim ruchem, yakz doſtati mohla z ſnadna. Katerzina ta przezadna pocze tomu lie dywiti 250 y to ſie gie protiwiti, ze tak mnoho zbozie wzklada, a rzkucz: „Czo ma matka zada? Czoly gegy vmiſl mieny, ze okraſſugie ſwe ſyeni? 255 Ktera chcze bity okaza? Gedney ſwey panny otaza; 240 [5a] [5b] 223 než la panna stáše v sluše E; zur Interpunktion Gb. LF 9, 293; zur Erklärung von v slušě Jedlička LF 21, 59. 225 bohatie Hs. — 236 Zaciesfarze P. — 237 nela E; nelá Gb. LF 11, 108. — 238 nafil- nie] silně E. — 247 dostati E; dostáti, dostoju Gb. LF 9, 293. —
Strana 9
ta giey inhed da wiedieti, rzkucz: „Kralowno, chczit powiedieti: tobie biti ſmiſſlem nowim 260 za linem za czieſſarzowim; na hodit ſie chiſtag na ti!“ Katherina do komnati gide ſwe, w niz ſie vtieze. Ta nowina gy mutiele. 265 Sedli wecze k ſobie ſama: „Wſak my ta wſie mudroſt znama, giz naiwiſli miſtrzy znagi, a tak mie za kraſnu magi wliczkni lide przi ſſwey ziede, 270 ze we wſem zenſkem porziedie nechtie, by kde taka byla; a k tomu ſem bez omyla tak wilocze vrozena y tak w zbozy rozplozena, 275 yakz toho newiedie cziſſla. Nad to wſak mam mnoho ſmyſila v mudrosti y w uczeny: procz bich ya w tom poruczeny bila, mohucz ſie otgieti? 280 Nech(czi) ſwei materzy przieti dele tei pracze bez ſtudu. Czieſarzowu ya nebudu! Y zle bich ſmiſſla zagiala, bich toho za chot poyalla, 285 gehoz glſem nykdy z doſpiela any znala ny widiela, kak geſt wzroſtfilly na ziwotie, hrbowatly czi w lepotie, hradily gma czy zle domy, 290 ſlepily gie czy widomy, mrzutily czyly twarny, ſkupily gie czily darny, [6al 261 chiſtagi Hs. — 271 Nechie Hs. — 288 ff. Jedlička SBöhmGW 1873, 87.
ta giey inhed da wiedieti, rzkucz: „Kralowno, chczit powiedieti: tobie biti ſmiſſlem nowim 260 za linem za czieſſarzowim; na hodit ſie chiſtag na ti!“ Katherina do komnati gide ſwe, w niz ſie vtieze. Ta nowina gy mutiele. 265 Sedli wecze k ſobie ſama: „Wſak my ta wſie mudroſt znama, giz naiwiſli miſtrzy znagi, a tak mie za kraſnu magi wliczkni lide przi ſſwey ziede, 270 ze we wſem zenſkem porziedie nechtie, by kde taka byla; a k tomu ſem bez omyla tak wilocze vrozena y tak w zbozy rozplozena, 275 yakz toho newiedie cziſſla. Nad to wſak mam mnoho ſmyſila v mudrosti y w uczeny: procz bich ya w tom poruczeny bila, mohucz ſie otgieti? 280 Nech(czi) ſwei materzy przieti dele tei pracze bez ſtudu. Czieſarzowu ya nebudu! Y zle bich ſmiſſla zagiala, bich toho za chot poyalla, 285 gehoz glſem nykdy z doſpiela any znala ny widiela, kak geſt wzroſtfilly na ziwotie, hrbowatly czi w lepotie, hradily gma czy zle domy, 290 ſlepily gie czy widomy, mrzutily czyly twarny, ſkupily gie czily darny, [6al 261 chiſtagi Hs. — 271 Nechie Hs. — 288 ff. Jedlička SBöhmGW 1873, 87.
Strana 10
10 craſſnyli geſt czy nekraſny, nemudrily czy wiehlaſſny, 295 chromily gelt nebo prawi, nemocznyly czi pak zdrawy, kakyli geho obiczeg gieſt: radiegly ya ſwu cziſtu czeſt ſlibugy neſti bezle wſech] dieky 300 do mey ſmrti y na wieky, neb mey mudroſti ny kraſſie nykte zywi newrowna lie". Tu rzecz k ſobie domluwiwſy, ſ uſtawiczenſtwem ſie ſmluwywſi, 305 zawrzewli komnatne dwerzy, wſtawli gide k ſwei materzy a ſedſy podle nyey z czila y wecze k nyei: „Matko mila, ſlys mye malo teito chwile! 310 Wizy, ze ti beze ſpyle mey ſwatby ſrdecznye zadaſí, weliku praczy nakladaſf, dluho tiem nechtieczy dlyti: yat za czielarzowa gyti 315 ſyna nechczy, to giſtie wiez. Protoz ſie toho y wiſtrzez, aby ho darmo nezwala ny na prazno praczowala. Tot prawi bez promienenye“. 320 Kralowa wz to powiedienye †vzawli lie wecze pylnye: „Mila díli, procz tak milnye mluwis? Mlcz, tot razy tobie. Y kde by ty mohla ſobie 325 nalezti leplieho muze? Wſak mu wliczk(n)y kraly ſluſie 299 ſlibugy] chci E; Flajšhans LF 20, 328 slibuji nésti bez děky. — 320 wiez Hs. — 321 užasvši sě (statt užasši) E. Pelikán LF 18, 64 schlägt vor vzavši sé vezmu sě vz něco = něčemu odporovati, wo- gegen freilich „stupefacta“ spricht. —
10 craſſnyli geſt czy nekraſny, nemudrily czy wiehlaſſny, 295 chromily gelt nebo prawi, nemocznyly czi pak zdrawy, kakyli geho obiczeg gieſt: radiegly ya ſwu cziſtu czeſt ſlibugy neſti bezle wſech] dieky 300 do mey ſmrti y na wieky, neb mey mudroſti ny kraſſie nykte zywi newrowna lie". Tu rzecz k ſobie domluwiwſy, ſ uſtawiczenſtwem ſie ſmluwywſi, 305 zawrzewli komnatne dwerzy, wſtawli gide k ſwei materzy a ſedſy podle nyey z czila y wecze k nyei: „Matko mila, ſlys mye malo teito chwile! 310 Wizy, ze ti beze ſpyle mey ſwatby ſrdecznye zadaſí, weliku praczy nakladaſf, dluho tiem nechtieczy dlyti: yat za czielarzowa gyti 315 ſyna nechczy, to giſtie wiez. Protoz ſie toho y wiſtrzez, aby ho darmo nezwala ny na prazno praczowala. Tot prawi bez promienenye“. 320 Kralowa wz to powiedienye †vzawli lie wecze pylnye: „Mila díli, procz tak milnye mluwis? Mlcz, tot razy tobie. Y kde by ty mohla ſobie 325 nalezti leplieho muze? Wſak mu wliczk(n)y kraly ſluſie 299 ſlibugy] chci E; Flajšhans LF 20, 328 slibuji nésti bez děky. — 320 wiez Hs. — 321 užasvši sě (statt užasši) E. Pelikán LF 18, 64 schlägt vor vzavši sé vezmu sě vz něco = něčemu odporovati, wo- gegen freilich „stupefacta“ spricht. —
Strana 11
11 a gma welike pokladi, podle wli mieſta y hrady y mnohe ſiroke zemye. 330 Neſla bich nelechke brzemye, acz bi ſie tak mynul ſ tobu. Mila díſy, wie ſwie ſirobu neſle mnoho let zde glucze a wzdi polepſenie zducze. 335 A giz ſi ho doczekala; razit, by nykakz nenechala, by za n myle rada neſla. Gyz geſt nama ta czeſt wzella, po nyz tie twoy otecz tuzil; 340 tent gest geho occzy ſluzyl mnoho let. Dczy, wiez to czele! Diewka otpowiedie ſmyele a rzkucz: „Matko, dar mo mluwis a na mie ſie hnyewem hruvis. 345 Taket tebe rzeczy doydu: y za zadnehot nepoydu muze, nezt giei ohledagy a to na niem znamenagi, ze geſt wſeho ſwieta kraſſy, 350 czty, vrozenym naidrazly, nad wel ſwiet naibohatieyly, nade wſe mudre naymudrzeyſi. A pakly to nebude tak, tehdy, matko, wiez, zet nykak 355 ya nykdi nepoydu za muz. Protoz po tom darmo netuz, ny lie kto bud o tom tocze wiecz“. Ot toho czallu pocze [7a] 331 ftebu Hs. 332 wiefl wie Hs; vieš, vě sirobu nesle E; vě svě... nesle Pelikán LF12, 130. — 338 wznesla Hs. — 339 lielvey Hs. — 344 hrubis P, in der Hs kann b und v gelesen werden, vgl. LF 9, 293. 345 f. E.: (hruvíš); kakéť tebe řeči dojdú. Kebrle LF 14, 255: (hruvíš). Taket lebe řečí dojdu = tak-to ti odpovím E: já za žádnéhot; Hs. und Gb. LF 9, 293 : i za ž. = za i ž., za nižádného.
11 a gma welike pokladi, podle wli mieſta y hrady y mnohe ſiroke zemye. 330 Neſla bich nelechke brzemye, acz bi ſie tak mynul ſ tobu. Mila díſy, wie ſwie ſirobu neſle mnoho let zde glucze a wzdi polepſenie zducze. 335 A giz ſi ho doczekala; razit, by nykakz nenechala, by za n myle rada neſla. Gyz geſt nama ta czeſt wzella, po nyz tie twoy otecz tuzil; 340 tent gest geho occzy ſluzyl mnoho let. Dczy, wiez to czele! Diewka otpowiedie ſmyele a rzkucz: „Matko, dar mo mluwis a na mie ſie hnyewem hruvis. 345 Taket tebe rzeczy doydu: y za zadnehot nepoydu muze, nezt giei ohledagy a to na niem znamenagi, ze geſt wſeho ſwieta kraſſy, 350 czty, vrozenym naidrazly, nad wel ſwiet naibohatieyly, nade wſe mudre naymudrzeyſi. A pakly to nebude tak, tehdy, matko, wiez, zet nykak 355 ya nykdi nepoydu za muz. Protoz po tom darmo netuz, ny lie kto bud o tom tocze wiecz“. Ot toho czallu pocze [7a] 331 ftebu Hs. 332 wiefl wie Hs; vieš, vě sirobu nesle E; vě svě... nesle Pelikán LF12, 130. — 338 wznesla Hs. — 339 lielvey Hs. — 344 hrubis P, in der Hs kann b und v gelesen werden, vgl. LF 9, 293. 345 f. E.: (hruvíš); kakéť tebe řeči dojdú. Kebrle LF 14, 255: (hruvíš). Taket lebe řečí dojdu = tak-to ti odpovím E: já za žádnéhot; Hs. und Gb. LF 9, 293 : i za ž. = za i ž., za nižádného.
Strana 12
12 kralowa ſmutiti za to. 360 A kdiz gie przietele na to wzmluwichu, by tu myſl wzala a przemluwyti ſie dala y ſla za czieſarze ſpieſe, ana gym otpowiedielie 365 tomu a rzkucz: „Wy tak kraſnu mye prawite y wiehlaſſnu, v mudroſti roznieczenu y w uczeny oſſwieczenu, yakz takey nykdie neznate. 370 Procz my pokogie nedate? Chctel, bich ſie k wam newynyla, walſy woly vczynyla podle kazanye wſakeho: optaytez muze takeho, 375 genzt by bil w takey wiehlaſſi, tak vczeny, w takey kraſy y mudri iako ya sama, za tohot poydu bez klama, naywiecz pro waſi vtiechu. 380 Przietele otpowiediechu (a) rzkucz: „Vrozenyeglieho muze (i) bohatieglieho nez I ti, my bichom wiediely; ale bichom powiediely 385 tak mudreho y kraſneho neb w uczeny wiehlaſſneho yakoz i ty, tohot neznamy any ho ſnad na ſſwietie gmamy, wſet gſu protyw tobie klamy." 390 Diewka weczie: „Kdiz to ſamy mluwite, zet my olownye we wſech zemiech nenye rownie, [7b] 364 ona E. — 365 lomu wy arzkucz tak kraſnu Hs. — 371 Chtielatbich Hs; chete I' bych = chcele-li Gb. LF 9, 294. — newy- nula Hs. Vgl. V. 1662. — 383 Nezlti Hs. — 387 yakoz sly Hs. — 388 ni ho snad E. —
12 kralowa ſmutiti za to. 360 A kdiz gie przietele na to wzmluwichu, by tu myſl wzala a przemluwyti ſie dala y ſla za czieſarze ſpieſe, ana gym otpowiedielie 365 tomu a rzkucz: „Wy tak kraſnu mye prawite y wiehlaſſnu, v mudroſti roznieczenu y w uczeny oſſwieczenu, yakz takey nykdie neznate. 370 Procz my pokogie nedate? Chctel, bich ſie k wam newynyla, walſy woly vczynyla podle kazanye wſakeho: optaytez muze takeho, 375 genzt by bil w takey wiehlaſſi, tak vczeny, w takey kraſy y mudri iako ya sama, za tohot poydu bez klama, naywiecz pro waſi vtiechu. 380 Przietele otpowiediechu (a) rzkucz: „Vrozenyeglieho muze (i) bohatieglieho nez I ti, my bichom wiediely; ale bichom powiediely 385 tak mudreho y kraſneho neb w uczeny wiehlaſſneho yakoz i ty, tohot neznamy any ho ſnad na ſſwietie gmamy, wſet gſu protyw tobie klamy." 390 Diewka weczie: „Kdiz to ſamy mluwite, zet my olownye we wſech zemiech nenye rownie, [7b] 364 ona E. — 365 lomu wy arzkucz tak kraſnu Hs. — 371 Chtielatbich Hs; chete I' bych = chcele-li Gb. LF 9, 294. — newy- nula Hs. Vgl. V. 1662. — 383 Nezlti Hs. — 387 yakoz sly Hs. — 388 ni ho snad E. —
Strana 13
13 wieztez to, zet tiem [to] blahagy a dneſſ ſye zaprziſſahagy, 395 muze nykdy nepogieti. Wiecz od toho czaſu wznieti tu †myſlly v ſſweho ſrdcze ſtanu. Zatiem kralowa wzpomanu na gednoho puſtennyka, 400 ſlechetneho vczennyka. Ten byele odtad rodem z mieſta. Z Alexan drzie k nyemu czeſta powzdal bieſe, neb na puſtem leſſy bydleſe, na huſtem, 405 w gednyech horach, w gedney ſkale, boha Geſu Kriſta chwale y geho zmylitku matku. Biele w duchownem doſtatku muz ſlechetny, czny, porzadny, 410 mudri, douoſtoyny y radny. W prawey cziſtotie ſediele, zywot nebeſky wedieſe, nepoſkwrny, myſli vprziemu. Pro niez kralowa rada k nyemu 415 chodiele pro pylnu radu, neb ot geho rzeczy wnadu y geho propowiedienye czaſto miela vtieſlenie. A kdiz giey na myſly tanu, 420 tak yak rucze giey wzpomanu tu vmiſſlenu zawadu, namluwy tu pannu mladu, aby ſie I ny k nyemu brala (i) ot nyeho vſſlyſala 425 o ſſwem ſtawu rzecz nyekteru. Ynhed zytra, ne k weczeru, [8a] 397 tu mysl (einsilb.) v svého srdce (zweisilb.) stanu E; tu mysl (eins.) i v svého srdce (eins.) stanu Gb. LF 9, 294. Möglich auch: tu myffly = abweichender Akk. nach duše. Zur Bedeutung von stanu LF 21, 50. — 404 lesí E. — 423 ſnym Hs. —
13 wieztez to, zet tiem [to] blahagy a dneſſ ſye zaprziſſahagy, 395 muze nykdy nepogieti. Wiecz od toho czaſu wznieti tu †myſlly v ſſweho ſrdcze ſtanu. Zatiem kralowa wzpomanu na gednoho puſtennyka, 400 ſlechetneho vczennyka. Ten byele odtad rodem z mieſta. Z Alexan drzie k nyemu czeſta powzdal bieſe, neb na puſtem leſſy bydleſe, na huſtem, 405 w gednyech horach, w gedney ſkale, boha Geſu Kriſta chwale y geho zmylitku matku. Biele w duchownem doſtatku muz ſlechetny, czny, porzadny, 410 mudri, douoſtoyny y radny. W prawey cziſtotie ſediele, zywot nebeſky wedieſe, nepoſkwrny, myſli vprziemu. Pro niez kralowa rada k nyemu 415 chodiele pro pylnu radu, neb ot geho rzeczy wnadu y geho propowiedienye czaſto miela vtieſlenie. A kdiz giey na myſly tanu, 420 tak yak rucze giey wzpomanu tu vmiſſlenu zawadu, namluwy tu pannu mladu, aby ſie I ny k nyemu brala (i) ot nyeho vſſlyſala 425 o ſſwem ſtawu rzecz nyekteru. Ynhed zytra, ne k weczeru, [8a] 397 tu mysl (einsilb.) v svého srdce (zweisilb.) stanu E; tu mysl (eins.) i v svého srdce (eins.) stanu Gb. LF 9, 294. Möglich auch: tu myffly = abweichender Akk. nach duše. Zur Bedeutung von stanu LF 21, 50. — 404 lesí E. — 423 ſnym Hs. —
Strana 14
14 wſtawlie k nyemu ſie precz brachu. A kdyz przed tu yatku ſtachu, kdez biele geho bydla ſkola, 430 kralowa geho zawola. To vſliſye ten muz ſprawny, cziſty, ſwati, bohu ſlawny, y wynide protyw nye wen. Kralowa mu rzeczy z korzen 435 ot poczatka we wſem rzyedie wſeczky do koncze powiedie a nadiegiczi ſye tomu, zdaby gy ſwu rzeczi k tomu przyprawil, by za muz chtiela. 440 Ten puſtenyk welmy z czela pocze lie k tomu ſtawity a Katerzynye prawiti o manzelſtwy v prawem ſtawu mnoho a wſie prawdu prawu 445 z pyſma, yak naylep(e) vmye. Cralowa przi ſwem rozumye gide powzdal ot nich obu a rzkucz: „Zda w nyekteru dobu geho radu vſlileczy, 450 mne ſye yako neſtidieczi nalie lyboſty powoly?“ Tento czny muz, oſtaw koly 1 Katerzynu ſam gedyny, powiedie k nye rzka: „Bez wyny 455 diewko y bez poſkwrnenye, wyſokeho vroſzenye, v mudroſti przielis kraſna, we wſem vczeny wiehlaſſna [8b] [9a] 428 zu jatka: Jedlička SBöhmGW 1873, 871. 429 ſkola] E = vzkůla (vz-koliti), kolna, stavení; Jedlička a. a. O. 89 ff. = skulina, vchod, vgl. LF 9, 294; Kebrle LF 21, 202 = škola. Letzteres wenig wahrscheinlich gegenüber dem latein. Text. 432 zu bohu flawny: Jedlička LF 21, 66 ff. — 445 naylep Hs; nejlépe E. — 452 zu koli: Pelikán LF 18, 64 f. 455 Hs vielleicht: ybezposkwrvenye. —
14 wſtawlie k nyemu ſie precz brachu. A kdyz przed tu yatku ſtachu, kdez biele geho bydla ſkola, 430 kralowa geho zawola. To vſliſye ten muz ſprawny, cziſty, ſwati, bohu ſlawny, y wynide protyw nye wen. Kralowa mu rzeczy z korzen 435 ot poczatka we wſem rzyedie wſeczky do koncze powiedie a nadiegiczi ſye tomu, zdaby gy ſwu rzeczi k tomu przyprawil, by za muz chtiela. 440 Ten puſtenyk welmy z czela pocze lie k tomu ſtawity a Katerzynye prawiti o manzelſtwy v prawem ſtawu mnoho a wſie prawdu prawu 445 z pyſma, yak naylep(e) vmye. Cralowa przi ſwem rozumye gide powzdal ot nich obu a rzkucz: „Zda w nyekteru dobu geho radu vſlileczy, 450 mne ſye yako neſtidieczi nalie lyboſty powoly?“ Tento czny muz, oſtaw koly 1 Katerzynu ſam gedyny, powiedie k nye rzka: „Bez wyny 455 diewko y bez poſkwrnenye, wyſokeho vroſzenye, v mudroſti przielis kraſna, we wſem vczeny wiehlaſſna [8b] [9a] 428 zu jatka: Jedlička SBöhmGW 1873, 871. 429 ſkola] E = vzkůla (vz-koliti), kolna, stavení; Jedlička a. a. O. 89 ff. = skulina, vchod, vgl. LF 9, 294; Kebrle LF 21, 202 = škola. Letzteres wenig wahrscheinlich gegenüber dem latein. Text. 432 zu bohu flawny: Jedlička LF 21, 66 ff. — 445 naylep Hs; nejlépe E. — 452 zu koli: Pelikán LF 18, 64 f. 455 Hs vielleicht: ybezposkwrvenye. —
Strana 15
15 y bohata k tomu gluczy(e), 460 nade wſeczky panny ſkwuczie kraſu, czoz gich yelt na ſwietie: flyfym, zet v mnohe przietie lyde pokogie nedadye y przietele k tomu radye, 465 bi ſla za muz v manzelſtwie, pro rozliczne bezpeczenstwie, gehoz zeny bez muz nemagi. Yat pak [w tom] tu radu dawagi, abi tu myſl przed ſie miela, 470 neb to tak wiſocze wzela, yakz va po tom nelap tuzi. Yakemuz chcel, panno, muzy, takehozt Iya] nykdiez newiedie: ale wſakt gedno powiedye 475 pod tagemſtwym twey myloſti: wiediet w hrozney bohatoſti gednoho krale ſlawneho, vczenneho y ſprawneho, mudreho nade wſie mudroſty, 480 craſneho nade wſie vaſnoſti; a tent geft, prawy na kratcze, gedynky ſyn ſwe matcze, gednorozejny z doſtatka. A geho zmylitka matka 485 geſt przecziſtuczie diewicze a ſwietleyli nez dennycze, wzkwetla nade wſeczky zeny; geho otecz wilozeny geſt pan, wſeczka panſtwie gmagie, 490 zeny tielefney neznagie, kral geſt nade wſemy kraly. Geho kralowſtwie gieft w daly [9b] 462 u mnohé für erwartetes ve mnohé. — 468 dawagil daji E, dazu Gb. LF 9, 294 f; HM III 2, 388 daju, "dáti und Slov. I, 209. — 469 ly P. 470 zneſtla Hs. — 482 svojej E; Gb. LF 9, 295. —
15 y bohata k tomu gluczy(e), 460 nade wſeczky panny ſkwuczie kraſu, czoz gich yelt na ſwietie: flyfym, zet v mnohe przietie lyde pokogie nedadye y przietele k tomu radye, 465 bi ſla za muz v manzelſtwie, pro rozliczne bezpeczenstwie, gehoz zeny bez muz nemagi. Yat pak [w tom] tu radu dawagi, abi tu myſl przed ſie miela, 470 neb to tak wiſocze wzela, yakz va po tom nelap tuzi. Yakemuz chcel, panno, muzy, takehozt Iya] nykdiez newiedie: ale wſakt gedno powiedye 475 pod tagemſtwym twey myloſti: wiediet w hrozney bohatoſti gednoho krale ſlawneho, vczenneho y ſprawneho, mudreho nade wſie mudroſty, 480 craſneho nade wſie vaſnoſti; a tent geft, prawy na kratcze, gedynky ſyn ſwe matcze, gednorozejny z doſtatka. A geho zmylitka matka 485 geſt przecziſtuczie diewicze a ſwietleyli nez dennycze, wzkwetla nade wſeczky zeny; geho otecz wilozeny geſt pan, wſeczka panſtwie gmagie, 490 zeny tielefney neznagie, kral geſt nade wſemy kraly. Geho kralowſtwie gieft w daly [9b] 462 u mnohé für erwartetes ve mnohé. — 468 dawagil daji E, dazu Gb. LF 9, 294 f; HM III 2, 388 daju, "dáti und Slov. I, 209. — 469 ly P. 470 zneſtla Hs. — 482 svojej E; Gb. LF 9, 295. —
Strana 16
16 y na ſyrzy neleznano, zpoſlobeno v zgednano 495 tak, yakz nevmrze y geden, ktoz koly tam bude wzweden, ale zdraw giest wiecz na wieky; any mu gie kto na przieky, ny tu ktera zaloſt ſtele, 500 yedno radoft y welfele bez truchloſti v bez tuhy. Ten kral ma tak drahe ſluhy y panyczuow az bez cziſla, z nychz kazdy �ma wiecze ſmyſla 505 y bohatiegy occzie tweho geſt, Koſta, krale czyprſkeho. A nad tot powiedie wiecze, ez naymenly geho †zrzyecze v mudroſti tie przemaha, 510 zbozym v vczenym ſaha nad tie y kralſu neſlychanye. Geho wiek bez dokonanye, geho zbozie nykdy nezhyne, geho kochanye nemyne, geho ſie kraſy hwiezdy dywie, geho mudroſti tak zywie nemoz v zaduczi vmem obklicziczy ny rozumem, kak ſye hromazdy neb diely. 520 Gemu wſyczkny ſwieti andiely w radoſti poſluſnye ſluzie, w geho pokogiech netuzie, ale weſfele ſye pylnye ; geho kralowanye ſylne 525 koncze nema any berze, ny lie zruſli ani zderze, 515 [10a] 494 zpoſlobono P und BrA. — 508 vrzyecze] E (S. 221) klo jsú »jeho zřiece« = naň patříce; Kebrle LF 14, 255 diecze = dielce, dítě, Demin. von dêto, Gb. Slov. s. v. — 515 krásé E. — 519 hromaždí E; Gb. LF 9, 295. — 525 Jedlička LF 21, 63f.
16 y na ſyrzy neleznano, zpoſlobeno v zgednano 495 tak, yakz nevmrze y geden, ktoz koly tam bude wzweden, ale zdraw giest wiecz na wieky; any mu gie kto na przieky, ny tu ktera zaloſt ſtele, 500 yedno radoft y welfele bez truchloſti v bez tuhy. Ten kral ma tak drahe ſluhy y panyczuow az bez cziſla, z nychz kazdy �ma wiecze ſmyſla 505 y bohatiegy occzie tweho geſt, Koſta, krale czyprſkeho. A nad tot powiedie wiecze, ez naymenly geho †zrzyecze v mudroſti tie przemaha, 510 zbozym v vczenym ſaha nad tie y kralſu neſlychanye. Geho wiek bez dokonanye, geho zbozie nykdy nezhyne, geho kochanye nemyne, geho ſie kraſy hwiezdy dywie, geho mudroſti tak zywie nemoz v zaduczi vmem obklicziczy ny rozumem, kak ſye hromazdy neb diely. 520 Gemu wſyczkny ſwieti andiely w radoſti poſluſnye ſluzie, w geho pokogiech netuzie, ale weſfele ſye pylnye ; geho kralowanye ſylne 525 koncze nema any berze, ny lie zruſli ani zderze, 515 [10a] 494 zpoſlobono P und BrA. — 508 vrzyecze] E (S. 221) klo jsú »jeho zřiece« = naň patříce; Kebrle LF 14, 255 diecze = dielce, dítě, Demin. von dêto, Gb. Slov. s. v. — 515 krásé E. — 519 hromaždí E; Gb. LF 9, 295. — 525 Jedlička LF 21, 63f.
Strana 17
17 gedno za wſie gieft za nowa“. To by rzecz puſtennykowa. Caterina to ſliſawſy, 530 wſeczko pylnye na myſl brawſy †vſt porzad czoz yvprzieti†; ale geho mudrey rzeczy za wlas nerozumyegiele, neb geſcze pohanka bieſe. 535 Proto giey to bieſe nezywno, ale w ſrdczy welmy dywno, ez kak mnoho ſmyſla gmyela y w uczeni glucz proſpiela, ot zadneho myſtra wole 540 ny vczennyka we ſkole neſlichala cztucze w zadnych knyhach, ſnadnych y neſnadnich, o takem muzy v kraly, o nyemz tak bohatu taly 545 tento puſtennyk prawiele. Druha myſl ta gy trapieſe, ez giey tak czneho wiedieſe, ze, czoz koly powiedieſe, to wſie prawda prawa (byla). 550 Protoz pak ze ſrdczem wrzela w tuhach, chtiecz w tom znamoſt myeti, czoz giey prawyl, [a] to wzwiedieti, [10b] 531 E: z úst pořád, oči upřieci (Part. praes.); Gb. LF 9, 295 weist upřieci als abweichend vom geforderten uprúci ab; Pelikán LF 15, 105: pořád jakož i u přieči/přieč Subst. fem.) = v přirozeném pořádku i naopak, tak i onak, sem i tam. — 535 E neživno = innu- tribilis (S. 206) [vgl. poživný V. 708 = živitelný, nahrhaft, S. 210]. Gb. LF 9, 296 schlägt vor nezivno statt nezěvno = nezjěvno (= unklar, unverständlich) und verweist auf den Reim V. 1272 diwne: zgiewnye. — 541 Neslichaly Hs; i čtúc E; čtúce verteidigt Gb LF 9, 296. — 543 myzy P. — 544 lalyl gegen E tále = dil, podíl (S. 215) Gb LF 9, 296 = Sprache, Rede vor Gericht. Andre Bedeutung V. 1030. — 549f. E to vše pravda byla celá: mřela. Kebrle LF 15, 108 pravda pravá byla: nyla Richtiger wohl pravda pravá byla: vřela. Der Dichter geht un- reinen Reimen auch sonst nicht aus dem Wege. — 550 Hs vzrzela. — Spina, Katharinen-Legende.
17 gedno za wſie gieft za nowa“. To by rzecz puſtennykowa. Caterina to ſliſawſy, 530 wſeczko pylnye na myſl brawſy †vſt porzad czoz yvprzieti†; ale geho mudrey rzeczy za wlas nerozumyegiele, neb geſcze pohanka bieſe. 535 Proto giey to bieſe nezywno, ale w ſrdczy welmy dywno, ez kak mnoho ſmyſla gmyela y w uczeni glucz proſpiela, ot zadneho myſtra wole 540 ny vczennyka we ſkole neſlichala cztucze w zadnych knyhach, ſnadnych y neſnadnich, o takem muzy v kraly, o nyemz tak bohatu taly 545 tento puſtennyk prawiele. Druha myſl ta gy trapieſe, ez giey tak czneho wiedieſe, ze, czoz koly powiedieſe, to wſie prawda prawa (byla). 550 Protoz pak ze ſrdczem wrzela w tuhach, chtiecz w tom znamoſt myeti, czoz giey prawyl, [a] to wzwiedieti, [10b] 531 E: z úst pořád, oči upřieci (Part. praes.); Gb. LF 9, 295 weist upřieci als abweichend vom geforderten uprúci ab; Pelikán LF 15, 105: pořád jakož i u přieči/přieč Subst. fem.) = v přirozeném pořádku i naopak, tak i onak, sem i tam. — 535 E neživno = innu- tribilis (S. 206) [vgl. poživný V. 708 = živitelný, nahrhaft, S. 210]. Gb. LF 9, 296 schlägt vor nezivno statt nezěvno = nezjěvno (= unklar, unverständlich) und verweist auf den Reim V. 1272 diwne: zgiewnye. — 541 Neslichaly Hs; i čtúc E; čtúce verteidigt Gb LF 9, 296. — 543 myzy P. — 544 lalyl gegen E tále = dil, podíl (S. 215) Gb LF 9, 296 = Sprache, Rede vor Gericht. Andre Bedeutung V. 1030. — 549f. E to vše pravda byla celá: mřela. Kebrle LF 15, 108 pravda pravá byla: nyla Richtiger wohl pravda pravá byla: vřela. Der Dichter geht un- reinen Reimen auch sonst nicht aus dem Wege. — 550 Hs vzrzela. — Spina, Katharinen-Legende.
Strana 18
18 y wzproſſy ho welmy myle rzkucz: „Giz ſie muſſy tey chwile 555 tebe owſem oftydieti: mohlali bich kak wile dieti toho muze, o nyemz (I) my prawil, wſeho by mye ſmutka zbawil; kdely bidly anebo gieſt 560 ten ſlawny kral, gehozto czelt ty nade wſie krale chwaliff? Tiem ote mne ſmutka wzdalyſl; vkaz my toho zemy giltu, gehoz gieſt matka diewku cziſtu." Pustennyk wecze rowenstwym: „Panno, prawit pod tagemſtwym y zaklinam, by nykomu, any ſemu ny onomu, neprawila rzeczi teyto; 570 nebt gelt obak welmy zle to, ktoz czie tagemſtwie pronoſſi, an geho mlezeczi proſſi. Protoz proſit, panno myla, abi toho nezgewila, 575 az lie mezi wamy ſkona manzelftwo podle zakona, aczt ſie to ſliſſeti liby. Kralowa to rada ſliby y da gemu na to wieru. 580 Puſtennyk k nye wecze I myeru: „Yuz tebe rzeczy pozdrawy: ten panycz, o nyemz ya prawi, to geſt ſyn w zbozi neſkrowny gedney ſlechetney kralowny, 585 giez geſt wſech krafí nayswietleysie a wſech zen dobrotywieyfie, 565 [11a] 555 Gegen E (208) ostyděli = ostýchati se Kebrle LF 14, 256 = stud přemoci. — 557 E o němž; Gb. LF 9, 297 o ňemž s': vgl. V. 1604, 3425, 3442. — 569 Meprawila P. — 571 czio P und BrA. — 585 gelt P. — 586 drobrotywieylie Hs, dobrotiwieysie P. —
18 y wzproſſy ho welmy myle rzkucz: „Giz ſie muſſy tey chwile 555 tebe owſem oftydieti: mohlali bich kak wile dieti toho muze, o nyemz (I) my prawil, wſeho by mye ſmutka zbawil; kdely bidly anebo gieſt 560 ten ſlawny kral, gehozto czelt ty nade wſie krale chwaliff? Tiem ote mne ſmutka wzdalyſl; vkaz my toho zemy giltu, gehoz gieſt matka diewku cziſtu." Pustennyk wecze rowenstwym: „Panno, prawit pod tagemſtwym y zaklinam, by nykomu, any ſemu ny onomu, neprawila rzeczi teyto; 570 nebt gelt obak welmy zle to, ktoz czie tagemſtwie pronoſſi, an geho mlezeczi proſſi. Protoz proſit, panno myla, abi toho nezgewila, 575 az lie mezi wamy ſkona manzelftwo podle zakona, aczt ſie to ſliſſeti liby. Kralowa to rada ſliby y da gemu na to wieru. 580 Puſtennyk k nye wecze I myeru: „Yuz tebe rzeczy pozdrawy: ten panycz, o nyemz ya prawi, to geſt ſyn w zbozi neſkrowny gedney ſlechetney kralowny, 585 giez geſt wſech krafí nayswietleysie a wſech zen dobrotywieyfie, 565 [11a] 555 Gegen E (208) ostyděli = ostýchati se Kebrle LF 14, 256 = stud přemoci. — 557 E o němž; Gb. LF 9, 297 o ňemž s': vgl. V. 1604, 3425, 3442. — 569 Meprawila P. — 571 czio P und BrA. — 585 gelt P. — 586 drobrotywieylie Hs, dobrotiwieysie P. —
Strana 19
19 [11b] rozkojſína v przewyborna, miley twarzy, przepozorna, doſtoynoſti oſſlawena 590 nade wſeczka zenſka gmena, giez wſie twarzy chwalu piegy. Teit pannye Maria diegi. Tat geſt tak welikey moczy: ktozt k nyey we dne y w noczy, 595 w kterey nuzy gla, zawola frdczem z wierneho hlahola, tent darmo praczie newzklada, ale to wlie, czoz pozada, tot ma ynhed bez rozpaczi." 600 Kateryna w neodwlaczy wecze: „Puſtennyku myly, radſie wierny, w ſmyſſle czili, powiez my, acz my chczelf przieti, mohlali bich kak vzrzieti 605 toho panycze y krale ſ geho mylu matku w chwale? Puſtennyk gie otpowie(die) rzka: „Myla díſy, przi twey ziedie, bi ſobie radu wzpomohla, 610 ſnad by giey widieti mohla, acz bi tebe to nezbilo, zet by mu to libo bilo; neb toho czneho panycze y ſlaw neho kralowicze 615 nemohu ty lude taczi widieti ſmrtelny wſaczi pro ſwu liboſt neb pro chtenye, neb ten kral ſmrtelny nenye. Protoz geho newidagy 620 (nez) ty, yenz ſ nym przebywagy, a ty take, giz mu ſluzie, we dne w noczi po nyem tuzie. [12a] 594 nebo v noci E. 610 wiedieli Hs. — 617 prochtienge P. — 620 již E; für jenž spricht Pelikán LF 12, 130. — 2.
19 [11b] rozkojſína v przewyborna, miley twarzy, przepozorna, doſtoynoſti oſſlawena 590 nade wſeczka zenſka gmena, giez wſie twarzy chwalu piegy. Teit pannye Maria diegi. Tat geſt tak welikey moczy: ktozt k nyey we dne y w noczy, 595 w kterey nuzy gla, zawola frdczem z wierneho hlahola, tent darmo praczie newzklada, ale to wlie, czoz pozada, tot ma ynhed bez rozpaczi." 600 Kateryna w neodwlaczy wecze: „Puſtennyku myly, radſie wierny, w ſmyſſle czili, powiez my, acz my chczelf przieti, mohlali bich kak vzrzieti 605 toho panycze y krale ſ geho mylu matku w chwale? Puſtennyk gie otpowie(die) rzka: „Myla díſy, przi twey ziedie, bi ſobie radu wzpomohla, 610 ſnad by giey widieti mohla, acz bi tebe to nezbilo, zet by mu to libo bilo; neb toho czneho panycze y ſlaw neho kralowicze 615 nemohu ty lude taczi widieti ſmrtelny wſaczi pro ſwu liboſt neb pro chtenye, neb ten kral ſmrtelny nenye. Protoz geho newidagy 620 (nez) ty, yenz ſ nym przebywagy, a ty take, giz mu ſluzie, we dne w noczi po nyem tuzie. [12a] 594 nebo v noci E. 610 wiedieli Hs. — 617 prochtienge P. — 620 již E; für jenž spricht Pelikán LF 12, 130. — 2.
Strana 20
20 Tiem lie on tak widieti da, vak ſie mu kdi podobno zda. 625 Awfakt chzit tu radu daty, acz mne budeſſ poſluchaty, ez gey y ſ matku ohladaſſ koly, yakz ty ſama zadalí. Cateryna radoſtywie 630 wecze mu y myloſtywie, wieducz giey vſtawiczneho: „Moy oczliku, czło ſliczneho mnye vkazelſ neb poradiſí, tiem mye yako w rag poſadyſi. 635 Nemozt nycz tak nelehkeho biti any protywneho, bich va wſeho netrpiela, bicht gey gedinke vzrzela. Tehdi puſtennyk pro radoſt, 640 wyda tey kralowny za doſt, y doſieze w ſkrytem trhu gedney deſczky z ſweho brhu. Na te bieſta dle vkazy plana dwa piekna obrazy: 645 obraz ſwatey Marzie z czyna, ana neſye ſweho ſyna, Jeſu Kryſta laſkaweho. Wzem tu deſczku z ſmyſla czneho y manu rukawem maynye 650 y poda tey deſczky taynye kralownye pod krzydlo gegie a rzka: „Ay, zrzyz wellelegye! Tu ten panycz gmenowany ſtogi (ſ) ſwu matku napſany, 655 o nyemz ſem ya prawil tobie. A ty deſczku wezmucz k ſobie [12b] 627-8 ohledaff Hs. Zu koli und der Interpunktion gegen E ohla- dáš, jakž ty koli: Pelikán LF 18, 65. Zum Reim vgl. V. 185-6. — 636 biti] bich Hs. — 640 kralownye Hs. — 648 czneho] laſkaweho Hs.
20 Tiem lie on tak widieti da, vak ſie mu kdi podobno zda. 625 Awfakt chzit tu radu daty, acz mne budeſſ poſluchaty, ez gey y ſ matku ohladaſſ koly, yakz ty ſama zadalí. Cateryna radoſtywie 630 wecze mu y myloſtywie, wieducz giey vſtawiczneho: „Moy oczliku, czło ſliczneho mnye vkazelſ neb poradiſí, tiem mye yako w rag poſadyſi. 635 Nemozt nycz tak nelehkeho biti any protywneho, bich va wſeho netrpiela, bicht gey gedinke vzrzela. Tehdi puſtennyk pro radoſt, 640 wyda tey kralowny za doſt, y doſieze w ſkrytem trhu gedney deſczky z ſweho brhu. Na te bieſta dle vkazy plana dwa piekna obrazy: 645 obraz ſwatey Marzie z czyna, ana neſye ſweho ſyna, Jeſu Kryſta laſkaweho. Wzem tu deſczku z ſmyſla czneho y manu rukawem maynye 650 y poda tey deſczky taynye kralownye pod krzydlo gegie a rzka: „Ay, zrzyz wellelegye! Tu ten panycz gmenowany ſtogi (ſ) ſwu matku napſany, 655 o nyemz ſem ya prawil tobie. A ty deſczku wezmucz k ſobie [12b] 627-8 ohledaff Hs. Zu koli und der Interpunktion gegen E ohla- dáš, jakž ty koli: Pelikán LF 18, 65. Zum Reim vgl. V. 185-6. — 636 biti] bich Hs. — 640 kralownye Hs. — 648 czneho] laſkaweho Hs.
Strana 21
21 berz ſye domuow ſ matku ſwogy; a kdiz budeſſ w ſwem pokogy, zawruczy ſie ſama ſwornye, 660 kleknucz przed [tu] deſczku pokornye wzneſ(iz) oczy k neby wzhuoru, proſiz ſ welyku pokoru tey zmylitkey panny krafney, nade wſie ſwietloſti yaſne(y), gegiez myloſti nycz draze, at ſweho ſyna pokaze. Mat nadiegie gieft tak dana, ze wzdy budel vſliſana." Otpuſczenie geho wzemſy, 670 deſczku pod pazy vgemſy y bra ſie domuow I matku ſwu y ſ tiemy pannamy, gez w tu dobu biechu giegie ſluhy. Zpodgidu gy hrozne tuhy, 675 miſlecz ſobie tak y licze, kak by toho pana lycze tu mohla widieti w ſkuorzie. Kdyz weczerzy dachu w dworzie a wſychny lide zeſnuchu, 680 wlichny ohnowe potuchu, tehdy giey brzo na myſl wznyde, ez do ſwey komnati wnyde y zaſwieti ſwieczku yaſnu; wynyemſy tu deſczku kraſnu 685 y poſtawy gy przed ſobu. Newzlitowa ruku obu, tepuczy ſye k ſrdczy gima, ſwyma yaſnyma oczyma horzcze placzicz y ſlz|llywie 690 proſeczi te panny zywye, 665 [13a] [13b] 659 swornye] zur Erklärung Gb. LF 9, 304 (zu V. 1372). 674 zpodgidechu Hs; zpodjechu E; zpodjidú Gb. LF 9, 297. — 677 lu] Cu Hs und P, En BrA. — 681 brž E. 690 ley P; zywey Hs. —
21 berz ſye domuow ſ matku ſwogy; a kdiz budeſſ w ſwem pokogy, zawruczy ſie ſama ſwornye, 660 kleknucz przed [tu] deſczku pokornye wzneſ(iz) oczy k neby wzhuoru, proſiz ſ welyku pokoru tey zmylitkey panny krafney, nade wſie ſwietloſti yaſne(y), gegiez myloſti nycz draze, at ſweho ſyna pokaze. Mat nadiegie gieft tak dana, ze wzdy budel vſliſana." Otpuſczenie geho wzemſy, 670 deſczku pod pazy vgemſy y bra ſie domuow I matku ſwu y ſ tiemy pannamy, gez w tu dobu biechu giegie ſluhy. Zpodgidu gy hrozne tuhy, 675 miſlecz ſobie tak y licze, kak by toho pana lycze tu mohla widieti w ſkuorzie. Kdyz weczerzy dachu w dworzie a wſychny lide zeſnuchu, 680 wlichny ohnowe potuchu, tehdy giey brzo na myſl wznyde, ez do ſwey komnati wnyde y zaſwieti ſwieczku yaſnu; wynyemſy tu deſczku kraſnu 685 y poſtawy gy przed ſobu. Newzlitowa ruku obu, tepuczy ſye k ſrdczy gima, ſwyma yaſnyma oczyma horzcze placzicz y ſlz|llywie 690 proſeczi te panny zywye, 665 [13a] [13b] 659 swornye] zur Erklärung Gb. LF 9, 304 (zu V. 1372). 674 zpodgidechu Hs; zpodjechu E; zpodjidú Gb. LF 9, 297. — 677 lu] Cu Hs und P, En BrA. — 681 brž E. 690 ley P; zywey Hs. —
Strana 22
22 aby lie nerozpaczila, gie vkazati raczila ſweho synaczka myleho. Tu tak z ſrdeczka czileho 695 czyny ſobie mnoho nuzye rzkucz: „Ne k choti, ale k ſluzie by mye przyal neboziczku! Po giegye bieluczy liczku ſlzy potoczkem se valechu, 700 giegy occzy lie kalechu we krwy weliku zadoſty. Kdyz pak [biele] rozlicznu zalofty mnoho plakala w tey wazie, tehdy padly na podlazie 705 y vínu z tiezkeho truda. W ten czalſ ſie widieti vda giey yedno widienye dywne, kraſne a welmy pozywne. W tom widieny ſie giey zdaſie, 710 ez na gedney luczye ſpaſie, na wely(key) y ſirokey, wſu rozkoſſy neprzirokey. Ta bieſe letnu trawu ſwetla, tak rozmladla v rozkwetla 715 negednu bohatu kraffu, yak ſie giey zdaſie w tom czaſſu, by podle ſwietíkey ponuky krafie paſeky y luky newydala, yakz gie zywa, 720 ny wiecz rozkoſneho dywa. Vzrze z tiech drahích vhledy, ande na ſtoliczy ſedy Maria, ta wzkwetla panna, giez matka yeſt ſwata Anna, 114a] 693 myleo Hs. — 698 po jejie bělúciem líčku E. — 699 wvalechu P. — 710 sláše E. — 713 ſwetla] doch vgl. V. 827. P ſwietla; ſwetlost ZWittb. 37,11 u. ö. (HM I, 200). — 717 ponutky Hs. — 723 vzwetla P: světlá E. —
22 aby lie nerozpaczila, gie vkazati raczila ſweho synaczka myleho. Tu tak z ſrdeczka czileho 695 czyny ſobie mnoho nuzye rzkucz: „Ne k choti, ale k ſluzie by mye przyal neboziczku! Po giegye bieluczy liczku ſlzy potoczkem se valechu, 700 giegy occzy lie kalechu we krwy weliku zadoſty. Kdyz pak [biele] rozlicznu zalofty mnoho plakala w tey wazie, tehdy padly na podlazie 705 y vínu z tiezkeho truda. W ten czalſ ſie widieti vda giey yedno widienye dywne, kraſne a welmy pozywne. W tom widieny ſie giey zdaſie, 710 ez na gedney luczye ſpaſie, na wely(key) y ſirokey, wſu rozkoſſy neprzirokey. Ta bieſe letnu trawu ſwetla, tak rozmladla v rozkwetla 715 negednu bohatu kraffu, yak ſie giey zdaſie w tom czaſſu, by podle ſwietíkey ponuky krafie paſeky y luky newydala, yakz gie zywa, 720 ny wiecz rozkoſneho dywa. Vzrze z tiech drahích vhledy, ande na ſtoliczy ſedy Maria, ta wzkwetla panna, giez matka yeſt ſwata Anna, 114a] 693 myleo Hs. — 698 po jejie bělúciem líčku E. — 699 wvalechu P. — 710 sláše E. — 713 ſwetla] doch vgl. V. 827. P ſwietla; ſwetlost ZWittb. 37,11 u. ö. (HM I, 200). — 717 ponutky Hs. — 723 vzwetla P: světlá E. —
Strana 23
23 725 drzy ſweho gedynaczka, Kriſta, myleho synaczka, kochagicz gey myſly czylu. A nad geho pleczku mylu ligka biela ſwieti lſknuczy, 730 yako lylyum bieluczy lſkne kdy z nayſwietleyſy laſky. A geho zaduczie wlaſky ſwietie, wſie poſkwrny nahe, yako ryze zlatto drahe 735 likne nad gyne zlatto drazy; w tiech wlaliech nad geho pazy zataczely ſye pupenczy yakozto zlatty prſtenczy, zdielany ot pomyflenie. 740 Tiezku zaloſt, rozmyſlenie na ſſwem ſrdeczku plodieſe: czoz okolo nye chodielie, wſak nemoze nyk die z wratka w twarzy vzrzety dietatka, 745 neb ſie bieſe obliczegiem drahym dietietym ſwitiegem k matíie tak blyz przichililo, yak ſie nykdiez neſſmylilo, bi ſie kdy ozrzelo za ſie, 750 nez wzdy ſ matku zrzeſta na ſye. Tehdy Maria laſkawa, wſech ſmutnych vtiecha prawa y ſmyercze w kazdu hodynu, wecze: „O moy myly ſynu, 755 ozrzy ſie ale gedynu! Wiem, ez wielf hyn Katerzynu, [14b] 731 kdyznayſwietlegly: latky Hs; když najsvětlejšie má lsky E; kdy z nayſwietleyſy laſky Kebrle LF 21, 202 und J. Jireček, Antho- logie z lit. české 1(1879), S. 53. — 737-8 Umstellung von pupenczy und — prftenczy fordert Jireček, Rozpr. 96; doch vgl. Anthologie S. 53. 742 czozl ač E. — 743 z wratka, von vrátek = krček E; z vrátka = retrorsum Pelikán LF 12, 131. — 746 swietiegem P. —
23 725 drzy ſweho gedynaczka, Kriſta, myleho synaczka, kochagicz gey myſly czylu. A nad geho pleczku mylu ligka biela ſwieti lſknuczy, 730 yako lylyum bieluczy lſkne kdy z nayſwietleyſy laſky. A geho zaduczie wlaſky ſwietie, wſie poſkwrny nahe, yako ryze zlatto drahe 735 likne nad gyne zlatto drazy; w tiech wlaliech nad geho pazy zataczely ſye pupenczy yakozto zlatty prſtenczy, zdielany ot pomyflenie. 740 Tiezku zaloſt, rozmyſlenie na ſſwem ſrdeczku plodieſe: czoz okolo nye chodielie, wſak nemoze nyk die z wratka w twarzy vzrzety dietatka, 745 neb ſie bieſe obliczegiem drahym dietietym ſwitiegem k matíie tak blyz przichililo, yak ſie nykdiez neſſmylilo, bi ſie kdy ozrzelo za ſie, 750 nez wzdy ſ matku zrzeſta na ſye. Tehdy Maria laſkawa, wſech ſmutnych vtiecha prawa y ſmyercze w kazdu hodynu, wecze: „O moy myly ſynu, 755 ozrzy ſie ale gedynu! Wiem, ez wielf hyn Katerzynu, [14b] 731 kdyznayſwietlegly: latky Hs; když najsvětlejšie má lsky E; kdy z nayſwietleyſy laſky Kebrle LF 21, 202 und J. Jireček, Antho- logie z lit. české 1(1879), S. 53. — 737-8 Umstellung von pupenczy und — prftenczy fordert Jireček, Rozpr. 96; doch vgl. Anthologie S. 53. 742 czozl ač E. — 743 z wratka, von vrátek = krček E; z vrátka = retrorsum Pelikán LF 12, 131. — 746 swietiegem P. —
Strana 24
24 ana w kraſy ſmutna chody, na ſwem ſrdczy zaloſt plody, z daleka nahledagiczy, 760 tye widieti zadagyczy. Nerod ſye gyey, ſynu, kryti, wfakt chcze rada twa chot biti w ſluzebney zadoſti, to wieſſ. 2 Procz k nyey nyeczeho nepowiel? 765 Tehdy Yeſus Kriſtus ſedie wecze, na ſwu matku hledie: „Myla matko, czemu proſyſ a ſwu proſbu ke mnye wznoſyſ ſwich drahich vſt ſnaznye za ny? 770 Powiemt gednu wynu na ny, pro nyzto, matko, wiez prawie, donyz tye w tom, w nyemzt yelt, ſtawie, kak yeſt kraſna y pokogna, wſakt nenye toho douoſtoyna, bit hledala na me lycze any z gaſna any z nycze. Neb wiell, ez ya I tiemy ſtoly. geſto czynye wli mu woly y czynyly ſu, w ſwietie gſucze, 780 na me lycze zrzeczy zducze. Ty mye yuz widieti mohu, chwalu zdawayucz mnye bohu. Ale yak ſem rzekl, yeſt wynna, pro nyz yelcze Katerzyna 785 na me lycze zrzeczy nemoz, acz ſobie gynak neſpomuoz. Kakz yeſt kraſna nade wſe panye, wſak podle przirownawanye 775 [15a] 757 w kraſyl v kraji = po kraji, z daleka E (S. 203); Gb. LF 9, 298. Lat. Text = quam pulchra sit. — 776 z nycze] zur Erklärung E S. 206; Jedlička SBöhmGW 1873, 93 ; Gb. LF 9, 298. — 777 ya) on Hs. — 778 jižlo E; wlie Hs, všu E. — 781 ynz P. — 782 zdayucz Hs; vgl. Gb. HM III 2, 131 und Athenaeum 6, 13 sowie Pastrnek A. 1890, 190 gegen Jireček, O zvláštnostech 66.
24 ana w kraſy ſmutna chody, na ſwem ſrdczy zaloſt plody, z daleka nahledagiczy, 760 tye widieti zadagyczy. Nerod ſye gyey, ſynu, kryti, wfakt chcze rada twa chot biti w ſluzebney zadoſti, to wieſſ. 2 Procz k nyey nyeczeho nepowiel? 765 Tehdy Yeſus Kriſtus ſedie wecze, na ſwu matku hledie: „Myla matko, czemu proſyſ a ſwu proſbu ke mnye wznoſyſ ſwich drahich vſt ſnaznye za ny? 770 Powiemt gednu wynu na ny, pro nyzto, matko, wiez prawie, donyz tye w tom, w nyemzt yelt, ſtawie, kak yeſt kraſna y pokogna, wſakt nenye toho douoſtoyna, bit hledala na me lycze any z gaſna any z nycze. Neb wiell, ez ya I tiemy ſtoly. geſto czynye wli mu woly y czynyly ſu, w ſwietie gſucze, 780 na me lycze zrzeczy zducze. Ty mye yuz widieti mohu, chwalu zdawayucz mnye bohu. Ale yak ſem rzekl, yeſt wynna, pro nyz yelcze Katerzyna 785 na me lycze zrzeczy nemoz, acz ſobie gynak neſpomuoz. Kakz yeſt kraſna nade wſe panye, wſak podle przirownawanye 775 [15a] 757 w kraſyl v kraji = po kraji, z daleka E (S. 203); Gb. LF 9, 298. Lat. Text = quam pulchra sit. — 776 z nycze] zur Erklärung E S. 206; Jedlička SBöhmGW 1873, 93 ; Gb. LF 9, 298. — 777 ya) on Hs. — 778 jižlo E; wlie Hs, všu E. — 781 ynz P. — 782 zdayucz Hs; vgl. Gb. HM III 2, 131 und Athenaeum 6, 13 sowie Pastrnek A. 1890, 190 gegen Jireček, O zvláštnostech 66.
Strana 25
25 protiw mym pannam y panyem 790 nyczle nenye, tyem gy hanyem. Pakly diel, ez velt vczena, mudra, dobrze vrozena, bohata, tomu ya ſhowiem: muoy naymenſi ſluha, to wiem, 795 mudrzegy y vczenyegi yelt y ſto krat bohatiegy nez ta panna tak yeſt tycha; proto mne lobie zenycha nedoſtoyna gmyeti ona 800 ny na mye zrzyeczy bez zaſlona." Tehdy Maria, panna moczna, wſiem zadagyczym pomoczna, wecze: „Muoy nayduoſtoynyeyli ſynu, kraſny, naymyleyſi; 805 powiez, mohlaly by czo zdieti Kateryna neb trpyeti, pro nyezto by yu potkalo to ſczeltie, ez by ſie ſtalo, by tie, acz (to) rzeczy ſmyegi, 810 widiela w twem obliczegy?“ W tom czaſly ten ſyn zaduczy, wſech wieczy kral wſemohuczy, powiedie, rzka ſwey matſie tak: „Kdyz ke mnye chcze, toho nykak 815 ya ot lebe neotluczi; tobye, matko, to poruczy o kralownye tey y pannye: chcel poſluſna biti dannye ſprawedlne rady mych ſynuow 820 a przigieti ſye tiech czynuow, [15 b] 796 bohatieyli Hs; hohatieyli P. — 797 tak) panna, kak E, das in den Sinn nicht zu passen scheint. Entsprechender wohl: tak = in hunc modum, ticha (= bescheiden, demütig) Attribut zu panna. — 811 časé E. — 814 nykak] wsak Hs; nikak E; Gb. LF 9, 299. — 818 Chtiel Hs ; chce-li E; chcel' Pelikán LF 12, 131. t und c sind leicht zu verwechseln. —
25 protiw mym pannam y panyem 790 nyczle nenye, tyem gy hanyem. Pakly diel, ez velt vczena, mudra, dobrze vrozena, bohata, tomu ya ſhowiem: muoy naymenſi ſluha, to wiem, 795 mudrzegy y vczenyegi yelt y ſto krat bohatiegy nez ta panna tak yeſt tycha; proto mne lobie zenycha nedoſtoyna gmyeti ona 800 ny na mye zrzyeczy bez zaſlona." Tehdy Maria, panna moczna, wſiem zadagyczym pomoczna, wecze: „Muoy nayduoſtoynyeyli ſynu, kraſny, naymyleyſi; 805 powiez, mohlaly by czo zdieti Kateryna neb trpyeti, pro nyezto by yu potkalo to ſczeltie, ez by ſie ſtalo, by tie, acz (to) rzeczy ſmyegi, 810 widiela w twem obliczegy?“ W tom czaſly ten ſyn zaduczy, wſech wieczy kral wſemohuczy, powiedie, rzka ſwey matſie tak: „Kdyz ke mnye chcze, toho nykak 815 ya ot lebe neotluczi; tobye, matko, to poruczy o kralownye tey y pannye: chcel poſluſna biti dannye ſprawedlne rady mych ſynuow 820 a przigieti ſye tiech czynuow, [15 b] 796 bohatieyli Hs; hohatieyli P. — 797 tak) panna, kak E, das in den Sinn nicht zu passen scheint. Entsprechender wohl: tak = in hunc modum, ticha (= bescheiden, demütig) Attribut zu panna. — 811 časé E. — 814 nykak] wsak Hs; nikak E; Gb. LF 9, 299. — 818 Chtiel Hs ; chce-li E; chcel' Pelikán LF 12, 131. t und c sind leicht zu verwechseln. —
Strana 26
26 yakz gy me ſluhy nauczye, geſto ſye wzdy pro mye muczie, me kazanye rady czyniecz, protywo ſye mnye newynyecz, 825 bude tiemz dielem hoſpodarz, ſnadt bi tak vzrzela mu twarz. K tomu opyet ſwietla ruoze, dczy mylofrdneho lozye, wecze: „O moy myly ſynu ! Za tu ſwu za tiezku wynu nemozt nycz tak newrazdneho byti any neſnadneho, byt toho w rozlyczney ſlotye wſeho netrpyela pro tye Cateryna welmy rada." On wecze: „Kdiz toho zada, nechay at gde k radſy ſwemu, (k) puſtennyku, ſluzye k memu, a tu prſy gemu poruczy, 840 a czemuz gy ten nauczy, at to czyny bez preſtanye. Pakt ſie wratiecz rozkochanye na me licze bude zrzyeti a czoz koly bude chtieczy, 845 k nyemuz gegie proſba trzy, to wſeczko na mnye obdrzy. Kromye powiemt w tey hodynye, zet yu wiedie w gedney wynye ; tet giey nelzie gynak zbiti, 850 nezt gy muſſy wodu ſmyti. Tu rzecz kdiz yuz owſem czele domluwy, ynhed doſpiele puſtyw yako krzydle z ſebe y wletie nahoru w nebe, 830 835 [16b] [16а] 823 rada E. Beide Lesungen passen in den Zusammenhang. 825 dielem] Hs vielleicht dielom. — 826 bil bich Hs. — 845 trzyl trzye Hs; zur Erklärung Gb. LF 9, 299 tržěli, tržu = puditi, gegen E S. 215 tržiti k čemu; vgl. auch Jireček, O zvláštn. 62
26 yakz gy me ſluhy nauczye, geſto ſye wzdy pro mye muczie, me kazanye rady czyniecz, protywo ſye mnye newynyecz, 825 bude tiemz dielem hoſpodarz, ſnadt bi tak vzrzela mu twarz. K tomu opyet ſwietla ruoze, dczy mylofrdneho lozye, wecze: „O moy myly ſynu ! Za tu ſwu za tiezku wynu nemozt nycz tak newrazdneho byti any neſnadneho, byt toho w rozlyczney ſlotye wſeho netrpyela pro tye Cateryna welmy rada." On wecze: „Kdiz toho zada, nechay at gde k radſy ſwemu, (k) puſtennyku, ſluzye k memu, a tu prſy gemu poruczy, 840 a czemuz gy ten nauczy, at to czyny bez preſtanye. Pakt ſie wratiecz rozkochanye na me licze bude zrzyeti a czoz koly bude chtieczy, 845 k nyemuz gegie proſba trzy, to wſeczko na mnye obdrzy. Kromye powiemt w tey hodynye, zet yu wiedie w gedney wynye ; tet giey nelzie gynak zbiti, 850 nezt gy muſſy wodu ſmyti. Tu rzecz kdiz yuz owſem czele domluwy, ynhed doſpiele puſtyw yako krzydle z ſebe y wletie nahoru w nebe, 830 835 [16b] [16а] 823 rada E. Beide Lesungen passen in den Zusammenhang. 825 dielem] Hs vielleicht dielom. — 826 bil bich Hs. — 845 trzyl trzye Hs; zur Erklärung Gb. LF 9, 299 tržěli, tržu = puditi, gegen E S. 215 tržiti k čemu; vgl. auch Jireček, O zvláštn. 62
Strana 27
27 855 pogem matku ſwu bez luty. Ynhed z toho ſna proczity Katheryna z ſmyllney wahy, wſtawli wzhuoru z tey podlahy, na nyez [bieſe] ſpala, pamyet gmagicz, 860 to wſe ſnaznye wzpomynagicz, czo widiela y ſliſala w tey otrapy, z nyez dozdala bieſe teſkna w ſobye przemnoho I hroznu ſwu zadoſty toho, 865 by ſie den przyblyzil w ſkuorzye. A yakz brzho w(z)nydu zorzie, tak wſe rucho na ſie wzemſy, panny, ſwe ſluhi, pogemly, gide k tomu puſtennyku, 870 k flechetnemu vczennyku, ta doſtoyna, czna dyeweczka y potlucze w uokeneczka ſama z zadoſtney poſtati. To vſliſye ten muz ſwati 875 y wynyde k nye na yawo a rzka: „O ſlechetna panno, czo ty zde czynyl tak rano? Kteret gieft naſile dano, ez s poblediela na liczku? Ona wecze: „Muoy occzy(cz)ku!“ To powiedie myloſtywie y pocze mu zaloſtywie prawiti ynhed I poczatka to wſe porzad do uoſtatka 885 pamyetnye v pylnem chtieny, czoz w tom ſnu y u widieny bieſe ſliſala y widiela a rzkucz: „Giz bich rada chtiela 880 [17a] 855 bez lutyl Jedlička SBöhmGW 1873, 93 gegen E (204). — 858 wſtwayli Hs. — 860 Te P. — 861 wiediela Hs. — 863f. zur Inter- punktion Pelikán LF 12, 131. — 866 wnydu Hs; vznide E, wogegen Gb. LF 9, 299. — 873 zadoltnye Hs. — 875-6 jevo: děvo E; Gb. LF 9. 299 f.
27 855 pogem matku ſwu bez luty. Ynhed z toho ſna proczity Katheryna z ſmyllney wahy, wſtawli wzhuoru z tey podlahy, na nyez [bieſe] ſpala, pamyet gmagicz, 860 to wſe ſnaznye wzpomynagicz, czo widiela y ſliſala w tey otrapy, z nyez dozdala bieſe teſkna w ſobye przemnoho I hroznu ſwu zadoſty toho, 865 by ſie den przyblyzil w ſkuorzye. A yakz brzho w(z)nydu zorzie, tak wſe rucho na ſie wzemſy, panny, ſwe ſluhi, pogemly, gide k tomu puſtennyku, 870 k flechetnemu vczennyku, ta doſtoyna, czna dyeweczka y potlucze w uokeneczka ſama z zadoſtney poſtati. To vſliſye ten muz ſwati 875 y wynyde k nye na yawo a rzka: „O ſlechetna panno, czo ty zde czynyl tak rano? Kteret gieft naſile dano, ez s poblediela na liczku? Ona wecze: „Muoy occzy(cz)ku!“ To powiedie myloſtywie y pocze mu zaloſtywie prawiti ynhed I poczatka to wſe porzad do uoſtatka 885 pamyetnye v pylnem chtieny, czoz w tom ſnu y u widieny bieſe ſliſala y widiela a rzkucz: „Giz bich rada chtiela 880 [17a] 855 bez lutyl Jedlička SBöhmGW 1873, 93 gegen E (204). — 858 wſtwayli Hs. — 860 Te P. — 861 wiediela Hs. — 863f. zur Inter- punktion Pelikán LF 12, 131. — 866 wnydu Hs; vznide E, wogegen Gb. LF 9, 299. — 873 zadoltnye Hs. — 875-6 jevo: děvo E; Gb. LF 9. 299 f.
Strana 28
28 895 ſwe wlie zemye za to daty, 890 bich giey mohla w twarz poznati podle myloſtneho czynu; y cztet na mye kakus wynu, rzka: Tut muſy ſmyti wodu. Puſtennyk wecze: „Tu nehodu, mila dczy, ya ſtawy ſkoro, acz twe Irdeze bude ſporo, ze gie k uſtawiczſtwu ſmyerzyſ a ſnaz nye tomu vwierzyſi, gymzto tie me rzeczy zdarzie, 900 ez Kriſtus, ſyn ſwatey Marzie, gelt gedyny buoh nad bohy, kral nade wſemy kraly mnohi, trzmy gmeny gluczy yeden sluch. Takez otecz, ſyn, ſwati duch 905 geft geden moczny buoh flawnye. Tehda tie nauczy ſprawnye tomu, gymz tey wyny zbudel a gey wzdy widieti budeſſ I gieho ocezliem w geho domu." 910 Y pocze prawiti k tomu gye o bozyem narozeny, o krztie y o vmuczeny, o yeho wzkrzyeleny ſlawnem, na nebe wſtupenye ſprawnem 915 y o wlie krestanſkey wierze Ynhedz v pokorney myerze Kateryna klekly waznie, ſpemſy ſwogy rucze ſnaznye y wecze: „Occziku zadny, 920 wiez, ez moy weſſ ſmyſl porzadny mie twemu bohu poruczy. Dneſf, czoz mye twa myloſt zuczy, to chczy vczynyti giſtie Inaznym wyernym ſrdczem czyſtie, [17b] [18a] 896 bude fehlt bei P. — 903 ff. zur Erklärung Jedlička LF 21, 52—56.
28 895 ſwe wlie zemye za to daty, 890 bich giey mohla w twarz poznati podle myloſtneho czynu; y cztet na mye kakus wynu, rzka: Tut muſy ſmyti wodu. Puſtennyk wecze: „Tu nehodu, mila dczy, ya ſtawy ſkoro, acz twe Irdeze bude ſporo, ze gie k uſtawiczſtwu ſmyerzyſ a ſnaz nye tomu vwierzyſi, gymzto tie me rzeczy zdarzie, 900 ez Kriſtus, ſyn ſwatey Marzie, gelt gedyny buoh nad bohy, kral nade wſemy kraly mnohi, trzmy gmeny gluczy yeden sluch. Takez otecz, ſyn, ſwati duch 905 geft geden moczny buoh flawnye. Tehda tie nauczy ſprawnye tomu, gymz tey wyny zbudel a gey wzdy widieti budeſſ I gieho ocezliem w geho domu." 910 Y pocze prawiti k tomu gye o bozyem narozeny, o krztie y o vmuczeny, o yeho wzkrzyeleny ſlawnem, na nebe wſtupenye ſprawnem 915 y o wlie krestanſkey wierze Ynhedz v pokorney myerze Kateryna klekly waznie, ſpemſy ſwogy rucze ſnaznye y wecze: „Occziku zadny, 920 wiez, ez moy weſſ ſmyſl porzadny mie twemu bohu poruczy. Dneſf, czoz mye twa myloſt zuczy, to chczy vczynyti giſtie Inaznym wyernym ſrdczem czyſtie, [17b] [18a] 896 bude fehlt bei P. — 903 ff. zur Erklärung Jedlička LF 21, 52—56.
Strana 29
29 925 vtrpenym y ſwu muku. Puſtennyk vgem za ruku y wede gy do ſwey yatky; a tu drahymy doſtatky ten duchowny otecz gifti 930 pokrîty gegy zywot czyſty we ymye occzie, ducha y ſyna, wſie gednoho hoſpodyna. A yak ſye to ſta, w tey chwili ynhed giey tak ſlza przyly, 935 ze prawymy radoſczemy wzgiſkrzy zdrawie myloſczemy boha v geho matky chwalu. Ana ſ radoſti nemalu wnycze opiet w obleczenye, 940 wzemly myle otpuſczenye ot nyeho z gatky wynyde, tuz k ſwym dyewkam y przigide, I nymyz lie bra opyet k domu; ale tiech nowyn nykomu 945 nezgewy za zadny wlaſek. A yakz yuz vzrzye ten czalíek, ez ſie lude rozbrogyly biechu y vpoko(gy)ly wſychny w ſwich pokogiech ſennye, 950 tak bez meſkanye nelenye ynhed do komnaty ſedfy, opiet ſwu deſczku naduedły klecze przed ny w dobrem ſmyſle, placzicz, proſecz, w dywnem czyſle 955 modlytwy rozkladagiczy a wzdy toho zadagiczy, by Marya, bozye matka, proſila ſweho dietatka, [18b 933—937 bezieht Gb. Slov. s. v. miloščě auf Katharína. Nach dem latein. Text ist der Einsiedler das Subjekt. — 937 chválu E., wohl chvalú. — 952 nadnedly P und BrA. —
29 925 vtrpenym y ſwu muku. Puſtennyk vgem za ruku y wede gy do ſwey yatky; a tu drahymy doſtatky ten duchowny otecz gifti 930 pokrîty gegy zywot czyſty we ymye occzie, ducha y ſyna, wſie gednoho hoſpodyna. A yak ſye to ſta, w tey chwili ynhed giey tak ſlza przyly, 935 ze prawymy radoſczemy wzgiſkrzy zdrawie myloſczemy boha v geho matky chwalu. Ana ſ radoſti nemalu wnycze opiet w obleczenye, 940 wzemly myle otpuſczenye ot nyeho z gatky wynyde, tuz k ſwym dyewkam y przigide, I nymyz lie bra opyet k domu; ale tiech nowyn nykomu 945 nezgewy za zadny wlaſek. A yakz yuz vzrzye ten czalíek, ez ſie lude rozbrogyly biechu y vpoko(gy)ly wſychny w ſwich pokogiech ſennye, 950 tak bez meſkanye nelenye ynhed do komnaty ſedfy, opiet ſwu deſczku naduedły klecze przed ny w dobrem ſmyſle, placzicz, proſecz, w dywnem czyſle 955 modlytwy rozkladagiczy a wzdy toho zadagiczy, by Marya, bozye matka, proſila ſweho dietatka, [18b 933—937 bezieht Gb. Slov. s. v. miloščě auf Katharína. Nach dem latein. Text ist der Einsiedler das Subjekt. — 937 chválu E., wohl chvalú. — 952 nadnedly P und BrA. —
Strana 30
30 by ſie giey widieti dalo 960 a gy za ſluzbu przyalo y za chot wieczney ozdoby. W tey modlytwye y z te mdloby ſen giey wznyde (tu) na oczy, ſkrzye nz v wydyenye kroczy, w rozkoſne a dywn(y)e kraſne. Zdaſye ſie giey, tey wyehlaſne pannye, byti bez omyla, by na kraſſy ſyeny byla, nez gy wydal kdy kto zywy. Na tey byechu dywne dywy zdyelany z bohatey myeny: dno z byryl, z adamantuow ſtyeny ſpoyowany byechu w zlattye, w nych mnoho okenecz bohatye z Imaragduow y z fafierow byechu, w nychzto myelto ítkla ſye ſtkwiechu drahich kamenuow czynowe: yochanty y rubenowe, turkat, ſardyn, paleyſ v ſlony, yaſpyſowe, kalczydony, topal, granat, kryzolyti, amantyíky, margaryti, zpoſlobeny przyelyí lepye. Tudyez na tey ſyeny ſklepye 985 Iluncze, myelycz, przy tom hwyezdy podobenſtwym tymyz giezdy ſtwiechu, yakoz bozy moczy du na neby dnem y noczy, czaſſugicze wſeczky chwyle. 990 Wiecze drahich dywuow w ſyle 965 970 975 980 [19a] 960 za sluhu E, vgl. V. 696, 1058. — 962 z tej E; Gb. LF 9, 300. — 966—7 liest E; Hs: Pannye byti wychlafne Zdalye lie giey bezomyla. — 972 z démantóv E. —975 z smaragd E — 978 yothanty Hs, viel- leicht yochanty, da t und c schwer zu unterscheiden sind; jacinti E; yochanty Jedlička LF 34, 344. — rubínové E. — 979 turkus E. — 981 Torpalf Hs. — 982 ametysli E; Jedlička LF 34, 225. — 990 wſyle] v-čile Gb. Slov. s. v. čila, vgl. V. 3308. —
30 by ſie giey widieti dalo 960 a gy za ſluzbu przyalo y za chot wieczney ozdoby. W tey modlytwye y z te mdloby ſen giey wznyde (tu) na oczy, ſkrzye nz v wydyenye kroczy, w rozkoſne a dywn(y)e kraſne. Zdaſye ſie giey, tey wyehlaſne pannye, byti bez omyla, by na kraſſy ſyeny byla, nez gy wydal kdy kto zywy. Na tey byechu dywne dywy zdyelany z bohatey myeny: dno z byryl, z adamantuow ſtyeny ſpoyowany byechu w zlattye, w nych mnoho okenecz bohatye z Imaragduow y z fafierow byechu, w nychzto myelto ítkla ſye ſtkwiechu drahich kamenuow czynowe: yochanty y rubenowe, turkat, ſardyn, paleyſ v ſlony, yaſpyſowe, kalczydony, topal, granat, kryzolyti, amantyíky, margaryti, zpoſlobeny przyelyí lepye. Tudyez na tey ſyeny ſklepye 985 Iluncze, myelycz, przy tom hwyezdy podobenſtwym tymyz giezdy ſtwiechu, yakoz bozy moczy du na neby dnem y noczy, czaſſugicze wſeczky chwyle. 990 Wiecze drahich dywuow w ſyle 965 970 975 980 [19a] 960 za sluhu E, vgl. V. 696, 1058. — 962 z tej E; Gb. LF 9, 300. — 966—7 liest E; Hs: Pannye byti wychlafne Zdalye lie giey bezomyla. — 972 z démantóv E. —975 z smaragd E — 978 yothanty Hs, viel- leicht yochanty, da t und c schwer zu unterscheiden sind; jacinti E; yochanty Jedlička LF 34, 344. — rubínové E. — 979 turkus E. — 981 Torpalf Hs. — 982 ametysli E; Jedlička LF 34, 225. — 990 wſyle] v-čile Gb. Slov. s. v. čila, vgl. V. 3308. —
Strana 31
31 wydye, w kraſye ſye hogyecze; vzrzye dwie ſtolyczy ſtogyecze na wſchod ſluncze podle ſebe: na gedney buoh moczny z nebe 995 ſediele w ſwem ſwyetlem tronye, na druhey w drahey korunye Maria, geho matka (z) ſlowa, archangelſka czieſarzowa. Oba gmyeſta ſczeptry w rucze. Ten bleſkt y ta radoſt glucze Katherynu tak vtyeſſy, yakz ſye weſ ſmutek wyſpyeſy z gegye Irdcze, yenz bieſe gmyela; y pomyſly rzkucz: „Proſpyela glem, acz buoh da, na ſwem dyele, kdyz my fie muoy chot tak czele dal wydieti y ſwu matku. Giz nebudu w nedoſtatku, kdyz hlezy na geho lycze." 1010 Tehdy Marya ſpomocznycze pokynu gyey ruku k ſobye, ana w ſtydliwey porobye gide yako blyze k nyma, klekly y poklony lie gyma. To pak Maria wyduczy wecze: „Moy ſynu zaduczy, ke ſwey choty daſl wytanye ? Wſak wiefl, ez gelt dokonanye ſwemu ſtawu vczynyla 1020 a to wſeczko naplnyla, czoz If giey kol(i)wiek rozkazal. Kriftus wecze: „Yuz vtazal ſem ſie o to, ez yu vaſnu Katherynu, welmy kraſnu, 1000 1005 1015 [19b] [20a] 995 wsyetlem Hs. — 997 (z) flowa Kebrle LF 21, 202; stolova E. — 1012 wstydlewey Hs. — 1012 Czolf P. —
31 wydye, w kraſye ſye hogyecze; vzrzye dwie ſtolyczy ſtogyecze na wſchod ſluncze podle ſebe: na gedney buoh moczny z nebe 995 ſediele w ſwem ſwyetlem tronye, na druhey w drahey korunye Maria, geho matka (z) ſlowa, archangelſka czieſarzowa. Oba gmyeſta ſczeptry w rucze. Ten bleſkt y ta radoſt glucze Katherynu tak vtyeſſy, yakz ſye weſ ſmutek wyſpyeſy z gegye Irdcze, yenz bieſe gmyela; y pomyſly rzkucz: „Proſpyela glem, acz buoh da, na ſwem dyele, kdyz my fie muoy chot tak czele dal wydieti y ſwu matku. Giz nebudu w nedoſtatku, kdyz hlezy na geho lycze." 1010 Tehdy Marya ſpomocznycze pokynu gyey ruku k ſobye, ana w ſtydliwey porobye gide yako blyze k nyma, klekly y poklony lie gyma. To pak Maria wyduczy wecze: „Moy ſynu zaduczy, ke ſwey choty daſl wytanye ? Wſak wiefl, ez gelt dokonanye ſwemu ſtawu vczynyla 1020 a to wſeczko naplnyla, czoz If giey kol(i)wiek rozkazal. Kriftus wecze: „Yuz vtazal ſem ſie o to, ez yu vaſnu Katherynu, welmy kraſnu, 1000 1005 1015 [19b] [20a] 995 wsyetlem Hs. — 997 (z) flowa Kebrle LF 21, 202; stolova E. — 1012 wstydlewey Hs. — 1012 Czolf P. —
Strana 32
32 1025 chczi ſobie za chot wzwolyti, y bude ſe mnu ſtolity v mem kralowany wiecznye." Katheryna klecziecz piecznye wecze: „Moy naydrazly kraly, 1030 dnefl ya mu czyftotu w taly twey myloſty poruczegy a iakz naylepe vmyegy, ſnaznym, wiernym ſrdczem zdrawie, tak chczy twey myloſti prawie 1035 ſluzyczi do mey ſmrty myle." Tehda tu Kriſtus tey chwile vczyny ſie giey tak yaſſen w oczy y tak welmy kra ſen mnohu okraffu w ſwey twarzy, 1040 yakz ot geho ſwietley zarzy ſrdcze giey w tiele hragieſe. Bez omyla ſye znagiele w tak vtieſſeney radoſty, o nyzto yakz (w) ſwe mladoſty 1045 any cztla any flychala; po nyemzto bieſe wzdichala, na toho zrakem hledyeſe, a ten tak, yakz tu ſedieſe (ſ) ſwu zmylytku matku, w czyle 1050 wſtaw nahoru z kratochwyle, o nyemz ſtwiechu zarzmy ſtieny, ſed ſta yako proſtrzed ſyeny, obleczen gla mnohu drazy. Ynhed Marya za pazy wzdwyze Katherzynu wzhoru a rzkucz: „Gyz ſie neboy wzdoru any zaloſty ny nuze, neb tie moy ſyn k choty y k ſluze 1055 [20b] 1039 wſwey kraſſy twarzy Hs. — 1049 w czyle] Gb. LF 9, 300, doch vgl. Slov. čila. — 1055 wzwdwyze Hs. —
32 1025 chczi ſobie za chot wzwolyti, y bude ſe mnu ſtolity v mem kralowany wiecznye." Katheryna klecziecz piecznye wecze: „Moy naydrazly kraly, 1030 dnefl ya mu czyftotu w taly twey myloſty poruczegy a iakz naylepe vmyegy, ſnaznym, wiernym ſrdczem zdrawie, tak chczy twey myloſti prawie 1035 ſluzyczi do mey ſmrty myle." Tehda tu Kriſtus tey chwile vczyny ſie giey tak yaſſen w oczy y tak welmy kra ſen mnohu okraffu w ſwey twarzy, 1040 yakz ot geho ſwietley zarzy ſrdcze giey w tiele hragieſe. Bez omyla ſye znagiele w tak vtieſſeney radoſty, o nyzto yakz (w) ſwe mladoſty 1045 any cztla any flychala; po nyemzto bieſe wzdichala, na toho zrakem hledyeſe, a ten tak, yakz tu ſedieſe (ſ) ſwu zmylytku matku, w czyle 1050 wſtaw nahoru z kratochwyle, o nyemz ſtwiechu zarzmy ſtieny, ſed ſta yako proſtrzed ſyeny, obleczen gla mnohu drazy. Ynhed Marya za pazy wzdwyze Katherzynu wzhoru a rzkucz: „Gyz ſie neboy wzdoru any zaloſty ny nuze, neb tie moy ſyn k choty y k ſluze 1055 [20b] 1039 wſwey kraſſy twarzy Hs. — 1049 w czyle] Gb. LF 9, 300, doch vgl. Slov. čila. — 1055 wzwdwyze Hs. —
Strana 33
33 przyval; gyz bud vtieſlena, 1060 wſye radoſty nezlyſena, ale wſeho ſmutka lyſye. W tom rzczeny ſyn bozy tyſie zatye gedno pienye czaſſem mylym, ſladkym, drahym hlaſſem, gymz giey ſrdcze w zdrawy zwlazy, gda k nyey, ſwich ſlow w ſlawney drazy wecze: „Wytay, ma przezadna! Wytay, mogie choty ladna! Pod ſem, (me) wzwolene lyczko, 1070 ke mnye, myla holubyczko! Bidlot ſem wieczne ofnowal, tobiet ſem korunu ſchowal v mem kralowſtwy w cziſtotye." Yakz tu pieſen w ſwey ſladkey notie 1075 ſkona protyw tey dyewyczy, tak Inem prſten z ſwey prawyczy y wlozy giey proſtrzed ruky; o nyemz ona z cztney ponuky zaklopy ſwu ruku hladſe y zazpyewa welmy ſladſie notku gednu pyeſnyczy nowu a rzkucz: „Yuz newieltu ſlowu chotie, yenzto mne nezmyenyl, ſwym mye prſte nezem obwyenyl, 1085 po nyemzto ſem ſrdczem wadla. Mnye wiecz gyneho zrczadla netrzeba, neb moy chot drazly wſeho ſwieta y naykraſſy 1080 1065 [21a] [21b] 1060 vielleicht nezlyfona Hs. — 1061 lyfye] lišie E (203) = lichý, prázdný; Gb. LF 9, 301 buď lišě = sis privans, Partic. masc. für fem.; Flajšhans LF 20, 327. — 1062 rzeczeny Hs. — 1063 pienye] pronye Hs; proně = sklonně (pronus) E 211; Gb. LF 9, 302; pienye Kebrle LF 15, 108 mit Berufung auf V. 1074, 1081, 1151. Vgl. im lat. Text zu V. 1080 „decantare“. — 1074 piesň E. — 1078 zczteny Hs. — 1081 piesňci E. — Spina, Katharinen-Legende.
33 przyval; gyz bud vtieſlena, 1060 wſye radoſty nezlyſena, ale wſeho ſmutka lyſye. W tom rzczeny ſyn bozy tyſie zatye gedno pienye czaſſem mylym, ſladkym, drahym hlaſſem, gymz giey ſrdcze w zdrawy zwlazy, gda k nyey, ſwich ſlow w ſlawney drazy wecze: „Wytay, ma przezadna! Wytay, mogie choty ladna! Pod ſem, (me) wzwolene lyczko, 1070 ke mnye, myla holubyczko! Bidlot ſem wieczne ofnowal, tobiet ſem korunu ſchowal v mem kralowſtwy w cziſtotye." Yakz tu pieſen w ſwey ſladkey notie 1075 ſkona protyw tey dyewyczy, tak Inem prſten z ſwey prawyczy y wlozy giey proſtrzed ruky; o nyemz ona z cztney ponuky zaklopy ſwu ruku hladſe y zazpyewa welmy ſladſie notku gednu pyeſnyczy nowu a rzkucz: „Yuz newieltu ſlowu chotie, yenzto mne nezmyenyl, ſwym mye prſte nezem obwyenyl, 1085 po nyemzto ſem ſrdczem wadla. Mnye wiecz gyneho zrczadla netrzeba, neb moy chot drazly wſeho ſwieta y naykraſſy 1080 1065 [21a] [21b] 1060 vielleicht nezlyfona Hs. — 1061 lyfye] lišie E (203) = lichý, prázdný; Gb. LF 9, 301 buď lišě = sis privans, Partic. masc. für fem.; Flajšhans LF 20, 327. — 1062 rzeczeny Hs. — 1063 pienye] pronye Hs; proně = sklonně (pronus) E 211; Gb. LF 9, 302; pienye Kebrle LF 15, 108 mit Berufung auf V. 1074, 1081, 1151. Vgl. im lat. Text zu V. 1080 „decantare“. — 1074 piesň E. — 1078 zczteny Hs. — 1081 piesňci E. — Spina, Katharinen-Legende.
Strana 34
34 geſt, w nyemz va bith zrzvedla meho 1090 chczy myety vſtawiczneho, ſrdcze(m) k nyemu glucz na wieky, wzdi wſem zlym zloſtem na przieky. Tu pieſny mu chwalu wzdawſy proczyuty a wzhuoru wſtawſy vzrze na gewie, ne w zhlucze, w ſwey bielucziey drahey rucze priten nebeſkeho zlatta. Wiecz ta cziſta dyewka ſwata by weſſela podle ſlucha. 1100 Plna glucz ſwateho ducha po ſwieti pocze netuzyczi a ſwemu choty ſluzity poſtem, trudem, modl(b)u ſlycznu, głucz krzeſtanku vſtawicznu, puſtennyku dyekugiczy, boha wzdy naſledugiczy y geho matky laſkawie. Tak krzeſtanſke bydlo prawye neſla, człny obiczey gmagicz, w duchowenſtwy lie kochagycz, proſecz ſlawne matky bozie, by gy dowedla w to zbozye, kdez bydly I ſwym mylym ſynem, wſemohuczym hoſpodynem. Potom vmrze matka geye, ana pocze wiecz ſnaznyegie vtrpenym ſye muczity, krzeſtanſkey wierze vczyti ſwu wſu czeled y ſwe lydy. 1120 Tehdy Maxencz z ſwey neklydy 1095 1105 1110 1115 [22a] 1089 bith] bich P, doch ist Hs auch bith möglich angesichts des geringen Unterschiedes von t und c. byl E, von Gb. LF 9, 302 anerkannt. — zrzgedlo] E 221 = zrcadlo; Gb. = respectus. Ausser ZKap. vgl. Smetánka, Životy sv. otc. 704. — 1093 pieſnyl piesen Hs. /piesň chvalú vzdavší? — 1097 nobeského P. - 1101 po světě E. — 1108 Tak E, Ten Hs. krzenstanſke Hs. — 1114 swemohuczym Hs. —
34 geſt, w nyemz va bith zrzvedla meho 1090 chczy myety vſtawiczneho, ſrdcze(m) k nyemu glucz na wieky, wzdi wſem zlym zloſtem na przieky. Tu pieſny mu chwalu wzdawſy proczyuty a wzhuoru wſtawſy vzrze na gewie, ne w zhlucze, w ſwey bielucziey drahey rucze priten nebeſkeho zlatta. Wiecz ta cziſta dyewka ſwata by weſſela podle ſlucha. 1100 Plna glucz ſwateho ducha po ſwieti pocze netuzyczi a ſwemu choty ſluzity poſtem, trudem, modl(b)u ſlycznu, głucz krzeſtanku vſtawicznu, puſtennyku dyekugiczy, boha wzdy naſledugiczy y geho matky laſkawie. Tak krzeſtanſke bydlo prawye neſla, człny obiczey gmagicz, w duchowenſtwy lie kochagycz, proſecz ſlawne matky bozie, by gy dowedla w to zbozye, kdez bydly I ſwym mylym ſynem, wſemohuczym hoſpodynem. Potom vmrze matka geye, ana pocze wiecz ſnaznyegie vtrpenym ſye muczity, krzeſtanſkey wierze vczyti ſwu wſu czeled y ſwe lydy. 1120 Tehdy Maxencz z ſwey neklydy 1095 1105 1110 1115 [22a] 1089 bith] bich P, doch ist Hs auch bith möglich angesichts des geringen Unterschiedes von t und c. byl E, von Gb. LF 9, 302 anerkannt. — zrzgedlo] E 221 = zrcadlo; Gb. = respectus. Ausser ZKap. vgl. Smetánka, Životy sv. otc. 704. — 1093 pieſnyl piesen Hs. /piesň chvalú vzdavší? — 1097 nobeského P. - 1101 po světě E. — 1108 Tak E, Ten Hs. krzenstanſke Hs. — 1114 swemohuczym Hs. —
Strana 35
35 wzwiedye, ze w tiech zemyech mnozftwye krzeſtanſtwa, yez boha z bozſtwye chwalily y matku veho, y kaza dobity wſeho, 1125 czoz potrzieba tyelarzowy. Rucze tu bychu hotowy geho wſiczkny lyde w ſlowu. An (1) ſwym ſynem y I kralowu wſtaw y bra ſye do tiech zemy 1130 a rzka: „Slyſy mnoho, ze my w ludech nynye blud naſtawa. Muſſit gity ma poprawa nad kazdeho, ktoz to myerzy, ez w Kryſta muczeneho wierzy; 1135 neb Rufan y Apolon moy obdrzely ſu mnye mnohy boy y k mey ke wſie czty pomohly." Y kaza wſyem, ktoz by mohly pro ſtaroſt neb mladoſt gity, 1140 na urczeny den przigity do Allexandrzie tu w ten chram, w nemz glucze by yeho modlam (tu) wliczkny obietowaly a tak bohom chwalu wzdaly. To ſie ſta, yakz on rozkaza, kazdy lie tam bez potaza bra, az w Allexandrzy bichu. Maxencius ſ hroznu pichu bohatie ſwe modly zſtawy, 1150 hrozne weſſele naprawy pyenym mnohym zwukem; k tomu kaza ſemu y onomu, aby tam ſly (1) ſwu obyety; ktoz pak ſprawedlnu pamyety 1155 wierzyl v molczneho boha, toho tiezka muka mnoha 1145 [22b] [23a] 1121 wzdwiedye Hs. — 1125 cyefarzowy P. — 1127 k ſlowu E. — 1147 bíchu E; Gb. LF 9,292. —
35 wzwiedye, ze w tiech zemyech mnozftwye krzeſtanſtwa, yez boha z bozſtwye chwalily y matku veho, y kaza dobity wſeho, 1125 czoz potrzieba tyelarzowy. Rucze tu bychu hotowy geho wſiczkny lyde w ſlowu. An (1) ſwym ſynem y I kralowu wſtaw y bra ſye do tiech zemy 1130 a rzka: „Slyſy mnoho, ze my w ludech nynye blud naſtawa. Muſſit gity ma poprawa nad kazdeho, ktoz to myerzy, ez w Kryſta muczeneho wierzy; 1135 neb Rufan y Apolon moy obdrzely ſu mnye mnohy boy y k mey ke wſie czty pomohly." Y kaza wſyem, ktoz by mohly pro ſtaroſt neb mladoſt gity, 1140 na urczeny den przigity do Allexandrzie tu w ten chram, w nemz glucze by yeho modlam (tu) wliczkny obietowaly a tak bohom chwalu wzdaly. To ſie ſta, yakz on rozkaza, kazdy lie tam bez potaza bra, az w Allexandrzy bichu. Maxencius ſ hroznu pichu bohatie ſwe modly zſtawy, 1150 hrozne weſſele naprawy pyenym mnohym zwukem; k tomu kaza ſemu y onomu, aby tam ſly (1) ſwu obyety; ktoz pak ſprawedlnu pamyety 1155 wierzyl v molczneho boha, toho tiezka muka mnoha 1145 [22b] [23a] 1121 wzdwiedye Hs. — 1125 cyefarzowy P. — 1127 k ſlowu E. — 1147 bíchu E; Gb. LF 9,292. —
Strana 36
36 ot geho ſluh podſtupieſe. Swata Katheryna biele bidlem blyz od toho chramu. 1160 Stogiecz vſliſye neznamu rzugy rozliczneho hlaſſa. Pozwa k ſobie toho czaſa ſweho gednoho rytierzye rzkucz: „†Vſtawiczenſi v wierze 1165 †bud a gdy tam, czo to geft. Tento rytierz, gyuz gmaie krzeſt, gide w chram y vzrze mnohu chwalu Maxenczowu bohu, Ruffanu y Apollonu, 1170 wzdawayucz, an pod [ſwu] koronu proſtrzed chramu v pichu ſtaſe; tento kraſnye, onen kraſie hlafiecz rzemeſly cziſtymy y hudbamy rozlycznymy 1175 wznyeyucz podle yeho chtyenye. Take zaloſtna krzyczenye z uſt tiech ludy wichodiechu, gyz tiem modlam nerodiechu wierzity ny chwaly daty. Tento rytierz lie obraty opiet zalie w ſmutnem czynye a to ſwietie Katherzynye powiedie, yak sie diegieſe. Ta cziſta panna piegieſe 1185 modlytwy ſwu myſlu cziltu, ſwemu choty Yeſu Kryſtu 1180 [23b] 1164-5 Ustavičen's u vieře: jdi a pohleď tam, co to jest E; dagegen Gb. LF 9, 302. Vielleicht: ustavičen u v. bud (vgl. V. 1600) a jdi tam, co to jest, wobei nach jdi ausgelassen wäre plat, das auch an Stelle des tam treten könnte: a jdi ptal, co to jest. Oder: usta- vičens' u v. ved a jdi. Uber veď LF 7, 293. — 1166 gyuz I gymz Hs und P. gmaie I gmale P und vielleicht Hs, in der i und I schwer zu unterscheiden sind. jmieti křest V. 1509. jenž jmieše křest E. — 1172 ff. Gb. Slov. unter hlásiti und hudba. — 1176 žalostne Hs. — — 1181 wſmutnom P.
36 ot geho ſluh podſtupieſe. Swata Katheryna biele bidlem blyz od toho chramu. 1160 Stogiecz vſliſye neznamu rzugy rozliczneho hlaſſa. Pozwa k ſobie toho czaſa ſweho gednoho rytierzye rzkucz: „†Vſtawiczenſi v wierze 1165 †bud a gdy tam, czo to geft. Tento rytierz, gyuz gmaie krzeſt, gide w chram y vzrze mnohu chwalu Maxenczowu bohu, Ruffanu y Apollonu, 1170 wzdawayucz, an pod [ſwu] koronu proſtrzed chramu v pichu ſtaſe; tento kraſnye, onen kraſie hlafiecz rzemeſly cziſtymy y hudbamy rozlycznymy 1175 wznyeyucz podle yeho chtyenye. Take zaloſtna krzyczenye z uſt tiech ludy wichodiechu, gyz tiem modlam nerodiechu wierzity ny chwaly daty. Tento rytierz lie obraty opiet zalie w ſmutnem czynye a to ſwietie Katherzynye powiedie, yak sie diegieſe. Ta cziſta panna piegieſe 1185 modlytwy ſwu myſlu cziltu, ſwemu choty Yeſu Kryſtu 1180 [23b] 1164-5 Ustavičen's u vieře: jdi a pohleď tam, co to jest E; dagegen Gb. LF 9, 302. Vielleicht: ustavičen u v. bud (vgl. V. 1600) a jdi tam, co to jest, wobei nach jdi ausgelassen wäre plat, das auch an Stelle des tam treten könnte: a jdi ptal, co to jest. Oder: usta- vičens' u v. ved a jdi. Uber veď LF 7, 293. — 1166 gyuz I gymz Hs und P. gmaie I gmale P und vielleicht Hs, in der i und I schwer zu unterscheiden sind. jmieti křest V. 1509. jenž jmieše křest E. — 1172 ff. Gb. Slov. unter hlásiti und hudba. — 1176 žalostne Hs. — — 1181 wſmutnom P.
Strana 37
37 1190 na czelt v geho materzy. Za tiem wecze: „Gſuly mogi kterzy, przyprawtez ſye, podtez ſe mnu. Tieſarzowy dnell tagemnu zloſt y blud chczy ohlaſity." Y kaza ſye okrality ſwym pannam, ty pogie (1) ſobu. Wſtawſy gide tam w tu dobu, 1195 wzdechly k ſwemu hoſpodynu. W nyz tam przygide hodynu, drzyewe nez w chram ſtupy nohu, az vzrze zaloſt, muku mnohu, dieyucze ſie na wlie ſtrany 1200 nad ſprawedlnymy krzeſtany, gizto w geden buoh wierziecze, modlam obieti nechtiecze daty v zadnu odoly; nez wlaſtnye ſwu dobru wuoly 1205 tworczy ſluziechu ſlawnemu ſwemu, owſem wzdy mocznemu, pro gehoz gmye ve mucziechu; ſmutnymy hlaſſy krzycziechu. Toho ſie giey zzely weppu. 1210 Ande zwierz, dobitek tepu y zhu, kladucz na hromady na czelt bozczom z bludney wnady, yakz tielarz kazal nematnye. Kateryna tu vdatnye 1215 gide tam, kdez tieſarz ſtalie y wecze k nyemu: „Czo paſe twa bludna mocz, zly tieſarzy? Pro nyezto ſye I tebu ſwarzy, w tom ſem ya prawa, to ty wiefl. 1220 Y procz ten blud czynyti ſmyell? [24a] 1190 Cziefarzowy P. — 1198 mnohu] nowu Hs. — 1203 zu odoly vgl. Athenaeum 4 (1887), 300. — 1206 wſemu Hs. — 1213 cie- farz P. — 1215 ciefarz P. — 1217 cieſarzy P. —
37 1190 na czelt v geho materzy. Za tiem wecze: „Gſuly mogi kterzy, przyprawtez ſye, podtez ſe mnu. Tieſarzowy dnell tagemnu zloſt y blud chczy ohlaſity." Y kaza ſye okrality ſwym pannam, ty pogie (1) ſobu. Wſtawſy gide tam w tu dobu, 1195 wzdechly k ſwemu hoſpodynu. W nyz tam przygide hodynu, drzyewe nez w chram ſtupy nohu, az vzrze zaloſt, muku mnohu, dieyucze ſie na wlie ſtrany 1200 nad ſprawedlnymy krzeſtany, gizto w geden buoh wierziecze, modlam obieti nechtiecze daty v zadnu odoly; nez wlaſtnye ſwu dobru wuoly 1205 tworczy ſluziechu ſlawnemu ſwemu, owſem wzdy mocznemu, pro gehoz gmye ve mucziechu; ſmutnymy hlaſſy krzycziechu. Toho ſie giey zzely weppu. 1210 Ande zwierz, dobitek tepu y zhu, kladucz na hromady na czelt bozczom z bludney wnady, yakz tielarz kazal nematnye. Kateryna tu vdatnye 1215 gide tam, kdez tieſarz ſtalie y wecze k nyemu: „Czo paſe twa bludna mocz, zly tieſarzy? Pro nyezto ſye I tebu ſwarzy, w tom ſem ya prawa, to ty wiefl. 1220 Y procz ten blud czynyti ſmyell? [24a] 1190 Cziefarzowy P. — 1198 mnohu] nowu Hs. — 1203 zu odoly vgl. Athenaeum 4 (1887), 300. — 1206 wſemu Hs. — 1213 cie- farz P. — 1215 ciefarz P. — 1217 cieſarzy P. —
Strana 38
38 Czo gly neb czymly byti chczeli? Wſak glily vczen, v pyſmye cztel, ez mnoheho lyda bozy to glu wſyſe] dyablowe mnozy; 1225 ale buoh, yenz wiecznoft ſzorzyl y wſe czaſly ſlowem ſtworzyl w neby, zemy, proſtrzed pekla, tent yelt, przed nymz glu podklekla wſeczka kolena, gedyny, 1230 mymo nz nenye nykte gyny; k nyemuzto ty tyemi to] czyny, wiez, tiefarzu, ez ſye wynyſ. w nyemz ſobie nayhorze czynyl, nebt k nyemu obiet przyſluſie. Czielarz wecze: „Dobrzet ſluſye tobie to ; ſwe ſrdcze okoy a nam nynye vczyn pokoy, azt ſwym bohom chwalu wzdamy, tuz ſye i tebu v poznamy 1240 lepe nez ſie ſnamy nynye." K teiz mluwye bez pomeſkanye, przy nyz yuz duch bieſe ſwaty, wecze: „Zly kraly proklaty, kak zle ſwym rozumem wladef, 1245 taku czelt na dyabla kladeli, genz yelt ſwu radoſt prowynyl! By ty takuto czeſt czynyl bohu, yenz yest moczen nade wſe, tent by mohl y vmyel za wſye 1250 tobie otplatity zgewnye!“ Maxencius wecze hnyewnye : „Kaky buoh?“ y gide ot nye y ſta, az ſye ſluzba proknye 1235 [24b] [25a] 1225 ſzorzyl ] = maturare Jedlička LF 1, 56If gegen E = illu- strare. — 1230 mymoenz Hs — Angesichts des in der Leg. auffälligen Dreireims scheint V. 1230 vom Abschreiber eingeschoben zu sein. — 1232 ciefarzu P. — 1235 Jedlička LF 21, 61 f. — 1241 wteiz Hs. — 1244 wladneff Hs. — 1249 znawlye Hs, doch ist das n überstrichen. —
38 Czo gly neb czymly byti chczeli? Wſak glily vczen, v pyſmye cztel, ez mnoheho lyda bozy to glu wſyſe] dyablowe mnozy; 1225 ale buoh, yenz wiecznoft ſzorzyl y wſe czaſly ſlowem ſtworzyl w neby, zemy, proſtrzed pekla, tent yelt, przed nymz glu podklekla wſeczka kolena, gedyny, 1230 mymo nz nenye nykte gyny; k nyemuzto ty tyemi to] czyny, wiez, tiefarzu, ez ſye wynyſ. w nyemz ſobie nayhorze czynyl, nebt k nyemu obiet przyſluſie. Czielarz wecze: „Dobrzet ſluſye tobie to ; ſwe ſrdcze okoy a nam nynye vczyn pokoy, azt ſwym bohom chwalu wzdamy, tuz ſye i tebu v poznamy 1240 lepe nez ſie ſnamy nynye." K teiz mluwye bez pomeſkanye, przy nyz yuz duch bieſe ſwaty, wecze: „Zly kraly proklaty, kak zle ſwym rozumem wladef, 1245 taku czelt na dyabla kladeli, genz yelt ſwu radoſt prowynyl! By ty takuto czeſt czynyl bohu, yenz yest moczen nade wſe, tent by mohl y vmyel za wſye 1250 tobie otplatity zgewnye!“ Maxencius wecze hnyewnye : „Kaky buoh?“ y gide ot nye y ſta, az ſye ſluzba proknye 1235 [24b] [25a] 1225 ſzorzyl ] = maturare Jedlička LF 1, 56If gegen E = illu- strare. — 1230 mymoenz Hs — Angesichts des in der Leg. auffälligen Dreireims scheint V. 1230 vom Abschreiber eingeschoben zu sein. — 1232 ciefarzu P. — 1235 Jedlička LF 21, 61 f. — 1241 wteiz Hs. — 1244 wladneff Hs. — 1249 znawlye Hs, doch ist das n überstrichen. —
Strana 39
39 ſkona, yak on kazal biele; 1255 a kdyz z chramu gity chtiele, tehdy przyſtupy k tey[to] pannye y wecze k nyey: „Wyeru hannye bieſe prziſla, panno kraſna! Kateryna ta wiehlaſna 1260 wecze: „Ya ſem nehanyla, ale tobie ſem branyla tweho bludu y twey zloſty. Tielarz wecze: „Z twey myloſty myn tu rzecz pro wſy przihodu 1265 a powiez, ktereho Il rodu? kto byl twoy otecz w ſwey chwale? Ona wecze: „Znally ſ krale Koſta w czyprſkey zemy w dobie, tent mye dezeru wzchowal ſobye; 1270 z Allexandrzie geſt me heflo." Tieſarz wecze: „Yuz proneſlo sye yelt twe vczenye dywn(y)e y twa draha kraſa zgiewnye, yakz ſye tobie nycz newrowna; wſak ty byeſe bity oſowna czielarzowa ſyna meho." Ona wecze: „Gmam gyneho chotie, gemuz ſem ſlybila y tak ſem ho zalubila, 1280 yakz gyneho nechczy gmyety. Tieſarz wecze: „Day wiedieti nam, kto ten, po nyemz ty tuzylí, 2 kteremuly bohu ſluzili? 1275 [25b] 1254 yakou P und BrA. — 1257 yweczo P. — 1260 nehanyela Hs. — 1261 gſem P. — 1263 ciefarz P. z twey mylofty J Jedlička LF 21, 69. — 1268 w dobie 1 LF 9, 303; 21, 64. — 1271 czieſarz P. obwohl in der Hs das Wort nicht mit geminiertem Buchstaben anlautet. — 1272 děvnie = virgineus Jireček, O zvláštn. 38. — 1275 E: však ty bieše choť osovná ciesařova, syna mého. Gb. LF 9, 303: však ti bieše býti osovná ciesařová syna m. — 1279 ho 1 to Hs. — 1281 ciefarz P. — 1282 kto ] to Hs. —
39 ſkona, yak on kazal biele; 1255 a kdyz z chramu gity chtiele, tehdy przyſtupy k tey[to] pannye y wecze k nyey: „Wyeru hannye bieſe prziſla, panno kraſna! Kateryna ta wiehlaſna 1260 wecze: „Ya ſem nehanyla, ale tobie ſem branyla tweho bludu y twey zloſty. Tielarz wecze: „Z twey myloſty myn tu rzecz pro wſy przihodu 1265 a powiez, ktereho Il rodu? kto byl twoy otecz w ſwey chwale? Ona wecze: „Znally ſ krale Koſta w czyprſkey zemy w dobie, tent mye dezeru wzchowal ſobye; 1270 z Allexandrzie geſt me heflo." Tieſarz wecze: „Yuz proneſlo sye yelt twe vczenye dywn(y)e y twa draha kraſa zgiewnye, yakz ſye tobie nycz newrowna; wſak ty byeſe bity oſowna czielarzowa ſyna meho." Ona wecze: „Gmam gyneho chotie, gemuz ſem ſlybila y tak ſem ho zalubila, 1280 yakz gyneho nechczy gmyety. Tieſarz wecze: „Day wiedieti nam, kto ten, po nyemz ty tuzylí, 2 kteremuly bohu ſluzili? 1275 [25b] 1254 yakou P und BrA. — 1257 yweczo P. — 1260 nehanyela Hs. — 1261 gſem P. — 1263 ciefarz P. z twey mylofty J Jedlička LF 21, 69. — 1268 w dobie 1 LF 9, 303; 21, 64. — 1271 czieſarz P. obwohl in der Hs das Wort nicht mit geminiertem Buchstaben anlautet. — 1272 děvnie = virgineus Jireček, O zvláštn. 38. — 1275 E: však ty bieše choť osovná ciesařova, syna mého. Gb. LF 9, 303: však ti bieše býti osovná ciesařová syna m. — 1279 ho 1 to Hs. — 1281 ciefarz P. — 1282 kto ] to Hs. —
Strana 40
40 Ana odpowiedie ſmyele 1285 rzkucz: „Bludny tiefarzu, czele to chczy tobie powiedieti. Ten buoh, yehoz v pamyeti gmam y w nyehozto ya wierzyu, toho nade wleczko myerzy, 1290 czot geft wieczy y ſtworzenye, gemuz nycz vſylno nenye vczynyti, czoz chcze koly. Wſeczko yeſt po gieho woly, on yelt czelta prawdy prawye: 1295 ten zywy buoh, moczny w ſlawye, gedyny geſt bez po czatka y wzdy bude bez oſtatka wiecznye, to ty wiez za giſte. Ten ſie buoh od panny czifte, 1300 Marie matky, narodyl a hrziech, yenz ludy vwodyl v pekelnu lyut, ten on wzpaczyl a nam ſpaſſenye ozraczyl y ſſwu wlaſtny krwy wykupyl, 1305 muky trpyel, na krzyz wſtupyl, vmrzel y pohrzyeſty ſye dal a pak trzety den z mrtwich wſtal, ſwu wlaſtny moczy ſie wzkrzieſyw, [tam] w twych dyablech ſylnye zamyelyw; 1310 potom wſtupyl na nebelſa, w tiele plne bozſtwye neſſa. [26a] 1285 ciefarzu P. — 1288 wierzyn I wierzym P. Rasur! Der Schreiber hatte wierzym geschrieben; das Reimwort myerzy, das in der Vorlage wierzy voraussetzt, veranlasste ihn, an dem m in wierzym den dritten Schaft wegzuradieren, was er aber nicht sorgfaltig tat, so dass die Tinte noch durchscheint, in und i hatten für den Schreiber, dem die Formen auf —im bereits einigermassen geläufig waren (vgl. Vondrák LF 13, 49), dieselbe phonetische Geltung. Unser Fall ergänzt die Beob- achtungen von Havlik LF 14, 246. Man beachte den Reim 855 bez luty: proczity. — 1292 učiniti; což chce koli, ušecko E. — 1308 wikrziefyw Hs. —
40 Ana odpowiedie ſmyele 1285 rzkucz: „Bludny tiefarzu, czele to chczy tobie powiedieti. Ten buoh, yehoz v pamyeti gmam y w nyehozto ya wierzyu, toho nade wleczko myerzy, 1290 czot geft wieczy y ſtworzenye, gemuz nycz vſylno nenye vczynyti, czoz chcze koly. Wſeczko yeſt po gieho woly, on yelt czelta prawdy prawye: 1295 ten zywy buoh, moczny w ſlawye, gedyny geſt bez po czatka y wzdy bude bez oſtatka wiecznye, to ty wiez za giſte. Ten ſie buoh od panny czifte, 1300 Marie matky, narodyl a hrziech, yenz ludy vwodyl v pekelnu lyut, ten on wzpaczyl a nam ſpaſſenye ozraczyl y ſſwu wlaſtny krwy wykupyl, 1305 muky trpyel, na krzyz wſtupyl, vmrzel y pohrzyeſty ſye dal a pak trzety den z mrtwich wſtal, ſwu wlaſtny moczy ſie wzkrzieſyw, [tam] w twych dyablech ſylnye zamyelyw; 1310 potom wſtupyl na nebelſa, w tiele plne bozſtwye neſſa. [26a] 1285 ciefarzu P. — 1288 wierzyn I wierzym P. Rasur! Der Schreiber hatte wierzym geschrieben; das Reimwort myerzy, das in der Vorlage wierzy voraussetzt, veranlasste ihn, an dem m in wierzym den dritten Schaft wegzuradieren, was er aber nicht sorgfaltig tat, so dass die Tinte noch durchscheint, in und i hatten für den Schreiber, dem die Formen auf —im bereits einigermassen geläufig waren (vgl. Vondrák LF 13, 49), dieselbe phonetische Geltung. Unser Fall ergänzt die Beob- achtungen von Havlik LF 14, 246. Man beachte den Reim 855 bez luty: proczity. — 1292 učiniti; což chce koli, ušecko E. — 1308 wikrziefyw Hs. —
Strana 41
41 Tu kralugie wiecznye bydly." Tieſarz wecze: „Ach kak ſydly mie twa rzecz, az ſem lie zbudyl 1315 w hnyew. Ty prawyfl, bych ya bludyl, ale ſweho nycz neludys : a ty welmy wiecze bludys ſama od praweho czyſla. Powiez my, maſly czo ſmyſſla? 1320 Procz w ten blud ſwoy rozum myerzys, ze w umuczeny buoh wyerzys? Ya mnym, ze ty ſmyſlyſ wiekem. Prawys, ez gelt boh czlowiekem: tehdy muſly byti wratek. Kazda wiecz, ta ſwoy poczatek muſſy gmyeti; z urozenye (z) poczatku pak (i) ſkonczenye. Miſtrzy to tak ſwyedſye w neleſt; a kdyz twoy buoh ſmrtedlen yeſt 1330 podle twych vit powiedyenye y ſrdecznuczieho mnyenye tweho, kdyz ſye zde narodyl, tyeleſnye na ſwyetie chodyl, yakz ty prawis: veſtli to tak, 1335 tehdy ya rzku, ze on wzdy wſak nykak bez poczatka nenye any wieczno yeho gmyenye bude. Tak by mnye ſie zdalo." Ona wecze: „Ach kak malo 1340 geleze wies o prawem Itawu. Y czo vſilno po prawu tomu, yenz gma moczi mnozltwie, gehoz bez poczatka bozſtwie geft y wzdy bez koncze bude? 1345 Rzczy, tiefarzy, zly oblude, 1325 [26b] [27a] 1313 cielarz P. 1322 smyslyfs wiekem] Gb. LF 9, 303 f. gegen E 214. — 1329 smrtedelen IIs; vgl. Gb. HM I, 164. — 1335 wſkak Hs. — 1345 ciesarzy P.—
41 Tu kralugie wiecznye bydly." Tieſarz wecze: „Ach kak ſydly mie twa rzecz, az ſem lie zbudyl 1315 w hnyew. Ty prawyfl, bych ya bludyl, ale ſweho nycz neludys : a ty welmy wiecze bludys ſama od praweho czyſla. Powiez my, maſly czo ſmyſſla? 1320 Procz w ten blud ſwoy rozum myerzys, ze w umuczeny buoh wyerzys? Ya mnym, ze ty ſmyſlyſ wiekem. Prawys, ez gelt boh czlowiekem: tehdy muſly byti wratek. Kazda wiecz, ta ſwoy poczatek muſſy gmyeti; z urozenye (z) poczatku pak (i) ſkonczenye. Miſtrzy to tak ſwyedſye w neleſt; a kdyz twoy buoh ſmrtedlen yeſt 1330 podle twych vit powiedyenye y ſrdecznuczieho mnyenye tweho, kdyz ſye zde narodyl, tyeleſnye na ſwyetie chodyl, yakz ty prawis: veſtli to tak, 1335 tehdy ya rzku, ze on wzdy wſak nykak bez poczatka nenye any wieczno yeho gmyenye bude. Tak by mnye ſie zdalo." Ona wecze: „Ach kak malo 1340 geleze wies o prawem Itawu. Y czo vſilno po prawu tomu, yenz gma moczi mnozltwie, gehoz bez poczatka bozſtwie geft y wzdy bez koncze bude? 1345 Rzczy, tiefarzy, zly oblude, 1325 [26b] [27a] 1313 cielarz P. 1322 smyslyfs wiekem] Gb. LF 9, 303 f. gegen E 214. — 1329 smrtedelen IIs; vgl. Gb. HM I, 164. — 1335 wſkak Hs. — 1345 ciesarzy P.—
Strana 42
42 y kak ty tomu rozumyes? Wſak fylozof mluwy, to wyeł, rzka: Wſe wieczy gſu z diedynna, ale wſak geſt wiecz yedynna 1350 †giez nelze I wieczmy I tyemy†; ta panuge nade wlemy. Czo tyem myeny? nycz gyneho nez vednoho diedynneho boha, yenz wſie wyeczy ſtworzyl. 1355 Protoz by ty lie pokorzyl a puſtil ot ſweho bluda, by twa myſl v wieru chuda rozczitala ſrdczem prawye, ez ta wiecz, boh yeden w ſlawie, 1360 panugye nade wlie wieczy, yakz nyczlie nemoz oblieczi miery yeho welikoſty. Widis yeho poſobnoſty: hrady, myeſta, domy, ſtieny, 1365 tiech lepotu y gich myeny poſobi tieleſna ruka; a to rozumna nauka yappa, kak yelt czyl ot czeho: ale ſmyll y zadny veho 1370 newye y gednu wtypnoſty, z czeho, kteruly przylypnoſty boh ſwe dywne ſyeny ſworzyl. Wezrzy, kak ye ſluncze wzorzyl, hwyezdy, myeliecz y planety 1375 zítawyl, †ztyſtyl, zrziedyl lety, noczi mraczy a dnem ſwieti; widis a nemuozes giety [27b] 1348 gfu z diedynna, 1353 diedynneho] zur Erklärung Jedlička LF 34, 345 350. — 1350 LF 9, 304; 21, 203; 31, 435; 34, 348.— 1351 panna ge Hs; nadowſemy P. — 1353 diedynneho] jediného Gb. Slov. unter dědinný. — 1368 czel Hs. — 1372 stvořil E; svořil, Denomin, zu svora = zusammenfügen Gb. LF 9, 304. — 1373 wzorzyl] Jedlička LF 1, 56 ff. — 1375 zlyftyt] zjistil E; zčistil Gb LF 9, 304. —
42 y kak ty tomu rozumyes? Wſak fylozof mluwy, to wyeł, rzka: Wſe wieczy gſu z diedynna, ale wſak geſt wiecz yedynna 1350 †giez nelze I wieczmy I tyemy†; ta panuge nade wlemy. Czo tyem myeny? nycz gyneho nez vednoho diedynneho boha, yenz wſie wyeczy ſtworzyl. 1355 Protoz by ty lie pokorzyl a puſtil ot ſweho bluda, by twa myſl v wieru chuda rozczitala ſrdczem prawye, ez ta wiecz, boh yeden w ſlawie, 1360 panugye nade wlie wieczy, yakz nyczlie nemoz oblieczi miery yeho welikoſty. Widis yeho poſobnoſty: hrady, myeſta, domy, ſtieny, 1365 tiech lepotu y gich myeny poſobi tieleſna ruka; a to rozumna nauka yappa, kak yelt czyl ot czeho: ale ſmyll y zadny veho 1370 newye y gednu wtypnoſty, z czeho, kteruly przylypnoſty boh ſwe dywne ſyeny ſworzyl. Wezrzy, kak ye ſluncze wzorzyl, hwyezdy, myeliecz y planety 1375 zítawyl, †ztyſtyl, zrziedyl lety, noczi mraczy a dnem ſwieti; widis a nemuozes giety [27b] 1348 gfu z diedynna, 1353 diedynneho] zur Erklärung Jedlička LF 34, 345 350. — 1350 LF 9, 304; 21, 203; 31, 435; 34, 348.— 1351 panna ge Hs; nadowſemy P. — 1353 diedynneho] jediného Gb. Slov. unter dědinný. — 1368 czel Hs. — 1372 stvořil E; svořil, Denomin, zu svora = zusammenfügen Gb. LF 9, 304. — 1373 wzorzyl] Jedlička LF 1, 56 ff. — 1375 zlyftyt] zjistil E; zčistil Gb LF 9, 304. —
Strana 43
43 1395 1400 1405 ob twrdoſty yeho †wzkruſye, neb mu wſeczky wieczi ſluzie. 1380 W nyemz ty neſmyſlis doſpiele, ſluzis dyablom, giz tye czele y ſ duſli v peklo wſadie a tit za odplatu dadie ohen, boleſt neporzadnu, 1385 neb gynym nyczymz newladnu nez tiem, w nyemzto przebywagy. Tot za odplatu dawagy wſiem, giz gym ſluzye y I tobu. Tieſarz hnyewy ſie w tu dobu 1390 weſken potrzeſye y cztyczy zmrtwye w tiele, zbledye w lyczy, yako by ſye chtiel powzteczy tyem, ez nemyegiele rzeczy protyw nye vednoho ſlowa. Wezrzew na ſwe wecze: „Owa! Tuto ſye nam newhod ſtele!" Nycz tu nepomeſkaw dele kaza pannu cznye ſchowaty y gyde, chtie obyedwaty. Yakz vczyny, tuz w rozmyſle kaza wſem ſwym radczem w czyſſle, czoz gich blyz ſebe wyediele, k ſobie ſye przybraty ſpyele. Radcze brzo lie ſebrachu, gydu przed tielarze w ſtrachu rzkucz: „Czo nam twa myloſt kaze? Tielarz wecze: „Nykte draze tyezlich nowyn nedotazal y neſnadſiech kdy kto ſwazal „ [28a] 1378 wzkrusye] vzkružie :- gerundete Wölbung E 219; anders Gb. LF 9, 304. — 1379 nebo Hs. — 1381 gizl czele ye Hs. — 1389 cziefarz P, obwohl in der Hs. das Wort mit einem Buchstaben anlau- tet. — 1393 nemnyegiese oder neumyegiese Hs; neumèjieše E. — — 1405 cieſarze P. 1407 Cieſarz P.
43 1395 1400 1405 ob twrdoſty yeho †wzkruſye, neb mu wſeczky wieczi ſluzie. 1380 W nyemz ty neſmyſlis doſpiele, ſluzis dyablom, giz tye czele y ſ duſli v peklo wſadie a tit za odplatu dadie ohen, boleſt neporzadnu, 1385 neb gynym nyczymz newladnu nez tiem, w nyemzto przebywagy. Tot za odplatu dawagy wſiem, giz gym ſluzye y I tobu. Tieſarz hnyewy ſie w tu dobu 1390 weſken potrzeſye y cztyczy zmrtwye w tiele, zbledye w lyczy, yako by ſye chtiel powzteczy tyem, ez nemyegiele rzeczy protyw nye vednoho ſlowa. Wezrzew na ſwe wecze: „Owa! Tuto ſye nam newhod ſtele!" Nycz tu nepomeſkaw dele kaza pannu cznye ſchowaty y gyde, chtie obyedwaty. Yakz vczyny, tuz w rozmyſle kaza wſem ſwym radczem w czyſſle, czoz gich blyz ſebe wyediele, k ſobie ſye przybraty ſpyele. Radcze brzo lie ſebrachu, gydu przed tielarze w ſtrachu rzkucz: „Czo nam twa myloſt kaze? Tielarz wecze: „Nykte draze tyezlich nowyn nedotazal y neſnadſiech kdy kto ſwazal „ [28a] 1378 wzkrusye] vzkružie :- gerundete Wölbung E 219; anders Gb. LF 9, 304. — 1379 nebo Hs. — 1381 gizl czele ye Hs. — 1389 cziefarz P, obwohl in der Hs. das Wort mit einem Buchstaben anlau- tet. — 1393 nemnyegiese oder neumyegiese Hs; neumèjieše E. — — 1405 cieſarze P. 1407 Cieſarz P.
Strana 44
44 1420 1435 1440 1410 takymy, gla w ſmutlie ranny, yakoz mnye od gedney panny. Dnes potkach gy stogiecz w chramye. Ta tak mudrze y neznamye le mnu mluwyla na mnoze 1415 o gednom muczenem boze, w nyehozto ta panna wierzy a tak giey wylocze myerzy mudru rzeczy v mocz wſaku. Slychal ſem rzecz wſelykaku y neſnadne mudre rady; ya ſem neſnadnyeylie ſwady, yak ſem zyw, nemyewal rzeczy. Proto was wſech proſy w dieczy, muoztely my tu radu daty, 1425 kak by ſie to mohlo ſtaty, bichom, ſebe nehanyecze a tey panny neranyecze, mohly gy ſ tey wyery ſweſty. Chtiel bich na tiefarstwye welty 1430 przerad, dada memu ſynu yu w zaytrzeyli hodynu, a ſam bich wiecz byl w hotowye. Radcze weczechu: „W kratkem flowye tobye, tyelarzy, powyeme. My w twych zemyech mnoho wyeme zakuow (y) myſtruow rozlycznych, w uczeny wyſokem ſlycznych. Poſlys po nych nyekolyko. Nemozt vmyety tolyko ta panna chitrey otpiery, bit giey neſwedly ſ tey wiery. Geſczet gy nauczye tomu, zet ona f twym ſynem k tomu [28b] 1410 glu P. — 1423 w dieczyl Jedlička SBöhmGW 1873, 95—99; Gb Slov. déč; LF 9, 305 gegen E (200) dieč = rada. — 1425 mohle P. — 1429 ciefarsiwye P. 1431 yn P. — u zajtřejší E, dagegen Gb. LF 9, 305. Vielleicht: yn hed) w z. h — 1434 cyefarzy P.—
44 1420 1435 1440 1410 takymy, gla w ſmutlie ranny, yakoz mnye od gedney panny. Dnes potkach gy stogiecz w chramye. Ta tak mudrze y neznamye le mnu mluwyla na mnoze 1415 o gednom muczenem boze, w nyehozto ta panna wierzy a tak giey wylocze myerzy mudru rzeczy v mocz wſaku. Slychal ſem rzecz wſelykaku y neſnadne mudre rady; ya ſem neſnadnyeylie ſwady, yak ſem zyw, nemyewal rzeczy. Proto was wſech proſy w dieczy, muoztely my tu radu daty, 1425 kak by ſie to mohlo ſtaty, bichom, ſebe nehanyecze a tey panny neranyecze, mohly gy ſ tey wyery ſweſty. Chtiel bich na tiefarstwye welty 1430 przerad, dada memu ſynu yu w zaytrzeyli hodynu, a ſam bich wiecz byl w hotowye. Radcze weczechu: „W kratkem flowye tobye, tyelarzy, powyeme. My w twych zemyech mnoho wyeme zakuow (y) myſtruow rozlycznych, w uczeny wyſokem ſlycznych. Poſlys po nych nyekolyko. Nemozt vmyety tolyko ta panna chitrey otpiery, bit giey neſwedly ſ tey wiery. Geſczet gy nauczye tomu, zet ona f twym ſynem k tomu [28b] 1410 glu P. — 1423 w dieczyl Jedlička SBöhmGW 1873, 95—99; Gb Slov. déč; LF 9, 305 gegen E (200) dieč = rada. — 1425 mohle P. — 1429 ciefarsiwye P. 1431 yn P. — u zajtřejší E, dagegen Gb. LF 9, 305. Vielleicht: yn hed) w z. h — 1434 cyefarzy P.—
Strana 45
45 czielarzowu rada bude 1445 a ſwich bludnych rzeczy zbude." Czyeſarz tey rady pochwaly y rozeſla we wſie daly poſly. Ty neſyechu lyſty, ez Maxentyn, czieſarz giſty, 1450 ſwu przyezen wſem myſtrom wzkazugie a gich proſy y kazugie pod hrozu v przy myloſty, aby w prawey czyloſty wſichny w ſpolek ſye zberucze, 1455 naleplich w czet oberuczye miſtruow padelſat ne wzdoru poſlaly gie ynhed k dworu, necztucz ſobie to vſylno; neb czieſarzy welmy pylno 1460 gich yelt. Yakz to víliſechu myſtrzy, w hromadu poſpiechu, mudru radu ſye ſebrawſie, nayleplich padeſfat obrawſye, tyem kazachu k dworu giety. 1465 Tito myſtr(z)y ſwe pamyety poczechu rozczukowaty, (ſ) ſebu ſye dyſputowaty rozlycznymy pohadkamy, mluwiecz mezy ſobu ſamy, 1470 rzkucze: „Czo chcze bity z toho? Zda na nas tielarz ma [nyelkoho, gemuz gye neſnadno ſtaty, by ſie f namy chtiel hadaty? Czyg nas k nyeczemu twrdemu 1475 trzeba?“ Tak k tomu hrdemu k tyeſarzowy ſye przybrachu, gyemu to wiedieti dachu, [29a] 1449 ciefarz P. — 1455 najlepších E: LF 9, 305. — 1456 na vzdoru E. Knust 244: ut... sine recusatione occurrant eo studio- sius. — 1471 ciefarz P. — 1472 gye] sye Hs ; zur Erklärung Pelikán LF — 18, 65. — 1774 Czygy Hs. — 1476 cyefarzowy P.
45 czielarzowu rada bude 1445 a ſwich bludnych rzeczy zbude." Czyeſarz tey rady pochwaly y rozeſla we wſie daly poſly. Ty neſyechu lyſty, ez Maxentyn, czieſarz giſty, 1450 ſwu przyezen wſem myſtrom wzkazugie a gich proſy y kazugie pod hrozu v przy myloſty, aby w prawey czyloſty wſichny w ſpolek ſye zberucze, 1455 naleplich w czet oberuczye miſtruow padelſat ne wzdoru poſlaly gie ynhed k dworu, necztucz ſobie to vſylno; neb czieſarzy welmy pylno 1460 gich yelt. Yakz to víliſechu myſtrzy, w hromadu poſpiechu, mudru radu ſye ſebrawſie, nayleplich padeſfat obrawſye, tyem kazachu k dworu giety. 1465 Tito myſtr(z)y ſwe pamyety poczechu rozczukowaty, (ſ) ſebu ſye dyſputowaty rozlycznymy pohadkamy, mluwiecz mezy ſobu ſamy, 1470 rzkucze: „Czo chcze bity z toho? Zda na nas tielarz ma [nyelkoho, gemuz gye neſnadno ſtaty, by ſie f namy chtiel hadaty? Czyg nas k nyeczemu twrdemu 1475 trzeba?“ Tak k tomu hrdemu k tyeſarzowy ſye przybrachu, gyemu to wiedieti dachu, [29a] 1449 ciefarz P. — 1455 najlepších E: LF 9, 305. — 1456 na vzdoru E. Knust 244: ut... sine recusatione occurrant eo studio- sius. — 1471 ciefarz P. — 1472 gye] sye Hs ; zur Erklärung Pelikán LF — 18, 65. — 1774 Czygy Hs. — 1476 cyefarzowy P.
Strana 46
46 ez ſu yuz myſtrzy przyśiely a rady by przede n chtiely. 1480 Cziefarz ynhed bez potaza przed ſye gye puſtity kaza; a yakz myſtrzy przede n przydu, take lyboſty progidu ſmyſl y ſrdcze toho zleho, 1485 ze nahoru (1) ſtolcze ſweho wſtaw y da gym wliem wytanye. Gemu ony dyekowanye dawſye poklonychu hlawy, wznykſe rzyechu: „O laſkawy 1490 nas czyelarzy, rzczy k nam tuto, kteret potrzebye tak kruto geſt, pro nyez II nas k dworu wzbudyl a z dalekych zemy trudyl? Day nam wiedyeti ſwe chtyenie! 1495 Czielarz wecze bez prodlenye: „Darmo ſem was nezwal k ſobie. Geſt zde tak w mudrey vtrobye gedna panna, welmy kraſna, vczena y tak wiehlana, 1500 ze to dywno powiedieti, kak geſt hlubokey pamyeti y przeroſſafney mudroſti. Gſem ſlichal mnohe chitrofty przed ſebu mluwiecze w dieczi, rzku, ez ſem mudrzeyſye rzeczy nykdy neſlichal v myeru. A k tomut gma gynu wyeru, to wem prawy, nez naſſie geſt: wierzyt w Kriſta, gmagicz ſwoy krzeſt, 1510 a wzdit hanye naſlie bohy; tot gie ſlichal czlowiek mnohi. 1505 [30a] [29b] 1480 bez potaza Gb. LF 9, 305; bezpoczalka Hs; bez přiekaza E. — 1485 stolycze Hs. — 1489 rzeczechu Hs, řčechu E. 1491 krutno Hs. — 1506 v myeru] E fälschlich = svět; Gb. LF 9, 306 und Slov. miera. —
46 ez ſu yuz myſtrzy przyśiely a rady by przede n chtiely. 1480 Cziefarz ynhed bez potaza przed ſye gye puſtity kaza; a yakz myſtrzy przede n przydu, take lyboſty progidu ſmyſl y ſrdcze toho zleho, 1485 ze nahoru (1) ſtolcze ſweho wſtaw y da gym wliem wytanye. Gemu ony dyekowanye dawſye poklonychu hlawy, wznykſe rzyechu: „O laſkawy 1490 nas czyelarzy, rzczy k nam tuto, kteret potrzebye tak kruto geſt, pro nyez II nas k dworu wzbudyl a z dalekych zemy trudyl? Day nam wiedyeti ſwe chtyenie! 1495 Czielarz wecze bez prodlenye: „Darmo ſem was nezwal k ſobie. Geſt zde tak w mudrey vtrobye gedna panna, welmy kraſna, vczena y tak wiehlana, 1500 ze to dywno powiedieti, kak geſt hlubokey pamyeti y przeroſſafney mudroſti. Gſem ſlichal mnohe chitrofty przed ſebu mluwiecze w dieczi, rzku, ez ſem mudrzeyſye rzeczy nykdy neſlichal v myeru. A k tomut gma gynu wyeru, to wem prawy, nez naſſie geſt: wierzyt w Kriſta, gmagicz ſwoy krzeſt, 1510 a wzdit hanye naſlie bohy; tot gie ſlichal czlowiek mnohi. 1505 [30a] [29b] 1480 bez potaza Gb. LF 9, 305; bezpoczalka Hs; bez přiekaza E. — 1485 stolycze Hs. — 1489 rzeczechu Hs, řčechu E. 1491 krutno Hs. — 1506 v myeru] E fälschlich = svět; Gb. LF 9, 306 und Slov. miera. —
Strana 47
47 1515 1525 1530 1535 Tyemt zaloſtnu boleſt noſſy. Proto was wſech (nynye) proſly, by ſmyſl na to vkladaly, zda bylte gy przehadaly a ſwedly I tey bludney czeſti. Chczit wy zbozym, hrady, myeſty vdarziti tak bohatie, ze lie muſſie tey odplatye 1520 wſiczkny lude podywiti. Mozte mye ſto let zywiti tyem, acz gy budete moczi przemluwiti; mnyet pomoczy w hrozney przibude radoſty." Geden z nich wſtaw, z prawe zloſti prziſte yako z ſmyſla wzati, rzka: „O czieſarzy przezlaty! Protoly s nas ſem prziludyl, aby namy ſmyech poſudyl? Czozt geſt trzeba rzeczy takeſyl? Ya wiem, zet by gy obake, kak newyzu gegie licze, naymenſy nas panolicze prziehadal, to wiez za giſte. Wſak at by tak chwaly cziſte w twem mnyeny nycz neoſtalo, kaz ſem tey pannye na malo giti aneb gy przyneſti. Chczut ſie tu chlubu powzneſti, 1540 zet bude po wſiey twey wuoly † yakutna, vak chczeſí koly ty ſam; chczut ſie tu tak peczi, zet to muſſy ſama rzeczy [30b] 1512 nofly) naſſy P. 1526 prziſte) E prýště Partic. = prýskaje (211); Gb. LF 9, 306 přišťe = Aor. zu přisknáti. — 1528 przyludil P. — 1529 posudyl] pobudil E (209); Gb. LF 9, 307. — 1541 yako trztyna E, vgl. LF 9, 307; yakul'na P, doch bezeichnet das diakritische Zeichen über I unmöglich die Erweichung, sondern wahr- scheinlich ein r. Der Vers fordert hier vier Silben. —
47 1515 1525 1530 1535 Tyemt zaloſtnu boleſt noſſy. Proto was wſech (nynye) proſly, by ſmyſl na to vkladaly, zda bylte gy przehadaly a ſwedly I tey bludney czeſti. Chczit wy zbozym, hrady, myeſty vdarziti tak bohatie, ze lie muſſie tey odplatye 1520 wſiczkny lude podywiti. Mozte mye ſto let zywiti tyem, acz gy budete moczi przemluwiti; mnyet pomoczy w hrozney przibude radoſty." Geden z nich wſtaw, z prawe zloſti prziſte yako z ſmyſla wzati, rzka: „O czieſarzy przezlaty! Protoly s nas ſem prziludyl, aby namy ſmyech poſudyl? Czozt geſt trzeba rzeczy takeſyl? Ya wiem, zet by gy obake, kak newyzu gegie licze, naymenſy nas panolicze prziehadal, to wiez za giſte. Wſak at by tak chwaly cziſte w twem mnyeny nycz neoſtalo, kaz ſem tey pannye na malo giti aneb gy przyneſti. Chczut ſie tu chlubu powzneſti, 1540 zet bude po wſiey twey wuoly † yakutna, vak chczeſí koly ty ſam; chczut ſie tu tak peczi, zet to muſſy ſama rzeczy [30b] 1512 nofly) naſſy P. 1526 prziſte) E prýště Partic. = prýskaje (211); Gb. LF 9, 306 přišťe = Aor. zu přisknáti. — 1528 przyludil P. — 1529 posudyl] pobudil E (209); Gb. LF 9, 307. — 1541 yako trztyna E, vgl. LF 9, 307; yakul'na P, doch bezeichnet das diakritische Zeichen über I unmöglich die Erweichung, sondern wahr- scheinlich ein r. Der Vers fordert hier vier Silben. —
Strana 48
48 dobru wuoly z ſmyſſla ſweho, 1545 ezt nayprwe prawye mudreho yakz tie zywa dnes vſlyſi. Swatey Katherzyny w chiſſy chowachu pod ſtrazy ſylnu. Kdiz pak poſíly tu rzecz pylnu 1550 vſlifewlie k nyey ſye brachu a giey to wiedieti dachu, ez ſie to ma zitra ſtati (a) I pieti dlat ſie hadati miſtri gma z dalekey puty, ſlyſewſy wiecz ſie neſmuty za geden wlas tu nowynu; ale z udatneho czynu ſwoy ſmyſl w uſtawicznoſt wluczi [tuz] a ſwe ſkonczenye poruczy 1560 ſwemu choti Geſu Kriſtu, wzdechſy z ſrdcze myſly cziſtu, vſtawiczney wiery gluczi, wezrze w nebe a tak rzkuczy: „O przewiſſoka mudroſti! O ſlechto wliey ſlechetnoſti! Wſie radoſti wieczny ftawe! O wyborny ſylny nrawe ! O bohatſtwie wſeho zbozie ! O welika moczi bozie! Czieſarzy wſech wieczi prawy! Spaſliteli moy laſkawy! Doluow z ſweho trona lezrzy, na mye na ſſwu dyewku wezrzy a day v me ſrdcze ſlawnu 1575 myſll y v ma uſta ſprawnu rzecz, giez by tak dobrze wznyela z mych vſt, yakz bych ſprawnye chtiela, bich ſie mohla obranyti tiem, gefto mye chtiecz hanyli 1555 1565 1570 [31a] 1552 to ma] tomu Hs und P. — 1558 wluczil vlúčili, Pelikán LF 12, 131 = spojiti gegen E = vmrštiti. — 1565 siechetnoſti P. —
48 dobru wuoly z ſmyſſla ſweho, 1545 ezt nayprwe prawye mudreho yakz tie zywa dnes vſlyſi. Swatey Katherzyny w chiſſy chowachu pod ſtrazy ſylnu. Kdiz pak poſíly tu rzecz pylnu 1550 vſlifewlie k nyey ſye brachu a giey to wiedieti dachu, ez ſie to ma zitra ſtati (a) I pieti dlat ſie hadati miſtri gma z dalekey puty, ſlyſewſy wiecz ſie neſmuty za geden wlas tu nowynu; ale z udatneho czynu ſwoy ſmyſl w uſtawicznoſt wluczi [tuz] a ſwe ſkonczenye poruczy 1560 ſwemu choti Geſu Kriſtu, wzdechſy z ſrdcze myſly cziſtu, vſtawiczney wiery gluczi, wezrze w nebe a tak rzkuczy: „O przewiſſoka mudroſti! O ſlechto wliey ſlechetnoſti! Wſie radoſti wieczny ftawe! O wyborny ſylny nrawe ! O bohatſtwie wſeho zbozie ! O welika moczi bozie! Czieſarzy wſech wieczi prawy! Spaſliteli moy laſkawy! Doluow z ſweho trona lezrzy, na mye na ſſwu dyewku wezrzy a day v me ſrdcze ſlawnu 1575 myſll y v ma uſta ſprawnu rzecz, giez by tak dobrze wznyela z mych vſt, yakz bych ſprawnye chtiela, bich ſie mohla obranyti tiem, gefto mye chtiecz hanyli 1555 1565 1570 [31a] 1552 to ma] tomu Hs und P. — 1558 wluczil vlúčili, Pelikán LF 12, 131 = spojiti gegen E = vmrštiti. — 1565 siechetnoſti P. —
Strana 49
49 1580 z dalekich ſu [ſſem] zemlyl przigiely; gymz, yakz przye y wzdy ſu przely, Yeſu Kriſte, tweho gmene, day, aby ſmyll gich i tyemene zhlupyel, yakz by wlickny bledly a ſſwey k(r)zywdy nedowedly, ale staly znyemy(e)guczie; neb pak prawdu poznagucze twemu gmenu chwalu wzdaly a wiecz przy tobie oſtaly." Geſcze wſey rzeczy nebyeſſe dokonala, kdez ſediele, az ſie giey tu andiel zgewy, przy nyemzto nebiechu hnyewy, ale plna myloſt w dobie, 1595 rzka k nyey: „O neteſkny ſobie, mila diewko, wzaczna bohu! Tot prawy giſtoſti mnohu, ez nyely nywczemz obmeſkana, twa tie proſba vſlyſana. 1600 Gyz bud vſtawiczna waznye a praczug w ſwey wierze ſnaznye, negmagicz pecze y gednesy]: buoh tie ſ tebu w noczi y we dne, pro gehoz (f) ty gmye i radu 1605 wznala tuto giſtu ſwadu, w nyezto drz ſwu przſy neſlabie. Gfemt Michal, angelſky hrabye, w doſtogenſtwie y przedeczſtwye. Miet geft na gifte swiedeczstwye 1610 k tobie ſem moczny buoh poſſlal, chtie tomu, at bich zwieftowal 1585 1590 [31b] 1580 Gb. LF 9, 307 zém = Gen. Pl.; E z dalekých zemí přijeli. 1583 smyfl z gich Hs; smysl jich temene statt s těmene E. — 1585 nedowedly P. — 1586 znyemyeguczie Gb. LF 9, 308; němi jsúce — 1605 wznala] = vzňala LF 9, 308; E E. — 1587 neb] Ncb P. vzala. — Spina, Katharinen-Legende.
49 1580 z dalekich ſu [ſſem] zemlyl przigiely; gymz, yakz przye y wzdy ſu przely, Yeſu Kriſte, tweho gmene, day, aby ſmyll gich i tyemene zhlupyel, yakz by wlickny bledly a ſſwey k(r)zywdy nedowedly, ale staly znyemy(e)guczie; neb pak prawdu poznagucze twemu gmenu chwalu wzdaly a wiecz przy tobie oſtaly." Geſcze wſey rzeczy nebyeſſe dokonala, kdez ſediele, az ſie giey tu andiel zgewy, przy nyemzto nebiechu hnyewy, ale plna myloſt w dobie, 1595 rzka k nyey: „O neteſkny ſobie, mila diewko, wzaczna bohu! Tot prawy giſtoſti mnohu, ez nyely nywczemz obmeſkana, twa tie proſba vſlyſana. 1600 Gyz bud vſtawiczna waznye a praczug w ſwey wierze ſnaznye, negmagicz pecze y gednesy]: buoh tie ſ tebu w noczi y we dne, pro gehoz (f) ty gmye i radu 1605 wznala tuto giſtu ſwadu, w nyezto drz ſwu przſy neſlabie. Gfemt Michal, angelſky hrabye, w doſtogenſtwie y przedeczſtwye. Miet geft na gifte swiedeczstwye 1610 k tobie ſem moczny buoh poſſlal, chtie tomu, at bich zwieftowal 1585 1590 [31b] 1580 Gb. LF 9, 307 zém = Gen. Pl.; E z dalekých zemí přijeli. 1583 smyfl z gich Hs; smysl jich temene statt s těmene E. — 1585 nedowedly P. — 1586 znyemyeguczie Gb. LF 9, 308; němi jsúce — 1605 wznala] = vzňala LF 9, 308; E E. — 1587 neb] Ncb P. vzala. — Spina, Katharinen-Legende.
Strana 50
50 nenye to poſelſtwie w rzyed(i)e. A yakz andiel to powiedie, tak ynhed od nyey odſtupy. Swata Katherzyna wſtupy w ſylnyegſy myſl zadoſtywie, czekaguczy radoſtywye, kdy by| czyeſarz poſlal po ny, aby tito myſtr(zly, pro ny 1620 ſwich mudroſti pokuſyecze, nebludily ſmyſlem wiecze. Zatiem ſie mocz lida ſny(e)de a ſam Maxentius ſede na ſwem czielarzowem ſtole, 1625 przed nymz podle geho wuole stachu y okolo nyeho, ſtrzehucz zdrawie y czti geho, knyezata, rytierzy, pany, geſto mu biechu poddany w robnu ſluzbu k geho domu. Tudiez tito myſtrzi k tomu w hrozney hrdoſti ſediechu, ſwu wiecz †vropnye wediechu, vkazugicze dwornoſti 1635 w ſwe ludſke pozornoſti y chitroſti wſelikake. Czieſarz kaza dyewku take przed ſe przyweſti tu chwyly. Swata Katerzyna pyly 1640 gmagicz y vdatſtwie wele ſwu rucziczi na ſſwem tiele vczyny drahe †poltawenye, ſwateho krzyze znamenye, gymz ſlu wliczkny prawy wzdyeny; 1645 I tiem ynhed ſmyele do ſyeny 1630 1615 [32a] [32b 1625 przednyemz P. — 1635 pozernosti P. — 1642 poſtawe- nye] vstavenie E; Gb. LF 9, 308. 1644 wzwiedyeny Hs; vzdieni E (= učiniti 218); s-dieti, z-dieti Gb. LF 9, 308; wohl vzdieti jmě = imponere (nomen), nominare, appellare. —
50 nenye to poſelſtwie w rzyed(i)e. A yakz andiel to powiedie, tak ynhed od nyey odſtupy. Swata Katherzyna wſtupy w ſylnyegſy myſl zadoſtywie, czekaguczy radoſtywye, kdy by| czyeſarz poſlal po ny, aby tito myſtr(zly, pro ny 1620 ſwich mudroſti pokuſyecze, nebludily ſmyſlem wiecze. Zatiem ſie mocz lida ſny(e)de a ſam Maxentius ſede na ſwem czielarzowem ſtole, 1625 przed nymz podle geho wuole stachu y okolo nyeho, ſtrzehucz zdrawie y czti geho, knyezata, rytierzy, pany, geſto mu biechu poddany w robnu ſluzbu k geho domu. Tudiez tito myſtrzi k tomu w hrozney hrdoſti ſediechu, ſwu wiecz †vropnye wediechu, vkazugicze dwornoſti 1635 w ſwe ludſke pozornoſti y chitroſti wſelikake. Czieſarz kaza dyewku take przed ſe przyweſti tu chwyly. Swata Katerzyna pyly 1640 gmagicz y vdatſtwie wele ſwu rucziczi na ſſwem tiele vczyny drahe †poltawenye, ſwateho krzyze znamenye, gymz ſlu wliczkny prawy wzdyeny; 1645 I tiem ynhed ſmyele do ſyeny 1630 1615 [32a] [32b 1625 przednyemz P. — 1635 pozernosti P. — 1642 poſtawe- nye] vstavenie E; Gb. LF 9, 308. 1644 wzwiedyeny Hs; vzdieni E (= učiniti 218); s-dieti, z-dieti Gb. LF 9, 308; wohl vzdieti jmě = imponere (nomen), nominare, appellare. —
Strana 51
51 wnyde ta panna gedyna przed czieſarze Maxentina, na ſwey przi ſtogiczie twrdie. Tito myſtrzy take hrdye 1650 wſtawſie wzhuoru ſ hroznu pichu wlichny tak zmameny bichu, yakz gich z chiterneho ſſowa y zadny newecze ſlowa; ana tu przed nymy kraſie 1655 w ſwem drahem ſwiczegy ſtale, nez by mohly kdy widiety takez ſtarzy yako dieti. Czieſarzkey hrozy netbagicz, nadiegy v boze gmagicz, 1660 wezrzewſy na myſtry tito wecze: „Czo ſtogite? Bi to geden neuka vczinyl, I prawem by ſie k lydem wynyl. Wlak ne yuz ſte otſuzeny. 1665 Protoly ſte ſem tuzeny y welyku proſbu zwany, (z) dalekich zemy lebrany, abiſte ſtaly mlcziecze, ſweho myſtrowſtwa nechtiecze 1670 zgewyty, by neztratily prze, by wam to obratyly lude y was czieſarz w dieku nynye v po waſem wyeku? Kde ſu waſie rzeczi chlubne? We na wy, na tak zahubne ! Chczlelte tak ſwu czeſt zaratiti y mlczenym zatratiti? Tehdy [z nych] geden myſtr nayhrzly y w uczeny wſech naytwrſy 1675 [33a) 1648 prziſloogiczie P. — 1655 LF 21, 60. — 1664 neynzlte P. Hs vielleicht neyuzlie; Gb LF 9, 308; vy nejste E. — 1670 ne- ztratily P. — 1672 ciefarz P. — 1676 zaratiti] LF 9, 308; zvrátiti E. —
51 wnyde ta panna gedyna przed czieſarze Maxentina, na ſwey przi ſtogiczie twrdie. Tito myſtrzy take hrdye 1650 wſtawſie wzhuoru ſ hroznu pichu wlichny tak zmameny bichu, yakz gich z chiterneho ſſowa y zadny newecze ſlowa; ana tu przed nymy kraſie 1655 w ſwem drahem ſwiczegy ſtale, nez by mohly kdy widiety takez ſtarzy yako dieti. Czieſarzkey hrozy netbagicz, nadiegy v boze gmagicz, 1660 wezrzewſy na myſtry tito wecze: „Czo ſtogite? Bi to geden neuka vczinyl, I prawem by ſie k lydem wynyl. Wlak ne yuz ſte otſuzeny. 1665 Protoly ſte ſem tuzeny y welyku proſbu zwany, (z) dalekich zemy lebrany, abiſte ſtaly mlcziecze, ſweho myſtrowſtwa nechtiecze 1670 zgewyty, by neztratily prze, by wam to obratyly lude y was czieſarz w dieku nynye v po waſem wyeku? Kde ſu waſie rzeczi chlubne? We na wy, na tak zahubne ! Chczlelte tak ſwu czeſt zaratiti y mlczenym zatratiti? Tehdy [z nych] geden myſtr nayhrzly y w uczeny wſech naytwrſy 1675 [33a) 1648 prziſloogiczie P. — 1655 LF 21, 60. — 1664 neynzlte P. Hs vielleicht neyuzlie; Gb LF 9, 308; vy nejste E. — 1670 ne- ztratily P. — 1672 ciefarz P. — 1676 zaratiti] LF 9, 308; zvrátiti E. —
Strana 52
52 1680 wyſtupyw y zmluwyl nade wſe rzka: „Panno, kakz ſmy rzeczi wſie ot tebe giz przeſliſely, awſak bichom opiet chtiely k tomu I prawem tie wzbuditi, 1685 pro to ze smy ſie truditi muſily z daleka w robie na pohadku protyw tobye; by nechtiela za zle gmyeti, geſty tobie rzecz poczieczy. Swata Kateryna tifie: „Bud was“, wecze, „kazdy ſlifie, kdyz ya �mam rzecz poczieti k wam; tehdit nad hlas prawy wam: kdiz ſem byla po uoſudu 1695 wzroft(l)a v pohanſkem bludu, mudrezuow chitroſti wſelike y gich miftrowftwie welike w ſwem rozumye ſmiſlnye gmagicz a me ſrdeze w tom kochagicz, 1700 rozczyuch, ez ſem obluzena. Tehdy potom bich w(z)buzena ſwatoſti meho Yeſu Kriſta, w gehozto gmye ſem ya cziſta krſczena y [wſeczkerna] w geho myloſti, 1705 pro nyz wſie ludſke chitroſti a gich prze podle zadanye y weſkerna dokonanye we wſporze, philozofowa myſtrowſtwie Ariſtotiloffowa, 1710 gſem zawrhla wſe za pleczy Neb to mohu ſmyele rzeci, 1690 [33b — 1686 w robye] k robě = puella, ancilla Jireček, O zvláštnostech 52; E 212 = nevolná služba. - 1689 lobye] Hs vielleicht tebye, wie auch P liest. — 1700 Rozczyuk Hs; Bozczyuk P; rozčúc E: rozčuch Gb. LF 9, 309. — obluzona P. — 1702 svatostí E, svátostí LF 21, 65 1709 Aristotova E; dagegen SBöhmGW 1873, 87, Anm. und LF 9, 309.
52 1680 wyſtupyw y zmluwyl nade wſe rzka: „Panno, kakz ſmy rzeczi wſie ot tebe giz przeſliſely, awſak bichom opiet chtiely k tomu I prawem tie wzbuditi, 1685 pro to ze smy ſie truditi muſily z daleka w robie na pohadku protyw tobye; by nechtiela za zle gmyeti, geſty tobie rzecz poczieczy. Swata Kateryna tifie: „Bud was“, wecze, „kazdy ſlifie, kdyz ya �mam rzecz poczieti k wam; tehdit nad hlas prawy wam: kdiz ſem byla po uoſudu 1695 wzroft(l)a v pohanſkem bludu, mudrezuow chitroſti wſelike y gich miftrowftwie welike w ſwem rozumye ſmiſlnye gmagicz a me ſrdeze w tom kochagicz, 1700 rozczyuch, ez ſem obluzena. Tehdy potom bich w(z)buzena ſwatoſti meho Yeſu Kriſta, w gehozto gmye ſem ya cziſta krſczena y [wſeczkerna] w geho myloſti, 1705 pro nyz wſie ludſke chitroſti a gich prze podle zadanye y weſkerna dokonanye we wſporze, philozofowa myſtrowſtwie Ariſtotiloffowa, 1710 gſem zawrhla wſe za pleczy Neb to mohu ſmyele rzeci, 1690 [33b — 1686 w robye] k robě = puella, ancilla Jireček, O zvláštnostech 52; E 212 = nevolná služba. - 1689 lobye] Hs vielleicht tebye, wie auch P liest. — 1700 Rozczyuk Hs; Bozczyuk P; rozčúc E: rozčuch Gb. LF 9, 309. — obluzona P. — 1702 svatostí E, svátostí LF 21, 65 1709 Aristotova E; dagegen SBöhmGW 1873, 87, Anm. und LF 9, 309.
Strana 53
53 ez w tiech mudroftiech nycz nenye toho, pro nyez by ſpaſſenye mohla gmyeti ktera duſſye. Proto fie ya w tey ottulie protiw wam ſwu rzeczi tuzy a lie nycz vmyeti zuzy ny wiedieti czo gyneho, gedno toho gedyneho, 1720 yenz yelt v wiecznolty smyernye mudroft y vczenye wyernye y wſech we n wierzuczich wdiecznye oblahoſlaweny wiecznye : Yeſu Kriſta, meho boha, przy nyemz plna radoſt mnoha geft y wieczne ochotenstwie, yenz pro ſwe mylofrdenſtwie raczil I wiſoſti ſtupiti, chtie czlowieka wykupiti, 1730 yenz bil ot diabla przeluzen, z rayſkey rozkoſy wypuzen y z wieczney radoſti take, chtie mu nawratiti wſake bidlo, gez mu bil vlozil; 1735 przeplowney myloſti pozil plnym chtienym nerozpacznym, kdyz, gla bohem neozracznym, chtiel ozraczenye przigieti, ot cziftey panny raczil wzieti 1740 na ſie maſſo y krew tielnu, abi tu oſſobu †talnu w ſwey gednotie nebil wzpaczen, bil widomen y ozraczen. 1715 1725 [34a] 1716 tuzyl über u ein von P nicht beachtetes, dem o ähnliches Zeichen (BrA.: tuozy), das sich ähnlich auch 2330 ftkwyese beim l und 2417 tutak beim zweiten 1 findet. — 1717 zuzyl zúži von zúžili se = obmeziti se E; súzi = soudím Gb. LF 9, 309; vielleicht soužiti. — 1719 dědinného E. — 1720—21 směrné, věrné E. - 1729 chcze Hs. — 1737 hohem P. — 1739 a ot čistej panny vzieti E. — 1741 dielnú E. —
53 ez w tiech mudroftiech nycz nenye toho, pro nyez by ſpaſſenye mohla gmyeti ktera duſſye. Proto fie ya w tey ottulie protiw wam ſwu rzeczi tuzy a lie nycz vmyeti zuzy ny wiedieti czo gyneho, gedno toho gedyneho, 1720 yenz yelt v wiecznolty smyernye mudroft y vczenye wyernye y wſech we n wierzuczich wdiecznye oblahoſlaweny wiecznye : Yeſu Kriſta, meho boha, przy nyemz plna radoſt mnoha geft y wieczne ochotenstwie, yenz pro ſwe mylofrdenſtwie raczil I wiſoſti ſtupiti, chtie czlowieka wykupiti, 1730 yenz bil ot diabla przeluzen, z rayſkey rozkoſy wypuzen y z wieczney radoſti take, chtie mu nawratiti wſake bidlo, gez mu bil vlozil; 1735 przeplowney myloſti pozil plnym chtienym nerozpacznym, kdyz, gla bohem neozracznym, chtiel ozraczenye przigieti, ot cziftey panny raczil wzieti 1740 na ſie maſſo y krew tielnu, abi tu oſſobu †talnu w ſwey gednotie nebil wzpaczen, bil widomen y ozraczen. 1715 1725 [34a] 1716 tuzyl über u ein von P nicht beachtetes, dem o ähnliches Zeichen (BrA.: tuozy), das sich ähnlich auch 2330 ftkwyese beim l und 2417 tutak beim zweiten 1 findet. — 1717 zuzyl zúži von zúžili se = obmeziti se E; súzi = soudím Gb. LF 9, 309; vielleicht soužiti. — 1719 dědinného E. — 1720—21 směrné, věrné E. - 1729 chcze Hs. — 1737 hohem P. — 1739 a ot čistej panny vzieti E. — 1741 dielnú E. —
Strana 54
54 To ya prawy wam za giſte: 1745 czifty cziſtie z panny cziltelyl, gyz bil [k] ſobye k lozy dyewyl, od tey fie na wſechen ſwiet zgewil czlowiekem y bohem prawym. W toho ya vmyſlem zdrawym 1750 wierzy y mym ſrdczem zdrawye, neb on to geft, muog buoh prawye, muoy prorok y me czne chtienye, ten ma przye y me vmenye, ma nadiegie y moy ſtroycze, 1755 me obdrze nye v boycze; ten moy rozmyſl, ten ma zadoſt, ten ma odpowied y radoſt; ten yelt me vezenye ſprawne, ten me vzdrawenye ſlawne, 1760 w geho biti gelt wſe rzadno, giemu ye ſnaze nezly ſnadno, y na mnoze v na male ty wſie, giz we n wierzie w chwale, tieſlity y vzdrawiti. 1765 Geho gmeno chczi chwalyti chwalu mu, wſy ſilu czele, donadz duſfie v mem tiele. Tehdy miltr ten wecze stogie : „Hrozny ſmyll y mudroſt twogie, 1770 panno, tak ty mluwis piecznye; tiezi Iya] tebe, powiez wdiecznye, kdiz twoy buoh geſt moczen wſeho, yakz ty prawis chwalecz geho, rzkucz, ez wſie pod geho moczy 1775 gelt a wladne dnem i noczy, [34b 1745 Parallelen aus Štítný bei Jedlička LF 21, 65. 1747 na wſechen] na ves E. - 1752 muog P. — 1760 vgeho Hs, wgeho P. — 1761 Gie muye (mnye?) ſnadno nezly ſnaze Hs; jím mně snáze nežli snadno E; jemu je lj'mu je. Gb. LF 9, 310; vgl. LF 12, 132 und 15, 109. — 1765 gmenu (gmenn P) ozti Hs; jeho jmenu chci praviti E; unsre Lesung LF 12, 132. —
54 To ya prawy wam za giſte: 1745 czifty cziſtie z panny cziltelyl, gyz bil [k] ſobye k lozy dyewyl, od tey fie na wſechen ſwiet zgewil czlowiekem y bohem prawym. W toho ya vmyſlem zdrawym 1750 wierzy y mym ſrdczem zdrawye, neb on to geft, muog buoh prawye, muoy prorok y me czne chtienye, ten ma przye y me vmenye, ma nadiegie y moy ſtroycze, 1755 me obdrze nye v boycze; ten moy rozmyſl, ten ma zadoſt, ten ma odpowied y radoſt; ten yelt me vezenye ſprawne, ten me vzdrawenye ſlawne, 1760 w geho biti gelt wſe rzadno, giemu ye ſnaze nezly ſnadno, y na mnoze v na male ty wſie, giz we n wierzie w chwale, tieſlity y vzdrawiti. 1765 Geho gmeno chczi chwalyti chwalu mu, wſy ſilu czele, donadz duſfie v mem tiele. Tehdy miltr ten wecze stogie : „Hrozny ſmyll y mudroſt twogie, 1770 panno, tak ty mluwis piecznye; tiezi Iya] tebe, powiez wdiecznye, kdiz twoy buoh geſt moczen wſeho, yakz ty prawis chwalecz geho, rzkucz, ez wſie pod geho moczy 1775 gelt a wladne dnem i noczy, [34b 1745 Parallelen aus Štítný bei Jedlička LF 21, 65. 1747 na wſechen] na ves E. - 1752 muog P. — 1760 vgeho Hs, wgeho P. — 1761 Gie muye (mnye?) ſnadno nezly ſnaze Hs; jím mně snáze nežli snadno E; jemu je lj'mu je. Gb. LF 9, 310; vgl. LF 12, 132 und 15, 109. — 1765 gmenu (gmenn P) ozti Hs; jeho jmenu chci praviti E; unsre Lesung LF 12, 132. —
Strana 55
55 1780 1795 mymo nenz nyczeho nezbilo: czo mu toho trzeba bilo, kdiz gla moczen nade wſym wiekem, ez ſie narodil czlowiekem y chodil na ſwietie w ſtrafty a dal ſie (z) ſwey wlaſtney wlaſty geſcze| k tomu wmucziti? Muſlis my to o[tllucziczy, kak bich to mohl giſtie znati, 1785 procz ſye (tak) muſſylo ſtaty, ze (fie) w taku porobu nyzyl, kdiz gieſt wſeczkerno przewyſyl w ſwem bozſtwy, w nyemz pomocz ſnadna? Powiez my to, panno zadna, 1790 nynye, kak to bity muoze?“ Kateryna yakzto ruoze ſtalie, proſtrzed leta ktwuczi; yako ſye malo vlyznuczy wecze protyw tomu myſtru: „W ten czall ya was rozum przyſtru rzeczy, giz wy zawidite; y procz lie tyem neſtidite, tak nemudru rzeczy gducze, ote wſchoda ſluncze glucze 1800 naywyſly myſtrzy wybrany? O kak glte zle myſtrowany! Walie hrozna hanba tiezka, ez Sybila tak witiezka, ot rzymſkeho ſtola wlaſti 1805 glucz, wſak rozmyſlnu napaſty w ſwem proroczſtwy boha znala a o nyem prorokowala [35a] 1776 nozbilo P; mimo něnž niče E; LF 9, 310. — 1781 Jedlička SBöhmGW 1873, 93. — 1783 o[ lucziczyl Jedlička SBöhmGW 1873, 95 olúčiti = objasniti, Gb. LF 9, 310; otlúčiti E 208. — 1786 w taku) v tu E. — 1788 pomocz] pany IIs, aus der folgenden Zeile über- nommen. — 1793 ylyznuczy Hs; yakol pak E; für yako Gb. LF 9,311. — 1803 ſy bila Hs. —
55 1780 1795 mymo nenz nyczeho nezbilo: czo mu toho trzeba bilo, kdiz gla moczen nade wſym wiekem, ez ſie narodil czlowiekem y chodil na ſwietie w ſtrafty a dal ſie (z) ſwey wlaſtney wlaſty geſcze| k tomu wmucziti? Muſlis my to o[tllucziczy, kak bich to mohl giſtie znati, 1785 procz ſye (tak) muſſylo ſtaty, ze (fie) w taku porobu nyzyl, kdiz gieſt wſeczkerno przewyſyl w ſwem bozſtwy, w nyemz pomocz ſnadna? Powiez my to, panno zadna, 1790 nynye, kak to bity muoze?“ Kateryna yakzto ruoze ſtalie, proſtrzed leta ktwuczi; yako ſye malo vlyznuczy wecze protyw tomu myſtru: „W ten czall ya was rozum przyſtru rzeczy, giz wy zawidite; y procz lie tyem neſtidite, tak nemudru rzeczy gducze, ote wſchoda ſluncze glucze 1800 naywyſly myſtrzy wybrany? O kak glte zle myſtrowany! Walie hrozna hanba tiezka, ez Sybila tak witiezka, ot rzymſkeho ſtola wlaſti 1805 glucz, wſak rozmyſlnu napaſty w ſwem proroczſtwy boha znala a o nyem prorokowala [35a] 1776 nozbilo P; mimo něnž niče E; LF 9, 310. — 1781 Jedlička SBöhmGW 1873, 93. — 1783 o[ lucziczyl Jedlička SBöhmGW 1873, 95 olúčiti = objasniti, Gb. LF 9, 310; otlúčiti E 208. — 1786 w taku) v tu E. — 1788 pomocz] pany IIs, aus der folgenden Zeile über- nommen. — 1793 ylyznuczy Hs; yakol pak E; für yako Gb. LF 9,311. — 1803 ſy bila Hs. —
Strana 56
56 1825 rzkucz: ,Widiech w flunczy stogiecze pannu a ſyna kogiecze 1810 na rucze, ten kraſen byele. Pod nohamy giey lezieffe mieſiecz y wſe geho vſlona." To kakz v widieny ona widiela, ne oczywiſtie, 1815 wſak yeſt (z) ſweho ſmyſla giſtie w rozumye ynhed wydiela, ez od cziftey panny tiela buoh przygme ſwe ozraczenye. Toly walie hanba nenye, 1820 ze buoh znala, gluczy zena? A wy gmagicz myſterzíka mena boha neumyete znaty? Ya wam chzcy wydieti dati to, czoz mne tiezete, w czynye. Buoh ten geft w (i) gedney wynye nykdy nebyl za zadny wlaſſ, any †mnye czo wiecze dle was moczi, lecz blahy przybylo; bohu wezdy dobrze bylo. 1830 Bez koncze v bez poczatka y gednoho nedoſtatka nemyel any bude gmyeti. Protoz y chczy powiedieti, kteru potrzebu lie [tol dalo, 1835 o nyemz wy pohrziechu malo wieſte, toho ya zelegy; ale wyedie y vmyegy znaty meho ſpaſfytele, me duſlie vz drawitele, 1840 gehoz wſemohuczye bozſtwie gma rozklady tak(e) mnozſtwye [35b] [36a] 1812 wſeho Hs. — 1815 LF 12, 132. — 1824 wuczynye Hs. Siehe Gb. Slov. čin. — 1 27 Hs muye? mu je = mu j'? — 1836 viele E. Gb. LF 9, 311. —
56 1825 rzkucz: ,Widiech w flunczy stogiecze pannu a ſyna kogiecze 1810 na rucze, ten kraſen byele. Pod nohamy giey lezieffe mieſiecz y wſe geho vſlona." To kakz v widieny ona widiela, ne oczywiſtie, 1815 wſak yeſt (z) ſweho ſmyſla giſtie w rozumye ynhed wydiela, ez od cziftey panny tiela buoh przygme ſwe ozraczenye. Toly walie hanba nenye, 1820 ze buoh znala, gluczy zena? A wy gmagicz myſterzíka mena boha neumyete znaty? Ya wam chzcy wydieti dati to, czoz mne tiezete, w czynye. Buoh ten geft w (i) gedney wynye nykdy nebyl za zadny wlaſſ, any †mnye czo wiecze dle was moczi, lecz blahy przybylo; bohu wezdy dobrze bylo. 1830 Bez koncze v bez poczatka y gednoho nedoſtatka nemyel any bude gmyeti. Protoz y chczy powiedieti, kteru potrzebu lie [tol dalo, 1835 o nyemz wy pohrziechu malo wieſte, toho ya zelegy; ale wyedie y vmyegy znaty meho ſpaſfytele, me duſlie vz drawitele, 1840 gehoz wſemohuczye bozſtwie gma rozklady tak(e) mnozſtwye [35b] [36a] 1812 wſeho Hs. — 1815 LF 12, 132. — 1824 wuczynye Hs. Siehe Gb. Slov. čin. — 1 27 Hs muye? mu je = mu j'? — 1836 viele E. Gb. LF 9, 311. —
Strana 57
57 y obliezy beze wſiech ſtraſty, yakz yeho moczy y wlaſty ſmyſl y zadny lie nechopy, yakz ſye wſtworzi nebo ſklopy geho wyeczne gluczy bytie: geho dna, geho przykrytie, geho dely, geho ſyrzy, geho huſty, yeho czyrzy, geho wyli, yeho nyzy, geho daly, yeho blizy, geho vhluow y okruhloſty, geho maly y welikoſty. Rozum y zaduczy nenye [a]ny kdy ktere ſrdcze† ſmyenye tey zadoſti k ſobie wzieti, aby czo ſmyelo poczieczy o tom ſicze nebo tako miſliti neb rzeczi; tako 1860 on geft moczny y weliky, geho gmye narod wſeliky ſlawy a va ſ nym tudiele. Was wſech radfy ten mne tieze rzka: Co trzeba bylo toho 1865 bohu, ze tak trpiel mnoho pro czlowieka muk y nuze? To wam powiem ne na dluze. Wiecze kdyz buoh nezly| doſti gmagie przeplowne myloſty, †w nyz mniye w gedney wlaſty fila† beztoho byty nerodyla a chtiecz, by byl czlowiek ſtworzen, tehdy plneho bozſtwie korzen, ſwu wrchny mudroſt, otworzil 1875 a czlowieka z hlyny ſtworzil 1845 1850 1855 1870 [36b] 1843 wlafty] Jedlička SBöhm GW 1873, 95.--1855 Unklar. ſmyenye) Gb. LF 9, 311 gegen E. — 1859 lako] takto Hs, jako E. Gb. LF 9, 311. — 1870 Unklar. Vgl. LF 9, 312; 15, 109; SBöhmGW 1873, 95. bez niež ijednej vlasti síla umně býti nerodila E. —
57 y obliezy beze wſiech ſtraſty, yakz yeho moczy y wlaſty ſmyſl y zadny lie nechopy, yakz ſye wſtworzi nebo ſklopy geho wyeczne gluczy bytie: geho dna, geho przykrytie, geho dely, geho ſyrzy, geho huſty, yeho czyrzy, geho wyli, yeho nyzy, geho daly, yeho blizy, geho vhluow y okruhloſty, geho maly y welikoſty. Rozum y zaduczy nenye [a]ny kdy ktere ſrdcze† ſmyenye tey zadoſti k ſobie wzieti, aby czo ſmyelo poczieczy o tom ſicze nebo tako miſliti neb rzeczi; tako 1860 on geft moczny y weliky, geho gmye narod wſeliky ſlawy a va ſ nym tudiele. Was wſech radfy ten mne tieze rzka: Co trzeba bylo toho 1865 bohu, ze tak trpiel mnoho pro czlowieka muk y nuze? To wam powiem ne na dluze. Wiecze kdyz buoh nezly| doſti gmagie przeplowne myloſty, †w nyz mniye w gedney wlaſty fila† beztoho byty nerodyla a chtiecz, by byl czlowiek ſtworzen, tehdy plneho bozſtwie korzen, ſwu wrchny mudroſt, otworzil 1875 a czlowieka z hlyny ſtworzil 1845 1850 1855 1870 [36b] 1843 wlafty] Jedlička SBöhm GW 1873, 95.--1855 Unklar. ſmyenye) Gb. LF 9, 311 gegen E. — 1859 lako] takto Hs, jako E. Gb. LF 9, 311. — 1870 Unklar. Vgl. LF 9, 312; 15, 109; SBöhmGW 1873, 95. bez niež ijednej vlasti síla umně býti nerodila E. —
Strana 58
58 y uſadil w rayíkem domu rzka: Plod ſye! a geſcze k tomu poddal wſie, czoz zemye plody, czoz lecze, plawa neb chody, 1880 na uzitek geho tyelu y dal gemu wſy mocz czelu, wiek y prawe ſwobodenſtwie. Kdyz pak pro nepoſſluſenſtwye czlowyek byl ſkrze dyabla kleſſl 1885 v wiecznu ktetwu, tehdy wzneſl buoh na n ten lud, ez byl ztraczen czlowyek, a gynak nawraczen nemohl byti, gedno tady, ez buoh z ſweho bozſtwye rady 1890 pozyw y rozlozyw cziſtye, pak chtiel y muſlil ſye gyſtie z czyftey panny narodity, nechtie prawdye víkodity any naſyle czynyty 1895 tyem, gyz ſmyely prowy nyty miſſlenym dle pichy radoſt, pro Lucziſerowu zawiſt i nebes ſ nym v peklo ſpadly. Potom ſu proroczy kladly gyſta proroczſtwye rozlyczna, Imyſlna mnoha rzlelczenye ſlyczna, na nebeſſa wzhledayucze, geho przyſtye zadayucze, wuolayucze we dne w noczy 1905 a rzkucz: Przyd, przyd, racz ſpomoczy nam z nuze! Yakz ſie v ſtalo. Czoz ſie mluwylo y pſalo o nyem, to on wlie dokonal. Kral Dauyd ten po nyem ſtonal 1900 [37a] 1882 wiek ] v děk E, dagegen Gb. LF 9, 312. — 1885 ywiecznu Hs. — 1895 smyelyl smévše E, dagegen Gb. LF 9, 312. — 1897 za- — wist] žádost E. — 1906 yak P.
58 y uſadil w rayíkem domu rzka: Plod ſye! a geſcze k tomu poddal wſie, czoz zemye plody, czoz lecze, plawa neb chody, 1880 na uzitek geho tyelu y dal gemu wſy mocz czelu, wiek y prawe ſwobodenſtwie. Kdyz pak pro nepoſſluſenſtwye czlowyek byl ſkrze dyabla kleſſl 1885 v wiecznu ktetwu, tehdy wzneſl buoh na n ten lud, ez byl ztraczen czlowyek, a gynak nawraczen nemohl byti, gedno tady, ez buoh z ſweho bozſtwye rady 1890 pozyw y rozlozyw cziſtye, pak chtiel y muſlil ſye gyſtie z czyftey panny narodity, nechtie prawdye víkodity any naſyle czynyty 1895 tyem, gyz ſmyely prowy nyty miſſlenym dle pichy radoſt, pro Lucziſerowu zawiſt i nebes ſ nym v peklo ſpadly. Potom ſu proroczy kladly gyſta proroczſtwye rozlyczna, Imyſlna mnoha rzlelczenye ſlyczna, na nebeſſa wzhledayucze, geho przyſtye zadayucze, wuolayucze we dne w noczy 1905 a rzkucz: Przyd, przyd, racz ſpomoczy nam z nuze! Yakz ſie v ſtalo. Czoz ſie mluwylo y pſalo o nyem, to on wlie dokonal. Kral Dauyd ten po nyem ſtonal 1900 [37a] 1882 wiek ] v děk E, dagegen Gb. LF 9, 312. — 1885 ywiecznu Hs. — 1895 smyelyl smévše E, dagegen Gb. LF 9, 312. — 1897 za- — wist] žádost E. — 1906 yak P.
Strana 59
59 1910 rzka: O wieczny boze mocny! Wezrzy na ſwuoy lyd nemoczny, ſchil nebeſſa a ſtup doluow, dotkny hor, at gych podmolow k wrchom wzkurze ſie lehkoſty! To on myenyl, by horkofty pekelne zatopil w ſkorze. Yeremyas przi teyz w I)porzye rzekl: O wſemohuczy Boze! Wzwol ſobie czieleſſne loze, 1920 chwatay, yuz nylgdyl tuha zdaty, by ſie aza mohlo ſtaty, by ty nejbeſſa rozdera, ſwe myloſrdenſtwye zbera y wſtupyl k nam nynye w ſpyechu! Yzayas na utiechu nam drahe rzczenye powiediel, yakz ſkrze ſwaty duch wiediel rzka: Ey, tot ot Yeſſe plodu, z krale Dawydowa rodu 1930 czyſta panna ſynem poczne y porody; a to zrocznſvle dyecze bude gmenowano Emanuel, to znamenano geft andiel rady welykelyl. To ſie proroczſtwye wſelyke k geho narozeny kladlo; proto kdiz prokletie ſpadlo bylo ot nyeho do wyeka na nayprwnyeho czlowyeka, 1940 genz ruſyl yeho kazanye, pak tey kletwy y wazanye nemohl nykte rozwazaty, gedno ten, yenz lie tazati 1915 1925 1935 [37b] 1914 zkurze wzkurze Hs. — 1917 w(1)porzye] úpoře E; Gb. LF 9, 312. Vgl. V. 1708. — 1920 Gb. LF 9, 312 gegen E: juž nám túha. — 1927 ſwateho Ducha Hs. —
59 1910 rzka: O wieczny boze mocny! Wezrzy na ſwuoy lyd nemoczny, ſchil nebeſſa a ſtup doluow, dotkny hor, at gych podmolow k wrchom wzkurze ſie lehkoſty! To on myenyl, by horkofty pekelne zatopil w ſkorze. Yeremyas przi teyz w I)porzye rzekl: O wſemohuczy Boze! Wzwol ſobie czieleſſne loze, 1920 chwatay, yuz nylgdyl tuha zdaty, by ſie aza mohlo ſtaty, by ty nejbeſſa rozdera, ſwe myloſrdenſtwye zbera y wſtupyl k nam nynye w ſpyechu! Yzayas na utiechu nam drahe rzczenye powiediel, yakz ſkrze ſwaty duch wiediel rzka: Ey, tot ot Yeſſe plodu, z krale Dawydowa rodu 1930 czyſta panna ſynem poczne y porody; a to zrocznſvle dyecze bude gmenowano Emanuel, to znamenano geft andiel rady welykelyl. To ſie proroczſtwye wſelyke k geho narozeny kladlo; proto kdiz prokletie ſpadlo bylo ot nyeho do wyeka na nayprwnyeho czlowyeka, 1940 genz ruſyl yeho kazanye, pak tey kletwy y wazanye nemohl nykte rozwazaty, gedno ten, yenz lie tazati 1915 1925 1935 [37b] 1914 zkurze wzkurze Hs. — 1917 w(1)porzye] úpoře E; Gb. LF 9, 312. Vgl. V. 1708. — 1920 Gb. LF 9, 312 gegen E: juž nám túha. — 1927 ſwateho Ducha Hs. —
Strana 60
60 raczil z ſweho boſtwie ſylu. 1945 Maryu, czyftu pannu mylu, wzwolyl ſwemu tyelu k matcze y poſílal k nyey na poczatcze Gabriele archandiela, genz gyey ta poſelſtwye czela 1950 zwieftil we wliey doftuoynofty rzka: Zdrawa plna myloſti! Buoh ſ tebu, to wiez za czelo! Ynhedz ſie buoh w to cziſte tyelo wlozyl ſkrze gegie vcho 1955 y nefl tak to drahe rucho, yakz mu nyczlie neuſkodyl, az ſie w cziſtotie narodyl y chodyl na zemy telylto. A yakz ſye bilo ſtalo zle to 1960 ſkrze yeho kletwu k wyeku, wyeczne zatraczenye czlowieku, takez geho opyet zaſie muſſyl dobyty, wzepna ſye na krzyz, na nz pokornye wſtupyl 1965 a ſ ſwu drahu krwy wykupyl czlowyeka k geho dyedynye; vmrzel y lezal newynnye az do trzetieho dne w rowu; wſtal z mrtwich a ducholowu 1970 radu dyablowu przeſudyl, gyz byl czlowyeka przeludyl yablkem na zatraczenye wieczne. Tak nam geho przyſtye wdyeczne wſyem nawratylo ſpaſlenye. Wyeztez, ze to gynak nenye nez tak, yak ſem wam prawyla. Miſtrzy rzleczJechu: „Panno myla, [38b] powiez nam, kdiz Igiz] gieſt z mrtwich wſtal, dyablu, dies, czlowyeka otyal [38a] 1975 1945 fylnu mylu Hs. — 1946 konatcze P. — 1953—54 Inhedž sě v to čisté tělo vložil Bóh skrz jejie ucho E. —
60 raczil z ſweho boſtwie ſylu. 1945 Maryu, czyftu pannu mylu, wzwolyl ſwemu tyelu k matcze y poſílal k nyey na poczatcze Gabriele archandiela, genz gyey ta poſelſtwye czela 1950 zwieftil we wliey doftuoynofty rzka: Zdrawa plna myloſti! Buoh ſ tebu, to wiez za czelo! Ynhedz ſie buoh w to cziſte tyelo wlozyl ſkrze gegie vcho 1955 y nefl tak to drahe rucho, yakz mu nyczlie neuſkodyl, az ſie w cziſtotie narodyl y chodyl na zemy telylto. A yakz ſye bilo ſtalo zle to 1960 ſkrze yeho kletwu k wyeku, wyeczne zatraczenye czlowieku, takez geho opyet zaſie muſſyl dobyty, wzepna ſye na krzyz, na nz pokornye wſtupyl 1965 a ſ ſwu drahu krwy wykupyl czlowyeka k geho dyedynye; vmrzel y lezal newynnye az do trzetieho dne w rowu; wſtal z mrtwich a ducholowu 1970 radu dyablowu przeſudyl, gyz byl czlowyeka przeludyl yablkem na zatraczenye wieczne. Tak nam geho przyſtye wdyeczne wſyem nawratylo ſpaſlenye. Wyeztez, ze to gynak nenye nez tak, yak ſem wam prawyla. Miſtrzy rzleczJechu: „Panno myla, [38b] powiez nam, kdiz Igiz] gieſt z mrtwich wſtal, dyablu, dies, czlowyeka otyal [38a] 1975 1945 fylnu mylu Hs. — 1946 konatcze P. — 1953—54 Inhedž sě v to čisté tělo vložil Bóh skrz jejie ucho E. —
Strana 61
61 1980 a ſobye geho gmyeti chtiel, kamoz ſye on yelt potom dyel? gelczely na ſſwietie chody zde? Kateryna wecze k nym: „Ne, po ſwem wzkrzieſeny wſelyky 1985 zde byl czaſſek newelyky, w nyemz k apoſtolom przichazal, kdyz (gye) vczyl; pak gym kazal ruozno po wſem ſwietu gity wieru kazucze a krzítity 1990 we ym(y)e occze nebeſkeho, ſyna y ducha ſwateho, wſe gednoho hoſpodyna, a rzka: Ktoz z wyerneho czyna wam wierzy a krzczen bude, 1995 ten wiecznye vzdrawen bude. Potom pak wſtupyl na nebe a oſtawyl myeſto lebe nam ſwe tielo y krew ſwatu, abychomy giemu za tu 2000 fluzyly w †azney obiety, geho muky na pamyety �myely, diekugucz mu proto, ze ſye ten przezaduczy o to raczil gieti, ze vzdrawyl 2005 ny a wyeczney ſtraſty zbawyl. Tu on ſedy na ſtoliczy v occze buoha na prawiczy; o(d)nadz byl wſel, tamez wznyde, a odtowad opyet przyde 2010 zaſſie hroznych hnyewuow budyt, ſem zywich y mrthwich ſudyt ; w gehoz przyſtu k gehoz dworu muſye wlichny lude wzhuoru [39a] 1985 zdel kde Hs. — 1999 abychom i E; Gb. LF 9, 312. 2000 v laznejl v snažnej E; v zácnej Jireček, O zvláštn. 58. 2007 oсczc P.
61 1980 a ſobye geho gmyeti chtiel, kamoz ſye on yelt potom dyel? gelczely na ſſwietie chody zde? Kateryna wecze k nym: „Ne, po ſwem wzkrzieſeny wſelyky 1985 zde byl czaſſek newelyky, w nyemz k apoſtolom przichazal, kdyz (gye) vczyl; pak gym kazal ruozno po wſem ſwietu gity wieru kazucze a krzítity 1990 we ym(y)e occze nebeſkeho, ſyna y ducha ſwateho, wſe gednoho hoſpodyna, a rzka: Ktoz z wyerneho czyna wam wierzy a krzczen bude, 1995 ten wiecznye vzdrawen bude. Potom pak wſtupyl na nebe a oſtawyl myeſto lebe nam ſwe tielo y krew ſwatu, abychomy giemu za tu 2000 fluzyly w †azney obiety, geho muky na pamyety �myely, diekugucz mu proto, ze ſye ten przezaduczy o to raczil gieti, ze vzdrawyl 2005 ny a wyeczney ſtraſty zbawyl. Tu on ſedy na ſtoliczy v occze buoha na prawiczy; o(d)nadz byl wſel, tamez wznyde, a odtowad opyet przyde 2010 zaſſie hroznych hnyewuow budyt, ſem zywich y mrthwich ſudyt ; w gehoz przyſtu k gehoz dworu muſye wlichny lude wzhuoru [39a] 1985 zdel kde Hs. — 1999 abychom i E; Gb. LF 9, 312. 2000 v laznejl v snažnej E; v zácnej Jireček, O zvláštn. 58. 2007 oсczc P.
Strana 62
62 ſwymy tiely z mrtwich wſtaty 2015 a z ſwych diel odpowiedaty. Tu ſye ſtane zaloſt hrozna nad tiem kazdym, ktoz lie pozna, ze neplnyl wuole geho. Ten bude odſuzen wſeho 2020 dobreho y wliey vtiechy, poydet a neſla ſwe hrziechy I hroznym krzykem na lewyczy do pekla, kdez wiecznu czticzy nekonecznye bude gmyety. A dobrzy ſye budu ſmyeti, diekugicze z toho bohu, ez glu veho wuoly mnohu plnyly, na ſwietie bywlie, bludney wiery ſye pokrywlie, 2030 doſluzyly ſie zadoſti geho buduczie radoſti. Ty nebudu gmyeti Imutkuow, ale dle ſwich dobrych ſkutkuow geho prawey ruky doydu, 2035 I nymz v wiecznu radoſt poydu. Miſtrzi rze czelchu: „Panno kraſna, bohu lyba v wiehlaſſna! Powiez nam to z twey myloſty, ktere glu pak potrzebnoſti to? Czoly ſie wyklada tyem, ez gie tak z mrtwich wſtaty wſyem a gity na poſuzenye?" Procz giz na tom doſty nenye, kdyz czlowyek bude ſmrty ſtrczen, by byl ſcowan neb odſuzen, a nebera na ſie znowa tyela a wſtawanie z rowa? 2040 2025 [39b] 2045 2038—42 Zur Erklärung der Verse und des Ausdrucks z tvej milosti Jedlička LF 21, 69—71. — 2044 strczen] střen E, Gb. LF 9, 313. —
62 ſwymy tiely z mrtwich wſtaty 2015 a z ſwych diel odpowiedaty. Tu ſye ſtane zaloſt hrozna nad tiem kazdym, ktoz lie pozna, ze neplnyl wuole geho. Ten bude odſuzen wſeho 2020 dobreho y wliey vtiechy, poydet a neſla ſwe hrziechy I hroznym krzykem na lewyczy do pekla, kdez wiecznu czticzy nekonecznye bude gmyety. A dobrzy ſye budu ſmyeti, diekugicze z toho bohu, ez glu veho wuoly mnohu plnyly, na ſwietie bywlie, bludney wiery ſye pokrywlie, 2030 doſluzyly ſie zadoſti geho buduczie radoſti. Ty nebudu gmyeti Imutkuow, ale dle ſwich dobrych ſkutkuow geho prawey ruky doydu, 2035 I nymz v wiecznu radoſt poydu. Miſtrzi rze czelchu: „Panno kraſna, bohu lyba v wiehlaſſna! Powiez nam to z twey myloſty, ktere glu pak potrzebnoſti to? Czoly ſie wyklada tyem, ez gie tak z mrtwich wſtaty wſyem a gity na poſuzenye?" Procz giz na tom doſty nenye, kdyz czlowyek bude ſmrty ſtrczen, by byl ſcowan neb odſuzen, a nebera na ſie znowa tyela a wſtawanie z rowa? 2040 2025 [39b] 2045 2038—42 Zur Erklärung der Verse und des Ausdrucks z tvej milosti Jedlička LF 21, 69—71. — 2044 strczen] střen E, Gb. LF 9, 313. —
Strana 63
63 Protyw tomu wecze ona: „Tadiz ny buoh y dokona. 2050 To wam dolyczy rozumnye a wy take ſliſte vmn(y)e. Buoh geft prawie dokonany na wſem, we wſem, na wlie ſtrany, ny w czemz nema nedoſtatka, 2055 ale plneho poczatka, w nyemz ſye nyczile nedoſtawa, ale wſeho mu zoſtawa; y gieft tieleffney poſtawy dokonany czlowiek prawy. Wſady geho geſt plneczko, ſkrz nen, z nyeho a w nyem wſeczko geſt. Poſlyſtez mnye gyſtie w dyek, procz geſt Adam ſlul czlowyek a my takez wliczkny po nyem. To ſie tak wyklada o nyem, ez zde zlo myel w teyto †ryty a tam wiek v wieczney bity. Protoz, by tak dulye byla wiecz tam, yakz by tiela zbyla, 2070 nebyla by dokonana; neb[o] ona gma zde za pana tielo v bozyem obraze, gehoz dle (gieft) tyelu blazye. Podle duſſye ſpolu ſtane, 2075 kdiz k ſudu z mrtwich wſtane: geſtly zde dobrze ſluzila, toho bude tam vzyla o(t) bozieho powolenye, by nebylo rozdyelenye 2080 nez tak, yakz ſmy z nyeho poſíly, abichom(y) take doſíly 2060 2065 [40a] [40b 2066 zlu Hs; žiti E. Gb. LF 9, 313; 20,328. — 2067 Hs. viel- leicht vwieczney (vgl. 2083 u. ö.) = vwieczneym? oder Schreibfehler lür vwyecznyem ? Dann entspräche nicht byt, — i fem. (Gb. Slov.), son dern bytie = Aufenthalt, Leben. —
63 Protyw tomu wecze ona: „Tadiz ny buoh y dokona. 2050 To wam dolyczy rozumnye a wy take ſliſte vmn(y)e. Buoh geft prawie dokonany na wſem, we wſem, na wlie ſtrany, ny w czemz nema nedoſtatka, 2055 ale plneho poczatka, w nyemz ſye nyczile nedoſtawa, ale wſeho mu zoſtawa; y gieft tieleffney poſtawy dokonany czlowiek prawy. Wſady geho geſt plneczko, ſkrz nen, z nyeho a w nyem wſeczko geſt. Poſlyſtez mnye gyſtie w dyek, procz geſt Adam ſlul czlowyek a my takez wliczkny po nyem. To ſie tak wyklada o nyem, ez zde zlo myel w teyto †ryty a tam wiek v wieczney bity. Protoz, by tak dulye byla wiecz tam, yakz by tiela zbyla, 2070 nebyla by dokonana; neb[o] ona gma zde za pana tielo v bozyem obraze, gehoz dle (gieft) tyelu blazye. Podle duſſye ſpolu ſtane, 2075 kdiz k ſudu z mrtwich wſtane: geſtly zde dobrze ſluzila, toho bude tam vzyla o(t) bozieho powolenye, by nebylo rozdyelenye 2080 nez tak, yakz ſmy z nyeho poſíly, abichom(y) take doſíly 2060 2065 [40a] [40b 2066 zlu Hs; žiti E. Gb. LF 9, 313; 20,328. — 2067 Hs. viel- leicht vwieczney (vgl. 2083 u. ö.) = vwieczneym? oder Schreibfehler lür vwyecznyem ? Dann entspräche nicht byt, — i fem. (Gb. Slov.), son dern bytie = Aufenthalt, Leben. —
Strana 64
64 ſkrz nen ſweho dokonanye a w nyem myely I nym poznanie, [neb] doyducze rozkofſy wyecznye. Proto vczynte wy wdiecznye dokonanye myſtrzy ſwemu, wezmucz rozum k ſmylu cznemu, oſtawtez ſie wſeho bluda, kazdy wyery wſie dobuda, 2090 rozmyflecz ſie na ta ſlowa, giez boh ſkrze prorokowa vſta rzekl, na nyez ſye wraczyw, wſech mudrczuow mudroſt zatratyw y wſiech ch y)trezuow chitroft zkazi. Pro nyez ya wam wſiem to razy, by wy ſye bohu wſlanyely a modlam ſye neklanyely tyem, yez ſu padielczy hruwy, o nychz prorok tak rzka mluwy: 2100 Víta gmagy a nemluwye; rucze gmagy, gyma hruwie nebudu nyczlie makaty; oczy gmagi a blikaty nemohu (ny) zraku plodye; 2105 nohy gmagy a nechodye; nolſy magy a nepyſſie; vſſy gmagy a neſlyſye; hrdla doſty hladka gmagy, awſak gymy newolagy : 2110 takez wſyczkny zmameny budu ty, gyz w nye wyerzye, w uobludu glucze a czynyecz gye take." Protoz oſtanucze wſake 2085 2095 [41a 2077 vczyla P, učila E, vzyla Hs = užila. Derselbe Fehler 2163. Zu bude užila Gb. HM III2,426. [AlxB. 8, 43 derselbe Reim]. — 2083 awnyje P, doch zeigt die Hs awnye. — 2084 wyeczney Hs. — 2089 wlie] sě E, v sč LF 12, 132. — 2092 nanyez] nangoz P, na mír E. — 2094 zkazi] zatraty Hs. Gb. LF 9, 313. — 2096 wſlanyely] vzkláněli E; LF 9, 313. — 2106 nepyssie] gegen E 211 pýjchati Gb. LF, 9, 315 ad 2205. —
64 ſkrz nen ſweho dokonanye a w nyem myely I nym poznanie, [neb] doyducze rozkofſy wyecznye. Proto vczynte wy wdiecznye dokonanye myſtrzy ſwemu, wezmucz rozum k ſmylu cznemu, oſtawtez ſie wſeho bluda, kazdy wyery wſie dobuda, 2090 rozmyflecz ſie na ta ſlowa, giez boh ſkrze prorokowa vſta rzekl, na nyez ſye wraczyw, wſech mudrczuow mudroſt zatratyw y wſiech ch y)trezuow chitroft zkazi. Pro nyez ya wam wſiem to razy, by wy ſye bohu wſlanyely a modlam ſye neklanyely tyem, yez ſu padielczy hruwy, o nychz prorok tak rzka mluwy: 2100 Víta gmagy a nemluwye; rucze gmagy, gyma hruwie nebudu nyczlie makaty; oczy gmagi a blikaty nemohu (ny) zraku plodye; 2105 nohy gmagy a nechodye; nolſy magy a nepyſſie; vſſy gmagy a neſlyſye; hrdla doſty hladka gmagy, awſak gymy newolagy : 2110 takez wſyczkny zmameny budu ty, gyz w nye wyerzye, w uobludu glucze a czynyecz gye take." Protoz oſtanucze wſake 2085 2095 [41a 2077 vczyla P, učila E, vzyla Hs = užila. Derselbe Fehler 2163. Zu bude užila Gb. HM III2,426. [AlxB. 8, 43 derselbe Reim]. — 2083 awnyje P, doch zeigt die Hs awnye. — 2084 wyeczney Hs. — 2089 wlie] sě E, v sč LF 12, 132. — 2092 nanyez] nangoz P, na mír E. — 2094 zkazi] zatraty Hs. Gb. LF 9, 313. — 2096 wſlanyely] vzkláněli E; LF 9, 313. — 2106 nepyssie] gegen E 211 pýjchati Gb. LF, 9, 315 ad 2205. —
Strana 65
65 obludy, drzte ſye cznoſty, 2115 abyfte wrchnyey mudrofty tak nebyly otluczeny, ale k bohu przyluczeny. Kdyz dyewka ty wſeczky wieczy domluwy, yak ſama chtieczy, 2120 a gyneho mnoho czyſla, k nyemuz nemam tolyk ſmylla, bych mohl to wſye wyprawyty, tehdy myſtrzy ſye nawiczy poczechu, tuz myllecz w ſtrachu. Wlichny zahanbeny ſtachu y omameny tak hlupye, ez gich kazdy yako w ſlupie occzy poſtawyw hledieſe. W tomz tak zadny newyediele 2130 any vmyegiele z nowa tomu naymenlieho flowa otpowiediety ny rzeczy, nez tiech tpocze wleczy yazyk wlie† a k zemy nycze. Tehdy tiefarz na nye wzkrzycze hnyewnym hlaſſem, gym na wzdoru wſtaw (ſ) ſwey ſtolicze nahoru rzka: „O przehanebny chlapy! nedarmo ſte ſluly lapy. Negſte myſtrzy ale ſlupczy! Czo ſtogyte yako trupczy, oſlnuwſe y zdrzewyenyewſe, ohlec(h)ſye y onyemyewlye, ſlowa rzeczy neumyegicz, 2145 any placzicz ny ſye ſmyegicz, gednoz bledete prokyſle? Takly wy na waſem ſmyſſle 2125 2135 2140 [41b] 2118 Hs wieczy, über w ein rz; LF 21, 66. — 2123 nawieczy Hs. — 2124 tuz] E túž, Komp. zu tuhý; Gb. LF 9, 314 = Adverb. — 2133—34: než těch všech sě poče vléci jazyk a zrak k zemi niče E. Zu niče Gb. LF 9, 314. — 2135 ciesarz P. — Spina, Katharinen-Legende.
65 obludy, drzte ſye cznoſty, 2115 abyfte wrchnyey mudrofty tak nebyly otluczeny, ale k bohu przyluczeny. Kdyz dyewka ty wſeczky wieczy domluwy, yak ſama chtieczy, 2120 a gyneho mnoho czyſla, k nyemuz nemam tolyk ſmylla, bych mohl to wſye wyprawyty, tehdy myſtrzy ſye nawiczy poczechu, tuz myllecz w ſtrachu. Wlichny zahanbeny ſtachu y omameny tak hlupye, ez gich kazdy yako w ſlupie occzy poſtawyw hledieſe. W tomz tak zadny newyediele 2130 any vmyegiele z nowa tomu naymenlieho flowa otpowiediety ny rzeczy, nez tiech tpocze wleczy yazyk wlie† a k zemy nycze. Tehdy tiefarz na nye wzkrzycze hnyewnym hlaſſem, gym na wzdoru wſtaw (ſ) ſwey ſtolicze nahoru rzka: „O przehanebny chlapy! nedarmo ſte ſluly lapy. Negſte myſtrzy ale ſlupczy! Czo ſtogyte yako trupczy, oſlnuwſe y zdrzewyenyewſe, ohlec(h)ſye y onyemyewlye, ſlowa rzeczy neumyegicz, 2145 any placzicz ny ſye ſmyegicz, gednoz bledete prokyſle? Takly wy na waſem ſmyſſle 2125 2135 2140 [41b] 2118 Hs wieczy, über w ein rz; LF 21, 66. — 2123 nawieczy Hs. — 2124 tuz] E túž, Komp. zu tuhý; Gb. LF 9, 314 = Adverb. — 2133—34: než těch všech sě poče vléci jazyk a zrak k zemi niče E. Zu niče Gb. LF 9, 314. — 2135 ciesarz P. — Spina, Katharinen-Legende.
Strana 66
66 zeníka mocz gyz obludyla y ſſwu rzeczy przeſudyſa, 2150 yakz was kazdy zmamen ſtogy? Geden myſtr z nych wecze: „Twogy hnyewy, czyeſarzy, ny budie, ale wſakz nam neoſtudye prawdy, gyz ſlyſymy ſamy. 2155 Nam ſu wſychny myſtrzy znamy, * * * * * * * Wſak tiech y zadny v przyetie nykdy neſmyel pomyſlyti na to, by ſye protywyti 2160 chtiel nam na kterem vczeny; pakly lie kte v podrzeny nas kteremu †proprotywyl, ten gie toho tak tiem vzyl, ez ho kazdy rzeczy ſchluſtyl, yakz ot toho I hanbu puſtil. Ale protyw teito dyewcze nenye y gednoho piewcze any howorzicze zdeſſe, neb giez to vczenye neſle, 2170 toho ſye me ſrdcze leka y glu my welmy daleka gegie ſlowa y rozumy K tomu ſwiedſie mogy vmy, ez k nam toto w drahem ſluſie nemluwy tieleſna dulie, ale weleſenftwie moczne, vtielitelnye pomoczne wliem wyerziczyem, to my znamy, gemuzto ſye poddawamy: 2165 2175 [42a] [42b] 2156 E ergänzt: co jich koli na všem světě. — 2161 v podrzenyl v pozdržení E, dagegen Gb. LF 9, 314. — 2162 proprotywyl] protiv lučil E mit Rücksicht auf die falsche Lesung P vczyl 2163. Zur Er- klärung LF 15, 106. — 2169 gieyz Hs; jejž co E; LF 15, 107. — 2174 toto w drahem] Rasur. — 2176 welelenstwie] E 217 (vel-sen); J. Černý, Leg. o sv. Kat. a RKZ (1886), 23; Jireček, O zvláštn. 57 = majestas; Flajšhans LF 20, 328 = daemonium. — 2178 zname Hs. —
66 zeníka mocz gyz obludyla y ſſwu rzeczy przeſudyſa, 2150 yakz was kazdy zmamen ſtogy? Geden myſtr z nych wecze: „Twogy hnyewy, czyeſarzy, ny budie, ale wſakz nam neoſtudye prawdy, gyz ſlyſymy ſamy. 2155 Nam ſu wſychny myſtrzy znamy, * * * * * * * Wſak tiech y zadny v przyetie nykdy neſmyel pomyſlyti na to, by ſye protywyti 2160 chtiel nam na kterem vczeny; pakly lie kte v podrzeny nas kteremu †proprotywyl, ten gie toho tak tiem vzyl, ez ho kazdy rzeczy ſchluſtyl, yakz ot toho I hanbu puſtil. Ale protyw teito dyewcze nenye y gednoho piewcze any howorzicze zdeſſe, neb giez to vczenye neſle, 2170 toho ſye me ſrdcze leka y glu my welmy daleka gegie ſlowa y rozumy K tomu ſwiedſie mogy vmy, ez k nam toto w drahem ſluſie nemluwy tieleſna dulie, ale weleſenftwie moczne, vtielitelnye pomoczne wliem wyerziczyem, to my znamy, gemuzto ſye poddawamy: 2165 2175 [42a] [42b] 2156 E ergänzt: co jich koli na všem světě. — 2161 v podrzenyl v pozdržení E, dagegen Gb. LF 9, 314. — 2162 proprotywyl] protiv lučil E mit Rücksicht auf die falsche Lesung P vczyl 2163. Zur Er- klärung LF 15, 106. — 2169 gieyz Hs; jejž co E; LF 15, 107. — 2174 toto w drahem] Rasur. — 2176 welelenstwie] E 217 (vel-sen); J. Černý, Leg. o sv. Kat. a RKZ (1886), 23; Jireček, O zvláštn. 57 = majestas; Flajšhans LF 20, 328 = daemonium. — 2178 zname Hs. —
Strana 67
67 2180 duch ſwaty, genz gelt w ny wſtupil, ten ny zzeſſyl y ohlupyl bozy moczi, o nyemz cziſta mluwy tato panna giſta. Sobye myſtrowſtwym neſpomuozem, 2185 nycz krzywu rzeczy nemozem any chczemy any Imyemy. Protoz tobie to powyemy, czieſarzy, wlichny nematnye: poznawamyt ſie vdatnye, 2190 ezt ſye I namy twoy blud myne ; neukazefly nam gyne modly neb wyery cziſczeylie, geſto by byla giſtieyſye nez twoy ſtaw ye, w nyemz Ityl przebywas, 2195 tehda wyez, ez darmo zywas, neb ſmy twu myloſt ztratyly, dneſ ſye wlichny obratyly wyernym ſrdczem, myſlu czyſtu k laſkawemu Yeſu Kryſtu, 2200 gehoz bozym ſynem znamy a za geden buoh giey gmamy plney moczy, plne cznoſty nekonecznye v wiecznoſty. A kdyz czieſarz to vſlyſie, 2205 ſ hroznym hnyewem ſede pyſe, vtieragye potu z czela. Geho myll by neweſſela, trzaſſa ſie yako z omraza. Rychle proſtrzed myeſta kaza 2210 ohen welyky wznyetyty rzka: „Tyto ſye oſwietity chtie, hanyegicz nalye bohy!" Swazawſe gym rucze, nohy, wſchechny w uohen vmetachu, 2215 w nyemz ony beze wleho ſtrachu [43a] 2185 krzywey Hs. — 2190 ſwoy Hs. — 2194 yo P. — 2195 zynwas Hs. — 2205 pyſe] Part. praes. pyšěli Gb. LF 9, 315. v pyše E. —
67 2180 duch ſwaty, genz gelt w ny wſtupil, ten ny zzeſſyl y ohlupyl bozy moczi, o nyemz cziſta mluwy tato panna giſta. Sobye myſtrowſtwym neſpomuozem, 2185 nycz krzywu rzeczy nemozem any chczemy any Imyemy. Protoz tobie to powyemy, czieſarzy, wlichny nematnye: poznawamyt ſie vdatnye, 2190 ezt ſye I namy twoy blud myne ; neukazefly nam gyne modly neb wyery cziſczeylie, geſto by byla giſtieyſye nez twoy ſtaw ye, w nyemz Ityl przebywas, 2195 tehda wyez, ez darmo zywas, neb ſmy twu myloſt ztratyly, dneſ ſye wlichny obratyly wyernym ſrdczem, myſlu czyſtu k laſkawemu Yeſu Kryſtu, 2200 gehoz bozym ſynem znamy a za geden buoh giey gmamy plney moczy, plne cznoſty nekonecznye v wiecznoſty. A kdyz czieſarz to vſlyſie, 2205 ſ hroznym hnyewem ſede pyſe, vtieragye potu z czela. Geho myll by neweſſela, trzaſſa ſie yako z omraza. Rychle proſtrzed myeſta kaza 2210 ohen welyky wznyetyty rzka: „Tyto ſye oſwietity chtie, hanyegicz nalye bohy!" Swazawſe gym rucze, nohy, wſchechny w uohen vmetachu, 2215 w nyemz ony beze wleho ſtrachu [43a] 2185 krzywey Hs. — 2190 ſwoy Hs. — 2194 yo P. — 2195 zynwas Hs. — 2205 pyſe] Part. praes. pyšěli Gb. LF 9, 315. v pyše E. —
Strana 68
68 przygiechu to vmuczenye ſkrze dyewczye ponuczenye; pro nyez vmuczenye zwany bichu, glucz koronowany, 2220 do wieczney radoſty I bohem. Tu ſie przi ludu przemnohem na nych pokaza dyw kraſny, ez tiech kazdy myſtr wiehlaſny kraſnye yako ſpye lezyeſe, 2225 ze na nych na w ſech nebyele any rucho any wlaſy neopolelo w ty czaſſy. To geſt wyerna prawda czela. Pak cznye krzeſtyene gich tyela 2230 w noczy wzemſe pohrabachu, pro nyez wliczkny chwalu wzdachu Jelu Kryſtu laſkauemu, wzdy owſem bohu mocznemu. A kdyz ſie to wſeczko ſkona, 2235 czyelarz Maxencius wſtona, wezrzew na tu pannu pylnye, hnyewagie ſie z toho ſylnye, wyda gy tak twrdey wyery, a y zaducziey odpyery 2240 protyw gyey nemohl myety; kaza gy ſwym ſluham gieti y mucziti w nemyloſty. Tito ſluhy bez chuloſty, o to ſie nycz netazawſye, 2245 w tu ſye zadnu vwazawſye, ynhed ſwleku czyſtu nyty y poczechu byczy byty. A ty biczowe tak biechu vczynyeny, yakz gie w ſpiechu 2250 czieſarz biele kazal z hnyewu przyprawity pro tu dyewu, [43b] [44a] 2218 zwanyl znamy Hs. — 2224 lezyeze Hs. — 2232 latka- nemu P. — 2238 tvrdey P. — 2240 gyeyl jejie E. —
68 przygiechu to vmuczenye ſkrze dyewczye ponuczenye; pro nyez vmuczenye zwany bichu, glucz koronowany, 2220 do wieczney radoſty I bohem. Tu ſie przi ludu przemnohem na nych pokaza dyw kraſny, ez tiech kazdy myſtr wiehlaſny kraſnye yako ſpye lezyeſe, 2225 ze na nych na w ſech nebyele any rucho any wlaſy neopolelo w ty czaſſy. To geſt wyerna prawda czela. Pak cznye krzeſtyene gich tyela 2230 w noczy wzemſe pohrabachu, pro nyez wliczkny chwalu wzdachu Jelu Kryſtu laſkauemu, wzdy owſem bohu mocznemu. A kdyz ſie to wſeczko ſkona, 2235 czyelarz Maxencius wſtona, wezrzew na tu pannu pylnye, hnyewagie ſie z toho ſylnye, wyda gy tak twrdey wyery, a y zaducziey odpyery 2240 protyw gyey nemohl myety; kaza gy ſwym ſluham gieti y mucziti w nemyloſty. Tito ſluhy bez chuloſty, o to ſie nycz netazawſye, 2245 w tu ſye zadnu vwazawſye, ynhed ſwleku czyſtu nyty y poczechu byczy byty. A ty biczowe tak biechu vczynyeny, yakz gie w ſpiechu 2250 czieſarz biele kazal z hnyewu przyprawity pro tu dyewu, [43b] [44a] 2218 zwanyl znamy Hs. — 2224 lezyeze Hs. — 2232 latka- nemu P. — 2238 tvrdey P. — 2240 gyeyl jejie E. —
Strana 69
69 chtie, by wezrzela w gich bohy. Kazdy bicz ten trzy bathohy ſkrute wlaſenym gmyegieſe 2255 a na kazdem konczy biele vzel zawazan polowem, a ty vzly pak olowem biechu chitrnye oblyty a w tiech olowcziech zalyty 2260 gehelne vdycze ſylne, yakz kdyz ſluhy z myſly pylne byczy vderzichu k tyelu, acz kde batoh kozy czelu oſtawyl, to pak zkazyechu 2265 vzlowe, giz prorazyechu tu newynnu zadnu kozy; az pak v tom uzlowem lozy vdicze ſye zawadyeſe a to maſlo wyſadiele, boleſtywye derucz zaſſye. O kaka odywa ſta ſye, Jeſu Kryfte, nad twu ladu, giez bieſe w rozkoſſy z mladu v Koſta, moczneho krale, 2275 gedynka we czty y w chwale v ſwe matky cznye wzchowana, kdez ny boleſt any rana na ny nykdy nepowſtala any vraza kdy znala; 2280 nez yakz ſluſye byty dczerzy, gez geſt occzy y materzy gedynu, glucz przy bohatſtwy: takez ona v poſtatſtwy gmyela zemye, hrady, myeſta. 2285 O Yeſu, kak twa newyeſta 2270 [44b] 2252 wezrzela] věřila Pelikán LF 18,66.—2264 zkazichu, pro- razichu E, dagegen LF 12, 133. — 2267 azl Czoz Hs. — 2278 nepo- ſlala Hs. —
69 chtie, by wezrzela w gich bohy. Kazdy bicz ten trzy bathohy ſkrute wlaſenym gmyegieſe 2255 a na kazdem konczy biele vzel zawazan polowem, a ty vzly pak olowem biechu chitrnye oblyty a w tiech olowcziech zalyty 2260 gehelne vdycze ſylne, yakz kdyz ſluhy z myſly pylne byczy vderzichu k tyelu, acz kde batoh kozy czelu oſtawyl, to pak zkazyechu 2265 vzlowe, giz prorazyechu tu newynnu zadnu kozy; az pak v tom uzlowem lozy vdicze ſye zawadyeſe a to maſlo wyſadiele, boleſtywye derucz zaſſye. O kaka odywa ſta ſye, Jeſu Kryfte, nad twu ladu, giez bieſe w rozkoſſy z mladu v Koſta, moczneho krale, 2275 gedynka we czty y w chwale v ſwe matky cznye wzchowana, kdez ny boleſt any rana na ny nykdy nepowſtala any vraza kdy znala; 2280 nez yakz ſluſye byty dczerzy, gez geſt occzy y materzy gedynu, glucz przy bohatſtwy: takez ona v poſtatſtwy gmyela zemye, hrady, myeſta. 2285 O Yeſu, kak twa newyeſta 2270 [44b] 2252 wezrzela] věřila Pelikán LF 18,66.—2264 zkazichu, pro- razichu E, dagegen LF 12, 133. — 2267 azl Czoz Hs. — 2278 nepo- ſlala Hs. —
Strana 70
70 truchle ſtalie obnazena dle tweho ſlawneho gmena, yakz ſlubyla biele tobye, mymo tye nechtieczy lobye wolyti gyneho chotye. Proto tiezke muky pro tye myle y pokornye trpyela, neb ty ſluhy gegie tyela miekkofty nelytowachu, 2295 w tu zaduczy kozy prachu byczy ze wſeho ramene, yakz od kazdeho pramene ſtanyeſe ſye wilaſcye ſkoda y negednaka nehoda 2300 na gegyem czyltuczyem tyele. Tot tu dle ſweho przyetele z ſeſty barew czyſta meſla v wyerney myloſty neſla, yakoz wyerna myla ſweho noſyty gma dle myleho. Prwny barwu neſla w ſpiechu, ez tye lyczczy, geſto ktwiechu v byele (y) w czerwenoſty, tye lie obye w tey zaloſty 2310 zmyenywſe, wſak krwe nezbywſe, ale kraſu ſwu pokrywſye, zelenalta prawym ſtudem, ez przed tyem pohaníkym bludem ſtaſe obnazena gluczy. V prawe myloſty wruczy, ſpenſy ſwogy rucze k ſobye, zatworzywſy occzy obye, hlawu ſchylywly ſye tyſy. Nad nyz ty pohany lyſſy 2320 dywoke bytie tworzyechu, od nychzto ran ſye norzvechu 2290 2305 2315 [45a] 2301—2380 Zur Farbensymbolik Pelikán LF 18, 66 — 73. — 2313 bludem] ludem E. — 2321 norzyechu Hs. nořiechu E. —
70 truchle ſtalie obnazena dle tweho ſlawneho gmena, yakz ſlubyla biele tobye, mymo tye nechtieczy lobye wolyti gyneho chotye. Proto tiezke muky pro tye myle y pokornye trpyela, neb ty ſluhy gegie tyela miekkofty nelytowachu, 2295 w tu zaduczy kozy prachu byczy ze wſeho ramene, yakz od kazdeho pramene ſtanyeſe ſye wilaſcye ſkoda y negednaka nehoda 2300 na gegyem czyltuczyem tyele. Tot tu dle ſweho przyetele z ſeſty barew czyſta meſla v wyerney myloſty neſla, yakoz wyerna myla ſweho noſyty gma dle myleho. Prwny barwu neſla w ſpiechu, ez tye lyczczy, geſto ktwiechu v byele (y) w czerwenoſty, tye lie obye w tey zaloſty 2310 zmyenywſe, wſak krwe nezbywſe, ale kraſu ſwu pokrywſye, zelenalta prawym ſtudem, ez przed tyem pohaníkym bludem ſtaſe obnazena gluczy. V prawe myloſty wruczy, ſpenſy ſwogy rucze k ſobye, zatworzywſy occzy obye, hlawu ſchylywly ſye tyſy. Nad nyz ty pohany lyſſy 2320 dywoke bytie tworzyechu, od nychzto ran ſye norzvechu 2290 2305 2315 [45a] 2301—2380 Zur Farbensymbolik Pelikán LF 18, 66 — 73. — 2313 bludem] ludem E. — 2321 norzyechu Hs. nořiechu E. —
Strana 71
71 bleſky z gegie oczy vaſnu w horkych kropkach czylu neczaſnu przyel tie lyczczy dle boleſty Druhu barwu bez wſyey peſty neſla dle gynych nadyegy; ba kterey geft kdy mylegy byl ktery chot nez tey drahelyl, ez gegie byeluczye nahe 2330 tyelo przed pohanſtwem ſtkwyele, na nyemzto czrwena ktwyele barwa ot gegye krwe ſwatelyl, kteru Igyz to] ty panoſye klate zkropychu tu byeloft ſtkwuczy. Mezy tyem pak mnohu ktwuczy rozy byele toho czaſſa znaty z kuoze y od mala, yakz gye vdycze zahmawſye, mnohe od koſty wydrawſye 2340 oſtawyly biechu ſwrchu; ty pak zmrtwyewſe na wrchu czrnachu ſye boleſtywye. Patu barwu zaloſtywye neſla dle vſtawiczno ſty ſwemu choty wſe k lyboſty yako gyſta wyerna ſluha. Negedna bathozna duha boleſt gy k ſrdeczku wzdrziehſy (a) pod kozy I krwy nabyehſy, 2350 modraſye ſye, ſtelku zſtahſy, mezy rany ſye rozprzahſy, kadyz mukarz byczem myerzyl. Neſnad bich gyz tomu wyerzyl, by nynye ktera bez omyla 2355 tak wyerney myloſty byla 2325 2335 2345 [46a] [45b] 2330 stkwyele] siehe Anmerk. zu V. 1716. — 2333 kleru] deutlich Hs; ktem P. — klete Hs. —2338 zahmawsye Hs deutlich; zahnawsye P; zahnavše Kebrle LF 15, 109 gegen zahmavše E (219). — 2347 ducha Hs. — 2354 by některá E. —
71 bleſky z gegie oczy vaſnu w horkych kropkach czylu neczaſnu przyel tie lyczczy dle boleſty Druhu barwu bez wſyey peſty neſla dle gynych nadyegy; ba kterey geft kdy mylegy byl ktery chot nez tey drahelyl, ez gegie byeluczye nahe 2330 tyelo przed pohanſtwem ſtkwyele, na nyemzto czrwena ktwyele barwa ot gegye krwe ſwatelyl, kteru Igyz to] ty panoſye klate zkropychu tu byeloft ſtkwuczy. Mezy tyem pak mnohu ktwuczy rozy byele toho czaſſa znaty z kuoze y od mala, yakz gye vdycze zahmawſye, mnohe od koſty wydrawſye 2340 oſtawyly biechu ſwrchu; ty pak zmrtwyewſe na wrchu czrnachu ſye boleſtywye. Patu barwu zaloſtywye neſla dle vſtawiczno ſty ſwemu choty wſe k lyboſty yako gyſta wyerna ſluha. Negedna bathozna duha boleſt gy k ſrdeczku wzdrziehſy (a) pod kozy I krwy nabyehſy, 2350 modraſye ſye, ſtelku zſtahſy, mezy rany ſye rozprzahſy, kadyz mukarz byczem myerzyl. Neſnad bich gyz tomu wyerzyl, by nynye ktera bez omyla 2355 tak wyerney myloſty byla 2325 2335 2345 [46a] [45b] 2330 stkwyele] siehe Anmerk. zu V. 1716. — 2333 kleru] deutlich Hs; ktem P. — klete Hs. —2338 zahmawsye Hs deutlich; zahnawsye P; zahnavše Kebrle LF 15, 109 gegen zahmavše E (219). — 2347 ducha Hs. — 2354 by některá E. —
Strana 72
72 a ſwemu choty ta(k) przala, by pro n gedney ranye ſtala, gelto ſwata Kateryna, rozkolna dczy materzyna, 2360 mnoho ſet na ſobye gmyela. W ſeſtu barwu byele doſpyela, by ſie odiela w tez czaſſy, w nyez gegie zaduczye wlaſſy tu take trpiechu za to, 2365 giez ſye draze nez wſe zlatto ſtkwiechu, czoz| ho gelt na ſwyetie. Ty ſye w zaloſtywe przyetye chwyegiechu po gegye pleczy, a kdez ty byczowe meczy, 2370 mezy nye ſye zapletiechu, tu gye y I plty wytrhnyechu; pak zwyezenym gducze zaſye oſtanyechu gy v maſſe, w nyemz ſye ſkrze krew bleſknyechu. Tak ſye ty barwy leſknyechu wſeczko druha przemo druze, zde v maſſe, onde w duze, byele, czrn(y)e v zelen(v)e, modrzye, zlutye y czrwenye, 2380 kazda w ſwey wlaſtney poſtatye. Ach, tot myloft tu bohatye byele ſtany wſye rozbyla, ez ta panna bohu myla muoze ſtrpyety to bytye. 2385 Drahe Yzaldy napytie byele gy drzyewe zawdano, kdyz we ſnach by dokonano 2375 [46b] 2367 wzlattywe oder wzloſtywe Hs; u zvláštivé E; v žalostivé Gb. LF 9, 316. — 2369 meczyl mec = met Subst. fem. E (204); mecí = 3. pl. praes. metati, mecu Gb. LF 9, 316. — 2372 zwyezenym] s vie- žením = vázání E (217); zvězením Subst. verb. zu zviesti Gb. LF 9, 316; vgl. LF 6, 237. — 2374 blesknyesye Hs. — 2376 druha] Hs vielleicht — draha. — 2382 wſye] své E.
72 a ſwemu choty ta(k) przala, by pro n gedney ranye ſtala, gelto ſwata Kateryna, rozkolna dczy materzyna, 2360 mnoho ſet na ſobye gmyela. W ſeſtu barwu byele doſpyela, by ſie odiela w tez czaſſy, w nyez gegie zaduczye wlaſſy tu take trpiechu za to, 2365 giez ſye draze nez wſe zlatto ſtkwiechu, czoz| ho gelt na ſwyetie. Ty ſye w zaloſtywe przyetye chwyegiechu po gegye pleczy, a kdez ty byczowe meczy, 2370 mezy nye ſye zapletiechu, tu gye y I plty wytrhnyechu; pak zwyezenym gducze zaſye oſtanyechu gy v maſſe, w nyemz ſye ſkrze krew bleſknyechu. Tak ſye ty barwy leſknyechu wſeczko druha przemo druze, zde v maſſe, onde w duze, byele, czrn(y)e v zelen(v)e, modrzye, zlutye y czrwenye, 2380 kazda w ſwey wlaſtney poſtatye. Ach, tot myloft tu bohatye byele ſtany wſye rozbyla, ez ta panna bohu myla muoze ſtrpyety to bytye. 2385 Drahe Yzaldy napytie byele gy drzyewe zawdano, kdyz we ſnach by dokonano 2375 [46b] 2367 wzlattywe oder wzloſtywe Hs; u zvláštivé E; v žalostivé Gb. LF 9, 316. — 2369 meczyl mec = met Subst. fem. E (204); mecí = 3. pl. praes. metati, mecu Gb. LF 9, 316. — 2372 zwyezenym] s vie- žením = vázání E (217); zvězením Subst. verb. zu zviesti Gb. LF 9, 316; vgl. LF 6, 237. — 2374 blesknyesye Hs. — 2376 druha] Hs vielleicht — draha. — 2382 wſye] své E.
Strana 73
73 [47a] gegye ſlube nye I Tryftranem, genz gelt nade wſy wyeczy panem, 2390 mymo nz mocznyeylieho nenye. Ducha ſwateho rozzenye w gegye ſrdeczku horzyele. Protoz kakz horzcze norzyeſe ſlzy (z) ſwu yaſnu oczyczy, wſak tu muku y tu cztyczy gegye ſrdeczko w ten czaſek nerozpacyg ſye za wlaſek, gedno, ez wzdychalie k bohu. A kdyz ty panoſe mnohu 2400 muku bytym giey wydachu, gydu przed czielarze w ſtrachu rzkucz mu: „Czo nem kazel gelcze? Maxenczowy ſie zatelcze, ſwich rukawow wzhuoru wſucze y kaza gy weſty rucze w geden zalarz welmy temny; a ten biele tak tagemny, yakz we n gyneho nykoho new fadyechu, gedno toho, 2410 genz ſye ſkutkem tak potratyl, yakz mnye proto zywot platyl. Tudyez wſadychu tu ladnu. Czieſarz pod hrozy neſnadnu dwyemanadczt rytierzom kaza, 2415 aby ynhed bez potaza ſwe odyenye na ſie wztiehly a tey dyewky tu tak ſtrzyehly, yakz mylugy ſwe zywoty; aby po wſe czalſy po ty, 2395 2405 “ [47b] 2388 stryltramem P. — 2390 Mymonez Hs. — 2394 nořieše v slzy jasnú svú očicí E; unsre Lesart bei Gb. LF 9, 315. Wortfolge der Hs: oczyczy yalnu. — 2404 wſucze] LF 11, 92; 12, 135. — 2409 nevsadichu E. — 2411 mnye] E 204 = nejméně, aspoň; Gb. LF 9, 317 mnie = putant. Vgl. LF 15, 109. — 2413 pod hrozyl LF 9, 317; p. hroží E. — 2416 roztiehly P. — 2417 tutak] siehe Anmerk. zu V. 1716. —
73 [47a] gegye ſlube nye I Tryftranem, genz gelt nade wſy wyeczy panem, 2390 mymo nz mocznyeylieho nenye. Ducha ſwateho rozzenye w gegye ſrdeczku horzyele. Protoz kakz horzcze norzyeſe ſlzy (z) ſwu yaſnu oczyczy, wſak tu muku y tu cztyczy gegye ſrdeczko w ten czaſek nerozpacyg ſye za wlaſek, gedno, ez wzdychalie k bohu. A kdyz ty panoſe mnohu 2400 muku bytym giey wydachu, gydu przed czielarze w ſtrachu rzkucz mu: „Czo nem kazel gelcze? Maxenczowy ſie zatelcze, ſwich rukawow wzhuoru wſucze y kaza gy weſty rucze w geden zalarz welmy temny; a ten biele tak tagemny, yakz we n gyneho nykoho new fadyechu, gedno toho, 2410 genz ſye ſkutkem tak potratyl, yakz mnye proto zywot platyl. Tudyez wſadychu tu ladnu. Czieſarz pod hrozy neſnadnu dwyemanadczt rytierzom kaza, 2415 aby ynhed bez potaza ſwe odyenye na ſie wztiehly a tey dyewky tu tak ſtrzyehly, yakz mylugy ſwe zywoty; aby po wſe czalſy po ty, 2395 2405 “ [47b] 2388 stryltramem P. — 2390 Mymonez Hs. — 2394 nořieše v slzy jasnú svú očicí E; unsre Lesart bei Gb. LF 9, 315. Wortfolge der Hs: oczyczy yalnu. — 2404 wſucze] LF 11, 92; 12, 135. — 2409 nevsadichu E. — 2411 mnye] E 204 = nejméně, aspoň; Gb. LF 9, 317 mnie = putant. Vgl. LF 15, 109. — 2413 pod hrozyl LF 9, 317; p. hroží E. — 2416 roztiehly P. — 2417 tutak] siehe Anmerk. zu V. 1716. —
Strana 74
74 2420 donuz gy tu bude liefty, any pyty any gyelty za zadny wlas nedawaly any kterych daruow braly ot radcze ny ot fafarze, 2425 by k nyey ktereho lekarze puſtyly na kteru chwyly. Ty rytyerzy wzemle pyly o to ſmyſlnye ſye radychu a tu ſtrazy vladychu 2430 tomu duoftoynemu zbiehu, gehoz dwanaczt dny ſtrzeziechu. W tom czaſſu geho kralowa, ſlyſawſy ta hrozna ſlowa y tu zapowyed tak pylnu, 2435 poczie gmyety myſl vſylnu, kakz kolwyek byeſe pohanka, ez ta doſtoyna krzeſtanka nuze tak mnoho trpyele; toho gyey zel welmy byele, yakz gyey powyedyely ſluhy. Wzpodgechu gy ſylne tuhy, toho ſrdecznye zadagycz, na to weſken ſmyſl wzkladagycz, kady by ſobie wſpomohla, by gy tak wydyety mohla, yakz by toho nepowyedyel nykte, any czyeſarz wzwyedyel, gegye muz, Maxentyn lyty; neb by gyey naymenſye ſkrzyty neoſtawyl pohromadye. Tak (ſe) ſwym ſrdczem w tey radye chodyety hledaſe styeny. Zatyem proſtrzed [tyech] drahich ſyeny 2440 2445 2450 [48a] 2428 radíchu E; radichu LF 12, 133. — 2431 downuaczt Hs. — střehú E. — 2439 ggeyl gyel Hs. — Ikrzyty Gb. LF 9, 317 gegen E (213); vgl. V. 2792. — 2452 chodyely = chodieci. —
74 2420 donuz gy tu bude liefty, any pyty any gyelty za zadny wlas nedawaly any kterych daruow braly ot radcze ny ot fafarze, 2425 by k nyey ktereho lekarze puſtyly na kteru chwyly. Ty rytyerzy wzemle pyly o to ſmyſlnye ſye radychu a tu ſtrazy vladychu 2430 tomu duoftoynemu zbiehu, gehoz dwanaczt dny ſtrzeziechu. W tom czaſſu geho kralowa, ſlyſawſy ta hrozna ſlowa y tu zapowyed tak pylnu, 2435 poczie gmyety myſl vſylnu, kakz kolwyek byeſe pohanka, ez ta doſtoyna krzeſtanka nuze tak mnoho trpyele; toho gyey zel welmy byele, yakz gyey powyedyely ſluhy. Wzpodgechu gy ſylne tuhy, toho ſrdecznye zadagycz, na to weſken ſmyſl wzkladagycz, kady by ſobie wſpomohla, by gy tak wydyety mohla, yakz by toho nepowyedyel nykte, any czyeſarz wzwyedyel, gegye muz, Maxentyn lyty; neb by gyey naymenſye ſkrzyty neoſtawyl pohromadye. Tak (ſe) ſwym ſrdczem w tey radye chodyety hledaſe styeny. Zatyem proſtrzed [tyech] drahich ſyeny 2440 2445 2450 [48a] 2428 radíchu E; radichu LF 12, 133. — 2431 downuaczt Hs. — střehú E. — 2439 ggeyl gyel Hs. — Ikrzyty Gb. LF 9, 317 gegen E (213); vgl. V. 2792. — 2452 chodyely = chodieci. —
Strana 75
75 poſtrzete gy rytyerz geden, 2455 genz we czty y v wyerze wzweden byeſe y we wſie dobrotye, w ſtudu, w kazny y w lepotye, v muzitwy y v mudrofty, w ſlechetenſtwy y w ſczedrofty, 2460 yako kazdy czny a wyerny; k tomu byele welmy ſmyerny, ze ſwey czty vmyel hagyty a wſyey rzeczy vtagyty, czoz mu ye kterym rozfafenſtwym 2465 kto powiedyel pod tagemſtwym. Porfyrem ho gmenowachu, wſichny vrzadowe ſtachu w geho ruku, w geho moczy. Czieſarzowy we dne w noczy 2470 woyny ſtroycze, zyſk y ſkoda, nad rytierzy biele wewoda, vrozeny v wybrany we czty nade wſye pohany. Tehdy kralowa tu k ſobye 2475 zawolawſy w ſmyllney dobye y powyedye mu ſwu woly a rzkucz: „Wiez, zet ſrdczem boly. Spadlo na mye gedno chtyenye: neſtanely my ſye widyenye 2480 tey panny, gefto gieft yata, ma my radoſt wſeczka wzata; takut k tomu zadoſt noſy. Protoz tebe welmy proſy, racz mye nauczity tomu, 2485 kady bich ya przyla k tomu, bych gy vzrzeczy I ny malo pomluwyla; mnye by zdalo [49a] [48b] 2455 yuwyerze P. — 2458 yumudrofty P. — 2464 mu ye] = mu j'; Hs vielleicht muye, P mnye, E mu. Vgl. LF 15, 109. — 2474 tu] ho E. — 2475 LF 9, 303. — 2487 promluwyla P; zdala Hs. —
75 poſtrzete gy rytyerz geden, 2455 genz we czty y v wyerze wzweden byeſe y we wſie dobrotye, w ſtudu, w kazny y w lepotye, v muzitwy y v mudrofty, w ſlechetenſtwy y w ſczedrofty, 2460 yako kazdy czny a wyerny; k tomu byele welmy ſmyerny, ze ſwey czty vmyel hagyty a wſyey rzeczy vtagyty, czoz mu ye kterym rozfafenſtwym 2465 kto powiedyel pod tagemſtwym. Porfyrem ho gmenowachu, wſichny vrzadowe ſtachu w geho ruku, w geho moczy. Czieſarzowy we dne w noczy 2470 woyny ſtroycze, zyſk y ſkoda, nad rytierzy biele wewoda, vrozeny v wybrany we czty nade wſye pohany. Tehdy kralowa tu k ſobye 2475 zawolawſy w ſmyllney dobye y powyedye mu ſwu woly a rzkucz: „Wiez, zet ſrdczem boly. Spadlo na mye gedno chtyenye: neſtanely my ſye widyenye 2480 tey panny, gefto gieft yata, ma my radoſt wſeczka wzata; takut k tomu zadoſt noſy. Protoz tebe welmy proſy, racz mye nauczity tomu, 2485 kady bich ya przyla k tomu, bych gy vzrzeczy I ny malo pomluwyla; mnye by zdalo [49a] [48b] 2455 yuwyerze P. — 2458 yumudrofty P. — 2464 mu ye] = mu j'; Hs vielleicht muye, P mnye, E mu. Vgl. LF 15, 109. — 2474 tu] ho E. — 2475 LF 9, 303. — 2487 promluwyla P; zdala Hs. —
Strana 76
76 le to za welyke ſczeſtye." Porfirius na tom myeltye 2490 wecze: „Kralowa zaduczye, procz ſye twe ſrdeczko ſmuczye? Co mne o tom gmas tazaty? Twa mnye myloſt gma kazaty, a ya ynhed bez potazanye 2495 gmam czynyty twe kazanye bez rozpaczy, bez očt)klada Ale wſak nalepſye rada, gyez moy ſmyſl moz zachitity, gedno ſtrazne vmytyty v poddaty rzeczy ſladkey gym y ſlybuow, proſby hladkey, aby ot nas dary wzely a toho nepowyedyely, czo my tam czynyti budem; 2505 tak od krale hnyewu zbudem. Kralowa toho pochwaly rzkucz: „Wlichny darowe maly glut (mi) k tomu, newelyczy; kterzyzt glu ſtrazny wſeliczy, glulyt dobrzy nebo chluſtye, day gym, czot chtye, at ny puſtye. Gdyz precz a praczug my o to, a yat ſlybugy, zet pro to do mey ſmrti w tom oſſudu 2515 wiecz twa przyetelnycze budu. Porfir(i)us gyde tamo, neb mu wolno byele v znamo tak(ez) tu I tyemy ſtraznymy, I nymyz vmylly waznymy 2520 ſmluwy to, yakz mu ſlybychu, kdyz by kralowa po tychu przyſla ſ nym k tomu zalarzy, chtiecz daty i tu drahu twarzy 2500 2510 [49b] 150a] — 2499 gedno en strazne Hs. —
76 le to za welyke ſczeſtye." Porfirius na tom myeltye 2490 wecze: „Kralowa zaduczye, procz ſye twe ſrdeczko ſmuczye? Co mne o tom gmas tazaty? Twa mnye myloſt gma kazaty, a ya ynhed bez potazanye 2495 gmam czynyty twe kazanye bez rozpaczy, bez očt)klada Ale wſak nalepſye rada, gyez moy ſmyſl moz zachitity, gedno ſtrazne vmytyty v poddaty rzeczy ſladkey gym y ſlybuow, proſby hladkey, aby ot nas dary wzely a toho nepowyedyely, czo my tam czynyti budem; 2505 tak od krale hnyewu zbudem. Kralowa toho pochwaly rzkucz: „Wlichny darowe maly glut (mi) k tomu, newelyczy; kterzyzt glu ſtrazny wſeliczy, glulyt dobrzy nebo chluſtye, day gym, czot chtye, at ny puſtye. Gdyz precz a praczug my o to, a yat ſlybugy, zet pro to do mey ſmrti w tom oſſudu 2515 wiecz twa przyetelnycze budu. Porfir(i)us gyde tamo, neb mu wolno byele v znamo tak(ez) tu I tyemy ſtraznymy, I nymyz vmylly waznymy 2520 ſmluwy to, yakz mu ſlybychu, kdyz by kralowa po tychu przyſla ſ nym k tomu zalarzy, chtiecz daty i tu drahu twarzy 2500 2510 [49b] 150a] — 2499 gedno en strazne Hs. —
Strana 78
gym mluwyty y uzrzyeczy 2525 a przed kralem toho przyety. Tak ſye to nedluho kona, az ſye gyedney noczy ona ſnydeſta, ſmyſlem to ſkladſye, welmy taynye ſye vkradſye, 2530 k tomu zalarzy ſye brachu. A yakz brzo przed nym ſtachu, tak Porfirus drzwy otrazy; ynhed gye taka zarazy wuonye y ſwyetloft welyka, 2535 yakz gy ſyla tak wſelyka neby, byſta mohla ſtaty a gyey dobry weczer wzdaty, nez w uzeſty ſwyetloſczemy padeſta oba na zemy. 2540 Swata Kateryna, kraſna, ſmyſlna, doſtoyna, wyehlaſna, zawola giy z ſwich tychofty y potwrdy tiech czny(ch) hofty k dobrey wyerze rzkucz: „Netbayta, wſtanta a ſye nelekayta! Nebud wam ma rzecz †vpola; nebt wy take k ſobye wola buoh do ſwey wyeczney oſſoby." Ynhedz kralowa ze mdloby wſtawly I Porfyrem nahoru k tey przezadney pannye k dworu prziſtupyſta yakoz chczyecze; tepruwz trzydleczykrat wyecze wydyeſta ſtwuczye ſwyetlofty 2555 w tom zalarzy, w nyem w radoſty 2545 2550 [50b 2527 ona] oba Hs. — 2535 gyl jima E; tak fehlt bei E; LF 9. 318.— 2542 zschwich Hs. Der Schreiber hatte das überflüssige ch aus dem in der folgenden Zeile stehenden czny(ch) aufgenommen. — 2546 wam] váma E. vpola] v pola E = do pole, na prázdno (209): Gb. LF 9, 318; Pelikán LF 15. 107 hrozný, strašný. —
gym mluwyty y uzrzyeczy 2525 a przed kralem toho przyety. Tak ſye to nedluho kona, az ſye gyedney noczy ona ſnydeſta, ſmyſlem to ſkladſye, welmy taynye ſye vkradſye, 2530 k tomu zalarzy ſye brachu. A yakz brzo przed nym ſtachu, tak Porfirus drzwy otrazy; ynhed gye taka zarazy wuonye y ſwyetloft welyka, 2535 yakz gy ſyla tak wſelyka neby, byſta mohla ſtaty a gyey dobry weczer wzdaty, nez w uzeſty ſwyetloſczemy padeſta oba na zemy. 2540 Swata Kateryna, kraſna, ſmyſlna, doſtoyna, wyehlaſna, zawola giy z ſwich tychofty y potwrdy tiech czny(ch) hofty k dobrey wyerze rzkucz: „Netbayta, wſtanta a ſye nelekayta! Nebud wam ma rzecz †vpola; nebt wy take k ſobye wola buoh do ſwey wyeczney oſſoby." Ynhedz kralowa ze mdloby wſtawly I Porfyrem nahoru k tey przezadney pannye k dworu prziſtupyſta yakoz chczyecze; tepruwz trzydleczykrat wyecze wydyeſta ſtwuczye ſwyetlofty 2555 w tom zalarzy, w nyem w radoſty 2545 2550 [50b 2527 ona] oba Hs. — 2535 gyl jima E; tak fehlt bei E; LF 9. 318.— 2542 zschwich Hs. Der Schreiber hatte das überflüssige ch aus dem in der folgenden Zeile stehenden czny(ch) aufgenommen. — 2546 wam] váma E. vpola] v pola E = do pole, na prázdno (209): Gb. LF 9, 318; Pelikán LF 15. 107 hrozný, strašný. —
Strana 80
78 ſedyele ta dyewka tycha. Take tu nebyſta lycha, by wiecz dywuow newydyely : vzrzeſta, ande andyely, 2560 w koronach podle ny ſtogye a tu bohu mylu kogye vtyeſſenym na wſe ſtrany, vrazy v gegye rany mazyt maſtmy nebeſkymy; take] lekarzy andyelſkymy Kryſtus ſwu chot tu kogyeſe. Kak ſye kralowa bogyeſe, wſak (I) ſwey myſly ten ſtrach ſlupy, opyet blyze k nyey przyſtupy, 2570 dobru myſl w ſrdeczko wzemſy. Swata Katerzyna ſnyemly koronu I gednoho andyela, [yl wſtawiwſy ynhed z doſpyela kralowey na gegy hlawu 2575 a rzkucz: „Zwyeltugyt po prawu. yakz mnye ſwyedſy ma wyehlaſa, ez ty od tohoto czaſa trzety den tyezkych muk doydelí, po nychz v wyecznu radoſt poydefſ. Tehdy Porfirus ſ kralowu wzeſta w obye ſrdczy nowu myll y bohatyle weffele, gmagycze vtiechy wele tyem wydyenym y tu rzeczy, 2585 wzſemſe odpuſczenye w dyeczy y gideſta opyet zaſye. Na zaytrzie ynhed to ſta ſye, ez gyny rytyerzy moczny, gelto veho czty pomoczny 2565 2580 [51a] 2559 onde Hs. - 2573 ywstwaly Hs; anděla, vstaví ji E. — 2582 myſly Hs; myslí E; mysl i Gb. LF 9, 318. — 2585 w dyeczy, vgl. V. 1423 Anm. —
78 ſedyele ta dyewka tycha. Take tu nebyſta lycha, by wiecz dywuow newydyely : vzrzeſta, ande andyely, 2560 w koronach podle ny ſtogye a tu bohu mylu kogye vtyeſſenym na wſe ſtrany, vrazy v gegye rany mazyt maſtmy nebeſkymy; take] lekarzy andyelſkymy Kryſtus ſwu chot tu kogyeſe. Kak ſye kralowa bogyeſe, wſak (I) ſwey myſly ten ſtrach ſlupy, opyet blyze k nyey przyſtupy, 2570 dobru myſl w ſrdeczko wzemſy. Swata Katerzyna ſnyemly koronu I gednoho andyela, [yl wſtawiwſy ynhed z doſpyela kralowey na gegy hlawu 2575 a rzkucz: „Zwyeltugyt po prawu. yakz mnye ſwyedſy ma wyehlaſa, ez ty od tohoto czaſa trzety den tyezkych muk doydelí, po nychz v wyecznu radoſt poydefſ. Tehdy Porfirus ſ kralowu wzeſta w obye ſrdczy nowu myll y bohatyle weffele, gmagycze vtiechy wele tyem wydyenym y tu rzeczy, 2585 wzſemſe odpuſczenye w dyeczy y gideſta opyet zaſye. Na zaytrzie ynhed to ſta ſye, ez gyny rytyerzy moczny, gelto veho czty pomoczny 2565 2580 [51a] 2559 onde Hs. - 2573 ywstwaly Hs; anděla, vstaví ji E. — 2582 myſly Hs; myslí E; mysl i Gb. LF 9, 318. — 2585 w dyeczy, vgl. V. 1423 Anm. —
Strana 81
79 2590 glucz, gmyegyechu gyey za pana, neb mu byele czyeſarzem dana mocz, ez wladnyeſe nad nymy y byehale mezy nymy dle wſelike potrzebnoſty: 2595 ty lobye I nym w obecznoſty w gedno tayne vkazachu, na nyem toho otazachu, aby gym to wy(e)dyety dal, kde by ſam nocz byl przeſpal. Porfirus ze czneho ſmyſlu wecze: „Ktereho vmyſlu gelt was rozum, genz wy wieze, ez mne waſſie obecz tyeze, kde ſem ſpal anebo lezal, 2605 czoly nowyn glem vtyezal, ktere ſem myel vtyellenye? Toho wam nycz trzeba nenye wiediety any tazaty ; kromye ya wam chczy kazaty 2610 y radyty wſiem bez ſtudu, abiſte wy ſweho bludu, w nyemz ſte do ſiey doby ſtaly, nechagicz I bohem oſtaly, modlam lie neklanyegycze, 2615 ale mne poſluchagicze. Oſtawtez ſye tyech bludnych loz, netbagycz wſech czieſarzſkych hroz, kazdy, yakz naytwrze moha, vwyerz v wrchnyeho boha, genz dnem ſwyety, noczy mraczy a czyny wſe to, czoz raczy: hwyezdy, myellyecz, fluncze wzorzyl y geſt nad wſym a wſye ſtworzyl, gehoz moczi wſye vtyezy, 2625 pro nyehoz ta panna wyezy, 2600 2620 [51b] 152a] 2600-1 smysla, úmysla E. LF 12, 133. — 2605 vlgezal LF 9, 318. 2622 wzhorzyl Hs. LF 1, 56. —
79 2590 glucz, gmyegyechu gyey za pana, neb mu byele czyeſarzem dana mocz, ez wladnyeſe nad nymy y byehale mezy nymy dle wſelike potrzebnoſty: 2595 ty lobye I nym w obecznoſty w gedno tayne vkazachu, na nyem toho otazachu, aby gym to wy(e)dyety dal, kde by ſam nocz byl przeſpal. Porfirus ze czneho ſmyſlu wecze: „Ktereho vmyſlu gelt was rozum, genz wy wieze, ez mne waſſie obecz tyeze, kde ſem ſpal anebo lezal, 2605 czoly nowyn glem vtyezal, ktere ſem myel vtyellenye? Toho wam nycz trzeba nenye wiediety any tazaty ; kromye ya wam chczy kazaty 2610 y radyty wſiem bez ſtudu, abiſte wy ſweho bludu, w nyemz ſte do ſiey doby ſtaly, nechagicz I bohem oſtaly, modlam lie neklanyegycze, 2615 ale mne poſluchagicze. Oſtawtez ſye tyech bludnych loz, netbagycz wſech czieſarzſkych hroz, kazdy, yakz naytwrze moha, vwyerz v wrchnyeho boha, genz dnem ſwyety, noczy mraczy a czyny wſe to, czoz raczy: hwyezdy, myellyecz, fluncze wzorzyl y geſt nad wſym a wſye ſtworzyl, gehoz moczi wſye vtyezy, 2625 pro nyehoz ta panna wyezy, 2600 2620 [51b] 152a] 2600-1 smysla, úmysla E. LF 12, 133. — 2605 vlgezal LF 9, 318. 2622 wzhorzyl Hs. LF 1, 56. —
Strana 82
80 kteruz wydyelte muczyecze. Tu dwye ſtye rytyerzſuow] a wyecze ſweho bluda ukratychu a wſichny ſye obratychu 2630 pro geho rzecz w tu hodynu k Geſu Kryſtu k hoſpodynu. Maxencius, czyelarz tuhy, I ſwymy rytierzy den druhy ſede w urzad (ſ) ſwu wſſy radu 2635 v kaza tu pannu mladu przyed ſe wyweſty z zalarze, mnye, by gegye ſwyetley zarze y gegye rozkoſney kraſſy mnoho vbylo w ty czaſſy, 2640 czoz ſedyela v wyezeny, ze ku pyty v k gedeny (Tu) gy (z) zalarze wywedu 2645 przyede n, a wlelykz nebledu. A kdyz giey czyeſarz zazrze okem, ana tak weſlelym krokem przyede n g(i)de y tak czyle, yako by i gedney chwyle 2650 v wyezeny neſſyedyela any kterych muk wydyela, wze myſl proto welmi †plaſſnu, neb gy uzrze †mnohey †kraly y tyeleyſy we wſie kraſy, nez gy wydyel byele w tom czally, kdyz wedena v wyezenye. „Ach,“ wecze, „bez toho nenye, 2655 52b 2632 Manrencius czyersarz Hs. — 2635 i káže E. — 2642.3 E: niče jej nebylo dáno, ni ké lékařstvie popřáno. — 2648 gide Gb. HM III 2, 133. — 2652 wze] Wle P. — plaſfnu] plaší E, nicht gebilligt von Gb. LF 9, 318. — 2653 mnohem krašší E. —2655 czasse Hs. krásě: časě E. —
80 kteruz wydyelte muczyecze. Tu dwye ſtye rytyerzſuow] a wyecze ſweho bluda ukratychu a wſichny ſye obratychu 2630 pro geho rzecz w tu hodynu k Geſu Kryſtu k hoſpodynu. Maxencius, czyelarz tuhy, I ſwymy rytierzy den druhy ſede w urzad (ſ) ſwu wſſy radu 2635 v kaza tu pannu mladu przyed ſe wyweſty z zalarze, mnye, by gegye ſwyetley zarze y gegye rozkoſney kraſſy mnoho vbylo w ty czaſſy, 2640 czoz ſedyela v wyezeny, ze ku pyty v k gedeny (Tu) gy (z) zalarze wywedu 2645 przyede n, a wlelykz nebledu. A kdyz giey czyeſarz zazrze okem, ana tak weſlelym krokem przyede n g(i)de y tak czyle, yako by i gedney chwyle 2650 v wyezeny neſſyedyela any kterych muk wydyela, wze myſl proto welmi †plaſſnu, neb gy uzrze †mnohey †kraly y tyeleyſy we wſie kraſy, nez gy wydyel byele w tom czally, kdyz wedena v wyezenye. „Ach,“ wecze, „bez toho nenye, 2655 52b 2632 Manrencius czyersarz Hs. — 2635 i káže E. — 2642.3 E: niče jej nebylo dáno, ni ké lékařstvie popřáno. — 2648 gide Gb. HM III 2, 133. — 2652 wze] Wle P. — plaſfnu] plaší E, nicht gebilligt von Gb. LF 9, 318. — 2653 mnohem krašší E. —2655 czasse Hs. krásě: časě E. —
Strana 83
81 by gyey dobrze nechowaly!“ Y kaza, by zawolaly 2660 ſtraznych. Ty przygidu w ſkuorze. Tyem mnoha vkrutna horzye kaza muczenym wydaty, wele ſye gym w tom wyznaty, czym ſu tey panny neſnadnye 2665 chowaly, ez tak(o) ladnye ſwu plty leſkne, kraſy hogiecz. Swata Katerzyna ſtogyecz wzmluwy protyw czyeſarzowy, newyernemu Maxenczowy, 2670 nechtieczy, by tito ſluhy kterey muky nebo tuhy newynny głuczy pro ny doſly a rzkucz: „Zly czieſarzy, poſly ſwoy vm k lepſyemu rozmyſlu; 2675 nemyey tohoto domyflu, by mnye gieſty nebo pyty aneb ktery pokrm zyty dawaly od dwora tweho. Wyez, ezt ſem od nykoheho 2680 ztrawy tyeleſney negmyela, ale genz ſkrze andyela krmyl Danyele ſporze, kdyzto we lwowey oborze wyezal v krale z Babylona, 2685 ten mye ſczedrze z ſweho lona krmyl, pogyl v vzdrawyl y ſwu myloſty oſlawyl, yakz ſem weſſela y ſylna, k tomu owſem ſrdczem pylna, 2690 ez mymo n, boha, nykoly ma myll gyneho newoly. [53a] 2664 nesnadney Hs. — 2665 ladney Hs. — 2671 kley Hs, Vorlage wahrscheinlich klely, also klerey; takej E. — 2678 tweho o Hs. — 2679 nykokeho P, ot nikakého E; Gb. LF 9, 319. — Spina, Katharinen-Legende.
81 by gyey dobrze nechowaly!“ Y kaza, by zawolaly 2660 ſtraznych. Ty przygidu w ſkuorze. Tyem mnoha vkrutna horzye kaza muczenym wydaty, wele ſye gym w tom wyznaty, czym ſu tey panny neſnadnye 2665 chowaly, ez tak(o) ladnye ſwu plty leſkne, kraſy hogiecz. Swata Katerzyna ſtogyecz wzmluwy protyw czyeſarzowy, newyernemu Maxenczowy, 2670 nechtieczy, by tito ſluhy kterey muky nebo tuhy newynny głuczy pro ny doſly a rzkucz: „Zly czieſarzy, poſly ſwoy vm k lepſyemu rozmyſlu; 2675 nemyey tohoto domyflu, by mnye gieſty nebo pyty aneb ktery pokrm zyty dawaly od dwora tweho. Wyez, ezt ſem od nykoheho 2680 ztrawy tyeleſney negmyela, ale genz ſkrze andyela krmyl Danyele ſporze, kdyzto we lwowey oborze wyezal v krale z Babylona, 2685 ten mye ſczedrze z ſweho lona krmyl, pogyl v vzdrawyl y ſwu myloſty oſlawyl, yakz ſem weſſela y ſylna, k tomu owſem ſrdczem pylna, 2690 ez mymo n, boha, nykoly ma myll gyneho newoly. [53a] 2664 nesnadney Hs. — 2665 ladney Hs. — 2671 kley Hs, Vorlage wahrscheinlich klely, also klerey; takej E. — 2678 tweho o Hs. — 2679 nykokeho P, ot nikakého E; Gb. LF 9, 319. — Spina, Katharinen-Legende.
Strana 84
82 Czyelarz wezrze z toho hnyewnye a rzka: „O we, ze tak zgewnye ty ſye naſſym bohom ſmyegieſſ! Rzczy wſak, dokud ſye nadiegies, bychomt chtiely roky daty? Gednomut ſye tuto ſtaty, wuol ze dweho, kterez raczyff, gyz mne na tom nerozpaczyfí, 2700 bycht to dale chtiel odwleczy; tutot geſt vkonnye rzeczy, juzt tye gynak(o) przeſtrafſym: anebo t gie bohom nalſym vwyerzyecze chwalu wzdaty 2705 a walſye przye oſtaty I namy vmyſly ſlycznymy, neb mukamy rozlycznymy tyezcze vmuczenu byty a tady zywota zbyty. Swata Katerzyna kraſnye, krotcze y welmy wyehlaſnye odpowiedie protyw tomu rzkucz: „Darmo, czielarzy, k tomu mluwys hroznye y hnyewywye! Nerod toho gmyety w dywye, zet czlowiek zywota zada; owſem ya chczi welmy rada I zywotem oſtaty zdrawye, neb my tu nadiegy prawye 2720 y gſem toho dobrze gyſta, ez gie ſmrth pro Yeſu Kryſta myle y pokornye wzyety, to geft bytedlnye przygiety wieczne zdrawye, plnu radoſt. 2725 Proczez yaz mam tuto zadoſt 2695 2710 2715 [53b] 2692 zayewnye Hs. — 2704 vwyerzyccze P. — 2705 pře teď ostati E. — 2718-19 Zur Erklärung gegen E: zdravě, neb sě tu naději pravě LF 21, 203 und 12, 134. —
82 Czyelarz wezrze z toho hnyewnye a rzka: „O we, ze tak zgewnye ty ſye naſſym bohom ſmyegieſſ! Rzczy wſak, dokud ſye nadiegies, bychomt chtiely roky daty? Gednomut ſye tuto ſtaty, wuol ze dweho, kterez raczyff, gyz mne na tom nerozpaczyfí, 2700 bycht to dale chtiel odwleczy; tutot geſt vkonnye rzeczy, juzt tye gynak(o) przeſtrafſym: anebo t gie bohom nalſym vwyerzyecze chwalu wzdaty 2705 a walſye przye oſtaty I namy vmyſly ſlycznymy, neb mukamy rozlycznymy tyezcze vmuczenu byty a tady zywota zbyty. Swata Katerzyna kraſnye, krotcze y welmy wyehlaſnye odpowiedie protyw tomu rzkucz: „Darmo, czielarzy, k tomu mluwys hroznye y hnyewywye! Nerod toho gmyety w dywye, zet czlowiek zywota zada; owſem ya chczi welmy rada I zywotem oſtaty zdrawye, neb my tu nadiegy prawye 2720 y gſem toho dobrze gyſta, ez gie ſmrth pro Yeſu Kryſta myle y pokornye wzyety, to geft bytedlnye przygiety wieczne zdrawye, plnu radoſt. 2725 Proczez yaz mam tuto zadoſt 2695 2710 2715 [53b] 2692 zayewnye Hs. — 2704 vwyerzyccze P. — 2705 pře teď ostati E. — 2718-19 Zur Erklärung gegen E: zdravě, neb sě tu naději pravě LF 21, 203 und 12, 134. —
Strana 85
83 y gelt memu ſrdczy pyle, ez chczy ſmrt przigiety myle dle meho myleho chotye, przy nyemz v wyecz nem zywotye 2730 budu, kdez vtiechy wele yelt y bez koncze weſſele. Tehdy Maxencius toto vſlyſaw, tepruw(a) proto naduw hrdlo z ſweho waza 2735 ſwatu Katherzynu kaza muczyty dywoku muku, na ſwe pomocznyky w hluku zawola Ja] rzka: „Wſech walł proſy, wydyte, zet hroznu noſy 2740 zaloft y welyke hnyewy ſkrze rzecz(i) teyto dyewy. †Miſlecz, gez gieft naypylnyeyfye, kak byſte nayvſ(v)lnyeylie muky wymyſlyly w ſpiechu; 2745 tohot vaz budu vtiechu na mem ſrdczy gmyety czele." Tehdy pohany doſpyele w lyboſt tomv wſyey czty lychu gednu muku wymyſlychu, 2750 dywoku, tyezku, vrzytnu, tak(o) hroznu v przelytnu, ge(y)ſto nykdy newydano any ſluchem wiecz ſlychano w ſyrokoſty wſeho ſwyeta. Tu toho draheho kwyeta ty pohany, bludny chrty, chtyechu przyprawyty k ſmrty, proto ze nechtiela zlatym gych bohom, tyem dyablom klatym, 2760 wyerzyti ny chwaly rzeczy; gymz ſye czyeſarz chcze az wſteczy. 2755 154a] 54b] 2742 mysllež, což E. — 2748 tomu P. —
83 y gelt memu ſrdczy pyle, ez chczy ſmrt przigiety myle dle meho myleho chotye, przy nyemz v wyecz nem zywotye 2730 budu, kdez vtiechy wele yelt y bez koncze weſſele. Tehdy Maxencius toto vſlyſaw, tepruw(a) proto naduw hrdlo z ſweho waza 2735 ſwatu Katherzynu kaza muczyty dywoku muku, na ſwe pomocznyky w hluku zawola Ja] rzka: „Wſech walł proſy, wydyte, zet hroznu noſy 2740 zaloft y welyke hnyewy ſkrze rzecz(i) teyto dyewy. †Miſlecz, gez gieft naypylnyeyfye, kak byſte nayvſ(v)lnyeylie muky wymyſlyly w ſpiechu; 2745 tohot vaz budu vtiechu na mem ſrdczy gmyety czele." Tehdy pohany doſpyele w lyboſt tomv wſyey czty lychu gednu muku wymyſlychu, 2750 dywoku, tyezku, vrzytnu, tak(o) hroznu v przelytnu, ge(y)ſto nykdy newydano any ſluchem wiecz ſlychano w ſyrokoſty wſeho ſwyeta. Tu toho draheho kwyeta ty pohany, bludny chrty, chtyechu przyprawyty k ſmrty, proto ze nechtiela zlatym gych bohom, tyem dyablom klatym, 2760 wyerzyti ny chwaly rzeczy; gymz ſye czyeſarz chcze az wſteczy. 2755 154a] 54b] 2742 mysllež, což E. — 2748 tomu P. —
Strana 86
84 2765 2770 2775 2780 2785 2790 „Poſpyeſtez tyem!“ na nye wzwola. Tehdy vczynychu cztyrzy kola przed myeltem na gedney rowny mezy ſlupy, †wnycztaſowny ſkrzypczy biechu byty kyprzye, ſkrze nyez prowazy chytrze okolo hrzyedelow gdyechu. A ta kola tu tak byechu gych myſtrowſtwem vdyelana, yako nayhuſtyeyſye brana, gyzto zawlaczygy zyta; takez kol(i)wyek nabyta byechu tato kola wlady zeleznych hrzebuow, w nychz brady brzydke, yakozto v brzytew Tater, Saraczenuow, Lytew. Mnoho tyſlyczuow tu ſtalye, gymzto wſyem hrozno ſye Igym] zdaſe y brzydko na to hledyety. Take chczy wam powie dyety, kak gye byechu chytrze ſprzyehly, ez kdyz za prowazy tyehly, tehdy z tyech cztyrz kuol dwye ſpolu byezele, rzezucze k dolu, brzydkym bychem v prudkem plaſye; a druzye dwye kole zaſye rzezale, pro lytnu wzdoru byeziecz protyw nyma wzhuoru. To wſye, czoz mezy nye wrhly, to ty hrzebowe roztrhly na ſye do naymenſye ſkrzyty. Nebyl by czlowyek tak lyty, [55a 2763 trzy Hs, über dem 1r steht cz. - 2765 v nichž tasovní (= trhavý) E (215); dagegen Gb LF 9, 319 zweifelnd v něžť osovní. — 2770 myltrowstem P. - 2775 Hs znychz, über z steht w. — 2777 f. Zur Interpunktion LF 12, 134. — 2785 rzezucze] řežúce Gb. LF 9. 319 gegen řezúce E. — 2793 neby P. —
84 2765 2770 2775 2780 2785 2790 „Poſpyeſtez tyem!“ na nye wzwola. Tehdy vczynychu cztyrzy kola przed myeltem na gedney rowny mezy ſlupy, †wnycztaſowny ſkrzypczy biechu byty kyprzye, ſkrze nyez prowazy chytrze okolo hrzyedelow gdyechu. A ta kola tu tak byechu gych myſtrowſtwem vdyelana, yako nayhuſtyeyſye brana, gyzto zawlaczygy zyta; takez kol(i)wyek nabyta byechu tato kola wlady zeleznych hrzebuow, w nychz brady brzydke, yakozto v brzytew Tater, Saraczenuow, Lytew. Mnoho tyſlyczuow tu ſtalye, gymzto wſyem hrozno ſye Igym] zdaſe y brzydko na to hledyety. Take chczy wam powie dyety, kak gye byechu chytrze ſprzyehly, ez kdyz za prowazy tyehly, tehdy z tyech cztyrz kuol dwye ſpolu byezele, rzezucze k dolu, brzydkym bychem v prudkem plaſye; a druzye dwye kole zaſye rzezale, pro lytnu wzdoru byeziecz protyw nyma wzhuoru. To wſye, czoz mezy nye wrhly, to ty hrzebowe roztrhly na ſye do naymenſye ſkrzyty. Nebyl by czlowyek tak lyty, [55a 2763 trzy Hs, über dem 1r steht cz. - 2765 v nichž tasovní (= trhavý) E (215); dagegen Gb LF 9, 319 zweifelnd v něžť osovní. — 2770 myltrowstem P. - 2775 Hs znychz, über z steht w. — 2777 f. Zur Interpunktion LF 12, 134. — 2785 rzezucze] řežúce Gb. LF 9. 319 gegen řezúce E. — 2793 neby P. —
Strana 87
85 by to wyda ſtal neplacze. 2795 By wſech nayruczeylie ptacze mezy ta kola wletyalo, to by bylo z nych tak malo mohlo vteczy i zywotem, yako mrt nemoze kotem 2800 myety probytye v morzy, by tu prudkofty w tom horzy na drobty ſye nezrzezalo. Wſeczko pohanſtwo drzezalo, nechtye ſtaty przy tom ſtrachu. Zatyem po ſtrazne poſlachu. Ty przywedu tu zaduczy pannu, yakzto ruozy ktwuczy, k tyemto mukam przyede wſym zborem, chtiecze, by tyem hroznym morem 2810 gegye zdrawye konecz gmyelo, yakz tomu kazanye chtyelo neſmyerneho Maxentyna. Tehdy ſwata Katheryna, vzrewſy tu hrozu dywnu 2815 v muku tak przeprotywnu, gelto byele przyprawena dle gegye ſlawneho gmena, chtiecz yu mezy nye (v)wrczy: k tomu kazdy rozumu rzczy, 2820 gmyelaly ſie czo leknuczy? Ano nez by kdy rzeknucy ſlowo mohla ktera vſta, az by ta dywoka ſpuſta gy na kuſſy roztrhala; 2825 y poprofſy, by pozdala ta pohanſka zbyerz ten czaſek maly, az by gegye hlaſek proſbu zproſtrzel k hoſpodynu. Takz pokornye w tu hodynu 2805 [55b 2799 f. Zur Erklärung Gb. LF 9, 319. — 2803 drzezalo Gb. LF 9, 319. — 2821 rzeknuty Hs? rzeknucy P und BrA. —
85 by to wyda ſtal neplacze. 2795 By wſech nayruczeylie ptacze mezy ta kola wletyalo, to by bylo z nych tak malo mohlo vteczy i zywotem, yako mrt nemoze kotem 2800 myety probytye v morzy, by tu prudkofty w tom horzy na drobty ſye nezrzezalo. Wſeczko pohanſtwo drzezalo, nechtye ſtaty przy tom ſtrachu. Zatyem po ſtrazne poſlachu. Ty przywedu tu zaduczy pannu, yakzto ruozy ktwuczy, k tyemto mukam przyede wſym zborem, chtiecze, by tyem hroznym morem 2810 gegye zdrawye konecz gmyelo, yakz tomu kazanye chtyelo neſmyerneho Maxentyna. Tehdy ſwata Katheryna, vzrewſy tu hrozu dywnu 2815 v muku tak przeprotywnu, gelto byele przyprawena dle gegye ſlawneho gmena, chtiecz yu mezy nye (v)wrczy: k tomu kazdy rozumu rzczy, 2820 gmyelaly ſie czo leknuczy? Ano nez by kdy rzeknucy ſlowo mohla ktera vſta, az by ta dywoka ſpuſta gy na kuſſy roztrhala; 2825 y poprofſy, by pozdala ta pohanſka zbyerz ten czaſek maly, az by gegye hlaſek proſbu zproſtrzel k hoſpodynu. Takz pokornye w tu hodynu 2805 [55b 2799 f. Zur Erklärung Gb. LF 9, 319. — 2803 drzezalo Gb. LF 9, 319. — 2821 rzeknuty Hs? rzeknucy P und BrA. —
Strana 88
86 2830 ta wierna dyewka y cziſta, vffagiczy w Geſu Kryſta, poklecze na ſwu kolenu, ſrdczem y myſly wzwolenu ſnaznye wzdechſy w czaſney dobye, ſwogy biele rucze obye nad hlawyczy (ſwu) nadwedſy, w nebe oczyma whledly wecze: „O myloſrdnuczy Yeſu Kryſte wſemohuczy! Ty, yenz laſky y wſyey moczy, ſwich daruow y ſwey pomoczy tyem wſiem, genz toho zadagy, ez twey pomoczy hledagy, wierzyecz a w tie vfagicze, 2845 w tobie nadiegy gmagicze, nykdy neodpowies wlaffem, ale wzdy hotowym czaſſem zgewugies gym myloft swogy: wezrzy dneſ na truchloſt mogy, 2850 vſlyſ(yz) mv proſbu k ſobye, wolagycz v mey ſyrobye, zgyew ſwu myloſt mnye, ſwey ſluze, abich ya od tey(to) nuze byla twu moczy zproſtyena 2855 y te zley ſmrty zbawena, pro nyz ſu wznykla ta tol dyela. Raczyz ſeſlaty andyela, yenz by ta zeleza zkazyl y tato kola rozrazyl 2860 I gich przyczynu ſe wſelyku, abych ya twu mocz welyku ohlaſyla y twe panſtwo, aby tak to hlupe pohanſtwo, wyda twu mocz y twe dywy, 2865 nechagie wſye ſwey protywy, 2835 2840 [56a] 2840 wſyey] svej E. — 2854 zprofteyna Hs. — 2865 necha- jíc E: Gb. LF 9, 320. —
86 2830 ta wierna dyewka y cziſta, vffagiczy w Geſu Kryſta, poklecze na ſwu kolenu, ſrdczem y myſly wzwolenu ſnaznye wzdechſy w czaſney dobye, ſwogy biele rucze obye nad hlawyczy (ſwu) nadwedſy, w nebe oczyma whledly wecze: „O myloſrdnuczy Yeſu Kryſte wſemohuczy! Ty, yenz laſky y wſyey moczy, ſwich daruow y ſwey pomoczy tyem wſiem, genz toho zadagy, ez twey pomoczy hledagy, wierzyecz a w tie vfagicze, 2845 w tobie nadiegy gmagicze, nykdy neodpowies wlaffem, ale wzdy hotowym czaſſem zgewugies gym myloft swogy: wezrzy dneſ na truchloſt mogy, 2850 vſlyſ(yz) mv proſbu k ſobye, wolagycz v mey ſyrobye, zgyew ſwu myloſt mnye, ſwey ſluze, abich ya od tey(to) nuze byla twu moczy zproſtyena 2855 y te zley ſmrty zbawena, pro nyz ſu wznykla ta tol dyela. Raczyz ſeſlaty andyela, yenz by ta zeleza zkazyl y tato kola rozrazyl 2860 I gich przyczynu ſe wſelyku, abych ya twu mocz welyku ohlaſyla y twe panſtwo, aby tak to hlupe pohanſtwo, wyda twu mocz y twe dywy, 2865 nechagie wſye ſwey protywy, 2835 2840 [56a] 2840 wſyey] svej E. — 2854 zprofteyna Hs. — 2865 necha- jíc E: Gb. LF 9, 320. —
Strana 89
87 (56b odola bludnemu kmenu a twemu ſwatemv gmenu ſwymy hlaſſy chwalu pyecznye, gez geſt pozehnano wyecznye! A yakz brzo tu rzecz ſkona, tak netaze wſtaty ona, az hned ruczy oblak wznyde, w nyemzto andiel I nebe ſnyde a ten luczy bez rozpaka 2875 z toho gyſteho oblaka mocznye ſylnym, mocznym lomem tak dywokym, prudkym hromem w ty mlzy mezy ta kola, yakz gich y zaduczye pola tu po hromadie neoſta; ale tak gie ſylnye zchwoſta oblakovym operzenym, ze tyem prudkym vderzenym od zeleza v od leſſa 2885 drzyzky od tiech kuol w nebeſſa trzeſtiechu nahoru gducze nad ty lydy, gelto zducze gegye vmuczenye ſtachu. Ty pak na nye [tak] lytnye prachu, 2890 z oblakuow gducz opyet zaſſie. Toho dne ten dyw tu ſta ſye, ez ten hrom y ta nekluda toho pohanſkeho luda cztyrzy tyſlucze na ſmrt zaby. Tepruw bozy hnyew oſlaby, ze tyem wiecze neuſpoly. Yakoz bieſe pomítyl koly 2870 2880 [57a] 2895 2868 pie cně = pěje čstně E; Gb. LF 9, 320 piecznye = pěčně pěkné. Freilich fehlt dann das Verbum. — 2878 mlzyl v ty hřeby E. Vgl. Gb. Slov. mhla. — 2879 yzaducze P. — 2882 ope- rzenym] Gb. LF 9, 320 = uhození, udeření gegen E (207) = Befie- derung. — 2891 tu fehlt P. — 2896 tiem E, těm Gb. LF 9, 320. nenſpoly P. —
87 (56b odola bludnemu kmenu a twemu ſwatemv gmenu ſwymy hlaſſy chwalu pyecznye, gez geſt pozehnano wyecznye! A yakz brzo tu rzecz ſkona, tak netaze wſtaty ona, az hned ruczy oblak wznyde, w nyemzto andiel I nebe ſnyde a ten luczy bez rozpaka 2875 z toho gyſteho oblaka mocznye ſylnym, mocznym lomem tak dywokym, prudkym hromem w ty mlzy mezy ta kola, yakz gich y zaduczye pola tu po hromadie neoſta; ale tak gie ſylnye zchwoſta oblakovym operzenym, ze tyem prudkym vderzenym od zeleza v od leſſa 2885 drzyzky od tiech kuol w nebeſſa trzeſtiechu nahoru gducze nad ty lydy, gelto zducze gegye vmuczenye ſtachu. Ty pak na nye [tak] lytnye prachu, 2890 z oblakuow gducz opyet zaſſie. Toho dne ten dyw tu ſta ſye, ez ten hrom y ta nekluda toho pohanſkeho luda cztyrzy tyſlucze na ſmrt zaby. Tepruw bozy hnyew oſlaby, ze tyem wiecze neuſpoly. Yakoz bieſe pomítyl koly 2870 2880 [57a] 2895 2868 pie cně = pěje čstně E; Gb. LF 9, 320 piecznye = pěčně pěkné. Freilich fehlt dann das Verbum. — 2878 mlzyl v ty hřeby E. Vgl. Gb. Slov. mhla. — 2879 yzaducze P. — 2882 ope- rzenym] Gb. LF 9, 320 = uhození, udeření gegen E (207) = Befie- derung. — 2891 tu fehlt P. — 2896 tiem E, těm Gb. LF 9, 320. nenſpoly P. —
Strana 90
88 tiech trzy dietek, giez v peczy Kaldey chtiechu vzety, gichz kral bohu byl protywny, tu ſye take ſta dyw dywny: kdyzto gie v pecz wladychu, wleczky dyery zahradychu, a pecz biele neumalena, ftyrzmy dny trzy noczy palena prawym fuſem dle horkoſty, tehda gym buoh z ſwey myloſty feſlal ot nebes andyela, gehoz mocz ynhed z doſpyela v tey peczy wrch prorazy a z nyeg ſie plamen wyrazy cztyrzy dezat loket nadle] wlie lydy y zezze w lytney neklydy ty wſeczky, yelto tu byechu. 2915 Takez koly tuto w ſpyechu pomíty ſwatey Katerzyny pro gegie pokorne czyny nad newierzuczym pohanstwem. Czieſarzowa ſe wſym panſtwem 2920 biele oſtala na hradye; ſ Porfyrſilem w tayney radye ſedieſe naplakagiczy, dawno welmy czakagiczy bozye pomlty dywney rany. A kdyz hrom gyz ty pohany poby y ſmrty poſtyze, tak ſye kralowa precz wzdwyze doluow vdatnye k czyeſarzy, rzkucz mu: „O lyti oharzy, 2905 2910 2925 157b] 2900 2899 wzely Hs = užéci, Gb. LF 9, 320 und Slov. unter Kalde- (Kaldey im Verse 3silbig!). E: Kaldej chtiechu sluhy meci. — 2905 P scyrzmy, Hs vielleicht styrzmy. E čtyři dni. Gb. LF 9, 321 s třmi, doch Slov. unter čtyřie: ftyrzmy (vgl. HM III 1, 405). Vielleicht s čtyřmi dny. —
88 tiech trzy dietek, giez v peczy Kaldey chtiechu vzety, gichz kral bohu byl protywny, tu ſye take ſta dyw dywny: kdyzto gie v pecz wladychu, wleczky dyery zahradychu, a pecz biele neumalena, ftyrzmy dny trzy noczy palena prawym fuſem dle horkoſty, tehda gym buoh z ſwey myloſty feſlal ot nebes andyela, gehoz mocz ynhed z doſpyela v tey peczy wrch prorazy a z nyeg ſie plamen wyrazy cztyrzy dezat loket nadle] wlie lydy y zezze w lytney neklydy ty wſeczky, yelto tu byechu. 2915 Takez koly tuto w ſpyechu pomíty ſwatey Katerzyny pro gegie pokorne czyny nad newierzuczym pohanstwem. Czieſarzowa ſe wſym panſtwem 2920 biele oſtala na hradye; ſ Porfyrſilem w tayney radye ſedieſe naplakagiczy, dawno welmy czakagiczy bozye pomlty dywney rany. A kdyz hrom gyz ty pohany poby y ſmrty poſtyze, tak ſye kralowa precz wzdwyze doluow vdatnye k czyeſarzy, rzkucz mu: „O lyti oharzy, 2905 2910 2925 157b] 2900 2899 wzely Hs = užéci, Gb. LF 9, 320 und Slov. unter Kalde- (Kaldey im Verse 3silbig!). E: Kaldej chtiechu sluhy meci. — 2905 P scyrzmy, Hs vielleicht styrzmy. E čtyři dni. Gb. LF 9, 321 s třmi, doch Slov. unter čtyřie: ftyrzmy (vgl. HM III 1, 405). Vielleicht s čtyřmi dny. —
Strana 91
89 2930 ne moy muzy, ale czrte, przewztekly pekelny chrte, wſech hnyewuow plamena zarzy ! Y czo chczelſ, hubena twarzy, boyowaty rzeczy mnohu 2935 protyw mohuczyemu bohu? Rozmyſil ſye, v wyerze chudy, myn ſwe zloſty y ſſwe bludy, znamenay a(le) gedynku to po nynyeylyem vczynku, 2940 kak gelt moczny buoh krzeſtaníky, kak kralowny y kak panſky, kdyz pomoczy raczy komu, genz gednym luczenym z hromu dnes tolyk tyſlyczuow tweho 2945 lydu zabyl z hnyewu ſweho." To vſlyſaw czyelarz ot nye krzycze welmy neochotnye, hnyewnye zeduw ſie w hromadu, gektagye pro lytnu wadu, 2950 roztynagye zuby! ſlowa a rzka: „O czo ty, kralowa, mluwis? Nahle myn ty rzeczy, donadz nam to bude w dyeczy, a neſmuczey naſych panuow! Zda tye gieſt nyekto z krzeſtanuow chytroſtyem(i) myſtrowſkymy odwedl nebo czary ſwymy obratyl ſnad na gyny ſtaw? Nahle to(ho) ſye ty oſtaw 2960 a gmyey w ſwey rzeczy ſmyeru, neb tot beru na mu wyeru dnel y prziſahagy na tom memu bohu, gmenem Batom, 2955 [58a] 2932 Inyewuow P. — 2938 ale] vgl. V. 755. asa E. — 2943 z hromu] zhrobu Hs. — 2945 lydy Hs. — 2948 zezdnuw Hs; zedmuw — E; Gb. LF 9, 321. — 2953 w dyeczy Jedlička SBöhmGW 1879, 96. 2963 Bacom, Bachom möchte F. Menčík, Rozbor legendy o sv. Ka- teřině, 1881, S. 24 lesen. —
89 2930 ne moy muzy, ale czrte, przewztekly pekelny chrte, wſech hnyewuow plamena zarzy ! Y czo chczelſ, hubena twarzy, boyowaty rzeczy mnohu 2935 protyw mohuczyemu bohu? Rozmyſil ſye, v wyerze chudy, myn ſwe zloſty y ſſwe bludy, znamenay a(le) gedynku to po nynyeylyem vczynku, 2940 kak gelt moczny buoh krzeſtaníky, kak kralowny y kak panſky, kdyz pomoczy raczy komu, genz gednym luczenym z hromu dnes tolyk tyſlyczuow tweho 2945 lydu zabyl z hnyewu ſweho." To vſlyſaw czyelarz ot nye krzycze welmy neochotnye, hnyewnye zeduw ſie w hromadu, gektagye pro lytnu wadu, 2950 roztynagye zuby! ſlowa a rzka: „O czo ty, kralowa, mluwis? Nahle myn ty rzeczy, donadz nam to bude w dyeczy, a neſmuczey naſych panuow! Zda tye gieſt nyekto z krzeſtanuow chytroſtyem(i) myſtrowſkymy odwedl nebo czary ſwymy obratyl ſnad na gyny ſtaw? Nahle to(ho) ſye ty oſtaw 2960 a gmyey w ſwey rzeczy ſmyeru, neb tot beru na mu wyeru dnel y prziſahagy na tom memu bohu, gmenem Batom, 2955 [58a] 2932 Inyewuow P. — 2938 ale] vgl. V. 755. asa E. — 2943 z hromu] zhrobu Hs. — 2945 lydy Hs. — 2948 zezdnuw Hs; zedmuw — E; Gb. LF 9, 321. — 2953 w dyeczy Jedlička SBöhmGW 1879, 96. 2963 Bacom, Bachom möchte F. Menčík, Rozbor legendy o sv. Ka- teřině, 1881, S. 24 lesen. —
Strana 92
90 y wſyem mym bohom welykym: 2965 nenawratyſlly wſelykym ſye vmyſſlem k ſwemu ſtawu, zet ya tobye dnes twu hlawu kazy i tweho wazu ſtyety a twe maſſo zrzezucz wzyeti 2970 y rozmetaty, w tom my wyerzy, ptacztwu y rozlyczney zwyerzy, at tye twa chytroft oprawy !" Kralowa wecze: „Vnawy ly mye twa zloſt, to nycz nenye ; 2975 neb ma wuole y me chtienye gelt, pro wyeczny buoh vmrzyety!“ Czieſarz kaza ynhed giety gy y wyweſty przed myeſto ſwym ſluham, a geſcze przeſ to 2980 kaza ten czyelarz nebozny, aby zeleznymy rozny gegie prſy prodyeſſyly a za ty gy powyeſſyly. [A] kdyz gy ſluhy z tey ponuky 2985 wediechu na tyto muky pro gegye czyſtu newynu, tehdy na ſwatu Katerzynu kralowa wezrzewſy wecze: „Gyz ke mnye ſpiegie ma pecze, 2990 myla panno Katerzyna! Popros za mye hoſpodyna, gehoz dle ſwateho gmena glem ya, czyefarzowa zena, tuto ſwadnu przy wzpodyala 2995 a to v me ſrdcze wzala, [58b] 2966 k ſwemu ſtawu LF 21, 63. — 2968 wazu] ſtawu Hs. těla E. LF 12, 134. — 2970 rozmeci E. — 2975 y me] ywe Hs. — 2982 prodesili verlangt Jireček, Rozpravy 96. — 2989 péče E; pece (f. = trápení) Prusík, Příspěvky k nauce o tvoření kmenův, 1877, S. 9 Anm. —
90 y wſyem mym bohom welykym: 2965 nenawratyſlly wſelykym ſye vmyſſlem k ſwemu ſtawu, zet ya tobye dnes twu hlawu kazy i tweho wazu ſtyety a twe maſſo zrzezucz wzyeti 2970 y rozmetaty, w tom my wyerzy, ptacztwu y rozlyczney zwyerzy, at tye twa chytroft oprawy !" Kralowa wecze: „Vnawy ly mye twa zloſt, to nycz nenye ; 2975 neb ma wuole y me chtienye gelt, pro wyeczny buoh vmrzyety!“ Czieſarz kaza ynhed giety gy y wyweſty przed myeſto ſwym ſluham, a geſcze przeſ to 2980 kaza ten czyelarz nebozny, aby zeleznymy rozny gegie prſy prodyeſſyly a za ty gy powyeſſyly. [A] kdyz gy ſluhy z tey ponuky 2985 wediechu na tyto muky pro gegye czyſtu newynu, tehdy na ſwatu Katerzynu kralowa wezrzewſy wecze: „Gyz ke mnye ſpiegie ma pecze, 2990 myla panno Katerzyna! Popros za mye hoſpodyna, gehoz dle ſwateho gmena glem ya, czyefarzowa zena, tuto ſwadnu przy wzpodyala 2995 a to v me ſrdcze wzala, [58b] 2966 k ſwemu ſtawu LF 21, 63. — 2968 wazu] ſtawu Hs. těla E. LF 12, 134. — 2970 rozmeci E. — 2975 y me] ywe Hs. — 2982 prodesili verlangt Jireček, Rozpravy 96. — 2989 péče E; pece (f. = trápení) Prusík, Příspěvky k nauce o tvoření kmenův, 1877, S. 9 Anm. —
Strana 93
92 yako andyelyczek brcze. A yakz brzo noczy mrcze, 3030 tak Porfir(i)us w tu dobu nyektere krzeſtany i ſobu pogyem y gide za czelo (a) ſlozyw to chwalne tielo przyklek, ſlechetnymy maſtmy, gelto dalekymy wlaſtmy byechu w dary mu poſlany, gegie tyela wſeczky rany zmazaw, doby z zemye rowa, w nyemz(to) tu kralowu ſchowa. Pak netahnu zytra wſtaty, az ten czyefarz gye ſye ptaty, kto by byl, genz to oſnowal, ze tu kralowu pochowal. Y pocze pachaty dywy, 3045 nechtye hnyewy, by kto zywy przed nym otal pro ty ſkutky. A kdyz Porfir ty zamutky vzrze, ez tak prcha z toho a gynym lydem tak mnoho 3050 czyny nuze zlofty katnye, rucze wſtaw gyde vdatnye ſmyfſlem przed oblyczeg yeho, pro boh ſie przewazyw wſeho, muznym ſrdczem przede n kroczy 3055 a wezrzew mu mezy oczy weczie: „O zly, ne zchlubeny czielarzy, ale hubeny czlowyecze, wſeho czynu kteru tyemto ludem wynu 3060 dawas, ez gie muczys hlawnye ? Zda ſye ſtalo w tom neſprawnye, 3035 3040 [59b] 3028-29 Zu brcze, mrcze: LF 12, 135; 10, 92. — 3040 netáhnu E; netáhnú Opatrný LF 11, 59 Anm. —3060 hlawnye] LF 21, 72. —
92 yako andyelyczek brcze. A yakz brzo noczy mrcze, 3030 tak Porfir(i)us w tu dobu nyektere krzeſtany i ſobu pogyem y gide za czelo (a) ſlozyw to chwalne tielo przyklek, ſlechetnymy maſtmy, gelto dalekymy wlaſtmy byechu w dary mu poſlany, gegie tyela wſeczky rany zmazaw, doby z zemye rowa, w nyemz(to) tu kralowu ſchowa. Pak netahnu zytra wſtaty, az ten czyefarz gye ſye ptaty, kto by byl, genz to oſnowal, ze tu kralowu pochowal. Y pocze pachaty dywy, 3045 nechtye hnyewy, by kto zywy przed nym otal pro ty ſkutky. A kdyz Porfir ty zamutky vzrze, ez tak prcha z toho a gynym lydem tak mnoho 3050 czyny nuze zlofty katnye, rucze wſtaw gyde vdatnye ſmyfſlem przed oblyczeg yeho, pro boh ſie przewazyw wſeho, muznym ſrdczem przede n kroczy 3055 a wezrzew mu mezy oczy weczie: „O zly, ne zchlubeny czielarzy, ale hubeny czlowyecze, wſeho czynu kteru tyemto ludem wynu 3060 dawas, ez gie muczys hlawnye ? Zda ſye ſtalo w tom neſprawnye, 3035 3040 [59b] 3028-29 Zu brcze, mrcze: LF 12, 135; 10, 92. — 3040 netáhnu E; netáhnú Opatrný LF 11, 59 Anm. —3060 hlawnye] LF 21, 72. —
Strana 94
93 ez yelt buoz(y)e muczenycze, Yezulowa obyet nycze doſtuoyna, w zemy ſchowana?" Kteraly tobie mudroſt dana, ez take bezprawye ſkladas ? Kdyz ſrdczem tak pylnye zadas, chtie toho gyſtie wzwiedyety, tehdat †gie chczy powyediety, 3070 nebud tebe po tom tuha: yat ſem, Yeſu Kryſtuow ſluha, pochowal to [tuto] wyez kralowu, geſto pro twu ducholowu zloſt z tohoto ſwyeta ſeſla, gegiez duſſycze geſt wzeſla przed buoh z muczenye czyſteho, w nyehoz ya, buoha gyſteho, wyerzy y ſem ſobye wzwolyl, bich pro n take ſwu krew prolyl. A kdyz czyelarz to vſlyſe, dluho zamlczaw zdwyze ſye, ſede a opuſtyw rucze, czoz koly glu przy tom hlucze, wzneſſa hlawu wzhuoru krzycze, 3085 yako tur dywoky rzycze hnyewnye z dywokeho hlaſſu, az ſie wſyczkerny vzaſſu lude, czoz gich przy nyem byele a rzka: „O neſnadny hrzyeſe, 3090 ez wiech hubenych hu’benstwye, wſech neſczaſtnych nezbozenſtwye, wſech ſmutnych truchloſ(t' welyka, wſech zaloſtnych mocz wſelika v mem ſrdczy ſye ſtawyla! 3095 K czemu mye yelt przyprawyla 3065 3075 3080 [60b] 160а] 3069 gie] já E. An mähr. tě = Dat. sing. zu denken hindert der Mangel dieser Form in der alten Literatur. — 3072 tu, věz, E; Ji- reček, Rozpravy 96. — 3075 wzneſla Hs. — 3081 zdywyzelye Hs. — 3093 zalostyych Hs. — 3114 rady Hs. —
93 ez yelt buoz(y)e muczenycze, Yezulowa obyet nycze doſtuoyna, w zemy ſchowana?" Kteraly tobie mudroſt dana, ez take bezprawye ſkladas ? Kdyz ſrdczem tak pylnye zadas, chtie toho gyſtie wzwiedyety, tehdat †gie chczy powyediety, 3070 nebud tebe po tom tuha: yat ſem, Yeſu Kryſtuow ſluha, pochowal to [tuto] wyez kralowu, geſto pro twu ducholowu zloſt z tohoto ſwyeta ſeſla, gegiez duſſycze geſt wzeſla przed buoh z muczenye czyſteho, w nyehoz ya, buoha gyſteho, wyerzy y ſem ſobye wzwolyl, bich pro n take ſwu krew prolyl. A kdyz czyelarz to vſlyſe, dluho zamlczaw zdwyze ſye, ſede a opuſtyw rucze, czoz koly glu przy tom hlucze, wzneſſa hlawu wzhuoru krzycze, 3085 yako tur dywoky rzycze hnyewnye z dywokeho hlaſſu, az ſie wſyczkerny vzaſſu lude, czoz gich przy nyem byele a rzka: „O neſnadny hrzyeſe, 3090 ez wiech hubenych hu’benstwye, wſech neſczaſtnych nezbozenſtwye, wſech ſmutnych truchloſ(t' welyka, wſech zaloſtnych mocz wſelika v mem ſrdczy ſye ſtawyla! 3095 K czemu mye yelt przyprawyla 3065 3075 3080 [60b] 160а] 3069 gie] já E. An mähr. tě = Dat. sing. zu denken hindert der Mangel dieser Form in der alten Literatur. — 3072 tu, věz, E; Ji- reček, Rozpravy 96. — 3075 wzneſla Hs. — 3081 zdywyzelye Hs. — 3093 zalostyych Hs. — 3114 rady Hs. —
Strana 95
94 tato mladyczka dyeweczka, zenſkey przyrody obleczka, gegyez ſrdcze geſt plneczko mudroſty, yakz nam to wleczko, 3100 czo ſye geft naylepſye pſalo, memu czyeſarzſtwy ſluſalo a mnye bylo naymylegye, to ſye ſkrze rzeczy gegye od nas nenye odchylylo 3105 a naſy wiecz tak ſmylylo, yakz newyem, czo zdyety ſobye. Skleſna ſwogy rucze obye, wſtaw y gyde w gedno tayno, gelto gynym byele hayno ; 3110 neb on tu fedale w radye (ſ ſwymy zemany w hromadye y kaza wſyem ſwym wytyezom, panom, knyezatom, rytyerzom, I ſebu na tu radu gyty 3115 a rzka: „Gyz tyem nechczi dlyty; proſli waſ, radte my k tomu, kak my vczynyty tomu, by ſie Porfirus nawratyl a ſweho bludu vk(r)atyl, 3120 w nyemz yeho ſrdcze oblyto." Tehdy wſyczkny rytierzi tyto rze[czeJchu: „Zle, czyeſarzy, ſudys, ty brz ſam v wyerze bludyſſ. ſwu wyecz nepodobnye ſtawye ; 3125 ale ont geft tobye prawye we wſem mluwyl prawdu prawu, y gelt gyz praweho ſtawu doſel, ſlozyw bludne dyelo ; a my wſychny podle nyeho 3130 chcz(e)my przerady oſtaty a dnes ſwe zywoty daty [61a] 3128 ftozyw P. —
94 tato mladyczka dyeweczka, zenſkey przyrody obleczka, gegyez ſrdcze geſt plneczko mudroſty, yakz nam to wleczko, 3100 czo ſye geft naylepſye pſalo, memu czyeſarzſtwy ſluſalo a mnye bylo naymylegye, to ſye ſkrze rzeczy gegye od nas nenye odchylylo 3105 a naſy wiecz tak ſmylylo, yakz newyem, czo zdyety ſobye. Skleſna ſwogy rucze obye, wſtaw y gyde w gedno tayno, gelto gynym byele hayno ; 3110 neb on tu fedale w radye (ſ ſwymy zemany w hromadye y kaza wſyem ſwym wytyezom, panom, knyezatom, rytyerzom, I ſebu na tu radu gyty 3115 a rzka: „Gyz tyem nechczi dlyty; proſli waſ, radte my k tomu, kak my vczynyty tomu, by ſie Porfirus nawratyl a ſweho bludu vk(r)atyl, 3120 w nyemz yeho ſrdcze oblyto." Tehdy wſyczkny rytierzi tyto rze[czeJchu: „Zle, czyeſarzy, ſudys, ty brz ſam v wyerze bludyſſ. ſwu wyecz nepodobnye ſtawye ; 3125 ale ont geft tobye prawye we wſem mluwyl prawdu prawu, y gelt gyz praweho ſtawu doſel, ſlozyw bludne dyelo ; a my wſychny podle nyeho 3130 chcz(e)my przerady oſtaty a dnes ſwe zywoty daty [61a] 3128 ftozyw P. —
Strana 96
95 we ymye Kryſta pro tu zadoſt, by nam dal nebeſku radoſt. Tehdy Maxentius rzecz tuto 3135 flyſaw ot nych, tepruw kruto ſobye tu vczyny; w ten czaſí tak neznamy przehrozny hlafí puſty z hrdelneho trzewa, yako lew dywoky rzewa, 3140 mumle [by lyt] yako medwyed, w ſobye (by lyt), [ſrdczem] w zaloſtney vſuobye newyeda, kam oczy wzneſty; y kaza przed myeſto weſty ten paníky zbuor nemaleczky, 3145 Porfira y tyto wſeczky rytyerze wyerney poſtawy, aby gym wſem ſetnucz hlawy, pak gych tyela bez odwlaky wezmucz, metaly v mlaky 3150 ruozno pſom, aby gye ſnyedly. Tehdy katowe, drzyew nez ſedly, az ſwe brany (ſ) ſebu wzemſe wedu Porfira, pogemlie ſe wſyem rytyerzſtwem, wen z myelta, 3155 kdez gich dyelanye neprzeſta. Z noznycz ſwe mecze wynyechu a gym wſyem gich hlawy ſtyechu y gych tyela rozmetachu, yakz byl cziefarz kazal w ſtrachu. Takz ty gyſty vczennyczy, byechu bozy muczennyty, wzemſe ſmrt pro Kryſta ſmyele, a gich pak duſſycze czele gydu wſeczky bez pakoſty 3165 przed boh do wyeczney radofty. Czyeſarzye wzpodgechu tuhy. Na zaytrzye zlady ſwe ſluhy, 3160 [61b] [62a] 3151 ſedlyl šedli = šli E (215); dagegen Gb. LF 9, 321 sedli. — 3161 muczennyty Hs wahrscheinlich.
95 we ymye Kryſta pro tu zadoſt, by nam dal nebeſku radoſt. Tehdy Maxentius rzecz tuto 3135 flyſaw ot nych, tepruw kruto ſobye tu vczyny; w ten czaſí tak neznamy przehrozny hlafí puſty z hrdelneho trzewa, yako lew dywoky rzewa, 3140 mumle [by lyt] yako medwyed, w ſobye (by lyt), [ſrdczem] w zaloſtney vſuobye newyeda, kam oczy wzneſty; y kaza przed myeſto weſty ten paníky zbuor nemaleczky, 3145 Porfira y tyto wſeczky rytyerze wyerney poſtawy, aby gym wſem ſetnucz hlawy, pak gych tyela bez odwlaky wezmucz, metaly v mlaky 3150 ruozno pſom, aby gye ſnyedly. Tehdy katowe, drzyew nez ſedly, az ſwe brany (ſ) ſebu wzemſe wedu Porfira, pogemlie ſe wſyem rytyerzſtwem, wen z myelta, 3155 kdez gich dyelanye neprzeſta. Z noznycz ſwe mecze wynyechu a gym wſyem gich hlawy ſtyechu y gych tyela rozmetachu, yakz byl cziefarz kazal w ſtrachu. Takz ty gyſty vczennyczy, byechu bozy muczennyty, wzemſe ſmrt pro Kryſta ſmyele, a gich pak duſſycze czele gydu wſeczky bez pakoſty 3165 przed boh do wyeczney radofty. Czyeſarzye wzpodgechu tuhy. Na zaytrzye zlady ſwe ſluhy, 3160 [61b] [62a] 3151 ſedlyl šedli = šli E (215); dagegen Gb. LF 9, 321 sedli. — 3161 muczennyty Hs wahrscheinlich.
Strana 97
96 kdez ten ſud konaty chtyeſe. Geſcze prawye ſyt nebyeſe 3170 krwe muczennykuow z gych maſſa. Swu zlobywu woly paſſa kaza ſwatu Katerzynu przed ſye weſty w tu hodynu y wecze k nyey: „Nuze kraſna 3175 panno, mudra y wychlaſna, lyczkem ktwuczye yako ruozye! Gynak gyz byty nemoze to wſeczko, czo ſye gyeſt ſtalo ſkody, mnoho nebo malo, 3180 mnye I prawem od tebe wczyle †wnenyeyſy †naywynyeyſy. ez zpuſcze mnoha dyedyna: kakz geſt kol(y)wyek twa wyna, wſakt chczy wſeczko odpuſtyty, 3185 chezefly geſcze opuftyty ſwu chytru rzecz y odpyeru a przygyety naſy wyeru. Chczy tye za ſwu naymyleyſy pogyety y nayurozenyeyly 3190 meho czyeſarzowſtwye platy, kdyz ſye to nemohlo ſtaty, by poyala meho lyna; ale chczy, to wſecko myna, tye za tyefarzowu gmyety, 3195 a czoz gedno budes chtyety y czozt myll pozada koly, to wſye bude po twey wuoly. Pakly toho zdyety nechczel, zda kteremu roku wzechczef, 3200 tohot nelze bude tobye. Wuol ze dweho gedno ſobye : aneb mye za hoſpodarze gmyety a na naſye oltarze [62b] 3181 E ergänzt: až do lé nenějšie chvíle, was Gb. LF 9, 322 nicht — billigt. — 3194 zaczyefarzowu P.
96 kdez ten ſud konaty chtyeſe. Geſcze prawye ſyt nebyeſe 3170 krwe muczennykuow z gych maſſa. Swu zlobywu woly paſſa kaza ſwatu Katerzynu przed ſye weſty w tu hodynu y wecze k nyey: „Nuze kraſna 3175 panno, mudra y wychlaſna, lyczkem ktwuczye yako ruozye! Gynak gyz byty nemoze to wſeczko, czo ſye gyeſt ſtalo ſkody, mnoho nebo malo, 3180 mnye I prawem od tebe wczyle †wnenyeyſy †naywynyeyſy. ez zpuſcze mnoha dyedyna: kakz geſt kol(y)wyek twa wyna, wſakt chczy wſeczko odpuſtyty, 3185 chezefly geſcze opuftyty ſwu chytru rzecz y odpyeru a przygyety naſy wyeru. Chczy tye za ſwu naymyleyſy pogyety y nayurozenyeyly 3190 meho czyeſarzowſtwye platy, kdyz ſye to nemohlo ſtaty, by poyala meho lyna; ale chczy, to wſecko myna, tye za tyefarzowu gmyety, 3195 a czoz gedno budes chtyety y czozt myll pozada koly, to wſye bude po twey wuoly. Pakly toho zdyety nechczel, zda kteremu roku wzechczef, 3200 tohot nelze bude tobye. Wuol ze dweho gedno ſobye : aneb mye za hoſpodarze gmyety a na naſye oltarze [62b] 3181 E ergänzt: až do lé nenějšie chvíle, was Gb. LF 9, 322 nicht — billigt. — 3194 zaczyefarzowu P.
Strana 98
97 naſym bohom ſwu obyet nes, 3205 neb to wuol, zet tobye dnes ſtane hubena odplata, ez twa hlawa bude ſtata od twey ſygye meczem w dywye v rozhranye zaloſtywye 3210 na odywu dle neklydu wſemu pohaníkemu lydu." Swata Katerzyna krotcze, pomnyecz na wrchnyeho otcze, wecze: „Nenye to boleſtne, 3215 any hubene ny leftne, ny czo podobne k zaloſty, komuz z malytkey maloſty doſtane ſye wyecz welyka. Nerowna myera wſelyka, 3220 kto by mudry byl to hadye, komuz po ſlunecznem zapadye wzeyde w ſwey drahey bleſknoſty ſluncze nebeſkey ſwyetloſty, y da ſye mu wyecznye zyty. Nenye zaloſtne tam gyty, kdez za ſmrt wyeczny zywot wratye, Imutek w uodtuchu obratye a tuzebnoſt w utyefſenye tu, kdez nedoſtatkuow nenye, 3230 myeſto placze hlaſſy hladye a za tuto zaloft dadye plnu radoſt, wyeczne bydlo. Ale kdyz tobye oſtydlo wſe dobre a giz nemohu 3235 tebe obratyty k bohu 3225 [63a] 3212 ktrotcze P. — 3213 octze P. — 3216 Nycczo Hs. — 3220 hadye] hadagye Hs; rade E; hadě = Partic. haditi Gb. LF 9, 322. — 3226 Zu den Belegstellen bei Jedlička LF 21. 72 ergänze K 306: de morte immortalitas etc. — 3230 Zu hladye gegen E (201) Gb. LF 9, 323. — 3232 radeſt P. — Spina, Katharinen-Legende.
97 naſym bohom ſwu obyet nes, 3205 neb to wuol, zet tobye dnes ſtane hubena odplata, ez twa hlawa bude ſtata od twey ſygye meczem w dywye v rozhranye zaloſtywye 3210 na odywu dle neklydu wſemu pohaníkemu lydu." Swata Katerzyna krotcze, pomnyecz na wrchnyeho otcze, wecze: „Nenye to boleſtne, 3215 any hubene ny leftne, ny czo podobne k zaloſty, komuz z malytkey maloſty doſtane ſye wyecz welyka. Nerowna myera wſelyka, 3220 kto by mudry byl to hadye, komuz po ſlunecznem zapadye wzeyde w ſwey drahey bleſknoſty ſluncze nebeſkey ſwyetloſty, y da ſye mu wyecznye zyty. Nenye zaloſtne tam gyty, kdez za ſmrt wyeczny zywot wratye, Imutek w uodtuchu obratye a tuzebnoſt w utyefſenye tu, kdez nedoſtatkuow nenye, 3230 myeſto placze hlaſſy hladye a za tuto zaloft dadye plnu radoſt, wyeczne bydlo. Ale kdyz tobye oſtydlo wſe dobre a giz nemohu 3235 tebe obratyty k bohu 3225 [63a] 3212 ktrotcze P. — 3213 octze P. — 3216 Nycczo Hs. — 3220 hadye] hadagye Hs; rade E; hadě = Partic. haditi Gb. LF 9, 322. — 3226 Zu den Belegstellen bei Jedlička LF 21. 72 ergänze K 306: de morte immortalitas etc. — 3230 Zu hladye gegen E (201) Gb. LF 9, 323. — 3232 radeſt P. — Spina, Katharinen-Legende.
Strana 99
98 (a)ny czo k twey wuoly rzeczy, dale tyem nechczy odwleczy. Nyczt twych rokuow nehledagy any odwlaly zadagy, wyedie, ze ſ ſye w zloby zmyſlyl. Conay tak, yakoz s zamyſlyl, gmal mye ke wſemu hotowu; czo my pro ſwu ducholowu zloft mozes, to vczyn nuze!" Tepruw opiet Maxencz w tuze zarzyl tak naſylnye z hlucha yako ze wſtekleho ducha. Wztek yazykem y wzmlamola, hnyewywym hlaſſem zawola 3250 mnozſtwye y kaza gy gyety a wyweducz hlawu ſtyety. Kdyz gy przed myeſto wedyechu, zaloſtnye na ny hledyechu lyde, gelto gdyechu za ny. Negednu pohaníku pany byeſe wydyety ſlzyecze, na gegye poſtawu zrzyecze y na tu rozkolínu kraſu, zelegyczy toho czaſu, 3260 ez geft takey dyewczie kraſney, vrozeney y wyehlaſney, neduoſtoynu ſmrty ſnyty. Y dachu ſwey rzeczy wznyty, hlucznye k ſluchu gy hladyecze, 3265 na to wſyckny gyey radyecze, by ſye wzdy tomu odvala a tak hanebnye nedala zahubyti ſwey mladoſty, by brz po czyeſarſkey zadoſty 3270 mocznu czyeſarzowu byla a tey tyezkey ſmrty zbyla. 3240 3245 3255 [63b] [64a] 3264 kſluku Hs —
98 (a)ny czo k twey wuoly rzeczy, dale tyem nechczy odwleczy. Nyczt twych rokuow nehledagy any odwlaly zadagy, wyedie, ze ſ ſye w zloby zmyſlyl. Conay tak, yakoz s zamyſlyl, gmal mye ke wſemu hotowu; czo my pro ſwu ducholowu zloft mozes, to vczyn nuze!" Tepruw opiet Maxencz w tuze zarzyl tak naſylnye z hlucha yako ze wſtekleho ducha. Wztek yazykem y wzmlamola, hnyewywym hlaſſem zawola 3250 mnozſtwye y kaza gy gyety a wyweducz hlawu ſtyety. Kdyz gy przed myeſto wedyechu, zaloſtnye na ny hledyechu lyde, gelto gdyechu za ny. Negednu pohaníku pany byeſe wydyety ſlzyecze, na gegye poſtawu zrzyecze y na tu rozkolínu kraſu, zelegyczy toho czaſu, 3260 ez geft takey dyewczie kraſney, vrozeney y wyehlaſney, neduoſtoynu ſmrty ſnyty. Y dachu ſwey rzeczy wznyty, hlucznye k ſluchu gy hladyecze, 3265 na to wſyckny gyey radyecze, by ſye wzdy tomu odvala a tak hanebnye nedala zahubyti ſwey mladoſty, by brz po czyeſarſkey zadoſty 3270 mocznu czyeſarzowu byla a tey tyezkey ſmrty zbyla. 3240 3245 3255 [63b] [64a] 3264 kſluku Hs —
Strana 100
99 Zatyem byechu na proftranye. Swata Katerzyna na nye ozrzewſy ſye y wecze k nym: „O nemudrzy lude, v czym ſye ſmutyte, hlediecz na mye, ſobye ſtyſkagycze za mye? Muze y wy zeny, ſweho placzítle v ſmutka prazdneho 3280 nechayte ny mne w czem pyczte any dle mey ſmrty krzyczte, pro nyz va mam ſnadnu ſkodu. Ale gmagyly kto vrodu dobru neb myloſrdenſtwye ktere pro me podobenſtwye, zelegicz mne y mey ſtralti, tyech yaz brz wſech proſy zwlaſty, aby ſmutka nechowaly a mey ſye czty radowaly 3290 wſichny, gyz mne ſtogie podle. A ya wam powyedye : toho dle me ſrdcze tu proſbu †wznoty, neb wydyta mogy oczy Jeſu Kryſta laſkaweho, genz gest radoſt ſrdcze meho, gehoz mocz wſemu odola, an mye myle k ſobye wuola A ten geft mey moczy czyloft, ten yeſt ma rozkoſna myloſt, 3300 ten muoy kral y czieſarz moczny, ten mey duſsy geft pomoczny, ten moy myly chot wiehlaſny, ten moy drahy zenych kraſny, 3275 3285 3295 [64b] 3283 vrodu LF 12, 135. — 3291 E l'ho dle. — 3292 wznotyl vznočí E, vznosí Gb. LF 9, 323. Da 1 für č sich auch sonst in der Hs findet (746 switiegiem = zvyčejem; 1375 zlyftyl, nach Gb. vielleicht zčistil; 1063 zalye = začě: 1641 tyele = čele), so muss wznoty nicht ein Schreibfehler sein. — 73
99 Zatyem byechu na proftranye. Swata Katerzyna na nye ozrzewſy ſye y wecze k nym: „O nemudrzy lude, v czym ſye ſmutyte, hlediecz na mye, ſobye ſtyſkagycze za mye? Muze y wy zeny, ſweho placzítle v ſmutka prazdneho 3280 nechayte ny mne w czem pyczte any dle mey ſmrty krzyczte, pro nyz va mam ſnadnu ſkodu. Ale gmagyly kto vrodu dobru neb myloſrdenſtwye ktere pro me podobenſtwye, zelegicz mne y mey ſtralti, tyech yaz brz wſech proſy zwlaſty, aby ſmutka nechowaly a mey ſye czty radowaly 3290 wſichny, gyz mne ſtogie podle. A ya wam powyedye : toho dle me ſrdcze tu proſbu †wznoty, neb wydyta mogy oczy Jeſu Kryſta laſkaweho, genz gest radoſt ſrdcze meho, gehoz mocz wſemu odola, an mye myle k ſobye wuola A ten geft mey moczy czyloft, ten yeſt ma rozkoſna myloſt, 3300 ten muoy kral y czieſarz moczny, ten mey duſsy geft pomoczny, ten moy myly chot wiehlaſny, ten moy drahy zenych kraſny, 3275 3285 3295 [64b] 3283 vrodu LF 12, 135. — 3291 E l'ho dle. — 3292 wznotyl vznočí E, vznosí Gb. LF 9, 323. Da 1 für č sich auch sonst in der Hs findet (746 switiegiem = zvyčejem; 1375 zlyftyl, nach Gb. vielleicht zčistil; 1063 zalye = začě: 1641 tyele = čele), so muss wznoty nicht ein Schreibfehler sein. — 73
Strana 101
100 k nyemuz ma wſye myſl geſt wzata; 3305 nebo on plna odplata y moczna obrada ſwatych, w czyſte wyerze (z) ſwyeta wzatych. To domluwywſy w tey czyle, ſtynacze poproſy myle, 3310 by ſye wzdrzal malu chwyly, az by ſwu potrzebnu pyly y modlytwu k bohu zdyela, yakz by mohla neb vmyela. Toho giey powoly muczecz, 3315 k gegie ſmrty neby nuczecz, ale przygem k ſobie mecze wecze: „Nemyey y gedney pecze, panno kraſna v doſtoyna!" Tehdy tu ta chwalna y hoyna 3320 boyownycze Yeſuſowa, wzdechſy z ſrdeczneho ſlowa, ze wſyey ſyly toz †odlekſy, na ſwu kolenu poklekly y ſpye ſwogy rucze kraſnye, 3325 wzneſſy ſwogi oczy yaſn(y)e y wezrze na nebe gyma rzkucz: „O Yeſu Kryſte! ty ma radoſt gly y czna proſpyecha, wſech w tye wyerzyczych vtyecha y wſech ſwatych dyewycz chwala ! S tebu wzata wyecz nemala. Moy czny choty kratochwylny, wſemohuczy boze ſylny, yaz dyekugy twey myloſty, 3335 ze II mye podle duoſtoynoſty raczyl daty k towarzyſy mezy twu dyewyczy rzyſy 3330 [65a] 3308 w tey czyle] kley ſyle Hs. Vgl Gb. Slov. čila. — 3022 táž E = tužba (216); tož (tuž) = Partikel Gb. LF 9, 323. - odlekly E (208), Gb. LF 9. 323. — 3224 Hs: ſwogi rucze oczy. —
100 k nyemuz ma wſye myſl geſt wzata; 3305 nebo on plna odplata y moczna obrada ſwatych, w czyſte wyerze (z) ſwyeta wzatych. To domluwywſy w tey czyle, ſtynacze poproſy myle, 3310 by ſye wzdrzal malu chwyly, az by ſwu potrzebnu pyly y modlytwu k bohu zdyela, yakz by mohla neb vmyela. Toho giey powoly muczecz, 3315 k gegie ſmrty neby nuczecz, ale przygem k ſobie mecze wecze: „Nemyey y gedney pecze, panno kraſna v doſtoyna!" Tehdy tu ta chwalna y hoyna 3320 boyownycze Yeſuſowa, wzdechſy z ſrdeczneho ſlowa, ze wſyey ſyly toz †odlekſy, na ſwu kolenu poklekly y ſpye ſwogy rucze kraſnye, 3325 wzneſſy ſwogi oczy yaſn(y)e y wezrze na nebe gyma rzkucz: „O Yeſu Kryſte! ty ma radoſt gly y czna proſpyecha, wſech w tye wyerzyczych vtyecha y wſech ſwatych dyewycz chwala ! S tebu wzata wyecz nemala. Moy czny choty kratochwylny, wſemohuczy boze ſylny, yaz dyekugy twey myloſty, 3335 ze II mye podle duoſtoynoſty raczyl daty k towarzyſy mezy twu dyewyczy rzyſy 3330 [65a] 3308 w tey czyle] kley ſyle Hs. Vgl Gb. Slov. čila. — 3022 táž E = tužba (216); tož (tuž) = Partikel Gb. LF 9, 323. - odlekly E (208), Gb. LF 9. 323. — 3224 Hs: ſwogi rucze oczy. —
Strana 102
101 y przypomanuty znamye. O laſkawy, wezrzy na mye 3340 a ſmylug ſye dnes nade mnu, vczyn w tom ſwu myloſt ſe mnu, za nyez k tobye oczy wznoſfy. Myloſtywy boze, proſſy tebe, napln me zadanye: kterzyz muze nebo panye ke czty y chwale twemu gmenu, geſto krzeſtanſkeho kmenu glu a neſtogye v bludu, kteru czelt czynyty budu, 3350 mye (kdy) w czem nazywagycze, me muky wzpomynagycze, pozadagy twey pomoczy: w kterey kol(y)wyek nemoczy budu aneb w kterych ſkodach, 3355 na ſuze nebo na wodach, v wiezeny lecz v ſuda nebo z nemoczneho truda w ſmutſye, w naſylney porobye, v przelſty nebo w chudobye 3360 ke mnye zawola gich pyle, racz gie, hoſpodyne, czyle vſlylety a gym daty to wſe, czoz budu zadaty. Geſcze tebe proſy z toho: 3365 kdez me muky budu v koho pſany w domu neb na lyſtye, nebo ktere knyhy gyſtye o nych budu vczynyeny, racz gym daty gych odmyeny, 3370 boze, aby ſye w tom domu z nahley ſmrty y ot hromu y gedney ſkody neſtalo, nez ſye wzdy wſe dobre dalo 3345 [65b 3338 znamye = známě LF 15, 109; za mě E. — 3348 vbludn P. — 3363 bude Hs — 3366 Pſano Hs. —
101 y przypomanuty znamye. O laſkawy, wezrzy na mye 3340 a ſmylug ſye dnes nade mnu, vczyn w tom ſwu myloſt ſe mnu, za nyez k tobye oczy wznoſfy. Myloſtywy boze, proſſy tebe, napln me zadanye: kterzyz muze nebo panye ke czty y chwale twemu gmenu, geſto krzeſtanſkeho kmenu glu a neſtogye v bludu, kteru czelt czynyty budu, 3350 mye (kdy) w czem nazywagycze, me muky wzpomynagycze, pozadagy twey pomoczy: w kterey kol(y)wyek nemoczy budu aneb w kterych ſkodach, 3355 na ſuze nebo na wodach, v wiezeny lecz v ſuda nebo z nemoczneho truda w ſmutſye, w naſylney porobye, v przelſty nebo w chudobye 3360 ke mnye zawola gich pyle, racz gie, hoſpodyne, czyle vſlylety a gym daty to wſe, czoz budu zadaty. Geſcze tebe proſy z toho: 3365 kdez me muky budu v koho pſany w domu neb na lyſtye, nebo ktere knyhy gyſtye o nych budu vczynyeny, racz gym daty gych odmyeny, 3370 boze, aby ſye w tom domu z nahley ſmrty y ot hromu y gedney ſkody neſtalo, nez ſye wzdy wſe dobre dalo 3345 [65b 3338 znamye = známě LF 15, 109; za mě E. — 3348 vbludn P. — 3363 bude Hs — 3366 Pſano Hs. —
Strana 103
102 a nycz zleho neſkodylo 3375 ny ſye w nyem kdy vrodylo dyetye czym kak potworzene, ale w dobrotye ſzorzene gła, wznykl w czlowyeka ſyczneho, genz by podle czynu czneho byl we wſeczko dobre ſbozen. A pakly kto bude ſlozen ſmrty, ez na nen ſwyet molly a mey pomoczy poproſſy, gla prawey wyery w ſwem ſluſye, day my, buoze, by ta duſſe dyablu nebyla poddana, ale przy tobye wzſchowana. Hoſpody|ne], gyz [mu] proſbu wzdawſy a ſwu walku dokonawſy, 3390 ſlzamy oczy wzmrakagyczy kleczy, pro tye czakagyczy ſmrty od mecze brzydkeho, gymíto z umyſla ſtydkeho tento maſarz gedwa wladne, 3395 yenz dnes na mu ſygy ſpadne, neb od nyeho mam vmrzyeczy. Myly buoze, racz przygyety duſſyczku mu myloſtywye a doweſty radoſtywye 3400 ſkrze rucze twych angeluow y twych ſwatych archangeluow k temuz ſedyeny v pokog, kdez wſech ſwatych dyewycz okoy gyeft y radowanye wyeczne!" A yakz ona teyto pyecznlyle proſbye vczyny ſkonanye, tak ynhed bez pomeſkanye 3380 3385 [66b] [66а] 3405 3377 fzorzene LF 1, 56 ff. — 3382 musly Hs. — 3384 w ſwem sluſye LF 21, 57. — 3388 hoſpodynu Hs. doch vgl. V. 3361. — 3402 k tvémuž E; LF 12, 135. — 3403 vpokogy Hs. —
102 a nycz zleho neſkodylo 3375 ny ſye w nyem kdy vrodylo dyetye czym kak potworzene, ale w dobrotye ſzorzene gła, wznykl w czlowyeka ſyczneho, genz by podle czynu czneho byl we wſeczko dobre ſbozen. A pakly kto bude ſlozen ſmrty, ez na nen ſwyet molly a mey pomoczy poproſſy, gla prawey wyery w ſwem ſluſye, day my, buoze, by ta duſſe dyablu nebyla poddana, ale przy tobye wzſchowana. Hoſpody|ne], gyz [mu] proſbu wzdawſy a ſwu walku dokonawſy, 3390 ſlzamy oczy wzmrakagyczy kleczy, pro tye czakagyczy ſmrty od mecze brzydkeho, gymíto z umyſla ſtydkeho tento maſarz gedwa wladne, 3395 yenz dnes na mu ſygy ſpadne, neb od nyeho mam vmrzyeczy. Myly buoze, racz przygyety duſſyczku mu myloſtywye a doweſty radoſtywye 3400 ſkrze rucze twych angeluow y twych ſwatych archangeluow k temuz ſedyeny v pokog, kdez wſech ſwatych dyewycz okoy gyeft y radowanye wyeczne!" A yakz ona teyto pyecznlyle proſbye vczyny ſkonanye, tak ynhed bez pomeſkanye 3380 3385 [66b] [66а] 3405 3377 fzorzene LF 1, 56 ff. — 3382 musly Hs. — 3384 w ſwem sluſye LF 21, 57. — 3388 hoſpodynu Hs. doch vgl. V. 3361. — 3402 k tvémuž E; LF 12, 135. — 3403 vpokogy Hs. —
Strana 104
103 nad ny hlaſf ot nebe ſnyde, yenſto przerozkoſnye wnyde 3410 w gegie ſluch y w gegye vſy a gyey takto rzka odtuſſy: „Dawno I (z)dala, ma wyehlaſna! Pod ſem ke mnye, w cznoſty kraſna, ma myla choty zaduczye 3415 w tuto rozkof! Tobye zducze glu przy mnye bydla ſzorzena, rayſka wrata otworzena. Tebe prziebytek w uſtawnem pokogy y blahoſlawnem 3420 hotowye czeka y myeſto, ma myla draha newyeſto! K nyemuz v brzkolty poydy, nebeſkey radoſty doydy, nycz ſobye neteſknucz, zadna! Czoz (1) pozadala, ma ladna, to gly wſeczko obdrzala; wſyem, od nychz ſye tobye chwala bude dyety, z uczynyenye wzpomanucz twe(ho) muczenye, 3430 ſlybugy hotowye [vlmoczy ze wſyey gych nuze wzpomoczy. A kdyz tento hlaſí gye dodye, tato ſlowa dopowyedye, ynhed ta ſwata dyewycze, 3435 wzezrewly na kata [wlz nycze, ſwych ſtwuczych wlaſow doſahſy, ſwu byeluczy ſygy ztahſy wecze: „Owa, tot odola ma przye! Gyz mye k ſobye wuola 3440 muoy kral, yenz wſye krale pleny. A ty czynyty neleny, konay, w nyezíto ſ ſye vwazal, yakz to tye twoy czyeſarz kazal!“ 3425 [67a] 3412 Dawno ſdala mu Hs. — 3416 ſzorzena LF 1, 56 ff. — 3420 čaká E. — 3439 gna Hs. —
103 nad ny hlaſf ot nebe ſnyde, yenſto przerozkoſnye wnyde 3410 w gegie ſluch y w gegye vſy a gyey takto rzka odtuſſy: „Dawno I (z)dala, ma wyehlaſna! Pod ſem ke mnye, w cznoſty kraſna, ma myla choty zaduczye 3415 w tuto rozkof! Tobye zducze glu przy mnye bydla ſzorzena, rayſka wrata otworzena. Tebe prziebytek w uſtawnem pokogy y blahoſlawnem 3420 hotowye czeka y myeſto, ma myla draha newyeſto! K nyemuz v brzkolty poydy, nebeſkey radoſty doydy, nycz ſobye neteſknucz, zadna! Czoz (1) pozadala, ma ladna, to gly wſeczko obdrzala; wſyem, od nychz ſye tobye chwala bude dyety, z uczynyenye wzpomanucz twe(ho) muczenye, 3430 ſlybugy hotowye [vlmoczy ze wſyey gych nuze wzpomoczy. A kdyz tento hlaſí gye dodye, tato ſlowa dopowyedye, ynhed ta ſwata dyewycze, 3435 wzezrewly na kata [wlz nycze, ſwych ſtwuczych wlaſow doſahſy, ſwu byeluczy ſygy ztahſy wecze: „Owa, tot odola ma przye! Gyz mye k ſobye wuola 3440 muoy kral, yenz wſye krale pleny. A ty czynyty neleny, konay, w nyezíto ſ ſye vwazal, yakz to tye twoy czyeſarz kazal!“ 3425 [67a] 3412 Dawno ſdala mu Hs. — 3416 ſzorzena LF 1, 56 ff. — 3420 čaká E. — 3439 gna Hs. —
Strana 105
104 Tehdy on ſwoy mecz wytahna, 3445 nad hlawu gym prudſye ſahna y ſtye gegye hlawu czyltu. Kdez ſye tu nowynu gyſtu daſta dwa dywy wydyety a ta Igeſcze] w duoftoyney pamyety 3450 ſluſye gmyety wzdy w zapyety: ez z tey hlawy po tom ſtyety y z gegie ſygye zmyluczye myeſto krwy mleko byeluczye ſczedrze teczyele potokem 3455 na zemy przed mnohym okem. A to buoh vczynyl proto, ez drahuczie mleko toto znamenawalo gyſtotu geye welyku czyſtotu 3460 y geye panenſtwo czyſte. Druhy dyw ſye ſta zagyſte, ez andyely przyletyechu a to wzaczne tyelo wzechu y neſu gye w doſtoynoſty 3465 v powyetrney wyſokoſty na tu horu, na Synay, zpyewagicze: Adonay ! Swaty! Tuz gy pochowachu a gegy duſy poſlachu do nebeſ v wyecznuczy czeſt. A ta huora ſwu daly yeſt odtad, kdez ta panna ſwata, Kateryna, byla ſtata dwu dezat dny neb malem dale, 3475 na nyezſto ſcowana w chwale ona od angelíku ruku. W nyemz myeſtye bozy ponuku w gegye hrobu nemalo dywnych | dywuow ſye gyz ſtalo 3470 [67b] [68a] 3460 ygegye P. —
104 Tehdy on ſwoy mecz wytahna, 3445 nad hlawu gym prudſye ſahna y ſtye gegye hlawu czyltu. Kdez ſye tu nowynu gyſtu daſta dwa dywy wydyety a ta Igeſcze] w duoftoyney pamyety 3450 ſluſye gmyety wzdy w zapyety: ez z tey hlawy po tom ſtyety y z gegie ſygye zmyluczye myeſto krwy mleko byeluczye ſczedrze teczyele potokem 3455 na zemy przed mnohym okem. A to buoh vczynyl proto, ez drahuczie mleko toto znamenawalo gyſtotu geye welyku czyſtotu 3460 y geye panenſtwo czyſte. Druhy dyw ſye ſta zagyſte, ez andyely przyletyechu a to wzaczne tyelo wzechu y neſu gye w doſtoynoſty 3465 v powyetrney wyſokoſty na tu horu, na Synay, zpyewagicze: Adonay ! Swaty! Tuz gy pochowachu a gegy duſy poſlachu do nebeſ v wyecznuczy czeſt. A ta huora ſwu daly yeſt odtad, kdez ta panna ſwata, Kateryna, byla ſtata dwu dezat dny neb malem dale, 3475 na nyezſto ſcowana w chwale ona od angelíku ruku. W nyemz myeſtye bozy ponuku w gegye hrobu nemalo dywnych | dywuow ſye gyz ſtalo 3470 [67b] [68a] 3460 ygegye P. —
Strana 106
105 3480 y dneſny den wzdy sye dyegy ; neb ktoz, magicz w nyey nadyegy, putugy k geye myloſty, ty wſyey nemoczy v truchloſty zde y na onom ſwyetye zbudu. Geſcze powyem, ne obludu, kak tu buoh yeſt wſemohuczy zgewyl yeden dyw dywuczy: ze z gegye ſwateho hrobu plowe oley w kazdu dobu 3490 bez †obleka wzdy vſtawnye; a geſcze kam koly ſlawnye z gegye tyela ſwate koſty budu przyneleny w cznoſty, ne omylnye, ale czele, 3495 z tyech ſye w zrzeymoſty doſpyele y dnes poty oley ſwaty, od nyehozto mnohy yaty czlowiek boleſtnu chromotu na udyech ſweho zywotu 3500 zdraw y weſſel ſye pokaze, kdez tyem olegyem pomaze. Takz yeſt ſwata Katerzina, przedraha dczy materzyna, boyowawſy y ſkonczala 3505 a ſwu ſmrt pomnyety dala y naypoſledny czaſek ten, paty †nadedwameztaty den prolyncze toho myelyecze. A geſcze rzku prawdu wyecze, 3510 ze nechybyla za wlaſek w tom: tehoz dne y w tyz czaſek 3485 68b] 3480 dyegye Hs. — 3490 bez obloka E = otvor; bez otvleka = sine mora sehr wahrscheinlich Gb. LF 9, 324; bez obvleka = bez ustání Jireček, Rozpr. 96; vgl. Prusík, Příspěvky elc. 10. K 314 rivus olei indeficienter manare videtur — 3507-8 Zum Tag und Monat Jedlička LF 1, 61. der vorschlägt pálý nade dvěma dsál den; E = p. naddvamezcalý. K: mense Novembris, vicesima quinta die. —
105 3480 y dneſny den wzdy sye dyegy ; neb ktoz, magicz w nyey nadyegy, putugy k geye myloſty, ty wſyey nemoczy v truchloſty zde y na onom ſwyetye zbudu. Geſcze powyem, ne obludu, kak tu buoh yeſt wſemohuczy zgewyl yeden dyw dywuczy: ze z gegye ſwateho hrobu plowe oley w kazdu dobu 3490 bez †obleka wzdy vſtawnye; a geſcze kam koly ſlawnye z gegye tyela ſwate koſty budu przyneleny w cznoſty, ne omylnye, ale czele, 3495 z tyech ſye w zrzeymoſty doſpyele y dnes poty oley ſwaty, od nyehozto mnohy yaty czlowiek boleſtnu chromotu na udyech ſweho zywotu 3500 zdraw y weſſel ſye pokaze, kdez tyem olegyem pomaze. Takz yeſt ſwata Katerzina, przedraha dczy materzyna, boyowawſy y ſkonczala 3505 a ſwu ſmrt pomnyety dala y naypoſledny czaſek ten, paty †nadedwameztaty den prolyncze toho myelyecze. A geſcze rzku prawdu wyecze, 3510 ze nechybyla za wlaſek w tom: tehoz dne y w tyz czaſek 3485 68b] 3480 dyegye Hs. — 3490 bez obloka E = otvor; bez otvleka = sine mora sehr wahrscheinlich Gb. LF 9, 324; bez obvleka = bez ustání Jireček, Rozpr. 96; vgl. Prusík, Příspěvky elc. 10. K 314 rivus olei indeficienter manare videtur — 3507-8 Zum Tag und Monat Jedlička LF 1, 61. der vorschlägt pálý nade dvěma dsál den; E = p. naddvamezcalý. K: mense Novembris, vicesima quinta die. —
Strana 108
Nachträge und Berichtigungen. V. 49 lies: hofpod. — V. 68 Maxencz(ius). — V. 139 besser: (v). — Hinter V. 198 ergänze: [4b]. V 238 fallen die Klammern weg. — V. 312 hinter nechtieczy ergänze: [6b]. — S. 10, Anm. letzte Zeile er- gänze hinter „stupefacta“: bei K. — V. 377 ſama. — V. 429. Anm. lies: gegenüber dem latein. Text bei K. - V. 470 lies: wzneſlla und streiche die Anmerk. — 497 gielt. — 503 cziſla — 625 chczit. — 653 Tut. 699 sie. — 726 fynaczka. — 739-40 in den Reimsilben ye statt ie. — 933 Anm. lies: Nach dem lat. Text bei K. — S. 35 Anm. lies 1021 Czoff P statt 1012. — V. 1223 Beistrich nach bozy. — S. 44 Anm. letzte Zeile: yn(hed) w z. h. 1633 vpornye. Dazu die Anmerk.: vropnye Hs. — 1648 slogieczi. — 2008: tamoz. — 2149 przesudyla. — 2389 fällt die Klammer weg. 2397 nerozpaczy, dazu die Anmerk.: ne- rozpaczyg Hs. —
Nachträge und Berichtigungen. V. 49 lies: hofpod. — V. 68 Maxencz(ius). — V. 139 besser: (v). — Hinter V. 198 ergänze: [4b]. V 238 fallen die Klammern weg. — V. 312 hinter nechtieczy ergänze: [6b]. — S. 10, Anm. letzte Zeile er- gänze hinter „stupefacta“: bei K. — V. 377 ſama. — V. 429. Anm. lies: gegenüber dem latein. Text bei K. - V. 470 lies: wzneſlla und streiche die Anmerk. — 497 gielt. — 503 cziſla — 625 chczit. — 653 Tut. 699 sie. — 726 fynaczka. — 739-40 in den Reimsilben ye statt ie. — 933 Anm. lies: Nach dem lat. Text bei K. — S. 35 Anm. lies 1021 Czoff P statt 1012. — V. 1223 Beistrich nach bozy. — S. 44 Anm. letzte Zeile: yn(hed) w z. h. 1633 vpornye. Dazu die Anmerk.: vropnye Hs. — 1648 slogieczi. — 2008: tamoz. — 2149 przesudyla. — 2389 fällt die Klammer weg. 2397 nerozpaczy, dazu die Anmerk.: ne- rozpaczyg Hs. —
- I: Array
- 1: Array
- 108: Array